Σάλπιγξ Ορθοδοξίας

ΔΙΜΗΝΙΑΙΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΤΟΣ 11ο – ΤΕΥΧΟΣ 61ο – ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

ΔΙΜΗΝΙΑΙΟ

ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ

Ἱδρυτής: Σεβ. Μητρ. πρ. Φλωρίνης Αὐγουστῖνος Ἐκδότης: Σεβ. Μητρ. Φλωρίνης κ. Θεόκλητος Ἰδιοκτήτης: Ἱερά Μητρόπολις Φλωρίνης, Πρεσπῶν καί Ἑορδαίας, τηλ. 23850-28860. Ὑπεύθυνος κατά τόν νόμο-Διευθυντής συντάξεως: Ἀρχιμ. Ἰουστῖνος Γ. Μπαρδάκας, Πρωτοσύγκελλος Φωτοστοιχειοθεσία-Σελιδοποίηση-Ἐκτύπωση: Γραφικές Τέχνες «Μέλισσα» Ἀσπροβάλτα Θεσσαλονίκης

Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

6

Ἐτήσια συνδρομή: 15 €. Ἐξωτερικοῦ: Ἀεροπ: 30€, Γερμανία 30€, Αὐστραλία 70$, Καναδᾶς 60$, Ἀμερική 40$. ΕΤΟΣ 11ο-ΑΡΙΘ. ΦΥΛ. 61 – ΦΛΩΡΙΝΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

Ὁ δρόμος γιά τόν οὐρανό μᾶς θέλει αἰσιόδοξους καί στίς πιό ἀντίξοες συνθῆκες.

ΠΡΟΣ ΦΛΗΝΑΦΟΥΝΤΕΣ

ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ

16

18

20

ΩΡΑΙΟΠΑΘΕΙΑ Ἡ Ἅλωση τῆς Τριπολιτσᾶς. «Μάχου ὑπέρ Πίστεως καί Πατρίδος»

Η ΑΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΕΓΩ 23

­† Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ - ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, ΧΑΡΙΣ ΕΙΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, ΠΑΡ’ HΜΩΝ ΔΕ ΕΥΧΗ, ΕΥΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΡΗΣΙΣ Ἀδελφοί καί τέκνα ἀγαπητά ἐν Κυρίῳ, ό στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται, οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε, ἀναζωσάμενοι τόν καλόν τῆς νηστείας ἀγῶνα», ἤ, καλύτερον, πάντοτε εὑρίσκεται ἀνοικτόν, ἀπό τότε πού ὁ Πανοικτίρμων Κύριος τῆς Δόξης ηὐδόκησε νά λάβῃ τήν ἀνθρωπίνην φύσιν. Ἔκτοτε καλεῖ διά τῆς Ἐκκλησίας Του κάθε ἄνθρωπον νά συμμετάσχῃ εἰς τάς ἀπείρους δωρεάς τῆς Χάριτος τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ἰδιαιτέρως δέ κατά τήν εὐλογημένην ταύτην περίοδον τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, Ἡ ἄπειρος ἀγαθότης, ὁ ἐν Τριάδι προσκυνούμενος ἀληθινός Θεός ἡμῶν, ἀπό ἀγάπην καί μόνον ἐδημιούργησε τό ἀνθρώπινον γένος, διά νά καταστήσῃ τούς ἀνθρώπους, ὅσον εἶναι αὐτό δυνατόν εἰς τήν ἀνθρωπίνην φύσιν, κοινωνούς καί συμμετόχους τοῦ μεγαλείου τῆς θείας Δόξης Του. Αὐτός εἶναι ὁ ἀποκλειστικός σκοπός τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου εἰς ἑκάστην ἐποχήν. Πρός τήν πραγμάτωσιν δέ αὐτοῦ τοῦ σκοποῦ κατατείνει

Τ

3 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

ὅλη ἡ ἁγία πνευματοφόρος παράδοσις τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν Ἐκκλησίας, διδάσκουσα, διερμηνεύουσα καί προβάλλουσα ὅλον τό φάσμα τῆς πνευματικῆς ζωῆς καί τούς ποικίλους πνευματικούς ἀγῶνας, εἰς τούς ὁποίους ὀφείλει πάντοτε μέ γενναῖον φρόνημα νά προχωρῇ ὁ πιστός. Κάθε Χριστιανός διά τοῦ ἱεροῦ μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος λαμβάνει τήν Χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἐάν ἀρχίσῃ κανείς μέ ὅλην του τήν διάθεσιν νά ἀγαπᾷ τόν Θεόν, τότε ἡ Χάρις δι’ ἀνερμηνεύτου τρόπου μεταδίδει εἰς αὐτόν ἐκ τοῦ πλούτου τῶν ἀγαθῶν της. Αὐτός, λοιπόν, ὁ ὁποῖος ἐπιθυμεῖ νά κρατήσῃ τήν ἐμπειρίαν αὐτῆς τῆς Χάριτος, προσπαθεῖ μέ πολλήν τήν χαράν νά παραμερίσῃ ἐκ τῆς ψυχῆς του τά παρερχόΣΑΛΠΙΓΞ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

4

μενα ἀγαθά τοῦ παρόντος αἰῶνος καί νά καταστήσῃ κτῆμα του τόν κεκρυμμένον θησαυρόν τῆς ἀληθινῆς Ζωῆς. Ἐκ τοῦ βαθμοῦ δέ εἰς τόν ὁποῖον προκόπτει ἡ ψυχή εἰς τόν πνευματικόν ἀγῶνα, ἐμφανίζει ἀντιστοίχως τό θεῖον δῶρον τῆς Χάριτος, τήν κεκρυμμένην εἰς τά βάθη αὐτῆς χρηστότητα τοῦ Κυρίου, ἡ ὁποία καί γίνεται ἀπλανής ὁδηγός εἰς τό πολυποίκιλον πνευματικόν ἀγώνισμα. Αὐτός ὁ πνευματικός ἀγών εἶναι διαρκής διά κάθε πιστόν καί ὡς ἐκ τούτου χρειάζεται νά θέτῃ κανείς ἀρχήν κάθε ἡμέραν, κάθε στιγμήν. «Ἔφθασε καιρός, ἡ τῶν πνευματικῶν ἀγώνων ἀρχή, ἡ κατά δαιμόνων νίκη, ἡ πάνοπλος ἐγκράτεια, ἡ τῶν Ἀγγέλων εὐπρέπεια, ἡ πρός Θεόν παρρησία». Ὡς μία διαρκής

ἀρχή τῆς πνευματικῆς ἀναγεννήσεως καί ἀνακαινίσεως τοῦ ἀνθρώπου εἶναι καί ἡ Ἁγία Τεσσαρακοστή. Διά τοῦτο καί ὁ ὑμνῳδός τοῦ Τριωδίου μᾶς προσανατολίζει ὀρθῶς πρός τό περιεχόμενόν της λέγων, ὅτι ἡ σωματική νηστεία διά τῆς ἀποχῆς τῶν τροφῶν, ἐάν δέν ἀκολουθῆται ἐκ τῆς καθαρότητος τῆς προερχομένης ἐκ τοῦ ἀγῶνος ἀπαλλαγῆς ἐκ τῶν παθῶν, δέν γίνεται ἀφορμή πρός βίου διόρθωσιν καί ὡς ψευδής μισεῖται ὑπό τοῦ Θεοῦ. Ὁπωσδήποτε, τό νά δυνηθῇ ὁ ἄνθρωπος νά συγκεντρώσῃ τόν νοῦν του εἰς τήν ἐργασίαν τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ καί νά τόν ἐπαναφέρῃ ἐκ τοῦ ἐμπαθοῦς διασκορπισμοῦ του εἰς τά κτίσματα, ἀποτελεῖ ἔργον κοπιῶδες καί πολυχρόνιον, ὅμως ἀπαραίτητον καί καθοριστικόν διά τήν πνευματικήν του ὑπόστασιν καί τήν ὅλην

κοινωνικήν του ζωήν. Φαίνεται δέ ἡ ὁδός τῆς ἀρετῆς εἰς αὐτούς, οἱ ὁποῖοι τήν ἀρχίζουν, σκληρά καί ὑπερβολικῶς δυσάρεστος, ὄχι ὅμως ἐπειδή εἶναι πράγματι τοιαύτη, ἀλλά διότι ἡ ἀνθρωπίνη φύσις ἔχει ἐθισθῆ νά συναναστρέφεται μέ τήν εὐκολίαν τῶν ἡδονῶν. Εἰς αὐτούς δέ οἱ ὁποῖοι κατώρθωσαν καί ὑπερέβησαν τό μέσον τῆς ὁδοῦ ἀποδεικνύεται εὐχάριστος καί ἄνετος. Πολλοί κατά καιρούς ἀγνοοῦντες τό μέγα μυστήριον τῆς εὐσεβείας, θεωροῦν τήν Ὀρθόδοξον ἀσκητικήν Παράδοσιν ὡς ἐπαχθῆ καί ὁδηγοῦσαν τόν ἄνθρωπον εἰς τήν στέρησιν τῆς δημιουργικῆς φαντασίας, τῆς πρωτοτύπου πρωτοβουλίας, τῆς ἀπολαύσεως τῆς ζωῆς ἐν γένει καί τῆς ἐξ αὐτῆς προερχομένης χαρᾶς. Οὐδέν τούτου ψευδέστερον. Ὅλα ὅσα ἐδημιούργησεν ὁ Θεός, τά ἐδημιούργησε καλά λίαν καί μᾶς τά ἐδώρησε διά νά τά χαιρώμεθα καί νά τά ἀπολαμβάνωμεν καί νά γίνωνται ἀφορμή πρός διαρκῆ δοξολογίαν τοῦ Εὐεργέτου μας. Αἱ ἐντολαί δέ τοῦ Θεοῦ μᾶς ὁδηγοῦν καί μᾶς περιγράφουν τήν ὀρθήν χρῆσιν τῶν δωρεῶν Του, ὥστε, καί τό σῶμα μας καί ἡ φαντασία καί ὅλαι αἱ ψυχικαί μας δυνάμεις μεθ’ὅλων τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν, νά ἀποβαίνουν κατ’ἀλήθειαν χαροποιοί καί εὐεργετικαί διά τήν ζωήν τοῦ ἀνθρώπου. Ἀντιθέτως, ἡ ἐγωϊστική, αὐτόνομος καί περιφρονητική πρός τόν σκοπόν τόν ὁποῖον ἔθεσεν ὁ Δημιουργός εἰς τά πλάσματά Του χρῆσις των, πρός στιγμήν ἱκανοποιεῖ τόν παράλογον ἐγωϊσμόν τοῦ ἀνθρώπου, καταλήγει ὅμως εἰς ἀποτελέσματα τελείως διαφορετικά τῶν προσδοκιῶν του, ὁδηγοῦσα αὐτόν εἰς τήν ἀπόγνωσιν, τό ἄγχος καί τήν δυστυχίαν. Ὁ Σωτήρ ἡμῶν, ὁ ἀληθής Θεός καί ἀληθής ἄνθρωπος, ὁ ἀγνώστως γνωριζόμενος εἰς τούς ταπεινόφρονας καί δεκτικούς τῆς ἀκτίστου Χάριτός Του, ὁ Κύριος τῆς Δόξης καί Κύριος τῆς ἱστορίας, ὁ ἐτάζων καρδίας καί νεφρούς, ὁ διά τῆς θείας Αὐτοῦ Προνοίας συνέχων τά σύμπαντα ἀπό τό πλέον μικρόν μόριον τῆς δημιουργίας Του μέχρι τοῦ ἀσυλλήπτου εἰς τήν ἀνθρωπίνην διάνοιαν σύμπαντος κόσμου, εἶναι διαχρονικῶς ἡ

Ὁδός, ἡ Ἀλήθεια καί ἡ Ζωή . Ὅπως ἡ ἐνυπόστατος πηγή τῆς Ζωῆς δέν ἦτο δυνατόν νά κρατηθῇ ὑπό τοῦ θανάτου, ἀλλά τόν συνέτριψε καί ἀνεστήθη, ἔτσι δέν εἶναι δυνατόν νά ὑπάρξῃ ἀνθρωπίνη ζωή, ἡ ὁποία νά ὁδηγῇ εἰς τήν καταξίωσιν τοῦ ἀνθρώπου, χωρίς τήν συμμετοχήν εἰς τό ζωοποιόν Σῶμα τοῦ ἀναστάντος Χριστοῦ, τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν Του καί τήν Ἁγιοπνευματικήν της Παράδοσιν. Καί, ἐν συνόψει, ὁ Κύριος μένει εἰς τόν αἰῶνα, ἐνῶ ψευδεῖς αἱ ἐπίνοιαι τῶν ὑπερηφάνων ἀνθρώπων ἤ, ὡς προσφυῶς λέγει ὁ Ἅγιος Διάδοχος, «οὐδέν πτωχότερον διανοίας ἐκτός Θεοῦ φιλοσοφούσης τά τοῦ Θεοῦ». Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, Ἐπί τῇ εἰσόδῳ εἰς τήν Ἁγίαν καί Μεγάλην Τεσσαρακοστήν προτρεπόμεθα πατρικῶς πάντας ὑμᾶς, ὅπως μή δειλιάσητε καί μή ὀκνήσητε νά προχωρήσητε εἰς τό σπουδαιότερον ἔργον τῆς ζωῆς ὑμῶν, εἰς τό τῆς πνευματικῆς ἐργασίας στάδιον, μετά ἀνδρείας καί δυνάμεως ὁλοψύχου, ὥστε νά καθαρίσητε ψυχάς καί σώματα ἀπό παντός μολυσμοῦ καί ἐπιτύχητε τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία ἤδη παρέχεται ἀπό αὐτήν τήν παροῦσαν ζωήν εἰς ὅσους εἰλικρινῶς καί ἐκ βάθους ψυχῆς τήν ἐκζητοῦν. Ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ καί τό ἄπειρον ἔλεος Αὐτοῦ εἴη μετά πάντων ὑμῶν. Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή ͵βια´

† Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος, διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

«Τῷ δὲ Θεῷ χάρις τῷ πάντοτε θριαμβεύοντι ἡμᾶς ἐν τῷ Χριστῷ καὶ τὴν ὀσμὴν τῆς γνώσεως αὐτοῦ φανεροῦντι δι’ ἡμῶν ἐν παντὶ τόπῳ» (Κορ. Β΄ β΄ 14). Ἄς εἶναι δοξασμένος ὁ Θεός πού μᾶς ὁδηγεῖ πάντοτε σέ θριάμβους μέ τήν δύναμη τοῦ Χριστοῦ καί κάνει μέ τό κήρυγμά μας νά διαδίδεται σάν ἄρωμα παντοῦ ἡ γνώση τοῦ Χριστοῦ. Σεβ. Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμητοῦ κ. Δανιήλ Ἱερῶς καί εὐφροσύνως πανηγυρίζει ἡ ἁγία Ἐκκλησία σήμερα τήν ἀναστήλωση τῶν ἁγίων εἰκόνων (11 Μαρτίου 843 μ.Χ.), μέ τήν ὁποία τερματίσθηκε ἡ ὑπερεκατονταετής (727 ἕως 843 μ.Χ.) περίοδος ταραχῶν στήν ἐκκλησιαστική ζωή καί διωγμῶν τῆς ὀρθοδόξου πίστεως καί πνευματικότητος, κατά τήν ὁποία ἡ Πολιτεία εἰσῆλθε βιαίως στά ἐνδότερα τῆς Ἐκκλησίας ἀποπειραθεῖσα νά ἑρμηνεύσει τήν εὐαγγελική διδασκαλία καί νά ἐπιβάλει τήν ἄποψη της στήν ἐκκλησιαστική ζωή. Οἱ εἰκονομάχοι αὐτοκράτορες ἔχοντες αἱρετικά φρονήματα ἀπεφάσισαν ἐκκλησιαστικές μεταρρυθμίσεις πού προκάλεσαν τήν ὀξύτατη ἀντιπαράθεση μεταξύ Ἐκκλησίας καί Πολιτείας, πού εἶναι γνωστή ὡς εἰκονομαχική ἔρις. Συγκεκριμένως μέ διατάγματά τους συντομεύθηκε ἡ θεία Λειτουργία, καταργήθηκαν ἀγρυπνίες καί ἄλλες ἱερές Ἀκολουθίες, νηστεῖες καί ἑορτές, ἁπλοποιήθηκε ἡ ζωή τῶν Μοναστηριῶν, δημεύθηκε ἡ κτηματική περιουσία τους, περιορίσθηκε καί ὁρίσθηκε ὁ ἀριθμός τῶν Ἱερέων καί τῶν Μοναχῶν, ἡ ἐκλογή τῶν Ἐπισκόπων ὑποβλήθηκε στήν κύρωση τοῦ Αὐτοκρατορικοῦ Συμβουλίου. (Ἀρχιμανδρίτου Βασιλείου Κ. Στεφανίδου, Ἐκκλησιαστική Ἱστορία, ἐκδοτικός οἶκος «ΑΣΤΗΡ», Ἀθῆναι 1959, σ. 256-257). Οἱ πιστοί ὑψώνουν εὐχαριστήριο αἶνο καί δοξολογία στόν Τριαδικό Θεό, πού ἐστήριξε τήν πίστη τους στήν διδασκαλία τοῦ Εὐαγγελίου καί τήν μαρτυρία τους γιά τό θεανδρικό πρόσωπο τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅπως διεκήρυξε ἡ 7η Οἰκουμενική Σύνοδος 786/7μ.Χ. Κρίναμε κατάλληλο στήν ἱερή καί λαμπρή σύναξή μας νά ἐμβαθύνουμε στήν οὐσία τῆς πανηγύρεως μέ ὁδηγό μας τόν ἀποστολικό λόγο πού προτάχθηκε στήν ὁμιλία μας. Θά ἀναζητήσουμε τό νόημα τῆς πανηγύρεως, ἔχοντες ὑπόψη μας τά ἱστορικά γεγονότα, πού εἶναι καταγεγραμμένα.

α΄. Ὁ θρίαμβος τῆς Ἐκκλησίας εἶναι θρίαμβος κατά τοῦ ψεύδους. Πολλοί κατά καιρούς χρησιμοποίησαν τό ψεῦδος γιά νά ἐξαπατήσουν τούς πιστούς καί νά ἀλλοιώσουν τό ὀρθόδοξο φρόνημα. Ψεύδη, πλάνες, συκοφαντίες καί ἀπάτες ἐπεχείρησαν καί ἐπιχειροῦν νά νοθεύσουν μέ ἀλλότριες ἀπόψεις καί ἑτεροδιδασκαλίες τήν παραδοθεῖσα στούς ἁγίους πίστη (Ἰούδα 2) καί νά κλονίσουν τήν ἐμπιστοσύνη τῶν ἀνθρώπων στόν ἀληθινό Θεό καί τόν αἰώνιο λόγο Του, στήν ἁγία Ἐκκλησία Του, στήν ἱερή εὐαγγελική διδασκαλία, στό ὀρθόδοξο ἦθος καί τήν «ἐν Χριστῷ» ζωή. Ὁ πόλεμος αὐτός κατά τῆς ἀληθείας τότε καί σήμερα, στό παρελθόν καί στό παρόν, διεξάγεται μέ πολλά προσχήματα. Ὁ σκοπός ὅμως εἶναι ἕνας: νά συσκοτισθεῖ ἡ ἀλήθεια καί νά χαθεῖ τό κριτήριο γιά τό νόημα τῆς ζωῆς, ὥστε ὁ ἄνθρωπος, ἐπειδή δέν θά στηρίζεται σέ σταθερές ἀρχές νά ζεῖ καί νά συμπεριφέρεται «μή ἔχων ἐλπίδα» (Θεσ. δ΄ 13) καί νά παρασύρεται εὔκολα ἀπό διαφόρους ἐξουσιαστές. Τήν ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας ὅσοι καί ὅποιοι καί ἄν τήν πολεμήσουν δέν θά κατορθώσουν νά τήν ἐξαλείψουν, διότι εἶναι τό φῶς τοῦ κόσμου καί θά εὑρίσκεται πάντοτε «ἐπί τήν λυχνίαν διά νά φέγγῃ πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ» (Ματθ. ε΄ 15). β΄. Ὁ θρίαμβος τῆς Ἐκκλησίας εἶναι θρίαμβος κατά τῆς ἁμαρτίας. Ἡ ἁμαρτία εἶναι προκλητική, ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος παρασύρεται πλανώμενος εὔκολα γιά νά τήν διαπράξει (Ἑβρ. ιβ΄ 1). Ἡ ἁμαρτία ἐξαχρειώνει τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ὁ ἄνθρωπος (Γεν. α΄ 1. Θρίαμβος 27), ὁ ὁποῖος ἐνῷ πρέπει νά ἀντανακλᾶ τήν δόξα τοῦ Δημιουργοῦ του, αὐτός προσκτᾶται τίς θηριώδεις Πρῶτον ἐπιβάλλεται νά προσδιορίσουμε τά χαρα- ἰδιότητες τῶν ἐπιρρύτων παθῶν. Μόνον ὁ λόγος τοῦ κτηριστικά αὐτοῦ τοῦ θριάμβου: Θεοῦ πού ὁριοθετεῖ τήν ἀρετή καί τήν ἀλήθεια «ὁ το* Λόγος ἐκφωνηθείς κατά τήν Συνοδική θεία Λειτουργία τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου Ἀθηνῶν, 13 Μαρτίου 2011. ΣΑΛΠΙΓΞ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

6

μώτερος ὑπέρ πᾶσαν ἀμφίστομον μάχαιραν» (Ἑβρ. δ΄ 12) κατακόπτει τήν ἁμαρτία καί τήν ἐκριζώνει ἀπό τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων. Ὅταν ἀκυρωθεῖ ἡ δύναμη καί ἡ αὐθεντία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, τότε καί ἡ ἁμαρτία δέν ἐλέγχεται, δέν ἀπαγορεύεται, δέν καταδικάζεται, «διά γάρ νόμου ἐπίγνωσις ἁμαρτίας» (Ρωμ. γ΄ 20) καί «ἁμαρτία δέ οὐκ ἐλλογεῖται μή ὄντος νόμου» (Ρωμ. ε΄ 13). Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἁγιάζει τίς ψυχές καί προσδίδει σ’ αὐτές τήν θεοειδῆ μορφή τοῦ Χριστοῦ (Γαλ. δ΄ 19), πού εἶναι ἡ ἄχραντη εἰκόνα τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου (Κολ. α΄ 15). Μέ τόν λόγο τοῦ Θεοῦ ἀποκαθιστᾶ ἡ Ἐκκλησία τό ἀνθρώπινο πρόσωπο κατά τό ἀρχέτυπό του αἴρουσα ἀπ’ αὐτό τό κάλυμμα τῶν παθῶν. Πολλοί ὄχι μόνο τόν λόγο τοῦ Θεοῦ δέν ἀντέχουν νά ἀκούουν, ἀλλά καί τό βλέμμα Του ἐπάνω τους εἶναι βαρύ καί ἀβάσταχτο. Γι’ αὐτό τό σύστημα τῶν πονηρευομένων πολεμεῖ τήν Ἐκκλησία, ὥστε νά μή γεννᾶ «ἐν Χριστῷ καί διά τοῦ Εὐαγγελίου» (Κορ. Α΄, δ΄ 15) τέκνα Θεοῦ. Ἀλλά πάντοτε θά θριαμβεύει ἡ ἀλήθεια καί θά ὑψώνεται ἡ ἁγιότητα πού ἐνεργεῖ ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ καί ἡ Ἐκκλησία θά προσάγει υἱούς καί θυγατέρες διά Ἰησοῦ Χριστοῦ στόν ἐπουράνιο Θεό καί Πατέρα. γ΄ Ὁ θρίαμβος τῆς Ἐκκλησίας εἶναι θρίαμβος κατά τοῦ θανάτου. Ὁ θάνατος ἁπλώθηκε καί ἐπικράτησε στόν κόσμο γιά νά καταπιεῖ κάθε μορφή ζωῆς, πού ὁ Θεός δίδει. Εἶναι ἑπόμενο νά θέλει νά καταπιεῖ καί νά ἐξαφανίσει τήν Ἐκκλησία, πού γεννᾶ, τήν «ἐν Χριστῷ» ζωή, γιά νά κυριαρχήσει αἰώνια. Ὁ Κύριός μας ὅμως διαβεβαίωσε μέ τόν ἀψευδέστατο λόγο Του, ὅτι «πῦλαι ᾍδου οὐ κατισχύσουσι τῆς Ἐκκλησίας» (Ματθ. ιστ΄ 18) δηλαδή οὔτε ὁ θάνατος μπορεῖ νά ἐξαφανίσει τήν Ἐκκλησία. Οἱ ἅγιοι Πατέρες μας γιά νά στηρίξουν τήν «ἐν Χριστῷ» ζωή καί τήν ἐλπίδα τῶν πιστῶν ὑπέστησαν

μαρτύρια, ἐξορίες, διωγμούς, ἀποκλεισμούς, φυλακίσεις, δημεύσεις, βασανισμούς, θάνατο, ἀλλά δέν ὑποτάχθηκαν στήν ἀσεβῆ ἐξουσία πού τούς δίωκε καί ἔμειναν σταθεροί ὑποστηρικτές τῆς ἀληθείας. Οἱ ἐχθροί καί διῶκτες τους χάρηκαν μία σύντομη ἐπιτυχία, ὅταν τούς δίωκαν ἤ τούς θανάτωναν, τήν φυσική ἐξόντωσή τους. Τελικῶς ὅμως ἡττήθηκαν ἀπό τήν δύναμη τῆς ἀλήθειας καί ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας. Ἡττήθηκαν ὅπως οἱ σταυρωτές τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ πού χάρηκαν μιά πρόσκαιρη καί ἀσήμαντη ἐπιτυχία, ὅταν σταύρωσαν καί θανάτωσαν τόν Κύριο τῆς δόξης Ἰησοῦ Χριστό καί τόν ἔθεσαν στόν τάφο γιά τρεῖς ἡμέρες καί ἡ νίκη τους διαλύθηκε ἀπό τήν αἰώνια δόξα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, πού ἀναστήθηκε ἀπό τούς νεκρούς, ὥστε νά μή διαιωνίζει θάνατος τοῦ γένους τῶν βροτῶν. Ἔκτοτε ἡ Ἐκκλησία θά γεννᾶ τούς «υἱούς τῆς ἀναστάσεως» (Λουκ. κ΄ 36). Θά ἐρωτᾶ καί θά ἐλέγχει μέ τό στόμα τοῦ ἀποστόλου Παύλου: «Ποῦ σου θάνατε τό κέντρον; Ποῦ σου ᾍδη τό νῖκος;» (Κορ. Α΄, ιε΄ 55). Ποῦ εἶναι θάνατε ἡ δύναμή σου; Ποῦ εἶναι ἡ ἐξουσία σου; Ποῦ εἶναι ἡ νίκη σου; Ὅλα ἐξαφανίσθηκαν μπροστά στόν Κύριο τῆς ζωῆς καί τῆς ἀθανασίας. Γι’ αὐτά πανηγυρίζει σήμερα ἡ Ἐκκλησία. Γι’ αὐτό τόν θρίαμβο χαίρεται καί εὐφραίνεται.

2. Θρίαμβος μέ τήν δύναμη τοῦ Χριστοῦ «ἐν τῷ Χριστῷ» Ὁμολογοῦμε καί κηρύττουμε, ὅτι ἡ νίκη καί ὁ θρίαμβος τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἔργο τῆς δυνάμεως τοῦ Παντοδυνάμου Θεοῦ. Ὁ Θεός, πού εἶναι ὁ Κύριος τῆς ἱστορίας καί κυβερνήτης τῆς ζωῆς ὁδηγεῖ τήν Ἐκκλησία Του σέ θριάμβους, σέ νίκες πνευματικές ἀπό τίς ὁποῖες ἀναδεικνύεται ἡ δύναμη τῆς πίστεως. Ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης ἔγραψε σέ καιρούς χαλεπούς γιά τήν νίκη τῆς πίστεως στόν Ἰησοῦ Χριστό: «Πᾶν τὸ γεγεννημένον ἐκ τοῦ Θεοῦ νικᾷ τὸν κόσμον· καὶ αὕτη ἐστὶν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν. τίς ἐστιν ὁ νικῶν τὸν κόσμον εἰ μὴ ὁ πιστεύων ὅτι Ἰησοῦς ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ» (Α΄ Ἰωάν. ε΄ 4-5). Ἡ Ἐκκλησία θριαμβεύει καί νικᾶ κηρύττουσα τήν θεότητα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, προσκαλοῦσα τούς ἀνθρώπους νά ἑνωθοῦν μαζί Του μέ τά ἅγια Μυστήρια, ὥστε νά καθαρισθοῦν ἀπό τόν ρύπο τῆς ἁμαρτίας, νά ἀρθοῦν οἱ συνέπειες τῆς παραβάσεως τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ καί τῆς παρακοῆς στό ἅγιο θέλημά Του, νά ἁγιασθοῦν καί νά δοξασθοῦν ἑνωμένοι μέ τόν Χριστό στήν αἰώνια βασιλεία Του. Ὁ θρίαμβος τῆς Ἐκκλησίας ἑπομένως ὀφείλεται στήν ἔνδοξη ἐσχατολογική προοπτική τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου καί τῆς ζωῆς, στήν δυνατότητα τοῦ ἀνθρώπου νά ἑνωθεῖ μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό κατά τήν διδασκαλία 7 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

της. Αὐτή ἡ καταξίωση τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου νά ἑνωθεῖ μέ τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ προκαλεῖ τήν ἀκλόνητη χαρά, τά πνευματικά σκιρτήματα, τήν θεία εὐφροσύνη. Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ὁ Νικητής (Ἀποκ. γ΄ 12,21) πού ἐξῆλθε «νικῶν καί ἵνα νικήσῃ» (Ἀποκ. στ΄ 2). Αὐτός θριάμβευσε ὅταν ὑψώθηκε στόν σταυρό «ἀπεκδυσάμενος τὰς ἀρχὰς καὶ τὰς ἐξουσίας ἐδειγμάτισεν ἐν παρρησίᾳ, θριαμβεύσας αὐτοὺς ἐν αὐτῷ» (Κολ. β΄ 15). Μέ τήν δική Του δύναμη νικοῦν καί οἱ πιστοί, πού ζοῦν «ἐν Χριστῷ», ἐπειδή εἶναι ἑνωμένοι μαζί Του ἐνδυναμώνονται στούς ἀγῶνες τους ὑπέρ τῆς ἀληθείας, ἀνθίστανται στή ματαιότητα καί φθορά τῆς ἁμαρτίας. Ὅπως εἶναι ἀδύνατο νά ἡττηθεῖ ὁ Χριστός, τό ἴδιο εἶναι ἀδύνατο νά ἡττηθεῖ καί ἡ Ἐκκλησία πού εἶναι τό ἔνδοξο σῶμα Του, ὅπως θεολογεῖ ὁ ἀπόστολος Παῦλος κηρύττοντας «ὑμεῖς δέ ἐστε σῶμα Χριστοῦ καί μέλη ἐκ μέρους» (Κορ. Α΄, ιβ΄ 27). Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός ἐπαναλαμβάνει πρός τούς διῶκτες Αὐτοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας Του, τούς λόγους Του πρός τόν πρώην διώκτη Του ἀπόστολο Παῦλο «σκληρόν σοι πρός κέντρα λακτίζειν» (Πράξ. κστ΄ 14). Ἐκεῖνος ὁ ἀκάματος ἐργάτης τοῦ Εὐαγγελίου καί Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν διεκήρυττε πανηγυρικά πρῶτον μέν, ὅτι αἰσθανόταν ἰσχυρός νά κατορθώσει τά πάντα καί νά ἐπιτύχει τόν σκοπό τῆς ἀποστολῆς του ἀπό τήν κοινωνία καί τήν σχέση του μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό λέγοντας «πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντι με Χριστῷ» (Φιλιπ. γ΄ 13) καί δεύτερον δέ, ὅτι ἀποδεχόταν τόν διωγμό του γιά τόν Χριστό εὐχαρίστως γράφοντας «διὸ εὐδοκῶ ἐν ἀσθενείαις, ἐν ὕβρεσιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν διωγμοῖς, ἐν στενοχωρίαις, ὑπὲρ Χριστοῦ· ὅταν γὰρ ἀσθενῶ, τότε δυνατός εἰμι» (Κορ. Β΄, ιβ΄ 10). Αὐτά ἀποδεικνύουν, ὅτι ὅσο διώκεται ἡ Ἐκκλησία τόσο δοξάζεται. Ὅσο ὑβρίζεται τόσο λάμπει ἡ ἁγιότητά της. Ὅσο πολεμεῖται τόσο ἰσχυροτέρα ἀποδεικνύεται τῶν δυνάμεων πού Τήν πολεμοῦν. Διαπνεόμενοι καί ἐμπνεόμενοι ἀπό αὐτό τό φρόνημα οἱ ἅγιοι Πατέρες μας διεξήγαγαν τούς ὑπέρ τῆς ἀληθείας τοῦ Χριστοῦ ἀγῶνες καί δέν φοβήθηκαν ἀπειλές καί διωγμούς, στερήσεις καί θάνατο, διότι αἰσθάνονταν ἰσχυροί, ἐπειδή ζοῦσαν ἑνωμένοι μέ τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Γι’ αὐτό καί ἡ Ἑκκλησία ποτέ δέν ἡττήθηκε, οὔτε θά ἡττηθεῖ. Εἶναι εὔκαιρο καί γιά τήν ἀνάγκη τῆς πανηγύρεώς μας νά ἀναφέρουμε τούς λόγους τοῦ ἁγίου Πατρός τῆς Ἐκκλησίας μας Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου πού ἐξαίρουν πανηγυρικότατα τό ἀήττητο καί ἀκλόνητο τῆς Ἐκκλησίας: ΣΑΛΠΙΓΞ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

8

«Τοιοῦτον ἔχει μέγεθος ἡ Ἐκκλησία· πολεμουμένη νικᾷ· ἐπιβουλευομένη περιγίνεται· ὑβριζομένη, λαμπροτέρα καθίσταται· δέχεται τραύματα, καί οὐ καταπίπτει ὑπό τῶν ἑλκῶν· κλυδωνίζεται, ἀλλ’ οὐ καταποντίζεται· χειμάζεται, ἀλλά ναυάγιον οὐχ ὑπομένει· παλαίει, ἀλλ’ οὐχ ἡττᾶται· πυκτεύει, ἀλλ’ οὐ νικᾶται. Διά τί οὖν συνεχώρησε τό πόλεμον; Ἵνα δείξῃ λαμπρότερον τό τρόπαιον» (Ἰω. Χρυσοστόμου, Ὁμιλία ὅτε τῆς Ἐκκλησίας ἔξω εὑρεθείς Εὐτρόπιος ἀπεσπάσθη, καί περί παραδείσου καί Γραφῶν, καί εἰς τό «Παρέστη ἡ Βασίλισσα ἐκ δεξιῶν σου», P.G. 52, 398). Δηλαδή: «Τέτοιο μεγαλεῖο ἔχει ἡ Ἐκκλησία. Ὅταν τήν πολεμοῦν, νικάει· ὅταν τήν ἐπιβουλεύονται, θριαμβεύει· ὅταν τήν βρίζουν, γίνεται λαμπρότερη· δέχεται τραύματα καί δέν πέφτει ἀπό τίς πληγές· κλυδωνίζεται, ἀλλά δέν καταποντίζεται· δοκιμάζεται ἀπό τρικυμίες, ἀλλά δέν ὑφίσταται ναυάγιο· παλεύει, ἀλλά μένει ἀήττητη· ἀγωνίζεται, ἀλλά δέν νικιέται. Γιατί λοιπόν ἐπέτρεψε τόν πόλεμο; Γιά νά δείξει πιό λαμπρό τρόπαιο». «Σκληρὸν γάρ σοι πρὸς κέντρα ὀξέα λακτίζειν. Οὐκ ἀμβλύνεις τὰ κέντρα, ἀλλὰ τοὺς πόδας αἱμάσσεις· ἐπεὶ καὶ τὰ κύματα τὴν πέτραν οὐ διαλύει, ἀλλ’ αὐτὰ εἰς ἀφρὸν διαλύονται. Οὐδὲν Ἐκκλησίας δυνατώτερον, ἄνθρωπε. Λῦσον τὸν πόλεμον, ἵνα μὴ καταλύσῃ σου τὴν δύναμιν· μὴ εἴσαγε πόλεμον εἰς οὐρανόν. Ἄνθρωπον ἐὰν πολεμῇς, ἢ ἐνίκησας, ἢ ἐνικήθης. Ἐκκλησίαν δὲ ἐὰν πολεμῇς, νικῆσαί σε ἀμήχανον· ὁ Θεὸς γάρ ἐστιν ὁ πάντων ἰσχυρότερος. Μὴ παραζηλοῦμεν τὸν Κύριον; μὴ ἰσχυρότεροι αὐτοῦ ἐσμεν; Ὁ Θεὸς ἔπηξε, τίς ἐπιχειρεῖ σαλεύειν; Οὐκ οἶσθα αὐτοῦ τὴν δύναμιν. Ἐπιβλέπει ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ ποιεῖ αὐτὴν τρέμειν· κελεύει, καὶ τὰ σειόμενα ἡδράζετο. Εἰ τὴν πόλιν σαλευομένην ἔστησε, πολλῷ μᾶλλον τὴν Ἐκκλησίαν στῆσαι δύναται. Ἡ Ἐκκλησία οὐρανοῦ ἰσχυροτέρα· Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι. Ποῖοι λόγοι; Σὺ εἶ Πέτρος, καὶ ἐπὶ ταύτῃ μου τῇ πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τὴν Ἐκκλησίαν, καὶ πύλαι ᾅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς. Εἰ ἀπιστεῖς τῷ λόγῳ, πίστευε τοῖς

πράγμασι. Πόσοι τύραννοι ἠθέλησαν περιγενέσθαι τῆς Ἐκκλησίας; πόσα τήγανα; πόσοι κάμινοι, θηρίων ὀδόντες, ξίφη ἠκονημένα; καὶ οὐ περιεγένοντο. Ποῦ οἱ πολεμήσαντες; Σεσίγηνται καὶ λήθῃ παραδέδονται. Ποῦ δὲ ἡ Ἐκκλησία; Ὑπὲρ τὸν ἥλιον λάμπει» (Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Πρό τῆς ἐξορίας, P.G. 52,428). Δηλαδή: «Εἶναι σκληρό γιά σένα νά κλωτσᾶς πρός μυτερά καρφιά. Δέν χαλᾶς τήν αἰχμή τῶν καρφιῶν, ἀλλά τά πόδια ματώνεις· ἐπειδή καί τά κύματα δέν διαλύουν τήν πέτρα, ἀλλά αὐτά διαλύονται σέ ἀφρό. Τίποτε δέν εἶναι δυνατότερο ἀπό τήν Ἐκκλησία, ἄνθρωπε…Ἐάν ἔχεις πόλεμο μέ ἕναν ἄνθρωπο, ἤ νίκησες ἤ νικήθηκε. Ἀλλά ἐάν ἔχεις πόλεμο μέ τήν Ἐκκλησία, εἶναι ἀδύνατο νά νικήσεις. Ὁ Θεός στερέωσε, ποιός εἶναι δυνατό νά κλονίσει. Δέν γνωρίζεις τήν δύναμή του; Ρίχνει ἕνα βλέμμα πάνω στήν γῆ καί τήν κάνει νά τρέμει. Δίνει μία ἐντολή, καί ἐκεῖνα, πού σείονται, στερεώνονται. Ἐάν τήν πόλη, πού σείεται ἀπό τόν σεισμό, κράτησε ὄρθια, πολύ περισσότερο μπορεῖ νά κρατήσει ὄρθια τήν Ἐκκλησία. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἰσχυρότερη τοῦ οὐρανοῦ. “ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ θά παρέλθουν, οἱ δέ λόγοι μου δέν θά παρέλθουν”. Ποῖοι λόγοι; “Σύ εἶσαι Πέτρος καί πάνω στόν βράχον αὐτόν (τῆς ἀληθινῆς πίστεως, πού ὠμολόγησες, γενόμενος μέ τήν ὁμολογία αὐτή ὁ πρῶτος λίθος τῆς πνευματικῆς μου οἰκοδομῆς), θά οἰκοδομήσω τήν Ἐκκλησία μου, ὁ θάνα τος καί οἱ ὀργανωμένες δυνάμεις τοῦ κακοῦ δέν θά ὑπερισχύσουν καί δέν θά κατανικήσουν τήν Ἐκκλησία”. Ἐάν πιστεύεις στόν λόγο, νά πιστεύεις στά πράγματα. Πόσοι τύραννοι θέλησαν νά νικήσουν τήν Ἐκκλησία; Πόσα τηγάνια χρησιμοποιήθηκαν γιά αὐτό; Πόσα καμίνια; Δόντια ἀγρίων θηρίων, ἀκονισμένα ξίφη; Καί παρόλα αὐτά δέν νίκησαν. Ποῦ εἶναι ὅσοι πολέμησαν τήν Ἐκκλησία; Δέν γίνεται πλεόν λόγος γιά αὐτούς καί ἔχουν λησμονηθεῖ. Ποῦ εἶναι δέ ἡ Ἐκκλησία; Λάμπει περισσότερο ἀπό τόν ἥλιο». «Ἀκουέτωσαν Ἕλληνες, ἀκουέτωσαν Ἰουδαῖοι τὰ κατορθώματα ἡμῶν καὶ τὴν προεδρίαν τῆς Ἐκκλησίας. Ὑπὸ πόσων ἐπολεμήθη ἡ Ἐκκλησία, ἀλλ’ οὐδέποτε ἐνικήθη; πόσοι τύραννοι; πόσοι στρατηγοί; πόσοι βασι-

λεῖς; Αὔγουστος, Τιβέριος, Γάϊος, Κλαύδιος, Νέρων, ἄνθρωποι λόγοις τετιμημένοι, δυνατοί, τοσαῦτα ἐπολέμησαν ἀκμὴν νεάζουσαν, ἀλλ’ οὐκ ἐξερρίζωσαν· ἀλλ’ οἱ μὲν πολεμήσαντες σεσίγηνται καὶ λήθῃ παραδέδονται, ἡ δὲ πολεμηθεῖσα τὸν οὐρανὸν ὑπεραίρει. Μὴ γάρ μοι τοῦτο ἴδῃς ὅτι ἐν γῇ ἕστηκεν ἡ Ἐκκλησία, ἀλλ’ ὅτι ἐν οὐρανῷ πολιτεύεται; Πόθεν τοῦτο δῆλον; Δείκνυσι τῶν πραγμάτων ἡ ἀπόδειξις. Ἐπολεμήθησαν ἕνδεκα μαθηταὶ καὶ ἡ οἰκουμένη ἐπολέμει· ἀλλ’ οἱ πολεμηθέντες ἐνίκησαν καὶ οἱ πολεμήσαντες ἀνῃρέθησαν· τὰ πρόβατα τῶν λύκων περιεγένοντο. Εἶδες ποιμένα τὰ πρόβατα ἐν μέσῳ τῶν λύκων ἀποστέλλοντα, ἵνα μηδὲ τῇ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πορίσωνται; Ποῖος ποιμὴν τοῦτο ἐργάζεται; Ἀλλ’ ὁ Χριστὸς» (Ἰω. Χρυσοστόμου, Ἐκ τῆς 4ης ὁμιλίας αὐτοῦ εἰς τό χωρίον Ἡσαΐου στ΄ 1, P.G. 56, 121122). Δηλαδή: «Ἄς ἀκούουν ὅλοι τά κατορθώματα μας καί τήν πρωτοκαθεδρία (τά πρωτεῖα) τῆς Ἐκκλησίας. Ἀπό πόσους πολεμήθηκε ἡ Ἐκκλησία, ἀλλά ποτέ δέν νικήθηκε; Πόσοι τύραννοι; Πόσοι στρατηγοί; Πόσοι βασιλεῖς; Ὁ Αὔγουστος, ὁΤιβέριος, ὁ Γάϊος, ὁ Κλαύδιος, ὁ Νέρων, ἄνθρωποι τιμώμενοι γιά τήν μόρφωσή τους, δυνατοί τόσο πολύ (τήν) πολέμησαν, ἐνῶ βρισκόταν ἀκόμη στήν νεανική της ἡλικία, ἀλλά δέν τήν ἐξερίζωσαν. Ἀλλά ἐκεῖνοι πού τήν πολέμησαν, δέν ἀκούονται πλέον καί ἔχουν λησμονηθεῖ, ἐνῶ ἡ Ἐκκλησία πού πολεμήθηκε ὑψώνεται ὑπεράνω τοῦ οὐρανοῦ. Γιατί νά μήν κοιτάξεις αὐτό, ὅτι δηλαδή ἡ Ἐκκλησία βρίσκεται στήν γῆ ἀλλά ὅτι ἔχει τό πολίτευμά της στόν οὐρανό. Ἀπό ποῦ εἶναι φανερό αὐτό; Τό δείχνει ἡ ἀπόδειξη τῶν πραγμάτων. Πολεμήθηκαν ἕντεκα μαθητές καί ἡ οἰκουμένη πολεμοῦσε, αὐτοί δέ πού πολεμήθηκαν νίκησαν, ἐνῶ αὐτοί πού πολέμησαν καταλύθηκαν (ἀφανίσθηκαν). Τά πρόβατα νίκησαν τούς λύκους. Εἶδες ποιμένα νά ἀποστέλλει πρόβατα ἀνάμεσα σέ λύκους, γιά νά μήν σωθοῦν οὔτε μέ τήν φυγή. Ποιός ποιμένας τό κάνει αὐτό; Ὁ Χριστός». Ἡ πεποίθηση αὐτή χαλυβδώνει τήν θέληση τῶν πιστῶν πού χειμάζονται ἀπό τυράννους καί δυνάστες, ἀπό διῶκτες καί ἐπίβουλους νά προτιμήσουν νά μείνουν ἑνωμένοι μέ τόν Χριστό παρά νά χωρισθοῦν ἀπ’ Αὐτόν καί νά ἔχουν πρόσκαιρη ἀπόλαυση καί ἄνεση.

3. Θρίαμβος εἶναι ἡ φανέρωση τῆς γνώσεως αὐτοῦ, ἡ γνώση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ Οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ἀγωνίσθηκαν γιά νά δώσουν στούς ἀνθρώπους τήν δυνατό9 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

τητα νά γνωρίσουν τόν Ἰησοῦ Χριστό κατά τήν μαρτυρία τῶν μαρτύρων τῆς ἐνσάρκου ζωῆς καί παρουσίας Του στόν κόσμο, δηλαδή τῶν ἁγίων Ἀποστόλων. Μέ τούς ἀγῶνες τους διαφύλαξαν ἀναλλοίωτη καί ἀνόθευτη αὐτή τήν μαρτυρία καί ἐμπειρία τους καί ἐκάλεσαν τούς ἀνθρώπους νά γνωρίσουν τόν Ἰησοῦ Χριστό καί νά ἑνωθοῦν μαζί Του, νά ζήσουν δηλαδή «ἐν Χριστῷ». Ὁ σκοπός τῆς διακονίας καί ἀποστολῆς τῶν Ποιμένων τῆς Ἐκκλησίας εἶναι νά καταρτίσουν τούς πιστούς, ὥστε νά ἀποκτήσουν τήν ἐπίγνωση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ κατά τόν ἀποστολικό λόγο: «Αὐτὸς ἔδωκε τοὺς μὲν ἀποστόλους, τοὺς δὲ προφήτας, τοὺς δὲ εὐαγγελιστάς, τοὺς δὲ ποιμένας καὶ διδασκάλους, πρὸς τὸν καταρτισμὸν τῶν ἁγίων εἰς ἔργον διακονίας, εἰς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, μέχρι καταντήσωμεν οἱ πάντες εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ» (Ἐφεσ. δ΄ 11-13). Ἑπομένως ὁ θρίαμβος τῆς Ἐκκλησίας συνίσταται στό ὅτι πάντοτε θά κηρύττει τήν σωτήρια γνώση καί οὐδείς θά δύναται νά ἐμποδίσει τόν λόγο τοῦ Θεοῦ νά τρέχει, νά διαδίδεται καί νά δοξάζεται, διότι «ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ οὐ δέδεται» (Τιμ. Β΄, β΄ 9) ἔστω κι ἄν οἱ κήρυκες αὐτοῦ τοῦ λόγου κακοπαθοῦν μέχρι δεσμῶν καί χρειάζονται τίς προσευχές τῶν πιστῶν, ὅπως τίς ζητοῦσε ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀπό τούς Θεσσαλονικεῖς πού τούς προέτρεπε νά προσεύχονται γι’ αὐτόν, ὥστε νά διαδίδει καί νά δοξάζει τόν λόγο τοῦ Κυρίου: «Τὸ λοιπὸν, προσεύχεσθε, ἀδελφοί, περὶ ἡμῶν, ἵνα ὁ λόγος τοῦ Κυρίου τρέχῃ καὶ δοξάζηται, καθὼς καὶ πρὸς ὑμᾶς» (Θεσ. Β΄, γ΄ 11). Ἡ Ἐκκλησία ἑρμηνεύει αὐθεντικά καί ἀλάνθαστα τό πρόσωπο καί τήν διδασκαλία τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὥστε αὐτοί πού πιστεύουν νά μή διαψευσθοῦν, οἱ ἀγῶνες τους νά μήν ἀποβοῦν μάταιοι, ἡ ἐλπίδα τους νά μήν χαθεῖ. Γι’ αὐτό ἡ Ἐκκλησία ἀγωνίσθηκε συγκαλοῦσα Συνόδους γιά νά φυλάξει τήν ὑγιαίνουσα διδασκαλία (Τιμ. Α΄ 10) γιά νά ἀπαλλάξει τούς ὑγιαίνοντες λόγους (Τιμ. Β΄, α΄ 13) ἀπό ὅ,τι ἀντίκειται σ’ αὐτούς. Αὐτή τήν παρακαταθήκη τῆς θείας ζωῆς παραδίδει σάν πνευματικό θησαυρό καί ἐλπίδα ζωῆς αἰωνίου καί δόξης σ’ ὅσους θέλουν νά σωθοῦν ἐκ τῆς γενεᾶς ταύτης τῆς σκολιᾶς καί διεστραμμένης.

4. Ἄρωμα πνευματικό ἡ γνώση τοῦ Χριστοῦ Ἡ γνώση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἁπλώνεται στήν κοινωνία καί σ’ὅλο τόν κόσμο σάν εὐώδης ὀσμή, πού ΣΑΛΠΙΓΞ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

10

διαλύει τήν ἀποπνικτική δυσοσμία πού ἀναδίδει ἡ πολύμορφη ἁμαρτία, πού μετατρέπει τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, δηλαδή τόν ἄνθρωπο, σέ δυσώδη δυσείδεια. Οἱ συμπεριφορές καί οἱ πρακτικές τῆς ἁμαρτίας, τῆς ἀσέβειας, τῆς ἀρνήσεως τοῦ Θεοῦ, τῆς συγχύσεως, τοῦ ψεύδους, ἀναδίδουν ὀσμή θανάτου, πού προκαλοῦν ἐντροπή καί ὅταν ἀκόμη ἀναφέρονται. Οἱ ἀπειθεῖς ὅμως ὄχι μόνο δέν ἐντρέπονται νά πράττουν τά φαῦλα, ἀλλά καί νά καυχῶνται γιά τήν φαυλότητά τους, γιά τήν ἀπιστία τους, γιά τίς αἰσχρές πράξεις τους, γιά τήν ἀσύνετη ζωή τους, ὅπως καυτηριάζει ὁ ἀποστολικός λόγος μοιάζουν μέ «κύματα ἄγρια θαλάσσης ἐπαφρίζοντα τάς ἑαυτῶν αἰσχύνας» (Ἰούδα 13). Ἡ συνέπεια τῆς ἀπειθείας στόν λόγο τοῦ Κυρίου εἶναι ἡ δυσώδης διαφθορά, πού ἐπικρατεῖ στήν κοινωνία. Ἀντίθετα ὁ γεμᾶτος ἀλήθεια καί δύναμη λόγος τοῦ Κυρίου ἀρωματίζει τήν ζωή καί τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων πού εὐωδιάζουν τό ἄρωμα τῆς ἀθανασίας, τό ἄρωμα τῆς ἁγιότητος, τό ἄρωμα τῆς θείας ζωῆς. Αὐτό τό ἄρωμα σκορπίζει ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας καί ὀσφραίνονται ὅσοι ἀγαποῦν τήν ἀλήθεια καί δέν εὐδοκοῦν στό ψεῦδος καί στήν ἀδικία (Θεσ. Β΄, β΄ 11-12). Ὅσο διαχέεται τό ἄρωμα τῆς γνώσεως τοῦ Κυρίου στίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων, ἡ κοινωνία μετατρέπεται σέ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἀπό τήν ὁποία ἀποκλείονται «οἱ κύνες καὶ οἱ φαρμακοὶ καὶ οἱ πόρνοι καὶ οἱ φονεῖς καὶ οἱ εἰδωλολάτραι καὶ πᾶς ὁ φιλῶν καὶ ποιῶν ψεῦδος» (Ἀποκ. κβ΄ 15). Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ἡ δόξα τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ διδασκαλία Του εἶναι ἡ δόξα τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ πνευματικότητα τῆς χριστιανικῆς ζωῆς εἶναι ἡ δόξα τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ ἁγιότητα τῶν μελῶν Της εἶναι ἡ δόξα τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ πίστη δοξάζει τόν ἄνθρωπο. Ἡ ἐργασία τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ στολίζει τόν ἄνθρωπο. Ἡ ὑπακοή στό λόγο τοῦ Κυρίου τιμᾶ τόν ἄνθρωπο. Ἡ ἐπίγνωση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καταξιώνει τόν ἄνθρωπο. Ἡ ἕνωση μαζί Του εἶναι τό ἀκρότατο τῶν ἐφετῶν καί τό νόημα τῆς ζωῆς του καί τοῦ ἀγῶνος του. Αὐτή τήν ἐμπειρία τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς ἀγωνίζεται ἡ Ἐκκλησία νά μεταδώσει μέ λόγους, μέ νοήματα, μέ ἑορτές, μέ σχήματα, μέ εἰκόνες, μέ παραστάσεις. Αὐτή τήν πολύτιμη παρακαταθήκη φυλάσσει καλῶς καί ἀσφαλῶς, ὥστε οὐδείς νά δύναται νά τήν νοθεύσει, οὐδείς νά δύναται νά τήν ἀφαιρέσει, οὐδείς νά δύναται νά τήν πολεμήσει. Ὅσοι γεύθηκαν τήν χρηστότητα τοῦ Κυρίου ὁμολογοῦν ἀδιάψευστα νῦν καί εἰς τούς αἰῶνες ὅτι: «Αὐτοί γάρ ἀκηκόαμεν καί οἴδαμεν ὅτι οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ σωτήρ τοῦ κόσμου, ὁ Χριστός» (Ἰωάν. δ΄ 42).

Ἡ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου θά ἀκολουθήσῃ μετά τήν θλῖψιν καί τάς δοκιμασίας τῶν ἡμερῶν ἐκείνων, ὅταν πλέον θά πλησιάζῃ ἡ συντέλεια τοῦ κόσμου. Αὕτη δέν θά ἔχῃ οὐδεμίαν σχέσιν μέ τήν πρώτην.Τήν πρώτην φοράν ὁ Κύριος ἦλθεν εἰς τόν κόσμον ταπεινῶς καί ἀθορύβως. Τήν δευτέραν ὅμως φοράν θά λάμψῃ διά τῆς παρουσίας Του.

Περίληψις ἀπό τήν ὁμιλίαν τοῦ Γέροντος Μαξίμου Ἰβηρίτου εἰς τόν Ἱ. Ναόν Ἁγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης τήν 13ην Μαρτίου 2011, Α΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν-Ὀρθοδοξίας.

Οἱ θειότατοι Πατέρες ἔταξαν κατά τήν Κυριακήν τῆς Ἀπόκρεω τήν ἑορτήν καί ἀνάμνησιν τῆς ἀδεκάστου Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐνθυμίζοντες δι’ αὐτῆς, ὅτι ὁ Χριστός δέν εἶναι μόνον φιλάνθρωπος, ἀλλά καί κριτής δικαιότατος· ὅστις κατά τήν φοβεράν ἐκείνην ἡμέραν τῆς Κρίσεως θέλει ἀποδώσει δικαιοσύνην εἰς ἕνα ἕκαστον τῶν ἀνθρώπων κατά τά ἔργα αὐτοῦ. Δευτέρα Παρουσία ὀνομάζεται, ἵνα τονισθῇ ἡ διαφορά μέ τήν πρώτην ἐκείνην σωματικήν ἔλευσιν τοῦ Κυρίου ἐπί γῆς, ἥτις ἐγένετο μέ ἠρεμίαν καί δίχως δόξης, κατά τήν θείαν Αὐτοῦ οἰκονομίαν· νῦν δέ μέλλει νά ἔλθῃ μετ’ ὑπερφυῶν θαυμασίων καί περιφανοῦς λαμπρότητος οὐρανόθεν καί μετά σώματος, ἵνα γνωρισθῇ ἐξ ὅλων, ὅτι οὗτος εἶναι ὁ καί τό πρῶτον ἐλθών καί τό γένος τῶν ἀνθρώπων ἐλευθερώσας καί πάλιν μέλλει νά κρίνῃ αὐτό, ἐάν ἐφύλαξε καλῶς τόν παραδοθέντα εὐαγγελικόν νόμον. Πότε ὅμως μέλλει νά γίνῃ ἡ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου, οὐδείς γνωρίζει. Ἄν καί ὁ θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός ὡμίλησε διά τήν Δευτέραν Παρουσίαν Του, τήν ἀκριβῆ ὅμως ἡμέραν τε καί ὥραν δέν ἀπεκάλυψεν εἰς τούς ἀνθρώπους. Εἶναι δέ τοῦτο, μυστήριον κεκρυμμένον καί ἀγγέλοις καί ἀνθρώποις! Ὁ Χριστός, ὡς παντογνώστης Θεός, ἐγνώριζεν ἀσφαλῶς, ὅπως καί ὁ Πατήρ καί τό Ἅγιον Πνεῦμα, τόν ἀκριβῆ χρόνον τῆς Δευτέρας Παρουσίας Του. Ὡς τόσον, ὁ ἴδιος καί οἱ Ἀπόστολοι ἀπεκάλυψαν πολλά προγνωστικά σημεῖα, φαινόμενα καί γεγονότα, τά ὁποῖα θά προηγηθοῦν τῆς Δευτέρας Παρουσίας καί τῆς συντελείας τοῦ κόσμου, ὥστε βλέποντες ταῦτα οἱ ἄνθρωποι πραγματοποιούμενα, νά προετοιμάζωνται πνευματικῶς διά τήν μεγάλην ἐκείνην Ἡμέραν.

11 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

Ἕν φοβερόν γεγονός, τό ὁποῖον θά προηγηθῇ τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Χριστοῦ, θά εἶναι ἡ ἔλευσις τοῦ Ἀντιχρίστου, τόν ὁποῖον ὁ ἴδιος ὁ Κύριος θά πατάξῃ ἐν ριπῇ ὀφθαλμοῦ. Ὁ Προφήτης Δανιήλ ὁμιλεῖ εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην διά τό «βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως», τό ὁποῖον θά σταθῇ «ἐν τόπῳ ἁγίῳ» (Δαν. κεφ. ζ΄ καί η΄, Ματθ. κδ΄ 15). Ἑπτά ἔτη ὅμως πρό τοῦ Ἀντιχρίστου, κατά τούς Πατέρας, θά ἔλθουν ὁ Ἐνώχ καί ὁ Ἠλίας, κηρύττοντες εἰς τόν λαόν νά μή τόν δεχθοῦν. Αὐτός ὅμως θά τούς συλλάβῃ κατά θείαν παραχώρησιν, καί ἀφοῦ τούς τυραννήση, ἔπειτα θά τούς φονεύσῃ (Ἀποκ. ια΄ 3, Δαν. η΄ 14 καί ιβ΄ 11), ὥστε νά ἐφαρμοσθῇ καί εἰς αὐτούς ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ὅτι δέν ὑπάρχει ἄνθρωπος «ὅς ζήσεται καί οὐκ ὄψεται θάνατον» (Ψαλμ. πη΄ 49). Διά τήν ἐμφάνισιν αὐτῶν εἰς τούς ἐσχάτους χρόνους, ἀναφέρονται πολλοί Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως: Ἀρέθας ὁ Μεγαλομάρτυς, Ἀνδρέας Καισαρείας, Ἱππόλυτος Ρώμης, Ἰουστῖνος ὁ Μάρτυς καί Φιλόσοφος, Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, Ἐφραίμ ὁ Σύρος, Κύριλλος Ἱεροσολύμων, Θεόδωρος ὁ Στουδίτης, Ἀνδρέας ὁ διά Χριστόν Σαλός, Νεῖλος ὁ Μυροβλύτης καί Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης. Ἡ δρᾶσις καί τῶν δύο ἀνδρῶν εἰς τήν ἐπί γῆς στρατευομένην Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ, ὁ μαρτυρικός αὐτῶν θάνατος καί ἡ ἀνοικοδόμησις τοῦ ναοῦ τοῦ Σολομῶντος, ἀποτελοῦν τάς ἀσφαλιστικάς δικλεῖδας τῶν ἐσχάτων ἡμερῶν. Πότε ὅμως θά γίνουν πάντα ταῦτα, δέν γνωρίζομεν. Ἐκεῖνο ὅμως τό ὁποῖον ἀντιλαμβανόμεθα ὅλοι μας, εἶναι ὅτι αἱ ἡμέραι πλησιάζουν μέ ταχύν ῥυθμόν· ἄλλως τε εἰς τόν καιρόν μας ἔχει χαθῆ καί ἡ αἴσθησις τοῦ χρόνου, ὡσάν νά ἔχῃ ἀρχίσῃ μία ἄλλη προδρομική κολόβωσις ἡμερῶν. Εἴς τινας ἐγκρίτους Ἁγιορείτας Πνευματικούς ὑπάρχει ἡ αἴσθησις, ὅτι δέν εὑρισκόμεθα ἀκόμη εἰς τό τέλος, ἀλλ’ εἰς τήν στροφήν τοῦ δρόμου ἐκ τῆς ὁποίας βλέπομεν τό τέλος. Ἄλλως τε ἀναμένονται εἰσέτι καί ἕτερα μεγάλα γεγονότα. Ταῦτα δέν εἶναι δυνατόν νά τεθοῦν εἰς χρονολογικήν σειράν, διότι πρόκειται διά προφητείας, τῶν ὁποίων οἱ «χρόνοι καί οἱ καιροί» ἐκπληρώσεως αὐτῶν ἀνήκουν ἀποκλειστικῶς εἰς τήν ἐξουσίαν καί τήν κρίσιν τοῦ Θεοῦ. Ἕν τοιοῦτον γεγονός, χαρμόσυνον διά τήν Ἑλλάδα καί τήν Ὀρθοδοξίαν, θά εἶναι καί ἡ ἐπιστροφή τῆς Κωνσταντινουπόλεως εἰς τούς Ἕλληνας, συμφώνως μέ τόν Ἅγιον Μεθόδιον Ἀρχιεπίσκοπον Πατάρων (4ος αἰ.), τόν Ἅγιον Ταράσιον Πατριάρχην ΚΠόλεως († 806), τόν αὐτοκράτορα Λέοντα ΣΤ΄ τόν Σοφόν (886-911), τόν σύγχρονον αὐτοῦ Ἅγιον Ἀνδρέαν τόν διά Χριστόν Σαλόν (830-936) κ.ἄ. Ὁ Ἅγιος Ταράσιος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ὅστις τό 787 συνεκάλεσε τήν Ζ΄ Οἰκουμενικήν ΣύΣΑΛΠΙΓΞ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

12

νοδον διά τήν ἀναστήλωσιν τῶν Εἰκόνων, προφητεύει μέγα πόλεμον περί τήν Κωνσταντινούπολιν, ὡς καί τήν ἔγερσιν τοῦ βασιλέως Ἰωάννου, λέγων: «...Τούτου γενομένου ἐγερθήσεται πόλεμος ἐμφύλιος, καί ἀπολεσθήσεται πᾶς ὁ λαός ὁ ἄπιστος. Καί τότε ἐξυπνήσει ὁ Ἅγιος Βασιλεύς ὁ ἐν ἀρχῇ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ Ι καί ἐν τῷ τέλει Σ...» (βλ. Συλλογή διαφόρων προῤῥήσεων, ἐκδοθεῖσα ὑπό τοῦ ἰατροῦ Π.Δ. Στεφανίτση, ἐν Ἀθήναις 1938. -Τά ἀναμενόμενα Κοσμοϊστορικά γεγονότα, ὑπό τό φῶς τῶν Προφητῶν τῆς Ὀρθοδοξίας, συγγραφέντα καί ἐκδοθέντα ὑπό Κ. Τσαταλοῦ Ἀν/ρχου ἐ.ἀ. Διευθυντοῦ τοῦ Ἐπιτ. Γραφείου Γ.Ε. Στρατοῦ, ἐν Θεσσαλονίκῃ 1963). Περί τῆς καταγωγῆς τοῦ Ἰωάννου, ὡρισμένοι τῶν χρησμοδοτῶν προσθέτουν ὅτι οὗτος εἶναι ἀδελφός ἑνός ἐκ τῶν Ἀνδρονίκων, αὐτοκρατόρων τοῦ Βυζαντίου, πρός ὅν παρεχώρησεν ὁ Ἰωάννης τόν θρόνον γενόμενος ἐκ θεϊκοῦ ζήλου Μοναχός, λάμψας ἐν ἀρεταῖς καί κτίσας περικαλλές Μοναστήριον ἐν Θεσσαλονίκῃ... Πάντως πρόκειται περί ἀναστάσεως Ἰωάννου. Τήν ἐπιστροφήν τῆς Κωνσταντινουπόλεως εἰς τούς Ἕλληνας προφητεύει καί ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός († 1779), ὡς ἑξῆς: «Ὅταν θά ἰδῆτε τό χιλιάρμενο (= τόν μέγαν πολεμικόν στόλον ἤ ἐνδεχομένως τήν νέαν γιγαντιαίαν πυρινοκίνητον ναυαρχίδα - ἀεροπλανοφόρον τοῦ ῥωσικοῦ στόλου) στήν Ἄσπρη θάλασσα (= Αἰγαῖον πέλαγος), θἄρθῃ τό ποθούμενον». «Ὅταν θά ἰδῆτε τό χιλιάρμενο στά ἑλληνικά νερά, τότε θἄρθῃ». «Ὅταν θά ἰδῆτε τό χιλιάρμενο στά ἑλληνικά ὕδατα, τότε θά λυθῇ τό ζήτημα τῆς Πόλης». «Δέν θά φθάσῃ ὁ στρατός στήν Πόλι· στή μέση τοῦ δρόμου θἄρθῃ τό μαντᾶτο, ὅτι ἔφθασε τό ποθούμενο» (Βλ. Αὐγουστίνου Ν. Καντιώτου, Ἐπισκόπου, Μητροπολίτου Φλωρί-

νης, Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ἔκδ. Ὀρθοδόξου Ἱεραποστολικῆς Ἀδελφότητος «Ὁ Σταυρός», Ἀθῆναι 1996, σελ. 339, 349). Σπουδαῖον γεγονός τῶν τελευταίων χρόνων τῆς ἀνθρωπότητος θά εἶναι ἡ μετάνοια τῶν Ἑβραίων καί ἡ πίστις αὐτῶν εἰς τόν Ἰησοῦν Χριστόν. Ἡ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου θά ἀκολουθήσῃ μετά τήν θλῖψιν καί τάς δοκιμασίας τῶν ἡμερῶν ἐκείνων, ὅταν πλέον θά πλησιάζῃ ἡ συντέλεια τοῦ κόσμου. Αὕτη δέν θά ἔχῃ οὐδεμίαν σχέσιν μέ τήν πρώτην. Τήν πρώτην φοράν ὁ Κύριος ἦλθεν εἰς τόν κόσμον ταπεινῶς καί ἀθορύβως. Τήν δευτέραν ὅμως φοράν θά λάμψῃ διά τῆς παρουσίας Του. Ὁ Εὐαγγελιστής Ματθαῖος λέγει εἰς τό 24ον κεφάλαιον αὐτοῦ, ὅτι: «...ὥσπερ γάρ ἡ ἀστραπή ἐξέρχεται ἀπό ἀνατολῶν καί φαίνεται ἕως δυσμῶν, οὕτως ἔσται καί ἡ παρουσία τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου» (Ματθ. κδ΄ 27). Συγχρόνως μέ τήν ἔλευσιν τοῦ Κυρίου θά γίνῃ τότε καί ἡ Παγκόσμιος Κρίσις, ὅπως μᾶς λέγει καί ἡ περικοπή τοῦ Εὐαγγελίου τῆς Κρίσεως, ἥτις ἀναγινώσκεται εἰς τούς Ἱερούς Ναούς μας τήν Κυριακήν τῆς Ἀπόκρεω (Ματθ. κε΄ 31-46). Κατά τήν ἀνωτέρω εὐαγγελικήν περικοπήν, ὁ Δίκαιος Κριτής δέν θά ζητήσῃ κατ’ ἐκείνην τήν ἡμέραν σωματικάς κακοπαθείας καί ἄλλα παρόμοια, ἀλλ’ ἐλεημοσύνην καί συμπάθειαν. Θά ἀπευθύνῃ δέ εἰς τούς δικαίους καί ἁμαρτωλούς ἐν ὅλῳ ἕξ (6) τινά: «Ἐπείνασα γάρ, καί ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα καί ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην, καί συνηγάγετέ με, γυμνός καί περιεβάλετέ με, ἠσθένησα καί ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῇ ἤμην καί ἤλθετε πρός με» (Ματθ. κε΄ 35-40). Τῇ ἀφάτῳ φιλανθρωπίᾳ Σου, Χριστέ ὁ Θεός, τῆς εὐκταίας Σου φωνῆς ἡμᾶς καταξίωσον, καί τοῖς ἐκ δεξιῶν σου συναρίθμησον, καί ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν.

13 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

Ε

ν νόμου σκιᾷ καί γράμματι, τύπον κατίδωμεν οἱ πιστοί», ψάλλουμε στήν Θ΄ ᾠδή τῶν καταβασιῶν τῆς ἑορτῆς τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καλούμαστε ὅλοι οἱ πιστοί, νά δοῦμε τήν προτύπωση πού κρυβόταν μέσα στό Νόμο, τόν Ἴδιο τόν Κύριό μας. Ὡς Νόμος ἐννοεῖται ὁ Μωσαϊκός Νόμος, αὐτός ὁ ὁποῖος εἶχε δοθεῖ ἀπό τόν Θεό στόν Μωϋσῆ. Τό «οὐ μοιχεύσεις», «οὐ φονεύσεις» καί οἱ ὑπόλοιπες ἐντολές μαζί μέ τίς διατάξεις, οἱ ὁποῖες ἀφοροῦσαν στίς τελετές, τόν ψυχικό καί σωματικό καθαρμό κ.λπ. ἦταν ἡ ἠθικολογία θά λέγαμε, τήν ὁποία ἔπρεπε νά τηρήσουν οἱ ἄνθρωποι τῆς τότε ἐποχῆς (τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης) ὥστε νά εἶναι κοντά στόν Θεό. Ἔτσι καί ἡ Παναγία μας μαζί μέ τόν Ἰωσήφ τόν μνήστορα, πραγματικοί ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, ὑπακοῦν στό Νόμο. Φέρνουν τό Χριστό σαράντα ἡμερῶν βρέφος στό Ναό γιά νά τόν ἀφιερώσουν στόν Θεό. Βλέπουμε τόν Ἴδιο τό Χριστό, τόν Ποιητή τοῦ Νόμου, νά ὑποτάσσεται στό Νόμο. Ἄν καί δέν εἶχε ἀνάγκη καθαρισμοῦ οὔτε Αὐτός, ὡς Θεός, οὔτε ἡ μητέρα του, ὡς Παρθένος, γίνονται καί οἱ δύο τηρητές τοῦ Νόμου. Μᾶς δείχνει μ’ αὐτόν τόν τρόπο ὁ Χριστός ὅτι «ἡ ὑπακοή εἶναι ἡ ὁδός τῆς συμφιλίωσής μας μέ τόν Θεό». Μέ τήν παρουσία ὅμως τοῦ Χριστοῦ ἡ διαθήκη τοῦ Ἰσραήλ καί ὁ Νόμος «ζητοῦσαν διά μέσου τοῦ πρεσβυτέρου Συμεών νά ἀποσυρθοῦν μπροστά στό φῶς τῆς χάριτος». Ὁ Χριστός ΣΑΛΠΙΓΞ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

14

ὅμως ἀποδεικνύει ἐμπράκτως ὅτι δέν ἦρθε νά καταργήσει τό Νόμο ἀλλά νά τόν συμπληρώσει: «οὐκ ἦλθον καταλῦσαι, ἀλλά πληρῶσαι». Μέ τήν τήρηση τοῦ Νόμου ἀποδεικνύει ὅτι τό παλιό ἦταν καλό καί σωστό. Μέ τό «πληρῶσαι» δείχνει ὅτι ὑπάρχει καί κάτι ἄλλο ἀνώτερο ἀπό τό παλαιό, ἀνώτερο ἀπό τό Νόμο. Πῶς μπορεῖ ἄλλωστε νά καταργήσει κάτι τό ὁποῖο ὁ Ἴδιος εἶχε θεσπίσει; Ἁπλᾶ δίνει ἕνα καινούριο νόημα στά μέχρι τότε ἰσχύοντα. Δίνει ἕνα διαφορετικό περιεχόμενο στό Νόμο γιά νά βοηθήσει τόν πιστό νά συνεχίσει τήν πορεία του πρός τόν Θεό καί Πατέρα του. «Ὁ νόμος», μᾶς λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, «εἶχε σκοπό νά κάμῃ δίκαιον τόν ἄνθρωπον, ἀλλά δέν ἐφηρμόζετο» καί γι’ αὐτό «ἦλθεν ὁ Κύριος, μᾶς ἐδίδαξεν ὅτι ἡ ἀρετή ἔχει θεμέλιον τήν πίστιν καί ἔδωσεν ἰσχύν εἰς τάς ἐντολάς τοῦ νόμου. Καί κατώρθωσε διά τῆς πίστεως ὅ,τι δέν κατώρθωσεν ὁ νόμος μέ τάς ἐντολάς του». Δηλαδή περιβάλλει τό Νόμο – τήν ἠθικολογία – μέ τήν πίστη. Γιά νά κατανοήσουμε τά παραπάνω θά δοῦμε τρία παραδείγματα, τά ὁποῖα ἀναφέρει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἀπό τούς μακαρισμούς τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ στήν ἐπί τοῦ Ὄρους Ὁμιλία: Ὁ πρῶτος μακαρισμός «μακάριοι οἱ πτωχοί τῷ πνεύματι» ἰσοδυναμεῖ μέ τήν ἐντολή «Νά μήν ὀργίζεσθε». Ὅταν μιλάει ὁ Χριστός γιά πτωχούς στό πνεῦμα δέν ἐννοεῖ τούς χαζούς ἤ τούς μειωμένης ἀντιλήψεως ἀνθρώπους, ἀλλά τούς ταπεινούς. Ὁ ταπεινός ἄνθρωπος εἶναι αὐτός, ὁ ὁποῖος λόγω τοῦ χαρακτήρα του σαφῶς καί δέν ὀργίζεται. Ὁ ἕκτος κατά σειρά μακαρισμός «μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ» ἰσοδυναμεῖ μέ

τήν ἐντολή: «Νά μήν στρέψῃς τό βλέμμα σου πρός γυναῖκα μέ πόθον σαρκικόν». Ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει καθαρή καί ἄδολη καρδιά δέν κοιτάει τίποτε ἄλλο παρά τό πῶς θά φθάσει στόν Θεό του. Τό «μακάριοι οἱ ἐλεήμονες» ἀντιστοιχεῖ μέ τήν ἐντολή «νά μή συγκεντρώνωμεν θησαυρούς ἐπί τῆς γῆς». Ὁ ἐλεήμων ἄνθρωπος εἶναι αὐτός, ὁ ὁποῖος δέ θά «καταφέρει» ποτέ του νά μαζέψει θησαυρούς ἐπάνω στή γῆ, γιατί συνεχῶς θά ἐλεεῖ τόν συνάνθρωπό του. Ταυτόχρονα ὅμως, θά μαζεύει πνευματικούς θησαυρούς στόν οὐρανό. Μελετῶντας παράλληλα τό δεύτερο μέρος τῶν μακαρισμῶν, διαπιστώνουμε ὅτι ὅποιοι ἀνήκουν σέ κάποια ἀπό τίς παραπάνω κατηγορίες ταπεινοί, καθαροί στήν καρδιά, ἐλεήμονες, ἔχουν μεγάλες εὐεργεσίες ἀπό τό Θεό: Οἱ ταπεινοί ἔχουν δική τους τή Βασιλεία τῶν οὐρανῶν «ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν». Οἱ καθαροί στήν καρδιά θά ἀξιωθοῦν νά δοῦν τό Θεό «ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται» καί οἱ ἐλεήμονες θά ἐλεηθοῦν ἀπό τόν Θεό «ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται». Φαίνεται ξεκάθαρα τό νέο πνεῦμα, μέ τό ὁποῖο γεμίζει ὁ Χριστός τήν Καινή Διαθήκη. Ὁ μένων ἐν τῷ Θεῷ ἔχει εὐεργεσίες πολλές. Πιό ἔντονα ὅμως φαίνονται τά παραπάνω μέσα ἀπό μία καινούρια ἐντολή, τήν ὁποία μᾶς δίνει ὁ Χριστός κατά τόν Μυστικό Δεῖπνο: «τοῦτο ποιεῖτε εἰς τήν ἐμήν ἀνάμνησιν». Ποιό εἶναι αὐτό πού

μᾶς καλεῖ νά κάνουμε στήν δική Του ἀνάμνηση; Τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ἡ ὑπακοή μας σ’ αὐτήν τήν ἐντολή τοῦ Χριστοῦ ὑπερτερεῖ καί εἶναι πηγή πολλῶν ἀρετῶν. Ἡ πραγματική καί συνειδητή μας μετοχή στό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ μᾶς ἑνώνει μέ τό Χριστό. Γινόμαστε σύσσωμοι καί σύναιμοι τοῦ Χριστοῦ. Κατά τόν Ἅγιο Νικόλαο Καβάσιλα «ψυχή μέν ψυχῇ, σῶμα δέ σώματι, καί αἷμα αἵματι μείγνυται». ΓΡΑΦΕΙ Ο ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ

ΘΕΩΝΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ ΙΕΡΟΚΗΡΥΚΑΣ

Τότε θά εἴμαστε ὄχι ἁπλά κοντά στό Θεό, ὅπως ἔφερνε ὁ Νόμος τούς ἀνθρώπους μέ τό Θεό, ἀλλά ἕνα μέ τό Θεό: «ἡμεῖς καί ὁ Χριστός ἕν ἐσμέν», λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος. Μέσα ἀπό αὐτό τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας πηγάζουν ὅλα τά ὑπόλοιπα. Ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ζεῖ μαζί μέ τό Θεό δέν εἶναι δυνατόν νά παραβαίνει τόν Νόμο Του. Τότε ἡ θρησκεία μας δέ γίνεται ἕνα σύστημα ἠθικῶν κανόνων οὔτε ἰδεολογία, ἀλλά αὐτό πού πραγματικά εἶναι, ἕνα πραγματικό βίωμα. Ἕνα ζωντανό βίωμα. Ἕνα βίωμα, τό ὁποῖο δύσκολα περιγράφεται. Ἀκόμη καί ἄν περιγραφεῖ, δύσκολα κατανοεῖται ἀπό ὅσους δέν ἔχουν παρόμοια ἐμπειρία. Ἕνα βίωμα, τό ὁποῖο πηγάζει ἀπό τήν ἐλευθερία μας καθώς τίποτα καί κανείς δέν μπορεῖ νά μᾶς περιορίσει ἀπό τό νά ζήσουμε μιά

πραγματική πνευματική ζωή. Ἀκόμη καί αὐτές οἱ ἐντολές, πού μπορεῖ νά μᾶς φαίνονται ὡς περιοριστικές δέν εἶναι. Δέν ὑπάρχει περίπτωση ὁ Δημιουργός μας, Αὐτός πού μᾶς ἀγαπᾶ τόσο πολύ, νά μᾶς ἔχει δώσει κάποιες ἐντολές γιά νά μᾶς περιορίσει. Αὐτός εἶναι πού μᾶς ἄφησε ἐλεύθερους μέ τό «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν». Σέβεται τήν ἐλευθερία μας καί δέ μᾶς περιορίζει. Καί ἄν κάποιος θέλει νά Τόν ἀκολουθήσει δέν περιορίζεται ἀπό τά μυστήρια καί ἀπό τίς ἐντολές Του. Ἀκολουθῶ τό Θεό σημαίνει ζῶ πραγματική, συνειδητή μυστηριακή ζωή. Ὁ ζῶν μυστηριακή ζωή, προστατεύεται ἀπό τό Θεό. Ὁ Χριστός καί τά μυστήρια δέν εἶναι κάτι τό ἀρνητικό, περιορισμός. Τό ἀκριβῶς ἀντίθετο, εἶναι κάτι θετικό, προστασία. Αὐτό πού σέ ὁρισμένους φαίνεται ὡς περιοριστικό, δέν εἶναι τίποτα ἄλλο παρά ἡ ἀσπίδα πού καλεῖται νά χρησιμοποιήσει ὁ πιστός γιά νά βγεῖ νικητής ἀπό τή μάχη μέ τόν ἐχθρό τῆς σωτηρίας του, μέ τό πνεῦμα τῆς πονηρίας. Βλέπουμε στή γιορτή τῆς Ὑπαπαντῆς τήν Παναγία μας νά τηρεῖ τό Νόμο – τήν ἠθικολογία. Παράλληλα ἔχει μαζί της τόν Υἱό καί Θεό της, τό βίωμα. Μ’ αὐτόν τόν τρόπο μᾶς δείχνει τό δρόμο πού πρέπει ν’ ἀκολουθήσουμε. Αὐτός ὁ δρόμος δέν εἶναι ἄλλος, ἀπό αὐτόν πού χάραξε ὁ ὑπό τοῦ Συμεών καί τῆς προφήτιδας Ἄννας Ὑπαντούμενος Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός. Τήν συμπλήρωση τοῦ Νόμου διά τῆς πίστεως.

15 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

υριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, λοιπόν, σέ μιά ἐποχή πού οἱ... «διαφωτισμένοι», νεοφανεῖς, τηλεοπτικοί ἱστορικοί μηχανεύονται καί ἐνορχηστρώνουν τή συστηματική ἀποδόμηση ὅσων θεωρούσαμε ὡς ἀδιαμφισβήτητα δεδομένα τῆς ἐθνικῆς μας ὕπαρξης: Ὄχι, διακηρύσσουν, δέν ὑπάρχει ἠθικό ὑπόβαθρο σέ αὐτά πού θεωροῦμε θεμέλια τῆς ταυτότητάς μας. Ὅλα εἶναι στερεότυπα καί πρόσφατα κατασκευάσματα, πού μάλιστα σήμερα τρέφουν τόν ἐθνικισμό μας καί μᾶς γεμίζουν κακία καί ἀλαζονεία. Μᾶς λένε, λοιπόν, ὅτι ἡ παιδεία μας εἶναι ἐθνοκεντρική καί πρέπει νά ἀλλάξει μέ τήν ἀπάλειψη τῶν ἐθνικιστικῶν μας ἀντιλήψεων. Μᾶς λένε πώς ὅ,τι θεωροῦμε ὡς ἀπελευθερωτικούς ἀγῶνες δέν εἶναι παρά ξεσπάσματα συμφερόντων καί ἔργα πλιατσικολόγων. Δέν ὑπάρχουν πρότυπα καί παραδείγματα. Μᾶς λένε πώς οἱ ἥρωές μας, οἱ μάρτυρες τῆς πίστης καί τοῦ Γένους, δέν ἦταν καθόλου ἥρωες, ἀλλά συμφεροντολόγοι καί ἀνθρωπάρια. Μᾶς λένε ὅτι ἔξω ἀπό τήν

Κ

ΣΑΛΠΙΓΞ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

16

Πελοπόννησο καί τή Στερεά δέν ὑπῆρχαν «Ἕλληνες»; Ἄλλωστε οἱ «Ἕλληνες» ὡς ἔθνος εἶναι, λένε, ἕνα κατασκεύασμα ἐκείνης τῆς πρόσφατης σχετικά ἐποχῆς. Δέν ὑπάρχει, λοιπόν, κανένα «καύχημα τοῦ Γένους τῶν Γραικῶν», τίποτε τό ὁποῖο μᾶς ὑπερβαίνει καί γιά τό ὁποῖο δικαιούμαστε νά εἴμαστε ὑπερήφανοι. Ὅμως ἡ νόσος εἶναι κατ’ οὐσίαν ὑπαρξιακή. Εἶναι κρίση ταυτότητας οἱ ἀμφιβολίες, τά διλήμματα, ἡ σύγχυση καί ἡ ἀσάφεια νοημάτων καί ἀξιῶν πού ἐνίοτε συναντῶνται στούς φορεῖς ἑνός ἔθνους ἤ ἑνός πολιτισμοῦ. Εἶναι κρίση ταυτότητας ἡ κατάσταση λήθης, ἀπώλειας καί ἀμφιβολίας, ὅπου ἀξίες πού θεωροῦνται θεμελιώδεις ἐξασθενοῦν καί ἀμφισβητοῦνται, ὥστε ἡ κοινωνία καί τό ἄτομο νά ἀντιμετωπίζουν ἕνα κενό. Φαίνεται ὅτι ἐπιλέξαμε νά πορευθοῦμε μέ τήν ψευδαίσθηση ὅτι ἡ ὕβρις ― μέ τήν ἀρχαιοελληνική ἔννοια τοῦ ὅρου ― θά παραμείνει ἄμοιρη συνεπειῶν. Καί τώρα πού ἄρχισαν νά γίνονται αἰσθητές οἱ συνέπειες τῆς ὕβρεως, τῆς ὀργάνωσης τῆς ζωῆς μας δηλαδή σά νά μήν ὑπάρχει Θεός ― ὁπότε ὅλα ἐπιτρέπονται ― καλούμαστε νά ἀντιμετωπίσουμε τίς συνέπειες τῆς ἀφροσύνης καί τοῦ ἀτομικοκεντρικοῦ πολιτισμοῦ πού οἰκοδομήθηκε μέ τά ἰδεολογικά ὑλικά τῆς νεωτε-

Ἀπόσπασμα ἀπό τόν χαιρετισμό τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Κισάμου Σελίνου κ. Ἀμφιλοχίου σέ ἑορτή τήν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, στήν Ὀρθόδοξο Ἀκαδημία Κρήτης.

ρικῆς ἀλαζονείας. Μήπως, τελικά, ἦρθε ἡ ὥρα, πρίν εἶναι ἀργά, νά γιγαντωθεῖ μέσα μας ἡ πεποίθηση ὅτι καί στήν σημερινή ἐποχή ἔχουμε ἀνάγκη ἑνός τέτοιου ἐπαναστατικοῦ φρονήματος πού ἀπαξιώνομε, ὄχι ἁπλά γιά νά σώσουμε τήν οἰκονομία, ἀλλά κυρίως γιά νά ὑπερασπίσουμε τά ὅσια καί τά ἱερά μας, τήν πίστη καί τόν πολιτισμό μας; Μήπως εἶναι καιρός νά συνειδητοποιήσομε ὅτι κανένα μνημόνιο, καμία ἐπιμήκυνση τῆς περιόδου ἀποπληρωμῆς, καμιά μείωση ἐπιτοκίων, ἀναδιάρθρωση ἤ ὅπως ἀλλιῶς τό βαφτίσουν δέν μᾶς σώζει; Ἁπλά γιατί τό θέμα δέν εἶναι κυρίως οἰκονομικό. Εἶναι κατ’ ἐξοχήν θέμα ἐλευθερίας καί ταυτότητας. Ποιοί εἴμαστε; ποιές εἶναι οἱ ἀξίες μέ τίς ὁποῖες ζοῦμε καί γιά τίς ὁποῖες εἴμαστε ἕτοιμοι καί νά πεθάνουμε; Αὐτές τίς ἀξίες ὑπερασπίστηκε καί ὑπερασπίζεται ἡ σημερινή μεγάλη ἡμέρα καί ἑορτή τῆς Ὀρθοδοξίας. Τίς ἀξίες τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, τῆς ἀνακαίνισης, ἀνάπλασης καί μεταμόρφωσής του, τῆς πορείας του δηλαδή ἀπό τό «κατ’ εἰκόνα» στό «καθ’ ὁμοίωση». Αὐτή εἶναι καί ἡ μεγάλη ἀξία καί προσφορά τῆς πίστεώς μας γιά τόν ἄνθρωπο καί τόν κόσμο. Χωρίς νά εἶναι καί νά εἴμαστε κατέχοντες οὐδενός πράγματος, ἄνοιξε γιά τήν οἰκουμένη ὁλόκληρη τήν εὐθεία ὁδό τῆς

Ὀρθοδοξίας καί ἔδωσε στήν κοινωνία, ὄχι μόνο τό πάθος ἑνός πάσχοντος γιά τόν ἄνθρωπο Θεοῦ, ἀλλά πάνω στήν πίκρα τῆς ἐξόδου ἀπό τόν παράδεισο πού καί ἐμεῖς γευθήκαμε μαζί μέ τά ἄλλα γένη τῆς γῆς ὡς συγκληρονόμοι τῆς αὐτῆς δυστυχίας, ἔδωσε γιατρευτικά τό βίωμα, τήν ἔξοδο, τό ἄνοιγμα στήν ὁδό τῆς σωτηρίας. Ἀναστάσεως καί σωτηρίας, πού δέν εἶναι μιά ἁπλή ἀξιοπρέπεια καί μιά συνετότερη λύση, δίπλα στίς ἄλλες, γιά τίς κατά καιρούς συντελούμενες κοινωνικές ἀδικίες. Εἶναι ἕνα ὅραμα συνεχιζόμενο καί τελειούμενο στήν Θεία Εὐχαριστία, στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων πού ζητᾶ οὐρανοπολῖτες καί ἐθελοθυσία. Στίς προκλήσεις λοιπόν πού ὑπάρχουν ὁρατές σήμερα, διαγράφοντας τήν χωρίς Θεό καί ἐλπίδα αὐριανή ἡμέρα γιά τήν οἰκουμένη, ἡ Ἐκκλησία, ἡ ἀπάντησή Της θά εἶναι τό λειτουργικό ἦθος της καί κατ’ ἐπέκταση τό κοινωνικό Της ἔργο. Δηλαδή προσευχομένη Ἐκκλησία πού δέν χάθηκε ὄντας ἔτσι, οὔτε στούς διωγμούς παλαιούς καί νέους, οὔτε ἐκεῖ πού ἀκόμα ἀμφισβητεῖται καί λοιδορεῖται.

17 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

Α. Ἑνότης καί προσωπικά χαρίσματα Μιλώντας, γράφοντας ἤ ἀδολεσχώντας φιλόθεα γιά τόν Γέροντα Σωφρόνιο Σαχάρωφ εἶναι ἀδύνατον ἡ φωνή μας, ἡ γραφή μας καί ἡ σκέψη μας νά μήν στραφεῖ πρός τόν ὅσιο Σιλουανό τόν Ἀθωνίτη, τόν Γέροντα, πνευματικό διδάσκαλο καί βιωματικό μύστη τοῦ π. Σωφρονίου. Στή σύγχρονη Ὁρθόδοξη Θεολογική συνείδηση οἱ δύο αὐτές μορφές τείνουν νά ταυτισθοῦν, χωρίς ὅμως νά καταπατεῖται ἡ προσωπική χαρισματική τους αὐτοτέλεια. «Ἕκαστος ἴδιον χάρισμα ἔχει ἐκ Θεοῦ, ὅς μέν οὕτως, ὅς δέ οὕτως». Παρ’ ὅλη ὅμως αὐτή τή διαφορά τῶν χαρισμάτων πού ἀναδεικνύει τά πρόσωπα, οἱ δύο ὅσιοι πατέρες μας ἔζησαν μέ ἀπαράμιλλη ἐσωτερική ἑνότητα, ἑνότητα Πνεύματος, φρονοῦντες τῷ αὐτῷ καί βιοῦντες τῷ αὐτῷ. Ἡ ταύτισή τους αὐτή ἤ καλύτερα ἡ ἑνότητά τους ἦταν ἀποτέλεσμα τῆς κοινῆς ἐμπειρίας πού γεύθηκαν, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι, στήν ὑπερχιλιόχρονη ἀθωνική Πολιτεία. Ὁ ἕνας ὡς διδάσκαλος καί ὁ ἄλλος ὡς μαθητής καί οἱ δύο ὅμως ὡς ψυχές πού διψοῦσαν τόν Κύριο καί τήν ἐν Χριστῷ σωτηρία τους. Ἡ σημερινή ἀφιλόδοξη εἰσήγησή μας θά προσπαθήσει, σύν Θεῶ νά καταδείξει αὐτήν τήν κοινή πνευματική πορεία τοῦ ἁγίου Σιλουανοῦ τοῦ Ἀθωνίτου καί τοῦ Γέροντος Σωφρονίου τοῦ Essex στό στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας, μιά πορεία πού ἀνέδειξε τόν μέν Γέροντα Σιλουανό ἅγιο στίς ἁγιολογικές δέλτους τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν δέ Γέροντα Σωφρόνιο ἅγιο στίς συνειδήσεις τῶν πιστῶν τοῦ Ὀρθοδόξου πληρώματος. Β. Ἡ πρό τοῦ ἁγίου Ὄρους περίοδος Ὁ κοσμικός βίος Ἐάν οἱ μετά τήν μετάνοια ζωές τῶν δύο ὁσίων εἶναι κατά πολύ ὅμοιες, οἱ πρό τῆς μετανοίας ζωές τους παρουσιάζουν ἐλάχιστη ὁμοιότητα ὡς πρός τά ἐξωτερικά τους στοιχεῖα. Μπορεῖ καί τῶν δύο ἡ καταγωγή νά ἦταν κοινή, Ρωσική, καί ὡς ἐκ τούτου κοινές νά ἦταν τόσο οἱ θρησκευτικές ὅσο καί οἱ ἠθικές καταβολές, ἐν τούτοις ὅμως οἱ ὁμοιότητες στόν κοσμικό τους βίο ἦταν ἀνύπαρκτες. Ἴσως ἡ μοναδική τους ὁμοιότητα, καί αὐτή πνευματική, νά ἦταν ἡ ἀποστασία ἀπό τήν πίστη στόν Θεό τῶν πατέρων τους-πού ἄς σημειωθεῖ, οὐδέποτε συνειδητά Τόν ἀρνήθηκαν- καί ἡ καταφυγή τους «εἰς ὁδούς ἀλλοτρίας». Ὁ ὅσιος Σιλουανός γεννήθηκε τό 1866 στό χωριό Σόβσκ, τῆς διοικήσεως Ταμπώφ, τῆς ἐπαρχίας Λεμπενίκ τῆς Ρωσίας. Ὅπως σημειώνει ὁ βιογράφος καί μαθητής του π. Σωφρόνιος στό κλασικό πλέον βιβλίο « Ὁ ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης», «ἡ ζωή τοῦ μακαρίου Γέροντα Σιλουανοῦ ἐξωτερικά Γράφει ὁ Πρωτοσύγκελλος Ἀρχιμ. Ἰουστῖνος Γ. Μπαρδάκας ΣΑΛΠΙΓΞ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

18

παρουσιάζει ἐλάχιστο ἐνδιαφέρον. Ζωή πτωχοῦ ρώσου χωρικοῦ ὡς τή στρατιωτική του θητεία, ὑπηρεσία στούς κατώτερους βαθμούς κατά τή διάρκειά της». Ἡ πολυμελής οἰκογένεια τοῦ ὁσίου -πατέρας, μητέρα, πέντε γιοί καί δύο κόρες- διακρινόταν γιά τήν εὐλάβειά της. Ἀπό τούς γονεῖς του καί κυρίως ἀπό τόν πατέρα του, τόν ὁποῖον ὁ ἅγιος θαύμαζε καί ἔλεγε πώς ποτέ δέν μπόρεσε νά φτάσει στά μέτρα τοῦ πατέρα του, ἔμαθε νά πιστεύει καί νά ἀγαπάει τόν Θεό μέ ἁπλότητα καί νά συμπεριφέρεται στούς συνανθρώπους του μέ διάκριση. Γράμματα πολλά δέν διδάχθηκε. Μᾶλλον τά ἐντελῶς στοιχειώδη. Ἡ ζωή του στό χωριό δέν διέφερε πολύ ἀπό τή ζωή τῶν ὑπολοίπων συνομηλίκων του. Τίς περισσότερες ὧρες τῆς ἡμέρας ἀσχολοῦνταν μέ ἀγροτικές ἐργασίες καί στίς ἀνάπαυλες συμμετεῖχε σέ γλέντια, πίνοντας ροῦμι καί διασκεδάζοντας μέ τήν μουσική τοῦ ἀκορντεόν. Σέ κάποια ἀπό αὐτά τά γλέντια ὁ Συμεώναὐτό ἦταν τό κοσμικό ὄνομα τοῦ ὁσίου Σιλουανοῦ- «γοητεύθηκε ἀπό μία κοπέλα καί, πρίν ἀκόμη τεθεῖ θέμα γάμου, κάποια καλοκαιρινή νύχτα ἔγινε τό “συνηθισμένο”». Κάποια ἄλλη πάλι φορά σέ μιά συμπλοκή του μέ δύο ἀδέλφια, πού ἦταν οἱ τσαγκάρηδες τοῦ χωριοῦ, τραυμάτισε πολύ σοβαρά ἕναν ἀπό τούς δύο ἀδελφούς, γρονθοκοπώντας τον. Τό κοσμικό φρόνημα εἶχε πλεονάσει στήν καρδιά τοῦ εὔρωστου Συμεών. Ὅλα ἔδειχναν πώς ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ εἶχε συσταλεῖ στήν καρδιά του καί πώς ἡ νίκη τῶν δυνάμεων τοῦ σκότους ἦταν πλέον ὁριστική. Ἡ πρό τῆς μετανοίας ζωή τοῦ Γέροντος Σωφρονίου δέν μπορεῖ καθόλου νά χαρακτηριστεῖ ὡς δεῖγμα κοινῆς ζωῆς τῶν Ρώσων τῆς ἐποχῆς του. Γεννήθηκε στήν Μόσχα ἀπό Ρώσους γονεῖς τό 1896. Ἀπό μικρός δέχθηκε τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ μέσω τῶν Μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀλλά καί μέσω τῆς πνευματικῆς ἐμπειρίας τοῦ στενοῦ οἰκογενειακοῦ περιβάλλοντός του. Προικισμένος μέ ἐξαιρετικά φυσικά καί πνευματικά χαρίσματα ἀπό μικρή ἡλικία ἀρχίζει τίς πνευματικές ἀναζητήσεις του, οἱ ὁποῖες γρήγορα μετατρέπονται σέ ὑπαξιακές ἀγωνίες. Ὅπως ὁ ἴδιος σημειώνει στήν πνευματική του

αὐτοβιογραφία πού εἶναι δημοσιευμένη στό βιβλίο «Ὀψόμεθα τόν Θεόν καθώς ἐστί»: «Ἀπό τῶν νεανικῶν μου χρόνων ἡ ψυχή μου ἐξωκειώθη πρός τήν ἔννοιαν τῆς αἰωνιότητος. Τοῦτο ἦταν φυσική συνέπεια τῶν παιδικῶν προσευχῶν μου πρός τόν Ζῶντα Θεόν, πρός τόν ὁποῖον ἀπεδήμησαν οἱ πάπποι καί οἱ προπάπποι μου, καθώς καί τῶν συζητήσεων μετά τῶν παιδίων μετά τῶν ὁποίων τότε συνανεστρεφόμην...Ἐνηλικιούμενος, ἐπέστρεφον συχνότερον εἰς τόν διαλογισμόν περί τοῦ ἀπείρου, περί ἐκείνου ὅπερ διαμένει εἰς τόν αἰῶνα». Ὁ πρῶτος Παγκόσμιος πόλεμος ἀλλά καί οἱ περιπέτειες τοῦ Ρωσικοῦ Ἔθνους μέ τόν ἐμφύλιο πόλεμο καί τήν Ρωσική Ἐπανάσταση ὁδήγησαν τόν νεαρό Σέργιο-αὐτό ἦταν τό κοσμικό ὄνομά του- στήν ὀδυνηρή συναίσθηση τοῦ τραγικοῦ χαρακτήρα τοῦ ἀνθρώπινου εἶναι, στήν τραγικότητα τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως. Ἑκατοντάδες ἐρωτήματα γιά τό νόημα τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου κατέκλυαν τήν ἀγωνιῶσα ψυχή του: «Διά ποῖον λόγον ἐγεννήθην; Μόλις πρό ὁλίγου ἐλάμβανον συνείδησιν τῆς ἀνθρωπίνης ὑποστάσεώς μου: Μόλις ἀνήφθη ἐντός ἐμοῦ τό πῦρ τῶν καλῶν ἐπιθυμιῶν, ἡ ἀναζήτησις τῆς τελειότητος ἡ χαρακτηρίζουσα τήν νεότητα, ὁ ἐνθουσιασμός διά τό φῶς τῆς γνώσεως, ἥτις ἐναγκαλίζεται τά πάντα. Καί νῦν νά ἐγκαταλείψῃ τις τά πάντα ταῦτα; Καί διά τοιούτου τρόπου; Πρός ὄφελος τίνος καί διά ποῖον σκοπόν; Ἐν ὀνόματι ποίων ἀξιῶν;». Ἡ ἀνήσυχη ψυχή τοῦ Γέροντος Σωφρονίου προσπαθοῦσε νά βρεῖ ἐναγώνια ἀπαντήσεις στά συνεχόμενα ὑπαρξιακά προβλήματα πού βάρυναν τή ζωή του. Ἡ μνήμη τοῦ θανάτου ὡς ἀποτέλεσμα τῶν ἐξωτερικῶν συνθηκῶν πού βίωνε–πόλεμοι, φόνοι- συνεχῶς αὐξανόταν ἐντός του καί τόν ὁδηγοῦσε σέ μιά μηδενιστική ἀντίληψη τοῦ κόσμου. Γράφει: «Ἐνθυμοῦμαι καθαρῶς τόν ἑαυτόν μου: Εἰς τόν καθ’ ἡμέραν βίον ἤμην ὡς οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι, ἀλλά, κατά καιρούς, δέν ἠσθανόμην τήν γῆν ὑπό τούς πόδας μου. Ἔβλεπον αὐτήν διά τῶν ὀφθαλμῶν, ὡς συνήθως, ἐν πνεύματι ὅμως ἐφερόμην ἐπάνω ἀπυθμένου ἀβύσσου». Ἡ φοίτησή του στή Σχολή Καλῶν Τεχνῶν τῆς Μόσχας καί ἡ ἐνασχόλησή του μέ τή ζωγραφική ἀποτελοῦσε γι’ αὐτόν μιά ἀνάσα στά τραγικά ὑπαρξιακά ἀδιέξοδά του, ἀλλά ὄχι μιά οὐσιαστική διέξοδο. Ψάχνοντας συνεχῶς γιά σαφεῖς λογικές ἀπαντήσεις καί λύσεις σέ ὅλα αὐτά τά προβλήματά του κατέφυγε στίς θεωρίες τῶν ἀνατολικῶν θρησκειῶν. Γιά ὀκτώ χρόνια ὁ Γέροντας ἀσκήθηκε στόν ὑπερβατικό διαλογισμό θεωρώντας ὅτι ἡ πίστη στίς θεωρίες αὐτές ἀποτελεῖ λογική λύση στό θλιβερό θέαμα τῶν παθημάτων καί τοῦ πόνου. Ἔχοντας, λοιπόν, αὐτά τά βιώματα καί μή μπορώντας νά ἐξασκήσει ἐλεύθερα, λόγω τῆς ἐπαναστάσεως τῶν Μπολσεβίκων τό πάθος του γιά τή ζωγραφική, ἐγκαταλείπει τή Ρωσία καί ἐγκαθίσταται τό 1922 στό Παρίσι, ὅπου ἐκθέτει τά ἔργα του σέ διάφορες ἐκθέσεις πού πραγματοποιοῦνται.

Ὅμως τά ὀδυνηρά βιώματά του συνεχίζονταν καί ἡ πείρα τῆς ἀβύσσου τῆς ἀνυπαρξίας συμπλεκόταν μέ τήν πείρα τῆς ὑπάρξεως τοῦ ἀπείρου Εἶναι. Ἡ μετάνοια Οἱ διαφορετικές πορείες τοῦ ἁγίου Σιλουανοῦ καί τοῦ πατρός Σωφρονίου ἀρχίζουν νά συγκλίνουν μέ τήν ἔναρξη τῆς προσωπικῆς τους μετανοίας. Ἡ μετάνοια, ὡς κατ’ ἐξοχήν μέσον ἀποκατάστασης τῆς διασαλευθείσας κοινωνίας Θεοῦ καί ἀνθρώπου, ἀποτελεῖ τήν ἐπαναφορά τοῦ ἀνθρώπου στό χῶρο τῆς Χάριτος. Καί σ’ αὐτό τό χῶρο τῆς Χάριτος εἰσῆλθαν τόσο ὁ ἅγιος Σιλουανός, ὅσο καί ὁ Γέροντας Σωφρόνιος μέ ἔκδηλη τήν ἐπέμβαση τοῦ ἁγίου Πνεύματος στόν χῶρο τῆς βαθυτέρας καρδίας. Ἡ μετάνοια τοῦ ἁγίου Σιλουανοῦ προῆλθε ἀπό ἕνα ὅραμα πού εἶδε μετά τή διάπραξη μιᾶς ἁμαρτίας. «Κάποια ἡμέρα, τήν ὁποία κατασπατάλησε ὄχι μέ σωφροσύνη, ἀποκοιμήθηκε ἐλαφρά καί εἶδε στόν ὕπνο του πώς ἕνα φίδι μπῆκε μέσα του ἀπό τό στόμα του. Δοκίμασε φοβερή ἀηδία καί τινάχθηκε πάνω, ὁπότε ἄκουσε μιά φωνή νά τοῦ λέει: Κατάπιες στό ὄνειρό σου φίδι καί δέν σοῦ ἄρεσε. Τό ἴδιο δέν μοῦ ἀρέσει καί ἐμένα νά βλέπω τά ἔργα σου». Ἡ φωνή πού ἄκουσε ὁ ἅγιος ἦταν κατά τή δική του μαρτυρία ἡ φωνή τῆς Θεοτόκου. Ἡ φωνή αὐτή ἔγινε ἀφορμή νά μεταστραφεῖ σέ βαθειά μετάνοια καί νά ἀναζωπυρωθεῖ ἡ παλαιά κλίση του πρός τόν μοναχισμό. Δάκρυα κατέκλυαν τίς προσευχές του. Ἡ πικρή γεύση τῆς ἁμαρτίας πού γεννήθηκε μέσα του τόν ὁδηγοῦσε στήν συντριβή. Πλέον θεωροῦσε διαφορετικά τή ζωή καί τόν κόσμο. Κυριαρχοῦσε μέσα του ἡ παροδικότητα τοῦ ὁρατοῦ κόσμου καί ἡ αἰωνιότητα ἀποτελοῦσε πλέον τόν κύριο σκοπό τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως. Ἦταν τόσο δυνατή ἡ μετάνοιά του πού σύντομα φάνηκαν οἱ καρποί της σέ ὅλες τίς ἐκφάνσεις τοῦ βίου του. Λίγο πρίν τήν λήξη τῆς στρατιωτικῆς του θητείας γράφει σέ σημείωμα στόν ἄγιο Ἰωάννη τῆς Κροστάνδης: « Ἅγιε πάτερ, θέλω νά γίνω μοναχός. Προσευχηθεῖτε νά μή μέ κρατήσει ὁ κόσμος». Οἱ προσευχές τοῦ ἁγίου Ἰωάννου πράγματι εἰσακούσθηκαν. Μετά τό τέλος τῆς θητείας του καί ἔχοντας τόν νοῦ του στόν Ἄθωνα καί στήν κρίση, ὁ Συμεών ἀποφασίζει νά ἐγκαταλείψει τή γενέτερά του καί νά μονάσει στό Ἅγιον Ὄρος. Ἔτσι τό φθινόπωρο τοῦ 1892 φτάνει στό Περιβόλι τῆς Παναγίας και μονάζει στήν Ἱερά Μονή τοῦ ἁγίου Παντελεήμονος. (συνεχίζεται) 19 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

Ἕνας δρόμος πού ὁδηγεῖ μακριά ἀπό τήν ἀληθινή μετάνοια εἶναι ἡ ὡραιοπάθεια. Ἡ ψευδής αἴσθηση τῆς ἁγιότητος δημιουργεῖ τήν ἐγωιστική ἀντίδραση πρός κάθε μετάνοια καί τήν ἀντίσταση πρός κάθε ταπεινή ἀποδοχή τῶν λαθῶν. Ἡ κατάκριση, ἡ ζηλόφθονη σύγκριση καί ὁ αὐτοθαυμασμός εἶναι ἡ ρίζα τοῦ ὅλου κακοῦ.

ΣΑΛΠΙΓΞ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

20

Μελετοῦμε ἕνα πρόσωπο στήν Παλαιά Διαθήκη, τοῦ βασιλιᾶ Σαούλ, ὅπου παρατηροῦμε μία ἰδιαιτερότητα στήν συμπεριφορά του. Ἐξελέγη ὡς ὁ πρῶτος βασιλιάς τοῦ Ἰσραήλ ἀπό τόν Σαμουήλ τήν ὥρα πού περιποιοῦνταν τά ὑποζύγια τοῦ πατέρα του. Ἔψαξαν νά τόν βροῦν, νά τόν ὁδηγήσουν ἐνώπιόν τοῦ λαοῦ καί τοῦ προφήτου καί νά τόν χρίσουν ἐπισήμως βασιλιά τους. Δέν μποροῦσαν νά τόν βροῦν ὥσπου τελικά τόν ἀνακάλυψαν νά κρύβεται κάτω ἀπό τά καζάνια τοῦ πατέρα του. Ἦταν ἕνας τεράστιος στήν σωματική διάπλασή του καί φοβόταν σάν μικρό παιδί. Ἦταν ἕνας χωριάτης καί ἁπλός ἄνθρωπος μέ ἀτολμία, ἀλλά γενναῖος πολεμιστής. Ὁ Θεός τόν ἐπέλεξε καί τόν ἀνέδειξε σ’ αὐτήν τήν θέση, ἀφοῦ προηγουμένως σκληρά ἀπαίτησε ὁ λαός νά τοῦ δοθεῖ βασιλέας, ὅπως καί στά ἄλλα ἔθνη. Μετά ἀπό χρόνια ὁ Σαούλ ἀρχίζει νά φθείρεται πνευματικά. Αἰτία εἶναι ἡ ὑπερφίαλος διοίκησή του καθώς καί ἡ συνεχής ἀνασφαλής καταφυγή του σέ μάγισσα γιά νά τόν κατευθύνει. Ἀπομακρύνει τόν πνευματικό του πατέρα, τόν Σαμουήλ, καί ἐγωιστικά πορεύεται βασιζόμενος στόν ἑαυτό του. Ἐνῶ ἔχει δίπλα του τόν «βλέποντα» προφήτη, τόν δοτό τοῦ Θεοῦ, αὐτός κάνει τό δικό του μέ μεγάλη ἐμπιστοσύνη στόν λογισμό του. Ὁ Θεός τόν ἀπορρίπτει γι’ αὐτήν τήν βλασφημία του. Τότε ἐμφανίζεται ὁ Δαβίδ, ὁ ὁποῖος καί προωθεῖται γιά τήν θέση αὐτή. Ὁ Δαβίδ ἀναδεικνύεται μεγάλος πολεμιστής καί ἡγέτης τοῦ στρατοῦ. Ὁ Σαούλ μέ πολύ μεγάλη ἐσωτερική ἀντίδραση ζήλιας ἀκούει τούς στρατιῶτες μέ μία σύγκριση νά ἐπευφημοῦν «ὁ Σαούλ νίκησε τούς χιλιάδες καί ὁ Δαβίδ νίκησε τούς μυριάδες». Αὐτό τοῦ δημιουργεῖ μία τεράστια ζήλια. Νιώθει ὅτι χάνει τήν ὑπόστασή του, ὅτι γκρεμίζεται τό πρόσωπό του καί χάνει τήν ἀξία του. Δέν μπορεῖ νά ἀποδεχτεῖ ὅτι ὑπάρχει κάποιος ἀνώτερος ἀπ’ αὐτόν καί ὅτι ὁ καθένας ἔχει καί τήν ἀξία του. Μία ὡραιοπάθεια ὑψώνεται καί ἐκβράζεται ἀπό τά ἔσωθέν του στή μεγάλη αὐτή πρόκληση τοῦ καλυτέρου. Εἶναι πράγμα πού δέν τό ἀντέχει ὅλο καί περισσότερο, ὅταν βλέπει τόν Δαβίδ νά γίνεται πολύ ἀγαπητός. Ἔπρεπε αὐτός νά δρέπει ἐξ ὁλοκλήρου τήν περιποίηση τοῦ λαοῦ καί ὅταν δέν τό βλέπει ἀντιδρᾶ. Ζεῖ τό πένθος τοῦ ἑαυτοῦ του ἀπό τήν ἐγκατάλειψη τοῦ λαοῦ. Ὑπῆρχε σάν πρόσωπο ἀπό τό «χάδι» καί τούς ἐπαίνους τοῦ λαοῦ. Ἔπεσε πανικός μέσα του μπροστά στήν ἐγκατάλειψη αὐτή. Δέν βασιζόταν στό Θεό καί στή δική του ἀρετή καί τήν ἀγάπη, ἀλλά στό πῶς ὁ

κόσμος ζωγράφιζε τό πρόσωπό του. Σ’ αὐτό τό ἀνελέητο πένθος καί τήν μοναξιά του ἐκδηλώνονται δύο ἀρρωστημένες καταστάσεις. Πρῶτον βαθιά θλίψη καί δεύτερον κακία. Πνεῦμα πονηρό ἔπεφτε πάνω του καί δέν μποροῦσε νά σηκώσει τόν ἑαυτό του ἀπό τό βάρος τῆς θλίψης, τῆς ἀπελπισίας καί τῆς ἀδυναμίας. Εἶναι τά συμπτώματα πού στ’ ἀλήθεια περιγράφουν τήν κατάθλιψη μέ τά σημερινά ψυχιατρικά δεδομένα. Οἱ φόβοι καί οἱ φοβίες του πού πλάθονταν μέσα του μέ τόση πίεση καί πανικό γιά τόν ὑποτιθέμενο ἐχθρό, τόν Δαβίδ, ἔπαιρναν νευρωτικές καί ἀπρόβλεπτες διαστάσεις, σέ σημεῖο νά ἐπιχειρήσει νά τόν σκοτώσει μέ τό δόρυ του καί νά τόν καταδιώκει στά βουνά γιά νά τόν συλλάβει καί νά τόν ἐξοντώσει. Ἔνοιωθε πώς ἦταν ὁ ἄνθρωπος πού τόν ἀκύρωνε σάν προσωπικότητα. Δέν ἔβλεπε τό δικό του κενό καί τά χρέωνε καί ξεσποῦσε γιά ὅλα πάνω του ὡς ἐξιλαστήριο θύμα. Ἔπρεπε νά ἐξαφανισθεῖ. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά ὅταν ὁ Δαβίδ τοῦ ἀπαντοῦσε μέ τήν ἀγάπη καί τήν συγχωρητικότητα, ἐκεῖνος συντριβόταν σέ μία βαθιά συναίσθηση τοῦ λάθους του καί σέ μία ἐνοχικότητα. Ἔμενε ὅμως μόνον στίς τύψεις τῶν ἐνοχῶν καί δέν περνοῦσε στήν ἀληθινή μετάνοια καί ἀλλαγή ζωῆς. Ἔτσι ἡ παύση τῆς κακίας διαρκοῦσε λίγο σάν ἕνα διάλειμμα καί πάλι ξανά ἄρχιζε τήν τακτική τῆς καταδίωξης καί τῆς ζηλόφθονης κακίας. Μία ὄντως παρανοϊκή κατάσταση. Ἡ κατάθλιψη

καί ἡ κακία τοῦ δημιουργοῦσε μία μόνιμη ἐσωτερική καταδίωξη καί τόν ὁδήγησε σέ ἐπιπόλαιους χειρισμούς τῆς διοίκησης, σέ ἀνασφαλῆ προσκόλληση στή μαγεία καί τόν πνευματισμό, τόν διέλυσε καί τόν ὁδήγησε σέ αὐτοκτονία (Α΄ Βασιλ.

31,4-6). ΓΡΑΦΕΙ Ο ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ

ΣΕΒΑΣΤΙΑΝΟΣ ΤΟΠΑΛΗΣ Τό πρόσωπο τοῦ Σαούλ εἶναι μία τραγική περίπτωση ἀνθρώπου πού ἡ πίστη του στό Θεό εἶναι πίστη τοῦ φόβου καί τῆς ἀνάγκης, πού ἡ γνώμη τῶν ἄλλων διαμορφώνει τή ζωή του, πού φοβᾶται νά ζήσει κοντά στό θέλημα τοῦ Θεοῦ διότι λατρεύει τόν ἑαυτό του, πού ὁ ἐγωισμός του καί ἡ ὡραιοπάθεια του τόν ὁδηγεῖ σέ ἀνασφάλειες καί σέ ἐνοχικότητες, σέ φόβους καί σέ φθόνο, σέ προσκολλήσεις στόν πνευματισμό καί στή μαγεία, πού ποτέ του δέν μετανόησε, ἀλλά ζοῦσε τό μαρτύριο τῆς κατάθλιψης καί τελικά τῆς αὐτοχειρίας σάν τόν Ἰούδα. Δέν θά μποροῦσε ποτέ του νά μετανοήσει μέ ἕνα τέτοιο ἀνειλικρινῆ, φοβικό καί ὡραιοπαθῆ πρόσωπο. Ὁ ἄνθρωπος δυσκολεύεται νά δεῖ τό λάθος του διότι τόν ἐμποδίζει ἡ καλή γνώμη πού ἔχει γιά τόν ἑαυτό του. Βρισκόμενος μπροστά στήν συναίσθηση τοῦ λάθους του δέν θέλει νά τό ἀποδεχτεῖ καί νά μετανοήσει διότι φοβᾶται ὅτι ξεπέφτει καί χάνεται. Σκέφτεται τό τί θά ποῦν οἱ ἄλλοι ἤ πώς θά τόν δεῖ ὁ πνευματικός του μετά ἀπό τήν ἐξομολόγηση. Ἡ ἀλήθεια εἶναι πώς

αὐτός ὁ πειρασμός καταλαμβάνει τόν ἄνθρωπο καί τόν ἀπομακρύνει μέ φόβο πολύ. Πολλές φορές ψάχνουν νά βροῦν ἄγνωστο πνευματικό νά μήν τούς ξέρει ἤ καί νά ἐξομολογηθοῦν ἀνώνυμα στό Ἅγιο Ὄρος. Ὅλα αὐτά φέρνουν μία προχειρότητα καί μία ἐπιπολαιότητα στήν πνευματική ζωή. Στήν οὐσία κύριος σκοπός εἶναι νά ἀπενοχοποιηθοῦν μόνο ἀπό τήν τυραννία τῶν τύψεων καί ὄχι νά ξεκινήσουν μία νέα ζωή καί δέν θέλουν νά γιατρευτοῦν ταπεινά. Ὁ ἴδιος πειρασμός ἐπισκέπτεται καί μέ πλάγιο τρόπο, ὅταν ὁ χριστιανός δέν ἀποκαλύπτει λεπτομερῶς τό λάθος του καί λέγει γενικότητες ἤ καί ρίχνει τίς εὐθύνες στούς ἄλλους γιά νά μή ρεζιλευτεῖ. Στήν οὐσία φοβᾶται καί ντρέπεται πῶς θά ἀντιμετωπίσει κατάματα τόν ἑαυτό του μέ τό μέγεθος τῆς ἁμαρτίας του καί μετά τόν πνευματικό του καί τόν Θεό. Ἡ μετάνοια γίνεται ψεύτικη καί ὁ ἐγωισμός τήν ὥρα ἐκείνη τοῦ δεσμεύει τήν ἀληθινή ἐξομολόγηση. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος καταφέρει νά ταπεινώσει τόν ἑαυτό του καί νά ζήσει τήν αὐτομεμψία τότε μπορεῖ νά μετανοήσει. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος βλέποντας ὅτι κάποιος ἁμαρτωλός βολεύτηκε μέ τήν ἐξομολόγησή του, ἀλλά φοβᾶται τήν γνώμη τῶν πολλῶν τόν ἔφερε ἐνώπιον ὅλης τῆς συνάξεως τῶν μοναχῶν καί τόν ἔβαλε νά ἐξομολογηθεῖ τά πάντα. Ἦταν λυτρωτικό διότι ἐπῆλθε πραγματική ταπεινή μετάνοια. Ὁ Ἀπ. Παῦλος μιλοῦσε δημόσια γιά τίς ἁμαρτίες του καί ὀνόμαζε τόν ἑαυτό του πρῶτο 21 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

ἁμαρτωλό. Ὁ Ἅγιος Ἐφραίμ ὁ Σῦρος πολλάκις στά κηρύγματά του μετά δακρύων ἐξομολογοῦνταν καί ζητοῦσε συγχώρηση. Ὁ Ἱερός Αὐγουστῖνος ἔγραψε σέ βιβλίο τά ἁμαρτήματά του «Οἱ ἐξομολογήσεις» καί ὑπάρχει μέσα στούς αἰῶνες ὡς ἡ δημόσια αὐτή μετάνοιά του. Ὁ Ἅγιος Ἀμβρόσιος Μεδιολάνων ἀπαίτησε δημόσια στόν αὐτοκράτορα Θεοδόσιο νά ἐξομολογηθεῖ στό λαό καί νά ζητήσει συγγνώμη γιά τήν σφαγή τῶν ἀθώων στή Θεσσαλονίκη. Τήν ἁγιοσύνη τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου μποροῦμε κυρίως νά τήν δοῦμε, ὅταν πρίν ἀπό τό τέλος του ἐνώπιον τῆς Ἐκκλησίας γονατιστός ἐξομολογήθηκε τά ἁμαρτήματα τῆς ζωῆς του καί μετά δακρύων ζήτησε τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ καί τίς προσευχές τῶν ἀνθρώπων. Πολλούς χριστιανούς τούς βλέπουμε νά διηγοῦνται τά λάθη τῆς ζωῆς των καί νά αὐτορεζιλεύονται καί νά νιώθουν οἱ τελευταῖοι καί νά δοξάζουν τόν Θεό γιά τήν ἀγάπη Του καί τό ἔλεος πού τούς ἔδωκε στή νέα ζωή τους. Οἱ ἅγιοι πατέρες δέν ἐνδιαφερόταν γιά τήν γνώμη τῶν ἄλλων καί προσπαθοῦσαν νά δημιουργοῦν ἀκόμη καί κακή ἐντύπωση, νά φεύγουν καί νά φέρονται ὡς σαλοί, μόνο καί μόνο γιά νά ζοῦν στήν ἀφάνεια καί στήν ταπείνωση. Κι ἄν χάσεις τό πρόσωπό σου ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων στήν πραγματικότητα τό βρίσκεις ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ἀληθινό πώς ἡ ὡραιοπάθεια καί ὁ αὐτοθαυμασμός δέν ἀφήνει τόν ἄνθρωπο οὔτε νά ἐξομολογηθεῖ σωστά ἀλλά καί οὔτε νά δεῖ τήν πραγματικότητα τοῦ ἑαυτοῦ του καί νά ζήσει ταπεινά καί μέ ἁπλότητα μαζί μέ τούς ἄλλους. Σήμερα τά περισσότερα παιδιά μεγαλώνουν μέ ἔντονη ἀποκλειστικότητα καί προστατευτικότητα, μέ ἀνέσεις καί πολλούς ἐπαίνους. Μεγαλώνουν ὡς τύραννοι ἔχοντας τά πάντα καί διεκδικώντας τά πάντα. Εἶναι τά εἴδωλα τοῦ σπιτιοῦ. Μέ πόση ὡραιοπάθεια ντύνονται καί καμαρώνουν καί ξοδεύουν καί διεκδικοῦν ἀπό τούς γονεῖς. Δέν στεροῦνται τίποτα, δέν τούς κουράζουν γιά τίποτα καί δέν ἔχουν καμία εὐθύνη, διότι τά πάντα τά ἀναλαμβάνουν οἱ μεγάλοι. Ὅταν αὐτοί γίνονται ἐνήλικες καί μπαίνουν μέσα στίς δυσκολίες τῆς ζωῆς τότε εἶναι οἱ μεγάλοι ἐγωιστές, πού ὅ,τι κάνουν τό κάνουν γιά νά τούς θαυμάζουν καί ἀλίμονο σ’ αὐτούς πού τούς ὑποτιμοῦν. Ἀκόμη καί τό νά ἁμαρτάνουν τό κάνουν γιά νά εἰσπράξουν μία αὐτοβεβαίωση καί νά δοξαστοῦν γιά τήν ἄνομη δραστηριότητα. Μέσα ἀπό τήν ἁμαρτία ΣΑΛΠΙΓΞ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

22

καί τήν συνεχῆ ἐναλλαγή τῶν συντρόφων ψάχνουν νά βροῦν τόν ἑαυτό τους, νά γεμίσουν τό κενό τῆς μοναξιᾶς των, νά αὐτοβεβαιωθοῦν καί αὐτοθαυμαστοῦν. Αὐτό ὅμως δέν φέρει τό πλήρωμα καί τήν χαρά. Ζοῦν τήν μόνιμη γκρίνια λόγω τοῦ ἀνικανοποίητου καί τῆς ἀνίας των. Καί ἤ πέφτουν σ’ ἕναν μαρασμό πνευματικό, πού δέν εἶναι οἱ καλύτεροι, ἤ σέ μία σκληρή καί μέ δολοπλοκία καί ἄτιμα σχέδια διεκδίκηση τῆς πρωτιᾶς καί τῆς ἀνάδειξης. Βρίσκονται σέ ἕνα ξεφτελιστικό κυνηγητό ἀπολαβῆς τιμῶν σάν νά εἶναι ἡ τροφή τῆς ψυχῆς των. Πῶς ἄραγε θά μποροῦσε ὁ ἄνθρωπος νά σπάσει τό πορτραῖτο αὐτό τῆς ὡραιοπάθειάς του καί νά σκύψει γιά νά δεῖ ἁπλά καί εἰλικρινά τόν ἑαυτό του σέ μία σωτήρια συμφιλίωση μέ τόν Θεό καί τόν ἑαυτό του; Καί πῶς νά σπάσει τό ψεύτικο ὡραῖο πρόσωπο, ὅταν αὐτό τόσο ἐπιμελῶς πλάθεται καί χρυσώνεται ἀπό τά μικρά χρόνια; Ἡ ζωή εἶναι σκληρή καί ἡ θλίψη καί ὁ θάνατος φέρνει τόν ἄνθρωπο σέ μία διάλυση. Ὅλα αὐτά δημιουργοῦν τό μεγάλο κενό τῆς ψυχῆς καί ἔρχεται ἡ κατάθλιψη. Ἡ κύρια αἰτία τῆς νόσου εἶναι αὐτός ὁ ναρκισσισμός καί ἡ ἀναζήτηση τοῦ «νταντέματος». Καί πόσο σωτήρια εἶναι ἡ αὐτογνωσία, ἡ αὐτομεμψία καί ἡ ταπείνωση καί «τό εἶναι ὑποκάτω ὅλων» καί «τοῦ ὁρᾶν τά ἐμά πταίσματα». Ὁ ταπεινός ὄντως εἶναι ὁ εἰρηνικός καί ὁ εὐλογημένος.

Ἄς καθαρίσουμε λοιπόν τίς καρδιές μας. Ἄς πετάξουμε ὅλα τά παλιοπράματα πού εἶναι στοιβαγμένα μέσα της. Ἄς σκουπίσουμε τό λερωμένο πάτωμα, ἄς καθαρίσουμε τά παράθυρα κι ἄς τά ἀνοίξουμε γιά νά μπεῖ φῶς καί καθαρός ἀέρας στό δωμάτιο πού ἑτοιμάζουμε τό κατάλυμα τοῦ Κυρίου μας.

ικρός, γυμνός καί ἀβοήθητος προχωρεῖς στήν ἐφαρμογή μίας ἀπό τίς πιό δύσκολες ἐντολές: «Νά πολεμᾶς τίς ἐγωιστικές σου ἐπιθυμίες». Τελικά αὐτό σημαίνει νά «καταδιώκεις τόν ἑαυτό σου» ἐναντίον τοῦ ὁποίου στρέφεται ὁ ἀγώνας σου. Γιατί ὅσο κυριαρχεῖ ἡ ἐγωιστική σου θέληση, δέν μπορεῖς νά προσεύχεσαι μέ καθαρή καρδιά στόν Κύριο καί νά τοῦ λές: Γενηθήτω τό θέλημά Σου. Ἄν δέν μπορεῖς νά ἀπαρνηθεῖς τή μεγάλη ἰδέα πού ἔχεις γιά τόν ἑαυτό σου δέν θά μπορέσεις μέ κανένα τρόπο νά κατακτήσεις τό ἀληθινό μεγαλεῖο. Ἄν δέν ἀρνηθεῖς τήν ἐλευθερία σου δέν θά γευτεῖς τήν ἀληθινή ἐλευθερία ὅπου μία μόνο θέληση κυριαρχεῖ, τοῦ Θεοῦ.

Μ

23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

Τό βαθύ μυστικό τῶν ἁγίων εἶναι τοῦτο: Μήν ἐπιθυμεῖς κανενός εἴδους ἐγωιστική ἐλευθερία καί θά σοῦ δοθεῖ ἡ πραγματική ἐλευθερία. «Ἀκάνθας καί τριβόλους ἀνατελεῖ σοι ἡ γῆ». Ἔτσι εἶπε ὁ Θεός στόν πεσόντα ἄνθρωπο. Μέ τόν ἱδρώτα τοῦ προσώπου του καί μέ μόχθο πρέπει νά δουλέψει τή γῆ ὁ ἄνθρωπος. Καί αὐτή ἡ γῆ εἶναι ὁ ἴδιος ὁ ἑαυτός σου. «Μέ μεγάλο κόπο θά ἀποκτήσεις τόν πνευματικό σου πλοῦτο», λέει ὁ ἅγιος Μακάριος. Γιατί δέν συντελεῖ στήν πραγματοποίηση τῆς σωτηρίας σου τό νά ἀποκτήσεις ἀγαθά χωρίς μόχθο. Αὐτό σέ κάνει περήφανο. Πῶς μπορεῖ κανείς νά καταπολεμᾶ τόν ἑαυτό του; Δέν εἶναι δύσκολο νά τό καταλάβουμε. Πόλεμος ἐναντίον τοῦ ἑαυτοῦ σου σημαίνει ν’ ἀπαρνιέσαι τόσο τίς μικρές ὅσο καί τίς μεγάλες σου ἐμπαθεῖς ἐπιθυμίες. Οἱ ἅγιοι πατέρες συνιστοῦν νά ἀρχίζουμε ἀπό τά μικροπράγματα, γιατί, λέει ὁ Ἐφραίμ ὁ Σύρος, «πῶς θά μπορέσεις νά σβήσεις μία μεγάλη φωτιά προτοῦ μάθεις νά σβήνεις μία μικρή; Θέλεις ν’ ἀπελευθερωθεῖς ἀπό ἕνα μεγάλο πάθος; Νίκα τίς μικρές ἐπιθυμίες, λένε οἱ ἅγιοι πατέρες. Μή νομίζεις πώς τό ἕνα εἶναι δυνατόν νά χωριστεῖ ἀπό τό ἄλλο. Οἱ ἐπιθυμίες καί τά πάθη εἶναι δεμένα τό ἕνα μέ τό ΣΑΛΠΙΓΞ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

24

ἄλλο σάν τούς κρίκους μίας ἁλυσίδας. Ἑπομένως, δέν θά σοῦ ἀποδώσει μεγάλα πράγματα τό νά προσβάλλεις μόνο τά μεγάλα ἐλαττώματα καί τίς κακές συνήθειές σου, πού δύσκολα ὑποτάσσονται, χωρίς νά καταπολεμᾶς συγχρόνως καί τίς μικρές «ἀθῶες» ἀδυναμίες σου π.χ. τή λιχουδιά γιά τά γλυκίσματα, τή φλύαρη διάθεση, τήν περιέργειά σου, τή βιασύνη σου. Στό τέλος τέλος, ὅλες μας οἱ ἐπιθυμίες, μικρές καί μεγάλες, χτίζονται στό ἴδιο θεμέλιο, τήν συνήθεια νά ἱκανοποιοῦμε μόνο τό ἐγωιστικό μας θέλημα. Ἡ θέλησή μας εἶναι διεφθαρμένη. Μετά τό προπατορικό ἁμάρτημα, ἡ θέλησή μας κατευθύνεται ἀποκλειστικά ἀπό σέ ὅ,τι ἐγωιστικό.Γι’ αὐτό κι ὁ ἀγώνας μας ἔχει σάν στόχο του αὐτή τή διεφθαρμένη θέλησή μας. Καί πρέπει νά συνεχίζεται ἀκούραστα χωρίς διακοπή. Θέλεις π.χ. νά ρωτήσεις γιά κάτι ὄχι ἄξιο λόγου; Μή ρωτᾶς! Ἐπιθυμεῖς νά πιεῖς δύο φλιτζάνια καφέ; Πιές ἕνα! Θέλεις νά κάνεις μία ἐπίσκεψη πού ἡ αἰτία της ἔχει μία διάθεση κουτσομπολιοῦ; Μήν τήν κάνεις! Αὐτό σημαίνει νά κηρύξεις διωγμό ἐναντίον τοῦ ἴδιου τοῦ ἑαυτοῦ σου. Ἔτσι, μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ πάντοτε, ἐπιβάλλεις σιωπή στήν κραυγαλέα σου κακή θέληση.

Ἴσως ὅμως σοῦ δημιουργεῖται μία ἀπορία. Μά εἶναι τόσο ἀπαραίτητο αὐτό; Οἱ ἅγιοι πατέρες ἀπαντοῦν μέ μία ἐρώτηση: Νομίζεις πῶς μπορεῖς πραγματικά νά γεμίσεις ἕνα δοχεῖο μέ καθαρό νερό προτοῦ ἀδειάσεις τό ἀκάθαρτο νερό πού ἤδη ἔχει; Ἤ μπορεῖς νά ὑποδεχτεῖς ἕναν πολύ ἀγαπητό σου φιλοξενούμενο σ’ ἕνα δωμάτιο πού εἶναι γεμάτο σκουπίδια καί παλιοπράματα; Ὄχι φυσικά. Ὅποιος ἐλπίζει, ὅτι θά μπορέσει νά δεῖ τόν Κύριο «ἁγνίζει ἑαυτόν, καθώς Ἐκεῖνος ἁγνός ἐστι» (Α΄, Ἰωάν. γ΄ 3). Ἄς καθαρίσουμε λοιπόν τίς καρδιές μας. Ἄς πετάξουμε ὅλα τά παλιοπράματα πού εἶναι στοιβαγμένα μέσα της. Ἄς σκουπίσουμε τό λερωμένο πάτωμα, ἄς καθαρίσουμε τά παράθυρα κι ἄς τά ἀνοίξουμε γιά νά μπεῖ φῶς καί καθαρός ἀέρας στό δωμάτιο πού ἑτοιμάζουμε τό κατάλυμα τοῦ Κυρίου μας. Καί ἐμεῖς οἱ ἴδιοι ἄς ντυθοῦμε μέ καθαρά ροῦχα, γιά νά μή μᾶς μολύνει πιά ἡ μούχλα τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καί δοῦμε τόν ἑαυτό μας «ἐκβαλλόμενον ἔξω» ἀπό τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ (Λουκ. ιγ΄ 28). Μακάρι ὅλα αὐτά νά γίνουν ὁ κόπος τῆς κάθε στιγμῆς καί τῆς κάθε ὥρας τῆς ζωῆς μας. Τίτο Κολλιάντερ, Ὁ δρόμος τῶν ἀσκητῶν, ἔκδ. Ἀκρίτας, σ. 35-37

έ σεμνότητα καί ἁπλότητα ἑορτάστηκε στήν ἕδρα τῆς ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, Φλώρινα, ἡ ὀνοματική ἑορτή τοῦ Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ. Θεοκλήτου, τό διήμερο 25-26 Φεβρουαρίου 2011. Τήν παραμονή τῆς ἑορτῆς, 25η Φεβρουαρίου, τελέστηκε πανηγυρικός ἑσπερινός, στόν ὁποῖο χοροστάτησε καί ὁμίλησε ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Σισανίου καί Σιατίστης κ. Παῦλος, καί συγχοροστάτησαν ἐκτός τοῦ ἑορτάζοντος Ποιμενάρχου μας, οἱ Μητροπολίτες Ἰόππης Δαμασκηνός καί Σερβίων καί Κοζάνης Παῦλος. Τήν κυριώνυμο ἡμέρα τελέστηκε πολυαρχιερατικό συλλείτουργο, στό ὁποῖο ἐκτός τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου μας κ. Θεοκλήτου, συλλειτούργησαν οἱ Μητροπολίτες Βεροίας κ. Παντελεήμων, Καστορίας κ. Σεραφείμ, Ἰόππης κ. Δαμασκηνός, Ἐδέσσης κ. Ἰωήλ, Σύρου κ. Δωρόθεος, Σισανίου κ. Παῦλος, ἐνῶ συμπροσευχόμενος παρέστη ὁ Μητροπολίτης Ἐλασσῶνος κ. Βασίλειος. Τόν Θεῖο λόγο κήρυξε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σύρου κ. Δωρόθεος. Ἡ «Σάλπιγξ τῆς Ὀρθοδοξίας» ἐγκαρδίως εὔχεται στόν Σεβασμιώτατο ἐκδότη της τά ἔτη του νά εἶναι πολλά, ἄλυπα, ἐν ὑγείᾳ ἀκλινῆ, πρός δόξαν τοῦ Μεγάλου Τριαδικοῦ Θεοῦ μας καί τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας Του καί πρός οἰκοδομή καί παραμυθία τοῦ πληρώματος τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας μας.

Μ

25 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

«Καί τινων λεγόντων περί τοῦ ἱεροῦ ὅτι λίθοις καλοῖς καί ἀναθήμασι κεκόσμηται,εἶπε· ταῦτα ἅ θεωρεῖτε, ἐλεύσονται ἡμέραι ἐν αἷς οὐκ ἀφεθήσεται λίθος ἐπί λίθῳ, ὅς οὐ καταλυθήσεται» (Λουκ. 21, 5-6).

Ἱεροσόλυμα 33 μ.Χ. Μία ἐλεγκτική φωνή ταράσσει τήν ἠρεμία τῆς Ἁγίας Πόλης. Προλέγει τήν καταστροφή τοῦ ναοῦ τῶν ναῶν: τοῦ συμβόλου τῆς πόλης, τοῦ λατρευτικοῦ κέντρου τῶν Ἰουδαίων, τοῦ κοσμήματος τοῦ Σολομῶντος. Πολλοί θά γέλασαν. Ἄλλοι θά σκέφθηκαν: Μά θά ἀφήσει ὁ Θεός νά καταστραφεῖ ὁ Οἶκος του; Ἄραγε ὅμως ὁ Ναός τοῦ Σολομῶντα ἦταν πλέον ὁ οἶκος Του; Μᾶς ἀπαντᾶ ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. «Γέγραπται, ὁ οἶκος μου οἶκος προσευχῆς κληθήσεται· ὑμεῖς δέ αὐτόν ἐποιήσατε σπήλαιον ληστῶν» (Ματθ.12,13). Ὁ ναός τοῦ Σολομώντα εἶχε ἀπωλέσει πρό πολλοῦ τό κάλλος του. Ὄχι τό κάλλος τό ἐξωτερικό –αὐτό ἄλλωστε διατηροῦνταν ἀκέραιο- ἀλλά τό κάλλος τῆς ψυχῆς τῶν πιστῶν καί τῶν ἱερέων του. Οἱ Ἰουδαῖοι τῆς ἐποχῆς τοῦ Χριστοῦ κατάφεραν νά μεταβάλλουν αὐτό τό ὁποῖο ἔκτισε ὁ Σολομώντας πρός δόξαν Θεοῦ σέ τουριστική ἀτραξιόν. Πῶς ἀλλιῶς θά μποροῦσε νά ἐξηγηθεῖ ἡ ὕπαρξη ἀργυραμοιβῶν καί πωλητῶν βοδιῶν, προβάτων καί περιστεριῶν ἐντός ἑνός ναοῦ; Καί ὁ Θεός δέν δεσμεύθηκε. Δέν ἐφείσθη τῆς ὡραιότητος τοῦ ναοῦ.Δέν ἦταν πλέον οἶκος Του. Καί ἐπέτρεψε τήν καταστροφή του. Ὅπως ἀκριβῶς ἐπέτρεψε στόν ἄγγελό Του νά πατάξει τόν Ἡρώδη ὅταν ὁ λαός φώναζε σ’ αὐτόν φωνή Θεοῦ εἶναι αὐτά πού λές καί ὄχι ἀνθρώπου διότι δέν ἀπέδωσε τήν δόξα στόν Θεό (Πραξ.

12,21-23).

Βουδαπέστη 2009 μ.Χ. Κυριακή πρωί στόν πρῶτο ὄροφο μιᾶς πολυκατοικίας σέ ἕναν πεζόδρομο τῆς πόλης. Ἕνα τυπικό διαμέρισμα οἰκοδομῆς λειτουργεῖ ὡς ὀρθόδοξος ναός μιά καί ὁ κανονικός ναός ἀπό τό 1950 παραχωρήθηκε παράνομα ἀπό τό σοβιετικό καθεστώς στό ρωσικό Πατριαρχεῖο. Τό μεγάλο δωμάτιο εἶναι ὁ ναός, τό σαλόνι εἶναι τό ἀρχονταρίκι.Ἕνα ἁπλό τέμπλο, πέντε ἕξι εἰκόνες στούς τοίχους, ἕνα ἀναλόγιο, δυό μανουάλια, ἕνας ἱερέας καί δεκαπέντε ἁπλοντυμένοι ἄνθρωποι. Οἱ ἕξι ΣΑΛΠΙΓΞ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

26

ἀπό αὐτούς συμμετέχουν στό ψαλτήρι. Ἄνδρες καί γυναῖκες ψάλλουν πότε ἑλληνικά πότε οὐγγρικά. Ἐκπλήσσει τό ὕφος αὐτῆς τῆς ἁπλῆς καί ἱεροπρεποῦς χορωδίας. Ψάλλει σεμνά, χωρίς περίεργες ἐκτελέσεις καί ἀναλύσεις. Κάποιες στιγμές σέ μεταφέρει στήν Κωνσταντινούπολη, κάποιες στό Ἅγιον Ὄρος καί

ἄλλες πάλι σέ ἐπαναφέρει στόν τόπο πού τελεῖται ἡ Θεία Λειτουργία, στόν τόπο τους, στή Βουδαπέστη τους, πού ἐδῶ μέσα σέ αὐτό τό ναό-διαμέρισμα γίνεται Βουδαπέστη μας. Οἱ πιστοί ἀνάβουν τά κεριά τους στό μανουάλι καί προσκυνοῦν τίς λιγοστές εἰκόνες μέ τήν εὐλάβεια τῆς μάνας πού παρακαλᾶ τό Θεό γιά τό παιδί της πού χα-

ροπαλεύει. Ὁ ἱερέας βγαίνει ἀπό τό ἱερό καί μπροστά στήν εἰκόνα τῆς Παναγίας τοῦ τέμπλου, βάζει τό πετραχήλι του στό κεφάλι ἑνός πιστοῦ καί ἀκούει τήν ἐξομολόγησή του. Ἀργότερα θά μεταλάβει τούς πιό πολλούς, οἱ ὁποῖοι προσέρχονται στό Ἅγιο Ποτήριο μέ σταυρωμένα τά χέρια στό στῆθος τους. Στήν καθολική καί προτεσταντική Οὑγγαρία τήν ὁποία επισκεφθήκαμε κατά τή διάρκεια τῆς ἐκδρομῆς πού διοργάνωσε ἡ Ἱερά Μητρόπολη Φλωρίνης, Πρεσπῶν καί Ἑορδαίας, σέ ἕνα ταπεινό δωμάτιο χωρίς τό παραμικρό ἴχνος ἐξωτερικοῦ κάλλους, τό κάλλος τῆς εὐλαβικῆς ψυχῆς τῶν πιστῶν καί τοῦ ἱερέα προσελκύει τόν Θεό στόν Οἶκο του. Διότι ὅπως ὁ Θεός πρωτοαναπαύθηκε στά ὑπόγεια τῶν κατακομβῶν τῆς Ρώμης ἔτσι εἶναι βέβαιο ὅτι ὁ ταπεινός τῇ καρδίᾳ Χριστός μας, ὁλοκαρδίως κατοικεῖ στίς σύγχρονες κατακόμβες τῆς Βουδαπέστης, στήν δεδιωγμένη ἀπό τό σπίτι της ὀρθόδοξη οὐγγρική ἐκκλησία. Ἡ τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας σ’ ἕνα τόσο ταπεινό χῶρο καί ἡ συμμετοχή αὐτῶν τῶν ταπεινῶν καί εὐλαβέστατων ἀνθρώπων στή λατρευτική ζωή τῆς Ἐκκλησίας, μᾶς ζύγισε ὅλους. Καί δυστυχῶς φανήκαμε ἐλλιπεῖς. Ὅμως τό γεγονός αὐτό δέν πρέπει νά μᾶς ἀπογοητεύει. Ἡ ἐμπειρία αὐτή ὑπῆρξε μία θαυμάσια εὐκαιρία νά ἀναπροσαρμόσουμε τή ρότα μας, νά πορευθοῦμε ἁπλά καί ἀθόρυβα τήν ὁδό πού μᾶς δίδαξαν οἱ πρόγονοί μας καί οἱ Πατέρες τῆς Ἑκκλησίας μας. Ἡ ὀμορφιά κρύβεται στά ἁπλά καί ταπεινά. Σεβασμιώτατε Ποιμενάρχη τῆς Οὑγγαρίας Μητροπολίτη Αὐστρίας κ. Μιχαήλ, θερμῶς σᾶς εὐχαριστοῦμε γιά τήν εὐλογημένη εὐκαιρία πού, μετά ἀπό τή δική σας ἐπιμονή, γευτήκαμε στήν ὄμορφη Βουδαπέστη τό Κυριακάτικο πρωινό τῆς ἐκδρομῆς μας. Σᾶς εὐχαριστοῦμε πού γίνατε ἡ αἰτία νά ἀνακαλύψουμε στό κέντρο τῆς παπικῆς Εὐρώπης τήν γνησιότητα τοῦ ἀνεπιτήδευτου ὀρθοδόξου φρονήματος, πού μεγαλύνεται στήν ταπείνωση καί μαρτυρεῖται χωρίς φανατισμούς καί ἀκρότητες. Ἀδελφοί Ὀρθόδοξοι τῆς Βουδαπέστης, σᾶς εὐχαριστοῦμε καί ἐσᾶς θερμά γιά ὅσα πολύτιμα ἀκούσια μᾶς προσφέρατε ἕνα Κυριακάτικο πρωϊνό στόν ταπεινό Ναό σας. Σίγουρα μᾶς χαρίσατε τήν πιό δυνατή ἐμπειρία καί εὐλογία τῆς ἐκδρομῆς.

Ναθαναήλ Σαχινίδης, Πολιτικός μηχανικός.

27

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φλωρίνης, Πρεσπῶν & Ἑορδαίας κ. Θεόκλητος κατά τόν μήνα Ἰανουάριο 2011 χοροστάτησε, ὁμίλησε ἤ λειτούργησε ὡς ἑξῆς: 1 Ἰανουαρίου, στόν Ἱ. Μητροπολιτικό Ναό Ἁγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης, κατά τή Θ. Λειτουργία καί τήν Δοξολογία γιά τήν εἴσοδο στό νέο ἕτος.

2 Ἰανουαρίου, στόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Βασιλείου Φιλώτα Ἀμυνταίου, κατά τή Θ. Λειτουργία.

3 Ἰανουαρίου, στόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Νεομαρτύρων Πτολεμαΐδος κατά τή συνάντηση τῶν στελεχῶν (περιόδων ἀρρένων) τῶν κατασκηνώσεων τῆς Ἱ. Μητροπόλεώς μας.

5 Ἰανουαρίου, στόν Ἱ. Μητροπολιτικό Ναό Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης, κατά τήν ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου, τῶν Ὡρῶν, τῆς Θ. Λειτουργίας καί τοῦ Μ. Ἁγιασμοῦ.

6 Ἰανουαρίου, στόν Ἱ. Μητροπολιτικό Ναό Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης, κατά τή Θ. Λειτουργία, τόν Μ. Ἁγιασμό καί τήν κατάδυση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ στόν ποταμό Σακουλέβα.

- Στόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Γεωργίου Φλωρίνης, κατά τήν βάπτιση τέκνου τῶν Διονυσίου Δελέγκου καί Εὐανθίας Ρίζου.

7 Ἰανουαρίου, στόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Ἰωάννου Πτολεμαΐδος, κατά τή Θ. Λειτουργία.

- Στήν Ἱ. Μονή Ἁγ. Αὐγουστίνου Φλωρίνης, κατά τήν ἀκολουθία τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς ἀγρυπνίας καί τήν ρασοευχή τῶν Χρυσοστόμης (κατά κόσμον Ἑλένης Κοτζαφίλιου), Προδρόμης (κατά κόσμον Δήμητρας Παπαδοπούλου) καί Ἀλεξίας (κατά κόσμον Μαρίνας Ἀργυροπούλου) μοναχῶν.

9 Ἰανουαρίου, στόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Μακρίνης τῆς ὁμωνύμου Ο.Ι.Α. Φλωρίνης, κατά τή Θ. Λειτουργία (ἑορτή τῆς οἰκογένειας τῆς Ἁγ. Μακρίνας).

15 Ἰανουαρίου, στόν πανηγυρίζοντα Ἱ. Ν. Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Καλυβίτου Φανοῦ Ἀμυνταίου, κατά τή Θ. Λειτουργία.

16 Ἰανουαρίου, στόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Γεωργίου Τριποτάμου Φλωρίνης, κατά τή Θ. Λειτουργία.

21 Ἰανουαρίου, στόν Ἱ. Ν. Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Κομνηνῶν Ἑορδαίας (πανήγυρις Ἁγ. Εὐγενίου τοῦ Τραπεζουντίου).

23 Ἰανουαρίου, στόν Ἱ. Ν. Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Παλαιοῦ Φαλήρου, κατά τό Ἀρχιερατικό Συλλείτουργο καί τό τριετές τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν κυροῦ Χριστοδούλου.

25 Ἰανουαρίου, στόν πανηγυρίζοντα Ἱ. Ν. Ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου Ἄνω Ὑδροῦσας Φλωρίνης, κατά τή Θ. Λειτοπυργία.

- Στόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Ἀπ. Θωμᾶ Ζέρβης Ἐδέσσης, κατά τήν ἐξόδιο ἀκο-

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΑΣ

λουθία τοῦ μακαριστοῦ ἱερέως Πέτρου Πλατσιώτα.

30 Ἰανουαρίου, στόν Ἱ. Μητροπολιτικό Ναό Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης, κατά τή Θ. Λειτουργία. ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φλωρίνης, Πρεσπῶν & Ἑορδαίας κ. Θεόκλητος κατά τόν μήνα Φεβρουάριο 2011 χοροστάτησε, ὁμίλησε ἤ λειτούργησε ὡς ἑξῆς: 1 Φεβρουαρίου, στήν Ἱ. Μονή Ἁγ. Μάρκου Πρώτης Φλωρίνης, κατά τήν ἀκολουθία τῆς ἀγρυπνίας γιά τήν ἑορτή τῆς Ὑπαπαντῆς.

6 Φεβρουαρίου, στήν Ἱ. Μ. Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Πεντέλης, κατά τή Θ. Λειτουργία γιά τήν ἑορτή τοῦ Ἁγ. Φωτίου προστάτη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου.

10 Φεβρουαρίου, στόν πανηγυρίζοντα Ἱ. Ν. Ἁγ. Χαραλάμπους Μανιακίου Ἀμυνταίου, κατά τή Θ. Λειτουργία.

13 Φεβρουαρίου, στόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Γεωργίου πόλεως Φλωρίνης, κατά τή Θ. Λειτουργία καί τήν Δοξολογία γιά τήν ἐπέτειο τῆς 12ης Φεβρουαρίου.

19 Φεβρουαρίου, στήν Ἱ. Μονή Ἁγ. Αὐγουστίνου Φλωρίνης, κατά τή Θ. Λειτουργία καί τό ἑξάμηνο μνημόσυνο τοῦ μακαριστοῦ γέροντος Αύγουστίνου.

20 Φεβρουαρίου, στόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Θεοδώρων Κολχικῆς Φλωρίνης, κατά τή Θ. Λειτουργία.

21 Φεβρουαρίου, στόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Ἀθανασίου τῆς τοπικῆς κοινότητας Ἁγ. Παντελεήμονος Ἀμυνταίου, κατά τήν ἐξόδιο ἀκολουθία τοῦ νεαροῦ Ἀντωνίου Δόκα (υἱοῦ τοῦ ἐφημερίου τῆς ἐνορίας).

22 Φεβρουαρίου, στόν Ἱ. Ν. Προφήτου Ἠλιού Παλαίστρας Φλωρίνης, κατά τήν ἐξόδιο ἀκολουθία τῆς πρεσβυτέρας Ἐλένης Μοριχοβίτου.

25 Φεβρουαρίου, στόν Ἱ. Μητροπολιτικό Ναό Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης, κατά τήν ἀκολουθία τοῦ πολυαρχιερατικοῦ, ἑσπερινοῦ γιά τήν ἑορτή τοῦ Ἁγ. Θεοκλήτου (ὀνομαστήρια τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου μας), χοροσταΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΦΩΤΟΡΑΜΑ - ΣΑΒΒΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΠΗ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΤΑΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΓΟΝΕΩΝ

στοῦντος τοῦ Σεβ. Μητρ. Σιατίστης κ. Παύλου, ὁ ὁποῖος κήρυξε τόν θεῖο λόγο..

26 Φεβρουαρίου, στόν Ἱ. Μητροπολιτικό Ναό Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης, κατά τή Θ. Λειτουργία, γιά τήν ἑορτή τοῦ Ἁγ. Θεοκλήτου (ὀνομαστήρια τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου μας). Τόν θεῖο λόγο κήρυξε ὁ Σεβ. Μητρ. Σύρου κ. Δωρόθεος.

27 Φεβρουαρίου, στόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Νικολάου Ἄνω Καλλινίκης Φλωρίνης, κατά τή Θ. Λειτουργία.

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ – ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΧΙΜ. ΘΕΩΝΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 1 Ἰανουαρίου, ἐπισκέφθηκε και εὐχήθηκε γιά τό νέο ἕτος τόν ἀντιπεριφερειάρχη Φλωρίνης.

2 Ἰανουαρίου, ἐπισκέφθηκε τόν ἑορτάζοντα Μητροπολίτη Ἐλασσῶνος κ. Βασίλειο.

6 Ἰανουαρίου, τέλεσε τόν ἁγιασμό τῶν ὑδάτων στό ὑδραγωγεῖο τοῦ Δήμου Φλώρινας στήν Δροσοπηγή.

8 Ἰανουαρίου, ἐπισκέφθηκε μαζί μέ τόν Σεβ. Μητρ. Ἐδέσσης κ. Ἰωήλ τόν ἀσθενοῦντα πανοσ. Ἀρχιμ. Ἀμβρόσιο Κυρατζῆ, πνευματικό τῆς ἀδελφότητος «ΠΕΛΕΚΑΝ» Βεροίας, στό νοσοκομεῖο Βέροιας.

10 – 14 Ἰανουαρίου, ἔλαβε μέρος στίς συνεδριάσεις τῆς Δ.Ι.Σ. ὡς μέλος αὐτῆς.

16 Ἰανουαρίου, εὐλόγησε τήν βασιλόπιτα τοῦ Νοσοκομείου ἡμέρας «ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ» τῆς Ἱ. Μητροπόλεώς μας παρόντων τοῦ ἀντιπεριφερειάρχη Φλωρίνης, τοῦ Δημάρχου Φλωρίνης καί τοῦ καθηγητοῦ Πανεπιστημίου κ. Σταύρου Μπαλογιάννη.

17 Ἰανουαρίου, ἔλαβε μέρος στήν ἔκτακτη σύγκληση τῆς Ἱεραρχίας καί τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ὡς μέλος αὐτῶν.

25 Ἰανουαρίου, παρέστη σέ δεξίωση γιά τήν ἐκλογή τοῦ πανοσ. Ἀρχιμανδρίτου Ἐλπιδοφόρου Λαμπρυνιάδη, ἀρχιγραμματέα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὡς ἀναπληρωτή καθηγητή τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Θεσσαλονίκης.

28 Ἰανουαρίου, εὐλόγησε τήν βασιλόπιτα τῆς Περιφερειακῆς Ἑνότητας Φλώρινας.

29 Ἰανουαρίου, εὐλόγησε τήν βασιλόπιτα τοῦ Φ.Σ.Φ. «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» Φλωρίνης.

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΙΕΡΕΩΝ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΜΑΣ

30 Ἰανουαρίου, παρέστη σέ δεξίωση στήν Λ.Α.Φ.Φ. γιά τήν ἡμέρα τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν.

- Παρεκάθισε σέ συνεστίαση με τούς καθηγητές καί τούς μαθητές τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Γυμνασίου - Λυκείου Φλωρίνης στήν Περιφερειακή Ἑστία τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἐκπαίδευσης «ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ» τῆς Ἱ. Μητροπόλεώς μας. ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 6 Φεβρουαρίου, παρέστη στήν καθιερωμένη ἡμερίδα τῶν μελῶν τῆς Δ.Ι.Σ. καί τῶν καθηγητῶν τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν Ἀθηνῶν καί Θεσσαλονίκης γιά τόν Μ. Φώτιο.

7 – 9 Φεβρουαρίου, ἔλαβε μέρος στίς συνεδριάσεις τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ὡς μέλος αὐτῆς.

13 Φεβρουαρίου, τέλεσε ἐπιμνημόσυνη δέηση στά στρατιωτικά κοιμητήρια Φλωρίνης καί στό Ἡρῶο τῆς κοινότητας Πρώτης Φλωρίνης.

- Εὐλόγησε τήν βασιλόπιτα τοῦ Συλλόγου Ἱεροψαλτῶν τῆς Ἱ. Μητροπόλεως.

14 Φεβρουαρίου, παρέστη στόν ἁγιασμό πού τέλεσε ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν κ. Ἱερώνυμος, γιά τήν ἀνέγερση ξενώνα γιά τούς συγγενεῖς τῶν καρκινοπαθῶν στήν Θεσσαλονίκη.

22 Φεβρουαρίου, δέχθηκε τήν ἐπίσκεψη τοῦ κ. Γρηγορίου Καράμπελα, προέδρου τῶν Ἑλλήνων Ὁμονοίας Κορυτσᾶς.

27 Φεβρουαρίου, παρέστη στήν Χρηστίδειο τελετή τοῦ Φ.Σ.Φ. «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ».

- Ἐπισκέφθηκε καί διένειμε γλυκά στούς τροφίμους τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ γηροκομείου Φλωρίνης καί στούς ἱεροσπουδαστές τῆς Περιφερειακῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἑστίας Φλωρίνης.

28 Φεβρουαρίου, προήδρευσε ἱερατικῆς σύναξης τῶν κληρικῶν τῆς Μητροπόλεώς μας μέ ὁμιλητή τόν πανοσ. Ἀρχιμ. Ἰουστῖνο Μπαρδάκα, Πρωτοσύγκελλο τῆς Ἱ. Μητροπόλεως.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΦΩΤΟΡΑΜΑ - ΣΑΒΒΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

293

ΔI

Π EPI O

EΛΛAΣ – HELLAS

1+7

K A EΦHM

EΣ

EP IΔ