ΑΓΚΥΡΑ ΕΛΠΙΔΟΣ 93 by imis

Ἀφιερωματικό τεῦχος στόν μακαριστό Μητροπολίτη Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυρό Εὐγένιο

Δ Ι Μ Η Ν Ι Α Ι Α Ε Κ Δ Ο Σ Η Ι Ε ΡΑ Σ Μ Η Τ Ρ Ο Π ΟΛ Ε Ω Σ Ι Ε ΡΑ Π Υ Τ Ν Η Σ Κ Α Ι Σ Η Τ Ε Ι Α Σ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β΄ ΤΕΥΧΟΣ 93 / ΙΟΥΛΙΟΣ 2016 - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2017

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Ἄγκυρα Ἐλπίδος Διμηνιαῖο Ὀρθόδοξο Περιοδικό τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας. Περιόδος Β΄, Τεῦχος 93, Ἰούλιος 2016 - Σεπτέμβριος 2017. Ἰδιοκτήτης: Ἱερά Μητρόπολις Ἱεραπύτνης καί Σητείας. Ἐκδότης-Διευθυντής, Ὑπεύθυνος κατά νόμο: Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ. Κύριλλος. Ἠλεκτρονική στοιχειοθεσία: Σταῦρος Κακοδειπνάκης, Γραμματεύς Ἱ. Μητροπόλεως. Ἐπιμέλεια ὕλης, προετοιμασία ἐκτύπωσης: Σεβ. Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ. Κύριλλος. Ἠλεκτρονική σελιδοποίηση: Νίκος Ντρετάκης Διεύθυνση: Φιλοθέου Α΄ 8, 722 00 Ἱεράπετρα. Τηλέφωνο: 28420 22400/22786, FAX: 28420 89653 / Web Site: www.imis.gr / E-mail: imis@imis.gr Ἐκτύπωση: Γραφικές Τέχνες «ΤΥΠΟΚΡΕΤΑ», Ἡράκλειο. Εἰδικός Κωδικός Ἀριθμός Ἐντύπου: 20004. Ἀριθμός Ἄδειας: 5 Τό περιοδικό ἀποστέλλεται δωρεάν. Προαιρετικές εἰσφορές καί ἐμβάσματα.

Ἀφιερωματικό τεῦχος στόν μακαριστό Μητροπολίτη Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυρό Εὐγένιο

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Προλογικό σημείωμα ................................................................................................................................................. 4-5 Ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου ............................................................................................ 12-15 Προσφωνήσεις κατά τήν ἐξόδιο ἀκολουθία τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου......................................................................................................................................................... 16-37 Λόγος Σεβ. Μητροπολίτου Κυδωνίας καί Ἀποκορώνου κ. Δαμασκηνοῦ, κατά τό τεσσαρακονθήμερον Μνημόσυνον τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου .................. 36-43 Ὁ ἀπό ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Γεωργίου Γοργολαΐνι Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καὶ Σητείας Εὐγένιος Ἀρχιμ. Βασιλείου Προηγουμένου Ἱερᾶς Μονῆς Ἰβήρων .......................................................................... 44-46

Εὐγενίου Ἀρχιερέως μνήμη Πρωτοπρεσβυτέρου Εὐαγγέλου Παχυγιαννάκη ......................................................................................... 47-48

Η προσωπικότητα τοῦ Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καὶ Σητείας Εὐγενίου Γεωργίου Ἐ. Κρασανάκη ........................................................................................................................................... 49-52

Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυρός Εὐγένιος Ἰωάννου Γ. Τσερεβελάκη ......................................................................................................................................... 53-55

Ἡ γνωριμία μου μέ τόν ἀοίδιμο Μητροπολίτη Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυρόν Εὐγένιον, τόν φιλομόναχο καί φιλοαθωνίτη Ἀντωνίου Ἐ. Στιβακτάκη ......................................................................................................................................... 56-59

Στή μνήμη τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου Μαρίας Παπαδάκη-Πατεράκη ............................................................................................................................ 60-61

Στόν ἀείμνηστο Μητροπολίτη καί πνευματικό μας πατέρα κυρό Εὐγένιο Πρεσβυτέρας Μαρίας Συντυχάκη ............................................................................................................................... 62

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ς κεραυνός ἐν αἰθρίᾳ ἐπῆλθε ἡ εἴδηση τῆς πρός Κύριον ἐκδημίας τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος καί ἀμέσου προκατόχου μας, ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου, ἡ ὁποία συγκλόνισε βαθύτατα ὄχι μόνο τήν Ἐκκλησία τῶν Ἱεραπυτνίων καί τῶν Σητειωτῶν καί τήν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, ἀλλά καί σύσσωμη τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἐπί γῆς ἀρχιερατική του πορεία ἔμελλε νά τελειώσει αἰφνίδια, ὅμως ἡ ζωή καί ἡ ἐκκλησιαστική δράση του κατά τήν θεοφιλῆ ποιμαντορία του (10.9.1995-15.9.2016) θά μείνουν ἀνεξήτιλα στίς μνῆμες καί στίς καρδιές ὅλων μας. Ἔμπλεοι αἰσθημάτων βαθυτάτου σεβασμοῦ, τιμῆς καί εὐγνωμοσύνης, ἀλλά καί πληθώρας ἀγαθῶν ἀναμνήσεων, ὡς ὁ συγκυρηναῖος καί ὁ ἀμεσότερος συνεργάτης ὅλα τά χρόνια τῆς θυσιαστικῆς ἀρχιερατικῆς του πορείας, ἀλλά καί μέ τή χάρη του Θεοῦ διάδοχός του στό πηδάλιο τῆς ἱστορικῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας, αἰσθανόμαστε τήν ἀνάγκη νά ἀφιερώσουμε ὀφειλετικῶς τό παρόν τεῦχος τοῦ διμηνιαίου περιοδικοῦ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως μας, ὑπό τόν εὔστοχο τίτλο «Ἄγκυρα Ἐλπίδος», πού ἐκεῖνος ὁραματίσθηκε καί φρόντιζε ἀνελλιπῶς νά ἐκδίδεται ἀπό τό ἔτος 2001, στή σεπτή μνήμη τοῦ ἀειμνήστου Ἱεράρχου καί στήν καλλίκαρπη διακονία του στήν Ἐκκλησία τῶν Ἱεραπυτνίων καί τῶν Σητειωτῶν. Ὁ πολλά κοπιάσας γιά τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ μακαριστός Μητροπολίτης κυρός Εὐγένιος ὄντως «τελειωθείς ἐν ὀλίγῳ ἐπλήρωσε χρόνους μακρούς». Ἦταν ὁ ἌνθρωποςἹεράρχης πού με κρητική λεβεντιά παρέμεινε ἕως τελευταίας ἀναπνοῆς βαθιά καί πλήρως ἀφοσιωμένος στήν Ἀρχιερατική του κλήση καί ἀποστολή καί πιστός στή Μητέρα Ἐκκλησία, τό μαρτυρικό καί ἀειφεγγές Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο μας. Γιά εἴκοσι δύο (22) ὁλόκληρα χρόνια ἐποίμανε θεοφιλῶς καί ὡς στοργικός ποιμήν, ἐκδαπανήθηκε ὑπέρ πάντων τῶν λογικῶν προβάτων τοῦ ποιμνίου, πού τοῦ ἐμπιστεύθηκε ὁ Θεός. Πάντοτε σοβαρός, συνετός, ἁπλός, εὐγενής, ἀνεπιτήδευτος καί εἰλικρινής δίδασκε μέ τόν λιτό και ἀπέριττο τρόπο ζωῆς του τό γνήσιο καί ἀσκητικό φρόνημα καί τό λειτουργικό ἦθος τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὑπῆρξε Ἐπίσκοπος προτυπῶν τόν Κύριον τῆς δόξης, ἀπό τόν ὁποῖο καί ἀρυόταν δυνάμεις στή δύσκολη καί πολλές φορές σταυρική Ἀρχιερατική του πορεία. Ὡς πνευματικός πατέρας καί ποδηγέτης ἐφάρμοζε πρός ὅλους ἀδιακρίτως καί μέ ἀπροσωποληψία τόν Ἀποστολικό λόγο «ἕκαστος βλεπέτω πῶς οἰκοδομεῖ» (Α΄ Κορ. 1,12), γι᾿ αὐτό καί ὁμιλοῦσε, δίδασκε καί παραινοῦσε συνεχῶς. Δέν ὑποτιμοῦσε κανέναν ἄνθρωπο, ὅμως ἐκτιμοῦσε τούς ὄντως ἐν πνεύματι ζῶντας. Σέ ὅλη τήν Ἀρχιερατική διακονία του ὁ ἀοίδιμος Ἱεράρχης παρεῖχε ἀφειδώλευτα τήν πατρική του στοργή καί ἀγάπη ὄχι μόνον στούς συνεργάτες του, τούς λειτουργούς τοῦ

Ὡ

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

s Ὑψίστου, ἀλλά καί στόν καθένα ἀπό τούς συνανθρώπους μας, πού ἀποτελοῦσαν τό εὐσεβές πλήρωμα τῆς Μητροπόλεώς μας καί ἀντιμετώπιζε τούς πάντες ὡς ζωντανές εἰκόνες τοῦ Θεοῦ. Γιά ὅλους ἐμᾶς πού τόν ζήσαμε ἀπό κοντά ὑπῆρξε ἀπαράμιλλο παράδειγμα πνευματικοῦ πατέρα, μοναχικῆς ἐγκαταβίωσης καί ἐφαρμογῆς ἀσκητικοῦ καί ἀπέριττου τρόπου ζωῆς, τοῦ Ἀρχιερέως πού πάντα ἦταν ἀνοικτή ἡ ἀγκαλιά του γιά νά χωρέσει ὅλους τούς ἄνω θρώσκοντας. Ἡ ζωή του ὅλη ὑπῆρξε μιά προσφορά ὑλικῶν καί πνευματικῶν ἀγαθῶν στό ποίμνιό του, ὑπέρ τοῦ ὁποίου ἐκδαπανήθηκε μέχρι καί τήν τελευταία του ἀναπνοή. Μέχρι καί τήν τελευταία ἡμέρα τῆς ἐπιγείου βιοτῆς του ἐπιτελοῦσε ἐνζήλως καί ἐμπόνως τά ἐκ τῆς Ἀρχιερωσύνης του πηγάζοντα ἱερά καθήκοντά του, πολλές φορές μάλιστα

σέ βάρος τῆς σωματικῆς του ὑγείας. Εὕρισκε πάντοτε εὐκαιρίες συχνῆς ἐπικοινωνίας μέ τόν ἱερό Κλῆρο καί τόν εὐσεβῆ λαό καί τῶν ἕξι (6) Ἀρχιερατικῶν Περιφερειῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, καθώς ἱερουργοῦσε ἤ χοροστατοῦσε σέ ἱερές Ἀκολουθίες σέ ὅλες τίς Ἐνορίες καί τά Μοναστήρια τῆς Μητροπολιτικῆς μας περιφέρειας. Ἐκήρυττε νυχθημερόν διά τοῦ ἱεραποστολικοῦ βίου του. Ἐκπλήρωνε καθημερινά τήν ἐπιταγή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου «χαίρειν μετά χαιρόντων καί κλαίειν μετά κλεόντων» (Ρωμ. 12,15), συμμετεῖχε στή χαρά καί τή λύπη ἑνός ἑκάστου καί συμπαραστεκόταν, παραμυθοῦσε καί ἐνίσχυσε τό ποίμνιό του καί κυρίως ὅλους ὅσοι εἶχαν κάποια ἰδιαίτερη ἀνάγκη. Στήν πλούσια σέ ἀγάπη Ἀρχιερατική καρδία του πάντα ἔβρισκαν στήριγμα καί καταφύγιο οἱ «κοπιῶντες καί πεφορτισμένοι» (Ματθ. 11, 28), κάθε πονεμένη καί δοκιμαζόμενη ἀνθρώπινη ὕπαρξη. Ἐπι-

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

σκεπτόταν τακτικά τούς οἴκους πού πενθοῦσαν ἤ εἶχαν δικό τους ἄνθρωπο στό κρεβάτι τοῦ πόνου, τά νοσοκομεῖα καί τό γηροκομεῖο, δίδοντας πάντοτε λόγο παρακλήσεως καί οἰκοδομῆς. Δέν ἔλειψε οὔτε ἀπό τά μέτωπα τῶν πυρκαγιῶν, τούς χώρους ὑποδοχῆς τῶν μεταναστῶν καί ὅπου ἀλλοῦ ὑπῆρχε ἀνθρώπινος πόνος, θλίψη καί δοκιμασία. «Αἱ ὁδοί τῶν δικαίων ὁμοίως φωτί λάμπουσιν, προπορεύονται καί φωτίζουσιν, ἕως κατορθώσῃ ἡ ἡμέρα» (Παροιμ. 4,18). Τό πλούσιο πνευματικό, κοινωνικό καί φιλανθρωπικό ἔργο του ἀποτελεῖ ὁδοδείκτη πορείας καί πηγή ἐμπνεύσεως γιά ἐμᾶς καί ὅλα τά πνευματικά του τέκνα. Μέ ἰσχυρή τήν αἴσθηση τῆς Ἀρχιερατικῆς εὐθύνης μας καί τῆς βαριάς κληρονομίας καί παρακαταθήκης τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου κυροῦ Εὐγενίου, μετά τήν ἀνάληψη τοῦ πηδαλίου τοῦ νοητοῦ σκάφους τῆς ἐν Ἱεραπύτνῃ καί Σητείᾳ παροικούσης Ἐκκλησίας, εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νά συνεχίσουμε αὐτό τό πολύπλευρο καί πολυσχιδές ἔργο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας. Ἡ συνέχιση τῆς πνευματικῆς μέριμνας καί διακονίας τῆς ποίμνης πού ἐνεπιστεύθη ὁ Τριαδικός Θεός στήν ἐλαχιστότητά μας, κατόπιν τῆς τιμίας ψήφου τῶν Θεόθεν ὁδηγηθέντων ἁγίων Ἀρχιερέων τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, εἶναι χρέος ἱερό. Ἐμεῖς σήμερα, μέ τή συμπλήρωση ἑνός ἔτους ἀπό τήν κοίμησή του, ἀξιοχρέως ἀφιερώνουμε τό παρόν ἀφιερωματικό τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ ἐντύπου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας «Ἄγκυρα Ἐλπίδος», μέ τό ὁποῖο ὁλοκληρώνεται ἡ Β΄ περίοδος ἔκδοσής του, ὡς ἐλάχιστο ἀντίδωρο καί ὡς ἔκφραση βαθυτάτου σεβασμοῦ καί εὐγνωμοσύνης γιά ὅλα ὅσα γενναιόδωρα καί θυσιαστικά προσέφερε κατά τήν πολύκαρπη καί καλλίκαρπη Ποιμαντορία του ὁ μακαριστός Γέροντάς μας. Οἱ ἐπικήδειοι λόγοι, οἱ ὁποῖοι ἐκφωνήθηκαν κατά τήν ἐξόδιο ἀκολουθία καί πλαισιώνονται μέ σχετικό φωτογραφικό ὑλικό, καί τά ἀκολουθοῦντα κείμενα καί ποιήματα, πού μαρτυροῦν τή ζῶσα πίστη καί ἀποπνέουν τό ἄρωμα τοῦ ἀκραιφνοῦς ἐκκλησιαστικοῦ φρονήματος τοῦ ἀείμνηστου Ἱεράρχου, σκιαγραφοῦν τή σπουδαία προσωπικότητα καί τό μεγάλο ἔργο του στήν Τοπική μας Ἐκκλησία καί εὐρύτερα στήν Ἐκκλησία τῆς Κρήτης. Διάπυρη εὐχή καί θερμή προσευχή μας εἶναι ὁ ἐν Τριάδι Θεός νά ἀναπαύει τή μακαρία ψυχή τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος μας Μητροπολίτου κυροῦ Εὐγενίου «μετά ἁγίων καί τῶν δικαίων» καί ἡ μνήμη του νά εἶναι αἰωνία καί ἄληστος. Ὅλοι ἐμεῖς, ὁ ἱερός Κλῆρος καί ὁ φιλόθεος καί εὐλογημένος λαός τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας ἄς ἀκολουθήσουμε τό παράδειγμα τῆς ζωῆς καί τῆς διακονίας του στούς σημερινούς χαλεπούς καί ὀμιχλώδεις καιρούς, ἐπακολουθώντας «τοῖς ἴχνεσιν» αὐτοῦ (Α΄ Πέτρ. 2,22) γιά νά ἔχουμε καί τήν πολύτιμη εὐχή του. Εἴμαστε βέβαιοι ὅτι ἐκ τοῦ ὑπερουρανίου καί νοεροῦ Θυσιαστηρίου συνεχίζει νά εὔχεται ὑπέρ πάντων ἡμῶν, τῶν πνευματικῶν τέκνων του καί ὅλων ὅσοι τόν γνώρισαν καί συνανεστράφησαν μαζί του. Ἱεράπετρα, 9 Σεπτεμβρίου 2016

Μέ πατρικές εὐχές καί πολλή ἐν Κυρίῳ ἀγάπη Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ † Ὁ Ἱεραπύτνης καί Σητείας ΚΥΡΙΛΛΟΣ 6

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου

έσα σέ κλίμα βαθιᾶς θλίψης καί ὀδύνης καί μέ τήν πάνδημη συμμετοχή τοῦ ἱεροῦ Κλήρου καί τοῦ εὐσεβοῦς λαοῦ τελέσθηκε τό μεσημέρι τῆς Κυριακῆς 18 Σεπτεμβρίου στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό Ἁγίου Γεωργίου Ἱεραπέτρας ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου. Τό σεπτό σκήνωμα τοῦ μεταστάντος Ποιμενάρχου μας εἶχε τεθεῖ σέ προσκύνηση ἀπό τό ἑσπέρας τῆς Παρασκευῆς 16 Σεπτεμβρίου, ὁπότε καί μεταφέρθηκε στόν ὡς ἄνω Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό μέ τή συνοδεία τοῦ Σεβ. Προέδρου καί ὅλων τῶν Μελῶν τῆς Ἱερᾶς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης ἀπό τό ἀεροδρόμιο τοῦ Ἡρακλείου. Ἀπό τήν Ἀθήνα τή σορό τοῦ ἐκλιπόντος συνόδευσε ὁ Πανοσιολ. Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας Ἀρχιμ. Κύριλλος Διαμαντάκης, ὁ ὁποῖος καί βρέθηκε κοντά στόν μακαριστό κατά τίς τελευταῖες στιγμές τῆς ἐπί γῆς ζωῆς του καί φρόντισε γιά τά διαδικαστικά. Τό ἱερό σκήνωμα τοῦ Σεπτοῦ Ποιμενάρχου ὑποδέχθηκαν μέ βαθύτατη θλίψη σύσσωμος ὁ Ἱερός Κλῆρος τῆς Ἱ. Μητροπόλεως, οἱ ἐκπρόσωποι τῶν Ἀρχῶν καί ὁ εὐσεβής λαός τοῦ τόπου. Τό ἑσπέρας τῆς Παρασκευῆς 16/9 καί τοῦ Σαββάτου 17/9 τελέσθηκαν ἱερές Ἀγρυπνίες, ἐνῶ τό πρωί τοῦ Σαββάτου τελέσθηκε Ἀρχιερατικό Συλλείτουργο, κατά τό ὁποῖο ἱερούργησαν οἱ Σεβ. Μητροπολίτες Διδυμοτείχου, Ὀρεστιάδος καί Σουφλίου κ. Δαμασκηνός, Ἀρκαλοχωρίου, Καστελλίου καί Βιάννου κ. Ἀνδρέας καί Κυδωνίας καί Ἀποκορώνου κ. Δαμασκηνός, καί ἀκολούθως τελέσθηκε Τρι-

σάγιο ὑπέρ ἀναπαύσεως τῆς ψυχῆς τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου μας. Τό ἑσπέρας τῆς ἴδιας ἡμέρας Τρισάγιο τέλεσε καί ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Σύρου κ. Δωρόθεος. Τό πρωί τῆς Κυριακῆς 18/9 τελέσθηκε πολυαρχιερατική Θεία Λειτουργία. Στήν ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου χοροστάτησε ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Μιλήτου κ. Ἀπόστολος ἐνῶ στή Θεία Λειτουργία προεξῆρχε ὁ Σεβ. Ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης κ.κ. Εἰρηναῖος καί ἔλαβαν μέρος οἱ Σεβ. Μητροπολίτες Λαρίσης καί Τυρνάβου κ. Ἰγνάτιος, Μιλήτου κ. Ἀπόστολος, Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου κ. Εὐγένιος καί Κισάμου καί Σελίνου κ. Ἀμφιλόχιος. Ἀκολούθησε Τριασάγιον ὑπέρ ἀναπαύσεως τῆς ψυχῆς τοῦ μεταστάντος Ἀρχιερέως, στό ὁποῖο συμμετεῖχε σύσσωμη ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης καί οἱ λοιποί συλλειτουργοῦντες Ἀρχιερεῖς. Τό μεσημέρι τελέσθηκε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία, προεξάρχοντος τοῦ Σεβ. Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης κ.κ. Εἰρηναίου καί συμμετεχόντων ὅλων τῶν Μελῶν τῆς Ἱερᾶς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης καί ἄλλων Ἀρχιερέων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Μετά τό πέρας τῆς ἐξοδίου ἀκολουθίας, κατά τήν ὁποία ἔψαλλαν σέ δύο χορούς οἱ Ἱεροψάλτες καί μαθητές τῆς Σχολῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ἀπό τήν Ἱεράπετρα καί τή Σητεία μέ ἐπικεφαλῆς τούς πρωτοψάλτη κ. Ἰωάννη Ἀρώνη καί Αἰδεσιμολ. Πρωτ. Νικόλαο Ἀλεξάκη ἀντίστοιχα, ἐκφωνήθηκαν ἐπικήδειοι λόγοι. Τήν A.Θ.Π., τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαῖο ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ. Μη-

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

s τροπολίτης Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου κ. Εὐγένιος, ὁ ὁποῖος τόνισε ὅτι ἀποτελεῖ μεγάλη ἀπώλεια γιά τήν Ἐκκλησία μας ἡ εἰς Κύριον ἐκδημία τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου. Ὅπως χαρακτηριστικά σημείωσε: «Δοξάζομεν τόν Κύριον καί Θεόν ἡμῶν, Ὅς ἐχάρισεν εἰς τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν ἕναν ἱκανόν καί δραστήριον Ἱεράρχην, ὑπέρμαχον τῶν δικαίων καί

ἀλλά καί ἠγάπησεν αὐτόν, ἐτιμήθη ὑπ᾿ αὐτοῦ ἀλλά καί ἐτίμησεν αὐτόν. Διό καί σήμερον ἀπό τῆς τοῦ Κωνσταντίνου Πόλεως διάπυρος πρός Θεόν ἀναπέμπεται εὐχή ὑπέρ τῆς ἐν σκηναῖς δικαίων ἀναπαύσεως τῆς μακαρίας ψυχῆς του ἀλλά καί ὑπέρ τῆς ἀπό Θεοῦ παρακλήσεως τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου, τῶν μοναχικῶν ἀδελφοτήτων καί τοῦ χριστωνύμου λαοῦ της ἀπό τοῦ μακαριστοῦ Ἀδελφοῦ θεοφιλῶς

τῶν ἱερῶν προνομίων Αὐτῆς, τόν κληθέντα προτρίτα ὑπό τοῦ Πρωτευθύνου εἰς τήν διακονίαν Αὐτῆς καί σοφοῦ τοῦ σκάφους Αὐτῆς οἰακοστρόφου, τοῦ Πατριάρχου τῆς πίστεως, τῆς ἐλπίδος καί τῆς ἀγάπης, κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ, ὡς μέλος τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου. Ὁ Οἰκουμενικός θρόνος, ἡ Μήτηρ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία ἠγαπήθη ὑπό τοῦ μακαριστοῦ ἤδη Ἱεράρχου

διαποιμανθείσης ἐκκλησιαστικῆς παροικίας αὐτοῦ». Τόν Μακαριώτατο Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας κ.κ. Θεόδωρο Β΄ ἐκπροσώπησε ὁ Ἀρχιμανδρίτης τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου καί Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κρήτης Ἀρχιμ. Μεθόδιος Βερνιδάκης, ὁ ὁποῖος διαβίβασε τίς ἐγκάρδιες εὐχές καί προσευχές τοῦ Προκαθημένου τῆς Ἐκκλησίας τοῦ 13

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Ἀποστόλου Μάρκου γιά τήν ἐν Κυρίῳ ἀνάπαυση τοῦ μακαριστοῦ Ποιμενάρχου μας. Ἐκ μέρους τοῦ Σεβ. Ἀρχιεπισκόπου Σινᾶ, Φαράν καί Ραϊθώ κ. Δαμιανοῦ, τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σινᾶ καί ὅλης τῆς Σιναϊτικῆς Ἀδελφότητος ἐξέφρασε ἐγκάρδιες συλλυπητήριες εὐχές πρός τήν Ἱερά Ἐπαρχιακή Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, πρός τούς κατά σάρκα καί κατά πνεῦμα οἰκείους τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιερέως καί πρός τό ἀπορφανισμένο ποίμνιο τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας ὁ παριστάμενος Πανοσιώτατος Ἀρχιμ. Μι-

Ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης ἐπικήδειο λόγο ἐκφώνησε ὁ Σεβ. Ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. Εἰρηναῖος, Πρόεδρος τῆς Ἱερᾶς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, ὁ ὁποῖος ἐξῆρε τίς πολλές καί ποικίλες ἀρετές τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου καί τό πολύπλευρο ἐκκλησιαστικό, κοινωνικό καί φιλανθρωπικό ἔργο του. Ἀκολούθως μίλησαν οἱ Δήμαρχοι Ἱεράπετρας κ. Θεοδόσιος Καλαντζάκης καί Σητείας κ. Θεόδωρος Πατεράκης, ὁ Περιφερειάρ-

χαήλ Σιναΐτης, ὁ καταγόμενος ἐξ Ἱεραπέτρας. Τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἐκπροσώπησε ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ὀρεστιάδος καί Σουφλίου κ. Δαμασκηνός, ὁ ὁποῖος ἀναφέρθηκε ἐπιγραμματικά στά πολλά φανερά καί κρυφά χαρίσματα τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιερέως καί μετέφερε τίς συλλυπητήριες εὐχές τοῦ Μακ. Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ πρός τόν Ἱερό Κλῆρο καί τό ἀπορφανισθέν ποίμνιο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας.

χης Κρήτης κ. Σταῦρος Ἀρναουτάκης, οἱ δύο Βουλευτές τοῦ Νομοῦ Λασιθίου κ. Ἐμμαν. Θραψανιώτης καί κ. Ἰωάν. Πλακιωτάκης, οἱ ὁποῖοι ἀπηύθυναν τό ὕστατο χαιρετισμό στόν ἐκλιπόντα Ἱεράρχη καί ἀναφέρθηκαν στό πλούσιο ποιμαντικό, κοινωνικό καί φιλανθρωπικό ἔργο του. Ἐκ μέρους τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας ἀπηύθυνε ἐπικήδειο λόγο ὁ Πανοσιολ. Ἀρχιμ. Κύριλλος Διαμαντάκης, Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱ. Μητροπόλεως καί Ἀρχιγραμματεύς τῆς Ἱερᾶς Ἐπαρ-

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

χιακῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, ὁ ὁποῖος μετέφερε τά αἰσθήματα ὀδύνης τοῦ εὐαγοῦς Κλήρου, τῶν Μοναχικῶν Ἀδελφοτήτων καί τοῦ πιστοῦ λαοῦ τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἱεραπυτνίων καί τῶν Σητειωτῶν. Ὃπως τόνισε «ἐπῆλθε ὡς κεραυνός ἐν αἰθρίᾳ ἡ εἴδηση τῆς πρός Κύριον ἐκδημίας τοῦ πολυσέβαστου Ποιμενάρχου μας, ἡ ἐπί γῆς ἀρχιερατική πορεία τοῦ ὁποίου ἔμελλε νά τελειώσει αἰφνίδια, ὅπως ἀκριβῶς καί τοῦ προκατόχου του κυροῦ Φιλοθέου τό ἔτος 1993, καί μάλιστα τήν ἡμέρα τῆς μνήμης τοῦ προστάτου του Ἁγίου, Ὁσίου Φιλοθέου τοῦ Πρεσβυτέρου καί Θαυματουργοῦ, τήν 15η Σεπτεμβρίου, τά δέ ἴχνη αὐτῆς τῆς εἰκοσιδυάχρονης πορείας νά εἶναι ταπεινά καί διακριτικά, ἀνάλογα πρός τό ταπεινό φρόνημα μέ τό ὁποῖο ἔζησε καί ἔδρασε ὡς λειτουργός τοῦ Ὑψίστου». Στή συνέχεια σχηματίσθηκε πομπή τοῦ ἱεροῦ σκηνώματος πού κατευθύνθηκε πρός τήν Ἱερά Μητρόπολη Ἱεραπύτνης καί Σητείας, μέ τή συνοδεία τῶν Σεβ. Ἀρχιερέων, τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου, τῶν ἐκπροσώπων τῶν Ἀρχῶν καί τοῦ πενθηφόρου λαοῦ, καθώς καί τῆς Φιλαρμονικῆς Ὀρχήστρας τῆς Σ.Ε.Α.Π. Κρήτης καί τοῦ Δήμου Ἱεράπετρας καί στρατιωτικοῦ ἀγήματος τοῦ 3ου Κ.Ε.Π. Ζήρου, πού ἀπέδωσαν τιμές στόν ἐκλιπόντα Ἱεράρχη. Ὁ ἐνταφιασμός τοῦ σεπτοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ καί πολύκλαυστου Μητροπολίτου κυροῦ Εὐγενίου ἔλαβε χώρα στήν κρύπτη τοῦ Ἐπισκοπικοῦ Ἱεροῦ Παρεκκλησίου τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Ἐρημίτου, στόν προαύλειο χῶρο τοῦ Ἐπισκοπείου Ἱεράπετρας. Στήν ἐξόδιο ἀκολουθία τοῦ ἀοιδίμου Ποιμενάρχου μας συμμετεῖχε σύσσωμη ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης, ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Μιλήτου κ. Ἀπόστολος, οἱ Σεβ. Μητροπολίτες Λαρίσης καί Τυρνάβου κ. Ἰγνάτιος, Διδυμοτείχου, Ὀρεστιάδος καί Σουφλίου κ. Δαμασκηνός, Ἀδριανουπόλεως κ.

Ἀμφιλόχιος, Διευθυντής τοῦ ἐν Ἀθήναις Γραφείου Ἐκπροσωπήσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὁ Θεοφ. Ἐπίσκοπος Χριστουπόλεως κ. Μακάριος, Πρωτοσύγκελλοι καί Ἡγούμενοι Μονῶν, μεταξύ τῶν ὁποίων καί ὁ Ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰβήρων Ἁγίου Ὄρους Ἀρχιμ. Ναθαναήλ καί ὁ Προηγούμενος τῆς ἴδιας Μονῆς Πανοσιολ. Ἀρχιμ. Βασίλειος ὁ Ἰβηρίτης, πλειάδα Κληρικῶν, Μοναχῶν καί Μοναζουσῶν καί πλῆθος πιστῶν ἀπό τήν Κρήτη καί τήν ὑπόλοιπη Ἑλλάδα. Τό πένθος ἐκ μέρους της Ἱερᾶς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης ἔφερε ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Κυδωνίας καί Ἀποκορώνου κ. Δαμασκηνός. Παρέστησαν, ἐκτός ἀπό τόν Περιφερειάρχη Κρήτης κ. Στ. Ἀρναουτάκη, τούς δύο Βουλευτές τοῦ Ν. Λασιθίου κ. Ἐμ. Θραψανιώτη καί κ. Ἰω. Πλακιωτάκη, τούς Δημάρχους Ἱεράπετρας κ. Θεοδ. Καλαντζάκη καί Σητείας κ. Θεοδ. Πατεράκη, οἱ Δήμαρχοι Ὀροπεδίου Λασιθίου κ. Ἰω. Στεφανάκης, Γαζίου κ. Κων. Μαμουλάκης, Φαιστοῦ κ. Γεώργ. Ἀρμουτάκης, Ἀρχανῶν-Ἀστερουσίων κ. Ἐμμ. Κοκοσάλης, ἡ Ἀντιδήμαρχος Ἁγίου Νικολάου κ. Δέσπ. Καρνιαδάκη, οἱ πρώην Νομάρχες Ἡρακλείου κ. Εὐαγγ. Ἡλιάκη- Σχοιναράκη καί κ. Δημ. Σαρρῆς, ἡ Ἀντιπεριφερειάρχης Λασιθίου κ. Πελαγία Πετράκη, ὁ Ἀντιπεριφερειάρχης Δημ. Ὑγείας κ. Ἐμ. Κλώντζας καί ἄλλοι ἐκπρόσωποι τῆς Τοπικῆς καί Περιφερειακῆς Αὐτοδιοίκησης καί σύσσωμες οἱ Ἀστυνομικές καί Στρατιωτικές Ἀρχές τοῦ τόπου. Παρέστησαν ἐπίσης ὁ Πρόεδρος τοῦ Ἐπιμελητηρίου Λασιθίου κ. Θωμᾶς Χαριτάκης, ἀντιπροσωπεῖες τοῦ Πανεπιστημίου καί τοῦ Τ.Ε.Ι. Κρήτης, τῆς Πατριαρχικῆς Ἀνωτάτης Ἐκκλησιαστικῆς Ἀκαδημίας Κρήτης, τῆς Μέσης Πατριαρχικῆς Σχολῆς Χανίων καί ἄλλων Ἱδρυμάτων καί φορέων, ἐνῶ ψηφίσματα ἀπέστειλαν δεκάδες φορεῖς τοῦ Νομοῦ Λασιθίου καί τῆς Κρήτης.

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Ἱερός Μητροπολιτικός Ναός Ἁγίου Γεωργίου Ἱεραπέτρας Λασιθίου Κυριακή, 18η Σεπτεμβρίου 2016

Λόγος ἐπικήδειος τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου κ. Εὐγενίου ἐκ προσώπου τῆς ΑΘΠ. τοῦ Οἰκουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου κατά τήν ἐξόδιον ἀκολουθίαν τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου

ό Ἰώβειον «ὡς τῷ Κυρίῳ ἔδοξεν, οὕτω καὶ ἐγένετο· εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον» (Ἰώβ α΄, 21) δύναται νά ἐπαναληφθῇ κατά τήν παροῦσαν θλιβεράν κατ᾿ ἄνθρωπον ὥραν τοῦ ἀποχωρισμοῦ ἀπό τόν μακαριστόν πλέον Μητροπολίτην Ἱεραπύτνης καί Σητείας Εὐγένιον, ἡ αἰφνίδιος ἐκδημία τοῦ ὁποίου πρός τόν Μέγαν Ἀρχιερέαν Χριστόν ἐπλήρωσε τούς καρδιακούς χώρους ἡμῶν τῶν περιλειπομένων, διά μίαν εἰσέτι φοράν ἐντός διαστήματος ἑνός ἔτους, χαρμολύπης. Λύπης μέν διά τό κενόν πού αἰσθανόμεθα ἀπό τόν ἔστω καί πρός καιρόν ἀποχωρισμόν, χαρᾶς δέ διότι ἀκραδάντως πιστεύομεν ὅτι διά τούς ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ «οὐκ ἔστιν... θάνατος, ἐκδημούντων ἀπὸ τοῦ σώματος, καὶ πρὸς... τὸν Θεὸν ἐνδημούντων, ἀλλὰ μετάστασις ἀπὸ τῶν λυπηροτέρων ἐπὶ τὰ χρηστότερα καὶ θυμηδέστερα, καὶ ἀνάπαυσις καὶ χαρά» (Γ΄ Εὐχή Ἑσπερινοῦ Ἁγίου Πνεύματος, Μεγάλου Βασιλείου). Σεβασμιώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Κρήτης κ. κ. Εἰρηναῖε, Πρόεδρε τῆς Ἱερᾶς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, Πανοσιολογιώτατε Ἐκπρόσωπε τῆς Αὐτοῦ Θειοτάτης Μακαριότητος τοῦ Πάπα καί Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας καί πάσης Ἀφρικῆς κ.κ. Θεοδώρου, Σεβασμιώτατοι καί Θεοφιλέστατε Ἀδελφοί,

Προσφιλέστατοι Ἱερεῖς καί Διάκονοι, τίμια μέλη τῶν μοναχικῶν ἀδελφοτήτων, Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες, πενθηφόρε λαέ τῆς ἀπορφανισθείσης Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας, Διά τῶν λόγων τούτων τοῦ Ἰώβ, ἐκ προσώπου τῆς Αὐτοῦ Θειοτάτης Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, τοῦ καί διά τοῦ τρόπου τούτου μετέχοντος στοργικῶς καί ἀγαπητικῶς εἰς τά ἐνταῦθα, εὐχαριστοῦμεν καί δοξάζομεν τόν Κύριον καί Θεόν ἡμῶν, Ὅς ἐχάρισεν εἰς τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν ἕναν ἱκανόν καί δραστήριον Ἱεράρχην, ὑπέρμαχον τῶν δικαίων καί τῶν ἱερῶν προνομίων Αὐτῆς, τόν κληθέντα πρότριτα ὑπό τοῦ Πρωτευθύνου εἰς τήν διακονίαν Αὐτῆς καί σοφοῦ τοῦ σκάφους Αὐτῆς οἰακοστρόφου, τοῦ Πατριάρχου τῆς πίστεως, τῆς ἐλπίδος καί τῆς ἀγάπης, κ. κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ, ὡς μέλος τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, κατά τήν παροῦσαν Συνοδικήν Περίοδον. Ὁ Οἰκουμενικός Θρόνος, ἡ Μήτηρ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία ἠγαπήθη σφόδρα ὑπό τοῦ μακαριστοῦ ἤδη Ἱεράρχου ἀλλά καί ἠγάπησεν αὐτόν, ἐτιμήθη ὑπ᾿ αὐτοῦ ἀλλά καί ἐτίμησεν αὐτόν. Διό καί σήμερον ἀπό τῆς τοῦ Κωνσταντίνου Πόλεως διάπυρος πρός Θεόν ἀναπέμπεται εὐχή ὑπέρ τῆς ἐν σκηναῖς δικαίων ἀναπαύσεως τῆς μακαρίας ψυχῆς

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

του ἀλλά καί ὑπέρ τῆς ἀπό Θεοῦ παρακλήσεως τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου, τῶν μοναχικῶν ἀδελφοτήτων καί τοῦ χριστωνύμου λαοῦ τῆς ὑπό τοῦ μακαριστοῦ Ἀδελφοῦ θεοφιλῶς διαποιμανθείσης ἐκκλησιαστικῆς παροικίας. Διά τῶν Ἰωβείων τούτων λόγων, ὡσαύτως, εὐχαριστοῦμεν καί δοξάζομεν τόν Κύριον καί Θεόν ἡμῶν, Ὅς ἐχάρισεν εἰς τήν κατά Κρήτην Ἐκκλησίαν, πιστήν καί ἀφοσιωμένην θυγατέρα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, καί ἰδιαιτέρως εἰς τήν Ἱεράν Μητρόπολιν Ἱεραπύτνης καί Σητείας, τόν μακαριστόν Ἱεράρχην Εὐγένιον, γνήσιον πατέρα καί πνευματικόν ποδηγέτην, ἕως τῆς χθές ἀκαταπόνητον καί ἀκάματον τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως καί ζωῆς διδάσκαλον. Ὁ μακαριστός ἀναλαβὼν πρό εἴκοσι καί δύο ἐτῶν τήν διαποίμανσιν τῆς

Ἐπαρχίας αὐτοῦ, ἔθεσεν εὐαγγελικῶς «τὴν χεῖρα ἐπὶ τὸ ἄροτρον» καὶ ἀνέλαβε μετὰ ζήλου καί αὐταπαρνήσεως τήν διακονίαν τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, γενόμενος τύπος «τῶν πιστῶν ἐν λόγῳ, ἐν ἀναστροφῇ, ἐν ἀγάπῃ, ἐν πνεύματι...» (Α´ Τιμ. 4,12). Ὁ ἀείμνηστος πλέον Ἱεράρχης τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας καὶ Ποιμενάρχης τῆς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας Εὐγένιος ἠναλώθη εἰς τήν διακονίαν τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας καί κυριολεκτικῶς «ἡρπάγη... τελειωθεὶς ἐν ὀλίγῳ...». Ὄντως «τήν γάρ χθές ἡμέραν μεθ’ ἡμῶν ἐλάλει» κατά τόν ὑμνωδόν, «ἀλλ’ ἄφνω ἐπῆλθεν αὐτῷ ἡ ὥρα τοῦ θανάτου». Ὁ Μέγας Ἀρχιερεύς Χριστός τόν ἐκάλεσε πλησίον Του καί ἐκεῖνος ἔσπευσεν, ὑπακούων εἰς τό κέλευσμα τοῦ οὐρανοῦ, ἀθορύβως, μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης, διά νά ἀναπαυθῇ εἰς τήν ἀγκάλην Του μέ τήν προσδοκίαν τῆς κοινῆς ἀναστάσεως καί τῆς ζωῆς τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ἐγνώριζεν ἄλλωστε καί ἐβίωνε ὡς ἀληθής χριστιανός καί Ἐπίσκοπος, τούς λόγους ἐκείνους τοῦ οὐρανοβάμονος Παύλου «᾿Εμοὶ γὰρ τὸ ζῆν Χριστὸς καὶ τὸ ἀποθανεῖν κέρδος» (Φιλιππ. α΄, 21) καί «ἐάν τε... ζῶμεν ἐάν τε ἀποθνήσκωμεν, τοῦ Κυρίου ἐσμέν» (Ρωμ. ιδ΄, 8). Ἐγνώριζεν καλῶς ὡς Ὀρθόδοξος πιστός καί οἰκονόμος τῶν τοῦ Θεοῦ Μυστηρίων, ὅπως ἔγραφε ἄλλοτε ὁ πολύς Γέρων Χαλκηδόνος Μελίτων, ὅτι «οἰκιακός μας εἶναι ὁ θάνατος... ἀναμενόμενος. Παραμερίζει τίς ῥοδοδάφνες καί ξεπροβάλλει. Καί ὁ δοῦλος τοῦ Κυρίου, ἀντικρίζοντάς τον δέν αἰφνιδιάζεται, δέν ἀγριεύεται. Φυσικά, δέν εἶναι καλόδεχτος. Ὅμως, ἀκόμη καί στίς τραγικώτερες ἐπισκέψεις του, δέν εἶναι ξένος... παγερός». Ὁ μακαριστός ἀδελφός ὅλως προφητικῶς εἶχεν ὑπογράψει μάλιστα, προλογίζων τό ἐφετεινόν ἡμερολόγιον τῆς Ἱερᾶς αὐτοῦ Μητροπόλεως, ὡς «Διάπυρος εὐχέτης πάντων... πρός τόν καιρούς καί χρόνους ἐξουσιάζοντα

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

καί τήν ζωήν ἡμῶν εἰς χεῖρας Αὐτοῦ διακρατοῦντα Ἅγιον Θεόν». Μέ τήν πίστιν ταύτην, ἐκεῖνος μέν πορεύεται εἰς τήν κρίσιν τοῦ Ἁγίου Θεοῦ, ἡμεῖς δέ, κυκλοῦντες τό χοϊκόν σκῆνος του κατά τήν ἱεράν ταύτην ὥραν, ἀναπέμπομεν ἐκτενῶς προσευχήν, ὡς θυμίαμα εἰς τόν Θρόνον τῆς μεγαλωσύνης τοῦ Θεοῦ, διά τήν ἀνάπαυσιν τῆς μακαρίας ψυχῆς του μετά τῶν Ἁγίων καί τῶν δικαίων Του. Ἀοίδιμε Μητροπολῖτα Εὐγένιε, συνώνυμε τοῦ κλεινοῦ τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης ἀοιδίμου Πρωθιεράρχου Εὐγενίου, τέκνον γνήσιον καί ἠγαπημένον τῆς Μητρός Ἐκκλησίας καί τοῦ Ἱεροῦ Καταλόγου τῆς Σεπτῆς Ἱεραρχίας Αὐτῆς μέλος τίμιον. Κατὰ τὴν ἁγίαν ταύτην ὥραν τῆς ἐξοδίου Ἀκολουθίας σου ἵσταμαι, ἐκ προσώπου τοῦ Παναγιωτάτου καί τῆς Μητρός Ἐκκλησίας,

ἐνώπιον τοῦ σεπτοῦ σκηνώματός σου, ἀποδίδων τιμήν καί εὐχαριστίας διά πάντα ὅσα ὑπὲρ τοῦ ποιμνίου σου καὶ τῆς Ἐκκλησίας ἐκοπίασας. Ἐν τῇ πίστει καὶ τῇ προσδοκίᾳ τῆς κοινῆς Ἀναστάσεως καὶ τῇ ἀποκαραδοκίᾳ τῆς ζωῆς τοῦ μέλλοντος αἰῶνος, προπέμπομέν σε πάντες σήμερον ἐκ τοῦ κόσμου τούτου. Πορεύου, ἵνα συναυλισθῇς μετὰ τῶν προαπελθόντων Πατέρων καί ἀδελφῶν ἡμῶν ἐν ταῖς ἁγίαις αὐλαῖς τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Καί μή διαλείπῃς πρεσβεύων διηνεκῶς ἐν τοῖς οὐρανίοις θαλάμοις ὑπέρ τῆς καθηγιασμένης καί καθημαγμένης, τῆς Ἐσταυρωμένης Μητρός Ἐκκλησίας, ὑπέρ τοῦ ποιμνίου σου καί πάντων ἡμῶν. Αἰωνία σου ἡ μνήμη, ἀοίδιμε Ἱεράρχα Εὐγένιε!

s Προσφώνησις Πανοσιολ. Ἀρχιμ. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου Μεθοδίου Βερνιδάκη, Πρωτοσυγκέλλου Ι.Α.Κ., ἐκ προσώπου τῆς Α.Θ. Μακαριότητος τοῦ Πάπα καί Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας καί πάσης Ἀφρικῆς κ.κ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ Β΄, κατά τήν ἐξόδιον ἀκολουθίαν τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου

Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου κ. Εὐγένιε, ἐκπρόσωπε τῆς Αὐτοῦ Θειοτάτης Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, Σεβασμιώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Κρήτης κ.κ. Εἰρηναῖε,

Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα Πέτρας καί Χερρονήσου κ. Γεράσιμε, Τοποτηρητᾶ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας, Σεβασμιώτατοι καί Θεοφιλέστατε Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς, Τίμιον Πρεσβυτέριον, Χριστοῦ Διακονία,

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

εὐλαβέστατοι μοναχοί καί μοναχαί, Ἐντιμότατοι ἄρχοντες, Ἐκπρόσωποι πολιτικῶν καί στρατιωτικῶν ἀρχῶν, Ἐκπρόσωποι φορέων καί συλλόγων, Πενθηφόρε λαέ τοῦ Θεοῦ τοῦ Ὑψίστου, κ προσώπου τῆς Αὐτοῦ Θειοτάτης Μακαριότητος τοῦ Πάπα καί Πατριάρχου τῆς Μεγάλης πόλεως Ἀλεξανδρείας καί πάσης Ἀφρικῆς κ.κ. Θεοδώρου τοῦ Β΄, τοῦ Κρητός, κατά τήν πενθηφόρον ταύτην συναγωγήν, μεταφέρω τά θερμότατα Αὐτοῦ συλλυπητήρια πρός τήν Ἱεράν Ἐπαρχιακήν Σύνοδον τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, πρός τόν Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Πέτρας καί Χερρονήσου κ. Γεράσιμον, Τοποτηρητήν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας, καί τό ἀπορφανισθέν ποίμνιον αὐτῆς, πρός

Ἐ

τούς κατά σάρκα ἀδελφούς καί οἰκείους τοῦ ἐκλιπόντος Ἱεράρχου καί τά πολυάριθμα πνευματικά παιδιά Αὐτοῦ. Ὁ Μακαριώτατος Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας κ.κ. Θεόδωρος Β΄ ἀπό τοῦ Παλαιφάτου θρόνου τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Μάρκου προσεύχεται καί δέεται, ὑπέρ μακαρίας μνήμης καί αἰωνίου ἀναπαύσεως τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου κυροῦ Εὐγενίου. Ἅμα τῷ ἀκούσματι τῆς θλιβερᾶς εἰδήσεως τῆς προώρου καί ἀδοκήτου ἐκδημίας τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιθύτου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ταύτης, ἡ Πατριαρχική καρδία τοῦ Μακαριωτάτου ἐτρώθη ὑπό βαθυτάτου πόνου καί θλίψεως καθότι ἱερός σύνδεσμος ἐν Χριστῷ ἀγάπης καί φιλίας συνέδεε Αὐτούς ἐκ τῶν νεανικῶν Αὐτῶν χρόνων, ὅτε ἀμφότεροι ἐμαθήτευσαν παρά τούς πόδας τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου κυροῦ Θεοδώρου Τζεδάκη, κοινοῦ πνευματικοῦ Διδασκάλου καί Πάτρωνος Αὐτῶν. Εἰς τάς νεανικάς καρδίας καί τῶν δύο ἀνδρῶν ἐνεφυτεύθη παρά τοῦ πολιοῦ Μητροπολίτου Θεοδώρου ὁ πόθος τῆς κατά Χριστόν ζωῆς καί ἐκκλησιαστικῆς διακονίας, δρόμος τόν ὁποῖον ἠκολούθησαν καί οἱ δύο μέ πιστότητα, ἀγάπην καί ἀφοσίωσιν εἰς τήν Ἁγίαν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν μας ὁ καθείς ἐφ᾿ ᾧ ἐτάχθη καί ἔκτοτε ἐθεωροῦντο καί ἦταν τῷ ὄντι ἀδελφοί ἐν Χριστῷ ἠγαπημένοι ὡς ἄλλοι Ἀπόστολοι Φίλιππος καί Ναθαναήλ! Τό εὐλογημένον καί καρποφόρον πνευματικῶς πέρασμα τοῦ μακαριστοῦ ἀπό τήν Θεολογικήν Σχολήν Θεσσαλονίκης, τήν Ἱεράν Μονήν Ἐπανωσήφη, τήν Ἱεράν Μονήν Γοργολαΐνι, τήν Ἱεράν Ἀρχιεπισκοπήν Κρήτης καί τέλος ἀπό τήν Ἱεράν Μητρόπολιν Ἱεραπύτνης καί Σητείας, γεννᾶ εἰς τάς καρδίας ἡμῶν τήν βεβαίαν ἐλπίδα, ὅτι ὁ ἀοίδιμος θά εὕρῃ χάριν καί ἔλεος παρά τοῦ Ἀρχιποίμενος Χριστοῦ ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως. Εἴη ἡ μνήμη Αὐτοῦ αἰωνία!

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Προσφώνησις Σεβ. Μητροπολίτου Διδυμοτείχου, Ὀρεστιάδος καί Σουφλίου κ. Δαμασκηνοῦ, ἐκ μέρους τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί ἐκ προσώπου τοῦ Μακ. Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερωνύμου Β΄, κατά τήν Ἐξόδιον Ἀκολουθίαν τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου

εβασμιώτατε Πρόεδρε τῆς Ἱερᾶς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης,

Σεβασμιώτατοι Ἀδελφοί, Μέλη τῆς Ἱεραχίας τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, Ἐκ μέρους τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ καί ἐκ μέρους τῆς σεπτῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μεταφέρω εἰς Ὑμᾶς, τά Τίμια Μέλη τῆς Ἱερᾶς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, εἰς τό ἀπορφανισθέν ποίμνιον τῆς Θεοσώστου Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας, ἀλλά καί εἰς τούς οἰκείους τοῦ μεταστάντος τά θερμά συλλυπητήρια τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ὁ μεταστάς μέ τή σοφία του, μέ τό ἦθος του καί μέ τήν ἀφοσίωσή του στήν Ἐκκλησία καί τή συνεργασία πού εἶχε σέ διαφόρους τομεῖς ἀπέσπασε τήν ἀγάπη, τήν ἐκτίμηση καί τόν σεβασμό ὅλης τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί τοῦ Μακαριωτάτου Προκαθημένου της. Συμμετέχουμε στό πένθος σας καί ἐξ ὅλης καρδίας αἰτούμεθα παρά τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ ὁ ἐν Τριάδι Θεός νά τόν ἀναπαύει «ἐν χώρᾳ ζώντων» καί «ἐν σκηναῖς δικαίων». Στόν δέ ἱερό κλῆρο, στόν εὐσεβῆ λαό τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας, στά πνευματικά τέκνα καί στούς συγγενεῖς τοῦ μεταστάντος εὐχόμεθα τήν ἐξ ὕψους παρηγορίαν.

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Προσφώνησις ἐκ μέρους τῆς Ἱερᾶς Μονῆς καί τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Σινᾶ κατά τήν Ἐξόδιον Ἀκολουθίαν τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου Σεβασμιώτατος πατήρ ἡμῶν καί Ἀρχιεπίσκοπος Σινᾶ, Φαράν καί Ῥαϊθώ κ. κ. Δαμιανός -κατ᾿ ἐντολήν τοῦ ὁποίου, ὡς Σκευοφύλακας τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σινᾶ, παρευρίσκομαι στήν ἐξόδιο ἀκολουθία τοῦ μακαριστοῦ Ἱεράρχου- ἀλλά καί σύμπασα ἡ Σιναϊτική Ἀδελφότητα, ἐκφράζουμε τά βαθύτατα συλλυπητήριά μας πρός τήν Ἱερά Ἐπαρχιακή Σύ-

Ὁ

νοδο τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, πρός τούς κατά σάρκα καί κατά πνεῦμα οἰκείους τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιερέως καί πρός τό ἀπορφανισμένο ποίμνιο τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας. Μακαριστέ Δέσποτα, Πεποιθότες στούς λόγους τοῦ Κυρίου μας ὅτι «ὅπου εἰμί ἐγώ, ἐκεῖ καί ὁ διάκονος ὁ ἐμός ἔσται· ἐάν τίς ἐμοί διακονῇ, τιμήσει αὐτόν ὁ Πατήρ»

(Ἰω. 12,26), προσευχόμεθα ἐκ βάθους καρδίας, ὁ Πανάγαθος Θεός νά ἀπαναπύσῃ τήν ψυχήν σου, τήν ψυχήν ἑνός πιστοῦ διακόνου Του καί ἐκλεκτοῦ ἱεράρχου μετά τῶν δικαίων. Σύ δέ, ἐνθυμοῦ τήν ἐμπερίστατη Σιναϊτική Ἀδελφότητα -τήν ὁποία ἀγάπησες καί βοήθησες- καί εὔχου ὑπέρ αὐτῆς. Αἰωνία ἡ μνήμη!

Ἐν Ἱεραπέτρᾳ, τῇ 18ῃ Σεπτεμβρίου 2016 Διά τήν Ἱεράν Μονήν Σινᾶ Ἀρχιμ. Μιχαήλ Σιναΐτης Σκευοφύλαξ Ἱερᾶς Μονῆς Σινᾶ.

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Λόγος ἐπικήδειος τοῦ Σεβ. Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης κ.κ. Εἰρηναίου, Προέδρου τῆς Ἱερᾶς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, κατά τήν ἐξόδιον ἀκολουθίαν τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου

εβασμιώτατε Μητροπολῖτα Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου κ. Εὐγένιε, Ἐκπρόσωπε τῆς Αὐτοῦ Θειοτάτης Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, Πανοσιολογιώτατε Ἐκπρόσωπε τῆς Αὐτοῦ Θειοτάτης Μακαριότητος τοῦ Πάπα καί Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας καί πάσης Ἀφρικῆς κ.κ. Θεοδώρου, Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα Πέτρας καί Χερρονήσου κ. Γεράσιμε, Τοποτηρητᾶ τῆς ἀπορφανισθείσης Ἱερᾶς Μητροπόλεως ταύτης, Σεβασμιώτατοι Ἅγιοι Ἀδελφοί, Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες, Ἀδελφοί καί Ἀδελφές, Πενθηφόρε τοῦ Κυρίου λαέ, Ἡ Ἐκκλησία τῆς Κρήτης, ἡ Ἱερά Ἐπαρχιακή Σύνοδος της, θρηνεῖ σήμερον ἀνθρωπίνως γιά τήν ἐκδημία τοῦ ἀγαπημένου ἀδελφοῦ μας, Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου, Συνοδικοῦ μας ἀδελφοῦ, καί εὔχεται ἐγκαρδίως γιά τήν ἀνάπαυση τῆς ψυχῆς αὐτοῦ. Ὡς «κεραυνός ἐν αἰθρίᾳ» ἦλθε τό ἄκουσμα τῆς κοιμήσεώς του! Ὁ πάντοτε δυνατός, δραστήριος, ἀποτελεσματικός Μητροπολίτης Εὐγένιος, ἤδη εὑρίσκεται «ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν», χωρίς πνοή, κεκοιμημένος! «Ὄντως φοβερώτατον τό τοῦ θανάτου μυστήριον», ἀδελφοί ἠγαπημένοι, ὅπως ἤδη ἔχει ψαλεῖ εἰς τήν ἐξόδιον Ἀκολουθίαν. Καί ἐνώπιον τούτου τοῦ μυστηρίου, τό ὁποῖον δέν ἐπιδέχεται ἑρμηνεία, δέν ὑποτάσσεται στή λογική καί δέν ὑπακούει σέ ἀνθρώπινους προγραμματισμούς,

ἐμεῖς ὅλοι, συνερχόμαστε μέ θερμή προσευχή καί προπέμπομε μέ ἐξόδιους ὕμνους τόν μέχρι χθές παρ’ ἡμῖν σωματικῶς καί νῦν ἐξερχόμενον ἐκ τοῦ κόσμου τούτου, ἠγαπημένον ἀδελφόν Εὐγένιον! Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἐκαμαρώναμε μέχρι σήμερα τήν ὑγεία, τή δράση, τό ἔργο του, τή δραστηριότητα καί τήν ἀποτελεσματικότητά του. Δέν μπορούσαμε νά φαντασθοῦμε ποτέ τήν ἀπουσία του ἀπό τήν Ἐκκλησία μας. Ἐθαυμάζαμε τήν πορεία, τήν ἀποτελεσματικότητα καί τό εὐλογημένο ἔργο του εἰς τήν Ἱερά Μητρόπολή του καί εἰς τήν Ἐκκλησία μας, τήν Ἐκκλησία τῆς Κρήτης. Δέν μπορούσαμε νά φαντασθοῦμε ποτέ τήν ὥραν αὐτήν καί τή στιγμή κατά τήν ὁποίαν εὑρισκόμαστε σέ ἔκπληξη καί μεγάλη λύπη, γιά τήν κοίμησή του. Μεγάλη εἶναι ἡ ὁδύνη τῆς Ἱερᾶς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου, ὅλων ἐμᾶς, οἱ ὁποῖοι θρηνοῦμε γιά τήν αἰφνίδια ἀναχώρηση τοῦ Ἀδελφοῦ μας Εὐγενίου γιά τήν αἰωνιότητα. Μέ συγκλονισμό ψυχῆς ἀποχαιρετοῦμε καί κατευοδώνομε τόν εὐλογημένον καί ἐκλεκτόν αὐτόν Ἱεράρχην καί Ἀδελφόν μας, τόν ἐκλεκτόν Ποιμενάρχην τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας. Ἡ αἰφνίδια ἀναχώρησή του ἀπό τόν κόσμο μας, τήν Κρήτη μας, τήν εὐλογημένη Θεόσωστη Ἐπαρχία του, μᾶς θλίβει καί μᾶς ἐκπλήσσει. Μέσα εἰς αὐτό τό κλῖμα τῆς μεγάλης θλίψεως καί ἐκπλήξεώς μας, γιά τήν ἀναχώρη-

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

σή του ἀπό τόν Τόπο τῆς εὐλογημένης Διακονίας Του, θά δοῦμε μέ πολύ θαυμασμό καί σεβασμό τήν μέχρι σήμερα πορεία του, ἡ ὁποία δυστυχῶς ἐτελείωσε μόλις πρίν λίγες ἡμέρες, καί σήμερα τόν προπέμπομε καί τόν ἀποχαιρετοῦμε. Ὁ ἀοίδιμος Μητροπολίτης Εὐγένιος, κατά κόσμον Μιχαήλ Πολίτης, ἐγεννήθηκε εἰς τό

Εἰς τήν συνέχεια ἐφοίτησεν εἰς τήν Ἀνωτέραν Παιδαγωγικήν Ἀκαδημίαν Θεσσαλονίκης. Ἀπόκτησε πτυχίο ἱεροδιδασκάλου, ἐφοίτησε εἰς τήν Θεολογικήν Σχολήν τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ἀπό τό 1973 μέχρι τό 1977, καί στή συνέχεια ἀκολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές εἰς τήν ἴδια Σχολή, μέ ὑποτροφία τοῦ Οἰκουμενικοῦ

Ἡράκλειο, τήν περιοχή τοῦ Πόρου, τό ἔτος 1952. Τό ξεκίνημα τῆς ζωῆς του, τά παιδικά καί τά μαθητικά του χρόνια ἦταν πολύ εὐλογημένα. Φιλόθεος, φιλομαθής, σεμνός, ἀληθινός, εὐλογημένο παιδί, εὐλογημένος νέος, ἔζησε καί ἐμεγάλωσεν εἰς τό Ἡράκλειον.

Πατριαρχείου. Ἦταν ἐπιστημονικός συνεργάτης εἰς τήν ἕδρα τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου καί Ποιμαντικῆς, γιά δύο χρόνια, καί ἔλαβε μέρος σέ πολλά συνέδρια καί διασκέψεις. Εἰς τήν περίοδο αὐτή εἶχα τήν χαρά προσωπικῶς νά τόν γνωρίσω καί νά θαυμάσω τό

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

ἦθος καί τήν εὐπρέπειά του, τήν πρόοδο καί τήν εὐλάβειά του, τήν ἐργατικότητα καί τήν ἀγάπη του εἰς τήν Ἐκκλησία. Τό ἔτος 1980 ἔγινε μοναχός εἰς τήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Γεωργίου Ἐπανωσήφη καί στή συνέχεια ἐχειροτονήθηκε Διάκονος καί Πρεσβύτερος, καί ἔλαβε τό ὀφφίκιον τοῦ Ἀρχιμανδρίτου, ἀπό τόν μακαριστό Ἀρχιεπίσκοπο Κρήτης κυρό Τιμόθεο. Ὑπηρέτησε ὡς Ἱεροκήρυκας τόν πνευματικό Ἀμπελῶνα τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κρήτης καί περιῆλθε τίς Ἐνορίες της, κηρύσσοντας μέ λόγο ἔνθερμο, πατερικό, εὐθύ καί ἁπλό, τήν ἀλήθεια τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου. Μετά ἀπό λίγα χρόνια, «μεταφυτεύεται» σέ ἕνα ἄλλο πνευματικό περιβόλι τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, τήν ὁμώνυμη Ἱερά Μονή Γοργολαΐνι, ὅπου καί ἀνέλαβε καθήκοντα Ἡγουμένου τῆς Μονῆς αὐτῆς. Ἐκεῖ, ἀγάπησε καί ἀγαπήθηκε πολύ, ἀπό πολλούς ἀνθρώπους, κάθε ἡλικίας. Ὁ π. Εὐγένιος ἦταν στό Γοργολαίνι ἕνα ἀποκοῦμπι πνευματικοῦ δροσισμοῦ γιά ὅσους ἐπήγαιναν νά ἀναπαυθοῦν στίς αὐλές τῆς Μονῆς καί τήν ἄδολη ἀγάπη, τῶν ὀλίγων ἀλλά ἐκλεκτῶν Πατέρων της. Τό ἔτος 1994, μέ τήν ἐκλογή τοῦ Ἡγουμένου τῆς Μονῆς Γοργολαΐνι Ἀρχιμανδρίτου Εὐγενίου Πολίτη, εἰς τόν θρόνο τῆς αἰφνιδίως καί τότε κενωθείσης Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας, εἰς διαδοχήν τοῦ μακαριστοῦ Προκατόχου του Μητροπολίτου Φιλοθέου, ἀρχίζει μιά νέα σελίδα στήν πορεία τῆς ζωῆς του. Νέες συνθῆκες, νέες ἀνάγκες, νέες προκλήσεις. Ξεκινᾶ τότε μιά εὐλογημένη καί καλλίκαρπη Ἀρχιερατική Διακονία. Μέ ὑπομονή, ἐπιμονή, θᾶρρος καί ἐλπίδα στόν Θεό, ὀργώνει τήν Ἐπαρχία του. «Γινώσκει καί γινώσκεται»! Ἀγκάλιασε τόν κλῆρο καί τόν λαό τοῦ εὐλογημένου αὐτοῦ τόπου, «ἐν ἑσπέρᾳ καί πρωί καί μεσημβρίᾳ». Ἀκούραστος, δραστήριος, ἀπο-

τελεσματικός, ἀγαπητός, προοδευτικός μέ ὅλη τήν ἀγάπη καί τό σεβασμό του εἰς τούς νέους, πρῶτα ἀπ’ ὅλα, τά παιδιά, καί ὅλο τόν λαό τῆς Ἐπαρχίας του. Ἀγκάλιασε τά Μοναστήρια τῆς Μητροπόλεώς του, ἀνδρικά καί γυναικεῖα καί ἀσχολήθηκε μέ πατρική στοργή γιά ὅλα τά θέματά τους καί τήν προαγωγή τῆς πνευματικῆς ζωῆς των. Ἰδιαίτερη σημασία ἔδωκεν εἰς τό κήρυγμα καί τίς πνευματικές ὁμιλίες γιά τήν οἰκοδομή τῶν ἀνθρώπων. Ἀγάπησε τή μελέτη καί προέβαλε τόν πλοῦτο τῶν πατερικῶν συγγραμμάτων, μέ κάθε εὐκαιρία καί ἀφορμή. Ὑπῆρξε ζηλωτής τοῦ λειτουργικοῦ ἤθους καί τῆς τάξεως, τῆς τηρήσεως τοῦ τυπικοῦ τῆς λατρείας. Μάλιστα, ὡς Πρόεδρος γιά πολλά χρόνια τῆς ἁρμοδίας Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς γιά τά θέματα τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου καί τῆς Θείας Λατρείας, ἐπρόσφερε πολλά εἰς τήν Ἐκκλησία τῆς Κρήτης. Τό ἔργο του αὐτό ἦταν καί εἶναι θαυμαστό καί εὐλογημένο. Τό ἀγάπησε, τό προώθησε, καί ὑπῆρξε λαμπρός ἐργάτης τοῦ Ἀμπελῶνος τοῦ Κυρίου. Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Εὐγένιος, ἐδημιούργησε καί ἐλειτούργησε Κέντρα Νεότητος σέ ὅλη τήν Μητρόπολή του, ἔδωκε πολλή στοργή καί ἀγάπη εἰς τούς νέους τοῦ τόπου του καί ὠργάνωσεν ἀκόμη καί νεανικούς ἀθλητικούς ἀγῶνες γιά τούς νέους τῆς περιοχῆς του, τά γνωστά «Νεστόρεια». Ἔδωκεν ἰδιαίτερη σημασία στόν ἐκκλησιαστικό τύπο, τίς καλαίσθητες ἐκδόσεις σημαντικῶν βιβλίων, τό ποιοτικό περιοδικό τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς του. Ἐδημιούργησε αἴθουσα διαλέξεως, Σχολές Βυζαντινῆς Μουσικῆς καί Ἁγιογραφίας. Ἐλειτούργησε παιδικές καστασκηνώσεις, καί ἐνήργησε πρωτότυπες δράσεις γιά τήν παιδεία καί τήν προκοπή τῶν παιδιῶν. Ἐμερίμνησε ἰδιαιτέρως γιά πολιτιστικά καί κοινωνικά ἔργα, τή στήριξη τῶν οἰκογενειῶν, τῶν ἐμπερίστατων, τά ἔργα φιλανθρωπίας.

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Ἔδωκεν ἰδιαίτερη σημασία εἰς τό περιβάλλον, τήν οἰκολογία, τήν βιολογική γεωργία. Εἰς τήν ἐποχήν τῶν πολλῶν κρίσεων, τήν ὁποίαν διανύομεν σήμερα ἔδωκεν ἰδιαίτερον ἐνδιαφέρον εἰς τήν στήριξη τῶν ἀπόρων καί τῶν πτωχῶν, τά φιλόπτωχα ταμεῖα, τά συσσίτια τῆς Ἐκκλησίας. Τό ὅλον ἐκκλησιαστικόν, κοινωνικόν, καί πολιτιστικόν ἔργον τοῦ εὐλογημένου σήμερον ἀπερχομένου Ἱεράρχου, ὑπῆρξεν εὐρύτατο, θαυμαστόν καί πολύτιμον. Ὁ Πανοικτίρμων Θεός, τόν ὁποῖον ἀπό τή νεότητά του ἀγάπησε, τόν ἀξίωσεν, εἰς τά εἴκοσι δύο ἔτη τῆς καλλίκαρπης ἀρχιερατείας του νά κληροδοτήσει εἰς τήν Ἱερά Μητρόπολή του ἔργο ἀξιομίμητο, τό ὁποῖο τόν συνοδεύει σήμερον καί μαρτυρεῖ «τήν σφραγίδα τῆς ἀποστολῆς του». Μιᾶς ἀποστολῆς, ἡ ὁποία, διακόπηκε μέν ἀνθρωπίνως αἰφνίδια καί πρόωρα, ἀλλά παραμένει αἰώνια καί ἀθάνατη μαρτυρία ἑνός Ἱεράρχου λαμπροῦ καί τιμημένου, πού πορεύθηκε ἀντάξια στήν κλήση καί τήν ἀποστολή του. Δόξα τῷ Θεῷ γιά τό μέγα τοῦτο ἐκκλησιαστικό ἔργο. Δόξα τῷ Θεῷ ὑπέρ πάντων! Αὐτόν τόν μεγάλο Ἀρχιερέα καί ἄνθρωπο, τόν ἀλήστου μνήμης Ἱεραπύτνης καί Σητείας Εὐγένιο, προπέμπομε σήμερα ὅλοι μας, ἀδελφοί ἀγαπημένοι. Ἡ Ἱεραρχία, ὁ ἱερός κλῆρος, οἱ μοναστικές Ἀδελφότητες, οἱ Ἄρχοντες καί ὁ φιλοπάτoρας καί εὐσεβής λαός μας. Ἡ Ἱερά Ἐπαρχιακή Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης, ἡ ὁποία τόν ἀγάπησε, τόν ἀγαπᾶ καί θά τόν ἀγαπᾶ, θά μνημονεύει τοῦ ὀνόματός του μέ εὐγνωμοσύνη, δι’ ὅσα, πολλά καί ποικίλα, προσέφερε σέ αὐτήν, ἀπό διάφορες ἐπάλξεις. Τό μνημόσυνόν του μένει εἰς τόν αἰῶνα! Ἡ Ἀρχιερατική καί Συνοδική μαρτυρία του θά διακρατεῖται εἰς τόν Κώδικα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου μέ ἀνεξίτηλα γράμματα, πρoσφορᾶς καί διακονίας. Τά ἴδια αἰσθήματα τῆς ἀγάπης καί τοῦ θαυμασμοῦ του ἔχει καί ὁ εὐλογημένος λαός τού-

του τοῦ Τόπου, ὅλοι ἐσεῖς ἀγαπητοί ἀδελφοί καί φίλοι. Αἰσθανόμαστε τόν πόνο καί τήν ὀδύνη, τή θλίψη καί τή στεναχώρια ὅλων ἐσᾶς γιά τόν κατ’ ἄνθρωπον ἀπορφανισμό σας, γιά τήν αἰφνίδια καί ἔμπονη «ἀρπαγή» τοῦ Πατρός καί Ποιμενάρχου σας «ἐν χώρᾳ ζώντων». Τήν ἴδια ὥρα, αἰσθανόμαστε τήν καρδιακή προσευχή σας, γιά τήν ἀνάπαυσή του «μετά τῶν δικαίων καί τῶν ἁγίων». Ὁλοκληρώνοντας τήν προσλαλιάν αὐτήν, ἐπιθυμοῦμε, μόνον λόγον εὐχαριστίας νά ἀναπέμψωμε εἰς τόν Τρισάγιον Θεόν, διότι μᾶς ἐχάρισεν ἀδελφόν καί συλλειτουργόν τόν ἀείμνηστον Μητροπολίτην Εὐγένιον. Ἔπειτα, στρεφόμενοι πρός τό ἱερόν σκήνωμά του, τόν εὐχαριστοῦμεν γιά ὅσα προσέφερε καί ἐργάσθηκε στήν Ἁγία μας Ἐκκλησία, τήν κοινή μας πορεία, τούς κοινούς ἀγῶνες, τήν ἀνύστακτη φροντίδα, τήν μεγάλη προσφορά. «Ἐν ἑνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ», ἀποχαιρετίζομεν τόν ἠγαπημένον ἀδελφόν Μητροπολίτην Εὐγένιον καί εὐχόμαστε ὁ Δικαιοκρίτης Θεός νά τόν κατατάξει μέ τούς δικαίους καί τούς ἁγίους του. Νά τόν συναυλίσει μέ τούς ἀοιδίμους Κρήτης Εὐγένιο καί Τιμόθεο, τούς Προκατόχους τους, καί ὅλους τούς ἀδελφούς Κρῆτες Ἀρχιερεῖς πού ἀνεχώρησαν ἤδη ἀπό τόν κόσμο αὐτό, καί συλλειτουργοῦν ἤδη εἰς τό οὐράνιο Θυσιαστήριο. Νά εἶναι ἡ μνήμη του αἰωνία! Φωτεινός φάρος εἰς τά ποικίλα σκοτάδια τῶν καιρῶν μας! Ἀφορμή ἐμπνεύσεως καί ἀφυπνίσεως! Εἴθε νά δώσει ὁ Τρισάγιος Θεός τήν ἀνάδειξη ἱκανοῦ καί ἀξίου διαδόχου τοῦ ἐκλιπόντος Ἱεράρχου, γιά τή συνέχιση καί ἐπαύξηση τοῦ μεγάλου ἐκκλησιαστικοῦ ἔργου, γιά τό καλό τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ εὐλογημένου Πληρώματος τῆς Θεοσώστου αὐτῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Αἰωνία σου ἡ μνήμη ἀξιομακάριστε καί ἀείμνηστε, πολυφίλητε καί πολυτίμητε ἀδελφέ, Μητροπολῖτα Εὐγένιε!

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Ἐπικήδειος λόγος Περιφερειάρχη Κρήτης κ. Σταύρου Ἀρναουτάκη κατά τήν ἐξόδιο ἀκολουθία τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου

έ θλίψη καί βαθιά συγκίνηση ἡ Σητεία, ἡ Ἱεράπετρα καί ὅλη ἡ Κρήτη σᾶς συνοδεύει στήν τελευταία σας κατοικία ἐδῶ στή Ἱεράπετρα, στήν ἕδρα τῆς Ἱερᾶς Μητρόπολης Ἱεραπύτνης καί Σητείας, πού γιά 22 συνεχῆ χρόνια διακονήσατε. Ἱερός κλῆρος, ἀρχές, φορεῖς καί λαός ἀποχαιρετοῦμε σήμερα ὅλοι μαζί τόν ἀκούραστο Ἱεράρχη μέ τό πλούσιο ποιμαντορικό καί κοινωνικό ἔργο πού δυστυχῶς διακόπτεται πρόωρα. Ὁ ἐκλιπών Ἱεράρχης μας ἦταν ξεχωριστή προσωπικότητα Ποιμενάρχη καί ἀνθρώπου πού νοιαζόταν γιά τόν τόπο καί πρωτοστάτησε σέ πολλές πρωτοβουλίες καί δράσεις μέ στόχο τήν τοπική ἀνάπτυξη καί τήν ἀναβάθμιση τῆς ποιότητας ζωῆς τῶν ἀνθρώπων τῆς περιοχῆς. Προέτασσε τό ἐμεῖς κάνοντας πράξη ζωῆς τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, τήν ἀλληλεγγύη, ἐνῶ ὑπῆρξε στήριγμα τοῦ λαοῦ τῆς περιοχῆς συμμεριζόμενος τά προβλήματα τίς ἀγωνίες καί τίς ἀνάγκες του. Ἀπό τή θέση του ὡς Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καί

Σητείας συνεργαστήκαμε ἁρμονικά γιά τό κοινό καλό, διαπιστώνοντας τή θέλησή του γιά τήν πρόοδο τοῦ τόπου. Ἡ Περιφέρεια Κρήτης μέ τήν Ἱερά Μητρόπολη Ἱεραπύτνης καί Σητείας καί τούς ἄλλους φορεῖς δρομολογήσαμε ἀπό κοινοῦ σημαντικά ἔργα προσφορᾶς στόν συνάνθρωπο καί στήν στήριξη τῆς τοπικῆς κοινωνίας. Ὅμως τίς πρωτοβουλίες καί τό Ποιμαντορικό ἔργο τοῦ Ἱεράρχη

τό γνωρίζουν περισσότερο ἀπό τόν καθένα οἱ κληρικοί καί οἱ πολίτες τοῦ τόπου πού σήμερα μέ ὀδύνη ἀποχαιρετοῦν τόν δικό τους καί δικό μας ἄνθρωπο. Ἀνέπτυξε φιλανθρωπικό ἔργο, ἐνισχύοντας ἰδιαίτερα τό Νοσοκομεῖο τῆς Ἱεράπετρας καί τόν ἀγώνα γιά νά μήν κλείσει, τόν Ἐρυθρό Σταυρό καί τό Κοινωνικό Παντοπωλεῖο, καθώς καί ἄλλους κοινωνικούς φορεῖς. Εἰδικότερα, στήριξε τίς κινητοποιήσεις καί τά συλλαλητήρια γιά τή βελτίωση τῶν ὑπηρεσιῶν ὑγείας στό Λασίθι γιά τό κοινό καλό, ἐνῶ μεγάλο ἦταν τό ἐνδιαφέρον του ἀλλά καί ἡ ἀγωνία του μέχρι τίς τελευταῖες ὧρες τῆς ζωῆς του στό νά προχωρήσει ἡ ἀξιοποίηση καί ἀνάπτυξη τῆς περιοχῆς ὅπου βρίσκεται ἡ Ἱ. Μονή Τοπλοῦ ἀπό τό Ἵδρυμα «Παναγία Ἀκρωτηριανή». Ἡ Περιφέρεια Κρήτης κλείνει εὐλαβικά τό γόνυ μπροστά στό σεπτό σκήνωμά σας ἀποχαιρετώντας σας στήν ἀγκαλιά τοῦ Θεοῦ. Ἄς εἶναι αἰωνία ἡ μνήμη σας καί ἐλαφρύ τό χῶμα τῆς Κρητικῆς γῆς πού θά σᾶς σκεπάσει σέ λίγο.

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Ἐπικήδειος λόγος Βουλευτῆ Ν. Λασιθίου κ. Ἐμμανουήλ Θραψανιώτη κατά τήν ἐξόδιο ἀκολουθία τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου

Σεβασμιώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Κρήτης, Σεβασμιώτατοι Ἀρχιερεῖς, κύριε Περιφερειάρχη, κυρίες καί κύριοι ἐκπρόσωποι τῶν πολιτικῶν καί στρατιωτικῶν ἀρχῶν, ἀγαπητοί Λασιθιῶτες, ρισκόμαστε σήμερα ἐδῶ, μακαριστέ Μητροπολῖτα Εὐγένιε, γιά τό στερνό σου ταξίδι, ἀπευθύνοντάς σου τόν ὕστατο χαιρετισμό μας. Καί εἶναι γεγονός ὅτι ἡ αἰφνίδια ἔξοδός σου ἀπό τοῦτον τόν κόσμο, μᾶς συγκλόνησε ὅλους καί μᾶς γέμισε θλίψη γιατί ἤσουν σέ ἡλικία πού πολλά εἶχες νά προσφέρεις ἀκόμα καί μέχρι καί προχθές γεμάτος ζωντάνια, ἔδινες τόν ἀγώνα σου γιά τόν λαό τῆς Μητροπόλεώς σου καί ὄχι μόνον. Εἶχα τήν τιμή νά σέ γνωρίσω ἀπό κοντά. Πάντα πρόσχαρος, μειλίχιος, προσηνής, αἰσιόδοξος, μαχητικός, καταδεκτικός, ἕτοιμος νά ἀφουγκραστεῖς ἀκόμα καί ὅταν διαφωνοῦσες, καί αὐτό εἶναι πού καταξιώνει τόν ἄνθρωπο ἀκόμα περισσότερο. Ἡ σύγκλιση μέσα ἀπό τόν διάλογο. Ὅλα τοῦτα χάθηκαν μονομιᾶς ἀλλά δέν θά σβήσουν. Θά παραμείνουν ζωντανά στή μνήμη μας. Εἶναι γεγονός ὅτι τό τίμημα γιά τήν Ἐκκλησία τῆς Κρήτης καί ἰδιαίτερα γιά τόν Νόμο Λασιθίου καί τίς Ἱερές Μητροπόλεις του, Πέτρας καί Χεροννήσου καί Ἱεραπύτνης καί Σητείας, ὑπῆρξε βαρύ. Πρίν ἀκόμα συμπληρωθεῖ ἕνας χρόνος, ἀπώλεσε δύο πανάξιους Ἱεράρχες. Τόν

κυρό Νεκτάριο καί τώρα τόν κυρό Εὐγένιο. Καί οἱ δύο ἔφυγαν νωρίς. Καί οἱ δύο εἶχαν πολλά νά προσφέρουν ἀκόμα. Δύο φωτεινές προσωπικότητες. Ἰδιαίτερα στίς δύσκολες μέρες πού βιώνουμε, ὅπου στή δυστυχία καί τήν ἀνέχεια πρέπει νά εἴμαστε γεναιόδωροι καί ἀλληλέγγυοι. Καί ἐσεῖς γνωρίζατε πῶς νά ἀμβλύνετε τόν πόνο καί νά ἁπλώνετε χέρι βοήθειας στόν πάσχοντα χωρίς διακρίσεις. Μακαριστέ Μητροπολῖτα Εὐγένιε, ἀπ᾿ αὐτήν ἐδῶ τή θέση ἀπευθύνω τά θερμά μου συλλυπητήρια στούς οἰκείους σου καί εὔχομαι ἐλαφρύ τό χῶμα. Καλό σου κατευόδιο!

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Ἐπικήδειος λόγος Βουλευτῆ Ν. Λασιθίου κ. Ἰωάννου Πλακιωτάκη κατά τήν ἐξόδιο ἀκολουθία τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου

αἰφνίδιος ἐκδημία τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου λύπησε βαθύτατα τή Μητέρα μας Ἐκκλησία, τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, τήν Ἐκκλησία τῆς Κρήτης καί ὅλο τόν κρητικό λαό. Ἰδιαιτέρως ὅμως λύπησε καί ἔθλιψε τόν Ἱερό Κλῆρο, τίς μοναχικές ἀδελφότητες καί τόν εὐσεβῆ λαό τῆς Μητροπόλεώς του πού στερήθηκαν ἀναπάντεχα τόν Πατέρα καί Ποιμενάρχη τους. Ὁ ἀοίδιμος Μητροπολίτης Εὐγένιος καθ᾿ ὅλη τή διάρκεια τῆς ἀρχιερατικῆς του διακονίας ἐκδαπανήθηκε γιά τήν πρόοδο τῆς Μητροπόλεώς του. Μερίμνησε γιά τή διατήρηση καί αὔξηση τῆς ὀρθοδόξου πίστεως καί τῆς ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως στό ποίμνιο πού τοῦ ἐμπιστεύθηκε ὁ Θεός. Στάθηκε κοντά στούς νέους μέ πολλούς καί διαφορετικούς τρόπους, ὅπως μέ τή διοργάνωση τῶν ἀθλητικῶν ἀγώνων «Νεστόρεια». Πρωτοστατοῦσε στόν ἀγώνα γιά κάθε δίκαιο αἴτημα τῶν τοπικῶν κοινωνιῶν τῆς Μητροπόλεώς του. Ἡ οἰκονομική κρίση τῶν τελευταίων ἐτῶν δέν τόν ἄφησε ἀδιάφορο. Βοήθησε μέσῳ τῆς Μητροπόλεως πολλούς ἐνδεεῖς συνανθρώπους μας ἀλλά καί στήριξε τό κοινωνικό ἔργο ἄλλων φορέων, ἀποβλέποντας πάντοτε στό κοινό καλό καί στήν ἀνακούφιση τῶν ἐμπερίστατων συνανθρώπων μας. Θά τόν θυμόμαστε πάντοτε ὡς ἕνα ἱκανό καί δυναμικό Ποιμενάρχη πού σφράγισε τήν τοπική ἱστορία μέ τήν παρουσία του καί τό πολύπλευρο ἔργο του. Συλλυπούμαστε τούς

Ἡ

οἰκείους του γιά τήν ἀδόκητη κοίμησή του καί εὐχόμαστε ὁ Θεός νά τόν ἀναπαύσει μετά τῶν ἁγίων Ἱεραρχῶν καί νά τοῦ ἀποδώσει τό δίκαιο στεφάνι τῶν κόπων καί τῶν πόνων τῆς Ἀρχιερωσύνης του. Αἰωνία του ἡ μνήμη!

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Ἐπικήδειος λόγος Δημάρχου Ἱεράπετρας κ. Θεοδοσίου Καλαντζάκη κατά τήν ἐξόδιο ἀκολουθία τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου

εβασμιώτατε Μητροπολῖτα Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου κ. Εὐγένιε, ἐκπρόσωπε τῆς Α.Θ.Π. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, Σεβασμιώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Κρήτης κ.κ. Εἰρηναῖε, Σεβασμιώτατοι Ἀρχιερεῖς, Σεβαστοί Πατέρες, Κύριε Περιφερειάρχα, Κύριοι Βουλευτές, Ἀγαπητοί Δήμαρχοι καί ἐκπρόσωποι τῆς Τοπικῆς Αὐτοδιοίκησης, Ἐκπρόσωποι Στρατιωτικῶν, Ἀστυνομικῶν καί λοιπῶν ἀρχῶν, Ἐκπρόσωποι Φορέων καί Συλλόγων, Σεβαστό ἐκκλησίασμα, Σύσσωμη ἡ κοινωνία τοῦ Δήμου Ἱεράπετρας ἀποχαιρετᾶ σήμερα μέ συγκίνηση τόν σεπτό Ποιμενάρχη, τόν πνευματικό ἡγέτη καί μακαριστό Ἱεράρχη πού διακρίθηκε γιά τό σπουδαῖο ποιμαντορικό καί κοινωνικό του ἔργο, ἀφήνοντας πολύτιμες παρακαταθῆκες στόν τόπο μας, στόν κλῆρο καί τό λαό. Μέ βαθιά ὀδύνη καί ἄφατη θλίψη ἀποχαιρετοῦμε τόν ἀοίδιμο Μητροπολίτη κυρό Εὐγένιο, πού διακόνησε τήν Ἱερά Μητρόπολη Ἱεραπύτνης καί Σητείας γιά εἴκοσι δύο (22) ὁλόκληρα χρόνια. Ἡ εὐλογία του, τά σπάνια καί πλούσια χαρίσματά του, ἡ ἀνόθευτη ἀγάπη του, ἡ εὐγένεια καί ἡ ἀδιαμφισβήτητη παιδεία του ἔδιναν καθημερινά ἐλπίδα σέ μιά ἐποχή ἀξιακῆς ὕφεσης καί πολλαπλῶν δυσκολιῶν.

Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης κυρός Εὐγένιος, μέ τό πλούσιο καί ἀξιόλογο φιλανθρωπικό καί κοινωνικό του ἔργο, μέ τήν ἄδολη καί αὐθεντική ἀγάπη του, ἀγκάλιαζε καί στήριζε καθημερινά τούς πολίτες τῆς Ἱεράπετρας σέ πεῖσμα τῶν δύσκολων καιρῶν. 29

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Τό Κοινωνικό Φροντιστήριο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας, ἡ Σχολή Βυζαντινῆς Μουσικῆς, ἡ διοργάνωση τῶν ἀθλητικῶν ἀγώνων «Νεστόρεια» σέ συνεργασία μέ τόν Δῆμο Ἱεράπετρας καί ἀθλητικούς συλλόγους γιά περισσότερο ἀπό 15 χρόνια, οἱ παιδικές κατασκηνώσεις, τά συσσίτια, οἱ προσφορές ἐνίσχυσης φορέων, συλλόγων καί ἀρχῶν, τό Ἀγροτικό Κέντρο Καινοτομίας καί Ἐπιχειρηματικότητας (ΒΙC) Kρήτης ὑπῆρξαν μερικές μόνο πτυχές τοῦ ἀξιόλογου ἔργου του. Σέ ὅλα αὐτά, ξεχωριστή ἔγνοια καί μέριμνα, τό Νοσοκομεῖο τῆς πόλης μας. Ἀρωγός ἀπό τήν πρώτη στιγμή στόν συλλογικό ἀγώνα τῶν Ἱεραπετριτῶν γιά τό Νοσοκομεῖο, ὁ μακαριστός Μητροπολίτης κυρός Εὐγένιος πρωτοστάτησε ἀπό τό 2011 στήν προσπάθεια, διεκδικώντας μέ ἐπιμονή τήν πλήρη καί ὁμαλή λειτουργία του. Συνοδοιπόρος στά προβλήματα καί στίς δυσκολίες τῶν ἐποχῶν, ὁ ἀκούραστος καί ἀοίδιμος Ποιμενάρχης μας, στάθηκε δίπλα στήν

Τοπική Αὐτοδιοίκηση, στίς ἀνάγκες καί τά προβλήματά της, ἐπιδιώκοντας μέσα ἀπό τήν ἀγαστή συνεργασία, τήν πρόοδο καί τήν ἀνάπτυξη τοῦ Δήμου Ἱεράπετρας καί τῶν τοπικῶν κοινωνιῶν. Ἄνθρωπος προσηνής, σεμνός, μειλίχιος, πράος καί εὐγενικός, εὐπρεπής καί φωτισμένος ἐπιδίωκε καθημερινά τήν ἠθική ἐξύψωση καί ἀναγέννηση τοῦ κλήρου καί τοῦ ποιμνίου του μέ ἰδιαίτερη προσήλωση στή νέα γενιά. Σεβαστέ μας Πατέρα, πάνδημη σήμερα ἡ Ἱεράπετρα σᾶς ἀποχαιρετᾶ, εὐχόμενη ὁ Θεός νά ἀναπαύσει τήν ψυχή σας στά οὐράνια σκηνώματα. Οἱ προτροπές καί οἱ συμβουλές σας θά μᾶς καθοδηγοῦν στόν καθημερινό βίο μας ὡς πολύτιμες παρακαταθῆκες γιά ὅλους μας καί εἰδικότερα γιά τή νέα γενιά. Ἄς εἶναι αἰωνία ἡ μνήμη σας πολυσέβαστε καί τετιμημένε Ποιμενάρχη μας. Ἡ Ἱεράπετρα θά σᾶς θυμᾶται πάντα μέ ἀγάπη καί σεβασμό!

s Ἐπικήδειος λόγος Δημάρχου Σητείας κ. Θεοδώρου Πατεράκη κατά τήν ἐξόδιο ἀκολουθία τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου

Σεβασμιώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Κρήτης, Σεβασμιώτατοι Ἀρχιερεῖς, ἅγιοι Πατέρες, ἐκπρόσωποι τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν, κυρίες καί κύριοι,

έ αἰσθήματα ὀδύνης, θλίψης ἀλλά καί εὐγνωμοσύνης στό πρόσωπό του σήμερα τό Λασίθι καί ἡ Κρήτη πενθεῖ τήν ἀπώλεια ἑνός σεβαστοῦ Ἱεράρχη, τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτη μας, Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου. Ὁ ἀείμνηστος Ἱεράρχης

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

μας ὑπηρέτησε τόν τόπο καί τούς ἀνθρώπους του μέ περισσή ἀγάπη καί ἀφοσίωση, θέτοντας τόν ἑαυτό του ψυχῇ τε καί σώματι στήν ὑπηρεσία τοῦ Θεοῦ καί τοῦ λαοῦ του. Μέ γνώμονα πάντοτε τό ὀρθόδοξο πνεῦμα ἐπιτέλεσε μέγιστο κοινωνικό καί φιλανθρωπικό ἔργο στούς Δήμους Σητείας καί Ἱεράπετρας. Μέ πατρική ἀγάπη πάντα κοντά στή νεολαία προσπαθοῦσε μέ ὑπομονή καί ἐπιμονή γιά τήν πνευματική της θωράκιση. Πάντα δίπλα στίς τοπικές Ἀρχές καί στόν λαό ἀγωνίσθηκε γιά τή βελτίωση τῆς ποιότητας ζωῆς καί τήν ἀναβάθμιση τῶν παρεχομένων ὑπηρεσιῶν τοῦ κράτους στά θέματα πού ἀφοροῦσαν τήν Ὑγεία καί τήν Παιδεία τῆς περιοχῆς μας. Πάντα ὅλα γιά τό κοινωνικό σύνολο. Ἀντιλαμβανόμενος τήν ἀναγκαιότητα συμπαράστασης, ὑλικῆς καί ἠθικῆς, σέ μερίδα τοῦ ποιμνίου του, πού δυσκολευόταν στήν καθημερινότητά του, καθιέρωσε ἐκδηλώσεις ἀγάπης, κοινωνικά συσσίτια, μοιράζοντας ἁπλόχερα τήν ἀγάπη του σέ ταλαιπωρημένους συμπολίτες

μας. Τούς ἔλεγε: «Ὁ Θεός σᾶς ἀγαπᾶ ὅλους, θέλει τό καλύτερο γιά ἔσᾶς, δέν θά σᾶς προδώσει ποτέ, μᾶς ἔχει ὅλους στήν ἀγκαλιά του καί μᾶς συγχωρεῖ ὅλους». Ἔδινε πάντα τή μάχη τῆς ἀνάπτυξης γιά τήν περιοχή, γιά τήν ἀξιοποίηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας, ὡς Πρόεδρος τοῦ Κοινωφελοῦς Ἱδρύματος «Παναγία ἡ Ἀκρωτηριανή». Συνεργαστήκαμε μαζί πολλά χρόνια. Δέν ἔχανε τό κουράγιό του, παρά τίς δυσκολίες. Δυστυχῶς δέν πρόλαβε. Πιστεύουμε ὅτι ἀπό ἐκεῖ ὅπου τώρα βρίσκεται, στήν ἀγκαλιά τοῦ Κυρίου πού ὑπηρέτησε, θά συνεχίσει νά μᾶς ἔχει στή μέριμνά του καί θά προσεύχεται γιά ὅλους ἐμᾶς, τά πνευματικά του παιδιά. Ἡ ἀγάπη μας θά τόν συνοδεύει. Αἰωνία σας ἡ μνήμη ἀξιοσέβαστε Ἱεράρχη καί πνευματικέ μας Πατέρα. Ὁ Δῆμος Σητείας, ἡ κοινωνία τῆς Σητείας, ἐκφράζει θερμά συλλυπητήρια στήν Ἐκκλησία Κρήτης καί στούς συγγενεῖς του.

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Ἐπικήδειος λόγος Ἀρχιμ. Κυρίλλου Διαμαντάκη, Πρωτοσυγκέλλου Ἱ. Μ. Ἱεραπύτνης καί Σητείας κατά τήν ἐξόδιο ἀκολουθία τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου

εβασμιώτατε Μητροπολῖτα Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου κ. Εὐγένιε, ἐκπρόσωπε τῆς A.Θ.Π. τοῦ Οἰκουμενικοῦ ἡμῶν Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου, Πανοσιολογιώτατε Ἀρχιμανδρίτα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, καί Πρωτοσύγκελλε τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κρήτης κ. Μεθόδιε Βερνιδάκη, ἐκπρόσωπε τῆς Α.Θ.Μ. τοῦ Πάπα καί Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας κ. Θεοδώρου, Σεβασμιώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Κρήτης κ. Εἰρηναῖε, Πρόεδρε τῆς Ἱερᾶς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα Πέτρας καί Χερρονήσου κ. Γεράσιμε, τοποτηρητᾶ τῆς χηρευούσης Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας, Σεβασμία τῶν ἁγιωτάτων Ἱεραρχῶν χορεία, Τιμιώτατοι Συμπρεσβύτεροι, εὐλαβέστατοι Διάκονοι, Ὀσιώτατοι Μοναχοί καί Μοναχές, Κύριε Περιφερειάρχα, κύριοι Δήμαρχοι, κύριοι Βουλευτές, Ἐντιμότατοι ἐκπρόσωποι τῶν πολιτικῶν, στρατιωτικῶν καί ἀστυνομικῶν Ἀρχῶν καί Φορέων, Πενθηφόρε τοῦ Κυρίου λαέ,

«Ποῦ τό ἀσφαλές τῶν ψυχῶν ἡμῶν πηδάλιον;… Ποῦ ἡ ἀμετάθετο τῆς γνώμης ἄγκυρα;.. Ποῦ ὁ καλός κυβερνήτης, ὁ πρό τόν ἄνω σκοπόν διευθύνων τό σκάφος;…». Μέ αὐτούς τούς λόγους ἀπό τόν Ἐπιτάφιο τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης πρός τόν Ἐπίσκοπο Ἀντιοχείας Μελέτιο, ἐτούτη τήν ἱερή

στιγμή ἐκφράζω τόν βαθύτατο ψυχικό πόνο καί τήν ὀδύνη ὅλων τῶν Κληρικῶν, τῶν Μοναχικῶν Ἀδελφοτήτων καί τοῦ εὐσεβοῦς λαοῦ τῆς ἀπορφανισθείσης Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, γιά τόν ἀδόκητο θάνατο τοῦ πεφιλημένου καί πολύκλαυστου πνευματικοῦ πατρός καί Γέροντός μας, Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου. Ὡς κεραυνός ἐν αἰθρίᾳ ἐπῆλθε ἡ εἴδηση τῆς πρός Κύριον ἐκδημίας του καί συγκλόνισε βαθύτατα ὄχι μόνο τήν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, ἀλλά καί σύσσωμη τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἐπί γῆς ἀρχιερατική του πορεία ἔμελλε νά τελειώσει αἰφνίδια, ὅπως ἀκριβῶς καί τοῦ προκατόχου του κυροῦ Φιλοθέου τό ἔτος 1993, καί μάλιστα τήν ἡμέρα τῆς μνήμης τοῦ προστάτου του Ἁγίου, Ὁσίου Φιλοθέου τοῦ Πρεσβυτέρου καί Θαυματουργοῦ, τήν 15η Σεπτεμβρίου, τά δέ ἴχνη αὐτῆς τῆς εἰκοσιδυάχρονης πορείας νά εἶναι ταπεινά καί διακριτικά, ἀνάλογα πρός τό ταπεινό φρόνημα μέ τό ὁποῖο ἔζησε καί ἔδρασε ὡς λειτουργός τοῦ Ὑψίστου. Ὁ Θεός θέλησε νά μετασταθεῖ πολύ νωρίς στίς οὐράνιες μονές, καθιστώντας τήν ἐπί γῆς Ἐκκλησία Του πτωχότερη καί τήν Ἐκκλησία τῶν Ἱεραπυτνίων καί τῶν Σητειωτῶν πάλι ὀρφανή. Πεφιλημένε καί σεβαστέ μας Γέροντα, ἀναχωρήσατε ξαφνικά, χωρίς νά μᾶς προετοιμάσετε, χωρίς νά μᾶς συμβουλεύσετε γιά τελευταία φορά, χωρίς νά μᾶς παραμυθήσετε. Γι’ αὐτό τό λόγο τά δάκρυα, ἡ λύπη καί ὁ πόνος ἀπό τό ξαφνικό αὐτό γεγονός εἶναι ἀνα-

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

πόφευκτα καί συγχωρητέα. Κατανοητό εἶναι τό ἀνθρώπινο πένθος καί ἡ ἀβάστακτη θλίψη ἀπό τόν αἰφνίδιο θάνατό σας. Ὡστόσο, ὅμως, ἐσεῖς πάντοτε μᾶς διδάσκατε ὅτι ὅλα πρέπει νά γίνονται μέ μέτρο, μέ σύνεση, μέ σοφία, μέσα ἀπό τήν πίστη καί τήν ἐλπίδα, μέσα ἀπό τήν προσδοκία καί τή χαρά τῆς Ἀναστάσεως, πού συνοψίζονται στά λόγια τοῦ Χρυσορρήμονος πατρός «Δέν μπορεῖ κανείς νά μή λυπᾶται… Δάκρυσε, ὅμως ἥσυχα καί μέ εὐπρέπεια καί μέ φόβο Θεοῦ. Ἄν κλάψεις μ’ αὐτόν τόν τρόπο, δέν τό κάνεις ἐπειδή δέν εἶσαι βέβαιος γιά τήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, ἀλλά ἐπειδή δέν ὑποφέρεις τόν χωρισμό». Σάν νά ἦταν χθές, στίς 10 Σεπτεμβρίου τοῦ 1994, πού, μετά τήν διά παμψηφείας ἐκλογή σας ἀπό τά τίμια Μέλη τῆς Ἱερᾶς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, στίς 14 Ἰουνίου ἐνθρονισθήκατε στήν καθέδρα τῆς ἱστορικῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας. Ἀπό Ἡγούμενος τῆς ἱστορικῆς Ἱερᾶς Μονῆς Γοργολαΐνι Ἡρακλείου, στούς πρόποδες τοῦ περήφανου Ψηλορείτη, μεταφυτευθήκατε σέ αὐτόν τόν εὐλογημένο ἀπό τό Θεό τόπο, μέ τούς φιλόθεους, φιλάγιους, φιλήσυχους, ἐργατικούς, φιλοπρόοδους, εὐγενεῖς, προοδευτικούς καί συνάμα ἁπλοϊκούς ἀνθρώπους, ὅπως συνηθίζατε νά λέτε σέ ὅλους. Τό προηγούμενο Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου, ἡμέρα πού τέλεσατε τά Ἐγκαίνια τοῦ νεόδμητου Ἱ. Ναοῦ Ἁγίου Χριστοφόρου Παχείας Ἄμμου Ἱεράπετρας, συμπληρώθηκαν ἀκριβῶς 22 χρόνια ἀπό τήν ἐνθρόνισή σας. Ἀπό τήν πρώτη ἡμέρα θέσατε σκοπό νά ἐνθρονισθεῖτε στίς καρδιές τῶν ἁπλῶν καί πιστῶν ἀνθρώπων, τοῦ ἀγαπημένου σας ποιμνίου, πού ἡ Χάρη τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ σᾶς ἐμπιστεύθηκε νά ποιμάνετε. Γι᾿ αὐτό καί συμμετείχατε ἀδιακρίτως καί συνεχῶς στό μέτρο τῶν δυνάμεών σας στόν πόνο καί στή χαρά τοῦ κάθε μέλους τῆς Τοπικῆς μας Ἐκκλη-

σίας. Καί αὐτό φάνηκε τοῦτες τίς ἡμέρες πού τό σεπτό σκήνωμά σας βρίσκεται στόν Μητροπολιτικό Ναό τοῦ ἀγαπημένου σας Ἁγίου καί προστάτου στήν ἐπίγεια ζωή σας Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου. Κάθε ἡλικίας ἄνθρωποι -παιδιά, νέοι, μεσήλικες καί ἡλικιωμένοι- πέρασαν νά σᾶς ἀπευθύνουν τό ὕστατο χαῖρε καί νά λάβουν τήν Ἀρχιερατική εὐχή καί εὐλογία σας, ὡς πολύτιμο ἐφόδιο καί φυλακτό στή ζωή τους. Ἄνθρωποι ἄγνωστοι, ταπεινοί, ἁπλοί σάν ἐσᾶς. Ἰδιαίτερη ἡ σχέση καί πορεία σας μέ τόν τροπαιοφόρο καί θαυματουργό Ἅγιο. Συχνά μοῦ λέγατε: «Ὁ Ἅγιος Γεώργιος μέ κυνηγᾶ: Ἅγιος Γεώργιος ἡ Ἐνορία μου στόν Πόρο Ἡρακλείου, ὅπου ἀπό παιδί διακονοῦσα, Ἅγιος Γεώργιος στόν Ἐπανωσήφη, ὅπου ἔλαβα τή μοναχική κουρά, Ἅγιος Γεώργιος στό Γοργολαΐνι, ὅπου μετεγκατεστάθηκα καί ὑπηρέτησα 14 χρόνια ὡς Ἡγούμενος, Ἅγιος Γεώργιος ὁ πολιοῦχος Ἱεράπετρας καί Μητροπολιτικός ναός τῆς Ἐπαρχίας, ὅπου ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ μέ ἔταξε νά διακονῶ. Τί νά πῶ! Ὁ Θεός τά κανονίζει αὐτά». Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυρός Εὐγένιος, γεννήθηκε καί μεγάλωσε στήν πόλη τοῦ Ἡρακλείου το ἔτος 1952. Κληρονόμησε ἀπό τούς κατά σάρκα γονεῖς του, Στυλιανό καί Ροδάνθη, τή λαϊκή εὐλάβεια καί τήν ἄδολη εὐσέβεια τῆς ἁγνῆς κρητικῆς ψυχῆς. Διακόνησε ὡς παιδί καί νέος τόν μεγάλο Πρωθιεράρχη τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης Εὐγένιο Ψαλλιδάκη, τοῦ ὁποίου ἔλαβε τό ὄνομα, κυρίως στίς Κατασκηνώσεις τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κρήτης. Ὑπῆρξε τό ἴνδαλμα, ὁ ἐμπνευστής, ὁ καθοδηγητής καί ὁ πνευματικός του πατέρας στά χρόνια τῆς νεότητός του. Τόν θεωροῦσε μεγάλο Ἅγιο καί καθοδηγητή τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης. Ἐκεῖνος τοῦ ἐνέπνευσε τήν ἀγάπη, τόν σεβασμό καί τήν ἀφοσίωση στή Μητέρα Ἐκκλησία, τή σταυρωμένη Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλως,

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

τό μαρτυρικό καί ἀειλαμπές Φανάρι. Ἀγάπησε τά ἱερά γράμματα καί τήν ἐπιστήμη τῆς Θεολογίας μέ πάθος, τήν ὁποία σπούδασε στό Α.Π.Θ., μετά τήν ἀποφοίτησή του ἀπό τό ἱστορικό Καπετανάκειο ἑξατάξιο Γυμνάσιο Ἡρακλείου. Στή Θεσσαλονίκη φοιτᾶ καί στήν Ἀνώτερα Παιδαγωγική Ἀκαδημία, τῆς ὁποίας ὑπῆρξε ἀπόφοιτος. Γι᾿ αὐτό καί ἡ μεγάλη του ἀγάπη νά διδάσκει τά παιδιά καί τούς νέους κυρίως στά Κατηχητικά. Στή συμπρωτεύουσα διαμένει μέ παρέμβαση τοῦ Γέροντός του ὡς ὑπότροφος στήν Ἱερά Πατριαρχική καί Σταυροπηγιακή Μονή Βλατάδων καί συνδέεται μέ τό Φανάρι, μέ τόν μακαριστό Οἰκουμενικό Πατριάρχη Δημήτριο, τόν νῦν Οἰκουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαῖο καί ἄλλους σπουδαίους Ἱεράρχες τοῦ Θρόνου καί τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀλλά καί μέ σπουδαίους Καθηγητές τῆς Θεολογίας καί πνευματικές μορφές. Πάντοτε μιλοῦσε μέ σεβασμό γιά τό Θεσμό τοῦ Πατριαρχείου καί τό πρόσωπο τοῦ Πατριάρχου, καί διεκρίνετο γιά τήν ἀφοσίωση, τήν ἀγάπη καί τήν καύχησή του γιά τήν Μητέρα Ἐκκλησία. Ὑπῆρξε ἀταλάντευτος καί ἀφοσιωμένος Ἱεράρχης τοῦ Θρόνου σέ ὅλην τήν πορεία τῆς ἐπί γῆς ζωῆς του. Θυσίαζε καί τή ζωή του γιά τό πολύφωτο Φανάρι. Στή Θεολογική Σχολή συνεργάζεται μέ τόν Καθηγητή Σεβ. Μητροπολίτη Τυρολόης καί Σερεντίου κ. Παντελεήμονα, ὡς βοηθός του, καί τοῦ δίδεται ἡ εὐκαιρία γιά μεταπτυχιακές σπουδές στό ἐξωτερικό. Ὅμως, τήν πορεία τῶν σπουδῶν του ἀνέκοψε ἡ γνωριμία μέ τόν Ἅγιο Παΐσιο στό Ἁγιώνυμο Ὄρος, τόν ὁποῖο ἐπεσκέπτετο τακτικά καί εἶχε ἀναπτύξει πνευματικές σχέσεις, ἰδιαιτέρως δέ καί μέ τήν Ἱερά Μονή Σταυρονικήτα καί τόν Γέροντα Βασίλειο, προηγούμενο σήμερα τῆς Ἱ. Μονῆς Ἰβήρων. «Θά σέ στείλω στήν Κρήτη γιά μεταπτυχιακό καί διδακτορικό», τοῦ εἶχε πεῖ ὁ Ὅσιος Παΐσιος, καί ἔτσι ὁ μακαριστός ὑπήκουσε, ἐγκατέλειψε τίς σπουδές καί κατέβηκε στήν Κρήτη. Μοναχός ἐκάρη στήν ἱστορι-

κή Μονή Ἁγίου Γεωργίου Ἐπανωσήφη, καί χειροτονήθηκε καί στούς τρεῖς βαθμούς τῆς Ἱερωσύνης ἀπό τόν μακαριστό Ἀρχιεπίσκοπο Κρήτης Τιμόθεο. Στή Μονή Γοργολαΐνι ἀνέπτυξε κατηχητική καί κηρυκτική δράση ὡς Ἱεροκήρυκας τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κρήτης, ἀσχολήθηκε μέ τή νεολαία καί ὀργάνωσε, ἀνακαίνισε καί ἔθεσε τά θεμέλια γιά τή λειτουργία τῆς Μονῆς. Στά χρόνια αὐτά συνδέθηκε καί μέ τόν ἄλλο σύγχρονο Ἅγιο, τόν Ὅσιο Πορφύριο τόν Καυσοκαλυβίτη, μέ τόν ὁποῖο εἶχαν ἀναπτύξει ἰδιαίτερο σύνδεσμο καί ἐπικοινωνία πνευματική. Ἐκεῖνος τοῦ εἶπε κάποτε, ὅταν ἀντιμετώπιζε ἕνα δίλημμα, νά παραμείνει στή Μονή ἡ νά καταλάβει μία ὑψηλή διοικητική θέση, τήν ὁποία τοῦ πρότεινε ἕνας μακαριστός σήμερα Ἱεράρχης τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης: «μεῖνε στό μοναστήρι νά ἀνάβεις τό κανδήλι τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καί ὁ μεγάλος Ἅγιος θά σέ κάνει Δεσπότη, χωρίς νά κάνεις τίποτα, γιά ὅλα θά φροντίσει αὐτός!!!». Καί πράγματι ἔτσι ἔγινε. Ὁ μακαριστός καί πεφιλημένος μας πνευματικός Πατέρας καί ποδηγέτης ἀκολούθησε τήν ὁδό τῆς σταυρωμένης Ἀρχιερωσύνης. Ὅλη του ἡ ἀρχιερατική πορεία ὑπῆρξε σταυρός καί μαρτύριο. Πορεία πρός τόν Γολγοθᾶ. Ἐργάσθηκε νυχθημερόν μέ πνεῦμα αὐτοθυσίας καί ἀγάπης γιά τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ παραμελώντας τήν προσωπική του ὑγεία καί ἀνάπαυση. Πάσχιζε γιά ὅλα τά πνευματικά του παιδιά, τόν Ἱερό Κλῆρο τῆς Ἐπαρχίας του, -γιά τήν ἱεροπρέπεια καί τό ἐκκλησιαστικό ἦθος καί φρόνημα τοῦ ὁποίου καυχόταν- καί γιά τόν εὐλογημένο εὐσεβῆ λαό πού τόν ἔταξε ὁ Ἀρχιποίμην Χριστός νά διαποιμαίνει. Συμμετεῖχε στή λύπη καί τή χαρά ὅλων ἀνεξαιρέτως. Πίστευε βαθιά καί ἔκανε συνεχῶς πράξη αὐτό πού λέει ὁ θυμόσοφος λαός μας «μοιρασμένη λύπη, μισή λύπη, μοιρασμένη χαρά, διπλή χαρά». Τόν χαρακτήριζε πάντα ἡ ἄδολη πατρική ἀγάπη, ἡ εὐπρέπεια, ἡ νηφαλιότητα, ἡ σύνεση καί ἡ δικαιοσύνη. Ἦταν φι-

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

λακόλουθος, φιλομόναχος, φιλάγιος, ἁπλός καί ἀνεπιτήδευτος στούς τρόπους. Λειτουργοῦσε πάντοτε μέ ἀποκλειστικό γνώμονα τό συμφέρον τῆς Τοπικῆς μας Ἐκκλησίας καί τοῦ θεοφιλοῦς ποιμνίου του. Ἦταν φιλαλήθης, εὐθύς, καθόλου διπλωμάτης, δέν χάϊδευε αὐτιά, δέν “μασοῦσε” τά λόγια του, οὔτε ὡραιοποιοῦσε καταστάσεις. Τηροῦσε πάντα τήν Εὐαγγελική προτροπή νά εἶναι «τό ναί ναί· καί τό οὐ οὐ», (Ματθ. 5,37). Ἔλεγε πάντοτε τήν ἀλήθεια χωρίς νά ὑπολογίσει τό ὁποιοδήπο-

τε κόστος. Δέν τοῦ ἄρεσε νά λένε καλά λόγια γι᾿ αὐτόν, θυσιάζοντας τά δίκαια, τά θέσμια καί τίς παραδόσεις τῆς Ἐκκλησίας. Δέν ἤθελε λίγο ἀπό ᾿δῶ καί λίγο ἀπό ᾿κεῖ. Ὑποστήριζε τήν ἀποψή του μέχρι τέλους καί γι᾿ αὐτό πολλάκις παρεξηγεῖτο. Στά 22 χρόνια τῆς Ἀρχιερατικῆς καί θυσιαστικῆς διακονίας του ὁ ἀοίδιμος ἀνέπτυξε ἱκανό καί σπουδαῖο ποιμαντικό, φιλανθρωπικό καί κοινωνικό ἔργο. Ἐπιγραμματικά, ὡς ὁ πρῶτος συνεργάτης του ἀπό τήν πρώτη

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

μέρα τῆς ἀρχιερατικῆς του πορείας, ἀναφέρω: -Χειροτονία νέων καί μορφωμένων κληρικῶν καί κουρά νέων μοναχῶν, γιά τή στελέχωση Ἐνοριῶν καί Μοναστηριῶν τῆς Ἱ. Μητροπόλεως. -Ἀνακαινιστικά ἔργα, ἐπισκέψεις σέ ἐνορίες καί χωριά, σύσταση νέων Μονῶν καί Ἐνοριῶν, οἰκοδόμηση καί ἐγκαίνια δεκάδων νέων ναῶν, συντήρηση καί ἀποκατάσταση δεκάδων ἐκκλησιαστικῶν μνημείων, καθαρισμός καί συντήρηση πολλῶν φορητῶν εἰκόνων καί περίτεχνων τέμπλων ναῶν. -Ἀνοικοδόμηση τῶν σύγχρονων κτηριακῶν ἐγκαταστάσεων τοῦ «Κέντρου Πολιτιστικῆς καί Κοινωνικῆς Μέριμνας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως» στόν αὐλειο χῶρο τῆς Ἱ. Μητροπόλεως, ὅπου σήμερα λειτουργοῦν οἱ Σχολές Βυζαντινῆς Μουσικῆς καί Ἁγιογραφίας, τό Κοινωνικό Φροντιστήριο, Βιβλιοθήκη-Ἀναγνωστήριο καί βρίσκονται ἡ αἴθουσα Ἱερατικῶν Συνεδρίων καί διαλέξεων τῆς Σχολῆς Γονέων καί Στήριξης Οἰκογένειας, τό πλήρως ἐξοπλισμένο Ἐργαστήριο Πληροφορικῆς, ἐγκαταστάσεις Συσσιτίων κ.ἂ. -Ἵδρυση τοῦ “Ἀγροτικοῦ Κέντρου Καινοτομίας καί Ἐπιχειρηματικότητας - ΒΙC Κρήτης”, μιᾶς καινοτόμου δράσεως γιά τήν προαγωγή τῆς τοπικῆς κοινωνίας. -Διοργάνωση λαμπρῶν ἑορταστικῶν ἐκδηλώσεων, ὅπως γιά τήν ἑκατονταετηρίδα τοῦ Ἱ. Καθεδρικοῦ Ναοῦ Ἁγίας Αἰκατερίνης Σητείας, τόν Νοέμβριο τοῦ 1999, τό 2002 γιά τά Θυρανοίξια τοῦ περικαλλοῦς τούτου ἱεροῦ Μητροπολιτικοῦ ναοῦ μετά τήν ἐκ βάθρων συντήρησή του κ.ἄ. -Ἀγορά καί ἀναστήλωση τοῦ νεοκλασσικοῦ κτιρίου τοῦ πρώην Καταστήματος τῆς Ἐθνικῆς Τράπεζας στή Σητεία, πού ἀποτελεῖ στολίδι γιά τήν πόλη καί σήμερα στεγάζεται σ᾿ αὐτό τό Ἐπισκοπεῖο καί τά Γραφεῖα τῆς Ἱ. Μητροπόλεώς μας. -Ἁγιοκατάταξη στό Ἁγιολόγιο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τοῦ Ὁσίου Ἰωσήφ τοῦ Γε-

ροντογιάννη, τό ἔτος 2005. -Ἀξιοποίηση τῆς περιουσίας τοῦ Κοινωφελοῦς Ἐκκλησιαστικοῦ Ἱδρύματος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως «Παναγία ἡ Ἀκρωτηριανή» μέ τήν ἔγκριση τῆς μεγάλης τουριστικῆς ἐπένδυσης στήν περιοχή “Κάβο Σίδερο”. -Ἐπαφή μέ νέους, ἐπισκέψεις σέ σχολεῖα, διανομή Καινῆς Διαθήκης στούς μαθητές, Παιδικές καί Νεανικές Κατασκηνώσεις, χρηματικά ἔπαθλα γιά τούς ἀριστεύσαντες μαθητές τῆς Δευτεροβάθμιας Ἐκπαίδευσης. -Διοργάνωση παγκρήτιων ἀγώνων στίβου «Νεστόρεια» στήν Ἱεράπετρα, καί πανελληνίων ἀγώνων «Γύρος τῆς Σητείας» σέ συνεργασία μέ τούς Δήμους Ἱεράπετρας καί Σητείας ἀντίστοιχα. -Συνεχής κατάρτιση καί ἐπιμόρφωση τῶν Ἐφημερίων, διοργάνωση Ἱερατικῶν Συνάξων, ὁμιλίες κατά τούς Κατανυκτικούς Ἑσπερινούς τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, Ἱερά Ἐξομολόγηση τῶν πιστῶν, διοργάνωση καί συνοδεία προσκυνηματικῶν ἐκδρομῶν. -Λειτουργία Συσσιτίου στήν πόλη τῆς Σητείας. -Ἵδρυση Ἐκκλησιαστικοῦ Βιβλιοπωλείου καί λειτουργία Ἐκκλησιαστικοῦ Ραδιοφωνικοῦ Σταθμοῦ. -Ἔκδοση διμηνιαίου περιοδικοῦ «Ἄγκυρα Ἐλπίδος», μέ τά ἔνθετα παιδικά καί νεανικά φυλλάδια “Κοντά στόν Χριστό” καί “Νεανικά Ἀγκυροβολήματα”, ἐκδόσεις ψυχωφελῶν καί ἱστορικῶν πονημάτων, φιλοξενία διαφόρων Συνεδρίων. -Συνεργασία μέ ἐκπροσώπους τῆς Τοπικῆς καί Περιφερειακῆς Αὐτοδιοίκησης καί τούς ἄλλους φορεῖς γιά τήν πρόοδο τῆς τοπικῆς μας κοινωνίας, συλλαλητήρια σέ Ἱεράπετρα καί τή Σητεία γιά τή στήριξη καί ἀναβάθμιση τῶν Νοσοκομείων τῶν δύο πόλεών μας. Ἐπισκέψεις σέ νοσοκομεῖα, γηροκομεῖα, στρατόπεδα, σχολές. Ἀοίδιμε Γέροντα, αὐτά ὑπῆρξαν μερικά ἀπό τά ἔργα πού μέ πολύ κόπο, μόχθο καί θυ-

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

σία πράξατε κατά τήν Ἀρχιερατεία σας, τά φανερά τοῖς ἀνθρώποις. Ὑπῆρξαν ὅμως καί τά ἄλλα, τά ἀφανῆ καί κρύφια, τά ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις, τά ὁποῖα ἦταν περισσότερα καί γιά τά ὁποῖα γνωρίζει μόνον ὁ «ἐτάζων καρδίας καί νεφρούς» Κύριος. Ἐμεῖς Γέροντα πού εὐλογηθήκαμε, πού ἁγιαστήκαμε, πού ἐλεηθήκαμε, πού χειροτονηθήκαμε, πού μεταλάβαμε ἀπό τά χέρια σας καί πού γέμισαν οἱ παλάμες μας ἀπό τό ἀντίδωρο, ἀπό τήν ἀγάπη τῆς ἀρχιερατικῆς διακονία σας, ζητᾶμε ταπεινά συγγνώμη γιά τίς θλίψεις πού σᾶς ποτίσαμε, διότι πολλές φορές δέν φανήκαμε ἄξιοι τῆς ἀγάπης σας. Αὐτήν τήν ὥρα καταθέτουμε τήν εὐγνωμοσύνη μας γιά ὅ,τι μᾶς προσφέρατε, γιά ὅ,τι πράξατε γιά μᾶς καί ἰδιαιτέρως γιά τόν ὁμιλοῦντα. Ἐσεῖς μᾶς χαρίσατε τό «εὖ ζῆν». Ὑπήρξατε ὁ πνευματικός μας πατέρας καί προστάτης. Μᾶς ὁδηγήσατε στήν ἱερωσύνη, μᾶς χειραγωγήσατε στήν ἐκκλησιαστική ζωή, μᾶς ἐνεπνεύσατε τήν ἀγάπη πρός τήν Ἐκκλησία, πρός τήν Κυρία Θεοτόκο καί ὅλους τούς Ἁγίους, μᾶς δίδαξατε τήν ἀφοσίωση καί τή θυσιαστική διακονία πρός τήν Ἐκκλησία, τά ἰδανικά καί τίς διαχρονικές ἀξίες τοῦ μαρτυρικοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τῆς ἐσταυρωμένης Ἐκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως. Ἀοίδιμε Γέροντα, τώρα πού φεύγετε σωματικῶς ἀπό ἀνάμεσά μας σᾶς παρακαλοῦμε νά μήν μᾶς ξεχνᾶτε καί σᾶς ζητᾶμε νά ἁπλώσετε τά χέρια σας ἀπό ἐκεῖ ψηλά νά μᾶς εὐλογήσετε καί νά μᾶς παραμυθήσετε. Νά εὐλογήσετε τά ἀπορφανισθέντα πνευματικά σας παιδιά, οὕτως ὥστε νά συνεχίσουμε νά διακονοῦμε καί νά καρποφοροῦμε στήν Ἁγία μας Ἐκκλησία. Περατώνω τόν ἐπικήδειο τοῦτο λόγο, ἐκ μέρους τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου καί τῶν Μοναστικῶν Ἀδελφοτήτων σας, πολυσέβαστε Γέροντά μας, μέ τήν εὐχή νά εἶναι ἀπρόσκοπτος ἡ ἀνάβασή σας «εἰς ἀπάντησιν τοῦ Κυρίου». Καί εἶμαι ἀπολύτως βέβαιος καί τό πιστεύω ἀκρά-

δαντα, ὅτι ἡ χαριτωμένη καί ἁγιασμένη ψυχή σας συνοδεύεται ἀπό τούς ἀγγέλους στήν οὐράνια δόξα τοῦ Παραδείσου, στή θέα τοῦ Ἀκτίστου Φωτός. Ὅσα ἐπέτρεψε ὁ Κύριος τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου νά ζήσω κοντά σας, κατά τίς τελευταῖες στιγμές τῆς ἐπί γῆς ζωῆς σας καί νά σᾶς κλείσω τά μάτια, ὅταν ἡ μακαρία ψυχή σας φτερούγισε ὁσιακά γιά τά οὐράνια σκηνώματα, μέ διαβεβαιώνουν γι᾿ αὐτό. Καί ὅπως μοῦ εἶπε μία ἁγνή καί χαριτωμένη προσφιλής μου ψυχή: «μήν κλαῖς, παιδί μου, καί μήν στεναχωριέσαι, γιατί οἱ παλιοί κρητικοί ἔλεγαν ὅτι οἱ ψυχές τῶν δίκαιων ἀνθρώπων φεύγουν ἀπό αὐτή τή ζωή καί πετοῦν ὅπως πεθαίνουν τά πουλιά, χωρίς θόρυβο». Σᾶς ὑποσχόμαστε ὅτι ὅλοι ἐμεῖς θά σᾶς μνημονεύομε στό ἐπί γῆς θυσιαστήριο γιά ὅ,τι προσφέρατε σέ μᾶς προσωπικά καί στήν τοπική μας Ἐκκλησία, καί σᾶς παρακαλῶ προσωπικά νά προσεύχεσθε στό ἐπουράνιο θυσιαστήριο μαζί μέ τόν μακαριστό Γέροντά σας Ἀρχιεπίσκοπο Κρήτης Εὐγένιο, τόν μακαριστό Ἀρχιεπίσκοπο Κρήτης Τιμόθεο, τούς μακαριστούς προκατόχους σας Φιλόθεο Α' καί Φιλόθεο Β', τούς ἀοίδιμους ἀδελφούς σας Τίτο, Δημήτριο, Θεόδωρο, Κύριλλο, Ἄνθιμο, Γέροντα Εἰρηναῖο καί Νεκτάριο, ὡς πρεσβευτής στόν οὐρανό γιά ὅλους μας, γιά τόν ἱερό κλῆρο, τίς μοναστικές ἀδελφότητες, γιά τά πνευματικά σας παιδιά καί γιά τόν πιστό λαό τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας, πού τόσο πολύ ἀγαπήσατε καί θυσιάσατε τόν ἑαυτό σας, ἀλλά καί τόσο πολύ σᾶς ἀγάπησε. « Ὁ τῶν ψυχῶν δεσπόζων καί τῶν σωμάτων οὗ ἐν τῇ χειρί ἡ πνοή ἡμῶν τῶν θλιβομένων παραμυθία ἀνάπαυσον ἐν χώρᾳ Δικαίων ὅν μετέστησας δοῦλόν σου». «Χριστός σέ ἀναπαύσοι ἐν χώρᾳ ζώντων, καί πύλας Παραδείσου ἀνοίξοι σοι καί βασιλείας δείξοι πολίτην καί ἄφεσίν σοι δώῃ ὧν ἥμαρτες ἐν βίῳ φιλόχριστε». Νά ἔχομε τήν εὐχή σας, μακαριστέ καί ἀοίδιμε Γέροντά μας, Μητροπολῖτα Εὐγένιε.

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Λόγος Σεβ. Μητροπολίτου Κυδωνίας καί Ἀποκορώνου κ. Δαμασκηνοῦ, κατά τό τεσσαρακονθήμερον Μνημόσυνον τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου ( Ἱερός Καθεδρικός Ναός Ἁγίας Φωτεινῆς Ἱεράπετρας, 29/10/2016)

αρυαλγής καί πάλιν κατέπεσε ὁ ἀνηλεής τοῦ θανάτου πέλεκυς ἐπί τῆς Ἱεραρχίας τῆς ἐν Κρήτῃ Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἐνῶ ἀνθρωπίνως τά δάκρυα εἰσέτι δέν ἔπαυσαν διά τήν πρός Κύριον ἐκδημίαν τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Πέτρας καί Χερρονήσου κυροῦ Νεκταρίου καί αἱ πληγαί δέν ἐπουλώθησαν, καί πάλιν ἡ ἡμετέρα Ἱερά Ἐπαρχιακή Σύνοδος καί σύμπας ὁ ἱερός κλῆρος καί ὁ εὐσεβής λαός τῆς Θεοσώστου Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας ὑποκύπτει εἰς νέαν θλῖψιν καί ἀλγεινήν κατάστασιν ἐξ αἰτίας τῆς ἐξόδου ἐκ τῆς παρούσης ζωῆς τοῦ ἀξιοσεβάστου καί γεραροῦ Μητροπολίτου κυροῦ Εὐγενίου. Ἀνερμήνευτος ἡ ἀπώλεια. Ἔδυσε ὁ μέχρι πρότινος μεθ᾿ ἡμῶν συναυλιζόμενος πολυσέβαστος Ἱεράρχης· ἐσίγησεν τοῦ ἀοιδίμου πατρός ἡ γλῶσσα, ἡ καθ᾿ ἑκάστην κινουμένη πρός νουθεσίαν καί προτροπάς, πρός πᾶν ὅ,τι καλόν καί λυσιτελές κατέλειπε, ὅ κατεγράφη ἀνεξιτήλοις γράμμασι ἐν ταῖς καρδίαις πάντων ἡμῶν· ἀλλά φεῦ! Οὕτως ηὐδόκησεν ὁ Θεός! Ποία γλῶττα δύναται ἐξιστορίσαι τήν πολυσχιδῆ σου διακονίαν, πεφιλημένε καί πολύκλαυστε Γέροντα Μητροπολῖτα καί Ποιμενάρχα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας; Θεωρῶ τήν δύναμίν μου ἀσθενῆ διά νά ἐκφράσω τό μεγαλεῖον τῆς ἐπί γῆς παρουσίας καί διακονίας σου εἰς τήν Ἐκκλησίαν. Ἡ Ἱερά Ἐπαρχιακή Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας

Κρήτης ἀνέθεσεν εἰς τήν ταπεινότητά μου νά ὁμιλήσω σήμερον εἰς τό τεσσαρακονθήμερον Μνημόσυνόν σου, σεπτέ Γέροντα. Σεβασμιώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Κρήτης κ.κ. Εἰρηναῖε, Σεπτή τῶν Ἱεραρχῶν χορεία, Πανοσιολογιώτατοι καί Πανοσιώτατοι Ἡγούμενοι, Αἰδεσιμολογιώτατοι καί Αἰδεσιμώτατοι Πρεσβύτεροι, Εὐλαβέστατοι Διάκονοι, Ὁσιώτατοι Μοναχοί καί Μοναχαί, Εὐλαβέστατοι κατά σάρκα συγγενεῖς τοῦ ἀοιδίμου Ἱεράρχου, Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες, ἐκπρόσωποι τῶν πολιτικῶν, στρατιωτικῶν καί ἀστυνομικῶν Ἀρχῶν, Ἐκπρόσωποι τῶν φορέων τοῦ τόπου, Φιλακόλουθε καί πενθηφόρε λαέ τοῦ Θεοῦ, Μέγα καί ὄντως φοβερόν τό τοῦ θανάτου μυστήριον. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος καί Θεός ἐδειλίασεν ὡς ἄνθρωπος ἔμπροσθεν αὐτοῦ. Καί ὅμως, παρά τήν τραγωδίαν τοῦ γεγονότος, ὑπάρχει ἡ ἐλπίς τήν ὁποίαν ἔδωκεν ὁ ἴδιος ὁ Κύριος καί Θεός ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Σταχυολογῶν τούς λόγους τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, «Μνημονεύετε τῶν ἡγουμένων ὑμῶν, οἵτινες ἐλάλησαν ὑμῖν τόν λόγον τοῦ Θεοῦ, ὧν ἀναθεωροῦντες τήν ἔκβασιν τῆς ἀναστροφῆς μιμεῖσθε τήν πίστιν» (Ἑβρ. 17,7), θά

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

προσπαθήσω νά σκιαγραφήσω τήν προσωπικότητα τοῦ μακαριστοῦ Ἱεράρχου κυροῦ Εὐγενίου. Ἡ Ἀποστολική ταύτη προτροπή συνήγαγεν ἡμᾶς σήμερον ἐπί τό αὐτό, διά νά ἀναθεωρήσωμεν τήν ἔκβασιν τῆς μεθ᾿ ἡμῶν ἀναστροφῆς τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου καί νά μιμηθῶμεν τήν θερμουργόν πίστιν, τήν ἔμφυτον εὐγένειαν, τήν ἀπροσποίητον καλοσύνην, τήν ἀνυπόκριτον ἀγάπην καί τό ἀληθές ἐκκλησιαστικόν αὐτοῦ ἦθος. Ὁ ἐν τῷ οὐρανίῳ Θυσιαστηρίῳ ἱερουργῶν πλέον ἀοίδιμος Μητροπολίτης τῆς παλαιφάτου Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυρός Εὐγένιος ὑπῆρξε μορφή Βιβλική καί «αἰνιγματώδης», ὥστε, δυσκόλως ἠμποροῦσε τις νά κατανοήσῃ τήν εὐαίσθητον καρδίαν αὐτοῦ. Γόνος εὐσεβεστάτων γονέων, τοῦ Στυλιανοῦ και τῆς Ροδάνθης Πολίτου και ἕν ἐκ τῶν τριῶν τέκνων αὐτῶν, Ἀδελφός τῆς

Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Γεωργίου Γοργολαΐνι καί χειροτονηθείς ὑπό τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης κυροῦ Τιμοθέου, ἐκόσμησε τήν Ἐκκλησίαν Κρήτης, διατελέσας ἐπί εἴκοσι δύο (22) συναπτά ἔτη Ποιμενάρχης τῆς Ἱερᾶς ταύτης Μητροπόλεως. Τό πρῶτον γεγονός τό ὁποῖον θαυμάζει τις ἐκ τῆς βρεφικῆς εἰσέτι ἡλικίας αὐτοῦ, ἦτο ἡ βάπτισις τῶν δύο ἀδελφῶν εἰς τόν Ἱερόν ἐνοριακόν Ναόν Ἁγίου Γεωργίου Πόρου Ἡρακλείου. Κατά τήν μαρτυρίαν τοῦ συμπενθοῦντος καί διδύμου ἀδελφοῦ αὐτοῦ: «ἦτο τό πρῶτο βαπτισθέν τέκνον κατά τήν ἱερατικήν διακονίαν τοῦ μακαριστοῦ π. Τίτου Καϊσαρλῆ, ἑνός πραγματικοῦ λευΐτου. Κατά τήν διάρκεια τῆς Βαπτίσεως τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου κυροῦ Εὐγενίου, ὅτε ἔρριπτεν ὁ Ἱερεύς τό ἐπορκιστόν ἔλαιον εἰς τήν κολυμβήθραν εἰς σχῆμα σταυροῦ, ὁ σταυρός παρέμεινε σχηματισμένος πολλήν ὥραν ἀναλλοίωτος». Ἦτο ἁπλῶς συγκυρία ἤ προϊδέαζεν 39

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

ὅτι θά σηκώσῃ μελλοντικῶς τόν σταυρόν τῆς Ἱερωσύνης καί δή τῆς Ἀρχιερωσύνης; Ἀλλά καί «κατά τήν ἐκδημίαν τῆς μακαριστῆς γιαγιᾶς του ἐθρήνουν γοερῶς εἰς τό αὐτοκίνητον αἱ θυγατέρες αὐτῆς. Ὁ ἀδελφός μου μικρός ἐσηκώθη καί τούς εἶπε: Θέλημα τοῦ Θεοῦ ἦταν. Ὅλοι πρέπει νά ποῦμε γενηθήτω τό θέλημά Σου, καί νά μήν φωνάζουν. Εἰς τάς ἀρχάς τῆς δεκαετίας τοῦ ἑξῆντα ἐκκλησιάζετο μόνος καί λίαν πρωί, ἐχαίρετο νά διακονῇ εἰς τό Ἱερόν Βῆμα. Τό παιγνίδι του ἦτο πάντοτε συνδεδεμένον μέ τήν λατρείαν καί τάς ἀκολουθίας τῆς Ἐκκλησίας. Ἐτελοῦσε τάς ἀκολουθίας τοῦ Ἑσπερινοῦ, ἔκανε Παρακλήσεις καί μάλιστα ἐκοινωνοῦσε τά παιδία τῆς ἡλικίας του. Μέ πρότυπον τήν μητέρα του ἠκολούθη πιστά τάς νηστείας τῆς Ἐκκλησίας μας». Ἡ βιωτή ταύτη δέν ὑπενθυμίζει εἰς ἡμᾶς τόν βίον τοῦ Ἁγίου Ἀθανάσιου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας, ὅστις καί ἐκεῖνος τό αὐτό ποιοῦσε καί ἐγένετο ἡ αἰτία συνδέσεως αὐτοῦ μετά τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Πέτρου Ἀλεξανδρείας; Ὁ ἀείμνηστος, «ὑψηλός μέν τοῖς ἔργοις, ταπεινός δέ τῷ φρονήματι καί τήν μέν ἀρετήν ἀπρόσιτος, τήν ἐντυχίαν δέ καί λίαν εὐπρόσιτος, πρᾶος, ἀόργητος, συμπαθής, ἡδύς τόν λόγον, ἡδίων τόν τρόπον» (βλ. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, PG 35, 1081-1084), ἀπέδωσεν πολλαπλασίονα τά τροφεῖα τόσον εἰς τήν Ἱερατικήν αὐτοῦ διακονίαν ὡς Ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Γοργολαΐνι καί Ἱεροκήρυξ τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κρήτης, ὅσον καί ὡς Ἱεράρχης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας, τήν ὁποίαν ἐνεπιστεύθη εἰς αὐτόν ἡ Ἱερά Ἐπαρχιακή Σύνοδος τῆς ἐν Κρήτῃ Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἀπό τοῦ χιλιοστοῦ ἐννεακοσιοστοῦ ἐνενηκοστοῦ τετάρτου ἔτους, ἐκλέξασα αὐτόν διά παμψηφείας. Κατά τόν χειροτονητήριον λόγον του ἀνέφερεν: «Ἡ τιμή καί ἡ δόξα ὅπου προσφέρεται στούς Ἱερεῖς καί Ἀρχιερεῖς στόν ἴδιο τόν Θεόν διαβαίνει κατά τόν Ἱερόν Χρυσόστομον.

Ἡ Ἱεραρχία πού ἀπαρτίζει τήν Σύνοδον εἶναι τῶν ἀνθρώπων κάτω στή γῆ. Ζεῖ τήν ἀγωνίαν τῶν καιρῶν, σηκώνει τόν βαρύ σταυρόν τῆς μιᾶς ἀληθείας καί προσπαθεῖ μέ τή λειτουργική ἔκφραση καί τή συλλογική ἐμπειρία νά βρεῖ διέξοδο στό ἀδιέξοδο τῶν περιστάσεων». Τό φιλακόλουθον τοῦ χαρακτῆρος του, ἡ ἀγάπη του διά τήν τήρησιν τῆς λειτουργικῆς καί ἀσματικῆς τάξεως τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν ἀποτελοῦν τήν ἐπισφράγησιν ὅσων κατά τήν χειροτονίαν του ἀνέφερεν. Ὁ ἴδιος ἐπίστευεν ὅτι ἐντός τῆς ἀτμοσφαίρας τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν καλλιεργεῖται τό ἐκκλησιαστικόν ἦθος καί αὐξάνεται ἡ πίστις καί ὁ σεβασμός εἰς τόν Θεόν. Ἐπλούτιζεν τήν λειτουργικήν ζωήν τῆς Μητροπόλεως μέ ἀγρυπνίας καί ἐπισκέψεις εἰς τάς πλέον ἀπομεμακρυσμένας ἐκκλησιαστικάς κοινότητας τῆς Ἐπαρχίας του καί ἀγογγύστως ἐπεμελεῖτο ταύτας, ἐκδηλῶν τό βαθύ φιλομόναχον φρόνημα καί τήν Ἀρχιερατικήν του διακονίαν. Ἐκαλλιέργησε μέ σύνεσιν καί διάκρισιν τό πνευματικόν ἔργον τοῦ Μυστηρίου τῆς Ἐξομολογήσεως, καθοδηγῶν τάς ψυχάς τῶν πιστῶν εἰς τό Μυστήριον τῆς Μετανοίας, τόν ἀγῶνα καί τήν πνευματικήν ἄσκησιν, τήν ἐγκράτειαν καί τήν χριστομίμητον ταπείνωσιν. Ἐν ἄλλοις λόγοις, ἐγένετο ὁδοδείκτης πρός τό φῶς καί τήν ἀγάπην τῆς ἀληθείας τοῦ Εὐαγγελίου. Πάντα δέ ἐγένετο μόνον διά τήν δόξαν τοῦ Θεοῦ. Εὔστροφος, ἐμβριθής, ἄκρως φιλομαθής, διεισδυτικός σέ ὑψηλά νοήματα καί ἀκριβολόγος τῶν θεολογικῶν γνώσεων, ηὐτύχησεν ὡς νέος νά συνδεθῇ μέ τόν ἀείμνηστον Ἀρχιεπίσκοπον Κρήτης κυρόν Εὐγένιον, τοῦ ὁποίου τό ὄνομα ἔλαβεν κατά τήν μοναχικήν του κουρά, ὁπότε, ἀρτίως συγκροτημένος καί πνευματικῶς κατηρτισμένος, ἤρχισε νὰ ἀναλίσκεται εἰς τήν διακονίαν τῆς Ἐκκλησίας, παιδιόθεν ὡς ἱερόπαις, ὡς ὑπεύθυνος τῶν κατασκηνώσεων τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς, ὡς φοιτητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Ἀρι-

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

στοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καί ὡς ἐπιστημονικός συνεργάτης εἰς τήν ἕδραν τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου. Καί ἐνῶ ἠνοίχθη λαμπρόν πεδίον τιμῆς καί δόξης ὡς ἀκαδημαϊκοῦ διδασκάλου, ὑπήκουσε εἰς τήν προτροπήν τοῦ Ὁσίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου καί ἐπέστρεψε εἰς τήν γενέτειράν αὐτοῦ καί ἐγκατεβίωσεν ἀρχικῶς εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Ἐπανωσήφη καί ἀργότερον εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Γοργολαΐνι.

Ἠρκεῖτο εἰς τήν εὐκαιρίαν τήν ὁποίαν ἐσκόρπιζε πλουσιοπαρόχως εἰς πάντας ὥστε νά αἰσθάνονται ὑπερήφανοι, καί πνευματικήν ἀνάπαυσιν οἱ ἀπολαμβάνοντες τήν ἀληθινήν ζωήν τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἐβίωσε τό μήνυμα: «Νικοῦν ὅσοι πιστεύουν ὅτι μετά τόν σταυρόν ἀκολουθεῖ ἡ ἀνάστασις», ἀλλά, ἀπαιτοῦσε μέ σθένος καί ὑπερασπίζετο τά δικαιώματα τῆς Εκκλησίας. Ἐνηγκαλίσθη τά πνευματικά του τέκνα, ἥπτετο τάς εὐαισθησίας τους, τά ἐνέπνευσε,

Συνεκρούσθη, ἐμάτωσε, παρεξηγήθη, ἀντιμετώπισε τήν ὑποκρισίαν. Ἐχρειάσθησαν ἀγῶνες εἴκοσι καί δύο ἐτῶν, διά νά γίνῃ γνωστή ἡ ἀρετή του καί πάλιν ἡ δικαίωσις ἦλθεν μετά θάνατον. Μήπως τήν ἰδίαν πορείαν δέν ἔχῃ κάθε θνητός, ἰδιαιτέρως οἱ εὐαρεστοῦντες τόν Θεόν; Δέν ἐθριαμβολογοῦσε διά τήν δικαίωσιν.

τά ἐδίδαξεν ὅτι «ἡ πίστις κάνει τόν ἄνθρωπον, τά ἔργα ὅμως δεικνύουν τήν ἀγάπην». Καί ὅλα ἐγοητεύθησαν καί ἐστάθησαν εἰς τό πλευρόν του. Καί ὅλα ἀλληλοστηρίζονταν εἰς τήν πνευματικήν τους ὀρφάνεια, τόν ὁποῖον ἀλληλοστηριγμόν, ἐβιώσαμεν διά μίαν εἰσέτι φοράν κατά τήν ἐκδημίαν του. Κοντά του κλῆρος καί λαός αἰσθάνθησαν

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

πραγματικά μέλη τοῦ «Σώματος Χριστοῦ», τῆς Ἐκκλησίας. Ἑνωμένοι, μία οἰκογένεια, καί εἰς καμίαν περίπτωσιν συμπλήρωμα, ὡς περιγράφεται εἰς τάς ἐπιχειρηματικάς ἐπιγραφάς, αἵτινες ἀναρτῶνται εἰς τά διάφορα καταστήματα «καί Σία». Συνεστρατεύθη μέ τούς νέους καί ἐζήτησε νά ἀποδεχθῶσι μέ τόν δυναμισμόν τους ὅτι «ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι τό περιθώριον τῆς ζωῆς ἀλλά ἡ ἴδια ἡ ζωή». Δέν ἐπανεπαύθη εἰς τήν πρόοδον, δέν ἠρκέσθη εἰς τά ἐπαινετικά σχόλια, δέν ἐπερίμενε παθητικῶς τό θαῦμα. Ἀντιθέτως εἰς μίαν ἐποχήν ἰδεολογικῆς συγχύσεως μετέτρεψεν τήν Ἱεράν Μητρόπολίν του εἰς Ἄμβωνα. Ἐκαλοῦσεν τούς πάντας εἰς τήν ζωήν τῆς Ἐκκλησίας. Ἐκκλησιαστικοποιοῦσε τούς πιστούς, χωρίς νά δημιουργῆ ὀπαδούς. Δέν θά ἐπιλέξω τήν τακτικήν τῶν ἐντυπώσεων προβάλλοντας ἐπιμέρους πολιτισμικάς δραστηριότητας, τάς ὁποίας γνωρίζετε καί ἤδη ἀνεφέρθησαν κατά τήν ἐξόδιον ἀκολουθίαν. Θά ἀναφερθῶ ὅμως, εἰς τόν σεβασμόν τόν ὁποῖον ἐπέδειξεν εἰς τόν προκάτοχόν του. Ὁ μακαριστός καί πολυσέβαστος Ἱεράρχης εἶναι ἐκεῖνος πού εἰς χρόνους δυσκόλους καί πολλῶν ἀντιδράσεων, ἕως τέλος τῆς ζωῆς του συνέχισε τό ἔργον τοῦ προκατόχου του καί τό ὁδήγησεν εἰς θαυμασίαν ἔκβασιν, διότι ἐγνώριζεν ὅτι εἰς τήν Ἐκκλησίαν δέν ὑπάρχουν ἔργα προσωποπαγῆ. Ἀντιμετώπισεν κακοπίστους κριτικάς διότι ἔπραττε τό τοῦ Εὐαγγελίου˙ «οὐδεὶς ἐπιβαλὼν τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐπ᾿ ἄροτρον …. βλέπων εἰς τὰ ὀπίσω» (Λουκ 9,62) καί ηὔχετο τό ἔργον, πού ὡς παρακαταθήκη κατέλιπε ὁ ἀοίδιμος Προκάτοχός του, νά γίνῃ ἕν εὔφορον πνευματικόν γεώργιον, ἀπό τό ὁποῖον, αἱ ψυχαί τῶν ἀνθρώπων θά ἀναδεικνύονται καρποφοροῦσαι ὡς στάχεις ὑλικῶς καί πνευματικῶς. Ἐγνώριζε νά εἶναι συντηρητικός εἰς τήν διδασκαλίαν τοῦ Εὐαγγελίου, ἀλλά προοδευτικός εἰς τάς πρακτικάς μεθόδους.

Ἐπιτρέψατε μου νά καταθέσω μίαν μαρτυρίαν τήν ὁποίαν ἐμελέτησα εἰς τά νεανικά μου χρόνια. Ὁ Ἱερεύς εἶναι ἡ ζωή ἡ πλασθεῖσα ἀπό γῆ καί οὐρανόν, ἀπό χῶμα καί πνεῦμα. Φορτώνεται τόν ἰδικόν του σταυρόν, ἀλλά καί τόν ἰδικόν μας. Τόν κατηγοροῦμεν, τόν καρφώνομεν, τόν περιφρονοῦμεν καί ἐκεῖνος μᾶς εὐχαριστεῖ διατί ἐπιθυμεῖ νά μᾶς ξεκουράσῃ, νά μᾶς χορτάσῃ, νά μᾶς ξυπνήσῃ. Εἶναι ὅ,τι ἀληθέστερον διά τήν ζωήν τοῦ μακαριστοῦ καί φιλοθέου Ἱεράρχου Εὐγενίου. Εἶχε πεισθεῖ ὅτι τά συναισθήματα δέν εἶναι κοινά εἰς τούς ἀνθρώπους, ἔχουν ἐμπειρία, ἡ ὁποία προσδιορίζεται ἀπό τά ἰδιαίτερα βιώματα πού βιώνει ὁ ἄνθρωπος εἰς τό διάβα τῆς ζωῆς του. Αὐτό σημαίνει ὅτι δέν ἀκοῦμε, οὔτε ἀποδεχόμεθα ὅλους καί ὅλα μέ τόν ἴδιο τρόπο, ἀφοῦ συναισθήματα καί ἐμπειρίαι δέν ταυτίζονται. Ὁ ὁμώνυμος τῆς εὐγενείας Ἱεράρχης ἀφῆκεν ἱστορίαν ἀγάπης, σεβασμοῦ καί ἀφοσιώσεως εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἀλλά καί σεβασμοῦ πρός πάντας καί δή τούς κεκοιμημένους, τούς ὁποίους, ὅτε ἐπεσκέπτετο πάντοτε εἶχε μαζί του ἔλαιον διά τήν κανδήλαν, κάρβουνον καί θυμίαμα διά νά θυμιάσῃ, πράξεις πανάρχαιαι τῆς ἑλληνορθοδόξου παραδόσεως. Σεβασμιώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Κρήτης κ.κ. Εἰρηναῖε, Σεβασμιώτατοι Ἀδελφοί, Σεβαστοί ἀδελφοί καί Πατέρες, εὐλαβέστατοι κατά σάρκα συγγενεῖς τοῦ ἀοιδίμου Ἱεράρχου, ἐντιμότατοι Ἀρχοντες καί ἀρχόμενοι, φιλακόλουθοι καί πενθηφόροι πιστοί, Συμπροσευχόμενοι σήμερον ἀξιοχρέως καί μετ᾿ ἐγκωμίων τιμῶντες τήν μνήμην τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου κυροῦ Εὐγενίου, ἄς ἐνωτισθῶμεν ἐκ τῶν λόγων τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου: «…Ἄν εἰς τούς φυσικούς γονεῖς πρέπει νά δείχνωμεν τόσην ἀγάπην, πολύ περισσότερο πρέπει εἰς τούς πνευματικούς, καί μάλιστα ὅταν αὐτούς μέν πού ἔφυγαν ὁ ἔπαινος δέν τούς κάνει καθόλου λαμπροτέρους, ἐμᾶς δέ,

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

πού μελετᾶμε τόν βίον τους καί ὁμιλοῦμε καί ἀκούομεν δι᾿ αὐτούς, μᾶς κάνει καλυτέρους. ... Διά τοῦτο καί εἷς σοφός συμβουλεύει καί λέγει˙ «Μνήμη δικαίου μετ᾿ ἐγκωμίων» (Παροιμ. 10,7). Διότι ὠφελοῦνται πάρα πολύ μέ τόν τρόπον αὐτόν οὐχί αὐτοί πού ἔφυγαν, ἀλλ᾿ αὐτοί πού τούς ἐγκωμιάζουν» (Λόγος ΣΤ´ εἰς Φιλογόνιον, Α´, Β´). Πολυσέβαστε Γέροντα Μητροπολίτα Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυρέ Εὐγένιε. Εὐχόμεθα

γὰρ ἐγερθεὶς ἐκ νεκρῶν, ἀπαρχὴ τῶν κεκοιμημένων ἐγένετο.». Ἡμεῖς οἱ ζῶντες καί περιλειπόμενοι πιστοί, ἀκολουθοῦντες τήν πολύτιμον παρακαταθήκην τήν ὁποίαν κατέλιπες, δέν θά παύσωμεν νά προσευχόμεθα διά τήν ἀνάπαυσιν τῆς ψυχῆς σου. Ἄλλωστε ἡ διά παμψηφείας ἐκλογή καί χειροτονία τοῦ πνευματικοῦ σου τέκνου, τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐψηφισμένου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ. Κυ-

ὁλοψύχως νά εἶσαι λουσμένος ἀπό τό φῶς τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ, τόν Ὁποῖον μέ τόσην εὐλάβειαν και ἀγάπην ὑπηρέτησες. Τά λόγια καί πάλιν τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου τά ἀναφερόμενα εἰς τόν Κατηχητήριον αὐτοῦ λόγον ἔρχονται καί γίνονται βάλσαμον παρηγορίας εἰς τάς πονεμένας ἡμῶν ψυχάς. «ποῦ σου, θάνατε, τὸ κέντρον; ποῦ σου, ᾅδη, τὸ νῖκος; ἀνέστη Χριστός, καὶ σὺ καταβέβλησαι· ἀνέστη Χριστός, καὶ πεπτώκασι δαίμονες· ἀνέστη Χριστός, καὶ χαίρουσιν ἄγγελοι· ἀνέστη Χριστός, καὶ νεκρὸς οὐδεὶς ἐπὶ μνήματος. Χριστὸς

ρίλλου καί ἀμέσου διαδόχου σου, ἀπέδειξεν τήν ἐκ Θεοῦ ἐπέμβασιν καί τόν σεβασμόν πάντων ἡμῶν διά τήν συνέχισιν τοῦ ἔργου σου. Τοιουτοτρόπως «ἡ λύπη ὑμῶν [ἤτοι κλήρου καί λαοῦ] εἰς χαράν γενήσεται» (Ἰω. 16,20), ὥστε, ὁ πρῶτος πνευματικός σου υἱός, Θεοῦ συνεργοῦντος, νά οἰακοστροφήσῃ τό σκάφος τῆς κατά Ἱεράπυτναν καί Σητείαν ἠγαπημένης σου Ἐκκλησίας. Εἴθε ἡ μνήμη σου πολυσέβαστε Γέροντα να εἶναι αἰωνία καί ἡ εὐχή σου νά μᾶς συνοδεύῃ παντοιοτρόπως. Ἀμήν.

Ὁ ἀπὸ ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Γεωργίου Γοργολαΐνι Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καὶ Σητείας Εὐγένιος

Ἀρχιμ. Βασιλείου, Προηγουμένου Ἱερᾶς Μονῆς Ἰβήρων

ὸν μακαριστὸ Μητροπολίτη Εὐγένιο τὸν γνώρισα ὡς νεαρὸ φοιτητὴ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς Θεσσαλονίκης ποὺ ἐρχόταν προσκυνητὴς στὸ Ἅγιον Ὄρος. Φαινόταν ὅτι κάτι ζητοῦσε καὶ κάτι ἔπαιρνε. Ἦταν ἄνθρωπος μαζεμένος μὲ μιὰ χαρακτηριστικὴ ἄνεσι καὶ σεμνότητα. Δὲν φαινόταν ὅτι θὰ ἤθελε νὰ σταδιοδραμήση στὸν χῶρο τῆς ἀκαδημαϊκῆς θεολογίας, παρ' ὅλον ὅτι εἶχε καὶ τέτοια ἐνδιαφέροντα. Πιὸ πολὺ τὸν ἔθελγε ἡ λειτουργικὴ θεολογία καὶ ἡ ἱερατικὴ ἀφιέρωσι. Ἀγαποῦσε τὶς ἀκολουθίες. Εἶχε τὸ χάρισμα νὰ διαβάζη καθαρὰ καὶ νὰ ψάλη σωστά. Κάτι βαθύτερο ζητοῦσε ἡ ψυχή του. Κατὰ τὸ λόγο τοῦ Εὐαγγελίου, ὁ ἄνθρωπος μοιάζει μὲ ἔμπορο ποὺ ζητᾶ καλὰ μαργαριτάρια. Ὑπάρχει ὅμως ἕνας πολύτιμος Μαργαρίτης. Ὅταν τὸν βρῆ, πουλᾶ ὅ,τι ἔχει καὶ τὸν ἀγοράζει. Ἔχοντας αὐτὸν τὸν μαργαρίτη ἔχει τὰ πάντα. Τοῦ λύνονται οἱ ἀπορίες καὶ τοῦ ἀνοίγονται νέες πορεῖες. Βρῆκε τὸ ζητούμενο. Καὶ βρίσκεται ὡς ἔμπορος διαρκῶς ἐν πορείᾳ. Ὁ πολύτιμος Μαργαρίτης, ὁ Χριστός, εἶναι ἡ ὁδός, ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή. Δὲν τελειώνει ἡ χαρά. Δὲν ξέρεις ἂν ὁ ἔμπορος ἀγόρασε τὸν μαργαρίτη ἢ ὁ πολύτιμος Μαργαρίτης, ὁ Χριστός, ἀγόρασε τὸν ἔμπορο μὲ τὴ θυσία Του. "Ἐξηγόρασας ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου τῷ τιμίῳ σου αἵματι." Αὐτὸς ὁ ἔμπορος βρίσκει τελικὰ τὸν δυναμισμὸ τῆς χαρᾶς μέσα στὴν ἀπόλυτη ἡσυ-

χία ποὺ ἐπεκτείνεται ἀκατάπαυστα. Τὸν ἐκπλήττει καὶ τὸν ἠρεμεῖ μιὰ θεία χαρά, γιατὶ ἠρεμεῖ μέσα στὴν ἔκπληξι τῆς ἐπεκτάσεως. Δὲν ταράσσεται. Δὲν μοιάζει μὲ τὸ μοῦστο ποὺ βράζει στὸ μαστέλο. Ἀλλὰ σὰν τὸ ἥσυχο κρασὶ ποὺ ὡριμάζει ἀθόρυβα μέσα στὸ παλιὸ βαρέλι. Παίρνει ἄρωμα καὶ χρῶμα. Καὶ ἑτοιμάζεται νὰ προσκομισθῆ καὶ νὰ γίνη μέσα στὴ Θεία Λειτουργία αὐτὸ τὸ τίμιο Αἷμα τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μιὰ τέτοια πορεία φαίνεται ὅτι ἑτοίμαζε μυστικὰ ὁ Θεὸς γιὰ τὸ νεαρὸ Μιχάλη Πολίτη. Ἡ ὥρα ποὺ ἄνθισε ἀργότερα τὸ δέντρο τοῦ ἱερομονάχου Εὐγενίου καὶ ἔδωσε τοὺς δικούς του καρπούς, εἶναι ὅταν ἔγινε ἡγούμενος στὴ μικρὴ καὶ ἡρωικὴ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Γοργολαΐνι. Τότε βρῆκε τὸν ἑαυτό του. Καὶ τὸν βρῆκε ἡ Ἐκκλησία. Τότε ὡρίμασε τὸ κρασὶ καὶ πῆρε ἄρωμα μέσα στὸ παλιὸ βαρέλι. Δὲν ἔκανε ὁ ἴδιος ἀτομικὰ κάτι, ἀλλὰ πιὸ πολὺ κάτι ἔγινε μὲ τὴ θεία χάρι. Βλάστησε ἕνας κλάδος ζωῆς ἀπὸ τὸ δέντρο τῆς παραδόσεώς μας. Ἀγάπησε τὴ Θεία Λειτουργία, τὶς παραδοσιακὲς ἀκολουθίες καὶ τὸ πρόγραμμα τῆς μοναχικῆς ζωῆς. Ἡ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὶς ποιητικές της ἐξάρσεις καὶ τὸ μέλος τοῦ ψαλσίματος ἔχει κάτι θεϊκό, ποὺ ἀναπαύει τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν ἀναλαμβάνει στὸ χῶρο τῶν ἀναλλοιώτων μυστηρίων. Ὁ ἱερομόναχος Εὐγένιος ζοῦσε σ’ αὐτὸ τὸ

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

χῶρο. Βγαίνοντας ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μετὰ τὴν ἀκολουθία ἦταν πάντα γεμᾶτος ἀπὸ θεία ἀγαλλίασι. Εἶχε συμπεριφορὰ αὐθόρμητη μέσα σὲ ἱεροπρέπεια χαρούμενη. Καὶ εὕρισκε τὸν κόσμο διαποτισμένο ἀπὸ τὸ ἴδιο πνεῦμα τῆς Χάριτος. Εἶναι μεγάλο πρᾶγμα νὰ ἀγωνίζεσαι τὸν καλὸν ἀγῶνα μέσα στὸ κλίμα τῆς Ἐκκλησίας καὶ νὰ βλέπης ὅτι ὅλη ἡ ζωὴ καὶ ἡ χαρὰ τοῦ λαοῦ ποὺ σὲ περιβάλλει εἶναι θρεμμένη ἀπὸ τὸ ἴδιο πνεῦμα καὶ τὴ χάρι. Ὁ π. Εὐγένιος τρεφόταν ἀπὸ τὴ ὑγεία καὶ τὴ χαρὰ τῆς μοναχικῆς ζωῆς. Ταυτόχρονα ἦταν μέλος τῆς κρητικῆς κοινωνίας, ποὺ τὸν περιέβαλλε μὲ τὴ στοργή της. Μιλοῦσε τὴ γλῶσσα τῆς λειτουργικῆς θεολογίας καὶ τὸ ἰδίωμα τοῦ κρητικοῦ λαοῦ ὡς μία μητρικὴ γλῶσσα. Σχολίαζε μὲ προσωπικὸ χιοῦμορ τὴ ζωὴ τοῦ κόσμου. Καὶ οἱ πιστοὶ ἔπαιρναν εὐχάριστα τὸ μήνυμα ποὺ τοὺς ἔδινε. Ἦταν ἕνας ἀπ’ αὐτούς. Δὲν ἦταν ξενόφερτος καὶ ξενομπάτης. Μὲ τὴν παρουσία του καὶ τὴ λειτουργία τῆς Μονῆς φανέρωνε τὴ χάρι τῆς πίστεως ποὺ ἦταν ἡ ἴδια ἡ χάρι τοῦ πιστοῦ λαοῦ. Ὡς ἡγούμενος μὲ τὴ συνοδεία του χαιρόταν τὴν ζωὴ μέσα στὴ μοναχικὴ παράδοσι. Καὶ αὐτὸ μόνο του ἔλεγε στὸν κόσμο ὅτι ὅλοι μποροῦν νὰ χαροῦν ἐν Χριστῷ τὴν ζωή τους μέσα στὴν Ἐκκλησία. Ἔτσι ὅλα λειτουργοῦσαν φυσιολογικὰ καὶ ἔτρεφαν ὅλους. Ὅλα τροφοδοτοῦσαν τὴ μία φλόγα τῆς ζωῆς. Καὶ δὲν ἤξερες τελικὰ ποιός σὲ βοηθοῦσε περισσότερο· ἡ κοινωνία τῶν παλαιῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας ἢ ἡ ἀλήθεια τῆς ἁγιότητος τοῦ ἁπλοῦ καὶ πιστοῦ λαοῦ ποὺ ζοῦσε σήμερα. Ὅλοι τρέφονταν ἀπὸ ἀέναα ρεύματα χάριτος ποὺ πηγάζουν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία καὶ χαροποιοῦν τὴν καρδιὰ ὅλων. Ὅταν φτάνης, μὲ προσωπικὸ χιοῦμορ, νὰ σχολιάζης τὴν ἐπικαιρότητα μένοντας μέσα

στὴν ἱεροπρέπεια τῆς Ἐκκλησίας, σημαίνει ὅτι πέρασες στὴν περιοχὴ τῆς ἐλευθερίας. Καὶ βοηθᾶς ὅλους νὰ προχωρήσουν στὸ πλήρωμα τῆς ἐν Θεῷ ζωῆς. Ὅταν συντονισθῆ ὁ παλμὸς τῆς ὀρθοδόξου λειτουργικῆς ζωῆς μὲ τὸν αὐθορμητισμὸ τοῦ κρητικοῦ δυναμισμοῦ, τότε ἀρχίζει τὸ μεγάλο πανηγύρι τῆς Ἐκκλησίας, ὅπου "τὰ σύμπαντα χαρᾶς πληροῦνται". Ἐκεῖ ὅλοι, μοναχοὶ καὶ λαϊκοί, ζῶντες καὶ κεκοιμημένοι, συνεορτάζουν. Ἡ χαρὰ τοῦ καθενὸς εἶναι χαρὰ ὅλων. Καὶ ἡ προσπάθεια εἶναι πῶς θὰ εὐχαριστήσης ἐπάξια τὸν Χορηγὸ τῆς ζωῆς καὶ τῆς χαρᾶς ποὺ ξεπερνᾶ τὸ θάνατο. Λειτούργησε αὐτὸς ὁ συντονισμὸς καὶ χωρὶς σχόλια φάνηκε ὁ μυστικὸς δυναμισμὸς τῆς Ἀναστάσεως ποὺ σώζει τὸν κόσμο. Διακρίνεις πῶς ἡ ἐκκλησιαστικὴ ζωὴ καὶ πίστι διαμορφώνουν τὸ ἦθος καὶ τὸν χαρακτῆρα τοῦ λαοῦ. Ὁ κόσμος ἀγάπησε τὸ Μοναστήρι σὰν τὴν ἑστία τοῦ σπιτιοῦ ποὺ ζεσταίνει, φωτίζει καὶ τρέφει ὅλη τὴν οἰκογένεια. Οἱ μεγάλοι χαίρονταν τὴν ἀναβίωσι τῆς Μονῆς, ποὺ τοὺς ἀναζωογονοῦσε τὸ κουράγιο καὶ τοὺς ἔκανε νὰ ἐκτιμοῦν τὴ χάρι τῆς παραδόσεως τοῦ τόπου. Τὰ παιδιὰ βρίσκανε στὸ Μοναστήρι τὸν τόπο τοῦ διαλείμματος νὰ παίξουν καὶ νὰ χαροῦν. Νὰ πάρουν ἀγωγὴ παίζοντας. Ἀγαποῦσαν τὴν ἀκολουθία. Μάθαιναν νὰ διαβάζουν καὶ νὰ ψάλλουν. Καὶ εὕρισκαν τὸ χρόνο νὰ ἑτοιμάσουν τὰ μαθήματα ποὺ εἶχαν γιὰ τὴν ἑπομένη μέρα τοῦ σχολειοῦ. Εἶχε βρεθῆ ὁ φυσιολογικὸς ρυθμὸς συμβιώσεως. Σὰ νὰ γινόταν ὅλα μόνα τους. Κανεὶς δὲν καυχόταν γιὰ τὰ προτερήματά του. Καὶ ὅλοι χαίρονταν τὴ βοήθεια ποὺ δεχόταν ἀπὸ τὴν εὐλογία τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὴ χάρι τοῦ πιστοῦ λαοῦ. Ὁ ἡγούμενος ἀγαποῦσε τὶς ἀκολουθίες τῆς Μονῆς καὶ τὴν καλογερική του. Ταυτόχρονα ζοῦσε καὶ φανέρωνε μὲ τὴν κρητική του ἰδιό-

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

τητα καὶ καταγωγή, ὅτι ὁ χαρακτήρας τοῦ κρητικοῦ λαοῦ, τοῦ βαφτισμένου καὶ λειτουργημένου, ἔχει διαποτισθῆ μὲ τὴ χάρι τοῦ Πνεύματος ἀπὸ τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς. Ὅλοι ἔνοιωθαν εὐγνώμονες πρὸς τὸν ἡγούμενο. Καὶ εἶναι μεγάλο πρᾶγμα νὰ σὲ εὐχαριστοῦν γιὰ κάτι ποὺ δίδεις, ἐνῶ ἐσὺ νοιώθεις ὑπόχρεος γι’ αὐτὸ ποὺ παίρνεις ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ φιλότιμο τοῦ πιστοῦ λαοῦ. Δὲν ἔκανε διαλέξεις γιὰ νὰ πῆ μὲ λόγια τί σχέσι ἔχει ἡ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὸ ἦθος τοῦ λαοῦ. Ἁπλῶς ζοῦσε τὴν πραγματικότητα. Καὶ ἄφηνε νὰ φανῆ ὁ πλοῦτος τῆς χάριτος ποὺ διαμόρφωσε τὴ ζωὴ καὶ τὸ χαρακτήρα τοῦ τόπου. Κανεὶς δὲν παρίστανε κάτι ἄλλο ἀπ' αὐτὸ ποὺ ἦταν. Ὅλοι βοηθοῦσαν ὅλους, θρεμμένοι ἀπὸ τὴν ἴδια πηγὴ τῆς ζωῆς ποὺ ἀναβλύζει ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία. Ἡ ζωὴ τῆς Μονῆς ἐξέπεμπε ἕνα πνεῦμα παρακλήσεως. Καὶ ὁ κόσμος ἀνταποκρινόταν μὲ τὸν ἐνθουσιασμὸ τῆς ἀγάπης του. Ἀπὸ τὸ Ἅγιον Ὄρος ἔρχονταν κάποιοι μοναχοὶ ποὺ βοηθοῦσαν στὶς ἀκολουθίες τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ἀπὸ τὸ Ἡράκλειο ἔρχονταν παλιοὶ καὶ νεώτεροι καθηγητὲς ἢ διανοούμενοι γιὰ νὰ λειτουργηθοῦν στὴ Μονὴ καὶ νὰ παρακολουθήσουν τοὺς Χαιρετισμούς. Εὕρισκες ἕνα φυτώριο πνευματικῆς ζωῆς τοῦ τόπου. Κάτι ἁπλὸ καὶ φυσιολογικό. Σὰν τὰ μανουσάκια ποὺ βγαίνουν στὴν κρητικὴ γῆ καὶ σκορπίζουν γύρω τὴ μεθυστική τους εὐωδία. Δὲν παραξένευε κανένα τὸ γεγονός. Μόνο εἰρήνευε τὶς ψυχὲς καὶ προέτρεπε ὅλους νὰ εὐγνωμονοῦν τὸν Θεὸ γιὰ τὶς εὐλογίες Του. Ἦταν ἕνας ζωντανὸς πυρήνας ὡς κῆπος ἀνθισμένος. Χαιρόσουν τὴ λειτουργικὴ ζωὴ μέσα στοὺς παλαιοὺς ναοὺς μὲ τὶς ζωντανὲς λαϊκὲς εἰκόνες καὶ τὰ τέμπλα, ποὺ ἦταν φανέρωσι θείας ἀλλοιώσεως. . .

*** Ὅταν ὁ π. Εὐγένιος ἐξελέγη Μητροπολίτης τῆς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καὶ Σητείας, δηλαδὴ τῆς ἀνατολικῆς Κρήτης, μὲ τὴν ἀσκητικὴ εὐωδία τῆς περιοχῆς καὶ τὴν εὐγένεια τοῦ λαοῦ της, χάρηκαν πολλοί. Γιατὶ θὰ μποροῦσε τώρα πιὸ ὑπεύθυνα, ὡς ἐπίσκοπος, νὰ συνεχίση τὸ ἔργο ποὺ εἶχε ἀρχίσει ὡς ἡγούμενος τῆς μικρῆς Μονῆς του. Ἐργάστηκε ὡς Μητροπολίτης ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν. Ἔφυγε ἀπότομα· ἔτσι φαίνεται ἀνθρώπινα. Ὁ Θεὸς τὸν κάλεσε ὅταν Ἐκεῖνος ἔκρινε. Καὶ συμπλήρωσε τὴν ἐκκλησιαστική του πορεία ἀπὸ τὸ Γοργολαΐνι, τὴν Ἱεράπετρα, στὸν Οὐρανό. Αὐτὴ ἡ πορεία ἀποτελεῖ τὸ κήρυγμά του. Καὶ ἄφησε τὰ καλά του πνευματικὰ τέκνα ἀφιερωμένα στὴν Ἐκκλησία ὡς ἔμπειρους ἐργάτες στὸν ἀμπελῶνα τοῦ Κυρίου. Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι ἀμέσως μετὰ τὴν κοίμησί του σύσσωμη ἡ Ἱεραρχία τῆς Κρήτης, χωρὶς καθυστέρησι, μὲ τὴ σύμφωνη γνώμη καὶ ἐπιθυμία κλήρου καὶ λαοῦ ὅλης τῆς ἐπαρχίας, ἐξέλεξε ὡς διάδοχό του τὸν Πρωτοσύγκελλο τῆς Μητροπόλεως καὶ πρῶτο πνευματικό του τέκνο, ποὺ τὸν ἀκολούθησε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ μέχρι τέλους, τὸν Ἀρχιμανδρίτη π. Κύριλλο Διαμαντάκη. Ἡ χαρὰ γιὰ τὴν ἐκλογὴ αὐτὴ καὶ οἱ πανηγυρισμοὶ τοῦ λαοῦ κατὰ τὴν ὑποδοχή του στὴ Μητρόπολι Ἱεραπύτνης εἶναι κάτι ἀνεπανάληπτο. Ἕνας πιστός, μὴν μπορῶντας νὰ συγκρατήση τὸν ἐνθουσιασμό του, ἐκδηλώθηκε καὶ εἶπε στὸ νέο Μητροπολίτη Κύριλλο: Σὲ καλὸ νὰ σοῦ βγῆ ἡ χαρὰ ποὺ μᾶς ἔδωσες μὲ τὴν ἐκλογή σου! Καὶ πίσω ἀπ’ αὐτὴ τὴ χαρὰ βρίσκεται ὁ μακαριστὸς Μητροπολίτης Εὐγένιος, τοῦ ὁποίου ἡ μνήμη ἂς εἶναι αἰωνία.

Εὐγενίου Ἀρχιερέως μνήμη Πρωτοπρεσβυτέρου Εὐαγγέλου Παχυγιαννάκη

νας ἀκόμη κρίκος πέρασε στήν ἀγέραστη ἁλυσίδα τῆς αἰωνιότητος. Δέν εἶναι ὁ τελευταῖος. Ἡ ἁλυσίδα τῆς ἱερωσύνης πλουτίζεται συνεχῶς, εἶναι ἀτέλευτος. Πρῶτος καί ἔσχατος εἶναι ὁ κατά τήν τάξιν Μελχισεδέκ Ἱερεύς εἰς τόν αἰώνα, ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός. Εἶναι ὁ Α καί ὁ Ω τοῦ ἱερατικοῦ χαρίσματος καί ἀξιώματος, πού ἀνοίγει καί κλείνει τήν χρυσή ἁλυσίδα τοῦ βασιλείου ἱερατεύματος καί τῆς ἱερατικῆς διακονίας: ὁ Ἀρχιερεύς, ὁ Διδάσκαλος, ὁ Προφήτης. Κι ἀνάμεσα στόν Πρῶτον καί τόν ἐν ταὐτῷ Ἔσχατον τῆς Ἱερατικῆς Τάξεως, οἱ ψυχές ὅλων αὐτῶν πού ἀξιώθηκαν νά περιβληθοῦν τό μέγα της Ἱερωσύνης ἀξίωμα. Εἶναι τά πρόσωπα ἐκείνων πού εἰσέρχονται στήν παρεμβολή τῆς παρατάξεως τοῦ Κυρίου, διά τῆς χάριτος τοῦ Παναγίου Πνεύματος καί φεύγουν στήν ὥρα τους. Ἡ κλίση ἀνταμώνεται μέ τήν κλήση κι ὕστερα ἀρχίζει ἡ σταυροφόρος διακονία ποὺ ὑφαίνει τόν πορφυρόχρωμο χιτώνα της. Ἡ ἀλήθεια συμπλέκεται μέ τήν ἱστορημένη μαρτυρία καί τό τέλος ἔρχεται, ὅταν κελεύσει ἡ θεία βουλή, γιά νά ἀρχίσει μιά νέα πορεία στὴν αἰωνία μνήμη τοῦ δικαιοκρίτου Κυρίου. «Μνήσθητι, Κύριε», λέμε, καί ὅλοι οἱ ἐργᾶτες τοῦ Ἀμπελῶνος εἶναι παρόντες. Ἔτσι πέρασε ἀπό τούτη τή ζωή στήν ἄλλη, σάν κρίκος πνευματέμφορος, πού τόν χρύσωσε ἡ ἀτίμητη ἁλουργίδα τῆς Ἀρχιερωσύνης, στήν ἀτέλειωτη ἁλυσίδα τῶν ἀπ’ αἰῶνος κεκοιμημένων ἀδελφῶν καί Πατέρων, ὁ μακαριστός, ἀείμνηστος καί πολύκλαυστος Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυρός Εὐγένιος. Ἔφυγε! δέν ἔφυγε∙ τόν πῆρε κοντά

Ἕ

Του Ἐκεῖνος πού ἔκρινε ὅτι ἔπρεπε νά τόν πάρει καὶ μὲ τὸν τρόπο ποὺ Ἐκείνος τόν κάλεσε, ἀθόρυβα, εὐθυτενῆ, ἀκμαῖο, στήν ὥρα του, ὅπως τό πωρικό τό διαλέγει ὁ νοικοκύρης στὸν καιρό ὥρα του. Ὁ Ἱεραπύτνης Εὐγένιος, ἀπέπνεε τό ἄρωμα τῆς εὐγένειας καί τῆς ἀρχοντιᾶς καί ἀρωμάτιζε τίς καρδιές ὅλων ὅσοι εἶχαν τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ νά συναναστρέφονται μαζί του. Ἦταν ἀπό τήν παλιά ἐκείνη στόφα τῶν Ἀρχιερέων τῆς Κρήτης πού κληρονόμησε ἀπό τόν ἀοίδιμο Μητροπολίτη Κρήτης κυρόν Εὐγένιο. Ἔζησε μαζί του, συναναστράφηκε μαζί του, τόν ἀντέγραψε σέ πολλά καί τόν εἶχε ὡς πρότυπο στήν ἀρχιερατική του διακονία. Φιλόξενος καί φιλάνθρωπος ἐπιζητοῦσε τή φιλανθρωπία ὡς τρόπον ζωῆς καί θωπεία ἀγάπης. Προσωπικά θά μείνουν ἀλησμόνητες οἱ συναντήσεις πού εἴχαμε, στὶς ἐπισκέψεις του στό φτωχικό μας, ἐνθαρρύνοντας τήν πρεσβυτέρα στό βάσανό της καί οἱ συζητήσεις πού κάναμε σέ θέματα λειτουργικῆς, κυρίως, φύσεως. Ὁ ἐναγώνιος σχολιασμός του ἦταν ἔκδηλος, γιά τήν ἔκπτωση πού παρατηρεῖται σήμερα σέ θέματα λειτουργικῆς τάξεως, τὴν ἐκκοσμίκευση πού εἰσέβαλε στήν Ἐκκλησία, τὴν κρίση πού διέρχεται ἡ οἰκογένεια, τὴν ἀλλοτρίωση, πού συνεχῶς ἐξαπλώνεται στήν τέλεση τῶν ἱερῶν μυστηρίων∙ ὅλα αὐτὰ συζητώντας τά ἁπλά, προσευχητικά, μετά τὸν ἑσπερινό ἐκεῖ, στήν ὄμορφη ἁπλωταριά Παναγίας τῆς Φανερωμένης, μέ τόν καθηγητή Μανώλη Λουκάκη. Οἱ προτάσεις πού ὑπέβαλε στήν Ἱερά Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης,

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

ὡς Πρεδρος τῆς Ἐπιτροπῆς, εἶναι ἐνδεικτικές τῆς ἀγωνίας τοῦ μακαριστοῦ Ἱεράρχου. Ἡ πληρότητα τῆς μελέτης, ἐπίσης, τοῦ ἀειμνήστου Εὐγενίου γιά «Τά Μυστήρια τοῦ Βαπτίσματος καί τοῦ Γάμου» καί ἡ πρότασή του νά ἐπανέλθουν στήν παλαιά τάξη, τελούμενα ἐντός τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ἐκφράζει τήν ἀγωνία του γιά «τό πνεῦμα ἐκκοσμικεύσεως, τό ὁποῖον ἔκπαλαι σταδιακῶς καὶ ἀνεπαισθήτως εἰσήρχετο καί διατελεῖ εἰσερχόμενον εἰς τήν ζωήν τῆς Ἐκκλησίας καί ἐπιδρᾶ εἰς τήν ἀλλοίωσιν τοῦ χαρακτῆρος τῆς λατρείας», ὅπως σημειώνει σέ Γράμμα του ὁ παναγιώτατος Οἰκουμενικός μας Πατριάρχης, κύριος Βαρθολομαῖος. Ἡ σπουδαία ἔκδοση τοῦ Ἀρχιερατικοῦ, «συνταχθέν ὑπό τοῦ Μητροπολίτου Τυρολόης καί Σερεντίου Παντελεήμονος, καθηγητοῦ Πανεπιστημίου» καί οἱ πολύτιμες ἐκδόσεις τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας, ὑπό τήν σοφήν καθοδήγησή του, μαρτυροῦν τό φιλοκαλικό πνεῦμα, τήν ἱστορική ἐμβρίθεια καί τό πάθος τοῦ μακαριστοῦ Ἱεράρχου, γιά τή διασφάλιση τῆς ἱστορικῆς μνήμης καί τῆς λατρευτικῆς καί λειτουργικῆς παραδόσεως τοῦ λαοῦ μας. Μέ τόν ἀείμνηστο Μητροπολίτη κυρόν Εὐγένιο, εἴχαμε τήν εὔνοια τῆς θείας προνοίας νά ἔχομε τόν ἴδιο πνευματικό πατέρα, τόν πατέρα Γρηγόριο Παπασωτηρίου, τοῦ Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου Τιμίου Προδρόμου, Μεταμορφώσεως Χαλκιδικῆς∙ νά ἔχομε ἀποφοιτήσει ἀπό τά ἴδια ἐκπαιδευτικά σχολεῖα, τήν Ἀνωτέρα Παιδαγωγική Ἀκαδημία Θεσσαλονίκης καί τήν Θεολογική Σχολή τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μέ καθηγητή τῆς Λειτουργικῆς, τόν ἀείμνηστο Ἰωάννη Φουντούλη καί, συνεπῶς, ὅταν σμίγαμε εἴχαμε κοινές ἐμπειρίες καί ἀναμνήσεις, γι’ αὐτό καί οἱ σκέψεις μας συγκλίνανε σέ ἀρκετὲς προτάσεις λειτουργικῆς ἀναγεννήσεως τῆς Ἐκκλησίας. Ἀλλά, ἐκεῖνο πού κράτησε μεταξύ μας ἀκέραιη τήν ἱερότητα τῆς φιλίας, ἦταν τό πνευ-

ματικό νῆμα πού μᾶς ἕνωνε κι αὐτό πρέπει νά τό καταθέσω ὡς ξεχωριστό παράδειγμα καί ὡς δίδαγμα. Ἦταν οἱ μοναδικές στιγμές πού ἕνωναν ἕναν Ἱεράρχη κι ἕναν ἁπλό Ἱερέα. Ἄλλες φορές ὁ ἱερέας γονατιστός νά ἐξομολογεῖται καί νά ζητάει συγχώρεση ἀπό τόν Ἐπίσκοπο, αὐτό πού θά ’λεγε κανείς πώς εἶναι τό φυσιολογικό. Καί ἄλλες φορές τό «ἀφύσικο» (;) πού ἔχει κι αὐτό τή θέση του στὴν Ἐκκλησία ἀνεξαρτήτως ἀξιωμάτων, γιά τίς ὄμορφες καί τίς ταπεινές καρδιές. Ὁ Δεσπότης νά γονατίζει ὡς δοῦλος μπροστά σ’ ἕναν ἀσήμαντο παπά, νά ἐξομολογεῖται καί νά ζητάει συγχώρεση! Αὐτό τό μεγαλεῖο τοῦ ἀπελθόντος, μακαριστοῦ Ἱεράρχου κυροῦ Εὐγενίου, αἰσθάνομαι χρέος νά τὸ καταθέσω, διασκεδάζοντας «βουλὰς ἐναντίας, κακοτρόπου ὑπαγωγῆς» καί προτρέποντας εἰς συγχώρεση. Κανένας δέν ἔχει τό δικαίωμα νά κρίνει ἤ νά κατακρίνει τόν ἄλλο, πολύ δέ περισσότερον ὅταν ὁ ἄλλος αὐτὸς, εἶναι περιβεβλημένος τό μέγα καί τίμιον τῆς ἱερωσύνης ὑπούργημα. Τό μόνο πού μένει ἀτακτοποίητο στή συνείδησή μου εἶναι ὅτι δέν μπόρεσα νά ἀνταποκριθῶ στήν κλήση του, λίγες ἡμέρες πρίν ἀπό τήν ἐκδημία του νά βρεθῶ κοντά του∙ κάτι πρέπει νά εἶχε προαισθανθεῖ. Παρά ταῦτα, αἰτοῦμαι ἐκ βαθέων συγχώρεση γι’ αὐτή μου τήν ὀλιγωρία, εὐχόμενος ἡ μνήμη τοῦ σεπτοῦ Ἱεράρχου καί φίλου ἀγαπημένου κυροῦ Εὐγενίου, νά εἶναι αἰωνία καί ἄληστος. Ἡ ἠρεμία καί ἡ γλυκύτητα τοῦ προσώπου του, ὡς κεκοιμημένου, πιστεύω, τήν ἐγγυῶνται. Σέ ὅλους μας τελειώνει ἡ θητεία. Πέφτομε καί σηκωνόμαστε συνεχῶς καί μακάρι νά μᾶς βρεῖ ἡ ἀρχαγγελική σάλπιγγα, ὅταν σαλπίσει, ὀρθίους! Μετὰ πολλοῦ σεβασμοῦ στὴν μνήμη τοῦ ἀειμνήστου Ἀρχιερέως Εὐγενίου, ὁ ἐλάχιστος ἐν Ἱερεῦσιν, π. Εὐάγγελος Παχυγιαννάκης

Ἡ προσωπικότητα τοῠ Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας Εὐγενίου

Γεωργίου Ἐ. Κρασανάκη, Ὁμοτίμου Καθηγητοῦ Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης

να ἀπὸ τὰ μεγάλα θέματα ἔρευνας τῆς σύγχρονης Ψυχολογίας εἶναι καὶ τὸ περὶ προσωπικότητας. Οἱ σχετικὲς περὶ αὐτῆς θεωρίες εἶναι πολλές. Ἀπὸ αὐτὲς ἄλλες συμφωνοῦν καὶ ἄλλες διαφωνοῦν μεταξύ τους. Συμβαίνει μάλιστα καὶ τὸ γεγονὸς μιὰ θεωρία νὰ ἀντιμάχεται κάποια ἄλλη. Παρὰ ταῦτα, ὑπάρχουν καὶ συγκλίνουσες συνθετικὲς ψυχολογικὲς θεωρίες, οἱ ὁποῖες γίνονται εὐκολότερα ἀποδεκτές. Σύμφωνα μὲ αὐτές, ἡ προσωπικότητα ὁρίζεται ὡς ἕνα δυναμικὸ ψυχοσωματικὸ ὅλο, ἀπαρτιζόμενο ἀπὸ ἔμφυτα καὶ ἀπὸ ἐπίκτητα χαρακτηριστικά. Κορμός της παραμένει πάντα ὁ χαρακτήρας, δηλαδὴ τὰ ἔμφυτα, σταθερὰ ἤ βραδέως μεταβαλλόμενα γνωρίσματα κάθε ἀτόμου, καὶ σῶμά της ἐκεῖνα ποὺ ἀπέκτησε τὸ ἄτομο καθ’ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς ζωῆς του. Πρόκειται γιὰ γνωρίσματα φύσεως γνωστικῆς, συναισθηματικῆς, βουλητικῆς, ἠθικῆς καὶ κοινωνικῆς, τὰ ὁποῖα στὸ σύνολό τους συγκροτοῦν αὐτὸ ποὺ ὀνομάζομε προσωπικότητα. Ἡ ἄποψη ὅτι προσωπικότητες εἶναι μόνο τὰ ὑπερέχοντα ἄτομα δὲν γίνεται ἀποδεκτή. Σήμερα πιστεύομε ὅτι κάθε πρόσωπο εἶναι καὶ προσωπικότητα, δηλαδὴ διαθέτει ἕνα σύνολο ψυχοσωματικῶν γνωρισμάτων, ποὺ τὸ κάνουν νὰ ὁμοιάζει μὲ ἄλλα πρόσωπα, ἀλλὰ καὶ νὰ διαφέρει ἀπὸ αὐτά. Ὡς ἄνθρωποι ὁμοιάζομε μεταξύ μας, ἀλλὰ καὶ διαφέρομε ὁ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλο. Προσωπικότητα καὶ ἀτομικότητα τείνουν νὰ θεωροῦνται ἔννοιες ταυτόσημες. Ὅσα εἶναι τὰ ἄτομα, τόσες εἶναι

Ἕ

καὶ οἱ προσωπικότητες. Ἡ διάγνωση μιᾶς προσωπικότητας μπορεῖ νὰ γίνει μὲ ἐπιστημονικὰ κριτήρια (παρατήρηση, συνέντευξη, ἐρωτηματολόγια, τέστ προβολικὰ ἢ νοημοσύνης κ.λπ.). Τὸ ἔργο αὐτὸ ἀναλαμβάνουν εἰδικοὶ ψυχολόγοι, οἱ ὁποῖοι ἐξετάζουν τὸ ἄτομο καὶ μελετοῦν τὶς ἱκανότητες, τὰ δημιουργήματα καὶ τὴν ὅλη συμπεριφορά του. Ὅταν, ὅμως, τὸ ἄτομο εἶναι ἀπόν, ἡ ἀξιολόγηση τῆς προσωπικότητάς του μπορεῖ νὰ στηριχθεῖ σὲ ὅσα στοιχεῖα περὶ αὐτοῦ μπορεῖ νὰ συγκεντρώσει ὁ ἐρευνητής. Αὐτὸ ἰσχύει καὶ στὴ δική μας περίπτωση. Καλούμαστε νὰ ἀξιολογήσουμε μιὰ προσωπικότητα, ποὺ ἔπαυσε νὰ ζεῖ ἀνάμεσά μας. Εἶναι ἡ προσωπικότητα τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καὶ Σητείας κυροῦ Εὐγενίου (Πολίτη), ὁ ὁποῖος ἀνεπαύθη ἐν Κυρίῳ τὴ 15-9-2016. Ποιὰ ἦταν, λοιπόν, ἡ προσωπικότητα αὐτή; Εἶχα τὴ χαρὰ νὰ γνωρίσω πολὺ καλὰ τὸν μακαριστὸ Εὐγένιο. Τὸν γνώρισα ὡς μαθητή, ὡς φοιτητή, ὡς μοναχό, ὡς ἱερομόναχο καὶ καθηγούμενο, καθὼς καὶ ὡς ἀρχιερέα. Παρακολούθησα μὲ ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον τὴν ἐξελικτική του πορεία σὲ πολλὰ στάδια τῆς ζωῆς του. Συμπορευθήκαμε καὶ συνεργασθήκαμε πολλὲς φορές. Ὑπῆρξε ὁ πνευματικός μου σύμβουλος καὶ ὑπῆρξα ἕνας ἀπὸ τοὺς πολλοὺς συνεργάτες τῆς Μητροπόλεώς του. Προσέφερα ὀλίγα καὶ ἔλαβα πολλὰ πνευματικὰ ἀγαθὰ ἀπὸ τὸν μακαριστὸ Γέροντα. Ἀλησμόνητες θὰ μοῦ μείνουν οἱ συζητήσεις 49

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

μας ἐπὶ ποικίλων πνευματικῶν θεμάτων. Ἰδιαίτερη ἐντύπωση μοῦ ἔκανε ἡ ἁπλότητά του καὶ ἡ ταπεινοφροσύνη του. Ἐκεῖνο ποὺ θεωροῦσε πρώτιστο καὶ τὸ ὑποστήριζε μὲ πάθος ἱεραποστολικὸ ἦταν τὸ συμφέρον τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ διαφωνίες καὶ οἱ ἔριδες τὸν πίκραιναν. Ἤθελε νὰ πνέει παντοῦ ὁ ἄνεμος τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας, καὶ νὰ διαλύει τὰ ποικίλα σκότη τὸ Φῶς τοῦ Χριστοῦ. Αὐτὰ ζητοῦσε ἀπὸ κάθε πιστὸ χριστιανὸ καὶ μάλιστα ἀπὸ τοὺς συνεργάτες του, κληρικοὺς καὶ λαϊκούς. Κοντά του εἶχε πάντα μιὰ μικρὴ ὁμάδα ἀπὸ ἐκλεκτὰ πρόσωπα· φερέλπιδες νέους θὰ τοὺς ἔλεγα. Ἦταν ὁ πατέρας τους καὶ αὐτοὶ ἦταν τὰ πνευματικά του παιδιά. Οἱ σχέσεις τους ἦταν ἁπλὲς καὶ ταπεινές. Στὰ πρόσωπά τους ἔβλεπε τὸ μέλλον ὄχι μόνο τῆς Μητροπόλεώς του, ἀλλὰ καὶ τῆς Ἐκκλησίας γενικότερα. Καὶ ἦταν προφητικός. Ἤδη τὴν ποιμαντορική του ράβδο κρατᾶ στὰ ἅγια χέρια του ἕνα ἀπὸ τὰ πνευματικὰ αὐτὰ τέκνα του, ὁ Ἱεραπύτνης καὶ Σητείας κ. Κύριλλος. Θεωρῶ ὅτι οἱ συνεργάτες του αὐτοὶ μποροῦν νὰ μᾶς δώσουν τὶς ἐγκυρότερες πληροφορίες περί τῆς προσωπικότητας τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Εὐγενίου. Ἀσφαλῶς θὰ μᾶς βεβαιώσουν ὅτι ὁ ταπεινὸς πνευματικός τους πατέρας δὲν ἔπαυσε ποτὲ νὰ ζεῖ ὡς πτωχὸς καὶ ἀκτήμων, μιμούμενος τὸν μακαριστὸ Γέροντά του Ἀρχιεπίσκοπο Κρήτης Εὐγένιο (Ψαλιδάκη), τοῦ ὁποίου ἔφερε ἐπαξίως τὸ ὄνομα. Ἀσφαλῶς θὰ μᾶς ποῦν πόσο ἐπιδέξια κρατοῦσε τὸ πηδάλιο τοῦ ἐπισκοπικοῦ του σκάφους, ξεπερνώντας τὰ καθημερινὰ ἐμπόδια καὶ φθάνοντας σὲ λιμάνια γαλήνια μὲ τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Θὰ μᾶς ἐπιβεβαιώσουν, σὺν τοῖς ἄλλοις, καὶ τὴν ἀμέριστη ἀγάπη του πρὸς τὸν Οἰκουμενικό μας Πατριάρχη καὶ τὴ Μητέρα Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ἡ Ψυχολογία μᾶς διδάσκει ὅτι κάθε ἄτομο διαθέτει μιὰ δέσμη γνωστικῶν λειτουργιῶν, οἱ ὁποῖες τὸ βοηθοῦν στὴν ἀντιμετώπιση τῶν ποικίλων προβλημάτων τοῦ βίου. Πρώτη σὲ δύναμη καὶ σπουδαιότητα, κυρίαρχη θὰ λέγαμε καλύτερα, τέτοια λειτουρ50

γία εἶναι ἡ νοημοσύνη ἤ εὐφυΐα. Νοῆμον ἤ εὐφυὲς θεωρεῖται τὸ ἄτομο ποὺ μπορεῖ νὰ ἀντιμετωπίζει γρήγορα καὶ ἐπιτυχῶς τὰ προβλήματα τῆς ζωῆς καὶ νὰ προσαρμόζεται εὐχερῶς στὶς ἑκάστοτε περιβαλλοντικὲς συνθῆκες. Χωρὶς τὴ λειτουργία αὐτὴ κάθε ἄλλη πνευματικὴ δραστηριότητα θὰ παρέμενε ἀτροφικὴ καὶ ἀνίσχυρη. Δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι ὁ μακαριστὸς Μητροπολίτης Εὐγένιος ἦταν ἄτομο εὐφυές. Ἄν συνέβαινε τὸ ἀντίθετο, δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ἀνταποκριθεῖ μὲ ἐπιτυχία στὶς πανεπιστημιακές του σπουδές, στὰ καθήκοντα τοῦ Καθηγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Γοργολαΐνι καὶ πολὺ περισσότερο τῆς Μητροπόλεώς του. Εἶμαι σὲ θέση νὰ βεβαιώσω ὅτι μὲ εὐφυὴ καὶ νοήμονα δράση ἔλυνε ὅλα τὰ προβλήματα τοῦ ποιμαντικοῦ ἔργου καὶ ἀντιμετώπιζε καρποφόρα πολλὰ καὶ δύσκολα ζητήματα διοίκησης. Ἦταν ὁ ἄγρυπνος φρουρὸς τοῦ λογικοῦ ποιμνίου, ποὺ τοῦ ἐνεπιστεύθη ὁ Κύριος. Μιὰ ἄλλη γνωστικὴ λειτουργία, τὴν ὁποία διέθετε ὁ μακαριστὸς Εὐγένιος σὲ ὑψηλὸ βαθμὸ ἦταν ἡ γλωσσικὴ κατάρτιση. Ὁ λόγος του, προφορικὸς ἤ γραπτός, ἦταν μεστὸς περιεχομένου, καλλιεπὴς καὶ ὀρθοεπής. Ὁμιλοῦσε καὶ κήρυττε τὸν Θεῖο Λόγο μὲ σαφήνεια καὶ θεολογικὴ πληρότητα. Ἦταν καὶ αὐτὸ ἕνα δεῖγμα τῆς ἄρτιας ἐπιστημονικῆς καὶ θεολογικῆς του κατάρτισης. Ἔτσι, ὁμιλῶν περὶ τοῦ Προσώπου τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἔλεγε ὅτι πρέπει «νὰ ἀποφεύγομε τὸν δοκητισμὸ καὶ τὸν μονοφυσιτισμό, τὶς πιὸ ὕπουλες καὶ ἐπικίνδυνες μορφὲς θεωρητικῆς ἐκφιλοσόφησης τῆς πίστεως». Ἐπίσης, ὁμιλῶν περὶ τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς ἱδρύσεως τῆς Ἐκκλησίας, ἔλεγε: «Ἄν ρωτήσει κανεὶς σήμερα τί εἶναι Ἐκκλησία, θὰ ἀκούσει διάφορες θεωρίες, ἀπόψεις φιλοσοφικές, ἀρνητικὰ σχόλια, παραπληροφόρηση τῆς ἱστορικῆς ἀλήθειας, συκοφαντίες γιὰ πρόσωπα καὶ πράγματα. Ἐλάχιστοι θὰ ὁμολογήσουν ὅτι Ἐκκλησία εἶναι ἡ ἀρχὴ τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ κόσμου. Γιατὶ ἡ Ἐκκλησία ἀρχίζει ἀπὸ ἐδῶ. Δηλαδὴ ἀπὸ τὴ χρονικὴ φα-

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

νέρωση τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ, ἀπὸ τὴ Γέννησή Του ὡς ἀνθρώπου, ὡς Θεανθρώπου, γιὰ νὰ γίνει Θεάνθρωπος κάθε ἄνθρωπος». Ὁ τομέας, ὅμως, στὸν ὁποῖο καταφανῶς ὑπερεῖχε, ἦταν ἐκεῖνος τῶν συναισθημάτων. Ὁ Εὐγένιος ἦταν ἄτομο εὐαίσθητο καὶ μάλιστα συναισθηματικὰ εὐάλωτο. Ἐβίωνε πολὺ ἔντονα εὐχάριστες καὶ δυσάρεστες καταστάσεις ὡς ἄτομο καὶ προπάντων ὡς ποιμενάρχης. Ἡ βαθιά του πίστη, ἐνισχυμένη ἀπὸ τὴν ἔμπρακτη ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ καὶ τὸν ἄνθρωπο, ἦταν ἔκδηλη στὸν ἐκκλησιαστικὸ καὶ τὸν πρακτικό του βίο. Ἦταν μιὰ ψυχὴ δο-

σης στὸν κοινωνικὸ χῶρο. Ὁ Εὐγένιος ἦταν ἔντονα κοινωνικοποιημένο ἄτομο. Ἀπὸ τὰ πρῶτα ἔτη τῆς μοναχικῆς του ζωῆς ἔμαθε νὰ πλησιάζει τὸν ἄνθρωπο καὶ νὰ τοῦ προσφέρει ὅ,τι χρήσιμο μποροῦσε. Ἰδιαίτερα ἀγαποῦσε τοὺς νέους. Τοὺς πρόσφερε ὄχι μόνο πνευματικὰ ἀγαθά, ἀλλὰ καὶ ὑλικά. Πολλοὶ καταξιωμένοι σήμερα ἐπιστήμονες καὶ κοινωνικοὶ ἐργάτες εὐεργετήθηκαν ἀπὸ αὐτὸν σὲ χρόνους μάλιστα χαλεπούς. Τὸ φιλάνθρωπο αὐτὸ ἔργο ἄρχισε ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Γοργολαΐνι καὶ συνεχίσθηκε μὲ μεγαλύτερη ἔνταση καὶ συχνότητα στὴν Ἱεράπετρα καὶ στὴ Σητεία. Γνώριζε τὸν τρόπον νὰ ἀσκεῖ ἕνα τέτοιο

σμένη καθ’ ὁλοκληρίαν στοὺς ἄλλους, μάλιστα δὲ στοὺς «ἐλαχίστους ἀδελφούς» μας. Ἀγαποῦσε καὶ ὑπηρετοῦσε πολλούς, χωρὶς νὰ κάνει συμβιβασμοὺς καὶ ἐκπτώσεις ἀπὸ τὸ θρησκευτικό του πιστεύω. Κοντὰ στοὺς πάσχοντες, πονοῦσε· κοντὰ στοὺς φτωχούς, ἔνιωθε πένης· κοντὰ στοὺς πληγωμένους, ἦταν θεραπευτὴς καὶ βοηθός. Ἡ ἐνδοστρεφὴς στάση τῆς ζωῆς του ἦταν ἔντονα φορτισμένη ἀπὸ ἀνώτερα συναισθήματα, μάλιστα δὲ μὲ ἐκεῖνα τοῦ ἀλτρουϊσμοῦ καὶ τῆς φιλανθρωπίας. Οἱ γνωστικὲς καὶ συναισθηματικὲς λειτουργίες τῆς ψυχῆς του εὕρισκαν πεδίο δρά-

ἔργο.Ἤξερε νὰ βοηθᾶ καὶ συγχρόνως νὰ παιδαγωγεῖ, γιατὶ δὲν ἦταν μόνο θεολόγος, ἀλλὰ καὶ πτυχιοῦχος ἱεροδιδάσκαλος. Ἄνετα θὰ μπορούσαμε νὰ τὸν χαρακτηρίσουμε ὡς ἕνα ἐπιτυχημένο χριστιανὸ παιδαγωγὸ μικρῶν καὶ μεγάλων. Ἀξίζει νὰ τονισθεῖ ὅτι ἡ ὅλη κοινωνικὴ συμπεριφορὰ τοῦ Εὐγενίου ἦταν ἄκρως ἠθική. Οἱ πράξεις του ἔφεραν πάντοτε ἔντονα τὴ σφραγίδα τῆς Χριστιανικῆς Ἠθικῆς. Ὁ ἴδιος ἦταν φύσει ἠθικός· ἕνας ἄνθρωπος αὐστηρῶν ἠθικῶν ἀρχῶν, τὶς ὁποῖες ἤθελε νὰ ἔχουν καὶ οἱ ἄνθρωποι τοῦ λογικοῦ του ποιμνίου. Ἡ ἀγάπη του πρὸς τοὺς ἀνθρώπους ἔφερε πάντο51

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

τε τὴ σφραγίδα τῆς χριστιανικῆς ἀγάπης καὶ ἀλληλεγγύης. Ἡ αὐστηρὴ κοινωνική του δράση μπορεῖ νὰ δυσαρεστοῦσε καμιὰ φορὰ ὁρισμένα πρόσωπα, ἀλλὰ ἱκανοποιοῦσε πάντα τοὺς περισσοτέρους. Κύριο γνώρισμα τῆς σχέσης του μὲ τοὺς συνανθρώπους του, πιστοὺς ἢ ἀπίστους, ἦταν ἡ εἰλικρίνεια. Ὁ Εὐγένιος δὲν φοροῦσε προσωπεῖον. Εἶχε πρόσωπο καθαρὸ καὶ συμπεριφορὰ ἀνυπόκριτη. Αὐτό, ἴσως, ἐνίοτε τὸν ἔκανε ἀντιπαθή, μάλιστα δὲ σὲ ἐκείνους ποὺ ἀρέσκονται στὶς κολακεῖες. Ἡ προσωπικότητα τοῦ μακαριστοῦ Εὐγενίου εἶχε καὶ ἕνα ἄλλο ζηλευτὸ γνώρισμα, ἐκεῖνο τῆς ἰσχυρῆς βούλησης. Ἀξιολογώντας τὶς ἑκάστοτε ἀνάγκες τοῦ ποιμνίου του, μποροῦσε νὰ θέτει ὑψηλοὺς σκοποὺς καὶ νὰ ἐργάζεται μὲ ζῆλο ἱεραποστολικὸ γιὰ τὴν ἐπίτευξή τους. Εἶναι καὶ αὐτὸ ἕνα γνώρισμα τοῦ ἱκανοῦ ἡγέτη, μάλιστα δὲ τοῦ καλοῦ ποιμενάρχη. Πολλὲς ἀπὸ τὶς μεγάλες ἐπιτυχίες του ὀφείλονται στὴν ἐπίμονη δράση του. Ἤξερε νὰ ὑψώνει μὲ θάρρος τὴ φωνή του πρὸς τοὺς ἀσκοῦντες ἐξουσία καὶ νὰ ἀπαιτεῖ τὴ δίκαιη ἱκανοποίηση τῶν αἰτημάτων του, πρὸς ὄφελος τοῦ λαοῦ. Αὐτὸ τὸ ξέρουν καὶ τὸ βεβαιώνουν πολλοί. Τὴν προσωπικότητα τοῦ μακαριστοῦ Εὐγενίου κοσμοῦσαν πολλὲς χριστιανικὲς ἀρετές· ἦταν τὰ περίλαμπρα διαμάντια τῆς ἁγίας ψυχῆς του. Ἀπὸ αὐτὲς ξεχωρίζω μία, τὴν ἀνεξικακία, γιὰ τὴν ὁποία ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης ἔγραψε: «Ἀρχὴ τῆς μακαρίας ἀνεξικακίας, ἐν πικρίᾳ καὶ ὀδύνῃ καταδέχεσθαι· μεσότης δέ, ἀλύπως ἐν ταύταις διακεῖσθαι». Δηλαδή, ἡ ἀρχὴ τῆς μακαρίας ἀνεξικακίας εἶναι τὸ νὰ γίνονται δεκτὲς οἱ ἀτιμίες μὲ ἐσωτερικὴ πικρία καὶ ὀδύνη, ἀλλὰ καὶ νὰ ἀντιμετωπίζονται χωρὶς λύπη. Πράγματι, ὁ μακαριστὸς Εὐγένιος ἦταν ἀνεξίκακος, μακρόθυμος, μὴ ἐκδικητικός. Ἀντιμετώπιζε τὶς σὲ βάρος του ἀδικίες καὶ ἀνάρμοστες συμπεριφορὲς χωρὶς πραγματικὴ λύπη, ἀλλὰ μὲ ἕνα εἶδος ἐνέκφραστης πικρίας καὶ μὲ ἕναν ἀνέκφραστο

πόνο. Ἤξερε νὰ συγχωρεῖ, μιμούμενος τὸν Κύριο, ποὺ συγχώρησε τοὺς σταυρωτές του, καὶ τοὺς ἁγίους, ποὺ συγχώρησαν τοὺς διῶκτες τους. Κανόνας τῆς ζωῆς του ἦταν ἡ συμβουλὴ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου : «Μηδενὶ κακὸν ἀντὶ κακοῦ ἀποδιδόντες» (Ρωμ.ιβ΄17). Στὴν ἁγία ψυχή του χωροῦσαν ὅλοι, ἀκόμα καὶ ἐκεῖνοι ποὺ τὸν πίκραναν ἤ τὸν ἔβλαψαν. Ἔδειχνε ἔμπρακτα τὴν ἀγάπη του πρὸς πάντας. Αὐτὸς ὁ ἔμπρακτος ἀγαπητικὸς ἡρωισμὸς τοῦ ἔφερνε ψυχικὴ γαλήνη, τὴν ὁποία ἐν συνεχείᾳ μετέδιδε στοὺς γύρω του, κληρικοὺς καὶ λαϊκούς. Ἀξίζει νὰ τονίσουμε ὅτι ὁ μακαριστὸς Εὐγένιος, ὅπως προείπαμε, εἶχε καὶ πτυχίο ἱεροδιδασκάλου. Ἡ ψυχοπαιδαγωγική του κατάρτιση τὸν ἔφερνε πολὺ κοντὰ στὰ παιδιά, τὰ ὁποῖα ὑπεραγαποῦσε, τὰ δίδασκε καὶ τὰ φρονημάτιζε μὲ ἕνα ἰδιαίτερο παιδαγωγικὸ τάκτ. Σὲ μήνυμά του ἐπὶ τῇ ἐνάρξει τοῦ νέου σχολικοῦ ἔτους 2015-2016 ἔλεγε στὰ παιδιά: «Νὰ καλλιεργήσετε τὴν αὐτογνωσία, τὴν κριτικὴ σκέψη, τὸ κοινοτικό-συλλογικὸ πνεῦμα· νὰ ἀναπτύξετε ἀξίες καὶ ἀρετές, ὅπως εἶναι ἡ συνεργασία, ἡ ἀλληλεγγύη καὶ ὁ ἀλληλοσεβασμός». Ὁμιλοῦσε ὡς ἕνας σύγχρονος ψυχοπαιδαγωγός, ὡς ἕνας πνευματικὸς πατέρας μὲ πλούσια παιδαγωγικὴ κατάρτιση. Ἔμπρακτη ἀπόδειξη τῆς ἀγάπης του πρὸς τὰ παιδιὰ ἦταν καὶ ἡ ἔκδοση καὶ κυκλοφορία δύο εἰδικῶν διμηνιαίων φυλλαδίων μὲ τίτλους: «Νεανικὰ Ἀγκυροβολήματα» καὶ «Κοντὰ στὸν Χριστό». Τὰ δημοσιευόμενα στὰ φυλλάδια αὐτὰ κείμενα, γραμμένα ἀπὸ συγγραφεῖς μὲ παιδαγωγικὴ κατάρτιση καὶ ἀγάπη πρὸς τοὺς νέους, ὑπῆρξαν ἄκρως διδακτικὰ καὶ μάλιστα ψυχοφελῆ. Κλείνοντας τὸ κείμενο αὐτό, ὀφείλομε νὰ τονίσουμε ὅτι μὲσα σὲ ὀλίγες σελίδες δὲν μπορεῖ νὰ χωρέσει μιὰ μεγάλη προσωπικότητα, ὅπως ἐκείνη τοῦ μακαριστοῦ Εὐγενίου. Ὅσα ἀναφέραμε γι’ αὐτήν, πρέπει νὰ θεωρηθοῦν ὡς ἕνα μικρὸ μνημόσυνο στὴν ἱερὴ μνήμη του.

Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυρός Εὐγένιος

Ἰωάννου Γ. Τσερεβελάκη, Θεολόγου-Φιλολόγου

έν ἔχει περάσει οὔτε χρόνος ἀπό τήν ἐκδημία τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτη Πέτρας καί Χερρονήσου κυροῦ Νεκταρίου καί ἡ Ἐκκλησία Κρήτης χάνει ἐντελῶς ἀδόκητα ἕναν ἀκόμη ἀξιόλογο ἱεράρχη: τόν Μητροπολίτη Ἱεραπύτνης καί Σητείας Εὐγένιο. Δύο ἱεράρχες μέ πολυσχιδές καί πολύτιμο ἔργο γιά τό λαό τῶν ἐπαρχιῶν τους ἄφησαν τόν κόσμο αὐτό κι ἔφυγαν γιά τήν αἰωνιότητα, κοντά στό Θεό πού λάτρεψαν καί Τοῦ ἀφιερώθηκαν ψυχικά καί σωματικά. Δύο ἱεράρχες σχεδόν συνομήλικοι, Ἡρακλειῶτες ἀμφότεροι στήν καταγωγή, πού πολλά εἶχαν νά προσφέρουν ἀκόμη στήν Ἐκκλησία τῆς Κρήτης, ἔφυγαν ἀπό κοντά μας, ὑπενθυμίζοντας μέ τήν κοίμησή τους τά λόγια τοῦ Χριστοῦ: «Γρηγορεῖτε,ὅτι οὐκ οἴδατε ποίᾳ ἡμέρᾳ ὁ κύριος ὑμῶν ἔρχεται» (Ματθ. 24,42). Ἐνῶ ὅμως ἡ κοίμηση τοῦ Νεκταρίου ἦταν ἀποτέλεσμα μιᾶς ἀσθένειας πού εἶχε διάρκεια καί, ὡς ἐκ τούτου, οἱ περί αὐτόν ἦταν προετοιμασμένοι, ἡ αἰφνιδιαστική καί ἀδόκητη κοίμηση τοῦ Εὐγενίου ἄφησε τούς πάντες ἄφωνους, δίχως νά μποροῦν νά πιστέψουν ὅτι ὁ μέχρι πρότινος ἀκούραστος, χαμογελαστός καί εὐγενικός ἱεράρχης θά κεῖται σήμερα ἄπνους, ἀναμένοντας τήν ὥρα πού ἡ κρητική γῆ θά τόν δεχτεῖ στά σπλάγχνα της. Ὅσοι γνώρισαν τόν μακαριστό ἱεράρχη καί τό ἔργο του ἔχουν πολλά νά ποῦν γιά ἐκεῖνον. Ἀπό τό 1994 πού ἐπελέγη Μητροπολίτης Ἱερα-

πύτνης καί Σητείας ἕως τήν ἡμέρα τῆς πρός Κύριον ἐκδημίας του (15-09-2016) ἐργάστηκε μέ ὅλες του τίς δυνάμεις γιά τό καλό του ποιμνίου τό ὁποῖο τοῦ ἐμπιστεύθηκε ἡ Ἐκκλησία. Ἀνέπτυξε πλούσιο φιλανθρωπικό ἔργο, ἐνισχύοντας ἰδιαίτερα τό Νοσοκομεῖο τῆς Ἱεράπετρας καί τόν ἀγώνα γιά νά μήν κλείσει, τόν Ἐρυθρό Σταυρό καί τό Κοινωνικό Παντοπωλεῖο, καθώς καί ἄλλους κοινωνικούς φορεῖς. Μέριμνά του ἦταν ὁ ἄνθρωπος ὡς τό θεῖο δημιούργημα, γιά τό ὁποῖο σαρκώθηκε καί σταυρώθηκε ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Στίς βασικές του προτεραιότητες ἦταν καί οἱ νέοι. Σκοπός του ἦταν γνήσια ἡ ὀρθόδοξη διδασκαλία καί παράδοση νά φτάσει στά αὐτιά καί νά μπεῖ στίς καρδιές τῶν νέων, ἐπειδή πίστευε ὅτι ἡ παράδοση τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι τό πιό σταθερό βάθρο ἐπί τοῦ ὁποίου μπορεῖ νά στηριχθεῖ ὁ νέος, μέσα σέ ἕνα κόσμο παγκοσμιοποιημένο καί μιά κοινωνία πολυπολιτισμική. Ὁ μακαριστός ἱεράρχης διέθετε μιά πλούσια καί βαθιά θεολογική παιδεία καί ἀγαποῦσε πολύ τό ἡσυχαστικό πνεῦμα. Ὡστόσο, αὐτό δέν τόν ἀπέκοπτε ἀπό τά προβλήματα τοῦ σήμερα, τά ὁποῖα ἀντιμετώπιζε μέ καθαρή θεολογική σκέψη καί μέ γνήσιο ὀρθόδοξο φρόνημα καί ἦθος. Ἀγαποῦσε, ὅπως ὁ ἀπόστολος Παῦλος, μέ πάθος τό Χριστό καί τήν Ἐκκλησία Του, γιά τήν ὁποία ἀγωνιζόταν μέ ὅλες του τίς δυνάμεις. Ἀπό τήν ἀγάπη του αὐτή ξεκινοῦσε καί ἡ ἀγάπη καί τό ἐνδιαφέρον του πρός

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

τόν πάσχοντα ἄνθρωπο, γιά τοῦ ὁποίου τήν πνευματική ἀναγέννηση ἐργαζόταν ἀδιάκοπα. Γράφει σέ μιά ἀπό τίς ἐμπνευσμένες ἐγκυκλίους του: «Ὁ ἄνθρωπος πού πιστεύει καί ἀποδέχεται τήν πνευματική του ἀναγέννηση, μπολιάζεται μέ τήν Ἀλήθεια, πού εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Ἀμέσως ζεῖ μέσα στόν ἴδιο χῶρο καί μέ ὅλους μαζί σέ κάθε γιορτή τῆς Ἐκκλησίας μας τό παρελθόν καί τό μέλλον ὡς ἕνα διαρκές καί συνεχόμενο παρόν. […]. Ἔτσι στίς γιορτές ἔχουμε συλλογικότητα, ἀμιγή πολλαπλότητα προσώπων καί πράξε-

Ἰανουάριος-Φεβρουάριος 2012, σ. 3-4). Ὁ Εὐγένιος ἦταν ἱεράρχης βαθιά ἀφοσιωμένος στό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο. Πίστευε στήν ἀξία τοῦ πατριαρχικοῦ θεσμοῦ καί ὑπερασπιζόταν τή σχέση τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης μέ τό Πατριαρχεῖο, τήν ὁποία θεωροῦσε μεγάλη εὐλογία. Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι ὅλες οἱ ἐγκύκλιοι τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη καθώς καί ὅλα τά γεγονότα τά ἀφορώντα τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο δημοσιεύονταν στό περιοδικό «ΑΓΚΥΡΑ ΕΛΠΙΔΟΣ» τῆς Μητροπόλεώς του. Ὑπῆρξεν ἀκό-

ων, πού συνυπάρχουν μέ τόν συμβολισμό, ὁ ὁποῖος τελικά καταλήγει στό ὄντως «εἶναι», στόν ἱερό δεσμό τῆς ἀγάπης, τῆς ἀλληλοπεριχώρησης Θεοῦ καί ἀνθρώπου, γιατί ὁ δεσμός γίνεται πλέον θεσμός καί μάλιστα ἱερός. Αὐτούς τούς θεσμούς καί τίς ἀξίες ὀφείλουμε ὅλοι νά ἐπανεύρουμε στήν προσωπική μας σχέση πρῶτα μέ τόν οὐράνιο Θεό καί Πατέρα καί ὕστερα μέ τόν συνάνθρωπο, τόν πάσχοντα, τόν πλησίον, τόν συγγενή, τόν φίλο» (περιοδ. Ἄγκυρα Ἐλπίδος τῆς Ἱ. Μ. Ἱεραπύτνης καί Σητείας, περίοδος Β΄, τεῦχος 66,

μη ἐξαίρετος λειτουργός, ἀρχιερέας πού ἀγαποῦσε τήν ἐκκλησιαστική εὐταξία καί τήν εὐπρέπεια τῶν ναῶν, ἐνῶ ἐργάστηκε γιά τή θεολογική καί ποιμαντική κατάρτιση τῶν ἱερέων τῆς ἐπαρχίας του, ὀργανώνοντας ἱερατικές συνάξεις στίς ὁποῖες μιλοῦσε ὁ ἴδιος ἤ ἄλλοι ἐκλεκτοί ὁμιλητές. Ἀμέριστο ἦταν τό ἐνδιαφέρον του καί γιά τήν καλή βυζαντινή μουσική, γιά τή διάδοση τῆς ὁποίας ἐργάστηκε στηρίζοντας τή Σχολή Βυζαντινῆς Μουσικῆς «Ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Κρήτης». Ἀναφέρθηκε ἤδη τό περιοδικό «ΑΓΚΥΡΑ

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

ΕΛΠΙΔΟΣ», τοῦ ὁποίου ὑπεύθυνος, ἐκδότης καί διευθυντής ἦταν ὁ μακαριστός Εὐγένιος. Πρόκειται γιά ἕνα ἀπό τά καλύτερα ἐκκλησιαστικά περιοδικά, μέ πολλές καί πρωτότυπες θεολογικές, κοινωνικές, ἱστορικές, αἰσθητικές κ.ἄ. μελέτες καί ἐργασίες ἀπό ἐκλεκτούς συγγραφεῖς. Ὡς ἄνθρωπος ὁ Εὐγένιος ἦταν αὐτό πού ἔλεγε τό ὄνομά του: μιά εὐγενική καί ἤρεμη παρουσία, πού ἤξερε νά κινεῖται μέ διάκριση: μέ τήν ἀγάπη ἀλλά καί μέ τήν αὐστηρή δικαιοσύνη, ὅπου αὐτό ἦταν ἀπαιτητό. Προ-

Ὁ μακαριστός ἱεράρχης διέθετε μιά πλούσια καί βαθιά θεολογική παιδεία καί ἀγαποῦσε πολύ τό ἡσυχαστικό πνεῦμα. Ὡστόσο, αὐτό δέν τόν ἀπέκοπτε ἀπό τά προβλήματα τοῦ σήμερα, τά ὁποῖα ἀντιμετώπιζε μέ καθαρή θεολογική σκέψη καί μέ γνήσιο ὀρθόδοξο φρόνημα καί ἦθος. σωπικά τόν γνώρισα, ὅταν ἦταν ἡγούμενος στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Γεωργίου Γοργολαΐνι, δίπλα στόν τόπο καταγωγῆς μου, τίς Κάτω Ἀσίτες, καί ἔκτοτε συνδεθήκαμε μέ δεσμούς φιλίας καί ἀμοιβαίου σεβασμοῦ. Ἦταν ὁ ἄνθρωπος πού ἐργάστηκε καί πέτυχε ὄχι μόνο τήν ἀνακαίνιση τοῦ μοναστηριοῦ, ἀλλά προπάντων τήν παρουσία ἐκεῖ πολλῶν νέων ἀνθρώπων ὄχι μόνο ἀπό τίς Ἀσίτες ἀλλά καί ἀπό ἄλλα κοντινά χωριά καί ἀπό τό Ἡράκλειο. Ὅποιος ἐπισκεπτόταν τό μοναστήρι τά ἀπογεύματα ἔβλεπε πάντοτε στό ἀναλόγιο νέους

νά διαβάζουν ἤ νά ψάλλουν στίς ἀκολουθίες. Ὁ Εὐγένιος ὅμως ἐνδιαφερόταν καί γιά τήν πρόοδο τῶν νέων αὐτῶν καί γιά τό λόγο αὐτό ἐπισκεπτόταν τό Γυμνάσιο Ἁγίου Μύρωνος, ὅπου φοιτοῦσαν, καί μέ πατρικό ἐνδιαφέρον ρωτοῦσε τούς ἐκπαιδευτικούς (μέ τούς ὁποίους μάλιστα εἶχε καί συνεργασία) γιά τήν πρόοδό τους. Πολλές φορές μάλιστα βοηθοῦσε τούς ἀδύνατους μαθητές στά μαθήματά τους, ἀφιλοκερδῶς πάντοτε. Ἀπό τή σχέση αὐτή προῆλθαν καί κάποιες ἱερατικές κλίσεις, ὅπως αὐτή τοῦ Πρωτοσυγκέλλου τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας, Ἀρχιμανδρίτη κ. Κυρίλλου Διαμαντάκη. Ἐπί τῶν ἡμερῶν του στήν ἡγουμενία, τό μοναστήρι γνώρισε μέρες ἀληθινῆς ἀναγέννησης, ἀφοῦ κάθε Κυριακή ἑκατοντάδες ἦταν οἱ ἄνθρωποι ἀπό τά κοντινά χωριά καί ἀπό τό Ἡράκλειο πού ἐκκλησιάζονταν ἐκεῖ. Δέν εἶναι δέ παράδοξο πού καί σήμερα στό μοναστήρι ἄξιος ἡγούμενος εἶναι ἕνα ἀπό τά πνευματικά του παιδιά, ὁ ἀρχιμανδρίτης π. Ἀρσένιος. «Τελευτήσαντος ἀνδρός δικαίου οὐκ ὄλλυται ἐλπίς» (Παροιμ. 11,7), λέγει ἡ Γραφή (Παροιμ. 11,7). Ὁ Εὐγένιος ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο αὐτό αἰφνιδίως, ἀλλά ἔφυγε ὡς δίκαιος καί γιά τοῦτο ὡς χριστιανοί ἔχουμε τήν ἐλπίδα τῆς αἰωνιότητας. Ὁ ἴδιος πολλές φορές εἶχε ἀναγνώσει τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα τῆς ἐξοδίου ἀκολουθίας, ὅπου ὁ Χριστός διαβεβαιώνει ὅτι «ἔρχεται ὥρα ἐν ᾗ πάντες οἱ ἐν τοῖς μνημείοις ἀκούσονται τῆς φωνῆς αὐτοῦ καὶ ἐκπορεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιήσαντες εἰς ἀνάστασιν ζωῆς». Μ’ αὐτή τήν πίστη καί τή βεβαιότητα ἡ Ἐκκλησία τῆς Κρήτης, κλῆρος καί λαός, θά δώσει τόν τελευταῖο ἀσπασμό στό μακαριστό Μητροπολίτη Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυρό Εὐγένιο καί θά συνοδεύσει τό σκήνωμά του στήν τελευταία του κατοικία. Ἄς εἶναι ἡ μνήμη τοῦ αἰωνία!

Ἡ γνωριμία μου μέ τόν ἀοίδιμο Μητροπολίτη Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυρόν Εὐγένιον, τόν φιλομόναχο καί φιλοαθωνίτη

Ἀντωνίου Ἐ. Στιβακτάκη, Συν/χου ἐκπαιδευτικοῦ-συγγραφέως

όν ἀοίδιμο Μητροπολίτη Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυρόν Εὐγένιον Πολίτη γνώρισα περί τό τέλος τῆς δεκαετίας τοῦ 1970 στό Ἡράκλειο, στήν ἀρχοντική κατοικία τοῦ γνωστοῦ Ἡρακλειώτη μακαριστοῦ Κωνσταντίνου Καφάτου στήν ὁδό Δαιδάλου, ὅπου μαζευόμασταν τότε μιά εὐάριθμη ὁμάδα νέων ἀνθρώπων πού μᾶς ἕνωνε ἡ ἀγάπη στόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό καί ἡ ἀπόφαση νά ἀγωνισθοῦμε, ἕκαστος κατά τήν κλήση, τή θέληση καί τή δύναμή του, νά Tόν πλησιάσουμε καί νά αἰσθανθοῦμε τήν ἀγάπη Του καί τή ζωντανή παρουσία Του!! Εἴχαμε ὅλοι κοινόν τρόπο σκέψης, κοινά ἰδανικά, ἑνότητα, ἰσορροπία καί ἀφοσίωση στήν Ἁγία Ἐκκλησία μας, στήν καθ᾿ ἡμᾶς Ἀνατολή, ἡ ὁποία ὑπῆρξε ἀνέκαθεν τό μεθόριον μεταξύ Ἀνατολῆς καί Δύσεως, πληρώνοντας συνήθως μεγάλο τίμημα, μετουσιώνοντάς το σέ εὐλογία καί Ἁγιότητα!! Ἀπ᾿ ὅ,τι θυμᾶμαι, ὁ μακαριστός γεροΚαφᾶτος μᾶς ἔλεγε συχνά πολύ συγκινημένος ὅτι πρέπει «πάσῃ θυσίᾳ» νά συμπορευθοῦμε μέ τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό ἀπό τόν Κῆπο τῆς Γεθσημανῆ ὥς τό Πραιτώριον, ἀπό τό Πραιτώριον ὥς τόν Γολγοθᾶ καί ἀπό τόν Γολγοθᾶ ὥς τήν Ἀνάσταση!! Κι ἄν ἀμελήσουμε καί χάσουμε ἔστω καί μιά διαδρομή ἤ τή διαβοῦμε πλημμελῶς, τότε θά ἔχομε χάσει τά πάντα! Ἀνάμεσα σέ αὐτούς τούς νέους ξεχώριζε μέ τή λιτή, δωρική, εὐγενική παρουσία του ἕνας νεαρός θεολόγος, ἀπόφοιτος τῆς Θεολο-

γικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στό ὁποῖο εἶχε διατελέσει καί ἐπιστημονικός συνεργάτης στήν ἕδρα τοῦ Κανονικοῦ Δίκαιου καί τῆς Ποιμαντικῆς. Στό πρόσωπό του ἀναγνωρίζαμε τόν ἐν Χριστῷ ἀδερφό καί φίλο, στόν ὁποῖο θά μπορούσαμε νά στηρίξουμε τή δική μας προσπάθεια γιά νά προχωρήσουμε καί νά γίνουμε ἀποτελεσματικοί στόν πνευματικό μας ἀγώνα. Ἦταν ὁ Μιχάλης Πολίτης, ὁ ὁποῖος ἑτοιμαζόταν νά ἀφήσει τή θέση πού κατεῖχε στό Πανεπιστήμιο μέ ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται, γιά νά ἐνδυθεῖ τό μοναχικό ράσο καί νά ἀφιερωθεῖ ἀπολύτως, χωρίς φραγμούς καί ὅρια στόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό. Ὅταν τό ἀπόγευμα τῆς 3ης Φεβρουαρίου 1980 ἑτοιμαζόμουν νά ταξιδέψω ἀπό τό Ἡράκλειο στόν Πειραιά καί ἀπό ἐκεῖ στήν Τρίπολη γιά νά παρουσιαστῶ στόν στρατό, μεταξύ τῶν φίλων καί τῶν ἐν Χριστῷ ἀδελφῶν πού ἦλθαν στό λιμάνι νά μέ χαιρετήσουν ἦταν καί ἐκεῖνος, λαϊκός ἀκόμα, ὁ ὁποῖος μέ πλησίασε καί μέ τήν ὀλίγον «βραχνή» φωνή του μοῦ εἶπε: «Ἀντώνη, καλή θητεία, νά εἶναι μαζί σου ὁ Θεός καί νά σέ βοηθήσει νά ἐξέλθεις ἀλώβητος καί ὠφελημένος πνευματικά ἀπό αὐτήν τήν περίοδο τῆς ζωῆς σου. Οἱ προσευχές μας θά σέ συνοδεύουν»! Συγκινήθηκα πολύ ἀπό τήν παρουσία τους ἐκεῖ καί ὁμολογῶ ὅτι καθ᾿ ὅλη τή διάρκεια τῆς πολύμηνης στρατιωτικῆς μου θητείας αἰσθανόμουν πάντοτε ἔντονη τή δύναμη, τή γλυκύτητα καί τήν ἀποτελεσματικότητα αὐτῶν

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

τῶν προσευχῶν τῶν ἀγαπητῶν ἐν Χριστῷ ἀδελφῶν. Ὅταν ὁλοκλήρωσα τή στρατιωτική μου θητεία, ὁ Μιχάλης Πολίτης εἶχε ἤδη καρεῖ μοναχός στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Γεωργίου Ἐπανωσήφη καί ἔλαβε τό τόσο οἰκεῖο καί συγκινησιακά φορτισμένο γιά τήν Ἀποστολική Ἐκκλησία τῆς Κρήτης ὄνομα Εὐγένιος. Δηλαδή εἶχε προσέλθει ἑκουσίως καί «στρατεύθηκε» σέ μιά ἰσόβια θητεία ἀφοσίωσης στόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό καί τήν Ἁγία Ἐκκλησία Του. Ἀργότερα κατεστάθη Καθηγούμενος στό ἱστορικό Μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Γοργολαΐνι, τό ὁποῖο ἀνακαίνισε κτηριακά καί ἀναγέννησε πνευματικά, καθιστώντας το πνευματικό καταφύγιο δεκάδων ψυχῶν, δεκάδων πνευματικῶν τέκνων του, τά ὁποῖα καθοδηγοῦσε μέ διάκριση, ἀκρίβεια, σταθερότητα, πειστικότητα, ὑπομονή, ἀγάπη, καί πνευματική ἀποτελεσματικότητα. Ἕνας ἐξ αὐτῶν ἤμουν κι ἐγώ. Τό Γοργολαΐνι ἔγινε γιά μένα σημεῖο πνευματικῆς ἀναφορᾶς, πνευματικῆς καταφυγῆς καί πνευματικῆς ἐπιγνώσεως. Πάνω στό ἱερόν Ἐπιτραχήλιον τοῦ Καθηγουμένου καί Πνευματικοῦ Εὐγενίου ἐναπέθετα ὅλες τίς σκέψεις μου, ὅλους τούς λογισμούς μου, ὅλα τά προβλήματά μου, ὅλες τίς πράξεις μου, ὅλες τίς ἁμαρτίες μου, ἀλλά καί τίς ἐλπίδες μου γιά πνευματική ἀνακαίνιση καί ἀναγεννήση. Καί ὑπῆρξε γιά μένα πνευματικός ὁδηγός καί φωστήρας «ἐν αὐχμηρῷ τόπῳ».

Ἦταν αὐτός πού γνώριζε τόν καλό καί κυρίως τόν κακό ἑαυτό μου. Αὐτός πού γνώριζε τίς μύχιες σκέψεις μου, τούς λογισμούς μου, τά «πάθη» πού ἦταν τροχοπέδη γιά τήν πνευματική μου πρόοδο καί τόν ἐξαγνισμό τῆς ψυχῆς μου. Καί ἦταν αὐτός πού μέ προσανατόλισε καί μέ ὁδήγησε σέ μιά ἰσόβεια πορεία πνευματικῆς ζωῆς, μέ ὑψηλούς πνευματικούς στόχους, πού ἀκόμη ἰχνηλατῶ καί ἀκόμη ἀγωνίζομαι νά φθάσω!! Πράγματι, τό Γοργολαΐνι ἦταν ἀπό τότε μιά ζεστή πνευματική φωλιά, ἕνα ἀσφαλές πνευματικό καταφύγιο, στό ὁποῖο ἔφθαναν δεκάδες ἄνθρωποι ἀναζητώντας τή γαλήνη, τήν εἰρήνη καί τήν ἀγάπη τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ μέ μεσίτη καί πνευματικό ὁδηγό τόν Καθηγούμενο Εὐγένιο. Ἄνθρωποι, κυρίως νέοι, ἀλλά καί ὅλων των ἡλικιῶν, ἀναπαύονταν πνευματικά στό Γοργολαΐνι κατά τή διάρκεια τῶν κατανυκτικῶν Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, κατά τή διάρκεια τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως, ἀκόμη καί κατά τή διάρκεια τῶν πνευματικῶν συναθροίσεων στό Ἀρχονταρίκι ἤ καί μέ μόνη τήν ἐπίσκεψή τους στό Μοναστήρι, μέ τό προσκύνημά τους στό ἱστορικό Καθολικό καί τήν περιδιάβασή τους στόν περίβολο τῆς Μονῆς. Ἰδιαίτερα κατανυκτικές ἦταν οἱ πολλές ἀγρυπνίες πού γίνονταν καθ᾿ ὅλη τή διάρκεια τοῦ ἔτους μέ τό ἁγιορείτικο τυπικό, στίς ὁποῖες κυριαρχοῦσαν ἡ κατανυκτική παρουσία τοῦ Καθηγουμένου καί Λειτουργοῦ Εὐγενίου, τοῦ καλλικέλαδου βυζαντινοῦ Ἱερο57

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

ψάλτου Νικολάου Ἰ. Δασκαλάκη καί τῶν «σύν αὐτῷ», κατά τή Μεγάλη Τεσσαρακοστή τοῦ Ὁσιολογιώτατου Μοναχοῦ Συμεών Σταυρονικητιανοῦ, καί φυσικά ἡ παρουσία τῶν πιστῶν πού συμμετεῖχαν μέ εὐλάβεια καί κατάνυξη, κάποιες φορές δακρύρροη κατάνυξη, στά τελούμενα. Ὅταν ὁ Καθηγούμενος Εὐγένιος ἐξελέγη Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας αἰσθάνθηκα ἔντονα τό συναίσθημα τῆς χαρμολύπης. Αἰσθάνθηκα χαρά, γιατί θά ἀναλάμβανε νά ποιμάνει τόν λαό μιᾶς ὁλόκληρης Ἐπαρχίας ἕνας ἔμπειρος πνευματικός ποιμήν, πού ἦταν ἱκανός νά τόν «ἐνεργοποιήσει» πνευματικά καί νά τόν ὁδηγήσει κοντά στόν Θεό. Λύπη, γιατί θά ἄφηνε τό Γοργολαΐνι καί συγχρόνως γιατί «ἔβλεπα» ὅτι ἡ ἐπικοινωνία μας στή «μακρυνή» γιά μένα Ἱεράπετρα δέν θά ἦταν συχνή. Βέβαια, φεύγοντας, ἄφησε στό Γοργολαΐνι ἄξιο διάδοχό του τόν γλυκύτατον Ἱερομόναχο Ἀρσένιο, ὁ ὁποῖος συνεχίζει ἀπό τότε τό ἔργο του μέ αὐταπάρνηση στά ἴδια βήματα καί στίς ἴδιες πνευματικές ἀρχές πού εἶχε ὁ Γέροντάς του. Ἔκτοτε ὅλα τά πνευματικά του παιδιά διατηρούσαμε ἐπικοινωνία μέ τόν Μητροπολίτη Εὐγένιο. Πάντα μᾶς δεχόταν στό Ἐπισκοπεῖο στή Ἱεράπετρα μέ πατρική ἀγάπη καί εἶχε πάντα χρόνο!! νά μᾶς δεῖ, νά μᾶς ἐξομολογήσει καί νά μᾶς δώσει τήν εὐχή του. Δυστυχῶς, οἱ δικές μου ἐπισκέψεις ἀραίωσαν καί σιγά σιγά ἐπισκεπτόμουν τήν Ἱεράπετρα μιά ἤ δυό φορές τό χρόνο!! Εὐτυχῶς πού ὁ ἴδιος μοῦ εἶπε, ἄν ἀναπαύομαι, νά ἔχω πνευματικό τόν π. Ἀρσένιο στό Γοργολαΐνι κι ἔτσι δέ διακόπηκε οὔτε μειώθηκε ἡ πνευματική μου προσπάθεια, ἀλλά συνεχίστηκε σέ γνώριμα μονοπάτια. Ὁ Μητροπολίτης Εὐγένιος ἔδειχνε πάντα τήν κατανόηση, τή συγκατάβαση καί τήν ἀγάπη του στά πνευματικά παιδιά του. Μάλιστα αἰσθάνομαι αἰώνια εὐγνωμοσύνη, για58

τί μέ συμπεριέλαβε στούς συνεργάτες τοῦ περιοδικοῦ «Ἄγκυρα Ἐλπίδος» καί γιατί μεταξύ τῶν ἐκδόσεων τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας περιλαμβάνονται καί πέντε δικά μου πονήματα, ἐκ τῶν ὁποίων τά τέσσερα ἀναφέρονται στό Ἅγιον Ὄρος καί στόν ἁγιορείτικο μοναχισμό. Ὁ ἴδιος ἦταν φιλομόναχος, φιλοαθωνίτης καί ἡ καρδιά του κτυποῦσε στούς παλμούς τῆς καρδιᾶς τῶν Ἁγιορειτῶν. Δέν νομίζω νά ὑπάρχει Ἁγιορείτης πού νά μήν τόν γνωρίζει, πού νά μήν τόν τιμᾶ καί νά μήν ὁμιλεῖ γι᾿ αὐτόν μέ θαυμασμό καί ἀγάπη. Ἰδιαίτερα τόν ἀγαποῦσε ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὁ ἐν τῷ Ἄθῳ καί μάλιστα ἔγινα ὁ ἴδιος κοινωνός καί μάρτυρας αὐτῆς τῆς πατρικῆς ἀγάπης τοῦ Ἁγίου Παϊσίου στόν Μητροπολίτη Εὐγένιο. Ἐπισκεπτόμενος συχνά τό Ἅγιον Ὄρος, καί ἰδιαιτέρως κατά τά ἔτη 1988 ἕως καί 1993, πῆγα στήν Παναγούδα καί τοῦ εἶπα ὅτι μέ ἔστειλε ὁ πνευματικός μου ἱερομόναχος Εὐγένιος Πολίτης νά τοῦ ἀναφέρω ἕνα θέμα πού μέ ἀπασχολοῦσε καί νά τοῦ κάνω ὑπακοή. Ὅταν ἄκουσε ποιός μέ ἔστελνε χάρηκε πολύ, μέ ἔπιασε ἀπό τό χέρι καί μοῦ εἶπε: «Νά ἀγαπᾶτε, νά προσέχετε καί νά ἀκοῦτε τόν Εὐγένιο, γιατί εἶναι ἕνας ἁγιορείτης μέσα στόν κόσμο, εἶναι ἕνας ἀπό τούς καλύτερους πνευματικούς πού ζοῦν καί προσφέρουν μέσα στόν κόσμο». Συγχρόνως ἐξέφρασε τή χαρά του, γιατί ὁ Ναός τοῦ Ἁγίου Ἀρσενίου τοῦ Καππαδόκου στό Γοργολαΐνι βρισκόταν στό στάδιο τῆς ὁλοκλήρωσης καί διότι ὁ Καθηγούμενος Εὐγένιος χειροτόνησε πρόσφατα νέον μοναχό μέ τό ὄνομα Ἀρσένιο πρός τιμήν τοῦ Ἁγίου Ἀρσενίου. Πράγματι, ὁ ἀοίδιμος Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυρός Εὐγένιος ἦταν ἱεροπρεπής, φιλακόλουθος, φιλομόναχος, φιλοαθωνίτης, ταπεινός, διακριτικός, ἄριστος πνευματικός καί ἔφερε μαζί του τό ἐκκλη-

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

σιαστικό φρόνημα καί ἦθος καί τήν πνευματική ἀρχοντιά τῆς καθ᾿ ἡμᾶς Ἀνατολῆς. Ἔτσι ἔγινε «τύπος τῶν πιστῶν ἐν λόγῳ, ἐν ἀναστροφῇ, ἐν ἀγάπη, ἐν πνεύματι, ἐν πίστῃ, ἐν ἁγνείᾳ» (Α΄ Τιμοθ. δ΄, 12). Μέ τήν ξαφνική κοίμησή του καί τή μετάβαση του «ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τήν ζωήν» (Ἰωάν. ε΄, 24) πλημμύρισε καί πάλι τήν ψυχή μου ἡ χαρμολύπη, ἕνα συναίσθημα τόσο οἰκεῖο καί τόσο ἀληθινό στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας. Λυπόμουν ἀφάνταστα γιά τόν πρόσκαιρο, ἀλλά ἀνθρωπίνως ἐπώδυνο ἀποχωρισμό. Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Εὐγένιος, τοῦ ὁποίου τό ἔργο ὑπῆρξε πολύπλευρο καί πολυδιάστατο, «κηρύττων, στηρίζων, εὐλογῶν καί ἁγιάζων» τούς χριστιανούς, εἶχε ἀκόμη πολλά νά προσφέρει στήν Ἐκκλησία. Ὅμως, αὐτή ἡ λύπη μου μετριαζόταν καί μετετράπη «εἰς χαρμολύπην», γιατί ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί δέν λυπούμεθα «ὑπερμέτρως» ποτέ, «καθώς καί οἱ λοιποί οἱ μή ἔχοντες ἐλπίδα» (Α΄ Θεσ. δ΄, 13), γιατί στή ζωή μας ὑπάρχει ὁ Σταυρός, ὁ Γολγοθᾶς, ἀλλά ἀκολουθεῖ καί ἡ Ἀνάσταση!! Ἐξάλλου, ἔχουμε τή βεβαιότητα τῆς «ἐν καιρῷ τῷ δέοντι» κοινῆς Ἀναστάσεως καί συναντήσεως «ἐν τῷ φωτί τοῦ Προσώπου τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτήρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ». Ἐπίσης, ἡ κοίμησή του μᾶς ἐστέρησε τόν ἀοίδιμο Μητροπολίτη Εὐγένιο ἀπό τη σωματική παρουσία του, ἀπό τίς πνευματικές συμβουλές καί ὁδηγίες του. Ὅμως, συγχρόνως, μᾶς χάρισε ἕναν οἰκεῖο εὐχέτη καί ἔνθερμο πρεσβευτή μας στόν Οὐρανό στόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό. Μέ τούς λογισμούς αὐτούς ἡ ἀνθρωπίνως δικαιολογημένη λύπη μετατρέπεται «εἰς χαρμολύπην» καί τό σκότος τοῦ τάφου κάτωθεν τοῦ Ἐπισκοπικοῦ Παρεκκλησίου τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Ἐρημίτου καί τῶν σύν αὐτῷ 98 Ὁσίων, στόν ὁποῖο «ἐναπετέθη» ὁ ἀοίδιμος Μητροπολίτης Εὐγένιος, εἰς Φῶς!! Πιστεύω εἰλικρινά ὅτι αὐτό τό σωτήριο βίω-

μα τῆς συντριβῆς τοῦ θανάτου ἀπό τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό, μέ τό ἑκούσιον φρικτό Πάθος Του καί τήν Ζωηφόρο Ἀνάστασή Του, κατεῖχε τήν καρδίαν του παιδιόθεν καί ἦταν ἐκεῖνο πού τόν ὁδήγησε νά ἀφιερωθεῖ «ψυχῇ τε καί σώματι» στόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό καί στήν Ἁγία Ἐκκλησία Του. Εἶναι τό ἴδιο ἐκεῖνο βίωμα, τό ὁποῖο «κρατᾶ», ἐνδυναμώνει καί ὁδηγεῖ ὅλους τούς «ἐν ἐπιγνώσει» ἀφιερωθέντες χωρίς φραγμούς καί ὅρια στόν Χριστό, ἀσκουμένους τήν ἀρετήν καί παλαίοντας μέ αὐταπάρνηση πρός τάς ἀντικειμένους σκοτεινάς δυνάμεις τοῦ κόσμου καί τοῦ αἰῶνος τούτου. Τή λύπη ἀπό τήν ξαφνική ἀναχώρηση τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Εὐγενίου ἐκ τοῦ κόσμου τούτου τή μετριάζει, ἐπίσης, τό γεγονός ὅτι στό θρόνο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας ἀναδείχθηκε ἄξιος διάδοχός του καί πνευματικός ποιμήν τό ἐκλεκτότερο πάντων τῶν πνευματικῶν του τέκνων, ὁ νῦν Μητροπολίτης κ.κ. Κύριλλος, ὁ ὁποῖος διαθέτει πνευματικό δυναμισμό, πολυετῆ ἐμπειρία, ἔξωθεν καλή μαρτυρία, ἐμφορεῖται ἀπό τίς ἴδιες πνευματικές ἀρχές καί ἀρετές τοῦ ἀοιδίμου προκατόχου του καί συγχρόνως τυγχάνει τῆς πανδήμου ἀποδοχῆς καί ἀγάπης τοῦ ποιμνίου, τό ὁποῖο τοῦ ἐμπιστεύθηκε ὁ Θεός. Εὔχομαι καί προσεύχομαι ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός νά ἀναπαύσει ἐν σκηναῖς δικαίων τήν ψυχή τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου καί νά παράσχει σέ ὅλα τά ἀπορφανισθέντα πνευματικά του τέκνα τή δύναμη καί τήν εὐλογία νά συνεχίσουν μέ πίστη, ἐπίγνωση καί ὑπομονή τό δύσκολο πνευματικό τους ἀγώνα, στήν πνευματική ὁδό καί πορεία πού τούς ὑπέδειξε, ἕως τήν πραγματοποίηση τοῦ ποθούμενου τελικοῦ στόχου, δηλαδή ἕως τήν κατάκτηση τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν!!! Ἀμήν!

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Στή μνήμη τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου Μαρίας Παπαδάκη-Πατεράκη

«Ἐξηρεύξατο ἡ καρδία μου λόγον … φιλολογικόν». ραδιά Πέμπτης· καί ἀφοῦ πιά ἡ νύκτα γοργοβασίλευε ἐπί τοῦ στερεώματος τό πλανητικό σύστημα συγκρατώντας οἱ οὐράνιες δυνάμεις -διατρανώνοντας ἔτσι τή δημιουργική ἰσορροπία στ’ ἀνοικτά τ’ οὐρανοῦ- μήνυσαν τήν πορεία μιᾶς ἀκόμα Σεπτεμβριάτικης νύκτας. Ὁ πολικός ἀστέρας μέ μέτωπο φωτεινό -σάν δακτυλίδι Θεοῦ· ἀμετακίνητος κι ἀνύστακτος τή χλωρίδα τ’ οὐρανοῦ παρατηρώντας ἀναρωτήθηκε τί γινόταν ἀπόψε στούς βαθύσκιωτους δρόμους τ’ ἀπείρου -κατέβασμα κι ἀνέβασμα ἀστραποβόλα γοητευτικό- καβαλάρη μέ ἄτι καί παλλόμενο στῆθος, διαβατικά το σῶμα του μέ τόνους ζωντανούς μέ χλαίνη πορφυρόχρωμη, καί τί μαγεία ἄφηνε ἀπ’ ὅπου κι ἄν περνοῦσε καί ποιόν στ’ ἀλήθεια κράταγε στ’ ἀλόγου τά καπούλια! Γαληνεμένα γλυκό ἕν᾿ ἀγγέλι μέ βλέμμα ἀγαλμάτινο πλασμένο ἀπό σμάλτο καί κρυστάλλι στήν ἐπικράτειά του πλησιάζοντας μελωδικά τοῦ σφύριζε πάν’ ἀπό τό πέταγμά του: «Ὁ στρατηλάτης ἀπό τόν Ἐπανωσήφη καί τό Γοργολαΐνι καί τόν Μητροπολιτικό ναό τῆς Ἱεράπετρας μέ τήν ψυχή τοῦ Δέσποτα -κοίταξε κοίταξε- πρόσεξε ν’ ἀνεβαίνουν μαζί θά τούς δεῖς τώρα σ’ ἕνα λεπτό στόν οὐράνιο θόλο. Μαγευτική ἀνάβαση γι’ αὐτόν π’ ἀπόψε θέλησε ὁ Κύριος νά γίνει τοιουτοτρόπως εἶπε κι ἀγγελικά ξαναπλέχθηκε στόν κύκλο τοῦ «Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος Σαββαώθ». Ἡ ἐπιθανάτια λάμψη χάθηκε καί τ’ ἄνοιγμα τῶν θυρῶν τῆς ἀπεραντοσύνης μ’ ἑρμηνεύσιμα σημάδια καί πράξεις ἀπό τόν Ὑπέρμαχο τῶν βασιλέων, τόν Ἅγιό του, πού σέ δευτερόλεπτα καλπάζει μέ τό ἄτι του σέ ὅλη τήν οἰκουμένη τιμητική φρουρά γι’ αὐτόν ἀξιώθηκε ἔτσι νά περάσει μέσα ἀπό τόν αἰθέρα στηριζόμενος στήν ὕπαρξη τοῦ πολεμικοῦ κονταριοῦ του πού ἀπειλητικά μετακινεῖ τίς μυριάδες τῶν ἐχθρῶν ἀενάως. Ἄν μποροῦσε κάθε ψυχή νά ὀνομάσει -ἀφοῦ περάσει ἀπό τόν αἰθέρα- ὅ,τι ἀγαπάει ἀφήνοντας μόνο τήν ἀλήθεια τῆς ἀγάπης, τήν ἀλήθεια τῆς ψυχῆς θά προκήρυττε ἔτσι τήν ἀγάπη τοῦ θεϊκοῦ ἔρωτα. Εἶμαι πεπεισμένη ὅτι αὐτό ἔζησε κι αἰσθάνθηκε ὁ Δέσποτας ἀνταποκρινόμενος στό κάλεσμα τοῦ Γνωμοδότη Θεοῦ. Ἡ ζωή του ζωή προσευχῆς -ἀγαθό ὑπέρτατο τῆς διάνοιας -ὅπως λέγει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, προσευχή γιά ὅλους καί για τόν καθένα ξεχωριστά. Μέ δάκρυα στά μάτια ἀπό τόν θρόνο ἤ τόν σολέα ἔφερνε ὡς ἐμᾶς διά τοῦ Εὐαγγελίου τή δωρεά τῆς συμφιλίωσης καί τή χαρά τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Γιά τή βαρύτητα τῆς Ποιμαντορίας καί τήν Ἀρχιερατική ζωή ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Φιλόθεος κάποτε μοῦ εἶχε πεῖ: «Τόν Ἀρχιερέα δεν πρέπει νά τόν κρίνουν οἱ λαϊκοί γιατί στέκει “εἰς τύπον καί τόπον Χριστοῦ” καί δίδει ἀπολογία κατ’ εὐθείαν στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Ὁ θρόνος του δέν εἶναι θρόνος δόξης ἀλλά σταυροῦ τύπωση καί ἀνεβαίνοντας τά σκαλοπάτιά του ἕνα-ἕνα γεύεται τό ποτήριον τῶν Παθῶν τοῦ Κυρίου». Τήν ὁδό τή στενή βαδίζοντας καί

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

σύ πνευματικέ μου Πατέρα καί Δέσποτα κλήθηκες γιά τήν ἀνάβαση στήν Ἄνω Ἱερουσαλήμ. Κι ὁ Ταξιάρχης καταλαβαίνοντας τόν πόθο σου γιά ποιητική εὐχαριστία σ’ ἐκεῖνον τόν Ἅγιο πού, ὅπως ἔλεγες, ὅπου κι ἄν πήγαινες σέ κυνηγοῦσε ἀπό παιδί, σοῦ ’δωσε νά διαβάσεις ἀπό τήν Ἁγία Ποίηση τοῦ Σολομῶντος «Ἄσμα Ἀσμάτων» στίχους ἐπαινετικούς. «Τί ὄμορφος πού εἶσαι στρατιῶτα Γεώργιε! Ξίφος κρατεῖς μαθημένος νά μάχεσαι κι εἶσαι ζωσμένος τό σπαθί ἐπεισόδιο μήν τύχει. Ἡ κεφαλή Σου καθάριο μάλαμα εἶναι καί τά μαλλιά Σου χουρμαδιᾶς κλαδιά Τά μάτια Σου καθώς τά περιστέρια στίς ὄχθες τῶν ρυακιῶν λούζονται μές στό γάλα. Τά χείλη Σου κρίνα πού στάζουν σμύρνα ρέουσα. Βέργες χρυσές τά χέρια Σου κι οἱ κνῆμες Σου σέ χρυσαφένια βάθρα στηριγμένες. Ἡ ὄψη σου, ὅπως ὁ Λίβανος ἔξοχος σάν τούς κέδρους κι ἀναμεσίς στά κρίνα γοργοβοσκάει τό ἄτι Σου. Θέ νά μᾶς πάει μαζί στῆς σμύρνα στό βουνό στοῦ λιβαδιοῦ τόν λόφο. Μέ γήτεψες προστάτη μου καί πιότερο ἀξίζει ἡ μυρωδιά τῶν μύρων Σου ἀπό τ’ ἀρώματα ὅλα». Κι ἔτσι μέ τά τήν Ἁγία Ποίηση ὁ Ταξιάρχης μέ τόν Ἅγιο ἐναπόθεσαν τήν ψυχή του μπροστά στόν θρόνο τοῦ Οὐράνιου Ἀρχιερέως γιά τόν γήϊνο ἀπολογισμό. Μά ἐκεῖ στά δεξιά τοῦ θρόνου παροῦσα Ἐκείνη ἤτανε σέ στάση δεομένης μαργαριτοφόρα Παναγία πού σέ προσκαρτεροῦσε καί τήν ψυχή σου ἔλουσε μέ ἐξαγνισμοῦ νερό γιά να᾿ ναι ὅλα ἀμόλυντα χωρίς παραφωνία. Μοναδική βασίλισσα γῆς κι οὐρανοῦ, ἀλήθειας λαμπρότητα, τί ἀφθονία κρίνων. Μιά μεταξένια μέριμνα γιά σέ καί τήν ψυχή σου, καί μές ἀπ᾿ τίς πλεξίδες τίς ξανθές ναός χρυσός τ’ οὐράνιο διάδημα. Θωπεύοντάς σε μέ τό βλέμμα Της θυμήθηκε πού ἀκατάπαυστα ἔκλαιγες ὅταν μιλοῦσες σέ ἐμᾶς γιά τό Ἐλεητικό Της μεγαλεῖο, γιά τό βελουδένιο φέουδο τῆς θωριᾶς Της, γιά τά μεγάλα ἀνύσταχτα μάτια της καί τήν ἐπιμονή Της γιά τήν Σωτηρία μας. Μακάριος εἶσαι Δέσποτα πού τώρα πιά μπορεῖς ν’ ἀγκαλιάσεις τή φωτεινή περπατηξιά Της, τίς μαγικές συσπάσεις τῶν μυῶν τοῦ προσώπου Της, τήν ἔμφυτη ἡγεμονικότητά Της, τόν παράφορο πόθο τῶν μητρικῶν δεήσεων γιά μᾶς ἔτσι πού καταφέρνει νά βιάζει τήν ἀβίαστον Υἱϊκή εὐσπλαχνία, τήν ἀπόχρωση τῆς τρυφερότητας στό βλέμμα Της καί τόν ζῆλο μέ τόν ὁποῖο ποιεῖ μητρικά κι ἐπιδέξια τό δέσιμο τῶν πληγῶν μας, τή φωνή Της, τό φωτεινό σῶμα Της, τά ἄπειρα μάτια Της, τήν περισσή λευκότητα τῆς παρθενικότητάς Της, τόν λυγερό μίσχο τοῦ κορμιοῦ Της, πού τρέφει τό ἀκτιδοβόλο Φῶς. Τήν χαίρεσαι τώρα σέ ὅλες τίς ἐκφάνσεις τῆς Οὐράνιας ζωῆς Της, εὐλογημένε Πατέρα καί Δέσποτα. Μακαρία κι ἀνθολογία ζωῆς αἰωνίου ἄς εἶναι ἡ ψυχή σου κοντά στό «τῶν θείων τε καί ἀνθρωπίνων χαρίτων πρυτανεῖον» πού εἶναι «θεία παστάς», «θεία σκηνή», «θεῖος θρόνος», «Θεοῦ βασιλεία», «θάλαμος ἔμψυχος» καί «θεοπρεπές Αὐτοῦ ταμεῖον». Εἴη τό ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον!

Ἄγκυρα Ἐλπίδος

Στόν ἀείμνηστο Μητροπολίτη καί πνευματικό μας πατέρα κυρό Εὐγένιο

Πρεσβυτέρας Μαρίας Συντυχάκη

Στίς δεκαπέντε Σεπτεμβριοῦ μιά ἀποφράδα μέρα, ἔφυγες εἰς τούς Οὐρανούς πνευματικέ πατέρα.

Γιά τούς φτωχούς καί ἀνάπηρους πάντα ἐνδιαφερόσουν, λίγη γαλήνη καί χαρά μές τήν ψυχή νά νιώσουν.

καί μᾶς ἄφησες ὀρφανούς νά κλαῖμε τό χαμό σου, γιατί εἶναι ὁ πόνος μας πολύς ἀπό τό χωρισμό σου.

Γιά ὅλα πού μᾶς ἔδωσες ὅλοι σέ εὐχαριστοῦμε, καί ἐλπίζουμε πώς κάποτε πάλι θ᾿ ἀνταμωθοῦμε.

Γιά ὅλα ἐνδιαφερόσουνα πρῶτα γιά τά παιδιά σου, μά ἄφησες ἀγιάτρευτη Δέσποτα τήν καρδιά σου.

Ἐμεῖς θά προσευχόμαστε γιά τήν ἀνάπαυσή σου, ὅμως καί σύ μή λησμονᾶς νά στέλνεις τήν εὐχή σου.

Ἔτσι μιά μέρα ξαφνικά σέ πρόδωσε καί ἐχάθη κάθε ἐλπίδα γιά ζωή ἔσβησε κ’ ἐμαράθη.

Αὐτή θά μᾶς παρηγορεῖ καί θά μᾶς δίνει θάρρος στή δύσκολή μας τή ζωή θά ᾿ναι ὁδηγός καί φάρος.

Ἔτρεχες πάντα ἀκούραστα σ᾿ ὅλες τίς λειτουργίες, σέ πολιτεῖες καί χωριά μοίραζες εὐλογίες.

Στήν ἀγκαλιά τοῦ Πλάστη μας νά βρεῖς τήν ἠρεμία, γιά ἐμᾶς ὅλους ἡ μνήμη σας θά εἶναι αἰωνία.

Ἀγάπησες πάρα πολύ τά νέα τά παιδιά σου, καί πάντα τά συμβούλευες μέ τά διδάγματά σου.

Σφάκα, 16-9-2016

Ἀρχιμ. Δοσιθέου Κανέλλου, Ἡγουμένου Ἱ. Μονῆς Τατάρνης.

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ

Ταχ. Γραφεῖο ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ Ἀριθμός Ἄδειας: 5 ΕΙΔΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ: 260004

ISSN 1109-3617