Graad 5 Handleiding 2/2 Wiskunde

Intermediêre Fase Graad 5 • Handleiding 2/2

Wiskunde IEB KABV Wiskunde

• Omvattende verduidelikings van konsepte in eenvoudige taal. alledaagse voorbeelde met visuele voorstellings en • Praktiese, diagramme wat leerders help om konsepte te bemeester.

• Leerders werk teen hul eie pas. wat leerders se toepassing van kennis en hul • Aktiwiteite redeneervermoë uitdaag.

• Die fasiliteerdersgids bevat stap-vir-stap-bewerkings en antwoorde.

• Gebruik in die klaskamer of tuis.

home classroom college workplace

9 781990

946622

Handleiding 2/2

2005-A-MAM-SG02

5

Wiskunde Handleiding 2/2

Aangepas vir KABV

M Vos L Young

2005-A-MAM-SG02

Í4%È-A-MAM-SG02EÎ

Graad 5

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

Inhoudsopgawe LESELEMENTE..............................................................................................................................................1 EENHEID 3.....................................................................................................................................................2 LES 19: GEWONE BREUKE........................................................................................................................3 AKTIWITEIT 42........................................................................................................................................ 3 LES 20: MASSA..............................................................................................................................................7 AKTIWITEIT 43........................................................................................................................................ 9

LES 21: HEELGETALLE Tel, ordening, plekwaarde, vergelyking en voorstelling van syfers (6-syferheelgetalle)................................................................................................................................ 13 AKTIWITEIT 44......................................................................................................................................13 LES 22: HEELGETALLE (Optel en aftrek).......................................................................................... 19 AKTIWITEIT 45......................................................................................................................................19 LES 23: AANSIGTE VAN VOORWERPE................................................................................................ 23 AKTIWITEIT 46......................................................................................................................................25 LES 24: EIENSKAPPE VAN 2D VORMS................................................................................................ 30 AKTIWITEIT 47......................................................................................................................................31 LES 25: TRANSFORMASIES.................................................................................................................... 34 AKTIWITEIT 48......................................................................................................................................40 LES 26: TEMPERATUUR......................................................................................................................... 45 AKTIWITEIT 49......................................................................................................................................46 LES 27: DATAHANTERING...................................................................................................................... 51 AKTIWITEIT 50......................................................................................................................................52 LES 28: GETALPATRONE (Numeriese patrone).............................................................................. 58 Insetwaardes en uitsetwaardes..................................................................................................................59 Die assosiatiewe eienskap van vermenigvuldiging............................................................................61 Soorte getallereekse.........................................................................................................................................64 AKTIWITEIT 51......................................................................................................................................65 LES 29: HEELGETALLE Vermenigvuldiging (3-syfergetalle met 2-syfergetalle)................. 68 AKTIWITEIT 52......................................................................................................................................68

i

© Impaq

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

EENHEID 4.................................................................................................................................................. 70 LES 30: HEELGETALLE............................................................................................................................ 71 AKTIWITEIT 53......................................................................................................................................71 LES 31: HEELGETALLE Optel en aftrek (5-syferheelgetalle)...................................................... 77 AKTIWITEIT 54......................................................................................................................................77 LES 32: EIENSKAPPE VAN 3D VOORWERPE..................................................................................... 81 AKTIWITEIT 55......................................................................................................................................85 LES 33: GEWONE BREUKE..................................................................................................................... 89 AKTIWITEIT 56......................................................................................................................................89 LES 34: HEELGETALLE Deel (4-syferheelgetalle deur 2-syferheelgetalle)........................... 91 AKTIWITEIT 57......................................................................................................................................94

LES 35: HEELGETALLE ........................................................................................................................... 95 Omtrek...................................................................................................................................................................95 AKTIWITEIT 58...................................................................................................................................101 Oppervlakte......................................................................................................................................................104 AKTIWITEIT 59...................................................................................................................................105 Volume................................................................................................................................................................107 LES 36: POSISIE EN VERPLASING......................................................................................................110 AKTIWITEIT 60...................................................................................................................................111 LES 37: TRANSFORMASIES..................................................................................................................115 AKTIWITEIT 61...................................................................................................................................115 LES 38: MEETKUNDIGE PATRONE.....................................................................................................120 AKTIWITEIT 62...................................................................................................................................120 LES 39: GETALSINNE.............................................................................................................................124 AKTIWITEIT 63...................................................................................................................................124 LES 40: WAARSKYNLIKHEID..............................................................................................................128 AKTIWITEIT 64...................................................................................................................................130 Verwysings...............................................................................................................................................135

© Impaq

ii

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

LESELEMENTE Die handleiding bestaan uit verskillende leselemente. Elke element is belangrik vir die leerproses. Dit dui ook op die vaardigheid wat jy onder die knie moet kry.

IKOON

LESELEMENT

IKOON

LESELEMENT

Selfdenke

Let op! of Belangrik

Wenke

Selfevaluering

Ondersoek

Aktiwiteit

Bestudeer

Het jy geweet?

Nuwe konsep of definisie

Wenk

Onthou of hersien

1

© Impaq

Eenheid

3

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

EENHEID 3 Elf lesse (les 19 tot 29) word in hierdie eenheid behandel.

EENHEID 3

ONDERWERP Hoofrekene

LES 19 Gewone breuke LES 20 Massa

LES 21 Heelgetalle: Tel, ordening, plekwaarde, vergelyking en voorstelling van syfers (6-syferheelgetalle) LES 22 Heelgetalle: Optel en aftrek LES 23 Aansigte van voorwerpe

LES 24 Eienskappe van 2D vorms LES 25 Transformasies LES 26 Temperatuur

LES 27 Datahantering

LES 28 Numeriese patrone

LES 29 Heelgetalle: Vermenigvuldiging (3-syferheelgetalle met 2-syferheelgetalle) Hersiening: Gebruik die CAMI-program

© Impaq

2

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

Eenheid

3

LES 19: GEWONE BREUKE In les 12 het jy van gewone breuke en berekeninge daarmee geleer. Blaai terug na les 12 en hersien al die tegnieke om met breuke te werk.

Voordat jy breuke met mekaar kan vergelyk of berekeninge met breuke kan doen, moet jy altyd eers die noemers dieselfde maak. Wanneer jy die noemer met ’n getal vermenigvuldig, moet jy ook die teller met dieselfde getal vermenigvuldig.

AKTIWITEIT 42 1.

DATUM:

Voltooi die ekwivalente breuke.

1 1.1 ​​__ ​​ = ​​___ ​​ 3 15

________________________________________________________

1 1.2 ​​__ ​​ = ​​___ ​​ 2 10

________________________________________________________

3 21 1.3 ​​__ ​​ = ​​___ ​​ 7 

1.4

________________________________________________________ 2 ​​___ ​​ = ​​__ ​​ 18 3

________________________________________________________

8 32 1.5 ​​__ ​​ = ​​___ ​​ 9

________________________________________________________ 3

© Impaq

Eenheid

2.

3

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

Gebruik simbole (<, > of =) om die verhouding tussen die breuke aan te dui.

4 2 2.1 ​​___ ​​ ______ ​​__ ​​ 10 5 10 2.2 ​​___ ​​ ______ __ ​​52 ​​ 8

2.3 2.4 3.

2 2​​__ ​​ ______ __ ​​73 ​​ 3

1 1​​__ ​​ ______ __ ​​54 ​​ 4

3 2.5 ​​__ ​​ ______ __ ​​12 ​​ 4

Bereken die breuke en skryf die antwoord in die eenvoudigste vorm.

3.1

3.2 3.3 3.4

3.5

3.6

3 2 __ ​​58 ​​– 1 ​​__ ​​ =  8

____________________________________________________________________________________________ 5 2 __ ​​14 ​​+ 2 ​​__ ​​ =  8

____________________________________________________________________________________________ 3 7 8 ___ ​​10 ​​– 3 ​​__ ​​ =  5

____________________________________________________________________________________________ 3 1 9 __ ​​78 ​​– (3 ​​__ ​​+ 1 ​​__ ​​) =  4 2

____________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________ 2 6 ___ ​​43 ​​– (2 __ ​​12 ​​+ 1 ​​__ ​​) =  6

____________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________ 10 3 (5 __ ​​46 ​​+ 3 ​​___ ​​) – 4 ​​__ ​​ =  4 12

____________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________

© Impaq

4

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

Eenheid

3

5 __ 3 3.7 ​​___ ​​+ ​​5 ​​+ ​​__ ​​ =  12 6 4

4.

____________________________________________________________________________________________

Dui die breukvorm aan (egte breuk, onegte breuk of gemenge getal).

4.1

1 __ ​​23 ​​

_________________________________________________

4.3

3 __ ​​15 ​​

_________________________________________________

5 4.2 ​​__ ​​ 2

5.

5 4.4 ​​___ ​​ 6

_________________________________________________ _________________________________________________

Skryf die breuke as ’n gemengde getal in die eenvoudigste vorm.

5 5.1 ​​__ ​​ = _________________ 3 6 5.2 ​​__ ​​ = _________________ 4 7 5.3 ​​__ ​​ = _________________ 5 5 5.4 ​​__ ​​ = _________________ 2

6.

13 5.5 ​​___ ​​ = _________________ 8

Lees die scenario’s en beantwoord die vrae in jou skrif.

6.1 Thabang besluit om vir die vakansie weg te gaan. Hy kan vir __ ​​23 ​​van die maand verlof vat. As die maand 30 dae het, hoeveel dae kan hy verlof vat?

6.2 Thabang het op ’n bestemming vir sy vakansie besluit. Hy gaan per trein reis. Dit 2 neem hom 5 __ ​​15 ​​ uur om daar te kom. As hy vlieg, sal dit hom slegs 2 ​​__ ​​ uur neem.

3 Hoeveel uur sal ’n vliegtuigrit hom spaar?

6.3 Thabang besluit om te vlieg om tyd te spaar. Ongelukkig is die vliegtuig met 1 __ ​​56 ​​ uur vertraag. Hoe lank het die vlug hom toe eintlik geneem?

1 6.4 Thabang het 6 geskenke vir sy familie en vriende gekoop. Elke geskenk neem ​​___ ​​ 15 van sy tas op. Indien hy twee tasse het, hoeveel plek is in die tasse oor vir sy eie bagasie?

6.5 Lerato en haar ma bak pannekoek. Hulle wil meer pannekoeke bak as wat die 1 resep gee. Haar ma se resep gebruik ’n __ ​​34 ​​ koppie water vir ’n ​​__ ​​koppie meel. As 4 hulle 1 koppie meel wil gebruik, hoeveel water het hulle nodig?

5

© Impaq

Eenheid

7.

3

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

Wat is die meeste:

6 2 7.1 ​​__ ​​van ’n kilogram of ​​__ ​​van ’n kilogram?

8 3

____________________________________________________________________________________________

9 7.2 ​​___ ​​van ’n liter of __ ​​34 ​​van ’n liter?

12

____________________________________________________________________________________________

4 1 7.3 ​​___ ​​van ’n uur of ​​__ ​​van ’n uur?

6 3

____________________________________________________________________________________________

Selfevaluering Verstaan jy die werk? Kleur die gesiggies in om te wys of jy die werk kan doen.

GEWONE BREUKE Vereistes Ek kan gewone breuke op ’n diagram aandui.

Ek kan gewone breuke vergelyk en ’n verhouding aandui.

Ek kan ekwivalente breuke bereken.

Ek kan berekeninge (optel en aftrek van breuke) met breuke doen.

Ek kan breuksomme met berekeninge oplos.

Ek kan tussen onegte breuke en gemengde getalle herlei.

© Impaq

6

Kan ek dit doen?

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

Eenheid

3

LES 20: MASSA

Massa meet die hoeveelheid materie (deeltjies) in ’n voorwerp. ’n Goudstaaf is byvoorbeeld net so groot soos ’n boksie Smarties (53 mm × 118 mm × 8 mm), maar het ’n massa van 1 kg. Dit beteken dat die goudstaaf baie deeltjies het.

Dit is belangrik om te onthou dat massa en gewig nie dieselfde is nie, al word die massa dikwels gebruik om gewig te beskryf.

Die gewig van ’n voorwerp word deur swaartekrag bepaal, maar die massa bly altyd dieselfde. In die ruimte, waar daar geen swaartekrag is nie, het ’n baksteen byvoorbeeld geen gewig nie, maar sy massa is dieselfde as op die aarde.

Massa word in gram (g), kilogram (kg) en ton (t) gemeet. In graad 5 werk ons net met gram en kilogram.

Jy het reeds in graad 3 en 4 met massa gewerk. Kom ons hersien dit.

Hoe meet jy jou massa? ’n Mens gebruik verskillende meetinstrumente om massa te bepaal.

Meetinstrumente

Badkamerskaal

Kombuisskaal

7

© Impaq

Eenheid

3

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

Weegskaal

Ons meet massa met die metingseenhede kilogram en gram.

Kilogram (kg) Gram (g) Ons gebruik kilogram om voorwerpe wat groter as 1 000 g is se massa te meet. Ons meet kleiner voorwerpe met ’n massa van minder as 1 kg in gram.

Wanneer ons van gram na kilogram omskakel, moet ons onthou dat daar 1 000 g in 1 kg is.

Gebruik die diagram hieronder om met die omskakeling tussen gram en kilogram te help.

kilogram (kg)

× 1 000 ÷ 1 000

gram (g)

Voorbeeld Skakel 8 153 g om van gram (g) na kilogram (kg). = 8 153 g ÷ 1 000 = 8,153 kg Kyk weer na les 9 waar ons die omskakeling van volume behandel het.

Om berekeninge te vergemaklik, kan jy jouself verbeel dat daar ’n komma ná die getal staan.

Wanneer ons met 1 000 deel, skuif die denkbeeldige komma drie plekwaardes na links (omdat daar drie nulle in ’n 1 000 is). © Impaq

8

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

Eenheid

3

Wanneer ons met 1 000 maal, skuif die denkbeeldige komma drie plekwaardes na regs (omdat daar drie nulle in ’n 1 000 is).

8 1 5 3 , g ÷ 1 0 0 0 = 8 , 1 5 3 kg

Skakel die volgende massa om na gram.

4 kg × 1 000 = 4 000 g

Gebruik ’n denkbeeldige komma en drie nulle ná die heelgetal. Daar is drie nulle omdat jy met 1 000 maal. Dit is belangrik om eers ’n “komma” te skryf en dan die nulle.

4 , 0 0 0 kg × 1 0 0 0 = 4 0 0 0 g Wanneer ons met eenhede werk of vergelyk, moet die eenhede dieselfde wees.

AKTIWITEIT 43 1.

DATUM:

Lees die massa van die skale af. Kyk mooi en gee die antwoord in g of kg.

1.1

1.2

Koekies

900

0 g

800

200

700

300

600

4,5

100

0 kg

500 1

4 3,5

1,5 3

400 500

2 2,5

___________________________________

___________________________________ 9

© Impaq

3

Eenheid

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

1.3

1.4 0 kg

1,8

200

1,6

400

1,4

600 1,2

0 kg

1,8

800 1

200

1,6

400

1,4

600 1,2

800 1

2.

___________________________________

___________________________________

Dui die massa van die voorwerp op die skaal aan.

2.1

2.3

3,625 kg

4,75 kg

4,5

0 kg

9

1

8

4

2.2 175 g

0 g

100 200

800 700

300

600

400 500

3.

Bereken die massa.

3.1

Elke © Impaq

2 2,5

5

900

1,5 3

3 6

500 1

3,5

2

7

0 kg

4

se massa = ______ g 10

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

Eenheid

3

3.2

4.

Elke

Skakel die massa om van kilogram na gram, of gram na kilogram.

4.1

3 kg = _________ g

4.4

954 kg = _________ g

4.2 4.3 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 5.

se massa = ______ kg

5 315 g = _________ kg 87,23 kg = _________ g 5,20 kg = _________ g

3 019 g = _________ kg

3 kg 16 g = _________ g 7,05 kg = _________ g

2 kg 134 g = _________ kg

4.10 1 kg 5 216 g = _________ kg _________ g Doen die somme met massa.

5.1

6 kg + 750 g + 250 g = _________ kg

5.4

250 g × 5 = _________ g = _________ kg _________ g

5.2 5.3 5.5 5.6 5.7

15 kg – 750 g = _________ kg 150 g × 5 = _________

3 kg + 200 g + 600 g + 1,6 kg = _________ kg

Die verskil tussen 3 kg 35 g en 1 kg 70 g. _________ 475 kg ÷ 25 = _________ kg

2 5.8 ​​__ ​​van 1,5 kg = _________ kg 3

6.

5.9

3 kg 125 g × 9 = _________ kg

Skryf die massas in dalende volgorde neer.

6.1 6.2

700 g

3 kg

2 600 g

0,8 kg

____________________________________________________________________________________________ 4 500 g

4 kg

4 kg 200 g

4,45 kg

____________________________________________________________________________________________ 11

© Impaq

Eenheid

7.

3

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

Bestudeer die tabel en beantwoord die vrae.

Rolien en haar ma gaan koek bak en koop die volgende bestanddele:

Bestanddeel

Bestanddeel

Bestanddeel

Bestanddeel

Bestanddeel

Bestanddeel

Bestanddeel

1

2

3

4

5

6

7

1 lemoen

150 g botter

1 500 g meel

2 500 g suiker

5 g sout

450 g konfyt

0,1 kg

sjokolade

7.1

Watter bestanddele is minder as 1 kg? ________________________________________________

7.3

Watter twee bestanddele is saam 250 g? ______________________________________________

7.2

7.4

Watter bestanddele is meer as 2 kg? __________________________________________________

Rangskik die massas van die bestanddele in stygende volgorde (sonder die lemoen).

____________________________________________________________________________________________

Selfevaluering Verstaan jy die werk? Kleur die gesiggies in om te wys of jy die werk kan doen.

MASSA Vereistes

Kan ek dit doen?

Ek kan praktiese voorwerpe se massa deur skatting en meting bepaal.

Ek ken die verskillende meetinstrumente en kan lesings daarop neem.

Ek ken die eenhede waarin massa gemeet word en kan dit gebruik.

Ek kan probleme met massa in konteks oplos.

Ek kan tussen kilogram en gram omskakel.

© Impaq

12

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

Eenheid

3

LES 21: HEELGETALLE

Tel, ordening, plekwaarde, vergelyking en voorstelling van syfers (6-syferheelgetalle) Hierdie les handel weer oor heelgetalle. Jy het reeds in kwartaal 1 en 2 volledig daardeur gewerk.

Blaai terug na les 1 om jou geheue te verfris.

Heelgetalle is getalle sonder breukdele of desimale. Heelgetalle is ook altyd positief en nooit negatief nie. Onthou: 0 is ook ’n heelgetal. ’n Versameling van heelgetalle: {0; 1; 2; 3; 4; ...}

Jy moet die volgende met heelgetalle kan doen: • • • • • • • • •

Aan- en terugtel in 2’s, 3’s, 5’e, 10’e, 25’s, 50’s en 100’e Berekeninge met 6-syfergetalle doen (jy het nog nie voorheen met 6-syfergetalle gewerk nie) Getalversamelings rangskik Verskillende getalle bou en rangskik Getalle opbreek in plekwaardes Getalname gee Plekwaardes aandui Uitgebreide notasie gebruik (al drie metodes) Heelgetalle vergelyk

Wat is plekwaardes nou weer? In les 1 het jy oor die plekwaardes van 4-syfergetalle geleer.

In hierdie les werk ons met getalle met 6 syfers.

AKTIWITEIT 44

DATUM:

1.

Gee die versameling heelgetalle tussen 613 546 en 613 553.

2.

Is die getalle heelgetalle? Skryf net “heelgetal” of “nie ’n heelgetal nie”.

____________________________________________________________________________________________

2.1

123 123 ___________________________________

2.3

-952 312 ___________________________________

2.2

0 ___________________________________

9 2.4 ​​_________ ​​ ___________________________________ 136 546

2.5 2.6

124 622 ___________________________________

9,133 ___________________________________ 13

© Impaq

Eenheid

3.

3 Vul die ontbrekende getal in om die getalpatrone te voltooi.

3.1

12 232; 12 234; _______________; 12 238

3.4

7; 14; _______________; 28; 35

3.2 3.3 3.5 3.6 4.

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

3.7

100 103; 100 100; _______________ 52; 44; 36; _______________; 20

102; 204; 408; _______________

13 770; _______________; 1 530; 510

45; 225; _______________; 5 625; 28 125

Voltooi die diagramme deur die bewerkings te doen.

4.1

100 029

6 12 9

4.2

4.3

100 019 +

7

1

4

8 2 5

42 221 – 20 = _________________________

270 023

8 12 11 3

© Impaq

11 10 3

4

6

13

270 027 –

10 1 2

5 7 9

14

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

Eenheid

3

4.4

Reël: ______________________________________

4.5

5.

Rangskik die getalle soos tussen hakies gevra. (“Dalend” beteken van groot na klein en “stygend” beteken van klein na groot.)

5.1 5.2 5.3 5.4

340 034; 304 043; 340 340; 430 040; 430 004 (Dalende volgorde)

____________________________________________________________________________________________ 609 229; 69 929; 609 292; 690 229; 69 292 (Dalende volgorde)

____________________________________________________________________________________________ 733 533; 735 553; 733 353; 735 535; 735 335 (Stygende volgorde)

____________________________________________________________________________________________ 980 001; 99 800; 988 101; 980 010; 980 100 (Stygende volgorde)

____________________________________________________________________________________________ 15

© Impaq

Eenheid

6.

3 Bestudeer die syfers: 6.1 6.2 6.3 6.4

7.

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

5 1 8 9 6 1

Vorm die grootste getal moontlik met die syfers hierbo.

____________________________________________________________________________________________ Gee die getalnaam van die getal wat jy in 6.1 gevorm het.

____________________________________________________________________________________________ Vorm die kleinste getal moontlik met die syfers hierbo.

____________________________________________________________________________________________ Gee die getalnaam van die getal wat jy in 6.3 gevorm het.

____________________________________________________________________________________________

Bestudeer die getal:

712 054

7.1

Wat is die getalwaarde van die 2? __________________________

7.3

Wat is die plekwaarde van die 0? ___________________________

7.2 7.4 7.5 7.6

Wat is die getalwaarde van die 5? __________________________

Wat is die plekwaarde van die 7? ____________________________ Wat is die plekwaarde van die 4? ____________________________

Skryf die getal in uitgebreide notasie (op al drie maniere).

Metode 1

____________________________________________________________________________________________ Metode 2

____________________________________________________________________________________________ Metode 3

© Impaq

____________________________________________________________________________________________ 16

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

7.7

10 000 minder as 421 458 is _________________________________.

7.9

100 000 minder as 421 458 is _________________________________.

7.8 8.

3

100 meer as 421 458 is _________________________________.

Vergelyk die getalle met <,> of =.

8.1

383 565 ______ 383 656

8.3

727 989 ______ 721 999

8.2 8.4 8.5 9.

Eenheid

945 939 ______ 954 293 465 283 ______ 456 283 103 419 ______ 103 419

Morison gaan ’n partytjie by sy huis hou. Hy vergelyk pryse vir eetgoed by ’n paar winkels. Hy hou baie van blatjangskyfies en wil graag daarvan koop. Hy kry die volgende pryse:

Frimax-skyfies (48 × 30 g) R139,95

9.1

9.2

Simba-skyfies (1 × 125 g) R14,95

Hoeveel pakkies Frimax-skyfies is nodig om 1 pak Simba-skyfies op te maak?

____________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________

Hoeveel sal 1 pakkie Frimax-skyfies ongeveer kos? Wenk: Rond eers die totale bedrag af tot die naaste heelgetal. ____________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________ 17

© Impaq

Eenheid

3 9.3

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

Sal dit goedkoper uitwerk om ’n paar pakke Simba-skyfies te koop of om die Frimax-skyfies te koop? ____________________________________________________________________________________________

9.4

____________________________________________________________________________________________

Watter opsie sal jy kies? Gee ’n rede vir jou antwoord.

____________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________

Selfevaluering Verstaan jy die werk? Kleur die gesiggies in om te wys of jy die werk kan doen.

HEELGETALLE Vereistes Ek kan in 2’s, 3’s, 5’e, 10’e, 25’s, 50’s en 100’e vorentoe en agtertoe tel.

Ek kan met 6-syfergetalle werk.

Ek kan getalversamelings in dalende en stygende volgorde rangskik.

Ek kan verskillende getalle bou en rangskik.

Ek kan getalle in plekwaardes opbreek.

Ek kan getalname gee.

Ek kan plekwaardes aandui.

Ek kan uitgebreide notasie (al drie opsies) gebruik.

Ek kan simbole (<, > of =) gebruik om heelgetalle te vergelyk.

© Impaq

18

Kan ek dit doen?

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

Eenheid

3

LES 22: HEELGETALLE (Optel en aftrek) In hierdie les gaan ons weer 5-syferheelgetalle optel en aftrek. Gaan terug na les 3 as jy nie kan onthou nie.

Maak seker dat jy die verskillende tegnieke kan gebruik om skriftelike berekeninge en hoofrekene met heelgetalle te doen: 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Afbreek van getalle Onder mekaar neerskryf Langs mekaar neerskryf Skatting Afronding Kompensering Verdubbeling en halvering – onthou die nuwe metode waar jy ook die afbreek van getalle kan gebruik.

Onthou ook dat optel en aftrek die teenoorgestelde bewerkings van mekaar is en dat jy die teenoorgestelde bewerking kan gebruik om jou antwoord te toets.

AKTIWITEIT 45

DATUM:

Optel en aftrek van heelgetalle 1.

Bereken die optel- en aftreksomme deur die getalle af te breek. Doen die somme in jou skrif.

2.

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

43 120 + 2 572 8 293 + 12 123 41 542 + 32 121 45 852 + 23 628 50 213 + 17 450

1.6 1.7 1.8 1.9 1.10

1 215 – 1 103 20 940 – 10 730 69 112 – 34 124 91 438 – 51 325 95 195 – 62 184

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

41 215 + 76 004 74 147 – 73 132 75 124 + 12 154 96 421 – 37 348 82 436 – 43 456

2.6 2.7 2.8 2.9 2.10

51 002 + 59 980 60 505 + 52 123 31 483 – 12 859 95 154 – 56 754 70 309 + 69 741

Gebruik enige geldige metode om die bewerkings te doen. Toets jou antwoorde met die omgekeerde bewerking (en wys jou toets). Doen die somme in jou skrif.

19

© Impaq

Eenheid

3.

3

Handleiding 2/2 G05 ~ Wiskunde

Lees die woordsomme, skryf ’n gepaste getalsin neer en bereken die antwoord. Doen die somme in jou skrif.

3.1

3.2

3.3

3.4

Tiana en Briana ontdek ’n skaal in die motorhuis. Die skaal weeg nie in kilogramme nie, maar in ponde (soos in Amerika). Tiana se pa klim op die skaal en kry ’n lesing van 194 pond, Briana en Tiana klim saam op die skaal en kry ’n lesing van 273 pond. Hoeveel pond weeg Tiana en Briana meer as Tiana se pa?

Ellis verkoop toffieappels. Hy maak altesaam 12 456 toffieappels vir ’n week se verkope. Maandag verkoop hy 1 456, Dinsdag verkoop hy 1 356, Woensdag en Donderdag verkoop hy ewe veel, 2 516 per dag, en Vrydag 3 002. Het hy genoeg toffieappels oor om Saterdag ten minste 3 500 toffieappels te verkoop?

Kiara en haar maats tel rommel op die speelgrond op. Kiara tel 54 stukke rommel op. Pia kry 63 stukke rommel, Riana 75 en Kabelo 59. Simon tel ook rommel op.

Indien hul altesaam 297 stukke rommel opgetel het, hoeveel stukke rommel het Simon opgetel?

Thabiso en sy boetie Samuel oefen vir die landloopseisoen. Hulle besluit om ’n oefenprogram te volg. Die oefenprogram beveel aan dat ’n atleet wat nog nie topfiks is nie, 7 km per dag in week 1 moet hardloop, in week 2 moet ’n atleet 1 __ ​​12 ​​ keer die afstand per dag hardloop, in week 3 dubbel so ver en in week 4 dubbel die afstand van week 2. Hoeveel kilometer het Thabiso en sy boetie in ’n maand gehardloop as die maand 4 weke het en hulle ses dae ’n week geoefen het?

Skatting 4.

Skat of jy genoeg brandstof in jou motor het om die gegewe afstande af te lê. Doen die somme in jou skrif.

4.1 4.2 4.3

© Impaq

Van Piketberg tot Springbok. Jy het genoeg brandstof vir 420 km.

Van Vanrhynsdorp tot Malmesbury. Jy het genoeg brandstof vir 240 km.

Van Keetmanshoop in Namibië tot Vanrhynsdorp. Jy het genoeg brandstof vir 650 km.

20