India perspectives may june 2015 pashto by Indian Diplomacy

CONSULAR GRIEVANCES MONITORING SYSTEM

02 Step

Click on “Activation” link sent in email (or OTP sent in SMS to Indian Mobile Holders) to activate the account.

03 Step

04 Step

Click on “Register Grievances” link to fill details of your grievances.

01 Step

05 Step

Click on “Register (New User)” and fill required details

Click on “Track Grievances Status” link to View latest status and processing done on your grievance.

MADAD Because You Are Us

mymea.in/madad PASHTO Back Page_Pashto.indd 92

15/04/15 2:48 PM

IBC May-June_Pashto.indd 91

15/04/15 2:50 PM

‫خربي اتري‬

‫د ساعت له ستنې رسه سم له چپ لور څخه‪ :‬د لکچر په سلسله کې د نښان ترالسه کول‪ ،‬له همکارانو د رڼا شیبې رشیکول‪ ،‬د الل بهادر شاسرتي د ميل جایزې په مراسمو کې‬

‫‪Like‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@MEAINDIA‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 6:12 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫جرات دواړه ترالسه کړل تر څو هر ډول ستونزه حل کړم‪”.‬‬ ‫تعقیب کړل‪ .‬نوموړې په ‪ 1988‬کال کې په ‪ DRDO‬کې‬ ‫هغه چې د ډاکټر ‪ APJ‬عبدالکالم له مترکز او په هدف‬ ‫دنده واخیسته او د ‪ DRDO‬د حیدرآباد په البراتوار کې یې‬ ‫دنده تررسه کوله چې هلته یې د بیړۍ چلونې او الرښوونې والړ نظر څخه یې الهام اخیستی‪ ،‬د خپل ژوند په سفر کې‬ ‫د بریاوو او ناکامیو دواړو پر وړاندې د مقاومت زغم لري‪.‬‬ ‫له ډلو رسه کار کاوه‪ .‬هغه وايي‪“ ،‬له هغې وروسته‪ ،‬ماته‬ ‫ډاکټر تومس وايي‪“ ،‬هغه مونږ ته آزادي او ګډکار راپیژندلی‬ ‫مې خپله دنده له همکارانو او مرشانو څخه د الهام‪،‬‬ ‫او په ‪ DRDO‬کې زمونږ د ټولو لپاره الګو دی‪”.‬‬ ‫فرصت او ساینيس مالتړ په څیر وه‪ .‬چې په پایله کې یې‬ ‫د خپلې خوښې وړ دندې رسبیره‪ ،‬هغې د‬ ‫زه د اوږد واټن د توغندي د سیستمونو‬ ‫کار او ژوند تر منځ توازن ډیر ښه اداره کړې‬ ‫ډیزایرنه شوم‪”.‬‬ ‫د‬ ‫کې‬ ‫دنده‬ ‫په‬ ‫دی‪ .‬ډاکټر تومس رشیکوي‪“ ،‬په ژوند کې‬ ‫اوس مهال‪ ،‬ډاکټر تومس د ‪DRDO‬‬ ‫کارونو‬ ‫زیاتو‬ ‫ډیرو‬ ‫داسې پړاو راځي چې یو څوک مجبور دی د‬ ‫د پرمختللو سیستمونو د البراتوار رییسه‬ ‫سربیره‪،‬ډاکټر‬ ‫کار او کور تر منځ بیالنس مات کړي‪ .‬کله‬ ‫ده‪ .‬د اګني توغندي ټیم د یوې برخې په‬ ‫ټیسي د کور او کار‬ ‫چې مونږ په بریالیتوب رسه په کار براليس‬ ‫توګه‪ ،‬نوموړې د توغندیو د سیستمونو په‬ ‫ډیر‬ ‫بیالنس‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫شو‪ ،‬نو آسانه او خوشحاله ژوند تیرولی شو‪”.‬‬ ‫جوړونې او ورته وايل کې‬ ‫کوي‬ ‫اداره‬ ‫ښه‬ ‫لکه څنګه چې د نوموړې کورين مالتړ د هغې‬ ‫هم ښکیله وه‪ .‬ډاکټر‬ ‫په بریا کې سرت رول لوبولی‪ ،‬خو هغه په خپل‬ ‫تومس څوک چې له تیرو‬ ‫شخيص ژوند کې یو ځل له سختو حاالتو رسه مخ شوه کله‬ ‫‪ 27‬کلونو راهیسې له ‪ DRDO‬رسه کار‬ ‫کوي وايي‪“ ،‬زما د دندې لومړين پړاو پر چې یې زوی په ښوونځي کې وو او خاوند یې له سټیشن‬ ‫څخه بهر ته والړ‪ .‬هغه وايي‪“ ،‬خو مونږ ټولو هر څه اداره‬ ‫مهال‪ ،‬ما په ټولو تخنیکي تکرارونو کې‬ ‫کړل‪ .‬ټیجاز‪ ،‬زما زوی ډیر پوه او همکار انسان دی‪ .‬هغه‬ ‫ګډون وکړ چې له ما رسه یې د سیستم‬ ‫په اړه په ښه پوهاوي کې مرسته وکړه‪ ”.‬پدې وروستیو کې له انجیرنۍ څخه فارغ شو‪”.‬‬ ‫د نورو السته راوړنو تر منځ‪ ،‬هغې پدې وروستیو کې په‬ ‫نوموړې زیاتوي‪“ ،‬ما په ژوند کې ډیرې‬ ‫سختې شپې او ورځې تیرې کړې دي‪ .‬له ‪ 2014‬کې د توغندي ټکنالوژۍ په ډګر کې د همکارۍ‬ ‫لپاره د ‪ Y‬نیوداما د یاد جایزه وګټله‪.‬‬ ‫‪ DRDO‬رسه په کار کولو ما فرصت او‬ ‫‪90‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Conversation_Pashto.indd 91‬‬

‫هغه د سهار ‪ 6‬پورته کیږي‪ ،‬قدم وهي‪ ،‬تلویزیوين رسیالونه پروژې رییسه وه‪ .‬ډاکټر تومس د ‪ 3,000‬کیلومرته واټن‬ ‫ویني او پخلی کوي‪ .‬په اوزګار وخت کې‪ ،‬هغه د بیټمنټن اګني ‪ III‬توغندي د پروژې د رییس مرستیال او د اګني‬ ‫‪ IV‬د پروژې رییسه پاتې شوې‪.‬‬ ‫او شطرنج لوبه کوي او د هغې د خوښې‬ ‫له ریايض او ساینس رسه په ماشومتوب‬ ‫وړ ساعتیري باغواين ده‪ .‬د یوې عامې‬ ‫د‬ ‫کې‬ ‫دفتر‬ ‫په‬ ‫هغه‬ ‫کې مینه د هغې د عمل د راتلونکي کورس‬ ‫هندي ښځې په څیر ژوند نه لري؟ خو‬ ‫ستر زیان په ځینو‬ ‫طرحه جوړول او په تیروواننتاپورم کې د‬ ‫ډاکټر ټیيس تومس واقعاً یوه فوق العاده‬ ‫ډیرو پیاوړو وسلو‬ ‫تهومبا راکټ النچینګ سټیشن ته د هغې د‬ ‫ښځه ده‪ .‬هغه په دفرت کې ‪ 10-12‬ساعتونه‬ ‫‪-12‬‬ ‫لپاره‬ ‫کولو‬ ‫کار‬ ‫ښوونځي الر د بشپړ الهام څرګندونه کوي‪.‬‬ ‫تیروي‪ ،‬او د سرت زیان په ځینو ډیرو پیاوړو‬ ‫تیروي‬ ‫ساعتونه‬ ‫‪10‬‬ ‫نوموړې‪ B‬ټیک په الکټریکل انجینیرینګ کې‬ ‫وسلو کار کوي‪ .‬هغه چې د اګنيپوتري (د‬ ‫بشپړ کړی او وروسته یې په هدایت شوي‬ ‫اور لور) په نوم مشهوره ده‪ ،‬په ‪ 2009‬کال‬ ‫توغندي کې ‪ M‬ټیک او د دفاعي څیړنې‬ ‫کې د حیدرآباد د پرمختللو سیستمونو‬ ‫او پراختیايي ادارې (‪ )DRDO‬لخوا متویلدونکی کورس‬ ‫په البراتوار کې د ‪ 5,000‬کیلومرته واټن اګني ‪ V‬لپاره د‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 6:12 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪89‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Conversation_Pashto.indd 88‬‬

‫خربي اتري‬

‫کله چي آسامن‬

‫محدود وي‬

‫ډاکټر ټیيس تومس د توغندي د ټکنالوژۍ په ډګر کې په بې ساري بریالیتوب رسه‬ ‫اسامن ته توغندی وتوغوه‬

‫د هندوستان د جمهوریت ورځې په رسمي ګذشت کې د اګني ‪ V‬منونه‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 6:12 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪88‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Conversation_Pashto.indd 89‬‬

‫دجوراسنکو ټهاکور باري په‬ ‫اړه نور معلومات‬ ‫له دوشنبې پرته نوره هره ورځ خالص وي‪ ،‬د‬ ‫سهار له ‪ 10‬بجو څخه د مازدیګر تر ‪ 5‬بجو پورې‬ ‫د رڼا او غږ ننداره‬ ‫له نومرب څخه تر جنوري پورې‪:‬‬ ‫د ماښام له ‪ 6‬څخه تر ‪ 7.40‬پورې‬ ‫له فربوري څخه تر جون پورې‪:‬‬ ‫د ماښام له ‪ 7‬بجو څخه تر ‪ 8.40‬پورې‬

‫بنګال بیاراپورته کیدونکې دورې‪،‬‬ ‫د ټاګور کورنۍ او شاعر ته ځانګړې‬ ‫دغه موزیم درې‬ ‫شوې دي‪ .‬په لومړي ځل‪ ،‬له یوې‬ ‫سالونونه لري چې‬ ‫نقاشۍ څخه تر بلې پورې په تلو‬ ‫د بنګال بیاراپورته‬ ‫کې به زما ډیر وخت مرصف کیده‬ ‫کیدونکې دورې‪،‬‬ ‫او د هغو ډالیو لیدو ته به والړ وم‬ ‫د ټاګور کورنۍ‬ ‫چې د ټاګور لخوا د ژوند په بیالبیلو‬ ‫او دغه شاعر ته‬ ‫پړاونو کې ترالسه شوې وې‪ .‬ځینې‬ ‫ځانګړې شوې دي‬ ‫پخوانۍ لیکنې‪ ،‬کتابونه‪ ،‬ژورنالونه‬ ‫او ډیسکونه هم پاک ایښودل شوي‬ ‫دي‪ .‬زه بیا وروسته د خوراک سیمې ته الړم‪ .‬دغه‬ ‫ځای په سرت ټیټ تور قیمتي لرګین میز ښکلی‬ ‫شوی وو چې څو تورې چوکۍ هم وررسه ایښې دي‪.‬‬ ‫وروسته‪ ،‬زه دوهم سالون ته الړم‪ ،‬چې د هغه‬ ‫د ملاستي په دوه نږدې خونو کې څو جوړه کايل‬ ‫کورنۍ‪ :‬نیکه‪ ،‬دورکانات مهاریيش؛ ورور‬ ‫ایښودل شوي چې اوس هم د انسان په مغزو کې‬ ‫دبیندرانات ټاګور او وراره ابانیندرانات‬ ‫هامغه حالت ترسیموي چې ټاګور به اغوستي وو‪.‬‬ ‫ټاګور ته ځانګړی شوی دی‪ .‬دریم سالون‬ ‫وړاندې په الندې برخه کې ددې کور “تر ټولو‬ ‫د راپورته کیدنې دوره او د ایشور چندرا‬ ‫سپیڅلی ځای” دی – هغه خونه چې ټاګور خپله‬ ‫ویدیا ساګر او دورکانات ټاګور په څیر د‬ ‫آخري ساه پکې اخیستې ده‪ .‬د ښیښو ډبلو دروازو‬ ‫ماته د دننه کیدو اجازه راکړه او زه چپ والړ وم او بنګال شخصیتونه ښکاره کوي‪.‬‬ ‫زما هلته خپل تیر کړی وخت ډیر کم په‬ ‫خپله شاوخوا سوله مې تجربه کوله‪ .‬زیرکه رڼا ډیره‬ ‫یاد دی‪ .‬ددې سفر د نښانۍ په توګه‪ ،‬ما‬ ‫په زړه پورې وه او زما د زړه په تل کې‪ ،‬د ټاګور‬ ‫څو کارتونه او املثنی واخیستل او یوازې د‬ ‫د شعر یو بیت نیش وهونکې زمزې کولې‪“ ،‬او زه‬ ‫ځکه لدې ژوند رسه مینه لرم‪ ،‬چې زه پدې پوهیږم ټاګور موسیقۍ ته مې اجازه ورکړه چې زما‬ ‫په زړه کې وغږیږي‪.‬‬ ‫چې زه باید له مرګ رسه هم مینه وکړم”‪ .‬له هغې‬ ‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 2:53 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪87‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Like‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@MEAINDIA‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪EXPLORE_Tagore_Pashto.indd 86‬‬

‫لټون‬

‫پورته‪ :‬جوراسنکو ټهاکور باري ‪ 35,000‬مرته مربع ځمکه نیولې ده‬

‫معبد څخه په کمه سرتګه نه کتل کیږي‪ .‬دغه‬ ‫کور اوس په انځوریز میوزیم بدل شوی دی‪.‬‬ ‫زه ددغه نښاين ودانۍ لیدو ته په دوهمه‬ ‫ورځ راغلم‪ .‬د تل په څیر‪ ،‬چې په زینو پورته‬ ‫کیدم او د پښو الندې ترتیب شوي مرمر مې‬ ‫احساس کړل‪ ،‬نو یوه بل عرص ته الړم‪ .‬له بالکون‬ ‫څخه الندې منظرې زه هغه شاعر ته یوړم چې‬ ‫هر کال یې شهرت زیاتیږي‪ .‬بیخي لکه د ویلیم‬ ‫ورډزوورت په څیر لکه په خپل پریلوډ نومې شعر‬ ‫کې ویيل دي چې د هغه لومړی معلم طبیعت‬ ‫وو‪ ،‬زه اوس پدې پوه شوم چې ولې ټاګور په‬ ‫خپلو ډیرو لیکنو کې همدغه فلسفه کارولې وه‪.‬‬ ‫لوړې ونې کړکیو ته رسیديل او مرغۍ له خپلو‬ ‫ځالو څخه په دوامداره توګه چغهار کوي‪ .‬یوازې‬ ‫کوچني هلک (ځوان ربندرا) طبیعت خپل تر‬ ‫ټولو رښتینی ملګری ګرځولی وو چې خپل دغه‬ ‫ملګری یې په ډیر ښکيل انداز د خپلو شعرونو په‬ ‫مرصعو کې معريف کړی دی‪.‬‬ ‫نقاشۍ او انځورونه چې د نن ورځې دیوال یې‬ ‫ښکلی کړی دی د پیړیو پخوانۍ کیسه بیانوي‪.‬‬ ‫د ګټونکي شاعر شاخوا ‪ 40‬اصيل نقاشۍ هم‬ ‫شته دي‪ .‬دغه موزیم درې سالونونه لري چې د‬ ‫چپ لور ته‪ :‬په ټهاکور باري کې د‬ ‫ټاګور د نیمې تنې مجسمه‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 2:53 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪86‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪EXPLORE_Tagore_Pashto.indd 87‬‬

‫د ربندرانات ټاګور هرني ننداره‬

The Jorasanko house is a vast, rambling congeries of mansions and rooms, representing the whims of many generations. – Edward Thompson W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

EXPLORE_Tagore_Pashto.indd 84

2015

‫جون‬-‫مۍ‬ 15/04/15 2:53 PM

‫لټون‬

‫د نوبل شاعر‬

‫د کولکتې په جوراسنکو ټهاکور باري کې د روبندرانات ټاګور پالرين کور ته د تلو پر مهال‬ ‫لیدونکي د هندوستان د نوبل جایزې لومړي ګټونکي نږدې او شخيص ژوند له نږدې څخه‬ ‫لیدلی يش چې د پیدایښت کلیزه یې د مۍ په ‪7‬مه ملانځل کیږي‬

‫لیکوال‪ :‬سوټاپه موکرجي‬

‫مرت مربع پراخ کور د رابندرانات ټاګور نیکه‪ ،‬شهزاده‬ ‫کله چې غواړی د شاميل کولکتې په لور سفر وکړی‪،‬‬ ‫دورکانات ټاګور لخوا د ‪18‬مې پیړۍ په وروستیو کې‬ ‫ناممکنه ده چې د جوراسنکو ټهاکور باري (‪،6‬‬ ‫جوړ شوی وو‪ .‬په کومه ځمکه چې دغه کور والړ دی‬ ‫دورکانات ټاګور کوڅه) د کور لوړې سینګار شوې‬ ‫نوموړي ته د یوه شتمن تجار لخوا ورکړل شوې ده‪.‬‬ ‫دروازې ونه وینی‪ .‬د خښتو رنګ یې سور دی‪ ،‬پورتنی‬ ‫د معامري ارزښت رسبیره‪ ،‬دغه‬ ‫طاق په دواړو خواوو کې د بیالبیلو‬ ‫کور د ټاګور ټولو مینه والو په زړونو کې‬ ‫لوړو او پراخو ستنو په واسطه په خپل‬ ‫ددغه کور نوم د‬ ‫ځانګړی ځای لري ځکه پدې ځای کې د‬ ‫ځای کې والړ دی‪ .‬د طاق پورتنۍ برخه‬ ‫همدغه ډول لرګین‬ ‫هندوستان د نوبل جایزې لومړی ګټونکی‬ ‫مستطیيل جوړښت لري چې په بنګايل‬ ‫پخواني‬ ‫له‬ ‫پله‬ ‫زیږیدلی (د مۍ ‪7‬مه‪ )1861 ،‬او خپله‬ ‫ژبه سرت او روښانه جوراسنکو ټهاکور‬ ‫څخه‬ ‫جوړښت‬ ‫وروستې ساه یې په همدې ځای کې‬ ‫باري پرې رسم شوی دی‪ .‬دیوالونه د‬ ‫اخیستل‬ ‫اخیستې ده (د اګست ‪7‬مه‪ .)1941 ،‬د‬ ‫مرمرو ښکلې حکاکۍ لري‪ .‬د الندې‬ ‫ټاګور پالرنی کور اوس د ربندرا بهاريت‬ ‫منزل د کوټې په مخ کې اوږد بالکون‬ ‫پوهنتون په محوطې کې موقعیت لري چې د شاعر د‬ ‫پروت دی او د منزلونو په رس کې ښي لور ته کوچني‬ ‫پیدایښت د کلیزې په اړه فرهنګي پروګرامونه‪ ،‬او د ابین‬ ‫بالکونونه لري‪.‬‬ ‫میله په نوم د هرنونو فیسټوال تنظیموي‪.‬‬ ‫نوم یې د همدغه ډول (جوره) لرګین پله (سنکهو)‬ ‫د ټاګور کور ته له دننه کیدو څخه وړاندې تر شا‬ ‫له پخواين جوړښت څخه اخیستل شوی چې په همدې‬ ‫الره د تیریدونکې نرۍ چینې پر رس پروت وو‪ 35.000 .‬د خپلو څپلیو پریښودل حتمي دي او دغه ځای ته له‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 2:53 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪84‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪EXPLORE_Tagore_Pashto.indd 85‬‬

‫ښه ده چې پوه شی‬ ‫ د تګ ښه وخت‬ ‫مۍ‪-‬سپتمرب‬ ‫ د رسیدو الر‬ ‫د لهه کوشوک بکوله ریمپوچي هوايي‬ ‫ډګر ته پرواز کې الړ شی‪ .‬یا جامو تاوي‬ ‫ته ‪ 300‬کیلومرته لرې دی په اور ګاډي‬ ‫کې الړ شی‪ .‬یا د رسينګر‪-‬لهه یا منايل‪-‬‬ ‫لهه لویې الرې په واسطه په موټر کې‬ ‫الړ شی‪.‬‬ ‫ دا ځای هم لیدلی شی‬ ‫د هیمیس ميل پارک‪ ،‬په سهیيل آسیا کې‬ ‫تر ټولو سرت پارک‬

‫ترتیب شوي بودهايي راهب‪ ،‬ځوان تاج لرونکي‬ ‫شهزاده‪ ،‬ناجي چې خلکو ته د دهارمه تدریس‬ ‫کوي‪ ،‬هوښیار ځوان‪ ،‬د یوګي بربنډ الروي چې‬ ‫د ملر لور ته اشاره کوي‪ ،‬د ویجراکیلیا د ظلم‬ ‫څرګندونه او مذاکرايت زمري ننداره‬ ‫وړاندې کیږي‪.‬‬ ‫دغه مذهبي نڅاګانې د ټولو پدیدو بې ثباته‬ ‫طبیعت او په جهالت او ګناه د زهن براليس‬ ‫کیدو په اړه د خلکو پوهاوي لپاره تررسه کیږي‪.‬‬ ‫غږویستونکی هارنونه او خوب راوړنکي ډلونه د‬ ‫نڅا د غږ تعقیبولو لپاره استعاملیږي او نڅا د‬ ‫ګامونو او څرخونو ټاکيل حرکتونه لري‪.‬‬ ‫د څرخیدونکو کالیو په زړه پورې رنګونه‪،‬‬ ‫انتیکې څیرې او ښکته پورته تلونکي حرکتونو د‬ ‫لیدو وړ میله جوړه کړې وي‪ .‬داسې ګامن کیږي‬ ‫چې د څیرو د نڅاګانو په لیدلو رسه جهالت له‬ ‫منځه ځي او نیروانا ته د رسیدو الر لنډوي‪ .‬د‬ ‫هیمیس صومعه یو تن راهب وايي‪“ ،‬د څیرو ددغو‬ ‫نڅاګانو په لیدلو رسه‪ ،‬د روشن فکره استاذانو‬ ‫لپاره د آسامين اسامنونو لخوا “له موسیقۍ رسه‬ ‫یو ځای نڅا” رسه مونږ د مړاوو احساساتو له الرې‬ ‫رحمتونه ترالسه کوو او د خپل عقل او هوښیارۍ‬ ‫په طبیعت پوهیږو‪”.‬‬ ‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 6:15 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪83‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪EXPLORE_HEMIS_Pashto.indd 82‬‬

‫لټون‬

‫پورته‪ :‬د څیرو نڅا چې چهامس ورته وايي‬ ‫چپ لور ته‪ :‬د هارنونو غږول د چهامس مشخصه ده‬

‫کړل‪ .‬دغه جشن هر کال د تبیتي جنرتۍ په ‪10‬مه‬ ‫قمري ورځ ملانځل کیږي چې سږ کال د جواليي له‬ ‫‪7‬مې او ‪8‬مې رسه سمون لري‪.‬‬ ‫د هیمیس صومعه په مرکزي انګړ کې د مراسمو‬ ‫بیالبیل پړاونه تنظیمیږي‪ :‬ملانځنې سهار وختي د‬ ‫ډلونه‪ ،‬ټرومپیټ او د باد آلو په غږولو رسه پیلیږي‬ ‫چې په لړ کې یې د بودها په زرګونو الرویان د څښنت‬ ‫پدماسامابهاوا له صورت څخه د رحمت دعاګانې‬ ‫غواړي‪ .‬خامې وریژې‪ ،‬سوځیدلی کباب‪ ،‬ټومس (د‬ ‫کوچو او خمیرې خواړه) او سپیڅلې اوبه د مراسمو‬ ‫اصيل مواد دي‪ .‬د صومعه مرش راهب د سوچه کیدو‬ ‫په موخه په انګړ کې سپیڅلې اوبه لیږدوي‪.‬‬ ‫خو تر ټولو کلیدي مراسم چې د خلکو پام ځانته‬ ‫راړوي په انګړ کې د جنډې مرکزي ډانګې شاوخوا د‬ ‫المس (راهبانو) لخوا په نقاب کې مذهبي نڅا ده‪ .‬د‬ ‫نڅا دغه ننداره چې په چهامس مشهوره ده د جذابو‬ ‫کالیو او ډارونکو څیرو په اغوستلو رسه تررسه کیږي‪.‬‬ ‫نوموړې نڅا دوه برخې لري‪ :‬لومړۍ برخه یې د استاد‬ ‫پدماسامابهاوا اتو اړخونو ته درناوی دی‪ .‬دوهمه برخه‬ ‫یې د ماها ډونګکرین د څیرې شاخداره شکل ننداره‬ ‫ده چې شیطاين ځواکونه وژين‪ .‬د پدماسامابهاوا اته‬ ‫څرګندونې د څرګندو خزانو په افشاء پورې اړه لري‪.‬‬ ‫په یادو مراسمو کې له ښځې رسه د یووايل‪ ،‬د بشپړ‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 6:15 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪82‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪EXPLORE_HEMIS_Pashto.indd 83‬‬

‫الداخ چې معنی یې سوله‪ ،‬آرامي او عبادت دی‬ ‫“د لوړې تیریدنې ځمکې” په نوم هم شهرت لري‪.‬‬ ‫له اوږده زړه تنګوونکي ژمي څخه وروسته‪ ،‬اوړی د‬ ‫شور او ذوق د بیاتازه کیدو وخت دی‪ .‬پدې ځای‬ ‫کې‪ ،‬بیا تازه کیدل هغه ملانځنه ده چې د سرت‬ ‫حقیقت د ترالسه کولو الر ده‪ .‬دغه فیسټوالونه د‬ ‫پخوانیو رواجونو‪ ،‬غني فرهنګ او د ژوند د ملانځې‬ ‫بشپړ ترکیب دی‪.‬‬ ‫پدې ځای کې یو تر ټولو مشهور فیسټوال د‬ ‫هیمیس فیسټوال دی چې د هیمیس په صومعه‬ ‫کې ملانځل کیږي‪ .‬د هیمیس صومعه چې له لهه‬ ‫څخه ‪ 45‬کیلومرته لرې میشته ده په سیمه کې تر‬

‫ټولو سرته او شتمنه صومعه ده‪ .‬دغه ځای د مجللې‬ ‫معامرۍ او د بودها د مجسمې په درلودلو مشهور‬ ‫دی چې پورته په تپې کې په صومعه باندې د څارنې‬ ‫لپاره ځای په ځای شوې ده‪ .‬ددغو دوه ورځنیو‬ ‫مراسمو په لړ کې په ښو باندې د بدو براليس کیدل‬ ‫ملانځل کیږي او د بودهایزم استاد پدماسامابهاوا‬ ‫د پیدایښت د کلیزې جشن نیول کیږي چا چې‬ ‫مرکزي آسیا‪ ،‬چین او د هاملیه سیمې ته د ویجرایانا‬ ‫بودهایزم راوړ‪ .‬استاد پدماسامابهاوا چې د دوهم‬ ‫بودها په توګه ورته درناوی کیږي د تورو ځواکونو‬ ‫فتح کولو لپاره په ‪8‬مه پیړۍ کې هندوستان راغی‬ ‫او دوی یې د دهارمه په ساتونکو او حامیانو بدل‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 6:15 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪81‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪EXPLORE_HEMIS_Pashto.indd 80‬‬

‫لټون‬

‫راهبان د سوچه کیدو په موخه د هیمیس صومعه په انګړ کې سپیڅلې اوبه لیږدوي‬

‫د خدایي‬

‫رنګونو ملانځل‬

‫په الداخ کې د هیمیس فیسټوال د نڅاګانو او رنګونو په ملانځلو ژوندی دی‪ .‬د پام‬ ‫وړ نقطه په نقابونو کې مذهبي نڅا ده‬ ‫لیکوال‪ :‬سپرییا اګروال‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 6:15 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪80‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪EXPLORE_HEMIS_Pashto.indd 81‬‬

‫میرچي کا سالن (د ‪ ۴‬کسانو لپاره)‬ ‫مواد‬

‫پخلیو کې تر ټولو مهم دي‪ .‬باونګري مرچ د مرچ‬ ‫کا سالن انتخاب دی او د مسالې فکتور یې کولی‬ ‫يش چې یو څوک په ټوپونو راويل‪ .‬بیاداګي مرچ د‬ ‫کم کمپسیسین درلودلو له امله په هغو خواړو کې‬ ‫کارول کیږي چې کم تندوايل ته اړتیا لري – او دغه‬ ‫مرچ په بیيس بیيل بات‪ ،‬سمرب‪ ،‬چوټنیز‪ ،‬اوداپي او‬ ‫طریقه‬ ‫شنه مرچ په اوږدوايل په منځ پرې کړی‪ .‬په لوخې کې یې رسه کړی‪.‬‬ ‫اچار کې هم کارول کیږي‪ .‬ایالچیپور صانم تر ټولو‬ ‫وریتې شوې کونځلې‪ ،‬ګشنیز او ځیره وچه کړی او له بادامو‪ ،‬رسو مرچو‪،‬‬ ‫مهم هاري مرچ دي چې په ټول هیواد کې به په‬ ‫زنجبیلو او اوږې رسه یې یو ځای د خمیرې جوړولو لپاره وټکوی‪ .‬په لوخي‬ ‫خواړو کې د تیزوايل زیاتولو لپاره کارول کیدل‪.‬‬ ‫کې ‪ 2‬کاچوغې غوړي رسه کړی‪ .‬د اوري دانې ورزیاتې کړی‪ .‬کله چې‬ ‫هغه رسه شول‪ ،‬پیاز ورزیات کړی‪ .‬کله چې د پیازو رنګ طاليي شو‪ ،‬د‬ ‫ګونتور صانم‪ ،‬د سهیيل هند بل ډول مرچ دي‬ ‫کورکمنو پوډر وراچوی‪ .‬له وړاندې تیاره شوې خمیره ورزیاته کړی او د‬ ‫کې‬ ‫چې ګونځې شکل لري او په مساله داره خواړو‬ ‫درې دقیقو لپاره یې پاخه کړی‪ ،‬تر څو په جوش رايش‪ .‬نیمه پیاله اوبه‬ ‫کارول کیږي‪ .‬د کیراال کنتهاري سپین مرچ د خواړو‬ ‫ورزیاتی کړی او جوش ورکړی‪ .‬ملبه کمه کړی‪ ،‬د ‪ 10‬دقیقو لپاره یې پاخه‬ ‫کړی‪ .‬له چپايت (هندي ډوډۍ) رسه یې یو ځای خوړلی شی‪.‬‬ ‫په هضم کې د مرستې لپاره په خواړو او اچارو کې‬ ‫اچول کیږي‪.‬‬ ‫د ګجرات د جواال او د شامل‬ ‫ختیځ د مرغۍ د سرتګې په څیر څو‬ ‫خربه کیږي‪ ،‬د یو څو پرته یو څو مارکونه‬ ‫انډین کیوري‬ ‫نور ډوله مرچ د ګرم او تند خوند له‬ ‫دي چې په خواړو کې د مرچو په توګه‬ ‫انګلستان‬ ‫د‬ ‫چې‬ ‫کبله مشهور دي‪ .‬دا چې تر ټولو تیز‬ ‫کارول کیږي‪ :‬لکه متنیا‬ ‫رستورانټ‬ ‫یوه‬ ‫په‬ ‫مرچ دي نو هندوستان کې د غوښې‬ ‫میرچ چې په الل ماس کې‬ ‫‪Like‬‬ ‫کې پخیږي‪ ،‬پهال‬ ‫په پخيل کې کارول کیږي‪ .‬تر ټولو تند‬ ‫د رنګ لپاره کارول کیږي‪،‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬ ‫کیوري د وري او یا‬ ‫کباب انډین کیوري ده چې د انګلستان‬ ‫دیګهي کشمیر میرچ په‬ ‫غوښې‬ ‫ډول‬ ‫هر‬ ‫د‬ ‫په یوه رستورانټ کې پخیږي‪ .‬پهال‬ ‫روګن جوش کې‪ ،‬بهونګري‬ ‫په‬ ‫چې‬ ‫دی‬ ‫کباب‬ ‫غوښې‬ ‫کیوري د وري او یا د هر ډول‬ ‫میرچ په میرچ کا سالن‬ ‫‪Follow‬‬ ‫ترخه قورمه کې‬ ‫‪@MEAINDIA‬‬ ‫کباب دی چې په ترخه قورمه کې‬ ‫او دهاين کې یا د مرغۍ‬ ‫چمتوکیږي‬ ‫چمتو کیږي‪ .‬پهال د شامل ختیځ له‬ ‫سرتګې مرچ په آسامیيس‬ ‫پخلیو څخه الهام اخيل چیرته چې مرچ‬ ‫لکسه او توپکه کې‪.‬‬ ‫‪Channel‬‬ ‫په مساله داره خواړو کې تر ټولو مهم‬ ‫ګونتور‪/‬ورنګال‪/‬خامام مرچ‬ ‫‪MEA INDIA‬‬ ‫عنرص دی‪ .‬کله چې په هندي خواړو کې د مرچو‬ ‫د اچارو په ټولو ډولونو کې دود دي‪.‬‬ ‫شنه مرچ‪ 18-20 :‬لوی؛ غوړي‪ 2 :‬کاچوغې؛ د کونځلو دانې‪ 2 :‬کاچوغې؛‬ ‫د ګشنیزو دانې؛ ‪ 1‬کاچوغه؛ د ځیرې دانې‪ 1 :‬کاچوغه؛ وریته شوي بادام‪:‬‬ ‫یوه نیمه پیاله؛ وچ رسه مرچ‪2 :‬؛ زنجبیل‪ ،‬ټوټه شوي‪ 1 :‬انچ ټوټه؛ اوږه‪ ،‬ټوټه‬ ‫شوې‪ 6-8 :‬پيل؛ د اوري دانې‪ 1 :‬کاچوغه؛ پیاز‪ ،‬ټوټه شوی‪ 1 :‬متوسط؛ د‬ ‫کورکمن پوډر‪ 1 :‬کاچوغه؛ اميل‪ 2 :‬کاچوغې‪ ،‬نیمه پیاله میکس شوې اوبه؛‬ ‫د خوند په اندازه مالګه‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:39 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪79‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪CUISINE_CHILLIS_Pashto.indd 78‬‬

‫پخلی‬

‫سنکیشواري میرچ‪ :‬متوسطه لوړ تند‪،‬‬ ‫اکرثه په کونکن خواړو کې اچول کیږي‪.‬‬ ‫بورییا میرچ‪ :‬اکرثه په خمیره کې کارول کیږي‪.‬‬ ‫کشمیري دیګي میرچي‪ :‬اوږده‪ ،‬ژور رسه او ګونځې‪،‬‬ ‫بشپړ وچ کشمیري مرچ نرم تیز دي‪.‬‬ ‫بیدګي یا بیادګي مرچ‪ :‬د کرناتاکا ځانګړي مرچ دي‬ ‫چې متوسط تیزوالی او رنګ لري‪ .‬په ګوډا مساله کې‬ ‫حتمي دي‪.‬‬ ‫تروايت‪ :‬دغه صاف ځلیدلې مرچ د تجاريت رسو مرچو‬ ‫پوډرو لپاره کارول کیږي‪.‬‬ ‫ریشمپتي‪ :‬پلن او لنډ‪ ،‬دغه متوسط تند مرچ د قوطیو‬ ‫په اچار کې کارول کیږي‪.‬‬ ‫ګوندا چیيل‪ :‬کوچني‪ ،‬ګرد او ځلیدونکي‪ ،‬په سهیيل‬ ‫هندي خواړو کې حتمي دي‪.‬‬ ‫ناګا وایپر مرچ‪ :‬د ناګا جولوکیا او ترینيداد هایربیډ‬ ‫مخلوط چې د انګلیس ګریلډ فولر لخوا جوړ شوي‪ ،‬دا د‬ ‫مرچو یو تر ټولو تند ډول دی‪.‬‬ ‫ناګا جولوکیا مرچ‪ :‬یوازې ناګا جولوکیا لږ تر لږه ‪ 200‬کسانو‬ ‫ته په خواړو کې د مسالې خوند جوړولی يش‪.‬‬ ‫پیري پیري مرچ‪“ :‬سور افریقایی شیطان” هم ورته وايي‪ ،‬دغه ډول مرچ تند او په نري وايل رسه پیژندل‬ ‫کیږي‪ ،‬د سلینډر په څیر شکل و د سور نارنجي رنګ لري‪.‬‬ ‫رڼه شنه مرچ‪ :‬په وادا پاو کې ډیر کارول کیږي‪ ،‬ډیر تیز ښکاري خو تندوالی یې کم دی‪.‬‬ ‫ت��ور شنه م��رچ‪ :‬دغ��ه کوچني م��رچ د دینامیت پ��ه څیر ښه‬ ‫دي؛ اک�ثره وخ��ت د کیوري د ع��دس په خمیره کې‬ ‫کارول کیږي‪.‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:39 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪78‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪CUISINE_CHILLIS_Pashto.indd 79‬‬

‫د ساعت له ستنې رسه سم الندې چپ لور څخه‪:‬‬ ‫بیيس بیيل بهاټ؛ لکسه؛ پورک ویندالو؛ بلچاو؛‬ ‫سورپوټیل؛ پهال کیوري؛ فیش ریچادو – په ټولو‬ ‫کې د مرچو بیالبیل ډولونه کارول کیږي‬

‫هندوستان کې کله او د چا په دوران کې مشهور‬ ‫شول خو په پخيل کې بدلون‪ ،‬نوي تخنیکونه او‬ ‫خوراکونه د سوداګرو او تبلیغیانو لخوا هیواد‬ ‫ته راوړل شول‪ .‬د دا ګاما په راتګ رسه دوه‬ ‫خوراکونه‪ :‬پورک وینډالو او سورپوټیل راغلل‪.‬‬ ‫د ګوون ځانګړي خوراکونه هم نن ورځ د مساله‬ ‫جات په درلودلو مشهور دي‪ .‬پرتګاالنو هندوستان‬ ‫ته پیري پیري مرچ راوړل چې وروسته د ګوون‬ ‫مسالې اصيل عنرص ورګرځیدل‪.‬‬ ‫د نوو بدلونونو په رامنځ ته کیدو رسه مرچ‬ ‫د هندوستان نورو سیمو ته هم ورسیدل‪ .‬په‬ ‫راجستان کې‪ ،‬مرچ د پورډرو په بڼه وي او په‬ ‫ډیرو خوراکونو کې کارول کیږي‪ .‬ډاون ساووت‪،‬‬ ‫مدرس پري‪ ،‬هغه ځانګړي ډولونه دی چې په‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:39 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪77‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪CUISINE_CHILLIS_Pashto.indd 76‬‬

‫پخلی‬ 11 SHADES OF INDIAN CHILLIES

JAMMU AND KASHMIR Kashmiri Mirch HIMACHAL PRADESH Kashmiri Mirch

MADHYA PRADESH Sannam,

GUJARAT Jwala MANIPUR Dhani MIZORAM Dhani

MAHARASHTRA Sannam, Nalcheti

ANDHRA PRADESH Sannam, Mundu, Madras Pari, Tadappally, Hindpur

KARNATAKA Byadagi

KERALA Kanthari

TAMIL NADU Mundu, Kanthari

Dhani

Scarlet, highly pungent

Tadappally

Red, thick, mildly pungent

Sannam

Red /reddish hot/very hot

Byadagi

Red, pungency low/almost nil

Nalcheti

Red, very pungent

Kanthari

Ivory white, small, highly pungent

Mundu

Yellowish red/scarlet hot/ fairly pungent

Jwala

Light red, highly pungent

Madras Pari

Bright red, hot

Hindpur

Kashmiri Mirch Deep red, fleshy pungency-negligent Red, very pungent

2015

CUISINE_CHILLIS_Pashto.indd 77

‫جون‬-‫مۍ‬

‫هند ليد‬ 15/04/15 3:39 PM

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

CUISINE_CHILLIS_Pashto.indd 74

2015

‫جون‬-‫مۍ‬ 15/04/15 3:39 PM

‫پخلی‬

‫د هندوستان د رسو‬

‫مرچکو حامسه‬

‫د مساله جاتو په تاریخ کې‪ ،‬که چیرې مرچ او مسالو یادونه کیږي نو د ګرموالی له پلوه‬ ‫به رسه مرچکي دي‬ ‫لیکوال‪ :‬مدهولیکه داش‬

‫دا ګاما کله چې په ‪ 1498‬کال کې هندوستان‬ ‫کله چې د مرچکیو په اړه فکر کوم نو راته‬ ‫ته راغی د خپل اوسیدو ځای یې د مرچکو له‬ ‫ستونزمنه يش چې د هندي خواړو په اړه فکر ونه‬ ‫کبله بدل کړو‪ .‬لږ وخت وروسته خرب شو چې‬ ‫کړم‪ .‬هندي مساله جات چې د رسو مرچکو په‬ ‫په هندوستان کې په پراخه کچه‬ ‫استعامل رسه یې خوند مشهور دی‬ ‫مرچک کیږي چې تر ټولو تیز ډول‬ ‫ددوی مشابه دي‪ .‬په زړه پورې‬ ‫مساله‬ ‫لومړنۍ‬ ‫مرچ‬ ‫یې ناګا جولوکیا او ناګا ویپر دي‪.‬‬ ‫دا ده چې دغه روحیه په بشپړ‬ ‫وه چې وسکو دا‬ ‫ایورویده‪ ،‬د ژوند کولو علم‪،‬‬ ‫ډول سمه نه ده‪ .‬په حقیقت کې‪،‬‬ ‫ګاما کله چې په‬ ‫په خواړو کې د مساله جاتو په‬ ‫د راجستان الل ماس او د کشمیر‬ ‫کې‬ ‫کال‬ ‫‪1498‬‬ ‫استعامل ټینګار کوي او په ځینو‬ ‫روګن جوش چې د مرچکیو د‬ ‫راغی‬ ‫ته‬ ‫هندوستان‬ ‫لیکنو کې یې په مستقیمه توګه‬ ‫استعامل له کبله مشهور دي – د‬ ‫د خپل اوسیدو‬ ‫د مرچکو یادونه کړې ده – ځکه‬ ‫ډول او تندۍ کچه یې په بشپړ‬ ‫له‬ ‫هغوی‬ ‫د‬ ‫یې‬ ‫ځای‬ ‫داسې ګامن کیږي چې که چیرې په‬ ‫ډول بدله ده‪ .‬لومړين خواړه د‬ ‫کړو‬ ‫بدل‬ ‫پاره‬ ‫خواړو کې سم مساله جات وکارول‬ ‫متانیه مرچو په خاطر مشهور دي‬ ‫يش د تغذیې په ساتنه کې مرسته‬ ‫چې تیز سور رنګ لري خو روګن‬ ‫کوي‪ .‬ددې تر څنګ‪ ،‬مرچ د بادو مخنیوی کوي!‬ ‫جوش د کشمیري مرچو خواږه او مساله داره‬ ‫دا چې دا خربه رښتیا ده او که نه د بحث وړ ده‪.‬‬ ‫خوند په خاطر شهرت لري‪.‬‬ ‫ویل کیږي چې د پرتګال د بیړۍ مسافر وسکو که څه هم‪ ،‬داسې کومه ادعا نشته چې مرچ په‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:39 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪74‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪CUISINE_CHILLIS_Pashto.indd 75‬‬

‫پخلی‬

‫پدې اړه هیڅ‬

‫شک نشته!‬

‫د پخيل لدې هندي نسخې رسه د خپل مازدیګري میز ته لږ څه مساله دار او‬ ‫خوندور ور اضافه کړی‬

‫د امریتساري وریت شوی کب‬

‫یې وچه کړی او د مکعب یا د ګوتو په اندازه یې ټوټه‬ ‫کړی؛ له هغې وروسته یې په کاسه کې واچوی‪ ،‬په‬ ‫رسکه او مالګه کې یې وموږی او د ‪ 30‬دقیقو لپاره دمه‬ ‫ورکړئ؛ له کاغذي دسامل رسه یې بیا اوبه وچې کړی‪.‬‬

‫د چمتو کولو وخت ‪ 15‬دقیقې؛ د دمې ورکولو وخت ‪50‬‬ ‫دقیقې؛ د پخيل وخت ‪ 20‬دقیقې؛ ‪ 4‬کسانو لپاره‬ ‫مواد‬ ‫‪ 750‬ګرامه د کب غوښه؛ نیمه پیاله رسکه‪ ،‬یوه کاچوغه‬ ‫مالګه‪ ،‬غوړي‪ ،‬لیمو‪ .‬د قورمې جوړولو لپاره‪ 2 :‬قاشوغې‬ ‫زنجبیل‪ 2 ،‬کاچوغې ټکول شوې اوږه‪ 2 ،‬کاچوغې د کرم‬ ‫دانې‪ 1 ،‬کاچوغې سپین مرچ‪ ،‬نیمه کاچوغه مالګه‪ ،‬نیمه‬ ‫پیاله د نخودو اوړه‪ ،‬د خواړو نارنجي رنګ‪ ،‬نیمه پیاله اوبه‬ ‫طریقه‬ ‫‪ .1‬د کب غوښه ومینځی‪ ،‬له کاغذي دساملونو رسه‬

‫‪ .2‬د قورمې جوړولو لپاره ټول مواد رسه یو ځای کړی او‬ ‫په کب کې یې وموږی‪ .‬د ‪ 20‬دقیقو لپاره دمه ورکړی‪.‬‬ ‫‪ .3‬د کړایۍ په لوخي کې غوړي ګرم کړی‪ ،‬په یو ځل د‬ ‫کبانو یو څو ټوټې په منځني حرارت رسه تر هغې وریتې‬ ‫کړی تر څو ګونجې يش؛ له غوړیو یې راوباسی او وچ یې‬ ‫کړی؛ په لویه مجمه کې یې کیږدی او د لیمو له ټوټو‬ ‫رسه یې ښکيل کړی‪ .‬باید ګرم وخوړل يش‪.‬‬

‫تواضع‪ :‬په زړه پورې خوندونه‪ :‬دوهمه ناشته‪ ،‬د مازدیګر ډوډۍ‪ ،‬میلمستیا‪ ،‬د پخيل د کتابونو د سلسلې یوه برخه‬ ‫د بهرنیو چارو وزارت د زوجونو د ټولنې‪ ،‬نوي دهيل لخوا چاپ شوی‬ ‫قهوه يي طاليي رنګه‪ ،‬د امریتساري وریته شوي خونده ور کبان‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:36 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪73‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Cuisine_Food_Pashto.indd 74‬‬

‫هرن‬

‫له چپ څخه ښي لور ته‪ :‬د راګامال نقايش؛ د مالک امرب هرني کړنې‪ ،‬په شاهي ماڼۍ کې یو افریقایی؛ د کلمکاري روجايي‬

‫بڼه پاتې دي او د خدايي او فلکلوریکو کیسو د رسم‬ ‫کالسیکه اغیزه اوس هم ددوی په کار کې لیدلی‬ ‫شو‪ ”.‬ډیکاين هرن د هغه وخت د سوداګرۍ روحیه‬ ‫او رایجه تبادله ښکاره کوي‪.‬‬ ‫د تباکو کیسه چي لومړی د پرتګالیانو لخوا په‬ ‫بیجاپور کې وویل شوه او وروسته له سیمې څخه‬

‫ډیرو ځایونو ته صادره شوه ډیر زر د بیدريوییر‬ ‫حوقه په نقرې ښکلو شوو ځایونو کې لیدلی شو‪.‬‬ ‫له نیکه مرغه‪ ،‬د کلمکاري او بیدريورک په څیر‬ ‫ډیر مهارتونه تراوسه پاتې دي او حتی د خطاطۍ‬ ‫او مرمر کارۍ کیفیت یې د نن له کار رسه هم په‬ ‫سخته د پرتلې وړ دی‪.‬‬

‫له چپ څخه ښي لور ته‪:‬‬ ‫د براق مجسمه؛ فلزي‬ ‫سینګار شوي لوخی؛ د‬ ‫بیدريوییر حوقه مرکز‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 6:17 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪72‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪HERITAGE_DECCANI_POONAM_Pashto.indd 73‬‬

‫نقاشۍ د هرن پیچلی احساس څرګندوي‪ .‬سټایل یې‬ ‫ډیر ځلیدونکی وو او د هغه پیوندي لید څرګندونه‬ ‫کوي چې د مغلو د اردو د راجپويت جرناالنو لخوا د‬ ‫راجستاين اصطالحاتو د پایلې په توګه په ډیکان کې‬ ‫جوړ شوي دي‪ .‬د ډیکان د نقاشۍ هرن په خپل نوبت‬ ‫رسه په راجستاين او پهاري پاچاهایو اغیزه درلوده‪.‬‬ ‫سینګ څرګنده کړه‪“ ،‬د رامایانا سلسله چې ‪450‬‬ ‫انځورونه لري او په ‪17‬مه پیړۍ کې د میور ماهارانا‬ ‫جګت سینګ لپاره جوړ شوي وو‪ ،‬لږ تر لږه‪ ،‬یو ټوک‬ ‫وو چې د ډیکاين هرنمند لخوا بشپړ شوي وو‪”.‬‬ ‫د غني او روښانه رنګونو استعامل په حقیقت کې‬ ‫د تهوټا ویکونتم‪ ،‬چیپا سودهاکر او لکشم ګود په څیر‬ ‫سیمو څخه اخیستل شوی چې د معارصو هرنمندانو‬ ‫په کار کې پاتې شوی دی‪ .‬د شوبها باټیا رییسه‬ ‫ګالري ګنیشا وايي‪“ ،‬ددوی ریښې اوس هم په حقیقي‬

‫(پورته) د اورنګزیب پاچا زره‬ ‫(پاس) ځوړند معبد د رامایانا ښکارندوی‬ ‫(ښي لور ته) الرباق – د اسطوره يي‬ ‫خلقت د اوبو رنګ‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 6:17 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪71‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪HERITAGE_DECCANI_POONAM_Pashto.indd 70‬‬

‫هرن‬

‫د څو فرهنګونو د سرتې همپالنې تر ټولو ځانګړې‬ ‫ننداره د ‪18‬مې پیړۍ د وروستیو کلونو معبد وو چې د‬ ‫رامایانا په صحنو ښکلی شوی دی‪ .‬په ویجایانګرا کې‬ ‫جوړ‪ ،‬پدغه ځای کې د ښار د ‪ 200‬کلونو د پخوانۍ‬ ‫معامرۍ خاطرې نغښتې دي چې معبدونه به د‬ ‫کالسیک ډریویډین معبد په دود او شاهي ودانۍ به‬ ‫په اسالمي بڼه جوړیدې‪ .‬اسايس صحنه د څښنت راما‬ ‫د تاج ایښودلو مراسم وو چې خدای او ساتونکي یې‬ ‫شاهدان دي او ټول په ویجایانګرا ماڼیو کې د اسالمي‬ ‫ډوله شاخ داره طاقونو الندې ورته والړ دي‪.‬‬ ‫د کاملکاري ځانګړې روجايي د ډیکاين د نړیوالتوب‬ ‫بله بیلګه ده‪ .‬د فارس پاچا په ماڼۍ کې شاوخوا‬ ‫ټول شیان د آرمانیا‪ ،‬د مغلو پاچاهۍ‪ ،‬چین او ترکیې‬ ‫په څیر له بیالبیلو سیمو څخه وې‪ .‬د راګاماال ‪44‬‬ ‫نقاشیو سلسله چې په ‪16‬مه پیړۍ پورې تړاو لري د‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 6:17 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪70‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪HERITAGE_DECCANI_POONAM_Pashto.indd 71‬‬

‫په طال رنګ شوی پیچوايي‬ W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

HERITAGE_DECCANI_POONAM_Pashto.indd 68

2015

‫جون‬-‫مۍ‬ 15/04/15 6:16 PM

‫هرن‬

‫د فرهنګونو‬

‫سرته همپالنه‬

‫د ډیکاين هرن د ‪16‬مې او ‪19‬مې پیړۍ تر منځ د سوداګرۍ روحیه او رایجه تبادله ښکاره کوي‬ ‫لیکوال‪ :‬پونم ګوییل‬

‫که چیرې تاسې له پیچویس‪ ،‬چې د ميل موزیم د نندارې رشیکې نقطې او نړیوال فرهنګونه په آسانۍ د پوهیدو‬ ‫وړ دي‪ ،‬او مونږ له هغو قومي دودونو رسه ډیر مطابقت‬ ‫د برخې په توګه ښودل کیږي‪ ،‬نوراس‪ :‬د ډیکان ډیر‬ ‫لرو‪ ”.‬له همدې څخه څرګنديږي چې په نیویارک کې د‬ ‫هرنونه‪ ،‬په خپل الس ملسولی شوی نو ممکن ستاسې‬ ‫میټروپولیټن موزیم ولې پدې وروستیو کې د ډیکاين هرن‬ ‫ګوتې د طال له رښتینو دانو رسه لګیدلې وی‪ .‬د ‪18‬مې‬ ‫ډیره پراخه ننداره په الره اچولې وه چې له ‪ 70‬نړیوالو‬ ‫پیړۍ د وروستیو دغه کار په پراخه کچه په طال رنګ‬ ‫قرضه اخیستونکو څخه یې راټول کړي وو‪.‬‬ ‫شوی دی او په بریجبهومي (د څښنت‬ ‫په ميل موزیم کې دغه ننداره ښايي پدغه‬ ‫کرشنا ځمکه) کې د موسمي بادونو‬ ‫ډیکاني هنر تر ډیره‬ ‫ګڼ فرهنګي نړۍ کې یوه کوچنۍ کړکۍ‬ ‫څرګندونه کوي د لوړ اختالطي‪ ،‬پیوندي‬ ‫بریده د خلکو له‬ ‫وي خو د نندارې پارچې یې له اوسني ژوند‬ ‫او سیکولري هرن له ډیرو شاهکاري‬ ‫نظر څخه پټ پاتې‬ ‫څخه پورته وې‪.‬‬ ‫خاطرو څخه ده چې د ‪16‬مې او ‪19‬مې‬ ‫شوی خو ښايي د‬ ‫د بیلګې په توګه الرباق راخلو چې د‬ ‫پیړۍ تر منځ د ډیکان سلطنت پر مهال‬ ‫مغلو د هنر سیورې‬ ‫اوبو تت رنګ لري‪ ،‬او د اسطوره يي خلقت‬ ‫جوړه شوې ده‪.‬‬ ‫پرې پروت وو‬ ‫څرګندونه کوي چې له مکې څخه بیت‬ ‫ډیکاين هرن تر ډیره بریده د خلکو‬ ‫املقدس او له هغه څخه بیرته مکې یې‬ ‫له نظر څخه پټ پاتې شوی‪ ،‬خو ښايي د‬ ‫حرضت محمد ص لیږدولی وو‪ .‬دغه تشبیه د چینايي ډوله‬ ‫مغلو ډیر غني او ښه ثبت شوي هرن تر سیورې الندې‬ ‫اژدها چې لکۍ لري‪ ،‬فاريس ډوله زمریانو او د هغه په زړه کې‬ ‫راغلی وي‪ .‬د نوراس همکار ساتونکي ډاکټر کویتا‬ ‫هندي فیل په څیر رسچینو څخه اخیستل شوې ده‪ .‬سینګ‬ ‫سینګ وايي‪“ ،‬پدې وروستیو کلونو کې‪ ،‬که څه هم د‬ ‫وايي‪“ ،‬دغه نقايش په ‪18‬مه پیړۍ کې په ګولکونه کې د یوه‬ ‫ګلوبلیزیشن او د نظرونو او اغیزو د څرخ له امله هر‬ ‫هرنمند لخوا جوړه شوې خو نیمه نړۍ یې مینه واله ده‪”.‬‬ ‫ځای ګڼ فرهنګي ګرځیدلی دی‪ .‬اوس د ډیکان ودانۍ‪،‬‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 6:16 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪68‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪HERITAGE_DECCANI_POONAM_Pashto.indd 69‬‬

‫یش هوپ ېچ هد هښ‬

‫ د تګ ښه وخت‬ ‫اکتوبر‪-‬اپریل‬ ‫ د رسیدو الر‬ ‫د اودیپور د اورګاډي‬ ‫سټیشن ‪ 47‬کیلومرته لرې‬ ‫دی‪ .‬یا له اودیپور څخه ‪60‬‬ ‫کیلومرته لرې د یوې ورځې‬ ‫سفر دی‪.‬‬ ‫ سیاحتي معلومات‬ ‫د کوالالنو د کار لیدلو لپاره‬ ‫د ورځې په لومړۍ نیاميي‬ ‫برخه کې ددې ځای لیدو‬ ‫ته الړ شی‬

‫د ټیراکوټه دودیز فانوس؛‬ ‫الندې‪ :‬دودیزه لوحه چې د‬ ‫څښنت ګنیشا ښکارندوی ده‬

‫ددغو لوحو په جوړولو کې د الس جوړونې له‬ ‫ساده تخنیکونو څخه ګټه اخیستل کیږي‪ .‬لومړی‪،‬‬ ‫په سیمه کې خاوره کیندل کیږي‪ ،‬بیا د خره له رسې‬ ‫رسه د شاوخوا ‪ 1:4‬په تناسب یو ځای کیږي‪ ،‬چې‬ ‫خاورې ته نرمي ورکړي‪ .‬وروسته‪ ،‬له ځانګړې ګنبد‬ ‫شکله رس رسه یو ځای یوه تخته جوړیږي؛ د تختې‬ ‫د غاړو جوړولو لپاره یې څوکې پورته کیږي‪ .‬شکلونه‬ ‫په ګوتو رسه جوړیږي او باید منځ یې تش وي تر‬ ‫څو په تنور کې درز ونکړي‪ .‬ددوی کار‬ ‫له خاورې څخه د کوچنیو جوړو شوو‬ ‫توپونو په څیر زیوراتو په اضافه‬ ‫کولو رسه بشپړیږي‪ .‬دغه لوحه‬ ‫په نهو ورځو کې وچیږي‪ .‬د اور‬ ‫چارې یې په موقتي تنور کې‬ ‫تررسه کیږي‪.‬‬ ‫د کلیوايل غیرزراعتي‬ ‫پراختیا اداره ((‪ ))RUDA‬چې په‬ ‫راجستان کې د کوچنیو تشبثاتو‬ ‫په پراختیا کار کوي ددغو هرنمندانو‬ ‫پر مخ بیولو کې سرت رول لري‪ .‬د ‪RUDA‬‬ ‫د بازارموندنې ‪ ،OS‬اوم پراکاش وايي‪“ ،‬مونږ دغه‬ ‫هرنمندان په جیپور او نوي دهيل کې سرتو نندارو‬ ‫ته بیایو‪ .‬لدې کار څخه مو موخه دوی د نړۍ خلکو‬ ‫ته ښودل دي‪”.‬‬

‫د ‪ RUDA‬اداره خلکو ته د روزين ورکولو او د‬ ‫ورکشاّپونو په تنظیم کې مرسته کوي‪ .‬اوم پراکاش‬ ‫وايي‪“ ،‬لدې کار څخه مو موخه د نړۍ خلکو ته ددې‬ ‫هرن ښودل دي‪ .‬په مولیله کې د پرمختګ لپاره مونږ‬ ‫خالقي پروسې ته اړتیا لرو‪ .‬مونږ حتی یو ځل د ټیراکوټه‬ ‫لومړنۍ منونه له ‪ NIFT‬څخه راوړه‪ .‬په زړه پورې خربه‬ ‫دا ده چې بیا یې هم په ډیزاینونو کې یوه اندازه‬ ‫عرصيتوب رامنځ ته شوی دی‪ ،‬تر ټولو مشهور‬ ‫ډیزاینونه د څښنت ویشنو د حلول او‬ ‫د خدایانو نورو احساساتو په څیر‬ ‫پخواين سټایلونه دي‪”.‬‬ ‫د مورټیکاال هرن چې په سیمه‬ ‫کې مشهور دی‪ ،‬په خاورو کې‬ ‫د وریژو د پوستکي د خمیرې‬ ‫او غوشایو په ګډولو رسه تررسه‬ ‫کیږي چې وروسته د سلب یا‬ ‫تختې جوړولو لپاره هواریږي تر‬ ‫څو ورباندې نذرانې جوړې کړي‪.‬‬ ‫دغه هرن د کوم قالب یا ماشین‬ ‫پرته بشپړ اليس دی او یوازې د هرنمندانو‬ ‫له وسایلو لکه اسکنې او د کوالل له څرخ څخه پکې‬ ‫ګټه اخیستل کیږي‪ .‬ددغو هرنونو د اخیستلو ترجیح‬ ‫مستقیامً د هرنمندانو کامل دی ځکه چې دا کار هم‬ ‫دوی او هم تاسو ته دوه اړخیزه ګټه لري‪.‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:02 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪67‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪CULTURE_Molela_Pashto.indd 66‬‬

‫فرهنګ‬

‫دغه هرني لوخي په نهو ورځو کې وچیږي‬

‫استعاملیږي‪ .‬دا د اوبو ضد او سخت مواد دي او له‬ ‫خاوره په هرن بدلول له اودیپور ښار څخه ‪50‬‬ ‫دوی څخه پخوانۍ جوړې شوې مجسمې اوس هم‬ ‫کیلومرته لرې د راجستان د راجسمند ولسوالۍ د‬ ‫مولیله کيل د خلکو د ژوند یوه طریقه ده‪ .‬دغه ځای په خپل شکل پاتې دي‪.‬‬ ‫د هرن د ټولو شکلونو په څیر‪ ،‬د مولیله د‬ ‫ته د کوالالنو کلی وايي او د لکشمي الل یا دنیش‬ ‫ټیراکوټه هرن هم د وخت په تیریدو رسه بدلون‬ ‫چندرا کومار په څیر هرنمندانو تر پیړیو دلته ژوند‬ ‫کړی او خاوره یې په طال بدله کړې ده‪ .‬دغه کالالن موندلی‪ .‬پدې وروستیو کې د ټیراکوټه خدایان لوړ‬ ‫بوتان وو‪ .‬دغه هرن په لوحه اوړیدلی‬ ‫د خاورینو لوحو د جوړولو شهرت لري‬ ‫او مزایک یې د سینګار لپاره کارول‬ ‫چې د نذرانې د انځورونو څرګندونه‬ ‫ټیراکوټه‬ ‫مولیله‬ ‫د‬ ‫کیږي‪ .‬د مولیله د خاورینې دښتې‬ ‫کوي‪ .‬دغه استعداد له یوه نسل څخه‬ ‫خدایانو‬ ‫په‬ ‫نور‬ ‫هنر‬ ‫منظره له بې شمیره رنګونو څخه‬ ‫بل نسل ته لیږدیدلی او هر یوه پدې‬ ‫او الهو پورې‬ ‫پیژندلی شو لکه هرنمندانو چې د‬ ‫هرن کې ځانته نوښت رامنځ ته کړی‪.‬‬ ‫محدود نه دی؛‬ ‫خپلو خالقي او عرصي ډیزاینونو پر‬ ‫ټیراکوټه یو ډول خاورین مواد‬ ‫خپل‬ ‫د‬ ‫هنرمندان‬ ‫مهال یوازې د ټیراکوټه بې سارو‬ ‫دي چې شاوخوا په ټوله نړې کې د‬ ‫شاوخوا‬ ‫ژوند‬ ‫شکلونو رنګ ته پام کړی وي‪.‬‬ ‫بیالبیلو فرهنګونو تر منځ له ډیر پخوا‬ ‫صحنېرسموي‬ ‫د مولیله ټیراکوټه هرن خدایانو او‬ ‫څخه د ودانیو جوړولو او د سینګار‬ ‫الهو پورې محدود نه دی‪ .‬هرنمندانو‬ ‫په هرنونو کې کارول کیږي‪ .‬د ادب‬ ‫د خپل ژوند شاوخوا صحنې رسم کړي دي‪ .‬که څه‬ ‫له نظره ددې نوم معنی “پخه خټه” ده‪ .‬دغه خټه‬ ‫هم‪ ،‬دودیز ډیزاین او شکلونه یې تل پاتې دي‪ ،‬خو‬ ‫له طبیعي خاورې څخه جوړیږي چې سور نصواري‬ ‫رنګ ورکول کیږي او د خاورې په استعامل پورې اړه په مولیله کې هرن او مذهب رسه یو ځای دي او د‬ ‫ورځني ژوند جوړښت یې تشکیل کړی دی‪.‬‬ ‫لري‪ .‬ټیراکوټه د بهرين دوام یا د رنګ ورکولو لپاره‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:02 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪66‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪CULTURE_Molela_Pashto.indd 67‬‬

‫فرهنګ‬

‫خاوره په‬

‫طال بدلول‬

‫په نړۍ کې خاورینې نذرانې ښايي په راجستان کې له یوه کيل څخه راځي‬ ‫لیکوال‪ :‬کلیاين پراشیر‬

‫د ټیراکوټه لوحې چې د کيل ورځنی ژوند څرګندوي‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:02 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪65‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪CULTURE_Molela_Pashto.indd 64‬‬

‫بریا‬

‫تونپور کار سوپرهیرو لومړنی هندي فلم وو چې ژوندی‬ ‫اکشن او ‪ 3D‬انیمیشن دواړه یې درلودل‬

‫مایا ډیجیټل سټوډیو د ‪ KPMG-FICCI‬د هندوستان د‬ ‫رسنیو او ساعتیرۍ صنعت د ‪ 2014‬کال په راپور کې وايي‪،‬‬ ‫“نړیوال تلویزوين چینلونه چې اوس مهال د هندوستان په‬ ‫بازار کې ځانګړی ځای لري‪ ،‬پدې پوه شوي چې خپلو مینه‬ ‫والو ته د رسیدلو لپاره د کورنیو موضوع ګانو اړتیا شته او د‬ ‫پروګرام جوړولو په نړیوال ډګر کې سیمه ییزو موضوع ګانو‬ ‫ته تقاضا په ډیر ګړندیتوب رسه په زیاتیدو ده‪”.‬‬ ‫د کوچادایین‪ ،‬چهار صاحبزادۍ‪ ،‬هنومان‪ ،‬لیټل کرشنا او‬ ‫چهوټا بیم په څیر د کورين کارتوين تولید بریا ددغه بدلون‬ ‫ښکارندوی دي‪ .‬د ‪ 2014 KPMG-FICCI‬له راپور رسه سم‬

‫د هندوستان د انیمیشن‪ ،‬برصي جلوو او له تولید څخه‬ ‫وروسته صنعت ارزښت په ‪ 2013‬کال کې ‪ 39.7‬میلیارده‬ ‫هندي کالدارې وو او په ‪ 2014‬کال کې یې د ودې درجه‬ ‫‪ 4.21‬فیصده وه‪ .‬پدې رسه‪ ،‬د کارتوين خدمتونو او تولید‬ ‫سهم په ‪ 2013‬کال کې ‪ 12.7‬میلیارده هندي کالدارې پورته‬ ‫شوی دی‪ .‬د ‪ 2013-2018‬لپاره د طرحه شوې مجموعي‬ ‫کلنۍ د ودې درجه (‪ )CAGR‬ته په کتو رسه چې ‪7.1‬‬ ‫فیصدو ټاکل شوې‪ ،‬دا کار به ډیر وخت به وانخيل چې د‬ ‫هندوستان کارتوين صنعت له نړیوالو لوبغاړو رسه په یوه‬ ‫قطار کې واويس‪.‬‬ ‫د هندوستان لومړي وزیر ښاغيل نریندرا مودي میک این‬ ‫انډیا نوښت ته په اشارې رسه‪ ،‬د معلوماتو او نرشاتو (‪)I&B‬‬ ‫وزارت د ‪ 2014‬کال په بودیجه کې د لوبو جوړولو‪ ،‬انیمیشن‬ ‫او برصي هرنونو لپاره د لوړ ميل مرکز د تنظیم اعالن‬ ‫وکړ‪ .‬مته کیږي چې دغه مرکز به د انیمیشن‪ 3D ،‬ویژول‬ ‫ایفیکټس او لوبو جوړولو روزنیز ډګر وي‪ .‬د مایا ډیجیټل‬ ‫سټوډیو د رسنیو او نرشاتو د اړیکو رییس‪ ،‬ارونا کامر وویل‪،‬‬ ‫“زما په اند دا د وزارت لخوا د انیمیشن‪ ،‬لوبو جوړولو او‬ ‫‪ VFX‬طبقو پر مخ بیولو لپاره هیله من ګام دی‪ .‬پدې ګام‬ ‫رسه به د هیواد ځوانان وهڅول يش چې ددغه سکتور په‬ ‫پراختیا کې خپل مهم رول لوبولو ته خورا پاملرنه وکړي‪.‬‬ ‫پدې وړاندیز رسه نه یوازې د عوایدو او کاري فرصت د‬ ‫زیاتیدو مته کیږي بلکې پدې سکتور کې به د هندوستانیانو‬ ‫لخوا د معنوي ملکیت د مالکیت مالتړ هم ويش‪.‬‬

‫د بل ګنیشا کرکټر‬ ‫چې ډیر وستایل شو‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:09 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪64‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Success_Animation_Pashto.indd 65‬‬

‫لیټل کریشنا د بریا حیرانوونکي مقام ته ورسیده؛ الندې‪ :‬روډ سایډ رومیو د بالیووډ لومړنی تجاريت کارتوين فلم وو‬

‫له لیټل کرشنا څخه د چهوټا بیم شهرت زیات دی‪.‬‬ ‫دغه کارتوين کامیډي او ماجرايي تلویزوين رسیال د‬ ‫ګرین ګولډ انیمیشن رشکت اجراييوي رییس راجیو‬ ‫چیالکه لخوا په ‪ 2008‬کال کې په الره واچول شو‪ .‬که‬ ‫څه هم د بیم کرکټر له هندي حامسې مهابهارته څخه‬ ‫اخیستل شوی خو ښاغيل چیالکه رسیال پداسې یوه بڼه‬ ‫جوړ کړی چې چهوټا بیم په اسطوره پوهنې پورې محدود‬ ‫پاتې نه يش‪ .‬د مرکې پر مهال نوموړي وویل “ما غوښتل‬ ‫د ماشومانو لپاره یو داسې کرکټر جوړ کړم چې یوازې‬ ‫مونږ ته منصوب وي‪”.‬‬ ‫د چهوټا بیم لومړنی بریالی هندي کارتوين تلویزوين‬ ‫رسیال په ټول هندوستان کې شهرت لري او‬ ‫حتی د ماشومانو د کالیو‪ ،‬د ښوونځي‬ ‫وسایلو او کارتوين کتابونو په‬ ‫څیر تولیداتو کې یې ځای‬ ‫وموند‪ .‬ددې رسبیره‪،‬‬ ‫له انګلستان‪ ،‬ایټالیې‪،‬‬ ‫جرمني‪ ،‬پولینډ‪،‬‬ ‫فرانسې‪ ،‬نوي زیالنډ‪،‬‬ ‫اسپانیې او برازیل رسه‬ ‫هم د هندوستان لخوا‬ ‫د ګډ تولید معاهدې‬ ‫السلیک شوي تر څو‬

‫ددوی تر منځ د مهارت‪ ،‬استعداد او ټکنالوژۍ پانګونه‬ ‫او همکاري زیاته يش‪.‬‬ ‫د کارتوين فلمو جوړونکي اوس کولی يش چې رسه یو‬ ‫ځای يش او د انیفیسټ انډیا په څیر غونډه کې خپل‬ ‫تولیدي نظرونه او تخنیکي مهارتونه رسه رشیک کړي‪،‬‬ ‫انیفیسټ انډیا په هندوستان کې د کارتوين فلمونو‬ ‫تر ټول سرت کلنی فیسټوال دی چې په ‪ 2005‬کې د‬ ‫ممببي میشتې غیر انتفاعي ادارې د هندوستان د‬ ‫کارتوين فلمونو ټولنې (‪ )TASI‬لخوا پیل شو‪ .‬بله مشهور‬ ‫غونډه د ‪ 24FPS‬انیمیشن ایوارډز ننداره ده چې په‬ ‫‪ 2003‬کال کې د پرمختللې سینامټیک د مایا اکاډمۍ‬ ‫(‪ )MAAC‬لخوا پیل شوه‪ ،‬د کارتوين‬ ‫فلمونو دغه اکاډمي خلکو ته‬ ‫د ‪ 3D‬انیمیشن‪،VFX ،‬‬ ‫فلم جوړونې‪ ،‬ګرافیک‬ ‫ډیزاین او لوبو‬ ‫جوړونې زده کړې‬ ‫وړاندې کوي‪.‬‬ ‫د کارتوين فلمونو‬ ‫د سیمه ییزو موضوع‬ ‫ګانو تقاضا هم ډیره‬ ‫شوې ده‪ .‬لکه څنګه‬ ‫چې کینت مهتا‪،MD ،‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:09 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪63‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Success_Animation_Pashto.indd 62‬‬

‫بریا‬ ‫‪ANIMATION INDUSTRY FUTURE REVENUE PROJECTIONS‬‬ ‫‪12.0‬‬

‫‪Compound Annual‬‬ ‫‪Growth Rate: 7.1%‬‬

‫‪10.0‬‬ ‫‪8.0‬‬ ‫‪INR Billion‬‬

‫‪6.0‬‬ ‫‪4.0‬‬ ‫‪2.0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2017P‬‬

‫‪2018P‬‬ ‫‪Projected figures‬‬

‫‪P‬‬

‫‪2016P‬‬

‫‪2015P‬‬

‫‪Animation Production‬‬

‫‪2014P‬‬

‫‪2013‬‬ ‫‪Animation Services‬‬

‫‪Source: FICCI-KPMG Indian Media and Entertainment Industry Report 2014‬‬

‫د هندي کارتوين فلم چهار صاحبزادۍ څخه یوه صحنه‬

‫د محتوای په اړه د مالکیت په لور یو کوچنی ګام وو‪.‬‬ ‫کیرات خوراناز تونپور کا سوپر هیرو (‪ )2010‬په نوم‬ ‫لومړنی هندي فلم چې ژوندی اکشن او ‪ 3D‬انیمیشن‬ ‫یا کارتون یې درلودل او ستوري یې د بالیووډ لوبغاړي‬

‫چهوټا بیم‪ ،‬یو مشهور‬ ‫تلویزیوين رسیال‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:09 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪62‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫اجۍ دیوګن او کاجول وو‪ ،‬سرته بریا ترالسه کړه‪ .‬ارجون‪:‬‬ ‫جنګي شاهزاده‪ ،‬د ارناب چوهدري لخوا ډایرکټ او‬ ‫د ‪ UTV‬موشن پیکچرز او والټ ډیسني پیکچرز لخوا‬ ‫پروډیوس شوی کارتوين فلم چې یو ځای په هندوستان‬ ‫او متحده آیالتونو کې په ‪ 2012‬کال کې خپور شو‪ ،‬د‬ ‫محتوا او تولید له پلوه ډیر وستایل شو‪ .‬په ‪ 2014‬کال‬ ‫کې هم د ‪ 3D‬حرکت لومړنی سیناميي فلم کوچادایین‬ ‫او وررسه چار صاحبزادۍ او مایټي راجو‪ :‬رایوو کالینګ‬ ‫خپاره شول‪.‬‬ ‫د تلویزیون په پرده د کرشنا‪ ،‬ګنیشا او چهوټا بیم په‬ ‫څیر کورين کرکټرونه ورو ورو د ټام او جیري‪ ،‬پوپیي‬ ‫او دورایمون ځای نیيس‪ .‬د بیګ انیمیشن (‪ )I‬شخيص‬ ‫رشکت اجرايي رییس اشیش ‪ SK‬چې د لیټل کرشنا‬ ‫رسیال یې هم جوړ کړی وايي اسطوره پوهنه د پیل یو‬ ‫ښه ځای وو ځکه‪ ،‬لکه څنګه چې د رسنیو په راپور کې‬ ‫ویل کیږي‪“ ،‬کله چې تاسو هر وخت کرکټر جوړوی‪،‬‬ ‫تاسې باید دوه یا درې برابره پیسې مرصف کړی تر‬ ‫څو کرکټر په برانډ بدل کړی‪ ”،‬او حداقل ته د خطرونو‬ ‫راښکته کولو لپاره‪“ ،‬تاسو باید له هغه سوژو او برانډونو‬ ‫رسه سم فعالیت وکړی چې له وړاندې څخه موجودې‬ ‫وي”‪ .‬د ‪ 2009‬کال په مۍ میاشت کې په نیکيلوډین‬ ‫چینل د رسیال لومړين نرشات د هندي خدای‪ ،‬کرشنا د‬ ‫ماشومتوب مهمې پیښې وې‪.‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪Success_Animation_Pashto.indd 63‬‬

‫د کوچادایین یوه صحنه چې لومړنی ‪ 3D‬موشن سیناميي فلم دی‬

‫ځواک‪ ،‬د تولید کم لګښت او عرصي تجهیزاتو او‬ ‫په ‪ 1941‬کال کې د هندي سینام پالر داداصاحب‬ ‫وررسه په کورين بازار کې د کمې تقاضا درلودلو په‬ ‫پهالکي لخوا د جوړ شوي سټاپ موشن کارتوين فلم‬ ‫څخه نیولې تر چهوټا بیم پورې چې کامیډي او ماجرايي مټ ممببي‪ ،‬چینايي‪ ،‬بنګلور‪ ،‬حیدرآباد او تريوندرم‬ ‫د هیواد د کارتوين فلمونو د بیرون سپارنې یا اوټ‬ ‫تلویزوين کارتوين رسیال دی او په ‪ 2008‬کال کې د‬ ‫ګرین ګولډ د کارتوين فلمونو رشکت لخوا په الره واچول سورسینګ په سرتو مرکزونو بدل شول‪.‬‬ ‫د هندوستان د کارتوين فلمونو جوړونکو د الیف‬ ‫شو‪ ،‬د هندوستان کارتوين فلمونو په تیرو اوه لسیزو کې‬ ‫او پي او پرومیتیوس په څیر د نړۍ په سطحه‬ ‫اوږده الر وهلې ده‪.‬‬ ‫د هندوستان د فلمز ډیویژن لخوا په ‪ 1974‬کې د ایک مشهورونو فلمونو په جوړولو کې هم همکاري کړې‬ ‫ده‪ .‬د هندوستان د کارتوين فلمونو‬ ‫اور انیک ایکتا په نوم مهم کارتوين فلم‬ ‫جوړونکو پدې وروستیو کلونو کې له‬ ‫او د غایب آیا په نوم د بریايل تلویزیوين‬ ‫د‬ ‫هندوستان‬ ‫د‬ ‫خالقیت رسه د تخنیکي مهارتونو په‬ ‫کارتوين رسیال په څیر د کارتوين فلمونو‬ ‫کارتونيفلمونو‬ ‫زده کړې پیل کړی تر څو ځانته خپل‬ ‫پخوانۍ هڅې په هندوستان کې د‬ ‫والټ‬ ‫د‬ ‫جوړونکو‬ ‫پروډکشنونه جوړ کړي‪ .‬په ‪2005‬‬ ‫کارتوين فلمونو یو ښه پیل وو‪ ،‬خو د تولید‬ ‫څیر‬ ‫په‬ ‫ډیسني‪،‬‬ ‫کال کې د لومړين مشهور هندي ‪2D‬‬ ‫بهرنیو خونو لخوا د تخنیکي مهارتونو د‬ ‫نړیوالو‬ ‫سترو‬ ‫کارتوين فلم‪ ،‬هنومان‪ ،‬خپرول د سیمه‬ ‫سرتو غوښتنو په رامنځ ته کولو رسه د‬ ‫شرکتونوسره‬ ‫ییز تولید د جوړولو د پیل نښه وه‪.‬‬ ‫هندوستان د کارتوين فلمونو د صنعت‬ ‫ځانګړېهمکاري‬ ‫دغه فلم په هنومان څرخیري چې د‬ ‫راټوکیدل محدود شول‪.‬‬ ‫ده‬ ‫کړې‬ ‫رامایانا افسانې یو مهم کرکټر دی‪.‬‬ ‫له کلونو راهیسې د هندوستان د‬ ‫بالیووډ په ‪ 2008‬کال کې د روډ‬ ‫کارتوين فلمونو جوړونکو د والټ ډیسني‪،‬‬ ‫وارنر برادرز‪ ،‬سوين‪ ،‬پیکرس او ډریم ورکس په څیر سرتو سایډ رومیو په نوم د خپل لومړين تجاريت کارتوين‬ ‫نړیوالو رشکتونو رسه د کارتوين کریکټرونو په جوړولو او فلم د جوړولو هڅه وکړه‪ .‬دغه فلم چې د یش راج‬ ‫فلمز لخوا پروډیوس او د ډیسني انډیا لخوا توزیع‬ ‫د ځانګړو ایفیکټونو په چمتو کولو کې ځانګړې مرسته‬ ‫شوی د هندوستان د کارتوين فلمونو په صنعت کې‬ ‫کړې ده‪ .‬په انګلیيس ژبې د غږیدونکي سرت کاري‬ ‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:09 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪61‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Success_Animation_Pashto.indd 60‬‬

‫بریا‬

‫د کارتوين فلمونو‬

‫سرت محبوبیت‬

‫د هندوستان کارتوين فلمونه د ودې له ځانګړي پړاو څخه تیریږي او په خپل حق رسه یې پدې صنعت کې‬ ‫وده کړې ده‪ .‬د نن ورځې د کارتوين فلمونو د بدلون ستوري‪ :‬چهوټا بیم‪ ،‬هنومان‪ ،‬کوچنۍ کرشنا‪ ...‬دي‬ ‫لیکوال‪:‬نیدهيلیکها سهايي‬

‫د هندوستان د کارتوين‬ ‫فلمونو کرکټرونه په لویه‬ ‫کچه له اسطوره پوهنې‬ ‫څخه اخیستل کیږي‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:09 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪60‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Success_Animation_Pashto.indd 61‬‬

‫د هندوستان لومړی وزیر ښاغلی نریندرا مودی د روټاواک په افتتاح کې‬

‫وټاکل شو‪ .‬دا په نړۍ کې د روټاویروس پر وړاندې په‬ ‫د ماشومانو تر منځ د شدید نس ناستي تر ټولو سرت المل‬ ‫اوسنۍ تر ټولو ارزنه بیه دریم نړیوال واکسین دی‪.‬‬ ‫لپاره د روټاوک واکسین په نوم کورنی حل پیدا شوی‬ ‫اوس مهال بهرين رشکتونه په هندوستان کې د‬ ‫چې د مارچ په میاشت کې د لومړي وزیر ښاغيل نریندرا‬ ‫روټاویروس د واکسین یو ډوز په ‪ 1,100‬هندي کالدارو‬ ‫مودي لخوا په الره واچول شو‪ .‬دغه واکسین چې په‬ ‫حیدرآباد کې میشت د بهارت بیوټیک انډیا ملټډ رشکت پلوري خو بهارت بیوټیک رشکت د هندوستان حکومت او‬ ‫لخوا جوړ شوی مته کیږي چې په هندوستان او د نړۍ په نورو کم عاید لرونکو هیوادونو ته په ‪ 63‬هندي کالدارو د‬ ‫روټاواک د پلورلو وړاندیز کړی دی‪.‬‬ ‫نورو برخو کې به د نس ناستي روټاویروس‬ ‫لومړي وزیر یادونه وکړه چې‬ ‫له امله د ماشومونو د مړینې په راکمولو‬ ‫بهارت بیوټیک په‬ ‫هندوستان یو سرت او له تنوع ډک هیواد‬ ‫کې به ځانګړې مرسته وکړي‪ .‬دغه وژونکی‬ ‫‪ 63‬هندي کالدرو د‬ ‫دی او له بیالبیلو ټولنیزو اقتصادي‬ ‫روټاویروس هر کال د ‪ 80,000‬ماشومانو‬ ‫روټاواک د یوه ډوز‬ ‫ننګونو رسه مخ دی‪ .‬هغه هیله څرګنده‬ ‫په شمول په نړۍ کې له ‪ 4,50,000‬او په‬ ‫د پلورلو ژمنه کړې‬ ‫کړه چې د واکسین په رامنځ ته کیدو‬ ‫هندوستان کې له ‪ 1,10,000‬څخه د زیاتو‬ ‫چې په نړۍ کې د‬ ‫رسه به په هندوستان کې د څیړنې‪،‬‬ ‫خلکو د مړینې المل ګرځي‪.‬‬ ‫روټاویروس تر ټولو‬ ‫پرمختګ او تولید د فعالیتونو کچه نه‬ ‫د بیوټکنالوژۍ ریاست‪ ،‬بهارت بیوټیک‬ ‫ارزان واکسین دی‬ ‫یوازې د طبي ساینس په برخه کې بلکې‬ ‫او د څو هندي او نړیوالو ادارو تر منځ د‬ ‫د ساینس او ټکنالوژۍ په نورو پرمختللو‬ ‫ګډې همکارۍ په پایله کې د لومړين کورين‬ ‫واکسین جوړول او تولیدول په تیرو ‪ 25‬کلونو کې د هغوی برخو کې هم لوړه يش‪.‬‬ ‫بهارت بیوټیک له ‪ 20‬څخه په زیاتو هیوادونو کې د‬ ‫د هڅو یوه پایله ده‪.‬‬ ‫روټاواک ټکنالوژۍ شاوخوا څلور نړیوالې اخرتاع ګانې‬ ‫د واکسین د جوړولو او تولید چارې د بهارت بیوټیک‬ ‫ثبت کړې دي‪.‬‬ ‫انډیا ملیټډ رشکت لخوا پر مخ وړل کیدې چې په ‪-98‬‬ ‫د حیدرآباد په جینومي دره کې د هغوی مرکز په کال‬ ‫‪ 1997‬کې د هندوستان او متحده آیالتونو د واکسین د‬ ‫کې د ‪ 300‬میلیونه ډوزونو د تولید ظرفیت لري‪.‬‬ ‫عمل پروګرام او د حکومت معیاري طرزالعملونو لخوا‬ ‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 6:18 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪59‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Landmark_Rota vaccine_Pashto.indd 58‬‬

‫نښاين‬

‫د روټاویروس لومړنی‬

‫کورنی واکسین‬

‫مته کیږي چې په هندوستان کې جوړ شوی د روټاواک په نوم واکسین به د هیواد دننه او د‬ ‫نړۍ په نورو برخو کې د ماشومانو د مړینې په راکمولو کې ځانګړې مرسته وکړي‬

‫دغه هڅه د لوړې او نه پای ته رسیدونکي څیړنې په برخه کې د هندوستان د ظرفیتونو د یوې بیلګې په توګه وستایل شوه‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 6:18 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪58‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Landmark_Rota vaccine_Pashto.indd 59‬‬

‫د غوټې د نقطې په توګه د ټریپوره چمتو کول‬ ‫دولت وزیرې (خپلواکې مسؤلې)‪ ،‬اغلې نیرماال سیرتامان‬ ‫کوم تصادف نه دی‪ .‬دغه سیمه په تاریخي ډول یو‬ ‫او د بنګالدیش د سوداګرۍ وزیر ښاغيل توفیل احمد‬ ‫ګډ اقتصادي واحد دی او دا کار لدې خربې رسه په‬ ‫لخوا افتتاح شو د هندوستان په طرف په سهیيل ټریپوره‬ ‫تناسب کې دی چې له تجزیې وړاندې‬ ‫ولسوالۍ او د بنګالدیش په طرف په فیني‬ ‫سوداګریزې او ارتباطي اړیکې بیرته‬ ‫ولسوالۍ کې میشت دی‪ .‬نوموړی بازار‬ ‫دوه‬ ‫د‬ ‫بازار‬ ‫دغه‬ ‫راژوندي يش تر څو د سیمې له بشپړ‬ ‫په اونۍ کې یو ځل خالص وي او د دواړو‬ ‫تجارتي‬ ‫اړخیزو‬ ‫ځواک څخه ګټه پورته يش‪.‬‬ ‫هیوادونو خلک چې په ‪ 5‬کیلومرتۍ کې‬ ‫وړتیا‬ ‫بدلون‬ ‫د‬ ‫اړیکو‬ ‫سیايس ثبات (په هندوستان او‬ ‫یې اوسیږي په سیمه کې د تولیدي توکو‬ ‫لري او د دواړو‬ ‫بنګالدیش کې) او د زیربنا پراختیا (لکه د‬ ‫او حاصالتو تجارت کولی يش‪ .‬ځانګړتیا یې‬ ‫هیوادونو د پولې د‬ ‫اخوراه‪-‬اګرتله د ریل اړیکه) به نور کلیدي‬ ‫دا ده چې د دواړو هیوادونو رایجې پیسې‬ ‫کولو‬ ‫ژوند‬ ‫د‬ ‫خلکو‬ ‫فکتورونه وي‪ .‬که چیرې دغه فکتورونه‬ ‫د منلو وړ دي او د ‪ 16‬ټاکل شوو توکو لکه‬ ‫شي‬ ‫لوړولی‬ ‫معیار‬ ‫عميل يش او د ټریپوره او بنګالدیش‬ ‫حاصالتو‪ ،‬مساله جاتو‪ ،‬د ځنګل کوچنيو‬ ‫اړیکې پیاوړې يش‪ ،‬ټوله پروژه چې ډیر زر‬ ‫تولیداتو (د لرګیو پرته)‪ ،‬کبانو‪ ،‬لبنیاتو‪،‬‬ ‫پرمختګ کولی يش پاتې شامل ختیځ به هم په خپله حوزه‬ ‫کورنيو چرګانو او د کورين صنعت په توکو سیمه ییزه‬ ‫مالیه نه وضع کیږي‪ .‬په ټریپوره کې څلور نورې پولې‪ ،‬یوه کې راويل‪ .‬همدارنګه‪ ،‬له دغه ځای څخه سهیيل آسیا ته د‬ ‫هندوستان د دروازې په توګه هم ګټه اخیستلی شو چې د‬ ‫یې په سپاهي جیله ولسوالۍ‪ ،‬بله په دهالیه او څلورمه په‬ ‫شامل ختیځ لید پالن ‪ 2020‬کې په پام کې نیول شوی دی‪.‬‬ ‫شاميل ټريپوره کې په پام کې نیول شوې دي‪.‬‬

‫د هات پوله د جنوري په ‪31‬مه د سوداګرۍ او صنعت لپاره د دولت وزیرې (خپلواکې مسؤلې)‪ ،‬اغلې نیرماال‬ ‫سیرتامان او د بنګالدیش د سوداګرۍ وزیر ښاغيل توفیل احمد لخوا افتتاح شوه‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 6:21 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪57‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪PARTNERSHIP_BORDER_HATT_Pashto.indd 56‬‬

‫نښاين‬

‫له پورته څخه د ساعت د ستنې‬ ‫مطابق‪ :‬په هات پوله کې سوداګري؛‬ ‫د هات لپاره ټاکل شوې سیمه؛ د‬ ‫هندوستان او بنګالدیش په پوله کې د‬ ‫اګرتاله پوسته‬

‫عموماً‪ ،‬سیايس آزادي له اقتصادي فرصتونو څخه‬ ‫بهرته ده‪ .‬که څه هم ځینې داسې مسایل شته چې تازه‬ ‫خپلواکۍ ترالسه کوونکو سیمې له بدتر حالت رسه مخ‬ ‫دي‪ .‬همداسې یو کار په ‪ 1947‬کال کې د هندوستان له‬ ‫شامل ختیځ رسه هم پیښ شو‪ .‬هیواد له انګلیيس حکومت‬ ‫څخه خپلواکي ترالسه کړی او خلک د هندوستان‬ ‫د لومړين لومړي وزیر د “ژوند او آزادۍ”‬ ‫په شعار رسه بیدار شول خو تجزیه او‬ ‫وروستۍ پایله یعنې د ختیځ پاکستان (په‬ ‫‪ 1971‬کې آزاد او د نن ورځې بنګالدیش)‬ ‫جوړیدل پدې معنی وو چې د نوي ملت‬ ‫یوه لویه برخه ډیر زر له خپلې “اصيل‬ ‫ځمکې” څخه پرې شوه‪.‬‬ ‫د تریپوري پخوانی سلطنت له خام‬ ‫برخلیک رسه مخ شو‪ .‬د پخواين سلطنت ځینې‬ ‫برخې چې مستقیامً د انګلیسانو په ولکه کې وې په ‪1947‬‬ ‫کې د نن ورځې په بنګالدیش بدلې شوې او پاتې نوره سیمه‬ ‫یې په ‪ 1949‬کال کې د هندوستان له اتحادیې رسه یو‬ ‫ځای شوه‪ .‬د نن ورځې ټریپوره له دریو غاړو د بنګالدیش‬ ‫لخوا راګیره شوه او نور شامل ختیځ والیتونه یې له هیواد‬ ‫رسه “د چرګ اورمیږ” په څیر د نازک جغرافیايي تړاو په‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 6:21 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪56‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫توګه له هندوستان رسه پاتې شول‪ .‬ددغو بدلونونو اقتصادي‬ ‫استنباط ویجاړونکی دی‪ .‬نوو لیکو د سوداګرۍ پخوانۍ بڼه‬ ‫قطع کړه او د سیمې د سوداګرۍ چاپیریايل سیستمونه یې‬ ‫تقریباً تباه کړل‪.‬‬ ‫له شامل ختیځ څخه د سړکونو اړیکې چې له ختیځ‬ ‫پاکستان څخه تیریږي قطع شوې؛ د آسام د‬ ‫اورګاډي الره د هندوستان د ریل ګاډو له‬ ‫الرو څخه پرې شوه؛ د بنګال د کتان‬ ‫صنعت په ټپه ودریده او د چیټاګونګ‬ ‫د قلعه زیان پدې معنی وو چې د‬ ‫هندوستان د چایو او د لرګیو صنعت‬ ‫باید د کلکوتې (اوسنۍ کولکتې) قلعه‬ ‫ته غیرمستقیمه الر موندلې وی‪ .‬دا‬ ‫کار یوازې هغه وخت امکان لري چې یو‬ ‫هیواد د تجزیې پر مهال یوازې د پرې کیدو‬ ‫په مقیاس ښه پوهیږي او بل د هندوستان او بنګالدیش‬ ‫د لومړۍ پولې هات اهمیت ته درناوی لري چې په‬ ‫ټریپوره کې جوړه شوه‪ .‬دغه بازاري ځای د دوه اړخیزو‬ ‫تجاريت اړیکو د بدلون وړتیا لري او د دواړو هیوادونو د‬ ‫پولې د خلکو د ژوند کولو معیار لوړولی يش‪ .‬دغه بازار‬ ‫چې د جنوري په ‪13‬مه د سوداګرۍ او صنعت لپاره د‬

‫‪2015‬‬

‫‪PARTNERSHIP_BORDER_HATT_Pashto.indd 57‬‬

‫نښاين‬

‫د روښانه‬

‫راتلونکي الر‬

‫له بنګالدیش رسه د ټریپوره پولې تجاريت اړیکې جوړول له ګاونډیو‬ ‫رسه د دوستانو اړیکو په پراختیا کې د هندوستان د هڅو یوه برخه‬ ‫ده‪ .‬پدې کار رسه به د هندوستان په اقتصاد کې د پاتې شامل ختیځ‬ ‫په راټولیدو کې مرسته ويش او سهیل ختیځ آسیا رسه به د سوداګرۍ‬ ‫لپاره الر خالصه يش‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 6:21 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪55‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪PARTNERSHIP_BORDER_HATT_Pashto.indd 54‬‬

‫نوښت‬

‫‪ LEDeG‬هڅه کوي د پخلنځي بخارۍ زیاتې کړي تر څو د کمیابه طبیعي رسچینو څخه ګټه اخیستل کم يش‬

‫د منفعل ملر السته راوړلو او د ګرموايل د زیان کمولو پراختیايي همکارۍ د کلیسا نړیوال سازمان په مالتړ‬ ‫د ملر انرژۍ کورونو جوړولو لپاره له ‪ LEDeG‬څخه‬ ‫له اصل رسه سمه جوړه شوې ده‪.‬‬ ‫تخنیکي مالتړ او ساختامين مواد ترالسه کړي دي‪.‬‬ ‫په ‪ 1984‬کال کې‪ LEDeG ،‬د منایيش فاز په‬ ‫د سرتو چاپیریايل‪ ،‬ټولنیزو‪ ،‬مايل‪ ،‬روغتیايي او‬ ‫توګه د الداخ پروژې په همکارۍ د ملر ‪ 75‬منفعل‬ ‫سیستمونه نصب کړل‪ .‬له دوه لسیزو وروسته‪ ،‬د ملر پاکوايل او د انرژۍ اغیزو په درلودلو رسه د ملر‬ ‫منفعلې معامرۍ د الداخ په لرې‬ ‫منفعلې معامرۍ بې سارې وده کړې‬ ‫پرتو کلیو کې شهرت موندلی دی‪.‬‬ ‫ده چې موسسې‪ ،‬اردو او سیمه ییز‬ ‫‪ LEDeG‬په دوامداره توګه هڅه‬ ‫څخه‬ ‫حکومت هم لدغې ټکنالوژۍ‬ ‫د الداخ په لهه او‬ ‫کوي چې ټول ګټه اخیستونکي‬ ‫ګټه پورته کوي‪.‬‬ ‫کارګیل ولسوالیو کې‬ ‫لدې ټکنالوژۍ او په بیالنيس ودې‬ ‫له ‪ 2003‬څخه تر ‪ 2014‬کال‬ ‫له ‪ 508‬څخه زیاتو‬ ‫او نړیوالې روغتیا باندې د هغې‬ ‫پورې‪ ،‬د هندوستان او کاناډا د‬ ‫کورنی له ‪LEDeG‬‬ ‫نه پای ته رسیدونکې اغیزې څخه‬ ‫په‬ ‫چاپیریال آسانتیا مرکز (‪)ICEF‬‬ ‫څخه مرسته ترالسه‬ ‫خرب کړي‪ .‬د نوښت په ژورې څارنې‬ ‫مالتړ‪ ،‬د لهه ولسوالۍ د دوربوک‬ ‫کړې ده‬ ‫رسه د سوون لرګیو په مرصف کې‬ ‫بالک د چنګتنګ سیمې په لرې پرتو‬ ‫‪ 65‬سلنه کموالی راغلی دی چې‬ ‫کلیو کې ‪ 116‬کورونه له ټرومب او د‬ ‫د سوون د کورنیو موادو شاوخوا دوه ټنه کیږي‪ .‬د‬ ‫مستقیم تحصیل په ټکنالوژۍ رسه رغول شوي دي‪.‬‬ ‫کمیابه ځنګيل بوټو وهل هم کم شوي‪ ،‬د بیارغونې او‬ ‫په هر کور کې دوه خونې یوه په ټرومب ټکنالوژۍ‬ ‫او بله د انرژۍ په مستقیم تحصیل رسه عرصي شوې دښتو ساتنې بهیر پیل شوی‪ ،‬د غوشیو سرت مقدار‬ ‫په سپمیدلو رسه د ځمکې حاصالت غني شوي او‬ ‫دي‪ .‬د الداخ په لهه او کارګیل ولسوالیو کې له ‪508‬‬ ‫څخه زیاتو کورنیو د نړیوالو موسسو لکه د تجدید وړ د شګلنې خاورې په ترکیب کې د رطوبت ساتنې‬ ‫انرژۍ چاپیریال او پیوستون ګروپ او ډویچ ګروپ‪ ،‬د ظرفیت هم لوړ شوی دی‪.‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:03 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪54‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Innovation_Ladakh_Pashto.indd 55‬‬

‫د ډیزاینونو او عایق تخنیکونه د الداخ سیمې په کورنو کې د تودوخې د زیان کمولو لپاره کارول کیږي‬

‫الداخ چې د ملر انرژۍ سرته وړتیا لري او ددې برعکس‪ ،‬رسی نه لري او تر ډیره بریده د انرژۍ له ځايي تولیداتو‬ ‫څخه ګټه اخيل‪ .‬په لوړه بیه کم واردیدونکي د اور لرګي‬ ‫اقلیمي وضعیت تر شپږو یا اوو میاشتو پورې انجامد وي‪،‬‬ ‫چې د سوون دودیز مواد دي د لوړې انرژۍ د وضعیت د‬ ‫ددغه ډول پریامنه‪ ،‬باور وړ‪ ،‬کم لګښت لرونکې او ثابتې‬ ‫زیامنیدو المل ګرځي‪ .‬د الداخیانو کورونه د تودوخې پر‬ ‫طبیعي منابع ترالسه کول د ځای ګرمولو او د نورو ورځنیو‬ ‫وړاندې کمزوري جوړ شوي او د کوټې تودوخه له ‪10-‬‬ ‫اړتیاوو پوره کولو لپاره حتمي ګرځیدلې ده‪ .‬د الداخ د‬ ‫درجو څخه هم ښکته کیږي‪ .‬له وړتیا او‬ ‫چاپیریايل پراختیا ګروپ (‪ )LEDeG‬چې‬ ‫شتون رسه سم خلک د کوټو ګرمولو لپاره‬ ‫یوه موسسه ده له کلونو راهیسې د بیالبیلو‬ ‫موخه یې له لمر‬ ‫په سپیاکو‪ ،‬لرګیو او واښو د دودیز چوالز‬ ‫طبیعي رسچینو په مټ د ملر انرژۍ په‬ ‫څخه د ترالسه‬ ‫(بخارۍ) ګرمولو او همدارنګه د خاورو‬ ‫مهارولو بوخته دی‪ .‬د ځای ګرموو لپاره د‬ ‫کیدونکيتودوخې‬ ‫له تیلو او یا د ‪ LPG‬په ګازو د بخارۍ له‬ ‫منفعل ملر معامرۍ موخه د ورځې پر مهال‬ ‫زیاتول او د ودانۍ‬ ‫سیستمونو څخه ګټه اخيل‪.‬‬ ‫د ملر د وړانګو راټولول دي‪ .‬د ځمکې بې‬ ‫دننه د لمر د انرژۍ‬ ‫د کمیابه طبیعې رسچینې د استعامل‬ ‫ګټې او بې مثره اقلیمي وضعیت په حرارت‬ ‫ذخیره کول دي‬ ‫اهمیت د نه جوړیدونکي چاپیریايل خرايب‬ ‫باندې د براليس کیدو لپاره کمه تودوخه‬ ‫المل شوی‪ .‬د هوا چټيل یوه بله ستونزه ده‪.‬‬ ‫چمتو کوي‪ .‬د ژمي په میاشتو کې د ځای‬ ‫‪ LEDeG‬هڅه کوي چې د ملر انرژۍ‪ ،‬د سیمه ییزو رسچینو‬ ‫ګرمول د ژوند تیرولو لپاره حتمي ګرځیديل دي‪.‬‬ ‫پر بنسټ د عایق تخنیکونو‪ ،‬د پخلنځي پرمختللو بخاریو او‬ ‫د انرژۍ زیامنیدل په پراخه کچه د فقر د پیاوړي‬ ‫معامري ډیزاینونو استعامل زیات کړي‪ .‬د ټرومب سیستم‬ ‫کیدونکي فکتور په توګه پیژندل شوي‪ .‬پدې ځای کې د‬ ‫ټکنالوژي د بیالبیل ډیزاینوونو او د عایق تخنیکونو له الرې‬ ‫خلکو اکرثیت د انرژۍ معتربو او اسايس آسانتیاو ته الس‬ ‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:03 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪53‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Innovation_Ladakh_Pashto.indd 52‬‬

‫نوښت‬ ‫د منفعل ملر کور (‪ ،)PSH‬د اقلیمي ځواب ویلو یوه معامري‬ ‫نظریه ده چې د تعمیرونه ښکيل کول‪ ،‬د سیوري وسایل او‬ ‫د تعمیر له موادو څخه مناسبه ګټه اخیستنه پکې شامل‬ ‫دي تر څو د ملر له انرژۍ څخه په ګټه اخیستنې رسه د‬ ‫تعمیرونو د ګرمولو‪ ،‬یخولو او داخيل رڼا لپاره انرژي وساتل‬ ‫يش‪ .‬یاد ‪ PSH‬د سرت هاملیه د باران د سیوري په ساحه کې‬ ‫د الداخ په ټرانس هاملیه سیمه کې معريف شو‪ .‬موخه یې‬ ‫له ملر څخه د ترالسه کوونکي تودوخې زیاتول‪ ،‬د تودوخې‬ ‫توزیع کولو لپاره مقررات جوړول‪ ،‬د ودانۍ دننه د ملر‬ ‫د انرژۍ ذخیره کول او په یخ اقلیمي حاالتو کې د السه‬ ‫ورکوونکي تودوخې زیاتول دي‪.‬‬ ‫دغه سیمه د ملر د وړانګو له پلوه په نړۍ کې تر ټولو ښه‬ ‫ځای دی‪ .‬پدې ځای کې د کال ‪ 300-250‬ورځې له وریځو‬ ‫پاکې وي او د ملر نړیوالې انرژۍ کلنی اوسط په افقي‬ ‫تخته باندې په ورځ کې له ‪ 5,530‬څخه تر ‪ 6,360‬واټه مرت‬ ‫مربع وي‪ .‬که څه هم د ‪ PSH‬لپاره تر ټولو مهم معلومات‬ ‫د ملر نړیوالې وړانګې دي چې د ژمي په میاشتو کې یې د‬ ‫کږوايل درجه ‪ 90‬وي ځکه چې د یاد کور دیوالونه افقي‬ ‫دي‪ .‬په سیمه کې د ملر د انرژۍ په اړه جزییات په افقي‬ ‫ډول راټولیږي‪ 20/35/50 ،‬او ‪90‬درجې کږوايل څخه‬ ‫څرګندیږي چې د ملر نړیوالې انرژۍ کلنی اوسط په ورځ‬

‫کې له ‪ 4,300‬واټه مرت مربع رسه لږ تر لږ په ‪ 90‬درجه‬ ‫کې دی چې په افقي تخته کې له انرژۍ څخه په ورځ کې‬ ‫‪ 1,230‬واټه مرت مربع کم دی‪.‬‬ ‫خو که چیرې د ژمي د خاصو میاشتو (له نومرب څخه‬ ‫تر فربوري پورې) معلومات په پام کې ونیولی يش‪ ،‬د ملر‬ ‫د نړیوالو وړانګو اوسط په ‪ 90‬کږوايل کې په ورځ کې‬ ‫‪ 5,417.5‬واټه مرت مربع دی کوم چې له افقي تختې څخه په‬ ‫ورځ کې ‪ 1,735‬واټه مرت مربع زیات دی‪ .‬همدارنګه‪ ،‬د اوړي‬ ‫د ځانګړو میاشتو (له مۍ څخه تر اګست پورې)‪ ،‬د وړانګو‬ ‫اوسط په ورځ کې ‪ 3,090‬واټه مرت مربع وي‪ ،‬چې دغه اوسط‬ ‫د ژمي له میاشتو څخه تقریباً ‪ 42‬سلنه کم دی‪ .‬لدې څخه‬ ‫څرګندیږي چې د ‪ PSH‬لپاره لوړ فصيل بدلون ګټور دی‬ ‫ځکه د ژمي په میاشتو کې تر ټولو زیاته انرژي چمتو کوي‪.‬‬ ‫په اوړي کې‪ ،‬لیدل شوې ټیټې وړانګې د دیوالونو او د چت‬ ‫مسطو له کبله رامنځ ته کیدونکی د زیاتې تودوخې مخه‬ ‫نیيس‪ PSH .‬لپاره رښتینې نړیوالې وړانګې پدې سیمه کې‬ ‫د یو او بل کور تر منځ ډیر توپیر لري‪ .‬په کوچنیو ښارو کې‪،‬‬ ‫د کور لوړ رطوبت او د ودانیو سیوری د ملر شته وړانګو‬ ‫ترالسه کولو لپاره یوه بله ستونزه کیدلی يش‪ .‬همدارنګه په‬ ‫غرنۍ سیمه کې کورونه تیت دي او په سهیيل ډډه کې جوړ‬ ‫شوي دي‪.‬‬

‫په تخنیکونو ځان پوهول‬

‫د ټرومب دیوال (‪ )TW‬یا د ملر دیوال‪:‬‬ ‫سهیل لور د کړکي دوه اسرته چوکاټ‪ ،‬د‬ ‫ورځې پر مهال د حداکرث حرارت جذبولو‬ ‫لپاره‪ ،‬د تور رنګه کانکریټي دیوال مخامخ‬ ‫(‘‪[ )8”1‬عایق شوي دیوالونه‪ ،‬چت او فرش]‪.‬‬ ‫تودوخه ورو ورو کوټې ته لیږدول کیږي او‬ ‫د شپې پر مهال خوشې کیږي‪ .‬د شیشې او‬ ‫دیوال تر منځ په فضا کې هوا ګرمیږي او‬ ‫د دیوال په رس او بیخ کې د شته سوریو له‬ ‫الرې د کوټې دننه څرخیږي‪.‬‬

‫مستقیم تحصیل (‪ :)DG‬سهیل لور ته سرت‬ ‫دوه اسرته کړکي‪ ،‬عایق شوي دیوالونه‪،‬‬ ‫چت او فرش‪ .‬د کور دننه په موادو رسه د‬ ‫ملر رڼا جذبیږي چې کور ګرموي‪ ،‬حرارت‬ ‫ذخیره کوي او بیرته وړانګې اچوي چې پدې‬ ‫ډول فضا هم ګرمه يش‪.‬‬

‫له ‪ 500‬زیاتو کورونو له ‪ LEDeG‬څخه‬ ‫مرسته ترالسه کړې ده‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:03 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪52‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Innovation_Ladakh_Pashto.indd 53‬‬

‫د کارګیل ښارګوټی‬

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

Innovation_Ladakh_Pashto.indd 50

2015

‫جون‬-‫مۍ‬ 15/04/15 3:03 PM

‫نوښت‬

‫د ژوند د‬

‫معیارونو لوړول‬

‫د الداخ د چاپیریايل پراختیا ګروپ (‪ )LEDeG‬د هندوستان د لودیځې هاملیه د یخو دښتو‬ ‫په سیمه کې په ژمي کې د ښه ژوند تیرولو لپاره د ملر له انرژۍ څخه ګټه پورته کوي‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:03 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪50‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Innovation_Ladakh_Pashto.indd 51‬‬

‫دوده چاپیریال کې پخلی وکړي‪ .‬دوی د سوون له‬ ‫جین وایي‪“ ،‬د زڼغوزیو پاڼو راټولونکی په اوسط‬ ‫ډول په میاشت کې تر ‪ 25,000‬هندي کالدارو پورې نورو موادو څخه ارزان متامیږي او د نغدو پیسو او‬ ‫پیسې ګټلی يش ځکه مونږ دوی ته د یوه کیلو پر رس یا د زڼغوزیو د پاڼو په بدل کې یې اخیستلی يش‪ .‬په‬ ‫‪ 1‬هندي کالداره ورکوو‪ .‬د پاڼو ریژیدلو په موسم کې‪ ،‬هغه ځایونو کې چې ځای میشتو خلکو دغه رشکت‬ ‫له دوی څخه ځنګلونه ډک وي‪ .‬مونږ د ځنګل له ‪ 200‬ته ځمکو په ورکولو رسه ښه راغالست ووایه ننګونې‬ ‫هم ډیرې دي‪ .‬تر ټولو سرته ننګونه په سیمه کې د‬ ‫هکتاره ځمکې څخه ‪ 1,200‬ټنه پاڼې ترالسه کوو‪”.‬‬ ‫صنعتي فرهنګ نه شتون دی او خلک‬ ‫پدې پالن کې د سیمې اوزګارو‬ ‫نه غواړي چې فعاله ونډه واخيل‪ .‬د‬ ‫کسانو او ښځو ته د انتخاب حقونه‬ ‫اصلي موخه د پاکې‬ ‫هغو ستونزو په اړه چې یوه ژوره ستونزه‬ ‫ورکړل شوي دي‪ .‬د سیمه ییزو‬ ‫انرژۍ‪ ،‬او خلکو ته د‬ ‫یې مهاجرت دی جین وايي‪“ ،‬ځوانان‬ ‫تخنیک پوهان یو ټیم چې جین په خپل‬ ‫کاري فرصتونو رامنځ‬ ‫نه غواړي چې د زڼغوزیو پاڼې راټولې‬ ‫الس روزيل دی دغه عملیات په ډیر‬ ‫ته کول او د ځنګلونو‬ ‫کړي‪ .‬دوی ددې پر ځای سرتو ښارونو‬ ‫مهارت رسه تررسه کوي‪ .‬په ګاز باندې‬ ‫د سوځولو په بندولو‬ ‫ته له کيل څخه بهر تلل غوره ګڼي‪”.‬‬ ‫د بدلولو پروسه هم د پوډرو په شکل‬ ‫سره د ژوند کولو‬ ‫د آواين بایو انرژۍ پراویټ ملیټد‬ ‫له تولید څخه راوتيل په لوړ کیفیت‬ ‫تنوع بیرته راژوندۍ‬ ‫رشکت په پام کې لري چې خپل کارونه‬ ‫سکاره تولیدوي چې هغه هم په خپل‬ ‫کول دي‬ ‫پراخ او د کوچنیو کارونو په تررسه‬ ‫نوبت رسه د سکارو په خښتو بدلیږي‪.‬‬ ‫کولو رسه پر مخ الړ يش‪ .‬جین وايي‪،‬‬ ‫دغه سکاره په کلیو کې د پخلنځایونو‬ ‫“کوچني واحدونه په آسانه اداره کیږي او کولی يش‬ ‫لپاره د لوړې سطحې سوون موادو په توګه کار کوي‬ ‫چې په ژوره توګه کلیو ته دننه يش‪ .‬زمونږ نظر دا دی‬ ‫چې په آسانۍ رسه د لرګي ځای نیولی يش او وررسه‬ ‫چې هغه سیمه ییز متشبثین پدې کار کې راښکیل‬ ‫ځنګلونه هم ساتلی کیږي‪.‬‬ ‫د سکارو ددغو خښتو استعامل د ښځو ښه صحت کړی څوک چې د موادو د چمتو کولو‪ ،‬عملیايت او د‬ ‫سکارو بیرته پلورل چارې پر مخ بیولی يش‪”.‬‬ ‫هم تضمینوي او لدې وروسته به کولی يش چې بې‬ ‫د زڼغوزي پاڼې د بیوماس کاربراتور لپاره د خامو موادو په توګه کارول کیږي‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:06 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪49‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Innovation_Pine_Pashto.indd 48‬‬

‫نوښت‬

‫چپ لور ته‪ 120 :‬کیلوواټه کاربراتور؛ ښي لور ته‪ :‬د سکارو پخلی‬

‫موسسې په ‪ 2012‬کال کې د آواين بایو انرژۍ پراویټ‬ ‫څیړنه کې کومه تجربه ولري‪ ،‬هغه په خپله تجربې‬ ‫پیل کړې او باالخره په کوچنیو ټوټو د زڼغوزیو پاڼو په ملیټډ رشکت جوړ کړ تر څو له تولید شوې او د‬ ‫بدلولو رسه د رطوبت په ستونزه برالسی شو او دداسې برښنا له شته شبکو رسه د نښلولو لپاره له برښنا څخه‬ ‫ټکنالوژۍ په جوړولو اخته دی چې په آخري پړاونو کې تجاريت ګټه پورته کړي‪ .‬له نیویارک میشته اکومین‬ ‫فنډز په څیر سازمانونو څخه یې مايل‬ ‫به په حقیقت بدله يش‪ .‬پدې هڅه‬ ‫مرستې ترالسه کړې‪ ،‬له ‪ UPCL‬رسه‬ ‫رسه ثابته شوې چې د زڼغوزي پاڼې د‬ ‫د سکارو د خښتو‬ ‫یې د برښنا د خرڅالو تړون (‪)PPA‬‬ ‫برښنا تولید لپاره د بیوماس کاربراتور‬ ‫ښه‬ ‫ښځو‬ ‫د‬ ‫استعمال‬ ‫السلیک کړ او په لویه کچه د زڼغوزیو‬ ‫د خامو موادو په توګه کاریدلی يش‪.‬‬ ‫او‬ ‫تضمینوي‬ ‫صحت‬ ‫د پاڼو راټولولو لپاره یې د ځنګلونو له‬ ‫خو یوازې کار یې پیل شوی دی‪.‬‬ ‫لدې وروسته به کولی‬ ‫ریاست څخه اجازه واخیسته‪ .‬باالخره‬ ‫آواين (‪ )AVANI‬موسسې د محوطې‬ ‫شي چې بې دوده‬ ‫د پیتوراګړ ولسوالۍ په چچریت کيل‬ ‫دننه په امتحاين ډول بشپړه عملیايت‬ ‫پخلی‬ ‫کې‬ ‫چاپیریال‬ ‫کې یې د ‪ 120‬کیلوواټو تجاريت کوټ‬ ‫‪ 9‬کیلوواټه شبکه جوړه کړې چې په‬ ‫وکړي‬ ‫جوړ کړ‪ .‬تراوسه پورې‪ ،‬د شبکه په‬ ‫سمه توګه یې کار کاوه‪ .‬له ‪ 9‬کیلوواټه‬ ‫زرګونو واحدونه پلورل شوي دي‪.‬‬ ‫تولید شوې برښنا څخه‪ 1.5 ،‬کیلوواټه‬ ‫نوموړې رشکت موخه لري چې پاکه انرژي‪ ،‬او خلکو ته‬ ‫یې د سیستم چلولو لپاره کارول کیده او پاتې نوره‬ ‫د کار فرصتونه رامنځ ته کړي او د ځنګلونو د سوځولو‬ ‫یې د نورو تولیدي کارونو لکه ولډینګ او کالیو‬ ‫په بندولو رسه د ژوند کولو تنوع بیرته راژوندۍ کړي‪.‬‬ ‫ګنډلو لپاره کارول کیده‪ .‬د بل ګام په توګه‪ ،‬نوموړې‬

‫د زڼغوزیو پاڼو راټولونکی په اوسط ډول په میاشت کې تر ‪ 25,000‬هندي‬ ‫کالدارو پورې پیسې ګټلی شي ځکه مونږ دوی ته د یوه کیلو پر سر ‪ 1‬هندي‬ ‫کالداره ورکوو‪ .‬د پاڼو ریژیدلو په موسم کې‪ ،‬له دوی څخه ځنګلونه ډک وي‪.‬‬ ‫مونږ د ځنګل له ‪ 200‬هکتاره ځمکې څخه ‪ 1,200‬ټنه پاڼې ترالسه کوو‪”.‬‬ ‫راجیش جین‪ ،‬د آواين (‪ )AVANI‬غیر انتفاعي موسسې بنسټ ایښودونکی‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:07 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪48‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Innovation_Pine_Pashto.indd 49‬‬

‫پدې وروستیو کلونو کې د آواين (‪ )AVANI‬غیر‬ ‫کله چې زه ماشوم وم‪ ،‬د اوتراخند په کوماوون تپه‬ ‫انتفاعي موسسې بنسټ ایښودونکو رجنیش جین او د‬ ‫کې زمونږ د املوره کور شاوخوا د زڼغوزیو بې شمیره‬ ‫هغه میرمنې له نږدې څخه ددې ځای لیدنه وکړه‪.‬‬ ‫ونې وې‪ .‬کله چې به د سهیل لور باد ولوته‪ ،‬د کنډو‬ ‫هغوی د خپل کلیوالۍ دواطلبۍ مرکز د ملنې‬ ‫آشنا بوی به زمونږ تر دماغونو راورسیده‪ .‬د اوړي په‬ ‫ځینو شپو کې‪ ،‬ځنګل به په دایروي شکل اور واخیسته‪ .‬د پراخولو او د اوتراخند د پیتوراګړ ولسوالۍ په‬ ‫بیریناګ کيل کې د زڼغوزي پاڼو د “مخريب انرژۍ په‬ ‫کلونه تیر شول او هغه شین پوښ په کمیدو شو‪ ،‬خو‬ ‫مهار” د کار کولو پریکړه کړې‪ .‬دغه موسسه د یوې‬ ‫پدې وروستي سفر کې‪ ،‬زه حیران شوم ځکه د ونو‬ ‫داسې ټکنالوژۍ جوړول په پام کې لري چې د ظرفیت‬ ‫شمیر دومره کم شوی وو چې د شمیرلو وړ وو‪.‬‬ ‫جوړونې او د کلیو دوامدارې پراختیا‬ ‫د زڼغوزي پاڼو یا چې مونږ به ورته‬ ‫شعار رسبیره د زڼغوزیو له پریامنو پاڼو‬ ‫پیرول ویل په اړه پوهیدل لویدو ته اړتیا‬ ‫ثابته شوې چې‬ ‫څخه ګټه پورته کړي‪ .‬دغې لوړې هیلې‬ ‫لري چې زمونږ به ډیرې بدې راتلې‪.‬‬ ‫د زڼغوزي پاڼې د‬ ‫ته “برښنا” ویلی کیږي‪.‬‬ ‫دغه پاڼې د تودوخې لوړ ارزښت او کم‬ ‫برښنا تولید لپاره د‬ ‫دوی ته په سیمه کې سوور اورجا‬ ‫رطوبت درلودلو له امله زر اور اخيل‪.‬‬ ‫بیوماس کاربراتور د‬ ‫ویلی کیږي ځکه ددوی ډیر کار د ملر‬ ‫او د ځنګل په ځمکه د هغوی ټغر به‬ ‫خامو موادو په توګه‬ ‫له انرژۍ رسه دی او ‪ 25‬کلیو ته یې‬ ‫د غره په ملنه الندې د باران د اوبو‬ ‫کاریدلی شي‬ ‫برښنا هم رسولې ده‪.‬‬ ‫د بهیدو المل ګرځیده پرته لدې چې‬ ‫جین د زڼغوزیو له پاڼو څخه د ګټې‬ ‫خاوره د باران اوبه جذب کړي‪.‬‬ ‫اخیستنې له نظریې رسه هر ځای ته تللی دی چې‬ ‫ځینې وخت کلیوال له بې ګټې بوټو او نورو شیانو‬ ‫لدې واښه څخه برښنا جوړه کړې خو په هر ځای کې‬ ‫څخه د خالصون لپاره ټولو ته اور اچوي چې اور کله‬ ‫ورته د نه عميل کیدونکي نظریې ځواب ورکړل شوی‬ ‫کله د غفلت له کبله له کنټروله ووځي‪ .‬دا چې څه‬ ‫دی‪ .‬جین وايي‪“ ،‬دوی ټولو به ویل چې د رڼغوزیو د‬ ‫پیښې رامنځ ته کیږي‪ ،‬خو تر ټولو لویه ننګونه یې‬ ‫پاڼو رطوبت ډیر کم دی”‪ .‬پرته لدې چې په ساینيس‬ ‫ځنګلونو او چاپیریايل سیستم ته ده‪.‬‬ ‫په ‪ 9‬کیلوواټه کاربراتور باندې د کار کولو پر مهال‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:06 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪47‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Innovation_Pine_Pashto.indd 46‬‬

‫نوښت‬

‫د زڼغوزیو په اړه‬

‫د روحیې بدلول‬

‫یوې هندي موسسې د زڼغوزیو له پاڼو څخه ګټور ګټه اخیستنه موندلې ده‪ ،‬هغه څه چې یو‬ ‫وخت به په غرونو کې د اور لپاره کارول کیده‪ ،‬له هغوی څخه اوس برښنا تولیدیږي‬ ‫لیکوال‪ :‬پردیپ زویري‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:06 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪46‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Innovation_Pine_Pashto.indd 47‬‬

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

Snapshot_Hampi_Pashto.indd 44

2015

‫جون‬-‫مۍ‬ 15/04/15 2:55 PM

‫انځورونه‬

‫پورته‪ :‬د ویټهاال معبد یوه ودانۍ‬ ‫ښي لور ته‪ :‬په کنډوالو کې ښکلې توږنې‬ ‫(مخ پاڼه)‪ :‬د هزاره راما معبد څخه بهر د پان سوپاري پخوانی بازار‬

‫کوچنیو رستورانتونو کور دی چې د ایديل‪ ،‬ډوسه او‬ ‫تايل (د سبزیجاتو‪ ،‬کورکمن او ډوډۍ مجموعه) په‬ ‫څیر هندي خواړه پکې موندلی شی‪ .‬لودیځ خواړه هم‬ ‫پکې پیدا کیږي‪ .‬د ملباين کوچي قومونو اړوند زیورات‬ ‫او ګلدوزي شوي منسوجات ځان رسه کور ته یوسی‪.‬‬ ‫ګڼ رنګه تاري ټوټې د نښتنې په څیر په شالونو‪ ،‬بټوو‪،‬‬ ‫بکسو‪ ،‬ملنو‪ ،‬او روجایي ګانو باندې د آینو له ټوټو او‬ ‫صدف دانو رسه د توجو جلبولو لپاره یو ځای پراته وي‪.‬‬

‫روښانه راتلونکی‬

‫د بنګلور دایره چې د هندوستان د لرغون پوهنې‬ ‫رسوۍ ده په همپي کې د آسانتیاوو په زیاتولو کار‬ ‫کوي‪ ،‬چې د ښکلو منظرو‪ ،‬ښکلو ځایونو‪ ،‬پراخو سړکونو‪،‬‬ ‫پاکو تشنابونو‪ ،‬د واي فاي نښلوونې او ‪ CCTV‬کامرو او‬ ‫د خوندیتوب او د بیارغونې کارونو وعده یې کړې ده‪.‬‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 2:55 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪44‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Snapshot_Hampi_Pashto.indd 45‬‬

‫چپ لور ته‪ :‬په هیمکونتا‬ ‫تپې کې لرغونې اثرات‬ ‫الندې‪ :‬په ماالیونتا رګونات‬ ‫معبد کې د ملر کیناسته‬ ‫ښي لور ته‪ :‬د کرشنا معبد‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 2:55 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪43‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Snapshot_Hampi_Pashto.indd 42‬‬

‫انځورونه‬ ‫د اوبو کولو لپاره ترې ګټه اخیستل کیږي‪ .‬د ملکې‬ ‫ماڼۍ د زنانه (ښځینه) محوطې په منځ کې موقعیت‬ ‫لري او د همپي په کنډوالو کې تر ټولو سرته کیندل‬ ‫شوې ماڼۍ ده‪ .‬د شاهي ښځو لپاره د اجتامعي کیدو‬ ‫سیمه د نیلوفر محل دننه برخې لیدل درڅخه هیر‬ ‫نه يش‪ .‬په مرکزي ګنبدې باندې د نیلوفر غونچه‬ ‫توږل شوې ده‪ .‬طاقداره دروازې‪ ،‬باالخانې او د ګنبد‬ ‫ساختامن د نیلوفر نیمه خالصې غونچې په څیر‬ ‫ښکاري‪ .‬ددې په څنګ کې د مجللو ډبرینو ودانیو‬ ‫قطار چې د فیل غوجلې دي پراتې دي‪.‬‬ ‫د بیام دروازه یوه سرته ودانۍ ده چې د سرت‬ ‫بیام له مرګ څخه وروسته نومول شوې‪ ،‬نوموړی د‬ ‫مهابهارته یو له پنځو پنداواز څخه وو‪ .‬پدې ځای‬ ‫کې بیام له خپلې میرمنې دروپادي او د حامسې‬ ‫له صحنو رسه مجسم شوي دي‪ .‬ددې ځای زیرکه‬ ‫ډیزاین د خلکو ډیر خوښیږي – دغه ځای د ضعف‬ ‫نقطې په څیر ښکاري او ناڅاپي بدلیږي چې پدې کار‬ ‫رسه په آسونو او فیالنو سپرو حمله کوونکي لښکر ته‬ ‫سخته متامه شوه چې نظامي مترین تررسه کړي‪.‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 2:55 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪42‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫مهانوامي دیبا بل حتمي د لیدلو وړ او ګڼ‬ ‫سطحې لرونکی لوړ ساختامن دی چې پاچاهانو به‬ ‫راټولو شوو خلکو ته د وینا لپاره کاروه‪.‬‬

‫ګرځیدل‬

‫لیدونکو ته آسانه کیږي چې د همپي لیدلو لپاره‬ ‫دوه څرخې په کرایه ونیيس‪ .‬د همپي بازار د زیاتو‬

‫‪2015‬‬

‫‪Snapshot_Hampi_Pashto.indd 43‬‬

‫ د‬:‫چپ لور ته او الندې‬ ‫شاهي فیالنو د غوجلو‬ ‫لرغونې کنډوالې‬

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

Snapshot_Hampi_Pashto.indd 40

2015

‫جون‬-‫مۍ‬ 15/04/15 2:55 PM

‫انځورونه‬ ‫د هزاره راما معبد کمپلکس په سختۍ جوړې شوې‬ ‫نقاشۍ‪ ،‬اوږد انګړ او ښکيل باغونه لري‪ .‬په زرګونو توږل‬ ‫شوې ډبرې د رامایانا څرګندونه کوي‪.‬‬ ‫د کرشنا د معبد کمپلکس پدې وروستیو کې وکیندل‬ ‫شوه او د بیارغونې چارې یې تراوسه روانې دي‪ .‬په ختیځه‬ ‫لور کې یې سپیڅلې ټانکۍ یا پوشکراين موقعیت لري‪.‬‬

‫د معامرۍ لوړوالی‬

‫پدې ځای کې ماڼۍ‪ ،‬په اوبو کې جوړې شوې ودانۍ‪ ،‬د‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 2:55 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪40‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫لرغوين بازار کوڅې‪ ،‬شاهي غرفې‪ ،‬د خزانې ودانۍ او نور‬ ‫ځایونه موجود دي‪ .‬شاهي محوطه چې له ‪ 59,000‬مرت‬ ‫مربع څخه ډیره ده کلک دیوالونه‪ ،‬دروازې او برجونه‪،‬‬ ‫ماڼۍ‪ ،‬غوجلې او یو ښکلی سټیپویل لري‪ .‬پدې ځای کې‬ ‫د شاوخوا ‪ 20‬کوهیانو او ډنډونو رسه یو شمیر د ډبرو‬ ‫ترناوونه نښلیديل دي‪ .‬په حقیقت کې‪ ،‬د همپي ټوله‬ ‫سیمه په بیالبیلو اندازو د اوبو کولو کانالونو په شبکې‬ ‫خط خط شوې هر څه لکه معبدونه‪ ،‬ماڼۍ‪ ،‬کرهنیزې‬ ‫ځمکې او همداسې نور یې رسه تړيل دي‪ .‬چې اوس هم‬

‫‪2015‬‬

‫‪Snapshot_Hampi_Pashto.indd 41‬‬

‫د معبد کیسې‬

‫د سرتو اړخونو‪ ،‬ګلداره سینګار‪ ،‬ښکلې او ظریفې‬ ‫حکاکي‪ ،‬زړه وړونکو ستنو‪ ،‬مجللو غرفو او د رامایانا‬ ‫او د مهابهارته دودیزو رسمونو په درلودلو رسه د‬ ‫همپي معبدونه ځانته خپل سټایل لري‪ .‬هر یو یې‬ ‫خپله ځانګړتیا لري‪ .‬د ملیاونتا راغوناتسوامي د معبد‬ ‫په دیوالونو کې د سمندري مخلوقاتو په زړه پورې‬ ‫شکلونه جوړ شوي دي‪.‬‬ ‫پدې ځای کې ویروپکشا یو تر ټولو سرت معبد‬ ‫دی چې په پراخه سیمه کې بیارغول شوی دی‪ .‬نهه‬ ‫ګوپارامز (برجونه) یې په همپي کې د ټولو ودانیو پر‬ ‫رس پورته شوي دي‪.‬‬ ‫د لکشمي‪ ،‬ناراسیمها او ګنیشا سرتو ډبرو په‬ ‫درلودلو له کبله د ویتهاال معبد هم ډیر شهرت لري‪.‬‬ ‫کله چې د معبد له نریو لوړو ستنو څخه تار تاو يش‬ ‫نو د موسیقۍ غږ اوبايس‪ .‬په کمپلکس کې د ارابې‬ ‫اثرناکه ډبرینه مجسمه د همپي نښان دی‪.‬‬

‫په رس کې‪ :‬د ویټهاال معبد شاته د کنډوالو منظره; پورته‪ :‬له کرشنا معبد رسه نږدې د لکشمي‬ ‫ناراسیمها مجسمه; (مخ پاڼه)‪ :‬د ویروپاکشا معبد‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 2:55 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪39‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Snapshot_Hampi_Pashto.indd 38‬‬

‫انځورونه‬

2015

Snapshot_Hampi_Pashto.indd 39

‫جون‬-‫مۍ‬

‫هند ليد‬ 15/04/15 2:55 PM

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

Snapshot_Hampi_Pashto.indd 36

2015

‫جون‬-‫مۍ‬ 15/04/15 2:55 PM

‫انځورونه‬

‫چپ لور ته‪ :‬په ویټهاال معبد کې ډبرینه ارابه د همپي نښان دی‬ ‫پورته‪ :‬په هزاره راما معبد کې د څښنت کرشنا مجسمه‬

‫همپي چې په کنډوالو خال خال شوی د طبیعي‬ ‫ښکال او د غني مذهبي تاریخ د ټغر یوه بې سارې‬ ‫بیلګه ده‪ .‬پدغې زړه وړونکې سیمې تر میلیونونو‬ ‫کلونو پورې د اورشیندنې او د ځمکې توږیدنه تیره‬ ‫شوې ده‪ .‬دا چې اکرثه ودانۍ یې د ویجایانګارا د‬ ‫امپراطورۍ (‪ )1336-1646‬لخوا جوړې شوي‪ ،‬خو‬ ‫ځینې داسې ودانۍ هم لري چې په هیامکوتا تپې‬ ‫کې د جین معبدونو په څیر دي‪ .‬همپي اصالْ ‪41.8‬‬ ‫کیلومرته مربع سیمه ده خو په منځنۍ سیمې‬ ‫رسه ‪ 236‬کیلومرته مربع ته رسیږي‪ .‬دغه سیمه د‬ ‫ټونګابهادره سیند په شامل او سهیل کې پراته ده چې‬ ‫دوه ولسوالۍ یې رسه نښلولې دي‪ .‬کنډوالې یې په دوه‬ ‫اسايس سیمو ویشل شوې دي‪ :‬د همپي بازار شاوخوا‬ ‫سپیڅلې مرکز او د کامله پورم لور ته شاهي مرکز‪.‬‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 2:55 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪36‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Snapshot_Hampi_Pashto.indd 37‬‬

‫د همپي پرشکوه‬

‫کنډوالې‬

‫د ‪ UNESCO‬د نړیوال میراث دغه سیمه چې پخوا د ویجایانګارا د امپراطورۍ‬ ‫پالزمینه وه او د نړیوال میراث د نهه سیمو څخه یوه وه پدې وروستیو کې یې‬ ‫هندوستان د بیارغولو بودیجه اعالن کړه‬

‫‪HAMPI‬‬

‫‪KARNATAKA‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 2:55 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪35‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Snapshot_Hampi_Pashto.indd 34‬‬

‫انځورونه‬ ‫ویروپاکشا معبد‬

‫ښه ده چې پوه شی‬ ‫ د راتګ تر ټولو ښه وخت‬ ‫نومرب – فربوري‬ ‫ د ځان رسولو الر‬ ‫هوبيل هوايي ډګر ‪144‬‬ ‫کیلومرت لرې دی‪.‬‬ ‫هوسپیټ ته چې ‪12‬‬ ‫کیلومرته لرې دی اور‬ ‫ګاډي کې الړ شی‪ .‬له‬ ‫سرتو ښارونو څخه دایمي‬ ‫بسونه ځي‪.‬‬ ‫ دغه ځای هم ووینی‬ ‫همپي دیبا‪ ،‬مونکي معبد‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 2:55 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪34‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Snapshot_Hampi_Pashto.indd 35‬‬

‫نیالدري کامر زیتار جوړ کړو چې د سیتار او ګیتار بې ساری ترکیب دی‬

‫کله چې به له الکرتونیکي آلو رسه یو ځای غږول کیده نه پرمختګ مسؤل دي او په همدې توګه یې د هندوستان‬ ‫کالسیکې موسیقۍ ته الر موندلې ده‪ .‬کامر چې د تبلې‬ ‫اوریدل کیده‪”.‬‬ ‫استاد ذاکر حسین‪ ،‬د ګیتار افسانوي انګلیيس غږونکي‬ ‫د رسود افسانوي غږونکي او د استاد امجد عيل خان‬ ‫جان مکلوګین او د ګیتار سویډنی ژور‬ ‫زامن‪ ،‬آمان او آیان‪ ،‬لدې خربې رسه ډیر‬ ‫غږونکي جونس هیلربګ په څیر خلکو رسه‬ ‫رضایت نه لري‪ .‬دوه کاله وړاندې‪ ،‬آمان د‬ ‫سرود‬ ‫الکترونیکي‬ ‫یې کار کړی دی وايي‪“ ،‬زه نه غواړم چې‬ ‫ټول نوی رسود په نوم د ممببي په بلو فراګ‬ ‫چېمقناطیسي‬ ‫خپله موسیقي په برخو وویشم‪ ،‬زه یوازې‬ ‫کې نندارچیانو ته د کالسیکې موسیقۍ‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫لري‬ ‫دستګاه‬ ‫غواړم چې موسیقي وغږوم‪”.‬‬ ‫یوه ګونګه آله معريف کړه‪ .‬دغه تور رسود‬ ‫پروسیسر‬ ‫په‬ ‫ګیتار‬ ‫آمان او آیان له املین برادرز‪ ،‬ګیتار‬ ‫چې په مقناطیيس آلې سنبال دی‪ ،‬د ګیتار‬ ‫‪100‬‬ ‫له‬ ‫غږیږي‬ ‫غږونکي ډیریک ټرکس‪ ،‬د امریکا فلوریکو‬ ‫له پروسیرس رسه غږول کیږي چې له ‪100‬‬ ‫زیات غږونه‬ ‫سندرو لیکوال کیري نیوکمر او ګریمي‬ ‫څخه زیات غږونه جوړوي‪ .‬آمان وايي‪“ ،‬له‬ ‫جوړوي‬ ‫ته نوماند د اوډ لوبغاړي رحیم الحاج رسه‬ ‫کلونو راهیيس‪ ،‬مونږ پدې لټه کې ووچې نوو‬ ‫ګډه موسیقي غږولې ده‪ .‬آمان وايي‪“ ،‬مونږ‬ ‫اوریدونکو ته داسې رسود جوړ کړو چې په‬ ‫موضوع ته له کتو پرته په نړۍ کې هر له ډول موسیقۍ‬ ‫کالسیکو کانسټرونو کې نه غږول کیږي‪”.‬‬ ‫رسه موسیقي غږولی شو‪ .‬موسیقي یوه طبیعي ژبه ده او‬ ‫پوله نه لري او خلک رسه نږدې کوي نه چې په ټوټو یې‬ ‫ټوله نړۍ یو پړاو دی‬ ‫تقسیم کړي‪”.‬‬ ‫د دودیزې ګهرانې اوالده د خپيل سیمې‪ ،‬نوښت او‬ ‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:23 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪33‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Music_Pashto.indd 32‬‬

‫موسیقي‬

‫آمان عيل خان (پورته) او د هغه ورور آیان الکرتونیکي رسود جوړ کړ‬

‫رسه د تک نوازۍ په هرن چلیږي‪ .‬جوګلبندي (کله‬ ‫چې دوه هرنمندان یو ځای کیږي) هم تکراري چاره‬ ‫نه ده‪ .‬کله چې د هندوستان کالسیکې آلې غږیږي‬ ‫که غرقې هم يش کومه د حیرانتیا وړ خربه نه ده او‬ ‫ددې تر څنګ په کالسیکو هندي آلو کې د اصالح‬ ‫شوو الکرتونیکي آلو غږ او تخنیکي اجرات خلکو ته‬ ‫د حیرانتیا وړ نه دي‪ .‬د خان د رسنګي ټوټې کومه‬ ‫استثناء نه وه‪ .‬دوی له لومړیو څخه د راک موسیقۍ‬ ‫په آلو برالسه شوي وو کله چې هغه خپل تارونه په سیلو‬ ‫بدل کړل‪ .‬په حقیقت کې‪ ،‬د خان تره‪ ،‬کامل صربي‪،‬‬ ‫د غږ یو ځای کیدو لپاره د رسنګي پنځم تار په سیلو‬ ‫بدل کړو‪ .‬صربي وايي‪“ ،‬پدې کار رسه غږ زیات بدل‬ ‫نه شو خو اصالح شو او له غږ رسه یې ځان برابرولو په‬ ‫وخت کې لږ وخت اخیسته‪ ”.‬له کامر رسه په رضایت‬ ‫ښودلو زیاتوي‪“ ،‬بل غټ المل چې زیتار رامنځ ته شو له‬ ‫نړیوالو هرنمندانو رسه د یو ځای کیدو پر مهال‪ ،‬زما د‬ ‫غږیز سیتار غږ به د الکرتونیکي ګیتار او ډلونو په څیر‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:23 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪32‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫د بدلون تارونه‬

‫الکرتونیکي رسود‪ :‬مقناطیيس دستګاه لري‪ ،‬د ګیتار‬ ‫په پروسیرس غږیږي او له ‪ 100‬زیات غږونه جوړوي‪.‬‬

‫سیلو تار لرونکی رسنګي‪ :‬د دودیزو تارونو پر ځای د‬ ‫سیلو نازک تارونه ټوټې ته پیاوړتیا ورکوي‪.‬‬ ‫زیتار‪ :‬پنځه تارونه او مقناطیيس دستګاه له لودیځو‬ ‫آلو رسه د اص�لاح شوو غږونو په مرسته د غږ په‬ ‫تساوي کې مرسته کوي‪.‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪Music_Pashto.indd 33‬‬

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

Music_Pashto.indd 30

2015

‫جون‬-‫مۍ‬ 15/04/15 3:23 PM

‫موسیقي‬

‫د چاڼوونکو‬

‫او احساسايت‬

‫مونږ د هندوستان د موسیقۍ ګهرانې له هغو مسلمو وارثانو رسه خربې کړي چې پدې‬ ‫ټینګار کوي چې کالسیکې موسیقۍ ته دې نوی رنګ ورکړل يش‬ ‫لیکوال‪ :‬شايش پرییا‬

‫نوی سمفوين‬ ‫د سیتار استاذ پنډیټ کرتیک کامر زوی‪ ،‬نیالدري‬ ‫د هندوستان د موسیقۍ په ګهرانه د دود په سوچه‬ ‫کامر‪ ،‬لدې وړاندې چې په خپل غږیز سیتار په‬ ‫وايل رضایت آسان کار نه دی‪ .‬کله چې د زیتار په سفر‬ ‫الکرتونیکي نسخې د مصنوعي پارچو غږول پیل کړي‪،‬‬ ‫کې خنډونه په نښه شول‪ ،‬له الکټرو پاپ رسه د رسنګي‬ ‫پدې لټه کې وو چې د سیتار په آله کې مایکروفون‬ ‫مینه هم د خلکو په خربو رسه په اوبو الهو شوه‪ .‬د‬ ‫ولګوي‪ .‬د ‪ 1980‬کلونو په وروستیو کې‪ ،‬کله چې‬ ‫استاد صربي خان د مليس د رسنګي حامسه‪ ،‬له ادویتا‬ ‫نیالدري د زیتار – د سیتار او ګیتار بې سارې ترکیب‬ ‫بنډ رسه د سهیل یوسف خان له راک‬ ‫– په جوړولو مرصوف وو‪ ،‬دغه تاري آله‬ ‫بنډ رسه یو ځای کیدلو ته په کمه ولیدل‬ ‫کمو‬ ‫یې پداسې آلې بدله کړه چې د ډیرو‬ ‫د دودیزې ګهرانې‬ ‫شول‪ .‬د مرادآباد سنیا ګهرانې د رسنګي‬ ‫خلکو پام یې ځانته واړوه‪ .‬د هغه مهارت‬ ‫اوالده د خپلي‬ ‫اتم نسل غږونکی‪ 27 ،‬کلن خان په اړه به‬ ‫تر پوښتنې الندې راغلو او خلکو به د‬ ‫سیمې‪ ،‬نوښت او‬ ‫خلکو ویل چې د هغه د رسنګي مهارتونه‬ ‫هغه په وړتیا ریشخند واهه‪ .‬نیالدري‬ ‫پرمختګمسؤلیت‬ ‫ناپاک دي‪ .‬خو د هغه په روحیه یې تاثیر‬ ‫لرم‬ ‫وايي‪“ ،‬خلکو به ویل چې زه وړتیا نه‬ ‫اخیستل یو طبیعي‬ ‫ونکړ او پدې برخه کیې خپلو تخنیکي‬ ‫نو لدې کبله مې په خپل سیتار کې‬ ‫کار دی‬ ‫اصالحاتو ته دوام ورکړ‪ .‬خان په خپل‬ ‫مایکروفون ته اړتیا درلوده”‪.‬‬ ‫رسنګي د نوټونو د اصالح لپاره د دودیزو‬ ‫شاوخوا ‪ :2015‬داسې وخت دی چي‬ ‫د چاڼوونکو او ماریکس تر منځ سخته سیايل روانه ده او تارونو پر ځای د سیلو د نازکو تارونو استعامل پیل کړ‪.‬‬ ‫د هندوستان کالسیکه موسیقي نوره هم غځیدلې ده‪،‬‬ ‫د موسیقۍ غږ‬ ‫نیالدري په خپل اصالح شوې مینډز (له یو نوټ څخه‬ ‫بل ته په آسانۍ تلل) رسه په کنرسټونو کې د ګڼ شمیر په غالب ګامن‪ ،‬د هندوستان کالسیکه موسیقي‪ ،‬که‬ ‫نندارچیان ساعت تیروي او په خپلو ګوتو د سیتار د ‪ 20‬هندوستانۍ ده او که کارتنیک ‪ ،‬تراوسه پورې یوازې‬ ‫د یوه سندرغاړي یا سازنده له رامنځ ته کوونکې راګا‬ ‫تارونو پر ځای د پنځو تارونو تیز سور زیتار غږوي‪.‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:23 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪30‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Music_Pashto.indd 31‬‬

‫د مستند فلم انځورونه‬

‫یو ځای وايل کې بې کچې ګټور متامیږي‪ .‬کله چې‬ ‫یو څوک له خپلې شاوخوا فضا رسه په بشپړ توازن‬ ‫کې واويس‪ ،‬د ژوند سفر ډیر آرام‪ ،‬خوشحاله او له‬ ‫تحقق ډک وي‪.‬‬ ‫د یوګا ګورو ‪ BKS‬ایینګر د مثبت فکرۍ او‬ ‫مثبتو مغزو د پرمختګ په اړه خربې کړې دي‪.‬‬ ‫د یوګا استاذ د پنځو نظمونو نریشن چې تاسو له‬ ‫نړۍ رسه ځان او خپله‬ ‫اړیکه څنګه اداره کوی له‬ ‫دغه ‪ 27‬دقیقه يي‬ ‫پوهې ډک او ښوونیز دی‪.‬‬ ‫فلم د یوګا د تکامل‬ ‫د مرش سیاستوال ډاکټر‬ ‫او معنی له الرې‬ ‫کرن سینګ وینا د حیرانتیا‬ ‫تاسې په یوه زړه‬ ‫وړ وه ځکه ډیرو خلک ددې‬ ‫پورې سفر بیایي‬ ‫علم په برخه کې د هغه د‬ ‫مطالعې په اړه معلومات نه‬ ‫درلودل‪.‬‬ ‫پدې فلم کې نه یوازې د یوګا بڼه‪ ،‬حرکت‪،‬‬ ‫ګټې او علم څرګند شوی بلکې د لرغوين علم د‬ ‫پوهاوي د زیاتولو لپاره د هندوستان د روح پرستۍ‬ ‫اړخونه هم پکې اوبديل شوي دي‪ .‬د پرکریتي‪،‬‬ ‫پوروش‪ ،‬اهم‪ ،‬رسيجن او د اسطوره پوهنې ورته‬ ‫اړخونو نظریو څرګندولو رسبیره‪ ،‬پدغه فلم کې‬ ‫تاریخ له دود رسه ترکیب او مختلط شوی دی‪ .‬د‬ ‫یوګاسوتراس د تاریخ د بیانولو پر مهال په کیسه‬ ‫کې دا هم ویل کیږي چې یوګا ولې دومره ګټوره‬ ‫ده‪ .‬د ال نورو وړاندیزونو لپاره په فلم کې د یوګا‬ ‫ګټې په ژوره بڼه بیان شوې دي‪.‬‬ ‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 2:59 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪29‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪REVIEW_Movie_Pashto.indd 28‬‬

‫بیاکتنه‬

‫د یوګا له‬

‫پولو ایخوا‬

‫یوګا‪ :‬له رسچینې رسه همغږي‪ ،‬د ‪ PSBT‬او د بهرنیو چارو وزارت لخوا پرډیوس‬ ‫شوی مستند فلم چې د یوګا شکلونه او ګټې بیانوي ددغه لرغوين علم په اړه د‬ ‫پوهاوي زیاتولو لپاره د هندي روح پرستۍ اړخونه پکې نغښتي دي‬ ‫لیکوال‪ :‬آريت کاپور سینګ‬

‫د سنکریت له یوجا کلمې څخه اخیستل شوی د یوګا‬ ‫د هندوستان لرغونی علم چې معنی یې تړل‪ ،‬همغږي‬ ‫او نیول ده اوس په نړۍ کې د روغتیايي حرکتونو یو د‬ ‫خوښې وړ حرکت ګرځیدلی دی‪ .‬په متحده آیالتونو کې‬ ‫له جیم کلبونو څخه نیولې د چین تر فرهنګي هالونو‬ ‫پورې‪ ،‬یوګا د مترین او طبابت یو تر ټولو ډیر عميل‬ ‫کیدونکی ډول دی‪ .‬په نړۍ کې په‬ ‫میلیونونو خلک د جامع روغتیا لپاره په‬ ‫خپلو څیړنو کې د یوګا ځینو شکلونه‬ ‫عميل کوي‪.‬‬ ‫یوګا‪ :‬له رسچینې رسه همغږي‪ ،‬د‬ ‫عامه خدمتونو د نرشاتو بنسټ او د‬ ‫بهرنیو چارو وزارت لخوا لنډ مستند‬ ‫پروډیوس شوی فلم چې ډایرکټر‬ ‫یې راجا چوهدري دی لیدونکو ته‬ ‫یوګا ورپيژين‪ .‬په یاد فلم کې د یوګا‬ ‫مبدا‪ ،‬د یوګا پرمختګ او حرکتونو‪،‬‬ ‫په هندوستان کې د مذهبونو تر منځ‬ ‫د یوګا ادغام‪ ،‬د هغې تر شا علم او‬ ‫په بریالیتوب رسه په نړۍ کې د یوګا خپریدلو په اړه‬ ‫معلومات ورکړل شوي دي‪ .‬په فلم کې ښودل کیږي چې‬ ‫یوګا څنګه د ژوند‪ ،‬په تعادل کې د زهن او بدن ساتلو او‬ ‫د هوش آخري احساس ته د رسیدلو لپاره د وسایلو یوه‬ ‫هراړخیزه مجموعه ګرځیدلی يش‪.‬‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 2:59 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪28‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫دغه ‪ 27‬دقیقه يي فلم د یوګا د تکامل او معنی له‬ ‫الرې تاسې په یوه زړه پورې سفر بیایي او هڅه کوي چې‬ ‫اړوندو پوښتنو ته ځواب ووايي‪ ،‬لکه‪ :‬یوګا په حقیقت کې‬ ‫څه شی دی؟ له کوم ځای څخه راغلې؟ د یوګا حرکت‬ ‫ستاسو په بدن او زهن څه اغیزه لري؟ یوګا څنګه په نړۍ‬ ‫کې خپره شوه؟ آیا دا ستاسو د نفس د عمق او طبیعت‬ ‫تر منځ بیالنس رامنځ ته کولی يش؟‬ ‫دغه فلم د یوګا له مشهورو پلویانو‬ ‫رسه د تعامالتو له الرې د بیالبیلو‬ ‫شاهي کورنیو او نسلونو تر منځ په‬ ‫کتابونو‪ ،‬تفسیرانو او منلو رسه مونږ ته‬ ‫معلومات راکوي‪.‬‬ ‫فلم د بدن په پنځو کوشاس‪،‬‬ ‫استنګانه (د اتو اندامونو الرې) او له‬ ‫بګواد ګیتا څخه په څلورو یوګا ساکن‬ ‫پاتې شوی‪ .‬ددې رسبیره‪ ،‬څرګنده‬ ‫شوې چې یوګا څنګه د ورزش له یو‬ ‫ډول څخه ډیر ارزښت لري او ځانته‬ ‫یې د ژوند کولو د یوې الرې شناخت‬ ‫ورکړی دی‪.‬‬ ‫د یوګا په اړه پوهاوی اوس یوازې د آسانس یا د یوګا‬ ‫تر حرکتونو پورې محدود دی‪ .‬همدارنګه‪ ،‬د ګټو په اړه‬ ‫یې سرت ګومان یوازې تر فزیکي کچې پورې دی‪ .‬ډیری‬ ‫خلک پدې نه پوهیږي چې یوګا د بدن‪ ،‬زهن او تنفس په‬

‫‪2015‬‬

‫‪REVIEW_Movie_Pashto.indd 29‬‬

‫(مخ پاڼه) چکراس – د بدن د انرژۍ نقطې؛ پورته‪ :‬د یوګا ګام په ګام عميل ښودنې چې پدې کار رسه د یوګا د مترینونو په اړه پوهاوی آسانیږي‬

‫“احتیاط” او “اهمیت” خانې دي چې نه یوازې د‬ ‫والو اړیکه نوره هم زیاته يش‪ .‬نوموړی کتاب د‬ ‫ځانګړې آسانا جزيي توپیرونه بیانوي بلکې د آسانا‬ ‫هغې د فکر رښتینې هینداره ده او دومره زیاتې‬ ‫فلسفې یې چاڼ کړي چې د یوګا له پخواين تخنیک تخنیکي اړخونه هم پکې په ګوته شوي دي‪ .‬د‬ ‫بیلګې په توګه‪ ،‬د متس یندراسانا‬ ‫څخه پرده پورته کړي او د یوګا‬ ‫د احتیاط په نښه کې راغيل چې د‬ ‫ساینيس طبیعت خلکو ته ښکاره‬ ‫د‬ ‫موخه‬ ‫کتاب‬ ‫د‬ ‫مال تیر په تاوولو رسه به په دپافرام‬ ‫کړي‪ .‬خو نوموړې په خپل کتاب کې‬ ‫یوګا د ژور طبیعت‬ ‫فشار رايش او ساه اخیستل به‬ ‫د چکرا او د یوګا رښتینې فلسفې په‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫څرګندول‬ ‫بند يش چې پدې کار رسه مونږ د‬ ‫معريف کولو رسه د یوګا په روحاين‬ ‫ګټه‬ ‫ورځې‬ ‫نن‬ ‫حملې له ناڅاپي ویرې نجات مومو!‬ ‫اړخ سرتګې پټې کړې دي‪.‬‬ ‫له‬ ‫لپاره‬ ‫اخیستونکو‬ ‫د کتاب په جوړښت کې د احتیاط‬ ‫د کتاب محتوای چې د‬ ‫یوګا سره د اړیکې‬ ‫دغه ډول ډیرې نښه لیدل کیږي‬ ‫لوستونکو بې سارې خوښه او ګټوره‬ ‫رامنځ ته کول دي‬ ‫چې لوستونکي د دقیقې له جزییاتو‬ ‫ده د مهمو ټکو‪ ،‬ځلنده نقطو‪ ،‬فرعي‬ ‫خربوي او پدې توګه یې کتاب د‬ ‫عنوانونو او د ګام په ګام انځوریزې‬ ‫ښودنې د پراخ تنظیم په مرسته په هراړخیز شکل ابتدايي او دوامدارو دواړو ګټه اخیستونکو لپاره‬ ‫د لوستلو وړ ګرځولی دی‪.‬‬ ‫لیکل شوې ده‪ .‬په کتاب کې بل اضافه والی د‬ ‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 6:20 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪27‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪REVIEW_Yoga_Pashto.indd 26‬‬

‫بیاکتنه‬

‫د صحتمن ژوند‬

‫عميل الرښود‬

‫د یمیني موتانا لخوا د یوګا ځواک په نوم لیکل شوی‬ ‫کتاب د یوګا د ژور طبیعت څرګندونه کوي او د‬ ‫ابتدايي او دوامدارو دواړه ګټه اخیستونکو لپاره پکې‬ ‫ګټور معلومات ورکړل شوي دي‬

‫د یوګا په اړه د کتابونو په جامع لیست کې ندرت‬ ‫تاسې ته یو داسې نوم په ګوته کوي چې د تخنیک‬ ‫او فلسفې تر منځ یې بیالنس ساتلی دی او دغه‬ ‫ډول ندرت د یمیني موتانا د یوګا ځواک په نوم‬ ‫کتاب کې موندلی شی‪ .‬موتانا چې په میسور‬ ‫کې اوسیږي او له تیرو ‪ 22‬کلونو‬ ‫راپدیخوا د ‪ BNS‬اینګر د یوګا د‬ ‫استاذ شاګرده ده او په بنګلور‬ ‫کې د یوګا خپل انسټټیوټ چلوي‬ ‫پریکړه وکړه چې د یوګا ژور طبیعت‬ ‫خلکو ته څرګند کړي تر څو له یوګا‬ ‫رسه د یوګا د اوسنیو بې شمیره مینه‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 6:20 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪26‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪REVIEW_Yoga_Pashto.indd 27‬‬

‫آسانس په توپیرونو رسه ترشیح شوی او ښودل کیږي مهال د نظم په اړتیا پورې تړاو لري‪ .‬د زهن او بدن‬ ‫غیرثابت طبیعت د خوراک په غلطو عادتونو پورې‬ ‫چې په پرییام کې کلیدي رول لوبوي‪ .‬د مهم آسانس‬ ‫لخوا ځانګړې موخې په پام کې نیول کیږي او د پرانایاما تړل کیږي چې په خدای باندې تفکر او هغه ته په‬ ‫عبادت رسه سمیدلی يش‪.‬‬ ‫پر مهال د بندهاس لپاره مهم بلل شوی‪.‬‬ ‫لیکوال د آسانس او هغو خواړو په‬ ‫ویني یوګادهیایا‪ :‬له یوګا رسه د‬ ‫اړه توضیحات ورکړي امیدواره میرمن‬ ‫ویني یوګادهیایا تړاو په تولید‪ ،‬ساتنه او‬ ‫د زهن او بدن‬ ‫یې باید د هغې له وضعیت رسه سم‬ ‫ویجاوړنه کې دی‪ .‬ځینې آسانس هغه‬ ‫ناروغۍ او ناراحتي‬ ‫وخوري‪ .‬پرانایام له ناروغیو څخه د‬ ‫کس‬ ‫وخت تررسه کیږي چې کله د یو‬ ‫په درې ډوله‬ ‫هغوی د خالصون یوازینۍ درملنه ده‪.‬‬ ‫‪ 25‬کلونه پوره يش‪ .‬د خواړو د ډولونو‬ ‫–ادهیاتمیکا‪،‬‬ ‫کالدهیایا‪ :‬پدې رسه انسان د‬ ‫مامنعت پکې ذکر شوی‪ .‬د فزیکي‬ ‫ادهيبوتیکااو‬ ‫ځانګړو مسایلو چاره لټوي یا له هامغه‬ ‫ناراحتۍ درملنه هم پکې راغلې ده‪ .‬په‬ ‫ادهيدییویکا – دي‬ ‫انسان رسه په کالدهیایا کې پدې اړه‬ ‫ځانګړو ناراحتیو براليس کیدلو لپاره د‬ ‫بحث کیږي‪ .‬د انسان د هغه ډول چلند‬ ‫تنفس اخیستلو طریقې پکې بیان شوي‪.‬‬ ‫په اړه تفصیيل معلومات ورکړل شوي چې انسانان د‬ ‫د معلم لخوا د پرانایام موده او طبیعت هم لوستل‬ ‫ګمراهۍ لور ته بیايي‪ .‬انسان باید له دامونو څخه د‬ ‫کیږي او زده کوونکو ته یې تدریسوي‪ .‬ویمرکندهیایا‪:‬‬ ‫ځان ساتنه وکړي‪.‬‬ ‫ویمرکندهیایا د یوګا د حرکتونو د تررسه کولو پر‬ ‫ایس رسیدهارم په چینايي کې د کرشنامچریا یوګا مندیرام بنسټ لري او‬ ‫ددې بنسټ غړی او په ‪ ،MDNIY‬نوي دهيل کې حاکم غړی دی‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:15 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪25‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Yoga_Pashto.indd 24‬‬

‫میراث‬

‫ته د رسیدو لپاره یې هاملیه ته سفر وکړ او د یوګي‬ ‫راماموهانا براهمچاري څخه یې زده کړه ترالسه کړه‪ .‬د‬ ‫نوموړي کتاب ‪ 267‬آیتونه لري چې کلوکس ورته ویل‬ ‫کیږي او په څلورو برخو – پیژندنه‪ ،‬درخواست‪ ،‬انعکاس‬ ‫او د انسان برخې او په ټول وجود – ویشل شوی دی‪...‬‬ ‫پراکریدهایایا‪ :‬لومړي درې آیتونه یې ددغه نسب‬ ‫استاذانو ته دعا ده‪ .‬درسونه یې د دوه ډوله یوګا –‬ ‫بګتي یوګا (د عبادت الر) او پراپتي یوګا (د تسلیمۍ‬ ‫الر) – په پیژندنې رسه پیلیږي‪ .‬بګتي یوګا د یوګا اته‬ ‫برخې لري او پراپتي یوګا شپږ‬ ‫برخې لري‪ .‬د بګتي یوګا د اته‬ ‫لیکوال د آسانس‬ ‫برخو یام‪ ،‬نیاما‪ ،‬آسانا‪ ،‬پرانایمه‪،‬‬ ‫په اړه توضیحات‬ ‫پرتیاهارا‪ ،‬دهاریا‪ ،‬دهیانا او‬ ‫ورکړي امیدواره‬ ‫سامدهي دي‪ .‬د یوګا دغه ډول د‬ ‫میرمن یې باید له‬ ‫پتنجايل انتنګا یوګا ته ورته دی‪.‬‬ ‫څه شي سره کوم‬ ‫د یوګا دواړه الرې استاذ ته په‬ ‫خواړه وخوري‬ ‫دعا کولو رسه پیلیږي‪ .‬ورپسې‬ ‫ویل کیږی چې نرایایي هغه خدای‬ ‫دی چې د ټولو موجوداتو په زړونو‬ ‫کې موجود دی‪ .‬هغه د نړۍ مادي او وسیله جوړونکی‬ ‫سبب دی‪ .‬هغه ټول موجودات د خپلو وظایفو تررسه‬ ‫کولو ته هڅوي‪ .‬د تسلیمۍ (پراپتي) شپږو برخو یادولو‬ ‫وروسته‪ ،‬لیکوال خپل کار پدې توګه پیلوي وايي‪“ :‬ښځو‬ ‫ته ویل کیږي چې د یوګا د عمل ځانګړې وړتیا ولري‪”.‬‬ ‫د زهن او بدن ناروغۍ او ناراحتي په درې ډوله –‬ ‫ادهیامتیکا‪ ،‬ادهيبوتیکا او ادهيدییویکا – دي‪ .‬لیکوال‬ ‫د پرانایاما د درملنې او په آسانس کې د ساه اخیستلو د‬ ‫استعامل په اړه جزییات ورکړي دي‪.‬‬

‫(د مخ پاڼه)‪ :‬پدنګوستها پدما اتکتاسانا؛‬ ‫ښي لور ته‪ :‬باالسانا‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:15 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪24‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Yoga_Pashto.indd 25‬‬

‫پورته‪ :‬د حیکم پتنجايل بیالبیلې نندارې؛ الندې‪ :‬د ناتاراجاسانا توپیر‬

‫یوګا راهسیا‬ ‫یوګا راهسیا یا د یوګا رازونه اصالً د سانسکریټ د ایتونو‬ ‫په څیر ول‪ .‬دغه زده کړه حکیم ناتاموين پورې تړل‬ ‫کیږي چې د سهیيل هندوستان ویشناوایت روحاين وو‪.‬‬ ‫داسې ګامن کیږي چې دغه کتاب تر یوې مودې پورې‬ ‫الدرکه وو او د یوګي تیروماال کرشنامچریا (‪)1888-1989‬‬ ‫چې په ميل او نړیواله سطحه د عرصي ورځې یوګا د پالر‬ ‫په توګه منل کیږي لخوا بیرته راژوندي شول‪ .‬نوموړی‬ ‫د سانسکریټ یو سرت عامل وو چې د ویداس او اړوندو‬ ‫مضمونونو په اړه یې رسمي زده کړې ترالسه کړې وې‪.‬‬ ‫هغه چې په کرناتاکه کې زیږیدلی وو کیالش مانارسور‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:15 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪23‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Yoga_Pashto.indd 22‬‬

‫میراث‬

‫‪Yoga Rahasya‬‬ ‫‪by Sage Nathamuni‬‬

‫‪Yoga Yajnavalkya Saahita‬‬ ‫‪by Sage Yajnavalkya‬‬

‫‪Hatha Yoga Pradipika‬‬ ‫‪by Yogi Svatmarama‬‬

‫‪Yoga Sutras‬‬ ‫‪by Patanjali‬‬

‫حسونو کنټرول)‪ ،‬دهاريا (مترکز)‪ ،‬دهیانا (تامل) او‬ ‫د یوګي سوت ماراما لخوا لیکل شوي دي‪ .‬ټول ‪389‬‬ ‫عملونو‬ ‫سامدهي (بشپړ الحاق) دي‪ .‬دغه لیکنه د زهني‬ ‫آیتونه لري او په څلورو فصلونو ویشل شوي‪ .‬د هاتا‬ ‫د الرې دقیقو اړخونو د رامنځ ته کولو یوازینۍ لیکنه‬ ‫یوګا معنی “د دوه ځواکونو ها او تا یو ځای کول” دي‪.‬‬ ‫ده‪ .‬د انتنګا یوګا په حرکت رسه‪ ،‬زهن تر کنټرول‬ ‫د پرايي او آپانا په نوم هم مشهور دي چې په دوه نادیز‬ ‫الندې راوړل کیږي چې د ځان هغه رښتینی طبیعت‬ ‫چې ایدا او پینګاال ورته ویل کیږي هم شته دي‪ .‬دا‬ ‫او شخصیت څرګند يش چې له دردونو‬ ‫له درې بنداس رسه د پرانایمه عمل له‬ ‫څخه وړاندې دی‪ .‬بله موخه یې له‬ ‫الرې تررسه کیږي چې دغه پیوند یې‬ ‫یوګا راهسیا یا د‬ ‫طبیعت رسه له تړاو څخه د ځان خالصول‬ ‫رامنځ ته کړی دی‪ .‬الروی باالخره د‬ ‫یوګا رازونه اصالً‬ ‫او ځان خپلواک کول دي‪.‬‬ ‫زهن تر ټولو لوړ حالت ته رسیږي چې‬ ‫د آیتونو په بڼه‬ ‫سامدهي ورته وايي‪ .‬ددغه حالت د تر‬ ‫د سانسکریټ د‬ ‫هاتا یوګا پرادیپیکا‬ ‫السه کولو په عمل کې آسانا‪ ،‬پري یامه‪،‬‬ ‫ایتونو په څیر لیکل‬ ‫پدغه کتاب کې د یوګا په اړه‬ ‫مودهرا او نادانوسندانه شامل دي‪.‬‬ ‫شوي ول‬ ‫پاروايت ته د څښنت شیوه لخوا‬ ‫ورکړل شوي درسونه راغيل‬ ‫یوګا یجیاولکا ساهیتا‬ ‫دي‪ .‬دغه دود ته هاتا یوګا ویل کیږي‪ .‬د منت د سرت حکیم یجیاولکیا خپلې میرمنې او شاګرد ګرګي‬ ‫په بڼه‪ ،‬په سانسکریټي ژبه آیتونه لري چې‬ ‫ته د یوګا په اړه ورکړل شوي درسونه پدې کتاب کې‬

‫د لوټس حرکت‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:15 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪22‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫ثبت دي‪ .‬دغه کتاب ‪ 462‬آیتونه لري چې په ‪12‬‬ ‫فصلونو یا ادیایاس ویشل شوي دي‪ .‬د کتاب په وینا له‬ ‫پارامامتا (طبیعي هوش) رسه د جیومتا (انفرادي نفس)‬ ‫یو ځای کیدل یوګا ده چې سامدهي ورته ویل کیږي‪.‬‬ ‫دغه حالت ته د انوییګا یوګا له الرې رسیږو چې له‬ ‫یام (بهرنی نظم)‪ ،‬نیاما (کورنی نظم)‪ ،‬آسانا (شکلونه)‪،‬‬ ‫پرانایاما (د نفس مترینونه)‪ ،‬پراتیاهارا (د حسونو‬ ‫کنټرول)‪ ،‬دهاريا (مترکز)‪ ،‬دهیانا (تامل) او سامدهي‬ ‫(بشپړ الحاق) څخه جوړه ده‪ .‬پدغه کتاب کې د‬ ‫مطلوبو پایلو ترالسه کولو لپاره د یوګا له عمل څخه‬ ‫پرته له پخوانیو کتابونو رسه سم د منظم ژوند د تیرولو‬ ‫په اهمیت ټینګار شوی دی‪.‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪Yoga_Pashto.indd 23‬‬

‫د ناتاراجاسانا توپیر‬

‫دندایمنا‪-‬جانوشیراسانا‬

‫ایکاپادا کاپوتاسانا‬

‫راهیسې‪ ،‬ګڼ شمیر کتابونه لیکل شوي‪ ،‬چې د یوګا او‬ ‫حتی نن ورځ هم‪ ،‬ددغه باارزښته منت څرګندلو لپاره‬ ‫د یوګا د الرویانو تجربې رښتینې ثابتوي‪ .‬د یوګا شته‬ ‫نوی تفسیر روان دی‪ .‬پتنجايل د مار څښنت اډیسینا‬ ‫تخنیکونه په سیستامتیک ډول مستند شوي او یو‬ ‫تجسم ګڼل کیږي او لوړ مقام لري‪.‬‬ ‫شمیر کتابونه اوس هم په بازار کې پیدا کیږي‪ .‬له دغو‬ ‫ټول ‪ 195‬سوتراز دي چې په څلورو برخو ویشل شوي‬ ‫ارزښتناکو کتابونو څخه یو څو یې پخواين‪ ،‬کالسیک او‬ ‫دي‪ .‬هرې برخې ته یې پادا ویل کیږي‪.‬‬ ‫معترب کتابونه دي‪...‬‬ ‫پدغه لیکنه کې یوګا داسې تعریف‬ ‫شوې “یوه ټاکيل يش د فکر کولو لپاره‬ ‫حتی نن ورځ هم د‬ ‫یوګا سوترا‬ ‫د مغزو د برابرولو وړتیا او پرته له کوم‬ ‫حکیمپتنجاليیوګا‬ ‫دا د سرت حکیم پتنجايل برکت دی چې‬ ‫وسواس په هغه مترکز ساتل‪ ”.‬د یوګا‬ ‫سوترا ته د یوګا د‬ ‫ته‬ ‫د یوګا په اړه لومړنۍ لیکنه یې رامنځ‬ ‫سوترا اسايس پیغام‪“ :‬راځی تر نن ورځې‬ ‫پیل لیکنې په توګه‬ ‫کړه‪ .‬دغه لیکنه د ادب د سوترا یا رشعي‬ ‫پورې راغلو دردونو رسه د مقابلې لپاره‬ ‫درناوی کیږي‬ ‫حکم په بڼه وه چې تراوسه هم د یوګا‬ ‫ګام پورته کړو‪ ”.‬په یوګا رسه تاسو ته د‬ ‫سوترا په نوم مشهوره دی‪ .‬حتی نن ورځ‬ ‫صحمنت او خوشحاله ژوند د تیرولو او د‬ ‫کیږي‪.‬‬ ‫درناوی‬ ‫هم ورته د یوګا د پیل لیکنې په توګه‬ ‫فشار اداره کولو الر ښودل کیږي‪.‬‬ ‫ګامن کیږي چې پتنجايل له میالد څخه ‪ 150‬کلونه‬ ‫د یوګا د حرکت لپاره یو شمیر وسایل لري چې‬ ‫وړاندې او له میالد څخه ‪ 450‬کلونو وروسته وخت تر‬ ‫مشهور یو یې “د یوګا د سپکو برخو الر” دی‪ .‬دغه‬ ‫منځ نړۍ ته راغلی دی‪ .‬سوتراز چې د پتنجايل درس‬ ‫شپږ برخې یام (بهرنی نظم)‪ ،‬نیاما (کورنی نظم)‪ ،‬آسانا‬ ‫دی‪ ،‬د پوهیدنې او موندنې لپاره تفسیر ته اړتیا لري‪.‬‬ ‫(شکلونه)‪ ،‬پرانایاما (د نفس مترینونه)‪ ،‬پراتیاهارا (د‬ ‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:14 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪21‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Yoga_Pashto.indd 20‬‬

‫میراث‬

‫د هندوستان د‬

‫یوګا اديب خزانه‬ ‫لکه څنګه چې د یوګا رسچینې په ویداس پورې تړيل دي‪ ،‬خو‬ ‫ګڼو کتابونو دغه الر د نړۍ په سطحه مشهوره کړې ده‬ ‫لیکوال‪ :‬ایس رسیدهارن‬

‫ناتاراجاسانا‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:15 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪20‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫یوګا چې ریښې یې په هندوستان کې پیل شوي له ډیر‬ ‫پخوا څخه عميل کیږي‪ .‬لکه څنګه چې دغه عمل اوس‬ ‫د ډیرو هندوانو په کورونو کې د ورځني ژوند برخه‬ ‫ګرځیدلې‪ ،‬خو کله چې بهرنیان هندوستان ته راغلل نو‬ ‫د هغوی تر منځ یې هم شهرت پیدا کړ او په اړه یې د‬ ‫لیوالتیا څرګندیدل پیل شول‪ .‬د نړۍ د خلکو د زړونو‬ ‫تر منځ د یوګا د معريف کیدو او رامنځ ته کولو ځانګړی‬ ‫کس سوامي ویويکننده ګڼل کیږي چا چې د یوګا د ټولو‬ ‫څلورو ډولونو په اړه کتابونه لیکيل دي – کرما یوګا (د‬ ‫عمل یوګا)‪ ،‬نانا یوګا (د علم یوګا)‪ ،‬راجا یوګا (د تامل یوګا)‬ ‫او بګتي یوګا (د عبادت یوګا)‪ .‬نن ورځ‪ ،‬یوګا په نړۍ کې‬ ‫ډیر شهرت موندلی نو لدې کبله د جون ‪12‬مه د “د یوګا‬ ‫نړیوالې ورځې” په نوم نومول شوې ده‪.‬‬ ‫د یوګا رسچینه له ویداس څخه پیل شوې‪ .‬په‬ ‫سنسکریټ ژبه لیکل شوی ویداس په نړۍ کې تر ټولو‬ ‫پخوانی کتاب دی‪ .‬نو په ویداس کې د یوګا ماخذونه‬ ‫ورکړل شوي‪ ،‬چې ډیر ګونګ دي او په اکرثو ځایونو‬ ‫کې مستقیم او په منفرد شکل نه دي راغيل‪ .‬له کلونو‬

‫‪2015‬‬

‫‪Yoga_Pashto.indd 21‬‬

‫‪LEGEND‬‬ ‫‪UNESCO Cultural Sites‬‬ ‫‪UNESCO Natural Sites‬‬ ‫‪UNESCO Cultural Sites in danger‬‬ ‫‪UNESCO Natural Sites in danger‬‬

‫‪Map of the Indian‬‬ ‫’‪Ocean ‘World‬‬

‫په نږدې راتلونکې کې ډیر پالنونه په پام کې‬ ‫میراث تر نښان الندې د څو ملیتي نوم ایښودنې‪ ،‬د‬ ‫لیدلو‪ ،‬څیړنې‪ ،‬دوامدار سیاحت او میرايث پرمختګ دي‪ .‬سینګ وايي؛ “هندوستان به روان کال په‬ ‫لپاره د محدودې زیاتولو او د هند سمندر په سیمه سپتمرب‪-‬اکتوبر کې د هند د سمندر د سیمې د‬ ‫کې د نورو فرهنګي جرګونو رامنځته کولو په موخه ‪ 39‬غړو هیوادونو د نړیوال کنفرانس کوربه وي تر‬ ‫څو د موسم پروژې تر نوم الندې د څو ملیتي نوم‬ ‫“د هند سمندر د سمندري الرو” مالتړ‪.‬‬ ‫ایښودنې لپاره یوه عمومي سرتاتیژي‬ ‫د هندوستان دننه نوښتونه‪ :‬د‬ ‫جوړه کړي‪ .‬له عمومي سرتاتیژۍ‬ ‫هندوستان په سهیل کریال کې هڅه‬ ‫د موسم پروژه‬ ‫رسه سم د سمندري سوداګرۍ‬ ‫کیږي چې د مساله جاتو دوه زره‬ ‫دیونیسکو‬ ‫الرو‪/‬فرهنګي منظرو لیست او د‬ ‫کلونه پخوانۍ الره بیرته ورغول‬ ‫(‪ )UNESCO‬له‬ ‫سیمو د ټاکنې وړاندیز به د ‪2016‬‬ ‫يش‪ .‬د مساله جاتو له الرې رسه د‬ ‫بدلیدونکيروحیې‬ ‫کال تر اپریل پورې بشپړ او‬ ‫‪ 13‬هیوادونو د کریال د سمندري‬ ‫سره د میراثونو‬ ‫د یونیسکو (‪ )UNESCO‬د‬ ‫تجاريت اړیکو بیارامنځ ته کولو‬ ‫ساتنې په برخه کې‬ ‫نړیوال میراث مرکز ته به‬ ‫رسبیره‪ ،‬د پروژې په لړ کې هڅه‬ ‫پوره مطابقت لري‬ ‫وسپارل يش‪”.‬‬ ‫کیږي چې عرصي سیالنیان وهڅول‬ ‫يش تر څو د سمندر سفرونه تررسه‬ ‫کړي‪ .‬د موسم پروژې بله موخه د څیړنې د‬ ‫ځانګړي عنرص شاملول دي‪ .‬دغه پروژه د یونیسکو‬ ‫(‪ )UNESCO‬له بدلیدونکي روحیې رسه هم پوره‬ ‫د انډونیزیا د بايل‬ ‫مطابقت لري چې د میراثونو ساتنه ويش او خلک‬ ‫په ساحل کې د‬ ‫نوښتونو ته وهڅول يش‪.‬‬ ‫ډبرې مجسمه‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:01 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪19‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Progress Mausam_Pashto.indd 18‬‬

‫پرمختګ‬

‫چپ لور ته‪ :‬په اګودا قلعه کې د رڼا برج‪ ،‬ګووا هندوستان ښي لور ته‪ :‬د انډونیزیا د بايل په تناه لوټ کې معبد‬

‫راهیسې له یو بل رسه رشیکړې اړیکې لری‪ .‬د موسم‬ ‫فلزات‪ ،‬بوټي او حیوانات شامل وو چې د سمندر‬ ‫پروژه هڅه کوي چې د نن ورځې د ميل او قومي پولو‬ ‫له الرې لیږدول کیدل او د هند سمندر د ساحيل‬ ‫مستند کول راپورته کړي او د هند د سمندر نړۍ‬ ‫سیمې په مارکیټونو او بازارونو کې پلورل کیدل‪ .‬د‬ ‫عامه فرهنګي ارزښتونه او اقتصادي اړیکې وملانځي‪.‬‬ ‫تیر وخت اوسنۍ ميل رسچینې او روحیې له پخوا‬ ‫پدې کار رسه به د هند د سمندر هیوادونو تر منځ‬ ‫زمانې رسه ژور تړاو لري‪.‬‬ ‫اړیکې پیاوړې يش او د همکارۍ او‬ ‫دوامدارو تعامالتو د نوي پله زوړ دود به‬ ‫د پروژې موخې‬ ‫پروژه‬ ‫موسم‬ ‫د‬ ‫بیرته راژوندی يش‪.‬‬ ‫د پروژې موخه د هند د سمندر د‬ ‫د‬ ‫چې‬ ‫کوي‬ ‫هڅه‬ ‫د نړیوال میراث اوسنیو سیمو تر‬ ‫څو مخې نړۍ کشفول – او د هند په‬ ‫او‬ ‫ملي‬ ‫ورځې‬ ‫نن‬ ‫منځ اړیکې رامنځ ته کول‪ :‬د ګډو‬ ‫سمندر کې د فرهنګي‪ ،‬سوداګریزو‬ ‫قومي پولې بیرته‬ ‫فرهنګي او څو ملیتي حکایت له الرې د‬ ‫او مذهبي تعامالتو د تنوع په اړه د‬ ‫راژوندۍ کړي‬ ‫هند د سمندر په نړۍ کې د فرهنګي او‬ ‫اسنادو جوړولو لپاره د لرغون پوهنې‬ ‫د نړیوال میراث طبیعي سیمو تر منځ‬ ‫او تاریخي څیړنې تررسه کول دي‪.‬‬ ‫ځانګړو اړیکو ته الر هوارول‪.‬‬ ‫پدې لړ کې به د نړیوالو علمي سیمینارو او غونډو‬ ‫د “فرهنګي مناظرو” بیاتعریفول‪ :‬د سیمو په لیست‬ ‫له الرې او د ګڼ انضباطي طریقې په مالتړ به د‬ ‫جوړونه کې د تشو په ګوته کول او د جامع او څو‬ ‫سمندري الرو د مطالعې اړوندو موضوعګانو په اړه‬ ‫پټه روحیې په رامنځ ته کولو رسه د فاصلو ډکول او‬ ‫څیړنې تررسه يش‪ .‬پدې کار رسه به د خلکو لپاره‬ ‫د “طبیعي” او فرهنګي” میراث د اوسنیو کټګوریو‬ ‫د نرشاتو رسبیره د تخصيص کارونو تولید ته الره‬ ‫هواره يش تر څو د عمومي میراث او ګڼو رسچینو د تر منځ اړیکې جوړول‪ .‬پدې کار رسه به د “فرهنګي‬ ‫مناظرو” نظریه بیا تعریف يش‪ ،‬او د اړیکو تازه څو‬ ‫نظریې په اړه پوهاوی پراخ يش‪.‬‬ ‫مخه روش به رامنځ ته يش‪ .‬د نړیوال میراث نوم‬ ‫له هیوادونو رسه له منځه تللې اړیکې بیارغول‪:‬‬ ‫الندې د څو ملیتي نوم ایښودنې تررسه کول‪ :‬د نړیوال‬ ‫د هند سمندر شاوخوا هیوادونه له زرګونو کلونو‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:01 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪18‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Progress Mausam_Pashto.indd 19‬‬

‫بڼه لري چې د هند په سمندر کې د خلکو‪ ،‬شیانو‬ ‫هند سمندر هیوادونو تر منځ له فرهنګي تبادلې‬ ‫او نظرونو حرکت ته یې الر هواروله او تر هغې پورې‬ ‫څخه راپورته شوي دي لکه استخدام‪ ،‬د بودهایزم‪،‬‬ ‫فرهنګي تعامالت او تبادله روانه وه‬ ‫هندوییزم‪ ،‬اسالم او مسیحیت د‬ ‫کله چې به په بیړیو کې د بخار د‬ ‫تبادلې اړوندې سیمې‪ ،‬د اوسیدنې غني‬ ‫د موسمي باد دغه‬ ‫کارګو لیږدونکو تکیه کمه شوه‪ .‬د‬ ‫بندرونه‪ ،‬د بیړۍ چلونې ښکلې سیمې‪،‬‬ ‫په‬ ‫حالت‬ ‫او‬ ‫پوهاوي‬ ‫موسمي باد دغه پوهاوي او حالت په‬ ‫د صدف د سوداګرۍ اړوندې سیمې‪،‬‬ ‫تاریخي‬ ‫او‬ ‫لرغونې‬ ‫لرغونې او تاریخي سوداګرۍ‪ ،‬سیمه‬ ‫د مساله جاتو تجارت او همداسې نور‪”،‬‬ ‫سیمه‬ ‫سوداګرۍ‪،‬‬ ‫ییزو اقتصادي هیوادونو‪ ،‬مذهب‪،‬‬ ‫د هندوستان حکومت د فرهنګ وزارت‬ ‫ییزواقتصادي‬ ‫سیاست او فرهنګي پیژندنو اغیزه‬ ‫منيش روندرا سینګ وايي‪.‬‬ ‫اغیزه‬ ‫هیوادونو‬ ‫کړې وه‪ .‬ددغو شبکو له الرې په‬ ‫د عريب ژبې کلمه “موسم” هغه‬ ‫وه‬ ‫کړې‬ ‫تبادله کیدونکو توکو کې بیالبیل‬ ‫فصل ته ویل کیږي چې کله بیړۍ په‬ ‫شیان لکه عطرونه‪ ،‬دواګانې‪ ،‬رنګونه‪،‬‬ ‫خونديتوب رسه حرکت کولی يش‪.‬‬ ‫مساله جات‪ ،‬غلې دانې‪ ،‬لرګي‪ ،‬منسوجات‪ ،‬جواهرات‪،‬‬ ‫د هند د سمندر سیمې د باد مشخص باد منظمه‬

‫ښي لور ته‪ :‬د حرضت‬ ‫کاټیجن کلیسا‪ ،‬پخوانۍ ګووا‪،‬‬ ‫هندوستان‬ ‫الندې‪ :‬د زنزیبار د سټون‬ ‫ښارګوټی‪ ،‬تنزیا‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:00 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪17‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Progress Mausam_Pashto.indd 16‬‬

‫پرمختګ‬

‫د بدلون په‬

‫فصل کې څرک‬

‫د موسم پروژه ګڼ انضباطي پروژه ده چې د هند د سمندر هیوادونو تر منځ‬ ‫اوږدمهالې اړیکې به بیاراژندی کړي او د همکارۍ او تبادلې نوې الرې به رامنځ کړي‬

‫د انډونیزیا په بروبودور معبد کې توږل شوې بیړۍ‬

‫د موسم پروژه د ‪ 2014‬کال د جون په میاشت کې‬ ‫د قطر په دوها ښار کې د نړیوال میراث کمیټې د‬ ‫‪30‬مې غونډه پرمهال د غړو هیوادونو په مشارکت‬ ‫د هندوستان لخوا اعالن شوه‪ .‬د پروژې موخه له‬ ‫افریقايي‪ ،‬عريب او آسیايي لیدلوري د نړۍ د تاریخ‬ ‫دغه مهم پړاو په ثبت او ملانځلو کې یوه ځانګړي‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:00 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪16‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫ګام ته الر هوارول دي‪“ .‬د موسم پروژې د فوکس‬ ‫لومړنۍ برخه د هند د سمندر په سیمه کې د‬ ‫میراثۍ نړۍ د ګڼو هیوادونو د فرهنګي تجاريت‬ ‫الرو او د سمندري فرهنګي منظرو نوم ایښودنه‬ ‫ده‪ .‬د ګڼو هیوادونو دغه نوم ایښودنه به د ځانګړو‬ ‫موضوعاتو پر بنسټ وي چې له پیړیو راهیسې د‬

‫‪2015‬‬

‫‪Progress Mausam_Pashto.indd 17‬‬

‫لیدونکي په زړه راښکونکو اجراتو رسه حیران پاتې دي‬

‫رامنځ ته يش نو دغه کچه نوره هم لوړیدلی يش‪ .‬مونږ د‬ ‫بهرنۍ پانګونې نهاد لخوا ‪ 24‬فیصده مجازي پانګونې ته‬ ‫اجازه ورکړې ده‪ .‬او نوره اړتیا نشته چې یو تن داسې هندي‬ ‫پانګوال ولرو چې لږ تر لږه ‪ 51‬فیصده پانګه په خپل الس کې‬ ‫ولري‪ .‬د یو شمیر شیانو لپاره د صنعتي جواز اخیستلو اړتیا‬ ‫له منځه تليل‪ .‬خو په هغو ځایونو کې چې اړتیا ده‪ ،‬پروسه‬ ‫یې ساده کړی شوې ده‪ .‬مونږ حتی په لویو برخو کې هم د‬ ‫شخيص سکتور د رول د پراخولو هڅه کوو‪ .‬مونږ غواړو چې‬ ‫د لوبې یو داسې ډګر رامنځ ته کړو چې په هغې کې ټول‬ ‫ولوبیدلی يش‪”.‬‬ ‫نړۍ د هندوستان نوي پیچ ته ښه راغالست وايي‪.‬‬ ‫ښاغلی فرانک کینډل‪ ،‬د امریکا د دفاع وزارت د منيش‬ ‫مرستیال چې په دا هندو اخبار کې لیکنې کوي‪ ،‬وايي‪،‬‬ ‫“زمونږ حکومتونه او صنعتونه د هندوستان د صنعتي ډګر په‬ ‫پیاوړي کولو کار کوي چې نه یوازې په هند کې تولید تررسه‬ ‫يش بلکې سیمه او نړۍ باید خلکو ته په یوه خونډي ځای‬

‫بدل يش‪ ”.‬د هندوستان او امریکا تر منځ د “الره موندونکي”‬ ‫پروژو په اصالح هوکړه وکړه چې د نوي دفاعي ټکنالوژۍ د‬ ‫سوداګرۍ نوښت (‪ )DTTI‬یوه برخه ده او د جیټ الوتکو او د‬ ‫بار وړونکو الوتکو د ټکنالوژۍ ګډه جوړونه پکې شامله ده‪.‬‬ ‫پدغه هوايي ننداره کې په لوړه کچې ټکټونه وپلورل شول‪،‬‬ ‫له ‪ 3.5‬سوه زرو څخه زیاتو هغو لیدونکو چې له ښاغيل مودي‬ ‫رسه یې یو ځای د زړه راښکونکې نندارې څخه خوند اخیسته‬ ‫پدې ټینګار کاوه چې زمونږ د هوايي فضا‬ ‫صنعت په نورو ‪ 10‬کلونو کې یوازې شاوخوا‬ ‫دوه سوه زره خلکو ته اړتیا لري‪ .‬د لویو‬ ‫نړیوالو پانګوالو لپاره سرت فرصتونه موجود‬ ‫دي تر څو هندوستان د هوايي فضا د‬ ‫وسایلو د تولید تر ټولو کم لګښت لرونکی‬ ‫او باور وړ په مرکز بدل کړي او دولت هم‬ ‫له اړتیا رسه سم دغه سکتور ته د پرواز‬ ‫کولو وزرونه ورکړي دي‪.‬‬

‫ددغې لیکنې لیکوال د ‪ NDTV‬ساینيس اډیټر او ریچینګ فار دا سټارز (ستورو ته رسیدل)‪ :‬مریخ او له هغه‬ ‫څخه وړاندې د هندوستان سفر کتاب چې په ‪ 2015‬کال کې د بلومزبوري لخوا چاپ شو لیکوال دی‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:18 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪15‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Like‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@MEAINDIA‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪PROGRESS_AERO INDIA_Pashto.indd 14‬‬

‫پرمختګ‬

‫پورته‪ :‬له انګلستان څخه بریټلینګ وینګواکرز‬ ‫ښي لور ته‪ :‬د هندوستان د هوايي ځواک د درو هیلیکوپټر مدين تنوع‬

‫کال کې شاوخوا ‪ 7‬میلیارده ډالره تولید کوي‪ .‬دغه صنعت د‬ ‫کوچنیو او منځنیو تشبثونو د لویې کچې پانګونې مالتړ کوي‪.‬‬ ‫په شخيص سکتور کې زمونږ دفاعي صنعت اوس هم کوچنی‬ ‫دی‪ .‬خو په زرګونو خلک پکې بوخت دي‪ .‬دا یو سرت حقیقت‬ ‫دی چې زمونږ شاوخوا ‪ 60‬سلنه دفاعي وسایل له بهر څخه‬ ‫راوردیږي‪ .‬او مونږ یې له بهر څخه د ترالسه کولو په بدل کې‬ ‫په لسګونو میلیارده ډالره مرصفوو‪ .‬څیړنو څرګنده کړې چې‬ ‫حتی په وارداتو کې ‪ 20-25‬کموالی د هیواد دننه په دندو‬ ‫کې له ‪ 120,000-1,00,000‬پورې د لوړ مهارت په دندو‬ ‫کې اضافوالی راوستلی يش‪ .‬که چیرې مونږ په راتلونکو پنځو‬ ‫کلونو کې د خپلو کورنیو تدارکاتو فیصدي له ‪ 40‬څخه ‪70‬‬ ‫ته پورته کړو‪ ،‬زمونږ د دفاعي صنعت تولید به دوه برابره يش‬ ‫چې اغیزه به یې په مستقیمه توګه په دندو‪ ،‬په اړوند تولید او‬ ‫د خدماتو په سکتور وي‪.‬‬ ‫نور ګټه راوړونکي سکتورونه د پرمختللو موادو او‬ ‫ټکنالوژۍ سکتورونه دي‪ .‬لدې کبله مونږ د ماموریت‬ ‫په توګه د هندوستان د دفاعي صنعت د پرمختګ په‬ ‫فکر کې یو‪ .‬لدې کبله دغه موخه زمونږ د میک این انډیا‬ ‫پروګرام په زړه کې ده‪ .‬مونږ د دفاعي تدارکاتو د پالیسیو‬ ‫او طرزالعملونو په اصالح کار کوو‪ .‬په هندوستان کې د‬ ‫وسایلو تولید ته باید څرګند لومړیتوب ورکړل يش‪ .‬زمونږ‬ ‫د تدارکاتو طرزالعملونه به د پریکړو نیولو په برخه کې‬ ‫ساده توب‪ ،‬مسؤلیت او ګړندیتوب ډاډمن کړي‪ .‬مونږ د‬ ‫مستقیمې بهرنۍ پانګونې مجازي کچه ‪ 49‬فیصدو ته پورته‬ ‫کړې ده‪ .‬که چیرې د پروژې په لړ کې عرصي ټکنالوژي‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:18 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪14‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪PROGRESS_AERO INDIA_Pashto.indd 15‬‬

‫هم کار کوي‪ .‬د فربوري په میاشت کې‪ ،‬د هندوستان‬ ‫چې غواړي له بهرنیو همکارانو رسه ګډه پانګونه وکړي‪.‬‬ ‫حکومت د پټ برید اوه او اټومي ځواک د تحت البهري‬ ‫پداسې حال کې چې د هندوستان خپل مستقیمه‬ ‫شپږو بیړیو د جوړولو امر وکړ چې ګډ لګښت یې له‬ ‫بهرنۍ پانګونه ‪ 49‬سلنې ته رسیدلې ده‪ ،‬کالیا ګروپ‬ ‫‪ 1000‬میلیونه هندي کالدرو څخه زیات دی‪ .‬له ‪HAL‬‬ ‫او د ارسایلو د رافیل پرمختليل دفاعي سیستمونو تر‬ ‫رشکت څخه هم د شاوخوا ‪ 70‬پیالټس ټریرن الوتکو د‬ ‫منځ د ګډې پانګونې تړون وشو‪ .‬د کالیا ګروپ رییس‬ ‫ښاغيل بابا کالیاين وویل‪“ ،‬رافیل د هندوستان په دفاعي تولید او له سویيس رشکت څخه ددغه ډول ‪ 38‬الوتکو‬ ‫غوښتنه وشوه‪.‬‬ ‫بازار کې یو فعال غړی دی‪ .‬د ایتالف د‬ ‫د هندوستان ولسمرش ښاغيل پراناب‬ ‫غړي په توګه‪ ،‬مونږ هیله لرو چې د خپلو‬ ‫ټولو سترو هوايي‬ ‫مکرجي چې په پارملان کې یې وینا کوله‪،‬‬ ‫اختصايص ټکنالوژیو پر بنسټ نظامي‬ ‫شرکتونو د یالهنکا‬ ‫وویل‪ ،‬د میک این انډیا پروګرام موخه‬ ‫وسایل جوړ کړو‪ ”.‬د کالیاين ګروپ موخه‬ ‫د هندوستان د‬ ‫لري چې هندوستان په تولیدي مرکز‬ ‫لري چې په راتلونکو دوه کلونو کې د‬ ‫هوايي ځواک مرکز‬ ‫بدلولو لپاره د اکو سامل سیستم رامنځ‬ ‫‪ 100‬میلیونه ډالرو په ارزښت سوداګري‬ ‫په مراسمو کې‬ ‫ته کړي‪ ...‬په څیړنې او نوښت کار روان‬ ‫وکړي‪ .‬د ‪ IIT‬روزل شوي انجنیر او د‬ ‫ګډون کړی وو‬ ‫دی خو زمونږ مترکز د تولید په برخه‬ ‫هندوستان دفاع وزیر ښاغيل منوهر‬ ‫کې د زیاتو دندو رامنځ ته کول دي‪.‬‬ ‫پریکار وویل‪“ ،‬له امنیتي سناریو رسه‪،‬‬ ‫دغې موخې ته په پام رسه‪ ،‬ښاغيل مودي وویل‪“ ،‬په‬ ‫په دفاعي تولیداتو د هندوستان په ځان تکیه ډیره‬ ‫هندوستان کې‪ ،‬د دولت په سکتور کې دفاعي صنعت‬ ‫مهمه ده‪ .‬میک این انډیا ډیر مهم ګام او د سوداګریزو‬ ‫یوازې شاوخوا دوه سوه زره کارکوونکي او په زرګونو‬ ‫معاملو د تررسه کولو لپاره اوس مهال ډیر مهم دی‪”.‬‬ ‫انجیرنان او ساینس پوهان په کار ګامريل دي‪ .‬دوی په‬ ‫هندوستان د خپل سمندري ځواک په پیاوړي کولو‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:17 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪13‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪PROGRESS_AERO INDIA_Pashto.indd 12‬‬

‫پرمختګ‬

‫له ښي څخه چپ لور ته‪ :‬د رسنج هیلیکوپټر ننداره؛ له انګلستان څخه د یوکولویز ټیم ‪Yak-52D‬‬ ‫او ‪ Yak-50‬؛ په سویس کې تولید شوی پیالټوس ‪MkII PC-7‬‬

‫کړل‪ .‬د انګلستان بریټلینګ وینګواکرز په څیر څو بهرنیو دفاعي وسایلو د سرت واردونکي شهرت لرو‪ .‬ښايي دغه‬ ‫ګنګوسې ستاسو تر غوږونو هم رسیدلې وي‪ .‬خو دا‬ ‫ایروباټیکو ټیمونو لخوا د هوايي موانعو او د الوتلو په‬ ‫یوازینۍ سیمه ده چې مونږ نه غواړو یوازې دلته منرب‬ ‫حالت کې د الوتکې د وزرونو په رس حرکتونه هم تررسه‬ ‫شول‪ .‬د نندارې په آخري شیبو کې د ‪ IAF‬د هیلیکوپټر ون واسو! زمونږ امنیتي ننګونې ټولو ته معلومې دي‪.‬‬ ‫د نندارې ټیم رسنج لخوا په شوخ رنګ‪ ،‬د طاوس په څیر زمونږ نړیوال مسؤلیتونه هم څرګند دي‪ .‬مونږ د خپل‬ ‫دفاعي تیاري زیاتولو ته اړتیا نه لرو‪ .‬مونږ باید خپل‬ ‫په اډوانسډ الیټ هیلیکوپټرو رسه اجرات تررسه شول‪.‬‬ ‫دفاعي ځواک عرصي کړو‪”.‬‬ ‫دوه ښځینه افرسانو هم د لومړي ځل‬ ‫د بنګلور په څنډه یلنهنکا کې د‬ ‫لپاره په یاده ننداره کې ګډون کړی وو‪.‬‬ ‫د نندارې په آخري‬ ‫هندوستان د هوايي ځواک مرکز د ‪250‬‬ ‫په پیل کې‪ ،‬د هندوستان لومړي‬ ‫‪IAF‬‬ ‫د‬ ‫کې‬ ‫شیبو‬ ‫هندي رشکتونو او ‪ 300‬بهرنیو رشکتونو‬ ‫وزیر ښاغيل نریندرا مودي ددغې سرتې‬ ‫د‬ ‫هیلیکوپټر‬ ‫د‬ ‫په ګډون چې په شپږمیاشتنۍ هوايي‬ ‫غونډې افتتاح وکړه چې په اصل کې دغه‬ ‫سرنج‬ ‫ټیم‬ ‫نندارې‬ ‫ننداره کې د سوداګرۍ سیايل کوي په‬ ‫کار د میک این انډیا کورين پروګرام ته‬ ‫اجرات ترسره شول‬ ‫سرتې تخصيص تجاريت نندارې بدل‬ ‫د حرکت ورکولو یوه الر هم وه تر څو‬ ‫شو‪ .‬د رولز روایس؛ ایربس انډسټریز؛‬ ‫هیواد د دفاعي تجهیزاتو د تولید مرکز‬ ‫بویینګ‪ ،‬لوکهیډ مرټین په څیر سرتو هوايي رشکتونو‬ ‫وګرځوي‪ .‬په افتتاحیه غونډه کې‪ ،‬ښاغيل مودي وویل‪،‬‬ ‫پدغو مراسمو کې ګډون کړی وو‪ .‬د هندوستان‬ ‫“دغه تر ټولو سرت ایرو انډیا غونډه زمونږ په هیواد او‬ ‫ایرونوټیکس ملټیډ (‪)HAL‬؛ بهارت الکټرونیکس ملټیډ‬ ‫په هندوستان کې د نړیوالې لیوالتیا د باور د نوې کچې‬ ‫(‪)BEL‬؛ کالیا ګروپ او ټاټاز په څیر سرتو هندي‬ ‫هینداره ده‪ .‬ستاسو په څیر ډیرو خلکو ته هندوستان‬ ‫رشکتونو هم خپل تولیدات ښکاره کړل او داسې ښکاریده‬ ‫د سوداګرۍ یو سرت فرصت دی‪ .‬مونږ په نړۍ کې د‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:18 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪12‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪PROGRESS_AERO INDIA_Pashto.indd 13‬‬

‫د هندوستان او بهرنیو هیوادونو ‪ 635‬هوایي رشکتونو او کې نیولو رسه‪ ،‬دوه کورنیو نوښتونو – د الیټ جنګي‬ ‫الوتکې او د الیټ جنګي هیلیکوپټر – تر ټولو په ډیر‬ ‫شاوخوا ‪ 300‬اجراییوي مدیرانو او له ‪ 42‬هیوادونو څخه‬ ‫ګړندیتوب رسه الوتنې وکړې او د‬ ‫راغلو پالوو پدغو مراسمو کې ګډون‬ ‫الوتکو په تولید کې یې د هندوستان‬ ‫کړی وو‪ .‬په غرفو کې ناستو په سلګونو‬ ‫لوړ ګړندیتوب لرونکې‬ ‫تکنالوژیکي راپورته کیدنه خلکو ته‬ ‫کسانو خپل د لوړې ټکنالوژۍ توکي‬ ‫ټیټو پروازونو‪ ،‬رغړیدنو‪،‬‬ ‫ښکاره کړه‪ .‬د ‪ IAF‬د روسیې سوکايي‬ ‫نندارې ته وړاندې کړل‪.‬‬ ‫په شا رغړیدنې او د‬ ‫‪ -30MKI‬په خپل مهارت او چاالکۍ‬ ‫د هوايي ځواک دغه ننداره د‬ ‫پرواز ترکیبونو په ننداره‬ ‫رسه راغونډ شوي خلک ګوته په‬ ‫هندوستان د هوايي ځواک (‪)IAF‬‬ ‫کې لیدونکي ځانته‬ ‫خوله کړل او د کامل عمودي چاريل‬ ‫محصول ټایګر موت الوتکې رسه پیل‬ ‫مجذوب کړي وو‬ ‫حرکتونه یې تررسه کړل‪ .‬د امریکايي‬ ‫شوه چې د الوتکو په اوسني عرص کې‬ ‫جنګي جیټ ‪ F-16‬او د فرانسې رافیل‬ ‫د هندوستان تر ټولو محدود تولید بلل‬ ‫جیټ جنګي الوتکو هم ډیر اثرناکې حرکتونه تررسه‬ ‫کیږي‪ .‬د نن رسبیره او د میک این انډیا موضوع په پام‬ ‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:17 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪11‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪PROGRESS_AERO INDIA_Pashto.indd 10‬‬

‫پرمختګ‬

‫د میک این‬

‫انډیا نوی شعار‬

‫د هند هوايي ځواک ننداره د هندي او بهرنيو هوايي رشکتونو د شوقمن ګډون شاهده وه‬ ‫لیکوال‪ :‬پاالوه بګله‬ ‫د هندوستان په سهیل کې پروت بنګلور د معلومايت‬ ‫ټکنالوژۍ مرکز دی خو د څو ورځو لپاره د ټولو خلکو‬ ‫سرتګې د لوړې ټکنالوژۍ په دغه ښار کې د کمپیوټر‬ ‫له ښیښو څخه د آسامن په لور وې‪ .‬لوړ ګړندیتوب‬ ‫لرونکې ټیټ پروازونو‪ ،‬رغړیدنو‪ ،‬په شا رغړیدنې او د‬ ‫پرواز ترکیبونو لیدونکي ځانته مجذوب کړي وو‪ .‬د‬ ‫هندوستان د هوايي ځواک د ‪10‬مې نندارې د یوې برخې‬ ‫په توګه چې د ‪ 2015‬کال د فربوري له ‪81‬مې څخه تر‬

‫‪22‬مې پورې په الره اچول شوې وه‪ ،‬د الوتکو ټولو ډولونو‬ ‫او اندازو ته متاشګر هک دک پاتې وو‪ .‬جنګي جیټونه‪ ،‬د‬ ‫کارګو لویې الوتکې‪ ،‬هیلیکوپټرې‪ ،‬د بار لویې الوتکې او‬ ‫بې پیلوټه الوتکې ټولې په آسامن کې تاویدلې چې د لیوالو‬ ‫راټولو شوو خلکو پام ځانته راوړي‪ .‬د هندوستان ذايت‬ ‫جوړې شوې د څلور نسل ټیجاز الوتکې په ډیر دقت رسه‬ ‫اجرات تررسه کړل او د خلکو لخوا یې ستاینه وشوه‪.‬‬ ‫د هندوستان دولت د دفاع وزارت له وینا رسه سم‪،‬‬

‫(مخامخ پاڼه) د هندوستان ایرونوټیکس ملیټډ (‪ )HAL‬رشکت الیټ جنګي هیلیکوپټر؛ الندې‪ :‬د هندوستان لومړی وزیر ښاغلی نریندرا مودي په ایرو انډیا ‪ 2015‬غونډه کې‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:17 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪10‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪PROGRESS_AERO INDIA_Pashto.indd 11‬‬

‫ښاغيل مودي د موریس د‬ ‫لوییس بندر په آپراوايس‬ ‫ګهاټ کې آپراواسيز ته د‬ ‫درناوي پر مهال‬

‫جال له الرې د هند سمندر د سیمې (‪ )IOR‬د جیوپولیټیکس‬ ‫او سیمه ییز یووايل په جوړولو کې مهم رول لري‪ .‬د‬ ‫هندوستان د ‪ IOR‬پالیسۍ د مخ پر بیولو انګیزه په سوله ییز‬ ‫مرکز د هند سمندر بدلول‪ ،‬د ټولو سمندري هیوادونو لپاره‬ ‫د فرصتونو رامنځ ته کول او د جیوپولیټیکس لوبو او نظامي‬ ‫طرحې پر ځای د اقتصادي بیاښیرازې کیدنې ته لومړیتوب‬ ‫ورکول دي‪.‬‬ ‫د هندوستان نوي حکومت د هیواد د هند سمندر په‬ ‫ډیپلوماسۍ کې د تازه حرکت او سرتاتیژیک پیوستون د‬ ‫ونډې اخیستلو ابتکار په رښتیا خپل کړی دی‪ .‬هندوستان‬ ‫چې خپلې اسايس ميل ګټې یې په پام کې دي د هند‬ ‫سمندر د پولې په اتحادیې کې ځانګړی او فعال رول لري‬ ‫او په ‪ 2012‬کال کې د ‪ 20‬هیوادونو د بین الوزاريت غونډې‬ ‫کوربه وو‪ IOR .‬د افریقايي قارې د ‪ 54‬بیاراپورته کیدونکو‬ ‫هیوادونو رسه د همکارۍ مهمه موضوع ده او په سیمه کې‬ ‫د همکارۍ نوې تګالرې به د هندوستان او افریقا په دریمه‬ ‫غونډه کې چې د روان کال په پای کې به یې نوی دهيل‬ ‫کوربه وي جوړې يش‪.‬‬

‫په مخه کې پرته الر‬

‫د هند د سمندر ډیپلومايس به د هندوستان په نوي‬ ‫حکومت کې سرت ځواک او استحکام خپل کړي چې د‬ ‫منځني ختیځ‪ ،‬افریقا او آسیا په یو ځای کولو کې د سیمې‬ ‫د اړوندو هیوادو د نښلونې لپاره ځانته خپل لیدلوری لري‪.‬‬ ‫د هندوستان سمندري ځواکونو په سیمه کې د هیواد د‬ ‫اسايس ګټو په خوندیتوب کې اغیزمن رول لوبولی دی؛‬ ‫د عدن خلیج له سمندري غلو څخه د خوندیتوب لپاره‬ ‫له ‪ 1,000‬څخه د زیاتو بیړیو سکورټ کولو ځلنده رول د‬ ‫سیمې په امنیت کې هندوستان ته د کلیدي لوبغاړي اعتبار‬ ‫ورکړی دی او د هیوادونو تر منځ ښه شهرت لري‪.‬‬ ‫ددغو بیالبیلو او متعددو هڅو مالتړ د نړیوالو سمندري‬ ‫هیوادونو نظریه ده ‪ -‬هغه الرښوونکی اصل چې د هند‬ ‫سمندر په اړه د نوي دهيل ډیپلوماسۍ چې همکاري‪ ،‬سیمه‬

‫ښاغيل مودي د رسیلنکا په جفنا کې لدې وړاندې چې یوه کورنۍ‬ ‫خپل نوي کور ته الړه يش د شیدو جوشولو له دود رسه مرسته کوي‬

‫ییز همکاري او د سمندري فعالیت آزادي پکې شامله ده‬ ‫راژوندۍ کوي‪ .‬د هند سمندر اتحادیې او د هند سمندر‬ ‫بحري ناستې په څیر نوښتونو له الرې په خپلې دوه اړخیزې‬ ‫همکارۍ او څو اړخیزې پیاوړې ډیپلوماسۍ رسه د سمندري‬ ‫عرصي کیدنې په یو ځای کولو هندوستان د فرصت د بحر‬ ‫په توګه د هند سمندر په بیا جوړولو کې د خپل قانوين مهم‬ ‫رول د بیا تصدیقولو پالن لري‪.‬‬

‫منیش چند د انډیا رایټس شبکې مدیر مسؤل دی‪،www.indiawrites.org ،‬‬ ‫په نړیوالو چارو او د هندوستان په مسایلو د مترکز ګڼ رسنیز مرکز‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:10 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪9‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Indian Ocean_Pashto.indd 8‬‬

‫همکاري‬

‫چپ لور ته‪ :‬ښاغلی مودي د تلیمنار د ریل الرې په ‪ 1650‬پایو په مرکز کې د تلیمنار‪-‬منار په اورګاډي کې جنډه خوځوي‬ ‫ښي لور ته‪ :‬د هندوستان لومړی وزیر د رسیلنکا په کوملبو کې د ماهابودهي په ټولنه کې دانه (خیرات) تررسه کوي‬

‫میلیونه پور (‪ )LOC‬ژمنه وکړه‪ .‬همدارنګه دواړو هیوادونو‬ ‫د ویزې‪ ،‬ګمرکاتو‪ ،‬د ځوانانو پراختیا او فرهنګ په برخه‬ ‫کې څلور تړونونه السلیک کړي دي‪ .‬ښاغيل مودي له‬ ‫ټرینکومايل څخه د پټرولیم مرکز جوړونې د مالتړ ژمنه‬ ‫وکړه او د هیواد د اقتصادي ثبات لپاره د ‪ 1.5‬میلیارده‬ ‫ډالرو په ارزښت یې د “د مروجو پیسو د بدلون تړون”‬ ‫اعالن وکړ‪.‬‬

‫کلیدي چلوونکي‬

‫د لومړي وزیر سفر د نوي دهيل د هند د سمندر په‬ ‫ډیپلوماسۍ کې ګڼ ساحلونه رسه وتړل چې موخه یې د‬ ‫تړيل جمعي اقتصاد‪ ،‬انرژۍ او سرتاتیژیکو موخو خوندي‬ ‫کول دي‪ .‬له یوې خوا‪ ،‬د سمندري غال‪ ،‬سمندري امنیت‪،‬‬ ‫د اټومي وسلو زیاتیدلو او ګڼ ملیتي تنظیم شوو جرمونو په‬ ‫څیر ګډې امنیتي ننګونې لرو‪ .‬له بل لوري‪ ،‬د هند سمندر‬ ‫د شاوخوا سمندري هیوادونو د اقتصاد د ژوند کرښه ده‬ ‫عمومي لید‬ ‫او د نوي دهيل د انرژۍ د امنیت لپاره ډیر اړین دی‪.‬‬ ‫د درې واړو هیوادونو مترکز د امنیتي‪،‬‬ ‫هندوستان د هند سمندر په سمندري الرو له‬ ‫غځولو‬ ‫اقتصادي او پراختیايي همکارۍ په‬ ‫شاوخوا ‪ 90‬فیصدو څخه زیات تیل راوردوي‪.‬‬ ‫په‬ ‫هندوستان‬ ‫او د سیمې لپاره د جامع او ګډ لید پیاوړي‬ ‫د هند د سمندر سرتاتیژیک اهمیت‪ ،‬په‬ ‫ریل‬ ‫د‬ ‫کې‬ ‫سريلنکا‬ ‫کولو” موخې په عميل کولو وه‪ .‬ښاغيل‬ ‫نړۍ کې د اوبو دریمې سرتې برخې په توګه‪،‬‬ ‫لپاره‬ ‫پراختیا‬ ‫د‬ ‫الرو‬ ‫مودي د مارچ په ‪21‬مه په موریس کې د‬ ‫او د سمندري الرو کور چې د آسیا ځینې سرت‬ ‫پور‬ ‫میلیونه‬ ‫‪318‬‬ ‫د‬ ‫ساحيل‬ ‫باراکوډا د هندوستان لخوا جوړ د‬ ‫اقتصادي هیوادونه پرې تکیه دي له پامه نه‬ ‫وکړه‬ ‫ژمنه‬ ‫(‪)LOC‬‬ ‫ګزمې موټر رسمي ماموریت پیلولو پر‬ ‫يش غورځیدلی؛ او د سرتاتیژیک موقعیت په‬ ‫مهال وویل‪“ ،‬زما لپاره د هندوستان په ميل‬ ‫درلودلو رسه‪ ،‬دغه سمندري سیمه د مخکښو‬ ‫بیرغ کې آسامين چکره یا څرخه د آسامين‬ ‫قدرتونو تر منځ د نوي سمندري لوبې د‬ ‫معنی‬ ‫په‬ ‫ځواکمنیدو‬ ‫انقالب یا د سمندري اقتصاد د‬ ‫دوران نقطه ګرځیدلې ده‪.‬‬ ‫دی‪ .‬زمونږ لپاره سمندري اقتصاد همدومره ارزښت‬ ‫د آدین په خلیج او د سومالیه په ساحل کې د سمندري‬ ‫لري‪ ”.‬د سیمي لپاره د فرصت د سمندر په توګه د هند‬ ‫غال د پیښو په زیاتیدو رسه‪ ،‬لومړي وزیر د سمندري امنیت‬ ‫سمندر په پرمختګ کې د هندوستان په لومړیتوبونو‬ ‫د همکارۍ د زیاتولو په اړه خپل دریځ څرګند کړ‪ .‬نوموړي‬ ‫باید‬ ‫باندې د ترشیحي وینا پر مهال نوموړي وویل‪“ ،‬مونږ‬ ‫وویل‪“ ،‬مونږ د سمندري غال له تروریزم او نورو جرمونو پر‬ ‫د سمندر یا آسامين اقتصاد په عمومي پراختیا کې د‬ ‫وړاندې له مقابلې څخه نیولې تر سمندري خوندیتوب او‬ ‫سوداګرۍ‪ ،‬سیاحت او پانګونې؛ زیربنايي پراختیا؛ بحري‬ ‫طبیعي ناورینونو پورې د سمندري همکارۍ لپاره د خپلو‬ ‫ساینس او ټکنالوژۍ؛ دومدارې کب نیونې؛ او د سمندر‬ ‫سیمه ییزو میکانیزمونو د پیاوړتیا د هڅو مالتړ هم کوو‪”.‬‬ ‫چاپیریال ساتنې په برخه کې خپله پراخه همکاري‬ ‫د هندوستان ځانګړی جغرافیايي موقعیت په درلودلو‬ ‫نوره هم زیاته کړو‪”.‬‬ ‫رسه دغه هیواد د نښلونې‪ ،‬انرژۍ او ټرانسپورټ پروژو د‬ ‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:10 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪8‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Indian Ocean_Pashto.indd 9‬‬

‫سیشل‬

‫دا چې د هند سمندر له ګاونډیو رسه د هندوستان د سمندري‬ ‫امنیت همکارۍ یو مهم حرکت بلل کیږي‪ ،‬هندوستان او‬ ‫سیشل په بیالبیلو برخو کې د هایډروګرافۍ‪ ،‬له نوي دهيل‬ ‫رسه د مجمع الجزایر هیوادونو لپاره د دوهم ډورنییر الوتکې‬ ‫اعالنولو په څیر څلور معاهدې السلیک کړې‪ .‬دواړو هیوادونو‬ ‫د هایډروګرافۍ‪ ،‬د متدید وړ انرژۍ‪ ،‬پراختیايي زیربنا او د‬ ‫بیړۍ چلوونې جدولونو او د بیړۍ چلونې الکرتونیکي جدولونو‬ ‫پلورلو په برخه کې د همکارۍ څلور معاهدې السلیک کړې‪.‬‬ ‫ښاغيل مودي په رسمي ډول د ساحيل څارنې د رادار پروژه په‬ ‫الره واچوله چې د هندوستان یوه کلیدي پروژه چې موخه یې د‬ ‫جزیرې په هیوادونو کې د نظاريت ظرفیتونو پیاوړي کول وو‪.‬‬

‫موریس‬

‫هند چې د موریس یو کلیدي سمندري همکار دی د زیربنايي‬ ‫پروژو د تررسه کولو لپاره د ‪ 500‬میلیونه ډالرو پور (‪ )LOC‬ژمنه‬ ‫وکړه او د سمندري اقتصاد د کلیدي معاهدې رسبیره یې پنځه‬ ‫تړونونه السلیک کړل‪ .‬دواړو هیوادونه د موریس په اګالیګا او‬ ‫بهرنۍ جزیره کې د سمندري او هوايي ټرانسپورټ د شبکې‬ ‫د جوړولو هوکړه وکړه‪ .‬د موریس د سمندري زیربنا د پیاوړتیا‬ ‫په الر کې د مهم ګام په توګه‪ ،‬ښاغلی مودي په موریس کې د‬ ‫ساحيل باراکوډه کبانو رسمي افتتاح هم وکړه‪.‬‬

‫رسيلنکا‬

‫هندوستان په رسيلنکا کې د ریل الرو د پراختیا لپاره د ‪318‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:10 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪7‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Indian Ocean_Pashto.indd 6‬‬

‫همکاري‬

‫د رنګ عالمت‬

‫آسامين‪ :‬ساګر یرتا‬

‫د ښاغيل نریندرا مودي د ساګر یرتا حاکم رنګ آسامين وو‪ ،‬هغه رنګ چې د هند د سمندر‬ ‫په سیمه کې یې د آسامين اقتصاد په پرمختګ کې د هندوستان لخوا ډیر فعال رول ولوبولو‬ ‫لیکوال‪ :‬مانیش چاند‬ ‫درې هیوادونه‪ ،‬یو سمندر‪ ،‬یو ماموریت‪ .‬د رنګ عالمت‪:‬‬ ‫آسامين‪ .‬د روان کال په مارچ میاشت کې‪ ،‬د هندوستان‬ ‫لومړي وزیر ښاغيل نریندرا مودي د هندوستان سمندر‬ ‫دریو سمندري هیوادونو چې د دوو لویو وچو‪ ،‬آسیا او‬ ‫افریقا تر منځ تیریږي – سیشل‪ ،‬موریس او رسي لنکا‬ ‫ ته سفر وکړ‪ .‬دغه سفر چې د هندوستان لومړي وزیر‬‫لخوا دغه ډول دا لومړی سفر وو د هندوستان د بهرين‬ ‫سیاست په ماټریکس کې یې د هند سمندر په وده او‬ ‫په هغه څه چې د هند لومړی وزیر یې ساګر (په سیمه‬ ‫کې د ټولو لپاره امنیت او وده) یرتا بويل‪ ،‬ټینګار وکړ‪ .‬یو‬ ‫شمیر معاهدې السلیک شوې او د هند سمندر د سیمې د‬ ‫اقتصاد د پراختیا لپاره ځینې ګامونه په ډاګه شول‪.‬‬

‫چپ لور ته‪ :‬د هندوستان لومړی وزیر ښاغلی نریندرا مودي په سیشل کې د نظاريت‬ ‫راډر د ساحيل سیستم لیدنه کوي‬ ‫پورته‪ :‬ښاغلی مودي په سیشل کې له خلکو رسه ستړې مشې کوي‬

‫هند ليد‬ ‫‪15/04/15 3:10 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪6‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫‪Indian Ocean_Pashto.indd 7‬‬

‫محتویات‬ ‫‪28‬‬

‫‪10‬‬

‫همکاري‬

‫‪74‬‬

‫نوښت‬

‫د ژوند د معیارونو لوړول‪50............................‬‬

‫د رنګ عالمت آسامين‪:‬‬ ‫ساګر یرتا ‪06...........................................‬‬

‫نښاين‬

‫د میک این انډیا نوی شعار ‪10.........................‬‬

‫نښاين‬

‫د بدلون په فصل کې څرک ‪16.........................‬‬

‫بریا‬

‫پرمختګ‬ ‫پرمختګ‬

‫میراث‬

‫د هندوستان‬ ‫د یوګا اديب خزانه ‪20..................................‬‬

‫بیاکتنه‬

‫د صحتمن ژوند عميل الرښود ‪26......................‬‬ ‫بیاکتنه‬

‫د یوګا له پولو ایخوا‪28.................................‬‬

‫موسیقي‬

‫د چاڼوونکو او احساسايت ‪30...........................‬‬

‫انځورونه‬

‫د همپي پرشکوه کنډوالې‪34...........................‬‬ ‫نوښت‬

‫د زڼغوزیو په اړه د روحیې بدلول ‪46...................‬‬

‫د روښانه راتلونکي الر ‪55...............................‬‬ ‫د روټاویروس لومړنی کورنی واکسین ‪58...............‬‬ ‫د کارتوين فلمونو سرت محبوبیت‪60....................‬‬

‫فرهنګ‬

‫خاوره په طال بدلول ‪6 5.................................‬‬

‫هرن‬

‫د فرهنګونو سرته همپالنه‪68...........................‬‬ ‫پخلی‬

‫د هندوستان د رسو مرچکو حامسه ‪74.................‬‬ ‫لټون‬

‫د خدایي رنګونو ملانځل‪80.............................‬‬ ‫لټون‬

‫د نوبل شاعر‪84.........................................‬‬

‫خربي اتري‬

‫کله چي آسامن محدود وي‪88..........................‬‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 3:40 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪5‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪content_Pashto.indd 4‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪ 29‬ټوک ■ ‪ 3‬ګڼه ■ مۍ‪-‬جون ‪2015‬‬

‫ایډیټر‪ :‬ویکاس سواروپ‬

‫د ایډیټر مرستیال‪ :‬نیکالیش ډیکشټ‬ ‫د بهرنیو چارو وزارت‬ ‫‪ 152‬شمیره خونه‪ ’A‘ ،‬برخه‪ ،‬شاسرتي باون‪،‬‬ ‫نوی دهيل – ‪India, 110001‬‬ ‫فکس‪،+91.11.23381719 ،23388949 :‬‬ ‫ټیلیفون‪91.11.23384663 :‬‬ ‫د پوښتنو‪/‬ځوابونو لپاره‪osdpd2@mea.gov.in :‬‬ ‫د ماکس پوژر رسنیو ګروپ هندوستان خصويص رشکت ملیټد‬ ‫خپرونکي او د عملیاتو افرس‪ :‬ویکاس جوهری‬ ‫د اجرايي ريس او اداري ډایرکټر‪ :‬پرکاش جوهری‬ ‫د ایډیټ ریس‪ :‬سوراب ټانکه‬ ‫مرکزي دفرت‬ ‫د ماکس پوژر رسنیو ګروپ هندوستان خصويص رشکت ملیټد‬ ‫‪ G-0-A‬واحد‪ ،‬د زیرزمینۍ منزل‪،‬‬ ‫دویم منزل‪ ،‬د میرا (‪ )MIRA‬رشکتونو ګروپ‬ ‫اپارمتان منرب‪ ،1&2 .‬اشوار نګر‬ ‫د ماتورا رسک‪ ،‬نوي ډيل ‪India, 110065 -‬‬ ‫ټیلفون‪+91.11.43011111 :‬‬ ‫فکس‪+91.11.43011199 :‬‬ ‫‪CIN No: U22229DL2006PTC152087‬‬

‫د پښتنو‪/‬ځوابونو لپاره‪indiaperspectives@maxposure.in :‬‬

‫د ماکس پوژر ګروپ څخه د پوښتنو‬ ‫لپاره‪:‬‬ ‫ټیلفون‪+91.11.43011111 :‬‬ ‫فکس‪+91.11.43011199 :‬‬ ‫انټرنټی پاڼه‪www.maxposure.in :‬‬

‫د هند لید مجله په عريب بهاسا انډونیزیايي‪ ،‬انګلیيس‪ ،‬فرانسوي‪،‬‬ ‫آمل��اين‪ ،‬هندي‪ ،‬ایټالیوي‪ ،‬پښتو‪ ،‬ف��اريس‪ ،‬پرتګايل‪ ،‬رويس‪،‬‬ ‫سینهايل‪ ،‬اسپانیوي‪ ،‬تامیيل‪ ،‬چینايي او جاپاين ژبو چاپیږي‪.‬‬ ‫د هندوستان مجيل په نوی ډیلی کي د بهرنیو چارو وزارت‬ ‫له لوري‪ ،‬د ویکاس سواروپ په مرشي چي د نوموړي وزارت‬ ‫سیکرتر او ویاند هم دي چاپ او خپریږي‪ .‬پته‪ :‬نوي ډیيل‪152 ،‬‬ ‫شمیره خونه‪ ’A‘ ،‬برخه‪ ،‬شاسرتي باون‪،‬‬ ‫نوی دهيل – ‪ 110001‬د ماکس پوژر رسنیو ګروپ هندوستان‬ ‫خصويص رشکت ملیټد ‪ G-0-A‬واح��د‪ ،‬د زیرزمینۍ منزل‪،‬‬ ‫دویم منزل‪ ،‬د میرا (‪ )MIRA‬رشکتونو ګروپ اپارمتان منرب‪.‬‬ ‫‪ ،1&2‬اشوار نګر د ماتورا رسک‪ ،‬نوي ډيل ‪ India, 110065 -‬د‬ ‫هندوستان مجيل په کال کي شپږ ځله خپریږي او د چاپ ټول‬ ‫حقوق يي خوندي دي‪ .‬د نوموړي مجيل لیکني‪ ،‬فني کارونه‪،‬‬ ‫او‪/‬یا عکايس چي په دغه مجلو کي استعامل شوي کیديل يش‬ ‫چي د هندوستان د مجلو د چاپ د دفرت له اجازي وروسته‬ ‫استعامل او یا دوباره پکار یوړل يش‪ .‬د ‪ MEA‬او ‪MMGIPL‬‬ ‫رشکتونه د رضاکارانه تولیداتو‪ ،‬نسخو‪ ،‬عکاسیو‪ ،‬فني کارونو‪،‬‬ ‫روڼوايل یا د دايس نورو موادو مسولیت په غاړه نه اخيل‪ .‬دا‬ ‫اړینه نده چي په مجله کي لیکل شوي ټول نظرونه دي د ‪MEA‬‬ ‫یا ‪MMGIPL‬ګروپ پوري اړه ولري‪.‬‬ ‫تاسو کويل يش مجله د الندي ځایونو څخه تر السه کړي‪:‬‬ ‫‪http://www.facebook.com/MEA‬‬ ‫‪http://www.twitter.com/MEA‬‬ ‫‪http://www.youtube.com/MEA‬‬ ‫د هندوستان د مجلو د السته راوړل��و لپاره‪ ،‬د هندوستان د نزدي‬ ‫دیپلوماتیک دفرت رسه اړیکه ټینګه کړي‪.‬‬

‫‪15/04/15 3:40 PM‬‬

‫‪34‬‬

‫‪content_Pashto.indd 5‬‬

‫راتلونکي‬ ‫لکه څنګه چې د یوګا لومړۍ نړیواله ورځ د جون په ‪21‬مه ملانځل کیږي‪ ،‬مونږ ددغه پخواين مترین د انسان‬ ‫او طبیعت تر منځ توازن او د روغتیا او سالمتیا هراړخیزې طریقې ته پاملرنه کړې ده‪ .‬په یوې ځانګړې برخې‬ ‫کې مو د یوګا په اړه ځینې کالسیک او معترب متنونه په نښه کړي دي‪ .‬د یمیني موتانا لخوا د یوګا ځواک‬ ‫په نوم لیکل شوي کتاب چې د یوګا د تخنیکي او فلسفي اړخونه تر منځ توازن بیانوي او یوګا‪ :‬له رسچینې‬ ‫رسه همغږي‪ ،‬په نوم فلم چې د بهرنیو چارو وزارت او ‪ PSBT‬لخوا پروډیوس شوی او د یوګا مبدا څرګندوي‬ ‫ته مو هم کتنه کړې ده‪.‬‬ ‫د ساګر (‪ )SAGAR‬یرتا په دوه اړخیز حرکت کې چې په لړ کې یې لومړي وزیر ښاغيل نریندرا مودي پدې‬ ‫وروستیو کې سیشل‪ ،‬موریس او رسیلینکا ته سفر وکړ‪ ،‬د هند د سمندر د سیمه د اقتصاد په پرمختګ کې‬ ‫د هندوستان د فعالیت رول پکې ډیر مهم ګڼل کیږي‪ .‬بله مهمه ګډه پانګونه – د موسم پروژه – ده چې‬ ‫ښکاري د هند د سمندر د هیوادونو تر منځ اوږدې اړیکې بیرته راژوندۍ کړي‪ .‬د هندوستان لومړي وزیر‬ ‫“د میک این انډیا” نوښت په بنګلور کې د هندوستان او بهرنیو هوايي رشکتونو لپاره د هندوستان د هوايي‬ ‫ځواک ‪ 2015‬کال په مهمې نندارې رسه نور پرمختګ هم ترالسه کړ‪ .‬ددې تر څنګ‪ ،‬له بنګالدیش رسه د‬ ‫تریپوره د سوداګریزو اړیکو رامنځ ته کولو لپاره د هاتس د پولې په پرانیستلو هم کار روان دی‪.‬‬ ‫د همپي د باشکوه کنډوالو لپاره مو هم د انځورونو یوه برخه بیله کړې چې د هندوستان د اتحادیې په‬ ‫بودیجې رسه بیارغول شوي او په هیواد کې نهه د پام وړ میرايث ځایونه دي‪ .‬د جواليي په ‪7‬مه او ‪8‬مه تاسې‬ ‫په الداخ کې د هیمس په کلني فیسټوال کې ګډون کولی شی چې په لړ کې یې د ماسکونو په نڅا‪ ،‬عبادت‬ ‫او نورو کړنو رسه په بدو د ښو براليس کیدل ملانځل کیږي‪.‬‬ ‫مونږ د هندوستان د غرانس د کالسیکې موسیقۍ له هغو ظاهري وارثانو رسه خربې کړي چې د یادې‬ ‫موسیقۍ آلۍ غږوي‪ .‬د نوبل جایزې ګټونکې ربیندرانات ټاګور ته د درناوي په خاطر د هغه د پیدایښت‬ ‫کلیزې په ورځ د مۍ په ‪7‬مه مو په کولکته کې د هغه له اجدادي کور څخه لیدنه وکړه‪ .‬په ډاکټر تیيس‬ ‫تومس‪ ،‬هغه میرمن چې د توغندي ټکنالوجۍ په برخه کې د هندوستان د ځینو کلیدي بریالیتوبونو تر شا‬ ‫یې سرت الس درلود‪ ،‬زمونږ د خربو اترو د برخې پاڼې پرې ښکلې شوې دي‪.‬‬ ‫د هندوستان د نوښتونو ظرفیتونه په دوه مقالو کې څرګند شوي‪ ،‬لومړنۍ یې‬ ‫په الداخ کې د ملریزې انرژۍ په اړه ده چې په ژمي کې د خلکو د ژوند د ښه‬ ‫وايل لپاره کار پرې روان دی او بله یې په همیچل پرادیش کې د زڼغوزي وڼو‬ ‫له پاڼو څخه د برښنا تولیدولو په اړه ده‪.‬‬

‫هن‬ ‫د‬ ‫ل‬ ‫ي‬ ‫د‬ ‫‪ 29‬ټوک‬

‫■‪3‬ګ‬

‫ڼه ■ م‬

‫ۍ‪-‬جون‬

‫‪2015‬‬

‫ویکاس سواروپ‬

‫د‬ ‫ا هندو‬ ‫د‬ ‫ستان‬ ‫يب خزانه د یوګا‬

‫به‬ ‫رتینه‬

‫ان‬ ‫د ځورونه‬ ‫همپي‬

‫بی‬ ‫اراژوند‬

‫ي کول‬

‫ه‬ ‫ساګرمکاري‬ ‫یرتا‬

‫خربې‬ ‫ډاکټر ټی اترې‬ ‫يس‬

‫مۍ‪-‬جون‬ ‫‪15/04/15 7:08 PM‬‬

‫‪2015‬‬

‫‪n‬‬

‫‪3‬‬

‫‪n‬‬

‫تومس‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Edit Note_Pashto.indd 2‬‬

‫پوټپواري‬ ‫هند لید مجله اوس په جاپاين ژبه‬ ‫د هند لید مجله به اوس په ‪ 16‬ژبو چاپیږي چې‬ ‫نوې چاپ به یې په جاپاين ژبه وي‪ .‬د چینايي چاپ‬ ‫افتتاحي ګڼه د روان کال پدې وروستیو کې چاپ‬ ‫شوه‪ .‬د چاپ نورې ژبې یې لکه فاريس‪ ،‬پښتو‪،‬‬ ‫سنهالیز او تامیيل دي‪.‬‬

‫‪第29巻第3号 2015年 5月~6月‬‬

‫ګنګا دوسهره‬ ‫هغه ورځ چې د نړۍ پر مخ د ګنګا سپڅلی‬ ‫سیند نازل شو او له ځان رسه یې د جنت‬ ‫سپیڅلتیا راوړه د ګنګا دوسهره د ورځې په‬ ‫توګه ملانځل کیږي‪ .‬خلک د خپلو ګناهونو‬ ‫پاکولو لپاره پدغه سپیڅيل سیند کې المبي او‬ ‫نورو ته د ‪ 10‬ډوله خوارکي موادو نظر ورکوي‪.‬‬

‫د ډیکور نظرونه‬ ‫د وروستیو ډیزانونو لپاره د کورين ډیکور او لوازمو‬ ‫لیدلو په موخه د امبینټي انډیا نندارې څخه لیدنه‬ ‫وکړی‪ .‬د تولیدکوونکو‪ ،‬ډیزایرنانو او برابرونکو‬ ‫لپاره پدې مرکز کې د مخکښو او د نوو رشکتونو‬ ‫تولیدات نندارې ته ایښودل کیږي‪.‬‬ ‫کله‪ :‬د جون له ‪ 25‬څخه تر ‪ 27‬پورې‬ ‫چیرته‪ :‬پراګايت میدان‪ ،‬نوی دهيل‬

‫کله‪ :‬د مۍ ‪28‬‬ ‫چیرته‪ :‬د ګنګا د سیند په غاړه‬ ‫‪会談‬‬

‫‪協力‬‬

‫‪テッシートーマス博士‬‬

‫‪サガールヤトラ‬‬

‫‪撮影‬‬ ‫‪ハンピ‬‬

‫‪リストリング‬‬

‫‪インドヨガの‬‬ ‫‪素敵な話‬‬

‫دهرمساله فلم فیسټوال‬ ‫د نړۍ ټول فلمونه به د دهرمساله فلم په فیسټوال‬ ‫کې په پرده وښودل يش‪ .‬هغه فلمونه پدې کتار‬ ‫کې نیول کیږي چې موضوع ګانې یې “پوهاوی” او‬ ‫“خالقیت” وي او د ښځو د پیاوړتیا څرګندونه کوي‪.‬‬ ‫کله‪ :‬د جون له ‪ 11‬څخه ‪ 13‬پورې‬ ‫چیرته‪ :‬اپر دهرمساله‪ ،‬هیامچل پرادیش‬ ‫آډیو فیسټ‬ ‫د پام (‪ )PALM‬سرتې نندارې په ‪15‬مه کلیزه‬ ‫کې چې د مسلکي غږ‪ ،‬الیټینګ‪ ،‬ژوندي غږ‪ ،‬د غږ‬ ‫د نصب‪ ،‬د موسیقۍ د آلو او د ‪ AV‬د یووايل د‬ ‫صنعت ننداره ده‪ ،‬ګډون وکړی‪ .‬د ‪ 14‬بریالیو کلونو‬ ‫د میراث رسبیره پدغه سرته ننداره کې نړیوال‬ ‫لوبغاړي هم لیدلی شی‪.‬‬

‫د آمونو پریامين‬ ‫د هندوستان ‪ 1,100‬ډوله آمونو خوند څکلو‬ ‫لپاره د دهيل د آمونو نړیوال فیسټوال یو ښه‬ ‫فرصت دی‪ .‬پدغه فیسټوال کې د خوراک‬ ‫سیالۍ‪ ،‬آزموینې او فلکلوریکه اجرات تررسه‬ ‫کیږي چې دا ټول “د میوو پاچا” ته ځانګړي‬ ‫شوي وي‪.‬‬

‫کله‪ :‬د مۍ له ‪ 28‬څخه تر ‪ 30‬پورې‬ ‫چیرته‪ :‬د مبببي د نندارې مرکز‪ ،‬ممببي‬

‫کله‪ :‬د جون له ‪ 30‬څخه د جواليي تر ‪ 2‬پورې‬ ‫چیرته‪ :‬دهيل هاټ‪ ،‬پیتمپوره‪ ،‬دهيل‬

‫‪15/04/15 3:19 PM‬‬

‫‪POTPOURRI_Pashto.indd 2‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪ 29‬ټوک ■ ‪ 3‬ګڼه ■ مۍ‪-‬جون ‪2015‬‬

‫د هندوستان د یوګا‬ ‫بهرتینه اديب خزانه‬ ‫‪15/04/15 3:28 PM‬‬

‫انځورونه‬

‫د همپي بیاراژوندي کول‬

‫همکاري‬ ‫ساګر یرتا‬

‫خربې اترې‬

‫ډاکټر ټیيس تومس‬ ‫‪IP cover_May-June'15_Pashto.indd 1‬‬