India perspectives may june 16 pashto

CONSULAR GRIEVANCES MONITORING SYSTEM

02 Step

Click on “Activation” link sent in email (or OTP sent in SMS to Indian Mobile Holders) to activate the account.

03 Step

Log in to the Consular Grievances Monitoring System (MADAD).

04 Step

Click on “Register Grievances” link to fill details of your grievances.

01 Step

05 Step

Click on “Register (New User)” and fill required details

Click on “Track Grievances Status” link to View latest status and processing done on your grievance.

MADAD Because You Are Us

mymea.in/madad PASHTO Back Page_Pashto.indd 92

01/06/16 5:06 PM

IBC_Pashto.indd 91

01/06/16 5:05 PM

‫السته راوړنه‬

‫د هند لید لپاره درې‬

‫السته راوړنې‬

‫د بهرنیو چارو وزارت مخکښې مجلې ته د سوداګریزو کمیونیکیټرانو اتحادیې لخوا درې‬ ‫جایزې ورکړل شوې‬

‫اړه لیکنې خپروي‪ .‬یادې مجلې “د هندي ژبې د چاپ”‬ ‫هند لید چې د بهرنیو چارو وزارت مخکښه مجله ده‬ ‫په برخه کې د رسو زرو‪“ ،‬د (ژبې) د ځانګړتیاوو” په‬ ‫د هندوستان د سوداګرۍ د کمیونیکټرانو اتحادیې‬ ‫برخه کې د نقرې او “د تازه نرشاتو”‬ ‫(‪ )ABCI‬لخوا ورته درې جایزې ورکړل‬ ‫په برخه کې د برونزو میډالونه وګټل‪.‬‬ ‫شوې‪ .‬دغې مجلې ته د ‪ 2016‬کال د‬ ‫د جایزو په ‪55‬مې‬ ‫نوموړې مجله په ‪ 16‬ژبو خپریږي او په‬ ‫مارچ په ‪18‬مه د مببي پریزیډنيس راډیو‬ ‫کلیزې کې مجلې‬ ‫‪ 170‬هیوادونو کې ویشل کیږي‪ ،‬چې د‬ ‫کلب لخوا په الره اچول شوې غونډه کې‬ ‫ته د جایزو ویاړ‬ ‫هندوستان د غني فرهنګ او دود په اړه‬ ‫د ‪55‬مې کلیزې د جایزې ویاړ ورکړل‬ ‫وروبخښل شو‬ ‫په زړه پورې معلومات خپروي‪.‬‬ ‫شو‪ ،ABCI .‬چې سوداګریزو ارتباطو ته‬ ‫دغه مجله د مکس پوژر رسنیز‬ ‫وده ورکوي په ډیر شان او شوکت رسه‬ ‫ګروپ لخوا پر مخ بیول کیږي چې په سهیل ختیځه‬ ‫خپل ‪55‬م کال وملانځه‪.‬‬ ‫آسیا او منځني ختیځ کې د محتویاتو لوړې وړتیا په‬ ‫په هند لید مجله کې د روانو پیښو‪ ،‬څیړنیزو او‬ ‫درلودلو رسه تر ټولو سرت نارش دی‪.‬‬ ‫ټکنالوژیکي او همداسې نورو بیالبیلو موضوع ګانو په‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 2:58 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪90‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Award_Pashto.indd 91‬‬

‫د پنډت بیجرو مهاراج هندۍ‬ ‫اداکارې مدهوري ډیکشت او‬ ‫الندې زده کوونکو ته د نڅا‬ ‫تدریسونه ورکړي دي‬

‫شانې اوادا‪ ،‬کومار سمبهاو‪ ،‬روپاميت بازبهادر‪ ،‬هوري دووم‬ ‫مچو ري‪ ،‬الیا پریکراما‪ ،‬نریتا کیيل‪ ،‬لیلنګیکا‪ ،‬ناد ګونجا‬ ‫او لوها څخه عبارت دي‪ .‬بیرجو مهاراج په شفاهي ډول‬ ‫د نڅا په فقرو او عبارتونو کې د اعدادو د بڼو او شکلونو‬ ‫کارولو ته شهرت ورکړی دی‪.‬‬ ‫پنډت جي په هندي سینام بالیووډ کې هم‬ ‫فعالیتونه تررسه کړي دي‪ .‬که څه هم هغه یو ډول د‬ ‫هندي فلمونو د نڅا په برخه کې ځای درلود‪ ،‬هغه اوس‬ ‫خوښ ده تر څو په هغو فلمونو کې چې د کالسیسزم‪/‬‬ ‫کالسیکيتوب سبک پکې کارول کیږي ګډون وکړي‪ .‬له‬ ‫ميل ورځپاڼې رسه په مرکه کې‪ ،‬هغه وایي “مینا کوما ِر‬ ‫او ویجیانتیامال په نڅا کې اریانوونکې دي خو مدهوري‬ ‫دیکشیت بیا تر ټولو غوره ده‪ ”.‬هغه د ډېرو فلمونو د‬ ‫سندرو کوریوګرايف یا د نڅاګري طراحي تررسه کړې‬ ‫ده‪ .‬د سندرو د نڅاګري طرحه کولو کې د دیوداس د‬ ‫فلم کاهی چید موهي سندره‪ ،‬د غدار د فلم آن میلو‬ ‫د بریالیتوب په لوري تګ‬ ‫سجنا سندره‪ ،‬د ویشواروپام د فلم اونی کاندو نا سندره‪،‬‬ ‫د کاتاک د نڅا استاد د پدما ویبهوشان‪ ،‬سنګیت ناتاک‬ ‫د دید عشقیا د فلم جګاوې ساري راینا سندره‪ ،‬او په‬ ‫اکاډمي جایزې‪ ،‬کلیداس سامن‪ ،‬یاش بهاريت‪ ،‬اندرا رتنا‪،‬‬ ‫وروستیو کې د باجیرو مستاين د فلم موهي رنګ دو الل‬ ‫نریتیا چودمانی‪ ،‬د سویت لنډ نیهرو جایزې‪ ،‬ډیسوکوتام‪،‬‬ ‫سندره ګډون لري‪.‬‬ ‫د نیتاجي جایزې او نورو ډېرو په ګډون د غوراوي جایزې‬ ‫د بالیووډ سینام کې د خپلو تجربو په اړه تبرصه کې‬ ‫ترالسه کړي دي‪ .‬د هغه هرني استعداد د ډول ډول‬ ‫وایي‪“ ،‬دا د څرخېدو او سمې یا رښتیا نڅا تر‬ ‫جایزو په ترالسه کولو رسه پېژندل شوی‬ ‫منځ د غوره توازن د ساتلو ښودنه کوي‪ .‬د‬ ‫دی‪ .‬دا افتخاري جایزې د بنارس هندو‬ ‫د نڅا استاد د‬ ‫نڅا درې دقیقو لړۍ نږدې دوه اونۍ وخت‬ ‫پوهنتون له لوري‪ ،‬خیره ګر پوهنتون‪،‬‬ ‫موسیقۍ د آلو او‬ ‫نیيس تر څو یوه صحنه چې د مخ او د مخ د‬ ‫رابیندرا بهاريت پوهنتون‪ ،‬کلکتې پوهنتون‬ ‫تاري الو د غږولو‬ ‫حرکاتو تصویر وړاندې کوي ډک کړي‪”.‬‬ ‫او په فرانسه کې د لیک او هرن د پروګرام‬ ‫لوړ استعداد لري‬ ‫اوسمهال‪ ،‬بیرجو مهاراج په کالرشام‬ ‫(‪ )Order of Arts and Letters‬له لوري‬ ‫کې د ‪ 600-700‬په شمیر شاګردانو‬ ‫پنډت جي ته ورکړل شوې دي‪.‬‬ ‫د نڅا د تدریس څارنه کوي چې تر څنګ یې د کاتاک او‬ ‫هغه له تر ټولو غوره استادانو څخه یو دی چا چې په‬ ‫ډله ییزو کمپوزونو کې لومړۍ درجه ترالسه کړې او د نڅا د ګډو ډیسیپلینونو په څانګو کې د روزنیزو پروګرامونو‬ ‫په سنبالښت کې لوی ویاړ ترالسه کړی‪ .‬هغه په پای کې‬ ‫د ډرامو او د موهوماتو‪ ،‬تاریخي او ټولنیزو موضوعګانو د‬ ‫وایي‪“ ،‬زه ډېره خاکساره ژوند لرم‪ .‬زه هیڅکله په پیسو‬ ‫لنډو متنونو د وړاندې کولو لپاره د نڅا د یوکسیزه بڼو‬ ‫پسې نه یم ګرځېدلی او نه به وګرځم‪ ،‬ځکه چې زه سادک‬ ‫پرمخ وړلو او پراخولو کې تجربې ترالسه کړې دي‪ .‬د هغه‬ ‫مشهور هرني آثار او چارې له کریشناین‪ ،‬کاتا رګونات کي‪ ،‬یم (خپل ژوند مې وقف کړی دی)‪”.‬‬ ‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:03 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪89‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Conversation_Pashto.indd 88‬‬

‫خربې اترې‬

‫چپ اړخ ته‪ :‬پنډت جي‬ ‫د نڅا په ټولګي کې او د‬ ‫نڅا کولو په ترڅ کې‬

‫کاتاک د نڅا په ورښودلو رسه د هغه له ژوند رسه پراخه د هغه استعداد او وړتیا بې سارې ګڼل کیږي‪ .‬په ‪1977‬‬ ‫زېږدیز کال کې په شرتنج کي خیالدي په فلم کې د‬ ‫مرسته وکړه‪.‬‬ ‫کالسیکو نڅاوو دوه لړۍ د هغه د پنځوونکي استعداد‬ ‫بیرجو مهاراج په کال‪ 1947‬زېږدیز کې خپل پالر له‬ ‫السه ورکړ او له خپلې مور رسه د مببي ښار ته راغی‪ .‬هغه له یادګارونو څخه یو ګڼل کیږي‪ .‬د موسیقۍ د آالتو لکه‬ ‫پخاواج‪ ،‬تبله‪ ،‬ډول‪ ،‬او نال او همدارنګه د تاري آالتو لکه‬ ‫په ‪ 13‬کلنۍ کې هغه ته په ډیيل کې په سانګیت بهارايت‬ ‫رسود‪ ،‬وایولین‪ ،‬شپېلۍ‪ ،‬او سیتار د غږولو د استعداد او‬ ‫کې د درس ورکولو بلنه ورکړل شوه چې وروسته دا د‬ ‫وړتیا له کبله تر نورو هغو غوره پاتې شوی‪.‬‬ ‫هغه تر ټولو لویه السته راوړنه وه‪ .‬لدې‬ ‫د کلتور له اړخه په یوه غني چاپېریال‬ ‫رسه سم‪ ،‬هغه په بهاراتیا کاال کیندرا کې‬ ‫په لومړیو کې هغه په‬ ‫کې د روزل کېدو او لویېدو په اړه په خربو‬ ‫تدریس پیل وکړ او درس ورکولو ته یې‬ ‫بالیووډ‬ ‫سینما‬ ‫هندي‬ ‫کې‪ ،‬پنډت جی وایي‪“ ،‬زه له دواړو زوړ‬ ‫د کاتاک کیندرا په پوهنځي کې ادامه‬ ‫درلود‬ ‫ځای‬ ‫خپل‬ ‫کې‬ ‫او نوي وخت‪/‬ژوند رسه اشنا شوی یم‪ .‬زه‬ ‫ورکړه چې په نوي ډیيل کې د سانګیت‬ ‫خو اوس هغه خوښ‬ ‫د کاتاک په اړه د نڅا د یو ډول په توګه‬ ‫ناتاک اکاډمۍ کې د یوې څانګې په‬ ‫پکې‬ ‫ګډون‬ ‫چې‬ ‫دی‬ ‫باور لرم چې په خلکو باندې مثبته اغېزه‬ ‫توګه شتون لري‪ .‬د کاتاک کیندرا څخه‬ ‫وکړي‬ ‫کوي‪ .‬په دې نڅا کې یو ذايت او طبیعي‬ ‫د تقاعد اخیستو وروسته‪ ،‬پنډت جی د‬ ‫راز نغښتی دی چې زمونږ له ورځني ژوند‬ ‫کاتاک او هندي هرن شخيص اکاډمي‬ ‫رسه توپیر لري‪ .‬په اصل کې‪ ،‬ما هیڅکله په دې اړه فکر نه‬ ‫جوړه او پیل کړه چې د کاالرشم په نامه یادېده‪.‬‬ ‫کاوه ځکه چې زه یواځې د تخنیکي مسایلو د پرمخ بېولو‬ ‫د هغه د وړتیا انګازه ډېره پیاوړې وه او د موسیکار‪/‬‬ ‫سازنده‪ ،‬کمپوز جوړوونکي‪ ،‬د موسیقي د االتو غږوونکي‪ ،‬رسه لېوال ووم‪ ،‬خو د وخت په تېرېدو رسه‪ ،‬زه حتا د ونو د‬ ‫ښاخونو په ښورېدا کې هم خوځښت وینم‪”.‬‬ ‫ښوونکي‪ ،‬شاعر‪ ،‬رسام‪ ،‬او هدایتکار‪/‬ډایرکټر په توګه‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:03 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪88‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Conversation_Pashto.indd 89‬‬

‫زه پیسو پسې‬ ‫هیڅکله نه یم تللی‬ ‫کاتاک ممثل‪ ،‬پنډت برجو ماهاراج په نړیواله توګه په نڅاګرۍ او ډرامو جوړولو‬ ‫کې پېژندل شوې څېره ده‬ ‫لیکواله‪ :‬چندرایی بهامیک‬

‫د لکنهو د کلکا بیندادین ګرانا مشهور ممثل‪ ،‬پنډت بیرجو‬ ‫مهاراج یو افسانوي کاتاک نڅاګر دی‪ .‬هغه د غوره او مشهورو‬ ‫نڅانګرو په کورنۍ کې زېږېدلی دی او له خپل پالر‪ ،‬پنډت اچن‬ ‫مهاراج څخه یې د نڅا د هرن زده کړې کړي دي‪ .‬نن ورځ‪ ،‬هغه‬ ‫په نړیواله کچه د شاميل هندوستان د کالسیکې نڅا یو له وتلو‬ ‫او مشهورو څېرو څخه ګڼل کیږي‪.‬‬ ‫د ډېرو استعدادونو څښنت‪ ،‬بیرجو مهاراج له دادرا څخه‬ ‫نیولې تر تومري‪ ،‬بهاجن او غزلونو پورې د ټولو کالسیکي‬ ‫موسیقۍ په جانرونو کې د پیاوړي مهارت او پوهې په لرلو رسه‬ ‫په لومړي ځل په اوه کلنۍ کې د نڅا لپاره سټیج ته پورته شو‪.‬‬ ‫له هغه وخته راهیسې‪ ،‬د وخت په تېرېدو رسه هغه په خپلې‬ ‫نڅا رسه ټوله نړۍ هکه حیرانه کړه‪ .‬د هغه وړتیا پوله نلري او‬ ‫د هغه حساسې شاعرۍ او ښکلې وینا‪/‬خطابه تل د نندارچیانو‬ ‫زړونه ځانته راکاږي‪ .‬په حقیقت کې‪ ،‬پنډت جي د کاتاک نڅا‬ ‫په وړاندې کولو رسه د هرن روح راژوندی کړی دی‪ .‬نن ورځ‬ ‫نږدې د کاتاک هر نڅاګر په یو نه یو ډول د هغه له وړتیا او‬ ‫اداکارۍ نه اغېزمن شوی دی‪.‬‬

‫میراث‬

‫د بریجموهان میرشا په کورنۍ کې د زوکړي او د کاتاک‬ ‫مشهور نڅاګر په توګه‪ ،‬د بیرجو مهاراج ټول وخت له خپل پالر‬ ‫څخه د هرني سبقونو په زده کړه کې تېر شو‪ .‬د پنډت جي‬ ‫کاکاګانو‪ ،‬پي ټي لچو مهاراج او پي ټي شامبهو مهاراج هغه ته د‬ ‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:03 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪87‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Conversation_Pashto.indd 86‬‬

‫خربې اترې‬

2016 ‫جون‬-‫مۍ‬

Conversation_Pashto.indd 87

n

86

n

‫هند ليد‬ 02/06/16 3:03 PM

‫د کیساړي دوم کي بیریاين‬

‫د چمتو کولو وخت‪ 25 :‬دقیقې‬ ‫د پخولو وخت‪ 1 :‬ساعت او ‪ 10‬دقیقې‬ ‫د ‪ 6‬کسانو لپاره‬

‫مواد‪:‬‬ ‫د چرګ ‪ 12‬پتونونه‪ 700 ،‬ګرامه غټې وریجې او د ‪ 30‬دقیقو لپاره‬ ‫یې په اوبو کې خیشتې کړئ‪ ،‬یوه کاشوغه زعفران‪ ،‬نیمه پیاله ګرمې‬ ‫شیدې‪ 250 ،‬ګرامه ماتې شوې مستې‪ ،‬د لیمو ‪ 3‬کاشوغې جوس‪ ،‬د‬ ‫ګشنیزو ‪ 3‬کاشوغې پاڼې‪ ،‬د ویلني ‪ 3‬کاشوغې پاڼې‪ 3 ،‬کاشوغې غوړي‪،‬‬ ‫د تورو زڼکیو (شاه جیرا) دانې یوه کاشوغه‪ 8 ،‬دانې ایل‪ 6 ،‬د لونګ‬ ‫دانې‪ 2 ،‬سینامون (یو ډول هندي خواړه‪ ،‬دال چیني)‪ ،‬د یو ډول ګیا‪/‬‬ ‫بوټي ‪ 3‬پاڼې‪ 3 ،‬میده شوي کوچني پیاز‪ 2 ،‬کاشوغې اوږه او د زنجفیل‬ ‫خمیره‪/‬رسیښ‪ 1 ،‬کاشوغه مالګه‪ ،‬د رسو مرچکو د پوډرو ‪ 1‬کاشوغه‪،‬‬ ‫نیمه کاشوغه د نیټامګ‪/‬جینجړ مساله‪ ،‬د رضورت مطابق مالګه‬ ‫د تیارولو طریقه‪:‬‬ ‫زعفران په یوه کاسه کې واچوئ‪ ،‬شیدې ورګډې کړئ او د ‪ 15‬دقیقو‬ ‫لپاره یې خیشت کړئ‪ .‬نیامیي مستې‪ ،‬د لیمو جوس‪ ،‬ګشنیز‪ ،‬او د‬ ‫ویلنی پاڼې یو له بل رسه وښوروئ‪ ،‬او جدا یې کېږدئ‪ .‬غوړي په یوه‬ ‫کړایي کې ګرم کړئ‪ ،‬د تورو زڼکیو (شاه جیرا) نیامیي دانو‪ ،‬ایل‪ ،‬لونګ‪،‬‬

‫سینامون (یو ډول هندي خواړه‪ ،‬دال چیني)‪ ،‬د یو ډول ګیا‪/‬بوټي پاڼو‬ ‫رسه یې ګډ کړئ‪ .‬وروسته پیاز ورګډ کړئ او سور‪/‬ګرم یې کړئ تر هغه‬ ‫چې تک زېړ يش‪ .‬وروسته اوږه او د زنجفیل خمیره‪/‬رسیښ‪ ،‬مالګه‪،‬‬ ‫نیټامګ‪/‬جینجړ مساله‪ ،‬رسه مرچ ګډ کړئ او ویې ښوروئ‪ .‬د چرګ‬ ‫پتونونه ورګډ کړئ‪ ،‬او د ‪ 5‬دقیقو لپاره یې په غوړیو کې سور کړئ او‬ ‫اوبه وروسته له لږ وخته وراچوئ تر هغه پورې چې ښه پیکه زېړ رنګ‬ ‫خپل کړي‪ .‬په پاتې مستو کې یې وښوروئ‪ ،‬رس یې بند کړئ او د ‪10‬‬ ‫دقیقو لپاره یې پوخ کړئ او یا تر هغه وخته پورې چې چرګ نرم يش‬ ‫او بیا یې جدا ځای کې کېږدئ‪ .‬یوه لویه کړایي له اوبو ډکه کړئ او‬ ‫جوش یې کړئ‪ ،‬د تورو زڼکیو (شاه جیرا) پاتې دانې‪ ،‬لونګ‪ ،‬سینامون‬ ‫(یو ډول هندي خواړه‪ ،‬دال چیني)‪ ،‬د یو ډول ګیا‪/‬بوټي پاڼې‪ ،‬وریجې‪ ،‬او‬ ‫مالګه ورګډ کړئ‪ .‬تر هغه وخته یې وخوټوئ چې د وریجو دریمه برخه‬ ‫پخه يش‪ ،‬او وروسته له دې څخه یې اوبه ترې وباسئ‪ .‬نیامیي د چرګ‬ ‫پتونونه په یو دیګ کې واچوئ (په کړایي یا دیګ بخار کې)‪ ،‬ګډ شوي‬ ‫زعفران او مستو له دریو یوه برخه پرې خواره کړئ‪ ،‬په نیامیي وریجو‬ ‫کې یې وپوښئ‪ ،‬همدا کار بیا تررسه کړئ‪ .‬رس یې د املونیم په پوښ او‬ ‫یا کوم بل رسپوښ باندې بند کړئ‪ .‬له مخکې څخه ګرم اور باندې یې‬ ‫د ‪ 180‬سانتي ګرید‪ 350/‬فارنهایت درجه کې کېږدئ‪ .‬د ‪ 15‬څخه تر‬ ‫‪ 20‬دقیقو پورې یې په اور کېږدئ‪ .‬او یا یې په دیګ بخار کې په ډېره‬ ‫کمه تودوخه پوخ کړئ تر څو وریجې په بشپړ ډول پخې يش‪.‬‬

‫آداب‪ :‬په زړه پورې خوندونه‪ :‬سباناری‪ ،‬غرمنی چای له کلچو رسه‪ ،‬کاکټیل‪ ،‬او د پخولو‪/‬اشپزۍ یو لړ کتابونه چې په نوي ډهيل‬ ‫کې د وزارت د مېرمنې او خاوند د بهرنیو چارو د اتحادیې له لوري د عامو وګړو لپاره وړاندې شوي دي‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:20 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪85‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Recipes_Pashto.indd 84‬‬

‫پخلی‬

‫تازه او‬

‫خوشبویه‬

‫خپله تنده مو د دويب‪/‬اوړي په یخو مرشوباتو ماته کړئ او خپله ذایقه مو په‬ ‫هندي خوړو خوندوره کړئ‬

‫تاندای د شیدو مرشوب‬

‫د چمتو کولو موده‪ 15 :‬دقیقې‬ ‫د ملدولو‪/‬جذبولو وخت‪ :‬له ‪ 5‬تر ‪ 6‬ساعته‬ ‫د ‪ 4‬کسانو لپاره‬ ‫د جوړولو مواد‪:‬‬ ‫‪ 125‬ګرامه بوره‪ 3 ،‬پیالې اوبه‪ 20 ،‬میده شوي بادام‪1 ،‬‬ ‫کاشوغه د بادیانو دانې‪ ،‬د ګل ګالب ‪ 5‬تر ‪ 6‬پاڼې‪ ،‬د تورو‬ ‫مرچو ‪ 5‬تر ‪ 6‬دانې‪ 1 ،‬کاشوغه د خټکي‪/‬خربوزې زړي‪ ،‬د‬ ‫ایل ‪ 3-4‬دانې‪ ،‬د زعفران څو دانې‪ 2 ،‬نیمې پیالې شیدې‪.‬‬ ‫د تیارولو طریقه‪:‬‬ ‫بوره او یوه نیمه پیاله اوبه ګډ کړئ او په یوه کړایي کې‬ ‫یې وخوټوئ ترڅو نری رشبت ترې جوړ يش‪ .‬وروسته یې‬ ‫سوړ کړئ او د یو څه وخت لپاره یې کېږدئ‪ .‬پاتې اوبه‬ ‫په یوه کاسه کې واچوئ او بادام‪ ،‬د بادیانو دانې‪ ،‬د ګل‬ ‫ګالب پاڼې‪ ،‬د تورو مرچو دانې‪ ،‬د خټکي‪/‬خربوزې دانې‪،‬‬ ‫میده شوی ایل‪ ،‬او زعفران پکې ورګډ کړئ او د ‪ 5‬تر ‪6‬‬ ‫ساعتو پورې یې په اوبو کې وساتی تر څو یو له بل رسه‬ ‫جذب يش‪ .‬یو له بل رسه یې ګډ او د اوړو په ډول چې‬ ‫نرم وي میده یې کړئ‪ .‬د بادامو ترکیب‪/‬مخلوط یوه جګ‬ ‫کې واچوئ‪ ،‬د اوبو او بورې رشبت او شیدې ورګډې‬ ‫کړئ او ښه یې وښوروئ‪ .‬سوړ شوی تاندای په اوږدو‬ ‫ګیالسونو کې د څښلو لپاره تیار کړئ‪.‬‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:20 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪84‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Recipes_Pashto.indd 85‬‬

‫چې د بریتانیوي االصله ښکاري او د طبیعت د الرې‬ ‫بدلوونکي ساتونکي‪ ،‬لیکوال او طبیعت پیژندوکي په نوم‬ ‫نومول شوی‪ .‬د جیم کاربټ ميل پارک یوه پراخه سیمه د‬ ‫سمندر له سطحې څخه د ‪ 400-1,200‬مرتو په لوړوايل‬ ‫رسه تر خپل پوښښ الندې نیولې‪ .‬د پړانګ د هستوګنې‬ ‫اصيل سیمه هغه ځنګل دی چې د سال د ونو تر تسلط‬ ‫الندې ده او کولی شی چې پدې سیمه کې د پلټونکي‬ ‫سفر لپاره فیل وټاکی‪ .‬د پړانګ د لیدلو لپاره تر ټولو ښه‬ ‫وخت د اپریل او د جون میاشتو منځ دی‪ ،‬هغه مهال چې‬ ‫د ځنګل تراکم ډیر کم وي او پړانګان د اوبو ځایونو ته‬ ‫راځي‪ .‬د شنو بوټو ازاده او هواره ساحه چې د چورس په‬ ‫نوم یادیږي د ګوزن هوسیو‪ ،‬زورورو غرڅو‪ ،‬او غپیدونکې‬ ‫هوسیو لپاره د څار لپاره ډیرې ښې سیمې لري‪ .‬په اوړي‬ ‫کې د وحيش فیالنو لویې رمې د چورس په دې سیمه‬ ‫کې راټولیږي‪ .‬د رام ګنګا په سیند او د هغه په فرعي‬ ‫سیندونو کې د وحيش ژوو لیدلو لپاره بی ساري فرصتونه‬ ‫برابروي چې په اوړي کې د اوبو د ترالسه کولو لپاره بهر‬ ‫ته راځي‪ .‬د اوبو سمسور‪ ،‬متساح او د اوبو مرغاوۍ په‬ ‫سیندونو او رام ګنګا ساتنځای کې لیدل کیږي‪.‬‬

‫په ناینیتل یا شاوخوا سیمو کې طبیعي سفرونه‬

‫د کوربټ ختیځ لور ته د ناینیتل تپه میشته ده او د هغې‬ ‫شاوخوا سیمې په غرنیزو ځنګلونو کې د طبیعي قدم وهلو‬ ‫لپاره تر ټولو غوره سیمې دي‪ .‬پنګوټ چې له ناینیتل څخه‬ ‫‪ 15‬کیلومرته واټن لري او همدارنګه د کیلبوري سیمې په‬ ‫شاوخوا برخو کې د مرغیو د مینه والو لپاره جنت دی او‬ ‫زیات شمیر غرنیزې مرغی دلته لیدل کیږي‪ .‬ستتال د‬ ‫مرغیو یوه بله منونه یی سیمه ده‪ .‬په پراشوټ کې الوتل‬ ‫هم ناینیتل ته نیږدې په نوکوچیاتل سیمه کې امکان لري‪.‬‬

‫په هوا کې کبان نیول‬

‫اوترکهنډ ځانته د کب نیونې مینه وال‬ ‫هم جلبوي‪ ،‬چې دوی هاملیوي سیندونو‬ ‫ته د مهسیر کب د نیولو لپاره راځي‪ ،‬چې‬ ‫دا ډول کبان په ډیرې سختی رسه نیول‬ ‫کیږي او د ډیر بد خوی د لرلو له وجې له‬ ‫نیولو وروسته هم زورونه وهي‪ .‬پچیشور‬ ‫په اوترکهنډ کې د کايل او سوریو په‬ ‫سیندونو کې د محسیر کب نیونې لپاره‬ ‫تر ټولو غوره سیمه ده‪.‬‬ ‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:21 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪83‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Like‬‬ ‫‪INDIAN DIPLOMACY‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@INDIANDIPLOMACY‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪INDIAN DIPLOMACY‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Snapshots_Pashto.indd 82‬‬

‫انځور‬

‫د ساعت له ستنې‬ ‫رسه سم له پاسیني‬ ‫لور څخه‪ :‬د هاملیه د‬ ‫غرونو په کړیو کې د‬ ‫ستونزمن سفر کمپ؛‬ ‫د جم کاربټ په ميل‬ ‫پارک کې پړانګ؛ د‬ ‫جم کاربوریټ د اوبو‬ ‫سوري ته څیرمه د‬ ‫چیتل غرڅه‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:22 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪82‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Snapshots_Pashto.indd 83‬‬

‫د ساعت له ستنې رسه سم له پاسیني لوري‪ :‬په پنګوټ کې د تور رس لرونکې مرغی؛‬ ‫سیالنیان په جیپ کې د جم کاربټ د ميل پارک په ځنګلونو کې چکر وهي؛ په همکنډ‬ ‫ساحب کې د همکنډ د اوبو جهیل او د جم کاربټ په ځنګلونو کې یو فیل‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:21 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪81‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Snapshots_Pashto.indd 80‬‬

‫انځور‬ ‫په کموون کې پیاده چکر‬

‫د ګرهوال په څیر‪ ،‬په کموون کې هم د پیاده چکر‬ ‫آسانتیاوې شته چې د مسیر د پیل څخه ورته الرس‬ ‫رسی کیږي‪ .‬د پینداري د یخچايل سیمې پیاده سفر‬ ‫تر ټولو ښکلی دی چې په لویه کچه د محفوظو ساتل‬ ‫شوو منظرو څخه تیریږي او د نندا دیوي د غرونو‬ ‫بی سارې ښکلې څوکې د منظرې په شکل ښکاري‪ .‬له‬ ‫لوحارکټ څخه تللې الر په دهاکوري پاس تیریږي او‬ ‫د خاټي کيل پر لور دوام مومي‪ ،‬چې له هغې وروسته‬ ‫لویه کلیوايل سیمه ده چې اوس مهال پکې څوک نه‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:21 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪80‬‬

‫‪n‬‬

‫اوسیږي‪ .‬یخچايل سیمې ته له رسیدو مخکې دا سفر‬ ‫شپږ ورځې دوام کوي‪ ،‬چې د ‪ 3‬کیلومرتو په لنډ واټن‬ ‫رسه د سویل په لور بهیږي‪ .‬د میالم یخچايل سیمې‬ ‫په لور یو ستونزمن پیاده سفر باید تررسه يش چې‬ ‫منسیاري یې د پیل نقطه ده‪.‬‬

‫په کاربټ کې سفاري‬

‫د ګرهوال ختیځ لور ته د کومیون سیمه ده‪ ،‬چې د‬ ‫جیم کورمټ د لیکنو په واسطه مشهوره شوې ده‪ .‬دا‬ ‫په هند کې د پړانګ تر ټولو پخوانی ساتن ځای دی‪،‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Snapshots_Pashto.indd 81‬‬

‫له دې یخچايل سیمې تیږي او د ټاپووان او ننداون چمنونو‬ ‫لرګی ووهل يش‪ .‬د رفټنګ د جدي مینه والو لپاره‪ ،‬په‬ ‫ته رسیږی چې له هغه ځایه د بهګیرايت او شیولنګ د غرونو‬ ‫سپینو اوبو کې د دوه یا دریو ورځو لپاره د ګرځیدو او‬ ‫خیمې وهلو تر څنګ اوسیدل د ماهرو استاذانو لخوا عميل ښکلې څوکې لیدلی شی‪.‬‬ ‫د کوري پاس سفر‪ ،‬چې د کروزون د الرې په نامه‬ ‫کیږي‪ .‬د رفتنګ پیژندل شوې دورې په کوډیاال کې رشوع‬ ‫یادیږي‪ ،‬له اويل یا ګهټ څخه پیلیږي او د نندا دیوي‬ ‫کیږي او تر شیوپوري او براهامپورې رسیږي‪.‬‬ ‫بهرنیو سیمو ته په رسیدو د ‪ 3,640‬مرتو‬ ‫لوړوايل لرونکي کوري پاس څخه تیریږي‪.‬‬ ‫په ګرهوال کې پیاده چکر‬ ‫د کروزون غرنیزه‬ ‫دغه ځای د نندا ديوي د غرونو له واورو‬ ‫له شیوپوري څخه رسک د شامل په لور‬ ‫دیوي‬ ‫نندا‬ ‫د‬ ‫الر‬ ‫څخه ډکو څوکو د حیرانوونکو منظرو پر‬ ‫اوترکيش ته تللی چې هلته د نهرو د غره ختلو‬ ‫انسټټیوټ دی‪ .‬یو اوږد سفر له اوترکيش څخه غرونو له واورو ډکې‬ ‫رس ډیر مشهور دی‪ ،‬چې په اوترکهنډ کې‬ ‫څوکو ښکلې ننداره‬ ‫تر ټولو لوړه سیمه ده‪ ،‬جهیلونه‪ ،‬آبشارونه او‬ ‫پیلیږي او د آيس د سیند په تعقیبولو رسه‬ ‫وړاندې کوي‬ ‫چمنونه هم ددې الرې پرمخ پراته دي‪.‬‬ ‫د ډوډ ټال جهیل ته رسیږي او د صنوبر او‬ ‫د سیکانو د همکند صاحب ته پیاده تګ‬ ‫صرب ونو ځنګلونو ته رسیږي‪ ،‬چې دا د مرغیو‬ ‫او د درې د ګالن د ميل پارک حیرانه وونکې‬ ‫د لیدلو ډیر غوره موقعیت دی‪ .‬له اوترکيش‬ ‫څخه د شامل په لور دیف بهومي میشت دی‪ ،‬چې د مذهبي منظره په ګهنګاریا کې پیلیږي‪ ،‬چې د جوسیامت شاميل‬ ‫مراسمو لویه سیمه ده چې بدرینات‪ ،‬کیدارنات‪ ،‬ګنګوتري او لور ته پراته ده‪ .‬د ونو او بوټو جال ښکلې سیمه د ګویند د‬ ‫وحيش ژوو ساتنځای په منځ کې د هرکيدون د درې پیاده‬ ‫یمونوتري پکې شامل دي‪ .‬له ګنګوريت څخه ګومخ ته د ‪62‬‬ ‫سفر دی‪.‬‬ ‫کیلومرته الر ده‪ ،‬چې د ګنګس د غرونو یخچايل زیرمه ده‪،‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:21 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪79‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Snapshots_Pashto.indd 78‬‬

‫انځور‬ ‫د ګالنو د ميل پارک په‬ ‫درې کې (مخامخ پاڼه)‬ ‫د ښکلو بویونو او رنګونو‬ ‫په منځ کې اوږد سفر یا‬ ‫د هاملیه په غرونو کې د‬ ‫پرسيل په ځالنده ورځ د‬ ‫پیاده تګ ښکلې الره‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:21 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪78‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Snapshots_Pashto.indd 79‬‬

‫‪UTTARAKHAND‬‬

‫‪Map not to scale‬‬

‫په ریشيکش کې رفټنګ (په سیند کې‬ ‫کښتۍ چلول)‬

‫د ګنجس او چندرابهاګا‪ ،‬ریشیکش د سیندونو د یو ځای‬ ‫کیدو په سیمه کې یو سپیڅلی ځای ده چې مذهبي‬ ‫فعالیتونه پکې تررسه کیږي او د ترویني ګهټ شاوخوا‬ ‫سیمه د مذهبي غسل لپاره کارول کیږي او په ماښام کې‬ ‫د ګنګا د حیرانوونکې آريت کوربه توب کوي‪ .‬شیوپوري‬ ‫چې د ریشیکش شامل لوري کې موقعیت لري‪ ،‬د ګنګس‬ ‫د کمپ وهنې منظره لرونکې سیمه ده چې وروسته په‬ ‫تیز روان سیند بدلیږي چې د آوارو تیږو په رس له بهیدو‬ ‫وروسته له پاسینی ځمکې څخه الندې آوارې ځمکې په لور‬ ‫بهیږي‪ .‬د سپټمرب او مۍ د میاشتو پر مهال‪ ،‬شیوپوري‬ ‫ته نیږدې ځینې تیزې سپینې روانې اوبه د رفټنګ یا په‬ ‫کوچنیو کښتیو کې د چکر وهلو موقع برابروي‪ ،‬چې بیل‬ ‫ډول ستونزمنې برخې لري‪ .‬د نوو پیلوونکو لپاره د رفټنګ‬ ‫موسم د یوې زده کړې د السته راوړلو نه وروسته پیلیږي‬ ‫چې دوی ته د بیلچې د نیول‪ ،‬په کښتی کې د خپلو پخو‬ ‫په محفوظه توګه کیښودلو طریقې ښیي‪ ،‬د چغو وهلو هغه‬ ‫کامنډونه چې چټکو اوبو یا غټو تیږو ته د نیږدې کیدو پر‬ ‫مهال د اخطاریې په څیر وهل کیږي‪،‬او دا چې څه وخت‬ ‫باید ځان ټیټ يش او څنګه په زورورو اوبو کې د کښتۍ‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:21 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪77‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Snapshots_Pashto.indd 76‬‬

‫انځور‬

‫ځوان سیالنیان په سپینو اوبو‬ ‫کې د رفټنګ د حیرانتیا د‬ ‫تجربه کولو پر مهال‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:21 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪76‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Snapshots_Pashto.indd 77‬‬

‫په اوترګهنډ کې د هاملیه د ګروال او کومین د غرونو‬ ‫سلسلې له نباتاتو‪ ،‬ژوو‪ ،‬ودانیو‪ ،‬افسانو او کیسو ډکې‬ ‫دي‪ .‬په سویل کې د تیرای له نیمه ګرمسیرو ځنګلونو‬ ‫څخه پیل د هاملیه د غرونو تر لوړو څوکو او په شامل‬ ‫کې تر یخو سیندو پورې‪ ،‬د اوترکهنډ غونډۍ د‬ ‫اکتشايف فعالیتونو‪ ،‬سختو سپورتونو او د وحيش ژوو‬ ‫د لیدنې لپاره په زړه پوې ځایونه لري‪ .‬د اکتشايف‬ ‫سیاحت یو شمیر ځایونه‪ ،‬چې د شاميل هند له لویو‬ ‫ښارونو څخه نسبتاٌ په آسانه توګه د تګ امکانات لري‪،‬‬

‫په اوترکهنډ کې ایجاد شوي چې سیالنیان اويل ته په‬ ‫ژمي کې د سکي لوبې یا په واورې کې د خویدلو لوبې‬ ‫لپاره ځي او په اوړي کې ریيش کیش ته د رفټنګ‬ ‫یا د کوچنیو کښتیو چلولو لپاره ځي‪ .‬ددې میاشتو‬ ‫په جریان کې د خطرناکو فعالیتونو لکه په غره کې‬ ‫موټر سایکل چلول‪ ،‬اوږده پیدل سفرونه‪ ،‬په غره ختل‪،‬‬ ‫وحيش ژوي‪ ،‬د فیالنو په رس چکر وهل‪ ،‬په فراشوټ‬ ‫کې الوتل او په سیند کې د کوچنیو کشتیو چلولو‬ ‫لپاره زیات شمیر د چکر سیمې لري‪.‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:21 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪75‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Snapshots_Pashto.indd 74‬‬

‫انځور‬

‫په اوترکهنډ کې‬ ‫د چکر ځایونه‬

‫د هيامليا د غرونو سلسلې‪ ،‬مذهبي سیندونو‪ ،‬ګڼو ځنګلونو او جغرافیوي توپیروايل شاميل‬ ‫ایالت د سپورټ د مینه والو لپاره د تګ ډیره په زړه پورې سیمه ده‬ ‫لیکوال‪ :‬انیل ملچنداين‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:21 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪74‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Snapshots_Pashto.indd 75‬‬

‫مخامخ پاڼه‪ :‬زړه راښکونکې دروازې لکه‪ ،‬د نظام دروازه‪ ،‬بلند دروازه او شاجهاين دروازه چې د معین الدین چشتي درګاه ته د دننه کیدو الرې دي‪ :‬د یوه‬ ‫مذهبي رسم په توګه مریدان تار تړي؛ پورته لور ته‪ :‬په زیارت کې د مسافرینو لپاره دوکانونه‬

‫ایښودل شوي چې د غریبانو لپاره پکې مرسته ټولیږي‪ .‬سرت صويف د مړینې شپږ ورځني مراسم شامل دي او‬ ‫زړه راښکونکې قوالۍ هم پکې غږول کیږي‪ .‬مریدانو ته‬ ‫د خواجه صاحب آرامګاه د سپینو زرو په پنجرې‬ ‫کهیر او نور خوندور خواړه په لویو لوخو کې برابریږي‪.‬‬ ‫رسه پوښل شوې او پر رس یې زرینه ګنبده ده‪ .‬خلک‬ ‫د اورس جشن شپږمه ورځه تر ټولو‬ ‫مقربې ته په لوڅو پخو دننه کیږي او‬ ‫ځانګړې او مبارکه ورځ ده‪ .‬پدې ورځ‬ ‫رسونه یې پټ وي او په السونو کې د‬ ‫د اورس شپږ‬ ‫چې د چهتي رشیف په نوم‬ ‫ګالنو د ګیډیو په نیولو رسه په اوږدو‬ ‫ورځنيو مراسمو ته‬ ‫نومول شوې‪ ،‬په ډیره لویه‬ ‫صفونو کې والړ وي‪ ،‬د ګالنو له جملې‬ ‫ګوټ‬ ‫له‬ ‫نړۍ‬ ‫د‬ ‫کچه خلک د دعا او خوړو‬ ‫څخه په ځانګړي توګه ګالب وي او ډک‬ ‫لویه‬ ‫په‬ ‫څخه‬ ‫ګوټ‬ ‫لپاره راټولیږي‪ .‬خادمان‬ ‫ښایسته جوړ شوي تکه یي پوښونه چې‬ ‫کچه پیروان راځي‬ ‫دیني متنونه وایي او ملونځ‬ ‫چادرونه بلل کیږي (د مراسمو یو ډول‬ ‫کوي او قواالن د بدهاوا په‬ ‫تکه ده چې په رس یې آیاتونه لیکل شوي‬ ‫نوم د ستاینې شعرونه وایي‪ .‬کلنی قرآت‬ ‫وي)‪ ،‬زیارت ته د ډالۍ په توګه وړاندې کیږي‪.‬‬ ‫په دې مراسمو د پای پرده غوړوي او‬ ‫اجمیر رشیف هم د اورس د مترکز نقطه ده‪ ،‬چې‬ ‫ددې ځانګړې ملانځنې د نښې په توګه د‬ ‫هر کال د اسالمي ملریز کال په اوومه میاشت کې د‬ ‫یادګار په توګه ملانځل کیږي‪ .‬پدغو مراسمو دې کې د توپ یو ډز کیږي‪.‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:03 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪73‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Like‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@MEAINDIA‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Culture Ajmer_Pashto.indd 72‬‬

‫فرهنګ‬

‫رسه په خواړو او شتمنۍ په رشیکولو کې سخاوت او د‬ ‫استوګن شو‪ .‬پدې ځای کې یې زیات شمیر پیروان‬ ‫وموندل‪ .‬داسې ویل کیږي چې یو ځل د مغلو امپراتور‪ ،‬ټولو مذهبونو د یووايل په شمول مذهبي توپیرونو رسه‬ ‫تحمل او درناوی‪.‬‬ ‫اکرب پاچا له دې روحاين صويف رسه د لیدو لپاره په‬ ‫په دیارلسمې پیړی کې دې جوړ‬ ‫پخو دده زیارت ته ورغلی وه‪.‬‬ ‫شوي زیارت د مغلو د اکرب‪ ،‬جهانګیر او‬ ‫د خواجه معین الدین چشتي‬ ‫د معین الدین‬ ‫شاه جهان دورو پر مهال اهمیت ترالسه‬ ‫الرښونې چې په هند کې یې د چشتي‬ ‫چشتی د ‪13‬مې‬ ‫کړ‪ .‬اصيل لویه دروازه یې د نظام دروازه‬ ‫طریقت بنسټ جوړ کړ په الندې ټکو‬ ‫د‬ ‫زیارت‬ ‫پیړۍ‬ ‫ده چې د حیدرآباد پخواين شهزاده‬ ‫یې تاکید کاوه‪ :‬په مادیاتو‪ ،‬ځاين نظم‬ ‫سیاحت‬ ‫روحاني‬ ‫دولت لخوا ورته ډالی شوې وه‪ .‬دننه‬ ‫او د شخيص عبادت په طریقې سرتګې‬ ‫مرکز دی‬ ‫پکې د ‪1570‬مو کلونو پر مهال د اکرب‬ ‫پټول‪ ،‬د روحي تحول لپاره د مرشوع‬ ‫پاچا لخوا مسجد جوړ شوی چې د عريب‬ ‫وسیلې په توګه په سامع کې ګډون‬ ‫او فاريس دیني زده کړې پکې کیږي‪ .‬څنګ ته یې د‬ ‫کول‪ ،‬د معیشیت د اسايس وسیلې په توګه په کښت‬ ‫ناکارخانا دروازه ده چې په رس یې دوه لوی ناکاراس‬ ‫یا د خدای په رضا ورکړل شوو توکو باندې بسنه کول‪،‬‬ ‫(ډلونه) جوړ شوي دي‪ .‬دریمه بلند دروازه ده چې د‬ ‫د مال او ځمکو اخیستلو څخه د ډډې اخیستلو په‬ ‫انګړ الر ده‪ .‬د انګړ دروازې ته څیرمه دوه لوی دیګونه‬ ‫شمول له حاکامنو او حکومت څخه خپلواکي‪ ،‬له نورو‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:03 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪72‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Culture Ajmer_Pashto.indd 73‬‬

‫د اجمیر درګاه‬ ‫تزیین شوې‬ ‫دروازه‬

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

Culture Ajmer_Pashto.indd 70

n

71

n

2016 ‫جون‬-‫مۍ‬

02/06/16 3:03 PM

‫فرهنګ‬

‫د تصوف‬

‫ملانځنه‬

‫په اجمیر کې د مریدانو ډلې ډلې چې د راجستان د بې مثره‬ ‫غونډیو په رس د اورس جشن لپاره راټول شوي وه‪ ،‬د سرت‬ ‫صويف روحاين شخصیت خواجه معین الدین چشتي د مړینې‬ ‫د کلیزې ملانځ غونډه یې جوړه کړې وه‬ ‫لیکوال‪ :‬انیل مولچنداين‬ ‫عکاس‪ :‬دینیش شوکال‬

‫د اجمیر تاریخي ښار په خواجه معین الدین چشتي‬ ‫(‪ )1141-1236‬پورې تړلی دی چې نوموړي د هند په‬ ‫همدې وړې وچه چشتي تصوف معريف او رامنځته کړ‪.‬‬ ‫تصوف د اسالم عرفاين بڼه ده چې داسې باور کیږي چې‬ ‫په نهمې او لسمې پیړیو کې پیل شوی دی‪ .‬دغه خوځښت‬ ‫د پارسیا روحاين صويف‪ ،‬معین الدین چشتي په واسطه‬ ‫هند ته له افغانستان څخه ولیږدول شو‪ .‬معین الدین‬ ‫چشتي چې د غریب نواز یا غریبانو رسه د مرسته کوونکي‬ ‫په نوم هم یادیږي له هغې وروسته چې خپله ټوله شتمني‬ ‫یې غریبانو ته پریښوده او له افغانستان څخه یې په وتو‬ ‫پیل وکړ‪ ،‬دیني زده کړې یې مرکزي آسیا‪ ،‬بخارا او سمرقند‬ ‫ته د خپلو سفرونو پر مهال له علامء ترالسه کړې‪ .‬وروسته‬ ‫د هند پر لور راهي شو او په ‪ 1192‬کال کې په اجمیر کې‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:03 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪70‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Culture Ajmer_Pashto.indd 71‬‬

‫د موزیریس په میرايث سیمه کې موزیمونه‬ ‫د موزیریس یوه دودیزه برخه د موزیریس د میرايث پروژې لخوا خوندي ساتل‬ ‫شوې چې د کرال ‪ 2,000‬تاریخ پکې نغښتی دی‬

‫د ټولنې د مرحوم اصالح غوښتونکي ساهوداران آیاپین او د پراوور سیناګوج کور‬ ‫د کرال د یهوادانو تاریخي میوزیم (پراوور سیناګوج)‬ ‫په کرال کې یهودانو د تاریخ په هکله نور مالومات په دې ځای کې‬ ‫موندلی شی‪.‬‬ ‫د کرال د تاریخ موزیم (د پالیم ماڼۍ‪ /‬کوویالکوم)‬ ‫د املانیانو لخوا په ‪ 1663‬کال کې دا موزیم پاالیت آچن ته د درناوي‬ ‫د نښې په توګه جوړ شوی چې له دوی رسه یې د پورتګا په نیولو کې‬ ‫مرسته کړې وه‪.‬‬ ‫د کرال د ژوند کولو د الرې میوزیم (پالیم نالوکیتا)‬ ‫دا میوزیم په ‪ 1786‬کال کې د پالیم د ښځو د کوچنیو هلکانو لپاره جوړ‬ ‫شوی وه‪.‬‬ ‫د کرال د یهودانو د ژوند کولو د الرې موزیم‬ ‫دا د یهودانو د رواجونو ننداره وړاندې کوي او همدارنګه په کرال کې د‬ ‫ښځو او نورو وګړو ونډه بیانوي‪.‬‬ ‫د سهوداران آیاپن میوزیم‬ ‫دا د کرال د ټولنیز اصالح غوښتونکي مفکر سهوداران آیاپن په ژوند او‬ ‫وختونو رڼا اچوي‪.‬‬ ‫د کیساري بالکرشنا میوزیم‬ ‫دا د نامتو خربیال‪ ،‬کیساري بالکرشنا پخوانی کور دی چې په موزیم‬ ‫بدل شوی‪.‬‬ ‫د ميل خوځښت‪ ،‬عبدالرحمن موزیم‬ ‫په دې کې د آزادی د پیژندل شوي جنګیايل محمد عبدالرحمن قربانیو‬ ‫او السته راوړنو ته درناوی شوی‪.‬‬ ‫د کرال د اسالمي تاریخ موزیم‬ ‫دلته د اسالمي دودنو څخه په لیکيل او ثبتي او لیدونکو بڼه ښودنه کیږي‪.‬‬ ‫د کټاپورم د قلعه میوزیم‬ ‫په دې کې د پورتګال او آملان د تجاوزونو څخه پرده پورته شوې‪ ،‬او‬ ‫همدارنګه ددې قلعه تاریخ او مهنديس او تر څنګ یې ددې قلعه کندنه‬ ‫او حفاظت څرګندوي‪.‬‬ ‫د کرال د سمندري تجارت میوزیم‬ ‫دا د کرال او بهرنیو هیوادونو تر منځ د سمندري تجارتونو تاریخ ته ډالۍ شوی‪.‬‬ ‫د چیرامن پوریمل میوزیم او فعالیتي مرکز‬ ‫په دې میوزیم کې تاریخ‪ ،‬فرهنګي میراث‪ ،‬رواجونه او د کرال تاریخي‬ ‫پرمختګ ځای په ځای شوی‪.‬‬

‫په کرال کې د عیسویت میوزیم‬ ‫په دې کې د عیسویانو په زړه پورې دودونه او تاریخ لیدل کیږي‪.‬‬ ‫د مذهبي هرنونو عیسوي میوزیم‬ ‫د عیسویانو د مذهبي هرن او دودونو ننداره وړاندې کوي‪.‬‬ ‫نظامي میوزیم‬ ‫په دې میوزیم کې د بیالبیلو شاهي دورو د پوځیانو تاریخ راټول شوی‪.‬‬ ‫د اليس ګنډل شوو توکو میوزیم‪ ،‬چندامنګامل‬ ‫په دې میوزیم کې د تکو تاریخ‪ ،‬د تولید پروسه او د اليس ګندل شوو‬ ‫توکو څخه ښودنه شوې‪.‬‬ ‫په اوبو کې د ژوو د ژوند میوزیم‬ ‫د تعلیمي موسسو‪ ،‬چاپیریال ساتونکو او د طبعیت د مینه والو لپاره د‬ ‫تعاميل چاپیریال د پوهنې او څیړنو په موخه دا میوزیم جوړ شوی‪.‬‬ ‫د کب نیونې د ځایونو میوزیم‪ ،‬ګوتوروتو‬ ‫دا یوه منایيش سیمه ده چې په کرال کې د کورين کب نیونې په هکله‬ ‫مالومات وړاندې کوي‪ ،‬بیالبیل ډول کوچنی کښتۍ او د کب نیونې‬ ‫بیالبیل طریقې څرګندوي‪.‬‬ ‫د کوپرې د پشم میوزیم‬ ‫دا د کوپرې د پشم په تاریخ ټینګار کوي او د هغه د پروسس او نهایي‬ ‫تولیداتو د السته راوړلو له مرحلو څخه ښودنه کوي‪.‬‬ ‫د کرال د ادبیاتو میوزیم‬ ‫د لوی لیکوال کنهکوتن متپورام په یاد دا میوزیم جوړ شوی چې هغه د‬ ‫مهابهارتا حاميس کتاب ژباړلی‪.‬‬ ‫د کیشاوا دیو میوزیم‬ ‫د ټولنپال او ناول لیکونکي اصالح غوښتونکي کیشاوا پیلیا د ژوند او‬ ‫کارنامو څرګندونه کوي‪.‬‬ ‫د پتنام د کندنې د سیمې میوزیم‬ ‫د کرال لپاره د لومړين څو اړخیزې انتظامي کندنې په توګه به دا میوزیم‬ ‫کیرال د سمندري تجارت په هکله د منایيش او تاریخي شواهدو او اثارو‬ ‫شواهد وړاندې کړي‪.‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:16 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪69‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Heritage_Kerla_Pashto.indd 68‬‬

‫میراث‬

‫د هند ولسمرش ډاکټر پرانات مکهرجي د کرال اعلی وزیر اومین چاندي او نورو لوړپوړي چارواکي د موزیریس د میرايث پروژې په افتتاحیه مراسمو کې‬

‫مارتوما کلیسا ته والړ يش‪.‬‬ ‫د ورکې شوې ځمکې په هکله عرصي نظریهد‬ ‫کټاپورم‪ ،‬د ګوتورت پالیم کوټایل کویلیکم‬ ‫میزوریس پخوانی مرکز نن ورځ د کرال په پتانام‬ ‫بازارد کټاپورم له بازار څخه ګوتورت ته د لنګرګاه د‬ ‫ولسوالی کې میشت دی‪ .‬د پوراوور سیناګوج د‬ ‫دیوال په تعقیبولو رسه رسیدلی شی‪ .‬سیالنیان کولی‬ ‫تاریخي اثارو او موزیمونو لویه دروازه ده‪ .‬دوره یي‬ ‫يش چې کلیسا ته او د اجرااتو مرکز په لور الړ يش‪ ،‬چې‬ ‫چکرونه د کوچنیو کښتیو له خدماتو څخه په ګټې‬ ‫هلته د چاویتو نداکم هرني اجرااتو کوربه توب کیږي‪،‬‬ ‫اخیستنې رسه تررسه کیدلی يش‪.‬‬ ‫چې یو التیني عیسوي کالسیک هرن‬ ‫د لیدونکو کټاپورم مرکز‪ ،‬د‬ ‫دي او پرتوګالوي بڼه لري‪ .‬پالیم چې‬ ‫کټاپورم قال‪ ،‬د ازیکوډي بازار‪ ،‬د‬ ‫د ګرځنده کښتیو‬ ‫د کوچي د سیمې د پاچایانو د لومړیو‬ ‫مرتوما کلیسا د لیدونکو په مرکز کې د‬ ‫ته‬ ‫تاسې‬ ‫خدمات‬ ‫وزیرانو لپاره د اوسیدو اصيل کور دی‪،‬‬ ‫چرامام جامع مسجد او د اسالمي تاریخ‬ ‫طالیي‬ ‫په‬ ‫ذایقو‬ ‫د‬ ‫اوس مهال د کرال د تاریخي موزیم او د‬ ‫میوزیم موقعیت لري چې په سویيل هند‬ ‫تجارتي دوره کې‬ ‫کرال د ژوند کولو د الرې د میوزیم په‬ ‫کې د اسالم په رسچینه رڼا اچوي‪ .‬همدا‬ ‫چکر‬ ‫او‬ ‫ګرځیدو‬ ‫د‬ ‫توګه ترې ګټه اخیستل کیږي‪.‬کوټایل‬ ‫اختالط په هندویزم کې هم وګوری چې‬ ‫برابروي‬ ‫موقع‬ ‫وهلو‬ ‫کویالکوم د مذهبي اتحاد یوه نښه ده‪،‬‬ ‫تر څنګ د بګهويت او تریک کلشکهراپورم‬ ‫چې یو مندر‪ ،‬کلیسا او جومات درې واړه‬ ‫رشي کرشنا عبادت خونې موقعیت لري‪.‬‬ ‫نیږدې موقعیت لري‪.‬‬ ‫راتلونکی ځای د کټاپورم د قلعې کنډوايل دي چې‬ ‫د پوراوور لیدونکي‪ ،‬د ساهودرا مرکز‪ ،‬آیاپن منجو‬ ‫په پرتوګویانو پورې تړاو لري‪ .‬د کټاپورم بازار داسې‬ ‫ماتا‪ ،‬د ازیکوډي کلیسا‪ ،‬د مرطوما کلیسا‬ ‫ویل کیږي چې تر ټولو پخوانی بازار دی چې د کوچي‬ ‫وروسته له هغې چې د یهودانو د ښه راغالست د‬ ‫سیمې د پاچا لخوا پرانیستل شوی‪ .‬او دې بازار یو نوی‬ ‫او موډرن رنګ اخیستی‪ ،‬چې د کټاپورم د خوړو کوڅه پوراوور له سیمې څخه لیدنه وکړي‪ ،‬سیالنیان کولی‬ ‫او د اس ټي میشایل کلیسا یې تر څنګ موقعیت لري‪ .‬يش چې د ساهودرا آیاپان میوزیم‪ ،‬د چیرای ساحل او د‬ ‫منجوماتا له کلیسا څخه لیدنه کوالی يش‪.‬‬ ‫له دې ځای څخه سیالنیان کولی يش چې ازیکوډا‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:16 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪68‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Heritage_Kerla_Pashto.indd 69‬‬

‫‪EUROPE‬‬

‫‪SEA‬‬

‫‪PERSIA‬‬

‫‪CHINA‬‬

‫‪ITER‬‬

‫‪RAN‬‬

‫‪EAN‬‬

‫‪MED‬‬

‫‪EGYPT‬‬ ‫‪ARABIA‬‬

‫‪INDIA‬‬

‫‪SOMALIA‬‬

‫‪INDIAN OCEAN‬‬ ‫‪JAVA‬‬ ‫‪Map not to scale‬‬

‫‪Land routes are red and water routes are blue‬‬

‫پخوانی تجاريت الر‪ ،‬د ابریښمو الر‪ ،‬چې چین یې له لودیځ رسه نښلولو‬

‫واسکو دا ګاما لخوا کشف شوې‪ .‬نو له دې کبله موجودو فلزي توکي‪ ،‬د فیل غاښونه او ارزښت لرونکې تیږې د‬ ‫غني تیر شوي وخت ښودنه کوي‪ .‬د ازکوډي اوبو هند‬ ‫غوښتنو د سمندر دا مرکز د پیسو او تجارت په مرکز‬ ‫ته د عیسویت په راتګ کې ډیر اړین رول لوبولی چې‬ ‫بدل شو‪ ،‬او د ذایقو د لویې الرې بنسټ ایښودونکی‬ ‫فرهنګونو او پوهې د اس ټي تومس د راتګ ښکاره اظهار‬ ‫ځای دی‪ .‬موزیریس د مساالجاتو اړین ډولونه له ‪30‬‬ ‫وکړ‪ ،‬هغه روحاين شخص چې له بیت املقدس څخه یې‬ ‫هیوادونو څخه زیاتو ته لیږدويل دي‪ .‬او په پایله کې‬ ‫سفر وکړ او په هند کې یې لومړی کلیسا‬ ‫چې څه السته راغله هغه په یو بل کې د‬ ‫پرانیسته‪ .‬بل لور ته‪ ،‬د چرامام جامع‬ ‫فرهنګونو پیلچتیا وه‪ ،‬او همدا المل وه چې‬ ‫په فرهنګ‪ ،‬خلکو‪،‬‬ ‫مسجد کې په دې سیمه کې د لومړي ځل‬ ‫د موزیریس په ساحيل سیمو کې د لویو‬ ‫عقیدو او ژوند کې‬ ‫لپاره د مسلامنانو ملونځونه او عبادتونه‬ ‫امپراتوریو رامنځته کیدل او له منځه تلل‬ ‫هغه‬ ‫په‬ ‫توپیروالی‬ ‫تررسه شوي‪ ،‬چې په چرامام پیرامول کې‬ ‫یې تعینول‪.‬‬ ‫هنري پاتې شوو‬ ‫د کډونګالور د وخت د حاکم لخوا یې‬ ‫آثارو کې لیدل‬ ‫بنسټ ایښودل شوی‪ .‬د هغې تر څنګ د‬ ‫تیرو کلونو ته لنډه کتنه‬ ‫کیږي‬ ‫یهودانو ښه راغالست ویونکي د هیوادونو‬ ‫په فرهنګ‪ ،‬خلکو‪ ،‬عقیدو او ژوند کې‬ ‫د پاتې شوي تیر وخت وړاندیز او ښودنه‬ ‫توپیروالی په هغه هرني پاتې شوو آثارو‬ ‫کوي‪ ،‬دا په داسې حال کې ده چې د کډونګالور بهګويت‬ ‫کې لیدل کیږي چې له پخوانیو زمانو پاتې شوی‪ ،‬او د‬ ‫په عبادت خونه کې د ژیړو کالیو اغوستونکي سړي او‬ ‫پتنایم د کندنو د یوې برخې په توګه په ‪ 2007‬کال کې‬ ‫پیل شوی‪ .‬د خټو پیچلې کوزې‪ ،‬ښکلې شیشه یي مهرې‪ ،‬ښځې له تورو رسه د ویيل چپاډس اي نڅا اجرا کوي‪.‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:16 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪67‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Heritage_Kerla_Pashto.indd 66‬‬

‫میراث‬ ‫میراث وړاندې کوي‪ .‬بدبختانه‪ ،‬د پیریار بسین د غمیزې‬ ‫او مصیبت په پیښیدو رسه دا میراث موږ له السه ورکړی‬ ‫وه او د ځمکې د خوځیدو له امله زلزله رامنځته شوه او په‬ ‫سیمه کې سیالبونه راغلل‪ ،‬او له ځانه رسه یې حیرانوونکي‬ ‫او رنګارنګ توکي له منځه یوړل‪.‬‬

‫نړیواله تجاريت نقشه کې د خوندونو یا ذایقو د لویې الرې‬ ‫بیرته تثبیتول دي‪.‬‬ ‫د موزیریس دا دودیز مرکز د ذایقو د کیسو په‬ ‫هکله خربې کوي‪ ،‬د خوندونو الرې د سفر او تجارت په‬ ‫هکله پخواين داستانونه بیانوي‪ .‬په دې داستانونو کې‬ ‫د یوه بډایه دودیز وخت‪ ،‬تاریخي پیښو‪،‬‬ ‫د موزیریس رسچینه‬ ‫فرهنګونو‪ ،‬توکو او مهنديس تکړه توب‬ ‫مرکز‬ ‫موزیریس‬ ‫د‬ ‫د کرال ښکلې هوا او اوبو د یوه غوره‬ ‫څخه ښودنه شوې‪ .‬د خپل سرتاتیژیک‬ ‫لویې‬ ‫د‬ ‫ذایقو‬ ‫د‬ ‫هستوګنځي په توګه د مرچو‪ ،‬ایلو‪ ،‬زغفرانو‬ ‫موقعیت په لرلو رسه او لویدیځ یا غرب‬ ‫مشهورې الرې‬ ‫د پرمختګ لپاره خدمت کړی او له دې‬ ‫ته د رسه سمندر له امله په نږدیوايل رسه‬ ‫بنسټایښودنه‬ ‫ښه موقعیت څخه تجارت پیل شو‪ .‬ختیځ‬ ‫د تجارت یو نامتو مرکز په توګه څرګند‬ ‫کړې‬ ‫ته د نږدیوايل له امله‪ ،‬او سمندر د عجیبه‬ ‫شوی او د هند او نورو هیوادونو تر منځ د‬ ‫جریانونو تر څنګ او د سویل لویدیځ بادونو‬ ‫ټرانسپورټ لویه الر ده‪ .‬او د سپایس روټ‬ ‫له امله‪ ،‬په سمندرونو کې د ترانسپورت چټکتیا ال زیاته‬ ‫یا د خوندونو یا ذایقو د مشهورې الرې بنسټ یې ایښی‬ ‫کړه‪ .‬داسې باور کیږي چې یوه کښتۍ له رسه سمندر‬ ‫دی‪ .‬دغو جغرافیایي او فرهنګي ګډو ټولنو یو ځای بډای‬ ‫څخه میزوریس ته په ‪ 40‬ورځو کې رسیدله‪ .‬په حقیقت‬ ‫تیر وخت په ځان کې نغښتی دی‪ ،‬هغه ځای چې هند‬ ‫کې د مساالجاتو د مرکز په توګه کرال د پرتوګاوي څارونکي‬ ‫ته یې په نړیواله نقشه کې ځای ورکړ‪ ،‬او د خوشبختۍ‬

‫د ساعت له ستنې رسه سم له کیڼ لوري‪ :‬د کښتۍ یوه لرګینه تخته‪ ،‬د پاروور د یهودانو د ښه راغالست منځینی برخه‪ ،‬د کرال د یهودانو تاریخي موزیم بهرنۍ برخه او چینایي کوز‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:16 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪66‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Heritage_Kerla_Pashto.indd 67‬‬

‫د مزیریس پروژه په هند کې د حفاظت له لویو پروژو‬ ‫له جملې څخه او د کیرال له لومړۍ شنې پروژې څخه‬ ‫شمیرل کیږي‪ .‬په ‪ 2007‬کال کې پیل شوې هغه کندنې‬ ‫چې د مزیریس د پروژې تر پوښښ الندې نیول شوي‪،‬‬ ‫د پخوانیو وختونو د ټولنو د اتحاد او جالل د څرګندولو‬ ‫یوه وسیله ګرځیدلې‪ .‬دا پروژه د دولت د بیالبیلو‬ ‫واحدونو لخوا له ‪ UNESCO‬رسه په ګډې همکاری پیل‬ ‫شوې او نړیوال شهرت یې السته راوړی‪ ،‬ددې له بې‬ ‫بیلګې فرهنګي اړیکو څخه مننه‪.‬‬ ‫پرته له دې چې سیمه ییز چاپیریال ته مزاحمت‬ ‫ويش‪ ،‬سیمه ییز ټوریزم باید د اقتصاد په پراختیا کې‬ ‫د پروژې د یوې موخې په توګه اغیزمنې سیاحتي الرې‬ ‫پرانیزي او د لیدلو وړ نوي منزلونه خالص کړي‪ .‬دا‬ ‫پروژه په پالن کې لري تر څو د ارناکوالم او تریسور‬ ‫د ولسوالیو له دودیزو تاریخي پاتې شوو اثارو څخه‬ ‫ساتنه وکړي او په نورو یې وپیژين‪ .‬په دې اړینو هڅو‬ ‫کې نغښتې موخه د تجاريت اړیکو بیا ژوندي کول او په‬ ‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:16 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪65‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Heritage_Kerla_Pashto.indd 64‬‬

‫میراث‬

‫د خوندونو د الرو د‬ ‫تعقیبولو ورک شوی میراث‬ ‫مزیرس چې په یو وخت کې د خوندونو د الرې په رس یو تجاريت مرکز وه‪ ،‬او د پخواين فرهنګ‬ ‫څخه د ساتنې د میرايث پروژې یوه برخه شمیرل کیږي‬ ‫لیکواله‪ :‬روچا کلکرين‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:16 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪64‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Heritage_Kerla_Pashto.indd 65‬‬

‫د ایلورا غارونه‪ ،‬چې د یونسکو لخوا ورته د نړۍ‬ ‫د میرايث سیمې لقب ورکړل شوی‪ ،‬ددغو معبدونو له‬ ‫جملې څخه د دریو بیلو عقایدو – بودیزم‪ ،‬هندیویزم‬ ‫او جینیزم – څرګندونه کوي‪ .‬دوی په لویدیځ هند کې‬ ‫د غارونو ددې معبد جوړښت تر ټولو غوره ټاکلی‪ .‬د‬ ‫لوړ دیوال په څنګ کې له سویل څخه شامل په لور تګ‬ ‫کې به تاسې لومړی د بودایي ډلې ‪ 12‬غارونو او یو لوی‬

‫معبد ووینئ چې د راهبانو بیالبیلې ډلې بیانوي؛ داسې‬ ‫مالومیږي چې دوی له ټولو پخواين دي‪ .‬کله چې بیا‬ ‫د هندوانو غارونو ته رسیږي‪ ،‬چې په ځمکه کې د لسو‬ ‫خدایانو د تجسم په توګه هم پیژندل کیږي او په پای‬ ‫کې د جین د ټولنې جوړښتونه والړ دي‪ .‬داسې ویل‬ ‫کیږي چې د ایلورا په غارونو کې له موجود هرن څخه‬ ‫د تشویق السته راوړلو لپاره دا تر ټولو پخوانۍ کیندل‬ ‫شوې ساحه ده‪.‬‬ ‫د غارونو په منځ کې د کیسوال معبد هم د‬ ‫رشرتاکوتا کورنۍ د پاچاهی په دوره کې د لوړو‬ ‫معامري السته راوړنو څخه شمیرل کیږي‪ .‬په زرګونو‬ ‫مجسمې‪ ،‬رسمونه او لیکل شوي اثار د ایلورا د غني‬ ‫هرن او پخوانیو هندي مدنیتونو لخوا د فلسفه‬ ‫جوړوونکو غارونو د لویو السته راوړنو ښودنه کوي‪.‬‬ ‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:14 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪63‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Heritage kailas temple_Pashto.indd 62‬‬

‫میراث‬

‫مخامخ پاڼه‪ :‬مذهبي شکل چې په یوې کلکې تیږې کې د هندوانو په معبد کې دننه جوړ شوی (پاسیني لور ته) په ایلورا کې د کیالسا معبد‬

‫په دې معبد کې د پام وړ په جوړښتونو کې یو هم‬ ‫د زورور پاچا روانا جوړښت دی چې د کیالسا د غره د‬ ‫پورته کولو د هڅې په حالت کې دی‪ .‬ددې معبد پایې‪،‬‬ ‫کړکۍ او غونډو تاالرونه د خدایانو په انځورونو او نورو‬ ‫څیرو رسه حکاکي شوي دي‪.‬‬ ‫د ایلورا غارونه تر څو پیړیو پورې له یاده ویستل‬ ‫شوی وه خو د ایلورا د غارونو معبد د مدين نړۍ لپاره‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:14 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪62‬‬

‫‪n‬‬

‫تر ډیره وخته پورې د هندي مذهب او هرن د یوې‬ ‫بیلګې په توګه تل اشنا پاتې شوی دی‪ .‬د دوهم کرکا‬ ‫د سپینو زرو دفاعي لوح په ایالپورا (یعنې ایلورا) کې د‬ ‫اړینو کندنو پورې تړاو لري‪ .‬عرب سیالين املسعودي‬ ‫او تاریخ پوه فرشته د اسالمي دورې دوه هغه پخواين‬ ‫وګړي وه چې ایلورا یې په خپلو حسابونو کې ثبت‬ ‫کړی دی‪.‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Heritage kailas temple_Pashto.indd 63‬‬

‫پاسیني لور ته‪ :‬د کیالسا معبد شاميل برخه‪ ،‬د ایلورا د غارونو برخه؛ مخامخ پاڼه‪ :‬په کیالسانا معبد کې د ګنیشا مجسمه‬

‫کوونکو وسیلو څخه ګټه پورته شوې ده‪ .‬ددې معبد‬ ‫د دروازې کیڼ لور ته زیات شمیر خدایان د شیوا‬ ‫پیروان وه‪ ،‬او په ښي لور کې د ویشناوا ټولنې پورې تړاو‬ ‫لري‪ .‬د څوکو لرونکې په لوړې پایې نیولې قويس الره د‬ ‫معبد حویلی په لور خوځیدلې ده‪ .‬په حویلۍ کې دوه‬ ‫جوړښتونه د شینوا د دودیزو عبادت خونو ته په کتو‬

‫رسه د یوه سپیڅيل غویي‪ ،‬ناندي شینوالنګا ته مخامخ‬ ‫انځور لري‪ .‬د نندي منداپا او د شیوال اصيل معبد په‬ ‫‪ 7‬مرته لوړايل رسه د دوو پوړونو په رس جوړ شوي‪ .‬دوه‬ ‫بیل تعمیرونه دي چې په ډیر مهارت رسه بیانوونکی‬ ‫کوږوالی لري‪ .‬د بنیاد برخه داسې یوه منظره لري لکه‬ ‫فیالنو چې دا ټول تعمیر نیولی وي‪.‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:14 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪61‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Heritage kailas temple_Pashto.indd 60‬‬

‫میراث‬

‫د کیالسا معبد د راهبانو د هغو ‪ 34‬ځای ناستو او‬ ‫عبادت خونو له جملې څخه دی چې د ایلورا غارونه‬ ‫تشکیلوي‪ .‬دوه د ‪ 2‬کیلومټرو په فاصله کې څنګ په‬ ‫څنګ د سهیادري غونډیو په رس د اور غورځونکو ډبرو‬ ‫په واسطه جوړو شوو دیوالونو په منځ کې کیندل شوي‪.‬‬ ‫معبد چې په ‪16‬مه شمیره غارونو کې موقعیت لري‪ ،‬د‬ ‫پاالوا سټایل نښې او داسې ځایونه لري چې د ډراویډین‬ ‫له معامري جوړښت رسه د پرې شوو ډبرو د مهندسۍ‪،‬‬ ‫کار او مجسمه یي تزیین له امله رسه ورته والی لري‪.‬‬ ‫ددې معبد ساختامين کارونو له میالد څخه ‪757‬‬ ‫کاله وروسته پیل شوي او له میالد څخه ‪ 783‬کاله‬ ‫وروسته بشپړ شوي دي‪ .‬ددې معبد ډیزاین تاریخ‬ ‫پوهانو او مهندسانو ته ددې لوی تعمیر په جوړښت کې‬ ‫د ځانګړې پیچلتیا د شتون له امله حیرانوونکی دی‪ .‬د‬ ‫کیسال معبد جوړښت د خپل عمودي کندنو له وجې د‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:14 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪60‬‬

‫‪n‬‬

‫پام وړ دی چې پاسیني نه الندیني لور ته کیندل شوي‬ ‫دي‪ .‬په پخوانیو کیسو کې راغيل چې ددې غارونو‬ ‫کندلو ‪ 20‬کاله وخت ونیو تر څو له یوې ډبرې څخه‬ ‫جوړ شوي دغه تعمیر نه ‪ 200,000‬ټنه تیږې وباسلې‪.‬‬ ‫وروسته بیا تاریخ پوهان دې پایلې ته ورسیدل چې ددې‬ ‫تعمیر د جوړولو لپاره له دریو بیلو ډولونو د ډبرو پرې‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Heritage kailas temple_Pashto.indd 61‬‬

‫مهاراشرتا ایالت د یو شمیر لویو تاریخي اثارو د کور‬ ‫حیثیت لري چې د هیواد د بډایه فرهنګ‪ ،‬میراث‬ ‫او پاتې شوو اثارو څرګندونه کوي‪ .‬په ممبي کې د‬ ‫هند دروازه‪ ،‬په دولت آباد کې چاند منار‪ ،‬د پونې په‬ ‫کیساري واډا کې د اغا خان ماڼۍ د یو شمیر هغو‬ ‫تاریخي اثارو له جملې څخه دي چې د بیالبیلو تاریخي‬ ‫دورو استازيتوب کوي او په دې ساحيل ایالت کې د‬ ‫تیرو شوو پاچایانو د کورنیو سلسلې بیانوي‪.‬‬

‫مهاراشرتا ته د سفر پر مهال د کیالسا معبد ته په‬ ‫نه تګ به سفر نیمګړي وي‪ ،‬چې د اورنګ آباد ایلورا په‬ ‫تاریخي سیمه کې د معامرۍ یو حیرانوونکې جوړښت‬ ‫لري‪ .‬په نړیواله کچه دا یوازې دغه معبد یوې لویې‬ ‫ډبرې په توږلو مشهور دی چې په امته پیړی کې د‬ ‫هندوانو د لومړي کرشنا لخوا جوړ شوی دی‪ .‬یاد‬ ‫معبد چې د شیوا لخوا خدای ته ډالۍ شوی‪ 109 ،‬فوټه‬ ‫پراخوالی او ‪ 164‬فوټه اوږدوايل لري‪.‬‬ ‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:14 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪59‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Heritage kailas temple_Pashto.indd 58‬‬

‫میراث‬

‫د شیوا د نجومي‬

‫علم هستوګن ځای‬

‫د کیالسه معبد‪ ،‬په ایلورا کې د نړیوال میراث مرکزي ټوټه‪ ،‬په هاملیه غرونو کې د‬ ‫کیالش د غره سمبولیکه نښه ده‬ ‫لیکواله‪ :‬رینوکا سوریاونيش‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:14 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪58‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Heritage kailas temple_Pashto.indd 59‬‬

‫بیارغول شوې بهرنۍ برخې چې د رسټورانټ په لور تللې‬

‫خالصه ده او د یوه هوټل په توګه هم فعالیت کوي چې‬ ‫رسه کلک ورغول شوه‪ .‬د اوسپنې قالب لرونکې پنجرې‬ ‫د ‪ 13‬خونو په لرلو رسه په دوو رسټورانټونو کې ډوډۍ‬ ‫چې د شاه جهان له ډیزاین رسه ورته والی لري په جیپور‬ ‫خوړلو او رشابو د څښلو خونې هم لري‪ .‬هغه رسټورانټونه‬ ‫کې جوړې شوې او د دننه کیدو لویه لرګینه دروازه د‬ ‫چې په الندیني او پاسیني پوړ کې دي‪،‬‬ ‫راجستان په شیکاواټي سیمې کې په دقت‬ ‫مستوونکي او تزیین شوي خواړه وړاندې‬ ‫رسه جوړه شوه‪.‬‬ ‫ددې ساختمان‬ ‫کوي‪ .‬دا د زده کوونکي لپاره د بیا رغونې‬ ‫ددې حویلی ځانګړو خاصیتونو امتیاز‬ ‫بیارغونې او ترمیم‬ ‫او حفاظت په برخه کې د پوهې او کلتور یو‬ ‫باید د مغلو‪ ،‬ویکټوریا او هندوانو مهندسی‬ ‫د‬ ‫کارکوونکو‬ ‫‪50‬‬ ‫د‬ ‫مرکز هم دی‪ .‬دا حویيل د بیالبیلو هرنونو‬ ‫ته ورکړل يش‪ .‬دا اصالً هم د هستوګنې او‬ ‫څنګ‬ ‫تر‬ ‫هڅو‬ ‫د‬ ‫کار‬ ‫د ډولونو د نندارتون په څیر هم د ماښام پر‬ ‫هم د تجاريت موخې لپاره ډیزاین شوې وه‪.‬‬ ‫پنځه کاله وخت‬ ‫مهال کارول کیږي‪ .‬اوس مهال دا حویلی‬ ‫په الندیني پوړ کې دوکانونه دي چې د‬ ‫ونیوه‬ ‫په بشپړه توګه بیا رغول شوې والړه ده چې‬ ‫سړک په لور یې مخه ده او پاتې پوړونه د‬ ‫تازه رنګ شوي دیوالونه‪ ،‬پالش شوې لرګینې‬ ‫هستوګنې لپاره ډیزاین شوي چې د ګدې‬ ‫دروازې او نوې ښیښې لري‪ .‬دا په شاه جهان آباد کې د‬ ‫ګټې اخیستنې انځوریزه‬ ‫زرګونو نورو حویلیو لپاره یوه نوې هیله ده‪.‬‬ ‫ښودنه کوي‪ .‬دا حویلی اوس د عامو خلکو په وړاندې‬ ‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:10 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪57‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Heritage Dharampura Haveli_Pashto.indd 56‬‬

‫میراث‬

‫د دهرمپورا حویلۍ ته د دننه کیدو لویه الر‬

‫سمنټو‪ ،‬د پازوالنیک موادو د ګډولو او اضايف موادو لکه‬ ‫د ټولو برخو د دیوالونو په لرې کولو رسه چې بیا‬ ‫بیلګیري‪ ،‬د ګوړې شیره‪ ،‬سن (د جوت تکه)‪ ،‬خټه او دهال‬ ‫وروسته جوړه شوه‪ ،‬د حویلی اصيل فضا را منځته شوه‪.‬‬ ‫په هکله د پوهې په لرلو رسه په کال وګامرل شوه‪ .‬دیوالونه‬ ‫بیا رغول شوې خالیګاوې د بیا ګټې اخیستنې لپاره په‬ ‫او چتونه د خپل اصيل بڼې رسه د ورته‬ ‫بشپړه توګه برابرې وې‪ .‬د دهولپور‬ ‫وايل لپاره له رسه جوړ شول‪ .‬د الکهوري‬ ‫د تیږو پایې چې خپله اصيل بڼه یې د‬ ‫ددې حویلی ځانګړي‬ ‫د تیږو اصيل تختې په ښه حالت لرلو‬ ‫رنګونو د ډبلو پوښونو له امله له السه‬ ‫مغلو‪،‬‬ ‫د‬ ‫خاصیتونه‬ ‫رسه پیدا شوې او وروسته نور هم کار‬ ‫ورکړی وه‪ ،‬پاک شوه او یو ښه حالت‬ ‫د‬ ‫هندیانو‬ ‫او‬ ‫ویکټوریا‬ ‫پرې وشو او د اوبو ضد طبقه کې کلکې‬ ‫یې ځانته غوره کړ چې د چاپي نښو‬ ‫سټایل‬ ‫ګډ‬ ‫د‬ ‫مهندسۍ‬ ‫ولګول شوې‪ .‬په دیوالونو کې اوږده او‬ ‫تفصیل پکې روښانه مالومیږي‪ .‬دا‬ ‫څرګندونهکوي‬ ‫ژور درزونه د فوالدي کوچنیو پنجرو‬ ‫چې د خوی پلسرت دودیز ساختامين‬ ‫په وسیله د تعمیري ګنډونکې طریقې‬ ‫جوړښت اوس نه دی مروج‪ ،‬نو د‬ ‫څخه په کار اخیستلو رسه ترمیم شوه‪ .‬په سنګ کاری کې‬ ‫داسې کارګرانو پیدا کول ډیر ستونزمن وه چې ورته کار‬ ‫خالیګاوې او سوري د خویو سمټو د دوغاب په وسیله‬ ‫تررسه کړي‪ .‬په ډیرې مهربانی رسه‪ ،‬په رسه قلعه کې‬ ‫ډک شول‪ .‬د کوچنیو ډبرو څخه جوړ شوي قوسونه له‬ ‫د بیارغونې روان کار او یو څو د ډبرو کارانو د خویو‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:10 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪56‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Heritage Dharampura Haveli_Pashto.indd 57‬‬

‫پایې او جکونه د مالتړ لپاره ورکړل شوي وه او دا تعمیر‬ ‫جوړ شوی فرش لري او په ډیرې هوښیارتیا رسه د وزن‬ ‫د ټراپولین یا ترپال په واسطه پوښل شوې وه‪ .‬که څه‬ ‫د تقسیمولو لپاره قويس پایې ورته طراحي شوي دي‪ .‬د‬ ‫یوازینۍ ستونزه دا نه وه چې حویيل دې د خپل اصيل‬ ‫زیرزمینۍ او منځینۍ طبقې په برخه کې پټې ګنبدې او‬ ‫جالل په څیر بیا ورغول يش بلکې د‬ ‫د تګ پټې الرې جوړې شوي دي‪ .‬قويس‬ ‫زیات شمیر کلونو لپاره د هغې پیاوړتیا‬ ‫خالصیدونکې پردې په حویلی کې د طبیعي‬ ‫دهرمپورا د‬ ‫هم اړینه وه‪.‬‬ ‫هوا د چلیدو او د اوړي پر مهال د کوټو په‬ ‫او‬ ‫مسلمانانو‬ ‫دې کار پنځه کاله‪ ،‬د اونۍ په‬ ‫یخو ساتلو کې مرسته کوي‪ .‬په یوه موجوده‬ ‫برهمویانو تر منځ‬ ‫‪ 7‬ورځو کې ‪ 24‬ساعته د ‪ 50‬تکړه‬ ‫بالکنی کې هغه اصيل تزییني خاصیتونه‬ ‫د سوله ییزې ګډې‬ ‫کارکوونکو په کار رسه د خوښو وړ پایلو‬ ‫پاتې شوي وه چې له سنګ مرمر څخه کاږه‬ ‫اوسیدنې تخت وه‬ ‫ته د رسیدو لپاره ونیول‪ .‬دا پروسه او‬ ‫جوړي شوي جالیس او د کاږه شوو لرګیو‬ ‫سفر ډیر په زړه پورې وه‪ ،‬داسې اليس‬ ‫څخه جوړه شوې پنجره یې لرله‪.‬‬ ‫هرني کارکوونکي پیدا کول چې خویې‬ ‫په شاجهان آباد کې د حویلیو په‬ ‫او کږې ډبرې جوړې کړي او تر څنګ یې هرني‬ ‫کارونو کې هیڅ ډول داسې بیا رغونې کاري بیلګې نه‬ ‫اسانتیاوې برابرې او جوړې کړي‪ .‬تر ټولو زیات‬ ‫وې موجودې او یا هم د دهيل په کوم بل ځای کې چې‬ ‫لومړیتوب د ساختامين اصيل جوړښت بیارغونې ته او‬ ‫دې ترې معلومات تر السه يش‪ .‬ددې ساختامن د زیاتې‬ ‫د حویلۍ ځانګړتیا ته ورکړل شوی وه‪.‬‬ ‫ویجاړۍ څخه د مخنیوي لپاره‪ ،‬ویجاړو شوو دیوالونو ته‬ ‫د دهرمپورا حویلۍ مرکزي دهلیز کې ټولې خونې په یوه قطار کې واقع دي‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:10 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪55‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Heritage Dharampura Haveli_Pashto.indd 54‬‬

‫میراث‬

‫دا درې پوړیزه حویيل له نڅا او موسیقۍ نیولې د هند د خوړو تر ډولونو پورې د هند د کلتور ننداره وړاندې کوي‬

‫پاسینی برخه کې یو چت د زیات امبار او بوج له امله‬ ‫د ژغورلو لپاره دې عميل هڅې تررسه يش‪ ،‬د بیا ځلې‬ ‫جوړونې په څیر یو کار او فکر موجود وه‪ .‬ټول هغه څه چې ناست وه او په دیوالونو کې درزونه پیدا شوي وه‪ .‬د لرګیو‬ ‫تیرونه او چارتراش ځوړند وه‪ .‬د رسو تیږو یو څو طاقونه‬ ‫یو چا ددې په هکله فکر کولی شوه هغه د دهرمپورا یوه‬ ‫چې د لومړي پوړ بالکني یې تکیه کړې وه‪ ،‬په ټوټو ویشل‬ ‫نښه یا والړ سمبول وه‪ .‬له کیراين بازار او په داریبا کې د‬ ‫زیوراتو له مارکیټ رسه نښلیديل دې ځای ته تاسې کولی شوې وه‪ .‬د ډبرو څخه جوړې شوې پایې د رنګونو په‬ ‫ډبلو پوښونو کې پټې وې‪ .‬لرګینو دروازو‪،‬‬ ‫شی چې په رسه قال (ریډ فورټ) کې د پریډ‬ ‫د کړکیو چوکاټونو او پوښونه وراسته شوي‬ ‫له میدانونو څخه د ‪ 100‬فوټو په اوږدوايل‬ ‫ستونزه یوازې دا نه‬ ‫وه‪ .‬اصيل شیشې یا ورکې وې او یا هم ماتې‬ ‫د رسک په رس د قدم وهلو وروسته حویلی‬ ‫بیا‬ ‫حویلي‬ ‫چې‬ ‫وه‬ ‫شوې وې‪ .‬حتا د حویلی مخه چې د شګو او‬ ‫ته ورسیږی‪.‬‬ ‫بلکې‬ ‫شي‬ ‫ورغول‬ ‫کوچنیو ډبرو په واسطه ښکلې شوې وه هم‬ ‫که څه هم‪ ،‬ددې حویلی جالل د لرې‬ ‫د راتلونکو کلونو‬ ‫نه وه ساتل شوې‪.‬‬ ‫پراته خوب په څیر پاتې شوی‪ .‬هغه څه‬ ‫لپاره ددې حویلی‬ ‫د تن چوک کې حویيل په اصيل نوم‬ ‫چې زموږ مخې ته پراته وه هغه د سیمټو‬ ‫یوه‬ ‫هم‬ ‫کیدل‬ ‫پاتې‬ ‫رسه محرمه برخه هم لرله چې ښځینه او‬ ‫کلک شوی کانکریټ (‪ )RCC‬یا چجاس وه‪،‬‬ ‫وه‬ ‫موخه‬ ‫نارینه بیل دهلیزونه لري‪ ،‬او دا په یو وخت‬ ‫چې د کوټو په منځ کې د ذخیرو د ساحې‬ ‫کې د براهمویانو د ټولنې لپاره د ویاړ او‬ ‫د برابرولو په موخه جوړ شوی وه‪ .‬کوټې‬ ‫خوشبختۍ سمبول پاتې شوی‪ .‬دا په ابتدایي توګه د‬ ‫په کوچنیو برخو ویشل شوې وې تر څو د هستوګنې‬ ‫بار په وړاندې د یوه مقاوم ساختامن په توګه په دودیزو‬ ‫لپاره د تشنابونو او پخلنځیو ځایونه برابر يش‪ .‬دروازې‬ ‫تخنیکونو جوړه شوی وه چې د الخوري د خښتو په وسیله‬ ‫او کړکي بند وه او په دیوالونو کې د نم او رطوبت لویې‬ ‫جوړ شوي پلن دیوالونه لري او د لرګینو تیرونو یا چارتراشو‬ ‫ټاپې مالومیدې‪ .‬طراحي شوې بالکنی په ډیر بد حالت‬ ‫په وسیله یې چت پوښل شوی او د کانکریټ څخه خوی‬ ‫رسه خرابې شوې وې او ډیر په احتیاط والړې وې‪ .‬په‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:10 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪54‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Heritage Dharampura Haveli_Pashto.indd 55‬‬

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

Heritage Dharampura Haveli_Pashto.indd 52

n

53

n

2016 ‫جون‬-‫مۍ‬

02/06/16 3:10 PM

‫میراث‬ ‫د ساعت ستنې رسه سم له کیڼ لوري‪ :‬الخوري‬ ‫رسټورانټ بډایه مغيل خوندور خواړه وړاندې کوي؛‬ ‫حویيل چې په جوړښت او ډیزاین کې یې پیاوړی مغيل‬ ‫او اروپایي اغیزه پراته ده‪ .‬د پراخې او آزادې هستوګنې‬ ‫لپاره جوړې شوې خونې او ویجې ګویل او سدهانت‬ ‫ګویل هغه کسان دي چې په دې حویلی کې یې د ترمیم‬ ‫چارې پر مخ وړي‬

‫منځنیو پیړیو د تاریخ په هکله خلک خیايل تفکر‬ ‫ته وهڅوي‪ .‬معبدونه‪ ،‬حویلۍ‪ ،‬دهرمسالې او داسې‬ ‫دوکانونه چې په ‪ 19‬پیړۍ پورې تعلق لري‪ ،‬او موږ ته‬ ‫یې بی بیلګې احساس پریښودلی‪ .‬په دې ابتکار رسه‬ ‫دهرمپورا په داسې یو شکل له رسه رغول شوی چې‬ ‫د دیوال لرونکي ښار د انځوریز منایيش څرنګوايل‬ ‫څرګندونه کوي‪.‬‬ ‫د دهرمپورا په نوم کې زیات شمیر تاریخي پیښې‬ ‫نغښتې دي‪ .‬څو پیړۍ وړاندې‪ ،‬دا د مسلامنانو او‬ ‫برهمویانو تر منځ سوله ییز تخت وه‪ .‬رسه له دې چې‬ ‫حیرانوونکي جام مسجد رسه نیږدې موقعیت لري‬ ‫او په ګاونډ کې یې مسلامنان میشت دي‪ ،‬خو بیا هم‬ ‫ددې سیمې اکرثیت وګړي براهمویان وه او شاوخوا‬ ‫نیږدې سیمو کې یې ښکيل معبدونه جوړ کړي دي‪.‬‬ ‫ممکن د ټولنو د یوځای وايل تر څنګ د دوو مختلفو‬ ‫دینونو د زغملو له امله پوهانو دې سیمې ته د دین د‬ ‫تخت (دهرما) یا د دهرمپورا نوم ورکړی وي‪.‬‬ ‫دې حویلی ته په لومړیو کې له تلو وروسته چا د‬ ‫یوه داسې ودانۍ له لیدلو څخه پرته د بل يش په هکله‬ ‫فکر نشو کولی چې ممکن هره لحظه یې د غورځیدو‬ ‫امکان وي‪ .‬په دې ساختامن باندې ډیر دروند بوج‬ ‫پروت وه چې تر څنګ یې اضايف او نامناسب امبار‬ ‫پرې جوړ شوی وه‪ .‬نو رسه له دې چې په عمل کې‬ ‫دا د یوه درواغجن خوب په څیر وه چې ددې حویلی‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:10 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪52‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Heritage Dharampura Haveli_Pashto.indd 53‬‬

‫‪ 200‬کاله پخوانی تعمیر‪ ،‬چې یو له ارزښته‬ ‫ډکه تاریخی ماڼۍ ده‪ ،‬بیارغول شوې او د‬ ‫سیالنیاو پر مخ خالصه ده‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:10 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪51‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Heritage Dharampura Haveli_Pashto.indd 50‬‬

‫میراث‬

‫که اراده موجوده وي‪،‬‬ ‫نو الره هم پیدا کیږي‬ ‫د خپلو ښو کارونو په لړ کې یوه ‪ 200‬کاله پخوانی حویيل په پخواين دهيل کې له رسه ورغول‬ ‫شوه او اصيل بڼه بیرته ورکړل شوه‬

‫یو څوک د هند له جالل څخه ډک تیر وخت په هکله‬ ‫څه نيش کولی‪ ،‬خو پر ځای یې هند د سیايس پالزمینې‬ ‫ته حیران پاتې کیږي‪ .‬د دیوال لرونکي ښار د خلکو‬ ‫رسه په خربو کولو رسه په دهيل کې پخواين میراثونه‬ ‫څرګندیږي چې په هغې ډله کې شاه جهان آباد یوه‬ ‫نه هیریدونکې خاطره ده‪ .‬په حقیقت کې د دهيل‬ ‫اکرثیت وګړي ممکن ددې له موجودیت څخه خرب نه‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:10 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪50‬‬

‫‪n‬‬

‫وو‪ .‬راځی چې په پخواين دهيل کې د دهرمپورا په نوم‬ ‫حیرانوونکی ځای در وپیژنو‪ ،‬ددې پخوانی او ویجاړې‬ ‫شوې حویلی په زیار رسه د رسه په رغولو رسه‪ ،‬چې‬ ‫اوس د ګویل صاحب د حویلی په نامه یادیږي‪ ،‬نړۍ‬ ‫ته د دهرمپورا د مهنديس جالل بیاځلې ښودنه وشوه‪،‬‬ ‫چې وخت د همدې له امله پیژندل کیده‪.‬‬ ‫په دهرمپورا که هر هغه څه موجود دي چې د‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Heritage Dharampura Haveli_Pashto.indd 51‬‬

‫کمې وي) او ځکه په دې نامه یادیږي چې له عبادت‬ ‫کوونکو رسه د سمسارا له سمندر څخه په تیریدو کې‬ ‫مرسته کوي‪ ،‬چې دغه سیند له درد او ازار څخه ډک‬ ‫او د بیاځلې له نه ختمیدونکو زیږیدنې څخه د آزادۍ‬ ‫السته راوړلو کې مرسته کوي‪ .‬داسې ویل کیږي چې‬ ‫بهوبايل د جین د آزادۍ او د ژوند د هغې موخې نهایي‬ ‫سمبول دی‪.‬‬ ‫د پخوانیو کیسو او اسطوره پیژندنې رسه سم‪،‬‬ ‫بهاراتا او بهوبيل د قربانۍ‪ ،‬رښتینوايل او له مادیاتو‬ ‫رسه د عالقې پای ته رسیدلو څخه په سمبولیک شکل‬ ‫استازیتوب کوي‪ .‬نو کیسه داسې وه چې بهوبلی یا‬ ‫ګوماتشوارا د رشابناتا دوهم زوی وه‪ ،‬بومړی ترتنکارا او د‬ ‫هغه ملکه سنندا‪ .‬هغه یو میرنی ورور درلوده چې بهاراتا‬ ‫نومیده‪ .‬وروسته له هغې چې رشابا له دنیایي شیانو رسه‬ ‫عالقه پای ته ورسوله‪ ،‬دواړو زامنو‪ ،‬بهاراتا او بهوبلی‬ ‫د رشابا د پاچاهۍ دوه بیلې سیمې تر خپلې حکمرانی‬ ‫الندې ونیولې‪ .‬بهاراتا ډیر ژر د خپل شاوخوا د بیالبیلو‬ ‫قلمروونو په نیولو پیل وکړ او حتا غوښتل یې چې د هغه‬ ‫ورور بهوبيل او ‪ 98‬نور قلمرونه ده ته تسلیم يش‪ .‬له‬ ‫بهوبيل پرته نورو ټولو خپل سلطنت پریخوده او راهبان‬ ‫شوه‪ .‬یوازې بهوبيل له تسلیمیدو څخه انکار وکړو‪.‬‬ ‫نو بهاراتا له بهوبيل څخه د تن په تن جګړې غ‬ ‫وښتنه وکړه‪ .‬دې جګړې پر مهال کله چې بهوبيل په‬ ‫بهاراتا زور شو نو په ناڅاپي ډول یې د فزیکي زور د‬ ‫بریا د ویاړ کم ارزښت ته پام شو او جګړه یې پریښوده‬ ‫او راهب شو او د جین رسامانا په توګه یې د پښیامنی‬ ‫بیالبیل عبادتونه وکړه‪.‬‬ ‫د جین د فرهنګ پر بنست‪ ،‬هغه بهوبيل وه چې‬ ‫د اوارسپیني پر مهال یې په لومړي ځل آزادي السته‬ ‫راوړه‪ ،‬او خپل نیم ژوند یې تیر کړی او له دې کبله چې‬ ‫لومړی سړی وه چې ازادي یې السته راوړه نو د نړیوال‬ ‫عبادت یوه برخه وګرځیده‪.‬‬ ‫د ویدیاګري غونډی په رس د باد عرفاين هوا‬ ‫لګیږي چې هلته بهوبيل په یوازې ځان په زرینو غږونو‬ ‫کې د هغه قربانی له امله والړ دی چې نومړي پاچاهي‬

‫د مخ پاڼه‪ :‬د ګوماتیشوارا چې د څښنت بهوبايل په نوم هم مشهور دی له‬ ‫یوې ډبرې جوړه مجسمه‪ .‬پورته‪ :‬درپانه سوندري‪ ،‬په چیناکیشاوا معبد کې‬ ‫هغه میرمن چې آینه یې په الس کې نیولې ده‬

‫خپل ورور ته پریخوده او تقدس یې ومنلو‪.‬‬ ‫داسې ویل کیږي چې چموندرایا‪،‬‬ ‫په میسور کې د ګنګا د پاچایانو تر ټولو‬ ‫مخکښ او جالل لرونکی پاچا وه‪ ،‬دا‬ ‫مجسمه د یوه هرنمند‪ ،‬ارشتانیمي په‬ ‫واسطه د خپلو استازانو‪ ،‬اجي تاسین اچریا‬ ‫او نیمیچندرا سدنتا چکروريت د الرښونو‬ ‫په بنسټ دې مجسمې ته کوږوالی‬ ‫ورکړی‪ ،‬تر څو د خپلې مور کالله دیوي‬ ‫مقدسه غوښتنه پوره کړي‪.‬‬ ‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:56 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪49‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Like‬‬ ‫‪INDIAN DIPLOMACY‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@INDIANDIPLOMACY‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪INDIAN DIPLOMACY‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Belur_Pashto.indd 48‬‬

‫میراث‬

2016 ‫جون‬-‫مۍ‬

Belur_Pashto.indd 49

n

48

n

‫هند ليد‬ 02/06/16 3:56 PM

‫رشاونابیالګوال‬ ‫د بهوبايل په نوم هم مشهور دی‪ ،‬د لومړي تیرتنکارا‬ ‫یوازې له یوې ډبرې څخه د ویدیا ګري د‬ ‫ادیناتا (تیرتنکاریان د جینیزم افسانه يي‬ ‫غونډیو په رس د ګمتش وارا خدای جوړه‬ ‫او روښانه حکیامن دي) زوی وو‪.‬‬ ‫یو‬ ‫چې‬ ‫انځور‬ ‫هغه‬ ‫شوې مجسمه په پخوا زمانې کې د پاچایانو‪،‬‬ ‫په نړۍ کې پیژندل شوی مهامستاکا‬ ‫پړانګ‬ ‫د‬ ‫پکې‬ ‫سړی‬ ‫زاهدانو‪ ،‬صوفیانو او لدې دنیا څخه د تللو‬ ‫بهیشکا‪ ،‬چې په ‪ 12‬کالو کې یو ځل‬ ‫د وژلو په حالت‬ ‫خلکو ژوند بیانوي‪ .‬د ګمتش وارا د ‪58‬‬ ‫د بهوبايل د رسغړونې مراسم دي‪ ،‬او‬ ‫کې دی د هویسال‬ ‫فوټو او ‪ 8‬انچو مجسمه چې له میالد څخه‬ ‫راتلونکي مراسم یې په ‪ 2018‬کې تررسه‬ ‫پاچاهی‬ ‫د‬ ‫کورنۍ‬ ‫د‬ ‫‪ 978-993‬وروسته کلونو تر منځ ددې غره‬ ‫کیږي‪ ،‬داسې عقیده موجوده ده چې‬ ‫ده‬ ‫نښه‬ ‫د ګرانایت د ډبرو په تخت کې حکاکي‬ ‫دغه کار انسان د روشن فکرۍ په لور‬ ‫شوې‪ ،‬په نړی کې په خپلواکه توګه د والړو‬ ‫بیایي‪ .‬د جین فلسفې رسه سم‪ ،‬یوه تیرا‬ ‫مجسمو په لړ کې تر ټولو لوړه مجسمه ده‪ .‬ګمتش وارا چې (اصيل معنی یې د سیند هغه برخه ده چې اوبه پکې‬

‫په هالیبودا کې د هویسالیشوارا‬ ‫معبد‪ ،‬د هویساال د مهندسی ډول‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:56 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪47‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Belur_Pashto.indd 46‬‬

‫میراث‬

‫یوه پړانګ د وژلو په حالت کې دی‪ ،‬د هویساال کورنۍ‬ ‫د اسطوره پیژندنې علم موږ ته ښايي چې زر کاله‬ ‫د پاچاهۍ نښه ده‪.‬‬ ‫پخوا په یوه زاهدانه شخص د یوه پړانګ‬ ‫حلیبیدو‪ ،‬چې معنی یې زوړ ښار‬ ‫لخوا یرغل شوی وه‪ .‬کله یې چې یوه‬ ‫دی‪ ،‬له بیلور څخه د ‪ 16‬کیلومرتو په‬ ‫قومي جنګیالی نیږدې ځای کې ولید‪،‬‬ ‫دګوماتیشوارا‬ ‫واټن موقعیت لري‪ .‬دغه ښار د هویسال‬ ‫هغه د مرسته لپاره چغه کړه‪ :‬هوی‬ ‫مجسمه په نړۍ‬ ‫د پالزمینې په توګه پرمختګ کړی او‬ ‫ساال! ساال!؛ پرته له دې چې زړه نا زړه‬ ‫کې تر ټولو لوړه‬ ‫پخوا د دوارساومدرا په نامه یادیده‪.‬‬ ‫يش‪ ،‬د ساال په نوم یو سړي ددې پړانګ‬ ‫والړه مجسمه ده‬ ‫هویسال ګانو پدې ځای کې تر ‪150‬‬ ‫په طرف ور منډه کړه او خپله نیزه یې‬ ‫کلونو پورې حکومت کړی‪ .‬له هغې وروسته‪ ،‬دا ښار د‬ ‫په دې حیوان کې دننه کړه‪ .‬دا باور موجود دی چې‬ ‫مالک کافور د عسکرو لخوا په څوارلسمې پیړۍ کې‬ ‫دا ځوان سړی د هویساال د کورنۍ د پاچاهۍ بنسټ‬ ‫چور شو او د يادې کورنۍ پاچاهی پای وموند‪.‬‬ ‫ایښودونکی دی‪ .‬او هغه انځور چې یو ځوان سړي د‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:56 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪46‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Belur_Pashto.indd 47‬‬

‫‪Map not to scale‬‬

‫‪KARNATAKA‬‬ ‫‪Halebeedu‬‬

‫‪Belur‬‬

‫‪Shravana‬‬‫‪belagola‬‬

‫ښه ده چې پوه شئ‬

‫ د تګ ښه وخت‬ ‫د اکتوبر او اپریل په منځ کې‬ ‫ د رسیدو الرې‬ ‫د اور ګاډي په وسیله‪ :‬د سکلیشپور ریلوې سټیشن (‪ 26‬کیلومرته)‬ ‫او د حسن ریلوې سټیشن (‪ 40‬کیلومرته)‬ ‫د هوا له الرې‪ :‬د باجپي هوایي ډګر‪ ،‬منګلور او د میسور هوایي ډګر‬

‫بیلور د عبادت خونې پاسینی یا د رس منا په پیچلو‬ ‫د بیلور معبد د هویسال د مهندسۍ تر ټولو‬ ‫مجسمو او د ډیزاین په خطونو ډکه شوې او هیڅ‬ ‫غوره بیلګو څخه ګڼل کیږي‪ .‬دا د پاچا ویشنو‬ ‫خايل برخه نلري‪ .‬په پیچلو هرني کارونو کې فیالن‪،‬‬ ‫وردهانا لخوا له میالد څخه ‪ 1117‬کاله وروسته په‬ ‫زمریان‪ ،‬آسونه او د هندي اسطوره‬ ‫تاالکد کې د چوالس په وړاندې د‬ ‫پیژندنې حامسه او له نفساين احساساتو‬ ‫خپلې بریا د یادګار په ویاړ جوړه‬ ‫د بیلور د عبادت‬ ‫ډک شیال بالیکاس (ګډیدونکي) شامل‬ ‫شوې‪ .‬په ظاهري ډول ددې عبادت‬ ‫خونې پاسینی یا د‬ ‫دي‪ .‬لویې دروازې په دواړو خواوو‬ ‫خونې ساختامين چارې د ‪ 103‬کلونو‬ ‫پیچلو‬ ‫په‬ ‫نما‬ ‫سر‬ ‫کې د ښایسته جوړو شوو دوارا‬ ‫په موده کې د ویشنو وردهانا د‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫مجسمو‬ ‫پالکا (د دروازې ساتونکي) په وسیله‬ ‫مليس‪ ،‬دوهم ویرا باال لخوا بشپړې‬ ‫ډیزاین په خطونو‬ ‫ساتل کیږي‪ .‬په عبادت خونې کې‬ ‫شوې دي‪.‬‬ ‫ډکه شوې ده‬ ‫دننه یو شمیر سینګار شوې پایې‬ ‫په بیلور او هايل بیډو کې د‬ ‫والړې دي‪ .‬درپانا سنداري (میرمن له‬ ‫یوولسمې پیړۍ په عبادت خونو‬ ‫هندارې رسه) چې د بیلور عبادت خونې په دیوالونو‬ ‫کې د تیږو په رس شعرونه لیکل شوي دي‪ .‬د شیال‬ ‫کاږه تاو شوي‪ ،‬ددې عبادت خونې د لویو زړه‬ ‫بالیکاس حکاکۍ‪ ،‬جنګي نښې‪ ،‬د افسانو پیژندنه‬ ‫راښکونکو شیانو له جملې څخه شمیرل کیږي‪.‬‬ ‫او بی بیلګې سټایل به تاسې حیران کړي‪ .‬د‬ ‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:55 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪45‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Belur_Pashto.indd 44‬‬

‫میراث‬

‫د شالبالیکاس د ډبرې تخت‪ ،‬چې د هویسال د مهندسۍ د ښایست ښودونکی دی‬

‫شوي‪ ،‬بیلور ته یې هغه وخت کې ویالپوري ویلې‪ .‬دا‬ ‫پاچاهۍ د کورنیو سلسلو سیايس‪ ،‬فرهنګي‪ ،‬ټولنیز او‬ ‫ښار د خپلو عبادت خونو له امله د دکشینا ورانايس یا‬ ‫اقتصادي تاریخونه بیانوي‪.‬‬ ‫سویيل بنارس په نوم پیژندل کیږي‪ .‬دا د ‪UNESCO‬‬ ‫تر پوښښ الندې د نړۍ په ډیره لویه‬ ‫بیلور او هايل بیډو‬ ‫کچه زرین شوي دوه تاریخي آثار دي او‬ ‫د بیلور او هايل بیډو عبادت خونې د‬ ‫بیلور د هویسال‬ ‫ښکيل پیچيل جوړښتونه لري‪ .‬په تاریخي‬ ‫خپل معامري جوړښت پر رس پیژندل‬ ‫امپراتورۍپخوانۍ‬ ‫کیسو کې راغيل چې د هویسال پاچایانو‬ ‫کیږي‪ .‬دا عبادت خونې د جکانا چریا‬ ‫په‬ ‫چې‬ ‫ده‬ ‫پالزمینه‬ ‫د برهام بودا د دین عبادت کاوه او بیا‬ ‫یا امراشلپي جاکاناچریا مهندس لخوا‬ ‫د‬ ‫کې‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬ ‫د ویشناویزم پیروان شول او وروسته‬ ‫جوړې شوې دي‪ .‬په دغو تیږو کې‬ ‫ویالپوري په نامه‬ ‫د شیوا پیروان وګرځیدل‪ .‬د هویسال‬ ‫د رامیانا او مهابهارتیا دورې څخه د‬ ‫یادیده‬ ‫پاچایانو په دغه کوچنۍ پاچاهۍ کې‪،‬‬ ‫پراناز‪ ،‬اپنشادز او د نورو افسانه لرونکو‬ ‫چې د سویيل ډکن تر ځینو برخو پورې‬ ‫ځانګړتیاوو حکاکۍ لیدل کیږي‪.‬‬ ‫د یګاچي د سیند په غاړه په موقعیت درلودلو رسه غځیدلې وه‪ ،‬په ځانګړې توګه د کیواري او تنګبدرا‬ ‫سیندونو په منځ کې‪ ،‬تقریباً د دریو پیړو تر اوږدې‬ ‫بیلو د هویسال امپراتوری پخوانۍ پالزمینه وه‪ .‬د هغو‬ ‫لیکل شوو آثارو له مخې چې دلته د ځمکې الندې پیدا مودې پورې پاچاهي کړې ده‪.‬‬ ‫هند ليد‬ ‫‪06/06/16 3:52 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪44‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Belur_Pashto.indd 45‬‬

‫د بیلور د‬ ‫چینکشوا په‬ ‫معبد کې د‬ ‫ستوري په شکل‬ ‫جوړ شوي پیاده‬ ‫رو کې ښکلې‬ ‫حکاکي شوې‬ ‫ډبره‪ ،‬مخامخ‬ ‫پاڼه‪ :‬د چینکشوا‬ ‫په معبد کې یوه‬ ‫کوچنۍ مجسمه‬ ‫چې د ډبرې‬ ‫حکاکي پیچلی‬ ‫جوړښت لري‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:55 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪43‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Belur_Pashto.indd 42‬‬

‫میراث‬

‫د تیږو په رس د‬

‫مثلث بیان‬

‫د رشاونابیالګوال‪ ،‬هلیبیدو او بیلور د مجسمي واړه هرني شکلونه او تیږې د فرهنګ او‬ ‫سیاست غني تاریخ بیانوي‬

‫د رشاونابیالګوال‪ ،‬هلیبیدو او بیلور د کارناتاکا په حسن‬ ‫ولسوالی کې د کارناتاکا ایالت له مرکز بنګلورا څخه‬ ‫په دوه سوه کیلومرته واټن کې موقعیت لري‪ .‬دا ډیره‬ ‫حیرانه وونکې ده چې په دغه تاریخي اثرونو کې ډیر‬ ‫زیات تاریخ ژوندی پاتې شوی چې نه یوازې د بیالبیلو‬ ‫فرهنګونو څخه ښودنه کوي بلکې د مذهبي تحوالتو د‬ ‫ډیرو پیاوړو سمبولونو په څیر دی‪ .‬هره تیږه د ورکو‬ ‫یا تیرو شوو پاچایانو او ددوی د ستاینې وړ فرهنګ‬ ‫افسانې بیانوي‪.‬‬ ‫د بیلور او هلیبیدو مجسمې او د رشاونابیالګوال‬ ‫لویه تیږه د مدنیت د فرهنګ لوی رازونه دي او د‬ ‫لویې تاریخي دورې استازیتوب کوي‪ .‬ددې ایالت‬ ‫له پالزمینې څخه حسن په لور پراته لویه الره‪ ،‬درې‬ ‫واړه منزلونه رسه نښلوي او سفر کوونکی د کورنۍ د‬ ‫سلسلې پاچاهیو له بیالبیلو دورو رسه آشنا کوي چې په‬ ‫سوله ییزه توګه یې د بیالبیلو دینونو په ګډو اوسیدونکو‬ ‫حکومت کړی او درناوی یې ورته درلود‪ .‬دا تیږې د‬ ‫اوساال‪ ،‬چالوکیا‪ ،‬ګنګا‪ ،‬چوال‪ ،‬راشرتاکوتا او اودیار د‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:55 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪42‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Belur_Pashto.indd 43‬‬

‫د سوجاين په ډیزاینونو کې د حیواناتو‪ ،‬مرغیو او د کلیوال ژوند ورځني فعالیتونه لیدل کیږي‬

‫کال کې د یوه شخيص رشکت لخوا په بشپړه توګه‬ ‫لوی مرکزونه‬ ‫د له منځه تلو امله خوندي ساتل شوې وې‪ ،‬چې‬ ‫باغا خال‪ ،‬دهانور‪ ،‬منیپور او رامنګر په بیهار کې‬ ‫هغه کيل دي چې د هرنمندانو په وسیله د سوجاين دې کار ښځې وهڅولې چې یو ځل بیا له دې اليس‬ ‫کارونه تررسه کوي‪ ،‬چې په دوی کې د بوسورا کلی توکو څخه لیدنه وکړي‪ .‬د بیاځيل جوړیدونکي‬ ‫دندې څخه دا په یوې سوداګریزې موضوع بدله‬ ‫د اليس توکو د کارونو له مهمو ډلو څخه شمیرل‬ ‫شوه‪ .‬د نقشونه او تکو جوړولو ښځینه هرنمندانو‬ ‫کیږي‪ .‬اوس مهال‪ ،‬د اليس توکو د بیالبیل ډول‬ ‫ته د خرڅالو په زیاتیدو رسه پیاوړتیا‬ ‫شورا ګانو‪ ،‬شخيص رشکتونه او‬ ‫وبخښله‪ .‬اوس مهال‪ ،‬دا اليس توکي د‬ ‫ډیزایرنانو د شتون له وجې دا اليس‬ ‫د سوجاني هنري‬ ‫ښځو د عایدو لپاره د اړینې‬ ‫توکه له خپلې اصيل سیمې څخه هم‬ ‫ډول اوس مهال هم‬ ‫زیرمې په توګه کارول کوي‪،‬‬ ‫بهر ته د ښاري نړیوال مارکیټ د‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫او‬ ‫تزیین‬ ‫د‬ ‫او هغه هم د نوي نسل‬ ‫غوښتنو په اساس لیږدول کیږي‪.‬‬ ‫سوداګریزو توکو په‬ ‫اخیستونکو لخوا چې ددوی‬ ‫څیر لیدل کیږي‬ ‫لپاره دا نقشونه په زړه‬ ‫پراختیا‬ ‫پورې او نا آشنا مالومیږي‪.‬‬ ‫د لسیزو لپاره دا هرن ددې ایاالت‬ ‫د اوږد عمر لرونکی دا هرن غوښتنه کوي‬ ‫په اطرايف سیمو کې پټ پاتې شوی خو اوس د‬ ‫تر څو د اوسني وخت کنډونکي وهڅوي‬ ‫پراختیا په حال کې دی‪ .‬په اوسني حالت کې دا‬ ‫او راتلونکي نسل ته ددې مهارتونو زده‬ ‫هم د تزییني توکو په څیر او هم د سوداګریزو‬ ‫کړې ورکړل يش او دغو اليس توکو ته‬ ‫توکو په څیر لیدل کیږي‪ .‬د بیهار په مظفر پور‬ ‫ولسوالۍ کې د سوجاين ګنډل شوې ټوټې په ‪ 1980‬پراختیا ورکړل يش‪.‬‬ ‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 2:47 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪41‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Like‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@MEAINDIA‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Art Sujani_Pashto.indd 40‬‬

‫هرن‬

‫کیڼ او پاس لور ته‪ :‬له کورين کار څخه اوس سوجاين په یوه ارایيش لباس بدل شوی‬

‫ډولونه او مواد‬

‫په سوجاين هرن کې‪ ،‬نقشونه په تور رنګ کې د رنجیري‬ ‫ګنډنې په طریقه جوړیدل‪ ،‬بیا نقشونه د تیزو کنډلو‬ ‫په وسیله ډکیدل‪ ،‬او همدارنګه د نقشونو شاوخوا پاتې‬ ‫برخې‪ .‬د بړستونو ټوټې به د استعامل شوو جامو څخه‬ ‫د باسل شوو تارونو په وسیله جوړیدې‪ .‬تزیین لرونکي‬ ‫توکي د کاټن‪ ،‬ساریو‪ ،‬کورتیو او د ململو د رنګه یا په‬ ‫الس ګنډل شوو ټکریو له ټوټو څخه د روښانه رنګونو‬ ‫د اخیستو په وسیله جوړیدل او خرقې او جاکټونه د‬ ‫توسار له ابریښمو څخه جوړیږي‪ .‬ټول اضايف تارونه او‬ ‫ټوتې د تزیین شوي او ښایسته مالومیدو لپاره له څوکو‬ ‫پرې کیدل‪ .‬نهایي تولید بیا مینځل کیږي او ثبتیږي‪.‬‬

‫موضوع ګانې‬

‫سوجاين د پیغامونو د خپرولو لپاره هم کارول کیږي‪.‬‬ ‫ښځې خپله خوښي او غم د بړستنو په پوښونو کې‬ ‫په خپل ژوند د ګواهی ورکولو لپاره په انځوریز‬ ‫شکل ګنډي‪ .‬هره سوجاين یوه پخوانۍ کیسه‬ ‫او تجربه بیانوي‪.‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 2:48 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪40‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Art Sujani_Pashto.indd 41‬‬

‫سوجاين د هغو نابغه ښځو څرګندونه کوي چې له اغوستل شوو او استفاده شوو کالیو څخه یې حیرانه وونکي په الس ګنډل شوي توکي جوړ کړي‬

‫کارول کیږي‪ .‬د پیړیو په اوږدو کې د ستنې‬ ‫په واسطه د ګنډلو رواج د هند په زیات شمیر‬ ‫کورنیو کې تررسه کیده‪ ،‬چې په هغو کې به هم‬ ‫کورنیو میرمنو او کارکوونکو ښځو د ورځې څو‬ ‫ساعته ددې حیرانوونکي کار په تررسه کولو‬ ‫تیرول‪ .‬د ستنې او الس په وسیله د ګنډلو د هرن‬ ‫پخواين مثالونه له میالد څخه وړاندې په دریمې‬ ‫او پنځمې پیړی پورې تړل کیږي‪ ،‬چې له هغه‬ ‫وخته د نړۍ په ګوټ ګوټ کې مروج دي‪.‬‬ ‫کله چې د سوجاين هرن په لومړي ځل‬ ‫وپیژندل شو‪ ،‬ښځو د طبعیت‪ ،‬خدایانو او ښځینه‬ ‫خدایانو انځورونه د ستنې په واسطه د ګنډلو په‬ ‫هرن جوړ کړه‪ ،‬څرنګه چې ددې هرن غوښتنه په‬ ‫زیاتیدو شوه‪ ،‬ددې منونې په ساریو او د جامو په‬ ‫نورو توکو کې ځای په ځای شوه‪ .‬په ډیزاینونو‬ ‫کې د حیواناتو‪ ،‬مرغیو او د کيل د ژوند ورځنیو‬ ‫چارو څخه ښودنه کیده‪.‬‬

‫په زره پوړې حقایق‬ ‫د ستنې او الس په وسیله د ګنډلو د هرن پخواين مثالونه‬ ‫له میالد څخه وړاندې په دریمې او پنځمې پیړی پورې‬ ‫تړيل‬ ‫کله چې د سوجاين هرن په لومړي ځل وپیژندل شو‪ ،‬ښځو‬ ‫د طبعیت‪ ،‬خدایانو او ښځینه خدایانو انځورونه د ستنې‬ ‫په واسطه د ګڼډلو په هرن جوړ کړل‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 2:47 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪39‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Art Sujani_Pashto.indd 38‬‬

‫هرن‬

‫په دود کې بخۍ‬ ‫د بیهار د سوجاين د پنبې دودیز رسم چې رخت د تولید په توګه په طبقو ایښودل کیږي‪ ،‬او‬ ‫له ګنډل کیدو دودیز ډیزاینونه ورکول کیږي‪ ،‬او د ژوند د آسانه کولو په لټه کې دی‬

‫د هند اکرثیت هرني کارونه او اليس صنایع له‬ ‫کلیو څخه رسچینه اخيل او په همدې ډول د‬ ‫سوجاين هرن هم له کلیو منشا اخیستې‪ .‬د بیهار‬ ‫د کنډولو دودیز هرن د یوه جوړښت د راجپوت‬ ‫ښځو د یوې اړتیا په توګه په کيل کې د کورنیو‬ ‫لخوا د کالیو د ټوټو په یو ځای ګنډلو رسه د ټوټو‬ ‫له لویو او کوچنو طبقو څخه ګټه اخیستل کیږي‪،‬‬ ‫او همدارنګه د بړستنو د جوړولو لپاره له رنګه‬ ‫تارونو څخه کار اخیستل کیږي‪ .‬د سوجاين ټکی‬ ‫د سو او جاين له دوو ټکو څخه اخیستل شوی چې‬ ‫د آسانتیا په معنی او جاين چې د پیدایښت معنی‬ ‫لري‪ .‬د دغو بړستنو د جوړولو اصيل موخه پخوا‬ ‫د نوو پیدا شوو ماشومانو په نرمه او آرام بخشه‬ ‫تکو کې پټول وه او په اوړي چې له دغو بړستنو‬ ‫د توشکونو په توګه ګټه پورته کیده‪ .‬نن ورځ‪،‬‬ ‫سوجاين د راجستان په سویيل سیمو کې د ساري‪،‬‬ ‫ټکریو‪ ،‬نور جامو او لوازمو د منونو د جوړولو لپاره‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 2:47 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪38‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Art Sujani_Pashto.indd 39‬‬

‫کاروپور ډول د ماراتا په سلطنتونو کې ډیر پیژندل کیده‬ ‫منایش ته ایښودل شوي دي‪ .‬د سور‪ ،‬ژیړ‪ ،‬آسامين‪،‬‬ ‫شین او تورو طبیعي رنګونو پریامين ددغو ټوټو رسامی او له رسامي شوو ټوټو څخه به په ښځینه خیاطۍ کې د‬ ‫ساري او لنګ په ډولونو کې کار اخیستل کیده‪.‬‬ ‫ته د پیژندنې وړ شناخت ورکوي‪ .‬که څه هم ددې‬ ‫د هرن په دې ډول رسامی پورې د اړوند هرنمندانو‬ ‫ډول رسامۍ جوړولو لپاره له زیرتیا ډک ‪ 17‬مرحلو‬ ‫د خوښې د ساتلو لپاره د مرکزي‬ ‫ته اړتیا ده‪ ،‬خو د رسیکل هستي اليس‬ ‫حکومت د تجارت او صنایع وزیرې‪،‬‬ ‫هرنمندانو دا رسم مخ په وړاندې بوولی‬ ‫درې‬ ‫قلمکارۍ‬ ‫د‬ ‫اغلې نرمال سرتامن‪ ،‬یوه الرښوونکې نقشه‬ ‫دی‪ .‬دا ډول اليس رسامي له نوښت څخه‬ ‫هند‬ ‫په‬ ‫سټایلونه‬ ‫جوړه کړې تر څو دا صنف په خوځښت‬ ‫ډکو تزییني ډیزاین رسه ښکلې شوې او‬ ‫کې ثبت شوي دي‬ ‫راويل‪ .‬دا حقیقت چې د دومره ډیرو‬ ‫په بکسونو‪ ،‬د میز په پوښونو او د ښه‬ ‫موجودو ستونزو تر څنګ بیا هم د‬ ‫راغالست په کارتونو بدل شوي دي‪.‬‬ ‫قلمکارۍ لخوا د دریو تیرو شوو زرو کلونو تر مودې‬ ‫د کاروپور ډول قلمکاري په مهاراشرتا کې د مرهاټي‬ ‫احساساتو تر نفوذ الندې راغيل‪ .‬دا ډول رسامي ځکه ډیره پورې اوږد سفر ژوندی ساتل دا ثابتوي چې هندي‬ ‫او د اليس توکو هرن په دوامداره او په خپله اصيل‬ ‫پریامنه ده چې اليس هرنمندان په خپلو رسامیو کې د‬ ‫بڼه پاتې شوی دی‪.‬‬ ‫ښکال لپاره په رسامۍ کې زرینې ټوټې یو ځای کوي‪ .‬د‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪01/06/16 5:22 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪37‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Art Kalamkari_Pashto.indd 36‬‬

‫هرن‬ ‫د حقیقت فایل‬

‫د قلمکارۍ د رسيکالهستي د تززیین‬ ‫ډول‪ ،‬په اندرا پرادیش کې په خپلې‬ ‫اصيل سیمې باندې نومول شوی‪ ،‬او په‬ ‫ډیره لویه کچه د بې شمیره معبدونو‬ ‫لخوا په هغه سیمه کې نفوذ پرې شوی‬ ‫چې ترې رسچینه اخيل‪ .‬دا چې د‬ ‫هندي افسانو پیژندنه د هغه د مقالو او‬ ‫ریښو لپاره لومړنی هڅونه ده‪ ،‬د تختو‬ ‫په رس ښودل شوې رسامي د رامیانا‪،‬‬ ‫مهاباراتا‪ ،‬پوراناس او بګوت ګیتا مهمو‬ ‫تاریخي څپرکو ښودنه کوي چې د‬ ‫رسامۍ لپاره د الس په وسیله له قلم‬ ‫او رنګونو څخه په ګټې اخیستنې رسه‬ ‫رسامي شوې دي‪.‬‬

‫له کرشنا ولسوالی څخه رسچینه اخيل او د پیاوړي‬ ‫اسالمي نفوذ څرګندونه کوي‪ ،‬ځکه چې دغه ډول ته‬ ‫د ګلکنډې د سلطنت لخوا توجه شوې وه‪ .‬په الس‬ ‫کاږه شوي بالکونه د لومړنیو رسامیو د ترسیمولو لپاره‬ ‫کاریږي او د ښه تفیل د ورکولو لپاره په ځانګړي توګه‬ ‫د قلم له مهارت څخه کار اخیستل کیږي‪ .‬د قلمکاري‬ ‫د رسي کاالهستي سټایل‪ ،‬چې په اندرا پردیش کې په‬ ‫خپلې اصيل سیمې پسې نومول شوی‪ ،‬او په دې سیمه‬ ‫کې د پریامنه معبدونو لخوا پرې اغیزه شوې ده‪ .‬دا‬ ‫هند ليد‬ ‫‪01/06/16 5:22 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪36‬‬

‫‪n‬‬

‫چې د هندي افسانو پیژندنه د هغه د مقالو او ریښو‬ ‫لپاره لومړنی هڅونه ده‪ ،‬د تختو په رس ښودل شوې‬ ‫رسامي د رامیانا‪ ،‬مهاباراتا‪ ،‬پوراناس او بګوت ګیتا‬ ‫مهمو تاریخي څپرکو ښودنه کوي چې د رسامۍ لپاره د‬ ‫الس په وسیله له قلم او رنګونو څخه په ګټې اخیستنې‬ ‫رسامي شوې دي‪.‬‬ ‫ددې ډول مشخصې ځانګړتیاوو د ګردو څیرو او‬ ‫غټو سرتګو خدایان او ښځینه خدایانې چې استازانه‬ ‫زیورات او دودیز توکي یې اغوستي په ډیر غالب ډول‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Art Kalamkari_Pashto.indd 37‬‬

‫یو هرن مند چې د‬ ‫قلمکاري د سټایل‬ ‫یا ډول ښودنه‬ ‫کوي‬

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

Art Kalamkari_Pashto.indd 34

n

35

n

2016 ‫جون‬-‫مۍ‬

01/06/16 5:22 PM

‫هرن‬

‫په رختونو باندې‬ ‫د رسامیو کیسې‬ ‫قلمکاري د قلم په زړه پورې مهارت دی چې له طبیعي رنګونو څخه په ګټې اخیستنې‬ ‫رسه د ډیرو ښکلو منونو ښایست او اوس مهال خپل معارص توکي په نښه کوي‬ ‫لیکواله‪ :‬پریرونا باسو‬

‫قلمکاري په اصيل طبيعي رنګونو تکیه کوي‪ ،‬د‬ ‫له تزیین شوو رختونو څخه چې تفصیيل ډیزانونه لري‬ ‫او په زړه پورې پاچاهۍ ترشیح کوي‪ ،‬عرصي زمانې رسه رسمونو رسامي د شیرې او اوسپنې څخه په ګټې‬ ‫اخیستنې رسه جوړیږي‪ .‬رنګونه له طبیعي موادو‬ ‫د خپلو توکو د ګټې اخیستنې لپاره له رسه کشفولو‬ ‫لکه مرنايل مالګې‪ ،‬میوې‪ ،‬ګالنو‪ ،‬ریښو او پاڼو څخه‬ ‫پورې‪ ،‬قلمکارۍ ډیر اوږد مزل کړی دی‪ .‬قلمکاري یو‬ ‫هندي دودیز هرن دی چې ‪ 3,000‬کاله پخوانۍ دورې جوړیږي‪ .‬کله چې رسامي بشپړه يش‪ ،‬د میخې او غوا‬ ‫شودې په توتانو او سپین زاج کې رسه یو‬ ‫ته رسیږي‪ ،‬او معنی یې د قلم کار دی‪،‬‬ ‫ځای کیږي تر څو رنګونه کلک ونخيل او‬ ‫او د حیدر آباد د ګولکنډې له سلطنت‬ ‫پخوانی‬ ‫قلمکاري‪،‬‬ ‫تکه د ځالنده رسامی لپاره چمتو يش‪ .‬په‬ ‫څخه یې په منځنیو دورو کې رسچینه‬ ‫‪3,000‬‬ ‫هنر‬ ‫هندي‬ ‫هند کې د تکې په وسیله دودیزه رسامي‬ ‫اخیستې‪ .‬کلم یا قلم بانس یا نی له یوه‬ ‫لري‬ ‫مخینه‬ ‫کاله‬ ‫چې له طبیعي رنګونو څخه پکې کار‬ ‫خايل لرګي څخه جوړیږي چې په یوه رس‬ ‫اخیستل کیږي ډیره پخوانۍ ده او په‬ ‫کې یې د وړیو او مالوچو لته تاو شوې‬ ‫مرکزي آسیا‪ ،‬افریقا او اروپا کې چې کومه کندنه تررسه‬ ‫وي‪ .‬په بل رس کې یې د ډیرې زیرتیا او تفصیيل دقت‬ ‫شوې وه‪ ،‬په هغې کې دداسې اصيل طبیعي رنګونو د‬ ‫لپاره د قلم نری څوکه ورکړل شوې ده‪ .‬وړۍ رنګ‬ ‫رسامیو منونې پیدا شوې وې چې د سمندر بلې غاړې‬ ‫جذبوي او د قلم څوکې ته په داسې حال کې لیږدوي‬ ‫ته د تجارت د ودې پخوانی موجودیت بیانوي‪.‬‬ ‫چې هرنمند په ډیر مسلکي توګه له طبیعي تار څخه‬ ‫په هند کې د قلمکاري درې سټایلونه ثبت شوي‪.‬‬ ‫جوړې شوې تکې په رس ږدي‪ ،‬او په همدې ډول بې‬ ‫د مسويل پتنام یا مچیيل پتنام سټایل د اندرا پرادیش‬ ‫بیلګې ډیزاین رسه جوړیږي‪.‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪01/06/16 5:22 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪34‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Art Kalamkari_Pashto.indd 35‬‬

‫پورته‪ :‬هغه هرني جوړښت چې ځمکني څراغونه (کنډويل) پکې د هڅونې په توګه د چاپیریالیز پوهاوي د موضوعګانو د پلټلو لپاره کارول شوي دي‬

‫سوداګریز چارواکو‪ ،‬د چاپیریالیز او د اوبو کارونې‬ ‫هرني آثارو خونو‪/‬ګالریانو‪ ،‬او همکارو ټولنو یا بنسټونو‬ ‫کارپوهان‪ ،‬هرني کارپوهان‪ ،‬او مذهبي مرشانو‬ ‫کې خپرې شوې دي‪ .‬د هغه په انځورګریو کې دوه‬ ‫د اوبو‪ ،‬د ځمکې له رسچینو او پایښت او دا چې‬ ‫السلیک شوې لړۍ ګډون لري‪ ،‬چې یوه یې لوی‬ ‫دغو موضوعاتو په اړه د فکر کولو او غربګون ښودلو‬ ‫ټوکرونه‪ :‬د ځمکې مرکزي بندونه او معارصه نقايش‪/‬‬ ‫لپاره هرن او روحانیت وګړي څنګه‬ ‫انځورګري‪ .‬دویمه لړۍ یې د اوبو‬ ‫یو له بل رسه نښلوي‬ ‫رنګونه په کاغذپاڼه باندې او د عمومي‬ ‫په‬ ‫آثار‬ ‫مانو‬ ‫د‬ ‫خربې اترې کوي‪ .‬د دې‬ ‫خدمتونو په یوه دقیقه ییز فلمي پیغام‬ ‫بې‬ ‫کچه‬ ‫منځنۍ‬ ‫ترڅنګ‪ ،‬د سیند تر غاړې‬ ‫کې د هغه تجربې ښودل شوي چې دا‬ ‫ساري دي‪ ،‬پداسې‬ ‫د مارک ټوین د میسیسیپي‬ ‫ماموریت د هند دولت له لوري په الره‬ ‫حال کې چې خورا‬ ‫د شاعرۍ د فن فستیوال‬ ‫اچول شوی وو‪.‬‬ ‫هم‬ ‫وال‬ ‫مینه‬ ‫ډېر‬ ‫مفکوره د هرن‬ ‫لري‬ ‫د نظریايت هیات خونه‬ ‫یوه بله بېلګه ده‪ .‬مانو یو‬ ‫مانو د خپلو جوړښتونو‪ ،‬باران‪ ،‬د ګنګا‬ ‫رښتینی هرنمند دی چې تر‬ ‫سیند غاړه‪ ،‬د وخت ښودنې اوږد ماشین د منصفه‬ ‫څنګ یې د هغه پنځونې‪/‬خالقیت خلکو ته‬ ‫هیات د بحثونو یو غړی وو‪.‬‬ ‫د طبیعت په اړه د احساس ورکولو لپاره د‬ ‫د منصفه هیات په بحثونو کې دولتي او‬ ‫هغه د هڅو د الغځولو په مانا دي‪.‬‬ ‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:17 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪33‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Like‬‬ ‫‪INDIAN DIPLOMACY‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@INDIANDIPLOMACY‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪INDIAN DIPLOMACY‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Manav Gupta_Pashto.indd 32‬‬

‫نوښت‬

‫په اصل کې هندي دي‪ .‬هغه غواړي چې ثابت او‬ ‫پایداره پرمختګ ته دوام ورکړي او د اوانت ګارد‬ ‫د څنډو سکڼلو جوړښتونو د جوړولو لپاره خاکساره‬ ‫هندي کوالالن وګامري‪ .‬د پرمختګ لپاره د ثابت‬ ‫او دوام لرونکو توکو کارول او اوبو ته د یوې‬ ‫ارزښتناکې رسچینې په درناوی کول‪ ،‬د ضایعاتو‬ ‫راکمول او په سیند تر غاړې کار کول خوندي‬ ‫ساتنې او پاملرنې ښکاره وسیلې ګڼل کیږي‪.‬‬

‫ګل منا‪/‬کالدسکوپ‬

‫د مانو آثار د هیڅ ډول رسنۍ له لوري تر محدودیت‬ ‫الندې نده راوستل شوې او ډېر شمېر میوزیمونو‪ ،‬د‬

‫په رس کې‪ :‬د هرنمند د‬ ‫السلیک شوو لړیو انځورګري‪،‬‬ ‫مرکزي بندونه‪،‬‬ ‫پورته‪ :‬هرني جوړښت چې د‬ ‫مچیو ځاله انځوروي‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:17 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪32‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Manav Gupta_Pashto.indd 33‬‬

‫د ځانګړي جوګلبانډي الهام ورکوي‪ .‬د هغه هرني‬ ‫چارې لکه د وخت ښودنې ماشین چې په ګورګون کې‬ ‫له کولهادونو (خټینو پیالو) څخه جوړ شوی او د هغه‬ ‫بل هرني کار باران‪ ،‬د ګنګا د سیند غاړه‪ ،‬چې د هند د‬ ‫هبیتات د مرکز له لوري یې کوربه توب وشو د هغه د‬ ‫پنځوونکي هرن شاهدي ورکوي‪.‬‬

‫له نورو وړاندېوالی‪/‬وړاندې تګ‬

‫د مانو د باران‪ ،‬د ګنګا د سیند غاړه‪ ،‬نصبول یو الهام‬ ‫بخښونکی اثر او هرني کار ګڼل کیږي چې په زرګونو‬ ‫ځمکني څراغونه او چلمونه (له خاورو جوړ شوی پایپ)‬ ‫کارويل دي تر څو یو خیايل جړوبی‪/‬ابشار منځ ته‬ ‫راوړي او د جوړ یې کړي‪ .‬دا یو یادګاري هرني کار‬ ‫وو‪ .‬په دې توګه مانو خپل هرن له ثابت او دوامداره‬ ‫پرمختګ رسه تړاو ورکوي او د نړیوالې رسچینې د‬ ‫کارونې د پام وراړولو غوښتنه کوي‪ .‬د هغه د خپل‬ ‫ډول هندي امریکايي ډوله د دوامداره او ثابت ژوند‬ ‫د عامه هرن پروژې تود هرکلی وشو‪ .‬د ‘‪70’x65’x60‬‬ ‫په اندازه د‪ ،‬باران‪ ،‬هرني کار‪ ،‬د ګنګا سیند غاړه او د‬ ‫وخت ښودنې اوږد ماشین د هند هبیتات په مرکز کې‬ ‫د ټولو له لوري وملانځل شو‪ .‬برسیره پر دې‪ ،‬په پروژه‬ ‫کې د ټولنې د مختلفو قرشونو او طبقو وګړو ګډون‬ ‫دغو هرني نصبونو ته د الرسيس او لیدنې لوی فرصت‬ ‫برابر کړ‪.‬‬ ‫مانو په خپلو رسامیو کې د رنګ د روښنایۍ د‬ ‫ژوروايل او ترکیب او په هرني چارو کې د پنځونو‬ ‫او نوښتونو له کبله ډېر مینه وال لري‪ .‬تیر کال هغه‬ ‫ته بلنه ورکړل شوه تر څو د مینیاپولیس د هرن او او‬ ‫طراحۍ کارلج کې د ولسمرش وینا واوروي‪ .‬هغه ته‬ ‫په امریکا متحده ایالتونو کې د دوو مشهورو نړیوالو‬ ‫سازمانونو له لوري د دوامداره پرمختګ په اړه د‬ ‫نړیوالې عامه هرن د ګرځنده پروژې د هندي‪-‬امریکایي‬ ‫نسخې د خپرولو لپاره بلنه ورکړل شوه‪.‬‬ ‫په لویه کچه د عامه هرن لپاره د ورځنیو له خاورې‬ ‫جوړ شوو شیانو څخه د بیا ګټې اخیستنې له کبله‬ ‫اعتبار ورکول شوی دی تر څو محيل توکي د نړیوال‬ ‫صنعت لپاره بدل او تولید کړي‪ .‬دا یو داسې خوځښت‬ ‫ده چې په بنسټيز ډول له چاپېریاليز پوهاوي څخه‬ ‫رسچینه اخيل‪ .‬هغه د هند د عدم تشدد سفیر ګڼل‬

‫کیږي چې هغه ته د امریکا متحده ایالتونو‪ ،‬اروپا‪،‬‬ ‫جنويب افریقا‪ ،‬او منځني ختیځ ته په وروستیو کلونو‬ ‫کې د هند د لویو ښارونو تر څنګ په مسچیوسیتس‪،‬‬ ‫نیو یارک‪ ،‬ایووا‪ ،‬سان فرانسسکو‪ ،‬برلین‪ ،‬لندن‪،‬‬ ‫موسکات‪ ،‬پریتوریا‪ ،‬جهانسربګ او د کیپ ښارګوټي‬ ‫کې د درې ګوين سفر په نامه انفرادي نندارتون لپاره‬ ‫بلنه ورکول شوېده‪ .‬د مانو د آثارو لړۍ عبارت دي له‪،‬‬ ‫هرني نصبونې‪ ،‬د خاورینو څراغونو د مذهبي سندرو‬ ‫رابرسیره کول‪ ،‬د رسامیو لړۍ‪ ،‬یو سل او اته څخه چې‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:17 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪31‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Manav Gupta_Pashto.indd 30‬‬

‫نوښت‬

‫چپ اړخ‪ :‬د مانو ګوپتا‬ ‫د ‪ 5000‬مربع فوټونو‬ ‫په کچه د ژوند ونه‬ ‫انځورګري د طبیعت‬ ‫پنځه عنارص انځوروي‪:‬‬ ‫د پاڼې راتلونکی مخ‪:‬‬ ‫هرني جوړښت‪ ،‬د‬ ‫وخت ښودنې ماشین‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:17 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪30‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Manav Gupta_Pashto.indd 31‬‬

‫د مانو ګوپتا چې کره کتونکو له خوا د‬ ‫“غیر عادي نابغه” کلمه ورته کارول‬ ‫شوې یو هرنمند دی چې خپل هرن د اوبو‬ ‫د خوندیتوب او باثباته ژوند د پیغام د‬ ‫خپرولو د یوې وسیلې په توګه کاروي‬ ‫لیکواله‪ :‬چاندرایي بهامیک‬

‫چپ اړخ‪ :‬د عامه هرن پروژه‪:‬‬ ‫باران‪ ،‬د ګنګا د سیند غاړه;‬ ‫چپ اړخ‪ :‬هرني جوړښت‬ ‫‘‪’Noah’s Arc On My Eyot‬‬

‫د ازادۍ کلمه‪ ،‬چې یوه انعکاسو ورکوونکې هغه ده‪،‬‬ ‫هرني ازادۍ او روح ملانځنې ته ورته کلمه ده چې او‬ ‫دا خربه له مانو ګوپتا رسه پوره اړخ لګوي‪ .‬مانو ګوپتا‪،‬‬ ‫د یو رښتیني وطن پالونکي په توګه‪ ،‬خپل هرني سفر‬ ‫نږدې دوه لسیزې مخکې د هند د خپلواکۍ په ورځ‬ ‫پیل کړ‪ .‬د هغه هرني الر او سفر له هغه جوهر څخه‬ ‫چې خپل هېواد یې له خپل ځانه رسه لېږدوي ډک‬ ‫دی‪ ،‬ځکه هغه د هرن له الرې د هند د لرغونې فلسفې‪،‬‬ ‫د ژوند د الرې او مقدسو کتابونو اصول او زده کړې‬ ‫ترالسه کړې دي‪ .‬د هغه رسامي او مجسمې د باسټر‬ ‫ځنګلونو د ژوو او بوټو او سیمې انځور وړاندې کوي‪.‬‬ ‫د شونیا په اړه د هغه مشهوره لړۍ د نړۍ د لرغوين‬ ‫هندي فلسفې‪ ،‬ملر او سپوږمۍ‪ ،‬د سندرغاړو تر منځ‬ ‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:17 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪29‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Manav Gupta_Pashto.indd 28‬‬

‫نوښت‬

‫د هرن له پولو هاخوا‬

‫په پام کې نیول‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:17 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪28‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Manav Gupta_Pashto.indd 29‬‬

‫بودیجې د کرهڼې د‬ ‫پراختیا د ودې د بیا‬ ‫په پښو درولو لپاره‬ ‫د یوه وړاندیز په‬ ‫برابرولو رسه کرهڼیز‬ ‫سکتور ته مترکز‬ ‫نوی کړو؛ مخامخ‬ ‫پاڼه‪ :‬آرون جیاتيل‬ ‫په نوې ډهيل کې د‬ ‫رسنیو له استازو رسه‬ ‫د خربو اترو پر مهال‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:01 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪27‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Budget_AGRI_Pashto.indd 26‬‬

‫ابتکار‬

‫د بودیجې د نورو مهمو پیشنهادي طرحو کې تر‬ ‫مرستې پانګې ګټې به کوچنیو او هغو محدودو بزګرانو‬ ‫‪ 2018‬کاله پورې کلیوايل سیمو ته ‪ 100‬فیصده بریښنا‬ ‫ته ورکول کیږي چې د کسان کریډت کارت ولري‪.‬‬ ‫برابرول دي او کله چې دا کار عميل شو‪ ،‬نو په کلیو کې‬ ‫که چیرته دوی موجود قرضونه په وخت بیرته ورکړي‬ ‫پرمختګ په حرکت راوستلی يش‪ .‬دا به نه یوازې د پټیو‬ ‫نو دوی به د ‪ 4‬سلنې په کچه د غلې اضافه قرضې‬ ‫تولید ته پراختیا ورکړي بلکې په کلیو کې به د کارموندنې‬ ‫ترالسه کړي‪.‬‬ ‫زمینې هم جوړې او کلیوايل کورنۍ پیاوړې کړي‪ .‬د‬ ‫حکومت باید د مهامتا ګاندي د کلیوايل‬ ‫تیرو څو لسیزو په اوږدو کې د هیواد ميل عوایدو کې د‬ ‫کارموندنې د ضامنت ميل پروګرام (‪ )MNREGA‬د‬ ‫کرهنیز سکتور ونډه اخیستنه په ډیرې‬ ‫بیا په پښو درولو لپاره هم ټپولو ته اړتیا‬ ‫تیزی رسه په کمیدو ده‪ .‬په ‪ 1960‬کال کې‬ ‫لري‪ .‬ددې پروګرام لپاره ټاکل شوې‬ ‫د بودیجې د نورو‬ ‫د ‪ 42.8‬سلنې په لوړې اندازې په درلودلو‬ ‫بودیجه چې د کلیوايل غریبانو لپاره د‬ ‫مهموپیشنهادي‬ ‫رسه‪ ،‬تیر کال ميل داخيل عواید ‪ 17‬سلنه‬ ‫‪ 100‬ورځو کار ضامنت ورکوي‪ ،‬د ‪5.80‬‬ ‫طرحو کې تر‬ ‫لویديل دي‪ .‬پخوانیو حکومتونو بیکارانو‬ ‫میلیارده ډالرو په اندازه ثابته شوې ده‪.‬‬ ‫‪ 2018‬کاله پورې‬ ‫رسه د مرستې پانګې ټاکلې او د بزګرانو‬ ‫په دې پروګرام کې به کلیوايل خلک د‬ ‫کلیوالي سیمو ته‬ ‫د قرض بیرته ورکول یې د زوال څخه د‬ ‫رسکونو د جوړولو‪ ،‬د کوهیانو د کندلو‬ ‫‪ 100‬فیصده بریښنا‬ ‫مخنیوي لپاره په نظر کې نه نیول‪ ،‬خو‬ ‫یا د نورو کلیوايل بنسټونو په جوړولو‬ ‫برابرول دي‬ ‫په کايف توګه یې د کرهڼې د برخې اړینو‬ ‫کې په کار ګامرل کیږي چې لږ تر لږ به‬ ‫کمزورتیاوو ته د ځواب ویلو هڅه نه ده‬ ‫د ‪ 100‬ورځو مزدوري السته راوړي‪ .‬دا‬ ‫کړې‪ .‬په ځانګړي توګه د کرهڼې مهمو سیمو لپاره نوي‬ ‫مسئله اندیښمنه ده چې هندي زراعت د استخدام‬ ‫اظهارات طرحه شوي دي‪ .‬هند ددې وړتیا لري چې د‬ ‫د پټ نشتون له امله په رضر کې دی‪ .‬د ‪ 50‬سلنې په‬ ‫کچه په لویه اندازه کاري ځواک په کرهڼیزو چارو کې دوهم شنه انقالب په اوږدو کې په راتلونکې ميل بودیجه‬ ‫کې د السته راتلونکو ميل عوایدو په ودې کې دوه برابره‬ ‫بوخت دی خو یوازې ‪ 18‬سلنه تولیدات تولیدیږي‪ .‬په‬ ‫کلیو کې د نورو زیاتو کاري فرصتونو برابرولو ته بیړنۍ لوړوالی رامنځته کړي چې د ودې اندازه به ‪ 7-7.75‬سلنه‬ ‫وي او بریا ته د رسیدو الره په کلیوايل هند کې ده‪.‬‬ ‫اړتیا لیدل کیږي‪.‬‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:01 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪26‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Budget_AGRI_Pashto.indd 27‬‬

‫د مرکزي حکومت د مالیې‪ ،‬د رشکتونو چارو‪ ،‬مالوماتو او نرشاتو وزیر‪ ،‬آرون جیاتيل‪ ،‬په نوې ډهيل کې د بودیجه لپاره د رسنیو کنفرانس ته وینا کوي‪.‬‬ ‫د ایالت د مالیې وزیر‪ ،‬جایانت سنها‪ ،‬ماي سکرتر‪ ،‬رتن پي وتال او مرش اقتصادي مشاور‪ ،‬ډاکټر اروند سربامانین هم لیدل کیږي‪.‬‬

‫په دې پروګرام کې حکومت د اوبو رسولو د ‪ 89‬پروژو‬ ‫هغه پریکړه چې غلو یا حاصالتو د بیمې پروګرام لپاره‬ ‫موخې له ځانه رسه لري‪ .‬په لومړیو کې پریکړه شوې وه‬ ‫‪ 825‬میلیونه ډالره ځانګړي شوي‪ ،‬د هغو بزګرانو لپاره‬ ‫چې د اوبو رسولو ‪ 46‬ځنډیدلې پروژې په یوه کال کې دننه‬ ‫د آرامتیا زیری دی چې د غیر موسمي بارانونو او د دوه‬ ‫او پاتې تر ‪ 2020‬کاله پورې بشپړې يش‪ .‬ددې تر څنګ به‬ ‫دوامداره کلونو خشک سالۍ له امله څو ځلې اغیزمن شوي‬ ‫‪ 2.85‬هکتاره کرهڼیزې ځمکې ته اوبه ورسول يش‪ .‬په یوې‬ ‫دي‪ .‬د اوړي د تخمي غلو لپاره ‪ 2‬سلنې ته او د ژمي د غلو‬ ‫برخې کې داسې پیشنهادي طرحه هم شته چې په للمي‬ ‫لپاره ‪ 1.5‬سلنه ته د بزګرانو د مالیې کچې راکمیدل به‬ ‫سیمې کې پنځه سوه زره د پټیو ویالې او‬ ‫بزرګران وهڅوي تر څو بیمه واخيل‪ .‬پخوا به‬ ‫څاګانې له کوچنیو بزګرانو رسه د مرستې‬ ‫هندي بزګرانو مالیه نشوه ورکولی‪ ،‬چې امکان‬ ‫هغه پریکړه چې‬ ‫لپاره له رسه فعالې او وکندل يش‪ .‬د یاد‬ ‫یې درلود چې ‪ 40‬سلنې ته لوړه يش‪ .‬همدا‬ ‫غلو یا حاصالتو‬ ‫حرکت موخه د ټول کال په اوږدو کې هغو‬ ‫اصيل المل وه چې د بزګرانو یوازې له لسو‬ ‫د بیمې پروګرام‬ ‫بزګرانو ته اوبه برابرول دي چې د منسون یا‬ ‫برخو څخه یوې برخې خپلو حاصالتو ته بیمه‬ ‫لپاره ‪ 825‬میلیونه‬ ‫باراين موسم په اوبو تکیه کوي‪ .‬د مونسون‬ ‫اخیسته وه‪.‬‬ ‫ډالر ځانګړي شوي‬ ‫یا په موسمي بارانونو د تکیې کولو پر ځای‪،‬‬ ‫یو بله د یادونې وړ موضوع د ‪ 3‬میلیاردو‬ ‫د بزګرانو لپاره د‬ ‫د اوبو پیاوړی لیږد بزرګرانو رسه په کال کې‬ ‫ډالرو په ارزښت د پڼې یا اوبو کولو بودیجه‬ ‫هوساینې زیری دی‬ ‫درې ځلې د حاصالتو په السته راوړلو کې‬ ‫تنظیمول دي‪ .‬نن ورځ په هیواد کې د لویو او‬ ‫مرسته کولی يش‪.‬‬ ‫نسبتاٌ وړو پروژو لوی تعداد د زیاتو الملونو له‬ ‫امله خرابې شوي او داسې اټکل شوی چې د اوبو رسولو تقریباٌ‬ ‫د هغو کوچنیو بزګرانو لپاره چې یوازې د پیسو په‬ ‫قرض ورکوونکو باندې تکیه کوي د آسان کریډت برابرولو‬ ‫‪ 200‬پروژې چې ارزښت یې ‪ 36‬میلیاردو ته رسیږي یا بندې‬ ‫شوي او یا هم ځنډیدلې دي‪ .‬د یوې ځانګړې بودیجې جوړول به په موخه حکومت ‪ 2.25‬میلیارده ډالر د کرهڼې د قرضونو‬ ‫د سود لپاره د مرستې په توګه ځانګړي کړل‪ .‬د سود د‬ ‫د زیات شمیر ځنډیدلو پروژو په تعقیبولو کې مرسته وکړي‪.‬‬ ‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:01 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪25‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Budget_AGRI_Pashto.indd 24‬‬

‫ابتکار‬

‫د بودیجې مهم ټکي‬ ‫کلیوايل سکتور‬

‫‪ 28.7‬میلیونه روپۍ به د یوې بخششۍ په توګه‬ ‫پنچایت او ښاروالیو ته د ‪ 14 FC‬په وړاندیز‬ ‫ورکړل يش‪ ،‬دا پدې معنی چې هر پنچایت ته‬ ‫به ‪ 81‬سوه زره او له ‪ 210‬میلیون څخه زیاتې‬ ‫روپۍ هرې ښاروالی ته ورکول کیږي‪.‬‬ ‫هر بالک چې په وچه کې یا له خطر رسه‬ ‫مخامخ کلیوايل سیمو کې وي به د دین دایال‬ ‫انتیودایا د ماموریت لخوا تر پوښښ الندې‬ ‫ونیول يش‪.‬‬ ‫‪ 300‬کلیوايل کرهنیز کلسټرز به په کلیوايل‬ ‫سیمو کې د ودې په مرکزونو بدل يش‪.‬‬ ‫ټولو کلیو ته به د ‪ 2018‬کال د مې په ‪ 1‬نیټه‬ ‫بریښنا ورسیږي‪.‬‬ ‫د سواد یا پوهنې یو ډیجیټيل ماموریت به د‬ ‫هند د کلیوايل سیمو لپاره په الره واچول يش‬ ‫چې هغه به ‪ 60‬میلیونه کورنۍ په راتلونکو‬ ‫دریو کلونو کې تر پوښښ الندې ونیيس‪.‬‬ ‫د ځمکو د ثبت ميل بیاځلې پیل شوې پروګرام‬ ‫له الرې د ځمکې د ثبتولو ریکارډونه نوي کول‪.‬‬ ‫د رشتیا ګرام سواراج پروګرام په الره اچول‬ ‫کیږي‪.‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪06/06/16 3:51 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪24‬‬

‫‪n‬‬

‫‪270,000‬‬

‫میلیونه روپۍ چې په هغې‬ ‫کې آیالتي ونډه هم شامله ده‬ ‫په ‪ 2016-17‬کې په ‪PMGSY‬‬ ‫لګول کیږي‪ ،‬د ‪ PMGSY‬د‬ ‫‪ 2016-17‬د بشپړیدو ټاکل‬ ‫شوې نیټه له ‪ 2019‬نه تر‬ ‫‪ 2021‬پورې ده‪.‬‬

‫‪90‬‬

‫میلیونه روپۍ بودیجه‬ ‫به کرهنیز کریډیټ‬ ‫ته په ‪ 2016-17‬کې‬ ‫ورکول کیږي‬ ‫‪ FCI‬به د خوراکي تدارکاتو‬ ‫انالین خرڅالو تر پوښښ‬ ‫الندې ونیيس‪ ،‬دا به د بزګرانو‬ ‫لپاره شفافیت او آساين‬ ‫رامنځته کوي چې له وړاندې‬ ‫څخه ثبیږي او له تدارکاتو‬ ‫څخه ښه څارنه کوي‪.‬‬

‫کرهنې او د بزګرانو خیرښیګڼې‬ ‫ته لوی پام‬ ‫د بزاګرانو عاید به تر ‪ 2022‬کال پورې‬ ‫دوه برابره يش‪.‬‬ ‫‪ 28.5‬سوه زره هکتاره ځمکې ته به د‬ ‫پردهان منرتي کريش سیچای یوجانا‬ ‫تر نامه الندې اوبه ورسول يش‬ ‫د اوبو رسولو ‪ 89‬پروژې چې په‬ ‫راتلونکو پنځو کلونو کې ‪865,000‬‬ ‫میلیونه روپۍ لګښت پرې راځي‬ ‫به ډیر زر پلې يش‪ .‬د دغو پروژو له‬ ‫جملې څخه باید ‪ 23‬پروژې د ‪2017‬‬ ‫کال د مارچ له ‪ 31‬نیټې څخه وړاندې‬ ‫بشپړې يش‬ ‫د اوبو رسولو اوږدمهاله بودیجه به‬ ‫په ‪ NABARD‬کې پرانیستل يش‬ ‫چې ابتدایي رسمایه به یې ‪200,000‬‬ ‫میلیونه روپۍ وي‪.‬‬ ‫په اوبو رسولو ټوله لګول شوې بودیجه‬ ‫چې په هغې کې د مارکیټ پورونه هم‬ ‫شامل دي ‪ 121,570‬میلیونه روپیو‬ ‫ته رسیږي‪.‬‬

‫د ثابتو ځمکنیو د اوبو د مدیریت لپاره‬ ‫یو سرت پروګرام وړاندیز شوی چې څو‬ ‫اړخیزه بودیجه به یې ‪ 60,000‬میلیونه‬ ‫ارزښت ولري‪.‬‬ ‫‪ 5‬سوه زره د پټیو حوضونه او څاګانې به‬ ‫په للمو سیمو کې جوړ يش او ‪ 10‬لکه‬ ‫ډوله تخمونه به د عضوي رسې د تولید‬ ‫لپاره تر پوښښ الندې ونیول يش‪.‬‬ ‫د ‪ 2017‬کال تر مارچ پورې به د پټیو‬ ‫مالکونو ته د خاورې د صحت ‪140‬‬ ‫میلیونه کارتونه ورکړل يش‪.‬‬ ‫د کیمیایوي رسې د رشکتونه څخه‬ ‫‪ 2,000‬ډوله پرچون کیمیاوي رسه چې‬ ‫د خاورې او تخمونو د معاینه کولو‬ ‫آسانتیاوې هم لري‪ ،‬په راتلونکو دریو‬ ‫کلونو کې به پرانیستل يش‪.‬‬ ‫د کرهنې د اتحادیې بازار موندنې‬ ‫پالټفورم به ملت ته د ډاکټر امبدکر د‬ ‫پیدایښت په ورځ د ‪ 2016‬کال د اپریل‬ ‫په ‪14‬مه نیټه وړاندې يش‪.‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Budget_AGRI_Pashto.indd 25‬‬

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

Budget_AGRI_Pashto.indd 22

n

23

n

2016 ‫جون‬-‫مۍ‬

02/06/16 3:01 PM

‫ابتکار‬

‫هند کلیو ته مخه‬ ‫کړې تر څو د کرهنې‬

‫بڼه بدله کړي‬

‫د هند د ‪ 2016-17‬په ميل بودیجه کې په پام کې نیول‬ ‫شوې چې د کلیوايل اقتصاد په تقویې او د ودې په ترسیع‬ ‫رسه کرهنه په پایداره وده بدله کړي‬ ‫لیکوال‪ :‬ویکاس کننا‬

‫د ‪ 2016-17‬کلونو د ميل بودیجې څخه د پردې‬ ‫پورته کولو رسه څرګنده شوه چې په یوه سرتاتیژیک‬ ‫بدلون کې‪ ،‬مرکزي حکومت پریکړه کړې چې یو لوی‬ ‫کلیوايل مالتړ برابر کړي‪ .‬د مرکزي حکومت د مالیې‬ ‫وزیر آرون جیاتيل ډیر خلک د ‪ 84‬سلنه زیاتوالی په‬ ‫رامنځته کیدو رسه حیران کړل چې کرهنیزو او همکارو‬ ‫هیوادونو په همکارۍ رسه راغيل دي او ژمنه یې وکړه‬ ‫چې د بزګرانو عواید به تر ‪ 2022‬پورې دوه برابره يش‪.‬‬ ‫په داسې حال کې چې د نړیوال اقتصاد ګړندیتوب‬ ‫کمزوری شوی‪ ،‬نو دا کار به د کلیوايل خلکو غوښتنې‬ ‫ته د مالتړ برابرولو لپاره اړین ګام واويس‪ ،‬او په بدل‬ ‫کې به یې د نورو اړوندو برخو په ژوند ښه کیدو یا‬ ‫پرمختګ کې مرسته وکړي‪ .‬د اقداماتو یوه لړۍ او‬ ‫په کرهنیز سکتور کې د ‪ 16‬ملیاردو ډالرو په ارزښت‬ ‫پمپنګ او تر څنګ یې بزګرانو ته د ‪ 130‬ملیاردو ډالرو‬ ‫په ارزښت کریډت وړاندې کول به د کلیوايل وګړو په‬ ‫تحرک کې کتلست رول ولوبوي‪.‬‬ ‫ددې اقداماتو موخه د هیواد د کاري ځواک د هغو‬ ‫تنګ السو کارکوونکو ستونزو ته ځواب ویل دي چې په‬ ‫ابتدایي ډول په کرهڼې بسیه دي‪.‬‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:01 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪22‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Budget_AGRI_Pashto.indd 23‬‬

‫ګانې جوړولی يش‪ .‬دا پرمختګ به نه یواځې د هندي‬ ‫بزګرو الرسسی بازارونو برابر کړي‪ ،‬بلکه ښه عایدات به‬ ‫هم السته راوړي‪ .‬د هند حکومت په همدې ډول د ‪7‬‬ ‫میلیاردو امریکایي په کچه د روغتیایي وسایلو‪/‬سامان‬ ‫آالتو د سکتور لپاره د بهرنۍ مستقیمې پانګونې قوانینو‬ ‫کې اسانتیا راوسته‪ ،‬ځکه بهرين پانګه اچوونکي غواړي‬ ‫تر څو د سامان آالتو ‪ 100‬سلنه جوړوونکي وپريي‪.‬‬ ‫د داسې پانګه اچونې لپاره به نور مخکې له مخکې‬ ‫تایید اخیستنې ته اړتیا نه لیدل کیږي‪ .‬د نړیوال‬ ‫بانک له راپور رسه سم‪ ،‬هند د سوداګریزو چارو کې‬ ‫د اسانتیا راوستلو په پایله کې په ‪ 12‬ځایونو‪/‬برخو کې‬ ‫پرمختګ کړی دی‪.‬‬ ‫د سوداګریز چاپیریال بدلون په بهرنۍ مستقیمه‬ ‫پانګونه کې د چټک ډېروايل المل وګرځید چې د‬ ‫اقتصادي پرمختګ لپاره لویه مايل رسچینه ګڼل‬ ‫کیږي‪ .‬د نیشنل ډېيل ورځپاڼې پر بنسټ‪ ،‬هند په‬ ‫کال ‪ 2015‬کې له چین او د امریکا متحده ایالتونو‬ ‫څخه د بهرنۍ مستقیمې پانګونې لپاره د یو غوره ځای‬ ‫او موقعیت په توګه مخکې وو چې له تېر مايل کال‬ ‫څخه د ‪ 61.6‬سلنې په ډېروايل رسه د ‪ 2015‬مايل کال‬ ‫تر ‪ 34.9‬امریکایي ډالرو لوړې کچې پورې ورسېد‪ .‬د‬ ‫جاپان د رصافۍ رشکت‪ ،‬نامورا‪ ،‬له مخې د داخيل خامو‬ ‫تولیداتو سلنه ‪ 1.7‬جوړوي‪ ،‬چې له تېر کال څخه چې‬ ‫‪ 1.1‬سلنه وه لوړه ده‪.‬‬ ‫په زېربناوو او کرهڼه کې د خورا ډېر عامه لګښت‬ ‫چې د حکومت له لوري د روان کال په بودیجه کې له‬ ‫هغو اصالحاتو رسه دوه برابره شوی دی چې موخه یې‬ ‫د نړیوال مخ په ځوړ اقتصادي وضعیت پر وړاندې د‬ ‫اقتصادي ودې ثابت ساتل دي‪ .‬که چېرته حکومت‬ ‫وتوانیږي تر څو د توکو او خدمتونو مالیايت صورت‬ ‫حساب‪ ،‬چې په پارملان کې منظور شوی دی‪ ،‬ترالسه‬ ‫کړي‪ ،‬دا به د هېواد د اقتصاد د پرمختګ لپاره دوه سلنه‬ ‫نور هم اضافه کړي او له لس سلنې پورته اقتصادي وده‬ ‫او پرمختګ ښایي فرصت شتون ولري‪.‬‬ ‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪01/06/16 5:17 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪21‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Budget_Foreign_Pashto.indd 20‬‬

‫نوښت‬

‫د هند حکومت د پانګونې د وضعیت‬ ‫د پرمختګ لپاره د رغونې په سکتور‬ ‫کې د بهرنۍ مستقیمې پانګونې په‬ ‫قوانینو کې اسانتیا راوسته‬

‫له کبله وه‪ .‬دغو پانګه اچوونکو د حکومت له لوري د‬ ‫جواز په ټیکټونو کې لویو اصالحاتو له راوستو وروسته‬ ‫هندي ګمرکي او مالیايت تضمینونه او ونډې اخیستل‬ ‫پیل کړل‪ .‬همدارنګه د اسعارو د تبادلې پیاوړې سپام‬ ‫د پويل واحد د نړیوالو بازارونو د ممکنه بدلونو پر‬ ‫وړاندې خنډ ګڼل کیږي‪ .‬د هند مرکزي بانک‪ ،‬چې‬ ‫امریکایي ډالر په لوړه کچه پېري‪ ،‬په ‪ 2013‬کال کې د‬ ‫روپیو د بې سارې کښته وايل په رڼا کې غواړي د خپل‬ ‫پويل واحد‪ ،‬روپۍ‪ ،‬بیه نوره هم لوړه کړي‪.‬‬ ‫دا بدلون هغه مهال منځ ته راغی چې د هند‬ ‫حکومت د دفاعي‪ ،‬رغونې او پرچون سوداګرۍ په ګډون‬ ‫‪ 15‬سکتورونو کې د بهرنۍ مستقیمې پانګونې قوانینو‬ ‫کې اسانتیا راوسته‪ .‬د بانکدارۍ‪ ،‬دفاعي او رغونې‬ ‫سکتورونو لپاره له هېواده بهر د پانګونې راجلبولو پرېکړه‬ ‫بهرنیو پانګه اچوونکو ته په هندوستان کې پانګه اچول‬ ‫اسان کړه‪ .‬همدارنګه حکومت د بهرنۍ پانګونې تناسب‬ ‫د ‪ 60‬میلیاردو امریکایي ډالرو په سوداګریزه بیمه کې‬ ‫‪ 49‬سلنې پورې دوه برابره کړه‪ .‬په هېواد کې د عمر‬ ‫بیمه کې د پرمختګ کچه ټیټه پاتې ده‪ .‬د داخيل خامو‬ ‫تولیداتو د بیمه له ‪ 3‬څخه لږ پورته ده چې پر وړاندې یې‬ ‫په جاپان کې ‪ 10‬سلنه او اسټرالیا کې ‪ 6‬سلنه ده‪.‬‬ ‫د حکومت د میک این انډیا د پالن د پلې کولو او‬ ‫پرمخ بېولو لپاره‪ ،‬رشکتونو ته اجازه ورکړل شوې ده‬ ‫تر څو بهرنی مالکیت په دفاعي تولیداتو کې تر ‪49‬‬ ‫سلنې پورې لوړ کړي‪ .‬د هند حکومت همداشان د څو‬ ‫رشکته پرچون خرڅوونکو ته د بهرنۍ پانګونې د ترویج‬ ‫مدیره هیات (‪ )FIPB‬له خوا د هغو خوراکي تولیداتو‬ ‫په بازارموندنه کې د ‪ 100‬فیصدو بهرنۍ مستقیمې‬ ‫پانګونې اجازه ورکړې چې په هندوستان کې تولید او‬ ‫جوړیږي‪ .‬اوسمهال‪ ،‬بهرين پرچون خرڅوونکي په هند‬ ‫کې هټۍ یا مارکیټونه جوړولی يش تر څو د هندي‬ ‫تولیدوونکو له لوري تولید او جوړ شوي خوراکي توکي‬ ‫وپلوري‪ .‬اوس مهال د خوراکي توکو بهرين رشکتونه په‬ ‫هند کې د خپلو تولیدواتو تولیدولو او پلورلو لپاره هټۍ‬ ‫هند ليد‬ ‫‪01/06/16 5:17 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪20‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Budget_Foreign_Pashto.indd 21‬‬

‫‪ 7.6‬سلني پورې وه‪ .‬اقتصادي رسوې د هند اقتصاد په‬ ‫له کله نه چې د هند لومړي وزیر ښاغيل نریندرا‬ ‫راتلونکو دوو کلونو تر ‪ 8‬سلنې پورې اټکل کړې ده‪.‬‬ ‫مودي د واک واګې ترالسه کړي‪ ،‬هند په لنډ وخت کې‬ ‫کله چې څو کاله وړاندې نوي حکومت واګې ترالسه‬ ‫په اقتصادي برخه کې د مايل کمزورتیاوو رسه رسه د‬ ‫کړې‪ ،‬په پرېکړه نیولو کې د مایوسۍ‬ ‫بریالیتوب پوړ ته پورته شوی دی‪ .‬کله‬ ‫یو احساس شتون درلود‪ .‬هند په رښتیا‬ ‫چې په هند کې اقتصادي وده تر ‪ 5‬سلنې‬ ‫د هند حکومت‬ ‫رسه اصالحايت اقداماتو نیولو ته اړتیا‬ ‫پورې راوغورځېده‪ ،‬انفالسیون‪/‬تورم تر ‪10‬‬ ‫د کورنيو خامو‬ ‫لري تر څو نړۍ ته څرګنده کړي چې د‬ ‫سلنې پورې پورته شوه او د جاري بانکي‬ ‫جاري‬ ‫د‬ ‫تولیداتو‬ ‫پانګونې لپاره اصالحات رامنځ ته شوي‬ ‫حساب کرس په نه اداره کېدونکې توګه‬ ‫کسر‬ ‫حساب‬ ‫دي‪ .‬د هند حکومت ته باید د یو شمېر‬ ‫لوړ شو‪ ،‬له دې حالت څخه وتل د یادونې‬ ‫تر ‪ 1-1.5‬پورې‬ ‫اصالحاتو د راوستو لپاره باور ويش تر څو‬ ‫وړ ده‪ .‬د هند حکومت د دوه کالو په کمه‬ ‫راکښته کړل‬ ‫د بهرنۍ پانګونۍ اعتبار بېرته ترالسه‬ ‫موده کې نه یواځې دا چې تر ‪ 5‬سلنې یې‬ ‫کړي‪ .‬دا مهال‪ ،‬د بهرنیو اسعارو د‬ ‫د اقتصادي انفالسیون‪/‬تورم مخنیوی وکړ‪،‬‬ ‫تبادلې سپام د بهرنیو پويل واحدونو د پانګو په مرسته‬ ‫بلکه د کورنيو خامو تولیداتو د جاري حساب کرس یې‬ ‫له ‪ 350‬څخه ډېرو امریکایي ډالرو پورې لوړه شوې ده‪.‬‬ ‫له ‪ 1-1.5‬پورې راکښته کړل او د روپۍ یې د ډالرو پر‬ ‫د اقتصادي ودې دا څپه تر ډېره بهرنیو پانګه اچوونکو‬ ‫وړاندې ثابته وساتله‪ .‬تېر کال د هند اقتصادي وده تر‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪01/06/16 5:17 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪19‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Budget_Foreign_Pashto.indd 18‬‬

‫نوښت‬

‫د هندوستان پرمختیا د‬ ‫اصالحاتو پر مالتړ پرمخ روانه ده‬ ‫د بهرنیو پانګونو په راماتیدو رسه په نړیوال اقتصاد کې د رکود رسبیره د هندوستان د ودې‬ ‫لرلید ګټور روان دی‬ ‫لیکواله‪ :‬ویکاس خننا‬ ‫پداسې وخت کې چې نړیوال اقتصادي پرمختګ پڅ دی‪،‬‬ ‫د هند د خپلې اقتصادي ودې له کبله د نورو هېوادونو‬ ‫په نسب د پرمختګ په حال کې دی‪ .‬د نړیوال مايل‬ ‫صندوق (‪ )IMF‬او د ملګرو ملتونو د نړیوال اقتصاد‬ ‫وضعیت او راتلونکې (‪ )WESP‬اداره د هند د راتلونکې‬ ‫ودې په اړه خوشبین دي‪ .‬د دوو کالو پرله پسې وچکالیو‬ ‫او ناموسمي بادونو رسه رسه‪ ،‬د هندوستان اقتصادي وده‬ ‫او پرمختګ د چین په نسبت د وړاندې تګ په حال کې‬ ‫هند ليد‬ ‫‪01/06/16 5:17 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪18‬‬

‫‪n‬‬

‫ده چې د داخيل خامو توکو د تولید کچه یې په روان‬ ‫‪ 2016‬زېږدیز کال کې ‪ 7.7‬سلنه اټکل شوی دی‪ .‬د هند‬ ‫په پرتله‪ ،‬د اسیا پیاوړی اقتصاد لرونکی هېواد‪ ،‬چین چې‬ ‫اقتصادي وده یې په ‪ 2015‬کال کي ‪ 7‬سلنه وه‪ ،‬په روان‬ ‫کال کې ښایي ‪ 6.8‬سلنه اقتصادي وده ولري‪ .‬د اروپا‬ ‫او د امریکا متحده ایالتونو د ګونګې او د چین د سوکه‬ ‫اقتصادي ودې په رڼا کې‪ ،‬هند د بهرنۍ پانګونې تر ټولو‬ ‫غوره ځای ګڼل کیږي‪.‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Budget_Foreign_Pashto.indd 19‬‬

‫لومړی وزیر مودي له نورو لوړوپوړو چارواکو رسه د ‪ Make in India‬له مرکز څخه لیدنه کوي‬

‫به همدارنګه د ریموډ رشکت د ‪ 1,400‬سوه زرو هندي‬ ‫تعهدات نهایي شول‪ .‬د تجاريت معاملو یو اوږد لست‬ ‫کالدو په ارزښت د امراويت په ولسوالی کې د نندګویین‬ ‫په هند کې د جوړونې یا ‪ Make in India‬په اونۍ کې‬ ‫په صنعتي ښار کې پانګونه وکړي چې له دې سیمې څخه‬ ‫تنظیم شو چې بیالبیلې پراخې پکې شاميل دي‪ ،‬او عامه‬ ‫به مالوچ السته راوړي‪.‬‬ ‫او خصويص رشیکان پکې شامل ول‪ .‬د بیلګې په توګه‪ ،‬د‬ ‫په ټول هیواد کې د کارناتاکا حکومت د فرانسې د ټار‬ ‫بریتانیه د دفاع وزیر دفاعي‪ ،‬امنیتي او قضایي رشکت‪،‬‬ ‫کواکس له سیسټمونه رسه تړون السلیک کړی تر څو په‬ ‫‪ BAE‬سیسټمونه به د هند له مهندرا رشکت رسه یو‬ ‫سمندر پورې اړوند د انرژی د تولید یو نوې‬ ‫ځای کیږي تر څو د ‪ M777‬توغندي رسه‬ ‫پروژه رامنځته کړي‪ .‬د ګجرات حکومت‬ ‫یو ځای کړي او ازموینه یې وکړي او تر‬ ‫‪Make‬‬ ‫‪in‬‬ ‫‪India‬‬ ‫د‬ ‫هم له همدې فرانسوي رشکت رسه تړون‬ ‫څنګ به یې په ممبي کې میشت رشکت‪،‬‬ ‫یا په هند کې د‬ ‫وکړ تر څو د سمندر په منځ کې یو داسې‬ ‫سټیرالیټ ګروپ ټیوین سټار ډسپلې‬ ‫اونۍ‬ ‫په‬ ‫جوړونې‬ ‫پالټ فورم جوړ کړي چې په بحري عملیاتو‬ ‫ټکنالوژي‪ ،‬به د مهاراشرتا د صنعت د‬ ‫تجارتي‬ ‫د‬ ‫کې‬ ‫کې به پراختیا راويل‪ .‬په‬ ‫پراختیا له رشکت رسه یو ځای يش تر‬ ‫اوږد‬ ‫یو‬ ‫معاملو‬ ‫جهارکهنډ کې‪ ،‬ایااليت‬ ‫څو د ‪ LCD‬د یوه پیژندل شوي واحد په‬ ‫لستجوړ شو‬ ‫حکومت له ادآين ګروپ‬ ‫جوړولو یو ځای کار وکړي چې تخنیکي‬ ‫رسه قرارداد السلیک کړو‬ ‫همکاري به د ټایوان د آټرون د رشکت‬ ‫تر څو د ‪ 1,600 MW‬ظرفیت په لرلو‬ ‫لخوا تررسه کیږي‪.‬‬ ‫رسه د حراريت بریښنا د انرژۍ یوه شبکه‬ ‫د مهاراشرتا د کرهڼې او بازارموندنې ریاست د‬ ‫هندوستان کوکاکوال له مرشوباتو رسه یو قرارداد السلیک پرانیزي‪ ،‬چې بنګالدیش ته به بریښنا‬ ‫ورکوي او همدارنګه د میتان د ګاز له‬ ‫کړ‪ ،‬د جین د اوبو لګولو خصويص رشکت د جوس د‬ ‫تولید یوه فابریکه پرانیزي چې په ویدربا کې به د بزګرو سکرو څخه ګټه اخیستونکې د کیمیاوي‬ ‫لخوا د کرل شوو نارنجو څخه مالتړ کوي‪ .‬د ویدربا لپاره رسې فابریکې تړون هم السلیک شو‪.‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:18 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪17‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Like‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@MEAINDIA‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Partnership Make in india_Pashto.indd 16‬‬

‫همکاري‬

‫لومړی وزیر مودي د ‪ Make in India‬په مرکز کې‬

‫که چیرې په سمه توګه په ممبۍ کې د جوړونې‬ ‫د شتون ښودنه وکړه او همکاري او د عامو خلکو ګډون یې‬ ‫(‪ )Make in India‬باندې ځان پوه کړو نو په حقیقت‬ ‫د یوه نوي پړاو په لور مخ په وړاندې وښوځول‪ .‬دې کار د‬ ‫کې باید موږ ګډنوالو ته پام وکړو‪ .‬له ‪ 9,000‬څخه زیاتو‬ ‫کورنۍ او بهرنۍ همکارۍ لپاره نوې الرې جوړې کړي او‬ ‫همدارنګه یې په دوستانه چاپیریال کې پانګونې ته پاملرنه هندي رشکتونو او ‪ 2,000‬بهرنیو رشکتونو او لږ تر لږه نهه‬ ‫سوه زره لیدونکو د اونۍ په اوږدو کې له دې ملانځنې‬ ‫جلب کړې ده‪ .‬د یادونې وړ ده چې د ځوانو سوداګرو‬ ‫څخه لیدنه وکړه‪ .‬له ‪ 100‬څخه زیاتو هیوادونو استازیتوب‬ ‫ستونزو ته د ځواب ویلو او د نوو پیلوونکو لپاره د وړتیاوو‬ ‫پکې کاوه او د ‪ 215‬نندارچیانو تر څنګ‬ ‫څخه د ډک چاپیریال د رامنځته کولو په‬ ‫‪ 1,200‬ویاندویانو شتون درلود‪ .‬د دولتي‬ ‫برخه کې ځانګړې هڅه تررسه شوې‪ .‬چې‬ ‫لمانځغونډې‬ ‫دې‬ ‫او تجاريت استازو تر منځ له ‪ 8,000‬څخه‬ ‫د نظر له اړخه باید دا د راتلونکي نسل د‬ ‫د بهرنیو او کورنیو‬ ‫زیاتې غونډې ونیول شوې‪ .‬دې ملانځنې‬ ‫اقتصادي فعالیتونو له مهمو برخه څخه‬ ‫نوو‬ ‫د‬ ‫لپاره‬ ‫همکاریو‬ ‫بشپړ دولتي مالتړ السته راوړ چې نه یوازې‬ ‫وشمیرل يش‪.‬‬ ‫کې‬ ‫جوړولو‬ ‫په‬ ‫الرو‬ ‫د کوربه ملت بلکې د نړۍ له ګوټ ګوټ‬ ‫په دې منانځنه کې زیات شمیر پالیسۍ‬ ‫وکړه‬ ‫مرسته‬ ‫څخه یې مالتړ ترالسه کړ‪ .‬د هند د لومړي‬ ‫او د پانګې اچونې پالنونه هم اعالن شول‪ .‬د‬ ‫وزیر څخه پرته‪ ،‬د مرکزي حکومت وزیران‬ ‫بیلګې په توګه‪ ،‬د بریښنایي پراختیا د بودیجې‬ ‫او د ایاالتونو وزیرانو په دې ملانځغونډه کې ګډون درلود‪،‬‬ ‫صندوق‪ ،‬چې د ‪ 2200‬سوه زرو د ارزښت په لرلو رسه پیل‬ ‫او تر څنګ یې ‪ 20‬لوړ پوړي مرشان هم موجود ول‪ ،‬چې په‬ ‫شو‪ ،‬او د هند د لویو الرو لپاره د ‪ E-toll‬ابتکار او د ‪2016‬‬ ‫هغې کې لومړي وزیران‪ ،‬مرستیال لومړي وزیران او بهرنیو‬ ‫کال د پانګې لرونکو توکو پالیيس هم څرګند شوه‪ .‬د بنسټ‬ ‫چارو وزیران له بیالبیلو هیوادونو څخه حضور درلود‪.‬‬ ‫ایښودنې او خوړو د پروسس د صنعتونو لپاره هم د پانګې‬ ‫ددې اونۍ په اوږدو کې د‪ 1,05,000‬سوه زرو هندي‬ ‫اچونې یو شمیر فرصتونه اعالن شول‪ .‬د هغې تر څنګ د‬ ‫کالدارو په ارزښت تجاريت څیړنې وشوې او همدارنګه د‬ ‫مهاراشرتا‪ ،‬اوړیسا‪ ،‬کارناتاکا او جهارکهنډ ایالتي حکومتونو‬ ‫‪ 15,20,000‬سوه زره هندي کالدارو په ارزښت د پانګونې‬ ‫هم په خپلو ایالتونو پورې اړوندې پالیسۍ اعالن کړې‪.‬‬ ‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:18 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪16‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Partnership Make in india_Pashto.indd 17‬‬

‫د هند د دولت مخکښ نوښت‪ ،‬په هند کې جوړونه‪،‬‬ ‫د هند د اقتصاد راتلونکې ته د ودې ورکولو تر ټولو‬ ‫ګټوره هڅه ده او خلکو ته ال ښه ژوند او سوکايل‬ ‫وربخښي‪ .‬تراوسه دا هیر شوي چې د راتلونکي د ودې‬ ‫او پرمختګ دغه د یوه نړیوال تولیدي مرکز په توګه د‬ ‫هند په اوږده تاریخ کې ځای په ځای کیږي‪ .‬په دې‬ ‫پرخه کې یوه بیلګه لوی مخابرايت رشکت‪ ،‬ایریکسن‬ ‫دی‪ .‬دا سویډين رشکت له ‪ 1903‬کال راهیسې په دې‬ ‫هیواد کې فعالیت کوي‪ ،‬له هغه مهال راهیسې چې‬ ‫په هند کې په بریتانیوي ادارې الرښودونکي سویچونه‬ ‫پلورل‪ .‬نن ورځ‪ ،‬ایرکسن په هند کې یو پیاوړی او‬ ‫جدي حضور لري‪ ،‬په داسې حال کې چې زیات شمیر‬ ‫نورو سویډين رشکتونو د کلونو په اوږدو کې په دې‬ ‫هیواد کې تجاريت مرکزونه خالص کړي دي‪ ،‬د هغوی‬ ‫له جملې څخه زیات شمیر د پونې په ښار او شاوخوا‬ ‫سیمو کې په مهاراشرتا ایالت کې موقعیت لري‪ .‬دوی‬ ‫په ګډه د هند د وړتیاوو په لوړولو او همدارنګه نړیوال‬ ‫تولیدي مرکز ته د وړتیا په بخښولو ګواهي ورکوي‪.‬‬ ‫کېدای يش چې دا کارونو د ښه پرمختګ له امله‬ ‫ول چې د سویډن لومړي وزیر‪ ،‬ښاغيل لوفوین سټیفن‪،‬‬ ‫د فربوري په میاشت کې په ممبی کې د هند له‬ ‫لومړي وزیر رسه یو ځای‪ ،‬په هند کې د جوړونې یا‬ ‫‪ Make in India‬اونۍ کې برخه واخیسته‪ .‬د یوې‬ ‫اونۍ په اوږدو کې دا ملانځنه (د فربورۍ له ‪13‬مې د‬ ‫فربوري تر ‪18‬مې پورې)‪ ،‬که څه هم یوازې یو صنعتي‬ ‫نندارتونه نه وه چې هلته همکار لوړ پوړي چارواکي او‬ ‫مرشان رسه یو ځای کیږي بلکې دا یوه بی بیلګې هڅه‬ ‫وه چې د هند په تولیدي صنعت کې یې د وياړ يو نوی‬ ‫احساس را څرګند کړ‪.‬‬ ‫په دې ملانځغونډه کې نورې نړۍ ته د هند په‬ ‫تولیدي سکټور کې د ډیزاین‪ ،‬نوښت او پایښت د قوت‬ ‫پاسیني لور ته‪ :‬د هند لومړی وزیر‪ ،‬ښاغلی نارندرا مودي په ممبي‬ ‫کې د ‪ Make in India‬یا په هند کې د جوړونې د اونۍ په پرانیستې‬ ‫غونډه کې د وینا پر مهال‬ ‫چپ لور ته‪ :‬لومړی وزیر مودي په یوه ګروپي انځور کې‬ ‫د ‪ Make in India‬یا په هند کې د جوړونې په ملانځغونډه کې‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:18 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪15‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Partnership Make in india_Pashto.indd 14‬‬

‫همکاري‬

‫نوې الرې جوړول‬ ‫په هند کې د جوړونې لپاره ځانګړې شوې اونۍ د هند په تولیدي صنعت کې د وياړ يو‬ ‫نوی احساس را څرګند کړ‬ ‫لیکواله‪ :‬مایوري موکرجي‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:18 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪14‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Partnership Make in india_Pashto.indd 15‬‬

‫د ښځو ځواک‬

‫دا د ښاغيل مودي لپاره ډیره په زړه پورې وه کله چې‬ ‫هغه د ټاټا داسې دارملشورې خدماتو (‪ )TCS‬مرکز‬ ‫څخه په ریاض کې لیدنه وکړه چې ټول کارکوونکي‬ ‫یې ښځینه ول‪ ،‬او د ټکنالوژۍ او د ښځو د پیاوړتیا‬ ‫د بدلوونکي قدرت په هکله یې له فصاحت او بالغت‬ ‫ډکه وینا وکړه‪ .‬لیلوالتیا دومره د احساس وړ وه چې‬ ‫د سعودي په حجاب کې پټو او رشمیدونکو ښځو‬ ‫د هند له راغيل مرش رسه د انځورو د ایستلو لپاره‬ ‫یوې بلې ته وار نه ورکاوه‪ .‬د خپلو خربو اترو په ترڅ‬ ‫کې‪ ،‬لومړي وزیر مودي د یوه هیواد په پرمختګ‬ ‫او پراختیا کې د ښځو د اړین رول په هکله خربې‬ ‫وکړې‪ .‬لومړي وزیر ښاغيل مودي د ‪ TCS‬مسلکي‬ ‫ښځو په وړاندې د خپلې وینا پر مهال وویل چې‪ ،‬د‬ ‫نړۍ لپاره به دا د خربونو تر ټولو غوره رسلیک وي‬ ‫چې نن زه په ریاض کې د معلومايت ټکنالوژۍ هغو‬ ‫مسلکي وګړو رسه لیدنه لرم‪ ،‬چې زه په ډاډ رسه‬ ‫ویلی شم چې نن ورځ د سعودي عربستان د جالل‬ ‫استازیتوب کوي‪ .‬دا ښځینه مرکز د ‪ TCS‬لخوا‬ ‫له ‪ GE‬رسه په ګډې همکارۍ په ‪ 2013‬کال کې‬ ‫پرانیستل شوی او په دې هیواد کې د ښځو لپاره‬ ‫د نوو وړتیاوو‪ ،‬مهارتونو او دندو د رامنځته کولو د‬ ‫روزنیز ډګر په توګه خدمات وړاندې کوي‪.‬‬

‫میلیارده ډالرو هدف ته ورسیږي‪ .‬بل اړین پرمختګ‬ ‫جوړولو په پروژو کې ونډه واخيل‪ ،‬چې په هغې کې‬ ‫د ابوظبۍ د تیلو ميل رشکت (‪ )ADNOC‬او د هند د‬ ‫د دهيل‪ -‬ممبی صنعتي لویه الره هم شامله وه‪ ،‬او‬ ‫همدارنګه یې متحده عريب اماراتو ته بلنه ورکړه چې تیلو سرتاتیژیکو زیرمو (‪ )ISPRL‬رشکت لخوا هغه تړون‬ ‫وه چې په نیږدې راتلونکي کې به په هند کې د تیلو‬ ‫د ډیجیټل انډیا او سټارټ اپ انډیا په پروګرامونو‬ ‫سرتاتیژیکه زیرمه پرانیستل يش‪.‬‬ ‫کې هم ونډه واخيل‪.‬‬ ‫د هند او متحده عريب اماراتو تر‬ ‫د بنسټ جوړونې د مايل مالتړ د‬ ‫منځ امنیتي او سرتاتیژیکې همکارۍ‬ ‫السته راوړلو په موخه تیر کال دوبۍ‬ ‫سعوديعربستان‬ ‫د ترهګرۍ په وړاندې د‬ ‫ته د لومړي وزیر مودي د سفر پر‬ ‫ته د لومړي وزیر‬ ‫مبارزې‪ ،‬سمندري امنیت‬ ‫د‬ ‫هند‬ ‫مهال‪ ،‬متحده عريب اماراتو د‬ ‫مودي په سفر کې‬ ‫او تکنالوژيکي امنیت په‬ ‫بنسټ جوړونې په برخه کې د پانګې‬ ‫د هند د غربي فکر‬ ‫برخه کې د همکاریو د‬ ‫اچونې لپاره خپله لیوالتیا څرګنده کړه‪،‬‬ ‫کولو پالیسۍ زیاتې‬ ‫پراختیا د پالنونو له الرې‬ ‫چې په ځانګړې توګه په لومړیتوب‬ ‫برخې شاملې وې‬ ‫ال پرمختګ چمتو دی‪.‬‬ ‫لرونکو برخو کې وه‪ ،‬لکه د ریل خطونه‪،‬‬ ‫همدارنګه‪ ،‬دواړه هیوادونه‬ ‫سړکونه‪ ،‬بندرونو او کښتۍ‪ .‬دا ډیر‬ ‫په هند کې د دفاعي تجهیزاتو د ګډ تولید‬ ‫ستونزمن او اړین کار وه چې د هند بنسټ جوړونې‬ ‫د پروژو د په نښه کولو په هڅه کې دي‪.‬‬ ‫په پراختیایي پالنونو کې متحده عريب امارات ‪75‬‬ ‫منیش چند د انډیا رایټس شبکې‪ ,www.indiawrites.org،‬د الکرتونیکي مجلې او د نړیوالو اړیکو په پام کې نیولو‬ ‫جورنال او د انډیا سټوري مدیر مسؤل دی‪ .‬هغه د اپریل په ‪ 3-2‬له لومړي وزیر نارندرا مودي رسه ریاض ته تللی وو‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:19 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪13‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Like‬‬ ‫‪INDIAN DIPLOMACY‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@INDIANDIPLOMACY‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪INDIAN DIPLOMACY‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Partnership Saudi Arabia_Pashto.indd 12‬‬

‫همکاري‬

‫کیڼ لور ته‪ :‬لومړی وزیر مودي په ریاض کې د ‪ TCS‬د ښځینه مالومايت ټکنالوژۍ‬ ‫په مرکز کې له کارکوونکو رسه د خربو اترو پر مهال؛ د لومړي وزیر نارندرا مودي د‬ ‫سعودي عربستان له پاچا سلامن بن عبدالعزیز السعود رسه په شاهي ماڼۍ کې‪ ،‬ریاض‬

‫د سعودي آرامکو‪ SABIC ،‬او د سعودي نور رشکتونه یې‬ ‫د هند په بنسټ ایښودنه کې د پانګې اچونې او د لویو‬ ‫صنعتي او تولیدي الرو د جوړولو په پروژو کې‪ ،‬د پرمختللو‬ ‫ښارونو په وده او د ډیجیټل انډیا او د سټارټ اپ انډیا‬ ‫په پروګرامونو کې ونډې اخیستلو ته وهڅول‪ .‬په دې‬ ‫برخه کې د سعودي عربستان د عمومي پانګونې او د هند‬ ‫د پانګونې ادارو تر منځ د یوه کاري چوکاټ د قرارداد‬ ‫په السلیکولو رسه به په دواړو هیوادونو کې د خصويص‬ ‫سکتورونو لخوا پانګه اچونه ال چټکتیا ومومي‪ .‬هند ته د‬ ‫خوشحالوونکي ډاډمنتیا په ورکولو رسه‪ ،‬د سعودي آرامکو‬ ‫کمپنۍ د خپلې پانګونې لپاره هند ته د لومړۍ موخې په‬ ‫نظر ګوري‪.‬‬ ‫دواړو مرشانو د انرژۍ په برخه کې د پیریدونکي او‬ ‫پلورونکې اړیکې د یوې داسې ژورې همکارۍ په بدلولو‬ ‫توافق وکړ چې په پانګه اچونه او د کیمیاوي نفتو په ګډو‬ ‫کارونو مترکز کوي‪ .‬همدارنګه په هند‪ ،‬سعودي عربستان‬ ‫او نورو هیوادونو کې په ګډو څیړنیزو همکاريو هم دوه‬ ‫اړخیز توافق تررسه شو‪.‬‬ ‫سعودي عربستان ته د لومړي وزیر مودي په سفر‬ ‫کې د هند د غريب فکر کولو پالیسۍ زیاتې برخې‬ ‫شاملې وې‪ ،‬چې پکې د لویدیځې آسیا سیمې رسه هر‬ ‫اړخیز نیږدیوالی هم شامل وو‪ ،‬چې دا زیرمه د هند‬ ‫د انرژۍ ‪ 60‬سلنه لیږدوي او د شپږو میلیونو پیاوړو‬ ‫هندي وګړو کور دی‪.‬‬

‫هند ته د ابوظبۍ د ولیعهد سفر‬

‫دا د غريب فکر کولو پالیسۍ د خلیج د هیوادونو د‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:19 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪12‬‬

‫‪n‬‬

‫ختیځ عمل کولو له پالیسۍ رسه یوځای رامنځته‬ ‫شوې‪ ،‬چې د هند نوي فرصت ته متوجه کیږي‪ .‬دا‬ ‫یو داسې نوی ګډ ګام دی چې د تیر کال د اګست‬ ‫په میاشت کې متحده عريب اماراتو ته د لومړي‬ ‫وزیر مودي په سفرونو او هند ته (د ‪ 2016‬کال د‬ ‫فربوري ‪ )10-12‬د متحده عريب اماراتو ولیعهد‬ ‫شیخ محمد بن زاید النهیان د بیاځلې سفر په ترڅ‬ ‫کې څرګند شوی وه‪ .‬د ځانګړو مراسمو په لړ کې‬ ‫لومړي وزیر مودي نوموړي ته د ښه راغالست لپاره‬ ‫هوایي ډګر ته تللی وه‪ ،‬چې دا د هند او متحده‬ ‫عريب اماراتو تر منځ د اړیکو د پراختیا په وړاندې‬ ‫د هند د ښه نیت ښودنه کوي‪ .‬د ولیعهد د سفر‬ ‫لویه السته راوړنه د اقتصادي همکارۍ پراختیا او‬ ‫له یوه پیاوړي پالن څخه پرده پورته کول وه چې په‬ ‫هغې کې متحده عريب امارات د یوه غوره همکار‬ ‫په توګه د هند د ودې په داستان پورې وتړل شول‪.‬‬ ‫لومړي وزیر مودي د متحده عريب اماراتو رشکتونو‬ ‫ته بلنه ورکړه تر څو د لویو صنعتي تولیدي الرو د‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Partnership Saudi Arabia_Pashto.indd 13‬‬

‫د هندي سوداګریزو مرشانو رسه د ریاض په زړه او د‬ ‫همکارۍ تر څنګ‪ ،‬هند او د خلیج د سیمې تر ټولو‬ ‫سعودي عربستان د سوداګریزو خونو په جالل لرونکې‬ ‫غښتيل هیواد د دفاعي همکاریو د پیاوړتیا ژمنه وکړه‪،‬‬ ‫چې په هغې کې به د ګډو نظامي مترینونو لپاره د نظامي شورا کې د لومړي وزیر مودي ناسته د هند د داستان د‬ ‫بدلولو لپاره یو اړین ګام وه‪ ،‬او په پایله کې به یې له نړۍ‬ ‫پرسونل او متخصصینو د سفرونو په ګډون‪ ،‬د کښتیو او‬ ‫رسه د تر ټولو چټک اقتصادي پرمختګ‬ ‫الوتکو راکړه ورکړه او د وسلو او مهامتو‬ ‫کوونکي هیواد سوداګریزې چارې نورې‬ ‫لیږد را لیږد او ددوی ګډ پرمختګ‬ ‫هند او د خلیج‬ ‫هم آسانې يش‪ .‬په هند کې د سوداګریزو‬ ‫شامل وي‪ .‬سمندري امنیت هم د دواړو‬ ‫ټولو‬ ‫تر‬ ‫د‬ ‫سیمې‬ ‫چارو د آسانتیا لپاره د خپلې ژمنې د‬ ‫هیوادونو لخوا په خلیج او په هندي‬ ‫د‬ ‫هیواد‬ ‫غښتلي‬ ‫څرګندولو پر مهال‪ ،‬لومړي وزیر مودي‬ ‫سمندري سیمه کې د سمندري امنیت‬ ‫دفاعي همکاریو د‬ ‫د ال زیاتو بیالبیلو اقتصادي اړیکو یادونه‬ ‫د همکاریو د زیاتوايل په اعالنولو رسه له‬ ‫پراختیا ژمنه هم‬ ‫وکړه‪ ،‬چې د ګډو پانګونو او نوښتونو لپاره‬ ‫پخوا زیات پرمختګ وکړ‪.‬‬ ‫وکړه‬ ‫د نوو ساحو په موندلو مترکز کوي‪ .‬هغه‬ ‫سوداګریز تړاو‬ ‫زیاته کړه چې‪ ،‬له تیلو څخه نیولې د بیا‬ ‫په ریاض کې تررسه شوې خربې د هند او سعودي په‬ ‫ځلې کار اخیستونکې انرژۍ‪ ،‬بنسټ جوړونې‪ ،‬دفاعي او‬ ‫اړیکو کې د کمیت له پلوه بدلون رامنځته کړی‪ ،‬چې‬ ‫کرهڼیزو همکاریو پورې زموږ د همکاریو د پراختیا لپاره‬ ‫دا به نه یواځې دواړه هیوادونه په امنیتي برخه کې رسه یو لوی فرصت موجود دی‪ .‬دا چې سعودي عربستان د‬ ‫نیږدې کړي‪ ،‬بلکې د اقتصادي همکاریو په پراختیا کې‬ ‫‪ 2‬میلیاردو ډالرو په ارزښت د مايل مالتړ پالن جوړوي‪،‬‬ ‫به هم د پام وړ بدلونونه رامنځته يش‪ .‬په دې برخه‬ ‫نو ښاغيل مودي سعودي عربستان ته بلنه ورکړه تر څو‬ ‫کې د سعودي عربستان له ‪ 30‬غوره اجراییه ریسانو او‬ ‫د یوه همکار په توګه د هند په وده کې ونډه واخيل او‬

‫د لومړي وزیر مودي‬ ‫لپاره لوی ویاړ‬

‫د یوې بی بیلګې نښې په توګه چې له‬ ‫ریاض او د خلیج له سیمې رسه د هغه‬ ‫د ژمنې څرګندونه کوي‪ ،‬د سعودي‬ ‫پاچا‪ ،‬شاه سلامن بن عبدالعزیز لومړي‬ ‫وزیر مودي ته د خپل هیواد تر ټولو لوی‬ ‫مدين ویاړ یعنی د پاچا عبدالعزیز شاه‬ ‫مډال ورکړ‪ .‬دا مډال عبدالعزیز السعود‬ ‫پسې نومول شوی چې د سعودي د نوي‬ ‫او مډرن هیواد بنسټ ایښودونکی دی‪.‬‬ ‫ددې ویاړ په ترالسه کولو رسه‪ ،‬ښاغيل‬ ‫مودي د نړۍ د هغو نامتو مرشانو په‬ ‫نوملړ کې شامل شو چې پکې د متحده‬ ‫ایالتونو ولسمرش بارک اوباما‪ ،‬د بریتانیا‬ ‫لومړی وزیر ډیوډ کامرون‪ ،‬د روسیې‬ ‫ولسمرش ویالدومیر پوتین‪ ،‬د جاپان‬ ‫لومړی وزیر شنزو ایبې او د انډونیشیا‬ ‫ولسمرش جوکو ویډوډو شامل دي‪.‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:19 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪11‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Partnership Saudi Arabia_Pashto.indd 10‬‬

‫همکاري‬ ‫نظریې په توګه‪ ،‬دواړو خواوو پریکړه وکړه تر څو د‬ ‫نژاد‪ ،‬مذهب یا فرهنګ پورې تړي‪.‬‬ ‫ترهګرۍ په وړاندې د مبارزې همکاري ال پیاوړې کړي‬ ‫په ګډه بیانیه کې دواړو په ټولو هیوادونو غږ وکړ‬ ‫چې د نورو هیوادو په وړاندې دې د ترهګرۍ له کارولو او د ګډو هڅو په پایله کې د سایرب یا ټکنالوژیکي‬ ‫امنیت همکارۍ پراخې کړي‪ ،‬چې پدې برخه کې د‬ ‫څخه الس واخيل؛ او د ترهګرۍ ټول موجود بنسټونه‬ ‫ترهګرانو لخوا د سایرب یا ټکنالوژی څخه‬ ‫دې چې په هر ځای کې وي له منځه‬ ‫د ګټې اخیستنې‪ ،‬افراطیت او ټولنیز‬ ‫یوسې او خپل مالتړ او متویل په ټولو‬ ‫دواړو هیوادونو د‬ ‫یووايل ته له مزاحمت څخه مخنیوی‬ ‫هغو ترهګرو ډلو بند کړي چې عملیات‬ ‫امنیت‬ ‫سمندري‬ ‫هم شامل وه‪.‬‬ ‫کوي او د نورو هیوادونو په وړاندې له‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫پیاوړتیا‬ ‫د‬ ‫د ترهګرۍ په وړاندې د دغې‬ ‫خپل قلمرو څخه د ترهګرۍ څخه په‬ ‫خپل رښتینی قصد‬ ‫همکارۍ زیاتوالی په داسې حال کې‬ ‫ګټې اخیستنې جرمونه تررسه کوي؛‬ ‫څرګند کړ‬ ‫رامنځته کیږي چې په منځیني ختیځ‬ ‫او د ترهګرۍ مجرمین دې د خپلو‬ ‫کې داعش په چټکتیا رسه مخ په وړاندې‬ ‫غیرانساين کړنو لپاره د عدالت میز ته‬ ‫روان دی او د هند او سعودي عرب په وړاندې یې د‬ ‫راکش کړي‪.‬‬ ‫پیاوړو ترهګریزو بریدونو د تررسه کولو خربتیا ورکړې‬ ‫او په بیالبیلو ترهګریزو تجهیزاتو هم سمبال دي‪ .‬د‬ ‫د ‪ CCIT‬مالتړ‬ ‫ترهګرۍ د محدودولو تړون به د هغو همکاریو په‬ ‫د پام وړ بله موضوع هند او نړیوالې ټولنې رسه په‬ ‫پیاوړتیا کې هم مرسته وکړي چې په هند کې یې د ښه‬ ‫ملګرو ملتونو کې د نړیوالې ترهګرۍ په هکله د‬ ‫نیت له موجودیت څخه رسچینه اخیستې ده‪.‬‬ ‫هند لخوا د جامع وړاندې شوي تړون په برخه کې د‬ ‫د ترهګرۍ په وړاندې د مبارزې په برخه کې د‬ ‫سعودي عرب لخوا د ګډ کار توافق وه‪ .‬د یوې پراخې‬ ‫لومړی وزیر مودي په ریاض کې د سعودي عربستان له سوداګریزو مرشانو رسه‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:19 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪10‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Partnership Saudi Arabia_Pashto.indd 11‬‬

‫ترهګرۍ د متویل مرکزونو په نښه کولو لپاره یوه مهم‬ ‫تړون السلیک کړ او په ګډه یې د ترهګرۍ د ځالو د‬ ‫له منځه وړولو ژمنه وکړه‪ .‬د لومړي وزیر مودي او‬ ‫د سعودي پاچا‪ ،‬شاه سلامن بن عبدالعزیز السعود تر‬ ‫منځ په لومړیو هر اړخیزو خربو کې چې د اپریل په‬ ‫‪3‬مه نیټه د ریاض په شاهي ماڼۍ کې تررسه شوې‪ ،‬د‬ ‫ترهګرۍ په وړاندې د مبارزې په برخه کې همکاري‬ ‫خپل اوج ته ورسول شوه‪ ،‬چې په هغې کې استخبارايت‬

‫همکاري‪ ،‬د پیسو د غیر قانوين لیږد په وړاندې ګډ‬ ‫اقدام او د قانون د پیاوړتیا په برخه کې د ظرفیت‬ ‫د لوړولو همکاري‪ ،‬د ناقانونه پیسو د قانوين کولو په‬ ‫وړاندې مبارزه‪ ،‬د نشه يي توکو قاچاق او نور نړیوال‬ ‫جرمونه شامل وه‪.‬‬ ‫د ورته او مخالفو نظریاتو د رشیکولو پر مهال‪ ،‬د‬ ‫هند او سعودي عرب مرشانو‪ ،‬په بشپړه توګه داسې‬ ‫هره هڅه وغندله چې دا نړیواله پدیده په یوه ځانګړي‬

‫د هند لومړی وزیر په ریاض کې د سعودي عربستان د تجارت په خونو کې د سعودي له سوداګریزو مرشانو رسه‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:19 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪9‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Partnership Saudi Arabia_Pashto.indd 8‬‬

‫همکاري‬

‫په ریاض کې انساين پیوند‪:‬‬ ‫انځورونه‪ ،‬د کیسو رشیکول او یو‬ ‫ځای خواړه خوړل‬

‫دا په سعودي کې د میشتو هندیانو رسه د مودي د یو ځای‬ ‫کیدو ننداره وه‪ ،‬که څه هم یو توپیر یې درلود‪ .‬د معمول په‬ ‫څیر د سندرو او نڅا ځالنده ننداره تررسه نشوه؛ خو د لومړي‬ ‫وزیر مودي د لوړ پرواز وینا ډیر زړونه خپل کړل او په غیر‬ ‫رسمي شکل یې له هندي کارګرانو رسه خربې اترې وکړې‪ ،‬یو‬ ‫ځای یې خواړه وررسه خوړل‪ ،‬دوی ته یې غوږ ونیوه‪ ،‬ډیر زیات‬ ‫یې وستایل او دوی ته یې له خپل لومړي وزیر رسه د انځورونو‬ ‫اخیستلو اجازه ورکړه‬

‫اړیکې یو لوړ پوړ ته پورته کړې او د هند او سعودي‬ ‫د اړیکو څلور مهمې پایې یې ال پیاوړې کړې‪ :‬انرژي‪،‬‬ ‫سوداګري‪ ،‬امنیت او په سعودي کې میشت هندیان‬

‫سرتاتیژیکې او امنیتي همکارۍ پراخول‬

‫په سرتاتيژيکې او امنیتي همکارۍ کې لومړۍ السته‬ ‫راوړنه د پام وړ وه‪ ،‬چې دواړو هیوادونو ترهګری رسه‬ ‫د مبارزې په برخه کې د همکارۍ د پراختیا او د‬

‫په ریاض کې دا ټولنیزه غونډه په دوو برخو ویشل شوې وه‪:‬‬ ‫چې کوچنۍ برخه یې لږ تر لږه د ‪ 600‬نامتو هندیانو رسه د‬ ‫سعودي په پالزمینه کې په یوه عرصي هوټل کې غونډه وه او‬ ‫لویه برخه یې د آسامين دساملونو لرونکو‪ 1,000‬کارګرانو رسه‬ ‫د خربو اترو غونډه وه‪ ،‬چې په هغې کې د هغو ‪ 2.9‬میلیونو‬ ‫تکړه هندي وګړو ‪ 80‬سلنه برخه شامله وه چې په سعودي کې‬ ‫میشت دي‪ .‬چې دا دوه بیلې غونډې د هندي ټولنې د بیالبیلو‬ ‫انډولونو او خوښو په نظر کې نیولو رسه تنظیم شوې وې‪.‬‬ ‫هندي کارګرانو رسه د نیږدوايل په موخه د ‪ L&T‬له کارګرانو‬ ‫او د داهیت منار د هستوګنې په تعمیر کې‪ ،‬چې د ریاض له‬ ‫مرکز څخه په ‪ 40‬کیلومرتۍ کې موقعیت لري‪ ،‬لومړي وزیر د‬ ‫هغې مټرو لپاره خپل کارګران وستایل چې دوی یې ساختامين‬ ‫چارې تررسه کوي‪ ،‬هغه وویل؛ ستاسې سخت کار کولو او زیار‬ ‫ایستلو زه دلته راوستی یم‪ .‬نوموړي ټینګار وکړ چې په بهرنیو‬ ‫هیوادونو کې د هندي کارګرانو د کار په پایله کې نه یوازې دا‬ ‫چې پیسې ګټل کیږي‪ ،‬بلکې ددې کار په پایله کې د هند مقام‬ ‫هم لوړیږي‪ .‬په سعودي کې میشت هندیان هر کال لږ تر لږه‬ ‫‪ 10‬میلیارده ډالر کور ته لیږي‪ .‬په خپله احساسايت وینا کې‬ ‫ښاغيل مودي زیاته کړه چې په راتلونکي کې به د ریاض مټرو‬ ‫د سعودي په پالزمینه ستاسې د لویې مرستې شاهدي وایي‪.‬‬ ‫هغه د کارګرانو ګډې غونډې ته چې په هغې کې سنګکارانو‪،‬‬ ‫نجارانو‪ ،‬آهنګرانو او نل دوانانو ګډون درلود‪ ،‬د خپلې وینا په‬ ‫یوې برخه کې وویل چې‪ ،‬زه خپل ځان ستاسې د کورنۍ د یوه‬ ‫غړي په توګه احساسوم‪ .‬ستاسې خوشحايل زما خوشحايل ده‪.‬‬ ‫یو ځای خواړه خوړل‪ ،‬د یو بل نظریات او تجربو ته غوږ نیول‪...‬‬ ‫په سعودي عربستان کې د ‪ L&T‬کارګرانو په هستوګنځای‬ ‫کې‪ .‬دا هغه څه وه چې لومړي وزیر مودي د خپل ټیوټر په پاڼه‬ ‫کې لیکيل وه‪ L&T.‬چې د هند د انجیرنی او بنسټ جوړونې‬ ‫له لویو رشکتونو څخه شمیرل کیږي‪ ،‬د ریاض د په د پروژې‬ ‫په یوه خط کې د ‪ 6‬میلیاردو ډالرو په ارزښت کار په غاړه‬ ‫اخیستی‪ ،‬دا لومړنی تر ټولو لوی قرارداد دی چې یو هندي‬ ‫رشکت په یوه بهرين هیواد کې تر السه کړی‪ .‬دغې هندي‬ ‫ټولنې رسه د خیر ښیګڼې د کولو په موخه د کارګرانو په برخه‬ ‫کې د همکاریو د یو قرارداد السلیکول ول چې د عمومي طبقې‬ ‫د کارګرانو د ګامرلو لپاره په الره واچول شول‪.‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:19 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪8‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Partnership Saudi Arabia_Pashto.indd 9‬‬

‫منونه وه‪ .‬د هند او سعودي عرب‪ ،‬چې تقریباً د دریو‬ ‫د اسالم روحاين کور او د نړۍ د انرژۍ پالزمینه‪،‬‬ ‫میلیونو بډایه هندي کډوالو لپاره د کور حیثیت‬ ‫سعودي عرب‪ ،‬چې د خلیج د سیمې تر ټولو پیاوړی‬ ‫لري‪ ،‬د ښار په څلورالرو کې او د هغو رسکونو په‬ ‫اقتصادي هیواد بلل کیږي‪ ،‬د هند لومړي وزیر‬ ‫رس ځوړند بیرغونه د دښتو د ښکيل‬ ‫ښاغيل نارندرا مودي ته د ښه‬ ‫شامل لخوا رپیدل‪ ،‬چې د لوی پاچا‬ ‫راغالست لپاره د هغه مخې ته د‬ ‫سعوديعربستان‬ ‫د میلمستون ماڼۍ په لور غځیديل‬ ‫اپریل په میاشت کې سور ټغر وغوړوه‬ ‫ته ښاغلي مودي د‬ ‫دي‪ ،‬او په همدې ځای کې د سعودي‬ ‫چې په لومړي ځل یې نوموړي هیواد‬ ‫د‬ ‫نړۍ‬ ‫د‬ ‫هندوستان‬ ‫حاکم د هند د رهرب او د هغه بشپړ‬ ‫ته سفر وکړ او په پایله کې یې هند د‬ ‫تولیدي‬ ‫لوی‬ ‫ټولو‬ ‫تر‬ ‫پالوي کوربه توب وکړ‪.‬‬ ‫‪ 2‬بڼې هر اړخیزې اړیکې نه یوازې له‬ ‫هیواد لومړي وزیر په‬ ‫سعودي عرب ته د لومړي وزیر‬ ‫ریاض رسه نتیجې ته ورسیدې‪ ،‬بلکې‬ ‫توګه په لومړي ځل‬ ‫مودي دا دوه ورځینی سفر (آپریل‬ ‫له سرتاتیژیک پلوه له دغې ټولې‬ ‫وکړ‬ ‫سفر‬ ‫‪ ،)2-3‬چې د شپږو کلونو له مودې‬ ‫مهمې سیمې رسه په اړیکو کې نوی‬ ‫وروسته د نړۍ د تیلو تر ټولو لوی‬ ‫رنګ رامنځته شو‪.‬‬ ‫هغه ترشیفات چې په شاوخوا فضا کې په سرتګو تولیدونکي هیواد ته د هند د یوه لومړي وزیر‬ ‫لومړنی سفر وه‪ ،‬چې د هند او سعودي تر منځ یې‬ ‫لګیدل‪ ،‬ددې دواړو هیوادونو په اړیکو کې د نوې‬ ‫سرتاتیژیکي‪ ،‬اقتصادي او د انرژۍ په برخه کې‬ ‫انرژۍ او خوځښت د رامنځته کیدو سمبولیکه‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:19 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪7‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Partnership Saudi Arabia_Pashto.indd 6‬‬

‫همکاري‬

‫لویدیځ فکر کول‪ :‬له خلیج رسه‬ ‫د هنداړیکې په پراخیدو دي‬ ‫د هند او خلیج تر منځ اقتصادي او سرتاتیژیکي اړیکې سعودي‪ ،‬عربستان او متحده عريب اماراتو‬ ‫ته د لومړي وزیر ښاغيل نارندرا مودي د اړینو سفرونو او نوې ډهيل ته د ابوظبۍ د ولیعهد په‬ ‫بیاځلې راتګ رسه ډیرې پراخې شوې دي‬ ‫لیکواله‪ :‬منیش چند‬

‫مخامخ پاڼه‪ :‬د هند لومړی وزیر د ریاض په شاهي ماڼۍ کې د ښه راغالست پر مهال‪ ،‬سعودي عربستان؛ الندیني لور ته‪ :‬ښاغلی‬ ‫مودي په ریاض کې د سعودي د بهرنیو چارو له وزیر‪ ،‬ښاغيل عادل الذبیر رسه د لیدنې پر مهال‬

‫هند ليد‬ ‫‪02/06/16 3:19 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪6‬‬

‫‪n‬‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪Partnership Saudi Arabia_Pashto.indd 7‬‬

‫محتویات‬

‫‪70‬‬

‫‪14‬‬

‫همکاري‬

‫لویدیځ فکر کول‪ :‬له خلیج رسه‬ ‫د هند اړیکې په پراخیدو دي‪06.......................‬‬ ‫همکاري‬

‫نوې الرې جوړول ‪14...................................‬‬ ‫نوښت‬

‫د هندوستان پرمختیا د‬ ‫اصالحاتو پر مالتړ پرمخ روانه ده ‪18...................‬‬ ‫ابتکار‬

‫میراث‬

‫که اراده موجوده وي‪ ،‬نو الره هم پیدا کیږي‪50...... .‬‬

‫میراث‬

‫د شیوا د نجومي علم هستوګن ځای ‪58................‬‬

‫میراث‬

‫د خوندونو د الرو د تعقیبولو ورک شوی میراث ‪64....‬‬

‫فرهنګ‬

‫د تصوف ملانځنه ‪70...................................‬‬

‫هند کلیو ته مخه کړې تر څو د‬ ‫کرهنې بڼه بدله کړي ‪22............................. .‬‬

‫انځور‬

‫د هرن له پولو هاخوا په پام کې نیول ‪28...............‬‬

‫پخلی‬

‫نوښت‬ ‫هن‬

‫په رختونو باندې د رسامیو کیسې ‪34..................‬‬ ‫هن‬

‫په دود کې بخۍ‪38....................................‬‬ ‫میراث‬

‫د تیږو په رس د مثلث بیان ‪42.........................‬‬

‫په اوترکهنډ کې د چکر ځایونه‪74......................‬‬ ‫تازه او خوشبویه ‪84....................................‬‬

‫خربې اترې‬

‫زه پیسو پسې هیڅکله نه یم تللی‪86...................‬‬

‫السته راوړنه‬

‫د هند لید لپاره درې السته راوړنې‪90..................‬‬ ‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:02 PM‬‬

‫‪86‬‬

‫‪n‬‬

‫‪5‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪content_Pashto.indd 4‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪ 30‬ټوک ■ ‪ 3‬ګڼه ■ مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫ایډیټر‪ :‬ویکاس سواروپ‬

‫د ایډیټر مرستیال‪ :‬نیکالیش ډیکشټ‬ ‫د بهرنیو چارو وزارت‬ ‫‪ 152‬شمیره خونه‪ ’A‘ ،‬برخه‪ ،‬شاسرتي باون‪،‬‬ ‫نوی دهيل – ‪India, 110001‬‬ ‫فکس‪،+91.11.23381719 ،23388949 :‬‬ ‫ټیلیفون‪91.11.23384663 :‬‬ ‫د پوښتنو‪/‬ځوابونو لپاره‪osdpd2@mea.gov.in :‬‬ ‫د ماکس پوژر رسنیو ګروپ هندوستان خصويص رشکت ملیټد‬ ‫خپرونکي او د عملیاتو افرس‪ :‬ویکاس جوهری‬ ‫د اجرايي ريس او اداري ډایرکټر‪ :‬پرکاش جوهری‬ ‫د ایډیټ ریس‪ :‬سوراب ټانکه‬ ‫مرکزي دفرت‬ ‫د مکس پوژر رسنیز ګروپ‬ ‫‪246‬م کور‪3 ،‬م منزل‪ ،‬اوخله‬ ‫‪3‬م فاز‪ ،‬نوی دهيل‪India, 110020-‬‬ ‫ټیلفون‪+91.11.43011111 :‬‬ ‫فکس‪+91.11.43011199 :‬‬

‫‪CIN No: U22229DL2006PTC152087‬‬

‫د پښتنو‪/‬ځوابونو لپاره‪indiaperspectives@maxposure.in :‬‬

‫د ماکس پوژر ګروپ څخه د پوښتنو‬ ‫لپاره‪:‬‬ ‫ټیلفون‪+91.11.43011111 :‬‬ ‫فکس‪+91.11.43011199 :‬‬ ‫انټرنټی پاڼه‪www.maxposure.in :‬‬

‫د هند لید مجله په عريب بهاسا انډونیزیايي‪ ،‬انګلیيس‪ ،‬فرانسوي‪،‬‬ ‫آمل��اين‪ ،‬هندي‪ ،‬ایټالیوي‪ ،‬پښتو‪ ،‬ف��اريس‪ ،‬پرتګايل‪ ،‬رويس‪،‬‬ ‫سینهايل‪ ،‬اسپانیوي‪ ،‬تامیيل‪ ،‬چینايي او جاپاين ژبو چاپیږي‪.‬‬ ‫هند لید مجله د بهرنیو چارو وزارت (‪ )MEA‬د اړیکو منيش‬ ‫(‪ )XP‬او رسمي ویاند ویکاس سوواروپ‪ ،‬لخوا نرشیږي‪ ،‬د اطاق‬ ‫شمیره‪ ’A‘ ،152 :‬وینګ‪ ،‬شاسرتي بهاون‪ ،‬نوی دهيل – ‪110001‬‬ ‫او د مکسپوژر میډیا ګروپ انډیا پرایویټ ملټډ لخوا د ‪MEA‬‬ ‫په استازیتوب چاپ کیږي‪ .‬د مکس پوژر رسنیز ګروپ ‪246‬م‬ ‫کور‪3 ،‬م منزل‪ ،‬اوخله ‪3‬م فاز‪ ،‬نوی دهيل‪ ،110020-‬هندوستان‪.‬‬ ‫د هند لید مجله په کال کې شپږ ځله چاپ کیږي‪ .‬ټول حقوق‬ ‫یې خوندي دي‪ .‬پدې ګڼه کې شته لیکنې‪ ،‬هرني کارونه او‬ ‫یا انځورونو باید د هند لید مجلې په تصدیق رسه استعامل یا‬ ‫بیا تولید يش‪ MEA .‬او ‪ MMGIPL‬د نه غوښتل شوو تولیداتو‪،‬‬ ‫لیکنو‪ ،‬انځورونو‪ ،‬هرني کارونو‪ ،‬شفافیت یا نورو موادو د ورکیدو‬ ‫یا خرابیدو مسؤلیت په غاړه نه لري‪ .‬په مجله کې څرګند شوي‬ ‫نظریات لزوماً د ‪ MEA‬یا ‪MMGIPL‬نظریات نه دي‪.‬‬

‫تاسو کويل يش مجله د الندي ځایونو څخه تر السه کړي‪:‬‬ ‫‪http://www.facebook.com/MEA‬‬ ‫‪http://www.twitter.com/MEA‬‬ ‫‪http://www.youtube.com/MEA‬‬ ‫د هندوستان د مجلو د السته راوړل��و لپاره‪ ،‬د هندوستان د نزدي‬ ‫دیپلوماتیک دفرت رسه اړیکه ټینګه کړي‪.‬‬

‫‪02/06/16 3:02 PM‬‬

‫‪42‬‬

‫‪content_Pashto.indd 5‬‬

‫راتلونکي‬ ‫د لومړي وزیر نارندرا مودي په لومړي ځل د خلیج تر ټولو غښتيل اقتصادي هیواد‪ ،‬سعودي‬ ‫عرب‪ ،‬ته د هند د یوه لومړي وزیر په توګه شپږ کاله وروسته سفر د هند او سعودي عربستان‬ ‫تر منځ سرتاتیژیکي‪ ،‬اقتصادي او انرژیکي اړیکې نورې هم پیاوړې کړې‪ .‬د سعودي پادشاه‬ ‫سلامن بن عبدالعزیز سعود او لومړي وزیر مودي د‪ 2014‬کال په نومرب میاشت کې د بریزبن‬ ‫په ناسته کې رسه لیديل وه او له هغې وروسته دواړو هیوادونو په ثابت ډول د محرکو اړیکو‬ ‫د درلودلو هڅه کړې وه‪ .‬په همدې ډول د نفتو‪ ،‬بیاځلې ګټه اخیستونکې انرژۍ‪ ،‬بنسټ‬ ‫جوړونې‪ ،‬دفاع‪ ،‬بانکدارۍ او کرهڼیزو برخو کې فرصتونه وپلټل شوه او په تیر نیږدې سفر کې‬ ‫پرې ژور بحث تررسه شو‪.‬‬ ‫د نوښت په برخه کې‪ ،‬مونږ په سرت کلیوايل ځواک کې د مرکزي حکومت د رول په اړه بحث‬ ‫کړی چې د ‪ 2016-17‬لپاره یې په ځانګړې بودیجه ورته بیله کړې ده‪ .‬په مرکزي حکومت‬ ‫کې د مالیې وزیر آرون جیټيل د کرهنې او اړوندو سکتورونو لپاره په بودیجه کې د ‪ 84‬سلنه‬ ‫لوړوايل اعالن وکړ‪ .‬ددې ترڅنګ‪ ،‬ژمنه هم وشوه چې تر ‪ 2022‬کال پورې به د بزګرانو عاید‬ ‫دوبرابره يش‪ .‬د بزګرانو لپاره د ‪ 130‬میلیارده ډالرو کریډیټ رسبیره په کرهنیز سکتور کې‬ ‫د نورو ‪ 16‬میلیاردو ډالرو ورزیاتول به په دغه سکتور کې د نوي خوځښت په رامنځته کولو‬ ‫کې سرته مرسته وکړي‪.‬‬ ‫د نوښت په برخه کې مو له هرن څخه د اوبو د حفاظت او د ژوند د پیاوړتیا د پیغام د خپرولو‬ ‫د وسیلې په توګه د ګټه اخیستنې لپاره‪ ،‬موږ په نړیواله کچه پیژندل شوي هرنمند‪ ،‬ماين ګپتا‪،‬‬ ‫رسه وینو‪ ،‬چې د هغه جوړې شوې هرني السته راوړنې د نوموړي هغو هڅو ته پراختیا ورکول‬ ‫دي چې په خلکو کې د طبیعت پر وړاندې احساس ژوندی کوي‪ .‬زمونږ د میراث په پاڼو کې‪،‬‬ ‫مونږ ته د کیالسه نامتو معبد ته ځو چې په مهارشرتا کې په مین میډ کراټر کې لوړ والړ دی‬ ‫او شاوخوا یې غرونه دي‪ .‬په زړه پورې خرب خو دا ده چې دا د نړۍ تر ټولو پخوانیو له توږل‬ ‫شوو ډبرو څخه د جوړ شوې څو منزله ماڼۍ معبد دی‪ .‬مونږ د دهيل په والډ ښار کې له یادونو‬ ‫ډکو کوڅو ته هم الړو چې هلته مو د ‪ 1887‬کال د مغلو په سټایل جوړ شوی هرني عجایب‬ ‫دهارمپوره حویلۍ ولیده چې پدې وروستیو کې په خپله اصيل بڼه بیرته رغول شوې ده‪.‬‬ ‫یوه بله د لیدلو وړ کیسه د کوچنیو مجسمو او له تیږو څخه د رشاونبیالګوال‪ ،‬هالیبیدو‪ ،‬او‬ ‫بیلور جوړې شوې مجسمې دي چې له فرهنګي او سیايس اړخه د هند په بډایه تاریخ باندې‬ ‫رڼا اچوي‪ .‬د خربو اترو په برخه که مو د کتهک نڅاګر پي ټي برجو‬ ‫مهاراج رسه لیديل تر څو موږ ته د خپل ښکيل ژوند په هکله خربې‬ ‫وکړي‪ .‬موږ همدارنګه پدې هم رڼا اچوو چې نوموړي د کتهاک نڅا ته د‬ ‫خپل عمر په اوږدو کې په کوم ډول بیاځلې اديب او فرهنګي رنګ ورکړ‪.‬‬

‫ه‬ ‫ن‬ ‫د‬ ‫ل‬ ‫ي‬ ‫د‬ ‫‪ 30‬ټو‬ ‫ک■‪3‬ګ‬

‫ڼه ■ م‬

‫ۍ‪-‬جون‬

‫‪2016‬‬

‫ویکاس سواروپ‬

‫د‬ ‫کیالسه‬ ‫معبد ل د سرت‬ ‫یدنه‬

‫منوښت‬ ‫انو ګوپتا‬

‫هرن‬

‫قلمکاري‬

‫خرب‬ ‫پنډت برې اترې‬ ‫جو‬

‫مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫‪02/06/16 3:08 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪3‬‬

‫‪n‬‬

‫ماهاراج‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Edit Note_Pashto.indd 4‬‬

‫پوټپواري‬

‫په هند کې راتلونکي پیښې‬ ‫د موټسو مونګ فیسټوال‬ ‫د موټسو مونګ فیسټوال د آو قبیلې لخوا‬ ‫تررسه کیږي او له الهه ګانو څخه د رحمت‬ ‫غوښتنه کوي‪ .‬دا په ناګالنډ کې یو له هغو‬ ‫مراسمو څخه دي چې خلک ورته سخت په‬ ‫مته وي‪ .‬د ددویزو اتالنو ستایلو لپاره ثناګانې‬ ‫ویل کیږي‪.‬‬ ‫کله‪ :‬مۍ ‪1-3‬‬ ‫چیرته‪:‬موکوکچونګ‪،‬ناګالینډ‬ ‫د ماتیرن شین فیسټوال‬ ‫پدغو مراسمو کې هرني تاسیسات‪ ،‬ژوندۍ‬ ‫نندارې‪ ،‬د اجراتو هرنونه‪ ،‬د انځورونو نندارې‬ ‫او فلمونه نندارې ته ایښودل کیږي‪ .‬دغه‬ ‫فیسټوال ټولنیز‪ ،‬فرهنګي او ښوونیز ابتکار دی‬ ‫چې له چاپیریال رسه د حساس او سازګارې‬ ‫سیمې په توګه د ماتیرن څرګندونه کوي‪.‬‬ ‫کله‪ :‬مۍ ‪1-30‬‬ ‫چیرته‪ :‬میتیرن‪ ،‬ماهارشرتا‬

‫د ګالنو نړیوال فیسټوال‬ ‫هر کال په ګنګټوک کې د کمیافته گالنو او بوټو‬ ‫ننداره په الره اچول کیږي چیرته چې د ارکیده‪،‬‬ ‫رسخس‪ ،‬اصفر سوسن او ګنډیري ګالنو سلګونه‬ ‫ډولونه نندارې ته ایښودل کیږي‪ .‬د بوټیو ساینيس‬ ‫متخصصین سینامرونه او لکچرونه ورکوي‪.‬‬ ‫کله‪ :‬د مۍ له ‪1-31‬‬ ‫چیرته‪ :‬له وایټ هال رسه نږدې‪ ،‬ګنګټوک‬

‫د ویلیانور معبد فیسټوال‬ ‫دغه مراسم له پوډوچیري رسه نږدې په ویلیانور‬ ‫کې په تیروکامیسوارا کوکيلمبال معبد کې‬ ‫تررسه کیږي‪ .‬ددغو ‪ 01‬ورځنیو مراسمو په‬ ‫وروستۍ ورځ‪ ،‬د معبد د خدایانو مرش څښنت‬ ‫شیوا په ارابه کې د الریون لپاره بیرون راویستل‬ ‫کیږي‪.‬‬ ‫کله‪ :‬مۍ‪21-30‬‬ ‫چیرته‪ :‬ویلیانور‪ ،‬پوډوچیري‬ ‫د اوټي اوړي فیسټوال‬ ‫دغه مراسم چې په نیلګیرس غرونو کې ملانځل‬ ‫کیږي د ګالنو ښکلو ترتیباتو‪ ،‬نندارو او رنګولیز‬ ‫رسه د ګالونو د نندارې ننداره ده‪ .‬فرهنګي‬ ‫مراسم او د کښتیو ځغلول ددغو ملانځنو یوه‬ ‫برخه ده‪.‬‬ ‫کله‪ :‬مۍ‬ ‫چیرته‪ :‬اوتۍ‪ ،‬تامیل ناډو‬

‫‪02/06/16 3:19 PM‬‬

‫د اوړي فیسټوال‬ ‫د ماونټ ابو بود پورنیام مراسم د اوړي فیسټوال‬ ‫ګڼل کیږي‪ .‬دغه مراسم له ترشیفايت صفوفو او‬ ‫فرهنګي نندارو رسه پیلیږي‪ .‬د آس او کښتیو زغلول‬ ‫او همدارنګه د‪ CRPF‬د بانډ ننداره ددغه فیسټوال‬ ‫له یو شمیر نورو مراسمو څخه دي‪.‬‬ ‫کله‪ :‬مۍ ‪20-21‬‬ ‫چیرته‪ :‬ماونټ ابو‪ ،‬راجستان‬

‫‪POTPOURRI_Pashto.indd 2‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪ 30‬ټوک ■ ‪ 3‬ګڼه ■ مۍ‪-‬جون ‪2016‬‬

‫د کیالسه د سرت‬ ‫معبد لیدنه‬ ‫‪02/06/16 3:17 PM‬‬

‫نوښت‬

‫مانو ګوپتا‬

‫هرن‬

‫قلمکاري‬

‫خربې اترې‬

‫پنډت برجو ماهاراج‬ ‫‪IP cover Final_Pashto.indd 1‬‬