India perspectives Pashto november-december 2016 by Indian Diplomacy

Consular Grievances Monitoring System

02 Step

Click on “Activation” link sent in email (or OTP sent in SMS to Indian Mobile Holders) to activate the account.

03 Step

04 Step

Click on “Register Grievances” link to fill details of your grievances.

01 Step

05 Step

Click on “Register (New User)” and fill required details

Click on “Track Grievances Status” link to View latest status and processing done on your grievance.

MADAD Because You Are Us

mymea.in/madad Pashto

Back Page_Pasto.indd 92

12/7/16 10:40 PM

IBC_Pasto.indd 91

12/7/16 10:55 PM

‫کیڼ خوا څخه‪ :‬د اجې دیوګن سن اوف رسدار‪ ،‬دوهم سنګم او‬ ‫ګوملال ‪ 3‬فلمونو انځورونه‬

‫اوسنې شیوې فلم دا خربه ثابت هم کړه‪.‬‬ ‫لوبغاړیتوب په اړه قضاوت کوي‪.‬‬ ‫د کلونو وروسته هغه خپل فلمي شخصیت کې ډیر‬ ‫شاوخوا ‪ 25‬کالو سوداګیرۍ کې دیوګن ډیری شمیر‬ ‫بدلون راوستو او دا هغه کار وو چې هغې رسه یي مرسته‬ ‫فلمې پروژې تررسه کړې دي چې په هغې کې داسې‬ ‫وکړه ترڅو د پنځو کلونو هرني موده کې‬ ‫فلمونه شتون لري چې یواځې د سوداګیرۍ‬ ‫د زخم (‪ )1998‬او بګت سینګ (‪)2002‬‬ ‫موخې لپاره تررسه شوي دي او چندان‬ ‫فلمونو تررسه کولو رسه دوه ځلې د غوره‬ ‫احساساتې بڼه یي نه درلوده او په ښې توګې‬ ‫شاوخوا یوې لسیزې‬ ‫لوبغاړې ميل جایزه ترالسه کړي‪.‬‬ ‫رسه نه وو متثیل شوي چې په هغې کې د‬ ‫پورې کله چې‬ ‫دیوګن په کال ‪ 1991‬کې لومړې ځل‬ ‫ګوملال فلمونه هم راځي چې ټوکې فلمونه‬ ‫هغه لومړنې هنري‬ ‫لپاره د پول اور کانټې فلم جوړولو رسه‬ ‫لیرې‬ ‫دي‪ ،‬او دا فلمونه د اصيل مسیر څخه‬ ‫کارونه پیل کړل‬ ‫په ډیرې ښې بڼې رسه بالیوود ته راووت‪.‬‬ ‫فلمونه ول‪.‬‬ ‫هغه د هند سینما‬ ‫خو د هغې څخه وروسته څو کلونو لپاره‬ ‫شاوخوا یوې لسیزې پورې کله چې هغه‬ ‫مبصرینو لخوا د‬ ‫فلمي پریوډیرسانو هغه په داسو رولونو‬ ‫لومړنې هرني کارونه پیل کړل هغه د هند‬ ‫یو فلمي لوبغاړي‬ ‫لوبولو کې مرصوف کړ چې د هغې اصيل‬ ‫سینام مبرصینو لخوا د یو فلمي لوبغاړي‬ ‫په توګې سره نه‬ ‫لوبغاړيتوب بڼه یي خرابه کړه‪.‬‬ ‫په توګې رسه نه پیژندل کیده‪ ،‬بلکه هغه یو‬ ‫پیژندلکیده‬ ‫د یو فلمي لوبغاړي په حیث اجې‬ ‫اکشن فلمي ستورۍ وو چې د خلکو خوښۍ‬ ‫دیوګن ته شیوې په یوشانته برخه کې‬ ‫لپاره يي متثیل کوه‪ .‬د هغې اکشن ترتیب او‬ ‫میتودونو ډیرۍ لیدونکو ته هغه ګران کړ خو دا د دیوګن د کار کولو بڼه لرله خو د یوه ډایرکټر له لحاظه اجې‬ ‫پخوانۍ اکشن فلمي څیره وه چې په فلمونو کې یې ښکاره دیوګن ددې فلم تررسه کولو رسه یو نوې لوی پړاو‬ ‫ته ننوت‪.‬‬ ‫کوله لکه په اکشن جک سن‪ ،‬سن اوف رسدار فلمونه‪ ،‬او‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/9/16 1:45 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪90‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Conversation_AjayDevgan_Pasto.indd 88‬‬

‫خپلې پرمختیايي اړټیا ډیر څه موندلې ول‪ .‬دیوګن داسې‬ ‫اجې دیوګن چې تر اوسه پورې يي دوه ځله ميل جایزې‬ ‫یو فلمي لوبغاړی دی چې تر هغو چې د هغه کوم فلم‬ ‫هم اخیستې دي‪ ،‬د هندې سینام ډیرو ګټورو ستورو‬ ‫ښه شهرت ترالسه نه کړي‪ ،‬هغه د رسنیو څخه ځان لیرې‬ ‫په شمیر کې راځي‪ .‬اجې دیوګن د اوسنې فلم شیوې په‬ ‫راوتلو رسه چې د هغې د ډایرکټ دوهم محصول هم بلل سايت‪ ،‬هغه دا باور لري چې تبلیغات د یو خراب فلم رسه‬ ‫کیږي‪ ،‬خپل هرني کارونو په برخه کې ېې خپل کار ته یو مرسته نيش کوالی ترڅو ریښتنۍ شهرت ومومي‪.‬‬ ‫هغه وايي چې تبلیغات د خلکو د پام جلبولو‬ ‫نوښت وربخښلی دی‪.‬‬ ‫لپاره دی‪ ،‬نه په دې معنا چې فلم ته ریښتنۍ شهرت‬ ‫شیوې چې د نړۍ په ‪ 60‬هیوادونو کې په یو وخت‬ ‫ور وبښي‪ .‬ددې فلم لومړنی دوې نندارې ددې فلم‬ ‫کې پرانیستل شو‪ ،‬داسې ښکاري چې د ټیکټ خرڅالو‬ ‫راتلونکې پیښې څرګندوي‪.‬‬ ‫خپلې موخې ته رسیدلی دی‪ .‬فلمي لوبغاړی او ډایرکټر‬ ‫شیوې فلم کې په نړیواله کچه فلمې ستورو کار‬ ‫اجې دیوګن وايي چې سینګم د نړۍ په ‪ 28‬هیوادونو کې‬ ‫پرانیستل شوی وو خو شیوې د هغې کچې نه هم مخکې کړی دی‪ .‬د فلم جینۍ د پولنډ څخه ده چې اریکه کار‬ ‫نومیږي‪ .‬بریټانوي ماشومه لوبغاړې ابیګیل ایمس د فلم‬ ‫والړ‪.‬‬ ‫لوبغاړي یوې ګونګې لور رول لوبولی کومه چې په بلغاریا‬ ‫په نوي فلم کې دیوګن د کامرې مخې او شا‬ ‫کې هغه مهال د ماشومانو قاچاق برو الس ته ورځي کله‬ ‫دواړو ستورو رول لوبولوی دی‪ ،‬په فلم کې هغه د یو‬ ‫چې هغه ماشومه د خپلې نالیدلې مور‬ ‫سفر الرښود رول لوبولی چې پکې یو نه‬ ‫پسې ګرځي‪ .‬شیوې فلم ته د لوبغاړو غوره‬ ‫ماتیدونکۍ کس وي او کله چې په بلغاریا‬ ‫فلمونو‬ ‫په‬ ‫هغې‬ ‫کونې پروسې وخت ونیولو‪ ،‬خو د اریکه‬ ‫کې د هغې لور وتښتول يش نو هغه وخت‬ ‫کې د فلم لوبغاړي‬ ‫کار او ابیګیل ایمس غوره کونې یواځې‬ ‫کې هغه د رويس مافیا رسه په جګړې کې‬ ‫رول لوبولو څخه‬ ‫درې درې دقیقې وخت ونیولو‪.‬‬ ‫ښکیل يش‪.‬‬ ‫د‬ ‫شاته‬ ‫کامرې‬ ‫د‬ ‫دیوګن وایي چې‪ ،‬شیوې یواځې یو‬ ‫هغه په فلمونو کې د فلم لوبغاړي رول‬ ‫په‬ ‫رول‬ ‫ډایرکټر‬ ‫یو‬ ‫جنګي فلم نه دی‪ ،‬بلکه په اصل کې دا فلم‬ ‫لوبولو څخه د کامرې شاته د یو ډایرکټر‬ ‫ډیر ښه توګې سره‬ ‫د پالر او لور د احساساتو ډکې یوې کیسې‬ ‫رول په ډیر ښه توګې رسه تررسه کړی دی‪.‬‬ ‫ترسره کړی دی‬ ‫فلم دی په کوم کې چې د فلم لوبغاړۍ‬ ‫هغه وايي چې فلمي لوبعاړي ته یواځي یو‬ ‫پرته د خپلې خوښې ځینو جنایت کارونو‬ ‫رول ورکول کیږي او لوبغاړی يي هم تررسه‬ ‫رسه په جګړې کې ښکیل کیږي‪.‬‬ ‫کوي خو کله چې تاسو د یو ډایرکټر په حیث کار کوی‬ ‫دا یواځې د دیوګن خلکو راجلبولو ځواک نه دی‬ ‫نو تاسو باید د فلم هر جزې ټکې ته پاملرنه وکړی او په‬ ‫چې هغه تعریفوي‪ .‬خپل فلمي لوبغاړیتوب وضیعت ته‬ ‫ښې توګې رسه یي تررسه کړی‪.‬‬ ‫الرسسۍ هغه څه دي چې هغه د خلکو څخه جال کوي‪.‬‬ ‫دیوګن په کال ‪ 2008‬کې پرته د تجربې لرلو څخه‬ ‫سکرین باندې هغه یو مشهور لوبغاړی دی‪ ،‬د سکرین‬ ‫کله چې د هغې لومړۍ تلویزیونې ډرامه د (ته زه او‬ ‫څخه بهر هغه دومره ځان نه ښکاره کوي‪ .‬عامه خلکو ته‬ ‫مونږ) په نامه رسه بازار ته راغله نو خپلې موخې ته ونه‬ ‫ښودنه کې هغه ډیر نادره دی او دا کار هغې رسه مرسته‬ ‫رسیده او ناکامه شوله‪ ،‬خو هغه هیڅکله ناهیلی نه شو‪،‬‬ ‫کوي ترڅو د رسنیو په سیمه کې خوندې پاتې يش‪ ،‬او‬ ‫د هغې دا نوی فلم د هندې سینام لومړۍ سوداګریز‬ ‫دی پریږدې چې د هغه فلمونه پخپله د هغه کار په اړه‬ ‫فلم دی چې آلزایمر (‪ )Alzheimer‬رسه تررسه شوی ده‬ ‫خربې وکړي‪ .‬شیوې کوم بدلون نه لري‪.‬‬ ‫او کوم څه يي چې تر اوسه پورې السته راوړې دي د‬ ‫د یوه ریښتنې مسلکې کس په حیث هغه کلونه‬ ‫هغې په اړه د خفګان هیڅ کوم دلیل شتون نلري‪.‬‬ ‫کلونه هڅه او زیار اوباسلی دی‪ ،‬مونږ دا ویالی شو‬ ‫شیوې هم د ډول ډول نیوکو رسه مخ شو خو د هغې‬ ‫چې د هند سینام کې د دیوګن رهربۍ رسه ټول هغه‬ ‫په زړه پورې احساسايت او جنګي صحنو د خلکو په منځ‬ ‫فلمونه چې يې ښې پایلې درلودلې دي اوس د هغه فلمي‬ ‫کې خپل ځای ترالسه کړ‪ .‬فلم په جال جال برخو کې د‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 10:48 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪89‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Conversation_AjayDevgan_Pasto.indd 86‬‬

‫خربې اترې‬

‫نوو لوړو ته ختل‬ ‫اجې دیوګن خپل نوې فلم شیوې ډایرکټ کولو رسه هغه نړیوالې کچې شهرت ته‬ ‫ورسید‪ ،‬چې تر اوسه پورې د هغه کوم بل فلم هغه کچې ته نه دی رسیدلی‬

‫ليكوال‪ :‬سایبال چرتجي‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 10:48 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪88‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Conversation_AjayDevgan_Pasto.indd 87‬‬

‫طرحه (برونز)‪ :‬هره مجله د هند میراث او نسب په‬ ‫اړه رسلیک لرونکي وي‪ ( .‬د همپي ډار الهام اخیستنې‬ ‫کنډوالو) بریا رسلیک لوستونکې د ‪ 1336‬څخه تر ‪1646‬‬ ‫کال پورې د ویجیانګارا امپراطوری ته اړ باسل‪ ،‬او‬ ‫دې سیمې د یونیسکو نړیوال میراث مهنديس ښکاره‬ ‫کړي ده‪.‬‬

‫د یو محفل په ترڅ کې چې د هند د سوداګری ټولنې‬ ‫لخوا چمتو شوی وو‪ ،‬د هند حکومت بهرنیو چارو‬ ‫وزارت ته اوه افتخاری جایزې وړاندې شوې‪ .‬د بهرنیو‬ ‫چارو وزارت د هند لید مجلې ته څلور جایزې ورکړل‬ ‫شوې‪ ،‬چې دوه د رسو زرو‪ ،‬یوه د سپینو زرو او یوه‬ ‫د برونز جایزه وه‪ .‬د بهرنیو چارو وزارت همدارنګه د‬ ‫کايف میز کتاب‪ ،‬آنالین کمپاین او مربوطه ویب پاڼې‬ ‫لپاره جایزې ترالسه کړې‪.‬‬ ‫د ‪ 2016‬کال د اکټوبر میاشتې په ‪ 28‬مه نیټه په‬ ‫ویوانتا کې د تاج کیويف پراد لخوا جوړه شوې ‪ 56‬مې‬ ‫کلنې جایزو په ترڅ کې د بهرنیو چارو وزارت جایزې‬ ‫ترالسه کړې‪.‬‬ ‫د هند لید په نوم دوه میاشتنۍ مجله چې په‬ ‫‪ 16‬ژبو خپریږي‪ ،‬د هند د ‪ 180‬ماموریتونو په اړه یې‬ ‫مضامین خپاره کړي‪.‬‬

‫د بهرنیو چارو وزارت نور ویاړونه‬

‫نومیالی نرشیه‪ -‬د یوګا په نړیواله ورځ د کايف میز‬ ‫کتاب (نقره)‪ :‬د بهرنیو چارو وزارت لخوا څخه د یوګا‬ ‫نړیوالې ورځ باندې د کايف میز کتاب په الره واچول شو‬ ‫او د نړۍ په ګوټ ګوټ کې یې يب ساری شهرت وموند‪.‬‬ ‫دغه نرشیه د ډول ډول انځورونو درلودونکې وه‪.‬‬ ‫انټرنټي اړیکې‪ -‬آنالین کمپاین (رسه زر)‪:‬‬ ‫د فیسبوک او ټویټر ویب پاڼې ‪4.5‬‬ ‫میلیونو څخه ډیر تعقیب کوونکې او‬ ‫لیدلونکې لري‪ .‬دا د بهرنیو چارو‬ ‫تازه خربونو یوه رسچینه ده او‬ ‫همدارنګه د عامه ډپلوماسی‬ ‫لپاره یوه وسیله ده‪.‬‬

‫هند لید مجلې لخوا ګټل‬ ‫شوې جایزې‬

‫د هندې ژبې نرشیه (رسه‬ ‫زر)‪ :‬دا مجله دوو ژبو کې‬ ‫یعني هندې او متیل ژبو کې‬ ‫خپریږي‪ .‬د هندې ژبې مجله‬ ‫د نړۍ په ‪ 30‬هیوادونو کې‬ ‫خپریږي او د متیل ژبې مجله‬ ‫به اتو هیوادونو کې خپریږي‪.‬‬ ‫د دوو ژبو نرشیه (رسه زر)‪ :‬دا مجله‬ ‫دا ویاړ لري چې په ‪ 16‬ژبو کې خپریږي‪،‬‬ ‫لکه هندي‪ ،‬عريب‪ ،‬انګریزي‪ ،‬فرانسوي‪ ،‬جرمني‪،‬‬ ‫اندونیزیایي‪ ،‬آیټالیایي‪ ،‬پښتو‪ ،‬فاريس‪ ،‬پرتګايل‪ ،‬رويس‪،‬‬ ‫د رسیالنکا سنهالیيس ژبه‪ ،‬جاپاين‪ ،‬چینايي‪ ،‬هسپانوي‪،‬‬ ‫او همدارنګه متیل ژبو کې خپریږي‪.‬‬ ‫د پوښ ډیزاین ( نقره)‪ :‬ددې مجلې پوښ ډیزاین په‬ ‫داسې توګه ډیزاین شوی چې پرته د کوم الفاظو څخه‬ ‫د مجلې کیسه بیانوي‪.‬‬

‫متحد ویب پاڼې‪ -‬د بهرنیو‬ ‫چارو وزارت ویب پاڼه (رسه‬ ‫زر)‪ :‬د وزارت ویب پاڼه د هند‬ ‫وضعیت په اړه‪ ،‬او په دوه ګونو‬ ‫اړیکو‪ ،‬بهرنۍ پالیسې کې د هند تګالرو‬ ‫او نظریاتو په اړه لوستونکې خربوي او دوی ته‬ ‫ښکاره مالومات وړاندې کوي‪.‬‬ ‫د هند لید مجله د ماکس پورش رسنیز ګروپ لخوا څخه‬ ‫خپریږي‪ ،‬چې په سویل ختیځه آسیا او منځنې ختیځ کې‬ ‫تر ټولو لوی خپرونکی او چاپي رسنیز مرکز دی‪.‬‬ ‫دا مجله په آنالین توګه په‬ ‫‪ indiaperspectives.in/magzter‬او‬ ‫‪ indiaperspectives.in/issuu‬ویب پاڼو کتالی شی‪.‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 10:39 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪87‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Awards_2 Pgs_Pashto.indd 86‬‬

‫السته راوړنه‬

‫له ښاغيل ویکاس سواروپ (ناست) رسه ګټونکی ټیم‪ ،‬اضايف منيش او رسمي ویاند‪ ،‬د بهرنیو چارو وزارت‬

‫د بهرنیو چارو وزارت‬

‫لپاره اوه ستورې‬

‫د سوداګری ټولنې لخوا څخه هند حکومت د بهرنیو چارو وزارت ته اوه جایزې وړاندې شوې‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/9/16 1:21 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪86‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Awards_2 Pgs_Pashto.indd 87‬‬

‫کریمي کهیر یا فیریني‬

‫(‪)Creamy Caramel Pudding‬‬ ‫د چمتووايل موده‪ 15 :‬دقیقې‬ ‫د پخولو مــــــوده‪ 30 :‬دقیقې‬ ‫د کسانو شمـــــیر‪4 :‬‬

‫ترکیبات‬

‫څلور هګی‪ ،‬دوه قاشغې بوره‪ ،‬یوه قوطی وچې شیدې‪،‬‬ ‫د وانیال جوهر دوه یا درې څاڅکې‪ ،‬درې قوطې تازه‬ ‫شیدې‪ ،‬آلوبالو د تزیین لپاره‬

‫طریقه‬

‫یوه قاشغه د ګشنیجو وړې شوې پاڼې‬

‫طریقه‬

‫د ماهې ټوټې ومینځی او وچ یې کړی‪،‬‬ ‫مالګه او ادرک وررسه اخته کړی‪ ،‬لږ یي‬ ‫رسه کړی او پرې یی ږدی‪.‬‬ ‫تراش شوې ناریال مکرس کې د‬ ‫خاشخاشو دانو‪ ،‬کاجو‪ ،‬تور مرچ‪ ،‬رسه‬ ‫مرچ او ګشنیجو تخم رسه واچوی او‬ ‫داسې یی واړه کړی چې د روبو بڼه‬ ‫ونيس‪ ،‬دوه ګیالسه اوبو رسه یي یو ځای‬ ‫کړی‪ ،‬دغه غلیظ مواد چڼ کړی ويي‬ ‫ساتی‪ ،‬دوه ګیالسه نورې اوبه وررسه یو‬ ‫ځای کړی‪ ،‬دا نري مواد جال چڼ کړی‬ ‫او نور پاتې شوي مواد کیدالی يش لیرې‬ ‫کړای يش‪.‬‬

‫غوړي په یوه کړایي کې ګرم کړی‪،‬‬ ‫پیاز تر هغو رسه کړی ترڅو رنګ یي‬ ‫تیز ګالبې په ډول يش‪ ،‬د اوږې او‬ ‫ادرک روب او همدارنګه شنه مرچ‬ ‫وررسه یوځای کړی او د دوو دقیقو‬ ‫مودې پورې يي رسه کړی‪.‬‬ ‫ماهي ور ګډ کړی او لږ یي رسه‬ ‫کړی او د ناریال نرې موادو او د‬ ‫وریجو اوړو کې يي په ښه توګه اخته‬ ‫کړی‪ ،‬په تیز اور يي تر هغې پریږدی‬ ‫چې ماهي تقریبا پاخه يش‪ ،‬د ناریال‬ ‫غلیظ مواد ور ګډ کړی‪ ،‬تر هغې یي‬ ‫وجوشوی چې په بشپړ توګې رسه نرم‬ ‫او مالیم يش‪ ،‬خوارکې لوښې ته یي‬ ‫واچوی‪ ،‬جوش وریجو او ګشنیجو رسه‬ ‫یي تزیین کړی‪.‬‬ ‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:07 PM‬‬

‫بوره د کیک په یوه ګرد قوطې کې واچوی او قوطی په‬ ‫کم اور کیږدی‪ ،‬ترڅو بوره ویلې يش او بیا لږ ټینګه‬ ‫يش‪ .‬قوطی د اور څخه لیرې کړی او ښه يي وښوروی‬ ‫ترڅو ټینګه شوي بوره د قوطې بیخ کې په مساوي‬ ‫توګه هواره يش‪.‬‬ ‫مکرس کې هګی‪ ،‬وچې شیدې‪ ،‬وانیال جوهر او تازه‬ ‫شیدې واچوی‪ ،‬پنځه دقیقو مودې لپاره يي په تیز‬ ‫رسعت رسه مکس کړی‪.‬‬ ‫د هګیو مخلوط د ټینګې بورې پر رس قعطې ته ور‬ ‫واچوی او په آملونیمې ورقې رسه يي کلکه توګې رسه‬ ‫وپوښی‪ ،‬د کیک قوطی د جوش اوبو پر لوښې کیږدی‬ ‫او د شلو دقیقو مودې لپاره حرارت ورکړی‪.‬‬ ‫تر هغو يي یخچال کې کیږدی چې په بشپړ توګې‬ ‫رسه چمتو يش‪ ،‬چمتو شوي کهیر ( فیریني) د خوراک‬ ‫لوښې ته واچوی‪ ،‬آلوبالو رسه يي تزیین کړی او په ښې‬ ‫توګې رسه ترې خوند واخلی‬ ‫پاسیني لور ته‪ :‬د يل کوربوسیر مرکز؛ الندې لور ته‪ :‬په چندیګړ‬ ‫کې د يل کوربوسیر د خالصو السونو مجسمه‬

‫‪n‬‬

‫‪85‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Recipes_2pgs_Pasto.indd 84‬‬

‫خواړه‬

‫جشني‬

‫خواړه‬

‫خــــپــلو محـــفلونو ته د خوند ور بښلو په موخه زمونږ‬ ‫د خواړو ډولونو او کړنالرو ته پام وکړی‪ ،‬ترڅو د ډاډ وړ‬ ‫خوند واخلی‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:49 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪84‬‬

‫‪n‬‬

‫د ګون کب کیوري (‪)Goan Fish Curry‬‬ ‫د چمتوايل موده‪ 15 :‬دقیقې‬ ‫د پخولو مـــوده‪ 30 :‬دقیقې‬ ‫دکسانو شمـــیر‪4 :‬‬

‫ترکیبات‬

‫نیم کیلو ماهی د دوه انچه یا ‪ 1/2‬سانتی مرت په‬ ‫اندازه د مکعب په شکل ټوټی کړی‪ ،‬یو یا نیم قاشغه‬ ‫مالګه‪ ،‬ینمه قاشغه د ادرکو پوډر‬ ‫د ناریال شیره‪:‬‬ ‫نیمه پیاله تراش شوي ناریال‪ ،‬درې قاشغې‬ ‫خاشخاش‪ ،‬اوه کاجو ( هندې بادام)‪ ،‬پنځه تور مرچ‬ ‫دانې‪ ،‬څلور رسه مرچ‪ ،‬یوه قاشغه د ګشنیجو تخم‪،‬‬ ‫څلور پیالې اوبه‪ ،‬نیمه پیاله غوړي‪ ،‬یو عدد میده‬ ‫شوی پیاز‪ ،‬یوه قاشغه د اوږې روب‪ ،‬یوه قاشغه د‬ ‫زنجه فیل روب‪ ،‬درې عدده پرې شوي شنه مرچ‪ ،‬د‬ ‫غلظت لپاره یوه قاشغه د وریجو اوړه‪ ،‬د تزیین لپاره‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Recipes_2pgs_Pasto.indd 85‬‬

‫په غوړیو کې رسه شوې دوسه له چتني رسه‬

‫د زاړه وریښم الرې يادښت مطابق‪ ،‬ټول‬ ‫مکمله توګې رسه د نبات استعاملول دي‪ .‬کله‬ ‫چې د کیلې میوه د سهار چای لپاره د خوږې په مشهوره فرين اول جنويب ساحل د هند ته راغلې‬ ‫لکه څنګه چې بهاتیه د خوزستان(ایران) څخه‬ ‫استعامل شو (چوده‪ -‬مستو‪-‬کیله یا پوټو‪-‬بورې‪-‬‬ ‫د بالل رسه یوه ژبه لرونکی نبات د لرګې په‬ ‫کیله)‪ ،‬ګالن د بیالبیلو کبابونو او کفتې جوړولو‬ ‫رس کې وررسه وه‪ .‬بهاتیه چې‬ ‫کې د غوښې خوښوونکو لپاره‬ ‫اول خلط کې د وریجو پوډر او‬ ‫استعاملیدل‪ .‬منجا ( دکیلې تنه)‬ ‫تر ټولو مشهوره‬ ‫شیدې یو ځای رسه ویشیدلې‬ ‫ډیر د ځمکۍ خوږې مڼې په څیر‬ ‫هند‬ ‫د‬ ‫اول‬ ‫فرني‬ ‫وې‪ ،‬د پاسم کټوګورۍ رسه‬ ‫ده‪ ،‬د ساحلې هندي ټولنو لپاره‬ ‫ساحلي‬ ‫جنوبي‬ ‫مخلوط شوی او ورسته د جګري‬ ‫د غذاګانو لویه برخه وه‪ .‬بهامني‬ ‫غاړې ته بهاتیه په‬ ‫او هیلو په اضافه کولو رسه نور‬ ‫پادشاهانو‪ ،‬چې د ویجینګارا‬ ‫راغله‬ ‫شکل‬ ‫هم تصفیه کیږې‪ .‬په داسې حال‬ ‫امپراطورۍ یې را وپرځوله‪ ،‬د‬ ‫کې چې په جنوب کې د دانه‬ ‫ځمکۍ خوږې مڼې په مشهوره‬ ‫دار کیر باندې تبدیل شو‪ ،‬په اودیسه کې‪ ،‬په‬ ‫کولو او د هغه څخه د خپل دودیزه استادانه‬ ‫ګوینګتا ګوډي او یا د غذی ډیر تاریخپوهان په‬ ‫جوړشوي خواړه جوړول چې وروسته د شاجهان‬ ‫دې باور دې چې اوسنې رساميل د ماهراشټرایي‬ ‫په وسیله انتخاب شو چې د هغه د جشنونو‬ ‫موډک ته نوښت ورکړی‪.‬‬ ‫برخه دې وي‪.‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 10:50 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪83‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Cusines_Portal Delicacies_6pgs_Pasto.indd 82‬‬

‫غذا‬

‫دالندې خوا نه کیڼ لور ته‪ :‬د کیراال ماهي قورمه له سپینو وریجو‪ ،‬سمبهار‬ ‫ودا‪ ،‬د کويل ماهي د شنو پاڼو قورمه رسه‪ ،‬او کباب شوې کفته‬

‫عثامنیانو امپراطورۍ ته ورسیدې‪ ،‬چې د پلو‬ ‫او په هسپانیه کې د پیال پیدایښت ته الره‬ ‫همواره کړه‪ .‬موري ګونټو‪ ،‬د کالینګه‪-‬بنګله‬ ‫خاصوالی او د بندر ظرافت په کالینګه‪-‬پټنام‬ ‫او ټمرالیپټا کې ‪ ،‬د بحري غذا او نیمه پخې‬ ‫شویو وریجو په استعامل رسه‪ ،‬پیال ته الهام‬ ‫ورکوی شو‪ .‬ډیر لکه د پسه چوکه له کریکل‬ ‫چوله وخت څخه اندونیزیایي ستای ته الهام‬ ‫ورکړ او سکندري ران د کوټي چاره پیدایښت‬ ‫ته الره جوړه کړه‪ -‬یوه پوره وزه چرګ رسه پټ‬ ‫شوی یا اریکډه‪ -‬صدف دوپکونه او د وریجو‬ ‫وړه چې په پوستکي پوخ شوی وي‪.‬‬ ‫دوه نورو جالبه اشپزي تخنیکونو ظهور‬ ‫وکړ‪ -‬بدون له غوړه اشپزي کول (لکه سانتوله‬ ‫او پتوا) او له غوښې رسه د سبزیجاتو یوځای‬ ‫کیدو هرن د مزې لپاره لکه بیګايل چورچوري‪.‬‬ ‫او د اشپزی بل ځلیدلی حالت داده چې په‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 10:50 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪82‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Cusines_Portal Delicacies_6pgs_Pasto.indd 83‬‬

‫چې مه هوان د چین امپریال فوځ د چینګ هو‬ ‫شوې‪ ،‬بیا به په اور باندې د لرګیو سیخانو په‬ ‫مرشۍ الندې په ‪ 1403‬کال کې هند ته ورسید‪،‬‬ ‫مرسته کباب شوې او د اروګمپول ( د برمودا‬ ‫هغه متحیره شو چې پلو یې پیدا کړو‪ .‬هغه پاتې‬ ‫ګیاه) رسه به يو ځای د خوند لپاره وغورځیدل‪.‬‬ ‫شو چې د جوړولو هرن يې زده کړي او څو ډولونه‬ ‫چنګیز خان دا غذا قبوله کړه چې خپل فوځ‬ ‫یې هم ورته کشف کړل‪.‬‬ ‫دوامداره وسايت او په ترتیب رسه‬ ‫ویل کیږي چې ایډیپم چینایانو‬ ‫يې د کباب اول شکل نوښت وکړ‪.‬‬ ‫ته‬ ‫چینایانو‬ ‫ایډیپم‬ ‫ته الهام ورکړی‪ ،‬چې هند ته د‬ ‫د وریجو مزاداره کول‪ -‬د ډیرو‬ ‫عربانوته‬ ‫او‬ ‫نوډلز‬ ‫د‬ ‫وریښمینو تارونو خرڅالو لپاره‬ ‫رسه بلکه د یو یا دوه مرچو رسه – د‬ ‫د سیویان الهما‬ ‫تلل‪ ،‬نوډلز پيدایښت يې وکړ‪،‬‬ ‫ساحيل هند څخه یو بل ابتکار وه‪.‬‬ ‫ورکړ‬ ‫او وروسته عربانوپه نوښت رسه‬ ‫په داسې حال کې چې اصيل مزه‬ ‫مشهوره سیویان جوړکړ‪ .‬په الس‬ ‫دار کول د وریجو لکه د پاڼې قورمې‬ ‫جوړ شوې سیویان ملړنی صنعت وه چې د عرب‬ ‫وریجې یا د کوپرې وریجې د اړتیا په اساس وې‬ ‫تجارانو په وسیله د اوږدو دانو وریجو په بدل‬ ‫–وریجې په هره غذا کې یو حکایت ده – ډیر نه‬ ‫کې چې هغوی ځان رسه کور ته وړې پایه ګذاري‬ ‫پوهیږي چې د اسیا اول همدا وه‪ ،‬چې په ناپوهې‬ ‫شو‪ .‬د سنګم دوره وه چې مپیيل سمبه وریجې د‬ ‫رسه يې اول رسې کړې وریجې جوړې کړې‪ .‬کله‬

‫د اپم او د هګیو مسالې د جنوبې هند سهار چای‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 10:49 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪81‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Cusines_Portal Delicacies_6pgs_Pasto.indd 80‬‬

‫غذا‬

‫پاس‪ :‬ودا پف او ښی خوا‪ :‬بهیل پوري‬

‫د مستو او مڼو لرګیو چتني‪ .‬د غوړو خايل کوټو‪،‬‬ ‫چې وروسته په جلفریزی هم بدل شو‪ ،‬بیا هم د‬ ‫ساحل تحفه ده‪ .‬دا تر ټولو لوی برخه د میوو لري‬ ‫په شمول د کیراال توره حلوا‪ ،‬د جوړلو لپاره سخته‬ ‫موټه مال‪ ،‬مزه داره کاجه‪ ،‬د میسور پک او له یاده‬ ‫نه ویستونکې روسګوال او د هغه په شان‪.‬‬ ‫خولې او کوپرې بورې په شان ته یې مشهوره‬ ‫ساحيل غذاګانې د خالقیت مخکښ دي‪ ،‬له‬ ‫کړه‪ .‬لډو یوه جالبه غذا چې د چیکي یا سوزیدلو‬ ‫سمندري تجارت څخه په مننې چې‬ ‫بادامو پیدایښن يې الره هوار کړه‪.‬‬ ‫تر ټولو ښه نفوذ يې ساحل ته راوړو‪.‬‬ ‫ال تر ټولو افسانه ای خو د لونفال‬ ‫د ګون ډوډۍ‬ ‫د مثال په توګه‪ ،‬پوی د ګون ډوډۍ‪-‬‬ ‫مشهوره منګالل چیکی د اور پټلۍ د‬ ‫د کماج ډوډۍ‬ ‫ملړۍ فطیره ډوډۍ وه چط د هند‬ ‫کار کوونکو لپاره چې د غرمۍ ډوډۍ‬ ‫په څیر شوه او‬ ‫آشپزي دفرت ته دننه شوه‪ .‬همداراز‬ ‫لپاره يې وخت نه درلوده‪ ،‬د دوامداره‬ ‫ودا پف ته یې‬ ‫لډو او کشتیام اسانه الرې وې چې‬ ‫الرې په توګه پیل وکړ‪.‬‬ ‫ظهور ورکړ‬ ‫دواګانې اداره کړي‪ ،‬خو ډیر ژر خوږه‬ ‫یوه بله مشهوره غذا سور شوی‬ ‫غوښه شوه‪ .‬رسام د هند دودیزه‬ ‫ستیس دی‪ .‬د مخکینیو سنګم لیکنو‬ ‫غوښې ټینګې اوبه‪ ،‬دواړه د اشتها راوستولو او د‬ ‫له مخې‪ ،‬د چوال پادشاهانود پسه غذا ته به ترجیح‬ ‫صحت جوړولو لپاره جوړه شوې وه‪ .‬سول کاډي‬ ‫ورکول چې داسې جوړه شوې وه‪ :‬د ورون غټی‬ ‫هم همداډول طرفداران درلودل او کوکوم د خرما ټوټې به مرچ‪ ،‬د وچ زنجبیلو خمیرې رسه تريش‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 10:49 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪80‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Cusines_Portal Delicacies_6pgs_Pasto.indd 81‬‬

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n

Cusines_Portal Delicacies_6pgs_Pasto.indd 78

2016 ‫نومربـ ډسمرب‬

12/7/16 10:49 PM

‫غذا‬

‫د خیټې خوښوونکو‬

‫ساحل‬

‫د هند ساحيل غذا ځالنده کیدل ممکنه ده چې د ‪ 7517‬کیلومرته ښایسته ساحل‬ ‫څخه هم تیر شوي وي‬ ‫لیکواله‪ :‬مدولیکا داش‬

‫ودا او دوسه ورکوي‪ -‬یواځې درې شیان له دې‬ ‫دلته یو دلیل دی چې ولې ساحيل غذاګانې‬ ‫ساحې پنځه درجني اپم ‪ ،‬چکويل او پیتا څخه‬ ‫او بحري غذاګانې الس په الس ځي‪ .‬بحري‬ ‫دې‪ .‬دا مونږ ته پکوړې هم راکوي د مشهوره‬ ‫غذاګانې نه یواځې د ساحل په غاړه په تیاره‬ ‫ودا‪ ،‬ودا پف‪ ،‬بیل‪ ،‬جلموري‪ ،‬او د کیلې چپس‬ ‫پیدا کیږي‪ ،‬بلکه په پراخه توګه هم خوړل‬ ‫په شمول‪ -‬یو څو د سلګونو مخترصو خوراکونو‬ ‫کیږي‪ -‬او د هند محصول او حیرت وړونکي‬ ‫څخه چې په جنويب نیمه برخه‬ ‫عرصي ساحيل غذاګانې ورکې‬ ‫د هند کې شته په شمول د‬ ‫شامیلیږي‪ .‬د غذا لږ کشفه‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫ماهیان‬ ‫شوې‬ ‫پاخه‬ ‫مشهوره سور شوي چرګان‪ ،‬چې‬ ‫فرهنګ ټول دا نده چې د‬ ‫دا‬ ‫غذا‬ ‫د‬ ‫قورمه‬ ‫کوپرې‬ ‫په چکین ‪ 65‬باندې مشهوره‬ ‫وریښمو الرې څخه ال هم پخوا‬ ‫‪ 21‬کورسونو ته یواځې‬ ‫دي‪ .‬مشهوره سور شوی ماهی‬ ‫وختونو ته رسیږي او په پام کې‬ ‫اشتها راوستونکي دي‬ ‫پتوري ماچ (چې پیژندل شوی‬ ‫ده چې مصنوعي ذایقې لپاره‬ ‫پاريس پرتاين مچي ته يې الره‬ ‫جوړ يش‪.‬‬ ‫همواره کړه) او کبابول (چې جنوب يې د قورمو‬ ‫پاخه شوې ماهیان او د کوپرې قورمه د‬ ‫پخوانیو مبتکرین جوړ کړ) له دې ساحې څخه‬ ‫غذا ‪ 21‬کورسونو ته یواځې اشتها راوستونکي‬ ‫دي‪ .‬د کوپرې چتني په منځ د څو هندي‬ ‫دي‪ ،‬هر کورس د لږتر لږه ‪ 100‬غذا ګانو څخه‬ ‫ساحيل غذاګانو ذایقو کې ده‪ ،‬د رومي خټه‬ ‫جوړ شوی ده‪ .‬د منونې په توګه‪ :‬د هند ‪7517‬‬ ‫په شمول(چې هسپانوي سلسه یې بدله کړې)‪،‬‬ ‫کیلومرته ساحل په زړه پورې تیفین –ایديل‪،‬‬ ‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 10:49 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪78‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Cusines_Portal Delicacies_6pgs_Pasto.indd 79‬‬

‫مخامخ پاڼه‪ :‬د ویډیل رودریکس کور د عیسوي کال (کریسمیس) لپاره سینګار شوی‬ ‫پورته‪ :‬د کرسمس پر مهال د امیدوارۍ نظرلرونکې میرمنې کلیسا‬

‫چې ټوله شپه ویښ پاتې کیږي او د کونکاين په اړه‬ ‫په حقیقت کې خواړه هم د ملانځنو یوه نه‬ ‫بېلېدونکې او ذايت برخه ده‪ .‬د وینډیل د کیک پخولو نه پوهیږي‪ ،‬زه هغوی پانجیم کې د نیمې شپې د‬ ‫راټولېدنې لپاره د پادریانو ماڼۍ ته بیایم‪ .‬که چېرته‬ ‫ځانګړې طریقه چې د هغه د ترور‪/‬عمه له لوري‬ ‫تررسه کیږي‪ ،‬د تورو وچو ممیزو‪ ،‬سپین ډوله ممیزو‪ ،‬داسې نه وي‪ ،‬مونږ د خپل کيل کلیسا ته ځو او یا‬ ‫لس دقیقې لرې د خپلې مور کيل‬ ‫د نارنج د پوستکي‪ ،‬او د زمیني‬ ‫ته ځو‪”.‬‬ ‫بادامو خوندر ترکیب چې په الکويل‬ ‫وینډیل د دې جشن‬ ‫د عیسوي کال‬ ‫مرشوباتو په توګه د درې میاشتو لپاره‬ ‫د یو له په زړه پورو‬ ‫(کریسمیس) اړونده ډېرو‬ ‫د کیک پخولو مخکې خیشتیږي‪ .‬سږ‬ ‫ډالۍ‬ ‫–‬ ‫ځانګړنو‬ ‫دودونو لکه ډالۍ ورکولو‪،‬‬ ‫کال د هغه په نشتون کې‪ ،‬د هغه په‬ ‫یوه‬ ‫لپاره‬ ‫–‬ ‫ورکونې‬ ‫دعاګانې‪/‬عبادت کولو‬ ‫غوره توګه روزل شوي کارکوونکي به‬ ‫ځانګړې خزانهجوړه‬ ‫پرته‪ ،‬کوم دود د هغه زړه‬ ‫دا دود او دستور په خپل کور کې پر‬ ‫کړې ده‪.‬‬ ‫ته ډېر نږدې وو؟ هغه‬ ‫مخ بیایي‪.‬‬ ‫وایي “روحاين برخه‪ .‬دا‬ ‫چې دې نړۍ ته یو لوی انسان د مینې له‬ ‫د مینې او سولې لپاره دعا غوښتل‬ ‫پیغام رسه راغی‪ .‬په پرتلیزه توګه‪ ،‬د جشن‬ ‫په کلیسا کې خلک باید په نیمه شپه کې د‬ ‫پاتې برخې پیکه دي‪”.‬‬ ‫وینډیل لپاره راټول يش‪“ .‬که چېرته زما هغه ملګري‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/8/16 12:06 AM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪77‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Like‬‬ ‫‪INDIAN diplomacy‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@INDIANdiplomacy‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪INDIAN diplomacy‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Celebrations_4 Pgs_Pasto.indd 76‬‬

‫ملانځنه‬

‫کله چې وینډیل په کور کې وي‪ ،‬هغه خپلو‬ ‫ملګرو‪ ،‬کورنۍ او کورنیو حیواناتو ته د نوي کال‬ ‫ښه راغالست وایي تر څو دا ټول له هغه رسه‬ ‫د عیسوي کال (کریسمیس) او د نوي کال په‬ ‫رخصتیو کې پاتې يش‪.‬‬ ‫وینډیل د دې یادونه هم کوي چې غواړي د‬ ‫عیسوي کال (کریسمیس) پر مهال د ساحل تر‬ ‫غاړې کور کې واوسیږي تر څو د سمندر نسیم او‬ ‫شامل حس کړي‪.‬‬

‫د روحیې ورکول‬

‫له کلونو راهیسې‪ ،‬وینډیل د دې جشن د یو‬ ‫له په زړه پورو ځانګړنو – ډالۍ ورکونې – لپاره‬ ‫یوه ځانګړې خزانه جوړه کړې ده‪ .‬هغه وایي‪“ ،‬د‬ ‫کلونو تجربو څخه‪ ،‬ما د ډالیو املارۍ په نامه‬ ‫ډالۍ ځانګړې کړي دي‪ .‬د خپل سفر پر مهال‪ ،‬زه‬ ‫بې سارې او په الس جوړ شوي سوغاتونه او ډالۍ‬ ‫ګانې پېرم‪ .‬کله چې مونږ له ملګرو رسه وینو‪،‬‬ ‫هغوی ته یو یو ورکوو‪”.‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/8/16 12:06 AM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪76‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Celebrations_4 Pgs_Pasto.indd 77‬‬

‫تررسه کوونکي په توګه (هغه د ټولنیزو چارو‪ ،‬چاپېریال‬ ‫د عیسوي کال (کریسمیس) نندارې‪ ،‬اوازونه او‬ ‫ساتنې او همجنسبازانو د حقوقو د مالتړ یو فعال شخص‬ ‫خوږ خوندونه د وینډیل روډریکس لپاره په یادګارونو‪/‬‬ ‫خاطرو کې رانغاړل کیږي‪ .‬هر کال‪ ،‬هغه له خپلو ملګرو دی)‪ ،‬د پدما رشي تررسه کوونکی غواړي تر څو د دې‬ ‫جشن د چمتووايل او ملانځنې لپاره وخت ورکړي‪.‬‬ ‫او کورنۍ رسه نوې خاطرې او یادګارونه جوړوي‪.‬‬ ‫کله چې وینډیل د ژمي د موسم پر مهال په ګووا کې‬ ‫هغه وایي‪“ ،‬عیسوي کال (کریسمیس) زمونږ لپاره‬ ‫نه وي‪ ،‬هغه وایي چې له ملګرو رسه‬ ‫لومړی د یوې روحاين ملانځنې په‬ ‫او یا په سمندري سفر کې د عیسوي‬ ‫توګه راڅرګندېده‪ ،‬وروسته نوې‬ ‫په طبیعت مین‬ ‫کال (کریسمیس) څخه خوند اخيل‪.‬‬ ‫جامې اغوستل او په پای کې ډالۍ‪.‬‬ ‫وینډیل ډاډ ورکوي‬ ‫او سږ کال‪ ،‬وینډیل به د عیسوي کال‬ ‫زه اوس هم هر کال هامغه دود او‬ ‫چې د هغه باغ د ژمي‬ ‫دستور تررسه کووم‪ .‬ما کورونو او‬ ‫(کریسمیس) او نوي کال په رارسېدو رسه‬ ‫په موسم کې ډېر‬ ‫مسافرخانو ته په تللو او کتلو رسه د‬ ‫د پاناما کانال په اوږدو کې سمندري‬ ‫غوره او ښایسته وي‪.‬‬ ‫صدقې‪/‬خیرات ورکولو کې اضافه والی‬ ‫سفر تررسه کوي‪ .‬هغه وایي چې “په تازه‬ ‫راوستی دی‪”.‬‬ ‫توګه د پانامه پراخ شوي کانال له لیدنې‬ ‫او له میامي څخه تر کلیفورنیا پورې د سمندري سفر‬ ‫رسه رسه‪ ،‬مونږ غواړو د نیکاراګوا‪ ،‬کوملبیا هېوادونه‪ ،‬او‬ ‫سمندري سفر تررسه کول‬ ‫د مکسیکو ساحيل ښارونه ووینو‪”.‬‬ ‫د یو فیشن ډیزایرن په توګه او همدارنګه د نورو چارو‬

‫فیشن ډیزایرن د تېر عیسوي کال (کریسمیس) په ملانځنو کې د خپلو ملګرو او د‬ ‫کورنۍ له غړو رسه‪.‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/8/16 12:05 AM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪75‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Celebrations_4 Pgs_Pasto.indd 74‬‬

‫ملانځنه‬

‫د سمندري سفرونو‪ ،‬کیکونو‪،‬‬

‫او وفادارۍ ملانځنه‬

‫د فیشن ډیزایرن وینډل روډریکس به کله چې د سږکال په کرسمس کې له خپل کور ګووا څخه‬ ‫لرې له مرکزي امریکا څخه لیدنه کوي له ځان رسه د دودیز پخيل‪ ،‬ډالۍ او دعا ښکالوو له‬ ‫ځان رسه یويس‬ ‫لیکواله‪ :‬نیهاریکا ماتور سینها‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 10:44 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪74‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Celebrations_4 Pgs_Pasto.indd 75‬‬

‫‪NAGALAND‬‬

‫‪Map not to scale‬‬

‫(له ګرځنده ساعت رسه برابر)‪ :‬کولوکاسیا‪ ،‬باقيل‪ ،‬د بامبو تیر او وچ شوي ماهیان‬ ‫د ناګلنډ په خوړو کې عام استعامل شوي ترکیبات دي‪.‬‬

‫د خوړلو لپاره څه دي؟‬

‫ناګالنډ د غوښو خوښوونکو لپاره جنت‬ ‫دی چې له ډیر چمتوايل وروسته د وچولو‬ ‫او جوشولو له الرې پخیږي‪ .‬سبزیخواران‬ ‫د بامبوشوټ او مشهوره راجا میرچه یا‬ ‫کینګ چیيل جوړ شویو خوړو څخه خپل‬ ‫خوراک انتخابولی يش‪ .‬دا خوندور خوراک‬ ‫د وریجو او چتنی رسه ښه خوندور راځي‬ ‫چې تهټو نومیږي‪.‬‬

‫د کولو لپاره څه دي؟‬

‫ناګالنډ د خریدارۍ مینه والو لپاره ډیر‬ ‫شیان لري! په هرني او دودیز مسلکونو کې‬ ‫غنا او د بامبو د لرګي کار‪ ،‬د لرګیو حکاکي‪،‬‬ ‫کاليل او پښ ګری کې ډیرې اليس صنایع‬ ‫وړاندې کوي‪.‬‬

‫دی‪ .‬دا سیمه یوه ځانګړې طبیعي ښکال لري‪ -‬درې‬ ‫آبشارونه‪ .‬د ژوو عالقمندانو لپاره د انټاکي په ژوبڼ‬ ‫کې ګرځیدل رضوري دي‪ .‬د بریتانیايوي دورې پاتې‬ ‫شوو آثارو څخه هم لیدنه وکړی‪ ،‬لکه د وايل کمپ او‬ ‫چوموکیډیمه‪ ،‬چې رسامً د نګا د تپو ولسوالی لومړی‬ ‫رسمي قومانداين ده‪.‬‬ ‫کلیوال ژوند به مو د موکوکچونګ ښار په اطرافو‬ ‫کې ځانته په خپله پام واړوي‪ ،‬چې د کوهیام څخه ‪150‬‬ ‫کیلومرته واټن لري‪ .‬د آو قوم الرو اونګام‬ ‫کيل ته الړ شی او د هغوی له صنعتي‬ ‫مرکزونو څخه لیدنه وکړئ‪.‬‬ ‫ناګالنډ د ټولو حیرانه وونکو او په‬ ‫زړه پورو شیانو ترکیب دی‪ -‬لکه کلتور‬ ‫او طبیعی منظره‪ ،‬خواړه او فیسټیوالونه‪.‬‬ ‫او له دې مختلفه کلتوري ډولونو څخه‬ ‫د خلکو خوشحاله او خورشویه رسګرمي‬ ‫څرګندیږي‪ .‬جادویي منظرې ته ځان‬ ‫ورسوی او خپل ځان په دې خیايل ځمکه‬ ‫کې چې د حقیقت څخه ډیر لرې یوسی‪.‬‬ ‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪08/12/16 5:33 pm‬‬

‫‪n‬‬

‫‪73‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Like‬‬ ‫‪INDIAN DIPLOMACY‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@INDIANDIPLOMACY‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪INDIAN DIPLOMACY‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Travel_Nagalanad_Pasto.indd 72‬‬

‫سفر‬

‫وه‪ .‬د دې مبارزینو بل اثر د خونومه په کيل‬ ‫کې لیدل کیږي‪ ،‬چې له کوهیام څخه په ‪20‬‬ ‫کیلومرته کې پروت دی‪ .‬دا حیرانه وونکی‬ ‫کلی د نورو کلیو د لنډې څرګندونې یا اثر په‬ ‫توګه پاتې شوی‪ ،‬او د آسیا د لومړين شنه کيل‬ ‫په نوم‪ ،‬نومول شوی دی‪ .‬د کوهیام موزیم د‬ ‫یوه ساعت لپاره غوره وقفه ورکوي‪ ،‬چې د‬ ‫ناګلنډ پر قومي ژوند ژور نظر وړاندې کوي‪.‬‬ ‫ښايي تاسې ته ډیر خوند درکړي چې د شیلوی‬ ‫جهیل ارامه اوبو په لیدو رسه مو ورځ پای‬ ‫ته ورسوئ‪.‬‬ ‫د ‪ 70‬کیلومرتو په واټن لرلو رسه یوه‬ ‫الرې تاسې ډیامپور ته رسوي‪ ،‬چې د آیالت‬ ‫یو له ډیرو پر مختليل ښارونو څخه دی‪ ،‬او‬ ‫د سیند د خلکو ښار په نامه نومول شوی‬

‫پاسیني لور ته‪ :‬په کوهیام کې د دویمې نړیوالې جګړې هدیره او له هغه پورته‪ :‬د ناګلنډ د اوخه ولسوالۍ ښکلې منظره‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:12 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪72‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Travel_Nagalanad_Pasto.indd 73‬‬

‫په ډیامپور کې د کچاري پادشاهۍ د منځینی دورې کنډوالې‬

‫مودي په ‪ 2015‬کال کې د محيل خلکو د رنګارنګ ښایست څرګندوي او د کلتور ترڅنګ یې خلک‬ ‫کالیو مرشي وکړه‪ ،‬او ددې فسټیوال ارزښت يې‬ ‫خورا ډیره جذبه لري‪ .‬دا یو له هغو وروستیو څو‬ ‫له یوې لویې کلتوري نښې رسه پرتله کړو‪.‬‬ ‫سیمو څخه ده چې په بشپړه توګه طبعي پاتې‬ ‫نور فیسټیوالونه د کال په اوږدو کې د نګا د‬ ‫شوې دي او د بې نظیره مغلقه او بې نظمه متدن‬ ‫ځانګړو مراسمو او ملانځنو ښودنه کوي‪ ،‬چې د‬ ‫څخه ژغورل شوې ده‪ ،‬چې دا د لرېوايل نتیجه ده‪.‬‬ ‫انګامیس‪ ،‬سیکرینی فیسټوال (په‬ ‫د دې پټې ځمکې الره کوهیام ده‪،‬‬ ‫فیربوري کې)‪ ،‬د آو د موستاسو‬ ‫چې په دې الره ډیره زیاته ګڼه‬ ‫پایتخت‬ ‫ناګلنډ‬ ‫د‬ ‫مانګ فسټیوال (په مې کې)‪،‬‬ ‫ګوڼه وي‪ ،‬او د وتلو لنډې الرې‬ ‫ځمکې‬ ‫پټې‬ ‫د‬ ‫کوهیما‬ ‫د چکیسنګ ټولنې سوکرونیه‬ ‫هم لري‪ .‬په شنو ښیرازه ملنو د‬ ‫دروازه ده چې په زړه‬ ‫فیسټیوال (جنوري) د زیمي د قوم‬ ‫ناګلنډ تر ټولو لوړې څوکې یعنی‬ ‫پورې ښکال لري‬ ‫سنکرين او د آخونه فیسټیوال‪ ،‬د‬ ‫د جپفو څوکې ته الړشئ‪ ،‬چې له‬ ‫زیمي قوم د زراعتي محصوالتو د‬ ‫کوهیام څخه په ‪ 14‬کیلومرته واټن‬ ‫ټولولو فیسټیوال (نومرب) پکښې شامل دي‪.‬‬ ‫کې پرته ده‪ .‬او یا هم د دوکو دره وګورئ‪ ،‬چې د‬ ‫مرکز څخه څلور ساعته مزل لري‪ .‬د کوهیام د‬ ‫هغه ځای کې چې طبیعیت او سوله پکې جنګ هدیره هم په کوهیام کې پرته ده‪ -‬او هغو‬ ‫عساکرو ته درناوی پکې کیږي چې په دوهمه‬ ‫یو ځای کیږي‬ ‫د دې په زړه پورې سیمې خوږوالی د طبعیت پټ نړیواله جګره کې يې له جاپانیانو رسه جنګ کړی‬ ‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:12 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪71‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Travel_Nagalanad_Pasto.indd 70‬‬

‫سفر‬

‫له الندې څخه کیڼ لور ته‪ :‬د یو‬ ‫دودیز قوم د اوسیدلوو ځای‪ ،‬د‬ ‫هارن بیل په فیسټیوال کې یوه‬ ‫قومي نڅا او د ناګا یو ماشوم چې په‬ ‫قومي آرایش رسه ښکلی شوی دی‪.‬‬

‫آیا تاسې پوهیدۍ؟‬

‫ د ناګا ‪ 14‬غټ قومونه رسه له دې چې ځانته‬ ‫ژبې‪ ،‬کلتورونه او دودونه لري یو له بل رسه په‬ ‫خوښۍ رسه ژوند کوي‪ .‬یاد قومونه د انګامي‪،‬‬ ‫آو‪ ،‬چکسینګ‪ ،‬چانګ‪ ،‬خیمونګان‪ ،‬کونیک‪ ،‬لوتا‪،‬‬ ‫فوم‪ ،‬پاچوري‪ ،‬رینګام‪ ،‬سنګتم‪ ،‬سیام‪ ،‬یمچونګي‬ ‫او زیلیانګ په نومونو یادیږي‪ .‬ناګلنډ د مختلف‬ ‫قومونو درلودلو له کبله د یووايل یو ژوندی‬ ‫مثال دی‪.‬‬ ‫په کوهیام کې ناګا بازار د ناګالنډ د خوړو یو‬ ‫ریښتینی مثال دی‪ .‬چې له غوښو څخه پاخه‬ ‫شوو خوړو او د مالونو د تجارت له کبله مشهور‬ ‫دی‪ ،‬په دې زړو سیمو کې قدم وهل په یقین‬ ‫رسه تاسې حیرانه وي چې کوم خواړه وخورئ‪.‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:12 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪70‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Travel_Nagalanad_Pasto.indd 71‬‬

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n

Travel_Nagalanad_Pasto.indd 68

2016 ‫نومربـ ډسمرب‬

12/7/16 11:12 PM

‫سفر‬

‫د ناګلنډ قومي خلکو‬

‫رسه لیدنه‬

‫د ناګلنډ په زړه پورې او طبیعي ښکال څخه لیدنه وکړئ‪ ...‬چې یو له اوه‬ ‫خویندو ایاالتونو څخه دی او وعده درکوي ترڅو تاسې د خپلې نه هیریدونکې‬ ‫خوشحالۍ په خوبونو کې ډوب کړي‪.‬‬ ‫لیکواله ‪ :‬روچا کلکارين‬

‫ورځو پورې په کیسامه کې دوام لري‪ .‬هلته‬ ‫د ګڼو رنګونو ښکال تاسې ته ناګلنډ ته په‬ ‫بومي موسیقي‪ ،‬نڅاګانې‪ ،‬لوبې‪ ،‬سپورت‪،‬‬ ‫راتګ رسه ښه راغالست وایي‪ ،‬چې د ‪40‬‬ ‫خواړه‪ ،‬معامري‪ ،‬فیلمونه‪ ،‬اليس صنایع او د‬ ‫کوچنیو او ‪ 16‬لویو قومونو کور دی‪ .‬په پوره‬ ‫ناګالنډ له مختلفو سیمو څخه د محيل خلکو‬ ‫توګه د ژوند ملانځل د ډیسمرب په لومړۍ‬ ‫منایشونه نندارې ته وړاندې کیږي‪ .‬دا په‬ ‫اونۍ کې رشوع کیږي‪ ،‬لکه د کسامه کلی‬ ‫(د نګا یو پاتې شوی کلی چې د ‪ 12‬کیلو مرتو یو ډول رسه د موسیقۍ سفر هم دی‪ ،‬ځکه‬ ‫چې بیالبیلې سندرې اوریدل کیږي‪ -‬لکه د‬ ‫شاوخوا په واټن له مرکز‪ ،‬کوهیام څخه سویل‬ ‫هیلیملیو یا نڅا سندرې‪ ،‬د‬ ‫ته پروت دی) او د خوښۍ‬ ‫هیریلیو یا جنګ سندرې‪ ،‬د‬ ‫په رنګونو ښایسته شوی‬ ‫فیسټیوال‬ ‫بیل‬ ‫هارن‬ ‫د‬ ‫نیولیو یا د افسانو سندرې‬ ‫دی‪ .‬هغه څه چې د ټولو ښو‬ ‫د نګلنډ د آیالتي‬ ‫او د هیکلیو سندرې چې د‬ ‫احساساتو لپاره پایله کیدلی‬ ‫خپلواکۍ ورځې د‬ ‫خپلو السته راوړنو په هکله‬ ‫يش – د هارن بیل فیسټیوال‬ ‫سره‬ ‫لمړۍ‬ ‫ډیسمبر‬ ‫خربې کوي‪ .‬د قومي جنګړو‬ ‫ده‪ ،‬چې د غوره فیسټیوالونو‬ ‫لري‬ ‫سمون‬ ‫په زړه پوری جوړښت او د‬ ‫له ډلې څخه شمیرل کیږي‪.‬‬ ‫نندارې وړاندې کوونکي ټیم د‬ ‫دا یو دودیز فیسټیوال نه‬ ‫اوسیدلو ځایونه به تاسې حیران کړي‪ .‬د هارن‬ ‫دی‪ -‬دا په ‪ 2000‬کال کې د آیالتي حکومت‬ ‫له خوا د دې سیمې د خلکو په بیالبیو نژادونو بیل فسټیوال یو کلتوري جشن او د ژوند یوه‬ ‫حیرانه وونکې الر ده چې لوی لوی ډولونه‬ ‫د رڼا اچولو لپاره معريف شو‪ .‬د هارن بیل‬ ‫پکې وهل کیږي‪.‬‬ ‫فیسټیوال د ناګلنډ د خپلواکۍ ورځ یعنی‬ ‫دغه فیسټیوال اوس ډیر پراخ ځای‬ ‫د ډیسمرب له اولې نیټې رسه سمون خوري‪.‬‬ ‫نیولی‪ ،‬چې ميل او نړیوال وګړي پکې برخه‬ ‫چې ددې ایالت په قدرمنې مرغۍ (هارنبیل)‬ ‫اخيل‪ .‬د هند لومړي وزیر ښاغيل نارندرا‬ ‫پسې نومول شوی دی‪ ،‬ددې ملانځل تر لسو‬

‫هند ليد‬ ‫‪08/12/16 5:31 pm‬‬

‫‪n‬‬

‫‪68‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Travel_Nagalanad_Pasto.indd 69‬‬

‫پورې ساحه ده او د تیږو زړه راښکونکي جوړښتونه‪،‬‬ ‫مندر‪ ،‬د نریان رسوفار مقدس سیند‪ ،‬د کوټیشوار د ساحل‬ ‫ملنې او د ونو له لرګیو پاتې شوې برخې لري‪.‬‬ ‫غاړې مندر‪ ،‬د جین مندر‪ ،‬نالیه او د تیرا میرايث کلی چې‬ ‫لوېديځ لورې ته رسک د باين پراخو شنو ځمکو ته‬ ‫یوه کال‪ ،‬یوه زینه داره څاه‪ ،‬یو تاریخي جهیل‪ ،‬هاویلیس‪،‬‬ ‫سیمو‬ ‫تللی دی‪ .‬کوچ د هند یو له مهمو مرغۍ لرونکو‬ ‫خايل مقربه‪ ،‬یو تاریخي جومات‪ ،‬د هندو او جین مندرونه‬ ‫څخه شمیرل کیږي چې د نړۍ مخ په ورکیدونکو‬ ‫او معبدونه لري‪ .‬د نریان رسوفار سپیڅلی ځای غرنۍ‬ ‫مرغیو لکه د سرتهند د هوبره مرغۍ‪ ،‬کوچنۍ د هوبره‬ ‫هوسۍ ګانو او نور يت لرونکي حیوانات‬ ‫مرغۍ‪ ،‬سپینه شا واله کرکس مرغۍ‬ ‫لري‪ .‬په داسې حال کې چې د نالیه‬ ‫یابو‬ ‫‪ ،‬د اوږدې مښوکې واله مرغۍ‪ ،‬د‬ ‫چمنونه له لیوانو‪ ،‬غرنیو هوسۍ ګانو‪ ،‬د‬ ‫کوچ د مرغانو یو له‬ ‫مرغۍ چې د غاړې څټ یې سپین وي او‬ ‫دښتو له پیشوګانو او د‬ ‫مهمو ځایونو څخه‬ ‫د سټالیکا بش چت مرغۍ‪ ،‬دا یو له څو‬ ‫څو نورو خطر رسه مخ‬ ‫دی چې ځینې مرغان‬ ‫‪Like‬‬ ‫ځایونو څخه دي چې خړ هایپوکولیوس‬ ‫مرغانو څخه ډک دي‪.‬‬ ‫یې په نړیواله کچه د‬ ‫‪INDIAN DIPLOMACY‬‬ ‫مرغۍ په هند کې لیدل شوي دي‪ .‬د‬ ‫له نالیا څخه تر‬ ‫ورکیدو سره مخ دي‬ ‫لیدلو وړ بل ځای د چاهرې جهیل دی‬ ‫منډاوي الندې ساحل د‬ ‫چې په ژمي کې د هغو مرغانو لپاره د‬ ‫ګجرات له بهرتینو ساحيل‬ ‫‪Follow‬‬ ‫راغونډیدو ځای دی چې د هند شبې جزیرې لور ته په‬ ‫غاړو څخه شمیرل کیږي او پدې ځای کې‬ ‫‪@INDIANDIPLOMACY‬‬ ‫کډوالۍ روانې وي‪.‬‬ ‫د مهار او کوچ یوه لویه ماڼۍ هم جوړه‬ ‫وړاندې لویدیځ لوری تاریخي ځایونه لري لکه له‬ ‫شوې ده‪ .‬نوموړی ساحل د اوږدې الرې‬ ‫‪Channel‬‬ ‫تاریخی ګوردواره رسه د لکپت کال چې د نهر غاړې‬ ‫قدم وهلو‪ ،‬حامم کولو او د ملر اخیستلو‬ ‫‪INDIAN DIPLOMACY‬‬ ‫ته پرته ده‪ ،‬د سیوټ بودایي غار‪ ،‬د اشاپوراماتانوماد‬ ‫لپاره یو ډیر مناسب ځای دی‪.‬‬ ‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪08/12/16 5:30 pm‬‬

‫‪n‬‬

‫‪67‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Travel_Kutch_Pasto.indd 66‬‬

‫سفر‬

‫د الندې څخه کیڼ لور ته‪ :‬د ران ستاو مراسمو په‬ ‫لړ کې د سینتوپاس کوچ په تاریخي کيل تیرا کې د‬ ‫ویجي ویالس ماڼۍ په مندوي کې او د شپې منظره د‬ ‫سیالنیانو د اوسیدو ځای کې‬

‫‪Kutch‬‬

‫د تګ الرې‬

‫‪Gujarat‬‬

‫ د هوا له الرې‪ :‬د بوج هوایي ډګر د هند له مهمو ښارونو رسه‬ ‫تړلی دی‪ .‬له میدان څخه د ښار تر مرکزه پورې د تګ لپاره‬ ‫ټیکيس ګانې او ریکشاګانې په اسانۍ رسه پیدا کیږي‪.‬‬

‫ د رسک له الرې‪ 8A :‬عمومي رسک بوج له احمدآباد رسه‬ ‫نښلوي او د بسونو خدمت بوج له ګاونډي ښارونو رسه نښلوي‪.‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:11 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪66‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Map not to scale‬‬

‫ د اورګاډي په وسیل‪ :‬د هند مهم ښارونه د اورګاډي په‬ ‫وسیله بوج رسه تړيل دي او په اسانۍ رسه ورته د احمداباد‪،‬‬ ‫ډیيل او ممبۍ څخه ورتللی شئ‪.‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Travel_Kutch_Pasto.indd 67‬‬

‫الندې کیڼ لوري څخه‪ :‬په ران اتسوو جاده‬ ‫کې رسچپه راځوړندې چرتۍ‪ ،‬د ران اوتسوو پر‬ ‫مهال لیالم ته ایښودل شوي اليس صنایع او په‬ ‫هرني ګلدوزۍ اخته میرمنه‬

‫نیټې څخه د ‪ 2017‬کال فربورې تر ‪ 20‬مې پورې تررسه‬ ‫يش‪ .‬د دوردو د سیالنیانو په کيل کې د مجهزو خیمو‬ ‫خونې‪ ،‬د ملانځلو ځای‪ ،‬د صنعت مرکزونه‪ ،‬هوټلونه او‬ ‫نورې اسانتیاوې ترتیب شوې دي‪.‬‬ ‫د سیالنیانو له کيل څخه‪ ،‬د خټو اوارو دښتو څخه‬ ‫د لوی ران مالګینه پوښل شوې اورارو طرف ته سیمه‬ ‫چیرته چې سندرغاړي سیالنیانو ته فلکلوریکه موسیقي‬ ‫او کنرستونو رسه مشغوال ورکوي د اوښ ګاډۍ په‬ ‫وسیله سفر کیږي‪ .‬سپینه دښته د زړه راښکوونکې‬ ‫منظره لري‪ ،‬چې ټولو خواوو ته په میلونو غځېدلې‬ ‫دی چې د کنپاتاس یا شلیديل غوږ لرونکي راهبان پکې ده‪ .‬په ځانګړې توګه په هغه شپه چې په آسامن کې د‬ ‫ژوند کوي‪.‬‬ ‫سپوږمۍ پنځلسمه شپه وي دغه سیمه ډیره ښایسته‬ ‫د کوچ لوی ران سیمه د ولسوالۍ‬ ‫ښکاريږي ځکه چې مالګینې اوارې‬ ‫په زړه پورې سیمه ده چې د جیولوجۍ‬ ‫دښتې موج لرونکې سپینه رڼا لري‪.‬‬ ‫د لوی ران سپینه‬ ‫له پلوه له ځانګړنو ډکه دښته بلل‬ ‫د باين ختیځ ته‪ ،‬رسک یوې بلې‬ ‫دښته چې په کومه‬ ‫کیږي چې ‪ 7500‬کیلومرته مربع‬ ‫پراخې سپینې دښتې ته تللی چې‬ ‫شپه سپوږمۍ بشپړه‬ ‫پراخوالی لري‪ .‬پدغه په زړه پورې‬ ‫ورپسې د خدیربټ سیمه راځي‪ ،‬چې‬ ‫وي زړه راښکونکې‬ ‫ځمکه کې د ران استاف په نوم د‬ ‫پخوا یوه جزیره وه او اوس په بوټو‬ ‫منظره لري‬ ‫کږیي‬ ‫دښتې د ملانځلو مراسم تررسه‬ ‫پوخول شوې ځمکه ده‪ .‬دلته به تاسو د‬ ‫چې د لوی ران په څنډو کې پرته ده‬ ‫اندوس د پاتې شونو د متدن شاهدان‬ ‫او د ګجرات دولت له خوا وده ورکړل شوې ده‪ .‬دغه‬ ‫واوسئ‪ .‬له دې ځایه په کمه فاصله کې د ‪ 160‬کالو‬ ‫فیسټوال به سږ کال به د ‪ 2016‬کال نومرب له لومړۍ‬ ‫پخوانی تاریخ پروت دی چې د تیږو یوه ډیره په زړه‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:11 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪65‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Travel_Kutch_Pasto.indd 64‬‬

‫سفر‬ ‫وخت د جدیجه راجپوتانو د ځواک مرکز وه چې پر‬ ‫صنعتګرانو د څرمن ګنډلو‪ ،‬کاللۍ‪ ،‬زرګرۍ‪،‬‬ ‫دې ساحه باندې يې د ‪ 1540‬څخه تر ‪ 1948‬کاله پورې ترکاڼۍ‪ ،‬پښګرۍ‪ ،‬د بلوک قالبولو او د اجرک پیچيل‬ ‫د ماهراو میرايث لقب په نوم حکومت‬ ‫هرن کې مهارت درلود‪ .‬د نیرونا کل د‬ ‫کړی دی‪ .‬ددوی شاهي ماڼۍ چې د‬ ‫روګن د وروستيو صنعت ګرانو کور دی‬ ‫د کوچ د کورونو‬ ‫اتلسمې پېړۍ ښایسته شیشه يي محل‬ ‫چې د کسټور د تیلو له رنګونو څخه‬ ‫بهرنۍ او دننه‬ ‫لري‪ ،‬منځنۍ برخه يې په ډیر لوړه‬ ‫په ګټې اخیستنې رسه پر ټوټه باندې‬ ‫ښکلو‬ ‫په‬ ‫برخې‬ ‫هرن رسه سینګار شوې ده چې د پراګ‬ ‫انځورګري کوي چې ترڅنګ دغه سیمه‬ ‫انځورونو‬ ‫او‬ ‫ښیښو‬ ‫محل ماڼۍ ښایست یې کم رنګه کړی‬ ‫د ښایسته اواز لرونکو زنګونو جوړوونکي‬ ‫سرهسینګار‬ ‫دی‪ .‬د بوج څخه وروسته ددې سیمې‬ ‫او د لرګيو ځال ورکوونکي هم لري‪ .‬د‬ ‫شویدي‬ ‫رسک د بنې په چمنونو کې غځیدلی‬ ‫دې سیمې ګرد شکله کورونه چې د‬ ‫چې د ربریان‪ ،‬اهیریان‪ ،‬جټان‪ ،‬موتوان‪،‬‬ ‫بوټو مخروطي ډوله بامونو‪ ،‬پڼ دیوالونو‬ ‫میګواالن او سودا راجپوتانو له کلیو څخه تیریږي او‬ ‫او کوچنۍ کړکۍ لري‪ ،‬د زلزلې او اقلیم پر وړاندې‬ ‫هره سیمه يې په یوه ځانګړي صنعت کې مهارت لري‪ .‬پیاوړي دي‪ .‬باندنۍ او دننه برخې يې په زړه راښکونکو‬ ‫منظرو او هیندارو سینګار شوي دي‪.‬‬ ‫د کاله ډونګر تپې ته په پورته کیدو رسه د کوچ د‬ ‫رانا ښکلې منظره او سپین مالګین کورونه لیدلی شی‪.‬‬ ‫د ‌ډاټاټري مندر د تپې په رس کې دی چې دغه مندر‬ ‫ته ګیدړان راځي او د مندر د پنډتانو له خوا خواړه‬ ‫ورکول کیږي‪ .‬دینودار تپه د دورام نات معبد او حرم‬

‫کیڼ لور ته‪ :‬هرنمندان د دښتې په سندریز‬ ‫کنرست کې د ران اوستاو په جریان کې او‬ ‫الندې‪ :‬د یو سیالين کیږدۍ په کوچ کې‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:11 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪64‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Travel_Kutch_Pasto.indd 65‬‬

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n

Travel_Kutch_Pasto.indd 62

2016 ‫نومربـ ډسمرب‬

12/7/16 11:11 PM

‫سفر‬

‫سپینه دښته‬ ‫د ران اوتساو کوربه توب ددې المل شول چې کوچ د جشنونو‪ ،‬هرن او فرهنګ په‬ ‫مرکز باندې بدل يش‬

‫لیکوال‪ :‬انیل مولچانداين‬ ‫په مالګه پوښول شوې لويې او پراخه پرتې صحرا‬ ‫څخه نیولې چې د کوچ لوی ران په نامه یادیده‬ ‫د کوچ د خلیج تر سواحلو پورې‪ ،‬د بني پراخ‬ ‫سبزه زار څخه تر نیولې تر بې ونې اوسېدنې‬ ‫ځایونو لکه نالیه‪ ،‬تپې‪ ،‬کاله دونګر پورې‪ ،‬د‬ ‫غرونو حیرانوونکې ملنې او ډبرو په زړه پورې‬ ‫ډولونه لري‪ .‬کوچ په حقیقت کې په زړه پورې‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/8/16 2:02 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪62‬‬

‫‪n‬‬

‫ځای او د هند تر ټوله لویه ولسوايل ده چې د‬ ‫فرهنګ او قدامت له مخې پکې د ځینو داسې‬ ‫مسلامنو او هندوانو کورونه موجود دي چې ګډ‬ ‫ټولنیز ژوند لري‪ .‬ددې سیمې ښځینه د اليس‬ ‫صنعت (ګلدوزی) په برخه کې ډیره تجربه لري‬ ‫چې منظره یې په ښکلو رنګونو پوښلې ده‪.‬‬ ‫بوج‪ ،‬چې د کوچ فوځي تم ځای دی‪ ،‬یو‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Travel_Kutch_Pasto.indd 63‬‬

‫ودانۍ د سیالنیانو لپاره مشهوره دی‪.‬‬ ‫د ډیرو اداري خونو او تاریخو اثارو لپاره‬ ‫کور دی‪ ،‬د شورا مجلس (د ميل شورا‬ ‫مجلس) ماڼۍ ‪ ،‬د حکومت سکرتریت‪ ،‬د‬ ‫پنجاب او هریانه سرته محکمه‪ ،‬د الس‬ ‫مشهوره تاريخي اثر‪ ،‬هنديس تپه او د‬ ‫سیورو برج ورکې شامل دي‪.‬‬

‫د خانګچیندزونګا ميل پارک‬

‫د سیکیم خانګچیندزونګا ميل پارک د‬ ‫هند ملړنی ترکیبي نړیوال میراث ځای‬ ‫دی‪ .‬په شامل ختیځ هند‪ ،‬هاملیه کې‬ ‫موقعیت لري‪ ،‬دا ميل پارک ډیر مختلفه‬ ‫درې‪ ،‬اوارې‪ ،‬غارونه‪ ،‬جهیلونه‪ ،‬طبیعي‬ ‫یخچالونه‪ ،‬او ځنګلونه لري‪.‬‬ ‫د یونیسکو په نظر‪ ،‬دا پارک یو له‬ ‫پراخه ارتفاعي ساتل شویو ساحو څخه‬

‫په نړیواله کچه دی او د نړي تر ټولو‬ ‫دریمې لوړې څوکې‪ ،‬د خانګچیندزونګا یا‬ ‫کانچینجونګا غره لپاره کور دی‪.‬‬ ‫د سیکیم د مساحت څلورمه برخه‬ ‫يې پوښلې ده‪ ،‬د سفرکوونکو دا پارک د‬ ‫مختلفه شیانو موجودیت لپاره ډیر خوښ‬ ‫دی‪ .‬خانګچیندزونګا څو ډولو حیواناتو‬ ‫لپاره کور دی لکه د مشک هوسۍ‪،‬‬ ‫هاملیایي تار (هاملیایي وزه)‪ ،‬سور پانډا‬ ‫او د واورې پړانګ‪ .‬دا ور څخه یو با‬ ‫ارزښته ایولکوژیکی ځای جوړوي‪ .‬دا یو‬ ‫مهمه کلتوري ځای هم دی‪ .‬د فولکلور‬ ‫په اساس‪ ،‬غرونه‪ ،‬جهیلونه‪ ،‬غارونه‪ ،‬او‬ ‫نور طبیعي عنارص د بومي ټولنو لپاره په‬ ‫سیکيم کې د عبادت لپاره مهم شیان‬ ‫دي‪ .‬دا ټول د بودايي عقیدې رسه د‬ ‫سیکیمي د هویت اساس جوړوي‪.‬‬

‫ځینې لږ پیژندل‬ ‫شوي نړیوال میراث‬ ‫ځایونه په هند کې‬ ‫د تاریخي اثارو ګروپ په پټاډکل‬ ‫کې ‪ :‬په ‪ 1987‬کال کې انتخاب‬ ‫شوی‪ ،‬دا ګروپ د نهو هندو‬ ‫مندرونو او جین ځایونو څخه په‬ ‫شاميل کرناټکا کې جوړ دی‪.‬‬ ‫د بیمبیتکا د تیږو رس پټنځایونه‪:‬‬ ‫په ‪ 2003‬کې انتخاب شوي‪ ،‬د‬ ‫شګلنه تیږو پټنځایونه یوه ښایسته‬ ‫ذخیره د تیږو د انځورګرۍ ده‪ .‬او‬ ‫د ویندیا د غرونو د لړۍ په بیخ کې‬ ‫موقعیت لري‪.‬‬ ‫د اورګاډې الرې په غره کې‪ :‬په‬ ‫‪ 2005 ،1999‬او ‪ 2008‬کلونو کې‬ ‫انتخاب شوي د اورګاډي الرې په‬ ‫غرونو کې د دارجیلینګ هاملیایي د‬ ‫اورګاډي الره ‪ ،‬د نیل ګیري غره د‬ ‫اورګاډي الره او د کلکه – شیمله د‬ ‫اورګاډي الره ښکاره کوي‪.‬‬

‫دزونګري ال د الرې سفر چې د خانګچیندزونګا ميل پارک څخه تیریږي‬

‫راين کې واف ( د ملکې زینه داره‬ ‫څاه)‪ :‬په ‪ 2014‬کال کې انتخابه‬ ‫شوې او په پټن‪ ،‬ګجرات کې‬ ‫موقعیت لري‪ ،‬دا محل یو مشهوره‬ ‫زینه داره څاه ده چې د جوړښت او‬ ‫اندازې له کبله پیژندل شوې‪.‬‬ ‫غرونه‪ :‬په ‪ 2012‬کال کې انتخاب‬ ‫شوي‪ ،‬لویدیځ غرونه د سهیادري د‬ ‫غرونو لړۍ په نامه هم یادیږي‪ ،‬او‬ ‫په لویدیځ هند کې موقعیت لري‪.‬‬ ‫‪ 39‬ځایونه د میراث ځایونو په توګه‬ ‫انتخاب شوي‪ ،‬د ميل پارکونو او ژو‬ ‫ځآیونو په شمول‪.‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 10:55 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪61‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Heritage_UNESCO_Pasto.indd 60‬‬

‫میراث‬

‫د مجلس شورا ماڼۍ د پارملان ودانۍ کې ‪،‬چاندیګر‬

‫چې د نوې مشهوره مهندس چارلس‪-‬ایډوارډ‬ ‫باارزښته هرني کارونه د ګچو رسه‪ ،‬اوسپنه او‬ ‫تیږه‪ ،‬او کیندنو ‪ 11‬خانقاه ګانې او شپږ اسايس جرنت‪ -‬ګرس چې د يل کوربوزر په نامه‬ ‫مشهوره دی د کار ملانځلو لپاره انتخاب شوي‬ ‫د خښتو مندرونه ښکاره کړي‪.‬‬ ‫دي‪ .‬چې ملړي وزیر جواهر لعل نهرو له خوا د‬ ‫په داسې حال کې چې د نالنډا باره کې‬ ‫پنجاب او هریانا لپاره د نوي پالزمینې ښارونو‬ ‫جزئیات نامعلومه پاتې دي‪ ،‬باور کیږي چې دا‬ ‫جوړونې لپاره په ‪ 1950‬کلونو کې‬ ‫ځای د بودايي ترقي لپاره مرکز‬ ‫ګامرل شوی وه‪ ،‬يل کوربوزر د‬ ‫پاتې شوی وه‪ .‬په حقیقت کې‪،‬‬ ‫چاندیګر د هند‬ ‫هند ملړی پالن شوی ښار ډیزاین‬ ‫د پوهنتون زوال په هند کې د‬ ‫لمړی پالن شوی‬ ‫کړ او د هند پرمختللی راتلونکي‬ ‫بودایزم کمۍ رسه تړاو لري‪.‬‬ ‫ښار‪ ،‬د لي کوربوزر‬ ‫ښودنه يې موخه وه‪.‬‬ ‫دا ځای اوس د سیالنیانو لپاره‬ ‫په وسیله په ‪1950‬‬ ‫د کوربوزر رول د «نوي‬ ‫پیژندل شوی ځای دی او د‬ ‫کلونو کې ډیزاین‬ ‫مهنديس ژبې اخرتاع چې تیر‬ ‫بودایی سیاحت حلقې مشهوره‬ ‫شوی دی‬ ‫وخت څخه جال وه» پیژندلو کې‪،‬‬ ‫برخه ده‪.‬‬ ‫یونیسکو د غريب هرن موزیم رسه‬ ‫په توکیو کې‪ ،‬د ډاکټر کوروتچیت په الپالتا‪،‬‬ ‫د پارملان ودانۍ‪ ،‬چاندیګر‬ ‫ارجنتاین کې‪ ،‬او یونایتید هبیتیشن په مارسیيل‪،‬‬ ‫د چاندیګر د پارملان ودانۍ د ‪ 17‬ځایونو له‬ ‫جملې څخه ده چې په ‪ 7‬هیوادونو کې موقعیت فرانسه کې لیست کړی‪.‬‬ ‫په سلګونو جریبه پراخه پروته د پارملان‬ ‫لري‪ .‬دا د هیواده بهر رسه تړيل ځایونه دي‬ ‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 10:55 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪60‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Heritage_UNESCO_Pasto.indd 61‬‬

‫الس ته راوړه‪ .‬ویل کیږی چې د ماوریان حاکم‬ ‫تعلیمی دودونو د ودې صدق کوي»‪.‬‬ ‫آشوکا هم هلته د رشیپوترا عبادت ځای کې‬ ‫پخواين پوهنتون د ګپتا کلتوري ازاد نظره‬ ‫مندر جوړکړی‪.‬‬ ‫امپراطورۍ په وخت کې‪ ،‬د کناوج امپراطور‬ ‫د محل ډیري برخې تر نولسمې پیړۍ پټې‬ ‫هرشا په دوره کې وده وکړه‪ .‬دا ډیر با احرتامه‬ ‫پاتې شوې تر هغه چې د هند‬ ‫پوهنتون وه چې دده لوړه مرتبه‪،‬‬ ‫آرکیولوژیکې رسوې د ځای‬ ‫علام او زده کوونکو د منطقې‬ ‫د‬ ‫چې‬ ‫کیږي‬ ‫ویل‬ ‫کیندنې ته پیل وکړ‪ .‬د کیندل‬ ‫شاوخوا څخه لکه چین او مرکزي‬ ‫امپراطور‬ ‫ماوریان‬ ‫شویو سکو‪ ،‬مجسمو اوخطونو ګنج‬ ‫آسیا‪ ،‬پرې بیروبار جوړ کړی‬ ‫آشوکا د شریپروترا‬ ‫د پوهنتون غني او اوږد تاریخ‬ ‫وه‪ .‬ویل کیږي چې ماهاویرا څو‬ ‫په عبادت ځای کې‬ ‫غوره ښکاره کړ‪.‬‬ ‫موسمه په نالنډا کې تیر کړي‬ ‫کړی‬ ‫جوړ‬ ‫مندر‬ ‫یو‬ ‫هغه څه چې له دې پوهنتون‬ ‫دي‪ ،‬لکه د بودا په شان‪ .‬په‬ ‫څخه پايت‪ ،‬پراخه‪ ،‬او ‪ 1600‬فوټه‬ ‫حقیقت کې‪ ،‬د نالنډا او بودایي‬ ‫شامل څخه سویل ته غځیدلی او د ‪ 800‬فوټو‬ ‫په منځ کې قوي اړیکي دي‪ .‬په دې باور کیږي‬ ‫شاوخوا له ختیځ څخه لویدیځ ته غځیدلی دی‪.‬‬ ‫چې بودا پوهنتون او رشیپوترا ته نژدې درسونه‬ ‫ورکړي‪ ،‬د هغه یو له لویو پیراوانو څخه په همدا دا ځای ګنبدونه‪ ،‬د عبادت ځایونه‪ ،‬بودایي‬ ‫مندرونه لري‪ -‬د اوسیدلو او زده کړې خونې – او‬ ‫سیمه کې زیږیدل وه‪ ،‬او خپله هستي يي هلته‬

‫د نالنډا مهاویهارا ویجاړې‬ ‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 10:54 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪59‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Heritage_UNESCO_Pasto.indd 58‬‬

‫میراث‬

‫کیڼ او پاس لورته‪ :‬په نالنډا کې ویجاړې‪ ،‬یوه لویه بودایي‬ ‫خانقاه د مګادا په پخوانۍ پادشاهي کې‬

‫تاریخي اثار په هامپي کې‪ ،‬د ګوا کلیسا ګانې‬ ‫او صومعې‪ ،‬په لویدیځ بیګال کې سنرببن‪ ،‬او د‬ ‫آسام کزیرانګه ميل پارک‪.‬‬

‫د نالنډا د پوهنتون ویجاړې‬

‫د نالنډا محل په بیهار کې د علمی او‬ ‫د تیروتنو له کبله په خطر اچونې څخه ساتل‬ ‫رهباين انسټیټیوټ ارکیولوژیکي پاتې شونو څخه‬ ‫کیږي‪ .‬اوس ‪ 1052‬مهمه نړیوال میراث ځایونه جوړ شوی دی چې دریمې پیړۍ مخکې له میالد‬ ‫په ‪ 165‬هیوادونو کې شته – ‪ 814‬کلتوري‬ ‫ته رسیږي‪ .‬چې د پتنا په سل کیلومرتۍ کې‬ ‫ځایونه‪ 203 ،‬طبیعي ځایونه او‬ ‫پروت دی‪ ،‬نالنډا تر دیارلسمۍ‬ ‫‪ 35‬ترکیبي ( هغه ځایونه چې‬ ‫پیړۍ ورسته له میالده پورې د‬ ‫د نالنډا پوهنتون د‬ ‫طبیعي او کلتوري اهمیت ښکاره‬ ‫زده کړې مرکز وه‪ .‬هغه رول لپاره‬ ‫هند په شبهجزیره‬ ‫کوي)‪ .‬په ‪ ، 51‬ایټالیا د لیست‬ ‫چې دعلم په لیږد او شیندلو کې‬ ‫کې یو له ډیرو‬ ‫مخکښ هیواد دی چې د نړۍ‬ ‫يې د ‪ 800‬مسلسلو کلونو لپاره‬ ‫پخوانیوپوهنتونونو‬ ‫پسې‬ ‫ډیر میراث ځایونه لري‪ ،‬ور‬ ‫درلوده‪ ،‬ملانځل کیږي‪ ،‬نالنډا د‬ ‫څخه دی‬ ‫چین (‪ ،)50‬هسپانیا (‪ ،)45‬فرانسه‬ ‫هند په شبه قاره کې له ټولو ډیر‬ ‫(‪ ،)42‬آملان (‪ )41‬او هند‪.‬‬ ‫پخوانی پوهنتون دی‪.‬‬ ‫د هند نور ځایونه په دې اضیح کړل شوې‬ ‫د یونیسکو له نظره ‪ « :‬د ځای تاریخي وده‬ ‫لیست کې عبارت دي له تاج محل په اګره کې‪ ،‬د بودایي دین او انکشاف ورکوونکي رهباين او‬ ‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 10:55 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪58‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Heritage_UNESCO_Pasto.indd 59‬‬

‫ځایونه د ساتل شویو میرايث ځایونو په لیست‬ ‫د سږ کال په اوایلو کې‪ ،‬د یونیسکو نړیوالې‬ ‫کې اضافه يش‪ ،‬په ‪ 1972‬کال کې دنړیوال‬ ‫میرث کمیټې څلور نوي ځایونه د نړیوال‬ ‫کلتوري او طبیعي میراث ساتلو اندیښنې‬ ‫میراث لیت کې اضافه کړل‪ .‬د نالنډا د‬ ‫کنوانسیون د یونیسکو عمومی‬ ‫پوهنتون ویجاړې‪ ،‬د چاندیګر‬ ‫کنفرانس له خوا جوړ او رشوع‬ ‫آیالتي پارملان ودانۍ او د‬ ‫نړیوال میراث‬ ‫شو‪ .‬د ‪ 44‬کلونو په اوږدو کې‬ ‫خانګچیندزونګا ميل پارک‬ ‫لیست د تاریخ او‬ ‫‪ 192‬هیوادنو دا کنوانسیون منلی‬ ‫په سیکیم کې‪ ،‬د کمیټې په‬ ‫کلتور له پلوه با‬ ‫دی‪ ،‬چې د یو له بل رسه خورا‬ ‫څلویښتمه ناسته کې د جوالی په‬ ‫ارزښته ځایونو څخه‬ ‫زیاد تړل شویو نړیوالو پیامنونو له‬ ‫میاشت کې د ساتل شویو ځایونو‬ ‫جوړ دی‬ ‫جملې څخه شو‪.‬‬ ‫لیست ته اضافه شوې‪ ،‬چې دې‬ ‫د اعتبار وړ میراث لیست د‬ ‫رسه د هند ټولټال ‪ 35‬میرايث‬ ‫نړۍ پیژندل شوي تاریخي‪ ،‬کلتوري‪ ،‬او ساینيس‬ ‫ځایونه شول‪.‬‬ ‫هغه پروګرام چې په نړۍ په ګوټ ګوټ کې اهمیت لري‪ .‬او په قانوين بڼه د انسان او حیوان‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 10:54 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪57‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Heritage_UNESCO_Pasto.indd 56‬‬

‫میراث‬

‫د هند د‬ ‫میراث ملانځل‬ ‫د هند نړیوال میراث محلونو شمیره د یوه غره په شمول د درې موقعیتونو په‬ ‫زیاتوايل پنځه دیرشو ته ورسیده‬

‫لیکواله ‪ :‬پریتي پولیانکونل‬

‫د چاندیګر سرته محکمه د مهندس يل کوربوزر په وسیله ډیزاین شوه‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 10:54 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪56‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Heritage_UNESCO_Pasto.indd 57‬‬

‫د ریواري د بخار لوکوموتیف څپرۍ نظاره‬

‫بیاځل پرانیسته‬

‫به محفل ونیسو“‪ .‬د هغه وینا په خلکو ډیر اثر کړی او ددې‬ ‫نتیجه هرچاته ښکاره ده‪.‬‬

‫د ریواری بخاري لوکوموتیف څپره یا‬ ‫(‪ )Rewari Steam Loco Shed‬په ‪ 2010‬کال کي د اکټوبر‬ ‫په نهمه د بیاځل لپاره پرانیستل شو‪ .‬د څپرۍ د بیارغونې‬ ‫د ریلګاډي نانځکې ډالۍ‬ ‫د چارو په ترڅ کې د یوه نوې کفیټریا‪ ،‬یو‬ ‫د ریواری دبخارو لوکوموتیف څپرۍ‬ ‫کوچنی کتابتون او یو موزیم د جوړیدو‬ ‫(‪ )Rewari Steam Loco Shed‬اداره د‬ ‫رسه څپرۍ نوی ژوند وموند‪ .‬خو د دغې‬ ‫ریلګاډي نانځکې په کار اچول هم نظر الندې‬ ‫ماشومانو لپاره د‬ ‫ځای معنویت د څپرۍ د ودانۍ له امله‬ ‫لري‪ .‬په اصل کې پام کې ؤ‬ ‫نانځکوجوړول به‬ ‫چې به ‪ 1893‬کي جوړ شوی او د تورو ښکلو‬ ‫چې د روان کال د اکټوبر‬ ‫په راتلونکي کال کې‬ ‫‪Like‬‬ ‫انجنونه له امله چې بیا په حرکت راغيل‬ ‫په میاشت کې د نانځکو‬ ‫د ریواري د بخار‬ ‫‪INDIAN diplomacy‬‬ ‫ټینګ خپل پرځای والړ دی‪.‬‬ ‫د جوړونې چارې پیل يش‬ ‫لوکوموتیف څپرۍ له‬ ‫ددې کار ټول کریډټ اشواين لوهاين‬ ‫خو یاده پروژه وځنډیله‬ ‫خوا پیل شي‬ ‫په هغه وخت د ډهلۍ ساحوي منیجر ته‬ ‫او د نانځکو جوړول به په‬ ‫‪Follow‬‬ ‫ځي‪ .‬هغه چا چې د دغې څپرۍ د یو په‬ ‫يش‪.‬‬ ‫پیل‬ ‫کې‬ ‫کال‬ ‫راتلونکي‬ ‫‪@INDIANdiplomacy‬‬ ‫زړه پورې ځای ته د تبدیلولو خوب لیدلی ؤ‪ .‬د څپرۍ نه‬ ‫د ریلګاډي د چارواکو له خوا د اسانتیاوو‬ ‫د لیدنې د سفر په ترڅ کې کله چې ورته د یوې پیالې چای‬ ‫د ښه وايل او دغه تاریخي میراث ته‬ ‫‪Channel‬‬ ‫وړاندیز وشو نو ویې ویل چې ”په هدیره کښې څوک چای نه‬ ‫د نندارچیانو د جلبولو لپاره بیالبیل‬ ‫‪INDIAN diplomacy‬‬ ‫څښي‪ .‬لوکوموتیف په حرکت راويل‪ .‬وروسته له هغې وروسته ګامونه اخيل‪.‬‬ ‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:08 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪55‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Rewari Railway_4 pgs edited_Pasto.indd 54‬‬

‫میراث‬

‫ریزرف” په سیمه کې دمه نیسی‪ .‬په کال ‪ 1998‬کې د ګینس‬ ‫د نړیوالو ریکارډونو کتاب له خوا د نړۍ تر ټولو پخوانئ‬ ‫لوکوموتیف په توګه ثبت شو‪.‬‬ ‫همدارنګه اکرب او ازاد د کار اخیستنی په حالت کې دی‪.‬‬ ‫انګاډ چې په کال ‪ 1930‬کي جوړ شوی په هیواد کې تر ټولو‬ ‫پخوانی فعال د بخار انجن دی او د ریل ګاډي ملی موزیم له‬ ‫خوا چې ډهلۍ کې دی ریواري ته راوستل شو‪.‬د انګاډ پراخ‬ ‫ګیج لرونکی انجن چې د مدیا پرادیش د ایالت د بریښنا د‬ ‫بورد ډالۍ وه کله به چې په بشپړه توګه فعاله وه تر ‪25000‬‬ ‫لیټره اوبه او ‪ 18‬ټنه د ډبرو اسکاره یې مرصفول‪.‬‬

‫تاریخ‬

‫ریواری بخاري لوکوموتیف څپره یا‬ ‫(‪ )Rewari Steam Loco Shed‬چې په کال ‪ 1893‬کې جوړ‬ ‫شوی د ممبی بارودا او منځني هندوستان ریلګاډي پتلۍ‬ ‫(‪ )BB&CIR‬تر واکمنۍ الندې وه‪ .‬ریواري ډیر ژر د ریل ګاډي‬ ‫په پټلۍ باندې یو د مرصوفو تړټکو باندی بدل شو‪ .‬څپرۍ‬ ‫(تم ځای) هم هندوستان کې تر ټولو لوی د ریل ګاډي پرتۍ‬ ‫لرونکي څپرۍ شوه چې نږدې ‪ 500‬ساتونکي کارکوونکي‬ ‫پکښې د کار د اوج په صورت کې کار کوي‪ .‬که څه هم د‬ ‫مخکې د ازادۍ درلودنې څرګند ندي خو د ‪ 1980‬او ‪1982‬‬ ‫کلونو تر منځ څپرۍ د ‪ 65‬مرت ګیج لوکوموتیف خاوند وو‪.‬‬ ‫همدارنګه ریواري د لوکوموتیف ‪ 395‬چلوونکي په درلودلو‬ ‫رسه یو د ډیر عمله لرونکي ډیپو ګانو څخه بلل کیږي‪ .‬څپرۍ‬ ‫د یوې پیړۍ تر فعالیت وروسته په ‪ 1993‬کې ودرید‪ .‬او په‬ ‫‪ 1994‬کې ټول لوکوموتیفونه بغیر له ‪ YG 3415‬او ‪YG 3438‬‬ ‫ټوټې کړل شو او د اوسپنې په بیه وپلورل شو‪ .‬کله چې په‬ ‫‪ 1994‬کې شاهي په استقامت اکسپرس یا (‪Orient Express‬‬ ‫‪ )Royal‬په کار پیل وکړ څپرۍ بیاځل لپاره خپل شهرت‬ ‫ترالسه کړ‪ .‬د ډهلۍ د لښکر کوټ د ریلګاډي تم ځای او د‬ ‫ریواري تر منځ دوه د بخارو لوکوموتیف د هغې د وړلو او‬ ‫راوړلو لپاره څانګړي شوي ؤ‪ .‬په ‪ 2001‬کال کي وړاندیز‬ ‫وشو چې څپرۍ دې د تاریخي اثر په حیث ومنل يش‪ .‬په‬ ‫دغه وخت کې ټول مرت ګیج ( د پتلیو منځ واټن ‪ 1‬مرت ) پتلۍ‬ ‫چې ریواري ته غځیدل په پراخ ګیج ( د پتلیو منځ واټن ¼‬ ‫مرته) پتلۍ بدل شوي ؤ او د ځینو پراخ ګیج لوکوموتیفونو د‬ ‫جوړیدو طرجه جوړه شوې وه‪ .‬په همدې خاطر د څپرۍ یوه‬ ‫الره په پراخ ګیج تبدیل شو‪ .‬په ‪ 2002‬کي ‪ WP 7161‬لومړنی‬ ‫لوکوموتیف ؤ چې د ریواري څپرۍ ته ننوت او ورسته د هغه‬ ‫‪ WP 7200‬لوکوموتیف څپرۍ ته ننوت‪.‬‬ ‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:08 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪54‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Rewari Railway_4 pgs edited_Pasto.indd 55‬‬

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n

Rewari Railway_4 pgs edited_Pasto.indd 52

2016 ‫نومربـ ډسمرب‬

12/7/16 11:08 PM

‫میراث‬

‫ریښتیني اتالن‬ ‫ریواری دبخارو لوکوموتیف څپره یا (‪ )Rewari Steam Loco Shed‬چې د هندوستان د نامتو‬ ‫اورګارډو ماشین (لوکوموتیف) د میراث ساتونکي دي هغه اورګاډي بیرته پټلۍ باندې راويل‬ ‫چي د څو کلونو راهیيس ترې کار نه اخیستل کیده‪.‬‬

‫لیکوال‪ :‬امیت پراشار‬

‫او د ښاپېرو ملکه (‪ )22 EIR‬ننداره کوالی يش “‬ ‫تر اوسه مو هغوي د زرین رنګ پردي پر مخ د سلطان‪،‬‬ ‫ګڼ شمیر خلک چې پکښی کسب ګر‪ ،‬صفا کاران‪،‬‬ ‫ګاندي زما پالر‪ ،‬پرانانیم‪ ،‬پورنب‪،‬وتښته میلکها وتښته‪،‬‬ ‫داېشولو لو ښو جوړوونکي شامل دي دلته په دندې‬ ‫جان نثار‪ ،‬کي او کا په شان فلمونو کې لیديل‪ .‬نه‪ ،‬مونږ‬ ‫ګامرل شوي چې د هفتې په اوږدو کې ددغې سرت دیو‬ ‫د هرنمندانو په اړه نه غږیږو‪ .‬مونږ د هغو اورګارډو د‬ ‫خدمت وکړي‪ .‬د نورو کارونو تر څنګ هغوي د انجن‬ ‫ماشین (لوکوموتیف) په اړه غږیږو چې د دغو فلمونو‬ ‫مهمه برخه ګڼل کیده ‪ .‬دغه ښکيل لوکوموتیفونه اوس د برخې پاکوي‪ ،‬د اوبو ایشوونکي لوښي ډکوي او سکاره د‬ ‫اور د صندوقونو څخه را بايس‪.‬‬ ‫ډهلۍ په ‪ 100‬کیومرتۍ کې د ریواري د‬ ‫داېشوونکي لوښو د بدلولو‬ ‫بخارو لوکوموتیف تر څپرې الندې ځای پر‬ ‫په‬ ‫ملکه‪،‬‬ ‫ښاپیرو‬ ‫د‬ ‫وروسته حیرانوونکی د ښاپیرو ملکه‬ ‫ځای شوي‪.‬‬ ‫نړۍ کې تر ټولو‬ ‫(‪ )Fairy Queen‬اوس د کار اخیستنی‬ ‫پخوانیلوکوموتیف‬ ‫لپاره چمتو دی‪ .‬د ښاپیرو ملکه‬ ‫چاودنه له پخوا څخه‬ ‫اوس فعاله دی‬ ‫(‪ )Fairy Queen‬چې په ‪ 1855‬کې جوړه‬ ‫ګنګپت (د لوکوموتیف مرش) د بخارو‬ ‫شوې‪ ،‬په نړۍ کې تر ټولو پخوانی‬ ‫لوکوموتیف څپرې مسؤل د دغو د بخارو‬ ‫لوکوموتبف ګڼل کیږي‪ .‬په کال ‪1996‬‬ ‫انجنونو د کار اخیستنې په حالت کې د ساتلو د هاند او‬ ‫کې د ښاپیرو ملکه (‪ )Fairy Queen‬په بشپړه توګه‬ ‫هڅو په اړه وایې ” مونږ د زاړه انجنونو ساتنه او څارنه‬ ‫مرمته شوه او په کال ‪ 1997‬کي یي بیرته په کار پیل‬ ‫کوو‪ .‬خلک دلته د د ریواری کینګ (‪ ،)YP 2151‬صاحب‬ ‫وکړ‪ .‬د ښاپیرو ملکه (‪ )Fairy Queen‬چې د سیالنیانو‬ ‫(‪ ،)YG 3415‬سلطان (‪ ،)YG 3438‬سند (‪،)YG 4252‬‬ ‫انګاډ (‪ ،)XE 3634‬اکرب (‪ ،)WP 7161‬آزاد (‪ ،)WP 7200‬په منځ کې ډیره نامتو ده د ډهلۍ څخه الوار ته د سفر‬ ‫لپاره دوو ورځې مزل کوي او ټوله شپه د “ساریسکا ټایګر‬ ‫د پنجاب پړانګ (‪ ،)WL 15005‬ویرات (‪،)AWE 22907‬‬ ‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:08 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪52‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Rewari Railway_4 pgs edited_Pasto.indd 53‬‬

‫د ګونډ یوه دودیزه انځورګري‬

‫هرني هویت رسه په نړیوال مارکیټ کې ځان ته نوم‬ ‫ګونډ انځورونو یو د پام وړ او په آسانی رسه د پیژندلو‬ ‫موندلی‪ .‬د ګونډ رسامي هر چیرته د څو زرو او څو لکو په‬ ‫وړ ځانګړتیا له خط او ټکو څخه په رسامۍ کې ګټه‬ ‫بیه خرڅیدلی يش‪.‬‬ ‫اخیستل دي‪ .‬دا ټکي په کرباس باندې د حرکت کولو‬ ‫رسه له دې چې ګونډ د هند یو له‬ ‫احساس خپروي او ژرترژره د لیدونکي‬ ‫پخوانیو ورک شویو هرنونو څخه شمیرل‬ ‫پام ځان ته اړوي‪ .‬دا ډول انځورګري‬ ‫دا قومي هنر چې د‬ ‫کیږي‪ ،‬خو بیا هم تر اوسه پورې د معارص‬ ‫په عامه توګه د خټو په دیوالونو تررسه‬ ‫هند په غني دودیز‬ ‫هندي دودیز هرن په توګه‬ ‫کیږي‪ .‬د طبیعي رنګونو یو مخلوط د‬ ‫تاریخ کې لویه برخه‬ ‫پاتې شوی دی‪ .‬په داسې‬ ‫سکرو‪ ،‬د ونې شیرې‪ ،‬رسې خاورې‪ ،‬پاڼې‬ ‫‪Like‬‬ ‫لري‪ ،‬په نړیوال کچه‬ ‫‪INDIAN diplomacy‬‬ ‫حال کې چې ډیرۍ د هند‬ ‫او حتی د غوا د غوشایو په څیر ځمکني‬ ‫هم په روانو موجودو‬ ‫قومي هرنونه بیا ژوندې‬ ‫موادو څخه په ګټې اخیستنې رسه په‬ ‫هنرونو کې له ارزښته‬ ‫کولو او مالتړ ته اړتیا لري‬ ‫عام ډول جوړیږي‪.‬‬ ‫ډک دی‪.‬‬ ‫‪Follow‬‬ ‫خو د ګونډ هرن خپل اړوند‬ ‫په عرصي دور کې‪ ،‬څومره چې د‬ ‫‪@INDIANdiplomacy‬‬ ‫ساتنه په معارصو وختونو‬ ‫ګونډ انځورونه د هند په غني دودیز‬ ‫تاریخ کې لویه برخه جوړوي‪ ،‬په هامغه اندازه په نړیوال کې په خپله کړې او همدارنګه دوام ورکوي‬ ‫ترڅو د ټولنې د ژوند سټایل او مسیر مهمه‬ ‫کچه هم په روانو موجودو هرنونو کې له ارزښته ډک‬ ‫‪Channel‬‬ ‫‪INDIAN diplomacy‬‬ ‫برخه پاتې يش‪.‬‬ ‫دي‪ .‬دګونډ انځورګرانو هر یوه خپله په خپل خاص‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 10:37 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪51‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Art_Deccan_Pasto.indd 50‬‬

‫هرن‬

‫په زړه پورې حقیقتونه‬

‫په بوپال کې د بهارت بهاون اسايس ګنبد‬ ‫د جنګړسینګ شیام په واسطه رسامي‬ ‫شوی او د ګونډ د معبود برادیو ښودنه‬ ‫پکې کیږي‪ .‬هغه د ه مادیاپردیش ویدان‬ ‫سبا داخيل برخي هم انځورګري کړي‬ ‫او رسه له دې چې خپله بوپال کې ښه‬ ‫ژوند لري خپل ‪ 7‬لکه فیس يې په خپل‬ ‫انځورګرانو او د کلی په خلکو ویشلی‪.‬‬ ‫یوه خاصه خاوره د پیډور په نوم چې په‬ ‫محلی ځایونو کې په وړیا توګه الس ته‬ ‫راځي‪ ،‬د دیوال په سطحې د انځورګرۍ‬ ‫لپاره استعاملیږي‪.‬‬ ‫په نړیوال کیدو رسه‪ ،‬د ګونډ انځورګري‬ ‫په تولیداتو او ورځني اجناسو کې لکه د‬ ‫مرصفی شیانو پوښونه‪ ،‬د لرګیو پطنوسونه‬ ‫او د پوښاک په توکو کې عام شوې دي‪،‬‬ ‫چې د مشهورتیا په ترالسه کولو کې ډیره‬ ‫مرسته وررسه کوي‪.‬‬

‫یوه قومې انځورګري چې د ګونډ ټولنې په وسیله مادیاپردیش کې رسم شوې‬

‫ځانګړتیا‪ ،‬تخنیک او ژوره میده کارۍ رسه بیرته را‬ ‫لري‪ .‬د ‪ 1980‬لسیزې په لومړیو کې یو څوتنو پاردن‬ ‫ژوندی کړي‪ .‬اوس مهال‪ ،‬د ګونډ انځورګري د جزئیاتو‪،‬‬ ‫ګونډ په بدلون پیل وکړ او له خپلو عباداتو يې په‬ ‫روښانه رنګونو‪ ،‬رمزونو او رازونو او د شوخ طبعي حس‬ ‫ظاهري او روایتي بڼه استازیتوب کولو‪ .‬په داسې حال‬ ‫څخه غني ده‪ .‬دا قومي هرني کار هرڅه کیدلی يش‬ ‫کې چې په کرباس تکو یې د اکریلیک او په پاڼو یې له‬ ‫خو هیڅکله به يې تاریخ تیرنيش‪.‬‬ ‫رنګ څخه د معارصو څیزونو په توګه‬ ‫د ګونډ د هرن یو له زړه راښکونکو‬ ‫د خپل هرن لپاره ګته پورته کوله‪ .‬نه‬ ‫د ګونډ انځورګري د‬ ‫ځانګړتیاوو څخه ساده والی دی‪ ،‬دا‬ ‫یواځې د ګونډ معارصو انځورګرانو د‬ ‫غنيجزئیاتو‪ ،‬روښانه‬ ‫ساده والی هم په هغو اسبابو کې‬ ‫پرمختللو شیانو او میتودنو استعاملول‬ ‫طبعې‬ ‫شوخ‬ ‫او‬ ‫رنګونو‬ ‫موجود دی چې انځورګري پرې کیږي‬ ‫پیل کړي‪ ،‬بلکه هغوی د زاړه دود او‬ ‫پیژندل‬ ‫لپاره‬ ‫حس‬ ‫او هم په خپله په انځور کې موجوده‬ ‫سټایل ساتلو تر څنګ معارصې صحنې‬ ‫شوې ده‪.‬‬ ‫دی‪ .‬یو کرباس یا یوه تکه یا یو چارت د‬ ‫او او اندیښنې هم ښکاره کوي‪.‬‬ ‫یو ساده رنګ رسه هغه ټول اړین شیان‬ ‫د ظاهري روایتونو حیرانونکو ډولونو‬ ‫دې چې د ګونډ یو انځور پرې رسمیږي‪ .‬انځورګر اول‬ ‫بیالبیلې مضوع ګانې او کیسې په انځور ویستلې دي‪.‬‬ ‫په یوه زمینه یا ساده مضمون باندې صفرونه ږدي‬ ‫د افسانه ای حکایتو او شفا هي کیسو څخه نیولی تر‬ ‫او بیا د انځورګرۍ پروسه پیلوي‪ .‬ددې رسامی په‬ ‫دودیزه سندرو‪ ،‬طبیعي چاپیریال‪ ،‬مهمو مراسمو او‬ ‫سادګۍ کې یې پاملرنه او ظریفوالی نغښتي دي‪ .‬د‬ ‫عبادتونو پورې‪ ،‬د ګونډ انځورګرانو تیر وخت په ښه‬ ‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 10:37 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪50‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Art_Deccan_Pasto.indd 51‬‬

‫د ګونډ د هرن تاریخ به اوس دومره ځالند نه وای که‬ ‫چېرته انځورګر سوامي ننت‪ ،‬د مادیا پردیش ایالت په‬ ‫پتنګړ کيل کې د جنګړ سینګ شیام په نامه یو ‪ 17‬کلن‬ ‫ځوان نه وه پیدا کړی او د ګونډ هرن به هم هرومرو‬ ‫د هند مړه شویو بومي هرنونو په کتار کې راغلی وه‪.‬‬ ‫د جنګړ د کامیابۍ راز یواځې د هغه په استعداد او‬ ‫هرني خالقیت کې نه بلکه د عنعنوي ريښو او معارص‬ ‫جذابیت په منځ کې د مکمل برابرښت رامنځته‬ ‫کولو کې وه‪.‬‬ ‫په حقیقت کې شیام د ګونډ د لومړي انځورګر‬ ‫په توګه پیژندل شوی دی‪ ،‬چې د خپل هرن لپاره یې‬ ‫له پاڼې او د کرباس له تکې څخه ګټه پورته کړې‪ .‬د‬ ‫هغه استعداد او لیدلوری ډیر پراخ وه‪ ،‬چې له امله‬ ‫یې نوموړی یو نامتو انځورګر شو‪ .‬چې نه یواځې په‬ ‫هند بلکه په نړیوالو نندارتونونو کې يې هم خپل هرن‬ ‫نندارې ته وړاندې کړی‪ .‬د ګونډ نورو انځورګرانو‬ ‫لکه باجوشیام‪ ،‬بیربل سینګ یوکي او دورګه بای د‬ ‫مخامخ پاڼه‪ :‬د ګونډ انځورګري چې د پخوانیو ورځو د زراعت کیسې بیانوي او پاسیني لور ته‪ :‬یو‬ ‫ځانونو لپاره ښه موقفونه غوره کړل او نړیوال شهرت‬ ‫انځور چې د کرباس په تکې باندې یو رسامي شوی کلی ښکاره کوي‪.‬‬ ‫یې وموند‪.‬‬ ‫که څه هم ددې هرن د پیدایښت دقیقه نیټه نيش‬ ‫معلومیدلی‪ ،‬خو د ګونډ د ټولنې ریښې له اریایانو څخه په لیدل شوې انځورګري کښې ډیر مشهور مضمونونه‬ ‫ځای په ځای شوي‪ .‬د ګونډ په ټولنه‬ ‫وړاندې دورې ته رسیږي او داسې ویل‬ ‫کې دا یو عام باور دی چې ښه انځور‬ ‫کیږي چې د هند لویه قومي ټولنه ده‪ -‬د‬ ‫د ګونډ انځورګري‬ ‫د ښه بخت الرښوونه کوي او د ټولنې‬ ‫نژدې نهه میلیونه نفوس لرونکې ده‪-‬‬ ‫د قوي طبیعي‬ ‫په کورونو کې د لیدلو وړ دي‪ .‬روښانه‬ ‫دوی اکرثا ً د دکن شبه جزیرې پورې اړه‬ ‫عناصرو لکه ونې‪،‬‬ ‫رسامي شوي دیوالونه‪ ،‬کړکۍ او فرشونه‪،‬‬ ‫لري‪ .‬له پیړیو راهیسې د ګونډ ټولنه په‬ ‫څاروي او مرغۍ‬ ‫چې په دودیزو توکو او ښکلو هرني اثارو‬ ‫اندرا پردیش‪ ،‬مادیا پردیش‪ ،‬مهاراشرتا‪،‬‬ ‫څخه په ګټې‬ ‫پوښل شوي دي‪ ،‬ددې سیمې یوه عامه‬ ‫جارکنډ او اودیسه کې موجوده وه‪.‬‬ ‫اخیستنېسره‬ ‫منظره ده‪.‬‬ ‫له طبیعیت رسه د ژور تړاو په‬ ‫لیوالتیاخپروي‪.‬‬ ‫پاردن ګونډ؛ هغه خلک چې پخوا‬ ‫لرلو رسه دګونډ ټولنې په دودیزه توګه‬ ‫یې د کاهن په توګه خدمت کړی‪ ،‬ویل‬ ‫لیوالتیا خپره کړې او خپلې کیسې‬ ‫کیږي چې د ټولنې له اوچتو واکمنانو‬ ‫یې د قوي طبیعی عنارصو په استعاملو رسه خلکو ته‬ ‫څخه دي او په انځورګرۍ او موسیقی کې ډیره تجربه‬ ‫رسولې دي؛ لکه ونې‪ ،‬څاروي او مرغۍ‪ ،‬چې د هغوی‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 10:37 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪49‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Art_Deccan_Pasto.indd 48‬‬

‫هرن‬

‫د دکن‬

‫ژوندلیک‬

‫د ګونډ قومي هرن په نړیواله کچه د پرمختګ په حال کې دی‪ ،‬لکه څنګه‬ ‫چې انځورګران په پاڼې او تکو په بیالبیل ډول رنګونو کيسې انځوروي‪.‬‬ ‫لیکواله‪ :‬منجاري مکرجي‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/8/16 12:02 AM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪48‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Art_Deccan_Pasto.indd 49‬‬

‫د چتور بهوج عبادت ځای‬

‫چتور بهوج د خاجوراهو ډلې تاریخې آثارو کې‬ ‫یواځینۍ عبادت ځای دی چې د عشقي مجسمو‬ ‫کومه بڼه نلري او یواځې ویشنو خدای ته ځانګړۍ‬ ‫شوی دی‪ .‬دا عبادت ځای د ‪ 2.7‬مرتو لوړوالې‬ ‫اندازې رسه د ویشنو خدای څلور السه بوت‬ ‫لرونکۍ دی او عبادت ځای د زمریانو‪ ،‬ساموې او‬ ‫نیمه ساموې موجوداتو حکاکۍ رسه تزیین شوی‬ ‫دی‪ .‬تر ټولو په زړه پورې مجسمې اردناریسوارا‬ ‫( نیم شیوا او نیم پارويت) او د ناراسیام خاوند‬ ‫مجسمې دي‪ .‬د عبادت ځای ساختامن ‪1100‬‬ ‫میالدې کال کې د چنډیال سلسلې یاسو ورمان پاچا‬ ‫لخوا جوړ شو‪.‬‬ ‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:10 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪47‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Like‬‬ ‫‪INDIAN diplomacy‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@INDIANdiplomacy‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪INDIAN diplomacy‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Snapshots_Khajuraho new_Pasto.indd 46‬‬

‫انځور‬ ‫پرسوانات عبادت ځای‬

‫دغه عبادت ځای په خاجوراهو کې د‬ ‫برهام بودا تر ټولو لوی عبادت ځای‬ ‫دی چې د معامرۍ له پلوه پکې ډیر‬ ‫په زړه پوری کار شوی دی‪ .‬پرسوانات‬ ‫عبادت ځای د ‪ 10‬مې پیړۍ نیاميي‬ ‫کې جوړ شوی دی او په اصل کې دا‬ ‫عبادت ځای لومړنې ترتانکارا او د‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:11 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪46‬‬

‫‪n‬‬

‫برهام بوداییزم جوړونکې آدینات ته‬ ‫ځانګړۍ شوی وو‪ .‬په معبد کې که‬ ‫څه هم په کال ‪ 1860‬کې د پرسوانات‬ ‫یوه مجسمه لږولو رسه یوی نوی نوم‬ ‫واخیست‪ .‬د دیوال په پهرنۍ برخې‬ ‫باندې ښایسته ښکل شوي حکاکې د‬ ‫فیلونو‪ ،‬زمریانو‪ ،‬بحري ساموي حورو او‬ ‫د روزمره ژوند فعالیتونه ښکاره کوي‪.‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Snapshots_Khajuraho new_Pasto.indd 47‬‬

‫د ادینات عبادت ځای‬

‫دا یو کوچنۍ او ښایسته زیارت دی چې‬ ‫پکې یو بت شتون لري او تاریخ يي د‬ ‫چنډیال سلسلې مدنا ورمان پاچا ‪1207‬‬ ‫کال ته رسیږي‪ .‬اوس د ادینات یواځې‬ ‫سپیڅيل عبادت ځای او د چتونو رسه‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:10 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪45‬‬

‫‪n‬‬

‫داالن پاتې دي‪ ،‬د معبد ساختامن ډول‬ ‫ډول ښایسته حکاکۍ رسه د ساموي‬ ‫حورو او یکشیش انځورونه لري او‬ ‫همدارنګه د څو نورو ښځو لکه نیکاس‪،‬‬ ‫کمینیس او بامینیس هم په ډیر ښایسته‬ ‫بڼې رسه انځور شوې دي‪.‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Snapshots_Khajuraho new_Pasto.indd 44‬‬

‫انځور‬

‫د دیوي جګادمبي عبادت ځای‬

‫دا عبادت ځای هغه وخت په دې نوم رسه ونومول‬ ‫شو کله چې د پارويت آلهې آنځور په دې سپیڅلې ځای‬ ‫کې زیارت ته کیښودل شو‪ ،‬که څه هم په اصل کې دا‬ ‫ویشنو خدای ته تخصیص شوی وو‪ .‬ددې په زړه پورې‬ ‫تزیین شوی عبادت ځای پر دیوالونو باندې ډول ډول‬ ‫ښاسته او عشقي حکاکې شوي او په څنګ کې وررسه‬ ‫نور شکلونه هم اوباسل شوي دي او همدارنګه د ویشنو‬ ‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:10 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪44‬‬

‫‪n‬‬

‫خدای ډول ډول انځورونو رسه پیچلې پیچلې د حکاکۍ‬ ‫کار پکې شوی دی‪ .‬دا عبادت ځای درې ډوله ساده‬ ‫ډیزاین لرونکۍ دي چې یو يې سپیڅلۍ ځای دی چې‬ ‫د ګرځیدلو نه دی‪ ،‬بل یې مها منډپا په نوم رسه دهلیز‬ ‫دی او دریم یې هم د ننوتلو داالن دی‪ .‬ښځینه مجسمې‬ ‫ځانونه سنګاروې او د خپلو جوړو رسه ښایسته عشقي‬ ‫انځورونه ښکاره کوي چې همدې کار دغې معبد ته په‬ ‫زړه پورې ښکال وربښلې ده‪.‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Snapshots_Khajuraho new_Pasto.indd 45‬‬

‫د لکشامنا عبادت ځای‬

‫دا عبادت ځای ویشنو خدای‬ ‫ته تخصیص شوی دی او دا د‬ ‫یاسوورمان پاچا ‪ 930‬څخه ‪950‬‬ ‫میالدي کال) پواسطه جوړ شوی‬ ‫دی‪ .‬دا د دریو رسونو او څلورو‬ ‫السونو وایکونتا ویشنو انځوروي او‬ ‫بهرنۍ دیوال یي د ‪ 600‬شاوخوا‬ ‫خدایانو آنځورونه ښکاره کوي‪.‬‬ ‫د نګاړا بڼې معامرۍ رسه جوړ‬ ‫شوی دی‪ ،‬دا عبادت ځای یو‬

‫زیارت لري او یو هموار ډول رسه‬ ‫د داخلیدو داالن لري‪ .‬لکشامنا‬ ‫عبادت ځای يواځینۍ عبادت‬ ‫ځای دی چیرته چې مونږ فیالن‬ ‫هم لیدالی شو کله چې په اوږو‬ ‫باندې ډبري وړې نو یو خوا بل‬ ‫خوا ته ګوري‪ .‬او نورو په زړه پورې‬ ‫مجسمه يي کارونو کې موسیقۍ‬ ‫غږوونکې‪ ،‬تزیین شوي آسونه او‬ ‫سواریان شاملیږي چې د درباري‬ ‫ژوند یو آنځور ښکاره کوي‪.‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:10 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪43‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Snapshots_Khajuraho new_Pasto.indd 42‬‬

‫انځور‬

‫د کنداریا مهادیو عبادت‬ ‫ځای‬ ‫کله چې عبادت ځای ته ننوځۍ نو‬ ‫د مخې مو د مکارا تورانا معبد چې‬ ‫په ډیر استعداد رسه حکاکي شوی‬ ‫دی تیریږی کوم چې د خاجوراهو‬ ‫تر ټولو لوی او عايل عبادت ځایونو‬ ‫څخه شمیرل کیږي‪ .‬د کنداریا‬ ‫مهادیو عبادت ځای د غار لوی‬ ‫خدای په معنا دی او ‪1000‬‬ ‫ام قبل املیالد کال ته یې تاریخ‬ ‫رسیږي او په هغه وخت کې د‬ ‫چنډیال سلسلې یوه پاچا پواسطه‬ ‫چې دنګا دیوا نومیده جوړ شو‪.‬‬ ‫دا عبادت ځای شیوا خدای ته‬ ‫تخصیص شوی دی او د سپیڅلې‬ ‫ځای په بڼې رسه مرمري شیو‬ ‫لینګا لري‪ .‬بهرنۍ ساختامن يي‬ ‫د یو اصيل برج په ډول رسه دی‬ ‫چې کیالش غونډۍ سمبول بڼه‬ ‫لری او د ‪ 84‬کوچنې منارونو رسه‬ ‫احاطه شوی دی‪ .‬دا عبادت ځای‬ ‫د حد څخه ډیر حکاکې رسه تزيني‬ ‫شوی دی او شاوخوا ‪ 870‬مجسمې‬ ‫لري چې خدایانو‪ ،‬الهو‪ ،‬حیواناتو‪،‬‬ ‫جنګ ساالرانو‪ ،‬کنیزو‪ ،‬ګډیدونکو‪،‬‬ ‫موسیقي غږوونکو او د شهواين‬ ‫آرمتیا مجسمو ښکارندوینه کوي‪.‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:10 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪42‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Snapshots_Khajuraho new_Pasto.indd 43‬‬

‫خاجوراهو په مدیا پردیش کې یو کوچنۍ کلۍ دی‬ ‫چې د هند مشهورو سیاحتي ځایونو څخه شمیرل‬ ‫کیږي او د خپل معبدي هرن له مخې نړیوال شهرت‬ ‫لري‪ .‬د خاجوراهو عبادت ځایونه د ‪ 990‬او ‪1130‬‬ ‫میالدې کلونو ترمنځ د چانډیال سلسلې حکومت‬ ‫کوونکو لخوا څخه جوړ شوي دي او د خپل عظیم‬ ‫او پیچلې مجسمو لپاره ډیر شهرت لري او د‬ ‫حوس‪ ،‬مینې‪ ،‬ګډا او موسیقۍ ښکارندوینه کوي‪ .‬د‬ ‫خاجوراهو تاریخي آثارو ګروپ د ډول ډول خلکو ژوند‬ ‫ښکارندوینه هم کوي‪ .‬دا مجسمې د یونیسکو نړیوال‬ ‫میراث لخوا دغې برخې کې په دریو ګروپونو ویشل‬ ‫شوي دي چې ختیځ ګروپ‪ ،‬لویدیځ ګروپ او سویل‬ ‫ګروپونه دي او په دوو جال جال دینونو پسې چې یو یې‬ ‫هندوییزم او بل یي برهام بوداییزم دی هغوی پسې‬ ‫تړلې دي‪ .‬د چانډیال حکومت کوونکې لخوا د ‪ 80‬څخه‬ ‫ډیر عبادت ځایونه جوړ شوي ول خو اوس شاوخوا ‪20‬‬ ‫عبادت ځایونه په ښه ډول رسه پاتې او ساتل شوي‬ ‫دي‪ .‬په زړه پورې تجربې اخیستلو لپاره دغو عبادت‬ ‫ځایونو لیدلو ته راشی‪.‬‬

‫‪Khajuraho‬‬

‫‪Madhya pradesh‬‬

‫‪Map not to scale‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:09 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪41‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Snapshots_Khajuraho new_Pasto.indd 40‬‬

‫انځور‬

‫د مهنديس‬

‫ځلیدنې کیسه‬

‫د خاجوراهو د منځنیو پیړیو ښکيل اثار د ګالنو د زینتي او سینګار شوو‬ ‫مجسمو پر رس مشهور دي‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:10 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪40‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Snapshots_Khajuraho new_Pasto.indd 41‬‬

‫د هند آنالین مهارتونه‬

‫ولشمر مکرجي د هند آنالین مهارتونو سیالۍ په الره‬ ‫اچولې ده‪ ،‬دا سیالی به د یوې ميل سیالی په ډول د‬ ‫مهارت پرمختیا او کار چوړونې وزارت نظر الندې به‬ ‫تررسه کیږي‪ ،‬ترڅو په ابو دوبی کې د ‪ 2017‬کال د دوه‬ ‫کلنې نړیوال مهارتونو سیالۍ لپاره غوره‬ ‫استعداد انتخاب کړي‪.‬‬

‫د مهارتونو پراختیا ميل اداره (‪ )NSDA‬د ميل ‪LMIS‬‬ ‫پراختیا یوې مخکښې ادارې په ډول منځته راغلې ده‪.‬‬

‫د کار زده کړې ميل پراختیا پالن‬

‫پر دې پالن باندې د ‪ 10000‬کروړو روپیو پانګه اچونه‬ ‫شوي ده‪ ،‬او موخه لري ترڅو ‪ 2019‬کال‬ ‫څخه تر ‪ 20‬پورې ‪ 50‬لکه کسان وروزي‪.‬‬ ‫د کار زده کړې‬ ‫دا پالن به د ‪ MSDE‬الندې د روزنې‬ ‫ملي پراختیا پالن‬ ‫عمومي مدیر (‪ )DGT‬پواسطه عميل کړای‬ ‫د کار او فعالیت مارکیټ‬ ‫موخه لري ترڅو‬ ‫يش‪ .‬دا پالن افرادو ته ددې زمینه برابره‬ ‫مالوماتو ميل سیستم (‪)LMIS‬‬ ‫‪ 2020‬کال پورې‬ ‫وي ترڅو کارې زده کړه کې روزنه ترالسه‬ ‫دا د هند مهارت پرمختیا ایکو سیستم‬ ‫‪ 50‬لکه ځوانان‬ ‫کړي‪ ،‬او دا مترینات به د مهارتونو پراختیا‬ ‫کې یواځینی د عرضې او تقاضا رسچینه‬ ‫وروزي‬ ‫برخه کې یو ګټور ګام وي‪ .‬دا پالن موخه‬ ‫ده‪ .‬دا د بنیادي پالنونو‪ ،‬پروسیجرو‪،‬‬ ‫لري ترڅو د ‪ 2015‬کال ميل پالیسو په‬ ‫میکانیزمونو او مالوماتو سیستم یو جامع‬ ‫اساس موخو ته الرسسۍ پیدا کړي‪ .‬پالیيس دا وړاندیز‬ ‫سیټ دی چې په نړیواله سطحه د کار او فعالیت‬ ‫کوي ترڅو د ‪ MSMEs‬په شمول ددې صنعت په برخه‬ ‫مارکیت په اړه د مالوماتو تولید لپاره په الره اچول‬ ‫کې فعال کار ويش او تر کال ‪ 2020‬پورې دا فرصتونه ‪10‬‬ ‫شوی دی‪ .‬د ‪ LMIS‬له الرې به د کار مارکیټ په اړه‬ ‫برابرو ته لوړ يش‪.‬‬ ‫احصایوي او غیر احصایوي مالومات منځته رايش‪.‬‬

‫ولسمرش پرانات مکرجي له مرکزي وزیرانو رسه د نړۍ د ځوانانو د مهارتونو ورځې په مراسمو کې د نرشیې د خپرولو پر مهال‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:04 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪39‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Progress_Skill_4pgs_Pasto.indd 38‬‬

‫پرمختګ‬

‫ولسمرش پراناب مکرجي له مرکزي وزیرانو لکه ښاغيل وینکیا نیدو‪ ،‬سمریتا ایرانی‪ ،‬پراکاش جاوادیکار‪ ،‬جتیندرا سینګ او راجیو پراتپ روډي‬ ‫رسه د “د هندي مهارتونو” د لومړنۍ ګڼې د پرانیستې پر مهال‬

‫پردان منرتې کوشال ویکاس یوجانه‪۲-‬‬

‫په خلیج‪ ،‬اروپایي او نورو بحر هغې خوا هیوادونو کې‬ ‫د کار معیارونو پر اساس روزنه باندې به تاکید ويش‪.‬‬ ‫هغه زده کوونکې چې ددې روزنې په جریان کې ښه‬ ‫وځلیږي او ښې السته راوړنې ولري هغوی ته به د‬ ‫بورسونو زمینه هم برابره يش‪.‬‬

‫د ‪ 2016‬کال جوالی ‪ 18‬مې نیټې کې ‪ 18‬لکه شامل‬ ‫شوي کسانو څخه ‪ 17.93‬لکه کسان وروزل شول‪،‬‬ ‫چې ‪ 15000‬کروړه روپۍ مرصف ورباندې راغی‪ ،‬او‬ ‫همدارنګه پالن لري ترڅو راتلونکې کال پورې ‪ 24‬لکه‬ ‫کسان د مهارتونو روزنې په برخه کې‬ ‫وروزي ( د ‪ 10‬لکه لومړنیو زده کړو‬ ‫د هند نړیوال مهارتونو مرکزونه‬ ‫د ‪ PMKVY‬پالن‬ ‫زده کوونکو په شمول)‪ .‬لومړۍ وزیر‬ ‫“هند مهارت” خپرونې لومړۍ کلیزې‬ ‫الندې به هغه زده‬ ‫مودې سږ کال پردان منرتې کوشال‬ ‫کې د ‪ 50‬نړیوال مهارت مرکزونو ډاډ‬ ‫کوونکې چې ددې‬ ‫روپي‬ ‫ویکاس یوجانه لپاره ‪ 12000‬کروړه‬ ‫ورکړ چې د ‪ 2016‬کال تر پایه به جوړ‬ ‫روزنې پهجریان‬ ‫منظورې کړي ترڅو راتلونکو څلورو کلونو‬ ‫يش‪ .‬په لومړی مرحله کې ‪ 15‬مرکزونه‬ ‫کې ښه وځلیږي او‬ ‫(‪ )2016-2020‬پورې یو کروړ کسانو ته‬ ‫د ولسمرش مکرجي لخوا په الره واچول‬ ‫ښې السته راوړنې‬ ‫د مهارتونو زده کړې په برخه کې روزنه‬ ‫شول‪ .‬دغه مرکزونه به د ملی مهارت‬ ‫ولري هغوی ته به د‬ ‫ورکړي‪ .‬ددې پالن الندې شاوخوا ‪60‬‬ ‫پرمختیا همکاري پر اساس به د هغو‬ ‫بورسونو زمینه هم‬ ‫لکه ځوانان به د مهارتونو زده کړې په‬ ‫ځوانانو لپاره چې د کار لټه کوي د‬ ‫برابره شي‬ ‫برخه کې وروزل يش‪ ،‬او دا روزنه به د‬ ‫پردان منرتي کوشال ویکاس یوجانه‬ ‫ميل مهارت رشایطو چارچوب کې د‬ ‫(‪ )PMKVY‬او پراويس کوشال ویکاس‬ ‫روزنې‬ ‫ددې‬ ‫کیږي‪.‬‬ ‫صنعت معیارونو رسه برابر تررسه‬ ‫یوجاين (‪ )PKVY‬اجرا کړي‪ .‬لومړين ‪ 15‬مرکزونه به‬ ‫په برخه کې به د زده کوونکو روزنې اخیستلو پر څنګ‬ ‫اوپر پردیش‪ ،‬کریال‪ ،‬جرخاند‪ ،‬بیهار‪،‬اندره پردیش‪،‬‬ ‫کې به د هغوی په انګیزې باندې هم ډیر تاکید وکړای تیلنګانه‪ ،‬لویدیځ بنګال‪ ،‬مهارشرتا‪ ،‬پنجاب او‬ ‫يش‪ .‬ددې پالن الندې به د نړیوالو معیارونو پر اساس‬ ‫راجستان کې وي‪.‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:04 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪38‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Progress_Skill_4pgs_Pasto.indd 39‬‬

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n

Progress_Skill_4pgs_Pasto.indd 36

2016 ‫نومربـ ډسمرب‬

12/7/16 11:04 PM

‫پرمختګ‬

‫هند د مهارتونو یو مرکز‬

‫جوړ شوی‬

‫د هغه وخت څخه چې د هند مهارت خپرونې په کار پیل کړی دی‪ ،‬یو شمیر پوهنتونونه او نور‬ ‫تعلیمي مرکزونه د دولت رسه یوځای پر دې هڅه دې ترڅو ډیر شمیر ځوانان جذب کړي‪.‬‬ ‫منت ‪ :‬اکنکشا جین‬

‫د “هند مهارت” خپورنې د پیل څخه وروسته د یو کال‬ ‫په موده کې په ځانګړو مهارتونو کې ځوانانو ته ډیره‬ ‫روحیه ورکړې او تشویق کړې یې دي ترڅو د ژوند‬ ‫مصارفو لپاره پیسې وګټي او په څنګ کې يي ویاړ رسه‬ ‫ژوند وکړي‪.‬‬ ‫دا خپرونه موخه لرې ترڅو راتلونکې لسیزې پورې‬ ‫لږ تر لږه پنځو لکونو کارکوونکو کې کاري‬ ‫مهارتونه منځته راوړي‪ ،‬او هند به پر‬ ‫دې وتوانیږي ترڅو د نړیوالو ننګونو‬ ‫رسه مبارزه وکړي‪ .‬د بریتانیا (‪68‬‬ ‫سلنه) او متحده آیاالتو (‪ 80‬سلنه)‬ ‫مقایسې رسه دا په ډاګه شوي ده‬ ‫چې په هند کې د کارګرانو روزنه‬ ‫د ‪ 2.3‬سلنه ټیټې اندازې رسه په‬ ‫رسمي او قانوين توګې رسه تررسه‬ ‫کیږي‪.‬‬ ‫د هغه وخت څخه چې د هند مهارت‬ ‫خپرونې په کار پیل کړی دی‪ ،‬یو شمیر پوهنتونونه‬ ‫او نور تعلیمي مرکزونه د دولت رسه یوځای پر دې هڅه‬ ‫دې ترڅو ډیر شمیر ځوانان جذب کړي‪ .‬شاوخوا ‪55‬‬ ‫لکه کسانو ته تر اوسه پورې روزنه ورکړل شوي ده‪ ،‬او‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:04 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪36‬‬

‫‪n‬‬

‫‪ 23‬لکه کسان په دندو ګامرل شوي دي‪ .‬په یو کال موده‬ ‫کې د روزنې مرکزونو شمیر د ‪ 3000‬څخه اوښتی دی او‬ ‫همدارنګه دولت د ‪ 250‬روزنې همکارانو رسه اړیکې لري‪.‬‬ ‫ددې کمپاین موخه ده ترڅو ‪ 2022‬کال پورې ‪ 40‬کروړو‬ ‫څخه ډیرو کسانو ته د ډول ډول مهارتونو په برخه کې‬ ‫روزنه ورکړي‪.‬‬ ‫“هند مهارت” خپرونې د مهارت زده‬ ‫کوونکو لپاره ډیجیټل زده کړې زمینه هم‬ ‫برابره کړي ده‪ ،‬مهارت زده کوونکې‬ ‫کوالی يش چې د تیلیفونې خپرونې‬ ‫(سوفټویر) څخه د مهارتونو مترین او‬ ‫عميل کولو په برخه کې کار واخيل‪.‬‬ ‫ددې په زړه پورې خپرونې‬ ‫لومړۍ کال د ‪ 2016‬کال جوالی‬ ‫میاشتې کې پای ته ورسید‪ ،‬او په‬ ‫لومړۍ کلیزه کې د مهارت پرمختیا‬ ‫او کار جوړونې وزیر راجیو پرتاپ رودې د‬ ‫لومړې وزیر نریندرا مودې پر وعدې باندې چې د‬ ‫ېوې لیدنې په بهیر کې یي په ډهلې کې د ولشمر پرناب‬ ‫مکرجي په شتون کې کړي وه‪ ،‬بیا تاکید وکړ او ويي ویل‬ ‫چې دا خپرونه به په ښې توګې رسه پر مخ الړه يش‪.‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Progress_Skill_4pgs_Pasto.indd 37‬‬

‫اد لرې خدمتونو د برج ویستو رسه وروستې مرحلې ته ‪ PSLV-C35‬پوره تجزیه شوی‬

‫بله سپره سپوږمکۍ چې د ‪ PSLV C-35‬په‬ ‫واسطه فضا ته واستول شوه ‪ PISAT‬وه‪ ،‬د ‪ PES‬له‬ ‫پوهنتون‪ ،‬بنګلور او د هغه کنرسسیوم څخه د زده‬ ‫کوونکو په برخه اخیستلو رسه جوړه شوې ده‪ .‬دا‬ ‫‪ 5.25‬کیلوګرامه د لرې څخه سنجش کولو کوچنۍ‬ ‫سپوږمکۍ به له ځمکې په خاصه توګه له هند‬ ‫څخه انځورونه واخيل‪ .‬درې محوریزه د انځور‬ ‫اخیستو سیستم لري او د لرې څخه د اندازه‬ ‫نیونې او امر کولو سیستمونه به د سپوږمکۍ‬ ‫تعقیبولو ان پرځای ساتلو کې وروسته له لیږد‬ ‫څخه مرسته وکړي‪.‬‬ ‫د ‪ PSLV C-35‬لیږد بیا ځال لپاره د ‪ISRO‬‬ ‫ابتکارانه شکل ثابته کړ‪ ،‬لکه څنګه چې د هند‬ ‫فضایې منایندګي هروخت د وړاندې تللو لورلید‬ ‫لري او ټولنیز اقتصاد په نظر کې نیيس‪ .‬اوس هم‬ ‫په ډیروايل رسه له ځوانو ذهنونو رسه کار کوي چې‬ ‫په راتلونکي کې د فضایی ساینس ماموریت ورکړه‬ ‫ځوان نسل ته تضمین کړي‪.‬‬

‫د هند زده کوونکو سپوږمکۍ د ‪ ISRO‬په مدار کې ځای پر ځای کړه‬ ‫‪Student Group‬‬

‫)‪Mass (kg‬‬

‫‪Name‬‬

‫‪Date‬‬

‫‪40‬‬

‫‪ANUSAT ‬‬

‫‪April 20, 2009‬‬

‫‪1‬‬

‫‪LESS THAN 1‬‬

‫‪STUDSAT‬‬

‫‪July 12, 2010‬‬

‫‪2‬‬

‫‪YOUTHSAT‬‬

‫‪April 20, 2011 ‬‬

‫‪3‬‬

‫‪10.9‬‬

‫‪SRMSAT‬‬

‫‪October 12, 2011‬‬

‫‪4‬‬

‫‪3‬‬

‫‪JUGNU‬‬

‫‪October 12, 2011‬‬

‫‪5‬‬

‫‪SATHYABAMASAT‬‬

‫‪June 22, 2016‬‬

‫‪6‬‬

‫‪College of Engineering, Pune‬‬

‫‪1‬‬

‫‪SWAYAM ‬‬

‫‪June 22, 2016‬‬

‫‪7‬‬

‫‪PESIT and consortium of colleges‬‬

‫‪5‬‬

‫‪PISAT‬‬

‫‪September 26, 2016‬‬

‫‪8‬‬

‫‪PRATHAM‬‬

‫‪September 26, 2016‬‬

‫‪9‬‬

‫‪MIT Chennai‬‬ ‫‪7 engineering college consortium‬‬ ‫‪Indian and Russian universities‬‬ ‫‪SRM University, Chennai‬‬ ‫‪IIT-Kanpur‬‬ ‫‪Sathyabama University, Chennai‬‬

‫‪IIT-Bombay‬‬

‫‪92‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪10.15‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:03 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪35‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Sl. No.‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Progress_ISRO_Pasto.indd 34‬‬

‫پرمختګ‬

‫جوړولو او چک کولو کې يې د زده کوونکو ټولنې ته ده‪ .‬د ‪ IIT-B‬زده کوونکو ډیر زحمت وویسته‬ ‫تخنیکي الرښوونه برابره کړې‪ .‬دا زده کوونکي دي چې خپل خوب په حقیقت واړوي‪ .‬د ترسیم څخه‬ ‫چې د سپوږمکۍ اصيل پالن‪ ،‬ډیزاین او جوړول باید تر لیږد پورې اته کاله او د ‪ 7‬پرله پسی صنفونو‬ ‫فارغانو دا دنده رسته ورسوله‪ .‬د‬ ‫رسته ورسوي‪.‬‬ ‫زده کوونکو ټولنه چې اصيل تحقیق‬ ‫‪ PRATHAM‬یو له داسې‬ ‫له ‪ 2009‬کال څخه‬ ‫کوونکي وه‪ ،‬څو صنفونو ته دا‬ ‫تولیداتو څخه دی چې د مببی‬ ‫تر اوسه ‪ISRO‬‬ ‫اطمیناين کړه کله چې دوی فارغ يش‪،‬‬ ‫هندي تکنالوژۍ انسټیټوټ‬ ‫زدکوونکو‬ ‫د‬ ‫نهه‬ ‫د سپوږمکۍ کار په سیستامتیک ډول‬ ‫‪ IIT-B‬د زده کوونکو‪ ،‬نژدې د یوې‬ ‫سپوږمکۍ فضا ته‬ ‫ورپسې صنف ته ورکړل يش‪.‬‬ ‫لسیزې هڅې‪ ،‬تصور‪ ،‬پالن ‪ ،‬زده‬ ‫استولي‬ ‫لکه دا ‪ IIT-B‬سپوږمکي چې د‬ ‫کړې‪ ،‬تجربې‪ ،‬ډیزاین‪ ،‬او تولید‬ ‫الیکټرون حساب په ایونوسفیر کې‬ ‫نتيجه ده‪ .‬دا لس کیلوګرامه وړه‬ ‫اندازه کوي‪ ،‬دا معلومات د سونامي په‬ ‫سپوږمکۍ په ایونوسفیر کې د ساحوي شبکه یی‬ ‫معلومولو کې‪ ،‬د مخابرايت غلطیانو کموايل کې‪ ،‬او‬ ‫سیستم په ‪1‬کیلومرت ‪ 1 x‬کیلومرت کې د الیکټرون‬ ‫د دقت په زیاد واله کې د هند ‪ GPS‬سیستم رسه‬ ‫ټولټال حساب اندازه کوي ‪ .‬د ا سپوږمکۍ په‬ ‫مرسته کولی يش‪.‬‬ ‫تقربیا ‪ 150‬لکه روپیو بودیجه باندې جوړه شوی‬

‫‪ SCATSAT-1‬فضایي بیړۍ د ‪ pslv-C35‬رسه په دوه نیمو برخو وویشل شوه‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:03 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪34‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Progress_ISRO_Pasto.indd 35‬‬

‫په ‪ 26‬د سیپټمرب ‪ ، 2016‬د هند فضایی څیړونکی ‪ SCATSAT-1‬په مدار کې ځای پر ځای شو‪ .‬یو‬ ‫ساعت او ‪ 15‬دقعې وروسته د ‪ PSLV‬څلورم ماشین‬ ‫سازمان ‪ ISRO‬د ځمکې ټیټ مدار ته په‬ ‫بیرته و لګول شو او د ‪ 20‬ثانیو لپاره لګیدلی پاتې‬ ‫موفقانه ډول رسه اته سپوږمکۍ په الره واچولې‪.‬‬ ‫شو‪ .‬دی کار دا نقلیه واسطه بیضوي شکله مدار ته‬ ‫د ‪ PSLV C-35‬دا ماومریت په څو ډولونو رسه‬ ‫دننه کړه‪ ،‬او پرله پسې ‪ 50‬دقعې وروسته د ‪PSLV‬‬ ‫خاص دی‪ .‬د هند تر ټولو اطمینان وړ زحمت‬ ‫ښکونکې ادارې د قطبي سپوږمکۍ په الره اچوونکي څلورم ماشین د ‪ 20‬ثانیو لپاره بیا ولګول شو‪ .‬دا‬ ‫نقلیه وسیله ‪ PSLV‬اعتبار بیا ځيل ثبوت کړ‪ .‬دا د ځل لګولو د ‪ 7‬پاتې سپوږمکیو لپاره سم مدار ته‬ ‫‪ PSLV‬شپږ دیرشم پرله پسې کامیابه په الره اچول ننوتلو اطمینان ورکړ‪.‬‬ ‫‪ SCATSAT-1‬د هند هوایی سپوږمکیو لپاره یو‬ ‫وه‪ .‬او همدا راز دې ماموریت د هوا یوه کلیدي‬ ‫مهم اضافوالی ده‪ .‬دا سپوږمکۍ به د هند هوایي‬ ‫هندۍ سپوږمکۍ هوا ته واستوله‪ .‬دې ماموریت‬ ‫حالت وړاندوینې خدمتونو رسه مرسته وکړي او‬ ‫رسه ‪ ISRO‬د ملړي ځل لپاره په یو ځل دوه بیال‬ ‫د توفان معلومول او د هغه تقیبولو کې به هم‬ ‫بیلو مدارونو کې سپوږمکۍ ځای پر ځای کړې‪.‬‬ ‫ونډه واخيل‪ .‬او د ‪ Oceansat-2‬پرځای د تعویيض‬ ‫په نړۍ کې ډیر کمو هیوادونو کې دا توانایي‬ ‫سپوږمکۍ په توګه هم پام کې نیول‬ ‫شته چې په یو ځل رسه په مختلفه‬ ‫کیدلی يش چې په ‪ 2009‬کال کې‬ ‫مدارونو کې سپوږمکۍ ځای پر ځای‬ ‫‪ ISRO‬په یوه ځل‬ ‫د ‪ 5‬کلونو ډیزاین شوي عمر لپاره په‬ ‫کړي‪ .‬په وروستیو کې د ایکسپرین‬ ‫وتوانید چې دوه‬ ‫الره اچول شوې وه‪ .‬د ‪SCATSAT-1‬‬ ‫ا‬ ‫اتحادې ویګا لیږد نقلیه واسطې د‬ ‫بیالبیلومدارونوکې‬ ‫د اپلیکیشن باالقوه وده‪ ،‬نوې‬ ‫توانایي ښکاره کړه‪.‬‬ ‫سپوږمکۍ ځای پر‬ ‫تعویيض برخه کولی يش چې د ډیر‬ ‫‪ ، PSLV-C35‬یوه‪ 371‬کیلو ګرامه‬ ‫ځای کړي‬ ‫دقت رسه معلومات واستوي‪.‬‬ ‫د هوا سپوږمکۍ ‪ SCATSAT-1‬د‬ ‫په دې ماموریت کې دوه نورې‬ ‫‪ 720‬کیلو مرتو په ارتفاع رسه د ملر‬ ‫سپوږمکۍ دي چې د هند ټاپه وربادندې ده‬ ‫قطبي همزمانه مدار (‪ )Polar SSO‬ته واستوله‪.‬‬ ‫‪ PISAT‬او ‪ PRATHAM‬دا سپوږکۍ تعلیمي‬ ‫د ‪ PSLV‬معیاري سازونې مطابق‪ ،‬دا سپوږمکۍ‬ ‫انستیتیوتونو جوړې کړي دي‪ .‬او پاتې نورې‬ ‫د الره اچولو څخه پوره ‪ 17‬دقعې وروسته مدار ته‬ ‫سپوږمکۍ درې تجاريت سپاره د الجزایر څخه ‪-1B‬‬ ‫ورسیده‪ .‬دلته یو واقعی تخنیکي چلینج د ‪ISRO‬‬ ‫‪ 2B ،ALSAT‬او ‪ 1N‬او یو د کاناډا څخه ‪NLS-19‬‬ ‫ساسینپوهانو ته دا وه چې د ‪ 7‬پاتې سپوږمکیو په‬ ‫اویو د متحده ایاالتو څخه ‪ Pathfinder-1‬دي‪.‬‬ ‫سمه توګه ځای پر ځای کیدل په بل مدار کې‬ ‫مهمه برخه ددې ماموریت دا ده چې د‬ ‫تضمین کړي‪ .‬دا د ‪ ISRO‬تر ټولو اوږد ماموریت‬ ‫پوهنتون زده کوونکې د سپوږمکۍ جوړولو لپاره‬ ‫وه‪ ،‬دوه ساعته او ‪ ۵۱‬دقعې دوام يې وکړ‪ .‬څلورمه‬ ‫تشویق شوي‪ ISRO .‬د زده کوونکو برخه اخیستلو‬ ‫او وروستۍ مرحله د ‪ PSLV‬په الره اچونې د اړین‬ ‫مانورونو تر رسه کول وه او اسايس چلینج د ماشین ته په خپل پروګرام کې د تېرو څو کلونو راهیسې‬ ‫وده ورکوي‪ .‬له ‪ 2009‬څخه ‪ ISRO ،‬نهه د زده‬ ‫چاالنول دوه ځله د تقریباْ دوه ساعتونو په اوږدو‬ ‫کوونکو سپوږمکۍ په الره اچولې ‪ ،‬او په ډیزاین‪،‬‬ ‫کې وه‪ .‬د څلورمې مرحلې پای ته رسیدو رسه‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:03 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪33‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Progress_ISRO_Pasto.indd 32‬‬

‫پرمختګ‬

‫‪ ISRO‬دوه مداره ماموریت رسه بله‬

‫موخه السته راوړي‬

‫د هند زحمت کشه ‪ PSLV‬خپل پنځم ماموریت په موفقانه ډول روان کال کې رس ته ورسوه‪ ،‬چې‬ ‫اته سپوږمکۍ یې په الره واچولې په شمول د پنځه خارجي هیوادونو څخه‬ ‫لیکوال‪ :‬اجی لېلې‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:03 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪32‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Progress_ISRO_Pasto.indd 33‬‬

‫یو جریب اندازه وې بلکه ناهموار ځایونه هم ول‪ .‬د‬ ‫څخه وروسته ګجرات‪ ،‬مدیا پردیش‪ ،‬مهارشرتا او‬ ‫سوارنجاینتې ګرام سواروزګر یوجانه ځانګړې نوښت‬ ‫راجستان ته هم تصویب شو‪ .‬دا ددې لپاره وو چې‬ ‫رسه‪ ،‬کومه چې په ټاکلې اندازې رسه پکې د قبایلو‬ ‫لویو فارمونو کې قطريي اوبه ورکونه د عادي اوبه‬ ‫پرمختګ لپاره پکې پانګه اچونه شوې‬ ‫ورکونې په نسبت اقتصادي له لحاظه‬ ‫وه‪ .‬نیټافیم موجود قطريي سیسټم‬ ‫ډیر د دوام وړ او ګټور وو‪ .‬حتی د هند‬ ‫کې‬ ‫فارمونو‬ ‫لویو‬ ‫په‬ ‫میتودولوجي د فشار عوض کونې‬ ‫لوی لوی فارمونه د پرمختللو هیوادونو‬ ‫ورکونه‬ ‫اوبه‬ ‫قطريي‬ ‫سیسټم رسه (‪ )FPS‬معريف کړ‪ .‬په لوړه‬ ‫په پرتله متوسط ډول ښکاریدل‪ .‬برق‬ ‫د عادي اوبه‬ ‫سطحې کې د اوبو ټانکې په کیښودلو‬ ‫په ټولو فارمونو کې شتون نه درلود‪.‬‬ ‫نسبت‬ ‫په‬ ‫ورکونې‬ ‫رسه او ‪ ۰۵‬سلنه د نصبولو لګښت‬ ‫ددې لپاره تر کال ‪ 2010‬پورې کوچنې‬ ‫لحاظه‬ ‫له‬ ‫اقتصادي‬ ‫کمښت رسه دې سیسټم ته پراختیا‬ ‫بازګران د قطریي سیسټم وړاندې‬ ‫او‬ ‫وړ‬ ‫دوام‬ ‫د‬ ‫ډیره‬ ‫ورکړل شوه‪ .‬د قطريي اویو ورکونې‬ ‫کونې لپاره د ټیټ لومړیتوب په توګې‬ ‫ګټوره پروسه ده‬ ‫سیسټم لپاره د لویو لویو فارمونو شتون‬ ‫رسه پاتې شول‪ ،‬کله چې نیټافیم خپل‬ ‫اړتیا د (‪)FPS‬سیسټم په ذریعه غلطه‬ ‫فامیيل قطریي سیسټم (‪ )FPS‬په هند‬ ‫ثابته شوه او په دې طریقې رسه اوس قطريي سیسټم‬ ‫کې ډیزاین کړو‪.‬‬ ‫په هند کې د ال ډیرو بازګرانو په واسطه تصویب‬ ‫په جارکاند کې د یو فرصت په ترڅ کې دا‬ ‫کړای شوه‪.‬‬ ‫شونې وه‪ ،‬چیرې چې فارم لرونکو ځمکې نه یواځې‬

‫په عنعنوي او قطريي سیسټمونو کې د اوبو کارولو پرتله کول‬ ‫‪% Increase in yield‬‬

‫‪% Saving in water‬‬

‫‪Drip Irrigation‬‬ ‫‪method - Yield‬‬

‫‪Drip Irrigation‬‬ ‫‪method - Water‬‬

‫‪52‬‬

‫‪45‬‬

‫‪87.5‬‬

‫‪970‬‬

‫‪57.5‬‬

‫‪1760‬‬

‫‪Banana‬‬

‫‪23‬‬

‫‪48‬‬

‫‪32.5‬‬

‫‪278‬‬

‫‪26.4‬‬

‫‪532‬‬

‫‪Grapes‬‬

‫‪50‬‬

‫‪61‬‬

‫‪150‬‬

‫‪640‬‬

‫‪100‬‬

‫‪1660‬‬

‫‪Citrus‬‬

‫‪50‬‬

‫‪39‬‬

‫‪48‬‬

‫‪180‬‬

‫‪32‬‬

‫‪300‬‬

‫‪Tomato‬‬

‫‪14‬‬

‫‪53‬‬

‫‪32‬‬

‫‪42‬‬

‫‪28‬‬

‫‪90‬‬

‫‪Brinjal‬‬

‫‪44‬‬

‫‪62‬‬

‫‪6‬‬

‫‪42‬‬

‫‪4.2‬‬

‫‪100‬‬

‫‪Chilli‬‬

‫‪33‬‬

‫‪56‬‬

‫‪17‬‬

‫‪940‬‬

‫‪128‬‬

‫‪2150‬‬

‫‪Sugarcane‬‬

‫‪27‬‬

‫‪53‬‬

‫‪2.9‬‬

‫‪42‬‬

‫‪2.3‬‬

‫‪90‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:03 PM‬‬

‫‪Traditional‬‬ ‫‪method - Yield‬‬

‫‪Traditional‬‬ ‫‪method - Water‬‬

‫‪Crop‬‬

‫‪n‬‬

‫‪31‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Cotton‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Progress_Drip_Irrigation_Pasto.indd 30‬‬

‫پرمختګ‬

‫کیڼ څخه ښی خواته‪ :‬د اوبو پاشونکی ګلونو او چمن ته اوبه ورکوي‪ ،‬د اوبو‬ ‫سپام قطريي سیسټم د ځمکنې توتانو په یوه فارم کې کارول کیږي‪ ،‬یو فارم‬ ‫کې کرنه کیږي او په یو باغ کې د اوبه ورکونې سیسټم پلې کیږي‬

‫لومړنۍ لویه پروژه ده چې ‪ 35000‬هکتاره ځمکه (‬ ‫اقتصادي دوام قابلیت‬ ‫‪ 11000‬هکتاره ځمکه په لومړۍ پړاو کې او ‪24000‬‬ ‫ددې سیسټم لګښت د کرل شوي محصوالتو ډولونو ‪،‬‬ ‫هکتاره ځمکه په دوهم پړاو کې) تر پوښښ الندې نیيس‪.‬‬ ‫غوره شوي واټن‪ ،‬د اړینو اوبو اندازه او اوبو رسچینې‬ ‫د ‪ 7680‬میلیونه لګښت رسه یاده پروژه د خانګوند‬ ‫ځای پورې اړه لري‪ .‬د ډیر واټن رسه د ناریال او ام یو‬ ‫هکتار ځمکه کې ددې سیسټم کارولو رسه ‪ 20000‬روپیو تالوک سیمې ‪ 30‬کلیو کې د ‪ 15000‬څخه ډیر شمیر‬ ‫بازګرانو ته به ګټه ور ورسوي‪ ،‬یاده پروژه‬ ‫څخه تر ‪ 25000‬روپیو پورې لګښت راځي‪،‬‬ ‫د هند نیټافیم شخيص لیمتد کمپنی او‬ ‫او د لږ واټن رسه د ګنیو‪ ،‬ترکاري باب او‬ ‫دا‬ ‫نتایــــجو‬ ‫جین اوبه ورکونې کمپنی رسه یو ځای‬ ‫پنبه یو هکتار ځمکه کې ددې سیسټم‬ ‫ښـــودلـــېده‬ ‫فعالیت کوي‪.‬‬ ‫کارولو رسه ‪ 45000‬څخه تر ‪ 50000‬روپیو‬ ‫چـــې د ننـــې‬ ‫‪ 1970‬کال کې په هند کې د اوبه‬ ‫پورې لګښت راځي‪ .‬دا سیسټم کیدالی‬ ‫زمــــانېبازګــــرانو‬ ‫ورکونې برخه کې سخت تحقیقايت‬ ‫يش لږ نا لږ قیمت وويس‪ ،‬خو آزمایښتونو‬ ‫اوبــــه‬ ‫د‬ ‫لپــــاره‬ ‫مطالعات پیل شول‪ ،‬ددې سیسټم‬ ‫دا ښودلې ده چې د ننې زمانې بازګرانو‬ ‫قــطريي‬ ‫ورکـــونې‬ ‫پرمختیايي چارو فعالیت ډیر ضعیف وو‬ ‫لپاره دا یو غوره انتخاب دی‪ .‬په ډیرۍ‬ ‫سیسټم یو غوره‬ ‫او یواځې ځانګړو سیمو لپاره چې د اوبو‬ ‫هیوادونو کې د تخنیک او ټولیز له لحاظه‬ ‫انتخاب دی‪.‬‬ ‫دا ثابته شوي ده چې دا سیسټم ډیره لوړه‬ ‫ستونزو رسه مخامخ وو‪ ،‬د لوړې سطحې‬ ‫اندازه د ګټې نسبت (‪ )11:32‬لري‪.‬‬ ‫پانګونې اچولو رسه یواځې همغې سیمې‬ ‫پورې محدود ول‪ .‬د کریال دولت دوهم‬ ‫ځل لپاره په کال ‪ 1990‬کې د ناریال او نورو نباتاتو لپاره‬ ‫پروژې‬ ‫د ‪ 2016‬کال اکټوبر کې د بنګال کوټ ولسوالی خانګوند د ډیرو اوبو غوښتنې په موخه بیا د میتود وړاندیز وکړ‪.‬‬ ‫لومړۍ دا په کرناټیک او اندره پردیش کې د میوې‬ ‫تالوک سیمه کې د رامتال مارول اوبه ورکونې پروژې‬ ‫محصوالتو لپاره لکه انګورو لپاره تصویب شو او د هغې‬ ‫دوهم پړاو پیل رسه دا پروژه په نړیوالې سطحې رسه‬ ‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:03 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪30‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Progress_Drip_Irrigation_Pasto.indd 31‬‬

‫کیدنې څخه مخنیوی کیږي‪ .‬کله چې اصيل برخې ته اوبه‬ ‫منځته راوړی دی ترڅو د کودونو‪ ،‬آفت اخذه کمو‬ ‫ورکړای يش نو په دې طریقې رسه د ځمکې سطحې تبخیر‬ ‫لګښتونو‪ ،‬اوبو سپام او همدرانګه ددې سیسټم پر‬ ‫کې هم کمښت راځي‪ .‬تحقیقاتو دا ښودلې ده چې د‬ ‫اقتصادي آغیزمنتیا او تاثیراتو باندې مطالعه وکړي‪.‬‬ ‫قطريي سیسټم په کارولو رسه ‪ 40‬څخه تر ‪ 70‬سلنې پوري‬ ‫ګټې‬ ‫په اوبو کې سپام راځي او همدارنګه په ځینو‬ ‫په ټوله ساحه کې د سنتي کم غلظت‬ ‫ځانګړو سیمو کې تر ‪ 100‬سلنه پورې هم‬ ‫ورکونې‬ ‫اوبو‬ ‫د‬ ‫لرونکې پيل ټیلین (‪ )LDPE‬پیپونه سیمونو‬ ‫اوبه سپام او ساتل کیدالی يش‪.‬‬ ‫سیسټم‬ ‫قطریي‬ ‫رسه تړل شوي دي ترڅو اوبه په ټاکلو‬ ‫د اوبو ورکونې قطریي سیسټم کیدالی‬ ‫په‬ ‫چې‬ ‫شي‬ ‫کیدالی‬ ‫اصيل‪،‬‬ ‫ځایونو کې وکاروي‪ .‬دا سیسټم یو‬ ‫يش چې په ذباله ځمکو‪ ،‬تپو‪ ،‬او همدارننګه‬ ‫تپو‪،‬‬ ‫ځمکو‪،‬‬ ‫ذباله‬ ‫یو فرعي لیټرال‪ ،‬اوبه ورکونکې برخې‪ ،‬او‬ ‫نیمه حاره ( وچ) ځمکو او سواحلې ځمکو کې‬ ‫نیمه‬ ‫همدارننګه‬ ‫او‬ ‫همدارنګه د نورو لوازمو څخه لکه فلرتونه‬ ‫عميل کړای يش‪ .‬دا سیسټم مالګینو اوبو ته‬ ‫او‬ ‫ځمکو‬ ‫وچ)‬ ‫(‬ ‫حاره‬ ‫چې د بندیدو څخه مخنیوی کوي‪ ،‬د کوډ‬ ‫هم تر یوې کچې پورې اجازه ورکوي‪ ،‬کله‬ ‫کې‬ ‫ځمکو‬ ‫سواحلې‬ ‫رسه‬ ‫ورکونې ټانکۍ چې د وینټوري په نامه‬ ‫چې په دې میتود رسه هر ورځ اوبه ورکړل‬ ‫شي‪.‬‬ ‫کړای‬ ‫عملي‬ ‫یادیږي او د ضایعاتو څخه هم مخنیوی‬ ‫يش نو مالګه د رطوبت ساحې په طرف‬ ‫کوي‪ ،‬ددغو ټولو برخو څخه منځته‬ ‫ځي‪ .‬د خاورې په خرابیدو او ناکاره نباتاتو‬ ‫راغلی دی‪.‬‬ ‫ودې کې د پام وړ کمښت‪ ،‬د کارونو انعطاف‪ ،‬د ناکاره‬ ‫اندازه‬ ‫اړینه‬ ‫ذریعه‬ ‫په‬ ‫سیسټم‬ ‫يي‬ ‫شبکه‬ ‫یو‬ ‫پیپونو‬ ‫د‬ ‫ځمکو لپاره ډیره ګټه‪ ،‬او د پام وړ کار سپام او همدارنګه‬ ‫اوبه هره ورځ نیالګیو ته ورکول کیږي‪ ،‬او په دې طریقې‬ ‫د عضوي (کود) او کيمياوي رسې لګښتونه ددې سیسټم‬ ‫رسه د انتقال او توزیع وخت کې د اوبو اضايف ضایع‬ ‫نورو لویو ګټو څخه شمیرل کیږي‪.‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:02 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪29‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Progress_Drip_Irrigation_Pasto.indd 28‬‬

‫پرمختګ‬

‫قطريي سیسټم څخه په ګټې‬

‫اخیستنې د اوبو سپام‬

‫د اوبو د رسچینو د کمیدو په خاطر قطريي سیسټم اوس یو اړتیا ګرځیدلې ده‪ .‬دا سیسټم د‬ ‫عنعنوي اوبو رسولو سیسټمونو په پرتله هم ډیر ګټور دی‬ ‫لیکوال‪ :‬راویت اګروال‬ ‫په توپوګرايف‪ ،‬جیولوژي او فیزیو لوژي برخو کې د‬ ‫اوسنې دولت د رسچینو او ټکنالوژۍ له لحاظه د‬ ‫محدودیتونو لرل ددې هیواد پر بازګرانو ورځینز ژوند‬ ‫باندې تاثیر کړی دی‪ .‬د هند دولت د وچکايل د منځه‬ ‫وړلو په برخه کې ډیرې هڅې کوي‪ .‬چې ددغو هڅو‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/8/16 12:00 AM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪28‬‬

‫‪n‬‬

‫څخه د مثال په توګه د اوبه ورکونې کوچنې تخنیکونه‬ ‫لکه د اوبو ورکونې قطريي سیسټم یادوالی شو‪ .‬دولت‬ ‫موخه لري ترڅو ‪ 2022‬کال پورې د ‪ 20‬لکو هکتارو څخه‬ ‫ډیره ځمکه د قطریي سیسټم الندې راويل‪ .‬په حقیقت‬ ‫کې لومړۍ وزیر نریندرا مودي یو ځانګړۍ کاري ځواک‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Progress_Drip_Irrigation_Pasto.indd 29‬‬

‫د ‪ 2018‬د ختمیدو څخه مخکې به هر کيل ته‬ ‫د سافټ ویر تر څنګ د کتنې وړ پانګونې‬ ‫بریښنا ورکړي‪ .‬د موډي حکومت یو لوړ پالن‬ ‫عالقه په روغتیايی سافټ ویر سټارټپ کې د‬ ‫غریبو او او ټیټې بیو لرونکي سولر تختې د کورونو نیولی چې تر ‪ 2022‬کال پورې به د سولر ظرفیت‬ ‫پنځه چنده ‪ 100,000‬میګا واټو ته ډیر کړي تر‬ ‫لپاره شته‪ .‬څومره چې په ټولنیز اثرکې پانګه‬ ‫څو بريښنايي اړتیاوو ته بسنه وکړي‬ ‫اچونه اندیښمنه ده‪ ،‬هند هومره یو‬ ‫او د دندو فرصتونه برابر کړي‪.‬‬ ‫پراخ مارکیټ لري‪ .‬د هند په لرې‬ ‫څومره چې په‬ ‫هند د نړي ځوان سټارټپ ملت‬ ‫پرتو سیمو کې په میلیونونو خلک‬ ‫پانګه‬ ‫اثرکې‬ ‫ټولنیز‬ ‫دی‪ ،‬نژدې تر ‪ 70‬سلنه متشتثین‬ ‫پاکو او د څښلو اوبو‪ ،‬تشنابونو او‬ ‫اندیښمنه‬ ‫اچونه‬ ‫تر ‪ 35‬کلنو څخه ټیټ عمر لري‪.‬‬ ‫بريښنا ته الرسسی نه لري‪ .‬کلیواله‬ ‫یو‬ ‫هومره‬ ‫هند‬ ‫ده‪،‬‬ ‫په هند کې هره ورځ درې‪ ،‬څلور‬ ‫برخه په صحي توګې رسه د ‪8-10‬‬ ‫پراخ مارکیټ لري‬ ‫نوې ‪ IT‬پروژې پیلیږي‪ .‬د کلونو‬ ‫سلنه په کال کې وده کوي او مته‬ ‫را پدیخوا د ځوانانو په فکر کې‬ ‫کیږي چې ‪ 100‬میلیارده ډالر په‬ ‫مرصفی برخه کې تر ‪ 2017‬کاله پورې اضافه يش‪ .‬یو تکتیکي بدلون راغلی‪ ،‬ددې لپاره چې هغوی‬ ‫غواړي دندو تر السه کولو پر ځای نورو ته د دندو‬ ‫حکومت یو مثبت ځواب او په میلیاردونو ډالر‬ ‫فرصتونه برابر کړي‪ .‬او سټارټپ انډیا د ځوانانو‬ ‫د سولر انرژي برخې لپاره السته راوړ وروسته‬ ‫خوبونو د ریښتیاکولو لپاره یوه غوره تګالره ده‪.‬‬ ‫له هغه چې ملړي وزیر موډي وعده ورکړه چې‬

‫ملړی وزیر نریندرا موډي وینا رسه له اتحادیې وزیر د مالیه لپاره‪ ،‬د رشکتونو اطالعاتو او نرشاتو چارې‪ ،‬هارون جیتيل او د‬ ‫تجارت او صنایعو وزیر‪ ،‬نیرمله سیتاره من‪ ،‬د سټارټپ انډیا په پرانیستلو کې‪ ،‬د هند ودریدلو غونډه‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:06 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪27‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Progress_Startup_Pasto.indd 26‬‬

‫پرمختګ‬

‫ملړي وزیر د سټارټپ منایندګانو‪ ،‬معاونینو او پانګوالو رسه خربې وکړې‬

‫کې به بدلون راوړي لکه روغتیایي‪ ،‬تعلیمي‪،‬‬ ‫د درې کلونو لپاره به د دې بخش لپاره یو غوره‬ ‫انټرنټي سوداګري‪ ،‬میلمه پالنه‪ ،‬کرنه او ښاري‬ ‫اقدام وي‪.‬‬ ‫پرمختیا کې د دندو فرصتونو برابرول‪ .‬د ډیجیټيل‬ ‫هند د پردې تر شا انټرنټي نفوس چټک‬ ‫اخیستلو آغیز لپاره‪ ،‬څو کمپنیو په راتلونکو کلونو‬ ‫زیاتوايل‪ ،‬د نړي تر ټولو ګړندۍ ودې هاټسپاټ‬ ‫کې به هند کې د پانګه اچونې لپاره‬ ‫پیلولو په توګه لیدل کیږي‪ .‬د‬ ‫میلیاردونه ډالر راټول کړي‪ .‬د جاپان‬ ‫موبایل ګټه اخیستونکو شمیره‬ ‫د دولت مالیه‬ ‫سافټ بانک او وی ورک‪ ،‬د نیویارک‬ ‫د ‪ 15.1‬سلنه په ‪ 2013‬کال کې‪،‬‬ ‫کموالی پر کمپنیو‬ ‫دفرت رشیکي فضا متولوونکی‪ ،‬د څو‬ ‫‪ 34.18‬سلنه ته په ‪ 2016‬کال‬ ‫او پانګوالو باندې‬ ‫کمپنیو په نوملړ کې دي چې د هند‬ ‫کې ورسیده‪ ،‬په ‪ 2016‬کال کې‬ ‫به نوې تجارتونو ته‬ ‫لپاره یې پالنونه اعالن کړي‪ .‬میریل‬ ‫‪ 43.8‬سلنه د انټرنټ څخه ګټه‬ ‫الره هواره کړي‬ ‫لینک‪ ،‬امریکايې بانک وړاندوینه‬ ‫اخیستونکو په هند کې آنالین‬ ‫کړې چې د هند انټرنټي تجارت به‬ ‫خریداري کړې‪ .‬توقع کیږي چې‬ ‫له ‪ 11‬میلیاردو امریکایي ډالرو څخه په تیر کال‬ ‫دا شمیره په ‪ 2019‬کال کې ‪ 64.4‬فیصدو ته‬ ‫کې ‪ 220 ،‬میلیارده امریکایي ډالروته په ‪2025‬‬ ‫ورسیږي‪ .‬هند د دویم نسل ډیجتيل انقالب په‬ ‫کال کې ورسږي‪.‬‬ ‫څنډه کې ده‪ ،‬چې د کمپنیو اقتصادي حرکت‬ ‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:59 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪26‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Progress_Startup_Pasto.indd 27‬‬

‫د ډېرو وظیفو پیداکولو فرصتونو برابرول یوه بېړنۍ‬ ‫په داسې حال کې چې د خلکو غوښتنه د‬ ‫اړتیا ده ځکه په چین کې تولیدي بخش د نړیوالو‬ ‫دندواخیستنې لپاره د موجوده دندو څخه په ډیریدو‬ ‫عواملو ټیټوايل له امله د رکود شاهد دی‪ .‬د دې لپاره‬ ‫ده او دندې کمې دي د ملړي وزیر نریندرا موډي‬ ‫چې په راتلونکو لسیزو کې د ‪ 100‬میلیونو دندو لپاره‬ ‫(سټارټپ) انډیا پروژه ډیره ارزښت لرونکې ده‪ .‬دولت‬ ‫فرصتونه برابر يش‪ ،‬ميل تولیدي پالیيس‬ ‫په داسې حال کې د بیکارۍ د کچې په‬ ‫له مخې باید تولیدي ‪ GDP ،25‬سلنه‬ ‫لوړیدو رسه اندیښمن دی چې هند د‬ ‫کې‬ ‫نړۍ‬ ‫په‬ ‫هند‬ ‫لوړه يش‪ .‬ددې لپاره به سټارټپ او‬ ‫نړۍ تر ټولو ګړندۍ اقتصادي وده لري‪.‬‬ ‫متحده‬ ‫د‬ ‫وروسته‬ ‫میک ان انډیا په راتلونکو کلونو کښې د‬ ‫د پاسفیک‪-‬آسیا انساين ودې ورستني‬ ‫آیالتونو او بریتانیا‬ ‫دندې برابرولو ښه فرصتونه برابر کړي‪.‬‬ ‫راپور په اساس‪ ،‬هند به په راتلونکي ‪35‬‬ ‫څخه د کارونو‬ ‫اوس مهال هند په نړۍ کې وروسته‬ ‫کلونو کې د دندو پیداکولو لپاره جدي‬ ‫لوړه‬ ‫دریمه‬ ‫پیلولو‬ ‫د متحده آیالتونو او بریتانیا څخه د‬ ‫ستونزو رسه مخ يش‪ .‬راپور وايي چې‬ ‫لري‬ ‫شمیره‬ ‫کارونو پیلولو دریمه لوړه شمیره لري‪.‬‬ ‫د ‪ 1991‬او ‪ 2013‬کلونو په منځ کې د‬ ‫ناسکام تخمین کړی چې تر ‪ 2017‬کال‬ ‫کارکوونکو شمېره د ‪ 300‬میلیونو په‬ ‫کچه لوړه شوې ده او له دغو څخه یواځې ‪ 140‬میلیونه پورې سافټویر په یواځیتوب رسه ‪ 800,000‬د دندو‬ ‫فرصتونو برابروي‪ .‬څو کمپنۍ غواړي چې په لویه کچه‬ ‫په اقتصاد کې جذبیدلی يش‪ ،‬نو په داسې وخت کې‬ ‫پانګه اچونه داسې هیواد کې وکړي چې د دفرت جوړلو‬ ‫د حکومت غربګې پروژې‪ -‬میک ان انډیا او سټارټپ‬ ‫لپاره ارزانه انجنیرۍ اړوند استعداد موجود وي‪ .‬هیله‬ ‫انډیا‪ -‬دې موضوع ته یو غوره ځواب بلل کیږي‪.‬‬ ‫کیږي چې د هند حکومت نوی ابتکار چې د کمپنیو‬ ‫او پانګوالو د مالیه اندازه کموي‪ ،‬د تجارت مالتړ کولو‬ ‫کې مرسته وکړي‪ .‬حکومت د انحصاري توکو ثبتولو او‬ ‫د لس کوروره خاصه بودیجه کې چې د سټارټپ لپاره‬ ‫ده ‪ 80 ،‬سلنه کموالی راوستی‪ .‬متخصصین به دې نظر‬ ‫دي چې د مالیه څخه معافیت او د نظارت حق ورکول‬

‫د ملړی وزیر نریندرا موډي وینا د سټارټپ انډیا په پرانیستلو کې‪،‬‬ ‫د هند ودریدلو غونډه په نوې دهيل کې‪.‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:05 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪25‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Progress_Startup_Pasto.indd 24‬‬

‫پرمختګ‬

‫سټارټپ انډیا‪ ،‬د وخت رسه‬

‫مطابق سمه مفکوره‬

‫په داسې حال کې چې وړوکو سوداګرو او پانګه والو ته د پانګه اچونې زمینه برابروي د حکومت دا‬ ‫سرت ابتکار متشبثینو رسه د هغوی سوداګریز پراخوايل او راتلونکې وده کښې هم مرسته کوي‪.‬‬ ‫لیکوال‪ :‬ویکاس کنها‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:06 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪24‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Progress_Startup_Pasto.indd 25‬‬

‫لومړی وزیر مودي د کوریا جمهوریت ولسمرش رسه د ختیځې آسیا ناستې په څنډه کې‪.‬‬

‫سمندري ځواکونو د شتون په تقویه او ټیګښت کې د سوداګرۍ هوکړې ته د رسیدلو وروسته‬ ‫دو اړو لورو تر منځ دواړخیزه سوداګرۍ په‬ ‫په اړه وغږیدل‪ .‬په بدل کې یې ویتنام د نوې‬ ‫بیڅاري کچه لوړه شوې چې په ‪ 2015‬کې ‪76‬‬ ‫ډهلۍ رسه خپل ملګرتیا د “جامع سرتاتیژیکو‬ ‫ملیاردو امریکایی ډالرو ته رسیده‬ ‫همکاریو” سطحې ته لوړه کړه‪،‬د‬ ‫چې دا د ملړين موخو څخه ‪6‬‬ ‫ملګرتیا هغه هوکړه چې چین‬ ‫د ټولو عواملو‬ ‫ملیارده امریکایي ډالر لوړ‬ ‫او روسیه ورنه د ګټې اخیستو‬ ‫په شمول‪ ،‬د‬ ‫دی‪ .‬خو له دې څخه زیات‬ ‫په حال کې دي‪ .‬دغه لیدنې د‬ ‫هندوستان د ختیځ‬ ‫هم شونې ده‪.‬‬ ‫ال‬ ‫نوي ډهلۍ له خوا د اړیکو د‬ ‫قانونپالیسۍ‬ ‫یواځې په دوه نیم کالو‬ ‫ژورول غوښتنه یوازې د انفرادي‬ ‫اصلي موخه‬ ‫کې‪ ،‬د مودي حکومت د‬ ‫سویيل آسیا هیوادونو رسه نه‬ ‫سوداګري ده‪.‬‬ ‫‪ AEP‬لپاره سرت پرمختګ‬ ‫بلکې د ‪ ASEAN‬د هېوادونو رسه‬ ‫کړی‪ .‬په چټکۍ رسه د‬ ‫روښانوي‪.‬‬ ‫جیوپولیټیک د واقعیتونو د بدلون له امله‪،‬‬ ‫د ټولو عواملو په شمول‪ ،‬د هندوستان د‬ ‫‪ AEP‬د هندوستان او ‪ ASEAN‬ترمنځ‬ ‫ختیځ قانون پالیسۍ اصيل موخه سوداګرۍ‬ ‫ده‪ .‬هندوستان او ‪ ASEAN‬هیوادونه په ‪ 2009‬اړیکو ته ځوااک وربښلی‪.‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:57 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪23‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Like‬‬ ‫‪INDIAN diplomacy‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@INDIANdiplomacy‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪INDIAN diplomacy‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪EastAsia Summit edited_Pashto.indd 22‬‬

‫همکاري‬

‫لومړی وزیر مودي د ویتنام لومړی وزیر نګویان ژوان فوک رسه د هانوي څخه د کتنې پر مهال‪.‬‬

‫په همدې ډول‪ ،‬ویتنام د هندوستان د ‪AEP‬‬ ‫د هندوستان شامل ختیځ د ټایلند رسه د میامنار‬ ‫یو د ستنو څخه دی‪ .‬ښاغلی مودي چین ته د‬ ‫په وسیله ونښلوي چې له امله یې په د هندوستان‬ ‫‪ G-20‬ناستې ته د ګډون په موخې‬ ‫شامل ختیځ کې د اقتصادي‬ ‫د سفر پرالرې ویتنام ته والړ چې په‬ ‫فعالیتونه لوړ يش‪.‬‬ ‫میانماریواځینی‬ ‫ورستیو ‪ 15‬کلونو کې د هندوستان‬ ‫میامنار یواځینی ‪ ASEAN‬هیواد‬ ‫هیواد دی چې‬ ‫لومړنې لومړې وزیر ؤ چې هغه‬ ‫دی چې د هندوستان رسه ‪1,643‬‬ ‫هندوستانسره‬ ‫هیواد ته سفر کوي‪ .‬هغه هانوی‬ ‫کلومرته ګډه ځمکنی پوله لري او د‬ ‫ځمکنی ګډ پولې‬ ‫ته دفاعي توکو د پیرودلو لپاره‬ ‫هندوستان په ‪ AEP‬کې‪ ،‬په ځانګړې‬ ‫لري‬ ‫د ‪ 500‬ملیون امریکایې ډالرو د‬ ‫توګه د یو مهم ملګری په حیث‬ ‫پور ورکول وړاندیز وکړ او خپل‬ ‫اوسیدالی يش‪ .‬په خاصه ډول د‬ ‫سیال نګوین ژوان فو رسه په سیمه کې د هند د‬ ‫هندوستان او د ختیځ آسیا د نښلولو له نظره‪.‬‬

‫د بهرنیو چارو آیالتي وزیر‪ ،‬متقاعد جرنال وي کۍ سینګ‪ ،‬په وینټیان کې د ختیځې آسیا د بهرنیو چارو وزیرانو په ‪6‬مه غونډه کې‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:57 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪22‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪EastAsia Summit edited_Pashto.indd 23‬‬

‫سان سو کي او د نړۍ نورو بیالبیلو مرشانو رسه‬ ‫ناستې پر مهال‪ ،‬ښاغلی مودي د هندوستان د‬ ‫یو په یو وکتل ‪.‬‬ ‫‪ AEP‬پر اهمیت تاکید وکړ او ویی ویل چې‬ ‫د ‪ ASEAN‬د ملکونو دمرشانو رسه د هغه‬ ‫‪ ASEAN‬لپاره د هندوستان ژمنې په سیمه کې‬ ‫د ګډ لومړیتوبونو‪ ،‬سولې‪ ،‬ثبات او سوکالۍ لپاره خربې په درې ‪ C‬ګانې – ارتباطات‪ ،‬سوداګریزې‬ ‫اړیکې‪ ،‬کلتوري ارتباطات‬ ‫دي‪ .‬همدا راز هفه د “د ګډو‬ ‫(څرخیدلې‪ .‬د سو کی رسه د‬ ‫ارزښتونو‪ ،‬رشیک قسمتونو” په‬ ‫لمړی وزیر ښاغلی‬ ‫خربو اتر پر مهال هغه په سیمه‬ ‫اړه د یادې غونډې د کوربه توب‬ ‫مودي د سو کی‬ ‫کې د سوداګرۍ د کچې لوړولو‬ ‫اعالن وکړ چې په ‪ 2017‬کال کې‬ ‫سره د ارتباطاتو ده‬ ‫په موخه د ارتباطاتو څانګه کې د‬ ‫په هندوستان کې‪ ASEAN ،‬رسه‬ ‫ښه والي لپاره د‬ ‫ښه والی راوستلو په اړه وغږید‪.‬‬ ‫د هندستان د خربو اترو په پنخه‬ ‫خبرو پر مهال‬ ‫همدا راز هغوی د سرتو پروژو په‬ ‫ویشتمه کلیزه کې تر رسه يش‪.‬‬ ‫هکله وغږیدیل‪ ،‬لکه د هندوستان‪-‬‬ ‫همداراز ښاغلی مودي د‬ ‫امریکې ولسمرش بارک اوباما‪ ،‬د کوریا ولسمرش‪ ،‬میامنار‪-‬تایلند درې اړخیزه لويه الر او د کاالدان‬ ‫څو ډولیزو ټرانسپورټي پروژې‪ .‬دغه پروژه‬ ‫د چین ملړۍ وزیر‪ ،‬د جاپان او دالؤس د دولت‬ ‫مشاورین او د میامنار د بهرنیو چازو وزیر آونګ چې پام کې ده په دوه کلنو کې ختمه يش‪ ،‬د‬

‫په وینتیان کې د لومړی وزیر مودي د الئوس دلومړي وزیر تونګلون سیسولیت رسه د کتنې پر مهال‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 10:50 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪21‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪EastAsia Summit edited_Pashto.indd 20‬‬

‫همکاري‬

‫ملړی وزیر مودی د امریکې ولسمرش بارک اوباما رسه د ختیځ آسیا د یولسمې ناستې په څنډه کې‪.‬‬

‫درلودل‪ .‬د لسیزو لپاره هندوستان له پولې هاخوا کړي چې د بیجنګ د خفګان المل شوې او د‬ ‫بیجنګ ادعا د النجمنې سمندرۍ سمیې لپاره‬ ‫د ترهګرۍ تر ټولو سرت قرباين دی‪ .‬اوس یې‬ ‫د یوې نړیوالې محکمې لخوا رد او د فلیپین په‬ ‫وخت دی چې موږ د سویل ختیځ ملکونو رسه‬ ‫ګټه ثابته شوه‪ .‬چین‪ ،‬تایوان‪ ،‬فلیپین‪ ،‬مالیزیا‪ ،‬او‬ ‫په الس ورکولو رسه د ترهګرۍ په مقابل کې‬ ‫برویني دچین سویلی سمندر د ټولې یا یو برخي‬ ‫وجنګیږو او مخه یې ونیسو‪.‬‬ ‫اخیتسلو ادعا کوي چې له الرې یې‬ ‫د ‪ – ASEAN‬هندوستان د‬ ‫د سوداګري تیریدلو لپاره تريليونو‬ ‫څوارلسمې ناستې اعالمیه‪ ،‬ترهګري‬ ‫هندوستان او‬ ‫امرکايي ډالر راځي‪ .‬په وینتیان کې‬ ‫په سیمه که د سرت او پام وړ ګواښ‬ ‫په‬ ‫دواړو‬ ‫امریکې‬ ‫د ختیځې آسیا دریمې ناسته پر‬ ‫په توګه وپیژندله او د هغې رسه‬ ‫کې‬ ‫اوبو‬ ‫نړیوالو‬ ‫مهال ښاغيل مودي په یو روښانه‬ ‫د مقابلې په موخه یې قوي ژمنه‬ ‫د تیریدلو آزادي‬ ‫پیغام کې چې چین ته راجع کیدلو‬ ‫وکړه‪ .‬اعالمیه همداراز د نړیوال‬ ‫غوښتنهکړي‬ ‫وویل ‪“ :‬هندوستان د سمندر په‬ ‫تروریزم په اړه د جامع کنوانسیون‬ ‫توګه د سفر‪ ،‬د پرواز او د آزاد‬ ‫چې اوس مهال د ملګرو ملتونو‬ ‫تجارت د نړیوالو اصولو پر بنسټ مالتړ کوي‪.‬‬ ‫لخوا پرې بحث کیږي‪ ،‬په تصویب تاکید وکړ‪.‬‬ ‫موږ باور لرو چې د شخړو حلولو لپاره د زور څخه‬ ‫دواړه غونډې په داسې وخت کې تر رسه‬ ‫ګټه اخیستل موضوع ال پیچلی کوي چې پر سولې‬ ‫شوې چې چین د چین سویلی سمندر ناندریو‬ ‫او ثبات اغیزه کوي”‪.‬‬ ‫لپاره تیاری نیيس‪ .‬هندوستان او امریکې دواړو‬ ‫د هندستان – ‪ ASEAN‬او ختیځې آسیا د‬ ‫په نړیوالو اوبو کې د تیریدلو آزادي غوښتنه‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 10:50 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪20‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪EastAsia Summit edited_Pashto.indd 21‬‬

‫یې په بهرين پالیسۍ کې ده “‪ .‬هغه زیاته کړه‬ ‫له اوس څخه د ختیځې آسیا ناستې په موخه د‬ ‫“زموږ په ګاوندیانو کې یواځې یو داسې هیواد‬ ‫ګدون لپاره دلومړی وزیر ښاغلی نارندرا مودي‬ ‫شته چې یوازې د ترهګرۍ په جوړولو او لیږلو کې‬ ‫دوه ځيل کتنه د ختیځ قانون پالیسۍ (‪ AEP‬په‬ ‫یې ګټه ده‪ .‬د ټولو آرامي او سوکايل په خطر کې‬ ‫ترڅ کې دهغه د نوي ډهلۍ او د سویل ختیځ‬ ‫اچولو رسه‪ ،‬د ترهګرۍ دغه لیږد‬ ‫آسیا ملکونو تر منځ د اړیکو د‬ ‫د سولې لپاره فضا تنګوي او د د‬ ‫ښه کولو هڅو ښکارندوی دی‪ .‬په‬ ‫د لسیزو لپاره‬ ‫تاوتريخوايل لپاره فضا زیاتوي”‪.‬‬ ‫داسې حال کې چې د دغې لیدنې‬ ‫هندوستان له پولې‬ ‫د سپټمرب د نهمې پیخې‬ ‫سرته موخه سوداګرۍ وه‪ ،‬ملړي‬ ‫ترهګرۍ‬ ‫د‬ ‫هاخوا‬ ‫وروسته‪ ،‬سویل ختیځ آسیا یو لړ‬ ‫وزیر په سیمه کې د ترهګرۍ او‬ ‫قرباني‬ ‫ستر‬ ‫ټولو‬ ‫تر‬ ‫بریدونو رسه مخ شو‪ ،‬په ځانګړي‬ ‫د چین په سویلی سمندر کې د‬ ‫دی‬ ‫توګه په ‪ 2002‬کې د بايل برید‪،‬‬ ‫پوځي زیاتوايل په اړه یې مترکز‬ ‫چې له امله یې ‪ 200‬خلک مړه‬ ‫وکړ‪ .‬ملړي وزیر روښان فکر او ټول‬ ‫شول‪ .‬په سیمه کې د آی اس (‪ )IS‬د جوړښت د‬ ‫بنسټه ملکونو لپاره ترهګرۍ یو جدي ننګوننه‬ ‫رس پورته کولو څخه وړاندې ترهګرۍ جوړښتونو‬ ‫وبلله او د ترهګرۍ په مقابل کې د ګډو هڅو‬ ‫لکه د جامعت اسالمیه‪ ،‬ابو سفیان او د مورو‬ ‫غوښتونکی شو‪ .‬هغه وویل “زموږ تر ټولو سخت‬ ‫عمل باید هغو ملکونو په خالف وي چې ترهګرۍ اسالمي آزادی غوښتونکی جبهه (‪ )MILF‬شتون‬

‫مخ پاڼه‪ :‬وینتیان کې ملړی وزیر نریندرا مودي د جاپان ملړي وزیر ښاغلی شینزو ابی رسه د کتنې پر مهال او پورته‪:‬‬ ‫ملړی وزیر مودي د الؤس څخه د ‪ ASEAN‬او ختیځ آسیا د ناستی په ترڅ کې د لیدنې پر مهال ‪.‬‬ ‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/9/16 1:20 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪19‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪EastAsia Summit edited_Pashto.indd 18‬‬

‫همکاري‬

‫د هندوستان د ختیځ‬ ‫قانون پالیسۍ‬

‫ته یو سرت ځواک‬

‫دلومړي وزیر ښاغلی نارندرا مودي د ختیځ قانون پالیيس د هندوستان او ‪ ASEAN‬هیوادونو تر منځ‬ ‫د اړیکو د ال ژورتیا او پراخوايل ښکارندوی دی‪.‬‬ ‫لیکوال‪ :‬ویکاس کنها‬ ‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 10:50 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪18‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪EastAsia Summit edited_Pashto.indd 19‬‬

‫د بهرنیو چارو وزیره‬ ‫سوشام سواراج په ډیيل‬ ‫کې د خربو اترو اوومې‬ ‫غونډې ته وینا کوي‪ :‬د‬ ‫هند‪-‬اسيان اړیکې‪ :‬یو‬ ‫نوی لیدلوری‬

‫د هندوستان او د سهیل ختیځې آسیا د سازمان د غړو‬ ‫هیوادونو تر منځ د دوړه اړخیزو اړیکو اصيل ټکي د‬ ‫دواړو غاړو د اړیکو د ‪ 2016-2020‬عملیايت پالن په‬ ‫چوکاټ کې په ښکاره ډول بیان شوي دي‪ .‬دا پالن د‬ ‫“ د سولې‪ ،‬پرمختګ او ګډې بډاینې لپاره ملګرتیا” تر‬ ‫رسلیک الندي تیار شوی دی‪ .‬یاد پالن په چټکۍ رسه‬ ‫د عميل کیدو په درشل کې دی‪ .‬د خپلو ژمنو د عميل‬ ‫کولو په موخه‪ ،‬ښاغيل نریندرا مودي په کواالملپور کې‬ ‫د هند‪-‬سهیل ختیځې آسیا د سازمان د غړو هیوادونو په‬ ‫دیارلسمه غونډه کې د دواړو غاړو د یو ځای کونې په‬ ‫موخه د ‪ 1‬میلیارډ امریکايي ډالرو د مرستې خربداری‬ ‫ورکړ‪ .‬یادې پیسې به د هند او سهیل ختیځې آسیا‬ ‫په فزیکي او ډیجیټايل نښلونې باندې ولګول يش‪ .‬د‬ ‫وینشیان په غونډه کې هندوستان د پنځوس میلیونه‬ ‫ډالرو اضايف مرستې د ورکولو ژمنه هم وکړه‪.‬‬ ‫په ورته وخت کې د بوداییزم د بیا را ژوندي کولو‬ ‫لپاره به د نالنډا پوهنتون د پوهې د ترالسه کولو په یو‬

‫نړیوال مرکز باندې بدل يش‪ .‬هندوستان د میکونګ سیند‬ ‫په غاړه د هندي لیکنو د ځای پر ځای کولو او همدارنګه‬ ‫د ګډو کلتوري سمبولونو د مستندولو په اړوند هم‬ ‫وړاندېزونه کړي دي‪ .‬د شیالنګ د سهیل ختیځې آسیا د‬ ‫سازمان د غړو هیوادونو (اسيان) د مطالعاتو مرکز‪ ،‬د پولې‬ ‫په دواړو غاړو باندې د سوداګرۍ‪ ،‬سیاحت او کلتوري‬ ‫راکړې ورکړې د ډیرولو لپاره د پیل یو بل مهم ګام‬ ‫ګڼل کیږي‪.‬‬ ‫د هر اړخیزو اړیکو له یو پنځه ویشت کلن دور‬ ‫وروسته‪ ،‬هند او د سهیل ختیځې آسیا د سازمان غړي‬ ‫هیوادونه اوس غواړي نو ې موخې را‬ ‫وسپړي‪ .‬دوی باید خپلې موخې لوړې‬ ‫‪Like‬‬ ‫وټاکي‪ ،‬له یو بل رسه نږدې دوستانه‬ ‫‪INDIAN DIPLOMACY‬‬ ‫خربې وکړي او تر ټولو مهمه دا چې په‬ ‫سټراټیژیکه توګه فکر وکړي تر څو وکوالی‬ ‫يش د آسیايي پیړۍ خوب په رښتیانو‬ ‫‪Follow‬‬ ‫‪@INDIANDIPLOMACY‬‬ ‫بدل کړي‪.‬‬ ‫‪Channel‬‬

‫منیش چند د انډیا رایټس شبکې مسؤل مدیر دی‪ ، www.indiawrites.org ،‬باب او الټرونیکي‬ ‫مجله چې په نړیوالو چارو‪ ،‬راپورته کیدونکو ځواکونو او هندي مسایلو لیکنې کوي‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪08/12/16 5:29 pm‬‬

‫‪n‬‬

‫‪17‬‬

‫‪INDIAN DIPLOMACY‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪Indian_ASEAN_Pashto.indd 16‬‬

‫همکاري‬ ‫د دواړو غاړو ژوره نښلول‬

‫د هند او سهیل ختیځې آسیا د هیوادونو فزیکي‪،‬‬ ‫ډیجیټيل‪ ،‬اقتصادي‪ ،‬موسسوي او کلتوري نښلونه د‬ ‫دواړو غاړو د اړیکو یو مهم عامل دی‪ .‬هندوستان د‬ ‫نښلونې له هغو چټکو پروژو څخه مالتړ کړی دی چې‬ ‫سیمه اییزه یو ځای کونه چټکوي‪ .‬همدارنګه هند‬ ‫د سهیل ختیځې آسیا‪ +‬د یو ځای کیدنې له ماسټر‬ ‫پالن څخه هم مالتړ ک ړی دی‪.‬په دې وروستیو کې‬ ‫هندوستان د یو ځای کیدنې په اړوند د یوه ګډ پالوي‬ ‫د جوړولو خرب ورکړ چې دا پالوی به د هندوستان –‬ ‫میامنار – ټایلنډ څخه د کمبوډیا‪ ،‬الووس او ویتنام په‬ ‫لورې د درې ګونې لويې الرې د لومړنۍ پلټنې کارونه‬ ‫تر رسه کړي‪.‬‬

‫د پرمختیا لپاره ملګرتوب‬

‫له یو میلیون امریکايي ډالرو څخه ‪ ۵‬میلیونو امریکايي‬ ‫ډالرو ته د هند‪-‬سهیل ختیځې آسیا د هیوادونو د‬ ‫ساینس او ټکنالوژي د پرمختیايي صندوق د کلنۍ‬ ‫بودجې لوړول او د هند‪-‬سهیل ختیځې آسیا د هر‬ ‫اړخیز نوښت د بنسټ جوړول هغه کارونه دي چې‬ ‫په پرمختیايي ډګر کې د دواړو لورو د ملګرتیا جرړې‬ ‫جوړوي‪ .‬د دې بنسټ اصيل موخه دا ده چې د کم‬

‫مرصفه ټکنالوژیکي اسانتیاوو له سوداګریزو کولو رسه‬ ‫مرسته وکړي‪ .‬هند همدارنګه د سهیل ختیځې آسیا‬ ‫په لږو پرمختللو هیوادونو کې د ظرفیت لوړونې په‬ ‫چارو کې هم پانګونه کړې ده‪ ،‬د دې پانګې اچونې یو‬ ‫څو مثالونه د تشبث د پرمختیا مرکزونه‪ ،‬د پوسټکايل‬ ‫جوړولو او د زده کړې مرکزونه‪ ،‬او په کمبودیا‪ ،‬میامنار‪،‬‬ ‫الوس‪ ،‬پی ډي آر او ویټنام هیوادونو کې د انګلیيس‬ ‫ژبې د زده کړې د مرکزونو جوړول د یادولو وړ دي‪.‬‬

‫اوږدمهاله لید‪ :‬د آسیايي پیړۍ له لرلید‬ ‫سره همغږي‬

‫د ختیځ په اړوند د عميل پالیيس له چټک بریالیتوب‬ ‫رسه‪ ،‬هندوستان د سهیيل آسیا له هیوادونو رسه په‬ ‫خپلو اړیکو کې له اسيان رسه خپلو اړیکو ته ډیر‬ ‫اهمیت ورکړی دی‪ .‬هندوستان د سهیل ختیځې‬ ‫آسیا د سازمان د غړو هیوادونو اړوند له ډیرو مهمو‬ ‫نوښتونو څخه مالتړ کړی دی چې په دې کي په ‪2015‬‬ ‫میالدي کال کې د سهیل ختیځې آسیا د سازمان د‬ ‫غړو هیوادونو د ټولنې جوړول‪ ،‬د سهیل ختیځې آسیا‬ ‫د سازمان د غړو هیوادونو د ‪ 2025‬کال لرلید‪ ،‬د دې‬ ‫هیوادونو د یو ځای کیدلو نوښت‪ ،‬د پرمختیايي فاصلې‬ ‫کمولو او تر ‪ 2025‬کال پورې د یادو غړو هیوادونو د‬ ‫یو ځای کیدنې د ماسټر پالن چمتو کول شامل دي‪.‬‬

‫کیڼ لوري ته‪ :‬لومړی وزیر نریندرا‬ ‫مودي د هند‪-‬اسيان څوارلسمې‬ ‫غونډې ته د وینا پر مهال او پورته‪:‬‬ ‫لومړی وزیر مودي د میامنار له مرشې‬ ‫آغلې انونګ سان سوکي رسه‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 10:58 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪16‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Indian_ASEAN_Pashto.indd 17‬‬

‫په غونډه کې ټوله پاملرنه د هند او سهیل ختیځې‬ ‫آسیا تر منځ د خدماتو او پانګونې د هوکړه لیکونو په‬ ‫چټکې پلې کیدنې او همداراز د دواړو لورو تر منځ‬ ‫د اجناسو د هوکړه لیک د روانې بیاکتنې په بشپړولو‬ ‫متمرکزه وه‪ .‬هند په دې غونډه کې وړاندیز وکړ چې‬ ‫د هند او سهیل ختیځې آسیا د سوداګرۍ د خونو یوه‬ ‫ګډه شبکه دې جوړه يش او ټایلنډ بیا هوکړه وکړه چې‬ ‫په ‪ 2017‬میالدي کال کې به د هند‪-‬سهیل ختیځې‬ ‫آسیا د سوداګریز نندارتون کوربه توب وکړي تر څو‬ ‫د آزادې سوداګرۍ له تړون څخه د راټوکیدونکو‬ ‫فرصتونو څخه په لوړه کچه ګټه پورته يش‪ .‬په ‪2009‬‬ ‫میالدي کال کې د هند او سهیل ختیځې آسیا تر‬ ‫منځ د اجناسو د آزادې راکړې ورکړې د تړون تر‬ ‫السلیکولو وروسته د ‪ 2014‬میالدي کال په نومرب‬ ‫کې د دواړو لورو تر منځ د خدماتو او پانګې اچونې‬ ‫د آزادې راکړې ورکړې هوکړه لیک هم السلیک شو‬ ‫چې وروسته د ‪ 2015‬میالدي کال د جوالی په لومړۍ‬ ‫نیټه د عمل جامه ور واغوستل شوه‪ .‬مته کیږي چې‬ ‫د هند‪-‬سهیل ختیځې آسیا د پانګې اچونې د مرکز په‬ ‫پرانیستل کېدو رسه به د دوه اړخیزې پانګه اچونې‬ ‫لړۍ نوره هم چټکه او ال مظبوطه يش‪.‬‬

‫سټراټیژیکه ژورتیا‬

‫دوی همدارنګه غواړې له یو بل رسه د ورځې په مهمو‬ ‫موضوعاتو لکه له ترهګرۍ رسه په مبارزې‪ ،‬سمندري‬ ‫غال او د اقلیم په بدلونونو باندې سال مشورې وکړي‪ .‬د‬ ‫وینشیان په غونډه کې د هند لومړي وزیر ښاغيل مودي‬ ‫وویل چې‪“ :‬له سهیل ختیځې آسیا رسه زموږ اړیکه یوازې‬ ‫د یوه ګډ متدين میراث په درلودلو باندې نه ختمیږي‪،‬‬ ‫بلکه دا اړیکه زموږ د ګډو سټراټیژیکو لومړیتوبونو لکه‬ ‫د خپلو خلکو د خوندي کولو او سولې راوستلو‪ ،‬امنیت او‬ ‫ثبات او سیمې ته د بساینې د راوستلو پر بنسټ را منځ‬ ‫ته شوې ده‪ .‬د سهیل ختیځې آسیا د سازمان هیوادونه‬ ‫د هند د ختیځو هیوادونو په پالیيس کې ډیر مهم ځای‬ ‫لري‪ .‬او زموږ اړیکې په سیمه کې د انډول راوستلو او هم‬ ‫غاړیتوب یوه مهمه رسچینه بلل کیږي‪”.‬‬ ‫د سهیلی چین سمندر کې د بې ثبايت ادامه د‬ ‫امنیتی همکاریو په ادامه تاکید کوي‪ .‬ښاغيل مودي‬ ‫وویل ”هندوستان د هوایی سفر او ازاد سوداګری‪ ،‬د‬ ‫نړیوالو قوانینو په اساس‪ ،‬څرنګه چې د نړیوالی ټولنې‬ ‫کنوانسیون کې د سمندر په قوانینو کې راغيل د‬ ‫ګرځښت د آزادي مالتړ کوي او موږ چمتو یو چې خپل‬ ‫برخه د ‪ ASEAN‬رسه هامري ولوبوو‪.‬‬

‫لومړی وزیر نریندرا مودي د سیمه اییزې هر اړخیزې اقتصادي ملګرتیا په اړوند د مرشانو په ګډه اعالمیه کې د ګډون پر مهال ‪ -‬د هند‪-‬اسيان د ‪2016‬‬ ‫میالدي کال د وینشیان غونډه‪ ،‬او ښي اړخ ته‪ :‬لومړی وزیر نریندرا مودي د ‪ 2015‬کال د کواالملپور د اسيان د سوداګرۍ او پانګه اچونې په غونډه کې‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 10:58 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪15‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Indian_ASEAN_Pashto.indd 14‬‬

‫همکاري‬ ‫به يې د هند او د سهیل ختیځې آسیا د بهرنیو چارو‬ ‫د وزیرانو د ‪ 2017‬کال په غونډه کې تر رسه يش‪ .‬په‬ ‫دې مراسمو کې به بیالبیل فعالیتونه شامل وي تر‬ ‫څو د هند او سهیل ختيځې آسیا د هیوادونو د اړیکو‬ ‫بیالبیل اړخونه پکې راونغاړل يش‪ .‬په دې فعالیتونو کې‬ ‫به د سوداګرۍ لوړپوړې ناستې‪ ،‬د اجرایيوي رییسانو‬ ‫غونډه‪ ،‬د موټر ځغلونې سیالۍ‪ ،‬د کښتۍ ځغلولو‬ ‫نندارې‪ ،‬کلټوري فیسټوالونه او داسې نور فعالیتونه‬ ‫شامل وي‪.‬‬

‫د ختیځ په لور له پاملرنې څخه بیا د ختیځ‬ ‫په اړوند تر عمله پورې‬

‫د هندوستان او د سهیل ختيځې آسیا د سازمان تر منځ‬ ‫د خربو اترو ملګرتیا هله پیل شوه کله چې د هند د‬ ‫هغه وخت لومړي وزیر ښاغيل نراسیام راو په ‪1991‬‬ ‫میالدي کال کې د ختیځ په لور د پاملرنې په نوښت‬ ‫باندې کار پیل کړ‪ .‬دا نوښت په هند کې له اقتصادي‬ ‫اصالحاتو او په دې هیواد کې د نړیوالتوب له خپلولو‬ ‫رسه په تصاديف ډول په یو وخت کې تر الس الندې‬ ‫نیول شوی وو‪ .‬د دې پالیيس د جوړولو او تطبیقولو‬ ‫اصيل عامل دا وو تر څو په ټکنالوژیکي‪ ،‬نوښتګر او‬ ‫د پانګونې په ډګرونو کې د سهیل ختیځې آسیا نوی‬ ‫غوړیدونکی قوت د هند له پوتنسیل رسه ونښلوي‪ .‬دا‬ ‫ملګرتیا په ‪ 2002‬میالدي کال د دواړو لورو تر منځ په‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 10:58 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪14‬‬

‫‪n‬‬

‫لوړپوړو ناستو بدله شوه چې وروسته په ‪ 2012‬میالدي‬ ‫کال کې د سټراټیژیکو اړیکو په ملګرتیا واوښته‪ .‬د‬ ‫دې اړیکو په پایله کې په ‪ 2009‬زیږدیز کال د دواړو‬ ‫خواوو تر منځ د اجناسو د آزادې سوداګرۍ تړون او‬ ‫همدارنګه په ‪ 2014‬ام میالدي کال کې بیا د خدماتو د‬ ‫آزادې سوداګرۍ تړونونه السلیک شول‪.‬‬ ‫له کله نه چې ښاغلی نریندرا مودي د هند د‬ ‫لومړي وزیر په توګه دنده پیل کړې ده‪ ،‬د ختیځ په‬ ‫لور د پاملرنې پالیيس د ختیځ په اړوند د عمل په‬ ‫پالیسۍ بدله شوې ده چې په هغې کې د هند او سهیل‬ ‫ختیځې آسیا د سازمان د غړو هیوادونو او همدارنګه‬ ‫د لیري ختیځ د هیوادونو رسه د اړیکو په پیاوړي کولو‬ ‫ډیر ټینګار کیږي‪ .‬په اقتصادي لحاظ دا ښیرازه سیمه‬ ‫ورځ تر بلې د هند د پرمختیايي اجنډا رسه همغږې‬ ‫کیږي چې په دې اجنډا کې د “په هند کې جوړول”‪،‬‬ ‫“ډیجیټيل هندوستان”‪“ ،‬پاک ښارونه”‪“ ،‬د هندوستان‬ ‫واړه رشکتونه”‪“ ،‬د موبایل حکومتوايل”‪“ ،‬د هندوستان‬ ‫مهارتونه” او دايس نور پروګرامونه شامل دي‪.‬‬

‫د اقتصاد هغه لوبه چې دواړه لوري يې‬ ‫ګټونکي دي‬

‫دواړه لوري هڅه کوي تر څو تر ‪ 2022‬میالدي کال‬ ‫پورې د خپلې اقتصادي راکړه ورکړې کچه تر ‪200‬‬ ‫میلیارډه امریکايي ډالرو پورې لوړه کړي‪ .‬د وینشیان‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Indian_ASEAN_Pashto.indd 15‬‬

‫د اسيان د اقتصادي ټولنې نقشه‬ ‫ کال کې‬2015 ‫) دا ټولنه په‬AEC( ‫تاسیس شوې ده‬

Map not to scale

w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n

Indian_ASEAN_Pashto.indd 12

2016 ‫نومربـ ډسمرب‬

12/7/16 10:58 PM

‫همکاري‬

‫د هندوستان او سهیل ختیځې آسیا د هیوادونو د‬ ‫سازمان د ملګرتیا پنځه ویشتمه کلیزه‪:‬‬

‫د یوه روښانه‬ ‫راتلونکي ګډه کیسه‬

‫په داسې حال کې چې هندوستان د سهیل ختیځې آسیا له هیوادونو رسه د خپلې ملګرتیا پنځه‬ ‫ویشتمه کلیزه ملانځې او د دواړو غاړو تر منځ اړیکې ال ژورې کیږي‪ ،‬موږ به دلته د دې مهمې ملګرتیا‬ ‫په روښانه راتلونکې او بالقوه ظرفیت باندې رڼا واچوو‬ ‫لیکوال‪ :‬منیش چاند‬

‫د غوړیدونکو اړیکو اهمیت په ښه ډول په ډاګه کوي‪.‬‬ ‫هند او د سهیيل آسیا ‪ 10‬هیوادونه په ‪ 2017‬زیږدیز کال‬ ‫مراسم به د آسیايي پیړۍ د اوږدمهاله لرلید او همداراز‬ ‫کې د خپل منځي خربو اترو دملګرتیا د پنځه ویشتمې‬ ‫په سیمه اییزه کچه د هراړخیز سمون او نظم د راوستلو له‬ ‫کلیزې ملانځلو ته تیاری نیيس چې دا چاره د دواړو غاړو‬ ‫لپاره د فرصتونو او روښانه راتلونکې یو ښکاره انځور دی‪ .‬ژمنې رسه سم تر رسه يش‪.‬‬ ‫د سپټمرب په امته د الووس په پالزمینه‬ ‫په دې یادګاري مراسمو کې به د هند او‬ ‫وینشیان کې د دې مراسمو د اعالنولو پر‬ ‫سهیل ختیځې آسیا د هیوادونو تر منځ د‬ ‫د سپینو زرو‬ ‫مهال د هند لومړي وزیر ښاغايل نریندرا‬ ‫دواړو غاړو د دولتي لوړپوړو چارواکو تر‬ ‫یادګاري هغه‬ ‫مودي وویل چې‪“ :‬دا پالن شوي یادګاري‬ ‫منځ د پنځه لس کلنو اړیکو او همدارنګه‬ ‫مراسم چې نږدې یو‬ ‫مراسم به په دومره شاندارو مراسمو رسه‬ ‫د دواړو لورو تر منځ د سټراټیژیکو پنځه‬ ‫کال به دوام ولري‬ ‫وملانځل يش لکه څومره چې زموږ او د‬ ‫کلنو اړیکو څخه ملانځنه ويش‪ .‬د سهیل‬ ‫اوبیالبیلفعالیتونه‬ ‫دې سیمې د سټراټیژیکې اړیکې له ژورتیا‬ ‫ختیځې آسیا هیوادونه په ګډه رسه د ‪1.8‬‬ ‫پکې شامل دي‪.‬‬ ‫او ژمنتیا رسه ښايې‪ .‬هند د تاسو داسې‬ ‫میلیارده انسانانو کور دی چې په سیمه‬ ‫چمتو او باوري ملګری دی‪ ،‬چې غواړي په‬ ‫اییزه کچه د جیو‪-‬اقتصادي بسرت له نظره‬ ‫هر قدم کې له تاسو رسه یو ځای دا ژمنه پوره او پورتنی‬ ‫د یوه غوړیدونکې الرې حیثیت لري‪ .‬دا مراسم به د “ګډ‬ ‫خوب په رښتیانو بدل کړي‪”.‬‬ ‫ارزښتنونه‪ ،‬رشیک منزل” تر رسلیک الندې تر رسه يش‬ ‫دا مراسم چې پوره یو کال به دوام ولري‪ ،‬پرانیسته‬ ‫چې په خپل ذات کې د هند او د دې سیمې د هیوادودنو‬ ‫هند ليد‬ ‫‪08/12/16 5:28 pm‬‬

‫‪n‬‬

‫‪12‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Indian_ASEAN_Pashto.indd 13‬‬

‫د هند لومړی وزیر نرندرا مودي او د بوتان لومړی وزیر ښاغلی تشیرینګ توبګی د بریکس د غونډې په څنډو کې په دوه اړخیزه غونډه کې‬

‫څخه د ‪ 17‬کلونو ټیټ عمر لرونکو د فوټبال‬ ‫ټکی وو‪ .‬دا به نه یواځې د نړیوالو ننګونو لپاره‬ ‫ټورمنینټ پورې‪ ،‬د ملګرو ښارونو د غونډې او د‬ ‫د ځواب ورکوونکو حل الرو چارو په موخه د نوو‬ ‫ښارجوړونې غونډې څخه د اليس صنایعو د کسبګرو‬ ‫نظریو‪ ،‬پروګرامونو‪ ،‬او اتحادیو‪/‬ټولنو د راټوکېدلو‬ ‫د تبادلې پروګرام او ډیجیټيل غونډې پورې‪ ،‬د‬ ‫لپاره‪ ،‬بلکه د له ‪ 100‬څخه د ډېرو پروګرامونو د‬ ‫ترتیبولو لپاره په یاد وساتل يش کوم چې په راتلونکو ځوانو ډیپلوماټانو غونډې څخه د ځوانانو غونډې‬ ‫او د ځوانو ساینسپوهانو د ځانګړې‬ ‫کې د بریکس اتحاد ال نور پر خلکو‬ ‫غونډې پورې د هند مرشۍ هڅه‬ ‫رامنځ‬ ‫متمرکز او ځوانانو متمرکز د‬ ‫د ګووا عملیاتي‬ ‫کړې تر څو زمونږ د وګړو او ځوانانو‬ ‫ته کولو لپاره چمتو شويدي‪ .‬بریکس‬ ‫پالن د بریکس‬ ‫تر منځ یوه نوې اړیکه جوړه کړي‪”.‬‬ ‫د “د راتلونکو نسلونو لاّ ره د هیلې د‬ ‫هېوادونو تر منځ د‬ ‫د ګووا عملیايت پالن په‬ ‫پیاوړي غږ” په نومولو رسه‪ ،‬د هند‬ ‫همکارۍپیاوړي‬ ‫ممکنه توګه د الر خالصو‬ ‫سواراج‬ ‫د بهرنیو چارو وزیر سوشام‬ ‫کولو لپاره میله‬ ‫پروګرامونو په یو الر روان‬ ‫د هند د بریکس د مرشۍ د بریکس‬ ‫درولې ده‪.‬‬ ‫پالن دی او د بریکس‬ ‫په رسنیزه غونډه کې چې د په نوي‬ ‫هېوادونو تر منځ د‬ ‫ډیيل کې د ګووا له غونډې دوه‬ ‫همکارۍ پیاوړي کولو لپاره یې میله‬ ‫ورځې وروسته ونیول شوه بشپړه منونه وړاندې‬ ‫درولې ده‪.‬‬ ‫کړه‪ .‬هغې وویل چې‪“ ،‬د بریکس د فیلم فیسټیوال‬ ‫منیش چند د انډیا رایټس شبکې مسؤل مدیر دی‪ ، www.indiawrites.org ،‬باب او الټرونیکي ‪.‬‬ ‫مجله چې په نړیوالو چارو‪ ،‬راپورته کیدونکو ځواکونو او هندي مسایلو لیکنې کوي‬ ‫هغه د بریکس په ‪8‬مه غونډه کې د ګډون کولو لپاره ګووا ته الړ‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:00 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪11‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Like‬‬ ‫‪INDIAN diplomacy‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@INDIANdiplomacy‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪INDIAN diplomacy‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Parternship_BRICS_Pashto.indd 16‬‬

‫همکاري‬ ‫مخکې تګ وکړ چې په غونډه کې راغوړېدونکو قوتونو‬ ‫پرمختګ بیاراژوندی کول‬ ‫پرېکړه وکړه ترڅو د بازاري اصولو پر اساس د بریکس د‬ ‫د راغوړېدونکي اقتصاد لرونکو هېوادونو له لوري ګډه‬ ‫پرېکړه ونیول شوه تر څو نړیوال اقتصادي وده د دوامداره کریډټ د نرخ ټاکلو یوه خپلواکې اداره د رامنځته کولو‬ ‫امکان وڅېړي او د نړیوالې حکومتولۍ جوړښت ته ال‬ ‫پڅ وړاندې تګ په بهیر کې د بریکس د هېوادونو ترمنځ‬ ‫سوداګري او پانګونې په مټ وهڅوي‪ .‬د بریکس هېوادونو نوره پیاوړتیا ورکړي‪ .‬د بریکس هېوادونو د “پیاوړي‪ ،‬د‬ ‫د لویو‪ ،‬کوچنیو‪ ،‬او منځنیو پانګونو او سوداګریو په ترویج ونډې پر بنسټ والړ او په مناسبه توګه پر رسچینو ډک‬ ‫‪ ”IMF‬لپاره خپل تعهد بیاځلې تازه کړه او په پوره مانا یې‬ ‫باندې مترکز کول پیل کړ او پرېکړه یې وکړه تر څو په‬ ‫پنځونو‪ ،‬ډیجيټل اقتصاد‪ ،‬ګرځندوی‪ ،‬او هوساینې په برخو له “پرمختليل اقتصاد لرونکو اروپایي هېوادونو غوښتنه‬ ‫وکړه تر څو د ‪ IMF‬په اړجراییه بورډ کې‬ ‫کې خپلو همکاریو ته پراختیا وکړي‪ .‬لومړي‬ ‫د دوه کورسیو د اضافه کولو لپاره پر خپلو‬ ‫وزیر مودي د دودیزو درملو په اړه د بریکس‬ ‫د ګووا اعالمیه‬ ‫تعهداتو ودریږي‪”.‬‬ ‫لوړې کچې غونډې د نیولو اعالن وکړ کوم‬ ‫کې شپږ پرګرافونه‬ ‫په ‪ NSG‬کې د غړیتوب لپاره د هند‬ ‫چې د بریکس د هېوادونو پیاوړتیاوې به‬ ‫داسې هم وو چې پر‬ ‫د غوښتنې د یو پرمختګ په درشل کې‪ ،‬د‬ ‫ډېرې او د درملنې لګښتونه به کم کړي‪ .‬په‬ ‫تروریزم یې تمرکز‬ ‫ګووا اعالمیې د پاریس د اقلیمي بدلون د‬ ‫غونډه کې په سوداګرۍ کې د محيل پويل‬ ‫کاوه‬ ‫تړون د تعهداتو پلې کولو او امتي برېښنا‬ ‫واحد کارولو غوښتنه وکړه او په مثبته توګه‬ ‫ته د الرسيس تر منځ یوه اړیکه رامنځ ته‬ ‫یې یادونه وکړه چې نوی پرمختیایي بانک‬ ‫(‪ )NDB‬په ‪ RMB‬کې د ‪ RMB‬د معاهدو له الرې کوم چې کړه‪ .‬د ګووا په اعالمیه کې ویل شوي چې‪“ ،‬پدې اړه‪ ،‬مونږ‬ ‫ټکنالوژۍ ته په الرسسۍ کې او د ملکي امتي برېښنا د‬ ‫مته کیږي د سوداګریز لګښتونه له ‪ 6‬څخه ‪ 2‬سینټو ته‬ ‫ظرفیت د پراختیا لپاره په مايل مرستو کې د وړاندوینې‬ ‫راکښته کوي لومړۍ رسمایه واچوله‪.‬‬ ‫پر اهمیت ټینګار کوو کوم چې د بریکس هېوادونو د‬ ‫دوامداره او ثابتې پراختیا رسه به مرسته وکړي‪”.‬‬ ‫نړیواله حکومتولي بیاانځورول‬ ‫د نړیوالې حکومتولۍ د جوړښت ته بیا بڼه ورکولو‬ ‫د مخکې تګ الر‬ ‫موضوع – د بریکس د هېوادونو د یوځای کېدو راهیسې‬ ‫د ګووا غونډه د هند له لوري د بریکس د مرشۍ یو مهم‬ ‫د مقدمايت هڅوونکي په توګه – د ګووا په غونډه کې یې‬ ‫لومړی وزیر مودي د ‪ BIMSTEC‬مرشانو رسه‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:00 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪10‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Parternship_BRICS_Pashto.indd 17‬‬

‫د بریکس او بیمستیک (‪ )BIMSTEC‬یوځای کول‪:‬‬ ‫نوي لرلیدونه‬ ‫د ګووا غونډې له بیمستیک (‪ )BIMSTEC‬رسه‬ ‫د بریکس اړیکې د مرحلې له برابرولو رسه د‬ ‫نوو لرلیدونو دروازه خالصه کړه‪ .‬بیمسټیک‬ ‫(‪ )BIMSTEC‬د اوو هېوادونو ډله ده چې سهیيل‬ ‫اسیا او سهیل ختیځه اسیا رانغاړي‪ .‬دې یووايل د‬ ‫دواړو ډلو هېوادونو تر منځ په مختلفو برخو کې‬ ‫د ګډې همکاري د پیاوړي کولو لپاره زمینه برابره‬ ‫کړېده چې پکې د سوداګري او اتصاالت‪ ،‬او د‬ ‫سولې او سوکالۍ د مشرتکې شبکې په توګه د اوو‬ ‫هېوادونو (‪ )BIMSTEC‬او پنځو هېوادونو (‪)BRICS‬‬ ‫د یوځای کولو وعدې شاملې دي‪ .‬په ختیځو چارو‬ ‫کې د هند د بهرنیو چارو مرستیالې وزیرې پریتي‬ ‫سارن وویل‪ ،‬له ‪ BIMSTEC‬رسه د اړیکو غونډه‪،‬‬

‫چې پکې هند‪ ،‬بنګلدیش‪ ،‬بوتان‪ ،‬نیپال‪ ،‬رسیالنکا‪،‬‬ ‫میامنار او ټایلنډ شامل دي د تروریزم په ګډون‬ ‫چې د اجنډا په رسه کې وه د سیمه ییزو او نړیوالو‬ ‫ننګونو د له منځه وړلو په اړه په ګډو نظرونو باندې‬ ‫ټینګا ورکړ‪ .‬له دې پرته‪ ،‬د بیمسټیک د هېوادونو‬ ‫مرشانو یوه جدا غونډه ونیوله او په ګډه اعالمیه‬ ‫کې یې د چټک څار اتصال پروژو او د بیمسټیک‬ ‫د ازادې سوداګرۍ د ساحې لپاره د خربو اترو پر‬ ‫ډېرولو باندې ټینګار وکړ‪ .‬په اعالمیه کې د یوري‬ ‫تروریستي برید وروسته د هند تر شا د درېدو کلک‬ ‫مالتړ څرګند شوی وو او په یوه اواز یې دا برید”او‬ ‫په سیمه کې د داسې نور وحشیانه بریدونوپه کلکو‬ ‫ټکو غندنه وکړه‪”.‬‬

‫لومړی وزیر مودي په ټولیز انځور کې په ګووا کې د ‪ BIMSTEC‬مرشانو رسه‬

‫په اجنډا کې ډېر پام ورته کیږي‪ .‬د ګووا په اعالمیه‬ ‫کې راغيل چې‪“ ،‬مونږ په هند کې د وروستيو بریدونو‬ ‫په شمول‪ ،‬د بریکس د هېوادونو پر وړاندې د ډېر شمېر‬ ‫وروستیو بریدونو په کلکه غندنه کوو‪ .‬مونږ تروریزم‬ ‫په هره بڼه او شکل چې وي غندو او ټینګار کوو چې د‬ ‫تروریزم هیڅ کړنه او هیڅ عمل هغه که ایډیالوژیکي‪،‬‬ ‫مذهبي‪ ،‬سیايس‪ ،‬نژادي‪ ،‬قومي او کوم بل دلیل له کبله‬

‫وي د توجیه وړ نيش کیدای‪ ”.‬د تروریزم پر وړاندې‬ ‫مبارزه کې د یوې نړیوالې حقوقي تګالرې د پرمخ بېولو‬ ‫لپاره د هند د هڅو لپاره په غوڅ مالتړ کې‪ ،‬د بریکس‬ ‫هېوادونو موافقه وکړه تر څو “د ملګرو ملتونو په عمومي‬ ‫اسامبله کې پرته له کوم ځنډ څخه د نړیوال تروریزم پر‬ ‫وړاندې د پراخ کنوانسیون د رامنځ ته کولو پر وړاندې‬ ‫پراته خنډونه له منځه والړ يش‪”.‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:00 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪9‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Parternship_BRICS_Pashto.indd 14‬‬

‫همکاري‬ ‫شول او د اعالمیې له مرحلې څخه د عميل اقداماتو‬ ‫اخیستلو پورې روان خوځښتونه ګړندي کوي‪.‬‬

‫هند لومړي وزیر نرندرا مودي وویل‪“ ،‬مونږ د بریکس‬ ‫د کرهڼې د څېړنې پروګرام‪ ،‬د بریکس د ریلګاډي‬ ‫پټلۍ د څېړنې شبکې‪ ،‬د بریکس د ورزشونو شورا‪ ،‬او پر‬ ‫ځوانانو متمرکزه نورو موضوعګانو پر رس یوه خوله او په د تروریزم پر وړاندې یووالی‬ ‫په هند کې د ډاروونکو بریدونو او په ټوله نړۍ کې د‬ ‫یو نظر وو‪”.‬‬ ‫افراطیانو د شبکې نفوذ ترشا‪ ،‬د بریکس د هېوادونو‬ ‫دا د لومړي وزیر نارندرا مودي لپاره د خوښۍ‬ ‫امته غونډه د تروریزم پر وړاندې د پیاوړې او د تر ټولو‬ ‫ځانګړې شیبه وه کله چې د هغه له لوري په یوفا کې‬ ‫پراخې بیانیې په وسیله ځانګړی شو‪.‬‬ ‫د بریکس په ‪۷‬مه غونډې په ‪ 10‬نکته‬ ‫لومړي وزیر مودي د “په سیمه کې د‬ ‫ییز پالن کې چې د “دس کا دم” په نوم‬ ‫لومړي وزیر مودي‬ ‫ډاراچونې‪/‬تروریزم لویه بېړۍ” په نامه د‬ ‫یادېږي ډېر شمېر دا ډول پروګرامونه‬ ‫په ځانګړې توګه د‬ ‫تروریزم موضوع‪ ،‬او په ځانګړې توګه د‬ ‫وړاندیز شول‪ ،‬او د ګووا په غونډه کې یې‬ ‫پولې دواړو خواوو‬ ‫پولې دواړو خواوو ته تروریزم‪ ،‬د بریکس‬ ‫د بریکس د هېوادونو له لوري تایید او‬ ‫ته تروریزم‪ ،‬د‬ ‫د اجنډا پر رس کې راوسته چې ډېر‬ ‫ومنل شول‪ .‬د بریکس د هېوادونو ترمنځ‬ ‫بریکس د اجنډا پر‬ ‫ګوتڅنډنه یې د پاکستان پر لوري وه‪ .‬د‬ ‫د همکارۍ د اړیکو د پراختیا پر رس د‬ ‫سر کې راوسته‬ ‫ګووا په اعالمیه کې د پاکستان نوم په‬ ‫ټینګار ترڅنګ‪ ،‬پنځو واړو هېوادونو د‬ ‫ذکر کولو رسه رسه‪ ،‬غونډه کې په ګډه‬ ‫بریکس د کرهڼې د څېړنې پروګرام‪ ،‬د‬ ‫بیانیه کې په ټینګا رسه وویل شول چې “هېوادونه باید‬ ‫دیپلوماتیکو اکاډمیانو تر منځ دوه اړخیزو همکاریو او‬ ‫له خپلې خاورې څخه د تروریستانو د کړنو مخنیوی‬ ‫د بریکس د ګمرکاتو د همکارې کمیټې د مقرراتو د‬ ‫وکړي‪ ”،‬چې ښکاره ګوته یې د پاکستان پر لور وه‪.‬‬ ‫رامنځ ته کولو لپاره درې هوکړه لیکونه السلیک کړل‪.‬‬ ‫د ګووا اعالمیه له ‪ 6‬پرګرافونو څخه جوړ شوی منت‬ ‫دا تړونونه او ګڼ شمېر وړاندیزونه چې د ګووا په‬ ‫دی چې پر تروریزم باندې متمرکز دی او څرګندوي‬ ‫عملیايت پالن او د ګووا په اعالمیه کې طرحه شول‪ ،‬د‬ ‫دې ډلې هېوادونو د نړیوال اعتبار د لوړولو لپاره وضع چې د تروریزم پر وړاندې همکارۍ ته به د بریکس‬

‫لومړی وزیر مودي د بریکس د غونډې ځای ته د بریکس مرشانو ځانګړې غونډې ته د بریکس مرشانو ته ښه راغالست وایي‪.‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:00 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪8‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Parternship_BRICS_Pashto.indd 15‬‬

‫په توګه ثابته شوه چې د هند له لوري مالتړ کېدونکي‬ ‫لکه څنګه چې د رابرسېره کېدونکو قوتونو مرشانو‬ ‫ډېر شمېر پروګرامونه پکې تایید او د ‌‌ګووا په ټولشموله‬ ‫د نړیوال نظم د بیا رامنځته کولو لپاره د یوې ګډې‬ ‫اعالمیه او د عملیاتو پالن کې انعکاس موندلی دی‪.‬‬ ‫طرحې د جوړولو په موخه د ګوا په یو په زړه پورې‬ ‫ځای کې خپله امته غونډه پیل کړه‪ .‬د بریکس د پنځو د هند بهرنیو چارو وزارت کې د څو اړخیزو اقتصادي‬ ‫اړیکو مرستیال وزیر او د بریکس د غونډې لپاره د‬ ‫هېوادونو شګې د مجسمې جوړولو په زړه راکښونکو‬ ‫هند استازی‪ ،‬امر سینها په غونډه کې پر موضوعاتو د‬ ‫تاریخي اثرونو په جوړولو کې کارول شوې دي چې‬ ‫خربو اترو بنسټیز ټکي داسې بیانوي‪“ :‬ټولو یو ګډ نظر‬ ‫عبارت دي له‪ ،‬تاج محل‪ ،‬د چین لوی او سرت دېوال‪،‬‬ ‫وړاندې کړ او ټولو په حقیقت باندې د دې ګډ نظر په‬ ‫سینټ باسیل کتیدرال (روسیه)‪ ،‬کریست دي ریډیمر‬ ‫اړولو باندې د ګډ او پنځوونکو اقداماتو‬ ‫(برازیل)‪ ،‬او د نیلسن منډیال مجسمه‬ ‫غوښتنه وکړه‪”.‬‬ ‫(سهیيل افریقا)‪ .‬د شګو د مجسمې‬ ‫د ګووا غونډه د‬ ‫یووايل‬ ‫جوړول د بریکس د هېوادونو پر‬ ‫نظریو یو بنډار وو‬ ‫ټولنه جوړول‬ ‫تاکید کوي چې د بنسټیزو پایلو انعکاس‬ ‫چې ډېر شمېر هند‬ ‫ثابته ټولنه جوړول یو ټولشموله‬ ‫یې ورکړ‪ .‬په دغو پایلو کې د نړیوال‬ ‫اړوندهپروګرامونو‬ ‫او پراخه شعار وو چې د اکتوبر په‬ ‫اقتصاد د ودې بیازېږېدنې او د بریکس‬ ‫مالتړ پکې وشو‪.‬‬ ‫‪ 15-16‬مه یې د هېوادونو د مرشانو تر‬ ‫د هېوادونو تر منځ اقتصادي ملګرتیا‬ ‫منځ خربې اترې راوغوړولې‪ .‬د نوي‬ ‫څخه تر نړیوالې حکومتولۍ د جوړښت‬ ‫نقشې او د ګډو ننګونو لکه تروریزم او سایربي امنیت پرمختیایي بانک او د احتاميل پېښو د مخنیوي تړون‬ ‫(‪ )CRA‬ته چې په ‪ 2012‬کې د نوي ډیيل په غونډه‬ ‫پر وړاندې په مبارزه کې ګډه همکاري لري‪.‬‬ ‫تررسه شوې په بریالیتوب رسه رسېدو رسه‪ ،‬پنځو واړو‬ ‫د ګووا غونډه د نوو نظریاتو د غورچاڼ په لرلو‬ ‫هېوادونو پرېکړه وکړه تر څو د رابرسېره کېدونکو‬ ‫رسه د یو لوی یادداښت د جوړولو په پایله کې پای ته‬ ‫قوتونو لپاره د کریډټ د نرخ ټاکلو خپلواکه اداره‬ ‫ورسېده چې د بریکس د هېوادونو د ډلې لپاره د لویې‬ ‫رامنځته کړي او د بریکس پر هېوادونو باندې په‬ ‫سرتاتیژیکې پیاوړتیا او اړیکو د برابرولو لپاره جوړه‬ ‫شوې ده‪ .‬د ګووا غونډه د رښتینو نظریاتو د مېلمستیا مترکز والړو ټولنو په جوړولو باندې موافقه وکړه‪ .‬د‬

‫مخپاڼه‪ :‬لومړی وزیر نرندرا مودي د بریکس له مرشانو رسه‪ .‬الندې‪ :‬لومړی وزیر مودي ته ګووا ته په رارسېدو رسه ګرم ښه راغالست ویل کیږي‪.‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪12/7/16 11:00 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪7‬‬

‫‪n‬‬

‫‪w w w. i n d i a p e r s p e c t i v e s . i n‬‬

‫‪Parternship_BRICS_Pashto.indd 12‬‬

‫همکاري‬

‫د بریکس اتحاد‪ :‬د یوې‬

‫نوې نړۍ انځورول‬

‫د نړیوال اقتصاد د ودې بیازېږېدنه‪ ،‬د بریکس د هېوادونو تر منځ اقتصادي ملګرتیا‪ ،‬د نړیوالې‬ ‫حکومتولۍ د جوړښت بیاانځورل‪ ،‬او د ګډو ننګونو په وړاندې مبارزه کې نږدې همغږي د بریکس د‬ ‫هېوادونو د امتې غونډې پایلې وې‪.‬‬ ‫لیکوال‪ :‬منیش چاند‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 11:00 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪6‬‬

‫‪n‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Parternship_BRICS_Pashto.indd 13‬‬

‫محتویات‬

‫‪68‬‬

‫‪18‬‬

‫همکاري‬

‫‪88‬‬

‫هرن‬

‫د بریکس اتحاد‪ :‬د یوې نوې نړۍ انځورول‪06.........‬‬

‫د دکن ژوندلیک ‪48..................................‬‬

‫همکاري‬

‫میراث‬

‫د هندوستان او سهیل ختیځې آسیا د هیوادونو د‬ ‫سازمان د ملګرتیا پنځه ویشتمه کلیزه‪ :‬د یوه روښانه‬ ‫راتلونکي ګډه کیسه ‪12................................‬‬ ‫همکاري‬

‫د هندوستان د ختیځ قانون پالیسۍ‬ ‫ته یو سرت ځواک‪18...................................‬‬ ‫پرمختګ‬

‫سټارټپ انډیا‪ ،‬د وخت رسه مطابق سمه مفکوره‪24....‬‬ ‫پرمختګ‬

‫قطريي سیسټم څخه په ګټې‬ ‫اخیستنې د اوبو سپام‪28..............................‬‬ ‫پرمختګ‬

‫ریښتیني اتالن ‪52......................................‬‬ ‫میراث‬

‫د هند د میراث ملانځل‪56.............................‬‬ ‫سفر‬

‫سپینه دښته ‪62........................................‬‬ ‫سفر‬

‫د ناګلنډ قومي خلکو رسه لیدنه ‪68....................‬‬ ‫ملانځنه‬

‫د سمندري سفرونو‪ ،‬کیکونو‪ ،‬او وفادارۍ‬ ‫ملانځنه‪74.............................................‬‬ ‫غذا‬

‫د خیټې خوښوونکو ساحل ‪78..........................‬‬

‫‪ ISRO‬دوه مداره ماموریت رسه‬ ‫بله موخه السته راوړي‪32..............................‬‬

‫خواړه‬

‫پرمختګ‬

‫السته راوړنه‬

‫هند د مهارتونو یو مرکز جوړ شوی ‪36.................‬‬

‫انځور‬

‫د مهنديس ځلیدنې کیسه‪40..........................‬‬

‫جشني خواړه ‪84........................................‬‬ ‫د بهرنیو چارو وزارت لپاره اوه ستورې ‪86..............‬‬ ‫خربې اترې‬

‫نوو لوړو ته ختل‪88.....................................‬‬ ‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪08/12/16 5:34 pm‬‬

‫‪n‬‬

‫‪5‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫‪content_Pashto.indd 4‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪ 30‬ټوک ■ ‪ 6‬ګڼه ■ نومرب ‪ -‬ډسمرب ‪2016‬‬

‫ایډیټر‪ :‬ویکاس سواروپ‬

‫د ایډیټر مرستیال‪ :‬نیکالیش ډیکشټ‬ ‫د بهرنیو چارو وزارت‬ ‫‪ 152‬شمیره خونه‪ ’A‘ ،‬برخه‪ ،‬شاسرتي باون‪،‬‬ ‫نوی دهيل – ‪India, 110001‬‬ ‫فکس‪،+91.11.23381719 ،23388949 :‬‬ ‫ټیلیفون‪91.11.23384663 :‬‬ ‫ځوابونو لپاره‪osdpd2@mea.gov.in :‬‬ ‫د ماکس پوژر رسنیو ګروپ هندوستان خصويص رشکت ملیټد‬ ‫خپرونکي او د عملیاتو افرس‪ :‬ویکاس جوهری‬ ‫د اجرايي ريس او اداري ډایرکټر‪ :‬پرکاش جوهری‬ ‫مدیر مسؤل‪ :‬جییتا بندیوپدهیایی‬ ‫مرکزي دفرت‬ ‫د مکس پوژر رسنیز ګروپ‬ ‫‪246‬م کور‪3 ،‬م منزل‪ ،‬اوخله‬ ‫‪3‬م فاز‪ ،‬نوی دهيل‪India, 110020-‬‬ ‫ټیلفون‪+91.11.43011111 :‬‬ ‫فکس‪+91.11.43011199 :‬‬ ‫‪CIN No: U22229DL2006PTC152087‬‬

‫دپوښتنو ‪indiaperspectives@maxposure.in :‬‬

‫د ماکس پوژر ګروپ څخه د پوښتنو لپاره‪:‬‬ ‫ټیلفون‪+91.11.43011111 :‬‬ ‫فکس‪+91.11.43011199 :‬‬ ‫انټرنټی پاڼه‪www.maxposure.in :‬‬

‫د هند لید مجله په عريب بهاسا انډونیزیايي‪ ،‬انګلیيس‪ ،‬فرانسوي‪،‬‬ ‫آمل��اين‪ ،‬هندي‪ ،‬ایټالیوي‪ ،‬پښتو‪ ،‬ف��اريس‪ ،‬پرتګايل‪ ،‬رويس‪،‬‬ ‫سینهايل‪ ،‬اسپانیوي‪ ،‬تامیيل‪ ،‬چینايي او جاپاين ژبو چاپیږي‪.‬‬ ‫هند لید مجله د بهرنیو چارو وزارت (‪ )MEA‬د اضايف منيش‬ ‫(‪ )XP‬او رسمي ویاند ویکاس سوواروپ‪ ،‬لخوا نرشیږي‪ ،‬د اطاق‬ ‫شمیره‪ ’A‘ ،152 :‬وینګ‪ ،‬شاسرتي بهاون‪ ،‬نوی دهيل – ‪110001‬‬ ‫او د مکسپوژر میډیا ګروپ انډیا پرایویټ ملټډ لخوا د ‪MEA‬‬ ‫په استازیتوب چاپ کیږي‪ .‬د مکس پوژر رسنیز ګروپ ‪246‬م‬ ‫کور‪3 ،‬م منزل‪ ،‬اوخله ‪3‬م فاز‪ ،‬نوی دهيل‪ ،110020-‬هندوستان‪.‬‬ ‫د هند لید مجله په کال کې شپږ ځله چاپ کیږي‪ .‬ټول حقوق‬ ‫یې خوندي دي‪ .‬پدې ګڼه کې شته لیکنې‪ ،‬هرني کارونه او‬ ‫یا انځورونو باید د هند لید مجلې په تصدیق رسه استعامل یا‬ ‫بیا تولید يش‪ MEA .‬او ‪ MMGIPL‬د نه غوښتل شوو تولیداتو‪،‬‬ ‫لیکنو‪ ،‬انځورونو‪ ،‬هرني کارونو‪ ،‬شفافیت یا نورو موادو د ورکیدو‬ ‫یا خرابیدو مسؤلیت په غاړه نه لري‪ .‬په مجله کې څرګند شوي‬ ‫نظریات لزوماً د ‪ MEA‬یا ‪MMGIPL‬نظریات نه دي‪.‬‬

‫تاسو کويل يش مجله د الندي ځایونو څخه تر السه کړي‪:‬‬ ‫‪http://www.facebook.com/MEA‬‬ ‫‪http://www.twitter.com/MEA‬‬ ‫‪http://www.youtube.com/MEA‬‬ ‫د هندوستان د مجلو د السته راوړل��و لپاره‪ ،‬د هندوستان د نزدي‬ ‫دیپلوماتیک دفرت رسه اړیکه ټینګه کړي‪.‬‬

‫‪08/12/16 5:19 pm‬‬

‫‪56‬‬

‫‪content_Pashto.indd 5‬‬

‫راتلونکي‬ ‫هند په ګوا ښار کې د ‪ 8‬پړاو بریکس (‪ )BRICS‬هیوادونو رسمرشیزې غونډې کوربه توب په غاړه درلود‪ ،‬چې پکې لومړې‬ ‫وزیر نریندرا مودي په یو سوکاله‪ ،‬متوازنه او ثابتې نړۍ غږ وکړ او د بریکس هیوادونو رهربانو ته یې وویل چې نړۍ اوس‬ ‫باید د خلکو ترمنځ اړیکو پواسطه او د پنځو هیوادونو ځوانانو پواسطه پرمخ بیوالی يش‪ .‬په دې چاپ کې مونږ د بریکس او‬ ‫‪ BIMSTEC‬رسمرشیزو غونډو پخوانیو پریکړو په اړه بیا کتنه کوو‪.‬‬ ‫لومړې وزیر نریندرا مودي د آسیا سویل ختیځو ملتونو ټولنې او ختیځې آسیا رسمرشیزو غونډو کې د ګډون په موخه کله‬ ‫چې د الوس څخه يي لیدنه وکړه‪ ،‬هغې دې ته هم اشاره وکړه چې د هغې حکومت پریکړه نیسې ترڅو د نوې ډهلې او سویل‬ ‫ختیځې آسیا ترمنځ اړیکو ته د (ختیځ عمل) پالیسی په اساس غښتلتیا وروبخښي‪ .‬د ډیرو کلونو راهیيس هند د آسیا ختیځو‬ ‫او سویل ختیځو هیوداونو رسه نږدې اړیکې ساتيل دي‪ .‬په ځینې اقتصادي او سټراتیژیک موضوعاتو کې د سوداګری‬ ‫او پانګې اچونې په شمول او همدارنګه لکه اتصال‪ ،‬انرژي‪ ،‬کلتور‪ ،‬د خلکو ترمنځ اړیکې‪ ،‬او بحري امنیت په برخه کې د‬ ‫همکاری په ډیریدو رسه اړیکې نوره هم پیاوړې شوي دي‪ .‬راتلونکی کال به د آسیا ختیځو او سویل ختیځو هیوادونو او هند‬ ‫ترمنځ د اړیکو یو تاریخي کال وي‪ ،‬او په دې کال کې به ‪ 25‬کلونو ډیالوګي مشارکت‪ 15 ،‬کلونو د رسمرشیزو غونډو سطحې‬ ‫په اندازه متقابل عمل او همدارنګه پنځه کلن سرتاټیژیک مشارکت به وملانځل يش‪ .‬او دا ملانځنه به د دغو هیوادونو‬ ‫بهرنیو چارو وزیرانو لخوا څخه په کال ‪ 2017‬کې تررسه يش‪ .‬د ( مشرتک ارزښتونو‪ ،‬عامه رسنوشت) موضوع په اړه یادونې‬ ‫غونډه او همدارنګه داسې نورو غونډو کوربه توب کونه په پالن کې شتون لري چې تررسه يش‪ .‬په ‪ 25‬مخ کې مونږ د هند او‬ ‫ختیځ او سویل ختیځې اسیا هیوادونو ترمنځ اړیکو په اړه پراخه بیا کتنه تررسه کوو‪.‬‬ ‫په راتلونکو برخو کې مونږ د لومړې وزیر هند پروژې پیل باندې خربې کوو‪ ،‬کوم چې پالن لري ترڅو د اقتصاد په برخه کې‬ ‫د ودې او پراختیا ورکونې په برخو کې شته خالې ځایونه ډک کړي او همدارنګه د هند مهارت خپرونې باندې خربې کوو‪،‬‬ ‫کومه خپرونه چې په ټاکلو مهارتونو کې د هیواد ځوانان روزې‪ .‬همداشان مونږ د قطریي اوبو سیسټم په اړه هم خربي کوو‪،‬‬ ‫کوم سیسټم چې اوس د اوبو ساتنې لپاره ډیر اړین دی‪.‬‬ ‫د هند د هرن او میراث کتنې په برخه کې مونږ د ګونډ قومي هرن‪ ،‬په ریواري میراث ځای کې ساتل شوي لوکوموتیفز‪ ،‬او‬ ‫همدارنګه د هند هغه ځایونه چې سږ کال د نړۍ میراثې ځایونو په لیست کې شاملې شوې په ټولو باندې نظر اچوو‪.‬‬ ‫مونږ تاسو ته همدارنګه د خاجو راهو عبادت ځایونه درښکاره کوو‪ ،‬کوم چې د په زړه پورې مهنديس له وجه ډیر مشهور‬ ‫ځایونه دي‪ ،‬همدارنګه د کوچ ولسوالی لوی ران سپینه ډښته‪ ،‬او د نګالنډ آیالت طبیعي ښکال چې تاسو به حیرانه کړي‪ ،‬دا‬ ‫ټول تاسو ته در ښکاره کوو‪.‬‬ ‫نورط مهمې لوستنې د هند تاریخي ساحيل خواړو او همدارنګه د هند بالیوود فلمي لوبغاړي‬ ‫اجی دیوګن په اړه دي‪ .‬په پای کې زمونږ د لوستونکو څخه یوه نړۍ مننه چې ددوی د‬ ‫لوستنې له امله د هند لید مجلې وکولی شوه ترڅو په ممبی کې د ‪ ABCI 56‬کلنیزې‬ ‫جایزو په ترڅ کې څلور جایزې ترالسه کړي‪.‬‬

‫هند ليد‬

‫په ګو‬ ‫‪ RICS‬وا کې د‬ ‫‪B‬‬ ‫غ‬ ‫نړۍ ته نوې ونډه‬

‫‪ 30‬ټو‬ ‫ک■‪6‬ګ‬

‫ڼه ■ نوم‬

‫بڼ‬

‫ه‬ ‫ورکول‬

‫برـ‬ ‫ډسمبر‬

‫‪2016‬‬

‫ویکاس سواروپ‬ ‫د‬ ‫هی هند او‬ ‫آسیا د‬ ‫د دوووادونو ټولنه‪ :‬سویل‬ ‫لس‬ ‫‪PM‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪6 4:0‬‬

‫یزو ګټو‬ ‫رې اړیکې‬

‫‪12/4/1‬‬

‫ختیځو‬ ‫انځور‬

‫د خا‬ ‫جوراهو عبا‬

‫دت ځایونه‬

‫سفر‬

‫دک‬ ‫وچ ولسوا‬

‫لی ل‬

‫وی ران‬

‫خ‬ ‫نوو لربې اترې‬ ‫وړو‬

‫ته ختل‬

‫‪1‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪12/7/16 10:52 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪3‬‬

‫‪n‬‬

‫‪dd‬‬

‫‪shto.in‬‬

‫‪ICS_Pa‬‬

‫‪er BR‬‬

‫‪IP cov‬‬

‫نومربـ ډسمرب ‪2016‬‬

‫‪Edit Note_Pasto.indd 3‬‬

‫پوټپواري‬

‫په هند کې راتلونکي پیښې‬ ‫دګنګا ماحوتسا‬ ‫په کال کې پنځه ورځنۍ لوبې دګنګا مقدس‬ ‫سیند په غاړه کالسیک موسیقي او نڅا‪ ،‬هرن‪،‬‬ ‫صنعت‪ ،‬فرهنګ اودهیواد خواړه‪ ،‬او نورې کړنې‬ ‫لکه کاغذالوزول‪،‬غیږنیونه اود مارتون لوبې هم پدې‬ ‫مراسمو کې تررسه کیږي‪.‬‬ ‫کله‪ :‬نومرب ‪11-15‬‬ ‫چیرته‪ :‬وارناسی اترپردیش‬ ‫دسړک پر رس د خوراک مليفیسټوال‬ ‫د خواړو او دپخيل هرن فیسټوال چیرې چې د خواړو‬ ‫خوښونکي کوالی يش د هند په هره برخه کې د‬ ‫سړک پر رسله خوند څخه ډک خواړو څخه خوند‬ ‫واخيل‪ ،‬او هڅه کويرتڅو د پخلې د مهارتونو په‬ ‫وسیله خپل روح او روان تازه کړي‪.‬‬

‫پراويس بهارتیا دیواس‬ ‫د اوارګانو په دغو مراسمو کې به د ‪ NRI‬او ‪IPO‬‬ ‫(د هند اصيل خلک) شاوخوا ‪ 3000‬استازي او ‪400‬‬ ‫زده کوونکي د نړۍ له ګوټ ګوټ څخه ګډون‬ ‫کوي‪ .‬دیرو ځانګړو ‪ NRI‬ته به د هیواد په وده کې د‬ ‫همکارۍ جایزې هم ورکړل يش‪.‬‬

‫کله‪ :‬ډسمرب ‪23-25‬‬ ‫چیرته‪ :‬نوی ډهلی‬

‫کله‪ :‬جنوري ‪2017 ،7-9‬‬ ‫چیرته‪ :‬بنګلور‪ ،‬کارناتاکا‬

‫دهندوستان د فلمونو نړیوالفیسټوال‬ ‫د معلوماتواونرشاتو وزارت د مرستې او همکارۍ او‬ ‫د ګووا حکومتدغه فیسټوال یوه هڅه ده تر څو د‬ ‫هندوستان د فلمصنعت او دود ته په هندوستان او‬ ‫د باندې ترقي او پرمختګ ورکړل يش‪.‬‬ ‫کله‪ :‬نومرب ‪20-28‬‬ ‫چیرته‪ :‬ګووا‬ ‫دکونارک فیسټوال‬ ‫پدې فیسټوال کې دبهارت نتیم‪ ،‬کاتک‪ ،‬او چاهو‬ ‫په څیر بیالبیلې کالسیکي نڅاګانې تررسه کیږي‬ ‫اووررسه د معبد خونو نندارتون‪ ،‬دهرناوصنعت‬ ‫ننداره‪،‬اودریګنړیوال هرن فیسټوال هم په الره اچول‬ ‫کیږي‪.‬‬ ‫کله‪ :‬ډسمرب‪1-5‬‬ ‫چیرته‪:‬کونارکاودیشا‬

‫‪12/7/16 11:01 PM‬‬

‫دپیشکار اوښانو نندارتون‬ ‫له ‪ 30000‬څخه زیات سینګار شوي اوښان په‬ ‫پیشکار نندارتون کې د ګډون کولو لپاره راوستل‬ ‫کیږيرت څو په درېو ورځنیو بیالبیلو سیالیو کې ونډه‬ ‫واخيل‪ .‬په ورته وخت کې د اوښانو له نندارتون رسه‬ ‫یو ځای د ګرم بالون نړیواله جشنواره هم په الره‬ ‫اچول کیږي‪.‬‬ ‫کله‪ :‬نومرب ‪8-14‬‬ ‫چیرته‪ :‬پیشکار‪ ،‬راجستان‬

‫‪POTPOURRI_Pasto.indd 2‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪ 30‬ټوک ■ ‪ 6‬ګڼه ■ نومبرـ ډسمبر ‪2016‬‬

‫په ګووا کې د‬ ‫‪ BRICS‬غونډه‬

‫نړۍ ته نوې بڼه ورکول‬

‫د هند او آسیا د سویل ختیځو‬ ‫هیوادونو ټولنه‪:‬‬ ‫د دوو لسیزو ګټورې اړیکې‬

‫‪08/12/16 5:16 pm‬‬

‫انځور‬

‫د خاجوراهو عبادت ځایونه‬

‫سفر‬

‫د کوچ ولسوالی لوی ران‬

‫خربې اترې‬

‫نوو لوړو ته ختل‬ ‫‪IP cover BRICS_Pashto.indd 1‬‬