Ip november december 2014 by Indian Diplomacy

PASHTO

MEA INDIA

Channel

Follow @MEAINDIA

MEA INDIA

followers

3,00,000 +

Twitter

For Passport/Visa Follow @CPVINDIA

Like INDIAN DIPLOMACY

followers

5,00,000 +

Facebook

Follow @INDIANDIPLOMACY

subscribes

50,000 +

YouTube

followers

2,50,000 +

views

9 million+

Google+

YouTube

#digitaldiplomacy

Channel INDIAN DIPLOMACY

views

4.8 million +

Google+

‫خربې اترې‬

‫‪Like‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@MEAINDIA‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪90‬‬

‫‪n‬‬

‫تامیيل فلم ارومبه کوتیري کې د فلمي ستورې په‬ ‫کوییمبتوري کې د زغلوونکو لپاره د اندام د‬ ‫توګه خپل نوی کار پیل کړ چې د بایسیکل چلونکې‬ ‫تناسب ميل کمپ جوړ شو او هغه له ټولو هلکانو‬ ‫رول یې لوبولی دی‪ .‬هغه وایي چې همدا یوازینی‬ ‫څخه ډیره وځلیدله چې په یوه دقیقه کې به یې‬ ‫وجه وه چې ما دغه پروژه ومنله‪.‬‬ ‫‪ 69‬پوش اپ کول‪ .‬د هغې نورې السته راوړنې د‬ ‫که چیرې تاسې د ډبرو د‬ ‫‪ 2006‬کال د رسک زغلونې ميل‬ ‫ښکال د فیشن له احساس رسه‬ ‫اتلوايل ‪ ،UCAL‬د ‪ 2012‬کال د‬ ‫د زغلوونکو لپاره د‬ ‫د یوې انجیلۍ انځور جوړ کړی‬ ‫والکسویجین د اس ډنډې ميل جام‬ ‫اندام د تناسب په‬ ‫لکه بوټان‪ ،‬د څرمنې جاکټونه او‬ ‫(هندوستان) کې اتم مقام ګټل‪ ،‬او‬ ‫ملي کمپ کې‪ ،‬هغه‬ ‫کتاب رخت څخه‪ ،‬دا به په مغازه‬ ‫په ‪ 2008‬کال کې د ځوانو السته‬ ‫له ټولو هلکانو څخه‬ ‫کې هغې ته یوه بله حیرانتیا وي‪.‬‬ ‫راوړنکو څرخیدونکې جایزه رسه د‬ ‫ډیره وځلیدله چې په‬ ‫علیشا د ماښام په مراسمو کې په‬ ‫وویاړل دي‪.‬‬ ‫یوه دقیقه کې به یې‬ ‫زیورات ښکلې شوي کاليو اغوستلو‬ ‫هغې ته د ګړندي خط پر رس‬ ‫‪ 69‬پوش اپ کول‬ ‫رسه مینه لري‪.‬‬ ‫ژوند کول او له ‪ kmph 200‬څخه‬ ‫”زه په چل کې د هلک ډوله‬ ‫په زیات ګړندیتوب زغلول‪ ،‬له‬ ‫انجونو په څیر یم‪ .‬په حقیقت کې‪ ،‬خلک حیران‬ ‫سړیو رسه سیايل او هغوی ته ماتې ورکول خوند‬ ‫پاتې يش چې کله پدې پوه يش چې زه سوپر بایکر‬ ‫ورکوي‪ ...‬نو وړاندې څه دي؟ دا د سپینو زرو‬ ‫یم‪ “،‬هغې په خندا وویل‪.‬‬ ‫ښیښه ده‪ .‬علیشا پدې وروستیو کې اوس په‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫زه هر سړي ته د اندام په تناسب د منډې په مقابل کې د هغه پیسې ورکولی شم‪ .‬زه د اندام په تناسب کې‬ ‫افراط کوم او هره ورځ له پنځو ساعتونو څخه تر شپږو ساعتونو پورې ورزش کوم‪ .‬زه د استقامت‪ ،‬هسته يي‬ ‫قدرت زیاتولو او د مال او غاړې برخو کمولو په فزیکي ورزش کې ډیره لیوالتیا لرم‪ .‬دغه سپورت د فزیکي‬ ‫وضعیت کنټرولو په موخه انجونو لپاره ډیر اړین دی نو ځکه باید زه ډیر زحمت وباسم‬ ‫علیشهعبدالله‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪89‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫خربې اترې‬

‫د ګړندیتوب په خط‬

‫کې ډریواري‬

‫هغه له بایسیکل چلونې‪ ،‬د زغلولو په چلونو رسه له سړیو نه مخته کولو رسه مینه لري‪ ،‬د بایسیکل‬ ‫سوپر چلوونکې علیشه عبدالله اوس په فلمونو کې کار کوي‬ ‫لیکواله‪ :‬سويش کوماري‬

‫د هغې شوق نن ورځ هغه په هیواد کې‬ ‫په هغه هیواد کې چې د کرکټ لوبغاړو ته‬ ‫د سوپر بایک یوازینۍ زغلوونکې کړه او د‬ ‫د خدایانو په څیر عبادت کیږي‪ ،‬علیشا‬ ‫هغې ځانګړی انتخاب پدې معنی چې هغه‬ ‫عبدالله په تازه هوا کې په نفس اخیستلو‬ ‫له سړیو رسه سیايل کوي له هغوی په الس‬ ‫رسه ډرایوري کوي‪ .‬هغه د هندوستان یوه‬ ‫له بایللو څخه کرکه لري لکه د ‪ 2009‬کال‬ ‫تازه عمره انجیلۍ ده چې غواړي خپل حد‬ ‫د ميل سوپربایک زغلونې اتلولۍ کې چې‬ ‫او تقدیر په خپلو السونو ولیکي‪ .‬او د هغې‬ ‫یوازې د ‪ 15‬سړیو تر منځ له‬ ‫لیوالتیا د سوپر بایسیکل‬ ‫ټولو څخه دریمه شوه‪ .‬هغه‬ ‫چلونې له غږ رسه ده چې د‬ ‫پالر‬ ‫مې‬ ‫چې‬ ‫’کله‬ ‫وایي چې ”زه یوه سړي ته‬ ‫غږ په لوړیدو رسه یې خوند‬ ‫ماته زما د پیدایښت‬ ‫د اندام په تناسب د منډې‬ ‫نور هم زیاتیږي!‬ ‫کلیزه‬ ‫‪18‬مه‬ ‫په‬ ‫په مقابل کې د هغه پیسې‬ ‫”له زغلولو رسه زما مینه‬ ‫توګه‬ ‫په‬ ‫ډالۍ‬ ‫د‬ ‫ورکولی شم‪ .‬زه د اندام په‬ ‫په اته کلنۍ کې پیدا شوه‪.‬‬ ‫سوپر‬ ‫سي‬ ‫‪600‬سي‬ ‫تناسب کې افراط کوم او‬ ‫زما پالر هم زغلوونکی وو او‬ ‫بایک راکړو‪ ،‬زه‬ ‫هره ورځ له پنځو ساعتونو‬ ‫ما له ماشین‪ ،‬ګړندیتوب او‬ ‫زما‬ ‫چې‬ ‫شوم‬ ‫پوه‬ ‫څخه تر شپږو ساعتونو پورې‬ ‫عمل څخه خوند اخیسته‪.‬‬ ‫بایسیکل‬ ‫د‬ ‫راتلونکی‬ ‫ورزش کوم‪ .‬زه د استقامت‪،‬‬ ‫بیا ما د چلولو هڅه وکړه‬ ‫وو‘‬ ‫سپورت‬ ‫هسته يي قدرت زیاتولو او‬ ‫او ډیره ښه وم‪ .‬ورو ورو‪،‬‬ ‫د مال او غاړې برخو کمولو‬ ‫زغلول مې په شوق واوختل‪.‬‬ ‫په فزیکي ورزش کې ډیره لیوالتیا لرم‪.‬‬ ‫کله چې مې پالر ماته زما د پیدایښت په‬ ‫دغه سپورت د فزیکي وضعیت کنټرولو په‬ ‫‪18‬مه کلیزه د ډالۍ په توګه ‪600‬يس يس‬ ‫موخه د انجونو لپاره ډیر اړین دی نو ځکه‬ ‫سوپر بایک راکړو‪ ،‬زه پوه شوم چې زما‬ ‫راتلونکی د بایسیکل سپورت وو‪ “،‬په دومره باید زه ډیر زحمت وباسم‪“ .‬‬ ‫د ‪ 2013‬کال په جون کې‪ ،‬په‬ ‫آسانۍ رسه هغه دې برخې ته رادننه شوه‪.‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪13/10/14 9:49 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪88‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫‪Conversation_Alisha_Pashto.indd 89‬‬

‫د کوتاپورم کل‬

‫په ‪ 1523‬کالې د پرتګالیانو لخوا دغه جوړه‬ ‫شوې کال د ګرنګینور کال په نوم هم مشهوره‬ ‫ده او پیري یار سیند په خوله کې د مهم‬ ‫موقعیت لرلو له کبله هر چاته مطلوب ځای وو‪.‬‬

‫د کوتاپورم بازار‬

‫د منجوماتا کلیسا‬

‫داسې افسانه ده چې دغه کلیسا او د هغې‬ ‫شاوخوا سیمه په وریځو کې پټه شوه او د ټیپو‬ ‫سلطان عسکرو ونه لیدلی شوه نو د ډیرو خلکو‬ ‫ژوند وژغورل شو‪.‬‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫د کوتاپورم بازار چې د مسالې پخوانی تجاريت‬ ‫مرکز دی بیخي د پخوانیو کلیوايل تجاريت بازار‬ ‫په څیر وو چې د شپې ‪ 3‬بجې په خالصیدو او د‬ ‫ورځې ‪ 3‬به بندیدو‪.‬‬

‫‪87‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫مترکز‬ ‫خالصې شوې او د مالیې په بدل کې یې مرچ راستنیدو وروسته لوی آشوکه همدغه پالنونه‬ ‫ورکړل‪ ،‬چې د آسیا توره طال به یې ورته ویل‪ .‬درلودل‪ ،‬نو ځکه له میالد څخه وړاندې په ‪3‬‬ ‫پیړۍ کې کیراال د مسالې د تجارت تر ټولو‬ ‫د همدغې تیزې خوندورې مسالې برکت وو‬ ‫چې د هامغه په تیریدو رسه‪ ،‬د مرچو مرصف بیروباري مرکز وو‪ .‬دغه کار د کیراال د سیمې‬ ‫په خلکو په ژوند اغیزه وکړه او دغه آالیت د‬ ‫ډیر زیات لوړ شو او د ښه پخيل سمبول‬ ‫تجاريت ټولنې هر ډول خلک‬ ‫وګرځیده‪ .‬ددې خربې دلیل‬ ‫راغلل‪ .‬لدې کبله کیراال د‬ ‫له میالد څخه وروسته په ‪1‬‬ ‫د کیراال په بندرونو‬ ‫اوبو له غاړو رسه نږدې هم‬ ‫پیړۍ کې په روماين ناولونو‬ ‫ترالسه‬ ‫واک‬ ‫باندې‬ ‫ډیرې کلیساګانې‪ ،‬جوماتونه‪،‬‬ ‫کې د مرچو قورمې د پخيل‬ ‫کول په هندوستان‬ ‫میلمستونونه‪ ،‬کالوې او د شیوا‬ ‫طریقه ده‪ .‬په حقیقت کې‪،‬‬ ‫باندې د سکندر‬ ‫معبدونه لري او ددې رسبیره‬ ‫د روم امپراطورۍ د اهوري‬ ‫د حملې کولو یوه‬ ‫د چیرامن جومه لومړی مسج‬ ‫پیپريرتیا‪ ،‬د مرچو لړۍ په‬ ‫وه‬ ‫انګیزه‬ ‫چې د شاه چیرامن پیرامول‬ ‫څیر یوازې د مرچو سوداګرو‬ ‫لخوا جوړ شوی وو او ویپیکوټا‬ ‫لپاره د ښار په زړه کې یوه‬ ‫سیمیناري چې د عیسویت د زده کړې مرکز‬ ‫سیمه ټاګلې وه‪.‬‬ ‫وو‪ .‬او د چینامنګامل کنیسه او د اناتاپاين‬ ‫د کیراال په بندرونو باندې واک ترالسه‬ ‫شاميل کنیسه په کیراال کې د یهودانو د ځای‬ ‫کول په هندوستان باندې د سکندر د‬ ‫په ځای کیدو پیل وو‪.‬‬ ‫حملې کولو یوه انګیزه وه‪ .‬بیرته هیواد ته له‬

‫د مسالې تاریخ‬ ‫ساتنه‬

‫د اوبو الرو تر تاثیر الندې‬ ‫دغو سیمو په کیراال‬ ‫کې د مسالې تجارت په‬ ‫بریالیتوب کې مساوي او‬ ‫مهم رول لوبولی دی‪ .‬او‬ ‫د مسالې الرې د پروژې‬ ‫یوه برخه به وي‪...‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪86‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫د پالییم هالنډي ماڼۍ‬

‫د پالییت اچنز اوسیدونکی لومړی وزیر چې د کوچي‬ ‫آیالت مهراجا وو‪ ،‬د هالنډانو لخوا دغه بیارغول‬ ‫شوې او دغه وزیر ته ورکړل شوې وه کله چې هغه د‬ ‫پرتګاالنو له حملې څخه د مهراجا ژوند وژغورلو‪.‬‬

‫د پالیپورم کل‬

‫په ‪ 1503‬کال کې د پرتګالیانو لخوا د پالیپورم جوړه‬ ‫شوې کال د کشتیو د تالشې د مرکز په توګه کارول کیده‬ ‫چې د عربو سمندر ته به د پیري یار تګ راتګ او د‬ ‫باروتو د ذخیرې مرکز په توګه ترې ګټه اخیستل کیده‪.‬‬

‫‪EUROPE‬‬

‫‪EGYPT‬‬

‫‪PERSIA‬‬ ‫‪CHINA‬‬

‫‪ARABIA‬‬

‫‪INDIA‬‬

‫‪SOMALIA‬‬

‫‪KERALA‬‬

‫‪JAVA‬‬

‫د نړۍ په نقشې کې د مسالې الر‬

‫سږ کال په جنوري میاشت کې‪ ،‬یونسکو او د کیراال‬ ‫د سیاحت ریاست تر منځ تړون السلیک شو چې د‬ ‫مسالې پخوانۍ الر بیا جوړه او پرمختللې کړي چې‬ ‫کیراال یې مهمه برخه ده‪ .‬ددغه لومړين نړیوال‬ ‫نوښت دوه مخې اجنډه د تاریخي ځایونو‪،‬‬ ‫ودانیو او بازارونو بیارغول دي چې د‬ ‫مسالې الرې او د کیراال د فرهنګ‬ ‫په پراختیا کې یې کلیدي رول‬ ‫لوبولی دی‪ .‬او پدې کار رسه له‬ ‫هغو خلکو رسه مرسته کیدلی‬ ‫يش چې د مسالې په کیسه خرب‬ ‫دي‪ :‬یو وخت مسالې څنګه په‬ ‫نړۍ واک لرلو؟ مسالې څنګه د‬ ‫جنګونو‪ ،‬معاهدو‪ ،‬تړونونو او مستعمرې‬ ‫المل شوې؟ او ولې مسالې له رسو زرو څخه‬ ‫ډیر باارزښت ګڼل کیدې؟‬ ‫د پالن مهمه برخه د ‪ 25‬موزیمونو جوړول دي چې په‬ ‫کیراال کې د مسالې الرې د وخت خط جوړوي‪ ،‬او تر څو‬

‫پورې د رومیانو تر تاثیر الندې وه‪ ،‬دغه آیالت څنګه د‬ ‫مسالې سوداګرۍ اصيل مرکز وګرځیدو – چې هر هیواد‬ ‫به د زیاتې برخې غوښتنه کوله‪.‬‬ ‫ولې کیراال؟ ځکه چې دا د طبیعي شتمنۍ هغه‬ ‫آیالت دی چې د مسالې رښتینې کیسه لدغه‬ ‫ځای څخه پیلیږي‪ .‬په حقیقت کې‪ ،‬دغه‬ ‫ځای له میالد څخه وړاندې تر ‪3000‬‬ ‫پورې د مسالې سوداګرۍ مرکز‬ ‫وو‪ .‬د مسالې یو داسې بازار وو‬ ‫چې له ډیرو الرې ځایونو څخه به‬ ‫دلته تجاران راتلل‪ .‬کوچي عربان‬ ‫او پخواين فنیقيان هغه خلک دي‬ ‫چې د مسالې تجارت لپاره دلته‬ ‫لومړی راغلل‪ .‬له میالد څخه وړاندې‬ ‫په ‪ 600‬کال کې به تجارانو له ختیځ څخه‬ ‫د فارس خلیج له الرې عربو او له هغې څخه وړاندې‬ ‫ځایونو ته مرچ‪ ،‬دارچینۍ‪ ،‬خوشبو او تیل لیږدول‪ .‬ویل‬ ‫کیږي چې په یوه سفر کې له عربیانو رسه نغدې پیسې‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪85‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫مترکز‬

‫د مسالې‬

‫کوسټجوړول‬

‫د کیراال په مخ کې الر له مرداب‪ ،‬قایقي کورونو او ایورویده په نوم مشهوره ده‪ ،‬د خدای دغه‬ ‫ځمکه په مسالې هم مشهوره ده‪ .‬مونږ غواړو تاسې ته ددې تاریخې الرې په اړه معلومات‬ ‫درکړو چې د کریسټوفر کوملبس په څیر ډیر خلک یې لیدو ته په کښتیو کې راغلل‬ ‫لیکواله‪ :‬مدهو لیکه داش‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪84‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫په ‪ 1951‬کال کې هندي ژبه په لوړه کچه د پیسو په نوو‬ ‫خپلواکۍ او د هند د جمهوریت د اعالن په منځ کې د ‪1950‬‬ ‫نوټونو کې کارول شوې وه‪ .‬هغه بحث چې د روپیه د جمع د‬ ‫کال د جنوري په ‪ 26‬نیټه‪ RBI ،‬د اوسنیو هندي کلدارو په‬ ‫کلمې لپاره رامنځته شوی او د روپیې د ټکي‬ ‫چاپ پیل وکړ‪ .‬د خپلواک هندوستان لخوا‬ ‫په ټاکلو رسه پای ته ورسیدو‪ ،‬د لوړ ارزښت‬ ‫لومړنی نوټ چاپ شو چې یوه هندي روپۍ‬ ‫خپلواک‬ ‫د‬ ‫لرونکو پیسو (‪ ،5,000 ،1,000‬او ‪10,000‬‬ ‫وه او د هندوستان د حکومت لخوا په ‪1949‬‬ ‫هندوستانلخوا‬ ‫هندي کلدارو) په ‪ 1954‬کال کې یو ځل بیا‬ ‫کال کې د‪ KRK‬مینون د نښې په لرلو رسه‬ ‫لومړۍ چاپ شوې‬ ‫معريف شوې وه‪ .‬هندوستان د پیسو سیسټم‬ ‫بازار ته وړاندې شوه‪ RBI .‬دا کار د هیواد د‬ ‫پیسې د یوې روپۍ‬ ‫په ‪1957‬کال کې اصالح کړو‪ .‬په پخواين‬ ‫جمهوریت د اعالنولو رسه سم تررسه کړو‪ .‬او‬ ‫په‬ ‫چې‬ ‫وو‬ ‫نوټ‬ ‫سیسټم کې یوه روپۍ په‪ 16‬انو ویشل شوې‬ ‫د ‪ 1949‬کال د جنوري په ‪ 1‬نیټه دا بانک ميل‬ ‫‪ 1949‬میالدي کال‬ ‫وه او یوه انه ‪ 4‬پیسه کیده او یوه پیسه د ‪3‬‬ ‫بانک اعالن شو‪.‬‬ ‫کې د ‪ KRK‬مینون‬ ‫پیسو رسه برابره وه‪ .‬نو یوه روپۍ‪ 64‬پیسې‬ ‫د هندوستان د آزادۍ نښه باید ټاکل شوې‬ ‫د نښې په لرلو سره‬ ‫کیده یا ‪ 192‬بیس‪ .‬د مهامتا ګاندي د‬ ‫وی‪ .‬په لومړي رس کې د مهامتا ګاندي پر‬ ‫وې‬ ‫شوې‬ ‫چاپ‬ ‫پیدایښت د سلنې کلیزې په ویاړ د پیسو په‬ ‫ځای د شاه عکس د نښې په توګه وټاکل شو‪.‬‬ ‫ډیزاین کې په ‪1969‬کال کې نوښت راغلو‪،‬‬ ‫د ډیزاین ټول کارونه بشپړ شوي وه‪ .‬په آخري‬ ‫چې په هغه ډیزاین کې ګاندي د سیواګرام‬ ‫څیړنه کې متخصصینو د اشوکا د پایې د‬ ‫رسمایې شیر د مهامتا ګاندي عکس د آزادی د نښې په توګه ارشم په منظره کې ناست وو‪ .‬د پیسو ډیزاین او پیړوالی د‬ ‫وخت په تیریدو رسه بدل شو‪.‬‬ ‫وټاکلو‪ ،‬د پیسو د نوي ډیزاین خط له پخواين څخه غټ وو‪.‬‬ ‫له کاغذ او وعده (‪ )The Paper and The Promise‬کتاب څخه راټول شوی‪ :‬د هندي پیسو لنډ تاریخ او د‬ ‫هندوستان بانکي نوټونه‪ ،‬د پیسو د واحدونو د ادارې ډیپارټمنټ‪ ،‬د هندوستان ریرسو بانک‪ ،‬ممبیي‪.‬‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪83‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫تاریخ‬ ‫او د بنګال بانک لخوا په (‪ )91-1748‬کلونو کې چاپ شوي وه‪ .‬برخې څخه آزاد هندوستان ته د ځینو اندیښنو په شتون رسه‬ ‫ولیږدول شوې‪ .‬د ‪ 1947‬میالدي کال د اګسټ په میاشته کې‬ ‫ددې پیسو نوټونه د ګوتو په شمیر پاتې دي‪ .‬د نیمه دولتي‬ ‫نه بدلیدونکي هندوستان د پیسو د نوټونو کچه ‪ 1,181‬کروړو‬ ‫بانکونو له تاسیس څخه وروسته چې په ‪19‬مه پیړۍ کې شوي‬ ‫یا ‪ 11.81‬میلیاردو ته رسیدله‪ .‬په دغه وخت کې موخه او‬ ‫وه ( د بنګال بانک‪ ،‬د مببيي بانک او د مدارس بانک چې په‬ ‫وظیفه دا وه چې هندي پیسې او سکې څخه‬ ‫ریاستي بانکونو مشهور وه) کاغذي پیسو ال‬ ‫په نوي جوړ شوي پاکستان کې د چلیدلو‬ ‫پراختیا ومونده‪ .‬ددې رسبیره چې د کم شمیر‬ ‫مخنیوی ويش او هندي چاپ شوې پیسې‬ ‫خلکو لخوا ترې ګټه اخیستل کیده‪.‬‬ ‫د ‪1947‬میالدي‬ ‫اعتبار ترالسه کړي‪.‬‬ ‫کاغذي پیسې د ‪ 1935‬کال د اپریل‬ ‫کال د اګسټ‬ ‫د ‪ 1948‬کال د اپریل له‪ 1‬نیټې څخه د‬ ‫میاشتې ‪1‬ړۍ نیټې پورې د دولت لخوا اداره‬ ‫په میاشت کې‬ ‫جون د میاشتې ‪30‬مې نیټې پورې کوم بانکي‬ ‫کیدې‪ ،‬کله چې ‪ RBI‬د هیواد د مرکزي بانک‬ ‫نهبدلیدونکي‬ ‫نوټونه چې د بانک لخوا چاپ شوي وه‪ ،‬د ‪2‬‬ ‫په توګه کار پیل کړو نو د پیسو د نوټونو د‬ ‫هندوستان د پیسو‬ ‫روپۍ‪ 5 ،‬روپۍ‪ 10 ،‬روپۍ او ‪ 100‬روپۍ په‬ ‫چاپ مسولیت یې په غاړه واخیستو‪ RBI .‬په‬ ‫د نوټونو کچه‬ ‫ارقامو کې ول او د پاکستان د یوې روپۍ او‬ ‫لومړي پړاو کې د ذخیرې یو داسې مناسب‬ ‫‪ 1,181‬کروړو یا‬ ‫پاکستانۍ نکيل روپي رسه د نورو سکو په بیل‬ ‫سیستم د پیسو د نوټونو د چاپولو لپاره په‬ ‫‪ 11.81‬میلیاردو ته‬ ‫ډول او ډیزاین جوړې شوې‪.‬‬ ‫یا‬ ‫الره واچوه چې لږ تر لږه‪ 40‬سلنه د پانګې‬ ‫ورسوله‬ ‫او دغو نوټونو او سکو یوازې په پاکستان‬ ‫رسمایې د مالتړ نوټونه باید د رسوزرو په سکو‬ ‫کې قانوين چلند درلودو‪ .‬د ‪ 1948‬کال د جون‬ ‫او خارجي امنیت مرصف يش‪ .‬په ‪ 1956‬کال‬ ‫په ‪30‬مه نیټه د ریرسو بانک لخوا د پاکستاين پیسو او سکو د‬ ‫کې د محافظت مناسب سیسټم ځای د کوچني محافظوي‬ ‫تنظیم چارې په رسمي ډول پای ته ورسیدې‪ .‬او د ‪ 1948‬کال‬ ‫سیسټم لخوا ونیول شو‪ .‬خپلواکۍ هم په دې وخت کې‬ ‫د جوالی په ‪ 1‬نیټه د پاکستان دولتي بانک جوړ شو‪.‬‬ ‫هندوستان او پاکستان رسه جدا کړل‪ .‬د پیسو د واحد د‬ ‫په دې وخت کې په هندوستان کې کار کول آسانه شول‪ .‬د‬ ‫تبادلې د ادارې چارې په ډیره ښه او ارامه توګه له ټولنیزې‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪82‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫تصویب شوي قانون د ‪ ۳۳‬مادې پر اساس اداره کیدل چې‬ ‫سکو د چاپولو سیسټم مروج کړی وو‪ .‬هغه بانکونه چې‬ ‫په پخواين مدراس یا اوسنی چینی کې ول‪ ،‬د ارکوټ او دې قانون د رسو زرو د نسبي ذخیرې او د پیسو د نا امنه‬ ‫چاپ په مقابل کې د مبارزې الره برابره کړه‪ .‬لږ تر لږه د‬ ‫همدارنګه د رسوزرو پګوډاس سکې یې چاپولې‪.‬‬ ‫پیسو د نوټونو د مالتړ د بودیجې‪ 40‬سلنه باید د رسو زرو‬ ‫په ‪1818‬کال کې د پیسو د دغو واحدونو پر ځای په‬ ‫سکو څخه جوړې شوې وای او د با امنه‬ ‫مدارس کې د سپینو زرو سیکی روپۍ‬ ‫چاپ لپاره د رسو زرو سکې او د عادي‬ ‫جوړې شوې چې‪ 180‬ټروی یا ‪ 11.66‬ګرامه‬ ‫کاغذي پیسې له‬ ‫رسو زرو ارزښت باید له‪ 40‬کروړو څخه‬ ‫وزن یې درلود‪ ،‬چې ‪ 65‬مثقاله فلزات پکې‬ ‫اتلسمې پیړۍ څخه‬ ‫کم نه وای او د رسو زرو هر‪ 10‬ګرامو‬ ‫کارول شوي وه‪1835 .‬کال پورې دا روپۍ‬ ‫سرچینه اخلي چې‬ ‫ارزښت ‪ 18.23‬روپی وو‪.‬‬ ‫په ستندرد شکل د ‪1835‬کال د کوین ایج‬ ‫د خصوصي بانکونو‬ ‫مايل وسایل‪ ،‬په ځانګړي ډول د تبادلې‬ ‫د قانون پر اساس په اسايس ډول جوړې‬ ‫لخواچاپیدلې‬ ‫بلونه چې د هندس په نوم مشهور دي‪،‬‬ ‫شوې او تر هغې وروسته د پیسو نوټونه د‬ ‫یو ډیر پیاوړی تاریخ لري‪ .‬که څه هم‪ ،‬د‬ ‫کمپنی د روپیو په نوم نومول شوې او د‬ ‫‪19‬مې پیړۍ په نیامیي کې د کمپنۍ نوم ترې ایسته شو او اوسنۍ زمانې کاغذي پیسې د ‪18‬مه په پای پورې خپله‬ ‫رسچینه تړي‪ .‬خو تر ټولو پخوا چې د پیسو کوم نوټونه‬ ‫یواځې د روپۍ نوم پاتې شو‪.‬‬ ‫راویستل شوي د هندوستان بانک لخوا په (‪)1832-1770‬‬ ‫د ‪ RBI‬یا د هند ریرسو بانک په جوړیدلو رسه‪ ،‬د‬ ‫کلونو کې‪ ،‬د بنګال جرنل بانک‪ ،‬په بیهار کې په (‪)75-1773‬‬ ‫همکاری او مالتړ لپاره د پیسو چاپي نوټونه د ‪ RBI‬د‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪81‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫تاریخ‬

‫روپۍ څنګه‬

‫رامنځ ته شوې؟‬

‫موږ تاسو ته په هندوستان کې د بانکي نوټونو او پیسو یو لنډ حساب وړاندې کوو‬

‫په هندوستان کې له ‪ 1861‬کال څخه وړاندې آزاده‬ ‫بانکداري وه او بانکونو به په آزاده توګه خلکو ته بانکي‬ ‫نوټونه وړاندې کول‪ .‬کوچني دولت خپل ریاستي بانکونه‬ ‫درلودل او دغه واک یې په خپل الس کې اخیستی وو‬ ‫او د هغوی د پیسو نوټونه حکومت ته د باور وړ وو‪.‬‬ ‫نو ددې امتیاز په درلودلو رسه ریاستي بانکونه د هغو‬ ‫تجاريت محدودیتونو په شمول کې دغه بانکونه پکې‬ ‫ښکیل وو د دولت مقنني ځواک په الس کې ول‪ .‬د پیسو‬ ‫د نوټونو د چاپولو اندازه د رسمایې او په الس کې د شته‬ ‫نغدو پیسو د اندازې پر اساس ټاکل کیده‪.‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪80‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫پخواين بانکي نوټونه به په فرقو کې چاپیدل چې‬ ‫وروسته بیا آسانه شول‪ .‬په کلکته (اوسنۍ کولکته)‬ ‫کې بانکونو د پیسو نوټونه په سکیی روپی نوم رسه او‬ ‫همدارنګه د رسو زرو د مهر په شکل چاپولې‪ .‬د ‪ 18‬پیړی‬ ‫په پای کې‪ ،‬د رسو زرو یو مهر په بنګال کې د سکې‪16‬‬ ‫روپۍ رسه برابرښت درلود‪ .‬دغه نسبت د ځینې نورو‬ ‫پخواين نوټونو چاپولو ته الره خالصه کړه چې د څلورو‪،‬‬ ‫اتو او ‪ 16‬روپیو په شکل چاپ شوې‪ ،‬د بیلګې په توګه‪ ،‬د‬ ‫هندوستان بانک د نوټونو چاپ‪ .‬دغو چاپي پیسو د ‪19‬‬ ‫پیړی په دوره کې د بیمیټالیزم یا د رسو او سپینو زرو د‬

‫بابیتا کامري‪ 24 ،‬کلنه‪ ،‬ریسلینګ‪ ،‬فري سټایل (‪ 55‬کیلوګرامه)‬ ‫وینیش پوګت‪ 20 ،‬کلنه‪ ،‬ریسلینګ‪ ،‬فري سټایل (‪ 48‬کیلوګرامه)‬

‫پدغه کورنۍ کې لوړ درې رنګه بیرغ لګول یو دود دی‪ .‬د‬ ‫ګیتا پهوګت لخوا د یو شمیر میډالونو په ګټلو رسه د هغې‬ ‫خور بابیتا او کاکا لور وینیش وهڅیدل چې د هندوستان‬ ‫لپاره ډیر میډالونه وګټي‪ .‬د ‪ 2010‬کال ‪ CWG‬څخه‬ ‫وروسته‪ ،‬ګیتا (‪ 55‬کیلوګرامه) لومړنۍ ښځینه ریسلره وه‬ ‫چې د هندوستان لپاره یې طالیي میډال وګټلو او بابیتا (‪51‬‬ ‫کیلوګرامه) د نقرې میډال وګټلو او وروسته یې مته وه چې‬ ‫طاليي میډال وګټي‪ 24 .‬کلنه بابیتا په چا چې خپله مرشه‬ ‫خور ګیتا ګرانه ده چې د پالر مهویر سینګ پوګت لخوا‬ ‫دغه سپورت ته هڅول شوې وه وايي چې ما د طاليي میډال‬

‫ګټلو لپاره ډیرې هڅې وکړې‪ .‬همدا راز د پوګت خویندو تر‬ ‫منځ وینیش تر ټولو کرشه وه چې خپل پالر یې په نهه کلنۍ‬ ‫کې له السه ورکړو‪ .‬وینیش وايي چې ما په شپږ کلنۍ کې‬ ‫مترین رشوع کړو‪ ،‬زما دغه ورزش نه خوښیده خو کله چې‬ ‫مې ګیتا او بابیتا دیدي (مرشه خور) ولیدل چې میډالونه‬ ‫ګټي‪ ،‬ما هم روحیه واخیسته‪ 20 .‬کلنې وینیش هیڅ باور نه‬ ‫کولو چې په ‪ CWG‬کې په لومړي ځل د هغې د راڅرګندیدو‬ ‫شیبه راورسیده‪ .‬هغه وايي چې ما دا خربه تر ډیره وخته‬ ‫هیڅ نه منله چې ما طاليي میډال ګټلی دی‪ .‬زما نوې موخه‬ ‫د املپیک طاليي میډال ګټل دي‪.‬‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪79‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫السته راوړنه‬

‫لیرشام رسیتا دیوي‪ 29 ،‬کلنه‬ ‫بوکسینګ (‪ 60 – 57‬کیلوګرامه)‬

‫په آسیا کې پنځه ځله اتلويل ګټونکې رسیتا په‬ ‫استحکامت جوړونه کې خپل لومړی مترین هغه‬ ‫وخت پیل کړ چې په پټیو کې به یې کارونه کول‪ .‬د‬ ‫ارجونه جایزې ګټونکې او پخوانۍ ميل او نړیواله اتله‬ ‫(‪ ،)2005‬رسیتا لومړۍ هندي ښځینه بوکرسه ده چې‬ ‫په خپلو اجراتو رسه یې په ‪ CWG‬کې د نقرې میډال‬ ‫وګټلو چې دا یې د هڅو پایله وه‪ .‬د مانیپوري بوکرسه‬ ‫وايي چې د زوی له پیدایښت وروسته د دوه کاله‬ ‫ځنډ له امله ما هیڅ فکر نه کولو چې بیرته به راستنه‬ ‫شم‪ .‬له فزیکي تاثیر څخه روحي تاثیر ډیر ګواښوونکي‬ ‫وو‪ .‬خو ما روزنې ته دوام ورکړو او کورنۍ مې زما‬ ‫مالتړ وکړلو‪ .‬ډیر شکر دی چې دغه میډال له ما رسه‬ ‫د بیا ډاډ په ترالسه کولو کې مرسته وکړه‪.‬‬

‫پي وي سیندو‪ 19 ،‬کلنه‬ ‫بډمنټن‪ ،‬مجرده‬

‫دا چې مور او پالر یې د والیبال مسلکي لوبغاړي وو‪ ،‬د‬ ‫پي وي سیندو لپاره د بډمنټن لوبغاړې جوړیدل ډیر‬ ‫سخت انتخاب وو‪ .‬که څه هم‪ ،‬هغې د پولیال ګوپي چند‬ ‫له مهارتونو څخه روحیه اخیستې وه او د راکټ او بڼکې‬ ‫له پورته کولو رسه د هغې اړیکه په اته کلنۍ کې پیل‬ ‫شوه‪ .‬سیندو وايي چې زه له ډیر مقاومت‪ ،‬شفقت‪ ،‬جنګي‬ ‫روحیې او قصد رسه لوبغاړې شوې یم‪ .‬هغې ښايي د آسیا‬ ‫د کم عمرو په اتلوالۍ (‪ )2012‬او د همګټو هیوادونو د‬ ‫ځوانانو په لوبو (‪ )2011‬کې لوبې ګټلې وې‪ ،‬خو لوړ عمره‬ ‫ګټونکی نه منل کیدل‪ .‬د یو څو بایلو وروسته‪ ،‬سیندو په‬ ‫‪ 2013‬کال کې هغې خپل لومړی د ګرانډ پریکس لقب‬ ‫وګټلو‪ .‬په هامغه کال د نړیوالې اتلوالۍ د برونزو میډال‬ ‫هغه په هند کې له پراکاش پدوکاين وروسته چې یو‬ ‫میډال یې ګټلی دی د بډمنټن دوهمه هندي لوبغاړې‬ ‫کړه‪ .‬سږ کال د برونزو بل میډال په ګټلو رسه هغه‬ ‫لومړۍ هندي میرمن ده چې په نړیوالې اتلوالۍ کې یې‬ ‫رس په رس میډالونه ګټيل دي‪.‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪78‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫السته راوړنه‬

‫معجزه‬

‫ښځې‬

‫د هندوستان په سپورت کې اوس یوازې د نارینه ورزش کارانو السته راوړنې نه ویاړل‬ ‫کیږي بلکې ښځې هم اوس د لوبو په هر ډګر کې بریاوې راوړي‬ ‫لیکواله‪ :‬ګریمه ورمه‬ ‫د هندوستان ښځینه سپورت باالخره د نارینه همکارانو‬ ‫له تیارې څخه د راوتلو په حال کې دی ځکه لدوی‬ ‫څخه ډیری یې اوس نړیوال میډالونه ګټي‪ .‬تازه مثال‬ ‫یې د ‪ 2014‬کال د ګالسګو د همګټو هیوادونو په لوبو‬ ‫کې د هندوستان د میډال د شمیر سهم دی چې د‬

‫‪ 2010 CWG‬کال له ‪ 36.53‬سلنه څخه سږ کال‬ ‫‪ 45.3‬سلنه ته پورته شو‪ .‬مونږ له هغو پنځو ښځو‬ ‫رسه خربې وکړې چې پخپلو اړوندو سپورتونو کې‬ ‫یې هندوستان دریو لوړو مقامونو ته رسوولی دی او‬ ‫ډیرو نورو ته یې روحیه ورکړې ده‪.‬‬

‫سنجیته خوموکچن‪ 20 ،‬کلنه‬ ‫ویټ لیفټینګ (‪ 48‬کیلوګرامه)‬

‫د ګالسګو ‪ CWG‬په لومړۍ ورځ د مانیپور سیمې‬ ‫یوې انجیلۍ د هندوستان د طال حساب پرانیستو‪.‬‬ ‫سنجیتا چا چې په رس کې د ‪ CWG‬ریګارډ رسه ځان‬ ‫مساوي کړو مې وايي ”زه دومره خوشحاله وم چې‬ ‫تر ډیره وخته هیڅ هم ونه خوړل“‪ .‬سنجیتا په ‪2006‬‬ ‫کال کې سپورت پیل کړو‪” .‬زما ځینو دوستانو ویټ‬ ‫لیفټینګ کولو نو زه به له هم درس څخه د ځان‬ ‫پټولو لپاره لدوی رسه الړم‪ .‬کله چې زه د هندوستان‬ ‫د سپورت ادارې لخوا وټاکل شوم‪ ،‬نو په جديت رسه‬ ‫مې دغه سپورت پیل کړو‪ “.‬هغې د روان کال په‬ ‫لومړیو کې د نګپور په ‪29‬م سینیر نشنلز کې د ‪179‬‬ ‫کیلو (‪ )100+79‬وزن په پورته کولو رسه د طال میډال‬ ‫وګټلو‪ .‬په ‪ CWG‬کې هم د ‪ 371‬کیلو (‪ )96+77‬وزن‬ ‫په پورته کولو رسه لوړ مقام ته ورسیده‪.‬‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪77‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫ملانځنې‬

‫ویلنکایني کلیسا‪ ،‬تامیل ناډو‬

‫په کورومنډیل کې د ویلنکایني کلیسا شاته یو په زړه‬ ‫پورې تاریخ پروت دی‪ .‬هغه شپون چې ماشوم عیسی ته‬ ‫به یې شیدې ورکولې پوه شو چې لوخی یې هیڅکله بې‬ ‫شیدو نه شو او پدغه سیمه کې یې د واښو یوه کوچنۍ‬ ‫کلیسا جوړه کړه‪ .‬د ‪16‬مې پیړۍ تر پای پورې‪ ،‬پیغله‬ ‫مریم راڅرګنده شوه او د یو ګوډ هلک عالج به یې کولو‬ ‫چې له هغې وروسته دغه کلیسا زمونږ د روغتیا میرمن‬ ‫په نوم ونومول شوه او ورغول شوه‪ .‬حتی نن ورځ هم‪،‬‬ ‫مریدان د اړوندې مریضۍ ښودلو لپاره د شمع هامغه‬ ‫شکل جوړوي‪ :‬زړه د زړه ناروغۍ لپاره‪ ،‬ګرده د زیړي‬ ‫لپاره‪ ،‬سږي د تربکلوز لپاره‪ ...‬کله چې روغتیا ومومي‪،‬‬ ‫دوی د بدن د غړو د شکل په اندازه سپین یا رسه زر‬ ‫په خیرات کې ورکوي چې د کلیسا په موزیم کې ساتل‬ ‫کیږي‪ .‬د کریسمیس په شپه‪ ،‬د کلیسا راحبان د عیسی‬ ‫د پیدایښت اعالن لپاره په منظم شکل راځي‪.‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪76‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫د بوم عیسی کلیسا‪ ،‬ګووا‬

‫د باروک معامرۍ ښه مثال د یونیسکو ‪ UNESCO‬د‬ ‫نړیوال میراث دغه ځای بنسټ د ‪ 1594‬کال په نومرب‬ ‫کې کیښوده‪ .‬دغه کلیسا بوم عیسی چې معنی یې‬ ‫ښه یا معصوم عیسی دی ته ځانګړې شوې ده‪ .‬دیوايل‬ ‫نقاشۍ او د مرمرو فرشونه په قیمتي ډبرو رسه ښکيل‬ ‫کړی شوي چې دننۍ برخې ته یې ښکال وربخښي‪.‬‬ ‫د سینټ فرانسس زیویر د مرګ پاتې شونې په توګه‬ ‫چې په ‪ 1552‬کال کې مړ شو او د شفا حیرانوونکی‬ ‫ځواک یې درلود‪ ،‬له ‪ 1624‬کال راهیسې د سپینو زرو‬ ‫په تابوت کې په ښیښې پوښ کې پټ ایښودل شوی‬ ‫دی‪ .‬د نوموړي مړی په دریو بیالبیلو هیوادونو کې‬ ‫دفن شو؛ چې هر ځل به یې له قرب څخه راویستلو‪ ،‬نو‬ ‫روغ رمټ به وو! یو ځل په لسو کلونو کې‪ ،‬د اسپانیوي‬ ‫روحاين مړی د ترشیفايت حرکت لیدلو لپاره حاجیانو‬ ‫ته راویستل کیږي‪ .‬د سینټ فرانسس زیویر دغه ډول‬ ‫‪17‬مې نندارې مهال ویش د ‪ 2014‬د نومرب له ‪ 24‬څخه‬ ‫د ‪ 2015‬کال د جنوري تر ‪ 4‬پورې ټاکل شوی دی‪.‬‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪75‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫ملانځنې‬

‫د پاروماال کلیسا‪ ،‬کیرال‬

‫په تیرو واال‪ ،‬کیراال کې د پاروماال کلیسا چې اص ً‬ ‫ال‬ ‫په ‪ 1885‬کال کې جوړه شوې اوس مهال یوه عرصي‬ ‫ودانۍ ده چې د مشهور معامر چارلس کورايي لخوا‬ ‫بیرته ډیزاین شوه‪ .‬د سپیڅيل محراب او د هغې‬ ‫خونې رسبیره چیرته چې د پاروماال تیرومیني یا‬ ‫روحاين ګریګوریس د نه فنا کیدو نښه دي‪ ،‬هغه‬ ‫کس چې کلیسا یې په نوم ده‪ ،‬دلته دفن شوی‪ .‬د‬ ‫کلیسا له څو ودانیو څخه دا هم هغه یوه ده چې‬ ‫په ګرد شکل جوړه شوې ده‪ .‬تاسې دلته د نومرب په‬ ‫‪2‬مه د یوې اونۍ په جشنونو کې ګډون کولی شی‬ ‫کله چې د روحاين ګریګوریس د مړینې کلیزې د‬ ‫ملانځنې کلنی جشن ملانځل کیږي‪.‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪74‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫د کیتيډرال سپیڅلی زړه‪ ،‬دهيل‬

‫د ایټالیوي او برطانیوي معامرۍ ځانګړي ترکیب څخه‬ ‫ددغې جوړې کلیسا د بنسټ ډبره په ‪ 1929‬کال کې‬ ‫کیښودل شوه‪ .‬د برطانیوي معامر‪ ،‬هرني میډ لخوا‬ ‫دغه طرحه شوې کلیسا د سپینو پایو بهرنۍ منا د رسه‬ ‫بګراونډ د خښتو پر وړاندې ډیره په زړه پورې کړې ده‪.‬‬ ‫لوړ خم چت‪ ،‬د پالش شوو ډبرو فرشونه او پراخو قوسونو‬ ‫دننۍ برخه ډیره ښکلې کړې ده‪ .‬پدې ځای کې د‬ ‫مسیح د مړینې مراسمو رسبیره د پاک اخرت د ملانځنې‬ ‫مراسم مشهور دي‪ .‬چې د هغه د راپورته کیدنې خوښي‬ ‫هم پکې شامله ده‪ .‬د سپتمرب آخري یکشنبې په ورځ د‬ ‫کلیسا د کشیش یا د عیسی د سپیڅيل زړه جشن دی‪.‬‬ ‫د کریمیس پر مهال‪ ،‬د نارصیه د سپیڅلې کورنۍ او‬ ‫د کریسمیس د شپې دعا خدمت په الره اچول کیږي‬ ‫چیرته چې د کریسمیس له نیمې شپې څخه یو ساعت‬ ‫وړاندې خلک دعاګانې او انجیل لويل‪.‬‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪73‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫ملانځنې‬

‫مسیح‪،‬کلیسا‬

‫او کریسمیس‬

‫سږکال کریسمیس لپاره مونږ تاسې ته په هیواد کې مشهور معبدونه‪ ،‬د هغوی‬ ‫د کشتۍ جشنونه‪ ،‬زړه راښکونکې معامرۍ او په زړه پورې تاریخ ښکاره کوو‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪72‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫د مانیپوري اس ډنډۍ لپاره له ځانګړي اسونو څخه ګټه پورته کیږي‬

‫واچول شوي لوبه د میدان په منځ کې د دوو راټولو شوو د ژغورنې اړتیا په ګوته کولو لپاره په الره اچول شوې وه‪.‬‬ ‫ټیمونو تر منځ پیلیږي‪ .‬د ګول وهلو مشخص ځای نشته اوس مهال ددغو اسونو نفوس له زرو څخه کم دی‪.‬‬ ‫‪MHRPA‬د دولت په مالتړ د اسونو د پالنې فارم لري‬ ‫خو کله چې توپ د میدان له پای څخه تیر يش نو ګول‬ ‫حسابیږي‪ .‬له هر ګول څخه وروسته طرفونه بدلیږي‪ .‬په او هر کال د اس ډنډۍ او اس زغلونې ټورمننټونه تررسه‬ ‫کوي‪ .‬کول سینګ وايي چې د مانیپور‬ ‫زړه پورې خربه خو دا ده چې دغه لوبه‬ ‫حکومت د مانیپوري پوين اسونو پټن ځای‬ ‫هیڅ ډول مشخص قوانین نه لري‪.‬‬ ‫مهال‬ ‫اوس‬ ‫پیل کړی او مته لرو چې نفوس یې زیات‬ ‫‪ MHRPA‬د دولت‬ ‫يش‪ .‬په ‪ 2014‬کې د مانیپور د اس ډندې‬ ‫د نن ورځې اس ډنډۍ‬ ‫پوني‬ ‫د‬ ‫مالتړ‬ ‫په‬ ‫‪8‬مه نړیواله لوبه چې د نومرب ‪ 22‬څخه‬ ‫اوس مهال په مانیپور کې د اس ډنډۍ‬ ‫اسونو د پالنې فارم‬ ‫تر ‪ 29‬پورې یې مهال ویش ټاکل شوی د‬ ‫‪ 33‬کلبونه او شاوخوا ‪ 500‬لوبغاړي دي‪ .‬د‬ ‫لري او هر کال د‬ ‫هندوستان الف (‪ )IPA‬او هندوستان ‪B‬‬ ‫پولو لومړی نړیوال ټورمننټ په ‪ 1991‬کال‬ ‫اس‬ ‫او‬ ‫ډنډۍ‬ ‫اس‬ ‫(مانیپور) رسبیره له برتانیه‪ ،‬د امریکې‬ ‫کې په الره واچول شو چې له هغې وروسته‬ ‫ټورنمنټونه‬ ‫زغلونې‬ ‫متحده آیالتونو‪ ،‬سهیيل افریقا‪ ،‬آملان‪،‬‬ ‫خلکو ددغې لوبې په اړه پوهاوی ترالسه‬ ‫په الره اچوي‬ ‫فرانسې‪ ،‬تایلنډ او منګولیا څخه ټیمونه‬ ‫کړو‪ .‬تر ‪ 2000‬کال پورې ددغې لوبې‬ ‫راځي‪ .‬کول سینګ وايي چې په آخري ورځ‬ ‫پنځه نړیوال ټورمننټونه جوړ شول‪12 .‬‬ ‫به مونږ د ساګول کنګجي لوبې منایش په الره واچوو چې د‬ ‫کاله وروسته‪ ،‬په ‪ 2012‬کال کې د مانپور د اس ډنډۍ‬ ‫بهرنیو او مانیپوري لوبغاړو تر منځ به لوبه تررسه کیږي‪.‬‬ ‫‪6‬مه نړیواله لوبه د مانیپوري اسونو له منځه تللو څخه‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪71‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫میراث‬

‫رییس کول رنجیت سینګ چې موخه یې ددغې لوبې نړیوال‬ ‫د باڼس ‪ 5.4‬فوټه اوږده لرګي ډنډه چې لرګین رس لري‪ ،‬په‬ ‫لوړ ګذار رسه توپ وهي چې په ګذار رسه یې شنه واښه هم کول دي وايي چې د اس ډنډۍ لوبې اړوندو هیوادونو د‬ ‫نظریې تر منځ اختالف نشته چې د لوبې اوسنی حالت‬ ‫باد يش‪ .‬د اس ډنډۍ لوبه بشپړ حرکت‪ ،‬لوړ ګړندیتوب‪،‬‬ ‫له مانیپوري څخه رسچینه اخيل‪ .‬دغه حقیقت په ډیرو‬ ‫د اسونو زغاسته‪ ،‬د لوړو مینه والو تشویق‪ ...‬ټول همدا‬ ‫معتربو کتابونو لکه د جورج جون یونګ هزبینډ (‪)1890‬‬ ‫یوه موخه لري چې توپ د میدان آخري برخي ته ولیږي او‬ ‫اس ډنډۍ په هندوستان کې‪ ،‬د جۍ موري‬ ‫منرې وګټي‪ .‬د سګول کنکجي یا د اس هاکي‬ ‫براون (‪ )1891‬اس ډنډۍ او د هوریس اۍ‬ ‫لوبې هر ټیم اوه غړي لري چې د مانیپوري‬ ‫کنګجي‬ ‫ساګول‬ ‫په‬ ‫الفايي (‪ )2009‬د اس ډنډۍ تکامل کتابونو‬ ‫د اوه نیکونو د کورنیو څرګندونه کوي‪ .‬دغه‬ ‫کې د ګول وهلو‬ ‫کې راغلی دی‪.‬‬ ‫لوبه د خدایانو لوبه ګڼل کیږي او لوبغاړي‬ ‫نشته‬ ‫ځای‬ ‫مشخص‬ ‫په کیسه کې راغيل‪ :‬دا په چچار (د آسام‬ ‫خپله دنده تررسه کوي لکه ساتنه‪ ،‬ژغورنه او‬ ‫د‬ ‫توپ‬ ‫چې‬ ‫کله‬ ‫خو‬ ‫اداري ولسوالۍ) کې جالوطنه مانیپوریان‬ ‫محارصه کول‪.‬‬ ‫څخه‬ ‫پای‬ ‫له‬ ‫میدان‬ ‫وو چې د انګریزانو د چایو کروندګرو او‬ ‫دغه میرايث لوبه د عرصي اس ډنډۍ‬ ‫تیر شي نو ګول‬ ‫افرسانو څخه په ‪1850‬مو کلونو کې دغه‬ ‫نوی ترکیب دی‪ .‬د مانیپوري د اس زغلونې‬ ‫حسابیږي‬ ‫لوبه زده کړه‪ .‬انګریزانو دوی لیديل ول چې‬ ‫او د اس ډنډۍ د اتحادیې (‪ )MHRPA‬نایب‬ ‫ساګول کنګجي لوبه کوي او دوی ته ډیره‬ ‫جالبه متامه شوې وه‪ .‬ډګروال شیرر چې د اس ډنډۍ‬ ‫په پالر مشهور دی‪ ،‬د سیلچار کنګجي کلب جوړ کړو‬ ‫د اس ډنډۍ لوبغاړی د لوبې کولو پر مهال‬ ‫چې په ‪ 1859‬کال کې د اس ډنډۍ لومړی کلب وو‪ .‬هغه‬ ‫د مانیپوري ساګول کنګجي ټیم په لومړي ځل د ‪1864‬‬ ‫کال په مارچ میاشت کې کلکوتې (اوسنۍ کولکتې) ته‬ ‫یوړو چې د انګریزانو له ټیم رسه منایيش لوبه وکړي چې‬ ‫له هغې وروسته دغه لوبه په نړۍ کې د لیوين اور په‬ ‫څیر خپره شوه‪.‬‬

‫دغه لوبه له کومه راپیدا شوه؟‬

‫په مانیپور کې د لوبې د رسچینې تر شا یوه بله جالبه کیسه‬ ‫پراته ده‪ .‬شاه کنګبا‪ ،‬چې له میالد څخه وړاندې د ‪3500‬‬ ‫کال شاوخوا یې په مانیپور واک درلود‪ ،‬په لومړي ساګول‬ ‫کنګجي لوبه معريف کړه‪ .‬د اکرونګ هونګبا په نوم مشهور‬ ‫جشن پر مهال هغه خلکو ته وښوده چې د قدم وهلو رسه‬ ‫څنګه د نی لرګي د ریښې ډنډه څنګه ورو ورو پر مخ بوځي‬ ‫او له خپلو کسانو یې وغوښتل چې دغه لوبه د اس پر رس‬ ‫وکړي‪ .‬ساګو د اس او کنګجي د هاکي لختې په معنی دی‪.‬‬ ‫د مانیپور په شاهي تاریخچه کې ویل شوي چې دغه لوبه‬ ‫لومړی په ‪ 33‬عیسوي کال کې وموندل شوه‪.‬‬

‫ځانګړی پرمختګ او همداسې نور‬

‫د مانیپوري هغه اسونه چې د ساګول کنګجي لوبې لپاره‬ ‫کارول کیږي څلور پنځه فوټه لوړ او سخت او فعال دي‪.‬‬ ‫دوی په بشپړ ډول سینګار شوي او د سرتګو‪ ،‬تندي او مال‬ ‫ساتنې لپاره څو ډوله حفاظتي وسایل لري‪ .‬کله چې توپ‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪70‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫د مانیپوري د اس ډنډۍ ‪8‬مه نړیواله لوبه چې د سږ کال په نومرب کې یې مهال‬ ‫ویش ټاکل شوې‪ ،‬مونږ غواړو تاسې ته ددغې لوبې رسچینې او په نړۍ کې ددغه‬ ‫سپورت د راڅرګندیدو تر شا پټه په زړه پورې کیسه بیان کړو‬ ‫لیکواله‪ :‬نهاریکه ماتور سینا‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪69‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫میراث‬

‫د مانیپوري اس ډنډۍ‪:‬‬

‫اوس هم پیاوړې روانه ده‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪68‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫د ستنې له حرکت رسه سم له پورته څخه‪ :‬په امریترس کې د طاليي معبد منونه‪ ،‬په اندرا پرادیش کې تیروماال ویکتیسواره؛ د انګریزانو د وخت بار وړونکی‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪67‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫میراث‬

‫د ستنې له حرکت رسه سم له پورته څخه‪ :‬د فیل نیښ چې یوه لور ته یې د څښنت راما او او بل لور ته یې د کرشنا کیسه بیان شوې ده؛ د حیدرآباد د چارمینار او یوناين‬ ‫مجسمې هم شکل‬

‫د ډاکټر رسوج غوش تر ادارې الندې په دغه‬ ‫موزیم کې په ‪ 1911‬کې د دهيل دربار‪ ،‬په ‪ 1931‬کې‬ ‫د ګاندي اروین تړون‪ ،‬د هندوستان د لومړين لومړي‬ ‫وزیر په توګه د جواهر الل نهرو لوړې او د ډاکټر‬ ‫راجندرا پراساد د تحلیف مراسمو په څیر مشابهې‬ ‫صحنې لیدلی شی‪.‬‬ ‫د هندوستان تاریخ په اړه د پوهیدلو لپاره لیدونکو‬ ‫ته آسانتیا رامنځ ته کولو په موخه د ډیجیټيل سطحو او‬ ‫دوه اړخیزو رسنیو په شمول پدغه موزیم کې وروستي‬ ‫ټکنالوژيکي نوښتونه هم لیدلی شی‪.‬‬ ‫د تابلو برخه په هره خونه کې کمپیوټري ډیجیټل‬ ‫سنسور لري چې په سکرین باندې په ګوتې لګولو رسه‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪66‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫ددغه منایشونو تر شا کیسې په اړه د پوهیدو لپاره له‬ ‫لیدونکي رسه مرسته کوي او د معلوماتو پاڼه راخالصه‬ ‫يش‪ .‬په یوه خونه کې د جواهر الل نهرو‪ ،‬محمد عيل‬ ‫جناح‪ ،‬رسدار پاټیل او نورو کسانو فیربي مجسمې دي‬ ‫چې د ‪ 1947‬کال د جون په ‪2‬مه د میز شاوخوا رسه‬ ‫ناست دي او ددغې وچې د رسلیک معلومولو لپاره یې د‬ ‫هندوستان په ویش پریکړه وکړه‪ .‬دا هامغه میز دی چې‬ ‫په همدغه تاریخي پیښه کې ګټه ترې اخیستل شوې ده‪.‬‬ ‫په پام کې ده چې د ‪ 2015‬کال تر پای پورې د‬ ‫موزیم دوهم فاز پیل يش چې دا به د کیسو ویلو سرت‬ ‫موزیم وي او دلته به د غږ او رڼا ویډیوګانې‪ ،‬لیزري او‬ ‫هولوګرافیک پروجکټرونه تاریخ بیرته راژوندی کړي‪.‬‬

‫د راشرتاپايت بهاون موزیم‬

‫د ساتونکي بدلون‬

‫په راشرتاپايت بهاون کې‬ ‫مهم دود د ساتونکي بدلون‬ ‫دی‪ .‬پدغو مراسمو کې‪ ،‬په‬ ‫راشرتاپايت بهاون کې ګامرل‬ ‫کیدونکي ساتونکي او رستیري‬ ‫په نوبتي شکل بدلیږي او تازه‬ ‫رستیرو ته دنده سپارل کیږي‪.‬‬ ‫دغه مراسم په لومړي ځل‬ ‫په ‪ 2007‬کال کې عام شول‪.‬‬ ‫نوموړي ‪ 30‬دقیقه يي مراسم‬ ‫په مرتبو اسونو باندې سپاره‬ ‫د ولسمرش په باډي ګاردانو یا‬ ‫ساتونکو (‪ )PBG‬رسه پیلیږي‬ ‫چې شاته یې د جیپور کتار روان‬ ‫وي او د نظامي موسیقۍ برانډ‬ ‫ماه تجهۍ سالم سندره غږوي‪.‬‬ ‫د نظامي ساتونکو ټولی (‪)AGB‬‬ ‫د پخوانیو ساتونکو ځای نیونې‬ ‫لپاره مارش کیږي‪ .‬دغه مراسم‬ ‫د ميل رسود په غږولو رسه په‬ ‫اس سپرو ‪ PBG‬په منایش رسه‬ ‫پای ته رسیږي‪.‬‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪65‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫میراث‬

‫لیدونکي له راشرتاپايت بهاون‪ ،‬د هغه له هرن‬ ‫او معامر څخه اشنا کیږي او د هندوستان‬ ‫د تیرو ولسمرشانو د ژوند په اړه معلومات‬ ‫ترالسه کوي‪.‬‬ ‫د بلو کټ شیشې ښکلی لوخی او د ډاکټر‬ ‫راجندرا پراساد پرې شوي تصویر څخه نیولې‬ ‫د ایډوین لوټیانز لخوا ډیزاین شوی فرنیچر‪،‬‬ ‫د انګریزانو او سیکانو او د انګریزانو او‬ ‫افغانانو د جنګ میدانونو مشابه ځایونه‪....‬‬ ‫او همداسې نور مصنوعي شیان د موزیم‬ ‫برخه ده چې د راشرتاپايت بهاون په پخوانۍ‬ ‫ودانۍ کې جوړ شوی دی‪.‬‬ ‫د لوټ ینز یو شمیر نقاشۍ‪ ،‬او د ماسټر‬ ‫مهندس هغه تصوري شکل چې د انګریزانو‬ ‫د نایب السطنه سرت اوسیدونکي ته به‬ ‫ورکول کیده هم لیدلی شی‪ .‬لوټ ینز د‬ ‫هغه د منظرو د ګرد شکل یوه برخه وه چې‬ ‫د راشرتاپايت بهاون د زینت عنارصو او‬ ‫فرنیچرو د ډایزین لپاره به یې اکرثه وخت‬ ‫ګټه ترې اخیسته‪.‬‬ ‫د خوب خونو د منایش ډیر قیمتي‬ ‫مصنوعي د تیرو ولسمرشانو لخوا ترالسه‬ ‫شوي دي‪ .‬پدغه ځای کې د یونان لومړي‬ ‫وزیر ښاغيل کوسټس کرامنلیس لخوا سیمت‬ ‫پراتیبا پاټیل ته ورکړل شوی د ایوي پاڼو‬ ‫طاليي تاج‪ ،‬د فیل توږل شوي نیښ چې یوې‬ ‫خوا ته یې د کرشنا او بل خوا ته ې د څښنت‬ ‫راما کیسه بیان شوې ده‪ ،‬په ‪ 1978‬کال کې د‬ ‫رسدار پراکاش سینګ بادل لخوا ډاکټر نیلم‬ ‫سنجیوا ریدي لخوا د ورکړل شوي طاليي‬ ‫معبد منونه موجوده ده‪.‬‬

‫له پورته څخه چپ لور ته د ساعت د‬ ‫ستنې د حرکت په شکل‪ :‬د طاليي قالب‬ ‫لرونکي فیل ‪3D‬؛ د چهرتاپايت شیوه جي‬ ‫مجسمه؛ په موم او وایرب شکل کې د‬ ‫هندوستان ولسمرشان او ډیر په زړه پورې‬ ‫جوړ شوی دایروي لوښی‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪64‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫په پرسيل کې د مغلو باغونه ډیر تازه ښکاري‬

‫کیښوده‪ .‬دغه ودانۍ ‪ 320‬جریبه خوره ده‪ ،‬او لویه‬ ‫کله چې انګریزانو په ‪ 1911‬کال کې پریکړه ونیوله چې‬ ‫ماڼۍ یې له ‪ 320‬څخه زیاتې خونې لري چې د اوسیدنې‬ ‫خپل پایتخت له دهيل څخه کولکتې (پخوانۍ کلکوتې)‬ ‫رسمي ځایونه‪ ،‬د میلامنو خونې‪ ،‬ترشیفايت هالونه او د‬ ‫ته ولیږدوي‪ ،‬رس ایډون لوټینز ته وظیفه ورکړل شوې‬ ‫ولسمرش اړوند باغونه لکه د مغلو باغونه‬ ‫وه چې د نایب السطنه د ودانۍ په‬ ‫لري‪ .‬د راشرتپايت بهاون شاته د مغلو په‬ ‫توګه یوه پراخه ودانۍ ډیزاین کړي‪.‬‬ ‫باغونو کې د دواړو مغلو او انګریزانو د‬ ‫لوټینز په نوې ماڼۍ کې د روم معبد‬ ‫د راشترپاتي‬ ‫منظرې سټایل شته او پریامنه بیالبیل‬ ‫په څیر ګنبده جوړه کړه چې د مغلو‬ ‫بهاون شاته د مغلو‬ ‫ډول ګالن لري‪.‬‬ ‫او اروپايي مستعمرې معامري عنارص‬ ‫باغونه د دواړو‬ ‫پدې وروستیو کې‪ ،‬د ولسمرش د ماڼۍ‬ ‫یې پکې وکارول‪ .‬يس راجاګوپاالچاري‬ ‫مغلو او انګریزانو‬ ‫په حدودو کې د راشرتاپايت بهاون موزیم‬ ‫لومړی هندی اوسیدونکی وو چې د‬ ‫منظرې لري‬ ‫هم وراضافه شو‪ .‬دغه موزیم چې پرانیسته‬ ‫هندوستان د لومړي عمومي حاکم په‬ ‫یې د هندوستان ولسمرش ډاکټر پراناد‬ ‫توګه یې دغه ودانۍ کې ژوند وکړو‪ .‬د‬ ‫مکرجي وکړه د انګریزانو له پایتخت څخه نیولې تر‬ ‫‪ 1950‬کال د جنوري په ‪26‬مه‪ ،‬کله چې ډاکټر رجندره‬ ‫نن ورځې پورې د دهيل زیږیدنې په اړه د کیسو غږیز‬ ‫پراساد د هندوستان لومړی ولسمرش شو او دغه ودانۍ‬ ‫او تصویري نریشنونه لري‪ .‬دلته په راتلو رسه د موزیم‬ ‫کې اوسیده‪ ،‬نو دوباره یې د راشرتپايت بهاون نوم پرې‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪63‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫میراث‬

‫د راشرتاپايت‬

‫بهاون تاریخ‬

‫د هیواد تر ټولو لوړ دفرت ډیر لوی تاریخ لري‪ .‬او اوس‪ ،‬مونږ د ولسمرش ټولې‬ ‫ماڼۍ لیدلو لپاره یو بل دلیل لرو – هغه موزیم چې ډیرې کیسې لري‬ ‫لیکواله‪ :‬سوپرییا اګروال‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪62‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫د نوي ریل خط‬ ‫د رسک نقشه‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫•جمو (جمو تاوي)‬ ‫•بلجاتا‬ ‫•سنګر‬ ‫•منوال‬ ‫•د تاوي پل‬ ‫•رام نګر‬ ‫•ادهمپور‬ ‫•چکرواه‬ ‫•کرتا‬ ‫•ریيس‬ ‫•انجي خاد پل‬ ‫•سالل‬ ‫•د چناب پل‬ ‫•بکال‬ ‫•سوروکوټ‬ ‫•براال‬ ‫•سنګلدان‬ ‫•سنګلدان تونل (‪7‬‬ ‫کیلومرته)‬ ‫•کوهيل‬ ‫•الوول‬ ‫•ریپوره‬ ‫•چریل‬ ‫•بني هال‬ ‫•د پیر پنجال د ریل الرې‬ ‫تونل (‪11‬کیلومرته)‬ ‫•قايض ګوند‬ ‫•براموله‬ ‫د پیر پنجال ‪ 11‬کیلومرته اوږد تونل‬

‫مشاورین ټاکيل چې یو یې د اوسپنی د ریل خط‬ ‫د پله خوندیتوب لپاره د هوايي امنیت حلقه‬ ‫او بنسټونو لپاره د فینلینډ د کورټیس ‪WSP‬‬ ‫په پام کې نیول شوې ده‪ .‬د ریل د ساتنې لپاره‬ ‫مشوريت دفرت او بل یې د اصيل‬ ‫د آنالین څارنې او خربداري ورکولو‬ ‫سټیل طاق لپاره د لییون هرډټ‬ ‫سیستم نصب يش‪ .‬د پښو او بایسیکل‬ ‫په سختو حاالتو‬ ‫اندرا اینډ پرټرن اف جرمني دی‪.‬‬ ‫الرې هم پکې جوړیږي‪ .‬د ‪RDSO‬‬ ‫کې د مسافرینو‬ ‫د هندوستان د ‪ 15‬لویو ادارو‬ ‫لخوا منل شوی رنګ د جاپان لخوا‬ ‫ساتنې لپاره به د‬ ‫لکه‪IITs :‬؛ د هندوستان د ساینس‬ ‫تهیه کیږي او تر ‪ 35‬کلونو پورې د‬ ‫آنالین څارنې او د‬ ‫انسټټیوټ (‪)IISC‬؛ د څیړنې‪ ،‬ډیزان‬ ‫سختې هوا مقاومت لري‪.‬‬ ‫خبرداريسیستم‬ ‫او معیارونو ادارې (‪)RDSO‬؛ د‬ ‫دا چې ‪ KRCL‬یوه اجراییوي اداره‬ ‫ولګول شي‬ ‫دفاعي څیړنې او پراختیا ادارې‬ ‫ده‪ ،‬د پله د ډیزاین او ساختامين‬ ‫(‪ )DRDO‬څخه متخصصین او په‬ ‫چارې د چناب د پله پروژې تړون – د‬ ‫همدغه شمیر بهرين قراردادیان ددغه لوی‬ ‫‪ ،AFCONS‬د سهیيل کوریا د الټرا ساختامين او‬ ‫پله د سختې چارې تررسه کولو لپاره رسه یو‬ ‫انجنیري رشکت او د هندوستان ‪ VSL‬رشکت تر‬ ‫ځای شوي دي‪.‬‬ ‫منځ رشیکه پانګه اچونه ده‪ JV .‬د ډیزاین لپاره دوه‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪61‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫پرمختګ‬

‫لورو ته یوه الر ولري خو داسې ډیزاین شوی چې دوه‬ ‫فیصده کار بشپړ کړی او زیاته یې کړه چې مونږ د‬ ‫طاق ډول پله د سټیل پایو جوړولو لپاره بل ورکشاپ الرې پکې جوړې کړي‪ .‬دغه جوړښت به د ‪ 130‬مرتو‬ ‫دوه ځله اوږد وي‪ ،‬او د کیبلونو په مرسته تر پای‬ ‫پیل کړی دی‪.‬‬ ‫پورې ‪ 100‬مرته اوږده برجونه ولري‪.‬‬ ‫هغه دا ادعا هم وکړه چې د پله په‬ ‫د پل جوړولو لپاره سټیل یا اوسپنه‬ ‫بکال غاړه کې ځمکنی کار (د ډبرو‬ ‫د پله لپاره سټیل یا‬ ‫ځکه ټاکل شوې چې اقتصادي ده‬ ‫توږل) مو لږ تر لږه ‪ 70‬سلنه بشپړ‬ ‫اوسپنه ځکه ټاکل‬ ‫او ‪ 20˚C -‬د حرارت درجې مقاومت‬ ‫کړی دی او همدغه ډول د کوري په‬ ‫شوې چې اقتصادي‬ ‫لري او د باد پر وړاندې مقاومت یې‬ ‫طرف کې هم کار روان دی‪ .‬ددې‬ ‫ده او د حرارت په‬ ‫هم ‪ kmph 200‬دی‪ .‬د خوندیتوب‬ ‫رسبیره د اوسپنې پله کار هم پیلیدو‬ ‫مقابل کې مقاومت‬ ‫او امنیت زیاتولو لپاره‪ ،‬دغه پل له‬ ‫ته نږدې دی‪ .‬د پله ډیزاین په دریو‬ ‫لري‬ ‫‪ 63‬ميل مرته ډبلې د چاودنې ضد‬ ‫برخو ویشل شوی – په منځ کې د‬ ‫له ځانګړي سټیل څخه جوړ يش‪.‬‬ ‫‪ 764‬مرته د اوسپنې طاق‪ ،‬د بکال له‬ ‫د پله کانکریټي پایې هم داسې ډیزاین شوي چې د‬ ‫پای څخه ‪ 185‬مرته پټۍ او د کوري له پای څخه‬ ‫‪ 650‬مرته پټۍ‪ .‬که څه په تونلونو کې باید پل دواړو چاودنې پر وړاندې مقاومت ولري‪.‬‬

‫آسامين پل د جوړیدو په حال کې‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪60‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫سرتاتیژیک اهمیت لرونکي دغه هاملیايي آیالت‬ ‫د طبیعت مور لخوا جوړ شوي نه زیامنیدونکي‬ ‫ته به سیالنیان رامات يش‪ .‬لکه څنګه چې آسامين‬ ‫دیوالونه په تدریجي بڼه د کشمیر ریيس ولسوالۍ‬ ‫پل ورته ویلی کیږي‪ ،‬د چیناب سیند پر رس د بکال‬ ‫د کوري کيل د چناب په غاړو راغورځي چې ددغه‬ ‫او کوري کلیو تر منځ په سالل بند‬ ‫ځای جوړولو لپاره له هندوستان‬ ‫باندې د جوړیدو په حال کې دی‪.‬‬ ‫او بهر څخه تکړه انجنیران د کار‬ ‫پدغه ‪1.315‬‬ ‫د ریل الرې دغه ‪ 1.315‬کیلومرته‬ ‫لپاره رابلل شوي دي چې د عرصي‬ ‫کیلومتره پله کې به‬ ‫پل د سیند له ملنې څخه ‪ 359‬مرته‬ ‫هندوستان د انجنیري عجایبو په‬ ‫میلیونه‬ ‫‪25,000‬‬ ‫لوړ وي چې له ایمل برج څخه ‪35‬‬ ‫تاریخ کې نوی فصل ولیکي‪.‬‬ ‫ولګول‬ ‫سټیل‬ ‫ټنه‬ ‫مرته لوړیږي‪ .‬اوس مهال‪ ،‬په نړۍ‬ ‫همدا ده چې په نړۍ کې د ریل تر‬ ‫شي او د انجنیرۍ‬ ‫کې د ریل تر ټولو لوړ پل د فرانسې‬ ‫ټولو سرت پل جوړولو خوب په رښتیا‬ ‫وي‬ ‫به‬ ‫شاهکار‬ ‫یوه‬ ‫ټرن سیند دی چې د پایو لوړوالی یې‬ ‫بدل شو او اودمپور‪-‬رسي نګر‪-‬براموال‬ ‫‪ 340‬مرته دی‪ .‬پدغه پل کې ‪25,000‬‬ ‫د ریل د خط پروژې د هیلې یوې‬ ‫میلیونه ټنه سټیل ولګول يش‪ .‬د کونکان د ریل خط‬ ‫برخې د ‪ 73‬کیلومرت اوږده کرتا دهارم په څنګ‬ ‫د رشکت د پروژې اجرايت ادارې د انجنیرانو لوړ‬ ‫کې لوړ برجونه جوړیږي‪ .‬ددې کار په بشپړیدو‬ ‫رسپرست وايي تراوسه پورې مونږ ددغې پروژې ‪22‬‬ ‫به د ریل خط له کشمیر درې رسه وتړل يش او‬

‫د چیناب سیند په غاړه د پله سیمه‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪59‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫پرمختګ‬

‫‪Srinagar‬‬

‫‪Qazigund‬‬

‫‪BARAMULLA‬‬

‫‪Anantnag‬‬

‫‪Banihal‬‬ ‫‪CHENAB BRIDGE‬‬ ‫‪Udhampur‬‬

‫‪Katra‬‬

‫‪JAMMU‬‬

‫د بې مثاله شنو‬

‫تپو په منځ کې‬

‫د نړۍ د ریل تر ټولو سرت پل په جوړیدو رسه تاریخ جوړیدونکی دی چې ډیر زر به د‬ ‫کشمیر تنګي په چیناب سیند کې رامنځ ته يش‬ ‫لیکواله‪ :‬مهیت کندهاري‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪58‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫د اغیزمن صنعتي او کورين استعامل لپاره د انرژۍ په‬ ‫تولید کې په ځان تکیه د ساملې اقتصادي هستې جوړولو‬ ‫لپاره ډیر مهم ګڼل کیږي‪ .‬لدې کبله په اوسني دور کې‬ ‫د برښنا کمپنۍ هڅه کوي چې د برښنا تولید لپاره په‬ ‫نړیواله فضا کې د کلیدي لوبغاړو په توګه راڅرګند يش‪.‬‬ ‫د هندوستان د مهارتنا د عامه سکتور یوه تشبث‬ ‫(‪ )PSE‬په توګه‪ ،‬د بهارت لویو الکرتونیکي توکو رشکت‬ ‫(‪ )BHEL‬د بې شمیره فرصتونو په رامنځ ته کولو‪،‬‬ ‫په بیالبیلو سکتورونو لکه انرژۍ‪ ،‬انتقال‪ ،‬صنعت‪،‬‬ ‫ټرانسپورټ‪ ،‬د تجدید وړ انرژۍ‪ ،‬تیلو او ګازو او دفاعي‬ ‫تجهیزاتو‪ ،‬په ځانګړي ډول په نړیوال چاپیریال کې د‬ ‫خدمتونو په وړاندې کولو کې مخکښ دی‪ .‬د ‪ 2014‬کال‬ ‫په مۍ میاشت کې ټولو ته څرګنده شوه چې ‪BHEL‬‬ ‫په منځیني ختیځ کې په اومان کې د ګازي توربین‬

‫برښناکوټ په جوړولو رسه ځانګړی ځای ترالسه کړی دی‪.‬‬ ‫د ‪ 126‬میګاواټه د ګازي توربین جرناتور دغه کار د اومان‬ ‫پټرولیم پراختیا د قرن آمل – ‪ 3‬د برښنا په پروژې کې تررسه‬ ‫شو‪ .‬دا په ‪ 2012‬کال کې د ‪ 2x126‬میګاواټه د اومان امل‬ ‫پټرولیم پراختیا د ګازي توربین د جوړولو له پروژې وروسته‬ ‫دوهمه بریالۍ پروژه وه‪ .‬دغه پروژه ډیرو نورو هیوادونو ته دا‬ ‫ثابتولی يش چې هندوستان پدغه ظرفیت کې مخکښ دی‪.‬‬ ‫په رښتیا چې ‪ BHEL‬د کلیدي ګردان پر اساس د ګازي‬ ‫توربین (ساده‪ ،‬ترکیبي څرخ‪ ،‬د مشرتک تولید او میکانیکي ډرایو‬ ‫اپلیکشین) پروژو تررسه کولو وړتیا لري او وروستي ماډلونه لري‬ ‫(له ‪ GE‬څخه تر فریم ‪ 9FA+‬پورې او له زیمنس څخه تر‬ ‫‪ V94.3A‬پورې)‪ .‬د ‪ BHEL‬د ټولو تولیداتو او سیستمونو‬ ‫محدودیت د برښناکوټ‬ ‫(حراريت‪ ،‬ګازي او هایډرو)‪،‬‬ ‫‪ BHEL‬په مالیزیا‬ ‫توربینونو‪ ،‬جرناتورونو‪ ،‬سب‬ ‫او سعودي عرب‬ ‫سټیشنونو‪ ،‬ټرانسفرمرو‪ ،‬موټرونو‪،‬‬ ‫کې د برښنا ګازي‬ ‫د تیلو ډګرونو او د ټرانسپورټ تر‬ ‫برښناکوټونو‬ ‫توربین‬ ‫تجهیزاتو پورې دی‪.‬‬ ‫قیمتيقراردادونه‬ ‫‪ BHEL‬په مالیزیا‪ ،‬سعودي‬ ‫هم ګټلي دي‬ ‫عرب او اومان کې د کیيل ګردان‬ ‫پر اساس د برښنا ګازي توربین‬ ‫برښناکوټ د عرضې‪ ،‬نصب او‬ ‫جوړولو قیمتي قراردادونه ګټيل دي‪.‬‬ ‫خو د اومان په سلطنت کې‪ ،‬دغه رشکت تر ټولو لویه السته‬ ‫راوړنه درلوده‪ .‬په تیرو دوو لسیزو کې یې د ګازي توربین ‪16‬‬ ‫سیټونو د عرضې په شمول ‪ 14‬لوی قراردادونه په ډاډمنه توګه‬ ‫رس ته رسويل دي‪ .‬اوس مهال په شاوخوا ‪ 20‬هیوادونو کې د‬ ‫برښناکوټ جوړولو او د ‪ 7,000‬میګاواټه برښنا تولیدونکي‬ ‫ظرفیت ماشین په نصبولو اخته دی‪ .‬د ځانګړې یادونې وړ ده‬ ‫چې دغه پروژې ‪ 3‬میلیارده امریکايي ډالره ارزښت لري‪.‬‬ ‫مهم ټکی د ظرفیت په پورته بیولو رسه د هندوستان د‬ ‫‪ PSE‬پانګونه ده چې د لوړ کیفیت لرونکي خدمتونو وړاندې‬ ‫کوونکي په توګه یې په نړیوالو بازارنو کې خپل شهرت لوړ‬ ‫کړو‪ .‬اوس مهال‪ BHEL ،‬د نړۍ د شپږو براعظمونو په ‪76‬‬ ‫هیوادونو کې پروژې لري‪.‬‬ ‫ځکه نو هندوستان اوس مهال په ځانګړي ډول په منځیني‬ ‫ختیځ کې پر مخ روان دی‪ BHEL .‬په سیمه کې په بیالبیلو‬ ‫سکتورونو کې قراردادونه ترالسه کړي چې د شاهدۍ په توګه‬ ‫یې د انډیا پرویس پروژې ترالسه کول دي‪ .‬اومان‪ ،‬عراق او د‬ ‫عربو متحده امارات له اومان رسه هغه مهم ځایونه دي چې د‬ ‫هندي ماهرینو واردولو ته ډیر لیواله دي‪.‬‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪57‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫پرمختګ‬

‫د منځیني ختیځ‬

‫پیاوړي کول‬

‫هندوستان په منځیني ختیځ کې د انرژۍ بازار چلوي او د ‪ BHEL‬اومان پروژه د‬ ‫راتلونکي لپاره الر ده‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪56‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫تکرار‬

‫د نڅا انځوریزه‬

‫شاعري‬

‫د هندوستان د کالسیکې نڅا ډولونه په نتیانوبهاوه کې په سکرین راڅرګند‬ ‫شول‪ .‬د رشاده رامانننت لخوا جوړه شوې دغه ‪ 52‬دقیقه يي مستنده ډرامه د‬ ‫بهرنیو چارو وزارت د عامه ډیپلوماسۍ ابتکار دی‬ ‫څرخیدونکي الفاظ خپله بڼه لري‪ ،‬تل پاتې غږ ځانته وینا لري‪،‬‬ ‫سپوږمۍ او ستوري ځانته ښکال لري‪ ،‬د نیکمرغۍ دغه تجسم‬ ‫ته خپل رس ټیټوم‪ ”.‬د کیسه ویونکي نتیانوبهاوه غلبه کوونکی‬ ‫غږ تاسې په یوه رنګین سفر له ځانه رسه بیايي چیرته چې نڅا‬ ‫داسې مقدس عبادت دی لکه د خدای په څنګ کې چې وې‪.‬‬ ‫دغه مستنده ډرامه چې ډایریکټره‬ ‫یې رشاده رامنننت ده او د عامه‬ ‫خدمتونو د نرشاتو بنسټ (‪)PSBT‬‬ ‫لخوا پروډیوس شوې د کالسیکې‬ ‫فلسفې‪ ،‬د اساطیرۍ د اړخونو او‬ ‫زرګونو دودونو په سپړلو رسه چې‬ ‫د هندوستان د نڅا په ډولونو پورې‬ ‫تړاو لري یوه بریالۍ هڅه ده‪.‬‬ ‫په بګراونډ کې پییاده پیي‬ ‫میدي جیري په غږولو او د بهاراتا‬ ‫نات یم نڅاګرې پرییادرسني‬ ‫ګوویند لخوا د ناتاراجا مودره په ماتولو رسه ددغې مستندې‬ ‫ډرامې مقدمه ډیره ښکلې کړې ده‪ .‬دغه ډرامه د درشن‬ ‫(لیدل شوی او نه لیدل شوی) او یرتا (سفر) په څیر د نڅا په‬ ‫نظریې جوړه شوې ده‪.‬‬

‫د ناتاراجا طرحې پیچلتیا ته په اشارې رسه‪ ،‬يس سنتوش‬ ‫رادهاکرشنن د فضیلت تجسم‪ ،‬د نر ځال او د آسامين رڼا‬ ‫ده‪ .‬د نڅاګرې چیرتا ویوسوارن ښکلی بند لیدونکو ته د‬ ‫اردهانریسوارا (نیم نر‪ ،‬نیمه ښځه) نظریه ورپيژين – د شیوا‬ ‫او شکتي تر منځ تړاو‪ ،‬د نر او ښځې انرژي‪ ...‬کاتک د پنډیټ‬ ‫بیرجي مهاراجا استاد‪ ،‬د کاتک‬ ‫بولز لوويل‪ ،‬په طبیعت کې د نڅا‬ ‫هرځایي موجودیت بیانوي‪ .‬بل‬ ‫په زړه پورې مخ – په آیټالیا کې‬ ‫زیږیدلې ادیيس نڅاګره ایلینه‬ ‫کیټاریسټس ده او څرګندیږي‬ ‫چې د خپل استاذ ګورو کیلوچارن‬ ‫موهاپرتا په مرسته یې څنګه خپل‬ ‫روحي لوری کشف کړو‪ .‬په دغه‬ ‫مستند فلم کې د نڅا بیالبیل‬ ‫عنارص لکه غزل غږونه‪ ،‬انځوریزه‬ ‫شاعري او د ګورو‪-‬شیسیا پرمپره (د استاذ‪-‬زده کوونکي دود)‬ ‫ښودل کیږدي‪ .‬د اللګودي کریشنن موسیقۍ او د مببیي‬ ‫جیرشي رام نات او ابیشیک راګورم کمپوزونو د موسیقۍ او‬ ‫سندرې یو بشپړ تطابق رامنځ ته کړی دی‪.‬‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪55‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫تکرار‬

‫پورته‪ :‬د هندوستان په دروازه کې امر جوان جیوټي‪ ،‬نوی دهيل‪ ،‬هندوستان‬ ‫له پورته څخه ښکته (چپ الس ته)‪ :‬د ‪ IAF‬د مرکزي هوايي کامنډ د جنګ د شهیدانو یاد څلی‪ ،‬الله آباد؛ د‬ ‫هوايي ځواک مرکز آدمپور وایو شکتي ستهل؛ د هوايي ځواک مرکز د آمباال فروزن ټییر یا کنګال شوې اوښکه‬ ‫څلی؛ د هوايي ځواک مرکز د هسیامرا د جنګ څلی؛ د هوايي ځواک مرکز د بیدار څلی‬

‫رستیري‪ ،‬لیکوال او نظامي تاریخ پوه رانان ټي اس چهینا مونږ ته د آخري مسؤلیت‪:‬‬ ‫په نړۍ کې د هندوستان د جنګ د شهیدانو د څيل په نوم کتاب راوپیژندلو چې‬ ‫په لومړي او دوهم نړیوال جنګ کې یې د برشي ځواک له پلوه د هندوستان د‬ ‫ونډې په څیر حقایق پکې راغونډ کړي دي‪ .‬دغه کتاب چې ‪ 230‬پاڼې لري د مسلح‬ ‫ځواک د تاریخي څیړنې مرکز او د هندوستان د متحدو خدمتونو ادارې رسبیره‬ ‫د بهرنیو چارو وزارت د عامه ډیپلوماسۍ ابتکار دی‪ .‬پدې‬ ‫کتاب کې راغيل چې د لوی جنګ پر مهال له ‪1,400,000‬‬ ‫د نابیل شوي‬ ‫څخه ډیرو سړیو خدمت کولو خو د دوهم نړیوال جنګ‬ ‫هندوستان دجنګ‬ ‫پر مهال‪ ،‬د هندوستان رستیرو شمیره په ‪ 1939‬کې له‬ ‫‪ 1,60,000‬مړي‬ ‫‪ 1,95,000‬څخه ‪ 2.5‬میلیاردو ته د جنګ تر پایه ورسید‬ ‫د نړۍ په ‪60‬‬ ‫شهیدانو د یاد څلو چې د برشي شخړو په تاریخ کې د‬ ‫هیوادونو کې دفن‬ ‫رضاکارانو تر ټولو لوی ځواک وو‪ .‬د نابیل شوي هندوستان‬ ‫او لمانځل کیږي‬ ‫د جنګ ‪ 1,60,000‬مړي د نړۍ په ‪ 60‬هیوادونو کې دفن‬ ‫او ملانځل کیږي‪.‬‬ ‫پدغه کتاب کې د یاد څلو لیست په دوو پراخو کټګوریو ویشل شوي دي‪.‬‬ ‫لومړۍ برخه د هندوستان په شمول په نړۍ کې هغه څيل څرګندوي چې په‬ ‫لومړي او دوهم نړیوال جنګ کې د هندي رستیرو د راغورځیدو په یاد ملانځل‬ ‫کیږي‪ .‬دوهمه برخه هغه څيل دي چې د خپلواکۍ راهیسې په جنګونو کې د وژل‬ ‫شویو کسانو په ویاړ ملانځل کیږي‪ .‬که څه هم پدغه کتاب کې د څو سیمه ایزو‬ ‫او د ټوليو د یاد څلو یادونه هم شوې ده چې د دواړو نړیوالو جنګونو په شمول له‬ ‫‪ 1947‬کال راوروسته خپلو خلکو ته په خدمت کې وژل شوو مړو پورې تړاو لري‪.‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪13/10/14 9:48 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪54‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫‪Book Review_Pashto.indd 55‬‬

‫د ساعت د ستنې له حرکت رسه سم له پورته څخه چپ لوري‪ :‬د کتاب پوخ؛ د ‪ IPKF‬د یاد څلی‪ ،‬کلومبو‪ ،‬رسي لنکا؛ د یوکوهاما د جنګ هدیره‪ ،‬جاپان؛‬ ‫د مزرګویز د جنګ هدیره‪ ،‬فرانسه؛ د ‪ 1944‬کال په مارچ کې د بورما مخې ته د ‪5‬م هندي ډیویژن س رستیري؛ د کسینو یاد څلی‪ ،‬ایټالیا‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪53‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫تکرار‬

‫د هندوستان د‬

‫باتور انو په یاد‬

‫آخري مسؤلیت‪ :‬په نړۍ کې د هندوستان د جنګ د شهیدانو څيل‪ ،‬د بهرنیو چارو‬ ‫وزارت لخوا ‪ 230‬پاڼې خپور شوی کتاب چې نه یوازې د جنګ د مشهورو شهیدانو‬ ‫د یادورځې څرګندوي بلکې په لومړي او دوهم نړیوال جنګ کې یې د هندوستان‬ ‫ونډې ته هم کتنه کړې ده‪.‬‬ ‫آخري مسؤلیت‪ :‬په نړۍ کې د هندوستان د جنګ‬ ‫د شهیدانو څيل‪ ،‬د بهرنیو چارو وزارت لخوا ‪230‬‬ ‫پاڼې خپور شوی کتاب چې نه یوازې د جنګ د‬ ‫مشهورو شهیدانو ه څرګندوي بلکې په لومړي او‬ ‫دوهم نړیوال جنګ کې یې د هندوستان ونډې ته‬ ‫هم کتنه کړې ده‪.‬‬ ‫له پیړیو راهیسې د شهیدانو د یادورځې د هغو‬ ‫رستیرو د میړانې د درناوي‪ ،‬قدردانۍ په یاد ملانځل‬ ‫کیږي چې د هیواد لپاره یې خپل ژوند له السه‬ ‫ورکړو‪ .‬که څه هم دا له پیله د جنګ په ډګر کې‬ ‫د فتوحاتو د یاد ملانځلو لپاره جوړیدې خو د مړو‬ ‫یادول یې دوهمه موضوع وه‪ .‬دا له نړیوال لومړي‬ ‫جنګ څخه وړاندې وو چې د صحنې مرکز او د‬ ‫جنګ د شهیدانو یادورځې په ویاړ مراسم ونیول شول‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪52‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫او د هغو سړیو او ښځو نوملیست یې جوړ کړو چې‬ ‫جنګ ته تليل وو او بیرته نه وو راغيل‪.‬‬ ‫ښايي په نړۍ کې د جنګ د شهیدانو تر ټولو‬ ‫پخوانۍ څلی په اکسفورډ کې د ټولو روحونو کالج‬ ‫وي چې په ‪ 1438‬کال کې ددغې مقررې پر اساس‬ ‫تاسیس شو چې همکاران یې باید د هغو کسانو لپاره‬ ‫دعا وغواړي چې د فرانسې په جنګونو کې وژل شوي‬ ‫دي‪ .‬په نړۍ کې بې شمیره د یاد څيل او هدیرې‬ ‫دي چې د هندي رستیرو میړانې پکې نغښتې دي‬ ‫چې د نوي دهيل د هندوستان دروازه یا انډیا ګیټ‬ ‫یې بهرتینه بیلګه ده‪ .‬که څه هم له مونږ څخه ډیری‬ ‫یې په نړۍ کې د هندوستان د جنګ د شهیدانو د‬ ‫یاد څيل له شتون څخه ناخربه یو‪.‬‬ ‫همدا وجه وه چې د هوايي ځواک پخواين‬

‫جهاز محل‬

‫جهاز محل د لودي په تاریخي دوره کې د مسافر خوين په توګه د حاجیانو لپاره جوړ شوی وو‪ .‬اوس مهال‬ ‫له جهاز محل څخه د تفریحي فعالیتونو د مرکز په توګه ګټه اخیستل کیږي او د پهولو کي سیر د کلني‬ ‫فیسټیوال د ملانځلو مرکز هم دی‪ .‬دې اعامر ته د جهاز محل نوم ددې لپاره ورکړل شوی وو‪ ،‬چې عکس‬ ‫یې په اوبو کې د کشتی په څیر ښکاریدو‪ .‬په منځینی برخه کې کال لري او په شاوخوا کې یې ګنبدې‬ ‫لګول شوي دي‪ .‬چت یې په څلورو چرتیو پوښل شوی او هر یوه یې شپږ‪ ،‬اته او ‪ ۲۱‬پایې لري‪.‬‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪51‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫انځورونه‬

‫جهارنا‬

‫جهارنا د جهاز محل او حوض شميس‬ ‫سویيل لوري کې موقعیت لري‪ .‬جهارنا‬ ‫آبشار ته وایي‪ ،‬او دا د حوض شميس په‬ ‫ذخیره کې د باران د اوبو د زیاتیدلو په‬ ‫وخت کې په جهارنا بهیږي‪ .‬او هغه اوبه‬ ‫چې الندې توییږي د باغ د رسشاره ساتلو‬ ‫لپاره یوه ښه وسیله ده‪ .‬دې ودانۍ ته د‬ ‫تللو لپاره یوه عمودي کوڅه جهاز محل‬ ‫ته مخامخ جوړه شوې او یا هم د زینې په‬ ‫واسطه د باغ رسه مخامخ له انګړ څخه‬ ‫دننه کیدلی شو‪ .‬ددې ذخیرې په منځنۍ‬ ‫برخه کې بهادر شاه تاریخي منایيش غرفه‬ ‫جوړه کړې ده‪.‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪50‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫د آدم خان زیارت‬

‫آدم خان د اکرب باچا د لښکر جرنال پاتې‬ ‫شوی‪ ،‬چې د مهام انګا زوی و‪ .‬په ‪1562‬‬ ‫کال کې هغه اتاګاه خان ووژلو‪ ،‬چې اتاګاه‬ ‫خان یې د یوې بلې رضایي مور خاوند‬ ‫پاتې شوی و‪ .‬د وخت د امپراتور د حکم‬ ‫په اساس هغه د آګرې د قال له چت څخه‬ ‫الندې غورځول شوی و‪ .‬هغه او د هغه مور‬ ‫په دغه زیارت کې چې د اکرب خان امپراتور‬ ‫لخوا په ‪ 1566‬کال کې جوړه شوې دفن‬ ‫شوی دی‪ .‬د مغلو دا پخوانی زیارت چې‬ ‫اته ضلعي خونې او مقربې لري‪ ،‬د لودي‬ ‫ودانیو په څیر جوړه شوې ده‪ .‬هرې خواته‬ ‫برنډه لري او درې خوایې یې خالصې دي‪.‬‬ ‫دا ودانۍ یوه لویه ګنبده لري او کوچنی‬ ‫دایروي رسامي په چت باندې د رسو او‬ ‫آسامين رنګونو په شکل کې لیدل کیږي‪.‬‬

‫‪Sanjay Van‬‬ ‫‪rg‬‬

‫‪a‬‬ ‫‪oM‬‬

‫‪Qila Lal Kot‬‬

‫‪ind‬‬

‫‪b‬‬ ‫‪uro‬‬

‫‪A‬‬

‫‪Arun‬‬ ‫‪a A sa‬‬ ‫‪f Ali M‬‬ ‫‪a‬‬

‫‪Qutub‬‬ ‫‪Complex‬‬

‫‪Idgah‬‬

‫‪rg‬‬

‫‪Anuvarat Marg‬‬

‫‪Mehrauli‬‬ ‫‪Village‬‬

‫‪Mehrauli‬‬ ‫‪Archaeological Park‬‬ ‫‪Jain Mandir‬‬ ‫‪Jahaz Mahal‬‬ ‫‪Hauz-e-Shamsi‬‬ ‫‪Ladha Sarai‬‬ ‫‪d‬‬

‫‪rau‬‬

‫‪n Rao‬‬ ‫‪urgao‬‬ ‫‪li G‬‬

‫‪eh‬‬ ‫‪M‬‬

‫‪Chhatarpur‬‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪49‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Maqdum‬‬ ‫‪Shah Masjid‬‬ ‫‪Kunj M‬‬ ‫‪arg‬‬

‫‪Vasan‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪Andheria Mor‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫انځورونه‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪48‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫راجو کې بويل‬

‫د د ځینو درې منزله څاه د لودي په تاریخي دوره کې جوړ شوې ده‪ .‬د راجون کي بويل نوم ددې تاریخي معامل له فعالیت څخه‬ ‫اخیستل شوی‪ ،‬لکه څنګه چې بويل (ګام په ګام تګ ته وایي) او دا ټکی د راج ماسون لخوا تر یو وخته ورته کاریدلو‪ .‬د بويل په منځ‬ ‫کې چې کومې اوبه دي‪ ،‬له هغې څخه د څښاک او پخيل لپاره ګټه اخیستل کیده‪ .‬بويل د څلورو طبقو لرونکی مستطیل شکلی‬ ‫ذخیره ده چې په یوه منزل کې یې تر آخره زینې دي‪ ،‬او په بل منزل کې یې دایروي څاه کندل شوې‪ .‬ددې تاریخي ودانۍ شاوخوا‬ ‫یوه اوږده الره (پياده رو) دی چې په ډیر ښایسته توګه په طاقونو رسه رنګین شوی دی‪.‬‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪47‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫انځورونه‬

‫د خواجه محمد زیارت‬

‫د بويل تاریخي ودانۍ په څیر د‬ ‫پلټ فورم په رس یو جومات او‬ ‫زیارت میشت دي‪ .‬د زیارت په رس‬ ‫لیکل شوي آثار موږ ته څرګندوي‬ ‫چې دا زیارت د دولت خان لخوا‬ ‫د سکندر لودي په تاریخي دوره‬ ‫کې په ‪ 1506‬کال کې د خواجه‬ ‫محمد په یاد جوړ شوی دی‪ .‬دغه‬ ‫زیارت د چرتی شکل لري‪ .‬د بويل‬ ‫تاریخي ودانۍ حتامً د نورو ځایونو‬ ‫په څیر په ‪1506‬میالدي کال کې‬ ‫جوړه شوې ده او په جومات کې له‬ ‫ملانځه څخه وړاندې د اوداس کولو‬ ‫لپاره کارول کیده‪.‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪46‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

2014 ‫ دسمرب‬-‫نومرب‬

‫انځورونه‬ ‫د جاميل کاميل‬ ‫جومات او زیارت‬

‫د بلبان زیارت سویل په لور په ‪300‬‬ ‫مرتۍ کې پرته دا د مغولو ودانۍ‬ ‫د یوه جومات په شمول یو زیارت‬ ‫هم لري چې د ‪16‬مې پیړۍ د شاعر‬ ‫او مسافر صويف شیخ فضل الله‬ ‫لخوا جوړه شوې ده‪ ،‬چې د جاميل‬ ‫په نوم به یې لیکنې کولې‪ .‬نوموړی‬ ‫د لودي او د مغولو د دربار نامتو‬ ‫شاعر و‪ .‬جومات په ‪ 1529‬کال کې‬ ‫جوړ شوو او په پاسنۍ برخه کې یې‬ ‫یوه لوړه ګنبده او د لویدیځ لور په‬ ‫دیوال باندې پنځه یادګاري نښې په‬ ‫مجسمو کې رسم شوي دي‪ .‬پدغه‬ ‫ودانۍ کې د رسو شګلنو تیږو او‬ ‫د دهيل د سپینو مرمرو یو پیچلی‬ ‫انځور لیدل کیږي‪ .‬او د موالنا‬ ‫جاميل د زیارت په څنګ کې جومات‬ ‫د مقدسې دورې په وخت کې په‬

‫‪ 1529‬کال کې جوړ شوی دی‪ .‬کله‬ ‫چې هغه په ‪1536‬کې وفات شو‪،‬‬ ‫نو جاميل په همدې خونه کې ښخ‬ ‫شوو‪ .‬په زیارت کې د هغې د ځینې‬ ‫شعرونو بیتونه لیکل شوي او دوه‬ ‫قربونه پکې دي‪ .‬داسې باور کیږي‬ ‫چې منځینی قرب د جاميل دی او‬ ‫دوهم قرب د کاميل قرب منل شوی‬ ‫دی‪ .‬دوی د مقدسې دورې داسې‬ ‫پیروان دي چې هیڅوک یې په هکله‬ ‫نه پوهیږي‪.‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪44‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫د بلبان زیارت‬

‫د ‪13‬مې پیړۍ د بلبان زیارت چې د دهيل سلطنت له لومړیو واکدارانو څخه یو د ډیرو غالمانو واکدار وو چې د پارک په لویدیځه‬ ‫برخه کې موقعیت لري‪ .‬دا په هندوستان کې تر ټولو لوی تعمیر دۍ چې اصيل ګنبدې او طاقونه پکې جوړ شوي دي‪ .‬د دننه کیدو‬ ‫یوه لویه الره او دروازه لري چې د کامل او بیم نه په ګټې اخیستنې رسه جوړه شوې ده‪ .‬چې په هندوستان کې داسې ودانۍ د ترکیې‬ ‫پخوانیو ودانیو په څیر دي‪ .‬د ښکال لپاره پکې له کالش (ترشیفايت لوخو) څخه په ځینو خاصو برخو کې ګټه اخیستل شوې ده‪.‬‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪43‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫انځورونه‬ Pres s

Qila Lal Kot (in ruins)

in rob Au

Qutub Minar Complex

Metcalfe's Folly

Sak Entry

Qila Rai Pithora (in ruins)

Qila Rai Pithora Walls

urg a li G

Ladha Sarai

e Lin

Sar a

lh De

o etr iM

Qutub Minar

N eb

Hauz-eShamsi

Metcalfe's Bridge

on R

oa d

Jharna

Me hra u

Jahaz Mahal

MC Co

Tomb and Wall Mosque

Mehrauli Archaeological Park

Dadabari Jain Mandir

Dhola Peer

Balban’s Tomb

Jamali Kamali’s Mosque and Tomb

Rajon ki Baoli and adjacent Mosque

Qutub Golf Course

Azim Khan’s Tomb Anuvrat Marg

Ka l ka

Metcalfe's Boathouse

Gandhak ki Baoli

R oa d

rg Ma

Lado Sarai

Quli Khan’s Tomb

rg Ma d as

Enc lave

‫نقشه‬

‫د بسونو سټاپ تشنابونه د میټرو د ریل سټیشن‬ )‫ د بسونو رسک ( په دهيل کې د هوپ آن او هوپ اوف د سیاحینو د بسونو خدمتونه‬HOHO ‫—د‬ 2014 ‫ د سمرب‬- ‫نو مرب‬

‫هند ليد‬

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

2014 ‫ دسمرب‬-‫نومرب‬

‫انځورونه‬ ‫د قويل خان زیارت‬

‫د قويل خان زیارت په ‪ 71‬پیړی کې د‬ ‫الل کوټ د پاسنی څوکې په رس جوړ‬ ‫شوی دی‪ .‬قيل خان د مهام انګا زوی‬ ‫وو چې د مغلو د امپراتور د اکرب رضایي‬ ‫مور وه‪ .‬په ‪1840‬مو کلونو کې د تومس‬ ‫میټ کیلف په واسطه دا زیارت د‬ ‫هجرو‪ ،‬باغونو او برنډو په یوې ښکلې‬ ‫منظری بدل شوی دی‪ .‬میټ کیلف په‬ ‫هند کې د بهادر شاه ظفر د پاچاهی‬ ‫آخري انګریز اوسیدونکی وو‪ .‬دغه‬ ‫ځای ته د دلخوشا (زړه ته د خوشحالی‬ ‫بښونکی) نوم ورکړل شوی دی‪ .‬ددې‬ ‫زیارت په څنګ کې اصيل زیارت هم په‬ ‫پالن کې نیول شوی وو چې د جوړولو‬ ‫کار یې د منظرو جوړلو او د اوبو د‬ ‫کانالونو د ځینو نورو ساختامين کارونو‬ ‫په اضافه کولو رسه بشپر شوی وو‪.‬‬

‫د میټ کیف فويل‬

‫فويل‪ ،‬چې د میټ کیف لخوا د‬ ‫انګلیيس ژبې د میرايث ټکو ته ور‬ ‫اضافه شوی دی‪ ،‬یو داسې شپږ ضلعي‬ ‫جوړښت دی چې د یوې هرني غونډی‬ ‫په رس جوړ شوی دی‪ ،‬د اتو تیږو څخه‬ ‫جوړې شوې پایې د هندوانو د هرني‬ ‫معبد څرګندونه کوي‪ .‬او د قوس په‬ ‫شکل کې جوړې شوې برخې د هندي‬ ‫ودانیو په څیر دي‪ .‬او د فولې دا‬ ‫جوړښت د یوې اسالمي ګنبدې لخوا‬ ‫پوښل شوی دی‪.‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪40‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

2014 ‫ دسمرب‬-‫نومرب‬

‫انځورونه‬

‫د معامري‬

‫کلتور میراث‬

‫د مهرويل لرغوين پارک په لیدلو رسه چې د نړۍ مشهور قطب منار رسه په څنګ‬ ‫کې میشت دی د دهيل د هغه ښار برخه شی چې ‪ 1,000‬کلن روان تاریخ لري‬

‫د مهرويل لرغونی پارک‪ ،‬چې د نړی د میراث‬ ‫ښودنکي قطب منار په څنګ کې پروت دی‪،‬‬ ‫‪ 100‬جریبه شنه ځمکه نیولې ده‪ .‬په دې‬ ‫سیمې کې د دهيل د تاریخ له هرې دورې‬ ‫یوه نښه پاتې ده‪ .‬د اسالم له پخوانۍ دورې‬ ‫څخه نیولې د مغلو او د ټولنیزو تاریخي‬ ‫دورو پورې تاریخ پکې نغښتی دی‪ .‬د تومار‬ ‫راجپوتو الل کوټ جوړ کړی وو‪ ،‬د دهيل‬ ‫غني کول په لومړي ځل د چوهان واکدارانو‬ ‫بریا وه چې د الل کوټ په پراخولو رسه یې د‬ ‫رای پیتوره قله جوړه کړه‪ .‬په ‪ 21‬پیړۍ کې‬ ‫د دهيل سلطنت بنسټ ایښودونکي قطب‬ ‫الدین ایبک له هغې څخه د سلطنت د قدرت‬ ‫چوکی جوړه کړه او تر څنګ یې زیات شمیر‬ ‫جوماتونه او زیارتونه جوړ کړل‪.‬‬ ‫کامیابه واکدارانو تل په دوامداره توګه‬ ‫تاریخي ودانۍ جوړوي‪ .‬د ‪ 16‬پیړۍ پخواين‬ ‫جوماتونه او زیارتونه لکه صويف سینټ‪ ،‬موالنا‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪38‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫جاميل‪ ،‬مدهي مسجد‪ ،‬راجوون کي بويل‪ ،‬او د‬ ‫قيل خان زیارتونه او د اکرب پاچا د رضایي ورور‬ ‫زیارت په دې سیمه کې جوړ شوی دی‪ .‬د‬ ‫نوښتونو راوړل او د قيل خان د زیارت د تومس‬ ‫مټکلف (د امپراطور بهادر شاه ظفر ماڼۍ‬ ‫ورستی انګریز اوسدونکي) په نوم بدلول او‬ ‫همدارنګه په منځره کې د پلونو په جوړولو رسه‬ ‫د میلمستونونه او سایه وان په ټولنیزو تاریخي‬ ‫دورو کې تررسه شوي دي‪.‬‬ ‫په پارک کې د ځمکې بیالبیل شکلونه جوړ‬ ‫شوي چې د تیږو نامنظمو مایلې ډبرو‪ ،‬درو‪،‬‬ ‫دشتو او د اوبو ډنډونه په شکل دي چې د‬ ‫انسانانو په الس جوړ شوي دي‪ .‬چې په هغې‬ ‫کې حوض شميس‪ ،‬راجو کي بويل‪ ،‬کنډک کي‬ ‫بويل‪ ،‬جارنا‪ ،‬او د قيل خان د زیارت په څنګ‬ ‫کې یوه کنده ده چې یو حوض هم پکې جوړ‬ ‫شوی دی‪ .‬اوس مهال دا پارک د یوې شنې‬ ‫سیمې په توګه په ښار کې استعاملیږي‪.‬‬

‫د بلبلې په ویاړ‬

‫مبارکي‬

‫د هندوستان میرمن‪ ،‬په نوم د بهرنیو چارو وزارت لخوا چاپ شوی کتاب د هندوستان افسانوي‬ ‫سندرغاړې لته منګیشکر لخوا په ډیر احرتام رسه ومنل شو‬

‫د هندوستان میرمن په نوم کتاب چې د بهرنیو چارو‬ ‫وزارت لخوا چاپ شوی یو داسې کتاب دی چې‬ ‫د هندوستان د ښځیتوب روحیې ته پکې درناوی‬ ‫شوی دی‪ .‬پدغه کتاب کې د هغو ‪ 32‬میرمنو په اړه‬ ‫لیکنې شوي چې د جنډر او ټولنیز تعصب رسبیره‬ ‫یې په خپلو اړوندو برخو کې نوم ګټلی دی‪ .‬ددغې‬ ‫پیاوړې او ثابت قدمې روحیې یوه بهرتینه منونه لته‬ ‫منګشکیر ده چې په نړۍ کې د سندرغاړې او په‬ ‫هندوستان کې په خوږې بلبلې مشهوره ده‪ .‬دیدي‬ ‫(مرشه خور)‪ ،‬چې خلک له ډیرې مینې ورته وايي‪ ،‬د‬ ‫پادمه بوشان او پادما ویبوشان په شمول یې نور ډیر‬ ‫باارزښته نومونه ګټيل دي‪ .‬هغې ته د بهارت رتنا په‬ ‫نوم د هیواد د سرت ویاړ جایزه هم ورکړل شوې ده‪.‬‬ ‫نوموړې اوس هم په ‪ 85‬کلنۍ کې هندي فلمونو ته‬ ‫سندرې وايي او د ‪ LM‬موسیقۍ په نوم د موسیقۍ‬ ‫خپل ګروپ لري‪.‬‬ ‫د بهرنیو چارو وزارت د ممبیي ښار اوسیدونکې‬ ‫لته منګشکیر څخه لیدنه وکړه او نوموړې ته یې د‬ ‫ویاړ نښان په توګه د هندوستان میرمن کتاب یوه‬ ‫کاپي ورکړه او د هغې استعداد ته د احرتام لپاره یې‬ ‫د مبارکۍ یو لیک هم ورکړ‬

‫نیدي چودهري‬ ‫(د هندوستان د‬ ‫بهرنیو خدمتونو‬ ‫مسؤله) لته‬ ‫منګشکیر ته‬ ‫کتاب ورکوي‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪37‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫سفر‬ ‫پوري‬

‫په پوري کې تر ټولو ښه کار چې کولی یې شی په زړه‬ ‫پورې ساحل کې چې تر او تازه وي د ډیرو کورنیو‬ ‫سیالنیانو موجودیت رسبیره وغځیږی‪ .‬ددې ځای په‬ ‫سوچه اوبو کې د ملر خاته داسې ووینی لکه د سپیڅيل‬ ‫ښار په تازه هوا کې خپله ورځنۍ ساه اخیستنه پیل‬ ‫کړې ده‪ ،‬او د نړۍ د جنګنات مشهور معبد کور‬ ‫ورته وايي‪ .‬په اودیشا کې تر ټولو لوړ معبد د معبد د‬ ‫معامرۍ یوه ښه بیلګه ده چې په ‪12‬مه پیړۍ کې جوړ‬

‫شوی وو‪ .‬د ‪ 16‬اړخونو لرونکې یوه ټوټه ستنه چې ارونا‬ ‫سټمب نومیږي مه هیروئ‪ ،‬دغه سنت له ملر معبد‬ ‫څخه په ‪ 18‬پیړۍ له پوري ته راوړل شوه‪ .‬ماهاپراساد‬ ‫د خواړو ‪ 54‬ډوله لري چې د خدای جګنات لپاره هره‬ ‫ورځ تیاریږي‪ .‬پوري په رت یرتا یا د ارابو په فسټوال‬ ‫مشهور دی کله چې د خدای جګنات مجسمه له معبد‬ ‫څخه بیرون راوویستل يش دغه مراسم په جون میاشت‬ ‫کې تررسه کیږي‪.‬‬

‫ښه ده چې پوه شی‬

‫باید ویې وینی‬ ‫په جون میاشت کې د رات‬ ‫یرتا کلني مراسم‪ ،‬کله چې‬ ‫خدای جګنات‪ ،‬باالبدرا‬ ‫او سبهادرا مجسمې د‬ ‫ګونډیچا معبد ته په رنګین‬ ‫ټويل کې بیرون راویستل‬ ‫کیږي او خپل اصيل‬ ‫معبد ته تر راوړلو پورې‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪36‬‬

‫‪n‬‬

‫د نهه ورځو لپاره همدلته‬ ‫ایښودل کیږي‪.‬‬ ‫څه باید وکړی‬ ‫له مببکۍ‪ ،‬پاساپايل او‬ ‫ایکت څخه د ابريښمو‬ ‫ساړي انتخاب کړی‪ .‬یا کور‬ ‫ته له ځان رسه د خرما پاڼې‬ ‫نقايش یوسی‪.‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫د نړۍ مشهور رات یرتا پر مهال د جګه نات معبد هم ډول‬

‫بوبانصوار‬

‫بوبانصوار چې د خپل آیالت تر ټولو سرت ښار دی‬ ‫له‪ 3,000‬کلونو څخه زیات تاریخ په درلودلو‬ ‫رسه د اقتصادي او مذهبي ارزښتونو مرکز دی‪.‬‬ ‫که څه پخوانی ښار یې له فرهنګ او هرنونو ډک‬ ‫دی خو مرکزي ټوټه یې د ‪11‬مې پیړۍ لینګاراجا‬ ‫معبد دی چې د ښار په منظره کې څرګند‬

‫دی او برج یې آسامن ته ‪ 55‬مرته پورته دی‪ .‬دا د‬ ‫اودیشها د معبد معامرۍ یوه تر ټولو ښه بیلګه‬ ‫ده‪ .‬که څه د معامرۍ زده کوونکي یې پیچلۍ‬ ‫حکاکۍ ته حیران پاتې وي خو روحاين رسټیټونکي‬ ‫هري هاره لینګا ته چې نیم شیوا او نیم ویشنو ګڼل‬ ‫کیږي باید د رس ټیټولو لپاره قطار کې ودریږي‪.‬‬

‫د اودهۍ ګیري او خنداګیري د توږل شویو ډبرو په زړه پورې غارونه‬

‫ښه ده چې پوه شی‬

‫باید ویې وینی‬ ‫د خنداګیري او اودۍ‬ ‫ګیري تاریخي ځایونه‪ .‬دغه‬ ‫تپې د ډبرو په حیرانوونکو‬ ‫غارونو کې پټې دي‪ .‬داسې‬ ‫باور کیږي چې دغه غارونه‬ ‫له مسیح څخه وړاندې په‬ ‫لومړۍ پیړۍ کې د جین‬ ‫راهبانو لپاره حک شوي وو‪.‬‬ ‫هتیمګوپها چې ځانګړي‬ ‫غارونه لري او راين ګومپها‬

‫چې دوه منزله خانقا لري‬ ‫درڅخه پاتې نه يش‪.‬‬ ‫څه باید وکړی‬ ‫له ایکمرا هات کملیکس څخه‬ ‫د پاټها چیرته‪ ،‬فلزي‪ ،‬د نقرې‬ ‫زیورات او د ډبرو حکاکۍ په څیر‬ ‫اليس توکي وپلوری او د پخاال‪،‬‬ ‫پلو‪ ،‬خیچیدي‪ ،‬موګه دايل‪ ،‬آلو‬ ‫پهوالکويب بهاجا‪ ،‬ګهانټا په څیر‬ ‫سیمه ییز خواړه وخوری‪...‬‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪35‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫سفر‬

‫د ملر معبد د کونرک د نڅا جشن د بګراونډ په څیر ښکاري‬

‫کونرک‬

‫د معبد معامري‪ ،‬تر او تازه ساحل او بې بیلګې‬ ‫فرهنګي جشن‪ ...‬د کونرک پخواين ښار ته راتلو‬ ‫ډیر الملونه شته دي او ټول یې تا ځانته راکاږلی‬ ‫يش‪ .‬که چیرې د کونرک د نڅا جشن پر مهال دلته‬ ‫الړی‪ ،‬چې معموالً په فربوري کې تررسه کیږي‪ ،‬له‬ ‫درې واړو څخه یو ځای خواند اخیستلی شی‪ .‬د‬ ‫ملر دغه په زړه پورې معبد په ‪31‬مه پیړۍ کې جوړ‬ ‫شوی چې د سمندر په څنګ کې دی‪ .‬دغه نفیس‬

‫شاهکار په ‪ 21‬کلونو کې د ‪ 1,200‬کاریګرو لخوا‬ ‫جوړ شو‪ .‬د ارابې په شکل دغه معبد چې سوریا‬ ‫یعنې د ملر خدای پکې دی په نړۍ کې مذهبي‬ ‫معامرۍ یوه تر ټولو ښکلې منونه ده‪ .‬له طبیعت‬ ‫رسه د مینې درلودلو له امله تاسې ټول باید همدلته‬ ‫نږدې د چندراباګها خوش منظره ساحل ته په‬ ‫پښو الړ شی چې د هندوستان له بهرتینو ساحلو‬ ‫څخه یو دی‪.‬‬

‫ښه ده چې پوه شی‬

‫باید ویې وینی‬ ‫د کونرک د نڅا په‬ ‫جشن کې د موسیقۍ او‬ ‫فولکلوریکې نڅا مشهور‬ ‫پلویان د ‪ 10‬ورځو لپاره‬ ‫د فرهنګي اثر لپاره‬ ‫رسه راټولیږي‪ .‬وررسه‬ ‫نږدې غريف وي چې د‬ ‫اورییا خواړه او کمیاب‬ ‫توکي پلوري‪ .‬مراسم په‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪34‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫ماښام کې د ملر معبد‬ ‫مخې ته پیلیږي‪.‬‬ ‫څه باید وکړی‬ ‫له کونرک څخه ‪ 10‬کیلومرته‬ ‫لرې په کوروما کې د بودهایو‬ ‫اوسنۍ کیندل شوې سیمه‬ ‫وګوری‪ ،‬چیرته چې تاسې په‬ ‫بهومیس پارسا مودره کې‬ ‫ناست بودها لیدلی شی‪.‬‬

‫سپیڅلی‬

‫مثلث‬

‫د اودیشه ساحيل منظره ډیره پاکه او ښکلې ده‪ .‬دغه ګیچ ځای مهم‬ ‫روحاين ځایونه او تاریخي ښارونه لري چې په ختیځ کې یې مشهور طاليي‬ ‫مثلث جوړ کړی دی‬ ‫لیکواله‪ :‬کلیاين پراشیر‬

‫کله به ځی‬

‫له اکتوبر څخه تر مارچ پورې‪.‬‬ ‫د کونرک د نڅا فیسټوال سفر‬ ‫ته پالن جوړ کړی‬

‫څه اخیستلی شې‬

‫پیپيل ورک‪ ،‬د لرګي حکاکي او‬ ‫د فلزات مصنوعي قبیلوي زنګ‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪33‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫سفر‬

‫لینګ راجا معبد‪ ،‬بوبانصوار‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪32‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫کاغذپران وپيژنی‬ ‫کاغذپران له سپک کاغذ او د نی له لرګي‬ ‫څخه جوړیږي‪ .‬د نخو تار (منجا) د تیزوايل‬ ‫په موادو (د شیشې و پوډرو او د وریژو د‬ ‫رسیش ځانګړې ګډوله) پوښلی وي چې تیز‬ ‫او تیره یې کړي او د نورو کاغذپرانونو تار‬ ‫پرې کړي‪ .‬د کاغذپران اندازه له نهو اینچو‬ ‫څخه تر ‪ 3‬فوټو پورې وي‪.‬‬ ‫اوسط بیه‪ :‬له ‪ 2‬هندي روپيو څخه تر ‪50‬‬ ‫هندي روپیو پورې‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪31‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫فرهنګ‬

‫په بیالبیلو ټپریو کې د نخي مانجو یا تارونو خرڅالو‪ ،‬دغه مانجه یا تار بیالبیل رنګونه لري‬

‫پدغه جشن کې د یو عمر لرونکو ډلو‪ ،‬قومونو او‬ ‫له ګوټ ګوټ څخه خلک پکې ګډون کوي‪ .‬صاف‬ ‫آسامين اسامن پدغه وخت کې چې بې شمیره شکلونه‪ ،‬عادي خلکو په آسامن کې ځانته محدودیت وي! د‬ ‫اوتارایین په ورځ‪ ،‬له اوندییو (د سبزۍ خواړه)‪ ،‬جلیبي‬ ‫اندازې او ډیزاینونه یې جوړ کړي وي په زرګونو‬ ‫(خواږه) او تیل الډوس (د کونځلو تخم څخه جوړ خواږه)‬ ‫رنګینو کاغذپرانونو رسه خال خال ښکاري‪ .‬کله چې‬ ‫د دودیزې میلمستیا په توګه د خلکو لخوا پخیږي‪.‬‬ ‫شپه وي‪ ،‬توکلز (د رڼا بکس لرونکي کاغذپران) اسامن‬ ‫د هندوستان مختلف خلک د مکر‬ ‫ته پورته کیږي چې اکرثه وخت په یوه‬ ‫سنکرنتي د ملانځلو ځانته طریقه لري‪.‬‬ ‫خط کې روان وي او ډیره عجیبه فضا‬ ‫الوزول‬ ‫کاغذپران‬ ‫د‬ ‫په مهراشرتا کې تیل او ګود (د کونځلو‬ ‫یې جوړه کړې وي‪.‬‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫خدای‬ ‫لمر‬ ‫د‬ ‫تخم او زیړه بوره) تبادله کیږي او د‬ ‫د کاغذپران الوزول د ملر خدای‬ ‫تعظیم او له هغه‬ ‫کاغذپران الوزول حتمي دي‪ .‬په تامیل‬ ‫ته د تعظیم او له هغه څخه په فصلونو‬ ‫څخه په فصلونو‬ ‫ناډو کې‪ ،‬دغه مراسم د پونګال په څیر‬ ‫باندې د کرم کولو شکر ویستلو په‬ ‫کولو‬ ‫کرم‬ ‫د‬ ‫باندې‬ ‫ملانځل کیږي او خلک خوږې وریژې‬ ‫توګه د مذهبي مراسمو یوه مهمه برخه‬ ‫په‬ ‫ویستلو‬ ‫شکر‬ ‫پخوي‪ .‬په پنجاب کې‪ ،‬د لوهري رسم‬ ‫ده‪ .‬له جشن څخه یوه اونۍ وړاندې‪،‬‬ ‫توګه د مذهبي‬ ‫دی چې د جنوري په ‪31‬مه په موسیقۍ‪،‬‬ ‫په احمداباد کې د کاغذپران ځانګړی‬ ‫مراسمو یوه مهمه‬ ‫نڅا او دعاګانو رسه ملانځل کیږي‪.‬‬ ‫څلوریشت ساعته ګرم بازار پیل يش‪ .‬له‬ ‫ده‬ ‫برخه‬ ‫په کرناتاکا کې‪ ،‬خواږه او د نیم‬ ‫ملر څرک څخه تر تروګمی پورې‪ ،‬خلک‬ ‫پاڼې زیړې بورې ترکیب تبادله کیږي‪.‬‬ ‫یوازې آسامن ته ګوري‪ ،‬د بامونو رسونو‬ ‫په هیامچل پرادیش او هاریانا کې‪ ،‬دا د ماغي په‬ ‫ته د ختو لپاره زینې ږدي‪ ،‬کاغذپرانونه او څرخې یې‬ ‫نوم مشهور دي خو د کشمیر په دره کې د شیشور‬ ‫په الس کې نیولې وي‪ .‬د کاغذپران جنګولو پر مهال د‬ ‫کیا پوچهۍ چیغه ډیره مشهوره ده‪ ،‬د کاغذ پران جنګ سینکرات په نوم‪ .‬په اوتر پرادیش او بیهار کې‪ ،‬خلک‬ ‫له زیړې بورې او د کنځلو د تخم څخه خواږه او‬ ‫پدې معنی چې کله یو کس د بل کس د کاغذپران تار‬ ‫کچهیړي (د وریژو او عدس خواړه) خواړه پخوي‪.‬‬ ‫پرې کړي نو ګټونکی بلل کیږي‪.‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪30‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N

2014 ‫ دسمرب‬-‫نومرب‬

‫فرهنګ‬

‫کله چې کاغذپران آسامن‬

‫ته پورته يش‪...‬‬

‫د مکر سنکرنتي د محصوالتو جشن په هندي فرهنګ کې د‬ ‫مبارکې دورې د پیل څرګندونه کوي‬

‫په هندوستان کې جشنونه یوازې مذهبي‪ ،‬ټولنیز او‬ ‫عاطفي تړاو نه لري‪ .‬ځینې‪ ،‬لکه هر کال د مکر سنکرنتي‬ ‫په ورځ (شاوخوا د جنوري په ‪14‬مه) د کاغذپروان‬ ‫د الوزولو د دود په څیر له ډیرو روغتیايي ګټو رسه‬ ‫راورسیږي‪ .‬هغه خلک چې پدغه ورځ کاغذپران الوزوي‬ ‫د ملر وړانګو څخه ګټه اخيل ځکه دا په اوتارایین (د ملر‬ ‫د شامل لور ته د حرکت معنايي ښکارندوی) فاز ته دننه‬ ‫کیږي چې پدې وخت کې د انسان په بدن د دوا په څیر‬ ‫لګیږي او د ژمي مرضونه او خشکي له منځه وړي‪ .‬کله‬ ‫چې یو کس د ملر الندې کاغذپران الوزو‪ ،‬بدن د ‪ UV‬په‬ ‫نوم داسې وړانګو رسه په متاس کیږي چې ناروغۍ او‬ ‫انسنیټیشن له منځه وړي‪.‬‬ ‫د مذهب له پلوه‪ ،‬مکر سنکرنتي په هندوستان کې‬ ‫د محصوالتو د جشن په توګه ملانځل کیږي‪ .‬ددغه‬ ‫جشن مرکز د ګجرات آیالت دی چې د اوتارایین په‬ ‫توګه ملانځل کیږي‪ .‬د ګجرات د سیاحت ریاست هر‬ ‫کال د کاغذپران نړیوال جشن په الره اچوي چې د نړۍ‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪28‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫په باتوکامه جشن کې ښځې د هلدي او کوم کوم تبادله کولو لپاره رسه راټولیږي‬

‫مخروطي تپې پر رس په چیندل شوو ګالنو کې ډیر‬ ‫الره اچول کیږي‪ .‬له ټول هندوستان څخه په زرګونو‬ ‫ښکلی ځای په ځای کیږي‪.‬‬ ‫الرویان په ځانګړي ډول کرناتاکا او مهراشرتا څخه‬ ‫په دورګشتامي (له دوسهرا جشن څخه دوه ورځې‬ ‫دغه معبد ته راځي چې الهه وانادورګه دیوي ته تعظیم‬ ‫وکړي‪ .‬الرویان په سیند کې په هغه ځای کې سپیڅلې وړاندې) جشن کې‪ ،‬ښځې د ابریښمو رنګینې ساړۍ‬ ‫او قیمتي زیورات اغوندي او د ملر له‬ ‫غوټه وهي چیرته چې د ګوداواري سیند‬ ‫غورځیدلو وروسته په ډله ییز شکل په‬ ‫د یوه شاخ منجیري اوه چینې رسه یو‬ ‫میدارمجتارا چې‬ ‫خپلو السونو کې باتوکامه لیږدوي‪ .‬دوی د‬ ‫ځای کیږي‪.‬‬ ‫جشن‬ ‫قومي‬ ‫یو‬ ‫باتوکامه شاخوا په لویو دایرو کې راټولیږي‪،‬‬ ‫دی له کمب میال‬ ‫په ګډه سندرې وايي او د دایرو شاوخوا‬ ‫باتوکامه‪ :‬د ګلونو او‬ ‫په‬ ‫وروسته‬ ‫څخه‬ ‫ډنډونو ملانځل‬ ‫تاویږي‪ ،‬په یو ځای قدم او چکه وهي‪ .‬له‬ ‫هندوستان کې د‬ ‫هغې وروسته‪ ،‬په قطارونو کې د اوبو په لور‬ ‫باتوکامه چې د ښځو د نیکمرغۍ جشن‬ ‫دی هر کال په سپتمرب او اکتوبر میاشتو الرویانو دوهمه لویه‬ ‫ځي او دغه بوتوکامه په اوبو کې خوشې‬ ‫اجتماع ده‬ ‫کوي‪ .‬وروسته بیا ښځې په خپل منځ کې‬ ‫کې د دورګه نوراتري پر مهال تر نهو‬ ‫هلدي (کورکمن) او کوم کوم (د ټولنیزو‪/‬‬ ‫ورځو پورې ملانځل کیږي‪ .‬په تیالګو‬ ‫مذهبي نښانونو جوړولو رسه پوډر) رسه تبادله کوي او له‬ ‫کې باتوکامه د مور الهه د بیاراژوندي کیدو په معنی‬ ‫یو بل رسه مالیده (له بورې‪/‬زیړې بورې او اوړو څخه جوړ‬ ‫دی‪ .‬باتوکامه تنظیم شوي ګلونه دي چې د الهې په‬ ‫خواږه په ځانګړي ډول ددغه جشن لپاره) رشیکوي‪.‬‬ ‫څیر عبادت ورته کیږي‪ .‬له کورکمن جوړ مخروط د‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪27‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫فرهنګ‬ ‫پورته‪ :‬په بونايل کې ښځو په رس د پخو‬ ‫وریژو لوخي ایښي دي‬ ‫الن��دې‪ :‬د شیوراتري ملانځلو لپاره په‬ ‫ایدوپیاله معبد کې درې ورځنۍ ننداره‬ ‫په الره اچول کیږي‬

‫میدارم جتارا‪ :‬لویه قومي اجتامع‬

‫دغه قومي جشن له کمب میال څخه وروسته‬ ‫په هندوستان کې د مریدانو دوهمه لویه‬ ‫اجتامع ده چې په فربوري میاشت کې د‬ ‫دریو ورځو لپاره ملانځل کیږي‪ .‬دغه جشن د‬ ‫سامکه او رساالمه په نوم د مور او لور په ویاړ‬ ‫ملانځل کیږي چې د وخت حاکمو واکدارانو د‬ ‫ناعادالنه قانون پر وړاندې وجنګیدلې‪ .‬نوموړی‬ ‫جشن په کال کې دوه ځله وي چې د تیلنګانه‬ ‫په میدارم‪ ،‬تدوي منډال او ورنګال ولسوالیو‬ ‫کې ملانځل کیږي‪.‬‬

‫بونالو‪ :‬د شکرویستنې موسمي جشن‬

‫بونالو چې په اشد (جواليي‪-‬اګست) میاشت کې‬ ‫ملانځل کیږي د نذرونو په ویستلو رسه شکر‬ ‫ویستل او الهه ماهاکايل ته دعا کول دي چې د‬ ‫ښه باران په ورولو او د طبیعي افتونو په مخې‬ ‫نیولو رسه سوکايل راويل‪.‬‬ ‫ددغې میاشتې د هرې یکشنبې په ورځ‪،‬‬ ‫ښځو خپل ټول زیورات اغوستي وي او په‬ ‫قطارونو کې روانې وي او د خټو څراغ او د‬ ‫مرګوسا (نیم) په پاڼو رسه سینګار شوي د‬ ‫وریژو لوخي یې په رسونو ایښي وي‪ .‬په دغو‬ ‫لوخو کې په شیدو او بوره کې پخې وریژې‬ ‫اچول کیږي او دغو وریژو ته بونم وايي‬ ‫چې په تیالګو ژبه کې یې معنی بوجانم یا‬ ‫خواړه ده‪ .‬ددغه قطار مخې ته ډول وهونکي‬ ‫او نڅا کوونکي روان وي‪ ،‬خلک سندرې‬ ‫وايي‪ ،‬نڅاګانې کوي او په سندرو کې د‬ ‫الهې ثنا وايي‪.‬‬ ‫په فربوري میاشت کې د شیوراتري‬ ‫مراسمو پر مهال‪ ،‬د میداک ولسوالۍ په‬ ‫ایدوپیاله معبد کې درې ورځنۍ ننداره په‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪26‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫د ساعت له ستنې رسه‬ ‫سم له پورته څخه‪ :‬د بونالو‬ ‫قطار؛ په الره روان ډول‬ ‫وهونکي او نڅا کوونکي؛‬ ‫د باتوکامه جشن پر مهال‬ ‫ترتیب شوو ګلونو ته د الهې‬ ‫په څیر عبادت کیږي؛‬ ‫میدارم جتارا‪ ،‬په هندوستان‬ ‫کې د الرویانو دوهمه تر‬ ‫ټولو لویه اجتامع‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪25‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫فرهنګ‬

‫د دودیزې روحیې‬ ‫بیاراژوندي کیدل‬ ‫د ټیلنګانه جشنونه ددغې سیمې د خلکو په فرهنګي پيژندنې‬ ‫ډیره لویه اغیزه لري‬ ‫لیکواله‪ :‬لکشمي پراباال‬

‫ډیری خلک تراوسه نه پوهیږي چې له اندرا پرادیش‬ ‫څخه د تیلنګانه په نوم یو نوی هندي آیالت بیل‬ ‫شوی دی چې یو وخت د حیدرآباد د شاهانه‬ ‫آیالت برخه وه او تر ‪ 1947‬کال پورې د انګریزانو‬ ‫د واکدارۍ پر مهال د نظامیانو تر واک الندې وو‪.‬‬ ‫ددغې سیمې خلک د هرن‪ ،‬ادب‪ ،‬موسیقۍ‪ ،‬نڅا‪،‬‬ ‫فرهنګ او په رواجونو‪ ،‬دودونو او د ټولنیزو ادارو‬ ‫نږدیوالی کې ځانته رقم لري‪.‬‬ ‫د تیلنګانه ځانته ځانګړي جشنونه له نورو ډیرو‬ ‫جشنونو رسه توپیر لري او هیڅ اساطیري تړاو نه‬ ‫لري‪ .‬دغه جشنونه چې په ډیر شوق او زوق رسه‬ ‫ملانځل کیږي په ژوند کې د هیلې‪ ،‬خوښۍ او خوند‬ ‫اخیستلو څرګندونه کوي‪.‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪24‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫”په هندوستان کې د پوسټ ریاست د پنډیټ نهرو د پیدایښت د کلیزې په ورځ د ماشومانو د ورځې‬ ‫مهرونه معرفي کوي‪ .‬دغه مهرونه د ماشومانو لخوا د سپارل شوو موضوع ګانو څخه طرحه کیږي چې هر‬ ‫کال یې په اړه پریکړه نیول کیږي“‬ ‫کویري بنیرجي‪ ،‬منيش‪ ،‬د پوسټ ریاست‪ ،‬د هندوستان دولت‬

‫راځی چې صبا ژوند‬ ‫وکړو ‪1999‬‬

‫فرهنګي انځور‬ ‫‪1974‬‬

‫دغه مهر د نهه کلن ماشوم په نظریې‬ ‫رسه جوړ شوی چې موضوع یې‬ ‫هندوستان ‪ 2000‬دی‪ :‬د راتلونکي لید‬ ‫چې د خونديتوب‪ ،‬تعاديل چاپیریال او‬ ‫سولې په لټه کې دی‪.‬‬

‫د هرن او فرهنګ‬ ‫اهمیت بیانوي او‬ ‫په هندوستان کې د‬ ‫یونیسف (‪)UNICEF‬‬ ‫د ‪ 25‬کلونو پوره کیدو‬ ‫څرګندونه کوي‬

‫زده کړه ‪2003‬‬

‫ټکنالوژیکي‬ ‫ځواک ‪1985‬‬

‫ددغه رسم موضوع د‬ ‫ماشوم زده کړه ده او‬ ‫ټینګار یې د انجیلۍ‬ ‫ماشوم د زده کړې په‬ ‫حق دی‪.‬‬

‫په هندوستان کې ټکنالوژیکي‬ ‫وده بیانوي او دا چې د ښوونځي‬ ‫ماشومان څنګه په کمپیوټر رسه‬ ‫مجهز دي‪ ،‬په ‪ 1980‬کلونو کې‬ ‫نوی کوچنی میخانیکي ماشین‪.‬‬

‫د ماشومانو د فلم‬ ‫ټولنه ‪2005‬‬

‫په خنډونو بریايل‬ ‫کیدل ‪1986‬‬

‫ددغه مهر موضوع د ماشومانو د‬ ‫فلم ټولنې څرګندونه کوي‪ .‬دغه‬ ‫دولتي اداره چې په ‪ 1955‬کال کې‬ ‫جوړه شوې په بیالبیلو هندي ژبو‬ ‫کې د ماشومانو فلمونه او تلویزیوين‬ ‫پروګرامونه جوړوي‪.‬‬

‫پدغو مهرونو کې ښودل کیږي چې‬ ‫یوه انجیلۍ په لوی ګټ پورته کیږي‪.‬‬ ‫لدغه مهر څخه څرګندیږي چې انجونې‬ ‫څنګه په هندوستان کې تل په خپل‬ ‫ژوند کې په خنډونو بریالۍ کیږي او‬ ‫مخ پر وړاندې ځي‪.‬‬

‫برابروالی ‪2008‬‬

‫د مذهبي برابروايل دغه‬ ‫مقدسه نظریه پدغه‬ ‫مهر کې حاکمه ده او په‬ ‫هندوستان کې”د تنوع د‬ ‫یووايل“ نظریه څرګندوي‪.‬‬

‫ملګرتیا ‪1994‬‬

‫یوځایوالی او مطابقت‬ ‫ددغه مهر اساس جوړوي‬ ‫چې له ماشومانو رسه‬ ‫ګالن او مرغۍ یو ځای‬ ‫ښودل شوې دي‪.‬‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪23‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫ستاینه‬

‫د ماشومتوب‬

‫ملانځنه‬

‫لکه څنګه چې په هیواد کې د ماشومانو ورځ‬ ‫د نومرب په ‪14‬مه ملانځل کیږي‪ ،‬مونږ ځینې‬ ‫هغه پوستي مهرونو تعقیب کړي چې ددغې‬ ‫ورځې د نشاين کولو لپاره هر کال خپریږي‬

‫د هندوستان د لومړين لومړي وزیر‪ ،‬پنډیت‬ ‫جواهرالل نهرو د پیدایښت کلیزې د ملانځلو‬ ‫په ویاړ‪ ،‬د هر ماشوم لپاره د ماشومانو ورځ ډیره‬ ‫ځانګړې ده‪ .‬نهرو چې خلک ورته له مینې چچا‬ ‫(تره) وايي‪ ،‬له ماشومانو‪ ،‬د هندوستان راتلونکي‬ ‫رسه په بې کچې مینې او عشق کولو ټینګار کړی‬ ‫دی‪ .‬ددغې ورځې اصيل مقصد په ټول هیواد‬ ‫کې د ماشومانو د رفاه تقویه ده‪ .‬له ‪ 1957‬کال‬ ‫راهیسې‪ ،‬په هندوستان کې د پوسټ ریاست‬ ‫د ماشومانو د ورځې نشاين کولو لپاره یو شمیر‬ ‫ځانګړي مهرونو نرش کړي دي‪ .‬دغه مهرونه‬ ‫د ماشوم د رفاه حرکت تغذیوي‪ ،‬تفریحي او‬ ‫تعلیمي اړخونو ته اشاره کوي‪ .‬غواړو چې تاسې‬ ‫ته ددغو مهرونو یو څو منونې درښکاره کړو‪...‬‬ ‫هند ليد‬

‫‪13/10/14 9:47 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪22‬‬

‫‪n‬‬

‫د ماشوم پرمختګ‬ ‫‪1957‬‬

‫لومړی مهر چې د ماشومانو‬ ‫په ورځ خپور شو‪ ،‬د‬ ‫ماشومانو د پرمختګ مهم‬ ‫اړخ – تغذیه څرګندوي‪.‬‬

‫ځوانانو ته بیرغ سپارل‬ ‫‪1962‬‬

‫دغه نښان داسې پیغام وړاندې‬ ‫کوي چې ځوانان د روښانه‬ ‫هندوستان لپاره راتلونکی دی‪.‬‬ ‫پدغه مهر کې د هندوستان ميل‬ ‫بیرغ یوه ماشوم ته ورکول کیږي‪.‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫‪Tribute_Stemp_Pashto.indd 23‬‬

‫(پورته چپ لور ته) ایینګر له خپل نږدې ملګري او موسیقي دان یهودي مینوهین رسه (پورته ښي لور ته) د یوګا په کالسیک شکل کې‬

‫ورکاوه‪ .‬یوازې د ایینګر یوګا شفا ورکوونکې درملنه چې‬ ‫بلد شو‪ .‬په کیسه کې راغيل چې مینوهین په لومړي ځل‬ ‫ایینګر ته د لیدنې پنځه دقیقې وخت ورکړو خو له لیدنې فزیکي‪ ،‬احساسايت او روحي ګټې یې درلودې‪ ،‬هر څوک‬ ‫ترې برخمن کیدلی شول‪.‬‬ ‫وروسته دغه وخت درې نیمو ساعتونو‬ ‫دا چې خلک د هغه له تخصص نه په‬ ‫ته وغځیده! د مینوهین په اړه ویل کیږي‬ ‫دا چې خلک د هغه‬ ‫هر ځای کې خرب شول‪ ،‬ایینګر نه ډیر‬ ‫چې د ژور خوب کولو څخه یې د ستړیا‬ ‫هر‬ ‫په‬ ‫نه‬ ‫تخصص‬ ‫له‬ ‫ځلې غوښتنه کیده چې په برتانیه او‬ ‫احساس درلود‪ ،‬خو ایینګر په څو دقیقو‬ ‫شول‪،‬‬ ‫خبر‬ ‫کې‬ ‫ځای‬ ‫نورو اروپايي هیوادونو کې خلکو ته درس‬ ‫کې هغه په کمزوري خوب ویده کړ‪ .‬دوی‬ ‫ایینګر څخه ډیر‬ ‫ورکړي‪ .‬هر کال به ګڼ شمیر‬ ‫دواړه د مینوهین تر مرګ ورځې پورې ‪47‬‬ ‫کیده‬ ‫غوښتنه‬ ‫ځل‬ ‫خلک د هغه بیرته راتګ او‬ ‫کاله نږدې دوستان پاتې شول‪ .‬د ایینګر‬ ‫اروپايي‬ ‫په‬ ‫چې‬ ‫درس ورکولو ته په مته وو‪ .‬د‬ ‫تر رسپرستۍ الندې‪ ،‬هغه د یوګا منظم‬ ‫خلکو‬ ‫کې‬ ‫هیوادونو‬ ‫هغه د یوګا تقاضا دومره ډیره‬ ‫مسلکي شو‪ .‬برتانیې‪ ،‬فرانسې او سویس ته‬ ‫ته درس ورکړي‬ ‫شوه چې پدغه الر کې یې د‬ ‫په سفر کې له ایینګر رسه د مینوهن ملتیا‬ ‫استاذانو روزل او فارغول پیل‬ ‫ډیره ګټوره وه‪ .‬هغه د وخت ځینو ډیرو‬ ‫مشهورو څیرو ته هم یوګا وروښودله او د ملکې الیزابیت‪ ،‬کړل چې دده په غیاب کې دوی ته درس‬ ‫په ‪ 1958‬کې د بیلجیم د ملکې مور په څیر اوریدونکي یې ورکړي‪ .‬نن ورځ‪ ،‬د ایینګر یوګا ټولګي او‬ ‫استاذان د نړۍ په هر ځای کې شته دي‪.‬‬ ‫درلودل‪ .‬نوموړي به شتمنو او مشهورو خلکو ته درس نه‬ ‫د ویژول کویسټ بوکس لخوا د هندوستان د یوګا سرت استاذان په نوم چاپ شوي کتاب څخه اخیستل شوی‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪21‬‬

‫‪n‬‬

‫‪Like‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫‪Follow‬‬ ‫‪@MEAINDIA‬‬

‫‪Channel‬‬ ‫‪MEA INDIA‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫ستاینه‬

‫د ایینګر یوګا مهندس د هیواد دننه او بهر په نوره‬ ‫نړۍ کې د عرصي یوګا هرنمند وو‪ .‬یبلور کرشناماچر‬ ‫سندراراجا ایینګر په لودیځه نړۍ کې د یوګا فرهنګ په‬ ‫خپرولو مشهور دی چې د ‪1960‬مو کلونو په منځ کې یې‬ ‫پدې کار پیل وکړ‪.‬‬ ‫د نوموړي بې مثاله سټایل چې آیینګر یوګا ورته وايي‬ ‫په ټوله نړۍ کې د ډیرو مرکزونو جوړولو روحیه‬ ‫خپره کړه چې د تدریس او استاذانو ته د‬ ‫روزنې او سند ورکولو لپاره ګټه ترې‬ ‫اخیستل کیږي‪ .‬په پونا مهراشرتا‬ ‫کې د راماماين ایینګر یوګا‬ ‫یادګاري انسټټیوټ د ایینګر یوګا‬ ‫مرکز دی چې د یوګا څیړنې‪ ،‬د‬ ‫درملنې ټولګیو‪ ،‬د چاپي او څو‬ ‫رسنیزو موادو د چاپ له الرې د‬ ‫بودجې لوړولو او د یوګا د اجراتو او‬ ‫برشدوستۍ کارونو خرڅالو په ګډون د‬ ‫بیالبیلو فعالیتونو د همغږۍ مرکز دی‪.‬‬

‫ایینګر او د یوګا درملنه‬

‫شخصاً د یوګا د درملنې ځواک د تجربې په درلودلو‬ ‫رسه‪ ،‬ایینګر په کلکه دا عقیده درلوده چې په ټولنه کې‬ ‫خوشبختۍ او نیکمرغۍ لپاره د شفا دغه علم ډیر اړین‬ ‫دی‪ .‬د انسان د وجود په اړه د هغه د‬ ‫پوهاوي له سرتې ذخیرې څخه‬ ‫نیولې او د آسانا د درملنې تر‬ ‫ځوابونو پورې‪ ،‬نوموړي د بیالبیلو‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪20‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫ناروغیو درملنې لپاره ځانګړي پروګرامونه جوړ کړي وو‪.‬‬ ‫هغه بې له شکه د زرګونو ناروغانو د بیالبیلو ناروغیو په‬ ‫درملنه کې بریالی وو‪.‬د هغه پخپلو یوګا ته کتنه او یوګا‪:‬‬ ‫د جامع روغتیا الر نومو کتابونه کې د هرې ناروغۍ لپاره‬ ‫د آسانا له ځانګړو ترتیبونو رسه د یوګا درملنې ته زیاته‬ ‫برخه ورکړې ده‪.‬‬ ‫د یوګا درملنې په اړه د هغه په خربو کې راځي‬ ‫چې د یوګا د درملنې څلور ستنې ډاګټر‪،‬‬ ‫دوا‪ ،‬مواظب او مریض دی‪ .‬د یوګا د‬ ‫نړۍ له نظره‪ ،‬حکیم پتنجايل ډاکټر‬ ‫دی‪ ،‬آساناس دوا ده‪ ،‬د یوګا معلم‬ ‫مواظب او شاګرد مریض دی‪.‬‬ ‫ناروغانو ته د آساناس سپارښتنه‬ ‫د هغوی له ناروغۍ‪ ،‬فزیکي او‬ ‫احساسايت حالت رسه سمه ورکول‬ ‫کیږي‪ .‬دغه کار باید په ډیرې‬ ‫پاملرنې رسه تررسه يش‪ ...‬د یوګا‬ ‫د درملنې پروسه د آساناس په ټاکلو او‬ ‫ترتیب جوړولو پورې تړلې ده چې د بدن ځانګړي‬ ‫غړي کشوي او نور بندوي‪...‬چې موخه یې د مشخصې‬ ‫ناروغۍ درملنه نه بلکې د المل پیدا کول دي‪.‬‬

‫د ایینګر یوګا فضیلت‬

‫په ‪ 3491‬کال کې‪ ،‬هغه له راماماين رسه واده وکړو چې‬ ‫وروسته یې بیا کامله همکاره‪ ،‬سالکاره او په خپل ټاکيل‬ ‫بخش کې د عظمت ترالسه کولو په برخه کې د مالتړ‬ ‫رسچینه وګرځیده‪ .‬که څه په لومړیو کې دغې جوړې غریب‬ ‫ژوند درلود خو ډیر ورو او ثابت شهرت یې ترالسه کړو‪.‬‬ ‫دا چې هندوستان په هغه وخت کې نوې خپلواکي‬ ‫ترالسه کړې وه‪ ،‬ګڼ شمیر لوړپوړي خلک او د‬ ‫هیوادونو مرشان به هندوستان ته راتلل‪ .‬ایینګر به‬ ‫ډیری وخت رابلل کیدو چې دوی ته‬ ‫منایشونه تررسه کړي‪ .‬ایینګر په لومړي‬ ‫ځل د هندوستان لومړي ولسمرش‬ ‫ډاکټر راجندرا پراساد او پاپ پول څلورم‬ ‫پر وړاندې د یوګا منایش تررسه کړو‪.‬‬ ‫هغه د جراح ډاکټر رستم جال وکیل په شمول‬ ‫د هندوستان ارشفانو‪ ،‬لوړو تجاريت‪ ،‬سیايس او سپوريت‬ ‫شخصیتونو ته درس ورکړی دی‪ .‬په ‪ 1952‬کال کې د‬ ‫وکیل له الرې ویلون غږونکي او استا یهودي مینوهین رسه‬

‫ستاینه‬

‫د اسانس او‬

‫درملنې استاد‬

‫‪ BKS‬ایینګر چې په نړۍ کې د یوګا فرهنګ په خپرولو مشهور دی سږ کال په اګست‬ ‫میاشت کې ومړ خو میراث یې ال ژوندی دی‪...‬‬ ‫لیکواله‪ :‬بیراد راجارام یجنیک‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪19‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫رشاکت‬

‫په ‪ 1998‬میالدی کال کې په کوملبو کې د سارک په ‪ 10‬ناسته کې د غړیو هیوادونو مرشان‬

‫نورو رسه نه رشیکیږي‪ .‬دغه فعالیت باید بدلون ومومي او‬ ‫(‪ )ASEAN‬کې د هندوستان تجارت په ‪ 1991‬کې له ‪3‬‬ ‫شفاف واويس‪ .‬ښايي پدې کار رسه د دوه اړخیزو تصوري‬ ‫میلیارده امریکايي ډالرو څخه ښکته وو خو اوس مهال له‬ ‫بدګامنیو عادتونه هم له منځه الړ يش چې حتی د ناستې‬ ‫کابو ‪ 100‬میلیارده امریکايي ډالرو ته رسیږي‪ .‬کله چې د‬ ‫په سطحه د پریکړو په برخه کې د فعالیت مخه نیيس‪ .‬د‬ ‫هندوستان او ‪ ASEAN‬په مخ کې کوم خنډ پیدا نه شو‪ ،‬آیا‬ ‫سارک د سکرتریت د جوړښت د پیاوړتیا‪ ،‬لکه د سارک لوړ‬ ‫د ځمکې نږدیوالۍ به له جنويب آسیا رسه مرسته ونکړي؟‬ ‫پوړو چارواکو‪ ،‬صالحیت او مسؤلیت په ‪ ASEAN‬کې د‬ ‫حتی د سارک په الس کې متواضع میکانیزمونه کولی يش‬ ‫سارک د عمومي منيش په دفرت کې او سیمه‬ ‫چې دغه هیوادونه له اوسني حالت څخه ډیر‬ ‫ییز دفرتونه په نورو ځایونو کې او د سارک‬ ‫لوړ حالت ته ورسوي‪.‬‬ ‫اساسي‬ ‫د‬ ‫کار‬ ‫د‬ ‫میکانیزمونه اغیزمن او اقتصادي کول‪.‬‬ ‫د کابینې د منشیانو غونډو‪ ،‬د عامه‬ ‫همکارۍ‬ ‫د‬ ‫پیاوړتیا‬ ‫د جنويب آسیا سیمه واکي د حکومت‪،‬‬ ‫خدمتونو ميل کمیسیونونو او د پوهنتونو د‬ ‫راتلونکې‬ ‫باید‬ ‫لپاره‬ ‫صنعت‪ ،‬زده کړې‪ ،‬رسنیو او مدين ټولنې په‬ ‫بالعوضو مرستو کمیسیونونو په څیر وروستي‬ ‫ناستهخپل‬ ‫برخه کې د خپلو ټولو سیمه ایزو همکارانو‬ ‫نوښتونه د همکارۍ‪ ،‬د تجربو رشیکولو او د‬ ‫میکانیزمونه‬ ‫ارزښت لوړوي‪ .‬د ستونزو حل په فشار رسه‬ ‫ښو کړنو‪ ،‬د پوهاوي په زیاتوايل او د پلونو په‬ ‫کړي‬ ‫څرګند‬ ‫بدلون رامنځ ته کیدلی يش‪ .‬له اسمي ارزښت‬ ‫جوړولو کې مرسته کولی يش‪.‬‬ ‫څخه د ټیټې کچې په اوسنیو السته راوړنو‬ ‫د سارک سازمان د لوړوپوړو چارواکو‬ ‫کې د بدلون رامنځ ته کولو لپاره لږې نورې انرژۍ‪ ،‬فوکس‪،‬‬ ‫ډلې وویل چې اوس د سارک د بیارغولو وخت دی تر څو‬ ‫پیسو او برشي رسچینو ته اړتیا ده‪.‬‬ ‫پخې سپارښتنې بیا ځلې وګورو او جوړې کړو او همدارنګه‬ ‫د سارک او په تیره لسیزه کې د سارک غني بې تناسبو‬ ‫په خپل ټاکيل وخت کې د روانو پروسو څارنه وکړو‪ .‬د‬ ‫مرستو پیاوړتیا لپاره د هندوستان وړاندیز نور پرمختګ هم‬ ‫ټاکلو موخو ترالسه کولو لپاره راتلونکې ناسته باید د کار‬ ‫رامنځ ته کولی يش‪ .‬د سارک مخ پر ودې غړي هیوادونه‬ ‫کولو‪ ،‬اغیزمنتوب او مسؤلیت د اسايس ښوايل په برخه‬ ‫باید پوه يش چې فرصتونه تل نه وي‪ .‬اوس مونږ ځان‬ ‫کې د همکارۍ کولو میکانیزمونه څرګند کړي‪ .‬د ځینو‬ ‫ښوودنې ته نه بلکې سماليس پاملرنې ته اړتیا لرو‪.‬‬ ‫غیراسايس پخوانیو فعالیتونو په تړاو د سارک اقدامات له‬ ‫ددغې لیکنې لیکوال د ‪ 2008‬او ‪ 2011‬کال تر منځ د سارک عمومي منيش وو‬ ‫هند ليد‬

‫‪14/10/14 4:55 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪18‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫‪SAARC spread_Pashto.indd 19‬‬

‫په ‪ 2011‬میالدی کال په مالدیو کې د سارک په ‪17‬مه غونډه کې له چپ لوري څخه ښي لوري ته‪ :‬د افغانستان ولسمرش‪ ،‬ښاغلی حامد کرزی؛ د بنګالدیش لومړۍ وزیره‪ ،‬بیګم‬ ‫خالده ضیا؛ د هندوستان لومړی وزیر ډاکټر من موهن سینګ؛ د بوټان لومړی وزیر ښاغلی الیونپو جیګمي یوزیر تینيل؛ د مالدیو ولسمرش ښاغلی محمد نشید؛ د نیپال لومړی‬ ‫وزیر ښاغلی بابورم باټریا؛ د پاکستان لومړی وزیر ښاغلی یوسف رضا ګیالين او د رسیلنکا ولسمرش ښاغلی مهیندا راجاپکسا‬

‫هوساینې پوره ډاډ ورکوي او حتی هغه مسایل چې پوره نه‬ ‫وو تطبیق شوي څو چنده ښه شوي دي‪.‬‬ ‫نوموړی سازمان اوس غواړي چې د لومړیتوبونو په‬ ‫ټاکلو رسه الرې هوارې کړي او نه یوازې د دولتونو بلکې‬ ‫د ټولو ګټه اخیستونکو اړخونو په ګټور ګډون رسه یې‬ ‫عمل پال کړي‪.‬‬ ‫د انټرنټ‪ ،‬ګرځنده ټلیفونونو او ‪ 24‬ساعته‬ ‫ټلویزیونونو رامنځ ته کړی مجازي نږدیوالی د‬ ‫سارک ټولو هیوادونو ته یو قانع کوونکی‬ ‫دلیل دی تر څو یو ځای وده وکړي او‬ ‫پدې کار رسه د دوه اړخیزو روابطو‬ ‫ماټریکس رسبیره د سیمه ییزې‬ ‫همکارۍ چارچوب ته هم اړتیا ده‪.‬‬ ‫په مالدیو کې د سارک وروستۍ‬ ‫غونډې په یو بل پورې اړوندو‬ ‫برخو لکه د خلکو تر منځ په پراخو‬ ‫ارتباطاتو‪ ،‬سیاحت‪ ،‬انرژۍ‪ ،‬ټرانسپورټ‪،‬‬ ‫تجاريت آسانتیا‪ ،‬بانکدارۍ او د پانګونې‬ ‫په وده ټینګار کاوه‪ .‬د دې هر یوه لپاره تګالره‬ ‫جوړول د غړیو هیوادونو په الس کې دي خو موخې ته د‬ ‫رسیدو لپاره سختو هڅو ته اړتیا ده‪ .‬لکه څنګه چې اروپايي‬ ‫کمیټې په څو لسیزو کې د اقتصادي ټولنې جوړولو لپاره له‬ ‫زرګونو خلکو او ورځو څخه په ډیر دقت رسه ګټه پورته کړه‬ ‫نو لدې څخه څرګندیږي چې هڅې او زیار لنډه الر نه لري‪.‬‬ ‫د سارک ټولو هیوادونو لپاره یوه اسايس مسئله زیربنا‬

‫ده او په فرعي سیمه ییزې همکارۍ کې له ډیری مواردو‬ ‫څخه څرګندیږي چې د بیالبیلو برخو مجموعه له ټول څخه‬ ‫زیاتیدلی يش‪ .‬په راتلونکې ناسته کې په پام کې نیولی شوی‬ ‫نظر یعنې په عمل والړ باید په فرعي سیمه کې که چیرې‬ ‫ټول غړي هیوادونه چمتو ونه اويس‪ ،‬پروژې پر مخ بوځي‪ .‬د‬ ‫سارک په منشور کې راغيل چې د همکارۍ په موخه له دوه‬ ‫هیوادونو څخه ډیر هیوادونه ګډه پانګونه کولی يش‪.‬‬ ‫د تجارت آسانتیا‪ ،‬ټرانسپورټ‪ ،‬انرژۍ او د‬ ‫رسارسي ارتباطاتو په برخه کې د سارک‬ ‫له رسمي میکانیزمونو بهر په غونډو‬ ‫کې ډیر مقدمايت کارونه تررسه‬ ‫شوي دي‪ .‬د رسحدونو د مدیریت‬ ‫جوړښتونو‪ ،‬د ځمکنیو ګمرکاتو‬ ‫مرکزونو‪ ،‬د کنټیرن ټرانسپورټ او‬ ‫مهارجرت آسانتیا‪ ،‬بانکدارۍ او د‬ ‫مخابراتو همکارو شبکو فعالولو له‬ ‫الرې د رسکونو د تړاو پیاوړتیا په برخه‬ ‫کې ځینې سپارښتنې ورکړل شوې دي‪.‬‬ ‫دغه کار د سیمه ییزې همکارۍ په برخه کې‬ ‫عام او د نورو سیمو لپاره ډیر څرګند خو د جنويب آسیا‬ ‫هیوادونو لپاره اوس هم پیچلی ښکاري‪.‬‬ ‫له بیالبیلو څیړنو رسه سم د سیمه ییز تجارت وړتیا له‬ ‫‪ 120‬میلیارده امریکایي ډالرو څخه ډیره ده خو اوسنۍ ټیټه‬ ‫کچه شاوخوا ‪ 81‬میلیارده امریکايي ډالره ده‪ .‬د امکان د‬ ‫بیلګې په توګه د جنوب رشقي آسیايي هیوادونو په سازمان‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪17‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫رشاکت‬

‫د بدلون‬

‫وخت‬

‫د سارک (‪ )SAARC‬راتلونکې ناسته باید په اغیزمنه او مسؤله توګه د ټاکلو موخو‬ ‫ترالسه کولو لپاره د همکارۍ په موخه د خپلو میکانیزمونو څرګندونه وکړي‬ ‫لیکواله‪ :‬شیل کانټ رشمه‬ ‫په ‪ 1985‬میالدی کال کې د سارک یا جنويب آسیا‬ ‫هیوادونو د سیمه ییزوهمکاریو سازمان (‪ )SAARC‬له‬ ‫رامنځ ته کیدلو راهیسې چې په جنويب آسیا کې د سیمه‬ ‫ییزو همکاریو یو رسمي سازمان دی د بیالبیلو توجهاتو‬ ‫الندې د کوربه په توګه د ډیرو غیر رسمي سیمه ییزو‬ ‫فعالیتونو کوربه پاتې شوی‪ .‬د سارک ناستې چې هر‬ ‫کال تررسه کیږي په لوړه کچه رسمي غونډې دي‪ .‬خو‬ ‫بیا هم په نیپال هیواد کې د سارک راتلونکې ناسته به‬ ‫په تیرو ‪ 29‬کلونو کې ‪81‬مه ناسته وي چې درې کاله‬ ‫وروسته جوړیږي‪.‬‬ ‫پدې وروستیو کې د فرعي غونډو لړۍ په پام کې‬ ‫نیول شوې چې د تنظیم شوو فعالیتونو تعقیبولو لپاره به‬ ‫له اړوندو وزیرانو رسه د وزارتونو‪/‬سکرتریت په سطحه‬ ‫غونډې او یو لوی شمیر میکانیزمونه په پام کې نیول‬ ‫هند ليد‬

‫‪13/10/14 9:46 PM‬‬

‫‪n‬‬

‫‪16‬‬

‫‪n‬‬

‫کیږي‪ .‬په تیرو غونډو کې د دغې جوړښت رامنځ ته‬ ‫کولو لپاره جدي پریکړه ونیول شوه تر څو د جنويب آسیا‬ ‫سیمه واکي وکولی يش چې په نورو ځایونو کې ترالسه‬ ‫شوې همکارۍ رسه د ځان پرتله کولو ته ځان ورسوي‪.‬‬ ‫د سارک ټول هیوادونه پدې ژمن دي چې په ټولو‬ ‫برخو کې د همکارۍ زیاتولو ته اړتیا لیدل کیږي‪ .‬د‬ ‫جنويب آسیا په ناکايف پیژندنه کې کمه لیوالتیا هم‬ ‫سطحي ده – هغه پیژندنه چې د بیلګې په توګه د جنويب‬ ‫آسیا خلک رسه رانږدې کوي خو په سیمه کې ستونزو‬ ‫رسه جال کړي دي‪.‬‬ ‫د سارک موخه له ميل منشور او له هغو عواملو څخه‬ ‫پورته ده چې سیمه ییز لید تحریفوي‪ .‬د سازمان منشور‬ ‫په پراخې اجنډه کې په روڼوايل او د نظرونو په موافقې‬ ‫رسه د کار کولو لپاره د ناندریزو مسایلو مخه نیيس او د‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫‪SAARC spread_Pashto.indd 17‬‬

‫سمت پراتیبا دیوي سینګ پاټیل په ‪ 2010‬کال کې په کمبوډیا کې د ‪ MGC‬د آسیا د دودیزې نساجۍ موزیم د بنسټ ډبره ږدي (ښي لوري ته) د ‪ 2012‬کال په سپتمرب کې د‬ ‫‪ MGC‬شپږمه بین الوزاريت غونډه کې‬

‫د پر مخ بیولو بودجې لپاره هر کال د ‪ 1‬میلیون امریکايي‬ ‫اړیکې ته الر هوارول دي‪ MGC .‬هم د غړیو هیوادونو تر‬ ‫منځ د متدين‪ ،‬فرهنګي او سوداګریز تړاو ښکارندوی دی‪ .‬ډالرو د هوکړې اعالن وکړ‪ .‬دغه بودجه به د لنډې ودې‬ ‫پروژو لپاره وي چې په خلکو به مستقیمه اغیزه کوي‪ .‬دغه‬ ‫‪ MGC‬د ‪ 2000‬کال د نومرب میاشتې په ‪10‬مه د‬ ‫اضايف عنارص د ‪ MGC‬په لور د غړیو هیوادونو د تعهد د‬ ‫‪ MGC‬په لومړۍ وزاريت غونډه کې په وینټایین کې‬ ‫څرګند ټینګار په توګه وګڼل شول‪.‬‬ ‫رامنځ ته شو‪ .‬له ‪( BIMSTEC‬د څو سکتوري تخنیکي‬ ‫هغو وزیرانو چې د ‪ MGC‬په ‪6‬مه بین الوزاريت غونډه‬ ‫او اقتصادي همکارۍ لپاره د بینګال د نوښت خلیج)‬ ‫کې ګډون کړی د ‪ MGC‬هیوادونو د میرايث ځاینو ساتنې‬ ‫په ‪ 1997‬کال کې د سیمه ییز ګروپ لخوا په الره اچول‬ ‫لپاره د روانې همکارۍ اعرتاف وکړ چې تایلنډ ته پدې‬ ‫شوي پروګرام څخه وروسته‪ ،‬دغه پروژه د هندوستان‬ ‫برخه کې له هندوستان رسه د کار کولو‬ ‫لخوا له سهیل ختیځو آسیايي ګاونډیو‬ ‫وړاندیز وشو‪ .‬تایلند به د اوبو الندې د‬ ‫هیوادونو رسه د رشیکې پانګې اچونې‬ ‫لرغون پوهنې د رسوۍ پروژې په روزنیزو‬ ‫یو بل مشارکت وو‪ .‬لدې وروسته‪ ،‬شپږ‬ ‫تایلند به د اوبو‬ ‫پروګرامونو کې ګډون وکړي‪ .‬د لویو الرو‬ ‫غونډې تررسه شوې چې د آخري غونډې‬ ‫الندې د لرغون‬ ‫په پروژو کې وروستي پرمختګونه او د‬ ‫کوربه توب (د ‪ 2012‬کال د سپتمر په‬ ‫پوهنې د سروۍ‬ ‫هندوستان نورې همکارۍ د میامنر او‬ ‫‪4‬مه) هندوستان کولو‪.‬‬ ‫پروژې په روزنیزو‬ ‫تایلنډ لخوا پدغه غونډه کې تایید شول‪.‬‬ ‫په شپږمه غونډه کې‪ ،‬تر ‪ MGC‬الندې‬ ‫پروګرامونوکې‬ ‫د هندوستان دولت د ختیځ لیدلو‬ ‫د همکارۍ له څلورو شته اسايس برخو‬ ‫ګډون وکړي‬ ‫پالیسۍ الندې د نوښتونو له الرې هڅه‬ ‫رسبیره‪ ،‬د رشکت د پرمختګ لپاره ځانګړې‬ ‫کوي چې د شامل ختیځ سیمې لپاره له‬ ‫نوې برخې معريف شوې‪ .‬پدغو برخو کې‬ ‫د سیمه اړوند روغتیايي تحقیق رسبیره د پراخ مدیریت د ګاونډیو هیوادونو څخه حداکرث پانګونې راجلب کړي‪ ،‬چې‬ ‫مهارت رشیکول‪ ،‬د هندوستان په ‪ SME‬سکتور او میکونګ تر ډیره وخته دوام وکړي‪ .‬همداراز‪ ،‬هندوستان د ‪MGC‬‬ ‫غړیو هیوادونو تر منځ د پوهاوي رامنځ ته کولو لپاره د‬ ‫آیالتونو کې شته کاملونه یو ځای کول دي چې اړوند‬ ‫اړخونه یې خوراکي مصؤنیت او زمونږ په سیمو کې د غني چارو تنظیم رسبیره د ‪ MGC‬په ‪5‬مه بین الوزاريت غونډه‬ ‫کې موجوده ‪ 05‬هیوادونو ته ‪ 50‬بورسونه وړاندې کړل‬ ‫تنوع زیستۍ ساتنه ده‪.‬‬ ‫په سیم ریپ کې د آسیا د نساجي دودیز موزیم جوړول چې کولی يش د بیالبیلو څانګو لکه فرهنګ‪ ،‬معلومايت‬ ‫ټکنالوژۍ‪ ،‬مسلک لوستلو لپاره له ‪ MGC‬هیوادونو څخه‬ ‫د هندوستان پدې نوښت کمبوډیا ډیره مننه وکړه‪.‬‬ ‫هندوستان د هندوستان‪ CLMV -‬د بیړنۍ اغیزمو د پروژو بورس ترالسه کړي‪.‬‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪15‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫رشاکت‬

‫د ګنګا سیند‬

‫د میکونګ ګنګا رشکت‬

‫د حرکت ځواک لري‬

‫د میکونګ ګنګا رشکت نوښت د سیند دوو لویو کاسو د اوسیدونکو تر منځ نږدې‬ ‫اړیکو ته الر هواروي‬ ‫په سیاحت‪ ،‬فرهنګ‪ ،‬تعلیم‪ ،‬ټرانسپورټ او مخابراتو‬ ‫کې د همکارۍ زیاتولو او د سیمې تر منځ د راتلونکي‬ ‫تجارت او د پانګونې همکارۍ لپاره د پیاوړي اساس‬ ‫جوړولو په موخه د هندوستان او د ‪( ASEAN‬د سهیل‬ ‫ختیځو آسیايي هیوادونو سازمان) پنځو غړیو هیوادونو‬ ‫میکونګ سین‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪14‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫– کمبوډیا‪ ،‬الووس‪ ،‬میامنر‪ ،‬تایلینډ او ویټنام) په ګډه‬ ‫مفکوره یو نوښت رامنځ ته شو چې د میکونګ ګنګا‬ ‫رشکت (‪ )MGC‬په نوم ونومول شو‪ .‬دواړه ګنګا او‬ ‫میکونګ متدين سیندونه دي او ددغه نوښت موخه د‬ ‫سیند ددې دوو لویو کاسو د اوسیدونکو تر منځ نږدې‬

‫ټینګې تجاريت اړیکې د همکارۍ د زیاتولو یوه اغیزمنه الر‬ ‫د ګړندیو ریل الرو په جوړولو‪ ،‬د برابرۍ او متقابلې ګټې‬ ‫ده‪ .‬په ‪ 2000‬میالدی کال کې له چین رسه د هندوستان‬ ‫په اصل والړ د اقتصادي او تجاريت اړیکو متوازنې او ثابتې‬ ‫تجارت شاوخوا ‪ 30‬میلیونه ډالره خو په‪2003‬‬ ‫پراختیا ودې لپاره د منځ مهالې طرحې‬ ‫میالدی کال کې بیا‪ 70‬میلیونه ډالره وو‪.‬‬ ‫جوړولو‪ ،‬کرهنیزو‪ ،‬د درملو او صادرايت‬ ‫د‬ ‫سره‬ ‫چین‬ ‫له‬ ‫ښاغيل جین پینګ وویل چې ”هندوستان‬ ‫تولیداتو ته د الس ريس بازار پراخولو لپاره‬ ‫تجارت‬ ‫هندوستان‬ ‫او چین دوه پخواين متدنونه دي چې له‬ ‫د ځانګړو اقداماتو پورته کولو او د دواړو‬ ‫کال‬ ‫‪2003‬‬ ‫په‬ ‫زرګونو کلونو راهیسې له یو بل رسه دوستانه‬ ‫هیوادونو پروډیورسانو ته د رشیکو فلمونو‬ ‫کې ‪ 70‬میلیونه‬ ‫تړاو لري‪ .‬مونږ د یو بل متدن ته لیوالتیا‬ ‫تولید لپاره د تولید‪ ،‬هرني‪ ،‬تخنیکي‪ ،‬مايل او‬ ‫امریکايي ډالرو ته‬ ‫او درناوی لرو‪ .‬دا مهمه ده چې مونږ د‬ ‫بازارموندنې رسچینو څخه د ګټې اخیستنې‬ ‫په‬ ‫خو‬ ‫ورسیدلو‬ ‫دوستانه اړیکو ترجامنان یو او پدې ژمن یو‬ ‫فرصت برابرولو په برخه کې د لویې پانګې‬ ‫‪30‬‬ ‫کې‬ ‫کال‬ ‫‪2000‬‬ ‫چې له یو بل رسه کړې وعدې به تررسه کوو‪.‬‬ ‫اچوونې وعده وکړه چې پدې کار رسه به‬ ‫ملیونهامریکايي‬ ‫“نوموړي زیاته کړه چې دوهمه موخه یې د‬ ‫هندوستان په نړیوالو بازارونو کې د غږیزو او‬ ‫ډالره وو‬ ‫ژورې همکارۍ رامنځ ته کول وو ځکه دوه‬ ‫تصویري تولیداتو لوی ځای خپل کړي‪.‬‬ ‫هیوادونه راڅرګندیدونکي بازارونه لري او‬ ‫اوس مهال چین په هندوستان کې په‬ ‫راتلونکو پنځو کلونو کې د ‪ 20‬میلیارده ډالرو پانګې اچوونې اړینه ده چې دغه همکاري زیاته يش تر څو د چین او هند‬ ‫خلک ګټه ترې واخيل‪.‬‬ ‫اعالن وکړو‪ .‬دواړو هیوادونو پدې رضایت څرګند کړو چې‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪13‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫رشاکت‬

‫د همکارۍ‬

‫نوی فصل‬

‫هندوستان او چین له ‪ 2,000‬کلونو اوږدې اړیکې ته د د دغو دوو لویو آسیايي‬ ‫هیوادونو تر منځ د بیالبیلو تړونونو او معاهدو په السلیکولو رسه نوې لوړه بڼه ورکړه‬

‫د چین ولسمرش ښاغلی زي جین پینګ په چرخې باندې خپل الس آزمویي او د هندوستان لومړی وزیر ښاغلی نریندرا مودي ورته ګوري‬

‫د مدين اټمي انرژۍ همکاري‪ ،‬له ناتو ال څخه تر کیالش‬ ‫منرسو ور پورې د نوې الرې پرانیستل‪ ،‬په فرهنګي‪،‬‬ ‫سیاحتي‪ ،‬هرني او د خلکو تر منځ په اړیکو ټینګار‪،‬‬ ‫په مهاراشرت او ګجرات کې د چین د صنعتي پارکونو‬ ‫جوړول هغه مثبت ټکي دي چې په تیر سپتمرب کې‬ ‫هندوستان ته د چین پخواين ولسمرش ښاغيل زي جین‬ ‫پینګ په سفر کې راڅرګند شول‪ .‬د یادونې وړ ده چې‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪12‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫له هندوستان رسه د چین په چلند کې دا د پام وړ‬ ‫بدلون وو ځکه چې له ‪ 1996‬میالدی کال راهیسې د نوي‬ ‫ولسمرش په راتګ رسه دا هندوستان ته د دریم چینايي‬ ‫ولسمرش سفر وو‪ .‬پدغه لیدنه کې د آسیا دوه لویو‬ ‫هیوادونو تر منځ د موافقت‪ ،‬باور او څرګندوايل په نوې‬ ‫کچې دوه اړخیزې اړیکې جوړې شوې‪.‬‬ ‫پدغه لیدنه کې د چین ولسمرش په هندوستان کې‬

‫په هندوستان کې د تولید‬ ‫لوی مرکزونه‬ ‫‪VW VENTO‬‬

‫‪PUNE‬‬

‫‪CHENNAI‬‬ ‫‪HYUNDAI i20‬‬

‫‪MERCEDES BENZ‬‬

‫‪NISSAN MICRA‬‬

‫‪TATA NANO‬‬ ‫‪FIAT PALIO‬‬

‫او سهیل ختیځې آسیا ته خپل ټول صادرايت عملیات‬ ‫هند ته ولیږدوي‪.‬‬ ‫د تولید لوړوالی‪ ،‬منظم کاري ځواک او د حکومت مالتړي‬ ‫پالیسۍ دغه هیواد په نړۍ کې د موټرو د صادراتو مرکز‬ ‫ګرځولی دی او همدا راز د هندوستان د موټرونو سکتور د‬ ‫پرمختګ‪ ،‬ودې په حالت کې دی او تل ګټونکی دی‪ .‬نو کله‬ ‫چې د هرني ګالرۍ لیدلو لپاره تاسې په فرانسه کې په‬

‫ټاټا نانو کې کیيل تاو کړی‪ ،‬په چیيل کې د شیورلیټ‬ ‫بیټ د سیټ په احساس به کړی‪ ،‬لکه په کنیا کې چې‬ ‫په ‪ XUV 500‬کې په سفر تليل وی یا په انډونیزیا کې‬ ‫په سوپرمارکیټ کې د قهوې څښلو لپاره هایوندايي‬ ‫اکسینټ کې تليل وی – داسې امکان شته چې دا ټول‬ ‫دې په هندوستان کې جوړ شوي وي‪ .‬نو دا زمونږ لپاره‬ ‫څنګه ویاړ دی؟‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪11‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫نوښت‬

‫ایس کالس سیډانس تولیدوي‪ BMW 5 ،‬سیریز او همدارنګه له بل لوري مرويت سوزکي نورو بازارونو ته ‪-A‬سټار‪ ،‬الټو او‬ ‫ارتیګا صادروي‪ .‬نیسن چې د هندوستان په بازار کې محدود‬ ‫‪ SUV X5‬اودي ‪ A6‬تولیدوي‪.‬‬ ‫بازار لري‪ ،‬له خپلو ټولو تولیداتو څخه ‪ 85‬سلنه له تامیل‬ ‫ناډو او نیسن میکره څانګو څخه صادروي‪ ،‬چې تیر کال د‬ ‫له هندوستان څخه نړۍ ته‬ ‫هندوستان د موټرو دوهم لوی صادرونکی وو‪ ،‬د نړۍ په‬ ‫د مهندرا او مهندرا لخوا د سسنګ یونګ او د ټاټا موټرونو‬ ‫لخوا د جاګور لینډ روور په څیر نړیوالې السته راوړنې په تیره ‪ 100‬بازارونو کې پلورل کیږي‪ .‬ددغه رشکت فرعي برانډ‬ ‫ډټسن د ډټسن ګو په نوم په هندوستان کې بیا رامنځ ته شو‬ ‫یوه نیمه لسیزه کې پدې معنی ده چې نړۍ ته هندوستان‬ ‫په نړۍ کې د هندوستان په نوم ښه پرمختګ وکړو‪.‬‬ ‫یوازې د تولید له مرکز څخه ډیر لوړ ښکاري‪.‬‬ ‫د جرمن ولکس ویګن (‪ )VW‬ګروپ په مالیزیا‪ ،‬میکسیکو‬ ‫دا چې ‪( 500 XUV‬چې په سهیيل افریقا کې سرت بازار‬ ‫او فلیپین کې د وینټو په خرڅولو رسه تیر کال‬ ‫لری) او مهندرا سکورپیا له هندوستان څخه‬ ‫په صادراتو کې ‪295‬فیصده زیاتوالی راستو‪.‬‬ ‫صادریږي‪ ،‬ټاټا د نورو موډلونو رسبیره چپ اليس‬ ‫ولکس ویګن تیر کال له ‪ 30‬سلنو څخه ډیر‬ ‫آریا او نانو اروپا ته واردوي‪.‬‬ ‫د هندوستان د‬ ‫موټر صادر کړل چې د هندوستان له څانګې‬ ‫سیمه ییز تولید په‬ ‫څخه صادر شول او فورډ په نړۍ کې له ‪40‬‬ ‫اتالن‬ ‫وړتیاوو کې د باور‬ ‫څخه زیاتو هیوادونو ته فیګو او ایکوسپورټ‬ ‫که څه هم د هندوستان وړتیا ډاډ د آرامو‬ ‫رایه د آرامو موټر‬ ‫موټرونه صادر کړل‪.‬‬ ‫تولیدونکو لخوا څرګند شو او نړیواله السته‬ ‫په تولیدونکو کې‬ ‫راوړنه هندي رشکتونو درلوده خو د کیسې‬ ‫رامنځ ته شوې ده‬ ‫مخ پر وړاندې الر‬ ‫اتالن بیا نور څوک دي‪.‬‬ ‫د هایوندايي کورنی صنعت پالن لري چې‬ ‫هایوندايي د هندوستان د موټر دوهم‬ ‫له هندوستان څخه بهر د نړیوالو عملیاتو لپاره ماشینونه‬ ‫سرت تولیدونکی دی چې د هیواد د موټرو سرتو تولیدونکو‬ ‫تولید کړي خو فورډ هڅه کوي چې په هندوستان کې د‬ ‫‪ 54‬سلنه برخه لري‪ .‬په حقیقت کې‪ ،‬اوس مهال د چینايي‬ ‫رشکت له ‪ 100‬ډولونو څخه زیات موټر تولیدوي چې د نړۍ آسیا پاسفیک او افریقا لپاره د تولید مرکز واويس‪ .‬ولکس‬ ‫ویګن غواړي چې د نړۍ له ټولو رسچینو څخه ‪ 70‬سلنه‬ ‫شاوخوا ‪ 120‬هیوادونو ته صادریږي‪ .‬د اکسینټ او اییون‬ ‫له هندوستان څخه راورد کړي‪ .‬همداراز‪ ،‬سوزکي به د‬ ‫رسبیره ‪ i10‬او ‪( i20‬له هندوستان څخه بهر د هندوستان‬ ‫‪ 2015‬مارچ پورې د منځیني ختیځ‪ ،‬افریقا‪ ،‬التیني افریقا‬ ‫تر ټولو سرت او دریم سرت صادریدونکي موټر دی) تولیدوي‪.‬‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪10‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫آسیا کې د موټرو تر ټولو سرت صنعت لري‪ .‬تر ټولو مهمه‬ ‫آیا تاسې پوهیدی چې په نړۍ کې شاوخوا شپږ لکه خلکو‬ ‫خرب دا ده چې ددغې ودې شاته یو پوخ باور پروت دی‬ ‫ته تیر کال د هغوی د نوي برانډ موټرونو کیيل ګانې په هوا‬ ‫چې که چیرې یو موټر جوړ کړې او په‬ ‫کې پورته واچول شوې او کور ته یې خپل‬ ‫هندوستان کې بریايل واويس نو هغه به هر‬ ‫ځلیدونکی څلور پښی له ځان رسه بوتلو؟‬ ‫چې‬ ‫کیږي‬ ‫تمه‬ ‫چیرته کار وکړي‪ .‬دغه باور د هندوستان‪،‬‬ ‫دغه ټول مشرتیان یوازې په نښه موټر کې‬ ‫تر‬ ‫به‬ ‫هندوستان‬ ‫سهیل ختیځې آسیا‪ ،‬سهیيل افریقا او چین‬ ‫سپریږي چي میډ این انډیا یا په هندوستان‬ ‫‪ 2020‬کال پورې‬ ‫تر منځ د مرصفوونکو د چلند تر منځ یو شان‬ ‫کې جوړ نښان ولري‪.‬‬ ‫صادرات‬ ‫موټرو‬ ‫د‬ ‫وايل څخه رامنځ ته شوی دی‪ .‬دغه ډاډ د‬ ‫مته کیږي چې هندوستان به تر‬ ‫میلیاردو‬ ‫‪12‬‬ ‫له‬ ‫موټر په تولیدونکو کې هم رامنځ ته شو لکه‬ ‫‪2020‬پورې د موټرو صادرات له ‪12‬‬ ‫میلیاردو‬ ‫‪24‬‬ ‫څخه‬ ‫هونډا چې خپل موټرونه ‪ 90‬سلنه له هندي‬ ‫میلیاردو څخه ‪ 24‬میلیاردو ته پورته کړي‬ ‫ته پورته کړي او‬ ‫غوښتنو رسه سم جوړوي یا لکه د لویو‬ ‫او په نړۍ کې به د موټرو تر ټولو سرت‬ ‫د‬ ‫به‬ ‫کې‬ ‫نړۍ‬ ‫په‬ ‫موټرو ماډلونه په نړۍ کې په لومړي ځل په‬ ‫صادرونکي مقام ترالسه کړي‪.‬‬ ‫ستر‬ ‫ټولو‬ ‫تر‬ ‫د‬ ‫موټرو‬ ‫هندوستان کې پیل شول‪.‬‬ ‫ددغې متې تر ټولو سرت عوامل د‬ ‫مقام‬ ‫صادرونکي‬ ‫د هندوستان د سیمه ییز تولید په وړتیاوو‬ ‫هندوستان بازار چې د کوچنیو موټر د تولید‬ ‫ترالسه کړي‬ ‫کې د باور رایه د آرامو موټر په تولیدونکو کې‬ ‫مرکز دی – د تولید متوازن اقتصاد‪ ،‬لوی‬ ‫رامنځ ته شوه‪ .‬د مرسیډیس بینز‪ BMW ،‬او‬ ‫کورين بازارونه‪ ،‬د انجنیرانو او مزدورانو‬ ‫اودي خپله لویه برخه په هند کې تولیدوي خو تولیدات یې‬ ‫شتون دی‪ .‬بل حقیقت دا دی چې له هندوستان څخه د‬ ‫په اسايس سطحې پورې محدود نه دي‪ .‬د مرسیډیس بینز‬ ‫کشتۍ الر له تایلنډ څخه نږدې ده چې په سهیل ختیځه‬

‫د ‪ 2014‬په مايل کال کې ‪ 10‬لوړ موټر له هندوستان څخه صادر شوي‬ ‫‪78,383‬‬ ‫‪units‬‬

‫‪109,074‬‬ ‫‪units‬‬

‫‪Nissan Micra‬‬

‫‪Hyundai i10‬‬ ‫‪59,789‬‬ ‫‪units‬‬

‫‪45,193‬‬ ‫‪units‬‬

‫‪Hyundai i20‬‬

‫‪Maruti Suzuki‬‬ ‫‪A-Star/ Celerio‬‬

‫‪32,017‬‬ ‫‪units‬‬

‫‪37,730‬‬ ‫‪units‬‬

‫‪VW Vento‬‬

‫‪Nissan Sunny‬‬ ‫‪29,107‬‬ ‫‪units‬‬

‫‪28,304‬‬ ‫‪units‬‬

‫‪Hyundai Accent‬‬

‫‪Ford Figo‬‬ ‫‪20,858‬‬ ‫‪units‬‬

‫‪19,296‬‬ ‫‪units‬‬

‫‪Maruti Alto‬‬

‫‪Hyundai Eon‬‬

‫د ارقامو تواضع‪ :‬د هندوستان د موټرو د تولیدونکو ټولنه‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪9‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫نوښت‬

‫د نړۍ لپاره په هند‬

‫کې تولید وکړی‬

‫په هندوستان کې د موټرو سکتور د تولید ښه وخت دی ځکه هیواد چمتو دی چې د موټر‬ ‫صادرات دوه چنده کړي تر ‪ 2020‬پورې په نړۍ تر ټولو لوی صادرونکی واويس‬ ‫لیکواله‪ :‬کبیر رشمه‬

‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪8‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫د هندوستان لومړی وزیر ښاغلی نریندرا مودي د هندوستان د خپلواکۍ د ورځې په ‪68‬مه کلیزه کې چې نړۍ ”راځی‪ ،‬په هندوستان کې تولید وکړی“ ته رابويل‬

‫او لوړ ظرفیت لرونکې ټرانسپورټ ته د ریل وقف شوې‬ ‫ودې لپاره په ځوانانو متمرکز پروګرامونه او ادارې لري‪ .‬تر‬ ‫الرې (‪ )DFC‬څخه د مال تیر په توګه ګټه اخيل‪ .‬موخه یې‬ ‫ټولو مهمه دا چې له دغه پروګرام څخه څرګندیږي چې‬ ‫د هیواد په ناخالصو کورنیو تولیداتو یا ‪ GDP‬کې د تولید د‬ ‫هندوستان له پانګه اچوونکو رسه په اړیکه کې څنګه د پام‬ ‫وړ بدلون راوړی دی‪ :‬نه د جواز ورکوونکي چارواکي په توګه ونډې زیاتول او د تیزو ثابتو ښارونو رامنځ ته کول دي چې‬ ‫په دغو ښارونو کې به له تولید څخه د کلیدي اقتصادي‬ ‫بلکې د یوه رښتیني تجاريت همکار په توګه‪.‬‬ ‫چلوونکي په توګه ګټه پورته کیږي‪.‬‬ ‫لومړي وزیر ‪ www.makeinindia.com‬په نوم‬ ‫د هندوستان دولت د بدلونونو په رامنځ ته کولو رسه‬ ‫یوه ویب پاڼه جوړه کړه چې پانګه اچوونکو ته په بیالبیلو‬ ‫د معنوي ملکیت (‪ ،)IP‬د نوښت ګرو او‬ ‫سکتورونو لکه د کوچنيو موټرونه تولید‪،‬‬ ‫تخلیق ګرو حقونو ساتنې لپاره د ګټور‬ ‫فضا‪ ،‬هوانوردۍ‪ ،‬بایوټکنالوژۍ‪ ،‬کیمیاوي‬ ‫له دغه پروګرام څخه‬ ‫محیط په رامنځ ته کولو رسه بیالبیلو‬ ‫موادو‪ ،‬ساختامين موادو‪ ،‬الکرتونیکي‬ ‫څرګندیږيچې‬ ‫قانوين او د پالیسۍ په کچه اقدامات‬ ‫ماشینونو‪ ،‬د خوراکي توکو پروسس‪ ،‬د‬ ‫هندوستان له پانګه‬ ‫تررسه کړي دي‪.‬‬ ‫دفاعي مهامتو تولید‪ ،‬معلومايت ټکنالوژي‬ ‫اچوونکو سره په اړیکه‬ ‫د دې رسبیره‪ ،‬په هیواد کې د‬ ‫او يب پي ایم‪ ،‬څرمنې‪ ،‬ریل الرو‪ ،‬روغتیا‬ ‫کې څنګه د پام وړ‬ ‫معنوي ملکیت دفرتونو د فعالیت په‬ ‫او همداسې نورو برخو کې د پانګونې په‬ ‫بدلون راوړی دی‪:‬‬ ‫برخه کې په پراختیا موندونکې زیربنا‪،‬‬ ‫اړه معلومات ورکوي‪ .‬د دهيل او ممبیي‬ ‫نه د جواز ورکوونکي‬ ‫ظرفیت جوړونې او له عرصي ټکنالوژۍ‬ ‫صنعتي الرې (‪ )DMIC‬په څیر ژوندې‬ ‫چارواکي په توګه بلکې‬ ‫څخه په ګټې اخیستنې رسه د خدمت‬ ‫پروژې چې د ‪ KPMG‬د نړۍ تر ټولو زیاتو‬ ‫د یوه رښتیني تجارتي‬ ‫رسوونې پراختیا ته ځانګړې پاملرنه‬ ‫نوښت ګرو‪ 100‬پروژو په لیست کې د‬ ‫همکار په توګه‬ ‫شوې ده‪ .‬پدغه اقدام رسه په هیواد کې‬ ‫نړۍ د یوې تر ټولو زیاتې نوښت ګرې او‬ ‫د معنوي ملکیت یا ‪ IP‬په اداره کې لوی‬ ‫الهامي زیربنایي پروژې په توګه ونومول‬ ‫شوه غواړي چې د سیمه ایزې سوداګرۍ فعالولو‪ ،‬د پانګونې بدلونونه رامنځ ته شوي دي‪.‬‬ ‫د هندوستان د اصالحاتو په دوهم نسل کې د مودي‬ ‫زیاتولو او د ثابت پرمختګ رامنځ ته کولو لپاره د سیالۍ په‬ ‫نړیوال چاپیریال او عرصي زیربنا رسه یو پیاوړی اقتصادي حکومت په راتګ رسه د نړۍ پانګه اچوونکي په میک این‬ ‫بنسټ جوړ کړي‪ DMIC .‬د تولید او پانګونې نړیوال مرکز انډیا کې د ونډې اخیستلو طاليي چانس لري تر څو د صبا‬ ‫د ځواک په نړیوال مرکز کې پانګونه وکړي‪.‬‬ ‫په توګه مخ پر وده دی چې له ‪ 1,384‬کیلومرته اوږدې‬ ‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪7‬‬

‫‪n‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫نوښت‬

‫د نړیوال تولید‬

‫راتلونکی مرکز‬

‫د لومړي وزیر ښاغلی نریندرا مودي لخوا د میک این انډیا (په هندوستان کې تولید)‬ ‫پروګرام په رامنځ ته کولو رسه په هندوستان کې تجارت کول نور هم آسان شول او نړیوالو‬ ‫تولیدوونکو ته بلنه ورکوي چې د پانګونې امکانات دلته وآزمایي‬ ‫لیکواله‪ :‬مایوري موکرجي‬

‫د هندوستان کیسه تعارف ته اړتیا نه لري ځکه دغه‬ ‫کیسه په ‪1990‬مو کلونو کې په اقتصادي آزادي‬ ‫رسه پیل شوه چې د ودې درجه یې پورته شوه‪ ،‬نوې‬ ‫منځینې طبقه یې رامنځته کړه او په زرګونو خلک‬ ‫یې له سخت فقر څخه راووتل‪ .‬تقریباْ درې لسیزې‬ ‫وروسته اوس د دې وخت دی چې دغه کیسه د‬ ‫میک این انډیا یا په هندوستان کې تولید په نوم نوي‬ ‫څپرکي رسه بیا راژوندۍ کړو چې له څرخونو جوړ د‬ ‫قدم وهونکي زمري لوګو یا نښان یې د تولید‪ ،‬پیاوړتیا‬ ‫او ميل غرور څرګندونه کوي‪ .‬د لومړي وزیر ښاغيل‬ ‫نریندرا مودي لخوا رامنځ ته شوی میک این انډیا‬ ‫پروګرام د هندوستان دولت هغه پالن دی چې هیواد‬ ‫به د تولید په نړیوال مرکز بدل کړي‪ .‬هندوستان د‬ ‫الندې الملونو له کبله د دغې پروژې ځانګړی ځای‬

‫د میک این انډیا لوګو‬ ‫هند ليد‬

‫‪n‬‬

‫‪6‬‬

‫‪n‬‬

‫نو مرب ‪ -‬د سمرب ‪2014‬‬

‫دی‪ :‬د هندوستان ډیر‪ ،‬ځوان او تر ډیره بریده تعلیم‬ ‫یافته نفوس په کاري ځواک کې مرسته کولی يش چې‬ ‫ښه مهارت لري او په سیالیزو نرخو استخدام ته چمتو‬ ‫دی‪ .‬له بل لوري‪ ،‬د پراخ مرصفوونکي مارکیټ په توګه‬ ‫دوه چنده دي‪ .‬دغه ابتکار د پانګونې آسانتیا‪ ،‬د بدلون‬ ‫پیاوړتیا‪ ،‬د معنوي ملکیت ساتنې او د پیچلتیا راکمولو‬ ‫او په ځانګړي ډول د رسعت او شفافیت زیاتولو‬ ‫په موخه د بې جوازه او بې مقرراتو نوو اقداماتو په‬ ‫معريف کولو رسه د تولید بهرتینې زیربنا رامنځ کولو‬ ‫لپاره طرحه شوې دی‪.‬‬ ‫د دې رسبیره‪ ،‬د نوښت لپاره د هندوستان د تولید‬ ‫زیربنا او ظرفیت فوق العاده ودې ته چمتو دی‪ ،‬لکه‪ :‬نوي‬ ‫تیز ښارونه او صنعتي کلسټرونه‪ ،‬چې په پيژندل شویو‬ ‫صنعتي الرو کې مخ پر وده دي او د اختصايص مهارتونو‬

‫محتویات‬

‫‪12‬‬ ‫‪68‬‬ ‫نوښت‬

‫‪84‬‬

‫انځورونه‬

‫د نړیوال تولید راتلونکی مرکز ‬

‫‪06‬‬

‫د معامري کلتور میراث ‬

‫‪38‬‬

‫د نړۍ لپاره په هند کې تولید وکړی ‬

‫‪08‬‬

‫د هندوستان د باتورانو په یاد ‬

‫‪ 52‬‬

‫د همکارۍ نوی فصل ‬

‫‪12‬‬

‫د نڅا انځوریزه شاعري ‬

‫‪55‬‬

‫د میکونګ ګنګا رشکت د‬ ‫حرکت ځواک لري ‬

‫‪14‬‬

‫د منځیني ختیځ پیاوړي کول ‬ ‫پرمختګ‬

‫‪ 56‬‬

‫ت‬ ‫د بدلون وخ ‬

‫‪16‬‬

‫د بې مثاله شنو تپو په منځ کې ‬ ‫میراث‬

‫‪58‬‬

‫د اسانس او درملنې استاد ‬

‫‪19‬‬

‫د راشرتاپايت بهاون تاریخ ‬

‫‪62‬‬

‫د ماشومتوب ملانځنه ‬

‫‪22‬‬

‫د دودیزې روحیې بیاراژوندي کیدل ‬

‫‪24‬‬

‫نوښت‬

‫رشاکت‬ ‫رشاکت‬ ‫رشاکت‬

‫ستاینه‬

‫تکرار‬ ‫تکرار‬

‫پرمختګ‬

‫میراث‬

‫د مانیپوري اس ډنډۍ‪:‬‬ ‫اوس هم پیاوړې روانه ده ‬ ‫ملانځنې‬ ‫مسیح‪ ،‬کلیسا او کریسمیس ‬

‫‪72‬‬

‫کله چې کاغذپران‬ ‫آسامن ته پورته يش‪ ...‬‬

‫معجزه ښځې ‬

‫‪77‬‬

‫‪28‬‬

‫روپۍ څنګه رامنځ ته شوې؟ ‬

‫‪80‬‬

‫سپیڅلی مثلث ‬

‫‪32‬‬

‫د مسالې کوسټ جوړول ‬

‫‪84‬‬

‫د بلبلې په ویاړ ‬

‫‪37‬‬

‫د ګړندیتوب په خط کې ډریواري ‬

‫ستاینه‬

‫فرهنګ‬ ‫فرهنګ‬

‫سفر‬

‫مبارکي‬

‫السته راوړنه‬

‫تاریخ‬

‫مترکز‬

‫خربې اترې‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪5‬‬

‫‪n‬‬

‫‪68‬‬

‫‪88‬‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫هند ليد‬ ‫‪ 28‬ټوک ■ ‪ 5‬ګڼه ■ نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫ایډیټر‪ :‬سید اکربالدین‬ ‫د ایډیټر مرستیال‪ :‬نیکالیش ډیکشټ‬ ‫د بهرنیو چارو وزارت‬ ‫‪ 152‬شمیره خونه‪ ’A‘ ،‬برخه‪ ،‬شاسرتي باون‪،‬‬ ‫نوی دهيل – ‪India, 110001‬‬ ‫ټیلیفون‪ 91.11.23384663 :‬فکس‪ 91.11.23383316 :‬‬ ‫د پوښتنو‪/‬ځوابونو لپاره‪osdpd2@mea.gov.in :‬‬ ‫د ماکس پوژر رسنیو ګروپ هندوستان خصويص رشکت ملیټد‬ ‫خپرونکي او د عملیاتو افرس‪ :‬ویکاس جوهری‬ ‫د اجرايي ريس او اداري ډایرکټر‪ :‬پرکاش جوهری‬ ‫د ایډیټ ریس‪ :‬سوراب ټانکه‬ ‫مرکزي دفرت‬ ‫د ماکس پوژر رسنیو ګروپ هندوستان خصويص رشکت ملیټد‬ ‫د شعبي منرب‪ ،F2B ،‬دویم منزل‪ ،‬د میرا (‪ )MIRA‬رشکتونو ګروپ‬ ‫اپارمتان منرب‪ ،2&1 .‬اشوار نګر‬ ‫د ماتورا رسک‪ ،‬نوي ډيل ‪India, 110065 -‬‬ ‫ټیلفون‪+91.11.43011111 :‬‬ ‫فکس‪+91.11.43011199 :‬‬ ‫‪CIN No: U22229DL2006PTC152087‬‬

‫د پښتنو‪/‬ځوابونو لپاره‪indiaperspectives@maxposure.in :‬‬

‫د ماکس پوژر ګروپ څخه د پوښتنو‬ ‫لپاره‪:‬‬ ‫ټیلفون‪+91.11.43011111 :‬‬ ‫فکس‪+91.11.43011199 :‬‬ ‫انټرنټی پاڼه‪www.maxposure.in :‬‬

‫د هندوستان مجيل په عربی‪ ،‬باهاسه انډونیزیايي‪ ،‬انګلیيس‪،‬‬ ‫فرانسوي‪ ،‬جرمني‪ ،‬هندي‪ ،‬ایټالوي‪ ،‬پښتو‪ ،‬فارسی‪ ،‬پوتوګايل‪،‬‬ ‫رويس‪ ،‬سینهايل‪ ،‬هسپانوي او تامیل ژبو خپریږي‪.‬‬ ‫د هندوستان مجيل په نوی ډیلی کي د بهرنیو چارو وزارت‬ ‫له لوري‪ ،‬د سید اکربالدین په مرشي چي د نوموړي وزارت‬ ‫سیکرتر او ویاند هم دي چاپ او خپریږي‪ .‬پته‪ :‬نوي ډیيل‪152 ،‬‬ ‫شمیره خونه‪ ’A‘ ،‬برخه‪ ،‬شاسرتي باون‪،‬‬ ‫نوی دهيل – ‪ 110001‬د ماکس پ��وژر ګ��روپ هندوستان‬ ‫خصوصی رشکت ملیټډ اپارمتان منرب‪ ،1&2 .‬اشوار نګر‪ ،‬ماتورا‬ ‫رسک‪ ،‬نوي ډیيل ‪ ،110065 -‬هندوستان‪ .‬د هندوستان مجيل‬ ‫په کال کي شپږ ځله خپریږي او د چاپ ټول حقوق يي خوندي‬ ‫دي‪ .‬د نوموړي مجيل لیکني‪ ،‬فني کارونه‪ ،‬او‪/‬یا عکايس چي په‬ ‫دغه مجلو کي استعامل شوي کیديل يش چي د هندوستان د‬ ‫مجلو د چاپ د دفرت له اجازي وروسته استعامل او یا دوباره‬ ‫پکار یوړل يش‪ .‬د ‪ MEA‬او ‪ MMGIPL‬رشکتونه د رضاکارانه‬ ‫تولیداتو‪ ،‬نسخو‪ ،‬عکاسیو‪ ،‬فني کارونو‪ ،‬روڼوايل یا د دايس نورو‬ ‫موادو مسولیت په غاړه نه اخيل‪ .‬دا اړینه نده چي په مجله‬ ‫کي لیکل شوي ټول نظرونه دي د ‪ MEA‬یا ‪MMGIPL‬ګروپ‬ ‫پوري اړه ولري‪.‬‬ ‫تاسو کويل يش مجله د الندي ځایونو څخه تر السه کړي‪:‬‬ ‫‪http://www.facebook.com/MEA‬‬ ‫‪http://www.twitter.com/MEA‬‬ ‫‪http://www.youtube.com/MEA‬‬ ‫د هندوستان د مجلو د السته راوړل��و لپاره‪ ،‬د هندوستان د نزدي‬ ‫دیپلوماتیک دفرت رسه اړیکه ټینګه کړي‪.‬‬

‫‪38‬‬

‫راتلونکي‬ ‫د هندوستان په پیاوړي اقتصادي او زیربنايي ځواک کې د پیاوړي باور په تکرارولو رسه لومړي‬ ‫وزیر ښاغيل نریندرا مودي پدې وروستیو کې ”په هندوستان کې تولید وکړی“ پروګرام په‬ ‫الره واچولو چې موخه ېې د تولیدي مرکز په توګه د هندوستان غوره کولو لپاره د لوړو نړیوالو‬ ‫رشکتونو ترالسه کول وو‪ .‬په سپتمرب کې هندوستان ته د چین ولسمرش زي جین پینګ راتګ‬ ‫د اقتصادي‪ ،‬ټولنیزو او فرهنګي امکاناتو هیلې راوټکولې‪ .‬مونږ په نیپال کې د سارک راتلونکې‬ ‫ناستې ته هم کتنه کړې چې موخه یې په بیالبیلو برخو کې د همکارۍ زیاتول دي‪.‬‬ ‫په کریسمیس کې تاسو ته په هیواد کې د څو مشهورو کلیساګانو یادونه کوو‪ .‬مونږ د‬ ‫هندوستان په نوي آیالت تیلینګانه کې د جشنونو په اړه هم لیکنه کړې چې په ډیر شان او‬ ‫شوکت رسه په ملانځلو مشهور دي‪ .‬د نومرب له ‪ 22‬څخه تر ‪ 29‬پورې د مینیپوري اس ډنډې‬ ‫‪8‬م نړیوال جشن رسه‪ ،‬مونږ د دغه سپوريت میراث تر شا په زړه پورې کیسه تعقیب کړې‪.‬‬ ‫د هندوستان د لومړين لومړي وزیر جواهر الل نهرو د زیږیدنې ورځې ته په پام رسه چې د‬ ‫ماشومانو ورځې په توګه ملانځل کیږي‪ ،‬مونږ تاسې ته د مهرونو هغه نښانونو څرګندوو چې‬ ‫پدې دومره کلونو کې د هندوستان د پستي ریاست لخوا جوړ شوي دي‪ .‬هغه برخه چې‬ ‫د هندوستان مروجو پیسو پدې دومره کلونو کې څنګه وده وکړی هم په لوستلو ارزي‪ .‬د‬ ‫هندوستان فرهنګي شتمني په جنوري کې د مکر سکرنتي پر مهال د کاغذپران الوزولو په اړه‬ ‫کیسه کې نغښتل شوې ده‪.‬‬ ‫هندوستان د ویاړ کولو ډیر څه لري‪ .‬زمونږ هیواد چمتو دی چې تر ‪ 2020‬میالدی کال پورې‬ ‫د نړۍ د کوچنیو موټر تر ټولو لوی صادرونکی يش‪ .‬بله السته راوړنه یې د کشمیر په تنګي کې‬ ‫چیناب سیند پر رس په نړۍ کې د ریل الرې تر ټولو لوی پل جوړول دي‪ .‬په رشرتاپتي باون کې‬ ‫یو نوی موزیم جوړ شوی چې پدې دومره کلونو کې د هندوستان ولسمرشانو ته ورکړل شوې‬ ‫مصنوعي ډالۍ پکې ایښودل شوي‪.‬‬ ‫مونږ هغې آخري لیکنې ته بیا کتنه کړې چې د هندوستان رستیرو ته د درناوي لپاره په‬ ‫نړۍ کې د هندوستان د جنګونو د شهیدانو د یاد څلو لیست دی او بهرنیو چارو وزارت د‬ ‫عامه ډیپلوماسۍ ابتکار نتیانوبهاوه مستندې ډرامې ته مو هم یوه کتنه‬ ‫کړې ده‪ .‬او قطب منار ته له پورته څخه په لیدلو رسه د مهرويل د لرغون‬ ‫پیژندنې په پارک کې د احساساتو راپارونکي میرايث ودانیو ته هم زمونږ‬ ‫څرګندونې مه هیروی‪.‬‬

‫ه‬ ‫ن‬ ‫د‬ ‫ل‬ ‫ي‬ ‫د‬ ‫‪ 28‬ټو‬ ‫ک■‪5‬‬

‫ګڼه ■‬

‫نومرب‪-‬‬

‫دسمرب‬

‫‪2014‬‬

‫سید اکربالدین‬

‫پ‬ ‫په نرمختګ‬ ‫ړۍ کې‬

‫نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫‪n‬‬

‫‪3‬‬

‫د‬ ‫ریل الرې‬

‫‪n‬‬

‫تر ټولو‬

‫سرت پل‬

‫د هملانځنې‬

‫ند‬ ‫وستان کل‬

‫یساګانې‬

‫په‬ ‫د نړۍ ک‬ ‫ې د هن‬ ‫موټ‬ ‫رو ټکنالوژيدوستان‬

‫‪W W W. I N D I A P E R S P E C T I V E S . I N‬‬

‫پوټپواري‬

‫په هند کې راتلونکي پیښې‬ ‫د فلم فیسټوال‬ ‫د هندوستان نړیوال فلم فیسټوال چې د هندوستان‬ ‫د فیلمز ډیویژن ادارې لخوا په الره اچول کیږي‬ ‫د هغو فلم جوړوونکو او د فلم مینه والو لپاره‬ ‫چې د فلم جوړونې هرن ګوري‪ ،‬زده کوي یې او‬ ‫درناوی ورته لري یوه ننداره ده‪ .‬سږ کال به دا ‪45‬م‬ ‫فیسټوال وي چې د فلمونو نندارې او اړونده بحثونه‬ ‫به پکې تررسه کیږي‪.‬‬ ‫کله‪ :‬نومرب ‪30-20‬‬ ‫چیرته‪ :‬ګووا‬ ‫راڼ اوتسوو‬ ‫د راڼ اوتسوو پر مهال په ګجرات کې د سپینې‬ ‫شګې لرونکې دښتې‪ ،‬کوچ ښکال ملانځل کیږي‪.‬‬ ‫د موسیقۍ او نڅا د جشن دغه فیسټوال له ډیرو‬ ‫فعالیتونو لکه دودیزې نڅا‪ ،‬د فرهنګي فعالیت‬ ‫منایشونو‪ ،‬د اوښ سفر او په خیمو کې ژوند رسه د‬ ‫ګجرات د سیاحت ادارې لخوا په تنظمیږي‪.‬‬

‫فوډټیک هندوستان‬ ‫د نړیوال فوډټیک هندوستان نهم ځل د وروستیو‬ ‫ټکنالوژیو‪ ،‬ځانګړو معلوماتو او تجاريت پراختیا‬ ‫انتخابونو څیړلو په موخه د خواړو او څښاک‬ ‫صنعت لپاره یوه ننداره ده‪ .‬سږ کال به پدغه‬ ‫نندارتون کې کې له ‪ 45‬هیوادونو څخه له‬ ‫‪ 11,500‬څخه زیات نندارچیان ګډون کوي‪.‬‬

‫کله‪ :‬ډسمرب ‪ 2014 ،1‬څخه تر مارچ ‪ 2015 ،7‬پورې‬ ‫چیرته‪ :‬کوچ‪ ،‬ګجرات‬

‫کله‪ :‬د نومرب ‪16-14‬‬ ‫چیرته‪ :‬ممبيي‪ ،‬مهارشرتا‬ ‫د هندوستان هرني فیسټوال‬ ‫د هندوستان هرني فیسټوال د هندوستان د هرنونو‬ ‫د ودې لپاره یوه ننداره ده‪ .‬له ‪ 70‬هرني ګالري او‬ ‫‪ 1,000‬انفرادي هرنمندانو څخه زیات به پدغه‬ ‫نندارتون کې ګډون وکړي‪ .‬له دغه نندارتون څخه‬ ‫موخه په اوسني عرص کې د عرصي‪ ،‬مناسب او معارص‬ ‫هرن اهمیت او ارزښت څرګندول دي‪.‬‬ ‫کله‪ :‬نومرب ‪30-27‬‬ ‫چیرته‪ :‬ممبیي‪ ،‬مهارشرتا‬

‫د هاټ اییر (ګرمې هوا) بالون فیسټوال‬ ‫د هاټ اییر (ګرمې هوا) بالون فیسټوال پر مهال په‬ ‫ملدو شنو ځمکو باندې د ارام کولو رسه او پر رس‬ ‫باندې مو د رنګینو هاټ اییر بالونونو هوا کولو څخه‬ ‫له خوښۍ ډک د کال له پای څخه خوند واخلی‪ .‬یا‬ ‫په یوه بالون کې چکر وواهی! دغه میله د کرناتاکا‬ ‫په دریمو سیمو – میسور‪ ،‬همپي او بیدار کې‬ ‫تررسه کیږي‪.‬‬

‫د هندوستان نړیوال سوداګریز نندارتون‬ ‫د هندوستان نړیوال سوداګریز نندارتون (‪ )IITF‬په‬ ‫هندوستان کې د مرصفیدونکي توکو تر ټولو سرت‬ ‫نندارتون دی‪ .‬دغه نندارتون چې هر کال د ماشومانو‬ ‫په ورځ پیلیږي د نړیوال نندارچیان په پراخه کچه‬ ‫تولیدات څرګندوي‪ .‬د سږ کال موضوع ښځینه‬ ‫متشبثین دي‪.‬‬

‫کله‪ :‬ډسمرب ‪ 2014‬څخه تر جنوري ‪ 2015‬پورې‬ ‫چیرته‪ :‬کرناتاکا‬

‫کله‪ :‬نومرب ‪27-14‬‬ ‫چیرته‪ :‬نوی دهيل‬

‫هند ليد‬ ‫‪ 28‬ټوک ■ ‪ 5‬ګڼه ■ نومرب‪ -‬دسمرب ‪2014‬‬

‫پرمختګ‬

‫په نړۍ کې د ریل الرې تر ټولو سرت پل‬

‫ملانځنې‬

‫د هندوستان کلیساګانې‬

‫په نړۍ کې د هندوستان‬ ‫د موټرو ټکنالوژي‬