មហាត្មះ គន្ធី
ជវី ប្រវត្តផ្ទ ល ិ ា ល់ខ្ួ ន្ ឬ
ររឿងរ៉ា វនន្ការពរិ ោធររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយន្ឹងសច្ចធម៌
1
មហាត្មះ គន្ធី
ជីវប្រវត្តផ្ទ ល ិ ា ល់ខ្ួ ន្ ឬ
ររឿងរ៉ា វនន្ការពិរោធររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយន្ឹងសច្ចធម៌
រកប្ប្ររច្ញពីភាោគូ ចារ៉ា ត្ រោយ
រោក MAHADEV DESAI
ររងពញ មពរសៀវរៅ ជុំរន្ឿកនញងជីវ ិត្ថ្មី ទប្ី កុង AHMEDABAD-14
2
៣០ រូពី
ររងពញ មរព សៀវរៅ ជុំរន្ឿកនញងជីវ ិត្ថ្មី ឆ្ន១ ុំ ៩២៧
រ
រ ះពញមពរលីកទី១ ច្ុំន្ួន្ ៦.០០០ ច្ារ់ ឆ្ន១ ុំ ៩២៧
ះពញមពរលីកទី២ ច្ុំន្ួន្ ១០.០០០ ច្ារ់ ប្ខ្ធនូ ឆ្ន២ ុំ ០០៤ សរញរៈ ១១.០៩.០០០ ច្ារ់
ប្ត្ូវ
ត្នមលច្ុំណាយរលីការរ ះពញមពរសៀវរៅ
ន្ឧរត្ថមធ ភ ន្រោយ ររងពញមពរសៀវរៅ ជុំរន្ឿកនញងជីវ ិត្ថ្មី ISBN 81-7229-008-X រ ះពញមព ន្ិងរច្ញផ្សាយរោយ
Jitendra T. Desai Navajivan Mudranalaya ទប្ី កុង Ahmedabad-380 014 ប្ររទសឥណា ា
3
មាត្កា ិ
ជុំពូក
អារមភកថាអ្នករកប្ប្រ (រោក Mahadev Desai)
១០
រសច្កតីរផ្សតីម
១១
I
ការផ្សតល់កុំរ
II
កញមារភាព
III IV
ទុំពរ័
ី ត្ ន្ិងរ ីមកុំរ
ី ត្
ប្ផ្សនកទ១ ី
១៥ ១៦
័ អាពាហ៍ពិពាហ៍វយរកម ង
១៨
ត្ួនាទីជាោាមី
២០
ការសិការៅវ ិទាល័យ
២២
VI
រោកនា កមម
២៥
VII
រោកនា កមម (រន្ត)
២៧
VIII
ការលួច្ ន្ិងការប្កខ្លួន្ជាថ្មី
២៩
ពន្លឺនន្ោសនា
៣៤
ជន្រប្ៅវ
៤០
V
IX X XI XII XIII XIV XV XVI
មរ
ភាពឪពញ កររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ិងការអាមា៉ាស់រទា ង
ការរប្ត្ៀមខ្លួន្រៅប្ររទសអ្ង់រគលស
៣១ ៣៦
ណៈ
រពលរស់រៅកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលស
៤១
ជរប្មីសររស់ខ្ញ ុំ្
៤៤
ការផ្ទលស់រូ រត
៤៩
ភាពរអ្ៀន្ខ្មមស់កុំទបញងរពលការពារខ្លួន្
៥៣
ការរ ីរត្ួជាសញ ភាពរញរសរៅកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលស
៤៦
ការពរិ ោធរលីការត្មអាហារ
៥១
ការកុំចាត្់រចាលភាពកញ ហក
៥៦
XX
ការយល់ ឹងច្ាស់ពោ ី សនា
៥៨
XXI
Nirbal Ke Bal Rama
៦១
XXII
អ្នកន្ព ិ ន្ធ NARAYAN HEMCHANDRA
៦២
ការអ្រ្ជ ីញឲ្យច្ូលរួម-រ៉ាញប្ន្តរប្កាយមក?
៦៦
XVII XVIII XIX
XXIII XXIV XXV I II III IV
ពព ិ រ័
៍
៏អ្ោចរយ
ភាពទន្់រខ្ាយររស់ខ្ញ ុំ្
ប្ផ្សនកទ២ ី
៦៥ ៦៨
ទសសន្វ ិទូ រោក RAYCHANDBHAI
៧២
ររឿងកតរី លីក ុំរូង
៧៦
រត្ខ្ ី ញ ុំប្្ ត្ូវចារ់រផ្សតីមជីវ ិត្រស់រៅរោយរររៀរណា
៧៤
ការរន្ធត្ច្ ់ ត្ ិ តជារលក ី ុំរូង
៧៨
4
V VI VII VIII IX X
ការរប្ត្ៀមខ្លួន្រៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ការរធាី រុំ ី រមក ល់ោធារ រ ឋណាតាលី
៨០
តាមផ្សលូវរៅកាន្់ទប្ី កុង ប្ពត្ ី ូ រយ ី ៉ា
៨៧
នថ្ៃ ុំរូងរពលរៅទប្ី កុង ប្ពត្ ី ូ រយ ី ៉ា
៩៣
៨២
រទពរិ ោធន្៍មួយច្ុំន្ួន្
៨៤
ការលុំ
៩០
ករប្ន្ថមរទៀត្
ការទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយប្គិសតោសន្ក ិ
៩៥
XII
ការប្សាងរកប្
XIII
រត្ពា ី កយថា “គូ លី” ប្ត្ូវ
១០០
XI
XIV XV XVI XVII XVIII XIX
ប្ស័យទាក់ទងជាមួយជន្ជាត្ឥ ា ិ ណា ន្រៅរ ីមបអ្ ី ាី
៩៨
ការរប្ត្ៀមខ្លួន្ការពារររឿងកតី
១០២
ការច្ោច្លប្ផ្សនកោសនា
១០៤
មន្ញសសជាអ្នករសនស ី ញុំ រ៉ាញប្ន្តប្ពះជាអ្នកសរប្មច្
១០៧
ការរស់រៅកនញងប្ររទសណាតាលី
រមធាវ ីត្ុំណាងឲ្យប្កុមប្ លប្ត្ូវ ន្រគររសរអ្ ី ីងព សមាជជន្ជាត្ិឥណា ា រៅណាតាលី
១០៨ ៌ សមបញរ
១១១ ១១៣
XX
កមមកររ្មះ BALASUNDARAM
១១៦
XXI
ការយកពន្ធោរត្នមល ៣ រផ្ទន្
១១៨
XXII
ការសិការប្រៀររធៀរោសនា
១២០
XXIII XXIV XXV XXVI
ជាមាចស់រគហោឋន្មានក់ ុំរ
ី ររឆ្ពះប្ត្ទបរ់មកប្សុកកុំរ
កនញងប្ររទសឥណា ា ់ ុំន្ួន្ពីរយ៉ាង ច្ុំ ងច្
១២២ ី ត្វ ិញ
១៣១
XXVIII ទីប្កុង ផ្សូ ណា (POONA) ន្ិងទីប្កុង មា៉ាប្ោស (MADRAS)
I II
ការប្ត្ទបរ់មកវ ិញឆ្រ់ៗ សូរសន្ធឹកខ្យល់ពយញះ
១២៧ ១២៩
XXVII កិច្ចប្រជញុំរៅទីប្កុង រញមនរ XXIX
១២៤
ប្ផ្សនកទ៣ ី
១៣៤ ១៣៥ ១៣៩
ខ្យល់ពយញះ
១៤០
ការពិរោធ
១៤២
IV
រប្កាយរ្លៀងរមឃប្សទបះ
១៤៥
V
ការអ្រ់រ ុំកូន្
១៤៧
VI
ោមរត្ីនន្ការផ្សតល់រសវា
១៤៩
ប្ពហមច្រយធម៌ II ិ
១៥៣
III
VII VIII IX
ប្ពហមច្រយធម៌ I ិ
១៥២
ជីវ ិត្ោម្ញ
១៥៥
5
សហ្វរាមរ ីមបស ី ទ ិ រធិ សរភាព ី
១៥៧
XI
កុំប្
XII
ការវ ិលប្ត្ទបរ់មកកាន្់ប្ររទសឥណា ា វ ិញ
១៦០
រសមៀន្ ន្ង ិ អ្នករមល ី ប្ថ្
១៦៥
កប្ន្លងពស ិ ិ ឋររស់អ្ទរិ ទព Curzon
១៦៧
X
ទប្មងប្់ រព័ន្ធអ្នាម័យ ន្ង ិ ការកាត្់រន្ថយភាពអ្ត្់ឃ្លលន្
១៥៩
ការរស់រៅកនញងប្ររទសឥណា ា ោជាថ្មី
១៦៣
រពលរៅកនញងសមាជ
១៦៦
XVII
ការោនក់រៅរយៈរពល១ប្ខ្ ជាមួយរោក Gokhale-I
១៦៩
XVIII
ការោនក់រៅរយៈរពល១ប្ខ្ ជាមួយរោក Gokhale-II
១៧០
XIX
ការោនក់រៅរយៈរពល១ប្ខ្ ជាមួយរោក Gokhale-III
១៧២
XX
កនញងទប្ី កុង ររណារ៉ា ស (Benaras)
១៧៤
ជុំរន្ឿរៅរលផ្ស ី ូ លវនន្ការពរិ ោធ
១៧៩
XIII XIV XV XVI
XXI XXII XXIII I
ការរស់រៅកនញងទប្ី កុង រញមនរ ុំរ
ី ររឆ្ពះរៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងោជាថ្មី
ត្់រង់ការររ
ប្ផ្សនកទ៤ ី
ត្់រង់រសច្កតីប្សទាញ់
១៧៧ ១៨១ ១៨៤
លទធិផ្ទតច្់ការរច្ញមកពីត្ុំរន្់អាសញី
១៨៥
III
ការទទួលយការអាមា៉ាស់
១៨៧
IV
ការររងកីន្ោមរត្ីនន្ការរូជា
១៨៨
ការរូ ជាខ្លួន្ច្ុំរពាះអាហាររួស
១៩១
VIII
ការប្ពមាន្
១៩៤
IX
ការត្សូប្រឆ្ុំងន្ឹងអ្ុំណាច្
១៩៦
ទុំនាក់ទុំន្ងសញីជរប្ៅជាមួយជន្ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា
១៩៩
ោរព័ត្៌មាន្ មត្ិជន្ជាត្ិឥណា ា
២០៣
ុំងឺររ៉ាសតរមម ការរករលោលនន្ជ ី
២០៦
II
V VI VII
X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX
លទធផ្សលនន្ការអ្រងកត្រលីផ្សូ វច្ ល ិត្តខ្ួ ន្ឯង ល
១៩០
ការពិរោធរលីការពា
១៩៣
លរោយ ី ន្ិងទឹក
ការោក់រទាសរលីខ្ួ ន្ឯង ល ន្ិងការច្ងចាុំ ៏ពិសិ ឋ
១៩៨
ទុំនាក់ទុំន្ងសញីជរប្ៅជាមួយជន្ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា (រន្ត)
២០១
ទីតាង ុំ គូលី ឬត្ុំរន្់ Ghettos
២០៥
ុំងឺររ៉ាសតរមម (រន្ត) ការរករលោលនន្ជ ី
២០៨
ទីតាង ុំ កនញង្នក់រ្លីង
២១០
រវទមន្តនន្រសៀវរៅមួយកាល
២១១
ការរស់រៅកនញងទីប្កុង ហាន្ ី ិច្
២១៣
រប្ត្ី ុំរូង
២១៤
6
រោក Polak ហាន្ផ្ទលស់រូ រជ ត ុំហរ
២១៦
ការសមលង ឹ រមីលកនញងការរស់រៅ
២១៩
XXIV
ការរះរ
XXV
ការប្សាងរកទឹកច្ត្ ិ តររសញ ិ ទធ
២២៣
XXI XXII XXIII
XXVI
មន្ញសសប្ លប្ត្ូវ
ន្ប្ពះការពារ
២១៧
រររស់ប្កុម ហសូលូ (Zulu)
ការចារ់រ ស ិ ន្ធនិ ន្ធម៌អ្ហង ិ ា
២២៥
XXVII ការពរិ ោធរប្ន្ថមរទៀត្រលីការត្មអាហារ
XXVIII រសច្កតកា ខ្ញ ុំ( ្ Kasturbai) ី ល ហាន្នន្្រយររស់ ិ XXIX XXX XXXI
២២១
២២៦ ២២៧
ធម៌អ្ហង ិ ារៅកនញងផ្សាះ
២២៩
ការត្មអាហារ
២៣៣
ការរឆ្ពះរៅរកភាពអ្ត្់ធមត្ច្ ់ ុំរពាះខ្លួន្ឯង
២៣១
XXXII រពលរធាីជាប្គូររប្ងៀន្
២៣៥
XXXIII ការររប្ងៀន្អ្កសរ
២៣៦
XXXIV ការររប្ងៀន្ខ្មងផ្សលូវច្ិត្ត
២៣៨
XXXVI ការោក់ទ
ា កមមរលីខ្ួ ន្ឯងរោយការត្មអាហារ ល
២៤០
ករៅកនញងសហ្វរាម
២៤៣
XXXV ប្សូវនរកន៉ា ញ ងច្ុំរណាមប្សូវោលី
២៣៩
XXXVII ការរធាី ុំរ
២៤២
XXXVIIIការរួមច្ុំប្
ី ររៅជួររោក Gokhale
XXXIX ោថន្ភាពលុំ XL XLI XLII XLIII XLIV XLV XLVI
កផ្សលូវច្ិត្ត ធម៌អ្ហិងា ប្ទងប្់ ទាយត្ូច្
២៤៥
ការពា
២៥១
ច្ិត្តសរបញរសធម៌ររស់រោក Gokhale
២៤៩
ការវ ិលប្ត្ទបរ់មកកាន្់ប្ររទសឥណា ា វ ិញ
២៥២
រត្ីរន្ះជាការអ្ន្ញវត្តច្ារ់ ប្៏ សួច្ប្ោវឬ?
២៥៥
លជមៃឺរោករប្ោមសួត្
ការច្ងចាុំមួយច្ុំន្ួន្នន្វ ិជាជជីវៈរមធាវ ី
២៥៣
កូន្កតីប្ប្រកាលយរៅជាសហការ ី
២៥៦
XLVII វ ិធីជួយសរហ្វរាះ ល់កូន្កតី I II III IV
រទពិរោធន្៍ ុំរូង
២៥៧ ប្ផ្សនកទ៥ ី
ជុំន្ួរជាមួយរោក Gokhale កនញងទីប្កុង ផ្សូ ណា
២៦១ ២៦២
រន្ះជាការគុំរមកុំប្ហងឬ?
២៦៣
ទីប្កុង ោន្់ទីន្ីរកតាន្
២៦៦
កររស់អ្នករធាី ុំរ
V
រញ្ហាលុំ
VI
ការរ្ចញ ះរ្ចូ ល
VII
២៤៧
ី រតាមរសវាកមមលុំោរ់ទី៣
ពិធីធមមយប្តារ ីមបស ី ច្ចភាពររស់ហិ ូ ា ោសន្ិក
២៦៧ ២៦៩ ២៧០
7
VIII
ោពន្រយល Lakshman Jhula
២៧២
IX
ការររងកត្ ី អាប្សម
២៧៤
ការរ្ច រ់ភាពជាអ្រនាតប្ររវសន្៍
២៧៧
X XI XII XIII
ភាពមិន្ទាន្់
ន្សរប្មច្
២៧៦
ុំណានុំ រត្ងរខ្ៀវប្សរត្់
២៨០
ី រ ី (Bihari) ភាពសមបញរសររស់អ្នកប្សុករហា
២៨២
ការ កររឿងកតរី ច្ញ
២៨៦
ធម៌អ្ហង ិ ារៅច្ុំរពាះមញខ្
២៨៤
វ ិធោ ិ ហ្វសតការររ
២៨៧
XVII
សហជីវ ិន្
២៨៩
XVIII
ការច្ូលរៅកនញង្ូមិ
២៩១
XIV XV XVI
XIX
សនាតន្ច្ិត្តលរអ រស់រោកអ្្ិ
ល
២៩៣
XX
ទុំនាក់ទុំន្ងការររជាមួយកមមករ
២៩៣
XXI
ការរមល ី ប្ថ្អាប្សម
២៩៥
XXII
ការអ្ត្់អាហារ
XXIII
ការរ ិរត្តរិ ោលការ
XXIV XXV XXVI
២៩៦
រទរលមីសនន្ការ កខ្ាឹម ការរ្ច រ់រោលការ ការច្ង់
៍ អ្ហង ិ ា
២៩៨
រ ុំង
៣០០
៍ អ្ហង ិ ារៅប្សុករកោ (Kheda)
ន្ោមគាីភាព
XXVII ការរប្ជីសររសសមាជ ិកថ្មីសប្មារ់យញទធនាការ ី XXVIII ប្កបរផ្សលូវមច្ចញរជ XXIX
ច្ារ់ប្រឆ្ុំងន្ឹងការរ ិវត្ត ន្ិងអ្ុំរពីអាណាធរ ិ បរត្យយ ន្ង ិ ការសរប្មច្ច្ិត្ត ៏លុំ ក ៍
៏អ្ោចរយ
XXX
រហត្ញ ការ
XXXI
ស ត ហ៍ប្ លគួរឲ្យច្ងចាុំ-I
៣០១ ៣០៣ ៣០៥ ៣០៨ ៣១០ ៣១២ ៣១៣
XXXII ស ត ហ៍ប្ លគួរឲ្យច្ងចាុំ-II
៣១៦
XXXIII ការគិត្ខ្ញសរៅហមា ិ ល័យ
៣១៧
XXXIV ររងពញ មពជីវ ិត្ថ្មី ន្ិងោរព័ត្៌មាន្ The Young India
៣១៨
XXXV រ ឋពញន្ចារ
៣២០
XXXVI រត្ប្ី ពះរៅកាលហ ិ ប្ា រឆ្ុំងន្ឹងការការពារសត្ារោឬ?
៣២១
XXXVII សមាជរៅរ ឋអារុំ ត្ោ ិ
៣២៣
XXXVIIIការចារ់រផ្សតីមសមាជ
៣២៤
XXXIX រ ីមកុំរ
៣២៦
XL XLI
ី នន្ត្មាញ
ការរករឃញ ី ច្ញ ងរប្កាយ
ការសន្ានាប្ លនាុំឲ្យទទួលច្ុំរ
៣២៧ ះ ឹង
៣២៨
8
XLII XLIII
ច្រន្តនន្សន្ាញះ
៣២៩
រ ឋណាកពួរ
៣៣០
ការោោន
៣៣២
9
អារមភកថាអ្នករកប្ប្រ ការរ ភាគទ១ ី ប្ត្ូវ
ះពញមពរសៀវរៅជារលីក ុំរូងនន្ជវី ប្រវត្តផ្ទ ល មហាត្មះគន្ធប្ី ត្ូវ ិ ា ល់ខ្ួ ន្ររស់
ន្រ
ះពញ មពផ្សាយកនញងឆ្ន១ ុំ ៩២៧ ន្ង ិ ភាគទ២ ី ប្ត្ូវ
ភាោរ ម ី គូចារ៉ា ត្មាន្ត្នមល ១-រូពី ប្ត្ូវ ៥០.០០០ កាល ប្ត្ូវ រ៉ាញរណាណះ) ប្ត្ូវ
ះពញមពផ្សាយកនញងឆ្ន១ ុំ ៩២៩។ ការរ
ន្រ ះពញ មពរច្ញផ្សាយច្ុំន្ួន្៥រលក ប្ លរសៀវរៅប្រមា ី
ន្ហាមឃ្លត្់ច្ុំរពាះអ្នកអាន្ជន្ជាត្ិឥណា ា ច្ុំប្ ន្រ
កការរ
ះពញមពផ្សាយកនញងត្នមលរថាកចាុំ ច្់ប្ត្ូវ
ូ ច្ ន្ររាញជារប្ច្ីន្កនញងោរព័ត្៌មាន្
ន្ិងសថិត្រប្កាមទិ ឋភាពនន្ការរប្រីភាោសប្មារ់
Young
India
ការរកប្ប្រប្ត្ូវ
ផ្សលប្ររយជន្៍នន្ការពិន្ិត្យរទបង ី វ ិញជាភាោគូចាច្៉ារត្។ ររប្មីឲ្យផ្សលប្ររយជន្៍រន្ះ រសៀវរៅរន្ះប្ត្ូវ រទបង ត ិ៍ ម ះលបល ី វ ិញយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្នរោយមិត្្័ហ្វកត ប្ លមាន្រកររ្ ី ាញកនញងច្ុំរណាមអ្នកប្ លមាន្ច្ុំរ ភាោអ្ងរ់ គលស។ រៅមញន្រពលោត្់ទទួលយកភារកិច្ចប្ត្ួត្ពិន្ិត្យរន្ះ ោត្់ ន្ោក់លកខខ្ ររ្ច ញរ្មះររស់ោត្់រទបយ ី
ូរច្នះខ្្ញុំក៏ទទួលយកន្ូវលកខខ្
ា រន្ះ។
ន្ិងសហការររស់ ខ្ញ ុំគ ្ ឺរោក Pyrarelal កុំទបញងរពលអ្វត្តមាន្ខ្្ញុំកញ ងរ ន ឋ ី ៈកមាមធិការប្រូមហាល ុំ ៩២៩-៩២៩។ ី កនញងឆ្ន១
១៩៤០
ន្រធាីជា
ន្ពិន្ិត្យ
ះ ឹងខ្មង
ា មួយរោយសញុំមិន្ឲ្យ
ូច្រន្ះខ្្ញុំគិត្ថាមិន្ចាុំ ច្់រទបយ ី ប្ លប្ត្ូវ
ររ្ច ញរ្មះររស់ោត្់រនាះរទបយ ី ។ កនញងជុំពូក ៣៩-៤៣ ប្ផ្សនកទ៥ ី នន្រសៀវរៅរន្ះប្ត្ូវ គ
ច្ុំន្ួន្ជត្ ិ
ះពញ មពផ្សាយប្ត្មួយភាគរ៉ាញរណាណះ។ រច្ចញរបន្ន ការ
ះពញមពទាង ុំ រន្ះសថិត្រៅរប្កាមការពិន្ិត្យរទបង ី វ ិញរោយប្រុងប្រយ័ត្ន
ជាផ្សលប្ររយជន្៍រន្ះ។
ះពញមពជា
ន្លក់រច្ញ។ ការរកប្ប្រជាភាោអ្ងរ់ គលស (រច្ញផ្សាយប្ត្ម ឹ ប្ត្រៅកនញងរណាណល័យ
ការរយៈរពលប្វង។ រសៀវរៅសតីពីជីវប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្ួ ន្រន្ះប្ត្ូ ល វ រ
ន្រ
ន្រច្ញផ្សាយជាពរី ភាគ។
ន្រកប្ប្ររោយមិត្្ ត ហ្វ័ កត
ូលី រប្កាយមាន្ការរសញីរអ្រងកត្រោយ
MAHADEV DESAI
10
រសច្កតីរផ្សតីម កាលពីរួន្ ឬប្
ខ្លួន្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំ
៏ ត្ ឆ្ ុំ ន ម ុំ ញ ន្ តាមការរសនីសញុំពីមិត្តរម ួ ការររ ជ ិ សនិត្រុំផ្សញត្ ខ្្ញុំក៏យល់ប្ពមសររសរជីវប្រវត្តផ្ទ ិ ា ល់
ន្ចារ់រផ្សតីមសររសរជីវប្រវត្តិរន្ះ រ៉ាញប្ន្តរៅរពលខ្្ញុំររីកសន្លឹកទី១ភាពភា្ក់រផ្សអីលក៏ ន្រកីត្រទបង ី គឺ
ការរធាក ី ញរបកមមជារប្ច្ីន្កុំពញងប្ត្រកីត្រ
ង ី រៅកនញងទីប្កុងរញ មនរ
ជាអ្នករទាសមានក់ជារ់ឃញជា ុំ មួយខ្្ញរុំ ៅទីរនាះ ជីវប្រវត្តិររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំរ្លីយថា ខ្្ញុំ ៍ រន្ះ
ន្រធាីឲ្យការររររស់ខ្ញ ុំ្មិន្អាច្រៅមញខ្
ន្
៍ ជារប្ច្ីន្រកីត្រទបង ី ប្ លរធាីឲ្យខ្្ញុំជារ់ពន្ធនាោររៅរ ឋយរ ឺ វា៉ាោ មករោក Sjt Jeramdas
រទបយ ី ។ រប្កាយពីមាន្ប្ពឹត្តិការ
ទាល់ប្ត្ររឿងរហត្ញការ
ូច្រន្ះ
ន្សញុំឱ្យខ្្ញុំទញកររឿងរផ្សសងៗរចាលមួយប្ទបក រហយ ី រ្ច រ់ការសររសរ
ន្ោក់រោលរៅរួច្ជារប្សច្ រហយ ី ខ្្ញុំមិន្អាច្គិត្អ្ាីរផ្សសងរទៀត្
ន្រ្ច រ់។
ន្រនាះរទរហូត្
ភាលមៗខ្្ញុំគួរប្ត្រ្ច រ់ការសររសរជីវប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្ួ ន្ប្ ល លខ្្ញុំ ន្្លងកាត្់កុំទបញង
រពលជារ់ពន្ធនាោររៅរ ឋយរ ឺ វា៉ាោ រប្ពាះខ្្ញុំរៅមាន្រពលមួយឆ្នរុំ ទៀត្រ ីមបរ ី ្ច រ់ការរររន្ះ រប្កាយរពលប្ត្ូវ រោះប្លង។ ឥសីោាមិ Anand
ន្រសនីសញុំខ្ញ ុំជា ្ ថ្មីមតងរទៀត្ ខ្
ន្
ៈរពលប្ លខ្្ញុំ ន្រ្ច រ់ការសររសរប្រវត្តិនន្
អ្ហង ល ជីវ ិត្ថ្មីរន្ះ។ ឥសី ិ ារៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ប្ លខ្្ញុំមាន្រុំ ងសររសរជីវប្រវត្តផ្ទាល់ខ្ួ ន្សប្មារ់ ់ យខ្្ញុំសររសរជីវប្រវត្តិរន្ះោច្់រោយប្ កពីោនរ ីមបយ ោាមិច្ងឱ្ ុំ្ ម ន្រពលទុំរន្រទាល់ ី ករៅរ ះពញមពជារសៀវរៅ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ោ
ប្ត្រោះ ន្ិងពីមួយស ា ហ៍រៅមួយស ត ហ៍ខ្ញ ុំ្ប្ត្ឹមប្ត្អាច្សររសរជុំពូកមួយប្ត្រ៉ាញរណាណះ។ មាន្អ្ាីមួយប្ លប្ត្ូវសររសរ សប្មារ់ជីវ ិត្ថ្មីរៅររៀងរល់ស ត ហ៍។ ឥសីោាមិយល់ប្សរន្ឹងសុំរ
រហត្ញអ្ាី ន្ជាការសររសររន្ះមិន្ប្មន្ជាការសររសរអ្ុំពីជីវប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្ួ ន្? ល
ី រន្ះ រហយ ី ខ្្ញុំ
ន្រធាីការររយ៉ាងលុំ
ករលីរញ្ហារន្ះ។ រ៉ាញប្ន្តមិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំ្មានក់ ន្សួរ
ថា“ រត្ីមូលរហត្ញអ្ាីរណា ត លឲ្យខ្្ញុំរធាីការរររលីការផ្សសងរប្ពងរន្ះ?” ការសររសរអ្ុំពីជីវប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្ួ ន្គ ល ឺជាការអ្ន្ញវត្ត ពិរសសច្ុំរពាះប្ត្រសចឹមប្ររទសរ៉ាញរណាណះ។ ផ្ទាល់ខ្ួ ន្ប្រររន្ះ ល
ោត្់ ឹងថាោមន្ន្រណាមានក់រៅរូពា៌ប្ររទសសររសររសៀវរៅជីវប្រវត្តិ
ន្មួយកាលរទបយ រលីកប្លងប្ត្រញគាលប្ លសថិត្រប្កាមឥទធិពលរសចឹមប្ររទសប្ត្រ៉ាញរណាណះ។ ី
ន្ឹងសររសរពីអ្ាី? នថ្ៃរន្ះ ប្រសិន្ជាអ្នករ ិរសធរៅនថ្ៃប្សអកច្ុំរពាះអ្ាីមួយប្ លប្ត្ូវអ្ន្ញវត្តជារោលការ
រត្ីខ្ញ ុំ្
៍ ឬគិត្ថា
ន្ឹងរសីរររទប ី ង ី វ ិញរៅនថ្ៃអ្នាគត្ច្ុំរពាះប្ផ្សន្ការនថ្ៃ រនាះន្ឹងរធាីឲ្យឥទធិពលរលីការប្រប្ពឹត្ាររស់អ្នកទាងទងន្ឹងអ្ុំណាច្នន្ ពាកយសមតី ការសររសរ ន្ិងការន្ិយយររស់អ្នកអាច្ប្ត្ូវ
ន្រគគិត្ថាជាមន្ន្ញសសរ
កប្
ជាការលអរទប្ លមិន្សររសរអ្ាីមួយរប្ៅពីជីវប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្ួ លន្ តាមកប្មិត្ណាមួយរនាះ? ទទបក ាី រ
ផ្ទាល់ខ្ួ ន្ព ល ត្ ិ ប្
៍ រន្ះមាន្ឥទធិពលមករលរី រ ូ ខ្្ញុំ។
ក រនាះរទ។ ខ្្ញុំប្ោន្់ប្ត្ច្ងប្់
រ៉ាញប្ន្តវាមន្ ិ ប្មន្ជារោលរុំ
ស់។ រត្ីអ្នកមិន្គិត្ថា វា
ងររស់ខ្ញ ុំ្កញ ងការររងក ន ីត្ជីវប្រវត្តិ
រ់ររឿងរ៉ា វនន្ការពរិ ោធជារប្ច្ន្ ុំ្ មួយន្ឹងសច្ចធម៌ រប្ពាះ ី ររស់ខ្ញ ជា
ជីវ ិត្ខ្្ញុំោមន្អ្ារី ប្ៅពកា ុំ រន្ះរទបយ ័ ធ ី រពរិ ោធអ្ស់ទាង ី ។ ខ្្ញុំរជឿជាក់ ន្ិងមាន្ជុំរន្ឿរលខ្ ី ួ លន្ឯងថា រល់ការពរិ ោធពាក់ពន្ ទាុំងរន្ះន្ង ្ ញ ងវ ន ិស័យន្រយ យប្ត្ូវ ឹ មាន្ប្ររយជន្៍ច្ុំរពាះអ្នក។ រច្ចញរបន្ន ការពរិ ោធររស់ខ្ញ ុំក ប្ត្ឹមប្ត្រៅកនញងប្ររទសឥណា ា រ៉ាញរណាណះរទ
ន្រគទទួលោាល់មន្ ិ
រ៉ាញប្ន្តប្ត្ូវ ន្រគទទួលោាល់រោយ “អារយប្ររទស” រៅរលីព្ ិ ពរោកផ្សង
ប្ រ។ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ ការទទួលោាល់រន្ះមន្ ិ មាន្ត្នមលណាស់ណារនាះរទបយ ី ច្ុំប្
កកត្ ិ តិនាមប្ លរគរៅខ្្ញុំថា មហាត្មះរនាះ
ជាររឿងរន្តច្ ិ រន្តួច្សប្មារ់ខ្ញ ុំ្រញរ៉ា ណាណះ។ ជាររឿយៗ ការរៅខ្្ញុំថាមហាត្មះរធាឲ្ ី យខ្្ញុំឈចា ឺ រ់រុំផ្សញត្។ រៅរពលមាន្អ្នក រៅខ្្ញុំប្រររន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំច្ងរ់ សីច្។ រ៉ាញប្ន្ត ខ្្ញុំពត្ ្ ក់ទងផ្សលូវច្ិត្តប្ លរញ្ហារន្ះ ិ ជាច្ង់ន្យ ិ យអ្ុំពីការពរិ ោធររស់ខ្ញ ុំទា ច្ុំរពាះប្ត្រូរខ្្ញុំប្ត្មានក់រញ រ៉ា ណាណះ រប្ពាះវា ជាទាក់ទងន្ឹងប្ផ្សនកផ្សលូវច្ត្ ិ តប្
ន្រធាឲ្ ុំ កនញងវ ិស័យន្រយ យ។ ប្រសន្ ី យខ្្ញុំមាន្ភាពខ្មលង ិ ររីការពិរោធរន្ះពត្ ិ
កប្ ប្មន្ រនាះន្ង ឹ ោមន្កប្ន្លងសប្មារ់សររសីរច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងរទបយ ី ។
11
អ្ាប្ី លខ្្ញប្ុំ
ថានច្ង់
ន្តាមរយៈការខ្ត្ ិ ខ្ុំប្រង ឹ ប្ប្រងរ ីមបស ី រប្មច្
ោាល់ពខ្ ល ការជួរប្ពះផ្ទាល់ន្ង ី ួ ន្ឯង ឹ ប្្នក ន្ង ិ ទទួល មកគរឺ ធារី ទបង ី រ ីមបស ី រប្មច្ន្ូ វរោលរុំ ការន្ិយយ ការសររសរ ន្ិង ុំរ
ន្ន្ូវសមទ ិ ធផ្សោមសរ ិ ឆ្នរុំ ន្ះ
1 ន្រសរភាពរៅទ ី ីរ្ច រ់ ។ ជីវ ិត្ ន្ង ិ ការប្តាច្់ច្រររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅ
ងរន្ះ។ រល់ការររទាុំងទាយប្ លខ្្ញុំ
ន្រធាីតាមរយៈសកមមភាព ូច្ជា
ុំ អ្ស់ពាក់ពន្ ័ ធន្ង ី រផ្សសងរប្ពងររស់ខ្ញ ុំ្ទាង ឹ វ ិស័យន្រយ
រៅកនញងរោលរុំ
គកា ឺ រ
ន្ត្ប្មង់ទស ិ
យ ក៏ប្ត្ូវ
ង ូច្ោនរន្ះផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា ប្រសន្ ាី ួយ ន្ ូរច្នះររឿងអ្ាម ិ រររី យង ី អាច្រធាអ្ ី ម ី ួយរផ្សសង ៌ ុំ ង រទៀត្ក៏រយង ុំ រទបយ រ៉ាញប្ន្តជាការ ី អាច្រធាី ន្ប្ រ។ រល់ការពរិ ោធររស់ខ្ញ ុំ្មន្ ិ ប្ត្ូវ ន្រធារី ង ី រោយអាថ្ក ី ពរិ ោធប្ លប្ត្ូវ ន្រធារី ទបង ី រោយររក ី ច្ុំហរ មន្ញសស។
រប្ពាះខ្្ញុំគត្ ិ ថាសច្ចធម៌ន្ង ឹ រធាឱ្ ី យរ៉ាះពាល់ ល់ត្នមលនន្ច្ត្ ិ តគុំន្ិត្ររស់
រញ្ហាមួយច្ុំន្ួន្គឺ ង ឹ ប្ត្ឹមប្ត្ខ្លួន្ឯង ន្ង ិ អ្នកប្រប្ពត្ ឹ តប្ត្រ៉ាញរណាណះ។
រន្ះគម ឺ ន្ ិ ូច្រច្នះរនាះរទបយ ី ។
រ៉ាញប្ន្តវាជាការពរិ ោធខ្មងផ្សលូវច្ត្ ិ ត
សុំខ្មន្់ណាស់ច្ុំរពាះសល ី ធម៌ប្ផ្សនកោសនា។ ័ ទាុំងរជឈម ឹ វយ
ឬការជាពរិ ោធប្ផ្សនកសល ី ធម៌រប្ពាះវាមាន្ោរៈ
័ ន្ង វយល់អ្ុំពរ ិ មជឈម ឹ វយប្ត្ូ ី ញ្ហាប្ផ្សនកោសនារន្ះ
រ្ចូ លកនញងការពរិ ោធរន្ះផ្សងប្ រ។
ការពរិ ោធប្ លខ្្ញុំរលក ី រទបង ី រៅទី
រហយ ី រញ្ហារន្ះក៏ប្ត្ូវ
ន្យកមក
ប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំ្សម័ប្គច្ត្ ិ តររៀរររ់ការពរិ ោធទាុំងរន្ះរោយការរោរព
ពរិ ោធជារប្ច្ីន្នាក់រផ្សសងរទៀត្ន្ង ៍ ម ុំរ ឹ អ្ន្ញវត្តន្តា
រនាះអ្នក
ី បរ ី ររន្ះរ ម ី ន្តរលវី ិថ្ី្ន្រៅមញ ខ្ររស់ពួករគ។ ររឿងរន្ះហាក់
ូច្ជារៅឆ្ៃយពីខ្ញ ុំរ ្ ន្តិច្រ ីមបទា ី មទារន្ូ វភាពឥត្រខ្មចះនន្កប្មិត្ណាមួយសប្មារ់ការពិរោធទាុំងរន្ះ។
ខ្្ញុំសូមរញ្ហជក់អ្ះ
អាងថាោមន្ការពិរោធន្អ្ាីប្ លច្ាស់ោស់ជាងការពិរោធររស់អ្នកវ ិទាោហ្វសតរទ រប្ពាះការពិរោធររស់ពួករគ មាន្ភាពប្ត្ឹមប្ត្ូវរុំផ្សញត្។ ច្ញងរប្កាយ ការគិត្ទញកជាមញន្ ន្ិងការលុំអ្ិត្នានាមិន្
ន្រញ្ហជក់រៅកនញងរសច្កតីសន្និោឋន្
រទបយ ័ ធរញរ៉ា ណាណះ។ ខ្្ញុំធាលរ់្លងកាត្់ការពិរោធពិន្ិត្យរមីលរលីផ្សូ វច្ ល ិត្ត ខ្លួន្ ី រប្ៅពីររីកច្ិត្តគុំន្ិត្គិត្ច្ុំរពាះររឿងពាក់ពន្ ឯងយ៉ាងរប្ៅ រប្ពាះការពិន្ិត្យទាុំងរន្ះវា
ន្រញ្ហជក់ពីោថន្ភាពនន្ផ្សលូវច្ិត្តទាង ុំ អ្ស់។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ហាក់ ូច្ជារៅឆ្ៃយពី
ការសន្និោឋន្ទាុំងរន្ះ។ ការពិរោធទាុំងរនាះប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី តាមោថន្ភាពនន្រហត្ញ ការ ៍ រ៉ាញរណាណះ។ រ៉ាញប្ន្តប្គរ់ ុំណាក់ កាលទាុំងអ្ស់ ខ្្ញុំទទួលយក ឬរ ិរសធ ប្ពមទាុំង រោយយកច្ិត្តទញកោក់។
ន្រធាីសកមមភាពទាក់ទងន្ឹងការពិរោធរហត្ញ ការ
ររណាសកមមភាពទាុំងរនាះប្សរតាមរហត្ញ ផ្សល ន្ិងររះ ូងខ្្ញុំ
ខ្មជរ់យ៉ាងហមត្់ច្ត្់តាមរសច្កតីសន្និោឋន្រ ីមររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ប្រសិន្ររីពិន្ិត្យរលរី ោលការ
រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តរោលរុំ
ងររស់ខ្ញ ុំ្គឺប្
ូច្រន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវប្រកាន្់
៍ ជាមូលោឋន្ ច្ាស់ណាស់ខ្ញ ុំម ្ ិន្គួរពាយមសររសរអ្ុំពីជីវប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្ួ ន្ ល
រ់អ្ុំពីការអ្ន្ញវត្តជាក់ប្សតងជារប្ច្ីន្នន្រោលការ
៍ ទាុំងរន្ះ ប្ លមាន្កនញង
ជុំពូករផ្សសងៗប្ លប្ត្ូវយកមកររៀរររ់រៅកនញងររឿងរ៉ា វនន្ការពិរោធរស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយន្ឹងសច្ចធម៌។ ការររៀរររ់ទាង ុំ រន្ះ
ន្ិងរោលការ ជារោលការ
៍ ទាុំងរន្ះ
ន្រ្ចូ លទាុំងការពិរោធនានាទាក់ទងន្ឹងការអ្ន្ញវត្តរោលការ ៍ អ្ហង ិ ា
៍ អ្ន្ញវត្តរផ្សសងរទៀត្ប្ លប្ត្ូវ
ភាពររសញ ិ ទធ
ន្រគរជឿជាក់ថាគឺជាទរងាីផ្សញ យព ា ីសច្ចធម៌។ រ៉ាញប្ន្តសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ សច្ចធម៌គឺ
៍ អ្ធិររត្យយប្ លប្ត្ូវរួមរ្ចូ លជាមួយរោលការ
៍ រផ្សសងរទៀត្ជារប្ច្ីន្។ សច្ចធម៌រន្ះមិន្ប្ត្ឹមប្ត្ជា
ពាកយពិត្រ៉ាញរណាណះរទ រ៉ាញប្ន្តគឺជាសច្ចធម៌រច្ញពីគុំន្ិត្ រហយ ី មិន្ប្មន្ប្ត្ឹមប្ត្ការពិត្ទាក់ទងន្ឹងច្ិត្តគុំន្ិត្ររស់រយង ី
រ៉ាញរណាណះរទ រ៉ាញប្ន្តជាសច្ចធម៌រពញរលញប្ លផ្សាញយពីសច្ចធម៌ប្ផ្សនកខ្មងរប្ៅររស់ប្ពះ។ មាន្ការឲ្យន្ិយមន្័យររ់មិន្ អ្ស់ទាក់ទងន្ឹងប្ពះ រោយរហត្ញ ការការររាញខ្លួន្ររស់ប្ពះក៏មាន្រប្ច្ីន្ររ់មិន្អ្ស់ប្ រ។ ប្ពះ
ន្រុំ
ត្់មន្ាិល
សងស ័យ ន្ិងរធាីឲ្យខ្្ញុំស្រ់ប្ស្ងយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្រោរពច្ុំរពាះប្ពះប្ត្ឹមប្ត្សច្ចធម៌ររស់ប្ទង់ប្ត្រ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំរៅមន្ ិ ទាន្់រករឃញ ី ប្ពះរៅរ យ ី រទ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្រ ីរតាមពីរប្កាយប្ទង់ជារ់នាន្ិច្ច។ ខ្្ញុំរប្ត្ៀមខ្លួន្លះរង់អ្ាីៗប្ លរៅជិត្
ខ្លួន្រុំផ្សញត្រ ីមបប្ី សាងរកច្រមលីយរន្ះ។ រទាះរីជារន្ះគឺជាការរូ ជារពញមួយជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំក ្ រ៏ ោយ ក៏ខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្សងឃម ឹ ថា 1
រសរភាពទទួ ល ី
ន្ច្ុំរ
ះ ឹងមាន្ចារ់ពីកុំរ
ី ត្រហូត្ ល់ោលរ់។ ភាោអ្ង់រគលសរសមីន្ឹងពាកយថា ជាការសរហ្វរាះ។
12
អាច្រប្ត្ៀមខ្លួន្រធាី ូរច្នះ រផ្សសងប្ លខ្្ញុំ
ន្។
ររណាខ្្ញុំមន្ ិ ទាន្់
ន្ ឹងពស ុំ ប្សុង ី ច្ចធម៌ទាង
ខ្្ញុំរៅប្ត្ប្រកាន្់ខ្មជរ់ន្ូវសច្ចធម៌
ន្រករឃញ ី ។ ទន្ាម ឹ ន្ង ឹ រន្ះ សច្ចធម៌រផ្សសងៗរទៀត្ក៏ជាពន្លឺ ឹកនាុំ ន្ង ិ ជាប្ខ្លការពាររូរខ្្ញុំផ្សងប្ រ។
រទាះរជា ្ ជាផ្សលូវប្ លមាន្ភាពរយ ី ផ្សលូវរ ីររឆ្ពះរៅមញខ្ត្ូ ច្ច្រងអៀត្ ន្ង ិ ប្សួច្ប្ោវយ៉ាងណាក៏រោយ រ៉ាញប្ន្តសប្មារ់ខ្ញ ុំវា ប្សួល
ន្ង ិ រហ័សសប្មារ់ខ្ញ ុំ្។
រទាះរជា ី ខ្្ញុំ
ភាពខ្ញសត្ិច្ត្ួច្រ៉ាញរណាណះ ពរី ប្ពាះយ៉ាងណាខ្្ញុំ
ន្វ ិន្ច្ ិ ឆ័យខ្ញសរៅ្នុំហមា ិ ល័យក៏រោយ
រន្ះជាការវ ិច្ឆយ ័ ប្ លមាន្
ន្រ ីររៅរលផ្ស ល ៉ា ងសាត្ ី ូ វរន្ះយ ិ ោមញរុំផ្សញត្។ ផ្សលូវរន្ះ
រអាយរួច្ផ្សញត្ពីទញកខរោក ន្ិង ន្រធាឲ្ ្ ជាររឿយៗ សថត្ ី យខ្្ញុំរឆ្ពះរៅរកពន្លឺរៅកនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ិ កនញង ុំរ ទទួល
ន្ពន្លឺនន្សច្ចធម៌ទាង ុំ ប្សុង
ន្ិងការសតរ ី រនាាសជាររៀងរល់នថ្ៃច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង
ន្សរហ្វរាះខ្្ញុំ ី រការរន្ះខ្្ញុំ
រោយរហត្ញ ថាប្ពះរពលខ្លះ
ហាក់ ូច្ជាមាន្វត្តមាន្ ន្ិងរពលខ្លះហាក់ ូច្ជាោមន្វត្តមាន្។ សប្មារ់អ្នកប្ លទទួលោាល់ថា ខ្្ញុំ
ន្ប្រប្ពត្ ឹ ត
កុំហញសតាមរយៈការពរិ ោធររស់ខ្ញ ុំ្ សូមកញុំឲ្យពួកប្ច្ករ ុំប្លករទពរិ ោធទាុំងរនាះជាមួយអ្នករផ្សសងឲ្យរោះ។ សុំ មួយច្ុំន្ួន្ទាក់ទងន្ឹងសច្ចធម៌រយប្សួលណាស់ រ៉ាញប្ន្តជាការលុំ ជាមន្ ិ អាច្រៅរួច្រទច្ុំរពាះមន្ញសស
ន្ង ិ ច្ុំរពាះកញ មារប្ លោមន្កុំហញស។
ប្ោលជាងធូ លី ។ ី កុំរទច្ធូលី ជា ី ប្ផ្សនកមួយនន្ព្ ិ ពរោក ជាងធូលី ទា ុំ រនាះ។ ី ង វ ិោាមា៉ាប្តា
រពលរនាះរហយ ី ប្ លពួករគ
ន្រញ្ហជក់យ៉ាងពិត្ប្
កសប្មារ់ប្សាងរកច្រមលីយ។ សុំ
ួរ
ួ ររន្ះហាក់ ូច្
អ្នករ រី តាមសច្ចធម៌គួរប្ត្រនាារខ្លួន្ឲ្យ
ូរច្នះអ្នករ រី តាមសច្ចធម៌គួរប្ត្រនាារខ្លួន្ឯងឲ្យទារ
ន្ោាល់អ្រាី ៅសច្ចធម៌។
ការសន្ានាោនរវាងវា៉ាសញោ ី ថ
ន្ង ិ
ក ។ ប្គិសត ន្ិងឥោលមោសន្ិកក៏ប្រកាន្់ខ្មជរ់ខ្មលង ុំ ន្ូ វរោលគុំន្ិត្ទាុំងរន្ះប្ រ។
ប្រសិន្ររីអ្ាីប្ លខ្្ញុំសររសរកនញងទុំពរ័ នានាកនញងរសៀវរៅរន្ះរធាីឱ្យរ៉ាះពាល់ ល់អ្នកអាន្ សូមឲ្យគួរយល់ថាមាន្ រញ្ហាអ្ាីមួយខ្ញ សកនញង ុំរ ី រររស់ខ្ញ ុំ្ ប្ពះពន្លឺនន្ការយល់រឃញ ល ី ររស់ខ្ញ ុំ្ ូច្ោនន្ឹងក្ច ក់សប្មារ់្ញ ះអ្្ច ឹងប្ រ។ ខ្្ញុំសងឃម ឹ ន្ិងសូមរួងសួង សូមឲ្យជន្ប្គរ់រូរប្ លទទួល
រន្ះកញុំគិត្ថារន្ះជាអ្ុំណាច្សប្មារ់ពួករគ។
ន្ ុំរូនាមន្ររស់ខ្ញ ុំ្កញ ងជ ន ុំពូកនានានន្រសៀវរៅ
ការររៀរររ់ការពិរោធរផ្សសងៗគួរចាត្់ទញកប្ត្ឹមជាការរាញផ្សលូវ ន្រហយ ី
រប្ពាះជន្ប្គរ់រូរអាច្មាន្ការពិរោធផ្ទាល់ខ្ួ ន្ររៀងៗខ្ល ល ួ ន្ ប្ផ្សអកតាមសមត្ថភាព ន្ិងទុំរនារររស់ពួករគ។ ខ្្ញុំរជឿជាក់ ថា វ ិោលភាពមាន្នន្ការររាញផ្សលូវមាន្ប្ ន្កុំ
ត្់រន្ះ ពិត្ជាមាន្ប្ររយជន្៍សប្មារ់អ្នករល់ោន។ ខ្្ញុំសងឃម ឹ ថា
អ្នកអាន្ប្គរ់ររ ូ ន្ឹងរយគយល់ច្ុំរពាះកុំហញស ន្ិងការខ្ញ ស្ាងណាមួយររស់ខ្ញ ុំ្ តាមរយៈការសររសរ ឬការពិរោធ រផ្សសងៗ។
រោលរុំ
ងររស់ខ្ញ ុំគ ្ ឺប្ោន្់ប្ត្ររៀរររ់អ្ុំពីការពិរោធន្រផ្សសងៗទាក់ទងន្ឹងរោលការ ៍ នន្អ្ហង ិ ារ៉ាញរណាណះ
រហយ ៉ា ណ រនាះរទបយ ឆ័ ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង ខ្្ញុំន្ឹងពាយម ី ខ្្ញុំក៏មិន្ហាន្ន្ិយយថា ការពិរោធទាុំងរន្ះលអរញ ណា ី ។ ជាការវ ិន្ិច្យ ់ យអ្នក នទទទួល ូច្អ្ាីប្ លខ្្ញុំមាន្ ូ ច្ោន។ រ ីមបអា ់ ួ លន្ រធាីឱ្យសច្ចធម៌រន្ះមាន្ភាពខ្មលង ុំ កាល រហយ ី ខ្្ញុំច្ងឲ្ ី ច្ វាស់សាងខ្ ឯងឲ្យអ្ន្ញវត្តតាមសតង់ោររន្ះ ខ្្ញុំន្ឹករឃញ ល់សុំ ីររស់វ ីន្ិពន្ធរោក សូោស ប្ លរលីករទបង ី ី ថា៖ រៅទីណាប្ លមាន្មន្ញ សសមិន្សរាយច្ិត្ត
រនាះពួករគន្ឹងរធាីអ្ុំរពីអាប្កក់ ន្ិងទរងាីសអររ់ ខ្ពីមច្ុំរពាុំអ្នកមិន្ខ្មន្ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ រន្ះជាទ
ា កមមមិន្អាច្រុំរ្លច្
ន្ ប្ លប្ត្ូវប្ត្រៅឲ្យឆ្ៃយពម ី ន្ញសសប្ លខ្្ញុំោាល់ រហយ ី ប្គរ់
រងាីមរច្ញច្ូលកនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្គិត្ ល់សុំ ីររស់កវ ីទាុំងរនាះប្ ល
ន្ផ្សតល់សមទ ធិ លមកឲ្យខ្្ញុំរៅនថ្ៃរន្ះ។ ិ ផ្ស
មហាត្មះ គន្ធី
អាប្សម ោ
មាទី
នថ្ៃទី២៦ ប្ខ្ វ ិច្ឆិកា ឆ្ន ុំ ១៩២៥
13
ររឿងរ៉ា វ នន្ការពិរោធររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយន្ឹងសច្ចធម៌
ប្ផ្សនកទី១
14
I.ការផ្សតលក ់ រុំ គន្ធីជាប្គួោរមួយសថិត្កនញងវ
ី កុំរ ី ត្ ន្ង ិ រ ម
ី ត្
ណៈកសិករ ន្ិងរមីលរៅហាក់រី ូច្ជាពា
ិ ជជករ ូរចានះប្ រ។ រ៉ាញប្ន្ត៣ជុំនាន្់
មករហយ ្ ួកោត្់ ន្កាលយជានាយករ ឋមហ្វន្តីរៅរ ក ឋ ត្ថីយវត្ត។ អ្ូតាមចាន្់ គន្ធី រ្មះរប្ៅរៅ ី ចារ់ពីជីតាររស់ខ្ញ ុំព ប្ត្ូវ
ន្រៅថា អ្ូតា គន្ធី ជាជីតាររស់ខ្ញ ុំោ ្ ត្់គឺជាឥសសរជន្ន្រយ
មួយរ ឋ រទីរប្ត្ូវរងខុំឱ្យោត្់ចាករច្ញពីទីប្កុងព័រ ៉ា ន្់ោ ោត្់
យមានក់។ រោយោរការច្ូលរួមប្ផ្សន្ការជា
ជាកប្ន្លងប្ លោត្់មាន្ត្ុំប្
ងជានាយកមហ្វន្តី រប្កាយមក
ន្កាលយខ្លួន្ជាជន្រ្ៀសខ្លួន្មករស់រៅទីប្កុងជូ ណាហាា ។ រៅទីរនាះ ោត្់ប្ត្ូវទទួលោាគមន្៍រោយរោក
អ្្ិ ល ណាវារ តាមរយៈការរលីកន រ្ាងររស់ោត្់រោរពប្រ ច្ុំន្ួន្មិន្សរាយច្ិត្តន្ឹងោត្់រទបយ ី ន្ិង រ្លយ ី ថាៈ ”ន ោតរុំ រស់ោត្់ អ្ូតា គន្ធី
ិ រ័ត្ន្៍។ ឥរយរទរន្ះ ិ
ន្រធាីឲ្យមន្ញសស មួយ
ន្សញុំឱ្យោត្់ពន្យល់មូលរហត្ញនន្ការរោរពប្រររន្ះ រប្កាយមកោត្់
ន្
ន្សន្ារួច្រហយ ី ច្ុំរពាះទីប្កុងព័រ ៉ា ន្់ោ រួច្រៅរហយ ី ។
ន្ររៀរការជារលក ោត្់ ី ទ២ ី រប្កាយ្រយររស់ ិ
ន្
់ ីវ ិត្។ ោត្់មាន្កូន្ប្រុសច្ុំន្ួន្ ត្់រងជ
៤នាក់ ជាមួយ្រយទ ១ ព ិ ី ន្ង ិ កូន្២រនាក់រទៀត្ជាមួយ្រយទ ិ ី ីរ។ កាលខ្្ញុំរៅរកមង ខ្្ញុំមន្ ិ ឹងថា រោកតា អ្ូតា គន្ធី មាន្ប្រពន្ធពរី រនាះរទបយ ី ។ កូ ន្ប្រុសទ៥ ី កនញងច្ុំរណាមកូ ន្ទាុំង៦នាក់រនាះគឺ ការ ុំចាន្់ គន្ធី រ្មះរប្ៅ កា
គន្ធី
ន្ង ិ កូន្ប្រុសទី៦មាន្រ្មះ ទញលសញោ ី ស គន្ធី ។ រងរអូន្ទាុំងពីរនាក់រន្ះគជា ឺ នាយករ ឋមហ្វន្តីរៅទីប្កុង ព័រ ៉ា ន្់ោ រន្តរនាារ់ោន។ កា
គន្ធី គជា ្ ោត្់ជាសមាជិកមានក់នន្ត្ញោការប្សុករ៉ា ចាោថន្ីក។ រ៉ាញប្ន្តរច្ចញរបន្ន ឺ ឪពញកររស់ខ្ញ ុំ។
រន្ះោមន្ត្ញោការរន្ះរទៀត្រទ។ រៅកនញងសម័យមញន្ ោថរ័ន្រន្ះមាន្ឥទធព ុំ ណាស់កញ ងការរោះប្ោយទុំ ន នាស់ ិ លខ្មលង
រវាងរម ឹកនាុំ ន្ង ័ ធឯរទៀត្។ រពលខ្លះឪពញកររស់ខ្ញ ុំ្ជានាយករ ឋមហ្វន្តីរៅទប្ី កុងរ៉ា ច្កញត្ ន្ិងរពលខ្លះ ិ ប្កុមកញលសមពន្ រទៀត្ជានាយករ ឋមហ្វន្តីរៅទីប្កុងវា៉ាន្់កាន្័រ។ រៅរពលទទួលមរ រៅទប្ី កុងរ៉ា ច្កញត្រ៉ាញរណាណះ។
ភាព ោត្់ប្ោន្់ប្ត្ជារោធន្ន្វិ ត្តមានក់ប្ លរស់
ឪពញ កររស់ខ្ញ ុំរ្ រៀរមងាលការច្ុំន្ួន្៤រលីករន្តរនាារ់ោន រប្កាយ្រយន្ ិ ីមួយៗររស់ោត្់ទទួលមរ
មាន្កូន្ប្ស២ ១ ងរប្កាយររស់ោត្់រ្មះពញធលី ី នាក់ជាមួយ្រយទ ិ ី ន្ង ិ ្រយទ ិ ី២។ ្រយច្ញ ិ ប្សីមានក់ ន្ង ិ កូ ន្ប្រុសច្ុំន្ួន្៣នាក់។ ខ្្ញុំគឺជាកូន្រៅកនញងប្គួោររន្ះ។ ឪពញកខ្្ញុំជាមន្ញ សសប្សឡាញ់ វងសប្ត្កូល
ប្សទាញ់ ភាពរោមះប្ត្ង់
រន្តច្ ិ ។ ជាការពត្ ិ ោត្់អាច្ប្ត្ូវ ន្រគោក់រ្មះថាជាអ្នកច្ូលច្ត្ ិ តកាមគញ
ជាសរបញរជន្
ភាព។
ោត្់
យ ន្ររងកត្ ី កូន្
កាលហាន្ប្ត្ឆ្រ់រ្វឆ្វ
។ អាពាហ៍ពពា ុំ រួន្រលក ិ ហ៍ទាង ី ររស់
ោត្់រធារី ទបង ុំ រ៉ាញប្ន្ាោត្់មន្ ត ុំរពីពញករលួយ។ ោត្់ប្ត្ូវ ី រៅរពលោត្់មាន្អាយញជាង៤០ឆ្ន។ ិ ប្មន្ជាមន្ញសសប្រប្ពត្ ឹ អ្
ន្
រគប្រសទ ធិ មថា ជាមន្ញសសមន្ ិ នា ិ លុំរអ្ៀងកនញងប្កុមប្គួោរ ន្ង ិ រៅខ្មងរប្ៅ។ ្កតភា ី ពររស់ោត្់ច្ុំរពាះរ ឋប្ត្ូវ ន្រគ ង ឹ លប្ឺ គរ់ៗោន។ ជុំន្ួយការភានក់ររប្ផ្សនកន្រយ
ប្រធាន្ររស់ឪពញកខ្្ញុំ រប្កាយមក ឪពញ កររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ង ិ
យមានក់
ន្ន្ិយយប្រមាថ្រោក ថាគ័រ ោហញរ ី ប្ លជា
ន្ត្វា៉ាច្ុំរពាះការប្រមាថ្រន្ះ។ ភានក់រររូររនាះខ្ង ុំ ឹ សមារយ៉ាងខ្មលង
ន្សញុំឱ្យឪពញកខ្្ញុំរធាកា ី រអ្្័យស។ ឪពញកររស់ខ្ញ ុំ្
ន្រ រិ សធមន្ រប្កាយមកប្ត្ូវរូរោត្់ ិ រធាកា ី រសញុំរទាសរទបយ ី
ប្ត្ូវ ន្រគឃញ ខ្ ុំ ួ ន្អ្ស់ ល រយៈរពលពីរ ឬររី មា៉ាង។ រៅរពលប្ លភានក់រររនាះ ឹងថាឪពញ កខ្្ញុំគឺជាមន្ញសសរងរូ ឹ ស រប្កាយមក ភានក់រររនាះ
ន្រញ្ហជឱ្យរោះប្លងរូរោត្់។
ឪពញកររស់ខ្ញ ុំម ្ ិន្ជាមន្ញសសមាន្មហច្ រប្ពាះតាមរយៈប្ទពយសមបត្តិប្ លោត្់ ិ ឆតាច្ង់កាលយជាអ្នកមាន្រទបយ ី
ន្រន្សល់មាន្ច្ុំន្ួន្ត្ិច្ត្ួច្រ៉ាញរណាណះ។
ោត្់ជាមន្ញសសមាន្ការអ្រ់រ ុំរន្តិច្រន្តួច្ រ៉ាញប្ន្តោត្់ោត្់ជាមន្ញសសមាន្រទពិរោធន្៍រប្ច្ីន្។ រូរោត្់ប្ត្ូវ
ន្
រគន្ិយយប្គរ់ោនថាអាច្អាន្ភាោសតង់ោរគូ ចារ៉ា ត្រហូត្ ល់៥ប្ររ្ទ។ ជាប្រវត្តិោហ្វសត ន្ិង្ូមិោហ្វសត ឪពញក
15
ររស់ខ្ញ ុំោ ្ ម ន្រទាសនពរនាះរទបយ ី ។
៏ មបូរប្ររររស់ោត្់ប្ ល រ៉ាញប្ន្តរទពរិ ោធន្៍ ស
ន្មកពីការររជាក់ប្សតង
ន្
ជួយឱ្យោត្់រោះប្ោយរញ្ហាប្ លមាន្ភាពសមញគោមញរុំផ្សញត្ ន្ង ិ អាច្មាន្សមត្ថភាពប្គរ់ប្គងមន្ញសសររ់រយនាក់។
ទាក់ទងន្ង ត លប្ផ្សនកោសនា ោត្់មាន្ត្ិច្ត្ួច្រុំផ្សញត្ រ៉ាញប្ន្តោត្់មាន្វរបធម៌ប្ររោសនា រប្ពាះោត្់ ឹ ការរ ញ ត ះរណា ប្ត្ងប្ត្រៅវ ិហារ ន្ង ិ ោារ់សញន្ារកថាោសនារៅតាមពធ ិ ីរញ រផ្សតីមអាន្គមពរី ោសនា ទាក់ទងន្ឹងវ រពលោត្់រធាីការរោរពរូជាផ្សងប្ រ។ ៏ រសញ រ ិ ទធ។
ណៈប្ពាហម
អារមម
៍
យហិ ូ ា រផ្សសងៗ។ រៅនថ្ៃច្ញងរប្កាយ ោត្់
ន្ចារ់
រហយ ៏ ល រ់ ន្ន្យ ី ោត្់កធា ិ យជាររឿយៗន្ូវគមពរី មួយច្ុំន្ួន្រៅ
៍ រ ុំរ្រ ុំ្ ឺកប្តី សទាញ់ ី ប្ លមាាយររស់ខ្ញ ុំ្ ន្រន្សល់ទញកជាការច្ងចាុំររស់ខ្ញ គ
មាតយររស់ខ្ញ ុំោ ្ ត្់មាន្ជុំរន្ឿយ៉ាងខ្មលង ុំ រៅរលោ ី សនា។
ោត្់មន្ ិ រររភាគអាហាររទប ិ ីយ
ររី មិ ន្
៉ា ី - វ ិហារប្ពះវ ីសណញ គឺជាភារកច្ ន្រួ ង សួ ង ជាររៀងរល់ នថ្ៃ ។ ការរៅរួងសួងរៅវ ិហារ ហារវល ិ ចប្រចាុំនថ្ៃររស់ោត្់។ ទាក់
ទងន្ង ្ អ្ ុំ្ ល រ់ខ្កខ្មន្រ រ ិ ត្តតា ឹ ការច្ងចាុំររស់ខ្ញ ុំព ី ត្ត្ ី កាល ខ្្ញុំមិន្ចាុំថាមាតយររស់ខ្ញ ធា ិ មរវោររសញ ិ ទធ (Chakurmas) ប្ រ ុំ ឺមន្ ឬរទ2។ ោត្់រ ិរត្តវិ ិន្័យត្ឹងរញងរុំ ត ជង ឹ ផ្សញត្ រហយ ី រៅប្ត្រន្តអ្ន្ញវត្តរោយោមន្ការផ្ទលស់រូ រ។ ិ ប្មន្ជារលសសប្មារ់រធាឲ្ ី យ ខ្កខ្មន្ការរោរពរូជាររស់ោត្់រទបយ ី ។
ខ្្ញុំរៅចាុំថា
មាន្រពលមួយរនាះមាតយររស់ខ្ញ ុំ្ធាលក់ខ្ួ ន្ឈ ល ក ឺ ុំទបញងរពល
រូជាខ្លួន្ច្ុំរពាះពាកយសច្ចៈរលីប្ពះច្ហ្វនាា (Chandrayana)3 រ៉ាញប្ន្ាជុំងរឺ ន្ះមន្ ិ អាច្រ ុំខ្មន្ ល់ការរូ ជាោសនាររស់ ោត្់រទបយ ី ។ ការរន្តអ្ត្់អាហារពរី ឬររី លក ី ជារ់ៗោនមន្ ិ ប្មន្ជារញ្ហាសប្មារ់ោត្់រទបយ ី ។ ការរស់រៅរោយទទួល
ទាន្អាហារមួយរលីកកនញងមួយនថ្ៃកញ ងអ្ុំ ន ិ ទធប្ផ្សនកោសនាគឺជាទមាលរ់ររស់ោត្់រៅរហយ ី ។ ោមន្ជីវជាត្ិ ញ ងរពលររសញ អាហារទាល់ប្ត្រោះរៅរពលោត្់ត្មអាហារកុំទបញងរពលរនាះ។
កុំទបញងរពលរោរពរូជា
ោត្់ ន្សបថ្ថាន្ឹងមន្ ិ
រររភាគអាហាររទប យ ររណាោមន្ប្ពះអាទិត្យមិន្ទាន្់រះមករនាះ។ កាលខ្្ញុំរៅរកមង ខ្្ញុំប្ត្ងឈរសមលឹងរមីលរមឃរង់ ិ ី ចាុំប្ពះអាទិត្យរះ។
ជន្ប្គរ់ោន ឹងរួច្ជារប្សច្ថា រៅរ ូ វវសាប្ពះអាទិត្យមិន្រយន្ឹងរះរនាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំរៅចាុំនថ្ៃ
មួយរៅរពលប្ពះអាទិត្យរះភាលមៗ
ខ្្ញុំប្រញារ់រត្់រៅប្
រោយផ្ទាល់ប្្នក រ៉ាញប្ន្តរៅរពលរនាះប្ពះអាទិត្យក៏
ន្
រ់មាតយររស់ខ្ញ ុំ្ ត្់ខ្ួ ន្រៅវ ល ិញ
ោត្់ក៏ ន្រច្ញមករប្ៅរមីលប្ពះអាទិត្យ
ូរច្នះរធាីឲ្យោត្់មិន្ ន្រររភាគអាហាររទប យ ិ ី ។
់ យមាតយរររភាគរៅនថ្ៃ ោត្់ន្ិយយរោយរករយថា “វាមិន្សុំខ្មន្់រទ” រប្ពាះ“ប្ពះអ្ងាមិន្ច្ងឱ្ រន្ះ”។ រនាារ់មក ោត្់ ី ិ ក៏ប្ត្លរ់ច្ូលរៅរុំរពញកិច្ចការររស់ោត្់វ ិញ។
មាាយខ្្ញុំជាមន្ញ សសមាន្សញ្វ ិន្ិច្យ ឆ័ ខ្ពស់។ ោត្់អាច្ ឹងយ៉ាងច្ាស់រល់រញ្ហាទាក់ទងន្ឹងរ ឋ ន្ិងរញ្ហាហ្វសតី
ទាក់ទងន្ឹងត្ញ ោការ តាមរយៈភាពឆ្លត្នវររស់ោត្់។ ជាររឿយៗ ខ្្ញុំប្ត្ងរៅជាមួយោត្់ រហយ ី ខ្្ញុំរៅប្ត្ច្ងចាុំការ ពិភាកាោនជារប្ច្ីន្ប្ លោត្់ ខ្្ញុំមាន្រ ីមកុំរ
ត្ញោឆ្ន១ ុំ ៨៦៩។ ខ្្ញុំ
ន្ជប្ជកោនជាមួយហ្វសតីរមមា៉ាយនានាកនញងរ ឋ ថាគ័រោហញរ ី ។
ី ត្រៅរ ឋធាន្ីពរ័ ៉ា ន្ោ ប្ លប្ត្ូវ
ន្ោាល់ជាទូរៅថាជារ ឋ សូោមា៉ាពូរ ី រៅនថ្ៃទី០២ ប្ខ្
ន្្លងកាត្់ជីវ ិត្កាលរៅកញ មារភាពររស់ខ្ញ ុំ្កញ ងរ ន ឋរ ឋធាន្ីព័រ ៉ា ន្ោរន្ះ។ រៅទីរនាះខ្្ញុំប្ត្ូវ
រ្ជូ ន្ឲ្យច្ូលររៀន្រៅទីរនាះ។ រនាះជារពលរវោលុំ
ន្
កសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ប្ លប្ត្ូវ្លងរៅទីរនាះ។ ការពិត្រៅ ខ្្ញុំហាក់ ូច្
រ្លច្ររឿងមួយច្ុំន្ួន្ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ៅច្ងចាុំរពលរវោប្ លររៀន្ជាមួយរកមងៗ នទរទៀត្ ប្ពមទាុំងរោកប្គូ-អ្នកប្គូ ។
II.កញមារភាព រពលខ្្ញុំមាន្អាយញប្រប្ហលប្
ព ុំ រី ឆ្ន ុំ ឪពញ កខ្្ញុំ
ន្ចាករច្ញពីទីរ ឋធាន្ីពរ័ ៉ា ន្់ោ រៅកាន្់រ ឋធាន្ីរ៉ាច្កញ ត្
រ ីមបរី ធាីជាសមាជិកត្ញ ោការប្កុង រ៉ា ចាោថន្ីក។ រៅទីរនាះ ខ្្ញុំ ថាមាន្ររឿងលអៗជារប្ច្ីន្
2 3
ន្ច្ូ លររៀន្រៅោោរឋមសិកា រហយ ី ខ្្ញុំរៅចាុំ
ន្រកីត្រទបង ី រៅទីរនាះ។ កុំទបញងរពលរស់រៅកនញងរ ឋធាន្ីពរ័ ៉ា ន្់ោ ការសិការរស់ខ្ញ ុំ្ហាក់
រយៈរពល៤ប្ខ្។ គឺជាពាកយសចាចនន្ការត្មអាហារ ន្ិងពាក់កណា ត លត្មអាហារអ្ុំទបញងរពល៤ប្ខ្នន្រ ូវរ្លៀងធាលក់។ ជាអ្ុំទបញងរយៈរពលខ្លី។ ការត្មអាហាររយៈរពលខ្លីប្ លររមា ិ
អាហារប្រចាុំនថ្ៃរកីន្ ឬថ្យច្ញះអាប្ស័យតាមប្ពះច្័ន្ារក ី ឬរួមត្ូច្។
16
ូច្ធមមតា។ ខ្្ញុំប្ោន្់ប្ត្ជាសិសសររៀន្សូប្ត្លុំោរ់មធយមមានក់។ ោោររៀន្សថត្ ិ រៅកនញងត្ុំរន្់ជាយប្កុង រហយ ី ខ្្ញុំ ន្ ៏ លីរន្ះច្ុំរពាះ រន្តរៅវ ិទាល័យអ្ស់រយៈរពល១២ឆ្នរុំ ៅទីរនាះ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ចាុំថាធាលរ់ ន្ន្ិយយកញហកកនញងកុំ ញ ងរពល ខ្ ប្គូររប្ងៀន្
ឬមត្ ួ ថានក់ខ្ញ ុំ្រទបយ ិ តរម ី ។
ខ្្ញុំធាលរ់ជាមន្ញសសរអ្ៀន្ខ្មមស់ខ្មលង ុំ
ន្ង ិ ជាមន្ញសសមន្ ិ ច្ូ លច្ត្ ិ តការន្យ ិ យសតី
រទបយ ី ។ រសៀវរៅ ន្ង ិ រមររៀន្គជា ឺ មិត្ប្ត ត្មួយគត្់ររស់ខ្ញ ុំ្។ ប្គរ់រពលរប្កាយពីរ្ច រ់រមា៉ាងសក ិ ារៅោោររៀន្ ខ្្ញុំ
ប្ត្ងប្ត្ទបរ់មកផ្សាះវ ិញ រហយ ី រន្ះជាទមាលរ់ប្រចាុំនថ្ៃររស់ខ្ញ ុំ្។ ខ្្ញុំរត្់មកផ្សាះវ ិញភាលមៗ រប្កាយការសក ិ ារប្ពាះខ្្ញុំមន្ ិ
ហាន្ន្យ ្ ិ យជាមួយន្រណាមានក់ ន្រទ។ ខ្្ញុំរអ្ៀន្រៅរពលមាន្ន្រណាមានក់ន្ិយយច្ុំអ្ករលច្រសីច្ោក់ខ្ញ ុំ។ ុំ ូងរពលរៅវ ិទាល័យ រហយ មាន្រហត្ញការ ៍ មួយ ន្រកត្ ី រ ង ី រៅរពលប្រទបងកុំ ញងឆ្ន ុំ រ ី រហត្ញ ការ ៍ រន្ះ ជាការច្ងចាុំ ៏អាប្កក់រុំផ្សញត្សប្មារ់ខ្ញ ុំ្។ រោក ហារី ទបស ជាអ្នកប្ត្ួត្ពន្ ិ ត្ ិ យការសិកា
ន្ច្ញះមកប្ត្ួត្ពន្ ិ ិត្យការ
សក ុំ កយ។ ពាកយមួយកនញងច្ុំរណាមពាកយទាុំងរនាះគពា ិ ា។ ោត្់ោក់លុំហាត្់ឲ្យពួករយង ី សររសរអ្កសរច្ុំន្ួន្ប្ ពា ឺ កយ “កុំរសៀវទក ឹ ”។ ខ្្ញុំ
ន្ប្រករពាកយរន្ះខ្ញស។ រោកប្គូ ន្ពាយមប្ រ់ខ្ញ ុំអ្ ្ ុំពីច្ុំ ញ ច្ចារ់រផ្សាម ី ប្រករពាកយរន្ះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ់ យខ្្ញុំច្មលងការប្រករអ្កសររន្ះពីមត្ រៅប្ត្មន្ ិ អាច្ប្រករពាកយរន្ះ ន្ភាលមៗរទបយ ី ។ ោត្់ច្ងឱ្ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្ កុំទបញង រពលរនាះខ្្ញុំគិត្ថា រោកប្គូមកររប្ងៀន្រៅទរី នាះគហា ឺ មឃ្លត្់កញុំឲ្យមាន្ការច្មលងោន ប្ត្ប្រជារោកប្គូប្ ូច្រន្ះរៅវ ិញ។ លទធផ្សលរច្ញមករឃញ ី ថា រកមងៗទាុំងអ្ស់រលក ី ប្លងប្ត្ខ្្ញុំមានក់
ន្ប្រកររល់ត្អ្ ួ កសរ
ប្ត្ូវទាុំងអ្ស់។ មាន្ប្ត្ខ្្ញុំមានក់រញរ៉ា ណាណះប្ លមិន្រច្ះប្រករពាកយទាុំងរន្ះ។ រប្កាយមក រោកប្គូ
រ់ឲ្យរធាី ន្ប្ត្ម ឹ
ន្ពាយមោក់
លុំហាត្់ប្រររន្ះឲ្យខ្្ញុំអ្ន្ញវត្តរៅផ្សាះ។ រ៉ាញប្ន្តវារៅប្ត្ោមន្ប្រសិទធិភាព ប្ ល។ ខ្្ញុំរៅប្ត្មិន្អាច្ររៀន្ពីសិលបៈនន្ការ ច្មលង
ន្ ប្ ល។ រហត្ញ ការ
៍ រន្ះមិន្
ន្រធាីឱ្យខ្្ញុំ
ររស់មន្ញសសចាស់ទញុំ។ រប្កាយមករទៀត្ខ្្ញុំ ខ្្ញុំរៅប្ត្មាន្ច្ុំរពាះោត្់ជាន្ិច្ច។
សកមមភាពររស់ពួកោត្់រទបយ ី ។ រហត្ញ ការ
ត្់រង់ការរោរពច្ុំរពាះប្គូររស់ខ្ញ រុំ្ ទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ន្រឃញ ី ធមមជាត្ិនន្កុំហញស
ន្ ឹងថា រោកប្គូមានក់រន្ះ
សប្មារ់ខ្ញ ុំគ ្ ឺររៀន្អ្ន្ញវត្តតាមការប្
ន្ប្រប្ពឹត្តខ្ញសជារប្ច្ីន្ រ៉ាញប្ន្តការរោរពររស់
រ់ររស់មន្ញសសចាស់ទញុំ
មិន្ប្មន្រធាីប្តារ់តាម
៍ ពីររផ្សសងរទៀត្ប្ លរធាីឲ្យខ្្ញុំច្ងចាុំ ន្រកីត្រទបង ី កនញងអ្ុំ ញងរពល ូច្ោនរន្ះ។
តាមវ ិន្័យខ្្ញុំមិន្
ច្ូលច្ិត្តការអាន្រសៀវរៅណាមួយរប្ៅពីរសៀវរៅររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី ។ រមររៀន្ប្រចាុំនថ្ៃប្ត្ូវប្ត្រធាីឲ្យរួច្រល់ រប្ពាះខ្្ញុំមន្ ិ
ច្ូលច្ិត្តរធាីកិច្ចការប្ លោក់រោយរោកប្គូរប្ច្ីន្រទបយ រោយរហត្ញ ថាខ្្ញុំមិន្ច្ូលច្ិត្តការររញ្ហឆត្ររស់ោត្់រទបយ ី ី ។ ូរច្នះខ្្ញុំប្ត្ូវរធាីរមររៀន្
រ៉ាញប្ន្តជាររឿយៗខ្្ញុំោមន្ច្ិត្តន្ឹងរធាីលុំហាត្់ទាង ុំ រនាះរទបយ ី ។
សូ មបប្ី ត្រមររៀន្ប្ លរធាីមិន្
ន្
ប្ត្ឹមប្ត្ូវ ក៏ោមន្ការសួររប្ន្ថមរទៀត្ប្ រ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំប្្ ររជាជារ់ច្ិត្តន្ឹងរសៀវរៅមួយកាលប្ លឪពញ កខ្្ញុំ ន្ទិញ។ វាជា រសៀវរៅមួយប្ លមាន្ច្ុំ
ងរជីងថា សញវ
(ន្ិយយអ្ុំពីការលះរង់ររស់សញវ ោក់រុំផ្សញត្។
កនញងរពលជាមួយោន
ច្ុំរណាមរូរភាពប្ លខ្្ញុំ
ណោម ពីប្ទី កទី ណាតាកា (Shravana Pitribhakti Nataka)
ណោមច្ុំរពាះឪពញកមាតយររស់ោត្់)។ រសៀវរៅរន្ះ
ន្រឃញ ី រនាះគឺសញវ
ន្ររាញអ្ុំពីការប្តាច្់ច្រររស់សញវ
សញវ
៍ មួយសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ប្ លប្ត្ូវយកជាគុំរូ”។
ណោមរៅប្ត្រធាីឲ្យខ្្ញុំច្ងចាុំមិន្រ្លច្។
រធាីឲ្យខ្្ញុំរោយច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ មាន្រហត្ញការ
ណោម។
រូរភាពមួយកនញង
ណោមកុំពញងប្រកអ្ុំប្រករៅរលីោម ប្ លកនញងអ្ុំប្រករនាះគឺជាឪពញកមាតយ
ប្ លពិការប្្នក។ រសៀវរៅ ន្ិងរូរភាពរន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំច្ុំណារ់អារមម “រន្ះគឺជាឧទាហរ
ខ្្ញុំអាន្រសៀវរៅរន្ះរោយយកច្ិត្តទញក
ខ្្ញុំ
៍ មិន្អាច្ន្ឹងរុំរ្លច្
ន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ន្គិត្ថា
រសច្កតីរោកសរប្ងងឪពញកមាតយច្ុំរពាះការោលរ់ររស់
ន្រលងឧរករ
៍ ត្ហ្វន្តីប្ លឪពញកខ្្ញុំ
៍ ប្សរ ៀងោនមួយជារ់ទាក់ទងន្ឹងសកមមភាពរផ្សសងរទៀត្។
ន្ទិញឲ្យខ្្ញុំរទរ្លងរន្ះ
ប្រប្ហលរពលរនាះ
៏ ោចរយមួយ។ ការសុំប្ ងររឿងអ្ុំពី ហារច្ហ្វនា ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំរៅរមីលការសុំប្ ង អ្ ី ត -
ន្
ឪពញកខ្្ញុំ
ន្្ក់យកររះ ូងររស់ខ្ញ ុំ្។
17
ខ្្ញុំមន្ ន ល ិ ធញ ញប្ទាន្់កញ ងការរម ី ការសុំប្ ងរនាះរទបយ ី ។ ក៏រញប្៉ា ន្ារត្ីខ្ញ ុំ្អាច្ប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យរៅរមល ី ការសប្មតងរន្ះ ់ ូលត្ួររធាីជា ហារច្ហ្វនា រ៉ាញនាមន្ ង? រពលខ្លះខ្្ញុំហាក់ ូច្ជាច្ងច្ ី ត រោយខ្លួន្ឯង។ រហត្ញ អ្ាី ន្ជាអ្ាៗ ី ទាុំងអ្ស់មន្ ិ មាន្ សច្ចធម៌ ូ ច្ជា ហារច្ហ្វនា ី ត ? រន្ះជាសុំ សច្ចធម៌ន្ិង្លងកាត្់រល់ការលុំ
ួ រប្ លខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្សួរខ្លួន្ឯងជាររៀងរល់នថ្ៃ ន្ង ិ រល់យរ់។ ការអ្ន្ញវត្តន្ូវ កទាុំងអ្ស់ប្ ល ហារច្ហ្វនា ន្្លងកាត្់គជា ី ត ឺ គុំន្ិត្លអមួយប្ លជុំរញញទក ឹ ច្ត្ ិ តររស់
ខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំរជឿជាក់ទាង ុំ ប្សុងរលរី រឿងរ៉ា វររស់ ហារច្ហ្វនា ី ត ។ រៅរពលខ្្ញុំគត្ ិ ល់ររឿងរន្ះជាររឿយៗ ប្្នក។ សញ្វ ិន្ច្ ឆ័ ររស់ខ្ញ ុំប្្ ិ យ
ហារច្ហ្វនា ី ត ន្ង ិ សញវ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំប្សក់ទក ឹ
រ់ខ្ញ ុំន្ ថ្ៃរន្ះថា ហារច្ហ្វនា ី ត មន្ ិ អាច្ជាត្ួអ្ងាប្រវត្តោ ិ ហ្វសត ន្រទបយ ី ។ ទាុំងររឿងររស់
ណោម ជាត្ថ្ភាពសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ រហយ ី ខ្្ញុំប្
ររឿងទាុំងរនាះមតងរទៀត្រៅនថ្ៃរន្ះ។
ក ណាស់ថាខ្្ញុំន្ង ឹ ប្កប្ប្រខ្លួន្ ប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំ្
ន្អាន្
័ III. អាពាហ៍ពពា ង ិ ហ៍វយរកម ខ្្ញុំោមន្រុំ
ងររៀរររ់រប្ច្ន្ ី រៅកនញងជុំពូករន្ះរទបយ ី ខ្្ញុំ ឹងថាប្ត្ូវរលរទញ កខប្ពួយជូរច្ត្់ជារប្ច្ន្ ី រៅរពលប្ លប្ត្ូវ
ររៀរររ់ររឿងរ៉ា វរន្ះ។ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រធាី ូរច្នះ
ន្រទបយ ្ ះអាងថាជាអ្នកសកាកររូ ជាច្ុំរពាះសច្ចធម៌។ ជាការឈឺ ី ប្រសិន្ររខ្ ី ញ ុំអ្
័ ័ ចារ់ររស់ខ្ញ ុំ្ប្ លប្ត្ូវកត្់ប្តារៅទរី ន្ះអ្ុំពីអាពាហ៍ពិពាហ៍រៅវយ១៣ឆ្ ន។ ុំ រពលខ្្ញុំ ន្រឃញ ី រកមងៗមាន្វយប្ស ោនរធាឲ្ ល ន្ិងរធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្ច្ត្ ី គត្ ី យខ្្ញុំចារ់រផ្សតម ិ ល់អាពាហ៍ពពា ិ ហ៍ខ្ួ ន្ឯង ិ តអា ប្ ល
ន្រគច្ផ្សញត្ពរី ជាគវាសនា ូច្ខ្្ញុំ។
ខ្្ញុំរឃញ ី ថា
ោមន្ទទបក ាី រ
ុំ ន្ង ិ ត្ខ្លួន្ឯងយ៉ាងខ្មលង ិ អ្រអ្រពួករគ
៍ ប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវណាមួយោុំប្ទ ល់អាពាហ៍ពិពាហ៍
ឆ្រ់រហ័សប្រររន្ះរទបយ ី ។ សូមអ្នកអាន្កញុំរធាកា ី រចារ់កុំហញសប្ត្ង់ច្ុំ ញ ច្រន្ះ។ ខ្្ញុំររៀរអាពាហ៍ពពា ិ ហ៍ពត្ ិ ប្ មន្ ិ ប្មន្ជាពធ ិ ីភាជរ់ពាកយរទបយ ី ។ រៅកនញងរ ឋធាន្ី កត្ថយ ី វត្ត មាន្ការប្
ល
ក
រពធពធ ិ ប្ី ររោសនាច្ុំន្ួន្ពរី រផ្សសងោនគកា ឺ រ
ររៀរច្ុំពធ ិ ីភាជរ់ពាកយ ន្ង ិ ការររៀរពិធអា ី ពាហ៍ពពា ិ ហ៍។ ពធ ិ ីភាជរ់ពាកយគជា ឺ ការសន្ារឋមរវាងឪពញ កមាតយខ្មងរកមង ប្រុស ន្ង ិ ឪពញ កមាតយខ្មងរកមងប្សីថា កូន្ៗររស់ពួករគន្ង ឹ ររៀរអាពាហ៍ពពា ិ ហ៍ជាមួយោន រហយ ី ការសន្ារន្ះមន្ ិ អាច្ប្រប្កក
ន្រទបយ ី ។ កនញងករ
ី រកមងប្រុសទទួលមរ
ភាព រកមងហ្វសតីប្ លជាគូ
រទបយ ី ។ វាគឺជាការប្ពមរប្ពៀងមួយរវាងឪពញកមាតយប្ លរកមងៗមិន្ រន្ះមិន្ប្ត្ូវ
ន្ប្
រ់អ្ុំពីររឿងរន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
តឹ ងមិន្កាលយជាប្សីតរមមា៉ាយ
ន្ ឹងអ្ុំពីររឿងរន្ះរទបយ ី ។ ជាទូ រៅ រកមងៗទាុំង
ន្ររៀរច្ុំពិធីភាជរ់ពាកយច្ុំន្ួន្រីរលីករោយមិន្
ខ្្ញុំថា រកមងប្សីប្ លប្ត្ូវ ន្រប្ជីសររសប្មារ់ ខ្ញ ុំច្ ្ ុំន្ួន្ពីរនាក់ ន្ោលរ់ ី
ន្ ឹង។ រគ
ន្ប្
រ់
ូច្រន្ះខ្្ញុំអាច្សន្និោឋន្ ន្ថា ខ្លួន្ខ្្ញុំ ន្ររៀរច្ុំ ័ ពិធីភាជរ់ពាកយច្ុំន្ួន្រីរលីក។ ខ្្ញុំរៅចាុំ ន្ខ្លះៗថា ពិធីភាជរ់ពាកយរលីកទី៣ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្រកីត្រទបង ី រៅរពលខ្្ញុំមាន្វយ ៧ឆ្ន។ ុំ ក៏រញប្៉ា ន្តខ្ញ ុំហា ្ ក់ ូ ច្ជាមិន្ចាុំពីពិធីភាជរ់ពាកយរនាះទាល់ប្ត្រោះ។ កនញងជុំពូករន្ះ ខ្្ញុំន្ឹងន្ិយយអ្ុំពីអាពាហ៍ពិពាហ៍ ប្ លខ្្ញុំរៅច្ងចាុំយ៉ាងច្ាស់រុំផ្សញត្។
គួររ ុំលឹកប្ រថា រយង ួ រល់ ី មាន្រងរអូន្ប្រុសច្ុំន្ួន្រីនាក់។ រងប្រុសទីមួយោត្់ ន្ររៀរអាពាហ៍ពិពាហ៍រច្
រហយ ី ។ រងប្រុសរនាារ់
ន្សរប្មច្ច្ិត្ាររៀរការជាមួយរងជី ូ ន្មួយប្ លមាន្អាយញ ពីរ ឬរីឆ្នរុំ លីសខ្្ញុំ ច្ុំប្
ក៏ ន្ររៀរអាពាហ៍ពិពាហ៍កញ នងរពលប្ត្មួយ។ រុំ
ងប្ ថានត្ិច្ត្ួច្ររស់ពួករយង ី ។ រន្ះគឺជាសុំ
ការរធាីពិធីរម ួ ោនមិន្រញ្ហជក់អ្ុំពីធន្ធាន្ប្ទពយរនាះរទបយ ី
កខ្្ញុំ
រ៉ាញប្ន្តជា
៏ ុំខ្មន្់ប្ផ្សនករស ឋកិច្ច ន្ិងមាន្ប្ររយជន្៍សប្មារ់ពួករយង ួរ ស ី ។
អាពាហ៍ពិពាហ៍កញ ងច្ុំ ន រណាមហិ ូ ា ោសន្ិកមិន្ប្មន្ជាររឿងធមមតារនាះរទបយ ី ។ ឪពញ កមាាយកូន្ប្កមញុំ ន្ិង
ឪពញកមាតយកូ ន្កុំរោះជាអ្នកររៀរច្ុំពិធីរន្ះ។ ច្ុំណាយរពលជារប្ច្ីន្ប្ខ្រ ីមបរី ប្ត្ៀមលកខ
ពួកោត្់ប្ត្ូវច្ុំណាយទាុំងធន្ធាន្
ន្ិងរពលរវោ។
ពិធីរន្ះប្ត្ូវ
ៈកាត្់សរមលៀករុំពាក់ រប្គឿងត្ញរប្ត្ងខ្លួន្ ន្ិងរត្ៀមថ្វ ិកាសប្មារ់ការ
ពិោរអាហាររពលោៃច្។ មានក់ៗខ្ុំប្រឹងរធាីរលីសពីអ្ាីប្ ល
ន្រប្ត្ៀមររៀរច្ុំទញក។ នារៗម ី ិន្ថាពួករគរច្ះ ឬមិន្រច្ះ
រ ុំរប្ច្ៀងរទបយ ពួករគប្ត្ូវប្ត្រប្ច្ៀងច្ុំររៀងរហូត្ទាល់ប្ត្សអកករ រទាះជាឈក ី ឺ រ៏ ោយក៏ពួករគរប្ច្ៀងរ ុំខ្មន្អ្នកជិត្ខ្មង
18
ប្ រ។ ប្រជាជន្រស់រៅប្កបររនាះមន្ ិ យល់ទាស់ច្ុំរពាះការរ ុំខ្មន្កនញងពធ ិ ីសរាយប្រន្រន្ះរទបយ ី រប្ពាះពួករគ ឹងថារៅ រពលណាមួយពួករគន្ង ឹ ប្
រពធពធ ិ ី ូ ច្ោនរន្ះប្ រ។
រងប្រុសខ្្ញុំគត្ ិ ថា វាជាការលអប្ររសរី ប្ លមាន្ការសរាយប្ត្មួយរលីកកនញងរពលប្ត្មួយ។ ការច្ុំណាយ
កាន្់ប្ត្ត្ច្ ិ ន្ិងទទួល
ន្ការសរាយ ៏អ្ោចរយ។ ច្ុំរពាះរញ្ហាប្
ក់កាសអាច្ប្ត្ូវ
ន្ច្ុំណាយរោយរសរ ី ប្រសន្ ិ
័ ររីប្ត្ូវរធាកា រៅ ី រច្ុំណាយមួយរលក ី ជុំន្ួសឲ្យការច្ុំណាយរីរលក ី ។ ឪពញក ន្ង ិ ពូររស់ខ្ញ ុំ្ អ្នកទាុំងពរី មាន្វយចាស់ ់ យមាន្រពលរវោសប្មារ់ការរស់រៅ រហយ ពួកខ្្ញុំជាកូន្ៗរប្កាយរគរងអស់ប្ លប្ត្ូវររៀរអាពាហ៍ពិពាហ៍។ ោត្់ច្ងឲ្ ី ច្ញងរប្កាយលអរុំផ្សញត្សប្មារ់ោត្់។ រោយពចា ិ រណារលរ ី ញ្ហាទាុំងអ្ស់រន្ះរហយ ី រទរ ី មាន្ការររៀរច្ុំអាពាហ៍ពពា ិ ហ៍ រគ ី ូប្ត្ូវ
ន្សុំររច្រធារី ទបង រហយ ូ ច្អ្ាខ្ ី ី ី ញ ុំ្
ររៀរច្ុំពធ ិ រី ន្ះ។
ន្រលក វាប្ត្ូវការច្ុំណាយរពលជារប្ច្ីន្ប្ខ្រ ីមបរី ប្ត្ៀមលកខ ី រទបង ី
វាប្ត្ម ឹ ប្ត្ជាការ្លងកាត្់ការរប្ត្ៀមររៀរច្ុំច្ុំរពាះប្ពត្ ឹ តិការ
ៈ
៍ នារពលខ្មងមញ ខ្រ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំមិន្គិត្ថា វាមាន្ន្័យ
សប្មារ់ខ្ញ ុំ្រប្ច្ីន្ជាងអ្ាីប្ លខ្្ញុំរ ុំពង ឹ ថាន្ង ឹ មាន្សុំរលៀករុំពាក់ោអត្ការវាយសារ ការត្ញរប្ត្ងពធ ិ ីអាពាហ៍ពពា ិ ហ៍ ការ ទទួលទាន្អាហាររពលោៃច្សមបូរប្ររ ន្ង ា ខ្មងរងកាយរកត្ ិ មាន្រកមងប្សជា ី រប្ច្ីន្រលងជាមួយរ៉ាញរណាណះ។ ត្ណា ី រទបង ី រៅរពលរប្កាយរ៉ាញរណាណះ។
ខ្្ញុំសញុំមន្ ិ ន្យ ិ យភាពរអ្ៀន្ខ្មមសររស់ខ្ញ ុំ្ រលក ី ប្លងប្ត្ភាពលុំអ្ត្ ិ មួយច្ុំន្ួន្រ៉ាញរណាណះ
ប្ លប្ត្ូវកត្់ប្តាទញក។ ររឿងទាុំងរន្ះ ខ្្ញុំន្ឹងប្
រ់រៅរពលរប្កាយ។ រ៉ាញប្ន្តរទាះរីមាន្ការច្ងចាុំរន្តិច្រន្តួច្ក៏រោយក៏ខ្ញ ុំ្
ប្ត្ូវរលីកយកមកោក់ច្ុំរពាះមញខ្សររសរររឿងរ៉ា វទាុំងរន្ះប្ រ។
រប្កាយមក ខ្្ញុំន្ិងរងប្រុសខ្្ញុំ ន្ចាករច្ញពីរ ឋធាន្ីរ៉ាច្កញ ត្ រៅកាន្់រ ឋធាន្ីពរ័ ៉ា ន្់ោ។ មាន្ររឿងលុំអ្ិត្ មួយច្ុំន្ួន្គួរឲ្យច្ងរ់ សីច្តាុំពី ុំរូងរហូត្ ល់ច្ញងរ្ច រ់-ឧទាហរ ៍ រលីរងកាយររស់រយង ី មាន្ោនមប្រទាក់ររមៀត្ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំប្្ ត្ូវប្ត្លញរវារចាល។
ឪពញកខ្្ញុំជានាយករ ឋមហ្វន្តី ប្ត្យ៉ាងណាោត្់ប្ោន្់ប្ត្ជាមហ្វន្តីមួយរូររ៉ាញរណាណះ ប្ លមាន្ភាពជិត្សនិត្ជាមួយ
រោក ថាឃ័រ ោហញរ ី ។ រោក ោហញរ ី ន្ឹងមិន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យោត្់រៅរទបយ ី រហូត្ ល់នាទីច្ញងរប្កាយ។ រៅរពល អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យឪពញកខ្្ញុំរៅ រោក ោហញ រ ី រន្ថយការរធាី ុំរ
ី រ ន្ពីរនថ្ៃ។ រ៉ាញប្ន្តរហត្ញ ការ
ន្រញ្ហជឱ្យររៀរច្ុំររទះរសះធុំៗជាពិរសសប្មារ់ឪពញ កខ្្ញុំប្ លអាច្កាត្់ ៍ មាន្ភាពប្ប្រប្រួលរផ្សសងពីរន្ះ។ ពីរ ឋធាន្ីព័រ ៉ា ន្់ោរៅកាន្់រ ឋធាន្ី
រ៉ា ច្កញត្មាន្ច្ុំរយ១២០គី ូប្ម៉ាប្ត្ប្ លប្ត្ូវរធាី ុំរ រសះ
ី រតាមររទះរសះច្ុំន្ួន្៥នថ្ៃ។ រៅរពលប្រញារ់រធាី ុំរ
ន្រ ុំលុំសងកត្់ ន្ិងរធាីឲ្យឪពញកររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន្ររួសធៃន្ធ ់ ៃរ។ ោត្់ ន្រញ ុំររួសរលីមញខ្ររួសរនាះ។ រុំ
ររស់រយង ី រៅច្ូលរួមប្ពឹត្តិការ
៍ ខ្មងមញ ខ្ប្ត្ូវ
ី រររទះ
ងប្
ថាន
ន្រុំផ្ទលញពាក់កណា ត លរហយ ី ប្ លពិធីមួយប្ លប្ត្ូវប្ត្ច្ូលរួម។ រត្ី
កាលរររច្ឆ ិ ទររៀរអាពាហ៍ពិពាហ៍អាច្ផ្ទលស់រូ រា ន្យ៉ាង ូច្រមាច្? រទាះជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំរ្លច្គិត្ ល់មញខ្ររួសររស់ ឪពញកខ្្ញុំ រហយ ី ប្ររជាគិត្សរាយតាមរររៀរកូន្រកមងរ ីមបច្ ី ូលរួមអាពាហ៍ពិពាហ៍រៅវ ិញ។ ខ្្ញុំសូមឧទាិស ល់ឪពញកមាាយររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ក៏រញ ប្៉ា ន្តោមន្អ្ាីរន្តិច្រោះប្ លខ្្ញុំ
ន្ឧទធិសរប្ៅពីការច្ង់
ន្ ន្ិង
ត្ណា ា នន្រងកាយ។ ខ្្ញុំមិន្ទាន្់ ឹងរៅរទបយ ី ថា រល់សញ្មងាល ន្ិងការសរាយទាុំងអ្ស់គួរប្ត្ូវ ន្រូជាឧទាិសជូន្ ល់ការប្រឹងប្ប្រងររស់ឪពញកមាតយខ្្ញុំយ៉ាង ូ ច្រមតច្។ ការោក់ទ
រករយច្ុំ រពាះរហត្ញការ ី
៍ ប្ ល
ងប្
ថានររស់ខ្ញ ុំ្រលីភាពសរាយ
ន្រកីត្រទបង ី មួយប្ លរធាីឲ្យឈចា ឺ រ់កញ នងច្ិត្ត ន្ិងប្ លន្ឹងទាក់ទងរៅរពលរប្កាយ។
ូច្ច្រប្មៀងររស់រោក ន្ីសគូទារ
រៅរយៈរពលខ្លី ប្ត្រទាះជាលុំ
ា កមមច្ុំរពាះរុំ
់ ុំ ន្ រប្ច្ៀថាៈ “ការលះរងវ់ ត្ថញអ្ាីមួយរចាលរោយមិន្លះរងច្
់ ឺជាការរស់ ងគ
កយ៉ាងណាអ្នកប្ត្ូវប្ត្ពាយម”។ ប្គរ់រពលខ្្ញុំរប្ច្ៀង ឬោតរ់លឺរទច្រប្មៀងរន្ះរធាី
ឲ្យខ្្ញុំន្ឹករឃញ ្ ី ភាពជូរច្ត្់ ន្ិងកតីអាមា៉ាស់ររស់ខ្ញ ុំ។
19
ឪពញកខ្្ញុំររាញទក ឹ មញខ្កាលហាន្ រទាះរីជាោត្់មាន្ររួសក៏រោយ រហយ ី ោត្់ ន្ច្ូ លរួមកនញងពិធម ី ងាលការ
រន្ះយ៉ាងរពញរលញ។ រៅរពលខ្្ញុំគត្ ន រន្ះក៏ខ្ញ ុំ្អាច្ច្ងចាុំពីទីកប្ន្លងប្ លោត្់ ន្អ្ងាញយ ិ ល់ររឿងរន្ះ សូមបក ី ញ ងនថ្ៃ ន្ង តី រនាាសោត្់ច្ុំរពាះការររៀរច្ុំ ិ ចាត្់ប្ច្ងការលុំអ្ត្ ិ រផ្សសងៗកនញងពធ ិ ីរន្ះប្ រ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ លគត្ ិ ថា នថ្ៃណាមួយខ្្ញុំសរ ័ មងាលការរៅវយរកម ងរន្ះរទបយ ី ។ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ អ្ាប្ី គរ់យ៉ាងរៅនថ្ៃរនាះហាក់ ូច្ជាប្ត្ឹមប្ត្ូវ សមរមយ ន្ង ិ ជាការរពញច្ត្ ិ ត។ ់ររៀរការផ្សងប្ រ។ អ្ាៗ ងផ្ទាល់ខ្ួ ន្ច្ង ល ី ប្ លឪពញកខ្្ញុំ
ខ្្ញុំក៏មាន្រុំ
ន្រធាីកន្លងមករធាឲ្ ី យខ្្ញុំចារ់អារមម
៍ ប្ លរលស ី ពី
ការសតរ ី រៅរទបយ ី រនាាស ន្ង ិ ច្ងចាុំររឿងទាុំងរនាះហាក់ ូច្ជាថ្មៗ ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ សូមបរី ៅនថ្ៃរន្ះ ខ្្ញុំប្សនមរឃញ ី ខ្លួន្ឯង ពក ី ប្ន្លងប្ លរយង ី អ្ងាញយរលីឆ្ក កប្ន្លងប្ លរយង ី ប្
4 រពធពធ លរទរ ិ ី សពាត ឌី ោាមី ន្ង ិ ្រយប្ ិ ី ររៀរការថ្មរី ថាមង
ការរ្ចញ ក កាន្់ោ5 រសជាត្ប្ិ ផ្សអមច្ូលមាត្់ោនរៅវ ិញរៅមក ន្ង ី រស់រៅជាមួយោន។ អ្ូ! ិ រររៀរប្ លរយង ី ចារ់រផ្សតម រនាះជាយរ់ ុំរូង។ រកមងោមន្កុំហញសពីរនាក់ ន្រ ុំកល ិ ខ្លួន្រោយោមន្្ន្ាៈន្ង ឹ ច្ូលរៅសមញប្ទនន្ជវី ិត្រទបយ ី ។ ្រយ ិ ន្ររប្ងៀន្ខ្្ញុំពីឥរយរថ្ប្ លប្ត្ូវរធារី ៅកនញងយរ់ ុំរូង។ ខ្្ញុំមន្ ខ្ញ ុំ្ ឹ ថាអ្នកណា ន្ររប្ងៀន្្រយររស់ ិ ិ ង ិ រទបយ ី ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ លសួរ ឬមាន្រុំ ងច្ង់ ឹងពនា ី ងអ្ុំពរី រឿងរន្ះរទបយ ី ។ អ្នកអាន្អាច្ន្ឹងយល់ច្ាស់ថា ពួករយង ី រងប្រុសខ្្ញុំ មាន្អារមម
៍ ្័យខ្មលច្កនញងការជួរមញខ្ោនខ្មលង ុំ ណាស់។
ពួករយង ី ពត្ ិ ជាមាន្ការរអ្ៀន្ខ្មមសណាស់។
រត្ខ្ ី ញ ុំប្្ ត្ូវ
ន្យ ាី ការររប្ងៀន្ឲ្យរធាប្ី រររន្ះមន្ ិ យរៅកាន្់នាងយ៉ាង ូ ច្រមតច្ រហយ ី ប្ត្ូវន្ិយយអ្ុំពីអ្? ិ អាច្ឲ្យខ្្ញុំរធាីវា ន្លអរទបយ ី រហយ ី ក៏ោមន្ការររប្ងៀន្ណាពិរសសសប្មារ់រញ្ហារន្ះប្ រ។ សញ្ហញនន្រ ីមកុំរ ប្ោន្់កញ ងការរធា ន ីឲ្យរលីសពីការររប្ងៀន្រន្ះ។ រយង ី ័ រយង ី មាន្វយប្ស
ី ត្ររស់រយង ី មាន្សកាតន្ញ ពលប្គរ់
ន្ចារ់រផ្សតីមោាល់ោន ន្ិងន្ិយយរកោនរោយររីកច្ុំហរ។ពួក
លោន ក៏រញប្៉ា ន្តខ្ញ ុំោ ្ ម ន្រពលរវោកនញងការរប្រីសិទធិរធាីជាោាមីរទបយ ី ។
IV. ត្ួនាទជា ី ោាមី
រនាះរទ)
រពលរវោនន្អាពាហ៍ពិពាហ៍ររស់ខ្ញ ុំ្ មាន្កត្់ប្តាកនញងកូ ន្រសៀវរៅត្ូ ច្ៗជារប្ច្ីន្សន្លឹក (រ៉ាញប្ន្តមន្ ិ ចាុំច្ុំន្ួន្រ៉ាញនាមន្
័ វយរកម ងប្ត្ូវ
ធាលរ់ប្ត្ូវ ន្រច្ញផ្សាយប្ លរៅកនញងរនាះការប្សោញ់ គូោាម្ ី រយ ិ ន្រលក ី យកមកន្យ ិ យ។
ប្គរ់រពលប្ លខ្្ញុំររក ី រមីលកុំ
ការសុំនច្
ន្ង ិ អាពាហ៍ពិពាហ៍
ត្់ប្តាទាុំងរន្ះពីរ ីមរហូត្ ល់ច្រ់ ន្
ររាញពទ ុំ ិន្រពញច្ត្ ី មាលរ់មួយសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ីមបរ ី ុំរ្លច្ន្ូវអ្ាីប្ លខ្្ញម ិ ត ន្ិងអ្ន្ញវត្តន្ូវអ្ាីប្ លរពញច្ត្ ិ ត។
្កតីភាពរពញ
មួយជីវ ិត្ច្ុំរពាះ្រយប្ លររាញកនញងរសៀវរៅទាុំងរន្ះ អ្ុំពភា ន ួងច្ត្ ្ រលស ិ ី រកច្ ិ ចររស់ោាមីរៅប្ត្មាន្ជាន្ច្ ិ ចកញ ង ិ តខ្ញ ុំ។ ី ់ ុំរពាះនាងគប្ឺ សចាកពី ពរី ន្ះ ការប្សទាញ់ សច្ចធម៌គមា ឺ ន្ពីធមមជាត្រិ ៅកនញងខ្លួន្ររស់ខ្ញ ុំ្ រហយ ី ភាពមន្ ិ រោមះប្ត្ងច្ ័ ការពត្ ងខ្ច។ ិ ។ ភាពមន្ ិ រោមះប្ត្ងរ់ កត្ ី មាន្រន្តច្ ិ រន្តួច្រ៉ាញរណាណះ រៅរពលប្ លខ្្ញុំមាន្វយរកម ី ់ មា ក៏រញប្៉ា ន្ារមររៀន្នន្ភាពរោមះប្ត្ងក ៏ ន្ឥទធព ប្រសន្ ្ ន្ាថារោមះប្ត្ង់ច្ុំរពាះ ិ លអាប្កក់ផ្សងប្ រ។ ិ ររខ្ ី ញ ុំស ្រយខ្្ ិ ញ ុំ
់ ុំរពាះខ្្ញុំប្ រ។ ការគត្ នាងក៏គួរប្ត្សន្ាថាប្ត្ូវរោមះប្ត្ងច្ ិ ប្រររន្ះ ន្រធាីឱ្យខ្្ញុំកាលយជាោាមប្ី លរច្ះប្រច្័
កាត្ពាកច្ ិ ចររស់នាង
ា។
ន្កាលយជាសទ ្ ៉ា ងរយប្សួល រ ម ី បទា ិ រធិ រស់ខ្ញ ុំយ ី មទារភាពរោមះប្ត្ង់ពនា ី ងរហយ ី ប្រសន្ ិ ររី
ភាពរោមះប្ត្ង់រនាះប្ត្ូវ
ន្ទាមទារ ូរច្នះប្មន្ ខ្្ញុំគួរប្ត្ពិន្ត្ ិ យរមល ី សិទធិរនាះឲ្យ
មួយសងស ័យច្ុំរពាះោាមីរ្័ករ តិ ស់្រយខ្្ ិ ី ញ ុំរទបយ
រ៉ាញប្ន្តការប្រច្័
ន្ហមត្ច្ ់ ត្់។ ខ្្ញុំោមន្រហត្ញផ្សលណា
ា រៅវ ិញរទប្ លមន្ ិ រងចាុំរហត្ញផ្សលណាមួយរទបយ ី ។
ខ្្ញុំចា ុំ ច្់ប្ត្ូវប្ត្ពិន្ិត្យរមីលសកមមភាពររស់នាងប្គរ់រពល ររីមិន្ ូ រចានះរទ នាងមិន្អាច្រៅទីណា ន្រោយោមន្ ៏ ូរច្ត្់រវាងពួករយង ការអ្ន្ញញ្ហញត្ពីខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ រន្ះររាញពីការរ ញ ត ះជរមាលះ ជ ី ។ ការអ្ត្់ធមត្់ជាក់ប្សតងគឺជាប្ររ្ទ នន្ទ 4
“សពាត
ា កមម។ កាសា័រនរ នាងមិន្ប្មន្ជារកមងប្សីប្ លរធាីររឿងប្រររន្ះរទបយ ី ។ នាងប្ត្ងប្ត្ររងកីត្ឲ្យមាន្ប្ច្ករច្ញ
ឌី” គឺជាការរ រី ប្
ព ុំ រី ជុំហាន្រួមោនជាមួយកូន្ករមាលះ ន្ង ិ កូន្ប្កមញុំ រហយ ី សន្ារោមះប្ត្ង់ជាមួយោន
ន្ិងលះរង់ច្ុំរពាះោនរៅវ ិញរៅមករប្កាយរពលររៀរអាពាហ៍ ពិពាហ៍ ។
5
“កាន្់ោ” គឺជាការររៀរច្ុំរ្ចញ កប្សូវោលីរៅវ ិញរៅមក រប្កាយរពលពិធីអាពាហ៍ ពិពាហ៍
ន្រ្ច រ់។
20
រៅប្គរ់រពលរវោ
ន្ង ិ ប្គរ់ទក ី ប្ន្លងប្ លនាងច្ូលច្ិត្ត។
អ្ន្ញវត្តរសរភាពររស់ នាង ន្ង ី ិ រធាឲ្ ី យខ្្ញុំ កាលយជាការោក់វ ិន្័យររស់រកមងប្ ល
ការអ្ត្់ធមត្់ភាគរប្ច្ន្ ី ររស់ខ្ញ ុំ្
ន្្លងកាត្់កាន្់ប្ត្រប្ច្ន្ ី រប្ន្ថមរទៀត្។
ន្ររៀរមងាលការ។
ន្មកពល ី ទធផ្សលនន្ការ
ការរ ិរសធមន្ ិ ន្យ ិ យរកោន
ន្
ខ្្ញុំគត្ ិ ថា កាសា័រនរនាងោមន្កុំហញសកនញងការអ្ន្ញវត្តរសរភាព ី
ច្ុំរពាះការោក់កុំហត្ ់ មួយប្ ល ិ ររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ រត្ីរកមងប្សីប្ លោមន្លបច្ ិ កលមានក់អាច្ទទួលយកការអ្ត្់ធមត្ណា កុំពញងរកត្ ី មាន្រៅរពលប្ លនាងរៅកាន្់ប្ពះវ ិហារ ឬរៅរពលមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតមករលង
ន្យ៉ាង ូច្រមតច្? ប្រសន្ ិ ររីខ្ញ ុំ្
មាន្សទ ធិ ក់កុំហត្ ិ ោ ិ រលីនាង រត្នា ី ងោមន្សទ ិ ធិប្ លប្សរ ៀងោនរនាះប្ រឬរទ? រល់សុំ
ន្រកប្ោយច្ាស់ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ រ៉ាញប្ន្តកញ ងកុំ ន ទបញងរពលរនាះ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្អ្ន្ញវត្តសទ ិ ធិជាោាមឲ្ ី យ សូមឲ្យអ្នកអាន្កញុំគត្ ិ ូរច្នះឲ្យរោះរទាះជាយ៉ាងណា
ួ រទាុំងអ្ស់រន្ះ នថ្ៃរន្ះវា ន្លអ!
ទាុំងរនាះគជា ឺ ជីវ ិត្នន្ភាពលាីងជូ រច្ត្់ររស់ពួករយង ី ។
៏ ។ សប្មារ់ភាពខ្មលង ុំ ររស់ខ្ញ ុំ្គឺសញទធប្ត្ប្ផ្សអករលរី សច្កតប្ី សឡាញ់ ។ ខ្្ញុំច្ង់រធាីឱ្យ្រយ ររស់ខ្ញ កា ុំ្ ល យជា្រយ ល អ មហច្ ិ ិ ិ ឆតា ៏ រសញ ររស់ខ្ញ ុំគ ្ រឺ ធាឱ្ ី យនាងរស់រៅកនញងជវី ិត្ រ ិ ទធ ររៀន្សូប្ត្ពីអ្ប្ាី លខ្្ញុំ ន្ររៀន្ ប្ពមទាុំងកុំ ត្់ពីជវី ិត្ ន្ិងការគត្ ិ ររស់នាង ជាមួយខ្្ញុំ។
ខ្្ញុំមន្ ិ ឹងថារត្ីកាសា័រនរនាងមាន្មហច្ ិ ឆតាប្រររន្ះប្ រឬរទ។ នាងគឺជាអ្ន្កខរជន្។ តាមធមមជាត្ិនាងមាន្
លកខ
ៈោម្ញឯករជយ ឧសាហ៍ពាយម ន្ង ិ ជាមន្ញ សសប្សគត្់ប្សគុំ។ នាងមន្ ិ អ្ុំ
ត្់ច្ុំរពាះភាពអ្វ ិជាជររស់
នាងរទបយ រហយ ៏ ិន្ចាុំអ្ុំពីការជុំរញញនាងឱ្យច្ូលរៅកនញងការផ្សសងរប្ពងប្សរ ៀងោនរនាះប្ រ។ ី ី ខ្្ញុំកម ន្ិយយថា មហច្ ិ ឆិតាររស់ខ្ញ ុំ្មាន្លកខ ឲ្យការប្ ថានរន្ះប្ត្ូវ រធាីឲ្យឈចា ឺ រ់
ៈប្ត្មានក់ឯង។ ការច្ង់
ូច្រន្ះ ខ្្ញុំច្ង់
ន្ររស់ខ្ញ ុំគ ្ ឺរផ្ទតត្ទាុំងប្សុងរៅរលីហ្វសតីមានក់ ន្ិងច្ង់
ន្ប្រគល់ប្ត្ទបរ់មកវ ិញ។ រ៉ាញប្ន្តរទាះរីជាោមន្ការប្រគល់ប្ត្ទបរ់មកវ ិញក៏រោយ ក៏វាមិន្អាច្
៏ ច្ ន្រទបយ អ ុំរពាះសហព័ទធមាខងររស់រយង ី រប្ពាះយ៉ាងរហាច្ណាស់វាគឺជារសច្កតីប្សទាញ់ ល ី ។
ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ន្ិយយថា ខ្្ញុំប្សោញ់ នាងណាស់។ រពលរៅោោររៀន្ខ្្ញុំធាលរ់គិត្ ល់នាង ន្ិងសូមបរី ពល ប្ពលរ់មកពីប្រជញុំវ ិញក៏ខ្ញ ុំប្្ សនមគិត្ ល់នាងប្ រ។ ខ្្ញុំមិន្អាច្អ្ត្់ប្ទាុំ ន្រទបយ ី ប្រសិន្ររព ី ួករយង ី រស់រៅប្រកពីោន។ ខ្្ញុំ ធាលរ់ោស់នាងឲ្យភា្ក់ពីរគងរពលកណា ត លយរ់ រោយន្ិយយពាកយខ្ជិលប្ច្អ្ូសរកនាង។ ច្ង់
ប្រសិន្ររខ្ ី ញ ុំ្មិន្ប្
ថាន
ន្ការរុំផ្ទលញប្ លភាជរ់ន្ឹងកាត្ពាកិច្ច ូច្រន្ះរទ ខ្្ញុំគួរប្ត្ធាលក់ខ្ួ ន្ជាជន្រងរប្ោះ ល ន្ិងោលរ់មញន្អាយញ ឬលិច្ខ្លួន្ ច្ូលរៅកនញងជីវ ិត្មាន្រន្ាញក ៏ធៃន្ធ ់ ៃរ។ រ៉ាញប្ន្តភារកិច្ចប្ លប្ត្ូវ ន្រប្ជីសររសប្ត្ូ វ ន្ពិន្ិត្យយ៉ាងលុំអ្ិត្ររៀងរល់ប្ពឹក ី រហយ ី ការកញ ហកច្ុំរពាះអ្នករល់ោនមិន្ប្មន្ជារញ្ហារទបយ ី ។ ឧរសាជារប្ច្ីន្។ ូច្ខ្្ញុំ
រន្ះគឺជាររឿងច្ញងរប្កាយប្ ល
ន្សរហ្វរាះខ្្ញុំរច្ញពី
ន្រលីករទបង ី រហយ ី ថា កាសា័រនរ នាងមិន្រច្ះអ្កសររនាះរទ។ ខ្្ញុំពិត្ជាច្ង់ររាត្់ររប្ងៀន្នាងណាស់
រ៉ាញប្ន្ាកតីប្សឡាញ់ ខ្មលង ុំ រពក
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំោមន្រពលរវោទាល់ប្ត្រោះ។ ររឿងមួយប្ លរកីត្រទបង ី ច្ុំរពាះការររាត្់ររប្ងៀន្
គឺជុំទាស់ន្ឹង្ន្ាៈររស់នាង ន្ិងរពលរវោរៅរពលយរ់។ ខ្្ញុំមិន្ហាន្ជួរនាងរៅច្ុំរពាះមញខ្ចាស់រទបយ ី រហយ ី ខ្្ញុំ ន្ិយយត្ិច្រុំផ្សញត្ជាមួយនាង។ រប្កាយមក រពលរៅរ ឋធាន្ីកត្ថីយវត្ត ន្ិងច្ុំរពាះភាគជាក់ប្សតងរៅនថ្ៃរន្ះ វាមិន្
មាន្ប្ររយជន្៍ ន្ិងជាវា ុំងន្ន្ ន៏ ប្ពនផ្សស។ កាលៈរទសៈមិន្អ្ុំរណាយផ្សលឲ្យរទបយ ី ។ ខ្្ញុំោរភាពថា ភាគរប្ច្ីនន្ការ ័ ័ ។ ខ្ិត្ខ្ុំប្រឹងប្ប្រងររស់ខ្ញ ុំក ្ ញ នងការជួយររាត្់ររប្ងៀន្កាសា័រនររពលវយរកម ង ន្ទទួលររជយ រៅរពលខ្្ញុំភា្ក់ពី ុំរ
ក
ខ្្ញុំ ន្ចារ់រផ្សតីមរច្ញរៅកនញងជីវ ិត្ោធារ ៈប្ លជីវ ិត្ទាុំងរនាះមិន្ ន្ផ្សតល់រពលរវោទុំរន្ររប្ច្ីន្សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ ័ ប្ ររ ីមបរ រទបយ ៏ រជយ ី ។ ខ្្ញុំករ ី រាត្់ររប្ងៀន្នាងតាមរយៈប្គូររាត្់ររប្ងៀន្ឯកជន្ជារប្ច្ីន្។ ជាលទធផ្សល កាសា័រនរ មាន្ការលុំ
កកនញងការសររសរ ន្ិងយល់ពីភាោគូចារ៉ា ត្ធមមតា។ ខ្្ញុំប្
ជាត្ណា ា ទាុំងប្សុង នាងគឺជាហ្វសតីមានក់ប្ លរទីរប្ត្ ររៀន្សូប្ត្ររស់នាង
ក ថារសច្កតីប្សឡាញ់ ររស់ខ្ញ ុំច្ ្ ុំរពាះនាងគឺ
ន្ររៀន្សូប្ត្នថ្ៃរន្ះ។ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្អាច្យកឈនះការមិន្រពញច្ិត្ត ៏ រសញ ន្។ ខ្្ញុំ ង ឹ ថាោមន្អ្ាីប្ លមិន្អាច្រធាី ន្ ច្ុំរពាះរសច្កតីប្សឡាញ់ រ ិ ទធរទបយ ី ។
21
ខ្្ញុំ ន្ររៀរររ់ពីកាលៈរទសៈមួយប្ លជួយសរហ្វរាះខ្្ញុំឱ្យរួច្ពីរប្ោះមហន្ារយនន្ការប្សឡាញ់ ត្ច្ ិ ឬរប្ច្ន្ ី ។ មាន្ ៏ ន្ោរៈសុំខ្មន្់មួយរផ្សសងរទៀត្។ មាន្ឧទាហរ ៍ ជារប្ច្ីន្ ន្រញ្ហជក់ប្ រ់ខ្ញ ុំថា ការកត្់សមាាល់ មា ្ រៅទរ ី ុំផ្សញត្ប្ពះ
័ ន្ជួយសរហ្វរាះ ល់អ្នកប្ លមាន្ច្ត្ ង ិ ាររសញ ិ ទធ។ រប្ន្ថមរលទ ី ុំរន្ៀមទមាលរ់អាប្កក់នន្ការររៀរអាពាហ៍ពពា ិ ហ៍វយរកម
សងាមហិ ូ ា ោសន្ក ិ មាន្ទុំរន្ៀមទមាលរ់មួយរផ្សសងរទៀត្ប្ លកាត្់រន្ថយអ្ុំរពី រ។ ឪពញកមាតយមន្ ិ អ្ន្ញញ្ហញត្ឱ្យគូ ័ ោាមី្រយវ ងរស់រៅជាមួយោនយូ រទបយ លជាកូ ន្រកមងប្ត្ូវច្ុំណាយរពលរប្ច្ីន្ជាងពាក់កណា ត លររស់ ិ យរកម ី ។ ្រយប្ ិ នាងរៅជាមួយឪពញ កនាង។ រហយ ី រន្ះជាករ
ី ផ្ទាល់ររស់រយង ី ។ រយង ី អាច្ន្យ ិ យ
ុំរូងនន្ជវី ិត្អាពាហ៍ពពា ិ ហ៍ររស់រយង ី (ចារ់ពអា ី យញ ១៣
ន្ថា កនញងអ្ុំ ញងរពល៥ឆ្ន ុំ
ល់១៨ឆ្ន)ុំ ពួករយង ី មន្ ិ អាច្រស់រៅជាមួយោន
ន្
យូរជាងរយៈរពល៣ឆ្នរុំ ទបយ ី ។ រយង ី រសារី ប្ត្ពិ កច្ុំណាយរពលរស់រៅជាមួយោនរលស ី ពី៦ប្ខ្ណាស់ រប្កាយមក ្រយខ្្ ិ ញ ុំប្ត្ូវ
ន្ឪពញកមាតយនាងរៅប្ត្ទបរ់រៅវ ិញ។ ការរៅឲ្យប្ត្ទបរ់រៅវ ិញប្រររន្ះមន្ ិ ប្ត្ូវ
ន្ោាគមន្៍រទបយ ី
ន្សរហ្វរាះរយង ី ទាុំងពរី នាក់។ រៅរពលខ្្ញុំមាន្អាយញ១៨ឆ្ន ុំ ខ្្ញុំ
ន្រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស
វ ិញ ក៏ពួករយង ី ពិ ករស់រៅជាមួយោនរប្ច្ន្ ី ជាងរយៈរពល៦ប្ខ្ប្ រ។ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវរធាី ុំរ
ី រច្ញះរទបង ី រវាងរ ឋធាន្ី
រ៉ាញប្ន្តទុំរន្ៀមទុំោរ់រន្ះ
រហយ ី រន្ះមាន្ន្័យថាគជា ឺ រស់រៅប្រកពីោនរយៈរពលយូ ពោ ី ន។
សូ មបរ ី នាារ់ពីការវ ិលប្ត្ រ់ររស់ខ្ញ ុំ្ពីប្ររទសអ្ង់រគលស
រ៉ា ច្កញត្ ន្ង ិ រ ឋធាន្រ ី ញមនរ។ រប្កាយមក មាន្ការអ្ុំពាវនាវពីប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ប្ លរៅទរី នាះរហយ ី ឲ្យខ្លួន្ខ្្ញុំមាន្រសរភាពរច្ញព ា នន្រងកាយ។ ី ីត្ណា
ូច្អ្ាខ្ ី ញ ុំ្
V. ការសក ិ ារៅវ ិទាល័យ
ន្ន្ិយយពខ្ម ី ងរ ីម រៅរពលខ្្ញុំកុំពញងសិការៅវ ិទាល័យ រពលរនាះខ្្ញុំ
ន្រធាី
ន្ររៀរអាពាហ៍ពពា ិ ហ៍
រួច្រៅរហយ ី ។ រងរអូន្រយង ី ទាុំងរីនាក់សិការៅកនញងោោប្ត្មួយ។ រងប្រុសច្បងររៀន្ថានក់ខ្ពស់ជាងរគ រនាារ់មក រងប្រុសប្ ល
ន្ររៀរការរៅរពលប្ត្មួយជាមួយខ្្ញុំររៀន្ថានក់ខ្ពស់ជាងខ្្ញុំមួយថានក់។
រយង ុំ ជាការពិត្ លទធផ្សលអាប្កក់ ី ទាុំងពរី នាក់ខ្ជះខ្មជយរពលរវោមួយឆ្ន។ ន្រ
អាពាហ៍ពិពាហ៍
ន្រធាីឱ្យពួក
ន្រកីត្រទបង ី ច្ុំរពាះរងប្រុសខ្្ញុំ ោត្់
ះរងរ់ ចាលការសក ិ ាប្សររពលជាមួយោន។ មាន្ប្ត្ប្ពះរទរទរ ី ឹថា មាន្យញវជន្រ៉ាញនាមន្នាក់ប្ លមាន្ោថន្
ភាព ូច្ោត្់ប្ រ។ មាន្ប្ត្រៅកនញងសងាមហិ ូ ា រច្ចញរបន្នរញរ៉ា ណាណះប្ លការសិកា ន្ង ិ អាពាហ៍ពពា ិ ហ៍ប្ត្ូវរធាប្ី ពមោន។ ខ្្ញុំ ន្រន្តការសិការរស់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ត្ូវ ន្ចាត្់ទញកថាជាសស ិ សខ្ាះសមត្ថភាពរទបយ ី រពលរៅវ ិទាល័យរទ។
ប្ត្ងប្ត្រករយទទួ លយកការពត្ ្ ី ិ ពប្ី គូររស់ខ្ញ ុំ។
វ ិញ្ហញរន្រប្ត្រញ្ហជក់ពីវឌឍន្ភាព
ន្ង ិ ច្រត្លកខ ិ
ៈធាលរ់ប្ត្ូវ
ខ្្ញុំ
ន្
រ្ជូ ន្រៅឲ្យឪពញកមាតយខ្្ញុំជាររៀងរល់ឆ្ន។ ុំ ខ្្ញុំមន្ ិ ធាលរ់ទទួល ន្វ ិញ្ហញរន្រប្ត្រញ្ហជក់ពីភាពអាប្កក់រទបយ ី ។ ជាការពត្ ិ ខ្្ញុំ ់ ទព ធាលរ់ទទួល ន្ររាន្់ រនាារ់ពខ្ ុំ ួយខ្្ញុំទទួល ន្ ី ញ ុំ្ ន្្លងផ្សញ ត្កប្មត្ ិ សតងោ ី រី ។ រៅកប្មត្ ិ សតង់ោរទប្ី ុំ ន្ង ិ ទប្ី ម អាហារូរករ ៍ រូព៉ា ច្ ី ុំន្ួន្រួន្ ន្ិងអាហារូរករ ៍ រ់រផ្សសងរទៀត្ប្ លជាសមិទធផ្សលមួយប្ លប្ត្ូវអ្រគញ រញ
សុំណាងលអជាជាង
យកញសល។ ច្ុំរពាះអាហារូរករ ៍ មន្ ិ ប្ត្ូវ ន្ររីកទូ ោយសប្មារ់អ្នករល់ោនរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តអាហារូរករ ៍ រន្ះប្ត្ូវ
រប្មុងទញកសប្មារ់រកមងប្រុសប្ លររៀន្ពូប្កមកពត្ ី ុំរន្់សូរ៉ាត្នន្ឧរទារ ី កត្ថយ ី វត្តរញរ៉ា ណាណះ។
ន្
អ្ុំទបញងរពលរនាះោមន្
រកមងប្រុសរប្ច្ីន្នាក់រទបយ រហយ ី មកពត្ ី ុំរន្់ោរ៉ា ត្មកររៀន្រប្ច្ីន្រទបយ ី ី កនញងថានក់ររៀន្មាន្សស ិ សច្ុំន្ួន្ ៤០រៅ៥០ នាក់ រ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំទទួល
ខ្្ញុំច្ងចាុំថា សមត្ថភាពររស់ខ្ញ ុំម ្ ិន្ប្ត្ូវ ន្ចាត្់ទញកថាខ្មលង ុំ រទបយ ី ។ ខ្្ញុំធាលរ់មាន្ការភា្ក់រផ្សអីលរៅរពលប្ ល ន្ររាន្់ ន្ិងអាហារូរករ
៍ ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំព ្ ិត្ជាប្សទាញ់ ច្ូលច្ិត្តខ្ួ ន្ឯងខ្ម ល លង ុំ ណាស់។ ការទទួល
រន្តួច្រន្ះ ន្រធាីឲ្យទឹកប្្នកខ្្ញុំហូរច្ញះមក។ រៅរពលខ្្ញុំប្ត្ូវ រទបយ ុំ មាន្មតងខ្្ញុំទទួលទ ី ។ ខ្្ញុំចាថា
ន្រន្តិច្
ន្រោកប្គូសតីររនាាសរនាះ វារធាីឲ្យខ្្ញុំមិន្អាច្ប្ទាុំ ន្
ា កមមរោយោរការលួច្ច្មលង។ ខ្្ញុំមិន្
ន្គិត្រប្ច្ីន្ច្ុំរពាះការោក់ទ
ា កមម
22
ប្ លតាមការពត្ ិ
ខ្្ញុំ
ន្រុំរ្លច្វា
ត្់រៅរហយ ី ។
់ រទម សតងោ ី ួយ ឬទព ី រី ។ មាន្រហត្ញ ការ
ខ្្ញុំយយ ុំ ៉ា ងខ្មលង ុំ ។
រនាះគជា ថិ រៅកប្មត្ ឺ រពលរវោប្ លខ្្ញុំសត្ ិ ់ រទី៧។ កាល ៍ រផ្សសងមួយ ូច្ោនរន្ះ រៅរពលប្ លខ្្ញុំររៀន្រៅកប្មត្ ិ សតងោ
រនាះ រោក ឌូរ៉ារ់ជី អ្ញឌ ី ញលជី ហាម ី ី គជា ឺ នាយកោោ។ ោត្់មាន្ប្រជាប្រិយភាពកនញងច្ុំរណាមរកមងប្រុសៗ រប្ពាះ ោត្់គជា ឺ អ្នកប្រកាន្់វ ិន្័យ ន្ង ិ ប្ត្ូវ
៏ មា ន្ោក់រ្មះថាជារញរសប្កត្ អ ន ក់។ ោត្់ ឹ យប្កម ន្ង ិ ជាប្គូររប្ងៀន្ ល
់ រខ្ពស់រធាអ្ រកមងៗប្ លសក ិ ារៅកប្មិត្សតងោ ី ត្តពលកមម រទបយ ី ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ច្ូលរួមកនញងការហាត្់ប្
ន្ង ិ រលងកីទា។
រលងកទ ី ា ឬកឡា ី
ន្ឲ្យ
ខ្្ញុំមន្ ិ ច្ូលច្ត្ ិ តកីទាទាុំងពរី ប្ររ្ទរន្ះ
ល់ទាត្់ណាមួយរទបយ ី ។ ភាពរអ្ៀន្ខ្មមសគជា ឺ រហត្ញ
ផ្សលមួយប្ លរធាឲ្ ី យខ្្ញុំឃ្លលត្ឆ្ៃយពស ី កមមភាពទាុំងរន្ះ ប្ លរពលរន្ះខ្្ញុំយល់ថាគជា ឺ ការខ្ញសប្សទបះ។ រប្កាយមកខ្្ញុំ មាន្ន្ត្ ិ ខ្ញសគត្ ិ ថា ការហាត្់ប្
មន្ ឹ ថាការហាក ិ ទាក់ទងន្ង ឹ ការអ្រ់រ ុំរទបយ ី ។ រៅនថ្ៃរន្ះ រទរ ី ខ្្ញុំ ង ឹ ហាត្់ប្ផ្សនករង
កាយគួរប្ត្ប្ត្ូវរ្ចូ លកនញងកមមវ ិធីសក ិ ាឲ្យ
រទាះជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំអាច្ន្ិយយ
ន្រប្ច្ន្ ូ ច្ជាការហាក ី ឹ ហាត្់ប្ផ្សនកផ្សលូវច្ិត្តប្ រ។ ន្ថាខ្្ញុំោមន្ទមាលរ់អាប្កក់ច្ុំរពាះការហាត្់ប្
រទបយ ី ។ រនាះគរឺ ោយ
ោរប្ត្ខ្្ញុំ ន្អាន្រសៀវរៅជារប្ច្ីន្ន្ិយយអ្ុំពអ្ ោយ ន្រធាីឲ្យខ្្ញរុំ ពញ ី ត្ថប្ររយជន្៍នន្ការរ រី កនញងររយកាសទូ ិ ុំ ូនាមន្រនាះ រប្កាយមកខ្្ញុំករ ច្ត្ ៏ រងកត្ ។ ី ទមាលរ់រ ីរឲ្យ ន្រប្ច្ន្ ិ ត រ ី រហូត្មក។ ការរ រី ទាុំងរន្ះ ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរងមាុំ ឹ គឺខ្ញ ុំច្ ្ ង់កាលយជាគិោន្ញរប ឋយកា ិ រមល ី ប្ថ្ឪពញកររស់ខ្ញ ុំ្។
មូលរហត្ញ ប្ លខ្្ញុំមន្ ិ ច្ូលច្ិត្តលុំហាត្់ប្
រពលច្រ់រមា៉ាងសិការៅោោររៀន្ ខ្្ញុំប្រញារ់រៅផ្សាះរ ីមបរ ី រប្មីឪពញ កខ្្ញុំ។ រន្ះគឺជាលុំហាត្់ប្ រទបង ី តាមសកមមភាពររប្មីឪពញកខ្្ញុំ។ ប្
ខ្្ញុំ
រៅ
ផ្ទាល់ប្ លរកីត្
ន្រសនីសញុំការរលីកប្លងពីរោកនាយកោោ ហាម ី ី មិន្ច្ូលរួមការហាត្់
រប្ពាះរ ីមបអា ី ច្មាន្រពលរវោររប្មីឪពញកខ្្ញុំ។ រ៉ាញប្ន្តោត្់មិន្ោតរ់រហត្ញផ្សលខ្្ញុំរទបយ ី ។ រពលមាន្រមា៉ាងររៀន្
រៅនថ្ៃរៅររពលប្ព ៍ ឹក
ខ្្ញុំប្ត្ូវរច្ញពីផ្សាះរៅោោររៀន្រ ីមបហា ី ត្់ប្
សប្មារ់រមីលរមា៉ាងរទបយ ី ជាលទធផ្សល ោោររៀន្
រៅរមា៉ាង៤ររសៀល។
ខ្្ញុំោមន្នា
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំមកយត្ ឺ ។ មញន្រពលខ្្ញុំមក ល់ោោរកមងៗទាុំងអ្ស់
ត្់រៅរហយ ី ។ រៅនថ្ៃរនាារ់ រោកហាម ី ីពិន្ិត្យរមីលវត្តមាន្រឃញ ី ថាខ្្ញុំ
កា ិ
ន្រច្ញពី
ន្អ្វត្តមាន្។ ោត្់ ន្សួរ
រហត្ញ ផ្សលនន្អ្វត្តមាន្ខ្្ញុំកញ ងថា ន ន ក់ររៀន្ ខ្្ញុំក៏ ន្ប្ រ់ោត្់អ្ុំពីមូលរហត្ញប្ ល ន្រកីត្រទបង ី ។ ោត្់មិន្រជឿខ្្ញុំរទបយ ី រហយ ី ប្ថ្មទាុំង ន្រញ្ហជឱ្យខ្្ញុំរងប្់ ក់ពិន្័យច្ុំន្ួន្មួយ ឬពីរកាក់ (ខ្្ញុំមិន្ចាុំច្ុំន្ួន្រ៉ាញនាមន្រទ) ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវ
ន្ោក់ពិន្យ ័ ច្ុំរពាះការន្ិយយកញ ហក! ការពិន្័យរនាះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំឈច្ ឺ ិត្តយ៉ាងណាស់។ រត្ីខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវ
រធាី ូច្រមតច្រ ីមបរ ្ វាោមន្ផ្សលូវទាល់ប្ត្រោះ។ ខ្្ញុំយយ ុំ ៉ា ងខ្មលង ុំ ។ ខ្្ញុំយល់ថាមន្ញ សស ី រាញពីភាពោមន្កុំហញសររស់ខ្ញ ? ប្ លមាន្សច្ចធម៌កគឺជាមន្ញ សសគួរប្ត្ប្ត្ូវទទួល
ន្ការប្ថ្រកាផ្សងប្ រ។ រន្ះគឺជាឧទាហរ
៍ រលីកទីមួយ ន្ិងជា
ពិន្យ ័ រនាះរទបយ ី ។ ការរលីកប្លងពីការហាត្់ប្
គឺជាអ្ាីប្ លខ្្ញទ ុំ ទួល ន្រប្កាយពីឪពញ កខ្្ញុំ ន្សររសរលិខ្ិត្មួយច្ារ់
រលីកច្ញងរប្កាយនន្ការមិន្ប្រុងប្រយ័ត្នររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅកនញងោោររៀន្។ ខ្្ញុំរៅច្ងចាុំ ន្ថា ទីរុំផ្សញត្ខ្្ញុំមិន្
ន្ទទួលការ
់ យខ្្ញុំប្រញា៉ារ់រៅផ្សាះរប្កាយពីច្រ់រមា៉ាងសិកា។ រផ្ស្ីរៅនាយកោោថា ោត្់ច្ងឲ្ រ៉ាញប្ន្តរទាះរីជាខ្្ញុំមិន្
រផ្សសងរទៀត្។ ខ្្ញុំមិន្
ន្ច្ូលរួមកនញងលុំហាត្់ប្
ន្ ឹងថា ការសររសរអ្កសររោយន
ក៏រោយ
់ ិន្័យច្ុំរពាះការរធាសប្រប្ហស ក៏ខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្ប្ត្ូវរងព
ន្លអគឺប្ផ្សនកមួយនន្ការអ្រ់រ ុំ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្ ឹងររឿងរន្ះរៅ
ន្រៅប្ររទសអ្ង់រគលស។ រប្កាយមករទៀត្ ជាពិរសសរៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ខ្្ញុំ ន្រឃញ ី រមធាវ ី ័ ន្ិងរញរសវយរកម ងៗជារប្ច្ីន្ប្ លរកីត្ ន្ិងទទួលការអ្រ់រ ុំរៅទីរនាះសររសរអ្កសររោយផ្ទាល់ន ន្យ៉ាងលអ ន្ិង រពលខ្្ញុំ
រធាីឲ្យខ្្ញុំខ្មមសខ្លួន្ឯងច្ុំរពាះការរធាសប្រប្ហលររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំរឃញ ី ថា ការសររសរអ្កសររោយន មិន្ ចាត្់ទញកថាជាសញ្ហញនន្ការអ្រ់រ ុំមិន្ ុំរូងគួរប្ត្ូវ
ន្លអ។ រពលរន្ះគុំន្ិត្ទាុំងរន្ះ
ន្លអគួរប្ត្ូវ
ន្
ន្រកីត្រទបង ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំប្ លថារកមងៗទាុំងអ្ស់
ន្ររប្ងៀន្ឲ្យរច្ះសិលបៈនន្ការគូសមញន្រពលប្ លពួករគររៀន្សររសរអ្កសរ។
សូមឱ្យកញមារររៀន្គូស
តាមរយៈប្កោសររស់ពួករគ រហយ ី សរងកត្រមីលពីភាពខ្ញសប្រលកោននន្វត្ថញប្ លរកមងៗទាុំងរនាះ
ន្គូស ូច្ជា ផ្ទក
23
ឬ រកសជា ី រ ីម។ រប្កាយមកឲ្យពួករគររៀន្សររសរអ្កសររោយន រ៉ាញរណាណះ រនាារ់ពព ី ួករគរច្ះគូសវត្ថញនានា ។ រប្កាយមក ពួករគន្ឹងអាច្សររសរអ្កសរផ្ទាល់ន ឲ្យ
ន្យ៉ាងលអ។
ខ្្ញុំមាន្អ្ន្ញសាវរយ៍ ី ពរី រប្ន្ថមរទៀត្ ប្ លខ្្ញុំ ន្ច្ងចាុំរពលរៅោោររៀន្។ ខ្្ញុំ ន្ខ្មត្រពល១ឆ្នរុំ ោយ ់ យខ្្ញុំរ ុំលងថានក់ររៀន្ប្ លករ ី រន្ះប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ច្ុំរពាះឧសាហ៍ពាយម ោរប្ត្អាពាហ៍ពិពាហ៍ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ រោកប្គូច្ងឲ្ រ៉ាញរណាណះ។
់ រទីរី រហយ ូ ច្រន្ះរហយ ុំ ួយប្ខ្រ៉ាញរណាណះកនញងកប្មិត្សតងោ ី រទីរខ្្ញុំររៀន្ប្ត្ម ឹ ប្ត្ប្ ម ី ប្ត្ូវ
ន្រ ុំលងរៅកាន្់
់ រទរ កប្មត្ ិ សតងោ ី ួន្ទាន្់រពល រប្កាយការប្រទបងប្ លរប្កាយមកគឺជាវ ិសសមកាលរ ូវរៅត។ ភាោអ្ងរ់ គលសប្ត្ូវ ស់ជាមធយមរលម ី ញខ្វ ិជាជភាគរប្ច្ន្ ី រៅកនញងកប្មត្ ិ សតង់ោរទ៤ ី រន្ះ។
យកមករប្រប្ី
រហយ ី ។ ធរ
ន្
ខ្្ញុំ ង ឹ ថា ខ្្ញុំប្ត្ូវជួរការលុំ ក កឯភាោអ្ងរ់ គលសកាន្់ប្ត្ពិ កសប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្
ច្ុំប្ ី ួយប្ លខ្្ញុំមន្ ី មាប្ត្គឺជាមញខ្វ ិជាជថ្មម ិ សូ វរច្ះរទបយ ី
រោកប្គូ-អ្នកប្គូររាត្់ររងាៀន្មញខ្វ ិជាជ ន្យ៉ាងលអ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ន្ ិ អាច្រធាី
ន្តាមោត្់ទាល់ប្ត្រោះ។ ជាររឿយៗ ខ្្ញុំ
់ រទរ ត្ូច្ច្ត្ ិ តរហយ ី គត្ ិ ថាច្ងប្់ ត្លរ់រៅររៀន្រៅកប្មិត្សាងោ ី វី ិញ រប្ពាះមាន្អារមម
៍ ថាការទទួលយកការសក ិ ាពរី
ឆ្នឲ្ ុំ យកាលយជាមួយឆ្ន ុំ វាជាមហច្ រ៉ាញប្ន្តវាប្ថ្មទាុំងរ៉ាះពាល់ ល់ ិ ឆតាខ្ពស់រុំផ្សញត្ រញ្ហារន្ះមន្ ិ ប្ត្ម ឹ ប្ត្រ៉ាះពាល់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី កត្ តិ សរោកប្គូ-អ្នកប្គូប្ថ្មរទៀត្ផ្សង។ ិ យ រោយោរការខ្ត្ ិ ខ្ុំប្រឹងប្ប្រងខ្្ញុំ
រញ្ហារៅច្ុំរពាះមញខ្រន្ះ
ន្រធាឲ្ ័ ខ្មលច្រទា ង។ ី យខ្្ញុំ្យ
ន្្ន្ ល់រោលប្ទឹសទ តី ី រ់រប្ី ទឹសធ តី រ ី មាប្ត្
ភាពោម្ញទាង ុំ ប្សុងច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ មញខ្វ ិជាជមួយប្ លត្ប្មូវឱ្យរប្រីថាមពលប្ ចារ់តាង ុំ ពីរពលរនាះមកធរ យ៉ាងណា
ី មាប្ត្
ន្កាលយជាមញខ្វ ិជាជរយប្សួល
ភាោសុំហ្វសកឹត្គឺជាមញខ្វ ិជាជប្ លលុំ
កជាង។
រហយ ន្រធាឲ្ ី ី យមញខ្វ ិជាជរន្ះមាន្
ជា្មិន្ប្មន្ជារញ្ហាត្រៅរទៀត្រទបយ ី ។
ន្ិងរធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
មញខ្វ ិជាជធរ
រទាះយ៉ាងណា
៍ យ៉ាងខ្មលង ុំ ។
រទាះ
ី មាប្ត្ោមន្អ្ាីប្ លប្ត្ូវទរន្ាញឲ្យចាុំរទបយ ី
ផ្សាញយពីភាោសុំហ្វសកឹត្ខ្្ញុំប្ត្ូវទរន្ាញឲ្យចាុំន្ូវអ្ាីៗប្គរ់យ៉ាង។ មញខ្វ ិជាជរន្ះប្ត្ូវចារ់រផ្សតីមររៀន្រៅកប្មិត្សតង់ោរទ៤ ី ផ្សង ់ រទីប្ ខ្ ប្ រ។ រៅរពលច្ូលកនញងកប្មិត្សតងោ ុំ ញ ុំ្ ន្ខ្កច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ប្គូររប្ងៀន្មាន្ភាពត្ឹងប្ត្ងរុំផ្សញត្រធាីឲ្យខ្្ញុំគិត្ ថា ោត្់ប្ត្ងប្ត្រងខុំរកមងៗឲ្យរធាីកិច្ចការលុំហាក់។ មាន្ការប្រប្ជងោន
ន្រកីត្រទបង ី រវាងភាោសុំហ្វសកឹត្ ន្ិងរោប្គូ
់ ោត្់គឺជារោកប្គូប្ លរច្ះអ្ត្់រអាន្អាធាប្ស័យ។ រកមងៗសិសសោោមួយច្ុំន្ួន្ធាលរ់ន្ិយយអ្ុំពី ជន្ជាត្ិអ្ញីរង៉ា ។ ភាពលអ ការច្ះអាធាប្ស័យ ន្ិងអ្ត្់រអាន្ររស់រោកប្គូជន្ជាត្ិអ្ញីរង៉ា រ់ ូររនាះ។ ការន្ិយយទាុំងរន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំគិត្ថានថ្ៃ ណាមួយខ្្ញុំន្ឹង ោត្់
ន្ររៀន្កនញងថានក់ោត្់។
ច្ុំប្
ករោកប្គូររប្ងៀន្ភាោសុំហ្វសកឹត្វ ិញោត្់ជារោកប្គូមញឹងមា៉ាត្់មានក់។
ន្រៅខ្្ញុំរៅប្កបរោត្់រហយ ី សួរខ្្ញុំថា “រត្ីខ្ញ ុំរ្ ្លច្ថាអ្នកគឺជាកូន្ប្រុសររស់ប្ពះវ ិសណញរហយ ី ប្មន្រទ? រត្ីខ្ញ ុំ្គិត្ថា
ន្ឹងមិន្ររៀន្ភាោោសនាររស់ខ្ួ ន្ឯងប្មន្រទ? ល ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំមា ្ ន្ការលុំ
កណាមួយ រហត្ញអ្ាី
់ រប្ងៀន្ភាោសុំហ្វសកឹត្ ល់សិសសរផ្សសងៗឲ្យអ្ស់ពីសមត្ថភាពររស់ោត្់។ រៅរពល ោត្់? ោត្់ច្ងរ ប្ត្រប្ៅ
ខ្្ញុំន្ឹង ឹងថាភាោរន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
៍។
មតងរទៀត្រៅថានក់ភាោសុំហ្វសកឹត្។
សណា ត ន្ច្ិត្ត ៏លរអ ន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំខ្មមសខ្លួន្ឯង។
ខ្្ញុំមិន្គួររុំរ្លច្ររះ ូងររស់ខ្ញ ុំរ្ ចាលរទបយ ី ។
ខ្្ញុំមិន្អាច្រមីលប្ោលរុំ
នថ្ៃរន្ះខ្្ញុំមិន្អាច្មិន្គិត្ ល់គញ ូ រការៈររស់រោកប្គូ ប្គឹោនសនាក ឹងរន្តិច្រន្តួច្ប្ផ្សនកភាោសុំហ្វសកឹត្ ខ្្ញុំន្ឹងលុំ
ពិត្ ខ្្ញុំរោកោតយខ្មលង ុំ ប្ លមិន្អាច្ទទួល
៉ា ឌីយ៉ា
កទទួលទទួលការចារ់អារមម
ន្ន្ូវច្ុំរ
ន្ជាមិន្មករក ន្សិកាកាន្់ ច្ូរមកររៀន្
ងប្ ថានររស់រោកប្គូខ្ញ ុំ្ ន្រទបយ ី ។
ន្រទបយ ី ។ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្ោមន្ច្ុំរ
ះ
៍ ខ្លះៗកនញងរសៀវរៅររស់ខ្ញ ុំប្្ រ។ជាការ
ះ ឹងរប្ន្ថមរទៀត្ប្ផ្សនកភាោរន្ះពីរប្ពាះខ្្ញុំ ន្ ឹងថា រល់
រកមងប្រុស-ប្សីកញ ងសងា ន មោសនាហិ ូ ា ប្គរ់រូរររៀន្ភាោសុំហ្វសកឹត្រន្ះ។
ខ្្ញុំគិត្ថា រល់កមមវ ិធីសិកាថានក់ខ្ពស់រៅប្ររទសឥណា ា ទាុំងអ្ស់គួរប្ត្មាន្កមមវ ិធីសិកាភាោហិ ូ ា សុំហ្វសកឹត្ ៏ ុំរន្ះមិន្ ន្រុំ្យ ហាាសញី អារ៉ា រ់ ន្ិងភាោអ្ងរ់ គលស រប្ៅពីប្ោមភាោ។ ត្ប្មូវការ ធ ័ អ្នកណាមានក់រទបយ ី ។ ប្រសិន្ ររីការអ្រ់រ ុំររស់រយង ី មាន្លកខ
ៈជាប្រព័ន្ធកាន្់ប្ត្រប្ច្ីន្
រហយ ខ្វ ិជាជនានាតាមរយៈ ី រកមងៗមាន្រសរភាពររៀន្មញ ី
24
មរធា
យរររទស ប្
រខ្មចះរៅវ ិញរទ។ ច្ុំរ ប្សួល។
ក ណាស់ថាការររៀន្ភាោទាុំងរន្ះមន្ ិ ប្មន្ជាកច្ ិ ចការគួរធញញប្ទាន្់រទបយ ី ប្ត្ជាការលអឥត្
ះ ឹងប្ផ្សនកវ ិទាោហ្វសតនន្ភាោមួយរធាឱ្ ី យរយង ី យល់ ឹងភាោ នទរទៀត្
ជាត្ថ្ភាព ភាោហិ ូ ា
ន្យ៉ាងភាពរយ
គូចារ៉ា ត្ ន្ង ិ ភាោសុំហ្វសកត្ ឹ អាច្ចាត្់ទញកថាជាភាោប្ត្មួយ ច្ុំប្
ហាាសញី ន្ង ិ ភាោអារ៉ា រ់កប្៏ ត្ូវ ន្ចាត្់ទញកថាជាភាោប្ត្មួយប្ រ។ ភាោហាាសញរី កីត្រៅឥ ូ ា -អ្រឺ ញរ៉ា ច្ុំប្
កឯភាោ កភាោ
អារ៉ា រ់សត្ ថិ កនញងអ្មបូរនន្ភាោរសមត្ ិ សនិត្រវាងភាោហាសញី ន្ង ី ប្ លមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងយ៉ាងជត្ ិ ភាោអារ៉ា រ់ រប្ពាះថា
ភាោទាុំងពរី រន្ះអ្ះអាងពីការរកច្រប្ម ី ីន្ទាុំងប្សុងតាមរយៈការរកីត្រទបង ី នន្ោសនាអ្ញោ ី ល ម។ ភាោអ្ូរឌូ ខ្្ញុំមន្ ិ ចាត្់ទញកថាជាភាោរផ្សសងោនរទរប្ពាះភាោរន្ះ
ន្ររងកីត្រវយាករ
៍
ន្ង ិ វាកយសពាភាោហិ ូ ា
រហយ ី អ្នកប្ ល
រច្ះភាោអ្ូរឌូប្ត្ូវប្ត្ររៀន្ភាោហាាសញី ន្ង ិ អារ៉ា រ់ ូ ច្ោនន្ង ឹ អ្នកប្ លរច្ះភាោគូ ចារ៉ា ត្ ហិ ូ ា ររងហាាល់ ឬភាោ មា៉ារ៉ា ទី ប្ត្ូវររៀន្ភាោសុំហ្វសកត្ ឹ ផ្សងប្ រ។
VI. រោកនា កមម កនញងច្ុំរណាមមិត្ត្ហ្វ័ កតពីរ ឬរីនាក់ររស់ខ្ញ ុំ្កាលរៅវ ិទាល័យ គមា ឺ ន្ប្ត្ពរី នាក់រញរ៉ា ណាណះអាច្ន្ិយយ
ជាមត្ និ ធោនល។ មួយកនញងច្ុំរណាមមិត្តភាពទាុំងរន្ះមិន្ ន្សថត្ រហយ ៏ ិន្ ិ តសទ ិ រសថររ៉ាញនាមន្រទបយ ី ី ខ្្ញុំកម
ន្ថា
ន្ឈរ់ររ់
អាន្ោត្់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ្ ន្មត្ ី ។ ោត្់ឈរ់ររ់អាន្ខ្្ញុំរោយមូលរហត្ញខ្ញ ុំមា ិ ត្័ហ្វកតមានក់រទៀត្។ មត្ ិ តភាពច្ញងរប្កាយរន្ះ ខ្្ញុំចាត្់ ទញកថាជារោកនា កមមមួយរៅកនញងជីវ ិត្ខ្្ញុំ។ មត្ ិ តភាពរន្ះមាន្រយៈរពលយូរ ពរី ប្ពាះវារកត្ ី រច្ញពីោមរត្ីនន្ច្ង់ ន្ ការប្កប្ប្រ។
ោត្់ជាមត្ ួ ថានក់ន្ង ិ ត្ហ្វ័ កតររស់រងប្រុសខ្្ញុំ។ ោត្់ ន្ង ិ រងប្រុសខ្្ញុំជាមត្ ិ ារម ឹ ោន។ ខ្្ញុំ ឹងថាោត្់គជា ឺ ជន្ទន្់ ់ ន ក់ររស់ខ្ញ ុំ្។ មាតយ រងប្រុសច្បង ប្ពមទាុំង្រយររស់ រខ្ាយមានក់ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំចា ្ ត្់ទញកោត្់គឺជាមត្ ខ្ញ ុំ្ ន្ ិ តរោមះប្ត្ងមា ិ
ប្ពមាន្អ្ុំពម ្ ន្ ី ិត្តភាព ៏អាប្កក់រន្ះ។ ខ្្ញុំមាន្រមាទន្ភាពកនញងការោតរ់ការប្ពមាន្ររស់្រយខ្្ ិ ិ ហាន្ប្រឆ្ុំង ញ ុំ ក៏រញប្៉ា ន្តខ្ញ ុំម ន្ង ឹ គុំន្ត្ ិ មាតយ ន្ង ិ រងប្រុសច្បងររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ យ៉ាងណាក៏រោយ ខ្្ញុំ
ន្អ្ះអាងជាមួយពួកោត្់រោយន្ិយយថា
“ខ្្ញុំ ឹងថាមត្ ិ ត្័ហ្វកតររស់ខ្ញ ុំ្ជាជន្ទន្់រខ្ាយ រ៉ាញប្ន្តអ្នកមន្ ិ ទាន្់ោាល់ពគ ី ញ ធម៌ររស់ោត្់រទបយ ី ”។ ោត្់មន្ ិ អាច្នាុំឱ្យ ខ្្ញុំវរងាងផ្សលូវ ន្រទបយ រហយ ី ី មត្ ិ តភាពររស់ខ្ញ ុំ្ជាមួយោត្់គច្ ឺ ងប្់ កប្ប្រខ្លួន្ោត្់ប្ត្រ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញប្ុំ ក ណាស់ថាររី ោត្់ផ្ទលស់រូ រផ្សល ត ូ វប្ លោត្់រប្ជីសររស ី ប្រវត្តរិ រស់ពួករយង ី ។
ោត្់ន្ង ឹ កាលយរៅជាមន្ញសសអ្ោចរយមានក់។
ខ្្ញុំមន្ ិ គិត្ថាការន្យ ិ យប្រររន្ះរធាឱ្ ី យពួកោត្់រពញច្ត្ ិ តរទបយ ី
ន្ង ល យរន្ះ។ ិ យល់ប្ពមឲ្យខ្្ញុំរ ីររៅរលផ្ស ី ូ វមួ
តាុំងពរី ពលរនាះមក ខ្្ញុំរមីលរឃញ ី ថាខ្្ញុំ
ខ្្ញុំ
ន្រសនីឲ្យពួកោត្់ឈរ់គិត្ពី
រ៉ាញប្ន្តពួកោត្់ទទួលយកការពន្យល់ររស់ខ្ញ ុំ្
ន្គត្ ិ ខ្ញសរៅរហយ ី ។ រធាីជាអ្នកប្កប្ប្រមន្ ិ អាច្មាន្ភាពសនទ ិ ធោនល
ជាមួយអ្នកប្ លសាះប្សាងរកការប្កប្ប្ររទបយ ី ។ មត្ ិ ាភាពពត្ ិ ប្
ក គឺជាសញ្ហញ
នន្ប្ពលង ឹ ប្ លកប្មរករឃញ ី រៅ
កនញងព្ ិ ពរោករន្ះណាស់។ មាន្ប្ត្ទុំនាក់ទុំន្ងប្ លមាន្ច្រត្ ិ ូច្ោនរ៉ាញរណាណះ រទរ ី អាច្រៅជាមួយោនរោយមាន្ ត្នមល ន្ិងឋត្ ិ រថ្រ។ មិត្ា្័ហ្វកតជារប្ច្ីន្ប្ត្ងមាន្ប្រត្ិកមមច្ុំរពាះោនរៅវ ិញរៅមក។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី មិត្ាភាពរៅទីរន្ះ មាន្ទុំហត្ ុំ ិច្ត្ួច្ណាស់រ ីមបអា ី ច្ប្កប្ប្ររូរោត្់
មន្ញសសយល់ពីឥរយរទរប្ច្ ិ ីន្ជាងសីលធម៌ពិត្ប្ រណា ា លច្ុំ
ន្។
ខ្្ញុំគិត្ថាប្ត្ូវរច្ៀសវាងរល់មិត្តភាពប្ លសនិទធោនលរុំផ្សញត្រប្ពាះ
ក ។ ខ្្ញុំអាច្ប្រប្ហលជាខ្ញស រ៉ាញប្ន្ាការខ្ុំប្រឹងររស់ខ្ញ ុំ្រ ីមបរ ី ញា ះ ងមិត្ាភាពជិត្សនិទធ ន្ររាញពីភាពររជ័យ។
25
រលកនន្
”កុំប្
ុំរូងរោយនច្ ន្យ។ ោត្់
ទប្មង់”
ន្ោត្សន្ធង ឹ រលរី ឋធាន្ីរ៉ាច្កញត្រៅរពលប្ លខ្្ញុំ
ន្ជួរមត្ ិ តភាពរន្ះរលក ី
ន្ប្ រ់ខ្ញ ុំថា ្ ប្គូររប្ងៀន្រយង ី ជារប្ច្ន្ ី នាក់ ន្លួច្ពិោរោច្់ ន្ង ិ ផ្សឹកប្ោ។ ោត្់ក៏
ន្រៅរ្មះមន្ញសសលបៗ ៏ មន្ញសសមានក់ប្ ល ី ជារប្ច្ីន្នាក់រៅកនញងរ ឋធាន្ីរ៉ាច្កញត្ថាជាប្ររ្ទមន្ញសសប្ត្មួយ។ ខ្្ញុំកជា
ន្ោតរ់លកា ឺ រន្ិយយប្រររន្ះ កនញងច្ុំរណាមសស ិ សវ ិទាល័យមួយច្ុំន្ួន្ផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំមាន្ការភា្ក់រផ្សអីល
ន្ង ុំ ។ ិ ឈចា ឺ រ់យ៉ាងខ្មលង
ខ្្ញុំ
ន្សួរោត្់អ្ុំពរី ហត្ញផ្សល
ោត្់ ន្ពន្យល់ ូរច្នះថា:
“រយង ។ ប្ររទសអ្ងរ់ គលសអាច្ប្គរ់ប្គងរលីប្ររទសរយង ី ជាជន្ទន្់រខ្ាយរោយោររយង ី មិន្រររភាគោច្់ ិ ី ន្រោយ ោរប្ត្ពួករគជាអ្នករររភាគោច្់ ជាអាហរ។ ខ្្ញុំ ង ន្ង ឹ ប្ រថាមត្ ិ ិ ត្័ហ្វកតខ្ញ ុំ្ជាមន្ញសសរងមាុំ ឹ ិ រត្់ ន្រលឿន្។ រន្ះរោយ ុំ ច្់រទបយ ោរប្ត្ោត្់ជាអ្នករររភាគោច្់ ។ អ្នករររភាគោច្់ មន្ រហយ ិ ិ ិ មាន្ររោ ឬ ញះ ញោ ី ី រទាះរជា ី ពួករគមាន្ ជុំងឺរន្តច្ ិ រន្តួច្ក៏រោយក៏រយន្ង ឹ ឆ្រ់ជាសះរសបយ ី
ន្ឆ្រ់រហ័សប្ រ។ រោកប្គូររស់រយង ន្ង ី ិ អ្នកប្ លមាន្
កត្ តិ ស នទរទៀត្ប្ លរររភាគោច្់ មន្ ិ យ ិ ិ ប្មន្ជាមន្ញសសរចាលរមសៀត្រទបយ ី ។ ពួករគោាល់ពគ ី ញ
ប្ររយជន្៍នន្ោច្់
ទាុំងរនាះ។ ោត្់ររួលឲ្យខ្្ញុំគួរប្ត្ញាុំោច្់ប្ ររៅ។ ោមន្អ្ារី ប្ៅពកា ី រោកលបងរទបយ ី ។ សូមោកលបង ន្ង ិ រមីលពី ភាពខ្មលង ុំ ប្ ល ុំរ
ន្មកពកា ី រញាុំោច្់។
ី ររឆ្ពះរៅមញខ្រទបយ ី ។
រល់សុំរ
ន ករររភាគោច្់ មន្ ី ទាុំងអ្ស់ប្ លរធាីកញ ងនាមអ្ន ិ ិ ប្មន្រធាឲ្ ី យមាន្
វាជាទទបក ្ ាយមរធាឱ្ ិ អ លអន្ប្់ លមត្ ិ តររស់ខ្ញ ុំព ី យខ្្ញុំចារ់អារមម ាី រ ៍ ររាញពីធាត្ញផ្សសុំលត្
៍
រ៉ាញរណាណះ។ រងប្រុសរនាារ់ររស់ខ្ញ ឯ ុំ្ កភាពតាមការរលីករទបង ្ ខ្្ញុំមិន្ ី រន្ះ។ ោត្់ោប្ុំ ទតាមគុំន្ិត្មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ។ ន្ត្រន្ឹងមត្ិររស់ពួកោត្់រទបយ ី ។
ពួករគទាុំងពីរនាក់មាន្ភាពខ្មលង ុំ កាល
ការរលីករទបង ី ររស់ោត្់រធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
រងកាយរងមាុំ ឹ
៍ ។ មិត្ត្ហ្វ័ កតមានក់រន្ះអាច្រត្់ប្រណាុំង
ន្ិងរសច្កតីកាលហាន្រប្ច្ីន្។
ន្ច្ុំរយឆ្ៃយ ន្ិងកនញងរលឿន្
យ៉ាងរលឿន្។ ោត្់ជាអ្នកជុំនាញរោត្កុំពស់ ន្ិងរោត្ច្ុំរយ។ ោត្់អាច្ប្ទាុំន្ឹងការោក់ទ ោត្់ប្ត្ងប្ត្មកពន្យល់ររឿងរន្ះប្ ររស់ោត្់។ រោត្កុំពស់
រន្ះក៏រប្ពាះប្ត្ខ្្ញុំរុំ
រ់ខ្ញ ុំ្ រធាីឲ្យខ្្ញុំច្ង់
ា កមមរផ្សសងៗ
ន្ ូ ច្ោត្់។ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏ ន្ចារ់រផ្សតីមអ្ន្ញវត្តតាមការប្
ងច្ង់មាន្សមត្ថភាព ូច្ជាោត្់ប្ ររប្ពាះខ្្ញុំគិត្ថាន្ឹងអាច្រត្់
ន្យ៉ាងលអ។ ខ្្ញុំសួរខ្លួន្ឯងថា រហត្ញ អ្ាីកខ្ ៏ ញ ុំ្រធាីមិន្
ន្រលឿន្
ន្ ូ ច្រូរោត្់ប្ ររៅ?
រលីសពីរន្ះខ្្ញុំជាមន្ញសសកុំោក។ ខ្្ញុំ្យ ័ ខ្មលច្ច្ុំរពាះរហត្ញការ
ន្។
រ់ ន្ិង
៍ រផ្សសងៗ ូច្ជា អ្ុំរពីរចារកមម រខ្មមច្ ន្ិង
សត្ាពស់ជារ ីម។ ខ្្ញុំមិន្ហាន្រ ីររច្ញពីរន្ាររ់ ៅរពលយរ់រទបយ ី ។ រប្ត្ីកាលប្ត្ងលងរនាលច្ខ្្ញុំជាន្ិច្ច។ ខ្្ញុំមិន្អាច្ រគងរៅកប្ន្លងងងឹត្
ន្រទរប្ពាះខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្ន្ឹករឃញ ី ថាន្ឹងរខ្មមច្មកររាញខ្លួន្ច្ុំរពាះមញ ខ្ជាន្ិច្ច
ច្ុំប្
កការ្័យ
ខ្មលច្រចារលួច្ជាររឿងទីពីរ រហយ ី សត្ាពស់ជាររឿងទីរី។ ខ្្ញុំមិន្ហាន្រគងរោយោមន្ពន្លឺរ្លីងរទបយ ី រៅកនញងរន្ារ់។ រត្ី ័ ខ្្ញុំប្ត្ូវររាញពីការ្័យខ្មលច្ររស់ខ្ញ ុំ្ ល់្រយខ្្ យ ិ ី ជាយញវវយរៅរហ ី ឬប្ត្ូវរគងមានក់ ញ ុំយ៉ាង ូ ច្រមតច្ រៅរពលប្ លរយង ឯង? ្រយររស់ ខ្ញ ុំនា ្ ងមាន្ភាពកាលហាន្ជាងខ្្ញុំ រហយ ិ ី ខ្្ញុំប្ត្ងមាន្អារមម រខ្មមច្រទបយ ី ។
៍ ខ្មមសខ្លួន្ឯងណាស់។ នាងមិន្ខ្មលច្សត្ាពស់ ឬ
នាងអាច្រច្ញរៅរប្ៅប្គរ់ទីកប្ន្លងរៅរពលទីកប្ន្លងងងឹត្។
រខ្ាយររស់ខ្ញ ុំ្ប្ រ។ ោត្់ប្
មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំក ្ ៏ ន្ ឹងពីភាពទន្់
រ់ខ្ញ ុំ្ថា ោត្់អាច្ចារ់សត្ាពស់ប្ លរៅរស់ ន្ិងអាច្ប្រឈមមញខ្ជាមួយរចារ រហយ ី រូរ
ោត្់កម ៏ ិន្រជឿថាមាន្រខ្មមច្រនាះរទបយ ។ ី ។ ជាការពិត្ រន្ះគឺជារហត្ញផ្សលនន្ការរររភាគោច្់ ិ ូច្កុំណាពយជាភាោគូចារ៉ា ត្ររស់កវ ីន្ិពន្ធ
សិសសោោរផ្សសងៗ
ន្រលីករទបង ី ថា៖
ណាមា៉ា
ជារញគាលប្ លមាន្ភាពលបល ី ាញកនញងច្ុំរណាម
៏ លង រមីលរញរសជន្ជាត្ិអ្ង់រគលស ខ្ម ុំ កាល
ពួករគអាច្ប្គរ់ប្គងរលីប្រជាជន្ឥណា ា មាឌត្ូច្ៗ
ន្
រប្ពាះប្ត្ពួករគជាអ្នករររភាគោច្់ ិ
ពួករគមាន្កុំពស់រហូត្ ល់ប្
ហ ុំ ត្ថ។
26
រហត្ញផ្សលរលីករទបង ី ទាុំងរន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
៍ ន្ង ល ិ ភា្ក់ខ្ួ ន្ប្ព ឺត្។ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមគត្ ិ ថា ការរររភាគ ិ
ោច្់គជា កាលហាន្ រហយ ា ទាុំងមូលរររភាគោច្់ ប្គរ់ោន ឺ ររឿងលអប្ លអាច្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំភាពរងមាុំ ឹ ី ប្រសន្ ិ ររប្ី ររទសឥណា ិ ពួករយង ី ន្ង ឹ អាច្យកឈនះរលប្ី ររទសអ្ង់រគលស នថ្ៃមយ ួ ខ្្ញុំ
ន្។
ន្ចារ់រផ្សតីមោកលបងន្ូវរទពរិ ោធន្៍រន្ះ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាីការោកលបងញាុំោច្់រន្ះរោយសមាៃត្់។
ប្ត្កូលគន្ធីជាអ្នករធាីសកាកររូ ជាច្ុំរពាះប្ពះវ ិសណញ។ ឪពញកមាាយររស់ខ្ញ ុំ្គជា ឺ អ្នកប្ លរោរពរូជាប្ពះវ ិសណញរោយភាពរោមះ
ប្ត្ង់។ ពួកោត្់ជាន្ច្ ្ ៏មាន្វ ិហារផ្ទាល់ខ្ួ ន្សប្មារ់ ល រោរព ិ ចកាលប្ត្ងប្ត្រៅកាន្់វ ិហារ ហៈរវលី។ ប្កុមប្គួោរររស់ខ្ញ ុំក រូជាប្ រ។ ោសនារជន្មាន្អ្នករោរពប្រត្ិរត្តយ ុំ កនញងរ ឋធាន្ី គូ ចារ៉ា ត្ រហយ ិ ៉ា ងខ្មលង ី ឥទធព ិ លនន្ោសនារន្ះមាន្ រសារី រៅប្គរ់ទីកប្ន្លង។ ការសអររ់ ខ្ពម កញ ងច្ុំ ន រណាមរជន្ោសន្ក ី ក៏ ូ ច្ជាការប្រឆ្ុំងន្ង ឹ អ្នករររភាគោច្់ ិ ិ ន្ិងអ្នក រោរពរូជាប្ពះវ ិសណញរៅកនញងរ ឋធាន្គ ា ។ ទាុំងរន្ះជាប្រនព ី ូ ចារ៉ា ត្មាន្ប្គរ់ទក ី ប្ន្លងទាុំងកនញង ន្ង ិ រប្ៅប្ររទសឥណា
ី
ប្ លខ្្ញុំរកត្ ្ ខ្្ញុំ ង ឹ ថា រៅរពលពួកោត្់ ី មកមាន្រឃញ ី ប្ោរ់រៅរហយ ី ។ ខ្្ញុំសូមឧទាស ិ ច្ុំរពាះឪពញ កមាតយររស់ខ្ញ ុំ។ ន្ ង ពួកោត្់អាច្ន្ង ឹ អ្ុំពីការរររភាគោច្់ ិ ឹ រន្ធត្់ច្ត្ ិ តរហូត្ ល់ោលរ់។ មា៉ាងរទៀត្ ការប្សឡាញ់ សច្ចធម៌
ន្រធាី
ឱ្យខ្្ញុំកាន្់ប្ត្ប្រុងប្រយ័ត្នប្ថ្មរទៀត្។ ខ្្ញុំមន្ រប្ពាះគុំន្ត្ ិ អាច្ប្ រ់ឪពញ កមាាយពកា ី រញាុំោច្់រន្ះ ន្រទបយ ី ិ ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្គត្ ិ ល់ពាកយថា “កុំប្ ទប្ម់ង”់ ។ វាមន្ ិ ប្មន្ជារញ្ហានន្ការរពញច្ត្ ិ តនន្រសជាត្រិ ទបយ ី ។ ខ្្ញុំមន្ ិ យល់ថាការ រររភាគោច្់ មាន្រសជាត្ិឆ្ៃញ់ រនាះរទ។ ច្ុំរពាះខ្្ញុំច្ង់ ន្ប្ត្ភាពរងមាុំ ន្ិងកាលហាន្ ន្ិងច្ង់ឱ្យជន្រួមជាត្ិររស់ខ្ញ ុំ្ ិ ឹ
ខ្មលង ុំ កាល ន្ិងរងមាុំ ូច្ខ្្ញុំប្ រលអាច្ឲ្យរយង ា មាន្រសរ ី ឹ ី យកឈនះប្ររទសអ្ងរ់ គលស រហយ ី ក៏អាច្រធាីរអាយប្ររទសឥណា ភាពវ ិញប្ រ។ ខ្្ញុំមិន្ទាន្់យល់រៅរទបយ យយ៉ាងណា។ ី ពាកយថាសា័យកុំហត្ ិ (Swaraj) ក៏រញប្៉ា ន្តខ្ញ ុំ្ ឹងថារសរភាពមាន្ន្័ ី ការឈលកវ់ រងាងន្ឹងពាកយ “កុំប្ ទប្មង់” ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំវរងាងោមរត្ី។ រ៉ាញប្ន្តរ ីមបរី កាការសមាៃត្់រន្ះ ខ្្ញុំ ន្ប្ រ់ខ្ួ ន្ ល ឯងថាប្ត្ឹមប្ត្ោក់ ង ុំ ររឿងរន្ះកញុំឲ្យឪពញកមាាយររស់ខ្ញ ុំ្ ឹង រប្ពាះខ្្ញុំគិត្ថាការរធាីប្រររន្ះប្មន្ប្មន្ជាការរ ីររច្ញពី សច្ចធម៌រទបយ ី ។
VII. រោកនា កមម (រន្ត) នថ្ៃមយ ួ ក៏ ន្មក ល់។ រន្ះជាររឿងប្ លការលុំ ភាពមាខងនន្ការគត្ ិ ល់ពាកយថា “កុំប្
កខ្មលង ុំ ប្ លប្ត្ូវររៀរររ់អ្ុំពោ ្ កនញងោថន្ ី ថ ន្ភាពររស់ខ្ញ ុំ។ ៏ ុំខ្មន្់កញ ងជ ទប្មង”់ ន្ង ន ីវ ិត្ ោថន្ភាពមាខង ិ ន្វាន្ញវត្តន្ន៍ ន្ការចាករច្ញ ស
រទៀត្គកា ឺ រគិត្ ល់ភាពអាមា៉ាស់នន្ការោក់
ង ុំ រប្រៀរ ូ ច្ជារចារ ូរចានះប្ រ។ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ន្ិយយថា ោថន្ភាពមួយ
ណាកនញងច្ុំរណាមោថន្ភាពទាុំងពីររន្ះមាន្ឥទធិពលរប្ច្ន្ ី មករលីរូរខ្្ញុំរនាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំរច្ញរៅរកកប្ន្លងសៃរ់ោៃត្់ប្កបរ ុំ ូ ងកនញងជវី ិត្គឺោច្់ ន្ង មាត្់ទន្ល។ ទរី នាះរហយ ័ ។ ខ្្ញុំមន្ ី ប្ លខ្្ញុំ ន្រឃញ ី ជារលីក រ ិ មាន្ហាងន្ុំរញង ិ រពញច្ត្ ិ តន្ង ឹ សកមមភាពទាុំងរន្ះរទបយ ី ។ ោច្់ពប្ពប្ លសាត្ ិ ូច្ជាប្សបកសត្ា រធាីឲ្យខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រររភាគវា ិ រទបយ ឺ ី ។ រប្កាយពកា ី រញាុំោច្់ពប្ពរន្ះមក ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំមាន្ជុំង។
ន្រោយរយប្សួល
រនាះជាយរ់ ៏អាប្កក់មួយរប្កាយពី ន្រររភាគោច្់ រន្ះរួច្។ រប្ត្ី ៏អាប្កក់មួយ ន្លងរនាលច្ខ្្ញុំ។ រល់រពល ិ
ប្ លខ្្ញុំរទ ិ រ។ី ិ ប្្នករគងហាក់រី ូ ច្ជាមាន្សត្ាពប្ពមួយកាលកុំពញងប្ប្សកយុំរៅកនញងរពាះររស់ខ្ួ លន្ប្ លរធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្វ ិរប ោ ័ ។ ក៏រញប្៉ា ន្តខ្ញ ុំ្ ន្រប្កីន្រ ុំលឹកខ្លួន្ឯងថា ការរររភាគោច្់ រន្ះគឺជាកាត្ពាកិច្ចមួយប្ លរធាីឲ្យរយង ិ ី ទទួល ន្រជាគជយ
មិត្ា្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំម ្ ិន្ប្មន្ជាមន្ញសសច្ញះចាញ់ រោយរយៗរទបយ ី ។ ោត្់ចារ់រផ្សតីមច្មអិន្ោច្់រសជាត្ិប្រលកៗជា
រប្ច្ីន្ប្ររ្ទសប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្ មតងរន្ះពួករយង រ៉ាញប្ន្តពួករយង ី មិន្ញាុំរៅមាត្់ទរន្ល ូច្មញន្រទបយ ី ី មាន្ោលសប្មារ់ញាអា ុំ ហារ ត្ញអាហារ ន្ិងរៅអ្ីជារប្ច្ីន្
ន្ញាុំរៅអាោរប្ ល
ន្ររៀរច្ុំទញករួច្ជារប្សច្ជាមួយរមច្ញងរៅរៅទីរនាះ។
27
ការររៀរច្ុំពិធប្ី រររន្ះពត្ ធិ ពពត្ ិ ជាមាន្ប្រសិទភា ិ ប្
ក ប្មន្។ ខ្្ញុំ
ន្យកឈនះការមិន្រពញច្ត្ ុំ ុំរញង ័ ិ តញាន្
ោច្់ពប្ព ប្ប្រកាលយរៅជាអ្នកច្ូលច្ត្ ុំ ច្់កញ ងចាន្រៅវ ន ុំ ិញ។ សកមមភាពប្រររន្ះ ន្រន្តអ្ស់រយៈរពលប្រប្ហល១ឆ្ន។ ិ តញាោ រ៉ាញប្ន្តមាន្មាូរអាហារមួយច្ុំន្ួន្រ៉ាញរណាណះប្ លពួករយង ុំ ី ច្ូ លច្ត្ ិ តញា។
ការររៀរច្ុំប្រររន្ះមាន្មិន្ជាររៀងរល់នថ្ៃរនាះរទ
រប្ពាះវាមាន្ការលុំ កកនញងការររៀរច្ុំមូ រអាហារប្ ា លមាន្ត្នមលនថ្លប្រររន្ះ។ ខ្្ញុំោមន្ប្ ក់រ ីមបច្ ី ុំណាយសប្មារ់ ’កុំប្ ទប្មង់’រន្ះរទបយ ច ខ្្ញុំមន្ ី ។ មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ងមាន្មរធា យរោះប្ោយច្ុំរពាះរញ្ហាប្ ក់កាសរន្ះជាន្ិច្។ ិ ឹង ថាោត្់រៅរករឃញ ី ប្
ក់ទាង ុំ រន្ះ
ន្រោយវ ិធីណារនាះរទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តោត្់អាច្រធាីររឿងរន្ះ
ន្ រប្ពាះោត្់មាន្រទព
រកាសលយកនញងការប្ប្រកាលយខ្្ញុំឲ្យរៅជាអ្នកញាុំោច្់។ ររីរទាះរជា ី មរធា យររស់ោត្់មាន្ប្ លកុំ ចាុំ ច្់នន្មាូរអាហារទាុំងរន្ះមាន្ភាពចាុំ ច្់សប្មារ់ពួករយង ី ប្ រ។ រៅរពលណាប្ លខ្្ញុំមាន្ឱ្កាស
ន្ច្ូលរួមកនញងពិធញា ុំ ហារឆ្ៃញ់ ៗប្រររន្ះ ី អា
ត្់ករ៏ ោយ ក៏ភាព
ការញាុំអាហាររពលោៃច្
រៅផ្សាះ ន្កាលយជារញ្ហាសប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្ មាតយររស់ខ្ញ ុំ្ន្ង ន្ង ឹ ពីមូលរហត្ញ ប្ លខ្្ញុំ ឹ រៅខ្្ញុំមកផ្សាះរររភាគអាហារ ិ ិ ច្ង់ ង ់ ជា មន្ ុំ មួយពួកោត្់។ ខ្្ញុំន្ង ិ ច្ងញា ឹ រ្លីយរៅកាន្់ថា “នថ្ៃរន្ះខ្្ញុំមិន្ឃ្លលន្រទ”។ វាហាក់រី ូច្ជាមាន្អ្ាីមួយប្រលកច្ុំរពាះ ការរ ុំោយអាហារររស់ខ្ញ ុំ្។ រន្ះមន្ ឹ ថាខ្្ញុំ ិ ប្មន្រកីត្រទបង ី រោយោរការរោកោតយប្ លខ្្ញុំរករលសរោះោររទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ង កុំពញងកញហកមាាយររស់ខ្ញ ុំ្។ ខ្្ញុំក៏ ឹងប្ រថាររឪ សត្ារនាះ ពួកោត្់ ឹ ថាខ្្ញុំ ន្កាលយជាអ្នករររភាគោច្់ ី ពញ ក-មាាយររស់ខ្ញ ុំ្ ង ិ ន្ឹងរន្ធត្់ច្ិត្តខ្មលង ុំ ច្ុំរពាះទរងាីររស់ខ្ញ ុំ្ រប្កាយមកការគិត្ប្រររន្ះរៅប្ត្ ិត្ោមជារ់រៅកនញងច្ិត្ាខ្ញ ុំ្ជាន្ិច្ច។ ខ្្ញុំគិត្ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងថា
“ការញាុំោច្់ពិត្ជាសុំខ្មន្់
អាហារកនញងប្ររទសឥណា ា រ៉ាញប្ន្តការ ោច្់រៅរទៀត្។
កប្
រហយ ី ក៏សុំខ្មន្់ណាស់ប្ រប្ លប្ត្ូវផ្ទលស់រូ តរការញាុំ
ស់ ន្ិងន្ិយយកញហកឪពញ ក-មាតយក៏ជារ្ងអាប្កក់មួយជាងការរររភាគ ិ
ូរច្នះ ការញាុំោច្់មិន្ប្មន្ជារញ្ហារចាទរទបយ ខ្្ញុំន្ឹងរររភាគ ី ។ រៅរពលខ្្ញុំរករឃញ ី រសរភាព ី ិ
ោច្់រោយររីកច្ុំហរហូត្ទាល់ប្ត្រសរភាពរនាះមក ល់ខ្ញ ុំ្ន្ឹងត្មការញាុំោច្់។ រប្កាយការសរប្មច្ច្ិត្តប្រររន្ះ ខ្្ញុំ ី ន្ន្ិយយរៅកាន្់មិត្តខ្ញ ុំ្ថាន្ឹងមិន្ប្ត្ទបរ់រៅញាុំោច្់វ ិញរទបយ ី ។ ឪពញក-មាតយខ្្ញុំមិន្ប្ ល ឹងថាកូន្ប្រុសពីរនាក់
ររស់ោត្់ ន្កាលយរៅជាអ្នករររភាគោច្់ រនាះរទបយ ិ ី ។ ខ្្ញុំលះរង់ភាពររសញ ិ ទធនន្ោច្់សត្ារប្ពាះប្ត្ច្ុំ
ងរ់ រស់ខ្ញ ុំ្
ប្កប្ប្រមិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្ ន្កាលយជារប្ោះថានក់សុំររ់ខ្ញ ុំ្រៅវ ិញ ទាុំងប្សុងច្ុំរពាះការពិត្ប្រររន្ះ។ ោថន្ភាព ូច្ោនរន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំកញហកពួកោត្់។ ្ន្ាៈប្ លមាន្រ ីមបី
រហយ ី ប្គរ់រពលមាន្រធាីឲ្យខ្្ញុំកាលយជាមន្ញសសោមន្សមបជ្ញៈ
់ ុំរពាះ្រយររស់ ន្នាុំឲ្យខ្្ញុំោមន្ភាពរោមះប្ត្ងច្ ខ្ញ ុំ្។ មាន្រពលមួយរនាះមិត្ត្័ហ្វកតររស់ ិ
ខ្្ញុំ ន្នាុំខ្ញ ុំរ្ ៅកាន្់ផ្សាះហ្វសតីរពសា។ ោត្់ ន្ផ្ទតរុំ ផ្ស្ីរគឲ្យររប្មីខ្ញ ុំឲ្ ្ យ ន្លអ។ រហត្ញការ ទញកជាមញន្។ ការច្ុំណាយនានាប្ត្ូវ
ន្ទូទាត្់ឲ្យរួច្ជារប្សច្។ ខ្្ញុំ
ករញណាររស់ប្ពះប្ទង់ ន្ការពាររូរខ្លួន្ខ្្ញុំរច្ញពីអ្ុំរពី
៍ រន្ះហាក់ ូ ច្ជាការររៀរច្ុំ
ន្ធាលក់ខ្ួ លន្ច្ូលរៅកនញងអ្ុំរពី
រ។ ខ្្ញុំសថិត្កនញងភាពងងឹត្ ន្ិងធាលក់កញ ង ន
រ រ៉ាញប្ន្ារោយកតី រធម៌។ ខ្្ញុំ
ន្
អ្ងាញយប្កបរនារមា ី ន ក់រៅរលីប្ប្គររស់នាងរោយមិន្ ន្ន្ិយយអ្ាីមួយមា៉ាត្់ទាល់ប្ត្រោះ។ រប្កាយពីនាងអ្ស់ភាពអ្ត្់ ធមត្ច្ ់ ុំរពាះខ្្ញុំមក នាងក៏ ន្រ ញខ្្ញុំរច្ញពីរន្ារ់យ៉ាងអាមា៉ាស់រុំផ្សញត្។ រនាារ់មកខ្្ញុំមាន្អារមម ររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ូវ
ន្រុំផ្ទលញ ន្ិង ន្លិច្រៅកនញងភាពអាមា៉ាស់។ រ៉ាញប្ន្តចារ់ពីរពលរនាះមក ខ្្ញុំ
សរហ្វរាះខ្្ញុំរអាយរួច្ផ្សញត្ពី
ររន្ះ។
ខ្្ញុំច្ងចាុំថាមាន្រហត្ញការ
៍ ថា ភាពជារញរស
ន្អ្រគញ
ប្ពះ ប្ ល
ន្
៍ ប្សរ ៀងោនរួន្រផ្សសងរទៀត្កនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្
ន្
សរហ្វរាះខ្្ញុំប្ លភាគរប្ច្ីន្ជាសុំណាងជាជាងការខ្ិត្ខ្ុំប្រឹងប្ប្រងណាមួយ។ តាមទសសន្ៈប្កមសីលធម៌ត្ឹងរង ឹ រហត្ញ ការ ៍ ទាុំងរន្ះប្ត្ូវ
ន្ចាត្់ទញកថាជាកុំហញសសីលធម៌ រប្ពាះថាច្ុំ
ប្ រ។ រ៉ាញប្ន្តតាមទសសន្ៈោម្ញវ ិញ រញគាលប្ លប្ត្ូវ ៏ ោចរយ ច្ុំប្ ជាការជួយសរហ្វរាះ អ្
កខ្្ញុំប្ត្ូវ
ង់ត្ណា ា ប្ផ្សនករងកាយក៏មាន្រៅកនញងរហត្ញ ការ
ន្សរហ្វរាះរច្ញពីអ្ុំរពី រប្ផ្សនករងកាយប្ត្ូវ
៍ រនាះ
ន្ចាត្់ទញកថា
ន្សរហ្វរាះប្ត្រៅកនញងន្័យរន្ះ។ មាន្សកមមភាពមួយច្ុំន្ួន្ប្ លការរត្់
28
រគច្ខ្លួន្គជា ឺ ររឿងលអរុំផ្សញត្សប្មារ់មន្ញសសរោក។ ររឿងប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវ រញគាលរនាះន្ង ឹ អ្រគញ ឹងរហយ ី ថា
ល់កតីរមតាតករញណាររស់ប្ពះប្ លឲ្យខ្លួច្អាច្រគច្ផ្សញត្ពីទរងារី នាះ។
ធមមតាមន្ញ សសន្ង ា រប្ច្ន្ ា ឹ ច្ត្ ិ តច្ញះចាញ់ កាមត្ណា ី ជាងប្រឆ្ុំងន្ង ឹ កាមត្ណា
៏ ស ព ិ ិ ឋ
វ ិញ្ហញ
រៅរពលប្ លមន្ញ សស ឹងអ្ុំពកា ល ជា ី រប្រប្ពត្ ឹ តកន្លងមកររស់ខ្ួ ន្គ ឺ
ន្ជួយសប្មួល ន្ង ិ
រហយ ី រយង ី ក៏ ឹងប្ រថា
ន្ជួយសរហ្វរាះរញគាលរនាះរច្ញពត្ ា ប្រររន្ះ។ រត្រី រឿងទាុំងរន្ះរកត្ ី ណា ី
រទបង គាលសថត្ ី យ៉ាង ូច្រមតច្-រត្រី សរភាពនន្រញ ី ិ រៅឆ្ៃយរ៉ាញណាណមាន្ត្ួនាទស ី ុំខ្មន្់យ៉ាង ូច្រមតច្
ូច្រយង ី
រត្ីកាលៈរទសៈសត្ារោករៅឆ្ៃយរ៉ាញណាណ-រត្ីរសរភាព ី
៌ ុំ រហយ ី រត្រី ជាគវាសនារកត្ ី មាន្ ូច្រមតច្-រប្ពាះថារល់អ្ាីៗទាុំងរន្ះគជា ឺ អាថ្ក
ង ុំ
ន្ង ុំ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ជាន្ច្ ិ រៅប្ត្ជាអាថ្៌កុំ ង ិ ច។
រន្ះគជា ឺ ការរន្តររឿងរ៉ា វនន្ោច្់ររឿង។ រទាះរជា ី ររឿងរន្ះរៅឆ្ៃយពកា ី រយល់រឃញ ី ច្ុំរពាះភាពមន្ ិ លអររស់
មត្ ្ រ៏ ោយ ក៏ខ្ញ ុំមា ្ ន្ររឿងជូរច្ត្់ជារប្ច្ីន្រទៀត្ប្ ល ិ តខ្ញ ុំក ប្ត្ូវ
ន្រកត្ ី រទបង ី ច្ុំរពាះខ្លួន្ខ្្ញុំ រហូត្ទាល់ប្ត្ប្្នកទាុំងពរី ររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ររាញយ៉ាងច្ាស់រោយកុំហញសមួយច្ុំន្ួន្ររស់ោត្់ប្ លខ្្ញុំន្ក ឹ ោមន្មិន្ ល់។
លុំោរ់លុំរោយរៅរពលរប្កាយ។
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំន្ ្ ង ឹ ររៀរររ់តាម
រទាះជាយ៉ាងណា មាន្ររឿងមួយប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ន្យ ិ យរពលរន្ះរប្ពាះររឿងរន្ះផ្សាភាជរ់ន្ង ឹ រពលរវោ ូ ច្ោន។ មួយ
កនញងច្ុំរណាមរហត្ញផ្សលរផ្សសងៗនន្ភាពខ្ញសោនរវាងខ្្ញុំជាមួយ្រយររស់ ខ្ញ ុំគ ្ ម ិ ឺ ត្ ិ តភាពរន្ះ។ មានក់ រហយ ី រោយោរមិត្តភាពរន្ះ ប្ត្ូវររស់មិត្តខ្ញ ុំ្រនាះរទបយ ី ។
ខ្្ញុំជាោាមប្ី លប្រច្័
ា
ន្ររងកីត្ជាការសងស ័យរលីអ្ុំពី្រយររស់ ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំមិន្ប្ លសងស ័យពីភាពប្ត្ឹម ិ
ខ្្ញុំមិន្ប្ លអ្ត្់រទាសឱ្យខ្លួន្ឯងរទបយ ្ ចា ី រលហ ី ង ិ ាប្ លខ្្ញុំរធាីឱ្យប្រពន្ធខ្ញ ុំឈ ឺ រ់រប្ពាះប្ត្
ពាកយសមតីររស់មិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំ។ ្ ប្រប្ហលជាមាន្ប្ត្្រយជាហ ិ ិ ូ ា ោសន្ិកមានក់រន្ះរ៉ាញរណាណះប្ លអ្ត្់ឱ្ន្រទាសច្ុំរពាះ ការឈចា ឺ រ់រន្ះ រហយ ី រន្ះជាមូលរហត្ញប្ លខ្្ញុំចាត្់ទញកហ្វសតីគឺជាអាវតារនន្ការអ្ត្់ឱ្ន្រទាស។ ការសងស ័យខ្ញសអាច្ ឲ្យមន្ញសសអ្ត្់ការររ កូន្កនញងករ
ី ប្សរ ៀងោនរន្ះអាច្រត្់រច្ញពីផ្សាះ រហយ ី មិត្តភាពអាច្្ន្ន្ឹង ល់ទីរ្ច រ់។
ប្រសិន្ររី្រយសងស ័យច្ុំរពាះោាមី រនាះនាងន្ឹងប្ប្រជារសៃៀមោៃត្់ រ៉ាញប្ន្តររីោាមីសងស ័យច្ុំរពាះ្រយវ ិញ នាង ិ ិ ន្ឹងប្ត្ូវ ន្ោាមីរធាី
រមិន្ខ្មន្។ រត្ីនាងប្ត្ូវរៅទីណា? ្រយជាហ ិ ិ ូ ា ោសន្ិកមិន្អាច្ប្លងលះរៅត្ញ ោការ
ន្រទបយ ់ ុំ ី ។ ច្ារ់មិន្ ន្ផ្សតលស
ន្រធាីឲ្យ្រយខ្្ ិ ឹ រទបយ ី ។ ញ ុំអ្ស់សងឃម ឫសគល់នន្ការសងស ័យប្ត្ូវ
ងសុំររ់្រយរទប យ ិ ី ។ ខ្្ញុំមិន្អាច្រ្លច្ ឬអ្្័យរទាសខ្លួន្ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងប្ ល ន្ ករច្ញពីខ្ួ ន្ខ្្ ល ញ ុំ រៅរពលប្ លខ្្ញុំ
ន្យល់ពាកយថា អ្ហិងា6។
រប្កាយ
មករទៀត្ខ្្ញុំក៏ ន្យល់ពីររមសញខ្នន្ ប្ពហមច្រយៈ រហយ ខ្ញ ុំ្មិន្ប្មន្ជា វសប្មារ់ ិ ី ក៏ទទួលោាល់ប្ រថា្រយររស់ ិ 7
ររប្មីោាមីរនាះរទបយ ុំ ួយប្ថ្រកា រួមសញខ្រួមទញ កខទាង ុំ ការសរាយ ន្ិងទញ កខប្ពួយររស់ោាមី ី ប្ត្នាងគឺជាសហព័ទធចាជ ផ្សងប្ រ។
រពលខ្្ញុំគិត្ ល់រពលរវោរមមងងឹត្នន្ការសងស ័យកន្លងមក ខ្្ញុំពិត្ជាសអររ់ ខ្ពីមន្ូវភាពលៃីរលៃី ន្ិងភាពរឃ្លររៅ ់ ុំរពាះមិត្តភាពររស់ខ្ញ ុំ្។ ររស់ខ្ញ ុំ្ខ្មលង ុំ ណាស់ រហយ ី ក៏រោកោតយណាស់ប្ រច្ុំរពាះភាពងរ់ងល់ប្ លខ្្ញុំ ន្លះរងច្
VIII. ការលួច្ ន្ង ិ ការប្កខ្លួន្ោជាថ្មី
ខ្្ញុំមាន្កុំហញសមួយច្ុំន្ួន្រទៀត្កនញងអ្ុំ ញងរពល
មញន្ឬ រប្កាយរពលអាពាហ៍ពិពាហ៍ររស់ខ្ញ ុំ្។
ន្ង ប្ ល ិ មញន្រពលនន្ការរររភាគោច្់ ិ
ោច្់ញាត្ិ ប្កុមប្គួោរររស់ខ្ញ ុំគ ្ ឺជាអ្នកច្ូ លច្ិត្តការជក់
យល់ថា រលអ ី រនាះរទ រ៉ាញប្ន្តរយង ី ប្ោន្់ប្ត្គិត្ថា ការជក់
6 7
“អ្ហង ិ ា” មាន្ន្័យថាមិន្រធាីឲ្យអ្នកណាឈចា ឺ រ់ ឬមិន្រប្រីប្
ន្រកត្ ី មាន្រៅ
រ។ី រន្ះមិន្ប្មន្មកពីរយង ី ច្ូលច្ិត្តកលិន្ រ ី ឬ
រន្ ី ឹងរធាីមាន្អារមម
៍ រករយរៅរពលរយ ង ី ី ររ្ច ញប្ផ្សសង
ស់ហង ិ ា។
“ប្ពហមចារយ” មាន្ន្័យថាគឺជាការប្រប្ពឹត្ត្ន្រៅការកាលយខ្លួន្ជាប្ពះ។ ររាត្់ខ្ួ ន្ឯងឲ្យមាន្សា ល ័យអ្ត្់ធមត្់ ជាពិរសសប្គរ់ប្គងរលីរសររងនន្រ្ទ។ ិ ី
29
ពក ន ររស់រយង ី ញ ងមាត្់ ី រ៉ាញរណាណះ។
ពូ ររស់ខ្ញ ុំ្ប្ត្ងប្ត្មាន្ទមាលរ់ជក់
រប្កាយមកខ្្ញុំកគ ៏ ត្ ិ ថាន្ឹងរធាប្ី តារ់តាមោត្់ប្ រ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ោមន្ប្ ររស់ខ្ញ ុំជ ្ ក់ រមក ខ្្ញុំ ី
ន្ចារ់រផ្សតីមលួច្យកកន្ាញយ
រទាះយ៉ាងណា កន្ាញយ
ូរច្នះខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមលួច្កាក់ប្
រី
ក់ទិញ
រប្ី លពូររស់ខ្ញ ុំ្
រៅរពលមួយរនាះខ្្ញុំរឃញ ី ោត្់ជក់ រ ី
ររនាះរទប យ ី ី ។ ចារ់ពរី ពលប្ លខ្្ញុំ
ន្រ ះវារចាលយកមកជក់។
រម ី ន្ ិ អាច្មាន្ប្គរ់រពលរនាះរទ មា៉ាងវ ិញរទៀត្វាក៏ររ្ច ញប្ផ្សសង
ក់ពរី ហា ៉ា វររស់អ្នកររប្មរី ីមបទ ី ញ ិ
រជក់ ី ។ ក៏រញប្៉ា ន្តសុំ
ប្ត្ូវទញក ររនាះរៅកប្ន្ល ងណា។ ជាការពត្ រពាះមញខ្ចាស់ទញុំ ី ិ រយង ី មិន្អាច្ជក់ ររៅច្ុំ ី ប្រររន្ះ
ន្ ខ្្ញុំក៏ ន្លួច្កាក់ប្
ក់ពរី -រស ត ហ៍រ ម ី បយ ី ី កមកទញ ិ
មួយប្ររ្ទមាន្រន្ធអាច្ជក់រៅរច្ញប្ផ្សសង ូច្ជា យកវាមកជក់។
រប្ី រប្ រ។ ខ្្ញុំ
រ៉ាញប្ន្តការជក់ ូ ច្រន្ះមិន្ ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំរពញច្ិត្តរទបយ ី ។
គុំន្ត្ ិ ។ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ប្ទ ទរ ី ុំផ្សញត្ខ្្ញុំក៏
ន្សរប្មច្ច្ត្ ិ ារធាអ្ ី ត្តឃ្លត្រោយោរខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រធាីវា
ន្ត្ច្ ិ រទៀត្។
ួ រ ន្រចាទរទបង ី ថា រត្ីខ្ញ ុំ្ ន្រទបយ ី បអា ី ។ រ ម ី ច្រធាី
រ។ី ទន្ាឹមន្ឹងរន្ះ ខ្្ញុំ ន្លថា ី រញកខជាត្ិ ឺ មាន្រ ម
ន្រៅរករញកខជាត្ិប្ររ្ទរនាះ រហយ ី
រប្ពាះប្ត្ច្ុំ
ន្រទបយ ាី ួយ ី រៅរពលប្ លខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រធាអ្ ី ម
ន្ពូ
ងន់ ន្ការជក់
ន្ចារ់រផ្សតម ី
រ ី ន្រធាឲ្ ី យរយង ី ប្រក
ន្រោយោមន្ការអ្ន្ញញ្ហញត្ពចា ី ស់ទញុំរនាះ។ រៅ
ន្រោយររក ី ច្ុំហរ។
រ៉ាញប្ន្តរត្ីប្ត្ូវរធាី ូច្រមតច្? រត្ីប្ត្ូវយកថានព ុំ ញ លពីកប្ន្លងណា? រយង ី លថា ឺ មាន្ប្ោរ់ធ្ញជាត្ិោត្ូរ៉ាមាន្ជាត្ិ
ពញលខ្មលង ុំ ។ រប្កាយមក ខ្្ញុំ ខ្្ញុំ
ន្ច្ូលរៅកនញងនប្ពរ ីមបប្ី សាងរកប្ោរ់ធ្ញជាត្ទា ុំ រន្ះ រៅទីរុំផ្សញត្ខ្្ញុំករ៏ កធ្ញជាត្ិរន្ះ។ ិ ង
៏ រអ ីមបរី ធាីអ្ត្តឃ្លត្។ រយង ន្សរប្មច្ថារពលោៃច្គឺជារពល ល ី
ន្រៅកាន្់វ ិហារ គីោជី រមន្ឌ័រ រោយទញក
ច្រងកៀងកនញងវ ិហារ រនាារ់មករករមីលផ្សលូវប្ លោៃត្់រ ីមបរី លរប្ោរ់ធ្ញជាត្ិរន្ះ។ រ៉ាញប្ន្ារសច្កតីកាលហាន្ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ ររជ័យរៅវ ិញ។ ឯង? រហត្ញ អ្ាី
រីប្ោរ់ច្ូលរពាះ
រត្ីន្ឹងមាន្អ្ាីរកីត្រទបង ី ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្មិន្ោលរ់ភាលមៗរនាះ
រត្ីអ្ាីរៅជាររឿងលអនន្ការសុំោរ់ខ្ួ ន្ ល
ន្ជាមិន្យកច្ិត្តទញកោក់ច្ុំរពាះការខ្ាះភាពឯករជយវ ិញ? រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ត្់រៅរហយ ី ។
ន្រលរប្ោរ់ធ្ញជាត្ិរន្ះពីរ ឬ
រប្កាយគិត្ ូ ច្រន្ះមកខ្្ញុំកប្៏ លងហាន្រលរប្ោរ់ធ្ញជាត្ិរន្ះប្ថ្មរទៀត្រទបយ ី ។
រយង ុំ ភាលមរនាះរយង ី ទាុំងពីរនាក់មាន្ភាពរអ្ៀន្ខ្មមសន្ឹងរសច្កតីោលរ់រន្ះយ៉ាងខ្មលង ី ក៏សរប្មច្ច្ិត្តរៅកាន្់ប្ពះវ ិហារ រ៉ា មជី រមន្ឌ័រ រ ីមបរី រៀរររ់ពីកុំហញសខ្លួន្ឯង ន្ិងរ ីមបរី
ះរងរ់ ចាលគុំន្ិត្នន្ការរធាីអ្ត្តឃ្លត្រន្ះផ្សងប្ រ។
ខ្្ញុំទទួលោាល់ថា រៅរពលប្ លរយង ី គិត្ ល់ការរធាីអ្ត្តឃ្លត្មិន្ប្មន្ជាររឿងរយប្សួលរនាះរទបយ ី ។ តាុំងពីរពល
រនាះមក រៅរពលណាប្ លខ្្ញុំលឺថាមាន្អ្នកគុំរមរធាីអ្ត្តឃ្លត្ ការគុំរមរន្ះមិន្មាន្ឥទធិពល ឬមាន្ឥទធិពលរន្តិច្ រន្តួច្រ៉ាញរណាណះច្ុំរពាះខ្្ញុំ។
ទីរុំផ្សញត្ គុំន្ិត្រធាីអ្ត្តឃ្លត្រន្ះ
ន្រធាីឱ្យរយង ី ទាុំងពីរនាក់លះរងរ់ ចាលទមាលរ់ជក់កន្ាញយ
រ ី ន្ិងការលួច្
កាក់ប្ ក់ររស់អ្នកររប្មី។ ចារ់តាង ុំ ពីរពលរនាះមក ខ្្ញុំក៏ ន្ធុំ ង ឹ កតីប្លងមាន្រុំ ងជក់ រ ី ន្ិងចាត្់ទញកការជក់ ៏ ប្កក់ រោមគរប្ោក ន្ិងមាន្រប្ោះថានក់រុំផ្សញត្។ ខ្្ញុំមិន្យល់ទាល់ប្ត្រោះ រហត្ញអ្ាី ន្ជាមាន្ការ រគ ី ឺជាទមាលរ់ អា ជក់ រជារប្ច្ ី ីន្រកីត្មាន្រៅពាសរពញពិ្ពរោករយង ី រន្ះ។ ខ្្ញុំសឹងប្ត្មិន្អាច្ប្ទាុំ ន្រៅរពលរធាី រុំ ី រជាមួយ វូង៉ា មន្ញសសអ្នកជក់ ប្ ប្ត្ូវ
ររទប ី យ ី រប្ពាះថាប្ផ្សសង
រ ី ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំពិ ក ក រងាីមជាខ្មលង ុំ ។
រប្កាយមក អ្ាីប្ លធៃន្ធ ់ ៃរជាងការលួច្រនាះគឺខ្ញ ុំ្ ន្ប្រប្ពឹត្តកុំហញសរន្តិច្រន្តួច្រន្តរទៀត្។ ខ្្ញុំ
ក់រៅរពលប្ លខ្្ញុំមាន្អាយញ ១២ ឬ ១៣ឆ្ន ុំ រ៉ាញប្ន្តប្
ន្ប្រប្ពឹត្រត ៅរពលប្ លខ្្ញុំមាន្អាយញ ១៥ឆ្ន។ ុំ កនញងករ
រងប្រុសមានក់រន្ះ
ន្ជារ់រុំ ញ លរគច្ុំន្ួន្ប្រប្ហលនមភប្
ន្លួច្កាក់
ក់រន្ះមាន្ច្ុំន្ួន្ត្ិច្ត្ួច្រ៉ាញរណាណះ។ ការលួច្រផ្សសងៗរទៀត្ ្ ី រប្កាយរន្ះគឺជាការលួច្ប្ខ្សន មាសរងប្រុសររស់ខ្ញ ុំ។
រុំ ូពី។ ោត្់មាន្ពាក់ប្ខ្សន មាសរៅរលីន ររស់ោត្់។ វា
មិន្ប្មន្ជាការពិ កកនញងការលួច្យកវត្ថញរន្តិច្រន្តួច្ប្រររន្ះរទបយ ី ។
30
ជាការប្ររសរី ប្ លរុំ ញ លប្ត្ូវ
ប្ លខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ប្ទាុំ ន្។
ខ្្ញុំ
ន្សងរួច្រល់។ រ៉ាញប្ន្តការប្រប្ពឹត្តកុំហញសប្រររន្ះ
ន្កាលយរៅជាររឿងមួយ
ន្ររតជា្ច្ត្ ិ តច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងថាន្ង ឹ មិន្លួច្មតងរទៀត្រទបយ ី ។
ខ្្ញុំកមា ៏ ន្រុំ
ងច្ង់
ោរភាពកុំហញសរន្ះច្ុំរពាះឪពញកខ្្ញុំប្ រ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ន្ រន្ះមន្ ិ ហាន្ន្យ ិ យរទបយ ី ិ ប្មន្រប្ពាះប្ត្ខ្្ញុំខ្មលច្ឪពញកខ្្ញុំវាយរនាះ រទ។ ខ្្ញុំមន្ ន រណាមពួករយង ិ ចាុំថា មាន្ន្រណាមានក់កញ ងច្ុំ ី ធាលរ់ ន្ប្ត្ូវឪពញកររស់ខ្ញ ុំ្វាយ ឬក៏អ្ត្់រនាះរទ។ ខ្្ញុំខ្មលច្ោត្់ ឈចា ឺ រ់រៅរពលខ្្ញុំប្
រ់ោត្់ ក៏រញប្៉ា ន្តខ្ញ ុំមា ្ ន្អារមម
៍ ថាហាន្្ ិ ័យគួរប្ត្ប្ត្ូវ
ន្រោះប្ោយ រប្ពាះមន្ ិ អាច្មាន្ការ
ប្ជះប្សទបះរទបយ ី ប្រសន្ ិ ររីោមន្ការោរភាពកុំហញស។
ច្ញងរប្កាយ ខ្្ញុំ ន្សុំររច្ច្ិត្តសររសរលខ្ ិ ិត្ោរភាពកុំហញសប្ រ់ឪពញ កខ្្ញុំ ន្ង ិ សញុំការរលក ី ប្លងរទាសពីោត្់។ ខ្្ញុំ
ន្សររសរការោរភាពកុំហញសរន្ះរៅរលស ន្ប្រគល់ជូន្ោត្់រោយផ្ទាល់ន ររស់ខ្ញ ុំ្។ រៅកនញង ី ន្លក ឹ ប្កោស ន្ង ិ
លខ្ ៏ ញុំឲ្យោត្់ោក់ទ ា កមមច្ុំរពាះកុំហញសរន្ះ ប្ពម ិ ត្ ិ ោរន្ះខ្្ញុំមន្ ិ ប្ត្ឹមប្ត្ោរភាពកុំហញសររស់ខ្ញ ុំ្រញរ៉ា ណាណះរទ រ៉ាញប្ន្តកស ទាុំងរសនស តី រនាាសខ្លួន្រលឯ ី ញុំឲ្យោត្់កញុំសរ ី ងរោយោរប្ត្កុំហញស្ាងររស់ខ្ញ ុំ្អ្ី។
ខ្្ញុំ
ន្សន្ាច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងថា ន្ឹង
មន្ ិ ឲ្យមាន្ទរងាប្ី រររន្ះរៅនថ្ៃខ្មងមញ ខ្ត្រៅរទៀត្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំមាន្អារមម ៍ ្័យញារ់ញ័ររៅរពលប្ ល ន្ប្រគល់ ុំ ឺ រុំ ៅប្សបក ន្រធាឲ្ លខ្ ិ ិត្ោរភាពកុំហញសរន្ះឲ្យឪពញកររស់ខ្ញ ុំ្។ រោយោរប្ត្ជង ី យឪពញកររស់ខ្ញ ុំ្សប្មាករៅប្ត្រលី ប្ប្គរ៉ាញរណាណះ។ ប្ប្គ ុំរ
មញខ្ន្ឹងប្ប្គររស់ោត្់។ រប្កាយពីោត្់
កររស់ោត្់រធាីពរ ី ន្ាះរឈរ ី ររសមី។ ខ្្ញុំ ន្អាន្លិខ្ិត្រន្ះ
ុំ
ន្ប្រគល់លខ្ ិ ត្ ិ រន្ះជូ ន្ោត្់ រហយ ី អ្ងាញយរៅទល់
ត្់ទឹកប្្នកររស់ោត្់ ន្ហូរធាលក់មករជាគថាពល់។ ោត្់ ន្រិទប្្នក
ស្ជ ឹងគិត្មួយរ ុំរពច្ រប្កាយមកោត្់ ន្ោក់លិខ្ិត្រនាះច្ញះ។ សកមមភាពររស់ោត្់ ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំប្សក់ទឹកប្្នកតាម ោត្់ប្ រ។ ខ្្ញុំអាច្រមីលរឃញ ្ វ ិច្ិប្ត្ករ នថ្ៃរន្ះខ្្ញុំន្ឹងគូសរូរភាពនន្សកមមភាព ី ការឈចា ឺ រ់ររស់ោត្់។ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំជា ឈចា ច ឺ រ់ររស់ឪពញកខ្្ញុំ។ សកមមភាពរនាះរៅប្ត្មាន្ភាពរស់ររវ ីករៅកនញងច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំ្ជាន្ិច្។ ុំ
ក់ទឹកប្្នកប្ លរច្ញពីរសច្កតីប្សទាញ់
ន្ោងសុំអាត្ច្ិត្ត ន្ិងោងន្ូវអ្ុំរពី រររស់ខ្ញ ុំឲ្ ្ យប្ជះប្សទបះ។
មាន្ប្ត្អ្នកប្ លមាន្រទពិរោធន្៍ច្ុំរពាះរសច្កតីប្សឡាញ់ ប្រររន្ះរ៉ាញរណាណះ រន្ះធុំរញណា ៉ា ណ ។ ូច្ជាច្រប្មៀងរពាលសររសីរប្ពះមួយរប្ច្ៀងថា៖
រទីរអាច្ ឹងថាទុំហនុំ ន្កតីប្សទាញ់
មាន្ប្ត្ប្ពះរទ
ប្ លយល់ពីកតីប្សទាញ់
ន្ិង ឹងពីថាមពលនន្កតីប្សទាញ់ រញ ណា ៉ា ណ
រន្ះជារមររៀន្មួយសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ប្ លយល់ច្ាស់អ្ុំពី អ្ហិងា រប្កាយមកខ្្ញុំកាន្់ប្ត្អាច្យល់ រហយ ី ក៏ោមន្អ្ាីធុំ ៏ រសញ ជាងរសច្កតីប្សទាញ់ ររស់ឪពញកខ្្ញុំរទបយ រ៉ាញប្ន្តនថ្ៃរន្ះខ្្ញុំ ឹងថារនាះគឺជា អ្ហិងា រ ី ិ ទធ។ រៅរពលប្ លអ្នកហញ៊ុំ ព័ទធរោយ អ្ហិងា រនាះវាន្ឹងប្ប្រកាលយអ្ាីៗប្គរ់យ៉ាងទាុំងអ្ស់។ វាោមន្ប្ ន្កុំ
ត្់ច្ុំរពាះថាមពលនន្អ្ហង ិ ារទបយ ី ។
៏ ោចរយរន្ះមិន្ប្មន្ជាររឿងធមមតារទច្ុំរពាះឪពញកររស់ខ្ញ ុំ។ ការរលីកប្លងរទាស អ្ ្ ខ្្ញុំគិត្ថាឪពញកររស់ខ្ញ ុំន្ ្ ឹង
ខ្ឹងរហយ ី អាច្ន្ិយយសតីររនាាសខ្្ញុំមិន្ខ្មន្។
រ៉ាញប្ន្តោត្់ប្ររជាមាន្ភាពសៃរោ ់ ៃ ត្់រៅវ ិញ ខ្្ញុំរជឿថារន្ះរោយោរ
ប្ត្ការោរភាពកុំហញសររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ការោរភាពប្ លោអត្សអុំរម ួ ការសន្ាមិន្ប្រប្ពឹត្តអ្ុំរពី
រជាថ្មីមតងរទៀត្ រហយ ី
ការោរភាពច្ុំរពាះមន្ញសសប្ លមាន្សិទធិទទួលយការោរភាពរន្ះគឺជាប្ររ្ទនន្ការប្ប្រច្ិត្ត ៏ររសញ ិ ទធរុំផ្សញត្។ខ្្ញុំ ឹង ថាការោរភាពររស់ខ្ញ ុំ្
ន្រធាីឱ្យឪពញកខ្្ញុំមាន្អារមម
ប្សឡាញ់ ខ្ញ ុំ្ជាងមញន្ខ្មលង ុំ រទបង ី ។
IX. មរ
៍ ថា
ោត្់មាន្ទុំន្ញកច្ិត្តរលីខ្ញ ុំ្ទាង ុំ ប្សុង
រហយ ី កាន្់ប្ត្
ភាពឪពញកររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ង ិ ការអាមា៉ាស់រទា ង
31
រពលរវោប្ លខ្្ញុំកុំពញងន្ិយយរន្ះ គរឺ ៅរពលប្ លខ្្ញុំមាន្អាយញ១៦ឆ្ន។ ុំ ឪពញ កខ្្ញុំ ូ ច្ប្ ល ន្រឃញ ី ប្ោរ់ ័ ណាស់រៅរហយ ោត្់សប្មាករៅរលប្ី ប្គរោយោរជមៃឺ រុំ ៅប្សបក។ មាតយររស់ខ្ញ ុំ្ោត្់មាន្វយច្ុំ ី ជាអ្នករមល ី ប្ ល
៏ ុំខ្មន្់ររស់ោត្់។ ខ្្ញុំមាន្ភារកច្ កខ្្ញុំជាអ្នកទទួលខ្ញសប្ត្ូវ ស ិ ចរធាជា ី គិោន្ញរោឋយកា ិ
រមល ី ប្ថ្រកាផ្សាះសប្មបង ច្ុំប្
រហយ ី ភាគរប្ច្ីន្ខ្្ញុំជាអ្នករសលៀកពាក់ឲ្យឪពញ កររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ិងផ្សតល់ថានរុំ ពទយជូន្ោត្់ពោ ិ រ ប្ពមទាុំងរធាក ី ច្ ិ ចការរផ្សសងៗ រៅ កនញងផ្សាះ។
រល់យរ់ខ្ញ ុំប្្ ត្ងមា៉ាសារជីងជូ ន្ឪពញកររស់ខ្ញ ុំ្ រហយ ី ខ្្ញុំអាច្ឈរ់មា៉ាសាជូ ន្ោត្់ ររណាោត្់
ន្ប្
រ់
ឲ្យខ្្ញុំឈរ់ ឬរនាារ់ពីោត្់ ន្រគងលក់។ ខ្្ញុំច្ូលច្ត្ ិ តររប្មោ ី ត្់ប្រររន្ះណាស់។ ខ្្ញុំមិន្ចាុំថារត្ខ្ ី ញ ុំ្ធាលរ់មាន្ការរធាស ប្រប្ហសមន្ ិ មា៉ាសាជូ ន្ោត្់ ឬយ៉ាងណារនាះរទ។ ប្គរ់រពលរវោ ខ្្ញុំ ការរមល ី ប្ថ្ឪពញកខ្្ញុំ
ន្ប្រងប្ច្ករវាងការររៀន្សូ ប្ត្ ជាមួយន្ង ឹ
រនាារ់ពអ្ ួ រល់។ ី ន្ញវត្តកច្ ិ ចការប្រចាុំនថ្ៃរច្
ខ្្ញុំអាច្រច្ញរ រី រៅរប្ៅរពលោៃច្ ន្ ររណា
រន្ះក៏ជារពលមួយប្ ល្រយររស់ ខ្ញ ុំ្គត្ ិ ិ ថានាងច្ង់
ន្កូន្មានក់ប្ រ កាលៈរទសៈរពលរនាះរធាីឲ្យខ្្ញុំយល់
ោត្់អ្ន្ញ ញ្ហញត្ខ្្ញុំរៅ ឬរពលជមៃរឺ រស់ោត្់ហាក់ ូ ច្ជា
ន្ធូរប្ោលរន្តច្ ិ ។
រឃញ ្ ររឿងទ១ រប្ពាះខ្លួន្ខ្្ញុំនា ី រៅនថ្ៃរន្ះថាជាការអាមា៉ាស់រទា ងសប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ី ខ្្ញុំមន្ ិ ទាន្់រ្ច រ់ការសិការៅរទបយ ី រពលរនាះរៅជាសស ា នន្រងកាយរធាឲ្ ិ សរៅរទបយ ី ។ ររឿងទ២ ី ច្ុំ ង់រគៈត្ណា ី យខ្្ញុំគិត្ថា រន្ះជាភារកច្ ិ ចប្ត្ូវរធាី ូច្ ការសក ិ ា ូរចានះប្ រ មា៉ាងរទៀត្ភារកិច្ចប្ លធុំជាងរន្ះគកា ឺ ររមល ី ប្ថ្រកាឪពញកមាតយររស់ខ្ញ ុំ្តាមត្ួអ្ងាសញវ ប្ លររឿងរន្ះប្ត្ងប្ត្សថិត្រៅកនញងច្ិត្តខ្ញ ុំ្តាង ុំ ពីរៅរកមងមករមលះ។ ច្ិត្តគុំន្ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្គិត្ ល់រន្ាររ់ គង ុំរ
ររប្មីឪពញកររស់ខ្ញ ុំ្រច្ ួ រល់។
រវជជោហ្វសត
ន្ិងភាពហាមឃ្លត្់ការរួម
ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យរ ីររៅកាន្់រន្ារ់រគង រប្កាយពី
ន្រុំរពញត្ួនាទី
កនញងរពលជាមួយោនរនាះប្ រ ជុំងឺររស់ឪពញ កខ្្ញុំកាន្់ប្ត្ធៃន្់ធៃររៅៗជាររៀងរល់នថ្ៃ។ ប្កុមប្គូរពទយរវជជោហ្វសត ន្ពាយមរប្រីថានប្ុំ កមួន្ោរ ថានរ ុំ ិទ ុំរៅ ន្ិងថានស ុំ ងកូវជារប្ច្ីន្ប្ររ្ទរផ្សសងៗរទៀត្។ ប្គូរពទយជុំនាញវះ
រញរ
កាត្់ជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសមានក់ក៏
ន្មកពា
លជុំងឺជូន្ឪពញ កររស់ខ្ញ ប្ុំ្ រ។ ច្ញងរប្កាយ ប្គូរពទយរនាះ
ឲ្យរធាីការវះកាត្់។ រ៉ាញប្ន្តប្គូរពទយប្រចាុំប្គួោរ
័ ន្ច្ូលមក។ ោត្់មិន្ឯកភាពឲ្យរធាីការវះកាត្់រៅកនញងវយរន្ះរទប យ ី ។
ូរច្នះ ុំរូនាមន្ររស់ោត្់
ន្យកមករប្រីប្ ស់ររប្មីឲ្យការវះកាត្់ប្ រ។ ខ្្ញុំរជឿថា ប្រសិន្ររីប្គូរពទយរូររនាះ
ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឱ្យរធាីការវះ
មាន្ប្រសិទធិភាពណាស់។ រប្កាយមកការវះកាត្់ប្ត្ូវ ន្រ មិន្ប្ត្ូវ កាត្់
ន្ផ្សតល់រយរល់
ន្ទទួលោាល់ថាមាន្សមត្ថភាព ន្ិងលបរី ្មះ
រពលរនាះោត្់ជាប្គូរពទយមានក់ប្ លប្ត្ូវ
ប្
រល់យរ់រៅរពលណាប្ លខ្្ញុំមា៉ាសារជីងជូន្ោត្់
រពលរវោរូជាពិធោ ី សនា
ក។ ខ្្ញុំសរាយច្ិត្តរៅរពលប្ លរូរខ្្ញុំប្ត្ូវ
ណោម
ះរងរ់ ចាល ច្ុំប្
កឯ ឱ្សថ្ប្ ល
ប្ ក ណាស់មញខ្ររួសររស់ឪពញកខ្្ញុំអាច្ន្ឹងរយជាសះរសបយ ន្ឆ្រ់រហ័ស។ ី
ន្ទិញរួច្រល់ក៏
ការវះកាត្់ក៏ប្ត្ូវ ន្យកមករប្រី
ស់ផ្សងប្ ររោយប្គូរពទយវះកាត្់មានក់ រប្កាយមកភាពលបល ី ាញររស់ប្គូរពទយរូររនាះលបរី ន្ាឺរពញទីប្កុងរញមនរ។
រ៉ាញប្ន្ារុំ
ងប្
ថានររស់ប្ពះមិន្
ន្នាុំឲ្យពួករយង ី រធាីប្រររន្ះរទបយ ី ។
ភាលមៗ រត្ីន្រណាអាច្រធាីការសរប្មច្ច្ិត្ត
ន្ប្ត្ឹមប្ត្ូវរនាះ?
រៅរពលរសច្កតីោលរ់ន្ឹងខ្ិត្ជិត្មក ល់
ូរច្នះឪពញកររស់ខ្ញ ុំ្ក៏ ន្វ ិលប្ត្ទបរ់មកពីទីប្កុងរញមនរ
វ ិញរោយនាុំយកសមាភរសប្មារ់វះកាត្់មកវ ិញទាុំងអ្ស់ រប្ពាះគិត្ថាការវះកាត្់ប្រររន្ះជាររឿងឥត្ប្ររយជន្៍។ោត្់ អ្ស់សងឃម ៏ ន្់ប្ត្រខ្ាយរៅៗ រហូត្មិន្អាច្រធាីអ្ាី ឹ ន្ឹងការរស់រៅត្រៅរទៀត្រហយ ី ។ សញខ្ភាពររស់ោត្់កកា ពីសប្មាករៅរលីប្ប្គរទបយ ី ។
រហូត្ ល់រពលច្ញងរប្កាយ
ន្រប្ៅ
ោត្់ ន្រ ិរសធមិន្ឲ្យមាន្ការររប្មីោត្់ណាមួយ
រទបយ ប្ពមទាុំងរសនីឲ្យពួករយង ី ី ទញ កោត្់រចាលរៅរលីប្ប្គ ន្រហយ ី ។ ប្ពះវ ិសណញមាន្ ីកាថា ភាពោអត្ររសញ ិ ទធខ្មង រប្ៅមិន្អាច្ផ្ទលស់រូ រត
ន្រទបយ ី ។
ភាពោអត្ររសញ ិ ទធប្រររន្ះពិត្ជាមាន្ោរៈសុំខ្មន្់ណាស់ ក៏រញប្៉ា ន្តវ ិទាោហ្វសតប្ផ្សនករវជជោហ្វសតប្ររទសរោក
ខ្មងលិច្ ន្ររប្ងៀន្រយង ួ ទាុំងការងូត្ទឹកក៏អាច្រធាី ន្យ៉ាងលអរុំផ្សញត្រៅរលីប្ប្គ ន្ិងប្រសិន្ររីអ្នក ី ថា មញខ្ររទាុំងអ្ស់រម
32
ជមៃឺមន្ ិ ទទួល
ន្ផ្ទសញ កភាព ន្ង ិ ររៀររយរនាះរទអាច្ន្ង ឹ រធាឲ្ ី យកាន្់ប្ត្មាន្សភាពយ៉ារ់យញន្ ឺ ប្ថ្មរទៀត្។ ខ្្ញុំចាត្់
ទញកភាពោអត្ររសញ ិ ទធប្រររន្ះគប្ឺ សរតាមការប្រត្រ ិ ត្តរិ រស់ហិ ូ ា ោសន្ក ិ ។ ោត្់រចាលរៅរលប្ី ប្គរធាឲ្ ី យខ្្ញុំកាន្់ប្ត្មាន្ច្មៃល់។
រ៉ាញប្ន្តការទទូច្សញុំររស់ឪពញកខ្្ញុំឲ្យទញក
រប្ត្ី ៏គួរឱ្យ្័យខ្មលច្
ន្រ ុំកិលខ្លួន្ច្ូលមក ល់។ ពូររស់ខ្ញ ុំ្ ន្មក ល់រ ឋធាន្ីរ៉ាច្កញ ត្។ ខ្្ញុំចា ុំ ន្ខ្លះៗថា ោត្់មករ ធា ឋ ន្រ ់ ៃរខ្មលង ុំ រទបង ឺ ពញកខ្្ញុំកាន្់ប្ត្ធៃន្ធ ី ៉ា ច្កញ ត្ រប្កាយពទ ី ទួល ុំ ឹ ងថាជុំងឪ ី ៗ។ រងរអូន្ខ្្ញុំ ន្ទាក់ទងរៅ រកោច្់ញាត្ិភាលមៗ។
ពូររស់ខ្ញ ុំ្ ន្អ្ងាញយរៅប្កបរប្ប្គររស់ឪពញ កខ្្ញុំរពញមួយនថ្ៃ
ប្កបររនាះ រប្កាយពោ ី ត្់
រនាារ់មកោត្់ក៏ ន្រគងលក់
៏ ប្កក់ ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យពួកខ្្ញុំប្ត្ទបរ់រៅរគង។ ោមន្ន្រណាមានក់ ង ឹ ថារន្ះជាយរ់មួយ អា
រទបយ ី ។ ពត្ ិ ណាស់រហត្ញ ការ
៍ អាប្កក់ពត្ ិ ជា
ន្រកត្ ី រទបង ី ប្មន្។
ប្រប្ហលរមា៉ាង ១០:៣០ ឬ ១១:០០នាទយ ្ ពូររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ប្ ី រ់ ខ្្ញុំកុំពញងមា៉ាសាជូ ន្ឪពញ កររស់ខ្ញ ុំ។
រៅសប្មាក។ ខ្្ញុំសរាយច្ត្ ិ តរពលលោ ឺ ត្់ប្
រ់ ូរច្នះ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏
មន្ញសសប្ លឆ្រ់រគងលក់រុំផ្សញត្។ រ៉ាញប្ន្តរត្នា ី ងអាច្រគង រប្កាក។
ប្
ឬ ុំ ប្ ម ុំ ួយនាទីរប្កាយមក
ន្រ ីររៅកាន្់រន្ាររ់ គង។ ្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ជា ិ
ន្យ៉ាង ូ ច្រមតច្កនញងករ
មាន្រញរសជាអ្នករុំររមា ី ន ក់
រ់ឲ្យខ្្ញុំ
ី ប្រររន្ះ? ខ្្ញុំ
ន្មករោះទាារ។
ន្ោស់នាងឲ្យ
ខ្្ញុំ ន្លស ឺ រមលងប្ប្សកថា
“រប្កាករទបង ្ ន្់ប្ត្មាន្សភាពធៃន្ធ ់ ៃររហយ ុំ រហយ ៏ ម ន្ ឹ ច្ាស់ថាោត្់ឈខ្ម ី ៗ” “ឪពញ កររស់ខ្ញ ុំកា ី ” ខ្្ញុំពត្ ិ ជា ង ឺ លង ី ខ្្ញុំកោ ឹងរៅពាកយថា “ធៃន្់ធៃរ” រនាះមាន្ន្័យយ៉ាងណា។ ភាលមៗ ខ្្ញុំក៏ ន្សាញះរប្កាករច្ញពីប្ប្គរគង ។ ‘រត្ីមាន្ររឿងអ្ាីរកីត្រ
ង ី ? ច្រូប្
រ់ខ្ញ ុំម ្ ក!
ររញសរនាះរ្លីយថា ‘ឪពញកររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ោចាករោករន្ះរហយ ី ’។ អារមម
អ្ាីៗទាុំងអ្ស់
ន្្ន្ ល់ទីរ្ច រ់រហយ ី ! ខ្្ញុំមិន្អាច្រធាីអ្ាីរប្ៅពីប្រ
៍ អាមា៉ាស់ ន្ិងរោកោតយខ្មលង ុំ រុំផ្សញត្។ ខ្្ញុំ
ន្រត្់រៅរន្ារស ់ ប្មាកពា
ច្់ន ទាុំងពីរខ្លួន្ឯងរទបយ ី ។ ខ្្ញុំមាន្ លររស់ោត្់។ ខ្្ញុំយល់ថាររីខ្ញ ុំោ ្ ម ន្
ង់ផ្ទាល់ខ្ួ លន្រនាះ ខ្្ញុំន្ឹងអាច្ជួយោត្់ពីទារញ កមមកញ នងវ ិនាទីច្ញងរប្កាយររស់ោត្់ ន្។ រពលរនាះខ្្ញុំគួរប្ត្រៅ មា៉ាសាជូ ន្ោត្់ ន្ិងជូន្ ុំរ ី រោត្់កញ នងរងាងន់ ររស់ខ្ញ ុំ្។ ប្ត្រពលរន្ះប្ររជាពូ ររស់ខ្ញ ុំជា ្ អ្នករធាីររឿងទាុំងអ្ស់រន្ះរៅ ច្ុំ
វ ិញ។ ពូរររស់ខ្ញ ុំ្ ន្លះរង់យ៉ាងប្ជាលរប្ៅច្ុំរពាះរងប្រុសររស់ោត្់ រន្ះររាញថាោត្់ទទួល
ន្ការរពញច្ិត្តពី
ឪពញកខ្្ញុំឲ្យររប្មីោត្់ជារលីកច្ញងរប្កាយ។ ឪពញកខ្្ញុំ ឹងថា ន្ឹងមាន្ររឿងអ្ាីរកីត្រទបង ី នារពលខ្មងមញខ្។ ោត្់ ន្រធាី សញ្ហញមួយតាមរយៈការសររសររលីប្កោសថា៖ “សូមរប្ត្ៀមររៀរច្ុំពីធីជារលីកច្ញងរប្កាយ”។ រប្កាយមក
ោត្់កាតរ់កប្ន្សងយន្ត
ន្ិងប្ខ្សកមាសអ្រករុំ ៅកនញងន ររស់ោត្់រោយ
ច្ញងមាខងនន្ប្ប្គ។ សកមមភាពរផ្សសងច្ញងរប្កាយររស់ោត្់រប្ៅពីរន្ះមិន្មាន្រទៀត្រនាះរទបយ ី ។ កតីអាមា៉ាស់ប្ លខ្្ញុំន្ឹងន្ិយយរៅកនញងជុំពូករនាារ់រន្ះគឺជាការអាមា៉ាស់នន្ច្ុំ
ន្ទញកវត្ថញទាុំងរន្ះរៅ
់ គៈត្ណា ងរ ា រងកាយ
រៅ
រពលរវោច្ញងរប្កាយនន្ការោលរ់ររស់ឪពញ កខ្្ញុំប្ លរញ្ហជក់ពីសកមមភាពមិន្ងងញ យរគង។ រន្ះជាររឿងរោករៅរុំផ្សញត្ មួយប្ លខ្្ញុំមិន្អាច្លញររច្ញ ឬអាច្ន្ឹងរុំរ្លច្ ន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំប្ត្ងគិត្ថា រទាះរីជាខ្្ញុំលះរង់ច្ុំរពាះឪពញក-មាតយ ររស់ខ្ញ ុំ្ោមន្ប្ ន្កុំ ត្់ ប្ពមទាុំង ន្លះរងរ់ ចាលអ្ាីៗទាុំងអ្ស់រ ីមបរ ី រប្មីោត្់ករ៏ ោយ ក៏មិន្រសមីន្ឹងអ្ាីប្ លខ្្ញុំច្ង់ ន្រទបយ រប្ពាះច្ិត្តខ្ញ ុំ្ ន្សថិត្កនញងកណា ត រ់ន នន្ត្ណា ា រៅរហយ ី ី ។ រហត្ញ ូរច្នះ
ជាោាមីរពាររពញរោយត្ណា ា ។ ខ្្ញុំ
ន្ជាខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្ចាត្់ទញកខ្លួន្ឯងគឺ ន្ច្ុំណាយរពលយ៉ាងយូរ ីមបរី គច្រច្ញពីប្ច្វា៉ាក់ត្ណា ា រន្ះ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវ្លងកាត្់
ការពិរោធអាប្កក់ៗជារប្ច្ីន្ មញន្រពលខ្្ញុំអាច្យកឈនះត្ណា ា រន្ះ កនញងកុំរ
ន្។
មញន្ន្ឹងរ្ច រ់ជុំពូកប្ លររៀរររ់ពីការអាមា៉ាស់រទា ងរន្ះ ខ្្ញុំកត្់សុំោល់ ខ្ញ ុំរ្ ធាីឲ្យខ្្ញុំពិ ី ត្្រយររស់ ិ
ក ក រងាីមរួន្
ឬប្ នុំ ថ្ៃ។
សូមឲ្យគូោាមី្រយទាុំ ងអ្ស់យករទពិរោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំ្ជាឧទាហរ ិ
ន្ថា ភាគលអិត្ត្ូច្ៗប្ លមាន្
ោមន្អ្ាីមួយរកីត្រទបង ី តាមការរ ុំពឹងទញ ករទបយ ី ។
៍។
33
ខ្្ញុំច្ូលររៀន្ចារ់ពីអាយញប្
ម ុំ ួយ ឬប្
X. ពន្លនឺ ន្ោសនា
ព ុំ រី ឆ្ន ុំ រហូត្ ល់ខ្ញ ុំមា ្ ន្អាយញ រ់ប្ ម ុំ ួយឆ្ន ុំ រៅទីរនាះខ្្ញុំទទួល ន្
ការររាត្់ររប្ងៀន្ប្គរ់យ៉ាងរលីកប្លងប្ត្ការររាត្់ររប្ងៀន្ោសនារ៉ាញរណាណះ។ អាច្ន្ិយយថា អ្ាីៗប្ លខ្្ញុំទទួល ន្រពលរន្ះគឺរោយោរការខ្ិត្ខ្ុំប្រឹងប្ប្រងររាត្់ររប្ងៀន្ររស់ពួកោត្់។
ខ្្ញុំរៅប្ត្រន្តទទួលយកអ្ាីៗរៅទីរន្ះ
ន្ិងជញុំវ ិញខ្លួន្ខ្្ញុំ។ ពាកយថា“ោសនា”កនញងន្័យទូលុំទូោយមាន្ន្័យថា ជាការ ឹង ឬមាន្ច្ុំរ
ះ ឹងរោយខ្លួន្ឯង។
ជារញគាលប្ លរកីត្កនញងជុំរន្ឿរលីប្ពះវ ិសណញ ជាញឹកញារ់ខ្ញ ុំប្្ ត្ូវរៅវ ិហារ ហារវលី ក៏រញប្៉ា ន្តការរៅវ ិហារមិន្ ន្រធាី
ឲ្យចារ់អារមម
៍ រទបយ ី ។
ខ្្ញុំមិន្ច្ូលច្ិត្តពន្លឺ
ន្ិងកបួន្អ្ធឹកអ្ធមរទបយ ី ។
ខ្្ញុំក៏ ន្ោតរ់ឮពាកយខ្សរ ិ រខ្សៀវអ្សីលធម៌
មួយច្ុំន្ួន្រៅទីរនាះផ្សងប្ រប្ លរធាីឲ្យខ្្ញុំមិន្រពញច្ិត្តរោះរទបយ ី ។ រហត្ញរន្ះ រទីរខ្្ញុំមិន្ទទួល ពីការរៅវ ិហារ ហារវលី រន្ះ។ រៅទីរនាះខ្្ញុំមិន្ ន្ទទួលអ្ាីទាល់ប្ត្រោះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំប្្ ររជាទទួល
ន្អ្ាីទាល់ប្ត្រោះ
ន្អ្ាីមួយពីអ្នកររប្មី
័ ណាស់មានក់ប្ លរមីលប្ថ្រកាប្គួោរខ្្ញុំរៅវ ិញ រនាះគឺកតីប្សទាញ់ ច្ុំរពាះខ្្ញុំ រហយ វយច្ុំ ី ខ្្ញុំរៅប្ត្ច្ងចាុំកតីប្សទាញ់ រន្ះជាន្ិច្ច។
ូច្
ន្ររៀរររ់ពីខ្មងរលី ខ្្ញុំជាមន្ញសសមានក់ខ្មលច្រខ្មមច្ ន្ិងប្ពលឹងវ ិញ្ហញ ន្ឲ្យខ្្ញុំទរន្ាញពាកយថា រមាយ
ររស់អ្នកររប្មីប្សរី រ ូ រនាះ នាង
នាង រហយ ី ចារ់រផ្សតីមសូប្ត្ពាកយ រមាយ
ណាស់។ រ៉ា ម
ជារ្មះ
ៈ រ ីមបឲ្ ី យខ្្ញុំ ត្់ការ្័យខ្មលច្។ <ខ្្ញុំករ៏ ជឿតាម
ៈ រន្ះរ ីមបរី ធាីឲ្យខ្្ញុំឈរ់ខ្មលច្រខ្មមច្ ន្ិងប្ពលឹងវ ិញ្ហញ
។ រទាះរីជា
ជីវ ិត្រស់រៅរយៈរពលខ្លី រ៉ាញប្ន្តប្ោរ់ពូជលអប្ លរ ញ ត ះរពលកញមារភាពមិន្ ន្ររាញពីភាពឥត្ប្ររយជន្៍រទបយ ី ។ ខ្្ញុំគិត្ថា រន្ះរោយោរប្ត្ប្ោរ់ពូជប្ លរ ញ ត ះរោយហ្វសតីលមា អ ន ក់រ្មះរ៉ា ម ៏ ិត្ប្ ក មួយសប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ជាឱ្សថ្ពា ល ព ្
រទរ ី នថ្ៃរន្ះពាកយថា រមាយ
ប្រប្ហលជារពលរន្ះរហយ ី ប្ លរងរអូន្ជី ូន្មួយររស់ខ្ញ ុំ្ ប្ លជាអ្នករូជាខ្លួន្ច្ុំរពាះ រមាយ
ៈ គឺ
ៈ
ន្
ររៀរច្ុំឲ្យខ្្ញុំ ន្ិងរងប្រុសទីពីរររស់ខ្ញ ុំ្ររៀន្អ្ុំពី រមរៈោ ។ ពួករយង ី សិការោយយកច្ិត្តទញកោក់ រហយ ី ប្ត្ងប្ត្ សូប្ត្វាជាររៀងរល់ប្ពឹករប្កាយពីងូត្ទឹករួច្។ ពួករយង ី រន្តរោរពប្រត្ិរត្តិ ូច្រន្ះជា ររកនញងកុំទបញងរពលរស់រៅកនញងរ ឋធាន្ី ព័រ ៉ា ន្់ោ។ រយង ី
ន្រ្លច្ការរោរពប្រត្ិរត្តិរន្ះ រប្កាយរពលរយង ី
មន្ ិ សូវមាន្ជុំរន្ឿរប្ច្ន្ ី រលវា ី រទៀត្រទបយ ី ។ ន្ប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវច្ុំរពាះ រមរៈោ រន្ះ។
ន្មករស់រៅកនញងរ ឋធាន្ីរ៉ាច្កញត្។ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្
ខ្្ញុំរសារី ប្ត្មិន្សូប្ត្ធម៌រន្ះទាុំងប្សុងរទបយ ី រប្ពាះខ្្ញុំអាច្ររ្ច ញសរមលង
អ្ាីប្ លរធាឲ្ ី យខ្្ញុំច្ងចាុំច្ាស់រនាះគកា ឺ រអាន្ររឿងរមាយ
រ៉ាញប្ន្តរទាះជាយ៉ាងណា
ៈ
រៅច្ុំរពាះមញខ្ឪពញក
ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ កុំ ញងរពលប្ លោត្់មាន្ជមៃឺ ឪពញកររស់ខ្ញ ុំោ ្ ត្់រស់រៅកនញងរ ឋធាន្ព ី រ័ ៉ា ន្់ោ។ រៅររៀងរល់រពលោៃច្ ោត្់ប្ត្ងោតរ់ការទាន្ររឿង រមាយ ៈ។ អ្នកន្ទា ិ ន្ររឿងរ្មះ ទាោ មា៉ាហារ៉ា ច្ គជា ឺ អ្នករូ ជាខ្លួន្ រ៏ ោមះសម័ប្គ ច្ុំរពាះប្ពះរម (Rama)។ អាច្ន្ិយយ
ី វា ប្ លរគរ ន្រប្រស លឹ រល ី ក
ការសូប្ត្ រមាយ
ន្ថា
ឪពញ កខ្្ញុំ
ន្ពា
លជមៃខ្ ល ឺ ួ ន្ឯងរោយម ិន្រប្រីឱ្សថ្ រ៉ាញប្ន្តោត្់
ី ោ ះរចាលរប្កាយរពលរួងសួងច្ុំរពាះប្ពះប្ម៉ាមហាទវ ី រៅវ ិហារ រល ី ា ន្ង ិ តាមរយៈ
ៈ។ ោត្់មាន្ជុំរន្ឿរៅរលវី ត្ថញទាុំងរន្ះទាុំងប្សុង។ ររឿងរន្ះអាច្ ឬមន្ ិ អាច្ជាការពត្ ិ ។ រយង ី
រជឿជាក់រលីររឿងរន្ះយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ រន្ះជាររឿងពត្ ិ រៅរពលប្ លរោក ទាោ មា៉ាហារ៉ា ច្ ន្ទា ិ ន្ររឿង រមាយ រងកាយររស់ឪពញកខ្្ញុំហាក់ ូ ច្ជា កាពយ
ៈ
ន្ធូររសបយ ី ពីជុំងឺ។ រោក មា៉ាហារ៉ា ច្ ោត្់មាន្សរមលងពរិ រះអាច្សូប្ត្ពាកយ
ន្ិងពន្យល់ពាកយទាុំងរនាះរោយោក់អារមម
៍
់ មពាកយរពច្ន្៍ររស់ោត្់ រហយ ី អាច្រធាឲ្ ី យអ្នកោតរ់លងតា
ន្។ រៅរពលរនាះខ្្ញុំរទរ ុំ ញប្៉ា ន្ត រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំចា ្ យ ុំ ៉ា ងច្ាស់ថា ការន្ិទាន្ររស់ោត្់ ី ប្ត្មាន្អារយញ១៣ឆ្នរ
ន្រធាីឲ្យ ក់
៍ ខ្្ញុំយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ រោយោរប្ត្មូ លរហត្ញរន្ះរហយ ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំកាលយខ្លួន្ជាអ្នករូ ជាច្ុំរពាះ រមាយ ៈ ី ៏ ោចរយរុំផ្សញត្រៅកនញងអ្កសរោហ្វសតទាង យ៉ាងប្ជាលរប្ៅ។ សពានថ្ៃរន្ះខ្្ញុំចាត្់ទញកររឿង រមាយ ៈ ជារសៀវរៅ អ្ ុំ អ្ស់។ ជារ់កញ ងអារមម ន
34
រ៉ាញនាមន្ប្ខ្រប្កាយមក ពួករយង ន្មក ល់រ ឋធាន្ីរ៉ាច្កញ ត្។ រៅទរី នាះមន្ ី ិ មាន្ការន្ិទាន្ររឿង រមាយ
រទបយ ី ។ យ៉ាងណាក៏រោយរសៀវរៅ
កាវាត្ (Bhagavat) ប្ លន្ិយយអ្ុំពអ្ ី នករោរពរូជាក៏ប្ត្ូវ ន្យកមកអាន្
រៅរល់នថ្ៃ អ្ញី កាោសញី 8ផ្សងប្ រ។ មាន្រពលខ្លះ ខ្្ញុំ ច្ត្ ិ តរពលខ្្ញុំន្ិទាន្រទបយ ី ។ ោសនារុំផ្សញត្។ ខ្្ញុំ
ៈ
នថ្ៃរន្ះខ្្ញុំ ឹងថា
ន្ច្ូ លរួមកនញងការន្ិទាន្រន្ះ រ៉ាញប្ន្តអ្នកោតរ់ហាក់ ូច្ជាមន្ ិ រពញ
កាវាត្
គជា ឺ រសៀវរៅមួយប្ លអាច្ទាក់ទាញច្ុំណារ់អារមម
៍ នន្
ន្អាន្រសៀវរៅរន្ះជាភាោគូចារ៉ា ត្រោយរសច្កតរី ពញច្ត្ ុំ ។ រ៉ាញប្ន្តរៅរពលខ្្ញុំ ិ តយ៉ាងខ្មលង
ន្
លឺប្ផ្សនករផ្សសងនន្រសៀវរៅរន្ះន្ទា ិ ន្រោយរោក ផ្ទន្ឌី មាោន្ មូហាន្ មា៉ាទាវ ីយ កនញងអ្ុំ ញ ងរពលខ្្ញុំត្មអាហារ ័ រយៈរពលនមភមួយនថ្ៃ ខ្្ញុំសងឃម ន្ ឹ ថា ន្លកា ឺ រន្ទា ិ ន្ររឿងរន្ះពអ្ ី នករូ ជា ូច្ជាោត្់ រៅរពលប្ លខ្្ញុំមាន្វយរប្ច្ ី ជាង រន្ះ។
័ ការរុំផ្សញសគុំន្ិត្រៅច្រនាលះវយរន្ះរធា ីឱ្យចាក់ឫសច្ូ លរៅកនញងធមមជាត្ិរហយ ី រន្ះគឺជាការរោកោាយរពញមួយជវី ិត្
ប្ លខ្្ញុំោមន្សុំណាងប្គរ់ប្ោន្់ោតរ់លរឺ សៀវរៅលអៗប្រររន្ះរទៀត្រទបយ ី ។ រទាះយ៉ាងណា កនញងកុំទបញងរពលរស់រៅកនញងរ ឋធាន្ីរ៉ាច្កញត្ ខ្្ញុំ
ន្ទទួលជាមូលោឋន្ន្ូវការ ង ឹ អ្ុំពភា ី ពរច្ះ
អ្ត្់ធមត្ទា ់ ង ុំ រន្ះពហ ី ិ ូ ា ោសន្ក ិ ន្ង ិ ប្គិសតោសន្ិក។ រៅរពលណាឪពញក-មាតយររស់ខ្ញ ុំ្រៅរួងសួងរៅវ ិហាប្ពះ
ហារវលី ប្ពះសវិ ៈ ន្ង ច ជាញឹកញារ់ ប្ពះសងឃោសនារជន្ ិ ប្ពះរម ពួកោត្់ប្ត្ងនាុំពួករយង ី រៅជាមួយជាន្ច្ ិ ។ ប្ត្ងន្ម ិ ន្តមករលងឪពញ កររស់ខ្ញ ុំ្ ប្ពមទាុំងទទួលយកច្រាន្់ពីរយង ី ប្ លមិន្ប្មន្ជារជន្ោសន្ក ិ រនាះរទបយ ី ។ ទាុំងរនាះ រនាះ
ប្ពះសងឃ
ន្ជប្ជករ ញរោលោនជាមួយឪពញ កខ្្ញុំទាក់ទងន្ឹងប្រធាន្រទអ្ុំពីោសនា ន្ិងរោកិយ។
រប្ៅពីមាន្មិត្ត្ហ្វ័ កតជាប្ពះសងឃ ឪពញ គខ្្ញុំោត្់កមា ៏ ន្មិត្ត្័ហ្វកតជាមូសលីមោសន្ិក ប្ពកោសន្ិក អ្នកទាុំង
ន្ប្ រ់ឪពញកខ្្ញុំពីជុំរន្ឿររស់ពួករគ រហយ ី ឪពញកខ្្ញុំ
ោសនាទាុំងរនាះផ្សងប្ រ។ ន្ិយយោនផ្សងប្ រ។
ន្ោតរ់រោយការរោរព រពលខ្លះោត្់ក៏ចារ់អារមម
កនញងនាមជាអ្នករមីលប្ថ្រកាោត្់
រពលខ្លះខ្្ញុំក៏មាន្ឱ្កាស
ន្ច្ូលរៅោតរ់ពួកោត្់
ជុំរន្ឿសច្ចធម៌ទាង ុំ រន្ះអាច្ររឿងប្ លរ ញ ត ះកនញងគុំន្ិត្ខ្្ញុំឲ្យមាន្ការអ្ត្់ឱ្ន្
ច្ុំរពាះជុំរន្ឿនន្ោសនាទាុំងអ្ស់។
នារពលរនាះ រលីកប្លងប្ត្ប្គិសតោសនារ៉ាញរណាណះ ប្ លខ្្ញុំមិន្ ន្រជឿជាក់
ឈររោតរ់ពួករគ
ខ្្ញម ុំ ិន្អាច្អ្ត្់ធមត្ន្ ់ ឹងការរមីលរយប្រររន្ះ
ន្ប្ត្ឹមប្ត្មតងគត្់ រហយ ី ក៏មិន្
៏ បរី ្មះមានក់ មាន្ហិ ូ ា ោសន្ិក ល
រច្ះអាធាប្ស័យ
ន្ិងមិន្ច្ូលច្ិត្តទាល់ប្ត្រោះ។
រហត្ញ ផ្សលមួយគឺ រល់នថ្ៃប្ត្ងប្ត្មាន្អ្នកផ្សសពាផ្សាយប្គិសតោសនាឈររៅប្កបរោោររៀន្ រហយ ី ប្ពះមួយច្ុំន្ួន្ររស់ហិ ូ ា ោសន្ិក។
៍ រលី
ន្រមីលរយរលី
ន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំធាលរ់
ន្យកត្ប្មារ់តាមរនាះប្ រ។ រពលជាមួយោនរនាះខ្្ញុំ
ន្រៅ
ន្លឺថា
ន្រករច្ញរៅរោរពរូ ជាប្គិសោ ត សនាវ ិញ។ ររឿងរន្ះប្ត្ូវរគន្ិយយរពញ
ទាុំងប្កុងថារៅរពលោត្់ច្ូលកនញងប្គិសតោសនា
ោត្់ប្ត្ូវរររភាគោច្់ សត្ា ិ
ន្ិងផ្សឹកប្ោ
ប្ត្ូវរតូរសរមលៀករុំពាក់
រហយ ុំ ពីរពលរនាះត្រៅោត្់ប្ត្ូវទទួលយកទុំរន្ៀមទមាលរ់ពួកអ្ឺរញរ៉ា រួមទាុំងការពាក់មួកផ្សងប្ រ។ ររឿងទាុំង ី ចារ់តាង
រន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំឈចា ុំ ។ ខ្្ញុំគិត្ថាោសនាប្ លរងខុំឱ្យមន្ញសសឲ្យរររភាគោច្់ ផ្សឹកប្ោ រតូរសុំរលៀករុំពាក់ ឺ រ់យ៉ាងខ្មលង ិ មិន្សមោសនារនាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំក៏ ន្លឺប្ រថា រញគាលប្ លច្ូលោសនាថ្មីរថាមង
ន្ចារ់រផ្សតីមរមីលរយោសនា
ូន្តា ទុំរន្ៀមទមាលរ់ ន្ិងប្ររទសខ្លួន្ឯង។ ររឿងទាុំងអ្ស់រន្ះរហយ ី ជាមូ លរហត្ញប្ លរធាីឲ្យខ្្ញុំមិន្រពញច្ិត្តោសនា
ប្គិសត។
់ ខ្្ញុំ ការពិត្រៅប្ត្ងថា
ន្ររៀន្អ្ុំពីការអ្ត្់ធមត្ច្ ់ ុំរពាះោសនា នទ រ៉ាញប្ន្តមិន្ប្មន្មាន្ន្័យថាខ្្ញុំមាន្ជុំរន្ឿរលី
ប្ពះណាមួយរទបយ ី ។ ប្រប្ហលជារពលរន្ះប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវ្លងកាត្់គមពីររ ិរត្តិហិ ូ ា
8 9
ពាក់កណា ត ល១១នថ្ៃ្លឺ ន្ិង១១នថ្ៃ ងងឹត្កនញងប្ខ្ច្័ន្ាគត្ិ ច្ារ់មន្ញសសជាត្ិ ជាច្ារ់ហិ ូ ា កុំ
ត្់រលីការររចា ិ ច គ ន្ិងទ
មាន្ូសប្មីទី9 (Manusmriti)
ា កមមោសនា
35
ប្ លឪពញកខ្្ញុំ វ ិញ
ន្រកាទញក។ ររឿងនន្ការររងកីត្ ន្ង ន្រធាឱ្ ប្ត្ផ្សាញយរៅ ិ អ្ាៗ ី ប្សរ ៀងោនរន្ះមន្ ិ ី យខ្្ញុំភា្ក់រផ្សអីលរទបយ ី
ន្រធាឱ្ ី យខ្្ញុំកាលយរៅជាអ្នកប្ លមិន្រជឿរលប្ី ពះ។
មាន្រងរអូន្ជី ូន្មួយខ្្ញុំមានក់ ជាមន្ញសសមាន្រញ្ហញ។ រៅច្ុំរពាះមញ ខ្ោត្់ ខ្្ញុំមាន្ច្មៃល់ជារប្ច្ីន្ រ៉ាញប្ន្តោត្់មន្ ិ
ន្រោះប្ោយការសងស ័យរនាះរទបយ ី ប្ត្ឹមរ្លយ ី ថាៈ “រៅរពលខ្្ញុំធុំ ឹងកតន្ ី ង ឹ អាច្រោះប្ោយការសងស ័យទាុំងរន្ះ ័ រោយខ្លួន្ឯង ន្”។ សុំ ួ រទាុំងរន្ះមិន្គួរប្ត្ូវ ន្រលក យ ៏ ិន្ ន្ត្ររៅវ ិញ ី រ ង ី រៅកនញងវយរន្ះរទប ី ។ ខ្្ញុំកម
រទបយ ៏ ន្ ិ ត្តិ មាន្ូស ី រ៉ាញប្ន្តកម ិ រពញច្ត្ ិ តន្ឹងច្រមលីយរន្ះប្ រ។ ជុំពូកន្ិយយអ្ុំពីរររអាហារ ន្ង ិ ការច្ូលច្ត្ ិ តគមពីររ រ
ប្មីទី ហាក់ ូច្ជាផ្សាញយន្ង ្ ច្ុំរពាះការសងស ័យ ន្ង ឹ ការប្រត្រ ិ ត្តិប្រចាុំនថ្ៃររស់ខ្ញ ុំ។ ិ ច្ុំរពាះររឿងរន្ះខ្្ញុំទទួល ន្ច្រមលយ ី ូច្ោន។ ខ្្ញុំ
ន្ន្យ ី ច្ុំរ ិ យច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងថា “មាន្ប្ត្ការររងកត្
ឲ្យខ្្ញុំយល់ពីច្រមលយ ី កាន្់ប្ត្ប្ររសរី រ ង ី ជាងរន្ះ”។
ះ ឹង ន្ង ិ អាន្រសៀវរៅរប្ន្ថមរ៉ាញរណាណះ រទរ ី អាច្
គមពរី រ ិរត្តិហិ ូ ា មាន្ូសប្មីទី មិន្ ន្ររប្ងៀន្ខ្្ញុំអ្ុំពី អ្ហិងា រទបយ ី ។ ខ្្ញុំធាលរ់ ន្ររៀរររ់អ្ុំពីការរររភាគោច្់ ិ
ប្ លគមពរី រន្ះរហាក់ ូ ច្ជាោុំប្ទច្ុំរពាះការរររភាគោច្់ រៅវ ិញ។ ិ
ខ្្ញុំក៏
ន្គត្ ិ ប្ រថា
រន្ះគឺជាររឿងមាន្សល ី ធម៌
រុំផ្សញត្កនញងការសមាលរ់សត្ាពស់ សត្ាលត្ ុំ វាជាភារកច្ ិ អ ន្ង ិ សត្ាប្សរ ៀងោនរន្ះ។ ខ្្ញុំចាថា ិ ចររស់ខ្ញ ុំប្្ លប្ត្ូវសមាលរ់សត្ា ទាុំងរន្ះ ន្ង ិ សត្ាលត្ ិ អ រផ្សសងរទៀត្។
រ៉ាញប្ន្តមាន្ររឿងមួយប្ លចាក់ឫសយ៉ាងរប្ៅរៅកនញងខ្លួន្ររស់ខ្ញ ុំគ ្ ឺការរជឿជាក់ថាសីលធម៌ គឺជាមូលោឋន្ប្គឹះនន្ររឿង
អ្ាីៗទាុំងអ្ស់ រហយ ុំ អ្ស់។ ី សច្ចធម៌នន្ររឿងទាុំងរនាះគឺជាធាត្ញនន្សីលធម៌ទាង រុំ
ូរច្នះ សច្ចធម៌
ន្កាលយជារោល
ងប្ត្មួយគត្់សប្មារ់ខ្ញ ុំ្។ ជាររៀងរល់នថ្ៃ ខ្្ញុំកាន្់ប្ត្យល់ ឹងកតីពីោរៈសុំខ្មន្់ទាង ុំ រន្ះ រហយ ី ការកុំ
នន្សច្ចធម៌កប្៏ ត្ូវ ន្ពប្ងីកកាន្់ប្ត្ធុំប្ រ។
រសៀវរៅររស់ប្កុមអ្នកកុំណាពយភាោគូចារ៉ា ត្មួយកាល
រសៀវរៅរន្ះ ន្កាលយជាច្ុំ
ន្្ក់យក ួងច្ិត្ត ន្ិងគុំន្ិត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ រៅកនញង
ន្រលីករទបង ី ថា ប្ត្ូវត្រអ្ុំរពីអាប្កក់រោយអ្ុំរពីល អ ន្កាលយជារោការ ៍ សប្មារ់ប្ ់ ុំ ូ លច្ិត្តមួយសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ ងច្
ត្់ន្ិយមន្័យ
នាុំផ្សូ វល ល់រូរខ្្ញុំ។ វា
ច្ុំរពាះការចារ់រផ្សតីមរធាីការពិរោធជារប្ច្ីន្ជាមួយន្ឹងរោលការ ៍ ទាុំង
រន្ះ។ រនាាត្់អ្ត្ថរទនន្រសៀវរៅរន្ះ (សប្មារ់ខ្ញ ុំ្) លអរុំផ្សញត្៖ ទឹកមួយចាន្ររងកីត្
ន្ជាអាហារលអសប្មារ់អ្នកមួយរពល
ោរវកិច្ចរោយភាពសនិទធោនលរធាីឲ្យច្ុំ ប្ ក់ត្ិច្ត្ួច្អាច្ររងកីត្
ប្រសិន្ររីជីវ ិត្អ្នកប្ត្ូវ
ងរ់ ោយ
ន្រៅជាមាស
ន្សរហ្វរាះ ជីវ ិត្រន្ះមិន្ប្ត្ូវ
ន្រគ កហូត្រ
ពាកយសុំ ី ន្ិងសកមមភាពជាការរោរពរោយរញ្ហញ
រល់រសវាកមមត្ិច្ត្ួច្ប្ត្ងទទួល
ន្ជាររាន្់គញ
យ ី ។
ន្ឹង រ់។
រ៉ាញប្ន្ា ភាពនថ្លថ្ូ នរនន្សច្ចធម៌ ឹងថារល់រញគាលទាុំងអ្ស់គឺជាមន្ញសសប្ត្មានក់ រហយ អ ុំរពាះអ្ុំរពី ី ប្ត្ូវត្រមកវ ិញន្ូវអ្ុំរពីលច្
ខ្្ញុំ
XI. ការរប្ត្ៀមខ្លួន្រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស
ន្ប្រ ងជារ់វ ិទាល័យរៅឆ្ន១ ុំ ៨៨៧
ន្ប្រប្ពឹត្ត។
រប្កាយមកខ្្ញុំធាលរ់ររៀន្រៅមជឈម
អារមោ ត្ ន្ិងទីប្កុងរញមនរ។ ភាពប្កីប្កជាទូរៅកនញងប្ររទស សិការៅមជឈម
រប្ ល
ា លពីរកប្ន្លងគឺរៅទីប្កុង
ន្រធាីឲ្យសិសសកនញងរ ឋធាន្ីកត្ថីយវត្តរករៅរកការ
ា លប្ លកាន្់ប្ត្ជិត្ រហយ ី មាន្ត្ុំនលរថាក។ ភាពប្កីប្កនន្ប្គួោរររស់ខ្ញ ុំ្ក៏
ន្រងខុំប្ឲ្រូរខ្្ញរុំ ប្ជីស
36
ររសជរប្ម ស ូ ច្ោនរន្ះប្ រ។ រន្ះជាការរធាី ុំរ ី ី
្ ីប្ លចាករច្ញពរី ឋធាន្ីរ៉ាច្កញត្ រៅទីប្កុង ី ររលីក ុំរូងររស់ខ្ញ ុំព
អារមោ ត្ រោយោមន្ោាល់មអ្នកណាទាល់ប្ត្រោះ។
់ យខ្្ញុំរន្តការសក រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំច្ ្ ងឱ្ ិ ារៅមហាវ ិទាល័យ រប្កាយរពលប្រទបងជារ់វ ិទាល័យ។ មាន្មហា
វ ិទាល័យមួយច្ុំន្ួន្កនញងទប្ី កុង
វាន្ហាា ន្ង ិ រៅទីប្កុងរញ មនរ រ៉ាញប្ន្តរោយោរ នថ្លសិកាោកលវ ិទាល័យរៅទីប្កុង
វាន្ហាាមាន្ត្ុំនលរថាក ខ្្ញុំក៏ ន្សរប្មច្ច្ត្ ិ ាច្ូលររៀន្រៅមហាវ ិទាល័យោមា៉ាល់ោស។ ខ្្ញុំជួរការលុំ
រៅទរី នាះ រប្ពាះខ្្ញុំមន្ ិ អាច្តាមទាន្់ន្ូវអ្ាីប្ លោហ្វោតចារយររាត្់ររប្ងៀន្
កខ្មលង ុំ
ន្រទបយ ី ។ រន្ះមន្ ិ ប្មន្ជាកុំហញសររស់
ពួកោត្់រទបយ ី ។ ោហ្វោតចារយររាត្់ររប្ងៀន្រៅមហាវ ិទាល័យរនាះប្ត្ូវ ន្រគចាត្់ទញកថាជាជរប្មីសទម ី ួយ។ រ៉ាញប្ន្ត ន្។ រប្កាយរពលរ្ច រ់វគាសិកាឆ្ន ុំ ុំរូង ខ្្ញុំក៏ ន្ប្ត្លរ់មកផ្សាះវ ិញ។
ខ្្ញុំរៅប្ត្មន្ ិ អាច្យល់
ប្គួោរររស់រយង ៏ ទប្ី រក ី មាន្មត្ ិ តចាស់មានក់ រហយ ី ោត្់កជា ឹ ាប្គួោរប្ លជាមន្ញ សសមាន្ប្
ជា្មានក់ ប្ ល
យល់អ្ុំពប្ី ពហម្ញោសនាគរឺ ោក មា៉ាវជីោរវ។ ោត្់រៅប្ត្រកាទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយប្គួោរខ្្ញុំ ប្ ល រទាះរីជាឪពញ ក ររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ប្ច្កឋាន្រហយ ី ក៏រោយ។
ោត្់ ន្មករលងពួករយង ្ ី កនញងអ្ុំ ញងរពលវ ិសសមកាលររស់ខ្ញ ុំ។
រៅរពល
ោត្់សន្ានាជាមួយមាាយ ន្ង ឹ ថាខ្្ញុំររៀន្រៅ ិ រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្ ោត្់ ន្សួរនាុំអ្ុំពកា ី រសក ិ ាររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ង ិ រៅរពល ង មហាវ ិទាល័យ ោមា៉ាល់ោស ោត្់ក៏ ន្ន្យ ន ិ យថា “រន្ះជារពលរវោប្ លប្ត្ូវផ្ទលស់រូ តរ”។ ោមន្អ្នកណាមានក់កញ ង ច្ុំរណាមពួករយង ី អាច្សងឃម ឹ ថាន្ឹងន្ឹងទទួល
័ ន្រជាគជយ ូ ច្ឪពញ កហាាឌី
រោយមិន្មាន្ការអ្រ់រ ុំប្ត្ឹមប្ត្ូវរទបយ ី ។
ូច្ជារពលរន្ះអ្្ច ឹងអ្នកគួរប្ត្រមីល ន្ិងយកគុំរូតាមោត្់។ ោត្់ច្ុំណាយរពល ៤ ឬ៥ឆ្នរុំ ីមបទ ី ទួល ន្ររញ្ហ ិ ញ រប្ត្មួយ
ប្ លោកសមន្ឹងទទួល
ន្ប្
រពលយូរជាងរន្ះរៅរទៀត្ ទទួលត្ុំប្
ងជាអ្នកន្រយ
ក់ររៀវត្សច្ុំន្ួន្ ៦០រូពី។
ូច្ជាកូ ន្ប្រុសោត្់ប្ លសិកាប្ផ្សនកច្ារ់ប្ត្ូវច្ុំណាយ
រហយ ី រៅទីរនាះជាកប្ន្លងសមបូររោយរមធាវ ីប្ លអាច្ជុំរញញឲ្យកូន្ររស់ោត្់
អាច្
់ យប្គួោរររស់ខ្ញ ុំ្រ្ជូ ន្រូរខ្្ញុំឲ្យរៅររៀន្រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ កូន្ យមានក់។ ោត្់ច្ងឲ្
ប្រុសររស់ោត្់រ្មះ រកវាល់រញ ុំ ន្ិយយថា វារយប្សួលណាស់កញ ងការកា ន ល យជារមធាវ ីមានក់។ កនញងរយៈរពល៣ឆ្ន ុំ កូន្ប្រុសោត្់ន្ឹងប្ត្លរ់មកវ ិញ។ ច្ុំប្
កការច្ុំណាយវ ិញ ក៏មិន្រលីសពីរួន្រៅប្
ពា ុំ ន្់រូពីប្ រ។ សូមគិត្ ល់
រមធាវ ីប្ លរទីរប្ត្ប្ត្លរ់មកពីប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ រត្ីជីវ ិត្រស់រៅររស់ពួករគទាន្់សម័យយ៉ាងណា! ពួករគអាច្ទទួល ន្មញខ្ត្ុំប្
ងជាឥសសរជន្ន្រយ យ។ ោត្់ ន្ផ្សតល់អ្ន្ញ ោសន្៍ឲ្យអ្នករ្ជូ ន្រូរខ្្ញុំរៅររៀន្រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលសរៅ
ឆ្នរុំ ន្ះ។ ោត្់ប្ រ់ថារនាះទីរនាះកូន្ោត្់ប្ លមាន្រ្មះថា រកវាល់រញ ុំ មាន្មិត្ត្ហ្វ័ កតរប្ច្ីន្ណាស់រៅកនញងប្ររទស អ្ងរ់ គលស។
ច្ូសញីជី ជារ្មះប្ លរយង ្ ិន្ច្ង់រៅប្ររទស ី រៅរូរោត្់ ោត្់ ន្រកមករកខ្្ញុំ រហយ ី សួរថាៈ រត្ីខ្ញ ុំម
អ្ងរ់ គលសជាងការសិការៅទីរន្ះឬ? ោមន្អ្ាីប្ លអាច្ប្ត្ូវ ន្ោាគមន្៍ច្ុំរពាះខ្្ញុំរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ លុំ
កកនញងការសិការរស់ខ្ញ ុំ្។ ខ្្ញុំរលីកជារយរល់ថា រត្ីភាលមៗខ្្ញុំអាច្សិកា
រទរ ីមបប្ី រទបងជារ់ ប្
ន្រលឿន្រនាះ។ រត្ីខ្ញ ុំ្អាច្សិកាប្ផ្សនករវជជោហ្វសត
រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្ ន្រ្លីយកាត្់ភាលមថា
ន្ត្សូប្រឆ្ុំងន្ឹងការ
ន្លអឬរទ។ រន្ះមិន្ប្មន្ជាររឿងប្សួល
ន្ប្ រឬរទ?
“ឪពញកររស់ពួករយង ី មិន្ច្ូលច្ិត្តជុំនាញរន្ះរទបយ ី ។
ោត្់ធាលរ់
រ់ថា រយង ័ ធន្ឹងការវះកាត្់ោកសពរទបយ ី អ្នកជារូជាច្ុំរពាះប្ពះសិវៈ មិន្គួររធាីកិច្ចការអ្ាីពាក់ពន្ ី ។ រោកឪពញក
ច្ង់ឲ្យខ្្ញុំកាលយជារមធាវ ី។ រោក ច្ូសញីជីរសីច្ ន្ិយយថាៈ “ោត្់មិន្ជុំទាស់ន្ឹងការរលីករទបង ី អ្ុំពីវ ិជាជជីវរវជជោហ្វសត ររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ កបន្ខ្ម ី មិន្ ួ ន ត្ររស់រយង រូរខ្្ញុំកាលយជាឥសសរជន្ ឬទទួល ៏ ុំររស់ខ្ញ ុំ្ ន្។ ប្គួោរ ធ
ន្ជុំទាស់ន្ឹងរញ្ហារន្ះប្ រ។ រ៉ាញប្ន្ត សញ្ហញរប្រប្ផ្សនករវជជោហ្វសតន្ឹងមិន្រធាីឱ្យ
ន្ការររលអប្ររសីររទបយ ុំ ច្ប្ថ្រកាការពារ ី ។ មាន្ប្ត្វ ិធីរន្ះមួយគត្់ប្ លរូរខ្្ញអា
រពលរវោកាន្់ប្ត្ផ្ទលស់រូ តរយ៉ាងឆ្រ់រហ័ស
ន្ិងកាន្់ប្ត្លុំ
កជាររៀងរល់នថ្ៃ។
ូរច្នះ
វាគឺជាររឿងលអរុំផ្សញត្រ ីមបកា ី ល យជារមធាវ ី។ ោត្់រករៅរកមាតយខ្្ញុំ រហយ ី ន្ិយយថា “ ល់រពលប្ លរូរោត្់ប្ត្ូវរៅ
37
រហយ ី ”។ សូមពចា ិ រណាអ្ុំពអ្ ី ប្ាី លោត្់
ន្ន្ិយយ រហយ ី រៅរពលោត្់មកទរី ន្ះរលក ី រប្កាយសងឈម ឹ ថាោត្់ន្ង ឹ
ន្ឮអ្ុំពីការរប្ត្ៀមររៀរច្ុំរៅប្ររទសអ្ង់រគលស។ សូមប្
វ ិធីណាមួយរនាះ។
រ់ររ ូ ោត្់ ប្រសន្ ិ ររប្ី គួោរររស់ខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវការោត្់ជួយតាម
រោក ច្ូសញជ ី ី ក៏ ន្រច្ញរៅ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏ ន្ចារ់រផ្សតីមយកគុំន្ត្ ិ រន្ះមកគិត្។ ច្ុំប្
ករងប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ចារ់រផ្សតីមស្ជ ឹងគត្ ិ កនញងច្ត្ ិ តផ្សងប្ រ។ រត្ីោត្់ប្ត្ូវរកវ ិធីយ៉ាង ូ ច្រមតច្រ ីមបរ ី ្ជូ ន្
ខ្្ញុំរៅកាន្់ប្ររទសអ្ងរ់ គលស? រត្វា ី ជាររឿងប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវប្ រឬរទ ប្ លប្ត្ូវទញកច្ត្ ិ តកូន្រកមង ូច្ជារូរខ្្ញុំឱ្យរៅរប្ៅប្ររទស ប្ត្មានក់ឯង?
មាតយររស់ខ្ញ ុំ្ោត្់រៅអ្ល់ឯកកនញងច្ិត្ត។
ោត្់មន្ ិ
ន្ច្ូលរួមប្ច្ករ ុំប្លកគុំន្ត្ ិ ររស់ោត្់ជាមួយខ្្ញុំរទបយ ី ។
់ ន្ាររពលខ្្ញុំ។ មាតយខ្្ញុំន្ិយយថា រពលរន្ះ “ពូ” ររស់រយង ័ រន្ះជាវ ិធីប្ លោត្់ច្ងព ិ ប្ លមាន្វយ ី ោត្់ជាសមាជក ច្ុំណាស់ជាងរគកនញងប្គួោររន្ះ រហត្ញ ូរច្នះ ខ្្ញុំប្ត្ូវពរិ ប្ោះរយរល់ជាមួយោត្់សិន្។ ប្រសន្ ិ ររោ ី ត្់យល់ប្សរ មាតយររស់ខ្ញ ុំ្ន្ង ឹ ពចា ិ រណាអ្ុំពរី រឿងរន្ះ។
រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន្គុំន្ត្ ្ : ‘រយង ុំ ិ មួយរផ្សសងរទៀត្។ ោត្់ ន្ន្យ ិ យមកកាន្់ខ្ញ ុំថា ី មាន្ការររ់អាន្ខ្មលង
រៅរ ឋធាន្ព ី ័រ ៉ា ន្់ោ រៅទរី នាះរោក រទបលី គជា ឺ ជាអ្នកប្គរ់ប្គង។ ោត្់មាន្ការរយគយល់ច្ុំរពាះប្គួោររយង ី
រហយ ី រៅទីរនាះរោកពូក៏ជាមន្ញសសប្ លរោក រទបលី ប្សទាញ់ ររ់អាន្ផ្សងប្ រតាមរយៈោនន នន្រសៀវរៅររស់ ោត្់។ វាជាររឿងអាច្រៅរួច្ ប្ លោត្់អាច្ជួយរូរខ្្ញុំឲ្យរៅសិការៅប្ររទសអ្ង់រគលស។
ខ្្ញុំរពញច្ិត្តន្ូវអ្ាីអ្ស់ទាង ុំ រន្ះណាស់ រហយ ី ក៏ ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្រួច្រល់រៅកាន្់រ ឋធាន្ីព័រ ៉ា ន្់ោ។ រៅទីរនាះ ោមន្ការរធាី ុំរ ី រតាមផ្សលូវប្ ករនាះរទបយ ី ។ ការរធាី ុំរ ី រតាមររទះប្ត្ូវច្ុំណាយរពល៥នថ្ៃរទីរអាច្រៅ ល់។ ូច្អ្ាី
ប្ លខ្្ញុំ ន្ន្ិយយកន្លងមកថាខ្្ញុំជាមន្ញសសខ្មលច្។ រ៉ាញប្ន្ត រៅរពលរនាះភាពខ្មលច្ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្រោយ ត្់រៅច្ុំរពាះមញខ្ រុំ ងប្ ថានច្ងរ់ ៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ ខ្្ញុំ ន្ជួលររទះមួយរៅកាន្់ប្សុក ូរជី រហយ ី ពីប្សុកោរជី រធាី ុំរ ី ររៅ មញខ្រទៀត្ ខ្្ញុំប្ត្ូវជិះសត្ាអ្ូ ឋកញ ងមួ ន យនថ្ៃយ៉ាងរលឿន្រៅកាន្់រ ឋធាន្ីពរ័ ៉ា ន្់ោ។ រន្ះគឺជាការជិះសត្ាអ្ូ ឋរលីក ុំរូង ររស់ខ្ញ ុំ។ ្
ទីរុំផ្សញត្ខ្្ញុំ ន្មក ល់ ន្ិងប្ រ់ររឿងប្គរ់យ៉ាង ល់ពូររស់ខ្ញ ុំ្។ ោត្់ ន្គិត្ពីររឿងរន្ះ រប្កាយមកោត្់ ន្ិយយថា
“ោត្់មិន្ប្
ក ថារៅរពលប្ លរស់រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលសមាន្ការប្រកាន្់ោសនាររស់រយង ី ប្ រឬរទ។
ការសងស ័យច្ុំរពាះអ្ាីប្ លោត្់ ន្ឮ។ ោត្់ធាលរ់ជួររមធាវ ីទាុំងរន្ះ រហយ ី
ោត្់មាន្
ន្រឃញ ី ពីភាពខ្ញសោនរវាងជីវ ិត្ ន្ិង
ភាពជាអ្ឺរញរ៉ា ររស់ពួករគ។ ពួករគមិន្ខ្ាល់អ្ុំពីការរររភាគអាហាររទប យ ិ ី ។ ពួករគជក់
ររៅជារ់ មាត្់ជាន្ិច្ច។ ពួករគ ី
រសលៀកពាក់សរមលៀករុំពាក់គួរឲ្យខ្មមសរអ្ៀន្ ូច្ជាជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលស។ អ្ាីៗទាុំងអ្ស់រនាះមិន្ ូ ច្ោនន្ឹងប្រនព ី កនញងប្គួោរ ររស់រយង ី រទបយ ី ។ ោត្់ន្ិយយថា ោត្់មិន្រស់រៅយូររ៉ាញនាមន្រទបយ ី ។ រៅច្ញងរប្កាយនន្រសច្កតីោលរ់ររស់ោត្់ រត្ី
ប្ត្ូវអ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំរៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស្លងកាត្់សមញប្ទរោយរររៀរណា? រ៉ាញប្ន្តោត្់មិន្រ ុំងផ្សលូវខ្្ញុំរទបយ ី ។ រន្ះគឺជា ការសរប្មច្ច្ិត្តររស់មាតយខ្្ញុំ ប្រសិន្ររីមាតយររស់ខ្ញ ុំ្អ្ន្ញ ញ្ហញឲ្យខ្្ញុំរៅ ោត្់កអ្ ៏ ន្ញញ្ហញត្ប្ រ រនាារ់មកោត្់ន្ឹងរួងសួង
ឲ្យប្ពះតាមប្ថ្រការូរខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំន្ិយយថា ខ្្ញុំមិន្រ ុំពឹងអ្ាីពីរន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវយកឈនះមាតយររស់ខ្ញ ុំ្ឲ្យោត្់យល់ប្ពមរលី ររឿងរន្ះ។ ក៏រញ ប្៉ា ន្តរត្ីរោកពូ មិន្ប្ ោត្់
ន្រ្លីយថា រត្ីឲ្យោត្់រធាីរោយរររៀរណា? រទបលី ោត្់ជាមន្ញសសលអ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវរសនីសញុំការណាត្់ជួរជា
មួយោត្់រោយប្ មិន្ខ្មន្។
នាុំខ្ញ ុំឲ្ ្ យោាល់រោក រទបលី ោាល់រទឬ?
រ់ោត្់ថា ខ្្ញុំជាអ្នកណាមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយពូរៅ
ន្រហយ ី ។ រោក រទបលី ន្ឹងជួយខ្្ញុំជា
38
ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ន្ិយយថា រហត្ញអ្ាី
ន្ជាពូររស់ខ្ញ ុំ្មន្ ិ សររសរលខ្ ិ ត្ ិ ប្
នាុំខ្ួ ន្មួ ល យសន្លក ុំ ត្ ឹ ឲ្យខ្្ញុំរៅ? ខ្្ញគ ិ ថា
ោត្់ោាក់រសារី កនញងការសហកាជាមួយខ្្ញុំទាក់ទងររឿងរៅប្ររទសអ្ង់រគលសរន្ះ រប្ពាះោត្់គត្ ិ ថាការរៅកាន្់ប្ររទស អ្ងរ់ គលសជាទរងាប្ី លប្រមាថ្ោសនា។ ខ្្ញុំ
ន្សររសរលខ្ ិ ត្ ិ រផ្ស្ីរៅកាន្់រោក រទបលី រ ីមបរី សនស ី ញុំជួរោត្់រៅរគហោឋន្។ ោត្់
រពលោត្់កុំពញងរ ង ី ជរ
តី រ
រប្កាយមកោត្់កន្ ៏ ិយយថា
ន្រឃញ ី ខ្្ញុំរៅ
“ឲ្យរូរខ្្ញុំប្រទបងយកររញ្ហ ិ ញ រប្ត្ឲ្យ ន្សន្ ិ ចាុំមកជួរោត្់
មតងរទៀត្” រប្ពាះថារពលរន្ះោត្់មិន្អាច្ជួយរូរខ្្ញុំ ន្រទបយ ន្ិយយរួច្ោត្់ក៏រទបង ី ី រៅរលផ្ស ី ាះ ត្់រៅ។ ខ្្ញុំ ន្រប្ត្ៀម លកខ
ៈយ៉ាងហមត្់ច្ត្់រ ម ី បី ន្ជួរោត្់។
រោយន ទាុំងពរី ក៏រញប្៉ា ន្តអ្ៗ ាី ទាុំងរន្ះមន្ ិ
ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយពាកយពរី រឃ្ល ី ល រោយប្រុងប្រយ័ត្ន
ន្ទទួលរុំ
ងអ្ារី ទបយ ី ។
ន្ិង ន្រោរពោត្់
ខ្្ញុំ ន្គិត្ ល់រប្គឿងអ្លរកត្ញរប្ត្ងខ្លួន្ររស់្រយខ្្ ិ ី ក៏គត្ ិ ល់រងប្រុសច្បងររស់ខ្ញ ុំ្ផ្សងប្ រ ជាអ្នក ញ ុំ រហយ
ប្ លខ្្ញុំទញកច្ត្ ុំ រុំផ្សញត្។ ោត្់មន្ រហយ ខ្ញ ុំ្ ូច្កូន្ប្រុស ិ តខ្មលង ិ ប្រកាន្់ន្ង ឹ កុំហញសររស់ខ្ញ ុំ្កន្លងមករទបយ ី ី រត្ប្ត្ប្សទាញ់ ឹ ររស់ោត្់ ូរចានះប្ រ។ ខ្្ញុំ
ន្ចាករច្ញពរី ឋធាន្ព ី ័រ ៉ា ន្់ោវ ិលប្ត្លរ់រៅរ ឋធាន្រ ី ៉ា ច្កញ ត្វ ិញ រប្កាយមកក៏ ន្ររៀរររ់ររឿងរហត្ញប្ ល
ន្រកីត្រទបង ី ។ ខ្្ញុំ
ន្ពរិ ប្ោះរយរល់ជាមួយរោក ច្ូសញជ ី ី ប្ ល
ន្ប្
ររស់ខ្ញ ុំ្លក់រប្គឿងអ្លរកររស់នាងមាន្ត្នមលប្រប្ហលពីរឬរីពាន្់រូពីប្ រ ច្ុំប្
នាុំខ្ញ ុំ្អ្ុំពរី រឿងរន្ះ។ ខ្្ញុំ
ន្។
ន្រសនីឲ្យ្រយ ិ
ករងប្រុសររស់ខ្ញ ុំស ្ ន្ាន្ឹងរកប្ ក់ឲ្យ
រទាះជាយ៉ាងណា មាតយររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្អ្ល់ឯកកនញងច្ិត្ត ប្ ល។ ោត្់ចារ់រផ្សតីមសួរនាុំខ្ញ ុំ្អ្ស់ជារប្ច្ីន្នាទី។
មាន្មន្ញសសមួយច្ុំន្ួន្
ន្ន្ិយយប្
័ រ់ោត្់ថា មាន្រញរសវយរកម ងមានក់ ន្
មន្ញសសមួយច្ុំន្ួន្រផ្សសងរទៀត្ក៏ ន្ន្ិយយប្ ររស់ពក ួ រគមិន្អាច្រស់រៅរោយអ្ត្់ប្ោ
ត្់ខ្ួ លន្រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស ច្ុំប្
ក
រ់ោត្់ប្ រថា ពួករគជាអ្នករររភាគោច្់ សត្ា រហយ ិ ី កនញងជីវ ិត្ររស់រៅ
ន្រទបយ ី ។ ោត្់ ន្សួរសុំ ួ រទាុំងរន្ះមកខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថា “រត្ី
អ្នកមាតយមិន្ទញ កច្ិត្តខ្ញ ុំរ្ ទឬ?” ខ្្ញុំមិន្ន្ិយយកញហករទបយ ុំ រន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំសបថ្ថាន្ឹងមិន្រ៉ាះពាល់ររស់អ្ស់ទាង ី ។ ប្រសិន្ររីររស់អ្ស់ទាង ុំ រន្ះមាន្រប្ោះថានក់ប្មន្រនាះ រោក ច្ូសញីជី មិន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឱ្យខ្្ញុំរៅកាន្់ទីរនាះរទបយ ី ។ មាតយខ្្ញុំោត្់
ន្ន្ិយយថា “ោត្់អាច្ទញកច្ិត្តរលីខ្ញ ុំ្
ន្។ រ៉ាញប្ន្តរត្ីរអាយោត្់ទញកច្ិត្ត
ន្រោយរររៀរណា
ី ជី ។ ររីខ្ញ ុំរ្ ៅឆ្ៃយប្រររន្ះ? ខ្្ញុំរៅរសៃៀមមួយរ ុំរពច្រោយមិន្ ឹងថាប្ត្ូវរធាីអ្ាីរទៀត្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំន្ឹងសួរឥសី រចា
ឥសីោាមិ រីចាជី រៅរពលរនាះោត្់ ន្រួសជាប្ពះសងឃោសនារជន្។ ោត្់កជា ៏ អ្នកប្រឹការយរល់មានក់
ូច្ជារោក ច្ូសញីជី ប្ រ។ ោត្់ ន្ជួរខ្្ញុំ រហយ ី ន្ិយយថា “ោត្់ន្ឹងរធាីពិធីឱ្ទារកមួ ឹ យរោយត្ប្មូវរឲ្យរូរខ្្ញុំរធាី
សមបថ្ច្ុំន្ន្ ួ ៣ពាកយ រនាារ់ពីរន្ះោត្់ន្ឹងអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យរៅ។ ឥសីោាមិជាអ្នកពិន្ិត្យរមីលពិធីសមបថ្រន្ះ រប្កាយមក ខ្្ញុំ ន្សបថ្ថាន្ឹងមិន្រ៉ាះពាល់ប្ោ ហ្វសតី ន្ិងោច្់រទបយ ី ។ រប្កាយពីការរធាីពិធីសមបថ្រួច្មក មាតយខ្្ញុំក៏ ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ ឲ្យខ្្ញុំរៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ ោោររៀន្ក៏
ន្ផ្សតល់ជាកិត្តិយសសប្មារ់ខ្ញ ុំ្។
មានក់ប្ លរស់រៅរ ឋធាន្រ ី ៉ា ច្កញត្ រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ ខ្្ញុំ
័ រន្ះមិន្ប្មន្ជាររឿងោម្ញរទបយ ង ី សប្មារ់រញរសវយរកម ន្សររសរលិខ្ិត្ប្ថ្លងអ្ុំ
រគញ
ល់ោោជាខ្មលង ុំ ។
រ៉ាញប្ន្ាខ្ញ ុំហា ្ ក់ ូ ច្ជាមាន្ការោាក់រសាីរកនញងការអាន្សុំរញប្ត្រន្ះឲ្យរគឮ។ ខ្្ញុំចា ុំ ន្ថា មាន្មន្ញសសជារប្ច្ីន្ រករទបង ី រោយកតីរ ុំរ្ីររពលប្ លខ្្ញុំអាន្សុំរញប្ត្រន្ះ។ ័ ពីចាស់ទញុំ ខ្្ញុំក៏ ន្រធាី ុំរ រប្កាយពីទទួល ន្ពរជយ ររស់ខ្ញ ុំព ្ ីទីប្កុងរ៉ា ច្កញ ត្រៅកាន្់ទីប្កុងរញ មនរ។
ី ររៅទីប្កុងរញមនរ។ រន្ះជាការរធាី ុំរ
រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំក ្ ៏
រលច្ឮពាកយខ្សរ ិ រខ្សៀវជារប្ច្ីន្ផ្សងប្ រ។ មាន្ការលុំ
ន្រធាី ុំរ
ី ររៅជាមួយខ្្ញុំប្ រ។
ន្រកច្ញះ
ី ររលីក ុំរូង
ក៏រញប្៉ា ន្តកមា ៏ ន្
កជារប្ច្ីន្ប្ លប្ត្ូវប្រឈមមញខ្រៅកនញងទីប្កុងរញមនរ។
39
XII. ជន្រប្ៅវ
រនាារ់ពីមាតយររស់ខ្ញ ុំ្អ្ន្ញ ញ្ហញត្
ណៈ
ន្ិងឲ្យពរជ័យរួច្រល់រហយ ី
ខ្្ញុំក៏ ន្រធាី ុំរ
ី ររៅទីប្កុងរញ មនររោយកតីរ ុំរ្ីរ
រោយមិន្ ន្គិត្ពីការទញករចាល្រយប្ លរទីរប្ត្មាន្កូន្ពី-រីប្ខ្រទបយ ិ ី ។ រពលរៅ ល់ទីរនាះ មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់រង ប្រុសខ្្ញុំ
ន្ប្
រ់ោត្់ថា មាន្ការលុំ
រោយោរប្ត្រន្ះជាការ ុំរ
កខ្មលង ុំ កនញងការរធាី ុំរ
ី រតាមសមញប្ទររស់ខ្ញ ុំ្រលក ី ុំរូង
រហូត្ ល់ប្ខ្វ ិច្ឆិកា។ មន្ញសសមួយច្ុំ ួ ន្ក៏ រក់។ រហត្ញការ រៅភាលមៗ។
៍ រន្ះមិន្
ន្ប្
ា កនញងប្ខ្មិថ្ញនា ន្ិងប្ខ្កកកោ ី រតាមមហាសមញប្ទឥណា ូ ច្រន្ះខ្្ញុំមិន្ប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យរធាី ុំរ
រ់ខ្ញ ុំប្្ រថា មាន្នាវាមួយរប្គឿង
ន្រធាីឲ្យរងប្រុសខ្្ញុំប្សួលច្ិត្តរទបយ ី រនាារ់មកោត្់ក៏ រ ីមបរ ី ន្តការររររស់ោត្់។
ោត្់
ន្ទញកប្
ប្រុសររស់ោត្់ ន្ិង ន្ផ្ទតរុំ ផ្ស្ីមិត្ត្ហ្វ័ កតមួយច្ុំន្ួន្ឲ្យជួយរមីលប្ថ្រូរខ្្ញុំផ្សង។
រពលរវោ ន្ររអក់ខ្ញ ុំឲ្ ្ យរៅទីប្កុងរញមនរ។ ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្ប្សនមគិត្ពីការរធាី ុំរ ទន្ាឹមន្ឹងរន្ះ ប្រជាជន្ប្ លមាន្វ
រៅកាន្់ប្ររទសអ្ងរ់ គលស អ្ងរ់ គលស
ន្លិច្រោយោរខ្យល់ពយញះរ ក ន្រ ិរសធអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំរច្ញ
ោត្់ ន្រផ្ស្ីរូរខ្្ញុំឲ្យរៅជាមួយមិត្ត្ហ្វ័ កតមានក់ររស់ោត្់កញ ងទ ន ីប្កុងរញមនរ
ប្ត្ទបរ់រៅទីប្កុងរ៉ា ច្កញត្វ ិញ
ី រ ន្រទបយ ី
រប្កាយមកោត្់ក៏
ក់ច្ុំណាយរធាី ុំរ
ី ររៅន្ឹងរអូន្ធម៌
ី ររៅកាន្់ប្ររទសអ្ងរ់ គលស។
ណៈកសិករ ូច្ជារូរខ្្ញុំមាន្កតីរ ុំរ្ីរយ៉ាងខ្មលង ុំ ច្ុំរពាះការរធាី ុំរ
រប្ពាះថារហូ ត្មក ល់រពលរន្ះោមន្ជន្ប្ លជាវ
ន្វ ិល
ី រររស់ខ្ញ ុំ្
ណៈកសិករណាមានក់អាច្រៅកាន្់ប្ររទស
ន្រទបយ ូរច្នះប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្អាច្រធាី ូច្រន្ះ ន្ប្មន្ រូរខ្្ញុំន្ឹងប្ត្ូវ ន្កត្់ប្តាទញកកនញងប្រវត្តិោហ្វសត។ រប្កាយមាន្ ី
៏ ម ការប្រជញុំ ធ ុំ ួយសតីពីវ
ណៈ រូរខ្្ញុំកប្៏ ត្ូវ
ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យមកររាញខ្លួន្រៅច្ុំរពាះមញ ខ្អ្នករល់ោនផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំក៏ ន្រៅ
ច្ូលរួមកនញងការប្រជញុំរនាះ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្រគប្ រ់ឲ្យររាញពីភាពកាលហាន្ភាលមៗប្ លខ្្ញុំមិន្ ន្ ឹងទាល់ប្ត្រោះ។ ោមន្អ្ាីរធាី ឲ្យខ្្ញុំរញញរ ន្ិងោាក់រសាីររទបយ ខ្្ញុំក៏មកររាញខ្លួន្រៅច្ុំរពាះមញខ្ការប្រជញុំរនាះ។ រោក រស ប្រធាន្សមាគមន្៍ ី ប្ លមិន្សូវជាោាល់ររ ូ ខ្្ញុំ ក៏រញប្៉ា ន្តោត្់កធា ៏ ល រ់មាន្ទុំនាក់ទុំន្ងលអជាមួយឪពញកខ្្ញុំប្ រ ន្ិយយថា៖
ន្ខ្ិត្ច្ូលមកជិត្ រហយ ី
រៅកនញងជុំរន្ឿនន្វ ណៈ សុំរ ី ប្ លខ្្ញុំច្ងរ់ ៅកាន្់ប្ររទសអ្ងរ់ គលសគឺមិន្ប្ត្ឹមប្ត្ូវរនាះរទបយ ី ។ោសនារយង ី ហាមឃ្លត្់ការរធាី រុំ ី ររៅរររទសតាមសមញប្ទ។ រយង ី ក៏ ន្លឺមកប្ រថា រៅទរី នាះពួករយង ី ប្ត្ូវ ន្ហាមឃ្លត្់ មន្ ិ ឲ្យមាន្ការប្
ជាមួយពួកអ្រឺ ញរ៉ា ! ខ្្ញុំ
រពធរូជាោសនាររស់រយង រហយ ផ្សឹកប្ោ ី រទបយ ី ី ត្ប្មូវឲ្យរោរពកាត្ពាកច្ ិ ចមួយគរ ឺ ររភាគោច្់ ិ
ន្រ្លយ ី ត្រវ ិញថាៈ
ប្សុងរនាះរទបយ ី ។
រុំ
“ខ្្ញុំមន្ ិ គត្ ិ ថា
ការរៅកាន្់ប្ររទសអ្ងរ់ គលសប្រឆ្ុំងន្ង ឹ ោសនាររស់រយង ី ទាុំង
ងររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅទីរនាះគឺរ ីមបរ ី ន្តការសក ិ ារប្ន្ថមរទៀត្ប្ត្រ៉ាញរណាណះ។
សន្ាជាឳររកច្ុំ ឹ រពាះមាតយររស់ខ្ញ ុំប្្ ថា
ន្ង ឹ រច្ៀសវាងររឿងច្ុំន្ួន្រប្ី លរោកកុំពញង
ណាស់ថា ពាកយសចាចទាុំងរន្ះន្ង ្ យមាន្សញវត្ថិភាព។ ឹ រធាីខ្ញ ុំឱ្ រោក រស
ច្ុំប្
រមភរន្ះប្ រ។
ករូរខ្្ញុំក៏ ន្ ខ្្ញុំប្ ក
ត្រមកវ ិញថា វាមន្ ិ អាច្រៅរួច្រនាះរទកនញងការរកាទញកោសនាររស់រយង ី រៅទរី នាះ។ រូរខ្្ញុំក៏
ន្ ឹងពទ ី ុំនាក់ទុំន្ងរវាងរូរោត្់ ន្ង ិ ឪពញ កររស់ខ្ញ ុំប្្ រ
ូច្រន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ោតរ់ ុំរូនាមន្ររស់ោត្់។ ខ្្ញុំក៏ ន្ត្រវ ិញ
ថា ខ្្ញុំ ឹងពទ ី ុំនាក់ទុំន្ងទាុំងរន្ះ រហយ ី ក៏ ឹងប្ រថារោកជាចាស់ប្ពឹទាធចារយមានក់សប្មារ់ខ្ញ ុំ្។ ខ្្ញុំមិន្អាច្រ្លយ ី ច្ុំរពាះ រញ្ហារន្ះរទបយ ត ត ហ្វ័ កតររស់ឪពញកខ្្ញុំ ី ។ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ផ្ទលស់រូ រការសរប្មច្ច្ ិត្តររស់ខ្ញ ុំ្រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស ន្រទ។ មត្ ិ ្ ប្ពមទាុំងអ្នកប្រក ឹ ាររស់ខ្ញ ុំ្ប្ លជាអ្នកសិកាអ្ុំពីប្ពហម្ញយល់ថា ការរៅកាន្់ប្ររទសអ្ងរ់ គលសរន្ះរទបយ ី ច្ុំប្
កមាាយ ន្ិងរងប្រុសររស់ខ្ញ ុំក ្ ៏ ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្រួច្រល់រហយ ី ប្ រ។
ោត្់ត្រវ ិញថា រត្ខ្ ្ ន្ ី ញ ុំម ិ រោរពតាមការទូ នាមន្ប្ ខ្្ញុំពត្ ិ ជាមន្ ិ អាច្រ្លយ ី
ន្រទន្ូវសុំ
មន្ ិ រឃញ ី មាន្ការជុំទាស់ណាមួយទាក់ទងន្ង ឹ
រ់អ្ុំពវី
ួ ររន្ះ។ ខ្្ញុំគត្ ិ ថាវ
ណៈរទ?
ណៈគួរប្ត្មន្ ័ ធកញ នងរញ្ហារន្ះរទ។ ិ ជារ់ពាក់ពន្
40
ច្រមលយ ី រន្ះ
ន្រធាឲ្ ី យរោក រស
ខ្ង ុំ ។ ឹ សមារយ៉ាងខ្មលង
រៅមួយកប្ន្លង។ រប្កាយមក រោក រស ចាត្់ទញកថាជាជន្រប្ៅវ
ោត្់ ន្សមលង ឹ រមល ី មកមញ ខ្ខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំអ្ងាញយធមង ឹ
ន្ប្រកាសរសច្កតស ី រប្មច្ររស់ោត្់ថាៈ ‘ចារ់ពនី ថ្ៃរន្ះត្រៅខ្្ញុំ ប្ត្ូវ ត្កុំពងប្់ ផ្សប្ត្ូវពន្ ័ ជាប្ ិ យ
ណៈ។ ជន្ណាប្ លជួយ ឬរៅជួរខ្្ញុំរៅច្ុំ
ន្
ក់មយ ួ រូពីរួន្កាក់។
ការសរប្មច្រន្ះមន្ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏ ន្ចាករច្ញពីរោក រស ។ ិ មាន្ឥទធព ិ លមករលខ្ ី ញ ុំ្រទបយ ី
រ៉ាញប្ន្ាខ្ញ ុំ្
រមភថារត្រ ី ងប្រុសខ្្ញុំន្ង ឹ ទទួលយកការសរប្មច្រន្ះរោយរររៀរណា។ សុំណាងលអរងប្រុសខ្្ញុំរៅប្ត្រជឿជាក់ ន្ង ិ
ន្សររសរលខ្ ី បធា ិ ត្ ិ រ ម ី នាខ្្ញុំថា
រស យ៉ាងណាក៏រោយ។
រទាះជាយ៉ាងណា
ខ្្ញុំទទួល
រហត្ញការ
អ្ងរ់ គលសរៅរទៀត្។ រត្ន្ ី ង ឹ មាន្អ្ារី កត្ ី រ
ន្ការអ្ន្ញ ញ្ហញត្ពីោត្់រហយ ី
៍ រន្ះរធាីឱ្យខ្្ញុំកាន្់ប្ត្ប្ពួយ
រររី ទាះរជា ី មាន្ការសរប្មច្ពីរោក
រមភជាងការរធាី ុំរ
ី រតាមនាវារៅប្ររទស
័ កនញងការោក់សមាពធមករលរ ង ី ប្រសន្ ិ ពួករគរជាគជយ ី ងប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្?
រត្ីអាច្មាន្អ្ាីរកត្ ន្រ ុំពង ី រទបង ី ប្ លមន្ ិ ឹ ទញ កឬរទ? រៅរពលខ្្ញុំកុំពញង រមភអ្ុំពរ ី ញ្ហារន្ះ ខ្្ញុំ ន្លឺថា រោក ជូ ណា ហាា វា៉ាគល ន្ង ី ឹ រធាី ុំរ ី ររៅកាន្់ប្ររទសអ្ង់រគលស តាមការអ្រ្ជ ីញររស់គ ៈរមធាវ ីប្ លប្ត្ូវរធាី ុំរ ី រតាមនាវា រៅនថ្ៃទី ០៤ ប្ខ្កញ្ហញ។ ខ្្ញុំ ន្ជួរមត្ ្ យរធាី ុំរ ី ររៅជាមួយ ិ ត្័ហ្វកតមួយច្ុំន្ួន្ររស់រងប្រុសខ្្ញុំ ពួកោត្់ ន្ប្ រ់ខ្ញ ុំឲ្ រោក វា៉ាគល ី ។ ពួកោត្់យល់ប្សរថា ខ្្ញុំមន្ ិ គួររ ះរង់ឱ្កាសរន្ះរចាលរទបយ ី រប្ពាះមន្ ិ អាច្មាន្ឱ្កាសប្រររន្ះ រទៀត្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ន្ទូរោររៅរងប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្រ ីមបស ី ញុំការអ្ន្ញញ្ហញត្។ ខ្្ញុំក៏ ន្សញុំឲ្យរងធម៌រនាះប្រគល់ប្
ក់មក
ឲ្យខ្្ញុំ។ រ៉ាញប្ន្តប្ររជាោត្់ន្ិយយថា តាមការសរប្មច្ររស់រោក រស ោត្់មិន្អាច្ប្រគល់ប្ ក់ ន្រទបយ ី រប្ពាះ ់ យប្ត្ូវររ ត ញរច្ញពីវ ណៈរទបយ ោត្់មិន្ច្ងឲ្ ី ។ រប្កាយមក ខ្្ញុំ ន្ប្សាងរកមិត្ត្ហ្វ័ កតមានក់ប្ លមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងន្ឹង ប្គួោរររស់ខ្ញ ុំ្រោយ ប្រុសររស់ខ្ញ ុំ។ ្
ន្រសនីសញុំឲ្យោត្់ជួយរងប្់
ក់រលីការរធាី ុំរ
ីរ
រហយ ី ប្
រញរសជាមិត្តលមា អ ន ក់រនាះមិន្ប្ត្ឹមប្ត្យល់ប្ពមជួយរូរខ្្ញុំរទ
រ់ឲ្យោត្់ទារប្
រ៉ាញប្ន្តោត្់ប្ថ្មទាុំង
ក់រន្ះវ ិញពីរង
ន្រលីកទឹកច្ិត្តខ្ញ ុំ្
រទៀត្ផ្សង។ ខ្្ញុំពិត្ជាប្ថ្លងអ្ុំ រគញ ោត្់ខ្មលង ុំ ណាស់។ រនាារ់ពីទទួល ន្ប្ ក់រន្ះរួច្ ខ្្ញុំក៏ ន្ទិញសុំរញប្ត្រធាី ុំរ ី រតាមនាវា។ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្រប្ត្ៀមខ្លួន្កនញងការរធាី ុំរ ី រតាមសមញប្ទរន្ះ។ មាន្មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតមានក់រទៀត្ប្ លរទីរប្ត្មាន្ រទពិរោធន្៍កញ ងការរធា ន ី ុំរ
ី ររន្ះ ូច្ខ្្ញុំប្ រ។
ោត្់រប្ត្ៀមសុំរលៀករុំពាក់
ន្ិងសមាភររផ្សសងៗរទៀត្រួច្ជារប្សច្។
សរមលៀករុំពាក់មួយច្ុំន្ួន្ ខ្្ញុំច្ូលច្ិត្តខ្លះមិន្ច្ូ លច្ិត្តខ្លះ។ ប្កវា៉ាត្់កប្ លខ្្ញុំច្ូលច្ិត្ត្តពាក់ រ៉ាញប្ន្តរប្កាយមក ខ្្ញុំមិន្ច្ូល
ច្ិត្តរទបយ ី ។ អាវធុំសប្មារ់ពាក់ពីខ្មរប្ៅ ខ្្ញុំយល់ថាមិន្សញភាពរនាះរទបយ ី ។ ោមន្អ្ាីរប្ៅពីរុំ ងប្ ថានររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅ ប្ររទសអ្ងរ់ គលសរទបយ រទាះរីជាររស់ទាង ុំ រនាះរធាីឲ្យខ្្ញុំមិន្រពញច្ិត្តក៏រោយ។ ខ្្ញុំក៏មាន្សមាភរសប្មារ់រប្មុងប្គរ់ ី ប្ោន្់ទញករប្រីប្
ស់រៅរលីនាវាប្ រ។ មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្រ្មះ ប្ទីយ៉ាម ៉ា នប្ក មា៉ាសមូោ ន្រប្មុងទញកប្ប្គរ កសប្មារ់ ខ្្ញុំកញ ងរន្ា ន រ់នាវាមួយជាមួយរោក ជូ ណាហាា វា៉ាគីល។ មិត្ត្ហ្វ័ កតទាង ុំ រនាះ ន្ប្ នាុំខ្ញ ុំឲ្ ្ យោត្់ ន្ោាល់។
័ ណាស់ប្ លមាន្រទពិរោធន្៍មានក់ប្ លោាល់ពិ្ពរោកយ៉ាងច្ាស់។ រពលខ្្ញុំមាន្អាយញ ១៨ឆ្ន ុំ ោត្់ជារញរសវយច្ុំ ខ្្ញុំមិន្ទាន្់ទទួល ខ្្ញុំ
ន្រទពិរោធន្៍ពិ្ពរោករៅរទបយ ី ។ មា៉ាសមូោ ប្
ន្រធាី ុំរ
ខ្្ញុំោមន្អាមម
រ់មិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំ្មួយច្ុំន្ួន្កញុំឲ្យ
ី ររច្ញពីទីប្កុងរញមនរ តាមនាវា រៅនថ្ៃទី ០៤ ប្ខ្កញ្ហញ។
រមភពីខ្ញ ុំអ្ ្ ី។
XIII. រពលរស់រៅកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលស
៍ ថាពញលរលករទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តកន្លងផ្សញ ត្ជារប្ច្ីន្នថ្ៃមក ខ្្ញុំ
ន្កាលយរៅជាអ្នក្័យខ្មលច្ច្ុំរពាះ
ការពញលរលករៅវ ិញ។ ខ្្ញុំមាន្អារមម ៍ ខ្មមសរអ្ៀន្រៅរពលន្ិយយរៅកាន្់អ្នកររប្មីកញ ងនាវា។ ន ខ្្ញុំមិន្សូវរច្ះន្ិយយ ភាោអ្ង់រគលសរទបយ ី ។ រៅកនញងោលូ ន្ទីពីររន្ះ រលីកប្លងប្ត្រោក មា៉ាសមូោ អ្នក ុំរ ី រទាុំងអ្ស់សញទធប្ត្ជន្ជាត្ិ អ្ងរ់ គលស។ ខ្្ញុំមិន្អាច្សន្ានាជាមួយពួករគ ន្រទបយ ី ។
សប្មារ់ខ្ញ ុំ្វាជាររឿងលុំ
កកនញងការយល់អ្ព ុំ ីសញ្ហញររស់
41
ពួករគ រៅរពលន្យ ិ យជាមួយខ្្ញុំ ន្ង ិ សូ មបប្ី ត្រគ ឹងថាខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រ្លីយត្រ ទាុំងអ្ស់ជាមញ ន្សន្ ិ មញន្ន្ឹងខ្្ញុំអាច្ន្ិយយ អារមម
ន្ក៏រោយ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវររៀរច្ុំប្ររយគឃ្លល
ន្។ ខ្្ញុំមន្ ិ យល់អ្ុំពីការរប្រក ី ូន្កាុំរត្ ិ ន្ង ិ សមរទបយ ី ប្ លរធាឲ្ ី យខ្្ញុំមាន្
៍ ខ្មមសរអ្ៀន្កនញងការរររភាគអាហាររៅរល ត្ ខ្្ញុំមិន្ ិ ី ញប្ លសមបូររៅរោយោច្់ផ្សងប្ រ។ រហត្ញ ូ រច្នះរហយ ី
ប្ លរររភាគអាហាររៅរល វ ិ ីត្ញរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំប្្ ត្ងប្ត្រររភាគអាហាររៅកន ិ ិ ញ ងរន្ារ់ររស់ខ្ញ ុំ្ រពលខ្លះពួករគក៏រររភាគន្ូ ប្ផ្សលរឈប្ី លមាន្រសជាត្ប្ិ ផ្សអមប្ លខ្្ញុំ មួយអ្នកប្គរ់ោន
ន្យកមកប្ រ។ រោក មា៉ាសមូោ មន្ ិ លុំ
ន្។ ោត្់អាច្រៅមកតាមត្ញ
ន្រោយរសរ ី
រហយ ី រពលខ្លះហាន្ប្រថ្ញយប្រថាន្រច្ញរៅញាុំអាហារ
រររទស។ ក៏រញ ប្៉ា ន្តោមន្អ្ាីអាច្រធាឱ្ ី យខ្្ញុំលញររុំ អ្នក ុំរ
ត្់ភាពរអ្ៀន្ខ្មមសររស់ខ្ញ ុំ្
ី រជន្ជាត្អ្ ិ ង់រគលសមានក់ច្ូល
ន្រោយរសរ។ី ោត្់ ន្ប្
រ់ខ្ញ ុំ្ថា រធាី
ួ ររផ្សសងៗជារប្ច្ីន្រទៀត្។ ោត្់ក៏ ន្ប្
ន្រទបយ ី ។
័ ណាស់ជាងខ្្ញុំ។ ោត្់ ន្មកសន្ានាជាមួយខ្្ញុំ។ ោត្់មាន្វយច្ុំ ងរធាី ុំរ
សួរថារត្ីខ្ញ ុំរ ្ ររភាគអ្ា ្ ន្រុំ ិ ី រត្ខ្ ី ញ ុំ្គឺជាន្រណា រត្ីខ្ញ ុំមា សុំ
ី រទាុំងរនាះ
ន្រប្ច្ន្ រហយ ី ី រន្ះជារទពរិ ោធន្៍ប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវទទួល ន្ពជ ី ុំនាញប្ផ្សនកច្ារ់។ ោត្់ នាុំឱ្យខ្្ញុំន្យ ិ យភាោអ្ងរ់ គលស ន្ង ិ កញុំគត្ ិ ពក ី ុំហញសប្ លមិន្អាច្រច្ៀសវាង ន្រៅរពលសន្ានាជាមួយជន្
ជារមធាវ ីប្ត្ូវប្ត្ន្យ ិ យឲ្យ ន្ប្
កខ្្ញុំសុំងុំោក់ខ្ួ ន្រៅកន ល ញ ងរន្ាររ់ ពញមួយនថ្ៃ
រៅរពលប្ លមាន្មន្ញសសមកពោ ិ រអាហារពរី -រនា ី ក់រញរ៉ា ណាណះ។
ន្ជួយន្ិយយទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយអ្នក ុំរ
រោក មា៉ាសមូោ
ច្ុំប្
ករទបយ ី រប្ពាះោត្់អាច្ច្ូ លរួមជា
ី ររៅណា រហត្ញអ្ាី
ន្
ន្ជាខ្្ញុំខ្មមសរអ្ៀន្ ប្ពមទាុំង
នាុំខ្ញ ុំឲ្ ្ យមកកាន្់ត្ញរររភាគអាហារ។ ោត្់អ្ស់សុំរ ិ
ី ច្រៅរពល ឹងថា
ខ្្ញុំជាអ្នកមិន្រររភាគោច្់ រប្កាយមកោត្់ន្ិយយរោយភាពរក់រក់រៅរពល ល់សមញប្ទប្កហមថាៈ “វាជាការលអ ិ រៅរពលរន្ះរ៉ាញប្ន្តអ្នកន្ឹងប្កប្ប្រច្ិត្ត រៅរពលប្ លអ្នករៅ ល់្កសមញប្ទរីនសក។ អាកាសធាត្ញ ប្ត្រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស ប្ត្ជាក់ណាស់
ូច្រន្ះខ្្ញុំមិន្អាច្រស់រោយមិន្រររភាគោច្់ រនាះរទបយ ិ ី ។ ខ្្ញុំន្ិយយថា “ខ្្ញុំ
មួយច្ុំន្ួន្រៅទីរនាះអាច្រស់រោយមិន្រររភាគោច្់ ”។ ិ ោត្់ក៏
ន្លឺថាមាន្មន្ញ សស
ន្ត្រថា: “សូមឲ្យររឿងរន្ះជាការពិត្ច្ញះ”។ តាមអ្ាីប្ លោត្់ ឹងោមន្ន្រណាមានក់រស់រៅទីរនាះ
រោយមិន្កាលយជាអ្នករររភាគោច្់ រទបយ ្ ិន្រឃញ ិ ី ។ រត្ីខ្ញ ុំម ី រទថា ោត្់មិន្សញុំឱ្យអ្នកពិោប្ោរទឬ ប្ រ? ក៏រញប្៉ា ន្តោត្់គិត្ថា ខ្្ញុំគួរប្ត្រររភាគោច្់ រប្ពាះខ្្ញុំមិន្អាច្រស់រៅរោយោមន្ោច្់ ន្រទ។ ិ ោច្់
៏ អ ក៏រញប្៉ា ន្តខ្ញ ុំ្ អ្នកច្ុំរពាះ ុំរូនាមន្ ល
“ខ្្ញុំសូមអ្រគញ
ខ្្ញុំកគ ៏ ិត្ ូរច្នះ
ន្សន្ាយ៉ាងមញឺងមា៉ាត្់ច្ុំរពាះមាាយខ្្ញុំថាន្ឹងមិន្រររភាគ ិ
ូរច្នះការសន្ារន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំមិន្អាច្គិត្ ល់ោច្់រនាះរទបយ ី ។ ប្រសិន្ររីរប្កាយមករករឃញ ី ថា ការរស់រៅ
ប្ររទសអ្ងរ់ គលសត្ប្មូវឲ្យរររភាគោច្់ រនាះ ខ្្ញុំសញខ្ច្ិត្តប្ត្ទបរ់មកប្ររទសឥណា ា វ ិញជាជាងរររភាគោច្់ រៅទីរន្ះ។ ិ ិ នាវា
រគប្
ន្រធាី ុំរ
ី រច្ូល ល់ឈូងសមញប្ទរីនសក រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ោមន្អារមម
រ់ខ្ញ ុំ្ឲ្យប្រគល់លិខ្ិត្រញ្ហជក់ការមិន្រររភាគោច្់ ិ
លិខ្ិត្រ្ជ ក់រន្ះឲ្យខ្្ញុំមួយសន្លឹក។ ោត្់
តាមខ្្ញុំចា ុំ រពលប្ លពួករយង ី ៌ រមម
រប្កាយមក
ន្មក ល់ទីប្កុង Southampton គឺរៅនថ្ៃរៅរ។៍ រៅរលីនាវា ខ្្ញុំរសលៀក
ន្ិងសុំពត្់រសតីងព
៌ស
រពលខ្្ញុំច្ញះពីរលីនាវា។ ខ្្ញុំគិត្ថា សរមលៀករុំពាក់ព រសលៀកសុំពត្់រសតីងព
រៅរពលប្ លខ្្ញុំ ន្ ឹងថាអ្នកប្ លអាច្ទទួល ន្លិខ្ិត្
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំឈរ់ញញឹម។ ប្រសិន្ជាអ្នកមិន្ទញកច្ិត្តរលីពាកយសុំ ខ្ ី ញ ុំរ្ ទ រត្ីកប្ន្លងណា
ប្ លប្ត្ូវរប្រីលិខ្ិត្រញ្ហជក់កញ ងរញ្ហ ន ា រន្ះ? សរមលៀករុំពាក់ព
ន្សញុំមិត្ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសឲ្យប្រគល់
ន្ប្រគល់លិខ្ិត្រញ្ហជក់រន្ះឱ្យមកខ្្ញុំរោយកតីរករយ រពលខ្លះខ្្ញុំចាត្់ទញក ី
លិខ្ិត្រន្ះជាររស់មាន្ត្នមលរុំផ្សញត្សប្មារ់ខ្ញ ុំ្។ រន្ះត្ប្មូវឲ្យរររភាគោច្់ រនាះ ិ
រប្កាយមកខ្្ញុំក៏
៍ ថាប្ត្ូវការោច្់ ឬប្ោរនាះរទ។ មាន្
៌ សរន្ះរហូត្។
រប្កាយមកខ្្ញុំរៅប្ត្រន្តរសលៀកសរមលៀករុំពាក់រន្ះជារ់ជាន្ិច្ចរៅ ៌ សោកសមសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ៅរពលខ្្ញុំរទបង ី រោក
នថ្ៃប្ លរយង ី មក ល់ជាគឺជានថ្ៃច្ញងរប្កាយនន្ប្ខ្កញ្ហញ
ខ្្ញុំ
ូរច្នះខ្្ញុំរៅប្ត្
ន្កត្់សមាាល់
42
រឃញ ី ថា
ខ្្ញុំជាមន្ញសសប្ត្មានក់គត្់ប្ លពាក់សុំរលៀករុំពាក់ប្រររន្ះ។
ររស់ប្កុមហញន្ Grindlay ជាអ្នកចាុំជួយយកអាោ។ ខ្្ញុំមាន្លខ្ ិ ិត្ប្
នាុំខ្ួ ន្ច្ុំ ល ន្ួន្រួន្
គឺទ១ ី រៅកាន្់រោករ
ាិ ត្
ខ្្ញុំ
ន្ចាករច្ញពនា ី វារោយមាន្ភានក់ររ
P.J Mehta
Dalpatram Shukla ទ៣ ី រៅកាន្់ប្ពះអ្ងាមាចស់ Ranjitsinhji ន្ង ិ លិខ្ត្ ិ ប្ Naoroji ។ មាន្មន្ញសសមានក់រៅរពលរៅរលនា ី វា ន្ប្ រប្កាយមក រោក មា៉ាសមូោ ន្ង ិ រូរខ្្ញុំក៏ ន្រធាី ុំរ
មានក់ឯង ន្រធាឲ្ ុំ ប្ ល។ ី យខ្្ញុំមាន្ភាពអាមា៉ាស់ខ្មលង
រពលរៅ ល់សណា ឋ ោរមាន្រគប្
ន្ោាគមន្៍ខ្ញ ុំយ ្ ៉ា ងកក់រៅត។ ោត្់អ្ស់សុំរ
រពលពួករយង ី កុំពញងន្យ ិ យោន
ខ្្ញុំ
៌ សប្ត្
រ់ខ្ញ ុំថា ្ ខ្្ញុំមន្ ិ ទទួល ន្អ្ាី
រ់ប្រររន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំខ្ង ុំ ។ ឹ យ៉ាងខ្មលង
ាិ ត្ Mehta រៅរមា៉ាងប្រប្ហល ៨:០០ោៃច្ នថ្ៃ
ី ច្រៅរពលរឃញ ី ខ្្ញុំរសលៀកសុំពត្់រសតីងប្រររន្ះ។ រៅ
ន្ោារអ្ប្ងអលសរមលៀករុំពាក់ររស់ោត្់រ ម ី បព ី ាយមរមីលពភា ី ពររោងតាម
រយៈការោារអ្ប្ងអលររមប្ពុយៗរលស ី រមលៀករុំពាក់រនាះ។ រោករ ច្ុំរពាះអ្ាប្ី លខ្្ញុំកុំពញងរធាី ន្ង ិ រហត្ញ ការ
នាុំទី៤រៅកាន្់រោក Dadabhai
ឋ ោររនាះ។ ការរសលៀកសរមលៀករុំពាក់ព ី ររៅកាន្់សណា
ន្ទូ រោរពទ ី ប្ី កុង Southampton រៅរោករ
ប្ ល។ ោត្់
Sjt
នាុំឱ្យរយង ឋ ោរ Victoria កនញងទីប្កុង ញង ៍។ ី ោនក់រៅសណា
រទបយ ី រៅនថ្ៃរនាារ់ពប្ី កុមហញ ន្ Grindlay រប្ពាះជានថ្ៃអាទិត្យ។ ការប្ ខ្្ញុំ
ទ២ ី រៅកាន្់រោក
ាិ ត្ Mehta រមល ី ខ្្ញុំរោយភាពមន្ ិ រពញច្ត្ ិ ត
ន្ឲ្យខ្្ញុំឈរ់រធាី ូច្រន្ះត្រៅរទៀត្។ រ៉ាញប្ន្ត សកមមភាពររស់ខ្ញ ុំ្ក៏ ន្ឈរ់រៅរហយ ី ។ ៍ រន្ះគឺជាការប្ពមាន្សប្មារ់រពលអ្នាគត្។ រន្ះជារមររៀន្ ុំរូងររស់ខ្ញ ុំ្កញ ងប្រររទលុំ ន អ្ិត្នន្ជន្ជាត្ិ
អ្ឺរញរ៉ា រពលជួររោករ
ាិ ត្ Mehta តាមរយៈការរសីច្ច្ុំអ្កោក់ខ្ញ ុំ។ ្ ោត្់ន្ិយយថា “មិន្ប្ត្ូវរ៉ាះពាល់វត្ថញររស់អ្នក
នទរទបយ ី ”។ មិន្ប្ត្ូវសួរសុំ
ួ រ ូច្អ្ាីប្ លរយង ី ធាលរ់
ន្សួរមន្ញសសមួយច្ុំន្ួន្រៅកនញងប្ររទសឥណា ា រៅរពលរទីរ
ប្ត្ោាល់ោនរលីក ុំរូងរទបយ ុំ ៗ។ មិន្ប្ត្ូវន្ិយយពាកយថា ”រោក” ី ។ មិន្ប្ត្ូវន្ិយយខ្មលង រយង ី កុំពញងន្ិយយជាមួយ
រៅកាន្់មន្ញសសប្ ល
ូច្ប្ លរយង ា រទបយ ី ធាលរ់ ន្រធាីរៅប្ររទសឥណា ី ។មាន្ប្ត្អ្នករុំររ ី
ន្ិងអ្នករប្កាម
ររារ់រញ្ហជរ៉ាញរណាណះរទ រទីរអាច្ន្ិយយពាកយរន្ះច្ុំរពាះរៅហាាយររស់ពួករគ។ មាន្ររឿងជារប្ច្ីន្រផ្សសងជាងរន្ះ រទៀត្។ ោត្់កប្៏ រ់ខ្ញ ុំ្ផ្សងប្ រថា ការោនក់រៅកនញងសណា ឋ ោរមាន្ត្នមលនថ្លណាស់ រៅជាមួយប្គួោរឯកជន្។ រយង ី មា៉ាសមូោ
ន្ិងខ្្ញុំរក
រទាះរីជាយ៉ាងណា រយង ី
ូច្រន្ះោត្់ប្
ន្ពន្ាររពលរធាីការពិចារណាររឿងរន្ះរហូត្ ល់នថ្ៃច្ន្ា។
ន្រន្ារ់រគងកនញងសណា ឋ ោរមួយកប្ន្លង។
ន្ោាល់អ្នក ុំរ
នាុំខ្ញ ុំ្គួរប្ត្ោនក់
សណា ឋ ោររនាះក៏មាន្ត្នមលនថ្លគួរសមប្ រ។
ី រជន្ជាត្ិ សញីន្ឌី ( ៉ា គីោថន្) មានក់មកពីប្ររទសមា៉ាល់តារទីរកាលយ
៍ ាស់ ោត្់ ន្ជួយរកកប្ន្លងោនក់រៅសប្មារ់ពួករយង ជាមិត្ត្័ហ្វកតររស់ មា៉ាសមូោ ជាមន្ញសសមានក់ោាល់ទីប្កុង ញ ង ច្ ី ។ ពួករយង ី ក៏ ន្យល់ប្ពមតាមសុំរ ី ររស់ោត្់។ រប្កាយមករៅនថ្ៃច្ន្ាឥវា៉ាន្់ររស់ពួករយង ី ក៏ ន្មក ល់ រហយ ី រនាារ់ពីទូទាត្់ប្
ក់រច្ ួ រល់រហយ ពួករយង ី ី
ន្ប្ត្ទបរ់រៅរន្ារ់ប្ លជួលរោយមិត្ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្ិសញីន្ឌី។
ខ្្ញុំចា ុំ
ន្ថា នថ្លជួលសណា ឋ ោរមាន្ត្នមល ៣រផ្ទន្ ប្ លរន្ះជាត្នមលមួយរធាីឱ្យខ្្ញុំភា្ក់រផ្សអីល។ រពលខ្លះខ្្ញុំប្ត្ូវអ្ត្់អាហារ
រោយោរត្នមលជួលសណា ឋ ោររន្ះ។ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ោមន្អ្ាីប្ លឲ្យខ្្ញុំរពញច្ិត្តរទបយ ី ។ រពលខ្្ញុំមិន្ច្ូលច្ិត្តវត្ថញអ្ាីមួយ ខ្្ញុំ ់ ឺថាខ្្ញុំប្ត្ូវពឹងប្ផ្សអករលី ប្ត្ូវរសនីវត្ថញមួយរផ្សសងរទៀត្ រ៉ាញប្ន្តប្ត្ូវទូ ទាត្់ប្ ក់សប្មារ់វត្ថញទាុំងពីររន្ះ ូ ច្ោន។ ការពិត្រៅប្ត្ងគ សមាភរប្ ល
ន្រប្មុងទញកមកពីទីប្កុងរញមនរ។
វាហាក់ ូច្ជាមាន្ភាពមិន្រយប្សួលរទបយ ី សប្មារ់ខ្ញ ុំ្សូមបប្ី ត្រៅកនញងរន្ារ់ថ្មីរន្ះ។
ប្ររទសកុំរ
ខ្្ញុំគិត្ ល់ផ្សាះ
ី ត្ររស់ខ្ញ ុំ្ជាន្ិច្ច។ ខ្្ញុំប្ត្ងន្ឹកប្សនម ល់កាីប្សឡាញ់ ររស់មាាយខ្្ញុំជារ់ជាន្ិច្ច។ រល់យរ់ទឹកប្្នកខ្្ញុំ
ប្សក់ហូររជាគថានល់ រហយ ី ខ្្ញុំមិន្អាច្រគងលក់រទបយ ី រៅរពលន្ឹក ល់ប្គរ់អ្ន្ញសាវរយ៍ ី កន្លងមក។ ខ្្ញុំមិន្អាច្ប្ អ្ុំពីទញកខរោកររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយន្រណាមានក់ កប្ន្លងណា?
ន្រទបយ ី ។ ររីរទាះជាខ្្ញុំអាច្ប្ច្ករ ុំប្លកទញកខរោករន្ះ
ខ្្ញុំ ឹងថាោមន្អ្ាីអាច្រធាីឲ្យច្ិត្តខ្ញ ុំ្
ន្ប្ោកប្ោន្តរទបយ ី ។
ន្ិង
ន្
រ់
ន្ រត្ីខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវរៅ
អ្ាីៗប្គរ់ប្ររយ៉ាងមាន្ភាពច្ប្មលកណាស់
43
សប្មារ់ខ្ញ ុំ្
ូ ច្ជាមន្ញសសរស់រៅទរី ន្ះ ការប្
ប្ស័យទាក់ទង ន្ង ិ សមបប្ី ត្ការរស់រៅររស់ពួករគក៏ច្ប្មលកប្ រ។ ខ្្ញុំជា មន្ញសសថ្មីប្សទាងរៅកនញងរររទនន្ប្ររទសអ្ង រ់ គលស ប្ លត្ប្មូវឲ្យខ្្ញុំរន្តការពាយមត្រៅរទៀត្។ រៅទរី ន្ះ ក៏មាន្ ិ អ្នកត្មោច្់ប្រររញរ
ប្ លមាន្ភាពមិន្រយប្សួលប្ រ។ សូមបប្ី ត្អាហារប្ លខ្្ញុំអាច្រររភាគ ន្ក៏មាន្ោមន្រស ិ ជាត្ិប្ រ។ ខ្្ញុំ ឹងថាខ្លួន្ឯងកុំពញងសថិត្រៅកនញង ុំណាក់កាលនន្ការរប្ជីសររសអ្ុំ ី រពី រទាុំងទាុំងរន្ះ។ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ សូប្ទាុំរស់រៅកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលស ន្រទបយ រ៉ាញប្ន្តរទាះជាយ៉ាងណាខ្្ញុំមន្ ន្គត្ ី ិ ិ ល់ការវ ិលប្ត្ទបរ់មកប្ររទស ឥណា ា វ ិញរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយរៅកាន្់ខ្ួ ន្ឯងថា ល ខ្្ញុំប្ត្ូវរស់រៅទរី ន្ះឲ្យ ន្ ៣ឆ្ន។ ុំ
រៅនថ្ៃច្ន្ា រោករ
ាិ ត្ Mehta
XIV. ជរប្មស ី ររស់ខ្ញ ុំ្
ន្រៅកាន្់សណា ឋ ោរ Victoria រោយរ ុំពឹងថាន្ឹងរករឃញ ី ខ្្ញរុំ ៅទី
រនាះ។ ោត្់ ន្ ឹងអាសយោឋន្ថ្មីររស់ពួករយង ឋ ោររនាះ រប្កាយមកក៏ ី រប្កាយរពលល ឹងថារយង ី ន្ចាករច្ញពស ី ណា ន្ជួរខ្្ញុំរៅរន្ារ់ជួល។ តាមរយៈភាពលៃងរ់ មល ខ្្ញុំ
រលីនាវា ខ្្ញុំ ខ្្ញុំ
ន្រកត្ ី មាន្ជុំងឺប្ប្សងរពលខ្្ញុំរធាី ុំរ
ន្ងូត្ទឹកសមញប្ទ ន្ង ិ លញរោងខ្លួន្រោយរប្រប្ី ស់ោរូប្ លមន្ ិ អាច្រោយ
ី រតាមនាវា។ រពលរៅ ន្។ រទាះជាយ៉ាងណា
ន្រប្រោ ី រូរ ីមបោ ី ងសុំអាត្ប្សបកប្ លមាន្ជាត្ិខ្មញ់ រប្ច្ន្ ី ។ រប្កាយមកោរូ ន្ង ិ ទឹកសមញ ប្ទទាុំងរន្ះ
ឱ្យខ្្ញុំមាន្ជុំងឹប្ប្សង។ ខ្្ញុំ ន្ប្
រ់ររឿងរ៉ា វរន្ះឲ្យរោករ
យកអាសញត្ ី អារសទច្ ិ រ ីមបម ី កពា Mehta
ល។
ាិ ត្ Mehta
ន្ ឹង រហយ ី រប្កាយមកោត្់
ខ្្ញុំរៅចាុំថាកុំរៅនន្អាសញីត្រនាះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំប្ប្សកយុំ។
ន្មកពន្ ិ ិត្យរមល ី រន្ារ់ររស់ខ្ញ ុំ្ រហយ ី ងក់កាលរោយការមន្ ិ រពញច្ិត្ត។
ោត្់
ន្ប្
ន្រធាី
រ់ខ្ញ ុំ្ឲ្យ
រោករ
ាិ ត្
ន្ន្យ ិ យថាកប្ន្លង
ប្ លខ្្ញុំរស់រៅរន្ះមន្ ិ លអរនាះរទ។ “រយង ី មកប្ររទសអ្ងរ់ គលសមន្ ិ ប្មន្កនញងរោលរុំ ងសក ិ ាប្ត្មួយមញខ្រទ រ៉ាញប្ន្តគឺ មករ ីមបទ ូច្រន្ះ រូរខ្្ញុំប្ត្ូវរស់រៅ ី ទួល ន្រទពរិ ោធន្៍នន្ជីវ ិត្ ន្ង ិ ទុំរន្ៀមទមាលរ់ររស់ប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ ជាមួយប្គួោរមួយ។ រ៉ាញប្ន្តមញន្រពលប្ លខ្្ញុំអាច្រធាី ូរចានះ ជាមួយ_____ ។ ោត្់ន្ង ឹ នាុំរូរខ្្ញុំរៅទីរនាះ។
ន្ ោត្់គត្ ិ ថាជាការលអប្ររសរី ខ្្ញុំប្ត្ូវមកហាក ឹ ហាត្់ការររ
ខ្្ញុំទទួលយកការផ្សតល់រយរល់រន្ះរោយកតីរករយ ន្ង ី ិ
មន្ញសសលអ ន្ង ិ ជាអ្នកប្ លយកច្ត្ ិ តទញកោក់រុំផ្សញត្។ ររប្ងៀន្ខ្្ញុំយល់ពស ី ញ្ហញ
រញគាលក ិ លកខ
យ៉ាងណា ការរររភាគអាហារររស់ ខ្ញ ុំ្ ិ រប្គឿងរទសរទបយ ី ។ ហ្វសតមា ី ច ស់ផ្សាះមន្ ិ
ន្ផ្ទលស់រៅកាន្់រន្ាររ់ រស់មត្ ្ ោត្់ជា ិ ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំ។
ោត្់ចាត្់ទញកខ្្ញុំ ូ ច្ជារអូន្ប្រុសររស់ោត្់
រហយ ី
ន្ររកត្់
ៈ ប្ពមទាុំងររប្ងៀន្ឲ្យរច្ះន្យ ិ យភាោអ្ងរ់ គលសផ្សងប្ រ។ រទាះជា
ន្កាលយជារញ្ហា ៏ធៃន្ធ ់ ៃរ។ ខ្្ញុំមន្ ្ន្ អិ រោយោមន្អ្ុំរិលឬ ិ អាច្រររភាគរប្ន្ល ិ
ន្ ង ឹ ពអ្ ី ប្ាី លប្ត្ូវររៀរច្ុំសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ សប្មារ់អាហាររពលប្ពក ឹ ពួករយង ី
រររភាគរររ រហយ ិ ី នថ្ៃប្ត្ង់ ន្ង ិ រពលោៃច្ ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្អ្ត្់អាហារជាន្ិច្ច។ មត្ ិ ា្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្រៅប្ត្រន្តប្
រ់ឲ្យខ្្ញុំជាន្ិច្ច
ឲ្យរររភាគោច្់ រ៉ាញប្ន្ាខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្រកាពាកយសចាចររស់ខ្ញ ុំ្ តាមរយៈការមិន្រ្លយ ិ ី ត្រន្ឹងសុំ ូ មពរទាុំងរន្ះ។សប្មារ់ អាហារនថ្ៃប្ត្ង់ ន្ង ក ិ អាហាររពលោៃច្ ពួករយង ី ប្ត្ូវរររភាគសល ិ ឹ រប្ន្លព
៌ នរត្ង
ន្ុំរញង ័ ន្ង ិ ប្ត្ណារ់ប្ផ្សលរឈប្ី ត្
រ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំជាមន្ញសសប្ លពូប្ករររភាគមា ន ក់ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំខ្ម ្ ម សរអ្ៀន្កនញងការរសនីន្ុំរញង ័ រប្ន្ថមរលស ិ ី ពីពីរ ឬរី ញុំ រប្ពាះ
ខ្្ញុំគត្ ័ ប្ត្ូវ ន្ោក់រប្ន្ថមរនាះ សប្មារ់អាហារនថ្ៃ ិ ថាវាជាររឿងប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវប្ លប្ត្ូវសញុំអាហាររប្ន្ថម។ ប្រសន្ ិ ររន្ ី ុំរញង ប្ត្ង់ ឬអាហាររពលោៃច្រទបយ ័ រទៀត្រទបយ ី ន្ឹងោមន្ន្ុំរញង ី ។ មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្មានក់មិន្រពញច្ិត្តន្ឹងអាហារប្រររន្ះ រទបយ ោត្់ ី
ន្ន្ិយយថា: រត្ីខ្ញ ុំជា ្ រអូន្ប្រុសររស់ោត្់ប្ រឬរទ? ោត្់ន្ឹងខ្ចរ់អាហាររផ្ស្ខ្ ្ រត្ីអ្ាីរៅជាត្នមលនន្ ី ញ ុំ។
ពាកយសចាចប្ លខ្្ញុំ
ន្សបថ្ច្ុំរពាះមញ ខ្មាតយររស់ខ្ញ ុំ្ រប្ពាះថារៅទីរន្ះពាកយសចាចរន្ះ ជាលកខខ្
៏ ង ា ល ៃ រ់ មល ប្ រឬ
រទ? វាោមន្ការសចាចទាុំងប្សុងរនាះរទបយ ី ។ វាន្ឹងមិន្ប្ត្ូវ ន្ចាត្់ទញកថាជាពាកយសចាចរទបយ ី រៅកនញងច្ារ់។ វាប្ោន្់ ប្ត្ជាជុំរន្ឿសញ ទធោធប្ លប្រកាន្់ខ្មជរ់ន្ូវការសន្ាប្រររន្ះរ៉ាញរណាណះ។ ោត្់ប្
រ់ខ្ញ ុំ្ថា ការរធាី ូ ច្រន្ះន្ឹងមិន្ជួយខ្្ញុំ
44
ន្អ្ារី ោះរទបយ ។ ររីការរររភាគោច្់ ី រៅប្ររទសអ្ង់រគលស។ ខ្្ញុំ ន្ោរភាពថាអ្នក ន្រររភាគោច្់ ិ ិ
ឱ្យទទួល
ោមន្ោរៈសុំខ្មន្់ រត្ីអ្រាី ៅមាន្ោរៈសុំខ្មន្់រនាះ។ ខ្្ញុំគួរឲ្យអា
ក៏រញប្៉ា ន្ត ខ្្ញរុំ ៅប្ត្ប្រកាន្់មាច្ ុំ ុំរពាះពាកយសចាចទាុំងរន្ះ។ ពម ី ួយនថ្ៃរៅមួយនថ្ៃ មត្ ិ ត្័ហ្វកតររស់ខ្ញ ុំ្
ិ ត្ណាស់!
ន្ររាញពីអ្ុំ
ះអ្ុំណាងជារប្ច្ីន្អ្ុំពកា រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ប្ត្ង ី ររររភាគោច្់ ិ
ប្ត្មាន្ភាពអ្វ ិជជមាន្ខ្មងរប្ៅជាន្ិច្ចរ ីមបប្ី រឈមមញ ខ្ជាមួយពួករគ។ ពួករគកាន្់ប្ត្ររាញអ្ុំ
ះអ្ុំណាងអ្ុំពកា ី រ
រររភាគោច្់ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំកា ្ ន្់ប្ត្មន្ ិ ិ យល់ប្សរច្ុំរពាះររឿងរន្ះរទបយ ី ។ ររៀងរល់នថ្ៃ ខ្្ញុំប្ត្ងរួងសួងសញុំការការពារពប្ី ពះ។ រន្ះមន្ វាគជា ិ ប្មន្មកពខ្ ី ញ ុំ្ទទួល ន្គុំន្ត្ ិ ណាមួយពប្ី ពះរទបយ ី ។ ឺ ជុំរន្ឿរៅកប្ន្លងរធាកា ី រប្ លប្ោរ់ពូជប្ត្ូវ ន្ រ ញ ត ះរោយហ្វសតអ្ ី នករមល ី ប្ថ្រកាផ្សាះសប្មបងរ្មះ រ៉ា ម នថ្ៃមួយមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្មានក់
រប្កាយ ខ្្ញុំ
។
ន្អាន្រសៀវរៅប្ទស ឹ តីររស់រោក ររន្ថាម សតព ី ី អ្ត្ថប្ររយជន្៍។ រៅច្ញង
ន្យល់អ្ុំពប្ី ទស ឹ តីរន្ះ។ ភាោប្ លរប្ររី ៅកនញងប្ទស ឹ រតី ន្ះពិ
កយល់ខ្មលង ុំ ណាស់។ មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្
ន្
ចារ់រផ្សតម ្ អ្ ័ នន្រសៀវរៅរន្ះ។ ខ្្ញុំន្យ ី ពន្យល់ខ្ញ ុំព ី ត្ថន្យ ិ យថា: “សូមប្ពះអ្ត្់រទាសឲ្យខ្្ញុំ”។ អ្ាៗ ី ទាុំងរន្ះរលស ី ពកា ី រ
យល់ ង ន រភាគោច្់ ។ ក៏រញប្៉ា ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្រុំពាន្ពាកយសចាច ឹ ររស់ខ្ញ ុំ្។ ខ្្ញុំទទួលោាល់ថា វាចាុំ ច្់ណាស់កញ ងការររ ិ ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ផ្សតល់អ្ុំ
ះអ្ុំណាងច្ុំរពាះការសចាចរន្ះ
ន្រទ។ ខ្្ញុំ ឹងថា ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រ្លយ ី ន្ង ឹ អ្ុំ
ះ
់ ុំន្ិត្រន្ះរចាលរៅ។ ខ្្ញុំសូមអ្រគញ ច្ុំរពាះរសច្កតីប្សឡាញ់ ះរងគ ៏ រអ រស់ខ្ញ ុំ។ ររស់រោកប្ លមាន្ច្ុំរពាះខ្្ញុំ រប្ពាះខ្្ញុំ ឹងថារោកគឺជារួងសួង ល ្ ខ្្ញុំក៏ ឹងប្ រថារោកកុំពញងប្ រ់ខ្ញ ុំម ្ ាង អ្ុំណាងររស់រោក
ន្រទបយ ី ។ សូមរោករ
រហយ ី មាងរទៀត្អ្ុំពីររឿងរន្ះ រប្ពាះប្ត្រោក គឺជាពាកយសមាចប្ លមិន្អាច្រុំពាន្
រមភពីខ្ញ ុំ។ ្ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្រធាីឲ្យរោកអ្ស់សងឃម ឹ រហយ ី រប្ពាះពាកយសមបថ្
ន្រទបយ ី ។
មិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំស ្ មលឹករមីលមកខ្្ញុំរោយការភា្ក់រផ្សអីល។ រប្កាយមកោត្់រិទរសៀវរៅ រហយ ី ន្ិយយថា “ប្មន្
រហយ ោត្់មិន្ប្រឆ្ុំងច្ុំរពាះខ្្ញុំត្រៅរទៀត្រទបយ ី ី ”។
ខ្្ញុំសរាយច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ រប្កាយមកោត្់កម ៏ ិន្ប្ លពិភាកា
រលីប្រធាន្រទរន្ះមតងរទៀត្រទជាមួយខ្្ញុំរទបយ ុំ ីខ្ញ រុំ្ ទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្ត ោត្់រៅប្ត្មិន្ឈរ់ រមភអ្ព ី ។ ោត្់ជាមន្ញសសមានក់ ប្ លជក់ រ ី ន្ិងផ្សឹកប្ោប្សវ ឹង រ៉ាញប្ន្ាោត្់មិន្ប្ លររួលខ្្ញុំឲ្យរធាីតាមោត្់រទបយ ី ។ ការពិត្ ោត្់ ន្សញុំឱ្យខ្្ញុំរៅ ឆ្ៃយពីការផ្សឹកប្ោ ន្ិងជក់ ប្ លខ្្ញុំមិន្
រ។ី ររឿងមួយប្ លោត្់
រមភរនាះថា ខ្្ញុំអាច្ន្ឹងច្ញះរខ្ាយកមាលង ុំ កាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ រៅរពល ន្រររភាគោច្់ រហយ ិ ី ជាលទធផ្សលរធាីឲ្យខ្្ញុំមិន្អាច្រស់រៅកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលសត្រៅរទៀត្ ន្។
ទាុំងរន្ះជាសកមមភាពប្ លខ្្ញុំ ន្ហាក ផ្សាះររស់មិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំ្សថិត្រៅទីប្កុង ឹ ហាត្់ការរររយៈរពល១ប្ខ្។ Richmonnd រហយ ី វាមិន្អាច្រនាះរទកនញងការរៅទីប្កុង ញង ៍ រប្ច្ីន្ជាងមួយឬពីរ ងកនញងមួយស ា ហ៍រនាះ។ រប្កាយមក រោករ
ាិ ត្ Mehta ន្ិងរោក Dalpatram Shukla
ន្សុំររច្ច្ិត្តថា រូរខ្្ញុំគួរប្ត្រស់រៅកនញងប្កុមប្គួោរមួយ។
រោក Sjt Shukla ោាល់ផ្សាះជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសកាត្់ឥណា ា រស់រៅទីប្កុង West Kensington ន្ិង រៅទីរនាះ។
ច្ុំណាស់រនាះ
ហ្វសតីមាចស់ផ្សាះរនាះគឺជាហ្វសតីរមមា៉ាយ។
ខ្្ញុំ
ន្ប្
ន្ឲ្យខ្្ញុំរៅរៅរស់ ័ រ់ោត្់អ្ុំពីររឿងរ៉ា វនន្ពាកយសមបថ្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ហ្វសតីវយ
ន្សន្ារមីលប្ថ្រកាខ្្ញុំឲ្យ ន្ ិត្ ល់ រនាារ់មកខ្្ញុំកស ៏ រប្មច្ច្ិត្តោនក់រៅផ្សាះរនាះ។ រៅទីរន្ះ ខ្្ញុំ
ប្ត្ូវអ្ត្់អាហារផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវរររភាគអាហារប្ លអាច្រររភាគ ន្ ូ ច្ជា រប្ងអម ប្ លរផ្ស្ីមកពីផ្សាះ។ អ្ាីប្គរ់យ៉ាង ិ ិ ័ ណាស់រូររនាះប្ត្ងប្ត្សួរខ្្ញុំថារត្ីខ្ញ ុំច្ គឺោមន្រសជាត្ិរនាះរទ។ ររៀងរល់នថ្ៃ ហ្វសតីវយច្ុំ ្ ូលច្ិត្តមូ រអាហារប្ ា រឬរទ រត្ីខ្ញ ុំ្ ប្ត្ូវប្
រ់ោត្់យ៉ាង ូ ច្រមតច្? ខ្្ញុំរៅប្ត្ខ្មមសរអ្ៀន្ ូច្កាលពីរពលមញ ន្ ជាន្ិច្ចកាលខ្្ញុំមិន្ហាន្សញុំអាហាររប្ន្ថមឲ្យ ័ ណាស់រនាះោត្់មាន្កូន្ប្សីច្ន្ រប្ច្ីន្ជាងអ្ាីប្ លប្ត្ូវ ន្ររៀរច្ុំរៅច្ុំរពាះមញខ្ខ្្ញុំរទបយ ុំ ួន្២នាក់។ពួករគ ី ។ ហ្វសតីវយច្ុំ ទទូច្ឲ្យខ្្ញុំរររភាគច្ុំ ិ
័ ័ ឲ្យ ន្រប្ច្ីន្។ រ៉ាញប្ន្តសថិត្កនញងវយជារកម ងប្រុសមានក់ ខ្្ញុំ ឹងប្ត្ឹមថាោមន្អ្ាីរប្ច្ីន្ជាងច្ុំ ិ ត្ន្ុំរញង
ន្ុំរញង ័ ប្ លរប្មុងទញកសប្មារ់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី ។
ិ ត្
45
រពលរន្ះខ្្ញុំ
ន្រករឃញ ី ផ្សលូវររស់ខ្ញ ុំរ្ ហយ ី ។
ន្ចារ់រផ្សតីមអាន្កាប្សត្ រហយ ី ក៏សូមអ្គញ
ខ្្ញុំមន្ ិ ទាន្់ចារ់រផ្សតីមការសក ិ ាជារទៀងទាត្់រៅរទបយ ី រទ។
ផ្សងប្ រ ល់រោក Sjt Shukla ប្ ល
ន្ផ្សតល់ឲ្យកាប្សត្ទាុំងរន្ះឲ្យ
ខ្្ញុំអាន្។ រៅប្ររទសឥណា ា ខ្្ញុំមន្ ិ ធាលរ់អាន្កាប្សត្ប្រររន្ះរទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តរៅទីរន្ះ ខ្្ញុំ ប្សត្ជារទៀត្ទាត្់។ ជាន្ិច្ចកាល ខ្្ញុំប្ត្ងអាន្កាប្សត្ជារប្ច្ីន្ ន្ង ិ កាប្សត្ The Pall Mall ។ ការអាន្កាប្សត្ទាុំងរន្ះ ខ្្ញុំ
ន្ចារ់រផ្សតីម្ៃល់អ្ុំពព ័ ៌មាន្កនញងកាប្សត្ទាុំងរន្ះ។ ី ត្
ហ្វសតីជាមាចស់ផ្សាះ
ន្ប្
រ់ខ្ញ ុំ្ថា
ខ្្ញុំ
ន្ចារ់រផ្សតីមច្ូលច្ត្ ិ តអាន្កា
ូច្ជា The Daily News, The Daily Telegraph
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំច្ុំណាយរពលរសារី ប្ត្មួយរមា៉ាង។ រប្កាយមក
ខ្្ញុំ ន្រច្ញរៅរប្ៅប្សាងរករភាជន្ីយោឋន្មាូររួសមួយកប្ន្លង។ រភាជន្ីយោឋន្ប្រររន្ះមាន្រប្ច្ន្ ី កប្ន្លងណាស់កញ នងទីប្កុង។ ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាី រុំ ី ររហូ ត្
១០ឬ១២មា៉ាយ ជាររៀងរល់នថ្ៃរ ម ុំ ុំរញង ័ ឲ្យ ន្ ី បរី រី រៅកាន្់រភាជន្យ ី ោឋន្ប្ លមាន្ត្ុំនលរថាកប្ លអាច្ឲ្យខ្្ញុំញាន្ ប្្អត្ រ៉ាញប្ន្តវាមិន្ ន្ ូច្រុំ
ងរទបយ ី ្ៃល់រន្ះ មាន្រពលមតងខ្្ញុំ ន្រៅរភាជន្ីយោឋន្មាូរ ី ។ រៅកនញងអ្ុំ ញងរពលនន្ការរងង
រួសមួយកប្ន្លងរៅរលវី ិថ្ី Farringdon Street ។
ខ្្ញុំសរាយច្ត្ ិ តឥត្ឧរមារប្កាយ ន្រករឃញ ី រភាជន្យ ី ោឋន្រន្ះ។ មញ ន្រពលខ្្ញុំច្ូលរៅកនញងរភាជន្ីយោឋន្រន្ះ
ខ្្ញុំ ន្កត្់សមាាល់រសៀវរៅប្ លោក់តាង ុំ ររាញរៅរប្កាមរងអួច្ក្ច ក់រៅជត្ ខ្្ញុំរឃញ ិ ទាារ។ ី កនញងច្ុំរណាមមញ ខ្មាូរទាុំង រន្ះក៏មាន្ោយផ្សសុំអ្ុំរល ួ រ រី ច្ូ លរៅរន្ាររ ់ ររភាគអាហារ។ ិ សប្មារ់អាហាររួសប្ រ។ រប្កាយមក ខ្្ញុំក៏ ន្រងប្់ ក់រច្ ិ ៏ ៃ ញ់ រុំផ្សញត្សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ ចារ់តាង រន្ះជាអាហារ ឆ្ ុំ ពី្ន្រជីងមក ល់ប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ ប្ពះ សញ្ហញនន្ការប្
រៅកនញងរភាជន្ីយោឋន្
រ់រន្ះ
ន្ជួយខ្្ញុំរហយ ី ។
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរករយយ ៉ា ងខ្មលង ុំ រច្ញពីររះ ូង ូ ច្ជាកូន្រកមងអ្្ច ឹង។ មញ ន្រពលខ្្ញុំច្ូល ី
ខ្្ញុំប្ត្ូវរមីលរសៀវរៅមញខ្មាូរប្ លោក់តាង ុំ កនញងទូ ក្ច ក់ប្កបរទាារ។
ខ្្ញុំរឃញ ី មញ ខ្មាូរមួយកនញង ក់អ្ង់រគលស ន្ិងរ ីរប្ត្ងរ់ ៅ
ច្ុំរណាមមញខ្មាូរជារប្ច្ីន្គឺមូ ារSalt’s plea សប្មារ់អ្នកត្មោច្់។ ខ្្ញុំ ន្ទិញជាប្ កាន្់រន្ារញា ់ ញ អា ុំ ហារ។ រន្ះជារលីក ុំរូងនន្អាហារប្ លខ្្ញុំរពញច្ិត្តរុំផ្សញត្ រនាារ់ពីខ្ញ ុំ្ ន្មក ល់ប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ ប្ពះ
ន្មកជួយខ្្ញុំរហយ ី ។
ខ្្ញុំអាន្រសៀវរៅប្ លន្ិយយអ្ុំពីមូ ាររួសរនាះពីទុំពរ័ មាខង ល់ទុំពរ័ មាខងរទៀត្ រោយការចារ់អារមម
៍ រុំផ្សញត្។
ចារ់តាង ុំ ពីនថ្ៃអាន្រសៀវរៅរន្ះមក ខ្្ញុំអាច្ន្ិយយ ន្ថា ខ្លួន្ខ្្ញុំគឺជាអ្នកត្មោច្់ពិត្ប្ ក ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្រួងសួង ឲ្យពរជ័យរៅនថ្ៃប្ លខ្្ញុំរធាីពិធីសមបថ្រៅច្ុំរពាះមញខ្មាតយខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវត្មោច្់ប្សរតាមសច្ចធម៌ ន្ិងប្សរតាម ពាកយសមបថ្ប្ ល
ន្សចាច
ក៏រញប្៉ា ន្តក៏មាន្រុំ
ងកនញងរពលជាមួយោនប្ រថា
ជន្ជាត្ិឥណា ា ទាុំងអ្ស់គួរប្ត្ជាអ្នក
រររភាគោច្់ ន្ិងទន្ាឹងរង់ចារុំ ធាីឲ្យខ្លួន្ររស់ខ្ញ ុំ្កាលយជាអ្នកររីកច្ុំហរ ន្ិងរសររៅនថ្ៃ ណាមួយ រហយ ិ ី ី ន្ឹង្ន្រៅរក ការ ឹកនាុំអ្នកទាុំងរនាះឲ្យច្ូ លរួមកនញងរញ ពារហត្ញរន្ះ។ រពលរន្ះ ជរប្មីសរន្ះ ត្មោច្់ ចារ់តាង ុំ ពីរពលរន្ះត្រៅការពប្ងីកជរប្មីសរន្ះ
ន្កាលយជាការរពញច្ិត្តពីសុំណាក់អ្នក
ន្កាលយជាររសកកមមររស់ខ្ញ ុំ។ ្
XV. ការរ រី ត្ួជាសញភាពរញរសរៅកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលស
ជុំរន្ឿររស់ខ្ញ ុំរ្ លកា ី រការត្មោច្់ ន្រកន្ ី រ ង ី ពីមួយនថ្ៃរៅមួយនថ្ៃ។
់ ក ន្រធាឱ្ ី យខ្្ញុំច្ងស ិ ាអ្ុំពកា ី រត្មអាហារ។ រប្កាយមក ខ្្ញុំ
ត្មោច្់រ ីមបយ ី កមកអាន្។
ន្រៅរកទិញរល់រសៀវរៅទាុំងអ្ស់ប្ លន្យ ិ យអ្ុំពកា ី រ
រសៀវរៅមួយកាលកនញងច្ុំរណាមរសៀវរៅទាុំងរន្ះមាន្ច្ុំ
ការត្មអាហារ” ន្ិពន្ធរោយរោក Howard Williams ររស់មន្ញសសតាុំងពីរញរ
រសៀវរៅប្ លន្យ ា ស ិ យអ្ុំពម ី ូ ររួ ងរជីងថា“សីលធម៌នន្
ន្ន្ិយយអ្ុំពីជីវប្រវ ិត្តអ្កសរោហ្វសតនន្ការត្មអាហារ
កាលរហូត្មក ល់រច្ចញរបន្នកាល។ រសៀវរៅរន្ះររាញឲ្យរឃញ ី ពីទសសន្វ ិទូ ន្ិងពាការ ី
គឺរោក ពីតាហា័រ ន្ិងរយសូ ប្គិសតគឺសញទធប្ត្ជាអ្នកត្មោច្់ទាង ុំ អ្ស់។ រសៀវរៅប្ លមាន្ច្ុំ
ងរជីងថា វ ិធីលរ អ ុំផ្សញត្
កនញងការត្មអាហារ ររស់រោករ ាិ ត្ Anna Kingsford ក៏ជារសៀវរៅគួរឲ្យចារ់អារមម ៍ ផ្សងប្ រ។ ច្ុំប្
ករសៀវរៅ
46
ររស់រោករ
ាិ ត្ Allinson ប្ លន្ិយយអ្ុំពស ្ ងប្ រ។ រោក ី ញខ្ភាព ន្ង ិ អ្នាម័យក៏មាន្ប្ររយជន្៍សប្មារ់ខ្ញ ុំផ្ស
ន្ោុំប្ទប្រព័ន្ធពា លរោយប្ផ្សអករលីរវជជរញ្ហជនន្ការត្មអាហារររស់អ្នកជុំង។ ៏ ត្មោច្់ ឺ ខ្លួន្ោត្់ផ្ទាល់កជា ុំ ឺត្មោច្់ប្ រ។ រប្កាយពីអាន្រសៀវរៅទាុំងអ្ស់រន្ះ មានក់ប្ រ រហយ ី រល់ការរច្ញរវជជរញ្ហជររស់ោត្់កប្៏ ត្ូវឱ្យអ្នកជង រ
ាិ ត្
ជាលទធផ្សលរឃញ ី ថា ការពរិ ោធរលកា ី រត្មអាហារ
ន្កាលយជាមាន្ោរៈសុំខ្មន្់កញ នងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្។ ការពិចារណា
សុំខ្មន្់នន្ការពរិ ោធទាុំងរន្ះគកា ឺ រចារ់រផ្សតីមជាមួយសញ ខ្ភាព។ រ៉ាញប្ន្ា រប្កាយមកោសនា ប្
ថានខ្ពស់រុំផ្សញត្។
ទន្ាម ុំ្ ម ៏ ន្ ឹ ន្ឹងរន្ះ មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ក ិ
ន្កាលយរៅជារុំ
ង
ន្ឈរ់ រមភអ្ុំពខ្ ី ញ ុំប្្ រ។ ោត្់គត្ ិ ថា ប្រសិន្ររខ្ ី ញ ុំ្រៅប្ត្រន្ាជុំទាស់
័ ប្ថ្មរទៀត្រប្ពាះខ្្ញុំន្ង ការរររភាគោច្់ ខ្្ញុំមន្ ិ ិ ប្ត្ម ឹ ប្ត្មាន្រងកាយរខ្ាយរ៉ាញរណាណះរទ រ៉ាញប្ន្តរូរខ្្ញុំន្ឹងកាន្់ប្ត្ររជយ ឹ មាន្អារមម ៍ ថាសងាមអ្ងរ់ គលសមន្ ឹ ថា ខ្្ញុំចារ់រផ្សតម ី ចារ់អារមម ៍ រលី ិ ូ ច្ជាផ្សាះររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ រៅរពលោត្់ ង រសៀវរៅសតីអ្ុំពកា ី រត្មោច្់ ោត្់ក៏ រមភថាការវក់ន្ង ឹ ការសក ិ ាប្រររន្ះអាច្ឲ្យសត្រិ រស់ខ្ញ ុំវ្ រងាង ប្ លជាលទធផ្សល រធាឲ្ ី យខ្្ញុំខ្ជះខ្មជយរពលរវោរលកា ី រពរិ ោធ រ្លច្ការររ ន្ង ិ កាលយជាមន្ញសសខ្ញសប្រប្កត្ីជាមន្ ិ ខ្មន្។ រហត្ញ ូរច្នះ ោត្់
ន្ប្រង ុំ ី បប្ី កប្ប្រខ្លួន្ខ្្ញុំ។ នថ្ៃមួយោត្់ ន្រៅខ្្ញុំឱ្យរៅរមីលកញន្។ មញន្រពលកញន្រញ្ហចង ឹ ប្ប្រងជាច្ញងរប្កាយរ ម
ពួករយង ី ប្ ល
ន្រៅរររភាគអាហាររពលោ ៃ ច្ជាមួយោនរៅរភាជន្យ ិ ី ោឋន្ Holborn។ រន្ះជារលក ី ទម ី ួយសប្មារ់ខ្ញ ុំ្
៏ ុំ ន្ិងមាន្មន្ញសសកកកញ ញប្រររន្ះ ន្មករភាជន្ីយោឋន្ ធ
រនាារ់ពីចាករច្ញពីសណា ឋ ោរ Victoria ។
អ្ុំទបញងរពលោនក់រៅសណា ឋ ោររនាះ ខ្្ញុំពញុំសូវមាន្រទពិរោធន្៍កញ នងការរស់រៅទីរន្ះរទ។ ោត្់មាន្គរប្មាងនាុំររ ូ ខ្្ញុំ មករភាជន្ីយោឋន្រន្ះ រោយសងឃម ឹ ថា រូរភាពជាក់ប្សតងទាុំងរន្ះន្ឹងអាច្ទរ់ោកត្់ភាពរមយទមររស់ខ្ញ ុំ្ ន្។ រន្ះ ុំោន ៏ធុំមួយប្ លពួករយង ជាការរររភាគអាហារជញ ិ ី
ន្អ្ងាញយរៅត្ញរម ួ ោន។ មាូរ ុំរូងគឺជាសញរ។ ខ្្ញុំ្ៃល់ថារត្ីសញររន្ះ
រធាីរទបង ី ពីអ្ាីប្ រ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្មិន្ហាន្សួរមិត្ត្័ហ្វកតខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ រប្កាយមក ខ្្ញុំក៏ ន្រៅអ្នកររប្មីមកសួរ។ រៅរពលប្ ល មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំរ្ ឃញ ូច្រន្ះ ោត្់ក៏ ី ខ្្ញុំ
ន្ប្
ន្សួររោយសរមលងឮៗថា រត្ីមាន្រញ្ហាអ្ារី កីត្រទបង ី ។ រោយការោាក់រសារី
រ់ោត្់ថាខ្្ញុំប្ោន្់ប្ត្ច្ង់ ឹងថាសញររន្ះរធាីពីរប្ន្លប្មន្ឬរទ។
សមកនញងសងាមប្ត្ឹមប្ត្ូវរន្ះរទ”
មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្កោ ៏ ន្់មាត្់ថា
“ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្រធាីតាមច្ិត្តររស់ខ្ួ ន្ឯងរទ ល
“ខ្្ញុំមិន្ោក
ខ្្ញុំអាច្រច្ញពីទីកប្ន្លងរន្ះមញន្ ន្។
ោត្់រន្តថា ខ្្ញុំអាច្រររភាគអាហាររៅរភាជន្ ិ ីយោឋន្កប្ន្លងរផ្សសង ន្ រហយ ី ចាុំោត្់រៅខ្មងរប្ៅ។ខ្្ញុំសរាយច្ិត្ត យ៉ាងខ្មលង ុំ រពលឮ ូច្រន្ះ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏ កប្ន្លង រ៉ាញប្ន្តវា
ន្រិទទាាររៅរហយ ី ។
ន្រច្ញមករប្ៅ។ រៅប្កបររនាះ មាន្រភាជន្ីយោឋន្រររភាគរប្ន្ល មួយ ិ
ូរច្នះ រៅយរ់រនាះខ្្ញុំមិន្ ន្រររភាគអាហាររោះរទប យ ិ ី ។ ខ្្ញុំសរប្មច្ច្ិត្តរៅ
ជាមួយមិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំរ្ ោយសងឃម ឹ ពីការរមីលកញន្រ៉ាញរណាណះ រ៉ាញប្ន្តោត្់មិន្ ន្ន្ិយយពីកប្ន្លងប្ លប្ត្ូវច្ូលរៅរមីលកញន្ រទបយ ី ។ ខ្្ញុំោមន្ពាកយអ្ាីន្ិយយទាល់ប្ត្រោះ។
រនាះជាមិត្តភាពច្ញងរប្កាយប្ លរយង ី
ខ្្ញុំអាច្រមីលរឃញ ី
ន្ជុំទាស់ោន។ រ៉ាញប្ន្តវាមិន្រ៉ាះពាល់ ល់ទុំនាក់ទុំន្ងររស់រយង ី រទបយ ី ។
ន្ិងរពញច្ិត្តច្ុំរពាះរសច្កាីប្សឡាញ់ ប្ លមិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ផ្សតល់ឲ្យ
ច្ុំរពាះោត្់គឺធុំជាងភាពខ្ញសោននន្គុំន្ិត្ ន្ិងសកមមភាពររស់រយង ី រៅរទៀត្។
រ៉ាញប្ន្តការរោរពររស់ខ្ញ ុំ្
ខ្្ញុំកស ៏ រប្មច្ច្ិត្តថាគួរប្ត្រធាីឱ្យោត្់មាន្ភាពធូរប្ោល ន្ង ិ ធានាច្ុំរពាះោត្់ថា ខ្្ញុំជាមន្ញសសោកសម ន្ិង
ពាយមប្ប្រកាលយខ្លួន្ឲ្យ
រ ីមបស ី រប្មច្តាមរោលរុំ
ន្លអ ន្ិងររងកីត្ការត្មោច្់តាមរយៈរ ញ ត ះោនន ងរន្ះ ខ្្ញុំ
នទរទៀត្រៅតាមសងាមនថ្លថ្ូ ររន្ះ។ ន
ន្រធាីរល់ភារកិច្ចប្ លមិន្គួររធាីរ ីមបកា ី ល យខ្លួន្ជាសញភាពរញរសអ្ងរ់ គលស។
ខ្្ញុំគិត្ថា សរមលៀករុំពាក់ប្ លរសលៀក ន្ិងយកមកពីទីប្កុងរញមនរ មិន្ោកសមកនញងសងាមអ្ងរ់ គលសរទបយ ី
ូរច្នះខ្្ញុំក៏ ន្ទិញសរមលៀករុំ
ក់ថ្មីៗពីហាង Army and Navy ។ ខ្្ញុំក៏ ន្ទិញមួកមួយប្ លមាន្ត្នមល ១៩ សញីលង ី
ប្ លជាត្នមលរុំផ្សញត្កនញងសម័យរនាះ។
សមាភរទាុំងរន្ះរៅមិន្ទាន្់ឲ្យខ្្ញុំរពញច្ិត្តរទបយ ខ្្ញុំ ី
ន្ច្ុំណាយប្
ក់ ១០
47
រផ្ទន្រ ីមបទ ី ិញសរមលៀករុំពាក់រៅហាង
Bond
Street
ប្ លរៅទរី នាះជារ ញ ត ះនន្មជឈម
ា លជីវ ិត្ប្ររទាន្់
៍ ខ្្ញុំក៏ ន្ទទួលប្ ក់ប្ លរងប្រុសខ្្ញុំ ន្រផ្ស្ីមឲ្យខ្្ញុំផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំពាក់ប្កវាត្់កមន្ សម័យរៅទប្ី កុង ញង ។ ិ សូវ ន្ លអរទ ូរច្នះខ្្ញុំករ៏ រៀន្ពកា ា ក្ច ក់គឺជាវត្ថញ ៏លប្អ រ ិ ត្ប្ ល ី រច្ងប្កវា៉ាត្់កររន្ះរោយខ្លួន្ឯង។ កាលរៅប្ររទសឥណា អាច្ឲ្យខ្្ញុំរមល ី រឃញ ី ខ្លួន្ឯងរៅរពលកាត្់សក់មតងៗរោយជាងកាត្់សក់ប្រចាុំប្គួោរ។ ច្ុំណាយរពល១០នាទី រៅមញខ្ក្ច ក់្ញ ះរម ល ល ី ការពាក់ប្កវាត្់ក ន្ិងសត្ ិ សក់ឲ្យ ោអត្រទបយ ី
រៅទីរន្ះ
ររៀងរល់នថ្ៃខ្ញ ុំប្្ ត្ូវ
ន្ប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវ។ សក់ររស់ខ្ញ ុំ្មិន្ទន្់
ូច្រន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវសិត្វាជារ់ជាន្ិច្ច។ ប្គរ់រពលរវោខ្្ញុំប្ត្ូវពាក់មួក ន្ង ិ ិ រោះវារច្ញ រពលខ្លះខ្្ញុំប្ត្ូវរងាល
មួករ ម ្ ី បព ី ន្ ិ ត្ ិ យរមល ី សក់ររស់ខ្ញ ុំ។ សកមមភាពរធាីរទបង ី កនញងរោលរុំ
សកមម្ពទាុំងរន្ះមន្ សម័យររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ិ រផ្ទតត្រលឥ ី រយរទទាន្់ ិ ី
រ៉ាញប្ន្តជា
ងឲ្យសមន្ង ឹ សងាមអារយធម៌មួយរន្ះ។
ទាុំងរន្ះហាក់ ូច្ជាមិន្ទាន្់ប្គរ់ប្ោន្់រៅរទបយ ី រទ
ខ្្ញុំ ន្រផ្ទតត្ការយកច្ត្ ិ តទញកោក់រលភា ី ពលុំអ្ិត្រផ្សសង រទៀត្ប្ លអាច្ឲ្យខ្្ញុំ្ន្រៅកាលយជាសញ ភាពរញរសរៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ រគប្ រ់ខ្ញ ុំថា ្ វាជាររឿងចាុំ ច្់ប្ លប្ត្ូវ ររៀន្រ ុំ ររៀន្ភាោ
រ ុំង ន្ិងសល ិ បៈនន្ការររ្ច ញសុំរទបង។ ភាោ
ជត្ ិ ខ្មងរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តគឺជាភាោប្ លប្ត្ូវ
រ ុំងមន្ ិ ប្ត្ម ឹ ប្ត្ជាភាោន្យ ិ យររស់ប្ររទស ងច្ងរ់ ធាី ុំរ
ន្រប្រប្ី ស់រពញទាុំងទារ ី ប្ លខ្្ញុំមាន្រុំ
ី ររៅរលងប្ រ។
ខ្្ញុំ ន្សរប្មច្ច្ត្ ត ហ៍។ ិ តររៀន្រ ុំរោយរងន់ ថ្ល៣រផ្ទន្ កនញងមួយវគា។ខ្្ញប្ុំ ត្ូវររៀន្ប្រប្ហលជា៦រមររៀន្កនញងរយៈរពលរស ី រ៉ាញប្ន្តការហាត្់ររៀរន្ះហួសពីច្លនាច្រាក់ប្ លខ្្ញុំអាច្ទទួលយក ខ្្ញុំគិត្ថាវាពិ
ន្។ ខ្្ញុំមិន្អាច្រ ុំ ន្តាមច្រាក់ពា ូ រប្កាយមក
កកនញងការរន្តការររៀន្រ ុំរន្ះណាស់។ រត្ីខ្ញ ុំប្្ ត្ូវរធាី ូច្រមាច្?
ូច្ជាររឿងន្ិទាន្រគទិទាន្អ្ុំពី ការទញក
សត្ាឆ្មរ ីមបចា ៏ ន្មហច្ ី រ់ក ញ ត រ សត្ារោច្្ច ឹមសត្ាឆ្មរោយទឹករោះ ន្ិងរញរសមានក់ទញកសត្ារោជារ ីម។ ខ្្ញុំកមា ិ ឆតា ខ្ពស់ ូច្ជាប្គួោរកនញងររឿងន្ិទាន្រន្ះប្ រ។ ប្ររទស។ ប្ រ។ ខ្្ញុំ
រ ីមបី ន្ោតរ់រទរ្លងពួករសចឹម
ក់៣រផ្ទន្ រ ីមបរី រៀន្វ ីយ៉ាូ ញង រហយ ី រពលខ្លះខ្្ញុំក៏ប្ត្ូវរង់ប្ ក់រប្ច្ីន្ជាងរន្ះផ្សង ន្ប្សាងរកប្គូររប្ងៀន្ទីរីរ ីមបរ ី រប្ងៀន្ខ្្ញុំន្ូវរមររៀន្សិលបៈនន្ការន្ិយយ ប្ លប្ ក់ ុំរូងប្ លខ្្ញុំ ន្រង់ ូរច្នះខ្្ញុំ
ន្ច្ុំណាយប្
ជូន្ោត្់មាន្ច្ុំន្ួន្ ១ហារី Bell រប្កាយមកខ្្ញុំ
រោក Bell ខ្្ញុំ
ខ្្ញុំគិត្ថាគួរប្ត្ររៀន្រលងវ ីយ៉ាូ ញង
។
ោត្់
ន្ប្
់ រសិលបៈនន្ការន្ិយយររស់រោក នាុំឲ្យខ្្ញអា ុំ ន្រសៀវរៅអ្ុំពីសតងោ
ន្ទិញរសៀវរៅរន្ះ។ រនាារ់មកខ្្ញុំ
ន្ចារ់រផ្សតីមរធាីការសន្ានា។
ន្ោស់រត្ឿន្រៅកនញងប្ត្រច្ៀកររស់ខ្ញ ុំ្ជាន្ិច្ច ប្ពមទាុំង
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំភា្ក់ប្ពឺត្។
ន្ន្ិយយច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងថា ខ្្ញុំមិន្ច្ុំណាយរពលមួយជីវ ិត្រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលសរទ។ រត្ីការររៀន្សិលបៈ
នន្ការសន្ានារន្ះរ ីមបអ្ ៏ ច្ររៀន្រលងវ ីយូទបញងកនញង ី ាី? រត្ីការរ ុំរន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំកាលយជាសញភាពរញរសរោយវ ិធីណា? ខ្្ញុំកអា ប្ររទសឥណា ា
ន្ប្ រ។ ខ្្ញុំគឺជាសិសស ូ ច្រន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្រន្តការសិការរស់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាីខ្ួ ន្ឲ្យមាន្លកខ ល
ប្គរ់ប្ោន្់រ ីមបច្ ខ្ញ ុំ្ ី ូលរួមកនញងសមាគមវ ិជាជជីវៈរមធាវ ី។ ប្រសិន្ររីឥរយរទររស់ ិ កាន្់ប្ត្លអសប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្ ូរច្នះ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្រ ីររៅមញខ្្ន្រកមហច្ ្ ិ ឆតាររស់ខ្ញ ុំ។ គុំន្ិត្ប្សរ ៀងោនរន្ះ
ន្រកីត្រទបង ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំ
ន្រធាីខ្ញ ុំកា ្ ល យជាសញ ភាពរញរស រនាះ
រប្កាយមកខ្្ញុំ ន្ររាញមហច្ ិ ឆតារន្ះតាមរយៈលិខ្ិត្មួយ
ច្ារ់ប្ លខ្្ញុំ ន្រផ្ស្ីជូន្រោកប្គូររាត្់ររប្ងៀន្សិលបៈនន្ការន្ិយយ ររប្ងៀន្រមររៀន្រនាារ់
ៈសមបត្តិ
ប្ លរយៈរពលនន្ការហាត្់ររៀន្រន្ះរទីរប្ត្
រោយរសនីសញុំឲ្យោត្់លញររ្មះខ្្ញុំរច្ញពីការ
ន្ប្ត្ឹមប្ត្ពីរ-រីរមររៀន្រ៉ាញរណាណះ។
ខ្្ញក ុំ ៏ ន្
សររសរលិខ្ិត្ប្សរ ៀងោនរន្ះរៅប្គូររប្ងៀន្រ ុំ ប្ពមទាុំងរោកប្គូររប្ងៀន្វ ីយ៉ាូ ញ ងរោយផ្ទាល់រ ីមបស ី ញុំឈរ់ររៀន្វ ីយ៉ាូ ញង រទាះជាកនញងត្នមលណាក៏រោយ។ អ្នកប្គូរូររនាះមាន្ភាពសនិទធោនលជាមួយខ្្ញុំណាស់ រន្តគិត្ខ្ញសររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ោត្់
ូរច្នះខ្្ញុំក៏
ន្រលីកទឹកច្ិត្តខ្ញ ុំ្ច្ុំរពាះការររតជា្ច្ិត្តរន្ះរ ីមបរី ធាីប្កប្ប្រទាុំងប្សុង។
ភាពងរ់ងល់ន្ឹងការហាត្់ររៀន្ទាុំងរន្ះ
ន្ប្
រ់ោត្់ពីការ
ន្អ្ូសរនាលយរពលប្រប្ហលជា៣ប្ខ្។ ខ្្ញុំរៅប្ត្អ្ន្ញវត្តការរសលៀក
ពាក់សមរមយជារប្ច្ីន្ឆ្ន ុំ រហយ ុំ ពីរពលរនាះមកខ្្ញុំក៏ ី ចារ់តាង
ន្កាលយខ្លួន្រៅជាសិសស។
48
សូមកញុំឲ្យអ្នករល់ោនគិត្ថា
XVI. ការផ្ទលស់រូ រត
ន្ិងការច្ូលច្ិត្តរផ្សសងឯរទៀត្រញ្ហជក់ពី ុំណាក់
ការពិរោធររស់ខ្ញ ុំក ្ ញ ងការរ ន ុំ
កាលសញីវ ីល័យរៅកនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ឲ្យរោះ។ អ្នកអាន្ន្ឹងកត្់សមាាល់រឃញ ី ថា សូមបប្ី ត្រពលរប្កាយមក ខ្្ញុំក៏ ន្
យល់អ្ុំពីខ្ួ ន្ឯង។ ល កុំ ញងរពលនន្ការងរ់ងល់មិន្ប្មន្ជាការរ ុំររ់ជាក់ោក់ណាមួយតាមរយៈការគិត្ពិចារណារលី ខ្លួន្ឯងរទបយ ី ។
ូច្ជា ការរធាី ុំរ
ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្កត្់ប្តាទញករល់ការច្ុំណាយប្ លប្ត្ូវ ី រតាមរថ្យន្ត ឬនថ្លប្ត្មនប្រស
ន្គ
នាយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ន។
ី យ ឬការច្ុំណាយរលីការទិញកាប្សត្ក៏ប្ត្ូវ
រល់វត្ថញត្ិច្ត្ួច្
ន្កត្់ប្តាទញ ក
ផ្សងប្ រ ន្ិងជាន្ិច្ចកាលខ្្ញុំប្ត្ងពិន្ិត្យរមីលត្ញលយភាពរៅររៀងរល់រពលោៃច្ រៅមញន្រពលច្ូលលរគង។ ចារ់តាង ុំ ពី
រនាះមក ទមាលរ់រន្ះ ន្សថិត្រៅជាមួយខ្្ញុំ រប្ពាះខ្្ញុំ ឹងថាជាលទធផ្សលខ្្ញុំន្ឹងប្ត្ូវរប្រីមូលន្ិធិោធារ ៈច្ុំន្ួន្ ១០០,០០០ ័ ង ប្ លអាច្ន្ឹងកាលយរៅជារុំ ញ លរោយោរសកមមភាពររស់ខ្ញ ុំ្។ សូមឱ្យយញវវយប្គរ់ ររ ូ យកឧទាហរ ៍ ពី រសៀវរៅររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ិងគិត្ ល់រល់ច្ុំ ញ ច្ទាុំងអ្ស់ប្ លអ្នកមាន្ច្ុំ ូ ល ន្ិងច្ុំណាយពីរហារៅ៉ា ររស់អ្នក។ ខ្
សុំនច្។
ៈរពលរន្តការឃ្លលរុំ មីលភាពត្ឹងរញងនន្រររៀររស់ រៅ ខ្្ញុំអាច្រមីលរឃញ ន ឹ ី ថាវាចាុំ ច្់ណាស់កញ ងការសន្សុំ
ូរច្នះ ខ្្ញុំកស ៏ រប្មច្ច្ិត្តកាត្់រន្ថយការច្ុំណាយររស់ខ្ញ ុំពា ្ ក់កណា ា ល។ គ ន្ីកត្់ប្តាររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ររាញពី ទឹកប្ ក់ជារប្ច្ីន្ប្ត្ូវ ន្ច្ុំណាយរលីការរធាី រុំ ី រ។ ការរស់រៅជាមួយរគកនញងប្កុមប្គួោរមួយមាន្ន្័យថាគឺជាការ ច្ុំណាយប្ ក់ប្រចាុំស ត ហ៍ជារទៀងទាត្់។ ការច្ុំណាយរន្ះរួមមាន្ ការនាុំសមាជិកប្កុមប្គួោររៅរប្ៅរ ីមបទ ី ទួល ទាន្អាហាររពោៃច្មតងមាកល
ក៏ ូច្ជាច្ូ លរួមពិធីជរ់រលៀងជាមួយពួករគ។
ច្ុំណាយទាុំងអ្ស់ ជាពិរសសប្រសិន្ររីមិត្ត្ហ្វ័ កតរនាះជាហ្វសតីជាប្រនពន រររភាគអាហាររពលោ ៃ ច្រៅខ្មងរប្ៅក៏ប្ត្ូវច្ុំណាយរប្ន្ថមផ្សងប្ រ ិ
រយង ី ជារញរសប្ត្ូវច្ុំណាយទាុំងអ្ស់។ ការ
រហយ ី មិន្ប្ត្ូវ
ប្រចាុំស ត ហ៍រទបយ ្ ិត្ថា សកមមភាពទាុំងអ្ស់រន្ះអាច្ប្ត្ូវ ី ។ សប្មារ់ខ្ញ ុំគ ររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ររាញពីកុំហញស។
សកមមភាពទាុំងរន្ះពាក់ពន្ ័ ធន្ឹងការ ន្ ករច្ញពីការទូទាត្់ប្
ន្សន្សុំសុំនច្ ខ្
ក់
ៈការច្ុំណាយពីរហារៅ៉ា
ន្សរប្មច្ច្ិត្តថាន្ឹងមាន្រន្ារ់មួយោនក់រៅ ជុំន្ួសឲ្យការរស់រៅជាមួយប្គួោរ
រប្កាយពីគិត្ ូ រច្នះរួច្ ខ្្ញុំ
មួយរយៈរពលប្វង។ ខ្្ញុំប្ត្ូវផ្ទលស់រូ រកប្ន្ល ត ងរស់រៅពីមួយកប្ន្លងរៅមួយកប្ន្លងប្សរតាមការររប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវរធាី រោយ ទទួល
ន្រទពរិ ោធន្៍កញ ងរពលប្ត្មួ ន យ។
រន្ារប្់ លន្ង ឹ ប្ត្ូវរប្ជីសររសអាច្ឲ្យខ្្ ី ញ ុំរៅ ល់កប្ន្លងរ ញ តុំ អាជីវកមមរោយ រថ្មីររជីងប្ត្ម ឹ រយៈរពលកន្លះរមា៉ាងរ៉ាញរណាណះ ការរធាី ូ ច្រន្ះន្ង ឹ អាច្ឲ្យខ្្ញុំសន្សុំប្ ក់ច្ុំណាយរលកា ី ររធាី រុំ ី រ ន្។ មញ ន្ រពលរធាី ូរច្នះ
ន្ ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាី ុំរ
ី រតាមមរធា
យ ឹកជ្ជូ ន្មួយច្ុំន្ួន្ រពលច្ងរ់ ៅកប្ន្លងណាមួយ រហយ ី ក៏ប្ត្ូវ
ច្ុំណាយរពលរវោរប្ន្ថមរទៀត្រ ីមបរី ីររោយរថ្មីររជីង។ ការររៀរច្ុំថ្មីសប្មារ់ខ្ួ លន្ឯងរន្ះមាន្ការរ ីររោយរថ្មីររជីង ន្ង ឋ ច្ ិ រស ក ិ ច ប្ លរន្ះគជា ឺ មរធា
ក់ច្ុំណាយរលីការរធាី ុំរ
ី រ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវរ ីររោយរថ្មីររជីងពី ៨ ុំ ឺ កនញងកុំទបញងរពលរស់ ឬ១០មា៉ាយកនញងមួយនថ្ៃ។ រោយោរទុំោរ់រ រី ច្ុំរយឆ្ៃយប្រររន្ះរហយ ី រទរ ី រធាឲ្ ី យខ្្ញុំោមន្ជង រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស ប្ពមទាុំង
យសប្មារ់សន្សុំប្
ន្រធាឲ្ ្ ន្់ប្ត្រងមាុំ ។ ី យរងកាយររស់ខ្ញ ុំកា ឹ
រប្កាយពគ ់ ទួលរ្្ៀវមួយ ប្ពមទាុំង ី ត្ ិ ូ រច្នះរួច្ ខ្្ញុំក៏ ន្ជួលរន្ារ់សមរមយមួយកប្ន្លង ប្ លមាន្រន្ារទ រន្ារ់រគងមួយ។ រន្ះជា ុំណាក់កាលទីពរី ច្ុំប្ ក ុំណាក់កាលទីរម ី ន្ ិ ទាន្់មក ល់រទបយ ី ។ ការផ្ទលស់រូ រទាុំ ា ងរន្ះ
ន្ជួយឲ្យខ្្ញុំសន្សុំសុំនច្ការច្ុំណាយ
រវោយ៉ាងរម៉ាច្? ខ្្ញុំ ឹងថាការប្រ រពលរវោរប្ច្ីន្រទៀត្។
ន្ពាក់កណា ត ល។ រ៉ាញប្ន្តរត្ខ្ ី ញ ុំប្្ ត្ូវរប្រីប្
ងរមធាវ ីមន្ ិ ត្ប្មូវឱ្យមាន្ការសក ិ ារប្ច្ន្ ី រទ រហយ ី ខ្្ញុំមាន្អារមម
រ៉ាញប្ន្តអ្ប្ាី លខ្្ញុំ
រមភរហូត្មករនាះគកា ឺ ររប្រប្ី
ស់រពល
៍ ថារៅមាន្
ស់ភាោអ្ង់រគលសររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅមាន្កប្មត្ ិ រៅ
រទបយ ី ។ សុំ ីររស់រោក (រប្កាយមករតូររ្មះជា Sir Frederic) រទបលី ររញ្ហ ិ ញ រប្ត្ចាុំមកជួរោត្់’ សថត្ ិ កនញងប្ត្រច្ៀកខ្្ញុំជាន្ិច្ច។ ខ្្ញុំគត្ ិ ថា រប្ៅពប្ី ត្ូវ
ន្ផ្ទតថា ុំ ‘រប្កាយរពលទទួល
ន្
ន្រៅឲ្យច្ូលរួមជារមធាវ ីរហយ ខ្្ញុំក៏ ី
49
ប្ត្ូវមាន្សញ្ហញរប្ត្អ្កសរោហ្វសតផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំ
ន្ពរិ ប្ោះរយរល់ជាមួយមត្ ិ ត្័ហ្វកតមួយច្ុំន្ួន្ ប្ពមទាុំង
ន្សួរនាុំអ្ុំពី
វគាសក ិ ារៅោកលវ ិទាល័យ Oxford ន្ង ិ ោកលវ ិទាល័យ Cambridge ។ រប្កាយមកខ្្ញុំ ឹងថា ប្រសន្ ិ ររីខ្ញ ុំ្ រប្ជីសររសច្ូ ្ ន្់ប្ត្រប្ច្ន្ ន្ង ី លររៀន្ោោមួយណារនាះ ការច្ុំណាយររស់ខ្ញ ុំកា ី ិ រធាីឲ្យខ្្ញុំោនក់រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស កាន្់ប្ត្យូរជាងអ្ាប្ី លខ្្ញុំរ ុំពឹងទញក។ មត្ ិ ត្័ហ្វកតររស់ខ្ញ ុំ្មានក់
ន្រលក ី ជាសុំរ
្ ិត្ជារពញច្ត្ ី ថា ប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំព ិ តន្ង ឹ ការ
រទបយ ី ។
កមមវ ិធស ី រងខររមររៀន្
៍ រន្ះ កៗប្រររន្ះប្មន្ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្រទបងជារ់ ន្ង ិ ទទួលការអ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យច្ូលររៀន្រៅទីប្កុងទបញង ។ ៏ អ ររាញពីការរោះ ូរកមាលង ុំ ពលកមម ល ន្ង ច្់ច្ុំណាច្ពិរសសណាមួយ ឹ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្រោយមន្ ិ រប្ន្ថមច្ុំរ ះ ង ិ ប្រទបងប្ លលុំ ខ្្ញុំ
ន្ោាគមន្៍ច្ុំរពាះសុំរ
ី រន្ះ។
ក៏រញប្៉ា ន្ត
ន្រធារី អាយភា្ក់រផ្សអល ុំ ។ ី យ៉ាងខ្មលង
ភាោទាតាុំង ន្ង ុំ ណាស់! រត្ីខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវររៀន្ភាោឡាតាុំងរន្ះរោយរររៀរណា? ិ ភាោទុំរន្រ ី គព ឺ ិត្ជាសមញគោមញខ្មលង ៏ ន្ត្ុំនលរុំផ្សញត្សប្មារ់រមធាវ ី”។ ការរច្ះភាោឡាតាុំងមាន្ រ៉ាញប្ន្តមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ន្ិយយថាៈ “ឡាតាុំងជាភាោ មា ោរៈសុំខ្មន្់ខ្មលង ុំ ណាស់ រប្ពាះអាច្ឲ្យរយង ៉ា ញ ង ុំ ឹ ពរី សៀវរៅច្ារ់មួយច្ុំន្ួន្រផ្សសងរទៀត្។ រសៀវរៅច្ារ់រូមា ី យល់ ង មួយក៏ប្ត្ូវ
ន្សររសរទាុំងប្សុងជាភាោទាុំងប្ រ។ រប្ៅពីរច្ះភាោទាតាុំងរហយ ី មាន្ន្័យថា អ្នកក៏អាច្យល់ពី
ភាោអ្ងរ់ គលស រន្ះមាន្ការលុំ
មួយផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំ ប្ខ្មតង ច្ុំប្
ន្រប្ច្ន្ ី ប្ រ។ ខ្្ញុំ
ន្ប្ត្លរ់មកផ្សាះវ ិញ ន្ង ន្សរប្មច្ច្ិត្តររៀន្ភាោឡាតាុំង រទាះរីជាភាោ ិ
កយ៉ាងណាក៏រោយ។ ភាោ
រ ុំងខ្្ញុំក៏ ន្ចារ់រផ្សតម ី ររៀន្ប្ រ រប្ពាះខ្្ញុំគត្ ិ ថាជាភាោទាន្់សម័យ
ន្ច្ូលររៀន្ Matric រៅថានក់ររៀន្ឯកជន្មួយកប្ន្លង។ ការប្រ ងប្ត្ូវ ន្រធាីរ
ង ុំ ួយ ី ររៀងរល់ប្ ម
កខ្្ញុំមាន្រពលប្ត្ឹមប្ត្ប្ ប្ុំ ខ្រ៉ាញរណាណះ។ រន្ះជាភារកិច្ចប្ លលុំ កសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ រ៉ាញប្ន្តរុំ ងប្ ថាន រនាារ់ ពីកាលយជាសញ ភាពរញរសអ្ងរ់ គលសមានក់មក ន្ប្ប្រកាលយរូរខ្្ញុំឲ្យរៅជាសិសសប្ ក ប្រជាមានក់។ ខ្្ញុំ ន្ោក់ប្ផ្សន្ការ ផ្ទាល់ខ្ួ ន្សប្មារ់ ល អ្ន្ញ វត្ត
រ៉ាញប្ន្តច្ុំរ
ះ ឹង
ន្ិងការច្ងចាុំររស់ខ្ញ ុំម ្ ិន្ ន្ឲ្យខ្្ញុំរធាីតាមការសន្ាប្ ល
ន្កុំ
ត្់
ច្ុំរពាះការររៀន្ភាោទាតាុំង ន្ិងភាោអ្ងរ់ គលសរទបយ ី ។ លទធផ្សលរច្ញមកររាញថា ខ្្ញុំ ន្ប្រទបងធាលក់ភាោ ទាតាុំង។ ខ្្ញមា ុំ ន្ការរោកោតយយ៉ាងខ្មលង ុំ រ៉ាញប្ន្តមិន្រធាីឲ្យខ្្ញុំ ត្់រង់្ន្ាៈរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ន្ទទួលរសជាត្ិនន្ភាោ ទាតាុំង
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្គិត្ថាច្ុំរ
ះ ឹងភាោ
រ ុំងររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន្លកខ
ៈលអប្ររសីរជាង
ូរច្នះ ខ្្ញុំ ន្រប្ជីសររសមញ ី ខ្
វ ិជាជថ្មីកញ ងប្កុ ន មវ ិទាោហ្វសត។ គីមីោហ្វសតគឺជាមញខ្វ ិទាមួយសថិត្កនញងមញខ្វ ិជាជវ ិទាោហ្វសតររស់ខ្ញ ុំ្ មិន្ រៅរលីអ្ាីរៅរៅថាការពិរោធ ប្ លរធាីឲ្យរយង ី ចារ់អារមម ច្ុំរណាមមញខ្វ ិជាជរផ្សសងរទៀត្
ន្រផ្ទតត្សុំខ្មន្់
៍ កនញងការសិការនាះរទបយ ី ។ រន្ះជាមញខ្វ ិជាជមួយកនញង
ប្ លចាុំ ច្់ប្ត្ូវសិការៅប្ររទសឥណា ា ។
ខ្្ញុំក៏ ន្រប្ជីសររសមញ ី ខ្វ ិជាជរន្ះសប្មារ់
ការសិកាប្ផ្សនក Matric រៅទីប្កុង ញង ៍ រួច្រហយ ី ប្ រ។ រទាះជាយ៉ាងណា រពលរន្ះខ្្ញុំរប្ជីសររសការស ី ិកាពីកុំរៅ ន្ិងពន្លឺនន្មញខ្វ ិទាគីមីរនាះ។ មញខ្វ ិជាជរន្ះប្ត្ូវ វ ិជាជប្សួលប្ រ។
ន្រគន្ិយយថា ជាមញខ្វ ិជាជរយប្សួលរប្កាយមកខ្្ញុំគិត្ថាក៏ជាមញខ្
រ ីមបជា ី ការរប្ត្ៀមខ្លួន្សប្មារ់ការោកលបងមួយរផ្សសងរទៀត្
ភាពរយប្សួលរប្ន្ថមរទៀត្។ ខ្្ញុំមាន្អារមម
ខ្្ញុំ
ន្ប្រឹងប្ប្រងរធាីឲ្យជីវ ិត្ខ្្ញុំកាន្់ប្ត្មាន្
៍ ថារររៀរនន្ការរស់រៅររស់ខ្ញ ុំម ្ ិន្ទាន្់ ន្ផ្សតល់អ្ត្ថប្ររយជន្៍សមរមយណា
មួយ ល់ប្គួោរខ្្ញុំរទបយ ី ។ រៅរពលគិត្ ល់រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំប្្ លកុំពញងត្សូប្សាងរកប្
ក់ តាមការសញុំជុំន្ួយថ្វ ិកាពី
ជាសិសសប្ លទទួលអាហារូរករ
ៈធមមតា។ ខ្្ញុំ
ោត្់ ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំឈចា ុំ ។ ខ្្ញុំរឃញ ឺ រ់យ៉ាងខ្មលង ី ថា សិសសភាគរប្ច្ីន្ប្ លចាយវាយចារ់ពី ៨រៅ១៦រផ្ទន្ ប្រចាុំប្ខ្ គឺ ៍ ។ ខ្្ញុំគឺជាឧទាហរ
៍ ោម្ញនន្ការរស់រៅលកខ
ប្កីប្កមួយច្ុំន្ួន្ប្ លរស់រៅពិ កជាងខ្្ញុំ។ សិសសមានក់កញ ងច្ុំ ន រណាមពួករគ
ន្ជួរសិសស
ន្ោនក់រៅត្ុំរន្់ប្កីប្ក រៅកនញងរន្ារ់
មួយប្ លច្ុំណាយពីរសញីលីងកនញងមួយស ត ហ៍ រហយ ី ោត្់ច្ុំណាយប្ត្ឹមប្ត្២កាក់រញរ៉ា ណាណះ សប្មារ់អាហារប្ លមាន្
ប្ត្រមៅកាកាវ ន្ិងន្ុំរញ័ងរ៉ាញរណាណះ។ ការរស់រៅររស់សិសសមានក់រនាះរៅឆ្ៃយពីខ្ញ ុំខ្ម ្ លង ុំ ណាស់ រប្ពាះខ្្ញុំោនក់រៅកប្ន្លង មួយមាន្ពីររន្ារប្់ លអាច្ឲ្យខ្្ញុំច្ុំអ្ិន្មាូររៅផ្សាះរោយខ្លួន្ឯង
ន្។ ការរធាីប្រររនាះអាច្ឲ្យរយង ី សន្សុំ ន្ចារ់ពី
50
៤រៅ៥រផ្ទន្កនញងមួយប្ខ្។ ខ្្ញុំ
ន្អាន្រសៀវរៅជារប្ច្ន្ ី ប្ លន្យ ិ យអ្ុំពកា ី ររស់រៅប្ររោម្ញប្ រ។ រប្កាយមកខ្្ញុំ
ក៏ឈរ់រស់រៅកនញងរន្ាររ់ នាះ រហយ ី រកមកជួលរន្ារ់មួយរផ្សសងរទៀត្ប្ លមាន្ច្ហ្វរកន្រោយចារ់រផ្សតីមច្មអិន្អាហារ រពលប្ពក ឹ រៅផ្សាះរោយខ្លួន្ឯង។ ការច្មអន្ ិ អាហារប្ត្ូវច្ុំណាយរពលជាង ២០នាទី មាន្ប្ត្ម ឹ ប្ត្រររ ន្ង ិ ទក ឹ រៅត
សប្មារ់កាកាវរ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំរររភាគអាហារនថ្ៃ ប្ត្ងរ់ ៅខ្មងរប្ៅរោយច្ុំណាយប្ត្ម ិ ឹ ប្ត្៣កាត្់ រ៉ាញរណាណះកនញងមួយនថ្ៃ។ រន្ះក៏ជារពលរវោមួយប្ លឲ្យខ្្ញុំខ្ត្ ិ ខ្ុំររៀន្សូប្ត្ផ្សងប្ រ។ ការរស់រៅច្ាស់ោស់ប្រររន្ះរធាឲ្ ី យខ្្ញុំសន្សុំរពលរវោ ន្រប្ច្ន្ ី ន្ង ិ ជាលទធផ្សលខ្្ញុំ
ន្ប្រទបងជារ់ប្ រ។
សូមអ្នកអាន្កញុំគត្ ិ ថា ការរស់រៅប្រររន្ះ
ន្រធាឱ្ ត ី យជវី ិត្ខ្្ញុំធញញប្ទាន្់។ ផ្សាញយរៅវ ិញ ការផ្ទលស់រូ ររន្ះ
មាន្សញខ្ ញមរមនាទាុំងកនញង ន្ង ិ ខ្មងរប្ៅជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្។ រន្ះក៏ជាមធយ ររស់ខ្ញ ុំផ្ស ្ ងប្ រ។ សរាយ។
ជវី ិត្ររស់ខ្ញ ុំកា ្ ន្់ប្ត្មាន្សច្ចធម៌ពិត្ប្
ក
ន្រធាី
យមួយលអប្ររសរី ជួយសន្សុំសុំនច្ ល់ប្គួោរ
រហយ ី ច្ត្ ិ តររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ ង ឹ ពភា ី ពោមន្ប្ពុំប្ ន្នន្ការ
XVII. ការពរិ ោធរៅកនញងការត្មអាហារ
រៅរពលខ្្ញុំយល់ពខ្ ល ប្ត្ច្ាស់អ្ុំពីភាពចាុំ ច្់រ ីមបផ្ទ ី ួ ន្ឯងកាន្់ ី ល ស់រូ តរទាុំងខ្មងកនញង ន្ិងខ្មងរប្ៅខ្លួន្ររស់ខ្ញ ុំ្
រប្កាយមកការផ្ទលស់រូ រទាុំ ត ងរន្ះ
ន្ចារ់រផ្សតីមរកលូ ត ណាយ ី ត្ោស់។ ភាលមៗ ឬសូមបព ី ម ី ញន្មក ខ្្ញុំក៏ ន្ផ្ទលស់រូ រការច្ុំ
ន្ង ត ខ្្ញុំរឃញ ិ រររៀររស់រៅររស់ខ្ញ ុំ្។ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមផ្ទលស់រូ រការត្មអាហារ។ ី អ្នកន្ិពន្ធរសៀវរៅសតព ី ីការត្មោច្់ជារប្ច្ន្ ី
ន្ពន្ ់ រ ររឿងរន្ះកនញងទិ ឋភាពោសនា វ ិទាោហ្វសត ការអ្ន្ញវត្ត ន្ង ិ ត្ ិ យយ៉ាងលអត្ ិ លអន្ព ី ញ្ហារន្ះ រោយរះគន្់ ិ ិ រវជជ
ោហ្វសត។ តាមប្កមសល ី ធម៌ ពួករគសន្នោ ិ ឋ ន្ថា ការប្គរ់ប្គងររស់អ្នកមាន្អ្ុំណាច្រលរ ី ញគាលប្ លទន្់រខ្ាយជាង មន្ ិ មាន្ន្័យថាអ្នកមាន្អ្ុំណាច្យកគញ
សមបត្តព ិ ីអ្នកទន្់រខ្ាយរទបយ ី
រ៉ាញប្ន្តអ្នកប្ លខ្មលង ុំ ប្ត្ូវការពារអ្នកប្ ល
រខ្ាយជាង ប្ លប្ត្ូវប្ត្មាន្ការជួយោនរៅវ ិញរៅមករវាងអ្នកទាុំងរនាះ។ អ្នកន្ិពន្ធទាង ុំ រនាះរញ្ហជក់ថា មន្ញ សស រររភាគម ន្ ិ ិ ប្មន្រប្ពាះការសរាយរទរ៉ាញប្ន្តគរឺ ីមបរី ស់រៅ។ អ្នកន្ព ិ ន្ធមួយច្ុំន្ួន្
ន្រសនី រហយ ី មួយច្ុំន្ួន្រទៀត្
អ្ន្ញវត្តការត្មកនញងជីវ ិត្ររស់ពួករគ មន្ ិ ប្ត្ឹមប្ត្ោច្់រញរ៉ា ណាណះ រ៉ាញប្ន្តពួករគខ្លះរទៀត្ក៏ រោះរោផ្សងប្ រ។ ជាលកខ
ៈវ ិទាោហ្វសា មន្ញសសមួយច្ុំន្ួន្
ន្
ន្ត្មការរររភាគស ញត្ ន្ិងទក ិ ឹ
ន្សន្និោឋន្ថា រច្នាសមពន្ ័ ធរងកាយមន្ញសសររាញថា
ពួករគមន្ រឈី ន្ិងទក ិ រច្ះច្មអន្ ិ រទបយ ី ប្ត្ពួករគជាសត្ាប្ លរររភាគប្ផ្សល ិ ឹ រោះមាតយ រនាារ់មកពួករគមាន្រធមញន្ង ិ ចារ់រផ្សតម ងៗ។ ជាលកខ ី រររភាគអាហាររ ិ ឹ ប្ផ្សអកតាមអ្ុំ
ៈរវជជោហ្វសតពួករគរ រិ សធរល់ោរជាត្រ ិ ប្ន្ល ន្ង ិ រប្គឿងរទសទាុំងអ្ស់។
ះអ្ុំណាងជាក់ប្សតង ន្ង សមាន្ត្នមលនថ្លរុំផ្សញត្។ រល់ ិ រស ឋកច្ ិ ចពួករគររាញថា អ្នករររភាគអាហាររួ ិ
ការអ្ះអាងរហត្ញផ្សលទាុំងរន្ះមាន្ឥទធព ្ ិ លករលកា ី រគិត្ររស់ខ្ញ ុំ។ រររភាគអាហាររួ សទាុំងរន្ះ។ ិ អ្ុំពី
រប្កាយមកខ្្ញុំក៏
ន្ច្ូលរៅកនញងរភាជន្យ ី ោឋន្
រៅកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលស មាន្កាប្សត្រច្ញផ្សាយប្រចាុំស ត ហ៍មួយប្ លន្យ ិ យ
សងាមអ្នករួសត្មោច្់។ ខ្្ញុំ
រ៉ាញនាមន្ខ្្ញុំ ន្កាលយជាសមាជក ិ កនញងគ
ន្ជាវកាប្សត្រនាះអាន្ប្រចាុំស ត ហ៍រោយច្ូ លរួមជាមួយសងាមរនាះ មិន្យូរ ៈកមាមធកា ិ រប្រត្ិរត្ត។ ិ
ន្ចាត្់ទញកថាជាជន្សុំខ្មន្់នន្អ្នករួសត្មោច្់ រហយ ី
រៅទរី ន្ះខ្្ញុំអាច្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយរញគាលប្ លប្ត្ូវ
ន្ចារ់រផ្សតម ី ការពរិ ោធររស់ខ្ញ ុំ្រលកា ី រត្មអាហារ។
ខ្្ញុំឈរ់រររភាគរប្ងអ ម ន្ិងរប្គឿងរទសប្ លយកមកពីផ្សាះ។ គុំន្ិត្ទទួលយកអាហាររួសប្រលកៗ ន្រកីត្ ិ ់ ុំ ូ លច្ិត្តរររភាគរប្គឿងរទស រទបង ន្ឆ្ៃយពីខ្ញ ុំ្។ រពលរន្ះខ្្ញុំរពញច្ិត្តន្ឹងរសជាត្ិរប្ន្ល ី ជារន្តរនាារ់។ ច្ុំ ងច្ ិ សលឹកព
៌ នរត្ង (spinach) ប្ លច្មអិន្្អិន្រៅកនញងទីប្កុង Richmond ប្ពមទាុំងការច្មអិន្អាហាររោយមិន្រប្រី
រប្គឿងរទស។
ការពិរោធអាហាររួសជារប្ច្ីន្រន្ះ
ន្ររប្ងៀន្ខ្្ញុំថា
រនាះរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តវាសថិត្រៅរលីច្ិត្តររស់រយង ី រៅវ ិញរទ។
រសជាត្ិពិត្ប្ ក មិន្ប្មន្រៅរលីអ្ណា ត ត្
51
ការពិចារណារៅរលកា ី រច្ុំណាយប្ត្ងសថិត្រៅច្ុំរពាះមញ ខ្ខ្្ញុំជាន្ិច្ច។
គត្ ិ ថា ការពិោរប្ត្ ន្ិងការហា ន្រងករប្ោះថានក់ច្ុំរពាះសញខ្ភាព
កនញងអ្ុំទបញងរពលរនាះមាន្មត្ជា ិ រប្ច្ន្ ី
ូរច្នះប្រជាជន្ក៏ន្យ ិ មច្ូលច្ត្ ិ តទទួលទាន្កាកាវ
វ ិញ។ ខ្្ញុំករ៏ ជឿជាក់តាមមត្ិទាង ុំ រនាះប្ រថា មន្ញសសគួរប្ត្រររភាគអ្ា ប្ី លជួយប្ទប្ទង់ ល់រងកាយ ិ ់ រពិោរប្ត្ ន្ង រ ះរងកា ិ ការហា រហយ ី មកជុំន្ួសវ ិញន្ូវការពោ ិ រកាកាវ។ ខ្្ញុំធាលរ់
ន្រររភាគអាហាររៅរភាជន្ យ ិ ី ោឋន្មួយប្ លប្រងប្ច្កជាពីរកប្ន្លងរផ្សសងោន។ កប្ន្លងទីមួយសប្មារ់ ន្ង ិ ប្ត្ូវរង់ប្
ពួកអ្្ជ ី ររស ិ ន្ប្ លមាន្ប្ទពយសមបត្តិរោយផ្សតល់ជូន្មញ ខ្មាូរជារប្ច្ន្ ី តាមការរប្ជស ី
កុំ
ច្ុំប្
ូរច្នះខ្្ញុំក៏ ន្
ក់តាមត្នមល
ត្់នន្មញខ្មាូរន្ីមួយៗ រហយ ៃ ច្មតងៗ។ ី ការច្ុំណាយគចា ឺ រ់ព១ ី រៅ២សញល ី ង ី សប្មារ់ការរររភាគអាហាររពលោ ិ កកប្ន្លងទព ី រី ប្ត្ូវច្ុំណាយប្
ក់ច្ុំន្ួន្៦កាត្់ រោយផ្សតល់ជូន្មាូរអាហាររម ី ញ ខ្ ប្ពមទាុំងច្ុំ
ិ ត្ន្ុំរញ័ង។ ជាញឹកញារ់
ខ្្ញុំរររភាគអាហាររៅកប្ន្ល ងទព ិ ី រី រនាះ រប្ពាះខ្្ញុំប្ត្ូវសន្សុំសុំនច្ការច្ុំណាយ។ មាន្ការពរិ ោធរន្តិច្រន្តួច្ជារប្ច្ន្ ី ប្ លរកត្ ី រទបង ី ុំណាលោនន្ង ឹ ការពរិ ោធធុំៗមួយច្ុំន្ួន្។ ឧទាហរ ៍ រពលមួយរនាះខ្្ញុំ
ន្រ
ូ ច្ជា
ះរង់រចាលអាហារប្ លមាន្ជាត្ិរមៅ ទញ ិ ន្ុំរញ័ង ន្ង ិ ប្ផ្សលរឈី រហយ ី មាន្រពលមតងរនាះខ្្ញុំ
ន្ទញ ិ ខ្មលញ់ ខ្មរ់ ទក ឹ រោះរោ ប្ពមទាុំងសញត្។ ការពរិ ោធច្ញងរប្កាយរន្ះោមន្អ្ាីគួរឲ្យកត្់សមាាល់ទាល់ប្ត្រោះ។
ការពរិ ោធប្រររន្ះ
ន្រន្តរយៈរពល២ស ត ហ៍។ អ្នកប្កប្ប្រប្ ល
សញត្ រហយ ញត្មិន្ប្មន្ជាអ្នករររភាគោច្់ រទបយ ី ការរររភាគស ិ ិ ី ។ វាប្ ច្ុំរពាះសត្ារោកមិន្ឲ្យរររភាគស ញត្រទបយ ិ ី ។
ខ្្ញុំ
ន្ោុំប្ទអាហារោមន្ជាត្រិ មៅ
ន្ន្យ ិ យអ្ុំពី
ក ណាស់ថា ោមន្ការហាមឃ្លត្់ណាមួយ
ន្អ្ន្ញវត្តតាមន្័យរន្ះ
ន្ិង
ន្រិរភាគសញត្រទាះរីជាមាន្ការ
សន្ាក៏រោយ។ ការប្រប្ពឹត្តខ្ញសប្រររន្ះគឺមាន្ប្ត្មួយរយៈរពលប្ត្រ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំោមន្ភារកិច្ចអ្ាីប្ លប្ត្ូវរ្ចូ លការ រកប្ោយថ្មីរលីការសន្ារទបយ ្ ី ។ ការរកប្ោយររស់មាាយខ្្ញុំប្ លឃ្លលរុំ មីលពាកយសន្ារន្ះគឺមាន្រៅទីរន្ះសប្មារ់ខ្ញ ុំ។
ខ្្ញុំ ឹងថាន្ិយមន្័យររស់មាតយខ្្ញុំច្ុំរពាះោច្់គឺរម ួ រ្ចូ លទាុំងសញត្ផ្សងប្ រ។ ភាលមៗរៅរពល ន្ ឹងពីការពិត្សុំខ្មន្់ នន្ការសន្ារន្ះ រប្កាយមកខ្្ញុំ ន្រ ះរង់រចាលការរររភាគស ញត្ ប្ពមទាុំងការពិរោធប្សរ ៀងោនរន្ះផ្សងប្ រ។ ិ មាន្ច្ុំ ញ ច្លអមួយប្ លសថិត្រៅរប្កាមអ្ុំ
អ្ងរ់ គលសខ្្ញុំ
ះអ្ុំណាង
ន្រករឃញ ី ការឲ្យន្ិយមន្័យច្ុំន្ួន្៣រៅរលីោច្់។
ន្ិងោមន្ត្នមលអ្ាីទាល់ប្ត្រោះ។
រៅកនញងប្ររទស
រយងតាមន្ិយមន្័យទី១ោច្់សុំរៅរលីោច្់
រការកសី ន្ិងសត្ានប្ពប្ត្រ៉ាញរណាណះ។ អ្នករួសត្មោច្់ប្ លទទួលយកន្ិយមន្័យរន្ះមិន្រររភាគោច្់ រការកសី ិ ន្ិងសត្ានប្ពរទបយ ប្ត្ី រហយ ី រ៉ាញប្ន្តពួករគរររភាគោច្់ ិ ី ក៏មិន្ ន្ន្ិយយអ្ុំពីសញត្ប្ រ។ ោច្់សុំរៅរលីរល់ោច្់សត្ាប្ លមាន្ជីវ ិត្ទាុំងអ្ស់។
ូរច្នះ
មិន្អាច្រររភាគប្ត្ ិ ី
រយងតាមន្ិយមន្័យទី២
ន្រទបយ ី
រ៉ាញប្ន្តអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យ
រររភាគស ញត្។ រយងតាមន្ិយមន្័យទ៣ ិ ី គឺរ្ចូ លទាុំងោច្់សត្ាមាន្ជីវ ិត្ ប្ពមទាុំងផ្សលិត្ផ្សលប្ លររងកីត្រច្ញពី ោច្់ទាង ុំ រន្ះ
ូច្ន្ិយមន្័យរន្ះប្គរ់
ទី១ ខ្្ញុំអាច្រររភាគស ញត្ ន្ិងប្ត្ីក៏ ិ កិច្ចរន្ះ។
ត រ់ច្ុំរពាះសញ ត្ ន្ិងទឹករោះរោរទ។ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំរ្ ោរពតាមន្ិយមន្័យ
ន្។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្រជឿជាក់ថា ការកុំ
ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំប្្ រត្ិរត្តិតាមការសន្ាប្ លខ្្ញុំ
រររភាគស ញត្រួច្រហយ ិ ី ។ វាមាន្ការលុំ
ន្រធាី
ករប្ពាះការអ្រងកត្
រួសត្មោច្់កមា ៏ ន្អាហារជារប្ច្ីន្ប្ លរប្រីសញត្។
ត្់ររស់មាាយខ្្ញុំគឺជាន្ិយមន្័យច្ងភាជរ់កាត្ពា
រនាះខ្្ញុំប្ត្ូវរ ិរសធការរររភាគស ញត្ ិ
កររស់ខ្ញ ុំ្
ន្
ន្ររាញថា សូមបប្ី ត្រៅកនញងរភាជន្ីយោឋន្សប្មារ់អ្នក
មាន្ន្័យថា
ខ្្ញុំប្ត្ូវពិន្ិត្យ ុំរ
មាន្រប្រីប្ ស់សញត្ ឬអ្ត្់រញប្៉ា ន្តច្ុំរពាះរប្ងអម puddings ន្ិងន្ុំ cakes ប្ត្ូវ គិត្ ល់ភារកិច្ចលុំ
ក៏រញប្៉ា ន្តខ្ញ ុំ្
វាន្ឹងរធាីឲ្យអាហារខ្្ញុំមាន្ភាពោម្ញ។
ី រការនន្ការច្មអិន្អាហារថារត្ី
ន្ផ្សលិត្រច្ញពីសញ ត្។ រ៉ាញប្ន្តរៅរពល
ភាពោម្ញនន្អាហាររន្ះន្ឹងរធាីឲ្យខ្្ញុំ
ករប្ជីសររស ី រហយ ី ខ្្ញុំប្ត្ូវរ ះរងរ់ ចាលចាន្អាហារប្ លខ្្ញុំរពញច្ិត្តជារប្ច្ីន្។ ភាពលុំ កទាុំងរន្ះគឺប្ត្ឹមប្ត្ ៏ ឹងរញងនន្ការសន្ាប្ ជាការ្លងកាត្់ការអ្រងកត្ ត្ លររងកីត្រសច្កតីរពញច្ិត្តខ្មងកនញងឲ្យកាន្់ប្ត្មាន្សញខ្ភាពលអ មាញម ុំ ួន្ ន្ិងជា ឹ លុំ
ន្ិរន្តន្៍។
52
រទាះយ៉ាងណា ការពរិ ោធពត្ ិ ប្
រទៀត្។ រ៉ាញប្ន្តរត្ន្ ី រណាហាន្រធាអ្ ី ុំរពី
ក ន្ឹងមក ល់ រប្ពាះការពរិ ោធរន្ះពាក់ពន្ ័ ធន្ង ឹ ការសន្ាមួយរផ្សសង
រប្ លប្ត្ូវ
ន្ប្ពះការពាររនាះ?
មាន្ការសរងកត្មួយច្ុំន្ួន្អ្ុំពកា ី ររកប្ោយពាកយសចាច ឬពាកយសន្ាប្ លអាច្ន្ឹងមន្ ិ សមរមយរៅទីរន្ះ។ ៏ ុំរធងរៅទូទាង ន្កាលយជាប្រ្ពនន្ជរមាលះ ធ ុំ ព្ ិ ពរោក។
ការរកប្ោយច្ុំរពាះពាកយសន្ា
រទាះរជា ី មាន្ការ
រកប្ោយច្ាស់ច្ុំរពាះពាកយសន្ាយ៉ាងណាក៏រោយ ក៏មន្ញសសអាច្ន្ង ឹ រប្ងារ ន្ង ិ រត្់ប្រន្ពាកយរន្ះរ ីមបរ ី ុំរពញ តាមរោលរុំ
ងផ្ទាល់ខ្ួ លន្ររស់ពួករគប្ រ។ ពួករគន្ង ឹ ជួរប្រទះរៅកនញងច្ុំរណាមការចាត្់ថានក់នន្សងាមចារ់ពីប្កុម
អ្នកមាន្រហូត្ ល់ប្កុមអ្នកប្ក ពប្ី ពះមហាកសប្ត្រហូត្ ល់ប្កុមកសិករ។
ភាពអាតាមន្យ ិ មរធាឱ្ ី យពួករគងរ់ងល់ន្ង ឹ
រប្រប្ី ស់មហច្ ិ ឆតារ ីមបរ ី រញ្ហឆត្ខ្លួន្ឯង ព្ ិ ពរោក ន្ង ិ ររញ្ហឆត្ប្ពះ។ វ ិធាន្សុំខ្មន្់មួយគប្ឺ ត្ូវទទួលយកការរក ់ ុំរពាះការសន្ា តាមរយៈភាគប្ី លប្ត្ួត្ពិន្ត្ ប្ោយរោយរោមះប្ត្ងច្ ិ យការសន្ារនាះ។ មួយវ ិញរទៀត្គប្ឺ ត្ូវទទួល
យកការរកប្ោយររស់ជន្ប្ លរខ្ាយជាងរៅរពលប្ លអាច្មាន្ការរកប្ោយពរី ។ ការរ រិ សធវ ិធាន្ទាុំងពរី រន្ះនាុំឱ្យមាន្ការទាស់ប្ទងោន
ន្ង ិ វ ិសមធម៌ប្ លរ ញ ត ះជាឬសគល់នន្អ្សច្ចធម៌។
មានក់ឯងអាច្អ្ន្ញវត្តវ ិធាន្សុំខ្មន្់រន្ះ
អ្នកប្ លប្សាងរកសច្ចធម៌ប្ត្
ន្យ៉ាងរយប្សួល។ ោត្់មន្ ិ ចាុំ ច្់ប្សាងរក ុំរូនាមន្ប្ ល
ន្ររៀន្សប្មារ់
ការរកប្ោយរទបយ ី ។ ការរកប្ោយររស់មាតយខ្្ញុំអ្ុំពីោច្់គឺរយងរៅតាមវ ិធាន្សុំខ្មន្់ប្ លមាន្សច្ចធម៌ប្ត្មួយ គត្់សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ រហយ ី មិន្ប្មន្រោយោររទពិរោធន្៍ទូោយររស់ខ្ញ ុំ្ ឬច្ុំរ ការពិរោធររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅប្ររទសអ្ង់រគលសប្ត្ូវ ន្រធាីរ
ប្ផ្សនកោសនាមិន្ប្ត្ូវ
ន្យកមកពិចារណារទបយ ី
ះ ឹងប្ ល
ន្ររប្ងៀន្ខ្្ញុំរទបយ ី ។
ង ី ពីទសសន្ៈនន្រស ឋកិច្ច ន្ិងអ្នាម័យ។ រញ្ហានន្ទិ ឋភាព
រហូត្រពលប្ លខ្្ញុំរៅកាន្់ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងប្ លជា
៏ លង កប្ន្លងសប្មារ់ខ្ញ ុំ្រធាីការពិរោធ ខ្ម ុំ កាលប្ លន្ឹងរលីកមកររៀរររ់រៅរពលរប្កាយរទៀត្។ ប្ោរ់ពូជសប្មារ់ពួករគទាុំងអ្ស់ប្ត្ូវ ន្ោររប្ពាះរៅកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលស។
រទាះជាយ៉ាងណា
ភាពរប្ត្កអ្រនន្ការផ្ទលស់រូ រសប្មារ់ ត ោសនាថ្មីររស់ោត្់ធុំរធងជាងរញ គាល ប្ លរកីត្កនញងោសនារនាះរៅ
រទៀត្។ ការរួសត្មោច្់ រប្កាយមកប្ត្ូវ
ន្ោររប្ពាះកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលស
ន្រឃញ ខ្្ញុំរៅទីរនាះជាអ្នករជឿជាក់រលីការរររភាគោច្់ រ៉ាញប្ន្តរប្កាយមក ខ្្ញុំ ី ិ
ូច្ជារូរខ្្ញុំរប្ពាះ ូ ច្អ្ាីប្ លរយង ី
ន្កាលយខ្លួន្រៅជាអ្នករួសត្ម
ោច្់។ រោយកតីរ ុំរ្ីរន្ឹងការច្ូលជាសមាជិកថ្មីមាន្ការរកីន្រទបង ី សប្មារ់អ្នករួសត្មោច្់ ខ្្ញុំ រផ្សតីមររងកីត្កលឹរអ្នកត្មោច្់កញ នងត្ុំរន្់ Bayswater ។ ខ្្ញុំ ទីរនាះឲ្យរធាីជាអ្ន្ញប្រធាន្កលឹរ។ រោករ ប្រធាន្កលឹរ ច្ុំប្
រិទទាាររៅវ ិញរនាារ់ពី ុំរ
ី រការ
ន្អ្រ្ជ ីញរោក Edwin Arnold ប្ លរស់រៅ
ាិ ត្ Oldfield ប្ លជាអ្នករ
ករូរខ្្ញុំគឺជារលខ្មធិការ។ កលឹររន្ះ ុំរ
ន្រយៈរពលពីររីប្ខ្។
ន្សរប្មច្ច្ិត្តចារ់
ី រការ
ះពញ មពផ្សាយរសៀវរៅ អ្នកត្មោច្់ ជា
ន្លអមួយរយៈរពលរ៉ាញរណាណះ រប្កាយមកក៏ប្ត្ូវ
ន្
ការចាករច្ញររស់ខ្ញ ុំព ្ ីត្ុំរន្់រន្ះគឺរធាីរទបង ី តាមទមាលរ់
ររស់ខ្ញ ុំ្ប្ លប្ត្ូវផ្ទលស់រូ តរពីកប្ន្លងមួយរៅកប្ន្លងមួយមិន្រទៀងទាត្់។ រ៉ាញប្ន្ត តាមរយៈរទពិរោធន្៍ធមមតា ន្ិងរន្តិច្ រន្តួច្រន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំយល់អ្ុំពីការរ ញ ត ះរណា ត លលមួយច្ុំន្ួន្កនញងការររៀរច្ុំ ន្ិងការប្គរ់ប្គងោថរ័ន្។
XVIII. ភាពរអ្ៀន្ខ្មមសកុំទបញងរពលការពារខ្លួន្
ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្រ ះរឆ្នត្រប្ជីសររសជាសមាជ ិកគ ៈកមាមធិការប្រត្ិរត្តិនន្សមាគមអ្នកត្មោច្់ ន្ិងច្ូលរួម ី រល់កិច្ចប្រជញុំនន្គ ៈកមាមធិការរន្ះទាុំងអ្ស់ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្ប្ ល ន្ររ្ច ញមត្ិរយរល់អ្ាីទាល់ប្ត្រោះ។ មាន្រពល មួយ រោករ
ាិ Oldfield
ន្ន្ិយយមកកាន្់ខ្ញ ុំ្ថា “ខ្្ញុំន្ិយយ
មិន្ន្ិយយអ្ាីរោះកនញងកិច្ចប្រជញុំគ
ន្លអណាស់ជាមួយោត្់ រ៉ាញប្ន្តរហត្ញអ្ាី
ន្ជាខ្្ញុំ
ៈកមាមធិការ? សរមលងររស់ខ្ញ ុំ្ ូ ច្ជាសរមលងសត្ាឃញអ្ ុំល ្ច ឹង។ ោត្់រកីត្សររសីរ
ច្ុំរពាះខ្្ញុំជាខ្មលង ុំ ។ សត្ាឃញគ ុំម ឺរវល់ជារ់ជាន្ិច្ចប្ត្ងប្ត្រហាះរហរី មិន្ទុំរន្ររទបយ វាមិន្ច្ប្មលករនាះរទ រៅរពលរធាីការ ី
53
ររ្ច ញមត្រិ រស់ពួករគកនញងរពលប្រជញុំរនាះ។ ខ្្ញុំអ្ងាញយរសៃៀមមន្ ន្រ្លីយត្រជាមួយោត្់វ ិញរទបយ ិ ី ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ ល ់ រ្ច ញមត្រិ ទបយ មាន្អារមម ៍ ថាមន្ ិ ច្ងរ ី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្មន្ ិ ឹងថាប្ត្ូវន្ិយយ ូច្រមតច្រនាះរទ។ សមាជិកទាុំងអ្ស់ពួករគ
់ រ្ច ញមត្រិ យរល់ ប្រធាន្រទថ្មីប្ត្ូវ ន្ មាន្មត្រិ យរល់លជា អ ងខ្្ញុំ។ រប្កាយមក ជាញឹកញារ់រពលប្ លខ្្ញុំច្ងរ រលក ី រទបង ី ។ រហត្ញការ
៍ រន្ះប្ត្ងប្ត្រន្តរកីត្អ្ស់រយៈរពលជាយូរ។
ទន្ាម ឹ ជាមួយោនរនាះ មាន្រញ្ហាសុំខ្មន្់មួយប្ត្ូវ
អ្វត្តមាន្ពក ី ិច្ចប្រជញុំរន្ះគជា ឺ ររឿងខ្ញស្ាង រហយ ី អារមម រៅរសៃៀម។ ការពិភាកាក៏
ន្រលីករទបង ី យកមកពភា ិ កា។ ខ្្ញុំគត្ ិ ថា ប្រសន្ ិ ររីខ្ញ ុំ្
៍ ររស់ខ្ញ ុំគ ្ ត្ ិ ថា ខ្្ញុំោមន្រសច្កតកា ី ល ហាន្រទបយ ី រប្ៅពីសរមលង
ន្រលក ី រទបង ី អ្ុំពរ ី ញ្ហាមួយច្ុំន្ួន្។ ប្រធាន្សមាគមគរឺ ោក Hills ប្ លជាមាចស់ប្កុម
ហញន្ប្ កប្ថ្រ Thames Iron Works ជាមន្ញសសប្រកាន្់រោលការ ុំរ
៍ ត្ង កោសនាមានក់។ អាច្ន្យ ឹ រញងប្ផ្សន ឹ ិ យថា
ី រការនន្សមាគមរន្ះពឹងប្ផ្សអកសញទធោធរលីជុំន្ួយហរិ ្ញវត្ថញររស់ោត្់។
ឬរប្ច្ន្ ី តាមសមត្ថភាពររស់ពួករគររៀងៗខ្លួន្ប្ រ។ រោករ ោច្់កជា ៏ សមាជក ិ នន្គ
ៈកមាមធកា ិ ររន្ះប្ រ។ ោត្់
សមាជិកមួយច្ុំន្ួន្ក៏ ន្ឧរត្ថមភត្ិច្
ាិ ត្ Allinson ប្ លមាន្កត្ តិ មថាជាអ្នករួសត្ម ិ នា
ន្ោុំប្ទច្ុំរពាះច្លនាប្គរ់ប្គងកុំរ
ររប្ងៀន្វ ិធោ ន រណាមការប្រងប្ច្កការរររផ្សសងៗ។ រោក Hills ី ហ្វសតកញ ងច្ុំ កាត្់រន្ថយឫសគល់នន្សល ី ធម៌។
ោត្់ ន្គិត្ថា
ន្ររាត្់ ី ត្ថ្មី ន្ង ិ
ន្ចាត្់ទញកវ ិធោ ុំ រន្ះជាការ ី ហ្វសតទាង
សមាគមអ្នកត្មោច្់មាន្រោលរុំ
ងររស់ខ្ួ ន្ម ល ន្ ិ ប្ត្ម ឹ ប្ត្
រផ្ទតត្រលីការត្មោច្់រញរ៉ា ណាណះរទ រ៉ាញប្ន្តករ៏ ផ្ទតត្រលីការប្កប្ប្រសីលធម៌ផ្សងប្ ររហយ ី ោត្់យល់ថាទសសន្ៈររស់រោក រ
ាិ ត្
Allinson មិន្គួរអ្ន្ញញ្ហញត្ឱ្យអ្ន្ញវត្តរៅកនញងសមាគមរទបយ ី ។
ក៏ ន្ចាករច្ញពីសមាគមរន្ះ។ រញ្ហារន្ះ
Allinson ទាក់ទងន្ឹងវ ិធីោហ្វសតប្គរ់ប្គងកុំរ
ូរច្នះ
រប្កាយមក
រោក Allinson
ន្រធាីខ្ញ ុំ្ចារ់អារមម
៍ យ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ខ្្ញុំគិត្ថា ទសសន្ៈររស់រោករ ាិ ត្ ី ត្ន្ឹងរងកឲ្យមាន្រប្ោះថានក់ រប្ពាះខ្្ញុំរជឿថា ការប្រកាន្់ជុំហរត្ឹងរញង ឹ
ប្ផ្សនកោសនាររស់ រោក Hills ប្រឆ្ុំងរោក Allinson ន្ឹងប្ត្ូវយកមកអ្ន្ញវត្ត។ ខ្្ញុំោប្ុំ ទរពញទុំហង ឹ ច្ុំរពាះរោក Hills ន្ិងសណា ត ន្ច្ិត្តសមបញរសធម៌ររស់រោក។
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំគ ្ ិត្ថា វាជាររឿងមិន្ប្ត្ឹមប្ត្ូវរទប្ លមិន្ររ់រ្ចូ លរញរស
មានក់កញ ងសមាគមអ្ន ន កត្មោច្់ រោយោរប្ត្ោត្់រ ិរសធមិន្ទទួលយករោលការ រោលរុំ
៍ ត្ឹងរញងប្ផ្សន កោសនា ថាជា ឹ
ងររស់ោមាគមរលីកកុំពស់ការត្មោច្់ប្ លមិន្ប្មន្ជាប្រព័ន្ធនន្សីលធម៌ណាមួយរទបយ ី ។
សមាជិកកនញងគ
កមាមធិការរផ្សសងរទៀត្ក៏យល់រឃញ ូច្ជាគុំន្ិត្ខ្្ញុំប្ រ រោយប្ទបករូរខ្្ញុំប្ត្ូវ ី
ររ្ច ញមត្ិរយរល់ផ្ទាល់ខ្ួ ន្។ ល រត្ីខ្ញ ុំប្្ ត្ូវរធាី ូច្រមតច្។ ខ្្ញុំោមន្ភាពកាលហាន្រទបង ី ន្ិយយភាលមៗរទ ច្ិត្តសររសរអ្ុំពីគន្ ុំ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ជាោយលកខ
ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យ
ូរច្នះខ្្ញុំកស ៏ រប្មច្
៍ អ្កសរ។ ខ្្ញុំរទបង ី ររ្ច ញមត្ិរោយមាន្ឯកោរប្ពាងកនញងរហារៅ៉ា ររស់ ខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំរៅចាុំថា ខ្្ញុំមិន្អាច្សូមបប្ី ត្អាន្ឯកោរប្ពាងរន្ះ រឃញ ូច្រន្ះប្រធាន្សមាគម ន្ឲ្យអ្នករផ្សសងអាន្ជុំន្ួស ី
ខ្្ញុំវ ិញ។ រៅនថ្ៃរនាះមិន្មាន្វត្តមាន្ររស់រោករ ាិ ត្ Allinson រទបយ ី ។ ខ្្ញុំយល់រឃញ ី ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងថា ប្គរ់រពល ត្សូ ុំរូងៗនន្រសច្កតីលរអ រស់ខ្ញ ុំ្ ន្សថិត្ជាមួយភាគីប្ លចាញ់ ។ ក៏រញប្៉ា ន្ត ខ្្ញុំ ន្គិត្រោយកតីរពញច្ិត្តថាសកមមភាព ប្ លខ្្ញុំ គ
ន្រធាីគឺជាររឿងប្ត្ឹមប្ត្ូវ។ ខ្្ញុំរៅច្ងចាុំ ន្ខ្លះៗថា រប្កាយពីរហត្ញការ
កមាមធិការរន្ះប្ រ។
រន្ះជាភាពរអ្ៀន្ខ្មមសប្ លខ្្ញុំទទួល
រួមពិធីកញ ងសងា ន ម ខ្្ញុំមិន្អាច្ន្ិយយរច្ញ
ន្រកីត្រទបង ី ខ្្ញុំក៏ ន្ោឈរ់ពី
ន្កនញងកុំទបញងរពលរស់រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ សូមបរី ពលប្ លខ្្ញុំច្ូល
ន្រៅច្ុំរពាះមញ ខ្វត្តមាន្មន្ញ សសជារប្ច្ីន្។
មាន្រពលមួយ ខ្្ញុំន្ិងមិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំគ ្ ឺរោក មា៉ាសមូោ
ពួករយង ី
៍
ន្រៅរលងកុំោន្តសមញប្ទរៅរសត្ Ventnor ។ ី
ន្ោនក់រៅទីរនាះជាមួយប្គួោរប្ លរររភាគអាហាររួ ស។ រោក Howard ជាអ្នកន្ិពន្ធរសៀវរៅ ប្កម ិ
សីលធម៌នន្រររអាហារ ក៏ោនក់រៅកប្ន្លងរនាះ ូ ច្ោនប្ រ។ ពួករយង ន្ជួរោត្់ រប្កាយមកោត្់ក៏ ន្អ្រ្ជ ីញ ី ពួករយង ី ឲ្យប្ថ្លងសន្ារកថាកនញងកិច្ចប្រជញុំរលីកកុំពស់អ្នករួសត្មោច្់។ ខ្្ញុំ
ន្រញ្ហជក់ថា វាមិន្មាន្រញ្ហារទបយ ី កនញង
54
ការអាន្សន្ារកថារនាះ។ ខ្្ញុំ ឹងថាអ្នកអាន្សន្ារកថាជារប្ច្ន្ ី ប្ត្ូវមាន្ភាពមញង ឺ មា៉ាត្់ ន្ង ិ អាន្រោយសរងខរ។ ការ
ន្យ ិ យរោយឥត្ប្ពាងទញកមញ ន្កាលយជារញ្ហាសប្មារ់ខ្ញ ុំ្។ រហត្ញ ូច្រន្ះ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ររៀរច្ុំសររសរពប្រងសន្ារកថារន្ះ។ ខ្្ញុំ ន្រប្កាកឈរអាន្សន្ារកថា រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្អាន្ ន្រទបយ ័ ខ្មលច្ ន្ង ី ។ ការគិត្ ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំ្យ ិ មន្ ិ ច្ាស់ោស់
រលីសន្ារកថាប្ លរសររសរកនញងប្កោសហាញលប្សករ។ រប្កាយមក រោក មា៉ាសមូោ ក៏ ន្អាន្សន្ារកថារន្ះជុំន្ួស ខ្្ញុំ។ ោត្់អាន្សន្ារកថារន្ះ
ន្យ៉ាងលអ ន្ង ិ ទទួល
ន្ការទះអ្រអ្រោទរយ៉ាងខ្មលង ុំ ។
ៈ កនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលសរន្ះ ប្ត្ូវ
ការប្រឹងប្ប្រងច្ញងរប្កាយររស់ខ្ញ ុំទា ្ ក់ទងន្ឹងការរធាស ី ញន្ារកថាជាោធារ
ន្រធារី ទបង ី កនញងពធ ិ រី ច្ញ ុំរ
័ រោយភាពអ្ស់សុំរ រជាគជយ
ា វ ិញ។ ី រប្ត្ទបរ់មកប្ររទសឥណា ី ច្រ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំ
ោៃច្រៅរភាជន្យ ី ោឋន្កនញងទីប្កុង Holborn
រ៉ាញប្ន្តរពលរនាះប្ រ ខ្្ញុំ ន្ប្ត្ឹមប្ត្រធាីឲ្យខ្លួន្ឯង
ន្អ្រ្ជ ីញមិត្ត្ហ្វ័ កតប្ លជាអ្នករួសត្មោច្់រៅញាញអា ុំ ហាររពល
ូច្មាន្រញ្ហជក់ប្
រ់កញ នងជុំពូកទាុំងរន្ះ។ ខ្្ញុំន្យ ិ យច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងថា
អាហាររួសរពលោៃច្គួររររភាគរៅរភាជន្ យ ិ ី ោឋន្ប្ លមាន្អាហាររួស
ប្ លប្ត្ូវរធាជា ី មួយោនន្ឹងអ្នកមន្ ិ ត្មោច្់
រៅកនញងរភាជន្ីយោឋន្រន្ះប្ ររៅ? រប្កាយពគ ី ត្ ិ ូច្រន្ះ ខ្្ញុំក៏ ន្ចាត្់ប្ច្ងជាមួយអ្នកប្គរ់ប្គងរភាជន្ីយោឋន្ឲ្យររៀរច្ុំ អាហាររួសឲ្យ
ន្ហមត្ច្ ់ ត្់។ ពួករគទទួលយករទពរិ ោធន្៍ថ្រមី ន្ះរោយភាពសរាយរករយ។ ការរររភាគអាហារ ី ិ
រពលោៃច្រពារពញរោយភាពសរាយរករយ ក៏រញប្៉ា ន្តមិត្ត្ហ្វ័ កតប្ លរស់រៅកនញងរសចឹមប្ររទសមួយច្ុំន្ួន្ ី ពិធីរន្ះរៅជាសិលបៈមួយ។ ពួករគ រររភាគអាហាររពលោ ៃ ច្ប្ លខ្្ញុំ ិ
ន្ររៀរច្ុំពិធីរនាះរោយរជាគជ័យមាន្ទាុំងត្ហ្វន្តី ន្ិងការប្ថ្លងសញន្ារកថា។ ពិធី
ន្ររៀរច្ុំរន្តិច្រន្តួច្រន្ះ មិន្
ប្ថ្លងសញន្ារកថាប្ត្ូវប្ត្មាន្រៅកនញងពធីរនាះសប្មារ់អ្នករល់ោន។
ន្រប្ត្ៀមសប្មារ់សកមមភាពប្រររន្ះរទបយ ី ។ ការ
រៅរពល ល់រវន្ររស់ខ្ញ ុំ្រទបង ី ប្ថ្លងសញន្ារកថា។
ន្ិយយរោយប្រុងប្រយ័ត្នរុំផ្សញត្ប្ លមាន្ប្ត្ឹមប្ត្ពីរ-រីឃ្លលរ៉ាញរណាណះ។ ឃ្លលរទបយ ី ។
ន្ររងកីត្
ខ្្ញុំធាលរ់អាន្ប្រវត្តិររស់រោក
សប្មារ់ខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្ន្ិយយ
ខ្្ញុំ
ន្រលីសពីមួយ
រៅរពលោត្់ចារ់រផ្សតីមប្ថ្លងសញន្ារកថារលីក ុំរូងរៅសភា
Addison
ជាន្់ទារ រោយន្ិយយពាកយ ប្ លៗថា “ខ្្ញុំយល់” ច្ុំន្ួន្រីរលីក រហយ ី រៅរពលមិន្អាច្ន្ិយយរន្តរទៀត្
ន្
មាន្មន្ញសសមានក់ ន្រប្កាកឈរ ន្ិងន្ិយយប្ររកុំប្រលងថា “សញ ភាពរញរសន្ិយយពាកយរន្ះរីរលីករហយ ី រហត្ញអ្ាីក៏ មិន្ន្ិយយពាកយរផ្សសងរទៀត្រោះ”។ ខ្្ញុំ រ៉ាញរណាណះ។
ន្គិត្ ល់សញន្ារកថាគួរឲ្យអ្ស់សុំរ
ី ច្មួយរោយន្ិយយររៀរររ់ខ្លីៗប្ត្
ូរច្នះ រប្កាពីការចារ់រផ្សតីម ន្រន្តិច្ រប្កាយមកក៏ឈរ់ោង ុំ រៅប្ត្ឹមរនាះ។ ខ្្ញុំច្ងចាុំថា វា
ររជ័យទាុំងប្សុងតាមការយៈសញន្ារកថាប្ លគួរឲ្យអ្ស់សុំរ នារពលរនាះថា
សញភាពររញស-សញភាពនារទាុំ ី ងទាយ
រប្កាយមកខ្្ញុំក៏អ្ងាញយច្ញ ះវ ិញ។
ី ច្ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង។
ខ្្ញុំសូមអ្រគញ
កនញងកុំទបញងរពលរស់រៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរ៉ាញរណាណះ
មិន្ប្ លគិត្ថាអាច្រធាី រទបយ ី ។
ន្ទាុំងប្សុងរនាះរទបយ ី ។
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំ
ខ្្ញុំន្ិយយរពលប្ថ្លងសញន្ារកថា
ច្ុំរពាះការរ្លីយត្រន្ឹងការអ្រ្ជ ីញររស់ខ្ញ ុំ។ ្
រទីរខ្្ញុំអាច្យកឈនះភាពរអ្ៀន្ខ្មមសរន្ះប្ លខ្្ញុំ
ខ្្ញុំមិន្អាច្រធាីសញន្ារកថា
ន្រោយោមន្ការរប្ត្ៀមររៀរច្ុំទញកមញ ន្
ខ្្ញុំោាក់រសាីររៅរពលខ្្ញុំប្ត្ូវប្រឈមមញ ខ្ន្ឹងទសសន្ិកច្ប្មលកៗជារប្ច្ីន្ រហយ ន្រ ិរសធការប្ថ្លងសញន្ារកថារទាះ ី ជាខ្្ញុំអាច្រធាី ន្ក៏រោយ។ សូមបនី ថ្ៃរន្ះ ខ្្ញុំមិន្គិត្ថាខ្្ញុំអាច្រធាី ន្ ឬអាច្សូមបប្ី ត្រកាការជួរជញុំមិត្ត្័ហ្វកតប្ លជប្ជក ររឿងមិន្សុំខ្មន្់។
រលីសពីការរសីច្រោយនច្ ន្យ
ខ្្ញុំអាច្ន្ិយយ
ន្ថា
សមបត្តិអ្ាីរទបយ ី ។ ផ្សាញយរៅវ ិញ តាមការពិត្ខ្្ញុំ ន្រឃញ ី ថា វា រសាីរន្ិយយសញន្ារកថាប្ លប្ត្ងប្ត្រ ុំខ្មន្ខ្្ញុំរនាះ រពលរន្ះ គឺវា
ន្ររប្ងៀន្ខ្្ញុំន្ូវពាកយជារប្ច្ីន្។ ខ្្ញុំ
ភាពរអ្ៀន្ខ្មមសររស់ខ្ញ ុំ្មិន្ ន្ររាញពីគញ
ន្ផ្សតល់ផ្សលប្ររយជន្៍សប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ៅវ ិញ។ ការោាក់
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរពញច្ិត្ត។ អ្ត្ថប្ររយជន្៍ពិរសសុំខ្មន្់រុំផ្សញត្
ន្ររងកីត្ទមាលរ់ទរ់ោកត្់គុំន្ិត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ រពលរន្ះខ្្ញុំអាច្ឲ្យររាន្់ច្ុំរពាះខ្លួន្
ិ ររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ឯងរប្ពាះថា រសាីរប្ត្ោមន្ពាកយសមតីមិន្ប្រុងប្រយ័ត្នណាមួយអាច្រច្ញពីអ្ណា ត ត្ ឬរច្ ី ។ ខ្្ញុំមិន្ចាុំថា
55
ធាលរ់មាន្ការរោកោតយអ្ាីទាក់ទងន្ង ឹ ការប្ថ្លងសញន្ារកថា ឬសររសរររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ ខ្្ញុំធាលរ់ច្ុំណាយរពលរវោ ន្ង ិ រហត្ញ ការ
៍ អាប្កក់ៗជារប្ច្ន្ ន្រកត្ ី ី រទបង ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។
មួយនន្វ ិន្័យខ្មងផ្សលូវច្ត្ ិ តច្ុំរពាះការរោរពរូជាសច្ចធម៌។ ច្ុំរពាះការរហ្វរករ ឬប្កប្ប្រសច្ចធម៌ រោយមាន្រុំ
រទពរិ ោធន្៍ ន្ររប្ងៀន្ខ្្ញុំថា
ភាពរសៃៀមោៃត្់ជាប្ផ្សនក
ការទទួលខ្ញសប្ត្ូវច្ុំរពាះការរុំរផ្សលីស
ង ឬឥត្រុំ
ការទទួលខ្ញសប្ត្ូវ
ងកតគ ី ជា ឺ ភាពទន្់រខ្ាយពធ ី មមជាត្ិររស់មន្ញ សស
រប្ពាះភាពរសៃៀមោៃត្់មាន្ោរៈសុំខ្មន្់ណាស់រ ីមបឈ ុំ រន្ះ។ មន្ញសសប្ លន្ិយយត្ច្ ី ះន រលរី ហត្ញ ទាង ិ កប្មន្ង ឹ រធាស ប្រប្ហសណាស់កញ ងការន្ ន ិយយ
់ ិយយ។ មាន្មន្ញសសជារប្ច្ន្ ី ច្ងន្ រទបយ ី ។ រៅរពលប្ត្ូវ រពលរវោកុំ
រប្ពាះោត្់ប្ត្ូវថ្លង ឹ ប្ថ្លងរល់ពាកយសមតប្ី លប្ត្ូវន្យ ិ យ។
រយង ី
ន្រករឃញ ី ថា
ោមន្ប្រធាន្អ្ងាប្រជញុំណាមួយប្ លមន្ ិ ប្ត្ូវ ន្រ ុំខ្មន្រោយការសញុំអ្ន្ញញ្ហញត្ន្យ ិ យ
ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យន្ិយយ រញគាលប្ លប្ត្ូវ
ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យន្ិយយរនាះប្ត្ងប្ត្ន្ិយយរលស ី
ត្់ ន្ង ិ សញុំរពលរវោន្ិយយរប្ន្ថមរោយោមន្ការអ្ន្ញញ្ហញត្។ រល់ការន្យ ិ យទាុំងរន្ះអាច្ន្ិយយ
ន្ថាជាពាកយោមន្ប្ររយជន្៍។ វារធាីឲ្យខ្ជះខ្មជយរពលរវោ។ ជាត្ថ្ភាព ភាពរអ្ៀន្ខ្មមសររស់ខ្ញ ុំ្រកត្ ី មាន្កនញងរពល
ការពារខ្លួន្។ ភាពរអ្ៀន្ខ្មមសរន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរកច្រប្ម ាី សច្ចធម៌។ ី ីន្ ប្ថ្មទាុំងជួយឲ្យខ្្ញុំោាល់អ្ជា
XIX. ការកុំចាត្់រចាលភាពកញហក
មាន្ការរប្រៀររធៀរោនរវាងន្ិសសត្ ា មួយច្ុំន្ួន្រៅកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ ិ ឥណា
៤០ឆ្នម ុំ ញន្
ទាក់ទងន្ង ឹ ភាពរៅលវី ររស់ពួករគ សូមបប្ី ត្ពួករគប្រប្ហលជា ប្ររទសអ្ងរ់ គលសទាុំងអ្ស់សញទធប្ត្រៅលវី រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្ត
រយង ី ក៏មាន្ទុំរន្ៀមទមាលរ់រន្ះប្ រ
ពួករយង ុំ ពរី កមង ី មាន្អាពាហ៍ពពា ិ ហ៍តាង
រហត្ញ ូរច្នះ
រប្ពាះពួករគប្ត្ូវ
រន្ះគឺជាររឿង
៏រោយ។ សស ន្ររៀរការរួច្រហយ ី ិ ស-ន្ស ិ សត្ ិ រៅ
ន្ចាត្់ទញកថាមិន្ោកសមន្ង ឹ ជវី ិត្អាពាហ៍ពិពាហ៍
ន្ស ិ សត្ ិ មានក់រប្កាយមកប្ត្ូវ
10 ន្ោាល់មន្ ិ ប្ប្រប្រួលថាជាប្ពហមចារ ី ។
ប្ លជាររឿងមួយប្ លមិន្ប្ត្ូវរគោាល់រៅកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលសរទបយ ី ។
រទរ ា រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលសមាន្អារមម ី យញវជន្ឥណា
៍ ថា
ពួករគខ្មមសរអ្ៀន្កនញងការោរភាពថាពួករគ
ន្ររៀរការរួច្។ មាន្រហត្ញផ្សលមួយរផ្សសងរទៀត្សប្មារ់ោក់ ង ុំ ររឿងរន្ះផ្សងប្ ររពាលគឺរៅរពលការពិត្ប្ត្ូវ
័ រគ ឹងរនាះ វាន្ឹងរធាីឲ្យរយង ី ប្ លជាយញវវយរន្ះម ិន្អាច្ប្រឈមញខ្ ឬប្ច្ច្ង់រកមងប្សីៗ
ន្
ន្រទបយ ី ។ ការប្ច្ច្ងរ់ នាះ
មិន្មាន្រទាសកុំហញសរទបយ ី ។ ឪពញ ក-មាតយររស់រកមងៗទាុំងរនាះក៏ ន្រលីកទឹកច្ិត្តពួករគឲ្យរធាី ូរច្នះប្ រ។ រហត្ញ ូច្រន្ះ
ទុំនាក់ទុំន្ងរវាងរញរស ន្ិងនារគ ី ឺជាភាពចាុំ ច្់មួយរៅទីរនាះរប្ពាះការពិត្រនាះគឺថា យញវជន្ប្គរ់រូរប្ត្ូវរប្ជីសររស ី ន គូររស់ខ្ួ ន្។ ល
ប្រសិន្ររីយញវជន្ឥណា ា ប្ លមក ល់ប្ររទសអ្ងរ់ គលសមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងទាុំងរន្ះវាន្ឹងមាន្រប្ោះ
័ ័ ថានក់ រ៉ាញប្ន្តរន្ះជាររឿងធមមតាច្ុំរពាះយញវវយជន្ជាត្ ា ិអ្ងរ់ គលស។ ខ្្ញុំរឃញ ី ថា យញវវយឥណា តាមរយៈការរប្ជីសររសជ ី ីវ ិត្មិន្ពិត្រ ីមបជា ី ប្ររយជន្៍ប្ លពួករគមិន្
ន្ប្
ន្ច្ញះចាញ់ ន្ឹងការលបួង
ថាន រ៉ាញប្ន្តវាោមន្កុំហញសសប្មារ់ករ
ី
់ ពរៅលីវ យញវជន្អ្ងរ់ គលសរទបយ ី ។ ខ្លួន្ខ្្ញុំផ្ទាល់ក៏ ន្ចារ់រផ្សតីមរធាី ូច្ពួករគប្ រ។ ខ្្ញុំមិន្ោាក់រសាីរកនញងការលះរងភា រទបយ ី រប្ពាះខ្្ញុំគិត្ថាខ្្ញុំ ប្
ន្ររៀរការ រហយ ៏ ល យជាឪពញកររស់កូន្ប្រុសមានក់ប្ រ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្កម ៏ ិន្សរាយច្ិត្តន្ឹង ី ខ្្ញុំកកា
រ់ររឿងរន្ះ ល់អ្នករផ្សសងប្ រ។ មាន្ប្ត្ការរប្មុងទញក ន្ិងភាពប្រុងប្រយ័ត្នររស់ខ្ញ ុំ្រញរ៉ា ណាណះប្ ល
ខ្្ញុំពីការច្ូលរៅកនញងអ្ន្លង់ ៏រប្ៅរន្ះ។
ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្មិន្ន្ិយយអ្ុំពីររឿងផ្ទាល់ខ្ួ ន្ររស់ ល ខ្ញ ុំ្
វារ៉ាះពាល់ ល់នាងរៅរពលរយង ី ន្ិយយជាមួយោន ឬរច្ញរៅរប្ៅជាមួយខ្្ញុំរទបយ ី ។
ន្ជួយសរហ្វរាះ
ោមន្នារណាមា ន ក់គិត្ថា ី
ភាពកុំោកររស់ខ្ញ ុំរ្ ន្ះគឺប្សរ ៀងោនន្ឹងការរប្មុងទញ កររស់ខ្ញ ុំប្្ រ។ រន្ះជាទមាលរ់រៅកនញងប្គួោរមួយច្ុំន្ួន្
រួមទាុំងផ្សាះប្ លខ្្ញុំកុំពញងោនក់រៅកនញងទីប្កុង Ventnor រន្ះប្ រ កូន្ប្សីមាចស់ផ្សាះប្ត្ងប្ត្រច្ញរប្ៅរ ីររលងជាន្ិច្ច។
10
56
នថ្ៃមួយកូន្ប្សមា ី ច ស់ផ្សាះ
ជញុំវ ិញ្នុំកញ ងទ ន ប្ី កុង Ventnor។ ខ្្ញុំរ ីរតាមពរី ប្កាយនាង រទាះរី
ន្នាុំខ្ញ ុំរ្ ីររលងរៅរររវិ
ខ្្ញុំជាមន្ញសសរ ីររលឿន្មានក់ករ៏ ោយ ក៏ខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្រ ីរទាន្់នាងប្ រ នាងគម ឺ ន្ញសសពូ ប្កន្យ ិ យ។ រពលខ្លះខ្្ញុំប្ត្ម ឹ រ្លយ ី ត្ររៅនាងខ្សរ ិ ថា “ ទ” ឬ “រទ” រ៉ាញប្ន្តភាគរប្ច្ន្ ី ន្យ ិ យយថា “ អារមម
៍ សរាយខ្មលង ុំ ណាស់ ខ្
ទ! រទសភាពោអត្រមលះ! នាងហាក់ ូច្ជាមាន្
ៈខ្្ញុំ្ៃល់ថារពលណាខ្្ញុំប្ត្លរ់រៅផ្សាះវ ិញ។ រយង ី
ន្រៅ ល់កុំពូល្នុំ។ ខ្្ញុំគត្ ិ ័ ថារត្ប្ី ត្ូវច្ញះព្ ង ី នុំវ ិញរោយរររៀរណា។ រទាះរជា ី ប្សបករជីងររស់នាងមាន្កប្វងយ៉ាងណាក៏រោយ ក៏ហ្វសតវី យរកម មាន្អាយញ២៥ឆ្នរុំ ន្ះ អាច្ច្ញ ះព្ ី នុំវ ិញ
ន្យ៉ាងរលឿន្ប្ រ។ ច្ុំប្
នាងឈររសច្ រពលខ្លះប្ ី ្នុំរោយកតរី ករយ ី ចាុំខ្ញ ុំ្រៅរជង ី រមលះរទ? រោយភាពលុំ
កខ្្ញុំពាយមច្ញះរប្កាមវ ិញរោយភាពរអ្ៀន្ខ្មមស។
រ់ខ្ញ ុំឲ្ ្ យច្ញះមក ន្ិងទាញន ខ្្ញុំ។
កកាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ ន្ិងច្ញះមករយឿត្ៗ រពលខ្លះខ្្ញុំ
ររះ ូងខ្្ញុំរោត្ញា៉ារ់អ្ាី
ន្ប្ប្សកមករប្កាមរកនាងរ៉ាញរណាណះ។ នាង
រសីច្ខ្មលង ុំ ៗរោយន្ិយយថា “ជរយ” រធាឲ្ ី យខ្្ញុំកាន្់ប្ត្រអ្ៀន្។ ខ្្ញុំ
ក៏រញប្៉ា ន្ត ខ្្ញុំមិន្អាច្រគច្ខ្លួន្
ន្ប្គរ់ទក ី ប្ន្លង។ ប្ពះច្ង់ឲ្យខ្្ញុំកុំចាត្់រចាលការរុំផ្ទលញភាពអ្សច្ចៈ។ រពលមួយ
ន្រៅទប្ី កុង Brighton ជាកប្ន្លងមួយ ូច្ទប្ី កុង Ventnor ប្ រ។ ខ្្ញុំ ន្រៅទរី នាះមញន្រពលប្ លខ្្ញុំមករលងទីប្កុង ័ ណាស់មានក់ោនរៅសណា Ventnor។ រៅទរី នាះ ខ្្ញុំ ន្ជួរហ្វសតរី មមា៉ាយវយច្ុំ ឋ ោរ។ រន្ះជាឆ្ន ុំ ុំរូងររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅកនញង ប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ រ្ជ ីមញខ្មាូរទាុំងអ្ស់រៅកនញងសណា ឋ ោរសររសរររយយជាភាោ ិ ន្ទាល់ប្ត្រោះ។
ខ្្ញុំអ្ងាញយត្ញជាមួយោនន្ឹងហ្វសតីមានក់រនាះ។
ភាលមៗនាងក៏ ន្មកជួយខ្្ញុំ។
រ ុំង រធាីឲ្យខ្្ញុំមន្ ិ អាច្យល់
នាងរឃញ ី ថាខ្្ញុំហាក់ ូច្ជាច្ប្មលករោយមាន្ច្មៃល់
នាងរមីលរៅហាក់ ូច្ជាអ្ល់ប្អ្ក
រហយ ី
ន្ន្ិយយថា
ខ្្ញុំហាក់ ូ ច្ជាច្ប្មលក
ណាស់។ រហត្ញ អ្ាី ន្ជាខ្្ញុំមិន្កមមង់អ្ញា ា ន្ិងពិន្ិត្យ ី រុំ ៅ? រៅរពលនាងមកជួយរនាះ ខ្្ញុំកុំពញងប្រករមញខ្រ្ជ ីមូ រ រមីលរប្គឿងផ្សសុំមូ រព ា ីអ្នកររប្មី។ ប្ លសររសរជាភាោ
រ ុំង។
ខ្្ញុំអ្រគញ
នាង
រហយ ី
ន្ពន្យល់ប្
រ់នាងពីការលុំ
កររស់ខ្ញ ុំ្រលីមញខ្មាូររួស
នាងន្ិយយថា “ទញកឲ្យោត្់ជួយខ្្ញុំ”។ ោត្់ន្ឹងពន្យល់ខ្ញ ុំ្ រហយ ន្។ខ្្ញុំ ី ររាញខ្្ញុំពីអ្ាីប្ លខ្្ញុំអាច្រររភាគ ិ ពិត្ជាអ្រគញ ខ្មលង ុំ ណាស់ច្ុំរពាះការជួយររស់នាង។ រន្ះគឺជាការចារ់រផ្សតីមោាល់ោន ុំរូងប្ ល្ន្រៅរកមិត្តភាព រហយ ី មិត្តភាពរន្ះ
ន្រន្តកុំទបញងរពលខ្្ញុំោនក់រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស
៍ យខ្្ញុំ អាសយោឋន្រស់រៅររស់នាងរៅទីប្កុង ញ ង ឲ្
ន្ោាល់ ន្ិង
ន្ិងរហូ ត្មកទល់រពលរន្ះ។
នាង
ន្ប្
រ់
ន្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំឱ្យពិោរអាហាររពលោៃច្រៅផ្សាះ
ររស់នាងររៀងរល់នថ្ៃអាទិត្យ។ សថិត្រៅកនញងឱ្កាសពិរសសៗជារប្ច្ីន្រទៀត្ នាងប្ត្ងអ្រ្ជ ីញខ្្ញុំ ន្ិងប្ ឈនះរលីភាពខ្មមសរអ្ៀន្ ប្ពមទាុំង
ន្ប្
រ់ខ្ញ ុំឲ្ ្ យយក
័ នាុំខ្ញ ុំឲ្ ្ យោាល់នារៗវ ងជារប្ច្ីន្ ន្ិងអ្ូសទាញខ្្ញុំឲ្យសន្ានាជាមួយ ី យរកម
័ ពួករគ។ ជាពិរសសកនញងច្ុំរណាមការសន្ានាទាុំងរន្ះ ភាគរប្ច្ីន្ខ្្ញុំ ន្សន្ានាជាមួយហ្វសតីវយរកម ងប្ លរស់រៅជាមួយ ោត្់ រពលខ្លះការសន្ានាររស់រយង ី ក៏មិន្យល់ពីោនរៅវ ិញរៅមកប្ រ។ មញន្ ុំរូង ខ្្ញុំលុំ
កណាស់កញ ងការន្ ន ិយយ
សន្ានាោន។ ខ្្ញុំមិន្អាច្រផ្សតីមការសន្ានា ឬក៏ន្ិយយរលងរសីច្ប្ រ រ៉ាញប្ន្តនាងប្ត្ងប្ត្ចារ់រផ្សតីមមញន្ជាន្ិច្ច។ ខ្្ញុំ
ន្ចារ់
ររៀន្អ្ុំពីការសន្ានារនាះរៅររៀងរល់នថ្ៃអាទិត្យ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏ចារ់រផ្សតីមច្ូលច្ិត្តការសន្ានាជាមួយមិត្ត្ហ្វ័ កតរកមងៗទាុំងរនាះ។ ័ ណាស់រនាះប្ត្ងរកវ ិធីោហ្វសតឲ្យពួករយង ហ្វសតីវយច្ុំ ី
ន្សន្ានាោនររៀងរល់នថ្ៃ។
រយង ល ី ។ ប្រប្ហលជានាងអាច្មាន្ប្ផ្សន្ការផ្ទាល់ខ្ួ ន្រល ីពួករយង ី ។ ខ្្ញុំមាន្ការអ្ល់ប្អ្កកនញងច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ ។
ខ្្ញុំន្ិយយមកកាន្់ខ្ួ ន្ឯងថា ល
នាងចារ់អារមម
“រត្ីខ្ញ ុំប្្ ត្ូវប្
៍ រលីពួក
រ់ហ្វសតីច្ិត្តលរអ នាះថាខ្្ញុំ
ន្ររៀរការរួច្យ៉ាង ូច្រមតច្! ”រប្កាយមក នាងអាច្ន្ឹងគិត្ពីការភាជរ់ពាកយឲ្យពួករយង ី ។ រទាះយ៉ាងណា វាមិន្
យត្ ឺ រទកនញងការន្ិយយប្ រ់ការពិត្រនាះ។ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្ន្ិយយការពិត្ ខ្្ញុំប្រប្ហលជាអាច្សរហ្វរាះការលុំ
ក
ន្
រប្ច្ីន្។ រប្កាយពីគិត្ប្រររន្ះរួច្ ខ្្ញុំក៏ ន្សររសរលិខ្ិត្មួយច្ារ់រៅនាងរោយន្ិយយថា៖
57
ចារ់តាង ុំ ពរី យង ន្ជួរោនរៅទប្ី កុង Brighton មក រោសប្កី ី
រោកប្សី
ន្ប្ថ្រកាខ្្ញុំ ូច្ជាកូន្ប្រុស។
រោកប្សី
ន្ប្
រោកប្សីក៏ ន្គិត្ប្ រថា
ន្រធាអ្ អ ុំរពាះខ្្ញុំរប្ច្ន្ ី ុំរពល ី ច្ ី ណាស់។
័ ខ្្ញុំគួរប្ត្ររៀរការជាមួយហ្វសតវី យរកម ងប្ ល
នាុំឲ្យខ្្ញុំោាល់។ រច្ៀសវាងរញ្ហារកីត្រទបង ខ្្ញុំជា ី រប្ន្ថមរទៀត្ ខ្្ញុំប្ត្ូវោរភាពប្ រ់រោកប្សថា ី ុំ ូ ងរៅរពលខ្្ញុំមករលងផ្សាះ មន្ញសសមន្ ុំ ពី រ ិ ោកសមន្ង ឹ ការឲ្យត្នមលពរី ោកប្សីរទបយ ី ។ ខ្្ញុំគួរប្ត្ប្ រ់រោកប្សីតាង ររស់រោកប្សី ុំរូងថា ខ្្ញុំ
ន្ររៀរការរួច្រហយ ា រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស ី ។ ខ្្ញុំ ឹងថា ន្ស ិ សត្ ិ ឥណា
ន្ោក់ ង ុំ ការ
ពត្ ិ អ្ុំពអា ី ពាហ៍ពពា ិ ហ៍ររស់ពួករគរហយ ី ខ្្ញុំករ៏ ធាី ូរច្នះប្ រ។ រពលរន្ះខ្្ញុំយល់ថា វាមន្ ិ ទាន្់ប្ជុលរពលរទ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ ប្ រ់ថា ខ្្ញុំ
ន្ររៀរការតាុំងពរី ៅរកមង ប្ លរពលរន្ះខ្លួន្ខ្្ញុំកជា ៏ ឪពញកររស់កូន្ប្រុសមានក់ប្ រ។ខ្្ញុំមាន្ការឈចា ឺ រ់
ប្ លខ្្ញុំោក់ ង ុំ ការពត្ ប្ពះរពលរន្ះ ិ រន្ះជាយូរមករហយ ី ។ រ៉ាញប្ន្ត ខ្្ញុំរករយរប្ពាះថា ី
ន្រលក ី ទក ឹ ច្ត្ ិ តខ្ញ ុំ្ឲ្យន្យ ិ យ
ការពត្ ិ រច្ញមករប្ៅ។ រត្រី ោកប្សន្ ី ង ឹ អ្ត្់រទាសឱ្យខ្្ញុំប្ រឬរទ? ខ្្ញុំ ឹងថាខ្្ញុំោមន្ទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវឲ្យសមរមយ ច្ុំរពាះ ័ ហ្វសតវី យរកម ងប្ លជាហ្វសតល ្ រោកប្សី ឹ ពីប្ពុំប្ ន្ររស់ខ្ញ ុំ។ ី ប្អ គរ់ប្ោន្់ប្ លរោកប្សី ន្ប្ នាុំឲ្យខ្្ញុំោាល់រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ង មាន្រុំ
់ យរយង ងច្ងឲ្ ឹ ថាខ្្ញុំ ី ភាជរ់ពាកយ ទាុំងមិន្ ន្ ង
ុំណាក់កាលរច្ចញរបន្នខ្ញ ុំប្្ ត្ូវប្ត្ប្ រ់រោកប្សព ី កា ី រពិត្។
ន្ររៀរការរទបយ ី ។ រ ីមបរី ច្ៀសវាងររឿងរន្ះកញុំឲ្យហួសពី
ប្រសន្ ិ ររីរោកប្សទ ី ទួលយកការអ្ត្់រទាសរន្ះ ន្ង ិ គត្ ិ ថាខ្្ញុំ
ន្ឹងមិន្រ ីរផ្សលូវខ្ញសប្រររន្ះរទៀត្រទបយ ី ។ រយៈសនាតន្ច្ិត្តល អ
រោកប្សី
ន្រធាឲ្ ី យរោកប្សីោមន្ត្នមល ខ្្ញុំសូមធានាថា
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំធាលក់កញ ងរុំ ន ញ លនន្ការ ឹងគញ
ន្ិងការយកច្ិត្តទញកោក់ររស់រោកប្ស។ ី
ោមន្ទីរុំផ្សញត្តាម
ប្រសិន្ររីរប្កាយអ្ុំពីការោរភាពកញុំហញសរន្ះ
រោកប្សីមិន្សអររ់ ខ្ពីម ន្ិងអ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំរន្តទុំនាក់ទុំន្ងរន្ះ ខ្្ញុំពិត្ជាសរាយរករយឥត្ឧរមាច្ុំ រពាះសនាតន្ច្ិត្ត ី ៏ រអ រស់រោកប្សី។ ល ខ្្ញុំសូមប្
រ់អ្នកអាន្ឲ្យ ន្ ឹងថា ភាលមៗខ្្ញុំមិន្អាច្សររសរលិខ្ិត្ប្រររន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ពាងលិខ្ិត្រន្ះ
មតងរហយ ី មតងរទៀត្ប្ លប្ត្ូវច្ុំណាយរពលរវោជារប្ច្ីន្។ រ៉ាញប្ន្តមិន្ ័ ណាស់រនាះវ ិញថា៖ រ្លីយត្រពីហ្វសតីវយច្ុំ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំខ្កច្ិត្តរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ន្ទទួលការ
“ោត្់ ន្ទទួលលិខ្ិត្ររាញពីភាពរោមះប្ត្ងរ់ រស់ខ្ញ ុំរ្ ហយ ន្ិងរពញ ី ។ រយង ី ទាុំងពីរនាក់រ ុំរ្ីររករយ ី
ច្ិត្តច្ុំរពាះលិខ្ិត្រនាះខ្មលង ុំ ណាស់។
ការោរភាពររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ូវ
ន្រលីកប្លងរទាស។
រន្ជាររឿងលអប្ លខ្្ញុំ
ន្
ប្ រ់រយង ួ ី ន្ូវការពិត្។ ោត្់រៅប្ត្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំ រហយ ី សងឃម ឹ ថានថ្ៃអាទិត្យរប្កាយ ខ្្ញុំន្ឹងមកផ្សាះររស់ោត្់ ូច្សពាមយ ័ ង។ ពួកោត្់រករយន្ ង ន្ិងភាពរករយររស់ ខ្ញ ុំ្។ ោត្់ធានាថា មិត្តភាពររស់ ី ឹងោតរ់អ្ុំពីអាពាហ៍ពិពាហ៍វយរកម ី ពួករយង ី មិន្្ន្ ល់ទីរ្ច រ់រោយោររហត្ញ ការ ខ្្ញុំ
៍ រន្ះរហយ ី ។
ន្កុំចាត្់រចាលភាពកញហកររស់ខ្ញ ុំ្ រហយ ុំ ពីរពលរនាះមក ខ្្ញុំមិន្ប្ លោាក់រសាីរកនញងការន្ិយយ ី ចារ់តាង
អ្ុំពីអាពាហ៍ពិពាហ៍ររស់ខ្ញ ុំប្្ គរ់រពលចាុំ ច្់រនាះរទបយ ី ។
XX. ការយល់ ង ឹ ច្ាស់ពោ ី សនា
កុំទបញងរពលជិត្រ្ច រ់ឆ្នទ ុំ ីពីរររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស ខ្្ញុំ
រងរអូន្ប្ លមិន្ទាន្់ររៀរការរៅរទបយ ី ។ ពួករគ ភាោរកប្ប្រររស់រោក ទាុំងរន្ះជាមួយពួករគ។ គូចារ៉ា ត្់រោះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំពិ ជាមួយពួករគ រទាះជាច្ុំរ
Edwin Arnold
ខ្្ញុំមាន្អាមម កន្ឹងប្
ន្ជួរអ្នកសក ិ ាោសន្វ ិទូ ពរី នាក់ ប្ លជា
ន្ជប្ជកជាមួយខ្្ញុំអ្ុំពី គមពីរោសនា ប្ លពួករគកុំពញងអាន្ជា
ន្ិយយអ្ុំពីច្រប្មៀងឋាន្សួគ។ ៌
៍ ខ្មមសប្ លមិន្ប្ ល
ពួក
ន្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំឲ្យអាន្អ្ត្ថរទ
ន្អាន្កុំណាពយអ្ុំពីប្ពះជាភាោសុំហ្វសតឹត្
ឬភាោ
រ់ពួករគថា ខ្្ញុំមិន្អាន្គមពីរោសនារទបយ ី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ករយន្ ី ឹងអាន្អ្ត្ថរទរន្ះ
ះ ឹងភាោសុំហ្វសតឹត្ររស់ខ្ញ ុំ្រន្តិច្រន្តួច្ក៏រោយ ក៏ខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្អាច្យល់ពីអ្ត្ថរទរ ីមប្ ល
58
ច្ង់ន្យ ិ យប្ រ ប្ពមទាុំងអាច្មាន្សមត្ថភាពរមល ី រឃញ ី ពកា ី ររកប្ប្រខ្ញសន្័យមួយច្ុំន្ួន្ផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមអាន្ គមពីរោសនារនាះជាមួយពួករគ។ អ្ត្ថរទរៅកនញងជុំពូកទី២ ន្ន្ិយយថា៖ ការគត្ ុំ រលវី ិញ្ហញ ិ ពចា ិ រណាខ្មលង កាច្ង់ ច្ុំ
ន្នាុំឲ្យរកត្ ី ច្ុំ
នាុំឲ្យវ ិញ្ហញ
ង់
ផ្សញសរច្ញ
់ អ្ណា ងជា ត ត្រ្លង ា ៏ោហាវ ី នន្ត្ណា
រល់ការច្ងចាុំប្ត្ូវ សូមមាន្រុំ
ងនន្ភាពនថ្លថ្ូ ន រនាះន្ង ឹ រធាីឲ្យច្ត្ ិ តទន្់រខ្ាយ
ការរន្លុំរោយរុំ ន្រធាីឱ្យច្ិត្តខ្ញ ុំចា ្ រ់អារមម
ន្កបត្់ រប្ពាះភាពប្ពរហន្ ី
ង រោយច្ត្ ិ ត រោយរញគាលន្ង ឹ នាុំឲ្យវ ិនាសអ្ន្តរយ
៍ យ៉ាងខ្មលង ុំ ការទូនាមន្រន្ះប្ត្ងប្ត្ខ្សរ ិ ប្ រ់កញ នងប្ត្រច្ៀកខ្្ញុំជាន្ិច្ច។ រសៀវរៅរន្ះមាន្
ត្នមលជាងអ្ាីៗទាុំងអ្ស់។ ចារ់តាង ុំ ពីរនាះមក ការចារ់អារមម រសៀវរៅលអរុំផ្សញត្សប្មារ់ច្ុំរ
៍
ះ ឹងនន្សច្ចធម៌។ អ្ត្ថរទរន្ះ
ន្រកីត្រទបង ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំ រហយ ី ខ្្ញុំចាត្់ទញកថារន្ះជា
ន្ជួយ ល់ខ្ញ ុំប្្ លកុំពញងសថិត្រៅកនញងភាពងងឹត្។ ខ្្ញុំ
អាន្រសាីរប្ត្ទាុំងអ្ស់នន្ការរកប្ប្រជាភាោអ្ងរ់ គលសនន្រសៀវរៅរន្ះ រប្កាយមកខ្្ញុំចាត្់ទញកោនន ររស់រោក Edwin ់ ុំរពាះអ្ត្ថរទ រហយ Arnold គឺជាោនន លអរុំផ្សញត្។ ោត្់ជាអ្នករោមះប្ត្ងច្ ី វាហាក់ ូ ច្ជាមិន្ប្មន្ជាការរកប្ប្រអ្្ច ឹង។ រហត្ញ ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏ ន្អាន្រសៀវរៅគមពរី ោសនាជាមួយមិត្ត្ហ្វ័ កតទាង ុំ រន្ះរោយមិន្ោក់រលៀមរ ីមបរី រៀន្ពីរសៀវរៅ រន្ះរទបយ ី ។ រប្កាយរ៉ាញនាមន្ឆ្នរុំ ប្កាយមក វា
ន្កាលយជារសៀវរៅមួយប្ លខ្្ញុំអាន្ជាប្រចាុំ។
រងរអូន្ប្រុសទាុំងពីរនាក់រនាះក៏ ន្ប្
រ់ឲ្យខ្្ញុំអាន្រសៀវរៅប្ លមាន្ច្ុំ
ងរជីងថា ពន្លឺរៅអាសញី (The
Ligh of Asia) ន្ិពន្ធរោយរោក Edwin Arnold រប្កាយមករទីរខ្្ញុំ ឹងថាជាអ្នកន្ិពន្ធប្ត្មួយគត្់នន្រសៀវរៅ ច្ុំ
ងរជីង ច្រប្មៀងនន្ឋាន្សួគ៌ ។ ការ
ន្អាន្រសៀវរៅរន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
៍ រប្ច្ីន្ជាងរសៀវរៅ ច្ុំររៀងប្ពះ
(Bhagavadgita)ប្ លខ្្ញុំធាលរ់ ន្អាន្រៅរទៀត្។ មាន្រពលមួយ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមអាន្រសៀវរៅរន្ះរោយមិន្ ន្ឈរ់ រទបយ ុំ ពីរនាក់រនាះក៏ ី ។ មិត្ត្័ហ្វកតទាង ប្
ន្នាុំខ្ញ ុំរ្ ៅកប្ន្លងសងាមោសន្វ ិទូ រ្មះ Theosophical Society ន្ិង ន្
នាុំខ្ញ ុំឲ្ ្ យោាល់រោកប្សី Blavatsky ន្ិងរោក
ចារ់អារមម
រន្ះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
Besant ។ រប្កាយមក ខ្្ញុំក៏
៍ យ៉ាងខ្មលង ុំ រលីភាពសមញគោមញនន្វ ិវត្តប្ផ្សនកោសនា។ មិត្ត្ហ្វ័ កតជារប្ច្ីន្ ន្ន្ិយយរ ិរសធថាៈ “ខ្្ញុំមាន្ោសនាររស់ខ្ញ ុំ្
មួយរទបយ ុំ តាមការប្ ី ”។ ខ្្ញុំចាថា
ន្ច្ូលរួមកនញងសងាមរនាះ រហយ ី ន្ប្
នាុំខ្ញ ុំឲ្ ្ យច្ូលរួមកនញងសងាម
់ ល យជារៅរងកាយោសនាណា ូរច្នះខ្្ញុំមិន្ច្ងកា
នាុំររស់រងរអូន្ទាុំងពីរនាក់រនាះ ខ្្ញុំ ន្អាន្រសៀវរៅររស់រោកប្សី Blavatsky ់ ន្រសៀវរៅោសនាហិ ូ ា ជារប្ច្ីន្ ប្ពមទាុំង ប្ លន្ិយយគន្លឹះកាលយោសន្វ ិទូ។ រសៀវរៅរន្ះ ន្រលីកទឹកច្ិត្តខ្ញ ុំឲ្ ្ យច្ងអា ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំយល់ប្ត្ូវច្ុំរពាះសញ្ហញ
នន្ភាពរកច្រប្ម ី ីន្
រច្ញន្ូ វជុំរន្ឿប្ លមិន្ប្ផ្សអករលីការពិត្។ កនញងរពលជាមួយោន ខ្្ញុំ
រួសមួយកប្ន្លង។ ោត្់
តាមរយៈអ្នកោសន្ទូត្ប្ លហិ ូ ា ោសន្ិក ន្ផ្សសពាផ្សាយ
៏ មា ន្ជួរប្គិសតររស័ អ ន ក់មកពីទីប្កុង Manchester រៅកនញងផ្សាះពិោរអាហារ ិ ទ ល
ន្ន្ិយយជាមួយខ្្ញុំអ្ុំពីោសនាប្គិសត។ ខ្្ញុំ
រៅទីប្កុងរ៉ា ច្កញត្។ ោត្់រោកោតយរពល
ន្ប្
រ់ោត្់ពីររឿងរ៉ា វររស់ខ្ញ ុំប្្ លរកីត្រទបង ី
ន្ោតរ់ឮ ូច្រន្ះ។ ”ខ្្ញុំជាអ្នករួសត្មោច្់។ ខ្្ញុំមិន្ផ្សឹកប្ោរទ។ ប្គិសត
ររស័ ន្ិងផ្សឹកប្ោរោយោមន្ការសងស ័យ។ រៅកនញងប្ពះគមពីរមិន្ ន្ទូនាមន្ឲ្យមាន្ ិ ទភាគរប្ច្ីន្គឺជាអ្នករររភាគោច្់ ិ ុំ ូនាមន្ ប្ពមទាុំងទទួលយកគមពីរថ្ត្ ការរររភាគោច្់ ឬផ្សឹកប្ោរទបយ ៏ ទួលយក រ ិ ី ។ សូមអាន្ប្ពះគមពីរ។ ’ខ្្ញុំកទ ច្មលងមួយកាលពោ ី ត្់ផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំរៅចាុំ ន្ថា ខ្លួន្ោត្់ផ្ទាល់ធាលរ់លក់ប្ពះគមពរី ត្ច្មលងជារប្ច្ន្ ី កាល ច្ុំប្
កខ្្ញុំក៏
ន្ទញ ិ មួយកាលពោ ី ត្់ផ្សងប្ រប្ លមាន្ទាុំងប្ផ្សន្ទី កប្មងវាកយសពា ន្ង ិ សមាភរៈរផ្សសងៗរទៀត្។ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមអាន្
គមពរី រនាះ
ក៏រញប្៉ា ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្អាន្ទាុំងប្សុងប្ពះគមពរី ទម ី ួយរន្ះ
ន្រទបយ ី ។
ខ្្ញុំអាន្ប្ត្ឹមប្ផ្សនកប្ លន្ិយយអ្ុំពីរ ម ី
59
កុំរ
ី ត្ ន្ង ិ ជុំពូករផ្សសងៗររស់នន្គមពីររន្ះរ៉ាញរណាណះ រហយ ី រនាារ់ពីរនាះមកខ្្ញុំករ៏ គងលក់ ត្់រៅ។ រ៉ាញប្ន្ត រទាះជា
យ៉ាងណា ខ្្ញុំអាច្ន្ិយយ ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំចារ់អារមម
ន្ថា ខ្្ញុំ
ន្អាន្គមពរី រន្ះ ន្ង ិ រសៀវរៅពិ កៗ នទរទៀត្រ៉ាញប្ន្តរសៀវរៅទាុំងរនាះមិន្
៍ ឬយល់រទបយ ី ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ច្ូលច្ត្ ិ តអាន្រសៀវរៅប្ពះគមពរី ទរ ី ួន្រទបយ ី ។
ក៏រញប្៉ា ន្ាប្ពះគមពីរប្ លន្ិយយអ្ុំពរី រឿងរ៉ា វ ន្ិងការររប្ងៀន្ររស់ប្ពះរយសូ
ជាពរិ សសច្ុំ ញ ច្ន្យ ិ យអ្ុំពកា ី រររប្ងៀន្សល ី ធម៌
ន្ប្ជារច្ូលកនញងររះ ូ ងខ្្ញុំ។
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់ច្ុំណារ់អារមម ខ្្ញុំ
ន្ចារ់រផ្សតីមរប្រៀររធៀរការ
ររាត្់ររប្ងៀន្រន្ះជាមួយន្ឹងគមពរី ោសនា។ ប្ផ្សនករនាារ់កញ ងជ ន ុំពូកនន្ប្ពះគមពីររនាះន្ិយយថា“ខ្្ញុំប្ ប្ លអ្នកសូប្ទាុំមន្ ិ ប្មន្ជាអ្ុំរពី រគវាយរទៀត្ច្ញ ះ”។
៍
រ់អ្នករល់ោន អ្ាី
ររទបយ ី ៖ ររីន្រណាមានក់វាយថាពល់ខ្មងោតរុំ រស់អ្នក ច្ូរអ្នកប្ររថាពល់មាខងរទៀត្ឲ្យ
“រហយ ី ប្រសន្ ិ ររីមាន្ន្រណាមានក់យកអាវធុំររស់អ្នក
ច្ូរអ្នករអាយអាវរប្ៅរៅរគរទៀត្ច្ញះ”។
រោក Shamal Bhatt ររាត្់ររប្ងៀន្ថា “សូមរធាីឲ្យខ្លួន្ឯងរករយ ន្ង ី ិ ច្ងចាុំខ្ញ ុំរ្ ៅកនញងច្ិត្ត” “ទក ឹ មួយចាន្អាច្ ររងកត្ ី
ន្ជាអាហារឆ្ៃញ់ មួយរពល”។ គុំន្ត្ ិ រកមងខ្ចរី រស់ខ្ញ ុំ្ ន្ពាយមរប្ងួមការររាត្់ររប្ងៀន្នន្គមពីរោសនា
់ ឺជាទប្មងព ់ រិ សសរុំផ្សញត្នន្ការសរប្មច្ខ្មងោសនា។ ពន្លរឺ ៅអាសញី ការររប្ងៀន្អ្ុំពស ី ល ី ធម៌។ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ការលះរងគ ការអាន្ទាុំងរន្ះ ន្ជុំរញញឱ្យខ្្ញុំមាន្ច្ុំ
ររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន ក់ ន្ប្
់ ង់សក ងច្ ិ ាអ្ុំពជ ី វី ិត្ររស់ប្គូររប្ងៀន្ោសនារផ្សសងៗរទៀត្។
នាុំខ្ញ ុំ្ឲ្យអាន្រសៀវរៅប្ លមាន្ច្ុំ
ងរជង ី ថា
(Hero-Worship) ន្ិពន្ធរោយរោក Herly Carlyle ។ ខ្្ញុំ
វ ីរ:រញរស
(Heroes)
ន្ង ិ សកាករ:នន្វ ីរៈរញស
ន្អាន្ជុំពូកសតីពី វ ីរៈរញរសជាពាការមា ី ន ក់ប្ពមទាុំង
ររៀន្ពីភាពអ្ោចរយភាពកាលហាន្ ន្ិងការរស់រៅរោយរសច្កតីត្ឹងរញងររស់ ពាការរូី ររន្ះ។ ឹ រប្ៅពីយល់ ឹងខ្មងោសនារន្ះ
ការប្រទបង
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំប្ពួយ
រសៀវរៅប្ផ្សនកោសនាឲ្យ
ន្រន្តិច្រន្តួច្ ខ្្ញុំ ន្យល់ច្ាស់អ្ាីរផ្សសងរទៀត្រទបយ ី ខ្
រមភយ៉ាងខ្មលង ុំ រប្ៅពីរមររៀន្។
រ៉ាញប្ន្ត
ន្រប្ច្ីន្ជាងរន្ះ ន្ិងប្ត្ូវយល់រល់រោលការ
រត្ីខ្ញ ុំអា ្ ច្ ឹងថាអ្ាីមួយប្ លមិន្រជឿរលីប្ពះរោយរររៀរណា?
ប្រជាជន្ឥណា ា ប្គរ់រូរោាល់រ្មះររស់ ន្អាន្រសៀវរៅមួយច្ុំន្ួន្មិន្ចាុំ
ន្ត្ថិភាពនន្ប្ពះរួច្រហយ ុំ ី ប្ រ។ រោកប្សី Besant ប្ លរប្កាយមករច្ញមញខ្រច្ញមាត្់យ៉ាងខ្មលង ខ្្ញុំធាលរ់អាន្រសៀវរៅររស់ោត្់ប្ លមាន្ច្ុំ a Theosophist)។
ៈការអាន្ សប្មារ់
៍ ោសនាទាុំងអ្ស់។
ងរជីងប្ លន្ិយយអ្ុំពីររឿងរន្ះ។ ររឿងរន្ះមិន្មាន្ឥទធិពលរលីខ្ញ ុំរ្ ទបយ រប្ពាះខ្្ញុំធាលរ់ ី
អ្នកមិន្រជឿរលីប្ពះរៅជាអ្នករទវន្ិយម រហយ ី តាមរយៈការពិត្រន្ះក៏
ន្
ខ្្ញុំ ន្កត្់សមាាល់រៅកនញងច្ិត្តថាខ្្ញុំគួរប្ត្អាន្
រោក Bradlaugh រប្ពាះោត្់ប្ត្ូវ ន្រគរៅថាជាមន្ញសសមិន្រជឿរលីប្ពះ។ ខ្្ញុំ ច្ុំ
មត្ ិ ត្ហ្វ័ កត
ន្អាន្រសៀវរៅសតីពី
ន្ប្ប្រកាលយខ្លួន្ពី
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំកាន្់ប្ត្មិន្រជឿរលីប្ពះប្ថ្មរទៀត្។
ងរជីងថា រត្ីខ្ញ ុំកា ្ ល យជាោសន្វ ិទូរោយរររៀរណា (How I became
រៅរពលរនាះ រោក Bradlaugh ខ្្ញុំ
ន្ច្ូលរួមពិធីរញ
យសព
ន្ោលរ់។ សពររស់ោត្់ប្ត្ូវ ន្រ្ចញ រៅទីសមោន្មួយកប្ន្លង។ ៍ ៏ ន្ រហយ ា ទាុំងអ្ស់ប្ លរស់រៅកនញងទីប្កុង ញ ង ក ី ខ្្ញុំរជឿថាជន្ជាត្ិឥណា
ច្ូលរួមកនញងពិធីរន្ះប្ រ។ រពាជិត្ពីររីររ ូ ក៏មាន្វត្តមាន្កនញងពិធីផ្សតល់កិត្តិយស ល់ោត្់ជារលីកច្ញ ងរប្កាយប្ រ។ រៅ តាមផ្សលូវប្ត្ទបរ់មកពីពិធីរញ
យសពវ ិញ ពួករយង ុំ ិះរថ្រ្លីងរៅោថន្ីយ។ ររញសមានក់ប្ លមិន្រជឿរលីប្ពះ ី ប្ត្ូវរង់ចាជ
ន្សួររញពាជិត្មួយរូរកនញងច្ុំរណាមរញពាជិត្ទាុំងរន្ះ។ ររញសរនាះ រញពាជិត្រនាះ
ន្រ្លីយរោយសរមលងប្ោលៗថា “ប្មន្រហយ ី ោត្់រជឿថាមាន្ប្ពះពិត្ប្ ក ប្មន្?”
ររញសរនាះញញឹមរោយទុំន្ញកច្ិត្ត
២៨.០០០ មា៉ាយ រត្ីប្មន្ឬរទ? ‘ជាការពិត្។’
ន្ិយយថា “រត្ីរោករជឿថាមាន្ប្ពះប្ រឬរទ”?
រញរសរនាះរន្តថា “សូមប្
រហយ ី ន្ិយយថា
រ់ោត្់ពីទុំហនុំ ន្ប្ពះររស់អ្នក
រត្ីរោកក៏រជឿប្ រថា
ររមាប្ត្នន្ប្ផ្សន្ ីមាន្ធុំហុំ ិ
ន្រទ រហយ ី រត្ីប្ពះរៅរៅកប្ន្លងណា?
60
“ប្មន្រហយ ី ោត្់រៅកនញងររះ ូងររស់ពួករយង ី ”
ររសរនាះន្ិយយរោយអ្ុំន្ួត្សមលង ឹ មកពួករយង ី ន្ង ិ ន្យ ិ យថា ឥទបូវរន្ះ កញុំរធាឲ្ ី យោត្់ ូ ច្ជាកូ ន្រកមង។ រពាជិត្រូររនាះររាញសកមមភាពរោយរសៃៀមោៃត្់។ ការពិភាកាោនរ ញរោលរន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំកាន្់ប្ត្មន្ ិ រជឿរៅរលប្ី ពះប្ថ្មរទៀត្។
XXI.Nirbal Ke Bal Rama11 ក៏ខ្ញ ុំ្
ថ្ាីររខ្ ី ញ ុំ្ធាលរ់ទទួល
ន្ ឹងថាការទទួល
ន្សញ្ហញ
រន្តច្ ិ រន្តួច្អ្ុំពោ ី សនាហិ ូ ា ន្ង ិ ោសនា នទរទៀត្រៅរលីព្ ិ ពក៏រោយ
ន្ទាុំងរន្ះមន្ ន រិ ោធ ិ ប្គរ់ប្ោន្់សប្មារ់ជួយសរហ្វរាះខ្្ញុំកញ ងការព
ិ ោមន្ទក ប្ លមន្ញសស ឹងតាមរយៈការពរិ ោធនានា រនាះរី ូច្ជារច្ ឹ ន្ង ិ ជាមន្ញសសមាន្ច្ុំរ
ន្រទបយ ី ។
រៅរពល
ះ ឹងត្ច្ ិ ត្ួច្ ូរចានះ
ប្ រ។ ប្រសន្ ិ ររីោត្់ជាអ្នកមិន្រជឿជាក់ ោត្់ន្ង ឹ រលក ី រហត្ញផ្សលរផ្សសងៗមករធាីការប្កប្ប្រ។ រ៉ាញប្ន្តប្រសិន្ររោ ី ត្់ជាអ្នក រជឿជាក់វ ិញ ោត្់ន្ង ឹ ន្យ ិ យថាប្ពះ
ន្សរហ្វរាះោត្់។ ោត្់ន្ឹង ឬប្រប្ហលជាសន្និោឋន្ថា ការសិកសាពោ ី សនា
ឬវ ិន្័យខ្មងផ្សលូវច្ត្ ន ា ះរនាះ ោត្់មន្ ិ តររស់ោត្់គជា ឺ ភាពលអរៅកនញងខ្លួន្។ ក៏រញប្៉ា ន្ាកញ ងប្ោនន្ការសរហ្វរ ិ ឹងថាវ ិន្័យខ្មងផ្សលូវ
ច្ត្ ុំ ប្ផ្សនកផ្សលូវច្ិត្តន្ង ិ ត ឬអ្ាម ី ួយរផ្សសងជាអ្នកជួយសរហ្វរាះោត្់រទបយ ី ។ អ្នកប្ លរពញច្ត្ ិ តរលីភាពខ្មលង ឹ មន្ ិ រមល ី រឃញ ី ថា មាន្ធូលត្ ី ិច្ត្ួច្រៅប្កវប្្នករទបយ ី ។ អ្នកមាន្ច្ុំរ
ះ ឹងប្ផ្សនកោសនាន្ឹងយល់ថា វាខ្ញ សប្រលកពីរទពិរោធន្៍ រ៉ាញប្ន្ត
ជាភាពឥត្ប្ររយជន្៍នន្សកមមភាពពរិ ោធន្ន្៍រនាះ។ ខ្្ញុំ
ន្រករឃញ ី ភាពោមន្ោរៈសុំខ្មន្់ប្ផ្សនកច្ុំរ
ះ ឹងោសនា ុំរូងរៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ វ ិធប្ី លខ្្ញុំប្ត្ូវ
ន្ជួយសរហ្វរាះកនញងរពលកន្លងមករប្ច្ន្ ី ជាងអ្ាប្ី លខ្្ញុំអាច្ន្ិយយ រប្ពាះសប្មារ់ខ្ញ ុំ្រៅរកមងណាស់។ ក៏រញប្៉ា ន្តរពល
រន្ះខ្្ញុំមាន្អាយញ២០ឆ្ន ុំ រហយ ី ក៏ទទួល
ន្រទពរិ ោធន្៍មួយច្ុំន្ួន្ជាជាោាមី ន្ង ិ ជាឪពញ កមានក់ផ្សងប្ រ។
កុំទបញងឆ្នច្ ុំ ញងរប្កាយនន្ការរស់រៅកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលស តាមប្ លខ្្ញុំរៅចាុំគឺរៅឆ្ន១ ុំ ៨៩០ មាន្សន្នស ិ ទ ី
សតីមួយពីការត្មោច្់ប្ត្ូវ រទៀត្ប្ត្ូវ
ន្ររៀរច្ុំរធារី ទបង ា មានក់ ី រៅទីប្កុង Portsmouth ប្ លរូរខ្្ញុំ ន្ង ិ មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្ិឥណា
ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យច្ូលរួមកនញងពិធរី ន្ះប្ រ។ Portsmouth គឺជាកុំពង់ប្ផ្សសមញប្ទមួយប្ លមាន្ច្ុំន្ួន្កងនាវា
រប្ច្ន្ ី រុំផ្សញត្។
ផ្សាះជារប្ច្ីន្កប្ន្លងរពារពញរោយហ្វសតីមាន្រកររ្ ត ិ៍ ម ះមន្ ិ លអ
រ៉ាញប្ន្តមន្ ល យ ិ ប្មន្ជាហ្វសតីរកសញផ្ស ី ូ វរ្ទរទប ី
រប្ពាះពួករគមិន្សូវគត្ ល យ ិ អ្ុំពីសល ី ធម៌ររស់ខ្ួ ន្រទប ី ។ ពួករយង ី ប្ត្ូវ ន្រសនស ី ញុំឲ្យោនក់រៅកនញងផ្សាះមួយកប្ន្លងកនញងច្ុំរណាម ផ្សាះទាុំងរន្ះ។ គ សប្មារ់អ្នក ុំរ
ៈកមាមធិការទទួលរ្្ៀវមន្ ន្ ឹងអ្ុំពអ្ ិ ី ុំពកា ី រោនក់រៅររស់ពួករយង ី រទបយ ី ។ រន្ះជាររឿងលុំ ក
ី រ ូ ច្ពួករយង ី រ ីមបី ឹងថាកប្ន្លងោនក់អាប្ស័យមួយណាលអ ឬអាប្កក់រទបយ ី កនញងទប្ី កុង Portsmouth ។
រៅរពលោៃច្ រយង ី ក៏ ន្ប្ត្
ទាុំងផ្សាះមាចស់
រ់មកពស ៃ ច្រួច្ ពួករយង ី ន្និសទ ី វ ិញ។ រប្កាយពរ ី ររភាគអាហាររពលោ ិ ី រួម
ន្រលងររៀរប្ លរន្ះគឺជាទុំរន្ៀមទមាលរ់មួយរៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស សូមបប្ី ត្រៅកនញងប្គួោរប្ លមាន្
កត្ ិ តនាមក៏រោយ។
អ្នករលងប្គរ់ោនមន្ ិ ប្រកាន្់ខ្ង ឹ ន្ង ឹ ការរលងរសច្ ី ប្ លោមន្រុំ
រពលមួយមិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ិងហ្វសតីទទួលរ្្ៀវ ន្ចារ់រផ្សតីមរធាីររឿងមិន្គរបជា ី មួយោន។
ងអាប្កក់រទបយ ី
ខ្្ញុំមិន្ ឹងថាមិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្គឺជុំនាញខ្មងសិលបៈរនាះរទបយ ី ។ ោត្់ ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
ន្ច្ូលរលងជាមួយពួករគ។ រន្ះប្រប្ហលជាខ្្ញុំរលងរលីសពីការកុំ
ររៀរ។ ប្ពះ
ន្សរហ្វរាះខ្្ញុំតាមរយៈមិត្តល អ ន្ខ្សរ ិ ប្
រច្ញពីរន្ះឲ្យរលឿន្!”
11
ត្់
៍
ក៏រញប្៉ា ន្តមាន្
ូរច្នះខ្្ញុំក៏
ន្រធាឲ្ ី យអ្នករលងរផ្សសងរទៀត្សល់សន្លឹក
រ់ខ្ញ ុំថា ្ ៈ “មាន្ហ្វសតីមាន្រុំ
ងមិន្លអជាមួយអ្នក ឆ្រ់ចាក
ច្រប្មៀងរពាលសររសីរប្ពះ ៏លបល ុំ ល់អ្នកទន្់រខ្ាយ។ ី ាញររស់រោក Surdas ោត្់ជាអ្នកជួយ ល់ជន្ប្ត្លរតាល ពប្ងឹងភាពខ្មលង
61
ខ្្ញុំរអ្ៀន្ខ្មមសយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ខ្្ញុំ
ន្រធាតា ី មការប្ពមាន្រន្ះ រហយ ី រប្កាយមក
រោយច្ងចាុំពាកយពាកយសមបថ្ប្ លខ្្ញុំ រ ីរមករន្ារវ់ ិញខ្្ញុំមាន្អាមម ប្រមាញ់ ូរច្នះប្ រ។ មន្ ិ
ន្សបថ្ច្ុំរពាះមញខ្មាតយររស់ខ្ញ ុំ្ ខ្្ញុំក៏
ន្អ្រគញ
មត្ ុំ ។ ិ ត្័ហ្វកតខ្ញ ុំ្ជាខ្មលង
ន្ចាករច្ញពក ី ប្ន្លងរនាះ។
៍ ្័យខ្មលច្ ត្ក់សញ ក ល រហយ ី ររះ ូ ងខ្្ញុំរោត្យ៉ាងញារ់
រពល
ូច្ជាសត្ានប្ពរត្់រគញពប្ី ពាន្
ខ្្ញុំចាថា ុំ រន្ះជារលក ខ្ញ ុំ្ច្ងរ់ ម ួ រមប្ត្ជា ី ុំរូងប្ លមាន្ហ្វសតីមានក់រប្ៅព្ ី រយររស់ ិ ី មួយខ្្ញុំ។ រៅយរ់រនាះ ខ្្ញុំ
ន្រគងរទបយ ្ ួរចាករច្ញពផ្ស ី រប្ពាះប្ត្គត្ ិ ល់ររឿងរន្ះ។ រត្ខ្ ី ញ ុំគ ី ាះរន្ះរទ? រត្ខ្ ី ញ ុំ្គួររត្់រច្ញពីកប្ន្លងរន្ះរទ?រត្ី
ខ្្ញុំប្ត្ូវរៅកប្ន្លងណា? រត្ីន្ឹងមាន្អ្ាីរកត្ ី រ
ង ្ ិន្គត្ ល ចារ់ពរី ពលរនាះមក ខ្្ញុំ ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំ ប្រសន្ ិ ររីខ្ញ ុំម ិ អ្ុំពខ្ ី ួ ន្ឯង?
ន្សុំររច្ច្ត្ ិ តរធាអ្ ី រាី ោយប្រុងប្រយ័ត្ន រោយមន្ ិ ចាករច្ញពផ្ស ី ាះរន្ះរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តគចា ឺ ករច្ញពទ ី ប្ី កុង Portsmouth
រន្ះប្ត្មតង។ សន្នស ុំ ខ្្ញុំ ន្ចាករច្ញពទ ិ ទ ី រនាះមិន្ ន្រន្តរធាអ្ ី ស់រយៈរពលជារប្ច្ន្ ី នថ្ៃ។ ខ្្ញុំចាថា ី ប្ី កុង Portsmouth រៅ ោៃច្រនាារ់ មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្ ខ្្ញុំមន្ ិ
រយង ី រទបយ ី ។
ន្ន្ិយយថា រយង ី រៅមាន្រពលរប្ច្ីន្ជាងរន្ះ។
ន្ ង ឹ ពោ ី រៈសុំខ្មន្់នន្ោសនា ឬោរៈសុំខ្មន្់ររស់ប្ពះ ឬរររៀរប្ លប្ទង់រធាស ី កមមភាពកនញងខ្លួន្
ខ្្ញុំប្ោន្់ប្ត្ ឹងមន្ ិ ច្ាស់ថា
ប្ពះ
ន្ជួយសរហ្វរាះខ្្ញុំរៅរពលរន្ះ។
ទាុំងអ្ស់គប្ឺ ទង់ ន្ជួយសរហ្វរាះខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំ ឹងថាពាកយ “ប្ពះ ខ្្ញុំរៅប្ត្មាន្អារមម
រៅរល់រពលនន្ការពរិ ោធ
ន្សរហ្វរាះខ្្ញុំ” មាន្អ្ត្ថន្័យប្ជាលរប្ៅសប្មារ់ខ្ញ ុំន្ ថ្ៃរន្ះ។
៍ ថា ខ្្ញុំមិន្ទាន្់យល់អ្ត្ថន្យ ័ ទាុំងអ្ស់ររស់វាទាុំងប្សុងរទបយ ី ។ មាន្ប្ត្រទពិរោធន្៏រប្ច្ីន្ជាង
រន្ះរ៉ាញរណាណះប្ លអាច្ជួយខ្្ញុំឱ្យយល់កាន្់ប្ត្ច្ាស់។ រ៉ាញប្ន្ត រៅប្គរ់ការពិរោធទាុំងអ្ស់ររស់ខ្ញ ុំទា ្ ក់ទងន្ឹងធមមជាត្ិ
ផ្សលូវច្ិត្ត ការរធាីជារមធាវ ី ការប្គរ់ប្គងោថរ័ន្ ប្ពមទាុំងកនញងឆ្កន្រយ យ ខ្្ញុំអាច្ន្ិយយ ន្ថា ប្ពះ ន្សរហ្វរាះ ់ តីសងឃម រូរខ្្ញុំជាន្ិច្ច។ រៅរពល ត្់រងក ឹ រៅរពលោមន្អ្នកជួយ ន្ិងរៅរពលោមន្កតីសញខ្ ខ្្ញុំ ន្រករឃញ ី ការជួយមក
ល់ប្ លខ្្ញុំមិន្ ឹងថាការជួយទាុំងរនាះមកពីទីណារនាះរទ។ ការរួងសួង ការរោរពរូជា ការសូប្ត្ធម៌មិន្ប្មន្ជា
ជុំរន្ឿរ្ាងន្ិយមរទបយ ី ។ អ្នកទាុំងរន្ះរធាីសកមមភាពពិត្ប្
ក ជាងសកមមភាពនន្ការរររភាគ ការផ្សឹក ការអ្ងាញយ ឬ ិ
ការរ ីរ។ វាមិន្ប្មន្ជាររឿងហួសរហត្ញ រទបយ ី កនញងការន្ិយយថា ពួករគរៅឯរកាគឺជាការពិត្ រហយ ី អ្ាីរផ្សសងពីរន្ះ គឺការមិន្ពិត្។
ការរោរពរូ ជា ឬការរួងសួងទាុំងរនាះ មិន្ប្មន្ជាការរត្់រគច្រច្ញពីលកខ
ប្មន្រច្ញពីររូរមាត្់រទបយ ី ។ វារកីត្រច្ញពីររះ ូង។ រពលប្ លភាពររសញ ិ ទធរន្ះទរទោអត្
រប្ៅពីកតីប្សទាញ់
រហត្ញ ូរច្នះ ររីរយង ី ទទួល
ៈនន្ការន្ិយយ រហយ ី ក៏មិន្
ន្ភាពររសញ ិ ទធនន្ររះ ូងរៅ
ន្ិងប្រសិន្ររីរយង ី ទញកោក់ប្ខ្សរ្លងប្ត្ឹមប្ត្ូវតាមកប្ន្លង
ររស់វារនាះន្ឹងរធាីឲ្យត្ហ្វន្តីកាន្់ប្ត្មាន្សរមលងពិររះប្ថ្មរទៀត្។ អ្នករួងសួងមិន្ប្ត្ូវការន្ិយយរទបយ ី ។ វារកីត្រច្ញ រោយឯករជយខ្លួន្ឯងពីអារមម
៍ រករយ។ ខ្្ញុំោមន្មន្ាិលសងស ័យថា ការរួងសួងគឺជាវ ិធីោហ្វសតនន្ការសុំអាត្ត្ណា ា ី
ផ្សលូវច្ិត្តប្ លមិន្រយឈរ់រនាះរទបយ ី ។ ក៏រញប្៉ា ន្តការរួងសួងរន្ះប្ត្ូវរួមផ្សសុំជាមួយការរោរពខ្ពស់រុំផ្សញត្។
XXII. កវ ីន្ព ិ ន្ធ ណារយ៉ាន្ ហម ិ ច្ហ្វនាត (NARAYAN HEMCHANDRA)
ប្រប្ហលរន្ះជារពលរវោមួយប្ លកវ ីន្ិពន្ធ ណារយ៉ាន្ ហម ិ ច្ហ្វនាត
ឹងថាោត្់ជាកវ ីន្ិពន្ធមានក់។ ពួករយង ី Manning
ន្មកប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ ខ្្ញុំ
ន្
ន្ជួរោនរៅផ្សាះសមាគមមជន្ជាត្ិឥណា ា ររស់កញ្ហញ Manning។ កញ្ហញ
ន្ ឹងថា ខ្្ញុំមិន្ប្មន្ជាមន្ញសសរួសរយរក់ទាក់រនាះរទ។ រៅរពលខ្្ញុំរៅកប្ន្លងររស់នាង ខ្្ញុំធាលរ់អ្ងាញយ
រោយមិន្ន្ិយយអ្ាីមួយមា៉ាត្់ រលីកប្លងមាន្រគន្ិយយមករកខ្្ញុំរញរ៉ា ណាណះ។ នាង ន្ប្
នាុំខ្ញ ុំ្ឲ្យោាល់រោក ណារយ៉ាន្
ហម ិ ច្ហ្វនាត។ ោត្់មិន្យល់ពីប្ររទសអ្ងរ់ គលសរទរទបយ ី ។ សរមលៀករុំពាក់ររស់ោត្់ច្ប្មលករោយោត្់រសលៀករខ្មរជីង
62
ប្វងោមន្រង ប្រទាក់មាន្ប្ជួញ ពាក់ជាមួយអាវធុំព ប្ទបន្។ ោត្់មាន្ពញកច្រកប្វង។ ោត្់មាន្មាឌរសតង ី ន្ង ិ កុំពស់ខ្ពស់រន្តច្ ិ ។
ប្ត្ងប្ត្យកន ច្បូត្ពញកច្រករររស់ោត្ជាន្ិច្ច។
៌ រតានត្ម៉ាូត្
រស ោមន្ប្កវា៉ាត្់ក ឬកអាវ ន្ង ី ិ ពាក់មួកព ៌
រៅជញុំវ ិញនផ្សាមញខ្ោត្់មាន្ោនមអ្ញត្ត្ូ ច្ៗ ន្ង ិ ប្ច្មញះធុំ។ ោត្់
ជន្ប្ លរសលៀកពាក់ច្ប្មលក ន្ិងរមល ី រៅប្រលក ូ ច្ជាោត្់ ប្ត្ូវ ន្រគប្រកាន្់រៅកនញងសងាមទាន្់សម័យមួយរន្ះ។ ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយរៅកាន្់ោត្់ថា “ខ្្ញុំ
ន្ឮររឿងលអៗពរី ោកជារប្ច្ន្ ី ”។ ខ្្ញុំធាលរ់អាន្រសៀវរៅមួយច្ុំន្ួន្ប្ ល
ន្ព ្ ិ ន្ធរោយរូរោត្់។ ខ្្ញុំពត្ ិ ជាសរាយច្ិត្តណាស់ ប្រសន្ ិ ររីរោកមន្ ិ ប្រកាន្់កញ នងការមកកប្ន្លងររស់ខ្ញ ុំ។ រោក ណារយ៉ាន្ ហម ិ ច្ហ្វនាត ោត្់មាន្សរមលងសអក។ រោយទក ឹ មញខ្ញញឹម ោត្់ “ប្
ក ណាស់ រត្ីខ្ញ ុំោ ្ ន ក់រៅកប្ន្លងណា”?
ន្រ្លីយត្រថាៈ
ខ្្ញុំត្រវ ិញថា “រៅតាមផ្សលូវហាងទុំន្ញ ិ ”។
“រប្កាយមក រយង ្ ច្ររប្ងៀន្ោត្់ ី ន្ង ឹ កាលយជាអ្នកជិត្ខ្មងន្ង ឹ ោន”។ ោត្់ច្ងរ់ រៀន្ភាោអ្ងរ់ គលស។ រត្ីខ្ញ ុំអា
ន្ប្ រឬរទ?
“ខ្្ញុំសរាយច្ិត្ន្ ត ង ឹ ររប្ងៀន្រោកប្គរ់យ៉ាងន្ូវអ្ាប្ី លខ្្ញុំរច្ះ ន្ង ិ ពាយមឲ្យអ្ស់ពីសមត្ថភាព។ ប្រសន្ ិ ររី
ខ្្ញុំច្ូលច្ិត្ត ោត្់ន្ឹងរៅកាន្់កប្ន្លងររស់ខ្ញ ុំ”្ ។
“អ្ូ! មិន្អ្ីរទ។ ោត្់ន្ឹងមកជួរខ្្ញុំ។ ោត្់ន្ឹងយករសៀវរៅលុំហាត្់រកប្ប្រមកជាមួយ។
ន្ឹងណាត្់ជួរោន។ ភាលមៗរនាារ់ពីរន្ះ ពួករយង ី ន្ឹងកាលយជាមិត្ត្័ហ្វកតសនិទោនលន្ឹងោន។ រោក ណារយ៉ាន្ ហម ិ ច្ហ្វនាត មិន្សូវយល់អ្ុំពីរវយាករ
៍ រ៉ាញនាមន្រទបយ ី ។ ពាកយថា ”រសះ” ច្ុំរពាះោត្់គឺ
ជាកិរយស័ ពា រហយ ិ ី ពាកយថា “រត្់” គឺជានាមស័ពា។ ខ្្ញុំច្ងចាុំររឿងអ្ស់សុំរ ជាមន្ញសសពិ ពិត្ប្
កពន្យល់រនាះរទបយ ី ។
ោត្់
ន្ន្ិយយថា
ន្រធាី ុំរ
ន្រទ។
ោត្់មិន្ប្ លគិត្ថា
៍ រ ីមបរ ី រ្ច ញអ្ុំពីគុំន្ិត្ររស់ោត្់រទបយ ី ។ រត្ីខ្ញ ុំរ្ ច្ះភាោ ររន្ហាាលី ប្ រឬរទ? ោត្់
ី ររៅកាន្់ប្ររទសររន្ហាាល់។ រៅទីរនាះោត្់គឺជាអ្នកប្ ល
ន្រធាីឲ្យោនន ររស់ទសសន្វ ិទូរោក
ន្ប្ច្កចាយរៅពិ្ពរោកជាភាោគូចារ៉ា ត្។ ោត្់ច្ង់រកប្ប្រពីភាោរផ្សសងៗ
រទៀត្ជារប្ច្ីន្រៅជាភាោគូ ចារ៉ា ត្។
ោត្់ប្ត្ងប្ត្ររ្ច ញកមាលង ុំ ោមរត្ីខ្ួ ន្ឯងជាន្ ល ិច្ច។
ះ ឹងកាន្់ប្ត្លអប្ររសីរន្ឹងអាច្រធាីការររ
អ្ាីប្ លោត្់សរប្មច្
៍
៍ គឺជាររឿងរអ្ៀន្ខ្មមសរនាះរទបយ ី ។
“ោត្់មិន្ប្ លច្ូ លោោររៀន្ភាោអ្ងរ់ គលស ូ ច្ខ្្ញុំរទបយ ី ”។
Devendranath Tagore ប្ត្ូវ ច្ុំរ
ី ច្ប្រររន្ះជារប្ច្ីន្។ រ៉ាញប្ន្តោត្់មិន្ប្មន្
ះ ឹងរវយាករ ៍ ត្ិច្ត្ួច្ររស់ខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្រធាឱ្ ី យោត្់ចារ់អារមម
ក ណាស់ ោត្់មិន្ប្ លចាត្់ទញកថា ការមិន្យល់ពីអ្ុំពីរវយាករ
ោត្់ប្ត្ូវការរវយាករ ធាលរ់
ច្ុំរ
ូរច្នះ ពួករយង ី
ន្រប្ច្ីន្នារពលអ្នាគត្។
ន្រោយោមន្ជុំន្ួយពីរវយាករ
ក៏រញប្៉ា ន្ត
រប្ៅពីរន្ះ
ររីោត្់មាន្
ោត្់រពញច្ិត្តរុំផ្សញត្ច្ុំរពាះ
៍ ។ ោត្់រច្ះភាោមា៉ារទី ភាោហិ ូ ា ន្ិងភាោររន្ហាាល់ រហយ ី រច្ចញរបន្នរន្ះោត្់ប្ត្ូវចារ់រផ្សតីមររៀន្ភាោអ្ងរ់ គលសប្ថ្មរទៀត្។ អ្ាីប្ លោត្់ច្ង់ ន្គឺវាកយស័ពារពញរលញ។ រត្ីខ្ញ ុំគ ្ ិត្ថាមហច្ ិ ឆតាររស់ោត្់ន្ឹងរ្ច រ់ប្ត្ឹមរន្ះឬ? ោត្់មិន្ ភាោ
រ ុំង។ មាន្រគ
ប្ររទសអា
ន្ប្
រមភរទបយ ោត្់ច្ង់រៅប្ររទស ី
រ ុំង ន្ិងររៀន្
រ់ោត្់ថា ភាោគឺជាអ្កសរោហ្វសតទូលុំទូោយមួយ។ ប្រសិន្ររីអាច្ ោត្់ន្ឹងរៅ
់ ម ៉ា ់ រហយ ល៉ា ។ ឺ ង ី ររៀន្ភាោអាទបម ឺ ង
ូ រច្នះោត្់អាច្ន្ឹងន្ិយយមិន្ឈរ់ឈរ។ ោត្់មាន្មហច្ ិ ឆតាឥត្
ប្ពុំប្ ន្កនញងការររៀន្ភាោរផ្សសងៗ រួមទាុំងការរធាី ុំរ ី ររៅរររទសឲ្យរប្ច្ីន្តាមប្ លអាច្រធាីរៅ ន្។ ‘រនាារ់មក រត្ីរោកន្ឹងរធាី រុំ ី ររៅប្ររទសអារមរកប្ រឬរទ?’ ិ ប្
ក ណាស់ រត្ីោត្់ប្ត្លរ់រៅប្ររទសឥណា ា
រ៉ាញប្ន្តរត្ីរោកន្ឹងរកប្
ក់
ន្ពីណា?
ន្យ៉ាង ូច្រមតច្ រោយមិន្
ន្រឃញ ី ពិ្ពរោកថ្មី?
63
“រត្ីោត្់ប្ត្ូវការប្
ក់រ ីមបអ្ ី ាី? ោត្់មន្ ិ ប្មន្ជាមន្ញសសទាន្់សម័យ ូ ច្ខ្្ញុំរទបយ ី ។ សប្មារ់ោត្់គប្ឺ គរ់ប្ោន្់
រហយ ី ប្ត្ម ឹ មាន្អាហារ ន្ង ិ សរមលៀករុំពាក់រន្តច្ ិ រន្តួច្។ រពលរន្ះអ្ាីប្ លោត្់ទទួល ររស់ោត្់គឺប្គរ់ប្ោន្់រហយ ី ។ ោត្់ប្ត្ងប្ត្រធាី ុំរ
ន្ពរី សៀវរៅ ន្ង ិ មត្ ិ ត្ហ្វ័ កត
ី រជាមួយមន្ញសសកកកញញ។ ខ្
ៈរពលប្ លោត្់រៅប្ររទស
ភាពោម្ញររស់រោក ណារយ៉ាន្ ហម ិ ច្ហ្វនាត គឺជាររស់ោត្់ផ្ទាល់ ច្ុំប្
កភាពរោមះប្ត្ង់ររស់ោត្់គឺ
អារមរក ិ ោត្់ក៏ ន្រធាី ុំរ
ី ររោយជិះរលី ុំរូលនាវាផ្សងប្ រ។
ប្សរ ៀងន្ង ឹ ភាពោម្ញរន្ះណាស់។ រលក ី ប្លងប្ត្រមាទន្ភាពរន្តិច្រន្តួច្ររស់ោត្់ ការពត្ ិ ណាស់ោត្់ ប្
ស់សមត្ថភាពផ្ទាល់ខ្ួ ន្ររស់ ល អ្នកជាអ្នកន្ព ិ ន្ធ។ ពួករយង ី ជួរោនជាររៀងរល់នថ្ៃ។
ពួករយង ី ទាុំងពរី នាក់ជាអ្នករួសត្មោច្់។
ពួករយង ី មាន្មាន្គុំន្ិត្ ជាញឹកញារ់
ន្រប្រី
ន្ង ិ សកមមភាពប្ លប្សរ ៀងោនមួយច្ុំន្ួន្។
រយង ប្ត្ង់ជាមួយោន។រន្ះជា ី ប្ត្ងប្ត្រររភាគអាហារនថ្ៃ ិ
រពលប្ លខ្្ញុំមាន្គរប្មាងសកមមភាពច្ុំន្ួន្ ១៧កនញងមួយស ត ហ៍ ប្ពមទាុំងប្ត្ូវច្ុំអ្ន្ ិ អាហាររោយខ្លួន្ឯងរទៀត្។ រពលខ្លះខ្្ញុំប្ត្ូវរៅរកោត្់រៅរន្ារ់
រហយ ៏ ករកខ្្ញុំរៅរន្ាររ់ រស់ខ្ញ ុំប្្ រ។ ី រពលខ្លះរទៀត្ោត្់កម
ខ្្ញុំច្ុំអ្ន្ ិ អាហារតាម
ប្ររអ្ងរ់ គលស។ ោមន្អ្ាប្ី លរធាឲ្ ា រទបយ ី យោត្់ច្ូលច្ត្ ិ តរប្ៅពីអាហារប្ររឥណា ី ។ ោល់ (Dal) គជា ឺ អាហារប្រចាុំ ប្ត្កូលររស់ោត្់ ោត្់មន្ ម ន្វា ិ អាច្រររភាគអាហាររផ្សសងរោយោ ិ មិន្ប្ លមិន្សរាយច្ិត្តន្ឹងរសជាត្ិមូ រប្ ា ល នរត្ង(mung)
12
ន្ច្ុំអ្ិន្រទបយ ី ។
យកមកច្ុំអ្ិន្ ប្ពមទាុំង
ន្រទបយ ី ។ ោត្់ ី ។ ខ្្ញុំអាច្ច្ុំអ្ន្ ិ សញរការញត្៉ា ជារ ម មាន្រពលមួយ
ន្យកមកឲ្យខ្្ញុំ ល់កប្ន្លង។ ខ្្ញុំរររភាគរោយកា រន្ះជា ិ ីរករយ។ ី
សកមមភាពរន្ះរទៀងទាត្់មួយប្ លពួករយង ី ប្ត្ងប្ត្រធាីច្ុំរពាះោនរៅវ ិញរៅមក។ ឆ្ៃញ់ ររស់ខ្ញ ុំឲ្ ្ យរៅោត្់ ច្ុំប្
កោត្់
ោត្់ ន្ទិញប្ោរ់ធ្ញជាត្ិ
ន្យកអាហារររស់ោត្់មកឲ្យខ្្ញុំវ ិញ។
ខ្្ញុំ ន្យកអាហារប្ លមាន្រសជាត្ិ
រ្មះររស់រោក Cardinal Manning រប្កាយមកប្ត្ូវ ន្រគន្ិយយប្គរ់ៗមាត្់។ ការរធាីកូ កមមររស់
កមមករប្ផ្ស ន្រធាីឲ្យរ្ច រ់រុំ ញ លមញន្រពលកុំ Cardinal Manning ។ ខ្្ញុំ
ត្់ តាមរយៈការខ្ិត្ខ្ុំប្រឹងប្ប្រងររស់រោក John Burns ន្ិងរោក
ន្ប្ រ់រោក ណារយ៉ាន្ ហម ិ ច្ហ្វនាត អ្ុំពីការប្ច្ករ ុំប្លកររស់រោក Disraeli រលីភាព
ោម្ញររស់រោក Cardinal។ ោត្់ ន្ន្ិយយថា “ោត្់ច្ង់រឃញ ី គុំន្ិត្ប្រកររោយគត្ិរ
ាិ ត្ប្រររន្ះ”។
ោត្់គឺជារញរសមាន្ឥទធិពលមានក់ រត្ីរោករ ុំពឹងថាន្ឹងជួររោក Cardinal រោយរររៀរណា?
រហត្ញអ្ាី? ោត្់ ឹងពីរររៀរប្ លអាច្រធាីឲ្យោត្់ជួររោក Cardinal។ ខ្្ញុំប្ត្ូវសររសរលិខ្ិត្រផ្ស្ីរៅរោក Cardinal កនញងនាមររស់ោត្់។ ច្ូរប្ រ់រោក Cardinal ថាោត្់ជាកវ ីន្ិពន្ធមាន្រុំ ងច្ង់សររសីររោក Cardinal រោយផ្ទាល់ច្ុំរពាះការររមន្ញសសធម៌ររស់ោត្់ រហយ ី សូ មជប្មារោត្់ថា ោត្់ប្ត្ូវនាុំអ្នករកប្ប្រ ូច្ជា រូរខ្្ញុំរៅជាមួយរប្ពាះមិន្រច្ះភាោអ្ង់រគលសរទ។
រប្កាយមក ខ្្ញុំក៏ ន្សររសរលិខ្ិត្មួយច្ារ់តាមន្័យរន្ះ។ រយៈរពល២ ឬ៣នថ្ៃរប្កាយ មាន្ការរ្លីយត្រ
ណាត្់ជួរពីរោក Cardinal ។ រយង ី ទាុំងពីរនាក់ ន្រៅជួររោក Cardinal តាមការណាត្់ជួរ។ ខ្្ញុំ រុំពាក់ធមមតា ច្ុំប្
ករោក ណារយ៉ាន្ ហម ិ ច្ហ្វនាត វ ិញ
រជីងប្វង។ ខ្្ញុំអ្ស់សុំរ
ន្រសលៀក
ន្រសលៀកសុំរលៀករុំពាក់ ូច្កាលពីមញន្គឺអាវធុំ ន្ិងរខ្ម
ី ច្ន្ឹងការរសលៀកពាក់ររស់ោត្់ រ៉ាញប្ន្តោត្់
ន្រសីច្មកវ ិញ ន្ិងន្ិយយថាៈ ភាពសញីវ ិល័យ
ររស់ខ្ញ ុំគ ្ ឺជាមន្ញសសកុំោករៅវ ិញរទ។ រញរសអ្ោចរយរគមិន្សមលឹងរមីលរូររងខ្មងរប្ៅរទបយ ី ។ ពួករគគិត្ ល់ររះ ូងររស់ោត្់រៅវ ិញរទ។
សញភាពរញរសវច្ុំ័ ណាស់ រងខ្ពស់ ន្ិងរសតីង
ក៏ ន្រធាីោរវកិច្ច ូច្ត្រៅៈ 12
ន្មកចាុំន ោាគមន្៍ពួករយង ី ។ រោក ណារយ៉ាន្ ហម ិ ច្ហ្វនាត
ប្ោរ់ធ្ញជាត្ិររស់ប្រជាជន្ឥណា ា
64
ោត្់មិន្ច្ងរ់ ុំខ្មន្រពលរវោររស់រោករទបយ ី ។ ោត្់ ន្លឺររឿងជារប្ច្ីន្អ្ុំពរី ោក រហយ ី ោត្់មាន្អារមម
ោត្់ប្ត្ូវប្ត្មកទរី ន្ះសប្មតងការអ្រគញ
ច្ុំរពាះរោកប្ ល
ររស់ោត្់កញ ងការរម ន ល ី រញគាលប្រកររោយគត្រ ិ
៍ ថា
ន្រធាីររឿងលអសប្មារ់អ្នករធាីកូ កមមទាង ុំ អ្ស់។ វាជាទមាលរ់
ាិ ត្ រហយ ី រន្ះជារហត្ញផ្សលប្ លោត្់មករ ុំខ្មន្រោករៅទរី ន្ះ។
រន្ះជារពលរវោមួយ ប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវរកប្ប្ររល់អ្ប្ាី លោត្់ន្យ ិ យរៅជាភាោគូ ចារ៉ា ត្។
រោក Cardinal រករយយ ៉ា ងខ្មលង ុំ ច្ុំរពាះវត្តមាន្រោក ណារ៉ា យន្ ហម ី ិ ច្ហ្វនាត មកទរី ន្ះ។ ោត្់សងឃម ឹ ថា
រោក ណារយ៉ាន្ ហម ត ុំទបញងរពលោនក់រៅទប្ី កុង ញង ៍ រោយការររងកត្ ី ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយ ិ ច្ហ្វនាត ន្ង ឹ រពញច្ិត្ក ប្រជាជន្រៅទីរន្ះ។ សូមឲ្យប្ពះប្រទាន្ពរ ល់រោក។
រប្កាយន្យ ិ យពាកយទាុំងរន្ះ រោក Cardinal
មាចស់ផ្សាះ
ន្រប្កាកឈរ ន្ិងោពួករយង ី ប្ត្ទបរ់រៅវ ិញ។
រៅរពលប្ លរោក ណារ៉ា យន្ ហម ិ ច្ហ្វនាត
ន្មករលងផ្សាះររស់ខ្ញ ុំ្ ោត្់ ន្ពាក់អាវ ន្ង ិ សុំពត្់រញង ឹ ។
ន្ររក ី ទាាររួច្ក៏រត្់មករកខ្្ញុំរោយភាព្័យខ្មលច្។ នាងជាហ្វសតីមាចស់ផ្សាះថ្មីប្ លមន្ ិ ោាល់រោក ណារ៉ា យន្
ហម ិ ច្ហ្វនាត រទបយ ី ។ នាង
់ ួរខ្្ញុំ”។ នាង ន្ន្យ ិ យថា “មាន្មន្ញសសមានក់ច្ងជ
រោក ណារ៉ា យន្ ហម ិ ច្ហ្វនាត។ នាងមាន្អារមម ហម ិ ច្ហ្វនាត មន្ ិ
ន្មករោះទាារប្ោរ់ប្ត្ភា្ក់រផ្សអល ី ន្ង ឹ
៍ ្័យខ្មលច្។ រទាះយ៉ាងណា មញខ្ររស់រោក ណារ៉ា យន្
ន្ររាញអ្ាីរទបយ ី រប្ៅពីញញឹមធមមតា។
“រត្ីមិន្ប្មន្ជារកមងតាមផ្សលូវមករលងរសីច្ជាមួយអ្នករទឬ?”
ពួករគរត្់តាមខ្្ញុំ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្ថាអ្ីរនាះរទ រហយ ី ពួករគក៏ប្ត្ទបរ់រៅវ ិញ។
រប្កាយពីសប្មាករៅទីប្កុងទបញង រ៍ យៈរពលពីរ-រីប្ខ្ រោក ណារ៉ា យន្ ហម ិ ច្ហ្វនាត ក៏ ន្រធាី ុំរ
ទីប្កុង ៉ា រស។ ោត្់ ន្ចារ់រផ្សតីមររៀន្ ន្ិងរកប្ប្ររសៀវរៅរផ្សសងៗជាភាោ ី អាច្ន្ឹងប្ករទបង ី វ ិញន្ូ វការរកប្ប្រររស់ោត្់ ន្ ប្ប្ររទបយ ី រ៉ាញប្ន្តវាជារសៀវរៅប្ត្មតង។
រៅទីរុំផ្សញត្ ោត្់ ន្សរប្មច្
ជាររឿង ៏លុំ ោត្់ប្ត្ូវ
ូរច្នះោត្់ក៏
រ ុំង។ ខ្្ញុំរច្ះភាោ
ី ររៅ
រ ុំងប្គរ់ប្ោន្់
ន្ឲ្យរសៀវរៅរនាះមកខ្្ញុំអាន្។ វាមិន្ប្មន្ជាការរក
ន្តាមការររតជា្ច្ិត្តររស់ោត្់រៅប្ររទសអារមរកព ិ ិត្ប្
ករុំផ្សញត្ប្ លោត្់រជាគជ័យកនញងការទិញសុំរញប្ត្ជិះរលី ុំរូលនាវា។ ខ្
ក ប្មន្។ រន្ះគឺ
ៈរពលោនក់រៅសហរ ឋអារមរក ិ
ន្រគរចាទប្រកាន្់ពីរទ “រសលៀកសរមលៀករុំពាក់មិន្សមរមយ” រៅរពលោត្់រច្ញរប្ៅតាមរយៈការពាក់អាវ
ន្ិងសុំពត្់រញឹង។ ខ្្ញុំចា ុំ ន្ថា រប្កាយមកោត្់ប្ត្ូវ
ន្រលីកប្លងរទាសពីរទរលមីសរន្ះ។
XXIII. ពព ិ រ័
៏ ោចរយ ៍ អ្
៏អ្ោចរយមួយប្ត្ូវ ន្រធារី ទបង រៅឆ្ន១ ុំ ៨៩០។ ខ្្ញុំ ន្អាន្រសៀវរៅអ្ុំពីការ ី រៅទប្ី កុង ៉ា រស ី ់ ងរ់ ៅរលងប្ររទស រ ុំងផ្សងប្ រ។ ូរច្នះខ្្ញុំគត្ រប្ត្ៀមររៀរច្ុំយ៉ាងលមអិត្នន្ពធ ៏ ន្រុំ ងច្ ិ រី នាះ។ ខ្្ញុំកមា ិ ថា ខ្្ញប្ុំ ត្ូវ មាន្ពព ិ ័រ
៍
រ្ចូ លររឿងពរី ឲ្យរៅជាររឿងមួយ
ន្ង ិ រៅទរី នាះប្ត្មតង។
ការទាក់ទាញពិរសសនន្ពព ិ រ័
៍ រន្ះគរ ៉ា រអ្ប្ហាល ឺ ម
់ ប្ី កទាុំងប្សុង មាន្កមពស់ជត្ (Eiffel Tower) ប្ លោងសងព ិ ១០០០ហាត្ ី ។ មាន្វត្ថញជារប្ច្ន្ ី រទៀត្ប្ លគួរឱ្យ ចារ់អារមម សុំ
៍
រ៉ាញប្ន្តរម ៉ា រអ្ប្ហាលគជា ឺ ច្ុំណារ់អារមម
់ ពស់ប្រររន្ះអាច្ឈររោយសញវត្ថិភាព ូ ច្សុំ ងខ្
៍ ធុំរុំផ្សញត្ រប្ពាះរហូ ត្មកទល់រពលរនាះ ពញុំមាន្រច្នាសមពន្ ័ ធ ងរ់ ន្ះ
ន្រទបយ ី ។
ខ្្ញុំក៏ ន្លឺពីរភាជន្ីយោឋន្អាហាររួសរៅទីប្កុង ៉ា រសផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំ ី
ន្រករន្ារ់មួយ ន្ិង
ន្ោនក់រៅរៅ
ទីរនាះរយៈរពល៧នថ្ៃ។ ខ្្ញុំប្គរ់ប្គងរលល់ការច្ុំណាយររស់ខ្ញ ុំ្យ៉ាងត្ឹងរញង ឹ ទាុំងការច្ុំណាយរលីការរធាី ុំរ ី រ ន្ិងការ ុំន្ួយ ររាញ ច្ុំណាយរលីការរ ីរកុំោន្តរៅទីរនាះ។ ភាគរប្ច្ីន្ខ្្ញុំ ន្រធាី ុំរ ី ររថ្មីររជីងរោយមាន្ប្ផ្សន្ទីប្កុង រសជាជ ី
65
ផ្សលូវរៅកាន្់កប្ន្លងតាុំងពព ិ រ័ ឲ្យចារ់អារមម
៍ រុំផ្សញត្។
ខ្្ញុំមន្ ិ
ខ្លះៗថា ខ្្ញុំ ន្យ ិ យ
៍ ។ ការរធាប្ី រររន្ះវាប្គរ់ប្ោន្់រ ីមបច្ ល ន្ង ី ងអញលររាញខ្្ញុំរៅកាន្់ផ្សូ វរម ិ កប្ន្លងប្ លគួរ
ន្ចាុំអ្ាីទាង ុំ អ្ស់អ្ុំពព ី ិពរ័
៍ រន្ះ រប្ៅពទ ី ុំហុំ ន្ង ិ ភាពខ្ញសោននន្ពព ិ រ័
៍ រន្ះរទបយ ី ។ខ្្ញុំរៅចាុំ ន្
ន្រទបង ៉ា រអ្ប្ហាលពីរ ឬរី ងរទបយ ី រៅរលីរម ី ។ រៅជាន្់ទ១ ី មាន្រភាជន្យ ី ោឋន្មួយកប្ន្លងប្ លអាច្ ់ ន្ថា ខ្្ញុំ ន្រររភាគអាហារនថ្ៃ ប្ត្ងរៅកប្ន្ល ងខ្ពស់រុំផ្សញត្ប្ លប្ត្ូវច្ុំណាយប្ ក់ច្ុំន្ួន្ ៧ សញល ិ ី ង ី ។
ខ្្ញុំរៅប្ត្ច្ងចាុំ ល់ប្ពះវ ិហារោសនាប្គិសតសម័យរញ រ
សន្តភា ិ ពនន្វ ិហាររនាះ
ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំមិន្អាច្រុំរ្លច្
ន្រ
យ ី ។ សុំ
ររស់ទប្ី កុង
រស។ ភាពនថ្លថ្ូ រន ន្ង ី ិ ការប្សទាញ់ ៏ ោចរយនន្ប្ពះវ ិហារ ល ៏ បល ង់ អ្ ី ាញរ្មះ Notre
Dame ន្ង ិ ការត្ញរប្ត្ងយ៉ាងលអឥត្រខ្មចះរៅខ្មងកនញងរោយរូរច្មាលក់ ប្៏ សស់ោអត្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំមិន្អាច្រុំរ្លច្ ន្រ រប្កាយមកខ្្ញុំមាន្អារមម
៍ ថា
រញគាលប្ ល
ន្ច្ុំណាយប្
ក់ររ់ោន្រ ម ី បក ី ោងប្ពះវ ិហារលអឥត្រខ្មចះប្រររន្ះ
ោមន្អ្ារី ប្ៅពីការប្សទាញ់ រពញច្ត្ ិ តរច្ញពរី រះ ូ ងររស់ពួករគច្ុំរពាះប្ពះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ន្អាន្រសៀវរៅរប្ច្ន្ ី ទាក់ទងរៅន្ង ឹ រច្នារទ
្សតញតាងរៅតាម ងវ ិថ្ី
យ ី ។
ន្ិងការររៀរច្ុំទប្ី កុង ៉ា រស។ ី
រ៉ាញប្ន្តគួរឲ្យកត្់សមាាល់ប្ រថាវ ិហារប្គិសតោសនាសថត្ ិ រៅឆ្ៃយពីសុំ
រៅរពលអ្នកច្ូ លរៅកនញងប្ពះវ ិហារទាុំងរន្ះ អ្នកន្ង ឹ រុំរ្លច្រចាលន្ូ វសរមលងរ ុំខ្មន្ ន្ង ិ ការលុំ
រច្នារទទាុំងរន្ះជា
់ ង ងទា ុំ រន្ះរៅវ ិញ។
កនានារៅខ្មង
ន្
រប្ៅភាលមៗ។ អ្ករបករយររស់ មន្ញសសន្ឹងប្ប្រប្រួល តាមរយៈការប្រប្ពឹត្ាខ្ួ លន្រោយរសច្កតីនថ្លថ្ូ នរ ការរោរព រៅ ិ
រពលប្ លពួករគ ន្មកលញ ត្ជងាងរ់ ៅមញខ្រូរសុំណាកនន្ភាពររសញ ិ ទធ។ ខ្្ញុំមាន្អារមម ៍ ថា រល់ការរួងសួង ប្ពម ទាុំងការលញត្ជងាត្ទា ់ ង ុំ រន្ះមិន្ប្មន្រធាីរទបង ី តាមជុំរន្ឿរ្ាងន្ិយមរទបយ ី ។ ពួករគររាញពី ួងប្ពលឹងរោមះប្ត្ង់រោយ លញត្ជងាងរ់ ៅមញខ្រសច្កតីររសញ ិ ទធ រហយ ី ការរធាី ូច្រន្ះក៏មិន្ប្មន្ជាការរធាីសកាកររូជាច្ុំរពាះ ញុំថ្មរនាះប្ រ។ ពួករគប្ត្ូវ ន្រលីកប្លងរទាសរោយវ ិញ្ហញ
ររសញ ិ ទធ
ច្ុំប្
ប្ លជាន្ិមិត្តសញ្ហញនន្ភាពររសញ ិ ទធ។ ខ្្ញុំចារ់អារមម
កការរោរពរន្ះគឺប្ត្ូវ
ន្រធាីរទបង ី ច្ុំរពាះរូរសុំណាកអាទិរទព
៍ រឃញ ី ថា តាមរយៈការរោរពសកាកររូ ជារន្ះ ពួករគមិន្
ន្ិយយររកច្់រងខូច្ប្ពះរនាះរទបយ ី ផ្សាញយរៅវ ិញពួករគន្ិយយរលីកត្រមកីងប្ពះរៅវ ិញរទ។
ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ន្ិយយពាកយមួយអ្ុំពីរម ៉ា រអ្ប្ហាល។ ខ្្ញុំមិន្ ឹងថារ៉ាមរន្ះររប្មីឲ្យរោលរុំ
ក៏រញប្៉ា ន្តរប្កាយមកខ្្ញុំ
ន្លឺរគន្ិយយអ្ុំពីគញ
សមបត្តិ ន្ិងគញ
ន្
ងអ្ាីរទបយ ី សពានថ្ៃរន្ះ
វ ិរត្តិនន្រ៉ាមរន្ះ។ ខ្្ញុំច្ងចាុំថា រោក Tolstoy គឺជា
មន្ញសសសុំខ្មន្់មានក់កញ ងច្ុំ ន រណាមមន្ញសសជារប្ច្ីន្ប្ លន្ិយយអ្ុំពីគញ
វ ិរត្តិនន្រ៉ាមរន្ះ។ ោត្់
ន្ន្ិយយថា
រ៉ាម
រោក Tobacco ប្ លជាមន្ញសសរញៀន្ន្ឹងរប្គឿងប្សវ ឹងខ្មលង ុំ រុំផ្សញត្
ន្អ្ះអាងថា រោយរហត្ញ ថាមន្ញសសរពញច្ិត្ត
រអ្ប្ហាល គឺជាវ ិមាន្នន្មន្ញសសលាីរលៃី រហយ ី ក៏មិន្ប្មន្ររងកីត្រទបង ី រ ីមបរ ី រាញពីឧត្តមគត្ិររស់មន្ញ សសជាត្រិ ទបយ ី ។ ន្ឹងរ៉ាមរអ្ប្ហាលរន្ះន្ឹងរៅប្រប្ពឹត្តរទរលមីសប្ លមន្ញសសប្សវ ឹងមិន្ហាន្រធាីប្រររន្ះរទបយ ី ។
រប្គឿងប្សវ ឹង
ន្រធាី
ឲ្យមន្ញសស្កួត្ រ៉ាញប្ន្តរោក Tobacco យល់ថាគួរោងសងប្់ ោទរៅរលីអាកាសវ ិញ។ រ៉ាមរអ្ប្ហាលគឺជាប្ផ្សនកមួយ នន្ការររងកីត្ោនន ជារប្ច្ីន្ររស់មន្ញសស។
ខ្្ញុំមិន្អាច្ន្ិយយរកប្ោយអ្ុំពីភាពោអត្ពិត្ប្ ក នន្ពិពរ ័ ៌ រនាះ មន្ញសសជារប្ច្ីន្ប្រមូលផ្សតញុំោនរ ម ប្ពមទាុំងរទបង ៉ា រន្ះរប្ពាះរ៉ាមរអ្ប្ហាលជាសុំ ង់ ី បច្ ី ងរ់ ឃញ ី ី រៅរលីរម
រទបយ ី ។
ប្ លប្រលកថ្មី ន្ិងមាន្ប្ត្មួយគត្់។ រន្ះគឺជាឧរករ
រហូត្មកទល់រពលរន្ះ ខ្្ញុំ
អាច្ន្ិយយ ទាុំងរន្ះ។
ន្ថា ខ្្ញុំប្ត្ូវ
៍ នន្ការតាុំងពិពរ ័ ៌ ។
XXIV. ការអ្រ្ជ ីញឲ្យច្ូលរួម-រ៉ាញប្ន្តរប្កាយមក? ន្ន្ិយយពន្ាររពលអ្ុំពីរោលរុំ
ងររស់ខ្ញ ុំ្ ប្ លមកកាន្់ប្ររទសអ្ងរ់ គលស
ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យច្ូលកនញងវ ិជាជជីវៈរមធាវ ី។ រន្ះជារពលប្ លប្ត្ូវន្ិយយសរងខរអ្ុំពីសកមមភាព
66
មាន្លកខខ្
ា ច្ុំន្ួន្ពរី ប្ លប្ត្ូវរុំរពញមញន្ន្ង ឹ ន្ស ិ សត្ ិ មានក់អាច្ប្ត្ូវ
រមធាវ ីរន្ះ ូច្ជា “ការរុំរពញល ជារ់។ “ការរុំរពញ កុំ
ត្់ ឧទាហរ
ន្តាមលកខខ្
ន្តាមលកខខ្
ន្អ្រ្ជ ីញជាផ្សលូវការ ឲ្យច្ូលកនញងវ ិជាជជីវៈ
ា ” ច្ុំន្ួន្ រ់ពរី វគារសនន្ ី ង ឹ រយៈរពលប្រប្ហល៣ឆ្ន ុំ ន្ង ិ ប្ត្ូវប្រទបង
ា ” មាន្ន្័យថាប្ត្ូវសក ន្ួន្ ិ ាររៀន្សូប្ត្មញខ្វ ិជាជច្ារ់ ន្ង ិ រររភាគអាហារតាមច្ុំ ិ
៍ កនញងមួយវគានន្ការសិកាមាន្ការរររភាគអាហាររពលោ ៃ ច្ជញុំោននមភរួន្រលីក ិ
យ៉ាងរហាច្ណាស់ឲ្យ
ូរច្នះប្ត្ូវច្ូលរួម
ន្៦រលក ី ។ តាមការពត្ ិ ការរររភាគអាហារម ិ ិន្ប្មន្មាន្ន្័យថាប្ោន្់ប្ត្ច្ូលរួមទទួលទាន្
អាហាររពលោៃច្រ៉ាញរណាណះរទ
រ៉ាញប្ន្តមាន្ន្័យថាគជា ឺ ការរ ុំលក ឹ ខ្លួន្ឯងតាមរមា៉ាងកុំ
ត្់
ន្ង ិ ប្ត្ូវររាញខ្លួន្កុំទបញង
រពលរររភាគអាហាររពលោ ៃ ច្ផ្សងប្ រ។ ជាការពត្ មន្ញសសប្គរ់ោនរៅទរី នាះពួករគច្ូលច្ត្ ៗ ិ ិ ិ តរររភាគអាហារលអ ិ ន្ង ឹ ប្ោនថ្លៗប្ ល ិ រប្ជៀសររសផ្ស ី ក
ន្ផ្សតល់ជូន្។ អាហាររពលោៃច្មួយរពលប្ត្ូវច្ុំណាយចារ់ពីពរី -ររី ូពរី ៅប្ ម ុំ ួយរូព។ ី
ប្រសន្ ឋ ោរ ិ ររីអ្នកទទួលទាន្អាហាររពលោៃច្រៅសណា នាក់ប្ត្ូវច្ុំណាយប្
មន្ញសសសញវី ីល័យរទ
ការច្ុំណាយប្រររន្ះគជា ឺ ត្នមលសមរមយ
ក់ច្ន្ ុំ ួន្រសមោ ី បទ ី ន រន្ះរ ម ី ទួលទាន្ប្ោ។
រៅកនញងប្ររទសឥណា ា
រយង ុំ ណាស់ ី ច្ុំរពាះការច្ុំណាយរប្ច្ន្ ី ន្ង ឹ ភា្ក់រផ្សអល ី ប្រររន្ះខ្មលង
ច្ុំណាយសប្មារ់រ្សជជៈវា
ន្រលស ី កានថ្លអាហាររៅរទៀត្។
ប្ពមទាុំង្ៃល់ប្ រថា រហត្ញអ្ាីមន្ញសសចាុំ ច្់ប្ត្ូវច្ុំណាយប្
រប្ពាះកនញងមួយ
ប្រសន្ ិ ររីរយង ី មន្ ិ ប្មន្ជា រោយរហត្ញថាប្ោន្់ប្ត្នថ្ល
ការច្ុំណាយប្រររន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំភា្ក់រផ្សអល ុំ ី យ៉ាងខ្មលង
ក់រប្ច្ន្ ី ប្រររន្ះរលកា ី រទទួលទាន្រ្សជជៈ។ រប្កាយមក
រទីរខ្្ញុំយល់ថា ខ្្ញុំមិន្ធាលរ់រររភាគអាហាររពលោ ៃ ច្ប្រររន្ះទាល់ប្ត្រោះ រប្ពាះអាហារររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន្ប្ត្ឹមប្ត្ន្ុំរញង ័ ិ នសព ន្ិង ុំទបូងរោៃររ៉ាញរណាណះ។ ពី ុំរូងខ្្ញុំមិន្រររភាគអាហារទាុំ ងរន្ះរទបយ រប្ពាះខ្្ញុំមន្ ិ ី ិ ច្ូល រ៉ាញប្ន្តរប្កាយមករៅ រពលខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមរររភាគអាហារទាុំ ងរន្ះ មាូររផ្សសងៗរទៀត្ក៏ខ្ញ ុំ្ហាន្រររភាគប្ រ។ ិ ិ
អាហាររពលោៃច្ប្ លផ្សតល់ជូន្សប្មារ់សមាជិកប្កុមប្រឹកានន្ោោច្ារ់ លអប្ររសីរជាងអាហារសប្មារ់
ពួកន្ិសសត្ ិ ។ កនញងនាមជាអ្នករួសត្មោច្់ ខ្្ញុំន្ិងន្ិសសត្ ិ មានក់រទៀត្ប្ លរស់រៅទីប្កុង ៉ា រស ី ប្ លប្ត្ូវ ន្រប្មុងទញ កសប្មារ់សមាជិក។ ការរសនីសញុំកប្៏ ត្ូវ ន្ិងរប្ន្លរផ្សសងៗប្ លមាន្រលីត្ញ។
ន្ផ្សតល់ជូន្ រប្កាយមកពួករយង ី
ប្ោច្ុំន្ួន្ពីរ រប្ត្ូវោក់ជូន្តាមប្កុមន្ីមួយប្ លមាន្សមាជិករួន្នាក់។ ខ្្ញុំមិន្
រទបយ ី មាន្ប្ត្សមាជិករីនាក់រផ្សសងរទៀត្រ៉ាញរណាណះ
ពួករគរៅយរ់រនាះប្ រ។
ចារ់តាង ុំ ពីរនាះមក ខ្្ញុំមិន្ប្ លរឃញ ី ថា អាហាររពលោៃច្ទាុំងរន្ះ
ជប្ជកោនប្លងជាមួយសមាជិកប្កុមប្រឹកានន្ោោច្ារ់ ន្ច្ុំរ
ន្ត្ប្មូវឲ្យរររភាគ ូ ច្ ិ
ន្រធាីឲ្យន្ិសសត្ ិ លអប្ររសីរសប្មារ់
មាន្រពលមួយ រៅរពលមាន្ន្ិសសត្ ិ ប្ត្ឹមប្ត្ពីរ-រីនាក់ច្ូលរួមពិធីរនាះ
ន្ជួយឲ្យពួករគទទួល
ន្រ៉ាះពាល់ប្ោទាុំងរនាះ
ន្ោក់ជូន្រប្ន្ថមពីរលីការផ្សតល់
យជូ រ ន្ិងប្ផ្សលសឺរ។ី ជាពិរសស ខ្្ញុំក៏ ន្ច្ូលរួមកនញងពិធីរនាះ ប្ពមទាុំងប្ត្ូវ
វ ិជាជជីវៈរមធាវ ីរទបយ ី ។
ន្រររភាគប្ផ្សល រឈ ី ិ
ន្ផ្សឹកអ្ស់ប្ោទាុំងពីរ ររន្ះ។ រពលច្រ់វគាន្ីមួយៗ រៅរពល
យរ់មាន្ភាពឱ្ទារកខ្ម ុំ ណាស់ រប្ពាះប្ោជារប្ច្ីន្ រ ូច្ជា ប្ោសុំ ៉ា ញប្ត្ូវ ឹ លង ជូន្ប្ោទុំពាង ុំ
ន្រសនីសញុំអាហាររួស
ូរច្នះពួករគមាន្ឱ្កាស
ក៏ ូច្ជាការប្ថ្លងសន្ារកថាផ្សងប្ រ។
ឱ្កាសទាុំងរន្ះ
ះ ឹងនន្ពិ្ពរោក ក៏ ូច្ជាររងកីន្ថាមពលនន្ការន្ិយយររស់ខ្ួ លន្ផ្សងប្ រ។ ឱ្កាស
ប្រររន្ះមិន្មាន្សប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ រប្ពាះរល់សមាជិកប្កុមប្រឹកានន្ោោច្ារ់មាន្ត្ញររស់ពួករគផ្ទាល់ ខ្លួន្ច្ុំន្ួន្ ី ់ ត្ថន្័យររស់ខ្ួ ន្ជាលុំ មួយ។ ោថរ័ន្រន្ះ ន្ ត្់រងអ្ ល ោរ់ រ៉ាញប្ន្តយ៉ាងណាក៏រោយ ប្រជាជន្អ្ងរ់ គលសរៅប្ត្អ្្ិរកស ោថរ័ន្រន្ះជាន្ិច្ច។ មាន្រសៀវរៅសិសសជារប្ច្ីន្ប្ លររាញពីច្រមលីយសប្មារ់ការប្រទបងទាុំងរន្ះ រ៉ាញប្ន្តន្ិសសត្ ិ ទាុំង រនាះកប្មន្ឹងអាន្រសៀវរៅរន្ះណាស់។ ខ្្ញុំ ប្ត្រមីលកុំ
ន្ ឹងថា ន្ិសសត្ ិ ជារប្ច្ីន្នាក់
ត្់ប្តាច្ារ់រូមា ៉ា ញ ង ុំ ពីររៅរីស ត ហ៍រញ រ៉ា ណាណះ
ប្តាមញខ្វ ិជាជពីររៅរីប្ខ្រ៉ាញរណាណះ។ សុំ
ន្ប្រទបងជារ់ច្ារ់រូមា ៉ា ញ ង ុំ រោយប្ោន្់
រហយ ី ក៏ប្រទបងជារ់ច្ារ់ទូរៅរោយប្ោន្់ប្ត្អាន្កុំ
ួ ររលីប្កោសមាន្ភាពប្សួល ច្ុំប្
ត្់
កប្គូររប្ងៀន្ក៏ជាមន្ញសសច្ិត្តលប្អ ថ្មរទៀត្។
67
ច្ុំន្ួន្ភាគរយនន្សស ៉ា ញ ង ុំ ធាលរ់ ន្រកន្ ិ សប្រទបងជារ់ច្ារ់រូមា ី ល់ ៩៥% រៅ ៩៦% រហយ ី លទធផ្សលប្រទបងច្ញង រប្កាយមាន្ច្ុំន្ួន្៧៥% ឬរលស ី រន្ះ។ ពួករគមិន្
រមភខ្មលង ុំ អ្ុំពីការប្រទបងធាលក់រទបយ ី រហយ ី ការប្រទបងមន្ ិ រធាម ី ួយ
រលក ុំ ពួករគមិន្មាន្អារមម ី រនាះរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តប្ត្ូវ ន្រធារី ទបង ី ច្ុំន្ួន្រួន្រលីកកនញងមួយឆ្ន។
៍ ថាពិ ករទបយ ី កនញងការប្រទបង។
័ កនញងការប្ប្រកាលយច្ារ់ទាង ក៏រញប្៉ា ន្ត ខ្្ញុំរជាគជយ ុំ រន្ះឲ្យច្ូ លជាមួយោន។ ខ្្ញគ ុំ ត្ ិ ថា ខ្្ញុំគួរប្ត្អាន្ប្គរ់រសៀវរៅ
ររប្ងៀន្ទាុំងអ្ស់។ ខ្្ញុំ
ន្គិត្ថា វាជាការលួច្រន្លុំររីមន្ ិ អាន្រសៀវរៅទាុំងរន្ះរៅរទ។ ខ្្ញុំ
ន្ច្ុំណាយប្
ក់ជា
រប្ច្ន្ ៉ា ញ ង ុំ ជាភាោទាតាុំង។ ី បទ ី រ ម ី ិញរសៀវរៅទាុំងរន្ះមកអាន្។ រប្កាយមក ខ្្ញុំសរប្មច្ច្ត្ ិ តអាន្ច្ារ់រូមា ភាោទាតាុំងប្ លខ្្ញុំ
ន្យ៉ាងលអ។
ខ្្ញុំ
ន្ររៀន្ពោ ី ោ London Matriculation
ន្ទទួលត្នមលពីការអាន្រសៀវរៅទាុំងរន្ះ
ប្ លជាកប្ន្លងរូមា ៉ា ញ ង ុំ ហូ
ន្ជួយឲ្យខ្្ញុំយល់ពរី សៀវរៅទាុំងរន្ះ
រប្កាយរពលខ្្ញុំរស់រៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
ង់អ្ន្ញវត្តច្ារ់ Common Law ។ ការអាន្ររស់រសៀវរៅច្ារ់សព តី ីច្ប្ក្ព Justinian
ន្ជួយខ្្ញុំឱ្យយល់ច្ាស់ពីច្ារ់ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។
ខ្្ញុំច្ុំណាយយ៉ាងសាត្ ី បអា ិ ោមញរយៈរពល ៩ប្ខ្ រ ម ី ន្ច្ារ់ Common Law ររស់ប្ររទសអ្ង់រគលស។
ច្ារ់ Common Law រន្ះហាក់ ូ ច្ជាសមញគោមញរន្តច្ ិ រ៉ាញប្ន្តជាច្ារ់ប្ លគួរឲ្យចារ់អារមម មាន្ច្ុំ
ងរជីងថាយញ ត្ធ តិ ម៌ ន្ព ិ ន្ធរោយរោក Snell ពត្ ិ ជារធាឲ្ ី យខ្្ញុំចារ់អារមម
ន្ឹងយល់រន្តិច្។ ច្ុំប្
ករសៀវរៅមាន្ច្ុំ
White and Tudor ររៀរររ់អ្ុំពីករ
ងរជីងថា ករ
៍ ណាស់ រ៉ាញប្ន្តរសៀវរៅរន្ះពិ
ក
ឹកមញខ្ (Leading Casese) ន្ិពន្ធរោយរោក
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
៍ ផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំក៏ ន្អាន្រសៀវរៅប្ ល
ន្ិពន្ធរោយរោក Goodeve។ ខ្្ញុំអាន្រសៀវរៅររស់រោក William
ូច្ជាប្ររោមរោកអ្្ច ឹង។ ខ្្ញុំចាថា ុំ
ន្ិពន្ធរោយរោក
ី ជាក់ប្សតងក៏
ី
៍ ណាស់ប្ រ។ រសៀវរៅ
Edward ន្ិងន្ិពន្ធរោយរោក
រសៀវរៅមួយកាលមាន្ច្ុំ
ន្ិយយអ្ុំពីអ្ច្លន្ប្ទពយ
William
ន្ិងប្ទពយផ្ទាល់ខ្ួ ន្ ល
ងរជីងថា ច្ារ់ហិ ូ ា ររស់រោក Mayne ក៏ ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
៍ រុំផ្សញត្រៅរពល
ប្ត្ទបរ់មកប្ររទសឥណា ា វ ិញ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំស ្ ូ មមិន្ន្ិយយរៅទីរន្ះអ្ុំពីរសៀវរៅច្ារ់ប្ររទសឥណា ា រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
រប្កាយមក ខ្្ញុំ
ន្ប្រ ងជារ់ រហយ ី ក៏ប្ត្ូវ
ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យច្ូលវ ិជាជជីវៈរមធាវ ី រៅនថ្ៃទី១០ ប្ខ្មិថ្ញនា ឆ្ន១ ុំ ៨៩១
ន្ររប្មីការរៅត្ញោការជាន្់ខ្ពស់រៅនថ្ៃទី១១។ រៅនថ្ៃទី១២ ខ្្ញុំ
ន្វ ិលប្ត្ទបរ់មកប្ររទសឥណា ា វ ិញ។
ថ្ាីររីមាន្ការសិការៅប្ររទសអ្ងរ់ គលសក៏រោយ ក៏ខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្រ្ច រ់ភាព្័យខ្មលច្ ន្ិងភាពទន្់រខ្ាយររស់
ន្ប្ រ។ ខ្្ញុំោមន្អារមម
៍ ថា ច្ុំរ
ក៏រញប្៉ា ន្ត រៅជុំពូករនាារ់
ះ ឹងខ្្ញុំោកសមន្ឹងការអ្ន្ញវត្តច្ារ់ប្ ររនាះរទបយ ី ។
ន្ររៀរររ់អ្ុំពីភាពទន្់រខ្ាយររស់ខ្ញ ុំ។ ្
XXV. ភាពទន្់រខ្ាយររស់ខ្ញ ុំ្
ច្ារ់រយប្សួលកនញងការន្ិយយ ក៏រញប្៉ា ន្តវាពិ
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្ ប្ត្ូវរប្រប្ី
ន្ ង ឹ ពរី ររៀរអ្ន្ញវត្តច្ារ់រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
កកនញងការអ្ន្ញវត្តវ ិជាជជីវៈរមធាវ ីរន្ះ។ ខ្្ញុំធាលរ់អាន្ច្ារ់ជារប្ច្ន្ ី
ន្អាន្រសៀវរៅសតីពី “ប្កមសល ឹ ថា ី ធម៌គត្ិយញត្ត” រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្មន្ ិ ង
ស់កញ ងអាជ ន ីពររស់ខ្ញ ុំរ្ ោយវ ិធីណារទបយ ី ។ រសៀវរៅច្ុំ
ងរជង ី ”រប្រប្ី
មន្ ិ ឱ្យខ្ូច្ខ្មត្ប្ទពយសមបត្តរិ រស់អ្នក នទ” ក៏ជារសៀវរៅមួយប្ លខ្្ញុំ
ន្អាន្ប្ រ ក៏រញ ប្៉ា ន្តខ្ញ ុំម ្ ន្ ិ អាច្រប្រប្ី ស់ប្កមរន្ះ
រ ីមបជា ី ប្ររយជន្៍ររស់កូន្កតីរទបយ ី ។ ខ្្ញុំក៏ ន្អាន្ប្កមសីលធម៌សតីពី ករ មាន្ទុំន្ញកច្ិត្តរ ីមបអ្ ី ន្ញ វត្តច្ារ់ជាក់ប្សតងរទបយ ី ។ រប្ៅពីច្ារ់ទាង ុំ រន្ះ ខ្្ញុំោមន្ច្ុំរ
ស់ប្ទពយសមបត្តរិ រស់អ្នកតាមវ ិធី
ី
ឹកមញខ្ផ្សងប្ រ រ៉ាញប្ន្តមិន្ ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំ
ះ ឹងអ្ាីទាល់ប្ត្រោះទាក់ទងន្ឹងច្ារ់ប្ររទសឥណា ា ។ ខ្្ញុំកោ ៏ ម ន្ច្ុំរ
ះ
ទាក់ទងន្ឹងច្ារ់មូសលីម (MahomedanLaw) ន្ិងច្ារ់ហិ ូ ា (Hindu Law) រទបយ ី ។ ខ្្ញុំមិន្ធាលរ់ ន្ររៀន្សូមបប្ី ត្ វ ិធីោហ្វសតពប្រងពាកយរ
តឹ ង។ អារមម
៍ ររស់ខ្ញ ុំ្ហាក់ ូច្ជាលាឹងរលាីយខ្មលង ុំ ណាស់។ ខ្្ញុំធាលរ់
ន្លឺរគន្ិយយថា
68
រោក Pherozeshah Mehta មាន្សរមលង ូច្រជសីហ៍រពលរៅកនញងត្ញ ោការ។ ខ្្ញុំ្ៃល់រត្ោ ី ត្់ររៀន្ពស ី ល ិ បៈប្ររទស អ្ងរ់ គលស ន្រោយរររៀរណា? វាមន្ ន ល ន្ថ្ាីគុំន្ត្ ិ រយប្សួលរទបយ ី សប្មារ់ខ្ញ ុំ្កញ ងការទទួ ិ ប្ផ្សនកគត្យ ិ ញត្តិររស់ោត្់ រប្ៅពីការអ្ល់ប្អ្កច្ត្ ុំ្ ច្រកប្ ិ តថារត្ីខ្ញ អា ខ្្ញុំមាន្ការសងស ័យ
ន្ប្
រ់ការលុំ
ន្ង ិ
ក់ច្ុំ ូ ល
ន្តាមរយៈការរប្រប្ី ស់វ ិជាជជីវៈរោយរររៀរណា?
រមភច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងយ៉ាងខ្មលង ុំ
ន្យករៅជាមួយន្ូវលខ្ ិ ិត្ប្
រហយ ី ។
ខ្្ញុំ
ន្រអាយជារយរល់ថា ខ្្ញុំគួរប្ត្ ន្ន្យ ិ យរួច្រហយ ី ថា រៅរពលប្ លខ្្ញុំរៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស
នាុំខ្ួ លន្ច្ុំរពាះរោក Dadabhai រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
ន្រប្រីប្ ស់លខ្ ិ ត្ ិ រន្ះយត្ ឺ រពលរៅ
ខ្្ញុំគិត្ថា ខ្្ញុំោមន្សិទរ ធិ រងកីត្រញ្ហាប្រររន្ះរ ម ី បស ី ញុំការសមាភសន្៍ពីរញរសអ្ោចរយ ូ ច្ជាោត្់រទបយ ី ។ រៅរពលណា
ការប្ថ្លងសន្ារកថាររស់ោត្់ប្ត្ូវ រៅរប្ៅវ ិញរនាារ់ ោត្់
ៈរពលប្ លខ្្ញុំកុំពញងសក ិ ាប្ផ្សនកច្ារ់។
កទាុំងរន្ះរៅមត្ ្ មត្ ្ ន ក់ ិ ត្ហ្វ័ កតមួយច្ុំន្ួន្ររស់ខ្ញ ុំ។ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំមា
រៅសញុំរយរល់ពរី ោក Dadabhai Naoroji ។ ខ្្ញុំ ខ្្ញុំ
ខ្
ន្ោតរ់លឺ
ន្ររងកត្ ី សមាគមមួយ។
ន្ប្រកាស ខ្្ញុំ ន្ច្ូ លរួមោតរ់ោត្់ពប្ី ជុងមាខងនន្ោលរប្កាយមក
ន្ង ្ ិ រឃញ ី រោយផ្ទាល់ប្្នកររស់ខ្ញ ុំ។ ខ្្ញុំធាលរ់ច្ូលរួមកនញងកច្ ិ ចប្រជញុំរន្ះ
ររស់រោក Dadabhai ច្ុំរពាះសស ិ សប្គរ់រូរប្ រ ច្ុំប្
រ ម ី បមា ិ សនទ ី ន្ទុំនាក់ទុំន្ងជត្ ិ ធជាមួយសិសស
រហយ ី ក៏សរាយច្ត្ ិ តច្ុំរពាះការយកច្ត្ ិ តទញកោក់
កសស ិ សប្គរ់ោនក៏រោរពោត្់ណាស់ប្ រ។ មាន្រពលមួយខ្្ញុំក៏
នាុំខ្ួ លន្រនាះ។ ោត្់ ន្ន្យ ិ យថា៖ “ខ្្ញុំអាច្មកជួរោត្់ ន្ង ិ ទទួល ុំរូនាមន្ររស់ ន្”។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្ប្ ល ន្មកជួរោត្់សញុំ ុំរូនាមន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំគិត្ថា វាខ្ញស្ាងប្ លរធាីឱ្យោត្់
ោច្់ច្ត្ ិ តររាញោត្់ន្ូវលខ្ ិ ិត្ប្ ោត្់រៅរពលណាក៏
ន្ចាករច្ញ
មាន្រញ្ហាច្ុំរពាះររឿងមិន្ចាុំ ច្់ប្រររន្ះ។
គិត្ ូរច្នះរហយ ី
មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្ ឬជាអ្នករផ្សសងប្ ល
នាុំឱ្យខ្្ញុំជួររោក Frederick Pincutt។ ោត្់ជាមន្ញ សសអ្្ិរកសន្ិយម
មិត្ត្ហ្វ័ កតប្ លប្
រ់ឲ្យខ្្ញុំយករញ្ហាលុំ
រៅរពលរនាះខ្្ញុំកម ៏ ិន្
ន្ទទួលយករយរល់ររស់
កទាុំងរន្ះប្ រ់រៅរោក Dadabhai ប្ រ។ រពលរន្ះ ខ្្ញុំរ្លច្ថារត្ីជា
ន្ប្
រ៉ាញប្ន្តកតីប្សឡាញ់ ររស់ោត្់ច្ុំរពាះសិសសជន្ជាត្ិឥណា ា គឺររសញ ៏ ិន្ប្មន្ជាមន្ញសសអាតាមន្ិយមរទបយ ិ ទធ រហយ ី ោត្់កម ី ។ មាន្សិសសជារប្ច្ីន្នាក់ រយរល់ពីោត្់ប្ រ។
ន្មកសញុំ ុំរូនាមន្ពីោត្់ ច្ុំប្
ករូរខ្្ញុំរប្កាយពីទទួល
ខ្្ញុំមិន្ប្ លរ្លច្ការសមាភសន្៍ជាមួយោត្់រនាះរទបយ ី ។
ន្ការយល់ប្ពមពីោត្់ ក៏ ន្សញុំ
ោត្់
ន្ោាគមន្៍ខ្ញ ុំ្ ូច្ជាមិត្្ ត ័ហ្វកត
ររស់ោត្់អ្្ច ឹង។ ោត្់ ន្រសីច្ច្ុំរពាះទញទិ ឋិន្ិយមររស់ខ្ញ ុំ្។ ោត្់ ន្ន្ិយយថា “រត្ីខ្ញ ុំ្គិត្ថា មន្ញសសប្គរ់ោនសញទធប្ត្ អាច្រធាី ូ ច្រោក Pherozeshahs Mehta ប្មន្រទ? រោក Pherozeshahs ន្ិងរោក Badruddins គឺជាករ
ី កប្មន្ឹង
់ ឺប្គរ់ រកីត្មាន្ណាស់។ ការសប្មាករៅរសៃៀមវាមិន្ប្ត្ូវការជុំនាញមិន្ធមមតា ូច្ជារមធាវ ីរទបយ ី ។ ភាពរោមះប្ត្ងគ ប្ោន្់សប្មារ់វ ិជាជជីវៈរន្ះរកសញីច្ិ្ចឹមជីវ ិត្។ រល់ករ
ី ទាុំងអ្ស់មិន្សមញគោមញរនាះរទបយ ី ។
ខ្្ញុំអាច្រមីលរឃញ ី ថាោត្់ហាក់ ូ ច្ជាខ្កច្ិត្ត រៅរពលខ្្ញុំប្ រ់ោត្់ពីរសៀវរៅរន្តិច្រន្តួច្ប្ លខ្្ញុំធាលរ់
ន្
អាន្។ រ៉ាញប្ន្តរន្ះជាសកមមភាពមួយប្្លត្រទ។ ោត្់ញញឹមរច្ញពីនផ្សាមញខ្ររស់ោត្់ រហយ ី ន្ិយយថា “ោត្់យល់ពី រញ្ហាររស់ខ្ញ ុំរ្ ហយ ី ”។
ការអាន្រសៀវរៅជាទូ រៅររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅមាន្កប្មិត្ត្ិច្ត្ួច្ណាស់។
ពិ្ពរោកប្ លជាលកខខ្
ា ពិរសសសប្មារ់រមធាវ ីរទបយ ី ។
ខ្្ញុំោមន្ច្ុំរ
ះ ឹងអ្ុំពី
ខ្្ញុំមិន្ធាលរ់សូមបអា ា ។ ី ន្ប្រវត្តិោហ្វសតប្ររទសឥណា
រមធាវ ីប្ត្ូវ ឹងធមមជាត្ិររស់មន្ញសស។ រមធាវ ីប្ត្ូវមាន្ជុំនាញ ឹងពីលកខ
ៈររស់មន្ញសសតាមរយៈទឹកមញខ្។ ប្រជាជន្
ឥណា ា ប្គរ់រូរប្ត្ូវ ឹងពីប្រវត្តិោហ្វសតររស់ខ្ួ លន្។ រញ្ហារន្ះមិន្ជារ់ទាក់ទងន្ឹងការអ្ន្ញវត្តច្ារ់រនាះរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវ ប្ត្មាន្ច្ុំរ
ះ ឹងរន្ះ។ ោត្់រមីល ឹងថា ខ្្ញុំមិន្ធាលរ់អាន្ប្រវត្តិនន្ការរះរ
រឆ្ន ុំ ១៨៥៧ ប្ លជាោនន ន្ិពន្ធររស់
រោក Kaye ន្ិងរោក Malleson រទបយ ី ។ ច្ូរអាន្រសៀវរៅទាុំងរន្ះ ប្ពមទាុំងរសៀវរៅពីររផ្សសងរទៀត្រ ីមបយ ី ល់ អ្ុំពីធមមជាត្ិររស់មន្ញសស។ រនាះគឺជារសៀវរៅន្ិយយអ្ុំពីមញខ្លកខ Shemmelpennick ។
វ ិជាជ ន្ិពន្ធរោយរោក Lavator ន្ិងរោក
69
ខ្្ញុំប្ថ្លងអ្ុំ
រអ្រគញ
ោត្់យ៉ាងប្ជាលរប្ៅច្ុំរពាះមត្ ិ តភាព ៏មាន្ត្នមលរន្ះ។ កុំទបញងរពលវត្តមាន្ររស់ោត្់ ខ្្ញុំ
ឹងថារល់ការ្័យខ្មលច្ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្រោយ
ប្ពួយ
រមភមតងរទៀត្។
ត្់ រ៉ាញប្ន្តរប្កាយពីខ្ញ ុំ្ចាករច្ញពីោត្់ភាលមៗ ខ្្ញុំកចា ៏ រ់រផ្សតីមមាន្អារមម ៍ ុំរូនាមន្សុំខ្មន្់ប្ លទាក់ទាញច្ត្ ការសក ិ ាមន្ញសសតាមរយៈទឹកមញ ខ្គជា ឺ ិ តខ្ញ ុំ្ ខ្ ៈរពល
កុំពញងគត្ ិ ល់រសៀវរៅពីរកាលរផ្សសងរទៀត្រពលប្ត្ទបរ់មកផ្សាះវ ិញ។ រៅនថ្ៃរនាារ់ ខ្្ញុំ រោក Lavator ច្ុំប្
ករសៀវរៅន្ិពន្ធររស់រោក Shemmelpennick មន្ ិ មាន្លក់រៅតាមហាងរទបយ ី ។ រៅរពល
អាន្រសៀវរៅសតព តិ ម៌ន្ិពន្ធរោយរោក ី យ ី ញត្ធ សតព ី ម ី ញខ្លកខ
ន្ទិញរសៀវរៅន្ព ិ ន្ធរោយ
Snell
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
វ ិជាជររស់រោក Shakespeare រ៉ាញប្ន្តមន្ ន្ទទួលច្ុំរ ិ
Shakespeare កនញងទីប្កុងទបញង រ៍ ទបយ ី ។ រសៀវរៅន្ព ិ ន្ធរោយរោក
Lavator
ក៏មន្ ិ
ន្រប្ន្ថមច្ុំរ
៍ រុំផ្សញត្។
ខ្្ញុំ ន្សក ិ ារសៀវរៅ
ះ ង ឹ រប្ៅពីការរ រី ច្ញះរទបង ី ររស់រោក
ះ ឹង ល់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។
ុំរូនាមន្ររស់រោក
ន្ផ្សតល់គន្លឹះសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ត្ិច្ត្ួច្ណាស់ រ៉ាញប្ន្ាភាពច្ត្ ិ តលរអ រស់ោត្់រៅប្ត្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំន្ក ឹ រឃញ ី ោត្់ជាន្ច្ ិ ច។ ភាព
Pincutt
ញញឹមរច្ញពីនផ្សាមញខ្ររស់ោត្់រៅប្ត្សថត្ ិ កនញងការច្ងចាុំជាន្ច្ ិ ច ន្ង ិ រធាឲ្ ី យខ្្ញុំ
ន្រជឿជាក់រលី ុំរូនាមន្ររស់ោត្់ប្ ល
ន្ប្ រ់ថា ថ្ាគ ន ឲ្ ី ុំន្ត្ ិ ររស់រោក Pherozeshah Mehta ការច្ងចាុំ ន្ិងសមត្ថភាពមន្ ិ សុំខ្មន្់កញ ងការរធា ី យរមធាវ ី
័ រនាះរទបយ ់ ប្ឺ គរ់ប្ោន្់រហយ មានក់ទទួលរជាគជយ ី ។ មាន្ប្ត្ឹមភាពរោមះប្ត្ងគ ី ។ ខ្ រួមច្ុំប្
កនន្ ុំរូនាមន្ថ្មីៗរន្ះ ខ្្ញុំកចា ៏ រ់រផ្សតីមមាន្ការធានាជាថ្មីមតងរទៀត្។
ខ្្ញុំមិន្អាច្អាន្ររមា ិ
ៈរពលប្ លខ្្ញុំទទួល
ន្ការ
រសៀវរៅ រ៏ ប្ច្ន្ ន រ់ គលសររស់រោក Kaye ន្ិងរោក ី សន្ធឹកសនាធរ់កញ ងប្ររទសអ្ង
Malleson ឬរៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងអ្ស់រទបយ ី រប្ពាះរន្ះជាច្ុំ ញ ច្នន្ឱ្កាសនន្ការអាន្ ុំរូង។ ខ្្ញុំ
ន្រធាី ុំរ
ី រតាមនាវារច្ញពីទីប្កុង Assam មកឈរ់សប្មាករៅទីប្កុងរញមនរ រោយនាុំមកជាមួយន្ូវ
កតីសងឃម ឹ ត្ិច្គួរផ្សសុំន្ឹងភាពអ្ស់សងឃម ឹ ។ នផ្សាសមញប្ទទាុំងមូលមាន្សមភាពគួរឲ្យខ្មលច្ ជាពិរសសខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្រៅឲ្យ ល់ ់ កុំពងប្ផ្សរ ីមបព ី ិោរអាហារនថ្ៃប្ត្ង។
70
ររឿងរ៉ា វ នន្ការពិរោធររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយន្ឹងសច្ចធម៌
ប្ផ្សនកទី២
71
I.ទសសន្វ ិទូ RAYCHANDBHAI ន្ន្ិយយរៅកនញងជុំពូកច្ញ ងរប្កាយរន្ះថា នផ្សាសមញប្ទទាុំងមូលមាន្សភាពគួរឲ្យខ្មលច្រពលរធាី ុំរ
ខ្្ញុំ
ទីប្កុងរញ មនរ រន្ះប្មន្មិន្ប្មន្ជាររឿងធមមតារទបយ ី ប្ លប្ត្ូវរធាី ុំរ
ី រមក
ី ររលីនផ្សាសមញប្ទ Arabian កនញងប្ខ្មិថ្ញនា ន្ិង ប្ខ្កកកោ។ រៅតាមផ្សលូវរច្ញពីកុំពងប្់ ផ្ស Aden មាន្រលកធុំៗជារប្ច្ីន្។ អ្នក រុំ ី ររសាីរប្គរ់ោនសញ ទធប្ត្ឈទា ុំ អ្ស់។ ឺ ង មាន្ខ្្ញុំប្ត្មានក់ឯងរទប្ លអាច្ន្ិយយ ពយញះរ
រហយ ី ប្ថ្មទាុំងអាច្សប្មាករៅរលី ុំរូលនាវារមីល
ន្ថាមិន្ឈន្ ឺ ឹងរគ
ករក់ ន្ិងខ្យល់រោត្់ប្ថ្មរទៀត្ផ្សង។
ពយញះរៅខ្មងរប្ៅច្ុំរពាះខ្្ញុំជាសញ្ហញមួយមាន្ន្័យរប្រៀរ ូ ច្ជារៅកនញងច្ិត្តខ្ញ ។ ុំ្
រនាះរទបយ រ៉ាញប្ន្តគឺជារញ្ហាវ ី
ណៈរ៉ាញរណាណះប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវប្រឈមមញខ្ជាមួយ។ ខ្្ញុំ
ខ្្ញុំមិន្
ន្
រមភអ្ុំពីពយញះទាុំង
ន្គិត្ថា ន្ឹងប្កប្ប្រភាពទន្់រខ្ាយ
ររស់ខ្ញ ុំរ្ ីមបចា ី រ់រផ្សតីមការររវ ិជាជជីវៈ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ប្កប្ប្រ ន្ង ិ ទាមទារច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងថា ខ្្ញុំប្ត្ូវចារ់រផ្សតីមប្កប្ប្រវា ន្លអ កប្មត្ ិ ណាទាុំងប្ លខ្្ញុំ រ
ាិ ត្
ន្ ឹងថា មាន្ច្ុំរ
ះ ឹងថ្មីៗជារប្ច្ន្ ី រទៀត្ប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវយល់ ឹង។
រងប្រុសទី២ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្មកជួរខ្្ញុំរៅកុំពត្់ប្ផ្ស។ រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន្ភាពសទ ធិ ន លណាស់ជាមួយរោក ិ ោ រហត្ញ ូច្រន្ះ
Mehta
រោករ
ាិ ត្ក៏
ន្ប្
រ់ឲ្យពួករយង ី ច្ូលរលងរៅផ្សាះររស់ោត្់។
រប្កាយមក
ពួករយង ធិ ន លប្ លមាន្កនញងប្ររទសអ្ង់រគលស ន្រន្តកញ នងប្ររទសឥណា ា ន្ង ន្ ី ក៏ ន្ច្ូលរលងរៅទរី នាះ។ ភាពសទ ិ ោ ិ ប្ប្រកាលយជាមិត្តភាពជាន្រិ ន្តន្រ៍ វាងប្គួោរររស់រយង ី ទាុំងពរី ។
ខ្្ញុំអ្ន្ាះោរច្ង់ជួរមាតយររស់ខ្ញ ណា ុំ្ ស់។ ខ្្ញុំមន្ ន្ ឹងថាមាតយររស់ខ្ញ ុំប្្ លង ន្រោរខ្្ញុំកញ ងរ ន ីមប្ទូងោត្់ ិ ុំ ឹ ង រ៏ ប្កៀមប្កុំរពលរន្ះ ន្រកត្ រទៀត្រហយ ្ ន្ ន្ឲ្យ ឹងពម ី ។ ី រទបង ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំម ិ ី រ ភាព ររស់មាតយខ្្ញុំរទបយ ប្ ល ុំ ី កនញងទក ឹ ីរររទសឲ្យ
ន្លអ។
ឹ ងរន្ះរកត្ ី រទបង ី តាុំងពខ្ ី ញ ុំ្រស់រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលសមករមលះ។ ោត្់ច្ង់ឲ្យខ្្ញុំរប្រជ ី ីវ ិត្រៅ ុំ
ឹ ងរនាះច្ុំរពាះខ្្ញុំ
រទបយ ី ររីសន្ ិ ជាខ្្ញុំ ឹងររឿងរន្ះរកត្ ី រទបង ី ។ ៏ ុំរុំផ្សញត្ររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ូវ រទៀត្។ កាស ី ងឃម ឹ ធ
ន្រធាឲ្ ល ញ ងច្ត្ ុំ ។ ខ្្ញុំមន្ ី យខ្្ញុំត្ក់សញ ត្កន ិ តយ៉ាងខ្មលង ិ គួររស់រៅទីរនាះ
ទញកខប្ពួយររស់ខ្ញ ុំ្រពលរន្ះរកត្ ុំ ជាងការោលរ់ររស់ឪពញកខ្្ញុំរៅ ី រទបង ី ខ្មលង
ន្រុំផ្ទលញ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំចា ្ ុំ ន្ថា ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ត្ូវរ
់ ួ ន្ឯងច្ុំ ះរងខ្ ល រពាះរញ្ហារោក
រៅរន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំអាច្ប្ត្ឹមប្ត្ប្សក់ទក ឹ ប្្នកប្ត្រ៉ាញរណាណះ ន្ង ិ ទទួលយកជីវ ិត្រោយគិត្ថាោមន្អ្ារី កត្ ី រទបង ី រទបយ ី ។ រោករ
ាិ ត្ Mehta
ន្ប្
នាុំខ្ញ ុំឱ្ ្ យោាល់មត្ ុំ រនាះមាន្មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជារប្ច្ន្ ី កនញងច្ុំរណាមមិត្ត្ហ្វ័ កតទាង ិ ត្ហ្វ័ កត
មានក់គជា ឺ រអូន្ប្រុសររស់រោក Mehta ោត្់មាន្រ្មះថា Shri Revashankar Jagjivan រប្កាយមកទុំនាក់ ទុំន្ងរន្ះ
ន្រន្តរពញមួយជវី ិត្។
រ៉ាញប្ន្ត
ការប្
នាុំឲ្យោាល់ប្ លខ្្ញុំ ន្កត្់សមាាល់ជាពរិ សសរនាះគក ឺ វ ីន្ព ិ ន្ធ
រោក Raychand ឬអាច្រៅថា Rajchandra ប្ លជាកូន្ប្រោរងប្រុសររស់រោក Mehta ន្ង ិ ជាន គូភាគហញ ន្ ររស់ប្កុមហញន្រប្គឿងអ្លរកររ្មះថា Revashankar Jagjivan ។ ោត្់មាន្អាយញមិន្រលស រ៉ាញប្ន្ត ី ពី២៥ឆ្នរុំ ទបយ ី ការជួរោនរលីក ុំរូង ោត្់ប្ត្ូវ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំទញកច្ត្ ិ តថា
ោត្់ជារញ រសមាន្ច្រត្លកខ ិ
ៈអ្ោចរយ
ន្ង ិ គួរឲ្យររៀន្សូប្ត្តាម។
ន្រគោាល់ថាជា Shatavadhani (មន្ញសសមាន្សមត្ថភាពច្ងចាុំ ឬ ង ឹ ពីរញ្ហាររ់រយររឿង ុំណាលោន)
រពលរនាះរោក
Mehta
ន្ឲ្យអ្ន្ញោសន្៍ខ្ញ ុំ្ឲ្យរមល ី ពភា ី ពោាត្់ជុំនាញរលីការច្ងចាុំររស់ោត្់។
ររ្ច ញពាកយរពច្ន្៍ជាភាោអ្ឺរញរ៉ា ររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅរខ្ាយ
រប្កាយមកខ្្ញុំ
ន្រសនីឲ្យោត្់ន្ិយយពាកយទាុំងរនាះោរទបង ី
វ ិញ។ ោត្់ន្ិយយពាកយទាុំងរនាះរទបង ី វ ិញ ន្យ៉ាងលអ។ រទាះជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំប្ច្ប្ ប្រករពាកយរពច្ន្៍ប្ លោត្់ ខ្្ញុំរៅរទៀត្។
រន្ះគឺជាច្ុំរ
ខ្្ញុំ ង ឹ ការ
ន្ រហយ ី ក៏សររសីរន្ូ វការ
ន្ររ្ច ញ។ រប្កាយពីប្រករពាកយទាុំងរនាះរួច្រទីរខ្្ញុំ ឹងថា ោត្់ប្រករ
ន្លអរលីស
៏ ូលុំទូោយររស់ោត្់ប្ លរញ្ហជក់ពីភាពច្រត្លកខ ះ ឹងខ្មងគមពីរោសនា ទ ិ
ៈលអ
72
ឥត្រខ្មចះ ន្ង ា ររស់ោត្់។ រប្កាយមកខ្្ញុំ ិ ការ ញត្រចាលន្ូវត្ណា
ន្ ឹងថារន្ះជាររឿងប្ត្មួយគត្់ប្ លោត្់រស់រៅ។
ប្ទស ឹ រតី រស់រោក Muktanad ូច្ ន្រលក ី រទបង ី ខ្មងរប្កាមរន្ះប្ត្ងប្ត្សថិត្ជារ់ររូ រមាត្់ ន្ិងររះ ូ ងររស់ោត្់ជាន្ច្ ិ ច៖ “ខ្្ញុំគិត្ថាខ្លួន្ឯងមាន្សញ្មងាល ររណាខ្្ញុំរឃញ ី អ្នករល់ោនមាន្សញ ្មងាល ូច្ខ្្ញុំប្ រ”។ រសច្កតព ី ត្ ិ គឺជាសរនសអ្ុំរ សកមមភាពពា
ះ ប្ លជួយជីវ ិត្ររស់រោក Muktanad។
ិ ជជកមមររស់រោក Raychandbhai
ន្ប្គរ
ត រ់ររ់រយពាន្់កប្ន្លង។ ោត្់ប្ត្ូវ
ន្រគ
ោាល់ថាជាមាចស់នន្អាជីវកមមត្បូងគញជ ន្ិងរពប្ជ។ ោមន្អាជវី កមមណាមួយមាន្សមញគោមញច្ុំរពាះរូរោត្់រទបយ ី ។រ៉ាញប្ន្ត ររឿងទាុំងរន្ះមិន្ប្មន្ជាច្ុំ ញ ច្សុំខ្មន្់ប្ លរធាឲ្ ី យជីវ ិត្ោត្់វ ិលវល់រទបយ ី ។ រញ្ហាសុំខ្មន្់រនាះគឺរុំ រោយផ្ទាល់។
រសៀវរៅកុំ
ត្់រហត្ញ
ច្ុំរណាមការរធាអា ី ជវី កមមររស់ោត្់នានា។
ន្ង ិ រសៀវរៅប្ររោសនាមួយច្ុំន្ួន្ប្ត្ូវ
ងប្
ន្រគរមល ី រឃញ ី ថា
ោត្់ប្ត្ងរមីលរសៀវរៅប្ លន្យ ិ យអ្ុំពោ ី សនា ឬកុំ
ត្់រហត្ញរន្ះ។
ះពញមផ្ស ព ាយ
រញរសមានក់រប្កាយរពលអ្ន្ញវត្តការរររអាជវី កមមររស់ខ្ួ ន្ច្រ់ ល សពាប្គរ់ប្ររជា
អាច្ចារ់រផ្សតម ី សររសរររឿងទាក់ទងន្ង ឹ វ ិញ្ហញ រកពត្ ិ ប្ ក នន្សច្ចធម៌រៅវ ិញ។
សថត្ ិ កនញង
ត្់រហត្ញ ររស់
ោត្់រប្កាយរពលោត្់រុំរពញការររអាជវី កមមច្រ់សពាប្គរ់រហយ ី ។ ភាគរប្ច្ន្ ី នន្ការន្ិពន្ធររស់ោត្់ប្ លរ គរឺ ច្ញពរី សៀវរៅកុំ
ថានជួរប្ពះ
ប្ លរន្ះមិន្ទាក់ទងន្ង ឹ ពា
ិ ជជករទាល់ប្ត្រោះ រ៉ាញប្ន្តគជា ឺ អ្នកប្សាង
ខ្្ញុំ ន្រមល ី រឃញ ី ការន្ព ិ ន្ធររស់ោត្់កាន្់ប្ត្រប្ច្ីន្រៅៗ
អាជីវកមមររស់ោត្់ មិន្ប្មន្មួយរលីក ឬពីររលីករនាះរទប្ត្ប្គរ់រពលទាុំងអ្ស់។
កនញងច្ុំរណាមការរធាី ខ្្ញុំមិន្ប្ លរឃញ ី ោត្់ ត្់រង់
ត្ញលយភាពរប្ពាះប្ត្រញ្ហារន្ះរទបយ ី ។ ោមន្ភាពអាតាមន្ិយម ឬសកមមភាពអាជីវកមមណាមួយអាច្ច្ងកាត្ពាកិច្ចររស់ ោត្់
ន្រទបយ ច្ុំប្ ី
កខ្្ញុំកម ៏ ិន្ទាន្់ទទួល ន្ភាពសនិត្ោនលជាមួយោត្់រៅរទបយ ន ី ។ ខ្្ញុំោាក់រសាីកញ ងការន្ ិយយ
ជាមួយោត្់ទាក់ទងន្ឹងលកខ ចារ់អារមម អារមម
ៈប្ររោសនារប្ៅៗប្រររន្ះណាស់។ រប្កាយមក ខ្្ញុំអាច្ន្ិយយ
៍ ខ្មលង ុំ ណាមួយរៅរលីការពិភាកាោនអ្ុំពីោសនា
៍ យ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ចារ់តាង ុំ ពីរពលរនាះមក ខ្្ញុំ
ពាយមប្សារកអ្ត្ថន្័យនន្សច្ចធម៌
ភាពរោមះប្ត្ង់អ្ស់ពីច្ិត្តច្ុំរពាះសីលធម៌ររស់ោត្់ ប្
ន្ជួរោត្់ប្ ល
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់
ន្ជួររម ឹកនាុំ ន្ិងប្គូររប្ងៀន្ោសនាជារប្ច្ីន្នាក់ ប្ ល
រហយ ី អាច្ន្ិយយ
រោក Raychandbhai រទបយ ី ។ ពាកយសមាីររស់ោត្់
រហូត្ទាល់ប្ត្ខ្្ញុំ
ន្ថាោមន្ការ
ន្ថាោមន្រញគាលណាមានក់រធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
៍ ូច្ជារូរ
ន្រធាីឲ្យគិត្ ល់ជាន្ិច្ច។ ខ្្ញុំរោរពច្ុំរពាះភាពឆ្លត្រវៀងនវ ន្ិង
ន្ិងប្ជូត្ប្ជារកាន្់ប្ត្រប្ៅរៅៗរប្ពាះ្ន្ាៈររស់ោត្់មិន្ប្ ល
រ់ឲ្យរ ីរផ្សលូវខ្ញស ន្ិងរធាីឲ្យខ្្ញុំទញកច្ិត្តច្ុំរពាះគុំន្ិត្ររស់ោត្់កាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ ។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ោត្់ ន្កាលយជា ី
ជប្មកររស់ខ្ញ ុំរ្ ពលប្ លខ្្ញុំមាន្វ ិរត្តិផ្សូ លវច្ិត្ត។
រទាះជាមាន្ការរោរពច្ុំរពាះោត្់ប្រររន្ះក៏រោយ ក៏ខ្ញ ុំ្មិន្ទាន្់ចាត្់ទញកោត្់ថាជាប្គូ (Guru) កនញងររះ ូង
ខ្្ញុំរៅរទបយ ី ។ ត្ុំប្
ងរន្ះរៅទុំរន្ររទបយ ី រហយ ី ខ្្ញុំរៅប្ត្រន្តប្សាងរកជាន្ិច្ច។
ខ្្ញុំរជឿរៅរលីប្ទឹសតីហិ ូ ា ប្ លន្ិយយអ្ុំពីប្គូ ន្ិងោរៈសុំខ្មន្់នន្ការទទួលោាល់ប្ផ្សនកផ្សលូវច្ិត្ត។ ខ្្ញុំគិត្ថាមាន្ ៏ ោចរយរៅកនញងលទធិប្ លការទទួលន្ូវច្ុំរ ះ ឹងពិត្ប្ ក មិន្អាច្មាន្រទបយ សច្ចធម៌ អ្ ី ររីោមន្ប្គូរនាះ។ រោកប្គូ ប្ លមាន្ភាពលអមិន្ទាន្់ប្គរ់ប្ោន្់អាច្ប្
រ់រយង ី អ្ុំពីរញ្ហារោកិយរ៉ាញរណាណះ រ៉ាញប្ន្តមិន្អាច្ប្ រ់រយង ី អ្ុំពីរញ្ហាផ្សលូវ
13 ច្ិត្តរទបយ ី ។ មាន្ប្ត្ពាការ ី (gnani) លអឥត្រខ្មចះប្ត្រ៉ាញរណាណះសមន្ឹងទទួល
ពាកយថាលអរខ្មចះរនាះោមន្ទីរ្ច រ់រទបយ ី ។ មន្ញសសទទួល ប្ ន្កុំ
ន្ឋាន្ៈរធាីជាប្គូរន្ះ។ រហត្ញរន្ះ
ន្ប្គូប្ លខ្លួន្សមន្ឹងទទួល
ន្។ ការប្រឹងប្ប្រងោមន្
ត្់រប្កាយភាពលអឥត្រខ្មចះគឺជាសិទធិររស់មន្ញ សសមានក់។ រន្ះគឺជាររាន្់ផ្ទាល់ខ្ួ ន្ររស់ ល ពួករគ។ ការរៅសល់
រផ្សសងពីរន្ះគឺសថិត្រៅកនញងប្ពះហត្ថររស់ប្ពះ។
13
ការយល់ ឹងអ្ុំពីមន្ញ សស
73
ូច្រន្ះ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្យករោក Raychandbhai ោក់កញ នងររះ ូងររស់ខ្ញ ុំ្ថាជាប្គូ
ន្ប្
នាុំ ន្ង ន ន្ ិ ជួយខ្្ញុំកញ ងឱ្កាសជារប្ច្ ី ក៏រោយ។ រពលរច្ចញរបរន្ះ មាន្ររឿង៣យ៉ាងប្ ល
ឲ្យចារ់អារមម
ន្រទបយ រទាះជាោត្់ ី ន្ទាក់ទាញ ន្ិងរធាី
៍ រុំផ្សញត្កនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្គឺ ទី១ កវ ីន្ព ិ ន្ធ Raychandbhai តាមរយៈទុំនាក់ទុំន្ងរស់រៅររស់ោត្់ ទី២
អ្នកន្ព ិ ន្ធ Tolstoy តាមរយៈរសៀវរៅររស់ោត្់ប្ លមាន្ច្ុំ
ងរជីងថា អាណាច្ប្កនន្ប្ពះសថិត្រៅរលីអ្នក ន្ង ិ
ទ៣ ុំ រផ្សសងៗោន។ ី កវ ីន្ព ិ ន្ធ Ruskin តាមរយៈរសៀវរៅ រុំ ី ររឆ្ពះរៅទីរ្ច រ់។ ក៏រញប្៉ា ន្តអ្នកទាុំងរន្ះសថត្ ិ រៅកនញងទតា ី ង
II. រត្ខ្ ី ជវី ិត្រស់រៅរោយរររៀរណា ី ញ ប្ុំ្ ត្ូវចារ់រផ្សតម
រងប្រុសរនាារ់ររស់ខ្ញ ុំ្
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្កតីសងឃម ឹ កាន្់ប្ត្ខ្ពស់។
ោត្់មាន្រុំ
សមបត្ាិ រកររ្ ត ិ៍ ម ះ ន្ិងភាពលបល ី ាញអ្ោចរយ។ ោត្់មាន្ច្ិត្តសរនាតសរប្ សប្រ គួរផ្សសុំជាមួយន្ង ឹ លកខ
រប្កាយមកការ ុំពង ឹ ប្រររន្ះ
ន្រងករៅជារន្ាញកច្ុំណាយកាន្់ប្ត្រប្ច្ន្ ី សប្មារ់ប្គួោរ។
រញ្ហាវ
ប្រងប្ច្កវ ច្ុំប្
ណៈទាក់ទងន្ឹងការរធាី ុំរ
ណៈរៅជាពរី រកខពួក។
ថានច្ង់ឲ្យខ្្ញុំមាន្ប្ទពយ
ី ច្ុំរពាះកុំហញស ន្ិងររះ ូង
ប្រកររោយកតីប្សទាញ់ ។
រប្ច្ន្ ី ប្ លតាមរយៈរន្ះ ោត្់សងឃម ឹ ថាខ្្ញុំអាច្រធាី
ងប្
ៈោម្ញររស់ោត្់រន្ះរហយ ី
រទរ ី រធាីឲ្យោត្់មាន្មត្ ិ ត្័ហ្វកត
ន្ ូ ច្ជាពួករគ។ ោត្់ករ៏ ុំពង ឹ ប្ រថា ខ្្ញុំគួរប្ត្មាន្ភាពទាន្់សម័យ
ី ររៅរប្ៅប្ររទសររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្រចាទជារញ្ហា ប្ ល។
មួយកនញងច្ុំរណាមរកខពួកទាុំងពរី រន្ះអ្ន្ញ ញ្ហញត្ទទួលយកខ្្ញុំច្ូលកនញងវ
កមួយរផ្សសងរទៀត្ចាត្់ទញកខ្្ញុំរៅរប្ៅវ
ប្ត្ទបរ់រៅទប្ី កុងរ៉ា ច្កញត្ រងប្រុសខ្្ញុំ អាហាររពលោៃច្ច្ុំរពាះ ល់អ្នកវ
ណៈ ប្ ល។ រ ីមបអ្ ី រគញ
ល់អ្នកប្ោុំប្ទឲ្យខ្្ញុំច្ូលវ
ណៈវ ិញ
ណៈវ ិញ មញន្រពល
ណៈទាុំងរនាះ។ ខ្្ញុំមិន្រពញច្ត្ ុំ ប្សុងរនាះរទ រ៉ាញប្ន្តកប្តី សទាញ់ ររស់រងប្រុស ិ តទាង
ររស់ោត្់គឺជាច្ារ់។ រញ្ហានន្ការច្ូលវ
ណៈជាថ្មីប្ត្ូវ
ន្រ្ច រ់។
ូ រច្នះខ្្ញុំក៏
ន្រធាីតាមោត្់រោយចាត្់ទញក្ន្ាៈ
ខ្្ញុំមន្ ឬក៏មាន្អារមម ិ ប្ លពាយមរ ីមបី ន្ច្ូលកនញងរកខពួកប្ លជុំទាស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី
៏ អ្ន្់ច្ត្ ិ តច្ុំរពាះរម ឹក
នាុំនន្រកខពួករនាះរទបយ ី ។ មន្ញសសមួយច្ុំន្ួន្នន្រកខពួករន្ះមន្ ិ រពញច្ិត្តន្ង ឹ ខ្្ញុំរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ក៏មន្ ិ ៍ ររស់ពួករគរទបយ ី ។
ន្
៏ ស ន្នាុំខ្ញ ុំរ្ ៅទប្ី កុង ណាសញក ី (Nasik) រ ីមបង ី ូត្ទក ឹ ទរន្ល ព ិ ិ ឋ ន្ង ិ ផ្សតល់
ោមន្ប្ពុំប្ ន្រទបយ ី រហយ ី ការលះរង់ររស់ខ្ញ ុំ្ច្ុំរពាះោត្់គឺជាប្ផ្សនកមួយ
អារមម
រញ្ហារន្ះ
ខ្្ញុំរោរពទាុំងប្សុងច្ុំរពាះរទរ្ញត្វតិ
ន្រធាីឲ្យរ៉ាះពាល់
ណៈប្ លអ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំច្ូលជាថ្មី។
ប្ផ្សអកតាម
ការប្រងប្ច្ករកខពួកជាពរី រន្ះ ោមន្ោច្់ញាត្រិ រស់ខ្ញ ុំ្ណាមួយរួមទាុំងឪពញក-មាតយរកមក សូមបប្ី ត្រអូន្ប្សី ប្ពមទាុំង រអូន្ប្រុសនថ្លសរាយច្ត្ ិ តន្ង ឹ ខ្្ញុំរទបយ ី ។ ពួករគ
ខ្្ញុំករ៏ ៅប្ត្អាច្មាន្ទុំនាក់ទុំន្ង ន្រប្ច្ន្ ី កនញងផ្សាះររស់អ្នកទាុំងរនាះប្ រ។
ន្ររៀរច្ុំអ្ជា ាី ការសមាៃត្់រ ីមបរី គច្ពកា ី រហាមឃ្លត្់
រប្ពាះវាមន្ ិ
ន្រធារី ៅទោ ី ធារ
ៈរនាះរទបយ ី ។
ជាលទធផ្សលនន្ការអ្ន្ញ វត្តយ៉ាងហមត្ច្ ់ ត្់ររស់ខ្ញ ុំម ្ ន្ ិ
ណាមួយទាល់ប្ត្រោះ
រប្ៅពរី សច្កតប្ី សទាញ់
រ៉ាញប្ន្តការរធាី ូច្រន្ះមន្ ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរពញច្ត្ ិ ិ តរទបយ ី
ន្រងកជារញ្ហាច្ុំរពាះវ
ន្ង ិ ភាពសមបញរសពប្ី កុមប្ លរៅប្ត្ោុំប្ទខ្្ញុំឲ្យច្ូលវ
រទបយ ាី ុំរពាះវ ី ។ ពួករគ ន្ជួយ ល់ការររររស់ខ្ញ ុំ្ រោយមិន្រ ុំពង ឹ ថាខ្្ញុំន្ឹងរធាអ្ ី ច្ ថាររឿងលអៗទាុំងអ្ស់រន្ះគរឺ ោយោរប្ត្រោលការ ច្ូលវ
ណៈវ ិញ?
រត្ីខ្ញ ុំច្ ្ ងប្់ រកប្ច្កវ
ណៈរទបយ ី ។ ោមន្រទពរិ ោធន្៍
៍ មិន្ប្រឆ្ុំងររស់ខ្ញ ុំ។ ្
ណៈរន្ះជាប្ផ្សនករប្ច្ីន្ជាងរន្ះ?
ណៈជាថ្មី
ណៈរោះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំទទួលោាល់
រត្ខ្ ុំ្ រាយច្ត្ ី ញស ិ តន្ឹងការអ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យ
រត្ីខ្ញ ុំ្ ន្រងកជរមាលះជាមួយអ្នកប្រកាន្់វ
ទាុំងរនាះរទ? ប្ ក ណាស់ពួករគន្ឹងសងសឹកខ្្ញុំវ ិញ ររឿងរហត្ញ អាប្កក់ៗទាុំងរន្ះ ខ្្ញុំ ប្ត្ទបរ់មកពីប្ររទសអ្ង់រគលសវ ិញ។
ណៈ
ន្ ឹងរួច្រហយ ី មញន្រពលខ្្ញុំ
ទុំនាក់ទុំន្ងខ្្ញុំជាមួយ្រយររស់ ខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្មិន្ ូច្អ្ាីប្ លខ្្ញុំច្ង់ ន្។ សូ មបរី ៅរពលប្ លខ្្ញុំរស់រៅប្ររទស ិ
អ្ងរ់ គលសក៏មិន្អាច្លញររុំ
ត្់ភាពប្រច្័
ា
ន្រទបយ ី ។
ខ្្ញុំរៅប្ត្មាន្ច្ិត្តប្ោល
ន្ិងការសងស ័យច្ុំរពាះររឿងត្ូច្
74
តាច្រហត្ញ ូរច្នះរុំ
ងប្
ថានប្ លខ្្ញុំច្ង់
ន្រៅប្ត្មន្ ិ អាច្រធាី
ន្។ ខ្្ញុំ
ន្សរប្មច្ច្ិត្តថា្រយររស់ ខ្ញ ុំប្្ ត្ូវប្ត្ររៀន្ ិ
អាន្ ន្ង ា ររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្មាន្។ ិ សររសរ រហយ ី ខ្្ញុំប្ត្ូវជួយ ល់នាងកនញងការសក ិ ា រ៉ាញប្ន្តការឈលកវ់ រងាងន្ង ឹ កាមត្ណា រហត្ញ ូ ច្រន្ះរទរ ្ មាន្ប្ោមួយ ខ្្ញុំ ី រធាឲ្ ី យនាងររជ័យរោយោរកុំហញសររស់ខ្ញ ុំ។ នាងវ ិញ រប្កាយមក
ន្យល់ប្ពមទទួលនាងមកវ ិញ រនាារ់ពីខ្ញ ុំ្
ន្ររ
ត ញនាងរៅផ្សាះររស់ឪពញ ក
ន្រធាឲ្ ុំ ។ រប្កាយមកខ្្ញុំ ី យនាងឈចា ឺ រ់យ៉ាងខ្មលង
ន្រឃញ ្ ី ញស្ាងរុំផ្សញត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ី ថា សកមមភាពទាុំងអ្ស់រន្ះគជា ឺ ទរងាខ្
ខ្្ញុំមាន្ប្ផ្សន្ការសប្មារ់ប្កប្ប្រការអ្រ់រ ុំររស់កញមារ។ រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្មាន្កូន្ៗ ច្ុំប្ កកូន្ររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន្ អាយញ ៤ឆ្ន ុំ ររគ ុំ ពខ្ ្ ករច្ញរៅប្ររទសអ្ងរ់ គលសមក។ រន្ះជារុំ ងប្ ថានររស់ខ្ញ ុំក ្ ញ ងការររប្ងៀន្ ន ី ត្ ិ ចារ់តាង ី ញ ុំចា រកមងៗទាុំងរន្ះឱ្យរធាល ី ុំហាត្់ប្ ការប្
ប្ លរធាីឲ្យពួករគមាន្ភាពរងមាុំ ប្ពមទាុំងផ្សតល់អ្ត្ថប្ររយជន្៍ ល់ពួករគតាមរយៈ ឹ
នាុំផ្ទាល់ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្ោប្ុំ ទ
ន្ោុំប្ទច្ុំរពាះការរធាីប្រររន្ះ រប្កាយមកខ្្ញុំទទួល
ន្រជាគជ័យ
កនញងការខ្ត្ ិ ខ្ុំប្រង ឹ ប្ប្រងររស់ខ្ញ ុំ្រទាះត្ិច្ ឬរប្ច្ន្ ី កត។ ី រហត្ូ មកទល់រពលរន្ះ ខ្្ញុំច្ូលច្ត្ ិ តរកមងៗណាស់ ន្ង ិ ជាទមាលរ់ ៏ មា ខ្្ញុំប្ត្ងរលងរសច្ អ ន ក់សប្មារ់រកមងៗរទបយ ី សរាយជាមួយពួករគជា ររ។ ខ្្ញុំមិន្ធាលរ់គិត្ថា ខ្្ញុំអាច្រធាជា ី ប្គូ ល ី ។
ភាពចាុំ ច្់នន្ការប្កប្ប្រអាហាររៅប្ត្មាន្ជាន្ច្ ិ ច។ ប្ត្ ន្ង ិ ការហាមាន្រឃញ ី រួច្ជារប្សច្រៅកនញងផ្សាះររស់ខ្ញ ុំ្។
រងប្រុសខ្្ញុំ
ន្គត្ រ់ គលសមួយច្ុំន្ួន្ សប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ៅរពលប្ត្ទបរ់មក ិ រួច្ជារប្សច្ថាន្ង ឹ រការរយកាសនន្ប្ររទសអ្ង ិ
ពីប្ររទសអ្ងរ់ គលសវ ិញ។ ច្ញ ងរប្កាយ ភាជន្៍ោរថានរុំ រោងៗ ន្ិងវត្ថញរផ្សសងៗជារប្ច្ីន្រទៀត្ប្ លរប្រីសប្មារ់ឱ្កាស ពិរសសរនាះប្ត្ូវ
ន្យកមករប្រីទាង ុំ អ្ស់។ ច្ញងរប្កាយ ការប្កប្ប្រររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ូវ
ន្រប្ន្ថម។ ខ្្ញុំ
ន្ប្
នាុំសមាជិក
កនញងប្គួោរឱ្យរររភាគរររ កាកាវវ ិញជុំន្ួសឲ្យការពិោរប្ត្ ន្ិងការហា។ រ៉ាញប្ន្តតាមពិត្ វាគឺជាការរប្ន្ថមរៅរលីប្ត្ ិ ន្ិងការហាប្ លមាន្ប្ោរ់រៅវ ិញរៅះរទ។ ប្សបករជីងកប្វងប្ត្ូវ អ្ឺរញរ៉ា ភាវូរន្ីយកមមតាមរយៈការរប្ន្ថមសុំរលៀករុំពាក់អ្ឺរញរ៉ា ។ ូរច្នះ រទីររធាីឲ្យការច្ុំណាយ
ន្រប្ត្ៀមទញ ករួច្ជារប្សច្សប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំ
ន្រ្ច រ់
ន្រកីន្រទបង ី ។ សមាភរថ្មីៗប្ត្ូវ ន្រប្ន្ថមជាររៀងរល់នថ្ៃ។ រ៉ាញប្ន្តរត្ីប្ត្ូវរក
ធន្ធាន្ទាុំងរនាះរោយវ ិធីណា? ការចារ់រផ្សតីមអ្ន្ញវត្តការររកនញងទីប្កុងរ៉ា ច្កញត្ គឺជាររឿងប្ លគួរឲ្យច្ង់រសីច្រុំផ្សញត្។ ខ្្ញុំរសាីប្ត្ោមន្ច្ុំរ
ះ ឹងអ្ាីរ ីមបរី ធាីរមធាវ ីទាល់ប្ត្រោះ រហយ ៏ ិន្ទាន្់សងឃម ី ខ្្ញុំកម ឹ ថាន្ឹងអាច្រក
ន្១០ ងនន្ត្នមល
ប្ លប្ត្ូវច្ុំណាយរៅរទបយ ី ។ ោមន្កូ ន្កតីណាមករករសវាពីខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ សូមបប្ី ត្មាន្កូន្កតីករ៏ ោយ រត្ីខ្ញ ុំ្គួររប្ន្ថម ភាពអ្ុំន្ួត្ ឬការរ
កប្
ស់កញ ងភាពអ្វ ន ិជាជរប្ន្ថមរន្ាញករុំ ញ លប្ លខ្្ញុំជុំពាក់ពិរភាពរោករទៀត្ប្មន្រទ?
មិត្ា្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំម ្ ួយច្ុំន្ួន្
ន្ប្
នាុំឱ្យខ្្ញុំរៅទីប្កុងរញមនរ មួយរយៈរពលរ ីមបទ ី ទួល ន្រទពិរោធន្៏ពីត្ញោការ
កនញងទីប្កុងរញមនរ ខ្្ញុំ
ន្រស់រៅជាមួយន្ឹងអ្នកច្មអិន្អាហារមានក់ប្ លោត្់គឺជាមន្ញ សសមិន្រច្ះរធាីមូ រអាហារ ា
ជាន្់ខ្ពស់ ន្ិងរ ីមបរី ៅសិកាច្ារ់ប្ររទសឥណា ា ផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំ រធាី ុំរ ី រមកទីប្កុងរញ មនរ។ ូច្ខ្្ញុំរទបយ ី ។ ោត្់ជាអ្នកកាន្់ោសនាប្ពាហម
ន្ឯកភាពច្ុំរពាះរយរល់រន្ះ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏ ន្
៍ ។ ខ្្ញុំមិន្ ន្ចាត្់ទញកោត្់ជាអ្នករុំរររនាះរទ ផ្សាញយរៅវ ិញ ខ្្ញុំ ី
ន្
ចាត្់ទញកោត្់ ូ ច្ជាសមាជិកប្គួោរររស់ ូរចានះប្ រ រ៉ាញប្ន្តោត្់ជាមន្ញសសខ្ជិលមានក់។ សរមលៀករុំពាក់ររស់ោត្់កខ្ាក់ មា៉ាងវ ិញរទៀត្ោត្់ោមន្ច្ុំរ
ខ្្ញុំទទួលយកការច្មអិន្អាហារររស់ោត្់
ន្យ៉ាង ូច្រមតច្?
ះ ឹងប្ផ្សនកគមពីរោសនាណាមួយរទបយ ី ។ រត្ី
Ravishankar (ជារ្មះររស់ោត្់) ខ្្ញុំសួរោត្់ថា “រោកមិន្រច្ះពីរររៀររធាីមូ ារ” រ៉ាញប្ន្តរោក ឹងពីរររៀរ
រធាី ោន្ោយ៉ា (ការរោរពរូជាប្រចាុំនថ្ៃ) ជារ ីម។
ោន្ោយ៉ា
គឺជាកបួន្ខ្មនត្នន្ការរោរពរូ ជាប្រចាុំនថ្ៃ។
ោត្់ប្ត្ូវរស់រៅជាមួយកតីរមតាតររស់ខ្ញ ុំ។ ្
រន្ះជាការរោរពរូ ជាប្ លោត្់ប្ត្ូវរធាីប្រររន្ះ។
75
ូច្រន្ះ ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាជា ី ប្គូររប្ងៀន្ររស់ប្ពាហម Ravishankar ។ ខ្្ញុំមាន្រពលរវោប្គរ់ប្ោន្់។ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមរធាី ការច្មអន្ ន្ង ិ ិ ររប្ងៀន្ោត្់ពច្ ី ុំរ ះ ឹងភាោអ្ងរ់ គលសកនញងការច្មអិន្អាហាររួសផ្សងប្ រ។ រប្កាយមក ខ្្ញុំ ន្ ទញ ន្ឲ្យប្ពាហម Ravishankar ចារ់រផ្សតីមច្មអន្ ិ ច្ហ្វរកន្ ន្ង ិ ិ អាហារ។ ពួករយង ី ក៏
ន្រស់រៅជាមួយោនរោយ
សរាយរករយ។ មាន្រញ្ហាប្ត្មួយគត្់គប្ឺ ពាហម Ravishankar រៅប្ត្ប្រប្ពត្ ល ក់ជាន្ិច្ច រហយ ី ឹ តខ្ួ ន្ឲ្យកខ្ា ី មា៉ាងវ ិញ រទៀត្មាូរអាហារប្ លោត្់រធារី ៅប្ត្មន្ ិ ោអត្ ប្ ល។ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រស់រៅកនញងទីប្កុងរញ មនរ
ការច្ុំណាយរកន្ ី រទបង ី ជា រររនាះរទបយ ី ។ ច្ុំរ
ន្រប្ច្ីន្ជាង៤ឬ៥ប្ខ្រទបយ ី
រប្ពាះខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រកច្ុំ ូ លអ្ាី ន្រប្ៅពី
រន្ះជារររៀរប្ លខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមជីវ ិត្រស់រៅ។ ខ្្ញុំ ន្រករឃញ ី ថា អាជីពជារមធាវ ីររស់ោត្់គឺមន្ ិ លអរទបយ ី រប្ពាះប្ត្
ះ ង ឹ ត្ច្ ិ ត្ួច្។ ខ្្ញុំមាន្អារមម
៍ ថាទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវររស់ខ្ញ ុំកា ្ ន្់ប្ត្ធាលក់ច្ញះ។
កុំទបញងរពលរៅទប្ី កុងរញ មនរ
ុំ ូង III. ររឿងកតី រ
ខ្្ញុំ ន្រធារី រឿងពីរយ៉ាង។ ររឿងទ១ ា ី ខ្្ញុំចារ់រផ្សាីមររៀន្ពីច្ារ់ររស់ប្ររទសឥណា
ន្ង ិ ររឿង២ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមការពរិ ោធររស់ខ្ញ ុំ្រលរី ររអាហារប្ លរប្កាយមក មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំរ្ ្មះ Virchand Gandhi ក៏ ន្ច្ូលរួមជាមួយខ្្ញុំប្ រ។ រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំព ្ ាយមអ្ស់ពស តិ ី មត្ថភាពរ ីមបឱ្ ី យខ្្ញុំយល់ ឹងរញ្ហាគត្យ ិ ញត្។ ការសក ា គឺជារញ្ហាលុំ ិ ាពច្ ី ារ់ររស់ប្ររទសឥណា
ក។ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្យល់ពប្ី កមន្ីត្វិ ិធរី ឋរបរវ
សតព ី ី្សតញតាងរទបយ ី ។ មត្ ិ ត្័ហ្វកតររស់ខ្ញ ុំរ្ ្មះ Virchand Gandhi កុំពញងអាន្រសៀវរៅរ ីមបរី ប្ត្ៀមប្រ ោត្់ប្
ី
ឬច្ារ់
ងប្ផ្សនកច្ារ់
រ់ខ្ញ ុំ្ររឿងរ៉ា វទាុំងអ្ស់ទាក់ទងន្ង ឹ ការរធាជា ី រមធាវ ី។ ោត្់ន្ិយយថា រោក Pherozeshah“មាន្ច្ុំរ
ះ ឹង
រប្ៅប្ជះប្ផ្សនកច្ារ់”។ ោត្់យល់ ឹងច្ារ់សតីព្ ុំ អ្ស់។ ថាមពលទទបីា ី សតញតាងរន្ះកនញងររះ ូង ន្ិង ឹងប្គរ់ររឿងកតីទាង ៏ ោចរយររស់រោក Badruddin Tyabji ន្រធាីឲ្យរៅប្កមរសៃច្ ករ ៍ អ្ ុំ ។ ី សររសរី រូរោត្់ជាខ្មលង ររឿងរ៉ា វររស់រញរសខ្មលង ុំ ៗទាុំងរន្ះ
ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំអ្ស់រសច្កតីកាលហាន្។
មត្ ្ ប្ន្ថមថា “វាមិន្ប្មន្ជាររឿងធមមតារទ”សប្មារ់រមធាវ ីការពារកតីប្ លប្ត្ូវច្ុំណាយរពល៥ ឬ៧ឆ្ន។ ុំ រន្ះ ិ ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំរ
ជាមូលរហត្ញប្ លខ្្ញុំច្ញះកិច្ចសន្ា។ ខ្្ញុំប្ត្ូវគត្ ្ ច្រធាវា ិ ថា ខ្្ញុំសុំណាងរហយ ី ប្រសន្ ិ ររីខ្ញ ុំអា ី ន្កនញងរយៈរពល៣ឆ្នរុំ នាះ។ ការច្ុំណាយកាន្់ប្ត្រប្ច្ន្ ី រទបង ី ជាររៀងរល់ប្ខ្។
ប្ លកុំពញងរប្ត្ៀមររៀរច្ុំច្ុំរ
ការរច្ញប្រករវ ិជាជជីវៈរមធាវ ីរៅខ្មងរប្ៅ
ខ្
ៈរពល
ះ ង ឹ ខ្មងកនញងរៅរទបយ ី គឺជាររឿងមួយប្ លមន្ ិ អាច្ផ្សសះផ្សាច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង ន្។ រហត្ញ
ូរច្នះ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ប្រងប្ច្កច្ុំរពាះការសក ិ ាររស់ខ្ញ ុំ្
ន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ន្ភាជរ់ខ្ួ លន្រៅន្ង តី ី្សតញតាង រហយ ឹ ច្ារ់សព ី ក៏
ន្អាន្ច្ារ់ហិ ូ ា ររស់រោក Mayne ប្ រ។ រសៀវរៅទាុំងរន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្ច្ុំណារ់អារមម
៍ រុំផ្សញត្ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ន្ ិ
មាន្ភាពកាលហាន្កនញងការការពារររឿងកតរី នាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំោមន្អ្ាីរ ុំពង ឹ ូ ច្ជាពាកយប្ លរគន្ិយយថា កូន្ប្កមញុំថ្រមី ថាមង មក ល់ផ្សាះឪពញ ករកមង ូ រចានះប្ រ! មាន្រគប្
ប្រប្ហលជារពលរនាះរហយ ី ប្ លខ្្ញុំ រ់ខ្ញ ុំ្ថា “ខ្្ញុំប្ត្ូវទារប្
ការរធាី ូច្រន្ះ។
ក់កនប្មពីរគមួយច្ុំន្ួន្ច្ុំរពាះរសវាកមមប្រក ឹ ារយរល់រន្ះ”។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្រ រិ សធ
រ៉ាញប្ន្តសូមបប្ី ត្រមធាវ ីប្ពហមទ ា
៏ បមា ល ី ន ក់ គឺរោកSo-and-So អាច្ទារប្ ក់កនប្ម ន្ពីរីពាន្់រៅរួន្ពាន្់ប្ រ។
ខ្្ញុំមិន្ប្ត្ូវការរធាីប្តារ់ ូច្ោត្់រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តនថ្ៃរនាះ គិត្អ្ុំពីររឿងរន្ះ។
ន្ទទួលររឿងកតីពក ី ូន្កតរី ្មះ Mamibai។ រន្ះគជា ឺ ”ររឿងកតីត្ូច្រទ”។
ន្កន្លងផ្សញត្រៅ។ ការច្ុំណាយរផ្សសងៗរៅទីប្កុងរញ មនរ
ន្រកីន្រ
ង ុំ ជាលុំោរ់។ ខ្្ញុំប្ត្ូវ ី ខ្មលង
76
ខ្្ញុំពិ ករធាី ូ ច្រន្ះណាស់។ ខ្្ញុំមន្ ិ
ន្ទទួលកនប្មណាមួយរោះពីការប្រក ឹ ារយរល់រនាះ។ ខ្្ញុំ
ន្ទារនថ្ល
រសវា ៣០រូពី ពរី ោកប្សី Mamibai។ វាជាររឿងកតរ ី យប្សួលមួយ។ ររឿងកតរី ន្ះច្ុំណាយរពលមន្ ិ រលស ី ពម ី ួយនថ្ៃ រនាះរទ។
រន្ះគជា ឺ ការចារ់រផ្សតីមការររជារមធាវ ីរលក ី ុំរូងរៅកនញងត្ញ ោការសញវី ិល។ ខ្្ញុំជារមធាវ ីការពារឲ្យច្ញងច្រមលយ ី ប្ លប្ត្ូវត្ទល់ន្ង ឹ ោកសរី រស់រ ីមរចាទ។ ខ្្ញុំ ន្រប្កាកឈរប្ត្ររះ ូ ងខ្្ញុំច្ងរ់ ោត្រច្ញមករប្ៅរៅរហយ ី ។ កាល ររស់ខ្ញ ុំរ ្ កច្ញះរករទបង ខ្្ញុំមាន្អារមម ី
៍ ថាត្ញោការទាុំងមូលក៏រផ្សអៀងច្ញះរផ្សអៀងរទបង ី ប្ រ។ ខ្្ញុំោមន្សុំ
ររឿងកតរី ន្ះ។ ខ្្ញុំ
រ់កូន្កតីថា ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ការពារកតី
សួររទបយ ាី ល់ប្ត្រោះ។ ខ្្ញុំមន្ ី ។ រោករៅប្កមរសច្ ី រប្ពាះរោករមធាវ ីោមន្ច្មៃល់អ្ទា ិ ន្អ្ងាញយច្ញ ះ រហយ ី ប្
Patel ន្ង ិ យកកនប្មរសវាពខ្ ី ញ ុំ្វ ិញច្ញះ។ រោក Patel ោត្់ររឿងកតរី ន្ះរី ូច្ជាកូន្រកមងរលងអ្្ច ឹង។ ខ្្ញុំ
ន្ប្រញារ់ពត្ ី ញោការយ៉ាងរលឿន្
ន្រទ
ួ រប្ លប្ត្ូវ
ន្យល់អ្ាីទាល់ប្ត្រោះកនញង
ូ ច្រន្ះអ្នកគួរប្ត្ទាក់ទងរោក
ន្ទារនថ្លរសវាពីកូន្កតីរនាះ ៥១រូព។ ី ការពត្ ិ ណាស់ ច្ុំរពាះ
រោយមន្ ្ ះន ិ ឹងថារត្ក ី ូន្កតីខ្ញ ុំឈ
ឬចាញ់ រទបយ ី
ខ្្ញុំមាន្អារមម
៍
រអ្ៀន្ខ្មមសយ៉ាងខ្មលង ុំ រប្កាយមកខ្្ញុំសរប្មច្ច្ិត្តថាន្ឹងមិន្ទទួលររឿងកតរី ទៀត្រទបយ ្ ច្ការពារររឿងកតី ន្។ ី រហូ ត្ ល់ខ្ញ ុំអា មាន្គញ
ជាការពិត្ណាស់ ខ្្ញុំមន្ ន្ច្ូលត្ញោការមតងរទៀត្រទបយ រហូត្ ល់រពលខ្្ញុំរៅអាហ្វហាក ិ ី ិ ខ្មងត្បូង។ មន្ ិ ធម៌រៅកនញងការសរប្មច្ច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំ្រទ។ ការសរប្មច្ច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំ្ោមន្គញ
ធម៌រទបយ ី ប្ លខ្្ញុំ
ន្គិត្ថារន្ះ
ជារញ្ហារយប្សួល។ ោមន្កូ ន្កតីណាមានក់ទញកច្ិត្តប្រគល់ររឿងកតីររស់រគមកខ្្ញុំការពាររទបយ រប្ពាះរគ ឹងខ្្ញុំន្ឹងចាញ់ ី កតីរៅរពលប្ លរទបង ី ត្ញ ោការការពារ។
រ៉ាញប្ន្តមាន្ររឿងកតីមួយរផ្សសងរទៀត្សប្មារ់ខ្ញ ុំក ្ ញ នងទីប្កុងរញមនរ។
ការពិត្។
ីររស់រញរសប្កីប្កជន្ជាត្ិមូសលីមមានក់ ប្ត្ូវ
ទុំន្ងជារមីលរៅអាច្ចាញ់ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ការច្ុំណាយរលីការរ មិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំក ្ ៏
ររឿងកតីរន្ះទាក់ទងន្ឹងការប្ពាងរសច្កតីប្ថ្លង
ន្ររអ្ូ ឹ សរៅទីប្កុង Porbandar ។ ររឿងប្កីប្កររស់ោត្់
ន្យល់ប្ពមពប្រងរសច្កតីប្ថ្លងការពិត្ឲ្យោត្់រោយប្
ះពញមពឯកោរ។ រប្កាយពីប្ពាងរសច្កតីប្ថ្លងការ
៍ រន្ះរួច្ ខ្្ញុំ
ន្ឯកភាពតាមរសច្កតីប្ថ្លងការពិត្រន្ះប្ រប្ លរធាីរអាយខ្្ញុំមាន្អារមម
ប្គរ់ប្ោន្់កញ ងការប្ពាងរសច្កត ន ីប្ថ្លងការពិត្រន្ះ។
រ់ឲ្យោត្់ទទួលរន្ាញក
ន្អាន្វាឲ្យមិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំោ ្ ត រ់។
៍ រជឿជាក់ថា ខ្្ញុំមាន្សមត្ថភាព
ការយល់ ឹងពីការប្ពាងរសច្កតីប្ថ្លងការពិត្ររស់ខ្ញ ុំ្អាច្រកច្ុំ ុំ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្អ្ន្ញ វត្តរោយមិន្គិត្នថ្ល។ ី ររន្ខ្ម ី លង
រ៉ាញប្ន្តររីខ្ញ ុំស ្ រប្មច្រធាី ូ ច្រន្ះន្ឹងរធាីឲ្យខ្្ញុំោច្់ យជាពញុំខ្មន្។
ូរច្នះខ្្ញុំគិត្ថា ខ្្ញុំអាច្រធាីជាប្គូររប្ងៀន្ ន្។ ច្ុំរ
ះ ឹង
ភាោអ្ងរ់ គលសររស់ខ្ញ ុំល ្ ប្អ គរ់ប្ោន្់ ខ្្ញុំគួរប្ត្ររប្ងៀន្ភាោអ្ង់រគលស ល់រកមងប្រុសររៀន្តាមោោររៀន្មួយច្ុំន្ន្ ួ ។ ការរប្ជីសររសវ ្ ី ិធីរន្ះអាច្ជួយយ៉ាងរហាច្ណាស់មួយប្ផ្សនកសប្មារ់ការច្ុំណាយររស់ខ្ញ ុំ។ ពា
ិ ជជកមមមួយរៅរលកា ី ប្សត្ប្ លមាន្ច្ុំ
រមា៉ាងជាប្រចាុំនថ្ៃ” ច្ុំប្
កប្
ខ្្ញុំន្ិយយថា “ខ្្ញុំ
ររស់ខ្ញ ុំ្”។
ន្រឃញ ី ការផ្សាយ
“ប្ត្ូវការគូររប្ងៀន្ភាោអ្ងរ់ គលសររប្ងៀន្មួយនថ្ៃមួយ
ក់ប្ខ្គឺ៧៥រូពី។ ការផ្សសពាផ្សាយរន្ះមកពីវ ិទាល័យ ៏លបម ី ួយកប្ន្លង។ ខ្្ញុំ ន្ោក់
ពាកយរសនីសញុំច្ូលររប្ងៀន្រៅទីរនាះ រ៉ាញប្ន្តរៅរពលនាយកោោ
ងរជីងថា
ខ្្ញុំ
រប្កាយមកខ្្ញុំកប្៏ ត្ូវ
ន្រៅមកសមាភសន្៍។
ខ្្ញុំរៅទីរនាះរោយភាពរជឿជាក់
ន្ ឹងថា ខ្្ញុំមិន្ទាន្់រ្ច រ់ការសិកាោត្់ ន្រ ិរសធមិន្ទទួល។
ន្ប្រទបងជារ់រៅោោ Lodon Matriculation ជាភាោទាតាុំងប្ លជាភាោទីពីរ
រោកនាយកោោត្រវ ិញថា “រន្ះជាការពិត្ រ៉ាញប្ន្តរយង ី ច្ង់ ន្អ្នកប្ លរ្ច រ់ការសិកា”។
អារមម
ោមន្អ្នកណាអាច្ជួយ ន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
៍ ប្ពួយ
រមភខ្មលង ុំ ពីខ្ញ ុំ្ផ្សងប្ រ។
ន្រអារន រច្ញមករោយអ្ស់សងឃម ្ មា ៏ ន្ ឹ ។ រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំក
រយង ី ទាុំងពីរ
ន្ ឹងថា
មិន្ប្ត្ូវច្ុំណាយរពលរប្ច្ីន្ជាងរន្ះរស់រៅកនញងទី
77
ប្កុងរញមនររទបយ ី ។ ខ្្ញុំគួរប្ត្រស់រៅកនញងទប្ី កុងរ៉ា ច្កញ ត្ ជាកប្ន្លងប្ លរងប្រុសមាន្មញ ខ្ររជាអ្នកជប្ជកការពារកតរី ប្ពាះ
ោត្់អាច្ឲ្យរធាីការររមួយច្ុំន្ួន្ ូច្ជា ប្ពាងពាកយសញុំ ន្ិងរសច្កតប្ី ថ្លងការពត្ ិ ។ រៅទប្ី កុងរ៉ា ច្កញត្ មាន្អ្នករមល ី ប្ថ្ ផ្សាះសប្មបងមានក់រច្ ួ ជារប្សច្
ោនន រន្តិច្រន្តួច្ររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ូវ
ូច្រន្ះការចាករច្ញពីទីប្កុងរញមនរ
គជា ឺ ការសន្សុំសុំនច្មួយប្ លគួរពិចារណា។
ន្រ្ច រ់រប្កាយរពលោនក់រៅកនញងទប្ី កុងរញមនរ
ន្រយៈរពល៦ប្ខ្។
ខ្្ញុំធាលរ់រៅត្ញ ោការជាន្់ខ្ពស់រៅទប្ី កុងរញ មនរ រ៉ាញប្ន្ាខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្ន្ិយយថាខ្្ញុំមន្ ិ
ប្ត្រោះពទ ី រី នាះ។ ខ្្ញុំោមន្ច្ុំរ
ះ ង ឹ ប្គរ់ប្ោន្់រ ម ី បរី រៀន្សូប្ត្
ន្ទទួលច្ុំរ
ះ ឹងអ្ាទា ី ល់
ន្រប្ច្ន្ ី រទបយ ី ។ ជាររឿយៗ ខ្្ញុំមិន្អាច្យល់ពរី រឿង
កតរី ទបយ ី រហយ ី រៅរពលមាន្ររឿងកតម ី តងៗរធាឲ្ ី យងងញ យរគងរៅវ ិញ។ មាន្អ្នករផ្សសងរទៀត្ក៏ ន្មកទីរន្ះប្ រ ការខ្មមសរអ្ៀន្ររស់ខ្ញ ុំក ្ ៏
់ រមម ត្់រងអា
ន្ប្ោកប្ោន្តរន្តច្ ិ ។ រនាារ់ពីរពលរនាះមក ខ្្ញុំក៏ ន្
ខ្្ញុំគត្ ិ ថារន្ះជាររឿងទាន្់សម័យប្ លងងញយរគងរៅត្ញោការជាន្់ខ្ពស់ប្រររន្ះ។ ុំ ន្់រប្កាយមាន្រញ្ហា ូ ច្ជាខ្្ញុំរធាជា ប្រសន្ ិ ររីរកមងៗជនា ី រមធាវ ីកនញងទប្ី កុងរញមនរ ពរិ ោធន្៍ខ្លះៗនន្ការរស់រៅ។ ណាស់។
ូច្រន្ះ
៍ ខ្មមសរអ្ៀន្ រប្ពាះ
ខ្្ញុំសូមប្
នាុំពួករគពីរទ
រទាះរជា ្ ប្មន្ង ី ខ្្ញុំរស់រៅកនញងត្ុំរន្់ Girgaum ក៏រោយ ក៏ខ្ញ ុំក ឹ ជះិ ររទះ ឬរថ្រ្លីង
ជាទមាលរ់ ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្រ ីររៅកាន្់ត្ញោការជាន្់ខ្ពស់។ ខ្្ញុំ
ន្ច្ុំណាយរពល៤៥នាទី រន្ះជាការពត្ ិ ខ្្ញុំ
ប្ត្លរ់មកផ្សាះវ ិញរោយរថ្មរី រជង ី ប្ ល។ ខ្្ញុំរ រី រៅរប្កាមកុំរៅប្ពះអាទត្ ិ យ។ ការរ រី រៅរ រី មកពត្ ី ញ ោការជាន្់ខ្ពស់ រន្ះអាច្ឲ្យខ្្ញុំសន្សុំប្ ក់ ន្មួយច្ុំន្ួន្ រហយ ី មាន្មិត្ត្ហ្វ័ កតមួយច្ុំន្ួន្កនញងទីប្កុងរញមនរ រប្កាយមកមាន្ជុំងឺ រ៉ាញប្ន្ត ច្ុំរពាះខ្្ញុំមិន្ធាលរ់រោះរទបយ ី ។ សូមបរី ពលខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមរកប្
ក់កខ្ ៏ ញ ុំរ្ ៅប្ត្រន្តរ ីររៅរ ីរមកពីការយល័ យ ខ្្ញុំរៅប្ត្ ិ
ទទួលផ្សលប្ររយជន្៍ពីការអ្ន្ញវត្តប្រររន្ះ។
ប្ លខ្្ញុំ ប្
ខ្្ញុំ
ុំ ូង IV. ការរន្ធត្ច្ ់ ត្ ត រលក ិ ជា ី រ
ន្ចាករច្ញពីទីប្កុងរញ មនររោយខ្កច្ិត្ត រហយ ី
ន្រធាី ុំរ
ន្ររងកីត្ការយល័ យផ្ទាល់ខ្ួ លន្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ រៅទីរន្ះ ខ្្ញុំប្គរ់ប្គង ិ
ី រប្ត្ទបរ់រៅទីប្កុងរ៉ា ច្កញត្វ ិញ ជាកប្ន្លង
ន្យ៉ាងសមរមយ។ កនញង១ប្ខ្ ខ្្ញុំអាច្រក
ក់ច្ុំន្ួន្ ៣០០រូពី ពីការរធាីពាកយសញុំ ន្ិងរសច្កតីប្ថ្លងការពិត្។ សប្មារ់ការរររន្ះ ខ្្ញុំប្ត្ូវអ្រគញ
ន្
ឥទធិពលររស់
រងប្រុសខ្្ញុំជាជាងសមត្ថភាពផ្ទាល់ររស់ខ្ញ ុំ្ រប្ពាះោត្់ជាអ្នកអ្ន្ញវត្តជាក់ប្សតង។ រល់ពាកយសញុំរផ្សសងៗប្ លោត្់គិត្ថា ជាររឿងសុំខ្មន្់ ោត្់ន្ឹងរ្ជូ ន្រៅកាន្់រមធាវ ីធុំៗភាលម។ នាមកូន្កតីប្កីប្កររស់ោត្់។
ភាគរប្ច្ីន្នន្ការពប្រងពាកយសញុំរផ្សសងៗគឺប្ត្ូវ
ខ្្ញុំោរភាពថារៅទីរន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ប្រកាន្់ខ្មជរ់រោលការ
ន្អ្ន្ញវត្តយ៉ាងហមត្ច្ ់ ត្់។ រងប្រុសខ្្ញុំ
ន្ប្
រ់ខ្ញ ុំ្ថា លកខខ្
ន្រធាក ន ី ញង
៍ នន្ការមិន្យកកនប្មប្ លរៅកនញងទីប្កុងរញមនរ ខ្្ញុំ
ា កនញងករ
ី ទាុំងពីររន្ះគឺរផ្សសងពីោន។ ខ្
ៈរៅកនញង
ទីប្កុងរញមនរ កនប្មប្ត្ូវរង់ជូន្ច្ុំរពាះការប្រឹការយរល់ រ៉ាញប្ន្តរៅទីរន្ះកូន្កតីប្ត្ូវរង់រៅឱ្យរមធាវ ីប្ លការពារពួករគ។រៅ ទីរន្ះក៏ ូច្រៅទីប្កុងរញ មនរ ររស់ពួករគ ូ ច្ជាប្
ប្គរ់រមធាវ ីទាុំងអ្ស់
ក់កនប្មប្ រ។ អ្ុំ
រោយោមន្ការរលីកប្លងប្ត្ូវ
ន្ទូ ទាត្់ជាភាគរយនន្នថ្លរសវា
ះអ្ុំណាងររស់ោត្់សប្មារ់ខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្រ្លីយ ន្រទបយ ី ។ ោត្់ ន្ន្ិយយថា
“រន្ះរហយ ី ជារហត្ញផ្សលប្ លោត្់ចារ់ន គូ ជាមួយរមធាវ ីរផ្សសងរទៀត្។ោត្់ប្ត្ូវឱ្ន្លុំរទាន្រ ីមបឲ្ ី យខ្្ញុំ អ្ស់ប្ លខ្្ញុំអាច្រោះប្ោយ
ន្ រហយ ្ ិរសធរង់ប្ ី ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំរ
មាន្ភាពអាមា៉ាស់ច្ុំរពាះោត្់។ ខ្ ររស់ប្កុមហញន្ ោត្់ន្ឹងទទួល យ៉ាងរម៉ាច្ប្ រ? ឧទាហរ ទទួល
ន្ប្
ក់កនប្មរៅន គូររស់ោត្់ ប្
ន្ររឿងកតីទាង ុំ
ក ណាស់ខ្ញ ុំ្ន្ឹង
ៈោត្់ ន្ិងខ្្ញុំមាន្ប្កុមហញន្រួមោន ូ ច្រន្ះនថ្លរសវាររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ូវកាលយជាប្
ន្មួយច្ុំប្
ក់កនប្ម
ករោយសា័យប្រវត្តិ។ ខ្្ញុំគិត្ថា រត្ីភាពជាន គូររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន្លកខ
៍ ថា ប្រសិន្ររីោត្់ឲ្យររឿងកតី ូច្ោនរន្ះរៅរមធាវ ីមានក់រផ្សសងរទៀត្រនាះោត្់ប្
ក់កនប្មពីរមធាវ ីរនាះជាពញុំខ្មន្។ ខ្្ញុំក៏ ន្យល់តាមរយៈរហត្ញការ
ៈ
ក ជាន្ង ឹ
៍ រន្ះ រប្កាយមកខ្្ញុំមាន្អារមម
៍
78
ថា ប្រសន្ ្ ន្ញវត្តរធាជា ិ ររីខ្ញ ុំអ្ ី រមធាវ ី ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្អ្ន្ញ វត្តរោលការ
៍ ររស់ខ្ញ ុំទា ្ ក់ទងន្ឹងប្
ក់កនប្មកនញងររឿងកតីប្រររន្ះ
ប្ រ។ រន្ះជារហត្ញផ្សលប្ លខ្្ញុំគត្ ិ ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង ឬក៏ប្ត្ូវទញករញ្ហារន្ះជាររឿងធមមតា រត្ខ្ ី ញ ុំប្្ ត្ូវរ ន្រោយរររៀរណា។
ប្ លខ្្ញុំ
ន្រធាីរនាះ។ ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏
រទាះយ៉ាងណាខ្្ញុំមន្ ិ ចាុំថា
ន្គត្ ិ ចារ់រផ្សតីមរ្ច រ់ករ
រលក ្ ខ្្ញុំធាលរ់ ី ុំរូងកនញងឆ្កជវី ិត្តររស់ខ្ញ ុំ។ ន្ជួរផ្ទាល់មតងរទបយ ី ។
រត្មា ី ន្ប្
កររញ្ហឆត្ខ្លួន្ឯង
ន្រង់ទាក់ទងន្ឹងររឿងកតី
ក់កនប្មរ៉ាញនាមន្ប្ លប្ត្ូវ
ី ទាុំងពរី រន្ះ រហយ ី ប្រប្ហលជារពលរន្ះរហយ ី ប្ លជាការរន្ធត្់ច្ត្ ិ ត
ន្លម ឺ ហ្វន្តអ្ ី ងរ់ គលសរធាី ូរច្នះប្ រ រ៉ាញប្ន្តរហូត្មកទល់រពលរន្ះខ្្ញុំមន្ ិ ប្ ល
រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំធា ្ ល រ់ជារលខ្មធកា ិ រ ន្ង ិ ជាទប្ី រឹការរស់រោក Renasaheb កនញងទីប្កុង Porbandar មញន្ រពលោត្់ទទួលត្ុំប្ ងជា ហាាឌី14 រប្កាយមក ប្ុំ ងរន្ះប្ត្ូវ ន្ ករច្ញនារពលរនាះរោយោរប្ត្ូវ ន្រចាទ ប្រកាន្់ថា
ន្ផ្សតល់រយរល់ខ្ញសរពលកាន្់ត្ុំប្
ន្រ្ជូ ន្រៅភានក់ររន្រយ យប្ ល រប្កាយមកវ ិន្ិច្យ ឆ័ រោយលុំរអ្ៀងប្រឆ្ុំងន្ឹងរងប្រុសខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំ ន្ោាល់មហ្វន្តរី ន្ះរៅរពលរៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស ោត្់ អាច្ន្យ ិ យ
ងរនាះ។
រញ្ហារន្ះប្ត្ូវ
ន្ថា មាន្ភាពរួសរយរក់ទាក់ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ រងប្រុសខ្្ញុំគត្ ិ ថា ខ្្ញុំគួរប្ត្រប្រប្ី
ការន្យ ន ន្ង ិ យពាកយលអកញ ងនាមោត្់ ិ ពាយមកញុំឲ្យភានក់ររន្រយ គុំន្ិត្រន្ះទាុំងប្សុងរទ។
ប្ររទសអ្ង់រគលសរទបយ ី ។
ខ្្ញុំគិត្ថា
ស់មត្ ិ ាភាពរន្ះតាមរយៈ
យរូររនាះយល់ខ្ញសច្ុំរពាះោត្់។ ខ្្ញុំមិន្ោុំប្ទ
មិន្គួរពាយមទាញយកប្ររយជន្៍ពីរញគាលប្ លោាល់ោនរន្តិច្រន្តួច្កនញង
ប្រសិន្ររីរងប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្ពិត្ជាមាន្កុំហញសប្មន្
រត្ីខ្ញ ុំប្្ ត្ូវឲ្យរយរល់ររស់ខ្ញ ុំរ្ ោយ
រររៀរណា? ប្រសិន្ររីោត្់ោមន្កុំហញស ោត្់គួរប្ត្ោក់ពាកយរ
តឹ ងតាមផ្សលូវច្ារ់រោយរញ្ហជក់ពីភាពោមន្កុំហញស
ខ្្ញុំមិន្ទាន្់ោាល់ កត្ថីយវត្ត (Kathiawad) ន្ិងពិ្ពរោករៅរ
យ ី រទ។ មាន្ប្ត្អ្នកមាន្ឥទធិពលប្ត្រ៉ាញរណាណះរៅទី
រហយ ី ប្ត្ូវប្រឈមមញខ្ន្ឹងលទធផ្សល។ រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្មិន្ច្ូលច្ិត្តន្ឹងការឲ្យរយរល់រន្ះរទបយ ី ។ ោត្់ន្ិយយថា “ រន្ះ។
វាជាការមិន្សមរមយសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ប្ លរគច្រវសពីកាត្ពាកិច្ច
ច្ុំរពាះមហ្វន្តីរនាះ។
ខ្្ញុំមិន្អាច្រ ិរសធការរសនីសញុំររស់ោត្់
ន្រទបយ ី
ូរច្នះ ខ្្ញុំ
រៅរពលខ្្ញុំអាច្ន្ិយយពាកយលអអ្ុំពីោត្់
ន្ប្រឆ្ុំងន្ឹង្ន្ាៈររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅជួរន្ឹងមហ្វន្តីររ ូ
រនាះ។ ខ្្ញុំ ឹងថា ខ្្ញុំោមន្សិទធិណាមួយរ ីមបទា ី ក់ទាញោត្់។ ខ្្ញុំ ឹងខ្លួន្យ៉ាងច្ាស់ថាខ្្ញុំកុំពញងប្ត្រធាី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
ន្ណាត្់ជួរជាមួយមហ្វន្តីរនាះ រហយ ី រប្កាយមកក៏ទទួល
ប្ លមាន្កន្លងមក
រ៉ាញប្ន្តភាលមៗរនាះខ្្ញុំយល់ថា
ន្ការយល់ប្ពម។ ខ្្ញុំ
ទុំនាក់ទុំន្ងរនាះ រ៉ាញប្ន្តការរ ុំលឹករនាះហាក់ ូច្ជាមិន្
ន្រ ុំឭកោត្់ពីទុំនាក់ទុំន្ង
ទីប្កុងកត្ថីយវត្តរផ្សសងោនពីប្ររទសអ្ងរ់ គលស។
សប្មាកគឺមិន្ ូច្ន្ឹងមហ្វន្តីប្ លមាន្កាត្ពាកិច្ចរុំរពញការរររទ។ ភានក់ររន្រយ ន្រធាីឲ្យោត្់ចារ់អារមម
រខ្លួន្ឯង។
មហ្វន្តីប្ លឈរ់
យរូររនាះរញ្ហជក់ទទួលោាល់ពី
៍ រទបយ ី ។ ោត្់ ន្ន្ិយយថា “រត្ីខ្ញ ុំ្
មករពលរន្ះប្ត្ឹមប្ត្ន្ិយយពីទុំនាក់ទុំន្ងរន្ះប្មន្រទ? សុំ ីរន្ះហាក់ ូច្ជាមិន្ទន្់្លន្់ ន្ិងរមីលរៅហាក់ ូច្ជា ច្ងច្ិរ្ច ីម។ យ៉ាងណាក៏រោយយ ខ្្ញុំ អ្ុំ
ត្់។ ោត្់
ន្ររីករមីលររឿងកតីររស់ខ្ញ ុំ។ ្ រោក ោហញីព (Sahib) ជាមន្ញសសោមន្ភាព
់ ឺអ្ាីពីខ្ញ ុំរ្ ទបយ ន្ន្ិយយថា “រងប្រុសខ្្ញុំជាជន្ទញច្ចរត្”។ ោត្់មិន្ច្ងល ិ ី ។ ោត្់ោមន្រពលទុំរន្ររទបយ ី
់ ិយយ ប្រសិន្ររីរងប្រុសខ្្ញុំមាន្អ្ាីច្ងន្
សូមឲ្យរគរ្លីយ្លងតាមមរធា
យសមរមយមក។
ច្រមលីយរន្ះប្គរ់ប្ោន្់
សមន្ឹងទទួលយក រ៉ាញប្ន្តមាន្ភាពអាតាមន្ិយមរន្តិច្។ ខ្្ញុំរៅប្ត្រន្តភារកិច្ចររស់ខ្ញ ុំ។ ្ រោក ោហញីព រប្កាករទបង ី រហយ ី ន្ិយយថាៈ “ខ្្ញុំប្ត្ូវរច្ញពីទីរន្ះ”
14
រលល័ងា
79
ោត្់
ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថា “សូមរោកោតរ់ខ្ញ ុំឲ្ ្ យច្រ់សន្ ុំ រទបង ិ ”។ ការន្យ ិ យប្រររនាះកាន្់ប្ត្រធាីឲ្យោត្់ខ្ង ឹ ខ្មលង ី ។
ន្រៅកមមក រន្ង ្ ខ្្ញុំកុំពញងោាក់រសារី រៅរពលប្ លកមមកររនាះមក ិ រញ្ហជឲ្យរគររាញប្ច្កទាាររច្ញ ល់ខ្ញ ុំ។
ល់ ពួករគ
ន្ោក់ន ទាុំងពរី ររស់រគរលីោមររស់ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ង ន្រប្គៀកខ្្ញុំរច្ញពរ ់ ិ ី ន្ារ។
រោក ោហញីព ន្ង ិ កមមកររនាះក៏ ន្រច្ញពរ ី ន្ាររ់ នាះប្ រ។ ខ្្ញុំ
ន្សររសរលខ្ ិ ត្ ិ រផ្ស្ីរៅរោកោហញីព រោយន្យ ិ យថាៈ “រោក
ខ្ង ុំ ។ ភាលមៗរនាះខ្្ញុំ ឹ យ៉ាងខ្មលង រយខ្្ញុំ”។
រោក
ន្ចាករច្ញទាុំងមន្ ិ សរាច្ត្ ិ ត ន្ង ិ
ន្រុំពាន្ខ្្ញុំរោយរប្រីកមាលង ុំ
យតាមរយៈកមមករររស់រោក។
ប្រសន្ ិ ររីរោកមន្ ិ សងន្ូវ
ពយសន្កមមរនាះរទ ខ្្ញុំន្ង ឹ ចាត្់ការតាមន្ត្ ី វិ ិធីច្ារ់។ ភាលមៗខ្្ញុំ
ន្ប្រមាថ្រមល ី
ន្ទទួលច្រមលីយររស់ោត្់តាមរយៈទាហាន្យមទាារ រោយន្ិយយថាៈ
“ខ្្ញុំរឈលយ ី ច្ុំរពាះោត្់” ោត្់ ន្សញុំឱ្យខ្្ញុំចាករច្ញប្ត្ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ពមរច្ញ។ ោត្់ោមន្ជរប្មស ី រផ្សសងរប្ៅពីរញ្ហជ
ឱ្យកមមករររស់ខ្ញ ុំ្ររាញផ្សលូវរច្ញរទបយ ី ។
សូមបោ ី ត្់
ន្រសនស យក៏រោយ ី ញុំឱ្យខ្្ញុំចាករច្ញពកា ី រយល័ ិ
ចាករច្ញប្ រ។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ុំ តាមការសមរមយរ ីមបឲ្ យ។ ី ោត្់ប្ត្ូវរប្រក ី មាលង ី យខ្្ញុំរច្ញពីការយល័ ិ ចាត្់ការតាមន្ីត្វិ ិធច្ ី ារ់តាមប្ លខ្្ញុំប្ ន្ប្ ោត្់
ថាន។
រប្កាយពទ ី ទួលលខ្ ិ ត្ ិ រ្លីយត្រប្រររន្ះរហយ ី ខ្្ញុំ
រ់រងប្រុសខ្្ញុំអ្ុំពីររឿងប្ ល
ន្ន្ិយយប្
ក៏ខ្ញ ុំម ្ ន្ ិ
ខ្្ញុំមាន្សទ ិ ធិ
ន្ប្ត្ រ់មកផ្សាះរោយមាន្ការខ្កច្ត្ ុំ រហយ ិ តយ៉ាងខ្មលង ី
ន្រកីត្រ ង ុំ រ៉ាញប្ន្តោត្់ ន្លួងខ្្ញុំច្ុំរពាះររឿងរន្ះ។ ី ។ ោត្់ឈចា ឺ រ់យ៉ាងខ្មលង
រ់មិត្ត្័ហ្វកតររស់ោត្់។ សប្មារ់ខ្ញ ុំម ្ ិន្ ឹងពីន្ីត្ិវ ិធីតាមផ្សលូវច្ារ់ប្រឆ្ុំងន្ឹងរោក ោហញីព រទបយ ី ។
ប្សររពលរនាះប្ រ រោក Pherozeshah Mehta
ន្មកទីប្កុងរ៉ា ច្កញ ត្ រប្កាយពីរុំរពញការររររឿងកតីមួយច្ុំន្ួន្
រៅទីប្កុងរញមនរ។ ក៏រញប្៉ា ន្តរត្ីរមធាវ ីរកមងខ្ចី ូ ច្រូរខ្្ញុំហាន្រៅជួរោត្់ ន្រោយរររៀរណា? រប្កាយមក ខ្្ញុំក៏ លិខ្ិត្រៅោត្់ទាក់ទងន្ឹងករ ោត្់
ន្
ន្រផ្ស្ី
ី ររស់ខ្ញ ុំ្ តាមរយៈរមធាវ ីប្ លធាលរ់ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយោត្់ ន្ិងសញុំរយរល់ពោ ី ត្់។
ន្ន្ិយយថា “គន្ធី” ររឿងប្រររន្ះគឺជារទពិរោធន្៍ទូរៅររស់រមធាវ ី ន្ិងអ្នកការពារកតីនានា។ ោហញព ី ជា
មន្ញសសថ្មីរថាមងប្ លមកពីប្ររទសអ្ង់
ូ ច្រន្ះោត្់អាច្ឆ្រ់រ ុំជួលច្ិត្តរន្តិច្។ ោត្់មិន្ោាល់ពីមហ្វន្តីអ្ងរ់ គលសរផ្សសងៗ
រទបយ ី ។ ប្រសិន្ររីោត្់អាច្រក ន្អ្ាីមួយ ន្ិងមាន្រពលលអៗរៅទីរន្ះ ោត្់អាច្ន្ឹងមិន្គិត្ពីលិខ្ិត្រនាះ ប្ពមទាុំង រ
ះរចាលភាពប្រមាថ្រនាះ។ ោត្់មិន្ទទួល
ន្អ្ាីទាល់ប្ត្រោះ តាមរយៈការោក់ពាកយរ
តឹ ងប្រឆ្ុំងន្ឹងរោក
ោហញីព ផ្សាញយមកវ ិញន្ឹងរធាីឲ្យោត្់អ្ន្តរយ ល់ខ្ួ ន្ោត្់ ល ។ ច្ូរប្ រ់ ោហញ ព ី ោត្់រៅមិន្ទាន្់ោាល់ពីជីវ ិត្រៅរទបយ ី ។ រយរល់រន្ះលាីង ូច្ថានព ុំ ញ លអ្្ច ឹងសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវទទួលយករយរល់រន្ះ។
ប្រមាថ្រន្ះ រ៉ាញប្ន្តមិន្ប្ លទទួល
ខ្្ញុំ ន្ទទួលយកការ
ន្អ្ត្ថប្ររយជន្៍ពីការប្រមាថ្រន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ន្ន្ិយយច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងថា ខ្្ញុំន្ឹង
មិន្រធាីឲ្យខ្លួន្ឯងសថិត្កនញងទីតាង ុំ ខ្ញសប្រររន្ះរទៀត្រទបយ រហយ ី ី ក៏ោមន្រពលររងកីត្មិត្តភាពតាមវ ិធីរន្ះរទៀត្រទបយ ី ។ ចារ់តាង ុំ ពីរពលរនាះមក ទិសរៅនន្ជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្
ខ្្ញុំោមន្កុំហញសប្ ល
ខ្្ញុំមិន្ប្ លប្រប្ពឹត្ខ្ញសន្ឹងការររតជា្ច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី ។
ការរន្ធត្ច្ ់ ិត្តរន្ះ
ន្ផ្ទលស់រូ រត
V. ការរប្ត្ៀមខ្លួន្រៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
ន្រៅជួរមហ្វន្តីរូររនាះរទបយ ី រ៉ាញប្ន្ាភាពោមន្អ្ុំ
មិន្សមោនរៅន្ឹងកុំហញសររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។
រហត្ញ ការរន្ះមិន្សមន្ឹងប្ត្ូវររ
ត្់ ន្ិងការរប្រីកុំហង ឹ មកោរសងកត្់វា ត ញរច្ញរនាះរទបយ ី ។
ខ្្ញុំមិន្ ន្
ច្ុំណាយរពលរលីសពី៥នាទីរទបយ កនញងការន្ិយយជាមួយោត្់ ក៏រញប្៉ា ន្តោត្់ប្ររជាមិន្អាច្ប្ទាុំប្ទន្ឹងការន្ិយយ ី ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្រៅវ ិញ។ ខ្មលង ុំ ។
រប្កាយមក
ោត្់អាច្ប្
រ់ខ្ញ ុំ្
ន្ឲ្យរច្ញរោយសមតីគួរសម
រទីរខ្្ញុំ ឹងថាភាពអ្ុំ
ត្់មិន្ប្មន្ជាគញ
រ៉ាញប្ន្តអ្ុំណាច្
ន្រធាីឱ្យោត្់ងរ់ងល់យ៉ាង
ធម៌សប្មារ់មហ្វន្តីរូររន្ះរទបយ ី ។
វាជាររឿងធមមតា
80
សប្មារ់ោត្់ប្ លប្រមាថ្មន្ញសសប្ លមករលងោត្់។ ភាពមន្ ិ លអត្ច្ ិ ត្ួច្ររស់រោក ោហញីព រន្ះអាច្រធាីឲ្យោត្់ រច្ញពត្ ី ុំប្
ង ន្។
រពលរន្ះ ការររររស់ខ្ញ ុំភា ្ គរប្ច្ន្ ី គឺ ុំរ
ប្ លខ្្ញុំអាច្ផ្សសះផ្សាជាមួយោត្់ ន្
ខ្្ញុំក៏ោមន្រុំ
ី រការន្ីត្វិ ិធីតាមផ្សលូច្ារ់ច្ុំរពាះោត្់រៅត្ញ ោការ។ វារលស ី ពអ្ ី ាី ់ ា រ់ច្ិត្តោត្់ប្ រ។ ងច្ងផ្ទ
ប្រឆ្ុំងោត្់ រប្ពាះខ្្ញុំមិន្ច្ូលច្ត្ ត ររៅរសៃៀមរទបយ ិ កា ី ។
ជាការពត្ ិ
ខ្្ញុំប្ត្ូវោក់ពាកយរ
តឹ ង
យររស់ប្ររទសប្ រ។ កត្ថយ ី វត្តជាទប្ី កុងប្ លប្រមូលផ្សតញុំ
ទន្ាម ី ង ឹ ខ្លះៗពីន្រយ ឹ ន្ឹងរន្ះ ខ្្ញុំក៏ ន្ចារ់រផ្សតម
នន្រ ឋត្ូច្ៗជារប្ច្ន្ ុំ រនាះសមបូររៅរោយន្រយ ី ជាការពិត្រៅតាមរ ឋទាង
យ។ អ្ុំរពទ ី ញច្ចរត្ត្ ិ ច្ ិ ត្ួច្រវាងរ ឋ ន្ង ិ រ ឋ
ន្ង មហ្វន្តីរផ្សសងៗរកត្ ិ ការរប្រអ្ ី ុំណាច្ទញ ច្ចរត្ររស់ ិ ី រទបង ី ជាររៀងរល់នថ្ៃ។ រៅហាាយប្ត្ងមាន្កតរី មតាា ល់អ្នក នទ ន្ិង រប្ត្ៀមខ្លួន្ជាន្ិច្ចោតរ់អ្នកពាកយសមតល ី ួងរោមនានា។ សូមបប្ី ត្កមមករររស់រោក ោហញីព ក៏ប្ត្ូវរធាី ូច្រន្ះ ច្ុំប្ មហ្វន្តប្ី រធាន្រ ឋ
គជា ឺ ច្ារ់។ ប្
ក
លរៅត្ញោកាក៏ជាប្្នកជាប្ច្មញះររស់រោក ោហញីព ប្ រ។ រល់ការគត្ ិ ររស់មហ្វន្តីប្រធាន្រ ឋ
ល
ក់ច្ុំ ូ លររស់ោត្់រលីសពច្ ី ុំ ូ លររស់រោក ោហញីព រៅរទៀត្។ ររឿងរន្ះអាច្ន្ង ឹ ន្យ ិ យ
ហួសរហត្ញ រ៉ាញប្ន្តជវី ិត្រស់រៅររស់ោត្់រលីសពប្ី ក់ប្ខ្ោត្់រៅរទៀត្។
រររទរន្ះហាក់ ូច្ជាថានព ុំ ញ លសប្មារ់ខ្ញ ុំ្អ្្ច ឹង រ៉ាញប្ន្តការរន្តមន្ ុំ អ្ស់វាគឺជារញ្ហាសប្មារ់ខ្ញ ុំ្។ ិ ិ រធាអ្ ី ាីទាង ខ្្ញុំរប្កៀមប្កុំច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ ច្ុំប្
ថា ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំទ ្ ទួល
ករងប្រុសររស់ខ្ញ ុំក ្ ៏ ន្ ឹងពីររឿងរន្ះច្ាស់ប្ រ។ រយង ី ទាុំងពីរនាក់គិត្
ន្ការររមួយច្ុំន្ួន្ ខ្្ញុំអាច្ន្ឹងចាករច្ញពីររយកាសអាប្កក់ ប្រររន្ះ។ រ៉ាញប្ន្តការ ិ
រមភពី
ការច្ូលន ោន ឬភាពោមន្យញ ត្តិធម៌គឺជារញ្ហា។ ជរមាលះរវាងខ្្ញុំរោក ោហញីព កុំពញងសថិត្រៅរលីផ្សូ វនន្ការអ្ន្ញ ល វត្ត ច្ារ់ ររស់ខ្ញ ុំ។ ្
រប្កាយមក ទីប្កុង Probandar សថិត្រៅរប្កាមរ ឋ
ពប្ងីកថាមពលនន្ច្ុំរ
លប្គរ់ប្គង
ូច្រន្ះខ្្ញុំមាន្ការររមួយច្ុំន្ន្ ួ រៅរ ីមបី
ះ ឹងរប្ន្ថមរទៀត្។ ខ្្ញុំប្ត្ូវរៅជួរអ្នកប្គរ់ប្គងរ ឋ លទាក់ទងន្ឹងការជួល ី។ ខ្្ញុំរឃញ ី ថា
ោត្់ជាជន្ជាត្ិឥណា ា ជាមន្ញ សសមិន្ប្កអ្ឺត្ប្កទម ូ ច្រោក ោហញព ី រទបយ ី ។ ោត្់ជាមន្ញសសមាន្សមត្ថភាព រ៉ាញប្ន្ត ខ្្ញុំរមីលរឃញ ី ះថាលកខ ន្ថាមពលច្ុំរ
ៈររស់ោត្់មិន្សថិត្កនញងលកខខ្
័ កនញងការទទួល ន្ទទួលរជាគជយ
ា លអប្ររសីររទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ះ ឹងរប្ន្ថមរទៀត្សប្មារ់អាជីពជារមធាវ ី រ៉ាញប្ន្តវាមិន្ប្មន្ទាុំងអ្ស់រនាះរទបយ ី ។
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំមិន្អាច្អ្ន្ញវត្តអ្ន្ញវត្តការរររន្ះ កនញងររសកមមរន្ះ ខ្្ញុំទទួល
ន្លអរទបយ ី ។
ន្ការខ្កច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ខ្្ញុំគិត្ថា យញ ត្តិធម៌មិន្ ររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី បអា ី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ោមន្វ ិធីរ ម ី ច្រប្ោច្ប្សង់ ន្រទបយ ី ។ យ៉ាងរហាច្ណាស់ខ្ញ ុំអា ្ ច្ប្ត្ឹមោក់ពាកយរ
ន្ប្ចាន្រចាលរ
តឹ ងឧទធរ
តឹ ងរៅភានក់ររន្រយ
លប្គរ់ប្គងទីប្កុង ប្ ល
៍ រន្ះរោយន្ិយយថា “រយង ី រ ិរសធមិន្ច្ូលរួម”។ ប្រសិន្ររីមាន្វ ិធាន្ ឬរទ
៍ ខ្ឹងយ៉ាងខ្មលង ុំ ។
ទន្ាឹមន្ឹងរន្ះ ក៏មាន្ប្កុមហញ ន្ Meman មកពីទីប្កុង Porbandar
ខ្្ញុំកញ ងអ្ត្ថ ន ន្យ ័ ថាៈ
ន្ប្គរ់ប្ជុងរប្ជាយ ល់កូន្កតី
យ ឬអ្្ិ
រ្ញត្តិណាមួយប្ លសរប្មច្ប្រររន្ះ ខ្្ញុំន្ឹងរធាីអ្ាីមួយ រ៉ាញប្ន្តអ្ាីប្ លរោក ោហញព ី ខ្្ញុំមាន្អារមម
រប្កាយមកវា
ន្រធាីសកមមភាពគឺជាច្ារ់។
ន្សររសរលិខ្ិត្រផ្ស្ីរជូន្រងប្រុសររស់
៏ ុំខ្មន្់ “រយង ី មាន្អាជីវកមមរៅអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។ រយង ី ជាប្កុមហញន្ធុំមួយកុំពញងមាន្ររឿងកតី ស
រៅកនញងត្ញោការទាក់ទងន្ឹងការទាមទារប្ យូរមករហយ ី ។ រយង ី ររស់រោករៅទីរនាះ
ក់ច្ុំន្ួន្ ៤០.០០០រផ្ទន្។ ររឿងកតីរន្ះ
ន្អ្ូសរនាលយអ្ស់រយៈរពលជា
ន្ទាក់ទងរករសវារមធាវ ី ន្ិងអ្នកការពារកតីលរ អ ុំផ្សញត្។ ប្ររសីន្ររីរោកអាច្រ្ជូ ន្រអូន្ប្រុស
ន្ ពួករយង ី ប្ពមទាុំងរអូន្ប្រុសររស់រោកន្ឹងទទួល
ន្ប្ររយជន្៍ ូ ច្ោនប្ រ។
ខ្្ញុំអាច្
81
ជូន្ការប្រក ឹ ារយរល់ ន្ង ិ ទទួល ទុំន្ងថ្មីៗ។
ន្អ្ត្ថប្ររយជន្៍នន្ការរឃញ ី ពិ្ពថ្មីនន្្ិពរោក ក៏ ូច្ជាទទួល
ន្ទុំនាក់
រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ពិភាកាពស ី ុំ ូ មពររន្ះជាមួយខ្្ញុំ។
ខ្្ញុំមន្ ិ ច្ាស់ោស់ថា រត្ីខ្ញ ុំប្្ ោន្់ប្ត្រៅទរី នាះ រ ម ្ មា ៏ ន្រុំ ងច្ងរ់ ៅទីរនាះប្ រ។ ី បប្ី រក ឹ ារយរល់ ឬររាញខ្លួន្រៅកនញងត្ញោការ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំក រងប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ប្
នាុំខ្ញ ុំ្ោាល់រោក Sheth Abdul Karim Jhaveri ជាន គូ ររស់ប្កុមហញន្ Dada
Abdulla & Co. ។ រោក Sheth ោត្់ ន្ធានា ន្ង ិ ប្
រ់ខ្ញ ុំ្ថា រន្ះមន្ ិ ប្មន្ជាការររលុំ
ប្កុមហញ ន្អ្ឺរញរ៉ា ជារប្ច្ីន្ជាមិត្តប្ លអាច្ឲ្យខ្្ញុំទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយពួករគ
ន្។
ករនាះរទ។រយង ី មាន្
ខ្្ញអា ុំ ច្មាន្ប្ររយជន្៍ ល់ប្កុមហញ ន្
ររស់រយង ៏ ច្ជួយ ល់ប្កុមហញន្រលរ ី ។ ការរ្លីយ្លងោនភាគរប្ច្ន្ ី ប្ត្ូវ ន្រធារី ទបង ី ជាភាោអ្ង់រគលស ខ្្ញុំកអា ី ញ្ហារន្ះ
ន្ផ្សងប្ រ។ ពត្ ុំ អ្ស់។ ខ្្ញុំសួរថា “រត្ីរោក ិ ណាស់ ខ្្ញុំគជា ឺ រ្្ៀវររស់ប្កុមហញ ន្ រហយ ី ខ្្ញុំន្ង ឹ មន្ ិ ប្ត្ូវច្ុំណាយអ្ាីទាង
ប្ត្ូវការរសវាកមមររស់ខ្ញ ុំរ្ យៈរពលរ៉ាញនាមន្”? រត្ខ្ ្ ទួល ី ញ ុំទ
ន្ការប្
ក់ផ្សតល់រសវារ៉ាញនាមន្?
‘មន្ ិ រលស ី ពម ី ួយឆ្នរុំ ទបយ ី ។ រយង ី ន្ង ឹ រង់នថ្លសុំរញប្ត្រធាី ុំរ
ច្ុំន្ួន្ ១០៥រផ្ទន្។
ី រប្ត្
រ់មកវ ិញលុំោរ់ទី១ ន្ង ិ ប្ ក់រប្ន្ថម
រន្ះមន្ ៏ ង់ចាករច្ញ ិ ប្មន្ជាការររររស់រមធាវ ីរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តគអ្ ឺ នកររប្មីររស់ប្កុមហញន្រៅវ ិញរទ។ រ៉ាញប្ន្ត ខ្្ញុំកច្
ពីប្ររទសឥណា ា ប្ រ។ រន្ះក៏ជាឱ្កាស អាច្រផ្ស្ីប្ សុំរ
ន្រឃញ ី ប្ររទសថ្មីមួយរទៀត្ ក៏ ូច្ជាទទួល
ន្រទពិរោធន្៍ថ្មីប្ រ។ ខ្្ញុំក៏
ក់ច្ុំន្ួន្ ១០៥រផ្ទន្ រន្ះមកឲ្យរងប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្រ ីមបច្ ី ុំណាយរៅកនញងផ្សាះផ្សងប្ រ។
ី រន្ះរោយមិន្ោាក់រសាីរ ប្ពមទាុំង
ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្រួច្ជារប្សច្រធាី ុំរ
VI. ការរធាី រុំ
ី រមក ល់ោធារ
ូរច្នះ ខ្្ញុំកទ ៏ ទួលយក
ី ររៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។
ៈរ ណា ឋ តាលី
រៅរពលចារ់រផ្សតីមរៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ខ្្ញុំោមន្អារមម ៍ ថាប្ត្ូវឃ្លលត្ឆ្ៃយពប្ី គួោរ ខ្្ញុំធាលរ់ចាករច្ញរៅកាន្់ប្ររទសអ្ងរ់ គលសរទបយ ៏ ទួល ី ។ ខ្្ញុំោមន្មាាយរស់រៅរទៀត្រទបយ ី រហយ ី ខ្្ញុំកទ មួយច្ុំន្ួន្ពព ី ្ ិ ពរោកតាមរយៈការរធាី ុំរ
ី ររៅរប្ៅប្ររទស
ទប្ី កុងរញមនរមិន្ប្មន្ជាររឿងច្ប្មលកសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ ប្ លខ្្ញុំ
រលក ី រន្ះខ្្ញុំប្ត្ឹមប្ត្មាន្អារមម
៍ ឈចា ខ្ញ ុំរ ្ ញរ៉ា ណាណះ។ ឺ រ់រពលប្រកោនជាមួយ្រយររស់ ិ
ន្វ ិលប្ត្លរ់មកពប្ី ររទសអ្ងរ់ គលសវ ិញមក ខ្្ញុំកទ ៏ ទួល
មន្ ា ិ ទាន្់អាច្កាត្់ផ្ទតច្់រច្ញអ្ុំពត្ ី ណា មកពីអ្រឺ ញរ៉ា វ ិញ
រយង ី ទាុំងពីរ
រយង ី ទាុំងពរី នាក់មាន្អាមម
មា៉ាងវ ិញរទៀត្ការរធាី ុំរ
ន្រស់ជាមួយោនត្ិច្ត្ួច្រុំផ្សញត្។
រពលរន្ះខ្្ញុំ
ចារ់តាង ុំ ពរី ពល រ់
ន្កាលយជាប្គូររប្ងៀន្ររស់នាងរទៀត្
ន្។ ខ្្ញុំ
ងន់ ន្ការច្ងរ់ ៅកាន្់ប្ររទស
ន្ន្យ ិ យលួងរោមរៅកាន្់នាងថា “រយង ី ន្ង ឹ
ន្ចាករច្ញពទ ី ប្ី កុងរ៉ា ច្កញត្រឆ្ពះរៅកាន្់ទប្ី កុងរញមនរ។
ី រ្លងសមញ ប្ទររស់ខ្ញ ុំ្ ប្ត្ូវ
ន្ររៀរច្ុំរោយភានក់ររររស់ប្កុមហញ ន្ Dada Abdullaand Co.
រ៉ាញប្ន្តោមន្ប្ប្គសប្មាកណាប្ លទុំរន្ររលីនាវារនាះរទបយ រ៉ាញប្ន្តប្រសិន្ររីខ្ញ ុំម ្ ិន្រធាី ុំរ ី ប្ត្ទបរ់មកទីប្កុងរញមនរវ ិញជាមិន្ខ្មន្។ ភានក់រររនាះ រកកប្ន្លងរធាី ុំរ
ី រពីទប្ី កុងរ៉ា ច្កញ ត្រៅ
៍ ថា ជាការសុំខ្មន្់រុំផ្សញត្កនញងការរស់រៅជាមួយោនឲ្យ ន្រប្ច្ន្ ្ ង់រន្តការ ី ប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំច្
ជួរោនមតងរទៀត្រៅឆ្នរុំ ប្កាយ” រប្កាយមកខ្្ញុំក៏ ុំរ
ះ ឹង
ន្រទបយ ុំ ពវី ិលប្ត្ ី រ៉ាញប្ន្តវាកាន្់ប្ត្រប្ន្ថមកតរ ី រសញ ិ ទធរប្ន្ថមរទៀត្។ ចារ់តាង
ន្រធាឱ្ ី យការប្រកោនអាច្ទទួលយក
រៅទីរន្ះ
ន្ច្ុំរ
ន្កូន្ប្រុសមានក់រទៀត្។ កាប្ី សោញ់ ររស់រយង ី
ប្កប្ប្រររស់ខ្ញ ុំច្ ្ ុំរពាះនាង រ៉ាញប្ន្តរទាះជាយ៉ាងណាររឿងរន្ះមន្ ិ ជារ់ពាក់ព័ន្ធោនរទ។ ច្ុំ អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
ូច្រពលប្ ល
ន្ន្ិយយថា “រយង ី
ី ររទ ប្
ក ណាស់ខ្ញ ុំ្ន្ឹងប្ត្ូវ
ន្ពាយមអ្ស់ពីសមត្ថភាពរ ីមបី
ី រលុំោរ់ទី១ រ៉ាញប្ន្តរយង ី មិន្អាច្រក ន្រទបយ ី មាន្ប្ត្ការររៀរច្ុំឲ្យសប្មាករលី ុំរូលនាវារ៉ាញរណាណះ
រទប្ លអាច្ររៀរច្ុំ
ន្សប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្ អាហារប្ត្ូវ ន្ររៀរច្ុំរប្មុងជូ ន្ខ្្ញុំរៅកនញងោល។ រនាះជាការរធាី ុំរ
ី រប្ លនថ្ល
82
រ៉ាញប្ន្តប្ររជាប្ត្ូវឲ្យរមធាវ ីរធាី ុំរ
រុំផ្សញត្សប្មារ់ខ្ញ ុំ្
ី រតាម ុំរូលនាវា
ន្រោយរររៀរណា?
ូរច្នះខ្្ញុំ
ន្រ ិរសធ
ច្ុំរពាះការររៀរច្ុំសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ន្ះ។ ខ្្ញុំសងស ័យច្ុំរពាះភាពប្ត្ឹមប្ត្ូវររស់ភានក់រររន្ះរប្ពាះខ្្ញុំមន្ ិ រជឿថា មន្ ិ មាន្កប្ន្លង សប្មារ់អ្នករធាី រុំ ី រប្ លច្ុំណាយនថ្លប្រររន្ះរទបយ ី ។ រ ីមបរ ី ញ្ហជក់អ្ះអាងពរ ី ុំ ងររស់ភានក់រររនាះ ខ្្ញុំចារ់ រផ្សតីមប្សាងរកការពត្ ិ រោយខ្លួន្ឯង។ ខ្្ញុំ រោយភាោរក់ទាក់ច្ុំរពាះខ្្ញុំថា
នថ្ៃរន្ះអ្គារទោ្ិ លនន្ោធារ ទាុំងអ្ស់ប្ត្ូវ
ន្រទបង ន្ជួរប្រធាន្មហ្វន្តីប្គរ់ប្គងមានក់។ ោត្់ ី រលីនាវា ន្ង ិ
“ជាទូ រៅរយង ី មន្ ិ ប្រញារ់រធាី ុំរ ៈរ ឋ Mozambique រធាី ុំរ
ន្កក់ទញកមញ ន្រួច្ជារប្សច្។
ី ររច្ញប្រររន្ះរទបយ ី ”
ី រតាមនាវារន្ះប្ រ
ខ្្ញុំ ន្សួរថាៈ រត្រី ោកអាច្ររៀរច្ុំប្ប្គសប្មាកមួយសប្មារ់ខ្ញ ុំ្
ន្ន្ិយយ
រ៉ាញប្ន្តរោយរហត្ញ ថា
ូរច្នះរទរ ី រល់ប្ប្គសប្មាក
ន្រទ?
ោត្់ ន្សមលឹងខ្្ញុំតាង ុំ ពក ី រប្កាយមកញញឹម រហយ ី ាល ក់ច្ញងរជង ី ន្ិយយថាៈ “មាន្ប្ត្វ ិធីមួយរ៉ាញរណាណះ”
គខ្ ឺ ញ ុំប្្ ត្ូវសប្មាករៅកនញងរន្ារ់ររក ី ររនាវាប្ លរៅទរី នាះមាន្ប្ប្គសប្មាកមួយ។ ោត្់ន្ង ឹ រប្ត្ៀមររៀរច្ុំប្ប្គរនាះសប្មារ់ ខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំអ្រគញ
ោត្់យ៉ាងខ្មលង ុំ ន្ង ិ ប្ រ់ភានក់ររឲ្យទញ ិ យកកប្ន្លងរនាះសប្មារ់ខ្ញ ុំ្។
កនញងប្ខ្ រមោ ឆ្ន១ ុំ ៨៩៣ ខ្្ញុំ
រៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។
ន្ចាករច្ញរោយមាន្ច្ិត្តសរាយរករយរ ម ី បោ ី ី កលបងសុំណាងររស់ខ្ញ ុំ្
ន្រៅ ល់កុំពងប្់ ផ្ស ុំរូងរ្មះ ទាមូ (Lamu) រនាារ់ពី
រយង ី
ប្ពមទាុំងនាយនាវា
ន្កាលយជាមិត្ត្័ហ្វកតសនិត្ោនលន្ឹងោនចារ់ពីរពលរនាះមក។
ន្រធាី ុំរ
ី រប្រប្ហល១២នថ្ៃ។ ខ្្ញុំ
ោត្់ជាមន្ញសសច្ូលច្ិត្តរលងអ្ញក
ោត្់ច្ង់ ន្អ្នកប្ លមិន្ទាន្់រច្ះរលងមករធាីជាន គូរលងអ្ញកជាមួយោត្់ រប្កាយមកោត្់ក៏ អ្ញកជាមួយោត្់។
ន្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំឲ្យរលង
ខ្្ញុំធាលរ់ ឹងអ្ុំពីប្លបងរន្ះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្ប្ លពាយមរលងរោយផ្ទាល់ន រទបយ ី ។ អ្នករលងប្លបង ័ ល ត្ររស់រយង រន្ះជារប្ច្ីន្នាក់ន្ិយយថា វាជាប្លបងមួយប្ លអាច្ជួយពប្ងីកភាពវយឆ្ ន្។ នាយនាវា ន្ ី
ររប្ងៀន្ខ្្ញុំអ្ុំពីការរលងអ្ញក ោត្់ ន្ ឹងតាមរយៈការរលងអ្ញករន្ះថា ខ្្ញុំគឺជាមន្ញសសពូប្កអ្ត្់ធមត្។ ់ រល់រពលប្ ល ់ រប្ងៀន្ខ្្ញុំប្ថ្មរទៀត្។ រលងខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្ចាញ់ ោត្់ជាន្ិច្ច រឃញ ខ្្ញុំច្ូលច្ិត្តការ ី ប្រររន្ះរហយ ី រទីរោត្់កាន្់ប្ត្ច្ងរ រលងអ្ញករន្ះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្
ន្ផ្សាភាជរ់វាឲ្យរលីសពីរពលរៅរលនា ី វារទបយ ី ។
រពលរៅកុំពង់ប្ផ្ស ទាមូ នាវា
ន្ឈរ់ច្ូលច្ត្រយៈរពលជាងរីរៅរួន្រមា៉ាង រឃញ ូ ច្រន្ះខ្្ញុំក៏ ច្ញះពីនាវា ី
រ ីមបរី មីលរទសភាពរៅកុំពងប្់ ផ្សរនាះ។ នាយនាវារនាះក៏ ន្រទបង ី ប្ចាុំងប្ រ រ៉ាញប្ន្តោត្់ ន្ប្ពមាន្ខ្្ញុំថា អ្នករមីល ការខ្ញសប្ត្ូវកុំពងប្់ ផ្សរន្ះកាច្ណាស់ ូរច្នះខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ទរ់មកនាវាវ ិញតាមរពលកុំ ត្់។ ៏ ូច្មួយ។ ខ្្ញុំ រន្ះជាកុំពងប្់ ផ្ស ត្
ន្រៅកាន្់រញស ៉ា តិ៍នប្រស
ុំ រប្កាយរពល ី យ៍រោយកតីសរាយច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង
ន្រឃញ ា រហយ ី រលខ្មជារប្ច្ីន្ប្ លររប្មីការរៅទីរនាះគឺជាជន្ជាត្ិឥណា ី ខ្្ញុំក៏ ន្ន្ិយយជាមួយពួករគផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំ
ក៏ ន្រឃញ ី ជន្ជាត្ិអាហ្វហាក ិ ផ្សងប្ រ ប្ លតាមរយៈរន្ះខ្្ញុំ ពួករគប្ លរធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម មាន្អ្នក ុំរ
ន្ពាយមោាល់រោយខ្លួន្ឯងអ្ុំពីរររៀររស់រៅររស់
៍ យ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ខ្្ញុំ ន្ច្ុំណាយរពលរវោមួយច្ុំន្ួន្រ ីមបរី មីលពីសកមមភាពទាុំងរន្ះ។
ី រជិះរលី ុំរូលនាវាមួយច្ុំន្ួន្ក៏ ន្រទបង ី រលីរោករ ីមបច្ ី មអិន្
ពួករគប្ រ។ រពលរឃញ ី អ្នក ុំរ
ី រទាុំងរនាះរប្ត្ៀមខ្លួន្រទបង ី នាវាវ ិញ ច្ុំប្
អាច្ឲ្យទមាលក់ជរ
ន្។
វ ិញប្ រ។ ជុំរនាររ នាយនាវាក៏
កខ្្ញុំក៏
ន្ិងទទួលទាន្អាហារររស់
ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្រៅជាមួយពួករគ
ករក់ទឹករលកយ៉ាងខ្មលង ុំ រណា ត លឲ្យនាវារផ្សអៀងច្ញ ះរផ្សអៀងរទបង ុំ មិន្ ី ។ ច្រន្តទឹករលករ ករក់ខ្មលង
តី ររច្ញពីនាវា
ជរ
តី រនាវារ
កច្ញះរទបង ី ៗតាមច្រន្តទឹករលក។
ន្រឃញ ី ពីោថន្ភាពររស់រយង ី ពីោពន្មាខងផ្សងប្ រ។
ខ្្ញុំប្ពួយ រមភយ៉ាងខ្មលង ុំ
ោត្់រញ្ហជឱ្យនាវាច្ត្៥នាទីរប្ន្ថមរទៀត្។មាន្
ទូកមួយរទៀត្រៅប្កបរក ៉ា ល់ ប្ លមិត្តមានក់ ន្ជួលសប្មារ់ខ្ញ ុំក ្ ញ នងត្នមល ១០រូពី។ ទូករន្ះ ប្ លផ្សាញកទុំន្ិញរលីសទមៃន្់រន្ះ។
ជរ
ាី ររន្ះប្ត្ូវ
ន្ទមាលក់រច្ ួ ជារប្សច្។
ូរច្នះខ្្ញុំក៏
ន្ ឹកខ្្ញុំរច្ញពីនាវា
ន្រតាងរទបង ី តាមប្ខ្សពួរ
83
រទបង ី រៅនាវា ខ្
ៈអ្នក ុំរ
ី ររផ្សសងរទៀរតាងរទបង ី ពរី ប្កាយខ្លួន្ខ្្ញុំ។ រប្កាយមកភាលមៗរនាះនាវាក៏
ពទ ុំ ។ ី ក ី ុំពងប្់ ផ្សរនាះ។ ខ្្ញុំ ន្រកាត្សររសរី ច្ុំរពាះការប្ពមាន្ររស់នាយនាវារនាះជាខ្មលង រច្ញពីកុំពងប្់ ផ្ស ទាមូ កុំពង់ប្ផ្សរនាារ់គឺ មញុំ
ន្រច្ញ ុំរ
ីរ
ោ (Mombassa) រហយ ី កុំពងប្់ ផ្សរនាារ់រទៀត្គឺ ហាន្់ហសី
(Zanzibar)។ ការឈរ់សប្មាករៅកុំពង់ប្ផ្សច្ញងរប្កាយ មាន្រយៈរពលយូរជាងការឈរ់រៅកុំពងប្់ ផ្សន្មញន្ៗ ប្ ល មាន្រយៈរពល ៨ ឬ១០នថ្ៃឯរណាះ។ រប្កាយមករយង ី ក៏ ោត្់
នាយនាវារពញច្ត្ ុំ ិ តខ្ញ ុំ្យ៉ាងខ្មលង
រ៉ាញប្ន្តការរធាី ុំរ
ន្រធាី ុំរ
ី ររន្តតាមនាវាមួយរផ្សសងរទៀត្។
ី ររន្តរទៀត្ ន្រធាឲ្ ី យរយង ី ប្រកពោ ី ន រោយមិន្អ្ស់ច្ត្ ិ ត។
ន្អ្រ្ជ ីញមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្អ្ ិ ង់រគលសមានក់ រួមទាុំងខ្្ញុំមានក់ប្ ឲ្យរនាុំោត្់រ ីររលងកុំោន្ត រប្កាយមកពួករយង ី ក៏
ន្រទបង ី ប្ចាុំង។
ខ្្ញុំមន្ ិ ឹងថា សញ្ហញ
នន្ការរ រី កុំោន្តរនាះមាន្ន្័យយ៉ាងណារទបយ ឹ ត្ច្ ី ។ នាយនាវា ង ិ ត្ួច្
រ៉ាញរណាណះថាខ្្ញុំជាមន្ញសសមន្ ឹ រប្ច្ន្ ិ សូវ ង ី ពីរញ្ហារន្ះ។ ពួករយង ី ប្ត្ូវ តាមរយៈការនរអ្រាសប្
ក់ោន។
ន្នាុំរៅកាន្់កប្ន្លងហ្វសតរី កសញផ្ស ល ម ី ូ វរ្ទប្សបករម
រយង ់ ួយកប្ន្លង។ ី ប្ត្ូវ ន្នាុំមកកាន្់រន្ារម
ខ្្ញុំរៅឈររៅរនាះរោយភាពរអ្ៀន្
ខ្មមស។ មាន្ប្ត្ប្ពះរទប្ ល ង ឹ ន្ូវអ្ាីប្ លហ្វសតៗ ី ទាុំងរនាះគត្ ិ ច្ុំរពាះខ្្ូុំ។ រៅរពលនាយនាវ ិក ន្រៅ ខ្្ញុំក៏ ន្រច្ញ ុំ ូងខ្្ញុំមាន្អារមម ៍ រអ្ៀន្ខ្មមសខ្មលង មករប្ៅ។ ោត្់ ន្រឃញ ្ មញន្ រ ុំ ណាស់ រ៉ាញប្ន្ា ី ភាពមន្ ិ ច្ងរ់ ធាីអ្ុំរពី រររស់ខ្ញ ុំ។ រៅរពលខ្្ញុំ មិន្ អា
ន្គត្ ័ ខ្មលច្រទបយ ភាពរអ្ៀន្ខ្មមសក៏ ន្រោយ ិ ថាោមន្អ្ាីរធាឲ្ ី យខ្្ញុំ្យ ី
ន្រណា ត លឲ្យហ្វសតីៗទាុំងរនាះរពញច្ិត្តន្ឹងខ្្ញុំ។
ិ ត្ខ្លួន្ឯងប្ រប្ លមិន្
ត្់។ ខ្្ញុំសូមអ្រគញ
ខ្្ញុំមិន្រពញច្ិត្តច្ុំរពាះភាពទន្់រខ្ាយររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ រហយ ី ី ក៏
ន្ជុំទាស់ច្ូលកនញងរន្ារ់រនាះ។
រន្ះជាកនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំប្្ លសថិត្កនញងការពិរោធន្រលីកទី៣ច្ុំរពាះភាពច្ិត្តល។ អ
កុំហញសជារប្ច្ីន្នាក់
ន្ធាលក់ច្ូលរៅកនញងអ្ុំរពី
ោមន្ជុំរន្ឿណាមួយរគច្ផ្សញត្ពីផ្សលលុំ អ្រគញ ន្ិង
ប្ពះប្ ល
័ ម ន្ មញន្ ុំរូងយញវវយោ
ររោយោរប្ត្ការខ្មមសរអ្ៀន្ប្កលងកាលយរន្ះ។ ខ្្ញុំអាច្អ្ះអាងថា
ករទបយ ី ។ ខ្្ញុំអាច្ន្ឹងរជឿ ប្រសិន្ខ្្ញុំរ ិរសធច្ូលកនញងរន្ាររ់ នាះ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្
ល់កតីរមតាតររស់អ្នករល់ោនប្ ល
ន្សរហ្វរាះខ្្ញុំ។ រហត្ញ ការរន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំកាន្់ប្ត្រជឿងសច្ចធម៌ររស់ប្ពះ
ន្ររប្ងៀន្ខ្្ញុំឱ្យកុំចាត្់រចាលភាពរអ្ៀន្ខ្មលស់ប្កលងកាលយ។ ខ្ ៈរពលប្ លរយង ី សប្មាករៅកនញងកុំពង់ប្ផ្សរន្ះរយៈរពលមួយស ត ហ៍រទៀត្ ខ្្ញុំក៏ ន្ជួលរន្ារ់សប្មាក
រៅទីប្កុង ន្ិង ន្រឃញ ី ពីការជួញ ូរលអៗររស់អ្នកជិត្ខ្មង។ មាន្ប្ត្ត្ុំរន្់ មា៉ាទា ៏ ប្អ រ អាច្ ឹងអ្ុំពីរប្ន្ថ ល រឈនា ី នា។
ការរធាី ុំរ
ិ ត្នន្កុំពង់ប្ផ្ស ហាន្់ហសី ។ ខ្្ញុំមាន្ការភា្ក់រផ្សអីលច្ុំរពាះរ ីមរឈធ ី ុំៗ ប្ពមទាុំងទុំហប្ុំ ផ្សល
ី ររនាារ់ ន្ឹងអាច្ឲ្យរយង ី រៅ ល់ោធារ
ពួករយង ី រៅ ល់ោធារ
(Malabar) រ៉ាញរណាណះប្ ល
រ ឋណាតាលី ។
ៈរ ឋ Mozambique ។ ទីរុំផ្សញត្រៅច្ញ ងប្ខ្ឧសភា
VII. រទពរិ ោធន្៍មយ ួ ច្ុំន្ន្ ួ
ឌូ ន្ (Durban)គជា ឺ កុំពង់ប្ផ្សររស់ោធារ
រោក Abdulla Sheth
រ ឋណាតាលី ភាគរប្ច្ន្ ី រគោាល់ថាជាកុំពង់ប្ផ្សណាតាល។ ី
ន្មកកុំពងប្់ ផ្សរនាះរ ម ី បទ ី ទួលខ្្ញុំ។ ខ្
រច្ញពីក ៉ា ល់រ ីមបជ ី ួរមិត្ត្័ហ្វកតររស់ពួករគរនាះ ខ្្ញុំ
ៈរពលក ៉ា ល់មក ល់កុំពងប្់ ផ្ស មន្ញសសមាន
ន្សរងកត្រឃញ ា មិន្ប្ត្ូវ ី ថា ប្រជាជន្ឥណា
រនាះរទ។ ខ្្ញុំមិន្អាច្រ្លច្អ្ុំពីភាពប្កអ្ឺត្ប្កទមប្ លអ្នកោាក់រោក Abdulla Sheth រទបយ ី ។ សកមមភាពទាុំងរន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំភា្ក់រផ្ស្ីលយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ រោក Abdulla Sheth ធាលរ់
ប្កទមទាុំងរន្ះ។ អ្នកទាុំងរនាះ
ន្
ន្រគសួរនាុំរប្ច្ីន្
ន្ររ្ច ញច្ុំរពាះោត្់
ន្ ឹងអ្ុំពីភាពប្កអ្ឺត្
ន្សមលឹងរមីលមកខ្្ញុំរោយសកមមភាពប្រលកៗ។ សរមលៀករុំពាក់ររស់ខ្ញ ុំខ្ ្ ញសប្រលកពី
ជន្ជាត្ិឥណា ា ។ ខ្្ញុំពាក់អាវធុំខ្មងរប្ៅ ន្ិងពាក់ឈួត្កាល។ ន
84
ខ្្ញុំ
ររស់រោក
ន្រៅកាន្់កប្ន្លងប្កុមហញ ន្។
រៅទរី នាះមាន្រន្ារ់មួយប្ លរប្ត្ៀមសប្មារ់ខ្ញ ុំ្រច្ ួ ជារប្សច្រៅជិត្រន្ារ់
Abdulla Sheth ។ ោត្់មិន្យល់ពខ្ ី ញ ុំ្ ច្ុំប្
កខ្្ញុំកម ៏ ិន្អាច្យល់ោត្់ប្ រ។ ោត្់ ន្អាន្សុំរញប្ត្ររស់
រងប្រុសោត្់ប្ ល ន្រផ្ស្ីមកតាមរយៈខ្្ញុំរោយរងង ី ្ៃល់។ ោត្់គត្ ិ ថា រងប្រុសររស់ោត្់ សរមលៀករុំពាក់ ន្ង ិ ការរស់រៅររស់ខ្ញ ុំ្
ន្រធាីឱ្យោត្់ភា្ក់រផ្សអីលរប្ពាះការច្ុំណាយរន្ះនថ្ល ូច្ជាពួកអ្ឺរញរ៉ា ។ មន្ ិ ទាន្់
មាន្ការររច្ាស់ោស់ណាមួយសប្មារ់ខ្ញ ុំ្រធាីរទបយ ី ។ (Transvaal)។
ររឿងកតរី រស់ពួករគកុំពញងរន្តន្វី ិត្វ ិធីរៅរ ឋ
វាោមន្ន្័យអ្ាទា ី ល់ប្ត្រោះកនញងការរ្ជូ ន្ខ្្ញុំឲ្យមកកាន្់ទរី នាះភាលមៗទ។
សមត្ថភាព ន្ិងភាពរោមះប្ត្ងរ់ រស់ខ្ញ ុំ្
ឥទធិពលររស់ពួករគរ ម ្ ី បោ ី ក់រន្ាញកមករលខ្ ី ញ ុំ។
ខ្្ញុំមាន្កុំហញសរនាះ?
រត្ោ ី ត្់អាច្រជឿជាក់រលី
ន្ ង ឹ ថាពួករគន្ង ឹ រប្រប្ី
ស់
ប្រសិន្ររីការររប្ លពាក់ពន្ ័ ធន្ង ឹ ររឿងកតរី ន្ះមន្ ិ ប្ត្ូវ ន្ទញកច្ត្ ិ ត
ប្រគល់ឱ្យខ្្ញុំរទរត្ខ្ ី ូ ុំប្្ ត្ូវរធាីការររអ្ាី រប្ពាះការររមួយច្ុំន្ួន្កាអាច្រធាី រធាីការររខ្ញសពួករគន្ង ឹ ប្ត្ូវ
ប្តាន្់ោាល
ន្កប្មត្ ី បី ិ ណា? ោត្់ន្ង ឹ មន្ ិ រៅកាន្់រ ឋធាន្ី ប្ពត្ ី ូរយ ី ៉ា (Pretoria) រ ម
ឃ្លលរុំ មល ី ខ្្ញុំរទបយ ី ។ ច្ញងច្រមលីយមួយច្ុំន្ួន្គឺរស់រៅរ ឋធាន្ីប្ពត្ ី ូ រយ ី ៉ា ប្គរ់យ៉ាងោត្់
ន្រោយរលខ្មររស់ោត្់? ប្រសន្ ិ ររីពួករគ
ន្រៅមកពន្យល់រញ្ហារនាះ។ រត្ីខ្ញ ុំអា ្ ច្ប្ត្ូវ ន្រគរៅមកឲ្យពន្យល់ប្ រឬរទ ប្រសន្ ិ ររី
ូច្រន្ះ ប្រសន្ ិ ររីោមន្ការរររធាីទាក់ទងន្ង ឹ ររឿងកតរី ន្ះរទឲ្យខ្្ញុំរធារី ទ ខ្្ញុំន្ង ឹ មិន្ប្ត្ូវ ន្រគឲ្យ
រៅទរី ន្ះរ ម ី បអ្ ី រាី ទបយ ី ។
រោក Abdulla Sheth រមីលរៅ ូ ច្មន្ញសសមិន្សូវ
ជារប្ច្ីន្។
ន្រ្ជូ ន្រន្ាញកមកឲ្យោត្់។
ោត្់ជាមន្ញសសឆ្លត្
ន្ិងមាន្មន្ៈសិកាមានក់។
ប្គរ់ប្ោន្់លម ម ន្ឹងអាច្រធាីការសន្ានាោន
ន្
ន្សិការរៀន្សូប្ត្ រ៉ាញប្ន្តោត្់មាន្រទពិរោធន្៍
ជាការអ្ន្ញវត្ត
ោត្់មាន្ច្ុំរ
រ៉ាញប្ន្តោត្់ប្ររជាអាច្រធាីកិច្ចការជុំន្ួញ
ះ ឹងភាោអ្ងរ់ គលស
ន្ទាុំងអ្ស់មិន្ថាជាការររ
ទាក់ទងន្ឹងអ្នកប្គរ់ប្គងធនាោរ ន្ិងឈនួញអ្ឺរញរ៉ា ក៏រោយ ឬក៏ពន្យល់រញ្ហាោត្់ ល់អ្នកប្រឹការយរល់។ ប្រជាជន្ ឥណា ា រោរពោត្់ជាខ្មលង ុំ ។ រប្កាយមក ប្កុមហញ ន្ររស់ោត្់គឺជាប្កុមហញន្ធុំរុំផ្សញត្កនញងច្ុំរណាមប្កុមហញន្ឥណា ា ធុំៗ។ គួរផ្សសុំន្ឹងគញ
សមបត្តិទាង ុំ អ្ស់រន្ះ ោត្់កមា ៏ ន្គញ
វ ិរត្តិមួយប្ រ រនាះគឺោត្់ជាមន្ញសសពូប្កសងស ័យ។
ោត្់មាន្រមាទន្ភាពច្ុំរពាះោសនាឥោលម តាមរយៈការច្ូលច្ិត្តន្ិយយទសសន្វ ិជាជឥោលម។ ោត្់មិន្
ោាល់ពីអារ៉ា រ់រទបយ ី រ៉ាញប្ន្តជាទូរៅោត្់គិត្ថាប្ត្ឹមប្ត្ូវច្ុំរពាះការយល់ត្ិច្ត្ួច្ររស់ោត្់ទាក់ទងន្ឹងគមពីរកូ រ៉ាន្ពិសិ ឋ (Holy Koran) ន្ិងអ្កសរោហ្វសតឥោលម។ ោត្់មាន្ផ្ទាង ុំ គុំន្ូរជារប្ច្ីន្ទាក់ទងន្ឹងោសនាឥោលមរន្ះ។ រពល ន្ិយយជាមួយោត្់មង ត ៗ ខ្្ញុំអាច្យល់
ន្ខ្លះៗអ្ុំពីច្ុំរ
ះ ឹងប្ផ្សនកោសនាឥោលម។ រៅរពលពួករយង ី កាន្់ប្ត្
ជិត្សនិត្ន្ឹងោន ប្រធាន្រទខ្មងោសនាប្ត្ូវពួករយង ី យកមកពិ្ិកាោនរយៈរពលយ៉ាងយូ។ ោត្់
រៅនថ្ៃទី២ ឬនថ្ៃទី៣នន្ការមក ល់ររស់ខ្ញ ុំ្ ោត្់ ន្នាុំខ្ញ ុំរ្ ៅរមីលត្ញ ោការរ ឋធាន្ីឌូ ន្។ រៅទីរនាះ
ន្ប្
នាុំខ្ញ ុំ្ឱ្យោាល់មន្ញសសជារប្ច្ីន្ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏ ន្អ្ងាញយប្កបររមធាវ ីររស់ោត្់។ មហ្វន្តីកាន្់ររឿងកតីសញីវ ិល
ន្សមលឹងរមីលខ្្ញុំ
រហយ ី ច្ញងរប្កាយោត្់ ន្រសនីឲ្យខ្្ញុំរោះឈនួត្ប្កមារច្ញ។
រប្កាយមកខ្្ញុំកចា ៏ ករច្ញពីត្ញោការរនាះរៅ។
រន្ះជារញ្ហាប្ លរចាទរទបង ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ រោក Abdulla Sheth
ន្ពន្យល់ប្
ខ្្ញុំមិន្
ន្រធាីតាមការរសនីសញុំរទបយ ី
រ់ខ្ញ ុំ្ពីរហត្ញ ផ្សលមួយច្ុំន្ួន្ប្ លត្ប្មូវឲ្យជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ត្ូវរោះ
ឈនួត្ប្កមាររស់ពួករគរច្ញ។ ោត្់ ន្ន្ិយយថា អ្នករសលៀកពាក់ប្ររោសនាឥោលមអាច្ន្ឹងទញកឈនួត្រនាះរៅ រលីកាលពួករគ រ៉ាញប្ន្តប្រជាជន្ឥណា ា ប្ លច្ូលត្ញោការប្ត្ូវរោះឈនួត្រន្ះរច្ញគឺជាច្ារ់។
ខ្្ញុំប្ត្ូវពន្យល់លុំអ្ិត្ពីភាពខ្ញ សោនមួយច្ុំន្ួន្រ ីមបរ ី យោតរ់ ន្។ រយៈរពល ២ឬ៣នថ្ៃរប្កាយមក ខ្្ូុំរឃញ ី
ថាជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ត្ូវ ន្ប្រងប្ច្កជាប្កុមរផ្សសងៗោន។ រៅខ្លួន្ឯងថាជា”ពួកអារ៉ា រ់”។
ប្កុមមួយប្ត្ូវ
ប្កុមមួយរទៀត្គឺហិ ូ ា ោសន្ិក
ច្ុំប្
ន្រៅថាជាប្កុមឈមួញឥោលមោន្ិកប្ ល កប្កុមរផ្សសងៗរទៀត្គឺ
អ្នករជឿរលីប្ពះ
85
អាទរិ ទព ន្ិងប្កុមមួយរទៀត្គរឺ លខ្មធកា ិ រ។ រលខ្មទទួលរន្ាញកហិ ូ ា ោសន្ក ិ មិន្ឈររៅទីរន្ ឬទរី នាះរទបយ ី លញះប្តាប្ត្ពួករគប្រងប្ច្កពួកអារ៉ា រ់។
ច្ុំប្
ករលខ្មពួកអ្នករជឿងរលីអាទរិ ទព
ពួករគរៅខ្លួន្ឯងថាអាទរិ ទព
ន្យ ិ ម។ ប្កុមទាុំងររី ន្ះមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងកនញងសងាមជាមួយោនរៅវ ិញរៅមក។ រ៉ាញប្ន្តកន្លងមក ប្កុមប្ លធុំរុំផ្សញត្
រួមមាន្ ប្កុម Tamil ប្កុម Telugu ន្ង ា ខ្មងរជីងប្ លជារ់កច្ ិ ប្កុមឥណា ិ ចសន្ារធាីជាកមមករ។ កមមករប្ លជារ់ កច្ ិ ចសន្ាគជា ឺ អ្នកប្ លរៅប្ររទសណាតាលតា ី មកច្ ិ ចសន្ាររប្មកា ី រររ៥ឆ្ន ុំ
ប្ លរៅទរី នាះពួករគប្ត្ូវ
ន្រៅ
ថាជារញគាលជារ់កិច្ចសន្ា ប្ប្ររច្ញពភា ី ោអ្ងរ់ គលសមកពពា ី កយ “កិច្ចសន្ា”។ ប្កុមទាុំងរខ្ម ី ងរលរី ន្ះោមន្រោះ ា ិ ជជកមមជាមួយប្កុមរន្ះ។ ជន្ជាត្ិអ្ង់រគលសរៅពួករគថា “គូល”ី ប្រជាជន្ឥណា
រទបយ ី រប្ៅពីទុំនាក់ទុំន្ងពា
ភាគរប្ច្ន្ ី ប្ លសថត្ ិ កនញងប្កុមកមមកររន្ះប្ត្ូវ Tamil
ប្ លប្ត្ូវ
ន្រៅថា “គូល”ី ឬ”ជន្ប្កខ្សត្់”។ ោមី (Sami) ជារ្មះររស់ប្កុម
ន្រប្ររី ប្កាយរ្មះររស់ប្កុមរន្ះ។
ពាកយរន្ះោមន្អ្ាីរប្ៅពីន្័យជាភាោសុំហ្វសតត្ ឹ ថា
ោមី
(Swami) ប្ លមាន្ន្័យថារោកប្គូ។ រហត្ញ ូ រច្នះរហយ រៅរពលណាជន្ជាត្ឥ ា ណាមានក់អ្ន្់ច្ត្ ី ិ ណា ិ តប្ លប្ត្ូវ រសលៀកពាក់ជា ោមី ោត្់
ន្ ង ុំ ោមី” រ៉ាញប្ន្តអ្នករ្លច្ណាពាកយោមីរន្ះ ឹ ន្ឹងន្យ ិ យត្រវ ិញថាៈ “អ្នកអាច្រៅខ្្ញថា
មាន្ន្័យថាជារោកប្គូ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ប្មន្ជាប្គូររស់អ្នករទ។ ជន្ជាត្ិអ្ង់រគលសភាគរប្ច្ីន្អាច្ន្ឹង្ៃល់ច្ុំរពាះការរលីក រទបង ី រន្ះ ខ្
ៈអ្នករផ្សសងរទៀត្អាច្ន្ង ឹ ខ្ឹងរហយ ី គត្ ិ ថា ប្រសន្ ិ ជាមាន្ឱ្កាសពួករគន្ង ឹ សតរ ី រនាាសរញគាលរន្ះ។
សប្មារ់ោត្់មិន្រពញច្ិត្តន្ឹងការរប្រីពាកយថា ោមី រន្ះរទបយ ី ។ ការរកប្ប្រពាកយរន្ះរៅជារោប្គូរធាីឲ្យពួករគ ខ្មមសរអ្ៀន្ន្ឹងពាកយរន្ះ។ ូរច្នះ ខ្្ញុំ
ន្យល់រៅរលីអ្ាីប្ លជារមធាវ ីររស់គូលី។ អ្នកជុំន្ួញនានាប្ត្ូវ ន្រគោាល់ថាជាអ្នកជុំន្ួញរលី
គូលីរន្ះ។ អ្ត្ថន្យ ័ រ ីមនន្ពាកយថា “គូលី” រន្ះរប្កាយមកប្ត្ូវ រលីជន្ជាត្ិឥណា ា ទាុំងអ្ស់។
ន្រុំរ្លច្រចាល រហយ ី ពាកយរន្ះប្ត្ូវ
អ្នកជុំន្ួយកាន្់ោសនាឥោលមប្ លត្ូ ច្ច្ិត្តអាច្ន្ឹងន្ិយយថាៈ
ន្រៅជារួម
“ោត្់មិន្ប្មន្ជា
គូលីរទ” ោត្់គឺជាអារ៉ា រ់ ឬន្ិយយថា ”ោត្់ជាអ្នកជុំន្ួញ”។ ប្រសិន្ររីជន្ជាត្ិអ្ង់រគលសណាប្ លរច្ះគួរសមអាច្ ន្ឹងសញុំរទាសោត្់។
រញ្ហាពាក់ពន្ ័ ធន្ឹងការពាក់ឈួត្ប្កមា ន
ន្កាលយជារញ្ហាសុំខ្មន្់កញ ងច្ុំ ន រណាមររឿងទាុំងរន្ះ។
កាត្ពាកិច្ចឲ្យរោះឈនួត្រច្ញន្ឹងរធាីជន្ជាត្ិឥណា ា អាមា៉ាស់មញខ្យ៉ាងខ្មលង ុំ ។
ការត្ប្មូវជា
ូរច្នះ ខ្្ញុំគិត្ថាន្ឹងឈរ់ពាក់ឈួ ត្រន្ះ ន
ផ្សាញយរៅវ ិញខ្្ញុំន្ឹងចារ់រផ្សតីមពាក់ពួកររស់ជន្ជាត្ិអ្ង់រគលសវ ិញមតងប្ លអាច្ជួយឲ្យខ្្ញុំមិន្អាមា៉ាស់មញខ្
រទៀត្រហយ ី
រៅរពលជួររញ្ហាប្ លមិន្រពញច្ិត្ត។
រ៉ាញប្ន្តរោក Abdulla Sheth មិន្ឯកភាពច្ុំរពាះគុំន្ិត្ប្រររន្ះរទបយ ី ។ ោត្់ន្ិយយថា “ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំរ្ ធាីអ្ាី
មួយរោយច្ិត្តលរអ នាះ វាន្ឹងនាុំឲ្យមាន្ផ្សលលុំ
កធៃន្់ធៃរ”។ ខ្្ញុំន្ឹងទទួលយកភាពអាមា៉ាស់ប្ លប្ត្ូវពាក់ឈួត្ប្កមា ន រន្ះ។ រៅរពលខ្្ញុំពាក់ឈួ ត្ប្កមារន្ះរម ន ីលរៅោអត្លអ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្ពាក់មួកជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសវ ិញ ខ្្ញុំន្ឹងប្ត្ូវរគចាត្់ ទញកថាអ្នករត្់ត្ញជាពញុំខ្មន្។ គុំន្ិត្
គុំន្ិត្រនាះ
ន្ប្សតងរច្ញរទបង ី គឺគុំន្ិត្រសនហាជាត្ិ
ន្ិងគុំន្ិត្រប្រកច្ិត្តរន្តិច្រន្តួច្ច្ុំរពាះការឲ្យរយរល់រន្ះ។
ន្ប្សតងរទបង ន ា រទ រន្ះជាការ ី យ៉ាងប្ ក ថា ោត្់មិន្អាមា៉ាស់ច្ុំរពាះការពាក់ឈួត្ប្កមាប្ររទសឥណា
រសនហាជាត្ិរៅវ ិញរទ។
ច្ុំរពាះការរលីករទបង ី ថា
ជាអ្នកររប្មីរត្់ត្ញវា
ន្កបត្់រៅន្ឹងគុំន្ិត្ច្រងអៀត្ច្ងអល់។
ច្ុំរណាមជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ លជារ់កិច្ចសន្ាឲ្យមកររប្មីការររមាន្រីប្កុមគឺ ោសន្ិក ន្ិងប្កុមប្គិសតោសន្ិក។
ប្កុមហិ ូ ា ោសន្ិក
កនញង
ប្កុមឥោលម
ប្កុមច្ញងរប្កាយរន្ះគឺជារកមងៗជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ លជារ់កិច្ចសន្ាប្ ល
ន្
ច្ូលកាន្់ប្គិសតោសនា។ សូមបក ន ន ុំ ១៨៩៣ ច្ុំន្ួន្អ្នកច្ូលោសនារន្ះមាន្រប្ច្ីន្សន្ធឹកសនាធរ់។ ពួករគរសលៀក ី ញ ងឆ្ ពាក់ជាប្រនព
ី ជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលស
ពួករគភាគរប្ច្ីន្រកប្
ក់ ន្តាមរយៈការររប្មីរសវាជាអ្នករត្់ត្ញករៅតាម
86
សណា ឋ ោរមួយច្ុំន្ួន្។ ការរះគន្់ ររស់រោក Abdulla Sheth រៅរលកា ិ ី រពាក់មួកជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសគប្ឺ ផ្សអកតាម អ្ុំ
ះអ្ុំណាងនន្ប្កុមរន្ះ។
វាន្ង តិ សប្ លប្ត្ូវរគគត្ ឋ ោររនាះ។ ឹ រធាឲ្ ី យកត្ ិ យ ិ ថាជាអ្នករត្់ត្ញតាមសណា
រឃញ ា ភាគរប្ច្ន្ ី ប្រររន្ះរៅប្ត្រន្តមាន្សពានថ្ៃច្ុំរពាះប្រជាជន្ឥណា ី ។
ន្យ ិ យជារួម ខ្្ញុំរពញច្ត្ ិ តន្ង ឹ រយរល់ររស់រោក Abdulla Sheth ។ ខ្្ញុំ
ោរព័ត្៌មាន្អ្ុំពរី រឿងរន្ះ ប្ពមទាុំងការពារអ្ុំ
ការយល់
ន្សររសរលខ្ ិ ត្ ិ រៅកាន្់
ះអ្ុំណាងកនញងការរសលៀកពាក់ឈួត្ប្កមារៅកន ន ញ ងត្ញ ោការ។ រញ្ហារន្ះ
ប្ត្ូវ ន្យកពិភាកាោនយ៉ាងខ្មលង ុំ កនញងោរព័ត្មា ៌ ន្នានាប្ លន្ិយយថា “ជារ្្ៀវប្ លមិន្ទទួល ន្ការោាគមន្៍”។ រហត្ញ ការ
៍ រន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំប្ត្ូវ
ូ រច្នះ
ន្រគផ្សសពាផ្សាយរោយមន្ ិ រ ុំពង ឹ ទញ ករៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរន្ះជារប្ច្ន្ ី
នថ្ៃរប្កាយរពលប្ត្មក ល់ទរី ន្ះភាលមៗ។ មាន្មន្ញសសមួយច្ុំន្ួន្ រទៀត្រះគន្់ ថាខ្្ញុំប្ពរហន្ ី ។ ិ ី ជារ ម
ខ្្ញុំរៅប្ត្ពាក់ឈួត្រន្ះជា ន ររ
ន្ោុំប្ទការអ្ះអាងររស់ខ្ញ ុំ្ ខ្
ៈមួយច្ុំន្ួន្រផ្សសង
កនញងកុំទបញងរពលោនក់រៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរន្ះ។
រហយ ន ងប្សុងកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ី មូលរហត្ញអ្ប្ាី លរធាឲ្ ី យខ្្ញុំឈរ់ពាក់ឈួត្រន្ះទាុំ ិ ខ្មងត្បូង រនាារ់រទៀត្។
VIII. តាមផ្សលូវរៅកាន្់ទប្ី កុងប្ពត្ ី ូរយ ី ៉ា
រៅរពលណា
ខ្្ញុំន្ឹងររៀរររ់រៅជុំពូក
ភាលមៗរប្កាយមក ខ្្ញុំកមា ៏ ន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយប្កុមឥណា ា កាន្់ោសនាប្គិសតរនាះកនញងទីប្កុងឌូ
ន្។ រោក
Paul ជាអ្នករកប្ប្ររៅត្ញោការោត្់គជា ុំ ។ ខ្្ញុំ ន្ោាល់ោត្់ រហយ ឺ ការត្ូលក ិ ោសន្ក ិ រូមាញង ី រប្កាយមក ខ្្ញុំក៏ ន្ ោាល់រោក Subhan Godfrey ប្ លប្គូររប្ងៀន្មានក់តាមរយៈររសកមមោសនាប្រូប្ត្សតង់ ន្ង ិ រោកឪពញក James Godfery ប្ លជាសមាជិកត្ុំណាងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ប្ ល
ន្មករុំរពញទសសន្កច្ ា ិ ចរៅប្ររទសឥណា
កនញងឆ្ន ុំ ១៩២៤។ ខ្្ញុំក៏ ន្ជួររោក Parsi Rustomji ន្ង ិ រោក Adamji Miyakhan កុំទបញងរពលរនាះប្ រ។ រហូ ត្ ល់ច្ញងរ្ច រ់មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជិត្សនិត្ទាុំងទាុំងរន្ះមន្ ិ ប្ ល
ន្ង ិ រៅរពលរប្កាយរទៀត្រ៉ាញរណាណះ។
ន្ជួរោនរទបយ ី
កុំទបញងរពលលជួរសនត្ ុំ រន្ះ ិ ោនលជាមួយមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតទាង
រលក ី ប្លងកនញងរពលរធាីពា
ិ ជជកមម
រៅប្កុមហញន្ក៏ទទួល ន្លិខ្ត្ ិ មួយច្ារ់ពរី មធាវ ី
ររស់ពួកន្យ ិ យថា ប្ត្ូវរប្ត្ៀមខ្លួន្សប្មារ់ការពារររឿងកតី។ រោក Abbulla Sheth អាច្រៅទប្ី កុងប្ពត្ ី ូ រយ ី ៉ា រោយ ខ្លួន្ឯង ឬតាមរយៈត្ុំណាង។
រោក Abbulla Sheth
ន្ឲ្យលខ្ ិ ត្ ិ រន្ះមកខ្្ញុំអាន្ ន្ិង ន្សួរខ្្ញុំអាច្រៅកាន្់ទប្ី កុងប្ពត្ ី ូ រយ ី ៉ា
ន្ប្ រ
ឬរទ។ ខ្្ញុំន្ិយយថា “ខ្្ញុំអាច្រៅ ន្ ររណារោកពន្យល់អ្ុំពរី រឿងកតីឲ្យខ្្ញុំោតរ់ជាមញ ន្សន្ ឹ ិ ”។ រពលរនាះ ខ្្ញុំមិន្ ង ថាប្ត្ូវរធាីអ្រាី ទបយ ី រៅទរី នាះ។ ោត្់ ន្ឲ្យរលខ្មររស់ោត្់មកពន្យល់ររឿងកតរី ន្ះឲ្យខ្្ញុំោតរ់។ ខ្
ៈរពលខ្្ញុំោតរ់ររឿងកតរី ន្ះ អារមម ៍ ខ្្ញុំគិត្ថា ប្ត្ូវចារ់រផ្សតម ុំ ពីរ ម ី ោតរ់តាង ី ររស់ ល់ច្រ់។ កុំទបញងរពល ោនក់រៅកុំពងប្់ ផ្សហាន្់ហសី ខ្្ញុំធាលរ់រៅរមល ី ការកាត្់កតីរៅត្ញោការរៅទរី នាះ។ ខ្្ញុំ ន្រឃញ ី រមធាវ ីមានក់កុំពញងសួរ ោកសន្ ី ូវសុំ
ួ រទាក់ទងន្ឹងការររក ី ឥ
រប្ពាះខ្្ញុំមិន្ប្ លលឺអ្ុំពីរសៀវរៅគ
ទាន្ ន្ង ិ រុំ ញ លកនញងរសៀវរៅគ
ន្ីរៅសិការៅោោររៀន្ ឬរពលខ្្ញុំរស់រៅប្ររទសអ្ងរ់ គលសរទបយ ី ។ ររឿងកតី
ប្ លត្ប្មូវឲ្យខ្្ញុំមកប្ររទសអាហ្វហាក ិ រន្ះក៏ទាក់ទងន្ឹងគ ពន្យល់អ្ាីរៅគឺជាគ
មិន្យល់អ្ាីរៅគឺជាកុំ
ន្ីរន្ះប្ រ។ មាន្ប្ត្មន្ញ សសមានក់រទប្ លយល់ ន្ិងអាច្
ន្ី។ រលខ្ម ន្មកពន្យល់អ្ុំពីរុំ ញ ល ន្ិងឥ ត្់ប្តាគ
ន្។ ី ររឿងរន្ះហាក់ ូច្ជាថ្មីសប្មារ់ខ្ញ ុំ្
ទាន្ រប្កាយមកខ្្ញុំកាន្់ប្ត្ច្ាស់រទបង ី ៗ។ ខ្្ញុំ
ន្ីរទបយ រហយ ី ី ខ្្ញុំក៏មិន្អាច្រកពាកយរន្ះរឃញ ី កនញងវច្នាន្ញ ប្កមប្ រ។ ខ្្ញុំប្
រលខ្មថាខ្្ញុំមិន្យល់ពាកយរន្ះរទបយ ្ វាគឺជាកុំ ី ។ ោត្់ក៏ ន្ពន្យល់ខ្ញ ុំថា
រ់រៅ
ត្់ប្តានន្ការសន្ា។ ខ្្ញុំ ន្ទិញរសៀវសតី
87
ពស តី ប្ី រត្ិរត្តិការហរិ ្ញវត្ថញ ន្ង ន្ររៀន្អ្ុំពរី សៀវរៅរនាះ។ រសៀវរៅរនាះ ី ព ិ ពរី រឿងកតរី ន្ះ។ ខ្្ញុំ អ្ន្ញវត្តច្ុំរ ខ្្ញុំ
ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំមាន្ទុំន្ញកច្ិត្ត ខ្្ញុំក៏ ន្យល់
ន្រឃញ ី ថា រោក Abbulla Sheth មន្ ិ រច្ះពរី ររៀររកាទញកគ
ន្រី ោះរទ រ៉ាញប្ន្តប្ររជាអាច្
ះ ឹងរន្ះយ៉ាងោាត្់ជុំនាញ ន្ង ិ យល់ច្ាស់ពរី ររៀររោះប្ោយប្រត្រ ិ ត្តកា ិ រហរិ ្ញវត្ថញ។ ខ្្ញុំប្
រ់ោត្់ថា
ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្រៅកាន្់ទប្ី កុង ប្ពត្ ី ូ រយ ី ៉ា រួច្រល់រហយ ី ។ រោក Sheth ខ្្ញុំ
ន្សួរខ្្ញុំថា “រត្ខ្ ្ ន្គរប្មាងរៅរពលណា?” ី ញ ុំមា
ន្ន្ិយយថា រៅរពលណាក៏
ន្ឲ្យប្ត្រោកប្ត្ូវការ។
ោត្់ន្ង ឹ សររសរលខ្ ិ ត្ ិ រៅកាន្់រមធាវ ីររស់រយង ី ។
ោត្់ន្ង ្ ឹ ររៀរច្ុំកប្ន្លងោនក់រៅររស់ខ្ញ ុំ។
ោត្់ក៏ប្ត្ូវ
សររសរលខ្ ិ ត្ ិ រៅមត្ ិ ត្័ហ្វកតររស់ោត្់រៅទរី នាះ រ៉ាញប្ន្តមន្ ិ ឲ្យរយរល់ឲ្យោនក់រៅជាមួយពួករគរទបយ ី ។ គូភាគីនន្ររឿង កតមា ី ខ ងរទៀត្គឺជាមន្ញសសឥទធិពលរៅកនញងទប្ី កុងប្ពត្ ី ូ រយ ី ៉ា ។ ទុំនាក់ទុំន្ងឯកជន្ររស់រយង ី រទបយ ី
មន្ ន រណាមពួករគអាន្លខ្ ិ ប្ត្ូវឲ្យន្រណាមានក់កញ ងច្ុំ ិ ត្ ិ
រប្ពាះវាអាច្រធាីឲ្យខ្ូច្ផ្សលប្ររយជន្៍។
ពួករគ រនាះវាកាន្់ប្ត្ប្ររសីសប្មារ់ពួករយង ី ។
ប្រសន្ ិ សនិត្ជាមួយ ិ ររខ្ ី ញ ុំ្មិន្សូវជត្
រត្ខ្ ី ញ ុំប្្ ត្ូវោនក់រៅជាមួយរមធាវ ីររស់រោក ឬខ្្ញុំប្ត្ូវប្សាងរកកប្ន្លងោនក់រៅរោយខ្លួន្ឯង។ កញុំ
រមភថាោមន្
ន្រណាមានក់ ង តី ខ ងរទៀត្។ ខ្្ញុំគួរររងកត្ ឹ ពទ ឹ ពភា ី មត្ ី ុំនាក់ទុំន្ងសុំរត្់រវាងពួករយង ី រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវយល់ ង ី គក ី មា ិ ត
ភាពជាមួយពួករគ។ ប្រសិន្ជាអាច្ ខ្្ញុំគួររោះប្ោវររឿងកតីរៅរប្ៅត្ញ ោការ។ រប្ៅពីរន្ះ រោក Tyeb Sheth គឺជា ោច្់ញាត្ិររស់រយង ី ។
រោក Sheth Tyeb Haji Khan Muhammad គឺជាោច្់ញាត្ិជិត្សនិទធន្ឹងរោក Abbulla Sheth។ ខ្្ញុំអាច្រឃញ ី ថា រោក Sheth
ន្ររៀរច្ុំតាង ុំ ពីកប្ន្លងោនក់រៅររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបង ី រៅ។ ខ្្ញុំ
ន្រស់រៅកនញងទីប្កុង
ឌូ ន្ រយៈរពល៦ ឬ៧នថ្ៃរៅរហយ ូ ច្រន្ះពួករយង ី ី ោាល់ ន្ិងយល់ពីោនរៅវ ិញរៅមក។ ោត្់ន្ិយយថា “ខ្្ញុំមិន្ ប្មន្ជារន្ាញករទៀត្រទបយ ី ”។
ខ្្ញុំយល់រហយ ី ោមន្កប្ន្លងរស់រៅណាលអជាការរស់រៅរប្ៅត្ញោការរទបយ ី ។ ជាការពិត្ ពួករយង ី គឺជាោច្់
ញាត្ិន្ឹងោន ន្ិងោាក់ោនយ៉ាងច្ាស់។ រោក Tyeb Sheth មិន្ប្មន្ជាមន្ញសសយល់ប្ពមច្ុំរពាះររឿងោនក់រៅរយ ប្សួលរទបយ ី ។
ោត្់ប្រប្ហលជា ឹងររឿងរយង ី ត្ិច្ត្ួច្
ឲ្យ ន្ពីរ ងមញន្ន្ឹងរធាីអ្ាីមួយ។ ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថា “សូមកញុំ
រហយ ី អាច្ន្ឹងរធាីអ្ាីរផ្សតសផ្ទតស
ូច្រន្ះោត្់សូមឲ្យខ្្ញុំគិត្
រមភអ្ុំពីរញ្ហារន្ះ”។ ខ្្ញុំមិន្ន្ិយយអ្ុំពីររឿងកតីរន្ះជាមួយរោក Tyeb Sheth ឬ
ន្រណាមានក់រទបយ ី ។ ខ្្ញុំអាច្ប្ត្ឹមប្ត្សញុំឲ្យោត្់រយគយល់ ន្ិងសន្សុំប្ រប្កាយរយៈរពល ៧ឬ៨នថ្ៃ រនាារ់ពីខ្ញ ុំ្
ន្មក ល់ ខ្្ញុំក៏
ក់ច្ុំណាយរលីររឿងកតីប្ លមិន្ចាុំ ច្់។
ន្ចាករច្ញពីទីប្កុងឌូ
ន្។ រៅអ្ីរធាី ុំរ
ី រនថ្ល
រុំផ្សញត្ប្ត្ូវ ន្កក់ទញកសប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំប្ត្ូវច្ុំណាយប្ ក់រប្ន្ថមច្ុំន្ួន្៥សញីលីង ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំប្្ ត្ូវការប្ប្គសប្មាក។ រោក ក៏ធាលរ់
Abbulla Sheth Abbulla Sheth
ន្ប្
រ់ថា
ខ្្ញុំគួរកក់ប្ប្គសប្មាកមួយប្ត្ខ្្ញុំមិន្
ន្ប្ពមាន្ខ្្ញុំអ្ុំពីររឿងរន្ះ។
ន្រធាីតាមោត្់រទបយ ី
ោត្់ន្ិយយថា សូមរមីលរពលរន្ះ “រន្ះជាប្ររទសប្ លខ្ញសប្រលកពីប្ររទសឥណា ា ”។ អ្រគញ
មាន្កប្ន្លងសប្មាកប្គរ់ប្ោន្់។ សូមកញុំោាក់រសាីរប្រសិន្ររីខ្ញ ុំប្្ ត្ូវការអ្ាីរនាះ។ ខ្្ញុំ
ន្អ្រគញ
រថ្រ្លីង
ល់ោត្់ ន្ិងប្
រ់ោត្់ថាសូ មកញុំ
ន្មក ល់ទីប្កុងមា៉ាទីសររីជ
រមភអ្ី។
(Martizburg)
ូច្រន្ះរោក ប្ពះរយង ី
ជារ ឋធាន្ីប្ររទសណាតាលីរៅរវោរមា៉ាង
ប្រប្ហល ៩:០០ នាទីប្ពឹក។ ប្ប្គសប្មាកប្ត្ូវ សផ្សតល់ជូន្រៅកនញងការញង៉ា រថ្រ្លីងរន្ះ។ មហ្វន្តីររប្មីការរៅរលីរថ្រ្លីង ន្មក ន្ិងសួរខ្្ញុំថារត្ីខ្ញ ុំប្្ ត្ូវការប្ប្គសប្មាកមួយរទ។ ខ្្ញុំ
ន្រ្លីយថា ខ្្ញុំមិន្ប្ត្ូវការរទរប្ពាះខ្្ញុំមាន្ប្ប្គសប្មាករួច្
88
រហយ ី ។ រទបង ី ។
រញរសរនាះក៏
ន្រ ីររច្ញរៅ
ត្់
រ៉ាញប្ន្ត
រប្កាយមកមាន្អ្នក ុំរ
ី រមានក់ ន្មក ល់សមលង ឹ រមល ី ខ្្ញុំច្ញះ
ោត្់គត្ ិ ថាខ្្ញុំគជា ឺ រញ រសមាន្ប្សបកខ្ញសប្រលកពីោត្់ប្ លរ ុំខ្មន្ ល់ោត្់។
រញរសរន្ះ
មួយសន្ាញះរប្កាយមក ោត្់ប្ត្ទបរ់មកវ ិញជាមួយន្ឹងមហ្វន្តីពីរនាក់។ ពួករគរៅរសៃៀម ខ្ មកជិត្ រហយ ី ខ្្ញុំ
ន្ិយយថា “មកតាមោត្់” ខ្្ញុំប្ត្ូវរៅជិះរៅកប្ន្លងរៅជួរមញខ្។
ន្ន្ិយយថា រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្មាន្សុំរញប្ត្លុំោរ់ទម ី ួយរួច្រហយ ី ។
“រន្ះមិន្ប្មន្ជារញ្ហារទបយ ី ” កនញងការជះិ ជាមួយអ្នករផ្សសង។ “ោត្់ប្ ខ្្ញុំប្ រ់រោកក ខ្្ញុំប្ត្ូវ
ប្ត្ូវរៅទរី ន្ះ។
ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យរធាី ុំរ
មហ្វន្តរី នាះរ្លីយថា រទ! ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ត្ូវ
ី រមកពីទប្ី កុង ឌូ
ន្រច្ញរៅរប្ៅវ ិញ
ៈមហ្វន្តមា ី ន ក់រផ្សសងរទៀត្
ន្
រ់ឲ្យខ្្ញរុំ ៅកប្ន្លងជួរមញខ្”។
ន្ រោយសប្មាកកនញងរន្ាររ់ ន្ះ ូច្រន្ះខ្្ញុំ
ន្អាច្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យសប្មាករទបយ ី ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវរច្ញពីទីរន្ះ ឬរៅជះិ កប្ន្លង
រផ្សសង ោត្់ន្ង ៉ា ស ឹ ប្ រ់រូល ី ឲ្យនាុំអ្នករច្ញពីរន្ះ។ អ្នកអាច្រធាី ូ ច្រន្ះ រ៉ាូលស ី
ន្។ ខ្្ញុំរ រិ សធរច្ញពីទរី ន្ះរោយសម័ប្គច្ត្ ិ ត។
ន្មក ល់ រហយ ្ ប្៏ ត្ូវ ី ប្ចាន្ខ្្ញុំរច្ញពីទរី នាះ។ វា៉ាលីររស់ខ្ញ ុំក
រ រិ សធចាករច្ញពក ី ប្ន្លងរន្ះរៅរន្ាររ់ ផ្សសងប្សររពលរនាះរថ្រ្លង ី កនញងរន្ាររ់ ងចាុំរោយមាន្ការរូរយូរន
ន្ ករច្ញពទ ី រី នាះប្ រ។ ខ្្ញុំ ន្
ន្រច្ញឆ្ៃយរៅរហយ ី ។
ខ្្ញុំ
ន្រៅអ្ងាញយ
កវា៉ាលីររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅរលីរថ្រ្លីងរនាះ ប្ ល។ មហ្វន្តីប្គរ់ប្គងផ្សលូវប្ ក
ច្ុំប្
ចាត្់ការរោះប្ោយររឿងរន្ះ។
ន្
រន្ះជារ ូវរររ ប្គរ់ត្ុំរន្់ទាង ុំ អ្ស់កញ នងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងមាន្សភាពប្ត្ជាក់ប្គរ់កប្ន្លង។ ទីប្កុង
ា ភាពប្ត្ជាក់ខ្មលង ុំ ។ អាវធុំខ្មងរប្ៅររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅកនញងវា៉ាលីឯរណាះ ខ្្ញុំកម ៏ ិន្ហាន្សញុំរគប្ ររប្ពាះ
មា៉ាទីសររីជ មាន្សីត្ញ ខ្មលច្ខ្មមសរគមតងរទៀត្
រប្កាយមកខ្្ញុំក៏
ន្អ្ងាញយរោយសភាពរររយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ រៅកនញងរន្ាររ់ ងចាុំរនាះោមន្រ្លីង សប្មារ់រុំ្លឺរទបយ ត លអាធាប្ត្មាន្អ្នក ុំរ ី រមានក់ ន្មកកនញងរន្ាររ់ ន្ះប្ រ។ ោត្់ប្រប្ហលជាច្ង់ ី ។ រៅកណា ន្ិយយជាមួយខ្្ញុំ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ៅរសៃៀមមិន្ន្ិយយអ្ាីរទបយ ី ។ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមគិត្ ល់ភារកិច្ចររស់ខ្ញ ុំ។ ្
រត្ីខ្ញ ុំគ ្ ួរប្រឆ្ុំងរ ីមបទ ី ទួល
ន្សិទធិររស់ខ្ញ ុំ្
ឬប្ត្ទបរ់រៅប្ររទស
ឥណា ា វ ិញ ឬខ្្ញុំប្ត្ូវរៅទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ា វ ិញរប្កាយរ្ច រ់ ី ៉ា រោយមិន្គិត្ពីភាពអាមា៉ាស់ ន្ិងប្ត្ទបរ់រៅប្ររទសឥណា ររឿងកតីររស់ខ្ញ ុំ្? វាន្ឹងរធាីឲ្យខ្្ញុំកុំោកប្ លប្ត្ូវវ ិលប្ត្ទបរ់រៅប្ររទសឥណា ា វ ិញរោយមិន្ ន្រុំរពញភារកិច្ចអ្ាីរោះ។ ការ លុំ
កនារពលរនាះគឺភាពោាក់រសាីរប្ លប្ត្ឹមប្ត្ជាររគសញ្ហញនន្ជុំងឺប្រកាន្់ព
៌ សមបញរខ្មលង ុំ រ៉ាញរណាណះ។ ប្រសិន្ជា កកនញង ុំរ ី រការរន្ះ។ ខ្្ញុំគិត្ប្ត្ឹមប្ត្ការ
អាច្ ខ្្ញុំន្ឹងពាយម កឫសគល់នន្ជុំងឺរនាះរច្ញ ន្ិងទទួលយកការលុំ ់ ប្មារ់ ករច្ញន្ូវការប្រកាន្់ព ប្កត្ប្មង់ភាពខ្ញស្ាងច្ុំរពាះទុំហប្ុំ លចាុំ ច្់ស ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏
ន្សរប្មច្ច្ិត្តរធាី ុំរ
រៅប្ពឹករនាារ់ ខ្្ញុំ
ផ្សលូវប្ ក ន្ិងជប្មារប្ ប្គង
ី រតាមរជីងរថ្រ្លីងរប្កាយរៅកាន្់ទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា ។
ន្ររៀរររ់រញ្ហារន្ះយ៉ាងរប្ច្ីន្តាមប្រព័ន្ធ Telegram រផ្ស្ីរៅកាន្់អ្នកប្គរ់ប្គងទូ រៅរលី
រ់រោក Abdulla Sheth ប្ លភាលមៗរនាះោត្់ ន្មកជួរអ្នកប្គរ់ប្គងទូរៅ។ អ្នកប្គរ់
ន្សញុំរទាសច្ុំរពាះទរងាីររស់មហ្វន្តីប្គរ់ប្គងផ្សលូវប្ ក
អ្នកប្គរ់ប្គងោថន្ីយ ច្ុំប្ រោក
៌ សមបញររ៉ាញរណាណះ។
រ៉ាញប្ន្ត
កអ្នកប្គរ់ប្គងោថន្ីយរញ្ហជក់ថា ខ្្ញុំ
Abdulla Sheth
ន្ប្
ន្ប្
រ់រោក
Sheth
ថាោត្់ ន្រញ្ហជឲ្យ
ន្មក ល់រោលរៅរោយសញវត្ថិភាពរហយ ី ។
រ់រៅអ្នកជុំន្ួញជន្ជាត្ិឥណា ា នានារស់រៅប្កុងទីប្កុង
ប្ពមទាុំងមិត្ត្័ហ្វកតរផ្សសងៗរទៀត្ររស់ោត្់ឲ្យរមីលប្ថ្ខ្្ញុំផ្សង។ ន្ិយយថារន្ះមិន្ប្មន្ជារញ្ហាធមមតាច្ុំរពាះខ្្ញុំរទបយ ី ។
មា៉ាទីសររីជ
អ្នកជុំន្ួញនានា ន្មកជួរខ្្ញុំរៅោថន្ីយ
ពួករគន្ិយយថា
ការរធាី ុំរ
លុំោរ់ទី១ ឬលុំោរ់ទី២ ប្ត្ងប្ត្ជួររញ្ហារោយោរមហ្វន្តីប្គរ់ប្គងផ្សលូវប្ ក ន្ិងអ្នក ុំរ
រហយ ី
ា រៅ ី រររស់ជន្ជាត្ិឥណា
ី រប្សបកស។ រពញមួយនថ្ៃ
89
ខ្្ញុំ ន្ច្ុំណាយរពលោតរ់ការររៀរររ់ររស់ពួករគ។ រថ្រ្លង ី រច្ញ ុំរ សប្មុងទញកសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ច្ ួ ជារប្សច្។ រពលរន្ះខ្្ញុំ រ ិរសធកក់រពលរៅទីប្កុង ឌូ ន្។
រថ្រ្លីង
ន្រធាី ុំរ
ោមន្រថ្រ្លីងប្ត្ូវរច្ញ ុំរ
ី ររពលោៃច្ ន្មក ល់។ មាន្ប្ប្គសប្មាក
ី ប្ លខ្្ញុំ ន្ទញ ិ សុំរញប្ត្មាន្ប្ប្គសប្មាករៅទប្ី កុង មា៉ាទស ី ររជ
ន្
IX. ការលុំ ករប្ន្ថមរទៀត្ ី រ ល់ទីប្កុង ឆ្រទបសរថាន្ (Charlestown) រៅរពលប្ពឹក។ កនញងកុំទបញងនថ្ៃរនាះ
ី រពីរទីប្កុង ឆ្រទបសរថាន្ រៅកាន្់ទីប្កុងច្ូហាន្់រ
ី (Johannesburg) រទបយ សររជ ី
មាន្ប្ត្ររទះរសះប្ លឈរ់ចារុំ ៅប្កុង រសតន្ឌឺថ្ញន្ (Standerton) រពលយរ់រៅតាមផ្សលូវរ៉ាញរណាណះ។ រប្ៅពីរោក
រ់រៅភានក់ររប្គរ់ប្គងររទះរសះរហយ ខ្្ញុំកមា ៏ ន្សុំរញប្ត្សប្មារ់ជិះររទះរសះប្ លរៅប្ត្ ី ន្ ប្ លរទាះជាខ្ករជីង រុំ ី រមួយនថ្ៃករ៏ ោយ។
Abdulla Sheth អាច្រប្រកា ី រ
ន្ប្
ភានក់រររនាះ
ន្រករលសពន្ាររពល
រប្កាយរមីលរឃញ ី ថាខ្្ញុំជាជន្ច្ប្មលកផ្សង
ោត្់
ន្ន្យ ិ យថា
“សុំរញប្ត្ររស់ខ្ញ ុំអ្ ្ ស់សញពលភាពរហយ ី ”។ ខ្្ញុំរ្លយ ី រៅកាន្់រញរសរនាះវ ិញរោយសមរមយ។ រហត្ញផ្សលរៅរប្កាយការ ់ យខ្្ញស គត្ ុំ ប្មាករនាះរទ រ៉ាញប្ន្តោត្់មាន្រុំ ងរផ្សសង។ អ្នក ុំរ ី រប្គរ់ោនប្ត្ូវរគងរៅ ិ ររស់ោត្់គោ ឺ ត្់មិន្ប្មន្ច្ងឲ្ រលីររទះ រ៉ាញប្ន្តរោយោរខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្ចាត្់ទញក ូច្ជា “គូ ល”ី ន្ង ិ រមល ី រៅ ូច្ជាច្ប្មលករនាះ អ្នកប្គរ់ប្គងររទះមិន្ អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំអ្ងាញយរៅរៅអ្អ្ ី នក ុំរ
ី រប្សបកសររទបយ ី
ខ្
ៈជន្ប្សបកសរផ្សសងរទៀត្ប្ត្ូវ
ន្រៅឲ្យច្ូ លកនញង
អ្ងាញយ។ មាន្រៅអ្រី ៅជួរមាខងរទៀត្ប្កបរអ្នកររររទះ។ នថ្ៃរន្ះអ្នកប្គរ់ប្គងររទះរនាះ ន្ច្ូលរៅអ្ងាញយខ្មងកនញងជា មួយរៅអ្អ្ ី នក រុំ ី រប្សបកស រហយ ី ទញកឲ្យខ្្ញុំអ្ងាញយប្កបរអ្នកររររទះ។ ខ្្ញុំ ឹងថា រន្ះជាអ្ុំរពីអ្យញត្តិធម៌ ន្ង ិ អាមា៉ាស់ រុំផ្សញត្
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំគ ្ ត្ ិ ថាយកខ្្ញុំមន្ ិ គត្ ិ ពរ ី ញ្ហារន្ះរទបយ ី ។
ត្វា៉ារនាះ ររទះរសះន្ង ឹ រច្ញ ុំរ
់ ូលកនញងអ្ងាញយរទបយ ខ្្ញុំមន្ ិ ន្ិយយថាច្ងច្ ី
ប្រសន្ ិ ររីខ្ញ ុំ្
ី ររោយោមន្រូរខ្្ញុំ។ រន្ះជារហត្ញ ការប្ លអាប្កក់មួយប្ថ្មរទៀត្ប្ លមាន្ប្ត្ប្ពះ
រ៉ាញរណាណះរទប្ ល ឹងថាន្ង ឹ មាន្អ្ារី កីត្រទបង ី រៅនថ្ៃរនាារ់រនាះ។ ូរច្នះ ខ្្ញុំប្ត្ូវអ្ងាញយរោយប្រុងប្រយ័ត្នប្កបរអ្នករររទះរនាះ។ ប្រប្ហលជារវោរមា៉ាង៣ ររទះរសះ
ន្មក ល់ប្កុង
់ ក់ ររទះច្ង់មកអ្ងាញយរៅកប្ន្លងខ្្ញុំ រប្ពាះោត្់ច្ងជ
៉ា
ឺកញរ (Pardekoph)។ រពលរន្ះអ្នកប្គរ់ប្គង
រ ី ន្ង ិ ទទួលយកខ្យល់អាកាសររសញ ិ ទធ។ ោត្់ ន្ទាញយកអាវ
មន្ ិ ោអត្មួយពអ្ ី នកររររទះមកប្កាលរៅកប្ន្លងកាតរោក់រជីង រហយ ី ន្ិយយមកកាន្់ខ្ញ ុំ្ថា ោមី ខ្្ញុំប្ត្ូវមកអ្ងាញយ ់ ញ យប្កបរអ្នករររទះ។ កតអា ទរី ន្ះ រប្ពាះោត្់ច្ងអ្ងា ុំ ល់ថានក់ខ្ញ ុំម ្ ន្ ី មា៉ាស់រន្ះខ្មលង ិ អាច្ទទួលយក ន្។ ខ្្ញុំ ន្ន្យ ិ យ រៅកាន្់ោត្់ថា
“រោក
ន្ឲ្យខ្្ញុំមកអ្ងាញយរៅទរី ន្ះរោយប្ រ់ខ្ញ ុំ្ថាមន្ ិ អាច្អ្ងាញយខ្មងកនញង ន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ន្ ់ កអ្ងាញយរៅខ្មងរប្ៅជក់ រ ី ន្ង រ្លយ ី ត្ររៅន្ឹងភាពអាមា៉ាស់រន្ះ។ រពលរន្ះអ្នកច្ងម ិ ប្ រ់ឲ្យខ្្ញុំអ្ងាញយប្កបររជីង ររស់រោករៅវ ិញ។ ខ្្ញុំមិន្អាច្រធាី
ន្រទ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ប្ត្ៀមខ្លួន្អ្ងាញយរៅខ្មងកនញង ប្រសិន្ជារោកច្ង់មករប្ៅ។
រៅរពលខ្្ញុំន្ិយយពាកយទាុំងរន្ះ រញរសរនាះ
ន្ច្ញះមករកខ្្ញុំ រហយ ី
ន្វាយខ្្ញុំមួយន យ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ោត្់
ន្ចារ់ខ្ញ ុំ្ ន្ង អឹ កន ររស់ខ្ញ ុំ្រសារី ប្ត្ ក់រៅរហយ ិ អ្ូសខ្្ញុំច្ញះរប្កាម។ ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្ច្ងរោយច្ុំ ងរោហៈរលី្ង ី ។ ោកសជា ី អ្នក ុំរ ី ររឃញ ី ពរី ហត្ញការ ៍ ន្ោត្់មាត្់ថាៈ ទញកឲ្យខ្្ញុំរធាីអ្ីរធារី ៅ កញុំវាយខ្្ញុំអ្ី រប្ពាះខ្្ញុំមន្ ិ ប្មន្ជាអ្នក ខ្ញសរទបយ ី ។ ប្រសិន្ររីរោកមិន្អាច្អ្ងាញយទីរនាះ ខ្លួន្អ្ស់កមាលង ុំ ។ រប្កាយមក
រប្កាយមករញរសរនាះ
ន្រទឲ្យខ្្ញុំមកអ្ងាញយខ្មងកនញងជាមួយពួករយង ុំ ង ុំ ី មក។ ខ្្ញុំយទា
ន្ឈរ់វាយខ្្ញុំ។
ោត្់
ន្ប្ោយច្ុំ
ងជារ់ន
ន្ិងសមលឹងខ្្ញ។ ុំ
ន្ឲ្យរញគាលិកប្ លអ្ងាញយកប្ន្លងរផ្សសងមកអ្ងាញយរៅកប្ន្លងកាតរប្ទរជីងរនាះ ទញករៅអ្ីឲ្យទុំរន្ររចាល។ អ្នក ុំរ ី ររផ្សសងៗក៏អ្ងាញយកប្ន្លងពួករគវ ិញ សរមលងកប្្ច រន្លឺរទបង ររទះរសះក៏ ន្រធាី ុំរ ី ររច្ញ។ ី
ររះ ូងខ្្ញុំរោត្ញារ់យ៉ាងខ្មលង ុំ រពញរ ីមប្ទូង ខ្្ញុំគិត្ថារត្ីអាច្រៅមាន្ជីវ ិត្រពលរៅ ល់រោលរៅប្ រឬរទ។ រញរស
90
ប្ លខ្ង ល ល់ប្កុង ៉ា ឹ រនាះកុំពញងសមលឹង ន្ង ិ ច្ងអញលមញខ្ខ្្ញុំរោយប្ប្សកលៗ ឺ ថា “ប្រយ័ត្នខ្ួ ន្ចាុំ អ្ាប្ី លោត្់ច្ងរ់ ធាម ី ករលខ្ ី ញ ុំរ្ ហយ ី ។ ខ្្ញុំមិន្ យរ់រន្តិច្ រយង ី
ន្រៅ ល់ប្កុង
ឺកញរ ខ្្ញុំន្ង ឹ
ន្ន្ិយយអ្ាីទាង ុំ អ្ស់ រប្ៅពរ ី ួងសួងសូមឲ្យប្ពះជួយរ៉ាញរណាណះ។ ៉ា
ឺកញរ រៅទីរនាះខ្្ញុំ
ន្រឃញ ី
ន្រឃញ ា ជារប្ច្ន្ ី ប្រជាជន្ឥណា ី ។ ភាលមៗ
ខ្្ញុំក៏ ន្ច្ញះពរី រទះរសះ មត្ ុំ រនាះន្យ ិ ត្ហ្វ័ កតទាង ិ យថាៈ “ពួករគមកទរី ន្ះមកទទួលខ្្ញុំរៅកាន្់ផ្សារររស់រោក Isa Sheth”។ ពួករគ ន្ទទួល Telegram ពរី ោក Dada Abdulla។ ខ្្ញុំរ ុំរ្រ ុំ រនាារ់មកក៏ ន្រធាី ី ច្ត្ ិ តយ៉ាងខ្មលង ុំរ ី ររៅកាន្់ហាងររស់រោក Sheth Isa Haji Sumar ។ រោក Sheth ន្ង ិ រលខ្មររស់ោត្់ ន្ររមរមល ី ខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំ ន្ប្ រ់ពួករគរល់ ុំរ
ី រររឿងប្ ល
ន្រកត្ ី រទបង ី ។ ពួករគ
ន្សញុំរទាសខ្្ញុំច្ុំរពាះររឿងប្ ល
ន្ប្ រ់ខ្ញ ុំអ្ ្ ុំពរ ី ទពរិ ោធន្៍ជូរច្ត្់មួយច្ុំន្ួន្ររស់រគផ្សងប្ រ។ ់ ខ្្ញុំច្ងជប្មារររឿងរន្ះ ល់ភានក់ររប្កុមហញ ន្ប្គរ់ប្គងររទះរសះអ្ុំពរី រឿងទាុំងរន្ះ។
លខ្ ិ ត្ ិ មួយច្ារ់ររៀរររ់ពរី រឿងប្គរ់ប្ររយ៉ាងប្ ល រងច្ុំ ឹ រពាះរញរសប្គរ់ប្គងររទះរនាះមន្ ិ ឲ្យរធាី ុំរ សប្មាកខ្មងកនញងររទះរសះជាមួយន្ង ឹ អ្នក ុំរ
ន្រកីត្រទបង ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំ ប្ពមទាុំង
ន្រកត្ ី រទបង ី ន្ិង
ូរច្នះ
ខ្្ញុំ
ន្សររសរ
ន្រសនីសញុំ ចាត្់វ ិធាន្ការត្ង ឹ
ី រជាមួយត្រៅរទៀត្។ ខ្្ញុំក៏ ន្រសនស ី ញុំឲ្យមាន្ការធានាថា ខ្្ញុំអាច្ ី ររផ្សសងរទៀត្រៅប្ពក ឹ ប្សអក។ ភានក់ររ ន្រ្លីយត្រថាៈ “ការរធាី រុំ ី រ
ចារ់ពទ ី ប្ី កុងរសតន្ឌថ្ ឺ ញន្ គរឺ យង ី មាន្អ្នកប្គរ់ប្គងររទះរសះរផ្សសងៗោនប្ លទទួលរមីលការខ្ញសប្ត្ូវ។ រៅប្ពឹកប្សអក ររញសរនាះប្លងមកប្គរ់ប្គងររទះរសះរន្ះរទៀត្រហយ ី រទៀត្។
ច្រមលីយរន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំធូរប្ោល។
ជាការពិត្
ូច្រន្ះជុំពូកសតីពីការអាមា៉ាស់ប្ត្ូវរិទរ្ច រ់រៅទីរនាះ។ រៅរពលប្ពឹក រលខ្មរោក Isa Sheth
អ្ងាញយ ន្ិងក៏
ូរច្នះខ្្ញុំន្ឹងមាន្កប្ន្លងអ្ងាញយជាមួយអ្នក ុំរ
ខ្្ញុំោមន្រុំ
ី ររផ្សសងៗ
ងចាត្់វ ិធាន្ការប្រឆ្ុំងន្ឹងរញរសរនាះរទបយ ី
ន្ជូន្ខ្្ញុំមកកាន្់ររទះរសះ។ រពលរនាះខ្្ញុំមាន្រៅអ្ីលស អ ប្មារ់
ី រៅរពលយរ់រោយសញវត្ថិភាព។ សររជ
ន្ទី ល់ទីប្កុង ច្ូហាន្់រ
៏ ូច្មួយ ច្ុំប្ រសតន្ឌឺថ្ញន្ គឺជាប្កុង ត្
ក ច្ូហាន្់រ
ន្ទុំនាក់ទុំន្ងរួច្ជារប្សច្កនញងប្កុង ច្ូ ហាន្់រ
៏ ម ី គឺជាទីប្កុង ធ សររជ ុំ ួយ។ រោក Abdulla Sheth
ី ប្ពមទាុំង សររជ
ន្ឲ្យរ្មះ ន្ិងអាសយោឋន្ប្កុមហញន្ររស់
រោក Muhammad Kasam Kamruddin រៅទីរនាះ។ រលខ្មររស់ោត្់ ន្មកទទួលខ្្ញុំរពលមក ល់ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្មន្ ិ ន្រឃញ ី ោត្់រទបយ ី ច្ុំប្
សណា ឋ ោរជារប្ច្ីន្ ក៏រញប្៉ា ន្តខ្ញ ុំ្ ឲ្យជួយរករន្ារម ់ ួយ។ ោត្់ សណា ឋ ោរមាន្រ្្ៀវរពញ
កោត្់កម ៏ ិន្ ន្ជួរខ្្ញុំប្ រ។ ន្ប្
ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏ ន្សរប្មច្ច្ិត្តរៅសណា ឋ ោរមួយ។ ខ្្ញុំោាល់
រ់ឲ្យរគជូន្រៅសណា ឋ ោរ Grand Hotel។ ខ្្ញុំ
ន្ជួរអ្នកប្គរ់ប្គងសណា ឋ ោរ
ន្រមីលខ្្ញុំមួយសរនាាះ ន្ិងរ្លីយរោយគួរសមវ ិញថាៈ “ោត្់ពិត្ជាសញុំរទាសខ្្ញុំ រប្ពាះ
ត្់រៅរហយ ី ”
ូរច្នះខ្្ញុំក៏ ន្ចាករច្ញពីសណា ឋ ោររនាះ។ រប្កាយមក ខ្្ញុំ
ន្ឲ្យអ្នករស់
តាក់សញីជូន្ខ្្ញុំរៅកាន្់ហាងររស់រោក Muhammad Kasam Kamruddin។ រៅទីរន្ះ ខ្្ញុំរឃញ ី រោក Abdul Gani
Sheth
កុំពញងទន្ាឹងរមីលខ្្ញុំ។
ោត្់ ន្រសីច្ច្ុំរពាះររឿងរ៉ា វនន្រទពិរោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅសណា ឋ ោរ។ ោត្់
ន្ិយយថាៈ រត្ីខ្ញ ុំគ ្ ិត្រោយរររៀរណាថាអាច្ប្ត្ូវ ន្រគអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យសប្មាករៅសណា ឋ ោររនាះ? ខ្្ញុំ
ន្សួរៈ “រហត្ញអ្ាីមិន្អាច្
ន្”?
ោត្់ន្ិយយថាៈ ខ្្ញុំន្ឹង ឹងពីមូលរហត្ញរប្កាយរពលសប្មាករៅទីរន្ះពីរឬរីនថ្ៃរនាះ។ រយង ី អាច្រស់រៅកនញង
ីប្រររន្ះរទរ ីមបរី កប្ ក់
ោត្់
ន្ប្
រយង ី មិន្គិត្ពីការអាមា៉ាស់រទបយ ី
រ់ខ្ញ ុំព ្ ីររឿងរ៉ា វនន្ការលុំ
រន្ះជារហត្ញផ្សលរយង ី រៅទីរន្ះ។
រប្កាយមក
ករផ្សសងៗររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា កនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរន្ះ។
រោក Sheth Abdul Gani ន្ិងខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយអ្ុំពីរញ្ហារន្ះ។
ន្ន្ិយយថាៈ “ប្ររទសរន្ះមិន្ោកសមន្ឹងរញរស ូច្ជាខ្្ញុំរទបយ ី ”។ ឥទបូវរមីលច្ញះ ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាី រុំ ី រ រៅទីប្កុងប្ពីត្ូរយ រៅប្ពឹកប្សអក។ ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាី រុំ ី រតាមការផ្សតល់រសវាកមមលុំោរ់ទី៣។ ោថន្ភាពប្ររទស ី ៉ា ោត្់
91
ប្តាន្់ោាល (Transvaal)អាប្កក់ជារៅណាតាលីរៅរទៀត្។ សុំរញប្ត្ផ្សតល់រសវាកមមលុំោរ់ទី១ ន្ិងទ២ ី មន្ ិ ប្ត្ូវ លក់ជូន្ជន្ជាត្ឥ ា រទបយ ិ ណា ី ។ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ប្ទាុំលុំ
កត្សូ ន្ឹងការរៅកាន្់ទស ិ រៅរន្ះ
ន្រទបយ ី ។
យផ្ទាល់ខ្ួ ន្ររស់ ល រយង ី មន្ ិ ច្ង់
“រយង ន្រ្ជូ ន្ត្ុំណាងររស់រយង ី ី រួច្រហយ ី ” រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ោរភាពថា មរធា
ន្ការកប្មិត្ការផ្សតល់រសវាលុំោរ់ទី ឬទី២ ប្រររន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ប្
ន្រមល តិ ព តី ីផ្សូ វប្ ល ក ន្ង ី ពីរទរ្ញត្ស ិ
ន្
ន្អាន្រ្ញត្រតិ នាះ។ រ្ញត្រតិ នាះមាន្ច្រនាលះប្ររហាង។ ការរប្រី
ស់ភាោចាស់ររស់ត្ុំរន្់ប្តាន្់ោាលគម ឺ ន្ ិ ច្ាស់ោស់
ឬប្ត្ឹមប្ត្ូវរទបយ ី ។
ត្ច្ ិ ត្ួច្រ៉ាញរណាណះ។
រទរ្ញត្តិសព តី ផ្ស ល ករនាះវារៅ ី ូ វប្
ន្ន្ិយយរៅកាន្់រោក Sheth ថាៈ “ខ្្ញុំច្ង់ ន្ការផ្សតល់រសវាកមមលុំោរ់ទី១ ប្រសន្ ិ ររីមន្ ិ អាច្រទ ខ្្ញុំសញខ្ច្ត្ ិ តរធាី ុំរ ី រតាមររទះរៅទប្ី កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា ប្ លច្ុំរយប្ត្ម ឹ ប្ត្ ៣៧មា៉ាល រ៉ាញរណាណះ”។ ខ្្ញុំ
រោក Sheth Abdul Gani
អាទភា ិ ពោត្់
ន្ឯកភាពតាមសុំរ
រថ្រ្លង ី ។ រៅកនញងលខ្ ិ ត្ ិ ខ្្ញុំ ទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា ឲ្យ
ន្ចារ់អារមម
្ ី ររស់ខ្ញ ុំ។
៍ រលីការច្ុំណាយរពលរវោ ន្ិងប្ ក់រប្ន្ថម រ៉ាញប្ន្តជា
ពួករយង ី ក៏
ន្រផ្ស្ល ី ខ្ ិ ត្ ិ មួយច្ារ់រៅអ្នកប្គរ់ប្គងោថន្យ ី
ន្សររសរថា ខ្្ញុំគជា ឺ រមធាវ ីប្ លជាន្ច្ ិ ចកាលប្ត្ូវរធាី ុំរ
ី រជាអាទភា ិ ព ខ្្ញុំប្ត្ូវរៅ ល់
ន្ឆ្រ់តាមប្ លអាច្រធាីរៅ ន្ រប្ពាះថាខ្្ញុំោមន្រពលរវោរងចាុំការរ្លីយត្រររស់អ្នករទបយ ី ។ មា៉ាងវ ិញរទៀត្ ខ្្ញុំច្ង់ ន្ការរ្លីយត្រតាមរយៈមន្ញសសរៅោថន្ីយ ខ្្ញុំសងឃម ឹ ថា ខ្្ញុំអាច្ទទួល ន្សុំរញប្ត្នន្ការផ្សតល់ រសវាលុំោរ់ទី១។ ជាការពិត្ រោលរុំ
ងរៅពីរប្កាយការសញុំរន្ះគឺការរ្លីយត្រតាមរយៈមន្ញសសភាលមៗ។ ខ្្ញុំគិត្ថា
ប្រសិន្ររីអ្នកប្គរ់ប្គងោថន្ីយរ្លីយត្រតាមសុំរញប្ត្មកវ ិញ
ោត្់អាច្ប្រប្ហលន្ិយយថា
“រទ”
ជាពិរសស
រប្កាយរពលគិត្ថាខ្្ញុំជារមធាវ ី “គូលី”។ រប្កាយមក ខ្្ញុំ ន្រៅជួរោត្់ផ្ទាល់រោយរសលៀកសុំរលៀករុំពាក់ជន្ជាត្ិ អ្ងរ់ គលស ន្ិង ន្ន្ិយយរ្ចញ ះរ្ចូ លោត្់ឲ្យរច្ញសុំរញប្ត្នន្ការផ្សតល់រសវាលុំោរ់ទី១។ ូរច្នះ ខ្្ញុំ ន្រធាី ុំរ
ី ររៅោថន្ីយរោយពាក់អាវធុំខ្មងរប្ៅ ន្ិងប្កវា៉ាត្់ក ន្ិងរសនីសញុំសុំរញប្ត្នន្ការផ្សតល់រសវាលុំោរ់ទី១។ ោត្់
ន្សួរខ្្ញុំថាៈ ខ្្ញុំគឺជាអ្នកប្ លរផ្ស្ីលិខ្ិត្ឲ្យោត្់ប្មន្រទ?
ខ្្ញុំរ្លីយថាៈ “ខ្្ញុំជាអ្នករផ្ស្ីលិខ្ិត្រៅរោក”។ រន្ះជាកាត្ពាកិច្ចធុំរុំផ្សញត្សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ ប្រសិន្ររីរោកអាច្ឲ្យ
លិខ្ិត្មកខ្្ញុំ រប្ពាះខ្្ញុំប្ត្ូវរៅ ល់ទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា រៅនថ្ៃរន្ះ។
ោត្់រសីច្ រហយ ោត្់ជាជន្ច្ជាត្ិហូទបង”់ ។ ោត្់ ី ន្ិយយថាៈ “ខ្្ញុំមិន្ប្មន្ជាជន្ជាត្ិប្តាន្់ោាលរទបយ ី ់ យសុំរញប្ត្រោយប្ផ្សអកតាម សររសីរច្ុំរពាះអាករបកិរយ ប្ លរធាីឲ្យោត្់អា ិ ត្ខ្្ញុំ។ រទាះជាយ៉ាងណា ោត្់មិន្ច្ងឲ្ លកខខ្
ា មួយរន្ះរទបយ ី ។
ប្រសិន្ររីសន្តិសញខ្សញុំឲ្យអ្នករៅកាន្់រសវាកមមលុំោរ់ទី៣
ខ្្ញុំមិន្ប្ត្ូវពាក់ពន្ធន្ង ឹ ោត្់
រទបយ ី រនាះមាន្ន្័យថា ខ្្ញុំមិន្ប្ត្ូវត្វា៉ាប្រឆ្ុំងន្ឹងប្កុមហញន្ប្គរ់ប្គងផ្សលូវប្ ករទបយ ី ។ ោត្់រមីលរឃញ ី ខ្្ញុំថាជាសញភាព រញរស ូច្រន្ះសូមឲ្យខ្្ញុំមាន្សុំណាងលអកញ នងការរធាី រុំ ី រ។ រប្កាយន្ិយយពាកយសុំ ីរន្ះរួច្ ោត្់កក ៏ ក់សុំរញប្ត្។ ខ្្ញុំក៏ ន្អ្រគញ រោក Sheth Abdul Gani
រ៉ាញប្ន្តោត្់ ន្ប្ពមាន្ខ្្ញុំថាៈ ខ្្ញុំគួរប្ត្អ្រគញ ោត្់
ន្ជូន្ខ្្ញុំមកកាន្់ោថន្ីយ។ រហត្ញ ការ
ោត្់ច្ុំរពាះការសរនាតសរន្ះ។ ៍ រន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំភា្ក់រផ្សអីលយ៉ាងខ្មលង ុំ
រៅប្រសិន្ររីខ្ញ ុំអា ្ ច្រៅ ល់ទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា រោយសញ ខ្សរាយរនាះ។
រមភថា សន្តិសញខ្ន្ឹងមិន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំរៅរោយប្សួលរទបយ ី តាមរសវាកមមលុំោរ់ទី១ ប្រសិន្ររីមាន្រញ្ហា
ប្រររន្ះអ្នក ុំរ ខ្្ញុំ
ី ររនាះមិន្អាច្រៅ ន្រទបយ ី ។
ន្ជិះរៅរៅអ្ីរសវាកមមលុំោរ់ទី១ រប្កាយមករថ្រ្លីងក៏រច្ញ ុំរ
(Germiston) សន្តិសញខ្
ី រ។ រពលរៅ ល់ទីប្កុង ហា័រមីសញ តន្
ន្មកពិន្ិត្យសុំរញប្ត្។ សន្តិសញខ្រនាះខ្ឹងយ៉ាងខ្មលង ុំ រពលរឃញ ី ខ្្ញុំអ្ងាញយរៅទីរនាះ រហយ ី
92
ច្ងអញលប្
រ់ខ្ញ ុំរ្ ៅកាន្់រសវកមមលុំោរ់ទី៣។
ខ្្ញុំ
ន្ររាញសុំរញប្ត្នន្ការផ្សតល់រសវាកមមលុំោរ់ទី១ឲ្យោត្់រមល ី ។
សន្តស ិ ញខ្រនាះន្យ ិ យថាៈ “រទាះជាមាន្សុំរញប្ត្រន្ះក៏រោយ ខ្្ញុំប្ត្ូវរតូរកប្ន្លងរៅកាន្់រសវាកមមលុំោរ់ទី៣”។ រៅកនញងរន្ាររ់ ថ្រ្លង ី រនាះមាន្ប្ត្អ្នក ុំរ
ី រជន្ជាត្អ្ ិ ងរ់ គលសមានក់រញ រ៉ា ណាណះ។
ោត្់ ន្ន្ិយយថា
“រត្ី
រោកន្ង ឹ រធាអ្ ី ាីច្ុំរពាះសញ ភាពរញរសមានក់ ូច្ជាខ្្ញុំរន្ះ?” រត្រី ោកមិន្រឃញ ី រទថា ខ្្ញុំមាន្សុំរញប្ត្នន្ការផ្សតល់រសវាកមម ុំ ស់ច្ុំរពាះការរធាី រុំ ី រររស់ខ្ញ ុំជា លុំោរ់ទ១ ្ មួយោត្់រទបយ ី ? ជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសរន្ះមន្ ិ ជទា ី ។ ររញសរនាះន្យ ិ យ មកកាន្់ខ្ញ ុំថា ្ “ខ្្ញុំអាច្អ្ងាញយកប្ន្លងណាប្ លខ្្ញុំគត្ ិ ថាមាន្ផ្ទសញកភាព”។ សន្តស ិ ញខ្រនាះរអ្ូថាៈ ប្រសន្ ិ ររអ្ ី នកច្ងរ់ ធាី ុំរ ី រជាមួយន្ឹងគូលរី នាះ ោត្់មន្ ិ ខ្ាល់រទបយ ី ? រនាារ់មកសន្តិ សញខ្រនាះក៏
ន្ចាករច្ញរៅ
ត្់។
ប្រប្ហលជារវោរមា៉ាង ៨ ោៃច្ រថ្រ្លីង
ន្រៅ ល់ទីប្កុង ប្ពត្ ី ូ រយ ី ៉ា ។
ុំ ូងរពលរៅទប្ី កុងប្ពត្ X. នថ្ៃ រ ី ូរយ ី ៉ា
ខ្្ញុំសងឃម ន ីររស់រោក ឹ ថាមាន្ន្រណាមានក់កញ ងនាមរមធាវ
ទប្ី កុងប្ពត្ ី ូ រយ ី ៉ា ។ ខ្្ញុំ
រនាារ់មករទីរខ្្ញុំ ឹងថា ខ្្ញុំអ្ល់ប្អ្ក
ខ្្ញុំ
ន្មក ល់នថ្ៃអាទត្ ិ យ
ន្ង ិ គត្ ិ កនញងច្ត្ ិ តថា
ទទួលយកខ្្ញុំឲ្យោនក់រៅរទបយ ី ។ ច្ុំប្
Abdulla
ន្ង ឹ មកជួរខ្្ញុំរៅោថន្ីយកនញង
ន្ ឹងថា មិន្មាន្ជន្ជាត្ិឥណា ា ណាមានក់មកទីរនាះទទួលខ្្ញុំរទបយ ី ។ ខ្្ញុំក៏
ន្ង ា ណាមួយរទបយ ឹ មន្ ិ ឈរ់សប្មាករៅផ្សាះជន្ជាត្ិឥណា ី ។ រទបយ ី ។
Dada
ផ្សាញយរៅវ ិញ
ន្សន្ាច្ាស់ថា
ោមន្រមធាវ ីណាមានក់មកទទួលរទបយ ី ។
ោត្់មន្ ិ អាច្រ្ជូ ន្ន្រណាមានក់រោយរោយមន្ ិ គត្ ិ ពីរញ្ហា
រត្ខ្ ី ញ ុំប្្ ត្ូវរៅកប្ន្លងណារប្ពាះខ្្ញុំ
រមភថាអាច្ន្ង ឋ ោរណាន្ង ឹ ោមន្សណា ឹ
ោថន្យ ី រថ្រ្លីងរៅទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា កនញងឆ្ន ុំ ១៨៩៣ ខ្ញសប្រលកោនពឆ្ ី ន ុំ ១៩១៤។ រ្លង ី រុំ្លឺមន្ ិ សូវ្លឺរទបយ ី កអ្នក រុំ ី រក៏មាន្ត្ច្ ិ ត្ួច្ប្ រ។ អ្នក រុំ ី រនានា ន្រធាី ុំរ ី រ្លងកាត្់ខ្ញ ុំ្ ខ្ ៈអ្នកប្រមូ លសុំរញប្ត្ ន្មក
ល់។ ខ្្ញុំគត្ ឋ ោរត្ួច្មួយសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ ឬកប្ន្លងោនក់ណាមួយ ររម ិ កនញងច្ត្ ិ តថាន្ង ឹ សញុំឲ្យោត្់ជួយរកសណា ី ន្ ិ ូរច្នះរទ ខ្្ញុំ
ន្ង ឹ ប្ត្ូវរៅោថន្យ ី រន្ះរពញមួយយរ់។ ខ្្ញុំោរភាពថា ខ្្ញុំោាក់រសារី សួរោត្់ប្រររន្ះរប្ពាះខ្្ញុំខ្មលច្ទទួលភាពអាមា៉ាស់ ូច្មញន្រទៀត្។ រល់អ្នកទាុំងអ្ស់
រហយ ី ចារ់រផ្សតីមសួរន្ូវសុំ
ន្រច្ញពោ ច្ុំប្ ី ថ ន្ីរថ្រ្លង ី
់ ួរ។ ួ រប្ លខ្្ញុំច្ងស
កខ្្ញុំ
ន្ប្រគល់សុំរញប្ត្ឲ្យរៅអ្នកប្រមូលសុំរញប្ត្
ោត្់ ន្រ្លយ ី មកខ្្ញុំវ ិញរោយគួរសម
ជួយរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តរៅប្កបររនាះមាន្ជន្ជាត្ប្ិ សបករមមអារមរកមា ិ ន ក់
ន្មកប្ រ់ខ្ញ ុំ។ ្
ោត្់មន្ ិ
ន្ពចា ិ រណា
ររញសរនាះន្ិយយថា ខ្្ញុំរឃញ ី រទថាខ្្ញុំគឺជាជន្ច្ប្មលកោមន្មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតណាមានក់រទបយ ី ។ ប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំរ្ ៅតាម
ោត្់ ោត្់ន្ឹងរកសណា ឋ ោរត្ួច្មួយឲ្យខ្្ញុំ រប្ពាះមាចស់សណា ឋ ោរគជា ា ល់ខ្ញ ុំ្ច្ាស់ណាស់។ ោត្់ ឺ ជន្ជាត្ិអារមរកោ ិ គត្ ិ ថារគន្ង ឹ ទទួលយកខ្្ញុំឲ្យោនក់រៅ។ ោត្់
ខ្្ញុំសងស ័យច្ុំរពាះសុំរ
ី ររន្ះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្អ្រគញ
ោត្់ រប្កាយមកក៏សរប្មច្ច្ិត្ទ ត ទួលយកការជួយរន្ះ។
ន្នាុំខ្ញ ុំ្រៅសណា ឋ ោរប្គួោរររស់រោក ច្ន្សញន្ (Johnson)។ ោត្់ ន្ន្ិយយទាក់ទាក់រោក ច្ន្សញន្
រប្កាយមករៅយរ់រនាះខ្្ញុំកប្៏ ត្ូវ ន្សប្មាករៅរៅរនាះកនញងលកខខ្ ខ្្ញុំ។
ោត្់
ា ថា ខ្្ញុំប្ត្ូវរររភាគអាហាររពលោ ៃ ច្រៅកនញងរន្ារ់ ិ
ន្ន្ិយយថា ោត្់ធានាច្ុំរពាះខ្្ញុំ ោត្់មិន្ររសរអ្ ី ីសព
៌ សមបញររទបយ រ៉ាញប្ន្តោត្់កាន្់ប្រនព ី
ី ពួក
អ្ឺរញរ៉ា ប្រសិន្ររីោត្់ឲ្យខ្្ញុំរររភាគអាហាររៅោលររ រភាគអាហាររពលោ ៃ ច្ រ្្ៀវររស់ខ្ញ ុំរ្ ផ្សសងៗរទៀត្ន្ឹងជុំទាស់ ិ ិ រហយ ឋ ោររន្ះ។ ី អាច្ន្ឹងចាករច្ញពីសណា
93
លកខខ្
ខ្្ញុំន្យ ិ យថា ា រន្ះ
“អ្រគញ
រោក”
រហយ ី ខ្្ញុំយល់ពកា ី រលុំ
សប្មារ់ការអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំសប្មាករៅយរ់រន្ះ។
កររស់អ្នក។
ខ្្ញុំទទួលយកន្ូ វ
ខ្្ញុំមន្ ់ ញ ុំ្ ិ យល់ទាល់ច្ុំរពាះការរររភាគអាហាររៅកន ិ ញ ងរន្ារខ្
រទបយ ី ។ ខ្្ញុំសងឃម ឹ ថាន្ង ឹ អាច្មាន្ការររៀរច្ុំរផ្សសងៗរៅប្ពក ឹ ប្សអក។ ខ្្ញុំប្ត្ូវ
ន្នាុំរៅកាន្់រន្ារ់មួយ ខ្្ញុំអ្ងាញយចាុំការផ្សតល់អាហាររពោៃច្កនញងរន្ារមា ់ ន ក់ឯង។ រៅសណា ឋ ោររនាះ
ោមន្រ្្ៀវោនក់រៅរប្ច្ីន្រនាះរទបយ ខ្្ញុំរ ុំពង ី ឹ ថាអ្នកររប្មន្ ី ឹងយកអាហារឲ្យខ្្ញុំភាលមៗ។ ផ្សាញយរៅវ ិញ រោក ច្ន្សញ ន្ ប្
ន្មកជួរខ្្ញុំ។ ោត្់ន្ិយយថា ោត្់ខ្មមសន្ង ឹ ពាកយសុំ ប្ី លឲ្យខ្្ញុំរររភាគអាហាររៅកន ិ ិ យ ញ ងរន្ារ់។ ោត្់ ន្ន្យ រ់រ្្ៀវរផ្សសងៗរទៀត្អ្ុំពរី រឿងររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ិងសញុំឲ្យពួករគមន្ ិ យល់ទាល់ច្ុំរពាះការទទួលទាន្អាហារររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅោល
ញាុំអាហាររពលោៃច្ រប្កាយមករ្្ៀវទាុំងរនាះមិន្ជុំទាស់ ន្ង ិ មន្ ិ ប្រកាន្់ច្ុំរពាះរយៈរពលនន្ការោនក់រៅររស់ខ្ញ ុំ្ ់ រទបយ ្ ងរៅ ន្ិងោនក់រៅតាមច្ត្ ី ។ រហត្ញ ូរច្នះ សូមឲ្យខ្្ញុំរៅទទួលទាន្អាហាររៅោល ប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំច្ ិ ត។ ខ្្ញុំ
អ្ុំពោ ី ត្់
ន្អ្រគញ
ោត្់ជាថ្មម ី តងរទៀត្ ន្ង ិ
រៅប្ពឹករនាារ់ ខ្្ញុំ
ន្រៅកាន្់ោលទទួលទាន្អាហាររពលោៃច្យ៉ាងរពញច្ិត្ត។
ន្រករមធាវ ីមានក់រ្មះ A. W. Baker។ រោក Abdulla Sheth ធាលរ់ ន្ប្
ូរច្នះរហយ ី រទបយ ី ការមកទទួលរក់ទាក់ររស់ោត្់មិន្ ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំភា្ក់រផ្សអល ី ។
ភាពកក់រៅត។ ខ្្ញុំ
ោត្់
រ់ខ្ញ ុំ្
ន្ទទួលខ្្ញុំរោយ
ន្ពន្យល់ររឿងររស់ខ្ញ ុំ្ទាង ុំ អ្ស់។ ោត្់ន្ិយយថាៈ “រយង ី ោមន្ការររឲ្យខ្្ញុំរធាជា ី រមធាវ ីរទបយ ី ”
៏ រ រប្ពាះរយង អ ុំផ្សញត្រួច្រហយ ី មាន្អ្នកប្រឹការយរល់ ល ី ។
ររឿងកតីរន្ះមាន្ភាពពសមញគោមញ
ន្ិងអ្ូសរនាលយរយៈ
ូរច្នះោត្់ទទួលយកការជួយររស់ខ្ញ ុំ្រៅរពលច្ច្ង់ ន្ព័ត្៌មាន្ចាុំ ច្់ណាមួយរ៉ាញរណាណះ។ ការពិត្ណាស់
រពលយូរ
ខ្្ញុំមិន្ចាុំ ច្់ទាក់ទងរៅកូ ន្កតីររស់ោត្់រនាះរទបយ ី ោត្់មិន្ទាន្់
រប្ពាះោត្់ន្ឹងសួរខ្្ញុំរល់ព័ត្៌មាន្ទាុំងអ្ស់ប្ លោត្់ច្ង់ ឹង។
ន្រករន្ារ់សប្មាកសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ៅរទបយ ី ។
ពីការជួរោនរន្ះ។
រៅទីរន្ះមាន្រញ្ហានន្ការប្រកាន្់ព
ោត្់គិត្ថា
ោត្់ន្ឹងរករន្ារ់សប្មាកសប្មារ់ខ្ញ ុំ្រប្កាយ
៌ សមបញរជារប្ច្ីន្
រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី មិន្រយន្ឹងអាច្រក
កប្ន្លងោនក់រៅ ន្ប្សួលរទបយ ូ ច្ជារូរខ្្ញុំ រ៉ាញប្ន្តោត្់ ន្ោាល់ហ្វសតីមានក់។ នាងគឺជា្រយររស់ រោក Baker។ ី ិ ោត្់គិត្ថា
កនញងរពលប្ត្មួយប្ លនាងទទួលយកខ្្ញុំនាងក៏ន្ឹងគិត្ប្
ផ្សាះររស់នាង។
ក់ពីខ្ញ ុំប្្ រ។
មកតាមខ្្ញុំ
រយង ី ន្ឹងរៅកាន្់
រប្កាយមកោត្់ ន្នាុំខ្ញ ុំរ្ ៅផ្សាះររស់នាង។ ោត្់ ន្ន្ិយយជាមួយនាងអ្ុំពីរញ្ហាររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ពីរនាក់ រប្កាយមក
នាងក៏យល់ប្ពមទទួលយកខ្្ញុំរោយប្ត្ូវច្ុំណាយប្
ក់ ៣៥ សញីលីង កនញងមួយស ត ហ៍។
រប្ៅពីវ ិជាជជីវរមធាវ ី រោក Baker គឺជាអ្នកពូប្កន្ិយយមានក់ប្ រ។ ោត្់រៅមាន្ជីវ ិត្រៅរទបយ ី រទ រពល ះរងវ់ ិជាជជីវច្ារ់
រន្ះោត្់ ន្រ ោសនារន្ះ
រោយរធាីជាអ្នកផ្សសពាផ្សាយោសនា។
ោត្់
ន្រធាីកិច្ចការជាអ្នកផ្សសពាផ្សាយ
ន្យ៉ាងលអ។ ោត្់រៅប្ត្រ្លីយ្លងជាមួយខ្្ញុំ ប្ ល។ រៅកនញងលិខ្ិត្ររស់ោត្់ប្ត្ងភាជរ់ន្ឹងោសនា
ជាន្ិច្ច។ ោត្់ជាអ្នករូ ជាច្ុំរពាះោសនាប្គិសត ោត្់រជឿជាក់ថា វាមិន្ប្មន្ជាររឿងអាច្រៅរួច្រនាះរទបយ ី កនញងការប្សាង រកសន្តិភាពខ្មងរប្ៅរោយមិន្ ន្ទទួលយកប្ពះរយសូ ប្ លជារញ ប្ត្ររស់ប្ពះ ន្ិងជាអ្នកររងកីត្មន្ញសសរោក។ រប្ច្ីន្។
កុំទបញងរពលន្ិយយជាមួយខ្្ញុំរលីក ុំរូង ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយរៅកាន្់ោត្់ថាៈ
រោក
Baker
ន្ ឹងពីច្ុំរ
“ខ្្ញុំរកីត្រៅកនញងោសនាហិ ូ ា ”
ះ ឹងប្ផ្សនកោសនាររស់ខ្ញ ុំជា ្
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្ ឹងពីោសរន្ះហិ ូ ា រប្ច្ីន្ រទបយ ុំ ិន្ ឹងថាខ្្ញុំរៅកប្ន្លង រហយ ី ខ្្ញុំក៏មាន្ច្ុំរ ះ ឹងអ្ុំពីោសនារផ្សសងៗ ន្ត្ិច្ប្ រ។ ការពិត្ ខ្្ញម ី ជរុំ ន្ឿររស់ខ្ញ ុំ្គឺ ់ ិកាអ្ុំពីោសនា ជាអ្ាប្ី រ។ ខ្្ញុំមាន្រុំ ងរធាីការសក ិ ាអ្ុំពីោសនាផ្ទាល់ររស់ខ្ញ ុំ្ប្ លអាច្រធាី ន្ ប្ពមទាុំងច្ងស រផ្សសងៗប្ រ។
រោក
Baker
រករយរពល ី
ន្លឺ ូ ច្រន្ះ
ររសកមមោសនាទូរៅរៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរន្ះ”។
រហយ ី ន្ិយយថាៈ
“ោត្់គឺជាអ្នកប្គរ់ប្គងមានក់នន្
ោត្់ ន្ច្ុំណាយប្ ក់កោងវ ិហារប្គិសតរោយខ្លួន្ឯង
94
ន្ង ិ អ្ធិោឋន្ជារទៀងទាត្់។ ោត្់មន្ ិ ប្មន្ជាអ្នកប្រកាន្់ព
៌ សមបញររទបយ ន្ ី ។ ោត្់មាន្សហការមួ ី យច្ុំន្ួន្ ន្ង ិ
ជួរប្រជញុំោនរៅរវោរមា៉ាង ១ ជាររៀងរល់នថ្ៃ រយៈរពលរី-រនា ី ទី រ ីមបអ្ ី ធោ ិ ឋ ន្សញុំសន្តភា ិ ព ន្ង ិ ពន្ល។ ឺ ោត្់រករយ ី ប្រសន្ ្ ច្ច្ូលរួមរៅទីរនាះ ិ ររីខ្ញ ុំអា
ន្។ ោត្់ន្ង ឹ ប្
នាុំខ្ញ ុំ្ឲ្យោាល់សហការររស់ ោត្់ ពួករគរករយន្ ង ី ី ឹ ោាល់ខ្ញ ុំ្ ។
ោត្់ហាន្ន្ិយយថា ខ្្ញុំន្ឹងរពញច្ត្ ិ តការររររស់ពួកោត្់ជាមន្ ិ ខ្មន្។ រប្ៅពីរសៀវរៅោសនាមួយច្ុំន្ួន្ ោត្់ន្ង ឹ ឲ្យរសៀវរៅគមពរី ររសញ ិ ទធមកខ្្ញុំអាន្ប្ លជារសៀវរៅពរិ សសោត្់ប្ អាច្រធាី
ខ្្ញុំ
ន្អ្រគញ
រោក Baker ន្ង ិ យល់ប្ពមច្ូលរួមពិធអ្ ី ធោ ិ ឋ ន្រៅរវោរមា៉ាង ១ ជារទៀងទាត្់តាមប្ ល
ន្។
រោក Baker រប្ន្ថមថាៈ “ ូរច្នះ ោត្់សងឃម ឹ ថាន្ង ឹ
រយង ី ន្ង ឹ រៅអ្ធោ ិ ឋ ន្ជាមួយោន”។ រប្កាយមករយង ី ក៏ ខ្្ញុំរៅមិន្ទាន្់មាន្សញ្ហញ ខ្្ញុំ
នាុំឲ្យខ្្ញុំ។
ន្ជួរខ្្ញុំរៅប្ពឹកប្សអករៅរវោរមា៉ាង ១ រនាារ់មក
ន្ោោន។
រន្តច្ ិ រន្តួច្រៅរទបយ ី ពោ ី សនារន្ះ។
ន្រៅជួររោក ច្ន្សញ ន្ន្ រ ម ី បទ ី ូ ទាត្់ប្
ក់ ន្ិងររសរច្ញរៅកាន្់ កប្ន្លងោនក់រៅមួយថ្មរី ទៀត្ ជា ី
កប្ន្លងប្ លមាន្ោសនាប្គិសត។ មាចស់ផ្សាះគជា អ ន ក់។ នាង ន្ច្មអន្ ្ ខ្្ញុំរប្ររី ពលមន្ ឺ ហ្វសតល ី មា ិ អាហាររួសសប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ិ យូររទបយ ី រ ីមបរី ស់រៅច្ញះសប្មុងកនញងប្គួោរមួយរន្ះ។ រនាារ់មក ខ្្ញុំ
ន្រៅជួរមិត្ត្ហ្វ័ កតប្ លរោក Abdulla Sheth
រប្ច្ីន្ពីោត្់រប្ន្ថមរទៀត្ន្ូវភាពលុំ
ន្អ្រគញ
ោត្់ រហយ ី
រួច្រហយ ្ ញុំឲ្យោាក់រសាីររសនីសញុំអ្ាីប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវការ។ ី ។ ោត្់ប្ រ់ខ្ញ ុំក ខ្្ញុំក៏
ះ ឹង
ន្ន្ិយយប្
រ់ោត្់ថា ខ្្ញុំ
ន្ររៀរច្ុំការោនក់រៅ
ន្ប្ត្ទបរ់រៅផ្សាះរររភាគអាហាររពលោ ៃ ច្ ន្ិងរ ីរច្ូលរន្ារ់សប្មាករោយ ិ
គិត្ថា ោមន្ការរររនាាន្់ណាមួយសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ ខ្្ញុំក៏ ថា រត្ីច្ុំណារ់អារមម
ន្ច្ុំរ
កសកររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ លរស់រៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរន្ះ។ ោត្់
ន្ទទួឲ្យខ្្ញុំោនក់រៅជាមួយោត្់។ ខ្្ញុំ រពលប្ពលរ់មក ល់
ន្ប្ រ់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំទទួល
ន្ជប្មាររោក Abdulla Sheth អ្ុំពីររឿងរន្ះ។ ខ្្ញុំ គិត្
៍ ររស់រោក Bakher ច្ុំរពាះខ្្ញុំគឺជាអ្ាី? រត្ីខ្ញ ុំន្ ្ ឹងទទួល
ន្អ្ាីពីសហការោសនាររស់ ី
ោត្់? រត្ីខ្ញ ុំប្្ ត្ូវច្ុំណាយរពលសិកាពីោសនាប្គិសតរន្ះយូររ៉ាញណាណរៅ? រត្ីខ្ញ ុំប្្ ត្ូវទទួល
ន្ច្ុំរ
ះ ឹងពីោសនា
ហិ ូ ា រោយវ ិធីណា? រត្ីខ្ញ ុំ្អាច្យល់ពីោសនាប្គិសតរោយមិន្ ន្យល់ពីោសនាខ្លួន្ឯង ន្រោយរររៀរណា? ច្ញង រ្ច រ់ខ្ញ ុំគ ្ ិត្ថាៈ ខ្្ញុំមិន្ប្ត្ូវខ្ាល់រៅន្ឹងការសិកានន្ោសនាទាុំងរន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំមិន្គួរគិត្ ល់ោសនារផ្សសង មញន្ រពលខ្្ញុំយល់ពីោសនាខ្លួន្ឯងរទបយ ី ។
រប្កាយពីគិត្ ូ រច្នះរហយ ី ខ្្ញុំក៏មាន្អារមម
៍ ងងញយរគង .............
XI. ការទុំនាក់ទន្ ុំ ងជាមួយប្គស ត សន្ក ិ ោ ិ
ប្
នថ្ៃរនាារ់ រៅរវោរមា៉ាង ១:០០ ខ្្ញុំ
ន្រៅច្ូលរួមការអ្ធិោឋន្ររស់រោក Baker។ រៅទរី នាះ ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្
នាុំឲ្យោាល់មន្ញសសជារប្ច្ន្ ី ូច្ជា រោកប្សី Harris រោកប្សី Gabb រោក Coates ប្ពមទាុំងមន្ញសសជារប្ច្ន្ ី
រទៀត្។ អ្នកប្គរ់ោន
ន្លញត្ជងាត្រ់ ធាីការអ្ធោ ិ ឋ ន្ ច្ុំប្
សួងសញុំររឿងរផ្សសងៗោនតាមរុំ
ងប្
កខ្្ញុំក៏ ន្រធាី ូ ច្ពួករគប្ រ។ អ្នកអ្ធិោឋន្ទាុំងរនាះ
ថានររស់ពួករគររៀងៗខ្លួន្។
ឬរ ីមបឲ្ ី យប្ពះជាមាចស់ររីកររះ ូងទទួលយក។
ន្រួង
ូរច្នះ នថ្ៃរន្ះការអ្ធិោឋន្សញុំសន្តិភាពរធាី ូច្ធមមតា
អ្នករួងសួងមានក់ ន្អ្ធិោឋន្ឲ្យខ្្ញុំថាៈ “ប្ពះជាមាចស់ សូមររាញផ្សលូវ ល់ោសន្ិកថ្មីប្ លរទីរន្ឹងច្ូលរួម
ជាមួយពួករយង ី រន្ះ”។ សូមប្ពះជាមាចស់ផ្សតល់ឲ្យរូរខ្្ញុំ ប្ពះរយសូប្ ល
ូច្អ្ាីប្ លប្ពះជាមាចស់
ន្ផ្សតល់ឲ្យពួកោត្់ ូរចានះប្ រ។ សូម
ន្ជួយសរហ្វរាះរយង ី រមតាតជួយសរហ្វរាះខ្្ញុំផ្សង។ រយង ី រួងសួងកនញងនាមប្ពះរយសូប្គីស។ រៅរពល
95
រួងសួងរនាះោមន្រទច្រប្មៀងសររសរី ប្ពះ ឬការប្រគញុំរនាះរទបយ ី ។ រប្កាយប្
រពធពធ ិ ីជាពរិ សសរន្ះជាររៀងរល់នថ្ៃ
មក រយង ី ចារ់រផ្សតីមរៅកាន្់វ ិហាររ ីមបរ ី ួងសួងររៀងៗខ្លួន្។ ការអ្ធោ ិ ឋ ន្មាន្រយៈរពលមន្ ិ រលស ី ព៥ ី នាទរី ទបយ ី ។ រោកប្សី Harris ន្ង ិ រោកប្សី Gabb អ្នកទាុំងពរី នាក់រន្ះជាហ្វសតម ី ន្ ិ ទាន្់ររៀន្ការ ច្ុំប្
ករោក Coates
គជា ុំ ពីរនាក់រនាះោនក់រៅជាមួយោន រៅរល់នថ្ៃអាទិត្យពួកនាង ន្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំឲ្យ ឺ សមាជិកប្កុមោសនា។ ហ្វសតទា ី ង រៅផ្សាះនាងរវោរមា៉ាង ៤ រ ីមបព ី ោ ិ រប្ត្ជាមួយោន។
រៅរពលពួករយង ី ជួរោនរៅររៀងរល់នថ្ៃអាទត្ ិ យ
ខ្្ញុំធាលរ់ ន្ឲ្យកុំ
ត្់រហត្ញ ោសនាររស់ខ្ញ ុំ្ឲ្យរៅរោក
Coates រមល ន្ង ី ិ ពភា ិ កាជាមួយោត្់អ្ុំពរី សៀវរៅនានាប្ លខ្្ញុំ ន្អាន្ ប្ពមទាុំងការចារ់អារមម ៍ ររស់ពួករគ មករលខ្ ្ ហ្វសតីទាង ុំ រនាះធាលរ់ន្យ ី ញ ុំ។ ិ យអ្ុំពរ ី ទពរិ ោធន្៍ ប្៏ ផ្សអមប្លអមររស់ពួករគ ន្ិងសន្តភា ិ ពប្ លពួកនាង ន្រករឃញ ី ។ ័ រោក Coates គជា ងមាន្ច្ត្ អ ន ក់។ រយង ឺ រញរសវយរកម ិ តលមា ី
ន្រច្ញរប្ៅរ រី ជាមួយោន រហយ ី ោត្់ក៏
រៅរពលពួករយង ុំ រទបង ី កាន្់ប្ត្សនិត្ោនលជាមួយោនខ្មលង ី
ោត្់ចារ់រផ្សតម ី ឲ្យរសៀវរៅនន្ជរប្មស ី ផ្ទាល់ររស់
ខ្្ញុំរៅរលងផ្សាះមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតប្ លជាអ្នកកាន្់ប្គិសតោសនាផ្សងប្ រ។ ោត្់មកខ្្ញុំអាន្។
ន្ឲ្យរសៀវរៅខ្្ញុំជារប្ច្ីន្កាលតាមប្ លខ្្ញុំច្ង់ ន្។
ោត្់
អ្ស់រនាះ រប្កាយមកពភា ិ កាោនរៅរពលប្ លខ្្ញុំអាន្រសៀវរៅរនាះ។ កនញងឆ្ន ុំ ១៨៩៣ ខ្្ញុំ
ន្អាន្រសៀវរៅជារប្ច្ីន្កាល។ ខ្្ញុំមិន្
រ៉ាញប្ន្តមាន្រសៀវរៅមួយច្ុំន្ួន្ រួមមាន្ វ ិចារ
កថាររស់រោករ
ខ្្ញុំ
ន្នាុំ
ន្យល់ប្ពមអាន្រសៀវរៅទាុំង
ន្ចាុំរ្មះរសៀវរៅទាុំងអ្ស់រនាះរទបយ ី
ាិ ត្ Parker ច្ុំ
ងរជីង ប្
ោទនន្ទីប្កុង
ត្ឹកតាងច្ាស់ោស់ ររស់រោក Pearson ន្ិងភាព ូច្ោន ររស់រោក Butler។ ប្ផ្សនកខ្លះនន្រសៀវរៅទាុំងរន្ះរធាីឲ្យ ខ្្ញុំមិន្អាច្យល់ អាន្។
ន្ទាល់ប្ត្រោះ។ កនញងច្ុំរណាមរសៀវរៅទាុំងរន្ះ មាន្រសៀវរៅមួយច្ុំន្ួន្រ៉ាញរណាណះប្ លខ្្ញុំច្ូលច្ិត្ត
រសៀវរៅច្ុំ
ងរជីង
ត្ឹកតាងច្ាស់ោស់
ន្ិយយោុំប្ទច្ុំរពាះោសនាប្គិសតរប្ពាះអ្នកន្ិពន្ធយល់ពី
ោសនារន្ះ។ រសៀវរៅរន្ះមិន្មាន្ឥទធិពលច្ុំរពាះខ្្ញុំរទបយ ី ។ ច្ុំប្ ងរជីងថា ប្
ប្ លច្ុំ
កវ ិចារ
ងរជីង ភាព ូច្ោន ររស់រោក Butler ជារសៀវរៅប្ រពិ
រុំផ្សញត្សប្មារ់ខ្ញ ុំប្្ លត្ប្មូវឲ្យខ្្ញុំប្ត្ូវអាន្៤ ឬ៥ ង ឯរណាះរ ីមបអា ី ច្យល់ គិត្ពិចារណាអ្ុំពីន្ត្ថិភាពនន្ប្ពះរៅជាអ្ត្ថិភាពនន្ប្ពះវ ិញ។ អ្ុំ
ន្។ វាហាក់ ូច្ជាររាញប្
ក
រ់ខ្ញ ុំ្ឲ្យ
ះអ្ុំណាងប្ត្ូវរញ្ហជក់ថា អ្ត្ថិភាពនន្ប្ពះមិន្មាន្
ន្្លងផ្សញត្ ុំណាក់កាលនន្ភាពោមន្ជុំរន្ឿ រ៉ាញប្ន្តអ្ុំ
ច្់សប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ នាះរទ រប្ពាះ
អ្ុំពីការចារ់កុំរ
ាិ ត្ Parker
ោទនន្ទីប្កុង រលីកទឹកច្ិត្តច្ុំរពាះសីលធម៌ រ៉ាញប្ន្តវាមិន្អាច្ជួយអ្ាី ន្រទបយ ី ច្ុំរពាះអ្នក
ប្ លោមន្ជុំរន្ឿរលីប្គិសតោសនា។ រសៀវរៅច្ុំ
ភាពចារ់
កថាររស់រោករ
ី ត្ររស់ប្ពះរយសូប្ លជាអ្នករ្លីយ្លងរវាងប្ពះ ន្ិងមន្ញសស
ះអ្ុំណាងប្ លរញ្ហជក់
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំមិន្ចារ់អារមម
៍ រទបយ ី ។
រ៉ាញប្ន្ត រោក Coates មិន្ប្មន្ជាមន្ញសសរយន្ឹងទទួលយកការច្ញះចាញ់ រទបយ ី ។ ោត្់មាន្កតីប្សទាញ់ ធុំ
រុំផ្សញត្សប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្ ោត្់ ន្ិង
ន្រឃញ ្ ឺជាប្ខ្សកប្ពះសិវៈ។ ោត្់គិត្ថា ប្ខ្សករន្ះរញ្ហជក់អ្ុំពីោសនា ី រៅជញុំវ ិញកររស់ខ្ញ ុំគ
ន្រធាីឲ្យោត្់មិន្សរាយច្ិត្ត។
ការជុំន្ួសតាមរយៈការពាក់ប្ខ្សករន្ះ
ទញកឲ្យោត្់រុំផ្ទលញប្ខ្សករន្ះរចាល។
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំមិន្ប្មន្ជាខ្លួន្។
មករន្ះ
“រទ” រោកមិន្អាច្រធាី ូច្រន្ះ
ន្រទ។ រន្ះជាប្ខ្សកអ្ុំរណាយររស់មាតយខ្្ញុំ។
៌ ុំ “ខ្្ញុំមិន្ ឹងពីោរៈសុំខ្មន្់អាថ្ក
ង ុំ នន្ប្ខ្សករន្ះរទបយ ី ”។ ខ្្ញុំមិន្គិត្ថា ប្ខ្សករន្ះរធាីរងករប្ោះថានក់ ល់ខ្ញ ុំ្
“រ៉ាញប្ន្ត រត្ីខ្ញ ុំរ្ ជឿរលីោសនារន្ះប្មន្រទ?”
រទបយ ្ ិន្ពាក់វារនាះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្អ្ត្់ពាក់វា ន្រនាះរទ រប្ពាះោមន្រហត្ញផ្សលប្គរ់ប្ោន្់រ ី ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំម
ះរចាល
រន្ះចាករច្ញពីខ្ញ ុំរ្ នាះ ខ្្ញុំោមន្រុំ
ន្រទ។
ប្ខ្សកមួយប្ខ្សប្ លមាតយខ្្ញុំ
ន្ពាក់ឲ្យខ្្ញុំរប្ពាះកតីប្សទាញ់ រហយ ី ក៏រញ្ហជក់ពីសញ្មងាលររស់ខ្ញ ុំប្្ រ។ រៅរពលប្ខ្សក ងទិញប្ខ្សកថ្មីរទៀត្រទបយ ូរច្នះរហយ ី ី ប្ខ្សករន្ះមិន្អាច្រុំផ្ទលញរចាល
96
រោក Coates មន្ រប្ពាះោត្់មន្ ិ អាច្ទទួលយកអ្ុំ ះអ្ុំណាងរន្ះ ន្រទបយ ី ិ គិត្ពោ ី សនាររស់ខ្ញ ុំ្ ់ ់ ញ្ហជក់ប្ រ់ខ្ញ ុំថា រទបយ ្ មិន្ថាខ្្ញុំមាន្ជុំរន្ឿរលី ិជាជ។ ោត្់ច្ងរ ី ។ ោត្់ទន្ាង ឹ រងចាុំជួយខ្្ញុំរច្ញពអ្ ី ន្លងនន្ភាពអ្វ ោសនារផ្សសងរទៀត្
ការសរហ្វរាះពប្ី ពះរយសូ មន្ ិ អាច្មាន្រទបយ ី
ររាញពី សច្ចធម៌ រហយ ី អ្ុំរពី ទទួលយកអ្រពី ររន្ះ។ រប្ៅពីោត្់
ន្ប្
រររស់ខ្ញ ុំន្ ្ ង រលក ឹ មិន្ប្ត្ូវសុំអាត្រទបយ ី ី ប្លងប្ត្ប្ពះរយសូរញរ៉ា ណាណះប្ លជាប្ពះ
នាុំខ្ញ ុំ្ឲ្យោាល់រសៀវរៅជារប្ច្ីន្រហយ ី
ប្ លោត្់ចាត្់ទញកថាជាប្គិសតោសន្ក ិ រោមះសម័ប្គ។ រប្ៅពកា ី រប្ ប្គួោរមួយប្ លជាអ្នក្ិរកសន្យ ិ មច្ុំរពាះប្គស ិ តោសនា។ អារមម
ទុំនាក់ទុំន្ងជារប្ច្ន្ ី ប្ លរោក
៍ ្័យខ្មលច្ច្ុំរពាះប្ពះ។
ប្រសន្ ិ ររីមន្ ិ ទទួលយកោសនាប្គស ិ តប្ ល
Coates
ោត្់ក៏
ន្ប្
នាុំខ្ួ លន្ទាុំងរនាះ ខ្្ញុំកប្៏ ត្ូវ
មាន្ទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវគឺល។ អ
រ៉ាញប្ន្តកុំទបញងរពលខ្្ញុំទាក់ទងជាមួយប្គួោររន្ះ
ជុំទាស់ជាមួយខ្្ញុំរោយរញ្ហជក់អ្ុំ
ះអ្ុំណាងថាៈ
ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្យល់ពភា ី ពលអនន្ោសនាររស់ពួករគ
គត្ ្ ល់រពលកនញងជវី ិត្ ិ ពកា ី រប្រប្ពឹត្តកុំហញសររស់ខ្ញ ុំរ ឈរ់ឈររន្ះន្ឹងនាុំឲ្យខ្្ញុំអាច្ោងអ្ុំរពី
នាុំខ្ញ ុំ្ឲ្យោាល់មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជារប្ច្ន្ ី
ន្រទបយ ី ។ អ្ាប្ី លខ្្ញុំ
សមាជក ិ មានក់កញ នងប្គួោររន្ះ ន្ន្ិយយវា
រហយ ី ប្ត្ងប្ត្ររងកីត្ រកមមច្ុំរពាះពួករគ។
ន្
ន្ររាញថា ខ្្ញុំប្ត្ូវ រត្ីសកមមភាពឥត្
រ ន្រោយរររៀរណា? ខ្្ញុំមិន្អាច្មាន្សន្តិភាពរទបយ ី ។ ខ្្ញុំររាញថា ងប្
ថានរធាីឲ្យប្ររសីរ
ា កមមររស់រយង ី គឺឥត្ខ្លឹមោររទបយ ី ។ រយង ី ប្ត្ូវប្ត្មាន្អ្នកោងរុំរពី រឲ្យរយង ី ។ រត្ី
រយង ី ប្ត្ូវទទួលរន្ាញកនន្អ្ុំរពី រ រញប្ត្នន្អ្នកទទួលអ្ុំរពី
នាុំឲ្យ ោាល់
អ្នករផ្សសងរទៀត្ ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំមាន្
ពួករគសញទធប្ត្មាន្អ្ុំរពី រ។ ឥទបូវ សូមរមីលពីភាពលអឥត្រខ្មចះនន្ោសនាររស់រយង ី ។ រុំ រទបង ន្ិងការទទួលទ ី
ន្ប្
ន្រោយយ៉ាងណា? រយង ី អាច្ប្ត្ឹមប្ត្ប្គប្វងវារចាលរៅប្ពះរយសូ។ ប្ទង់គឺជា
ប្ទង់ ន្ន្ិយយថា
រ។
អ្នកប្ លរជឿរលីសមតីររស់ប្ទង់ន្ឹងទទួល ន្ជីវ ិត្ឋិត្រឋរ។
់ ុំ ញ ច្រន្ះរហយ ប្ត្ងច្ ី គឺជាកតីករញណាឥត្ប្ពះប្ ន្ររស់ប្ទង់។ រៅរពលប្ លរយង ី រជឿជាក់ ល់ការទទួល
ច្ុំរពាះរយង ី រទៀត្រទបយ ី ។ រយង ី មាន្អ្ុំរពី
រកមមររស់ប្ពះរយសូ
អ្ុំរពី
រប្ លរយង ី ប្រប្ពឹត្តន្ឹងោមន្
រ។ វាមិន្អាច្រៅរួច្រទបយ ី ប្ លរស់រៅកនញងពិ្ពរោកមួយរន្ះរោយ
ោមន្អ្ុំរពី រ។ រហត្ញ ូរច្នះ រទីរប្ពះរយសូទទួលយក រកមមទាង ុំ អ្ស់រន្ះពីមន្ញ សសទាុំងអ្ស់។ មាន្ប្ត្រញគាល ់ ទួលយកន្ូវអ្ុំរពី ប្ លប្ទងទ
ររ៉ាញរណាណះរទ
រទីរអាច្ឲ្យមាន្សន្តិភាពខ្មងរប្ៅ
ប្សួលររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅរពលរន្ះ ន្ិងអ្ាីប្ លជាការសន្ានន្សន្តិភាពប្ លរយង ី ទទួល អ្ុំ
ះអ្ុំណាងរន្ះមិន្
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរជឿជាក់ខ្មលង ុំ រនាះរទ។ ខ្្ញុំ
ន្។
ន្។
សូមគិត្ពីជីវ ិត្មិន្រយ
ន្រ្លីយត្ររោយសមរមយថាៈ
“ប្រសិន្ររីការយល់ ឹងទាុំងរន្ះ គឺជាការយល់ទទួលោាល់រោយប្គិសតោសន្ិកទាុំងអ្ស់រនាះ ខ្្ញុំមិន្អាច្
ទទួលយករនាះរទបយ ី ”។ ខ្្ញុំមិន្ន្ិយយអ្ុំពីការទទួលទ យកទ
ា កមមអ្ុំរពី
រររស់ខ្ញ ុំរ្ ោយខ្លួន្ឯង ឬជាជាងការគិត្អ្ុំពីអ្ុំរពី
ប្ត្ូវរករយច្ុំ រពាះអ្ុំរពី ី
ររនាះ។
រញរសរនាះត្រថាៈ ោត្់ធានាច្ុំរពាះខ្្ញុំថា រុំ
ថ្មីច្ុំរពាះអ្ាីប្ លខ្្ញុំ
ា កមមពីផ្សលលុំ
ងប្
ន្ន្ិយយ។
ក៏រញប្៉ា ន្ត ខ្្ញុំក៏
រររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំទទួល
រ។ រហូត្ ល់ខ្ញ ុំ្ទទួល
ន្រៅទីរ្ច រ់ ខ្្ញុំ
ថានររស់ខ្ញ ុំឥ ្ ត្ប្ររយជន្៍រនាះរទបយ ី ។ សូមគិត្ោរជា
រញរសរនាះពាយមពន្យល់ពាកយលអររស់ោត្់។ ោត្់
ោត្់មិន្ទទួលការរ ុំខ្មន្តាមរយៈការប្រប្ពឹត្តរនាះរទបយ ី ។
កនន្អ្ុំរពី
ន្ ឹងពីការប្រប្ពឹត្តិររស់ោត្់ ន្ិង
ន្ររាញខ្្ញុំថា
ន្ ឹងរួច្ជារប្សច្រៅមញ ន្រពលជួរមិត្ត្ហ្វ័ កតទាង ុំ រនាះរហយ ី ថា រល់ប្គិសតោសន្ិកទាុំងអ្ស់
មិន្រជឿរៅរលីប្ទឹសតីនន្ការទទួលទ
ា កមមរទបយ ី ។ រោក Coates ខ្លួន្ោត្់ប្រត្ិរត្តិរោរពប្ពះរោយការ្័យខ្មលច្។
97
ោត្់មាន្ររះ ូ ងោត្់ររសញ ិ ទធរជឿជាក់រលល ី ទធភាពនន្ភាពររសញ ិ ទធរលខ្ ី ួ លន្ឯង។ រសៀវរៅមួយច្ុំន្ួន្ប្ លរៅកនញងន ររស់ខ្ញ ុំ្
ហ្វសតៗ ី ពរី នាក់ក៏រជឿង ូច្រនាះប្ រ។
ន្ររៀរររ់ពីការរជឿជាក់រលប្ី ពះ។ រទាះរីជារោក Coates មាន្ការ
រមភរប្ច្ន្ ី តាមរយៈរទពរិ ោធន្៍ថ្មីៗច្ញ ងរប្កាយររស់ខ្ញ ុំ្ករ៏ ោយ ក៏ខ្ញ ុំ្អាច្ធានា ន្ង ិ ប្ រ់ោត្់ថា ជុំរន្ឿររស់ប្គួោរ
ប្ លអ្្រិ កសច្ុំរពាះប្គស ិ តោសនារនាះ មិន្អាច្រធាីឲ្យខ្្ញុំប្រឆ្ុំងន្ង ឹ ប្គស ិ តោសនារទបយ ី ។ ការលុំ
កររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន្ប្គរ់ទក ី ប្ន្លង។ ពួករគមាន្ជុំរន្ឿងរៅរលគ ី មពរី ររសញ ិ ទធ ន្ង ិ ការរកប្ោយនន្គមពីររនាះ។
XII. ការប្សាងរកប្ ប្ស័យទាក់ទងជាមួយជន្ជាត្ឥ ា ិ ណា
មញន្រពលសររសរររៀរររ់រប្ន្ថមអ្ុំពីទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយប្គិសតោសន្ិក ខ្្ញច្ ុំ ងរ់ រៀរររ់អ្ុំពីរទពិរោធន្៍រផ្សសង
រទៀត្ប្ លរកីត្រទបង ី កនញងកុំទបញងរពលរនាះប្ រ។
រោក Sheth Tyeb Haji Khan Muhammad រៅកនញងទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា មាន្ឥទធិពល ូច្ោនន្ឹងរោក
Dada Abdulla កនញងប្ររទសណាតាលីប្ រ។ ោមន្សកមមភាពជាោធារ ៈណាមួយប្ លប្ត្ូវ ុំ ូ ង ន្ិង ន្ប្ រ់ោត្់ពីរុំ ោមន្ការច្ូលរួមពីោត្់រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ន្ោាល់ោត្់រៅរ ីមស ត ហ៍ រ ប្
ប្ស័យទាក់ទងជាមួយជន្ជាត្ិឥណា ា រៅកនញងទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា ។ ខ្្ញុំ
ជាត្ិឥណា ា រៅទីរនាះ ន្ិង
ន្ររាញពីរុំ
ន្សញុំឲ្យោត្់ជួយខ្្ញុំ រប្កាយមកោត្់ក៏រករយន្ ី ឹងជួយខ្្ញុំប្ រ។
ន្រធាីរទបង ី រោយ ងររស់ខ្ញ ុំ្ថាច្ង់
់ ិកាពីោថន្ភាពជន្ ងច្ងស
ជុំហាន្ ុំរូងររស់ខ្ញ ុំគ ្ ឺររងកីត្ឲ្យមាន្ការជួរជញុំោនរវាងជន្ជាត្ិឥណា ា កនញងទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា រហយ ី ររាញពួករគ
អ្ុំពីោថន្ភាពររស់ពួករគរៅប្ររទសប្តាន្់ោាល។ ការជួរជញុំោនរន្ះប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី រៅរគហោឋន្ររស់រោក Sheth Haji Muhammand Haji Joosab ប្ លរៅទីរនាះខ្្ញុំ ពា
ន្រធាីការប្
នាុំខ្ួ លន្។ ការជួរជញុំោនរនាះមាន្ការច្ូលរួមរប្ច្ីន្ពី
ិ ជជករ ប្កុមជន្ជាត្ិភាគត្ិច្ មីរមន្ (Meman)ន្ិងមាន្ហិ ូ ា ោសន្ិកមួយច្ុំន្ួន្ត្ូច្ផ្សងប្ រ។ តាមការពិត្
ប្រជាជន្ហិ ូ ា រស់រៅកនញងទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា មាន្ច្ុំន្ួន្ត្ិច្រុំផ្សញត្។ ុំ ន រន្ះអាច្ន្ិយយ ន្ថា ការប្ថ្លងរៅកនញងការជួរជញោ គឺជាការរធាីសញន្ារកថាជាោធារ
ៈរលីក ុំរូងកនញង
ឆ្កជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំ ន្ររៀរច្ុំកមមវត្ថញប្ លប្ត្ូវន្ិយយ ន្យ៉ាងលអ ប្ លកមមវត្ថញរនាះន្យ ិ យអ្ុំពីការអ្រងកត្រមល ី ពី ភាពរោមះប្ត្ងរ់ ៅកនញងការរធាីអាជីវកមម។ ខ្្ញុំក៏ ន្លឺពា ិ ជជករមួយច្ុំន្ួន្ន្ិយយថា ការរធាពា ី ិ ជជកមមរោយភាព ់ ន្ រោមះប្ត្ងម ឬ ឹងថាខ្្ញុំអាច្រធាី ន្រនាះរទ។ សូមបរី ៅនថ្ៃរន្ះ មាន្មត្ ិ អាច្រធាី ន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំមន្ ិ គត្ ិ ិ ត្ហ្វ័ កត ពា
្ រប្ច្ន្ ិ ជជករររស់ខ្ញ ុំជា ី
ន្ចាត្់ទញកភាពរោមះប្ត្ង់មន្ ិ ប្ត្ូវោនជាមួយន្ង ឹ អាជីវកមមរទបយ ី ។
់ រញ្ហានន្ោសនា។ ពួករគអ្ះអាងថា កច្ កភាពរោមះប្ត្ងជា ិ ចការអាច្ ់ សញ ករញ្ហាោសនាគឺជាររឿងមួយរផ្សសងរទៀត្។ ភាពរោមះប្ត្ងររ ិ ទធជារញ្ហាមន្ ិ សថត្ ិ
ពា ិ ជជកមមគឺជាររឿងអាច្រមីលរឃញ ច្ុំប្ ី រមល ី រឃញ ី គជា ឺ ររឿងមួយ ច្ុំប្
កនញងការរធាអា ី ជីវកមម ប្ លអាច្ន្យ ិ យ ប្ថ្លងររស់ខ្ញ ុំ្
រហយ ី
ន្ោស់រត្ឿន្ពា
ន្ថា វាជារញ្ហាប្ លសថត្ ិ រៅឆ្ៃយ។ ខ្្ញុំ ិ ជជករច្ុំរពាះកាត្ពាកិច្ចររស់ពួករគ
ន្ត្វា៉ាការអ្ះអាងរនាះកនញងរសច្កតី
រោយរធាីការប្រកប្ច្កជាពរី ប្ផ្សនក។
ទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវររស់ពួករគច្ុំរពាះភាពរោមះប្ត្ង់គជា ឺ រញ្ហាធុំជាងរគរៅរប្ៅប្ររទស ជន្ជាត្ិឥណា ា ពរី -រនា ា ររ់ោន្នាក់។ ី ក់គឺជាការវាស់សាង់ ល់ជន្ជាត្ឥ ិ ណា ខ្្ញុំ
ពួករគន្ិយយថា
ន្រឃញ ី ទមាលរ់ររស់ប្រជាជន្រយង ី ោមន្អ្នាម័យ
ជញុំវ ិញពួករយង ី ។ រនាារ់មក ពួករគក៏ រចាលរល់ការប្រងប្ច្កទាុំងអ្ស់រវាង
ន្ចារ់អារមម
រររី ប្រៀររធៀរន្ឹងជន្ជាត្អ្ ិ ង់រគលសប្ លរស់រៅ
៍ អ្ុំពរី រឿងរន្ះ។ ខ្្ញុំ
ហិ ូ ា ោសន្ក ិ
រប្ពាះកិច្ចការអាជីវកមមររស់
ន្សងកត្់ធៃន្ព ់ ោ ី រៈសុំខ្មន្់នន្ការរុំរ្លច្
ឥោលមោសន្ក ិ
សញីសោសន្ក ិ
ប្គិសតោសន្ក ិ
គូចារ៉ា ត្ោសន្ក ិ មា៉ាប្ោសញីោសន្ក ិ ពញន្ចាោសន្ក ិ កាច្់ឈស ី ោសន្ក ិ ន្ង ិ សូ ទស ី ោសន្ក ិ ជារ ីម។
98
ច្ញងរប្កាយ ខ្្ញុំ
ន្រសនឲ្ ី យររងកីត្សមាគមមួយរ ីមបរី ធាីជាត្ុំណាងច្ុំរពាះអាជា្ធរពាក់ព័ន្ធន្ង ឹ ភាពលុំ
ខ្្ញុំរឃញ ី ថា ខ្្ញុំ
ន្ររងកត្ ី ឲ្យមាន្ភាពចារ់អារមម
រៅររស់ជន្ជាត្ឥ ា ។ ិ ណា
ករស់
៍ មួយរៅកនញងជុំន្ួរប្រជញុំរនាះ។
ការប្ថ្លងររស់ខ្ញ ុំរ្ ប្កាយមកប្ត្ូវ ន្យកមកពភា ិ កា។ អ្នកច្ូលរួមមួយច្ុំន្ួន្
ន្ោុំប្ទច្ុំរពាះការពិត្រន្ះ។ខ្្ញុំ
៍ រឃញ ុំ ។ ខ្្ញុំ ន្រឃញ ី ថាមាន្ការរលក ី ទក ឹ ច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ី ថា មាន្អ្នកច្ូ លរួមពរី -រនា ី ក់រច្ះភាោអ្ង់រគលស។ ន្ ឹងថា ការរច្ះភាោអ្ងរ់ គលសន្ឹងមាន្ប្ររយជន្៍រៅកនញងប្ររទសមួយរន្ះ ូ រច្នះខ្្ញុំក៏ ន្ប្ នាុំឲ្យអ្នកមាន្
ចារ់អារមម ខ្្ញុំ
រពលទុំរន្ររៅររៀន្ភាោអ្ង់រគលស។ ខ្្ញុំ រប្ច្ន្ ី រន្តច្ ិ ក៏រោយ ប្ពមទាុំង
ន្ប្ រ់ពួករគថា រន្ះជាររឿងអាច្រធាី ន្កនញងការររៀន្រទាះរជា ី មាន្អាយញ
ន្រលីកទឹកច្ត្ ិ ត ល់អ្នកប្ ល
ន្រច្ះភាោរន្ះរួច្រហយ ី ប្ រ។ រលីសពរី ន្ះ ខ្្ញុំក៏
ររក ី ររៀន្ ឬប្ រ់ពួករគរោយផ្ទាល់ឲ្យររៀន្ភាោរន្ះ។ ី ររប្ងៀន្ភាោអ្ង់រគលសមួយថានក់រ ីមបជ ី ុំរញញឲ្យមាន្អ្នកច្ូលរផ្សតម
ន្
័ ថានក់ររៀន្មន្ រ៉ាញប្ន្តមាន្រញ រសវយរកម ង៣នាក់ ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្ររៀន្ភាោរន្ះជារប្សច្ ី រៅរទបយ ិ ទាន្់ចារ់រផ្សតម ី
តាមរពលសមប្សរ កនញងលកខខ្
ា ប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវរៅផ្សាះពួករគរ ម ី បរ ី រប្ងៀន្។ ពរី នាក់កញ នងច្ុំរណាមពួករគគជា ឺ ឥោលម
ោសន្ក ិ ប្ លមានក់ជាជាងកាត្់សក់ ន្ិងមានក់រទៀត្ជារលខ្ម ច្ុំប្
ករញរសមានក់រផ្សសងរទៀត្ប្ លជាហិ ូ ា ោសន្ក ិ
ជាអ្នកររប្មីការររកនញងហាង។ ខ្្ញុំក៏ ន្យល់ប្ពមររប្ងៀន្ពួករគទាុំងអ្ស់។ ខ្្ញុំោមន្ការសងស ័យសមត្ថភាពខ្លួន្ឯង
រលីការររប្ងៀន្រន្ះរទបយ ី ។ កូន្សិសសខ្្ញុំអាច្ន្ឹងធញ ញប្ទាន្់រន្តិច្ រ៉ាញប្ន្តសប្មារ់ខ្ញ ុំ្គឺមិន្ធញញប្ទាន្់រទបយ ី ។ មាន្រពលខ្លះ ខ្្ញុំរៅផ្សាះររស់ពួករគ
ន្ប្ត្ឹមរឃញ ី ពីការរធាីអាជីវកមមររស់រគរ៉ាញរណាណះ។
រញរសទាុំងរីនាក់រនាះោមន្ន្រណាមានក់ច្ងរ់ រៀន្ពីភាោអ្ង់រគលសឲ្យ ពីរនាក់រច្ះ ឹងភាោរន្ះ អាជីវកមមររស់ពួករគ
ន្រប្ច្ីន្កនញងរយៈរពលប្រប្ហល៨ប្ខ្។
ន្យ៉ាងធមមតា។ ច្ុំប្
ន្រប្ៅប្ជះរទបយ រ៉ាញប្ន្តរឃញ ី ី ថាមាន្កូន្សិសស
កូន្សិសសទាុំងពីរនាក់រនាះអាច្សររសរលិខ្ិត្
កកូន្សិសសជាជាងកាត្់ ោត្់ច្ង់ប្ត្ឹមប្ត្រច្ះភាោអ្ងរ់ គលសសប្មារ់
ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយអ្ត្ិថ្ិជន្ររស់ោត្់រញ រ៉ា ណាណះ។ ច្ុំ ូ ល
់ ន្ាៈររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្ ន្ ត្់រង្ ី ។
ន្សមរមយរប្កាយពីររៀន្ភាោរន្ះរួច្។
ជាលទធផ្សលនន្ការសិការរស់ពួករគ
កូន្សិកសពីរនាក់ររៀន្រក
ខ្្ញុំមាន្ការរពញច្ិត្តន្ឹងលទធផ្សលនន្ការប្រជញុំរន្ះខ្មលង ុំ ណាស់។ ខ្្ញុំសរប្មច្ច្ិត្តរន្តការជួរជញុំរន្ះរទៀត្ ខ្្ញុំរៅចាុំ ន្ថា ការជួរជញុំោនរន្ះប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី មួយរលីកកនញងមួយស ត ហ៍ ឬកនញងមួយប្ខ្។ ការជួរជញុំោនរន្ះប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី
ត្ិច្ ឬរប្ច្ីន្ជារទៀងទាត្់។ កនញងឱ្កាសរន្ះក៏មាន្ការផ្ទលស់រូ រទសសន្រយរល់ ត ោនផ្សងប្ រ។ ជាលទធផ្សល
ន្ឲ្យរឃញ ី
ថា រៅកនញងទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ា ណាប្ លខ្្ញុំមិន្ោាល់រនាះរទ។ សកមមភាពរន្ះ ន្ប្ប្រកាលយឲ្យខ្្ញុំ ី ៉ា ោមន្ជន្ជាត្ិឥណា ន្ោាល់រោក Jacobus de Wet ប្ លជាភានក់ររប្ររទសអ្ងរ់ គលសយ៉ាងឆ្រ់រហ័ស។ ោត្់ជាមន្ញសសមាន្កតី អា
ា រ៉ាញប្ន្តោត្់មាន្ឥទធិពលត្ិច្ត្ួច្រ៉ាញរណាណះ។ រទាះជាយ៉ាងណា ោត្់ ន្យល់ប្ពម ិ ត្អាសូរច្ុំរពាះជន្ជាត្ិឥណា
ជួយពួករយង ី តាមប្ លោត្់អាច្រធាី រពលរន្ះ ខ្្ញុំ
ន្ ន្ិង ន្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំមកជួរោត្់រៅរពលណាក៏
ន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយមហ្វន្តីប្គរ់ប្គងផ្សលូវប្ ក ន្ិង
ោសនាផ្ទាល់ររស់ខ្ួ ន្ក៏ ល រោយ រញ្ហាលុំ រនាះរទបយ ៏ ទួល ី ។ ខ្្ញុំកទ
កច្ុំរពាះការរធាី ុំរ
រ់ពួករគថា សូមបប្ី ត្សថិត្រៅរប្កាម
ា មិន្ប្មន្ជាការប្ត្ឹមប្ត្ូវ ី រររស់កមមករជន្ជាត្ិឥណា
ន្លិខ្ិត្រ្លីយត្រថា សុំរញប្ត្នន្ការផ្សតល់រសវាកមមរធាី ុំរ
អាច្រច្ញឲ្យប្គរ់ជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ លរសលៀកពាក់សមរមយរ៉ាញរណាណះ។ ច្ង់
ន្ប្
ន្។
ី រលុំោរ់ទី១ ន្ិងលុំោរ់ទី២
ការរ្លីយត្រប្រររន្ះរៅឆ្ៃយពីអ្ាីប្ លរយង ី
ន្ រប្ពាះរញ្ហារន្ះរៅប្ត្មាន្ការរលីករទបង ី ពីប្រធាន្ប្គរ់ប្គងោថន្ីយរថ្រ្លីងជាអ្នកសរប្មច្ថាន្រណារសលៀក
ពាក់សមរមយ។
99
រោកភានក់ររររស់ប្ររទសអ្ងរ់ គលស រោក Tyeb Sheth ក៏ធាលរ់
ន្ររាញខ្្ញុំន្ូវលិខ្ត្ ័ ធន្ង ា ។ ិ មួយច្ុំន្ួន្ពាក់ពន្ ឹ ររឿងជន្ជាត្ឥ ិ ណា
ន្ឲ្យលិខ្ត្ ិ ប្សរ ៀងោនរន្ះឲ្យខ្្ញុំរមល ី ប្ រ។ ខ្្ញុំ
ន្ ឹងពកា ា ី រពិត្ប្ លជន្ជាត្ិឥណា
ទទួលរងការោរសងកត្់យ៉ាងនប្ពនផ្សសពប្ី ររទសរៅកនញងត្ុំរន្់កណា ត លអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។
រប្កាយមក ការោនក់រៅររស់ខ្ញ ុំក ្ ញ នងទប្ី កុងប្ពត្ ី ូ រយ ី ៉ា គឺអាច្ជួយខ្្ញុំឲ្យសក ិ ា ន្សញីជរប្ៅពោ ី ថ ន្ភាពន្រយ យ
រស ក ឋ ច្ ិ ច
ន្ិងសងាមកិច្ចររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ លរស់រៅកនញងប្ររទសប្តាន្់ោាល
ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរន្ះផ្សងប្ រ។
ក៏ ូច្ជារៅត្ុំរន្់កណា ត លនន្
ខ្្ញុំមន្ ិ គិត្ថា ការសក ិ ារន្ះន្ង ឹ កាលយជារសវាកមម ៏មាន្ត្នមលមន្ ិ អាច្កាត្់នថ្ល
រទបយ ្ ៏ ី ។ សប្មារ់ខ្ញ ុំក
ន្សប្មារ់ខ្ញ ុំ្រៅរពលអ្នាគត្
ន្គិត្ ល់ពកា ី រវ ិលប្ត្ទបរ់រៅផ្សាះវ ិញរៅច្ញងឆ្នរុំ ន្ះ ឬក៏មញន្ច្ញងឆ្ន ុំ ប្រសិន្ររីររឿងកតប្ី ត្ូវ
រ្ច រ់មញន្ការរ្ច រ់ឆ្នប្ុំ លខ្្ញុំោនក់រៅទរី នាះ។ ក៏រញប្៉ា ន្តមិន្ ូច្ជាការគត្ ិ រទបយ ី ប្ពះ
ន្ររៀរច្ុំសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ន្ូវរហត្ញការ
ន្
៍ រផ្សសងពីរន្ះ។
XIII. រត្ពា ី បអ្ ី កយថា “គូល”ី ប្ត្ូវ ន្រៅរ ម ី ាី
រន្ះមន្ ា ប្ លរស់រៅកនញងប្រទស ិ ប្មន្ជារពលរវោប្ លប្ត្ូវន្ិយយោថន្ភាពទាុំងប្សុងររស់ជន្ជាត្ិឥណា
ប្តាន្់ោាល ន្ង ត លនន្ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ត្ុំរន្់កណា ិ ខ្មងត្បូងរទបយ ី ។ ខ្្ញុំរសនីឲ្យអ្នកប្ លច្ង់ ឹងពរី ហត្ញការ ៍ ទាុំងប្សុងនន្ ុំ ូកសតព ោថន្ភាពទាុំងរន្ះ អាច្រមល ី ប្ត្ទបរ់រៅរមីលជព ី ី ប្រវត្តិអ្ហិងាររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅប្ររទសអាហ្វហាិកខ្មងត្បូង ។ រទាះជាយ៉ាងណា រន្ះជាររឿងសុំខ្មន្់ប្ លប្ត្ូវររៀរររ់រោយសរងខររៅទរី ន្ះ។ រៅកនញងត្ុំរន្់កណា ត លនន្ប្ររទស
អាហ្វហាក ា ប្ត្ូវ ន្ កហូត្សទ ុំ អ្ស់តាមរយៈច្ារ់ពរិ សសមួយកនញងឆ្ន ុំ ១៨៨៨ ឬរៅ ិ ខ្មងត្បូង ជន្ជាត្ឥ ិ ណា ិ ធិទាង មញន្រន្ះរៅរទៀត្។ ប្រសន្ ឋ ោរ ឬ ិ ររីពួករគសរប្មច្ច្ត្ ិ តរស់រៅទរី ន្ះ ពួករគអាច្ប្ត្ម ឹ រធាីជាអ្នកររប្មីតាមត្ញរៅសណា រធាីជាអ្នកររប្មីកញ ងផ្សា ន ះរ៉ាញរណាណះ។ ពា ពួករគ
មួយប្ត្ូវ
ិ ជជករនានាប្ត្ូវ
ន្ររងកត្ ី ភាពជាត្ុំណាង ន្ិង
ន្ោក់ពាកយរ
ន្ កហូត្សិទរធិ ោយមិន្ទទួល
ន្សុំ
ងសមរមយរទបយ ី ។
៏ ង តឹ ងជារប្ច្ន្ ី រ៉ាញប្ន្តវាឥត្ប្ររយជន្៍រទបយ ី ។ ច្ារ់ ត្ ឹ រញង ឹ
ន្អ្ន្ញមត្ ័ រទបង ុំ ៨៨៥។ រប្កាយមក ប្ត្ូវ ន្រធាវី ិរោធន្កមមរន្តច្ ី កនញងប្ររទសប្តាន្់ោាល កនញងឆ្ន១ ិ រន្តួច្ ់ ន្ធរថ្រច្ុំន្ួន្ ៣រផ្ទន្ រៅរពលពួករគច្ូលមកកនញង កនញងឆ្ន១ ុំ ៨៨៦ ន្ប្ច្ងថាៈ ជន្ជាត្ឥ ា ទាុំងអ្ស់ប្ត្ូវរងព ិ ណា ប្ររទសប្តាន្់ោាល។ ពួករគមន្ ិ អាច្កាន្់ការ់ ី អ្ន្ញវត្តមន្ ិ ប្មន្ជាកមមសទ ិ ធិកររទបយ ី ។
ន្រទបយ ី រលក ី ប្លងប្ត្ ីប្ លរគររៀរច្ុំឲ្យពួករគរ៉ាញរណាណះ ជាការ
ពួករគោមន្សទ ិ រធិ ធាជ ី ុំន្ួញរនាះរទ។
ន្យ ព ិ យអ្ុំពជ ី ន្ជាត្ិអាសញប្ី លជាច្ារ់ររយយព ិ ី រលីផ្សូ វោធារ ល
៌ សមបញរ។ សថត្ ា មិន្ប្ត្ូវរ រី ិ រៅរប្កាមច្ារ់រន្ះ ជន្ជាត្ិឥណា
ៈរទបយ រហយ ី ី ក៏មន្ ិ ប្ត្ូវរច្ញពីផ្សាះរប្កាយរមា៉ាង ៩:០០ យរ់រោយោមន្ការអ្ន្ញ ញ្ហញត្ប្ រ។ ការ
អ្ន្ញវត្តច្ារ់ច្ញងរប្កាយរន្ះ ប្ត្ូវ
រ្ញត្ទា តិ ង ុំ រន្ះមាន្ប្ច្ងរប្កាមច្ារ់ពរិ សស
ន្រធាីឲ្យជន្ជាត្ឥ ា ប្ពួយ រមភយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ជន្ជាត្ប្ិ លកាន្់ោសនាអារ៉ា រ់អាច្ ិ ណា
ន្រលក ត ន្ច្ត្ ៉ា ស ី ប្លងច្ុំរពាះការអ្ន្ញវត្តប្រររន្ះ។ ការរលក ី ប្លងរន្ះប្ផ្សអកតាមសណា ិ តលរអ រស់រូល ី ប្ត្រ៉ាញរណាណះ ។ ខ្្ញុំធាលរ់ជួររទពរិ ោធន្៍នន្ឥទធព ុំ ពរី រន្ះ។ ិ លច្ារ់ទាង
ជាញឹកញារ់
ខ្្ញុំប្ត្ងរច្ញរប្ៅរ រី រលងជាមួយ
រោក Coates ន្ង ៉ា ស ល ិ កប្មប្ត្ទបរ់មកវ ិញរៅមញ ន្រមា៉ាង ១០យរ់ណាស់។ រត្ីមាន្អ្ារី កត្ ី រទបង ី ប្រសន្ ិ ររីរូល ី ចារ់ខ្ួ ន្ ខ្្ញុំ? រោក Coates ប្ពួយ រមភអ្ុំពីរញ្ហារន្ះជាងខ្្ញុំរៅរទៀត្។ ោត្់ អ្នកររប្មីប្សបករមមមានក់រញរ៉ា ណាណះ។ រ៉ាញប្ន្តរត្ីោត្់អាច្ឲ្យខ្្ញុំ រច្ញលិខ្ិត្រន្ះឲ្យអ្នកររប្មីររស់ខ្ួ ន្ ល ជាអ្ុំរពីលួច្រន្លុំ។
ន្រច្ញលិខ្ិត្អ្ន្ញញ្ហញត្រច្ញ-ច្ូលច្ុំរពាះប្ត្
ន្រោយរររៀរណា? មាន្ប្ត្មាចស់ផ្សាះរ៉ាញរណាណះប្ លអាច្
ន្។ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្សញុំពីរោក Coates ប្ ររនាះវាន្ឹងប្ត្ូវ
ន្រចាទប្រកាន្់ថា
100
ូរច្នះរហយ រោក Coates ប្ពមទាុំងមិត្ត្ហ្វ័ កតមួយច្ុំន្ួន្ ន្នាុំខ្ញ ុំរ្ ៅកាន្់រគហោឋន្ររស់រោករ ាិ ត្ ី Krause ប្ លរមធាវ ីររស់រ ឋ។ រយង ី គឺជារមធាវ ីប្រករអាជីវកមមប្ត្មួយ។ ការពិត្រនាះគឺថាការច្ង់ ន្លខ្ ិ ត្ ិ អ្ន្ញញ្ហញត្រច្ញ-ច្ូលផ្សាះរៅរប្កាយរមា៉ាង
៩យរ់
គវា ឺ លុំ
កណាស់សប្មារ់ោត្់។
ោត្់ ន្សប្មតងការអា
ិ ត្
ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ ជុំន្ួសការរច្ញលខ្ ិ ត្ ិ រន្ះឲ្យខ្្ញុំ ោត្់ ន្ឲ្យលខ្ ិ ិត្មួយច្ារ់មកខ្្ញុំអាច្អ្ន្ញញ្ហញត្រច្ញពីផ្សាះរប្កាយរមា៉ាង
៩យរ់ រោយោមន្ការរ ុំខ្មន្ពរ ៉ា ស ល ច្ ី ូល ី ។ ខ្្ញុំប្ត្ងទញកលិខ្ត្ ិ រន្ះជារ់ខ្ួ ន្ជាន្ ិ ចរៅរពលខ្្ញុំរច្ញរប្ៅផ្សាះ។ ការពត្ ិ រនាះ ថា ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ ល រោករ
ន្រប្រល ី ខ្ ិ ត្ ិ រន្ះរៅរពលមាន្រហត្ញការ
ាិ ត្ Krause
ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្រៅរលងផ្សាះោត្់
៍ រកត្ ី រទបង ី រនាះរទបយ ី ។
ន្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំមករលងផ្សាះររស់ោត្់ ពួករយង ី អាច្ន្ិយយថាកាលយជាមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតន្ង ឹ ោន។
ប្ពះរជអាជា្កនញងប្កុងច្ូ ហាន្់រ
រហយ ី ោត្់ក៏ ន្ប្ ី ។ សររជ
នាុំខ្ញ ុំឲ្ ្ យោាល់រូ អន្ប្រុសលបរី ្មះររស់ោត្់ជារប្ច្ន្ ី នាក់ប្ លជា
រៅកុំទបញងសហ្វរាមរ ម ប្ត្ូវ ន្កាត្់រទាសរោយ ី បស ី ទ ិ ធិរសរភាពោត្់ ី
ត្ញោការរយធាពរ ី ទសប្មារ់មហ្វន្តជ ី ន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលស រហយ ី ប្ត្ូវ ររ
ត ញរច្ញពត្ ី ុំប្
ប្លងមកវ ិញ
ងរោយសមាជិកប្កុម។ រប្កាយមក ោត្់ប្ត្ូវ
ប្ពមទាុំងប្ត្ូវ
ប្តាន្់ោាល់វ ិញ។
ទុំនាក់ទុំន្ងទាុំងរន្ះ
សប្មួល
រប្កាយមកមាន្ោរៈសុំខ្មន្់ច្ុំរពាះខ្្ញុំកញ ងជ ន ីវ ិត្ជាោធារ ៈររស់ខ្ញ ុំ។ ្
កនន្រទរ្ញត្តិទាក់ទងន្ឹងការហាមឃ្លត្់រធាី ុំរ
រច្ញរប្ៅរោយរធាី ុំរ
ន្រករឃញ ី ថារោមះប្ត្ង់ ន្ិងប្ត្ូវ
ន្
ន្រោះ
ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យររប្មកា ន ី ររររទបង ី វ ិញរោយមាន្កត្ ិ តិយសកនញងវ ិស័យច្ារ់កញ ងប្ររទស
ន្រប្ច្ីន្ ល់ការររកនញងវ ិស័យោធារ
ផ្សលលុំ
ន្ោក់ពន្ធនាោររយៈរពល៧ឆ្ន។ ុំ ោត្់ប្ត្ូវ
ី រតាមវ ិថ្ីប្រធានាធិរត្ីរៅកាន្់កប្ន្លងោធារ
ី រជាោធារ
ៈ
ប្ពមទាុំង
ន្ជួយ
ៈគឺវាធៃន្ធ ់ ៃរសប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំប្ត្ង
ៈ។ រគហោឋន្ររស់ប្រធានាធិរត្ី Kruger សថិត្រៅ
រលីវ ិថ្ីរន្ះគឺជាលុំរៅោឋន្មិន្សូវរ្ីត្ឆ្យ សៃរោ ់ ៃ ត្់ ន្ិងោមន្សួន្ច្ារ មា៉ាងវ ិញរទៀត្ក៏មិន្ខ្ញសប្រលកោនពីផ្សាះររស់ អ្នកប្ លរស់រៅប្កបររនាះប្ រ។
រគហោឋន្ររស់រស ឋីភាគរប្ច្ីន្សថិត្រៅទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា
ន្ិងព័ទធជញុំវ ិញរៅរោយ
គឺមាន្ភាពលអរ្ីត្ឆ្យ
សួន្ច្ារ។ ភាពោម្ញនន្រគហោឋន្ររស់ប្រធានាធិរត្ី Kruger ប្ត្ូវ
ន្រគោាល់ជាទូរៅរប្ច្ីន្។ មាន្ប្ត្ឹមប្ត្វត្ត
មាន្រ៉ាូលីសមានក់យមរៅមញ ខ្ផ្សាះក៏អាច្ររាញថាជាផ្សាះររស់មហ្វន្តីមួយច្ុំន្ួន្រហយ ី ។ ខ្្ញុំប្ត្ងរធាី ុំរ អ្នកយមរន្ះរោយោមន្រញ្ហា ឬការររអក់អ្ាីរទបយ ី ។
រ៉ាូលីសប្ លមកយមផ្សាះររស់ប្រធានាធិរត្ីប្ត្ូវ
មានក់កញ ងច្ុំ ន រណាមពួករគ
ន្ផ្ទលស់រូ រជាររៀងរល់ ត រពល។
ី រកាត្់តាមផ្សលូវនន្
មាន្រពលមួយ
រ៉ាូលីស
ន្រញញប្ចាន្ ន្ិងទាត្់ខ្ញ ុំឲ្ ្ យ ួលរៅរលីផ្សូ វល រោយមិន្ ន្ប្ពមាន្ខ្្ញុំជាមញ ន្ច្ុំរពាះការរ ីររៅ
តាមផ្សលូវរន្ះទាល់ប្ត្រោះ។ ខ្្ញុំប្សរកច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ មញន្រពលសួររៅរ៉ាូលីសច្ុំរពាះអ្ករបកិរយប្រររន្ះ រោក ិ Coates ប្ លធាលរ់
“គន្ធី ោត្់
ោក់ពាកយរ ខ្្ញុំ
ន្រ ីរកាត្់តាមទីរន្ះ
ន្មក រហយ ី ន្ិយយថាៈ
ន្រឃញ ី អ្ាីៗប្គរ់ប្ររយ៉ាងអ្ស់រហយ ី ”។ ោត្់អាច្រធាីជាោកសរី ៅត្ញ ោការ
ន្ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្
តឹ ងប្រឆ្ុំងន្ឹងរញរសមានក់រន្ះ។ ោត្់ពិត្ជាសញុំរទាសខ្្ញុំខ្មលង ុំ ណាស់ច្ុំរពាះកតីអាមា៉ាស់ប្រររន្ះ។
ន្ន្ិយយថាៈ “រោកមិន្ចាុំ ច្់សញុំរទាសខ្្ញុំរទាស”។ “រត្ីរញរសរន្ះ ឹងយ៉ាង ូច្រមតច្?” ជាររឿងធមមតា
ច្ុំរពាះោត្់ប្ លជាអ្នកររសរអ្ ី ីសព
៌ សមបញរ។ ោត្់ចាត្់ទញកខ្្ញុំថាជាជន្ប្សបករមម ូច្មន្ញសសប្សបករមមឯរទៀត្។ ខ្្ញុំ
ន្សរប្មច្ថាមិន្រតឹងរៅត្ញោការរទបយ ី រប្ពាះខ្្ញុំចាត្់ទញកថារន្ះជាច្ារ់ររស់ពួករគ
មានក់រន្ះរទបយ ី ។
រោក Coates
ច្ុំរពាះរញរសមានក់រន្ះ។
ូរច្នះខ្្ញុំសរប្មច្មិន្រតឹងរញ រស
ន្ន្ិយយថា មាន្ប្ត្ខ្្ញុំរញរ៉ា ណាណះប្ លមិន្ប្រកាន្់ច្ុំរពាះររឿងរន្ះ។ រយង ី គួរផ្សតល់រមររៀន្
រប្កាយមក
ោត្់ក៏ ន្ន្ិយយរៅកាន្់រូល ៉ា ីសរនាះ
ប្ពមទាុំង
ន្សតីររនាាសផ្សងប្ រ។
101
រ៉ាូលស ី រនាះន្ិយយថា ោត្់មន្ ិ អាច្ោតរ់ការសន្ានា
់ រ៉ាញប្ន្តរូល ន្រទបយ រប្ពាះោត្់ជាជន្ជាត្ហ ៉ា ស ី ិ ូ ទបង។ ី រនាះ
ន្សញុំរទាសខ្្ញុំច្ុំរពាះអ្ាប្ី លមន្ ុំ ៏ ន្អ្ត្់រទាសឲ្យរញ រសមានក់រនាះ។ ិ គួរន្ឹងរធារី ន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញក រប្កាយមក ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ លរធាី រុំ ី ររៅតាម ងផ្សលូវរន្ះរទៀត្រទបយ ី ។ មាន្រញរសរផ្សសងរទៀត្ ន្រ ីរកាត្់តាម
ផ្សលូវរន្ះ រប្កាយមករគក៏ជួរររឿង ូ ច្ជាខ្្ញុំប្ រ។ រហត្ញអ្ាីខ្ញ ុំប្្ ត្ូវរ ីរតាមផ្សលូវរន្ះឲ្យរ៉ាូលីសទាត្់ខ្ញ ុំម ្ តងរទៀត្? រហត្ញ ូរច្នះ ខ្្ញុំកស ៏ រប្មច្រ ីរតាមផ្សលូវរផ្សសងរទៀត្។ រហត្ញ ការ
រប្កាយពី
៍ រន្ះ
ន្ចាក់រោត្រៅកនញងអារមម
៍ ររស់ខ្ញ ុំយ ្ ៉ា ងរប្ៅច្ុំរពាះការរស់រៅររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា ។ ន្រឃញ តិ ុំពរ ី រទរ្ញត្អ្ ី ញ្ហារន្ះររស់ភានក់ររប្ររទសអ្ងរ់ គលស ខ្្ញុំក៏ ន្ពភា ិ កាជាមួយពួករគអ្ុំពផ្ស ី ល
ប្ររយជន្៍នន្ការរធារី ត្សតររឿងកតី ប្រសន្ ន ិ ររីរករឃញ ី ថាចាុំ ច្់កញ ងការរធា ីប្រររន្ះ។
រប្កាយគត្ ា មន្ ិ ូ រច្នះ ខ្្ញុំ ន្រធាកា ី រសក ិ ាសញជ ី រប្ៅរៅរលោ ី ថ ន្ភាពលុំ កនន្ការរស់រៅររស់ជន្ជាត្ិឥណា ិ ប្ត្ម ឹ
ប្ត្ជួរតាមរយៈការអាន្រសៀវរៅ ន្ង រ៉ាញប្ន្តរន្ះខ្្ញុំមាន្រទពរិ ោធន្៍ខ្ួ ន្ឯងប្ត្មត ល ង។ ខ្្ញុំរឃញ ិ ការលព ឺ រី គរទបយ ី ី ថា
រៅប្ររទសអាហ្វហាក ា រទបយ ្ ន្់ប្ត្រពារពញរៅ ិ ខ្មងត្បូងោមន្ប្ររទសណាមួយប្ លរោរពជន្ជាត្ិឥណា ី ច្ត្ ិ តររស់ខ្ញ ុំកា រោយសុំ
ួ រ រត្ប្ី ត្ូវរោះប្ោយឲ្យមាន្ភាពប្សរសរី រទបង ។ ី រោយវ ិធណា ី
ក៏រញប្៉ា ន្ត ភារកច្ ិ ចច្មបងររស់ខ្ញ ុំ្មកទរី ន្ះគរឺ ីមបច្ ី ូលរួមការពារររឿងកតរី រស់រោក Dada Abdulla។
XIV. ការរប្ត្ៀមខ្លួន្ការពារររឿងកតី
៏ ន្ត្នមលរុំផ្សញត្កនញងឆ្កជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ការរស់រៅមួយឆ្នក ុំ ញ នងទប្ី កុងប្ពត្ ្ រៅទរី ន្ះ ី ូ រយ ី ៉ា គឺជារទពិរោធន្៍ មា ់ ប្មិត្សមត្ថភាពររស់ខ្ញ ុំផ្ស ៈ ន្ង ្ ងប្ រ។ រៅទីរនាះការ ិ អាច្វាស់សាងក
ខ្្ញុំមាន្ឱ្កាសររៀន្សូប្ត្ពកា ី រររជាោធារ រជឿជាក់រលីោសនាកនញងខ្លួន្ររស់ខ្ញ ុំ្ ការអ្ន្ញវត្តវ ិជាជជីវៈច្ារ់ផ្សងប្ រ។
ន្កាលយជាកមាលង ុំ នន្ការរស់រៅ
ទរី ន្ះខ្្ញុំ
៤០.០០០
Dada
ះ ឹងពត្ ិ ប្
ក នន្
័ ន្ ឹងររឿងនានាប្ លរមធាវ ីវយរកម ងមានក់ ន្ររៀន្សូប្ត្ពីប្កុមរមធាវ ី
ង ុំ រជាគជ័យរ ីមបកា ី ល យជារមធាវ ី។
ររឿងកតរី រស់រោក
ន្ច្ុំរ
ន្ទុំន្ញកច្ិត្តអ្ុំពីការមន្ ិ ររជ័យកនញងអាជីពជារមធាវ ី។ វាហាក់ ូ ច្ជាអ្ាប្ី ល
ប្ លជាររៀមច្បង។ រៅទរី ន្ះខ្្ញុំកទ ៏ ទួល ររៀន្អ្ុំពអា ី ថ្៌កុំ
រហយ ី ក៏ទទួល
Abdulla
មន្ ិ ប្មន្ជាររឿងកតត្ ី ូច្តាច្រទ។
ពាកយរ
តឹ ងទាមទារប្
ក់ត្នមល
រផ្ទន្។ ររឿងកតីរន្ះរកីត្រច្ញពីប្រត្ិរត្តិការពា ិ ជជកមម ប្ លរពារពញរោយភាពសមញគោមញប្ផ្សនកគ
ប្ផ្សនកមួយច្ុំន្ួន្នន្ការទាមទារគប្ឺ ផ្សអករលីឧរករ ប្សតងនន្ការសន្ាប្រគល់ឧរករ
ន្ី។
៍ ជួញ ូរតាមផ្សលូវច្ារ់ ន្ង ិ ប្ផ្សនករផ្សសងរទៀត្គប្ឺ ផ្សអកតាមការអ្ន្ញវត្តជាក់
៍ ជួញ ូរតាមផ្សលូវច្ារ់។ ការការពាររនាះគថា ឧរករ ឺ
៍ ជួញ ូរតាមផ្សលូវច្ារ់ប្ត្ូវ
ន្រធារី ទបង ី រោយការប្កលងរន្លុំ ន្ង ិ ោមន្ការគត្ ិ ពចា ិ រណាច្ាស់ោស់។ មាន្អ្ងារហត្ញ ន្ង ិ ច្ុំ ញ ច្ជារប្ច្ន្ ី នន្ច្ារ់
រៅកនញងររឿងកតីសញ គោ ម ម ញរន្ះ។ គូភាគទ ុំ ពរី ី ុំនាស់ទាង
ន្រករមធាវ ី ន្ិងអ្នកប្រក ឹ ារយរល់ពូប្កៗជារប្ច្ន្ ី ។
ូរច្នះ
ខ្្ញុំកមា ៏ ន្ឱ្កាសលអ
សក ី រចាទសប្មារ់រមធាវ ី ន្ង ិ ាការររនន្ររឿងកតរី ន្ះប្ រ។ ការរប្ត្ៀមររៀរច្ុំររឿងកតរី រស់រ ម ិ អ្ងារហត្ញ រផ្សសងៗប្ លោុំ ប្ទររឿងកតរី ន្ះប្ត្ូវ ន្ប្រគល់មកឲ្យខ្្ញុំ។ រ ិរសធពីការរប្ត្ៀមររៀរច្ុំ
ន្រ៉ាញណាណ
រន្ះគជា ឺ ច្ុំរ
ះ ង ឹ មួយថារត្ីរមធាវ ីយល់ររឿងកតី
ន្កប្មិត្ណា
រត្ោ ី ត្់
ន្ិងរមីលថារត្ីអ្នកប្រឹការយរល់ផ្សតល់ការសរងខរររឿងតាមរយៈរមធាវ ី ន្
កប្មិត្ណា? ខ្្ញុំរឃញ ី ថា ការរប្ត្ៀមសប្មារ់ររឿងប្កីរន្ះអាច្វាស់សាង់ ន្យ៉ាងលអរៅរលីថាមពលនន្ការយល់ ឹង ប្ពមទាុំងសមត្ថភាពររស់ខ្ញ ុំ្សប្មារ់ររាញពី្សតញតាង។ ខ្្ញុំចារ់អារមម
៍ រលីររឿងកតីរន្ះយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ជាការពិត្ ខ្្ញុំ
ឯកោររផ្សសងៗទាុំងទងន្ឹងប្រត្ិរត្តិការពា
ន្យល់អ្ុំពីររឿងកតីរន្ះទាុំងអ្ស់។ ខ្្ញុំ ន្អាន្រល់
ិ ជជកមមរន្ះ។ កូន្កតីររស់ខ្ញ ុំ្គឺជារញរសប្ លមាន្សមត្ថភាពខ្ពស់ ន្ិង
ន្
102
រ្លយ ុំ ប្សុងមករលីខ្ញ ុំ្ រហយ ី ត្ររោយទញកច្ិត្តទាង ី កតាតរន្ះជួយ ល់ការររខ្្ញុំ យ៉ាងសញជ ី រប្ៅរលក ី ុំ
ត្់ប្តាគ
ន្យ៉ាងរយប្សួល។ ខ្្ញុំ ន្សក ិ ា
ន្។ ្ ន្់ប្ត្មាន្ភាពរកច្រប្ម ន្ ី សមត្ថភាពរកប្ប្រររស់ខ្ញ ុំកា ី ី តាមរយៈការរកប្ប្រការ
រ្លីយ្លងោនប្ លភាគរប្ច្ន្ ី ប្ត្ូវ ន្រធារី ទបង ី ជាភាោគូ ចារ៉ា ត្។ ូច្អ្ាប្ី លខ្្ញុំ
ោធារ
ៈ។ ខ្្ញុំ
អារមម រមល ី ករ
ន្ន្ិយយពីខ្មងរ ីម ខ្្ញុំចារ់អារមម
៍ យ៉ាងខ្មលង ុំ រលីទុំនាក់ទុំន្ងប្ផ្សនកោសនា ន្ិងការររ
ន្ច្ុំណាយរពលរវោមួយច្ុំន្ួន្រលីសកមមភាពទាុំងរន្ះប្ រ រ៉ាញប្ន្តរប្កាយមកវាមិន្ប្មន្ជាច្ុំណារ់
៍ ច្មបងររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ ការរប្ត្ៀមខ្លួន្ការពារររឿងកតគ ី ឺជារុំ ី ច្ារ់គឺជារពលរវោប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវរធាជា ី អាទិភាព។
ងសុំខ្មន្់ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ការអាន្រសៀវរៅច្ារ់ ន្ង ិ
ជាលទធផ្សល
ខ្្ញុំ ន្យល់អ្ងារហត្ញ នន្ររឿងកតី
ប្ ល
ប្រប្ហលជាភាគមា ុំ សងខ្មង។ ី ខ ងរទៀត្មិន្អាច្ន្ឹងយល់ ន្រទបយ ី រប្ពាះខ្្ញុំមាន្ឯកោរររស់គូភាគទា ី ង ខ្្ញុំទទួល
ខ្្ញុំន្ក ល់ ុំរូនាមន្ររស់រោក Pincutt ន្យ ឹ រឃញ ី ិ យថា អ្ងារហត្ញគឺត្ុំណាង ៣/៤ នន្ច្ារ់។ រប្កាយមក
ន្ទុំរូនាមន្ពីរមធាវ ីលបរី ្មះមានក់កញ ងប្ររទសអាហ្វហា ន ក ិ ខ្មងត្បូង គរឺ ោក Leonard។ រៅកនញងររឿងកតរី ន្ះ ខ្្ញុំ ុំ ស់ន្ង រឃញ តិ ម៌ប្ លច្ារ់រមល ី បជា ី ថា កូ ន្កតរី រស់ខ្ញ ុំ្ន្ង ឹ ទទួល ន្យញ ត្ធ ី រៅហាក់ ូច្ជាជទា ឹ ោត្់រទបយ ី ។ រ ម ី កមាលង ុំ ច្ត្ ិ ត ខ្្ញុំ
ន្សញុំរោក Leonard ឲ្យជួយ។ ោត្់គិត្ថា អ្ងារហត្ញនន្ររឿងកតរី ន្ះមាន្ភាពខ្មលង ុំ លមមប្គរ់ប្ោន្់។
ោត្់ន្យ ិ យថាៈ “គន្ធី ោត្់ ន្ ឹងររឿងមួយគឺថា ប្រសន្ ិ រររី យង ី ឹងអ្ុំពីអ្ងារហត្ញ នន្ររឿងកតី អ្ងាច្ារ់ន្ង ឹ សរប្មច្ តាមអ្ាីប្ លរយង ី អ្ះអាងប្ រ”។ សូមឲ្យខ្្ញុំសិកាឲ្យ
ន្សញីជរប្ៅរប្ន្ថមរទៀត្រៅរលីអ្ងារហត្ញ។ ោត្់ឲ្យខ្្ញុំសិកាពី
ររឿងកតីរប្ន្ថមរទៀត្ រនាារ់មកចាុំមកជួរោត្់មតងរទៀត្។ រៅរពលពិន្ិត្យអ្ងារហត្ញោជាថ្មី ខ្្ញុំ
ន្រឃញ ី ថាមាន្រលច្
រច្ញន្ូវអ្ងារហត្ញថ្មី ប្ពមទាុំង ន្រករឃញ ី រោយនច្ ន្យន្ូ វររឿងកតីចាស់មួយរៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងទាក់ទងន្ឹងច្ុំ ញ ច្ រន្ះ។ ខ្្ញុំរករយយ ៉ា ងខ្មលង ុំ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏ ន្រៅជួររោក Leonard ប្ពមទាុំងន្ិយយប្ ី ោត្់
រន្ះ។
រ់ោត្់ប្គរ់ប្ររយ៉ាង។
ន្ន្ិយយថាៈ “លអណាស់” ររឿងកតរី ន្ះរយង ី ន្ឹងឈនះ។ រយង ី ប្ត្ូវ ឹងប្ រថារត្ីរៅប្កមួយណាជាអ្នកកាន្់ររឿង រៅរពលខ្្ញុំកុំពញងររៀរច្ុំសប្មារ់ររឿងកតីររស់រោក Dada Abdulla ខ្្ញុំមិន្ទាន្់ទទួលោាល់ទាង ុំ ប្សុងន្ូវ
ោរៈសុំខ្មន្់រលីសលញរនន្អ្ងារហត្ញ ទាង ុំ រន្ះរទបយ ី ។ អ្ងារហត្ញ មាន្ន្័យថាគឺជាការពិត្ រហយ ី រៅរពលរយង ី ប្រកាន្់ ខ្មជរ់ការពិត្ រនាះច្ារ់ន្ឹងការពាររយង ី ជាមិន្ខ្មន្។ ជាការពិត្ ខ្្ញុំ
ន្រឃញ ី ថាររឿងកតីររស់រោក Dada Abdulla
មាន្ភាពខ្មលង ុំ ច្ារ់ក៏ប្ត្ូវអ្ន្ញ វត្តតាមការទាមទារររស់ោត្់ប្ រ។ក ក៏រញប្៉ា ន្តខ្ញ ុំក ្ ៏ រយង ី រន្តរៅរទៀត្ន្ឹងរធាីឲ្យខ្ូច្ខ្មត្ផ្សលប្ររយជន្៍រ ីមរចាទ ទាុំងពីររស់រៅកនញងទីប្កុងជាមួយោនរទៀត្ផ្សង។ រទបយ ី ។
ន្ិងររស់ច្ញងច្រមលីយប្ លជាោច្់ញាត្ិ
ោមន្ន្រណាមានក់ ឹងថា
ប្រសិន្ររីអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យរន្តរកការពិត្រៅកនញងត្ញ ោការ
រហយ ុំ ពីរក៏ោមន្ទទួល ី ភាគីទាង
រ ុំោយររឿងកតីរន្ះរចាលភាលមៗ។ ខ្្ញុំ
ន្រឃញ ី ប្ រថា ររឿងកតីរន្ះប្រសិន្ររី
ន្ផ្សលប្ររយជន្៍អ្ាីរទបយ ី ។
ប្ លអ្នក
ររឿងកតីរន្ះប្ត្ូវច្ុំណាយរពលយូររ៉ាញណាណ
វាប្រប្ហលជាប្ត្ូវរន្តរោយភាពមិន្ច្ាស់ោស់
ូរច្នះរហយ ប្រសិន្ជាអាច្ភាគីទាង ុំ ពីរចាុំ ច្់ប្ត្ូវ ី
ន្រសនីសញុំ ន្ិងផ្សតល់ជា ុំរូនាមន្ ល់រោក Tyeb Sheth ឲ្យរកអាជា្កណា ត លរ ីមបរី ោះប្ោយ។ ខ្្ញុំផ្សតល់
រយរល់ឲ្យោត្់ពិន្ិត្យរមីលអ្នកប្រឹការយរល់ររស់ោត្់។
ខ្្ញុំ
ន្រសនីឲ្យោត្់ថា
ររឿងកតីនន្គូ ភាគីទាង ុំ ពីរជាការសុំរត្់ រនាះររឿងកតីរន្ះរយន្ឹងឆ្រ់រ្ច រ់ ជាលុំោរ់ប្ លអាច្រធាីឲ្យកូ ន្កតីខ្សត្់ធន្ធាន្ ន្រធាីឲ្យពួករគចារ់អារមម
ូច្ជាពា
ប្រសិន្ររីមជឈត្តកររោះប្ោយ
ន្រហ័ស។ ប្
ក់រសវារមធាវ ីរកីត្រទបង ី
ិ ជជកររផ្សសងរទៀត្ប្ លធាលរ់ជួរប្រទះ ូច្រន្ះ។ ររឿងកតីរន្ះ
៍ យ៉ាងខ្មលង ុំ ប្ លរធាីឲ្យពួករគមិន្អាច្រធាីការរររផ្សសងរទៀត្
ន្។ ទន្ាឹមមន្ឹងរន្ះ ការ
មិន្រពញច្ិត្តោនកុំពញងរកីន្រទបង ្ ជារមធាវ ី ី ជាលុំោរ់។ ខ្្ញុំ ន្ចារ់រផ្សតីមរធាីឲ្យមាន្ភាពខ្ញសប្រលកោនន្ឹងវ ិជាជជីវៈររស់ខ្ញ ុំ។ ុំ ូនាមន្ ល់ភាគីទាង ការឲ្យ រ ុំ ពីរគឺជាការជារ់កាត្ពាកិច្ចប្សាងរកច្ុំ ញ ច្នន្ច្ារ់រ ីមបជ ល ខ្្ញុំក៏ ន្ ី ួយ ល់កូន្កតីររស់ខ្ួ ន្។
103
រឃញ ី តាុំងពី ុំរូងប្ រថា
ភាគប្ី លឈនះកតម ី ន្ ិ ប្ លទទួល
ន្ការច្ុំណាយប្ លខ្លួន្
រប្កាមរទរ្ញត្ស តិ ព តី ប្ី
ក់ប្រោរ់កត្ តី ញ ោការ មាន្ប្ច្ងពីការច្ុំណាយជាក់ោក់ប្ លប្ត្ូវកុំ
ទទួលខ្ញសប្ត្ូវ
ខ្្ញុំមាន្អារមម
ការច្ុំណាយជាក់ប្សតងរវាងរមធាវ ី ន្។
ន្ង ិ កូន្កតក ី ប្៏ ត្ូវច្ុំណាយខ្ពស់ផ្សងប្ រ។ ៍ ថា
ន្ខ្មត្រងរ់ នាះរទបយ ី ។ ត្់រវាងគូ ភាគី ច្ុំប្
ក
កតាតទាុំងរន្ះវារលស ី ពអ្ ី ាីប្ លខ្្ញុំអាច្
ភារកច្ ្ ជ ុំ ពរី អាច្ប្ត្ូវ ន្រោះ ិ ចររស់ខ្ញ ុំគ ឺ ួយឲ្យមត្ ិ តភាពរវាងគូភាគីទាង
ប្ោយជាមួយោន។ ខ្្ញុំោាក់រសារី ខ្មលង ុំ ប្ លន្យ ិ យអ្ុំពីការផ្សសះផ្សាោនរន្ះ។ ច្ញងរប្កាយ រោក Tyeb Sheth ក៏ ន្ ឯកភាពតាមសុំរ
ី រន្ះ។ មជឈត្តករមួយរូរប្ត្ូវ
រោក Dada Abulla ក៏ ន្ឈនះកត។ ី រ៉ាញប្ន្តការឈនះកតីរន្ះមន្ ិ
ភាលមៗ វាមន្ ិ អាច្រៅរួច្
ន្ចាត្់តាង ុំ ររឿងកតីប្ត្ូវ ន្រ្ជូ ន្មកឲ្យមជឈត្តកររនាះ រប្កាយមក
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរពញច្ត្ ិ តរទបយ ី ។
ប្រសន្ ិ ររីកូន្កតខ្ ី ញ ុំប្្ ត្ូវអ្ន្ញវត្តរសច្កតស ី រប្មច្រនាះ
ន្រទបយ ី សប្មារ់រោក Tyeb Sheth ប្ លប្ត្ូវរុំរពញតាមលកខខ្
រសច្កតីសរប្មច្រនាះ រហយ តិ ារ់មន្ ី ក៏មាន្រទរ្ញត្ច្ ិ ោយលកខ Meman កនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងប្ច្ងថា មរ
ក់កញ នង
៍ អ្កសរមួយកនញងច្ុំរណាមការរស់រៅររស់ជន្ជាត្ិ
ភាពប្ត្ូវ ន្ចាត្់ទញកថាអ្ុំរពក ី ស ័យធន្។ រន្ះមន្ ិ អាច្រធាីរៅ
ន្រទបយ ី សប្មារ់រោក Tyeb Sheth ប្ លប្ត្ូវច្ុំណាយប្
ច្ុំណាយប្ ក់ត្ច្ ិ ជាងរន្ះរ៉ាញរណាណះ
ា នន្ច្ុំន្ួន្ទឹកប្
ក់រហូ ត្ ល់រៅ ៣៧.០០០ រផ្ទន្។ ោត្់មាន្រុំ
មា៉ាងវ ិញរទៀត្ោត្់ក៏មន្ ិ ច្ងប្់ រកាសពភា ី ពកស ័យធន្ប្ រ។
ង
រពលរន្ះមាន្វ ិធី
ប្ត្មួយគត្់។ រោក Dada Abdulla គួរអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យោត្់រងរ់ ុំរោះ។ ោត្់ ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យរោក Tyeb Sheth រង់ រ ុំរោះកនញងរយៈរពលយ៉ាងយូរមួយ។ តាមរយៈការរងរ់ ុំរោះ
រន្ះជារញ្ហាលុំ
កមួយសប្មារ់ខ្ញ ុំ្រ ីមបធា ី នាសមបទាន្នន្ការទូ ទាត្់ប្
ជាងឲ្យគូ ភាគីប្ពមរប្ពៀងតាមអាជា្កណា ត លរៅរទៀត្។
រសច្កតីសរប្មច្រន្ះ។ ការច្ង់ ន្ររស់ខ្ញ ុំ្ោមន្ប្ ន្កុំ ន្យល់ពីការប្សាងរកឲ្យភាគីមាខងរទៀត្ទទួល
ន្លកខ
ត្់រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
រ៉ាញប្ន្ត
ក់
ភាគីទាង ុំ ពីររពញច្ិត្តន្ឹង
ន្យល់ពីការអ្ន្ញវត្តជាក់ប្សតងនន្ច្ារ់។ ខ្្ញុំ
ៈលអប្ររសីរ ន្ិងយល់ពីររះ ូងររស់មន្ញសស។ ខ្្ញុំទទួល
ោាល់ថា ត្ួនាទីពិត្ប្ ក ររស់រមធាវ ីគឺប្ត្ូវរធាីឲ្យគូ ភាគីទទួល
ន្ផ្សលប្ររយជន្៍រម ួ ។ រមររៀន្រន្ះមិន្អាច្លញរ
ត្់រច្ញពីខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី រប្ពាះថា រពលរវោភាគរប្ច្ីន្កនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ជាង២០ឆ្ននុំ ន្ការអ្ន្ញវត្តវ ិជាជជីវៈជារមធាវ ី គឺ ន្
រធាីឲ្យមាន្ករ
ី សប្មរសប្មួលោនជាលកខ
រប្ពាះប្ត្ប្ ក់រនាះរទបយ ី រប្ពាះប្
ៈឯកជន្ររ់រយររឿងកតី។ ខ្្ញុំមិន្ ក់មិន្ប្មន្ជាច្ុំ ងរ់ រស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។
ន្
់ ាីរនាះរទបយ ត្់រងអ្ ី រន្ះមិន្ប្មន្
XV. ការច្ោច្លនន្ោសនា ល់រពលប្ លប្ត្ូវន្ិយយមតងរទៀត្អ្ុំពីរទពរិ ោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំ្
រោក Baker ប្ត្ងប្ត្ខ្ាល់ខ្មាយអ្ុំពអ្ ្ ោត្់ ី នាគត្ររស់ខ្ញ ុំ។
ន្ប្
ប្ លមាន្ជាមួយន្ឹងមិត្ត្ហ្វ័ កតជាប្គស ិ តោសន្ក ិ ។ នាុំខ្ញ ុំឲ្ ្ យយល់ ឹងអ្ុំពីសន្ធស ិ ញ្ហញ ប្វលលង ី ត្ញ ន្
(Wellington Convention)។ រៅររៀងរល់ពរី -រឆ្ ុំ តង ប្គស ី នម ិ តោសន្ក ិ ប្រូរត្សសតង់ អាច្ន្យ ិ យ
ន្ររៀរច្ុំពធ លឺ សនា ឬ ិ ីរុំ្ោ
ន្ថាជាពធ ធិ មមរលីខ្ួ លន្ឯង។ មន្ញ សសមួយច្ុំន្ួន្រៅពធ ិ ីសញទក ិ ីរន្ះថាជាការរស់រទបង ី វ ិញ ឬការរប្ោច្
ប្សង់នន្ោសនា។ សន្ធិសញ្ហញប្វលលង ី ត្ញ ន្ជាសន្ធស ិ ញ្ហញប្ររ្ទរន្ះ។ រោក Andrew Murray គប្ឺ រធាន្ប្គរ់ប្គង
មាន្រ្មះលបល ក ី ាញមានក់នន្ការររៀរច្ុំពិធរី ន្ះ។ រោក Baker សងឃម ឹ ថា ររយកាសនន្ការរល ិ ី ទក ឹ ច្ត្ ិ តប្ររ ោសនានន្សន្ធិសញ្ហញរន្ះ ប្ពមទាុំងភាពរពញច្ិត្ត ន្ិងកតីរោមះប្ត្ងរ់ រស់អ្នកច្ូលរួម អាច្ ឹកនាុំខ្ញ ុំ្ឲ្យប្សទាញ់ រពញ ច្ិត្តោសនាប្គិសត។ រ៉ាញប្ន្ត កតីរុំ
រលីការអ្ធិោឋន្។
រញ្ហជក់ជាឧទាហរ
ងររស់ោត្់ច្ញងរប្កាយមាន្ប្រសិទធិភាពច្ុំរពាះប្ត្អ្នកប្ លអ្ធិោឋន្រ៉ាញរណាណះ។ ោត្់រជឿជាក់រៅ
ោត្់រជឿថាប្ពះជាមាចស់មិន្អាច្រធាីអ្ាី ន្រប្ៅពីោតរ់ការអ្ធិោឋន្រសនីសញុំរញ រ៉ា ណាណះ។
ោត្់ ន្
៍ ររស់រញគាល ូច្ជារោក George Muller ប្ លប្ផ្សអកទាុំងប្សុងរលីការអ្ធិោឋន្សូមបប្ី ត្ត្ប្មូវ
104
ការធមមតាក៏រោយ។ ខ្្ញុំោតរ់ការរកប្ោយររស់ោត្់អ្ុំពឥ ី ទធព ិ លនន្ការអ្ធោ ិ ឋ ន្រោយយកច្ត្ ិ តទញកោក់ ន្ង ិ ធានា ច្ុំរពាះោត្់ថា
ោមន្អ្ាអា ី ច្ហាមឃ្លត្់ខ្ញ ុំ្ឲ្យប្សទាញ់ ោសនាប្គស ិ តរទបយ ី ។
រទបយ រប្ពាះខ្លួន្ខ្្ញុំ ី
ន្យល់ ឹងពកា ្ ខ្្ញុំរករយន្ ង ី រច្ង់ ន្រៅកនញងខ្លួន្ររស់ខ្ញ ុំ។ ី ឹ រធាប្ី រររន្ះ ប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំប្្ រឆ្ុំង
ន្ង ឹ ការរធាប្ី រររន្ះ អាច្ឲ្យខ្្ញុំមាន្ការលុំ ន្រធាី ុំរ
ូរច្នះរយង ី ក៏
នាុំយកមន្ញសសប្ លរគប្រកាន្់”ព រឃញ ី ខ្្ញុំ។ រយង ី ប្ត្ូវរធាី ុំរ ោត្់មន្ ិ រធាី ុំរ
ខ្្ញុំោមន្ការោាក់រសាីរន្យ ិ យប្រររន្ះ
ក ឬឈចា ឺ រ់។
ុំ កនញងការ ី ររៅកាន្់ទប្ី កុង ប្វលលង ី ត្ញន្។ រោក Baker មាន្ការលុំ កខ្មលង ៌ សមបញរ”រៅជាមួយោត្់។
ោត្់ោមន្អ្នកន្យ ិ យជាមួយរៅរពលពួករគ
ន្
ី រប្រកោនរៅតាមផ្សលូវប្ លរពលរនាះគច្ ឺ ុំនថ្ៃអាទត្ ិ យ រប្ពាះរោក Baker ន្ង ិ ប្កុមររស់
ឋ ោរ ី ររៅនថ្ៃឈរ់សប្មាកោសនារទបយ ី ។ អ្នកប្គរ់ប្គងសណា
រប្កាយពមា ី ន្ការត្វា៉ា រញរសប្គរ់ប្គងមានក់រនាះ
ន្យល់ប្ពមឲ្យខ្្ញុំច្ូលសណា ឋ ោរ
ន្រ រិ សធទាុំងប្សុងមន្ ិ ឲ្យខ្្ញុំច្ូលរររភាគអាហារកន ិ ញ ងោលទទួល
ទាន្អាហាររទបយ ី ។ រោក Baker ោត្់មន្ ិ ប្មន្ជាមន្ញសសរៅរសៃៀមរទបយ ី ។ ោត្់ ន្ត្វា៉ាច្ុំរពាះសទ ិ ប្ធិ លរ្្ៀវ ទទួល
ន្កនញងសណា ឋ ោរ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំអា ្ ច្រមល ី រឃញ ី ពីភាពលុំ
កររស់ោត្់។ រពលរៅទប្ី កុង ប្វលលង ី ត្ញន្ ខ្្ញុំក៏
ន្
សប្មាកជាមួយរោក Baker ប្ រ។ រប្ៅពោ ុំ ភាពមន្ ី បោ ី ត្់ប្រង ឹ ប្ប្រងអ្ស់ពីសមត្ថភាពរ ម ី ក់ ង ិ អ្ុំរណាយផ្សល រន្តច្ ិ រន្តួច្ច្ុំរពាះោត្់ ខ្្ញុំអាច្រឃញ ី ពរ ី ញ្ហាលុំ
កទាុំងអ្ស់។
សន្ធិសញ្ហញរន្ះគឺជាការប្រមូ លផ្សតញុំោននន្ប្គិសតោសន្ិក។
ខ្្ញុំរករយច្ុំ រពាះភាពរទៀងប្ត្ងរ់ រស់ពួករគ។ ី
ខ្្ញុំ
ន្ជួររោក Murray ន្ិង ន្រឃញ ្ ខ្្ញុំច្ូលច្ិត្តរទរប្ច្ៀង ី ថា មាន្មន្ញ សសជារប្ច្ីន្អ្ធិោឋន្រួងសួងសប្មារ់ខ្ញ ុំ។
សររសីរប្ពះជាមាចស់ររស់ពួករគ រប្ពាះថារទទាុំងរនាះពិររះណាស់។
ការររៀរច្ុំពិធីនន្សន្ធិសញ្ហញរនាះមាន្រយៈរពល៣នថ្ៃ។ ខ្្ញុំអាច្យល់ ន្ិងសររសីរពីការលះរងរ់ រស់អ្នកច្ូល រួមកនញងពិធី។ ក៏រញប្៉ា ន្ត ខ្្ញុំមិន្ ន្រឃញ ត ុំរន្ឿោសនាររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី រហត្ញ ផ្សលណាមួយសប្មារ់ផ្ទលស់រូ រជ ី ។ វាជាររឿងមិន្ អាច្រៅរួច្សប្មារ់ខ្ញ ុំប្្ លប្ត្ូវរជឿថា ឋាន្សួគ៌ ឬការសរហ្វរាះសថិត្រៅរលីការច្ូលជាប្គិសតោសន្ិករទបយ ី ។ រៅ រពលខ្្ញុំន្ិយយរញ្ហារន្ះរោយភាពរោមះប្ត្ងរ់ ៅកាន្់មិត្ត្ហ្វ័ កតប្គិសពមួយច្ុំន្ួន្ រនាះរទបយ ី ។
ភាពលុំ
កុំរ
កររស់ខ្ញ ុំកា ្ ន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ រទបង ី ៗ។
វាកាន្់ប្ត្ឲ្យខ្្ញុំមិន្អាច្រជឿង
ពួករគត្ក់សញ ត្រ៉ា ល ញប្ន្តមិន្ ន្ថា
ន្ជួយអ្ាី
ប្ពះរយសូ ជារញប្តាចារ់
់ ញរ៉ា ណាណះប្ លអាច្មាន្ជីវ ិត្អ្មត្ៈ។ ប្ររសីន្ររីប្ពះ ី ត្ររស់ប្ពះ រហយ ី មាន្ប្ត្មន្ញសសប្ លរជឿជាក់រលីប្ទងរ
អាច្មាន្រញប្ត្ជារប្ច្ីន្រនាះ ់ ប្ពះប្មន្រនាះ ប្ទងជា
រយង ី ប្គរ់ោនក៏ជារញប្ត្ររស់ប្ពះប្ រ។
ប្រសិន្ជាប្ពះរយសូ ជារញប្ត្ររស់ប្ពះ
ូច្រន្ះមន្ញសសប្គរ់ោនក៏ ូច្ជាប្ពះប្ រ រហយ ្ ឺមិន្ ី រយង ី ក៏អាច្ជាប្ពះប្ រ។ រហត្ញផ្សលររស់ខ្ញ ុំគ
ទាន្់រប្ត្ៀមខ្លួន្រជឿជាក់ថា
់ យញ ជីវ ិត្រ ីមបោ ប្ពះរយសូលះរងអា ី ងអ្ុំរពី
រ៉ាញរណាណះរទីរមាន្វ ិញ្ហញ
ន្ិងមិន្ប្មន្ជីវ ិត្សត្ារនាះរទបយ ច្ុំរពាះអ្នកប្ លទទួលមរ ី
រធៀរអាច្ន្ឹងមាន្ការពិត្មួយច្ុំន្ួន្រៅកនញងរន្ះ។ រលត្់ប្គរ់ប្ររយ៉ាង
ឬខ្លួន្
ខ្
ៈខ្្ញុំរជឿជាក់ផ្សញ ាយពីរន្ះ។
ជាថ្មីមតងរទៀត្
រររស់ពិ្ពរោករទបយ ី ។ ជាការរប្រៀរ
ប្ផ្សអកតាមោសនាប្គស ិ តគឺមាន្ប្ត្មន្ញ សសជាត្ិ ភាពមាន្ន្័យថា
ន្ផ្សញត្
ខ្្ញុំអាច្ទទួលយកប្ពះរយសូប្ត្ឹមជាទញកកររញគាលត្ុំណាងរោយ
ការរូ ជា ន្ិងជាប្គូលឥ អ ត្រខ្មចះមានក់ រ៉ាញប្ន្តមិន្ប្មន្ជារញ គាលប្ លលអឥត្រខ្មចះរុំផ្សញត្ប្ លោមន្អ្នក ូច្រនាះរទបយ ី ។ ការ ោលរ់ររស់ប្ទងរ់ ៅរលីរឈឆ្ ី ក ងគឺជាឧទាហរ
៍ អ្ោចរយរុំផ្សញត្សប្មារ់ពិ្ពរោក រ៉ាញប្ន្តអ្ាីមួយប្ លជាអាថ្៌កុំ ង ុំ ឬ
សីលធម៌អ្ោចរយកនញងររះ ូងររស់ខ្ញ ុំគ ្ ឺមិន្អាច្ទទួលយក
ន្រទបយ ី ។
ផ្សតល់ឲ្យខ្្ញុំអ្ាីមួយអ្ុំពីជីវ ិត្នន្ជុំរន្ឿរផ្សសងរទៀត្ររស់មន្ញ សសរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ការប្កប្ប្រ ូច្ោនប្ លខ្្ញុំ
ជីវ ិត្រជឿជាក់ររស់ប្គិសតោសន្ិកមិន្ ន្
ន្រឃញ ី ជិវ ិត្រស់រៅរផ្សសងរទៀត្គឺប្ោន្់ប្ត្មាន្
ន្លឺកញ ងច្ុំ ន រណាមប្គិសតោសន្ិក។ ជាលកខ
ៈទសសន្វ ិទូ ោមន្ភាពប្ លខ្ញសប្រលកពីរគ
ទាក់ទងន្ឹងរោលវ ិន្័យររស់ប្គិសតោសន្ិករទបយ ័ ធន្ឹងច្ុំ ញ ច្សកាកររូ ជា ច្ុំរពាះខ្្ញុំហាក់រឃញ ី ។ ពាក់ពន្ ី ថា ហិ ូ ា
105
ោសន្ក ុំ ន្ ិ មាន្ការរូ ជារប្ច្ីន្ជាងប្គិសតោសន្ក ិ ។ ច្ុំរពាះខ្្ញម ិ អាច្ចាត្់ទញកោសនាប្គស ិ តគជា ឺ ោសនាលអឥត្រខ្មចះ មួយ ឬជាោសនាលអរុំផ្សញត្រលស ី ោសនាទាុំងអ្ស់រទបយ ី ។
ខ្្ញុំច្ូលរួមជាមួយមត្ ិ ត្័ហ្វកតប្គិសតនារពលរន្ះ រៅតាមឱ្កាសរពលរវោ រ៉ាញប្ន្តច្រមលយ ី ររស់ពួករគមិន្
ឲ្យខ្្ញុំរពញច្ត្ ិ តរទបយ ី ។
ភាពមន្ ិ អាច្ទទួលយកោសនាប្គស ិ តជាោសនាលអឥត្រខ្មចះ
ឬលអរុំផ្សញត្រនាះមិន្ ន្ររាញថារប្កាយ
មកខ្្ញុំចាត្់ទញកោសនាហិ ូ ា គជា ឺ ោនាលអឥត្រខ្មចះ ឬលអរុំផ្សញត្រទបយ ី ។ ភាពខ្ាះខ្មត្នន្ោសនាហិ ូ ា ឲ្យខ្្ញុំរមល ី រឃញ ី ភាលមៗ។ ប្រសន្ ិ ររីការប្រងប្ច្កវ
ន្រធាី
ន្ររាញ
ណៈជាប្ផ្សនកមួយនន្ហិ ូ ា ោសន្ិក រនាះវាជាប្ផ្សនកមួយប្ ល ឬ
ជាប្ផ្សនករធាម ន្ ី ន្ ិ ឲ្យមាន្ភាពរកច្រប្ម ី ី ។ ខ្្ញុំមិន្យល់ពីរហត្ញ ផ្សលជារប្ច្ន្ ី ប្ លរញ្ហជក់អ្ុំពន្ ី កា ិ យ ឬវ
ណៈរទបយ ី ។ រត្អ្ ី ាី
រៅជាអ្ត្ថន្័យនន្ការន្យ ិ យថា គមពរី ពស ិ ិ ឋហិ ូ ា ទូនាមន្អ្ុំពប្ី ពះនន្ព្ ិ ពរោក? ប្រសន្ ិ ររទ ី ូ នាមន្ប្រររន្ះ រហត្ញ អ្ាី ក៏គមពរី ោសនាប្គិសត ន្ង ិ គមពរី កូរ៉ាន្់ មន្ ិ អាច្ទូ នាមន្ប្រររន្ះ
ន្?
មត្ ក៏ ូច្ជាឥោលមោសន្ក ិ ត្ហ្វ័ កតប្ លជាប្គស ិ តោសន្ក ិ ិ មួយច្ុំន្ួន្ កុំពញងប្រង ឹ ប្ប្រងអ្ូសទាញខ្្ញុំឲ្យច្ូល
ោសនាររស់ពួករគ។ រោក Abdulla Sheth
ន្រន្តអ្ូសទាញខ្្ញុំឲ្យសក ិ ាពោ ី សនាឥោលម ជាការពត្ ិ ោត្់ប្ត្ង
ប្ត្ររៀរររ់ពីភាពលអោអត្ររស់ោសនាោត្់ជាន្ច្ ិ ច។ ខ្្ញុំ
ន្រញ្ហជក់ពីភាពលុំ
កររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅកនញងលិខ្ិត្មួយច្ារ់រផ្ស្ីរជូ ន្រោក Raychandbhai។ ខ្្ញុំក៏ ន្រ្លីយ
ត្រផ្សងប្ រជាមួយអាជា្ធរទទួលរន្ាញកប្ផ្សនកោសនាកនញងប្ររទសឥណា ា រហយ ី ក៏ទទួល លិខ្ិត្ររស់រោក Raychandbhai សិកាពីោសនាហិ ូ ា ឲ្យ លុំរអ្ៀងច្ុំរពាះរញ្ហានានា
ន្ច្រមលីយពីពួករគផ្សងប្ រ។
ន្ររាញពីសន្តិភាពច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ ោត្់ ន្រសនីឲ្យខ្្ញុំមាន្ភាពអ្ត្់ធមត្់ ន្ិង
ន្សញីជរប្ៅជាងរន្ះ។ ឃ្លលមួយកប្ន្លងកនញងលិខ្ិត្ររស់រោក ន្រញ្ហជក់ថាៈ ”រោយមិន្ ោត្់រជឿជាក់ថា
ោមន្ោសនារផ្សសងណាមួយប្ លគិត្ ន្លអ
ន្ិងសញីជរប្ៅ ូច្ជា
ោសនាហិ ូ ា រទបយ ល ី រប្ពាះទសសន្វ ិស័យនន្ោសនារន្ះន្ិយយអ្ុំពីប្ពលឹង ឬសមបញរសធម៌ររស់ខ្ួ ន្”។ ខ្្ញុំ
ន្ទិញរសៀវរៅរកប្ប្រគមពីរកូរ៉ាន្់ររស់រោក Sale យកមកអាន្។ ខ្្ញុំក៏ ន្ទទួលរសៀវរៅន្ិយយអ្ុំពី ោសនាឥោលមមួយច្ុំន្ួន្ផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំ ន្ទុំនាក់ទុំន្ងោនជាមួយមិត្ត្ហ្វ័ កតប្ លជាប្គិសពោសន្ិកជាភាសអ្ងរ់ គលស។ មិត្ត្ហ្វ័ កតមានក់
ន្ប្
នាុំឲ្យខ្្ញុំោាល់រោក Edward Maitland ប្ លរប្កាយមករយង ន្ទុំនាក់ទុំន្ងោន។ ោត្់ ី
ន្រផ្ស្ីជូន្ខ្្ញុំរសៀវរៅមួយកាលមាន្ច្ុំ
ងថា ផ្សលូវលអឥត្រខ្មចះ ប្ លជាោនន ន្ិពន្ធមួយសហការោនជាមួយរោក Anna Kingsford។ រន្ះជារសៀវរៅប្ លជុំទាស់ន្ឹងជុំរន្ឿងររស់ប្គស ិ តោសន្ិកនារពលរច្ចញរបន្ន។ ោត្់ក៏ ន្ រផ្ស្ីឲ្យខ្្ញុំរសៀវរៅរផ្សសងៗរទៀត្ប្ លមាន្ច្ុំ
ងរជីងថា
ការរកប្ោយថ្មីនន្គមពីប្គិសពោសនា
។
ខ្្ញុំច្ូលច្ិត្ត
រសៀវរៅរន្ះទាុំងពីរកាល។ រសៀវរៅរន្ះហាក់ ូ ច្ជាោុំប្ទច្ុំរពាះោសនាហិ ូ ា ។ រសៀវរៅររស់រោក Tolstoy មាន្ច្ុំ អារមម
ងរជីងថា អាណាច្ប្កនន្ប្ពះសថិត្កនញងខ្លួន្រយីង
ន្ឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
៍ យ៉ាងខ្មលង ុំ ។ រសៀវរៅរន្ះរធាីឲ្យ
៍ ខ្្ញុំរៅន្ឹងរឃញ ី ជាន្ិច្ច។ មញន្រពលគិត្ពីការឯករជយ សីលធម៌ប្ជាលរប្ៅ ន្ិងសច្ចភាពនន្រសៀវរៅរន្ះ ប្គរ់
រសៀវរៅទាុំងអ្ស់ប្ លប្ត្ូវ
ន្ផ្សតល់ឲ្យខ្្ញុំរោយរោក Coates ហាក់ ូ ច្ជាមិន្សូ វសុំខ្មន្់ច្ុំរពាះខ្្ញុំរទបយ ី ។
រហត្ញ ូ រច្នះ ការសិកា
ន្នាុំខ្ញ ុំរ្ ៅកាន្់ទិសរៅនន្ការមិន្គិត្ ល់មិត្ត្ហ្វ័ កតប្ លជាប្គិសតោសន្ិក។ ការ
ទុំនាក់ទុំន្ងររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយរោក Edward Maitland រៅរន្តជាលុំោរ់ រហយ ី ជាមួយរោក Raychanddhai រន្តរហូ ត្ ល់ោត្់ទទួលមរ
ភាព។
ខ្្ញុំ
ន្អាន្រសៀវរៅមួយច្ុំន្ួន្ប្ លោត្់រផ្ស្ីមកឲ្យខ្្ញុំ។
ន្
រសៀវរៅទាុំងរន្ះ
រួមមាន្ ផ្ទន្ជីការ៉ា ន្ (Panchikaran)មាន្ីរ៉ាត្នាមាទា (Maniratnamala)មូ មូសូ ប្ ការ៉ា ន្នន្គមពីរហិ ូ ា
រស ោោណា ោមញចាចយ (Shaddarshana Samuchchya) ររស់រោក Haribhadra Suri ន្ិងរសៀវរៅ រផ្សសងៗរទៀត្។
106
ការទទួលយក ុំរូនាមន្ពម ី ត្ ិ ត្ហ្វ័ កតប្ លជាប្គស ិ តោសន្ក ិ
ប្ត្មាន្កាត្ពាកច្ ិ ចច្ុំរពាះពួករគកនញង ុំរ
ី រប្សាងរកោសនា។
មន្ ិ ប្មន្ជារុំ
ងសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្រៅ ី
ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្ប្សទាញ់ ន្ិងន្ក ឹ រឃញ ី ការច្ងចាុំនន្ទុំនាក់
ទុំន្ងររស់ពួករគ។ រប្កាយៗមករទៀត្រយង ី ប្ត្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយោនប្ លរៅប្ត្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំច្ងចាុំ។
ររឿងកតី
XVI. មន្ញរសសជាអ្នករសនស ុំ ញប្៉ា ន្តប្ពះជាអ្នកសរប្មច្ ី ញរ
ន្ច្រ់សពាប្គរ់ ន្រធាី ុំរ
ូរច្នះរហយ ខ្្ញុំ ី
ូ រច្នះខ្្ញុំោមន្រហត្ញផ្សលណាប្ លប្ត្ូវរស់រៅទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា
ី រប្ត្ទបរ់រៅទីប្កុងឌូ
ន្ ន្ិងចារ់រផ្សតីមរប្ត្ៀមខ្លួន្វ ិលប្ត្ទបរ់រៅផ្សាះវ ិញ។ រ៉ាញប្ន្តរោក
Abdulla Sheth មិន្ប្មន្ជាមន្ញសសប្ លអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំរៅរោយមិន្មាន្ការជូន្ ុំរ ធីជរ់រលៀងោោនសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ៅប្កុង សញីរឌន្ហាម (Sydenham)។ ខ្្ញុំប្ត្ូវ
មួយច្ុំន្ួន្ ខ្្ញុំក៏
ន្រសនីសញុំឲ្យច្ុំណាយរពលរពញមួយនថ្ៃរនាះទរី នាះ។ ន្រឃញ ី ការសររសរច្ុំ
ប្ត្ូវរ្ជូ ន្រៅសភា ណាតាល។ ី ខ្្ញុំ ខ្្ញុំ
ខ្
ៈរពលខ្្ញុំកុំពញងររីករមីលទុំព័រោរព័ត្៌មាន្
ប្ លប្ច្ងអ្ុំពីការ កហូត្សិទធិជន្ជាត្ឥ ា កនញងការរ ិ ណា
ន្រ ិរសធច្ុំរពាះច្ារ់រន្ះ រប្កាយមករ្្ៀវជារប្ច្ន្ ី
ះរឆ្នត្រប្ជីសររសសមាជ ិកសភាប្ររទស ី
ន្ជួរជញុំោនរៅទរី នាះ។
ន្សួររោក Abdulla Sheth អ្ុំពរ ី ញ្ហារន្ះ។ ោត្់ ន្ន្ិយយថាៈ “រត្រី យង ី យល់ពរ ី ញ្ហារន្ះយ៉ាង ិ ជជកមមររស់រយង ី រ៉ាញរណាណះ។
ត លនន្អាហ្វហាក ិ ជជកមមររស់រយង ី ទាុំងអ្ស់រៅកនញងត្ុំរន្់កណា ិ ខ្មងត្បូងរន្ះ ប្ត្ូវ
ការលុំ
កអ្ុំពីររឿងរន្ះ
ប្ លមន្ ិ មាន្ច្ុំរ
រ៉ាញប្ន្តវាឥត្ប្ររយជន្៍រទបយ ី ។
រយង ី ជាជន្ប្ លរងរប្ោះប្ លប្ត្ូវ
ន្ន្ិយយថាៈ “រ៉ាញប្ន្ត មាន្ជន្ជាត្ឥ ា រកមងៗជារប្ច្ន្ ិ ណា ី ប្ ល
ន្រកត្ ី ន្ិងទទួលការអ្រ់រ ុំរៅទរី ន្ះ រត្ី
ោត្់រ្លីយទាុំងអ្ស់សងឃម ឹ ថា ពួករគមិន្ប្ លខ្ាល់មកជួររយង ី រទបយ ី រហយ ី សូមប្
រ់ខ្ញ ុំរ្ ោយប្ត្ង់ រយង ី
ន្រគយកច្ត្ ិ តទញកោក់ត្ច្ ិ រុំផ្សញត្។ ការកាលយជាប្គិសតោសន្ក ិ ពួករគន្ឹងសថត្ ិ រៅរប្កាមការប្គរ
អ្នករួសប្ លពួករគគឺជាកមមវត្ថញររស់រោឋ្ិ ទាុំងរន្ះ
ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំ្លឺប្្នក។ ខ្្ញុំគត្ ិ ថា ប្កុមរន្ះគួរប្ត្ប្ត្ូវ ន្អ្ះអាងថាជាប្កុមររស់រយង ី ។ រត្ីរន្ះជា
ប្គិសតោសន្ិកប្មន្រទ?
រ៉ាញប្ន្តរោយរហត្ញថា
រន្ះ។ ខ្្ញុំ
ត រ់ររស់
ល។
អ្ត្ថន្យ ័ នន្ប្គិប្គស ិ តោសនាឬ? រត្ព ី ួករគប្ត្ូវ
ការលុំ
ន្ចាត្់ទញកថាមន្ញសស
ន្រោយរររៀរណា? រៅទរី ន្ះ រយង ី ជារមធាវ ីការពារឲ្យពួកអ្រឺ ញរ៉ា ។
ពួករគមន្ ិ ជួយអ្នករទឬ?” ប្ត្ូវ
ូច្ប្ លខ្្ញុំ ន្ ឹងថា រល់ ុំ យ ករច្ញ។ រយង ន្រងខឲ្ ី មាន្
ះ ឹង។ ជាទូរៅ រយង ន្ច្ញ ះផ្សាយកនញងទុំពរ័ ោរព័ត្មា ៌ ន្រ ីមបប្ី សាងរកអាប្តាទផ្ស ី ី ារប្រចាុំនថ្ៃ។
រត្ីរអាយរយង ី ឹងពអ្ ី ងាន្ត្ ី ិរ្ញត្តិ ខ្្ញុំ
ី រខ្្ញុំរទបយ ី ។ ោត្់ ន្ររៀរច្ុំពិ
ងរជីងថា “សិទរធិ ះរឆ្នត្ររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា ”។ រនាះជាគឺជាច្ារ់ប្ ល
ូច្រមតច្?” រយង ី អាច្យល់ប្ត្ម ឹ ប្ត្ផ្សលរ៉ាះពាល់រលពា ី
ពា
រន្តរទៀត្រទបយ ី ។
ន្ឈរ់រៅថាជាជន្ជាត្ឥ ា រោយោរប្ត្ពួករគ ិ ណា
ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ទបរ់រៅផ្សាះវ ិញរទរ ី
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំោាក់រសារី ររ្ច ញអ្ាប្ី លខ្្ញុំគត្ ិ ច្ុំរពាះរញ្ហា
ន្ន្យ ិ យពាកយធមមតារៅរោក Abdulla Sheth ថាៈ ច្ារ់រន្ះប្រសិន្ររប្ី ត្ូវ
កកាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ ។
រន្ះជារញ្ហា ុំរូងប្ ល
ឫសគល់នន្ការរោរពររស់រយង ី ។
រោក Sheth Abdulla
ន្កាលយជា
ន្ករ់ពួករយង ី កនញងភាពលុំ
ន្ន្ិយយថាៈ វាអាច្អ្្ច ឹង។ “ោត្់ន្ឹងប្
ន្អ្ន្ញ មត្ ័ ន្ង ឹ រធាឲ្ ី យមាន្
កកាន្់ប្ត្រប្ៅ។
វា ន្កាត្់ផ្ទតច្់
រ់ខ្ញ ុំព ្ ីរ ីមកុំរ
ី ត្នន្រញ្ហាសិទធិ
រន្ះ”។ រយង ុំ អ្ស់អ្ុំពីរញ្ហារន្ះរទបយ រ៉ាញប្ន្តរោក Escombe ប្ លជារមធាវ ីលអរុំផ្សញត្ររស់រយង ី មិន្ ឹងអ្ាីទាង ី ី
រហយ ្ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏ ន្ជួរោត្់។ ោត្់គឺជាអ្នក ី ខ្្ញុំក៏ ន្ោាល់ោត្់ប្ រ ន្ឹងរញ្ហាញពី ុំរណាះប្ោយ ល់ខ្ញ ុំ។ ៏ ោចរយ រហយ ត្សូររឿង អ្ រប្ពាះ ី ក៏ោមន្កតីប្សទាញ់ ត្់រង់រវាងោត្់ ន្ិងវ ិសាករប្ លររប្មីការរៅកុំពង់ប្ផ្សររទបយ ី
107
ោត្់
រមភថា វ ិសាករអាច្ន្ង ធិ ត្់ពីការរ ះរឆ្នត្ ន្ង ឹ កសទ ិ ោ ិ រធាឲ្ ី យោត្់ចាញ់ រៅរពលរ ះរឆ្នត្។
ឯកភាពតាមជុំហរររស់រយង ី រនាារ់ពីទទួល រឆ្នត្ ន្ង ិ រ
ូរច្នះ ោត្់
ន្
ន្ការសញុំពោ ី ត្់ រយង ី ទាុំងអ្ស់ោនប្ត្ូវច្ញះរ្មះខ្លួន្ឯងរធាីជាអ្នករ
ះ
ះរឆ្នត្ឲ្យោត្់។ ខ្្ញុំរពលរន្ះន្ង ធិ ន្ ឹ រឃញ ី ថារត្ស ី ទ ិ ម ិ ប្មន្ជាត្នមលររស់រយង ី តាមអ្ាប្ី លខ្្ញុំភាជរ់មករនាះ រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តរយង ី យល់ន្ូវអ្ាីប្ លខ្្ញុំ ន្ន្ិយយ។ រត្អ្ ី ាីរៅជា ុំរូនាមន្ររស់អ្នក? រ្្ៀវរផ្សសងៗរទៀត្កុំពញងោតរ់ការ
សន្ានារន្ះរោយយកច្ត្ ្ ូវអ្ាីប្ លប្ត្ូវរធារី ទ?” ខ្្ញុំប្ត្ូវលញរ ិ តទញកោក់។ រ្្ៀវមានក់ ន្ន្ិយយថាៈ “រត្ឲ្ ី យោត្់ប្ រ់ខ្ញ ុំន្ រចាលការរធាី ុំរ ី រតាមនាវា ន្ង ្ ិ ោនក់រៅទរី ន្ះមួយប្ខ្រប្ន្ថមរទៀត្ រយង ី ន្ង ឹ ត្សូ តាមការប្ នាុំប្ រ់ររស់ខ្ញ ុំ។ រហយ ី ។
អ្នករផ្សសងរទៀត្ក៏ ន្ន្ិយយថាៈ “ជាការពិត្ណាស់។ រោក Abdulla Sheth ប្ត្ូវឃ្លត្់ខ្ញ ុំ្ឲ្យរៅទរី ន្ះ រោក Sheth ជាមន្ញសសឆ្លត្។ ោត្់ ន្ន្យ ិ យថាៈ “ោត្់មន្ ិ អាច្ឃ្លត្់ខ្ញ ុំ្រពលរន្ះ
ន្រទបយ រប្ពាះខ្្ញុំ ី
មាន្សទ ិ រធិ ប្ច្ន្ ី រធាី ូច្ខ្្ញុំកុំពញងរធាី ូរច្នះប្ រ រ៉ាញប្ន្តការគត្ ិ ររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ម ឹ ប្ត្ូវ”។ សូមឲ្យពួករយង ី រ្ចញ ះរ្ចូ លខ្្ញុំឲ្យរៅរន្ត រ៉ាញប្ន្តអ្នកទាុំងអ្ស់ោនប្ត្ូវច្ងចាុំថា ខ្្ញុំគឺជារមធាវ ី។ រត្ក ី នប្មរសវាប្ត្ូវគត្ ិ យ៉ាង ូ ច្រមតច្? រៅរពលន្យ ិ យ ល់កនប្មរមធាវ ី ខ្្ញុំក៏
ន្កាត្់រយរល់រោយន្យ ិ យថាៈ “រោក Abdulla Sheth
កនប្មរសវាមន្ ិ ប្មន្ជារញ្ហារចាទរទបយ ី ”។ វាោមន្កនប្មរសវាសប្មារ់ការររោធារ រៅកនញងឋាន្ៈជាអ្នកររប្មី
ន្។
ប្រររន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំអាច្រស់
ូច្អ្ាីប្ លអ្នក ន្ ឹង ខ្្ញុំមិន្ទាន្់ោាល់មិត្ត្ហ្វ័ កតទាង ុំ អ្ស់រន្ះរទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តប្រសិន្
ររីអ្នករជឿជាក់ថា ពួករគន្ឹងកាលយជាសហការររស់ រយង ី ី ខ្្ញុំន្ឹងរប្ត្ៀមខ្លួន្រស់រៅរយៈរពល១ប្ខ្រប្ន្ថមរទៀត្។ រទាះ ជាយ៉ាងណា មាន្ររឿងមួយគឺមិន្ប្ត្ូវគិត្ពីប្ ក់កនប្មសប្មារ់ខ្ញ ុំឲ្ ្ យរោះ រ៉ាញប្ន្តប្គរ់លកខ គិត្មិន្អាច្សរប្មច្ រ
ន្រោយោមន្មូន្ិធិមួយច្ុំន្ួន្រ ីមបចា ី រ់រផ្សតីមការរររទបយ ី ។
ះពញមពអ្កសរ ការរធាី ុំរ
ៈការររប្ លរយង ី សមលង ឹ
ូរច្នះ រយង ី ប្ត្ូវរផ្ស្ីតាម telegram
ី រមួយច្ុំន្ួន្ប្ត្ូវប្ត្រធាីរទបង ី រហយ ី ប្ត្ូវប្រឹការយរល់ជាមួយរមធាវ ីកនញងប្សុក ន្ិងខ្
ៈ
រពលប្ លខ្្ញុំមិន្ទាន្់យល់ពីច្ារ់ររស់អ្នក ខ្្ញុំប្ត្ូវការរសៀវរៅច្ារ់មួយច្ុំន្ួន្សប្មារ់ជាឯកោររយង។ ររឿងទាុំង រន្ះមិន្អាច្សរប្មច្
ន្រទបយ ី ររីោមន្ប្
ក់។
រ្្ៀវមានក់ន្ិយយថា
ខ្្ញុំប្ត្ូវការ។ សូមឲ្យខ្្ញុំរន្តោនក់រៅច្ញះ ពួករគន្ឹងររៀរច្ុំសប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្ ពិធីជរ់រលៀងោោនរប្កាយមក ន្កាលយជាគ
អាហាររពលោៃច្ឲ្យ
ន្ឆ្រ់ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏
ន្ប្ោវប្ជាវរករ្មះអ្នករៅកនញងរ្ជ ីរ ប្ពះ
ៈកមាមធិការការររ។
ន្ប្ត្ទបរ់រៅផ្សាះ។ ខ្្ញុំ
ះរឆ្នត្ ន្ិង
មាន្ប្
ក់សប្មារ់ច្ុំណាយតាមប្ ល
ខ្្ញុំ
ន្រសនីសញុំឲ្យរ្ច រ់ការរររភាគ ិ
ន្គិត្កនញងច្ិត្តអ្ុំពីគរប្មាងរធាីយញទធនាការ។ ខ្្ញុំ
ន្សរប្មច្ច្ិត្តោនក់រៅរយៈរពល១ប្ខ្រប្ន្ថមរទៀត្។
ន្ររាញពីមូលោឋន្ប្គឹះនន្ជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ន្ិង ន្រ ញ ត ះប្ោរ់ពូជត្សូ
រ ីមបកា ី ររោរពច្ុំរពាះជាត្ិោសខ្លួន្។
XVII. ការរស់រៅកនញងប្ររទសណាតាលី
រោក Sheth Haji Muhammad Haji Dada ប្ត្ូវ
៏ ុំខ្មន្់កញ ងសមាគម ន្ចាត្់ទញកថាជាអ្នក ង ន ជន្ ឹ នាុំ ស
ជាត្ិឥណា ា កនញងឆ្ន ុំ ១៨៩៣។ ររន្ ី ិយយពីហរិ ្ញវត្ថញ រោក Sheth Abdulla Haji Adam គជា ឺ អ្នកប្ លររចា ិ ច គរប្ច្ីន្ ជាងរគ រ៉ាញប្ន្តោត្់ ន្ិងសមាជិករផ្សសងៗប្ត្ងប្ត្អ្ន្ញ ញ្ហញត្រោក Sheth Haji Muhammad Haji Dada មាន្អាទិភាព កនញងការរធាីកិច្ចការោធារ
ៈរប្ច្ីន្ជាង។
មាន្ការជួរជញុំមួយប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី រប្កាមការ ឹកនាុំររស់ោត្់រៅរគហោឋន្
ររស់រោក Abdulla Sheth ប្ លន្ិយយអ្ុំពីការជុំទាស់រៅន្ឹងច្ារ់ហាមប្ មាន្អ្នកសម័ប្គច្ិត្តជារប្ច្ីន្
រៅកនញងប្ររទសណាតាលី ប្ត្ូវ
មសិទធជន្ជាត្ិឥណា ា ។
ន្ច្ញះរ្មះច្ូ លរួម។ ភាគរប្ច្ីន្ យញវជន្ឥណា ា កាន្់ប្គិសតោសនា ប្ លរកត្ ី
ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យច្ូលរួមកនញងការជួរជញុំោនរន្ះ។ រោក Paull ប្ លជាអ្នករកប្ប្ររៅ
108
ត្ញោការប្កុងឌូ ន្ ន្ង ិ រោក Subhan Godfrey នាយកោោក៏មាន្វត្តមាន្ប្ រ។ អ្នកទាុំងរនាះគជា ឺ អ្នកមាន្ ទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវឲ្យមាន្ការជួរជញុំរម ួ ោនរន្ះប្ លមាន្អ្នករួមរប្ច្ន្ ី ប្រររន្ះ។ អ្នកទាុំងរន្ះប្ត្ូវ ជាជន្សមប្័ គច្ិត្ត។ ពា
ន្ច្ញះរ្មះខ្លួន្ឯងថា
ិ ជជករកនញងប្សុកជារប្ច្ន្ ី ក៏ ន្ច្ញ ះរ្មះច្ូលរួមប្ រ កនញងច្ុំរណាមពួករគមាន្ ូច្ជា រោក Sheths
Dawud Muhammad រោក Muhammad Kasam Kamruddin រោក Adamji Miyakhan រោក A. Kolandavellu Pillai រោក C. Lachhiram រោក Rangasami Padiachi ន្ង ិ រោក Amod Jiva។ រលខ្មច្ូលរួម
មាន្ ូច្ជារោក Messrs Manekji រោក Joshi រោក Narsinhram ន្ង ិ រលខ្មរផ្សសងៗោន ប្ពមទាុំងរញគាលិក ប្កុមហញ ន្ Dada Abdulla and Co. ប្ពមទាុំងប្កុមហញន្ធុំៗរផ្សសងរទៀត្។ ពួករយង ន្ង ុំ ី យ៉ាងខ្មលង ី រករយ ី ិ ភា្ក់រផ្សអល ប្ ល
ន្ច្ូលរួមកនញងកិច្ចការោធារ
ច្ុំរពាះមញខ្ការលុំ ោសន្ក ិ
ៈប្រររន្ះ។
ប្ផ្សនកមួយរន្ះគឺជារទពរិ ោធន្៍ថ្ក មី ញ ងជ ន វី ិត្ររស់ពួករគ។
រៅ
ករន្ះ រល់ការប្រងប្ច្ករផ្សសងៗ ូ ច្ជា ខ្មលង ុំ ឬរខ្ាយ មាន្ ឬប្ក រមរកយ ឬកូន្រៅ ហិ ូ ា ី
ឥោលមោសន្ិក
សញស ី ោសន្ក ិ
ប្គស ិ តោសន្ក ិ
គូចារ៉ា ត្ោសន្ក ិ
មាប្ោសញស ី ោសន្ក ិ
សញន្ ី ឌស ី ោសន្ក ិ ជារ ីម មន្ ិ ប្ត្ូវយកមកគត្ ិ រទបយ ី ។ អ្នកទាុំងអ្ស់ោន ូច្ជាកូន្ៗ ន្ង ិ អ្នកររប្មីមាត្ញ្ូម។ ិ ប្
ការអ្ន្ញ មត្ ័ ឬមន្ ិ ទាន្់អ្ន្ញម័ត្ច្ារ់ ន្ង ិ ប្ត្ូវយកមកន្ិយយរនាារ់។ ប្ថ្លងសន្ារកថាកនញងឱ្កាសរនាះ
រ់ពីការពិត្ប្ លថា
ររស់ខ្ួ ន្រទប ល យ ី ។ ខ្្ញុំ
ជន្ជាត្ិឥណា ា មិន្ ន្ររាញពីការប្រឆ្ុំងច្ុំរពាះច្ារ់ប្ លន្ឹងរត្រ ឹ
ោនរន្ះក៏ប្ត្ូវ
តឹ ងសិទធិរសរភាព ី
ន្ពន្យល់ពីោថន្ភាពរន្ះ ល់អ្ងាប្រជញុំ។ ររឿង ុំរូងប្ លរយង ី ប្ត្ូវរធាីគឺរ្ជូ ន្តាម telegram ឲ្យ
ឆ្រ់រៅកាន្់ប្រធាន្សភារោយរសនីសញុំោត្់ឲ្យពន្ាររពលរប្ន្ថមពិភាការៅរលីច្ារ់រន្ះ។
ន្
telegram
ន្
ប្សរ ៀង
ន្រផ្ស្ីជូន្រោកនាយករ ឋមហ្វន្តី John Robinson ន្ិងរផ្សសងរទៀត្រផ្ស្ីរៅរោក Escombe ប្ លជា
មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់រោក Dada Abdulla។ រោកប្រធាន្សភា ពីរនថ្ៃ។ ការរ្លីយត្រប្រររន្ះ ញត្តិមួយច្ារ់ប្ត្ូវ
ន្រធាីរយង ី រពញច្ិត្ត។
ន្ត្រមកវ ិញថា ការពិភាកាោនរន្ះន្ឹងប្ត្ូវពន្ាររពល
ន្រ្ជូ ន្រៅអ្ងាន្ីត្ិរ្ញត្តិ។ ឯកោរថ្ត្ច្មលង៣ច្ារ់ប្ត្ូវ
ន្ររៀរច្ុំរធាីរទបង ី ន្ិងមួយ
ច្ារ់រប្ន្ថមរទៀត្រប្ត្ៀមទញកសប្មារ់ោរព័ត្មា ៌ ន្។ រយង ន្រសនីសញុំឲ្យការច្ញះហត្ថរលខ្មឲ្យប្គរ់ោនតាមប្ លអាច្រធាី ី រៅ
ន្ រហយ ី កិច្ចការរន្ះប្ត្ូវ ន្រ្ច រ់រហូត្ ល់យរ់រប្ៅ។ អ្នកសម័ប្គច្ិត្តប្ លរច្ះភាោអ្ងរ់ គលស ន្ិងអ្នកច្ូ ល
រួមជារប្ច្ីន្រទៀត្ ន្រៅរធាីកិច្ចការរន្ះរពញមួយយរ់។
័ ណាស់មានក់រ្មះ រញរសវយច្ុំ
Arthur
ប្ លប្ត្ូវ ន្
ោាល់ថាជាអ្នកសររសរអ្កសរោអត្
ន្សររសររៅកនញងច្ារ់រ ីម។ ច្ុំប្ ករៅសល់ប្ត្ូវ ន្សររសររោយអ្នករផ្សសង ុំណាលោន។ អ្នកសម័ប្គច្ិត្តជាពា ិ ជជករ ន្រច្ញរៅតាម រទៀត្។ ញត្តិច្មលងច្ុំន្ួន្៥ប្ត្ូវ ន្រធាីរច្ ួ រល់កញ ងរពល ន ររទះររស់ខ្ួ ន្ ល ឬររទះប្ លជួលរគរ ីមបរី ៅយកហត្ថរលខ្មរ ីមបភា ី ជ រ់ន្ឹង្ញត្តិ។ សកមមភាពទាុំងរន្ះសរប្មច្ យ៉ាងរលឿន្ រហយ ី ្ញត្តិប្ត្ូវ
ន្រផ្ស្ីរច្ញយ៉ាងឆ្រ់រហ័ស។ ោរព័ត្មា ៌ ន្ជារប្ច្ីន្
ប្ត្ូវការ។ ររឿងរន្ះ ូច្ជាររងកីត្ការចារ់អារមម សភា។
ប្កុមោុំប្ទច្ារ់រន្ះ
ច្ារ់រន្ះប្ត្ូវ
ន្អ្ន្ញ មត្ ័ ។
៍ ល់សភាជាខ្មលង ុំ ។ រប្កាយមកប្ត្ូវ
ន្រទបង ី ការពាររ្លីយត្រន្ឹងអ្ុំ
ន្រច្ញផ្សាយតាមអ្ាីប្ លរយង ី
ន្យកមកពិភាកាោនរៅកនញង
ះអ្ុំណាងប្ លមាន្កនញង្ញត្តិ។
រយង ី ទាុំងអ្ស់ោន ឹងថា រន្ះជាលទធផ្សលប្ លរច្ៀសមិន្
ន្
ន្ រហយ ី ផ្សលលុំ
រទាះជាយ៉ាងណា
ករន្ះន្ឹងធាលក់រៅរលីជីវ ិត្ថ្មី
កនញងសហគម ន្ិងរធាីឲ្យរគរជឿថាសហគមគឺប្ត្មួយ ន្ិងមិន្អាច្កាត្់ផ្ទតច្់ ន្។ មាន្កាត្ពាកិច្ចររស់ពួករគជារប្ច្ីន្ ប្ លប្ត្ូវយញទធរ ីមបស ី ិទធិន្រយ
យ ក៏ ូ ច្ជាសិទធិរធាីពា
ិ ជជកមម។
109
នារពលរនាះ រោក Lord Ripon គជា ឺ រ ឋមហ្វន្តកា ី ររររទសទទួលរន្ាញកប្ផ្សនកអាណាគម។ រយង ី ក៏
សរប្មច្ច្ត្ ិ តប្រគល់ញត្តរិ ន្ះជូ ន្ោត្់។ រន្ះមន្ ិ ប្មន្ជាភារកច្ ិ ចត្ូច្តាច្ រហយ ី មិន្អាច្សរប្ម មួយនថ្ៃរទបយ ុំ អ្ស់ ី ។ អ្នកសម័ប្គច្ិត្តទាង ខ្្ញុំ
ន្កនញងរយៈរពល
ន្ច្ូលរួមជួយ តាមរយៈការប្ច្ករ ុំប្លកការរររធា។ ី
ន្ប្រង ឹ ប្ប្រងយ៉ាងយកច្ិត្តទញកោក់ច្ុំរពាះការររៀរច្ុំញត្តរិ ន្ះ។ ខ្្ញុំអាន្រល់ពាកយរជច្ន្៍រទបង ី វ ិញរៅកនញង
្ញត្តិរនាះពាក់ពន្ ័ ធន្ង ឹ រញ្ហាកុំពញងរកត្ ី មាន្។ អ្ុំ ទទួលយក
ន្
ន្
ន្។ ខ្្ញុំ
ះអ្ុំណាងររស់ខ្ញ ុំ្
ន្រផ្ទតសុំខ្មន្់រលរី ោលការ
ន្អ្ះអាងថា រយង ី ររសរៅកន ី មាន្សទ ិ រធិ ធាកា ី ររប្ជស ី ញ ងប្ររទសរន្ះ ខ្
ប្ រកនញងប្ររទសឥណា ា ។ ខ្្ញុំក៏ ន្ទទួច្ប្ រថា សទ ធិ ង ុំ រន្ះសមន្ឹងទទួល ិ ទា ជន្ឥណា ា រៅត្ច្ ិ ត្ួច្រៅរទបយ ី ។
កនញងរយៈរពលពរី អាទិត្យ រយង ី ទទួល
៍
ន្ង ិ ភាពអាច្
ៈសទ ិ រធិ ន្ះក៏មាន្ផ្សង
ន្ រប្ពាះថាការអ្ន្ញ វត្តសទ ិ រធិ រស់ប្រជា
ន្ហត្ថរលខ្មច្ុំន្ួន្១មញន្ ី បី ន្ហត្ថរលខ្មទាុំងរន្ះ ឺ ហត្ថរលខ្ម។ រ ម
ពទ ុំ រខ្ត្តទាង ុំ មូលមិន្ប្មន្ជាភារកច្ ជាពរិ សសរយង ី ូទាង ិ ចប្ោលរនាះរទបយ ី ី គិត្ថា មន្ញសសគជា ឺ ភាវៈច្ប្មលកអ្ោចរយ ប្ ល
ការររ
ន្រធាីការរររន្ះ។ រ ម ី បទ ី ទួល
ជាពរិ សស អ្នកសម័ប្គច្ិត្តប្ លរពារពញរោយសមត្ថភាពប្ត្ូវ
ន្ហត្ថរលខ្មមួយរោយមិន្យល់ពញ ី ត្តរិ នាះរទបយ ី ។
ប្សយលពោ ី ន ណាស់។ ការររអាច្សរប្មច្ឆ្រ់ៗ ការរធាីកិច្កា ច ររន្ះ។
ពួករគ
្ូមម ិ ួយច្ុំន្ួន្រៅកនញងត្ុំរន្់រន្ះោច្់
់ មាលង ន្ លញះប្តាប្ត្ប្កុមការររទាុំងអ្ស់លះរងក ុំ កាយច្ត្ ន ិ តកញ ង
ន្ខ្ុំប្រឹងប្ប្រងរធាី ូច្រន្ះប្មន្។
ន្ទទួលយករោយភាពរពញច្ិត្ត។ រ៉ាញប្ន្តខ្
ន្រប្ជីសររសឲ្យរុំ រពញ ី
រល់ការរុំរពញភារកិច្ចប្ លប្ត្ូវ
ៈរពលខ្្ញុំកុំពញងសររសរញត្តិរន្ះ
ន្ប្រងប្ច្កគឺប្ត្ូវ
ន្រ៉ាញនាមន្រនាាត្់ ឥសសរជន្ ូច្ជា
រោក Sheth Dawud Muhammad រោកRustomji រោកAdamji Miyakhan ន្ិងរោក Amod Jiva ន្រុំ្លឺឲ្យខ្្ញុំយល់កាន្់ប្ត្ច្ាស់។
Dawud Sheth រន្តរធាី ុំរ ន្រណាមានក់ទាមទារប្
កាលយជាកប្ន្លងជួរជញុំោន ខ្
ៈអ្នករផ្សសងរទៀត្
ពួករគ ន្នាុំមកជាមួយន្ូវច្ុំន្ូន្ហត្ថរលខ្មមាន្ច្ុំន្ួន្រប្ច្ីន្រុំផ្សញត្។
ី រតាមររទះរសះរពញមួយនថ្ៃរ ីមបរី ធាីររឿងរន្ះ។ ទាុំងរន្ះជាពលកមមនន្កតីប្សទាញ់ ោមន្
ក់ប្ លពួករគ
ខ្្ញុំ
ន្ច្ុំណាយមកវ ិញរទបយ ី ។ រគហោឋន្ររស់រោក
ន្ិងជាកប្ន្លងរធាីការររោធារ
ៈ។
មិត្ត្័ហ្វកតមាន្ច្ុំរ
Dada Abdulla
ះ ឹងមួយច្ុំន្ួន្
ន្ប្រគល់ជូន្។ ញត្តិថ្ត្ច្មលងររ់ពាន្់ច្ារ់ប្ត្ូវ
រន្ះគឺជាទុំនាក់ទុំន្ងជាោធារ
ន្រ
ន្ជួយ ល់ខ្ញ ុំ្
ះពញមពផ្សសពាផ្សាយ ន្ិង
ៈររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា រលីក ុំរូងកនញងោថន្ភាពរៅកនញងប្ររទសណាតាលី។
ន្រ្ជូ ន្ឯកោរថ្ត្ច្មលងទាុំងរន្ះរៅកាន្់ោរព័ត្៌មាន្ ន្ិងអ្នកន្ិពន្ធអ្ត្ថរទកាប្សត្ប្ លខ្្ញុំ ោរព័ត្៌មាន្
ន្
ន្យកមាូរអាហារមកទីរនាះ។ ការជួយររស់អ្នកទាុំងរនាះគឺជាការច្ូលរួម ៏សុំខ្មន្់។
ច្ញងរប្កាយ ញត្តិរនាះប្ត្ូវ
ប្ច្កចាយ។
រោក
ន្ោាល់។
The Times of India ប្ លជាោរព័ត្៌មាន្ផ្សសពាផ្សាយអ្ត្ថរទញត្តិរន្ះ្ន្មញខ្រគ
ន្ោុំប្ទយ៉ាងរពញទុំហង ឹ ច្ុំរពាះការទាមទាររន្ះ។
ឯកោរថ្ត្ច្មលងជារប្ច្ីន្ប្ត្ូវ
ន្រ្ជូ ន្រៅអ្នកន្ិពន្ធអ្ត្ថរទ
កាប្សត្ ន្ិងោរព័ត្៌មាន្កនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលសតាមរោលរៅរផ្សសងៗោន។ ោរព័ត្៌មាន្ The London Times ោុំប្ទ ច្ុំរពាះការទាមទារររស់រយង ី រយង ី សងឃម ឹ ថាច្ារ់រនាះន្ឹងប្ត្ូវ រពលរន្ះ វាមាន្ការលុំ
ន្រ ិរសធរចាល។
កសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ប្ លប្ត្ូវចាករច្ញពីប្ររទសណាតាលី។ មិត្ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្ិ
ខ្្ញុំមិន្ឲ្យចាកពីទីរន្ះ ន្ិងសញុំឲ្យខ្្ញុំរៅទីរន្ះរហូត្។ ខ្្ញុំ រៅតាមរយៈការច្ុំណាយជាោធារ
ន្ររាញពីរញ្ហាលុំ
កររស់ខ្ញ ុំ្។ ខ្្ញុំ
ន្ោុំប្ទ
ន្គិត្ថាមិន្ប្ត្ូវោនក់
ៈរន្ះរទបយ ល ី ។ ខ្្ញុំគិត្ថា ជាការចាុំ ច្់កញ នងការមាន្កប្ន្លងោនក់រៅផ្ទាល់ខ្ួ ន្
មួយ។ ខ្្ញុំគិត្ថា កប្ន្លងោនក់រៅរនាះប្ត្ូវប្ត្សថិត្រៅកនញងត្ុំរន្់លម អ ួយ។ ខ្្ញុំកមា ៏ ន្គុំន្ិត្ប្ ថា ខ្្ញុំមិន្អាច្រប្ន្ថមការ
ច្ុំណាយ ល់សហគមរទបយ ី លញះប្តាប្ត្ខ្្ញុំោនក់រៅជារររៀររមធាវ ីធមមតា។ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ មិន្អាច្រៅរួច្រទបយ ី កនញងការ
រកកប្ន្លងោនក់រៅប្ លមាន្ត្នមលរប្ច្ីន្ជាង ៣០០រផ្ទន្កនញង១ឆ្នរុំ នាះ។ រហត្ញ ូ រច្នះ រទីរខ្្ញុំសរប្មច្ថា ខ្្ញុំអាច្ោនក់
110
រៅ
ន្លញះប្តាប្ត្សមាជិកសហគមធានាថា
ការររគត្យ ិ ញត្តិមាន្ភាពត្ច្ ិ ត្ួច្
ជាមួយពួករគ។
រ៉ាញប្ន្តពួករគ អាច្ប្រមូលប្
ន្ន្យ ិ យថាៈ “ពួករគគួរប្ត្ឲ្យខ្្ញុំទទួល
ក់ទាង ុំ រន្ះ
ន្ច្ុំន្ួន្ប្
ក់សប្មារ់ការររោធារ
ៈរន្ះ ពួករគ
ន្យ៉ាងរយប្សួល”។ ជាការពត្ ិ រន្ះជាប្ផ្សនកមួយនន្កនប្មប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវទាមទារសប្មារ់
ការររគត្ិយញត្ឯ តិ កជន្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំ
រប្កាយមកខ្្ញុំកព ៏ ិភាកាគុំន្ត្ ិ រន្ះ
ន្ន្ិយយថាៈ “រទ ខ្្ញុំមិន្អាច្ទាមទារកនប្មរសវាពីការររោរធារ
ៈ
ន្រទបយ ី ”។ ការរររន្ះមន្ ិ
ជារ់ពាក់ពន្ ័ ធន្ឹងការអ្ន្ញវត្តអាជព ្ ឺរធាីឲ្យអ្នករល់ោនមាន្ការរររធា។ ី ជារមធាវ ីររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ ការររសុំខ្មន្់ររស់ខ្ញ ុំគ ី រត្ីឲ្យខ្្ញុំអាច្ទារកនប្មពអ្ ី នក
ន្រោយរររៀរណា? ខ្្ញុំប្ត្ូវរ រិ សធច្ុំរពាះមូលធន្ ិ ស ិ ប្មារ់ការរររន្ះ រហយ ី ប្រសិន្
ររីខ្ញ ុំទា ្ មទារការធានាពអ្ ុំ រន្ះ រយង ី នករនាះ ខ្្ញុំន្ឹងកាលយជាមន្ញសសមិន្មាន្ប្ររយជន្៍យកច្ុំរ ញពច្ ី ុំន្ួន្ប្ ក់ទាង ី ់ យសហគមរកប្ ក់ឲ្យ ន្រប្ច្ន្ ប្ត្ូវប្សាងរកប្ ក់ទាង ុំ រន្ះរោយខ្លួន្ររស់រយង ី ។ រប្ៅពរី ន្ះ ខ្្ញុំច្ងឲ្ ី ជាង ៣០០ រផ្ទន្ ជាររៀងរល់នថ្ៃសប្មារ់ការររោធារ រ៉ាញប្ន្ត រពលរន្ះពួករគ
ៈរន្ះ។
ន្ ឹងថាខ្្ញុំមន្ ិ ទទួល
ពួករគន្ង ឹ ពកា ឹ មន្ ិ ង ី រច្ុំណាយររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី ។
ន្អ្ាីទាល់ប្ត្រោះ។ ប្រសិន្ររព ី ួករគច្ង់ឲ្យខ្្ញុំោនក់រៅទរី ន្ះ
ខ្្ញុំ ឹងថារន្ះជាកតីប្សទាញ់ ន្ិងការរពញច្ិត្តប្ លអ្នកមាន្ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ រត្ីរយង ី អាច្ប្
ក
ន្យ៉ាងរម៉ាច្ថា
កតីប្សទាញ់ ន្ិងការរពញច្ិត្តរន្ះឋត្ ួ ការររររស់អ្នក ខ្្ញុំអាច្ន្ិយយ ន្ ិ រឋរជាររៀងរហូ ត្? កនញងនាមជាមិត្តមិត្តរម ថាខ្្ញុំ
ន្រងកការលុំ
កឲ្យអ្នក។ មាន្ប្ត្ឋាន្សួគរ៌ ទប្ ល ឹងថាខ្្ញុំទទួល
ខ្្ញុំមិន្ប្មន្ជារមធាវ ីការពារឲ្យពួកប្សបកសរទបយ ី ។ រត្ីខ្ញ ុំប្្ ឬរត្ីខ្ញ ុំ្អាច្ប្
ន្កតីប្សទាញ់ ររស់អ្នក។ មាន្ររឿងមួយ
ក យ៉ាងរម៉ាច្ ន្ថា ត្ញ ោការន្ឹងទទួលយកខ្្ញុំរនាះ?
ក យ៉ាងរម៉ាច្ថា ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាីរមធាវ ីរៅទីរន្ះ ូច្រមតច្? សូ មបកា ី ររកាទញ កខ្្ញុំរៅទីរន្ះ អ្នកអាច្ន្ឹងមាន្
ហាន្ិ្័យរៅរហយ ី ។ ខ្្ញុំ
ន្ចាត្់ទញកថា អ្ាីប្ លអ្នក
ទីរុំផ្សញត្នន្ការពិភាកាោនរន្ះមាន្ពា
ន្ប្រគល់ឲ្យខ្្ញុំគឺជាររាន្់នន្ការររោធារ
ិ ជជករប្រប្ហល
គត្ិយញត្តិររស់ពួករគ។ រប្ៅពីរន្ះ រោក Dada Abdulla ការមិន្ចាករច្ញររស់ខ្ញ ុំ។ ្
២០នាក់
ៈររស់ខ្ញ ុំ។ ្
ឲ្យខ្្ញុំោនក់រៅមួយឆ្នស ុំ ប្មារ់ការររ ន្ទិញរប្គឿងសរារមប្ លចាុំ ច្់សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ជុំន្ួសឲ្យ ឹ
រហត្ញ ូ រច្នះ ខ្្ញុំក៏ ន្ោនក់រៅកនញងប្ររទសណាតាលី។
XVIII. រមធាវ ីត្ុំណាងឲ្យប្កុមប្ លប្ត្ូវ ន្រគររសរអ្ ង ី ី ព
៌ សមបញរ
ត្ញោការត្ុំណាងឲ្យភាពយញត្ធ តិ ម៌ មន្ ិ លុំរអ្ៀង សច្ចធម៌ ន្ង ិ ភាពរវៀងនវ។ រ៉ាញប្ន្តោថន្ការរផ្សសងៗ
ន្រធាីឲ្យ
ត្ញោការរមល ី មន្ ិ រឃញ ី អាច្ន្ង ឹ កាត្់រសច្កតីរោយពិចារណារលីត្នមលខ្មងរប្ៅ ជាជាងពិចារណាត្នមលរៅខ្មងកនញង។ រ៉ាញប្ន្តច្ារ់សងាមររស់ណាតាលី នន្ភារកច្ ិ ចសូ នលររស់ត្ញោការ។
ន្ប្ច្ងកុំ
ត្់ឲ្យត្ញ ោការកុំពូលរ រី ត្ួនាទផ្ស ី តល់យញត្តិធម៌ច្ុំរពាះការរុំពាន្រោលការ ៍
ខ្្ញុំ
ន្សញុំច្ូលរួមការពារកតរី ៅត្ញោការកុំពូល។ ខ្លួន្ខ្្ញុំក៏មាន្វ ិញ្ហញរន្រប្ត្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យច្ូលការពារកតីពត្ ី ញោរ ការកុំពូលទីប្កុងរញមនរផ្សងប្ រ។ វ ិញ្ហញរប្ត្ជាភាោអ្ងរ់ គលសររស់ខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវត្មកល់ទញករៅត្ញោការជាន្់ខ្ពស់ទីប្កុងរញមនរ
រៅរពលខ្្ញុំសិការៅទីរនាះ។ រន្ះជាការចាុំ ច្់ប្ លប្ត្ូវភាជរ់វ ិញ្ហញរន្រប្ត្ទាុំងពីររន្ះរ ីមបស ី ញុំការអ្ន្ញញ្ហញត្ការពារកតី វ ិញ្ហញរន្រប្ត្រន្ះប្រសិន្ររីផ្សតល់រោយជន្ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា វ ិញន្ឹងកាន្់ប្ត្មាន្ទុំន្ងប្់ ថ្មរទៀត្។ ខ្្ញុំ ន្ធានាច្ុំរពាះពួក រគថា ខ្្ញុំោាល់ពា
ិ ជជករជន្ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា លបរី ្មះពីររូរតាមរយៈរោក Sheth Abdulla។ សុំ ញ ុំ ឯកោររន្ះប្ត្ូវ
ររាញតាមរយៈសមាជិករមធាវ ីមានក់ តាមច្ារ់អ្គារមធាវ ីន្ឹងទទួលយកឯកោរទាុំងរន្ះរោយមិន្គិត្នថ្ល។
ូច្ប្ លរយង ី
111
ន្ ឹង រោក Escombe គជា ឺ ទប្ី រឹកាប្ផ្សនកច្ារ់ររស់រោក Messrs រោក Dada Abdulla & Co គឺជា
អ្គារមធាវ ី។ ខ្្ញុំ
ន្ប្រគល់ជូន្ោត្់ រ៉ាញប្ន្តោត្់មន្ ិ
រពលរន្ះ ច្ារ់សព តី ស ី ងាម
ន្ររាញវាមកឲ្យខ្្ញុំវ ិញរទបយ ី ។
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំភា្ក់រផ្សអីល តាមរយៈលខ្ ិ ិត្មួយច្ារ់ជូន្ ុំ
ឹ ងរ ិរសធទទួលយក
ពាកយការពារកតីររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ពួករគ ន្រ ិរសធរោយរលក ី រហត្ញផ្សលថា វ ិញ្ហញរន្រប្ត្ជាភាោអ្ង់រគលសរ ីមមន្ ិ ភាជរ់ជាមួយន្ឹងពាកយសញុំរទបយ ី ។ ឲ្យច្ូលការពារកតី
ន្ររងកត្ ី
រ៉ាញប្ន្តការរ ិរសធសុំខ្មន្់រនាះគថា ឺ
លទធភាពររស់រញគាលប្ លប្ត្ូវ
ន្
រៅរពលរទរ្ញត្តិទាក់ទងន្ង ឹ ការអ្ន្ញញ្ហញត្
ន្រគរអ្ង ី
តាមរយៈព
៌ សមបញរមន្ ិ ទទួលយកមក
ពចា ន្ ិ រណារទបយ ី ។ ណាតាលី រកច្រប្ម ី ី រោយោរប្ត្សហប្ោសររស់ជន្ជាត្ិអ្រឺ ញរ៉ា រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី រន្ះជាររឿង សុំខ្មន្់ប្ លប្ត្ូវអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យអ្រឺ ញរ៉ា ទទួល រោយព
៌ សមបញរប្ត្ូវ
ន្ឧត្តមាមន្ញភាពរៅត្ញោការ។
ប្រសន្ ិ ររប្ី រជាជន្ប្ លប្ត្ូវ
ន្ររសរអ្ ី ីង
ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យការពាររនាះ ពួករគអាច្មាន្ច្ុំន្ួន្រប្ច្ន្ ី ជាងជន្ជាត្អ្ ិ ឺរញរ៉ា រហយ ី ការការពារ
រលីជន្ទាុំងរន្ះន្ង ឹ ប្ត្ូវរុំប្រកជាពញុំខ្មន្។
ការរលក តី ស ី រទបង ី រៅកនញងច្ារ់សព ី ងាមរន្ះ
ប្ លរញ្ហជក់ពភា ី ពខ្ញសប្រលកោនររស់រមធាវ ីគរឺ ប្រស ី ប្មារ់ោប្ុំ ទ
ការរ រិ សធររស់ពួករគរ៉ាញរណាណះ។ រប្ពាះប្ត្ោត្់មាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយរោក Dada Abdulla & Co. រហត្ញ ូរច្នះ
រទរ ី កយតាមរោក Sheth Abdulla ឲ្យខ្្ញុំរៅជួរោត្់។ ោត្់ជប្ជកជាមួយខ្្ញុំរោយការគួរសម ន្ង ី ោត្់ ន្រផ្ស្ពា ិ ន្សួរខ្្ញុំអ្ុំពីពាកយសញុំប្ លខ្្ញុំ
ន្ោក់រច្ ួ រហយ ី ។ រប្កាយមក ោត្់
“ោត្់ោមន្ពាកយអ្ាីប្ លប្ត្ូវន្ិយយប្រឆ្ុំងខ្្ញុំរទបយ ី ”។
អាណាន្ិគម។ ោត្់។
រោយរហត្ញ ថា
ពាកយសញុំររស់ខ្ញ ុំម ្ ិន្ប្ត្ូវ
មាន្មន្ញសសជារប្ច្ីន្ ន្រប្រីប្
កិរយព ិ ីពា
ន្ន្ិយយថាៈ
ោត្់ខ្មលច្ប្ប្កងថាខ្្ញុំគឺជាអ្នកផ្សសងរប្ពងប្ររទស
ន្ភាជរ់ជាមួយវ ិញ្ហញរន្រប្ត្រ ីមរ ីមបប្ី ោយច្មៃល់ររស់
ស់សញ្ហញរប្ត្ប្ លមិន្ប្មន្ជាររស់ពួករគ។
វ ិញ្ហញរន្រប្ត្រញ្ហជក់ពីអ្ករប
ិ ជជករអ្ឺរញរ៉ា ប្ លខ្្ញុំោក់ជូន្ោត្់ោមន្ត្នមលអ្ាីសប្មារ់ោត្់រទបយ ី ។ រត្ីពួករគ ឹងអ្ាីអ្ុំពីខ្ញ ុំរ្ ៅ? រត្ីអ្ាីជាទុំហុំ
នន្ទុំនាក់ទុំន្ងររស់ពួករគជាមួយខ្្ញុំ?
ខ្្ញុំន្ិយយថាៈ “រ៉ាញប្ន្ត អ្នកប្គរ់ោនរៅទីរន្ះមាន្ភាពច្ប្មលកសប្មារ់ខ្ញ ុំ្”។ សូមបរី ោក Sheth Abdulla
ក៏ ន្ោាល់ខ្ញ ុំ្រស់រៅទីរន្ះប្ រ។
“រ៉ាញប្ន្តរប្កាយមក ខ្្ញុំន្ិយយថា ោត្់មកកប្ន្លង ូច្ខ្្ញុំប្ រ?” ប្រសិន្ររីឪពញកខ្្ញុំគឺជានាយករ ឋមហ្វន្តីរៅទីរន្ះ រោក Sheth Abdulla ប្ត្ូវប្ត្ោាល់ប្គួោរររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំរ្ ប្រីពាកយរន្ះជា្សតញតាង ោត្់ប្ត្ូវប្ត្ជុំទាស់ោច្់ ខ្មត្។ ោត្់ ន្ពិន្ិត្យរមីលច្ារ់សតីពីសងាមច្ុំរពាះភាពខ្ាះសមត្ថ្ព ន្ិងការជុំទាស់ច្ុំរពាះពាកយសញុំការពារកតីររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ការពិភាកាោនរន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំខ្ឹងយ៉ាងខ្មលង ុំ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំទ ្ រ់អារមម
៍ ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំគិត្កនញងច្ិត្តថាៈ “ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្ភាជរ់
វ ិញ្ហញរន្រប្ត្ររស់រោក Dada Abdulla វាន្ង ឹ ប្ត្ូវរ ិរសធ ប្ ល ពួករគន្ឹងសួរពីវ ិញ្ហញរន្រប្ត្ អ្ឺរញរ៉ា ជាមិន្ខ្មន្”។ រត្ីការសញុំច្ូលការពារកតីរន្ះជារ់ទាក់ទងអ្ាីន្ឹងកុំរ
្ រត្ីកុំរ ី ត្ ន្ិងរញ្ហាពីមញន្មកររស់ខ្ញ ុំ?
ការោក់ខ្ួ ន្ ល ឬជុំទាស់រនាះ ប្ត្ូវ ន្រប្រីប្រឆ្ុំងន្ឹងខ្លួន្ឯងវ ិញប្មន្រទ? រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ខ្្ញុំមិន្គិត្ថា
ច្ារ់សតីពីសងាមមាន្សិទធិអ្ុំណាច្កុំ
ររាញជា្សតញតាងតាមប្ លអ្នកច្ង់
ន្។
ី ត្ររស់ខ្ញ ុំ្មិន្ថា ជា
ន្រ្លីយត្រថាៈ
ត្់ពីភាពលមអិត្ទាុំងរន្ះរទ
ខ្្ញុំរប្ត្ៀមរួច្រល់រ ីមបី
្សតញតាងររស់រោក Sheth Abdulla ប្ត្ូវ ន្ររៀរច្ុំ ន្ិងោក់ជូន្រៅប្កុមប្រឹការយរល់សប្មារ់ច្ារ់
សតីពីសងាមរួច្រហយ ី ។ ោត្់ រទបយ ី ។
ន្ន្ិយយថា ោត្់រពញច្ិត្តន្ឹងការរធាី ូច្រន្ះ។ រ៉ាញប្ន្តមិន្ប្មន្តាមច្ារ់សតីពីសងាម
រន្ះវា ន្ជុំទាស់ន្ឹងពាកយសញុំររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅមញ ខ្ត្ញ ោការកុំពូល
រោយកាត្់រសច្កតីអ្ុំពីការរ ិរសធរោយ
មិន្ ន្រៅរោក Escombe រ្លីយត្ទល់ទាល់ប្ត្រោះ។ ប្រធាន្ត្ញ ោការ
ន្ន្ិយយថាៈ
112
“ការរ ិរសធទាក់ទងន្ង ឹ ការមន្ ិ ភាជរ់វ ិញ្ហញរន្រប្ត្រ ីមរនាះោមន្ោរៈសុំខ្មន្់រទបយ ី ”។ ប្រសន្ ិ ររីោត្់ ន្
រធា្ ី សតញតាងប្កលងកាលយរនាះ
រទៀត្រទបយ ប្រសន្ ី ិ ររប្ី ត្ូវ
ោត្់អាច្ប្ត្ូវ ន្កាត្់រទាស
រហយ ី រ្មះររស់ោត្់រប្កាយមកន្ឹងមន្ ិ អាច្រប្រី ន្
ន្រករឃញ ី ថាមាន្ពរិ ញទធ។ ច្ារ់មន្ ិ
ន្ប្រងប្ច្ករវាងមន្ញសសប្សបកស ន្ង ិ ប្សបករមម
រទបយ ធិ មឃ្លត្់ខ្ញ ុំ្មន្ ី ។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី ត្ញ ោការោមន្សិទហា ិ ឲ្យច្ញ ះរ្មះជាអ្នកការពារកតីរទបយ ី ។ រយង ី ទទួលយក ពាកយសញុំរន្ះ។ រពលរន្ះសូមឲ្យខ្្ញុំមករធាស ី មបថ្។ ខ្្ញុំ
ន្រប្កាកឈរ ន្ង ិ សបថ្រៅច្ុំរពាះមញ ខ្អ្នកច្ញះរ្មះ។ ភាលមរនាះខ្្ញុំក៏ ន្សបថ្ រោកប្រធាន្ត្ញោការ
ប្ រ់ខ្ញ ុំ្រោយន្យ ិ យថាៈ “រពលរន្ះ
ខ្្ញុំប្ត្ូវរោះឈនួត្ពរី លក ី ាលរច្ញ”។
សរមលៀករុំពាក់ប្ លប្ត្ូវរសលៀក ូច្ជារមធាវ ីអ្ន្ញវត្តការររនានា។ ខ្្ញុំ
ខ្្ញុំប្ត្ូវរោរពតាមរទរញ្ហញររស់ត្ញោការទាក់ទងន្ង ឹ
ន្រឃញ ី ពីប្ ន្កុំ
ត្់ររស់ខ្ញ ុំរ្ ហយ ី ។ ឈនួត្ប្ លខ្្ញុំទទួច្ពាក់រៅត្ញ ោការប្សុក Magistrate រពល រន្ះប្ត្ូវរោះរច្ញរោយរោរពតាមរទរញ្ហជររស់ត្ញោការកុំពូល។ ប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំ្ជុំទាស់ន្ង ឹ រទរញ្ហជរន្ះ វាជាររឿង
់ រងកត្ ូរច្នះខ្្ញុំមន្ ា ុំ ររស់ខ្ញ ុំ្រ ម ិញ ខ្្ញុំច្ងរ ី បត្ ី ភាពខ្មលង ិ ជុំទាស់រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តផ្សញ យមកវ ី ទល់ន្ង ឹ ់ ុំនាញខ្្ញុំជាអ្នកត្សូរោយោរការទញ កឈនួត្រលក ការត្សូធុំជាងរន្ះ។ វាមន្ ិ រធាីឲ្យខ្្ញុំ ត្់រងជ ី ាលរនាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវ មន្ ិ ប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវរនាះរទបយ ី
ប្ត្រធាីររឿងរន្ះឲ្យកាន្់ប្ត្មាន្ត្នមលប្ថ្មរទៀត្។ រោក
Sheth Abdulla ន្ិងមិត្ត្ហ្វ័ កតរផ្សសងៗរទៀត្មិន្រពញច្ិត្តច្ុំរពាះការរធាីប្រររន្ះ
រខ្ាយ?)។ ពួករគគិត្ថា ខ្្ញុំគួរប្រយញទធត្វា៉ាទាមទារសិទធិររស់ខ្ញ ុំរ្ ីមបពា ន ខ្ ី ក់ឈួត្ ត្ញោការ។ ខ្្ញុំពាយមប្
(ឬវាគឺជាភាព
ៈរុំរពញការររជារមធាវ ីរៅ
រ់រហត្ផ្សល ល់ពួករគ។ ខ្្ញុំពាយមររាញពួករគន្ូវការពិត្នន្សញភាសិត្ប្ លន្ិយយថា
“ច្ូលសាឹងតាមរទ ច្ូលប្សុកតាមប្ររទស”។ ខ្្ញុំន្ិយយថា “រន្ះជាររឿងលអកញ ងការរ ន ិរសធរោរព ប្រសិន្ររីរៅ កនញងប្ររទសឥណា ា មហ្វន្តីជន្ជាត្ិអ្ង់រគលស ឬត្ញោការ ន្រញ្ហជអ្នកឲ្យរោះឈនួត្រន្ះរច្ញ រ៉ាញប្ន្តកញ ងនាមជាមហ្វន្ត ន ីមានក់ រៅត្ញោការ ខ្្ញុំន្ឹងមាន្រញ្ហារោយោរទុំរន្ៀមទុំោរ់នន្ការមិន្ច្ិត្តទញកោក់ររស់ត្ញោការ។ ខ្្ញុំ
ន្រញ្ហជក់ប្
រ់មិត្ត្ហ្វ័ កតទាង ុំ រនាះអ្ុំពីអ្ុំ
ះអ្ុំណាងប្សរ ៀងោនរន្ះ
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្គិត្ថា
ខ្្ញុំអាច្រ្ចញ ះ
រ្ចូ លពួករគទាុំងប្សុងរនាះរទ រប្ពាះរន្ះជាលទធភាពអ្ន្ញវត្តរោលការ ៍ អ្ាីមួយពីការគិត្រផ្សសងប្ លសថិត្កនញងកាលៈ រទសៈរផ្សសង។ រ៉ាញប្ន្តរពញមួយជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ រល់ការច្ង់ ន្ទាុំងអ្ស់ទាក់ទងន្ឹងសច្ចធម៌ ន្ររប្ងៀន្ខ្្ញុំឲ្យសររសីរ ល់ភាពប្សស់ោអត្នន្ការសប្មុះសប្មួល។ រប្កាយមកខ្្ញុំរឃញ ី ថា វ ិញ្ហញ
ោមរត្ីរន្ះគឺជាប្ផ្សនកមួយនន្ ការប្រប្ពឹត្ត
អ្ហិងា ។ វា ន្រធាីឲ្យជីវ ិត្ខ្្ញុំមាន្រប្ោះថានក់ ន្ិង ន្រធាីឲ្យមិត្ត្័ហ្វកតខ្ញ ុំ្មិន្រពញច្ិត្តផ្សងប្ រ។ រ៉ាញប្ន្តសច្ចធម៌គឺជាភាព លុំ
កមួយ ន្ិងជាលទធផ្សលគឺជាប្ផ្សលផ្ទក។ ការរ ិរសធពីច្ារ់សតីពីសងាម
អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។ ោរព័ត្៌មាន្ភាគរប្ច្ីន្
មាន្ភាពលុំរអ្ៀង។ ការទាក់ទាញច្ុំណារ់អារមម
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំទទួល
ន្ការចារ់អារមម
ន្រថាកលរទាសការរ ិរសធរន្ះ ន្ិង ៍ រន្ះ មិន្ទាុំងអ្សរនាះរទ
ប្ លប្ត្ូវរផ្ទតត្ការយកច្ិត្តទញកោក់រលីការររោធារ ណាតាលី។
រហយ ្ ី វាជាការរររនាារ់ររស់ខ្ញ ុំ។
ូ ច្រន្ះ
វាចាុំ ច្់ណាស់សប្មារ់ខ្ញ ុំ្
ៈ រ ីមបរ ី រាញភាពប្ត្ឹមប្ត្ូវររស់ខ្ញ ុំប្្ លរស់រៅកនញងប្ររទស
ការរ្ជូ ន្ញត្តិរច្ញទាក់ទងការរ ិរសធច្ារ់រត្រ ឹ
ប្ោន្់រៅរទបយ ី រទ។
ន្រចាទប្រកាន្់ច្ារ់សតីពីសងាម
ន្រធាីឲ្យការររខ្្ញុំមាន្ភាពរយប្សួល។
XIX. សមាជជន្ជាត្ឥ ា រៅណាតាលី ិ ណា
ខ្្ញុំរៅប្ត្រន្តអ្ន្ញវត្តអាជីពជារមធាវ ី ប្ ល
៍ មួយរផ្សសងរទៀត្កនញងប្ររទស
តឹ ងសិទធិរសរភាពជន្ជាត្ ា ី ិឥណា
មិន្តាន្់ប្គរ់
៏ ររ៉ាញរណាណះរទរទីរររងកីត្ការចារ់អារមម មាន្ប្ត្ការអ្ន្ញវត្តសកមមភាពជា រ
៍
113
ល់រ ឋមហ្វន្តកា ី ររររទសទទួលរន្ាញកប្ផ្សនកអាណាគម
ន្។ រ ីមបអា ី ច្រធាតា ី មរោលរុំ
កនញងការររងកត្ ី អ្ងាការអ្ច្និ ហ្វន្តមួយ។ គត្ ិ ូរច្នះរហយ ី ខ្្ញុំ
ងរន្ះ
ន្ វាចាុំ ច្់ណាស់
ន្ពិភាកាោនជាមួយរោក Sheth Abdulla ន្ង ិ មត្ ិ ត្ហ្វ័ កត
រផ្សសងរទៀត្ថា រយង ី ទាុំងអ្ស់ោនសរប្មច្ច្ត្ ិ តឲ្យមាន្អ្ងាការោធារ
ៈមួយប្ លររាញពីសកមមភាពអ្ច្និ ហ្វន្ត។
ខ្្ញុំោាក់រសាីរកនញងការរករ្មះោក់ឲ្យអ្ងាការថ្មីរន្ះ។ រ្មះរន្ះមន្ ិ ប្មន្សុំរៅ ល់ប្កុមណាមួយរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ង ឹ ថា ប្រសិន្ោក់រ្មះថា “សមាជ” ន្ង ឹ ប្ត្ូវ ន្រកប្ប្រថា អ្្រិ កសន្ិយម ជាភាោអ្ងរ់ គលស រហយ ី ពាកយថា ់ យរ្មះរន្ះលបល ខ្្ញុំច្ងឲ្ ី ាញកនញងប្ររទស
សមាជរន្ះក៏មិន្ទាន្់រញ្ហជល់ពរ ា ប្ រ។ ី ល់ជវី ិត្ររស់ជន្ជាត្ិឥណា
ណាតាល។ ី រញ្ហាន្ក ឹ រករ្មះោក់ឲ្យអ្ងាការថ្មីរន្ះហាក់ ូច្ជាោាក់រសារី ។ រ៉ាញប្ន្ត តាមរយៈការពន្យល់រកាះកាយ ខ្្ញុំក៏
ន្ឲ្យរយរល់ថាអ្ងាការថ្មរី ន្ះគួរប្ត្ប្ត្ូវ
ន្រៅថា សមាជជន្ជាត្ឥ ា រៅណាតាលី រហយ ិ ណា ី រប្កាយករៅ
នថ្ៃទី២២ ប្ខ្ឧសភា សមាជជន្ជាត្ិឥណា ា រៅណាតាលី
ន្ចារ់រផ្សតម ី ុំរ
ី រការ។
រន្ារ់ទុំរន្រររស់រោក Dada Abdulla រៅនថ្ៃរនាះ រពាររពញរោយវត្តមាន្មន្ញសសកញះករ។ សមាជទទួល
ន្ការឯកភាពទាុំងប្សុងពីសុំណាក់អ្នកមាន្វត្តមាន្ទាុំងអ្ស់។
ការអ្ន្ញវត្តមាន្ភាពត្ង មាន្ប្ត្រញគាលប្ ល ឹ រញង។ ឹ ជាសមាជក ិ អ្ងាការរន្ះ ប្ លអាច្រធាី
ន្។
ន្ច្ុំណាយប្
លកខខ្
ក់ច្ុំន្ួន្ ៥សញល ី ង ី ប្រចាុំប្ខ្រ៉ាញរណាណះ រទីរអាច្កាលយ
ប្កុមប្ លមាន្ធន្ធាន្រប្ច្ន្ ី ប្ត្ូវ
ន្។ រោក Abdulla Sheth
រទៀត្ក៏ ន្ររចា ិ ច គច្ុំន្ួន្ ូច្រន្ះផ្សងប្ រ។
ន្ររចា ិ ច គប្
ខ្្ញុំគិត្ថា
ា ររស់អ្ងាការរន្ះមាន្ភាពោម្ញរញប្៉ា ន្ត
ន្រលក ី ទក ឹ ច្ត្ ិ តឲ្យច្ូលររចា ិ ច គឲ្យ
ក់ច្ុំន្ួន្ ២រផ្ទន្ កនញង១ប្ខ្ ច្ុំប្
ន្រប្ច្ន្ ី តាម
កមិត្ត្ហ្វ័ កតពីរនាក់រផ្សសង
ខ្្ញុំមិន្គួរសន្សុំសុំនច្ប្ ក់រទបយ ី
ូរច្នះខ្្ញុំររចា ិ ច គប្
ក់ច្ុំន្ួន្
១រផ្ទន្កនញង១ប្ខ្។ ច្ុំន្ួន្រន្ះសប្មារ់ខ្ញ ុំ្មិន្ប្មន្ត្ិច្ត្ួច្រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្គិត្ថា ខ្្ញុំមិន្ររចា ិ ច គរលីសពីធន្ធាន្ រទបយ ី ។ ប្ពះ
ន្ជួយខ្្ញុំ។ រយង ន្ទទួលច្ុំន្ួន្សមាជិកប្ ល ី
ន្ររចា ិ ច គប្
ន្
ក់ច្ុំន្ួន្ ១រផ្ទន្ ជារប្ច្ីន្នាក់។
អ្នកខ្លះក៏ ន្ររចា ិ ច គ ១០សញីលីង ឬរប្ច្ីន្ជាងរន្ះ។ រប្ៅពីរន្ះ រយង ី ក៏ទទួល ន្វ ិភាគទាន្ជារប្ច្ីន្ផ្សងប្ រ។ រទពិរោធន្៍
ន្ររាញថា ោមន្ន្រណាមានក់ប្ត្ូវ ន្ររច្ច ិ ឆ្គប្ ក់រន្ះរលីសពីការរសនីសញុំរទបយ ី ។ វាជា
ររឿងប្ លមិន្អាច្រៅរួច្ប្ លអ្ុំពាវនាវឲ្យសមាជិកច្ូ លមករប្កាពីប្កុងឌូ ន្។
ការប្សទាញ់ រពញច្ិត្តសកមមភាព
មួយហាក់ ូច្ជាប្ត្ូវច្ុំណាយសប្មារ់សកមមភាពរនាារ់រទៀត្។ សូមបស ី មាជិករៅទីប្កុងឌូ
ន្ ក៏ប្ត្ូវ
ន្ទាមទារ
ប្ ក់ រៅមញន្រពលប្ លពួករគអាច្ររចា ិ ច គប្ រ។ ភារកិច្ចប្ លប្ត្ូវប្រមូលប្
ក់ ន្ធាលក់មករលីខ្ញ ុំ្ រប្ពាះខ្្ញុំទទួលរន្ាញកជារលខ្មធិការ។ រៅរពល ល់រពល
ប្រមូល ខ្្ញុំប្ត្ូវឲ្យរសមៀន្ររស់ខ្ញ ុំទ ្ ុំនាក់ទុំន្ងរល់នថ្ៃរ ីមបប្ី រមូលប្ អារមម
៍ ថា ររីសិន្ជាោថន្ភាពអាច្ប្ត្ូវ
ប្
ន្រធាីឲ្យហត្់រន្ឿយ ខ្្ញុំមាន្
ន្សប្មួល រនាះការររចា ិ ច គអាច្ប្ត្ូវរធាីរទបយ ី ជាប្រចាុំឆ្ន ុំ មិន្ប្មន្ប្រចាុំប្ខ្
ន្ិងប្ត្ូវរងប្់ ប្
ក់រន្ះ។ ការរររន្ះ
ក់ជាមញន្។ គិត្ ូរច្នះរហយ ី ខ្្ញុំ ន្រកាះប្រជញុំអ្ងាការ។ អ្នកប្គរ់ោន ន្ោាគមន្៍ច្ុំរពាះសុំរ ី រររចា ិ ចគ ក់ប្រចាុំឆ្នជ ុំ ុំន្ួសឲ្យការរងប្់ រចាុំប្ខ្ រហយ ូរច្នះ ការររប្រមូ ល ី ប្ត្ូវរសមីន្ឹងច្ុំន្ួន្អ្របរមារថ្រគឺ ៣រផ្ទន្។ ក់ប្ត្ូវ
ខ្្ញុំ
ន្សប្មួលឲ្យរយៈវ ិធីរន្ះ។ ន្រឃញ ី ថា រយង ី មិន្
ន្ខ្ចីប្
ក់រគរ ីមបយ ី កមកចារ់រផ្សតីមការររោធារ
ៈរទបយ ី ។ រយង ី ប្ផ្សអករលី
ការសន្ាររស់អ្នកសមាជិករលីរញ្ហាជារប្ច្ីន្ រលីកប្លងប្ត្ទាក់ទងន្ឹងប្ ក់។ ខ្្ញុំមិន្ប្ លរឃញ ី សមាជិករង់ប្
ក់
ររចា ា រស់រៅណាតាលីកោ ៏ ម ន្ការរលីកប្លងច្ុំរពាះវ ិធាន្រន្ះរទបយ ិ ច គរលឿន្រទបយ ី ជន្ជាត្ិឥណា ី ។ រហត្ញ ូរច្នះ ោមន្ ការររណាមួយ ន្សរប្មច្រទបយ លញះប្តាប្ត្ពួករគមាន្មូន្ិធិកញ ងន ន ី ក៏មិន្ប្ លជុំពាក់រុំ ញ លរគប្ រ។
មិត្តរម ួ ប្កុមររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ររាញពីការច្ង់
ច្ិត្ត ន្ិងកនញងរពលជាមួយោនរនាះទទួល
រហយ ា រៅណាតាលី ី សមាជជន្ជាត្ិឥណា
ន្សមាជិកច្ូ លរប្ន្ថមរទៀត្។
រន្ះជាការររប្ លពួករគរពញ
៏ ន្ត្នមលជារប្ច្ីន្។ ច្ុំន្ួន្សមាជិកច្ូ លរួម ន្ិងររចា ន្រទពិរោធន្៍ មា ិ ច គប្ត្
114
រប្ច្ន្ ី រទបង ី ៗ។ ការររកនញង្ូ មឆ្ ិ ៃ យៗមាន្ភាពលុំ ោធារ
កជាងការររនផ្សាកញ នង។ មន្ញសសមានមន្ ិ
ន្យល់អ្ាីរៅជាការររ
ៈរទបយ ី ។ រហយ ី រយង ី ក៏មន្ ិ ទាន្់មាន្ការអ្រ្ជ ីញឲ្យរៅកាន្់ទក ី ប្ន្លងឆ្ៃយប្ រ រោយពា
កប្ន្លងកុំពញងពប្ងក ី ការររររស់ពួករគ។
មាន្រពលមួយកុំទបញងរពលនរអ្រាសប្
ិ ជជករប្គរ់ទី
ក់ មាន្ោថន្ភាពលុំ កមួយ។ រយង ី រ ុំពឹងថាសមាជិកររស់រយង ី
ន្ង ឹ ររចា ិ ច គ ៦រផ្ទន្ រ៉ាញប្ន្តោត្់ ន្ជុំទាស់រោយមិន្រងរ់ លស ី ពី ៣រផ្ទន្រទបយ ី ។ ប្រសន្ ិ រររី យង ី យល់ប្ពមទទួល យកច្ុំន្ួន្ទក ឹ ប្
ក់រន្ះពោ ិ រផ្សសងន្ង ី ត្់ សមាជក ឹ រធាីតាមោត្់ប្ រ ការប្រមូលប្
ក់ន្ឹងមាន្រញ្ហា។ រនាះជារពលយរ់
ោៃច្រៅរហយ រយង ុំ ណាស់ប្ រ។ រ៉ាញប្ន្តរត្ឲ្ ី ី ក៏ឃ្លលន្ខ្មលង ី យរយង ី រររភាគអាហារ ិ
ន្យ៉ាង ូច្រមតច្ រោយមន្ ិ ទាន្់
ន្ការររចា ិ ច គប្ ក់ ុំរូងផ្សងរនាះ? រល់ការន្ិយយរ្ចញ ះរ្ចូ លទាុំងអ្ស់ោមន្ប្ររយជន្៍រទបយ ី ។ មាចស់
ទទួល
ផ្សាះរនាះហាក់ ូច្ជាមិន្ច្ង់ច្ូលរួមជាសមាជក ិ ភាពរទបយ ី ។
ពា
ិ ជជកររផ្សសងរទៀត្
ន្ប្
រ់រហត្ញផ្សល ល់ោត្់
រោយពួករយង ី ប្ត្ូវអ្ងាញយរៅទរី នាះទាុំងយរ់ ខ្
ៈរញរសរនាះោត្់មន្ ិ ច្ង់ររចា ិ ច គរទបយ ី ។ ប្កុមការររភាគរប្ច្ន្ ី
ក៏ ន្សរប្មច្ររចា ិ ចគ
រហត្ញការរន្ះរកីត្រទបង ី រៅត្ុំរន្់
មន្ ិ អាច្អ្ត្់ប្ទាុំន្ង ឹ កមមភាពរន្ះ
៦រផ្ទន្
ន្ រ៉ាញប្ន្តពួករគមិន្ររ្ច ញកាយវ ិការអ្ារី ទបយ ី ។ ច្ញ ងរប្កាយ រញរសជាមាចស់ផ្សាះរនាះ ល់ពួករយង ី ។
រយង ី ក៏ប្រញារ់រុំរពញការររប្រមូលប្
Tongaat ។
រប្កាយមក
ក់រន្ះរន្តរទៀត្។
ការប្រមូលមូន្ិធិ មិន្ប្មន្ប្ត្ឹមជាររឿងមួយប្ លរយង ី ប្ត្ូវរធាីរនាះរទបយ ី ។ ជាការពិត្ ខ្្ញុំ ន្ររៀន្ជារប្ច្ីន្
ពីរោលការ
៍ នន្ការោមន្ប្ ក់រប្ន្ថមតាមការច្ុំណាយររស់រញគាលមានក់ រប្ពាះរន្ះជាការចាុំ ច្់។
តាមការចាុំ ច្់
ការកិច្ចប្រជញុំន្ឹងប្ត្ូវ
ការជួរជញុំោនប្ត្ូវ
ន្រធាីរទបង ី មតងកនញង១ប្ខ្
ឬមតងកនញង១ស ត ហ៍។
កុំ
ត្់រហត្ញ ុំរ
ីរ
ន្អាន្ជូន្ឲ្យោតរ់ រហយ ី រល់ច្ុំ ញ ច្រញ្ហាទាុំងអ្ស់ន្ឹងប្ត្ូវយកមកពិភាកាោន។ មន្ញសសភាគ
រប្ច្ីន្មិន្ធាលរ់មាន្រទពិរោធន្៍ច្ូលរួមកនញងការពិភាកាោនោធារ ោនោាក់រសាីរកនញងការររ្ច ញរយរល់ររស់ពួករគ។ ខ្្ញុំ
ៈ ន្ិងន្ិយយច្ុំរពាះរញ្ហាណាមួយរទបយ ី ។ អ្នកប្គរ់
ន្ពន្យល់វ ិធាន្នន្កិច្ចប្រជញុំឲ្យពួករគ
ន្ោតរ់ រហយ ី ពួករគ
រោរពវ ិធាន្រនាះណាស់។ ពួករគយល់រឃញ ុំ ឹង ី ថា រន្ះជាអ្រ់រ ុំសប្មារ់ពួករគ មន្ញ សសជារប្ច្ីន្ប្ លមិន្ធាលរ់ោញន្ ការន្ិយយរៅមញខ្ទសសន្ិកជន្ ភាលមៗប្ប្រកាលយរៅជាទមាលរ់នន្ការគិត្ ន្ិង ទាក់ទងន្ឹងរញ្ហាសុំខ្មន្់ៗរផ្សសងៗ។ រោយ ឹងថា
កនញងការររោធារ
ៈរន្តិច្រន្តួច្ប្ត្ូវការការពន្យល់រប្ច្ីន្
រសៀវរៅច្ុំ ូ លច្ុំណាយប្ លប្ត្ូវរ ះពញមពតាង ុំ ពី ុំរូងរទបយ ី ។ អាច្ឲ្យខ្្ញុំថ្ត្ច្មលងរងកន្ន់ ច្ុំ ូ លច្ុំណាយ ន្ិងរ រោយឯកោរ
ន្ិងរៅរពលប្ លច្ុំន្ួន្សមាជិក
ោរៈសុំខ្មន្់ណាស់សប្មារ់ប្គរ់អ្ងាការទាុំងអ្ស់ រន្ះជាមូលរហត្ញប្ លខ្្ញុំគិត្ថា ច្រប្មីន្។
យការ
កុំ
ូ ច្រន្ះខ្្ញុំសរប្មច្មិន្ររងកីត្
ន្។ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមរ
ះពញមពរៅរពលប្ លហរ ិ រពញ រញ្ហាប្គរ់ប្គងរស ឋកិច្ចមាន្
រហយ ី ខ្្ញុំរឃញ ី ថាកនញងអ្ងាការរន្ះមិន្ទាន្់អ្ន្ញ វត្តរៅរទបយ ី រទ។
វាជាររឿងលអកញ ងការអ្ន្ញ ន វត្តន្ូវភាពលុំអ្ិត្រន្តិច្រន្តួច្ប្រររន្ះ
ទទួច្ឲ្យមាន្ការប្រគល់ររកន្់ន ជាន្ិច្ច។ ន្ីឆ្ន ុំ ១៨៩៤ អាច្ប្ត្ូវ
រៅណាតាលី។ ការកត្់ប្តាគ
៍
ៈ
កនញងការយល័ យររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន្មា៉ាសញីរ ះពញមពប្ ល ិ
ន្ិងការររមាន្ការរកីន្រទបង ី ។
មន្ញសសមានមិន្ប្ លខ្ាល់ទទួលររកន្់ន ច្ុំណាយ
រសៀវរៅគ
ន្ររ្ច ញរយរល់ជាោធារ
រៅរពលពួករគទិញអ្ាីមួយរទបយ ី
រល់ការច្ុំណាយរលីអ្ាីមួយប្ត្ូវ ន្រញ្ហជក់ប្
ន្រករឃញ ី រៅនថ្ៃរន្ះរៅកនញងកុំ
ន្ីរោយប្រុងប្រយ័ត្នគឺជាលកខខ្
ក់
រ៉ាញប្ន្តរយង ី ប្ត្ងប្ត្
រហយ ី ខ្្ញុំន្ិយយថា
ត្់ប្តាររស់អ្ងាការសមាជជន្ជាត្ិឥណា ា
ា ចាុំ ច្់សប្មារ់អ្ងាការនានា។ ប្រសិន្ររីោមន្
ត្់ប្តាទាុំងរន្ះរទ វាន្ឹងរធាីឲ្យអ្ងាការមាន្រ្មះអាប្កក់។ ប្រសិន្ររីោមន្កុំ
រយង ី រយង ី ឹងពីភាពរោមះប្ត្ង់ ន្ិងភាពររសញ ិ ទធិ ន្រទបយ ី ។
រ៉ាញប្ន្តរធាីឲ្យអ្ងាការរក ី
ត្់ប្តាគ
ន្ីរនាះរទ មិន្អាច្ឲ្យ
115
លកខ ន្គ ិ ម។
ៈពិរសសរផ្សសងរទៀត្ររស់អ្ងាការគរឺ សវានន្ការអ្រ់រ ុំ ល់ជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ លរកត្ ី រៅរប្កាមអាណា
សមាគមអ្រ់រ ុំជន្ជាត្ឥ ា រកីត្កនញងអាណាន្ិគម ិ ណា
ប្ត្ូវ
សមាជិកភាគរប្ច្ន្ ី នន្សមាគមរន្ះ រួមមាន្យញវជន្ប្ លមាន្ច្ុំរ
ន្ររងកត្ ី រទបយ ី រប្កាមការឧរត្ថមភររស់អ្ងាការ។
ញ ឹង។ ពួករគប្ត្ូវររចា ិ ច គជាមធយម។ សមាគម
រន្ះររប្មឲ្ ី យត្ប្មូវការររស់ពួករគ ន្ិងភាពឈចា ឺ រ់ ប្ពមទាុំងឲ្យពួករគ ន្យល់ រហយ ី មាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយ ពា
ា ន្ង ិ ជជករជន្ជាត្ឥ ិ ណា ិ ជួយ ល់ពួករគន្ូវវ ិោលភាពរសវាកមមររស់សហគមន្៍។ សមាគមរន្ះគជា ឺ ប្ររ្ទ
នន្ការត្សូមត្ិសងាម។ រទរផ្សសងៗ។
សមាជក ិ ប្ត្ូវជួរជញុំោនជារទៀងទាត្់
រណាណល័យត្ូច្មួយប្ត្ូវ
ន្ោក់ឲ្យ ុំរ
ន្ង ិ ពិភាកា
ឬអាន្ោរព័ត្៌មាន្ពាក់ពន្ ័ ធន្ង ឹ ប្រធាន្
ី រការរៅកនញងសមាគមរន្ះ។ លកខ ៈពរិ សសទីររី រស់ អ្ងាការរន្ះគកា ័ ធន្ង ឺ ររឃ្លសនា។ ការរររន្ះពាក់ពន្ ឹ ទុំនាក់ទុំន្ងភាោអ្ងរ់ គលសកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ន្ង ិ ប្ររទសអ្ងរ់ គលស ប្ពមទាុំងប្រជាជន្ឥណា ា ឲ្យ ន្ ង ឹ ពីរហត្ញ ការរកីត្រទបង ី កនញងប្ររទសុំណាតាល។ ី រៅទរ ី ្ច រ់ ខ្្ញុំ
ន្សររសរលខ្ ិ ត្ ិ ខ្លៗ ី ច្ុំន្ួន្ពរី ច្ារ់។ លខ្ ិ ត្ ិ ទី១ គឺជាការត្វា៉ាប្រឆ្ុំងន្ង ឹ ជន្ជាត្អ្ ិ ងរ់ គលសកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ
ខ្មងត្បូង។
លខ្ ិ ត្ ិ រន្ះន្ិយយអ្ុំពកា ី រប្ថ្លងការ
លខ្ សររសរអ្ុំពីការហាមប្ ិ ត្ ិ ទ២ ី ការហាមប្
៍ ោថន្ភាពទូ រៅរៅណាតាលី
រោយោុំរោយ្សតញតាងនានា។
មសិទរធិ រស់ជន្ជាត្ឥ ា -គជា ិ ណា ឺ ការត្វា៉ា។ លិខ្ត្ ិ រន្ះន្យ ិ យសរងខរពប្ី រវត្តិនន្
មសទ ា រៅណាតាលី ោុំប្ទរោយអ្ងារហត្ញ ន្ង ិ រធិ រស់ជន្ជាត្ឥ ិ ណា ិ ការរករឃញ ី ថ្មី។ ខ្្ញុំ ន្លះរង់
កមាលង ុំ ពលកមម
ន្ិងការសិការ ីមបរី រៀរច្ុំលិខ្ិត្ទាុំងរន្ះ
រទបង ី ។ លិខ្ិត្ទាុំងរន្ះប្ត្ូវ
រហយ ី ជាលទធផ្សលគឺ ូច្ោនរៅន្ឹងរញ្ហាប្ ល
ន្រច្ញផ្សាយយ៉ាងទូលុំទូោយ។
រល់សកមមភាពទាុំងអ្ស់រន្ះ
អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ន្ិងកុំពញងទទួល
ជាលទធផ្សល
ន្រកីត្
ន្រធាីឲ្យជន្ជាត្ិឥណា ា ជារប្ច្ីន្កុំពញងឈនះរៅកនញងប្ររទស
ន្ការរយគយល់ពីប្គរ់គូភាគីសកមមទាង ុំ អ្ស់កញ ងប្ររទសឥណា ន ា ។ រន្ះក៏ជាការ
ររីកប្ច្ករច្ញរប្ៅ ន្ិងឲ្យប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងយកមកពិចារណា តាមរយៈការរធាីសកមមភាពរទៀងទាត្់មួយ ច្ុំន្ួន្ប្សរន្ឹងវ ិធាន្ការ។
XX. កមមកររ្មះ BALASUNDARAM
ច្ុំ
៏ រសញ ់ រី រះ ូងប្ត្ងប្ត្ប្ត្ូវ ង់ រ ិ ទធ ន្ង ិ ភាពរោមះអ្ងព
ររស់ខ្ញ ុំជា ្ ញឹកញារ់ពិន្ត្ ិ យរមីលន្ូវន្័យរន្ះ។
ន្រុំរពញជាន្ច្ ិ ច។
ររះ ូងររស់ខ្ញ ុំទ ្ ទួលយក
រៅកនញងរទពរិ ោធន្៍ផ្ទាល់
ន្ន្ូវការផ្សតល់ជូន្ប្ លមន្ ិ រពញរលញ
រហយ ុំ រិ ោធន្៍ខ្ួ លន្ឯងច្ូលរៅកនញងរញ្ហារនាះ។ ី វាអាច្ឲ្យខ្្ញុំន្ង ឹ ពីភាពមិន្រពញរលញរនាះ ន្ង ិ រធាីឲ្យខ្្ញព រររី ទាះរជា ា រៅណាតាលី ិ នន្សមាជជន្ជាត្ឥ ី សមាជក ិ ណា
រួមមាន្ជន្ជាត្ឥ ា ប្ លរកត្ ិ ណា ី កនញងអាណា
ន្គ ិ ម ន្ិងប្កុមរលខ្មក៏រោយ ក៏អ្នករកសញីរោយមន្ ិ រប្រីជុំនាញ ន្ង ិ កមមករជារ់កច្ ិ ចសន្ារៅប្ត្សថត្ ិ រៅរប្ៅអ្ងាការ រន្ះប្ រ។
សមាជរៅរទបយ ី មន្ ិ ទាន្់
សមាជក ិ រទបយ ី ។ សមាជអាច្
ន្ររ់រ្ចូ លពួករគរទ។
ពួករគោមន្លទធភាពររចា ិ ច គប្
ន្ង ិ កាលយជា
ន្ប្ត្ម ឹ ប្ត្ទុំនាក់ទុំន្ងោនតាមរយៈការជួយរប្មុងពួករគរ៉ាញរណាណះ។ សមាជ ឬខ្្ញុំមន្ ិ
ទាន្់មាន្ឱ្កាសរប្ត្ៀមខ្លួន្រធាី ូច្រន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំរទរ ី ប្ត្អ្ន្ញវត្តអ្ងាការថ្មរី ន្ះ
ន្ប្ត្ឹមប្ត្រី ឬរួន្ប្ខ្រ៉ាញរណាណះ សមាជ
រន្ះរៅរកមងខ្ចីរុំផ្សញត្។ រៅរពលរនាះ មាន្រញរសតាមល ី មានក់រសលៀកសរមលៀករុំពាក់ររយ៉ារនយ៉ា ររស់ោត្់សញទធប្ត្្ម
ក់
ន្ឈររៅមញ ខ្ខ្្ញុំរោយភាព្័យខ្មលច្ ន្ិងប្ប្សកយុំ។ ោត្់ប្ត្ូវ
ក់រធមញមញខ្ពរី មាត្់
ន្រងខុំឲ្យរធាីការររយ៉ាង
ទមៃន្់រោយរៅហាាយររស់ោត្់។ ខ្្ញុំ ឹងពីការពិត្ទាុំងអ្ស់ពីរលខ្មររស់ខ្ញ ុំ្ប្ លជន្ជាត្ិតាមីលប្ រ។ Balasundaram គឺជា រ្មះររស់រញរសមានក់រនាះប្ លប្ត្ូវ
ន្ជារ់កិច្ចសន្ារោយជន្ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា លបរី ្មះមានក់រស់រៅទីប្កុងឌូ
ហាាយររស់ោត្់ ន្ខ្ឹងសមារយ៉ាងខ្មលង ុំ រហូត្ទរ់អារមម រធមញច្ុំន្ួន្ពីរ។
៍ មិន្
ន្។ រៅ
ន្ក៏ ន្វាយ Balasundaram រហូត្ ល់
ក់
116
ខ្្ញុំ
ន្រ្ជូ ន្រញ រសរនាះមន្ារី រពទយ។ រៅនថ្ៃរនាះ មាន្ប្ត្រវជជរ
ខ្្ញុំច្ង់ ន្លខ្ ិ ិត្រញ្ហជក់ពរី វជជរ
ាិ ត្ប្សបកសរ៉ាញរណាណះប្ លរៅប្រចាុំការ។
ាិ ត្អ្ុំពីប្ររ្ទររួសប្ ល Balasundaram រងរប្ោះ។ ខ្្ញុំ ន្យកលខ្ ិ ត្ ិ រញ្ហជក់
រញ្ហជក់រន្ះ ន្ិង ន្នាុំរញរសរងរប្ោះមានក់រនាះរៅកាន្់ត្ញោការ រ ីមបរី ធាជា ី ្សតញតាងោក់ពាកយរ រប្កាយពអា ី ន្លខ្ ិ ត្ ិ រញ្ហជក់រន្ះរួច្ ក៏ រន្ះ
ន្រច្ញ ីការកាះរៅន្រិ យជករនាះមករុំ្។ លឺ
់ យត្ញ ោការោក់រទាសន្រិ យជករនាះរទបយ ខ្្ញុំមន្ ិ ច្ងឲ្ ី ។
ន្រច្ញពកា ី រប្គរ់ប្គងររស់ន្រិ យជករនាះ។ ខ្្ញុំ
ប្ច្ងថា
ប្រសន្ ិ ររីអ្នកររប្មោ ី ម្ញ
់ យកមមកររ្មះ ខ្្ញុំប្ោន្់ប្ត្ច្ងឲ្
ី ។ ករ
Balasundaram
ន្អាន្រសៀវរៅច្ារ់សព តី ក ី មមករជារ់កច្ ិ ចសន្ា។ ច្ារ់រនាះ
ន្ចាករច្ញពីការរររោយមិន្
ហាាយររស់រគរតង ឹ រៅកាន្់ត្ញោការរ ឋរបរវ
តឹ ង។ ត្ញោការ
ន្ជូន្ ុំ
ឹង
ជន្រនាះន្ង ឹ ប្ត្ូវ
ន្រៅ
ី កមមករជារ់កច្ ិ ចសន្ារន្ះគឺជាររឿងរផ្សសងោនទាុំងប្សុង។ ោត្់
ប្ត្ូវទទួលខ្ញសប្ត្ូវកនញងកាលៈរទសៈប្សរ ៀងោនរន្ះ ច្ុំរពាះត្ញោការប្ពហមទ
ា រហយ ី អាច្ប្ត្ូវ
ន្ផ្សានាារទាសច្ុំរពាះ
កុំហញសរន្ះ។ រន្ះជាមូលរហត្ញប្ លរោក William Hunter រៅប្រព័ន្ធកច្ ិ ចសន្ាទាុំងរនាះអាប្កក់ ូច្ជាទាសករ។ រប្រៀរ ូ ច្ជាទាសករអ្្ច ឹង កមមករជារ់កច្ ិ ចសន្ាប្ត្ូវ ន្ចាត្់ទញកថាជាប្ទពយសមបត្តិររស់រៅហាាយនាយ។ មាន្ប្ត្វ ិធព ី រី យ៉ាងរ៉ាញរណាណះប្ លអាច្រធាឲ្ ី យ Balasundaram រួច្ផ្សញត្រទាស
រចាល
ឬរផ្សារោត្់រៅកាន្់កប្ន្លងមួយរផ្សសរទៀត្រោយអ្នកការពារកមមករ
Balasundaram រោះប្លងរូរោត្់។ ខ្្ញុំ ពាកយរ ប្ត្ូវ
តាមរយៈរៅហាាយររស់
់ ក់ ន្រផ្ស្ីលិខ្ិត្រៅកាន្់ន្ិរយជករូររនាះរោយន្ិយយថាៈ “ខ្្ញុំមិន្ច្ងោ
តឹ ងប្រឆ្ុំងន្ឹងអ្នកន្ិងឲ្យអ្នកទទួលទ
រញរសមានក់។
ន្ង ិ ទី២
ន្គទ ឺ ី១ តាមរយៈការលញរ
ា កមមរទបយ ី ”។ ខ្្ញុំគិត្ថា អ្នក ឹងខ្លួន្ច្ុំរពាះទរងាីប្ លវាយរៅរលី
ខ្្ញុំរពញច្ិត្តប្រសិន្ររីអ្នករផ្សាររញរសជារ់កិច្ចសន្ារន្ះរៅរញគាលរផ្សសងប្គរ់ប្គងមតងវ ិញ។
ររញសប្ ល
ន្អ្នកវាយរធាី
ររនាះ ក៏ ន្ឯកភាពតាមរន្ះប្ រ។ ខ្្ញុំក៏ ន្ពិភាកាជាមួយអ្នកការពារកមមកររហយ ី ប្ រ ោត្់
ូរច្នះ ខ្្ញុំ
ន្រករៅហាាយនាយថ្មីឲ្យ Balasundaram ។ រៅហាាយនាយថ្មីរនាះប្ត្ូវប្ត្ជាជន្ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា
ក៏ ន្ឯកភាពតាមការរប្ជីសររសន្ ី ិរយជកថ្មីរន្ះប្ រ។
រប្ពាះោមន្ជន្ជាត្ិឥណា ា ណាមួយអាច្ជួលកមមករជារ់កិច្ចសន្ា ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា ពីរ-រីនាក់រញរ៉ា ណាណះ។
ខ្្ញុំ
ន្ជួរជន្ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា មានក់។
Balasundaram ឲ្យមកររប្មីការររ។ ខ្្ញុំ
ន្អ្រគញ
ន្រទបយ ី ។
រៅរពលរនាះ
ោត្់មាន្ច្ិត្តល អ
ខ្្ញុំរទីរប្ត្ោាល់ជន្
ន្ិងយល់ប្ពមទទួលយក
ច្ុំរពាះសនាតន្ច្ិត្តលរអ រស់ោត្់។ រប្កាយមក ត្ញោការកាត្់
រទាសរលីរៅហាាយររស់ Balasundaram រោយសរប្មច្ថា ោត្់ប្ត្ូវរផ្សារកមមករជារ់កិច្ចសន្ារនាះរៅរៅហាាយ នាយរផ្សសង។ ករ
ី ររស់ Balasundaram
មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ពក ួ រគ។
ន្ ឹង ល់កមមករជារ់កិច្ចសន្ាទាុំងអ្ស់ រហយ ី ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្ចាត្់ទញកថាជា
ខ្្ញុំរករយច្ុំ រពាះទុំនាក់ទុំន្ងរន្ះ។ ី
មាន្កមមករជារ់កិច្ចសន្ាជារប្ច្ីន្នាក់ ន្មកការយល័ យ ិ
ររស់ខ្ញ ុំរ្ ោយភាពររសញ ៏ ន្ឱ្កាសររៀន្សិកាពីការសរាយ ន្ិងភាពជូរច្ត្់ររស់ពួករគរទៀត្ផ្សង។ ិ ទធ រហយ ី ខ្្ញុំកមា ករ
ី ររឿងកតីររស់ Balasundaram
រផ្សសងោនរៅកនញងរខ្ត្តប្ ល កនញងររឿងកតីរន្ះ
ប្ររទសណាតាលី
ន្មកណាតាលីរោយកិច្ចសន្ា
ោមន្ភាពវ ិរសសណាមួយរទបយ ី
ន្ោុំប្ទរញ្ហា ន្ិងរធាីការោធារ
រោរពរញរសរនាះរោយកតីសងឃម ឹ ។ ខ្្ញុំ
មាន្អារមម
ន្ឮយ៉ាងឆ្ៃយ ល់ទីប្កុង មា៉ាប្ោស (Madras)កមមករមកពីប្ផ្សនក ន្ចារ់រផ្សតីម ឹងពីករ ី រន្ះតាមរយៈអ្នកររ់អាន្ោន។
រ៉ាញប្ន្តការពិត្រនាះរៅប្ត្ង់ថា
ៈសប្មារ់ពួករគន្ិង
មាន្ន្រណាមានក់រៅកនញង
ន្រធាីឲ្យពួករគភា្ក់រផ្សអីលរពញច្ិត្ត ន្ិង
ន្ន្ិយយថា រៅរពល Balasundaram ច្ូលកនញងការយល័ យររស់ខ្ញ ុំគ ្ ឺមាន្កប្ន្សងរញ ុំប្ត្ង់កាល។ ខ្្ញុំ ិ
៍ ប្រលកអ្ុំពីកាលៈរទសៈប្ លរញ្ហាញផ្សងប្ រន្ូវការអាមា៉ាស់ររស់រយង ី ។
រនាះរួច្ជារប្សច្រៅរពលប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវ
ខ្្ញុំ
ន្ររៀរររ់ពីរហត្ញ ការ
៍
ន្រគសញុំឲ្យរោះឈនួត្រច្ញ។ ជាការអ្ន្ញវត្ត កមមករជារ់កិច្ចសន្ាប្ត្ូវរងខុំច្ត្ ិ ត
117
ឲ្យរោះកប្ន្សងរញ ុំកាល មួក ឈនួត្ ឬប្កមា ររស់ពួករគរច្ញរៅរពលជួរជន្ជាត្ឥ ា ច្ប្មលក ន្ិងជន្ជាត្ិអ្រឺ ញរ៉ា ។ ិ ណា ការរោរពរន្ះ
ន្រធាីរទបង ី សូមបនី ទាុំងពីរររស់ោត្់មន្ ិ អាច្រធាី
ប្ត្រោរពការអ្ន្ញវត្តប្រររន្ះសូមបប្ី ត្ជាមួយខ្្ញុំ។
រន្ះជាករ
ន្ទាុំងប្សុងផ្សង។ Balasundaram គត្ ិ ថាោត្់គួរ
ី ទីមួយកនញងរទពរិ ោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំ្។
ខ្្ញុំមាន្អារមម
៍
អាមា៉ាស់ ន្ិងសញុំឲ្យោត្់ច្ងកប្ន្សងររស់ោត្់វ ិញ រហយ ី ោត្់ក៏ ន្រញ ុំកាលោត្់វ ិញរោយោមន្ោាក់រសារី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្អាច្ ឹងពកា ី ររពញច្ត្ ិ តតាមរយៈនផ្សាមញខ្ររស់ោត្់។ ៌ ុំ ៍ អាថ្ក
រន្ះជារហត្ញ ការ
នន្ការរោរពររស់ពួករគ។
ង ុំ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ ប្ លរឃញ ី អារមម
៍ ប្ត្ូវ
ន្ផ្សតល់កត្ ិ តយស តាមរយៈភាពអាមា៉ាស់
XXI. ការយកពន្ធោរត្នមល ៣ រផ្ទន្ ករ
ី ររស់
ន្ររងកីត្ឲ្យខ្្ញុំមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយជន្ជាត្ឥ ា ជារ់កច្ ិ ណា ិ ចសន្ាជា
Balasundaram
ន្ជុំរញញខ្្ញុំឲ្យសក ិ ាកាន្់ប្ត្សញជ ី រប្ៅរលីោថន្ភាពររស់ពួករគគឺយញទធនាការ
រប្ច្ន្ ី នាក់។ រទាះជាយ៉ាងណា អ្ាប្ី ល
នាុំពួករគឲ្យសថិត្រប្កាមការយកពន្ធោរពរិ សស។
កនញងឆ្នជា ុំ មួយោនរនាះ គឆ្ ឺ ន ុំ ១៨៩៤ រោឋ្ិ លប្ររទសណាតាលី មាន្រុំ
ងយកពន្ធប្រចាុំឆ្នច្ ុំ ុំន្ួន្ ២៥
រផ្ទន្ ពជ ា ប្ លជារ់កច្ ុំ ។ ខ្្ញុំ ន្ ី ន្ជាត្ឥ ិ ណា ិ ចសន្ា។ ការរលីករទបង ី ពកា ី រទារពន្ធប្រររន្ះរធាឲ្ ី យខ្្ញុំ្ៃល់យ៉ាងខ្មលង ុំ ស់។ យករញ្ហារន្ះមកពភា ិ កាោនរៅសមាជ រញ្ហារន្ះប្ត្ូវ ន្រោះប្ោយភាលមៗថា ចាុំ ច្់ប្ត្ូវរធាីការជទា ជាច្ុំ ញ ច្ចារ់រផ្សតីម ខ្្ញុំប្ត្ូវពន្យល់រោយសរងខរពរី ីមកុំរ
ី ត្នន្ការយកពន្ធ។
ប្រប្ហលជារៅកនញងឆ្ន ុំ ១៨៦០ ជន្ជាត្អ្ ញ ៉ា រស់រៅកនញងប្ររទសណាតាលី ិ រឺ រ
ឲ្យរធាកា ី រោុំ ញះសករអ្ុំរៅ
ន្រករឃញ ី ថា រៅទរី ន្ះអាច្
ន្យ៉ាងរប្ច្ន្ ុំ ពលកមម។ ប្រសន្ ុំ ី សន្ធក ឹ សនាធរ់ ប្ លចាុំ ច្់ប្ត្ូវការកមាលង ិ ររោ ី ម ន្កមាលង
ពលកមមពខ្ម ី ងរប្ៅមកោុំ ញះសករអ្ុំរៅ
ការផ្សលត្ ិ សករសរក៏មន្ ិ អាច្រធាី
ន្ប្ រ
ណាតាលីមន្ រទរ ិ សមន្ឹងទប្មង់ការររប្រររន្ះរទបយ ី ។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី ី រោឋ្ិ ោនជាមួយរោឋ្ិ លប្ររទសឥណា ា ន្ង ិ ទទួល
ខ្
ៈប្ លកមាលង ុំ ពលកមមរៅ
លណាតាលី
ន្ទុំនាក់ទុំន្ង
ន្ការអ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យជួលកមាលង ុំ ពលកមមជន្ជាត្ិឥណា ា ។ ការជួលរន្ះ
ត្ប្មូវឲ្យច្ញះកិច្ចសន្ាររប្មកា ុំ ញ ងប្ររទសណាតាល ន ី ររយៈរពល៥ឆ្នក ី
រហយ ី រប្កាយរពលរ្ច រ់រយៈរពលកច្ ិ ចសន្ា
កមមករទាុំងរនាះមាន្សទ រៅទរី នាះ ន្ង ិ រធិ សរភាពរស់ ី ិ មាន្សទ ិ រធិ ពញរលញកមមសទ ិ ធិនន្អ្ច្លន្ប្ទពយ។ អ្នកទាុំងរនាះ ន្ង ឹ ប្ត្ូវ
ន្រលក ី ទក ឹ ច្ិត្តឲ្យរធាកា ី រជាមួយជន្ជាត្ិប្សបកស
ប្ លរប្កាយមកន្ង ឹ រធាីឲ្យប្ររសរី ទបង ី ន្ូ វប្ផ្សនកសក ិ មមម
តាមរយៈឧសាហកមមនន្កមាលង ុំ ពលកមមជន្ជាត្ឥ ា រប្កាយពក ិ ណា ី ច្ ិ ចសន្ាផ្សញត្សញពលភាព។ រ៉ាញប្ន្តជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ត្ូវ ន្ផ្សតល់ឲ្យរប្ច្ីន្ជាងអ្ាប្ី លពួករគរ ុំពង ឹ ទញ ក។ ពួករគ
យ៉ាងរប្ច្ន្ ី ។ ពួករគ
ន្ោុំ ញះរប្ន្ថមជារប្ច្ន្ ន រថាករៅកនញងប្សុក។ ពួករគក៏ ន្ោុំ ញះ ី ប្ររ្ទ ន្ិង ន្លក់កញ ងត្នមល
ប្ផ្សលោាយ សហប្ោសររស់ពួករគមិន្ ការរធាពា ី
ិ ជជកមម។ ពួករគ
ន្រ្ឈរ់ការររកស ិ កមមររស់ពួករគរទបយ ី ។ ពួករគ
់ ោរ រហយ ន្ទិញ ោ ា ភាគរប្ច្ីន្ ី ងសងអា ី ជន្ជាត្ិឥណា
កាលយជាកមមសិទក ធិ រនន្ ី ន្ង ិ រគហោឋន្។ ពា រ ីមបរី ធាីពា
ិ ជជកមម។
ភាលមៗរប្កាយមក ោត្់ ពា ការររ
ន្ោុំ ញ ះន្ូវរប្ន្ថកញ ងររ ន មា ិ
រោក
Sheth
ា ិ ជជករមកពប្ី ររទសឥណា
Abubakar
ន្ររងកីត្អាជីវកមម ន៏ ថ្លមួយ។
ិ ជជករជន្ជាត្ិប្សបសមាន្ការភា្ក់រផ្សអីល។
គឺជាពា
ន្្ន្ច្ូលរៅកនញង
ន្ចាករច្ញពីឋាន្ៈកមមករ
ន្រធាីតាមពួករគ ន្ង ិ
ិ ជជករមានក់កញ នងច្ុំរណាមពា
ន្រស់រៅទីរនាះ
ិ ជជករទាុំងរនាះ។
រៅរពលពួករគទទួលយកជន្ជាត្ិឥណា ា ឲ្យមកររប្មី
ពួករគមិន្ន្ឹកោមន្ ល់ជុំនាញរធាីអាជីវកមមររស់ពួករគរទបយ ី ។
ពួករគប្ត្ូវ
ន្អ្ត្់រអាន្រអាយថាជាអ្នក
កសិកមមឯករជយ រ៉ាញប្ន្តការប្រគួត្ប្រប្ជងររស់ពួករគរៅកនញងការរធាីអាជីវកមមមិន្អាច្អ្ន្់រអាន្ឲ្យ
ន្រទបយ ី ។
118
រហត្ញ ការ ឥណា ា
៍ រន្ះ
ន្រ ញ ត ះប្ោរ់ពូជប្រឆ្ុំងច្ុំរពាះជន្ជាត្ឥ ា ។ ិ ណា
ការរធាីពា
ិ ជជកមមររស់ជន្ជាត្ិ
ន្រធាីឲ្យមាន្ភាពរកច្រប្ម ន្ ី ី កនញងវ ិស័យរផ្សសងៗរទៀត្ជារប្ច្ន្ ី ។ ជីវ ិត្រស់រៅរផ្សសងោនររស់ពួករយង ី ភាពរយ
ប្សួល ការសរាយច្ត្ ិ តជាមួយការទទួល ជញុំវ ិញខ្លួន្ររស់រយង ី មិន្ ន្លអ
ន្រន្តិរន្តួច្ ភាពខ្ញសប្រលកោននន្ច្ារ់សព តី អា ី នាម័យ ការរការរោ ិ ថ រៅ
ន្ង ិ ការមន្ ិ រកាផ្សាះសប្មបងជួសជញ លឲ្យ ន្លអ
ប្ លជាកតាតគួរផ្សសុំន្ង ឹ ោសនា
រផ្សសងោន ន្ររ្ឆ ះឲ្យមាន្រ្លីងរកខពួកន្យ ិ មរកត្ ី រទបង ី ។ តាមរយៈអ្ងាន្ីត្រ ិ ្ញត្តិ រកខពួកន្យ ិ មរន្ះ កនញងរទរ្ញត្តិច្ារ់សព តី ីការហាមឃ្លត្់សិទធិ ការរ ុំខ្មន្ប្ត្ូវ
ន្ង តី កា ា ប្ លជារ់កច្ ិ ច្ារ់សព ី រគត្ ិ ពន្ធច្ុំរពាះជន្ជាត្ឥ ិ ណា ិ ចសន្ា។
ន្ចារ់រផ្សតម ី តាមរយៈអ្ងាន្ីត្រ ិ ្ញត្តិប្ លជាោថរ័ន្ឯករជយ។
មាន្ការរសនស ា គួរប្ត្ប្ត្ូវ ី ញុំ ុំរូងមួយរនាះថា កមមករជន្ជាត្ឥ ិ ណា
ន្រធាីមាត្ញ្ូមិន្វិ ត្តរោយរងខុំ
រពលនន្កច្ ា ។ ិ ចសន្ាររស់ពួករគន្ង ឹ ប្ត្ូវអ្ស់សញពលភាពរៅកនញងប្ររទសឥណា ទទួលការរសនីសញុំរន្ះរទបយ ី ។ ូរច្នះរហយ ី សុំរ
ី រផ្សសងរទៀត្ប្ត្ូវរធារី ទបង ី តាមរយៈ៖
២. ពួករគប្ត្ូវច្ញះហត្ថរលខ្មរលីកច្ ុំ តង ី ល់ពរី ឆ្នម ិ ចសន្ាថ្មរ ការរន្តការររថ្មរី នាះ ។ ឬ
ូរច្នះរយៈ
រោឋ្ិ លប្ររទសឥណា ា ន្ង ឹ មន្ ិ
១. កមមករជារ់កិច្ចសន្ាប្ត្ូវវ ិលប្ត្ទបរ់រៅប្ររទសឥណា ា វ ិញរៅរពលផ្សញត្កុំ
៣. កនញងករ
ន្ររាញរៅ
ត្់រយៈរពល ។ ឬ
រហយ ី រយៈរពលរប្ន្ថមន្ង ឹ ប្ត្ូវផ្សតល់ជូន្តាម
ា វ ិញ ឬរ ិរសធមិន្រន្តច្ញះកិច្ចសន្ាថ្មី ពួករគ ី ពួករគរ ិរសធវ ិលប្ត្ទបរ់រៅប្ររទសឥណា
់ ន្ធប្រចាុំឆ្នច្ ប្ត្ូវរងព ុំ ុំន្ួន្ ២៥រផ្ទន្។
ប្កុមត្ុំណាងមួយប្កុម រួមមាន្ រោក Henry Binns ន្ិងរោក Mason ប្ត្ូវ
ន្រ្ជូ ន្រៅកាន្់ប្ររទស
ឥណា ា រសនីឲ្យរោឋ្ិ លប្ររទសឥណា ា ឯកភាពតាមរន្ះ។ អ្្ិ លប្គរ់ប្គងនារពលរនាះគឺប្ពះអ្ងាមាចស់ Elgin។ ់ ិន្ឯកភាពន្ឹងការយកពន្ធច្ុំន្ួន្ ប្ទងម រប្កាយមកខ្្ញុំ
២៥រផ្ទន្
រទបយ ី
រ៉ាញប្ន្តប្ទង់ឯកភាពឲ្យយកប្ត្ឹមប្ត្
៣រផ្ទន្រ៉ាញរណាណះ។
់ ិន្ ន្គិត្ថា រន្ះគឺជាកុំហញសមួយប្ផ្សនកររស់អ្្ិ លប្គរ់ប្គងរូររនាះ។ ការឯកភាពររស់ប្ទងម
ន្
គិត្ ល់ផ្សលប្ររយជន្៍ររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា រទបយ ី ។ ោមន្ភារកិច្ចប្ផ្សនកណាមួយររស់ោត្់ រប្ៅពីជួយសប្មួល ល់
ជន្ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា រៅណាតាលី។ រៅរពលរីឬរួន្ឆ្នរុំ ប្កាយ កមមករជារ់កិច្ចសន្ាមានក់ ជាមួយន្ឹង្រយ ន្ិងកូន្ប្រុស ិ ន្ីមួយៗអាយញរលីស ១៦ឆ្ន ុំ ន្ិងកូន្ប្សីអាយញ រលីស១៣ឆ្ន ុំ ន្ឹងសថិត្រប្កាមការយកពន្ធរន្ះ។ ការប្រមូលពន្ធ ប្រចាុំឆ្នន្ ុំ ឹងរកីន្រហូត្ ល់ ១២រផ្ទន្ ពីប្គួោរមួយប្ លមាន្សមាជិករតី ប្រពន្ធ ន្ិងកូន្ពីរនាក់ ខ្
ៈប្ ក់
ច្ុំ ូ លជាមធយមររស់ោាមីមិន្ប្ លរលីសពី ១៤សញីលីង រទបយ ី កនញង១ប្ខ្។ រយង ី
ន្ររៀរច្ុំយញទធការមួយប្រឆ្ុំងន្ឹងការយកពន្ធរន្ះ។
ប្រសិន្ររីសមាជជន្ជាត្ិឥណា ា រៅណាតាលី
រៅប្ត្ោៃត្់ច្ុំរពាះរញ្ហារន្ះ អ្្ិ លប្គរ់ប្គងអាច្ន្ឹងឯកភាពឲ្យយកពន្ធ ២៥រផ្ទន្ ជាពញុំខ្មន្។ ការរន្ថយច្ុំន្ួន្ពី
២៥រផ្ទន្ មក៣រផ្ទន្ ប្រប្ហលអាច្មកពីការរះរ រររស់សមាជរន្ះរហយ ី ។ រ៉ាញប្ន្ត ខ្្ញុំអាច្មាន្កុំហញសកនញងការគិត្ ប្រររន្ះ។ វាអាច្រៅរួច្ប្ លថា រោឋ្ិ
លរប្ររទសឥណា ា មិន្
ន្ឯកភាពការយកពន្ធច្ុំន្ួន្ ២៥រផ្ទន្ តាុំងពី
ុំរូងមករមលះ ន្ិង ន្រន្ថយមកប្ត្ឹម ៣រផ្ទន្ រោយមិន្ ន្ន្ឹកោមន្ ល់ការជុំទាស់ររស់សមាជ។ ប្គរ់ករ
ទាុំងអ្ស់ រន្ះគឺជាការរ ុំរោ្រលីទុំន្ញកច្ិត្តមួយប្ផ្សនករោយរោឋ្ិ លប្ររទសឥណា ា ។ ររីមិន្ទទួល
ី
ន្ការទញកច្ិត្ត
រលីសញខ្មាលភាពររស់ប្ររទសឥណា ា រទ ក៏រោកអ្្ិ
លមិន្ឯកភាពឲ្យយកពន្ធឥត្មន្ញសសធម៌ប្រររន្ះរទបយ ី ។
រទបយ ី ។ ការរោកោតយរៅប្ត្មាន្រៅទីរនាះ ខ្
ៈប្ត្ូវប្ត្ការពារផ្សលប្ររយជន្៍ទាង ុំ ប្សុងររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា
័ កនញងការរន្ថយការយកពន្ធពី ២៥រផ្ទន្ មក ៣រផ្ទន្ សមាជមន្ ិ ចាត្់ទញកថារន្ះគឺជាោនន អ្ោចរយរជាគជយ
ប្ លជារ់កិច្ចសន្ាររប្មីការរររៅទីរនាះ។
រៅប្ត្មាន្ការររតជា្ច្ិត្តទាមទាររលីកប្លងការយកពន្ធ
រយៈរពល ២០ឆ្នម ុំ ញន្រពលការររតជា្ច្ិត្តប្ត្ូវ ន្ទទួលោាល់។ រហយ ី រៅរពលការទាមទាររន្ះប្ត្ូវ
រ៉ាញប្ន្តវាមាន្
ន្ទទួលោាល់
119
វាប្រជាររាញពក ុំ ពលកមមមន្ ា រៅណាតាលរី ទបយ ី មាលង ិ ប្ត្ឹមប្ត្ជន្ជាត្ឥ ិ ណា ី
រ៉ាញប្ន្តរល់ជន្ជាត្ិឥណា ា ទាុំងអ្ស់
ប្ លរស់រៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។ ការរ ុំរោ្ភាពរជឿជាក់ររស់រោក Gokhale ការច្ញងរប្កាយប្ លជន្ជាត្ិឥណា ា ជារ់កិច្ចសន្ាទាុំងអ្ស់ កុំពញង
ត្់រង់លុំរៅោឋន្រោយការររ
ន្កាលយរៅជាឱ្កាសយញទធនា
ន្ច្ូលរួមយ៉ាងរពញរលញ រហយ ួ ី មន្ញសសមួយច្ុំន្ន្
ត ញរច្ញ រហយ ី ររ់មញន្ ឺ នាក់កុំពញងជារ់ពន្ធនាោរ។
រ៉ាញប្ន្ត ភាពពត្ ា រងរប្ោះគឺជាការររាញពីការពិត្។ វាមន្ ិ ន្ង ឹ ផ្សតល់ជ័យជុំន្ៈរៅទរ ី ្ច រ់។ ជន្ជាត្ឥ ិ ណា ិ ទាន្់
ន្ទទួលជ័យជុំន្ៈរៅរទបយ ី រទ
ឈរ់ឈរ។ ប្រសន្ ិ ររស ី ហគមន្៍រ
រលក ត ះអាសន្ន ី ប្លងប្ត្សច្ចធម៌ររណា
ការអ្ត្់ធមត្់
ន្ង ិ ការប្រង ឹ ប្ប្រងឥត្
ះរង់រចាលការត្សូ រ ះរងរ់ ចាលយញទធនាការ ន្ង ិ ទទួលយកការគត្ ិ ពន្ធរន្ះ
រនាះប្រប្ហលជាការទូទាត្់ពន្ធន្ង ា ជារ់កិច្ចសន្ារហូត្ ល់រពលសពានថ្ៃរន្ះរហយ ឹ រៅប្ត្រន្តអ្ន្ញវត្តរលីជន្ជាត្ឥ ិ ណា ី ។
XXII. ការសក ិ ារប្រៀររធៀរោសនា
ខ្្ញុំ ឹងថា ខ្លួន្ឯង ន្រផ្ទតត្ទាុំងប្សុងរៅរលកា ី រររសហគមន្៍ រហយ ី រហត្ញផ្សលប្ លរៅពីរប្កាយរន្ះគឺ
ជាការប្សទាញរពញច្ត្ ្ ខ្្ញុំ ិ តររស់ខ្ញ ុំ។ តាមរយៈការររប្ លរយង ី
ន្ររងកត្ ល រប្ពាះខ្្ញុំគត្ ឹ ប្ត្ម ី ការរោសនាសប្មារ់ខ្ួ ន្ឯង ិ ថា ប្ពះអាច្ ង ឹ ប្ត្
ន្រធាីរញរ៉ា ណាណះ។ រហយ ្ ច្ ា ពរី ប្ពាះការរររន្ះ ី ការររររស់ខ្ញ ុំគ ឺ ុំរពាះប្ររទសឥណា
រលច្រធាលច្ុំរពាះមញខ្ខ្្ញុំរោយមិន្ ន្រ ុំពង ឹ ទញ ក
ខ្្ញុំកមា ៏ ន្សមត្ថភាពរធាីការរររន្ះប្ រ។
អាហ្វហាក ី បរី ត្់រគច្ពរ ី បទ ិ គជា ឺ ការរ រី កុំោន្ត រ ម ី ញ្ហារៅទីប្កុងកត្ថីយវត្ត ន្ង ិ រ ម ី ទួល ប្ រ។ រ៉ាញប្ន្ត ូ ច្អ្ាប្ី លខ្្ញុំ ពួករគ
ុំរ
ី ររៅកាន្់ប្ររទស
ន្ការច្ិ្ចឹមជវី ិត្ខ្លួន្ឯងផ្សង
ន្ន្យ ល ពញងប្ត្ប្សាងរកប្ពះ ក៏ ូច្ជាប្សាងរកការោាល់ពខ្ ិ យ ខ្្ញុំខ្ួ ន្ឯងកុំ ី ួ លន្ឯងប្ រ។
មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំប្្ លកាន្់ប្គស ិ តោសនាមួយច្ុំន្ួន្ រហយ ី ពួករគមន្ ិ ទញ កឲ្យខ្្ញុំរៅ
ន្សញខ្រទបយ ី
ន្ពាយមពន្យល់រ ម ី បឲ្ ី យខ្្ញុំទទួល
រទាះរជា ី ខ្្ញុំមាន្រុំ
ន្ច្ុំរ
ងខ្ញសពីពួករគក៏រោយ។
ឌូ ន្ រោក Spencer Walton ប្រមញខ្ររសកកមមទូរៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង រសាីរប្ត្កាលយរៅជាសមាជិកមានក់កញ ងប្គួ ន ោរោត្់រៅរហយ ី ។
ន្
ះ ង ឹ ពី
កនញងទប្ី កុង
ន្ទទួលព័ត្៌មាន្អ្ុំពីខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំ
រៅពីរប្កាយទុំនាក់ទុំន្ងរន្ះគឺជាទិសរៅនន្ទុំនាក់
ទុំន្ងររស់ខ្ញ ុំ្ជាមួយប្គិសតោសនានាន្រស់រៅទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា ។ រោក Waltonជាមន្ញសសមាន្លកខ
ៈច្ូ លច្ិត្ត
ពន្យល់តាង ុំ ពីរ ីម ល់ច្រ់។ ខ្្ញុំមិន្ចាុំថាោត្់ោត្់ ន្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំឲ្យរគៀកកិន្ន្ឹងប្គិសតោសនាឬអ្ត្់រទ។ រ៉ាញប្ន្ត ជុំន្ួសមកវ ិញ ោត្់ ន្រប្រីជីវ ិត្ររស់ោត្់រី ូច្រី ូ ច្ជារសៀវរៅររីកច្ុំរពាះមញខ្ខ្្ញុំ ន្ិងរអាយខ្្ញុំរមីលសកមមភាពោត្់ ទាុំងអ្ស់។ រោកប្សី Walton គឺជាហ្វសតីមានក់ប្ លមាន្រទពយរកាសលយ ន្ិងច្ិត្តលណា អ ស់។ ខ្្ញុំច្ូលច្ិត្តអ្ត្តច្រកររស់ ិ គូោាមី្រយរន្ះ។ រយង ិ ី
ន្ ឹងពីមូលោឋន្ប្គឹះរផ្សសងោនរវាងពួករយង ី ។ ការពិ្សោនរវាងពួករយង ី មិន្រ៉ាះពាល់ ល់
ភាពខ្ញសប្រលកោនរន្ះរទបយ ី ។ រទាះរីជាភាពប្រលកោនរនាះ
ន្ររាញថាវាមាន្ប្ររយជន្៍ករ៏ ោយ ក៏រៅប្ត្មាន្ការ
អ្ត្់ឱ្ន្អ្ធាប្ស័យ សមបញរធម៌ ន្ិងសច្ចធម៌ជាន្ិច្ច។ ខ្្ញុំរពញច្ិត្តរសច្កតីរោរពការពាយម ន្ិងការលះរង់ររស់ រោក ន្ិងរោកប្សី Wilton ច្ុំរពាះការររ រហយ ី ពួករយង ី ជាញឹកញារ់ប្ត្ងប្ត្ជួរប្ មិត្តភាពរន្ះ
សប្មាកប្ លខ្្ញុំធាលរ់ រន្តិច្រន្តួច្
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្ច្ុំណារ់អារមម
ប្ស័យទាក់ទងោន។
៍ រលីោសនា។ នារពលរន្ះមិន្អាច្រធាី
ន្រធាីកញ ងទ ន ីប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា រៅរពលសិកាពីោសនារផ្សសងៗរទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្ត ឲ្យប្ត្មាន្រពល
ខ្្ញុំន្ឹងប្ច្ករ ុំប្លករោយរសច្កតីល។ អ
Raychandbhai គឺជាអ្នកប្
ទុំនាក់ទុំន្ងររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយន្ឹងោសនារៅប្ត្រន្ត។
នាុំខ្ញ ុំ។ ្ មិត្ត្ហ្វ័ កតមួយច្ុំន្ួន្
ន្រស់រៅ
ន្លឺអ្ុំពីផ្សូ វល Bohemian
ន្ិងការររៀរររ់រៅកនញងរញពាកថាអ្ុំពីរ ិវត្តន្៍ប្ លមាន្ឥទធិពលកនញងជីវ ិត្ររស់ោត្់
រយៈការសិកាពីសិការរស់ោត្់។
រោក
ន្រផ្ស្ីរសៀវរៅររស់រោក Narmadashanker ន្ិយយ
អ្ុំពី Dharma Vichar។ រញពាកថានន្រសៀវរៅរន្ះគឺមាន្ោរៈសុំខ្មន្់ណាស់។ ខ្្ញុំក៏ធាលរ់ ប្ លកវ ីន្ិពន្ធ
ន្រទបយ ី ទទួលការ
ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមច្ូលច្ិត្តរសៀវរៅរន្ះ
តាម
ន្ិង ន្អាន្ពីរ ីមរហូត្ ល់ច្រ់យ៉ាងចារ់
120
អារមម
៍ រុំផ្សញត្។ ខ្្ញុំក៏ ន្ចារ់អារមម
៍ អាន្រសៀវរៅររស់រោក Max Muller ច្ុំ
ងរជីងថាៈ រត្ីវាររប្ងៀន្
រយីងន្ូ វអ្ាីខ្លះ ន្ង ិ ការរកប្ប្រជាភាោសុំហ្វសតឹត្រ ះពញ មពរោយសងាមរទវាឧត្តមគត្។ ិ រសៀវរៅទាុំងអ្ស់រន្ះ ន្រលីក ទក ឹ ច្ត្ ិ តឲ្យរោរពោសនាហិ ូ ា យ៉ាងណា
ប្ពមទាុំងភាពប្សស់ោអត្នន្ោសនារន្ះ
ការរោរពប្សទាញ់ ោសរន្ះមន្ ិ
ន្ចារ់រផ្សតីមរកីត្រទបង ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ រទាះ
ន្រធាីឲ្យច្ត្ ិ តខ្ញ ុំ្ប្រឆ្ុំងច្ុំរពាះោសនារផ្សសងរទៀត្រទបយ ី ។
ខ្្ញុំក៏
អាន្រសៀវរៅសតអ្ ី ុំពី ជីវ ិត្រោកមាហូរមត្ ន្ិងសន្តត្ិជន្ររស់ោត្់ ន្ព ិ ន្ធរោយរោក Washington ន្ង ិ សតព ី ី ពាការ ី ន្ព ិ ន្ធរោយរោក Carly។ រសៀវរៅទាុំងរន្ះ
ន្អាន្រសៀវរៅមួយរ្មះថា សញភាសត្ ិ ទសសន្វ ិជាជ Zarathustra។ ូរច្នះ
ខ្្ញុំទទួល
ន្ច្ុំរ
ន្
កថា
ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំយល់អ្ុំពី ពាការមូី ហារមត្។ ខ្្ញុំក៏
ះ ង ័ ធន្ង ឹ រប្ន្ថមពាក់ពន្ ឹ ោសនារផ្សសៗោន។
ការសក ិ ារន្ះ
ន្ោស់រត្ឿន្ឲ្យ
ខ្្ញុំពន្ ិ ត្ ិ យរមល ី ផ្សលូវច្ត្ ិ តខ្ួ លន្ឯង ន្ង ិ ជុំរញញឲ្យខ្្ញុំប្រកាន្់ទមាលរ់យកមកអ្ន្ញវត្តរទាះរីជាវាហាក់ ូជាមិន្ប្ត្ូវោនន្ង ឹ ការសក ិ ា ររស់ខ្ញ ុំក ្ រ៏ ោយ។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី ខ្្ញុំ
ន្ចារ់រផ្សតម ី អ្ន្ញវត្តលុំហាត្់យូហាាមួយច្ុំន្ួន្ រហយ ី ខ្្ញុំអាច្យល់ពកា ី រអ្ន្ញវត្ត
យូ ហាារន្ះពីការអាន្រសៀវរៅហិ ូ ា ផ្សងប្ រ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំអា ្ ច្យល់ ន្រប្ៅរនាះរទបយ រ៉ាញប្ន្តខ្ូ ុំ្ ន្សរប្មច្ច្ត្ ត ន្ញវត្ត ី ិ អ្ ុំ ួយពអ្ យូហាារន្ះរោយមាន្ជន្ ា វ ិញ។ កតប្ី ថានរន្ះមន្ ី នកជុំនាញមួយច្ុំន្ួន្ រៅរពលខ្្ញុំវ ិលប្ត្ទបរ់មកប្ររទសឥណា ិ ប្ ល
ន្សរប្មច្រទបយ ី ។
ងរជីង រសច្កតីពិត្
ខ្្ញុំរពញច្ិត្តសិកាច្ុំរពាះរសៀវរៅររស់រោក Tolstoy យ៉ាងខ្មលង ុំ ។ រសៀវរៅច្ុំ
រោយសរងខរ (The Gospels in Brief) ន្ិងអ្ាីប្ លប្ត្ូវរធាី (What to do)? ន្ិងរសៀវរៅរផ្សសងៗរទៀត្ ន្រធាី ឲ្យខ្្ញុំជក់ច្ិត្តអាន្យ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីម ឹងកាន្់ប្ត្រប្ច្ីន្អ្ុំពីភាពោមន្ប្ ន្កុំ
ត្់នន្រសច្កតីប្សទាញ់ ។
ប្រប្ហល
កនញងរពលជាមួយោនរនាះប្ រ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយប្គួោរប្ លកាន្់ប្គិសតោសនាឯរទៀត្ៗជារប្ច្ីន្។ តាម ការរសនីសញុំររស់ពួករគ ខ្្ញុំ
ន្រៅប្ពះវ ិហារប្គិប្គិសត Wesleyan ជាមួយពួករគររៀងរល់នថ្ៃអាទិត្យ។ រៅរល់នថ្ៃប្ ល
រៅកាន្់វ ិហាររនាះ ខ្្ញុំកប្៏ ត្ូវ មិន្
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
ច្ាស់ោស់ទាល់ប្ត្រោះ។
ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យមកពិោរអាហាររពលោៃច្ជាមួយពួករគជារទៀត្ទាត្់ប្ រ។ វ ិហារប្គិសត
៍ រោយកតីរពញច្ិត្តរទបយ ី ។ ការប្
ប្គិសោ ត សន្ិកទាុំងរនាះមិន្
នាុំពន្យល់ពីោសនាររស់ពួករគ ហាក់ ូ ច្ជាមិន្
រទបយ ី ។ ការជួរជញុំោនររស់ពួករគមិន្ររាញពីការលះរងវ់ ិញ្ហញ សុំ ីរៅវ ិញ រោយប្
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំកាលយជាអ្នកប្រត្ិរត្តិោសនាជារទៀងទាត្់ ោមរត្ីរទបយ រ៉ាញប្ន្តគឺជាការរប្កីន្រ ុំលឹករោយពាកយ ី
រ់ឲ្យរៅវ ិហាររ ីមបជា ី ការសរាយ ន្ិងជាទុំរន្ៀមទុំោរ់ប្ លប្ត្ូវរធាីប្រររន្ះ។ រៅទីរន្ះប្គរ់
រពលរវោ មិន្ប្មន្រធាីរោយសម័ប្គច្ិត្តរទបយ ី ។ ខ្្ញុំមាន្ភាពអាមា៉ាស់ រ៉ាញប្ន្តអ្នកជិត្ខ្មងខ្្ញុំមួយច្ុំន្ួន្ក៏មិន្លអជាងខ្្ញុំប្ រ ូច្ជាខ្្ញុំអ្្ច ឹងប្ រ។ ខ្្ញុំមិន្អាច្រធាីប្រររន្ះយូរត្រៅរទៀត្រទបយ រហយ ី ី គួររ ះរង់រចាលទមាលរ់នន្ការច្ូលរួមកនញង ប្ពះវ ិហាររន្ះ។
ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយប្គួោរប្ លខ្្ញុំធាលរ់មាន្រៅររៀងរល់នថ្ៃអាទិត្យជាមួយពួករគ ប្ត្ូវ
ពិត្អាច្ន្ិយយ ន្ថា
ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ពមាន្ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងមិន្ឲ្យរធាីប្រររន្ះរទៀត្រទបយ ី ។
ន្កាត្់ផ្ទតច្់។ ជាការ
ហ្វសតីប្ លជាមាចស់ផ្សាះគឺជា
ហ្វសតីោម្ញ ន្ិងច្ិត្តលមា អ ន ក់ រ៉ាញប្ន្តរពលខ្លះមាន្ច្ិត្តច្រងអៀត្ច្ងអល់រន្តិច្រន្តួច្។ ពួករយង ី ប្ត្ងប្ត្ពិភាកាោនរោយ រលីកប្រធាន្រទោសនាមកន្ិយយ។ រនាារ់មក ខ្្ញុំក៏ ន្អាន្រសៀវរៅប្ លមាន្ច្ុំ ររស់រោក Arnold ជារទបង ី វ ិញ។ មាន្រពលមួយរយង ី ររស់ប្ពះពញ ទធ។
ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថា
“សូមរមីល
ងរជីងថា ពន្លឺនន្អាសញី
ន្ចារ់រផ្សតីមរប្រៀររធៀរជីវ ិត្ររស់ប្ពះរយសូ ន្ិងជីវ ិត្
ោទច្ិត្តររស់ប្ពះពញទធ
មិន្ ន្ររខង ុំ ប្ពុំប្ ន្ច្ុំរពាះមន្ញសស
ជាត្ិរទបយ ី រហយ ី ររីកទូ ោយច្ុំរពាះរល់សត្ារោកទាុំងអ្ស់។ រត្ីរន្ះមិន្ប្មន្ជាររះ ូង ប្សទាញ់ ប្ លប្ទងប្់ ត្ូវប្រកពន្់រទឬ?
ររស់ប្ពះរយសូ។ ការរប្រៀររធៀរោនរន្ះ
ខ្
ៈមន្ញសស
រពាររពញរោយកតី
ន្ខ្មន្រញ្ហជក់ពីកតីប្សទាញ់ រន្ះច្ុំរពាះមន្ញសសជាត្ិកញ នងជិវ ិត្
ន្រធាីឲ្យហ្វសតីរនាះអាក់អ្ន្់ច្ិត្ត។ ខ្្ញុំអាច្យល់ពីអារមម
៍ ររស់នាង។ ខ្្ញុំ
ន្
121
រ្ច រ់ការពិភាកាោនរន្ះ រហយ ី រយង ី ក៏ មាន្អាយញរទីរប្ត្ប្
ឆ្ ុំ ន ក ុំ ៏
ន្ច្ូលរៅរន្ារ់ទទួលទាន្អាហាររពលោៃច្។ កូន្ប្រុសររស់នាងប្ ល
ន្ច្ូលរួមញាញអា ុំ ហារជាមួយោនប្ រ។ ខ្្ញុំមាន្អារមម
៍ សរាយរករយយ ៉ា ងខ្មលង ុំ រៅរពល ី
មាន្រកមងរៅជាមួយ រហយ ី រកមងប្រុសរន្ះ ន្ង ិ ខ្្ញុំក៏ ន្កាលយរៅជាមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតន្ង ឹ ោន។ ខ្្ញុំ ន្ន្ិយយរលងរសច្ ី ររឿង ុំ ច្់កញ ងចាន្ររស់ ញោ ន រកមងប្រុសរនាះរហយ ្ ី ប្ររមកន្ិយយពភា ី ពលអនន្ប្ផ្សលរ ៉ា មកនញងចាន្ររស់ខ្ញ ុំ។ រកមងប្រុសរនាះញញឹមរករយយ ៉ា ងខ្មលង ុំ រហយ ី ី
ន្ច្ូលរួមប្ផ្សលរឈជា ី មួយខ្្ញុំ។
រ៉ាញប្ន្តររស់រកមងប្រុសរនាះ នាង ន្ប្សរកច្ត្ ិ ត។ ខ្្ញុំប្ពមាន្ខ្លួន្ឯង។ ខ្្ញុំ
ន្ពន្ ល រោយការរតូរប្រធាន្រទថ្មវី ិញ។ ស ត ហ៍រប្កាយៗ ី ួ ន្ឯង ិ ិត្យច្ុំរពាះពាកយសុំ ខ្
ខ្្ញុំរៅប្ត្មករលងប្គួោររនាះ ូច្សពាមួយ ង រ៉ាញប្ន្តរៅប្ត្មាន្ភាពមន្ ិ ប្សួលច្ិត្ត។ ខ្្ញុំមន្ ិ យល់ថា ខ្្ញុំមន្ ិ គួររៅទី រនាះរទ រហយ ៏ ន្ ី ខ្្ញុំកម ិ គត្ ិ ថាការរធាប្ី រររន្ះជាររឿងសមរមយរទបយ ី ។ ហ្វសតច្ អ ន ក់រនាះរៅប្ត្រធាីលោ អ ក់ខ្ញ ុំ។ ្ ី ត្ ិ តលមា នាង
ន្ន្ិយយថា “សូ មឲ្យខ្្ញុំកញុំគត្ ិ ថារន្ះជារញ្ហានាុំប្ លកូន្ប្រុសោត្់ឲ្យអ្ន្ញ វត្ត ូ ច្រូរខ្្ញុំ”។ រល់នថ្ៃកូន្
ប្រុសោាក់រសារី ញាញោ ុំ ច្់ រហយ ី ប្ររជាសួររកប្ផ្សលរឈរី ៅវ ិញ រោយកូន្ប្រុសនាង
ន្រ ុំលក ឺ នាងអ្ុំពីអ្ុំ
ះអ្ុំណាង
ន្រលីករទបង ី រវាងនាងជាមួយខ្្ញុំ
ន្រហយ ី ។
ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ រន្ះជាររឿងធៃន្ធ ់ ៃរ ប្រសន្ ុំ ច្់ រប្ពាះវាន្ង ិ ររីកូន្ប្រុសខ្្ញុំឈរ់ញាោ ឹ រធាឲ្ ី យោត្់មាន្ថាមពលរខ្ាយ។ រត្ី រអាយនាងប្ត្ូវរធាី ូច្រមតច្? ប្
ការពិភាការរស់ខ្ញ ុំប្្ រររន្ះគួរប្ត្ប្ត្ូវ
ក ណាស់ វាន្ឹងមាន្ឥទធិពលអាប្កក់ច្ុំរពាះរកមង។ ខ្្ញុំ
ន្រ្លីយថា “រោកប្សី ឲ្យខ្្ញុំសញុំរទាស រហយ ី ខ្្ញុំអាច្យល់អារមម
៍ ជាមាតយប្ លរោកប្សីមាន្ច្ុំរពាះ
កូន្ រប្ពាះខ្្ញុំក៏មាន្កូន្ប្ រ។ រយង ន្ិងមិន្ ី អាច្រ្ឈរ់ការរលីកពីប្រធាន្រទរន្ះមកន្ិយយ។ អ្ាីប្ លខ្្ញុំរររភាគ ិ
រររភាគ អាច្រធាីឲ្យមាន្ឥទធិពលខ្មលង ុំ ច្ុំរពាះរកមងជាងខ្្ញុំន្ិយយ។ រហត្ញ ូរច្នះ វ ិធីលស អ ប្មារ់ខ្ញ ុំ្គឺឈរ់មកកាន្់ទីរន្ះ ិ រទៀត្។ រហយ ី ការរធាីប្រររន្ះមិន្ ន្រ៉ាះពាល់ ល់មិត្តភាពររស់ពួករយង ី រទបយ ី ។ នាងន្ិយយរោយទញ កច្ិត្តថា “នាងសូមអ្រគញ
ច្ុំរពាះខ្្ញុំ”។
XXIII. ជាមាចស់រគហោឋន្មានក់ ការរស់រៅកនញងលុំរៅោឋន្មួយមន្ ិ ប្មន្ជារទពរិ ោធន្៍ថ្មីសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តការប្សាងរកលុំរៅោឋន្កនញង
៍ ប្ផ្សនកប្ លប្ត្ូវទទួល ប្ររទសណាតាលមា ី ន្ភាពខ្ញសប្រលកពីការរកប្ន្លងោនក់រៅកនញងទីប្កុងរញ មនរ ន្ង ិ ទប្ី កុងទបញង ។
រន្ាញកច្ុំណាយនារពលរន្ះគរឺ ម ី បប្ី ត្កត្ ិ ាន្ញ ភាពប្ត្រ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំគត្ ិ ថា វាជាររឿងសុំខ្មន្់ប្ លប្ត្ូវ ន្លុំរៅោឋន្ ុំ រជារមធាវ ីជន្ជាត្ឥ មួយរ ម ា មួយរូរកនញងប្ររទសណាតាលី ន្ិងជាអ្នកត្ុំណាងមានក់ផ្សងប្ រ។ ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏ ន្ ី បរី កាជហ ិ ណា រកផ្សាះត្ូច្លអរៅកនញងត្ុំរន្់មួយកប្ន្លង។ រនាះជាលុំរៅោឋន្សមរមយមួយ។ អាហារមាន្មាន្លកខ
ៈោម្ញ ក៏រញប្៉ា ន្តខ្ញ ុំ្
ធាលរ់អ្រ្ជ ីញមិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ូ ុំ្ប្ លកាន្់ប្គស ិ តោសនា ន្ង ិ ប្កុមការររមករលង ការច្ុំណាយក៏នថ្លគួរសមប្ រ។
មាន្អ្នកររប្មីលមា អ ន ក់គឺចា ុំ ច្់ណាស់សប្មារ់លុំរៅោឋន្ទាុំងអ្ស់។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្ប្ លចាត្់ទញកន្រណាមានក់ជា
អ្នកររប្មរី រស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។
ខ្្ញុំមាន្មិត្ត្ហ្វ័ កតមានក់ជាន គូ
ន្ិងប្ត្ងប្ត្មកជួយកនញងការច្ុំអ្ិន្មាូរអាហារ
រប្កាយមកពួករយង ី ក៏កាលយជា
សមាជិកប្គួោរន្ឹងោន។ ខ្្ញុំមាន្រញ គាលិករលខ្មការយល័ យមានក់ ន្ោនក់រៅជាមួយខ្្ញុំ។ ិ ខ្្ញុំគិត្ថា ខ្្ញុំទទួល
័ មួយច្ុំន្ួន្រៅកនញងការពិរោធរន្ះ រ៉ាញប្ន្តការរជាគជ័យរន្ះមិន្អាច្រធាី ន្រជាគជយ
ន្
រោយោមន្រទពិរោធន្៍ជូរច្ត្់នន្ជីវ ិត្រន្តិច្រន្តួច្រទបយ ី ។
122
័ ល ត្ រហយ ់ ុំរពាះខ្្ញុំណាស់។ រ៉ាញប្ន្ត មន្ញសសប្ លររប្មកា ី រររជាមួយខ្្ញុំសញទធប្ត្វយឆ្ ី ខ្្ញុំគត្ ិ ថា ពួករគរោមះប្ត្ងច្
ទាក់ទងន្ង ឹ រញ្ហារន្ះ ខ្្ញុំប្ត្ូវ
ន្ប្ច្ប្
ន្ន្ង យររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន ក់ប្ លោនក់ ឹ រលខ្មការយល័ ិ
រោយោត្់ប្ រ់ខ្ញ ុំព ្ រ ី ញ្ហាជុំពាក់វាក់វ ិន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំសងស ័យរលរី លខ្មរនាះ។
រៅជាមួយខ្្ញុំ អារមម
ន្រគរ កររញ្ហឆត្។ ោត្់
៍ ឹងខ្លួន្ឯងថា ោត្់ប្ត្ូវ
មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតរលខ្មរន្ះមាន្
ន្ខ្្ញុំសងស ័យច្ុំរពាះោត្់ ភាលមរនាះោត្់ក៏ ន្រច្ញពល ី ុំរៅោឋន្ ប្ពមទាុំងឈរ់ ់ ុំរពាះោត្់ រុំរពញការររ។ ខ្្ញុំរៅហមងច្ុំរពាះរញ្ហារន្ះយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ខ្្ញុំមាន្អារមម ៍ ថា ប្រប្ហលជាខ្្ញុំមន្ ិ រោមះប្ត្ងច្ រធាឲ្ ្ ត យរប្កាយយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ី យសមបជ្ញៈររស់ខ្ញ ុំោ
ទន្ាម ឹ ន្ឹងរនាះ ពី-រនី ថ្ៃមិន្មាការច្ុំអ្ិន្មាូរអ្ាីរទបយ ី ឬការររមួយច្ុំន្ួន្រផ្សសងរទៀត្មន្ ិ ប្ត្ូវ ន្រធាីរទបយ ី ។ វា
ជារញ្ហាសុំខ្មន្់ប្ត្ប្ត្ូវរកអ្នករផ្សសងរ ម ី បជ ី ន ក់មកជុំន្ួស ខ្្ញុំរប្កាយមក ី ុំន្ួសវត្តមាន្ររស់ោត្់។ រប្កាយពមា ី ន្រញរសថ្មមា ន្រមល ី រឃញ ី ថា ោត្់អ្ន្ញវត្តការរររោយរធាសប្រប្ហស រ៉ាញប្ន្តច្ុំរពាះមញខ្ខ្្ញុំ ោត្់ ន្សប្មតងរធាជា ី លអឥត្រខ្មចះ
រលស ី ការរ ុំពឹងទញក។រប្កាយរពលោត្់មក ល់ពរី
ឬរនី ថ្ៃោត្់ ន្ ង ឹ ពភា ី ពមន្ ិ ប្រប្កត្ីជាក់ោក់ប្ លរន្តមាន្
រប្កាមការប្គរ់ប្គងររស់ខ្ញ ុំ្ រោយមិន្ ន្ឲ្យខ្្ញុំ ង រហយ ត ិ៍ ម ះ ឹ រទបយ ី ី ោត្់ ន្សរប្មច្ច្ត្ ិ តប្ពមាន្ខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំមាន្រកររ្ ់ រហត្ញ ូរច្នះ ការរករឃញ ប្ លឆ្រ់ឲ្យរគរជឿជាក់ រ៉ាញប្ន្តជាមន្ញសសរោមះប្ត្ង។ ី ភាពមន្ ិ ប្រប្កត្រី ន្ះច្ុំរពាះោត្់ មាន្
រធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្ការភា្ក់រផ្សអល ុំ ។ ជាររៀងរល់នថ្ៃរៅរវោរមា៉ាង ១ ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្រច្ញពកា យប្ត្ទបរ់រៅផ្សាះ ី កាន្់ប្ត្ខ្មលង ី រយល័ ិ រ ីមបរ ប្ត្ង់។ នថ្ៃមួយ ប្រប្ហលជារមា៉ាង ១២ ច្ញងរៅប្ រ់ខ្ញ ុំរ្ ៅកប្ន្លងរធាីការថា “សូមឲ្យខ្្ញុំប្ត្ទបរ់ ី ររភាគអាហារនថ្ៃ ិ មកផ្សាះ មាន្ររឿងភា្ក់រផ្សអីលច្ុំរពាះខ្្ញ”ុំ ។ ខ្្ញុំ
ន្សួរថា
“រត្ីភាពភា្ក់រផ្សអីលរនាះជាអ្ាី?”។
ការយល័ យរៅរមា៉ាងរន្ះយ៉ាងរម៉ាច្ន្ឹង ិ
ន្?
អ្នកប្ត្ូវប្
រ់ខ្ញ ុំព ្ ីរញ្ហារន្ះ។
រត្ីរអាយខ្្ញុំចាករច្ញពី
“ខ្្ញុំន្ឹងរោកោតយ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំម ្ ិន្មករនាះរទ។ រហយ ី ោត្់អាច្ន្ិយយពាកយប្ត្ឹមប្ត្រ៉ាញ ខ្្ញុំមាន្អារមម
ឹ ណងរទ”។
៍ មិន្រពញច្ិត្តន្ឹងភាពមាន្ៈររស់ោត្់រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ន្ប្ត្ទបរ់រៅផ្សាះជាមួយន្ឹងរលខ្មខ្្ញុំមានក់ ន្ិងច្ញងរៅរ ីររៅពីមញខ្ពួករយង ្ ុំរៅប្ត្ង់រៅផ្សាះជាន្់ខ្មងរលី ច្ងអញលរៅរន្ារអ្ ់ នករស់រៅជា ី ។ ោត្់ ន្នាុំខ្ញ ុំស មួយខ្្ញុំ រហយ ី ទាារក៏
ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថា សូមឲ្យខ្្ញុំររីកទាារ ន្ិងរមីលរោយខ្លួន្ឯងច្ញះ។
ន្រោះទាារ
ន្ររីក។ ខ្្ញុំ
មកវ ិញរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
រ៉ាញប្ន្តោមន្អ្នកណារ្លីយរទបយ ី
រប្កាយមកខ្្ញុំ
ន្រោះទាារខ្មលង ុំ ៗរធាីឲ្យជញ្ហជង ុំ ផ្សាះររងាីរ។
ន្រឃញ ល ី ហ្វសតីរកសញីផ្សូ វរ្ទរៅកន ញ ងរន្ាររ់ នាះ។ ខ្្ញុំក៏ ន្ឲ្យនាងរច្ញពីផ្សាះរន្ះ ន្ិងមិន្ឲ្យប្ត្ទបរ់
ន្ន្ិយយរៅកាន្់រញរសប្ លរស់រៅជាមួយខ្្ញុំថាៈ “ចារ់ពីរពលរន្ះរៅ ខ្្ញុំន្ឹងរ្ឈរ់រល់អ្ាីៗទាុំងអ្ស់
ប្ លមាន្ជាមួយអ្នក”។ ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្រគរ
ករន្លុំ ន្ិង
អ្នកត្រសនងមកខ្្ញុំច្ុំរពាះការរជឿទញកច្ិត្តរលីអ្នកប្មន្រទ?
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំយល់ខ្ញសច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង។ រហយ ី រន្ះគឺជាអ្ាីប្ ល
ជុំន្ួសឲ្យការទទួលកុំហញស រញ រសរនាះប្ររជាគុំរមថាន្ឹងោត្ប្ត្ោងន្ូ វអ្ាីៗទាុំងអ្ស់ពីខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថាៈ “ខ្្ញុំោមន្អ្ាីប្ លប្ត្ូវោក់ ង ុំ រទបយ សូមឲ្យអ្នកោត្ប្ត្ោងន្ូ វអ្ាីប្ លខ្្ញុំ ី
រ៉ាញប្ន្តអ្នកប្ត្ូវចាករច្ញពីទីរន្ះភាលម។ រន្ះជារហត្ញ ការ
ខ្្ញុំក៏
៍ អាប្កក់ប្ លោត្់ ន្ប្រប្ពឹត្ត
រហយ ី ោមន្អ្នកណាអាច្ជួយ ន្រទបយ ី ។
ន្ប្ រ់រៅរលខ្មររស់ខ្ញ ុំប្្ លឈររៅខ្មងរប្កាមផ្សាះថាៈ “សូមរៅរយការ
ទីរន្ះអ្ុំពីមន្ញ សសមានក់ប្ លរស់រៅជាមួយខ្្ញុំ ផ្សាះជាមួយខ្្ញុំរទៀត្រទបយ ី រន្ះរច្ញពីផ្សាះររស់ខ្ញ ុំ។ ្
រ៉ាញប្ន្តរញរសរន្ះ
ន្រធាីច្ញះ”។ រប្កាយមក
៍ ប្ រ់រូល ៉ា ីសប្ លប្គរ់ប្គងរៅ
់ ញកោត្់ឲ្យរៅ ន្ប្រប្ពឹត្តសកមមភាពមិន្លអច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង”។ ខ្្ញុំមិន្ច្ងទ ់ យរ៉ាូលីសរ្ជូ ន្រញ រសមានក់ ន្រ ិរសធមិន្ចាករច្ញរទបយ ខ្្ញុំច្ងឲ្ ី ។
123
សកមមភាព ោត្់
ន្ប្ រ់ោត្់ថា ខ្្ញុំគជា ឺ ពិត្ជាប្ទាុំប្លង
ន្សញុំរទាស ន្ង ិ សូមកញុំឲ្យខ្្ញុំប្ រហត្ញ ការ
រ់ររឿងរន្ះរៅរ៉ាូលីស ប្ពមទាុំង
ន្ប្រប្ពត្ តិ ុំហញសរោយខ្លួន្ឯង។ ឹ ក
ន្ចាករច្ញពល ី ុំរៅោឋន្រន្ះភាលមៗ។
៍ រន្ះគជា ្ ឺ ការប្ពមាន្ទាន្់រពលរវោរៅកនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ។
ច្ាស់ថា ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្រគរ ររឿងរន្ះ
ន្រហយ ី ។ ោត្់
រទរ ី ប្ត្រពលរន្ះរទប្ លខ្្ញុំរឃញ ី
កប្ ក់តាមរយៈការរប្រីរទពយរកាសលយអាប្កក់រន្ះ។ រ ីមបឲ្ ី យោត្់ទទួលខ្ញសប្ត្ូវច្ុំរពាះ
ខ្្ញុំប្ត្ូវរប្ជីសររសមរធា ី
យអាប្កក់រ ីមបរ ី ្ច រ់ររឿងឲ្យលអ។
ខ្្ញុំ
ន្ ឹងថាអ្នករស់រៅជាមួយខ្្ញុំរនាះគជា ឺ
មន្ញសសមាន្អ្ត្តច្រត្ម ៏ ន្ ិ ិន្លអ ខ្្ញុំកម ិ ទាន្់រជឿជាក់រលីភាពរោមះប្ត្ងរ់ រស់ោត្់ច្ុំរពាះខ្្ញុំរៅរទបយ ី ។ រ ីមបព ី ាយមប្ក ប្ប្ររូរោត្់
ខ្្ញុំ ូច្ជារៅប្កបរការរុំផ្ទលញខ្លួន្ឯងអ្្ច ឹង។
មត្ អ ជារប្ច្ីន្នាក់។ ភាពងរ់ងល់រជឿទញកច្ិត្ត ិ ត្ហ្វ័ កតលៗ ក៏រញប្៉ា ន្ត
សប្មារ់ច្ញងរៅថ្មីខ្ញ ុំប្្ ល
រ៉ាញប្ន្ត ប្ពះ
ប្ត្ូវ
ន្ោក់
រ់ពី
ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំគត្ ិ អ្ាប្ី លងប្ត្ូវ។
ន្រមីលរឃញ ី ពកា ី រពត្ ិ
ខ្្ញុំគួរប្ត្គត្ ិ ល់ជវី ិត្នន្ភាពប្ពរងីយករន្តីយប្ លខ្្ញុំ រញរសមានក់រនាះរទបយ ី ។ ោត្់
ខ្្ញុំមិ ន្យកច្ិត្តទញកោក់ច្ុំរពាះការប្ពមាន្ប្
ន្ចារ់រផ្សតីមរនាះ។
ន្ង ិ សថត្ ិ រៅប្កមឥទធព ិ លររស់រញរសរនាះប្ រ ខ្្ញុំមន្ ិ គួរច្ុំណាយរពលរវោជាមួយន្ឹង
ង ុំ ខ្្ញុំពកា ី រពត្ ិ ន្ិង ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំយល់ប្ច្ទបុំ។
ន្ច្ូលមកជួយសរហ្វរាះរៅមញ ខ្ខ្្ញុំ។ រុំ
ន្ជួយសរហ្វរាះរទាះរីជាមាន្កុំហញសរប្ច្ន្ ី ក៏រោយ
រពលអ្នាគត្។
ងប្
ថានររស់ខ្ញ ុំរ្ ពារពញរោយភាពររសញ ិ ទធ
រហយ ី រទពរិ ោធន្៍ថ្មីៗរន្ះ
ូ រច្នះខ្្ញុំក៏
ន្ោស់រត្ឿន្ខ្្ញុំសប្មារ់
ច្ញងរៅប្ លមកប្ រ់ខ្ញ ុំព ្ ីការពិត្រន្ះរី ូច្ជាអ្នករផ្ស្ីោរប្ លរ្ជូ ន្មកពីឋាន្សួគ៌ ូរច្នះប្ រ។
ោត្់មិន្
ឹងពីរររៀរច្ុំអ្ិន្អាហារ ន្ិងកនញងនាមជាច្ញ ងរៅោត្់មិន្អាច្រៅប្ត្ផ្សាះររស់ខ្ញ ុំ្ ន្រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្ត ោមន្ន្រណាមានក់ ន្មករុំ្លឺប្្នកខ្្ញុំរទបយ ល វ ន្នាុំមក ី ។ តាមអ្ាីប្ លខ្្ញុំ ឹង រន្ះមិន្ប្មន្ជារលីកទីមួយប្ លហ្វសតីរកសញីផ្សូ វរ្ទរនាះប្ត្ូ
កាន្់ផ្សាះរន្ះ។ នាងធាលរ់មកទីរន្ះញឹកញារ់ពីមញន្មក រ៉ាញប្ន្តោមន្ន្រណាមានក់ប្ត្ូវ អ្នកប្គរ់ោន ឹងពីវ ិធីនន្ការរធាីមិន្ ឹងមិន្លឺ ប្ លខ្្ញុំរជឿជាក់រលីរញរសមានក់រនាះ។ ប្ រ។
ច្ញងរៅប្ោន្់ប្ត្ជាអ្នកររប្មីរសវាកមមមូ ារអាហារសប្មារ់ខ្ញ ុំ្រញរ៉ា ណាណះ ោត្់
ន្ន្ិយយថាៈ “ោត្់មិន្អាច្រស់រៅទីរន្ះ
ន្ប្សួលៗ”។ រន្ះមិន្ប្មន្ជាកប្ន្លងសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ ខ្្ញុំកអ្ ៏ ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យោត្់រៅ។ រប្កាយរហត្ញ ការ
៍ ភាលមៗរទីរខ្្ញុំ ឹងថា រញ រសប្ ល
លអជាងទុំនាក់ទុំន្ងររស់ខ្ញ ុំព ្ ីមញន្រទបយ ី ។
ន្រលីកទឹក ូច្ច្ញងរៅរន្ះរទបយ ី ។
ោត្់ ន្សញុំខ្ញ ុំរ្ ច្ញពីផ្សាះរន្ះភាលមៗ
ន្រទ រប្ពាះខ្្ញុំគឺជាមន្ញសសប្ លរយឲ្យរគរ
កប្
ស់
ន្រុំភាន្់ប្ត្រច្ៀកខ្្ញុំឲ្យយល់ខ្ញសរៅរលីរលខ្មរនាះមិន្
ខ្្ញុំពាយមយ៉ាងលុំ ករ ីមបជ ី ួសជញលកុំហញសនន្
ភាពអ្យញត្តិធម៌ច្ុំរពាះ
រលខ្មរូររនាះ។ រទាះជាយ៉ាងណា រន្ះគឺជារោកោតយប្ផ្សនកខ្មងរប្ៅររស់ខ្ញ ុំ្ ប្ លខ្្ញុំមិន្អាច្សងការខ្ូ ច្ខ្មត្ ល់ ោត្់រពញរលញ ន្។ ប្ត្រទាះជាយ៉ាងណា អ្នកប្ត្ូវប្ត្ជួសជញលទុំនាក់ទុំន្ងមិត្តភាពប្ ល
XXIV. រុំ មកទល់រពលរន្ះ ខ្្ញុំ
រៅទរី នាះ ពួករគក៏
ី ត្វ ិញ
ន្រស់រៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរយៈរពល ៣ឆ្នរុំ ហយ ី ។ ខ្្ញុំ
ន្ោាល់ខ្ញ ុំវ្ ិញប្ រ។ កនញងឆ្ន ុំ ១៨៩៦ ខ្្ញុំ
៦ប្ខ្ រប្ពាះខ្្ញុំយល់ថា ខ្្ញុំ រមល ី រឃញ ី
ី ររឆ្ពះប្ត្ទបរ់មកប្សុកកុំរ
ន្ប្រក
ន្ោាល់មន្ញ សសមាន
ន្សញុំការអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យរលងប្សុកកុំរ
ន្រស់រៅទរី នាះយូរណាស់រហយ ី ។ ខ្្ញុំ
ក់។
ី ត្រយៈរពល
ន្អ្ន្ញវត្តការររ ន្យ៉ាងលអប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវ ន្ង ិ អាច្
ន្ថាមន្ញសសមានរៅទរី ន្ះរពញច្ត្ ្ គត្ ិ តន្ង ឹ វត្តមាន្ររស់ខ្ញ ុំ។ ិ ូរច្នះរហយ ី ខ្្ញុំក៏សរប្មច្ច្ិត្តប្ត្ទបរ់រៅផ្សាះ
វ ិញរ ីមបនា ុំ រយ ន្ង ី ្ ិ ិ កូ ន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្ ប្ពមទាុំងវ ិលប្ត្ទបរ់ ន្ង ិ មករស់រៅទរី នាះវ ិញ។ ខ្្ញុំក៏ ន្រមល ី រឃញ ី ប្ រថា
124
ប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំប្្ ត្ទបរ់រៅប្សុកវ ិញ ខ្្ញុំអាច្រៅទរី នាះរធាកា ី រររោធារ ោធារ
ៈ ន្ង ី ច្ុំណារ់អារមម ិ ររងកត្
ៈមួយច្ុំន្ួន្តាមរយៈផ្សតល់ការអ្រ់រ ុំជារយរល់
៍ រប្ន្ថមរទៀត្រលជ ា ប្ លរស់រៅប្ររទសអាហ្វហាក ី ន្ជាត្ឥ ិ ណា ិ ខ្មងត្បូង។ ការ
យកពន្ធោរច្ុំន្ួន្ ៣រផ្ទន្ គជា ឺ ការឈចា ឺ រ់រោយររក ី ច្ុំហរ។ វាន្ង ឹ ោមន្សន្តភា ិ ពរទបយ ី ប្រសន្ ិ ររីការយកពន្ធរន្ះ មន្ ិ ប្ត្ូវ ខ្្ញុំ
ន្លញ ររចាលរនាះរទបយ ី ។
ក៏រញប្៉ា ន្ត រត្ន្ ី រណាជាអ្នកទទួលខ្ញសប្ត្ូវរលីការររសមាជ ន្ង ិ ការររសងាមអ្រ់រ ុំ រៅរពលប្ លខ្្ញុំអ្វត្តមាន្?
ន្គិត្ ល់រញរសពរី នាក់ មានក់គរឺ ោក Adamji Miyakhan ន្ង ិ មានក់រទៀត្គរឺ ោក Parsi Rustomji ។
រៅរពលរន្ះ មាន្កមមករជារប្ច្ន្ ី ប្ ល
ន្ច្ូលរួមមកពប្ី កុមពា
ិ ជជករ។
ប្ លអាច្រុំរពញភារកច្ ិ ចជារលខ្មធកា ិ ររោយរទៀត្ទាត្់រនាះ ប្ពមទាុំងទទួល
ឥណា ា រនាះគឺពួកោត្់ទាង ុំ ពរី នាក់។ ជាការពត្ ិ រលខ្មធិការចាុំ ច្់ប្ត្ូវមាន្ច្ុំរ ប្
រ៉ាញប្ន្តរញគាលសុំខ្មន្់កញ នងច្ុំរណាមពួករគ
ន្ការរពញច្ិត្តពស ី ហគមន្៍ជន្ជាត្ិ ះ ឹងប្ផ្សនកភាោអ្ងរ់ គលស។ ខ្្ញុំ
នាុំរោក Adanhu Miyakhan មកសមាជ រនាារ់មកអ្ងាការក៏ ន្យល់ប្ពម រហយ ី ក៏
ជារលខ្មធកា ិ រ។
រទពរិ ោធន្៍ ន្ររាញថា
Adanhu Miyakhan ប្ពមទាុំង
ន្ររាញពីការរុំរពញ
ន្ររាញ ល់អ្នករល់ោនថា
ន្ប្ត្ងតាុំងោត្់ឲ្យរធាី
លកខខ្
ា ររស់រោក
ន្ន្ូវសមត្ថភាព ការត្សូ ភាពរស់រយរក់ទាក់ ន្ិងការឱ្ន្លុំរទាន្
ការររជារលខ្មធកា ិ រមន្ ិ ត្ប្មូវសប្មារ់មន្ញ សសប្ លមាន្សញ្ហញរប្ត្រមធាវ ី
ឬមាន្ការអ្រ់រ ុំភាោអ្ង់រគលសខ្ពស់រនាះរទបយ ី ។ កនញងកុំទបញងពាក់កណា ត លឆ្ន ុំ
ជរប្មីសរន្ះជាការរពញច្ត្ ុំ ។ ិ តយ៉ាងខ្មលង
ន្
១៨៩៦
ខ្្ញុំ
ន្រធាី ុំរ
ី រតាមនាវាប្ត្ទបរ់មកផ្សាះវ ិញពីត្ុំរន្់
(Pongola) ប្ លជារ់ប្ពុំប្រទល់ន្ឹងកុំពងប្់ ផ្ស កាល់គូតា (Culcutta)។
ផ្សញន្ហាូទា
រលីនាវារនាះមាន្ប្ត្អ្នក ុំរ
ប្ លខ្្ញុំោាល់យ៉ាងច្ាស់។ រវជជរ
ាិ ត្រៅរលីនាវា
ី រមួយច្ុំន្ួន្រ៉ាញរណាណះ។ កនញងច្ុំរណាមពួករគមាន្មហ្វន្តីជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសពីរនាក់ មហ្វន្តីជន្ជាត្ិអ្ង់រគលសមានក់គឺជាមន្ញ សសប្ លខ្្ញុំធាលរ់អ្ញកជាមួយោត្់ជាររៀងរល់នថ្ៃ។
ន្ឲ្យររៀន្ពីភាោតាមីលរោយខ្លួន្ឯង
រទពិរោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅណាតាលី
រហយ ី ខ្្ញុំក៏ ន្ចារ់រផ្សតីមររៀន្ភាោរន្ះ។
តាម
ន្ររាញថា ខ្្ញុំគួរប្ត្រច្ះភាោ Urdu រ ីមបរ ី រងកីត្ទុំនាក់ទុំន្ងឲ្យកាន្់ប្ត្ជិត្
សនិត្ជាមួយជន្ជាត្ិមូសលីម ន្ិងគួររច្ះភាោតាមីលរ ីមបរ ា រៅទីប្កុង មា៉ាប្ោស។ ី រងកីត្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយជន្ជាត្ិឥណា តាមសុំរ
ី ររស់មិត្ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្ិអ្ង់រគលសប្ ល
ជាត្ិ Munshi ន្ិយយភាោ Urdu ន្ិយយអ្ន្ញវត្តភាោរន្ះ
ន្យ៉ាងលអ។
ន្អាច្ភាោ Urdu ជាមួយខ្្ញុំ
ន្លអកញ ងច្ុំ ន រណាមអ្នករធាី ុំរ
ន្ឲ្យខ្្ញុំ ឹងថា មាន្ជន្
ី ររៅរលី ុំរូលនាវា
មហ្វន្តីជន្ជាត្ិអ្ង់រគលសមានក់រនាះមាន្ការច្ងចាុំលជា អ ងខ្្ញុំ។
រ្លច្ពាកយណាមួយរប្កាយពីមាន្អ្នកណាមានក់អ្ន្ញ វត្តន្ិយយជាមួយោត្់។
ូ ច្រន្ះរយង ី
ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្ជួរការលុំ
ន្
ោត្់មិន្ប្ ល
កកនញងការរក
ប្ោយលិខ្ិត្សររសរជាភាោ Urdu ។ ខ្្ញុំកាន្់ប្ត្ពាយមត្សូ ររៀន្ភាោរន្ះរប្ន្ថមរទៀត្ រ៉ាញប្ន្តមិន្អាច្មាន្សមត្ថភាព រលីសពីមហ្វន្តីជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសរនាះរទបយ ី ។ ុំរ
រប្ៅពី ី រការនន្ការររៀន្ជាភាោតាមីល មាន្ភាពរកច្រប្ម ី ីន្គួរសម។ ោមន្ការជួយណាមួយរទបយ ី
ការររៀន្រោយខ្លួន្ឯងរទបយ ី រហយ ី ខ្្ញុំមាន្អារមម រធាី
៍ ថាមិន្ប្ត្ូវការការជួយពន្យល់ណាមួយរទបយ ី ។
ខ្្ញុំសងឃម ឹ ថាន្ឹងរន្តការសិកាភាោទាុំងរន្ះរទាះពីជា
ន្មក ល់ប្ររទសឥណា ា ក៏រោយ
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្
ន្រទបយ ុំ ពីឆ្ន ុំ ១៨៩៣ មក ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរ្លច្រសាីរប្ត្ទាុំងអ្ស់។ ខ្្ញុំមាន្ ី ។ ការអាន្ភាគរប្ច្ីន្ររស់ខ្ញ ុំ្ចារ់តាង
ភាពរកច្រប្ម ី ីន្មួយច្ុំន្ួន្រលីភាោតាមីលន្ិងភាោ
Urdu
រៅកនញងពន្ធនាោរ- រច្ះភាោតាមីលកនញងពន្ធនាោរ
ប្ររទសអាហ្វហាក ្ ិន្ប្ ល ិ ខ្មត្បូង ន្ិងភាោ Urdu កនញងពន្ធនាោររៅ Yeravda។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ភាោតាមីលរន្ះ រប្ៅពីតាមវ ិធីអ្ន្ញវត្តអាន្រសៀវរៅរទបយ ី ។
ន្អ្ន្ញវត្តន្ិយយ
125
ខ្្ញុំរៅប្ត្មាន្អារមម
៍ រឃញ ី ន្ូវអ្ាីប្ លមិន្ប្មន្ជាអ្ត្ថប្ររយជន្៍នន្ភាោតាមលីល
ន្ង ិ ភាោ
Urdu។
រសច្កតប្ី សទាញ់ ប្ លជន្ជាត្ិ ប្ោវ ីរឌៀន្ (Dravidians)រស់រៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ន្រួងសួងសប្មារ់ ខ្្ញុំរៅប្ត្មាន្កនញងកាច្ងចាុំមិន្អាច្រុំរ្លច្
ន្។
រៅរពលប្ លខ្្ញុំ
ន្រឃញ ី មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្ិតាមីល
ន្ង ិ ជន្ជាត្ិ
Telugu ខ្្ញុំមន្ ួ ជាត្ិកញ ងប្ររទស ន ិ ចាុំអ្រាី ប្ៅពីភាពរោមះប្ត្ង់ ការត្សូពាយម ន្ង ិ ការរូជាគត្ ិ ល់ផ្សលប្ររយជន្៍រម អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរទបយ ី ។ ពួករគភាគរប្ច្ីន្គជា ឺ អ្នកប្ លមន្ ិ ទទួល ត្សូប្រឆ្ុំងកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ គរឺ ធាីកញ នងោថន្ភាពរន្ះ ច្ុំរ
ន្ការអ្រ់រ ុំ រហយ ី ច្ុំន្ួន្រញរសត្ច្ ិ ជាងហ្វសត។ ី ការ
រហយ ី រន្ះជាការប្រយញ ទធត្សូរោយទាហាន្ប្ លមន្ ិ មាន្
ះ ង ឹ ។ រន្ះគជា ឺ ការច្ូ លរួមយ៉ាងប្សប្ោក់ប្សប្ោុំររស់ជន្ប្កីប្កទាុំងរន្ះ។ រទាះជាយ៉ាងណា ការមន្ ិ រច្ះពី
ភាោររស់ពួករគ
មន្ ិ
ន្ររ ុំងខ្្ញុំកញ ងការយល់ ន ពអា ី រមម
៍ ររស់មន្ញ សសរសនហាជាត្ិ
ន្ង ុំ រន្ះ ិ ជាជន្ោម្ញទាង
រទបយ ី ។ ពួករគន្យ ិ យភាោអ្ងរ់ គលស ឬភាោ Hindustani ប្ លពិ កន្ឹងរយយល់ រ៉ាញប្ន្តវាមិន្ប្មន្ជាការ លុំ
់ រសនងកតប្ី សទាញ់ ររស់ពួករគ កកនញងការប្ ប្ស័យទាក់ទងការររររស់ពួករយង ី រទបយ ី ។ រហត្ញ ូ ច្រន្ះ ខ្្ញុំច្ងត្
តាមរយៈការររៀន្ភាោតាមីល ន្ង ិ ភាោ Telugu ។ ភាោតាមីល
ូច្ខ្្ញុំ
ន្រលក ី រទបង ី ថា ការររៀន្ររស់ខ្ញ ុំ្
មាន្ការរកច្រប្ម ន្ ា គឺមន្ ី ី រន្តិច្រន្តួច្ រ៉ាញប្ន្តភាោ Telugu ប្ លខ្្ញុំ ន្ពាយមររៀន្រៅប្ររទសឥណា ិ រច្ះអ្ារី ប្ៅពី អ្កសរប្កមនន្ភាោរន្ះរទបយ ី ។ រពលរន្ះខ្្ញុំមាន្អារមម
រមភថា ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ររៀន្ភាោទាុំងរន្ះ
ន្រទបយ ី
ូ រច្នះ
រហយ ី ខ្្ញុំសងឃម ឹ ថា ជន្ជាត្ិប្ោវ ីរឌៀន្ (Dravidians) ន្ឹងរច្ះភាោ Hindustani។ រទាះជាយ៉ាងណា រន្ះជា ភាពខ្ញសប្រលកោននន្អ្នកមិន្អាច្រប្រីប្
ស់ភាោអ្ងរ់ គលសកនញងច្ុំរណាមពួករគរស់រៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង គឺ
ន្ិយយភាោហិ ូ ា ឬភាោ Hindustani ។ មាន្ប្ត្អ្នករច្ះភាោអ្ងរ់ គលសរ៉ាញរណាណះប្ លមិន្ររៀន្ភាោទាុំងរន្ះ រប្ពាះរគគិត្ថា ការរច្ះភាោអ្ងរ់ គលសគឺជាឧរសគានន្ការររៀន្ភាោផ្ទាល់ខ្ួ ន្ររស់ ល រយង ី ។ រ៉ាញប្ន្ត
ខ្្ញុំហាក់ ូច្ជាន្ិយយរប្ៅររឿងរន្តិច្។
មកផ្សាះវ ិញ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ប្
អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំររៀរររ់រ្ច រ់ការរធាី ុំរ
ី រតាមនាវាប្ត្ទបរ់
រ់អ្នកអាន្ប្គរ់ោនអ្ុំពីររឿងទាក់ទងន្ឹងនាយនាវារៅប្ផ្ស ផ្សញ ន្ហាូទា។ ពួករយង ី
ន្កាលយជា
មិត្ត្ហ្វ័ កតន្ឹងោន។ នាយនាវាច្ិត្តលមា អ ន ក់រនាះគឺជាអ្នកអ្្ិរកសន្ិយម។ ការជប្ជកោនរលងរវាងពួករយង ី គឺពាក់ព័ន្ធន្ឹង ប្រធាន្រទប្ពលឹងវ ិញ្ហញ
រប្ច្ីន្ជាងប្រធាន្រទន្ិយយអ្ុំពីនាវាច្រ។
ោត្់ ន្រផ្ទតត្សុំខ្មន្់រៅរលីសីលធម៌ ន្ិង
ជុំរន្ឿ។ ការររប្ងៀន្អ្ុំពីគមពីរប្គិសពោសនាច្ុំរពាះោត្់គឺោមន្ច្រនាលះរទបយ ី ។ ោត្់ន្ិយយអ្ុំពីគមពីររន្ះ
ន្យ៉ាងរយ
ប្សួល។ ោត្់ន្ិយយថាៈ សូមឲ្យរញរស ហ្វសតី ន្ិងរកមងទាុំងអ្ស់មាន្ជុំរន្ឿរលីប្ពះរយសូ ន្ិងការលះរង់ររស់ប្ទង់ ប្ទង់ន្ឹងទទួលយកអ្ុំរពី រររស់ពួករគ។ មិត្ត្ហ្វ័ កតមានក់រន្ះ មួយរស់រៅកនញងទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា ។
ន្រ ុំលឹកខ្្ញុំន្ូវការច្ងចាុំររស់ប្កុមប្គួោរអ្្ិរកសន្ិយម
ោសនាណាមួយប្ លរងខុំរត្ត្ប ឹ ត្ ិ សីលធម៌ច្ុំរពាះោត្់គឺជាោសនាមិន្លអរទបយ ី ។
ប្រធាន្រទសតីពីអាហាររួសររស់ខ្ញ ុំ្ ប្ត្ូវ
ន្យកមកពិភាកាោនរៅកនញងឱ្កាសរនាះ។ រហត្ញអ្ាី
ោច្់ ឬមិន្ន្ិយយពីរញ្ហាោច្់? ឧទាហរ
៍
រត្ីប្ពះជាមាចស់មិន្
់ រងកីត្ប្ត្អាណាច្ប្ករប្ន្ល? សុំ ជាងសប្មារ់ភាពរករយរទ ឬក៏ប្ទងរ ី
ន្ជាខ្្ញុំមិន្រររភាគ ិ
ន្ររងកីត្ឲ្យអ្នកប្គរ់ប្ោន្់ន្ូវសត្ាប្ លទារ
ួ រទាុំងរន្ះ
ន្ទាក់ទាញច្ុំណារ់អារមម
៍ ឲ្យ
ពិភាកាោនច្ុំរពាះរញ្ហាោសនារន្ះ។
រយង ី មិន្អាច្រធាីឲ្យន្រណាមានក់រជឿជាក់រលីន្រណាមានក់រទបយ ី ។ តាមរយរល់ខ្ញ ុំ្រញ្ហជក់ថា ោសនា ន្ិង សីលធម៌គឺជាពាកយប្ លមាន្ន្័យ ូ ច្ោន។ នាយនាវារូររនាះមិន្មាន្ច្មៃល់ណាមួយរលីករទបង ី ការជុំទាស់ររស់ ោត្់រទបយ ី ។
រប្កាយពីរធាី ុំរ
ី រតាមនាវារយៈរពល
រៅកនញងនថ្ៃជាមួយោនរនាះ ខ្្ញុំ
ន្ជិះរថ្រ្លីងរធាី ុំរ
២៤នថ្ៃរច្ ួ មក
រយង ី កាន្់ប្ត្ខ្ិត្ជិត្មក ល់កុំពងប្់ ផ្សកាល់គូតា។
ី ររៅកាន្់ទីប្កុង រញ មនរ។
126
XXV. កនញងប្ររទសឥណា ា
រៅតាមផ្សលូវរឆ្ពះរៅកាន្់ទីប្កុងរញមនរ រថ្រ្លីង ន្ឈរ់សប្មកច្ុំន្ួន្ ៤៥នាទី រៅប្កុង អាល់ទាហា
(Allahabad)។ ខ្្ញុំ
ន្សរប្មច្ច្ិត្តរប្រីប្
ស់រពលរវោឈរ់សប្មាករន្ះច្ញះរមីលរៅកនញងប្កុង។ ខ្្ញុំកប្៏ ត្ូវការទិញ
ថានស ុំ ងកូវមួយច្ុំន្ួន្តាមហាងមួយច្ុំន្ួន្ប្ រ។ អ្នកលក់ថានរុំ ពទយហាក់ ូ ច្ជាមាន្សភាពងងញយរគង យកថានរុំ ពទយរោយោមន្ការប្រុងប្រយ័ត្នមកឲ្យខ្្ញុំ រផ្សតីមរច្ញ ុំរ
ី រ។ អ្នកប្គរ់ប្គងោថន្ីយរថ្រ្លីង
ន្រងអងរ់ យៈរពល១នាទីរប្ន្ថមរទៀត្រ ីមបរី ងចាុំខ្ញ ុំ្ រ៉ាញប្ន្តរោយមិន្
ន្សប្មាករៅប្សុក Kellner ន្ិងរប្កាយមក ន្សរប្មច្ច្ិត្តចារ់រផ្សតីមការរររៅទីរនាះ។ ខ្្ញុំ
រន្ះគឺប្រឆ្ុំងន្ឹងរុំ
ងប្
Chesney រោយប្ ោត្់
រ់ោត្់ថា ខ្្ញុំ
ន្ខ្ករជីងរថ្រ្លីង ន្ិងសញុំឲ្យោត្់អាច្ជួយឲ្យខ្្ញុំរធាី ុំរ ន្រធាី ុំរ
ន្រ្លីយត្រថាន្ឹងជួយររៀរច្ុំឲ្យខ្្ញុំ
ីរ
ពិរសសរៅរពល ឹងថា ោត្់ ន្ជួយសរហ្វរាះខ្្ញុំ។ ោត្់សន្ាជូ ន្ជា ុំ សររសរកនញងលិខ្ិត្ រទបយ ី រប្ពាះោត្់ ខ្្ញុំ
ត្រហយ ី ខ្្ញុំយល់ថា រញ្ហា
ថានររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា ។ ខ្្ញុំចារ់អារមម ៍ រឃញ ី ថារពលរន្ះ រោក Chesney Jr. គឺជា ់ ួយ ល់អ្នកប្គរ់ោន ខ្្ញុំមាន្រុំ ងច្ងជ ូច្រន្ះខ្្ញុំ ន្សររសរលិខ្ិត្មួយច្ារ់រផ្ស្ីរៅរោក
ះពញ មផ្ស ព ាយ។
ភាលមៗរនាះ
ន្
រហយ ី ជាលទធផ្សលរៅរពលខ្្ញុំរៅ ល់ោថន្ីយរថ្រ្លីងរទីរប្ត្ចារ់
ន្លឺពីការន្ិយយោនអ្ុំពីកាប្សត្ The Pioneer រច្ញផ្សាយរោយប្កុងអាល់ទាហា
អ្នករ
ូ ច្រន្ះោត្់
ន្រញ្ហជឲ្យយកវា៉ាលីររស់ខ្ញ ុំរ្ ច្ញរោយប្រុងប្រយ័ត្នពីរថ្រ្លីង។
ន្រឃញ ី ខ្្ញុំមក ោត្់ក៏ ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏
ត្
រ៉ាញប្ន្តោត្់ ន្រប្ន្ថមថា
ីរ
ន្រៅប្ពឹកប្សអកផ្សង។
រហយ ជា ី ខ្្ញុំពិត្ជាសរាយរករយណាស់ ី ឹ ងរៅកនញងកាប្សត្អ្ុំពីរញ្ហាប្ លខ្្ញុំ
ន្
ោត្់មិន្អាច្សន្ាធានាតាមត្ប្មូវការររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា ទាុំងអ្ស់
ន្យល់ពីរញ្ហារន្ះ ន្ិង ន្ផ្សតល់ទសសន្ៈសតីពីអាណាន្ិគមផ្សងប្ រ។
ន្ន្ិយយថា “រន្ះជាររឿងប្គរ់ប្ោន្់រហយ ប្ លអ្នកគួរសិកាពីរញ្ហា ន្ិងពិភាកាវារៅរលីកាប្សត្ ី
ររស់អ្នក”។ ខ្្ញុំរសនីសញុំ ន្ិងមិន្ច្ង់ ន្អ្ាីរប្ៅពីការច្ង់ ន្យញត្តិធម៌ច្ុំរពាះពួករយង ី រ៉ាញរណាណះ។
រពលរវោច្ញ ងរប្កាយនន្នថ្ៃរនាះគឺប្ត្ូវ ន្ច្ុំណាយសប្មារ់រ ីរលុំប្ហររៅជញុំវ ិញ ន្ិងរមីលទឹកទរន្ល៣កប្ន្លង
ហូរប្រសពាោនលអអ្ោចរយ(ទរន្លប្ទីវ ីន្ី) ន្ិងគិត្ពិចារណាប្ផ្សន្ការការរររនាារ់រៅច្ុំរពាះមញខ្។ ការសមាភសន្៍មន្ ិ រ ុំពង ឹ ទញកមួយជាមួយចាងហាាងកាប្សត្ The Pioneer
រហត្ញ ការ
ខ្្ញុំ
៍ នានាប្ ល ន្រធាី ុំរ
ន្នាុំខ្ញ ុំអ្ ្ ន្ញវត្តរោយមិន្ ន្ប្ពាងទញកមញន្ កុំទបញងរពលរៅណាតាល។ ី
ី រប្ត្ងរ់ ឆ្ពះរៅទប្ី កុងរ៉ា ច្កញ ត្
រោយមិន្ ន្ឈរ់រៅទប្ី កុងរញមនរ
ន្ព ិ ន្ធរសៀវរៅមួយសតព ី ោ ី ថ ន្ភាពរៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។ ច្ុំណាយរពលប្រប្ហលមួយប្ខ្។ រសៀវរៅរនាះមាន្ប្គរព នរត្ង។ រៅកនញងរសៀវរៅរនាះខ្្ញុំ ខ្មងត្បូង។
ន្រផ្ទតត្រោលរុំ
ៈខ្្ញុំ
ន្ ឹងថា ររឿងប្ ល
រសៀវរៅថ្ត្ច្មលងមួយមញន្ ឺ កាលប្ត្ូវ
ការន្ព ិ ន្ធ
ន្ិងការរ
ងោថន្ភាពប្ លប្ត្ូវ ន្រប្រប្ី
ន្រៅថា រសៀវរៅ
ន្រគប្គរ់ប្គងរៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ
ស់កញ ងរសៀវរៅច្ុំ ន ន្ួន្ពរី កាលប្ លខ្្ញុំ
ន្ ឹងពីច្ុំរយរឃញ ី ហាក់ ូច្ជាធុំជាងអ្ាីប្ ល រ
ន្ង ិ ចារ់រផ្សតីមរប្ត្ៀម
ះពញមពរសៀវរៅរន្ះប្ត្ូវ
៌ នរត្ង រហយ ី រប្កាយមកប្ត្ូវ
ភាោប្ លប្ត្ូវ ន្រប្រស ី មរមយជាងភាោប្ ល
ររងកីត្រទបង ី ខ្
ន្ររងកីត្រៅជាមូលោឋន្ប្គះឹ នន្
ន្
ន្រកត្ ី រទបង ី ។
ះពញមពរច្ញ ន្ិងរផ្ស្ីរៅកាន្់ោរព័ត្៌មាន្ ន្ង ុំ ិ ប្គរ់រម ឹកនាុំទាង
អ្ស់កញ ងប្ររទសឥណា ន ា ។ The Pioneer គជា ឺ កាប្សត្ ុំរូងប្ លផ្សសពាផ្សាយរសៀវរៅរន្ះ។ អ្ត្ថរទសរងខរប្ត្ូវ ន្រ្ជូ ន្តាមោរព័ត្៌មាន្ Reuter រៅកាន្់ប្ររទសអ្ងរ់ គលស រហយ ី អ្ត្ថរទសរងខររផ្សសងរទៀត្ប្ត្ូវ ន្រ្ជូ ន្ ៍ ការរ្ជូ ន្តាម telegram រន្ះ រៅណាតាលតា ៌ ន្ Reuter មាន្ទីោនក់ការរៅទីប្កុងទបញង ។ ី មរយៈោរព័ត្មា មន្ ិ រប្ច្ីន្ជាង៣រនាាត្់រទបយ ី ។
រន្ះជាសកមមភាពត្ូច្
រ៉ាញប្ន្តវាមាន្ោរៈសុំខ្មន្់។
ការរ
ះពញមពផ្សាយអ្ុំពកា ី រ
ប្រប្ពត្ ា រៅណាតាលប្ី ត្ូវរច្ញផ្សាយ។ រប្កាយមករយង ឹ តសកមភាពនានាច្ុំរពាះជន្ជាត្ិឥណា ី រឃញ ី ថាវាមាន្ឥទធព ិ ល រៅកនញងប្ររទសណាតាល។ ី ទន្ាម ឹ ជាមួយោនរនាះ រល់ោរព័ត្៌មាន្
ន្អ្តាថធរ ិ ាយច្ុំរពាះរញ្ហារន្ះ។
127
ណាស់
រ ីមបអា ី ច្ឲ្យរសៀវរៅទាុំងរន្ះអាច្ផ្សសពាផ្សាយរច្ញមិន្ប្មន្ជារញ្ហាត្ូ ច្រទបយ ី ។ ប្រសន្ ្ ួលពួករគរោយរប្រប្ី ក់រនាះ។ ិ ររខ្ ី ញ ុំជ
ទាុំងអ្ស់ប្ លរស់រៅកនញងត្ុំរន្់ររស់ខ្ញ ុំជ ្ ួរជញុំោន
វាប្ត្ូវការច្ុំណាយរប្ច្ន្ ី
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំមា ្ ន្ប្ផ្សន្ការោម្ញមួយ។
ខ្្ញុំ
ន្ប្រមូលរកមងៗ
ន្ង ិ សញុំឲ្យពួករគសម័ប្គច្ត្ ិ តរធាីការរររន្ះពរី ឬររី មា៉ាងរៅរពលប្ពក ឹ
រៅរពលប្ លពួករគឈរ់សប្មាកពីោោររៀន្។ ពួករគក៏ ន្យល់ប្ពមជួយខ្្ញុំប្ រ។ ខ្្ញុំសន្ារធាីការប្រសទ ិ ធិពរ ល់ ពួករគ ន្ិងឲ្យររាន្់ជាប្ត្មនប្រស
ី យ៍ប្ ល
ន្រប្ររី ច្ ួ ល់ពួករគ។ រកមងៗទាុំងរនាះ
័ ។ រន្ះគឺជាការពរិ ោធរលក ជយ ី ទម ី ួយររស់ខ្ញ ុំន្ ន្ការទទួល ច្ុំរណាមរកមងៗទាុំងរនាះ រពលរន្ះគជា ខ្ញ ុំ្។ ឺ សហការររស់ ី ប្រប្ហលជារពល
ជុំងរ ឺ ត្ត្ាត្
ន្រកមងមករធាជា ន ី អ្នកសម័ប្គច្ត្ ិ ត។ មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតពរី នាក់កញ ង
ន្ផ្សាញះរទបង ី កនញងទប្ី កុងរញ មនរ
រមភថាជុំងឺរត្ត្ាត្ន្ង ឹ ផ្សាញះរទបង ី កនញងទប្ី កុងរ៉ា ច្កញត្។ ខ្
មាន្ការ
ប្ លរងកជាភាព្័យខ្មលច្រៅជញុំវ ិញរនាះ។
ៈខ្្ញុំមាន្អារមម
ការយល័ យរោឋ្ិ លទទួលរន្ាញកអ្នាម័យរហយ ិ ី ខ្្ញុំក៏ជួយពួករគប្ រ។ ពួករគ ន្ោក់រូរខ្្ញុំច្ូលកនញងគ
ៈកមាមធិការប្ លប្ត្ូវ
រៅរលភា ី ពោអត្នន្រងាន្់អ្នាម័យ
គ
ន្រ្ច រ់ការរររោយរជាគ
៍ ថា ខ្្ញុំប្ត្ូវការជុំន្ួយមួយច្ុំន្ួន្ពី
ន្យល់ប្ពមន្ង ឹ សុំរ
ន្ចាត្់តាង ុំ រ ម ី បរី មីលពរ ី ញ្ហាររគ្លងរន្ះប្ រ។ ខ្្ញុំ
ៈកមាមធកា ិ រ
ី ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ង ិ ន្សងកត្់ធៃន្់
ន្សរប្មច្រធាកា ល ងអ្ស់។ ី រប្ត្ួត្ពន្ ិ ត្ ិ យរញ្ហារន្ះរៅប្គរ់ផ្សូ វទាុំ
ប្រជាជន្ប្កប្ី កមន្ ន្ជុំទាស់ន្ង ិ ឹ ការប្ត្ួត្ពន្ ិ ត្ ិ យរងាន្់អ្នាម័យររស់ពួករគរទបយ ី រប្ន្ថមរលស ី ពរី ន្ះ ពួករគន្ង ឹ រធាី ឲ្យកាន្់ប្ត្ប្ររសីររទបង ី ប្ថ្មរទៀត្តាមការរសនីសញុំររស់គ
ៈកមាមធិការ។
រ៉ាញប្ន្តរៅរពលពួករគរៅប្ត្ួត្ពិន្ិត្យផ្សាះអ្នក
មាន្មួយច្ុំន្ួន្ ពួករគប្រជាជុំទាស់មិន្ឲ្យពួករយង ី ច្ូលពិន្ិត្យ ន្ិងមិន្ោតរ់តាមការរសនីសញុំររស់រយង ី រទបយ ី ។ រន្ះគឺ ជារទពិរោធន្៍រម ួ មួយប្ លររាញថា រងាន្់អ្នាម័យទាុំងរនាះងងឹត្ គឺោម្ញណាស់ ឧទាហរ
រងាន្់អ្នាម័យររស់ប្កុមប្គួោរអ្នកមាន្មិន្ប្ត្ូវ
សអញយ
រ្អះឆ្អរ
ន្សមាអត្រនាះរទបយ ី ។
ន្ិងមាន្ជរន្លន្ ងកូវ។ ភាពរធាីឲ្យប្ររសីររទបង ី ប្ លរសនីសញុំរនាះ ់ សវាលពាសកាល ប្ត្ូវរមីលថាទឹកមូ ប្ត្ ៍ ៈ ប្ត្ូវមាន្ធញងោមក ជុំន្ួសការររនាាររងពា
ន្ប្រមូ លច្ូលរៅកនញងធញងរជៀសវាងការររនាាររងរ់ លី ី ន្ិងប្ត្ូវរុំផ្ទលញរចាលររៀរច្ុំរងាន្់អានាម័យឲ្យមាន្ពន្លឺ
ប្ត្ូវ
ន្ិងខ្យល់រច្ញច្ូលប្គរ់ប្ោន្់។
ប្កុមអ្នកមាន្មួយច្ុំន្ួន្
រន្ះ រងាន្់អ្នាម័យភាគរប្ច្ីន្មិន្ប្ត្ូវ គ
ៈកមាមធិការក៏
ន្ជុំទាស់ច្ុំរពាះការរធាីឲ្យប្ររសីររទបង ី ន្ូវរងាន្់អ្នាម័យ
ន្អ្ន្ញវត្តការប្ត្ួត្ពិន្ិត្យរទបយ ី ។
ន្ប្ត្ួត្ពិន្ិត្យរណា ត ជន្ប្ លរស់រៅសរកត្់រផ្សសងៗផ្សងប្ រ។
កមាមធិការមានក់រញរ៉ា ណាណះប្ លរធាី ុំរ
ី ររៅជាមួយខ្្ញុំរៅទីរនាះ។
ជាទូ រៅ
មាន្ប្ត្សមាជិកគ
ៈ
មាន្អ្ាីមួយប្ លមិន្ទុំន្ងឲ្យរយង ី រៅ
ពិន្ិត្យសរកត្់ទាង ុំ រនាះ រប្ពាះប្ត្ូវពិន្ិត្យរប្ន្ថមរលីរងាន្អ្ ់ នាម័យររស់ពួករគ។ រ៉ាញប្ន្តសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ សរកត្់ទាង ុំ រនាះគឺជា ភាពភា្ក់រផ្សអីលមួយ។
រន្ះជា ុំរ
ន ុំ រន្ះ។ ីវ ិត្ប្ លរៅ ល់ត្ុំរន្់ទាង ី ររលីក ុំរូងររស់ខ្ញ ុំ្កញ ងឆ្ត្ជ
រញរស-ហ្វសតីរស់
រៅទីរនាះមាន្ភាពភា្ក់រផ្សអីលរៅរពលរឃញ ់ នាម័យររស់ពួក ី ពួករយង ី ។ ខ្្ញុំ ន្សញុំអ្ន្ញ ញ្ហញត្ពីពួករគរ ីមបព ី ិន្ិត្យរងាន្អ្ រគ។
ពួករគ្ៃល់
ន្ិងោន្់មាត្់ថាៈ
“រងាន្់អានាម័យររស់ពួករយង ី ”។
រប្ៅផ្សាះ”។ រងាន្អ្ ់ នាម័យសប្មារ់មន្ញសសធុំៗ ូច្ជាខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំ
់ ិន្ិត្យលុំរៅោឋន្ររស់អ្នក?” ន្សួរថាៈ “រត្ីអ្នកមិន្យល់ទាស់រទ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំច្ ្ ងព
ពួករគោាគមន្៍ច្ុំរពាះខ្្ញុំជាន្ិច្ច។
រ៉ាញប្ន្តជារូងរៅវ ិញរទ។ រ
ខ្្ញុំ
“ពួករយង ី ប្ត្ងប្ត្ររនាាររងរ់ ៅខ្មង
ន្ច្ូលរៅកនញងផ្សាះ ន្ិង
ខ្្ញុំអាច្ពិន្ិត្យប្គរ់ប្ច្កលាកនន្លុំរៅោឋន្ទាុំងអ្ស់។
ពួករគោមន្ផ្សាះរទ
ន្រឃញ ី ថា រៅខ្មងកនញងផ្សាះោអត្ ូ ច្រប្ៅផ្សាះអ្្ច ឹង។ ប្ច្កច្ូលផ្សាះប្ត្ូវ
សសមាអត្ ផ្សាះប្គរ់ជាន្់ប្សស់ោអត្ ឆ្នង ុំ ចាន្ប្ត្ូវ
រត្ត្ាត្រៅកនញងសរកត្់ទាង ុំ រនាះរទបយ ី ។
ន្
ន្សមាអត្យ៉ាងោអត្លអ។ មិន្មាន្ការ រមភថាមាន្ការផ្សាញះជុំងឺ
128
រៅកនញងសរកត្់ប្កុមអ្នកមាន្មួយច្ុំន្ួន្
រយង ី ក៏
ន្ប្ត្ួត្ពន្ ិ ត្ ិ យរងាន្់អ្នាម័យនានា
លុំអ្ត្ ់ ង ុំ អ្ស់មាន្រធាីជាប្រទាយប្ លប្ត្ូវ ិ រនាះរទបយ ី ។ រៅប្គរ់រន្ារទា លុំរៅោឋន្ទាុំងមូល
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្ររយយ ិ
ន្រប្រស ី ប្មារ់ទក ឹ ន្ិងទឹកមូប្ត្ មាន្ន្័យថា
ន្ររ្ច ញកលិន្សអញយមករប្ៅ។ លុំរៅោឋន្មួយកនញងច្ុំរណាមលុំរៅោឋន្ជារប្ច្ីន្មាន្រន្ារ់រ ក
រៅជាមួយោនន្ង ឹ ប្រទាយររ្ច ញទក ឹ ប្ លប្ត្ូវ
ន្រប្រីសប្មារ់ទឹកមូប្ត្ ន្ង ់ ប្រទាយរនាះមាន្រុំពង់រងាូរ ិ រងាន្។
ពរី លច្ ុំ ូមឲ្យអ្នកអាន្ប្សនមថា ី ញះរៅជាន្់រប្កាម។ វាជាការពិ កណាស់ប្ លប្ត្ូវឈរប្សង់កលិន្កនញងរន្ាររ់ ន្ះ។ ខ្្ញស រត្ីអ្នកោនក់រៅទរី នាះរគងយ៉ាងរម៉ាច្ គ
ៈកមាមធិការក៏
ន្។
ន្រៅពន្ ិ ទទួលរន្ាញកប្គរ់ ិ ត្ ិ យកប្ន្លងសកាកររូ ជាប្ពះវ ិសណញកនញងត្ុំរន្់ ហៈរវលី ។ រញពាជត្
ប្គងត្ុំរន្់សកាកររូ ជា ហៈរវលី មាន្ភាពរួសរយរក់ទាក់ជាមួយប្កុមប្គួោរខ្្ញុំណាស់។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី ោត្់
ន្
អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យពួករយង ី ប្ត្ួត្ពិន្ត្ ិ យអ្ាៗ ី ទាុំងអ្ស់ ន្ង ិ ឲ្យរយរី សនឲ្ ី យប្កលមអអ្ាីក៏ ន្ប្ លពួករយង ី រពញច្ិត្ត។ មាន្កប្ន្លងមួយប្ លខ្លួន្ោត្់មន្ ិ ប្ លធាលរ់រឃញ ី រនាះប្ រ។ រនាះគឺជាកប្ន្លងប្ លកាកសុំ
រឈជា ុំ ។ ី រប្ច្ន្ ី ប្ត្ូវយកមករប្រីរធាជា ី ចាន្អាហារប្ត្ូវ ន្ប្គប្វងរចាលរលជ ី ញ្ហជង
ប្ ក ណាស់
ល់ ន្ង ិ សលក ឹ
រងាន្អ្ ់ នាម័យ
រៅទរី នាះកខ្ាកណា ់ ស់។ ខ្្ញុំមន្ ី បរី សនស ិ រនាះអ្ន្ញវត្តតាមការរសនី ិ មាន្រពលយូររទបយ ី កនញងប្កុង រ៉ា ច្កញត្ រ ម ី ញុំឲ្យរពាជត្ សញុំរនាះ។
វា ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំមិន្សរាយច្ិត្តរៅរពលប្ ល
ន្រឃញ ី កងាះអ្នាម័យរៅកប្ន្លងសកាកររូជា។ មន្ញ សសប្គរ់
ោនរ ុំពឹងពីការប្ត្ួត្ពិន្ិត្យយ៉ាងយកច្ិត្តទញកោក់ទាក់ទងន្ឹង វ ិន្័យអ្ុំពីអ្នាម័យរប្ពាះជាកប្ន្លងប្ លប្ត្ូវ
ន្ចាត្់ទញក
ថាររសញ ៏ ងកត្ធ ់ ៃន្រ់ ៅរលអ្ ិ ទធ។ អ្នកន្ិពន្ធប្ លន្ិយយអ្ុំពីោសនាហិ ូ ា តាមប្ លខ្្ញុំ ឹង ោត្់កស ី នាម័យទាុំងកនញង ន្ិងរប្ៅប្ រ។
XXVI. ច្ុំ
់ ន្ន្ ងច្ុំ ួ ពរី យ៉ាង
រសាីរប្ត្ោមន្ន្រណាមានក់ប្ លខ្្ញុំ ន្ោាល់ពីមញន្មកមាន្្កតីភាពរុំផ្សញត្ ូច្ប្ លខ្្ញុំមាន្ច្ុំរពាះរ ធ ឋ មមន្ញ្ញ ច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសរទបយ ី ។ រៅរពលរន្ះខ្្ញុំអាច្រឃញ ី ថា កតីប្សទាញនន្សច្ចធម៌គឺជាឫសគល់នន្្កតីភាពរន្ះ។ កន្លង មក វាមិន្អាច្រៅរួច្រទប្មារ់ខ្ញ ុំក ្ ញ ងការររងក ន ីត្្កតីភាព ឬគញ កិច្ចប្រជញុំប្ លខ្្ញុំ
ន្ច្ូលរួមកនញងប្ររទសណាតាលី។
ធម៌ណាមួយរនាះ។ រ្លងជាត្ិប្ត្ូវ ន្រប្ច្ៀងរៅប្គរ់
រប្កាយមកខ្្ញុំមាន្អារមម
៍ ថា
ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ច្ូលរួមកនញងការរប្ច្ៀង ច្ុំររៀងរន្ះ។ រន្ះមិន្ប្មន្រោយោរខ្្ញុំមិន្ ឹងពីភាពខ្ាះច្រនាលះរៅកនញងច្ារ់ររស់ច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសរទបយ ្ ិត្ ី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំគ ថា រន្ះគឺជាការទទួលយកទាុំងប្សុងមួយ។ រៅរពលរនាះខ្្ញុំរជឿជាក់ថា ច្ារ់ច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសគឺររងកីត្រ ីមបជា ី ប្ររយជន្៍ ល់ជន្ប្ លប្ត្ូវ
ន្ប្គរ់ប្គងទាុំងមូល។
ការររសរអ្ ី ីងព
៌ សមបញរប្ លខ្្ញុំ ន្រឃញ ី រៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ខ្្ញុំគិត្ថាវាផ្សាញយទាុំងប្សុងរៅន្ឹង ទុំរន្ៀមទមាលរ់ររស់ច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលស ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា រនាះគឺជាការររសររណា ត ះអាសន្ន ន្ិងរៅកនញងច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលស ី ប្ត្រ៉ាញរណាណះ។ រហត្ញ ូ រច្នះរហយ ី រទីរ
ន្ជាខ្្ញុំប្រគួត្ប្រប្ជងររាញពី្កតីភាពជាមួយជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសច្ុំរពាះរលល័ងក
រន្ះ។ ខ្្ញុំ ឹងពីរ្លងជាត្ិរនាះថាគឺជាការររាញការត្សូ សាិត្ោមញ រហយ ី ខ្្ញុំ រទច្រប្មៀងរនាះប្ត្ូវ
ន្រប្ច្ៀង។
រៅរពលណាប្ លមាន្ឱ្កាសររាញពី្កតីភាពរោយភាពោមន្កងាលរ់ នាះ
រប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្ច្ូលរួមររាញអ្ុំពីកតីប្សទាញ់ រនាះ។ ោមន្រោះកនញងជីវ ិត្ប្ លខ្្ញុំ
ន្រធាីរ ីមបជា ី ប្ររយជន្៍ពី្កតីភាពរន្ះ
ភាពអាតាមន្ិយមតាមរយៈមរធា រន្ះ។ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្វាគឺរប្ច្ីន្ជាលកខ មិន្រ ុំពឹងថាន្ឹងទទួល
ន្ច្ូ លរួមរប្ច្ៀងច្ុំររៀងរនាះរៅរពល
ន្ររាន្់ណាមួយរទបយ ី ។
ឬក៏រ ុំពឹងថាន្ឹងទទួល
ខ្្ញុំ
ន្ការរ្ច រ់
ៈនន្កាត្ពាកិច្ច រហយ ី ខ្្ញុំខ្ុំប្រឹងអ្ន្ញវត្តរោយ
129
ការររៀរច្ុំនានាប្ត្ូវ ន្រធារី ទបង ី សប្មារ់ពធ ិ ីររស់មាចស់កសប្ត្ីយ៍ Victoria’s Diamond Jubilee រៅរពលខ្្ញុំ ន្មក
ល់ប្ររទសឥណា ា ។ រុំ
ខ្្ញុំប្ត្ូវ
ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យច្ូលរួមកនញងគ
ងកនញងទប្ី កុងរ៉ា ច្កញត្។ ខ្្ញុំទទួលយកសុំរ
សរមបម ី ឬ។ ខ្្ញុំប្សាងយល់ គួរប្ត្រៅរន្តកញ នងគ
៏ ុំ ី រន្ះ រ៉ាញប្ន្តមាន្ច្មៃល់មួយថា ពិធរី ន្ះគឺជារញ្ហានន្ការររាញ ធ
ន្រប្ច្ន្ ី អ្ុំពព ី ិធីរន្ះ ន្ង ិ
កមាមធិការរន្ះរទៀត្
អាជវី កមមររស់ខ្ញ ុំម ្ ួយប្ផ្សនក។ សុំរ
ៈកមាមធិការមួយប្ លប្ត្ូវររងកត្ ី រទបង ី សប្មារ់រោល
ន្រធាឲ្ ុំ ។ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមសួរខ្លួន្ឯងថា រត្ខ្ ី យខ្្ញុំឈចា ឺ រ់យ៉ាងខ្មលង ី ញ ុំ្
ឬយ៉ាងណារ៉ាញប្ន្តទរ ី ុំផ្សញត្ខ្្ញុំសរប្មច្ច្ិត្តរន្តទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយន្ង ឹ ការរធាី
ី មួយកនញងច្ុំរណាមសុំរ
ី រឈ។ ី ជារប្ច្ីន្គឺការោុំរ ម ី ខ្្ញុំរឃញ ី ថា ភាគរប្ច្ន្ ី ប្ោន្់
ប្ត្ជាការររាញ ន្ង ិ រ ីមបរី ធាឲ្ ី យមហ្វន្តរី ពញច្ត្ ិ តប្ត្រ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំពាយមសប្មរខ្លួន្ជាមួយពួករគរោយគត្ ិ ថា ការោុំ រ ម រ៉ាញប្ន្តវាប្ោន្់ប្ត្ជាសុំរ ី រឈម ី ន្ ិ ប្មន្ជាររឿងធៃន្់ធៃររទបយ ី ទាុំងអ្ស់រនាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំចារ់អារមម
៍ រឃញ ី ថា ពួករគ
ី រ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំគួរប្ត្ោុំរោយប្រុងប្រយ័ត្ន ឬមន្ ិ ប្មន្
ន្រសច្ ្ ខ្្ញុំចា ុំ ន្ថា ខ្្ញុំយកច្ត្ ី ន្ង ឹ គុំន្ត្ ិ ររស់ខ្ញ ុំ។ ិ តទញកោក់
រៅរពលោុំរ ីមរឈី រហយ ី ខ្្ញុំរប្ោច្ទក ឹ ន្ង ិ រមល ី ប្ថ្វារោយប្រុងប្រយ័ត្ន។ ខ្្ញុំ ូច្ជា
ន្ររប្ងៀន្រទរ្លងជាត្រិ នាះរៅកាន្់កូន្ៗកនញងប្គួោរខ្្ញុំផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំចាថា ុំ ខ្្ញុំ
ន្ររប្ងៀន្ច្រប្មៀង
រន្ះ ល់សស ត លកនញងប្សុក រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ្លច្ថា រត្កា ិ សវ ិទាោថន្រ ញ ត ះរណា ី រររប្ងៀន្រន្ះរធារី ទបង ី រៅពធ ិ ីមាចស់កសប្ត្ីយ៍ jubille ឬកនញងពធ ា ។ រប្កាយមក ិ ប្ី គងរជសមបត្តរិ រស់ប្ពះមហាកសប្ត្ Edward VII ជាអ្ធិរជនន្ប្ររទសឥណា អ្ត្ថរទនន្ច្រប្មៀងរន្ះ
ន្ររាញខ្លួន្ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ ខ្
ៈការយល់ ឹងអ្ុំពី អ្ហិងា
ន្រន្តកាន្់ប្ត្រប្ៅរៅ ខ្្ញុំចារ់
រផ្សតីមប្រយ័ត្នរប្ន្ថមរៅរលីការគិត្ ន្ិងការន្ិយយររស់ខ្ញ ុំ្។ ប្ររយគកនញងរទរ្លងរនាះ ូច្ខ្មងរប្កាម៖ កុំចាត្់សប្មូវ
័ រហយ ី រធាីឲ្យពួករគររជយ
រធាីឲ្យន្រយ រុំ
រ
ជាពិរសស
ាិ ត្ Booth ប្ ល
អាច្កុំ
ន្រធាីឲ្យអារមម
ក់ឧ
យររស់ពួករគប្ច្រូកប្ច្រល់ យកលឆ្លត្ររស់ពួករគ
អ្ហិងា ររស់ខ្ញ ុំម ្ ិន្ច្ិត្តរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ន្ប្ រ់ពីអារមម ៍ ររស់ខ្ញ ុំ្ឲ្យរោក
៍
ន្ឯកភាពថា វាមិន្លអច្ុំរពាះអ្នកប្ លរជឿជាក់រលីអ្ហង ិ ារប្ច្ៀងច្ុំររៀងរន្ះរទបយ ី ។ រត្ីរយង ី
ត្់ថា “សប្ត្ូវ” ន្ិង “ឆ្លត្”
ន្យ៉ាង ូច្រមតច្? រហយ ី ពីរប្ពាះប្ត្ពួករគគឺជាសប្ត្ូវ
កថាជាររឿងខ្ញ ស។ ប្ពះរយង ី អាច្ប្ត្ឹមប្ត្សញុំភាពយញ ត្តិធម៌រញ រ៉ា ណាណះ។ រោករ ល ិត្ត ន្ិង ន្ន្ិពន្ធរទរ្លងថ្មីសប្មារ់ប្កុមការររររស់រោក។ ឹងពីផ្សូ វច្ ូច្ជា្កតីភាពនន្សមត្ថភាពប្ថ្រកាអ្្ច ឹងគឺ
អ្នកប្ថ្រកាមន្ញ សសទាុំងមិត្ត្ហ្វ័ កត ន្ិងជន្ច្ប្មលកនានា។ ខ្
ខ្្ញុំមាន្ឱ្កាស
រទីររយង ី ចាត្់ទញ
ាិ ត្ឯកភាពទាុំងប្សុងច្ុំរពាះការយល់
ន្ចាក់ឫសរប្ៅកនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្
ខ្្ញុំរពញច្ិត្តន្ឹងការរធាីជា
ៈរពលមមារញឹកកនញងទីប្កុងរ៉ា ច្កញត្ ពាក់ពន្ ័ ធន្ឹងការន្ិពន្ធរសៀវរៅសតីពីប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរនាះ ន្រៅរលងទីប្កុងរញ មនរ
យ៉ាងឆ្រ់រហ័សរុំផ្សញត្។
រន្ះគឺជារុំ
ងប្
ថានររស់ខ្ញ ុំរ្ ីមបអ្ ី រ់រ ុំអ្ុំពី
ៈរៅកនញងទីប្កុងនានាសតីពីរញ្ហារន្ះ តាមរយៈររៀរច្ុំការជួរជញុំោន រញមនរជាទីប្កុង ុំរូងប្ លខ្្ញុំ ុំ ូងខ្្ញុំ ន្ជួររោក Justice Ranade ប្ ល ន្ោតរ់ខ្ញ ុំរ្ ោយយកច្ិត្តទញកោក់ រប្ជីសររសរធា ី ីសកមមភាពរន្ះ។ មញន្ រ រយរល់ោធារ រុំផ្សញត្ ន្ិង
ន្ប្
ជួររនាារ់ក៏ ខ្្ញុំ
នាុំខ្ញ ុំឲ្ ្ យរៅជួររោក Pherozeshah Mehta។ រោក Justice Badruddin Tyabjiប្ លខ្្ញុំ
ន្ផ្សតល់រយរល់ឲ្យខ្្ញុំមួយច្ុំន្ួន្ប្ រ។ ោត្់ន្ិយយថាៈ រោក Justice Ranade ន្ិងោត្់អាច្ប្
ន្ត្ិច្ត្ួច្រ៉ាញរណាណះ។
ោធារ
ៈ
“ ូច្ខ្្ញុំ
ន្រទបយ ី រ៉ាញប្ន្តកតីអា
ន្ ឹងពីត្ួនាទីររស់ពួកោត្់”។
ន្
នាុំ
ពួកោត្់មិន្អាច្ច្ូលរួមសកមមកញ ងក ន ិច្ចការ
ិ ត្ររស់ពួកោត្់គឺរៅជាមួយខ្្ញុំជាន្ិច្ច។ មន្ញសសប្ លអាច្ច្ងអញលររាញខ្្ញុំប្រករ
រោយប្រសិទធិភាពគឺរោក Pherozeshah Mehta រ៉ាញរណាណះ។
130
ខ្្ញុំពត្ ិ ជាច្ងរ់ ៅជួររោក Pherozeshah Mehta ណាស់ រ៉ាញប្ន្តការពិត្រនាះគឺថា ការឲ្យរយរល់ពីរញរស ៏ ស រជីងចាស់ទាង ុំ រន្ះឲ្យរធាស ន្ផ្សតល់ឲ្យខ្្ញុំមាន្គុំន្ត្ ុំ រមបម ី កមមភាពតាមរយរល់ោត្់ ិ លអមួយនន្ឥទធិពល ធ ី មួយ ប្ រោក Pherozeshah មាន្រលក ី ិច្ចការោធារ រោរពច្ុំរពាះវត្តមាន្ររស់ោត្់។
ខ្្ញុំ
ៈ។ រោយរហត្ញរន្ះ ខ្្ញុំក៏ ន្ជួរោត្់។ ខ្្ញុំ
ន្លព ឺ ភា ី ពលបរី ្មះនន្អ្ត្ថរទររស់ោត្់
ន្ង ន្ ឹងថា ិ
ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្
ខ្្ញុំន្ង ឹ មកជួរ
“រតារញមនរ” ឬ “ប្ពះមហាកសប្ត្ប្ លមន្ ិ រលខ្ ិ ពាក់មញ ក ”។ រ៉ាញប្ន្តប្ពះមហាកសប្ត្មន្ ិ រប្រអ្ ី ុំណាច្សងកត្់សងកន្ ី ញ ុំរ្ ទបយ ី ។
័ ូ រចានះប្ រ។ ជុំន្ូររវាងរយង ោត្់ជួរខ្្ញុំ ូច្ជា ន្ជួរកូ ន្ោត្់ប្ លកុំពញងច្រប្មីន្វយ ី ទាុំងពរី នាក់ប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី រៅ ន្ររមជញុំវ ិញរោយមត្ ិ ត្ហ្វ័ កត ន្ង ិ អ្នកោុំប្ទោត្់ជារប្ច្ន្ ី នាក់។ កនញងច្ុំរណាមពួករគទាុំង
រន្ារ់ររស់ោត្់។ ោត្់ប្ត្ូវ
រនាះមាន្រោក D.E Wacha ន្ង ិ រោក Cama គជា ឺ អ្នកប្ លប្ត្ូវ រួច្រហយ ី ប្ រ។ ោត្់ប្ត្ូវ
ន្ប្
នាុំច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំក៏ ន្លឺពរី ោក Wacha
ន្ចាត្់ទញកថាជារញរសន ោតរុំ រស់រោក Pherozeshah ច្ុំប្
៏ ោចរយមានក់។ រោក Wacha Gandhi ប្ត្ូវ ន្ចាត្់ទញកថាជាអ្នកសថត្ ិ ិ អ្ ការប្
ខ្្ញុំ
ន្ប្
នាុំខ្ួ ន្រន្ះ ល
រ់ោត្់ថា
ខ្្ញុំ
Justice
Ranade
“ោត្់គត្ ិ ថាោត្់ប្ត្ូវជួយខ្្ញុំ”។ ោត្់ប្ត្ូវឲ្យមាន្ជុំន្ួរប្រជញុំជាោធារ ប្
នថ្ៃ
ន្ន្យ ិ យថា “ខ្្ញុំប្ត្ូវជួរោនមតងរទៀត្”។
ន្ច្ុំណាយរពល២នាទី។ រោក Pherozeshah
ន្ោាល់រោក
រ់រោក Munshi ប្ លជារលខ្មធិការររស់ោត្់ឲ្យកុំ
ន្ង ិ រោក
ន្ិងប្ត្ទបរ់មកផ្សាះវ ិញរោយកតីរករយ។ ី
កុំទបញងរពលោនក់រៅទីប្កុងរញមនរ ខ្្ញុំ
ន្ោតរ់ខ្ញ ុំរ្ ោយយកច្ត្ ិ តទញកោក់។ Tyabji។
ត្់នថ្ៃសប្មារ់ការជួរជញុំោនរន្ះ។ ការប្រជញុំប្ត្ូវ ជុំន្ួររន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំ
ន្កុំ
ត្់
ត្់ភាព្័យខ្មលច្
ន្ជួររអូន្នថ្លប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្ ប្ លមាន្ជុំងឺោនក់រៅទីរនាះប្ រ។ ្រយ ិ
ររស់រូ ន្នថ្ល អ ខ្ញ ុំ្មិន្អាច្រមីលប្ថ្ ន្រទបយ ់ ៃរ រហយ ី ។ ជុំងឺរនាះមាន្សភាពធៃន្ធ ី ខ្្ញុំក៏ ោត្់កយ ៏ ល់ប្ពម
ោត្់ ន្ន្ិយយថាៈ
ៈមួយរៅទរី ន្ះ។ ទាក់ទងន្ឹងរញ្ហារន្ះោត្់
រោយរសនីឲ្យខ្្ញុំជួរោត្់ជាថ្មីរៅនថ្ៃជួរជញុំោនរនាះ។
ោត្់ ន្ោខ្្ញុំ
ករោក Sjt. Virchand
ន្នាុំោត្់រៅទីប្កុងរ៉ា ច្កញ ត្។
ូរច្នះខ្្ញុំវ ិលប្ត្ទបរ់មកផ្សាះវ ិញជាមួយរអូន្នថ្ល ន្ិង្រយររស់ រូ ន្នថ្ល អ ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ជុំងឺរន្ះកាន្់ប្ត្អ្ូស ិ
រនាលយរពលរវោយូររប្ច្ីន្ជាងខ្្ញុំរ ុំពឹងទញ ក។
ខ្្ញុំ
ន្ឲ្យរអូន្នថ្លប្រុសររស់ខ្ញ ុំោ ្ ន ក់រៅកនញងរន្ាររ់ រស់ខ្ញ ុំ្
រហយ ី ខ្្ញុំរៅ
ជាមួយោត្់ទាង ុំ យរ់ទាង ុំ នថ្ៃ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវមាន្កាត្ពាកិច្ចរងីររៅរពលយរ់ រហយ ី ខ្្ញុំកប្៏ ត្ូវរុំរពញការររមួយច្ុំន្ួន្ទាក់ ទងន្ឹងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ខ្ ររស់ខ្ញ ុំ្ក៏ ន្ទទួលមរ ច្ញងរប្កាយររស់ោត្់។
ភាព
ៈរពលប្ លខ្្ញុំរៅប្ថ្រកាោត្់ប្ រ។ រទាះជាយ៉ាងណា រៅទីរ្ច រ់ រអូន្នថ្ល
រ៉ាញប្ន្តរន្ះជាការអ្ោចរយណាស់សប្មារ់ខ្ញ ុំប្្ លខ្្ញុំអាច្មាន្ឱ្កាសប្ថ្រកាោត្់រៅនថ្ៃ
សមត្ថភាពរមីលប្ថ្អ្នកជុំងឺររស់ខ្ញ ុំ្ ន្អ្្ិវឌឍជាលុំោរ់ រហយ ី ជាន្ិច្ចកាលវា
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរធាសប្រប្ហសន្ឹង
ការររ រោយប្ត្ូវររប្មីរសវារន្ះមិន្ប្ត្ឹមប្ត្ច្ុំរពាះ្រយររស់ ខ្ញ ុំរ្ ទ ប្ថ្មទាុំងច្ុំរពាះប្គួោរទាុំងមូលផ្សងប្ រ។ ិ
ការរមីលប្ថ្រកាប្រររន្ះវាោមន្អ្ត្ថន្័យអ្ាីរទបយ ប្រសិន្ររីអ្នកមិន្រពញច្ិត្តរធាីវារនាះរទ។ រៅរពលប្ ល ី
ប្ត្ូវរធាីរ ីមបរ ី រាញ ឬរ ីមបម ី ត្ិោធារ
ៈ វា ន្រធាីឲ្យមន្ញ សសប្សទាុំងកាុំង ន្ិង ន្រធាីឲ្យអារមម
៍ ោត្់ប្រក។
ោមន្ការផ្សតល់ឲ្យ ឬការជួយណាមួយរទបយ ច្ុំរពាះរសវាកមមណាប្ លរធាីរទបង ី ី រោយមិន្រពញច្ិត្ត។ រ៉ាញប្ន្ត
រល់ការរពញច្ិត្ត
ន្ិងកមមសិទធិរផ្សសងៗគឺោមន្ន្័យអ្ាីរោះរទបយ ី រៅច្ុំរពាះរសវាកមមប្ ល
ប្សទាញ់ រពញច្ិត្ត។
ជាររៀងរល់នថ្ៃ ោធារ
ៈមួយ។
XXVII. កច្ ិ ប្ច រជញរុំ ៅទប្ី កុង រញមនរ
រប្កាយពីរូ អន្នថ្លប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្ទទួលមរ
ភាព
ខ្្ញុំប្ត្ូវរៅទីប្កុងរញ មនរ
សប្មារ់ខ្ញ ុំវា ្ រសាីរប្ត្ោមន្រពលសប្មារ់គិត្ ល់សន្ារកថាររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។
ន្ផ្សតល់ឲ្យការការ
រ ីមបជ ី ួរជញុំោនជា
ខ្្ញុំមាន្អារមម
៍ អ្ស់
131
កមាលង ុំ ទាុំងយរ់ទាង ុំ នថ្ៃ សរមលងររស់ខ្ញ ុំ្
ន្កាលយរៅជាសអក។ ប្ត្រទាះជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំរៅទប្ី កុងរញ មនររោយទទួល
ន្ការទញកច្ិត្តទាង ុំ ប្សុងពប្ី ពះ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ លគត្ ិ ល់ការសររសរពស ី ញន្ារកថាររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ ប្ផ្សអកតាមការប្
នាុំររស់រោក Pherozeshah ខ្្ញុំប្ត្ូវររាញខ្លួន្រៅការយល័ យររស់ោត្់រៅរវោរមា៉ាង ិ ុំ ន ។ ៥:០០ ោៃច្ រៅកនញងពិធជ ី ួរជញោ ោត្់ ខ្្ញុំ
ន្សួរខ្្ញុំថាៈ “រត្ខ្ ី ញ ុំ្
ន្រប្ត្ៀមរួច្រល់ន្ូវសញន្ារកថារហយ ី ឬរៅ?”
ន្រ្លយ ី ថាៈ “មិន្ រប្ត្ៀមរទបយ ី ”។ ខ្្ញុំគត្ ិ ល់ការន្ិយយការរប្ត្ៀមន្យ ិ យទញកមញន្។
រៅកនញងទប្ី កុងរញមនរ រគមន្ ិ រធាប្ី រររន្ះរទបយ ី ។ ការរយការ ៍ រៅទរី ន្ះមន្ ិ លអរនាះរទបយ ី ប្រសិន្ររីរយង ី ច្ង់ទទួល ន្ផ្សលប្ររយជន្៍ពកា ី រប្រជញរុំ ន្ះ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្សររសរសញន្ារកថាររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ង ិ ប្ត្ូវរ ះពញ មពរច្ញឲ្យ ន្មញន្នថ្ៃ សប្មាកនថ្ៃប្សអក។ ោត្់សងឃម ឹ ថា ខ្្ញុំអាច្ចាត្់ប្ច្ងរធាី ន្។ ខ្្ញុំមាន្អារមម
៍ ថា្័យរន្តិច្ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
ន្ន្យ ិ យថាៈ “ខ្្ញុំន្ង ឹ ពាយមរធាវា ី ”។
សូមប្ រ់ោត្់ រត្រី ោក Munshi
ន្យករសៀវរៅសររសរន ឲ្យខ្្ញុំរៅរមា៉ាងរ៉ាញនាមន្?
រៅរពលរន្តប្រជញុំរៅនថ្ៃរនាារ់ ខ្្ញុំ
័ ល ត្នន្ការឲ្យ ុំរូនាមន្ររស់រោក Pherozeshah។ ន្រឃញ ី ពភា ី ពវយឆ្
ខ្្ញុំ
ន្រ្លយ ី ថាៈ រមា៉ាង ១១ យរ់មញិញ។
ការប្រជញុំរន្ះប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី រៅោលវ ិទាោថន្ររស់រោក Cowasji Jehangir ។ ខ្្ញុំ ន្លឺថា រៅរពលរោក Pherozeshah រោះប្ោយរញ្ហាប្រជញុំោលរន្ះប្ត្ងប្ត្មាន្មន្ញសសកកកញ ញ ភាគរប្ច្ីន្គឺជាសិសស។ រន្ះជាការប្រជញុំ
៏ រអ លីកទី១កនញងរទពិរោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំ្។ ខ្្ញុំរឃញ ល ី ថា សរមលងររស់ខ្ញ ុំ្លឺប្ត្ឹមប្ត្មន្ញ សសពីរ-រីនាក់រញរ៉ា ណាណះ។ ខ្្ញុំមាន្ អារមម ៍ ្័យយ៉ាងខ្មលង ុំ រៅរពលអាន្សញ ន្ារកថា។ រោក Pherozeshah ន្ជុំរញញឲ្យខ្្ញុំរន្តអាន្សញន្ារកថារនាះ រោយរសនីឲ្យខ្្ញុំអាន្ឲ្យកាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ ជាងរន្ះ។ ឆ្ៃយពីការរលីកទឹកច្ិត្ត ខ្្ញុំមាន្អារមម មិត្ត្ហ្វ័ កតចាស់ររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន ក់រ្មះ Sjt. Keshavrao Deshpande
៍ ថា សរមលងខ្្ញុំកាន្់ប្ត្ត្ិច្រៅៗ។
ន្មកសរហ្វរាះខ្្ញុំ រហយ ី ខ្្ញុំក៏
ន្ប្រគល់
សញន្ារកថារនាះរៅឲ្យោត្់។ ោត្់គឺជាអ្នកមាន្សរមលងលអ រ៉ាញប្ន្តអ្នកច្ូលរួម ន្រ ិរសធោតរ់។ ោលទាុំងមូលមាន្ សរមលងប្ប្សកថា រោយទទួល
“Wacha”“Wacha”។
ូរច្នះរហយ ី រោក
ន្លទធផ្សលជាទីោរ់ច្ិត្ត។
Wacha
អ្នកច្ូលរួម ន្ោៃត្់
ក៏
ន្រប្កាករទបង ី អាន្សញន្ារកថារនាះ
ន្ិង ន្ោតរ់សញន្ារកថារនាះរហូត្ ល់ច្រ់។
រប្កាយពីអាន្ច្រ់មាន្សរមលងទះន ោុំប្ទយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ សកមមភាពរន្ះ រធាីឲ្យររះ ូងខ្្ញុំសរាយច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ រោក Pherozeshah រពញច្ិត្តន្ឹងសញ ន្ារកថារនាះណាស់ រហយ ី ការជួរជញុំោនក៏ទទួល
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំកាន្់ប្ត្រករយប្ថ្មរទៀត្។ ី
ន្ការរយគយល់ ៏សកមមពីរោក Sjt. Deshpande ន្ិងមិត្ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្ិ Parsi
ប្ លខ្្ញុំោាក់រសាីរកនញងកនញងការប្ រ់រ្មរប្ពាះរពលរន្ះពួករគគឺជាមហ្វន្តីរោឋ្ិ លជាន្់ខ្ពស់។
អ្នកទាុំងពីរនាក់រន្ះ
ន្ររាញការររតជា្ច្ិត្តររស់ពួករគកនញងការជូន្ខ្្ញុំរៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។ រោក C. M. Cursetji ប្ ល
រប្កាយមក
ន្កាលយជារៅប្កុមត្ញោការ
ោត្់ប្ត្ូវរប្ជីសររសរវាងអាពាហ៍ ពិពាហ៍ ី ុំររសររៀរអាពាហ៍ ររសយកជ ពិពាហ៍។ ី ី
ន្ឲ្យមិត្ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្ិ
ន្ិងការរធាី ុំរ
រ៉ាញប្ន្ត
រោក
Parsi
សរប្មច្ច្ិត្ត្តច្ុំរពាះររឿងនថ្ៃររៀរការ។
ី ររៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
រច្ចញរបន្ន ន្ជួយកនញងរញ្ហារន្ះ តាមរយៈការលះរងរ់ រស់
Parsi Rustomji
រន្ះរអូន្ប្សីជារប្ច្ីនានាក់ររស់ោត្់កុំពញងប្ប្រកាលយរៅជាហ្វសតីប្ ល
រ៉ាញប្ន្តរប្កាយមកោត្់រប្ជីស
ន្ផ្ទលស់រូ រការសរប្មច្ច្ ត ិត្ត
ពួកនាងច្ុំរពាះការររកនញងប្សុក Khadi ។ រហត្ញ ូ រច្នះរហយ រប្កាយមក ខ្្ញុំសរាយច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ ច្ុំរពាះអ្ត្់ ី រទាសឲ្យរោក Sjt. Deshpande។ រពលរន្ះខ្លួន្ោត្់ផ្ទាល់កុំពញងរធាីការជួសជញលសងច្ុំរពាះការរុំពាន្សន្ា។ តាម ផ្សលូវរធាី ុំរ ី ររៅកាន្់ត្ុំរន្់អាហ្វហាក (Zanzibar)។ ិ ខ្មងត្បូង ខ្្ញុំ ន្ជួររោក Tyabjis រៅរកាះហាន្់សញី ោត្់ ន្សន្ាថាន្ឹងមក
រហយ ី ជួយខ្្ញុំ
រ៉ាញប្ន្តោត្់មិន្ ន្មករទបយ ី ។
រោក
Abbas
Tyabji
កុំពញងប្ក
132
ប្ប្រកុំហញសរន្ះ។
ូរច្នះ រុំ
ងប្
ថានររស់ខ្ញ ុំទា ្ ង ុំ រីរន្ះ ោមន្រុំ
រៅកាន្់ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
ងប្
ថានណាមួយប្ លអាច្ ឹកនាុំរមធាវ ីនានា
ន្រទបយ ី ។
ពាក់ពន្ ័ ធន្ង ឹ រញ្ហារន្ះ រធាឲ្ ី យខ្្ញុំន្ង ឹ ករៅ ល់រោក Pestonji Padshah។ ខ្្ញុំ ន្កាលយជាមត្ ិ ត្័ហ្វកតជាមួយ ោត្់ចារ់តាង ុំ ពរី ពលរៅប្ររទសអ្ងរ់ គលសមករមលះ។ ខ្្ញុំ ន្ជួរោត្់ ុំរូងរៅរភាជន្ីយោឋន្អាហាររួសមួយកប្ន្លង
៍ ខ្្ញុំក៏ ន្ោាល់រូ ន្ប្រុ កនញងទប្ី កុងទបញង ។ អ សររស់ោត្់រ្មះ Barjorji Padshah តាមរយៈរកររ្ ត ិ៍ ម ះលបល ី ាញថា ជាមន្ញសសប្រលកពរី គ។ មាន្វ ិរត្ត។ ិ ោត្់
ខ្្ញុំមិន្ប្ ល
ន្ជួរោត្់រទបយ ី
រ៉ាញប្ន្តមត្ ្ រប្ច្ន្ ិ ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំជា ី នាក់ ន្ន្ិយយថា
ន្រ រិ សធទទួលយកស្ញរប្័ ត្ ោត្់គឺជាជន្ឯករជយ ន្ង ិ ជាអ្នករួសត្មោច្់ប្ រ។ រោក
Pestonji មន្ ន្ ង ឹ ពរី រឿងរន្ះរទ រ៉ាញប្ន្តោត្់លបរី ្មះកនញងទប្ី កុងទបញង រ៍ ោយោរោត្់មាន្ច្ុំរ ិ រទាះជាយ៉ាងណា
ភាព ូច្ោនរវាងពួករយង ី គឺការរួសត្មោច្់
រហយ ី មិន្ប្មន្ជន្ទទួល
រន្ះរលស ឹ ពោ ី ពអ្ ី ាីប្ លខ្្ញុំអាច្ ង ី ត្់។ ខ្្ញុំ
ោត្់គឺជា
ះ ង ឹ រប្ៅរប្ជះ។
ន្អាហារូរករ
៍
ន្រឃញ ី រៅខ្មងរប្ៅមតងរៅទីប្កុងរញ មនរ។ ោត្់គឺជាប្កទារ្ជ ីរៅត្ញោការជាន្់ខ្ពស់។ រពលប្ លខ្្ញុំ
ជួរោត្់គោ ឺ ត្់កុំពញងរមល ី វច្នាន្ញប្កមភាោគូចារ៉ា ត្ជាន្់ខ្ពស់។
រន្ះមន្ ិ ប្មន្ជាមិត្តភាពរទ
រហយ ី ខ្្ញុំក៏ ន្រសនី
សញុំោត្់ឲ្យជួយរលក ី ច្ ិ ចការរៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរទបយ ី ។ យ៉ាងណាក៏រោយ រោក Pestonji Padshahមន្ ិ ប្ត្ម ឹ ប្ត្រ ិរសធជួយខ្្ញុំរទ ប្ថ្មទាុំងប្ ោត្់
រ់ឲ្យខ្្ញុំមិន្ឲ្យរៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងវ ិញរទៀត្។
ន្ន្ិយយថាៈ “វាមិន្អាច្រៅរួច្រទបយ ី កនញងការជួយអ្នករនាះ”។ ោត្់ប្
ខ្្ញុំរៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរទបយ ី ។ មិន្ចារ់
រ់ខ្ញ ុំ្ថា ោត្់មិន្រពញច្ិត្តឲ្យ
រត្ីប្ររទឥណា ា ខ្ាះការររសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ធាីប្មន្រទ?
ច្់កញ នងការរធាីអ្ីាជាមួយន្ឹងភាោររស់រយង ី រទបយ ី ។
សូមរមីលរពលរន្ះ
វា
ោត្់មិន្ ន្រមីលរឃញ ី អ្ាីជាវ ិទាោហ្វសតនន្ពាកយ
ទាុំងរន្ះរទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តរន្ះប្ោន្់ប្ត្ជាប្មកធាងនន្ការរររ៉ាញរណាណះ។ សូមគិត្ ល់ភាពប្កីប្ករៅទីរន្ះ។ ប្រជាជន្ រយង ី រៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងោមន្ការសងស ័យជួររញ្ហាលុំ រូជាច្ុំរពាះការរររនាះរទបយ ី ។ ជាត្ិរៅទីរនាះ
ករទបយ ី
សូមឲ្យរយង ី ឈនះខ្លួន្ឯងរៅទីរន្ះ
់ យរញរស ូច្ជាខ្្ញុំប្ត្ូវ រហយ ី ោត្់មិន្ច្ងឲ្
ន្រហយ ី
រទីររយង ី អាច្ជួយអ្នករសនហា
ន្។ ោត្់ ឹងថា ោត្់មិន្អាច្ររាញ្សតញតាងយកឈនះខ្្ញុំរទបយ រ៉ាញប្ន្តោត្់មិន្រលីកទឹកច្ិត្តឲ្យ ី
អ្នករល់ោនរផ្ស្ីរជាគវាសនាជាមួយខ្្ញុំរទបយ ី ។
ខ្្ញុំមិន្រពញច្ិត្តន្ឹងរយរល់ររស់ោត្់រទបយ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំប្្ ថ្មទាុំងរៅរោរពច្ុំរពាះ Pestonji Padshah ី
ខ្្ញុំមាន្ការរន្ធត្់ន្ឹងកតីប្សទាញ់ ររស់ោត្់ច្ុំរពាះប្ររទសជាត្ិ ន្ិងច្ុំរពាះភាោកុំរ ប្ត្ឲ្យខ្្ញុំខ្ិត្ជិត្រៅកាន្់ោត្់ប្ថ្មរទៀត្។
ការរររៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ន្ឹងរធាីឲ្យខ្្ញុំពិ
ី ត្ររស់ខ្ួ លន្។ រហត្ញការ
ប្ ល។ ៍ កាន្់
ខ្្ញុំអាច្យល់ពីទសសន្ររស់ោត្់។ រ៉ាញប្ន្តប្រសិន្ររីខ្ញ ុំប្្ ត្ូវរ ះរង់រចាល កកនញង ុំរណាះប្ោយររស់ខ្ញ ុំ។ ្ អ្នករសនហាជាត្ិមានក់មិន្អាច្ប្រប្កករ ិរសធ
ប្រឹងប្ប្រងជួយច្ុំរពាះមាត្ញ្ូមិរទបយ ី ។ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ អ្ត្ថរទច្រប្មៀងសររសីរប្ពះ
ន្រញ្ហជក់យ៉ាងច្ាស់ោស់ ប្ ល
មាន្អ្ត្ថន្យ ័ ូ ច្ខ្មងរប្កាមៈ
រៅទីរុំផ្សញត្ ររឿងរន្ះន្ឹងប្ររសីររទបង ី ប្រសិន្ជាអ្នកអ្ន្ញវត្ត
័ ក៏រោយ មន្ញសសប្ត្ូវរធាីភារកិច្ចផ្ទាល់ខ្ួ លន្ររស់ោត្់ រទាះជាមន្ញសសគិត្ថាភារកិច្ចរនាះររជយ រប្កាយមក យកភារកិច្ចរន្ះមកគិត្ថា រន្ះជាររឿងលអ
ោលរ់រោយោរការរុំរពញការររមិន្ខ្ញសរនាះរទបយ ី ៈ
រ៉ាញប្ន្តអ្នកប្ លប្សាងរកផ្សលូវរផ្សសង រៅប្ត្ប្តាច្់ច្រោមន្ទីរ្ច រ់។
133
XXVIII. ទប្ី កុង POONA ន្ង ិ ទប្ី កុង MADRAS
រោក
Pherozeshah
ក៏ ន្រធាី ុំរ
ន្ជួយ ល់ការររខ្្ញុំមាន្ភាពរយប្សួល។
រប្កាយពីមកពីទីប្កុងរញមនរវ ិញ
ី ររៅទីប្កុង ផ្សូណា (Poona)។ រៅទីរនាះមាន្មាន្ពីរភាគី។ ខ្្ញុំច្ង់ជួយរុំ្លឺការររ្ច ញមត្ិរយរល់ ុំ ូងខ្្ញុំ ន្ជួររោក Lokamanya Tilak ។ ោត្់ ន្ន្ិយយថាៈ ល់ប្គរ់ប្រជាជន្ទាុំងអ្ស់។ រ ខ្្ញុំគិត្រន្ះប្ត្ូវណាស់រ ីមបជ ុំ អ្ស់។ ី ួយ ល់ប្គរ់ភាគីទាង
ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរទបយ ី ។
ោមន្ភាពខ្ញសប្រលកនន្មត្ិរយរល់អ្ុំពីរញ្ហារៅ
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំប្្ ត្ូវមាន្មន្ញសសប្ លមិន្ប្មន្ជាភាគីកញ នងរញ្ហារន្ះរធាីជាប្រធាន្នន្ការ
ប្រជញុំ។ សូមឲ្យខ្្ញុំរៅជួររោកោហ្វោតចារយ Bhandarkar ោត្់មិន្ប្មន្ជារ់ពាក់ពន្ ័ ធន្ឹងប្ផ្សនកណាមួយនន្សកមមភាព ោធារ
ៈរទបយ ី ។
រ៉ាញប្ន្តរញ្ហារន្ះអាច្ោត្់ន្ឹងមិន្ចារ់អារមម
៍។
រៅជួរោត្់រហយ ី ប្
រ់ខ្ញ ុំន្ ្ ូវអ្ាីប្ លោត្់
ន្ិយយ។ ោត្់ខ្ញ ុំច្ ្ ង់ខ្ញ ុំ្ឲ្យអ្ស់ពីសមត្ថភាព។ ជាការពិត្ ខ្្ញុំអាច្ជួរោត្់រៅរពលណា។ ោត្់ជាអ្នកររៀរច្ុំឲ្យខ្្ញុំ។ រន្ះជាការជួរោនរលីក ុំរូងជាមួយរោក Lokamanya ។ ជុំន្ួររន្ះ
ភាពររស់ោត្់។
រប្កាយមករទៀត្ខ្្ញុំក៏
ោាគមន្៍ខ្ញ ុំ្រោយកតីប្សទាញ់
ន្ជួររោក Gokhale ។ ខ្្ញុំ លកខ
ករោក Lokamanya
ូច្ជាមហាសមញប្ទ ខ្
ៈរោក Gokhale រី ូច្ជាទរន្លអ្្ច ឹង។
វាហាក់ ូច្ជាកុំប្រលងកនញងន្ិយយរប្រៀររធៀប្រររន្ះ។
ន្ពិន្ិត្យរមីលខ្្ញុំ ូច្ជាប្គូប្ត្ួត្ពិន្ិត្យររកខជន្ច្ូលប្រទបងច្ូលោោ ូរចានះប្ រ។ ោត្់ ន្ប្
ខ្្ញុំអ្ុំពីមន្ញសស ន្ិងរររៀរប្ លប្ត្ូវទុំនាក់ទុំន្ងពួករគ។ ោត្់សញុំឲ្យខ្្ញុំរមីលសញន្ារកថាររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ោត្់ ថារន្ះច្ុំរពាះោោ
ន្ិងធានាច្ុំរពាះខ្្ញុំថា
ការពិភាកាោនជាមួយរោករ កនញងការ់រប្រប្ី
រុំ
ងប្
ោត្់ន្ឹងររៀរច្ុំជួយខ្្ញុំជាន្ិច្ច
រហយ ី សញុំឲ្យខ្្ញុំប្
ាិ ត្ Bhandarkar ។ កនញងប្ផ្សនកនន្ការរធាីន្រយ
រ់
ន្ររាញសញន្ារក
រ់ោត្់ពីលទធផ្សលនន្
យ ទីកប្ន្លងប្ លរោក Gokhale
ស់រៅកនញងររះ ូងខ្្ញុំកុំទបញងឆ្កជីវ ិត្ររស់ោត្់ សូមបប្ី ត្រពលរន្ះក៏រៅប្ត្មាន្ ន្ង ិ មន្ ិ ប្រលក ប្ ល។
រោករ
់ រវោនថ្ៃប្ត្ង។
រន្ះជាជុំន្ួរជា
ន្ោាល់ោនតាុំងពីមញន្មករមលះ។ ច្ុំរពាះខ្្ញុំរោក Pherozeshah
អ្នកទាុំងរនាះអាច្ជប្មះខ្លួន្រី ូច្ជាទរន្លររសញ ិ ទធ ូរចានះប្ រ។ រោក Gokhale
ន្ជួយោត្់រៅទីធាលោោ Fergusson ។ ោត្់ ន្
ៈអ្ត្តច្រកររស់ ោត្់ ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំទញកច្ិត្តររស់ោត្់ភាលមៗ។ ិ
មួយោត្់រលីក ុំរូង រហយ ី ហាក់ ូ ច្ជាពួករយង ី ូច្ជា្នុំហមា ិ ល័យ ច្ុំប្
ន្ររាញឲ្យខ្្ញុំរឃញ ី ពីប្រជាប្រិយ
ាិ ត្
ន្ទទួលោាគមន្៍ខ្ញ ុំ្ ូច្ជាឪពញក ូរចានះប្ រ។
Bhandarkar
រៅនថ្ៃរនាះ
ន្រៅជួរោត្់រៅ
ជារពលប្ លប្រជាជន្កុំពញងមមារញឹកន្ង ល ម ន្ការរន្ឿយហត្់ ឹ ការររររស់ខ្ួ ន្រោយោ
ថានរៅជួររញ រសប្ លមន្ ិ ប្មន្ជាភាគឲ្ ី យរធាជា ី ប្រធាន្អ្ងាប្រជញុំរនាះ ក៏
រហយ ី ប្ លប្ត្ូវ ន្ររាញរោយោន្់មាត្់ថា “ប្ត្ូវប្ត្អ្្ច ឹង វាប្ត្ូវប្ត្អ្្ច ឹង”។ រនាារ់ពីោត្់
ខ្្ញុំ
ន្ជួរខ្្ញុំោត្់ន្យ ិ យថាៈ
រទបយ ី ”។ រ៉ាញប្ន្តោត្់មិន្អារ ិរសធខ្្ញុំ
“អ្នកប្គរ់ោនន្ង ឹ ប្
ន្រទបយ ី ។ ករ
រ់ខ្ញ ុំ្ថា
ន្ទទួលការឯកភាពពីោត្់រច្ ួ រល់
ោត្់មន្ ិ ច្ូលរួមរៅកនញងន្រយ
យ
ុំ ខ្មល រហយ ី ររស់ខ្ញ ុំ្មាន្ភាពខ្មលង ី ន្នា ិ ន ការរធាីការររស់ខ្ញ ុំ្គឺ គួឲ្យសររសរី ណាស់ប្ លរធាឲ្ ខ្្ញុំរធាី ន្យ៉ាងលអទាក់ទង ី យោត្់មន្ ិ អាច្ប្រប្កកមិន្ច្ូលរួមកនញងការជួរជញរុំ ន្ះ ន្។ ន្ង ឹ ការប្រក ឹ ាោនជាមួយរោក Tilak ន្ង ិ រោក Gokhale ។ សូមប្ រៅកនញងការជួរជញុំោនរន្ះរប្កាមការឧរត្ថមភរម ួ ោនររស់ភាគីទាង ុំ ពរី ។ ោត្់អាច្ច្ូលរួម ន្រៅប្គរ់រពលទាុំងអ្ស់។ អ្រអ្រច្ុំរពាះរហត្ញការ
៍ រន្ះ។
ប្រសន្ ិ ររីោមន្មន្ញសសអ្នកមាន្ច្ុំរ
រប្កាយពីភាការួច្
រ់ពួករគថា ោត្់រករយន្ ង ី ឹ រធាីជាអ្ធរ ិ ត្ី
ខ្្ញុំមន្ ិ ចាុំ ច្់សួរោត្់រទបយ ី ពកា ី រប្រជញុំរន្ះ។ ័ ោត្់ ន្ោខ្្ញុំរោយ ន្ប្រសទ ន្ង ិ ធពរជយ ិ
ះ ឹង ន្ង ិ ប្កុមការរររៅប្កុងផ្សូ ណា ជួយររៀរច្ុំការជួរជញុំោនរន្ះរទ វា
ន្ង ឹ រធាឲ្ ី យខ្្ញុំរករយច្ ី ិត្ត ន្ង ិ មាន្ទុំន្ញកច្ត្ ិ តរលរី រសកមមររស់ខ្ញ ុំប្្ រររន្ះប្ រ។
134
រប្កាយមក ខ្្ញុំ
រៅ Balasundaram
ន្រធាី ុំរ
រហត្ញ ការ ៍ ី ររៅទប្ី កុង មា៉ាប្ោស (Madras)។ ខ្្ញុំរៅទរី នាះរោយកតរី ករយ។ ី ន្រធាឲ្ ុំ រលីកច្ ី យមាន្ការចារ់អារមម ៍ យ៉ាងខ្មលង ិ ចប្រជញុំរន្ះ។ សញន្ារកថាររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ូវ ន្រ ះ
ពញមពរច្ញផ្សាយសប្មារ់ខ្ញ ុំវា ្ រប្ច្ន្ ី គួរសម។
រ៉ាញប្ន្តអ្នកច្ូ លរួម
៍ ង ន្ោតរ់ប្គរ់ពាកយរពច្ជទា ុំ អ្ស់រោយយកច្ត្ ិ តទញក
ោក់។ រៅរពលរ្ច រ់កិច្ចប្រជញុំរន្ះ ក៏មាន្ការប្ច្កន្ូវរសៀវរៅនរត្ងផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំ ពញមពផ្សាយប្ ល
ះ
ន្ប្កសប្មួលរួច្រលក ី ទីពរី ច្ុំន្ួន្ ១០.០០០ ច្ារ់។ រសៀវរៅទាុំងរនាះ ូច្ជាត្ច្ ិ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ឃញ ី ថា
វាមន្ ិ ចាុំ ច្់កញ នងការរ ផ្សងប្ រ។
ន្យកមកជាមួយន្ូវការរ
ះពញមពកញ ងច្ុំ ន ន្ួន្រប្ច្ីន្រនាះរទ។
សញន្ារកថាររស់ខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវ
រៅកនញងោលមន្ ិ អាច្ផ្សាញកអ្នកច្ូលរួម
ជាមួយន្ង ខ្ញ ុំក ្ ៏គត្ ឹ ភាពរករយររស់ ី ិ ល់ការច្ុំណាយរប្ច្ីន្
ន្ន្ិយយជាោធារ
រៅកនញងទប្ី កុងមា៉ាប្ោស
ន្ ១០.០០០ នាក់រទបយ ី ។
រោក Sjt. G. Parameshvaran Pillay ប្ លជារ
ន្មកជួយ ល់ខ្ញ ុំ។ ្ ោត្់
ៈជាភាោអ្ងរ់ គលស។
ះពញ មពផ្សាយោរព័ត្មាន្ The Madras Standard
ន្ពន្ យ ិ ត្ ិ យយ៉ាងលុំអ្ត្ ិ រលរ ី ញ្ហារន្ះ រហយ ី ោត្់ប្ត្ងប្ត្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំឲ្យមកកាន្់ការយល័ ិ
ររស់រ ម ្ រោក Sjt. G. Subrahmaniam នន្កាប្សត្ The Hindu ន្ង ី បច្ ី ងអញលររាញផ្សលូវ ល់ខ្ញ ុំ។ ិ រោករ Subrahmaniam
ាិ ត្
ក៏ ន្ជួយខ្្ញុំយ៉ាងសាត្ ិ ោមញផ្សងប្ រ។ រ៉ាញប្ន្តរោក Sjt. G. Parameshvaran Pillay
ន្
ជុំន្ួសការសររសរមួយច្ុំន្ួន្ប្ លរលក ៏ ទួលយកការសញុំជុំន្ួស ី រទបង ី រោយ The Madras Standard រហយ ី ខ្្ញុំកទ ៍ ួយច្ុំន្ួន្រោយរករយ។ ពាកយរពច្ជម តាមប្ លខ្្ញុំរៅចាុំ ការប្រជញុំរៅោលPachaiappa គឺប្ត្ូវ ី មាន្រោករ
ាិ ត្ Subrahmaniam ជាប្រធាន្។
កតីប្សទាញ់
ន្ររាញខ្្ញុំតាមរយៈមិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំភា ្ គរប្ច្ីន្ប្ លខ្្ញុំ
ន្ជួរ
ន្រធាីរទបង ី រោយ
ន្ិងកតីរ ុំរ្ីរច្ុំរពាះរញពារហត្ញរន្ះ
គឺមាន្ភាពអ្ោចរយណាស់ រទាះរីជាខ្្ញុំទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយពួករគជាភាោអ្ងរ់ គលសក៏រោយ រហយ ី ខ្្ញុំមាន្អារមម ថាពិត្ជារករយខ្ម លង ុំ ណាស់។ អ្ាីប្ លជាឧរសាគឺជាកតីប្សទាញ់ ប្ លមិន្អាច្រុំប្រក ី
រច្ញពីទប្ី កុង មា៉ាប្ោស ខ្្ញុំ
ន្រទបយ ី ។
XXIX. ការវ ិលប្ត្ទបរ់មកវ ិញភាលមៗ
ន្រធាី ុំរ
ជារប្ច្ីន្។ខ្្ញុំមិន្ោាល់រណាមានក់រទរៅទីរនាះរទ។ Eastern។ រៅទរី ន្ះខ្្ញុំ
៍
ី ររៅកាន្់ទប្ី កុង Calcutta ប្ លជាកប្ន្លងប្ លខ្្ញុំជួរឧរសគា ូរច្នះ
រទីរខ្្ញុំសប្មាករៅកនញងសណា ឋ ោមួយរ្មះGreat
ន្ោាល់រោក Ellerthorpe ប្ លអ្នកត្ុំណាងឱ្យោរព័ត្៌មាន្Daily Telegraph ។ ោត្់
ន្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំរៅរលងោត្់រៅសមាគមន្៍
Bengal ជាកប្ន្លងប្ លោត្់ោនក់រៅ។ោត្់មន្ ន្ ង ា មិន្ ឹ ថាជន្ជាត្ិឥណា ិ
អាច្ប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យមកកាន្់រន្ារទ ់ ទួលរ្្ៀវរទបយ ឹ ពីការហាមឃ្លត្់ប្រររន្ះោត្់ក៏ ី ។ រនាារ់ពី ង
ន្ឲ្យខ្្ញុំ
មករលងរៅកនញងរន្ាររ់ រស់ោត្់ផ្ទាល់។ោត្់ររាញការរោកោតយច្ុំរពាះការររសរអ្ ង ី ី ររស់ជន្ជាត្អ្ ិ ង់រគលសមួយ ច្ុំន្ួន្កនញងត្ុំរន្់ ន្ង ន្សញុំរទាសខ្្ញុំច្ុំរពាះអ្ាប្ី លោត្់មន្ ិ ិ អាច្នាុំខ្ញ ុំរ្ ៅរន្ារ់ទទួលរ្្ៀវ ន្។ “ោត្់
ូច្ប្ លខ្្ញុំ ន្ ឹងការលុំ ក ុំ ួយពរី ោក Maharajas ។ ររស់រយង ី រៅទរី ន្ះមិន្ត្ច្ ិ ត្ួច្។រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំប្្ ត្ូវប្ត្ពាយមឱ្យអ្ស់ពល ី ទធភាព។ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្រៅរកជន្ សូមអ្រគញ
រមភថាប្រជាជន្ន្ង ឹ មិន្ចារ់អារមម
អ្នកប្ ល
៍ ច្ុំរពាះការររររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។
ន្ជួរត្ុំណាងនន្សមាគមឥណា ា ឥណា ា ។ សូមគិត្ពិចារណាឲ្យមាន្ជុំន្ួរមួយជាមួយត្ុំណាង
សមាគមជន្ជាត្ិឥណា ា រៅអ្ងរ់ គលស។ ខ្្ញុំគួរប្ត្ជួររោក Raja Sir Pyarimohan Mukarji ន្ិងរោក Maharaja Tagore ។ ពួករគទាុំងពីរនាក់មាន្គុំន្ិត្រសរន្ ី ិយម ន្ិងច្ូ ល ខ្្ញុំ
ន្ជួរសញ ភាពរញរសទាុំងរន្ះរ៉ាញប្ន្តមិន្ទទួល
ពីការរក់ទាក់ទទួលខ្្ញុំ
ន្ច្ូលរួមយ៉ាងខ្មលង ុំ កនញងការររោធារ
័ រទបយ ន្រជាគជយ ី ។ពួករគទាុំងពីរ
ៈរន្ះ។
ន្ររាញ
ន្ិង ន្ន្ិយយថារន្ះមិន្ប្មន្ជាររឿងរយប្សួលកនញងការររៀរច្ុំការប្រជញុំជាោធារ
ទីប្កុង Calcutta រហយ ី ប្រសិន្ររីច្ង់រធាី
ៈរៅ
ន្ឲ្យសរប្មច្រនាះ គឺប្ត្ូវពឹងទាុំងប្សុងរោក Surendranath Banerji ។
135
ខ្្ញុំរឃញ ្ ន្់ប្ត្លុំ ី ថា ភារកច្ ិ ចររស់ខ្ញ ុំកា
ករៅៗ។ខ្្ញុំ
ន្រៅការយល័ យោរព័ត្មា ៌ ន្ The Amrita Bazar ិ
Patrika។ សញភាពរញរសប្ លខ្្ញុំ ន្ជួររៅទរី នាះរករយទាក់ ទាក់ខ្ញ ុំ្រោយការរពញច្ត្ ី ិ ត។ Bangabasi ន្ព ិ ន្ធនាយក ់ ោ ន្ឲ្យខ្្ញុំរងចា ុំ ត្់រយៈរពលមួយរមា៉ាង។ជាក់ប្សតងោត្់មាន្ការសុំភាសន្៍ជារប្ច្ន្ រហយ ី ី ោត្់មន្ ិ សូវជាចារ់ អារមម
៍ រលខ្ ុំ រទបយ ុំ ត្់រយៈរពលយូរមក កនញង ុំរ ី ញ ុំ្ខ្មលង ី សូមបរី ៅរពលោត្់ ន្សុំរកក៏រោយ។ រប្កាយពរី ង់ចាោ
ីរ
ផ្សសងរប្ពងរ ីមបព ី ប្រធាន្នន្ការររខ្្ញុំ ោត្់ ន្ន្ិយយថាៈ“រត្ខ្ ី ប្ងក ី ញ ុំ្មន្ ិ រឃញ ី ពភា ី ពរវល់នន្ការររររស់ោត្់រទ? វាោមន្ទរ ី ្ច រ់សប្មារ់អ្នកប្ ល
ន្មកទរី ន្ះ ូច្ខ្្ញុំអ្្ច ឹង។ យកលអខ្ញ ុំ្គួរប្ត្ប្ត្ទបរ់រៅវ ិញរៅប្ររសរី ជាង។ ោត្់
់ ា រ់ខ្ញ ុំ្រនាះរទ។ ភាលមៗរនាះ ខ្្ញុំមាន្អារមម មន្ ិ ច្ងោ ខ្្ញុំ
ន្ ង ឹ ពីភាពលបល ី ាញររស់រោក
រប្ច្ន្ ី ជាប្រចាុំ រហយ ី សញ ទធប្ត្ជាអ្នកប្ ល
៍ ថាទទួលការអាមា៉ាស់យ៉ាងខ្មលង ុំ ក៏រញប្៉ា ន្ាខ្ញ ុំ្ពអា ី រមម
Bangabasi។
ន្ោាល់ោត្់។
៍ ររស់ោត្់។
ខ្្ញុំអាច្រមល យររស់ោត្់មាន្រ្្ៀវ ី រឃញ ី ថារៅការយល័ ិ ប្គរ់ប្រធាន្រទកនញងោរព័ត្៌មាន្ររស់ោត្់ ប្ត្ូវ
រគយកមកពិភាកាជាន្ច្ ិ ច រហយ ី រៅពរលរនាះរៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរសារី ប្ត្ោមន្អ្នកណាចារ់អារមម រទាះជាយ៉ាងណា
អ្នកប្ លមកចាុំជួរោត្់រៅការយល័ យរនាះ ិ
ឲ្យន្ព ិ ន្ធនាយកជួរពួករគទាុំងអ្ស់
៍ រទបយ ី ។
ប្ត្ូវប្ត្មាន្ការត្សូអ្ត្់ធមត្ខ្ម ់ លង ុំ ។
ន្រោយរររៀរណា?រលស ី ពរី ន្ះមន្ញសសប្ លរងការឈចា ឺ រ់
ន្
រត្ី
ប្ត្ន្ឹកប្សនម
ល់រោកជាន្ច្ យរធាកា ឹ ថាអ្ុំណាច្ររស់ោត្់មន្ ិ ច។ មាន្ប្ត្ោត្់រទរទរ ី ង ិ អាច្អ្ន្ញ វត្តហួសពក ី ប្មត្ ិ នន្ការយល័ ិ ី រ
ររស់ោត្់រទបយ ី ។
រ៉ាញប្ន្ាខ្ញ ុំ្មិន្ ន្ខ្កច្ិត្តរនាះរទ។
ខ្្ញុំរៅប្ត្រន្តរមីលការសររសរអ្ត្ថរទរផ្សសងរទៀត្ររស់ោត្់។ ជាធមមតាខ្្ញុំក៏ ន្ជួរពិភាកាជាមួយន្ិពន្ធនាយកឥណា ា កាត្់អ្ង់រគលសផ្សងប្ រ។ទាុំងោរព័ត្៌មាន្ The Statesman ន្ិង The Englishman ពួករគក៏ ន្រ
ន្ទទួលោាល់ពីោរៈសុំខ្មន្់នន្រញ្ហារន្ះ។ ខ្្ញុំ
ន្សមាភសន្៍ជាមួយពួករគយ៉ាងយូរ
ះពញមពផ្សាយប្គរ់ពាកយសមតីទាង ុំ អ្ស់។
រោក Saunders ន្ិពន្ធនាយកោរព័ត្៌មាន្ The Englishman ធានាអ្ះអាងរញ្ហាររស់ខ្ញ ុំ្ក៏ ូច្ជារញ្ហា
ររស់ោត្់ប្ រ។ ោត្់
ន្រធាីតាមការររៀរច្ុំររស់ខ្ញ ុំ្ទាង ុំ អ្ស់។ ោត្់ប្ថ្មទាុំងអ្ន្ញ ញ្ហញត្ិឱ្យខ្្ញុំមាន្សិទធិអាច្រធាីការប្ក
ប្ប្រអ្ាីប្ លខ្្ញុំច្ូលច្ិត្តរៅកនញងអ្ត្ថរទប្ លោត្់ ុំរ ី រការរៅមញខ្ប្លងរួច្។
ន្សររសរ
ន្ិង
ន្រន្តទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយខ្្ញុំរហូត្ ល់រពលោត្់
រពញមួយជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ទទួលអ្ត្ថប្ររយជន្៍ជារប្ច្ីន្ពីមិត្តភាពរន្ះប្ លខ្្ញុំមិន្ន្ឹកោមន្ ល់។ អ្ាីប្ ល ់ ួ ន្ច្ុំ រធាីឲ្យរោក Saunders ច្ូ លច្ិត្តខ្ញ ុំ្គឺការររងកីន្រសរភាព ន្ិងការលះរងខ្ ល រពាះសច្ចធម៌។ ោត្់ ន្ោក់ប្រធាន្ ី រទឲ្យខ្្ញុំប្ោវប្ជាវរកការរ ញរោលោនជាមញន្ មួយោន ោត្់
ន្រឃញ ី ថា ខ្្ញុំ
រៅមញ ន្រពលោត្់អាច្ទទួលយករទពិរោធន្៍នន្រញពារហត្ញ រន្ះជា
ន្ររាញពីភាពមិន្លុំរអ្ៀត្រៅច្ុំរពាះមញខ្ោត្់ន្ូវរហត្ញការនន្ការរ ុំរោ្រុំពាន្ររស់
ពួកប្សបកសរៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង រហយ ី ក៏ ន្រកីត្សររសរច្ុំរពាះខ្្ញុំផ្សងប្ រ។ រទពិរោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ររាញថារយង ី ន្ឹងទទួល
ម៌ច្ុំរពាះភាគីមាខងរទៀត្។
ន្យញត្តិធម៌រលឿន្រុំផ្សញត្ តាមរយៈការររាញពីយញត្តិធ
ការជួយោុំប្ទប្ លមិន្ន្ឹកោមន្ ល់ររស់រោក Saunders
ទទួលរជាគជ័យពីការររៀរច្ុំការជួរជញុំោនោធារ telegram ពីទីប្កុងឌូ ឲ្យ
ន្ឆ្រ់។
ន្ចារ់រផ្សតីមរលីកទឹកច្ិត្តឱ្យខ្្ញុំគិត្ថាខ្្ញុំអាច្
ៈមួយរនាទីប្កុង Calcutta ខ្
ៈរពលខ្្ញុំក៏
ន្ការរផ្ស្ីោរតាម
ន្ មកថា “សភាន្ឹងពិភាការ ញរោលកនញងប្ខ្មករខ្មងមញ ខ្”។ សូមឲ្យខ្្ញុំវ ិលប្ត្ទបរ់មកវ ិញ
ូរច្នះ ខ្្ញុំ
ន្រផ្ស្ីលិខ្ិត្មួយច្ារ់រៅោរព័ត្មា ៌ ន្រោយពន្យល់ពីមូលរហត្ញប្ ល ខ្្ញុំប្ត្ូវចាករច្ញពីទីប្កុង Calcutta យ៉ាងឆ្រ់រហ័ស ូ ច្រន្ះ ន្ិងប្ត្ូវរន្ត រុំ ី ររៅកាន្់ទីប្កុងរញ មនរ។ មញន្រពលចារ់រផ្សតីមរផ្ស្ីលិខ្ិត្រន្ះ ខ្្ញុំ ន្រផ្ស្ីោរតាម telegram រៅភានក់ររប្កុមហញន្ Dada Abdulla & Co. រៅទីប្កុ រញ មនរ ឲ្យររៀរច្ុំការរធាី ុំរ
ីរ
136
តាមនាវាប្ លរច្ញ ុំរ សុំរញប្ត្ឲ្យខ្្ញុំរធាី ុំរ នាវារន្ះ
ី រមញ ន្រគរៅកាន្់ត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។រប្កាយមក រោក Dada Abdulla
ី រតាមនាវារប្រប្ី
ស់មា៉ាសញន្ ី រត្ ឺ ច្ុំហាយទក ឹ រ្មះ Courland ន្ង ិ
ន្ទទូច្ឱ្យខ្្ញុំរធាី ុំរ
រោយអ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំនាយ ុំ កប្កុមប្គួោររៅជាមួយរោយឥត្គត្ ិ នថ្ល។ខ្្ញុំទទួលយកសុំរ
រហយ ី រៅរ ីមប្ខ្ធនូខ្្ញុំ
ន្រធាី ុំរ
ី រជារលីកទព ី រី រៅកាន្់ត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងជាមួយ្រយ ិ
នាក់ន្ង ្ ន ក់។កនញងរពលជាមួយោនរនាះ ិ កូន្ប្រុសរអូន្នថ្លប្សីររស់ខ្ញ ុំមា រ្មះ Naderi មួយរប្គឿងរផ្សសងរទៀត្ ររស់ប្កុមហញន្Dada
ពាក់កណា ត លនន្អ្នក ុំរ
Abdulla
&
ន្ចាករច្ញរៅកាន្់ទប្ី កុងឌូ
Co
ី រទាុំងរនាះ រធាី ុំរ
។
ច្ុំន្ួន្អ្នក ុំរ
ន្ទញ ិ ី រតាម
ី រន្ះកតរី ករយ ី
កូន្ប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្ពរី
ក៏មាន្នាវារប្រីប្ ស់មា៉ាសញីន្រត្ ឺ ច្ុំហាយទក ឹ ន្ ផ្សងប្ រ។ ភានក់ររទទួលរន្ាញកររៀរច្ុំគឺ
ី រទាុំងអ្ស់តាមនាវារន្ះមាន្ប្រប្ហលជា៨រយនាក់
ី ររៅកាន្់ប្ររទសប្តាន្់ោាល់។
137
ររឿងរ៉ា វ នន្ការពរិ ោធររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយន្ឹងសច្ចធម៌
ប្ផ្សនកទ៣ ី
138
សូរសន្ធក ឹ ខ្យល់ពយញះ
I. រន្ះជា ុំរូងនន្ការរធាី ុំរ
ន្ិងកូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្។កន្លងមក ខ្្ញុំធាលរ់ ី រតាមនាវាជាមួយ ្រយ ិ
័ អាពាហ៍ពិពាហ៍វយរកម ងកនញងច្ុំរណាមវ
ជាជន្ប្ លមិន្ ន្ទទួលការសិកា។
ណៈកណា ត ល ប្ លមាន្ោាមីជាជន្ទទួល
គមាលត្ ៏ធុំលឹង ា រលៃីយ
ររប្ងៀន្ររស់្រយោត្់ ។ ិ
ូរច្នះ ខ្្ញុំប្ត្ូវគិត្ឲ្យ
ខ្លះៗកនញងរយៈរពលរនាះ ប្ត្ូវ
ន្យកមករ ុំលឹករទបង ី វ ិញ។
ន្ការសិកា ច្ុំប្
ន្ររៀរររ់អ្ព ុំ ី ក្រយវ ិញ ិ
ន្រធាីឲ្យពួករគរៅឆ្ៃយពីោនរហយ ី ោាមីប្ត្ូវរធាីជាប្គូ
ន្លអិត្លអន្ទា ់ ក់ទងន្ឹងរញ្ហាសុំរលៀករុំពាក់ររស់្រយន្ ិ ិងកូន្ៗ
ររស់ខ្ញ ុំអា ្ ហារប្ លពួករគប្ត្ូវទទួលទាន្ ន្ិងរររៀររររប្ លសមប្សរន្ឹងររយកាសថ្ម ីររស់ពួករគ។ ការច្ងចាុំ ិ ្រយជាហ ិ ិ ូ ា ោសន្ិក ប្ត្ូវរោរពោាមីររស់នាង ូ ច្ជាការរោរពោសនាខ្ពស់រុំផ្សញត្ ូរចានះប្ រ។ ោាមី
ជាហិ ូ ា ោសចាត្់ទញកខ្លួន្ឯង ូច្ជាប្ពះ រទបយ ី ។
ឬជារៅហាាយនាយររស់្រយ ិ
ប្ លមិន្ប្ត្ូវររ ុំងោាមីររស់នាង
រៅរពលខ្្ញុំកុំពញងសររសរកុំ
ត្់រហត្ញ រន្ះ ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា រ ីមបរី មីលរៅឲ្យទាន្់សម័យរនាះ ការរសលៀកពាក់ ់ រអ្ឺរញរ៉ា ូរចានះប្ រ។ពី តាមប្ លអាច្រធាី ន្គឺប្ត្ូវរធាីឲ្យប្រហាក់ប្រប្ហលោនន្ឹងសតងោ
ន្ិងអាករបកិរយររស់ រយង ិ ី
រប្ពាះខ្្ញុំគិត្ថារយង ី ប្ត្ូវមាន្ឥទធិពលមួយច្ុំន្ួន្ រហយ ី ប្រសិន្ររីោមន្ឥទធិពលរនាះរទ វាមិន្អាច្រទបយ ី កនញងការររប្មី សហគមន្៍រន្ះ។
រហត្ញ ូ រច្នះខ្្ញុំប្ត្ូវកុំ
ត្់រររៀរររយនន្ការការរសលៀកពាក់សប្មារ់្រយន្ ្ ិ ិងកូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ។
ូច្រមតច្រទីរអាច្ឲ្យរគោាល់ជា ូច្កាលរៅប្កុង កត្ថីយវត្ត?រប្កាយមកជន្ជាត្ិ Parsi ធាលរ់ប្ត្ូវ
ន្រគចាត្់ទញកថា
ជាប្រជាជន្សញីវ ិល័យរុំផ្សញត្កនញងច្ុំរណាមប្រជាជន្ឥណា ា ូ រច្នះប្រសិន្ររីការរសលៀកពាក់ប្ររអ្ញឺរញរ៉ា ហាក់ ោកសមន្ឹងពួករគ
រយង ី ន្ឹងឲ្យពួកោត្់រសលៀកពាក់ប្ររជន្ជាត្ិ
រទីរ្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ ន្រសលៀកពាក់ជាររៀរជន្ជាត្ិ Parsi ច្ុំប្ ិ
វ ិញ។
Parsi
រប្ោមរជីងមាន្ខ្លន្ ិ រោយការប្រករញីរជីង
ន្។ ប្ទនារ់រជីង
រហយ ី ប្មាមរជីងក៏ឈរឺ ទៀត្។
ជុំទាស់រសលៀកពាក់ ូច្រន្ះរួច្ជារប្សច្។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំមា ្ ន្អារមម ថាអាជា្ធរ
ន្រងខុំឲ្យរធាី ូ ច្រន្ះ។
ូច្ជាមិន្
រោយោររហត្ញ រន្ះរហយ ី
កកូ ន្ៗររស់ខ្ញ ុំក ្ រ៏ សលៀកប្រររនាះប្ រ។ ជាការពិត្
មន្ញសសទាុំងអ្ស់ប្ត្ូវពាក់ប្ទនារ់រជីងន្ិងរប្ោមរជីងកប្វងរទបយ ី ។ការរធាី ូច្រន្ះ អាច្ឲ្យ្រយ ន្ង ្ ញ ន្ ុំ ង ិ ិ កូន្ៗររស់ខ្ញ ុំោ ឹ សមាភរទាុំងរនាះ
រត្ីខ្ញ រុំ្ ធាីយ៉ាង
ន្ច្ុំណាយរពលយ៉ាងយូរ
ន្ររូត្រច្ញពរី ជីងររស់ពួករគខ្
រទីរ
ៈ
ខ្្ញុំ ន្រប្ត្ៀមច្រមលីយរ្លយ ី ត្រន្ង ឹ ការ
៍ ថាមន្ ិ ចាុំ ច្់រ្លយ ី រប្ច្ីន្រនាះរទគប្ឺ ត្ឹមប្ត្ពន្យល់ពួករគ
ពួករគក៏ ន្យល់ប្សររសលៀកពាក់ប្រររន្ះរប្ពាះមន្ ិ មាន្ជរប្មីសរផ្សសងរប្ៅពី
រន្ះ។កនញងរពលរនាះប្ រ
ន្ង ិ រទាះរីជាមាន្ភាពោាក់រសារី រប្ច្ន្ ី ក៏រោយ
ន្ង ិ សម ូ ច្ោនប្ រ។
រប្កាយរពលរប្រីទមាលរ់រយៈរពលយូរទទួលយកប្រររទថ្មីរន្ះវាប្រប្ហលជាមន្ ិ ភា្ក់រផ្សអីល
រៅរពលខ្្ញុំមន្ ិ
ក៏ពួករគប្ត្ូវររៀន្រប្រីការ ុំ ត្ ិ
ន្គត្ ិ ល់រញ្ហានន្ភាពសញវី ីល័យទាុំងរោយោរការរុំរពញការររអ្ាីមួយ
ន្ង ិ សម។
ពួករគក៏ឈរ់រប្រកា ុំ ត្ ី រ ិ
សប្មារ់ខ្ញ ុំក ្ ញ ងការប្ប្រកា ន ល យពួករគឲ្យរៅកាន្់ប្រររទរ ីមរទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តនារពលរន្ះខ្្ញុំអាច្រឃញ ី ថា រយង ី ទទួល ភាពរសរ ី ន្ង ិ ប្ោលជាងមញ ន្រោយោរប្ត្ ន្រ
ះរងរ់ ចាលន្ូវទារ់សញវី ិល័យរន្ះ។
ន្
រៅរលនា ី វារនាះ រយង ី មាន្ោច្់ញាត្ិ ន្ង ិ អ្នកោាល់ោនមួយច្ុំន្ួន្។ ជាញឹកញារ់ ខ្្ញុំជួរអ្នក រុំ ី រទាុំងរន្ះ ពរី ប្ពាះរន្ះជានាវាររស់មត្ ត ក ិ ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំ្ រហយ ី ខ្្ញុំអាច្រៅផ្ទលស់រូ រទ ី ប្ន្លសប្មាក ន្ិងច្ងរ់ ៅណា ន្រោយរសររៅរល ី ី នាវារន្ះ។
នាវា
ន្រច្ញ ុំរ
ី ររឆ្ពះ
ប្ត្ងរ់ ៅណាតាលីរោយមិន្ ន្ឈរ់សប្មាកច្ត្រៅកុំពងប្់ ផ្សណាមួយរទបយ ី
រយង ី ប្ត្ូវរៅ ល់ទរី នាះកនញងយៈរពល រ់ប្ រធាីឲ្យ្័យខ្មលច្យ៉ាងខ្មលង ុំ
ខ្
រ ុំ នី ថ្ៃរញរ៉ា ណាណះ។
រ៉ាញប្ន្តភាលមៗរនាះមាន្ខ្យល់ពយញះរ
ករក់រធាីឲ្យពួករយង ី
ៈរពលសល់រៅប្ត្៤នថ្ៃរទៀត្រ៉ាញរណាណះរយង ី ន្ង ឹ រៅ ល់ណាតាល។ ី ប្ខ្ធនូគឺជាប្ខ្មួយ
139
នន្រ ូវរៅាមាន្ខ្យល់មូសញងសថិត្កនញងអ្ឌរោលខ្មងត្បូង រហត្ញ ូរច្នះរហយ ុំ គឺជាររឿងធមមតារៅសមញប្ទ ី ពយញះត្ច្ ិ ឬខ្មលង
ខ្មងត្បូងរៅរ ូវរនាះ។ពយញះប្ លរយង ុំ ណាស់ ន្ង ី កុំពញងជួរប្រទះរន្ះមាន្សភាពខ្មលង ិ មាន្រយៈរពលយ៉ាងយូរ ៏ ប្កក់រុំផ្សញត្។ រៅច្ុំរពាះមញខ្អ្នក ុំរ ី រ ូច្រន្ះ មាន្ការប្ពមាន្ច្ុំរពាះអ្នក រុំ ី រទាុំងអ្ស់។ រន្ះគជា ឺ រហត្ញការ អា ទាុំងអ្ស់គឺជារប្ោះថានក់រម ួ ោន។ ពួករគ
ន្រ្លច្ពីវ
ណៈខ្ញសប្រលកោនររស់ពួករគ រហយ ី
ន្ចារ់រផ្សតីមគត្ ិ ល់ប្ពះ
ររស់ខ្ួ ន្ ល ូច្ជា ប្ពះអ្ញីោលម ប្ពះហិ ូ ា ប្ពះរយសូ ន្ិងប្ពះរផ្សសងៗរទៀត្។ ពួករគ ន្សបថ្ប្សបតាមពធ ិ រី រៀងៗខ្លួន្។ នាយនាវាក៏ ន្រួងសួង ូច្ោនអ្្ច ឹងប្ រ។ ោត្់ ន្ធានាច្ុំរពាះអ្នក រុំ ី រថា ខ្យល់ពយញះរន្ះពញុំមាន្រប្ោះថានក់ រទបយ ី
រប្ពាះោត្់ធាលរ់ជួររទពរិ ោធន្៍ប្ លអាប្កក់ជាងរន្ះរៅរទៀត្ជារប្ច្ីន្ររ់មិន្អ្ស់ន្ង ិ
ពួករគថា ុំរ
នាវារន្ះប្ត្ូវ
ន្ផ្សលត្ ុំ អ្ស់ ិ រទបង ី យ៉ាងលអប្ លអាច្ទរ់ទល់ន្ង ឹ ប្គរ់អាកាសធាត្ញ ទាង
ន្។រ៉ាញប្ន្តអ្នក
ិ ប្ លរយង ី រទាុំងអ្ស់រៅមន្ ិ សៃរ់ច្ត្ ិ តរទបយ ី ។ ប្គរ់នាទី ទាុំងអ្ស់មាន្លស ឺ ុំរលងន្ង ិ ការរ៉ាះទងាច្ ី គត្ ិ ថានាវា
រន្ះន្ង ន្ប្រក ក់ ឹ អ្្ច ឹង។ អ្នក ុំរ
ន្ង ិ រលច្ប្ជារទក ឹ ។
នាវារងរ ី ច្ញះរងរ ី រទបង ី រៅរលនី ផ្សាសមញប្ទហាក់ ូច្ជាប្កទារ់ផ្ទករ់ផ្ទៃរ
ី រទាុំងអ្ស់មន្ ិ អាច្រៅរលី ុំរូលនាវា
ន្រទបយ ី ។ អ្នកប្គរ់ោន
ន្ប្ប្សកយុំ រហយ ី ខ្្ញុំរៅចាុំថា
រយង ី ប្ត្ូវសថត្ ិ រៅកនញងោថន្ភាពរន្ះរយៈរពលប្រប្ហលនមភរួន្រមា៉ាង។រៅទរ ី ុំផ្សញត្រមឃក៏ប្សទបះ ប្ពះអាទិត្យ ុំរ
ន្ពន្យល់រៅកាន្់
ន្រលច្រទបង ី
ី រទាុំងអ្ស់
រហយ ី នាយនាវា
ន្ន្ិយយថា
ខ្យល់ពយញះ
ន្ញញឹមរោយោររប្ោះថានក់ ន្កន្លងផ្សញត្រៅ
មាត្់។ ការផ្សឹកសញី ការរប្ច្ៀងរ ុំ សកមមភាពសរាយរករយ ី កន្លងផ្សញ ត្ រហយ ី វ ិធីរួងសួងមួយខ្
រហយ ី ពួករគ
ន្អ្រគញ
នផ្សាមញខ្ររស់អ្នក ល់ប្ពះរសាីរប្គរ់ៗ
ន្រន្តោជាថ្មីមតងរទៀត្។ រសច្កតីខ្មលច្នន្មរ
ន្រធាីច្ុំរពាះ មាយ
ៈរពលប្ត្ូវ
ន្រក់រៅផ្សញត្រហយ ី ។
ៈ
ន្
(Maya)។ មាន្ការរួងសួង ូច្ធមមតា
15
ច្ុំរពាះ ណាមា៉ាស (namaz)។ ពួករគរៅមិន្ទាន្់មាន្ភាពរងមា ុំ ុំរពាះរហត្ញការ ឹ ញ ច្ 16
ខ្យល់ពយញះរន្ះមិន្ ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្សភាព ូច្ជាអ្នក ុំរ
៍ រន្ះរៅរទបយ ី ។
ី ររផ្សសងរទៀត្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំមាន្ការ្័យខ្មលច្ប្ត្រន្តិច្ រន្តួច្រ៉ាញរណាណះ រប្ពាះខ្្ញុំធាលរ់មាន្រទពិរោធន្៍ប្សរ ៀងោនរន្ះមតង។ ខ្្ញុំគឺជាអ្នករធាី ុំរ ី រតាមនាវា ៏រងមា ឹ ញ ុំ មិន្ប្ ល ពញលទឹករលករទបយ ី ។ ខ្្ញុំអាច្រធាីសកមមភាពរៅមក ន្កនញងច្ុំរណាមអ្នក ុំរ ភាព ន្ិង
ន្រយការរហត្ញ ការ
នាវារន្ះ
៍
ល់នាយនាវា។
ី រទាុំងរនាះ រធាីឲ្យពួករគមាន្ផ្ទសញក
ន្ទមាលក់យញថាករៅរៅប្ផ្សទីប្កុង ឌូ ន្ រៅនថ្ៃទី១៨ ឬនថ្ៃទី១៩ ប្ខ្ធនូ។ នាវាមួយរផ្សសងរទៀត្
រ្មះ Naderi ក៏ ន្មក ល់ប្ផ្សរន្ះកនញងនថ្ៃរនាះប្ រ។ ក៏រញប្៉ា ន្ត ខ្យល់ពយញះពិត្ប្
រយង ី
ក រៅប្ត្មាន្ជាន្ិច្ច។
II.ខ្យល់ពយញះ
ន្រឃញ ី ថា មាន្នាវាពរី រប្គឿងរទៀត្ក៏ ន្រ ះយញថាករៅកុំពង់ប្ផ្សឌូ
ប្ខ្ធនូ។ ោមន្អ្នក ុំរ
ន្ប្ ររៅ ឬប្រប្ហលនថ្ៃទ១ ី ៨
ី រណាមានក់ប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឱ្យចាករច្ញរៅកាន្់ប្ចាុំងរទបយ ី នន្កុំពងប្់ ផ្សអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង រៅ
មញន្រពលពន្ ិ ត្ ិ យសញខ្ភាពរទបយ ី ។ ប្រសន្ ិ ជារៅរលីនាវាមាន្អ្នក ុំរ
ី រណាមានក់ជុំងឺ្លងររគរនាះ ប្ត្ូវោក់ឲ្យរៅ
ឆ្ៃយោច្់ពរី គ។ រៅរពលោនក់រៅទប្ី កុងរញមនរ មាន្ជុំង្ ឺ លងររគរនាះ រហត្ញ ូច្រន្ះរយង ី រគយករៅោក់ឲ្យរៅោច្់រោយប្ទបកពីរគ។ ប្គរ់រោយទង់ព
៌ រលឿងមួយ
រហយ ី ប្ត្ូវ
ជាពាកយលបល ី ាញរៅកនញងទសសន្វ ិទូហិ ូ ា ប្ លមន្ ិ ប្ត្ូវ ឬ រុំ ី រ្័ន្តនន្ោមរត្ីវ ិញ្ហញ ” 15
16
រៅមញន្រពលប្ត្ួត្ពិន្ិត្យសញខ្ភាពអ្នក ុំរ ន្យករច្ញរៅរពលរវជជរ
ន្រកប្ប្ររនាះរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តពាកយរន្ះប្ត្ូវ
ាិ ត្
រមភថាន្ង ឹ អាច្ប្ត្ូវ
ន្
ី រ ប្គរ់នាវាទាុំងអ្ស់ប្ត្ូវ
ន្រញ្ហជក់ថា
នាវារនាះមិន្មាន្
ន្រកប្ប្រជាភាោអ្ង់រគលសថា “ភាព្័ន្ត
អ្នករួងសួងតាមគមពីរកូរ៉ាន្់។
140
ជុំងឺ្លងរទបយ ី ។
់ ត្ិព ប្ លទងជា
ោច្់ញាត្ិន្ង ិ មត្ ិ ត្័ហ្វកតររស់អ្នក ុំរ
៌ រលឿងរនាះប្ត្ូវ
រហត្ញ ូ រចានះរហយ ី
ប្គូរពទយមក
ី រមួយច្ុំន្ួន្ប្ត្ូវ
ន្រគយករច្ញ។
រទរ ន្ជានាវាររស់រយង ី ី ប្ត្ូវ
ន្មកពិន្ត្ ិ យពួករយង ី ។
ប្កុមប្គូរពទយ
់ ន្ប្គររោយទងព
៌ រលឿងរៅរពលប្ លប្កុម
ន្រញ្ហជោក់ឲ្យឆ្ៃយោច្់ពរី គរយៈរពល
យល់ថា រមររគ្លងប្ត្ូវច្ុំណាយរពល ២៣នថ្ៃរ ីមបតា ី មរករមររគ។ រញ្ហជឱ្យោក់រៅោច្់រោយប្
ន្អ្ន្ញញ្ហញត្តឱ្ ិ យមករៅនាវាវ ិញរៅរពល
កពរី គរហូ ត្ ល់២៣នថ្ៃចារ់ពនី ថ្ៃរធាី ុំរ
៥នថ្ៃរប្ពាះពួករគ
រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី នាវាររស់រយង ី ប្ត្ូវ ន្
ី រមកពីទប្ី កុងរញមនរ។
ការរញ្ហជោក់ឲ្យ
រៅោច្់ពរី គរន្ះមាន្រហត្ញ ផ្សលរប្ច្ន្ ី រៅពរី ប្កាយការពិន្ិត្យសញខ្ភាពរន្ះ។ ពួកជន្ជាត្ប្ិ សបកសរស់រៅទប្ី កុងឌូ
ន្
ន្រធាឲ្ ី យមាន្ការរ ុំខ្មន្ ល់ការវ ិលប្ត្ទបរ់ររស់ពួករយង ី
ការរ ុំខ្មន្រន្ះគឺជារហត្ញផ្សលមួយកនញងច្ុំរណាមរហត្ញ ផ្សលរៅពរី ប្កាយការរញ្ហជរន្ះ។ រៅប្ត្ផ្សតល់ពត្ ័ ៌មាន្ឲ្យពួករយង ី ជារទៀងទាត្់អ្ុំពីរញ្ហារកត្ ី រ
ប្កុមហញ ន្
ង ី ប្រចាុំនថ្ៃរៅកនញងទីប្កុង។
Dada
Abdulla
ពួកជន្ជាត្ប្ិ សបកស
ន្
ររៀរច្ុំកច្ ិ ចប្រជញុំច្ប្មលកៗជាររៀងរល់នថ្ៃ។ ពួករគកុំពញងរោះប្ោយរល់ការគុំរមកុំប្ហងរហយ ី ជួន្កាលក៏ ន្គប្មាម ល់ប្កុមហញន្ Dada Abdulla រធាី ូច្រន្ះប្ រ។ ពួករគរប្ត្ៀមខ្លួន្រួច្ជារប្សច្សងសុំ
ទាុំងពរី ប្ត្ូវ
ន្រ្ជូ ន្ប្ត្
ងប្កុមហញន្ប្រសិន្ររីនាវា
រ់មកវ ិញ។រ៉ាញប្ន្តកDada Abdullaand Co. មន្ ិ ប្ លខ្មលច្ការគុំរមកុំប្ហងរន្ះរទបយ ី ។
រោក Sheth Abdul Karim Haji Adam រប្កាយមក នាវាទាុំងរនាះឲ្យកុំពង់ប្ផ្ស ន្ិងឲ្យអ្នក ុំរ
ន្កាលយជាគូប្គរ់ប្គងររស់ប្កុមហញន្។ ោត្់ររតជា្ច្ិត្តធានា
ី រទាុំងអ្ស់អាច្ច្ញះពីនាវារទាះប្ត្ូវច្ុំណាយរ៉ាញណាណក៏រោយ។ ោត្់
ន្រផ្ស្ី
លិខ្ិត្មួយច្ារ់មកឲ្យខ្្ញុំជាររៀងរល់នថ្ៃ។ សុំណាងលអ រោក Mansukhlal Naazar រប្កាយមកមាន្វត្តមាន្រៅ ទីប្កុងឌូ ន្
ន្រៅជួរខ្្ញុំ។ោត្់ជាមន្ញ សសមាន្សមត្ថភាពោមន្ភាព្័យខ្មលច្ន្ិងជាអ្នក ឹកនាុំសហគមន្៍ឥណា ា ។
ពួករគចាត្់ទញករោក ជន្ជាត្ិប្សបកសន្ិង
Laughtonគឺជាមន្ញ សសប្ លមិន្រច្ះ្័យខ្មលច្។
ោត្់រថាកលរទាសច្ុំរពាះការប្រប្ពឹត្តររស់
ន្ឲ្យរយរល់សហគមន្៍មិន្ប្ត្ឹមប្ត្លះរង់ការច្ុំណាយរស់ពួករគ
គឺជាមិត្ត្ហ្វ័ កតពិត្ប្ ក ពួករយង ី ។ ូរច្នះរហយ ទីប្កុងឌូ ី
ន្
រ៉ាញប្ន្ត
ន្កាលយជាកប្ន្លងប្រយញទធប្រឆ្ុំងច្ុំរពាះភាពមិន្រសមីោន។ ប្ផ្សនកមាខងគឺជាប្រជា
ជន្ឥណា ា ប្កីប្ក ន្ិងមិត្ត្័ហ្វកតជន្ជាត្ិអ្ង់រគលសពីរ-រីនាក់ររស់ពួករគ ន្ិងមាខងរទៀត្វ ិោលភាពនន្ជន្ជាត្ិប្សបកស មាន្ទាុំងច្ុំរ
ះ ឹង
ន្ិងធន្ធាន្រៅកនញងន ។
ពួករគមាន្ការោុំប្ទពីរ ឋ
រហយ ី រោឋ្ិ
លណាតាលីរករយ ី
ន្ឹងជួយពួករគ។ រោក Harry Escombe ប្ លជាសមាជិកមាន្ឥទធិពលរុំផ្សញត្រៅកនញងខ្ញទាកាល័យ កិច្ចប្រជញុំររស់ពួករគរោយររីកច្ុំហរ។ រោលរុំ
ងពិត្ប្
ក នន្ការោក់ឲ្យរៅោក់ពីរគនន្នាវាទាុំងរនាះ
គឺរងខុំឲ្យអ្នក ុំរ
ន្ច្ូលរួមកនញង
ី រវ ិលប្ត្ទបរ់រៅ
ប្ររទសឥណា ា វ ិញតាមរយៈការរុំ្័យពួករគ ឬភានក់ររប្កុមហញន្។ រពលរន្ះ ការគប្មាមកុំប្ហងរន្ះ
ន្ចារ់រផ្សតម ី
សមលញត្មករលីពួករយង ី ៈ “ប្រសិន្ររីពួករយង ី មិន្ប្ត្ទបរ់រៅវ ិញរទ នាវាពួករយង ី ន្ឹងប្ត្ូវ ន្រញញច្ូលរៅកនញងសមញ ប្ទ វ ិញ”។ រ៉ាញប្ន្តប្រសិន្ររីរយង ី យល់ប្ពមប្ត្ទបរ់រៅវ ិញ ពួករយង ី ន្ឹងទទួល ខ្្ញុំមួយច្ុំន្ួន្
ន្ពាយមប្
រ់អ្នក ុំរ
ី រទាុំងរនាះឲ្យមាន្អារមម
ន្ប្
ក់ប្ត្ទបរ់រៅវ ិញ។ ខ្្ញុំន្ិងមិត្ត្័ហ្វកត ៍ លអ។ ខ្្ញុំក៏ ន្រផ្ស្ីោររៅកាន្់អ្នក រុំ ី ររៅរលី
នាវារ្មះ Naderi។ ពួករគរកាភាពរសៃៀមោៃត្់ ន្ិងអ្ង់អាច្កាលហាន្។
ពួករយង ន្ររៀរច្ុំប្លបងរលងប្គរ់ប្ររ្ទរៅរលីនាវារ ីមបជា ី ី ការកុំោន្ត។ រៅនថ្ៃរញ
យ ូ ប្អ្ល នាយ
ការទទួលទាន្អាហាររនាះប្ រ។ កនញងរៅសញ ន្ារកថា រប្កាយពីរររភាគអាហាររពលោ ៃ ច្រួច្ ខ្្ញុំ ិ
ន្ន្ិយយអ្ុំពីភាព
នាវា
ន្អ្រ្ជ ីញអ្នក ុំរ
ី រទាុំងអ្ស់មកទទួលទាន្អាហាររពលោៃច្ជញុំោន។ ខ្្ញុំ ន្ិងប្គួោរក៏សថិត្រៅកនញងច្ុំរណាម
សញីវ ិល័យររស់រសចឹមប្ររទស។ខ្្ញុំ
ន្ ឹងថា
រន្ះមិន្ប្មន្ជារពលរវោប្ លប្ត្ូវន្ិយយអ្ុំពីសញន្ារកថាមធយ ័ត្រនាះ
141
រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តច្ត្ ិ តខ្ញ ុំ្
ន្គត្ ិ រផ្សសងពរី ន្ះ។ ខ្្ញុំ ន្ច្ូលរួមកនញងពធ ិ ីកុំោន្តរនាះ រ៉ាញប្ន្តររះ ូងខ្្ញុំគត្ ិ ល់អ្ប្ាី ល
រទបង ្ ឺជាទិសរៅពត្ ី កនញងទប្ី កុងឌូ ន្។ សប្មារ់ខ្ញ ុំគ ិ ប្
ក ។ មាន្ការរចាទប្រកាន្់ពីរប្ត្ូវ
ន្រកីត្
ន្រធារី ទបង ី ប្រឆ្ុំងខ្្ញុំៈ
(១) រពលរៅប្ររទសឥណា ា ខ្្ញុំ ន្ខ្្ញុំ ន្រចាទប្រកាន្រថាកលរទាសច្ុំរពាះជន្ជាត្ប្ិ សបកសរៅណាតាលី។ (២) គិត្រប្រីលបច្ ិ នាុំយកនាវាពរី រប្គឿងរផ្សសងរទៀត្ឲ្យមករស់រៅណាតាល។ ី ខ្្ញុំ
ន្មន្សិការៈច្ុំរពាះទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំ ឹងថា ប្កុមហញន្ Dada Abdulla and Co. ន្ទទួល ខ្ញសប្ត្ូច្ុំរពាះហាន្្ ្ ក ិ ័យខ្លួន្ខ្្ញុំ ជវី ិត្ររស់អ្នក រុំ ី រប្ លសថត្ ិ កនញងរប្ោះថានក់ ន្ិងតាមរយៈការនាុំប្គួោរររស់ខ្ញ ុំម ជាមួយខ្្ញុំរី ូ ច្ជាយកពួករគឲ្យមាន្រប្ោះថានក់ជាមួយខ្្ញុំ ូរចានះប្ រ។
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ោមន្រទាសអ្ាទា ន្ ក ឹ នាុំន្រណាមានក់ឲ្យមកកាន្់ប្ររទសណាតាលីរទបយ ី ល់ប្ត្រោះ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ី ។ ខ្្ញុំ មន្ ន្ ិ ោាល់អ្នក រុំ ី ររៅរពលពួករគច្ញ ះនាវារទបយ ី ។ រលក ី ប្លងប្ត្ប្កុមប្គួោរររស់ខ្ញ ុំរ្ ច្ញ រប្ៅពរី ន្ះខ្្ញុំមន្ ិ ោាល់រ្មះ អាសយោឋន្ររស់អ្នក ុំរ
៏ ន្ ី ររៅរលីនាវារទបយ ី ។ រហយ ី ខ្្ញុំកម ិ
ន្ន្ិយយ ខ្
ឥណា ា អ្ុំពជ ី ន្ជាត្ប្ិ សបកសប្ លរស់រៅណាតាលីប្ រ។ ខ្្ញុំមាន្្សតញតាងរញ្ហជក់ន្ូវអ្ាប្ី លខ្្ញុំ ខ្្ញុំរោកោតយច្ុំរពាះភាពអារយធម៌ប្ លជន្ជាត្ប្ិ សបកសមាន្រោយោរប្ផ្សលរឈី
ររាញ ន្ង ុំ អ្ស់រន្ះ ិ លអោច្់រគ។ អារយធម៌ទាង
ន្សថិត្កនញងច្ត្ ិ តខ្ញ ុំ្ រហយ ី រហត្ញ ូ រច្នះ
រៅកនញងសញន្ារកថាររស់ខ្ញ ុំ្រៅរពលមញន្រពលមាន្ការប្រជញុំត្ិច្ត្ួច្មួយ។ “ឧទាហរ
ការ
៍ ថាជន្ជាត្ិប្សបកស
៍ នន្ការមិន្រប្រីហង ិ ារន្ះ”? ខ្្ញុំ
ន្គប្មាមកុំប្ហងច្ុំរពាះខ្្ញុំ
ន្ន្យ ិ យទាុំងអ្ស់។ ន្ង ិ ប្ លពួករគ
ន្
ន្ជាខ្្ញុំររ្ច ញទសសន្ៈរន្ះ
រល់រញ្ហារលីករទបង ី
ន្ិងមានក់កញ ងច្ុំ ន រណាមពួករគគឺនាយនាវា រហយ ី ខ្្ញុំរៅចាុំោត្់ ន្ន្ិយយថាៈ
ៈរពលរៅប្ររទស
ន្ររខង ុំ ខ្្ញុំពីការពិត្
រត្ីខ្ញ ុំន្ ្ ឹងរប្ត្ៀមខ្លួន្ ូច្រមតច្ច្ុំរពាះរោល
ន្រ្លីយថាៈ “ខ្្ញុំសងឃម ឹ ថាប្ពះន្ឹងផ្សតល់ឲ្យខ្្ញុំន្ូវរសច្កតីកាលហាន្ ន្ិងការអ្ត្់ឱ្ន្
ល់ពួករគ ន្ិងរជៀសវាងការនាុំពួករគអ្ន្ញ វត្តច្ុំរពាះមញខ្ច្ារ់”។ ខ្្ញុំោមន្កុំហង ឹ ប្រឆ្ុំងន្ឹងពួករគរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ន្ប្ត្ឹម ប្ត្ន្ិយយថាសញុំរទាសច្ុំរពាះការភាពលៃងរ់ មល ន្ិងភាពច្រងអៀលច្ងអល់ររស់ពួករគ។ ខ្្ញុំ ន្ ឹងថា ពួករគរជឿរោយ រោមះប្ត្ង់ថា
ពួករគរទបយ ី ។
អ្ាីប្ លពួករគកុំពញងនថ្ៃរន្ះគឺប្ត្ឹមប្ត្ូវ
អ្នកសួរ
ន្ិងសមប្សរ។
ន្ញញឹម រ៉ាញប្ន្តជាការញញឹមមិន្គួរឲ្យទញ កច្ិត្ត។
រពលរវោកាន្់ប្ត្យូ ររៅៗ។ រពលរវោប្ លប្ត្ូវ រៅរទបយ ី ។
ខ្្ញុំោមន្រហត្ញ ផ្សលណាមួយប្ លប្ត្ូវខ្ឹងន្ឹង
មហ្វន្តីប្គរ់ប្គងជន្ប្ លប្ត្ូវោក់ឲ្យរៅឆ្ៃយពីរគ
ន្ិងរៅរពលទទួលការរញ្ហជពីរោឋ្ិ
ន្ោក់ឲ្យឆ្ៃយោច្់ពីរគរៅមិន្ទាន្់កុំ ន្ន្ិយយថាៈ
រញ្ហា
លរនាះ ោត្់ន្ឹងអ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យពួកខ្្ញុំរទបង ី រោក។
ច្ញងរប្កាយ នថ្ៃនន្ឱ្ោន្វាទ ន្មក ល់ច្ុំរពាះអ្នក ុំរ
ន្រច្ញផ្សញត្ពីន ររស់ោត្់
ី រ ន្ិងរូរខ្្ញុំ។ ពួករយង ី ប្ត្ូវ
ប្រសិន្ររីរយង ី ច្ងរ់ ត្់រគច្ពីជីវ ិត្ររស់រយង ី ។ ជាការរ្លីយត្រ អ្នក ុំរ
ត្់ជាក់ោក់
ន្រសនីសញុំឲ្យរច្ញ
ី រ ន្ិងរូរខ្្ញុំរៅប្ត្ទាមទារសិទធិរទបង ី រៅ
រលីរោកតាមកុំពងប្់ ផ្សណាតាលី ន្ិងរៅប្ត្ររតជា្ច្ិត្តច្ូលកនញងប្ររទសណាតាលីរទាះជាមាន្ហាន្ិ្័យក៏រោយ។ ុំរ
រៅនថ្ៃរ្ច រ់រយៈរពល ២៣នថ្ៃ នាវានានាប្ត្ូវ
ី រទាុំងអ្ស់រទបង ី មករោគ។
ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យរៅកាន្់ទីជប្មក ន្ិងរញ្ហជឲ្យអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យអ្នក
III.ការពរិ ោធ
នាវាទាុំងរនាះប្ត្ូវ ន្នាុំមកកាន្់កុំពងប្់ ផ្ស រហយ ី អ្នក ុំរ Escombe ោត្់
ន្ប្
ី រទាុំងអ្ស់ក៏ ន្ចារ់រផ្សតីមរទបង ី ប្ចាុំង។ រោក
ន្ផ្ទតរុំ ផ្ស្ីនាយនាវាថា រៅរពលជន្ជាត្ិប្សបកសរធាីអ្ុំរពីមិន្គរបម ល ញ ុំ អាយញជីវ ិត្ ន្ិងប្គួោរខ្្ញុំ ី ករលីខ្ួ ន្ខ្្
រ់ឲ្យខ្្ញុំឲ្យរទបង ី រៅប្ចាុំងរៅរពលប្ពលរ់
រពលរនាះន្ឹងមាន្អ្នកប្គរ់ប្គងប្ផ្សមានក់រ្មះ
Tatum
142
ជូន្ពួកខ្្ញុំមកកប្ន្លងោនក់រៅ។ នាយនាវា កន្លះរមា៉ាងរប្កាយមក
រោក
ន្ប្
Laughton
រ់ររឿងរន្ះ ល់ខ្ញ ុំ្ រហយ ៏ កភាពរធាីតាមការផ្ទតរុំ ផ្ស្ីរន្ះ។ រ៉ាញប្ន្ត ី ខ្្ញុំកឯ ់ ខ្ ន្មកជួរនាយនាវា។ ោត្់ ន្ន្ិយយថាៈ “ោត្់ច្ងនា ុំ ញ ុំរ្ ៅ
ន្ជុំទាស់រទបយ ី ”។ តាមរយរល់ប្ផ្សនកច្ារ់ររស់ភានក់ររប្កុមហញន្ ោត្់សូមប្
ជាមួយោត្់ រប្ពាះខ្្ញុំមន្ ិ
រ់ថា
នាយនាវាមិន្ប្ត្ូវជារ់កាត្ពាកច្ ិ ចអ្ន្ញវត្តការផ្ទតរុំ ផ្ស្ីពីរោក Escombe រទបយ ី ។ រប្កាយមក រោក Laughton មកជួរខ្្ញុំន្ិយថាៈ Rustomji ខ្
“ប្រសន្ ្ ន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំម ិ ខ្មលច្រទ
ោត្់រសនឲ្ ី យ្រយ ិ
ន្
ន្ង ិ កូន្ៗររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅកាន្់រគហោឋន្ររស់រោក
ៈខ្្ញុំ ន្ង ុំ ប្សុងច្ុំរពាះគុំន្ត្ ិ ោត្់រ រី តាមពួករគរោយរថ្មរី ជីងពរី ប្កាយ”។ ោត្់មន្ ិ រពញច្ត្ ិ តទាង ិ ប្ ល
ប្ត្ូវច្ូលកនញងទប្ី កុង ូច្ជារចាររពលយរ់រទបយ ៏ កភាពតាមរន្ះ។ ្រយ ន្ង ី ។ ខ្្ញុំកឯ ិ ិ កូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្ ន្នាុំរៅកាន្់ រគហោឋន្រោក Rustomjiរោយសញវត្ថភា ិ ព។ រោយមាន្ការអ្ន្ញញ្ហញត្ពីនាយនាវា ខ្្ញុំក៏ ន្រច្ញរៅប្ចាុំងជាមួយ រោក Laughton។ រគហោឋន្ររស់រោក Rustomjiមាន្ច្ុំរយប្រប្ហលជាពរី មា៉ាលពក ី ុំពងប្់ ផ្ស។ រៅរពលពួករយង ី ល ម រកមងត្ូច្មួយច្ុំន្ួន្ ី ច្ញះមក ល់ ភា
ប្រប្ហល៦នាក់រផ្សសងរទៀត្
ន្រត្់មកជិត្រកមងៗទាុំងរនាះ ន្ង ិ ប្ប្សក ូ ច្ោនប្ រ។ រោក Laughton
មន្ញសសរន្ះអាច្មាន្ច្ុំន្ួន្កាន្់ប្ត្រប្ច្ន្ ី រទបង ី អ្ូសរទបយ ី ។
ន្ច្ុំណាម ុំ ញ ខ្ខ្្ញុំ ន្ង ិ ប្ប្សកថា “គន្ធី គន្ធ”ី ។ មន្ញសស រមភថា វូង៉ា
ូច្រន្ះពួករយង ី ក៏ជះិ ររទសអ្ូស។ ខ្្ញុំមន្ ិ ច្ូលច្ត្ ិ តគុំន្ិត្នន្ការជះិ ររទះ
រន្ះគជា ្ ឺ រទពរិ ោធន្៍ ុំរូងររស់ខ្ញ ុំ។
រ៉ាញប្ន្តរកមងៗទាុំងរនាះមន្ ិ ប្ពមឲ្យរយង ី
ន្ច្ូលកនញងររទះរៅ
រទបយ ី ។ ពួករគ ន្គប្មាមរញរសរត្់ររទះរសះ ល់ជីវ ិត្ ន្ិងរធាីឲ្យររទះរនាះរផ្សអៀងច្ញះរទបង ី ៗ។ រៅរពលរយង ី រន្ត ុំរ
ី រកាន្់ប្ត្រៅមញខ្
វូង៉ា រកមងទាុំងរនាះរៅប្ត្រន្តប្ប្សករហូត្មិន្អាច្ឲ្យរៅមញខ្រួច្។
Laughton ន្ិងរុំប្រកពួករយង ី ។ រប្កាយមក ពួករគគរ់ ញុំថ្ម ន្ទាញឈនួត្រច្ញពីខ្ញ ុំ្ ខ្
ៈអ្នករផ្សសង
ុំរូងពួករគចារ់រោក
ញុំឥ ឋ ន្ិងសញត្សអញយរលួយមករលីខ្ញ ុំ។ ្ មាន្មន្ញសសមានក់
ន្វាយ ន្ិងទាត្់ធាក់ខ្ញ ុំ។ ្ កមាលង ុំ ខ្្ញុំកាន្់ប្ត្ច្ញះរខ្ាយរៅ ខ្្ញុំក៏
ន្យករ
ង ុំ ការពាររៅមញខ្ផ្សាះមកការពារខ្លួន្ ន្ិងឈររៅទីរនាះរ ីមបី ក រងាីម។ រ៉ាញប្ន្តវាមិន្អាច្រៅរួច្រនាះរទបយ ី ។ ពួករគ ន្មកតាមវាយ ន្ិងទាត្់ធាក់មករលីខ្ញ ុំ្ ប្ ល។ រពលរនាះ ្រយររស់ រូល ៉ា ីសប្គរ់ប្គងមានក់ប្ លោាល់ខ្ញ ុំ្ ន្រ ីរ ិ
កាត្់តាមរនាះ។ ហ្វសតីកាលហាន្មានក់រនាះ
ន្មក ល់ ន្ិងររីក្័ប្ត្ទាុំងមិន្មាន្នថ្ៃ រហយ ី ឈរៅច្រនាលះវូង៉ា មន្ញសស
ទាុំងរនាះ។ ពួករគ ឹងភាលមថា ពួករគមិន្អាច្រធាី រប្ោះថានក់ ូច្ោនប្ រ។
ទន្ាឹមន្ឹងរនាះ Alexander រ៉ាូលីសទាុំងរនាះ
យញវជន្ប្ ល
រខ្្ញុំ
ន្រទបយ រប្ពាះវាន្ឹងរធាីឲ្យរោកប្សី Alexander មាន្ ី
ន្រឃញ ី រហត្ញការ
៍ រន្ះ
ន្រ្ជូ ន្កមាលង ុំ រ៉ាូលីសមកកប្ន្លងរកីត្រហត្ញ
ន្រត្់រៅប្
រ់រូល ៉ា ីស។
រហយ ន្ជរមលៀសខ្្ញុំរៅកាន្់កប្ន្លងមាន្សញវត្ថិភាព។ ី
ន្មក ល់ទាន្់រពលរវោ។ រ៉ាញសតិ៍រូ ល ៉ា ីសសថិត្រៅន្ឹងផ្សលូវប្ លរយង ី រធាី ុំរ
ន្សញុំនាខ្ ុំ ញ ុំរ្ ៅកាន្់រញស ៉ា តិ៍រូ ល ៉ា ីស រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
ន្ ិរសធ ន្ិងអ្រគញ
ោាមីររស់រោកប្សី
ោត្់យ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ខ្្ញុំ
៉ា ីស ី ររនាះ។ មហ្វន្តីរូ ល
ន្ន្ិយយថា “ពួករគន្ឹងរ
ះ
រង់រចាលទរងាីរន្ះ ប្រសិន្ររីពួករគទទួលោាល់កុំហញសពួករគ”។ ខ្្ញុំរជឿជាក់រលីសញភាវធម៌ររស់ពួករគ។ រោយមាន្ ការតាមជូន្ ុំរ ី រពីរូល ៉ា ីស រទីរខ្្ញុំ ន្មក ល់រគហោឋន្ររស់រោក Rustomji រោយោមន្ការរ ុំខ្មន្រទៀត្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំមាន្ោនមជារុំ សាីរប្គរ់កប្ន្លង
រ៉ាញប្ន្តោមន្ោនមរោត្់រទបយ ី
Dadibarjor ប្ លររប្មីការរលីនាវា
ន្មក ល់ ន្ិងពយ
រលីកប្លងប្ត្កប្ន្លងមួយ។
រោករវជជរ
លខ្្ញុំលរ អ ុំផ្សញត្តាមប្ លោត្់អាច្ជួយ
ន្។
ាិ ត្
រៅខ្មងកនញងផ្សាះមាន្សភាពសៃរោ ់ ៃ ត្់ រ៉ាញប្ន្តរៅខ្មងរប្ៅវ ិញ ជន្ជាត្ិប្សបកស ន្ព័ទធជញុំវ ិញលុំរៅោឋន្ររស់ រយង ី ។ រប្ត្ីកាលក៏ ន្មក ល់ រហយ ី វូង៉ា មន្ញសសទាុំងរនាះកុំពញងប្ប្សកថាៈ “ពួករគច្ង់ ន្រូរខ្្ញុំ”។ រ៉ាូលីសប្គរ់ ប្គងឈររជីងរៅទីរនាះរួច្ជារប្សច្រ ីមបប្ី គរ់ប្គងោថន្ការ។ រ៉ាញប្ន្តោត្់រៅប្ត្មាន្ការប្ពួយ
រមភ។ ោត្់
ន្រផ្ស្ីោរ
មួយមកកាន្់ខ្ញ ុំ្រោយន្ិយយថាៈ “ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំច្ ្ ង់ឲ្យលុំរៅោឋន្ររស់មិត្ត្ហ្វ័ កត ប្ទពយសមបត្តិ ន្ិងប្កុមប្គួោរខ្្ញុំមាន្ សញវត្ថិភាព ោត្់រសនីឲ្យខ្្ញុំរគច្រច្ញពីលុំរៅោឋន្រន្ះរោយរន្លុំខ្ួ ន្”។ ល
143
ូច្រន្ះ កនញងរពល ន្ង ិ នថ្ៃប្ត្មួយខ្្ញុំប្ត្ូវជួរប្រទះរញ្ហាពីរផ្សាញយោន។ រៅរពលរប្ោះថានក់ ល់ជីវ ិត្ប្ លមន្ ិ
ធាលរ់គត្ ិ ល់
ន្រកីត្រទបយ ី
រោក
Laughton
រយរល់រន្ះ។ រៅរពលរប្ោះថានក់ពិត្ប្
ក
ប្ររជាប្
រ់ខ្ញ ុំ្ឲ្យទទួលរធាីរោយររក ី ច្ុំហរ។
ន្រកត្ ី រទបង ី មត្ត្ហ្វ័ កតមានក់រទៀត្
ខ្្ញុំកទ ៏ ទួលយក
ន្ឲ្យរយរល់ផ្សញ យព ា រី ន្ះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
ទទួលយកការផ្សតរលរី យរល់ទាង ុំ ពរី រន្ះ។ រត្ន្ ី រណាអាច្ន្យ ិ យថា ការរធាី ូច្រន្ះក៏រប្ពាះប្ត្ខ្្ញុំរឃញ ី ថាជីវ ិត្ររស់
់ យអាយញ ជីវ ិត្មត្ ខ្្ញុំសត្ ថិ កនញងភាពរប្ោះថានក់ ឬក៏រប្ពាះប្ត្ខ្្ញុំមិន្ច្ងឲ្ ន្ង ិ ត្ហ្វ័ កត ប្ទពយសមបត្តិ ឬជីវ ិត្្រយ ិ ិ កូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្ សថត្ ិ កនញងរប្ោះថានក់? រត្ីអ្នកណាន្ិយយប្ ក ថា ខ្្ញុំរធារី ន្ះប្ត្ូវទាុំងពរី រៅរពលខ្្ញុំជួរវូង៉ា មន្ញសសរលក ី ុំរូង ូច្ ប្ ល
ន្ន្ិយយ ន្ិងរៅរពលខ្្ញុំរគច្ខ្លួន្តាមរយៈការរន្លុំខ្ួ ន្? ល រន្ះគជា ឺ ការកាត្់រសច្កតរី ៅពីរប្កាយរហត្ញ ការ
៍ ខ្ញស
រហយ ី ន្ង ិ ប្ត្ូវប្ ល
ន្រកីត្រទបង ី រួច្រហយ ី ។
ប្រសន្ ិ អាច្ រន្ះជាររឿងសុំខ្មន្់ប្ លយល់ពព ី ួករគកនញងការររៀន្រមររៀន្ពព ី ួករគរៅរពលអ្នាគត្។ វាមាន្ការលុំ ក កនញងការន្យ ិ យឲ្យប្
ក ពីវ ិធប្ី លមន្ញសសមានក់ប្ត្ូវរធាីកញ នងកាលៈរទសៈជាក់ោក់ណាមួយ។
រយង ី ក៏អាច្រមល ី
រឃញ ឆ័ មន្ញ សសមានក់ច្ុំរពាះសកមមភាពខ្មងរប្ៅររស់ោត្់មន្ ី ប្ រថា ការវ ិន្ិច្យ ិ ប្ោន្់ប្ត្ជាការសន្នោ ិ ឋ ន្រោយសងស ័យ រនាះរទ រប្ពាះវាមន្ ័ ប្គរ់ប្ោន្់។ ិ ប្ផ្សអករលីទន្ ិ នន្យ រន្ះប្រប្ហលជាការរប្ត្ៀមលកខ
ររស់រូល ៉ា ីសរូររនាះ ខ្្ញុំ មាន្រ៉ាូលិសពីរនាក់
ន្ឹងជន្ជាត្ិឥណា ា ។
ៈរត្់រគច្ខ្លួន្
ន្រធាីឱ្យខ្្ញុំរ្លច្ការភាពឈចា ្ ឺ រ់ររស់ខ្ញ ុំ។
តាមរយរល់
ន្ពាក់ឯកសណា ឋ ន្រ៉ាូលីសឥណា ា រញ ុំកប្ន្លងមា៉ាប្ោសរៅរលីកាលជញុំវ ិញ ូច្ជាមួកសញវត្ថិភាព។
ន្អ្មខ្្ញុំមានក់កញ ងច្ុំ ន រណាមពួករគប្កលងខ្លួន្ជាឈមួញជន្ជាត្ិឥណា ា មាន្សណា ឋ ន្ ូច្រៅ ខ្្ញុំមិន្ចាុំរូល ៉ា ីសមានក់រទៀត្រន្លុំខ្ួ ន្រធា ល ីជាអ្ាីរទបយ ី ។
រយង ី
ន្រៅ ល់ហាងរៅប្កបររនាះមួយ
កប្ន្លងរោយររសៀរៗតាមប្គមផ្សលូវរឆ្ពះតាមច្រនាលះហាង រៅ ល់ររទះមួយប្ លទញ កសប្មារ់ខ្ញ ុំជា ្ រប្សច្។ រយង ី រធាី ុំរ
៏ ីល ខ្្ញុំក៏ ៉ា តិ៍រូ ល ៉ា ីសប្ លរោក Alexander កនញងរយៈរពល ខ្ ី ររៅកាន្់រញស
ន្អ្រគញ
ទាុំងពីររូររនាះ។ ខ្
ប្ប្សកថាៈ
ន្
ោត្់ ប្ពមទាុំងរ៉ាូលីស
ៈរពលប្ លខ្្ញុំរន្លុំរគច្ខ្លួន្រោកAlexander រធាីហាក់ ូច្ជាមានក់កញ នងច្ុំរណាមអ្នកត្វា៉ាទាុំងរនាះរោយ “ច្ងរញរសច្ុំណាស់គន្ធី
រៅរពលមាន្រគរយការ ប្
៍ ប្
រៅរលីរ ីមប្ផ្សលរ ៉ា ម”
រ់ោត្់ថា ខ្្ញុំ ន្មក ល់រញស ៉ា តិ៍រូល ៉ា ិសរោយសញវត្ថិភាពរហយ ី រនាះ ោត្់
រ់ពត្ ័ មា ៌ ន្រន្ះរៅកាន្់ហូងមន្ញ ា សសថា:
“ខ្្ញុំ ន្រត្់រគច្ខ្លួន្តាមហាងប្កបររន្ះ ត្់រៅរហយ ី ”។
រៅផ្សាះវ ិញ។ ”អ្នកខ្លះខ្ឹងសមារយ៉ាងខ្មលង ុំ អ្នករផ្សសងរទៀត្ រោក Alexander
ន្រសីច្ ខ្
ន្
ពួកអ្នកគួរប្ត្ប្ត្លរ់
ៈ មន្ញសសមួយច្ុំន្ួន្រទៀត្មិន្រជឿរទបយ ី ”។
ន្ន្ិយយថាៈ ប្រសិន្ររីមិន្រជឿខ្្ញុំរទ ពួកអ្នកអាច្ចាត្់មន្ញ សសមានក់ ឬពីរនាក់តាម
ោត្់ច្ូលរៅកនញងលុំរៅោឋន្រនាះ។ប្រសិន្ររីអ្នករករឃញ ្ យពួករគ។ រ៉ាញប្ន្តររីរកមិន្ ី ខ្្ញុំរនាះ ោត្់រករយន្ ី ឹងប្រគល់ខ្ញ ុំឲ្ រឃញ ី រទ
ពួកអ្នកប្ត្ូវរុំប្រកោនរច្ញពីទីរន្ះ។ោត្់រជឿជាក់ថា
Rustomji ឬរធាី ពួករគ
រ្រយន្ ិ ិងកូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្រ យ ី ។
ពួកអ្នកន្ឹងមិន្មាន្រច្ត្នារុំផ្ទលញផ្សាះររស់រោក
ន្រ្ជូ ន្អ្នកត្ុំណាងឲ្យរៅប្សាងរកខ្្ញុំរៅទីរនាះ។ រប្ពាះរកមិន្រឃញ ី ខ្្ញុំរទបយ ី ។ច្ញងរប្កាយវូង៉ា មន្ញសស ន្ចាករច្ញ ខ្ ច្ុំរពាះភាពឆ្លត្នវរោះប្ោយោថន្ការរន្ះ ច្ុំប្ រោក
Chamberlain
កអ្នករផ្សសងរទៀត្
មិន្យូររ៉ាញនាមន្ពួករគ
ៈមន្ញសសមួយច្ុំន្ួន្សររសីររោក
ន្មួររៅ៉ា ន្ឹងោថន្ការរន្ះ។
ប្ លរប្កាយមកគឺជាប្រធាន្ប្គរ់ប្គងប្ផ្សនកអាណាន្ិគម
ណាតាលីឲ្យកាត្់រទាសខ្្ញុំ។រោក Escombe
ន្វ ិលប្ត្
រ់មកវ ិញ Alexander
ន្សញុំឲ្យរោឋ្ិ ល
ន្រផ្ស្ីោរសប្មតងការរោកោតយច្ុំរពាះការរងររួសន្ិង
ន្ន្ិយយ
144
ថា ”សូមរជឿជាក់ោត្់ ោត្់មន្ ធិ ទួលយក ុំរូនាមន្ ិ សរាយច្ត្ ិ តច្ុំរពាះររួសសមបប្ី ត្រន្តិច្ក៏រោយ។ ខ្្ញុំមាន្សទ ិ ទ ររស់រោក Laughton ន្ង ិ ប្ត្ូវប្រឈមមញខ្ន្ង ឹ ររឿងអាប្កក់រុំផ្សញត្ប្រររន្ះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំប្្ ក ថាប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំ្ ល់រយរល់ររស់ខ្ញ ុំរ្ នាះន្ង ឹ មន្ ិ មាន្រញ្ហារកត្ ី រទបង ី ូច្រន្ះរទបយ ី ។ ប្រសន្ ិ ររីោត្់អាច្កុំ
រលមស ី
ត្់អ្ត្តសញ្ហញ
ន្គត្ ិ
ជន្
ន្ ោត្់ន្ង ល ករគមកកាត្់រទាស។រោកChamblain ក៏ជប្មុញឱ្យខ្្ញុំរធាី ូរច្នះប្ រ។ ឹ ចារ់ខ្ួ ន្ពួ
រ្លយ ី ត្រន្ង ឹ រញ្ហារន្ះ ខ្្ញុំ
ន្រ្លយ ី ត្រ ូច្ខ្មងរប្កាមថា៖
់ ត្់រទាសអ្នកណាមានក់រទបយ ខ្្ញុំមន្ ន ត្់អ្ត្តសញ្ហញ ជន្ទាុំងរនាះ ិ ច្ងកា ី ។ វាអាច្រៅរួច្សប្មារ់ខ្ញ ុំ្កញ ងការកុំ ់ យអ្នកត្សូរផ្សសងរទៀត្ប្ត្ូវ ន្រគសតរ រ៉ាញប្ន្តរត្អ្ ី រាី ៅជាការោក់រទាសរៅរលព ី ួករគរនាះ? រប្ៅពរី ន្ះ ខ្្ញុំមិន្ច្ងឲ្ ី រនាាស រទបយ ី ។
ពួករគយល់ថា
ខ្្ញុំ
ន្រធារី សច្កតប្ី ថ្លងរុំរផ្សលស ា អ្ុំពីពួកប្សបកសរស់រៅណាតាលីន្ង ី រៅកនញងប្ររទសឥណា ិ
មួលររកច្់ពួករគ។ ប្រសន្ ិ ររព ី ួករគរជឿជាក់រលរី
យការ
៍ ទាុំងរន្ះ ពួករគន្ឹងមាន្កុំហង ឹ នាុំ ឹ ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ ថានក់ ក
ន្ង ន អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យរធាប្ី រររន្ះ។ ឹ ប្ត្ូវ ន្រគសតរ ី រនាាសប្រសន្ ិ ររីអ្ក រជឿជាក់ោរព័ត្មា ៌ ន្ Reuter ន្ង ន្សន្មត្ថាខ្្ញុំ ិ ឲ្យជារ់រន្ាញករទបយ ី ។ ខ្្ញុំរជឿថា រៅរពលការពត្ ិ ប្ត្ូវ
អ្នកអាច្ ក ឹ នាុំមន្ញ សសប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវ
រ៉ាញប្ន្តអ្នកក៏ ន្
់ ន្ ន្រចាទប្រកាន្់រោយន្យ ុំ រណាមានក់ ី ។ ខ្្ញុំមន្ ិ រុំរផ្សលស ិ ច្ងនា
ន្ ង ឹ ច្ាស់ ពួករគន្ង ឹ សញុំរទាសច្ុំរពាះទរងាីររស់ពួករគ។
ន្ន្ិយយថាៈ “រត្ខ្ ្ ល់ទាស់រទ ប្រសន្ ី ញ ុំយ ិ ររីោត្់ច្ង់ឲ្យខ្្ញុំសររសរជាោយលកខ ៍ អ្កសរ? ពីរប្ពាះ ោត្់ប្ត្ូវរផ្ស្ីរញ្ហារន្ះរៅរោក Chamberlain។ ោត្់មិន្ច្ង់ឱ្យខ្្ញុំរធាីរសច្កតីប្ថ្លងការ ៍ ណាមួយ រោក Escombe
ភាលមៗរទ។ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំច្ ្ ង់ ខ្្ញុំអាច្ពិរប្ោះជាមួយរោក Laughton ន្ិងមិត្ត្ហ្វ័ កតរផ្សសងរទៀត្ររស់ខ្ញ ុំម ្ ញន្រពលប្ លខ្្ញុំ ់ ិទធិនាជ រធាីការសរប្មច្ច្ិត្តច្ញងរប្កាយ។រទាះជាយ៉ាងណា ោត្់អាច្ោរភាពថាប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្រ ះរងស ុំ ន្រលមីសកាត្់ រទាសរនាះន្ឹងជួយោត្់ោតររ ង ី វ ិញរសៃៀមោៃត្់ រប្ៅពីរប្ន្ថមភាពលបល ី ាញររស់អ្នកប្ថ្មរទៀត្។ ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថាៈ “សូមអ្រគញ
”។ “ខ្្ញុំមិន្ប្ត្ូវការប្រឹការយរល់ជាមួយន្រណាមានក់រទប”ី ។ ខ្្ញុំ
ន្សុំររច្
ច្ិត្ាប្រររន្ះ រៅមញន្រពលខ្្ញុំមកជួរអ្នក។ រន្ះជាកុំហញសររស់ខ្ញ ុំប្្ លមិន្ ន្កាត្់រទាសជន្ប្រប្ពឹត្តខ្ញសទាុំងរនាះ រហយ ី ខ្្ញុំរប្ត្ៀមរៅរពលរន្ះសររសរជាោយលកខ ជាមួយោនរន្ះខ្្ញុំ
ន្ប្
៍ អ្កសរអ្ុំពីការសរប្មច្ច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំ្។
រ់ោត្់ពីរញ្ហារកីត្រទបង ី សុំខ្មន្់ៗទាុំងរនាះ។
IV. រប្កាយរ្លៀងរមឃប្សទបះ រប្កាយពស ថិ រៅកនញងរ៉ាញសតិ៍រូ ល ៉ា ស ី ត្ ី រយៈរពល២នថ្ៃរប្កាយមក
ខ្្ញុំប្ត្ូវ
ន្នាុំឲ្យរៅជួររោក
Escombe។
មហ្វន្តីរូល ៉ា ស ី ពរី រូរប្ត្ូវ ន្រ្ជូ ន្រ ីមបកា ី រពារខ្្ញុំរៅរពលមាន្ការចាុំ ច្់។ រៅនថ្ៃប្ លច្ញះពនា ី វា ភាលមៗរប្កាយពីទង់ព ៌ រលឿងប្ត្ូវ ន្ទមាលក់ច្ញះ មាន្អ្នកត្ុំណាងមានក់មកពោ ី រព័ត្៌ មាន្ The Natal Advertiser
ន្មកសមាភសន្៍ខ្ញ ុំ។ ្ ោត្់ ន្សួរខ្្ញុំន្ូវសុំ
រ រិ សធរល់ការរចាទប្រកាន្់ប្ លរធាីរទបង ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។សូ មអ្ុំ ប្ររទសឥណា ា
រគញ
ួ រជារប្ច្ីន្ ន្ង ិ ជាការរ្លយ ី ត្រខ្្ញុំអាច្
ល់រោក Pherozeshah Mehta រៅកនញង
ខ្្ញុំប្ច្កចាយប្ត្ម ឹ ប្ត្សញន្ារកថាជាោយលខ ៍ រ៉ាញរណាណះរហយ ី ខ្្ញុំក៏ ន្ថ្ត្ច្មលងរល់សញន្ារកថាទាុំង
រនាះ ប្ពមទាុំងការន្ិពន្ធរផ្សសងៗរទៀត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំ ររាញោត្់ថា រៅប្ររទសឥណា ា ខ្្ញុំមិន្ ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរទបយ ី ។ ខ្្ញុំក៏
ន្ផ្សតល់រៅឲ្យអ្នកសមាភសន្៍ន្ូវរល់ឯកោរពាក់ពន្ ័ ធ ន្ង ិ
ន្ន្ិយយអ្ាី
ូច្ពាកយសមតីប្ លប្ត្ូវ
ន្
ន្រគន្ិយយជាភាោខ្មលង ុំ ៗរៅ
ន្ររាញោត្់ប្ រថា ខ្្ញុំកោ ៏ ម ន្ជារ់ទាក់ទងន្ឹងការនាុំយកអ្នក ុំរ
ី រតាម
រយៈនាវា Courland ន្ិងនាវា Naderi មកកាន្់ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរទបយ ី ។ ភាគរប្ច្ីន្ពួករគគឺជាអ្នកប្ ល ន្រស់រៅទីរន្ះយូរមករហយ ី
ច្ុំរពាះការោនក់រៅណាតាលីគឺរ ីមបរី ធាី ុំរ
ី ររន្តរៅប្ររទស
Transvaal ប្ត្
145
រ៉ាញរណាណះ។
Transvaal អ្ុំរណាយផ្សលជាងណាតាលីច្ុំរពាះអ្នកប្ លច្ងរ់ កសញមា ី ម
កនញងរពលរនាះប្ររទស
រហត្ញ ូរច្នះរហយ ា ភាគរប្ច្ីន្ច្ងរ់ ៅទរី នាះ។ ី ប្រជាជន្ឥណា កច្ ិ ចសមាភសន្៍រន្ះ
ប្ពមទាុំងការរ ិរសធផ្សានាារទាសជន្រលមស ី រធាឲ្ ី យមាន្ការអារមម
ន្
៍ យ៉ាងខ្មលង ុំ រប្ពាះថា
ជន្ជាត្ិអ្រឺ ញរ៉ា រស់រៅទប្ី កុង ឌូ ន្ន្ឹងទទួលការអាមា៉ាសច្ុំរពាះការប្រប្ពត្ ឹ ាររស់ពួករគ។ ោរពត្៌មាន្
ន្ប្រកាស
ថាខ្្ញុំជាមន្ញសសោមន្រទាស ន្ិងរថាកលរទាសច្ុំរពាះវូង៉ា មន្ញ សសប្ លឥត្សណា ត រ់ធានរ់ទាង ុំ រនាះ។ ទរ ី ុំផ្សញត្ការសរប្មច្ ័ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ច្ុំរពាះរញពារហត្ញរន្ះ។ ប្រររន្ះ ន្ររាញពីការប្រសទ ធិ រជយ វាក៏ ន្រលក ិ ព ី កុំពស់កត្ ិ ាន្ញ ភាពររស់ សហគមន្៍ជន្ជាត្ឥ ា រៅអាហ្វហាក ិ ណា ិ ខ្មងត្បូង ន្ង ិ រយៈរពលរឬ ី រួន្នថ្ៃរប្កាយមក ខ្្ញុំក៏
ន្រធាីឱ្យការររស់ខ្ញ ុំ្កាន្់ប្ត្រយប្សួលផ្សងប្ រ។
ន្រៅលុំរៅោឋន្ររស់ខ្ញ ុំ្ រហយ ី ខ្្ញុំមន្ ិ
ន្ច្ុំណាយរពលយូររទបយ ី
រ ម ី បរី ធាឲ្ ី តងរទៀត្។រហត្ញ ការ ៍ រន្ះ ប្ត្ូវ ន្រប្ន្ថមច្ូលរៅកនញងការអ្ន្ញវត្តវ ិជាជជវី ៈររស់ខ្ញ ុំ្។ ី យជវី ិត្ខ្្ញុំមាន្រសថរភាពជាថ្មម ក៏រញប្៉ា ន្តប្រសន្ ិ ររីរហត្ញ ការ
៍
ន្រលក ត ត្រ្លីង ី កមពស់កត្ ិ ាន្ញ ភាពររស់សហគមន្៍វាក៏ន្ឹងរលោលជាអ្ណា
នន្ការររសរអ្ ី ីងពូជោសន្៍ផ្សងប្ រ។ ភាលមៗវាប្ត្ូវ ប្ត្ូវ
ន្ចាត្់ទញកថាសថត្ ិ រៅកនញងរប្ោះថានក់ប្រររន្ះ។
ប្ លច្ារ់មួយពចា ិ រណារលផ្ស ី លរ៉ាះពាល់នន្ពា រលីអ្រនាតប្ររវសន្៍ជន្ជាត្ិឥណា ា ។សុំណាងលអ
ច្ិត្តថា ោមន្ការអ្ន្ញ មត្ ័ ច្ារ់ណាមួយអាច្ប្ត្ូវ រ ីមបប្ី រងប្ច្កភាពខ្ញសោននន្ពូជោន្៍ ឬព
ន្រគររាញថាជន្ជាត្ិឥណា ា អាច្រធាកា ី រត្សូ ខ្ មាន្ច្ារ់ច្ុំន្ួន្ពីរប្ត្ូវ
ៈប្ លខ្លួន្
ន្ផ្សតួច្រផ្សតម ី រៅកនញងរ ឋសភាណាតាលី
ា ន្ង ិ ជជករជន្ជាត្ឥ ិ ណា ិ ច្ារ់មួយរផ្សសងរទៀត្ប្ត្ូវ
ន្ោក់កប្មត្ ិ
ប្ លការត្សូ ទាមទារសិទធិពីមញន្ជាលទធផ្សលរធាីឲ្យមាន្ការសរប្មច្
ន្រធាីរទបង ា រហយ ី ប្រឆ្ុំងន្ឹងប្រជាជន្ឥណា ី ច្ារ់មិន្ប្ត្ូវរធាីរទបង ី
៌ សមបញររទបយ ី ។ ភាោប្ លរប្រីរៅកនញងច្ារ់ខ្មងរលីរន្ះ ប្ត្ូវ
ន្
អ្ន្ញវត្តច្ុំរពាះអ្នកប្គរ់ោនទាុំងអ្ស់ រ៉ាញប្ន្តរោយោមន្ការសងស ័យ កមមវត្ថញររស់ច្ារ់រន្ះគឺរ ីមបរ ត្ ី រងកីន្ការរត្ត្ប ិ ិ រប្ន្ថម រទៀត្រលីជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ លរស់រៅណាតាលី។ ច្ារ់ទាង ុំ រន្ះរធាីឲ្យការររោធារ
ជាងមញន្ប្ថ្មរទៀត្។ ឥណា ា
ច្ារ់រន្ះប្ត្ូវ
ន្ ឹងពីភាពលុំ
ៈររស់ខ្ញ ុំ្មមារញឹក ន្ិង ន្រធាីឲ្យសហគមន្៍កាន្់ប្ត្មាន្ភាពរស់ររវ ីក
ន្រកប្ប្រជាភាោឥណា ា
កររស់សហគមន្៍។
រយង ី
រប្ជៀត្ប្ប្ជក ន្ិង ន្កាលយជារៅជាច្ារ់រពញរលញ។ រពលរន្ះ ខ្្ញុំ
ជាមន្ញសសប្ លខ្្ញុំធាលរ់
ន្ិង
ន្ពន្យល់យ៉ាងរកាះកាយរ ីមបឲ្ ី យប្ររទស
ន្ត្វា៉ារៅរលខ្មអាណាន្ិគមរ៉ាញប្ន្តោត្់
ន្ចារ់រផ្សតីមច្ុំណាយកាន្់ប្ត្រប្ច្ីន្រលីការររោធារ ៈ ក៏ ូច្ជា
អ្ោចរយ។ ោត្់ ន្ររងកីន្សមាជិកភាពររស់សមាជ ន្ិងទទួល ប្ទប្ទង់សមាជជន្ជាត្ិឥណា ា រៅណាតាលី។
រុំ
ន្មកោនក់រៅជាមួយខ្្ញុំ ន្ិង ន្
ន្សប្មាលរន្ាញកររស់ខ្ញ ុំរ ្ ន្តិច្ប្ រ។
រៅរពលអ្វត្តមាន្ររស់ខ្ញ ុំ្ រោក Sheth Adamji Miyakhan
សញ្ហញ
ៈ។ រោក Sjt Mansukhlal Naazar
ន្ររៀរររ់ ក៏មាន្វត្តមាន្ជារប្សច្កនញងទីប្កុង ឌូ ន្
ច្ុំណាយរពលរធាីការររោធារ
ន្រ ិរសធមិន្
ន្រុំរពញត្ួនាទីររស់ោត្់
ន្យ៉ាងលអ
ន្ការររចា ិ ច គប្រប្ហល ១.០០០ រផ្ទន្ រ ីមបី
ការភា្ក់ខ្ួ ន្តាមរយៈច្ារ់ ល ថ្មីទាង ុំ រន្ះ ន្ិងការរលីករហត្ញ ផ្សលប្រឆ្ុំងអ្នក ុំរ
ី រតាមនាវា
ន្ប្ប្រកាលយជា
លអតាមរយៈការររងកីត្សមាជិកភាព ន្ិងមូលន្ិធិប្ លរពលរន្ះមាន្ច្ុំន្ួន្រហូត្ ល់ ៥.០០០ រផ្ទន្។
ងររស់ខ្ញ ុំ្គឺធានាឲ្យ
ន្មូលន្ិធិជាអ្ច្ិនហ្វន្តររស់សមាជ រហយ ល ន្ិង ី អាច្្ន្រៅរកការមាន្កមមសិទធផ្ទាល់ខ្ួ ន្
រប្កាយមកអ្ន្ញ វត្តការរររោយមិន្ចាុំ ច្់ជួលប្ទពយណាមួយរទបយ ី ។ រន្ះជារទពិរោធន្៍ ុំរូងររស់ខ្ញ ុំ្នន្ការប្គរ់ ប្គងអ្ងាការោធារ
ៈមួយ។ ខ្្ញុំ
ន្ោក់សុំរ
ី រន្ះជូ ន្ប្កុមការររ រហយ ី ពួករគក៏
ភាពជាកមមសិទធិប្ លន្ឹងប្ត្ូវទិញគឺប្ទពយសមបត្តិប្ លប្ត្ូវ
ន្ោាគមន្៍ន្ឹងសុំរ
ី រន្ះ។
ន្ជួលរន្ះ រហយ ី ការជួលគឺមាន្ប្គរ់ប្ោន្់ប្សរតាមការ
ច្ុំណាយររស់សមាជនារពលរច្ចញរបន្ន។ ភាពមាន្ជាកមមសិទធិរៅរលីប្ទពយគឺន្ឹងរធាីឲ្យោថរ័ន្មាន្ភាពរងមាុំ រជឿទញក ឹ
146
ច្ត្ ិ ត រហយ ី រច្ចញរបន្នរន្ះក៏រៅប្ត្មាន្ រ៉ាញប្ន្តវា
ន្កាលយជាប្រ្ពនន្ភាពអ្ន្តរយរោយោរជរមាលះនន្លទធផ្សលប្ ល
ការជួលប្ទពយសមបត្តរិ ន្ះ ប្ត្ូវ ន្ប្រមូលផ្សតញុំកញ ងត្ញ ន ោការ។ ោថន្ភាពអាប្កក់រន្ះ
ន្រច្ញ ុំរ
ន្រកីន្រទបង ី រនាារ់ពខ្ ី ញ ុំ្
នន្ការមាន្មូ លន្ធ ិ អ្ ិ ច្និ ហ្វន្តសប្មារ់អ្ងាការោធារ
ៈ
ី រពីប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ក៏រញ ប្៉ា ន្តគុំន្ត្ ិ
ន្ទទួលការផ្ទលស់រូ រយ ត ៉ា ងយូរ
ន្រកត្ ី រទបង ី ។ រពលរន្ះ រនាារ់ពីមាន្រទពរិ ោធន្៍សុំខ្មន្់ៗជាមួយោថរ័ន្ោធារ
ប្គងរួច្មក វា
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំ ឹងថា វាមន្ ិ ប្មន្ជាររឿងលអកញ នងការ ុំរ
មញន្រពលភាពរផ្សសងោនរន្ះ ៈជារប្ច្ន្ ី ប្ លខ្្ញុំ
ន្ប្គរ់
ី រការអ្ងាការោធារ
ៈប្ផ្សអកតាមមូលន្ធ ិ ិអ្ច្និ ហ្វន្ត
ថាជាោថរ័ន្ប្ លររងកត្ ី រទបង ី រោយការប្ពមរប្ពៀងោន ន្ិងពម ី ូលន្ិធិ ន្ង ិ ជាោធារ
ៈ។ រៅរពលោថរ័ន្មួយ
រទបយ ី ។ មូលន្ធ ិ អ្ ិ ច្និ ហ្វន្តរធាីឲ្យខ្លួន្ឯងរ ញ ត ះប្ោរ់ពូជររជ័យសល ី ធម៌ររស់ោថរ័ន្។ ោថរ័ន្ោធារ ឈរ់ទទួល
ន្ការោុំប្ទជាោធារ
ៈ
វាន្ង ឹ រធាឲ្ ី យ
អ្ច្និ ហ្វន្តជាទូរៅគជា ឺ មូលន្ិធប្ិ លរ ិរសធន្ង ឹ មត្ោ ិ ធារ
់ ិទរធិ រស់ោថរ័ន្ប្ រ។ ត្់រងស
ោថរ័ន្ប្ លរកាមូលន្ធ ិ ិ
ៈ ជាញឹកញារ់ប្ត្ូវទទួលខ្ញសប្ត្ូវច្ុំរពាះសកមមភាពប្ ល
ផ្សាញយន្ឹងោថរ័ន្។ រៅកនញងប្ររទសររស់រយង រយង ី ី មាន្រទពរិ ោធន្៍ប្រររន្ះប្គរ់ជុំហាន្ទាុំងអ្ស់។ មួយច្ុំន្ួន្
ៈមាន្ន្័យ
ន្រ្ឈរ់ការផ្សតល់ទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវណាមួយ។ អ្នកទទួលការប្គរ់ប្គង
ខ្ញសប្ត្ូវច្ុំរពាះន្រណាមានក់រទបយ ី ។
មូន្ធ ិ ិោសនា
ន្កាលយជាមាចស់ ន្ង ិ ោមន្ទុំន្ួល
ខ្្ញុំោមន្ការសងស ័យកនញងការន្យ ិ យថា ឧត្តមគត្ិគស ឺ ប្មារ់ោថរ័ន្ោធារ រស់រន្ ូ ច្ជាធមមជាត្ិ ពីមួយនថ្ៃរៅមួយនថ្ៃ។ ោថរ័ន្ប្ លររជ័យយកឈនះជុំន្ួយោធារ ៈោមន្សិទធិទទួល អ្ត្ថិភាពរទបយ ី ។ ការររចា ិ ច គប្ លោថរ័ន្ ប្ត្ង់នន្ការប្គរ់ប្គងររស់ខ្ួ លន្។ រន្ះ។
រហយ ី ខ្្ញុំមាន្មត្ិរយរល់ថា
តាមប្គរ់លកខ
ោថរ័ន្ប្ លរុំរពញការរររោយោមន្អ្ោរអ្ច្ិនហ្វន្តរទបយ ី ។
រល់ោថរ័ន្ទាុំងអ្ស់គួរប្ត្ពិន្ិត្យរលីការោកលបង ៈទាុំងអ្ស់
ការសុំោល់ររស់ខ្ញ ុំម ្ ិន្អ្ន្ញវត្តច្ុំរពាះ
់ ិយយថា អ្ាីប្ លខ្្ញុំមាន្ន្័យគឺច្ងន្
ន្ពីអ្នកររចា ិ ច គរោយសម័ប្គច្ិត្តប្ លទទួល
ទសសន្ៈទាុំងរន្ះប្ត្ូវ
ន្
ន្ទទួលប្រចាុំឆ្នគ ុំ ឺជាការោកលបងនន្ប្រជាប្រិយភាព ន្ិងភាពរោមះ
រ៉ាញប្ន្តសូមឲ្យអ្នករល់ោនកញុំយល់ប្ច្ទបុំ។
នារពលរច្ចញរបន្នគួររក
ៈ
ន្អ្ះអាងរញ្ហជក់កុំទបញងរពលទិវា
ការច្ុំណាយ
ន្ពីមួយឆ្នរុំ ៅមួយឆ្ន។ ុំ
អ្ហិងា
កនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។
៏ ធក យញទធនាការ អ្ ិ អ្ធមប្ លមាន្រយៈ៦ឆ្នប្ុំ ត្ូវ ន្អ្ន្ញវត្តរោយោមន្មូលន្ិធិអ្ច្ិនហ្វន្ត។ ខ្្ញុំអាច្ច្ងចាុំរពលរវោរៅ រពលប្ លខ្្ញុំមិន្ ឹងថារត្ីនថ្ៃប្សអកន្ឹងមាន្អ្ាីរកីត្រទបង ី ជាមញន្ន្ូ វរហត្ញ ការ
ប្រសិន្ររីោមន្ការររចា ិ ច គ។
៍ នារពលអ្នាគត្រទបយ ី ។ អ្នកអាន្ន្ឹងយល់ពីមត្ិរយរល់ប្ ល
រញ្ហជក់កញ ងការររៀរររ់ ន រនាារ់រទៀត្។
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្មិន្អាច្ោមន្ទញក
ន្ររាញខ្មងរលីប្ លន្ឹង
V. ការអ្រ់រ ុំកូន្ រពលប្ លខ្្ញុំោនក់រៅទប្ី កុង ឌូ ន្ កនញងប្ខ្មករ ឆ្ន១ ុំ ៨៩៧ ខ្្ញុំមាន្កូ ន្ៗ៣នាក់មកជាមួយខ្្ញុំ។ មានក់ជាកូន្
ប្រុសររស់រូ អន្ប្សនី ថ្លប្ លមាន្អាយញ ១០ឆ្ន ុំ ន្ង ិ កូន្ប្រុសផ្ទាល់ររស់ខ្ញ ុំ្២នាក់ ប្ លមាន្មានក់អាយញ ៥ឆ្ន ុំ ន្ង ិ មានក់រទៀត្អាយញ ៩ឆ្ន។ ុំ រត្ីខ្ញ ុំប្្ ត្ូវរ ញ ត ះរណា ត លអ្រ់រ ុំពួករគរៅកប្ន្លងណា?
ខ្្ញុំអាច្រ្ជូ ន្ពួករគរៅកាន្់ោោររៀន្សប្មារ់រកមងៗអ្រឺ ញរ៉ា រ៉ាញប្ន្តរន្ះជារញ្ហាប្ លប្ត្ូវ
ន្រលក ី ប្លង ន្ង ិ
អ្ន្ញរប្ោះ។ ោមន្រកមងៗជន្ជាត្ិឥណា ា ណាមានក់អាច្ប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យររៀន្ជាមួយរកមងៗពួកអ្ឺរញរ៉ា រទបយ ី ។ ច្ុំរពាះ ររឿងរន្ះ មាន្ោោររៀន្មួយច្ុំន្ួន្ប្ លប្ត្ូវ ន្ររងកីត្រទបង ្ ិន្ ី រោយររសកមមប្គិសពោសន្ិក រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម
ន្រប្ត្ៀម
រ្ជូ ន្កូន្ៗររស់ខ្ញ ុំឲ្ ្ យរៅទីរនាះរទបយ រប្ពាះខ្្ញុំមិន្ច្ិត្តការអ្រ់រ ុំប្ លមាន្កនញងោោទាុំងរនាះ។ មាន្ររឿងមួយការ ី ររប្ងៀន្អ្កសរអាច្មាន្ប្ត្ភាោអ្ងរ់ គលស ឬប្រប្ហលជាភាោហិ ូ ា ឬតាមល ី ប្ លមិន្ច្ាស់ោស់។ រញ្ហារន្ះប្ត្ូវ ន្ររៀរច្ុំរោយការលុំ
ក។ ខ្្ញុំមិន្អាច្រធាីររឿងរន្ះ ឬររឿងរផ្សសងឲ្យមាន្គញ
វ ិរត្តិរទបយ ៏ ន្ ី ។ ទន្ាឹមន្ឹងរន្ះខ្្ញុំកមា
147
រុំ
ងផ្ទាល់ខ្ួ លន្ររប្ងៀន្ពួករគប្ រ។ រ៉ាញប្ន្តការររប្ងៀន្រន្ះមន្ រហយ ិ អាច្ រទៀងទាត្់រនាះរទបយ ី ី ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រធាីជាប្គូ
ររប្ងៀន្ភាោគូចារ៉ា ត្
ន្លអរទបយ ី ។
ខ្្ញុំកឈ ៏ រ់គិត្រញ្ហារន្ះ។
ខ្្ញុំ
ន្រធាកា ី រផ្សសពាផ្សាយរកប្គូររប្ងៀន្ភាោអ្ងរ់ គលសប្ លអាច្ររប្ងៀន្រកមងៗ
ររស់ខ្ញ ុំរ្ ប្កាមការច្ងអញលររាញពខ្ ្ ការររប្ងៀន្រទៀងទាត្់មួយច្ុំន្ួន្ប្ត្ូវ ី ញ ុំ។
រៅសល់រញនា ៉ា ម ន្ពួករគន្ង ខ្្ញុំករ៏ ក ឹ ររាត្់ពួករគខ្លះៗរទៀត្។ គត្ ិ ូរច្នះរហយ ី មានក់រោយគិត្ប្ ក់ឈួលកន ន ញ ងត្នមល៧រផ្ទន្កនញងមួយប្ខ្។ ការររប្ងៀន្រន្ះ
ន្ររាត្់ររប្ងៀន្រោយប្គូររប្ងៀន្ ន្ង ិ ន្ហ្វសតីជាប្គូររប្ងៀន្ជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលស
ន្រន្តរៅមញ ខ្រន្តច្ ្ ន្ ិ មតងៗ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ិ រពញ
ច្ត្ ុំ ប្សុងរនាះរទ។ រកមងៗប្រុសទាុំងរន្ះរច្ះភាោគូ ច្ចារ៉ា ត្មួយច្ុំន្ួន្ តាមរយៈការសន្ានាររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ង ិ តទាង ិ ការ ប្
ប្ស័យទាក់ទងជាមួយពួករគប្ លមាន្ភាពលុំ
ករប្ពាះរន្ះមន្ ិ ប្មន្ជាភាោកុំរ
ការរ្ជូ ន្ពួករគប្ត្លរ់រៅប្ររទសឥណា ា វ ិញរប្ពាះខ្្ញុំគត្ ិ ថា ខ្លូន្រទបយ ី ។
ី ត្។ ខ្្ញុំមាន្ការោាក់រសារី កនញង
រកមងៗទាុំងរន្ះមន្ ិ គួរប្ត្ូវ
ការអ្រ់រ ុំប្ លរកមងៗរៅកនញងផ្សាះរោយមាន្ររារ់រញ្ហជមន្ ិ អាច្ន្ឹងទទួល
រហត្ញ ូរច្នះ ខ្្ញុំកស ៏ រប្មច្ទញកពួករគរៅជាមួយខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំ ោោររៀន្រៅប្ររទសឥណា ា រយៈរពលពរី -រប្ី ខ្
ន្រុំប្រកពឪ ី ពញកមាាយ
ន្សប្មារ់រកមងៗរទបយ ី ។
ន្រ្ជូ ន្កមួយប្រុសន្ង ិ កូន្ប្រុសច្បងររស់ខ្ញ ុំ្ឲ្យរៅសក ិ ារៅ
រ៉ាញប្ន្តមិន្យូររ៉ាញនាមន្ខ្្ញុំក៏ ន្យកពួករគមកវ ិញ។
រប្កាយមកមន្ ិ
យូររ៉ាញនាមន្ កូ ន្ប្រុសច្បងររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ចាករច្ញពីខ្ញ ុំរ្ ៅសក ា កនញងរ ឋធាន្ី Ahmedabad។ ខ្្ញុំ ិ ាថានក់វ ិទាល័យរៅប្ររទសឥណា ចារ់អារមម
៍ រឃញ ី ថាកមួយប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្
័ ោលរ់ទាង ុំ រៅវយរកម ង ោធារ
ៈរទថ្ាីររីពួករគ
ន្រពញច្ិត្តន្ឹងអ្ាីប្ លខ្្ញុំ ន្ផ្សតល់ឲ្យោត្់។ រ៉ាញប្ន្តជាអ្កញសលោត្់ ន្ រប្កាយពីពីមាន្ជុំងឺរយៈរពលខ្លី។ កូន្ប្រុសទាុំងរីនាក់ររស់ខ្ញ ុំ្មិន្ធាលរ់ររៀន្រៅោោ ន្ររៀន្សូប្ត្ជារទៀងទាត្់រៅកនញងោោររៀន្លអៗមួយច្ុំន្ួន្
រកមងៗឲ្យ ឹងអ្ុំពី អ្ហង ិ ា រៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងក៏រោយ។ រល់ការពិរោធទាុំងរន្ះមិន្ប្គរ់ប្ោន្់រនាះរទ។
រនាះរទបយ ី ។
ប្ លខ្្ញុំ
ខ្្ញុំមិន្អាច្លះរងប្់ គរ់រពលរវោ
ន្ររងកីត្សប្មារ់
ន្ ូច្អ្ាីប្ លខ្្ញុំច្ង់
ខ្្ញុំ ឹងពីភាពអ្សមត្ថភាពកនញងការផ្សតល់ឲ្យពួករគ ន្ិងរញ ពារហត្ញប្ លមិន្អាច្រជៀសវាង ន្ប្ ល ន្ ់ រប្ងៀន្ ហាមឃ្លត្់ខ្ញ ុំម ្ ិន្ឲ្យររាត្់ររាញច្ុំរ ះ ឹងប្ លខ្្ញុំច្ងរ កូ ន្ៗប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្ទាង ុំ អ្ស់ ន្រអ្ូ រទាុំច្ុំរពាះខ្្ញុំអ្ុំពី រញ្ហារន្ះ។ រៅរពលពួក
ន្ររៀស ល់ររញ្ហ ិ ញ រប្ត្ ឬអ្ន្ញរ
ច្ុំរពាះការអ្រ់រ ុំរៅោោររៀន្។
ាិ ត្ ពួករគហាក់ ូច្ជាមាន្អារមម
យ៉ាងណាក៏រោយ ខ្្ញុំគិត្ថា ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្ទទួច្ឲ្យពួករគប្ត្ូវសិការៅោោោធារ
ន្តាមរុំ
៍ ន្ឹងមិន្រពញច្ិត្ត
ៈ ពួករគន្ឹងមិន្អាច្
ងនន្ការរ ញ ត ះរណា ត លប្ លរទពិរោធន្៍រៅោោររៀន្ ឬពីការទុំនាក់ទុំន្ងោនជាមួយឪពញក-មាតយ
រ៉ាញរណាណះ។ រហូត្មក ល់រពលរន្ះ ខ្្ញុំមាន្អារមម ៍ ថា ខ្្ញុំមិន្ទាន្់អ្ស់កងាល់ច្ុំរពាះពន្ាញកររស់ពួករគ ការអ្រ់រ ុំប្កលង កាលយប្ លពួករគទទួល ន្កនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលស ឬប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងន្ឹងមិន្អាច្ឲ្យពួករគមាន្ភាពរយ ប្សួល សកមមភាពប្ លពួករគររាញកនញងជីវ ិត្រស់សពានថ្ៃររស់ពួករគ ខ្ ហាក់ ូច្ជាររាញការររ ុំងធៃន្ធ ់ ៃរកនញងការររោធារ ការអ្រ់រ ុំច្ុំរពាះពួករគ ឬតាមការច្ង់
ៈររស់ខ្ញ ុំ។ ្
ន្ររស់ខ្ញ ុំ្ រហយ ី ខ្្ញុំមិន្ប្
ៈវ ិធីោហ្វសតរស់រៅប្កលងកាលយររស់ពួករគ
រហត្ញ ូរច្នះ
ក ថា ខ្្ញុំ
រធាឲ្ ី យខ្្ញុំមិន្អាច្ផ្សតល់ឲ្យពួករគន្ូវ
ន្ផ្សតល់ឲ្យពួករគអ្ស់ពីសមត្ថភាពររស់
ខ្្ញុំរនាះរទ។
ខ្្ញុំមិន្មាន្ការរោកោតយប្ លមិន្ ន្រ្ជូ ន្ពួករគរៅោោោធារ
កណា ត ល។
វា ន្រកីត្រទបង ី កនញងរពលប្ត្មួយច្ុំរពាះកូ ន្ប្រុសច្បងររស់ខ្ញ ុំប្្ លជាទូ រៅោត្់ជុំទាស់ចាត្់ទញករន្ះជា
អារមម
៍ ថា លកខ
ៈប្ លខ្្ញុំមិន្
ៈរទបយ ី ។
ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្មាន្
ន្រុំរពញឲ្យអ្ស់ពីច្ិត្ត ខ្្ញុំរឃញ ្ ឺររាញ ី សពានថ្ៃរន្ះច្ុំរពាះកូន្ប្រុសច្បងររស់ខ្ញ ុំគ ុំ ូ ង។ ខ្្ញុំចាត្់ទញករពលរនាះគឺជារពលនន្ច្ុំរ ះ ឹងពាក់ ពីការោមន្វ ិន្័យ ន្ិងជីវ ិត្ោមន្ប្ទងប្់ ទាយររស់ខ្ញ ុំ្រៅរ ីម រ ភាពមិន្មាន្រទពិរោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ោត្់ ផ្ទលស់រូ រន្ ត ឹងមាន្ឥទធិពលរៅរពលរប្កាយ
ន្រជឿជាក់ផ្សញ ាយប្សទបះថា រនាះគឺជារយៈអ្ោចរយនន្ជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្រហយ ី ការ រោយោរការររប្ងៀន្ខ្ញ ស។
រហយ ី ជាការពិត្ោត្់ប្រប្ហលជា ូរច្នះ
148
ប្មន្។ រហត្ញអ្ាីកោ ៏ ត្់មិន្គត្ ្ រ ិ ថា រៅកុំទបញងឆ្ន ុំ ុំរូងររស់ខ្ញ ុំគ ឺ រាញពរី យៈរពលនន្ការភា្ក់ ឹងខ្លួន្ ឆ្នរុំ ប្កាយៗគជា ឺ ការផ្ទលស់រូ រប្ ត លជាឆ្ននុំ ន្ការគត្ ិ ខ្ញស? ជាញឹកញារ់ខ្ញ ុំប្្ ត្ងជប្ជករ ញរោលររឿងរន្ះជាមួយមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្ៈ រត្ីអ្ាី
ប្ លន្ង ្ យកូ ន្ៗររស់ខ្ញ ុំស ្ ិកាជាមូលលោឋន្រៅទរី ន្ះ?រត្ខ្ ឹ រធាឲ្ ី យមាន្រប្ោះថានក់រៅទរី ន្ះ ប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំឲ្ ី ញ ុំ្ប្ត្ូវររាត្់ ររាញោត្់យ៉ាង ូ ច្រមតច្? រហត្ញអ្ាីកខ្ ៏ ញ ុំ្មន្ ិ រ ីរតាមផ្សលូវប្ លប្ត្ម ឹ ប្ត្ទទួលសញ្ហញរប្ត្ររស់ពួករគ រហយ ី រប្ជីសររស ី ការររផ្ទាល់ខ្ួ លន្ររស់ពួករគ?
ខ្្ញុំមន្ ិ គិត្ថា មាន្ច្ុំ ញ ច្រប្ច្ន្ ី កនញងរញ្ហាទាុំងរន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំក៏ ន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយសក ិ សជារប្ច្ីន្។ ខ្្ញុំន្ង ឹ
ពាយមច្ងភាជរ់ខ្ួ ន្ររស់ ល ខ្ញ ុំ្ ឬតាមរយៈវ ិធរី ផ្សសងៗរ ម ី បអ្ ី ន្ញវត្តការអ្រ់រ ុំមួយប្ោប្ លមាន្ច្ុំរពាះរកមងៗរផ្សសងរទៀត្ រប្កាយមកលទធផ្សលក៏ ន្ររាញរច្ញ។ កូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ។ ្
ខ្្ញុំមន្ ិ គិត្ថា
ខ្្ញុំ
័ ន្ោាល់រកមងប្រុសជារប្ច្ីន្សពានថ្ៃរន្ះប្ លមាន្វយប្ស
ទុំនាក់ទុំន្ងរវាងមន្ញសសន្ង ឹ មន្ញសសមិន្លអច្ុំរពាះកូន្ខ្្ញុំរទបយ ី
អាច្ររៀន្ពព ី ួករគ ន្រប្ច្ន្ ី រទៀត្ផ្សង។
រ៉ាញប្ន្តលទធផ្សលច្ញងរប្កាយនន្ការពរិ ោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំ្ន្ង ឹ ររាញប្
លោនន្ង ឹ
ូរច្នះកូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្
រ់រៅរពលអ្នាគត្ឯរណាះ។ រោលរុំ
ង
នន្ការពភា ិ កាប្រធាន្រទរន្ះរៅទរី ន្ះ គឺសស ិ សប្ លរស់រៅកនញងអារយធម៌អាច្ន្ឹងមាន្ការោារសាង់រផ្សសងៗពរី ន្ះរវា ការអ្រ់រ ុំរៅផ្សាះ ន្ង ត ឹងប្ត្ូវររងកត្ ី រលីរកមងៗតាមការផ្ទលស់រូ រន្ ី តាមរយៈ ិ ការអ្រ់រ ុំរៅោោ រហយ ី ឥទធព ិ លប្ លររងកត្ ឪពញកមាតយកនញងជីវភាពរស់រៅប្រចាុំនថ្ៃ។
ជុំពូករន្ះក៏ររាញពីរយៈរពលនន្សច្ចធម៌ប្ លទទួល
ន្ពីការពិរោធ
ររស់ោត្់ជាមួយការសច្ចធម៌ ន្ិងររាញផ្សងប្ រន្ូ វការលះរងរ់ សរភាពនន្អ្ន កប្ លហាន្លះរង់ប្ លប្ត្ូវ ី ទាររោយការប្រៀន្ប្ររៅ ៏សាិត្ោមញរន្ះ។
ន្ទាម
រោយមិន្គិត្ថារកមងៗឯរទៀត្ន្ឹងទទួលការររាត្់ររប្ងៀន្អ្ុំពីការ
រោរពខ្លួន្ឯង ន្ិងការរពញច្ិត្តច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង ខ្្ញុំគួរប្ត្ររប្ងៀន្ពួករគឲ្យយល់ពីរមររៀន្កនញងរសរភាព ន្ិងការរោរព ី ខ្លួន្ឯងប្ លខ្្ញុំ ន្ផ្សតល់ឲ្យរគការរ ញ ត ះរណា ត លអ្កសរ។ ប្រសិន្មាន្ជុំររសមួ ភាព ី យប្ លប្ត្ូវរប្ជីសររសរវាងរសរ ី ី ន្ិងការររៀន្សូ ប្ត្
ោមន្ន្រណាមានក់ន្ឹងន្ិយយថា
រនាះរទបយ ី ។ រកមងៗប្ លខ្្ញុំ
ន្ផ្សតល់ឲ្យរប្ច្ីន្រលីសលរ់ជាងការររៀន្សូប្ត្
ន្ទាក់ទងកនញងឆ្ន ុំ ១៩២០ គឺមកពីមកពីជន្ប្ លមកទីរន្ះរធាីជាទាសភាព ន្ិង
សិការរៀន្សូប្ត្រហយ ី ជាអ្នកប្ លខ្្ញុំ ភាពភាពរនាះរទបយ ី ។
សុំ
រសរភាពគួ រប្ត្ូវ ី
ជុំនាញវ ិជាជជីវៈររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ផ្សតល់ ុំរូនាមន្ថា
អ្នកមិន្ប្ត្ូវរ
ះរង់ការសិការទ
រហយ ី ប្សវាយករសរ ី
VI. ោមរត្នី ន្ការផ្សតលរ់ សវា
ន្ភាពរកច្រប្ម ន្ ី ី គួរឲ្យកត្់សមាាល់។
ន្
រ៉ាញប្ន្តវាសថត្ ិ រៅឆ្ៃយពីការច្ង់
ន្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្
ួ រពាក់ព័ន្ធន្ង ្ ន្់ប្ត្រប្ររី សរី រទបង ឹ ការរធាឲ្ ី យជវី ិត្ររស់ខ្ញ ុំកា ី ន្ង ិ ការរធាស ី កមមភាពជាក់ប្សតងមួយច្ុំន្ួន្ ល់អ្នករជឿ
ជាក់រៅប្ត្មាន្កនញងអារមម
់ ន ក់ ន្មកប្កបរទាារររស់ខ្ញ ុំ។ ៍ ខ្្ញុំជាន្ច្ ល មា ្ ខ្្ញុំមន្ ិ ច រពលប្ លមាន្មន្ញសសរកត្ ី ជុំងឺឃង ិ ប្ត្ម ឹ
ប្ត្មន្ ខ្្ញុំ ិ រ ញោត្់រច្ញរទ រហយ ី ប្ថ្មទាុំងឲ្យអាហារោត្់រររភាគប្ថ្មរទៀត្ផ្សង។ ិ សុំរលៀករុំពាក់រសលៀក ប្ពមទាុំង ជួយឧរត្ថមភោត្់ ន្រហូត្រទ សន្ា។
ន្រមល ី ប្ថ្ោត្់។ រ៉ាញប្ន្តរៅទីរុំផ្សញត្ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រន្តរធាី ូច្រន្ះ
ូរច្នះខ្្ញុំក៏ ន្រ្ជូ ន្ោត្់រៅមន្ារី រពទយរ ឋប្ លទទួលរន្ាញកពា
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្មិន្រពញច្ិត្តន្ឹងការរធាីប្រររន្ះរទបយ ី ។
អ្ច្ិនហ្វន្តយ។ ៍ រោករវជជរ
ច្ិត្ាសរបញរស ន្ិង ន្ពា
ន្ឲ្យកប្ន្លងោត្់ោនក់អាប្ស័យ
ន្រទ។ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ លកមមករជារ់កច្ ិ ច
ខ្្ញុំច្ងរ់ ធាីការររមន្ញ សសធម៌ប្ លមាន្លកខ
ៈ
ាិ ត្Booth នារពលរនាះគឺជាប្រធាន្នន្ររសកកមមSt. Aidan ។ោត្់ជាមន្ញសសប្ លមាន្ លអ្នកជុំងឺរោយឥត្គិត្នថ្ល។ អ្រគញ
ល់សណា ត ន្ច្ិត្តសរបញរសធម៌ររស់រោក Parsi
Rustomji ប្ ល ន្ររងកីត្ មន្ាីររពទយសរបញរសធម៌ត្ូច្មួយរប្កាមការទទួលខ្ញសប្ត្ូវររស់រោករវជជរ ាិ ត្ Booth ។ ខ្្ញុំរពញ
149
ច្ត្ ន រី រពទយរន្ះណាស់។ ិ តន្ង ឹ ការរររមល ី ប្ថ្អ្នកជុំងឺកញ ងមន្ា រមា៉ាងជាររៀងរល់នថ្ៃ
ការររប្ច្កជូន្ថានប្ុំ ត្ូវច្ុំណាយរពលពីមួយរមា៉ាងរៅពរី
ូច្រន្ះខ្្ញុំសរប្មច្ច្ត្ ិ តរន្ថយរមា៉ាងរធាកា ី រជាមួយប្កុមការរររ ីមបអា ី ច្អាច្មកជួយរៅមន្ារី
រពទយ។ ការររវ ិជាជជីវៈភាគរប្ច្ន្ យ ការរររផ្សារកមមសទ ត ល។ ី ររស់ខ្ញ ុំ្រផ្ទតត្រៅរលីការររកនញងការយល័ ិ ិ ធិ ន្ិងជាអាជា្កណា ជាការពត្ ខ្្ញុំធាលរ់ការពារររឿងកតម ិ ី ួយច្ុំន្ួន្រៅត្ញោការ រ៉ាញប្ន្តជាប្ររ្ទររឿងកតីប្ លមិន្សមញគោមញរទបយ ី ។ រោក Khan ប្ លតាមខ្្ញុំមកកាន្់ត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងប្ ល រពលរន្ះកុំពញងរស់រៅជាមួយខ្្ញុំន្ង ឹ ជួយចាត្់ការររឿងកតីរន្ះ កនញងករ
ី ប្ លខ្្ញុំអ្វត្តមាន្។
រន្ះប្ត្ូវរធាព ី រី រមា៉ាងរល់ប្ពក ឹ មួយច្ុំន្ួន្។
ូរច្នះរហយ ី រទរ ី ខ្្ញុំមាន្រពលរវោមករធាកា ី ររៅមន្ាីររពទយសមបញរសធម៌រន្ះ។ ការររ
រួមរ្ចូ លទាុំងរពលរៅមកពម ី ន្ារី រពទយ។ការរររន្ះ
ការរររន្ះប្ត្ូវ ង ឹ ពអ្ ី ប្ាី លអ្នកជុំងឺច្ង់
សកមមភាពនន្ការរររន្ះ
ន្ប្
ន្រធាីឱ្យខ្្ញុំទទួល ន្សន្ាិភាព
រ់ពីអាការៈជុំងឺ ល់ប្គូរពទយ
ន្ិងរច្ញរវជជរញ្ហជ។
ន្រធាីឱ្យខ្្ញុំមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងយ៉ាងជិត្សនទ ា ប្ លពួក ិ ធជាមួយអ្នករងរប្ោះជាជន្ជាត្ិឥណា
រគភាគរប្ច្ន្ ី គឺជាកមមករជារ់កច្ ិ ចសន្ាជន្ជាត្តា ិ មល ី ។ រទពរិ ោធន្៏រន្ះ
ន្ជួយឱ្យខ្្ញុំមាន្លុំន្ឹងកាន្់ប្ត្រមាុំ ឹ
កនញងកុំ ញ ងនន្សហ្វរាមទាមទារសទ ិ រធិ សរភាពខ្្ ី ញ ុំ ន្
រញ្ហាទាក់ទងន្ង ឹ កូន្ៗររស់រៅរចាទរទបង ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។
ខ្្ញុំមាន្កូ ន្ប្រុសពរី នាក់ប្ លរកធុំ ន ី ធាត្់កញ ងប្ររទស
ផ្សតល់ជូន្ន្ូវរសវាកមមជាអ្នករមីលប្ថ្រកាទាហាន្ប្ លមាន្រងជុំងឺ ន្ិងរងររួស។ អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង អ្រ់រ ុំពួករគ។
ូច្រន្ះការផ្សតល់រសវាររស់ខ្ញ ុំ្រៅមន្ាីររពទយររងកីត្ជាផ្សលប្ររយជន្៍រ ីមបរី ោះប្ោយរញ្ហានន្ការ
ោមរត្ីឯករជយររស់ខ្ញ ុំជា ្ ប្រ្ពនន្ការពិរោធភាពខ្មជរ់ខ្ួ ន្ររស់ ជ ខ្ញ ុំ។ ្
ខ្្ញុំ
ន្ិង្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ ិ
ន្
៏ រ សរប្មច្ច្ិត្តឲ្យមាន្ជុំន្ួយរវជជោហ្វសា ល អ ុំផ្សញត្ ប្ លរពលរនាះ្រយខ្្ ិ ញ ុំទទួលរន្ាញកប្ផ្សនកសប្មាកទារក ប្រសិន្ររី ប្គូរពទយ
ឥណា ា ។
ន្ិងគិោន្ញរោឋយកា ិ មិន្រៅរនាះ រញ្ហាលុំ
អាច្ប្សនមថាវាលុំ
រត្ីខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវរធាី ូច្រមតច្? ូច្រន្ះ
អ្នករមីលប្ថ្អ្នកជុំងឺប្ត្ូវប្ត្ជាជន្ជាត្ិ
កនន្ការរ ញ ត ះរណា ត លគិោន្ញ រោឋយកាជាជន្ជាត្ិឥណា ា កនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរយង ី
កប្សរ ៀងន្ឹងការអ្ន្ញវត្តកញ ងប្ររទសឥណា ន ា ប្ រ។
ប្រករោយសញវត្ថិភាព។ខ្្ញុំ
ន្អាន្រសៀវរៅររស់រោករវជជរ
Shikhaman ប្ លមាតយទាុំងទាយប្ត្ូវអ្ន្ញវត្ត។ រប្កាមកខ្្ញុំ
ាិ ត្
ូរច្នះខ្្ញុំ ន្ររៀន្ពីអ្ាីទាក់ទងន្ឹងកមាលង ុំ ពលកមម
Tribhuvandas
ន្អ្ន្ញវត្តតាមការប្
ប្ លន្ិយយអ្ុំពី
Ma-ne
នាុំរន្ះរលីកូន្ប្រុសទាុំងពីរ ូ ច្
កនញងរសៀវរៅរន្ះ ក៏ ូ ជារទពិរោធន្៍ នទរទៀត្ប្ លខ្្ញុំ ន្ទទួលរៅកប្ន្លងរផ្សសងៗរទៀត្។ រសវាកមមគិោន្ញរោឋយកា ិ ប្ត្ូវ ន្រប្រីប្ ស់
រហយ ត លន្ីមួយៗមាន្រយៈរពលមិន្រលីសពីពីប្ខ្រទបយ ី ការរ ញ ត ះរណា ី
្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ រ៉ាញប្ន្តមិន្ប្មន្ជាការរមីលប្ថ្ទារករនាះរទបយ ិ ី ។
ការររងកីត្ទារកគឺជាការោកលបងធៃន្់ធៃររុំផ្សញត្។រញ្ហាប្ពួ
ោមន្វត្តមាន្រៅទីរនាះរទបយ ី
ប្ រ។ ខ្្ញុំោមន្ការ្័យខ្មលច្រទបយ ី ។
ះ ឹងអ្រ់រ ុំកូន្ឱ្យ
ប្ថ្រកាទារក។ ប្គរ់ ុំណាក់កាលទាុំងអ្ស់ ខ្្ញុំ រន្ះ។
កូ ន្ៗររស់ខ្ញ ុំអា ្ ច្ន្ឹងមិន្ទទួល
មញខ្វ ិជាជរន្ះរទ។
រពលរនាះប្គូរពទយ
ូ ច្រន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវទទួលខ្ញសប្ត្ូវទាុំងប្សុងច្ុំរពាះការររងកីត្កូន្រន្ះ
រោយសញវត្ថិភាព។ ការសិកាពីការររររស់រោករវជជរ ច្ុំរ
ន្រកីត្រ ង ី ភាលមៗ។
រហយ ល ី ្មររពលខ្លះក៏ ត្់ខ្ួ ន្រទៀត្។ររ ីរទាះជាអ្នកជុំងឺមក ល់មន្ាីររពទយក៏រោយក៏
ោមន្អ្នកប្ លអាច្សប្មាកកូ ន្ឲ្យោត្់ ន្រទបយ ី ។
ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា
រមភ
ជាពិរសសសប្មារ់ជួយ
ាិ ត្ Tribhuvandas
ន្ជួយខ្្ញុំអាច្អ្ន្ញវត្តលម ម គួសម
ន្ប្ត្ឹមប្ត្ូវចាុំ ច្់ឪពញកមាតយគួរមាន្ច្ុំរ
ន្រឃញ ី គញ
ះ ឹងទូរៅអ្ុំពីការរមីល
សមបត្តិនន្ការសិកាយ៉ាងហមត្់ច្ត្់រៅរលីប្រធាន្រទ
ន្សញខ្ភាពជាទូរៅប្ លពួករគ ន្រធាីរៅនថ្ៃរន្ះប្រសិន្ររីខ្ញ ុំម ្ ិន្គិត្ ល់
រយង ន្ររ្ច ញពលកមមរ ីមបរី មីលប្ថ្រកាកូន្ប្ លមិន្ទាន្់ ឹងអ្ាីរោះកុំទបញងរពលពួករគមាន្ ី
អាយញ ៥ឆ្នរុំ នាះ។ ផ្សាញយមកវ ិញការពិត្រនាះគឺថា រកមងមិន្ប្ ល ឹងពីជីវ ិត្ប្ លរគរស់រៅរពលអាយញ៥ឆ្ន ុំ ុំរូងរទបយ ី ។ ការ អ្រ់រ ុំរកមងប្ត្ូវចារ់រផ្សតីមតាុំងពីរពលចារ់កុំរ
ី ត្មករមលះ។ ោថន្ភាពរងកាយន្ិងផ្សលូវច្ិត្តររស់ឪពញកមាតយភាជរ់រៅន្ឹង
150
ទារកចារ់ពីទារកចារ់កុំរ
ី ត្មករមលះ។ រនាារ់មក កនញងអ្ុំ ញងរពលនន្ការមាន្នផ្សារពាះ ការភាជរ់ទុំនាក់ទុំន្ងោនរន្ះ រៅប្ត្រន្តជះឥទធព ិ លតាមរយៈអារមម ៍ ច្ុំ ង់ ន្ង ិ ន្ស ិ ស ័យររស់មាតយ ន្ង ិ តាមរយៈវ ិធនី ន្ការរស់រៅររស់នាង។
រប្កាយពរី កីត្រច្ញជារូររង រកមងន្ង ឹ រធាីប្តារ់តាមឪពញ ក-មាតយ រគប្ត្ូវពង ឹ ប្ផ្សអកជារប្ច្ីន្ឆ្នរុំ លឪ ី ពញក-មាតយ សប្មារ់ ការលូត្ោស់ររស់ខ្ួ ន្។ ល
គូោាម្ លទទួលោាល់រញ្ហាទាុំងរន្ះ ី រយប្ ិ
រ៉ាញប្ន្តពួករគន្ឹងប្រររន្ះរៅរពលពួករគមាន្ច្ុំ គជា ឺ មញខ្ររឯករជយប្ លច្ុំ
់ ញរ៉ា ណាណះ។ ខ្្ញុំគត្ ងរ ិ ថា រន្ះការជាគត្ ិ ខ្ញសប្ លរជឿថារញ្ហាផ្សលូវរ្ទ
ច្់ ូច្ជាការរគង ឬទទួលទាន្អាហាររទបយ ល ី ។ ព្ ិ ពរោកប្ផ្សអករលីអ្ត្ថភា ិ ពររស់ខ្ួ ន្
ច្ុំរពាះសកមមភាពនន្ភាពអ្វ ិជាជ ររឿងររស់ប្ទង់
មន្ ិ គិត្ ល់រញ្ហាផ្សលូវរ្ទប្ផ្សនករងកាយររស់ពួករគរទបយ ី
ន្ង ិ ខ្
ៈប្ លពិភាពរោកគជា ឺ ទវា ី លររស់ប្ពះ
រហយ ី សកមមភាពររស់មន្ញសសគួរប្ត្ប្ត្ូវ
រញគាលប្ លទទួលោាល់រញ្ហារន្ះន្ង ឹ ប្គរ់ប្គងច្ុំ ចាុំ ច្់សប្មារ់រងកាយ សត្អា ិ រមម
ន្ប្គរ់ប្គងរ ម ី បជា ី កុំរ
ន្ង ុំ ភាពរញង ិ ជាកប្ន្លង្លញះរញ្ហចង
ី ន្រសថរភាពររស់ព្ ិ ពរោក។
ងផ្សលូវកាយររស់រគ រហយ ល រគន្ង ី ន្ឹងភាជរ់ខ្ួ ន្ររស់ ឹ ច្ុំរ ះប្ ល ុំ ន្់រប្កាយ។ ៍ ន្ិងច្ត្ ិ តគុំន្ត្ ិ ន្ិងផ្សតល់អ្ត្ថប្ររយជន្៍រន្ះច្ុំរពាះជន្ជនា
VII. ប្ពហមច្រយធម៌ I ិ
ឥទបូវរន្ះរយង ុំ ច្ុំរពាះពាកយ ី ្ន្ ល់ ុំណាក់កាលកនញងររឿងរន្ះ រៅរពលប្ លខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមគិត្កាន្់ប្ត្ខ្មលង សមបថ្ ប្ពហមច្រយធម៌ ។ ខ្្ញុំ ន្ងរ់ន្ឹងគុំន្ត្ ុំ ពីខ្ញ ុំរ្ រៀរអាពាហ៍ពពា ិ ិ ជារតប្ី រពន្ធចារ់តាង ិ ហ៍ ភាពរោមះប្ត្ង់ន្ង ិ ្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ ិ
ន្កាលយជាប្ផ្សនកមួយនន្ការប្សទាញ់ សច្ចធម៌។ រ៉ាញប្ន្ត រទរ ី ប្ត្រពលរស់រៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
ប្ លខ្្ញុំយល់ពីោរៈសុំខ្មន្់នន្ការអ្ន្ញវត្ត
ប្ពហមច្រយធម៌ សូមបប្ី ត្ជាមួយន្ង ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំមន្ ិ ឹ ្រយររស់ ិ ិ អាច្ន្យ ិ យ
ទាុំងប្សុងន្ូ វកាលៈរទសៈ ឬររឿងអ្ាប្ី លរធាឲ្ ី យគត្ ិ រៅកាច្ងអញលររាញរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ៅចាុំ ន្ថា កតាតសុំខ្មន្់រុំផ្សញត្ គឥ ឺ ទធព ិ លនន្ទសសន្វ ិជាជររស់រោក
Raychandbhai
ប្ លខ្្ញុំ
ន្ន្ព ិ ន្ធរសៀវរៅរន្ះរួច្ជារប្សច្ន្ង ិ រៅចាុំការ
សន្ានាមួយប្ លខ្្ញុំធាលរ់មាន្ជាមួយោត្់។ មាន្រពលមួយ ខ្្ញុំ ន្ន្ិយយរៅកាន្់ោត្់រោយការករោរពសររសរី ការ លះរងរ់ រស់រោកប្សី Gladstone ច្ុំរពាះោាមរី រស់រោកប្ស។ ន្ ី ខ្្ញុំ ន្ ឹងខ្លះៗថា រោកប្សី Gladstone ទទួច្ររៀរច្ុំប្ត្សប្មារ់រោក Gladstone សូមបរី ៅកនញងសភាក៏រោយ រហយ ី រន្ះ
ន្កាលយវ ិន្័យមួយកនញងជីវ ិត្គូោាមី
្រយរន្ះ ប្ លសកមមភាពប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញវត្តជារទៀងទាត្់។ ខ្្ញុំន្យ ិ ិ យររឿងរន្ះរៅកាន្់កវ ីន្ព ិ ន្ធ ន្ង ិ សររសរី ច្ុំរពាះកតី ប្សទាញ់ ររស់សហព័ទធរន្ះ។ រោក Raychandbhai
ន្សួរខ្្ញុំថាៈ “រត្ខ្ ្ ិត្ថាទាុំងពរី រន្ះមួយណាលអជាង ី ញ ុំគ ់ ុំរពញភារកច្ មួយណា ច្ុំរពាះកតប្ី សទាញ់ ររស់រោកប្សី Gladstoneមាន្ច្ុំរពាះោាមីររស់នាង ឬការលះរងរ ិ ច ោមន្ប្ ន្កុំ
ត្់នន្ទុំនាក់ទុំន្ងររស់នាងច្ុំរពាះរោក Gladstone ។”ឧទាហរ
Gladstoneឬជាអ្នកររប្មរី រស់ោត្់ រត្រី យង ី មន្ ិ រផ្ទតត្រលឧ ី ទាហរ
រហយ ី រមល ី ការខ្ញ សប្ត្ូវរោយយកច្ត្ ិ តទញកោក់ ូច្ោន
៍ នន្អ្នកររប្មី ឬអ្នកលះរងប្់ រររន្ះរៅ? សន្មត្ថា ខ្្ញុំទទួល
រងប្់ រររន្ះពីអ្នកររប្មប្ី រុសមានក់ រត្ីខ្ញ ុំន្ ្ ង ឹ រធាី ូច្ជាករ ទសសន្ៈប្ លរលក ី រទបង ី រោយោត្់។ នារពលរនាះរោក
៍ ថា នាងគីជារអូន្ប្សីររស់រោក
Raychandbhai
ន្ររៀរអាពាហ៍ពិពាហ៍រច្ ួ រហយ ី ។
ខ្្ញុំចារ់អារមម
់ រ់ពាន្់ ងរប្ច្ីន្ជាង្រយអ្ន្ញ ការលះរងរ់ រស់អ្នកររប្មីមានក់គឺជាការលះរងរ វត្តច្ុំរពាះោាមី។ ិ ភា្ក់រផ្សអីលន្ឹងការលះរង់ររស់្រយច្ុំ រពាះោាមីររស់នាងរទបយ ិ ី ៈធមមជាត្ិលរ អ ុំផ្សញត្។
ន្កតប្ី សទាញ់ លះ
ី រោកប្សី Gladstone ប្ រឬយ៉ាងណា? សូមពន្ ិ ត្ ិ យ
ពាកយរពច្ន្៍ររស់ោត្់ោតរ់រៅ ូច្ជាមិន្ពិររះោតរ់ រ៉ាញប្ន្តសមតីទាង ុំ រនាះមិន្អាច្រធាីឲ្យខ្្ញុំរ្លីយ
ការលះរងរ់ ន្ះគឺជាលកខ
រត្ខ្ ី ញ ុំ្គត្ ិ ូច្រមតច្?
៍ រឃញ ី ថា
ន្។ ខ្្ញុំគិត្កនញងច្ិត្តថា វាោមន្អ្ាីប្ លប្ត្ូវ
រប្ពាះរន្ះជាភារកិច្ចមិន្អាច្រុំប្រក ន្រវាងពួករគ។
រ៉ាញប្ន្តវាត្ប្មូវឲ្យមាន្ការខ្នះប្ខ្នងពិរសសមួយកនញងការរធាីឲ្យប្ររសីរ
151
រទបង ី រវាងការលះរងរ់ ោយភាពរសមីោនរវាងរៅហាាយ ន្ិងអ្នកររប្ម។ ី ទសសន្ៈររស់កវ ីន្ព ិ ន្ធរូររន្ះ
ន្ចារ់រផ្សតីមរធាី
ឲ្យខ្្ញុំយល់ ឹងជាលុំោរ់។
រប្កាយមកខ្្ញុំសួរខ្លួន្ឯងថា ច្ញះទុំនាក់ទុំន្ងខ្្ញុំជាមួយន្ង ្ រត្ភា ឹ ្ិរយររស់ខ្ញ ុំ? ី ពរោមះប្ត្ងរ់ រស់ខ្ញ ុំ្
្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ជាឧរករ ិ
៍ នន្ត្ណា ា រងកាយឬ? រត្ក ី ន្លងមក ខ្្ញុំ
ប្ត្ងរ់ រស់ខ្ញ ុំម ្ ិន្ត្នមលអ្ាីរោះរទបយ ី ។ មន្ ិ ប្ លប្ត្ូវ
ន្កាលយជាទាសករនន្ត្ណា ា រងកាយ ភាពរោមះ
រ ីមបឲ្ តិ ម៌ច្ុំរពាះ្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ ី យមាន្ភាពយញត្ធ ិ
ន្រោងរោមច្ត្ ិ តរទបយ ី ។
ន្រធាឲ្ ី យ
ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ន្ិយយថា
រន្ះជាររឿងរយប្សួលរុំផ្សញត្សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ប្ លប្ត្ូវសបថ្ច្ុំរពាះ
នាង
ប្ពហម
ច្រយធម៌ លញះប្តាណាប្ត្ខ្្ញុំរពញច្ត្ រន្ះ។ រន្ះជា្ន្ាៈទន្់រខ្ាយររស់ខ្ញ ុំ្ ឬក៏ជាការភាជរ់ន្ង ិ ិ តន្ង ឹ ប្ពហមច្រយធម៌ ិ ឹ ត្ណា ា រងកាយប្ លជាឧរសគា។ ន្ររជ័យពរី ង
ខ្្ញុំ
រប្ពាះប្ត្ច្ុំ
ងប្់ ល
សូមបរី ៅរប្កាយរពលមន្សកា ឹ ពរ ិ រៈររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ ង ី ញ្ហារន្ះក៏រោយ។
ន្រធាីឲ្យរ្ះរនាះមិន្ប្មជាច្ុំ
ង់ខ្មលង ុំ ខ្មលរទបយ ី ។
រោលរុំ
ៈរពលខ្្ញុំសក ិ ារៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស ខ្្ញុំ
ការមាន្កូន្ជារប្ច្ន្ ី ជាងរន្ះ។ ខ្
័ ខ្្ញុំររជយ
ងសុំខ្មន្់ររស់ខ្ញ ុំគ ្ ឺរជៀសវាង
ន្អាន្រសៀវរៅអ្ាម ី ួយប្ លន្យ ិ យ
អ្ុំពរី រឿងោមន្កូ ន្។ ខ្្ញុំ ន្ររៀរររ់រច្ ួ មករហយ ី អ្ុំពកា ី ររឃ្លសនាប្គរ់ប្គងកុំរ ី ត្ររស់រោក Dr. Allinson រៅកនញង ុំ ូកសតព ជព ី ី ការរួសត្មោច្់។ ប្រសន្ ិ ររីវាជះឥទធិពលអ្ច្និ ហ្វន្តមួយច្ុំន្ួន្មករលខ្ ី ញ ុំ្ ការរ រិ សធររស់រោក Hill ច្ុំរពាះវ ិធីោហ្វសតទាង ុំ រនាះ ប្រររន្ះ
ប្ពមទាុំងការោុំប្ទប្ផ្សនកខ្មងកនញងររស់រោកន្ឹងប្ត្ូវយកមកអ្ន្ញវត្តតាម។
ូរច្នះរហយ ី ខ្្ញុំោមន្រុំ
ខ្លួន្ឯង។ ភាពលុំ
ងច្ង់
រោយរឃញ ី
ន្កូន្រទៀត្រទបយ រហយ ី ី ខ្្ញុំប្ត្ូវចារ់រផ្សតីមយ៉ាងរពញទុំហង ឹ រ ីមបប្ី គរ់ប្គង
ករៅមិន្ទាន្់រ្ច រ់រទបយ ន្ចារ់រផ្សតីមរគងប្រកពីោន។ ខ្្ញុំសរប្មច្ច្ិត្ត ី កនញងកិច្ចការរន្ះ។ រយង ី
ច្ូលរគងរៅរពលប្ លការររប្រចាុំនថ្ៃររស់ខ្ញ ុំ្ ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំអ្ស់កមាលង ុំ យ៉ាងខ្មលង ុំ ។
ការប្រឹងប្ប្រងទាុំងអ្ស់រន្ះមិន្
ន្ររាញជាប្ផ្សលផ្ទករនាះរទបយ រ៉ាញប្ន្តរៅរពលខ្្ញុំប្ករទបករមីលរៅអ្ត្ីកាល ខ្្ញុំគិត្ថា ី
ការប្រឹងប្ប្រងរប្ន្ថមរទៀត្ច្ុំរពាះររឿងប្ លមិន្ទាន្់
ន្សរប្មច្។
ុំរណាះប្ោយច្ញងរប្កាយគឺ
ុំរណាះប្ោយច្ញងរប្កាយប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី រៅច្ញ ងឆ្ន ុំ ១៩០៦។ធម៌អ្ហិងា នារពលរនាះមិន្ទាន្់ប្ត្ូវ
ចារ់រផ្សតីមអ្ន្ញវត្តរទបយ ី ។ ខ្្ញុំមិន្ោាល់ពីសញ្ហញ
នន្ការមក ល់នន្ធម៌រន្ះរៅរទបយ ី ។ ខ្្ញុំអ្ន្ញវត្តធម៌អ្ហង ិ ារន្ះរៅ
កនញងទីប្កុង Johannesburg រៅរពលមាន្ការរះរ រប្កាយសហ្វរាមទាមទារសិទធិរសរភាព។ ី ឱ្កាសរនាះ។ សុំរ
ី រន្ះប្ត្ូវ
ខ្្ញុំគិត្ថា
រប្កុម Zulu កនញងប្ររទសណាតាលី ប្ ល
ន្រកីត្រទបង ី ភាលមៗ
ខ្្ញុំប្ត្ូវផ្សតល់រសវាកមមររស់ខ្ញ ុំច្ ្ ុំរពាះរោឋ្ិ លណាតាលីរៅកនញង ន្ទទួលយក រហយ ី រយង ី ន្ឹង ន្ ឹងរៅកនញងជុំពូករផ្សសងរទៀត្។ រ៉ាញប្ន្តការរររន្ះរធាី
ឲ្យមិន្សរាយរៅរពលគិត្ ល់ទិសរៅនន្ការប្គរ់ប្គងខ្លួន្ឯង ន្ិងប្ផ្សអកតាមទមាលរ់ររស់ខ្ញ ុំ្ ខ្្ញុំ រន្ះជាមួយន្ឹងប្កុមការររររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមរជឿជាក់ថា ការររងកីត្ ន្ិងផ្សលលុំ ន្ឹងរសវាោធារ រន្ះ
ន្រមីលប្ថ្រោយការប្រុងប្រយ័ត្ន។ ខ្្ញុំ
កនន្ការប្ថ្រកាកូ ន្មិន្ប្សរោន
ន្នាុំ្រយ ន្ិងកូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្មកកាន្់ត្ុំរន្់ Phoenix ិ
ា ប្ លរៅពីរប្កាយកងកមាលង ុំ ណាតាលី។ ី រតាមរថ្យន្តសរហ្វរាះជន្ជាត្ិឥណា
ទាុំងរនាះ ការប្រមូលផ្សតញុំោនមួយប្ត្ូវ
កុំទបញងរពលនន្ការលុំ
ន្ិង ក
ន្រធាីរទបង ល ី គុំន្ិត្មួយ ន្រកីត្រទបង ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្ច្ង់លះរង់ខ្ួ ន្ឯង
ច្ុំរពាះរសវាសហគមន្៍កញ ងោ ន ថ ន្ភាពរន្ះ
ខ្្ញុំប្ត្ូវរ ះរង់រចាលកូន្ៗ
រច្ញពីការរមីលប្ថ្រការរស់ប្គួោរ។ ការរះរ រន្ះ
ន្ពិភាកាគុំន្ិត្
ៈរទបយ ី ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្រុំប្រកលុំរៅោឋររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅទីប្កុង Johannesburg រ ីមបអា ី ច្រធាីកិច្ចការប្ររ ន្កនញងកុំទបញងរពល “ការរះរ រ”។ កនញងកុំទបញងរពល១ប្ខ្នន្ការផ្សតល់រសវា ខ្្ញុំប្ត្ូវរ ះរងរ់ ចាលផ្សាះសប្មបង
ប្ លធាលរ់ រធាី ុំរ
ន្
រមិន្
ប្ទពយសមបត្តិ
ន្ិងរស់រៅកនញងជីវ ិត្កនញងនប្ព
ន្ប្គរ់ប្គងខ្្ញុំរលីសពី៦ស ត ហ៍រទបយ រ៉ាញប្ន្តកញ ងរយៈរពល ន ី
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរឃញ ន ីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ី ន្ូវសម័យកាលសុំខ្មន្់កញ ងជ
ោរៈសុំខ្មន្់នន្សមបថ្
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំកាន្់ប្ត្យល់
ច្ាស់ជាងមញន្។ ខ្្ញុំទទួលោាល់ថា ការសចាចគឺជាការរច្ញផ្សញត្ពីការចាក់រោខ្លួន្ឯងមកកាន្់រសរភាពព ី ិត្ប្ ក ។
152
រហូត្មកទល់រពលរន្ះ ខ្្ញុំមិន្ទាន្់សរប្មច្រជាគជ័យរៅរទបយ រប្ពាះខ្ាះ្ន្ាៈរោយោរោមន្ជុំរន្ឿរលខ្ ល ន្ិង ី ី ួ ន្ឯង ជរុំ ន្ឿរលប្ី ពះ។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ច្ត្ ថិ កនញងប្ ន្សមញប្ទលាង ី ិ តគុំន្ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្សត្ ឹ រលាយ ី នន្ការសងស ័យ។ ខ្្ញុំ ន្ ឹងថា ង់
ការរ ិរសធរធាស ី មបថ្ន្ឹងរធាឲ្ ី យមន្ញសសធាលក់ច្ូលរៅកនញងច្ុំ
រហយ ី អ្នកប្ លជារ់កាត្ពាកិច្ចតាមសមបថ្រន្ះគឺ
់ ងភាជរ់ខ្ួ ន្ឯងច្ុំ ក មួយ។ ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា ខ្្ញុំមន្ ល រពាះ ិ ច្ងច្ ពាកយសមបថ្រទបយ រប្ពាះវាជាច្ុំ ញ ច្រខ្ាយនន្សត្រ ី ិ ញ្ហញ ន្ង ិ កបត្់ការច្ង់ ន្ច្ុំរពាះអ្ាម ី ួយប្ លប្ត្ូវរជៀសវាង។ ូច្ជាការរ្លីងពរី សរន្ ី ិយមរៅកាន្់អាពាហ៍ពពា ិ ហ៍ពត្ ិ ប្
ឬរត្ក ី ប្ន្លងណារៅអាច្ជាភាពលុំ ច្ក ឹ ខ្្ញុំ រប្ពាះខ្្ញុំមន្ ិ
កនន្ការសរប្មច្ច្ត្ ិ តច្ញងរប្កាយ?
ខ្្ញុំសបថ្រត្់រគច្ពស ឹ ថាន្ង ី ត្ាពស់ប្ លខ្្ញុំ ង ឹ
ន្ប្រង ឹ ថា ការខ្ិត្ខ្ុំប្រង ឹ ប្ប្រងរត្់រគច្រច្ញពីវា។ ខ្្ញុំ ង ឹ ប្ប្រងអាជាមរធា
រសច្កតោ ី ល រ់រញ រ៉ា ណាណះ។
យពត្ ិ ប្
ក នន្
ការខ្ត្ ិ ខ្ុំប្រឹងប្ប្រងមាន្ន្័យថាគជា ឺ ជាភាពអ្វ ិជាជនន្ការពត្ ិ ប្ លថា ូច្ជាសត្ាពស់ន្ង ឹ មក
សមាលរ់ខ្ញ ុំប្្ រ។ រហត្ញ ូរច្នះ ការពិត្រនាះថា ខ្្ញុំអាច្សប្មាកពីការប្រឹងប្ប្រងរន្ះ
ន្តាមវ ិធីោហ្វសតប្ លខ្្ញុំមន្ ិ ទាន្់
យល់ច្ាស់រៅរទបយ ី ពីោរៈសុំខ្មន្់នន្សកមមភាពច្ាស់ោស់។ “រ៉ាញប្ន្ត សន្មត្ថាទសសន្ររស់ខ្ញ ុំ្រន្ះប្ត្ូវ
ន្ប្កប្ប្រ
កនញងនថ្ៃអ្នាគត្រនាះ រត្ីខ្ញ ុំប្្ ត្ូវប្រកាន្់ខ្មជរ់ខ្ួ លន្ឯងតាមរយៈការសបថ្រន្ះយ៉ាង ូ ច្រមតច្?” ច្មៃល់រន្ះប្ត្ងប្ត្រធាីឲ្យពួក រយង ី រញញរ។
រ ះរង់រចាល។
រ៉ាញប្ន្តការសងស ័យក៍
ន្កបត្់ពីភាពខ្ាះខ្មត្ការយល់ ង ឹ ច្ាស់ោស់ប្ លជាររឿងមួយច្ាស់ប្ត្ូវប្ត្
រន្ះជាមូលរហត្ញប្ លរោក Nishkulanand
ន្រប្ច្ៀងថា៖
ការរ ះរងរ់ ចាលរោយោមន្ការរពញច្ិត្តគឺមិន្ប្គរ់ប្ោន្់រទបយ ី ។ រៅរពលប្ លច្ុំ
ង់
ន្ផ្សញ ត្រលត្់រៅ
អាច្រច្ៀសវាង ន្។
ត្់ ការសចាចរធាីការលះរង់រចាលន្ឹងទទួល
ន្លទធផ្សលប្ លមិន្
VIII.ប្ពហមច្រយធម៌ II ិ
ន្ប្
រប្កាពីពភា ់ ក ខ្្ញុំ ិ ការពញរលញ ន្ង ិ គត្ ិ ពិចារលអិន្លអន្ម
រ់ពគ ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ុំន្ត្ ិ រន្ះ ល់្រយររស់ ិ ី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
មន្ ន្ជុំទាស់ន្ង ្ ន្ការលុំ ិ ឹ គុំន្ិត្រន្ះរទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំមា
ន្ពភា ិ កាជាមួយនាងរៅរពលខ្្ញុំរធាស ី មបថ្រ៉ាញរណាណះ។ នាង កខ្មលង ុំ ណាស់កញ ងការសរប្មច្ច្ ន ត្ ិ តច្ញងរប្កាយ រប្ពាះខ្្ញុំមន្ ិ
ទាន្់មាន្ភាពកាលហាន្រៅរទបយ ា ររស់ខ្ញ ុំ្ ី ។ រត្ឲ្ ី យខ្្ញុំប្គរ់ប្គងត្ណា នន្រងកាយជាមួយ្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ ិ
ន្សរប្មច្ច្ិត្តរធាស ី មបថ្ កនញងឆ្ន ុំ ១៩០៦។ ខ្្ញុំមន្ ិ
ន្យ៉ាងណា? ការកាត្់ផ្ទតច្់រចាលទុំនាក់ទុំន្ង
ហាក់ ូច្ជាររឿងច្ប្មលកណាស់។
រ៉ាញប្ន្ត
ថាមពលររស់ប្ពះ។
ខ្្ញុំរជឿជាក់រៅរលកា ី រច្ងអញលប្
រ់នន្
រៅរពលខ្្ញុំពន្ ន្ិងរពញច្ត្ ុំ ។ ិ ិត្យ ល់អ្ត្ីត្កាលនន្ការសបថ្រយៈរពល២០ឆ្ន ុំ ខ្្ញុំមាន្កតរី ករយ ី ិ តយ៉ាងខ្មលង ័ ត្ច្ ភាពរជាគជយ ុំ ពឆ្ ិ ឬរប្ច្ន្ ី នន្ការអ្ន្ញ វត្តការប្គរ់ប្គងរលខ្ ី ួ លន្ឯង ន្រន្តចារ់តាង ី ន ុំ ១៩០១ មក។ រ៉ាញប្ន្តរសរភាព ី ន្ង លរកត្ ិ ភាពរករយប្ ី ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំរប្កាយរពលរធាស ី មបថ្
មន្ ិ ប្ ល
ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំទទួល
ន្រទពរិ ោធន្៍រទបយ ី រៅ
មញន្ឆ្ន ុំ ១៩០៦។ រៅមញន្រពលរធាស ី មបថ្ ខ្្ញរុំ រក ី ច្ុំហររ ីមបព ី ញះពារជមនះតាមរយៈច្ុំ ងន់ ន្ការរធាស ី កមមភាព។ រពល រន្ះពាកយសមបថ្គជា ុំ ការពារប្រឆ្ុំងន្ឹងច្ុំ ងរ់ នាះ។ សកកតាន្ញពលសុំខ្មន្់នន្ប្ពហមច្រយធម៌ ប្រចាុំនថ្ៃកាន្់ប្ត្ ឺ រ ង ិ រធាីឲ្យខ្្ញុំ
ន្រឃញ ី ជាក់ប្សតងរទបង ី កាន្់ប្ត្ច្ាស់ប្ថ្មរទៀត្។
Phoenix។ ភាលមៗរប្កាយពីរន្ះ ខ្្ញុំក៏
ពាកយសមបថ្ប្ត្ូវ
ន្រួច្ផ្សញត្ពីការររមន្ាីររពទយ រហយ ី ខ្្ញុំ
ន្រធាីរៅរពលខ្្ញុំរស់រៅត្ុំរន្់
ន្រធាី ុំរ
ី ររៅត្ុំរន្់ Phoenix
ជាកប្ន្លងប្ លប្ត្ូវប្ត្ទបរ់រៅទីប្កុង Johannesburg វ ិញ។ រយៈរពលប្រប្ហល ១ប្ខ្ប្ លខ្្ញុំប្ត្ទបរ់រៅទីរនាះ មូលន្ិធិនន្ អ្ហិងា ប្ត្ូវ
ន្ររងកីត្រទបង ី ។ រោយមិន្
ន្ ឹងពីររឿងរន្ះ ប្រប្ហលជាពាកយសមបថ្នន្ប្ពហមច្រយធម៌ ិ
ន្កុំពញងររៀរច្ុំររឿងរន្ះសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ហយ ី ។ មូលន្ិធិនន្ អ្ហិងា មិន្ប្មន្ជាគរប្មាងប្ លប្ត្ូវ
ន្គិត្ទញកជាមញន្
153
រទបយ ី ។ មូលន្ធ ិ រិ ន្ះ
ន្រកីត្រទបរី ោយឯកឯងរោយោមន្្ន្ាៈផ្ទាល់ររស់ខ្ញ ុំទា ្ ល់ប្ត្រោះ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្អាច្រមល ី រឃថា ី
រល់ ុំណាក់កាលកន្លងមកររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ ឹកនាុំខ្ញ ុំឲ្ ្ យមកកាន្់រោលរៅរហយ ី ។ ខ្្ញុំ ន្កាត្់រន្ថយការច្ុំណាយរលផ្ស ី ាះ សប្មបងយ៉ាងរប្ច្ន្ ន្រធាី រុំ ី ររៅត្ុំរន្់ Phoenix រ ីមបរី ធាី ី ររស់ខ្ញ ប្ុំ្ លមាន្រៅទប្ី កុង Johannesburg ន្ង ិ សមបថ្ច្ុំរពាះ ប្ពហមច្រយធម៌ ។ ិ តាមច្ុំរ
ខ្្ញុំរៅមិន្ទាន្់
ះ ឹងនន្រ្ញត្ោ តិ សនានន្ ប្ពហមច្រយធម៌ មាន្ន្័យថា គជា ិ ឺ ការទទួលោាល់ប្ពះប្ពហមប្ ល
ន្សក ន្ ិ ាពីគមពីោហ្វោតហិ ូ ា រៅរទបយ ី ។ ការយល់ ឹងពគ ី មពរី រន្ះច្ុំរពាះខ្្ញុំមាន្ភាពរកច្រប្ម ី ី ជាមួយ
រទពរិ ោធន្៍រន្តច្ ិ មតងៗ។ គមពរី ោហ្វោតប្ លខ្្ញុំ សមបថ្រន្ះ
ន្អាន្រៅកនញងជវី ិត្រប្កាយមករទៀត្រ៉ាញរណាណះ។ រល់នថ្ៃជាមួយន្ង ឹ
ន្នាុំខ្ញ ុំឲ្ ្ យខ្ត្ ប្ លន្យ ិ ការយល់ ង ឹ ពី ប្ពហមច្រយធម៌ ិ រៅជត្ ិ ិ យអ្ុំពកា ី រការពាររងកាយ ច្ត្ ិ ត ន្ង ិ
ប្ពលង ោមន្ភាពលុំ ឹ ។ រពលន្ះការអ្ន្ញវត្ត្ត ប្ពហមច្រយធម៌ ិ
កច្ុំរពាះខ្លួន្ខ្្ញុំរទបយ ី រហយ ី វាជាការរធាឲ្ ី យច្ត្ ិ ត ន្ធូរ
ប្ោល ន្ង រល់រល់នថ្ៃប្ត្ូវរធាប្ី ត្រធាច្ ិ រករយ។ ី ី ត្ ិ តឲ្យធូប្ោល ន្ង ិ រករយ។ ី
រ៉ាញប្ន្ត ប្រសន្ ន្ង ិ រររី ន្ះប្ោន្់ប្ត្ជារញ្ហារធាឲ្ ី យច្ត្ ិ តរករយរនាះ ី ឹ រធាឲ្ ី យោមន្អ្នករជឿថា រន្ះជាររឿងរយប្សួល
សប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ សូមបប្ី ត្រៅរពលខ្្ញុំមាន្អាយញ ៥៦ឆ្ន ុំ ខ្្ញុំទទួលោាល់ថា រន្ះពត្ ិ ជាររឿងលុំ ខ្្ញុំទទួលោាល់កាន្់ប្ត្រប្ច្ន្ ី រទបង ី ៗថា
វា ូច្ជាការរ ីររៅរលម ី ញ ខ្កុំរត្ ិ
សប្មារ់ពិន្ិត្យរមីលប្ផ្សនកខ្មងរប្ៅខ្លួន្។
រហយ ី ខ្្ញុំរឃញ ី រល់សកមមភាពចាុំ ច្់
ការប្គរ់ប្គងការន្ិយយសតីគឺជាកតាតសុំខ្មន្់រៅកនញងរ្ញត្តិនន្សមបថ្រន្ះ។
ន្ិយយឲ្យ
កប្មន្។ ររៀងរល់នថ្ៃ
ន្ទាុំងប្សុងន្ឹងររងកីត្រៅជារ្ញត្ិតយ៉ាងរយប្សួល រហយ ី រពលរន្ះខ្្ញុំ
ខ្្ញុំរឃញ ី ថា
ការប្គរ់ប្គងការ
ន្រន្តការពិរោធមិន្ប្ត្ឹមប្ត្
រលីការត្មអាហាររ៉ាញរណាណះ រ៉ាញប្ន្តប្ថ្មទាុំងពិរោធន្៍រលីទសសន្នន្ ប្ពហមច្រយធម៌ រទៀត្ផ្សង។ ជាលទធផ្សលនន្ការ ិ ពិរោធទាុំងរន្ះ ខ្្ញុំ
ន្រឃញ គួរប្ត្មាន្ប្ ន្កុំ ី ថា អាហារររស់ជន្ប្រកាន្់ ប្ពហមច្រយធម៌ ិ
ប្រសិន្ជាអាច្គឺអាហារមិន្អ្ុំអ្ិន្។
ត្់ ោម្ញ ន្ិង
រទពិរោធន្៍៦ឆ្ន ុំ ន្ររាញឲ្យខ្្ញុំរឃញ គឺ ី ថា ទសសន្ៈនន្ការទទួលទាន្អាហារររស់ជន្ប្រកាន្់ ប្ពហមច្រយធម៌ ិ
ប្ោរ់ធ្ញជាត្ិ
ន្ិងប្ផ្សលរឈប្ី សស់។
ការរួច្ផ្សញត្ពីត្ណា ា ប្ លខ្្ញុំ
ន្ទទួលកនញងកុំទបញងរពលទទួលទាន្អាហាររន្ះ
ច្ាស់ច្ុំរពាះខ្្ញុំរទបយ រប្កាយពីខ្ញ ុំ្ផ្ទលស់រូ រការត្មអាហារ។ ត ប្ពហមច្រយធម៌ មិន្ប្ត្ូវការឲ្យខ្្ញុំប្រឹងប្ប្រងអ្ន្ញវត្តខ្មលង ុំ ី ិ
កុំទបញងរពលរស់រៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ទទួលទាន្ប្ោរ់ធ្ញជាត្ិ ន្ិងប្ផ្សលរឈមា ី ន ក់ឯង។ វា ន្កាលយរៅជា រញ្ហាច្ុំរពាះការប្រឹងប្ប្រងចារ់តាង ុំ ពីខ្ញ ុំចា ្ រ់រផ្សតីមទទួលទាន្ទឹករោះរោ។ អាហារប្ត្ទបរ់ទទួលទាន្ទឹករោះរោប្ត្ូវ
វ ិធីប្ លរធាីឲ្យរធាីខ្ញ ុំចា ្ ករច្ញពីការត្ម
ន្ចាត្់ទញកថាគឺជាការអ្ន្ញវត្តសមរមយ។ វាប្គរ់ប្ោន្់កញ ងការរញ្ហ ន ជ ក់រៅទី
រន្ះថា ខ្្ញុំមិន្មាន្ច្មៃល់ច្ុំរពាះការត្មទឹករោះរោរណា ត លឲ្យសមបថ្នន្ ប្ពហមច្រយធម៌ ជួរការលុំ ិ អ្ន្ញវត្តរទបយ ប្ត្ូវរ ី ។ សូមឲ្យអ្នកប្គរ់ប្ោប្ោវប្ជាវរករហត្ញផ្សលរន្ះថា រល់អ្នកប្រត្ិរត្តិ ប្ពហមច្រយធម៌ ិ ការញាុំទឹករោះរោ។ ផ្សលរ៉ាះពាល់នន្ ប្ពហមច្រយធម៌ រលីភាពខ្ញសប្រលកនន្អាហារអាច្ប្ត្ូវ ិ ខ្្ញុំទទួល
ន្ការពិរោធជារប្ច្ីន្។
រោះរោប្ លជាអាហារររងកីោច្់ ញុំ
កកនញងការ ះរងរ់ ចាល
ន្រញ្ហជក់រៅរពលប្ ល
ខ្្ញុំមិន្ទាន្់រករឃញ ី អាហារណាជុំន្ួសការទទួលទាន្ប្ផ្សលរឈរី ៅទទួលទាន្ទឹក
ន្រសមីោន ន្ិងរយប្សួលរ ុំោយ។ ប្គូរពទយរ្មះ vaidyas ន្ិង hakims
័ ររប្ងៀន្ខ្្ញុំឲ្យទទួលទាន្ប្រររន្ះ។ ន្ររជយ
រពទយប្ រ។
ូរច្នះរហយ ខ្្ញុំគិត្ថាទឹករោះរោក៏មាន្ប្ផ្សនកខ្លះច្ប្មាញ់ រច្ញពថា ី ី ន ុំ
ជាជុំន្ួយខ្មងរប្ៅច្ុំរពាះអ្នកប្រត្ិរត្តិ ប្ពហមចារយធម៌ ការហាមឃ្លត្់ ន្ិងការរប្ជីសររសកន ិ ី ញ ងការត្មអ្ហារគឺ
មាន្ោរៈសុំខ្មន្់ណាស់។ ជាទូរៅរយង ី ឹងរហយ ី ថា វាន្ឹងរធាីឲ្យរយង ី ោមន្ថាមពលរោយោមន្អាហារ ូរច្នះរហយ ី ខ្្ញុំមិន្សងស ័យថា
ការត្មប្ លប្ត្ូវ
ន្អ្ន្ញ វត្តតាមរយៈការប្គរ់ប្គងសមត្ថភាពផ្សលូវច្ិត្តពិត្ជាមាន្ោរៈសុំខ្មន្់
154
ប្ររយជន្៍ណាស់។
ករ
ី មួយច្ុំន្ួន្
ការត្មគឺោមន្ប្ររយជន្៍រទបយ ី
ពួករគោញន្ ុំ ង ឺ ការត្មប្រររន្ះអាច្ជួយឲ្យពួករគប្គរ់ប្គង ឹ ជុំង។ អាច្ន្យ ិ យ
ន្ថា
ន្ទាុំងត្ណា ា រងកាយ ប្ពមទាុំងប្ផ្សនកវាចា។ វា
ការត្មន្ង ឹ មាន្ប្ររយជន្៍រៅរពលច្ត្ ិ តររស់ពួករគ
ប្ផ្សនករងកាយ។ ច្ត្ ា ។ ិ តគជា ឺ ឫសគល់នន្កាមត្ណា
រប្ពាះសន្មត្ថាការត្មថានរុំ ពទយន្ង ឹ រធាីឲ្យ
ន្សហការោនជាមួយន្ង ឹ ការអ្ត្់ឃ្លលន្
ូរច្នះរហយ ការត្មមាន្ប្ ន្កុំ ី
ប្ លត្មអាច្រន្តរករររោយត្ណា ា ។ រ៉ាញប្ន្តអាច្ន្ិយយ
ត្់កញ ងរប្រ ន ីប្
ស់ច្ុំរពាះរញ គាល
ន្ថា ការរលត្់នន្កាមត្ណា ា គឺជាវ ិន្័យប្ លមន្ ិ អាច្រៅ
រួច្រោយោមន្ការត្មរទបយ ប្ លអាច្ន្ិយយថាមន្ រទបយ ី ិ អាច្រជៀសផ្សញត្សប្មារ់ជន្រត្រ ិ ត្តិ ប្ពហមច្រយធម៌ ិ ី ។
ថានច្ង់ ង ជារប្ច្ីន្ ន្ររជ័យរោយោរការរប្រប្ី ស់សមត្ថភាពផ្សលូវច្ត្ ឹ ពី ប្ពហមច្រយធម៌ ិ ិ តរផ្សសងរទៀត្ររស់
អ្នកប្
ពួករគឲ្យ ូច្ោនជាមួយអ្នកមន្ ិ រត្ិរត្តិ
ប្ពហមច្រយធម៌ ិ
។
ូរច្នះរហយ ី
ការខ្ិត្ខ្ុំប្រង ឹ ប្ប្រងររស់ពួករគ ូច្ោន
សញទធោធរៅន្ង ន ូវរររកនញងប្ខ្រៅរ ូច្កតី ូរចានះប្ រ។ ឹ ការប្រង ឹ ប្ប្រងទទួលយករទពរិ ោធន្៍នន្ភាពប្ត្ជាក់កញ ងរ
ទាុំងរន្ះគួរប្ត្ជាព័ត្៌មាន្ច្ាស់ោស់រវាងជីវ ិត្នន្ ប្ពហមច្រយធម៌ ន្ិងអ្នកមន្ ។ ភាព ូច្ោន ិ ិ រត្ិរត្តិ ប្ពហមច្រយធម៌ ិ រវាងជន្ទាុំងពីររន្ះគប្ឺ ត្ម ឹ ប្ត្ភាពប្
ក រ៉ាញរណាណះ។ ភាពខ្ញសោនប្សតងរទបង ី ប្
ក
ូ ច្ជាពន្លឺនថ្ៃអ្្ច ឹង។ អ្នករ ិរត្តិ
ប្ពហមច្រយធម៌ រប្រប្ី ស់រ្ញត្តិោសនាររស់ខ្ួ ន្រ ល ម ី បរី មល ិ ី ររមសញ ខ្ររស់ប្ពះ ច្ុំប្ ភាពមន្ ី បរី មល ិ សុំខ្មន្់រ ម ី ជញុំវ ិញប្ពះ។ ជន្ទាុំងពរី រប្រីប្
ស់ប្ត្រច្ៀកររស់ពួករគ ខ្
កអ្នកមិន្រត្រ ិ ត្តរិ ប្រប្ី
ៈជន្មានក់រទៀត្មន្ ិ
ទាុំងអ្ស់ រប្ៅពីការសររសីរប្ពះ ន្ិងមានក់រផ្សសងរទៀត្រពញច្ិត្តន្ឹងការោតរ់លឺររស់ពួករគ។
ស់
ន្លអ្ ឺ ាី
ប្ពហមច្រយធម៌ មាន្ន្័យថាគឺជាការប្គរ់ប្គងអារមម ៍ ជាមួយន្ឹងពាកយសុំ ី ន្ិងសកមមភាព។ ជាររៀងរល់ ិ
នថ្ៃ ខ្្ញុំយល់កាន្់ប្ត្ច្ាស់រទបង ី ពីោរៈសុំខ្មន្់ការអ្ត្់ធមត្់តាមប្ររ្ទប្ លខ្្ញុំ ន្ររៀរររ់លមអិត្ខ្មងរលី។ ោមន្ការ កប្មិត្ណាមួយច្ុំរពាះលទធភាពនន្ការរ ះរងរ់ ចាលរទបយ សូមបប្ី ត្ោមន្ច្ុំរណាះអ្នក ប្ពហមច្រយធម៌ ទាុំងរនាះក៏ ី ិ រោយ។ អ្នករ ិរត្តិ ប្ពហមច្រយធម៌ ប្រររន្ះគឺមិន្អាច្សរប្មច្តាមរយៈការប្រឹងប្ប្រងប្ លប្ត្ូវ ិ
ន្កុំ
ត្់រទបយ ី ។
៏ ីខ្ម អ្នកប្ ថានច្ង់រ ីរតាម ប្ពហមច្រយធម៌ ប្ត្ងប្ត្មាន្ោមរត្ីគិត្ ល់រហត្ញការប្ លន្ឹងរកីត្រទបង ល ងមញខ្ ិ ី នារពល ខ្ ន្ិងពិន្ិត្យរមីលច្ុំ
រនាះរច្ញឲ្យអ្ស់។
ងរ់ ហយ ី យកវារច្ញរៅឲ្យឆ្ៃយកាន្់ប្ត្រប្ៅកនញងររះ ូងោត្់
រប្កាយមកពញះពារកុំចាត្់ច្ុំ
ង់
រប្កាយពីការមក ល់ប្ររទសឥណា ា រទីរខ្្ញុំ ឹងថា ការរ ិរត្តិ ប្ពហមច្រយធម៌ មិន្រយន្ឹងសរប្មច្ ន្ ិ
តាមរយៈការប្រឹងប្ប្រររស់មន្ញសសរ៉ាញរណាណះរទ។ លញះរប្កាយមកខ្្ញុំ ឹងថា ការត្មប្ផ្សលរឈម ី ួយមញ ខ្អាច្ជួយឲ្យខ្្ញុំលញរ រុំ
ត្់រចាលរល់ត្ណា ា ទាុំងអ្ស់ ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា ខ្្ញុំោមន្អ្ាីប្ លប្ត្ូវរធាីរន្តរទៀត្រទបយ ី ។
រ៉ាញប្ន្ត ខ្្ញុំមិន្ប្ត្ូវោមន្ទញកមញន្អ្ុំពីជុំពូកនន្ការត្សូររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី ។ ទន្ាឹមន្ឹងរន្ះអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំរញ្ហជក់ឲ្យ ន្ ់ ិរត្តិ ប្ពហមច្រយធម៌ ច្ាស់ថា អ្នកប្ លមាន្ច្ុំ ងច្ងរ កនញងទសសន្រ ម ី បទ ិ ី ទួលោាល់ប្ពះគឹកញុំអ្ស់សងឃម ឹ រទបយ ី ប្ត្ឹមប្ត្ការរជឿជាក់រលីប្ពះគឺរសមីន្ឹងការទញកច្ិត្តររស់ពួករគរលីការប្រឹងប្ប្រងផ្ទាល់ររស់ខ្ួ ន្។ ល សមត្ថភាពផ្សលូវច្ិត្តសថិត្រៅឆ្ៃយពីការរច្ះប្រមា
រោលរុំ
កនញងការរររភាគអាហារ រោយរសឆ្ៃញ់ រៅពីរប្កាយរនាះ។ រសឆ្ៃញ់ ិ
ន្ឹងមិន្មាន្រទៀត្រទបយ ន្ ឹងពីថាមពលខ្ពស់រុំផ្សញត្17 (the Highest)។សច្ចធម៌រន្ះ ី រៅរពលប្ លរយង ី រទបង ា ។ ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំ រនាារ់ពីខ្ញ ុំប្្ ត្ទបរ់រៅប្ររទសឥណា
ខ្្ញុំ
ន្ចារ់រផ្សតីមរលីជីវ ិត្នន្ការរធាីឲ្យអារមម
រ៉ាញរណាណះ។ រទាះរីជាខ្្ញុំ 17
ងនន្
ន្រកត្ ី
IX. ជវី ិត្ោម្ញ
៍ ធូរប្ោល ន្ិងរករយ រ៉ាញប្ន្តការពិរោធន្រន្ះមាន្រយៈរពលខ្លី ី
ន្ផ្សាត្ផ្ស ់ ាងប្់ ថ្រកាផ្សាះសប្មបងក៏រោយ ក៏រៅប្ត្មាន្ការររៀរច្ុំច្ុំរពាះខ្្ញុំរៅរទបយ ី ។
ូ រច្នះ
រទច្រប្មៀងសររសីរប្ពះ, ២-៥៩
155
មន្ ិ យូររ៉ាញនាមន្ ខ្្ញុំ
ន្ចារ់រផ្សតីមរ ីររៅមញ ខ្កនញងជីវ ិត្រន្ះ រោយ
រុំពាក់ ន្ង ិ ផ្សនួត្កពី-រទ ី បូ ក៏មន្ ិ ប្គរ់ប្ោន្់សប្មារ់ខ្ញ ុំ្រប្រប្ី
ស់ប្ រ
គក់មាន្ការរកីន្រទបង ុំ ។ ផ្សនួត្ក ន្ង ី យ៉ាងខ្មលង ិ សរមលៀករុំពាក់ប្ត្ូវ
ន្ចារ់រផ្សតីមការច្ុំណាយនានា។ សូមបប្ី ត្សរមលៀក ូច្រន្ះ
ន្រធាឲ្ ី យការច្ុំណាយរលីរសវាអ្នករ
ក
ន្ផ្ទលស់រូ រជាររៀងរល់ ត នថ្ៃ ឬប្រសន្ ិ ររម ី ន្ ិ រល់នថ្ៃ
រនាះរទ យ៉ាងរហាច្ណាស់ក៏ឆ្លស់ោនរល់នថ្ៃប្ រ។ រន្ះររាញពីការច្ុំណាយរទា ងប្ លមន្ ិ ចាុំ ច្់ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏ ទញ ិ ឧរករ
៍ រ កគក់ ន្ង ិ រ
កសមាអត្សរមលៀករុំពាក់ទាង ុំ រន្ះរោយខ្លួន្ឯងរ ីមបស ី ន្សុំការច្ុំណាយ។ ខ្្ញុំ
រសៀវរៅមួយកាលប្ លន្ិយយអ្ុំពវី ិធីោហ្វសតរប្រប្ី
ស់ឧរករ
៍រ
កគត្់រន្ះ
ន្ទញ ិ
ន្ង ន្ររប្ងៀន្ ល់្រយររស់ ិ ិ
ខ្្ញុំ។ វាច្ាស់ណាស់ថាការរធាប្ី រររន្ះន្ង ឹ រប្ន្ថមការររររស់ខ្ញ ុំ្ រ៉ាញប្ន្តការរធាី ូច្រន្ះ ន្រធាឲ្ ី យរយង ី រពញច្ត្ ិ ត។ ុំ ូង។ ខ្្ញុំ ន្រប្រោ ខ្្ញុំរៅចាុំមន្ ន ក ិ រ្លច្រៅរពលខ្្ញុំរ កគក់ផ្សួ ត្ករល ី រ ី រធាត្ញ រមៅរលីសពត្ ី ប្មូវការ រពល រនាះឆ្នង ុំ អ្ញកមិន្ទាន្់រៅតរៅរទបយ ន្ង ៏ ន្ ី ិ រោយខ្មលច្អ្ញត្រ្ះផ្សនួត្ករនាះ ខ្្ញុំកម ិ ជាលទធផ្សលផ្សនួត្ក ន្រួញច្ូ លោន។ ខ្្ញុំ
ន្ពាក់ផ្សួ ត្ករន្ះរៅត្ញ ន ោការ ប្កុមរមធាវ ីជារប្ច្ីន្ ន្រសច្ ី ច្ុំអ្កឲ្យខ្្ញុំ រ៉ាញប្ន្ត
រនាារ់ពនី ថ្ៃរនាះមក ខ្្ញុំមន្ ិ មាន្អ្នកណាច្ុំអ្កឲ្យរទៀត្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថា “ការពត្ ិ រន្ះជាការពរិ ោធររស់ខ្ញ ុំ្រលក ី ុំរូងរលីការរ
ន្ោក់រមៅ”។ រ៉ាញប្ន្តវាមិន្ ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំមាន្រញ្ហារទបយ ី រ៉ាញប្ន្តវា ន្ររាញគញ ន្ន្ិយយថាៈ “វ ិក័យរប្ត្ច្ុំណាយរលីការរ
មាន្ត្នមលនថ្លទាង ុំ អ្ស់ សូមបរី ប្កាយមកមាន្អ្នករ
កគក់
កគត្់ផ្សួ នត្កខ្លួន្ឯង រោយមន្ ិ
សមបត្តប្ិ លរធាឲ្ ី យរសច្ ី សរាយច្ត្ ិ ត។
មិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំមា ្ ន ក់សួរថាៈ “រត្ីរៅទីរន្ះោមន្អ្នករ កគក់រទឬ?” ខ្្ញុំ
ន្ច្ញះរូ ត្ញងររក ី ឲ្យប្គរ់ប្ោន្់ប្ រ។
ន្រកីន្រទបង ី ”។ ត្នមលរសវារ
កគត្់រៅខ្មងរប្ៅក៏រោយ។ ខ្្ញុំកស ៏ រប្មច្ច្ិត្តរ
កគត្់ផ្សួ ត្ករសា ន ីរប្ត្
កគត្់វារោយខ្លួន្
ឯងប្ត្មតង។ រ៉ាញប្ន្តោមន្មិត្ត្័ហ្វកតណាមានក់សររសីរពីភាពលអនន្ការជួយខ្លួន្ឯងរទបយ ី ។ ជាការពិត្ ខ្្ញុំ ន្កាលយជាអ្នក ជុំនាញរ កគក់មានក់រប្ៅពីការររផ្ទាល់ខ្ួ លន្ររស់ខ្ញ ុំ្ ការរ កគត្់ររស់ខ្ញ ុំោ ្ ម ន្ផ្សលូវរប្កាមរសវាកមមរ កគត្់រទបយ ី ។ ផ្សនួត្កររស់ខ្ញ ុំ្ ្ លឺររោងមិន្ចាញផ្សនួត្កររស់អ្នករផ្សសងរទបយ ី ។
រពលប្ លរោក Gokhale មកប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ោត្់ក៏
ប្ លរោក Mahadeo Govind Ranade
ន្យកមកជាមួយន្ូ វអ្ុំរណាយ កប្ន្សង
ន្ជូន្ោត្់។ ោត្់រកាទញកវត្ថញអ្ន្ញសារយ៍ ី រនាះយ៉ាងយកច្ិត្តទញកោក់
ន្ិងរប្រីប្ ស់កប្ន្សងរន្ះកនញងឱ្កាសពិរសសប្ត្រ៉ាញរណាណះ។
រៅរពលរនាះ
មាន្ឱ្កាសពិរសសមួយប្ លពិធីជរ់
រលៀងប្ លប្ត្ូវ ន្ផ្សតល់កិត្តិយសជូន្ោត្់រោយជន្ជាត្ិឥណា ា រស់រៅទីប្កុង Johannesburg។ កប្ន្សងមាន្សភាព ោនមប្ជួញប្ លចាុំ ច្់ប្ត្ូវការការអ្ញត្។ វាមិន្អាច្រៅរួច្រទបយ ី ប្ លប្ត្ូវយកកប្ន្សងរន្ះរៅរ វ ិញទាន្់រពលរវោរនាះ។ ខ្្ញុំ
ន្ប្
ច្ិត្តខ្ញ ុំថា ្ ជារមធាវ ីមាន្សមត្ថភាព
រ់ោត្់ថា ខ្្ញុំអាច្អ្ញត្ជូន្ោត្់
ន្។ រោក Gokhale
រ៉ាញប្ន្តមិន្ប្មន្ជាអ្នកមាន្សមត្ថភាពរ កគក់រទបយ ី ”។
ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំអ្ ្ ញ ត្វាឲ្យខ្ូច្រនាះ?” រត្ីខ្ញ ុំ្ ឹងរទ កប្ន្សងរន្ះមាន្ន្័យយ៉ាងណាច្ុំរពាះោត្់? ោត្់
កនញងរពលជាមួយោន ខ្្ញុំ
“រត្ីន្ឹងមាន្អ្ាីរកីត្រទបង ី
ន្អ្ញត្ជូន្យ៉ាងោអត្។
ន្រួច្ផ្សញត្ពីទាសភាពរៅជាអ្នកររីកគក់ ន្ិងកាលយជាជាងកាត្់សក់រោយខ្លួន្ឯង។
ប្គរ់មន្ញសសមានប្ លរៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស
រហយ ល រ។ ច្ុំប្ ី ពួករគក៏ររៀន្ពីការកាត្់សក់ខ្ួ ន្ឯងប្
ន្ររៀន្សូប្ត្ពី
ទីរនាះយ៉ាងរហាច្ណាស់
ន្ទិញកនហ្វន្តមួយគូ ន្ិង
វ ិធីសន្សុំប្
កខ្្ញុំកប្៏ ត្ូវររៀន្ ូ ច្ពួករគប្ រ។ មាន្រពលមតងរនាះ ខ្្ញុំ
រកជាងកាត្់សក់ជន្ជាត្ិអ្ង់រគលសមានក់។ ោត្់ ន្រ ិរសធកាត្់សក់ឲ្យខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំមាន្អារមម ភាលមៗរនាះខ្្ញុំក៏
ន្ន្ិយយថា “ោត្់ទញក
ន្ររៀរររ់ររឿងទាក់ទងន្ឹងអ្ុំរណាយរន្ះរោយរករយ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្ទទូ ច្ោត្់រោយធានាអ្ញ ត្ឲ្យ ី
ន្លអ ខ្្ញុំកប្៏ ត្ូវ ន្ោត្់អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យអ្ញត្កប្ន្សងរនាះ រប្កាយមកក៏កប្ន្សងប្ត្ូវ តាមខ្្ញុំ ឹង
កគក់ ន្ិងយកមក
ន្រៅ
៍ ឈចា ុំ រ៉ាញប្ន្ត ឺ រ់យ៉ាងខ្មលង
ន្កាត្់សក់ខ្ួ ន្ឯងរៅមញ ល ខ្ក្ច ក់។ ខ្្ញុំអាច្កាត្់សក់រៅពីមញខ្
រប្ច្ីន្ រ៉ាញប្ន្តប្ផ្សនកខ្មងរប្កាយកាលមិន្អាច្រទបយ ី ។ មិត្ត្័ហ្វកតនានារៅត្ញ ោការ
ក់
ន្ភា្ក់រផ្សអីល រហយ ី
ន្ត្ិច្ ឬ
ន្រសីច្។
156
ពួករគសួរថា “រត្មា ្ ” សត្ាក ញ ត រប្ច្រ ី ន្អ្ារី កត្ ី រទបង ី ច្ុំរពាះសក់ខ្ញ ុំ? ឹ ប្មន្រទ? ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថាៈ
“មិន្ប្មន្រទ
រន្ះរោយោរជាងកាត្់សក់ប្សបកស
ូច្ខ្្ញុំ ូរច្នះ ខ្្ញុំកកា ៏ ត្់សក់ខ្ូ ន្ឯងប្ត្មត ល ងរៅ។” ការរ្លីយត្រប្រររន្ះមន្ ិ
ន្រធាឲ្ ុំ រនាះភា្ក់រផ្សអីលរទបយ ី យមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតទាង ី ។
ជាងកាត្់សក់ោមន្កុំហញសប្ ល រញរសប្សបករមមរនាះ ន្ង ឹ រធាីឲ្យោត្់
ន្រ ិរសធកាត្់សក់ឲ្យខ្្ញុំរទបយ ី
់ ុំរន្ៀមទុំោរ់ប្រនព ត្់រងទ
រផ្សសងៗររប្មរី សវាកមម ល់ពួករយង ី រទបយ ី ។ ខ្្ញុំទទួល
រប្ពាះប្រសន្ ិ ររីោត្់ររប្មរី សវាកមម ល់
ី ររស់ោត្់។ ពួករគមន្ ិ អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យជាងកាត្់សក់
ន្ររាន្់ពរ ី ញ្ហារន្ះកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង មន្ ិ ប្មន្មតង
រទបយ ី រ៉ាញប្ន្តមាន្ររាន្់ជារប្ច្ីន្ រហយ ី ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា រន្ះគឺជាទ សរហ្វរាះខ្្ញុំរច្ញពក ី ុំហង ឹ ។
ា កមមច្ុំរពាះអ្ុំរពី
ទប្មង់ខ្មលង ុំ ខ្មលប្ លត្ណា ា ររស់ខ្ញ ុំច្ ្ ុំរពាះការជួយខ្លួន្ឯង
ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងន្ង ឹ ប្ត្ូវយកមកររៀរររ់រៅជុំពូករផ្សសងៗរទៀត្។ រ៉ាញរណាណះរ ម ី បចា ី រ់ឫស ច្ុំប្
ន្រ ិរសធរ៉ាះកាលប្សបករមម
រនានាររស់ពួករយង ី ន្ង ិ
ន្
ន្ង ិ ការររាញោមន្ទីរុំផ្សញត្នន្ភាពរយប្សួល
ប្ោរ់ពូជកាន្់ប្ត្ ញ ះប្វងរៅៗ។
កប្ផ្សល ន្ង ិ ផ្ទកររស់វាន្ង ឹ រលច្រច្ញរៅរពលរប្កាយ។
វាប្ត្ូវការប្ត្ទឹក
X. សហ្វរាមរ ម ី បស ី ទ ិ រធិ សរភាព ី
ខ្្ញុំប្ត្ូវរ ុំលងរទពរិ ោធន្៍មួយច្ុំន្ួន្រផ្សសងរទៀត្ ប្ ល
ន្ង ិ រកមកន្ិយយ ល់សហ្វរាមរ ីមបស ី ទ ិ ធិរសរភាព។ ី រៅរពលសហ្វរាមប្ត្ូវ ន្ប្រកាស
កតអា ី
ន្រកត្ ី រទបង ី កនញងច្រនាលះឆ្ន ុំ ១៨៩៧ ន្ង ិ ឆ្ន ុំ ១៨៩៩
្ មា ិ ត្អាសូរររស់ខ្ញ ុំគ ឺ ន្ច្ុំរពាះជន្ជាត្ិហូ ទបងប្់ សបកសទាុំងអ្ស់
រ៉ាញប្ន្តរប្កាយមកខ្្ញុំរជឿថា ខ្្ញុំរៅពញុំមាន្សទ ិ ធិ ូច្ជាកនញងករ
ី រន្ះ រ ីមបអ្ ី ន្ញវត្តអ្ប្ាី លខ្លួន្ប្សទាញ់ រៅរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ន្
រោះប្ោយឧរសគាកញ ងខ្ល ន ួ ន្រ៉ានាមន្នាទទា ី ក់ទងន្ឹងរញ្ហារន្ះរៅកនញងររឿងរ៉ា វនន្ប្រកាន្់ ធម៌អ្ហិងា រៅកនញងប្ររទស អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ខ្្ញុំន្ង ឹ មន្ ិ ន្យ ិ យជាថ្មីន្ូវអ្ុំ
ះអ្ុំណាងរៅទីរន្ះប្ រ។ ខ្្ញុំសូមឲ្យអ្នកអាន្ប្ត្ទបរ់រៅអាន្ទុំពរ័ ទាុំង រនាះវ ិញ។ វាប្គរ់ប្ោន្់កញ ងការន្ ន ្ ុំរពាះអ្ុំណាច្ប្គរ់ប្គងររស់ច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលស ន្ទាក់ ិយយថា ្កតភា ី ពររស់ខ្ញ ុំច្ ទាញខ្្ញុំឲ្យច្ូលរួមច្ប្ក្ពអ្ង់រគលសរៅកនញងសហ្វរាមរនាះ។ ខ្្ញុំមាន្អារមម ៍ ថា ប្រសន្ ធិ ប្រជាជន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំ្ទាមទារសទ ិ ជា អ្ងរ់ គលសរនាះ វាក៏ជាភារកិច្ចររស់ខ្ញ ុំក ្ ញ នងការរធាប្ី រររន្ះ រ ីមបច្ ី ូលរួមការពារច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសប្ រ។ ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា ប្ររទសឥណា ា អាច្រួច្ផ្សញត្ពីការប្គរ់ប្គងទាុំងប្សុង ន្ិងតាមរយៈច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលស។ ូរច្នះ ខ្្ញុំ ន្រប្ច្ន្ ី តាមប្ លអាច្រធារី ៅ ន្
ទាហាន្សរហ្វរាះអ្នកមាន្ររួស។
ជាទូរៅជន្ជាត្អ្ ិ ងរ់ គលសរជឿជាក់ថា
ន្ង ិ រោយភាពលុំ
កយ៉ាងខ្មលង ុំ ក៏ ន្ទទួលការយល់ប្ពមពព ី ួករគរធាីជា
ជន្ជាត្ិឥណា ា គឺជាមន្ញសសកុំោក
ឬរមល ី រឃញ ី ប្ត្ផ្សលប្ររយជន្៍ផ្ទាល់ខ្ួ លន្។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី ររ្ច ញភាពអ្វ ិជជមាន្ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ រ៉ាញប្ន្ត រោករ
រងាក ឹ ពួករយង ី កនញងការររសរហ្វរាះអ្នកមាន្ររួស។
ាិ ត្ Booth
ន្ប្រមូលមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតឲ្យ
ោមន្សមត្ថភាពទទួលយកហាន្ិ្័យ
ន្ជាមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្អ្ ិ ស់រគលសជារប្ច្ន្ ី នាក់ប្ត្ង
ន្ោុំប្ទរយង ី ទាុំងប្សុងរោយច្ត្ ិ តសមបញរ។ ោត្់
រយង ី ទទួល
ន្
ន្វ ិញ្ហញរន្រប្ត្រញ្ហជក់ពីសមត្ថភាពរវជជោហ្វសត
សប្មារ់ការរររន្ះ។ ទាុំងរូររោក Laugton ន្ិងរោក Escombe ោុំប្ទប្ផ្សន្ការរន្ះរោយកតីរ ុំរ្ីរឥត្ឧរមា យ៉ាងរហាច្ណាស់រយង ី ក៏
ន្ជួយការរររៅជួរខ្មងមញខ្ប្ រ។ រោឋ្ិ ល
ន្ទទួលោាល់រោយការអ្រគញ
ន្ន្ិយយថា ការររប្ផ្សនកជួយសរហ្វរាះអ្នកមាន្ររួសមិន្ចាុំ ច្់រនាះរទបយ ី ។ រទាះជាយ៉ាងណា
Booth ខ្្ញុំ
ខ្្ញុំរៅប្ត្មិន្រពញច្ិត្តច្ុំរពាះការរ ិរសធរន្ះ។
តាមរយៈការប្
រ៉ាញប្ន្ត
នាុំពីរោករ
ាិ ត្
ន្រសនីសញុំរៅសងឃរជ (ប្គិសតោសនា) ររស់ប្ររទសណាតាលី។ មាន្ជន្ជាត្ិឥណា ា កាន្់ោសនា
157
ប្គស ិ តជារប្ច្ន្ ី នាក់ជាទាហាន្ររស់រយង ី ។ សងឃរជ ល់ពួករយង ី រ ីមបរី ោឋ្ិ
ន្រពញច្ត្ ិ តន្ឹងសុំរ
លទទួលយកការរររន្ះ។
រហយ ី ររស់រយង ី ី
ន្សន្ាថាជួយ
រពលរវោហាក់ ូច្ជាកុំពញងប្រត្រ ុំ រទបង ិ ត្តិការជាមួយរយង ី ។ សហ្វរាមររាញថាកាន្់ប្ត្ករប្មក ី ខ្មលង ី ៗ ការ
ររតជា្ច្ត្ ិ ត ន្ង ិ ភាពកាលហាន្ប្ត្ូវរគរ ុំពង ឹ ថាមាន្ រសវាកមមការររសរហ្វរាះររស់ពួករយង ី ក៏ប្ត្ូវការរុំផ្សញត្ប្ រ។ ទាហាន្ ររស់រយង ី មាន្ច្ុំរ រៅកនញងកាក
ះ ឹងប្គរ់ប្ោន្់។ ការររររស់ពួករយង ី គឈ ឺ ររជីងរៅរប្ៅរនាារ់ប្រយញ ទធ ពួករយង ី គរ ឺ រប្មីការ
ទប្កហម
ូច្រន្ះពួករយង ី អាច្ប្ត្ូវ
ន្រគរសនស ី ។ ី ញុំឲ្យជួយរៅរពលសុំខ្មន្់រៅកនញងកប្ន្លងទ័ពឈររជង
់ យពួករយង ការរប្មុងទញកប្រររន្ះមន្ ិ ប្មន្ជាអ្ាប្ី លរយង ី រ ុំពឹងទញករទបយ ី ។ អាជា្ធរនានាមន្ ិ ច្ងឲ្ ី រៅកនញងការប្រយញទធ រទបយ ី ។ រទាះជាយ៉ាងណា ោថន្ការប្ត្ូវ រប្កាយមក រោកឧត្តមរសន្យ ី ៍ Buller អ្រគញ
ន្ផ្ទលស់រូ ររប្កាយព ត ីមាន្ការវាយប្ចាន្រច្ញរៅត្ុំរន្់្នុំ
Spion Kop
ន្រផ្ស្ីោរថា រយង រោឋ្ិ លន្ង ី ោមន្ហាន្្ ិ ័យរទៀត្រទបយ ី ឹ ប្ត្ូវ
ប្រសិន្ររអា ី ច្យកអ្នកមាន្ររួសរច្ញពក ី ប្ន្លងប្រយញទធ
ន្។
ពួករយង ី មិន្អ្ល់ប្អ្ករនាះរទបយ ី
ន្
រហយ ី
សកមមភាពរៅ្នុំ Spion Kop គរ ី ប្រយញ ទធ។ កុំទបញងរពលរនាះ ឺ រាញពវី ត្តមាន្ររស់ពួករយង ី រៅកនញងរនាាត្់ឈររជង
រយង ី ប្ត្ូវរ រី ច្ុំរយ ២០ មា៉ាលរៅ២៥មា៉ាលកនញង១នថ្ៃ រោយលប្ី សងអ្នកររួសរលប្ី សនង។ កនញងច្ុំរណាមទាហាន្មាន្ ររួសទាុំងរនាះ រយង ី មាន្កត្ ិ តិយស ទាហាន្មួយច្ុំន្ួន្ប្ត្ូវ
ន្ប្សងទាហាន្ ូច្ជា ឧត្តមរសន្ីយ៍ Woodgate ។
ន្យករច្ញអ្ស់កញ នងរយៈរពលសរហ្វរាះរយៈរពល៦ស ត ហ៍។
រប្កាយពីមាន្
សហ្វរាមរៅត្ុំរន្់្នុំ Spion Kop ន្ិងត្ុំរន្់ Vaalkranz មក រមរញ្ហជការជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលស រុំ
ន្រ ះរងរ់ ចាល
ងរធាីឲ្យធូ រប្ោលវ ិញរៅត្ុំរន្់ Ladysmith ន្ិងកប្ន្លងរផ្សសងៗរទៀត្ តាមរយៈសរងខរវ ិធាន្ ន្ិង ន្សរប្មច្
ច្ិត្តចាត្់ការរោយសន្សម ា ។ ឹ ៗ រោយរងចាុំទ័ពជុំន្ួយពីប្ររទសអ្ងរ់ គលស ន្ិងប្ររទសឥណា ការររធមមតាររស់ពួករយង ី នារពលរនាះទទួល
ប្ត្ូវ
ន្រលីកកុំពស់។ ោរព័ត្មា ៌ ន្ជារប្ច្ីន្ ន្រ
គឺជារជរញប្ត្នន្ច្ប្ក្ព ជារ ីម”។
ះពញមពរច្ញផ្សាយន្ូវកុំណាពយកាន្់រជីងប្ លមាន្អ្ត្ថន្យ ័ ថា “ពួករយង ី
រៅកនញងោរររស់រោកឧត្តមរសន្ីយ៍ Buller
ថានក់ ឹកនាុំរផ្សសងៗប្ត្ូវ
ន្ការសររសីរយ៉ាងខ្មលង ុំ កិត្ាន្ញ ភាពររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា
ន្ផ្សតល់ររាន្់ជូន្រមោយសហ្វរាម។
ន្រផ្ទតត្ការសររសីរច្ុំរពាះការររររស់ទាហាន្ ច្ុំប្
ក
រប្កាយមក សមាគមន្៍ជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ត្ូវ
ន្រគទទួលោាល់យ៉ាងរប្ច្ីន្។ ខ្្ញុំកមា ៏ ន្ទុំនាក់ទុំន្ងកាន្់ប្ត្ជត្ ិ ៏ ោចរយមួយកនញង សនិត្ជាមួយកមមករជន្ជាត្ិឥណា ា ជារ់កិច្ចសន្ាទាុំងរនាះ។ វា ន្កាលយរៅជាការោស់អារមម ៍ អ្ ច្ុំរណាមពួករគ
ច្ុំប្
កអ្នកកាន្់ោសនាហិ ូ ា
គូចារ៉ា ត្ោសន្ិក ន្ិងសញីន្ឌីសោសន្ិក មាន្អារមម មាត្ញ ្ូមិប្ត្មួយ ប្ លសកមមភាពរន្ះ ប្
ក ណាស់
ប្គិសតោសន្ិក
មូសលីមោសន្ិក
៍ ថាពួករគទាុំងអ្ស់ោនគឺជាប្រជាជន្ឥណា ា ន្ិងជាកូន្ៗនន្
ន្ចាក់ឫសកាន្់ប្ត្រប្ៅកនញងច្ុំរណាមពួករយង ី ។ អ្នកប្គរ់ោនរជឿជាក់ថា ការ
ការឈចា ា នារពលរន្ះប្ត្ូវ ឺ រ់ររស់ជន្ជាត្ិឥណា
អាករបកិរយររស់ ជន្ជាត្ិប្សបកសហាក់ ូច្ជាប្ត្ូវ ិ
ន្សងភាពយញត្តិធម៌មកវ ិញ។
ន្ប្កប្ប្រយ៉ាងច្ាស់។
ជន្ជាត្ិប្សបកសកនញងកុំទបញងរពលសហ្វរាមគឺមាន្ភាពប្ផ្សអមប្លាមរុំផ្សញត្។
ទុំនាក់ទុំន្ងប្ ល
ពួករយង ី
ន្រៅទីរនាះជួយសរហ្វរាះពួករគ។
ខ្្ញុំមិន្អាច្អ្ត្់ប្ទាុំន្ឹងការច្ងចាុំការសុំរ
នារពលរនាះ
ន្ររងកីត្ជាមួយ
ន្ភាជរ់ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយកូន្
ទាហាន្អ្ងរ់ គលសររ់ពាន្់នាក់។ ពួករគទាុំងរនាះមាន្ភាពរួសរយជាមួយពួករយង ី ប្ពមទាុំង ប្ ល
តាមីលោសន្ិក
ះសុំណាលោនប្រកររោយភាពប្ផ្សអមប្លាម
ររាញការខ្ិត្ខ្ុំប្រឹងប្ប្រងអ្ស់ពីសមត្ថភាពរៅកុំទបញងរពលនន្ការពិរោធរនាះរទបយ ី ។
ន្អ្រគញ
ពួករយង ី
នន្មន្ញសសជាត្ិប្ ល
រយង ី កុំពញងរធាី ុំរ
កាន្់ជុំរញ ុំ Chievely ជាកប្ន្លងប្ លរោកអ្ន្ញរសន្ី Roberts ជាកូន្ប្រុសររស់ប្ពះអ្ងាមាចស់ Roberts
ី ររៅ
ន្ោលរ់
158
កនញងសហ្វរាមរៅទរី នាះ។ ទាហាន្ររស់រយង ី មាន្កត្ ិ តិយសនាុំយកោកសពរច្ញមកពីកប្ន្លងប្រយញទធ។ រនាះគជា ឺ នថ្ៃ ប្ លសអញះោអរ់រុំផ្សញត្នន្ការរធាី រុំ ី រររស់រយង ុំ ។ រៅតាមផ្សលូវរធាី ុំរ ី រមាន្កូន្ ី ។ អ្នកប្គរ់ោនរប្សកទក ឹ យ៉ាងខ្មលង ប្រទាយរន្តច្ ិ រន្តួច្រ៉ាញរណាណះប្ លពួករយង ី អាច្រប្កររុំ
ត្់ការរប្សកទឹក។ រ៉ាញប្ន្តរត្ីន្រណាប្ត្ូវផ្សឹកទឹករនាះមញន្រគ?
ន្រៅឲ្យមកផ្សឹកទក ឹ រន្ះ រនាារ់ពីទាហាន្អ្ងរ់ គលសផ្សឹកទក ឹ រន្ះរួច្មញន្ឬ? រ៉ាញប្ន្តពួករគមិន្
ពួករយង ី ប្ត្ូវ
ទក រ៉ាញប្ន្តប្ររ ឹ រនាះមញន្រទបយ ី
ន្រៅពួករយង ី ឲ្យផ្សឹកជាមួយោនប្ លកុំទបញងរពលរនាះ ភាពរករយសរាយ ី
ន្ផ្សឹក
ន្រន្ត
មាន្ច្ុំរពាះពួករគរៅវ ិញរៅមក។
XI. កុំប្ រៅច្ុំរពាះខ្្ញុំមិន្អាច្រធាី
ប្ លមន្ ិ ុំរ
ី រការរនាះ។
ទប្មងប្់ រព័ន្អ្ ធ នាម័យ ន្ង ិ ការកាត្់រន្ថយភាពអ្ត្់ឃ្លលន្
ន្រទបយ ី
កនញងការផ្សសះផ្សាខ្លួន្ឯងរៅន្ឹងសមាជិកអ្ងាការន្រយ
ខ្្ញុំប្ត្ងមាន្ភាពោាក់រសារី កនញងការោក់
សហគមន្៍ ឬទទូច្ទាមទារសទ ិ រធិ ោយោមន្ជប្មះគញ
ង ុំ
យណាមួយ
ឬសមគុំន្ត្ ិ ច្ុំរពាះច្ុំ ញ ច្រខ្ាយររស់
វ ិរត្តិណាស់។ រហត្ញ ូ រច្នះរហយ ចារ់តាង ុំ ពីខ្ញ ុំរ្ ស់រៅកនញង ី
ប្ររទសណាតាលម ី ក ខ្្ញុំកុំពញងប្រឹងខ្នះប្ខ្នងជប្មះការរចាទប្រកាន្់ប្រឆ្ុំងន្ង ឹ សហគមន្៍ ឬរោយោមន្សច្ចធម៌ពត្ ិ ប្
ក ។ ការរចាទប្រកាន្់រន្ះមាន្ ូ ច្ជា ការរចាទថាជន្ជាត្ឥ ា មាន្ទមាលរ់រោមករប្ោក ិ ណា
សប្មបង ន្ង ិ ទីកប្ន្លងជញុំវ ិញឲ្យ
ន្ោអត្លអជារ ីម។ រហត្ញ ូរច្នះ មន្ញសសសុំខ្មន្់ៗរៅកនញងសមាគមន្៍
ជារប្សច្ទញកោក់ផ្សាះសប្មបងររស់ពួករគឲ្យមាន្រររៀរររៀររយ រធាីរទបង ី
រៅរពលប្ លមាន្ររគពស ិ ប្ត្ូវ
ទាុំងរន្ះប្ត្ូវ
ន្រយការ
៍ ថា
ន្ការសហការោនពព ី ួករយង ី ។
ន្ចារ់រផ្សតីមរួច្
ក៏រញប្៉ា ន្តការប្ត្ួត្ពន្ ិ ិត្យពផ្ស ី ាះមួយរៅផ្សាះមួយប្ត្ូវ
ជារប្ោះអាសន្នធរុំ ៅកនញងទប្ី កុងឌូ
ន្សរប្មច្រធារី ទបង ី រប្កាយពីមាន្ការប្រក ឹ ារយរល់
ទប្ី កុងប្ លច្ង់
ូ ច្ជាមន្ ិ សុំអាត្ផ្សាះ
ន្។
ន្
កច្ ិ ចការ
ន្ិងទទួល
ន្ការឯកភាពពីអ្្ិ លប្គរ់ប្គង
កររស់ពួករយង ី
ន្មួយច្ុំន្ួន្ប្ រ។ រៅរពលណា
កច្ ិ ចសហប្រត្ិរត្តកា ិ រររស់រយង ី គឺ ន្រធាីឲ្យការររពួករគមាន្ភាព
រយប្សួល ន្ង ិ កនញងរពលជាមួយោនក៏អាច្កាត្់រន្ថយការលុំ
ុំង្ ប្ លមាន្ការរករលោលនន្ជ ឺ លងប្ត្ូវប្ត្អ្ន្ញវត្តជាវ ិធាន្ទូរៅមួយរោយការអ្ត្់ធមត្់ តាមរយៈការចាត្់វ ិធាន្ការចាុំ ី ច្់នានារ ីមបរី ោះប្ោយរញ្ហារនាះ។
អ្នាម័យរោយសម័ប្គច្ិត្ត។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
សហគមន្៍
សហគមន្៍ប្ត្ូវសរហ្វរាះខ្លួន្ឯងពីរញ្ហាកងាល់
តាមរយៈការចាត្់វ ិធាន្ការ
ន្ទទួលរទពរិ ោធន្៍ជូរច្ត្់មួយច្ុំន្ួន្រៅវ ិញ។ ខ្្ញុំរឃញ ី ថា ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ពង ឹ ប្ផ្សអកតាមការជួយររស់
ន្រយប្សួលរទបយ ី បជ ី រ ម ី ួយកនញងការរររន្ះ
រៅកប្ន្លងមួយច្ុំន្ួន្ខ្្ញុំប្ត្ូវជួរប្រទះភាពអាមា៉ាស់ ខ្
ូច្អ្ាប្ី លខ្្ញុំអាច្ទាមទារសទ យ ិ ធិរសរភាពរនាះរទប ី ី ។
ៈកប្ន្លងរផ្សសងរទៀត្ប្ត្ូវ
ន្រ៉ាូលស ី ។ រន្ះ ី រប្ជៀត្ប្ប្ជកជារ ម
ជារញ្ហាសុំខ្មន្់សប្មារ់ប្រជាជន្ប្ លប្ត្ូវរធាស ន កោក់ផ្សាះសប្មបងររស់ពួករគឲ្យោអត្ ន្ង ី កមមកញ ងការទញ ិ មាន្អ្នាម័យ លអ។ រទពរិ ោធន្៍ទាង ុំ រន្ះ
ន្ររប្ងៀន្ខ្្ញុំលជា អ ងរពលមញន្ៗថា ប្រសន្ ិ ររកា ី រអ្ត្់ធមត្់ោមន្ប្ពុំប្ ន្រនាះរទ វាមិន្អាច្ រធាីរៅ ន្រទបយ ី កនញងការឲ្យមន្ញសសរធាីការររណាមួយរនាះ។ វាគជា ឺ ការច្ង់ ន្ការប្កប្ប្ររោយអ្ន្ាះោររធាីកុំប្ ទប្មង់ ន្ង ិ មន្ ិ ប្មន្ជាសងាម តាមរយៈកុំប្ រទបយ ី
ទប្មងរ់ ន្ះោត្់ន្ង ុំ អ្ស់រប្កាពជ ឹ មន្ ិ រ ុំពឹងអ្ាទា ី ង ី ុំទាស់ ការសអររ់ ខ្ពម ី រនាះ
សូមបប្ី ត្ការរធាីទញកខរញករមនញរហូ ត្ ល់ោលរ់ក៏មាន្។
រហយ ី អ្ាីរៅប្ លអ្នកប្កប្ប្រប្សទាញ់ ូច្ជាជីវ ិត្ររស់ោត្់? រទាះជាយ៉ាងណា ជាលទធផ្សលនន្ការលុំ
រហត្ញអ្ាី
ន្ជសងាមមិន្ប្ត្ូវចាត្់ទញកជាច្លនាថ្យ
ករនាះគឺថា សមាគមន្៍ជន្ជាត្ិឥណា ា យល់ ឹងត្ិច្ ឬរប្ច្ីន្ពី
ភាពចាុំ ច្់នន្ការរធាីឲ្យផ្សាះសប្មបង ន្ិងររោ ិ ថ ន្រៅជញុំវ ិញខ្លួន្ររស់ពួករគោអត្ជាន្ិច្ច។ ខ្្ញុំទទួល ន្ការសររសីរពី អាជា្ធរនានា។ ពួករគ ន្រឃញ ី ថា ខ្្ញុំ ន្រធាីសកមមភាពរន្ះតាមរយៈមញខ្ជុំន្ួញរ ីមបរ ី ្ចូ លការឈចា ឺ រ់ ន្ិងទទូច្ ទាមទារសិទធិ។ ខ្្ញុំមាន្រុំ
ង ន្ិងទទូច្ងតាមការោងសមាអត្ខ្លួន្ឯង។
159
រទាះជាយ៉ាងណា
មាន្ររឿងមួយប្ លទាមទាររធាឲ្ ី យ
ភារកច្ ប្ររទសឥណា ា ប្កប្ី ក ិ ចច្ុំរពាះមាត្ញ្ូម។ ិ
ន្សរប្មច្រនាះគកា ា ឲ្យយល់ពី ឺ រោស់ជន្ជាត្ឥ ិ ណា
ូច្រន្ះអ្នកតាុំងលុំរៅោឋន្ជន្ជាត្ិឥណា ា មួយច្ុំន្ួន្
រៅកាន្់ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរ ីមបប្ី សាងរកច្ុំ ូ ល ពួករគប្ត្ូវជារ់កាត្ពាកិច្ចប្ច្កច្ុំប្ រៅឲ្យមាចស់ប្ររទសរោយោមន្ការអ្ន្ញរប្ោះ។ អ្នកតាុំងទីលុំរៅទាុំងរន្ះ ឃ្លលន្ខ្មលង ុំ កាលនន្ឆ្ន ុំ ១៨៩៧ ន្ង ិ ឆ្ន ុំ ១៨៩៩។ ពួករគ ន្ច្ុំណាយប្
ន្រធាី ុំរ
ីរ
កនន្ច្ុំ ូ លររស់ខ្ួ ន្ ល
ន្រធាី ូច្រន្ះកនញងកុំទបញងរពលមាន្ភាពអ្ត្់
ក់រ ីមបកា ី ត្់រន្ថយភាពអ្ត្់ឃ្លលន្ កាន្់ប្ត្
រប្ច្ន្ ន្ត្វា៉ារៅកាន្់ជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសរ ីមបទ ី រទបង ី រៅកនញងឆ្ន ុំ ១៨៩៩ ជាងឆ្ន ុំ ១៨៩៧។ រយង ី ី ទួល ន្មូ ន្ធ ិ ិ រប្កាយមកក៏ទទួល ផ្សតល់ច្ុំប្
ន្រ្លយ ី ត្រ ន្យ៉ាងលអប្ត្ទបរ់មកវ ិញ។
កររស់ខ្ួ ន្រ ល ីមបរី ធាជា ី វ ិភាគទាន្ប្ រ
សូមបប្ី ត្កមមករជារ់កិច្ចសន្ាជន្ជាត្ឥ ា ក៏ ន្ ិ ណា
ប្រព័ន្ធរន្ះប្ត្ូវ ន្ររងកត្ ី ឲ្យរប្រីរៅរពលរប្ោះអ្ត្់ឃ្លលន្ទាុំងរន្ះ
កុំពញងរន្តរកត្ ា រស់រៅប្ររទសអាហ្វហាក ឹ ប្ រថា ជន្ជាត្ឥ ី មាន្ រយង ី ក៏ ង ិ ណា ិ ខ្មងត្បូងក៏មន្ ិ ប្ លខ្កខ្មន្រផ្ស្ីប្ រៅផ្សាះររស់ពួករគ កនញងកុំទបញងរពលខ្លួន្ជួរទញកលុំ
ក់
ករទបយ ី ។
ប្គរ់កាលៈរទសៈទាុំងអ្ស់ ការររររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា កនញងប្ររទសអាហ្វហាក ន្ររាញពីការ ិ ខ្មងត្បូងមន្ ិ
៏ ុំមួយប្ លឲ្យផ្សលជាប្ផ្សលរប្ច្ន្ ជារ់ទាក់ទងថ្មីនន្សច្ចធម៌រទបយ ី រឈី ធ ី ។ សច្ចធម៌រី ូច្ជារ ម ី រៅៗ រៅរពលប្ ល អ្នករមល ី ប្ថ្រកាវា
ន្រប្ច្ីន្។ រៅរពលរយង ី ប្ោវប្ជាវពគ ី ុំន្ត្ ិ នន្សច្ចធម៌កាន្់ប្ត្រប្ៅ រនាះរយង ី កាន្់ប្ត្រករឃញ ី ន្ូវ
ររកគុំរហញ ី ថ្មីៗនន្ត្បូងករ់រៅទីរនាះ ប្ផ្សអករលីការររីកច្ុំហរឲ្យកាន្់ប្ត្ទូោយន្ូ វភាពរផ្សសងោននន្រសវាទាុំងរនាះ។
XII. ការវ ិលប្ត្ទបរ់មកកាន្់ប្ររទសឥណា ា វ ិញ
រៅរពលធូររសបយ ា ការររររស់ខ្ញ ុំប្្ លងមាន្រទៀត្រហយ ី ពីភារកិច្ចសហ្វរាម ខ្្ញុំគត្ ិ ថារប្ៅពីប្ររទសឥណា ី
រៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរន្ះ។ រន្ះមន្ ិ រោយោរការររមិន្សរប្មច្
ន្រៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរនាះ
រទ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ខ្មលច្ប្ប្កងថា ការររច្មបងររស់ខ្ញ ុំកា ្ ល យន្ង ឹ កាលយជាការរកប្ ក់ប្ត្មួយមញ ខ្រ៉ាញរណាណះ។
មត្ ា ក៏កុំពញងរៅខ្្ញុំឲ្យប្ត្ទបរ់រៅវ ិញប្ រ ខ្្ញុំគត្ ិ ត្ហ្វ័ កតមួយច្ុំន្ួន្រៅប្ររទសឥណា ិ ថាគួរប្ត្រុំរពញការរររប្ន្ថម
រទៀត្កនញងប្ររទសឥណា ា ។ ច្ុំប្
ការរររៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរន្ះ មាន្រោក Messrs Khanន្ង ិ រោក
Mansukhlal Naaza ចាត្់ប្ច្ងរៅទរី ន្ះរហយ ួ ការរររ ីមបអ្ ី ។ រប្កាយរពលគិត្ ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏ ន្សញុំមត្ ិ តរម ី ន្ញញ្ហញត្ឲ្យ ខ្្ញុំ ន្វ ិលប្ត្ទបរ់រៅវ ិញ។ រប្កាយពី្ក ិ ាោនរ ញរោលសាត្ ិ ោមញរួច្មក សុំរ មាន្លកខខ្
ី ររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ូវ
ន្ទទួលយករោយ
ា ប្ លកនញងរយៈរពល១ឆ្ន ុំ ខ្្ញុំប្ត្ូវរប្ត្ៀមខ្លួន្មកកាន្់ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងវ ិញ ប្រសិន្ររីសហគមន្៍ ៏ ុំ ក រ៉ាញប្ន្តរោយកតប្ី សទាញ់ ច្ុំរពាះសហគមន្៍រន្ះ ខ្្ញុំកទ ប្ត្ូវការរូរខ្្ញុំមកវ ិញ។ ខ្្ញុំគត្ ៏ ទួល ិ ថា រន្ះជាលកខខ្ ា ល យកន្ូវលកខខ្ ប្ពះ
ា រន្ះ។
ន្ច្ងកាត្ពាកច្ ិ ចខ្ញ ុំរ្ ហយ ី
រោយសរនសអ្រមាះនន្កតប្ី សទាញ់ ខ្្ញុំគជា ឺ ទាសករររស់ប្ទង់
រន្ះជាច្រប្មៀងហិ ូ ា ររស់រោក
Mirabai រហយ ី រន្ះក៏ជាច្ុំររៀងសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ប្ ររប្ពាះសរនសអ្រមាះនន្កតី
ប្សទាញ់ ប្ លច្ងភាជរ់ខ្ញ ុំរ្ ៅន្ឹងសហគមន្៍គឺរងមា ុំ ិន្អាច្រុំប្រក ឹ ញម
ន្រទបយ ី ។
ររស់ប្ពះ រហយ ី ទីរន្ះសរមលងររស់មិត្ត្ហ្វ័ កតពិ កកនញងការរ ិរសធ។ ខ្្ញុំ
សរមលងររស់ប្រជាជន្គឺជាសរមលង
ន្ទទួលយកលកខខ្
ា រន្ះ រប្កាយមក
ពួករគក៏ ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យប្ត្ទបរ់មកប្ររទសឥណា ា វ ិញ។
160
ជាកុំហត្ ិ រពលរនាះ
ខ្្ញុំកប្៏ ត្ូវ ន្ភាជរ់ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយប្ររទសណាតាលី។ ជន្ជាត្ិឥណា ា រស់រៅណាតាលី ន្ោងសុំអាត្ខ្្ញុំរោយទឹកអ្ប្មត្ ច្ុំប្ កវត្ថញមាន្ត្នមល ិ នន្កតប្ី សទាញ់ ។ កច្ ិ ចប្រជញុំោោនប្ត្ូវ ន្ររៀរច្ុំរធារី ទបង ី
ជារប្ច្ីន្ប្ររ្ទប្ត្ូវ
ន្ប្រគល់ជូន្ខ្្ញុំជាអ្ុំរណាយ។
អ្ុំរណាយទាុំងរន្ះប្ត្ូវ
ន្ផ្សតល់ឲ្យខ្្ញុំមញន្រពលប្ត្ទបរ់រៅប្ររទសឥណា ា វ ិញកនញងឆ្ន ុំ ១៨៩៩ ប្ លជា ការោ
ោនមួយប្ លរពាររពញរោយអ្ុំរណាយ ៏រប្ច្ន្ ី រលស ី លរ់។ អ្ុំរណាយទាុំងរនាះរួមមាន្ វត្ថញជាមាស ន្ង ិ ប្ ៏ ន្ត្នមលផ្សងប្ រ។ មាន្សមាភរជារពប្ជ មា
ក់ រ៉ាញប្ន្តក៏
រត្ខ្ ្ ន្សទ ី ញ ុំមា ិ ធិអ្ប្ាី លប្ត្ូវទទួលអ្ុំរណាយទាុំងរន្ះ? ររីទទួលអ្ុំរណាយទាុំងរន្ះ រត្ខ្ ី ញ ុំប្្ ត្ូវប្ រ់ខ្ួ លន្ឯងថា ខ្្ញុំររប្មស ខ្្ញុំក៏ ន្ទទួលអ្ុំរណាយមួយច្ុំន្ួន្ពីកូន្កតីររស់ខ្ញ ុំ្ប្ រ ី ហគមន្៍មន្ ិ ប្មន្រ ីមបច្ ី ង់ ន្ប្ត្ររាន្់រនាះរទបយ ី ។ ច្ុំប្
កអ្ុំរណាយទាុំងរនាះគឺជាទក ្ ុំរពាះសហគមន្៍ ឹ ច្ិត្តររសញ ិ ទធនន្ការរុំរពញការររររស់ខ្ញ ុំច្
ខ្្ញុំមន្ ិ ចាក់ទញកភាព
ខ្ញសប្រលកោនរវាងកូន្កតីខ្ញ ុំ្ ន្ង ួ ការរររទបយ ិ មត្ ិ តរម ី ។ កូន្កតីររស់ខ្ញ ុំ្មួយច្ុំន្ួន្ក៏ ន្ជួយខ្្ញុំរៅកនញងការររោធារ
ៈ
ផ្សងប្ រ។
អ្ុំរណាយមួយកនញងច្ុំរណាមអ្ុំរណាយទាុំងរនាះគជា ឺ ប្ខ្សកមាសប្ លមាន្ត្នមល ១.០៥០ សញល ី ង ី ជាអ្ុំរណាយ
ប្ លជូន្ ល់្រយររស់ ខ្ញ ុំ្។ រ៉ាញប្ន្ត ររីរទាះរជា ិ ី អ្ុំរណាយទាុំងរនាះប្ត្ូវ ន្ផ្សតល់តាមរយៈការររោធារ ក៏រោយ ក៏ខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្កាត្់ផ្ទតច្់ពីសមភាពរ ីមររស់ខ្ញ ុំ្
ន្រទបយ ី ។
ៈររស់ខ្ញ ុំ្
ន្អ្ុំរណាយ រ៏ ប្ច្ីន្សន្ធឹកសនាធរ់ប្រររន្ះ។ ខ្្ញុំភា្ក់ពី រគង ន្ិងរ រី ច្ញះមករប្កាមរន្ាររ់ ោយកតីរ ុំរ្ីរ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្រក ុំរណាះប្ោយណាមួយរទបយ ី ។ រន្ះគឺជាររឿង ខ្្ញុំរគងមិន្លក់រពញមួយយរ់ រោយោរការទទួល
លុំ
ះរងរ់ ចាលអ្ុំរណាយររ់រយប្រររន្ះ រហយ ៏ ន្់ប្ត្លុំ ី ខ្្ញុំកកា
កសប្មារ់ខ្ញ ុំប្្ លប្ត្ូវរ
ទញកអ្ុំរណាយទាុំងរន្ះប្ រ។
រទាះរីជាខ្្ញុំអាច្ទញកអ្ុំរណាយទាុំងរន្ះក៏រោយ ច្ញះច្ុំប្
កប្ថ្មរទៀត្កនញងការរកា
កកូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ? ្ ច្ញះ្រយររស់ ខ្ញ ុំ? ្ ពួករគប្ត្ូវ ិ
ន្ររាញកនញងជីវ ិត្ ន្ិងយល់ថា ការរររន្ះគឺរធាីរទបង ល ិញ។ ី សប្មារ់ទទួលយកររាន្់ររស់ខ្ួ ន្រៅវ ខ្្ញុំោមន្រប្គឿងត្ញ រប្ត្ងមាន្ត្នមលរៅកនញងលុំរៅោឋន្ររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី ។
រលឿន្រុំផ្សញត្កនញងជីវ ិត្ររស់ពួករយង ី ច្ិរ្ជ ៀន្រពប្ជ ន្ិងប្ខ្សកមាសរន្ះ
រត្ីឲ្យរយង ី អាច្ពាក់នាទបកា ិ ន មាស
រយង ី កុំពញងទទួលយកភាពរយប្សួល
ន្យ៉ាង ូ ច្រមតច្?
រត្រី យង ី អាច្ពាក់
ន្យ៉ាង ូច្រមតច្? សូមបប្ី ត្រប្កាយមក ខ្្ញុំកុំពញងជុំរញ ញ ឲ្យពួករគឲ្យយកឈនះភាព
ងរ់ងល់ច្ុំរពាះរប្គឿងអ្លរារន្ះរួច្រហយ ី ។ រត្ីរពលរន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវរធាី ូ ច្រមតច្ច្ុំរពាះរប្គឿងអ្លរកទាុំងរន្ះ។ ខ្្ញុំ
ន្សរប្មច្ច្ិត្តថា
ខ្្ញុំមិន្អាច្ទញកអ្ុំរណាយទាុំងរន្ះ
ន្រទបយ ី ។
ខ្្ញុំ
ន្ប្ពាងលិខ្ិត្មួយច្ារ់រោយ
រប្ជីសររសអ្ន ុំ រោក Parsi Rustomji ន្ិងអ្នករផ្សសងរទៀត្ឲ្យរធាីកិច្ចការរន្ះ។ ី កប្គរ់ប្គងកនញងសហគមន្៍ ន្ិងចាត្់តាង លញះប្ពឹករទបង ី ខ្្ញុំ
ន្ប្រឹការយរល់ជាមួយ្រយ ន្សរប្មច្ថា ប្ត្ូវលញររចាល ិ ន្ិងកូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្ ច្ញងរប្កាយរយង ី
សញរិន្តអាប្កក់រន្ះ។ ខ្្ញុំ ឹងថា
ខ្្ញុំលុំ
កន្ឹងរ្ចញ ះរ្ចូ ល្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ណាស់ ិ
រហយ ៏ ិន្ រមភអ្ាីរប្ច្ីន្ជាងកូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្ ី ខ្្ញុំកម
រទបយ ី ។ ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏ ន្សរប្មច្ច្ិត្តយកអ្ុំរណាយទាុំងរន្ះទញកសប្មារ់រមធាវ ីររស់ខ្ញ ុំ្។ កូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្ក៏ឯកភាពតាមសុំរ
ុំ រន្ះ ី រន្ះប្ រ។ ពួករគន្ិយយថា “រយង ី មិន្ប្ត្ូវការសមាភរមាន្ត្នមលទាង
រទបយ ី រយង ី ប្ត្ូវប្រគល់អ្ុំរណាយទាុំងរន្ះរៅសហគមន្៍ រប្ពាះរយង ី មិន្ប្ លប្ត្ូវការសមាភររន្ះរទបយ ី ។” ខ្្ញុំសរាយច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ ន្ិងសួរពួករគថាៈ “ ូច្រន្ះ កូន្ៗប្ត្ូវប្
ូរច្នះប្មន្រទ?”
រ់ពីរហត្ញ រន្ះ ល់មាតយររស់កូន្ប្ រ
161
ពួករគន្ិយយថាៈ “ប្
ក ណាស់ រន្ះជាភារកច្ ិ ចររស់រយង ី ”។ ោត្់មន្ ិ ចាុំ ច្់ពាក់សមាភរត្ញ រប្ត្ងខ្លួន្
ទាុំងរន្ះរទបយ ី ។ ោត្់ប្ោន្់ច្ងរ់ កាទញកវត្ថញទាុំងរន្ះសប្មារ់រយង ី ប្ត្រ៉ាញរណាណះ ប្រសន្ ិ រររី យង ី មន្ ិ ច្ង់ ន្វត្ថញទាុំងរន្ះ ផ្សងរនាះ រហត្ញ អ្អ្ ាី នកមាតយប្ត្ូវរកាទញ កវត្ថញទាុំងរន្ះ?
រ៉ាញប្ន្ត ការន្យ ិ យគជា ឺ ររឿងរយប្សួលជាការរធា។ ី
្រយខ្្ ិ ី ញ ុំ្មន្ ិ ប្ត្ូវការវត្ថញទាុំងរន្ះរទឬ”។ ញ ុំន្ិយយថាៈ “រត្ខ្
ោត្់យល់ពអ្ ី ប្ាី លខ្្ញុំមន្ ិ អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យនាងពាក់វត្ថញទាុំងរន្ះ។
ច្ញះច្ុំប្
ូច្រន្ះ រធាឲ្ ី យកូន្ៗមន្ ិ ប្ត្ូវការវត្ថញទាុំងរន្ះប្ រ។ ករអូន្ប្សនី ថ្លរត្ីនាងប្ត្ូវការវាប្ រឬរទ?
ប្ ក
ណាស់ ពួករគន្ង ឹ ថា រៅនថ្ៃប្សអកន្ង ឹ ប្ត្ូវការសមាភរទាុំងរន្ះ។ រត្ន្ ី រណា ង ឹ មាន្អ្ារី កីត្រទបង ី រនាះ? ោត្់ជាមន្ញសស ច្ញងរប្កាយប្ លទទួលអ្ុំរណាយទាុំងរន្ះរោយកតប្ី សទាញ់ ។ ប្រន្
រៅទរ ី ្ច រ់ អ្ុំ
ន្រទបយ ី ច្ុំប្
ះអ្ុំណាងខ្មលង ុំ ៗប្រររន្ះ
កខ្្ញុំកម ៏ ន្ ិ ន្ិយយអ្ាប្ី រ។
ន្រច្ញមករោយទឹកប្្នក។ រ៉ាញប្ន្តកូន្ៗររស់ខ្ញ ុំម ្ ន្ ិ អាច្រត្់
ខ្្ញុំកន្ ៏ ិយយត្ិច្ៗថាៈ “កូន្ៗមន្ រយង ិ ទាន្់ររៀរការរៅរទបយ ី ី មន្ ិ ច្ង់រឃញ ី ពួករគររៀរការទាុំងរៅរកមងខ្ចី ់ យកូន្ៗ រនាះរទបយ ឹ កតី ពួករគអាច្រមល ី ”។ រៅរពលពួករគធុំ ង ី ប្ថ្ខ្លួន្ឯង ន្រហយ ី ។ ជាការពត្ ិ រយង ី មន្ ិ ច្ងឲ្ ររស់រយង ី មាន្កូន្ប្កមញុំប្ លវរងាងន្ឹងការត្ញរប្ត្ងខ្លួន្រទបយ ី ។ ប្រគល់ឲ្យពួករគន្ូវការត្ញរប្ត្ងខ្លួន្ទាុំងរនាះ ល់ពួករគ។ អ្ូន្
អ្ូន្ន្ង ឹ សួររងថា
រនាារ់ពីរនាះមករយង ី ចាុំ ច្់
ន្ោាល់រងកនញងរពលរន្ះរហយ ី ។ រង ន្រ ិរសធអ្ូន្មិន្ឲ្យត្ញ រប្ត្ងខ្លួន្ ការរធាី ូច្រន្ះហាក់ ូច្ជា
់ យអ្ុំរណាយទាុំងរន្ះរៅរអូន្នថ្លប្សីរទៀត្ប្មន្រទ! រត្ីអ្ូន្កុំពញងពាយមរធាីឲ្យ មិន្ឲ្យអ្ូ ន្មាន្កតីសញខ្រទបយ ី ។ អ្ូន្ច្ងឲ្ កូន្ៗកាលយជាហិ ូ ា ោសន្ិកចារ់តាង ុំ ពីនថ្ៃរន្ះរៅប្មន្រទ! រទបយ ី ។ រត្ីរងមាន្សិទធិអ្ាីច្ុំរពាះប្ខ្សកររស់អ្ូន្?
រប្គឿងមាន្ត្នមលទាង ុំ រន្ះន្ឹងមិន្ប្ត្ូវប្រគល់ឲ្យវ ិញ
ខ្្ញុំត្រថាៈ “រ៉ាញប្ន្តប្ខ្សកប្ លរគឲ្យអ្ូន្រន្ះ រត្ីសប្មារ់ជាថ្នូន្ឹងការររររស់អ្ូន្ ឬជាថ្នូន្ឹងការររររស់រង”? ោត្់ឯកភាព។ រ៉ាញប្ន្តការររប្ លប្ត្ូវ
ន្រធាីរោយតាមរយៈរង ក៏ល អ ូច្ជាការររររស់អ្ូន្ប្ រ។ អ្ូន្រធាី
ការររសប្មារ់រងទាុំងនថ្ៃទាង ុំ យរ់។ រត្ីរន្ះមិន្ប្មន្ជាការររប្មន្រទឬ? រងឲ្យអ្ូ ន្រធាីការរររផ្សសងៗ រហយ ី រធាីឲ្យ ទឹកប្្នកអ្ូន្ប្សក់ប្ថ្មរទៀត្។
សមាភរមួយច្ុំន្ួន្អ្ូន្គិត្ថាន្ឹងយកតាមខ្លួន្រៅផ្សាះ
រន្ះប្ត្ទបរ់រៅវ ិញ។ រទាះជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំ ទទួល
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្សរប្មច្ថាន្ឹងប្រគល់រប្គឿងត្ញ រប្ត្ខ្លួន្ទាុំង
ន្សរប្មច្រ្ចញ ះរ្ចូ ល្រយខ្្ ិ ញ ុំឲ្យយល់ប្ពម។
ន្កនញងឆ្ន ុំ ១៨៩៦ ន្ិងអ្ុំរណាយកនញងឆ្ន ុំ ១៩០១ ទាុំងអ្ស់ប្ត្ូវ
អ្ន្ញញ្ហញត្ប្រគល់អ្ុំរណាយទាុំងរនាះប្ត្ូវ
ន្ររៀរច្ុំរធាី
ូច្រន្ះ អ្ុំរណាយប្ ល
ន្ប្រគល់ប្ត្ទបរ់រៅវ ិញទាុំងប្សុង។ លិខ្ិត្
រោយត្មកល់ទញករៅធនាោររ ីមបរី ប្រីប្ ស់ជាផ្សលប្ររយជន្៍
ររស់សហគមន្៍ប្ផ្សអកតាម្ន្ាៈររស់ខ្ញ ុំ្ ឬតាម្ន្ាៈររស់អ្នកប្គរ់ប្គងវត្ថញទាុំងរនាះ។ រៅរពលខ្្ញុំប្ត្ូវការមូលន្ិធិរន្ះសប្មារ់ររប្មីរោលរុំ
ងោធារ
តាមច្ុំន្ួន្ប្ត្ូវការ។ មូន្ិធិរៅប្ត្មាន្រៅទីរនាះ ប្ ល ប្ លអាច្ប្ត្ូវ ចារ់ពីរពលរនាះមក
ខ្្ញុំមាន្ទសសន្ច្ាស់ោស់ថា
មួយរទបយ ី ។
ន្រសនីសញុំតាមការចាុំ ច្់រញ រ៉ា ណាណះ ។
ខ្្ញុំមិន្ប្ លរោកោតយការរធាីប្រររន្ះរទបយ ី
ទទួលយកឧត្តមគត្ិររស់ខ្ួ ន្ប្ ល រ។ រហត្ញ ការ
៍ រន្ះ
ការររោធារ
ៈ ខ្្ញុំគិត្ថាអាច្រប្រីប្ ស់វត្ថញទាុំងរនាះ
ន្សរហ្វរាះរយង ី ពីច្ុំ
កន្លងរៅជារប្ច្ីន្ឆ្ន្ ុំ រយររស់ ខ្ញ ុំ្ក៏ ិ
់ ណា ងត្ ា ជារប្ច្ីន្។
ៈមិន្ប្មន្ជាថ្នូរន្ឹងការទទួលយកអ្ុំរណាយមាន្ត្នមលណា
162
ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏
ន្រធាី ុំរ
XIII. ការរស់រៅកនញងប្ររទសឥណា ា ោជាថ្មី
ា វ ិញ។ Mauritius ជាកុំពងប្់ ផ្សមួយប្ លនាវា ី រតាមនាវាប្ត្ទបរ់មកប្ររទសឥណា
ប្ត្ូវឈរ់សប្មាករៅទីរនាះយ៉ាងយូរ រឃញ ូច្រន្ះខ្្ញុំក៏ ី រករយ។ រៅយរ់មួយរនាះ ខ្្ញុំ ី អ្ណាន្ិគម។
ន្កាលយរៅជារ្្ៀវមានក់ររស់រោក Charles Bruce ប្ លោត្់គឺជាអ្្ិ លនន្
រប្កាយពីមក ល់ប្ររទសឥណា ា វ ិញ
កនញងសមាជរន្ះ។
ពីទីប្កុងរញមនរ
ខ្្ញុំ
ន្ច្ុំណាយរពលមួយច្ុំន្ួន្រ ីមបក ី ិច្ចការកនញងប្ររទស។
ន្ច្ូលរួមរៅកនញងសមាជរនាះប្ រ។ រន្ះជារទពិរោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំរ្ លីក ុំរូងនន្ការច្ូលរួម
ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាី ុំរ
ី រតាមរថ្រ្លីងជាមួយោនន្ឹងរោក
ខ្្ញុំ
ន្
ន្រៅកាន្់រន្ាររ់ ថ្រ្លីងប្ លោត្់សប្មាកប្ពមទាុំង
ន្
Pherozeshah Mehta
។
ន្ិយយជាមួយោត្់ពីោថន្ភាពនានាកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។ ោត្់
ន្ររៀរច្ុំរន្ារ់ពិរសសមួយសប្មារ់ោត្់
រៅកនញងរន្ារ់រនាះជាមួយោត្់។ ប្
រៅឆ្ន ុំ
ន្ជួរប្រជញុំោនរៅទីប្កុង Calcutta រប្កាមអ្ធិរត្ីភាពររស់រោក Dinshaw
១៩០១ គឺជារពលប្ លសមាជ Wacha ។ ជាការពិត្ ខ្្ញុំក៏
ន្រទបង ី ប្ចាុំង ន្ិងប្សូរយកររយកាសរៅទ ិ ីរនាះយ៉ាង
ខ្្ញុំោាល់ពីការរស់រៅប្ររហញ ហា ឹ ររស់ោត្់។ រប្កាយខ្្ញុំក៏មាន្ឱ្កាសន្ិយយជាមួយោត្់តាមរយៈការរធាី ុំរ ី រ
រហត្ញ ូ រច្នះរហយ ី
នាុំខ្ួ ន្រៅោ ល ថ ន្ីយប្ លប្ត្ូវ ន្រប្ជីសររសរធា ី ី ុំរ
ខ្្ញុំ
ី រ។ កនញងរន្ាររ់ ថ្រ្លីងជាមួយោត្់ មាន្រោក Wacha ន្ិង
រោក Chimanlal Setalvad ។ ពួករគកុំពញងពិភាកាោនអ្ុំពីរញ្ហាន្រយ
យ។ រៅរពលរោក Pherozeshah
ន្រឃញ ី ខ្្ញុំភាលម ោត្់
ន្ន្ិយយថាៈ “គន្ធី វាហាក់ ូ ច្ជាោមន្អ្ាីរោះប្ លខ្្ញុំរធាី ន្សរប្មច្”។ ជាការពិត្ រយង ី ន្ឹងសរប្មច្ន្ូវ ុំរណាះប្ោយប្ លខ្្ញុំច្ង់ ន្។ រ៉ាញប្ន្ត សិទធិអ្ាីប្ លរយង ល រយង ី មាន្រៅកនញងប្ររទសផ្ទាល់ខ្ួ ន្ររស់ ី ? ោត្់រជឿថា មិន្យូររ៉ាញនាមន្រយង ុំ អ្ស់កញ ងទ ន ឹក ីររស់រយង ី ន្ឹងោមន្អ្ុំណាច្អ្ាីទាង ី ខ្្ញុំមិន្អាច្ទទួល អ្ណាន្ិគមរទបយ ី ។ Wacha
់ រ្ច ញទសសន្ៈកនញងររឿងរន្ះ។ ច្ុំប្ ូច្ជាច្ងរ
ខ្្ញុំហាក់ ូច្ជាប្សទាុំងកាុំង។ រោក Setalvad ន្សមលង ឹ រមល ី ខ្្ញុំរោយភាពអា
ិ ត្។
ខ្្ញុំពាយមជប្ជកការពារជាមួយរោក
ន្រសមីោនរៅកនញង
រ៉ាញប្ន្តវាហាក់ ូច្ជារលស ី ពស ី មត្ថភាពសប្មារ់
Pherozeshah
មន្ញសស ូច្ខ្្ញុំប្ លប្ត្ូវយកឈនះោត្់ប្ លរគោក់រហ័សនាមឲ្យថា ជារសតច្មន្ ិ ពាក់មងកញ ប្កុងរញមនរ។ ខ្្ញុំ រោយរលក ្ ី កាពត្ ិ ថា ខ្្ញុំគួរប្ត្ប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យរន្តរៅមញខ្ន្ូ វ រុំ ណាះប្ោយររស់ខ្ញ ុំ។ រោក Wacha
ខ្្ញុំមន្ ិ
នច្ ន្យខ្្ញុំប្ត្ូវ
ន្ង ន្ោពួកោត្់រៅោថន្យ ិ ី ខ្មងមញខ្រនាារ់។
ន្មក ល់ទប្ី កុង Calcutta ។ រោកអ្្ិ
ន្រជាគជ័យសរមបម ី តាមរយៈគ
រៅ។ ោត្់
លប្កុង
ៈកមាមធកា ិ រទទួលោាគមន្៍។
ន្ជូន្ខ្្ញុំរៅកាន្់វ ិទាោថន្ Ripon ជាកប្ន្លងប្ លគ
ន្រៅកាន្់កប្ន្លងររស់ោត្់វ ិញរប្កាយទទួល
ខ្្ញុំ ន្សួរអ្នកសម័ប្គច្ត្ ិ តមានក់ពក ី ប្ន្លងប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវ ប្រត្្ ិ ូ ជារប្ច្ន្ ី ច្ូ លរួមរ
ន្អ្ន្ញ រប្ោះឲ្យច្ូលកប្ន្លងរនាះ។ រោក Lokamanya ប្ត្ូវ
មួយខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំរៅចាុំថា ោត្់
ន្រ្លយ ី
ន្ន្យ ិ យរោយសររសរី ខ្្ញុំថា “ខ្្ញុំប្ត្ូវររាញពី ុំរណាះប្ោយរនាះរៅោត្់”។ រប្កាយមក
ន្ន្ិយយអ្ារី ទបយ ី ។ ខ្្ញុំអ្រគញ រយង ី
ករោក
ន្មក ល់មួយនថ្ៃរនាារ់ពខ្ ី ញ ុំ្
ន្មក ល់។
ះរឆ្នត្ការរប្ជីសររស។ ី
ន្រគររៀរច្ុំឲ្យអ្ងាញយរៅកប្ន្លង ូច្ោនជា
ូច្សពា ង រោក Lokamanya មន្ ិ ប្ លរៅណារោយោមន្កត្ ិ តិយសរនាះរទបយ ី ។ ប្រសន្ ិ ជាខ្្ញុំជា
៏ ឥ វ ិច្ប្ិ ត្ករ ខ្្ញុំអាច្គូសរូររៅរពលោត្់អ្ងាញយរលប្ី ប្គ ល អ ត្រខ្មចះ។ មាន្មន្ញសសររ់មិន្អ្ស់
ន្ប្ប្សករៅោត្់ ខ្្ញុំរៅ
ចាុំ ន្មន្ញសសប្ត្មានក់រញរ៉ា ណាណះរ្មះ Babu Motilal Ghose ប្ លជាន្ព ិ ន្ធនាយកនន្កាប្សត្ Amrita Bazar
163
Patrika ។ ការរសច្ ុំ ៗររស់ពួករគច្ុំរពាះទរងាីប្រប្ពឹត្តខ្ញសនន្ការប្គរ់ប្គងពូជោសន្៍ មិន្ ី លឺ ន្ិងការន្ិយយខ្មលង អាច្រុំរ្លច្
ន្រទបយ ី ។
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ សនីឲ្យពិន្ត្ ិ យច្ុំ ញ ច្លុំអ្ត្ ិ មួយច្ុំន្ួន្នន្ការជួរជញុំកញ នងជុំរញ ុំរន្ះ។
អ្នកសម័ប្គច្ត្ ិ តមួយច្ុំន្ួន្
រប្កាយមក ខ្្ញុំ
ន្ប្
ជាមួយអ្នកសម័ប្គច្ត្ ិ តរផ្សសងរទៀត្។ វាហាក់ ូ ច្ជាមាន្ន្រណាមានក់
ន្ឲ្យជន្ណាមានក់រផ្សសងរទៀត្រធារី រឿងអ្ាម ី ួយ។
ន្ររងកត្ ី មិត្តភាពជាមួយអ្នកសម័ប្គច្ត្ ិ តមួយច្ុំន្ួន្។ ខ្្ញុំ
ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ពួករគ ូច្ជាមាន្អារមម ប្ លខ្្ញុំអ្ន្ញ វត្តរៅទរី នាះ។ ពួករគហាក់ ូ ច្ជា ពួករគសន្មត្ជាមញន្ន្ូ វ្ន្ាៈ រប្កាយមកប្
ន្រ៉ាះទងាច្ ិ
រ់ពួករគអ្ុំពរី រឿងមួយច្ុំន្ួន្កនញង
៍ អាមា៉ាស់ច្ុំរពាះររឿងរន្ះ។ ខ្្ញុំពាយមប្ រ់ ល់ពួករគអ្ុំពីការររ ុំ ូ ង ន្យល់ រ៉ាញប្ន្តការរររៅទរី នាះមន្ រ ិ ទាន្់រកច្រប្ម ី ីន្រទបយ ី ។
រ់ពរ អ អ ត្ធមមតា ី ទពរិ ោធន្៍។ ោមន្ការខ្ាះ្ន្ាៈច្ុំរពាះរញ រសមាន្ច្ត្ ិ តលោ
ូច្ជារញរសរកមងរន្ះរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តរទពិរោធន្៍ររស់ពួករគរៅមន្ ិ ទាន្់មាន្រៅរទបយ ី ។ សមាជជួរប្រជញុំោនរយៈរពល
៣នថ្ៃររៀងរល់ឆ្ន ុំ រប្កាយមកពួករគសប្មាក។ រត្កា ត លមតងមាន្រយៈរពល៣នថ្ៃរន្ះ ី ររ ញ ត ះរណា ពល ុំ គ ី ទធផ្សលមួយឆ្ន?
ប្រត្្ ិ ូនានាគឺជាច្ុំប្
រណា ត លរយៈរពលយូរ ឬលអប្ររសរី រទបយ ី ។
ពួករគន្ឹងមន្ ាី ង ុំ អ្ស់។ ពួករគ ិ រធាអ្ ី ទា សូមបរី ៅទីរន្ះ ខ្្ញុំក៏
កមួយនន្អ្នកសម័ប្គច្ត្ ុំ រនាះ។ ពួករគមន្ ិ តទាង ិ
ន្ជួរប្រទះផ្ទាល់ការផ្សតល់ឋាន្ៈត្ូច្ទារកនញងវ ិធាន្ការយញ ត្តិធម៌។ ផ្សាះ យររស់ជន្ជាត្ិ
រពលោៃច្។
ូរច្នះ ផ្សាះ
ឲ្យអ្នកថ្រ់ពិ
ក ក រងាីម។ រន្ះគឺជាផ្សាះ
ការប្រងប្ច្កវ
យពិរសសមួយប្ត្ូវររងកីត្ច្ុំរពាះពួករគរៅកនញងរររវិ
វ ិទាោថរនាះ។ ប្ផ្សសងពាសរពញរធាី
ន្រគរមីលរឃញ ី ថាជាការច្ុំអ្កររស់ Varnadharma18។ ខ្្ញុំន្ិយយច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងថា ប្រសិន្ររីមាន្ ណៈទាររវាងគ
ប្រត្ិ្ូនន្សមាជរន្ះប្រររន្ះ
ោមន្ការកប្មិត្ច្ុំរពាះលកខខ្
ន្ឹងរធាីឲ្យរយង ី ប្សនមគិត្ ល់វ ិោលភាពប្ លន្ឹង
ា អ្នាម័យរទបយ ់ នាម័យពីរ-រី កប្ន្លង ី ។ ថ្លញកទឹកមាន្ប្គរ់ទីកប្ន្លង។ មាន្រងាន្អ្
កការច្ងចាុំអ្ុំពីកលិន្សអញយរច្ញពីកប្ន្លងពួករគរៅប្ត្មាន្ច្ុំរពាះខ្្ញុំជាន្ិច្ច។ ខ្្ញុំ
ល់អ្នកសម័ប្គច្ិត្ត។ ពួករគន្ិយយតាមការច្ងអញលប្
ការររររស់អ្នកសុំអាត្រៅវ ិញរទ”។ ខ្្ញុំ ទិញអ្ុំរ
ៈពួករគកុំពញងទទួលទាន្អាហារ
យ រន្ារ់ញាអា ុំ ហារ រន្ារទ ់ ឹក ទាុំងអ្ស់គឺរៅជាមួយោន។ ការរធាី
រកីត្រទបង ី កនញងច្ុំរណាមសមាជិកររស់ពួករគ។ រ៉ាញរណាណះ ច្ុំប្
ន្ទទួលការរ ញ ត ះ
ន្ប្ត្ឹមប្ត្រញ្ហជថាឲ្យអ្នកសម័ប្គច្ត្ ិ តរធាប្ី រររន្ះ ឬប្រររនាះរ៉ាញរណាណះ។
តាមីលសថិត្រៅឆ្ៃយពីរគ។ ប្រត្ិ្ូជន្ជាត្ិតាមីលក៏ប្ត្ូវោក់ឲ្យឆ្ៃយពីរគប្ រ ខ្
ូច្រន្ះប្ត្ូវ
ន្ររាញអ្ាខ្ ី លះ
សមួយ ន្ិង
ន្រសនីសញុំអ្ុំរ
ន្ប្
រ់អ្ុំពីររឿងរន្ះ
រ់ថាៈ “រន្ះមិន្ប្មន្ជាការរររររស់រយង ប្ត្រន្ះជា ី រទបយ ី ស។ រញរសមានក់សមលឹងរមីលខ្្ញុំរោយភាពរងីង្ៃល់។ ខ្្ញុំ
ន្
ន្ចារ់រផ្សតីមសមាអត្រងាន្់អ្នាម័យ។ រ៉ាញប្ន្តវាមិន្ប្មន្សប្មារ់ខ្ួ ន្ឯងរហ ល យ ី ។ អ្នកច្ង់ច្ូល
រន្ារ់ទឹកមាន្រប្ច្ីន្នាក់ រ៉ាញប្ន្តរងាន្់អ្នាម័យមាន្ត្ិច្ត្ួច្រ៉ាញរណាណះប្ លចាុំ ច្់សុំអាត្ជាប្រចាុំ។ រ៉ាញប្ន្តការរររន្ះវា រលីសពីអ្ាីប្ លខ្្ញុំអាច្រធាី
ន្។ ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្សមាអត្រងាន្់អ្នាម័យជាន្ិច្ចរប្កាយរពលខ្្ញុំរច្ញច្ូលរួច្។ រ៉ាញប្ន្តអ្នករផ្សសង
ហាក់ ូច្ជាមិន្យល់ទាស់ន្ឹងកលិន្សអញយ ន្ិងកខ្ាក់រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តមិន្ប្មន្ទាុំងអ្ស់រនាះរទ។ គ មិន្ោាក់រសាីរកនញងការរប្រីប្
ប្រត្ិ្ូមួយច្ុំន្ួន្
ស់រន្ហាលរប្ៅរន្ាររ់ រស់ពួករគរទបយ ី រៅរពលយរ់រទបយ ី ។ រៅរពលប្ពឹក ខ្្ញុំ
ររាញពីកប្ន្លងជារប្ច្ីន្ ល់អ្នកសម័ប្គច្ិត្ត។
ោមន្ន្រណាមានក់រប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្កនញងការសមាអត្រទបយ ី
ន្
រហយ ី ខ្្ញុំក៏
រឃញ ី ថាោមន្ន្រណាមានក់ច្ូលរួមសុំអាត្រទបយ ី ។ ោថន្ភាពប្រររនាះរៅរត្រន្តរកធុំ ី រៅៗ រ៉ាញប្ន្តសូមបនី ថ្ៃរន្ះ ោមន្ គ
ប្រត្ិ្ូណាមួយរធាសប្រប្ហសច្ងរ់ ធាីឲ្យខ្ូច្ ល់ជុំរញ ុំសមាជតាមរយៈការរ ុំខ្មន្គ
អ្ស់រៅមិន្ទាន្់រប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្កនញងសមាអត្ជុំរញ ុំរនាះរៅរទបយ ី ។
18
កមាមធិការ អ្នកសម័ប្គច្ិត្តទាង ុំ
ភារកិច្ចនន្ប្ផ្សនកមូ លោឋន្ប្គឹះច្ុំន្ួន្៤កនញងសងាមហិ ូ ា
164
ខ្្ញុំរឃញ ី ថា ប្រសន្ ិ ររីការប្រជញុំសមាជប្ត្ូវ រលោលនន្ជុំង្ ឺ លង។
ន្ពន្ាររពលប្ថ្មរទៀត្ ោថន្ភាពរន្ះន្ង ឹ ររងកីត្រៅជាការរក ី
XIV. រសមៀន្ ន្ង ិ អ្នករមល ី ប្ថ្
អ្ស់រយៈរពល២នថ្ៃ ប្ លកិច្ចប្រជញុំសមាជរៅមិន្ទាន្់
ជួយការររ ល់ការយល័ យសមាជរ ីមបទ ិ ី ទួល
ន្ចារ់រផ្សតីមរៅរទបយ ី ។
ូច្រន្ះខ្្ញុំ
ន្សរប្មច្ច្ិត្ត
ន្រទពិរោធន្៍មួយច្ុំន្ួន្។ ភាលមៗ រប្កាយពី ន្រ្ច រ់កិច្ចការ
អ្នាម័យប្រចាុំនថ្ៃរប្កាយរពលមក ល់ទីប្កុង Calcutta ខ្្ញុំក៏ ន្រន្តរធាីការជាមួយន្ឹងការយល័ យសមាជ។ ិ រោក Babu Bhupendranath Basu ន្ិងរោក Sjt. Ghosal គឺជារលខ្មធិការ។ ខ្្ញុំ
ន្រៅជួររោក
Bhupendranath Basu ន្ង ិ រសនីសញុំោត្់រធាីការររ។ ោត្់ ន្រមីលមកខ្្ញុំ រហយ ី ន្ិយយថាៈ “ខ្្ញុំោមន្ការរររទបយ ី រ៉ាញប្ន្តរោក Ghosalbabu ប្រប្ហលជាអាច្មាន្ការររអ្ាីមួយឲ្យខ្្ញុំរធា។ ី សូមឲ្យខ្្ញុំជួរោត្់រៅ”។ រប្កាយពប្ី
រ់ ូច្រន្ះ ខ្្ញុំ
ន្រៅជួរោត្់។ ោត្់ ន្សមលឹងខ្្ញុំរោយយកច្ត្ ិ តទញកោក់ ន្ង ិ ន្ិយយរោយ
ញញឹមថាៈ “ោត្់អាច្ប្រគល់ការររឲ្យខ្្ញុំប្ត្ម ្ ច្រធាកា ឹ ប្ត្ជារសមៀន្រ៉ាញរណាណះ។ រត្ខ្ ី ញ ុំអា ី ររររន្ះ ខ្្ញុំន្យ ិ យថាៈ “ខ្្ញុំអាច្រធាី ោត្់
ន្រទ”?
ន្”។ ខ្្ញុំមកទរី ន្ះរ ីមបរី ធាកា ្ ី រអ្ាីករ៏ ោយប្ លមន្ ិ រលស ី ពស ី មត្ថភាពររស់ខ្ញ ុំ។
ន្ន្ិយយថាៈ “រន្ះគឺជាការគត្ ិ ប្៏ ត្ឹមប្ត្ូវ”។ ោត្់រប្ន្ថមថាៈ “ជួយរោះប្ោយរញ្ហាអ្នកសម័ប្គច្ត្ ិ ត
ប្ លរៅជញុំវ ិញខ្លួន្ោត្់”។ “រត្ខ្ ី ញ ុំ្ ឹងថារត្ីការរររន្ះប្ត្ូវរធាអ្ ី ប្ាី ររទ”?
ោត្់ប្ររមករកខ្្ញុំរច្ ួ រន្តន្យ ិ យថាៈ “រន្ះគឺជាសុំ ញ ុំ លខ្ ិ ិត្”។ អ្ងាញយច្ញ ះ រហយ ី ចារ់រផ្សតីមការរររន្ះច្ញះ។
ូច្អ្ាីប្ លខ្្ញុំ
ប្ត្ូវរ្លីយន្ង ឹ សុំ
ន្រឃញ ី មន្ញសសររ់រយនាក់ ន្មកជួរោត្់។ រត្ោ ី ត្់ប្ត្ូវរធាី ូច្រមតច្? រត្ខ្ ី ញ ុំប្្ ត្ូវជួរពួករគ ឬក៏ោត្់ ួ រអ្នករប្ជៀត្ប្ប្ជកការររទាុំងរន្ះ? ោត្់ោមន្រសមៀន្រូរណាប្ លអាច្ឲ្យោត្់ទញកច្ិត្តរធាកា ី ររររន្ះ
ន្រទបយ ី ។ កនញងលខ្ ិ ត្ ិ រន្ះភាគរប្ច្ន្ ី ោមន្សររសរអ្ារី នាះរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំប្្ ត្ូវរមល ី លខ្ ិ ិត្ទាុំងអ្ស់រន្ះឲ្យ
ន្ប្គរ់ប្ជុង
រប្ជាយ។ សូ មប្សាងរកអ្ត្ថន្័យសុំរញប្ត្ប្ លលអ រនាារ់មកប្ត្ូវប្រគល់លិខ្ត្ ិ រនាះមកឲ្យោត្់រ ីមបព ី ចា ិ រណារ្លយ ី ត្រៈ ខ្្ញុំសរាយច្ត្ ុំ ច្ុំរពាះភាពមាន្ទុំន្ញកច្ត្ ្ ិ តយ៉ាងខ្មលង ិ តមករលីខ្ញ ុំ។ រៅរពលប្រគល់ការររឲ្យខ្្ញុំរធាី រោក Sjt. Ghosal មន្ ិ
ោត្់រសញរ ី សួរអ្ុំពគ ី ញ
វញឌឍន្៍ររស់ខ្ញ ុំ។ ្
់ី ន្ោាល់ខ្ញ ុំ្ថាជាអ្នកណារទបយ ី ។ រប្កាយមករទរ
ការររប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវរធាប្ី សួលរុំផ្សញត្គរឺ រៀរច្ុំសុំ ញ ុំ លខ្ ិ ត្ ិ រ្លីយត្ររ៉ាញរណាណះ។
ខ្្ញុំរធាកា ី ររររន្ះ
ន្សរប្មច្
មញន្រពលជាន្ិច្ច រប្កាយមករោក Sjt. Ghosal រពញច្ិត្តន្ង ុំ ។ ោត្់គឺជាមន្ញ សសន្យ ឹ ការររខ្្ញុំយ៉ាងខ្មលង ិ យរប្ច្ន្ ី រន្តច្ ិ ។ ោត្់អាច្ន្ង ឹ ជប្ជករប្ច្រី មា៉ាង។ រៅរពលោត្់
ន្ ង ឹ អ្ាម ី ួយអ្ុំពប្ី រវត្តររស់ខ្ញ ុំ្ ោត្់សញុំរទាសប្ លផ្សតល់ការររ
ជារសមៀន្រន្ះមកឲ្យខ្្ញុំ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ្លយ ី ត្រន្ឹងោត្់វ ិញថាៈ “សូមកញុំ រោក
ន្រុំរពញការររសមាជ
រមភអ្”ី ។ ច្ុំរពាះរោកខ្្ញុំមន្ ិ ប្មន្ជាអ្ារី នាះរទ?
ន្យ៉ាងលអ មា៉ាងវ ិញរទៀត្រោកក៏ជាររៀមច្បងខ្្ញុំរទៀត្។ ខ្្ញុំប្ោន្់ប្ត្ជារកមងមានក់
ប្ លមន្ ិ មាន្រទពរិ ោធន្៍រញរ៉ា ណាណះ។
ន្ឲ្យខ្្ញុំរុំរពញភារកិច្ចជារប្ច្ីន្តាមរយៈផ្សតល់ការទញ កច្ត្ ិ តមកឲ្យខ្្ញុំរធាី ៏ ប្មរន្ះ។ ការរររន្ះ។ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្គច្ ឺ ងរ់ ធាីការររជូ ន្សមាជ រនាារ់មករោកក៏ ន្ផ្សតល់ឲ្យខ្្ញុំន្ូវឱ្កាស ក រោក Sjt. Ghosal
រោក
ន្ន្ិយយថាៈ “ោត្់ប្
រ់ខ្ញ ុំ្ការពិត្រៅច្ញះ រន្ះគឺជាោមរត្ីប្ត្ឹមប្ត្ូវមួយ”។ រ៉ាញប្ន្ត
មន្ញសសជុំនាន្់រប្កាយរច្ចញរបរន្នះ មិន្ទាន្់យល់ពីការរររន្ះរទបយ ី ។ ជាការពិត្ ោត្់ ន្ោាល់សមាជរន្ះតាុំងពី សមាជរន្ះររងកីត្មករមលះ។ ការពិត្ ោត្់ រប្កាយពី
ប្ត្ង់ជាមួយោត្់។
ន្ច្ូលរួមជាមួយរោក Hume រ ីមបឲ្ ី យសមាជរន្ះ ុំរ
ន្ន្ិយយរួច្មក ពួករយង ី ក៏
ី រការ។
ន្កាលយជាមិត្ត្ហ្វ័ កតន្ឹងោន។ ោត្់ទទួច្ឲ្យខ្្ញុំទទួលទាន្អាហារនថ្ៃ
165
រទបវអាវររស់រោក Sjt. Ghosal ធាលរ់ប្ត្ូវ សម័ប្គច្ត្ ិ តទទួលភារកច្ ិ ចរន្ះជូន្ោត្់
ន្ោក់រោយអ្នកររៀរច្ុំសរមលៀករុំពាក់ររស់រោក។ ខ្្ញុំក៏
ន្
ខ្្ញុំរពញច្ត្ ិ តន្ង ឹ ការរររន្ះរប្ពាះការរោរពររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ងមាន្ច្ុំរពាះមន្ញសសប្ ល
័ ណាស់ ូច្ជាោត្់។ រៅរពលោត្់ ន្ ឹងររឿងរន្ះ ោត្់មន្ មាន្វយច្ុំ ិ
ន្យល់ទាស់ច្ុំរពាះរសវាកមមរន្តច្ ិ រន្តួច្រន្ះ
រទបយ ី ។ ោត្់ចារ់រផ្សតីមសងស ័យច្ុំរពាះសមត្ថភាពខ្្ញុំ រ៉ាញប្ន្តមិន្ ន្ររាញការមន្ ិ រពញច្ុំរពាះខ្្ញុំរទបយ ី ។ អ្ត្ថប្ររយជន្៍ប្ ល ខ្្ញុំទទួល
ន្ពីការរររន្ះគរឺ ប្ច្ន្ ី ឥត្គ
ព-ី ររី ប្កាយមក
នារទបយ ី ។
ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមយល់ពីការររសមាជរន្ះ។
ខ្្ញុំ
ន្ជួយថានក់ ក ឹ នាុំជារប្ច្ីន្ ូច្ជា
រោក
Gokhale ន្ង ៏ ត្់សមាាល់រឃញ ិ រោក Surendranath។ ខ្្ញុំកក ី ពីការខ្ជះខ្មជយរពលរវោ រ៏ ប្ច្ីន្រៅទរី នាះផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំមាន្ភាពភា្ក់រផ្សអល ី ប្ ល ន្សរងកត្រឃញ ី ថា កប្ន្លងសុំខ្មន្់ៗមួយកនញងសមាជរន្ះ ភាោអ្ងរ់ គលសប្ត្ូវ ន្ប្គរ
ត រ់កច្ ឋ ច្ ិ ចការរសារី ប្ត្ទាុំងប្សុង។ មាន្ការទទួលោាល់ត្ច្ ិ ត្ួច្រ៉ាញរណាណះ ទាក់ទងន្ង ឹ ថាមពលរស ក ិ ច។ ការររ
មួយប្ររ្ទប្ត្ូវ ន្រធារី ោយមន្ញសសរប្ច្ន្ ី នាក់ រទបយ ី ។
ច្ត្ ិ តររស់ខ្ញ ុំ្កាន្់ប្ត្លុំ
ច្ុំប្
កការររសុំខ្មន្់ជារប្ច្ន្ ី ោមន្ន្រណាមានក់គត្ ិ រោះប្ោយរនាះ
ករៅរពលសរងកត្រឃញ ី ការររទាុំងរន្ះ។
ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្គត្ ិ ថា វាមន្ ិ អាច្រធារី ៅ
ខ្្ញុំប្ត្ងមាន្ច្ត្ ិ តរមតាតកនញងខ្លួន្ជាន្ច្ ិ ច
ន្រទបយ ី បរី ធាឲ្ ី រ ម ី យកាលៈរទសៈប្ររសរី រទបង ី រនាះ។
ច្ញងរប្កាយគឺរៅកនញងសមាជ។
ទាុំងមាន្ររៀមច្បងជារប្ច្ន្ ី រៅរលរី វទិកា
XV. រពលរៅកនញងសមាជ
៏ រមបម ការជួរជញុំោន ស ី អ្ោចរយប្ លមាន្អ្នកសម័ប្គច្ត្ ិ តអ្ងាញយត្ុំររៀរោន ន្រធាីឲ្យអារមម
ប្ពម
៍ ខ្្ញុំ្័យយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ខ្្ញុំគត្ ិ ថារត្ខ្ ី ញ ុំ្គួររៅកប្ន្លងណានន្ការ
៏ ុំប្រររន្ះ។ ការប្ថ្លងសញន្ារកថាររស់ប្រធាន្គរឺ ធាីរទបង ប្រជញុំោន ធ ី តាមរយៈរសៀវរៅររស់ោត្់។ ការអាន្រសៀវរៅរន្ះ ពប្ី ករមាខងរៅប្ករមាខងមន្ ិ ប្មន្ជារញ្ហាររស់ោត្់រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តមាន្ប្ត្ពឬ ី រីឃ្លលប្ត្រ៉ាញរណាណះប្ លប្ត្ូវ រប្កាយពប្ី ថ្លងការ
៍ រួច្ រវន្រនាារ់្ន្ច្ូ លមក ល់ការគ
នាុំខ្ញ ុំរ្ ៅជាមួយោត្់កញ ងក ន ិច្ចប្រជញុំគ
ៈកមាមធិការប្រធាន្។ រោក Gokhale
ៈកមាមធកា ិ ររន្ះ។ រោក Pherozeshah
ន្
ន្យល់ប្ពមប្ពមអ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំ
ច្ូលកនញងកច្ ិ ចប្រជញុំរន្ះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្កុំពញង្ៃល់ថា រត្ន្ ី រណា ន្ិងរៅរពលណារប្ជីសររសគ ី ន្រធាីរទបង ី ។
ន្អាន្។
:កមាមធកា ិ រប្រធាន្រន្ះប្ត្ូវ
មាន្សញន្ារកថាប្វងៗជារប្ច្ន្ ី រៅច្ុំរពាះមញខ្រល់ការរប្ជីសទាុំងអ្ស់ប្ លរធាីរទបង ី ជាភាោអ្ងរ់ គលស
រហយ ងអ្ស់ប្ត្ូវមាន្ការោុំប្ទពីថានក់ ក ី ររសទាុំ ឹ នាុំលបរី ្មះ។ ី រល់ការរប្ជស ី កមាលង ុំ កនញងច្ុំរណាមមន្ញសសរជង ុំ រនាះរទបយ ី ចាស់ទាង ី .
រៅរពលយរ់
រទបង ី ររសជ ិ ្ន្មក ល់ ី ៗ។ ខ្្ញុំរៅចាុំ ន្ថា ការរប្ជស ី ត្
ប្រមាសមាន្រហ ៉ា យ ី រ៉ាញប្ន្តទញរយោមន្
ន្មក ល់ររះ ូងខ្្ញុំកាន្់ប្ត្រោត្ញារ់ខ្មលង ុំ
ូច្រន្ះចាុំ ច្់ប្ត្ូវពរន្លឿន្ការអាន្សញន្ារកថាឲ្យ
ន្
ឆ្រ់។ មន្ញសសប្គរ់ប្គងកុំពញងប្រញារ់រច្ញពទ ី រី ន្ះ។ រៅរពលរនាះរមា៉ាង ១១។ ខ្្ញុំោមន្កតកា ី ល ហាន្ន្យ ិ យរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ន្ជួររោក Gokhale រួច្រហយ ខ្ញ ុំប្្ រ។ ី ររសររស់ ី ប្ រ ោត្់ក៏ ន្រមល ី ការរប្ជស ី
ោត្់ ន្ង ិ
ន្ខ្សរ ិ ប្
ូរច្នះ ខ្្ញុំ
ន្រ ុំកល ិ រៅអ្ី ិ រៅជត្
រ់ោត្់ថាៈ “សូមឲ្យរធាអ្ ខ្ញ ុំម ្ ន្ ី ររសររស់ ី ាីមួយឲ្យខ្្ញុំ”។ ោត្់ ន្ន្ិយយថាៈ “ការរប្ជស ី ិ ខ្ញសពី
គុំន្ត្ ី ររសរទ។ ិ ោត្់រទបយ ី ”។ រត្ខ្ ី ញ ុំ្មាន្រឃញ ី ពកា ី រប្រញារ់រធាកា ី ររប្ជស ី
រ៉ាញប្ន្តោត្់មិន្ឲ្យការសរប្មច្រប្ជីសររសររស់ ខ្ញ ុំក ្ ន្លងផ្សញត្រទបយ ី ី ។ រោក Pherozeshah រោក Gokhale
ន្ន្ិយយថាៈ “រត្ីពួករយង ី
ន្រធាីរហយ ី ឬរៅ”?
ន្ប្ប្សកថាៈ “រទ រទ រៅមិន្ទាន្់រច្ ួ រទ រៅមាន្ការរ
ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរទៀត្”។ រោក គន្ធី កុំពញងរងចាុំយូរមករហយ ី ។ រោក Pherozeshah
ន្សួរថាៈ រត្ីអ្នក
ន្រឃញ ី ពីរញ្ហាប្ លប្ត្ូវយកមករ
ះរឆ្នត្ច្ុំរពាះរញ្ហារៅ
ះរឆ្នត្រន្ះរទ?
166
“ការពត្ ិ ណាស់គឺ ន្រឃញ ី ”។ រត្អ្ ី នករពញច្ិត្តរទ?
“រពញច្ត្ ុំ ណាស់”។ ិ តខ្មលង
អ្្ច ឹង សូមឲ្យរយង ី រឃញ ី រន្តច្ ិ មក គន្ធ។ ី ខ្្ញុំ
ន្អាន្វារោយ្ិត្្័យ។
រោក Gokhale
ន្ោុំប្ទ។
មាន្ន្រណាមានក់ ន្ប្ប្សករទបង ី ៈ “ជារ់ជាឯកច្ឆន្ច”។ រោក Wacha
ន្ន្យ ិ យថាៈ “ខ្្ញុំមាន្រពល៥នាទន្ ី ិយយអ្ុំពរ ី ញ្ហារន្ះ”។
ន្ត្ ្ ង់ ន្។ ោមន្ន្រណាមានក់យល់ពរ អ្នកប្គរ់ប្គង ី វិ ិធរី ន្ះហាក់ ូច្ជារៅឆ្ៃយសប្មារ់ខ្ញ ុំច្ ី ញ្ហារន្ះរទបយ ី
ន្ប្រញារ់រច្ញរៅ
រ៉ាញប្ន្តរោយរហត្ញ ថារោក
Gokhale
រទៀត្រឃញ ី ន្ិងយល់ពរ ី ញ្ហារន្ះរទបយ ី ។ លញះប្ពក ឹ រទបង ី ខ្្ញុំរៅប្ត្
ន្រឃញ ី រញ្ហារន្ះ
វាមន្ ិ ចាុំ ច្់អ្នកណារផ្សសង
រមភអ្ុំពស ្ រត្ខ្ ី ញន្ារកថាររស់ខ្ញ ុំ។ ី ញ ុំប្្ ត្ូវន្ិយយយ៉ាង ូច្រមតច្កនញងរយៈរពល ៥នាទ? ី
ខ្្ញុំ ន្រប្ត្ៀមររៀរច្ុំខ្ួ ន្យ ល ៉ា ងប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវ
រ៉ាញប្ន្តពាកយជារប្ច្ីន្រៅមិន្ទាន្់មាន្ច្ុំរពាះខ្្ញុំរៅរទបយ ី ។
ខ្្ញុំសរប្មច្ច្ត្ ិ តមន្ ិ
អាន្សញន្ារកថាររស់ខ្ញ ុំរ្ ទ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំន្ ្ ឹងន្ិយយតាមការន្ឹករឃីញ។ រ៉ាញប្ន្តជុំនាញន្ិយយប្ លខ្្ញុំទទួល កនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំគិត្ ល់។
រប្កាយរនាះភាលមៗ រោក Wacha
ប្ លប្ត្ូវឯកភាពតាមការរ មួយច្ុំន្ួន្។
ះរឆ្នត្រហយ ី ។ ខ្្ញុំ
មាន្ន្រណាមានក់ ន្
ន្រ
ន្រៅរ្មះររស់ខ្ញ ុំ្ រប្ពាះ ល់រពលប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវន្ិយយអ្ុំពីរញ្ហា
ះពញមព
ន្រប្កាកឈរ កាលររស់ខ្ញ ុំក ្ ុំពញងរផ្សអៀងផ្សអង។ ខ្្ញុំអាន្ន្ូវរញ្ហារន្ះ
ប្ លោត្់ ន្សររសរពីអ្រនាតប្ររវសន្៍រររទស។ ខ្្ញុំ
ន្ិងប្ច្កកនញងច្ុំរណាមគ
រទៀត្។ ខ្្ញុំ អារមម
ន្ន្ិយយ៥នាទីរៅរទបយ ី ។ ខ្្ញុំមិន្ ឹងថាក ន្លឺអ្នករផ្សសង
៍ ត្ូច្ច្ិត្ត
ៈប្រត្ិ្ូន្ូវឯកោរច្មលងនន្កុំណាពយ
ន្អាន្កុំណាពយ ន្ិងគិត្ ល់ភាពអ្វ ិជាជររស់អ្នកតាុំងលុំរៅ
កនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។ រពលរនាះរហយ ី ប្ លរោក Wacha ខ្្ញុំមិន្ទាន្់
ន្រពលរស់រៅ
ន្រោះក
តឹ ង។ ខ្្ញុំប្ ក ខ្លួន្ឯងណាស់ថា
តឹ ងររទិ៍គឺរ ីមបប្ី ពមាន្ខ្្ញុំឲ្យរ្ច រ់ការន្ិយយរៅពីរនាទី
ន្ន្ិយយរយៈរពលកន្លះរមា៉ាង ឬ៤៥នាទីក៏មាន្ ោមន្ក
រប្កាយមកខ្្ញុំ
ន្អ្ងាញយច្ញះរប្កាយពីក
តឹ ង ន្ររទិ៍។
តឹ ងររទិ៍រទបយ ី ។ ខ្្ញុំមាន្
រ៉ាញប្ន្តការគិត្រធាសប្រប្ហស ូច្ជារកមង
ច្ុំរពាះកុំណាពយប្ លមាន្ច្រមលីយជារប្សច្ច្ុំរពាះរោក Pherozeshah19។ ោមន្សុំ ួ រពាក់ពន្ ័ ធន្ឹង ុំរណាះប្ោយ រន្ះរទបយ ី ។ កនញងកុំទបញងរពលរនាះគឺជានថ្ៃប្ លខ្ញសប្រលកោនប្ លរសាីរប្ត្ោមន្រវាងអ្នកច្ូ លរួម ន្ិងគ
ៈប្រត្ិ្ូ។ អ្នក
រល់ោនរលីកន រល់រញ្ហារលីករទបង ី រផ្សសងៗប្ត្ូវ
ន្អ្ន្ញមត្ ័ សរប្មច្ជាឯកច្ឆន្ច។ រញ្ហាររស់ខ្ញ ុំក ្ ៏មិន្ប្ត្ូវ
ប្គរ់ប្ោន្់ប្ លរធាីឲ្យខ្្ញុំរពញច្ិត្តរនាះរទបយ ី ។
ការទទួលោាល់ប្ លប្ត្ូវ
ច្ុំរពាះខ្្ញុំវា
ន្
ត្់រង់ោរៈសុំខ្មន្់ទាង ុំ អ្ស់។ រទាះរីជារល់រញ្ហានានាប្ត្ូវ
ន្រ
ន្អ្ន្ញមត្ ័ ក៏រោយ ក៏វារៅមិន្ទាន្់
ន្័យថា ប្ររទសទាុំងមូលគឺប្គរ់ប្ោន្់ន្ឹងទទួលញយករញ្ហារន្ះមករោះប្ោយ។
សមាជ
កនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។
19
សូមរមីលជុំពូកទី ៦៧ កថាខ្
ះរឆ្នត្ជាផ្សលូវការររស់សមាជមាន្
XVI. កប្ន្លងពស ិ ិ រឋ រស់ប្ពះអ្ទរិ ទព Curzon
ន្រ្ច រ់ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ៅរន្តជួយជាមួយសភាពា
សណា ឋ ោរកនញងរពលរនាះ
ន្សរប្មច្
ខ្្ញុំ
ខ្្ញុំ
ន្ោនក់រៅទីប្កុង
័ ធន្ឹងការររ ិ ជជកមម ន្ិងរញគាលរផ្សសងៗរទៀត្ពាក់ពន្
Calcutta
រយៈរពល១ប្ខ្។
ន្ោនក់រៅកនញងរន្ារម ់ ួយកនញងកលឹរប្ររទសឥណា ា ។
ជាជាងការោនក់រៅកនញង
កនញងច្ុំរណាមសមាជិកកលឹររន្ះក៏
ា ទ ី៣
167
មាន្ជន្ជាត្ិ ៏មាន្ឥទធិពល ខ្្ញុំរ ុំពង ឹ ថាន្ង ឹ អាច្មាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយពួករគ ន្ិងរធាីឲ្យពួករគចារ់អារមម
៍ ការររ
រៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។ ជាញឹកញារ់ រោក Gokhale ប្ត្ងប្ត្មកកាន្់កលឹររន្ះរ ីមបរី លងប្លបងរយ ី ៉ា រ ន្ង ិ រៅរពលប្ លោត្់
ន្ ឹងថាខ្្ញុំោនក់រៅទប្ី កុង
មួយោត្់។ ខ្្ញុំទទួលយការផ្សតល់ជូន្ ន្ង ិ រទបយ ី ។ ោត្់ ប្
ន្អ្រគញ
ខ្្ញុំប្ត្ូវកត្់ទញកន្ូ វរហត្ញ ការ
៍ មួយកនញងកលរ ា ឹ ប្ររទសឥណា
ប្រប្ហលជារពលរន្ះ ប្ពះអាទរិ ទព Curzon
ន្ ឹងពកា ី រសន្សុំ
កការសន្សុំប្ររ្ទរន្ះន្ង ឹ មន្ ិ ប្ត្ូវ
ន្រប្ច្ន្ ី តាមប្ លអាច្រធាីរៅ
រៅររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយរោក Gokhale ។ ជាត្ឥ ា មួយច្ុំន្ួន្ប្ត្ូវ ិ ណា
ោត្់ក៏ ន្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំឲ្យោនក់រៅជា
ន្នាុំខ្ញ ុំរ្ ៅរោយខ្លួន្ោត្់ផ្ទាល់។ ោត្់
ន្ន្ិយយថាៈ “ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ោនក់រៅកនញងប្ររទសឥណា ា ច្ុំប្
ខ្្ញុំប្ត្ូវទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយមន្ញ សសមានឲ្យ
សមាជ។
រន្តរទៀត្រនាះ
ោត្់ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំគ ្ ត្ ិ ថាជាររឿងសមរមយប្ លរៅទរី នាះរោយខ្លួន្ឯង
ន្រងចាុំ១នថ្ៃ ឬ២នថ្ៃ រប្កាយមកោត្់
ក់ររស់ខ្ញ ុំ្ រហយ ី
រធាីរទបយ ី ”។
Calcutta
ន្។
ោត្់ច្ង់ឲ្យខ្្ញុំរធាីការររ
មញន្រពលប្ លខ្្ញុំរន្តជប្ជកពាក់ព័ន្ធន្ង ឹ ការោនក់
ន្សថិត្កនញងខ្លួន្ពស ិ ិ ឋររស់ោត្់។ មាន្ប្ពះអ្ងាមាចស់ជន្
ន្យងរៅកាន្់កប្ន្លងពស ិ នន្កលឹររន្ះ។ រៅកនញងកលរ ិ ិ ឋរនាះគឺជាសមាជក ឹ ខ្្ញុំ
ប្ទង់ប្គងសុំពត្់រញង ឹ ររន្ហាាលយ ី ៉ា ងលអប្រ
ន្រឃញ ី ពួក
ិ ត្ ប្ពមទាុំងអាវ ន្ង ិ ប្កណាត្់រញ ុំក។ រៅនថ្ៃពស ិ ិ ឋរនាះ ប្ទងប្់ គងសរមលៀក
រុំពាក់ជារខ្ម khansamas20 យ៉ាងោកសម។ ខ្្ញុំឈចា ឺ រ់ ន្ិង ប្រររន្ះ។
់ ុំពីមូលរហត្ញនន្ការផ្ទលស់រូ រត ន្សួរសុំ ួ ររៅប្ទងអ្
ប្ទងរ់ ្លីយថាៈ “រយង ល រយង ី ខ្លូន្ឯង ឹងពីោថន្ភាពអាប្កក់ររស់ខ្ួ ន្ឯង”។ ី ក៏យល់ពីភាពអាមា៉ាស់ប្ លរយង ី
រធាីប្រររន្ះរ ីមបឲ្ ី យរយង ី ប្គរ់ប្គងប្ទពយសមបត្តិ ន្ិងត្ួនាទីររស់រយង ី ។ ខ្្ញុំ
ន្សួរថាៈ “រ៉ាញប្ន្ត ច្ញះច្ុំប្
ប្ទង់
ន្រ្លីយថាៈ “រត្ីខ្ញ ុំ្
រកាះឈនួត្ khansamas ន្ិងប្សបករជីងកប្វងទាុំងរន្ះ”?
ន្រឃញ ី ភាពខ្ញ សប្រលកណាមួយរវាង khansamas ន្ិងពួករយង ី ប្មន្រទ”។ ទាុំង
់ វត្តមាន្ខ្លួន្ឯងពីការ រន្ះគឺជា khansamas រហយ ី រយង ី គឺជា khansamas នន្ប្ពះ Cruzon ។ ប្រសិន្ររីប្ទងអ្ ់ ូលរួមកនញងពិធីរន្ះរោយសរមលៀករុំពាក់ធមមតា រន្ះគឺជា ទទួលផ្សលូវការប្រររន្ះ ប្ទង់ន្ឹងទទួលកមម។ ប្រសិន្ររីប្ទងច្ ការប្រប្ពឹត្តខ្ញស។
រត្ីខ្ញ ុំគ ្ ិត្ថា
់ ឹងទទួល ប្ទងន្
Curzon ប្មន្រទ? មិន្ប្មន្ជាររឿងត្ិច្ត្ួច្រទបយ ី ។ រហត្ញ ការ
៍ រន្ះ
ន្ឱ្កាសណាមួយនន្ការជប្ជកប្វកប្ញកជាមួយប្ពះអ្ទិរទព
ន្រ ុំលឹកខ្្ញុំពីកប្ន្លងពិសិ ឋរផ្សសងរទៀត្។
រៅរពលប្ លប្ពះអ្ងាមាចស់ Hardinge ររងកីត្មូលន្ិធិពិសិ ឋនន្ោកលវ ិទាល័យហិ ូ ា មាន្កប្ន្លងពិសិ ឋ
មួយ។ រទាះរីជាមាន្ប្ពះអ្ងាមាចស់ជន្ជាត្ិឥណា ា ក៏រោយ ក៏រោក Pandit Malaviyaji ពិរសសរ ីមបច្ ី ូលរួមពិធីរនាះ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏ ន្រៅច្ូលផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំយល់ថា
រន្ះគឺជាលកខ
សញ្ហញ
មិន្ប្មន្ជា្កតីភាពររស់ពួករគរទបយ ី
អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំច្ូលរួមជា
ផ្សាញយរៅវ ិញវាគឺជាទាសភាព
រ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំគិត្ថា ពួករគប្ត្ូវប្ត្រសលៀកពាក់រប្គឿងសុំោល់តាមការរប្ជីសររសររស់ ខ្ួ លន្ រ៉ាញប្ន្តមាន្រគប្ រ់ខ្ញ ុំ្ថា រន្ះ ី
ជាកាត្ពាកិច្ចររស់ប្ពះអ្ងាមាចស់ឥណា ា ទាុំងរន្ះប្ លប្ត្ូវពាក់រប្គឿងអ្លរកមាន្ត្នមលប្រររន្ះ។ ខ្្ញុំក៏ ន្រឃញ ី ប្ រថា ពួករគមួយច្ុំន្ួន្មិន្រពញច្ិត្តន្ឹងការរសលៀកពាក់រប្គឿងអ្លរកទាុំងរន្ះរទបយ ពួកប្ទង់មិន្ប្ លពាក់វត្ថញទាុំងរន្ះ ី រទបយ ី រលីកប្លងប្ត្មាន្ពិធី ូជាកប្ន្លងពិសិ ឋ ូច្រន្ះ។
20
អ្នកររប្មី
168
់ ក់រប្គឿងអ្លរករន្ះកនញងពធ ខ្្ញុំមន្ ័ មា ៌ ន្ខ្្ញុំ ឹងប្ត្ម ិ ឹងថារត្ីពត្ ឹ ប្ត្ូវរ៉ាញណាណរនាះរទ។ មិន្ថាពួកប្ទងពា ិ ីរផ្សសង ឬ
ក៏អ្ត្់រនាះរទ
ពាក់រញរ៉ា ណាណះ។
វា ន្រធាឲ្ ី យរយង ី ឈច្ ឺ ត្ ិ តប្គរ់ប្ោន្់កនងការច្ូលរួមកប្ន្លងពស ិ ិ ឋប្ លវត្ថញទាុំងរន្ះមាន្ប្ត្ហ្វសតម ី ួយច្ុំន្ួន្
រត្អ្ ី ុំរពី
មន្ញសស។
រ ន្ិងកុំហញសរលីប្ទពយសមបត្តទា ុំ រន្ះធៃន្ធ ់ ៃររ៉ាញណាណ ឥទធិពល ន្ង ិ ង ិ កត្ ិ ាន្ញភាពប្ត្ូវ
ន្ទាមទារពី
XVII. ការោនក់រៅរយៈរពល១ប្ខ្ ជាមួយរោក Gokhale-I
ចារ់តាង ុំ ពីនថ្ៃ ុំរូងប្ លោនក់រៅជាមួយរោក Gokhale មក ខ្្ញុំមាន្អារមម
៍ ថាហាក់ ូច្ជារៅផ្សាះខ្លួន្
ឯងទាុំងប្សុង។ តាមខ្្ញុំគិត្ ោត្់ ន្ចាត្់ទញកខ្្ញុំ ូច្ជារអូន្ប្រុសររស់ោត្់។ ោត្់
ន្ផ្សតល់ឲ្យខ្្ញុំរល់ត្ប្មូវការទាុំង
ការររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន្រន្តច្ ិ រន្តួច្ខ្
ូច្រន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវការររស់ផ្ទាល់ខ្ួ ន្ ល
អ្ស់ ន្ង ិ ររៀរច្ុំឲ្យខ្្ញុំរហូត្
ន្រឃញ ី ថារសច្កតប្ី ត្ូវការររស់ខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវ ៈប្ លខ្្ញុំ
រន្តច្ ិ រន្តួច្រ៉ាញរណាណះ។ ោត្់ចារ់អារមម
ន្រ ញ ត ះការទមាលរ់នន្ការជួយខ្លួន្ឯង
៍ យ៉ាងខ្មលង ុំ រៅរលទ ល ការពាយម ន្ង ី មាលរ់ការពារខ្លួន្ អ្នាម័យផ្ទាល់ខ្ួ ន្ ិ
ភាពរទៀងទាត្់ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ង ្ ិ ជាន្ច្ ិ ចកាលោត្់ប្ត្ងប្ត្សររសីខ្ញ ុំ។ ៌ ុំ ោត្់មន្ ិ មាន្អាថ្ក
រ
ន្រុំរពញទាុំងអ្ស់។ ជាសុំណាងលអ រសច្កតប្ី ត្ូវ
ង ុំ អ្ាីជាមួយខ្្ញុំរទបយ ី ។ ោត្់ប្ត្ងប្ត្ប្
នាុំខ្ញ ុំ្ឲ្យោាល់មន្ញ សសសុំខ្មន្់ៗជារប្ច្ីន្ ប្ ល
ន្ោាល់រូរោត្់។ កនញងច្ុំរណាមមន្ញសសសុំខ្មន្់ៗទាុំងរន្ះ មន្ញសសមានក់ប្ លខ្្ញុំចាត្់ទញកថាសុំខ្មន្់ជាងរគគឺរោក ាិ ត្ P. C. Ray។
រន្ះជារររៀរប្ លោត្់ប្
១ប្ខ្ោត្់រកប្ ការររោធារ
នាុំខ្ញ ុំឲ្ ្ យោាល់រោករ
ាិ ត្ Ray: “រន្ះគឺជារោកោហ្វោតចារយ Ray ប្ លកនញង
ក់ ន្ ៨០០ រូពី រ៉ាញប្ន្តោត្់ទញកសប្មារ់ខ្ួ ន្ឯងប្ត្ ល ៤០ រូពី រ៉ាញរណាណះ សល់រញនា ៉ា ម ន្ោត្់យករៅជួយ ៈ”។ ោត្់កម ៏ ន្ ិ ទាន្់ច្ងរ់ រៀរការរទបយ ី ។
ខ្្ញុំរឃញ ី ភាពខ្ញ សប្រលកោនរន្តិច្រន្តួរវាងរោករ
រុំពាក់ោម្ញរុំផ្សញត្ប្ លរធារី ច្ញពប្ី កណាត្់អ្មពរ
ាិ Ray ពម ី ញន្ ន្ង ិ រពលរន្ះ ។ ោត្់រសលៀកពាក់សរមលៀក
ប្ លប្រជាជាន្ឥណា ា រសលៀកភាគរប្ច្ន្ ី ។
ន្យ ិ យរប្ច្ីន្ទាក់ទងន្ង ឹ រោក Gokhale ន្ង ិ រោករ
ាិ Ray រប្ពាះពួកោត្់
ខ្្ញុំគត្ ិ ថា
ន្រធាកា ី រររោធារ
ខ្្ញុំន្ង ឹ មន្ ិ ៈ
ន្លអ
ប្ពមទាុំងរ ញ ត ះត្នមលអ្រ់រ ុំ។ ពួកោត្់ជួរទញ កល ខ ុំ ករៅរពលរះគន្់ ច្ុំរពាះរញគាលោធារ ៈ។ ជាលទធផ្សល ពួកោត្់ ិ មួយច្ុំន្ួន្ប្ លខ្្ញុំចាត្់ទញកថាជាអ្នកត្សូ រ៏ ងមាុំ រនាះ ន្ចារ់រផ្សតម ុំ ។ ី ច្ញះរខ្ាយកាន្់ប្ត្ខ្មលង ឹ រោក
Gokhale
សរាយន្ង ឹ ការររ ូច្ជាសរាយន្ង ឹ ការសក ិ ាប្ រ។
រវោសមប១ ល វ ី នាទរី ទបយ ី ។ ទុំនាក់ទុំន្ងមត្ ិ ត្ហ្វ័ កត ន្ង ិ ផ្ទាល់ខ្ួ ន្ប្ត្ូ រ៉ាញរណាណះ។ ប្រធាន្រទពិភាកាោនប្ត្ូវ
ការររររស់ខ្ួ ន្ឯង។ ល
ន្រធាីរទបង ី សប្មារ់ផ្សលប្ររយជន្៍ោធារ
ៈ
់ ន្រធារី ទបង ភាព ី សប្មារ់ប្កប្ប្រប្ររទសឲ្យលអ ន្ង ិ រោយភាពរោមះប្ត្ង។
ប្កប្ី ក ន្ង ា គឺជាកតី ិ ការប្ត្ួត្ប្តាអ្ុំណាច្ររស់ប្ររទសឥណា ររឿងអ្ាម ី ួយរផ្សសងៗពោ ី ន។
ោត្់មន្ ិ ប្ លខ្ជះខ្មជយរពល
រមភខ្មលង ុំ ច្ុំរពាះរូររោក។ មន្ញសសរផ្សសងោនរ ុំពង ឹ ឲ្យោត្់រធាី
រ៉ាញប្ន្តោត្់រ្លយ ី ត្ររៅពួករគ ូ ច្ោនថាៈ
“សូ មរធារី រឿងរោយខ្លួន្ឯង”។
អ្ាប្ី លោត្់ប្ត្ូវការគរឺ សរភាពសប្មារ់ ប្ររទសររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ី
ទញកឲ្យោត្់រធាី
រប្កាយរពលរយង ី ទទួល
ន្
រសរភាព រយង ី ី អាច្គិត្ ល់ររឿងមួយរផ្សសងរទៀត្។ សពានថ្ៃរន្ះររឿងមួយមាន្ភាពប្គរ់ប្ោន្់ប្ លោត្់ប្ត្ូវច្ុំណាយ រពលរវោ ន្ិងថាមពល។
ការរោរពយ៉ាងប្ជាលរប្ៅររស់ោត្់ច្ុំរពាះរោកRanade
គឺប្ត្ូវ
ន្រឃញ ី ជាររៀងរល់រពល។
អាជា្ធរ
់ ទពិរោធន្៍ទាង ប្ត្ងរោះប្ោយរល់រញ្ហាររស់រោក Ranade ជាន្ិច្ច ោត្់ ន្ កប្សងរ ុំ រន្ះប្គរ់ជុំហាន្។ ខ្ួរ នន្ការោលរ់ររស់រោក Ranade(ឬចារ់កុំរ
ុំ ិន្ ី ត្ ខ្្ញុំចាម
ន្) ប្ត្ូវ
ន្ររៀរច្ុំរទបង ី កនញងរពលោនក់រៅជាមួយ
169
រោក Gokhale ប្ លប្ត្ងប្ត្ពន្ ិ ិត្យពិធីរន្ះជារទៀត្ទាត្់។ រប្ៅពខ្ ី ញ ុំ្ មាន្អ្នករៅជាមួយោត្់ ូច្ជាោហ្វោតចារយ
Kathavate ប្ លជាមត្ ិ តររស់ោត្់ ន្ង ិ អ្ន្ញ រៅប្កម។ ោត្់ ន្អ្រ្ជ ីញពួករយង ី ឲ្យច្ូលរួមកនញងពធ ិ ីរនាះ សញន្ារកថា ររស់ោត្់
ន្រញ្ហជក់ប្ រ់រយង ី ពីការន្ក ឹ រលក ឹ ល់រោក
Ranade
។
ោត្់ ន្រប្រៀររធៀររោក
Ranade
រោយនច្ ន្យរៅន្ង ឹ រោក Telang ន្ង ិ រោក Mandlik។ ោត្់សររសរី រររៀររោក Telang ន្ង ិ ភាពលអ រុំផ្សញត្ររស់រោក
ថាជាអ្នកកុំប្
Mandlik
ច្ុំរពាះកូ ន្កតរី រស់រោក Mandlik ោត្់ប្ រថ្រ្លង ី ោត្់
់ ទប្មង។
រោយរលក ី ឧទាហរ
៍ សររសរី ពីការយកច្ត្ ិ តទញកោក់
រ់ពួករយង ី ី ថាមាន្រពលលមួយរៅរពលប្ រោក Mandlik ខ្ករជង
ន្ទុំនាក់ទុំន្ងរថ្រ្លង ី ពិរសសមួយរ ីមបអា ី ច្ឲ្យោត្់អាច្រៅត្ញោការ
ន្រ ម ី បកា ី រពារកូន្កតីោត្់ទាន្់
រពលរវោ។ ោត្់ន្ិយយថា រ៉ាញប្ន្តរោក Mandlik ជាមន្ញសសមាន្រទពយរកាសលយសពាប្គរ់។ ោត្់មន្ ិ ប្ត្ម ឹ ប្ត្ជា ់ រៅប្កមអ្ោចរយមួយរូររនាះរទ ោត្់កជា ៏ អ្នកប្រវ ិត្តិោហ្វសត អ្នករស ឋកច្ រ។ រទាះរជា ិ ច ន្ង ិ អ្នកកុំប្ ទប្មងផ្សងប្ ី ោត្់
ជារៅរប្កាមក៏រោយ ក៏ោត្់ច្ូលរួមរៅកនញងសមាជប្ រ អ្នកប្គរ់ោនរជឿជាក់រលីភាពឆ្លត្រវៀងនវររស់ោត្់ ន្ង ិ ទទួល យកការសរប្មច្ច្ត្ ិ តររស់ោត្់រោយោមន្សុំ កច្ ិ ច
ខ្
ៈោត្់ពព ិ
៌ នាន្ូវគញ
ជុំនាញរស់ោត្់។
ួ រ។ ភាពរករយររស់ រោក Gokhale ី
សមបត្តនិ ន្ភាពរពញច្ត្ ិ តពរី រះ ូងទាុំងរន្ះប្ លប្ត្ូវ
កនញងកុំទបញងរពលរនាះ រោក Gokhale ធាលរ់មាន្ររទះរសះរប្រីប្ ស់ប្
រន្ះសុំខ្មន្់ច្ុំរពាះោត្់រោះ សប្មារ់រធាី ុំរ
ូរច្នះខ្្ញុំក៏
ន្រ ិរសធការជិះររទសះរន្ះថាៈ
ន្ ង ឹ ពីការមន្ ិ ជារ់កាត្ពា ន្គួរផ្សសុំរ្ចូ លោនរៅកនញង
ស់។ ខ្្ញុំមិន្ ឹងថាោត្់រប្រីររទះរសះ “រត្ីអ្នកមិន្អាច្រប្រីប្ ស់រថ្យន្ត
ន ថានក់ ឹកនាុំរទឬ? ី រពីកប្ន្លងមួយរៅកប្ន្លងមួយ ន្រទឬ”? រត្ីវាមិន្ប្រមាថ្ច្ុំរពាះរសច្កតីនថ្លថ្ូ រររស់
ោត្់រ្លីយថាៈ “រត្ីខ្ញ ុំ្រៅយល់អ្ាីពីោត្់ប្ រប្មន្រទ!” ោត្់មិន្អាច្រប្រីប្
ស់ប្
ក់ឧរត្ថមភប្កុមប្រឹការ ីមបី
ររប្មីផ្សលប្ររយជន្៍ផ្ទាល់ខ្ួ លន្រទបយ ី ។ ោត្់អាច្ឲ្យខ្្ញុំមាន្រសរភាពកន ី ញ ងការជិះរថ្យន្តប្ររ្ទរន្ះ រ៉ាញប្ន្តោត្់សញុំរទាស មិន្អាច្រធាីប្រររន្ះ ករ
ន្រទបយ ី ។ ប្រសិន្ររីោត្់ជាជន្រងរប្ោះនន្ភាពជាោធារ
ី ប្ លមិន្អាច្រធាី
ន្សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ប្ លប្ត្ូវរធាី ុំរ
ី រតាមរថ្យន្តរន្ះ។
ៈ ូច្ខ្្ញុំ វាន្ឹងមាន្លុំ
កកនញង
ោមន្រហត្ញ ផ្សលប្ លប្ត្ូវគិត្អ្ាីៗប្គរ់យ៉ាង
ថា អ្នក ឹកនាុំរធាីគឺរ ីមបភា ្ ោត្់រស់រៅតាមលកខ ី ពហញហា ឺ ផ្ទាល់រទបយ ី ។ ោត្់ច្ូលច្ិត្តទមាលរ់ោម្ញររស់ខ្ញ ុំ។ ោម្ញតាមប្ លខ្្ញុំអាច្រធាី ោត្់
ន្ រ៉ាញប្ន្តការច្ុំណាយមួយច្ុំន្ួន្មិន្អាច្រ៉ា រ់រង
ន្រ ិរសធរៅន្ឹងការត្អូញប្ត្អររស់ខ្ញ ុំរ្ ោយភាពរពញច្ិត្ត
មិន្អាច្រ ិរសធការរពញច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថាៈ
ជុំងឺរទឬ? រត្ីការររោធារ ោត្់
រ៉ាញប្ន្តរោកមិន្ប្ លធាលរ់រច្ញរប្ៅរ ីររទឬ? ៈសប្មារ់អ្នកោមន្រពលរវោរធាីលុំហាត្់ប្
ៈ
ន្សប្មារ់មន្ញសស ូ ច្ខ្្ញុំ។
រ៉ាញប្ន្តមាន្ររឿងមួយរផ្សសងរទៀត្ប្ លោត្់ រត្ីមិន្រធាីឲ្យអ្នកភា្ក់រផ្សអីលកនញងការមាន្ រទឬ?
ន្រ្លីយថាៈ “រត្ីរពលណាប្ លខ្្ញុំរឃញ ី ោត្់មាន្រពលទុំរន្ររច្ញរ ីររនាះ?”
ខ្្ញុំរោរពយ៉ាងខ្មលង ុំ ច្ុំរពាះរោក Gokhale ប្ លមិន្ធាលរ់រធាីឲ្យខ្លួន្ឯងលុំ ក។ ខ្្ញុំគិត្ថាច្រមលីយរន្ះរៅ ឆ្ៃយពីការច្ង់ ន្ររស់ខ្ញ ុំ្ ូរច្នះខ្្ញុំកឈ ៏ រ់ន្ិយយរៅ។ រប្កាយមកខ្្ញុំរជឿ ន្ង ិ រៅប្ត្រជឿនារពលរន្ះថា
រទាះរីជាទុំហកា ុំ រររររស់មន្ញសសមាន្រប្ច្ីន្កប្មិត្ណា មន្ញសសគួរប្ត្រករពលរវោខ្លះៗរ ីមបរី ធាីលុំហាត្់ប្
គិត្
ថាវាជាអាហារមួយប្ររ្ទររស់មន្ញសសច្ញះ។ ទសសន្ររស់ខ្ញ ុំគ ្ ិត្ថា ការរប្រីប្ ស់សមត្ថភាពរធាីការហួសពីកប្មិត្ន្ឹង រត្ប្ត្រប្ន្ថ មការរររប្ន្ថមរទៀត្។ ឹ
XVIII. ការោនក់រៅរយៈរពល១ប្ខ្ជាមួយរោក Gokhale-II
ខ្
ៈរពលោនក់រៅរប្កាម ុំរូលផ្សាះជាមួយរោក Gokhale
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំហាក់ ូច្ជារៅឆ្ៃយពីផ្សាះ។
170
ខ្្ញុំ
ន្ប្
ប្ររទសឥណា ា ខ្្ញុំ ខ្្ញុំ
រ់រៅមត្ ិ ត្័ហ្វកតកាន្់ប្គស ិ តោសនាមួយច្ុំន្ួន្ ប្ លរស់រៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងថា រៅកនញង ន្ជួរជន្ជាត្ឥ ា កាន្់ប្គិសតោសនា ិ ណា
រហយ ុំ ៏ ន្សប្មរខ្លួន្រៅន្ឹងោថន្ភាពររស់ពួករគ។ ី ខ្្ញក
ន្លព ុំ ។ ោត្់រ៉ារ់រងការររមួយប្ផ្សនកធុំ ឺ រី ោក Babu Kalicharan Banerji ន្ង ិ រោរពច្ុំរពាះោត្់យ៉ាងខ្មលង
កនញងសមាជ
ខ្្ញុំមន្ ន ិ ្ៃល់កញ ងការប្
ឃ្លលត្ឆ្ៃយពីសមាជ ន្ិង
រ់រៅោត្់រនាះរទថា
ខ្្ញុំមាន្ជន្ជាត្ឥ ា កាន្់ប្គស ិ ណា ិ ពោសនាមធយមប្ ល
ន្រៅឆ្ៃយពីហិ ូ ា ោសនា ន្ង លី ។ ខ្្ញុំ ិ ោសនាមូសម
ន្ប្
ន្
រ់រោក Gokhale ថា ខ្្ញុំ
់ ួររោក Babu Kalicharan Banerji ។ ោត្់ ន្ន្ិយយថាៈ “រត្ីអ្រាី ៅប្ លខ្្ញុំគត្ គត្ ន រោត្់ ិ ច្ងជ ិ ថាលអកញ ងការជួ រនាះ”? រោក Babu Kalicharan Banerji
ជាមន្ញ សសលអ
ូរច្នះខ្មលច្ប្ប្កងថាោត្់មន្ ្ រោក ិ រពញច្ត្ ិ តខ្ញ ុំ។
Gokhale ោាល់ោត្់យ៉ាងច្ាស់ រ៉ាញប្ន្តរទាះជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំអាច្ជួរោត្់
ន្ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំប្្ ត្ូវការប្មន្រនាះ?
ោត្់ន្ង ឹ ជួររោក Babu Kalicharan Banerji រប្កាយមកោត្់ក៏ ន្យល់ប្ពមទទួលជួរខ្្ញុំប្ រ។ រៅ
រពលខ្្ញុំ
ន្រៅ ល់ផ្សាះោត្់ ខ្្ញុំរឃញ ោត្់សប្មាករៅរលប្ី ប្គ។ លុំរៅោឋន្ររស់ោត្់ោម្ញ។ រៅកនញង ី ្រយររស់ ិ ុំ ត្់រញឹង សមាជខ្្ញុំរឃញ ន ៀករុំពាក់អាវធុំ ន្ង ី ោត្់កញ ងសរមល ិ រខ្ម រ៉ាញប្ន្តរៅរពលរន្ះខ្្ញុំរករយន្ ី ឹង ន្ជួរោត្់រសលៀក ព ន្ង ិ អាវ។ ខ្្ញុំច្ូលច្ត្ ិ តការរសលៀកសរមលៀករុំពាក់ប្ររោម្ញររស់ោត្់ ខ្ ន្ង ិ រខ្ម។ រោយមន្ ិ គិត្រប្ច្ីន្ ខ្្ញុំក៏ ន្ប្ ឬរទ”?
រ់ពផ្ស ី លលុំ
ករៅោត្់។ ោត្់
ៈខ្លួន្ខ្្ញុំរពលរន្ះពាក់អាវធុំជន្ជាត្ិ Parsi ន្សួរថាៈ “រត្ខ្ ី ញ ុំរ្ ជឿរលល ី ទធនិ ន្អ្ុំរពី
រ
ខ្្ញុំន្ិយយថាៈ “ខ្្ញុំរជឿរលីឥទធិរន្ះ”។ ោត្់រប្ន្ថមថាៈ “ប្
ក ណាស់ ហិ ូ ា ោសនាមិន្រលីកប្លងរទាសទាុំងប្សុងរនាះរទ រ៉ាញប្ន្តប្គិសតោសនា
គឺរលីកប្លងរទាសទាុំងប្សុង”។ ររាន្់នន្អ្ុំរពី អ្ុំរពី
ររៅប្ពះរយសូរញ រ៉ា ណាណះ។
រគឺរសច្កតីោលរ់ គមពីរោសនាប្គិសតកុំ
ត្់ថា មាន្ប្ត្ការប្រគល់
ខ្្ញុំគិត្ ល់ផ្សូ វនន្ការលះរង ល រ់ រស់គមពីរហិ ូ ា រ៉ាញប្ន្តោមន្ប្ររយជន្៍រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ន្អ្រគញ ោត្់ច្ុំរពាះរុំ ង លអររស់ោត្់។ ោត្់មិន្ ន្រ្លីយត្រន្ឹងការច្ង់ ន្ររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ រ៉ាញប្ន្តយ៉ាងណាស់ខ្ញ ុំក ្ ៏ ន្ទទួលអ្ត្ថប្ររយជន្៍ ី ពីការជប្ជកោនជាមួយោត្់ប្ រ។
កុំទបញងរពលរស់រៅទីរនាះ
ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្រប្កាកពីរគង
ន្ិងរ ីរលុំហាត្់ប្
រៅតាមវ ិថ្ីនានាកនញងទីប្កុង
Calcutta ។ ខ្្ញុំរ ីររោយរថ្មីររជីងរៅកាន្់កប្ន្លងជារប្ច្ីន្។ ខ្្ញុំក៏ ន្ជួររោក Justice Mitter ន្ិងរោក Gurdas ប្ លជាអ្នកប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវការឲ្យជួយការរររៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។
Banerji ខ្្ញុំ
ន្ជួររោក Raja Sir Pyarimohan Mukarji ។ រោក Kalicharan Banerji
ខ្មលង ុំ ជា ពិរសសរៅរពលខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយប្ រ់ខ្ញ ុំ្អ្ុំពីវ ិហារ Kali ប្ លខ្្ញុំប្
ន្អាន្អ្ុំពីររឿងរន្ះកនញងរសៀវរៅនានា។
ប្រប្ហលជារពលរនាះរហយ ី ថានច្ង់រឃញ ី វ ិហាររន្ះយ៉ាង
ូរច្នះ មាន្នថ្ៃមួយខ្្ញុំ
ោឋន្ររស់រោក Justice Mitter គឺ ូច្ោនន្ឹងលុំរៅោឋន្អ្នកប្សុក ូ រចានះប្ រ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏
ន្រៅទីរនាះ។ លុំរៅ ន្រៅវ ិហារកនញងនថ្ៃជា
មួយោនន្ឹងរពលជួររូររោក។ រៅតាម ងផ្សលូវ ខ្្ញុំ ន្រឃញ ី សត្ារច្ៀមជារប្ច្ីន្កាលន្ឹងប្ត្ូវសមាលរ់យកមករូ ជារៅ ់ ួរោនរហូ ត្ ល់វ ិហារ។ រៅទីរនាះក៏មាន្ការរធាីសមាធិប្ររោសនាផ្សងប្ រ វ ិហារ Kali ។ សមូមជារប្ច្ីន្ ន្ត្ប្មងជ ន្ិងសូមបនី ថ្ៃរនាះខ្្ញុំ សមូមមានក់
ន្អ្ងាញយរៅរន្ហាល។ ោត្់
ោត្់ ខ្្ញុំ
ន្រ ិរសធរអាយរទយយទាន្ ល់សូ មទាុំ ម ងរនាះក៏រោយ។ ន្ោាក់ ន្ិងច្ូលមកជិត្ខ្្ញុំ។
ន្ឲ្យខ្្ញុំ ន្ិងមិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំ្អ្ងាញយច្ញ ះ រប្កាយមករយង ី ក៏
សមូមទាុំងរនាះ
ន្រ ញតាមខ្្ញុំ។
ន្រធាីតាមោត្់។
ន្សួរោត្់ៈ “រត្ីអ្នកចាត្់ទញកការរូជាទាុំងរន្ះគឺជាោសនាប្មន្រទ?”
171
រត្ន្ ី រណាប្ លចាត្់ទញកថាការសមាលរ់សត្ាគជា ឺ ោសនារៅ?
ន្ជាអ្នកមិន្ជុំទាស់ច្ុំរពាះការរធាប្ី រររន្ះរៅ?
អ្្ច ឹង រហត្ញអ្ាី
រន្ះមន្ ិ ប្មន្ជាការររររស់ោត្់រទបយ ី ។ ការររររស់ោត្់គរឺ ធាស ី កាកររូជាច្ុំរពាះប្ពះ។ “រត្អ្ ាី ប្មារ់រូជាប្ពះរប្ៅពរី ន្ះរៅ”? ី នកមន្ ិ អាច្រកវ ិធីអ្ស ប្គរ់កប្ន្លងទាុំងអ្ស់គល អ ប្មារ់ពួករយង ឺ ស ី ។
រន្ះមន្ ិ ប្មន្ជាការររររស់រយង ី រទបយ ី ។
រយង ី មិន្រន្តជប្ជកោនយូររទៀត្រទបយ ី
រោយទក ឹ ទរន្ល្ម។ ខ្្ញុំមិន្អាច្ឈររៅទរី នាះ ភាពទាុំងរនាះរទបយ ី ។
រៅររៀងរល់រពលោៃច្ ខ្្ញុំប្ត្ូវ
ជាត្ិររន្ហាាល់។ រៅទរី នាះខ្្ញុំ ោមន្អារមម
មន្ញសសរី ូ ច្ជាហាូងរច្ៀមរ ីរតាមរប្កាយរម ឹកនាុំពួករគអ្្ច ឹង។
ូរច្នះខ្្ញុំ
ន្សុំរៅរៅកាន្់វ ិហារ។
ន្រទបយ រប្ពាះខ្្ញុំមាន្អារមម ី
ន្ទទួលោាគមន្៍
៍ មន្ ិ ប្សួល។ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រុំរ្លច្រូរ
ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យច្ូលរួមកនញងពិធជ ី រ់រលៀងអាហាររពលោៃច្រៅផ្សាះមត្ ិ ត្័ហ្វកតជន្
ន្ន្យ ិ យពកា ី ររូជា ៏ោហាវប្
៍ អ្ារី នាះរទ”។ សរមលង ន្ង ិ ការវាយសាររៅទរី នាះ
ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ទទួលយកច្រមលយ ី ប្រររន្ះ
សត្ាទាង ុំ រនាះន្ឹងប្
រយង ី ប្ត្ូវ
ន្រទ។ ខ្្ញុំ
រ់មត្ ្ ន ក់។ ោត្់ន្យ ិ ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំមា ិ យថា “សត្ារច្ៀម
ន្រធាឲ្ ី យអារមម
ន្ប្
៍
ត្់ការឈចា ឺ រ់។
រ់ោត្់ថា ប្រសន្ ិ ជាសត្ារច្ៀមអាច្ន្ិយយ
ន្
រ់រផ្សសងពីរន្ះ។ ខ្្ញុំគិត្ថាទុំរន្ៀមទុំោរ់ោហាវប្រររន្ះគួរប្ត្រ្ឈរ់។ ខ្្ញុំគិត្ ល់ររឿងរ៉ា វររស់
ប្ពះសមាមសមពញទធ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំក ្ ៏
ន្រឃញ ្ ី ថា ភារកិច្ចរន្ះរលីសពីសមត្ថភាពររស់ខ្ញ ុំ។
នថ្ៃរន្ះគុំន្ិត្ខ្្ញុំរៅប្ត្ ូ ច្នថ្ៃមញន្ ប្ ល។ ច្ុំរពាះខ្្ញុំ ជីវ ិត្សត្ារច្ៀមមាន្ត្នមលមិន្ខ្ញ សោនន្ឹងមន្ញសសជាត្ិរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
សញខ្ច្ិត្តមិន្យកជីវ ិត្ររស់សត្ារច្ៀមរ ីមបប្ី ររយជន្៍ររស់មន្ញសសរទបយ ី ។ ោមន្លុំន្ឹង
ខ្្ញុំគិត្ថា
ប្រសិន្ររីសត្ារោកកាន្់ប្ត្
រនាះចាុំ ច្់ប្ត្ូវមាន្ការការពារពីមន្ញសសកញុំឲ្យប្រប្ពឹត្តអ្ុំរៅនប្ពនផ្សសប្រររន្ះកាន្់ប្ត្រប្ច្ីន្។
ក៏រញប្៉ា ន្តអ្នក
ប្ លមិន្រពញច្ិត្តច្ុំរពាះការរររន្ះ ន្ឹងមិន្ជួយរធាីការការពារណាមួយរទបយ ី ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវន្ិយយឲ្យលុំអ្ិត្ពីការលះ រង់ ន្ិងការការរធាីឲ្យររសញ ល មញន្រពលខ្្ញុំអាច្សងឃម ិ ទធរលីខ្ួ ន្ឯង ឹ ជួយសត្ារច្ៀមទាុំងរន្ះពីការរូជា។ ខ្្ញុំមាន្ការរួង សួង ូច្រន្ះថា រញរស ឬហ្វសតីរកីត្មកកនញងរោករយង ី រន្ះគឺជាវ ិញ្ហញ រធាីឲ្យរយង ី មិន្ប្រប្ពឹត្តអ្ុំរពី
រ
៏អ្ោចរយរពញរោយកតីអា
ប្ពមទាុំងជួយសរហ្វរាះជីវ ិត្សត្ារោកប្ លោមន្កុំហញស។
ន្យល់ មាន្គុំន្ិត្ ន្ិងមាន្អារមម
៍ យ៉ាង ូច្រមតច្ច្ុំរពាះការសមាលរ់ប្រររន្ះ?
ិ ត្លអនប្កប្លងន្ឹង
រត្ីជន្ជាត្ិររន្ហាាល់
XIX. ការោនក់រៅរយៈរពល១ប្ខ្ជាមួយរោក Gokhale-III
៏ ហាវរឃ្លរៅច្ុំរពាះវ ិហារ ការរូ ជា ោ
Kali កនញងនាមោសនា
ន្ជុំរញញឲ្យខ្្ញុំច្ង់យល់ ង ឹ ពីជវី ិត្ជន្ជាត្ិ
ររន្ហាាល់។ ខ្្ញុំ ន្អាន្ ន្ិងលព ឹ អ្ាម ឺ ីររឿងលអអ្ុំពោ ី សនាប្ពាហម។ ខ្្ញុំ ន្ ង ី ួយអ្ុំពីជវី ិត្ររស់រម ឹកនាុំច្លនាកុំប្ ទប្មង់ោសនាហិ ូ ា រោក Pratap Chandra Mazumdar។ ខ្្ញុំក៏ ន្ច្ូលរួមកិច្ចប្រជញុំមួយច្ុំន្ួន្ប្ លរធាស ី ញន្ារកថា រោយរូររោកប្ រ។ ខ្្ញុំ អារមម
៍ រុំផ្សញត្ ន្ង ិ ក៏
Samaj។ ខ្្ញុំ
ន្រឃញ ី ជវី ិត្ររស់ោត្់ ូច្ជារោក Keshav Chandra Sen ប្ រខ្្ញុំ
ន្អាន្រោយចារ់
ន្យល់ពភា ី ពរផ្សសងោនរវាងរោក Sadharan Brahmo Samaj ន្ង ិ រោក Adi Brahmo
ន្ជួររោក Pandit Shivanath Shastri ន្ិងោហ្វសតចារយ Kathavate ប្ ល
រោក Maharshi Devendranath Tagore រ៉ាញប្ន្តមិន្ប្ត្ូវ មិន្អាច្ជួរោត្់ ន្។ រទាះជាយ៉ាងណា រយង ី ប្ត្ូវ
ន្រធាី ុំរ
ី ររៅជួរ
ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យជប្ជកប្លងជាមួយោត្់រទបយ ី រប្ពាះរយង ី
ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យច្ូ លរួមកនញងពិធីោសនាប្ពាហមរៅផ្សាះររស់ោត្់
រៅទីរនាះរយង ី ក៏មាន្កិត្តយសោតរ់រទរ្លងររស់ជន្ជាត្ិររន្ហាាល់ផ្សងប្ រ។
ចារ់តាង ុំ ពីរពលរនាះមក ខ្្ញុំ
ន្
កាលយជាអ្នកច្ូលច្ិត្តោតរ់រទរ្លងរនាះ។ រោយរឃញ ី មាន្ប្ពាហមោសន្ិកជារប្ច្ីន្ប្រររន្ះ ខ្្ញុំមិន្អាច្ន្ឹងមិន្ជួរ
172
ប្គូោសនាហិ ូ ា រោក Vivekanand រទបយ ត្ ី ។ រោយកតីរករយសរាយច្ ី ិ ត ខ្្ញុំ ន្រៅកាន្់វ ិហារ Belur Math រៅ តាមផ្សលូវរោយរថ្មីររជីង។ ខ្្ញុំប្សទាញ់ រពញច្ត្ ុំ វ ិហាររន្ះប្ ល ន្ោងសងរ់ ៅឆ្ៃយោច្់ពរី គ។ ខ្្ញុំខ្កច្ិត្ត ិ តន្ង ឹ ទតា ី ង ន្ង ិ សញុំរទាសប្ លប្ត្ូវប្ មន្ ិ អាច្ជួរ
ន្រទបយ ី ។
រប្កាយមក
រ់ថា រោកប្គូកុំពញងមាន្ជុំងឺោនក់រៅកនញងផ្សាះររស់ោត្់រៅទប្ី កុង Calcutta ប្ លរធាឲ្ ី យខ្្ញុំ
ខ្្ញុំ
ន្ប្ោវប្ជាវរករឃញ ី កប្ន្លងោនក់រៅររស់ ូន្ជី
Nivedita
ន្ង ិ
ន្ជួយនាងរៅកនញង
ររសកមមោសនាកនញងត្ុំរន្់ Chowringhee។ ខ្្ញុំមាន្ភាពភា្ក់រផ្សអល ី ច្ុំរពាះភាពរញងររឿងរៅជញុំវ ិញខ្លួន្នាង ន្ង ិ សូមបី កនញងការសន្ានារវាងពួករយង ី ក៏មន្ ិ អាច្សមប្សរោនប្ រ។ ខ្្ញុំ ន្ន្ិយយប្ រ់រោក Gokhale អ្ុំពរី រឿងរន្ះ ោត្់ ់ ន ក់21 ូច្ជានាង ន្ន្យ ិ យថា ោត្់មន្ ិ ្ៃល់រទថា ន្ង ឹ មន្ ិ អាច្ទុំនាក់ទុំន្ងរវាងខ្្ញុំ ន្ង ិ អ្នកមាន្ភាពរោមះប្ត្ងមា រទបយ ី ។
ខ្្ញុំ
ន្ជួរនាងមតងរទៀត្រៅផ្សាះររស់រោក
ន្យ ិ យជាមួយមាតយររស់នាង
Padshah។
ូរច្នះខ្្ញុំក៏ ន្កាលយជាអ្នករកប្ប្ររវាងពួករគ។
ឯកភាពោនជាមួយនាងក៏រោយ ប្ រ។ រប្កាយមក ខ្្ញុំ
Pestonji
ក៏ខ្ញ ុំ្អាច្កត្់សមាាល់
ខ្្ញុំ
ន្មក ល់កញ ងកុំ ន ទបញងរពលនាង
រទាះរីជាខ្្ញុំខ្កខ្មន្រ ម ី បរី កការ
ន្ង ិ សររសរី ការប្សទាញ់ រពញរប្រៀរច្ុំរពាះោសនាហិ ូ ា
ន្ចារ់រផ្សតម ី ោាល់ពីរសៀវរៅនានាររស់នាង។
ខ្្ញុំធាលរ់ ន្ប្រងប្ច្ករពលរវោររស់ខ្ញ ុំ្ រោយរឃញ ី អ្នក ឹកនាុំ្ន្មញខ្រគកនញងទីប្កុង Calcutta ទាក់ទង ន្ឹងការររកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ការរធាី ុំរ ី រ ការសិកាពីោសនា ប្ពមទាុំងោថរ័ន្ោធារ ៈររស់ ទីប្កុង។
មាន្រពលមួយ
ខ្្ញុំ
ន្ប្ថ្លងសញន្ារកថាកនញងកិច្ចប្រជញុំប្ លប្ត្ូវ
ន្រធាីជាអ្ធិរត្ីភាពរោយរោករ
ាិ ត្
Mullick សតីពីការររទាហាន្សរហ្វរាះទាហាន្រងររួសជន្ជាត្ិឥណា ា រៅកនញងសហ្វរាមទាមទារសិទធិរសរភាព។ ទុំនាក់ ី ទុំន្ងររស់ខ្ញ ុំ្ជាមួយន្ឹងោរព័ត្មា ៌ ន្ The Englishman ប្ រ។ រប្កាយមករោក Saunders មាន្ជុំងឺ រ៉ាញប្ន្តោត្់
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំឈររជីង
ន្ជួយខ្្ញុំ
ន្យ៉ាងលអរៅកនញងឱ្កាសរន្ះផ្សង
ន្យ៉ាងរប្ច្ីន្ ូ ច្ជាកនញងឆ្ន ុំ ១៨៩៦។ រោក
Gokhale ោត្់រពញច្ិត្តន្ឹងសញន្ារកររស់ខ្ញ ុំ្ណាស់ រោកន្ឹងសរាយច្ិត្តកាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ រៅរពល ឹងថារោករ Rat
ន្សររសីរសញន្ារកថារន្ះ។
ូរច្នះ ការោនក់រៅររស់ខ្ញ ុំរ្ ប្កាម ុំរូលផ្សាះររស់រោក Gokhale
ាិ ត្
ន្រធាីឲ្យការររខ្្ញុំរៅទីប្កុង Calcutta
មាន្ភាពរយប្សួល រប្កាយមក ន្នាុំខ្ញ ុំ្ឲ្យមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយប្កុមប្គួោរជន្ជាត្ិររន្ហាាល់ជារប្ច្ីន្ រន្ះក៏ ជាការចារ់រផ្សតីមទុំនាក់ទុំន្ងសញីជរប្ៅជាមួយន្ឹងជន្ជាត្ិររន្ហាាល់ផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំន្ឹងមិន្ន្ិយយរន្តន្ូវការច្ងចាុំប្ លមាន្កនញងប្ខ្រន្ះរទ។
អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំររៀរររ់អ្ុំពីការោនក់រៅរយៈ
រពលខ្លីកញ ងប្ររទស្ូ ន មា ន្ិងហាញន្ជីស (foongis) រៅទីរនាះ។ ខ្្ញុំភា្ក់រផ្សអីលន្ឹងភាពខ្ជិលប្ច្អ្ូ សររស់ពួករគ។ 22
ខ្្ញុំ
ន្រឃញ ី វត្តរធាីពីមាស។ ខ្្ញុំមិន្ច្ូលច្ិត្តទាន្ត្ូច្ៗររ់មិន្អ្ញស ញ ត្រុំ្លឹរៅកនញងវត្តរនាះរទបយ ី គុំន្ិត្មួយ
គិត្ ល់រទពិរោធន្៍រម ឹកនាុំោសនារោក Dayanand រៅទីប្កុង Morvi។ ខ្្ញុំ
ន្ិងថាមពលមន្តរសនហ៍ររស់ហ្វសតីររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ លរធាីឲ្យរញរសប្ពរងីយករន្តីយ។
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំភា្ក់រផ្សអីលពីរសរភាព ី
ខ្្ញុំក៏ ន្រឃញ ី កនញងកុំទបញង
រពលោនក់រៅររណា ត ះអាសន្នប្ រថា រនាះប្ោន្់ប្ត្ជាទីប្កងរញមនរ មិន្ប្មន្ប្ររទសឥណា ា ទីប្កុងយ៉ាងហាន្ មិន្ ប្មន្ជាប្ររទស្ូមារទបយ ី
21
ទាក់ទងន្ង ឹ ការរប្រប្ី
ប្ខ្មិថ្ញនា ឆ្ន ុំ ១៩២៧ 22
ខ្
ៈរយង ា ន្កាលយជាភានក់ររររសកមមអ្នកជុំន្ួញជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលស ី រៅកនញងប្ររទសឥណា
ស់ពាកយស “រោមះប្ត្ង់រន្ះ” សូមកត្់សមាាល់ថា “ជាយញត្តិធមច្ុំរពាះការច្ងចាុំររស់នាង” ប្ររទសឥណា ា ជុំនាន្់រប្កាយ នថ្ៃទី ៣០
ប្ពះសងឃ
173
សូមបប្ី ត្រៅប្ររទស្ូមា ក៏រយង ី ប្ត្ូវ
ន្ោក់ឲ្យច្ូលោនជាមួយអ្នកជុំន្ួញជន្ជាត្អ្ ិ ង់រគលសប្ រ ប្ លការរធាី ូរច្នះ
ន្រធាឲ្ ី យប្រជាជាន្្ូមាកាលយជាភានក់ររររសកមមររស់រយង ី ។ រៅរពលប្ត្ទបរ់មកពប្ី ររទស្ូមាវ ិញ ខ្្ញុំ
ន្ចាករច្ញពផ្ស ី ាះររស់រោក Gokhale ។ ពួករយង ី ក៏
ន្ប្រក
ោន រ៉ាញប្ន្តការររររស់ខ្ញ ុំ្ជាមួយជន្ជាត្រិ រន្ហាាល់ ឬរៅប្កុង Calcutta ប្ត្ូវ ន្រ្ច រ់ ខ្្ញុំោមន្ឱ្កាសោនក់រៅទរី ន្ះ ន្យូ ររទៀត្រទបយ ី ។
មញន្រពលចាករច្ញ ខ្្ញុំគិត្ ល់ការរធាី រុំ ី រតាមរយៈការផ្សតល់រសវាកមមលុំោរ់ទី៣ររស់ប្ររទសឥណា ា រប្កាយមក ន្រធាី ុំរ ី ររោយការលុំ កជាមួយមន្ញសសអ្នក ុំរ ី រទាុំងរនាះ។ ខ្្ញុំ ន្ន្ិយយជាមួយរោក Gokhale អ្ុំពី
ររឿងរន្ះ។ ោត្់ ន្ច្ុំអ្កច្ុំរពាះគុំន្ិត្រន្ះ រ៉ាញប្ន្តរៅរពលខ្្ញុំពន្យល់រហត្ញ ផ្សល ល់ោត្់ ោត្់ក៏
ន្យល់ប្ពមច្ុំរពាះ
គុំន្ត្ ី បរ ិ រន្ះ។ ុំរូងខ្្ញុំមាន្គរប្មាងរៅជួររោក Benares ប្ លកុំពញងមាន្ជុំងរឺ ម ី រាញពីការរោរព ល់ោត្់។ រោក
រន្ះគជា ឺ ររឿងចាុំ ច្់ណាស់ប្ លប្ត្ូវរធាឲ្ ី យខ្លួន្ឯងរធាី ុំរ
ន្រអាយប្រអ្រ់រោហៈមួយ ល់ខ្ញ ុំប្្ លរៅកនញងរនាះរៅរោយអាហារ
Gokhale
ជារប្ច្ីន្។ ខ្្ញុំ
ី តងរទៀត្ កនញងរសវាកមមលុំោរ់ទី៣ រន្ះ។ ី រជាថ្មម
ន្ង ិ ប្ផ្សលរឈប្ី ផ្សអមៗ
23 ន្ទិញការូ រប្កណាត្់មួយប្ លមាន្ត្នមល១២ កាក់ ន្ង ិ អាវធុំប្វងមួយរធាព ី ី ឆ្យ (Chhaya) ។
ការូររន្ះមាន្ផ្សាញកអាវធុំរន្ះ កប្ន្សងមួយ ន្ង ៏ ន្្ួយមួយផ្សងប្ ររ ម ត រ់ខ្ួ ន្ ល ជាមួយន្ឹង ី បី ិ អាវមួយ។ ខ្្ញុំកមា រទឹក។ រោក Gokhale ន្ិងរោករ ាិ Ray ន្មកោថន្ីយរថ្រ្លីងជូន្ខ្្ញុំរធាី ុំរ ី រចាករច្ញពីទីរន្ះ។ ខ្្ញុំមិន្ ច្ង់ឲ្យពួកោត្់លុំ
់ កជូន្ ុំរ កប្ លប្ត្ូវមកទីរន្ះរទបយ រ៉ាញប្ន្តពួកោត្់ទទួច្ងម ី
ន្ិយយថាៈ “ោត្់ន្ឹងមិន្មកទីរន្ះរទបយ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំរ្ ធាី ុំរ ី ូច្រន្ះោត្់ប្ត្ូវប្ត្មក”។
ររស់ោត្់។ ោត្់ប្ត្ូវ ន្ហាមឃ្លត្់មិន្ឲ្យរន្ត ុំរ
ករោករ
ន្
ី រតាមរសវាកមមលុំោរ់ទី១ រ៉ាញប្ន្តរន្ះមិន្ប្មន្រទបយ ី
ោមន្ន្រណាមានក់ហាមឃ្លត្់រោក Gokhale ជូន្ខ្្ញុំរហូត្ ល់កប្ន្លងរធាី ុំរ
ោត្់គឺឈួត្ប្ប្ព ន អាវធុំខ្លី ន្ិងសុំពត្់រឹញ ង ។ ច្ុំប្
ី រខ្្ញុំ។ រោក Gokhale
ី ររទបយ ី ។ សរមលៀករុំពាក់ររស់
ាិ ត្ Ray សថិត្កនញងសរមលៀករុំពាក់ជន្ជាត្ិររន្ហាាល់
ី ររៅមញខ្រៅប្ត្ឹមកប្ន្លងប្រមូលសុំរញប្ត្ រ៉ាញប្ន្ត រោក Gokhale
ន្ប្ រ់ោត្់ថា ជាមិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ោត្់ ូ ច្រន្ះរគអ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យោត្់រៅ។ រប្កាយទទួល
ន្ការជូន្ពរលអៗពីពួកោត្់ ខ្្ញុំក៏ ន្រធាី ុំរ
កុំទបញងរពលរធាី ុំរ
ី រចាករច្ញរន្ត។
XX. កនញងទប្ី កុង Benaras
ី រពទ ី ីប្កុង Calcutta មកកាន្់ទប្ី កុងរ៉ា ច្កញ ត្ ខ្្ញុំមាន្គរប្មាងឈរ់សប្មាករៅទប្ី កុង
Benares ទប្ី កុង Agra ទប្ី កុង Jaipur ន្ង ុំ ម ន្រពលរវោោាល់កប្ន្លងរផ្សសងរទៀត្រប្ៅទី ិ ទប្ី កុង Palanpur។ ខ្្ញោ
កប្ន្លងរន្ះរទបយ ល ូច្ជាធមមយប្តាមានក់ រលក ី ។ រៅកនញងទីប្កុងន្ម ី ួយៗ ខ្្ញុំប្ត្ូវោនក់រៅមួយនថ្ៃ ន្ង ិ រធាីខ្ួ ន្ឯង ី ប្លងប្ត្ កនញងទប្ី កុង
ខ្្ញុំអាច្រៅចាុំ ន្ថា ការច្ុំណាយររស់ខ្ញ ុំ្មន្ ិ រលស ី ពី (រួមរ្ចូ លទាុំងច្ុំណាយរថ្រ្លង ី ) រៅរពលរធាី រុំ ី ររនាះ។ Palanpur
រ៉ាញរណាណះ។
៣១
រូពី រទបយ ី
រពលរធាី ុំរ
ឹ ថា រៅប្ផ្សនកខ្មង ី រកនញងរសវាកមមលុំោរ់ទី៣រន្ះ ខ្្ញុំច្ូលច្ត្ ិ តអ្ងាញយរៅខ្មងមញ ខ្រគ រប្ពាះខ្្ញុំ ង រប្កាយនន្រថ្រ្លីងមាន្អ្នក ុំរ ី ររប្ច្ីន្ ន្ិងមាន្កុំពស់ខ្ពស់រទៀត្។ រធាី ុំរ
រន្ារខ្ ់ ័
ា ប្ច្កអ្នក ុំរ
៏ ិន្លអប្ថ្មរទៀត្។ អ្នក ុំរ ី រមាន្សភាពកខ្ាក់ មា៉ាងវ ិញរទៀត្ការររៀរច្ុំកម
ី រតាមរសវាកមមលុំោរ់ទ៣ ី រន្ះប្ត្ូវ
ន្ទញក ូច្ជាសត្ារច្ៀម ផ្ទសញកភាពររស់ពួករគ ៏ ូច្ជាសត្ារច្ៀមប្ រ។
រៅត្ុំរន្់អ្ឺរញរ៉ា ខ្្ញុំអាច្រប្រៀរធៀរពីភាពលអរវាងការផ្សតល់រសវានន្លុំោរ់រធាី ុំរ 23
ី រប្ ល
ី រទាុំងរន្ះ
រ៉ាញប្ន្តរៅទីរន្ះខ្្ញុំមិន្រឃញ ី
កប្ន្លងមួយកនញងរ ឋ Porbandar ប្ លផ្សលិត្សុំពត្់រធាីពីប្ទបន្។
174
ភាពខ្ញសប្រលកោនរវាងការផ្សតល់រសវាលុំោរ់ទ១ ន្ង ី ិ ទ៣ ី រទបយ ី ។ រៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ភាគរប្ច្ីន្អ្នក រុំ ី រគជា រសវារធាី រុំ ី រលុំោរ់ទី៣រៅមន្ ឺ ជន្ជាត្ប្ិ សបករមម ិ ទាន្់មាន្ផ្ទសញកភាពលអជាងរៅទរី ន្ះរទបយ ី ។ ប្ផ្សនកខ្លះរៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ខ្័
ា ប្រងប្ច្ករន្ាររ់ ថ្រ្លង ី សប្មារ់រសវាលុំោរ់ទី៣ ប្ត្ូវ
សប្មារ់រគង ន្ង ិ ពូករខ្នយ ី ។ កប្ន្លងសប្មារ់សប្មាកប្ត្ូវ រថ្រ្លង ី ច្ុំប្
ន្ររៀរច្ុំឲ្យមាន្ររៀរររៀររយរ ីមបកា ី រពារភាពច្រងអៀត្កនញង
ករៅទីរន្ះវ ិញខ្្ញុំរឃញ ី ពកា ី រកប្មត្ ិ រររៀរររៀររយរលស ី រៅវ ិញ។
ភាពខ្ញសប្រលកោននន្អាជា្ធរប្គរ់ប្គងផ្សលូវន្ឹងផ្សតល់ផ្ទសញកភាព ល់អ្នក ុំរ
ទាុំងទមាលរ់
ន្ង ិ ភាពកខ្ាករ់ រស់អ្នក ុំរ
ីរ
ូរច្នះ
ន្ផ្សតល់ជូន្កប្ន្លង
ន្រធាីរអាយការរធាី ុំរ
ី ររសវាលុំោរ់ទី៣
រោយគត្ ិ
ី រតាមរសវាលុំោរ់ទស ី ៣រន្ះគជា ឺ
រទពរិ ោធន្៍សប្មារ់កញ នងការរច្ះសុំអាត្។ ទមាលរ់មន្ ុំ រន្ះរួមមាន្ ការរ ះរចាលសុំរមរចាលកនញងទូរថ្រ្លីង ិ លអទាង ការជក់
ររល់ ុំ ក់ ប្ប្សក ន្ង ី រមា៉ាង ន្ង ិ ប្គរ់ទក ី ប្ន្លង ការទុំពារមលូ ន្ិងថានជ ិ គប្មាម ន្ង ិ ការរប្រប្ី
សមរមយ រោយមន្ ិ គិត្ពីផ្ទសញកភាព ឬភាពប្សួលនន្អ្នក ុំរ រោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំន្ ន្ការរធាី ុំរ
ី រតាមរសវាកមមលុំោរ់ទី៣
ចារ់ពីឆ្ន ុំ ១៩១៥ ល់ឆ្ន ុំ ១៩១៩។
កនញងឆ្ន១ ុំ ៩០២
ខ្្ញុំអាច្គិត្ ល់ការប្កប្ប្រតាមជុំហាន្នន្ររឿងនានារន្ះ
រសវាលុំោរ់ទី៣
ន្ិងប្កប្ប្រទមាលរ់ពួករគ
ី ររទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ូច្ជា
ស់ភាោមិន្
ន្កត្់សុំោល់រន្តច្ ិ រន្តួច្នន្រទពិ
រហយ ី ការរធាី ុំរ
ី រមន្ ិ អាច្រ្លច្
ន្អ្រ់រ ុំមន្ញសសឲ្យរធាី ុំរ
រហយ ី ក៏មិន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យអាជា្ធរប្គរ់ប្គងផ្សលូវប្ ក
ន្
ី រតាមការផ្សតល់
ន្សញខ្រនាះរទបយ ី
តាមរយៈការរ្ជូ ន្ពាកយត្វា៉ាចាុំ ច្់ មិន្ប្ត្ូវប្ផ្សអករលីការសញីសុំ ូ ក ឬមរធា យខ្ញ សច្ារ់រ ីមបទ ី ទួល ន្ការរធាី ុំរ ី រប្រកររោយផ្ទសញកភាពររស់ពួករគ ន្ិងមិន្ធាលរ់រ ុំរោ្រទរ្ញត្តិពាក់ពន្ ័ ធណាមួយរទបយ ី ។ ការរធាីប្រររន្ះ ខ្្ញុំប្ ក ថា ន្ឹងរធាីឲ្យមាន្ការប្កលមអរជាពញុំខ្មន្។ រប្កាយពីខ្ញ ុំ្មាន្ជុំងឺធៃន្ធ ់ ៃរកនញងឆ្ន ុំ ១៩១៨-១៩
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរ ះរងរ់ ចាលការរធាី ុំរ
ី រតាមរសវាកមម
លុំោរ់ទី៣ រហយ ី រញ្ហារន្ះមិន្រធាីឲ្យខ្្ញុំឈចា ឺ រ់ ន្ិងអាមា៉ាស់រុំផ្សញត្ ជាពិរសសរោយោរប្ត្ភាពអ្សមត្ថភាពរកីត្ រទបង ី រៅរពលប្ លអារមម លុំ
កររស់អ្នករធាី ុំរ
៍ មិន្ច្ងរ់ ធាី ុំរ
ី រតាមនាវា
ី រតាមរសវាប្ររទសរន្ះ
ឬរថ្រ្លីងប្ត្ូវ
ន្រញ្ហជក់តាមទមលរអា ់ ប្កក់ររស់ពួករគ
ហួសរហត្ញអ្ន្ញ ញ្ហញត្រោយរោឋ្ិ លច្ុំរពាះអាជីវកមមរររទស សុំខ្មន្់។
រពលរន្ះ ខ្្ញុំរច្ញឆ្ៃយពីអ្នក ុំរ
កនញងទីប្កុង
ភាលមៗខ្្ញុំក៏
Benares។
ខ្្ញុំ
កុំពញងមាន្ការរកីន្រទបង ុំ ។ ី យ៉ាងខ្មលង
ន្ិងររឿងរផ្សសងៗរទៀត្
មរធា
ភាព
យសប្មួល
ន្កាលយរៅជាប្រធាន្រទ
ី រតាមរសវាកមមលុំោរ់ទី៣ រកមករមីលរទពិរោធន្៍មួយច្ុំន្ួន្ររស់ខ្ញ ុំ្
ន្មក ល់ទីប្កុងរន្ះរៅរពលប្ពឹក។
មាន្ោសន្ិកប្ពាហមជារប្ច្ីន្រៅជញុំវ ិញខ្លួន្ខ្្ញុំ
៏ ។ ន្ច្ញះពីរថ្រ្លីង ន្ិងរប្ជីសររសកប្ន្ល ងោនក់រៅមួយប្ លមាន្អ្នាម័យ ន្ិងោអត្។ រន្ះគឺជាជុំររស អ ី ី ល
កនញងផ្សាះរនាះមាន្រោមួយកាលកកនញងទីធាលផ្សាះររស់រញរសរនាះ ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យោនក់រៅជាន្់ខ្មងរលី។ ខ្្ញុំមិន្ ច្ង់រររភាគអាហារណាប្ លមិន្ ន្ោងទឹកឲ្យ ន្ប្ត្ឹមប្ត្ូវរនាះរទ។ មាចស់ផ្សាះោត្់ ន្ររៀរច្ុំអាហារឲ្យខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំ ិ ន្ប្ រ់ោត្់ជាមញន្ថា ខ្្ញុំអាច្ឲ្យប្
ក់រៅោត្់រប្ច្ីន្រូពីក៏
ន្ិងោងទឹកឲ្យ ន្ោអត្លអរៅរពលររៀរច្ុំឲ្យខ្្ញុំ។
ន្ជា ោកសញីណា24 (dakshina) សូមឲ្យោត្់ប្ត្ូវច្ុំអ្ិន្
មាចស់ផ្សាះទទួលយកសុំ ូ មពររន្ះ។ ោត្់ ន្ន្ិយយថាៈ “មិន្ថាអ្នកធមមយប្តាមាន្ ឬប្ករនាះរទ រសវា
កមមមូ រអាហារគ ា ឺប្រររន្ះទាុំងអ្ស់”។ រ៉ាញប្ន្តច្ុំន្ួន្ប្
ក់ជាអ្ុំរណាយប្ លរយង ី ទទួលគឺប្ផ្សអកតាម្ន្ាៈ ន្ិងសមត្ថភាព
ររស់ធមមយប្តា។ ខ្្ញុំមិន្គិត្ថា មាចស់ផ្សាះរនាះយល់ឬមិន្យល់កញ ងករ ន 24
ររាន្់
25
សកាកររូជា
25 ី ររស់ខ្ញ ុំរ្ នាះរទ។ ការរធាី ពូចា (puja)
175
គរឺ លស ី រមា៉ាង១២រៅរហយ ី
ូច្រន្ះខ្្ញុំ
ខ្្ញុំរន្ធត្ច្ ់ ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ ច្ុំរពាះអ្ាីប្ លខ្្ញុំ ខ្្ញុំមាន្ឱ្កាសច្ូលរួម
Kashi
Vishvanathរ ីមបរ ី ួងសួង។
តាមរយៈអ្វត្តមាន្ររស់វា។
រៅទរី នាះ
ន្រឃញ ី ។ រៅរពលអ្ន្ញ វត្តការររជារមធាវ ីកនញងទប្ី កុងរញមនរ កនញងឆ្ន ុំ ១៨៩១
ថ្កថាសតព ី ី ការរធាីធមមយប្តារៅកនញងោល Prarthana Samaj។
រៅរពលប្ លមន្ញសស
ប្ លទទួល
ន្រៅកាន្់វ ិហារ
ន្រ ុំពឹងពកា ី រររយកាសនន្ការរធា ិ ីសមាធិ
ន្ង ិ ការតាុំងអារមម
រយង ខ្ ល រយង ី ប្ត្ូវគិត្ពរ ី រយកាសរល ិ ី ួ ន្ររស់ ី ។
ខ្្ញុំ
៍
វាក៏រលច្ប្ជររ
ន្អ្រងកត្រមីលពជ ី ុំរន្ឿររស់ ូន្ជី
ន្ពកា ី ររធាស ី មាធរិ នាះទាុំងប្សុង។ រ៉ាញប្ន្តទាក់ទងន្ង ឹ រញ្ហារន្ះ អាជា្ធរប្គរ់ប្គងវ ិហារអាច្អ្ះអាងពី
ការខ្ាះខ្មត្រផ្សសងៗ។ អាជា្ធរគួរមាន្ទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវររងកត្ ទាង ុំ រង ី ន្ង ិ រធាឲ្ ី យវ ិហារមាន្ភាពររសញ ិ ទធ ររយកាសលអ ិ កាយ ន្ង ិ ផ្សលូវច្ិត្ត។
រៅរពលរៅ ល់វ ិហារ មាន្រគទទួលោាគមន្៍ខ្ញ ុំរ្ ៅប្ច្កច្ូលរោយកប្មងផ្ទកជារប្ច្ីន្។ កប្មាលប្ត្ូវ
ប្កាលរោយថ្មមា៉ារ ក៏រញប្៉ា ន្តក៏មាន្ប្ផ្សនកខ្លះ
ន្ខ្ូច្ខ្មត្រោយអ្នករួងសួងមួយច្ុំន្ួន្ផ្សងប្ រ។
ន្
ះ ង ្ ិន្ ឹ រ ម ី បប្ី សាងរកប្ពះរៅទីរនាះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម
ន្រករឃញ ី ប្ទង់រទបយ ី ។
ខ្្ញុំមន្ ន ប្ផ្សអមឲ្យអ្នករៅជាមួយខ្្ញុំរទបយ ុំ រហយ ិ យល់ទាស់កញ ងការឲ្យន្ុំ ី ។ ោត្់ខ្ឹងយ៉ាងខ្មលង ី
ន្ប្គប្វងន្ុំរនាះរចាល។
ខ្្ញុំ
ន្រ រី រៅប្កបរអ្ ូ ត ងនន្ច្ុំរ
រហត្ញ ូ រច្នះ ោត្់
ន្ជាខ្្ញុំមន្ ិ មាន្អារមម
៍ លអជារទៀត្ទាត្់។ ររោ ុំ ណាស់។ ិ ថ ន្ជញុំវ ិញអ្ ូ ត ត្រនាះ ខ្្ញុំរឃញ ី ថាកខ្ាក់ខ្មលង
ន្សមលករ់ មីលខ្្ញុំ រហយ ី ន្ិយយថាៈ ភាពអាមា៉ាស់រន្ះន្ឹងរធាីឲ្យខ្្ញុំច្ញះឋាន្រន្ក។ ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថាៈ Maharaj ការន្ិយយប្រររន្ះមិន្រធាីឲ្យខ្្ញុំខ្ាល់ច្ិត្តរទបយ ី ។ “រទាះរីជាវាសនារៅឈរពី
មញខ្ខ្្ញុំករ៏ ោយ ក៏រន្ះមិន្ប្មន្ជាការសមរមយកនញងការន្ិយយពាកយទាុំងរន្ះរទបយ ី ”។ ប្រសិន្ជាអ្នករពញច្ិត្ត អ្នកអាច្ យករន្ះ មួយប្ រហយ ី ។
ន្។
ោត្់រ្លីយថាៈ “រច្ញពីទីរន្ះ ោត្់មិន្ខ្ាល់ពីន្ុំរន្ះរទបយ ី ”។ រប្កាយមក ោត្់ ន្ន្ិយយពាកយរុំពាន្
វរប្ន្ថមរទៀត្។ ខ្្ញុំ
ន្កាន្់ន្ុំ ន្ិង ន្ចាករច្ញរៅ រោយសររសីរខ្លួន្ឯងថា ប្ពាហមោសន្ិក
រ៉ាញប្ន្តរោក
ន្
ត្់រង់ន្ុំប្ផ្សអមរររភាគ ិ
Maharaj មិន្ប្មន្ជាមន្ញសសប្ លអាច្ន្ុំប្ផ្សអមរនាះរច្ញពីន ោត្់រទបយ ី ។
ោត្់
ន្រៅ
ខ្្ញុំរអាយប្ត្ទបរ់រៅវ ិញ ន្ិងន្ិយយថាៈ “ទញកន្ុំរៅទីរន្ះរហយ ោត្់មិន្ប្មន្ ូ ច្ខ្្ញុំគិត្រនាះរទ”។ ប្រសិន្ររីោត្់ ី រ ិរសធខ្្ញុំ រនាះខ្្ញុំន្ឹងគិត្ថាោត្់អាប្កក់។ ខ្្ញុំ
ន្ប្រគល់ន្ុំឲ្យោត្់ រហយ ន្ចាករច្ញពីទីរនាះរៅ។ ី
ចារ់តាង ុំ ពីរពលរនាះមក ខ្្ញុំ
ន្រៅវ ិហាររនាះពីរ ងរទៀត្ រ៉ាញប្ន្តការរៅកាន្់វ ិហាររន្ះគឺរធាីរទបង ី រនាារ់ពីខ្ញ ុំ្
ន្ររជា មហាត្មៈ រទពិរោធន្៍ប្ លខ្្ញុំ ន្លុំអ្ិត្ខ្មងរលីរន្ះមិន្អាច្មាន្រទៀត្រនាះរទបយ ី ។ មន្ញសសមាន ប្ ថានច្ង់ ន្ការរធាីសកាករពីររស់ខ្ញ ុំន្ ្ ឹងមិន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំរៅរធាីពិធីរន្ះរៅវ ិហាររទបយ ី ។ ពាកយថា មហាត្មៈ ប្ត្ូវ ទទួល
ន្រគោាល់ថាជាការរធាីមានក់ឯង។ រហត្ញ ូរច្នះ ភាពកខ្ាក់ ន្ិងសុំរទបងគឺរៅមាន្ ូច្មញន្។ ប្រសិន្ររីន្រណាមានក់សងស ័យពីការរប្
សប្រ
ី ោមន្ប្ ន្កុំ
ត្់ររស់ប្ពះ សូមឲ្យប្ទង់ ប្ករទបកមករមីល
កប្ន្លងពិសិ ឋទាង ុំ រន្ះ។ រត្ីការោក់ពញត្ត្បញត្ ន្ិងការការមិន្រជឿោសនាកប្មិត្ណាប្ លប្ពះអ្ងាច្ាស់ Yogis ប្ ល ទទួល
ន្ពីការប្រប្ពឹត្តកញ នងនាមពិសិ ឋររស់ប្ទងរ់ នាះ? ប្ទង់ ន្ប្រកាសយូរមករហយ ី ថាៈ “រៅរពលប្ លមន្ញសស
រ ញ ត ះពូជ
រនាះពួករគន្ឹងទទួល
ន្ប្ផ្សលផ្ទក”។
ច្ារ់សតីពីកមាមគឺជាច្ារ់ត្ឹងរញង ឹ
រទបយ ី ។ ូច្រន្ះ វារសាីរប្ត្ចាុំ ច្់ោមន្វត្តមាន្ប្ពះមកជួយរនាះរទបយ ី ។ រប្កាយពីមកកាន្់វ ិហាររន្ះរួច្មក ខ្្ញុំ
ពីជុំងឺ។ ខ្្ញុំក៏
ន្ិងមិន្អាច្រ ុំរោ្រុំ
ន្
ន្
ន្រងចាុំរោកប្សី Besant ។ ខ្្ញុំ ឹងថា នាងរទីរប្ត្ជាសះសាយ
ន្រផ្ស្ីលិខ្ិត្សួរសញខ្ទញកខនាង។ ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថាៈ “ខ្្ញុំមាន្រុំ
ងសប្មតងការរោរពច្ុំរពាះរោកប្សី
176
ន្ង ិ សូមឲ្យរោកប្សមា ី ន្សញខ្ភាពលអ។
់ ប្មតងការរោរពរ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំប្ោន្់ប្ត្ច្ងស
ខ្្ញុំសូមអ្រគញ
ប្ លរោកប្សី
ន្ជួយខ្្ញុំប្គរ់ប្ោន្់ទាង ុំ រោកប្សមា ី ន្សញខ្ភាពមិន្លអ។ ខ្្ញុំមន្ ិ រ ុំខ្មន្រោកប្សីយូររទៀត្រទបយ ី ។ រប្កាយពន្ ី ិយយរួច្ ខ្្ញុំក៏ចាករច្ញពីនាងរៅ។
XXI. ការរស់រៅកនញងទប្ី កុង រញមនរ
ោធារ
់ យខ្្ញុំោនក់រៅកនញងទីប្កុងរញមនរ រ ីមបអ្ រោកGokhale ច្ងឲ្ ី ន្ញ វត្តវ ិជាជជីវៈរមធាវ ី ន្ិងជួយោត្់កញ នងការររ ៈមួយច្ុំន្ួន្។ ការររោធារ
ជួយោត្់រនាះគឺការរររ ឋ
លសមាជ។
ៈមាន្ន្័យថាជាការររសមាជ ការររសុំខ្មន្់កញ ងោ ន ថ រ័ន្ប្ លប្ត្ូវការឲ្យ
ខ្្ញុំរពញច្ិត្តការរអាយរយរល់ររស់រោក Gokhale រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្ទាន្់រជាគជ័យទាុំងប្សុងកនញងជុំនាញវ ិជាជជីវៈ ័ កនញងអ្ត្ត្ រមធាវ ីរទបយ ី ។ រហត្ញការ ៍ ររជយ ី កាលច្ុំរពាះខ្្ញុំរៅច្ងចាុំរៅរទបយ ី ខ្្ញុំរៅប្ត្មន្ ិ រពញច្ត្ ិ តការរប្រីប្ ស់ ពាកយររញ្ហជររ ីមបទ ី ទួល
រហត្ញ ូ រច្នះរហយ ី
ន្ររឿងកតរី ទបយ ី ។
មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតចាស់មានក់គឺរោក
ខ្្ញុំ
ន្សរប្មច្ច្ិត្តចារ់រផ្សតីមរធាីការររ ុំរូងរៅកនញងទីប្កុងរ៉ា ច្កញត្។
Kevalram Mavji Dave ប្ ល
ឯកោរផ្សលូវច្ារ់ច្ុំន្ួន្រយ ី កមករធាីភាលមៗ។
រៅទរី ន្ះ
ន្ ឹកនាុំខ្ញ ុំឲ្ ្ យរៅប្ររទសអ្ង់រគលស
មួយកនញងច្ុំរណាមឯកោរទាុំងររី ន្ះ
ជាការរតង ឹ ឧទធរ
មាន្
ន្ឲ្យខ្្ញុំន្ូវ
៍ រៅត្ញលការ
៏ ុំខ្មន្់។ យកនញងប្កុងកត្ថីយវត្ត ប្ លររឿងកតរី ីមរៅប្កុង Jamnagar ។ រន្ះគឺជាររឿងកតី ស ខ្្ញុំក៏ ន្ន្យ តិ ម៌ ន្រទបយ ិ យថា ខ្្ញុំោមន្ជុំរន្ឿរលខ្ ី ួ លន្ឯងកនញងការប្សាងរកយញត្ធ ី រ៉ាញប្ន្តរោក Kevalram Mavji Dave ប្រឆ្ុំងន្ង ឹ ភានក់ររន្រយ
ន្ោន្់មាត្់ថាៈ “ឈនះ ឬចាញ់ មិន្ប្មន្សថត្ ិ រៅរលីខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ”។ ខ្្ញុំប្ោន្់ប្ត្ជួយឲ្យអ្ស់ពស ី មត្ថភាពរៅ
រហយ ី ោត្់រៅទរី ន្ះរ ីមបជ ី ួយខ្្ញុំ។
ការប្រឹការយរល់ររស់ភាគីមាខងរទៀត្គរឺ ោក Sjt. Samarth ។ ខ្្ញុំ ន្រប្ត្ៀមររៀរច្ុំររឿងកតី
ន្រហយ ី
ន្យ៉ាងលអ
ប្ត្ម ា រប្ច្ន្ ឹ ប្ត្ូវ។ រន្ះមន្ ិ ប្មន្រោយោរខ្្ញុំរច្ះច្ារ់ប្ររទសឥណា ី រនាះរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តរោក Kevalram Mavji Dave ន្ប្
នាុំខ្ញ ុំ្យ៉ាងហមត្ច្ ់ ត្់។
ខ្្ញុំធាលរ់ ន្លម ្ ិយយរៅមញ ន្រពលខ្្ញុំរច្ញរៅកាន្់ប្ររទសអាហ្វហាក ឺ ត្ ិ ត្័ហ្វកតខ្ញ ុំន្ ិ ខ្មងត្បូង
ថារោក Pherozeshah Mehta យល់ច្ារ់ប្ លន្យ ិ យអ្ុំព្ ី សតញតាង ូច្មាខងន រជាគជ័យកនញងជុំនាញរន្ះ។ ខ្្ញុំចាស ុំ មតរី ន្ះរៅកនញងច្ិត្ត
ូ ច្រន្ះកុំទបញងរពលរធាី ុំរ
រហត្ញ ូ ច្រន្ះ
ី រតាមនាវា ខ្្ញុំ
ន្ជារធាីឲ្យោត្់
ន្សក ិ ាពច្ ី ារ់
សតព ា ។ ជាការពត្ ី ី្សតញតាងររស់ប្ររទសឥណា ិ អ្ត្ថប្ររយជន្៍នន្រទពរិ ោធន្៍ប្ផ្សនកច្ារ់ររស់ខ្ញ ុំរ្ ន្ះក៏ទទួល ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងផ្សងប្ រ។
ន្ពី
ខ្្ញុំ
ន្ឈនះកតី រហយ រប្ពាះររឿងកតី ី មាន្ទុំន្ញកច្ត្ ី ចារ់រផ្សតម ិ ត។ ខ្្ញុំោមន្ការ រមភច្ុំរពាះការរតង ឹ ឧទធរ ៍ រទបយ ី ័ រៅរហយ ័ រទៀត្រទបយ រន្ះទទួលរជាគជយ ី ។ រល់ររឿងរ៉ា វទាុំងរន្ះ ន្ជរុំ ញញឲ្យខ្្ញុំមាន្កតស ី ងឃម ឹ ថា ខ្្ញុំន្ង ឹ មន្ ិ ររជយ ី រៅរីជារៅទប្ី កុងរញមនរ ក៏រោយ។
រ៉ាញប្ន្តមញន្រពលខ្្ញុំរប្ជស លសរប្មច្ច្ិត្តរៅទីប្កុងរញ មនររនាះ ខ្្ញុំន្ឹងររៀរររ់ពីរទពរិ ោធន្៍ ី ររសកាលៈរទសៈប្ ី ររស់ខ្ញ ុំ្នន្ការរធាសប្រប្ហស ន្ង ិ ភាពអ្វ ិជាជររស់មហ្វន្តជ ី ន្ជាត្អ្ ិ ងរ់ គលស។ មហ្វន្តត្ ី ញោការគឺជាមន្ញសសប្តាច្់ច្រ។ ោត្់ ជាអ្នកច្ូលច្ិត្តការទសសនា រមធាវ ី ន្ិងកូ ន្កតីររស់ពួករគប្ត្ូវតាមោត្់មិន្ថាោត្់ផ្ទលស់ទីលុំរៅរៅទីណារនាះរទ។
រមធាវ ីចាុំ ច្់ប្ត្ូវទារនថ្លរសវាកាន្់ប្ត្រប្ច្ីន្រៅរពលពួករគរធាីការរច្ញផ្សញ ត្ពីការយល័ យររស់ពួករគ ូរច្នះ កូន្កតីប្ត្ូវ ិ ទទួលរន្ាញកការច្ុំណាយរទារ ង។ រញ្ហារន្ះមិន្ឲ្យរធាីរៅប្កម ការរតឹងឧទធរ
រមភរនាះរទបយ ី ។
៍ ប្ លខ្្ញុំកុំពញងន្ិយយគឺប្ត្ូវ ន្រោះប្ោយរៅទីប្កុងVeraval ជាកប្ន្លងប្ លសមបូរររឿងកតី
ជារប្ច្ីន្។ ខ្្ញុំចា ុំ ន្ថា មាន្ររឿងកតីច្ុំន្ួន្ ៥០ ជាប្រចាុំរៅកប្ន្លងប្ លមាន្ប្រជាជន្ច្ុំន្ួន្ ៥.៥០០ នាក់។ រន្ះ
177
ជាទក ី ប្ន្លងប្ លមន្ ិ អាច្ន្ង ឹ រយរៅ ល់
ន្រទបយ ី រប្ពាះវាមាន្ច្ុំរយឆ្ៃយ។ រ៉ាញប្ន្ត រត្ក ី ូន្កតីររស់ខ្ញ ុំ្រស់រៅកប្ន្លង
ណា? ប្រសន្ តី រញណាររស់ប្ពះ។ ិ ររព ី ួករគជាជន្ប្កប្ី ក ពួករគប្ត្ូវពង ឹ ខ្លួន្ឯងរលក ី ក ពាកយរ
មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតមានក់ប្ លប្ត្ូវការពារររឿងកតីរៅមញ ខ្ត្ញោការ
ន្រផ្ស្ីោរតាម telegram ថា ខ្្ញុំគួរប្ត្សររសររៅកនញង
តឹ ងពីទក ី ប្ន្លងប្ លប្ត្ូវផ្ទលស់រូ តររៅកាន្់កប្ន្លងមួយរផ្សសងរទៀត្ រោយោរប្ត្រៅទប្ី កុង Veraval មាន្ប្រជា
ជន្រប្ច្ន្ ី ។ រៅរពលខ្្ញុំោក់ពាកយរៅត្ញោការ ោហញីរ (sahib) ច្ញះច្ុំប្
ខ្្ញុំរ្លយ ី ថាៈ “រន្ះមន្ ិ ប្មន្ជាសុំ
ួ រប្ លប្ត្ូវសួរថាខ្្ញុំខ្មលច្រទបយ ី ”។ ខ្្ញុំគត្ ិ ថា ខ្្ញុំអាច្រធាកា ី ររររន្ះ
កកូន្កតវី ិញ?
ោហញីរ
ន្សួរខ្្ញុំថាៈ “រត្ីខ្ញ ុំខ្ម ្ ល ច្ប្មន្រទ”?
ន្រ្លយ ា ។ “រហត្ញអ្ប្ាី ត្ូវ្័យខ្មលច្”? ី ថាៈ ប្រជាជន្ជារប្ច្ីន្ ន្មករស់រៅកនញងប្ររទសឥណា
ររយកាសរៅទ ប្ី កុង Veraval ប្សស់ោអត្ណាស់។ ប្ ិ
ក ណាស់ ប្រជាជន្ប្ត្ូវររៀន្រស់រៅកប្ន្លងប្ លទូោយ
ប្រររន្ះ។ ប្
ន្ រ៉ាញប្ន្ត
វាមន្ ិ ប្ត្ូវ
ន្រប្រប្ី ស់រទៀត្រទបយ ី រោយយកអ្ុំ
រ់ជុំន្ួយការររស់ោត្់ថាៈ
“សូមរធាីកុំ
ះអ្ុំណាងទសសន្វ ិទូរន្ះ។
ត្់រហត្ញប្ លខ្្ញុំ
ពភា មួយប្ លមាន្ច្ុំរពាះរមធាវ ី ន្ិងកូ ន្កតី”។ ី ពមិន្ប្រប្កត្ណា ី
ន្ន្ិយយ
ោហញីរ
រោក
រហយ ី សូមប្
ន្
រ់ឲ្យោត្់ ន្ ង ឹ
់ ជាការពិត្ រោក ោហញីរ រុំរពញការរររោយរោមះប្ត្ងរោយឈររល ីគុំន្ិត្នន្ភាពប្ត្ឹមប្ត្ូវ។ រត្ីរអាយ
មន្ញសសគិត្យ៉ាង ូច្រមតច្ភាពលុំ ន្ិងប្រនព
ី ររស់មន្ញសស
កនន្ភាពប្កីប្កររស់ប្ររទសឥណា ា ? រត្ីោត្់យល់ពីត្ប្មូវការ ទមាលរ់ អ្ត្តច្រក ិ
ន្រោយរររៀរណា? រត្ឲ្ ុំ ឹងវ ិធាន្ការនានាតាមច្ារ់យ៉ាង ូច្រមតច្ពាក់ពន្ ័ ធ ី យោត្់ោញន្
ន្ឹងការគិត្លអិត្លអន្ន់ ន្ការច្ុំណាយ? ខ្ អារមម
ៈសត្ា ុំរោ ុំ រ ីមបគ ី ម ន្កមាលង ី ិត្ពីរញ្ហាប្សរមាច្ រទាះរីជាជាមាន្ការចារ់
៍ រុំផ្សញត្កនញងពិ្ពរោក សូមបប្ី ត្ជន្ជាត្ិអ្ង់រគលសក៏ោមន្ថាមពលកនញងការគិត្ ល់រញ្ហាសភា ឬរញ្ហាជន្ជាត្ិ
ឥណា ា ប្ រ។
់ ិត្ ល់ការោនក់ រ៉ាញប្ន្តប្ត្ូវចារ់រផ្សតីមររឿងរ៉ា វរន្ះរទបង ី វ ិញ។ រទាះរីជាខ្្ញុំទទួលរជាគជ័យក៏រោយ ក៏ខ្ញ ុំ្កុំពងគ
រៅកនញងទីប្កុងរ៉ា ច្កញត្ឲ្យ
ន្កាន្់ប្ត្យូរប្ រ
ន្ិយយថាៈ “រយង ី ន្ឹងមិន្រធាីឲ្យខ្្ញុំលុំ រញមនរ។
ខ្្ញុំ
ច្ុំណាយ
ន្សួរថាៈ ន្ឬរទ?
ោត្់
រៅរពលនថ្ៃមួយប្ ល
Kevalram
Dave
ន្ជួរខ្្ញុំ
“រត្ីន្រណាន្ឹងរកការររឲ្យខ្្ញុំរៅទីរនាះ”។
រត្ីអ្នកអាច្រកប្
ក់សប្មារ់ប្គរ់ប្គងការ
ន្រ្លីយថាៈ “ខ្្ញុំអាច្រក ន្”។ រយង ត ី ប្ត្ូវផ្ទលស់រូ ររៅទ ីរនាះរពលខ្លះ រ ីមបរី ធាីជារមធាវ ីធុំមានក់រៅ ន្រកីត្រទបង ី ច្ុំរពាះរយង ី ជារមធាវ ី។ ខ្្ញុំ
ររាញពីត្នមលនន្ការររររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅទីប្កុង Jamnagar ន្ិងទីប្កុង Veraval ។ រហត្ញ ូរច្នះ ោត្់មិន្ រនាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ខ្្ញុំ
ន្
កកនញងការទទួលទាន្អាហាររួសរៅទីរន្ះរទបយ ី ”។ខ្្ញុំ ប្ត្ូវរស់រៅកនញងទីប្កុង
ទីប្កុងរញ មនរ ប្ពមទាុំងពប្រងការរររផ្ស្ីឲ្យខ្្ញុំរៅទីរនាះប្ត្មតង។ វា
ូរច្នះ សូមប្
ន្ិង
ន្រឆ្ពះរៅរកការររោធារ
ខ្្ញុំន្ឹងរៅទីប្កុងរញមនរ។ ប្ ក់ក៏
រមភច្ុំរពាះខ្្ញុំ
ៈ រយង ី ន្ឹងមិន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំករ់ខ្ួ លន្រៅកនញងទីប្កុងកត្ថីយវត្ត រទបយ ី ។
រ់ោត្់រត្ីរពលណាខ្្ញុំន្ឹងរៅទីប្កុង រញមនរ។
ន្រ្លីយត្រថាៈ
ន្
ខ្្ញុំរ ុំពឹងច្ុំរពាះប្ ក់ប្ លរផ្ស្ីមកពីតាណាលី
ន្រផ្ស្ីមក ល់ប្រប្ហលជាពីរស ត ហ៍រប្កាយ
ន្ិងរៅរពលខ្្ញុំទទួល
ខ្្ញុំក៏ ន្រធាី ុំរ
ី ររៅទីប្កុងរញមនរ។
ន្ប្ ខ្្ញុំ
ក់ភាលមៗ ន្រោះ
ប្ោយររឿងកតីរៅកនញងការយល័ យ Payne, Gilbert ន្ិងការយល័ យ Sayani រប្កាយមកខ្្ញុំក៏ ន្តាុំងទីលុំរៅទីរនាះ។ ិ ិ
178
XXII. ជរុំ ន្ឿរៅរលផ្ស ល រិ ោធ ី ូ វនន្ការព
ខ្្ញុំ
រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ន្រោះប្ោយររឿងកតីជារប្ច្ីន្រៅកនញងត្ុំរន្់
Girgaum រ៉ាញន្តប្ពះមិន្
ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំោនក់រៅទីរនាះ
ន្ផ្ទលស់ទីលុំរៅរៅកាន្់រគហោឋន្ថ្មី រៅរពលកូន្ប្រុសទីពីរររស់ខ្ញ ុំ្រ្មះ Manilal មាន្ជុំងឺ្លងររគ
ធៃន្ធ ់ ៃរជារប្ច្ីន្ឆ្នប្ុំ លជុំងឺរនាះរួមមាន្ ប្គុន្រពាះរវៀន្ រោកទងសួត្ ន្ិងររគសញ្ហញររវ ីរវាយរៅរពលយរ់។ ខ្
ាិ ត្មកពិន្ិត្យជុំងឺ។ ោត្់
ខ្្ញុំក៏ ន្រៅរោករវជជរ
ន្ិយយថាៈ ថានរុំ ពទយអាច្មាន្ប្រសិទធិភាពត្ិច្ត្ួច្
ៈសញត្ ន្ិងទឹកមាន្់រោៃររ ុំរស់ប្រប្ហលជាផ្សតល់អ្ត្ថប្ររយជន្៍រប្ច្ីន្។
Manilal រទីរប្ត្មាន្អាយញ ១០ឆ្នរ ុំ ញរ៉ា ណាណះ។ ោត្់មិន្អាច្ន្ិយយអ្ុំពីអ្ាីប្ លោត្់ច្ង់ ន្រនាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ៏ មា ប្ត្ូវសរប្មច្ច្ិត្តរមីលប្ថ្ោត្់។ រោករវជជរ ាិ ត្ជន្ជាងត្ិ Parsi គឺជារពទយ ល អ ន ក់។ ខ្្ញុំប្ រ់ោត្់ថាៈ ពួករយង ី គជា ឺ អ្នកត្មោច្់
ូច្រន្ះខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ឲ្យសញត្ ឬទក ឹ មាន្់រោៃររ ុំរស់ឲ្យកូន្ររស់ខ្ញ ុំ្
ន្រទបយ ី ។ រត្ប្ី គូរពទយអាច្ឲ្យ
រយរល់រផ្សសងពរី ន្ះប្ រ? រោករវជជរ
ាិ ត្ ន្ន្ិយយថាៈ “ជីវ ិត្កូន្ប្រុសររស់ខ្ញ ុំក ្ ុំពញងសថិត្កនញងោថន្ភាពរប្ោះថានក់”។ រយង ី អាច្
ឲ្យោត្់ពោ ិ រទក ឹ រោះរោោយទក ឹ រទបយ ី ។
ូច្ប្ លខ្្ញុំ
ច្ុំរពាះការររៀរររ់ប្ កូន្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំ
ន្
រ៉ាញប្ន្តការរធាីប្រររន្ះមន្ ិ អាច្ឲ្យោត្់ទទួល
ន្ោរជាត្ច្ ិ ្ ិ ច ឹមប្គរ់ប្ោន្់
ន្ប្រជាជន្ហិ ូ ា ភាគរប្ច្ន្ ី រៅមកពន្ ិ ិត្យជុំងឺ រហយ ី ពួករគមិន្ ន្ជុំទាស់ ុំ ូ នាមន្ររស់ោត្់មករលី រ់ររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ោត្់គត្ ខ្្ញុំន្ង ី ។ ិ ថា ឹ អាច្រធាី ន្យ៉ាងលអតាម រ ន្ ឹង ោត្់ប្ត្ូវ
ន្ន្ិយយថាៈ
រប្ោះថានក់រនាះរទបយ ី ។
“អ្ាប្ី លអ្នកន្ិយយប្ត្ឹមប្ត្ូវរហយ ី ”។
ាិ ត្មន្ ិ ច្ងរ់ ឃញ ី ឲ្យអ្នកជុំងឺមាន្
រធាជា ី រវជជរ
រ៉ាញប្ន្តទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវររស់ខ្ញ ុំ្កាន្់ប្ត្ធៃន្ធ ់ ៃរជាងរន្ះខ្មលង ុំ ណាស់។
ប្រសន្ ិ ររក ី ូន្ខ្្ញុំធុំ ឹងកតី
ខ្្ញុំន្ង ាី មោត្់ប្ត្ូវការ។ រ៉ាញប្ន្តរពលរន្ះ ខ្្ញុំប្ត្ូវគិត្ ន្ិងរធាកា ឹ រធាីអ្តា ី រសរប្មច្ច្ត្ ិ តច្ុំរពាះកូ ន្ខ្្ញុំ។ ច្ុំរពាះខ្្ញុំ រន្ះប្ោន្់ប្ត្ ជាឱ្កាសប្ លការរជឿជាក់ររស់មន្ញសសមានក់ប្ត្ូវ ន្រធាកា ី រោកលបងការពិត្រ៉ាញរណាណះ។ ប្ត្ូវ ឬខ្ញស រន្ះរន្ះប្ផ្សនក មួយនន្ជុំរន្ឿប្សទាញ់ ោសនាររស់ខ្ញ ុំ្ រន្ះរទបយ ី ។ គួរប្ត្មាន្ប្ ន្កុំ យល់ ោសនាមន្ ិ
ប្ លមន្ ញត្សត្ា ិ អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យរររភាគស ិ
ត្់ សូមបច្ ី ុំរពាះមរធា
ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំរប្រប្ី
ស់ោច្់
រន្ះក៏រោយ រហយ ី ខ្្ញុំន្ង ឹ ទទួលយកហាន្្ ិ ័យប្ លអ្នក ប្ លខ្្ញុំមន្ ិ មាន្វត្តមាន្រៅរពលអ្នកពា
ោច្់សត្ា
ន្ិងអាហារប្សរ ៀង
យនន្ការរធាីឲ្យខ្លួន្ឯងរស់រន្មាន្ជីវ ិត្ក៏រោយ។ តាមខ្្ញុំ
ឬសញត្សត្ាសប្មារ់ខ្ួ លន្ឯងរទបយ ី សូមបប្ី ត្សថិត្កនញងកាលៈរទសៈ ន្ន្យ ិ យរន្ះ។ រ៉ាញប្ន្ត ខ្្ញុំសូមអ្ងារអ្នកររឿងមួយ។ រៅរពល
ល សូមរសនស ី ញុំអ្នកពាយមោកលបងរប្រទ ី ក ឹ រៅតទក ឹ ប្ត្ជាក់ប្ លអាច្ឲ្យ
ខ្្ញុំ ង ្ ន្ ឹ ផ្សង។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ឹ ពវី ិធព ិ ង ី ន្ ិ ត្ ិ យសួត្ ប្ទូង ន្ង ិ ជីពច្ររទបយ ី ។ ប្រសិន្ជាអ្នករៅររៀងរល់រពលពិន្ត្ ិ យកូន្ររស់ ខ្្ញុំរនាះ សូមប្
រ់ខ្ញ ុំអ្ ្ ុំពោ ី ថ ន្ភាពរន្ះផ្សង ខ្្ញុំអ្រគញ
រោករវជជរ
ាិ ត្ ន្សររសន្ ី ូវភាពលុំ
អ្នកយ៉ាងខ្មលង ុំ ។
កររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ង ន្យល់ប្ពមតាមការរសនស ិ ី ញុំ។
ូរច្នះ Manilal
ោមន្ជរប្មស យ ខ្្ញុំ ន្ប្ រ់កូន្ប្រុសររស់ខ្ញ ុំអ្ ្ ុំពីអ្ប្ាី ល ន្ន្ិយយជាមួយរវជជរ ាិ ត្ រប្កាយមកក៏ ី ររសរទប ី ប្ត្ូវរប្ជស ី ី សញុំរយរល់ពីោត្់។ កូន្ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថាៈ “សូមឲ្យខ្្ញុំរប្រីប្
ស់ការពា
ោត្់ន្ឹងមិន្ទទួលទាន្សញ ត្សត្ា ឬមាន្់រោៃររ ុំរស់រទបយ ី ”។
លតាមវ ិធីនន្ការរប្រីប្
ស់ទឹករៅត ឬទឹកប្ត្ជាក់ច្ញះ
ការគិត្ប្រររនាះរធាីឲ្យខ្្ញុំរករយច្ ុំ រ៉ាញប្ន្តប្រសិន្ររីខ្ញ ុំឲ្ ្ យោត្់ពិោរសញត្សត្ា ឬមាន្់រោៃររ ុំរស់ ី ិត្តយ៉ាងខ្មលង
រនាះោត្់ពិត្ជាទទួលយក។
179
ខ្្ញុំ ឹងពីការពា
ល
ខ្្ញុំក៏
នាុំឲ្យមាន្អ្ត្ថប្ររយជន្៍។
ន្ពាយមរធាតា ី មវ ិធោ ី ហ្វសតរន្ះ។
ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏
ខ្្ញុំក៏ ន្ ឹងប្ រថាៈ
ន្ចារ់រផ្សតីមឲ្យោត្់ប្តាុំរៅកនញងទក ន្ិងឲ្យោត្់ ឹ មិន្ឲ្យរលស ី ពី៣នាទរី ទបយ ី
ពោ ិ រទក ឹ ប្កូច្ោយជាមួយត្ក ឹ អ្ស់រយៈរពល៣នថ្ៃ។ រ៉ាញប្ន្តសត្ ី ញ
ា ភាព
ការត្មអាច្ន្ង ឹ
ន្រកន្ ី រទបង ី រហូត្ ល់ ១០៤។ រៅរពលយរ់រទបង ី ោត្់
ន្ររវ ីរវាយ។ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីម
្័យប្ពួយយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ រត្ីមន្ញសសមានន្ង ្ រត្ក ្ ត្ ឹ ន្យ ិ យអ្ាខ្ ី លះអ្ុំពខ្ ី ញ ុំ? ី ូ ន្ប្រុសច្បងររស់ខ្ញ ុំគ ិ ូ ច្រមតច្ច្ុំរពាះខ្្ញុំ? រត្ី រយង ី ចាុំ ច្់ប្ត្ូវរកប្គូរពទយរផ្សសងរទៀត្រទ? រហត្ញអ្រាី យង ី មន្ ិ រកប្គូរពទយរញរ
មកពា ល? រត្ីសទ ិ ធអ្ប្ាី លប្ត្ូវ
ោក់រទាសឪពញកមាតយរោយោរការច្ិ្ចឹមកូន្ររស់ពួករគឬរទ? ខ្្ញុំប្ត្ូវ
ន្លងរនាលច្រោយការគត្ ិ ប្រររន្ះ។ រប្កាយមក ភាពផ្សាញយោនមួយ
រករយរៅរពលរឃ ញ ី ី ថា
ខ្្ញុំកុំពញងពា
លកូន្ខ្្ញុំ ូ ច្ោនន្ង ឹ ការពា
លខ្លួន្ររស់ខ្ញ ុំ្ ូរចានះប្ រ។
ពា លររគរោយទឹករៅតន្ិងទក ឹ ប្ត្ជាក់ ន្ង ិ មាន្ជុំរន្ឿរន្តច្ ិ រន្តួច្រៅរលកា ី រពា នានាមន្ ិ អាច្ធានាពា លឲ្យជារទបយ ី ។
ន្ចារ់រផ្សតម ី ។ ប្ពះប្
ក ជា
ខ្្ញុំរជឿរៅរលីការ
លតាមរវជជោហ្វសត។ ប្គូរពទយ
ពួករគអាច្ប្ត្ម ឹ ប្ត្រធាកា ី រពរិ ោធរ៉ាញរណាណះ។
ការគុំរម ល់ជវី ិត្កុំពញង
់ ន្តអ្ប្ាី លខ្្ញុំគត្ សថត្ ិ រៅកនញងប្ពះហសថររស់ប្ពះ។ រហត្ញមន្ ិ ទញកច្ិត្តរលីប្ទង់ ន្ង ិ កនញងនាមប្ទងរ ិ ថាជាការពាល ប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវ?
ច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវ
ន្ប្ហកហួររោយជរមាលះនន្គុំន្ិត្ទាុំងរន្ះ។
សប្មាករៅរលីប្ប្គ។ ខ្្ញុំសរប្មច្ច្ិត្តសអុំប្កមារសីមឲ្យោត្់។ ខ្្ញុំ រោយទញកប្ត្ច្រនាលះកាលរ៉ាញរណាណះ
រប្កាយមក
យរ់ ន្មក ល់។
អារមម
៍។
ត រ់្ួយពីររលីោត្់។
់ ាលខ្្ញុំោក់កប្ន្សងរសីម។ ប្ផ្សនកប្ត្ងក
ន្ទញ ក Manilal រៅន្ឹង្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ ន្ិង ិ
រៅរពលរនាះរមា៉ាងប្រប្ហល
រច្ញរប្ៅ។ ខ្្ញុំ
១០
កូ ន្ប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្កុំពញង
ន្ពូ ត្ប្កមាយកទឹករច្ញ រហយ ី រញ ុំខ្លួន្កូន្ររស់ខ្ញ ុំ្
រងកាយទាុំងមូលមាន្សភាពរៅត ូ ច្ជារ្លីង ន្ិងោមន្រញីសប្រកទាល់ប្ត្រោះ។ ខ្្ញុំពិ កច្ិត្តកាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ ។ ខ្្ញុំ
ល
យរ់រៅរហយ ី ។
ន្រ ីររច្ញរប្ៅរ ីមបរ ី ន្ធូរ
មាន្ប្ត្អ្នករថ្មីររជីងប្ត្ពីរ-រីនាក់រញរ៉ា ណាណះរ ីរ
ន្សមលឹករៅពួករគរោយសភាពត្ក់សញ កកន ល ញ ងច្ិត្ត។ “អ្ា! ប្ពះជាមាចស់” ខ្្ញុំន្ិយយមតងរហយ ី មតង
រទៀត្។ ខ្្ញុំទរន្ាច្ធម៌ រមាយ
ៈជារ់មាត្់ជាន្ិច្ច។
រប្កាយពីរច្ញរៅរប្ៅមួយខ្ កូន្ខ្្ញុំន្ិយយថាៈ “
ៈរពល ខ្្ញុំក៏
ប្ត្ទបរ់មកវ ិញរហយ ី ”។
៉ា មកវ ិញរហយ ី កូន្សុំទាញ់ ។
ខ្្ញុំរៅតខ្មលង ុំ ណាស់ អាច្ឲ្យខ្្ញុំរច្ញរប្ៅ
ន្ប្ត្ទបរ់មកវ ិញ ន្ិង
ន្ ក រងាីមធុំ។
ន្រទ?
រត្ីកូន្កុំពញងប្រករញីសប្មន្រទ? ខ្្ញុំ
ន្ប្តាុំទឹករួច្រហយ ី ។ សូមឲ្យខ្្ញុំរច្ញរប្ៅ ន្រទ។
រៅថាៃសររស់កូន្ខ្្ញុំហាក់ ូ ច្ជាប្រករញីសត្ិច្ៗ។ សីត្ញ
ា ភាពរ
ន្ថ្យច្ញះរន្តិច្។ អ្រគញ
ប្ពះ។
Manilal ជុំងឺប្គុន្ហាក់ ូច្ជា ន្រសបយ ី រន្តិច្រហយ ី ។ ចាុំកូន្ប្រករញីសរន្តិច្ ៉ា ន្ឹងន្ឹងរច្ញរប្ៅ។ “រទ សូមយកោត្់រច្ញពីច្ហ្វរកន្រន្ះ រហយ ី រញ ុំោត្់ប្ថ្មរទៀត្ ខ្្ញុំ
ន្ប្គររលីខ្ួ ន្ោត្់ ល ពីរ-រីនាទីរទៀត្។
ន្តាមខ្្ញុំច្ង់
ន្”
រញីសក៏ចារ់រផ្សតីមប្សក់រច្ញពីថាៃសររស់ោត្់។
ខ្្ញុំ
ន្ប្ោយ
កប្ន្សងទាុំងរនាះរច្ញរោយទញកឲ្យខ្លួន្ោត្់រៅទរទ។ ទាុំងឪពញ ក ន្ិងកូន្ក៏រគងរៅប្ប្គជាមួយោនរនាះរៅ។ លញះប្ពឹករនាារ់ កូន្ររស់ខ្ញ ុំ្ ូ ច្ជា
រ៉ាញរណាណះរយៈរពល៤០នថ្ៃ ូរច្នះខ្្ញុំមិន្
ន្ធូរប្ោលពីជុំងឺផ្ទតោយ។ ោត្់ពិោរប្ត្ទឹករោះរោ ន្ិងទឹកប្ផ្សលរឈី
រមភរទៀត្រទបយ ី រ៉ាញប្ន្តរៅប្ត្សថិត្រប្កាមការតាមោន្ជាន្ិច្ច។
180
សពានថ្ៃរន្ះ Manilal មាន្សញខ្ភាពលអជាងរគរុំផ្សញត្កនញងច្ុំរណាមកូន្ៗទាុំងអ្ស់។ រត្ន្ ី រណាអាច្ន្យ ិ យ
ន្ថា ការសះរសបយ ី ពីជុំងរឺ រស់ោត្់រោយោរកតីករញណាររស់ប្ពះ ឬរោយោរវ ិធោ ី ហ្វសតសរហ្វរាះររស់ខ្ញ ុំ្ ឬរោយ
ោរការត្មអាហារ
ន្ង ិ ការរមល ី ប្ថ្រនាះ?
ខ្្ញុំប្ ក ណាស់ថា ប្ពះ
ន្ជួយសរហ្វរាះខ្្ញុំ រហយ ី ជុំរន្ឿងរន្ះរៅប្ត្មន្ ិ អាច្ប្កប្ប្រ
XXIII. រុំ ន្រទ រោយោរប្ត្សុំរ
Revashankar Jagjivan ខ្្ញុំ
សប្មារ់
ន្ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។
ី ររឆ្ពះរៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងជាថ្មី
ន្ជាសះរសបយ ី ពីជុំងឺ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្រឃញ ី ថា រគហោឋន្កនញងត្ុំរន្់ Girgaum មិន្អាច្រស់
កូន្ររស់ខ្ញ ុំ្ Manilal
រៅត្រៅរទៀត្
សូមឲ្យអ្នករល់ោនសរប្មច្ច្ត្ ល ះ។ ិ តតាមជុំរន្ឿផ្ទាល់ខ្ួ ន្ឯងច្ញ
ី ម ន្ិងត្ូ ច្ច្រងអៀត្។
ូរច្នះ រប្កាយពី
ន្ពិភាកាោនជាមួយរោក Shri
ន្ជួលរង់ហាាទបូប្ លមាន្ខ្យល់រច្ញច្ូ លរៅជាយទីប្កុង រញមនរ។ ខ្្ញុំ
ប្តាច្់ច្រកនញងត្ុំរន្់ជាយប្កុង Bandra ន្ង ិ Santa Cruz ។ ច្ុំប្
ន្រធាី ុំរ
ីរ
ក Ghatkopar ន្ង ិ កប្ន្លងរផ្សសងៗរទៀត្រៅប្កបរ
រនាះសថត្ ន ក់រៅកនញងរង់ហាាទបូងលអមួយកនញងត្ុំរន្់ Santa Cruz ិ រៅឆ្ៃយពស ី មញប្ទ។ ច្ញងរប្កាយ រយង ី រប្ជីសររសោ ី ប្ លរយង ី ខ្្ញុំ
ន្ជួលរនាះមាន្អ្នាម័យលអរុំផ្សញត្។
ន្រប្ជីសររសសុំ រញប្ត្នន្រសវាកមមលុំោរ់ទី១រធាី ុំរ ី
ន្ង ិ ច្ងចាុំរៅអារមម
៍ រមាទន្ភាពប្ ល
ន្កាលយជាអ្នក ុំរ
ី រពត្ ី ុំរន្់ Santa Cruz រៅកាន្់ត្ុំរន្់ Churchgate
ី រតាមរសវាកមមលុំោរ់ទី១ប្ត្មានក់
រៅកនញងការញង៉ា រថ្
រ្លង ី ។ ជាញឹកញារ់ ខ្្ញុំរ ីររោយរថ្មីររជីងរៅត្ុំរន្់ Bandra រ ីមបជ ី ិះរថ្រ្លីងរលបង ី រលឿន្ពទ ី ីរនាះរឆ្ពះរៅកាន្់ ត្ុំរន្់ Churchgate ។
វ ិជាជជីវៈររស់ខ្ញ ុំ្មាន្ភាពរកច្រប្ម ន្ ី ី លអជាងអ្ាប្ី លខ្្ញុំរ ុំពង ឹ ទញក។ កូន្កតខ្ ី ញ ុំរ្ ៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ជាញឹក
ញារ់ប្ត្ងប្ត្មាន្ទុំន្ញកច្ត្ ល ិ តឲ្យខ្្ញុំរធាីការមួយច្ុំន្ួន្ ការររទាុំងរន្ះមាន្ភាពប្គរ់ប្ោន្់អាច្ឲ្យជួយឲ្យខ្្ញុំរ ីររលផ្ស ី ូ វររស់ ខ្្ញុំ
ន្លអ។ ខ្្ញុំរៅមន្ ិ ទាន្់សរប្មច្ការររណាមួយរៅត្ញ ោការជាន្់ខ្ពស់រទបយ ី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
កតប្ី លប្ត្ូវ
ន្រធានា ី រពលរនាះ
ប្ លខ្្ញុំមន្ ិ ធាលរ់
ន្ច្ូ លរួមទាស់ប្ត្រោះ។
ន្ច្ូលរួមកនញងកប្ន្លងការពារ
ខ្្ញុំរៅចាុំថា
រោក
Jamiatram
ន្ច្ូលរួមកនញងការពារកតរី ន្ះយ៉ាងសកមម។ ខ្្ញុំខ្មលច្ប្ប្កង ូច្ជារមធាវ ីថ្មីៗរផ្សសងរទៀត្ប្ រ ប្ លច្ូលរួម
Nanabhai
សវនាការរៅកនញងត្ញោការជាន្់ខ្ពស់រ ីមបប្ី សូរយកខ្យល់មកពស ី មញ ប្ទ ជាជាងរប្ន្ថមច្ុំរ
ះ ឹង។ ខ្្ញុំសរងកត្រឃញ ី
ថា ខ្្ញុំមន្ ិ ប្មន្មន្ញសសប្ត្មានក់ប្ លរករយន្ ី ឹងរទសភាពប្រររន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំហាក់ ូច្ជាទាន្់សម័យរន្តច្ ិ រហយ ី ក៏ ោមន្អ្ាប្ី លប្ត្ូវអាមា៉ាស់រទបយ ី ។
រទាះជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំចារ់រផ្សតម ី រប្រីប្ ស់រណាណល័យរៅត្ញោការជាន្់ខ្ពស់ ន្ិងទទួលយកច្ុំរ
ប្ពមទាុំងមាន្អារមម
៍ ថា យូរមករហយ ី ខ្្ញុំគួរប្ត្រធាកា ី ររររៅត្ញោការជាន្់ខ្ពស់រន្ះ។
ខ្្ញុំគត្ ិ ថារៅន មាខងគត្ ិ ល់ររឿងរ្ឈរ់វ ិជាជជវី ៈររស់ខ្ញ ុំ្ ច្ុំប្
ោត្់ប្ត្ប្ត្រផ្ទតត្អារមម
ះ ង ឹ ថ្មៗ ី
កន មាខងរទៀត្គត្ ិ ល់រោក Gokhale ប្ ល
៍ រលីខ្ញ ុំ្ប្ លកុំពញងរវល់រធាប្ី ផ្សន្ការផ្ទាល់ខ្ួ ន្ររស់ ល កាត្់កញ ងនាមខ្្ ន ញ ុំ។
ោត្់ ន្ររាញខ្លួន្រៅ
កនញងការយល័ យរមធាវ ីររស់ខ្ញ ុំព ្ រី រៅររី លីករល់រល់ស ត ហ៍ រោយមកជាមួយន្ង ិ ឹ មិត្ត្ហ្វ័ កតប្ លោត្់ច្ង់ឲ្យខ្្ញុំោាល់ ោត្់ប្ត្ងប្
រ់ខ្ញ ុំអ្ ្ ុំពកា ី រររររស់ោត្់ជាន្ិច្ច។
រ៉ាញប្ន្តអាច្ន្ិយយ ន្ថា ប្ពះមិន្
់ ការររទាុំងរនាះតាមផ្សលូវររស់ប្ទង។
ន្រធាីឲ្យប្ផ្សន្ការផ្ទាល់ររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅរសៃៀមរទបយ ី ។ ប្ទងប្់ ត្ងប្ត្ចាត្់ប្ច្ង
រៅរពលប្ លខ្្ញុំរទីរប្ត្រកកប្ន្លងោនក់រៅ
ន្តាមការច្ង់ ន្
ប្ោរ់ប្ត្ខ្្ញុំ
ន្ទទួោោរមិន្រ ុំពឹងទញក
មួយពីប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងប្ លមាន្រសច្កតីថាៈ “រោក Chamberlain ន្ឹងរ ុំពឹងមកទីរន្ះ សូមប្ត្ទបរ់មកវ ិញ ឲ្យ
ន្ឆ្រ់”។
181
ខ្្ញុំ
ន្ចាុំការសន្ាររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ង ន្រផ្ស្ីោររៅវ ិញរោយន្យ ិ ិ យថាៈ ខ្្ញុំរប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្ប្ត្ទបរ់រៅ វ ិញ រៅរពលពួករគរ្ជូ ន្មូលន្ិធម ូច្រន្ះខ្្ញុំ ន្រ ះរងរ់ ចាលកា ិ កឲ្យខ្្ញុំ។ ពួករគក៏ ន្រ្លយ ី ត្រមកវ ិញភាលមៗ រយល័ យរមធាវ ី រហយ ិ ី
ន្ចារ់រផ្សតីមរៅកាន្់ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។
ខ្្ញុំមាន្គុំន្ត្ ិ មួយថា ការរររៅទរី នាះខ្្ញុំអាច្រធាី
ន្ង ិ ទញក្រយ ិ ប្ពមទាុំងកូន្ៗររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅទរី នាះ។ គួររធាី ុំរ
រប្កាយមកខ្្ញុំរជឿថា
ន្កនញងរយៈរពល១ឆ្ន ុំ
ូរច្នះខ្្ញុំករ ៏ ន្តជួលរង់ហាាទបូរនាះ
យញវជន្មាន្ធន្ធាន្ប្ លមន្ ិ អាច្រករឃញ ី កប្ន្លងររក ី ទូោយ ន្រៅកនញងប្ររទស
ខ្្ញុំក៏ ន្នាុំយកយញវជន្ច្ុំន្ួន្៤រៅ៥នាក់រៅជាមួយខ្្ញុំ ី ររៅកាន្់ទក ឹ រី ប្ៅប្ររទស។ រហត្ញ ូ រច្នះរហយ ី
ប្ លមានក់កញ ងច្ុំ ន រណាមពួករគគរឺ ោក Maganlal Gandhi ។
់ ករច្ញពផ្ស រោក Gandhis រស់រៅកនញងប្គួោរ។ ខ្្ញុំច្ងរ់ កអ្នកប្ លច្ងចា ល ប្រក ី ូ វប្
ផ្សសងរប្ពងរៅកាន្់រប្ៅប្ររទស។ ឪពញកររស់ខ្ញ ុំធា ្ ល រ់
ន្យកច្ត្ ិ តទញកោក់ជួយពួករគ
ក់ រហយ ី រន្ត ុំរ
ីរ
ន្មួយច្ុំន្ួន្ប្ រ។ ខ្្ញុំច្ង់ឲ្យ
ពួករគមាន្រសរភាពរច្ញព ី ីការររញ្ហឆត្ទាុំងរន្ះ។ ខ្្ញុំមិន្អាច្ទាុំងជួយ ឬធានាផ្សតល់រសវា នទរទៀត្សប្មារ់ពួករគ ់ យពួករគពង រទបយ ល ី ។ ខ្្ញុំច្ងឲ្ ឹ ប្ផ្សអករលខ្ ី ួ ន្ឯង។ រ៉ាញប្ន្តតាមឧត្តមគត្រិ រស់ខ្ញ ុំ្
ច្ុំរពាះខ្្ញុំ រហយ ី ខ្្ញុំ មិន្ប្
គព ឺ ាយមរ្ចញ ះរ្ចូ លយញវជន្ទាុំងរន្ះឲ្យរញ្ហជក់ពីឧត្តមគត្រិ រស់ពួករគ
ន្ទទួលរជាគជ័យយ៉ាងខ្មលង ុំ កនញងការប្
ការឃ្លលត្ឆ្ៃយពី្រយ ិ
ន្ិងកូន្ៗ
ចាករច្ញពីលុំរៅោឋន្
ក ទាុំងរន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំឈចា ុំ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ឺ រ់យ៉ាងខ្មលង
វាជាររឿងខ្ញស្ាងប្ លប្ត្ូវរ ុំពឹងពីភាពពិត្ប្ ប្ពះប្ លោក់ខ្ួ ន្រៅរប្កាយភាពប្ ល
ន្ោញជ ុំ ីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅន្ឹងជិវ ិត្មិន្ប្
ក រន្ះ រហយ ី មន្ញ សសន្ឹងប្ត្ូវ
ក មួយប្្លត្ រហយ ី រ្លីយត្រច្ុំរពាះវា។ សុំ ខ្្ញុំ
សប្មារ់គ ុំរ
ន្ិងការរច្ញពីកប្ន្លងប្
ក រៅកាន្់កប្ន្លង
ក ប្រររន្ះ។ ខ្្ញុំគិត្ថា
ក កនញងពិ្ពរោករន្ះ រ៉ាញប្ន្តប្ពះជាសច្ចធម៌គឺជាភាពមិន្ពិត្ប្ ក ។ ន្រលច្រទបង ិ រឋរ។ រ៉ាញប្ន្តមាន្ ី ន្ិង ន្រកីត្រទបង ី រៅជញុំវ ិញខ្លួន្រយង ី គឺជាភាពមិន្ពិត្ប្ ក ន្ិងមិន្ឋត្
ទាុំងរន្ះ ពិត្ប្
នាុំ Maganlal Gandhi ។
ី រគ
ន្មក ល់ទីប្កុង ឌូ
ួ រសប្មារ់សច្ចភាពរន្ះគឺ ភាពលអរុំផ្សញត្នន្ជីវ ិត្។
ន្ មិន្ប្មន្រធាី ុំរ
ៈប្រត្ិ្ូរងចាុំរោក Chamberlain ប្ត្ូវ
ប្រត្ិ្ូទាង ុំ រនាះ។
ន្ឲ្យពរប្រសិន្ររីពួករគអាច្ចារ់
ន្ន្ូវភាព
់ ខ្ ុំ ញ ុំ។ ្ កាលរររច្ឆ ី រមួយនថ្ៃរទបយ ី ។ មាន្ការររកុំពញងរងចា ិ ទ ន្កុំ
ត្់។ ខ្្ញុំ
ន្ប្ពាងលិខ្ិត្ោក់ជូន្ោត្់ ន្ិងច្ូលរួមអ្ម
182
ររឿងរ៉ា វ នន្ការពិរោធររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយន្ឹងសច្ចធម៌
ប្ផ្សនកទី៤
183
I.
់ រររ ត្់រងកា
ត្់រងរ់ សច្កតប្ី សទាញ់
រោក Chamberlain មកទីរន្ះរ ីមបទ ី ទួលអ្ុំរណាយច្ុំន្ួន្ ៣៥ ោន្រផ្ទល ពីប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
់ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ន្ិងរ ីមបយ រទីរ ី កទឹកច្ិត្តជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលស ន្ិងជន្ជាត្ិប្សបកសហូទបង។ ី ទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវរន្ះមកកាន្់គ ោត្់
ន្ន្ិយយថា “រត្ីអ្នកប្គរ់ោនរឃញ ី រទ រោឋ្ិ លនន្រជាធិរជ
អ្ណាន្ិគមប្ លប្គរ់ អាច្រធាី
ៈប្រត្ិ្ូជន្ជាត្ិឥណា ា ។
ន្ជាោត្់ ន្ឲ្យ
ន្ប្គរ់ប្គងរន្តិច្រន្តួច្រ៉ាញរណាណះរលី
ត រ់រោយខ្លួន្ឯង”។ ភាពអ្វ ិជាជររស់អ្នកហាក់ ូច្ជាប្មន្ប្ទន្។ ោត្់ប្ត្ូវរធាីអ្ាីប្ លោត្់
ន្ ក៏រញប្៉ា ន្តអ្នកប្គរ់ោនប្ត្ូវពាយមឲ្យអ្ស់ពីសមត្ថភាពជួយសប្មាលជន្ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា ប្រសិន្ជាអ្នករស់រៅកនញង
ភាពកណា ត លររស់ពួករគ។
ការរ្លីយរន្ះ ហាក់ ូ ច្ជាជះទឹកប្ត្ជាក់រលីសមាជិកគ
អ្នកប្គរ់ោន ពន្យល់ប្
ប្រត្ិ្ូ ូ រចានះប្ រ។ ខ្្ញុំកខ្ ៏ កច្ិត្តខ្មលង ុំ ណាស់ប្ រ។
ន្សមលឹងប្កវប្្នកមករមីលពួករយង ី រហយ ី ខ្្ញុំ ឹងថា រយង ី គួរចារ់រផ្សតីមរធាីការរររន្ះមតងរទៀត្។ ខ្្ញុំ ន្
រ់មិត្តរម ួ ប្កុមររស់ខ្ញ ុំអ្ ្ ុំពីោថន្ភាពរន្ះ។
តាមការពិត្ោមន្អ្ាីខ្ញសទាស់ន្ឹងការរ្លីយត្រររស់រោក Chamberlain ។ រន្ះលអរហយ ី ប្ លគិត្យល់
ទាស់ន្ឹងរញ្ហារន្ះ។ ោត្់ច្ង់ររាញរយង ី ផ្សលូវរ ីររន្ះប្ត្ូវប្ត្ឹម ឬជាច្ារ់នន្ោវអាជា្សឹក។ រប្រីប្
រ៉ាញប្ន្តោវអាជា្សឹក ន្រប្រីរច្ ួ រហយ ី ។ រយង ី កប្មឲ្យរយង ី មាន្រសកតីកាលហាន្ សូមបទ ី ទួលយកោវរនាះមក
ស់។ រោក Chamberlain មាន្រពលខ្លីរុំផ្សញត្មកកាន្់អ្ន្ញទាីររន្ះ។ ប្រសិន្ររីពីត្ុំរន្់ Shrinagar រៅ
កាន្់ត្ុំរន្់ Cape Comorin មាន្ច្ុំរយ ១.៩០០ មា៉ាល រហយ ី ពីទីប្កុង ឌូ ន្ រៅកាន្់ត្ុំរន្់ Capetow មាន្ ច្ុំរយមិន្ត្ិច្ជាង ១.១០០ មា៉ាល ូច្រន្ះ។
រច្ញពីណាតាលីោត្់ប្ត្ូវរធាី ុំរ
រនាះឲ្យ ន្លអ ន្ិងប្
ូច្រន្ះរោក Chamberlain ប្ត្ូវរធាី ុំរ
ី ររៅប្តាន្់ោាល់។
ខ្្ញុំប្ត្ូវររៀរច្ុំករ
ី រ ូច្ជាពយញះកនញងច្ុំរយឆ្ៃយ
ា រៅទី ី រន្ះឲ្យប្រជាជាជន្ឥណា
រ់ការរន្ះរៅោត្់។ រ៉ាញប្ន្តរត្ីខ្ញ ុំប្្ ត្ូវរធាីយ៉ាងណាច្ុំរពាះទីប្កុង ប្ពីត្ូរយ ី ៉ា ? ប្រជាជន្រយង ី
រៅទរី នាះមន្ ិ ទាន្់ទទួលការកាន្់ការ់សមាភរតាមច្ារ់រ់ ៅរទបយ ី រទ។ សហ្វរាម
ន្រធាឲ្ ី យប្ររទស ប្តាន្់ោាសកាលយ
ជាទរី ហាឋាន្។ រៅទរី នាះ មន្ ិ ទាន្់មាន្ទាុំងអាហារ ន្ិងសរមលៀករុំពាក់រៅរទបយ ី ។ ហាងនានាប្ត្ូវ
ន្រទ ិ ទាារចាុំ
់ រពលរវោណា។ សូមបប្ី ត្ជន្រ្ៀសខ្លួន្ក៏មន្ ការររក ី ជាថ្មី រ៉ាញប្ន្តរញ្ហារនាះរៅប្ត្ងថា ិ ទាន្់ប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យវ ិល ប្ត្ទបរ់រៅរទបយ ី រហូ ត្ទាល់ប្ត្ហាងទាុំងរនាះមាន្អាហារប្គរ់ប្ោន្់។ ទទួលការអ្ន្ញ ញ្ហញ។ សប្មារ់ជន្ជាន្អ្រឺ ញរ៉ា ោមន្ការលុំ រទរ ី ជាការលុំ
ក។
កុំទបញងរពលសហ្វរាម
អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង រន្ះប្ត្ូវ រៅលុំរៅទរី នាះ។
កកនញងការទទួល
មហ្វន្តីទាហាន្ជន្ជាត្ឥ ា ិ ណា
ូរច្នះ រល់ប្រជាជន្ប្តាន្់ោាល ប្ត្ូវ
ន្រនាះរទបយ រ៉ាញប្ន្តសប្មារ់ជន្ជាត្ិឥណា ា ី
ន្ិងជន្ជាត្ប្ិ សីលរកជារប្ច្ន្ ី
ន្មកកាន្់ប្ររទស
ន្ចាត្់ទញកថា ជាកាត្ពាកច្ ិ ចររស់អាជា្រច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសកនញងការផ្សតល់ឲ្យពួករគ
ពួករគកនញងោថន្ភាពរន្ះប្ត្ូវរប្ជីសររសមហ្វន្ត ី ីថ្មីៗ
រគមាន្ភាពោាត្់ជុំនាញ។ មួយច្ុំន្ួន្នន្អ្នកប្ លមាន្ជុំនាញវ ិសាកមម
ន្
រហយ ុំ រន្ះ ី រទពរិ ោធន្៍ទាង
ន្តាុំង
ន្រធាឲ្ ី យពួក
ន្ររងកីត្ជាប្កសួងថ្មីមួយ។ សកមមភាពរន្ះ
ររាញពប្ី រ្ពនន្ភាពរញន្ ិ ប្សសពាររស់ពួករគ។ មាន្ប្កសួងថ្មីមួយសប្មារ់ជន្ជាត្ប្ិ សបករមមអាហ្វហាក ិ ។ រហត្ញអ្ាី ន្ជារៅទីរនាះមន្ ិ ប្មន្ជាកប្ន្លងសប្មារ់ជន្ជាត្ិអាសញីផ្សងប្ ររៅ? មហ្វន្តប្ី ល
ប្ត្ទបរ់មកវ ិញអាច្ន្ង ឹ អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យពួករគមកវ ិញទាុំងអ្ស់ អាសញីរោយោមន្ការអ្ន្តរគមន្៍ពប្ី កសួងថ្មីរនាះ? ទន្ួលខ្ញសប្ត្ូវ
ន្ង ិ រន្ាញកនន្មហ្វន្តប្ី ល
ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យជន្រ្ៀសខ្លួន្វ ិល
រត្ព ី ួករគអាច្រធាីយ៉ាងរន្ះ
ប្រសន្ ិ ររមា ី ន្ការអ្ន្ញ ញ្ហញត្តាមការប្
ន្អ្ន្ញញ្ហញត្អាច្ប្ត្ូវ ន្រន្ថយ។
រន្ះជាអ្ុំ
ន្ ូច្រមតច្ច្ុំរពាះជន្ជាត្ិ នាុំររស់ប្កសួងថ្មីរនាះ
ះអ្ុំណាងប្ លពួករគ
ន្
184
រលក ី រទបង ី ។ រទាះជាយ៉ាងណា ការពត្ ិ រនាះរៅប្ត្ង់ថា ប្កសួងថ្មីច្ង់
ន្គុំរូរធាកា ី រមួយច្ុំន្ួន្ ន្ិងប្ត្ូវការប្
ក់។
ប្រសន្ រហយ ិ រររី ៅទរី នាះោមន្ការររ ប្កសួងរៅទរី នាះហាក់ ូច្ជាោមន្ប្ររយជន្៍អ្រាី ទបយ ី ី អាច្ន្ង ឹ ប្ត្ូវឈរ់រន្ត ុំរ
ី រការ។ ូរច្នះ ពួករគប្ត្ូវរធាីការរររន្ះរោយខ្លួន្ឯង។
ជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ត្ូវរសនស ី ញុំរៅកាន្់ប្កសួងរន្ះ។ មាន្ការរ្លយ ី ត្រមួយប្ត្ូវ ន្រធារី ទបង ី រនាារ់ពមា ី ន្សុំរ
រប្ច្ន្ ី នថ្ៃមក។
ខ្
ៈច្ុំន្ួន្ប្រជាជាជន្មាន្រុំ
ងវ ិលប្ត្ទបរ់មកប្ររទសប្តាន្់ោាល
ក៏រលច្រទបង ី ន្ូ វអ្ន្តរការព ី រី យធា ឬជាការនរអ្រាសប្
មាន្ច្ុំន្ួន្រប្ច្ន្ ី
ី
ូច្រន្ះ
ក់ ជាមួយន្ង ា ប្កប្ី កររ់ពាន្់ ឹ មហ្វន្តីនានា រធាឲ្ ី យជន្ជាត្ឥ ិ ណា
នាក់មន្ ន្រៅទរី នាះ។ មាន្រគប្ រ់ខ្ញ ុំ្ថា ោមន្ការអ្ន្ញញ្ហញត្ណាមួយប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញញ្ហញត្រោយោមន្ឥទធព ិ ិ លរនាះ រទបយ ី
ូច្រន្ះ
ន្ជាករ ី ី មួយច្ុំន្ួន្ មន្ញសសមានក់ប្ត្ូវច្ុំណាយប្
ឥទធព ិ លទាុំងរនាះ។
ក់រហូត្ ល់ ១០០ រផ្ទន្ រ ម ី បទ ី ទួល
ូច្រន្ះ វាច្ាស់ណាស់ថាខ្្ញុំោមន្ប្ច្កររក ី សប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ នាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ររស់ខ្ញ ុំជា ្ រមរ៉ាូលស ី នន្ទប្ី កុង
ឌូ ន្
ន្ង ន្ន្ិយយរៅកាន្់ោត្់ថាៈ ិ
អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យរច្ញ-ច្ូលន្ង ិ ជួយខ្្ញុំឲ្យទទួល
ន្ការអ្ន្ញ ញ្ហញត្ផ្សង។
សូមជួយប្
អ្នកក៏ ង ឹ រហយ ី ថា
ប្ររទសប្តាន្់ោាល រន្ះប្ រ។ ភាលមៗរនាះោត្់ក៏យល់ប្ពមជួយខ្្ញុំ ន្ង ិ រៅទាមទារសញុំឲ្យខ្្ញុំ ប្តាន្់ោាល។ រថ្រ្លង ី រច្ញ ុំរ ជាខ្មលង ុំ រហយ ី ក៏ ន្រច្ញ ុំរ ខ្្ញុំ
រពលរន្ះខ្្ញុំ
ី រ។ ខ្្ញុំ
ី ររៅទីប្កុង ប្ពីត្ូរយ ី ៉ា ។
ន្គិត្ ល់ភាពលុំ
ន្ប្ពាងរសច្កតីប្ថ្លងការ
ន្ររៀរច្ុំវា៉ាលរី រស់ខ្ញ ុំរ្ ច្ ួ ជារប្សច្។ ខ្្ញុំអ្រគញ
់ កជារប្ច្ីន្កនញងការរ ីររៅមញខ្ប្ត្ង។
៍ ការពិត្មួយ។
កនញងទីប្កុង
ឌូ ន្
ន្
ន្រៅជួរមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតចាស់
នាុំខ្ញ ុំរ្ ៅមហ្វន្តីទទួលរន្ាញក ខ្្ញុំធាលរ់ជាអ្នករស់រៅកនញង ន្ទទួលការអ្ន្ញ ញ្ហញរៅ
ច្ុំរពាះរោក Alexander
រៅរពលមក ល់ទីប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា
ខ្្ញុំមិន្ ន្ចាុំថាជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ត្ូវ
ន្រសនីឲ្យ
ប្រគល់ជាមញន្ន្ូវរ្មះត្ុំណាងររស់ពួករគ រ៉ាញប្ន្តរៅទីរន្ះមាន្ប្កសួងថ្មីមួយប្ លត្ប្មូវឲ្យរធាី ូច្រន្ះ។ ប្រជាជន្ ឥណា ា រស់រៅប្កុងប្ពីត្ូរយ ី ៉ា
់ រ់រ្ចូ លខ្្ញុំរនាះរទបយ ន្ ឹងជារប្សច្ថា មហ្វន្តីមួយច្ុំន្ួន្មិន្ច្ងរ ី ។
ជុំពូករផ្សសងរទៀត្ន្ឹងររៀរររ់ពីការឈចា ឺ រ់រន្ះប្ លខ្្ញុំគិត្ថាជារហត្ញ ការគួរឲ្យអ្ស់សុំរ
ី ច្។
II. លទធផ្ទ ុំ ន្់អាសញី ិ ត ច្់ការរច្ញមកពត្ ី រ
់ ទួលខ្្ញុំឲ្យច្ូលកនញងប្ររទសប្តាន្់ោាល រទបយ មហ្វន្តប្ី គរ់ប្គងប្កសួងថ្មីហាក់ ូច្ជាអ្ល់ប្អ្កមិន្ច្ងទ ី ។ ពួករគ
រសញរ ា ទាុំងអ្ស់ប្ លធាលរ់មកជួរពួករគ ី អ្រងកត្រល់ជន្ជាត្ិឥណា
រ៉ាញប្ន្តការរធាី ូច្រន្ះមន្ ិ អាច្ន្ិយយ ន្ថាច្ាស់
ោស់រនាះរទ។ មហ្វន្តទ ី ទួលរន្ាញកប្ត្ឹមប្ត្គិត្ទាុំងប្រថ្ញយប្រឋាន្ថា ខ្្ញុំមិន្អាច្មកទរី ន្ះរោយរជាគជ័យរោយោមន្ ការអ្ន្ញញ្ហញត្រទបយ ី ប្ផ្សអករលីការប្
ប្ស័យទាក់ទងោនកន្លងមកររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។
ការអ្ន្ញញ្ហញត្រនាះរទ ខ្្ញុំន្ឹងប្ត្ូវចារ់ខ្ួ ន្ជាពញ ល ុំខ្មន្។
រន្ះជាការអ្ន្ញ វត្តជាទូរៅរៅរពលរ្ច រ់សហ្វរាមធុំមួយ
មួយ។ រន្ះជាករ
ប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំ្ប្ត្ូវ
ន្រករឃញ ី ថាោមន្
រោឋ្ិ លប្រចាុំការន្ឹងទទួល ន្អ្ុំណាច្ពរិ សស
ី រៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរ៉ាញរណាណះ។ រោឋ្ិ ល
ន្អ្ន្ញមត្័រ្ញត្តិច្ារ់សព តី ី ការររករ
សន្តភា ិ ពប្ លប្ច្ងថា ជន្ប្គរ់រូរប្ លច្ូ លទក ឹ ប្ី ររទសប្តាន្់ោាល រោយោមន្ការអ្ន្ញ ញ្ហញត្ន្ឹងប្ត្ូវ ន្ង ល ញ ុំរន្ះប្ត្ូវ ិ រ្ជូ ន្រៅពន្ធនាោរ។ រញ្ហានន្ការចារ់ខ្ួ ន្ខ្្ ប្គរ់ប្ោន្់សញុំឲ្យខ្្ញុំររាញពីការអ្ន្ញ ញ្ហញត្រទបយ ី ។
រន្ះជាការពិត្ មហ្វន្តីទទួលរន្ាញករៅទីរនាះ
កនញងប្ររទសរន្ះមាន្ការអ្ន្ញ ញ្ហញត្រនាះ ពួករគ ទទួលយកការខ្កច្ិត្តរន្ះរទបយ ី ។ ហាមឃ្លត្់ខ្ញ ុំ្
ន្ចារ់ខ្ួ ន្ ល
ន្រគយករៅពភា ិ កាោន រ៉ាញប្ន្តោមន្ន្រណាមានក់កាលហាន្
ន្រផ្ស្ីោររៅប្កុង ឌូ
ន្ រហយ ី រៅរពលពួករគ ឹងថា ខ្្ញុំច្ូល
ន្ខ្កច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ មហ្វន្តីទាង ុំ រនាះមិន្ប្មន្ជាមន្ញសសប្ លប្ពម
រទាះរីជាខ្្ញុំប្ត្ូវ
ន្រគអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យច្ូលប្ររទសរន្ះក៏រោយ
័ រងចាុំការជួររោក Chamberlain ប្ រ។ ន្រោយរជាគជយ
ក៏ពួករគរៅប្ត្
185
សហគមន្៍ប្ត្ូវ ព
ន្រសនស ី ញុំឲ្យប្រគល់រ្មះអ្នកត្ុំណាងប្ លររងកីត្គ
ៈប្រត្្ ិ ូរន្ះ។
ការប្រកាន្់ពូជោសន្៍
៌ សមបញរប្ត្ូវ ន្រឃញ ន ី ប្គរ់ទក ី ប្ន្លងកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង រ៉ាញប្ន្តរៅទរី ន្ះខ្្ញុំមន្ ិ ប្ លរធាអ្ ី ាីប្ លមន្ ិ លអកញ ង
ច្ុំរណាមមហ្វន្តីទាង ុំ រនាះប្ លខ្្ញុំ ូច្ជាធាលរ់ រន្ាញកកិច្ចការោធារ
៌ សមបញរក៏
កនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងប្កសួងទទួល
ៈទាុំងអ្ស់រកាន្ូ វផ្សលប្ររយជន្៍លរអ រស់ប្រជាជន្
ូរច្នះ មហ្វន្តទ ី ទួលរន្ាញកមាន្លកខ
ររសរអ្ ស ី ី ព
ន្ោាល់កញ នងប្ររទសឥណា ា ។
ន្ង ិ ទទួលខ្ញសប្ត្ូវច្ុំរពាះមត្ោ ិ ធា
ៈរច្ះគួរសម ន្ង ិ មាន្មន្ញសសធម៌ច្ុំរពាះពួករគ រហយ ី ប្រជាជន្ប្ លប្ត្ូវ
ៈ។
ន្រគ
ន្ទទួលអ្ត្ថប្ររយជន្៍ត្ច្ ិ ឬរប្ច្ន្ ី ផ្សងប្ រ។ ច្ុំរពាះមហ្វន្តីមួយច្ុំន្ួន្ប្ លមកពត្ ី ុំរន្់អាសញី
នាុំមកជាមួយន្ូវលទធផ្ទ ល យប្ រ ិ ត ច្់ការររស់ខ្ួ ន្មកជាមួ ទរី នាះ។ កនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង មាន្រោឋ្ិ
ូរច្នះទមាលរ់មួយច្ុំន្ួន្នន្ភាពផ្ទតច្់ការ
ន្ប្ជួត្ប្ជាររៅ
លប្ លមាន្ទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវ ន្ង ិ ប្រជាធរ ិ បរត្យយ ច្ុំប្
ក
ទុំន្ញ ិ ប្ លប្ត្ូវ ន្នាុំច្ូលពីត្ុំរន្់អាសញីគឺមាន្ភាពោម្ញ ន្ង ិ អ្តាតធរ ិ រត្យយ។ រៅកនញងត្រន្់អាសញីោមន្រោឋ្ិ ល មាន្ទុំន្ួលខ្ញ សប្ត្ូវរទបយ រប្ពាះអ្ុំណាច្រររទសកុំពងប្់ គរ់ ត រ់ពួករគ។ រៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ី ិ ខ្មងត្បូង ជន្ ជាត្ិអ្រឺ ញរ៉ា ប្ត្ូវ ន្រស់រៅជាជន្អ្រនាតប្ររវសន្៍។ ពួករគ
ន្កាលយជាជន្ជាត្ិអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ន្ង ិ
មហ្វន្តីប្គរ់ប្គរ់ប្កសួងមួយច្ុំន្ួន្។ រ៉ាញប្ន្តនារពលរន្ះ លទធិផ្ទតច្់ការប្ លរច្ញមកពត្ ី ុំរន្់អាសញី ជន្ជាត្ឥ ា សថត្ ិ ណា ិ រៅច្រនាលះរោ ិ ច្សន្ង ិ សមញប្ទ រ៏ ប្ៅ។ ប្កសួង រូររន្ះ
ខ្្ញុំធាលរ់
ន្្លក់រសជាត្ិនន្លទធិផ្ទតច្់ការរន្ះ។
ប្ លជាមហ្វន្តីមានក់មកពីប្ររទសប្សីលរក។
ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្រធាីខ្ួ ន្ឯងឲ្យ ល ន្ច្ាស់ោស់។
ុំរូងរទបយ ី ខ្្ញុំប្ត្ូវ
ន្ប្ត្ួត្ប្តារលី
ន្ររាញខ្លួន្ រធាីឲ្យ
ន្រកាះឲ្យរៅជួរប្រធាន្ោថរ័ន្ប្គរ់ប្គង
រៅរពលប្ លប្ត្ូវ ន្រកាះអ្រ្ជ ីញឲ្យរៅជួរប្រធាន្ោថរ័ន្
ោមន្ការអ្រ្ជ ីញជាោយលកខ
៍ ណាមួយប្ត្ូវ
ន្រផ្ស្ីមកឲ្យខ្្ញុំ
រទបយ ា ប្ត្ងប្ត្រៅសួរសញខ្ទញ កមហ្វន្តីផ្ទតច្់ការទាុំងរនាះ។ កនញងច្ុំរណាមថានក់ ី ។ ជាញឹកញារ់ ថានក់ ឹកនាុំជន្ជាត្ិឥណា ា ទាុំងរនាះគឺមាន្រោក Sheth Tyeb Haji Khanmahomed។ ប្រធាន្ោថរ័ន្រន្ះ ឹកនាុំជន្ជាត្ិឥណា
ោត្់ថា រត្ីខ្ញ ុំ្ជាន្រណា រហយ ី រហត្ញអ្ាី រោក Sheth Tyeb
ន្ជាខ្្ញុំមករៅទីរនាះ។
ន្ន្ិយយថាៈ “ខ្្ញុំគឺជាទីប្រឹការរស់ពួកោត្់ ខ្្ញុំមកទីរន្ះតាមការសញុំររស់ពួករគ”។
មហ្វន្តីរនាះន្ិយយរន្តរទៀត្ថាៈ
រត្ីរយង ី មកទីរន្ះរ ីមបអ្ ី ាី?
ឬរទ? រត្ីខ្ញ ុំ្យល់អ្ាីខ្លះពីោថន្ភាពរៅទីរនាះ? រោក Sheth Tyeb
ន្រ្លីយតាមអ្ាីប្ លអាច្រ្លីយ
ររស់ពួករគ។ ខ្្ញុំរច្ះពីភាោ ន្ិងយល់ពីពួករយង ី ។ រោក Sahib
ន្សួរ
រត្ីរយង ុំ ឲ្យការពារអ្នកប្ រ ី ប្ត្ូវ ន្ចាត្់តាង
ន្ថាៈ ការពិត្រោកគឺរៅទីរនាះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំជា ្ រ្្ៀវ
ន្រញ្ហជឲ្យរោក Sheth Tyeb នាុំខ្ញ ុំម ្ កររាញោត្់។ ខ្្ញុំ
ន្ជួររោក Sahib រោយ
មាន្រោក Sheth Tyeb ន្ិងអ្នករផ្សសងរទៀត្មកជាមួយប្ រ។ រៅទីរនាះោមន្រៅអ្ីសប្មារ់អ្ងាញយរទបយ ពួករយង ី ី ឈរប្គរ់ោន។
រោក Sahib សួរខ្្ញុំថាៈ “រត្ីអ្ាីរៅប្ លនាុំខ្ញ ុំម ្ កទីរន្ះ”? ខ្្ញុំ
ន្រ្លីយថាៈ “ខ្្ញុំមកទីរន្ះតាមការរសនីសញុំពីមិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំរ្ ីមបជ ី ួយផ្សតល់រយរល់ ល់ពួករគ”។
“រ៉ាញប្ន្ត រត្ីខ្ញ ុំ្មិន្ ឹងរទថា ខ្្ញុំោមន្សិទធិមកទីរន្ះរទបយ ី ”? ការអ្ន្ញ ញ្ហញឲ្យខ្្ញុំមកទីរន្ះគឺជាការអ្ន្ញ ញ្ហញត្រោយ
មាន្កុំហញស។ ខ្្ញុំមិន្អាច្ប្ត្ូវ
ន្ចាត្់ទញកជាជន្ជាត្ិឥណា ា តាុំងលុំរៅមានក់រទបយ ី ។ ខ្្ញុំរៅប្ត្ប្ត្ទបរ់រៅវ ិញ។ ខ្្ញុំមិន្
ចាុំ ច្់រងចាុំរោក Chamberlain ។ រ ីមបកា ា រៅទីរន្ះ រទីរ ន្ជាររងកីត្ប្កសួងប្គរ់ប្គង ី រពារជន្ជាត្ិឥណា ជន្ជាត្ិអាសញីរៅទីរន្ះ។ “ ូ ច្រន្ះប្
ក ណាស់ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ប្ត្ទបរ់រៅវ ិញ”។
រប្កាយន្ិយយប្រររន្ះរហយ ី ោត្់ឲ្យខ្្ញុំរច្ញរៅរោយោមន្ឱ្កាស
ន្រ្លីយត្រមួយមា៉ាត្់រោះ។
186
រ៉ាញប្ន្តោត្់ ន្ឃ្លត្់អ្នកមកជាមួយខ្្ញុំ។
ខ្្ញុំរៅឲ្យឆ្ៃយ។ ពួករគ
ប្ លមន្ ិ
ោត្់ ន្រជរប្រទច្ ុំ ិ ពួករគយ៉ាងខ្មលង
រហយ ី ប្
រ់ពួករគឲ្យរ្ជូ ន្
ន្ប្ត្ទបរ់មកវ ិញទាុំងមន្ ិ សរាយច្ត្ ិ ត។ រពលរន្ះ រយង ី ទាុំងអ្ស់ោនកុំពញងប្រឈមន្ឹងោថន្ភាព
ន្រ ុំពង ឹ ទញករហយ ី ។
III. ការទទួលយការអាមា៉ាស់ អារមម
៍ ខ្្ញុំឈចា ឺ រ់រប្កាមកតីអាមា៉ាស់
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំក ្ ធា ៏ ល រ់ទទួលយកកតីអាមា៉ាស់ប្រររន្ះជារប្ច្ីន្មករហយ ី កន្លងមក។
ូរច្នះ ខ្្ញុំកស ៏ រប្មច្ច្ិត្តរុំរ្លច្រចាលកតីអាមា៉ាសច្ញងរប្កាយរន្ះ ន្ិងទទួលយកករ រយង ី
ី រន្ះឥត្ ន្គិត្រប្ច្ីន្រទបយ ី ។
ន្ទទួលសុំរញប្ត្មួយពីប្រធាន្ប្កសួងប្គរ់ប្គងជន្ជាត្ិអាសញីប្ លមាន្អ្ត្ថន្័យថា
ជួររោក Chamberlain កនញងទប្ី កុងឌូ
ន្រួច្រហយ ី
ប្រត្្ ិ ូ ប្ លប្ត្ូវរងចាុំោត្់។
ូច្ប្ លខ្្ញុំ
ូ ច្រន្ះវាចាុំ ច្់ណាស់កញ ងការលញ ន ររ្មះខ្្ញុំរចាលពគ ី
លខ្ ្ ច្រធាី ន្។ ពួករគ ន្រលីករទបង ិ ត្ ិ រន្ះរលីសពអ្ ី ប្ាី លប្កុមការររររស់ខ្ញ ុំអា ី ន្ូ វគុំន្ិត្ឲ្យរធាីជាគ
ជាមួយោន។ ខ្្ញុំ ខ្្ញុំ
រនាះន្ង ឹ ប្ត្ូវ លកខ
ន្រញ្ហជក់ប្
រ់ពួករគពីោថន្ភាព្ាងររស់សហគមន្៍។
ន្ន្ិយយថា ប្រសន្ ិ ររម ី ន្ ិ ររាញប្ ន្រគសន្មត្ថា
រ់ករ
អ្នកោមន្ររឿងអ្ាទា ុំ អ្ស់។ ី ង
៍ អ្កសរ រហយ ី រយង ី ក៏
ន្ ៈ
ៈប្រ្្ ិ ូ
ី ររស់រយង ី រៅច្ុំរពាះមញខ្រោក Chamberlain រទ
រនាារ់ពរី ន្ះ
ការររាញជាថ្មីមតងរទៀត្ប្ត្ូវរធាជា ី ោយ
ន្ររៀរច្ុំវារួច្ជារប្សច្។ រទាះរជា ី ខ្្ញុំអាន្ ឬអ្នកណាអាន្លខ្ ិ ត្ ិ រន្ះក៏រោយ ក៏រោក
Chamberlain ន្ង ឹ មន្ ិ ត្វា៉ារញ្ហារន្ះជាមួយពួករយង ី រទបយ ី ។ ខ្្ញុំខ្មលច្ប្ប្កងថារយង ី ប្ត្ូវទទួលភាពអាមា៉ាស់ជាថ្មីរទៀត្។ រៅរពលខ្្ញុំររៀរន្ង ឹ រ្ច រ់ការន្យ ិ យ រោក Tyeb Sheth
ន្ប្ប្សករទបង ី ថាៈ “រត្ីការអាមា៉ាស់រន្ះ
មាន្ប្ត្ច្ុំរពាះខ្្ញុំ មន្ ិ ប្មន្ជាការអាមា៉ាស់ររស់សហគមន្៍រទឬ”? រត្ឲ្ ី យរយង ី អាច្រុំរ្លច្ ន្ថា ខ្្ញុំគឺជាអ្នកត្ុំណាង ររស់ពួកោត្់រៅ? ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថាៈ “ពត្ ៏ ទួលកតអា ុំ រន្ះប្ រ”។ រត្រី យង ិ ណាស់ សូមបប្ី ត្សហគមន្៍កទ ី មា៉ាស់ទាង ី មាន្អ្ារី ផ្សសង
រប្ៅពរី ន្ះរទ?
រោក Tyeb Sheth
អាប្កក់អាច្រកីត្រទបង ី ច្ុំរពាះរយង ី
ន្សួរថាៈ រហត្ញ អ្រាី យង ី មន្ ិ អាច្ទទួលយកកតីអាមា៉ាស់ជាថ្មីមតងរទៀត្ ់ ិទជា ន្រទបយ ធិ រប្ច្ន្ ី ។ រត្រី យង ី ប្ត្ូវ ត្់រងស ី ប្មន្រទ?
ន្? ោមន្អ្ាី
រន្ះជាការរ្លីយត្រប្រកររោយោមរត្ី រ៉ាញប្ន្តរត្វា ី មាន្ប្ររយជន្៍អ្រាី ៅ? ខ្្ញុំមាន្មន្សកា ិ រទាុំងប្សុងច្ុំរពាះ
ការកប្មត្ ិ ររស់សហគមន្៍។
ខ្្ញុំប្ រ់ឲ្យមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្អ្ត្់ធមត្់
George Godfreyរធាជា ា ។ ី រមធាវ ីជន្ជាត្ឥ ិ ណា ូរច្នះរហយ ី រោក Godfrey
រគ ន្រ រិ សធខ្្ញុំ។ ោត្់
ន្ ឹកនាុំគ
ន្ង ី ររសយករោក ិ ឲ្យរយរល់ពួករគឲ្យរប្ជស ី
ប្រត្្ ិ ូ។ រោក Chamberlain
ន្រ្លីយត្រច្ុំរពាះអ្ាីប្ ល
ន្ន្យ ី ររសអ្ន ិ យថាៈ “រជៀសវាងការរប្ជស ី កត្ុំណាងមតងរហយ ី មតងរទៀត្ មន្ ិ គួរមាន្
អ្នកត្ុំណាងថ្មីរទៀត្រទបយ ី ោត្់ ន្ពាយមជួសជញលការខ្ូច្ខ្មត្”។ រៅឆ្ៃយការរ្ច រ់រញ្ហាណាស់
ច្ុំរពាះខ្្ញុំផ្សងប្ រ។ រយង ី ប្ត្ូវចារ់រផ្សតីមជាថ្មី។ ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថាៈ “ជាឧទាហរ
រ៉ាញប្ន្តអ្ាីៗទាុំងរន្ះប្ត្ឹមប្ត្រប្ន្ថមការររឲ្យសហគមន្៍រញរ៉ា ណាណះ
ក៏ ូច្ជា
៍ ររាញថា សហគមន្៍ ន្ជួយ ល់សហ្វរាម រហយ ី រពលរន្ះអ្នក
ន្
រឃញ ី ពីលទធផ្សលយ៉ាណា រន្ះគឺជាពាកយប្ លមន្ញសសមួយច្ុំអ្កឲ្យខ្្ញុំ”។ រ៉ាញប្ន្តការច្ុំអ្ករន្ះមាន្ប្រសិទធិភាពច្ុំរពាះ ខ្្ញុំរទបយ ី ។ ខ្្ញុំមិន្រោកោតយច្ុំរពាះ ុំរូនាមន្ប្ លខ្្ញុំប្
រ់រទបយ ី ។ “ខ្្ញុំរៅប្ត្គិត្ថា រយង ី រធាី
ន្លអប្ ល
ច្ូលរួម
187
កនញងសហ្វរាម”។
រ ីមបរី ធាប្ី រររន្ះ
រយង ី
ន្រធាីភារកិច្ចររស់រយង ី
ន្ររាន្់ណាមួយច្ុំរពាះកិច្ចការរន្ះរទបយ ី
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្គត្ ិ ថា
ន្យ៉ាងរយប្សួល។
រល់សកមមភាពលអៗទាុំងអ្ស់
ប្ផ្សលផ្ទកប្ត្ទបរ់មកវ ិញរៅច្ញងច្្ច រ់។ សូមឲ្យរយង ី រុំរ្លច្រចាលររឿងអ្ត្ីត្កាល រហយ ី គត្ ិ ល់ រយង ី ។ ពួករគក៏ ន្ឯកភាពតាម។ ខ្្ញុំ
“ខ្្ញុំសូមប្ រ់អ្នកតាមប្ត្ង់
ន្រប្ន្ថមថាៈ
រយង ី មន្ ិ រ ុំពង ឹ ទទួល
ការររប្ លអ្នក
ន្ង ឹ ឲ្យលទធផ្សល
ភារកច្ ិ ចច្ុំរពាះពួក
ន្រៅខ្្ញុំមករធាប្ី ត្ូវ ន្រ្ច រ់រហយ ី ”។
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ន្ រទាះរជា ា វ ិញ ិ គត្ ិ ចាករច្ញពប្ី ររទស ប្តាន្់ោាល រទបយ ី ី អ្នកអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំប្ត្ទបរ់រៅប្ររទសឥណា
ក៏រោយ។ ជុំន្ួសឲ្យការរន្តការររររស់ខ្ញ ុំ្រៅណាតាលី ូច្ពរី ន្ះ ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាក ី ិច្ចការទាុំងរនាះរៅទីរន្ះ។ ខ្្ញុំឈរ់គត្ ិ ពកា ា កនញងរយៈរពល១ឆ្នរុំ ហយ ី រវ ិលប្ត្ទបរ់រៅប្ររទសឥណា ី ប្តាន្់ោាល។
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ន្ឹងរធាកា ី រររជាមួយត្ញោការកុំពូលងប្ររទស
ខ្្ញុំមាន្ទុំន្ញកច្ត្ ន យន្ង ិ តប្គរ់ប្ោន្់កញ ងការរោះប្ោយជាមួ ឹ ប្កសួងថ្មរី ន្ះ។
រធាី ូច្រន្ះរទ សហគមន្៍ន្ង ឹ ប្ត្ូវ
ប្រសន្ ិ រររី យង ី មន្ ិ
ន្រគប្សាងរករពញប្ររទស។ រល់នថ្ៃសហគម៍ន្ឹងជួរភាពអាមា៉ាស់ថ្ៗ មី ប្ លរកត្ ី
ន្រកត្ ុំ រនាះ ី រទបង ី ច្ុំរពាះខ្លួន្។ រទាះរជា ី ការពិត្ រោក Chamberlain រ រិ សធមន្ ិ ជួយខ្្ញុំ រហយ ី មហ្វន្តីទាង
រធាីឲ្យខ្្ញុំអាមា៉ាស់មញខ្ក៏រោយ គោ ុំ មូលរទបយ ឺ ម ន្អ្ារី ប្ៅពម ី ន្ញសសធម៌ររស់សហគមន្៍ទាង ី ។ វាមន្ ិ អាច្រធាី ការអ្ត្់ឱ្ន្រទាស ល់ជវី ិត្សត្ាប្្ករោមះប្ត្ង់ប្ លរយង ឹ នាុំរទបយ ី រ ុំពឹងថាឲ្យ ក ី ។
ន្
ន្រទបយ ី កនញង
គិត្ ូរច្នះរហយ ខ្្ញុំក៏ ន្កុំ រពួករគរលង រោយពិភាការរឿងទាុំងរន្ះជាមួយជន្ជាត្ិឥណា ា រស់រៅទីប្កុង ី
ប្ពីត្ូរយ ា រស់រៅទីប្កុង Johannesburg ទីរុំផ្សញត្ក៏សរប្មច្ររងកីត្ការយល័ យមួយកនញងទីប្កុង ី ៉ា ន្ិងជន្ជាត្ិឥណា ិ Johannesburg ។
ខ្្ញុំកុំពញង្ៃល់ថារត្ីខ្ញ ុំគ ្ ួរប្ត្រធាីកិច្ចការជាមួយត្ញ ោការកុំពូលប្តាន្់ោាលឬយ៉ាងណា។ ច្ារ់សតីពីសងាម ក៏មិន្
លុំ
ន្ជុំទាស់ពាកយសញុំររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ រប្កាយមកត្ញោការក៏អ្ន្ញញ្ហញត្ទទួលយកពាកយសញុំររស់ខ្ញ ុំ។ ្ រន្ះគឺជាររឿងប្ ល ី កសប្មារ់ជន្ជាត្ិឥណា ា មានក់រ ីមបរី ករន្ារ់ការយល័ យកនញងត្ុំរន្់រន្ះ។ ិ
មួយរោក
ន្កាលយជាអ្នកជុំន្ួញមនករ់ ៅទីរនាះ។
Ritchប្ លរប្កាយមកោត្់
សប្មារ់ជាការយល័ យ ិ ររស់ខ្ញ ុំ្រៅទីរនាះរៅ។
ខ្្ញុំមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងយ៉ាងជិត្សនិត្ជា ោត្់ោាល់កប្ន្លងប្ លមាន្រន្ារ់
៏ ម ន្ររន្ារ់ការយល័ យ ល អ ួយរៅប្កបរជាយទីប្កុង ិ
ូរច្នះខ្្ញុំករ៏ ក
រួច្ក៏ចារ់រផ្សតីមអាជីព
IV. ការររងកន្ ី ោមរត្នី ន្ការរូជា
មញន្រពលខ្្ញុំន្ិយយររៀរររ់ពីការត្សូ ទាមទារសិទធិរស់រៅកនញងប្ររទសប្តាន្់ោាល ន្ិងការរោះប្ោយរញ្ហា
ជាមួយប្កសួងប្គរ់ប្គងជន្ជាត្ិអាសញី ខ្្ញុំសូមរប្ងារមកកាន្់ទិ ឋភាពមួយច្ុំន្ួនន្ជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ រហូត្មកទល់រពលរន្ះ រៅកនញងខ្លួន្ខ្្ញុំសមបូររៅរោយច្ុំ ់ រងកីត្អ្ាីមួយនារពលអ្នាគត្។ ន្កាត្់រន្ថយតាមរយៈច្ុំ ងរ រពលខ្្ញុំ
់ ោមរត្ីនន្ការរោរពរូ ជាច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង ប្ត្ូវ ង។
ន្រន្តការរររៅការយល័ យរមធាវ ីកនញងទីប្កុងរញមនរ ិ
មាន្ភានក់ររធានារ៉ា រ់រងជន្ជាត្ិអារមរក ិ
មានក់ករ៏ ៅទីរនាះប្ រ ោត្់គឺជាមន្ញសសមានក់ប្ លមាន្ ុំ ីប្ផ្សអម ន្ិងទឹកមញខ្រករយ។ រោយគិត្ថារយង ី ី ជាមិត្ត្ហ្វ័ កត ចាស់ន្ឹងោន
ោត្់
ន្ន្ិយយពិភាកាពីភាពរកច្រប្ម ្ ី ីន្នារពលអ្នាគត្ររស់ខ្ញ ុំ។
ប្ លរស់រៅប្ររទសអារមរក ិ សញទធប្ត្ប្ត្ូវ រទឬ?
មួយច្ុំន្ួន្
ន្រទ?
ទាុំងអ្ស់
ន្ធានា”។ រត្ីខ្ញ ុំម ្ ិន្ប្សាងរកការធានារ៉ា រ់រងជីវ ិត្ខ្លួន្ឯងសប្មារ់អ្នាគត្
ជីវ ិត្មាន្ភាពមិន្រទៀងទាត្់រទបយ ី ។
ោសនាមួយប្ លប្ត្ូវទទួល
“រល់ជីវ ិត្មន្ញ សស
ពួករយង ី ប្គរ់ោនប្ លរស់រៅអារមរក ិ
ន្ការធានារន្ះ។ រត្ីោត្់អាច្ន្ិយយប្
រ់ពីរោលការ
ចាត្់ទញកជាកាត្ពាកិច្ចប្ររ
៍ ទាក់ទងន្ឹងការធានារន្ះ
188
រទាះជាមក ល់រពលរន្ះ ខ្្ញុំរៅប្ត្មាន្ទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវលអច្ុំរពាះរល់ភានក់ររទាុំងអ្ស់ ប្ លខ្្ញុំធាលរ់ជួររៅ
ប្ររទសអាហ្វហាក ា រប្ពាះខ្្ញុំគិត្ថា ការរស់រៅកនញងជីវ ិត្ធានារ៉ា រ់រងន្ង ិ ខ្មងត្បូង ន្ិងប្ររទសឥណា ឹ រធាឲ្ ី យរយង ី ្័យខ្មលច្ រហយ ី រជឿរៅរលប្ី ពះ។ ខ្
រ៉ាញប្ន្តរពលរន្ះខ្លួន្ខ្្ញុំប្ររជាទទួលយករុំ
ៈោត្់រន្តររាញអ្ុំ
ខ្លួន្ឯងថា
ះអ្ុំណាងររស់ោត្់
ខ្្ញុំ
ងររស់ភានក់ររជន្ជាត្ិអារមរករនាះរៅវ ិញ។ ិ
ន្គត្ ិ ល់រូរភាពកូន្ៗ
“ខ្្ញុំរសារី ប្ត្លក់រប្គឿងត្ញ រប្ត្ងខ្លួន្ររស់្រយខ្្ ិ ញ ុំអ្ស់
ន្ង ខ្ញ ុំ្។ ិ ្រយររស់ ិ
ត្់រៅរហយ ី ”។
ខ្្ញុំគត្ ិ ច្ុំរពាះ
ប្រសន្ ិ ជាមាន្អ្ាីមួយរកត្ ី រទបង ី
ច្ុំរពាះខ្លួន្ខ្្ញុំ រនាះរន្ាញកជួយ ល់្រយ ន្ិងកូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្ន្ង ិ ឹ ធាលក់រៅរលរ ី ងប្រុស ៏កុំសត្់ររស់ខ្ញ ុំ្។ រត្រី រឿងរន្ះរកត្ ី រទបង ី ច្ុំរពាះអ្នក ូច្រមតច្? ទទួលយករោការ
ប្សរតាមគុំន្ត្ ិ ប្រររន្ះ
ប្ពមទាុំងអ្ុំ
ះអ្ុំណាងប្សរ ៀងោនរន្ះ
៍ ធានារ៉ា រ់រងច្ុំន្ួន្ ១០.០០០ រូព។ ី
ខ្្ញុំកស ៏ រប្មច្ច្ត្ ិ ត
រ៉ាញប្ន្តរៅរពលរររៀរនន្ជវី ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ផ្ទលស់រូ ររពលរស់ ត រៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ទសសន្នន្គុំន្ត្ ិ ររស់ខ្ញ ុំ្
ក៏ ន្ផ្ទលស់រូ រប្ ត រ។ ប្គរ់ ុំណាក់កាលប្ លខ្្ញុំទទួលយកការពិរោធនារពលរន្ះគរឺ ធារី ទបង ី កនញងនាមប្ពះ ់ ខ្្ញុំមន្ ររស់ប្ទង។ ឹ ថារត្ីខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវរស់រៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ង ិ ខ្មងត្បូងរន្ះរយៈរពលរ៉ាញណាណរនាះរទ។ ខ្្ញុំ រមភថា ជាមន្ ា ិ អាច្ប្ត្ទបរ់រៅប្ររទសឥណា រកប្
ក់រ ម ី បច្ ី ្ ិ ច ឹមពួករគ។
ន្វ ិញរនាះរទ
កនញងករ
ខ្្ញុំប្រប្ហល
ូរច្នះខ្្ញុំកស ៏ រប្មច្ច្ត្ ន្ង ិ តទញក្រយ ិ ិ កូន្ៗរៅជាមួយខ្្ញុំ រហយ ី
ប្ផ្សន្ការរន្ះរធាឲ្ ី យខ្្ញុំោតយរប្កាយច្ុំរពាះរោលការ
ខ្មមសប្ លធាលក់កញ ងសុំ ន ទាញ់ ររស់ភានក់ររធានារ៉ា រ់រងរនាះ។ ត្ួនាទីជាឪពញកររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ង ិ ការររ
៍ ជីវ ិត្
ខ្្ញុំគិត្ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងថា
រនាះប្ ក ណាស់ោត្់ន្ឹងមិន្គិត្រប្ច្ីន្រលីរន្ាញកច្ិ្ចឹមរី
ន្ង ិ មាន្អារមម
៍ រអ្ៀន្
ប្រសិន្ររីរងប្រុសខ្្ញុំរត្ី
ច្់្រយរមមា ៉ា យររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ិ ី
្ លីជាងអ្នក ន៏ ទរនាះ? អ្នក ី រកីត្រទបង ី ូ រច្នះប្មន្។ រត្ីមាន្រហត្ញផ្សលអ្ាីប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវគិត្ថា អាយញជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំខ្
ប្ លប្ត្ូវ ន្ការពារពិត្ប្ ឲ្យជិវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវ
ន្ធានា
រនាះមិន្ប្មន្ជាខ្្ញុំ ឬរងប្រុសររស់ខ្ញ ុំរ្ នាះរទបយ រ៉ាញប្ន្តគឺជាប្ពះរៅវ ិញរទ។ រ ីមបរី ធាី ី ខ្្ញុំ
ន្រធាីឲ្យ្រយ ិ
ខ្្ញុំមិន្គិត្ថា ពួករគអាច្ការពារខ្លួន្ឯង
ន្ិងកូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្មាន្ទុំន្ួលខ្ញ សប្ត្ូវរលីខ្ួ លន្ឯ។
ថាខ្្ញុំធាលរ់ ន្ទូទាត្់ប្
ួ រទាុំងរន្ះ
ក់ធានារ៉ា រ់រង
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្ទាន្់
ន្អ្ន្ញវត្តគុំន្ិត្ទាុំងរន្ះរៅរទបយ ី ។
ន្មតងគត្់រពលរស់រៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។
កាលៈរទសៈពីខ្មងរប្ៅក៏ោប្ុំ ទគុំន្ិត្រន្ះផ្សងប្ រ។
ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ឥទធិពលប្គិសពោសនា ោសនារន្ះ
ខ្្ញុំរៅចាុំ ន្
កុំទបញងរពលោនក់រៅររណា ត ះអាសន្នរលីក ុំរូងរៅ
ន្រន្តរធាីឲ្យខ្្ញុំសថិត្រនាជុំរន្ឿកនញងោសនា។ រពលរន្ះ ឥទធិពលនន្
ន្ររងកីត្ភាពខ្មលង ុំ ររស់ខ្ួ លន្។ រោក Ritch គឺជាអ្នកជុំនាញសិការលីអ្ទិរទព ោត្់
ន្ប្
នាុំ
ខ្្ញុំឲ្យមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយសងាមរៅប្កុង Johannesburg។ រោយោរភាពខ្ញសប្រលកោនររស់ខ្ញ ុំ្ រទីរខ្្ញុំមិន្ កាលយជាសមាជិកកនញងសងាមរនាះរទបយ ី
ន្
ន្រនាះ? រត្ីមាន្អ្ាីរកីត្រទបង ន ី ខ្លះ ច្ុំរពាះប្កុមប្គួោរប្កីប្កររ់មិន្អ្ស់កញ ង
ពិ្ពរោករយង ្ ិន្អាច្គិត្ថាខ្្ញុំជាប្គួោរប្កីប្កមួយប្ រកនញងច្ុំរណាមអ្នកទាុំងរនាះ? ី រន្ះ។ រហត្ញអ្ាីខ្ញ ុំម ច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំ្គិត្ ល់សុំ
រហត្ញ អ្ាី
ន្
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្រៅប្ត្អាច្ររងកីត្ទុំនាក់ទុំន្ង ន្យ៉ាងជិត្សនិត្ជាមួយន្ឹងអ្នក
ជុំនាញខ្មងអាទិរទពទាុំងរនាះ។ ជាររៀងរល់នថ្ៃ ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្ពិភាកាោនជាមួយពួករគអ្ុំពីោសនា។ ខ្្ញុំធាលរ់ ន្អាន្ ុំ ងប្ រ។ រម ឹកនាុំ រសៀវរៅជារប្ច្ីន្ប្ លន្ិយយអ្ុំពីអាទិរទព រពលខ្លះខ្្ញុំកមា ៏ ន្ឱ្កាសររ្ច ញវាកនញងរពលប្រជញផ្ស ការសិកាប្ផ្សនកអាទិរទពរន្ះគឺប្ត្ងប្ត្រ ញ ត ះ ន្ិងររ្ច ញទសសន្អ្ុំពីភារត្ភាព។ ពួករយង ី សនាធរ់អ្ុំពីប្រធាន្រទរន្ះ
រហយ ី មាន្រពលមួយខ្្ញុំ
ន្ពិភាការប្ច្ីន្សន្ធឹក
ន្រះគន្់ រៅរលីសមាជិកនន្អ្នករជឿទាុំងរនាះច្ុំរពាះការប្រប្ពឹត្ត ិ
ប្ លផ្សាញយពីឧត្តមគត្ិររស់ពួករគ។ ការរះគន្់ ទាង ុំ រនាះមិន្ ិ
ការរះគន្់ ទាង ុំ រនាះនាុំរៅរកការពិន្ិត្យរមីលផ្សលូវច្ិត្តររស់ខ្ួ ន្។ ល ិ
ន្មិន្ររាញពីភាពប្ត្ឹមប្ត្ូវច្ុំរពាះខ្្ញុំរទបយ ី ។ រនាះគឺជា
189
រនាះ
កនញងឆ្ន ុំ
១៨៩៣
V. លទធផ្សលនន្ការអ្រងកត្រលផ្ស ល ត្ ត ួ ន្ឯង ល ី ូ វច្ ិ ខ្
រៅរពលប្ លខ្្ញុំមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងយ៉ាងជិត្សនិត្ជាមួយមិត្ត្ហ្វ័ កតកាន្់ោសនាប្គិសតទាង ុំ
ន្រធាីឲ្យខ្លួន្ឯងកាន្់ប្ត្ខ្ាះរទពិរោធន្៍ប្ថ្មរទៀត្។ ពួករគពាយមប្
យកន្ូវោរររស់ប្ពះរយសូ មានក់។ កុំទបញងរពលរនាះ ខ្្ញុំ
ខ្
រ់ពីភាពលអ រធាីយ៉ាងណាឲ្យខ្្ញុំទទួល
ៈខ្្ញុំគឺជាមន្ញសសប្ លោតរ់ររឿងទាុំងរនាះរោយការរោរព ន្ិងររីកច្ិត្តទូោយ ន្សិកាពីោសនាហិ ូ ា ន្ិងប្រឹងប្ប្រងយល់ពីោសនា រ៏ ទៀត្ផ្សងប្ រ។
កនញងឆ្ន ុំ ១៩០៣ ជុំហររន្ះ
ន្ផ្ទលស់រូ រ។ ត មិត្ត្ហ្វ័ កតនានាប្ លជាអ្នករជឿរលីអាទិរទព
ន្ពាយមទាក់
ទាញខ្្ញុំឲ្យច្ូលកនញងសងាមររស់ពួករគ រ៉ាញប្ន្តពួករគក៏ ន្ទទួលយកគុំន្ិត្ខ្មងោសនាហិ ូ ា ពីខ្ញ ុំម ្ ួយច្ុំន្ួន្ប្ រ។ អ្កសរោហ្វសតនន្ជរុំ ន្ឿខ្មងអាទិរទពទាុំងរនាះមាន្រឃញ ូច្រន្ះមិត្ត្ហ្វ័ កតទាង ុំ ី ពាសរពញកនញងឥទធិពលោសនាហិ ូ ា រន្ះរ ុំពឹងថា ខ្្ញុំអាច្ន្ឹងមាន្ប្ររយជន្៍សប្មារ់ពួករគ។ ខ្្ញុំ ន្រប្ច្ីន្រទបយ ី
ខ្្ញុំកម ៏ ិន្ទាន្់
ន្អាន្គមពីរហិ ូ ា រ ីមប្ រ
ន្ពន្យល់ពួករគថា ខ្្ញុំមិន្អាច្ន្ិយយភាោសុំហ្វសកឹត្ រហយ ី សូមបច្ ី ុំរ
ះ ឹងប្ផ្សនករកប្ប្រររស់ខ្ញ ុំ្ក៏ ន្
ត្ិច្ត្ួច្ប្ រ។ រ៉ាញប្ន្តជាអ្នករជឿរលីអ្ត្ីត្ជាត្ិ ន្ិង ការចារ់កុំរ ី ត្ជាថ្មី ពួករគក៏សន្មត្ថា យ៉ាងរហាច្ណាស់ខ្ញ ុំអា ្ ច្ ជួយពួករគ ច្ត្ួច្។ ខ្្ញុំ
ន្មួយកប្មិត្ប្ រ។
ខ្្ញុំមាន្អារមម
៍ ថាខ្លួន្ឯង ូ ច្ជាអ្នករទវកថាវ ិទាកនញងច្ុំរណាមអ្នកប្ លរច្ះ ឹងត្ិ
ន្ចារ់រផ្សតីមអាន្រសៀវរៅររស់ប្គូោសនាហិ ូ ា ជាមួយមិត្ត្ហ្វ័ កតមួយច្ុំន្ួន្ ន្ិងរសៀវរៅររស់រោក M.
N. Dvivedi ជាមួយអ្នករផ្សសងរទៀត្។ ខ្្ញុំប្ត្ូវអាន្រសៀវរៅសតីពីយូហាាររស់រោក Patanjali ជាមួយមិត្ត្័ហ្វកតមានក់
ន្ិងគមពីរោសនាហិ ូ ា ។ ពួករយង ន្ររងកីត្កលឹរអ្នកប្ោវប្ជាវប្ លពួករយង ី ី ប្ត្ងប្ត្រៅអាន្រសៀវរៅរៅកលឹររនាះ ជារទៀងទាត្់។ ខ្លួន្ខ្្ញុំផ្ទាល់មាន្ជរុំ ន្ឿរលីគមពីរហិ ូ ា រន្ះប្ លហាក់ ូច្ជាមញខ្វ ិជាជស តុំ មករលីខ្ញ ុំ្ ូ រច្នះប្ រ។ ឥទបូវ រន្ះ ខ្្ញុំ ន្ទទួលោាល់ពីោរៈសុំខ្មន្់នន្ការទសសទាយកកាន្់ប្ត្រប្ៅរៅៗ។ ខ្្ញុំមាន្រសៀវរៅរកប្ប្រជាមួយ ឬពីរ កាល ប្ លតាមរយៈវ ិធីរន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំពាយមយល់ពីភាោសុំហ្វសកឹត្រ ីម។ ខ្្ញុំ
ច្ញងច្ួន្ទាុំងរនាះជាររៀងរល់នថ្ៃ។ រ ីមបស ី រប្មច្តាមរុំ
ងរន្ះ ខ្្ញុំ
ុំរូងខ្្ញុំធាលរ់ឈររៅហាងមញខ្ហាងអ្ឺរញរ៉ា មួយកប្ន្លង។
ររស់ខ្ញ ុំ្។
កាប្សត្មួយសររសរច្ញងច្ួន្ពគ ី មពរី ហិ ូ ា
ន្សរប្មច្ច្ិត្តទរន្ាញឲ្យចាុំន្ូវ
ន្រប្រីប្ ស់រពលរវោនន្ការងូត្ទឹករពលប្ពឹក
រៅទល់មញខ្ជញ្ហជង ុំ នន្ហាងរនាះ
ន្ង ន្យកវាមករមល ិ ី
ខ្្ញុំ
ន្រឃញ ី
រទរ ី ខ្្ញុំ ឹងថាការច្ងចាុំររស់ខ្ញ ុំ្មាន្ការរក ី
ច្រប្មន្ ុំ ខ្្ញុំ ន្ររតជា្ច្ត្ ី ។ រពលរន្ះប្គរ់ប្ោន្់សប្មារ់ឲ្យខ្្ញុំច្ងចាុំច្ញងច្ួន្ប្ លខ្្ញុំ ន្ររៀន្កន្លងមក។ ខ្្ញុំចាថា ិ តច្ងចាុំ ុំ ូ ក។ រ៉ាញប្ន្តរ ីមបរី រៀន្ច្ងចាុំគមពីររន្ះ រយង ន្ ៣០ជព ី ក៏ប្ត្ូវរធាក ី ិច្ចការរផ្សសងប្ រ។ ឥទធព ិ លនន្ការអាន្គមពីហិ ូ ា ររន្ះមាន្រលម ី ិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ម ឹ ប្ត្ន្ិយយរ៉ាញរណាណះ
ប្ត្ឹមប្ត្ជាការច្ងអញលររាញការប្រប្ពត្ ឹ តច្ាស់ោស់មួយរ៉ាញរណាណះ។
រ៉ាញប្ន្តច្ុំរពាះខ្្ញុំគមពីររន្ះ
វា ន្កាលយរៅជាវច្នាន្ញ ប្កមប្ លខ្្ញុំយកមក រយងប្រចាុំនថ្ៃ។ ខ្្ញុំរមល ី វច្នាន្ញប្កមភាោអ្ងរ់ គលសសប្មារ់ន្័យជាភាោអ្ងរ់ គលសប្ លខ្្ញុំយល់រញរ៉ា ណាណះខ្្ញុំរប្រប្ី ស់ វនាន្ញប្កមនន្ការប្រប្ពត្ ឹ តរន្ះសប្មារ់ ុំរណាះប្ោយនន្ការពិរោធ
ន្រ ិ ញ្ហាប្ត្រ៉ាញរណាណះ។
រត្ប្ី ត្ូវរធាយ ី ៉ា ងណារ ញ ត ះ ន្ិងរកាឲ្យ
ន្រទរ ី ជារ្ា ។ ប្កុមការររកាលពម ី សល ិ មញញ ិ
aparipraha (ភាពោមន្ជាកមមសិទិ ធ) ន្ង ិ ពាកយ samabhava (ភាពសៃរ់ោៃត្់) ន្រលក ី រទបង ី ពប្ី រឆ្ុំងឥត្ន្័យថា
ប្រប្ហលរន្ះ
ន្ន្ូវភាពសៃរ់ោៃត្់រន្ះឲ្យ
រត្ឲ្ ី យមន្ញសសចាត្់ទញកការអាមា៉ាស់
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
ការប្ពរហន្ ី
ន្ ូច្រមតច្រៅ រហត្ អ ុំរពាះមន្ញសសមានក់រទៀត្ ី រត្ីមន្ញសសឲ្យប្រប្ពត្ ឹ តលច្
យករច្ញភាពោមន្កមមសិទធិររស់ខ្ួ ន្ ល ន្ង ធិ រទ? ិ កូន្ៗមាន្កមមសទ ិ ឬ
ពាកយប្ លមាន្ន្័យថា ៍ យ៉ាងខ្មលង ុំ ។
ន្ង ិ មហ្វន្តីពញករលួយប្រហាក់
ន្ ូ ច្រមតច្? រត្ីមន្ញសសប្ត្ូវ
ន្យ៉ាង ូច្រមតច្? រត្ខ្ ល ម ន្ភាពជាកមមសទ ី ួ ន្ឯងោ ិ ធិប្គរ់ប្ោន្់រទឬ? រត្្ ី រយ ិ
ន្រុំផ្ទលញរចាលរល់ទូោក់រសៀវរៅប្ លខ្្ញុំមាន្រហយ ី ឬរៅ? រត្ខ្ ី ញ ុំ្ ន្ ់ រៅ? ខ្្ញុំ ន្រករឃញ រ ះរង់រចាលរល់អ្ៗ ាី ទាុំងអ្ស់ រហយ ី រ ីរតាមប្ទងឬ ី ច្ុំរលយ ី ៈ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រ ីរតាមប្ទង់ ន្ រទបយ ី
រត្ខ្ ល ញ ុំ ី ួ ន្ខ្្
ររណាខ្្ញុំរ ះរងរ់ ចាលអ្ាៗ ី ទាុំងអ្ស់។
រពលរនាះខ្្ញុំ
ន្ន្ក ល់ច្ារ់ប្ររទសអ្ងរ់ គលសយក ឹ រឃញ ី
190
មកអ្ន្ញវត្តច្ុំរពាះសុំ
ួ រទាុំងរន្ះ។
ខ្្ញុំ
ន្ច្ងចាុំការពភា ិ កាោនមួយររស់រោក
សតព ី ីសញភាសត្ ិ នន្ភាព
Snell
សៃរោ ់ ៃ ត្់។ ខ្្ញុំយល់កាន្់ប្ត្ច្ាស់ពព ី ន្លនឺ ន្ការររាត្់ររប្ងៀន្គមពីរហិ ូ ា អ្ុំពកា ី រជារ់ជុំពាក់វាក់វ ិន្នន្ពាកយ “អ្នកប្គរ់ ប្គងរកា”។
ការយល់រឃញ តិ ហ្វសត ី ររស់ខ្ញ ុំរ្ លយ ី ញត្ោ
ខ្្ញុំយល់ពអ្ ី ត្ថន្័យនន្គមពរី ហិ ូ ា រលពា ី កយ
ន្រកីន្រទបង ី
ភាពោមន្កមមសទ ិ ធិមាន្ន្័យថាៈ
ប្ លខ្្ញុំ
ន្រករឃញ ី កនញងោសនារន្ះ។
ជន្ណាប្ លច្ង់
ន្ការសរហ្វរាះគួរ
ប្រប្ពត្ ល ូច្ជាអ្នកប្គរ់ប្គងប្ថ្រកាប្ លប្គរ់ប្គងរលក ឹ តខ្ួ ន្ឲ្យ ី មមសទ ិ ប្ធិ លមន្ ិ ចាត្់ទញកវត្ថញទាុំងរនាះជាកមមសទ ិ ធិររស់
ខ្លួន្។ ខ្្ញុំយល់កាន្់ប្ត្ច្ាស់ ូច្នថ្ៃថា ភាពោមន្កមមសទ ត ិត្តគុំន្ត្ ិ ធិ ន្ង ិ ភាពសៃរ់ោៃត្់គជា ឺ ការសន្មត្នន្ការផ្ទលស់រូ រច្ ិ ររះ ូង ន្ិងអាករបករិ យ។ រប្កាយមក ខ្្ញុំ ធានារ៉ា រ់រង
ន្ង ិ ទទួលមកវ ិញន្ូ វប្
ន្ង ិ កូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្ ោត្់ថា ខ្្ញុំ
ក់ប្ លខ្្ញុំ
ន្ង ឹ ប្ថ្រកាពួករយង ី ។
ន្ប្រគល់ឲ្យោត្់រល់ការសន្សុំប្
សន្សុំនារពលអ្នាគត្ កនញងករ
ន្សររសរលខ្ ិ ត្ ិ រៅរោក Revashankarbhai ឲ្យផ្ទតច្់រោលការ ន្រង់
ច្ាស់ោស់។
្រយ ិ
ខ្្ញុំ ន្សររសរលខ្ ិ ត្ ិ ពន្យល់
ន្ជាប្ររយជន្៍សមគមន្៍។
ន្រោយរយប្សួលរទបយ ី ។
ោត្់ ន្ន្ិយយថា
ខ្្ញុំប្ត្ូវប្គរ់ប្គងប្គួោរ ូ ច្ជាោត្់អ្្ច ឹងប្ រ។ ខ្្ញុំរញ្ហជក់ប្ ន្រធាីរច្ ួ រហយ ី ។
ន្ររងកត្ ី ខ្លួន្ខ្្ញុំ
ក់នារពលរនាះ រ៉ាញប្ន្តោត្់មន្ ិ ប្ លរ ុំពង ឹ អ្ាព ី ីខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី រហយ ី សប្មារ់ការ
ី ប្ លមាន្ អាច្យកមករប្រប្ី ស់
ន្ង ្ ុំរពាះោត្់។ ឹ កាត្ពាកច្ ិ ចររស់ខ្ញ ុំច្
ន្រជឿរលីប្ពះប្ ល
ច្ុំរពាះរងប្រុសររស់ខ្ញ ុំប្្ ល ូច្ជាឪពញក
ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ពន្យល់ឲ្យរងប្រុសខ្្ញុំយល់
ឪពញករយង ី
រប្ពាះខ្្ញុំ
៍
ោត្់
ន្ត្រជាភាោខ្មលង ុំ ៗទាក់ទង
ខ្្ញុំមន្ ិ គួរមាន្គុំន្ត្ ិ ឆ្លត្ជាងឪពញកររស់រយង ី រទបយ ី ។
រ់ោត្់វ ិញថា ជាការពិត្ខ្្ញុំកុំពញងប្ត្រធាី ូ ច្រន្ះ
ន្ិយមន្័យប្គួោរោមន្អ្ាីរប្ៅពីការពប្ងីករន្តិច្រន្តួច្
ូច្អ្ាីប្ ល
រហយ ី ការគិត្ររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ូវប្ត្
រងប្រុសខ្្ញុំប្លងទុំនាក់ទុំន្ងអ្ាីជាមួយខ្្ញុំទាង ុំ អ្ស់។ ខ្្ញុំខ្ូច្ច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំន្ ្ ឹងកាន្់ប្ត្ឈចា ឺ រ់ជាងរន្ះ រៅរទៀត្ប្ លប្ត្ូវរ ះរងរ់ ចាលន្ូវអ្ាីប្ លខ្្ញុំ ន្ពិចារណារឃញ ី ថារន្ះជាភារកិច្ចររស់ខ្ញ ុំ្ រហយ ី ខ្្ញុំក៏ទទួលយកការ អ្ន្់ជាងរន្ះច្ញ ះ។ រ៉ាញប្ន្តវាមិ
ន្ជះឥទធិពល ល់ការរោរពររស់ខ្ញ ុំ្ច្ុំរពាះោត្់រទបយ ី ប្ លរៅប្ត្ររសញ ិ ទធ ន្ិងរៅ ូច្
ខ្
ន្លអ។ រទាះជាយ៉ាងណា ប្កបរផ្សលូវមរ
មញន្។ កតីប្សទាញ់ ររស់ោត្់ច្ុំរពាះខ្្ញុំគឺជាឫសគល់នន្ទញ កខលុំ កររស់ោត្់។ ោត្់មិន្ច្ង់ ៈខ្្ញុំប្ត្ូវច្ិ្ចឹមប្គួោរឲ្យ
ររស់ោត្់។ រៅរពលសប្មាករលីប្ប្គរងចាុំរសច្កតីោលរ់រនាះ ោត្់ រហយ ី ោត្់
ន្សររសរមកឲ្យខ្្ញុំន្ូវលិខ្ិត្រ ុំជួលច្ិត្តមួយច្ារ់។
ឪពញកសញុំរទាសកូន្ ូរច្នះប្ រ។ ោត្់
នន្ជិវ ិត្ររស់ោត្់ ោត្់
ន្ប្
ក់ររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី
ន្សររសីន្ូវទសសន្ៈ
ន្ទទួលោាល់ថា ជុំហាន្ររស់ខ្ញ ុំរ្ ីរគឺប្ត្ឹមប្ត្ូវ
ោត្់ ន្សញុំរទាសខ្្ញុំ
ប្រសិន្ជាអាច្វាហាក់ ូ ច្ជា
ន្ផ្ទតឲ្ ុំ យខ្្ញុំរមីលប្ថ្កូ ន្ប្រុសររស់ោត្់ផ្សង រធាីអ្ាីប្ លខ្្ញុំគិត្ថាោកសម ោត្់ ់ ួរខ្្ញុំ។ ់ កប្ររទសអាហ្វហាក ររាញពីោរៈសុំខ្មន្់នន្ការច្ងជ ោត្់ ន្រផ្ស្ីោរមកថា ោត្់ច្ងម ខ្្ញុំ ិ ខ្មងត្បូង ក៏រ្លីយត្ររៅកាន្់ោត្់វ ិញថា រងប្រុសអាច្មកទីរន្ះ មរ
ន្។ រ៉ាញប្ន្តរន្ះមិន្ប្មន្ជាការពិត្រទបយ ី ។ ោត្់ ន្ទទួល
ភាពមញន្រពលមកកាន្់ប្ររទសអាហ្វហាក រ ិ ខ្មងត្បូង។ កូន្ៗប្រុសររស់ោត្់ធុំធាត្់រៅកនញងររយកាសរញ ិ
មិន្អាច្ផ្ទលស់រូ រជ ត ីវ ិត្ររស់ពួករគ
ន្រទបយ ី ។
ខ្្ញុំមិន្អាច្រធាីឲ្យពួករគចារ់អារមម
៍ មករលីខ្ញ ុំ្
ន្រទបយ ី ។
ន្ិង
រន្ះ
មិន្ប្មន្ជាកុំហញសររស់ពួករគរទ។ “រត្ីន្រណាអាច្ន្ិយយថា ជិវ ិត្ររស់ពួករគសថិត្រៅឆ្ៃយ មិន្ចាុំ ច្់ផ្ទលស់រូ រត លកខ
ៈផ្ទាល់ខ្ួ ន្ររស់ ល ពួករគរនាះ”? រត្ីន្រណាអាច្លញ ររុំ
ត្់ោលកោនមប្ លរកីត្មកជាមួយរគ
ន្រនាះ? វា
ោមន្ោរៈសុំខ្មន្់ប្ លប្ត្ូវរ ុំពឹងថា កូន្ៗន្ឹងអ្ន្ញវត្តតាមការវ ិវត្តន្ច្ ៍ ុំរពាះខ្លួន្ឯងរនាះ។ ឧទាហរ
៍ រន្ះ
ន្ររាញឲ្យរឃញ ី ថាឪពញ កមាតយគឺជារញ គាលប្ លមាន្ទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវខ្ពស់។
VI. ការរូជាខ្លួន្ច្ុំរពាះអាហាររួស
191
រៅខ្ នានា
ៈរពលប្ លខ្្ញុំទទួលោាល់កាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ រទបង ី ៗរលីគុំន្ត្ ិ នន្ការរធាស ី កាកររូជា
រហយ ្ ន្់ប្ត្រហ័សរនាះ ី ការយល់ ឹងប្ផ្សនកោសនាកុំពញងច្ូលកនញងជីវ ិត្ប្រចាុំនថ្ៃររស់ខ្ញ ុំកា
ន្ង ិ ភាពរយប្សួល
ររសកមមការត្មោច្់ររស់ខ្ញ ុំ្រកច្រប្ម ន្ ី ី រទបង ី ។ ខ្្ញុំប្ោន្់ប្ត្ ឹងវ ិធីមួយនន្ការររររសកមមរន្ះ អាច្ន្យ ិ យ ជាឧទាហរ
៍ ផ្ទាល់ខ្ួ ន្ ល ន្ិងការពិភាកាប្ោវប្ជាវរកច្ុំរ
ងន់ ន្
នាុំឲ្យច្ុំ
ះ ឹង។
ន្ថាគឺ
រៅកនញងទប្ី កុង Johannesburg មាន្រភាជន្ីយោឋន្អាហាររួសមួយកប្ន្លងររក ី រោយជន្ជាត្ិអាទបម ឺ លង់ មានក់ប្ លមាន្ជរុំ ន្ឿរលីការពា លជុំងរឺ ោយទក ឹ រៅត ន្ង ិ ទក ឹ ប្ត្ជាក់។ ខ្្ញុំ ន្រៅទទួលទាន្អាហារន្ង ិ ជួយទទួល រ្្ៀវមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្អ្ ិ ងរ់ គលសមួយច្ុំន្ួន្រៅរភាជន្យ ី ោឋន្រនាះ។ រ៉ាញប្ន្តរប្កាយមកខ្្ញុំយល់ថា រភាជន្យ ី ោឋន្រនាះន្ង ឹ មន្ ិ អាច្រន្តរៅរទៀត្ ន្រទបយ ី រប្ពាះ អារធាីរៅ
ន្
ន្ង ិ
ន្រទ ិ ទាាឈរ់ ុំរ
ន្ជួររញ្ហាលុំ
កប្ផ្សនករស ឋកច្ ិ ច។ ខ្្ញុំប្រង ឹ ប្ប្រងជួយឲ្យ
ន្ច្ុំណាយប្ ក់មួយច្ុំន្ួន្រលីរភាជន្ីយោឋន្រនាះប្ រ
ី រការ។
ន្រប្ច្ន្ ី តាមប្ ល
រ៉ាញប្ន្តច្ញងរប្កាយរភាជន្ីយោឋន្រនាះ
អ្នកអាទិរទពន្ិយមភាគរប្ច្ីន្គជា ឺ អ្នកញាុំអាហាររួសត្ច្ ិ ឬរប្ច្ន្ ី រហយ ី ក៏មាន្ហ្វសតីរកសញមា ី ន ក់ប្ លសថត្ ិ កនញង
សងាមរនាះ
ន្គត្ ិ ល់ការររក ី រភាជន្យ ី ោឋន្អ្ហាររួសរន្ះ។
មាន្មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជារប្ច្ីន្រៅកនញងសងាមររស់នាង។ មញន្ ុំរូងនាង
នាងគជា ឺ មន្ញសសប្សទាញ់ សល ិ បៈប្រលកៗ។
នាង
ន្ចារ់រផ្សតម ី ប្រកររររររន្ះត្ូច្មួយ រ៉ាញប្ន្តរប្កាយមក
នាងសរប្មច្ិត្តពប្ងីកអាជីវកមមររស់នាងតាមរយៈររងកីន្រន្ារទ ់ ទួលទាន្ឲ្យ ន្រប្ច្ីន្កប្ន្លង នាងរសនីសញុំខ្ញ ុំ្ឲ្យជួយ។ ខ្្ញុំមិន្ ឹងអ្ាីទាង ុំ អ្ស់ទាក់ទងន្ឹងហរិ ្ញវត្ថញររស់នាងរទបយ ី ជួយ ល់នាង។ ររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន ក់ ខ្្ញុំ
កូន្កតីររស់ខ្ញ ុំធា ្ ល រ់
រៅរពលនាងមករកខ្្ញុំឲ្យជួយ។
ន្រណា ត ក់ទញន្ជារប្ច្ីន្ជាមួយខ្្ញុំ។
រប្កាយពីទទួល
ខ្្ញុំទទួលត្ួនាទីជាអ្នក
ន្ការយល់ប្ពមពីកូន្កតី
ន្ខ្ចីប្ ក់ប្រប្ហល១ពាន្់រផ្ទលពីោត្់។ កូន្កតីរូររន្ះមាន្ទឹកច្ិត្តល អ ន្ិងគួរឲ្យទញកច្ិត្ត។ ោត្់មក
ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរន្ះកនញងនាមជាកមមករជារ់កិច្ចសន្ាប្ត្រ៉ាញរណាណះ។ ោត្់ ន្ន្ិយយថាៈ “សូមយកប្ ក់ ទាុំងរន្ះ
តាមការច្ង់
ន្ច្ញះ”។
ោត្់មិន្ ឹងអ្ាីទាក់ទងន្ឹងរញ្ហាទាុំងរន្ះរទបយ ី ។
ោត្់ ឹងប្ត្ឹមប្ត្ោាល់ខ្ញ ុំ្
៏ ខ្ម រ៉ាញរណាណះ។ រ្មះររស់រញរសរនាះគឺ Badri។ រប្កាយមក ោត្់ ន្កាលយជាប្ផ្សនកមួយ ស ុំ ន្់នន្ការរប្រីរោលន្រយ យអ្ហង ិ ា រហយ ី ក៏ធាលរ់ជារ់ពន្ធនាោរផ្សងប្ រ។
អ្ស់រយៈរពលពីរ ឬរីប្ខ្ ខ្្ញុំ ន្ ឹងថា ខ្្ញុំមិន្អាច្រកប្ ក់ជុំពាក់ទាង ុំ រន្ះប្ត្ទបរ់មកវ ិញ ន្រទបយ រប្ពាះ ី ់ ររឿយៗ។ ទឹកប្ ក់ទាង ខ្្ញុំរៅប្ត្រន្តខ្មត្រងជា ុំ រន្ះ ខ្្ញុំប្ត្ូវយករៅរប្រីប្ ស់កញ ងរោលរុំ ន ងរផ្សសងៗរទៀត្ជារប្ច្ីន្។ ប្ ក់កមចីរនាះមិន្ទាន្់ប្ត្ូវ
ប្ត្ោាល់ខ្ញ ុំប្្ ត្រ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំ
ន្សងប្ត្ទបរ់វ ិញរទបយ ី ។ រត្ីឲ្យរោក Badri មិន្ឈចា ឺ រ់យ៉ាងរម៉ាច្ ន្រធាីឲ្យប្
មិត្ត្ហ្វ័ កតជាកូ ន្កតីមានក់ប្ ល
ប្រប្ហសរន្ះ។
ក់រន្ះ
ត្់រង់។
ន្ខ្្ញុំ ន្ន្ិយយជាមួយអ្ុំពីប្រត្ិរត្តិការរន្ះ
ន្? ោត្់រទីរ
ន្សតីររនាាសច្ុំរពាះការរធាស
រពលរនាះខ្្ញុំមិន្ទាន្់កាលយជា “មហាត្មៈ” ឬ Bapu (រោកឪពញក) រៅរទបយ ី ។ មិត្ត្ហ្វ័ កតជារប្ច្ីន្ធាលរ់រៅ
រ្មះខ្្ញុំថា Bhai (រអូន្ប្រុស)។ ោត្់
ន្ន្ិយយថាៈ “រន្ះមិន្ប្មន្ជាការររសប្មារ់ខ្ញ ុំ្រធាីរទបយ ី ”។ ោត្់ប្ត្ូវ
ការពឹងពាក់ខ្ញ ុំ្ច្ុំរពាះកិច្ចការរផ្សសងរទៀត្ជារប្ច្ីន្។ ខ្្ញុំន្ឹងមិន្ទទួល
ន្ប្ ក់ទាង ុំ រន្ះប្ត្ទបរ់មកវ ិញរទបយ ី ។ ោត្់
រហយ ឹងថា ខ្្ញុំន្ឹងមិន្ឲ្យរោក Badri ខ្ូច្ខ្មត្រនាះរទបយ ី ី ខ្្ញុំន្ឹងទូ ទាត្់ឲ្យោត្់រហូត្អ្ស់ប្ ក់ពីរហារៅ៉ា រ៉ាញប្ន្ត ប្រសិន្ជាខ្្ញុំរៅរន្តប្ផ្សន្ការកុំប្ ទប្មងរ់ រស់ខ្ញ ុំតា ្ មរយៈ ការរធាីប្រត្ិរត្តិការប្ផ្សអករលីទឹកប្ ក់កូន្កតីររស់ខ្ញ ុំ្ កូន្កតី ប្កីប្កទាុំងរនាះន្ឹងអ្ស់ប្ទពយសមបត្តិកាលយរៅជាអ្នកសញុំទាន្ជាពញុំខ្មន្។ រ៉ាញប្ន្តរោយោរប្ត្ខ្្ញុំគឺជាអ្នកប្គរ់ប្គងប្ថ្រកា ពួករគប្ត្ូវ ឹងថា ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំកា ្ ល យរៅជាអ្នកសញុំទាន្មានក់ ការររោធារ
ៈររស់ពួករគន្ឹងឈរ់ ុំរ
ី រការ។
192
សូមអ្រគញ
ច្ុំរពាះមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតរនាះប្ ល
ជាងោត្់រៅរទបយ ី
ន្ន្យ ល ល យជាជន្ប្កប្ី ក ិ យ ូច្រន្ះច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ទាន្់ធាលក់ខ្ួ ន្កា
រប្ពាះអ្នកសញុំទាន្មាន្រឃញ ី ប្គរ់ទីកប្ន្លងកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។
ោត្់ ន្រករឃញ ី
ភាពសងស ័យឥត្មូលរហត្ញ។
់ ខ្្ញុំមន្ ខ្្ញុំយល់ថាោត្់ ន្ប្ពមាន្ខ្្ញុំរោយពាកយប្ត្ឹមប្ត្ូវ។ ជាការពត្ ិ ខ្្ញុំ ន្រធាីឲ្យរោក Badri ខ្មត្រង។ ិ គួររធាឲ្ គួរប្ត្ពាយមសងរុំ ញ លរន្ះប្ លជាររឿងមួយប្ លខ្្ញុំ ន្រធាីកញ ងជ ន ីវ ិត្ ី យការខ្មត្រងប្់ សរ ៀងោនរន្ះរទបយ ី ររស់ខ្ញ ុំ។ ្
ខ្្ញុំទទួលោាល់ថា
រទបយ ី ។ ខ្្ញុំក៏
់ ុំប្ ងក
សូមបច្ ី ុំ
ន្រឃញ ី ប្ រថា ការឲ្យខ្ចប្ី
រទបយ អាច្ន្ិយយ ី
់ ញគាល ទប្មងរ
មិន្ចាុំ ច្់រធាឲ្ ី យោត្់រលស ី ពីការកប្មត្ ិ ររស់ោត្់
ក់ប្ លទញកច្ត្ ិ តប្រររន្ះ ខ្្ញុំមន្ ិ
ន្រោរពតាមការទូនាមន្នន្គមពីរហិ ូ ា ន្មា៉ាងរទៀត្ថា ជាភារកច្ ាី ួយ រោយមន្ ិ ចររស់មន្ញសសមានក់ប្ លរធាអ្ ី ុំរពីអ្ម ិ ច្ង់ ន្ប្ផ្សលផ្ទក។
កុំហញសរន្ះសប្មារ់ខ្ញ ុំ្កាលយជារ្លង ី សញ្ហញនន្ការប្ពមាន្។ គញ
ការលះរង់ច្ុំរពាះការរូជាការត្មោច្់មន្ ិ
ធម៌នន្ភាពចាុំ ច្់។
ន្រធាីរទបង ី តាមការរ ុំពង ឹ ទញ ក
ឬតាមរុំ
ងរោយ។
វាគជា ឺ
VII. ការពរិ ោធរលកា ី រពា លរោយ ី ន្ង ិ ទក ឹ
ខ្្ញុំកាន្់ប្ត្មន្ ិ រពញច្ត្ ិ តច្ុំរពាះការរប្រីប្ ស់ថានរុំ ពទយយកមកពា
រយប្សួលកនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្។
ខ្
លាត្ ុំ ។ រោករវជជរ ិ នលាអ្ស់កមាលង ពជ ី ុំងឺរទបង ី វ ិញ។ មួយរទបយ ូ ច្ ី
ៈរពលអ្ន្ញវត្តការររកនញងទប្ី កុង
ាិ ត្ P. J. Mehta
រនាារ់ពីរនាះមក
ន្ិយយរទបយ ី ។
ល
ឌូ ន្
ប្សររពលន្ង ន្ ឹ ការរកច្រប្ម ី ី ភាព
ខ្្ញុំកមា ៏ ន្ជុំងឺរោកសនាលក់្អឹង
ន្មករមល ី ន្ង ិ ពា លខ្្ញុំ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏
រហូ ត្ ល់រពលខ្្ញុំប្ត្ទបរ់រៅប្ររទសឥណា ា
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំក ្ ៏ធាលរ់មាន្អាការៈទក់ោមក
ន្ិងឈក ឺ ាលជាញឹកញារ់ប្ រ
ន្ង ិ
ន្ជាសះរសបយ ី
ខ្្ញុំមន្ ិ ចាុំថាធាលរ់មាន្ជុំងឺណា
ខ្
ៈរពលប្ លខ្្ញុំរស់រៅទប្ី កុង
Johannesburg។ ខ្្ញុំរៅប្ត្រន្តរប្រីថានរុំ ពទយរ្ចញ ះ រហយ ី ត្មអាហារជារទៀងទាត្់ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ប្ត្មន្ ិ អាច្រធាីឲ្យខ្លួន្ឯងមាន្ សញខ្ភាពលអ រហយ ុំ ្ចញ ះទាុំងរនាះ។ ី ្ៃល់ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងថា រត្រី ពលណាខ្្ញុំឈរ់រប្រីថានរ ប្រប្ហលជារពលរនាះរហយ ី
ប្ លខ្្ញុំ
ន្អាន្រសៀវរៅសតព ី សមាគមន្៍មន្ ី កា ី រររងកត្ ិ រររភាគអាហាររពល ិ
ប្ពក ឹ រៅកនញងទប្ី កុង Manchester ។ អ្នកទាុំងរនាះ ញឹកញារ់។ ការច្ុំណាយរលកា ី រញាុំររស់ពួករគ
ន្ររាញអ្ុំ
ះអ្ុំណាងថា ជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសញាុំរប្ច្ីន្ ន្ង ិ
ន្រកន្ ត លយរ់ ី រទបង ី ពរី ប្ពាះពួករគញាុំរហូត្ ល់រពលពាក់កណា
់ យខ្លួន្ឯងលអ។ ររឿងទាុំងរន្ះ ូរច្នះយ៉ាងរហាច្ណាស់គួររ្ឈរ់ការរររភាគអាហាររពលប្ព ក ិ ឹ ប្រសន្ ិ ររព ី ួករគច្ងឲ្
មន្ ិ ប្ត្ូវជាមួយន្ង ឹ ការអ្ន្ញវត្តររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី
រប្ពាះទទបក ាី រ
៍ ទាុំងរន្ះប្ត្ូវខ្លះៗរ៉ាញរណាណះ។
ខ្្ញុំធាលរ់រររភាគអាហារ ិ
់ ខ្្ញុំមន្ រប្ន្ថមពរី លកា ី រទទួលទាន្ប្ត្រពលនថ្ៃប្ត្ង។ ិ ប្ លរពញច្ត្ ិ តន្ង ឹ ការញាុំឆ្ៃញ់ ឬរប្ច្ន្ ី រប្ៅពអ្ ី ហាររួស ន្ង ិ
ការត្មអាហាររទបយ រទរ ី ។ ខ្្ញុំកប្មភាក់ពីរគងរប្កាយរមា៉ាង ៦ ឬរមា៉ាង៧។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី ី ខ្្ញុំអ្ះអាងត្ររៅ
វ ិញថា ប្រសិន្ររខ្ ្ រ់សូមបប្ី ត្ញាុំអាហាររពលប្ពក ី ញ ុំឈ ឹ រនាះ ខ្្ញុំអាច្ប្រប្ហលជាលឹងប្លងមាន្អ្ការៈឈក ឺ ាលប្ររ រន្ះរទៀត្។ គត្ ឺ ឺ ិ ូរច្នះខ្្ញុំការចារ់រផ្សតីមោកលបង។ ពរី ឬរនី ថ្ៃ ុំរូងរឃញ ី ថាពត្ ិ ជាការលុំ កណាស់រញប្៉ា ន្តជុំងឈ កាលររស់ខ្ញ ុំប្្ លងមាន្រទៀត្រហយ ី ។ លទធផ្សលរន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំសន្និោឋន្ថា ខ្្ញុំកុំពញងញាុំអាហាររលីសពីត្ប្មូវការ។ រ៉ាញប្ន្តការអ្ន្ញវត្តប្រររន្ះមិន្
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំសះរសបយ ី ពីអាការៈទល់ោមករទបយ ី ។
ខ្្ញុំពាយមពា
លខ្លួន្
រោយអ្ងាញយប្តាុំកញ ងទ ន ឹក ប្ លអាច្ឲ្យខ្្ញុំ ន្ធូរប្ោលរន្តិច្ រ៉ាញប្ន្តមិន្ ន្ពា លជុំងឺខ្ញ ុំទា ្ ង ុំ ប្សុងរទបយ ី ។ ទន្ាឹម ន្ឹងរន្ះ ជន្ជាត្ិអាទបម ឺ លង់ប្ លធាលរ់ជារៅប្ករភាជន្ីយោឋន្អាហាររួសរនាះ ន្ឲ្យរសៀវរៅមួយកាលមកខ្្ញប្ុំ ល មាន្ច្ុំ
ងរជីងថា
ការប្ត្ទបរ់មកវ ិញនន្ធមមជាត្ិ
។
រៅកនញងរសៀវរៅរន្ះ
ខ្្ញុំ
ន្អាន្អ្ុំពីការពា លរោយ
193
ប្ផ្សន្ ី។ អ្នកន្ិពន្ធក៏
ន្ោុំប្ទរលកា ី រទទួលទាន្ប្ផ្សលរឈប្ី សស់ ន្ង ិ ប្ោរ់ធ្ញជាត្ប្ិ លជាប្ផ្សនកមួយនន្ការត្មអាហារ
តាមធមមជាត្រិ រស់មន្ញសស។ កនញងរពលប្ត្មួយខ្្ញុំមិន្អាច្ទទួលយកការត្មប្ផ្សលរឈទា ុំ ប្សុងរនាះរទ រ៉ាញប្ន្ត ី ង រផ្សតីមរធាកា ី រពិរោធភាលមៗរលកា ី រពា
លរោយប្ផ្សន្ ី រហយ ី ទទួល
ន្លទធផ្សលយ៉ាងអ្ោចរយ។ ការពា
ន្ចារ់
លរន្ះ
រធាីរទបង ី តាមវ ិធយ ី ករងរ់ ញ ុំ ីរសម ី ៗោយទឹកប្ត្ជាក់រត្ ិ វារៅរលរី ពាះ។ ខ្្ញុំអ្ន្ញវត្តប្រររន្ះរៅរពលច្ូលរគង ន្ិងរោះ ៏ ុំខ្មន្់មួយ។ ចារ់ រងរ់ ញ ុំរន្ះរច្ញរៅរពលយរ់ ឬរពលប្ពឹករៅរពលខ្្ញុំភា្ក់ពរី គង។ រន្ះររាញពកា ី រពា ល ស តាុំងពរី ពលរនាះមក ខ្្ញុំពាយមពា
លតាមរររៀររន្ះរលខ្ ល ខ្ញ ុំ្ ន្ង ី ួ ន្ររស់ ិ មិត្ត្ហ្វ័ កតនានា រហយ ី មិន្ប្ លទទួល
ន្លទធផ្សលរោកោតយរនាះរទបយ ា ខ្្ញុំមិន្ទាន្់រប្រវី ិធោ ី ។ កនញងប្ររទសឥណា ី ហ្វសតប្រររន្ះរៅរទបយ ី រប្ពាះមន្ ិ ទាន្់
មាន្ទុំន្ញកច្ត្ ិ ត។
ការពរិ ោធរន្ះ។
រ៉ាញប្ន្តជុំរន្ឿងររស់ខ្ញ ុំ្រលីការពា
នថ្ៃរន្ះ ខ្្ញុំរៅប្ត្ពា
មាន្ឱ្កាសមក ល់។ ការពា
ររឿងមួយរនាះគឺថាខ្្ញុំមន្ ិ ប្ លមាន្រពលរវោោនក់រៅកប្ន្លងមួយឲ្យជាក់ោក់រ ីមបអ្ ី ន្ញវត្ត លរោយរប្រីទក ន្ង ឹ ិ រី ៅប្ត្រន្តអ្ន្ញវត្ត ប្ ល។
លខ្លួន្ឯងតាមវ ិធរី ន្ះ ប្ ល រហយ ន្ប្ ី
កនញងជវី ិត្ររស់ខ្ញ ុំធា ្ ល រ់មាន្ជុំងឺធៃន្ធ ់ ៃរពីររលក ី លរោយខ្លួន្ឯង។
ប្ រ ុំ ួន្រយរៅសិរប្
សូមបស ី ពា
នាុំការរប្រីវ ិធរី ន្ះ ល់មត្ ួ ការររ រៅរពល ិ តរម
រហយ ី ខ្្ញុំរជឿជា
មន្ញសសត្ិច្ត្ួច្ណាស់ប្ លរប្ជស ី ររសយក ី
រ ុំ ួន្កនញងច្ុំរណាមមួយពាន្់ករ
ី
រឃញ ី ថាទទួលលទធផ្សលលអ
តាមរយៈការត្មអាហារ ការពា លរោយរប្រីទឹក ន្ិង ី ន្ិងថានប្ុំ កររគប្សរ ៀងោនរន្ះ។ អ្នកប្ លរត្់រៅរក
ប្គូរពទយរ ីមបឲ្ ប្គរ់មញខ្ ន្ិងថានរុំ ពទយមាន្ជាត្ិប្រ ៉ា មិន្ប្ត្ឹមប្ត្កាត្់ ី យខ្លួន្អាច្ញាុំ ន្អាហារត្ិច្ត្ួច្ ឬរររភាគរប្ន្ថ ិ រន្ថយអាយញជីវ ិត្ររស់ពួករគរទ
រ៉ាញប្ន្តវាប្ថ្មទាុំងកាលយខ្លួន្ជាទាសករនន្រងកាយជុំន្ួសការកាលយជារៅហាាយនាយ
់ រប្គរ់ប្គងខ្លួន្ឯក។ នន្រងកាយ ន្ិង ត្់រងកា
សូមឲ្យអ្នកប្គរ់ោនរន្ថយការទញកច្ិត្តច្ុំរពាះការអ្រងកត្ទាុំងរន្ះ
រប្ពាះរហត្ញផ្សលទាុំងរន្ះអ្ន្ញវត្តច្ុំរពាះប្ត្
អ្នកជុំងឺរ ករលីប្ប្គរ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំយល់រហត្ញផ្សលនន្ជុំងឺររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំរជឿជាក់ទាង ុំ ប្សុងថា ខ្្ញុំខ្ួ ន្ឯងទទួ ល លខ្ញសប្ត្ូវ ច្ុំរពាះជុំងឺទាង ុំ រនាះ រហយ ី រន្ះរោយោរប្ត្ខ្្ញុំរជឿថា ខ្្ញុំមិន្រ ះរងរ់ ចាលការអ្ត្់ធមត្រ់ ទបយ ី ។ ជាការពិត្ ខ្្ញុំ ន្ អ្រគញ
ល់ប្ពះ ល់ការររាញរមររៀន្ទាុំងរន្ះ ន្ិង
័ នន្ការរ៉ាញងរ៉ាងរលរថានរុំ ពទយជារប្ច្ីន្។ ន្ត្សូរោយរជាគជយ
ខ្្ញុំ ឹងពីការរងរួ ឹ សច្ុំរពាះរោកប្គូរពទយ រ៉ាញប្ន្តពួកោត្់រៅប្ត្មាន្ច្ិត្តល អ ន្ិងមិន្រ ប្
់ ញ ុំរ្ ចាលរទបយ ះរងខ្ ី ។
រទាះជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំឈរ់រធាីការអ្ធិរាយរប្ៅោច្់ររឿងរហយ ី ។ មញន្ន្ឹងរន្តរៅររឿងរផ្សសងរទៀត្ ខ្្ញុំច្ង់
រ់ឲ្យអ្នកអាន្ទាុំងទបយអ្ុំពីពាកយថាប្ពមាន្។ ច្ុំរពាះអ្នកប្ ល
ភាពខ្មលង ុំ នន្ជុំពូករន្ះ ទិ ឋភាពនន្ករ
ី មួយ ខ្
ន្ទិញរសៀវរៅររស់រោកJustប្ លន្ិយយពី
មិន្គួររជឿទញកច្ិត្តរលីអ្ាីៗទាុំងអ្ស់ជាររឿងពិត្ប្ ៈប្ លរល់ករ
ករនាះរទបយ ី ។
អ្នកន្ិពន្ធប្ត្ងប្ត្ររាញ
ី ទាុំងអ្ស់មិន្ត្ិច្ជាង៧ច្ុំ ញ ច្រទបយ ី ប្ លអាច្ប្រប្ហលជាប្ត្ូវច្ុំរពាះ
ខ្លួន្រគ រ៉ាញប្ន្តអាច្ប្រប្ហលជាខ្ញសកនញងរពល ន្ិងកាលៈរទសៈប្ត្មួយ។ មាន្រសៀវរៅជារប្ច្ីន្ប្ លន្ិពន្ធមកគឺរ ីមបី ទទួល
ន្អ្ត្ិថ្ិជន្ររស់ខ្ួ ន្កាន្់ ល ប្ត្រប្ច្ីន្
ន្ិងររងកីត្រកររ្ ត ិ៍ ម ះ។
ប្រររន្ះរច្ះទទួលខ្ញសប្ត្ូវ ន្ិងទទួលយកការប្
រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី
សូមឲ្យអ្នកអាន្រសៀវរៅ
នាុំពីរញគាលប្ លធាលរ់មាន្រទពិរោធន្៍មញន្រពលពាយមរធាីការ
ពិរោធប្ លប្ត្ូវ ន្រលីករទបង ី រៅទីរន្ះ ឬសូមឲ្យពួករគអាន្រសៀវរៅរោយភាពអ្ត្់ធមត្់ ន្ិងប្ត្ូវសរងខរឲ្យលុំអ្ិត្ មញន្រពលយកមកអ្ន្ញវត្ត។
VIII. ការប្ពមាន្
ខ្្ញុំខ្មលច្ថាប្ត្ូវរន្តររៀរររ់រប្ៅររឿងរហូត្ ល់ជុំពូករប្កាយរទៀត្។ ជាមួយោនន្ឹងការពិរោធររស់ខ្ញ ុំ្រលីការ ពយ លជុំងឺរោយរប្រី ី អ្នកប្ លសិកាអ្ុំពីអ្នាម័យនន្អាហារកុំពញងរន្តពា លតាមវ ិធីរន្ះ រហយ ី ប្រប្ហលជាមិន្
194
ោកសមកនញងជុំពូករន្ះប្ លប្ត្ូវរធាីការអ្រងកត្មួយច្ុំន្ួន្រទៀត្ រពលរប្កាយរប្ន្ថមរទៀត្។
រហត្ញ ូ ច្រន្ះខ្្ញុំន្ង ឹ ររៀរររ់ពីរទពរិ ោធន្៍រន្ះរៅ
រៅរពលរន្ះ ឬក៏រៅរពលរប្កាយរទៀត្ ខ្្ញុំប្រប្ហលជាមិន្ន្យ ិ យលុំអ្ិត្អ្ុំពីការពរិ ោធរលកា ី រសក ិ ាអ្ុំពី
អ្នាម័យនន្អាហារប្ លការពរិ ោធប្រររន្ះ ខ្្ញុំក៏
ន្អ្ន្ញវត្តតាមអ្ត្ថរទភាោគូ ចារ៉ា ត្ជារប្ច្ន្ ុំ ញន្រន្ះ ី រៅរ៉ាញនាមន្ឆ្នម
កនញងកាប្សត្មត្ិរយរល់ជន្ជាត្ិឥណា ា ន្ិងប្ លរប្កាយមកប្ត្ូវ ន្រ ះពញមពផ្សាយជាទប្មង់រសៀវរៅប្ លប្ត្ូវ ន្ ោាល់ថាភាោអ្ងរ់ គលសថា មគាញរទាសក៍សញខ្ភាព។ កនញងច្ុំរណាមរសៀវរៅប្ លខ្្ញុំ ន្អាន្ត្ច្ ិ ត្ួច្ រន្ះជារសៀវរៅ ប្ លខ្្ញុំច្ូលច្ិត្តអាន្រុំផ្សញត្ ូ ច្ជារសៀវរៅពា លជុំងរឺ ោយទឹក អាច្យល់
ន្ិង ី
ប្ លជារសៀវរៅមួយប្ លខ្្ញុំរៅមន្ ិ ទាន្់
ន្។ រសៀវរៅរន្ះប្ត្ូវ ន្ន្ិពន្ធរទបយ ា ។ ី បជា ី រ ម ី អ្ត្ថប្ររយជន្៍អ្នកអាន្កាប្សត្ មត្ិរយរល់ជន្ជាត្ិឥណា
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ង ុំ រលជ ឹ ថា កូន្រសៀវរៅរន្ះមាន្ឥទធព ិ លយ៉ាងខ្មលង ី វី ិត្រស់រៅជារប្ច្ីន្រៅរលប្ី ផ្សន្ ី ន្ង ិ ទក ឹ ប្ លមន្ ិ ធាលរ់ ន្អាន្កាប្សត្
មត្ិរយរល់ជន្ជាត្ិឥណា ា ។
វាហាក់ ូច្ជាចាុំ ច្់កញ ងការន្ ន យ ិ យអ្ាម ី ួយអ្ុំពក ី ូន្រសៀវរៅរន្ះ
ប្ លខ្្ញុំយល់ថាោមន្រហត្ញ ផ្សលណាប្ត្ូវផ្ទលស់រូ រទសសន្ប្ ត លកុំ ផ្ទលស់រូ រទមា ត ល រ់រន្ះកនញងការអ្ន្ញ វត្តពត្ ិ ប្ យល់ រហយ ី ខ្្ញុំគត្ ិ ថាគួរប្ត្ររៀរររ់ប្
ត្់កញ នងកូន្រសៀវរៅរន្ះរទបយ ី
រហយ ៏ ន្ ី ខ្្ញុំកម ិ ទាន្់
ក ររស់ខ្ញ ុំ្រៅរទបយ ី ប្ លអ្នកអាន្កូន្រសៀវរៅរន្ះទាុំងអ្ស់ោនរៅមន្ ិ ទាន្់
រ់ ល់ពួករគ។
ូច្ជាការន្ិពន្ធរសៀវរៅររស់ខ្ញ ុំរ្ ផ្សសងៗរទៀត្ររៀរររ់ពីភាពប្លងច្ង់
កូន្រសៀវរៅរន្ះ
រលីកទឹកច្ិត្តអ្នកប្គរ់ោនទាក់ទងន្ឹងសកមមភាពររស់ខ្ញ ុំ្ រហត្ញ ូរច្នះរហយ រទីររន្ះជារញ្ហារធាីឲ្យខ្្ញុំ ី ថាមិន្អាច្ន្ឹងអ្ន្ញវត្តប្ទីសតីមួយច្ុំន្ួន្កនញងរសៀវរៅរន្ះ ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា
ន្ខ្មងផ្សលូវច្ិត្ត រមភយ៉ាងខ្មលង ុំ
ន្។
មន្ញសសមិន្គួររររភាគទ ិ ឹករោះរោទាុំងប្សុងរនាះរទ
រប្ៅពីទឹករោះមាតយប្ លទទួល
ន្
តាុំងពីរៅទារក។ ការត្មអាហារររស់ពួករគោមន្អ្ាីទាង ុំ អ្ស់រប្ៅពីរប្ន្ថ ន្ិងប្ោរ់ធ្ញជាត្ិ។ ពួករគអាច្ទទួល ន្ោរធាត្ញ ច្ិ្ចឹមប្គរ់ប្ោន្់ទាង ុំ ជាលិកា
វារន្ថយច្ុំ ការររ
ន្ិងសនសប្រោទពីរប្ន្ថទាង ុំ រនាះទុំពាង ុំ យជូរន្ិងប្ោរ់អាល់មញន្ ៉ា ។
់ ូ វរ្ទ ងផ្ស ល ន្ិងត្ណា ា ប្ លមាន្ នទរទៀត្ជាអ្នកប្ លរស់រៅរោយពឹងរលីមូ រអាហារ។ ា ខ្្ញុំ ន្ិងមិត្តរម ួ
ន្ពិរោធន្៍រឃញ ា ប្ លន្ិយយថា ី ន្ូវការពិត្នន្សញភាសិត្ជន្ជាត្ិឥណា
មន្ញសសន្ឹងរកីត្អារមម
៍ តាម
ប្ររ្ទនន្អាហារប្ លពួករគញាុំ។ សញភាសិត្រន្ះក៏ ន្រលីករទបង ី កនញងកូន្រសៀវរៅររស់ខ្ញ ុំប្្ រ។ រ៉ាញប្ន្តជានច្ ន្យរៅកនញងប្ររទសឥណា ា
មួយច្ុំន្ួន្។ ខ្
ៈខ្្ញុំប្ត្ូវ
ខ្្ញុំ ឹងច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងថាប្ត្ូវរ ិរសធប្ទឹសតីរៅកនញងការអ្ន្ញ វត្តររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ច្ូលរួមរៅកនញងយញទធនាការកនញងត្ុំរន្់ Kheda ការរធាសប្រប្ហសកនញងការត្មអាហារមួយ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរខ្ាយកមាលង ុំ ប្កបរផ្សលូវមច្ចញរជ។ ខ្្ញុំ ន្ពាយមឥត្ប្ររយជន្៍រ ីមបរី ធាីឲ្យខ្លួន្ឯងរងមា ឹ ញ រុំ ោយមិន្រររភាគ ិ ទឹករោះរោ។ ខ្្ញុំ ន្រកជុំន្ួយពីរវជជរ ាិ ត្ ន្ិងអ្នកវ ិជាជោហ្វសតជារប្ច្ីន្នាក់ប្ លខ្្ញុំោាល់ រហយ ី ក៏ទទួលរវជជ រញ្ហជឲ្យទទួលទាន្រប្ៅពីទឹករោះរោ។ រវជជរ ទឹករោះរោអាន្់មញន្ ៉ា ។ រទបយ ី ។ រោករវជជរ
ខ្្ញុំ
ាិ ត្
ោមន្ប្ររយជន្៍ច្ុំរពាះវ ិធីពា
ាិ ត្មួយច្ុំន្ួន្ ន្ឲ្យខ្្ញុំទទួលទាន្ទឹកម៉ាញន្ រប្រង ម៉ាូវរ៉ា (mowhra) ឬ ុំ ឺ ន្ ន្រធាីឲ្យខ្លួន្ឯងោញន្ ុំ ឹងការពិរោធទាុំងរន្ះ រ៉ាញប្ន្តរៅប្ត្មិន្អាច្រធាីឲ្យខ្្ញុំជាពីជង
ន្ប្
រ់ខ្ញ ុំព ្ ីទុំនាក់ទុំន្ងជីវ ិត្ ន្ិងប្រព័ន្ធថានរុំ ពទយប្ លរជឿរលីោសនាអ្ុំពីការត្មអាហារ
លររគរទបយ ី ។
រោយោមន្ការរប្រីប្ ស់ទឹករោះរោរទបយ ី ។
រហត្ញ ូ រច្នះរហយ ី
ពួករគមិន្រ ុំពឹងថាអាច្ន្ឹងពា
លជុំងឺខ្ញ ុំ្
ន្
តាមពាកយសមបថ្ ខ្្ញុំមិន្អាច្រររភាគទ ិ ឹករោះរោ ឬទឹករោះប្ករី ន្រទបយ ី ។ ពាកយសមបថ្ររស់ខ្ញ ុំ្គឺមិន្ ប្ត្ូវទទួលទាន្រល់ទឹករោះរោប្គរ់ប្ររ្ទ រ៉ាញប្ន្តរប្ពាះប្ត្ច្ងរ់ ៅមាន្ជីវ ិត្រន្តរៅរទៀត្ ខ្្ញុំកស ៏ រប្មច្ច្ត្ ិ តទទួលទាន្ ទឹករោះពប្ពជុំន្ួសវ ិញ។ ខ្្ញុំ ឹងខ្លួន្យ៉ាងច្ាស់ថារៅរពលខ្្ញុំទទួលទាន្ទឹករោះពប្ព រនាះពាកយសមបថ្ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ឹងប្ត្ូវរុំផ្ទលយរចាល។
195
រ៉ាញប្ន្តរធាីយ៉ាងរម៉ាច្ររគ ី ុំន្ត្ ិ ឹកនាុំយញទធនាការប្រឆ្ុំងន្ង ឹ ច្ារ់អ្ណាធរ ិ បរត្យយ
ACT) រៅប្ត្មាន្ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។សប្មារ់ខ្ញ ុំ្កមា ៏ ន្រុំ
(ROWLATT
ងច្ងរ់ ស់ត្រៅរទៀត្ប្ រ។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ការពរិ ោធមួយ ី
កនញងច្ុំរណាមការពរិ ោធអ្ោចរយរផ្សសងរទៀត្កនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ ខ្្ញុំ ឹងពីទទបក ាី រ
ន្ង ិ រ ិវត្តន្៍
ន្ឆ្ន្ ល់ច្ុំ ញ ច្រ្ច រ់។
៍ មួយររាញថា ប្ពលង ឹ វ ិញ្ហញ
ន្ ឹងអ្ាព ឬផ្សឹកអ្ារី ទបយ ី កា ី ររររភាគ ិ ី រប្ពាះវ ិញ្ហញមន្ ិ ឹង
ពកា វាោមន្ច្មៃល់ច្ុំរពាះការរងខុំរន្ះរទបយ ី រផ្សឹក ឬរររភាគរទ។ ិ ី ។ រ៉ាញប្ន្តរប្ៅពកា ី រពិន្ត្ ិ យរករហត្ញ ផ្សលទាុំងរន្ះ ខ្្ញុំប្ត្ូវ ់ ា ល់ ប្រកាសពីការរជឿជាក់មួយថា អ្នកប្ លប្សាងរករោយភាព្័យខ្មលច្ច្ុំរពាះប្ពះ ន្ង ិ អ្នកប្ ល ន្រឃញ ី ប្ទងផ្ទ ប្្នកការអ្ត្់ធមត្រ់ លកា ់ ត្ ី រត្មអាហារមាន្ោរៈសុំខ្មន្់ ូ ច្ជាការអ្ត្់ធមត្គ ិ ន្ិងន្ិយយប្ រ។ រៅកនញងច្ុំរណាទរញ្ហានន្ប្ទស ឹ តីហាក់ ូច្ជាររជ័យច្ុំរពាះខ្្ញុំ
រទាះជាយ៉ាងណា
ូ ច្រន្ះខ្្ញុំមិន្គួររ
ះរង់
រចាលព័ត្មា ៌ ន្ណាមួត្រទបយ រ៉ាញប្ន្តប្ត្ូវររងកីត្ការប្ពមាន្ប្រឆ្ុំងន្ឹងការទទួលយកប្ទឹសរតី នាះ។ ខ្្ញុំទទូច្ឲ្យអ្នកប្ ល ី យល់ពភា ុំ នន្ប្ទស មន្ ី ពខ្មលង ឹ តីររស់ខ្ញ ុំប្្ លអាច្ន្ង ឹ រ ះរងរ់ ចាលការញាុំទឹករោះរោ ិ ប្ត្ូវមាន្ៈរធាីការពិរោធរន្ះ រទបយ លញះប្តាប្ត្ពួករគគត្ ី ិ ថាមាន្អ្ត្ថប្ររយជន្៍ រហូត្មកទល់រពលរន្ះ
ឬទទួល ន្ការផ្សតល់រយរល់រោយប្គូរពទយប្ លមាន្រទពរិ ោធន្៍។
រទពរិ ោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ររាញខ្្ញុំថា
ច្ុំរពាះអ្នកមាន្ការរ ុំោយអាហាររខ្ាយ
ន្ិង
សប្មារ់អ្នកប្ លមន្ ិ ច្ង់ច្ូលរគង ោមន្ការត្មអាហារប្ លមាន្ោរធាត្ញច្្ ិ ច ឹមរសមីន្ង ឹ ទក ឹ រោះរោរទបយ ី ។
ខ្្ញុំរករយខ្ម លង ុំ ប្រសិន្ររីមាន្ន្រណាមានក់ប្ លទទួល ន្រទពិរោធន្៏រប្កាយពីអាន្ជុំពូករន្ះប្ រ់ខ្ញ ុំ្ពីការ ី ទទួលទាន្រប្ន្ថជុំន្ួសទឹករោះរោ ប្ លមាន្ោរធាត្ញ ច្ិ្ចឹម ូ ច្ោន ន្ិងប្រហាក់ប្រប្ហលោន។
IX.
ការត្សូន្ង ឹ អ្ុំណាច្
ឥទបូវរន្ះសូមន្យ ិ យអ្ុំពីប្កសួងទទួលរន្ាញកប្គរ់ប្គងជន្ជាត្អា ិ សញ។ ី
ទប្ី កុង Johannesburg ជារនាាយប្ លប្ត្ូវការពាររោយមហ្វន្តីជន្ជាត្អា ិ សញ។ ី ជន្ជាត្ច្ ិ ន្ ិ ន្ង ិ ជន្ជាត្ិ
រផ្សសងរទៀត្ប្ត្ូវ
ន្ការពារខ្ញ សប្រលកពីជន្ជាត្ឥ ា ប្ លប្ត្ូវ ិ ណា
ទាុំងរនាះរអ្ូរទាុំថាៈ
“ពួករគមន្ ិ
ន្រគជិះជាន្់ពួករគ។ ររៀងរល់នថ្ៃ ខ្្ញុំ
ន្ទទួលសទ ិ រធិ ពញរលញរទបយ ី
ន្ង ិ រ ីមបទ ី ទួល
ច្ុំន្ួន្ ១០០រផ្ទន្”។ ប្ររសីន្រររី យង ី មន្ ិ រធារី រឿងរន្ះរទ រត្អ្ ី នកណាន្ង ឹ រធា? ី អារមម ័ កនញងការរុំផ្ទលញរចាលអ្ុំរពអា ន្ទទួលរជាគជយ ី ប្កក់រន្ះរទ
ប្តាន្់ោាល ជាពញុំខ្មន្។
ខ្្ញុំប្
ន្រឃញ ី អ្នក
ន្សទ ិ រធិ ន្ះប្ត្ូវត្សូ រង់ប្
ក់
៍ ររស់ខ្ញ ុំគ ្ ត្ ិ ថា ប្រសន្ ិ ខ្្ញុំមន្ ិ
ក ជារស់រៅរោយការឈចា ន ឺ រ់កញ ងប្ររទស
រប្កាយពគ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមប្រមូ ល្សតញតាងនន្អ្ុំរពអា ុំ រនាះ រហយ ី ត្ ិ ូ រច្នះរហយ ី ី ប្កក់ទាង ី
ន្រយការ
៍ រៅ
កាន្់សនងការរ៉ាូលស ី ។ រោកសនងការជាមន្ញសសរមល ី រៅោម្ញមានក់។ ោត្់ ន្ោតរ់ខ្ញ ុំរ្ ោយភាពអ្ត្់ធមត្់ ន្ង ិ ន្រសនឲ្ ី យខ្្ញុំររាញរល់្សតញតាងទាុំងអ្ស់ឲ្យោត្់។
ោត្់ពន្ ិ ិត្យការពត្ ិ រោយខ្លួន្ឯង
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្ង ិ ោត្់ ន្ ឹងថា រៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងវាជាររឿងលុំ ច្ុំរពាះទរងាប្ី លប្រប្ពត្ ឹ តមករលជ ី ន្ជាត្ិប្ លប្ត្ូវ “ពួករយង ី ន្ង ឹ ពាយមោកលបង”។ ្័យខ្មលច្ត្រៅរទៀត្។
ខ្្ញុំមិន្ប្ត្ូវការការធានារទបយ ី ។
កកនញងការោក់កុំហញសរលីជន្ជាត្ិប្សបកស ៌ សមបញរ។
រ៉ាញប្ន្តោត្់ ន្ន្យ ិ យថាៈ
រ៉ាញប្ន្តវាមន្ ិ ប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវរនាះរទបយ ី ប្ លទញកឲ្យរទរលមស ី ទាុំងរនាះរងកភាព
ោត្់ប្ត្ូវប្ត្ចារ់ខ្ួ លន្ពួករគ។
ទាុំងរន្ះរោយរសររទប ី យ ី ។ រនាះរទបយ ី ។
ន្រគររសរអ្ ស ី ី រោយព
ន្ង ុំ ិ រពញច្ត្ ិ តយ៉ាងខ្មលង
ខ្្ញុំ
ោត្់ធានាច្ុំរពាះខ្្ញុំថា
ន្សងស ័យរលីមហ្វន្តីមួយច្ុំន្ួន្
ល វ ន្រច្ញរលម ីកាចារ់ខ្ួ ន្ប្ត្ូ ី ហ្វន្តីពីរនាក់រញរ៉ា ណាណះប្ លខ្្ញុំ
ោត្់មិន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យរកីត្រទរលមីស
រ៉ាញប្ន្តោមន្្សតញតាងប្រឆ្ុំងន្ឹងមហ្វន្តីទាង ុំ
ន្ោក់ការសងស ័យ។ សកមមភាពររស់ខ្ញ ុំ្
មិន្អាច្រកាទញ កជាការសុំរត្់ ន្រទបយ ី ។ មន្ញសសជារប្ច្ីន្ ឹងថា ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្រៅកាន្់សនងការរ៉ាូលីសជាររៀងរល់នថ្ៃ។
196
មហ្វន្តីពរី រូរប្ លប្ត្ូវ
ន្រច្ញ ីកាឲ្យចារ់ខ្ួ ន្ ល
ការយល័ យ ន្ង ន្រយការ ិ ិ
ទទួលការរសញរ ី អ្រងកត្ត្ច្ ិ ត្ួច្រ៉ាញរណាណះ។
ពួករគធាលរ់មកឃ្លលរុំ មល ី
៍ ពស ី កមមភាពររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅមហ្វន្តីរផ្សសងៗរទៀត្។ រទាះជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ន្ិយយថា
មហ្វន្តីទាង ុំ រន្ះអាប្កក់ខ្មលង ុំ ណាស់រប្ពាះថាពួករគមន្ ិ ប្ត្ូវ ន្រសញរ ី សួរច្ុំរពាះទរងាីអាប្កក់ររស់ពួករគរទបយ ី ។ ររស ី ន្ ិ ជាោមន្ការជួយពជ ា រនាះរគ ក៏ពួករគមន្ ល រ។ ី ន្ជាត្ិច្ិន្ ន្ង ិ ជន្ជាត្ិឥណា ិ អាច្ប្ត្ូវ ន្ចារ់ខ្ួ ន្រនាះប្ មាន្រហត្ញការ
សនងការរ៉ាូលីសទទួល ប្តាន្់ោាល។ ប្ត្ូវ
៍ មួយកនញងច្ុំរណាមរហត្ញ ការ
៍ រផ្សសងៗរទៀត្ប្ លប្ត្ូវ
ន្ កា ល រប្កាយមកពួករគក៏ប្ត្ូវ ី រត្ារ័ន្ចារ់ខ្ួ ន្
ន្អាជា្ធរប្រកាសថាោមន្រទាស។
ន្ចារ់ខ្ួ ន្ ល ន្ង ិ រ្ជូ ន្រៅកាន្់ប្ររទស
រទាះជាមាន្្សតញតាងរងមា ឹ ញ រុំ ចាទប្រកាន្់ន្ង ឹ រញរសរនាះយ៉ាងណាក៏រោយ
ន្ប្រកាសថាោមន្រទាសនព ប្ ល។ ការប្រកាសរទាសប្រររន្ះ
យ៉ាងខ្មលង ុំ ច្ុំរពាះររឿងរន្ះប្ រ។
ក៏មហ្វន្តទា ុំ ពរី នាក់រនាះ ី ង
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំខ្កច្ត្ ុំ ។ រោកសនងការរ៉ាូលីសក៏មាន្អារមម ិ តយ៉ាងខ្មលង
៍ រោកោតយ
ូច្រន្ះ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏ ន្ពិភាកាជាមួយអ្នកមាន្វ ិជាជជីវៈប្ផ្សនកច្ារ់។ រញ្ហារន្ះ
ន្កាលយជាការសអររ់ ខ្ពម ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំរោយោរប្ត្រទរលមីសទាុំងរនាះ
ន្រញ្ហជក់រឃញ ី យ៉ាងច្ាស់។
រទាះជាយ៉ាងណា រទរលមីសររស់មហ្វន្តីទាង ុំ ពរី នាក់ជាក់ប្សតងណាស់ថា រទាះរីមាន្ការ ប្រកាសពកា ី រោមន្
រទាសក៏រោយ
ក៏រោឋ្ិ
លមន្ ិ អាច្ការពារពួករគ
ពីការររប្កសួងទទួលរន្ាញកប្គរ់ប្គងជន្ជាត្ិអាសញីប្ត្ូវ ធានារន្តការររររស់ខ្ួ ន្រទៀត្។ ល
ន្រទបយ ី ។
មហ្វន្តទា ុំ ពរី នាក់រនាះប្ត្ូវ ី ង
ន្ររ
ត ញរច្ញ
ន្ប្កប្ប្រមួយច្ុំន្ួន្ រហយ ា ក៏រៅ ី សហគមន្៍ជន្ជាត្ិឥណា
៍ រន្ះជុំរញញឲ្យខ្្ញុំមាន្កិត្ាន្ញ ភាព ន្ិងកាន្់ប្ត្ឲ្យខ្្ញុំអ្ន្ញ វត្តកិច្ចការរន្ះរប្ន្ថមរទៀត្។ ប្
រហត្ញ ការ
រផ្ទន្ប្ លសហគមន្៍ចាយវាយខ្ជះខ្មជយរៅរលីការនគរន្លុំប្ ក់ប្ត្ូវ
ន្សរហ្វរាះមកវ ិញ។
ក់ររ់រយ
សកមមភាពនានាមិន្ប្ត្ូវ
ន្សរហ្វរាះទាុំងអ្ស់រនាះរទបយ ី អ្នកប្ លមាន្ភាពមិន្រោមះប្ត្ងរ់ ៅប្ត្រន្តរធាីប្រររន្ះរទៀត្។ រ៉ាញប្ន្តរពលរន្ះ អាច្
់ ទួល រធាីឲ្យមន្ញសសប្ លមាន្ភាពរោមះប្ត្ងទ
ន្ភាពរោមះប្ត្ងរ់ រស់ខ្ួ ន្មកវ ល ិញ។
រទាះរីជាមហ្វន្តីទាង ុំ រន្ះអាប្កក់ករ៏ ោយ ខ្្ញុំប្ត្ូវន្ិយយថាខ្្ញុំោមន្រុំ
ងអ្ាីប្រឆ្ុំងពួករគជាលកខ
ៈផ្ទាល់ខ្ួ ន្ ល
រទបយ ី ។ ពួករគ ឹងររឿងរន្ះរោយខ្លួន្ឯង រហយ ី រពលពួករគមកជួរខ្្ញុំ ក៏ខ្ញ ុំ្ ន្ជួយពួករគប្ រ។ ពួករគទទួល ន្ ឱ្កាសការរររៅោោប្កុង Johannesburg កនញងករ ន្ ឹងថាខ្្ញុំមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយោោប្កុងរន្ះ
ក៏ ន្ច្ូលររប្មីការរររៅទីរនាះរៅ។ រប្កាយពីខ្ញ ុំ្
ី ប្ លខ្្ញុំជុំទាស់ន្ឹងសុំរ
ូរច្នះខ្្ញុំកម ៏ ិន្
ន្រ ុំខ្មន្ត្វា៉ាពួករគរទបយ ី
រប្កាយមកពួករគ
ន្រធាីឲ្យមហ្វន្តីទាង ុំ ពីរនាក់នាក់ទទួលរមររៀន្ប្រររន្ះរហយ មហ្វន្តីរផ្សសងៗរទៀត្ប្ លមាន្ទុំនាក់ ី
ទុំន្ងជាមួយមហ្វន្តីពីរនាក់រនាះ
ន្ររាញភាពរច្ះគួរសមច្ុំរពាះខ្្ញុំ
រោយ។ រន្ះមិន្ប្មន្ជាប្ផ្សនកមួយនន្អ្ត្តច្រកព ិ ីកុំរ រោលការ
ី រន្ះ។ មិត្ត្ហ្វ័ កតមានក់ររស់ពួករគ
រទាះរីជាខ្្ញុំន្ិយយពាកយខ្មលង ុំ ៗោក់ពួករគក៏
ី ត្ររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ រប្កាយមកខ្្ញុំ ឹងថា រន្ះគឺជាប្ផ្សនកមួយនន្ ៍ រប្រី អ្ហិងា ន្ិងការ មិន្ររៀត្ររៀន្ អ្នក ន៏ ទ។
ការមិន្ររៀត្ររៀន្អ្នក ន៏ ទ គឺជាមូលោឋន្ប្គឹះនន្ការប្សាងរកសច្ចធម៌។ ជាររៀងរល់នថ្ៃខ្ញ ុំទ ្ ទួលោាលថា ការ
ប្ោវប្ជាវរន្ះគឺជាការឈចា ឺ រ់ លញះប្តាប្ត្ប្ត្ូវឈររលីមូលោឋន្ប្គឹះនន្ការមិន្រប្រីអ្ហិងា។ វាជាការប្ត្ឹមប្ត្ូវណាស់ កនញងការទរ់ទល់
ន្ិងត្សូប្រយញទធប្រព័ន្ធមួយ
រ៉ាញប្ន្តការទរ់ទល់
ន្ិងការត្សូរន្ះវាមាន្លកខ
ៈ ូច្ជាការប្រយញទធ
ន្ឹងខ្លួន្ររស់រយង ី ូរចានះប្ រ។ រយង ី រស់រៅកនញងកប្ន្លងជាមួយោន រហយ ី រយង ី ក៏ជាកូន្ៗររស់ប្ពះ ូច្ោន
ូ ច្រន្ះ
ថាមពលពិសិ ឋប្រររន្ះប្ត្ងប្ត្មាន្កនញងខ្លួន្រយង ី ឥត្ប្ពុំប្ ន្។ ការអ្ន្ញវត្តភាពរផ្សសងោនត្ិច្ត្ួច្ររស់មន្ញសសជាត្ិគឺជា ការអ្ន្ញ វត្តថាមពលពិសិ ឋទាង ុំ រនាះ ទាុំងមូល។
ូ ច្រន្ះអ្ុំរពីអាប្កក់មិន្ប្មន្ប្ត្ច្ុំរពាះមន្ញសសជាត្ិរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តច្ុំរពាះពិ្ពរោក
197
X. រហត្ញ ការរផ្សសងៗោនកនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្
ប្ លលទធោ ិ សនា
៏ ស ការោក់រទាសរលខ្ ល ន្ង ី ួ ន្ឯង ិ ការច្ងចាុំ ព ិ ិ ឋ
ន្នាុំឲ្យខ្្ញុំកាន្់ប្ត្មាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជិត្សនិត្ជាមួយមន្ញសសជារប្ច្ន្ ី
ន្ង ិ សហគមន្៍រផ្សសងោន
រហយ ្ មួយន្ង ី រទពរិ ោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំជា ឹ រហត្ញ ការទាុំងរន្ះ
ន្ធានា
ច្ុំរពាះខ្្ញុំថា ោមន្ភាពខ្ញសប្រលកោនរវាងោច្់ញាត្ិ ន្ង ិ ជន្ច្ប្មលក ប្រជាជន្កនញងប្សុក ន្ង ិ ជន្រររទស ជន្ជាត្ិ ប្សបកស ន្ង ា ន៏ ទរទៀត្មន្ លី ោសនា ិ ប្សបករមម ហិ ូ ា ោសន្ក ិ ន្ង ិ ជរុំ ន្ឿររស់ជន្ជាត្ិឥណា ិ ថាជាោសនាមូសម Parsis ប្គស ិ តោសនា ឬប្ពះរយសូរទបយ ី ។ ខ្្ញុំអាច្ន្យ ិ យ ន្ថា ររះ ូងររស់ខ្ញ ុំ្មន្ ិ អាច្គត្ ិ ពចា ិ រណារោយប្ផ្សអក រលីភាពខ្ញសប្រលកោនរន្ះរទបយ ី ។
ខ្្ញុំមិន្អាច្អ្ះអាងថារន្ះជារន្ះគញ
ធម៌ពិរសសមួយរទបយ ី
រប្ពាះរន្ះជា
ធមមជាត្ិរៅកនញងខ្លួន្ររស់ខ្ញ ុំ្ ជាជាងលទធប្ លរកត្ ឹ ការរប្រី អ្ហិងា ី រច្ញពីការប្រឹងប្ប្រងររស់ខ្ញ ុំរ្ ច្ញពីការយល់ ង
ប្ពហមច្រយធម៌ ិ គញ
អ្ រប្កាហា ី
(មិន្ប្មន្ជាកមមសិទិ ធ)
កុំទបញងរពលខ្្ញុំអ្ន្ញវត្តគញ
ធម៌ទាង ុំ រន្ះកនញងទប្ី កុងឌូ
ធម៌ទាង ុំ រន្ះ។
ន្ង ិ គញ
ធម៌រផ្សសងៗរទៀត្
ប្ លខ្្ញុំកុំពញងរន្តរ ញ ត ះ
ន្ ជុំន្ួយការការយល័ យររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ងប្ត្រៅជាមួយខ្្ញុំ ិ
ប្ លពួករគខ្លះជាប្គស ន្ង ឬររន្ ី កុំរ ិ ពោសន្ក ិ ិ ហិ ូ ា ោសន្ក ិ ី យ ិ យពរី ម
ី ត្ររស់ពួករគវ ិញ ពួករគជាជន្
ជាត្ិគូចារ៉ា ត្ ន្ង ិ តាមល ី ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ចាុំថាខ្លួន្ឯងធាលរ់ចាត្់ទញកអ្ារី ផ្សសងរប្ៅពភា ី ពជាមត្ ិ ត្័ហ្វកត រងរអូន្ ោច្់ញាត្ិរនាះ រទបយ ិ ប្គួោរររស់ខ្ញ ុំ្អ្្ច ឹងប្ រ។ ជុំន្ួយការខ្្ញុំមានក់គជា ី ។ ខ្្ញុំចាត្់ទញកពួករគ ូ ច្ជាសមាជក ឺ ប្គស ិ តោសន្ក ិ ប្ លរកត្ ី រច្ញពីប្ត្កូលអ្នកមាន្វ
ណៈទាររុំផ្សញត្។
ន្ោងសងរ់ ៅរប្កាយផ្សាះររស់ជន្ជាត្ិរោកខ្មងលិច្ រហយ ់ ប្មាករៅទីរនាះ ី រន្ារស
លុំរៅោឋន្ប្ត្ូវប្ត្ូវ
ោមន្កប្ន្លងសប្មារ់រងាូរទឹកកខ្ាករ់ ច្ញរទបយ ី ។
រន្ារស ់ ប្មាកន្ីមួយៗសញទធប្ត្មាន្រងាន្់អ្នាម័យរៅជារ់កប្ន្លង
រគង។ រប្ៅពីប្ត្ូវសមាអត្រន្ារទា ់ ង ុំ រន្ះរោយអ្នកររប្មីរហយ ខ្ញ ុំ្ ន្ិងខ្្ញុំក៏ ី រនាះ ្រយររស់ ិ រនាះប្ រ។ ជុំន្ួយការប្ ល
ន្រស់រៅទីរនាះយូររហយ ុំ ឹងការសុំអាត្សមាភររោយខ្លួន្ឯង ខ្ ី ពួករគោញន្
ការប្ លកាន្់ប្គិសតោសនារន្ះជាអ្នកច្ុំ ូ លថ្មី ោត្់។
ស់រោយជុំន្ួយការប្ លមាន្វ
រនាះរទបយ ី ។
ៈជុំន្ួយ
ូច្រន្ះវាជាកាត្ពាកិច្ចររស់ពួករយង ី កនញងការសុំអាត្រន្ារ់ររស់
្រយររស់ ខ្ញ ុំរ្ រៀរច្ុំសុំអាត្សមាភរររស់អ្នករផ្សសងៗរទៀត្ ិ
ប្ លរប្រីប្
ន្ច្ូ លរួមការសុំអាត្
ណៈទាររនាះ។
រ៉ាញប្ន្តនាងមាន្ការការកប្មិត្ច្ុំរពាះការសុំអាត្វត្ថញ
នាងមិន្ច្ូលច្ិត្តឲ្យខ្្ញុំ
ររៀងរល់នថ្ៃខ្ញ ុំអា ្ ច្ចាុំពីទិ ឋភាពមិន្រពញច្ិត្តររស់នាងច្ុំរពាះខ្្ញុំ
ឬនាងរពញច្ិត្តសុំអាត្វត្ថញទាុំង
តាមរយៈប្កវប្្នករពារពញរោយ
កុំហង ុំ ច្ញ ះមករប្កាម។ រ៉ាប្ន្តខ្ញ ុំ្មិន្ប្មន្ជាោាមីប្ លមាន្ច្ិត្ត ឹ ោយទបុំជាមួន្ឹងទឹកប្្នករៅជារ់ថាពល់ កាន្់ចាន្ឆ្នង រឃ្លររៅរទបយ ី ។
ខ្្ញុំចាត្់ទញកខ្លួន្ឯង ូ ច្ជាប្គូររស់នាង ូរចានះប្ រ
ខ្្ញុំរធាី ូច្ជារមីលមិន្រឃញ ី ។
ូច្រន្ះរល់ទរងារី រស់នាងរោយកតីប្សទាញ់
ខ្្ញុំហាក់ ូច្ជាមិន្រពញច្ិត្តន្ឹងឥរយរទសុំ អាត្ឆ្នង ុំ ចាន្ររស់នាងរទបយ ិ ី ។
រោយកតីរករយ។ ខ្្ញុំន្ិយយរៅកាន្់នាងថាៈ “ខ្្ញុំមិន្រៅកនញងផ្សាះប្ លរមីលរៅមិន្ ី
ូច្រន្ះ
ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ឲ្យនាងរធាី
ន្សុំអាត្លអរនាះរទ។
ពាកយរពច្ន្៍ទាង ុំ រន្ះ ូ ច្ជាប្ពួញច្ុំរពាះនាងអ្្ច ឹង។ នាង
ន្ប្ប្សកត្រវ ិញថាៈ “ឲ្យខ្្ញុំរស់រៅផ្សាះរន្ះរោយខ្លួន្ឯងច្ញះ នាងន្ឹងរច្ញពីផ្សាះរន្ះ”។ “នាងប្លង
ោាល់ខ្ួ ន្ឯងរហ ល យ រប្ពាះនាងប្លងមាន្កតីរមតាតកនញងខ្លួន្រទៀត្រហយ ី ី ”។ ខ្្ញុំចារ់ន នាងទាញមកប្កបរទាារប្ លរៅទ ល់មញខ្ជរ ថាពល់
តី ររនាះ
រហយ ី នាង
រហយ ី ឬ?
ន្ិង
ន្ររីកទាាររោយមាន្រុំ
ន្ប្ប្សកយុំថាៈ
រត្ីឲ្យនាងរៅទីណា?
ងរញញនាងរច្ញរៅរប្ៅ។
“រត្ីខ្ញ ុំ្មិន្មាន្អារមម
នាងោមន្ឪពញកមាតយ
ទឹកប្្នកនាងប្សក់ហូររជាគរពញ
៍ រអ្ៀន្ខ្មមស់រន្តិច្រទឬ”?
ឬោច្់ញាត្ិរៅទីរន្ះរទបយ ី ។
រត្ីកន្លងមកខ្្ញុំ
ន្រ្លច្
រធាីជាភារយររស់ ខ្ញ ុំ្ ិ
198
រត្ខ្ ្ ត្ ខ្ញ ុំ្។ ពួករយង ី ញ ុំគ ិ ថានាងប្ត្ូវអ្ត្់រអាន្រទាសច្ុំរពាះការវាយត្រ់ររស់ខ្ញ ុំ្ឬ? ប្ពះន្ង ឹ ឹងពឥ ី រយរទររស់ ិ ី មិន្ប្ត្ូវ រធាប្ី រររន្ះរនាះរទ!
ទក ឹ មញខ្ររស់ខ្ញ ុំ្កាលហាន្ រ៉ាញប្ន្តរពារពញរោយភាពរអ្ៀន្ខ្មមស់ រហយ ី រប្កាយមកខ្្ញុំក៏
្រយររស់ ខ្ញ ុំ្មន្ ិ ិ អាច្ទញកខ្្ញុំរចាល
រនាះខ្្ញុំកម ៏ ន្ ិ អាច្ទញ កនាងរចាលប្ រ។
ន្រទ ិ ទាារ។ ប្រសន្ ិ ររី
ពួករយង ី ធាលរ់មាន្ការរ្លះប្រប្កកោន
ជារប្ច្ីន្ រ៉ាញប្ន្តទរ លោមន្ថាមពលនន្ភាពអ្ត្់ធមត្គ ់ ប្ឺ ត្ងប្ត្យកឈនះជាន្ិច្ច។ ី ្ច រ់ពួករយង ី ក៏ប្ត្ូវោនវ ិញ។ ្រយប្ ិ នថ្ៃរន្ះ ខ្្ញុំន្ឹងររៀរររ់ពរី ហត្ញការ
៍ នន្ការមន្ ិ យកច្ត្ ិ តទញកោក់ររស់ខ្ញ ុំ្មួយច្ុំន្ួន្ ខ្
ៈប្ លវា
ន្រកត្ ី
រទបង ្ ខ្្ញុំប្លងជាមន្ញសសប្ លរមល ន្ង ី កនញងរយៈរពលរប្ៅពរី ជាគវាសនាររស់ខ្ញ ុំ។ ី មិន្រឃញ ី ិ ជាោាមប្ី លងរ់ងល់
រទៀត្រហយ ខ្្ញុំកឈ ៏ រ់រធាជា ខ្ញ ុំ្ (Kasturba) អាច្រនាះ ី ី ប្គូររប្ងៀន្ររស់្រយខ្្ ិ ិ ញ ុំរទៀត្ប្ រ។ ប្រសិន្ជា្រយររស់ នាងន្ង ឹ មន្ ិ រពញច្ត្ ិ តខ្ញ ុំ្រៅនថ្ៃរន្ះច្ុំរពាះអ្ាប្ី លខ្្ញុំ
រហយ ា កាមគញ ី ពួករយង ី ទាុំងពីរនាក់ប្លងមាន្ត្ណា រោយមន្ ិ ទទួល
ន្រធាីច្ុំរពាះនាងពីមញន្មក។
ច្ុំរពាះោនរទៀត្ប្ រ។ នាងគឺជាអ្នករមល ី ប្ថ្រកាខ្្ញុំ ៏រោមះសមប្គ
ន្ររាន្់អ្ាីទាល់ប្ត្រោះ កនញងកុំទបញងរពលខ្្ញុំមាន្ជុំង។ ឺ
មាន្រហត្ញការ
រយង ី មិត្តភាព ី ពាយមររងកត្
៍ រចាទជារញ្ហាមួយ ន្រកត្ ី រទបង ី កនញងឆ្ន ុំ ១៨៩៨
រៅរពលប្ លខ្្ញុំរៅមិន្ទាន្់ប្រត្រ ិ ត្តិ
ប្ពហមច្រយធម៌ ។ រនាះជារពលរវោមួយប្ លខ្្ញុំគត្ ជា ិ ិ ថា ្រយគ ិ ឺ វត្ថញនន្កាមគញ
ររស់ោាមប្ី លរកត្ ី មកសប្មារ់
រធាីតាមការររារ់រញ្ហជររស់ោាមី ជាសុំទាញ់ ន្ិងជាន គូរម ួ ការសរាយ ន្ិងទញកប្ពួយររស់ោាមីប្ត្រ៉ាញរណាណះ។ រៅឆ្ន ុំ ១៩០០ ប្ លគុំន្ិត្ទាុំងរន្ះប្ត្ូវ
ន្ផ្ទលស់រូ រឫសគល់ ត រហយ ី រៅឆ្ន ុំ ១៩០៦ គុំន្ិត្ទាុំងរន្ះ
កាន្់ប្ត្ប្ប្រប្រួលខ្មលង ុំ រទបង ន ី ។ រ៉ាញប្ន្តការប្ប្រប្រួលទាុំងរន្ះ ខ្្ញុំន្ឹងររៀរររ់រៅជុំពូករផ្សសងរទៀត្។ វាប្គរ់ប្ោរ់កញ ងការ ន្ិយយថា
រោយោរប្ត្ន្ត្ថិភាពនន្ការប្សកឃ្លលន្ររស់ខ្ញ ុំរ្ កីន្រទបង ី ជារន្តរនាារ់
ប្គួោរររស់ខ្ញ ុំ្ន្ឹងកាន្់ប្ត្សរាយ កាន្់ប្ត្ប្ផ្សអមប្លាម ន្ិងកាន្់ប្ត្ច្ញះសប្មុងន្ឹងោន។ សូមកញុំឲ្យអ្នកអាន្ណាមានក់សន្និោឋន្ការររៀរររ់ការច្ងចាុំរន្ះថា
មិន្ ូរចានះរទជីវ ិត្រស់រៅកនញង
រន្ះជាគុំន្ិត្ររស់រយង ី ទាុំងពីរនាក់
ឬ
មាន្ការឯកភាពទាុំងប្សុងរវាងពួករយង ី រនាះ។ Kasturba ខ្លួន្នាងផ្ទាល់ប្រប្ហលជាមិន្ ឹងថារត្ីនាងមាន្ឧត្តមគត្ិ ឯករជយច្ុំរពាះខ្្ញុំឬក៏អ្ត្់រនាះរទ។ រហូត្មកទល់សពានថ្ៃរន្ះ មាន្ររឿងជារប្ច្ីន្ប្ លខ្្ញុំ
ន្រធាីរោយមិន្មាន្ការយល់
ប្ពមពីនាងទាល់ប្ត្រោះ។ ពួករយង ី មិន្ប្ លពិភាកាោនពីរញ្ហារន្ះរទបយ ី រប្ពាះខ្្ញុំន្ិយយថា វាមិន្ប្មន្ជាររឿងលអ សប្មារ់យកមកពិភាកាោនរនាះរទបយ ី ។ សប្មារ់នាងមិន្ធាលរ់ទទួល
ន្ការអ្រ់រ ុំពីខ្ញ ុំ្ ឬពីឪពញកមាតយររស់នារទបយ ី
រៅកុំទបញងរពលប្ លខ្្ញុំសរប្មច្ការររអ្ាីមួយរនាះ។ រ៉ាញប្ន្តនាងប្ត្ងប្ត្ឲ្យពរជ័យរល់អ្ាីមួយប្ លខ្្ញុំកុំពញងរធាី រហយ ី
រន្ះគឺជាអ្ាីប្ ល្រយនានាប្ លកាន្់ោសនាហិ ូ ា ប្ត្ប្រកាន្់ខ្មជរ់ជាន្ិច្ច។ រទាះជារពញច្ិត្ត ឬមិន្រពញច្ិត្ត មាន្ ិ មន្សិការៈ ឬោមន្មន្សិការៈ នាងប្ត្ប្រសិទធពរជ័យរៅរប្កាយជុំហាន្ប្ លខ្្ញុំរ ីរជាន្ិច្ច រហយ ី មិន្ប្ លរ្ឈរ់ការ ប្រឹងប្ប្រងររស់ខ្ញ ុំប្្ លប្រឹង្ន្រៅរកការអ្ត្់ធមត្រ់ ទបយ ី ។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី រវាងពួករយង ី គឺមាន្ភាពខ្ញសប្រលកោន យ៉ាងខ្មលង ុំ រហយ ី ខ្្ញុំប្ត្ងមាន្អារមម
៍ ថា ជីវ ិត្ពួករយង ី រពារពញរោយរសច្កតីខ្ញស សញ្មងាល ន្ិងភាពរករយ។ ី
XI. សប្មារ់ខ្ញ ុំ្
ទុំនាក់ទន្ ុំ ងសញជ ញ ៉ា ី រប្ៅជាមួយជន្ជាត្អ្ ិ រឺ រ
ជុំពូករន្ះមាន្ោរៈសុំខ្មន្់ណាស់រ ីមបព ី ន្យល់អ្នកអាន្ឲ្យយល់ររឿងរ៉ា វប្ លខ្្ញុំ
មួយស ត ហ៍រៅមួយស ត ហ៍។
ខ្្ញុំោមន្គរប្មាងច្ាស់ោស់រទបយ រៅរពលខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមសររសរជុំពូករន្ះ។ ខ្្ញុំោមន្កុំ ី
ន្សររសរពី
ត្់រហត្ញ ឬឯកោរ
រផ្សសងៗប្ លប្ត្ូវយកមកប្ផ្សអកជាមូលោឋន្នន្ការររៀរររ់ររឿងរ៉ា វនន្ការពិរោធររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ ខ្្ញុំប្ោន្់សររសរវារទបង ី ប្សរតាមោមរត្ីរៅរពលខ្្ញុំកុំពញងសររសររ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំមិន្អ្ះអាងច្ាស់ទាង ុំ ប្សុងរទបយ ី ថា រល់គុំន្ិត្ ន្ិងសកមម
199
រ៉ាញប្ន្តការពន្ ិ ត្ ិ យន្ូ វជុំហាន្ប្ លប្ត្ូវ
ភាពររស់ខ្ញ ុំ្រធាីតាមោមរត្រី រស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ សកមមភាពរផ្សសងៗប្ លប្ត្ូវ
ន្ចាត្់ទញកថា ន្រកត្ ី រទបង ី រន្តច្ ិ រន្តួច្
ទាុំងរនាះរធារី ទបង ី តាមរយៈោមរត្រី នាះរទបយ ី ។ ខ្
ន្អ្ន្ញវត្តកញ ងជ ន ីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្
ខ្្ញុំគត្ ិ ថាវាមិន្សមន្ិយយថា
ន្ង ិ
ការពរិ ោធ
ខ្្ញុំមន្ ឬោាល់ប្ពះរនាះរទបយ ិ ប្ ល រឃញ ី ី ។ខ្្ញុំរធាឲ្ ី យពិ្ពរោកមាន្ជុំរជឿរលប្ី ពះរោយខ្លួន្ឯង រៅ ៈរពលជរុំ ន្ឿររស់ខ្ញ ុំ្មន្ ្ រទាះជាយ៉ាងណា ិ អាច្លញររច្ញ ន្ ខ្្ញុំចាត្់ទញកជុំរន្ឿរន្ះគឺជារទពិរោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំ។
អាច្ន្យ ិ យ
ន្ថា ការន្ិយយថាជុំរន្ឿជារទពិរោធន្៍គជា ឺ ការកញ ហកច្ុំរពាះការពិត្ អាច្ប្រប្ហលជាប្ត្ូវជាងកនញង
ការន្ិយយថា ខ្្ញុំោមន្ពាកយអ្ាីន្យ ្ ុំរពាះប្ពះរទបយ ិ យពជ ី ុំរន្ឿររស់ខ្ញ ុំច្ ី ។
ប្រប្ហលជារពលរន្ះប្ត្ូវពន្យល់រ ម ី បឲ្ ី យរយយល់រហត្ញ អ្ាី ន្ជាខ្្ញុំរជឿថា
ខ្្ញុំសររសរររឿងរ៉ា វរន្ះរច្ញពី
គុំន្ត្ ្ ខ្្ញុំទទួលោាល់ថាមញ ន្រពលខ្្ញុំសររសរពរ ិ ភាលមៗររស់ខ្ញ ុំ។ ី ទពិរោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំ្ជាមួយជន្ជាត្អ្ ិ រឺ ញរ៉ា ខ្្ញុំប្ត្ូវសររសរ អ្ាម ី ួយតាមរយៈអារមភកថា។
ជាថ្មម ី តងរទៀត្ រៅរពលខ្្ញុំចារ់រផ្សតម ី ជុំពូករន្ះ ខ្្ញុំ ន្ជួររញ្ហាជារប្ច្ីន្។ ររឿងប្ លប្ត្ូវរផ្ទតត្ការយកច្ិត្ត ន្ង ិ ររឿងប្ត្ូវលញររចាលទាក់ទងន្ង ឹ ន្ង ឹ មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្អ្ ិ ងរ់ គលសប្ លខ្្ញុំន្ឹងសររសររន្ះគជា ឺ រញ្ហាធៃន្់ធៃរមួយ។ ប្រសន្ ិ ររីរញ្ហាពាក់ព័ន្ធនានាប្ត្ូវ
ថារញ្ហារន្ះជារ់ពាក់ព័ន្ធ ខ្
ន្លញររចាល រនាះសច្ចធម៌ន្ឹងប្សពច្ ិ ប្សពិល។ រហយ ី វាជាការលុំ ៈរពលប្ លខ្្ញុំមិន្ទាន្់ប្
កប្ លប្ត្ូវសរប្មច្
ក ពីទុំនាក់ទុំន្ងនន្ររឿងរ៉ា វរន្ះរៅរទបយ ី ។
រពលរន្ះខ្្ញុំកាន្់ប្ត្យល់ច្ាស់ប្ថ្មរទៀត្ន្ូ វអ្ាីប្ លខ្្ញុំ
ន្អាន្កន្លងមកទាក់ទងន្ឹងភាពមិន្រពញ លកខ
នន្ជីវប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្ួ ន្ ល ូច្ជាប្រវត្តិោហ្វសតរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ឹងថា ខ្្ញុំមិន្
ៈ
ន្សររសរររៀរររ់រល់ររឿងរ៉ា វប្ លខ្្ញុំចារុំ ទបយ ី ។
រត្ីមាន្ន្រណាអាច្ន្ិយយថា រត្ីច្ុំន្ួន្រ៉ាញណាណប្ លប្ត្ូរសររសរ ឬលញ ររចាលប្សរតាមផ្សលប្ររយជន្៍នន្សច្ចធម៌។
រត្ីអ្ាីរៅជាត្នមលនន្រទរ្ញត្តិច្ារ់ប្ លជា្សតញតាងមិន្ប្គរ់ប្ោន្់ររស់ភាគីមាខងរៅត្ញ លការ ប្ត្ូវ ន្ផ្សតល់ជូន្តាម រហត្ញ ការពិត្ប្ ក នន្ជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ប្រសិន្ររីមាន្ន្រណាមានក់រ ិរសធជុំពូកប្ លខ្្ញុំ ន្សររសររួច្រហយ ី រនាះ ពួករគប្រប្ហលមិន្អាន្ជុំពូករនាះរទបយ ី អាច្សូមបស ី ររសីរខ្លួន្ឯងប្ លប្ត្ូវ រហត្ញ ូ រច្នះរហយ ី
រហយ វ ិញ ី ប្រសិន្ររីការរ ិរសធរនាះជាការរះគន្់ ិ
ពួករគប្រប្ហលជា
ន្ររាញពីភាពច្រនាលះប្ររហាងនន្រទររាញររស់ខ្ញ ុំជា ្ រប្ច្ីន្។
ៈរពលថាវាប្រប្ហលជាប្ត្ូវរ្ឈរ់ការសររសរជុំពូករន្ះរហយ ី ។
ខ្្ញុំគិត្មួយខ្
រ៉ាញប្ន្ត
យូរៗរៅ ខ្្ញុំគិត្ថាមិន្ប្មន្ជាការឃ្លត្់ឃ្លត្់ច្ុំរពាះខ្លួន្រទបយ ូច្រន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្រន្តការសររសររន្ះ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាីតាម ី សញភាសិត្មួយប្ លរពាលថា ោមន្អ្ាីប្ លប្ត្ូវរ ះរងរ់ ចាលរទបយ ររណាប្ត្ូវ ន្រញ្ហជក់ថាខ្ញសសីលធម៌។ ី ខ្្ញុំមិន្សររសរពីជីវប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្ួ ន្រ ល រទបយ ីមបទ ី ទួលការរះគន្់ ិ ី ។
សច្ចធម៌។
មួយកនញងច្ុំរណាមរោលរុំ
ងនានាគឺផ្សតល់ការរស់រៅ
ជាការពិត្ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមសររសរប្សរតាមរុំ
ការសររសររធាីរទបង ី តាមការពិរោធន្៍នន្
ន្ិងអាហារលអសប្មារ់មិត្តរម ួ ការររររស់ខ្ញ ុំ។ ្
ងររស់ពួករគ។ ខ្្ញុំប្រប្ហលជាអាច្ឈរ់សររសរ ប្រិសិន្ររីរោក
Jeramdas ន្ិងរោក Swami Anandមិន្ត្សូរសនីសញុំរនាះរទបយ ី ។ ផ្ទាល់ខ្ួ ន្ ល ប្ លប្ត្ូវរធាីឲ្យពួករគប្ត្ូវ ន្រគរះគន្់ ប្ រ។ ិ
ូរច្នះ ខ្្ញុំមាន្កុំហញសកនញងការសររសរជីវប្រវត្តិ
រ៉ាញប្ន្តប្ត្ូវទទួលយកប្រធាន្រទប្ លររាញកនញងោច្់ររឿងរ ីមរន្ះ។
ន្រស់រៅខ្្ញុំកញ ងឋាន្ៈជាសមាជ ន ិកប្គួោរខ្្ញុំ
ខ្្ញុំមាន្ជន្ជាត្ិឥណា ា ជារប្ច្ីន្ប្ ល រហយ ៏ ន្មិត្ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសរស់រៅជាមួយខ្្ញុំរៅទីប្កុង ី ខ្្ញុំកមា
ឌូ ន្ ផ្សងប្ រ។ មិន្ប្មន្មាន្ន្័យថារល់អ្នកប្ លរស់រៅជាមួយខ្្ញុំរពញច្ិត្តរនាះរទ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ពួករគ។ ខ្្ញុំមិន្ប្មន្ជាមន្ញ សសឆ្លត្ប្គរ់ករ
ន្ត្សូរស់រៅជាមួយ
ី ទាុំងអ្ស់រនាះរទ។ ខ្្ញុំមាន្រទពិរោធន្៍ជូរច្ត្់មួយច្ុំន្ួន្ ប្ លរទ
ពិរោធន្៍ទាង ុំ រន្ះរួមមាន្ទាុំងជន្ជាត្ិឥណា ា ន្ិងជន្ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា ។ រហយ ុំ ី ខ្្ញុំមិន្រោកោតយច្ុំរពាះរទពិរោធន្៍ទាង រនាះរទបយ ី ។
រទាះរីជារទពិរោធន្៍
ន្ិងរទាះរីជាមិន្លអ ន្ិង រមភអ្ុំពីរហត្ញផ្សលច្ុំរពាះមិត្ត្័ហ្វកតនានាក៏រោយ
200
ក៏ខ្ញ ុំម ្ ន្ ិ ផ្ទលស់រូ តរការប្រប្ពឹត្តររស់ខ្ញ ុំប្្ រ រហយ ី មត្ ិ ត្័ហ្វកតរផ្សសងៗរទៀត្ការទទួលយកវាប្ រ។ រទាះជាទុំនាក់ទុំន្ងររស់ខ្ញ ុំ្ ជាមួយជន្ច្ប្មលក ន្រធាឲ្ ្ ន្ ី យមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្ រមភយ៉ាងណាក៏រោយ ក៏ខ្ញ ុំម ិ ោាក់រសារី ន្ឹងសតរ ី រនាាសពួករគប្ រ។ ខ្្ញុំ រជឿថា អ្នកប្ លមាន្ជរុំ ន្ឿរលប្ី ពះ ូច្ោន អាច្រស់រៅជាមួយន្ង ឹ ការមិន្រពញច្ត្ ិ តរផ្សសងៗ។ សមត្ថភាពរស់រៅអាច្ ប្ត្ូវ
ន្ប្ត្ូវរ ញ ត ះរណា ត ល
ន្
មន្ ី ទុំនាក់ទុំន្ងប្ររ ិ ប្មន្តាមរយៈការត្សូ ជាមួយភាពរអ្ៀន្ខ្មមសកនញងការររងកត្
រន្ះរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តតាមរយៈការោាគមន្៍ោមរត្នី ន្ការផ្សតល់រសវា។ រហត្ញ ូ រច្នះ រៅរពលសហ្វរាមទាមទារសទ ិ ធិរសរភាព ី
ន្ផ្សាញះរទបយ ខ្្ញុំក៏ ី
ន្ទទួលយកជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសពរី
រូរមកពប្ី កុង Johannesburg ឲ្យមករស់រៅកនញងផ្សាះររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ពួករគទាុំងពរី នាក់គជា ឺ អ្នករទវន្ិយម ប្ លមានក់ កនញងច្ុំរណាមពួករគគរឺ ោក Kitchin អ្នកទាុំងរន្ះន្ង ុំ រន្ះ ឹ ប្ត្ូវយកមកររៀរររ់រៅរពលរប្កាយ។ មត្ ិ ត្័ហ្វកតទាង រធាីឲ្យ្រយយររស់ ខ្ញ ុំយ ្ ជា ុំ ញឹកញារ់។ ជាសុំណាងអាប្កក់ នាងធាលរ់ទទួល ិ
ន្
ន្ការពរិ ោធពីខ្ញ ុំជា ្ រប្ច្ន្ ី ។ រន្ះ
ជារលក ្ ខ្្ញុំធាលរ់រស់រៅ ី ទី១រហយ ី ប្ លខ្្ញុំមាន្មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្អ្ ិ ងរ់ គលសរស់រៅជាមួយខ្្ញុំ ូច្ជាប្គួោរររស់ខ្ញ ុំ។ ប្ររទសអ្ងរ់ គលសកុំទបញងការសក រ៉ាញប្ន្តកញ នងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ាររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅទរី នាះ ិ ខ្មងត្បូងខ្្ញុំទទួលវ ិធីរស់រៅររស់ពួករគ រហយ ី វាហាក់ ូច្ជាការរស់រៅត្ច្ ិ ជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសទាុំងរនាះ យ៉ាងរប្ច្ីន្។
ការរស់រៅមាន្ភាពផ្សាញយោនជារប្ច្ន្ ី ។
ន្កាលយជាសមាជក ិ ប្គួោរររស់រយង ី ។
មត្ ិ ត្័ហ្វកត
ពួករគទទួលយកវរបធម៌ជន្ជាត្ិឥណា ា
ន្
ូច្រន្ះ ការររៀរច្ុំនានារៅកនញងផ្សាះរន្ះ ូច្ជាទប្មង់រសចឹមប្ររទស ប្ត្ជីវ ិត្រៅកនញងផ្សាះភាគរប្ច្ីន្គឺរស់
រៅជាជន្ជាត្ិឥណា ា ។
ន្ិយយថា ពួករគមិន្លុំ ទុំន្ងរន្ះ
ឬរប្ច្ីន្រៅកនញងផ្សាះប្ត្មួយ។
ខ្្ញុំរៅចាុំពីការលុំ
កមួយច្ុំន្ួន្ប្ លអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យពួករគរៅផ្សាះជាមួយរយង ី
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំអា ្ ច្
កកនញងការរស់រៅ ូច្ជាផ្សាះររស់ពួករគរទបយ ី ។ រៅកនញងទីប្កុង Johannesburg ទុំនាក់
ន្អ្្ិវឌឍរៅមញ ខ្ជាងទុំនាក់ទុំន្ងរៅកនញងទីប្កុង ឌូ ន្។
XII.
ទុំនាក់ទន្ ុំ ងសញជ ញ ៉ា (រន្ត) ី រប្ៅជាមួយជន្ជាត្អ្ ិ រឺ រ
មាន្រពលមួយកុំទបញងរពលរស់រៅកនញងទប្ី កុង
Johannesburg
ប្ លពួករគប្ត្ូវ ន្ចាត្់ទញក ូច្ជាកូ ន្ៗររស់ខ្ញ ុំអ្ ្ ្ច ឹងប្ រ។ ការររររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី ។ ការររទាុំងអ្ស់មិន្អាច្អ្ន្ញវត្ត
ខ្្ញុំមាន្ជុំន្ួយការជាជន្ជាត្ិឥណា ា ៤នាក់
វត្តមាន្ររស់អ្នកទាុំងរនាះរៅមិន្ទាន្់ប្គរ់ប្ោន្់សប្មារ់
ន្រោយោមន្មា៉ាសញន្ ី អ្ងាញលរី លខ្រទបយ ី កនញងច្ុំរណាមពួករគ ុំ ួយការពរី នាក់ រ៉ាញប្ន្តពក មាន្ប្ត្ខ្្ញុំមានក់រញរ៉ា ណាណះប្ លរច្ះរប្រប្ី ស់មា៉ាសញរី ន្ះ។ ខ្្ញុំ ន្ររប្ងៀន្ពីវ ិធរី ប្រី ល់ជន្ ួ រគមិន្ អាច្យល់ពកា ឹ ភាោអ្ងរ់ គលសត្ិច្ត្ួច្។ មានក់កញ នងច្ុំរណាមពួករគខ្្ញុំ ី ររប្រប្ី ស់រទបយ ី រប្ពាះពួករគរៅមាន្ច្ុំរ ះ ង ន្ី។ ខ្្ញុំមន្ តាលី ី ររសជ ិ អាច្រប្ជស ី ុំន្ួយការមកពណា ី
ន្ររប្ងៀន្ឲ្យរធាជា ី គ
អាច្ច្ូលប្ររទសប្តាន្់ោាល់រោយោមន្ការអ្ន្ញញ្ហញត្រទបយ ី ពម ី ហ្វន្តទ ី ទួលរន្ាញករៅរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ូច្ជាទាល់ច្ុំរ
មន្ ិ អាច្សរប្មច្ ការររោធារ
ន្
ះ។ ការររមន្ ិ ទាន្់សរប្មច្
ខ្លួន្ខ្្ញុំផ្ទាល់
ន្រទបយ រប្ពាះថាោមន្ន្រណាមានក់ ី
ខ្្ញុំមន្ ិ ទាន្់រប្ត្ៀមខ្លួន្រសនស ី ញុំការអ្ន្ញញ្ហញត្
ន្កុំពញងរកន្ ី រទបង ី យ៉ាងរហ័ស
ូច្រន្ះការររទាុំងរនាះ
ន្ជុំន្ួយការជាជន្ជាត្អ្ ិ រឺ ញរ៉ា មានក់ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ៅមន្ ិ ទាន្់ប្
ក ទទួលយករញ រស ឬ
រ៉ាញប្ន្តរទាះជាយ៉ាងណាខ្្ញុំប្ត្ូវពាយមឲ្យ ន្រប្ច្ន្ ី បរី ោះប្ោយការវ ិជាជជវី ៈ ី រ ម
ៈ។ ខ្្ញុំពិត្ជាច្ង់
ហ្វសតីប្សបកសមកររប្មីមន្ញសសប្ លប្ត្ូវ
ន្រគររឿងរអ្ីសព
ប្ពមទាុំង
៌ សមបញរ ូ ច្ជារូរខ្្ញុំរទបយ ី ។ រទាះជាយ៉ាងណាខ្្ញុំសរប្មច្
ច្ិត្តពាយមរប្ជីសររស។ ខ្្ញុំ ន្វាយអ្ងាញលីរលខ្រផ្ស្ីរៅកាន្់ភានក់ររប្ លខ្្ញុំោាល់ រហយ ី ី រសនស ី ញុំោត្់ឲ្យរប្ជីសររស ី ជុំន្ួយការប្សបកសមួយឲ្យខ្្ញុំ។ មាន្ប្ត្ជុំន្ួយការជាហ្វសតីរញ រ៉ា ណាណះប្ ល ន្ោក់ពាកយច្ូលររប្មីការ រ៉ាញប្ន្តោត្់សន្ា រប្ជីសររសមា ្ ី ន ក់សប្មារ់ខ្ញ ុំ។
ោត្់ ន្រធាីការរប្ជីសនារជន្ជាត្ ី ិសញ កត្ប្ទបន្មានក់មាន្រ្មះថា
Dick
ប្ លរទីរប្ត្
201
មកពប្ី ររទសសកញត្ប្ទបន្ថ្មីៗ។ នាងមន្ ិ ជុំទាស់រទបយ ី ការរររន្ះរទបយ ី ។ ូរច្នះរហយ ី រទរ ី ភានក់ររ នាងមកឲ្យខ្្ញុំ។ ភាលមៗរនាះនាង ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំទញកច្ត្ ិ ត។ ខ្្ញុំ
ន្រ្ជូ ន្រ្មះ
ន្សួរនាងថាៈ “រត្អ្ ា រទឬ”? ី នកមិន្យល់ទាស់កញ នងការររប្មីការររឲ្យជន្ជាត្ិឥណា
នាង
់ី ”។ ន្រ្លីយថាៈ “នាងមន្ ិ យល់ទាស់រនាះរទបយ
រត្អ្ ី នករ ុំពង ឹ ថាន្ង ឹ ទទួល
ន្ប្ ក់ប្ខ្រ៉ាញនាមន្?
១៧ រផ្ទន្ ន្ង ិ ១០សញល ី ង ី ជាច្ុំន្ួន្រប្ច្ន្ ី រទ?
រន្ះមន្ ប្រសន្ ិ ប្មន្ជាប្ ក់ប្ខ្រប្ច្ីន្រនាះរទបយ ី ិ ររអ្ ី នករធាីការតាមអ្ាប្ី លខ្្ញុំច្ង់
អ្នកអាច្មកររប្មកា ី រររ
ន្?
រពលរន្ះប្ត្មតង ប្រសន្ ិ ជាខ្្ញុំប្ត្ូវការ។
ខ្្ញុំសរាយច្ត្ ុំ រប្កាយមកខ្្ញុំ ិ តយ៉ាងខ្មលង
ន្។ រហយ ី រត្រី ពលណា
ន្រ្ជូ ន្លិខ្ត្ ិ ឲ្យនាងច្ូលមកររប្មីការររ។
កនញងរយៈរពលខ្លរ ី ញរ៉ា ណាណះ នាងហាក់ ូច្ជាកូន្ប្សី ឬជារអូន្ប្សរី រស់ខ្ញ ុំ្អ្្ច ឹងប្ រ។ ខ្្ញុំមន្ ិ រយន្ឹងរករហត្ញ
ផ្សលណាមួយចារ់កុំហញសការររនាង
ន្រទបយ ី ។
ជាញឹកញារ់
នាងប្ត្ូវ ន្ខ្្ញុំទញកច្ិត្តប្រគល់ការររប្គរ់ប្គង
មូលន្ធ ិ មា ិ ន្ត្នមលររ់ពាន្់រផ្ទន្ រហយ ី នាងក៏ទទួលរន្ាញកប្គរ់ប្គងរសៀវរៅគ
ន្ផ្ស ី ងប្ រ។ នាង
ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំទញក
ច្ិត្តនាងកាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ រ៉ាញប្ន្តប្រប្ហលជាមាន្អ្ាីរលីសរន្ះ នាងក៏យល់ពីច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំ្កាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ រទបង ី ៗ។ នាង ន្សញុំ រយរល់ររស់ខ្ញ ុំជា ្ អ្នកសរប្មច្ច្ិត្តច្ញងរប្កាយរលីអ្នាគត្ោាមីររស់នាង តាមរយៈការររៀរអាពាហ៍ពិពាហ៍ររស់នាង។
រប្កាយរនាះភាលមៗ
ូច្រន្ះក៏អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យនាងឈរ់ពីការររ
នាង ន្កាលយជារោកប្សី
Macdonald
នាងប្ត្ូវចាករច្ញពីខ្ញ ុំ្ រ៉ាញប្ន្តរទាះរីនាងររៀរការរហយ ី ក៏រោយ ពួករយង ី រៅប្ត្រន្តទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយោនជាន្ិច្ច រៅ រពលខ្្ញុំរកនាងឲ្យជួយ។
រ៉ាញប្ន្តអ្ាីជារញ្ហាគឺអ្នកប្ លប្ត្ូវជុំន្ួសការររររស់នាងររណា ត ះអាសន្ន ខ្្ញុំមាន្សុំណាងលអទទួល
រផ្សសងរទៀត្។ នាងមាន្រ្មះថា Schlesin ប្
ន្ហ្វសតីមានក់
នាុំរោយមកឲ្យខ្្ញុំរោយរោក Kallenbach ប្ លអ្នកអាន្ន្ឹង
ោាល់ោត្់រៅជុំពូករផ្សសងរទៀត្។ នាងរច្ចញរបន្នជាប្គូររប្ងៀន្មានក់រៅោោវ ិទាល័យមួយកប្ន្លងកនញងប្ររទសប្តាន្់ោាល។ រៅរពលនាងររប្មីការរៅការយល័ យររស់ខ្ញ ុំ្ នាងរទីរប្ត្មាន្អាយញ ១៧ឆ្ន ុំ រ៉ាញរណាណះ។ លកខ ិ នាងមួយច្ុំន្ួន្នារពលរនាះហាក់ ូ ច្ជាមាន្ភាពលអរប្ច្ីន្ច្ុំរពាះរោក
Kallenbach
អ្ងាញរលខ្មានក់នាងប្ត្ងមករធាីការត្ិច្ត្ួច្ជាងមកទទួលរទពិរោធន្៍។
ៈពិរសសររស់
ន្ិងច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ជាអ្នកវាយ
នាងមាន្ច្រត្ររ ិ សរអ្ ី ីងព
៌ សមបញរ
ពីធមមជាត្ិ។ នាងហាក់ ូច្ជាប្រកាន្់ទាង ុំ អាយញ ន្ិងរទពិរោធន្៍ការររ។ នាងមិន្ោាក់រសាីរសូមបន្ ី ិយយពាកយ អាមា៉ាស់ច្ុំរពាះមន្ញសសប្រុសរោយន្ិយយប្ មាន្ភាពលុំ
កមួយច្ុំន្ួន្
រ់ពួករគច្ុំៗមញខ្ប្ត្មតង។ ជាញឹកញារ់ សកមមភាពររស់នាងរធាីឲ្យខ្្ញុំ
រ៉ាញប្ន្តន្ិសស ័យោមន្កលលបច្ ិ
ន្ិងររីកច្ុំហរររស់នាង
ន្លញររចាលទរងាីមិន្គមបី
មួយច្ុំន្ួន្។ ជាន្ិច្ចកាល ខ្្ញុំសឹងប្ត្មិន្ពិន្ិត្យរទបង រប្ពាះខ្្ញុំគិត្ ី វ ិញរលីលិខ្ិត្ប្ លនាង ន្វាយអ្ងាញលីរលខ្រទបយ ី ថា ច្ុំរ ះ ឹងភាោអ្ងរ់ គលសររស់នាងលអជាងខ្្ញុំ រហយ ុំ ប្សុងច្ុំរពាះ្កតីភាពររស់នាង។ ី ខ្្ញុំក៏មាន្ទុំន្ញកច្ិត្តទាង ប្
ការលះរង់ច្ុំរពាះការររររស់នាងគឺអ្ោចរយណាស់។ កនញងកុំទបញងរពលររប្មីការររជាមួយខ្្ញុំ នាងទាមទារ ក់ប្ខ្ប្ត្ ៦រផ្ទន្រ៉ាញរណាណះ ន្ិងរ ិរសធទទួលយកប្ ក់ប្ខ្រប្ច្ីន្ជាង ១០រផ្ទន្។ រៅរពលខ្្ញុំច្ង់ រុំ ទបង ី
ប្ ក់ប្ខ្រប្ន្ថមឲ្យនាង នាង
ន្ន្ិយយថាៈ “នាងមកទីរន្ះមិន្ប្មន្រប្ពាះប្ត្ច្ង់ ន្ប្ ក់ប្ខ្ពីខ្ញ ុំ្រទបយ ី ”។ នាងមក
ទីរន្ះរោយការនាងច្ូលច្ិត្តរធាីការជាមួយខ្្ញុំ ន្ិងច្ូលច្ិត្តឧត្តមគត្ិររស់ខ្ញ ុំ្។ មាន្រពលមតងរនាះ នាង
ន្យកប្
ឆ្នរុំ ប្កាយនាងក៏ ន្ទូ ទាត្់ឲ្យខ្្ញុំទាង ុំ អ្ស់។
ក់ពីខ្ញ ុំ្ច្ុំន្ួន្ ៤០រផ្ទន្ រ៉ាញប្ន្តប្
រ់ថារន្ះគឺជាប្
ក់កមចី រប្កាយមករៅ
ភាពកាលហាន្ររស់នាងរសមីោនន្ឹងការលះរងរ់ រស់នាង។
នាងជាហ្វសតី
202
មានក់កញ ងច្ុំ ន រណាមហ្វសតីមួយច្ុំន្ួន្ប្ លខ្្ញុំមាន្សុំណាង កាលហាន្ ូច្ជាអ្នកច្មាុំង។ រពលរន្ះនាង នាងររប្មកា ី រររជាមួយខ្្ញុំរទបយ ី
ន្ោាល់ ជាមួយន្ង ូ ច្ប្កវច្រន ឹ អ្ត្តច្រកច្ាស់ ិ
ន្ង ិ មាន្កតី
ន្ធុំ ឹងកតរី ហយ ន្យល់ពច្ ី ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ី ិត្តគុំន្ត្ ិ ររស់នាងកនញងរពលប្ ល ័ រ៉ាញប្ន្តទុំនាក់ទុំន្ងរវាងខ្្ញុំន្ង ងមានក់រន្ះន្ឹងកាលយជាការច្ងចាុំលរ អ ុំផ្សញត្។ ិ ហ្វសតីវយរកម
រហត្ញ ូ រច្នះ ខ្្ញុំប្រប្ហលជាអាច្មាន្កុំហញសច្ុំរពាះការពត្ ិ ប្រសន្ ិ ររីខ្ញ ុំរ្ រៀរររ់អ្ុំពអ្ ី ត្ីត្កាលអ្ុំពនា ី ង។ នាងមន្ ិ ោាល់យរ់
ឬនថ្ៃរទបយ ី រពលរុំរពញកច្ ិ ចការសប្មារ់រញពារហត្ញ ណាមួយ។
រុំរពញកច្ ឹ ិ ចការទាុំងអ្ស់រៅរពលយរ់ងងត្
នាងហាន្ប្រថ្ញ យរ ីមបី
ប្ពមទាុំងហាន្រ រី កនញងកបន្ប្ប្សកទាមទាររោយខ្ ឹងសមាររទៀត្ផ្សង។ ួ
ជន្ជាត្ិឥណា ា ខ្មលង ុំ ៗររ់ពាន្់នាក់ ន្រសនស លឺ ីនាង។ ី ញុំការរុំ្ព
កុំទបញងរពលទាមទារសិទរធិ សរភាពរោយរប្រ រី ោលការ ៍ ី
អ្ហិងា រហយ ឹ នាុំច្លនារោយន នាងផ្ទាល់។ នាងប្ត្ូវប្គរ់ប្គង ី រម ឹកនាុំជារប្ច្ន្ ី កុំពញងជារ់ពន្ធនាោរ នាង ន្ ក
ប្ពមទាុំងរោះប្ោយរញ្ហាររ់ពាន្់ជុំពូក សូមបកា ា ក៏សត្ ថិ រប្កាមការកាន្់ការ់ររស់ ី ប្សត្ មត្ិរយរល់ជន្ជាត្ិឥណា នាងប្ រ រ៉ាញប្ន្តនាងមន្ ិ ធញញប្ទាន្់រនាះរទបយ ី ។
ខ្្ញុំអាច្រន្តររៀរររ់ន្ិយយរោយមិន្រ្ច រ់ររឿងទាក់ទងន្ង ឹ កញ្ហញ Schlesin ក៏ ន្ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំប្្ ត្ូវរទ ិ រ្ច រ់
ជុំពូករន្ះរៅប្ត្ម ឹ ការទាញច្ុំណារ់អារមម
៍ ពរី ោក Gokhale ។ រោក Gokhale ោាល់មត្ ួ ការររទាុំងអ្ស់។ ិ តរម
ោត្់សរាយច្ត្ ិ តច្ុំរពាះសកមមភាពររស់ពួករគ
ប្ពមទាុំងប្
នាុំ ល់ពួករគប្ថ្មរទៀត្ផ្សង។
ោត្់រអាយកញ្ហញ
Schlesin ឈរលុំោរ់ថានក់រលខ្១ កនញងច្ុំរណាមមិត្តរម ួ ការររជន្ជាត្ិឥណា ា ន្ិងជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសទាុំងអ្ស់។ ោត្់ ន្ន្ិយយថាៈ “ោត្់កប្មន្ឹង ន្ជួយអ្នកលះរង់ប្រកររោយភាពររសញ ិ ទធ ន្ិងោមន្ភាព្័យខ្មលច្ ូច្ជាកញ្ហញ Schlesin រន្ះណាស់”។ “កនញងច្ុំរណាមប្កុមការររររស់រយង ី តាមការវាយត្នមលររស់ោត្់ នាងឈររៅលុំោរ់ទី១”។
ោរព័ត្មា ៌ ន្ មត្ជ ា ិ ន្ជាត្ឥ ិ ណា
XIII.
មញន្រពលខ្្ញុំរន្តន្យ ិ យអ្ុំពទ ី ុំនាក់ទុំន្ងសញជ ី រប្ៅមួយរផ្សសងរទៀត្ជាមួយជន្ជាត្អ្ ិ ឺរញរ៉ា
ោរៈសុំខ្មន្់ពីរ
ឬរ។ ី
រទាះជាយ៉ាងណា
ររៀរររ់មតងរួច្មករហយ ី ។
ោរៈសុំខ្មន្់មួយកនញងច្ុំរណាមរនាះទុំនាក់ទុំន្ង
ប្ត្ម ឹ មាន្កញ្ហញ
Dick
ជុំន្ួយការរប្ន្ថមរទៀត្។ រៅកនញងជុំពូកកន្លងមកខ្្ញុំ គជា ឺ អ្នកប្គរ់ប្គងរៅកនញងប្កុមហញន្ពា ប្កុមហញ ន្រនាះមកជួយខ្្ញុំ ន្ង ិ
ខ្្ញុំកត្់សមាាល់រឃញ ី
មន្ ិ ទាន្់ប្គរ់ប្ោន្់តាមរុំ
ូច្ ន្ន្យ ិ យ
ងររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី ។
ខ្្ញុំប្ត្ូវការ
ន្ន្ិយយអ្ុំពរី ោក Ritch ។ ខ្្ញុំោាល់ោត្់យ៉ាងច្ាស់។ ោត្់
ិ ជជកមមមួយកប្ន្លង។
តាមយល់ប្ពមតាមសុំរ
ន្ជួយសប្មាលរន្ាញកខ្្ញុំយ៉ាងរប្ច្ន្ ី សន្ធក ឹ សនាធរ់។
ី ខ្្ញុំឈរ់ររប្មីការរៅ
ន្មករកខ្្ញុំសញុំរយរល់ររងកត្ ៌ ន្ មត្ិជន្ជាត្ិឥណា ា ។ ោត្់ ី ោរព័ត្មា ុំ ូងប្ត្ូវ ន្ ូរច្នះខ្្ញុំក៏ឯកភាពតាមសុំរ ី ររស់ោត្់។ អ្ត្ថរទរលក ី រ
កុំទបញងរពលរនាះប្ ររោក Sjt. Madanjit
រធាក ី ច្ ិ ចការប្ផ្សនកោរព័ត្៌មាន្រួច្មករហយ ី
រច្ញផ្សាយកនញងឆ្ន ុំ ១៩០៤ រប្កាយមករោក Sjt. Madanjit
ន្កាលយជាន្ព ិ ន្ធនាយកមញន្ ុំរូងរគរងអស់។ រ៉ាញប្ន្ត
ខ្្ញុំប្ត្ូវទទួលខ្ញ សប្ត្ូវរន្ាញកការររប្ លភាគរប្ច្ន្ ី ប្ត្ូវច្ុំណាយរពលទទួលខ្ញសប្ត្ូវជាមួយន្ង ឹ អ្ត្ថរទ។ រោក Sjt. Madanjit មានក់ឯងមិន្អាច្ទទួលរន្ាញក
ន្រទ។ ោត្់ធាលរ់រធាកា ី រអ្នកកាប្សត្ខ្
ៈរស់រៅកនញងប្ររទសឥណា ា រ៉ាញប្ន្ត
ោត្់មន្ ិ ប្ លហាន្ប្រថ្ញយសររសរអ្ុំពីរញ្ហារៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរទបយ ី រហូត្ ល់រពលខ្្ញុំរៅទីរនាះ។ ោត្់ មាន្ទុំន្ញកច្ិត្តខ្មលង ុំ ច្ុំរពាះការទទួលខ្ញសប្ត្ូវររស់ខ្ញ ុំ្ អ្ត្ថរទ។
កាប្សត្រនាះ
ន្ ុំរ
ូរច្នះរហយ ី រទីរោត្់ប្ត្ងឲ្យខ្្ញុំទទួលខ្ញសប្ត្ូវច្ូ លរួមប្កសប្មួល
ី រការរហូ ត្មកទល់រពលរន្ះ
រច្ញជាប្រចាុំស ត ហ៍។
ពី ុំរូងអ្ត្ថរទប្ត្ូវ
ន្
សររសរជាភាោគូចារ៉ា ត្ ហិ ូ ា តាមីល ន្ិងភាោអ្ង់រគលស។ រទាះជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំរឃញ ី ថា ន្ិកាយតាមីល ន្ិង ហិ ូ ា គឺជាន្ិកាយមិន្ពិត្ប្ ក រទបយ ូរច្នះ ី ។ ពួករគមិន្ ន្ររប្មីតាមរោលរុំ ងប្ លពួករគច្ង់ ន្រទបយ ី ខ្្ញុំកម ៏ ិន្រន្តភាោទាុំងរនាះរទៀត្ ខ្
ៈរពលប្ លខ្្ញុំគិត្ថា មាន្ការរ ករន្លុំទាក់ទងន្ឹងការរន្តរច្ញផ្សាយរន្ះ។
203
ខ្្ញុំមន្ ិ គិត្ថាគួរច្ុំណាយប្ ក់រលកា ី ប្សត្រន្ះឬយ៉ាងណា រ៉ាញប្ន្តភាលមៗរនាះខ្្ញុំគិត្ថា កាប្សត្រន្ះមិន្អាច្ ុំ ួយប្ផ្សនកហរិ ្ញវត្ថញរទបយ រន្តរោយោមន្ជន្ ា ន្ង ី ។ ទាុំងជន្ជាត្ិឥណា ិ ជន្ជាត្ិអ្រឺ ញរ៉ា ឹងថា ខ្្ញុំមន្ ិ ប្មន្ជាន្ព ិ ន្ធនាយក
កាប្សត្ មត្ិជន្ជាត្ិឥណា ា រទបីយ រ៉ាញប្ន្តទទួលខ្ញសប្ត្ូវការប្រប្ពត្ ប្រសិន្ ឹ តជាក់ប្សតង។ វាមិន្ប្មន្ជារញ្ហារទបយ ី ររកា ី ប្សត្រន្ះមន្ ិ ប្ត្ូវ អាមា៉ាស់មញខ្រុំផ្សញត្។
ន្ររងកត្ ី
រ៉ាញប្ន្តប្ត្ូវរ្ឈរ់សកមមភាពរប្កាយចារ់រផ្សតីម ុំរ
ូរច្នះ ខ្្ញុំប្ត្ូវរន្ត ុំរ
ី រការកាប្សត្រន្ះរោយប្
ី រការន្ង ឹ រធាឲ្ ី យខ្មត្រង់
ន្ិង
ក់ផ្ទាល់ររស់ខ្ញ ុំ្ រហូត្ទាល់ប្ត្ច្ញងរប្កាយខ្្ញុំប្ត្ូវ
់ ញ ងការច្ុំ លច្ ន ណាយរលកា ិ លងក ី ប្សត្រន្ះ។ ខ្្ញុំរៅចាុំរពលរវោប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវច្ុំណាយ ៧៥រផ្ទន្ ជាររៀងរល់ប្ខ្។។ ់ លយ រ៉ាញប្ន្តរប្កាយមករ៉ាញនាមន្ឆ្នរុំ ទីរខ្្ញុំ ង ឹ ថា កាប្សត្រន្ះ ន្ររប្មី ល់សហគមន្៍ ន្យ៉ាងលអ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ច្ងកា ជាអ្នកប្ពួយ
រមភច្ុំរពាះការរធាពា ី
រហយ ត ី ការផ្ទលស់រូ រកាប្សត្រន្ះក៏
អ្ធរ ិ ាយរោលការ
៍
រប្កាយមក
កាប្សត្រន្ះ
ន្សថត្ ិ រប្កាមការប្គរ់ប្គងររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ររាញពកា ត ញ ងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំប្្ រ។ កាប្សត្ មត្ិជន្ជាត្ិឥណា ា នារពល ី រផ្ទលស់រូ រកន
ុំ ន្់រប្កាយ ឥណា ា ជនា
រនាះ ូច្ោនន្ឹងកាប្សត្
ច្ុំរពាះប្ផ្សនកមួយនន្ជីវ ិត្។
ិ ជជកមមរទបយ ី ។
ន្ង ិ កាប្សត្ជីវ ិត្ថ្មី
មួយស ត ហ៍រៅមួយស ត ហ៍
ខ្្ញុំ
ន្ិងការអ្ន្ញវត្តធម៌អ្ហិងា ខ្
សពានថ្ៃរន្ះប្ រ
ន្រូជាកមាលង ុំ វ ិញ្ហញ
ៈរពលប្ លខ្្ញុំ
រលអ្ ី ត្ថរទ
ប្ លជាក្ចញ ះ្លញះ ប្ពមទាុំង
ន្
ន្យល់ពវា ី ។ កុំទបញងរពល១០ឆ្នរុំ ហូត្
ល់ឆ្ន ុំ ១៩១៤ រលក ា កប្មន្ង ី ប្លងប្ត្ច្រនាលះរពលប្ លខ្្ញុំជារ់ពន្ានាោរ រៅកនញងកាប្សត្ មត្ិជន្ជាត្ិឥណា ឹ ោមន្
អ្ត្ថរទររស់ខ្ញ ុំ្ណាស់។
ខ្្ញុំមិន្អាច្ចាុំពាកយរពច្ន្៍ណាមួយកនញងអ្ត្ថរទ
អ្ត្់ធមត្់ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង
ន្ិងសប្មារ់មិត្ត្ហ្វ័ កតរផ្សសងៗជាមរធា
អ្ត្ថរទរោយមិន្ស្ជ ឹងគិត្រនាះរទបយ ី ។ ការរះគន្់ ប្ត្ូវ ិ
ជាត្ិឥណា ា
ជាការពិត្
ឬក៏ពាកយប្ រលីសពីគុំន្ិត្
អ្ត្ថរទកនញងកាប្សត្រន្ះ
ឬអ្ាីមួយកនញង
ន្កាលយជាការហាក ឹ ហាត្់អ្ុំពីការ
យមួយរកាទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយន្ឹងគុំន្ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្។
ន្រមីលរឃញ ី ត្ិច្ត្ួច្រ៉ាញរណាណះប្ លអាច្ឲ្យពួករគរ ិរសធ។ ជាការពិត្ សរមលងនន្កាប្សង មត្ិជន្ ន្រងខុំការរះគន្់ ឲ្យមន្ញសសរប្រីប្ ស់ការគិត្ររស់ខ្ួ ន្។ ល ធម៌អ្ហិងា ប្រប្ហលជាមិន្អាច្រធាីរៅរួច្ ិ
រទបយ ី ររីោមន្កាប្សត្រន្ះ។
អ្នកអាន្មួយច្ុំន្ួន្រងចាុំរមីលការធាីយញទធនាការអ្ហង ិ ា
ត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ កាប្សត្រន្ះ ទាុំងអ្ស់ ច្ុំរពលប្ លខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្ប្
ថានររងកីត្ច្ុំ
ន្កាលយជាមរធា
ន្ិងោថន្ភាពជាក់ប្សតងរៅ
យសិកាពីធមមជាត្ិររស់មន្ញសសប្គរ់ត្ួអ្ងា
ងច្ាស់ោស់ ន្ិងសញីជរប្ៅរវាងអ្នកអាន្ ន្ិងអ្នកន្ិពន្ធ។ ខ្្ញុំទទួល
ន្លិខ្ិត្ជារប្ច្ីន្ប្ លន្ិយយអ្ុំពីការររាញររះ ូ ងមញឺងមា៉ាត្់ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ លិខ្ិត្ទាុំងរនាះររាញពីភាពរករយ ី ់ ៏ អ គិត្យ៉ាងលអិត្លអន្់ ន្ិង ោរៈសុំខ្មន្់ ឬជូរច្ត្់ ប្ផ្សអកតាមច្ុំ ងររស់ អ្នកសររសរ។ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្គឺជាការសិកា ល រ្លីយត្រប្គរ់រញ្ហាទាុំងអ្ស់។ កាប្សត្រន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំយល់កាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ អ្ុំពីត្ួនាទីររស់អ្នកកាប្សត្ ន្ិងការធានា
រ រី កនញងផ្សលូវរន្ះច្ុំរពាះសហគមន្៍ប្ លររងកីត្យញទធនាការនារពលអ្នាគត្។ រពល ុំរ ី រការកាប្សត្ មត្ិជន្ជាត្ិឥណា ា រៅប្ខ្ ុំរូង ខ្្ញុំ ន្ទទួលោាល់ថា រោលរុំ
ងប្ត្មួយគត្់
ររស់អ្នកកាប្សត្គឺការផ្សតល់រសវាកមម។ កាប្សត្ោរព័ត្៌មាន្គឺជាអ្ុំណាច្ ៏ធុំមួយ រ៉ាញប្ន្តប្ោន្់ប្ត្ជាសរនសទឹកហូត្រធាី ឲ្យជន្់លិច្ប្ររទសទាុំងមូ ល
ន្ិងរុំផ្សលិច្រុំផ្ទលញផ្សល ុំណាុំ
រៅរពលប្ លច្ញងរិច្រផ្ទតត្សុំខ្មន្់រៅរលីការរុំផ្ទលញ
រនាះ។ ប្រសិន្ររីោមន្ការប្គរ់ប្គង វាន្ឹងររ្ច ញោរជាត្ិពញលរលីសពីការប្គរ់ប្គង។ ការរប្រីកាប្សត្រន្ះអាច្មាន្
ប្ររយជន្៍ប្ត្ឹមប្ត្លុំហាត្់ផ្សូ លវច្ិត្តខ្មងកនញងរ៉ាញរណាណះ។ ប្រសិន្ររីអ្ត្ថរទរនាះររាញពីភាពប្ត្ឹមប្ត្ូវ រហត្ញក៏កាប្សត្ ជារប្ច្ីន្កនញងពិ្ពរោករប្កាកឈរោកលបងរៅ?
រ៉ាញប្ន្តរត្ីន្រណាអាច្រ្ឈរ់កាប្សត្ប្ លោមន្ប្ររយជន្៍ទាង ុំ
រនាះរៅ? រហយ ី រត្ីន្រណាជាអ្នកកាត្់រសច្កតី។ ភាពមាន្ប្ររយជន្៍ ន្ិងោមន្ប្ររយជន្៍រី ូច្ជាអ្ុំរពីល អ ន្ិង ឋាន្ន្រក ូរច្នះប្ រប្ លប្ត្ូវរន្តជាមួយោន រហយ ី មន្ញសសប្ត្ូវរធាីការរប្ជីសររសរោយខ្ល ី ួ ន្ឯង។
204
XIV. ប្ត្ូវ
ទតា ុំ គូលី ឬត្ុំរន្់ Ghettos ី ង
ប្កុមមន្ញសសមួយច្ុំន្ួន្ប្ លផ្សតល់ឲ្យរយង ី ន្ូ វរសវាសងាមអ្ោចរយរុំផ្សញត្
រ៉ាញប្ន្តខ្
ៈរយង ី ជាហិ ូ ា ោសន្ិក
ន្រគរប្ជីសររសថាជា “ជន្មាន្ឋាន្ៈទារជាងរគររុំផ្សញត្” ន្ិងប្ត្ូវ ន្រងខុំឲ្យរស់រៅឆ្ៃយពីរគរៅត្ុំរន្់ោច្់ ី
ប្សយ៉ាលនន្ទីប្កុង ឬ្ូមិមួយ ប្ លរៅជាភាសគូ ចារ៉ា ត្ថា ឌីោវា៉ាឌូ (dhedvado) ប្ លរ្មះរន្ះរកប្ប្រ មកថាជាកលិន្អាប្កក់។ សូ មបប្ី ត្ជន្ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា កាន្់ប្គិសពោសន្ិក ជន្ជាត្ិ ជាីស មាន្មតងរនាះប្ត្ូវោក់ច្ូលរៅកនញង “ជន្មាន្ឋាន្ៈទារជាងរគររុំផ្សញត្” រហយ ី កប្ន្លងប្ លប្ត្ូវឲ្យពួករគរស់រៅមាន្រ្មះថា រហាត្ត្ូស (ghettoes)។ សពានថ្ៃប្សរ ៀងោនរន្ះ រយង ី អ្នក ន៏ ទ
ន្កាលយជាជន្មាន្ឋាន្ៈទារជាងរគររុំផ្សញត្នន្ត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។
ជន្ជាត្ិជាីសសម័យរញ រ
ចាត្់ទញកខ្លួន្ឯងថាជាមន្ញសសររស់ប្ពះរប្ជីសររស ី រហយ ី ប្ត្ូវ ន្រ ិរសធរោយ
រប្កាយមកជាលទធផ្សលកូន្រៅជុំនាន្់រប្កាយររស់ពួករគប្ត្ូវ
អ្យញត្តិធម៌។ រសាីរប្ត្ ូ ច្ោនន្ឹងករ
រហយ ី មាន្ន្ិកាយមួយជាោច្់ញាត្ិ ទារជាងរគរុំផ្សញត្ អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
ប្ លជាលទធផ្សលន្ឹងច្ប្មលក
រហយ ី ទ
រ៉ាញប្ន្តកវា ៏ រកីត្ច្ុំរពាះមូសលីមោសន្ិក
រស់រៅកនញងប្ររទសជាមួយោន ន្ិងមាន្ព អ្នកអាន្អាច្ន្ឹងយល់
រៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
អ្នករថាកទារ ឬជន្ប្ លមាន្ឋាន្ៈ
ន្រៅថា
ន្ិង
ា កមមអ្យញត្តិធម៌រន្ះមិន្ប្ត្ឹមប្ត្រកីត្មាន្កនញងប្ររទស Parsis
ោសន្ិកផ្សងប្ រ
៌ សមបញរ ូច្ោនន្ឹងរងរអូន្ហិ ូ ា ររស់ពួករគប្ រ។
ន្ខ្លះៗច្ុំរពាះអ្ត្ថន្័យនន្ពាកយ “ទីតាង ុំ ” ប្ លខ្្ញុំ ពួករយង ី ទទួល
ឥណា ា មាន្ន្័យប្ត្ឹមថាជាកមមករប្ លប្ត្ូវ គឺជាពាកយសប្មារ់រមីលរយ។
ន្ចាត្់ទញកខ្លួន្ឯងថាជាប្កុម អ្្ិជន្
ី ជន្ជាត្ិជាីស អ្នកាន្់ោសនាហិ ូ ា ន្ិងជារងរអូន្ន្ឹងោនប្ត្ូវ
ន្ិងជាកមមរពៀរ ៏
ន្រៅថាជាជន្ច្ប្មលក
ន្រ្មះអាប្កក់មួយថា
ន្ោក់ច្ុំ
“គូ ល”ី ។
រោយរហត្ញ ពួករគ ងរជីងជុំពូករន្ះ។
ពាកយថាគូលីកញ ងប្ររទស ន
ន្ជួល ឬអ្នកលីប្សង រ៉ាញប្ន្តកញ ងត្ុំ ន រន្់អាហ្វហាក ុំ ិ ខ្មងត្បូងកនញងន្័យោក់ ង
អ្ត្ថន្័យររស់វា ូច្ោនន្ឹងជន្មាន្ឋាន្ៈទាររុំផ្សញត្
រហយ ី កប្ន្លងសប្មារ់គូលី
រស់រៅរៅថា “ទីតាង ុំ គូលី”។ កនញងទីប្កុង Johannesburg មាន្ទីតាង ុំ គូលីប្រររន្ះមួយកប្ន្លង រ៉ាញប្ន្តមិន្ ូច្ជា កប្ន្លងរផ្សសងរទៀត្ប្ លជន្ជាត្ិឥណា ា មាន្សិទធិកាន្់ការ់រនាះរទបយ ី រយៈរពល៩៩ឆ្ន។ ុំ ទតា ុំ រនាះមាន្មន្ញសសប្ ី ង ខ្
ៈពប្ងីកប្ត្ច្ុំន្ួន្ប្រជាជន្រ៉ាញរណាណះ។
រ៉ាញប្ន្តរៅទីរន្ះពួករគទទួល
ន្ណាុំតាន្់តារ់ រហយ ុំ រនាះមន្ ី ទុំហនុំ ន្ទតា ី ង ិ ប្ត្ូវ
ន្កាល ីជួល
ន្ពប្ងីករទបយ ី
រប្ៅពី ន្ររៀរច្ុំរងាន្អ្ ់ នាម័យរៅកនញងទតា ុំ មន្ ត រ់ធានរ់ ី ង ិ ឲ្យមាន្សណា
រហយ ី រនាះ អ្្ិ លប្កុងមិន្ផ្សតល់សមាភរអ្នាម័យអ្ាទា ី ល់ប្ត្រោះ រហយ ី ោមន្ផ្សលូវ ន្ង ិ រ្លង ី លអរប្ច្ន្ ី រទបយ ី ។ វារសាីរ ប្ត្ោមន្វ ិធាន្ការអ្នាម័យទាល់ប្ត្រោះ ខ្
ៈរន្ះររាញពីភាពខ្ញ សប្រលកោនច្ុំរពាះសញខ្មាលភាពររស់ប្រជាជន្។
ទាុំងរន្ះជាន្ត្ថិភាពនន្រទរ្ញត្ស តិ ព តី អ្ ី នាម័យប្ លប្ត្ូវរធាីរោយោមន្ការជួយ ឬប្គរ់ប្គងពោ ី ោប្កុង។ ប្រសន្ ិ ពួករគរៅទរី នាះមាន្ការយល់ ឹងអ្ុំពប្ី ររោមរោក
Robinson
Crusoes
ពួករគអាច្ន្ង ឹ មាន្ររឿងរ៉ា វ
រផ្សសងពីរន្ះ។ រ៉ាញប្ន្តរយង ន Robinson Crusoes ី មិន្ ន្ ឹងពអ្ ី ណាន្គ ិ មនន្ជន្អ្រនាតប្ររវសន្៍កញ ងប្ររោមរោក
រន្ះរទ។ ជាទូរៅ មន្ញសសរធាីអ្រនាតប្ររវសន្៍រៅប្សុករប្ៅរ ីមបប្ី សាងរកធន្ធាន្ ន្ង ា ិ រធាីអាជីវកមម រ៉ាញប្ន្តជន្ជាត្ិឥណា ជារប្ច្ីន្នាក់មកប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងជាជន្ប្ លខ្ាះច្ុំរ ប្ថ្រកា
ន្ង ិ ការពារប្ លអាច្មាន្ច្ុំរពាះពួករគ។
ពា
ះ ឹង
កសក ័ ប្ក ិ រទទ ី ល
ប្ លពួករគប្ត្ូវការការ
ា ប្ លមកតាមពួករគមាន្ច្ុំន្ួន្ ិ ជជករ ន្ិងជន្ជាត្ិឥណា
ត្ច្ ា រួមោនររងកីត្ ន្ជាទីតាង ុំ ិ ត្ួច្ណាស់។ ការរធាសប្រប្ហសររស់ោោប្កុង ន្ង ិ ភាពអ្វ ិជាជររស់ប្រជាជន្ឥណា
ោមន្អ្នាម័យរន្ះទាុំងប្សុង។ រៅឆ្ៃយពីការរធាីអ្ម ាី ួយរ ីមបប្ី កលមអោថន្ភាពទតា ុំ រន្ះ ោោប្កុង ន្រប្រីប្ ស់ ី ង ភាពោមន្អ្នាម័យ រុំ
ងទទួល
ប្ លរណា ត លមកពីការរធាសប្រប្ហលររស់ពួករគជារទបសរុំផ្ទលញទតា ុំ រនាះ ី ង
ន្ពអា ី ជា្ធរសភាកនញងត្ុំរន្់ឲ្យ កហូត្ប្ទពយសមបត្តរិ រស់អ្នកតាុំងទីលុំរៅទាុំងរនាះ។
ន្ង ិ កនញងរោល រន្ះជាររឿង
នន្ោថន្ភាពរៅរពលខ្្ញុំោនក់រៅទីប្កុង Johannesburg។
205
អ្នកតាុំងទល ធិ កមមសិទធរៅរលីអ្ច្លន្ប្ទពយររស់ពួករគ ន្ង ី ុំរៅប្ លមាន្សទ ិ ជា ឹ ប្ត្ូវ ន្ទទួលការជុំងឺច្ត្ ិ ត។
ោោកតព ី រិ សសមួយប្ត្ូវ អាប្ស័យមន្ ិ ទាន្់
ន្ររងកត្ ី រទបង ី រោះប្ោយររឿងកតទា ី ក់ទងន្ឹងលទធកមម ីរន្ះ។
ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្ទទួលយកសុំរ
ធិ ង តឹ ឧទធរ ី ររស់មហ្វន្តោ ី ោប្កុងរទ ពួករគមាន្សទ ិ រ
ពរិ សសរន្ះ រហយ ី ប្រសន្ ិ រររី សច្កតស ី រប្មច្ររស់ត្ញោការពរិ សសរលីសពស ី ុំរ ប្កុងប្ត្ូវទទួលរន្ាញកការច្ុំណាយរន្ះ។ រុំ
អ្នកោនក់អាប្ស័យរៅទរី នាះភាគរប្ច្ន្ ី
ងរកប្
ក់ពរី រឿងកតទា ុំ រន្ះរទបយ ី ង ី
ត្ញោការពរិ សសរន្ះ រហយ ី កនញងរ
ូរច្នះខ្្ញុំ
ន្មកពឹងពាក់ខ្ញ ុំឲ្ ្ យរធាីជាអ្នកប្រក ឹ ាច្ារ់ររស់ពួករគ។ ន្ប្
ខ្្ញុំោមន្
រ់អ្នកទាុំងរនាះថា ខ្្ញុំរពញច្ិត្តច្ុំរពាះរសច្កតស ី រប្មច្ររស់
ី ពួករគឈនះកតី ពួករគន្ង ឹ ទទួល
ន្ប្ ក់ច្ុំន្ួន្ ១០រផ្ទន្ពកា ី រជួលទាុំងរនាះ។
ោនរន្ះសប្មារ់ជន្ប្កប្ី ក។ ពួករគប្គរ់ប្គងរពញច្ត្ ិ តន្ង ឹ សុំ ូ មពររន្ះណាស់។
កនញងច្ុំរណាមររឿងកតប្ី រប្ហល៧០ មាន្ប្ត្១ររឿងកតរ ី ញរ៉ា ណាណះប្ លចាញ់ ។
មាន្ច្ុំន្ួន្រប្ច្ីន្ខ្មលង ុំ ប្ រ។ រ៉ាញប្ន្តកាប្សត្មត្ិជន្ជាត្ិឥណា ា រៅទរី នាះ ក់ប្ លប្ត្ូវ
៍ រៅត្ញោការ
ី ររស់ោោប្កុងរនាះ ោោ
់ ន្ារី រពទយ ខ្្ញុំរសនស ត លសប្មារ់ោងសងម ី ញុំប្ ក់ពព ី ួករគពាក់កណា
ខ្្ញុំក៏ ន្ប្ រ់ពួករគប្ រថា
ថាទក ឹ ប្
ប្រសន្ ិ ររីអ្នកោនក់
ឬោថរ័ន្ប្សរ ៀង
ូរច្នះ ទក ឹ ប្
ក់ប្ លប្ត្ូវ
ន្ក៏
ន្ប្រង ី រហយ ឹ ប្ប្រងត្សូឈររជង ី ខ្្ញុំរៅចាុំ
ន្ច្ុំណាយមាន្ច្ុំន្ួន្ ១.៦០០ រផ្ទន្។ ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាកា ី រររយ៉ាងលុំ
កច្ុំរពាះររឿងកតីទាង ុំ រន្ះ។
កូន្កតីប្ត្ងប្ត្ព័ទធរៅជញុំវ ិញខ្លួន្ខ្្ញុំ។ ពួករគភាគរប្ច្ីន្គឺជាកមមករជារ់កិច្ចសន្ាមកពីត្ុំរន្់ឥណា ា ខ្មងត្បូង។ រ ីមបជា ី ការប្កកុំហញសនន្ភាពអ្វ ិជាជ ពួករគ
ន្ររងកីត្សមាគមន្៍សប្មារ់ខ្ួ លន្ឯងប្ លផ្ទតច្់រច្ញពីពា
ិ ជជករ ន្ិងអ្នកជុំន្ួញ
់ ជន្ជាត្ិឥណា ា ។ ពួករគមួយច្ុំន្ួន្ជាមន្ញសសមាន្ទឹកច្ិត្តទូោយ ជាអ្នករសរន្ ី ិយម ន្ិងមាន្ន្ិសស ័យរោមះប្ត្ង។ អ្នក ឹកនាុំររស់ពួករគគឺរោក
Sjt. Jairamsing មាន្ត្ួនាទីជាប្រធាន្ ន្ិងរោក Sjt. Badriមាន្ត្ួនាទីល អ ូច្
ជាប្រធាន្ប្ រ។ ពួករគទាុំងពីរនាក់រពលរន្ះោមន្វត្តមាន្រទៀត្រទបយ ី ។ ពួករគ Badri
ន្កាលយជាអ្នកមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជិត្សនិត្ជាមួយខ្្ញុំ ន្ិង
ន្ជួយខ្្ញុំយ៉ាងខ្មលង ុំ កាល។ រោក Sjt.
៏ ុំខ្មន្់កញ ងរោលការ ន្ច្ូលរួមជាប្ផ្សនកមួយ ស ន
៍
នន្រប្រីធម៌អ្ហង ៏ ន្ទុំនាក់ទុំន្ងយ៉ាងសញីជរប្ៅជាមួយជន្ជាត្ិ ិ ា។ តាមរយៈមិត្ត្ហ្វ័ កត ន្ិងសកមមភាពទាុំងរន្ះ ខ្្ញុំកមា ឥណា ា ជារប្ច្ីន្ប្ លមកពីឥណា ា ខ្មងរជីង អ្នកប្រឹការយរល់ប្ផ្សនកច្ារ់ររស់ពួករគ ឯកជន្ ន្ិងជាលកខ
ៈោធារ
ន្ិងឥណា ា ខ្មងត្បូង។
រហយ ី ពួករយង ី
ខ្្ញុំ ន្កាលយជារងរអូន្ររស់ពួករគរប្ច្ីន្ជាង
ន្ប្ច្ករ ុំប្លកការលុំ
ៈជាមួយោនរទៀត្ផ្សង។
ក
ន្ិងទញ កខប្ពួយជាលកខ
ៈ
វាអាច្ជាប្ររយជន្៍មួយច្ុំន្ួន្ប្ លប្ត្ូវ ឹងអ្ុំពីជន្ជាត្ិឥណា ា រៅរ្មះររស់ខ្ញ ុំ។ ្ រោក Abdulla Sheth
ន្រ ិរសធរៅរ្មះខ្្ញុំថា គន្ធី។ ជាសុំណាងលអ ការអាមា៉ាស់រន្ះោត្់ ន្រៅខ្្ញុំ ឬចាត្់ទញកខ្្ញុំជា “រោកប្គូ”។
រោក Abdulla Sheth ោត្់ច្ូលច្ិត្តរៅោម្ញថា “នរ (bhai)”មាន្ន្័យថារអូន្ប្រុស។ អ្នកប្ លរ ីរតាមោត្់
ន្ិង ន្រៅខ្្ញុំថា នរ រន្ះ រហូត្ទាល់ប្ត្ខ្្ញុំ ន្ចាករច្ញពីត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។ មាន្ការរៅរ្មះ ប្៏ ផ្សអម មួយរៅរពលប្ត្ូវ ន្រប្រីប្
ស់រោយអ្ត្ីត្កមមករជារ់កិច្ចសន្ាជន្ជាត្ិឥណា ា ។
ុំ រឺ រ៉ាសរត មម XV. ការរករលោលនន្ជ ង ី
ជន្ជាត្ិឥណា ា ទាុំងរន្ះមិន្អាច្រររច្ញព ុំ រន្ះភាលមៗ រ ីមបប្ី រគល់កមមសិទធិឲ្យោោប្កុង ី ីទីតាង
វាជាររឿងចាុំ ច្់កញ ងការប្សា ន ងរកប្ន្លងរស់សរៅសមរមយមញន្ន្ឹងររ អាច្រកកប្ន្លងណាប្ លសមរមយសប្មារ់ពួករគ
ត ញពួករគរច្ញពីទីរនាះ
ន្រយប្សួលរទបយ អាច្ន្ិយយ ី
ន្រទបយ ី ។
រ៉ាញប្ន្តោោប្កុងមិន្
ន្ថា ពួករគប្ត្ូវរស់រៅកប្ន្លង
កខ្ាក់ ូច្មញន្ រហយ ី ោថន្ភាពររស់ពួករគកាលយជាអាប្កក់ជាមញន្រៅរទៀត្។ រប្កាយពីរ្ច រ់ភាពជាកមមសិទធិ ពួករគ ន្កាលយរៅជាអ្នកជួល ីពីោោប្កុង
ប្ លជាលទធផ្សលររោ ិ ថ ន្រៅជញុំវ ិញខ្លួន្ពួករគកាន្់ប្ត្ោមន្អ្នាម័យជាង
206
មញន្រៅរទៀត្។ រៅរពលពួករគជាកមមសទ ិ ធិករ ពួករគប្ត្ូវរកាអ្នាម័យមួយច្ុំន្ួន្ រប្ពាះពួកខ្មលច្រទរ្ញត្តិច្ារ់។ រ៉ាញប្ន្តោោប្កុងមន្ ា ទាុំងរនាះរទបយ ិ ្័យខ្មលច្ ូច្ជន្ជាត្ឥ ិ ណា ី
រប្កាយមកច្ុំន្ួន្អ្នកជួលកនញងត្ុំរន្់រនាះកាន្់ប្ត្
រប្ច្ន្ ត លឲ្យត្ុំរន្់រន្ះកាន្់ប្ត្មាន្ភាពខ្ាកកា ់ ន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ ន្ង ី រទបង ី ៗ ប្ លរណា ិ ោមន្ររៀរររៀររយ។ រៅខ្
ៈរពល
ប្ លជន្ជាត្ិឥណា ា កុំពញងមាន្ទញកខប្ពួយច្ុំរពាះរញ្ហាទាុំងរន្ះ ក៏មាន្ផ្សាញះរទបង ី ភាលមៗន្ូវជុំងរឺ រ៉ាសតរមម ឬអាច្រៅ ថាជារោកសួត្ប្ លជាជុំងឺគួរឲ្យខ្មលច្ ន្ង ត លឲ្យោលរ់ ិ អាច្រណា ជាសុំណាងលអ ជុំងរឺ ន្ះមន្ ិ
ន្
ន្។
ន្រកីត្រៅកនញងត្ុំរន្់រន្ះរទ រ៉ាញប្ន្តវាផ្សាញះរច្ញរៅត្ុំរន្់រញករកប្រមាសកន ៉ា ញ ងរររវិ
ទប្ី កុង Johannesburg ។ កមមករភាពរប្ច្ីន្រធាកា ៉ា ប្ិ សបករមម។ មាន្ជន្ជាត្ិឥណា ា ី ររៅកប្ន្លងប្រមាសរនាះជាជន្ជាត្ មួយច្ុំន្ួន្ក៏ ្លងររគ
ន្រធាកា ី រកនញងកប្ន្លងរនាះប្ រ
ន្ង ិ ប្ត្ូវ
កមមករ២៣នាក់កញ ងច្ុំ ន រណាមអ្នករធាកា ី ររៅទីរនាះ
ន្រ្ជូ ន្វ ិលប្ត្ទបរ់មកលុំរៅោឋន្ររស់ពួករគ។
គជា ា ឺ អ្នកសញុំជាវកាប្សត្ មត្ិជន្ជាត្ិឥណា
រោក
Sjt. Madanjit
“មាន្ជុំងរឺ រ៉ាសតរមមរករលោលភា ល មៗរៅទរី នាះ”។ ី
ប្ លរប្កាយមក
ូច្រន្ះោត្់ក៏
ន្រផ្ស្ល ី ខ្ ិ ត្ ិ មួយ
ខ្្ញុំគួររៅទរី នាះជារនាាន្់
វ ិធាន្ការណាមួយ ររម ី ិន្ ូរចានះរទរយង ី ន្ឹងរប្ត្ៀមខ្លួន្ទទួលយកការោលរ់រន្ះ ូច្ោន។ សូមមកជារនាាន្់។ រោក Sjt. Madanjit
ខ្្ញុំ
ន្រៅកាន្់ទីតាង ុំ រនាះ
ន្ិងរក
ន្ប្សាងរកលុំរៅោឋន្ណាប្ លទុំរន្រ រួច្យកអ្នកជុំងឺទាង ុំ រនាះរៅរស់រៅទីរនាះ។
ន្ិង
រយង ី កុំពញងរៅ។ រោករវជជរ
ន្
ន្ធាលរ់រៅកាន្់ទីតាង ុំ ប្ លមាន្ជុំងឺ្លងរនាះ។ ោត្់គជា ឺ រញរសប្ លមន្ ិ
រច្ះ្័យខ្មលច្មានក់។ ោត្់ច្ងរ់ ឃញ ី ជន្រងរប្ោះទាុំងរនាះឆ្រ់ជាសះរសបយ ី ពជ ី ុំងឺ មកខ្្ញុំកញ នងអ្ត្ថន្័យថាៈ
រករឃញ ី ថា
ន្សររសរលិខ្ិត្រៅកាន្់ជុំន្ួយការោោប្កុងរ ីមបជ ុំ ប្ ល ី ប្មារោត្់ពីទីតាង
ាិ ត្ William Godfrey ប្ លកុំពញងរុំរពញការរររៅទីប្កុង Johannesburg
ប្រញារ់រៅជួយសរហ្វរាះអ្នកជុំងឺទាង ុំ រនាះរប្កាយទទួល
ន្ ុំ
ន្
ឹ ងភាលម ន្ិង ន្កាលយជាអ្នករមីលប្ថ្ ន្ិងប្គូរពទយ
ពា លពួករគ។ កនញងច្ុំរណាមអ្នកជុំងឺទាង ុំ ២៣នាក់រនាះ មាន្ប្ត្៣នាក់រញរ៉ា ណាណះប្ លរយង ី អាច្រប្ោងប្សង់ជីវ ិត្ ន្។ តាមរទពិរោធន្៍ខ្ញ ុំរ្ ជឿងថា ប្រសិន្ររីររះ ូងន្រណាមានក់ររសញ ិ ទធ រនាះទញកខលុំ ករវទនាន្ឹងប្
រ់ពួករគឲ្យ
ប្រឆ្ុំងច្ុំរពាះទញកខរវទនារនាះ។ កនញងរពលរនាះប្ រខ្្ញុំមាន្ជន្ជាត្ិឥណា ា ៤នាក់ររប្មីការកនញងការយល័ យររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន្ ិ ូច្ជា រោក Sjts. Kalyandasរោក Maneklal រោក Gunvantrai Desai ន្ិងរញគាលិកមានក់រទៀត្ប្ លខ្្ញុំមិន្
ន្
ចាុំរ្មះ។ រោក Kalyandasមករធាីការទីរន្ះតាមការយៈឪពញកររស់ោត្់។ កនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ខ្្ញុំកប្ម ន្ជួរន្រណាមានក់ប្ លច្ូលច្ិត្តយកអាោរ ន្ិងសញខ្ច្ិត្តទទួលយកការោតរ់ឱ្វាទរោយមិន្ជុំទាស់ ូច្រោក
Kalyandas រន្ះណាស់។ ជាសុំណាងលអ ោត្់មិន្ទាន្់ររៀរការរៅរទបយ ី រហត្ញ ូច្រន្ះមិន្ោាក់រសាីរកនញងការប្រគល់
ភារកិច្ចប្ លមាន្ហាន្ិ្័យរន្ះឲ្យោត្់រធាីរទបយ ី ។ រោក Maneklal ប្ត្ូវ ន្ខ្្ញុំទទួលយកមករធាីការរៅកនញងទីប្កុង Johannesburg ។ ោត្់តាមខ្្ញុំចាក ុំ ៏ជាអ្នកមិន្ទាន្់ររៀរការប្ រ។ ឬអាច្រៅ
ន្ថាជាជុំន្ួយការ
ប្កុមការររ
ឬកូន្ៗក៏ ន្។
Kalyandas ។ ពួករគ
ូរច្នះ ខ្្ញុំសរប្មច្ច្ិត្តរប្ជីសររសអ្ន ី កទាុំង៤នាក់រន្ះ វាមិន្ចាុំ ច្់រទបយ ី កនញងការពិភាកាជាមួយរោក
ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្រួច្ជារប្សច្ រៅរពលណាពួករគប្ត្ូវ ន្រសនីសញុំឲ្យជួយ។ “រទាះជាខ្្ញុំរៅទីណា ៏ ុំមួយ។ ពួករគន្ឹងរៅទីរនាះប្ រ រន្ះជាច្រមលីយខ្លី ន្ិងមាន្ន្័យររស់ពួករគ”។ រោក Ritch មាន្ប្កុមប្គួោរ ធ
ោត្់ ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្ជួយសរហ្វរាះជន្រងរប្ោះទាុំងរនាះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្មិន្ ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យោត្់រៅរទបយ ី ។ ខ្្ញុំោមន្ រុំ
ងឲ្យោត្់រៅទទួលយករប្ោះថានក់រន្ះរទបយ ី ។
ប្ លមាន្ជុំងឺ្លងរនាះ។ មាន្យរ់ ៏អាប្កក់មួយ
ូរច្នះ
ោត្់ ន្ច្ូលរួមជួយការរររន្ះរៅខ្មងរប្ៅត្ុំរន្់
ន្រកីត្រទបង ី រនាះគឺជាយរ់ប្ លរៅចាុំរមីលប្ថ្ ន្ិងកុំ រអ្នកជុំងឺ។
ខ្្ញុំធាលរ់រមីលប្ថ្អ្នកជុំងឺជារប្ច្ីន្នាក់ រ៉ាញប្ន្តមិន្ប្មន្ជាប្ររ្ទជុំងឺររ៉ាសតរមមរន្ះរទបយ រៅទីរនាះ ី ។ ុំ ឺរប្ច្ីន្រទបយ ោមន្មន្ញសសប្ លប្ត្ូវរមីលប្ថ្អ្នកជង ី ។ ពួករយង ី ប្ោន្់ប្ត្ជួយផ្សតល់ថានរុំ ពទយ រធាីតាមអ្ាីប្ លអ្នកជុំងឺប្ត្ូវការ កន្លងមក
រកាអ្នាម័យកប្ន្លងរគងឲ្យ
ន្ោអត្
ន្ិងមាន្សណា ត រ់ធានរ់។
ការជួយរោយោមន្គិត្ការរន្ឿយហត្់
ន្ិងោមន្
207
ការ្័យខ្មលច្ររស់យញវជន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរប្ត្កអ្ររករយយ ៉ា ងខ្មលង ុំ ។ រៅរពលរៅរហយ ី ី ប្ លអាច្យល់ពភា ី ពកាលហាន្ររស់ រោករវជជរ
ាិ ត្ Godfrey ន្ង ិ កតកា ី ល ហាន្ររស់រញរសប្ លសមបូររោយរទពរិ ោធន្៍ ូច្ជារោក Sjt. Madanjit។ ុំ ឺរច្ញទាុំងកណា ខ្្ញុំរៅចាុំ ន្ថា រយង ន្យកអ្នកជង ត លយរ់។ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ រន្ះជារហត្ញ ការ ៍ ប្ លរធាឲ្ ី ី យខ្្ញុំ ច្ងចាុំជាន្ច្ ិ ចថា ូច្ជាត្នមលនន្ោសនាអ្្ច ឹងប្ រ ឬរជ ី ុំពូករទៀត្។
ជុំន្ួយការប្កុង
ប្ លរធាឲ្ ី យខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ររៀរររ់ពីរហត្ញការ
ុំ រឺ រ៉ាសរត មម (រន្ត) XVI. ការរករលោលនន្ជ ង ី
ន្សុំប្ ងការ ឹងគញ
ច្ុំរពាះការប្សាងរកលុំរៅោឋន្ប្ លទុំរន្រ
ជុំងឺ។ ោត្់ ន្ោរភាពរោយរោមះប្ត្ង់ថា ប្កុមប្រឹកាប្កុងពញុំមាន្មរធា រកត្ ី រទបង ី រន្ះរទបយ ី
រ៉ាញប្ន្ត
ន្សន្ាថា
៍ យ៉ាងរហាច្កនញង ន្ពីរ
ន្ិងការជួយសរហ្វរាះអ្នក
យភាលមៗរោះប្ោយរប្ោះអាសន្នប្ ល
កនញងការរន្ះពួករគន្ឹងជួយឲ្យអ្ស់ពល ី ទធភាព។
រៅរពលប្ត្ូវ
ន្ប្
រ់
ឲ្យ ឹងខ្លួន្ពីភារកច្ ន្ពន្ាររពលកនញងការចាត្់វ ិធាន្ការភាលមៗរទបយ ិ ចររស់ពួករគ ោោប្កុងមន្ ិ ី ។ រៅនថ្ៃរនាារ់ ពួករគ ន្ររៀរច្ុំឃ្លលង ុំ ទុំរន្រមួយកប្ន្លង ន្ង ុំ រនាះរៅសប្មាករៅ ិ រសនឲ្ ី យនាុំយកអ្នកជុំងឺទាង ទរី នាះ រ៉ាញប្ន្តោោប្កុងមិន្ ន្សុំអាត្រររវិ ន្ង ត រ់ធានរ់ទាល់ប្ត្រោះ។រយង ិ ោមន្សណា ី
រៅជញុំវ ិញរនាះរទបយ ី ។ អ្ោរប្ លផ្សាញកអ្នកជុំងឺរន្ះមន្ ិ
ន្សុំអាត្ទរី នាះរោយខ្លួន្ឯង ន្ង ន្យកប្ប្គរគង ប្ពមទាុំងសមាភរ ិ
មួយច្ុំន្ួន្តាមរយៈការយល័ យសមបញរធម៌ជន្ជាត្ឥ ា ិ ិ ណា ោោប្កុង
រោករវជជរ
ន្សុំអាត្
ន្ង ត ះអាសន្ន។ ិ រធាឲ្ ី យប្ររសរី រទបង ី ូច្ជាមន្ារី រពទយររណា
ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យរប្រប្ី ស់ជាររណា ត ះអាសន្នន្ូវរសវារមល ី ប្ថ្ជុំងឺ
ប្ពមទាុំងសមាភររពទយមួយច្ុំន្ួន្។
ាិ ត្ Godfrey រៅប្ត្ជាអ្នកទទួលរន្ាញករមីលប្ថ្អ្នកជុំងឺទាង ុំ រនាះ ប្ ល។
ហ្វសតជា ី គោ ិ ន្ញ រោឋយកា ិ យកច្ត្ ិ តទញកោក់រមីលប្ថ្ប្រករ រោយភាពរពញច្ត្ ិ តច្ុំរពាះអ្នកជុំងឺរញប្៉ា ន្តមន្ ិ ប្ត្ូវ
អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យរ៉ាះពាល់អ្នកជុំងឺរទបយ ី
ន្
ូរច្នះោមន្ន្រណាមានក់កញ ងច្ុំ ន រណាមរយង ី រ៉ាះពាល់រោយផ្ទាល់រទបយ ី ។ ខ្្ញុំមិន្រជឿ ុំ ៣ ការហាមឃ្លត្់រន្ះរទបយ ឺ នាក់ ី ។ រោយទទួលការអ្ន្ញ ញ្ហញត្ពរី ោករវជជរ ាិ ត្ Godfrey ខ្្ញុំ ន្ពា លអ្នកជង រោយវ ិធព ី ា
ល ី ន្ង ន រណាមពួករគប្ត្ូវ ិ ី រ សម ី រញ ុំររួសប្ត្ងប្់ ទូង ន្ង ិ កាលររស់ពួករគ។ ពរី នាក់កញ ងច្ុំ
ឲ្យរួច្ជីវ ិត្។ ច្ុំប្
កអ្នកជុំងឺ២០នាក់រផ្សសងរទៀត្
ន្សរហ្វរាះ
ន្ោលរ់រៅកនញងកប្ន្លងរមល ី ប្ថ្រនាះ។
ទន្ាម ឹ ន្ឹងរន្ះ ោោប្កុងកុំពញងមមារញឹកន្ង ឹ ការចាត្់វ ិធាន្ការរផ្សសងរទៀត្។ ប្រប្ហលច្ុំរយ ៧ មា៉ាល
ពទ ី ប្ី កុង Johannesburg មាន្មន្ារី រពទយពិន្ត្ ិ យររគ្លងមួយកប្ន្លង។
អ្នកជុំងប្ឺ លរៅរស់រន្មាន្ជវី ិត្២នាក់ ប្ត្ូវ
ន្រ្ជូ ន្រៅកាន្់ជុំរញ ុំររណា ត ះអាសន្នមួយរផ្សសងរទៀត្រៅប្កបរមន្ាីររពទយរនាះ រហយ ី ការររៀរច្ុំនានាប្ត្ូវ ុំ ឺថ្ៗ តាមរយៈការរ្ជូ ន្ករ ី ជង មី រៅទរី នាះ។ ូរច្នះ រយង ី ហាក់ ូ ច្ជាធូ រប្ោលពកា ី ររររន្ះរន្តច្ ិ ។
ន្រធាីរទបង ី
កនញងរយៈរពលពរី ឬរនី ថ្ៃរនាះ រយង ន្្លងជុំងរឺ ន្ះ រប្កាយមក ន្ោលរ់ភាលមៗ ី រឃញ ី ថា គោ ិ ន្ញរោឋយកា ិ ុំ ឺ២នាក់រនាះ ន្ង ។ វាពិ កណាស់ប្ លប្ត្ូវន្ិយយប្ រ់អ្ុំពកា ុំ ង ី ររៅរស់រន្មាន្ជវី ិត្ររស់ជង ិ វ ិធប្ី លរយង ី ោញន្ ឹ ជុំងរឺ ន្ះ
រ៉ាញប្ន្តរទពរិ ោធន្៍ ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំរជឿរៅរលីការពា លតាមវ ិធរី ប្រប្ី
ច្ុំរពាះការរប្រីប្
ស់ ី
ខ្
ៈខ្្ញុំរៅមាន្ការសងស ័យ
ស់ឱ្សថ្រៅរទបយ ឹ ថា ខ្្ញុំោមន្មូលោឋន្ណាប្ លប្ត្ូវសងស ័យ ឬមន្ ី ។ ខ្្ញុំ ង ិ រជឿរនាះរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
រៅប្ត្ច្ងចាុំន្ូវអ្ាីប្ លខ្្ញុំ
ន្ទទួលរន្ះ ន្ិងគិត្ថារន្ះជាការចាុំ ច្់ប្ លប្ត្ូវរលីកយកមកន្ិយយ។
ុំងឺររ៉ាសតរន្ះ កនញងកុំទបញងរពលរករលោលនន្ជ ី
ខ្្ញុំ ន្រសររសរលិខ្ិត្រះគន្់ ុំ ៗមួយរផ្ស្ីរៅោរព៍ត្មា ៌ ន្ ិ ប្ររខ្មលង
រោយររាញពីកុំហញសរធាសប្រប្ហសររស់ោោប្កុងរលីទីតាង ុំ ប្ លខ្លួន្កាន្់ការ់ ុំងឺរន្ះ។ រលីការរករលោលនន្ជ ី
ន្ិងោោប្កុងទទួលខ្ញសប្ត្ូវ
208
កប្ន្លង។
ខ្្ញុំធាលរ់ន្ិយយរៅកនញងជុំពូកខ្មងរ ីមថា រៅទរី នាះ
ខ្្ញុំ
ន្ជួររោក
ខ្្ញុំធាលរ់ ន្ទទួលទាន្អាហាររៅរភាជន្យ ី ោឋន្អាហាររួសមួយ
Albert West។
ររៀងរល់រពលោៃច្រយង ី ប្ត្ងប្ត្ជួរោនរៅកនញងរភាជ
ន្យ ន្រច្ញរៅរប្ៅរ ីរជប្ជកោនរលងរនាារ់ពទ ី ោឋន្រន្ះ ន្ង ិ ី ទួលទាន្អាហររពលោៃច្រួច្។ រោក Westគជា ឺ ន គូអាជីវកមមមួយរូររៅកនញងប្កុមហញ ន្រ ះពញមពត្ូច្មួយ។ ោត្់ ុំងរឺ ន្ះ ន្ង អ្ុំពីការរករលោលនន្ជ ី ិ រប្កាយមកមន្ ិ ខ្្ញុំ ន្ង ិ ប្កុមការររ
ន្អាន្លខ្ ិ ត្ ិ ររស់ខ្ញ ុំប្្ លមាន្រៅកនញងោរព័ត្៌មាន្
ន្ជួរខ្្ញុំរៅកនញងរភាជន្យ ី ោឋន្រទបយ ី ។
ន្រន្ថយការត្មអាហារចារ់តាង ុំ ពមា ខ្ ី ន្ជុំងរឺ ករលោលរនាះមក ី
ការត្មរន្ះជាកបន្ច្ារ់ ប្ លខ្្ញុំ ួ ទទួលទាន្អាហាររពលោៃច្។
ៈខ្្ញុំ
ន្ចាត្់ទញក
ន្អ្ន្ញវត្តយូរមករហយ ឺ កនញងកុំទបញងរពលរនាះ ខ្្ញុំប្ត្ូវរ ះរង់ការ ី កុំទបញងខ្្ញុំមាន្ជុំង។ ់ យ ន្រួច្រល់ប្ រមញ ន្រពលប្ លរ្្ៀវរផ្សសង ន្មក ខ្្ញុំកប្៏ ត្ូវរររភាគអាហារនថ្ៃ ប្ត្ងឲ្ ិ
ល់។ ខ្្ញុំោាល់មាចស់រភាជន្យ ៏ ល រ់ ន្ជប្មារោត្់ប្ រថា រពលប្ លខ្្ញុំរមល ី ោឋន្រនាះយ៉ាងច្ាស់ រហយ ី ខ្្ញុំកធា ី ប្ថ្អ្នក
ជុំងឺទាង ុំ រនាះ ខ្្ញុំពាយមមិន្ទាក់ទងជាមួយមត្ ិ ត្័ហ្វកតនានាតាមប្ លអាច្រធាីរៅ រោយមន្ ិ រឃញ ី ខ្្ញុំរៅរភាជន្យ ី ោឋន្រនាះពរី ឬរនី ថ្ៃ រោក West
ខ្្ញុំកុំពញងររៀរច្ុំរ រី រៅរកអ្នកជុំងឺ។ រៅរពលខ្្ញុំររក ី ទាារ រោក West
ន្។
ន្មករកខ្្ញុំ ល់រគហោឋន្ ខ្
ន្ន្ិយយថាៈ “ោត្់មន្ ិ
រៅរភាជន្ីយោឋន្រទបយ រហយ ី ី ោត្់ោត្់ថាអាច្មាន្ររឿងអ្ាអា ី ប្កក់រកីត្រទបង ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំ”។ ច្ិត្តមកជួរខ្្ញុំរៅប្ពឹករន្ះប្ត្មតង។ ខ្្ញុំមិន្រកីត្អ្ីរទ ូច្អ្នក
ប្រសិន្ររីោមន្ករ
ូរច្នះ ោត្់ក៏សរប្មច្
ូច្អ្នក ន្រឃញ ី ប្ោរ់។ ខ្្ញុំកុំពញងរច្ញរប្ៅរៅជួយអ្នកជុំងឺ។
់ យអ្នកមកជួយរមីលប្ថ្រកាអ្នកជុំងឺរទបយ ន្ិងរ្លីយត្ររោយរហ័សវ ិញថាៈ “ខ្្ញុំមិន្ច្ងឲ្ ី ”។
ី ជុំងឺរន្ះរប្ច្ីន្រទ
ររឿងមួយរទៀត្ប្ លប្ត្ូវរធាី។
រយង ន ី ន្ឹងប្លងរវល់កញ ងរយៈរពល១នថ្ៃ
រត្ីជាររឿងអ្ាីរៅ?
រត្ីអ្នកអាច្ប្គរ់ប្គងកាប្សត្ មត្ិប្រជាជន្ឥណា ា រៅទីប្កុង ឌូ
ទុំន្ងជារៅទីរនាះ
រហយ ី ប្ត្ូវការអ្នកជួយរៅទីប្កុង
ន្ជួយខ្្ញុំឲ្យធូររសបយ ី មួយកប្មិត្។
ោៃច្។
ន្រឃញ ី ខ្្ញុំ
ន្ ឹង ខ្្ញុំោមន្អ្នកណាពឹងរប្ៅពីខ្ួ ន្ខ្្ ល ញ ុំរទបយ ី ។
ខ្្ញុំសូមអ្រគញ
ទទួល
ៈរពល
ឌូ
ន្។
ឬ២នថ្ៃរទៀត្។
ន្
រ៉ាញប្ន្ត
រៅមាន្
ន្ប្ រឬរទ? រោក Madanjit
ប្រសិន្ជាអ្នកអាច្រៅទីរនាះ
ន្
ហាក់ ូច្ជា
ូច្អ្នក ឹងរហយ ៌ ន្មួយ។ ភាគរប្ច្ីន្ខ្្ញុំប្ត្ូវរៅទីរនាះ រហត្ញ ូច្រន្ះ រត្ីខ្ញ ុំ្អាច្ ី ថា ខ្្ញុំប្គរ់ប្គងោរព័ត្មា
ន្ច្រមលីយពីអ្នករៅោៃច្រន្ះ
ន្រទ?
រយង ី ន្ឹងជប្ជកោនរប្ន្ថម
កុំទបញងរពលរ ីរហាត្់ប្
រៅរពល
ខ្្ញុំសរាយច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ រប្កាយមករយង ី ក៏ ន្ជប្ជកោន។ ោត្់ ន្យល់ប្ពមរៅទីរនាះ។ ប្ ក់ប្ខ្មិន្ ់ ុំរញញទឹកច្ិត្តោត្់រទបយ ប្មន្ជារញ្ហាច្ុំរពាះោត្់រទបយ ប្ ក់មិន្ប្មន្ច្ុំ ងជ រ៉ាញប្ន្តយ៉ាងណាខ្្ញុំ ន្ ី រប្ពាះថា ី ឲ្យប្
ក់ប្ខ្ោត្់ច្ុំន្ួន្ ១០រផ្ទន្ កនញង១ប្ខ្ ប្ លជាប្ផ្សនកមួយនន្អ្ត្ថប្ររយជន្៍ររស់ោត្់។ រៅនថ្ៃរនាារ់ រោក West ន្រធាី រុំ ី ររៅកាន្់ទីប្កុង ឌូ ន្ រោយខ្្ញុំជាអ្នកទទួលរន្ាញកការរធាី ុំរ ី រររស់ោត្់។ ចារ់ពីរពលរនាះ
មករហូ ត្ ល់រពលខ្្ញុំចាករច្ញពីត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ោត្់រៅប្ត្ជាន គូមានក់ប្ ល រោក West រកីត្កនញងប្គួោរកសិករកនញងត្ុំរន្់ Louth។ ោត្់ទទួល
ន្ច្ុំរ
រ៉ាញប្ន្តោត្់ ន្យកវាមកអ្ន្ញ វត្តជារទពិរោធន្៍ ន្យ៉ាងលអតាមរយៈការជួយខ្លួន្ឯង។ ររសញ ន ន្ិងជាជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសប្ លមាន្កតីរមតាត។ ិ ទធ សៃរ់ោៃត្់ រជឿសរ់កញ ងោសនា
ន្រួមសញ ខ្ រួមទញកខជាមួយខ្្ញុំ។
ះ ឹងធមមតាពីោោររៀន្ ោត្់ជាមន្ញសសមាន្ច្ិត្ត
រយង ន ុំពូករប្កាយៗរទៀត្។ ី ន្ឹង ន្ោាល់ោត្់ ន្ិងប្គួោរររស់ោត្់កាន្់ប្ត្ច្ាស់កញ ងជ
209
XVII. ទតា ុំ កនញង្នករ់ ្លង ី ង ី
ន្សប្មួលឲ្យធូ ររសបយ ី ពីរន្ាញករមីលប្ថ្អ្នកជុំងឺ
ខ្្ញុំ
ន្ិងប្កុមការររប្ត្ូវ
ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយពីការរធាសប្រប្ហសររស់ោោប្កុងកនញងការចាត្់វ ិធាន្ការរលីទីតាង ុំ រនាះ។
ប្ លប្ត្ូវរោះប្ោយរប្ៅពីទទួលរន្ាញករោះប្ោយជុំងឺរន្ះ។ រមភអ្ុំពីរញ្ហាសញខ្ភាពរន្ះក៏
ប្ត្ូវ
រ៉ាញប្ន្តរៅមាន្ររឿងជារប្ច្ីន្រទៀត្ រ៉ាញប្ន្តការប្ពួយ
ន្រកីត្រទបង ី ច្ុំរពាះជន្ជាត្ិប្សបកសរស់រៅទីរនាះប្ រ។ ទឹកប្ ក់កញ នងច្ុំន្ួន្ រ៏ ប្ច្ីន្
ន្រប្មុងទញកសប្មារ់ការពារសញខ្ភាពររស់រគ រពលរន្ះទឹកប្
ក់ទាង ុំ ប្ត្ូវ
ន្រប្រីប្ ស់ ូច្ទឹករ ីមបទ ី រ់ោកត្់
ុំងឺររ៉ាសតរន្ះ។ រទាះរីជាមាន្ការលញ ររុំ ការរករលោលនន្ជ ី
ត្់អ្ុំរពី
ប្រឹងប្ប្រងជួយឲ្យ ន្រប្ច្ីន្តាមប្ លអាច្រធាីរៅ
ន្គិត្ថា ប្រសិន្ជាខ្្ញុំរអាយប្កុមការររខ្្ញុំប្ត្ទបរ់មក
រប្រឆ្ុំងន្ឹងជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ លខ្្ញុំធាលរ់ ន្
រះគន្់ ច្ុំរពាះោោប្កុងយ៉ាងណា ក៏ខ្ញ ុំ្មិន្ ន្រអារន ឈររមីលជន្ជាត្ិប្សបសទាុំងរនាះ ិ វ ិញ រនាះភាពលុំ
ន្។ ខ្្ញុំ
ន្រទបយ ី ផ្សាញយរៅវ ិញខ្្ញុំ
កកាន្់ប្ត្រប្ច្ីន្ន្ឹងមាន្ច្ុំរពាះោោប្កុង។
រ៉ាញប្ន្តអ្ាីៗទាុំងអ្ស់ប្ត្ូវ
ន្ទរ់ោកត្់។ អាជា្ធរប្កុងរករយច្ុំ រពាះឥរយរទររស់ ជន្ជាត្ិឥណា ា ភាគរប្ច្ីន្ ី ិ
ទាក់ទងន្ឹងការររជុំងឺររ៉ាសតរន្ះរៅរពលន្ឹងរធាីឲ្យមាន្ភាពរយប្សួល។
ខ្្ញុំ
ន្រប្រីរល់ទុំនាក់ទុំន្ងប្ លមាន្ជា
មួយជន្ជាត្ិឥណា ា ររ ីមបអា ី ច្ឲ្យពួករគអាច្ប្សរតាមភាពត្ប្មូវររស់ោោប្កុង ន្ិងមិន្ ន្ឹងរយរល់ខ្ញ ុំ្ឬយ៉ាងណារនាះរទ។ ទីតាង ុំ ផ្សាញកអ្នកជុំងឺរន្ះប្ត្ូវ
ន្ការពារយ៉ាងមាន្សញវត្ថិភាពរុំផ្សញត្
ន្ចាុំថាមាន្អ្នកជុំទាស់
រល់ការរច្ញច្ូ លទាុំងអ្ស់ប្ត្ូវប្ត្មាន្
ការអ្ន្ញ ញ្ហញត្ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្ិងប្កុមការររររស់ខ្ញ ុំរ្ ច្ញ-ច្ូលទីតាង ុំ រន្ះរោយរសរ។ី ការសរប្មច្រធាីប្រររន្ះគឺរ ីមបរី ធាីឲ្យ ទីតាង ុំ រន្ះទាុំងមូលរន្ះទូោយ
ន្ិងប្ត្ូវសថិត្រប្កាមការប្ត្ួត្ពិន្ិត្យរយៈរពល
៣ប្ខ្
រៅកប្ន្លងប្សទបះ
ច្ុំរយ
ប្រប្ហល ១៣ មា៉ាល ពីទីប្កុង Johannesburg រប្កាយមក ញត្ទីតាង ុំ រនាះរចាល។ រ ីមបរី ស់រៅកប្ន្លងមួយរប្កាម ការប្ត្ួត្ពិន្ិត្យតាមរទរ្ញត្តិ
ន្ិងភាពចាុំ ច្់រផ្សសងៗ
ប្ត្ូវការច្ុំណាយរពលមួយច្ុំន្ួន្
ន្កាលយជាភាពចាុំ ច្់កុំទបញងច្រនាលះរពលរន្ះ។
អ្នកទាុំងរនាះរស់រៅរោយភាព្័យខ្មលច្រុំផ្សញត្ រ៉ាញប្ន្តវត្តមាន្ររស់ខ្ញ ុំ្
រហយ ី ការយមលាត្
ន្រធាីឲ្យរគប្ោកប្ោន្តច្ិត្ត។ ប្រជា
ជន្ប្កប្ី កមួយច្ុំន្ួន្ធាលរ់ទញកោក់ប្
ក់សន្សុំររស់ពួករគរៅរប្កាម ី។ រពលណាប្ត្ូវការលញយគប្ឺ ត្ូវប្ត្
ច្ុំន្ួន្យ៉ាងរប្ច្ីន្សន្ធក ឹ សនាធរ់ប្ត្ូវ
ន្យកមករកាទញកកនញងការយល័ យររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ិ
រប្កាម ីមកវ ិញ។ ពួករគមិន្ោាល់ធនាោរណាមួយរទបយ ី
ូច្រន្ះខ្្ញុំក៏
ជីកយកពី
ន្កាលយជាធនាោរររស់ពួករគ។ ប្
ក់
ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ទារនថ្លរសវាណាមួយ ច្ុំរពាះវ ិរត្តប្ិ រររន្ះរទបយ ី ។ កុំទបញងរពលរនាះ ខ្្ញុំោាល់អ្នកប្គរ់ប្គងធនាោរយ៉ាងច្ាស់។ ខ្្ញុំ ន្ប្ រ់ោត្់ថា ខ្្ញុំច្ង់ ត្ុំកល់ប្ ក់ទាង ុំ រន្ះជាមួយោត្់។ ធនាោរនានាមន្ ិ ទទួលយកវត្ថញមាន្ត្នមលប្ លរធាព ី ីប្ ក់ ឬ ងប្់ ងរនាះរទបយ ី ។ ជុំន្ួយការធនាោរមួយច្ុំន្ួន្មាន្ភាព្័យខ្មលច្កនញងការរ៉ាះប្ ខ្្ញុំ
ន្ប្
នាុំអ្នកទាុំងរនាះឲ្យត្ុំកល់ប្
ក់រន្ះជាប្
ក់ប្ លមាន្ប្រ្ពមកពត្ ី ុំរន្់្លងររគររ៉ាសតប្ រ។
ក់ររ្ញីមាន្កាលកុំ
រន្ះ។ លទធផ្សលររាញថា ពួករគមួយច្ុំន្ួន្ ន្ោញន្ ុំ ង ឹ ការវ ិន្រិ យគប្
ត្់
រប្កាយមកពួករគក៏ទទួលយករយរល់
ក់ររស់ពួករគកនញងធានាោររហយ ី ។
ជន្ោនក់រៅកនញងទតា ុំ រនាះប្ត្ូវផ្ទលស់រូ តរទក ី ង ី ប្ន្លងរស់រៅតាមរថ្រ្លីងពរិ សសមួយរឆ្ពះរៅកាន្់កសោ ិ ឋ ន្
Klipspruit ប្កបរទប្ី កុង Johannesburg តាមការច្ុំណាយជាោធារ ពន្ ិ ត្ ិ យប្ លរមល ី រៅ ូច្ជាជុំរញ ុំទាហាន្ ូរចានះប្ រ។
ៈ។ ទប្ី កុងរស់រៅថ្មីរន្ះ សថត្ ិ រប្កាមការប្ត្ួត្
ប្រជាជន្ប្ លមិន្ោញន្ ុំ ង ឹ ជីវ ិត្រស់រៅកនញងជុំរញ ុំមាន្ថាពិ ករស់
រៅ ន្ង ុំ រន្ះ រ៉ាញប្ន្តពួករគជុំទាស់ច្ុំរពាះរញ្ហារន្ះរទបយ ៏ ល រ់ ិ ខ្ញសប្រលកច្ុំរពាះការររៀរច្ុំទាង ី ។ ខ្្ញុំកធា ពួករគអ្ុំពកា ី រប្ប្រប្រួលជាប្រចាុំនថ្ៃប្ រ។ រប្កាយរពលរស់រៅទរី នាះកនញងរយៈរពល២៤រមា៉ាង ពួករគ លុំ
ក ន្ិង
ន្ពន្យល់ប្
រ់
ន្រ្លច្អ្ស់ភាព
ន្ចារ់រផ្សតីមទទួលយកររោ ិ ថ ន្ទាុំងរន្ះ។ រៅរពលណាប្ លខ្្ញុំរៅកាន្់ទរី នាះ ខ្្ញុំរឃញ ី ពួករគរសច្ ី
210
រប្ច្ៀងយ៉ាងសរាយ។ ការរស់រៅរយៈរពល ៣ស ត ហ៍កញ ងទ ន ល ី ុំហប្រររន្ះ រទបយ ី ងវ ិញ។
តាមប្ លខ្្ញុំរៅចាុំ ទីតាង ុំ រនាះប្ត្ូវ
រនាារ់។ ោោប្កុងមិន្
ន្ ញ ត្រុំផ្ទលញរចាល
ន្រធាីឲ្យ
សញខ្ភាពររស់ពួករគលអ
រប្កាយពីពួករគចាករច្ញពទ ី រី នាះពរី
ឬរនី ថ្ៃ
ន្ររាញការរពញច្ត្ ិ តរន្តច្ ិ រោះរទបយ ី រ ីមបជ ី ួយសរហ្វរាះអ្នកទាុំងរនាះ។ រៅរល់រពល
ន្ង ិ កនញងរហត្ញ ល ូច្ោនរន្ះ ោោប្កុងប្ត្ង ញត្រចាលរល់ឈប្ឺ លលក់រៅកនញងផ្សារ រហយ ី សងសុំ
ងច្ុំរពាះការ
ខ្ូច្ខ្មត្ច្ុំន្ួន្ ១០.០០០ រផ្ទន្ រ៉ាញរណាណះ។ រហត្ញផ្សលនន្ការរធាី ូច្រន្ះគរឺ ម ី បប្ី សាងរកក ញ ត រប្ លររ់រៅកនញង ផ្សារ។
ោោប្កុងប្ត្ូវទទួលខ្ញសប្ត្ូវច្ុំរពាះការច្ុំណាយ រ៏ ប្ច្ីន្ប្រររន្ះ រ៉ាញប្ន្តករ ៏ រាញពី ុំរ
ការរុំផ្ទលញរមររគររ៉ាសត រប្កាយមកប្រជាជន្កនញងទប្ី កុងអាច្ ក រងាម ី
ន្រោយរសរ។ី
័ នន្ ី រការរជាគជយ
XVIII. រវទមន្តនន្រសៀវរៅមួយកាល
ុំងឺររ៉ាសតរមម ការជួយរោះប្ោយការរករលោលនន្ជ ី
ន្រធាឲ្ ុំ ច្ុំរពាះជន្ជាត្ិ ី យខ្្ញុំមាន្ឥទធព ិ លកាន្់ប្ត្ខ្មលង
ឥណា ា ប្កប្ី ក ន្ង ន្ររងកីន្ការររ ក៏ ូ ច្ជាទុំន្ួលខ្ញ សប្ត្ូវផ្សងប្ រ។ ទុំនាក់ទុំន្ងថ្មីមួយច្ុំន្ួន្ជាមួយជន្ជាត្ិអ្រឺ ញរ៉ា ិ កាន្់ប្ត្ជិត្សនិត្រោយោរកាត្ពាកិច្ចសីលធម៌ររស់ខ្ញ ុំរ្ ន្ះ។ ខ្្ញុំ
ន្ោាល់រោក Polak រៅរភាជន្ីយោឋន្អាហាររួស
ូច្ប្ លធាលរ់ ន្ោាល់រោក West រៅទី
័ រនាះអ្្ច ឹងប្ រ។ រៅោៃច្មួយ មាន្រញរសវយរកម ងមានក់អ្ងាញយទទួលទាន្អាហាររពលោៃច្រៅត្ញប្កបររនាះ ហាក់ ូ ច្
់ យ ជាច្ងន្ ិ យជាមួយខ្្ញុំ។ រប្កាយមក ខ្្ញុំក៏ ន្អ្រ្ជ ីញោត្់ឲ្យច្ូលរួមត្ញជាមួយខ្្ញុំ រហយ ី ោត្់ក៏ ន្យល់ប្ពម។ ័ រញរសវយរកម ងរន្ះជាន្ិពន្ធនាយករងនន្កាប្សត្ The Critic ។ ោត្់ ន្ន្យ ិ យថាៈ “រៅរពលប្ លោត្់ ន្អាន្លខ្ ិ ិត្ររស់ខ្ញ ុំប្្ លន្យ ិ យកនញងោរព័ត្៌មាន្អ្ុំពជ ី ុំងឺររ៉ាសតរន្ះ
រករយណាស់ ប្ លទទួល ី រោក Polak
ោាល់ោន។
់ ួយខ្្ញុំយ៉ាងខ្មលង ន្រធាីឲ្យោត្់ច្ងជ ុំ ”។ ោត្់
ន្ឱ្កាសរន្ះ។
ន្ប្
័ រ់អ្ុំពីររឿងខ្្ញុំរៅកាន្់រញរសវយរកម ងរន្ះ។ រៅោៃច្រនាះប្ រ រយង ី ក៏
រយង ុំ ណាស់ច្ុំរពាះរញ្ហាសុំខ្មន្់នន្ជីវ ិត្។ ី ហាក់ ូច្ជាមាន្ទសសន្ ូច្ោនខ្មលង
ោម្ញ។ ោត្់មាន្ភាពអ្ោចរយកនញងការរោះប្ោយរញ្ហាជាក់ប្សតងប្ ល មួយច្ុំន្ួន្ប្ លោត្់
មត្ិប្រជាជន្ឥណា ា
ររស់រោក West រញ្ហជក់ពអា ី សន្ន។ ោត្់ កាប្សត្រន្ះឲ្យផ្សលច្ុំរ ខ្្ញុំរទបយ ី ។
ប្
ក់ច្ុំរ
ន្សររសរកនញងរ
យការ
ប្គរ់រ
៍ រនាះថាៈ “ោត្់មន្ ិ រ ុំពឹងថា ុំរ
យការ
៍
ី រការនន្
់ ចាុំ ច្់ ី រការកាប្សត្រន្ះន្ឹងប្ត្ូវខ្មត្រង។
រ៉ាញប្ន្តរល់រញ្ហាប្ លចាុំ ច្់ទាង ុំ អ្ស់រន្ះ
ោត្់ន្ឹងពាយមរធារី រឿងប្ លប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវតាមប្ លអាច្រធាី ន្។
ឬយ៉ាងណារនាះរទ។
ន្។
កាន្់ប្ត្មាន្នថ្លខ្មលង ុំ រទបង ី ៗជាររៀងរល់នថ្ៃ។
ញ ូច្អ្ាប្ី លខ្្ញុំគិត្រទបយ ី ”។ ោត្់ខ្មលច្ថា ុំរ
ប្ត្ូវរធាកា ី ររោះប្ោយជារនាាន្់
ោត្់ច្ូលច្ត្ ិ តជីវ ិត្ប្ររ
ន្រកត្ ី រទបង ី ច្ុំរពាះោត្់។ ការផ្ទលស់រូ រត
ន្រធាីកញ ងជ ន វី ិត្ររស់ោត្់គឺជាភាពរទៀងទាត្់ប្ លសរប្មច្
រពលរន្ះកាប្សត្
ន្ចារ់រផ្សតីម
មន្ ិ ប្មន្ជាការប្រកាសអាសន្នច្ុំរពាះ
ោត្់មន្ ិ ឹងថារត្ីទទួល ន្ប្ ក់ច្ុំរ
ញ
់ ករច្ញពីការប្គរ់ប្គងកាប្សត្រន្ះ រៅរពលប្ លោត្់រករឃញ រោក West ហាក់ ូច្ជាច្ងចា ី ថាោមន្ ញ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្ររនាាសោត្់រទបយ ី ។ ការពិត្ោត្់មាន្សិទធិរចាទប្រកាន្់ខ្ញ ុំ្ការ រមភពីផ្សលច្ុំរ
ញរោយ
ោមន្្សតញតាងប្ត្ឹមប្ត្ូវ។ រ៉ាញប្ន្តោត្់មិន្ប្ លន្ិយយត្អូញប្ត្អអ្ាីមួយមាត្់រោះ។ រទាះជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំគិត្ថា ការ
្ ជាមន្ញ សសរយរជឿន្ឹងរ កប្ ស់។ ខ្្ញុំទទួលយកការ ៉ា ន្់ោមន្ ឹងប្រររន្ះន្ឹងរធាីឲ្យរោក West គិត្មករលីខ្ញ ុំថា
211
ររស់រោក West រយប្សួលរោយោមន្ពន្ ុំ អ្ស់ ន្ង ិ ត្ ិ យអ្ាីទាង ិ ប្ រ់រោក West ឲ្យមកទទួលយកផ្សលច្ុំរ ប្ លោត្់រ ុំពង ឹ ទញក។ ពរី ន្ះ
រពលរន្ះខ្្ញុំ
ន្ ឹងថា រញគាលក ិ ោធារ
ៈមានក់មន្ ិ គួរន្យ ិ យអ្ាប្ី លោត្់មន្ ិ ប្
អ្នករ ីរតាមសច្ចធម៌ប្ត្ូវប្ត្អ្ន្ញវត្តភាពប្រយ័ត្នប្រប្យងខ្ពស់រុំផ្សញត្។
មួយប្ លប្ត្ូវ
ញ
ក រនាះរទបយ ី ។ រលស ី
រ ីមបអា ី ច្ឲ្យរញគាលមានក់រជឿងរលីររឿងអ្ាី
ន្ពន្ ិ ិត្យរពញរលញគជា ឺ ការសប្មុះសប្មួលសច្ចធម៌។ ខ្្ញុំមាន្ការឈចា ឺ រ់ប្ លប្ត្ូវោរភាពថា រទាះ
រជា ្ ន្ ឹ ប្រររន្ះក៏រោយ ក៏ខ្ញ ុំម ី ខ្្ញុំ ង ិ អាច្យកឈនះទមាលរ់នន្ភាពឆ្រ់រជឿរគប្ រ រប្ពាះ្ន្ាៈររស់ខ្ញ ុំរ្ ធាីការរប្ច្ីន្ជាជាង ខ្្ញុំអាច្ប្គរ់ប្គងការទទួលខ្ញ សប្ត្ូវ។ ្ន្ាៈរន្ះប្ត្ងប្ត្រធាីឲ្យប្កុមការររររស់ខ្ញ ុំប្្ ពួយ រមភជាងខ្្ញុំរៅរទៀត្។ រប្កាយរពលទទួល ន្លិខ្ិត្ររស់រោក West ខ្្ញុំក៏ ន្រធាី រុំ ី ររៅកាន្់ប្ររទសណាតាល។ ី ទុំន្ញកច្ត្ ុំ ប្សុងរលរី ោក Polak ។ ោត្់ ិ តទាង កាលឲ្យខ្្ញុំអាន្កនញងរពលរធាី ុំរ ច្ុំ
ន្មកជូ ន្ ុំរ
ី រខ្្ញុំរៅោថន្យ ី រថ្រ្លីង ន្ង ិ
ន្ឲ្យរសៀវរៅមួយ
ី រ រហយ ី ោត្់ ន្ន្ិយយថា ខ្្ញុំន្ង ឹ រពញច្ត្ ិ តរសៀវរៅរន្ះ។ រសៀវរៅរន្ះមាន្
ងរជង ី ថា រុំ ី ររឆ្ពះរៅរកទីអ្វោន្ត (Unto This Last) ន្ព ិ ន្ធរោយរោក Ruskin ។ រៅរពលប្ លខ្្ញុំចារ់រផ្សតម ី អាន្រឃញ ី ថា
រសៀវរៅរន្ះមិន្អាច្មករប្រីប្
ពទ ី ប្ី កុង Johannesburg រៅកាន្់ទប្ី កុងឌូ ន្ ប្ត្ូវរធាី ុំរ ឌូ ន្ រៅរពលោៃច្។
ូរច្នះ ខ្្ញុំមិន្
ន្សប្មាករៅតាមផ្សលូវរធាី ុំរ
ន្រទបយ ី ។
ត ីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ ី ររទបយ ី ។ ខ្្ញុំររតជា្ច្ិត្តផ្ទលស់រូ រជ
រន្ះជារសៀវរៅ ុំរូងន្ិពន្ធរោយរោក Ruskin ប្ លខ្្ញុំមិន្ធាលរ់ ខ្្ញុំមិន្ធាលរ់
ស់កញ ងរពលអ្នាគត្ ន
ន្រៅ ល់ទីប្កុង ី ររយៈរពល ២៤រមា៉ាង ។ រថ្រ្លង ី
រោយប្ផ្សអកតាមឧត្តមគត្ិមួយច្ុំន្ួន្កនញងរសៀវរៅរន្ះ។ នន្ការសិកា
ខ្្ញុំមាន្
ន្អាន្ទាល់ប្ត្រោះ។ រៅកុំទបញងរពល
ន្អាន្រសៀវរៅអ្ាីរប្ៅពីរសៀវរៅប្ លរប្រីសប្មារ់ររប្ងៀន្រទបយ ី
រ៉ាញប្ន្តរប្កាយរពល
ខ្្ញុំ្ន្ច្ូលកនញងសកមមភាពនន្ជីវ ិត្ ខ្្ញុំមាន្រពលរន្តិច្រន្តួច្រ៉ាញរណាណះកនញងការអាន្រសៀវរៅ។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ រទីរ ី ន្ជាខ្្ញុំមិន្អាច្ទទួោ ន្ច្ុំរ ះ ឹងរប្ច្ីន្ពីរសៀវរៅទាុំងរនាះ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ជឿថា ខ្្ញុំមិន្ខ្មត្រង់រប្ច្ីន្រនាះរទបយ ី រោយោរការអ្ត្់ធមត្ប្់ លប្ត្ូវ ន្រងខុំរន្ះរទបយ ី ។ ផ្សាញយរៅវ ិញ ការអាន្ប្ លមាន្កប្មិត្រន្ះ អាច្ន្ិយយ ន្ជួយឲ្យខ្្ញុំគិត្យ៉ាងលអិត្លអន្ន្ ់ ូវអ្ាីប្ លខ្្ញុំ
ន្អាន្។
ន្ប្ប្រកាលយជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំភា ្ ល មៗគឺរសៀវរៅមាន្ច្ុំ
រកប្ប្ររសៀវរៅរន្ះរៅជាភាោគូ ចារ៉ា ត្។ ខ្្ញុំរជឿថា
កនញងច្ុំរណាមរសៀវរៅទាុំងរន្ះ
ន្ថា
មាន្រសៀវរៅមួយកាល
ងរជីងថាៈ រ ី ររឆ្ពះរៅរកទីអ្វោន្ត ។ រប្កាយមក ខ្្ញុំ
ខ្្ញុំកាន្់ប្ត្រជឿជាក់យ៉ាងខ្មលង ុំ រលីអ្ាីប្ត្ូវ
ន្្លញះរញ្ហចង ុំ កនញងរសៀវរៅ ៏អ្ោចរយររស់រោក
ន្
Ruskin
រន្ះជារហត្ញផ្សលរអាយខ្្ញុំអ្ន្ញ វត្តតាម ន្ិងប្កប្ប្រជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ កវ ីន្ិពន្ធគឺជាមន្ញសសប្ លអាច្អ្ាីប្ លមិន្ទាន្់មាន្ឲ្យ
រកីត្រទបង ី រៅកនញងររះ ូងររស់មន្ញសសជាត្ិ។ កវ ីន្ិពន្ធមិន្អាច្រធាីឲ្យទទួលលទធផ្សលទាុំងអ្ស់ ូច្ោនរនាះរទ ជន្ប្គរ់ រូរមិន្ប្ត្ូវ
ន្ប្កប្ប្រតាមវ ិធីរសមីភាពោនមួយរទបយ ី ។
ការររប្ងៀន្កនញងរសៀវរៅ រុំ ី ររឆ្ពះរៅរកទីអ្វោន្ត
ន្ឲ្យខ្្ញុំយល់ថា៖
១. ររីអ្នកគិត្ថារសច្កតីលមា អ ន្កនញងរញគាលណាមួយ រនាះរសច្កតីលរអ ន្ះក៏មាន្រៅកនញងមន្ញ សសឯរទៀត្ប្ រ។ ២. ការរររមធាវ ីមាន្ត្នមល ូច្ោនន្ឹងការររររស់ជាងកាត្់សក់ប្ រ មាន្សិទធិ ូច្ោនកនញងការរកប្
៣. ជីវ ិត្កមមករ
ឧទាហរ
៍
មាន្ត្នមលរុំផ្សញត្។
ការរលក ី រទបង ី កនញងច្ុំ ញ ច្ទ១ ី ខ្្ញុំ
មន្ ិ ធាលរ់រកត្ ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំរទបយ ី ។ រសៀវរៅ
រោយរហត្ញ ថា
ពួករគទាុំងរនាះ
ក់ច្ិ្ចឹមជីវ ិត្ពីការរុំរពញការររររស់ពួករគ។ ជីវ ិត្អ្នកការ់ោស់្ួ ររស់ ជ ី
ន្ ឹង។ ច្ុំប្
ន្ិងជីវ ិត្សិរបករគឺជាជីវ ិត្ប្ លរស់រៅ
កច្ុំ ញ ច្ទី២វ ិញ ខ្្ញុំយល់ ឹង ន្ត្ច្ ិ ត្ួច្។ ច្ុំ ញ ច្ ទី៣
រុំ ី ររឆ្ពះរៅរកទីអ្វោន្ត ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំ្ប្លឺ ្នក ូច្នថ្ៃអ្្ច ឹងរប្ពាះច្ុំ ញ ច្
212
ទ២ ី ន្ង ិ ទ៣ ី គរឺ ៅកនញងច្ុំ ញ ច្ទ១ ី ប្ រ។ ខ្្ញុំ អ្ន្ញវត្តទាង ុំ រន្ះ។
ខ្្ញុំ
ន្រប្កាកពី ុំរ
ករទៀរ្លឹ ន្ង ឹ រប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្រន្ថយរោលការ
XIX. ការតាុំងទល ាី ច្ ី រុំ ៅកនញងត្ុំរន្់ហន្ ិ (Phoenix)
ន្ន្ិយយររឿងទាុំងអ្ស់ជាមួយរោក West ន្ិង
ន្ប្
រ់ោត្់អ្ុំពីប្រសិទធភាពនន្រសៀវរៅ
៍
រុំ ី រ
រឆ្ពះរៅរកទីអ្វោន្តមករលីគន្ ុំ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ ប្ពមទាុំងរលីកជារយរល់ថាកាប្សត្ មត្ិប្រជាន្ជន្ឥណា ា គួរប្ត្រតូររៅ រៅកប្ន្លងកសិោឋន្ប្ លអាច្ឲ្យកមមករប្ លមាន្ប្ ទុំរន្រ។ រោក West ក៏ ន្យល់ប្ពមន្ឹងសុំរ មួយកាល រោយមិន្គិត្ ល់ព
រ៉ាញប្ន្តអ្ាីជារញ្ហារនាះគឺថា
ក់ប្ខ្រស់រៅ ូច្ោន
ី រន្ះ ប្ត្ប្ត្ូវច្ុំណាយប្
៌ សមបញរ ឬជាត្ិោសន្៍រទបយ ី ។ រត្រ ី ញគាលក ិ ទាុំង១០នាក់
ន្ច្ូលរួមការររោរព័ត្៌មាន្រន្ះរៅរពល
ក់ ៣រផ្ទន្ ប្រចាុំប្ខ្រ ីមបទ ី ទួល
ឬរប្ច្ន្ ី ជាងរន្ះយល់ប្ពមរៅ
ន្កាប្ស
ន្ង ិ ោនក់រៅកនញង
កសោ រប្កាយមករយង ន្រលក ិ ឋ ន្ប្ ររទ រហយ ី រពញច្ត្ ិ តន្ង ឹ ររយកាសប្រររន្ះឬរទ។ ិ ី ី ជាគុំន្ិត្ថា រញគាលក ិ ណា ប្ លមន្ ិ អាច្ទទួលយកប្ផ្សន្ការរន្ះគួររន្ត
ន្ប្
ក់ប្ខ្ររស់ពួករគ ប្ ល
រ៉ាញប្ន្តប្ត្ូវពាយមជារន្តរនាារ់រ ីមបី
កាលយជាសមាជិកនន្កាប្សត្ប្ លររប្មកា ី ររៅកសិោឋន្រន្ះ។ ខ្្ញុំអ្រគញ
ច្ុំរពាះរញគាលិកប្ លឯកភាពតាមសុំរ
គុំន្ត្ ិ ររស់ខ្ញ ុំ្មាន្ភាពលៃរី លៃីប្ លប្ត្ូវផ្សសងរប្ពងប្រររន្ះ។
ី រន្ះ។ រ៉ាញប្ន្តច្ុំរពាះរោក Sjt. Madanjit វ ិញគត្ ិ ថា រញគាលទាុំងអ្ស់ន្ឹងរត្់រចាល
ជន្ឥណា ា ន្ង ឹ ្ន្រកផ្សលូវរ្ច រ់ រហយ ី ោរព័ត្៌មាន្ន្ឹងប្ត្ូវរិទទាារជាពញុំខ្មន្។
រោក Chhaganlal Gandhi មានក់កញ ងច្ុំ ន រណាមរងរអូន្ជី ូន្មួយររស់ខ្ញ ុំ្
រន្ះ។ ខ្្ញុំ
មាន្្រយ ិ
ន្រលក ី សុំរ
ន្ង ិ កូន្ៗ
ី រៅកាន្់ោត្់ប្សររពល ូ ច្ោនន្ង ឹ ការរលីកសុំរ រ៉ាញប្ន្តតាង ុំ ពីរកមងៗមកោត្់ប្ត្ូវ
កាប្សត្
មត្ិប្រជា
ន្ររប្មីការរៅកនញងោរព័ត្៌មាន្
ី រន្ះរៅកាន្់រោក West ប្ រ។ ោត្់
ន្រប្ជីសររសឲ្យរ ត ល ន្ង ី ិ ររប្មីការជាមួយខ្្ញុំ។ ញ ត ះរណា ោត្់ជាមន្ញសសប្ លមាន្ជុំរន្ឿទញកច្ត្ ុំ ប្សុងច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ រោយោមន្ការត្វា៉ាណាមួយរទបយ ោត្់ ន្យល់ប្ពម ិ តទាង ី តាមប្ផ្សន្ការ ន្ង ន្មកតាមខ្្ញុំតាង ុំ ពរី ពលរនាះមក។ យន្តការកាប្សត្មាន្រ្ ម ះថា Govindaswami ិ ី
ន្ ួល
រលុំរប្កាយមាន្ប្ផ្សន្ការ ូច្រន្ះប្ រ។ អ្នករផ្សសងរទៀត្មន្ ិ ច្ូលរួមកនញងប្ផ្សន្ការរន្ះរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តយល់ប្ពមរៅទរី នាះរៅ រពលណាប្ លខ្្ញុំ
ន្រតូរទីតាង ុំ ោរព័ត្៌មាន្។
រប្កាយមក
ន្ផ្សសពាផ្សាយរកទិញ ម ុំ ប្កបរោថន្យ ី ួយកប្ន្លងប្ លមាន្ទីតាង ី រថ្រ្លីងសថត្ ិ រៅរររវិ
ខ្្ញុំគត្ ិ ថា ខ្្ញុំមិន្ ខ្្ញុំ
ន្រប្រប្ី ស់រពលរប្ច្ីន្ជាងពរី នថ្ៃរទបយ ី បរី ោះប្ោយរញ្ហារន្ះជាមួយអ្នកទាុំងរនាះ។ ី រ ម
ឌូ ន្។ មាន្ ម ី ួយកប្ន្លងកនញងត្ុំរន្់ ហាន្ ី ិច្
ន្ោក់លក់។ ខ្្ញុំ ន្ង ិ រោក West
ទប្ី កុង
ន្រៅពន្ ិ ត្ ិ យ រី នាះ។ រៅកនញង
រយៈរពល ១ស ត ហ៍ រយង ុំ រនាះមាន្រ ម ី ោាយ ន្ង ី ក៏ ន្ទិញ រី នាះទុំហុំ ២០ អា។ ទតា ី ង ិ រ ីមប្កូច្មួយច្ុំន្ួន្ ប្ពមទាុំងមាន្ទិ ឋភាពជាន្ិទាឃរ ូវរន្តិច្រន្តួច្ផ្សងប្ រ។ ទុំហស ុំ រញរនន្ រី នាះគឺ ៨០ អា ប្ លមាន្ ុំណាច្ ុំ ុំការ ជារប្ច្ីន្រ ម ី ន្ង ីរន្ះប្ រ កនញងត្នមលសរញរច្ុំន្ួន្ ១ពាន្់រផ្ទន្។ ិ ផ្សាះត្ូ ច្ៗរៅកនញងរនាះ។ ពួករយង ី ក៏ ន្ទញ ិ
រោក Rustomji ប្ត្ងប្ត្ោុំប្ទខ្្ញុំជាន្ច្ ិ ចការរធាីអាជវី កមមរន្ះ។ ោត្់រពញច្ត្ ិ តន្ង ឹ គរប្មាងរន្ះ។ ោត្់
ន្
ឲ្យ ុំរូលប្រក់ផ្សាះមួយទឹក ប្ពមទាុំងសមាភរអាោរមួយច្ុំន្ួន្សប្មារ់ឲ្យរយង ី ចារ់រផ្សតីមការររ។ ជាងរឈី ន្ិងជាង សុំ
់ ួយច្ុំន្ួន្ប្ ល ងម
ន្រធាីការររជាមួយខ្្ញុំកញ ងសហ្វរ ន ា មទាមទារសិទធិរសរភាព ី
ន្មកជួយខ្្ញុំោងសង់អាោរ
ត្ូច្មួយសប្មារ់ររប្មីការឲ្យោរព័ត្៌មាន្។ កនញងរយៈរពលមិន្រលីសពី១ប្ខ្ផ្សង អាោរប្ លមាន្កុំពង់ ៧៥ ហាត្ ី ន្ិងទុំហុំ ៥០ ហាត្ ួ រល់។ សថិត្កនញងភាពហាន្ិ្័យរុំផ្សញត្ រោក West ន្ិងអ្នករផ្សសងរទៀត្ ន្ ី ប្ត្ូវ ន្ោងសងរ់ ច្ ោនក់រៅជាមួយជាងរឈី
ន្ិងអ្នកសុំ
ងរ់ ៅទីរនាះ។
រៅទីរនាះជាកប្ន្លងប្ លោមន្មន្ញសសរស់រៅរហយ ី សមបូរ
213
រោយរៅម
ូ ច្រន្ះអាច្មាន្សត្ាអ្សរិ ពស ិ ន្ង ិ សត្ារប្ោះថានក់រផ្សសងរទៀត្រស់រៅ។ រយង ី
រៅកាន្់ត្ុំរន្់ហន្ ាី ច្ ិ រន្ះរោយរប្ររី យៈរពលប្រប្ហល ១ស ត ហ៍។ វាមាន្ច្ុំរយ ១៤ ច្ុំរយ ២,៥០ មា៉ាលពោ ី ថ ន្យ ី រថ្រ្លង ី ហាន្ ី ច្ ិ ។
ន្រ្ជូ ន្សមាភរតាមររទះ
មា៉ាល ពីទប្ី កុងឌូ
រញ្ហាប្ត្មួយគត្់សប្មារ់កាប្សត្ មត្ិប្រជាជន្ឥណា ា គប្ឺ ត្ូវរធាីការរ ះពញមពរៅខ្មងរប្ៅ។
រពលរន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវប្រង ាី ច្ ឹ ប្ប្រងទាក់ទាញឲ្យមាន្អ្នកោាល់ត្ុំរន្់ហន្ ិ រន្ះ តាមរយៈទុំនាក់ទុំន្ង ន្ិង
ប្ លមកពីប្ររទសឥណា ា ជាមួយខ្្ញុំឲ្យពាយមរប្រស ី ុំណាងររស់ពួករគ ប្ររ្ទ។ ពួករគប្ត្ូវប្ោវប្ជាវរកធន្ធាន្ រហយ ី ក៏មាន្ការលុំ អ្នកមួយច្ុំន្ួន្ រ៉ាញរណាណះ ច្ុំប្
ន្ ន្ិង
មិត្ត្ហ្វ័ កត
រ ីមបទ ី ុំនាក់ទុំន្ងរៅកាន្់អាជវី កមមប្គរ់
ករ ីមបរ ី ្ចញ ះរ្ចូ លអ្នកទាុំងរនាះប្ រ រ៉ាញប្ន្តមាន្
ន្យល់ប្ពមជួយខ្្ញុំ។ ការពិត្ណាស់រៅទីរន្ះ ខ្្ញុំអាច្ប្ត្ឹមប្ត្រប្ជស Manganlal Gandhi ី ររសរោក ី កអ្នករផ្សសងរទៀត្
ន្ប្ត្ទបរ់រៅរធាកា ី រររស់រគ។ រោក Manganlal Gandhi
ន្រច្ញពកា ី រ
រធាអា ី ជីវកមមររស់ោត្់រ ីមបម ី កទរី ន្ះជាមួយខ្្ញុំ។ ោត្់ជាមន្ញសសមាន្សមថភាព ជាអ្នកសកាកររូ ជា អ្នកលះរង់សុំខ្មន្់ ជាងរគកនញងច្ុំរណាមប្កុមការររ ុំរូងររស់ខ្ញ ុំ្ តាមការពិរោធរលប្ី កមសល ្ ជាសរ ី ធម៌ររស់ខ្ញ ុំ។ ិ បករប្ លប្ត្ូវររាត្់ ររប្ងៀន្ខ្លួន្ឯង ត្ួនាទរី រស់ោត្់កញ ងច្ុំ ន រណាមពួករគគឺប្រលកពរី គ។
ូរច្នះ ការតាុំងទល ាី ច្ ី ុំរៅរៅត្ុំរន្់ហន្ ិ ប្ត្ូវ ន្ចារ់រផ្សតីមកនញងឆ្ន ុំ ១៩០៤ រហយ ី រៅទរី នាះមាន្កាប្សត្
មត្ិប្រជាជន្ឥណា ា ជារប្ច្ីន្រន្តរច្ញផ្សាយរៅទីរនាះ។ រប្កាយពីមាន្ភាពលុំ
ក ុំរូងមក ការផ្ទលស់រូ រក៏ ត
យកមកអ្ធិរាយរៅជុំពូករផ្សសងរទៀត្។
ន្ររងកីត្រទបង ន្ិងកាខ្កច្ិត្ត ន្ឹងប្ត្ូវ ី ។ កតីសងឃម ឹ
ុំ ូង XX. យរ់ រ
រន្ះមន្ ា ។ ការរច្ញ ិ ប្មន្ជាររឿងរយប្សួលរទបយ ី កនញងការរច្ញរលខ្ ុំរូងនន្កាប្សត្ មត្ិប្រជាជន្ឥណា
ផ្សាយរលីក ុំរូងប្ត្ូវ
ន្រ
ះរងរ់ ចាល ឬពន្ាររពលរោយខ្ាះការប្រុងប្រយ័ត្នពីររលក ី ។ គុំន្ិត្នន្ការមាន្រប្គឿង
មា៉ាសញន្ ី សប្មារ់រធាកា ី រកនញងវ ិស័យោរព័ត្៌មាន្រន្ះ មន្ ិ រចាទជារញ្ហាច្ុំរពាះខ្្ញុំរទបយ ី ។ ខ្្ញុំគត្ ិ ថា ការរប្រីប្ រោយផ្ទាល់ន រលកា ុំ ង ន្រប្ច្ន្ ី ររររន្ះន្ង ឹ រធាឲ្ ី យរយង ី ោញន្ ឹ ររយកាស ិ ី
ខ្
រោយោររប្រនី ប្ រ។ រ៉ាញប្ន្តរោយោរប្ត្គុំន្ត្ ិ រន្ះហាក់ ូ ច្ជាមន្ ិ អាច្រធាី
ស់កមាលង ុំ
ៈការររកសិកមមមួយច្ុំន្ួន្ក៏សរប្មច្
ន្ រយង ី
ន្ ុំរទបង ី មា៉ាសញន្ ី រប្រប្ី
ស់
រប្រងមួយរប្គឿង។ រទាះជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំ ន្រសនរី ៅរោក West ឲ្យមាន្អ្ាម ី ួយរយប្សួលសប្មារ់ជាជុំន្ួយរៅ ់ ួយប្ លអាច្រប្ររី ោយន រពលរប្គឿងមា៉ាសញន្ ន្។ ទុំហកា ុំ ប្សត្ប្រចាុំនថ្ៃ ី រន្ះមិន្ រុំ ី រការ។ ោត្់ ន្ររៀរច្ុំកងម ប្ត្ូវ
ន្រមល ាី ិច្រន្ះរទបយ ី រឃញ ី ថាមន្ ិ សមន្ង ឹ កប្ន្លង ូ ច្ជាត្ុំរន្់ហន្ ី ។ រប្កាយមកក៏ប្ត្ូវ
ន្រន្ថយរៅជាប្កោស
ហាញលប្សករ រហយ ី កនញងករ ី រនាាន្់ ការថ្ត្ច្មលងអាច្ជួយមួយប្ោ ន្។ រៅ ុំណាក់កាល ុំរូង ពួករគទាុំងអ្ស់ោន ន្ច្ុំណាយរពលជារប្ច្ីន្រមា៉ាងរ ម ី បព ី ិន្ត្ ិ យមញន្រពលនថ្ៃរច្ញ ផ្សាយ។ អ្នកប្គរ់ោនទាុំងរកមងទាុំងចាស់
ន្ជួយរត្់សន្លឹកប្កោស។ ជាទូរៅ ពួករយង ី រ្ច រ់ការរររមា៉ាង១០យរ់
ន្ង ត លអាប្ធាត្។ រ៉ាញប្ន្តរៅយរ់ ុំរូងរយង ិ កណា ី មន្ ិ រ ីមបម ី កជួសជញលរប្គឿងមា៉ាសញីន្រ ីមបី ុំរ រប្គឿងមា៉ាសញីន្រនាះយ៉ាងលុំ ី រការ
ន្រទបយ ី ។ រយង ី ប្ត្ូវរៅរកវ ិសាករពទ ី ប្ី កុងឌូ
ី រការរររន្តរទៀត្។ ោត្់ ន្ិងរោក West
ន្
ន្ប្រឹងប្ប្រងជួលជញល
ករុំផ្សញត្ រ៉ាញប្ន្តវាមិន្ឥត្ប្ររយជន្៍រនាះរទបយ ុំ ី ។ អ្នកប្គរ់ោនអ្ន្ាះោរកនញងច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង
។ រោយអ្ស់សងឃម ឹ រោក West ុំរ
ន្រុំរ្លច្
ន្មកជួរខ្្ញុំទាង ុំ ទឹកប្្នក ន្ិង
ន្ន្ិយយថាៈ “រប្គឿងមា៉ាសញីន្រន្ះមិន្អាច្
ន្រទបយ ី រហយ ី ោត្់ខ្មលច្ប្ប្កងថាន្ឹងមិន្អាច្រច្ញកាប្សត្ទាន្់រពលរវោ”។
214
ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថាៈ ប្រសន្ ិ ករ
រយង ី រន្ះរកត្ ី រទបង ី ី មិន្អាច្ជួយ
រនាះរទបយ ុំ ររស់មន្ញ សស ី ។ រត្រី យង ី អាច្រប្រប្ី ស់វ ិធអ្ ី រាី ផ្សសងតាមកមាលង ោត្់
ន្រនាះរទ។ មន្ ិ ប្ត្ូវរច្ញទឹកប្្នក
ន្រទ។ ច្ញះកងរ់ ប្ររី ោយន វ ិញរនាះ?
“រត្ក ី ប្ន្លងណាប្ លប្ត្ូវឲ្យរយង ី រធាីការជាមួយកង់រន្ះ”។
ន្រ្លីយថាៈ
“រយង ុំ មិន្ប្គរ់ ី មាន្កមាលង
ប្ោន្់រ ីមបរី ោះប្ោយការរររន្ះរទបយ ត ក់ោនមាខង៤នាក់ រហយ ី ”។ កងរ់ ន្ះប្ត្ូវការការរត្់រណា ី រញគាលក ិ ររស់រយង ី ក៏អ្ស់កមាលង ុំ ប្ថ្មរទៀត្។
ការរររន្ះមិន្ទាន្់អាច្ថាប្ត្ូវ ន្រ្ច រ់រទបយ ី
ពួករគកុំពញងសប្មាករៅជាន្់ោរព័ត្៌មាន្។ ជាងរឈទា ុំ រន្ះ ី ង រយង ី រប្រប្ី
ស់
រប្ពាះរយង ី មាន្ជាងរឈម ី ួយច្ុំន្ួន្រៅជាមួយរយង ី ។
ខ្្ញុំ ន្ន្យ ិ យរោយច្ងអញលរៅកាន្់ពួករគ។
“រ៉ាញប្ន្តរយង ី មន្ ិ អាច្រប្រី
ន្រទបយ រប្ពាះរយង ី ី ប្ត្ូវរធាីការរររន្ះរពញមួយយរ់ប្ត្មតង”។ ខ្្ញុំគត្ ិ ថា ឧរករ
៍ រន្ះអាច្ឲ្យ
ន្។
រោក West រ្លយ ុំ រនាះឲ្យភា្ក់រទបយ ី ថាៈ “ោត្់មន្ ិ ហាន្ោក់ជាងរឈទា ី ង ី ”។ ខ្្ញុំន្យ ិ យថាៈ “កញុំ
រមភ ខ្្ញុំជាអ្នកសប្មួលកិច្ចការរន្ះ”។
រោក West រ្លយ ី ថាៈ “ររអ្ ី ្ច ឹងប្មន្ រយង ី អាច្រធាកា ី រររររស់រយង ី ខ្្ញុំ
ន្រហយ ី ”។
ន្រៅោស់ជាងរឈទា ុំ រនាះ ន្ិងសញុំឲ្យពួករគជួយការររររស់ខ្ញ ុំ្។ ពួករគន្ិយយថាៈ “រន្ះមន្ ី ង ិ ប្មន្
ជាសមាពធសប្មារ់រយង ី រទបយ ី ”។
ប្រសិន្ររីរយង ី មិន្អាច្ជួយ ន្កនញងរពលមាន្អាសន្នរនាះ
រ ីមបអ្ ី ាី។ សប្មារ់រយង ី រន្ះជាការររប្សួលមួយ។ កញុំ
មភអ្ីពួករគ
រត្ីរយង ី មកទីរន្ះ
ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្រួច្រល់រហយ ី ។
រោក West សរាយច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ ន្ិងចារ់រផ្សតីមរប្ច្ៀងច្ុំររៀងថាាយប្ពះ។ ខ្្ញុំមាន្ន គូជួយការររជា
ជាងរឈី រហយ ី ពួករគ ន្ជួយយ៉ាងសប្ោក់សប្ោុំ ូរច្នះរហយ ី រយង ី ប្ត្ូវរន្តការរររន្ះរហូត្ ល់រមា៉ាង ៧ប្ពឹក។ វារៅប្ត្មាន្ការរោះប្ោយមួយប្ លលអ។ រប្កាយមកខ្្ញុំ រងីរពីរគង
ន្ប្
រ់រោក West ថា វ ិសាកររពលរន្ះអាច្ោស់ឲ្យ
ន្រហយ ន្ិងពាយមមតងរទៀត្ចារ់រផ្សតីមមា៉ាសញីរន្ះ រហយ ី ី ប្រសិន្ជារយង ី រធាី
អាច្រ្ច រ់ការរររន្ះទាន្់រពលរវោ។ រោក West
ន្រៅោស់វ ិសាកររនាះឲ្យភា្ក់ពីរគង រហយ ី ភាលមៗរនាះោត្់
ក៏ ន្មកកាន្់រន្ាររ់ ប្គឿងមា៉ាសញីន្។ ភាលមៗរនាះ មា៉ាសញីន្ រន្ារ់ោរព័ត្៌មាន្ទាុំងមូល
ន្ចារ់រផ្សតីម ុំរ
ី រការរប្កាយពីោត្់
ន្ររាញពីការសរាយច្ិត្ត។ ខ្្ញុំ្ៃល់ថាៈ “រត្ីវាអាច្ ុំរ
រត្ីរញគាលិកររស់ខ្ញ ុំទា ្ ង ុំ អ្ស់ជួសជញលមា៉ាសញីន្រន្ះរោយោមន្ប្ររយជន្៍រទឬ? រហយ ី រៅប្ពឹករន្ះវា
ន្ ុំរ
ផ្សលិត្រោយមន្ញសសរពលខ្លះខ្្ញុំគិត្ថាហាក់ ូច្ជាពួករយង ី អ្្ច ឹង។ ុំរ
រប្គឿងមា៉ាសញីន្មិន្ ន្ ុំរ
់ យវា ុំរ ី រការរៅរពលរវោប្ លរយង ី ច្ងឲ្ ឯកោរថ្ត្ច្មលងប្ត្ូវ ឧទាហរ
៍
ី រការគឺជាការោកលបងច្ុំរពាះរយង ី រល់ោន
ី រការ។
៍ ប្ ល
រហយ ី មា៉ាសញីន្រន្ះ
ន្រផ្ស្ីភាលមៗទាន្់រពលរវោ រហយ ុំ ណាស់។ ី អ្នកប្គរ់ោនសរាយច្ិត្ត្តខ្មលង
ឯងកនញងត្ុំរន្់ហន្ ាី ិច្រន្ះ។ រពលមួយ ហាន្ ី ិច្។
ន្យ៉ាង ូ ច្រមតច្”?
ករលីសពីការន្ិយយ”។ ឧរករ
ុំរូងរន្ះ ធានា ន្ន្ូវភាពរទៀងទាត្់កាប្សត្ ន្ិង
ទាុំងរន្ះរោយន រ៉ាញរណាណះ។
ី រការ
ន្រ៉ាះរៅរលីវា។
ី រការរទបង ី វ ិញរោយគិត្ថា មា៉ាសញីន្រន្ះោមន្រញ្ហាអ្ាីរទបយ ី ។
ខ្្ញុំមិន្ចាុំថា រោក West ឬវ ិសាកររទប្ លន្ិយយថាៈ”វាលុំ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្
ន្សរប្មច្ រនាះរយង ី
ន្មក ល់ ពួករយង ី រ
ច្ុំរពាះខ្្ញុំ
ន្ររងកីត្ររយកាសនន្ការរច្ះជួ យខ្លួន្ ិ
ះរងរ់ ចាលការរប្រីប្
ស់រប្គឿមា៉ាសញីន្ ន្ិងរធាីការររ
រនាះគឺជារពលរវោមួយនន្ការរលីករទបង ី ពីសីលធម៌ខ្ពស់រុំផ្សញត្កនញងត្ុំរន្់
215
ុំ រ XXI. រោក Polak ហាន្ផ្ទលស់រូ រជ ត ហ
រទាះរីជាខ្្ញុំតាង ុំ ទីលុំរៅកនញងត្ុំរន្់ហន្ ាី ិច្ក៏រោយ ក៏ខ្ញ ុំ្ប្ត្ងប្ត្ងមាន្ការរោកោតយច្ុំរពាះការរស់រៅទីរនាះ ន្ប្ត្ឹមប្ត្មួយរយៈរពលខ្លីរញរ៉ា ណាណះ។ ពី ុំរូងខ្្ញុំគិត្ថាន្ឹងឈរ់អ្ន្ញវត្តការរររន្ះរ ីមបម ី ករស់រៅរកសញីច្ិ្ចឹមជីវ ិត្
តាមរយៈការរររធាីរោយន អាច្រនាះរទ។
ប្ពះទ័យរទបយ ី មន្ញសសមិន្
ប្ពមទាុំងរកការររណាប្ លរពញច្ិត្តសប្មារ់ត្ុំរន្់ហន្ ាី ិច្រន្ះ។ រ៉ាញប្ន្តគុំន្ិត្រន្ះមិន្
តាមរយៈរទពិរោធន្៍ខ្ញ ុំរ្ ឃញ ី ថា
មន្ញ សសររងកីត្ប្ផ្សន្ការររស់ខ្ួ ន្ជាន្ ល ិច្ចកាលរធាីឲ្យប្ពះមិន្រពញ
រ៉ាញប្ន្តកញ ងរពលជាមួ ន យោនរន្ះរោលរុំ
ងច្ញងរប្កាយគឺប្សាងរកសច្ចធម៌
រទាះរីជាប្ផ្សន្ការររស់
ន្សរប្មច្ក៏រោយ ក៏រញ្ហាប្ លរកីត្រទបង ី មិន្ប្ លរធាីឲ្យរងរប្ោះ រហយ ី ប្ត្ងប្ត្ងមាន្លទធផ្សលលអជា
ការរ ុំពឹងទញក។ ការប្រគល់មកវ ិញរោយមិន្ ន្រ ុំពឹងទញ កប្ លមាន្រៅកនញងត្ុំរន្់ហន្ ាី ិច្ ន្ិងរហត្ញ ការរកីត្រទបង ី ប្ ល មិន្
ន្រ ុំពឹងទញ កមិន្
ន្រធាីឲ្យរងរប្ោះទាុំងប្សុងរនាះរទ
ូរច្នះវាពិ កន្ិយយថា
ការរ ុំពឹងទញកពី ុំរូងររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។
រហត្ញការ
៍ ទាុំងរន្ះលអជាង
រ ីមបអា ី ច្ឲ្យអ្នកប្គរ់ោនកនញងច្ុំរណាមពួករយង ី អាច្រស់រៅរោយរប្រីការរររោយន រនាះ រយង ី ន្ប្រគល់
ន រវិ ីកញ ងររ
រន្ះកនញងមានក់ៗទុំហុំ ៣អា។ ច្ុំប្ កខ្្ញុំក៏ទទួល ន្ ីទុំហុំ ៣អា រន្ះប្ រ។ រទាះរីជារយង ី មិន្ ន្រពញច្ិត្ត រ៉ាញប្ន្តរយង ុំ អ្ស់រន្ះ។ រុំ ងររស់រយង ី ក៏ ន្ោងសង់ផ្សាះជារប្ច្ីន្រៅរលីកាល ីទាង ី ច្ង់ោងសង់
រធាីពី្ក់ច្ុំររីង
ឬក៏ផ្សាះឥ ឋត្ូច្ៗ ូច្ជាអ្នកប្ប្សច្ុំការធមមតា
ការគិត្ប្រររន្ះរធាីឲ្យរយង ី ច្ុំណាយប្ ក់ ន្ិងរពលរវោរប្ច្ីន្ ខ្
រ៉ាញប្ន្តរយង ី មិន្អាច្រធាីតាមការគិត្រន្ះ
ប្ លអាច្រធាីរៅ ន្។ អ្នករ
រហយ ី ោត្់
ះពញមពផ្សាយរៅប្ត្ជារោក Mansukhlal Nazar
ន្រធាីការរររន្ះពីទីប្កុង ឌូ
ន្ឆ្រ់តាម
ប្ ល។ ោត្់មិន្ទទួលយកគរប្មាងថ្មីរន្ះរទបយ ី
ន្ ប្ លរៅទីរនាះមាន្ការយល័ យជាោខ្មមួយររស់កាប្សត្ មត្ិ ិ
ប្រជាជន្ឥណា ា ។ រយង ី ប្ត្ូវច្ុំណាយរៅរលីអ្នកររៀរពញមព ពីររៀរច្ុំរ ះពញ មពោរព័ត្៌មាន្។
ៈអ្នកប្គរ់ោនច្ង់រស់រៅទីរនាះឲ្យ
ន្រទបយ ី ។
ូរច្នះខ្្ញុំគិត្ថាប្ លប្គរ់ោនប្ លរស់រៅទីរនាះគួរប្ត្ររៀន្
អ្នកប្ លមិន្ ន្ ឹងពីជុំនាញរន្ះទាល់ប្ត្រោះ
ូរច្នះរហយ ី
ន្ចារ់រផ្សតីមររៀន្
ពវា ី ។ រៅទរ ី ុំផ្សញត្ ខ្្ញុំគឺជាមន្ញសសប្ លមិន្យល់ការកនញងការររៀន្រន្ះ។ រោក Maganlal Gandhi យល់ពកា ី រររៀរ
ច្ុំពញមពផ្សាយរន្ះរលស ី ពួករយង ី ទាុំងអ្ស់។ កន្លងមកោត្់មន្ ិ ធាលរ់រធាកា ី រររកនញងវ ិស័យោរព័ត្៌មាន្រន្ះទាល់ប្ត្រោះ រ៉ាញប្ន្តោត្់ ន្កាលយជាអ្នកជុំនាញររៀរច្ុំពញមព ជុំនាញរន្ះ រប្កាយមកភាលមៗ
ន្ង ិ មន្ ិ ប្ត្ម ឹ ប្ត្ររៀរច្ុំ
ន្រលឿន្រនាះរទ
ោត្់រធាីឲ្យខ្្ញុំភា្ក់រផ្សអីលន្ង ឹ
ន្កាលយជាប្គូប្គរ់ោខ្មការររោរព័ត្មា ៌ ន្ទាុំងអ្ស់។ ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្គត្ ិ ថា ោត្់មន្ ិ
ល ោត្់រទបយ ឹងពស ី មត្ថភាពផ្ទាល់ខ្ួ ន្ររស់ ី ។
ពួករយង ួ រល់ ី កប្មន្ង ឹ រស់រៅទរី នាះជញុំោនណាស់ រប្ពាះអាោរោងសង់មន្ ិ ទាន្់រច្
ូរច្នះខ្្ញុំប្ត្ូវចាករច្ញពី
់ ុំហរការររ កប្ន្លងរន្ះរៅកាន្់ទប្ី កុងJohannesburg។ ការចាករច្ញរន្ះមន្ ិ ប្មន្មាន្ន្័យថា ខ្្ញុំប្ត្ូវរ ះរងរចាលជ រោយមន្ ិ
ន្យកច្ត្ ិ តទញកោក់រនាះរទបយ ី ។
រៅរពលមក ល់ទប្ី កុង Johannesburg ខ្្ញុំ
រធា។ ល ី ោត្់រករយប្ ី ថាៈ
ន្ ឹងថា រសៀវរៅររស់ោត្់
“សប្មារ់ោត្់អាច្រទ
ន្ប្
៏ ុំខ្មន្់ប្ លខ្្ញុំ រ់រោក Polak អ្ុំពកា ី រផ្ទលស់រូ រត ស
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំទទួល
ន្ប្ផ្សលផ្ទកពត្ ិ ប្
ររស ី ន្ ិ ជាច្ងប្់ ត្ូវច្ូលរួមកនញងការផ្សសងរប្ពងរន្ះ”?
អ្នកអាច្ច្ូលរួម ន្ប្រសន្ ិ ជាអ្នកច្ងរ់ ស់រៅទរី នាះ។ អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យោត្់រៅ”។
ខ្្ញុំរជឿជាក់រលីការររតជា្ច្ត្ ិ តររស់ោត្់។
ោត្់រ្លយ ី ថាៈ
ោត្់ ន្ជូន្ ុំ
ក ប្មន្។ ោត្់
ខ្្ញុំរ្លយ ី ថាៈ
ន្
ន្សួរ
“ប្
ក ជាអាច្”។
“ោត្់រប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្
ប្រសន្ ិ ររីខ្ញ ុំ្
ឹ ងមួយប្ខ្មញ ន្រៅអ្នកប្គរ់ប្គងកាប្សត្
The
Critic រ ីមបស ាី ច្ ី ញុំោឈរ់ពីការររ រប្កាយមកោត្់ ន្មក ល់ត្ុំរន្់ហន្ ិ ។ តាមរយៈភាពរួសរយរក់ទាក់ ោត្់
216
ន្រធាឲ្ ន ោររន្ះ។ ោត្់មន្ ី យអ្នកប្គរ់ោនប្សទាញ់ រពញច្ត្ ិ ត ន្ិង ន្កាលយកាលយជារៅសមាជិកមានក់កញ ងប្គួ ិ ប្ លគត្ ិ
ថារៅត្ុំរន្់រន្ះច្ប្មលក
ឬលុំ
កច្ុំរពាះោត្់រនាះរទ
ផ្សាញយរៅវ ិញោត្់
កនញងធមមជាត្រិ រស់ោត្់រី ូច្ជាសត្ាទាប្ លច្ូ លច្ត្ ិ តទឹក ូរចានះប្ រ។ មន្ ិ អាច្សរប្មច្រោយខ្្ញុំមានក់ឯង ន្រទ ត្ុំរន្់ហន្ ាី ច្ ិ
ូរច្នះខ្្ញុំ
វញឌឍកាលយជារមធាវ ីមានក់។
ខ្្ញុំគត្ ិ ថា
រ៉ាញប្ន្តលទធផ្សលមន្ ិ ូច្ជាការគត្ ិ រទបយ ី ។
ន្រសនឲ្ ី យរោក
មួយរផ្ស្ម ាី ច្ ី កខ្្ញុំពីត្ុំរន្់ហន្ ិ រនាះថា
Polak
គួរច្ូលរួមការររកនញងការយល័ យ ិ
ពួករយង ី រៅទរ ី ុំផ្សញត្អាច្ូ លន្វិ ត្តន្៍
ន្ង ិ មករស់រៅកនញង
រៅរពលប្ លោត្់ររាញពីការទញកច្ត្ ិ តច្ុំរពាះមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតមានក់
រោក Polak ន្ង ឹ ពាយមឯកភាពរគរោយមន្ ិ រធាកា ី រអ្ុំ រយ
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្រធាីការររជាមួយខ្្ញុំ ន្យូ ររទបយ ី ។
ន្សរប្មច្រ្ច រ់ការសក យ ិ ាប្ផ្សនកច្ារ់រៅប្ររទសអ្ង់រគលស កច្ ិ ចការទទួលរន្ាញករៅកនញងការយល័ ិ
រោក Ritch ន្ង ិ រុំរពញគញ
ន្ររងកត្ ី ភាពរយប្សួលជារប្ច្ីន្រៅ
ះអ្ុំណាងត្វា៉ារនាះរទបយ ី ។ ោត្់ ន្សរររសរលខ្ ិ ត្ ិ
ោត្់រពញច្ត្ ិ តន្ឹងជវី ិត្រស់រៅទរី នាះជាកប្ន្លងរពារពញរោយភាពសរាយរក ី
ន្ិងសងឃម ឹ ថាន្ឹងការអ្្ិវឌឍការតាុំងទល ី ុំរៅ
ខ្
ៈប្ លរូរោត្់រប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្ចាករច្ញរៅកាន្់ការយល័ យ ិ
រ ម ាី ច្ ី បកា ី ល យជារមធាវ ីមានក់។ ខ្្ញុំោាគមន្៍យ៉ាងរពញទុំហង ឹ ច្ុំរពាះលខ្ ិ ត្ ិ រន្ះ។ រោក Polak ចាករច្ញពត្ ី ុំរន្់ហន្ ិ ទកា ី ន្់ទីប្កុង Johannesburg រៅច្ូលរួមការររជាមួយខ្្ញុំរៅទីរនាះ។
កនញងរពលជាមួយោនរនាះ ជន្ជាត្ស ក លជារញគាលរជឿរលរី ទវមានក់ ប្ លខ្្ញុំ ន្រ ញ ត ះរណា ត លឲ្យ ិ ញ ត្ប្ទបន្ប្ ុំន្ួយការ រៅរពលខ្្ញុំអ្រ្ជ ីញោត្់រោយ ពិន្ិត្យរញ្ហាគត្ិយញត្តិកញ នងត្ុំរន្់ ក៏ ន្ច្ូលរួមការររជាមួយខ្្ញុំកញ ងឋាន្ៈជាជ ន យកឧទាហរ
៍ រោក Polak ជាគុំរូ។ ោត្់មាន្រ្មះថាMacIntyre ។
ប្សររពលជាមួយោននន្រោលរុំ
ងទទួលោាល់ឧត្តមគត្ិរៅត្ុំរន្់ហន្ ាី ិច្ ខ្្ញុំហាក់ ូច្ជាច្ូលកាន្់ប្ត្រប្ៅ
រៅៗរៅកនញងោថន្ភាពផ្សាញយមួយប្ លខ្្ញុំ ន្ ឹងខ្លួន្ឯងថាកុំពញងជារ់រៅកនញងសុំណាញ់ កនញងនាមនន្ជីវ ិត្ោម្ញ។ ខ្្ញុំន្ឹងររៀរររ់ពីរ ឬរីជុំពូករប្ន្ថមរទៀត្ប្ លខ្្ញុំន្ឹងន្ិយយពីខ្ួ ន្ឯង ល ន្ិងឧត្តមគត្ិររស់ប្ត្ូវ ន្សរហ្វរាះកនញង ោថន្ភាពមួយប្ លោមន្ន្រណាមានក់អាច្សនប្ម ឬរ ុំពឹងទញករទបយ ី ។
XXII. មន្ញសសប្ លប្ត្ូវ ន្ប្ពះការពារ រពលរន្ះ
កតីសងឃម ា វ ិញនារពលអ្នាគត្ប្ត្ូវ ឹ ប្ត្ទបរ់រៅប្ររទសឥណា
ន្រ
ះរងរ់ ចាល។
ខ្្ញុំធាលរ់ ន្
សន្ាជាមួយ្រយខ្្ ា វ ិញកនញងរយៈរពល១ឆ្ន។ ុំ មួយឆ្ន ុំ ន្កន្លងផ្សញ ត្រៅរោយោមន្ ិ ញ ុំថាន្ឹងប្ត្ទបរ់រៅប្ររទសឥណា ន្រ ុំពឹងទញកថាន្ង ូរច្នះខ្្ញុំ ឹ ប្ត្ទបរ់រៅវ ិញរទបយ ី
ន្សរប្មច្ត្ ុំ រយ ិ តនា្ ិ ន្ង ិ កូ ន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្មកទរី ន្ះ។
រៅរលនា ី វាប្ លនាុំពួករគមកត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង កូ ន្ប្រុសទី៣ររស់ខ្ញ ុំរ្ ្មះ Ramdas
កុំទបញងរពលរលងជាមួយនាយនាវា។ នាយនាវា ពន្ ិ ត្ ិ យពា
លអពន្ ិ ត្ ិ យពា
ល។ ប្គូរពទយ ល។
រោយ ។ ី វ ិធព ី ា
ការពា ច្ិត្តពា
ន្ប្
នាុំថា រៅរពលរយង ី រធាី ុំរ
ក់ន
ាិ ត្ រលីនាវា
ី រ ល់ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ន្ង ឹ មាន្ប្គូរពទយ
រ៉ាញប្ន្តរន្ះជារពលរវោប្ លខ្្ញុំរជឿជាក់រលីការពិរោធររស់ខ្ញ ុំ្ តាមរយៈការពា លរោយ ខ្្ញុំកអា ៏ ច្រ្ចញ ះរ្ចូ លឲ្យកូន្កតរី រស់ខ្ញ ុំ្មួយច្ុំន្ួន្ប្ លមាន្ជរុំ ន្ឿរលកា ្ យោកលបង ី រពា លររស់ខ្ញ ុំឲ្
លជុំងរឺ ោយរប្រីទឹក ន្ង ិ រី ន្ះប្ រ។
ការពា
ន្រមីលប្ថ្កូន្ខ្្ញុំយ៉ាងលអ ន្ង ន្នាុំរៅកាន្់រវជជរ ិ
ន្
ល
ន្ិងរទពិរោធន្៍រផ្សសងៗ
ន្ជួយឲ្យខ្្ញុំរជឿរលីរៅរលីឱ្សថ្រៅកនញងផ្សាះ
រពលរន្ះខ្្ញុំអ្ន្ញវត្ត
លរន្ះរោយជាមួយពួករគរោយមាន្ទុំន្ញកច្ិត្តកាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ រទបង ី ។ រ៉ាញប្ន្ត រច្ចញរបន្នរន្ះខ្្ញុំមិន្ទាន្់មាន្ទុំន្ញក លកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរទបយ ី រទពិរោធន្៍ ន្ររាញថា ការពិរោធទាុំងរន្ះជារ់ទាក់ទងន្ឹង
ហាន្ិ្យ ័ កន្លងមក។
217
ការរលក ី យកមកន្យ ិ យរៅទរី ន្ះមិន្ររាញពកា ី ររជាគជ័យប្ លប្ត្ូវពា
រហត្ញ ូ រច្នះ រទបយ ី ។
ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្អ្ះអាងថាប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវទាុំងប្សុងច្ុំរពាះការពរិ ោធររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ ់ រាញថា ទាន្់អ្ះអាងរលកា រុំ ងររស់ខ្ញ ុំប្្ ោន្់ប្ត្ច្ងរ ី រពរិ ោធររស់រគប្ រ។
លតាមវ ិធីរន្ះ
សូមបប្ី ត្ប្កុមរវជជោហ្វសតកម ៏ ន្ ិ
អ្នកប្ ល
ពរិ ោធថ្មីប្ត្ូវចារ់រផ្សតីមជាមួយន្ង ឹ ខ្លួន្ឯង។ ការរធាប្ី ររន្ះន្ង ឹ អាច្ឲ្យរយង ី រករឃញ ី ពកា ី រពិត្ ់ ប្ត្ងប្ត្ការពារអ្នកប្ លរធាកា ី រពរិ ោធរោយភាពរោមះប្ត្ង។
ន្ច្ូលរៅកនញងការ
ន្ឆ្រ់រហ័ស ប្ពះ
ហាន្្ ី ទុំនាក់ទុំន្ងសញជ ិ ័យនានាទាក់ទងន្ឹងការពរិ ោធការររងកត្ ី រប្ៅជាមួយជន្ជាត្អ្ ិ រឺ ញរ៉ា
គឺមាន្ភាព
ធៃន្ធ ់ ៃរ ូច្ជាការពរិ ោធពា លតាមប្ររធមមជាត្ិ ូរច្នះប្ រ។ ហាន្ិ្យ ័ ទាុំងរនាះមាន្ភាពខ្ញសប្រលកៗោន។ រ៉ាញប្ន្ត រពលប្ លររងកត្ ី ទុំនាក់ទុំន្ងរន្ះ ខ្្ញុំមិន្ប្ លគត្ ិ ថាជាហាន្្ ិ ័យរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ន្អ្រ្ជ ីញរោក
មួយោន ូច្រងរអូន្ររងកីត្។
ឲ្យមកទរី ន្ះ
Polak
ោត្់
ន្ង ិ រស់រៅជាមួយខ្្ញុំ
ពួករយង ី
ន្ភាជរ់ពាកយជារប្ច្ីន្ឆ្នម ុំ ករហយ ី ជាមួយនារមា ី ន ក់
ន្ចារ់រផ្សតម ី រស់រៅជា
រ៉ាញប្ន្តអាពាហ៍ពពា ិ ហ៍រន្ះប្ត្ូវ
៍ រឃញ ី ថា រោក Polak ច្ងប្់ សាងរកប្
ក់មួយ
ន្ររខង ុំ ោត្់រធាីប្រររន្ះភាលមៗ។ ខ្្ញុំ ន្ជប្ជកជាមួយោត្់ថាៈ “ទាក់ទងន្ង ឹ ករ
ី ររស់
ន្ពន្ាររពលរងចាុំរពលរវោអ្ុំរណាយផ្សល។ ខ្្ញុំចារ់អារមម
ច្ុំន្ួន្មញន្រពលោត្់រប្រប្ី ស់ជវី ិត្អាពាហ៍ពិពាហ៍ររស់ោត្់។ ោត្់ោាល់រោក Ruskinច្ាស់ជាងខ្្ញុំ រ៉ាញប្ន្តភាពជា ជន្ជាត្អ្ ិ រឺ ញរ៉ា ររស់ោត្់
អ្នកគឺជាការរួមោននន្ររះ ូងប្ត្មួយ
រហយ ី ការសរប្មច្ច្ិត្តពន្ាររពលររៀរការរោយប្ផ្សអករលីរញ្ហាហរិ ្ញវត្ថញរនាះ
ហាក់ ូ ច្ជាមិន្ប្ត្ូវរទបយ ុំ រូរអ្នកឲ្យរធាី ូច្រន្ះ រនាះប្រប្ហលជាអ្នកប្កីប្កទាុំងអ្ស់ន្ឹង ី ”។ ប្រសិន្ររីរញ្ហាប្កីប្កររខង មិន្អាច្ររៀរការ
ន្រទបយ ី ។ រពលរន្ះអ្នករស់រៅជាមួយខ្្ញុំ វាមិន្ប្មន្ជារន្ាញកប្ លប្ត្ូវច្ុំណាយរលីការច្ិ្ចឹមជី
វ ិត្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំគិត្ថាអ្នកគួរប្ត្ររៀរការឲ្យ
ន្ឆ្រ់តាមប្ លអាច្រធាីរៅ ន្។
ូ ច្អ្ាីប្ លខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយកនញងជុំពូក
មញន្ៗ ខ្្ញុំមិន្ប្ លន្ិយយរញ្ហាអ្ាីមួយពីរ ងរទបយ លយកន្ូវអ្ុំ ី ជាមួយរោក Polak ។ ោត្់រករយទទួ ី ររស់ខ្ញ ុំ្ រហយ ី រប្កាយមកោត្់
ន្រ្លីយត្រច្ុំរពាះរញ្ហាររៀរការរន្ះរៅកាន្់រោកប្សី Polak ប្ លកុំពញងរស់រៅ
ប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ នាងរករយទទួ លយកសុំរ ី កាន្់ទីប្កុង
Johannesburg។
ី ររៀរការរន្ះ រហយ ី រប្កាយរយៈរពលរន្ះពីរ ឬរីប្ខ្ នាង ន្មក
ការច្ុំណាយទាុំងប្សុងរៅរលីការររៀរច្ុំមងាលការរន្ះមិន្ប្មន្ជារញ្ហារទបយ ី ។
ពួករគមិន្ប្ត្ូវការររៀរច្ុំពិធីោសនាអ្ាីរទបយ ី ។ ច្ុំប្
ះអ្ុំណាង
្រយររស់ រោក ិ
គឺជាប្គិសតោសន្ិកពីកុំរ
Polak
ករោក Polak គឺជាជន្ជាត្ិជាីស។ ោសនាប្ លរធាីឲ្យរគ ូច្ោនគឺោសនាសីលធម៌។ ខ្្ញុំសូមររៀរររ់ពីរហត្ញ ការ
ី ត្
៍ មួយទាក់ទងន្ឹងមងាលការរន្ះ។ មហ្វន្តីទទួលរន្ាញកអ្ប្តាន្ញកូលោឋន្ អាពាហ៍
ពិពាហ៍ជន្ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា កនញងប្ររទសប្តាន្់ោាល មិន្អាច្ច្ញ ះរ្ជ ីអាពាហ៍ពិពាហ៍រវាងជន្ជាត្ិប្សបករមមន្ិងជន្ប្ លប្ត្ូវ ន្រគររសរអ្ ី ីងព
ពួករយង ី ទាុំង៣នាក់ ប្ ក
៌ សមបញររទបយ ី ។ រន្ះជាឧរសគានន្មងាលការរន្ះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
ន្រ ីរត្ួកញ ងររឿងរន្ះ ន
ន្រៅកាន្់មហ្វន្តីទទួលរន្ាញកអ្ប្តាន្ញកូលោឋន្អាពាហ៍ពិពាហ៍។
ន្យ៉ាង ូ ច្រមតច្ថា
ភាគីររៀរការរនាះជាជន្ជាត្ិប្សបកស?
ន្លអរុំផ្សញត្។
រត្ីមហ្វន្តីទទួលរន្ាញករនាះអាច្
ោត្់ ន្សញុំឲ្យពន្ាររពលច្ញះរ្ជ ីអាពាហ៍
ពិពាហ៍រងចាុំការរសញីរអ្រងកត្។ នថ្ៃប្សអកគឺជាថ្ៃអាទិត្យ រហយ ុំ មីប្ លនថ្ៃឈរ់សប្មាក។ ី នថ្ៃខ្មន្ប្សអកគឺជានថ្ៃច្ូលឆ្នថ្ ការពន្ាររពលររៀរច្ុំកមមវ ិធីឱ្ទារករោយប្ផ្សអ កតាមរទបសរន្ះមិន្អាច្ទទួល ិ ប្ លោត្់គឺជាប្រធាន្ោថរ័ន្ច្ញះរ្ជ ីអាពាហ៍ពិពាហ៍។ សុំរ
ី ច្ន្ឹងររឿងប្រររន្ះ
រ៉ាញប្ន្តោត្់
ខ្្ញុំ
ន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំោាល់រ ឋអ្ុំណាច្មានក់
ន្នាុំគូោាមី្រយថ្ម ីរន្ះរៅជួរោត្់។ ិ
ោត្់អ្ស់
ន្ឲ្យលិខ្ិត្មួយខ្្ញុំមួយច្ារ់រផ្ស្ីរៅមហ្វន្តីទទួលរន្ាញកច្ញះរ្ជ ីអាពាហ៍ពិពាហ៍
រប្កាយមកមងាលការរន្ះក៏ប្ត្ូវ ន្ច្ញះរ្ជ ីប្សរច្ារ់។
មកទល់រពលរន្ះ ជន្ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា ប្ លរស់រៅជាមួយរយង ្ លះៗរហយ ី ហាក់ ូច្ជា ន្ោាល់ខ្ញ ុំខ្ ី ។ រ៉ាញប្ន្តអ្ាី
ប្ លថ្មីរនាះគឺហ្វសតីជន្ជាត្ិអ្ង់រគលសថ្មីមានក់រទៀត្ ន្មករស់រៅកនញងប្គួោរររស់រយង ី ។ ខ្្ញុំមិន្ចាុំថា រត្ីមាន្ភាពខ្ញស
218
ប្រលកោនប្ រឬរទច្ុំរពាះគូោាម្ រោក Polak ធាលរ់មាន្រញ្ហាមន្ ីរថាមងរន្ះ រ៉ាញប្ន្ត្រយររស់ ី រយររៀរការថ្ម ិ ិ ិ សរាយ ច្ត្ ិ តន្ង ឹ ោន។ សូមឲ្យអ្នកប្គរ់ោនយល់ថា ខ្លួន្ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្ចាត្់ទញកថាជាប្ផ្សនករផ្សសងោនមួយប្ ររៅកនញងប្គួោររន្ះ រ៉ាញប្ន្ត អ្នកប្គរ់ោនរស់រៅកនញងប្គួោររន្ះយល់ប្ពមទទួលយកភាពខ្ញសប្រលកោនរន្ះ រញ្ហារន្ះ ភាពខ្ញសប្រលកោនរវាងភាពមន្ ិ រពញច្ត្ ិ ត ន្ិងភាពរពញច្ត្ ិ តប្ត្ូវ ពួករយង ី ទាុំងអ្ស់ោនគឺជាប្កុមប្គួោរប្ត្មួយ។ ខ្្ញុំ
ន្រោយរសរ។ី រៅរពលរយង ី គិត្ ល់
ន្រករឃញ ី រៅកនញងច្ត្ ិ តពួករគប្ត្រ៉ាញរណាណះ។
ន្ររៀរររ់ពភា លការររស់រោក West រៅកនញងជុំពូករន្ះអ្ស់រហយ ី ពសរាយរករយនន្មងា ី ី ។ កនញង
ុំណាក់កាលនន្ជវី ិត្រន្ះ ឧត្តមគត្ច្ រៅមន្ ិ ុំរពាះ ប្ពហមច្រយធម៌ ិ ិ ទាន្់រពញរលញរៅរទបយ ី រហត្ញ ូរច្នះរទរ ី ខ្្ញុំចារ់
អារមម
៍ រលម ្ រៅរពលរវោ ី ងាលការទាុំងអ្ស់ររស់មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំ។
ឪពញកមាតយររស់ោត្់រៅត្ុំរន្់ Louth រហយ ី ខ្្ញុំ
ន្ប្
ជាលុំរៅោឋន្រួម ពួករយង ី ប្ត្ូវ ន្សន្មត្ជាកសក ិ រ លុំ
កនានារទបយ ី ។ រោក West ន្្ ិ រយ ិ
ន្មក ល់ រោក West
ន្រធាី ុំរ
ី ររៅជួរ
នាុំោត្់ឲ្យវ ិលប្ត្ទបរ់មកវ ិញ ប្រសន្ ាី ច្ ិ ជាអាច្។ ត្ុំរន្់ហន្ ិ
ូ ច្រន្ះរយង ី មិន្្័យអ្ុំពីផ្សលលុំ កនន្មងាលការ ន្ង ិ ផ្សល
ន្វ ិលប្ត្ទបរ់មកវ ិញជាមួយន្ង ឹ រកមងប្សប្ី សស់ោអត្មានក់មកពទ ី ប្ី កុង
Leicester ។ នាងមកពប្ី គួោរប្ លរកសញីកាត្់ប្សបករជីង កនញងររងច្ប្ករៅទីប្កុង Leicester ។ រហត្ញ ប្ លខ្្ញុំរៅ នាងថាប្សស់ោអត្រប្ពាះថានាងមាន្សល ្ ភាពប្សស់ោអត្ពត្ ី ធម៌លប្អ លប្ លគួរឲ្យទាក់ទាញសប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ិ ប្
ក
គឺសថិត្រៅកនញងភាពររសញ ិ ទធនន្ររះ ូង។ មាតយរកមងររស់រោក West ក៏ ន្មកជាមួយប្ រ។
កនញងរពលជាមួយោនរនាះ ខ្្ញុំក៏ ន្រ្ចញ ះរ្ចូ លមិត្ត្័ហ្វកតជន្ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា ទាុំងរន្ះឲ្យររៀរការផ្សងប្ រ រហយ ី ខ្្ញុំ
ក៏រលីកទឹកច្ិត្តឲ្យមិត្ត្័ហ្វកតជន្ជាត្ិឥ
ា ឲ្យនាុំយកប្កុមប្គួោររស់ពួករគមកទីរន្ះប្ រ។ ត្ុំរន្់ហន្ ាី ិច្រន្ះ
ជា្ូមិត្ូច្មួយ។ ប្ ម ុំ ួយប្គួោរ ន្មកទីរន្ះោនក់រៅ រហយ ី ច្ុំន្ួន្អ្នករស់រៅ
ន្រកីន្រទបង ី ជារន្តរនាារ់។
XXIII. ការសមលង ឹ រមល ី កនញងការរស់រៅ
វា ន្ររាញឲ្យរឃញ ី ថា ន្នា ិ ឋ ការរឆ្ពះរៅរកការរយគយល់ោន
ន្កាលយ
ន្ចារ់រផ្សតីមកនញងទីប្កុងឌូ
ន្ រទាះរីជា
ការច្ុំណាយរលកា ី ររស់រៅមាន្ការរកន្ ី រទបង ី រប្ច្ន្ ី ក៏រោយ។ រ៉ាញប្ន្តការរស់រៅកនញងទប្ី កុង Johannesburg ប្ត្ូវសថត្ ិ រប្កាមការប្
នាុំររស់រោក Ruskinយ៉ាងហមត្ច្ ់ ត្់។
ខ្្ញុំពាយមររងកត្ ី ភាពរយប្សួលឲ្យ ន្រប្ច្ន្ ី តាមប្ លអាច្រធាីរៅ
មន្ ិ អាច្រធាីរៅ
ន្កនញងលុំរៅោឋន្រមធាវ ីររស់ខ្ញ ុំ។ ្
វា
ន្រទបយ ត ត កខ្មង ី រោយោមន្សមាភរប្គរ់ប្ោន្់រនាះ។ ការផ្ទលស់រូ រខ្មងកន ិ តរប្ច្ន្ ី ជាងការផ្ទលស់រូ រប្ផ្សន ញ ងច្ត្
រប្ៅ។ ការភាជរ់ទុំនាក់ទុំន្ងរធាកា ុំ ខ្លួន្ឯង ី ររររោយរប្រីកមាលង រផ្សតម ្ មរោលការ ី ររប្ងៀន្កូ ន្ៗររស់ខ្ញ ុំតា
ជុំន្ួសឲ្យការទិញន្ុំរញង ័ ពអ្ ី នកលក់
៍ រន្ះ។
ន្រកីន្រទបង ខ្លួន្ខ្្ញុំផ្ទាល់ចារ់ ី ។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី
រយង ័ ពប្ី សូវោលរី ៅផ្សាះវ ិញរោយប្ផ្សអកតាមរូរមន្តរធាី ី ចារ់រផ្សតីមរធាន្ ី ុំរញង
មាូរររស់រោក Kuhne ។ រមៅប្ លយកមករធាីន្ុំរញង ័ រន្ះមន្ ី បធា ិ សូវលអរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តរយង ី រធាីរន្ះរ ម ី នា រយប្សួល សញខ្ភាព ន្ង ិ សន្សុំការច្ុំណាយផ្សង។
ូរច្នះ ខ្្ញុំ
ន្ូវភាព
ន្ទញ ិ មា៉ាសញីន្កិន្រមៅរោយន មួយត្នមល ៧រផ្ទន្។
កង់ប្ កមា៉ាសញីន្រនាះធៃន្រ់ ហូ ត្មន្ ិ អាច្រលីក ន្រោយមន្ញសសមានក់ រ៉ាញប្ន្តរយប្សួលសប្មារ់មន្ញសសពរី នាក់។ រោក Polak ន្ិងរូរខ្្ញុំ ប្ពមទាុំងកូ ន្ៗជាទូរៅច្ូ លរួមកនញងការរធាីន្ុំរញង ័ រន្ះ។ ្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ ិ រប្ពាះនាងប្ត្ូវទទួលការររផ្សាះ
យ។
រប្កាយពីប្ត្ទបរ់មកវ ិញ
ពួករយង ័ រន្ះ ី ប្ រ។ ការររកិន្រមៅន្ុំរញង
ោមន្ការរររន្ះ ឬការរររផ្សសងរទៀត្ប្ត្ូវ
្រយររស់ រោក ិ
ន្ជួយការរររន្ះរោយរពល Polak
ន្ផ្សតល់អ្ត្ថប្ររយជន្៍យ៉ាងរប្ច្ីន្ ល់ការរធាីលុំហាត្់ប្
ក៏ ន្ច្ូលរួមជួយ ររស់រកមងៗ។
ន្រងខុំឲ្យរកមងៗរធាីរទបយ រ៉ាញប្ន្តរន្ះរពលរវោរប្ៅរមា៉ាងររស់ពួករគជួយ ី
ការរររន្ះ ពួករគអាច្ឈរ់សប្មាករពលណាក៏
ន្។ កនញងច្ុំរណាមរកមងៗទាុំងរនាះប្ លខ្្ញុំន្ឹងរលីកមកន្ិយយ
219
រពលរប្កាយ ជាប្កត្ ិ ប្កមមិន្ប្ លរធាីឲ្យខ្្ញុំខ្ករុំ
ងរទបយ ខ្្ញុំអាច្រៅចាុំ ី ។ ពួករគរធាកា ី ររររន្ះរោយរករយ។ ី
រកមងត្ូច្ៗពរី ឬរនា ុំ ។ ី ក់ប្ លរធាកា ី រររន្ះមិន្រច្ះអ្ស់កមាលង រយង ី
ន្រប្ជីសររសអ្ន ី កររប្មមា ី ន ក់ឲ្យមករមល ី ប្ថ្រកាផ្សាះសប្មបង។
ប្គួោរររស់រយង ី ូរច្នះប្ រ
រហយ ី រកមងៗធាលរ់ ន្ជួយការររោត្់ផ្សងប្ រ។
ររស់ោោប្កុងប្ត្ងមកប្រមូ លសុំរម រ៉ាញប្ន្តខ្ួ ន្រយ ល ង ី ផ្ទាល់
ោត្់រស់រៅជាមួយរយង ី រី ូ ច្ជា
រៅរពលយរ់រៅអ្នករ
ន្ច្ូលរួមការសុំអាត្រៅររប្វិ
សសមាអត្
ប្កបរៗរន្ះ ជុំន្ួសអ្នក
ររប្មីប្ លប្ត្ូវរធាក ី ច្ ិ ចការរន្ះ។ សកមមភាពរន្ះររាញជា្សតញតាងលអមួយសប្មារ់រកមងៗ។ លទធផ្សលររាញថា ោមន្
កូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្ណាមួយសអររ់ ខ្ពម ន្ង ី ការរររន្ះរទបយ ី ិ ជាទូរៅពួករគមាន្អ្នាម័យលអជាន្ច្ ិ ច។ ពួករគកប្មន្ង ឹ មាន្ ជុំងណា ស់កញ ងកុំ ន ទបញងរពលរស់រៅទប្ី កុង Johannesburg ឺ រធារី ោយកូន្ៗខ្លួន្ឯង។ ខ្្ញុំមិន្ន្យ ិ យថា ខ្្ញុំ ់ រររាត្់ររប្ងៀន្រទបយ រសារី កនញងការលះរងកា ី ។
រ៉ាញប្ន្តកញ ងករ ន
ី មាន្ជុំងរឺ នាះ ការរមីលប្ថ្រកាន្ង ឹ ប្ត្ូវ
ន្ររាញពកា រ៉ាញប្ន្តប្ ី រអ្រ់រផ្សសង ល់ពួករគរទបយ ី រហត្ញ ូរច្នះ
ក ខ្្ញុំមន្ ិ ោាក់
កូន្ប្រុសររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន្រហត្ញផ្សលឈចា ឺ រ់មួយច្ុំន្ួន្
ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ ជាការពត្ ិ ជួន្កាលពួករគររាញពីភាពមិន្រពញច្ត្ ិ តរនាះ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ប្ រ់ពរី ហត្ញ ល់ពួករគ។ រោល ់ យពួករគទទួល ន្ការអ្រ់រ ុំអ្កសរោហ្វសតគឺរៅទរី នាះ។ រុំ ងច្ងឲ្ សូមបប្ី ត្ខ្្ញុំ ន្ប្រង ឹ ប្ប្រងររកត្់ពួករគរោយ
ខ្លួន្ខ្្ញុំប្ រ រ៉ាញន្តរល់រពល ន្ង ិ រប្កាយៗមករទៀត្ មាន្ការភាជរ់ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយពួករគកាន្់ប្ត្រប្ច្ន្ ី រទបង ី ។ ខ្្ញុំ មិន្ ន្រប្ត្ៀមការររៀរច្ុំនថ្លច្ុំណាយរធាី ុំរ ី រជាឯកជន្សប្មារ់ពួករគរទបយ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំធា ្ ល រ់ ន្ឲ្យពួករគរ ីររោយ ី រថ្មីររជីងជាមួយខ្្ញុំពីផ្សាះរៅការយល័ យ ន្ិងពីការយល័ យប្ត្ទបរ់មកផ្សាះវ ិញ ប្ លមាន្ច្ុំរយប្រប្ហល ៥មា៉ាល។ ិ ិ មួយ ប្៏ ត្ម ឹ ប្ត្ូវសប្មារ់ពួករយង ី ។
ការរធាីប្រររន្ះជាការហាត្់ប្
ោនកុំទបញងរពលរ ីរ ប្រសិន្ររីោមន្កូ ន្ណាមានក់ទាមទារការចារ់អារមម
ខ្្ញុំពាយមប្
ប្ លោត្់រស់កញ ងប្ររទសឥណា ន ា រប្ៅពីរន្ះកូន្ៗប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្
Harilal
រប្កាមររយកាសប្រររន្ះ។ ិ
នាុំពួករគតាមរយៈការសន្ានា
៍ រនាះ។ រលីកប្លងប្ត្កូ ន្ប្រុសច្បងរ្មះ ន្រកធុំ ន ីប្កុង ី ធាត្់កញ ងទ
Johannesburg
ខ្្ញុំអាច្មាន្រពលយ៉ាងរហាច្ណាស់១រមា៉ាងរ ីមបរ ី រាត្់ររប្ងៀន្អ្កសរ ល់ពួករគតាម
វ ិធាន្ការត្ឹងរញងរុំ អ ួយនន្ការអ្រ់រ ុំ។ រ៉ាញប្ន្តគួរឲ្យរោកោតយ ខ្្ញុំខ្កខ្មន្កនញង ឹ ផ្សញត្ ខ្្ញុំគិត្ថា ខ្្ញុំគួរររប្ងៀន្ពួករគន្ូវគុំរូលម ការររាត្់ររប្ងៀន្ពួករគឲ្យ ច្ុំរពាះមញខ្ខ្្ញុំ
ន្ប្គរ់ប្ោន្់។
ន្ិងជាោធារ
កូន្ប្រុសច្បងប្ត្ងប្ត្ររាញអារមភឈចា ឺ រ់ជាលកខ
ៈរៅកនញងោរព័ត្៌មាន្។
ច្ុំប្
កកូន្ប្រុសរផ្សសងៗរទៀត្
ៈផ្ទាល់ខ្ួ លន្រៅ
ន្អ្្័យរទាសច្ុំរពាះ
កុំហញសរន្ះរោយោរភាពមិន្អាច្រជៀសវាង
ន្។ ខ្្ញុំមិន្ខ្ូច្ច្ិត្តរនាះរទបយ ី ច្ុំរពាះររឿងរន្ះ រហយ ី ការរោកោតយ ់ ប្រសិន្មាន្រនាះគឺមកពីខ្ញ ុំម ្ ិន្ ន្រធាីគុំរូជាឪពញក។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្គិត្ថា ខ្្ញុំ ន្លះរងរ ត លពួករគច្ុំរពាះ ញ ត ះរណា អ្ាីប្ លពិត្ប្
ក ។
ខ្្ញុំប្
ក ច្ាស់ណាស់ថា
ខ្្ញុំមិន្
ន្រធាសប្រប្ហសកនញងការអ្្ិវឌឍឥរយរទររស់ ពួករគ ិ
រទបយ ី ។ ខ្្ញុំរជឿថា រន្ះគឺជារន្ាញកនន្ភារកិច្ចររស់ឪពញក-មាតយប្គរ់រូរប្ លប្ត្ូវរធាីច្ុំរពាះកូន្។ ជុំន្ួសឲ្យការខ្ិត្ខ្ុំប្រឹង ប្ប្រង កូន្ប្រុសររស់ខ្ញ ុំរ ្ រាញពីការច្ង់ ន្ រហយ ុំ ពីការមិន្ច្ង់ ន្ការប្ថ្ ី ខ្្ញុំរជឿងជាក់ថា ពួករគ ន្្លញះរញ្ហចង រកាពីខ្ញ ុំ្ រ៉ាញប្ន្ត ជាវ ិការៈររស់ឪពញកមាតយទាុំងសងខ្មង។
កូន្ៗទទួលមរត្ក៌ឪពញ កមាតយ ប្ត្ឹមប្ត្ប្ត្រូររងរ៉ាញរណាណះ។ ររោ ិ ថ ន្រៅជញុំវ ិញខ្លួន្រគរទីររ ីរត្ួយ៉ាង សុំខ្មន្់
រ៉ាញប្ន្តធន្ធាន្រ ីមប្ លរកមងមានក់ចារ់រផ្សតីមកនញងជីវ ិត្គឺការទទួលមរត្ក៌ពីរញពាការជន្ររស់ ពួករគ។ ី
ខ្្ញុំក៏ ន្រឃញ ី
៏ ប្កក់រន្ះប្ រ។ រន្ះក៏រប្ពាះប្ត្ភាពររសញ រកមងៗទទួលយកឥទធិពលនន្មរត្ក៌ អា ិ ទធមាន្ជារ់រៅកនញង ួងច្ិត្ត។ ខ្្ញុំ
ន្ិងរោក
Polak
ជាញឹកញារ់
ន្ពិភាកាោនអ្ពីអ្ត្ថប្ររយជន្៍
ឬការផ្សតល់ច្ុំរ
ះ ឹងជាភាោ
អ្ងរ់ គលសសប្មារ់រកមងៗ។ ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្រជឿជាក់ថា ឪពញក-មាតយជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ លប្ នាុំកូន្ររស់ពួករគឲ្យគិត្ ន្ិង ន្ិយយភាោអ្ងរ់ គលសចារ់តាព ុំ ីទារកមក ររាញថាពួករគកបត្់ន្ឹងកូ ន្ៗ ន្ិងប្ររទសររស់ពួករគ។ ពួករគ ន្
រ ិរសធមរត្កសងាម ន្ិង ួងប្ពលឹងររស់ជាត្ិ ផ្សាញយមកវ ិញពួករគផ្ទតល់រសវារផ្សសងប្ លមិន្សមន្ឹងប្ររទសររស់
220
ពួករគ។ រោយរជឿជាក់រលីច្ុំ ញ ច្ទាុំងរន្ះ ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្សន្ានាជាមួយកូ ន្ៗររស់ខ្ញ ុំជា ្ ភាោគូចារ៉ា ត្។ រោក Polak មន្ ិ ច្ូលច្ត្ ិ តឲ្យខ្្ញុំរធាប្ី រររន្ះរទបយ ី ។ ោត្់គត្ ិ ថា ខ្្ញុំកុំពញងរធាឲ្ ី យខ្ូច្អ្នាគត្ររស់កូន្ៗ។ ោត្់ ន្ត្វា៉ា ន្ង ិ អ្ះអាង រោយកតប្ី សទាញ់ ថាៈ អាច្ទទួល
ប្រសន្ ុំ ពីទារកមក ិ រររី កមងៗរច្ះភាោោកលមួយ ូច្ជាភាោអ្ងរ់ គលសចារ់តាង
ន្ផ្សលប្ររយជន្៍យ៉ាងរយប្សួលរលស ី អ្នក ន៏ ទរពញមួយជីវ ិត្។ ោត្់មន្ ិ អាច្រធាីឲ្យខ្្ញុំរជឿ
ពួករគ
ន្រោយ
រជាគជ័យរទបយ ខ្ញ ុំ្ ឬយ៉ាងណារនាះរទ ី ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ចាុំថារត្ខ្ ី ញ ុំ្ ន្រធាីឲ្យោត្់ទញកច្ិត្តរលភា ី ពប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវនន្ឥរយរទររស់ ិ ់ ញ ុំរ្ ចាលរោយោរខ្្ញុំជាមន្ញ សសពិ កពន្យល់ឬយ៉ាងណារនាះរទ។ ររឿងរន្ះរកីត្រទបង ឬថារត្ីោត្់ ន្រ ះរងខ្ ី ២០ ឆ្នម ុំ ករហយ រហយ ្ ញ រ៉ា ណាណះ។ ី ី ជុំរន្ឿររស់ខ្ញ ុំប្្ ផ្សអកតាមប្ត្រទពរិ ោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំរ ន្ការអ្រ់រ ុំអ្កសររពញរលញ
ប្ររទស។ ពួករគន្ិយយ
ច្ុំប្
កច្ុំរ
ះ ង ឹ ភាោកុំរ
ន្ពរី ភាោយ៉ាងោាត្់ជុំនាញ ច្ុំប្
ូរច្នះរហយ ី រទរ ី កូ ន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្ទទួល
ី ត្ពួករគទទួល
ន្ពធ ី មមជាត្ិ
ន្ង ិ ពភា ី ពលអររស់
កភាោន្ិយយ ន្ង ិ ភាោសររសររច្ះគួរសម
រោយោរប្ត្ទុំនាក់ទុំន្ងប្រចាុំនថ្ៃជាមួយមិត្ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលស ន្ង ិ រោយោរប្ត្ពួករគរស់រៅកនញងប្ររទសប្ ល ភាោអ្ងរ់ គលសប្ត្ូវ
ន្ន្យ ិ យជាទូរៅ។
XXIV. ការរះរ រររស់ប្កុម ហសូលូ (Zulu)
រទាះរីជារប្កាយរពលខ្្ញុំតាង ុំ ទល ី ុំរៅកនញងទប្ី កុង Johannesburg ក៏រោយ ក៏រន្ះមន្ ិ ប្មន្ជាលុំរៅោឋន្មួយ
ជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ កុំទបញងរពលប្ លខ្្ញុំគិត្ថាខ្លួន្ឯងមាន្រសច្កតស ី ញ ខ្រហយ ី រនាះ ប្ោរ់ប្ត្មាន្រហត្ញការ
៍ មួយ
ររស់ប្កុមហសូ លូ រៅកនញងប្ររទសណាតាល។ រប្ពាះប្កុមរន្ះមន្ ី ខ្្ញុំោមន្្ន្ាៈប្រឆ្ុំងន្ង ឹ ប្កុមហសូលីរទបយ ី ិ
ន្រងក
ន្ក ឹ ោមន្មន្ ិ ល់
ន្រកីត្រទបង ៌ ន្មួយច្ុំន្ួន្ ី ។ ោរព័ត្មា
រប្ោះថានក់ ល់ជន្ជាត្ិឥណា ា រទបយ ី ។
ន្រច្ញផ្សាយរៅអ្ត្ថរទនន្ការផ្សាញះរទបង ី ន្ូវការរះរ
ខ្លួន្ខ្្ញុំកុំពញងប្ត្្ៃល់អ្ុំពរ ី ញ្ហានន្ការរះរ
ររន្ះ។
រ
រ៉ាញប្ន្តរប្កាយមកខ្្ញុំរជឿថា
ច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសន្ង ឹ ររាញខ្លួន្រ ីមបរី កាសញខ្សន្តភា ិ ពជូន្ព្ ិ ពរោក។
្កតភា ី ពរោមះប្ត្ង់ ន្ហាមឃ្លត្់ខ្ញ ុំ្មិន្
សរប្មច្ច្ត្ ិ តររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។
រហយ សស ី ក៏ររក ី ទូោយរប្ជីសររសមន្ញ ី
ឲ្យច្ូលរួមជារន្ាញកររស់ច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសរទបយ ី ។ កមាលង ុំ រប្ន្ថមរទៀត្ប្ រ។ ខ្្ញុំ
ណាតាលី
ភាពប្ត្ូវ
ឬខ្ញ សនន្ការរះរ
មាន្កងកមាលង ុំ ការពារសម័ប្គច្ត្ ិ ត
ន្ ឹងថា កងកមាលង ុំ រន្ះ
ររន្ះមន្ ិ រធាីឲ្យរ៉ាះពាល់ ល់ការ
ន្ររងកត្ ី រួច្ជារប្សច្រ ីមបរ ី ប្ររប្កុមរះរ
រ។
ខ្្ញុំគត្ ខ្្ញុំ ន្ ិ ថាខ្លួន្ឯងក៏ជាជន្ជាត្ិណាតាលីមួយរូរប្ រ ប្ លប្ត្ូវ ឹងអ្ុំពរី រឿងរន្ះ។ គត្ ិ ូរច្នះរហយ ី
រសរសរលខ្ ិ ត្ ិ រផ្ស្រី ៅរោកអ្្ិ ល រោយរញ្ហជក់ពកា ី ររប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្តាមការចាុំ ច្់ ជន្ជាត្ឥ ា ជួយសរហ្វរាះអ្នកមាន្ររួស។ ោត្់រ្លីយត្រភាលមៗរោយទទួលយកសុំរ ិ ណា ខ្្ញុំមន្ ិ រ ុំពឹងថាមាន្ការរ្លីយត្រភាលមៗ ូច្រន្ះរទ។ ជាសុំណាងលអ ខ្្ញុំ
រពលរ្ចូ ន្លិខ្ត្ ិ រន្ះរៅរោកអ្្ិ
លរៅរទៀត្។ ប្រសន្ ិ ររស ី ុំរ
រ ម ុំ ី បរ ី កងកមាលង ី រងកត្
្ ី ររស់ខ្ញ ុំ។
ន្រប្ត្ៀមររៀរច្ុំរច្ ួ ជារប្សច្ រៅមញន្
ី ររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ូវ
ន្ទទួលយក ខ្្ញុំន្ង ឹ សរប្មច្ច្ត្ ិ ត
ប្រករច្ញពល ី ុំរៅោឋន្កនញងទីប្កុង Johannesburg រន្ះ។ រគហោឋន្ររស់រោក Polak ហាក់ ូច្ជាត្ូច្ណាស់ ូច្ រន្ះ្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ ន្រៅរស់រៅកនញងត្ុំរន្់ហន្ ាី ច្ ុំ ប្សុងច្ុំរពាះការសរប្មច្ត្ ិ ិ ។ នាងររាញពីការរពញច្ត្ ិ តទាង ិ តរន្ះ។
ខ្្ញុំមន្ ិ ចាុំថានាងធាលរ់ជុំទាស់តាមវ ិធីណាមួយច្ុំរពាះររឿងរន្ះរទបយ ី ។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី ភាលមៗខ្្ញុំ ន្ទទួលការរ្លីយ ត្រពីរោកអ្្ិ ល ខ្្ញុំកជ ៏ ូ ន្ ុំ ឹ ងរៅមាចស់ផ្សាះឲ្យទញកលុំរៅោឋន្រន្ះឲ្យរៅទុំរន្រ រហយ ី រ្ជូ សមាភររផ្សសងៗរៅកាន្់ ត្ុំរន្់ហន្ ាី ិច្ ន្ិងទញកសមាភរមួយច្ុំន្ួន្ឲ្យរោក Polak ប្ថ្រកា។ ខ្្ញុំ
ន្រធាី ុំរ
ី ររៅកាន្់ទីប្កុង ឌូ
ន្ ។ ប្កុមររស់រយង ី មិន្ប្មន្ជាប្កុមធុំរទបយ ី ។ ពួករយង ី មាន្សមាជិក
២៤នាក់ កនញងច្ុំរណាមអ្នកទាុំងរនាះរលីកប្លងប្ត្ខ្្ញុំរច្ញ សមាជិក៤នាក់រទៀត្ជាជន្ជាត្ិគូចារ៉ា ត្។ សមាជិករផ្សសង
221
រទៀត្គជា ា ខ្មងត្បូង ឺ អ្ត្ីត្កមមករជារ់កិច្ចសន្ាមកពីឥណា
រលក ី ប្លងសមាជិមានក់មកពប្ី កុមជន្ជាត្ភា ិ គត្ិច្
ផ្ទថាន្ (Pathan)។
រ ីមបឲ្ ី យខ្្ញុំមាន្ឋាន្ៈ ន្ង ិ ជួយសប្មួលការររ ន្ង ិ ប្ផ្សអកតាមសន្ធស ិ ញ្ហញប្ លមាន្ប្ោរ់ ប្រធាន្រវជជោហ្វសត
ន្រប្ជីសររសខ្្ ត ះអាសន្នជាពល ី ញ ុំឲ្យមាន្ឋាន្ៈររណា
រប្ជីសររសឲ្យរធា ជា ី ី ពល
ន្ង ិ មន្ញសស៣នាក់រផ្សសងរទៀត្ប្ លខ្្ញុំ
លប្ត្ី ន្ង ឋ ន្ពរី ោឋ្ិ ិ មានក់រទៀត្ឲ្យរធាជា ី នាយរទា។ ពួករយង ី ក៏ ន្ទទួលឯកសណា
ផ្សងប្ រ។ កមាលង ុំ ជុំន្ួយររស់រយង ី រ
ល-វរៈរសន្ីប្ត្ី
ន្
ល
ន្រុំរពញការររយ៉ាងសកមមជិត្ ៦ស ត ហ៍។ រៅរពលរៅ ល់កប្ន្លងប្កុមរះ
រ ខ្្ញុំរឃញ ី ថាោមន្អ្ាទា ី ល់ប្ត្រោះរៅទរី នាះប្ លរញ្ហជក់ពរី ្មះប្កុមរះរ ររទបយ ី ។ ោមន្ប្កុមអ្នកត្សូមានក់រៅ
ទរី នាះរទបយ ី ។
មូលរហត្ញនន្ច្លនារន្ះពប្ងក ី រៅជាការរះរ ររោយោរប្ត្ប្រធាន្ប្កុមហសូលូ
ពន្ធថ្មីច្ុំរពាះប្រជាជន្ររស់ខ្ួ លន្
ន្ង ន្ឲ្យពល ិ
ន្សរប្មច្ោក់
លប្ត្មា ី ន ក់ឲ្យរ រី ទារពន្ធរន្ះ។រៅរពលមក ល់ទោ ី ន ក់ការ
ររះ ូងររស់ខ្ញ ុំ្គត្ ុំ រៅរពលប្ លលថា ការររច្មបងររស់ ិ រៅ ល់ជន្ជាត្ិហសូលូ រហយ ី ខ្្ញុំសរាយច្ត្ ិ តយ៉ាងខ្មលង ឺ
ខ្្ញុំគរឺ មល ប្រធាន្ទទួលរន្ាញករវជជោហ្វសត ន្ោាគមន្៍ពួករយង ី ប្ថ្អ្នករងររួសជន្ជាត្ហ ិ សូលូ។ ី ។ោត្់ន្ិយយថា ជន្ជាត្ិប្សបកសមន្ ិ ច្ងរ់ ធាីជាអ្នករមល ី ជុំងរឺ រស់ជន្ជាត្ិហសូលូរទបយ ី ។ រៅរពលពួករយង ី មក ល់ ោត្់ ន្មក ទទួលោាគមន្៍ពួករយង ុំ ប្មារ់រមររគជារ ម ី រហយ ី ន្ិង ន្ឲ្យពួករយង ី ន្ូវរងរ់ ញ ុំ ុំរៅ ន្ង ិ ថានស ី
ន្នាុំពួករយង ី រៅ
កាន្់មន្ាីររពទយនច្នប្រឌិត្រនាះ។ ជន្ជាត្ិហសូ លូសរាយយ៉ាងខ្មលង ុំ រពលរឃញ ី ពួករយង ី ។ ទាហាន្ប្សបកសធាលរ់លួច្ លររមីលពួករយង ី តាមរ
ង ុំ ការពារប្ លខ្័
រមីលអ្នកជុំងឺ។ រៅរពលរយង ី ប្ត្ូវ
ា ប្ច្កពួករយង ី ន្ិងពួករគ រហយ ី ពាយមឃ្លត្់ពួករយង ី មិន្ឲ្យច្ូ ល
ន្ឃ្លត្់ឃ្លង ុំ មិន្ឲ្យជួរអ្នកជុំងឺ ប្កុមទាហាន្ទាុំងរនាះ
ហួសប្ថ្លងមករលីជន្ជាត្ិហសូ លូទាង ុំ រនាះ។ រន្តិច្មតងៗ ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយរមីលរយ
ន្ររងកីត្ភាពជិត្សនិត្កាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ ជាមួយទាហាន្ទាុំងរនាះ រប្កាយមកពួករគក៏ឈរ់ររ ុំង
ពួករយង ី ។ ប្កុមច្ុំរណាមមហ្វន្តីជារមរញ្ហជការទាុំងរនាះ រោកវរៈរសន្ីយឯក Sparks ន្ិងរោកវរៈរសន្ីយឯក ន្រ ិរសធខ្្ញុំយ៉ាងមញឹងមា៉ាត្់កញ ងឆ្ ន ន១ ុំ ៨៩៦។ពួករគភា្ក់រផ្សអីលន្ឹងអ្ករបកិរយររស់ ខ្ញ ុំ្ ន្ិងជាពិរសសពួករគ ិ
Wylie
ក៏ ន្អ្រគញ
ច្ុំរពាះខ្្ញុំផ្សងប្ រ។ ពួករគ
ន្ប្
នាុំខ្ញ ុំ្ឲ្យោាល់រោកឧត្តមរសន្ីយ៍ Mackenzie អ្នកអាន្ប្គរ់ោន
៏ បរី ្មះមានក់រៅទីប្កុង សូមកញុំគិត្ថា រន្ះជាទាហាន្ប្ លមាន្វ ិជាជជីវៈ។ រោកវរៈរសន្ីយឯក Wylie ជារមធាវ ី ល ឌូ ន្។ ច្ុំប្
ករោកវរៈរសន្ីយឯកSparks ជាមាចស់ហាងលក់ោច្់លបរី ្មះមានក់រៅទីប្កុងឌូ
អ្នកសម័ប្គច្ិត្ត ន្ិងទទួល
ន្។ ពួករគជា
ន្ការហាក ឹ ហាន្ ឺ ប្ផ្សនករយធា ប្ពមទាុំងមាន្រទពិរោធន្៍មួយច្ុំន្ួន្។
អ្នករងររួសប្ លរយង ី កុំពញងពិន្ិត្យរមីលប្ថ្ទាុំងរន្ះ
មិន្ប្មន្ជាអ្នកជុំងឺរងរប្ោះរោយោរការប្រយញទធត្
ទល់ោនរទបយ ី ។ ពួករគមួយច្ុំន្ួន្ប្ត្ូវ ន្ជារ់សងស ័យ រហយ ី ប្ត្ូវ ន្កាត្់រទាសរោយការវាយរៅរលីពួករគ។
ច្ុំប្
ន្រ្ជូ ន្រៅពន្ធនាោរ។ រោកឧត្តមរសន្ីយ ការវាយរៅរលីពួករគរណា ត លរៅជាជមៃឺខ្ញ ះា ុំរៅរលីរងកាយ។
កអ្នករផ្សសងជាជន្ជាត្ិហសូលូរស់រយរក់ទាក់។ រទាះរីជាពួករគមិន្ប្ត្ូវ
ពួករគប្ត្ូវ
ន្ចាត្់ទញកថាជាសប្ត្ូវក៏រោយ ក៏
ន្រធាីទញករញ ករមនញរពលរករឃញ ី កុំហញសរោយទាហាន្ទាុំងរនាះប្ រ។
រប្ៅពីការរររន្ះ ខ្្ញុំប្ត្ូវរច្ញរវជជរញ្ហជសប្មារ់ទាហាន្ពួកប្សបកសទាុំងរនាះ។ ការរររន្ះមាន្ភាពរយ
ប្សួលសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ ការរររន្ះ
រប្ពាះខ្្ញុំធាលរ់
ន្ទទួលការរ ញ ត ះរណា ត លរយៈរពល១ឆ្នព ុំ ីមន្ាីររពទយររស់រោក
Booth
។
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងលអជាមួយជន្ជាត្ិអ្ឺរញរ៉ា ជារប្ច្ីន្។
ពួករយង ី ប្ត្ូវប្រមូលផ្សតញុំោនតាមរញ្ហជ រៅរពលណាប្ លមាន្សញ្ហញរប្ោះថានក់រកីត្រទបង ី ។ ភាគរប្ច្ីន្គឺជាទ័ព
រថ្មីររជីង។ ភាលមៗជុំរញ ុំររស់រយង ត ីតាង ុំ ី ប្ត្ូវ ន្ផ្ទលស់រូ រទ
ូរច្នះរយង ី ប្ត្ូវរ ីររោយរថ្មីររជីងរោយមាន្ប្សនងប្សងរៅ
222
រលោ ី ម ។ ពរី ឬរី ង រយង ី ប្ត្ូវរ ីរច្ុំរយ ៤០មា៉ាល កនញង១នថ្ៃ។ ខ្្ញុំសូមអ្រគញ
ប្ពះប្ ល
ការររលអរន្ះ។
ការរះរ
ន្ឲ្យពួករយង ី រធាី
XXV. ការប្សាងរកទក ត រសញ ឹ ច្ត្ ិ រ ិ ទធ
រររស់ប្កុមហសូលូ ជារទពិរោធន្៍ថ្មីរពញរលញមួយ
សហ្វរាមទាមទារសិទធិរសរភាពម ី ិន្
ប្ លអាច្ឲ្យខ្្ញុំគិត្ពិចារណា ន្យ៉ាងរប្ច្ីន្។
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំគិត្ថាជាសហ្វរាមត្ក់សញ ក ល ូច្អ្ាីខ្ញ ុំ្
ន្រឃញ ី ច្ាស់ ប្ លប្កុមរះរ
រ
ន្រធាីរទបយ ី ។ ការរះរ ររន្ះមិន្ប្មន្ជាសហ្វរាមរទ រ៉ាញប្ន្តជាការប្រមាញ់ មន្ញសស រហយ ី ការគិត្ប្រររន្ះមិន្ប្មន្
មាន្ប្ត្ខ្្ញុំរទ ការ
ជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសជារប្ច្ីន្ក៏គិត្ ូរច្នះប្ ររៅរពលខ្្ញុំ
៍ រល់រពលប្ពឹកប្ លន្ិយយអ្ុំពីការ
ន្ជប្ជកជាមួយពួករគ។
ញ់ ោនរវាងទាហាន្ ូច្ជាផ្សាញះផ្ទវ
ការោតរ់ឮរ
ន្ិងការរស់រៅកនញងច្ុំរណាមពួករគ
គជា ឺ ការពរិ ោធ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ក រងាីមទទួលយកការរន្លុំជូរច្ត្់រន្ះ ជាពរិ សសខ្
ៈប្ លការររររស់ពួករយង ី មាន្
ប្ត្ម ឹ ប្ត្រមល ី ប្ថ្ជន្ជាត្ហ ិ សូ លូប្ លមាន្ ុំរៅរ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំ ន្ង ិ ប្កុមការរររឃញ ី ថា ជន្ន្ជាត្ិហសូលូ មន្ ិ ប្ត្ូវ រគយកច្ត្ ិ តទញកោក់
រមភរទបយ ី ។ រហត្ញ ូ រច្នះ រប្កាយមកការរររន្ះ
យ
ន្
ន្រធាឲ្ ី យអ្ស់មន្សកា ិ រៈរៅត្រៅរទៀត្។
រ៉ាញប្ន្តមាន្ររឿងរផ្សសងរទៀត្ជារប្ច្ន្ ី ប្ លប្ត្ូវគិត្ រនាះគជា ឺ រញ្ហានន្ច្ុំន្ួន្ប្រជាជន្ប្ លរស់រៅត្ច្ ិ ត្ួច្រៅកនញង
ត្ុំរន្់រន្ះ។សថត្ ិ រៅច្រនាលះកូ ន្្នុំ ន្ង ិ ប្ជលង្នុំពរី ឬរី មាន្្ូមអ្នកប្សុករស់រៅរ ៉ា ត្់រ ៉ា យោម្ញ ប្ លមាន្រ្មះ ថាជាប្កុមហសូ លូប្ លោមន្អារយធម៌។ រពលរ ីរជាកបួន្ជាមួយ
គត្ ិ រទៀត្។ ខ្្ញុំ
រៅៗ។ ខ្្ញុំ
ឬមន្ ិ ជាមួយអ្នករងរួសតាមច្រនាលះត្ុំរន្់ោច្់ប្សយលរន្ះ
ន្ថ្លឹងប្ថ្លងរលី ប្ពហមច្រយធម៌ ិ
រធាឲ្ ី យខ្្ញុំគិត្រហយ ី
ន្ង ិ ផ្សលលុំ កររស់ធម៌រន្ះ រធាឲ្ ី យខ្្ញុំចាក់ឫសរជឿជាក់កាន្់ប្ត្រប្ៅ
ន្ព្ ្ ខ្្ញុំមន្ ិ ការញ្ហារន្ះជាមួយប្កុមការររររស់ខ្ញ ុំ។ ិ ទាន្់ទទួលោាល់ពវី ិធប្ី លឲ្យរយង ី ោាល់ពីខ្ួ លន្ ់ រប្មម ឯងរោយមន្ ិ អាច្ខ្ាះ ន្ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្រឃញ ី យ៉ាងច្ាស់ថា អ្នកប្ លមាន្មហច្ ិ ឆតាច្ងរ ី ន្ញ សសជាត្ិតាមរយៈ ួងច្ត្ ិ តររស់ពួករគ មន្ ិ អាច្រធាី
ន្រទបយ ល រន្ះជាកាត្ពាកិច្ចច្ុំរពាះខ្្ញុំប្ លខ្្ញុំគួរ ី រោយមិន្ ន្យល់ពខ្ ី ួ ន្ឯងរនាះ។
មាន្ឱ្កាសរុំរពញការររប្ លកុំពញងអ្ន្ញវត្តរប្ន្ថមរទៀត្ ការរធាប្ី ររន្ះខ្លួន្ឯងោមន្ភារកច្ ប្រសន្ ិ ចណារសមោ ី ន រទបយ ី ិ ខ្្ញុំជារ់ពាក់ព័ន្ធន្ង ឹ ការសរាយន្ង ឹ ជីវ ិត្ប្គួោរ។ ន្យ ិ យរោយខ្លី
ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ប្រប្ពត្ ឹ តតាមការររាត្់ររប្ងៀន្ ន្ង ិ ួងច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ ជាឧទាហរ ៍ ូច្ជារពលរន្ះ ខ្្ញុំមន្ ខ្ ៈ្រយររស់ ខ្ញ ុំរ្ ុំពឹកពកា ិ ទាន្់អាច្រ ះរងរ់ ចាលត្ប្មូវការខ្លួន្ឯងរៅរទបយ ី ិ ី រច្ង់ ន្
កូន្មានក់រទៀត្។ ររោ ររស់ប្គួោររទអាច្រធាីឲ្យមាន្ភាពមន្ ី ម ន្រ្ញត្នតិ ន្ ប្ពហមច្រយធម៌ ិ ិ សញីសរាក់ោនជាមួយន្ង ឹ ការររសហគមន្៍។ ររមា ប្គួោរន្ង ី ន្រ្ញត្តិប្ពហមច្រយធម៌ ិ ឹ មាន្ភាពសញស ី រាក់ោនជាមន្ ិ ខ្មន្។
ខ្្ញុំកុំពញងគត្ ិ ថា ខ្លួន្ឯងមន្ ិ អាច្ប្ទាុំន្ឹងការរធាស ី មបថ្ច្ញ ងរប្កាយរទបយ ី ។ ការគត្ ិ ល់សមបថ្
ពត្ ិ ជាសរាយច្ត្ ិ តនប្កប្លង។ កប្មត្ ិ លកខ ខ្
ៈនន្ការររ។
ការប្សរមស ី នប្មអាច្ឲ្យរយង ី គត្ ិ
ន្រោយរសរ ី
ៈរពលប្ លខ្្ញុំកុំពញងគិត្ពីរញ្ហាផ្សលូវច្ិត្ត ន្ិងរញ្ហាផ្សលូវកាយ ក៏មាន្រ
ការរររហ្វរករប្កុមរះរ ឬពីរនថ្ៃរប្កាយទទួល
រជិត្ន្ឹងរ្ច រ់រហយ ី
ន្រ
យការ
ន្ង ន្ររក ិ ី ទូ ោយច្ុំរពាះការ
យការ
៍ មួយរផ្ស្ីមកនញងអ្ត្ថន្័យថាៈ
រហយ ី ពួករយង ី ប្លងមាន្រន្ាញកការរររន្ះរទៀត្រហយ ី ។
៍ រន្ះ ការររសរហ្វរាះររស់ខ្ញ ុំ្ក៏
មក ពួករយង ី ក៏ ន្វ ិលប្ត្ទបរ់មកផ្សាះវ ិញ។
ន្នាុំឲ្យរយង ី
មួយ
ន្្ន្ ល់ទីរ្ច រ់។ ពីរ ឬរីនថ្ៃរប្កាយ
223
រន្តច្ ិ រប្កាយមក
សរហ្វរាះអ្នកជុំងប្ឺ ល
ខ្្ញុំក៏
ន្ទទួលិខ្ត្ ិ មួយច្ារ់ពរី ោកអ្្ិ
រអ្រគញ
ច្ុំរពាះកងកមាលង ុំ
ន្មកជួយកនញងការរររន្ះ។
រប្កាយរពលមក ល់ត្ុំរន្់ហន្ ាី ច្ ិ ខ្្ញុំ
ជាមួយរោក
លប្ថ្លងអ្ុំ
ន្រលីកយកប្រធាន្រទទាុំងប្សុងសតព មកពភា ី ី ប្ពហមចារយធម៌ ិ ិ កា
Chhaganlalរោក Maganlalរោក West ន្ង ិ មន្ញសសមួយច្ុំន្ួន្រទៀត្។ ពួករគរពញច្ត្ ិ តន្ង ឹ
គុំន្ត្ ិ រន្ះ ន្ង ិ ទទួលយកន្ូវោរៈសុំខ្មន្់នន្ការរធាស ី មបថ្ រ៉ាញប្ន្តពួករគក៏ ន្ររាញផ្សលលុំ កនានានន្ភារកច្ ិ ចផ្សង ប្ រ។
ពួករគមួយច្ុំន្ួន្
ន្ប្រត្រ ិ ត្តិតាមរោលការ
៍ រន្ះរោយភាពកាលហាន្
័ ផ្សងប្ រ។ ៍ រោយរជាគជយ
ន្អ្ន្ញ វត្តរោលការ
ន្ិងមួយច្ុំន្ួន្រទៀត្ប្ លខ្្ញុំោាល់
ខ្្ញុំហាន្កនញងការរធាពា សប្មារ់ជវី ិត្។ ខ្្ញុំោរភាពថា ខ្្ញុំមន្ ី បអ្ ី កយសមបថ្រ ម ី ន្ញវត្ត ប្ពហមចារយធម៌ ិ ិ ទាន្់យល់
ច្ាស់ទាង ុំ ប្សុងពទ ី ុំហុំ ន្ិងភាពលារលាវនន្ភារកច្ ិ ចប្ លខ្្ញុំមាន្ទុំន្ួលខ្ញ សប្ត្ូវរទបយ ី ។ សមបថ្
សូមបស ី ពានថ្ៃរន្ះ
កមួយច្ុំន្ួន្កុំពញងចារ់រផ្សតីមរកត្ ី រទបង ី ច្ុំរពាះមញខ្ខ្្ញុំ។
ោរៈសុំខ្មន្់នន្ពាកយ
ន្កាលយរៅជាកាត្ពាកច្ គឺជាជវី ិត្ ិ ចកាន្់ប្ត្រប្ច្ន្ ី រៅពរី ប្កាយខ្្ញុំ។ ច្ុំរពាះខ្្ញុំជវី ិត្ប្ លោមន្ ប្ពហមចារយធម៌ ិ
ប្ លោមន្រសជាត្ិ ច្ុំប្
រញ្ហាលុំ
ន្ង ិ ូ ច្ជាសត្ា ូ រចានះប្ រ។
សត្ាត្រិ ចាឆន្ពធ ាី ភាពអ្ត្់ធមត្ក ់ ញ ងខ្ល ន ួ ន្រទបយ ី មមជាត្ម ិ ន្ ិ ោាល់អ្ជា ី ។
កមន្ញសសគជា ់ ញ ងខ្ល ន ួ ន្រន្ះ។ រប្កាយពយ ឺ អ្នកប្ លមាន្សមត្ថភាពអ្ន្ញវត្តន្ូវភាពអ្ត្់ធមត្ក ី ល់កាន្់ប្ត្ច្ាស់ពីមួយ
នថ្ៃរៅមួយនថ្ៃ អ្ាីប្ ល
ន្រកីត្រទបង រៅកនញងរសៀវរៅោសនានា ី ប្រលកៗកន្លងមកច្ុំរពាះខ្្ញុំប្ លជាប្ពហមចារយធម៌ ិ
រពលរន្ះហាក់ ូច្ជាប្ត្ឹមប្ត្ូវទាុំងប្សុង ន្ិង
ន្ររងកីត្ជារទពិរោធន្៍។
៏ ោចរយគឺមិន្ប្សតងរទបយ ខ្្ញុំរឃញ ប្ លរពញរៅរោយថាមពល អ្ ី ពី ប្ពហមច្រយធម៌ ិ ី តាមរយៈការរររយ
ប្សួលរនាះរទបយ ី
រហយ ី ជាក់ច្ាស់ណាស់វាមិន្ប្ត្ឹមប្ត្ជារញ្ហានន្រងកាយរនាះរទបយ ី ។
ការអ្ត្់ធមត្ប្់ ផ្សនករងកាយ រ៉ាញប្ន្តមិន្រ្ច រ់ប្ត្ឹមរងកាយរន្ះរទ។ ភាពលអឥត្រខ្មចះនន្ធម៌រន្ះ មិន្ររសញ ិ ទធ។ ោត្់ទទួល
អ្នកមាន្
ន្លកខខ្
ប្ពហមច្រយធម៌ ិ
ពិត្ប្
ក
វាចារ់រផ្សតីមជាមួយន្ឹង ន្ររ ុំងសូមបប្ី ត្គុំន្ិត្
មិន្សូមបប្ី ត្ប្សរមីប្សនមរុំរពញត្ណា ា រងកាយ
៏ ោចរយសប្មារ់រករឃញ ា រនាះ ោត្់ន្ឹងមាន្មូលោឋន្ប្គឹះ អ្ ី ន្ូវធម៌រន្ះ។
ច្ុំរពាះខ្្ញុំ ការប្រត្ិរត្តិសូមបប្ី ត្ ប្ពហមច្រយធម៌ នន្រងកាយ ក៏រពាររពញរៅរោយភាពលុំ ិ
នថ្ៃរន្ះខ្្ញុំប្រប្ហលជាន្ិយយថា ខ្លួន្ខ្្ញុំមាន្សញវត្ថិភាពប្គរ់ប្ោន្់ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ៅមិន្ទាន្់ទទួល
ន្ច្ុំរ
រហូ ត្
កនានាប្ រ។ ះច្ុំណាន្ទាុំង
ប្សុងពីការគិត្រទបយ ី ប្ លការគិត្រន្ះមាន្ោរៈសុំខ្មន្់រុំផ្សញត្។ រន្ះមិន្ប្មន្រោយោរការខ្ាះ្ន្ាៈ ឬការប្រឹងប្ប្រង រទបយ រ៉ាញប្ន្តវាមិន្ទាន្់ជារញ្ហារៅរទបយ ី ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំប្ លគុំន្ិត្មិន្គរបប្ី
ថានរន្ះ
ន្រករច្ញន្ូ វការរុំ ី
ន្ប្ លរ ក
ររញ្ហឆត្។ ខ្្ញុំមិន្សងស ័យរទថា មាន្គន្លឹះសប្មារ់រោះប្ោយគុំន្ិត្មិន្គរបរី ន្ះ រ៉ាញប្ន្តអ្នកប្គរ់ោនប្ត្ូវប្សាងរកគន្លឹះ រនាះរោយខ្លួន្ឯង។ ប្ពះខ្ីណាប្សព ន្ិងអ្នកទាយរហត្ញ ការទញកមញន្នានា
ន្រន្សល់ទញករទពិរោធន្៍ររស់ពួករគ
រ៉ាញប្ន្តរទពិរោធន្៍រន្ះោមន្រ្ញត្តិជាោកល ន្ិងប្កាក រនាះរទបយ ី ។ សប្មារ់ភាពលអឥត្រខ្មចះ ន្ិងរសរភាពរច្ញ ី ពីកុំហញសរកីត្រទបង ី ប្ត្ឹមប្ត្ភាពលអរញរ៉ា ណាណះ ូច្ជា
រមាយ
ររស់ពួករគ។
គុំន្ិត្មិន្អាច្រធាី
ូរច្នះរហយ ី
ន្ជាអ្នកប្រត្ិរត្តិតាមប្ពះ
ន្រន្សល់ទញកឲ្យរយង ី ន្ូវ សមូត្
ៈ ប្ ល ន្ឧទធិសតាមរយៈការអ្ន្ញវត្តត្ឹងរញងររស់ ខ្ួ ន្ ល ន្ិងទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវច្ុំរពាះភាពររសញ ឹ ិ ទធ
ររីោមន្ការច្ញះចាញ់ ប្ លរប្មុងទញ កច្ុំរពាះភាពលអររស់ប្ពះរនាះរទ ន្រទបយ ី ។
ច្ុំរ
៏ ោចសរយររស់រសៀររៅប្ររោសនា រន្ះជាការររប្ងៀន្ អ្
ះច្ុំណាន្ពិត្ប្
ក នន្
រហយ ី ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្ទទួល
ោាល់ន្ូវសច្ចធម៌នន្រសៀវរៅរនាះរៅប្គរ់រពលប្ លខ្្ញុំកុំពញងពញះពាររនាារ់ពី ប្ពហមច្រយធម៌ លអឥត្រខ្មចះ។ ិ ុំ ះ ន្ឹងប្ត្ូវយកមកន្ិយយប្ រ់រៅកនញងជុំពូករនាារ់។ ខ្្ញុំ ប្ផ្សនកប្ លជាប្រវត្តិនន្ការត្សូ ន្ិងការពញ ះពារជន្ ុំ ូ ករន្ះប្ត្ឹមការររាញពីវ ិធីនន្ការកុំ ត្់ភារកិច្ច។ រៅកប្មិត្ រ ុំ ូងនន្ការចារ់អារមម ៍ អ្ ៏ ោចរយរន្ះ ខ្្ញុំ ន្ឹងរ្ច រ់ជព
224
ន្រករឃញ ី ការប្រត្រ ិ ត្តិ
ុំហាន្ ុំរូងៗប្ លខ្្ញុំអ្ន្ញវត្តរៅកនញង រល់ការផ្ទលស់រូ ររៅជ ត
ន្យ៉ាងរយប្សួលរុំផ្សញត្។
ទប្មង់នន្ជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំគ ្ កា ួ ុំរ ឺ ររ្ឈរ់រម
កជាមួយ្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ ឬរ្ឈរ់រល់ជីវ ិត្ឯកជន្ជាមួយនាង។ ិ
ូរច្នះ ប្ពហមច្រយធម៌ ប្ លខ្្ញុំប្រត្រ ុំ ពឆ្ ិ ិ ត្តរិ ោយសម័ប្គច្ត្ ិ តចារ់តាង ី ន ុំ ១៩០០ មក
ន្រកត្ ី រច្ញរៅ
ជាពាកយសមបថ្រៅពាក់កណា ត លឆ្ន ុំ ១៩០៦។
XXVI. ការចារ់រ ស ិ ន្ធនិ ន្ធម៌អ្ហង ិ ា
រហត្ញ ការ
៍ នានាប្ លកុំពញងរកីត្រទបង ី កនញងទីប្កុង
ន្រធាីខ្ញ ុំ្មាន្ភាពររសញ ិ ទធច្ុំរពាះ
Johannesburg
ខ្លួន្ឯង រហយ ី រន្ះក៏ជាជុំហាន្ ុំរូងនន្ ធម៌អ្ហិងា ប្ រ។ រពលរន្ះខ្្ញុំអាច្ ឹងថា រល់សកមមភាពរោលការ ជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ិងការរទបង ី ល់កប្មិត្ខ្ពស់រុំផ្សញត្
ន្រៅថា អ្ហិងា ប្ត្ូវ
រពលរោលការ រយង ី
កុំពញងរប្ត្ៀមខ្លួន្សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ោៃត្់ៗ។
ន្រគអ្ន្ញវត្តរច្ ួ ជារប្សច្រៅមញន្រពលរ្មះរន្ះប្ត្ូវ
៍
រោលការ
៍ នន្
៍ ប្ លប្ត្ូវ
ន្ររងកីត្រទបង ី ។ ជាការពត្ ិ រៅ
ន្ររងកីត្រទបង ខ្លួន្ខ្្ញុំផ្ទាល់មន្ ាី ីរោលការ ៍ រន្ះរទបយ ី ិ អាច្យល់អ្ព ី ។ រៅកនញងត្ុំរន្់គូចារ៉ា ត្ ន្រប្រីឃ្លលជាភាោអ្ងរ់ គលសថា “ការត្សូវ ិជជមាន្” រ ីមបព ី ន្យល់ពរី ោលការ ៍ រន្ះ។ រពលរៅកនញងកច្ ិ ចប្រជញុំ
ររស់ជន្ជាត្ិអ្រឺ ញរ៉ា ខ្្ញុំរឃញ ី ពាកយថា “ការត្សូវ ិជជមាន្” រន្ះប្ត្ូវ ថាជាអាវញធនន្ភាពធន្់រខ្ាយ
ជុំទាស់ន្ង ឹ ការន្យ ិ យទាុំងរន្ះ
ន្រកប្ោយន្័យច្រងអៀត្ ប្ លប្ត្ូវ
ន្ង ិ រកីត្រច្ញពកា ី រសអររ់ ខ្ពម ី រហយ ី ច្ញងរប្កាយពួករគអាច្រប្រីហង ិ ា ន្ង ិ ពន្យល់អ្ុំពធ ី មមជាត្ិពត្ ិ ប្
ពាកយថ្មីមួយប្ត្ូវប្ត្ផ្ទលស់រូ ររោយជន្ជាត្ ត ា រ ីមបក ិឥណា ី ុំ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្ប្សាងរកពាកយថ្មី
ន្រទបយ ី
ោរព័ត្៌មាន្ មត្ិជន្ជាត្ិឥណា ា ឲ្យរៅអ្នកអាន្ប្ ល
ក នន្ច្លនាប្រជាជន្ឥណា ា ។
ន្សន្មត្
ូរច្នះខ្្ញុំប្ត្ូវ
ច្ាស់ណាស់ថា
ត្់ពកា ី រត្សូររស់ពួករគ។
រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី ខ្្ញុំ
ន្ប្រគល់ររាន្់ជារកររ្ ត ិ៍ ម ះតាមរយៈ
៏ រ ន្រលក អ ុំផ្សញត្រន្ះ។ ជាលទធផ្សល រោក ី រទបង ី ប្រធាន្រទ ល
Maganlal Gandhi អាច្យល់ពកា ត អ្ហង ី រផ្ទលស់រូ រនន្ពាកយ ិ ា រហយ ី រប្កាយមក
ន្ឈនះររាន្់រន្ះ។ រ៉ាញប្ន្តរ ីមបី
រធាីឲ្យពាកយរន្ះកាន្់ប្ត្ច្ាស់ប្ថ្មរទៀត្ប្ លចារ់តាង ុំ ពរី ពលរនាះមកសប្មារ់ជន្ជាត្ិគូចារ៉ា ត្ នារពលរច្ចញរបន្នវាជា ពាកយមួយសប្មារ់ត្សូ។
ររឿងរ៉ា វនន្ការត្សូរន្ះ គស ឺ ប្មារ់អ្ន្ញវត្តរោលរុំ
ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
ងប្ លរៅរសសសល់នន្ជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ រពលរស់រៅកនញង
ន្ង ាី ។ ិ ជាពិរសសសប្មារ់ការពរិ ោធររស់ខ្ញ ុំ្ជាមួយសច្ចធម៌រៅអ្ន្ញទរ
ប្រវត្តិររឿងរ៉ា វរន្ះភាគរប្ច្ន្ ី រៅកនញងពន្ធនាោរត្ុំរន្់ រោះប្លង។ ប្រវត្តរិ ន្ះប្ត្ូវ
រោក Sjt. Valji Govindji
ច្ុំរកប្ប្រជាភាោអ្ងរ់ គលស26
Yeravda
ខ្្ញុំ
ន្សររសរ
ន្ង ន្រ្ច រ់ការសររសររន្ះរនាារ់ពខ្ ិ ី ញ ុំ្ប្ត្ូវ
ន្រ ះពញ មពផ្សាយរៅកនញងររងពញមព ជីវ ិត្ថ្មី ន្ិងរប្កាយមក
ន្
ន្រច្ញជាទប្មងរ់ សៀវរៅ។
ន្រកប្ប្ររៅជាភាោអ្ងរ់ គលសសប្មារ់ គុំន្ិត្ជារពលរច្ចញរបន្ន រ៉ាញប្ន្តរពលរន្ះខ្្ញុំររៀរ ន្ង ិ រ ះពញមពជាទប្មងរ់ សៀវរៅតាមកាលរររច្ឆ ិ ទឆ្រ់ៗរន្ះ
ឲ្យអ្នកទាុំងរនាះមាន្ភាពសនត្ ិ ោនលជាមួយន្ង ឹ ការពរិ ោធរប្ច្ន្ ី រុំផ្សញត្ររស់ខ្ញ ុំ្
ការរធាី ូច្រន្ះអាច្
រៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។
នាុំឲ្យអ្នកតាុំងច្ិត្តអាន្ន្ូវប្រវត្តិនន្ ធម៌អ្ហិងា ររស់ខ្ញ ុំក ្ ញ ងត្ុំ ន រន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង រៅកាន្់អ្នកអាន្ប្ ល ុំ ូ ករន្ះរទបយ មន្ ន ព រ៉ាញប្ន្តរៅ ិ ធាលរ់ ន្រឃញ ី រសៀវរៅរន្ះ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ន្ិយយប្ច្ុំប្ លច្ុំរពាះអ្ាីប្ លខ្្ញុំ ន្ររៀរររ់កញ ងជ ី ខ្្ញុំសូមប្
ជុំពូកខ្មងមញខ្ន្ឹងន្ិយយប្ត្ឹមប្ត្រហត្ញការផ្ទាល់ខ្ួ ន្មួ ល យច្ុំន្ួន្រ៉ាញរណាណះនន្ជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ រៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ប្ លមិន្ ន្ប្គរ់
ត រ់ប្រវត្តិរនាះ។
រៅរពលប្ លខ្្ញុំរធាីប្រររន្ះ
អ្ុំពីគុំន្ិត្មួយច្ុំន្ួន្នន្ការពិរោធររស់ខ្ញ ុំ្រៅកនញងប្ររទសឥណា ា ។
26
ការរកប្ប្រជាភាោអ្ង់រគលសមាន្ចារ់តាង ុំ ពីរពលប្ត្ូវ
ន្រ
ន្សរប្មច្ ខ្្ញុំន្ឹងរន្តររយយប្ រ់អ្នកអាន្ ិ
ូរច្នះ អ្នកប្ លមាន្រុំ
ងពិចារណាការពិរោធ
ះពញមពរោយរោក S. Ganesan ត្ុំរន្់ Triplicaneទីប្កុង Madras ។
225
ទាុំងរន្ះតាមលុំោរ់លុំរោយហមត្់ច្ត្់ ប្ត្ូវរកាទញករសៀវរៅន្យ ិ យអ្ុំពប្ី រវត្តនិ ន្ ធម៌អ្ហិងា កនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។
XXVII. ការពរិ ោធរប្ន្ថមរទៀត្រលកា ី រត្មអាហារ រមភរលីការប្រត្ិរត្តិ ប្ពហមច្រយធម៌ ិ
ពាកយរពច្ន្៍ ន្ិងអ្ុំរពី រធាីឲ្យខ្្ញុំប្ពួយ
ធម៌អ្ហិងា
រវោរ ីមបត្ ី ទល់ន្ឹង រសច្កតីររសញ ិ ទធ។
រហត្ញ ូ រច្នះ
ូច្ោនន្ឹង រមភពីការលះរង់រពល
ប្ពមទាុំងការសប្មរខ្លួន្ឯងច្ុំរពាះធម៌ទាង ុំ រន្ះ
ខ្្ញុំ ឹកនាុំររងកីត្ការប្កប្ប្ររប្ន្ថមរទៀត្
តាមរយៈការរ ញ ត ះ
ន្ិងអ្ន្ញវត្តភាពអ្ត្់ធមត្ឲ្ ់ យកាន្់ប្ត្រប្ច្ីន្រលីរញ្ហាច្ុំ
អាហារ។ ទឹកច្ិត្តជុំរញញការផ្ទលស់រូ រកន្ល ត ងរកច្រប្ម ុំ រ៉ាញប្ន្តការពិរោធន្ថ្មីនានាប្ត្ូវ ី ីន្កាន្់ប្ត្ខ្មលង វ ិស័យប្ររោសនា។
ី
ន្រធាីតាមទសសន្ៈ
ការត្ម ន្ង ត្ ្ ត្ណា ា មន្ញសសជា ិ ការរត្ត្ប ឹ ិ រលីការត្មអាហាររ ីរត្ួនាទស ី ុំខ្មន្់រប្ន្ថមរទៀត្កនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ។
ទូរៅមាន្សហត្ថភា ិ ពជាមួយន្ង ឹ រសច្កតរី ប្សកឃ្លលន្ រនាារ់ពី ឹងរសជាត្តា ិ មប្កអ្ូ មមាត្់។ ច្ុំ ច្ុំរពាះខ្្ញុំប្ រ។ ខ្្ញុំ
ន្ទរ់ទល់ន្ង ឹ ភាពលុំ
សូមបប្ី ត្ប្គរ់ប្គងភាពលុំ
កជារប្ច្ន្ ា ប្ពមទាុំងរសជាត្ិ រពលរន្ះខ្្ញុំមន្ ី រ ីមបប្ី គរ់ប្គងត្ណា ិ អាច្
ន្ទាុំងប្សុងរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ឹងខ្លួន្ឯងថាជាអ្នកញាុំរប្ច្ន្ ី មានក់។ អ្ាប្ី លមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំ្ ័ ររងកីន្ភាពអ្ត្់ធត្ គត្ ្ ន្ ខ្្ញុំ ន្ររជយ ម ច្ ់ ុំរពាះ ិ ទាក់ទងន្ឹងការអ្ត្់ធមត្រ់ រស់ខ្ញ ុំម ិ រធាឲ្ ី យរ៉ាះពាល់ច្ុំរពាះខ្្ញុំរទបយ ី ។ វ ិោលភាពប្ លខ្្ញុំមាន្។
ករន្ះ
់ ង ងទា ុំ រន្ះក៏មាន្
រទាះជាយ៉ាងណា
ខ្
ប្រង ឹ ប្ប្រងកុំចាត្់រចាលភាពមិន្រពញរលញទាុំងរន្ះ ន្ង ិ
ន្ច្ូលរួមច្ុំប្
កកនញងការរររន្ះ។
រោយោាល់ពីភាពទន្់រខ្ាយ
ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមត្មរប្ន្លទាង ុំ ប្សុង
ៈរពលខ្្ញុំទទួលោាល់ភាពមន្ ល ិ រពញរលញររស់ខ្ួ ន្
ន្ិងអ្រគញ
ន្
ច្ុំរពាះការខ្ត្ ិ ខ្ុំប្រង ឹ ប្ប្រងប្ លមាន្រ៉ាញនាមន្ឆ្នរុំ ន្ះ
ន្ង ិ ការរកត្ ី រទបង ី មិន្រ ុំពង ឹ ទញកទាក់ទងន្ង ឹ រញ្ហាប្រហាក់ប្រប្ហលោនរន្ះ
ឬត្មរៅនថ្ៃទី១១តាមច្័ន្ាគត្ិ
ូច្ជានថ្ៃពរិ សសប្សរ ៀងោនរន្ះ។
ន្ង ិ អ្ន្ញវត្តរៅនថ្ៃកុំរ
ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមត្មរប្ន្លរញប្៉ា ន្តទាក់ទងន្ង ឹ ទសសន្ៈនន្ការអ្ត្់ធមត្់រន្ះ
ន្ង ិ ការត្មប្ោរ់ធ្ញជាត្ជា ិ អ្ហារ។
ខ្្ញុំ
ខ្្ញុំសរងកត្រឃញ ី ថា
ី ត្ររស់ោសនាហិ ូ ា ក៏
ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រប្ជីសររស ី
ន្រវាងការត្មរប្ន្ល
រសជាត្ិឆ្ៃញ់ ប្សរ ៀងោនអាច្មាន្រវាងរប្ន្ថ
ន្ង ិ ប្ោរ់
ធ្ញជាត្។ ខ្មន្់នន្ការត្ម ឬទទួលទាន្អាហារប្ត្ឹមប្ត្មួយរពលរ៉ាញរណាណះ ី ររសភាពសុំ ិ រហត្ញ ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏សរប្មច្រប្ជស ី
កនញង១នថ្ៃកញ នងនថ្ៃពរិ សស។ រហយ ី ប្រសន្ ិ ររីមាន្ឱ្កាសកប្មត្ ិ វ ិន្័យច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង ឬឱ្កាសប្សរ ៀងោនរន្ះ ខ្្ញុំរករយ ី ទទួលយកមករប្រប្ី ស់ជារោលរុំ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំក ្ ៏
ប្ត្ខ្មលង ុំ រទបង ី ។
ងនន្ការត្មអាហារ។
ន្រឃញ ុំ ច្ុំ ី ប្ រថា រពលរន្ះរងកាយហាក់ ូច្ជាអ្ស់កមាលង
ការរប្សកឃ្លលន្ទាុំងរន្ះ
ន្ប្
រ់ខ្ញ ុំ្ថា
ងន់ ន្ការរប្សកឃ្លលន្ក៏មាន្កាន្់
ការត្មអាហារអាច្ររងកីត្ជាអាវញធ ៏មាន្ថាមពលរុំផ្សញត្។
រទពិរោធន្៍រប្កាយៗជារប្ច្ីន្ររស់ខ្ញ ុំ្ ប្ពមទាុំងរទពរិ ោធន្៍រផ្សសងៗរទៀត្ អាច្រលក ី មកជា្សតញតាងនន្ការចារ់ ់ ក រផ្សតម ាឹ ហាត្់ ន្ង ្ ប្អ ររសរី រ៉ាញប្ន្តរោយោរប្ត្រោលរុំ ី ការពត្ ិ រន្ះ។ ខ្្ញុំច្ងហ ិ រធាឲ្ ី យរងកាយររស់ខ្ញ ុំល នារពលរន្ះគឺការសរប្មច្ អាហារមួយ
ន្ភាពអ្ត្់ធមត្់ ន្ិងការយកឈនះន្ូវរសប្ លរកីត្រច្ញពីប្កអ្ូមមាត្់ ខ្្ញុំ
ន្ិងរប្កាយមកអាហាររផ្សសងរទៀត្ រហយ ី កនញងរពល ូ ច្ោន
រ៉ាញប្ន្តរសឆ្ៃញ់ រៅប្ត្មាន្ច្ុំរពាះខ្្ញុំ ប្ ល។
ងសុំខ្មន្់
ន្រប្ជីសររស ី
ន្រងត្ប ត្ ឹ ឹ ច្ុំន្ួន្នន្ការទទួលទាន្អាហារ។
រៅរពលខ្្ញុំរ ះរង់រចាលការទទួលទាន្អាហារមួយប្ររ្ទរៅទទួល
ទាន្អាហារមួយប្ររ្ទរទៀត្ ប្ររ្ទអាហាររប្កាយរន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរត្ប្ត្ឆ្ ៃ ញ់ ជារសជាត្ិនន្អាហារមញ ន្។ ឹ
226
រ ីមបរី ធាកា ី រពរិ ោធរររអាហារទាុំងរន្ះ ខ្្ញុំ
រោក Hermann Kallenbach ។ ខ្្ញុំ
ន្ពិរោធន្៍ជាមួយមត្ ិ ត្័ហ្វកតជារប្ច្ន្ ី កនញងច្ុំរណាមរនាះមាន្
ន្សររសរររៀរររ់មតងរួច្រហយ ី អ្ុំពីោត្់រៅកនញងប្រវត្តនិ ន្ ធម៌អ្ហិងា រៅកនញង
ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង រហយ ី ខ្្ញុំន្ង ឹ មិន្រលក ី យកមកន្យ ិ យមតងរទៀត្រនាះរទ។ រោក Kallenbach ប្ត្ងរៅ ជាមួយខ្្ញុំមន្ ត ិធោ ិ ថាទាុំងការត្មអាហារ ឬការផ្ទលស់រូ រវ ី ហ្វសតនន្ការត្មអាហាររនាះរទ។ ខ្្ញុំ
ធម៌អ្ហិងា
កប្ន្លងប្ត្មួយរៅរពលពួករយង ី ពញះពារត្សូន្ូវ ន្ង ិ
រន្ះ។
ពួករយង ី
ន្រស់រៅជាមួយោត្់កញ ង ន
ន្ពភា ត ិ កាពីការផ្ទលស់រូ រអាហារ
ន្រករយទទួ លយករររអាហារថ្មីជាងរររអាហារចាស់កន្លងមក។ ការជប្ជកោនអ្ុំពីរញ្ហារន្ះោតរ់រៅហាក់ ី
ូច្ជារករយខ្ម លង ុំ ណាស់នារពលរនាះ ី
ន្ង ិ មន្ ិ
យ៉ាងណា រទពរិ ោធន្៍
ន្រ៉ាះពាល់ ល់ភាពមន្ ិ សមរមយណាមួយរទបយ ី ។
រទាះជា
ន្ររប្ងៀន្ខ្្ញុំថា វាជាកុំហញសប្ លប្ត្ូវរស់រៅរោយឆ្ៃញ់ ន្ង ឹ រសនន្អាហារ។ មន្ញសសមន្ ិ គួរទទួលទាន្រ ម រ៉ាញប្ន្តប្ត្ម ី បរ ី ុំរពញតាមប្កអ្ូមមាត្់រទបយ ី ឹ ប្ត្ឲ្យរងកាយ ុំរ ី រការធមមតារៅ ន្រហយ ី ។ រៅ រពលប្ លរសររងា ី វ ិញ្ហញ
ន្ីមួយៗជួយរងកាយ ន្ិងតាមរយៈ ួងវ ិញ្ហញ
មន្ ិ ររាញរច្ញ។
នន្រងកាយន្ង ឹ រធាឲ្ ី យរសឆ្ៃញ់ នន្អាហារ
ោមន្ការពរិ ោធត្ូច្រពក ន្ង ី បអ្ ិ ោមន្ការលះរងរ់ ប្ច្ីន្រពក រ ម ី ន្ញវត្តន្ូវធមមជាត្រិ ន្ះរទ។ រ៉ាញប្ន្តច្រន្តសពានថ្ៃ
រន្ះកុំពញងហូរយ៉ាងខ្មលង ុំ ពទ ី ិសរៅផ្សាញយ។
ពួករយង ី មន្ ិ ខ្មមស់រអ្ៀន្កនញងការរូជាថាមពលនានារ ីមបប្ី កប្ប្ររងកាយ
៏ ខ្ាក់ ន្ិងពាយមរន្តវ ិោលភាពសប្មារ់សកមមភាពកន្លងមកមួយច្ុំន្ួន្ ប្ លលទធផ្សល ក
ន្ររាញថា រយង ី
ន្ ញត្រុំផ្ទលញរចាលទាុំងរងកាយ ន្ិង ួងប្ពលឹង។ រ ីមបព ី ាយមពា លជុំងឺចាស់ណាមួយ រយង ី ប្ត្ូវររងកីត្
ជុំងឺថ្មីររ់រយប្ររ្ទរទៀត្។
សមត្ថភាពនន្ការសរាយ។
រ ីមបព ិញ្ហញ ី ាយមទទួលយកភាពរករយនន្វ ី រញ្ហារន្ះកុំពញងរកីត្មាន្ច្ុំរពាះរយង ី រល់រូរ
ូច្អ្នកប្ លមិន្ ន្ ឹងរនាះរទ។ កនញងការររងកីត្រោលរុំ
រយង ី ប្ត្ូវ ត្់រងរ់ ៅទីរ្ច រ់សូមបី
រ៉ាញប្ន្តវាមិន្ ន្ឲ្យរយង ី រមីលមិន្រឃញ ី
ង ន្ិងហាក ឹ ហាត្់គុំន្ិត្រ ីមបី ឹកនាុំសមថភាពទាុំងរន្ះ នារពលរន្ះខ្្ញុំសូមររយយ ិ
ពីការពិរោធរររនន្ការត្មអាហាររន្ះ។
្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ ិ
XXVIII. រសច្កតកា ខ្ញ ុំ្ (Kasturbai) ី ល ហាន្នន្្រយររស់ ិ
៏ ច្ោហាវកនញងជីវ ិត្ររស់នាង។ ការពា ន្រួច្ផ្សញត្ពីរសកតីោលរ់រីរលីកពីជុំងឺ កា
រធាីរទបង ី តាមរយៈឱ្សថ្រៅកនញងផ្សាះ។
លប្ត្ូវ
ន្
នាងមាន្ជុំងឺរលីក ុំរូងរៅកុំទបញងរពលអ្ន្ញវត្តឬប្រប្ហលជារពលចារ់រផ្សតីម
ធម៌អ្ហិងា។ នាងមាន្ជុំងឺធាលក់្មជាញឹកញារ់។ មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំប្្ លជាប្គូរពទយ ន្ឲ្យរយរល់រធាីការវះកាត្់ រប្កាយមកនាងក៏ ន្យល់ប្ពម។
រងកាយររស់នាងសាមខ្មលង ុំ ណាស់
ោមន្រប្រីថានស ុំ ន្លររ់ ទបយ ី ។ ការវះកាត្់ទទួល នាង
ប្ត្ប្គូរពទយប្ត្ូវរធាីការវះកាត្់រោយ
ន្រជាគជ័យ រ៉ាញប្ន្តនាងក៏ឈចា ុំ ណាស់ប្ រ។ រទាះជាយ៉ាងណា ឺ រ់ខ្មលង
ន្្លង ុំណាក់កាលរន្ះរោយភាពកាលហាន្អ្ោចរយរុំផ្សញត្។ ខ្្ញុំ ន្ិងរោកប្គូរពទយប្ លរមីលប្ថ្រកានាង
រផ្ទតត្ការយកច្ិត្តទញកោក់យ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ទីរន្ះគឺទីប្កុងឌូ ប្ រ់ខ្ញ ុំ្កញុំឲ្យ
រមភច្ុំរពាះអ្នកជុំងឺ។
រទាះជាយ៉ាងណា
្រយររស់ ខ្ញ ុំ្កាន្់ប្ត្ធៃន្ធ ់ ៃរ ិ
រប្កាយរយៈរពលរន្ះពីរ
នាងសប្មាករៅប្ត្រលីប្ប្គ
ពីខ្ញ ុំរ្ ទ ោត្់មិន្អាច្ឲ្យនាងពិោរោច្់ ឬប្ោ ពោ ិ រប្ត្ផ្សសុំរទបង ី ពោ ី ច្់។
ន្
ន្។ ប្គូរពទយ ន្ឲ្យខ្្ញុំរៅកាន្់ទីប្កុង Johannesburg ន្ិង
ឬរីនថ្ៃ
ន្ទទួលសុំរញប្ត្មួយប្ លន្ិយយថាៈ
ន្ិងប្លង ឹងខ្លួន្។
ន្រទបយ ី ។
ខ្្ញុំរ្លយ ី ត្ររោយន្ិយយថា
ខ្្ញុំ
ជុំងឺ
ប្គូរពទយ ឹងថាររីោមន្ការយល់ប្ពម
ូរច្នះរទីរោត្់ទូរស័ពាមកខ្្ញុំសញុំការអ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យនាងអាច្
ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យ
់ ោ ររាញពកា ី រច្ងព ិ ររនាះ នាងអាច្ប្រក ឹ ារយរល់ រហយ ី អាច្ទទួលទាន្
ន្រទបយ ី
រ៉ាញប្ន្តប្រសន្ ិ ររីនាង
ន្រោយរសរប្រស ន្ ី ិ ររនា ី ងច្ងរ់ ធាីប្រ
រន្ះ។ ប្គូរពទយ ន្ន្ិយយថា “ោត្់រ ិរសធប្រក ឹ ារ ីមបទ ី ទួលការយល់ប្ពមពអ្ ី នកជុំងឺកញ នងរញ្ហារន្ះ”។ ខ្្ញុំប្ត្ូវមក
227
ប្រសន្ ្ ន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំម ិ ឲ្យោត្់រធាអ្ ី រាី ោយរសរ ី ូច្អ្ាប្ី លអ្នកត្មអាហារច្ង់ ន្
រោយខ្លួន្ឯង។
ខ្ញសប្ត្ូវរលីជីវ ិត្ររស់្រយខ្្ ិ ី ។ ញ ុំរទបយ ខ្្ញុំ
ន្ជិះរថ្រ្លីងកនញងនថ្ៃរនាះរៅកាន្់ទប្ី កុងឌូ ន្
ន្ង ិ
ន្ជួរប្គូរពទយប្ លោត្់
ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថាៈ “រោកប្គូរពទយ ការរធាប្ី ររន្ះគឺជាការរន្លុំច្ុំរពាះខ្្ញុំ”។
ោត្់ន្ង ឹ មន្ ិ ទទួល ន្ប្
រ់ខ្ញ ុំ្ថាៈ
“ោត្់
ន្ឲ្យប្ត្ប្ លផ្សសុំរទបង ខ្ញ ុំ្ទទួលទាន្រួច្រហយ ី ពីោច្់រន្ះរៅ្រយររស់ ិ ី រៅរពលោត្់ទូរស័ពាមកខ្្ញុំ”។
ប្គូរពទយន្ិយយរោយការមញឹងមា៉ាត្់ថាៈ “ការឲ្យថានរុំ ពទយ ឬការត្មរៅអ្នកជុំងម ឺ ន្ ិ ប្មន្ជាការរន្លុំរទបយ ី ”។ ធម៌មួយប្ លប្ត្ូវប្ត្រន្លុំអ្នកជុំងឺ ឬោច្់ញាត្ិ ប្រសិន្
ជាការពត្ ិ រយង ី ជាប្គូរពទយពចា ិ រណារឃញ ី ថា រន្ះជាគញ រររី យង ី រឃញ ី ថាអាច្ជួយសរហ្វរាះអ្នកជុំងរឺ រស់រយង ី ខ្្ញុំមាន្អារមម
ន្។
៍ មន្ ិ រពញច្ុំរពាះការរធាប្ី រររន្ះរទបយ ី
ន្ង ្ ន ក់។ ោត្់ ន្ង ោត្់ ិ ជាមិត្ត្ហ្វ័ កតលរអ រស់ខ្ញ ុំមា ិ ្រយររស់ ិ
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្ប្គរ់ប្គងអារមម
អាច្ប្
រ់ខ្ញ ុំ្
ន្រទរត្ីរពលរន្ះប្ត្ូវរធាអ្ ាី រៅរទៀត្”។ ី ត្
ោច្់រទៀត្រទបយ ខ្ញ ុំច្ ្ ងរ់ ធាីប្រររន្ះ។ ី លញះប្តាណា្រយររស់ ិ ោត្់ោាគមន្៍ច្ុំរពាះគុំន្ិត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ោត្់ប្
ពា លររស់ោត្់ រធាីប្រររន្ះរទ ការពា
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្រៅ
ខ្្ញុំមន្ ខ្ញ ុំព ្ ោ ិ អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យ្រយររស់ ិ ិ រ
រ់ខ្ញ ុំ្ថា
ររណាខ្្ញុំរៅប្ត្រន្តឲ្យ្រយររស់ ខ្ញ ុំស ្ ថិត្រប្កាមការ ិ ់ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្មិន្រពញច្ិត្តការ ូច្រន្ះោត្់មាន្សិទធិឲ្យអ្ាីប្គរ់យ៉ាងរៅនាងតាមប្ លោត្់ច្ង។
ោត្់ប្ត្ូវឲ្យនាងចាករច្ញពីទីរន្ះទាុំងរោកោតយ។
លររស់ោត្់រទបយ ី ។
ោត្់មិន្អាច្រមីលរឃញ ី នាងោលរ់រប្កាម
់ ិយយថា ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្យក្រយររស់ រត្ីអ្នកច្ងន្ ខ្ញ ុំរ្ ច្ញរពលរន្ះប្មន្ទ? ិ ោត្់មិន្
ន្ន្ិយយថាឲ្យនាងចាករច្ញរនាះរទ?
ោត្់ច្ង់
ន្ប្ត្ឹមប្ត្អាច្ឲ្យនាងមាន្រសរភាពរពញ ី
រលញប្ត្រ៉ាញរណាណះ។ ប្រសិន្ជាខ្្ញុំអ្ន្ញ ញ្ហញត្ ោត្់ ន្ិង្រយររស់ ោត្់ន្ឹងពាយមពា ិ រៅ
ោត្់ជាប្គូរពទយ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំសថិត្រប្កាមរុំ ញ លនន្ការ ង ឹ គញ
មន្ ិ ទាន្់រប្ត្ៀមខ្លួន្ទទួលយកសល ី ធម៌ប្ផ្សនករវជជោហ្វសតរទបយ ី ។ “ប្គូរពទយ
៍។
ន្ រហយ ី ខ្្ញុំអាច្ប្ត្ទបរ់រៅវ ិញរោយោមន្ការ
រន្តិច្រន្តួច្រន្ះរទ មាន្ន្័យថា ខ្្ញុំ
លនាងតាមប្ លអាច្រធាី
រមភច្ុំរពាះនាងរទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្មិន្យល់ពីរហត្ញផ្សល
ន្រងខុំឲ្យោត្់អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យនាងរច្ញពីកប្ន្លងពា
ខ្្ញុំគិត្ ល់កូន្ប្រុសមានក់ប្ លរស់រៅជាមួយខ្្ញុំ។
លររស់ោត្់រហយ ី ។
កូន្ររស់ខ្ញ ុំឯ ្ កភាពទាុំងប្សុងជាមួយខ្្ញុំ
អ្នកមាតយមិន្គួរឲ្យពិោរប្ត្ផ្សសុំពីោច្់រន្ះរទ។ រនាារ់មក ខ្្ញុំ
ន្ិងន្ិយយថា
ន្ន្ិយយជាមួយ្រយររស់ ខ្ញ ុំរ្ ោយផ្ទាល់។ នាង ិ
ពិត្ជារខ្ាយកមាលង ុំ ណាស់កញ ងការន្ ន ិយយត្រជាមួយខ្្ញុំរលីរញ្ហារន្ះ។ ខ្្ញុំគិត្ថាការរធាី ូច្រន្ះន្ឹងរធាីខ្ញ ុំ្ឈចា ឺ រ់កាន្់ ប្ត្ខ្មលង ុំ ។ ខ្្ញុំ
ន្ប្
រ់នាងន្ូវអ្ាីប្ លប្គូរពទយ ន្ិងរូរខ្្ញុំ
“នាងមិន្រររភាគប្ត្ផ្សសុំ ពីោច្់រទបយ ិ ី ”។
ន្ន្ិយយជាមួយោន។ នាងរ្លីយត្ររោយកតីកាលហាន្ថាៈ
វាជាររឿងកប្មណាស់កញ នងពិ្ពរោករយង ី រន្ះ
ប្ ល
ន្រកីត្ជាមន្ញសស
រហយ ន ងន់ ររស់ខ្ញ ុំ្ ជាជាងរុំពញលខ្លួន្ររស់នាងរោយការសអររ់ ខ្ពីមប្រររន្ះ។ ី នាងសញ ខ្ច្ិត្តោតរ់កញ ងរងា ខ្្ញុំ ន្រ្លីយត្វា៉ាជាមួយនាង។ ខ្្ញុំប្ រ់នាងថា នាងមិន្ជារ់កាត្ពាកិច្ចប្ត្ូវរោរពតាមខ្្ញុំរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ រហត្ញផ្សលមិត្ត្ហ្វ័ កតប្ លជាហិ ូ ា ោសន្ិកមកសុំអាង
ន្ិងអ្នកប្ លោមន្សីលធម៌អ្ុំពីការទទួលទាន្ោច្់
ប្ោរធាីជាថានរុំ ពទយ។ រ៉ាញប្ន្តនាង ន្រ ិរសធរោយន្ិយយថា “សូ មយកនាងរច្ញពីទីកប្ន្លងរន្ះ”។ ខ្្ញុំរពញច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ រោយោមន្ការលុំ
ខ្្ញុំ ន្ប្ រ់ប្គូរពទយពីការយល់ប្ពមររស់នាង។ ោត្់ រន្តិច្រោះ!”
កអ្ាីរន្តិច្រោះ ខ្្ញុំ
ន្រលីក ន្ិង
ន្សរប្មច្ច្ិត្តនា្ ុំ រយខ្្ ិ ញ ុំរច្ញពីទីរនាះ។
ន្ោន្់មាត្់ទាង ុំ កុំហង ឹ ថាៈ “ខ្្ញុំជាមន្ញសសឥត្មាន្ធម៌រមតាតអ្ាី
ខ្្ញុំមិន្ខ្មមស់រអ្ៀន្អ្ីរន្តិច្រោះប្ លពប្ងីករញ្ហាឲ្យនាងរប្ន្ថមកនញងោថន្ភាពរន្ះ។ ោត្់ ន្ប្ រ់ ្រយររស់ ខ្ញ ុំ្តាង ុំ ពី ុំរូងថាមិន្ឲ្យចាករច្ញរនាះរទ។ នាងមិន្អាច្សូមបប្ី ត្រប្កាកឈរ ន្ ប្រសិន្ររីជាោលរ់រៅ ិ
228
តាមផ្សលូវរនាះ
ខ្្ញុំមន្ ិ ភា្ក់រផ្សអីលរនាះរទបយ ី ។
រ៉ាញប្ន្តររស ី ិន្ជាខ្្ញុំប្ត្ូវការប្រររន្ះ
ូរច្នះោត្់មាន្ប្ត្រធាីតាមរនាះរទ។
ប្រសន្ ្ ិន្ឲ្យនាងពោ ិ ររីខ្ញ ុំម ី រប្ត្ផ្សសុំពោ ី ច្់រនាះរទ ោត្់ន្ឹងមន្ ិ ទទួលោាល់ហាន្ិ្័យនន្ការឲ្យនាងរៅកនញងផ្សាះររស់ ខ្្ញុំរទបយ ី សូមបប្ី ត្មួយនថ្ៃករ៏ ោយ។
គត្ ពួករយង ិ ូរច្នះរហយ ី ី ក៏ ន្សរប្មច្ច្ត្ ិ តចាករច្ញពទ ី រី នាះ។ រពលរនាះរមឃរលម ឹ ប្សច្ ិ ៗ ោថន្យ ី
រថ្រ្លង ី ក៏រៅឆ្ៃយពីទរី ន្ះរទៀត្។ រយង ី ប្ត្ូវរធាី ុំរ
ី រតាមរថ្រ្លង ី ពីទប្ី កុងឌូ
រពលប្ លរយង ី រៅកាន្់កប្ន្លងោនក់រៅទរី នាះរយង ី ប្ត្ូវរធាី ុំរ
ន្ រៅកាន្់ត្ុំរន្់ហន្ ាី ច្ ិ រហយ ី មញន្
ី រតាមផ្សលូវរប្ន្ថមច្ុំរយ ២.៥០ មា៉ាល រទៀត្។ ខ្្ញុំ កុំពញងទទួលយកហាន្ិ្យ ័ រុំផ្សញត្រោយោមន្សងស ័យ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្រជឿរលប្ី ពះ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏រន្តភារកច្ ិ ចរធាី រុំ ី ររន្ះ។ ខ្្ញុំ ន្រផ្ស្ីោរជាមញន្ប្
រៅតមួយកុំរញង ៉ា ោថន្យ ី រធាី ុំរ
រ់រោក West ឲ្យមកទទួលពួករយង ឹ មួយ ទក ី រៅោថន្ីយ ន្ង ិ ឲ្យោត្់យកអ្ប្ងង ឹ រោះរោ
ទក ឹ រៅតមួយរង
ន្ រយង ី
ី ររច្ញរៅ។
ប្ពមទាុំងនាុំមន្ញសស
្រយររស់ ខ្ញ ុំ្មន្ ិ ិ ប្ត្ូវការការជួយរនាះរទ។ ផ្សាញយរៅវ ិញ នាង ន្រញ្ហជក់ប្ រមភអ្។ ី
នាងរៅសល់ប្ត្ប្សបកប្គរ
ធុំណាស់
រ ម ី បអា ី ច្រៅ ល់
ន្ជះិ ររទះអ្ូសមួយរោយឲ្យនាងអ្ងាញយរៅកនញងររទះរនាះទាុំងោថន្ភាពរប្ោះថានក់ រហយ ី
ច្ុំរពាះនាងរទបយ ី ”។ សូមកញុំ
ន្ិងរោយោរររទះអ្ូសរន្ះមិន្អាច្ទញ កនាងឲ្យរៅកនញងររទះ
ចារ់ពីោថន្ីយហាន្ ី ិច្រៅ ពួករយង ី
ន្
រ់ខ្ញ ុំ្ថាៈ “ោមន្អ្ារី កត្ ី រទបង ី
ត រ់្អឹងរ៉ាញរណាណះ រប្ពាះនាងោមន្អាហារជារប្ច្ីន្នថ្ៃរហយ ី ។ ោថន្ីយរថ្រ្លីង
រប្ន្ថមរទៀត្មញ ន្រពលអាច្រៅ ល់រថ្រ្លីងជិះ។ ខ្្ញុំ ពា
៦នាក់រ ម ខ្ញ ុំ។ ្ ី បម ី កប្សង្រយររស់ ិ
ន្
ូច្រន្ះរយង ី ី ប្ត្ូវរ ីររោយរថ្មីររជង
ន្រីនាងកនញង ី ន្ិង ន្ឲ្យនាងច្ូលសប្មាកកនញងការញង៉ា រថ្រ្លីង។
ន្ប្សងនាងកនញងអ្ប្ងឹង រហយ ុំ រន្តិច្រន្តួច្រប្កាមការ ី នាងហាក់ ូ ច្ជាមាន្កមាលង
លរោយរប្រីទឹករៅតទឹកប្ត្ជាក់។
ពីរ ឬរីនថ្ៃ រប្កាយការមក ល់ត្ុំរន្់ហន្ ាី ិច្ មាន្ប្គូោសនាហិ ូ ា មានក់ ន្មក ល់លុំរៅោឋន្ររស់ពួក រយង ោត្់ ន្ឮពីការតាុំងច្ិត្តប្ លពួករយង ន្រ ិរសធន្ឹង ុំរូនាមន្ររស់ប្គូរពទយ រទីររធាីឲ្យោត្់រកីត្កតី ី ។ ី អា
ិ ត្អាសូរមកជួយ ល់ពួករយង ី ។ ខ្្ញុំរៅចាុំ ន្ថា កូន្ប្រុសទីពីរ ន្ិងទីរីគឺ Manilal ន្ិងRamdas ក៏មាន្
វត្តមាន្រៅទីរនាះប្ ររពលប្ លប្គូោសនាហិ ូ ា រន្ះ
ន្មក ល់។
ោត្់ ន្ន្ិយយប្
រ់ពីកតីអ្ន្តរយនន្ការ
រររភាគោច្់ រោយរលីកយករហត្ញ ផ្សលរទវកថាវ ិទាមកររាញប្ រ់។ ខ្្ញុំមិន្រពញច្ិត្តន្ឹងការជុំទាស់រន្ះរៅច្ុំរពាះ ិ មញខ្វត្តមាន្្រយររស់ ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ិ ី ោសនាហិ ូ ា រន្ះ ររៀន្មួយកប្ន្លង
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំទ ្ ទួលយកការប្
រ់រន្ះរោយការរោរព។
រហយ ៏ ិន្ប្ត្ូវការប្កមរន្ះសប្មារ់ជុំរន្ឿររស់ខ្ញ ុំប្្ រ។ ី ខ្្ញុំកម
ន្ចាត្់ទញកកុំណាពយទាុំងរន្ះរធាីជាមញខ្វ ិជាជររៀន្សូ ប្ត្រទៀត្ផ្សង។
ខ្្ញុំោាល់ពីកុំណាពយ
ខ្្ញុំក៏ ឹងផ្សងប្ រថា
ប្រត្ិរត្តិ
មាន្ោោ
រ៉ាញប្ន្តរទាះរីជាមិន្ ូរចានះក៏រោយ
ក៏ទសសន្ររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្ឯករជយច្ុំរពាះគមពីោសនាសតីពីការត្មអាហារ រ៉ាញប្ន្តជុំរន្ឿររស់្រយររស់ ខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្ជុំទាស់ ិ ន្រទបយ ី ។ ច្ុំរពាះនាង អ្ត្ថរទគមពីគឺប្ោន្់ជារសៀវរៅប្ លរ
ររស់នាងគឺមាន្លកខ តាមការប្ថ្លងប្
ៈប្គរ់ប្ោន្់រហយ ី សប្មារ់នាង។
កូន្ៗ
ះប្តាមួយ រ៉ាញប្ន្តោសនានន្រញពារញរសប្ររប្រនព ន្សន្ាតាមជុំរន្ឿងររស់ខ្ញ ុំ្
ី
ូរច្នះពួករគក៏រជឿ
រ់ររស់ប្គូោសនាហិ ូ ា រន្ះ។ រ៉ាញប្ន្ត្រយររស់ ខ្ញ ុំក ្ ៏ ន្រ្ច រ់ការសន្ានារន្ះ។ នាង ន្ន្ិយយ ិ ់ សះរសបយ ថាៈ “រទាះជារោកប្គូន្ិយយអ្ាីករ៏ ោយ ក៏ខ្ញ ុំម ្ ិន្ច្ងជា ី រោយការទទួលទាន្ប្ត្ផ្សសុំពីោច្់រន្ះរទបយ ី ”។ សញុំកញុំរួងសួង
់ រមភពីនាងរទៀត្អ្ី។ រោកប្គូគួរពិភាកាអ្ាីមួយជាមួយខ្្ញុំ ន្ិងកូន្ៗររស់ខ្ញ ុំ្ ប្រសិន្ររីរោកប្គូច្ង។
XXIX. ធម៌អ្ហង ិ ារៅកនញងផ្សាះ
រទពរិ ោធន្៍ជីវ ិត្នន្ការជារ់ពន្ធនាោរ ុំរូងររស់ខ្ញ ុំ្គរឺ ៅឆ្ន ុំ ១៩០៨។ ខ្្ញុំរឃញ ី ថា រទរ្ញត្តិមួយច្ុំន្ួន្
ប្ លអ្នករទាសប្ត្ូវអ្ន្ញ វត្តគឺ ូច្ោនន្ឹងការអ្ន្ញវត្តរោយសម័ប្គច្ត្ ប្ លមន្ញសសប្ត្ូវអ្ត្់ធមត្់ ិ តតាមរយៈ ប្ពហមច្រយធម៌ ិ
229
ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង។
ជាឧទាហរ
៍
ូ ច្ជារទរ្ញត្តិប្ លត្ប្មូវឲ្យការទទួលទាន្អាហារប្ត្ូវប្ត្រ្ច រ់រៅមញន្ប្ពះ
អាទត្ ា ឬអ្នករទាសជន្ជាត្ិអាហ្វហាក ិ យលិច្ជារ ីម។ ោមន្អ្នករទាសជន្ជាត្ឥ ិ ណា ិ រូរណា ប្ត្ូវ
ន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យផ្សឹកប្ត្
ឬការហារទបយ ី ។ ពួករគអាច្ប្ត្ម ឹ ប្ត្ប្ថ្មអ្ុំរល ិ កនញងអាហាររ៉ាញរណាណះ ប្រសន្ ិ ររព ី ួករគប្ត្ូវការ រហយ ី ោមន្រសជាត្ិ
នន្អាហារឆ្ៃញ់ ច្ូលកនញងប្កអ្ូមមាត្់ពួករគរទបយ ី ។ រពលប្ លខ្្ញុំសញុំឲ្យមហ្វន្តរី ពទយកនញងពន្ធនាោរឲ្យរប្ន្ថមរមៅការ ី ន្ង ិ អ្ុំរល ិ
ខ្
ៈរពលប្ លច្ុំអ្ន្ ិ មាូរ
ោត្់ ន្ិយយថាៈ
“អ្នកមកទរី ន្ះមិន្ប្មន្មកទទួលទាន្ររស់ឆ្ៃញ់ រនាះ
រទបយ រហយ ន ឬមន្ ី ”។ ទាក់ទងន្ឹងរញ្ហាសញខ្ភាព រមៅការម ី ន្ ិ សុំខ្មន្់រនាះរទបយ ី ី វាមន្ ិ ខ្ញសទាស់កញ ងការោក់ ិ ោក់ អ្ុំរល ិ រៅកនងសមលរនាះ។ ច្ញងរ្ច រ់
ការហាមឃ្លត្់ទាង ុំ រន្ះប្ត្ូវ
ពរី លអច្ុំរពាះការអ្ន្ញវត្តភាពអ្ត្់ធមត្ច្ ់ ុំរពាះខ្លួន្ឯង។
ន្ផ្ទលស់រូ ររោយោ ត ម ន្រញ្ហាលុំ
ការអ្ន្ញវត្តការហាមឃ្លត្់រោយកប្មន្ង ឹ
រ៉ាញប្ន្តរៅរពលប្ លរយង ី យកវាមកអ្ន្ញវត្តច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង រនាារ់ពប្ី ត្ូវ រធាី
ករប្ច្ន្ ី រទបយ ី
ន្រោះប្លងឲ្យរច្ញពីពន្ធនាោរភាលម ខ្្ញុំ
រ៉ាញប្ន្តវ ិធាន្ទាុំង
ន្រជាគជ័យណាស់
វ ិធាន្ទាុំងរន្ះមាន្លទធផ្សលលអច្ុំរពាះសញខ្ភាព។
ូរច្នះ
ន្អ្ន្ញវត្តច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងន្ូវវ ិធាន្ច្ុំន្ួន្២។ រប្កាយមកខ្្ញុំអាច្
ន្រោយឈរ់ពោ ុំ អ្ស់រៅមញ ន្នថ្ៃលច្ ិ រប្ត្ រហយ ី ឈរ់ទទួលទាន្អ្ាីទាង ិ ។ រពលរន្ះ វ ិធាន្ទាុំងពីររន្ះមិន្
ត្ប្មូវឲ្យប្រង ឹ ប្ប្រងអ្ន្ញវត្តរទបយ ី កនញងគមពរី ោសនា។ រន្ះខ្្ញុំ
រទាះជាយ៉ាងណា មាន្រពលមួយរធាីឲ្យខ្្ញុំរ ះរង់រចាលការញាុំអ្ុំរិលទាុំងប្សុង រហយ ី ការមិន្ញាុំអ្ុំរិល
ន្អ្ន្ញ វត្តរោយោមន្ការរថាលះរធាលយរទបយ ុំ ខ្្ញុំ ី កនញងរយៈរពល ១០ឆ្ន។
រួសត្មោច្់
ន្អាន្រសៀវរៅមួយច្ុំន្ួន្សតីពី អ្នក
ន្ររាញថា អ្ុំរិលមិន្សុំខ្មន្់សប្មារ់មន្ញសសត្មអាហាររទបយ ី រហយ ី ផ្សាញយមកវ ិញ ការត្មអាហារ
រោយមិន្រប្រីអ្ុំរិលគឺលស អ ប្មារ់សញខ្ភាព។ ខ្្ញុំ ការត្មមិន្រប្រីជាត្ិនប្រ។ រប្កាយពី
ន្ប្ោវប្ជាវរករហត្ញ ផ្សលនន្ការអ្ន្ញ វត្ត ប្ពហមច្រយធម៌ តាមរយៈ ិ
ន្អាន្រសៀវរៅទាុំងរន្ះមកខ្្ញុំយល់រឃញ ី ថា រៅរពលរងកាយរខ្ាយច្រាក់
ររះ ូងក៏រខ្ាយប្ រ។ ខ្្ញុំរពញច្ិត្តន្ឹងការរករឃញ ី រន្ះណាស់។
រពលរន្ះ្រយររស់ ខ្ញ ុំប្្ លសប្មាកមួយរយៈរពលរប្កាយការវះកាត្់ ិ
ន្ចារ់រផ្សតីមរកីត្ជុំងឺធាលក់្ម
ធៃន្ធ ់ ៃរមតងរទៀត្ រហយ ី ជុំងឺរន្ះហាក់ ូច្ជាពិ កជាងរពលមញន្។ ការពា លរោយរប្រីទឹកប្ត្ជាក់ ន្ិងទឹករៅតមិន្ ន្ររាញលទធផ្សលលអរនាះរទបយ ី ។ នាងមិន្រជឿជាក់ច្ុំរពាះការពា
ខ្្ញុំ
ន្ត្រៅរទៀត្រទបយ ី ។ នាងមិន្ ន្ទទូច្ឲ្យនាងរ
ន្រសនីសញុំការជួយពីរប្ៅរទបយ ី ។
លររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ រប្ពាះនាងមិន្អាច្សូប្ទាុំ ី
ូរច្នះ រៅរពលការពា
័ លររស់ខ្ញ ុំរ ្ រជយ
ះរងរ់ ចាលទមាលរ់ការញាុំអ្ុំរិលន្ិងថានរុំ ពទយ។ នាងមិន្យល់ប្ពមរនាះរទបយ រទាះជាយ៉ាង ី
រ់នាងពីអ្ាីប្ លខ្្ញុំ ន្អ្ន្ញ វត្ត។ ច្ញងរប្កាយនាង ន្ត្វា៉ាច្ជាមួយខ្្ញុំរោយន្ិយយថា សូមបខ្ ី ញ ុំរ្ ៅមិន្ ទាន្់អាច្រ ះរង់ ន្ផ្សងរហត្ញអ្ាីក៏ខ្ញ ុំឲ្ ្ យរយរល់រធាីប្រររន្ះ។ គួរផ្សសុំន្ឹងការឈចា ឺ រ់ ខ្្ញុំក៏សរាយច្ិត្តប្ រប្ ល ណា ខ្្ញុំ ន្ប្ មាន្ឱ្កាស
ន្ររាញកតីប្សទាញ់ ច្ុំរពាះនាង។ ខ្្ញុំ ន្ន្ិយយរៅនាងថាៈ “នាងយល់ប្ច្ទបុំរហយ ី ”។ ប្រសិន្ររី ខ្្ញុំជាអ្នកជុំងឺ រហយ ្ យរ ះរងរ់ ចាលការរធាីអ្ាីមួយរនាះ ខ្្ញុំន្ឹងរធាីតាមរោយមិន្ោាក់រសាីររទបយ ី ប្គូរពទយប្ នាុំខ្ញ ុំឲ្ ី ។ រ៉ាញប្ន្តរៅទីរន្ះ រោយោមន្រយរល់រវជជោហ្វសតណាមួយ ខ្្ញុំ អ្ន្ញវត្ត ឬមិន្អ្ន្ញវត្តករ៏ ោយ។ នាងរន្ធត្ច្ ់ ិត្ត
ន្ិងោន្់មាត្់រោយកតី
រមភថាៈ
ន្រ
ះរង់រចាលអ្ុំរិលរយៈរពល ១ឆ្ន ុំ មិន្ថានាង
“សូមអ្ត្់រទាសឲ្យខ្្ញុំផ្សង”។
ររីនាង
នាងមិន្ជុំទាស់រនាះរទបយ ី ។ នាងសន្ារជៀសវាងទទួលទាន្វត្ថញទាុំងរន្ះ។ ររឿងរន្ះក៏មាន្ការលុំ ខ្្ញុំប្ រ។
វាជាររឿងលអណាស់ប្ លប្ត្ូវរឆ្ពះរៅមញ ខ្ប្រររន្ះ។
សះរសបយ ី ពីជុំងឺរន្ះវ ិញរោយោមន្វត្ថញទាុំងរន្ះ។
ខ្្ញុំមិន្សងស ័យរន្តិច្រោះរទបយ ី ថា
ច្ុំរពាះខ្្ញុំមិន្អាច្ប្កប្ប្រពាកយសមបថ្ប្ លខ្្ញុំ
ន្ ឹងប្រររន្ះ
កណាស់ច្ុំរពាះ នាងន្ឹងអាច្ជា
ន្សបថ្រួច្រទបយ ី ។
230
រល់ការអ្ត្់ធមត្ទា ់ ង ុំ អ្ស់ប្ត្ងប្ត្ផ្សតល់អ្ត្ថប្ររយជន្៍សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ នាងន្ង ឹ ទញកឲ្យខ្្ញុំរៅមានក់ឯង។
រន្ះគជា ឺ ររឿងោកលបងមួយសប្មារ់ខ្ញ ុំ្
ប្ត្ូវអ្ន្ញ វត្តរោះប្ោយ។ ្រយខ្្ ិ ញ ុំ
ន្ិងសប្មារ់មន្ញសសប្គរ់ោនផ្សងប្ រ។
ន្ង ិ ជាការោុំប្ទផ្សលូវច្ត្ ិ តប្ លនាង
់ ញ ុំ្រចាល។ ន្ិយយទាុំងទឹកប្្នកថាៈ ខ្្ញុំជាមន្ញសសច្រច្សណាស់។ នាងន្ង ឹ រ ះរងខ្
ខ្្ញុំសូមររ់រ្ចូ លរហត្ញ ការ
៍ រន្ះជាឧទាហរ
ច្ងចាុំ ៏ប្ផ្សអមប្លាមរុំផ្សញត្កនញងជវី ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្។
ធម៌អ្ហិងា
៍ មួយនន្
រហត្ញ ូរច្នះ
ន្ង ិ ជារហត្ញការ
៍ មួយនន្ការ
រនាារ់ពីរន្ះមក ្រយររស់ ខ្ញ ុំចា ្ រ់រផ្សតម ី ទទួលយកការត្មរន្ះយ៉ាងឆ្រ់រហ័ស មន្ ិ ិ ថាជាការត្មអ្ុំរិល ឬ
ការត្មរផ្សសងរទៀត្រទបយ ត នាង។ ី ទាក់ទងន្ឹងការផ្ទលស់រូ ររររអាហារររស់ ភាពរន្ះខ្្ញុំ
ខ្្ញុំមិន្អាច្ន្ិយយថា
ន្ពន្ កា ិ ត្ ិ យរមល ី យ៉ាងត្ង ឹ រញងរល ឹ ី រអ្ន្ញ វត្តវ ិធាន្រផ្សសងរទៀត្នន្ជីវ ិត្
រទបយ ី រោយរហត្ញការ ច្ុំរពាះខ្្ញុំ
៍ រន្ះរទបយ ឺ ល ក់្មរប្ច្ីន្ ី ។ រ៉ាញប្ន្តជុំងធា
ការរ រិ សធថ្មី
ន្ររាញភាពលអររស់ខ្ញ ុំ។ ្
រទបយ ី ។ មួយឆ្នរុំ ច្ះប្ត្កន្លងផ្សញត្រៅ ខ្្ញុំរឃញ ី រហត្ញការ ន្ោស់រត្ឿន្ខ្្ញុំឲ្យមាន្ការអ្ត្់ធមត្់ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង
សថត្ ិ កនញងវ ិោល
ឬផ្សលរ៉ាះពាល់នន្ផ្សលូវច្ិត្តប្ លរកត្ ី
ន្ឈរ់ទាង ុំ ប្សុងយ៉ាងឆ្រ់រហ័ស។ ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ លរ
ះរងរ់ ចាលអ្ាប្ី លខ្្ញុំទញករចាលរនាះ
៍ កាន្់ប្ត្រប្ច្ីន្ប្ លប្ត្ូវជមនះជាងរពលមញន្។ ការពរិ ោធ
រហយ ី ខ្្ញុំរៅប្ត្រន្តអ្ន្ញវត្តការត្មរន្ះរហូត្ខ្្ញុំប្ត្ទបរ់រៅប្ររទស
ឥណា ា វ ិញ។ មាន្រពលប្ត្មតងគត្់ប្ លខ្្ញុំរររភាគវត្ថ ុំ ៩១៤។ ិ ញ ទាុំងពីររន្ះ កុំទបញងរពលខ្្ញុំរស់រៅទីប្កុង ទបញង ៍ កនញងឆ្ន១ រ៉ាញប្ន្ត មូលរហត្ញប្ លខ្្ញុំរររភាគអាហារទាុំ ងរន្ះវ ិញ ន្ឹងប្ត្ូវយកមកររៀរររ់រៅជុំពូករនាារ់រទៀត្។ ិ ខ្្ញុំ
ន្ររាញការពិរោធរន្ះ ល់ប្កុមការររររស់ខ្ញ ុំជា ្ រប្ច្ីន្នាក់កញ ងត្ុំ ន រន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
ន្ិង ន្
ររាញលទធផ្សលលអ។ រវជជោហ្វសតរៅទីរនាះអាច្មាន្ជុំររសព ី ីរច្ុំរពាះត្នមលនន្ការត្មរន្ះ រ៉ាញប្ន្តជាប្ផ្សនកសីលធម៌ ខ្្ញុំ ោមន្ការសងស ័យរទថា
រល់ការរ ិរសធច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងលអច្ុំរពាះ ួងច្ិត្តរនាះ។
ការត្មររស់រញគាលប្ លមាន្ការ
អ្ត្់ធមត្់ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងប្ត្ូវប្ត្មាន្ភាពខ្ញសប្រលកោនពីរញគាលមិន្រពញច្ុំរពាះការត្ម ប្ត្ខ្ញសប្រលកោនប្ រ។ រុំ
ងប្
រហយ ី វ ិថ្ីនន្ជីវ ិត្ររស់ពួករគប្ត្ូវ
ថានរៅពីរប្កាយ ប្ពហមច្រយធម៌ ជាន្ិច្ចកាលយកឈនះទីរ្ច រ់ររស់ពួករគ តាមរយៈ ិ
ររងកីត្ទិសរៅប្ លប្ត្ូវោនន្ឹងជីវ ិត្ប្ លរពញច្ិត្តមួយ។
ខ្្ញុំ
XXX. ការរឆ្ពះរៅរកភាពអ្ត្់ធត្ ម ច្ ់ រុំ ពាះខ្លួន្ឯង
ន្ររៀរររ់រៅជុំពូកច្ញងរប្កាយរន្ះពម ខ្ញ ុំ្ ឺ រយររស់ ី ូ លរហត្ញប្ លជុំង្ ិ
ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំប្កប្ប្ររលកា ី រត្ម
អាហារមួយច្ុំន្ួន្។ រៅជុំហាន្រនាារ់ការផ្ទលស់រូ រភាគរប្ច្ ត ន្ ។ ី ប្ត្ូវ ន្រធារី ទបង ី តាមរយៈការអ្ន្ញ វត្ត ប្ពហមច្រយធម៌ ិ ររឿង ុំរូងនន្ការផ្ទលស់រូ ររន្ះគ ត ឺការរ ះរង់រចាលការទទួលទាន្ទឹករោះរោ។ តាមទសសន្វ ិទូ រោក ឲ្យខ្្ញុំ
Raychandbhai រធាី
ន្យល់ ង ា ររស់សត្ា។ រសៀវរៅសតព ឹ ជារលីក ុំរូងថា ទក ឹ រោះរោគឺជាត្ណា ី ី ការរួសត្មោច្់ជារប្ច្ន្ ី
ន្
ការពារគុំន្ត្ ខ្្ញុំមន្ ិ ររស់ពួករគ រ៉ាញប្ន្ត ររណាប្ លខ្្ញុំមន្ ិ ទាន្់ទទួលយកពាកយប្ពហមច្រយធម៌ ិ ិ អាច្សរប្មច្ច្ត្ ិ តរ ះ ់ ក រងទ ឹ រោះរោ ន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ន្ ឹងយូរមករហយ ី ថា ទក ឹ រោះរោោមន្ោរៈប្ររយជន្៍សប្មារ់រងកាយរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តវាមន្ ិ ប្មន្ជាររឿងរយប្សួលរទបយ ី កនញងការរ្ឈរ់។ ទាក់ទងន្ឹងភាពអ្ត្់ធមត្ច្ ់ ុំរពាះខ្លួន្ឯង ការរធាីទារញ ខ្្ញុំក៏
កុំពញងរកីន្រទបង ី រនាះ
ៈរពលប្ លទឹករោះរោជាប្ផ្សនកមួយនន្ច្ុំ
ខ្្ញុំធាលរ់
ន្ប្
នាុំឲ្យអ្នកអាន្
ង់
ន្សិការសៀវរៅមួយប្ លន្ិយយររៀររ់
កមមរៅរលីសត្ារោ ន្ិងប្ករីរោយមាចស់ររស់វា។ ររឿងរហត្ញរន្ះ
ន្ពិភាការញ្ហារន្ះជាមួយរោក Kallenbach។ ខ្្ញុំ
រៅខ្
ន្ជះឥទធិពលច្ុំរពាះខ្្ញុំយ៉ាងខ្មលង ុំ ។
ន្ោាល់រោក Kallenbach តាមរយៈប្រវត្តិនន្ ធម៌អ្ហង ិ ា រៅកនញងប្ររទស
អាហ្វហាក ន អ្ាីមួយពីោត្់រប្ន្ថមរទៀត្។ ពួករយង ន្ជួរោន ិ ខ្មងត្បូង រហយ ី ខ្្ញុំគិត្ថាវាជាររឿងចាុំ ច្់កញ ងការររៀរររ់ ី
231
រោយនច្ ន្យ។
ោត្់គជា ឺ មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់រោក
មន្ញសសមាន្រហត្ញផ្សល រទីរោក Khan
ន្ប្
Khan
រហយ ី ខ្
ៈប្ លរោក
ន្ ឹងថាោត្់គជា ឺ
Khan
នាុំឲ្យខ្្ញុំោាល់។
រៅរពលខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមោាល់ោត្់ ខ្្ញុំមាន្ការភា្ក់រផ្សអីលន្ង ន្ង ឹ ភាពហញ ហា ឺ ិ សមាភរទុំរន្រ ី ររស់ោត្់។ រ៉ាញប្ន្តរៅ ុំ ូង រពលពួករយង ោត្់សញុំឲ្យមាន្ការប្ោវប្ជាវរញ្ហានានាទាក់ទងន្ង ពួករយង ី ជួរប្រជញុំោនរលី រ ឹ ោសនា។ ី ន្ជប្ជកោនរោយនច្ ន្យទាក់ទងន្កា ឹ រលះរងរ់ រស់ប្ពះពញទធសម
រោត្តម។
ទុំនាក់ទុំន្ងរន្ះ
ន្រធាីឲ្យរយង ី
កាន្់ប្ត្ោាល់ោនខ្មលង ុំ រទបង ី តាមរយៈការមាន្គុំន្ិត្ ូច្ោន រហយ ី ោត្់រជឿជាក់ថា ោត្់ន្ង ឹ រធាីឲ្យជវី ិត្ររស់ោត្់មាន្ ការផ្ទលស់រូ រត ូ ច្អ្ាប្ី លខ្្ញុំកុំពញងប្ត្រធាីរន្ះប្ រ។ រពលប្ លោត្់រស់រៅមានក់ឯង
កនញង១ប្ខ្ោត្់ប្ត្ូវច្ុំណាយសប្មារ់ខ្ួ ន្ឯង ល
ន្ង ិ សប្មារ់ជួលផ្សាះច្ុំន្ួន្
១២.០០០ រូព។ ី រពលរន្ះោត្់ ន្រស់រៅរោយភាពោម្ញប្ លប្ត្ូវច្ុំណាយប្ត្ ១២០ រូពី រ៉ាញរណាណះកនញង១ប្ខ្។ ុំ ូងពព រប្កាយរពលខ្្ញុំចាករច្ញពល ី ុំរៅោឋន្ ន្ង ិ រប្កាយពប្ី ត្ូវ ន្រោះប្លងរលក ី រ ី ន្ធនាោរ ពួករយង ី ក៏ ន្ោនក់ ៏ ុំ កមួយប្ លពួករយង រៅជាមួយោន។ រន្ះគជា ន្្លងកាត្់។ កនញងកុំទបញងរពលរនាះរហយ ឺ ជវី ិត្ ល ី ី ប្ លរយង ី ពភា ិ កាោនអ្ុំពីរញ្ហាទឹករោះរោរន្ះ។ រោក Kallenbach ពាល់នន្ទក ឹ រោះរោ”។ រហត្ញអ្ាី ន្ជារយង ី មន្ ិ រ
ះរង់វារចាលរៅ?
រន្ះមិន្ប្មន្ជាររឿងចាុំ ច្់ទាង ុំ ប្សុងរនាះរទ។ ខ្្ញុំ
យ៉ាងកក់រៅតច្ុំរពាះសុំរ
ី រន្ះ
ន្ន្ិយយថាៈ “ពួករយង ី ជាររឿយៗន្ិយយអ្ុំពីរទរ៉ាះ
ន្យល់ប្ពមទាុំងភា្ក់រផ្សអីល
ប្ពមទាុំង
់ ឹករោះរោរៅទីរនាះ រហយ ី ពួករយង ី ទាុំងពីរររតជា្ច្ិត្តលះរងទ
រនាះមក។ ការររតជា្ច្ិត្តរនាះប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី រៅកសិោឋន្ Tolstoy កនញងឆ្ន ុំ ១៩១២។ រ៉ាញប្ន្តការរ ិរសធទឹករោះរោរន្ះមិន្
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរពញច្ិត្តទាង ុំ ប្សុងរទបយ ី ។
ន្ោាគមន្៍
ន្ិងចារ់ពីរពល
ភាលមៗរនាារ់ពីរន្ះមក
ខ្្ញុំ
ន្សរប្មច្ច្ិត្តរន្តការត្មរោយទទួលលទាន្រប្ន្លរម ួ មាន្រប្ន្ថមត្នមលរថាករុំផ្សញត្ផ្សងប្ រ។ មហច្ ិ ឆតាររស់ពួករយង ី
គឺរស់រៅកនញងជីវ ិត្នន្ប្រជាជន្ប្កីប្ករុំផ្សញត្។ ការត្មរោយញាុំរប្ន្ល
ទូរៅផ្សសុំរប្គឿងរោយសប្
ន្ប្ប្រកាលយរៅជាមាន្ភាពរយប្សួលសប្មារ់ពួករយង ី ។
ត ក ីរៅ រច្ក ប្កូច្ឆ្ម ន្ិងរប្រងអ្ូលីវ។
នារពលរន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវន្ិយយអ្ុំពីការប្ពមាន្នន្អ្នកប្
ការច្ុំអ្ិន្អាហារជា
ថាន ប្ពហមច្រយធម៌ ។ រៅរពលប្ លខ្្ញុំ ិ
ន្ភាជរ់ទុំនាក់
កាន្់ប្ត្សញីជរប្ៅរវាងការត្មអាហារ ន្ិង ប្ពហមច្រយធម៌ វា ន្ររាញកាន្់ប្ត្ច្ាស់ថា ច្ិត្តគឺជាររឿងប្ លសុំខ្មន្់។ ិ ច្ិត្តប្ លមិន្ោអត្អាច្ប្ត្ូវ រទបយ ី ។
ខ្លួន្ឯងឲ្យ
ន្សមាអត្រោយការត្ម។
រគត្ណា ា នន្ច្ិត្តមិន្អាច្ប្ត្ូវ
ន្ិងរងកាយ
ន្ កឫសគល់
ការប្កប្ប្ររលីការត្មអាហារោមន្ឥទធិពលមករលីច្ិត្តរនាះ ន្រទបយ ី
រលីកប្លងប្ត្តាមរយៈការប្ត្ួត្ពិន្ិត្យច្ុំរពាះ
ន្ត្ឹងរញង ឹ ប្រគល់រៅឲ្យប្ពះ ន្ិងច្ញងរប្កាយការអ្ន្ញ រប្ោះ។ រ៉ាញប្ន្តមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងយ៉ាងជិត្សនិត្រវាងច្ិត្ត រហយ ា រៅរលីរសឆ្ៃញ់ ី ច្ិត្តនន្រងកាយរន្ះប្ត្ងប្ត្មាន្ត្ណា
ន្ិងវត្ថញទុំរន្ីរៗ។រ ីមបរ ី រករការច្ូល
ច្ិត្តរន្ះ ការរត្ត្ប ត្ ា នន្រងកាយប្ លជុំន្ួសឲ្យការប្គរ់ប្គង ឹ ឹ រររអាហារ ន្ិងការត្មអាច្ន្ឹងមាន្ប្ររយជន្៍។ ត្ណា វ ិញ្ហញ
ទាត្់។
ន្កាលយជាទាសករ រហត្ញ ូរច្នះ រងកាយប្ត្ូវប្ត្សមាអត្រោយអាហារោស់រត្ឿន្ ន្ិងការត្មជារទៀង
អ្នកប្ លររងកីត្ពន្លឺនន្ការរត្ត្ប ត្ ឹ ិ រររអាហារ
ន្ិងការត្មគឺប្ត្ងមាន្រញ្ហា ូ ច្ជាអ្នកប្ លការរត្ត្ប ត្ ឹ ិ
ទាុំងអ្ស់ប្ លកុំពញងអ្ន្ញវត្ត ូ រចានះប្ រ។ រទពិរោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ររប្ងៀន្ខ្្ញុំថា អ្នកប្ លមាន្ច្ិត្តរឆ្ពះរៅរកភាពអ្ត្់ ធមត្់ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង ការរត្ត្ប ត្ ុំ ណាស់។ ជាការពិត្ ឹ ិ រររអាហារ ន្ិងការត្មគឺមាន្ផ្សលប្ររយជន្៍ច្ុំរពាះពួករគខ្មលង ប្រសិន្ជាោមន្ជុំន្ួយរនាះរទ រគត្ណា ា មិន្អាច្ប្ត្ូវ ន្ កឫសគល់រច្ញពីច្ិត្ត
ន្រទបយ ី ។
232
XXXI. ការត្មអាហារ ខ្្ញុំ
ន្ចារ់រផ្សតីមត្មអាហារតាមរយៈការអ្ត្់ធមត្ច្ ់ ុំរពាះខ្លួន្ឯង
កនញងកុំទបញងរពលរន្ះខ្្ញុំក៏ ន្លះរង់
ទឹករោះរោ ន្ិងធ្ញជាត្ិ ន្ិង ន្ចារ់រផ្សតីមការពិរោធការត្មរោយទទួលរប្ន្ល។ រោក Kallenbach ក៏ ន្ច្ូល រួមអ្ន្ញវត្តជាមួយខ្្ញុំប្ រ។ ខ្្ញុំធាលរ់ត្មអ្ហាររៅរពលរន្ះ ន្ិងជាថ្មីមតងរទៀត្ រ៉ាញប្ន្តកញ នងរោលរុំ រ៉ាញរណាណះ។
មិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំ្
ខ្លួន្ឯង។
ន្ប្ រ់ថា
ការត្មអាហារគឺមាន្ោរៈសុំខ្មន្់ណាស់សប្មារ់អ្ន្ញវត្តការអ្ត្់ធមត្់ច្ុំរពាះ
ជាមន្ញសសមានក់ប្ លរកីត្កនញងប្គួោររជឿរលីប្ពះសិវៈ
ត្ឹងរញង ឹ ខ្
អាច្រធាី ូរច្នះ
ៈរពលរស់រៅកនញងប្ររទសឥណា ា ខ្្ញុំ
ន្ិងមាន្មាតយមានក់ឃ្លលរុំ មីលការអ្ន្ញវត្តសមបថ្យ៉ាង
ន្ប្រត្ិរត្តិប្ពះរល់នថ្ៃទី១១ ច្័ន្ាគត្ិ ន្ិងត្មអាហារ រ៉ាញប្ន្ត រ ីមបី
ន្ ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាីប្តារ់តាមមាតយររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ិងប្ត្ូវផ្ទារ់ច្ិត្តឪពញ កមាតយររស់ខ្ញ ុំ។ ្
កនញងកុំទបញងរពលរនាះ
មិត្ត្ហ្វ័ កតប្ លខ្្ញុំ
ងរ ីមបស ី ញ ខ្ភាពលអ
ខ្្ញុំមិន្ ន្យល់
ឬរជឿរៅរលីការត្មអាហាររនាះរទបយ ី ។
ន្រលីករទបង ី ពីខ្មងរលី កុំពញងប្រត្ិរត្តិការត្មរន្ះទទួល
ច្ុំរពាះការទទួលយក ប្ពហមច្រយធម៌ ផ្សងរនាះ ខ្្ញុំក៏ ិ
រ៉ាញប្ន្តរោយរឃញ ី ថា
ន្លទធផ្សល ន្ិងរោយសងឃម ឹ រជឿជាក់
ន្យករគរធាីជាគុំរូរោយចារ់រផ្សតីមរន្តការត្មអាហាររៅនថ្ៃ
ទី១១ ច្័ន្ាគត្ិ។ តាមរ្ញត្ិតគមពីោសនាហិ ូ ា អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យពួករយង ន ទបញងនថ្ៃ ី ទទួលទាន្ទឹករោះរោ ន្ិងរប្ន្លកញ ងកុំ ត្មអាហារ រ៉ាញប្ន្តការត្មប្រររន្ះខ្្ញុំកុំពញងប្ត្អ្ន្ញវត្តជាប្រចាុំនថ្ៃ។ រពលរន្ះរ្ច រ់ការត្មអាហារ ប្ត្ឹមប្ត្ទឹករ៉ាញរណាណះ។ រៅរពលខ្្ញុំ
ហិ ូ ា ន្ិងប្ខ្នន្ការប្
ន្ចារ់រផ្សតីមរលីការពិរោធរន្ះ ប្ខ្នន្ការប្ រពធពិធី រ៉ា មា៉ាោន្់ (Ramzan)
ប្ពះវ ិសណញរទបយ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំក ្ ទ ៏ ទួលយកប្ពះសិវៈ ប្ពមទាុំង ី មួយច្ុំន្ួន្ធាលរ់
រធាី ូច្ោនរន្ះ។
ន្ប្រត្ិរត្តិ ប្
រពធពិធី ប្ោវ
ណ (Shravan) ររស់ោសនា
ន្រកីត្រទបង ី ប្ពមោន។ ខ្្ញុំធាលរ់
ន្ប្រត្ិរត្តិមិន្ប្ត្ឹមប្ត្ច្ុំរពាះ
ន្ច្ូលរៅប្ពះវ ិហារប្ពះទាុំងរនាះផ្សងប្ រ។ ប្គួោរររស់ខ្ញ ុំ្
ូ ហា27 (pradosha) រយៈរពលរពញ១ប្ខ្នន្ពិធីប្ោវ
ការពរិ ោធសុំខ្មន្់ទាង ុំ រន្ះប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញវត្តខ្
ន្ទាុំងប្សុង ន្ិងផ្សឹក
ណ។ ខ្្ញុំ
ៈរពលប្ លពួករយង ី រស់រៅកនញងកសិោឋន្
ន្សរប្មច្ច្ត្ ិ ត
Tolstoy
ជា
កប្ន្លងប្ រោក Kallenbach ន្ង ិ រូរខ្្ញុំោនក់រៅជាមួយប្កុមប្គួោររត្ិរត្តិ ធម៌អ្ហិងា រួមមាន្ករមាលះប្កមញុំ ន្ង ិ រកមងៗ។
រៅទរ ី ុំផ្សញត្រយង ី មាន្ោោររៀន្មួយកប្ន្លង។
កនញងច្ុំរណាមសស ិ សទាុំងរនាះ
មាន្ជន្ជាត្ម លី ច្ុំន្ួន្ ិ ូ សម
៤នាក់។ ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្ជួយ ន្ង តិ សនាររស់ពួករគ។ ខ្្ញុំ ិ រលក ី ទក ឹ ច្ិត្តពួករគឲ្យរន្តអ្ន្ញ វត្តរ្ញត្ោ ប្ត្ងរួងសួងជាប្រចាុំនថ្ៃ។
មាន្ករមាលះប្កមញុំកាន្់ោសនា
ន្រឃញ ី ថា ពួករគ
សញី(Parsi) ន្ង ិ ប្គស ិ តោសន្ក ិ ផ្សងប្ រប្ លពិចារណា
រឃញ ្ ញ នងការរលក តិ សនាររស់រគររៀងៗខ្លួន្។ ី ពភា ី រកិច្ចររស់ខ្ញ ុំក ី ទក ឹ ច្ិត្តពួករគឲ្យរោរពរ្ញត្ោ
ូរច្នះ រៅកនញងកុំទបញងប្ខ្រន្ះ ខ្្ញុំរ្ចញ ះរ្ចូ លករមាលះប្កមញុំប្ លជាមូសម លី ោសន្ក ិ ប្ឲ្ប្រត្រ ិ ត្តិការត្មកនញងពធ ិ ី
រ៉ា មា៉ាោន្់ រន្ះ។ ជាការពត្ ្ ងប្ រ រ៉ាញប្ន្តរពលរន្ះខ្្ញុំ ិ ខ្្ញុំកប្៏ ត្ូវប្រត្រ ិ ត្តកា ិ រត្មអាហាររហូត្ ល់រពលោៃច្ររស់ខ្ញ ុំផ្ស
ន្
សញុំឲ្យហិ ូ ា ោសន្ក ិ
សញោ ី សន្ក ិ ប្គស ិ តោសន្ក ិ ទាុំងរនាះច្ូលរួមការត្មអាហារជាមួយខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំ ន្ពន្យល់ពួក រគថា វាជាររឿងលអប្ លប្ត្ូវច្ូលរួមជាមួយអ្នក ន៏ ទច្ុំរពាះរញ្ហាណាមួយនន្ការរ រិ សធច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង។ មន្ញសស ជា រប្ច្ន្ ី រៅកនញងកសោ ិ ឋ ន្ជាមួយោន ន្ោាគមន្៍ច្ុំរពាះការរលក ី រទបង ី រន្ះ។ ករមាលះប្កមញុំប្ លជាហិ ូ ា ោសន្ក ិ ន្ិង សញីោសន្ិក
ប្សួលរទបយ ី ។
27
មិន្ច្មលងតាមសកមមភាពរោយលមអិត្តាមមូសលីមោសន្ិករទបយ ី ។
រន្ះមិន្ប្មន្ជាររឿងរយ
ការត្មអាហាររហូត្ ល់រពលោៃច្
233
រហូត្ ល់រពលប្ពះអាទិត្យលច្ លី ោសន្ក ិ មូសម ិ ប្ត្ូវរកចាុំរ ីមបអា ី ច្រររភាគអាហាររពលប្ព ិ ឹក
ោសន្ក ិ រផ្សសងរទៀត្មន្ ិ រធាី ូរច្នះរទបយ ី ។
ោមន្ហិ ូ ា ោសន្ក ិ
ន្ ខ្
ៈ
ឬោសន្ិកណារផ្សសងអាច្អ្ន្ញវត្តតាមមូ សលីម
ោសន្ក ន្រពលនថ្ៃរះរៅនថ្ៃប្ពឹកប្សអករទបយ រន្ះជាការពត្ លី ោសន្ក ិ កនញងការរររភាគអាហារមញ ិ ី ិ រលក ី ប្លងប្ត្មូ សម ិ រ៉ាញរណាណះអាផ្សឹកទក ឹ រហូ ត្ ន្។ ជាប្កុម
លទធផ្សលនន្ការពរិ ោធទាុំងរន្ះររាញថា ពួករយង ី ទាុំងអ្ស់ោនរជឿជាក់រៅរលីត្នមលនន្ការត្មអាហារ អារមម ន្រកីត្រទបង ី កនញងច្ុំរណាមពួករគ។
អ្រគញ គញ
៍
ប្ លរយង ឹ ី ប្គរ់ោនកាលយជាអ្នករួសត្មោច្់រៅកសោ ិ ឋ ន្ Tolstoy ន្ង ិ ប្ត្ូវោរភាពរោយការ ង
ច្ុំរពាះការរប្ត្ៀមខ្លួន្ររស់អ្នកប្គរ់ោនរ ម ី បរី ោរពអារមម
ន្រទបយ ី កនញងកុំទបញងរពលពិធរ ី ញ
៍ ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ មូសម លី ោសន្ក ិ មន្ ិ អាច្ទទួលទាន្ោច្់
យ រ៉ា មា៉ាោន្់ រ៉ាញប្ន្តោមន្ន្រណាមានក់កញ នងច្ុំរណាមពួករគ ន្ប្ រ់ខ្ញ ុំ្ថា ពួករគធាលរ់
ន្រររភាគរនាះរទប យ លយកការត្មោច្់ រហយ ិ ី ។ ពួករគសរាយច្ត្ ិ តនប្កប្លង ន្ង ិ រករយទទួ ី ី ហិ ញ ា ោសន្ក ិ
ប្ត្ងប្ត្អាហាររួសឆ្ៃញ់ ៗសប្មារ់ពួករគ រោយរន្តភាពោម្ញនន្កសោ ិ ឋ រន្ះ។
ខ្្ញុំសូមចាករច្ញពប្ី រធាន្រទរន្ះរៅកនញងពាក់កណា ត លជុំពូកសតព ី ីការត្មអាហាររន្ះ រប្ពាះខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ច្ងចាុំ
ការសរាយរករយរន្ះរផ្សសងព ក ី ី ប្ន្លងរន្ះរទបយ ី
ខ្្ញុំក៏
ន្ររៀរររ់ប្ររយលពអ្ ខ្ញ ុំ្ ី ត្តច្រិ ត្ររស់ ិ
ប្សទាញ់ ច្រុំ ពាះប្កុមការររររស់ខ្ញ ុំ្ទាក់ទងន្ឹងររឿងអ្ាីៗប្ លពួករគ សប្មារ់ការត្មអាហាររន្ះ រ៉ាញប្ន្តសូមអ្រគញ
ន្ររាញពីភាពលអ។
ប្ លខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្
ពួករគហាក់ ូច្ជាថ្មី
ការត្មអាហាររហូត្ ល់រពលោៃច្ ន្ិងការត្មអាហារកនញងពិធីរ៉ាមា៉ាោន្់
ប្ លរធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្ភាពរយប្សួលរធាីឲ្យពួករគចារ់អារមម ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង។
៍ រលីការត្មអាហារ
ូរច្នះរហយ រទីរររយកាសនន្ភាពអ្ត្់ ធមត្ច្ ់ ុំរពាះខ្លួន្ឯងតាមលកខ ី ិ
ថាជាមរធា
យនន្ភាពអ្ត្់ធត្ ម ់
ៈធមមជាត្ិ មាន្ភាពរកច្រប្ម ី ីន្កនញង
កិសិោឋរន្ះ។ រពលរន្ះអ្នកប្គរ់ោនប្ លរស់រៅកនញងកសិោឋន្ ន្ចារ់រផ្សតីមច្ូលរួមជាមួយពួករយង ី រន្តការត្មអាហារ ទាុំងប្សុង
ឬមួយប្ផ្សនកប្ លខ្្ញុំប្ ក ថា
រ ិរសធច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងរន្ះ
មាន្ភាពលអទាង ុំ ប្សុង។
ន្ររប្ងៀន្ររះ ូងររស់ពួករគ
ឬរទ។ រទាះជាយ៉ាងណា សប្មារ់ខ្ួ លន្ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា ខ្្ញុំទទួល
ន្ិង
ខ្្ញុំមិន្អាច្ន្ិយយ ន្ទាុំងប្សុងថា រត្ីការ ន្ជួយពួករគពញ ះពារយកឈនះច្ុំ ង់ោច្់ ន្
ន្អ្ត្ថប្ររយជន្៍យ៉ាងធុំរធងទាុំងប្ផ្សនករងកាយ ន្ិង
សីលធម៌។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ឹងថាវាមិន្ចាុំ ច្់រនាះរទបយ ី រហយ ី ការអ្ន្ញ វត្តការត្មអាហារ ន្ិងរោលការ អាច្អាច្មាន្ឥទធិពល ូ ច្ោនទាុំងអ្ស់។
ការត្មអាហារអាច្ជួយទរ់ោកត្់ច្ុំ
ង់សត្ារោក
ប្រសិន្ររីការត្មអាហាររន្ះប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញ វត្តតាមទសសន្:
នន្ការរប្រីភាពអ្ត្់ធមត្់ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង។ មិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំម ្ ួយច្ុំន្ួន្ ន្រករឃញ ី ច្ុំ ររស់ពួករគ
៍ ប្សរ ៀងោនរន្ះ
ន្រលីកទឹកច្ិត្តពួករគអ្ុំពីផ្សលរ៉ាះពាល់រលីការត្មរន្ះ។
ការឥត្ប្ររយជន្៍ ន្ លញះប្តាប្ត្ការត្មអាហាររន្ះប្ត្ូវ
់ ត្ារោកររស់ពួករគ ប្កអ្ូ មមាត្់ ងស
វាអាច្ន្ិយយ
ន្ថា
ការត្មអាហារជា
ន្អ្ន្ញ វត្តយ៉ាងយូរច្ុំរពាះការអ្ត្់ធមត្់ច្ុំរពាះ ខ្លួន្ឯងរន្ះ។ ៏ ន្ត្នមលរៅ កនញងទុំនាក់ទុំន្ងរន្ះ មាន្កុំណាពយលបល ី ាញពីជុំពូកទីពីរនន្ច្រប្មៀងសររសីរប្ពះគឺជាការកត្់សមាាល់ មា ថា៖
“មន្ញសសប្ លកុំពញងត្មវ ិញ្ហញ វ ិញ្ហញ
ររស់រគ”
រនាះន្ឹង ត្់ប្សរមាល
រោយរន្សល់ទញកប្ត្កតីប្
ថានរៅពីរប្កាយ។ រ៉ាញប្ន្តរៅរពល
ពួករគសថិត្រៅកប្ន្លងខ្ពស់រុំផ្សញត្
រនាះសូមបប្ី ត្កតីប្ ថានក៏រោយ ត្់រងប្់ រ។
234
ូរច្នះរហយ ី ការត្មអាហារ ន្ង ិ រោលការ
៍ ប្សរ ៀងោនរន្ះគឺជាមរធា
យមួយរ ីមបរ ី ្ច រ់ភាពអ្ត្់ធមត្់
ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង រ៉ាញប្ន្តវាមន្ ិ ប្មន្ទាុំងប្សុងរនាះរទ ប្រសិន្ររកា ី រត្មប្ផ្សនករងកាយមិន្សមប្សរតាមការត្មផ្សលូវច្ត្ ិ តរទ រនាះន្ង ឹ នាុំរៅរកការរ្ច រ់ការោក់ពញត្ ន្ង ិ រប្ោះមហន្តរយជាមន្ ិ ខ្មន្។
XXXII. រពលរធាជា ី ប្គូររប្ងៀន្
ខ្្ញុំសងឃម ឹ ថា អ្នកអាន្ឹងច្ងចាុំពីរហត្ញការ
៍ ប្ លខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយកនញងជុំពូកជុំពូកកន្លងមក រោយមិន្
ន្
ររៀរររ់ ឬក៏ររៀរររ់ប្ រប្ត្ខ្លីរពកអ្ុំពីប្រវ ិត្តនន្ ធម៌អ្ហិងា រៅកនញងប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។ ប្រសិន្ររីពួកោត្់ រៅចាុំរនាះ អាច្រធាីឲ្យយល់ពីទុំនាក់ទុំន្ងកនញងជុំពូករន្ះ ន្យ៉ាងរយប្សួល។ រៅរពលកុំរ
ី ត្អ្នករស់រៅកនញងកសិោឋន្ ន្រកីន្រទបង ី
រទរ្ញត្ម តិ ួយច្ុំន្ួន្អ្ុំពកា ី រសក ិ ា ល់រកមងប្រុសប្សរី ៅទរី នាះ។
ខ្្ញុំគិត្ថាវាជាររឿងសុំខ្មន្់ណាស់ប្ លប្ត្ូវររងកីត្
កនញងច្ុំរណាមពួករគមាន្អ្នកកាន្់ោសនាហិ ូ ា
សញី មូសម លី ប្ពមទាុំងយញវជន្-យញវនារកាន្់ ប្គស ី ិ ពោសនាផ្សងប្ រ។ វាមិន្អាច្រធារី ៅ
រនាះរទប្ លប្ត្ូវរកប្គូររប្ងៀន្សប្មារ់ពួករគ។
ប្រសន្ ិ ររមា ី ន្ប្គូររប្ងៀន្ប្មន្រនាះ
ន្រទ ខ្្ញុំគត្ ិ ថាវាមិន្ចាុំ ច្់ ក៏ពួករគមិន្អាច្រធាី រុំ ី រ
ច្ុំរយ ២១មា៉ាល ពទ ី ប្ី កុង Johannesburg មកទរី ន្ះកនញងប្ ក់ប្ខ្ត្ច្ ិ ត្ួច្រនាះរទបយ ី ។ មា៉ាងវ ិញរទៀត្ ពួករយង ី ក៏ ោមន្ប្
ក់ហូររហៀរនាះប្ រ។
ខ្្ញុំកម ៏ ន្ ិ គិត្ថាវាជាររឿងចាុំ ច្់ប្ លប្ត្ូវយកប្គូររប្ងៀន្ពីខ្មងរប្ៅកសោ ិ ឋ ន្រន្ះប្ រ។
ខ្្ញុំមន្ ិ រជឿរៅរលប្ី រព័ន្ធសិកាប្ លមាន្ប្ោរ់ រប្ពាះរូរខ្្ញុំ ន្ង ិ ការពរិ ោធរ៉ាញរណាណះ។
សថត្ ិ រប្កាមោថន្ភាពវ ិរសស
ផ្សតល់ឲ្យតាមរយៈឪពញកមាតយរ៉ាញរណាណះ
ន្រករឃញ ី ប្រព័ន្ធអ្រ់រ ុំពត្ ិ ប្ ខ្្ញុំ
ន្ ឹងរប្ច្ន្ ី ថា
ក តាមរយៈរទពរិ ោធន្៍
ការអ្រ់រ ុំពត្ ិ ប្
ូរច្នះការជួយពកា ី ររប្ៅមាន្កប្មិត្ត្ច្ ិ ត្ួច្ណាស់ ច្ុំប្
គជា ឺ ប្គួោរមួយប្ លមាន្មាន្ត្ួនាទរី ៅទរី នាះ ូ ច្ជាឪពញក រនាះ។
ក អាច្ប្ត្ូវ ន្
កកសោ ិ ឋ ន្ Tolstoy
ូច្រន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ទទួលខ្ញសប្ត្ូវររប្ងៀន្រកមងៗ
ទាុំង
គុំន្ត្ ុំ ពរី កមងមករទបយ ពួក ិ ប្រររន្ះរៅប្ត្មាន្កុំហញស្ាង។ រកមងៗទាុំងរនាះមន្ ិ ធាលរ់រស់រៅជាមួយខ្្ញុំតាង ី
រគធុំធាត្់រទបង ី កនញងលកខខ្ រទបយ ី ។
ា
ន្ង ិ ររោ ិ ថ ន្រផ្សសងៗោន
រត្ខ្ ្ ច្ផ្សតល់ភាពយញ ត្ធ តិ ម៌រពញរលញ ី ញ ុំអា
មា៉ាងវ ិញរទៀត្ពួករគប្ថ្មទាុំងមិន្ប្មន្ជាោសនាប្ត្មួយ
ន្យ៉ាង ូច្រមតច្
រូរប្ ររនាះ?
សូមបខ្ ៏ ត្់ទញកខ្លួន្ឯងជារមប្គួោរមួយ ី ញ ុំ្កចា
រ៉ាញប្ន្តច្ត្ ិ តខ្ញ ុំប្្ ត្ងប្ត្ផ្សតល់ត្នមលទីមួយរលវី របធម៌ររះ ូ ង ឬត្នមលនន្ការររងកីត្អ្ត្តច្រត្ ិ រហយ ី ខ្្ញុំមាន្ទុំន្ញកច្ត្ ិ តថា
ការរ ញ ត ះរណា ត ប្ផ្សនកសល ី ធម៌អាច្ប្ត្ូវ
ន្ផ្សតល់ឲ្យរល់ប្គរ់ោន ូ ច្ោនទាុំងអ្ស់
័ ឬការ ូច្រន្ះមន្ ិ ថាពួករគមាន្វយ
រកធុំ ី ធាត្់ខ្ញសោនយ៉ាងណារនាះរទ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្សប្មច្ច្ិត្តរស់រៅជាមួយពួករគទាុំងអ្ស់ោន ២៤រមា៉ាង កនញង១នថ្ៃ ឪពញកររស់ពួករគអ្្ច ឹងប្ រ។
រហយ ី ប្រសន្ ិ ររម ី ូលោឋន្ប្គះឹ ប្ត្ូវ
ខ្្ញុំចាត្់ទញកការររងកីត្អ្ករបករិ យគ ិ ឺជាមូ លោឋន្ប្គះឹ ប្ត្ឹមប្ត្ូវសប្មារ់ការអ្រ់រ ុំររស់ពួករគ ន្ចាក់ឫសយ៉ាងប្ត្ម ាី ឹ ប្ត្ូវរនាះ ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា រកមងៗទាុំងរនាះអាច្ររៀន្រល់អ្ៗ
រផ្សសងពីរន្ះរោយខ្លួន្ឯង ឬក៏អាច្ជួយពម ី ិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ពួករគ។
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំគ ្ ិត្ថាន្ឹងរប្ន្ថមការររប្ងៀន្អ្កសររៅកនញងរនាះផ្សងប្ រ
រោយមាន្ការជួយពីរោក កាយរងមាុំ រទបយ ឹ ី រគ។ រ
ូរច្នះខ្្ញុំកចា ៏ រ់រផ្សតម ួ ី ររប្ងៀន្ថានក់មួយច្ុំន្ន្
Kallenbachន្ិងរោក Sjt. Pragji Desa។ ខ្្ញុំមិន្
រប្ពាះរងកាយររស់ពួករគតាមរធាីលុំហាត្់ប្
ពួករគោមន្អ្នកររប្មីរៅកនញងកសិោឋន្រទបយ ី
សសមាអត្ប្ត្ូវ
ូ ច្ជា
ន្ររប្ងៀន្ពីរររៀររធាីឲ្យរង
រួច្ជារប្សច្រៅកនញងទមាលរ់ជាប្រចាុំនថ្ៃររស់ពួក
ូ ច្រន្ះរល់ការររទាុំងអ្ស់តាង ុំ ពីការច្ុំអ្ិន្អាហាររហូត្ ល់
ន្រធាីរទបង ី រោយអ្នកប្សុករស់រៅទីរនាះ។ មាន្រប្ន្លប្ផ្សលរឈី ប្ពមទាុំងសួន្ច្ារជារប្ច្ីន្ប្ លប្ត្ូវ
រមីលប្ថ្ទាុំរកា។ រោក Kallenbach ជាមន្ញសសប្សទាញ់ សួន្ច្ាររហយ ៏ ល រ់មាន្រទពិរោធន្៍ការររ ី ោត្់កធា
235
មួយច្ុំន្ួន្ទាក់ទងន្ង ឹ ការររសួន្ច្ាររន្ះប្ រ។ វាជាកាត្ពាកច្ ិ ចច្ុំរពាះអ្នករល់ោនទាុំងរកមង ទាុំងចាស់ប្ លមន្ ិ ច្ូល ផ្សាះ
យ
ឲ្យពួករគយករពលរវោមួយច្ុំន្ួន្មកប្ថ្រកសសួន្ច្ារឲ្យ
ន្ោអត្លអ។
រកមងៗក៏ជួយការរររន្ះប្
រួមមាន្ ជីកអ្ ូ ត កទក ឹ ការ់រ ីមរឈី ន្ិងរលក ី ររស់សមាភរមួយច្ុំន្ួន្ជារ ីម។ ការរររន្ះជួយឲ្យពួករគរធាីលុំហាត្់ ប្
ន្ប្គរ់ប្ោន្់។ ពួករគរធាកា ី ររររន្ះរោយរពញច្ិត្ត
ូរច្នះរហយ ី ជាទូ រៅពួករគមន្ ិ ប្ត្ូវការអ្ារី ផ្សសង ឬរលង
ប្លបងរទបយ ៏ ិន្សូវជាយករទាសនពអ្ុំរពាះភាពខ្ជល ី ។ រពលខ្លះពួករគក៏រធាីជាពញខ្ជិលខ្លះប្ រ។ រពលខ្លះខ្្ញុំកម ិ រន្ះរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តជាទូរៅខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្ត្ង រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្ចាុំថា ឹ រញងច្ុំ ឹ រពាះពួករគ។ ពួករគមន្ ិ ច្ូ លច្ត្ ិ តវ ិន្័យត្ង ឹ រញងរពករទ ឹ វ ិន្័យរន្ះឬយ៉ាងណារនាះរទ។
រពលរ លខ្្ញុំត្ង ឹ ប្ត្ងច្ុំរពាះពួករគ
ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្រលក ី អ្ុំ
ន្អ្ត្់ធមត្់ន្ង ឹ
ះអ្ុំណាងរោយរធាឲ្ ី យ
ពួករគរជឿថា វាមន្ ិ ប្មន្ជាររឿងលអរទបយ ី ប្ លប្ត្ូវទញកការរររចាលរនាះ។ រទាះជាយ៉ាងណា ពួករគរជឿជាក់ខ្ញ ុំ្ ប្ត្ម ឹ ប្ត្មួយប្្លត្រ៉ាញរណាណះ
រប្កាយមករទៀត្ពួករគរៅប្ត្ទញកការរររចាល
ទាុំងអ្ស់ោនហាក់ ូ ច្ជាប្ត្ូវោនណាស់ ណាស់រៅកនញងកសោ ិ ឋ ន្រន្ះ ទទួលខ្ញសប្ត្ូវរធាី
ន្ង ិ រពារពញរោយទក ឹ មញខ្សរាយរករយ។ ី
រប្ពាះរៅទីរនាះទក ឹ
ន្ិងខ្យល់ររសញ ិ ទធល អ
ន្លអរោយពួករគ។
សូមន្យ ត លវ ិជាជជវី ៈ។ ខ្្ញុំមាន្រុំ ិ យអ្ុំពកា ី ររ ញ ត ះរណា
រោយន ។ រ ីមបរ ី ុំរពញតាមរុំ មួយន្ឹងច្ុំរ
ងរន្ះ រោក Kallenbach
ះពីការរធាីប្សបករជីង។ ខ្្ញុំ
រហយ ី រត្់រលងធមមតា។
ន្
ពួករយង ី
កប្មន្ឹងមាន្ជុំងរឺ កីត្រទបង ី
រហយ ី ច្ុំរពាះច្ុំ
ី អាហារវ ិញមាន្ការ
ងររប្ងៀន្រកមងៗប្គរ់ោនអ្ុំពជ ី ី ុំនាញវ ិជាជជវី ៈររងកត្ ន្រៅកាន្់វ ិហារ Trappist ន្ិង ន្ប្ត្ទបរ់ជា
ន្ររៀន្ពីការររងកីត្ប្សបករជីងរន្ះពីោត្់ រហយ ី រប្កាយមកររប្ងៀន្សិលបៈ
រៅកាន្់រកមងៗទាុំងរនាះ។ រោក Kallenbach រច្ះពីសិលបៈនន្ការររងកីត្វត្ថញរោយរប្រីរឈី មាន្អ្នកប្សុកមួយ ច្ុំន្ួន្រ៉ាញរណាណះប្ ល ឹងពីការររងកីត្វត្ថញទាុំងរន្ះ។ ពួករគរសាីរប្ត្ទាុំង
ូរច្នះ
ន្យល់ ឹងពីរររៀររធាីមូ រអាហារ។ ា
អ្ាីៗប្ លយកមកររប្ងៀន្គឺថ្មីសប្មារ់ពួករគ។
រយង ី ក៏ររងកីត្ថានក់ររៀន្ត្ូច្មួយរ ីមបរ ី រប្ងៀន្ពីវ ិធីរន្ះ។
ពួករគមិន្ប្ លន្ឹកោមន្ថាមាន្នថ្ៃ
ន្ររៀន្ពីវ ិជាជទាុំងរន្ះ
រទបយ ត លសប្មារ់រកមងៗជន្ជាត្ឥណា ា រៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ី ។ ជាទូរៅការរ ញ ត ះរណា ិ ខ្មងត្បូង ត្ប្មូវឲ្យរងប្់ ច្ុំន្ួន្ ៣រូពី។
រយង ី
ន្កុំ
ត្់វ ិន្័យរៅកនញងកសិោឋន្
ក់
Tolstoy មិន្ឲ្យរកមងៗរធាីអ្ាីប្ លរោកប្គូមិន្ឲ្យរធាីរនាះរទបយ ី
រហត្ញ ូរច្នះ រៅរពលពួករគត្ប្មូវឲ្យរធាីការររអ្ាីមួយ រោកប្គូប្ត្ងប្ត្រៅជួយពួករគជាន្ិច្ច។
ូ ច្រន្ះ រៅរពល
រកមងៗទាុំងរនាះទទួលយកអ្ាីមួយ គឺររៀន្ទទួលយករោយកតីរករយ។ ី
ការររប្ងៀន្អ្កសរ ន្ិងការររងកីត្សមត្ថភាពអ្ត្តច្រក ិ ន្ឹងប្ត្ូវរលីកមកន្ិយយរៅជុំពូករប្កាយៗរទៀត្។
រៅជុំពូកមញន្រយង ី
XXXIII. ការររប្ងៀន្អ្កសរ ន្ររាញពកា ត លប្ផ្សនករងកាយរៅកសោ ី ររ ញ ត ះរណា ិ ឋ ន្ Tolstoy
ន្ង ិ ការរ ញ ត ះ
រណា ត លវ ិជាជជីវៈ។ ការររាត្់ររប្ងៀន្ទាុំងរន្ះរៅមិន្ទាន្់រធាឲ្ ី យខ្្ញុំរពញច្ិត្តរៅរទបយ ី ប្ លអាច្ន្ិយយ សរប្មច្
ន្តាមរោលរុំ
ន្ថាអាច្
ងត្ច្ ិ ឬរប្ច្ន្ ី រ៉ាញរណាណះ។
រទាះជាយ៉ាងណា ការររប្ងៀន្អ្កសរគឺជារញ្ហាប្ លមាន្ការលុំ
ករប្ច្ីន្។ ខ្្ញុំោមន្ធន្ធាន្ ឬសមាភរចាុំ ច្់ ររប្មីឲ្យការររប្ងៀន្រទបយ ៏ ិន្មាន្រពលរវោប្គរ់ប្ោន្់សប្មារ់លះរងរ់ លីមញខ្វ ិជាជរន្ះប្ រ។ មញខ្វ ិជាជ ី ។ រហយ ី ខ្្ញុំកម ប្ផ្សនករងកាយប្ លខ្្ញុំកុំពញងអ្ន្វញត្ត ខ្្ញុំប្ត្ូវការសប្មាក ខ្្ញុំមិន្
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំអ្ស់កមាលង ុំ យ៉ាងខ្មលង ុំ រប្កាយនថ្ៃរ្ច រ់ការររប្ងៀន្ កុំទបញងរពល ប្ ល
ន្សប្មាករទបយ ី រប្ពាះប្ត្ូវររប្ងៀន្ថានក់ជារប្ច្ីន្រទៀត្។ រហត្ញ ូរច្នះ ជុំន្ួសឲ្យការររប្ងៀន្
ថានក់ថ្មីររស់ខ្ញ ុំរ្ ន្ះ ខ្្ញុំរត្ប្ត្មាន្ការលុំ ឹ
កខ្មលង ុំ កនញងការោស់រត្ឿន្ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង។ រៅរពលប្ពឹក ពួករគប្ត្ូវរៅរធាី
236
ការរររៅកសោ ិ ឋ ន្
ក៏ ូ ច្ជាកច្ ិ ចការកនញងផ្សាះ
ូច្រន្ះរមា៉ាងប្ លប្ត្ូវររប្ងៀន្គប្ឺ ត្ូវរធាីរៅរពលរប្កាយ
យនថ្ៃប្ត្ង់
រប្ពាះថាោមន្រពលរវោណាលអសប្មារ់ការររប្ងៀន្រន្ះរទ។
រៅកនញងការររប្ងៀន្អ្កសររន្ះ ពួករយង ី ប្ត្ូវររប្ងៀន្ជារវី គា។ ភាោហិ ូ ា តាមល ី គូចារ៉ា ត្ ន្ង ិ ភាោ អ្ូឌូ
ក៏ប្ត្ូវ
ន្ររប្ងៀន្ផ្សងប្ រ
រនាះ។
រហយ ី ការររាត្់ររប្ងៀន្ប្ត្ូវ ន្រធារី ទបង ី តាមរយៈប្ោមភាោររស់រកមងៗប្រុសទាុំង
កភាោអ្ងរ់ គលសក៏ប្ត្ូវ
ច្ុំប្
ន្ររប្ងៀន្ផ្សងប្ រ។
វាក៏ជាការចាុំ ច្់ប្ រប្ត្ូវររប្ងៀន្រកមងៗហិ ូ ា
ន្ង ិ
រកមងៗគូចារ៉ា ត្ ឲ្យរច្ះភាោសុំហ្វសកត្ ឹ រន្តិច្រន្តួច្ រហយ ី ក៏ប្ត្ូវររប្ងៀន្ពួករគទាុំងអ្ស់ោនអ្ុំពីប្រវត្តិោហ្វសត ្ូមិោហ្វសត ន្ង ិ គ
រលនា ី វា
ិ ត្វ ិទាផ្សងប្ រ។
ខ្្ញុំប្ត្ូវររប្ងៀន្ភាោតាមល ន្ង ី ិ ភាោអ្ូ ឌូ។ ខ្្ញុំរច្ះភាោតាមល ី រន្ះរន្តច្ ិ រន្តួច្រៅកុំទបញងរពលរធាី ុំរ
ីរ
ន្ង ិ កុំទបញងរពលខ្្ញុំជារ់ពន្ធនាោរ។
សរមតច្ ៉ា រ
ន្រទបយ ី ។ ច្ុំប្
ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រច្ះភាសតាមីលរន្ះរលស ី ពីរសៀវរៅប្ លសររសររោយ កភាោអ្ូ ឌូ ខ្្ញុំ ន្ររៀន្រៅរពលខ្្ញុំរធាី ុំរ ី ររលនា ី វាប្ រ។ ូច្ោនរន្ះផ្សងប្ រភាោ
ប្ លន្យ លី ។ ភាោសុំហ្វសកត្ ិ យប្សរ ៀងោន ូច្ជាភាោ ៉ា សញី ន្ង ិ ភាោអារ៉ា រ់ ខ្្ញុំរច្ះពីមិត្ត្ហ្វ័ កតកាន្់ោសនាមូសម ឹ រច្ះរៅរពលប្ លខ្្ញុំររៀន្រៅវ ិទាល័យ រហយ ្ ច្រច្ះរន្តច្ ី សូមបភា ី ោគូ ចារ៉ា ត្ក៏ខ្ញ ុំអា ិ រន្តួច្រពលរៅោោររៀន្ផ្សង ប្ រ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្គរ់ប្គងធន្ធាន្ទាុំងរន្ះឲ្យ
ជាអ្នកររៀរច្ុំ
ន្លអ។
ច្ុំប្
កភាពខ្ាះខ្មត្ប្ផ្សនកសមាភរសក ិ ា
ប្កុមការររររស់ខ្ញ ុំ្
ន្លអជាងខ្្ញុំ។ រោយោរកតីប្សទាញ់ ច្ុំរពាះភាោនន្ប្ររទសររស់ខ្ញ ុំ្ ទុំន្ញកច្ិត្តរលីសមត្ថភាពជាប្គូ
ររប្ងៀន្ ប្ពមទាុំងភាពអ្វ ិជាជររស់កូន្សិសស ន្ិងអ្ាីៗរប្ច្ីន្ជាងរន្ះរទៀត្
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំឈររៅរលីជុំហរ ល់លម អ ួយ។
រកមងៗប្រុសជន្ជាត្ិតាមីលរ លរកីត្រៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
រន្តិច្រន្តួច្ណាស់
ន្ិងមិន្យល់ពីអ្ត្ថរទសររសរទាុំងប្សុងរនាះរទ។
សររសរ ន្ិងរវយាករ
៍
សន្ានាភាោតាមីលរន្ះ
ូរច្នះ
ពួករគរច្ះភាោតាមីលរន្ះ
ន្
ខ្្ញុំកស ៏ រប្មច្ច្ិត្តររប្ងៀន្ទាុំងការ
ល់ពួករគ។ ការររប្ងៀន្ប្រររន្ះប្គរ់ប្ោន្់រហយ ី ។ កូន្សិសសររស់ខ្ញ ុំ្ ឹងថា ពួករគអាច្ ន្យ៉ាងលអ រហយ ី រៅរពលប្ លជន្ជាត្ិតាមីលប្ លមិន្រច្ះភាោអ្ងរ់ គលស
ន្មកជួរ
ខ្្ញុំ កូន្សិសសររស់ខ្ញ ុំ្ ន្កាលយជារៅជាអ្នកប្ប្រភាោរន្ះឲ្យខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំទទួលយករោយរករយ រប្ពាះខ្្ញុំមិន្ប្ លមាន្ ី រុំ
ងោក់ ង ុំ ភាពអ្វ ិជាជររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយកូន្សិសសរទបយ ី ។
ូច្ជាខ្្ញុំធាលរ់
ខ្្ញុំ
ន្ររាញពីការរោរពរៅកាន្់ពួករគពិត្ប្
ក
ន្រធាីកន្លងមក។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី រទាះរីជាខ្្ញុំមិន្រច្ះភាោរន្ះយ៉ាងណាក៏រោយ ក៏ខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្ទទួល
ន្ការរោរពប្សទាញ់ ពីពួករគប្ រ។ ច្ុំរពាះខ្្ញុំមាន្ភាពរយប្សួលជាងកនញងការររប្ងៀន្ភាោអ្ូឌូ ល់រកមងៗប្រុស
មូសលីម។ ពួករគរច្ះអ្កសរ។ ខ្្ញុំប្ោន្់ប្ត្ោស់រត្ឿន្ ល់ពួករគឲ្យចារ់អារមម ន ររណាណះ។
៍ រលីការអាន្ ន្ិងររងកីន្ការរសររោយ
ភាគរប្ច្ីន្នន្រកមងៗទាុំងរន្ះមិន្ ន្ទទួលការអ្រ់រ ុំ ន្ិងមិន្រច្ះអ្កសររទបយ ន ី ។ រ៉ាញប្ន្តកញ ងការរររន្ះខ្្ ី ញ ុំរឃញ
ថា ខ្្ញុំររប្ងៀន្ពួករគ
ន្ត្ិច្ត្ួច្ណាស់រោយប្ោន្់ប្ត្ប្
ររស់ពួករគរ៉ាញរណាណះ។ ខ្
រ់ពួករគកញុំឲ្យមាន្ភាពខ្ជិលប្ច្អ្ូស ន្ិងឃ្លលរុំ មីលការសិកា
័ ៈប្ លខ្្ញុំរពញច្ិត្តន្ឹងការររន្ះ ខ្្ញុំអាច្ឲ្យរកមងៗប្ លមាន្វយរផ្សសងៗោ ន ររៀន្វ ិជាជខ្ញស
ប្រលកោនកនញងរពលប្ត្មួយ ន្ិងរន្ារប្់ ត្មួយ។
រសៀវរៅសប្មារ់ររប្ងៀន្សិសសប្ លរយង ី ធាលរ់
រប្រីរសៀវរៅរប្ច្ីន្រ៉ាញណាណប្ លអាច្រក តាមរយៈររមា ិ
ន្លឺរនាះ ខ្្ញុំមិន្ប្ត្ូវការរនាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំមិន្ចាុំថាខ្្ញុំ
ន្
ន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំមិន្គិត្ថាជាការចាុំ ច្់ប្ លប្ត្ូវោក់រន្ាញកឲ្យរកមងៗទាុំងរនាះ
រសៀវរៅររប្ងៀន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្មាន្អារមម
គជា ឺ រោកប្គូររស់ពួករគ។ ខ្្ញុំចា ុំ ន្ខ្លះថា រោកប្គូ ទល់រពលរន្ះខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ចាុំច្ាស់ន្ូវអ្ាប្ី លពួកោត្់
៍ ថា រសៀវរៅររប្ងៀន្ពិត្ប្ ក ររស់កូន្សិសស
ន្ររាត្់ររប្ងៀន្ខ្្ញុំរច្ញពរី សៀវរៅជារប្ច្ីន្ រ៉ាញប្ន្តសូមបម ី ក
ន្ររប្ងៀន្ខ្្ញុំរោយប្ផ្សអករលីរសៀវរៅទាុំងប្សុងរទបយ ី ។
237
រកមងៗទទួលច្ុំរ
ះ
ន្រប្ច្ីន្ ន្ង ិ ត្ច្ ិ តាមរយៈប្ត្រច្ៀករប្ច្ន្ ី ជាងប្្នកររស់ពួករគ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ចាុំថាធាលរ់ ន្
អាន្រសៀវរៅពប្ី ករមាខងរៅប្ករមាខងជាមួយកូ ន្សស ិ សទាុំងរនាះឬអ្ត្់រទ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្ររប្ងៀន្ពួករគតាមរយៈភាោររស់ ខ្្ញុំប្ លទទួល
ន្ពីការអាន្រសៀវរៅជារប្ច្ីន្កាល
ការររាត្់ររប្ងៀន្រន្ះ។
រហយ ី ខ្្ញុំហាន្ន្ិយយថា
វាហាក់ ូច្ជារន្ាញកសប្មារ់ពួករគប្ លប្ត្ូវចាុំន្ូវអ្ាប្ី លពួករគ
ពួករគរៅប្ត្ច្ងចាុំរៅកនញងច្ត្ ិ តអ្ុំពី
ន្ររៀន្ពរី សៀវរៅ រ៉ាញប្ន្តអ្ប្ាី លខ្្ញុំ
ឲ្យពួករគគតា ឺ មរយៈពាកយរពច្ន្៍ពមា ី ត្់ប្ លអាច្រធាីឲ្យពួករគអាច្ន្ិយយតាម មួយសប្មារ់ពួករគ ររស់ខ្ញ ុំ។ ្
រ៉ាញប្ន្តសប្មារ់ខ្ញ ុំ្រពលរច្ញឲ្យោតរ់
ច្ុំរចាទរញ្ហារនាះគថា ឺ
រៅរពលខ្្ញម ុំ ន្ ិ
ថាមពលនន្ការយល់ ង ឹ ររស់ពួករគ។
៍ រលីមញខ្វ ិជាជ
រហយ ី បវា ី ការរធាី ូច្រន្ះរ ម ី ស់សាង់ពី
XXXIV. ការររប្ងៀន្ខ្មងផ្សលូវច្ត្ ិ ត
៍ ល់រកមងៗទាុំងរនាះ
ការអាន្ជាភារកច្ ិ ច
ន្រធាីឲ្យពួករគចារ់អារមម
ការន្ិយយររស់ខ្ញ ុំរ្ ហ័សច្ុំរពាះពួករគ
ការររប្ងៀន្ខ្មងផ្សលូវរច្ត្នារមម
ន្យ៉ាងលអ។
ន្ផ្សតល់
មាន្ភាពលុំ
កខ្មលង ុំ ជាងការររប្ងៀន្ខ្មងផ្សលូវកាយ
ន្ង ិ ផ្សលូវច្ិត្តរៅរទៀត្។ ខ្្ញុំរលីកយករសៀវរៅោសនារន្តច្ ិ រន្តួច្រ៉ាញរណាណះមកររប្ងៀន្ ល់ពួករគ។ ជាការពត្ ិ ណាស់ ខ្្ញរជឿថា សស ិ សគួរប្ត្ទទួល
ន្ការរ ញ ត ះរណា ត លពធា ល ន្ង ី ត្ញរផ្សសងៗនន្ោសនាររស់ខ្ួ ន្ ិ មាន្ច្ុំរ
ច្ុំរពាះគមពរី ោសនាររស់ពួករគ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី ខ្្ញុំន្ង ឹ ររប្ងៀន្ច្ុំរ
ះ ឹង ទូរៅ
ះ ឹងទាុំងរន្ះឲ្យលអរុំផ្សញត្តាមប្ ល អាច្រធាី
ន្។ ខ្្ញុំគត្ ិ ថា ការររប្ងៀន្រន្ះជាប្ផ្សនកមួយនន្ការរប្រីរញ្ហញ។ ជាយូ រមករហយ ី រៅមញន្រពលចារ់រផ្សតីម ររប្ងៀន្រកមងៗរៅ
កសោ ិ ឋ ន្
Tolstoy
ខ្្ញុំ
ន្រឃញ ី ថា
អ្្វិ ឌឍន្៍ផ្សូ វច្ ល ិត្តគប្ឺ ត្ូវររងកីត្ច្រិ ត្លកខ ិ ការទទួលោាល់ខ្ួ ន្ឯង។ ល
ការររប្ងៀន្ខ្មងផ្សលូវច្ត្ ិ តជាររឿងមួយប្ លប្ត្ូវរធារី ោយខ្លួន្ឯង។
ៈ ន្ង ិ អាច្ឲ្យមន្ញសសរុំរពញការរររឆ្ពះរៅរក ច្ុំរ
រ ីមបី
ះ ឹងច្ុំរពាះប្ពះ ន្ិង
៏ ុំខ្មន្់នន្ការររប្ងៀន្រកមងៗ រល់ការ ររប្ងៀន្ ូច្រន្ះខ្្ញុំគត្ ិ ថា រន្ះគឺជាប្ផ្សនកមួយ ស
រោយោមន្វរបធម៌ប្ផ្សនកផ្សលូវច្ិត្តរនាះគវា ឺ ោមន្ប្ររយជន្៍រទបយ ី រហយ ី អាច្ប្រប្ហលរងករប្ោះថានក់ផ្សងប្ រ។
ខ្្ញុំោញន្ ុំ ង ល ឹ ការរជឿប្ លមិន្ប្ផ្សអត្រលកា ី រពត្ ិ ថា ការោាល់ពខ្ ី ួ ន្ឯងអាច្រធា ី ន្ប្ត្ម ឹ ុំណាក់កាលទី៤នន្ជីវ ិត្ ់ ។ រ៉ាញប្ន្តរន្ះជារញ្ហានន្ការយល់ ឹងរួមប្ លអ្នកពន្ារ រ៉ាញរណាណះ ឧទាហរ ៍ ៈ សន្និយសស (ការយល់ប្ពមលះរង) រពលរប្ត្ៀមខ្លួន្សប្មារ់រទពរិ ោធន្៍ប្ លមាន្ត្នមល
រហូត្ទាល់ប្ត្ ុំណាក់ច្ញងរប្កាយនន្ជីវ ិត្
ទទួលោាល់ខ្ួ ន្ឯងរទ។ ល ខ្្ញុំរៅចាុំ ន្ទាុំងប្សុងថា ខ្្ញុំរៅប្ត្មាន្គុំន្ិត្ប្រររន្ះ ខ្
មន្ ិ ប្ត្ម ឹ មន្ ិ អាច្
ៈរពលប្ លខ្្ញុំកុំពញងររប្ងៀន្
កាលឆ្ន ុំ ១៩១១-១៩១២ ប្ លខ្្ញុំរៅមិន្ទាន្់ ន្រញ្ហាញពកា ី រររប្ងៀន្ន្ះកនញងភាោសញទធោធណាមួយរទបយ ី ។ រត្ប្ី ត្ូវររប្ងៀន្មញខ្វ ិជាជខ្មងផ្សលូវច្ត្ ិ តរន្ះយ៉ាង ូ ច្រមតច្? ខ្្ញុំ
ន្ឲ្យរកមងៗទរន្ាញឲ្យចាុំ ន្ង ិ សូប្ត្ច្រប្មៀងថាាយ
ប្ពះ ប្ពមទាុំងអាន្រសៀវរៅជារប្ច្ន្ ី អ្ុំពីសល ី ធម៌ឲ្យពួករគោតរ់។ រ៉ាញប្ន្តការរធាី ូ ច្មរន្ះហាក់ ូ ច្ជារធាឲ្ ី យខ្្ញុំរៅមន្ ិ ទាន្់រពញច្ត្ ិ សនត្ ិ តរៅរទបយ ី ។ រៅរពលប្ លខ្្ញុំកាន្់ប្ត្ជត្ ិ ជាមួយពួករគ ខ្្ញុំ ឲ្យពួករគន្ូវការររប្ងៀន្ខ្មងផ្សលូវច្ត្ ិ ត
ន្រទបយ ី ។
ូច្រយង ឹ រហយ ី ង ី ថា ការររប្ងៀន្ផ្សលូវកាយប្ត្ូវផ្សតល់ជូន្តាមរយៈ
ការអ្ន្ញវត្តផ្សូ វកាយ ល រហយ ី ការររប្ងៀន្ផ្សលូវរញ្ហញប្ត្ូវអ្ន្វត្តប្ផ្សនករញ្ហញ ប្ រ។ ការអ្ន្ញ វត្តផ្សូ វច្ ល ិត្តប្ត្ូវប្ផ្សអកទាុំងប្សុងរលីជីវ ិត្ ន្ិងច្ិរកលកខ ិ ទញកោក់រលីច្រត្លកខ ិ
ន្រឃញ ី ថា រសៀវរៅមិន្អាច្ផ្សតល់
ូច្រន្ះការររប្ងៀន្ផ្សលូវច្ត្ ល ត្ ិ តកប្៏ ត្ូវប្ត្អ្ន្ញវត្តផ្សូ វច្ ិ ត
ៈររស់ប្គូររប្ងៀន្។ ប្គូររប្ងៀន្ប្ត្ូវប្ត្យកច្ិត្ត
ៈររស់ខ្ួ ន្ ល មិន្ថាជាោត្់រៅកនញងច្ុំរណាមរកមងៗរន្ះ ឬរៅកប្ន្លងណាក៏រោយ។
ប្គូររប្ងៀន្ររីអាច្
ន្ប្ត្ូវរស់រៅឲ្យឆ្ៃយរ ីមបអា ី ច្ឲ្យកូ ន្សិសសទទួល
ន្ឥទធិពលប្ផ្សនកផ្សលូវច្ិត្ត
តាមរយៈ
វ ិធីនន្ការរស់រៅររស់ោត្់។ ររីសិន្ររីខ្ញ ុំ្ជាមន្ញសសន្ិយយកញហក វាន្ឹងរធាីឲ្យខ្្ញុំឥត្ប្ររយជន្៍កញ នងការររប្ងៀន្រកមងៗ ពីសច្ចធម៌។
238
ប្គូររប្ងៀន្ប្ លកុំោកមានក់មន្ ិ អាច្ឲ្យកូ ន្សស ិ សររស់ខ្ួ លន្កាលហាន្រទបយ ី
ធមត្់ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង
ជន្ច្ប្មលកប្ លអ្ន្ញ វត្តភាពអ្ត្់
ក៏មន្ ល ពីត្នមលនន្ភាពអ្ត្់ធមត្ច្ ់ ុំរពាះខ្លួន្ឯង ិ អាច្ររប្ងៀន្កូ ន្សស ិ សររស់ខ្ួ ន្ឲ្យយល់
ូរច្នះរហយ ី ខ្្ញុំរឃញ ី ថា ខ្្ញុំប្ត្ូវទទួលយកការប្
នាុំខ្មងរប្ៅពីរកមងប្រុសប្សប្ី លរស់រៅជាមួយខ្្ញុំ។
ន្រទបយ ី ។
ូរច្នះពួករគ
់ ខ្្ញុំអាច្ ន្កាលយជាប្គូៗររស់ខ្ញ ុំ្ រហយ ី ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ររៀន្ទទួលយក ន្ង ិ ប្ត្ូវប្ត្លអ ន្ិងរស់រៅរោយភាពរោមះប្ត្ង។
ន្យ ិ យ
ន្ថា ការោក់វ ិន្័យរប្ន្ថម ន្ង ល ោ ិ ការអ្ត្់ធមត្ប្់ លខ្្ញុំអ្ន្ញវត្តរលីខ្ួ ន្ឯងរៅកស ិ ឋ ន្ Tolstoy ភាគរប្ច្ីន្រកត្ ី
រទបង ី ពីខ្មករប្ៅទាុំងអ្ស់។
មួយកនញងវ ិន្័យ ន្ង ់ ង ុំ រន្ះគឺ ការរងរូ ិ ការអ្ត្់ធមត្ទា ឹ ស ការន្យ ិ យកញ ហក ភាពមិន្គួរឲ្យរជឿ ន្ិងជរមាលះ។
នារពលមួយសស ិ សមានក់
ន្រុំពាន្វ ិន្័យទាុំងរន្ះរោហង ិ ា
រទាសពួករគរទបយ រ៉ាញប្ន្តរពលរន្ះខ្្ញុំខ្ឹងយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ខ្្ញុំ ី រនាះរៅប្ត្ច្រច្ស
ន្ង ិ ពាយមរ
កររញ្ហឆត្ខ្្ញុំ។
រធាឲ្ ុំ ី យខ្្ញុំខ្ង ឹ យ៉ាងខ្មលង
រ៉ាញប្ន្តពម ី ញ ន្មកខ្្ញុំមន្ ិ ប្ លទាក់
ន្ពាយមពន្យល់រហត្ញផ្សលរៅកូន្សិសស រ៉ាញប្ន្តកូន្សស ិ ស ច្ញងរប្កាយខ្្ញុំ
មកអ្ន្ញវត្ត រោយយករ ុំពាត្់វាយរលីន ររស់រគ។ ខ្្ញុំមាន្អារមម
ន្យកវ ិន្័យប្ លន្ិយយកញហករន្ះយក
៍ ្័យរៅរពលប្ លខ្្ញុំវាយោត្់។ សស ឹ ិ សរនាះក៏ ង
ូរច្នះប្ រ។ រន្ះគជា ឺ រទពរិ ោធន្៍មួយទាុំងប្សុងសប្មារ់ពួករគ។ សិសសរនាះ
ន្ប្ប្សកយុំ ន្ង ិ សញុំឲ្យខ្្ញុំអ្្័យរទាស
រអាយ។ សស ី ិ សរនាះយុំមន្ ិ ប្មន្រោយោរឈរឺ ោយោរខ្្ញុំវាយរទបយ ី ។ រនាារ់ពរី ពលរនាះមក ោត្់ ន្ចារ់រផ្សតម រោរពខ្្ញុំោរជាថ្មី។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្រោកោតយច្ុំរពាះការរប្រីហង ិ ារនាះ។ ខ្្ញុំខ្មលច្ប្ប្កងថា ខ្្ញុំ មិន្ប្មន្ជាផ្សលូវច្ិត្ត រ៉ាញប្ន្តជាការោក់ទ ខ្្ញុំជុំទាស់រៅន្ឹងការោក់ទ
ា កមមរៅវ ិញ។
ា កមមរលីរងកាយ។
ខ្្ញុំរៅចាុំមាន្រពលមួយរនាះ
ន្ររាញរៅោត្់រនាះ
ខ្្ញុំ ន្ោក់ទ
ា កមមរលី
រងកាយច្ុំរពាះកូន្ប្រុសខ្្ញុំមានក់។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ មកទល់រពលរន្ះខ្្ញុំមិន្ ឹងរត្ីជាររឿងប្ត្ូវ ឬខ្ញសរទបយ ី ី ប្ ល រប្រីវ ិន្័យប្រររន្ះ។ ប្រប្ហលរន្ះមិន្ប្មន្ជាទរងាីប្ត្ឹមប្ត្ូវរនាះរទបយ រប្ពាះវាជាកុំហង ី ឹ ភាលមៗប្ លរធាីឲ្យរយង ី ោក់ ពិន្យ ័ ។ ខ្្ញុំមិន្ប្ លគិត្ថារន្ះជាទរងាីប្ត្ឹមប្ត្ូវរនាះរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តការជុំរញញកនញងករ រហត្ញ ការ
៍
ី រន្ះគឺគួរផ្សសុំោន។
៏ ប្មារ់ប្កត្ប្មងស ់ ិសស។ ខ្្ញុំមិន្ ឹងថារត្ី ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំគិត្ ន្ិង ន្ររប្ងៀន្ខ្្ញុំអ្ុំពីវ ិធីោហ្វសត ស
វ ិធីោហ្វសតរន្ះអាច្មាន្រគយកមករប្រីប្
ស់ឬយ៉ាងណារនាះរទ។
រកមងៗទាុំងរនាះ
រន្ះ រហយ ី ខ្្ញុំមិន្គិត្ថា ោត្់មិន្ររាញពីការប្កប្ប្រឲ្យលអប្ររសីររនាះរទ។ រ៉ាញប្ន្តករ ច្ាស់អ្ុំពីភារកិច្ចររស់ប្គូររប្ងៀន្ច្ុំរពាះកូ ន្សិសសររស់ខ្ួ ន្។ ល មាន្ករ
ី រធាសប្រប្ហលជារប្ច្ីន្
រលីរងកាយរទបយ ី ។
ន្រកីត្រទបង ី រប្កាយរហត្ញការ
ន្រុំរ្លច្រចាលរហត្ញ ការ
ី រន្ះ
៍
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំយល់កាន្់ប្ត្
៍ រន្ះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្ប្ លរប្រីទ
ា កមមមក
ូរច្នះ រៅកនញងការខ្ិត្ខ្ុំប្រឹងប្ប្រងររស់ខ្ញ ុំ្ រ ីមបរ ុំ រនាះរធាី ី រប្ងៀន្ផ្សលូវច្ិត្ត ល់រកមងប្រុសប្សីទាង
ឲ្យខ្្ញុំកាន្់ប្ត្យល់ច្ាស់រប្ន្ថមរទៀត្អ្ុំពីថាមពលផ្សលូវច្ិត្ត។
XXXV. ប្សូវនរកន៉ា ញ ងច្ុំរណាមប្សូវោលី
រពលរៅកសិោឋន្ Tolstoy រោក Kallenbach
រទបង ី ពម ី ញន្មកច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ ូច្អ្ាប្ី លខ្្ញុំ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
៍ រលរ ី ញ្ហាមួយប្ លមិន្ធាលរ់រកត្ ី
ន្រលក ី រទបង ី រួច្មករហយ ី ថា រកមងប្រុសរស់រៅកនញងកសោ ិ ឋ ន្រនាះមួយច្ុំន្ួន្
ពិ កប្គរ់ប្គង ន្ិងមាន្អ្ត្តច្រកម ិ ិន្លអ។ កនញងច្ុំរណាមពួករគក៏មាន្រកមងខ្ជិលប្ច្អ្ូ សផ្សងប្ រ។ រកមងប្រុស៣នាក់កញ នង ច្ុំរណាមពួករគប្ត្ងប្ត្មាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាប្រចាុំជាមួយខ្្ញុំច្ុំប្ ររស់ខ្ញ ុំ្ ូរចានះប្ រ។ រញ្ហារន្ះ
ន្
ករកមងៗរផ្សសងរទៀត្
ក៏ខ្ញ ុំ្ចាត្់ទញកពួករគ ូច្ជាកូន្
ន្រធាីរោក Kallenbach គិត្ថាជាររឿងមិន្លអប្ លប្ត្ូវរន្តទញករកមងៗទាុំង៣
នាក់រនាះឲ្យរៅជាមួយរកមងខ្ជិលទាុំងរន្ះ។
239
នថ្ៃមយ ួ រោក Kallenbach
ន្ន្ិយយថាៈ “វ ិធប្ី លខ្្ញុំទញកឲ្យរកមងទាុំងរនាះជាមួយោនមន្ ិ លអរទបយ ី
រប្ពាះពួករគន្ឹងយកគប្មូតាមោនជាក់ជាមិន្ខ្មន្”។ នារពលរនាះ
ន្យ ិ យជាមួយោត្់ថា៖
ខ្្ញុំមន្ ិ ចាុំថារញ្ហារន្ះរធាី
ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំសងស ័យ
ឬយ៉ាងណារទ
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំចា ្ ន្ ុំ ូ វអ្ាប្ី លខ្្ញុំ
ន្
“រត្ឲ្ ី យខ្្ញុំសុំោល់យ៉ាង ូ ច្រមតច្រវាងរកមងឧសាហ៍ ន្ង ិ រកមងខ្ជល ិ ទាុំងរនាះ”? ខ្្ញុំមាន្ទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវច្ុំរពាះពួក
រគរសមៗ ុំ រន្ះមកទីរន្ះតាមការអ្រ្ជ ីញររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ប្រសន្ ី ោន។ រកមងប្រុសប្សីទាង ិ ររខ្ ី ញ ុំ្ឲ្យប្ ក់ពួករគ រហយ ី ររ រច្ញរនាះ
ពួករគន្ឹងប្ត្ទបរ់រៅទប្ី កុង
Johannesburg
វ ិញភាលម
រ រី កនញងគន្លងចាស់វ ិញ ប្ ល។
តញ
ខ្្ញុំសូម
ប្ រ់អ្នកតាមប្ត្ង់ ពួករគ ន្ង ល រី ន្ះមាន្ន្័យថា ិ ឪពញ កមាតយររស់ពួករគរជឿជាក់ថា រៅរពលកូ ន្ៗររស់ខ្ួ ន្មកទ ន្ច្ងខ្្ញុំរៅន្ង ឹ កាត្ពាកច្ ិ ចមួយ
ត្់រៅរហយ ី ។
អ្នក
ន្ង ឹ យ៉ាងច្ាស់ណាស់ថា ិ ខ្្ញុំ ង
ពួករគប្ត្ូវ
ន្អ្ត្់រអាន្
រទាសទាក់ទងន្ង ្ ច្ ឹ ភាពមន្ ិ លអរៅទរី ន្ះ។ រ៉ាញប្ន្តភារកច្ ិ ចររស់ខ្ញ ុំគ ឺ ាស់ោស់។ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ឲ្យពួករគរៅទរី ន្ះ រហត្ញ ូរច្នះរកមងឧសាហ៍មួយច្ុំន្ួន្ររស់ខ្ញ ុំចា ្ ុំ ច្់ប្ត្ូវរស់រៅជាមួយពួករគប្ រ។
ឲ្យខ្្ញុំររប្ងៀន្រកមងឧសាហ៍ទាង ុំ រន្ះឲ្យមាន្អារមម
ប្
ខ្្ញុំ ឹងថាអ្នកមន្ ិ ច្ង់
ក ណាស់
៍ នថ្ៃរន្ះថាពួករគលអជាងរកមងឯរទៀត្។ រៅរពលពួករគ ឹងថាខ្លួន្
មាន្ភាពលអជាងរគរនាះន្ង ឹ អាច្នាុំឲ្យពួករគវរងាងផ្សលូវ។ ការរួមរស់ជាមួយរកមងៗឯរទៀត្ន្ង ឹ កាលយជារោលការ សប្មារ់ពួករគ។
តាមការសម័ប្គច្ិត្ត
ពួករគន្ឹង
ន្ររៀន្សូប្ត្ពីការររសរអ្ ី ីងរវាងអ្ុំរពីល អ
៍ លអ
ន្ិងអ្ុំរពីអាប្កក់។
រហត្ញក៏រយង ី មិន្ប្ពមរជឿថា ប្រសិន្ជាមាន្អ្ាីមួយលអកញ នងខ្លួន្ ពួករគន្ឹងរធាីសកមមភាពត្រន្ឹងរកមងៗទាុំងរនាះវ ិញ។ ប្រសិន្ររីវ ិធីោហ្វសតរន្ះរងកជាហាន្ិ្យ ័ មួយច្ុំន្ួន្រនាះ ខ្្ញុំមិន្អាច្ទញកពួករគរៅទីរន្ះ រោក Kallenbach ក៏ងក់កាល។
ខ្្ញុំគិត្ថា លទធផ្សលមិន្អាច្ន្ិយយ
ន្រទៀត្រទបយ ី ។
ន្ថាអាប្កក់រនាះរទ។ ខ្្ញុំមិន្គិត្ថា រកមងៗទាុំងរន្ះមិន្ររាញពីភាព
អាប្កក់ច្ុំរពាះការពិរោធរទបយ ី ។ ផ្សាញយរៅវ ិញខ្្ញុំរឃញ ី ថា ពួករគទទួល
ន្អ្ាីមួយ។ ប្រសិន្ររីមាន្គុំន្ូសត្ិច្ត្ួច្
នន្ឧត្តមភាពកនញងខ្លួន្ពួករគ រនាះឧត្តមភាពរន្ះន្ឹងប្ត្ូវរុំផ្ទលញ រហយ ី ពួករគន្ឹងររៀន្ពីការោយច្ូលោនជាមួយរកមង ទាុំងរនាះ។ ពួករគប្ត្ូវ ន្្លករ់ សជាត្ិ ន្ិងរោលវ ិន្័យ។ រហត្ញ ការ ប្រសិន្ររីរកមងលអប្ត្ូវ
៍ ន្ិងការពិរោធប្សរ ៀងោនរន្ះររាញខ្្ញុំថា
ន្ររាត្់ររប្ងៀន្ោនជាមួយរកមងមិន្លអ រហយ ី ពួករគ
ន្ររ់អាន្ោន រនាះពួករគន្ឹងមិន្
រង់អ្ាីរទបយ ី រហយ ី ការពិរោធរន្ះន្ឹងប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញវត្តរប្កាមការឃ្លលរុំ មីលពីឪពញ កមាតយ ន្ិងអាណាពា លររស់ពួករគ។ រកមងៗប្ លប្ត្ូវ ន្រផ្ទអរច្ូ លរៅកនញងររមករាស មិន្ជាន្ិច្ចកាលប្រឆ្ុំងន្ឹងច្ុំ
រទាះជាយ៉ាងណា ការពិត្ររាញថា រៅរពលរកមងប្រុស ន្ិងរកមងប្សីប្ លទទួល ោក់ឲ្យរៅ ន្ិងររប្ងៀន្ជាមួយោនរនាះ ប្គូររប្ងៀន្ ន្ិងឪពញកមាតយន្ឹងប្ត្ូវ ពួករគប្ត្ូវប្រកាន្់ខ្មជរ់ន្ូវការប្រុងប្រយ័ត្នជាន្ិច្ច។
XXXVI. ការោក់ទ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្ជាប្គូពិត្ប្ ក
ង់ ឬការរុំពញលរទបយ ី ។
ន្ការអ្រ់រ ុំប្គរ់ប្ររ្ទប្ត្ូវ
ន្
ន្ោក់កញ នងការោកលបងធៃន្ធ ់ ៃរមួយ។
ា កមមរលខ្ ល ី ួ ន្ឯងរោយការត្មអាហារ
ពម ី ួយនថ្ៃរៅមួយនថ្ៃកាន្់ប្ត្ច្ាស់រទបង ី ថា រញ្ហាកាន្់ប្ត្លុំ
ឲ្យរ ីររលីផ្សូ វប្ត្ូ ល វ។
ត្់
កខ្មលង ុំ កនញងការររប្ងៀន្រកមងប្រុសប្សីទាង ុំ រនាះ
ន្ិងជាអាណាពា លររស់ពួករគ
ខ្្ញុំកប្៏ ត្ូវររប្ងៀន្ ល់ររះ
ូងររស់ពួករគប្ រ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវរួមសញខ្រួមទញ កខ ជួយរោះប្ោយរញ្ហាប្ លពួករគជួរប្រទះ ន្ិងប្ត្ូវរធាីឲ្យពួករគសរប្មច្
រុំ
ងប្
ថានររស់ពួករគ។
240
រប្កាយប្ត្ូវរោះប្លងពព ី ន្ធនាោររោយោរការអ្ន្ញ វត្ត
ធម៌អ្ហិងា
កសោ ិ ឋ ន្
Tolstoy រសារី ប្ត្ទាុំង
ប្សុងោមន្អ្នករស់រៅ។ មន្ញ សសមួយច្ុំន្ួន្ប្ លរស់រៅទរី នាះគជា ឺ អ្នកកនញងត្ុំរន្់ ហាន្ ី ិច្។ រប្កាយមក ខ្្ញុំក៏
ន្រច្ញ
ពរី នាះប្ រ។ រៅទរី ន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវ្លងកាត្់រទពិរោធន្៍អាប្កក់មួយ។ រៅកុំទបញងរពលរនាះ ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាី ុំរ
ាី ច្ ី រច្ញ ះរទបង ី រវាងទប្ី កុងJohannesburg ន្ង ិ ត្ុំរន្់ហន្ ិ ។ មាន្រពលមួយ
រៅរពលខ្្ញុំរៅកនញងទប្ី កុង Johannesburg ខ្្ញុំ ន្ទទួល ុំ ឹ ងនន្ការប្រប្ពត្ ឹ តខ្ញសសីលធម៌ររស់អ្នក្ូមរិ ៅកប្ន្លង ័ ជាក់ប្សតង ឬការរហ្វញ្ហចសថ្យរប្កាយនន្ការត្សូ ធម៌អ្ហិងា មន្ រោរពោសនា។ ព័ត្មា ៌ ន្នន្ការររជយ ន្ ិ រធាឲ្ ី យខ្្ញុំរន្ធត្រ់ នាះរទបយ ី ខ្្ញុំ
រ៉ាញប្ន្ត ុំ
ឹ ងនន្ការប្រប្ពឹត្តខ្ញសសល ី ធម៌រន្ះរី ូច្ជារន្ាះផ្សារោន្់ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។
ន្ជិះរថ្រ្លីងប្ត្ទបរ់រៅត្ុំរន្់ ហាន្ ី ិច្ វ ិញ។ រោកKallenbach
រគជូន្ ុំ ោរ ុំ
ឹ ងអ្ុំពម ី ូលរហត្ញប្ លខ្្ញុំរៅទរី នាះ។
ឹ ងប្ ល
កុំទបញង ុំរ
អាណាពា
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំត្ូច្ច្ត្ ិ តរន្ះ។ ី រវ ិលប្ត្ទបរ់រៅវ ិញ
ន្ទទូច្សញុំកុំ រខ្្ញុំរៅជាមួយ។ ោត្់ប្ត្ូវ
ន្
ោត្់មន្ ិ ច្ង់ឲ្យខ្្ញុំរៅទរី នាះមានក់ឯងរទបយ ី សប្មារ់ោត្់គជា ឺ អ្នកនាុំ
ខ្្ញុំ ង ឹ ថាប្ត្ូវមាន្ភារកច្ ិ ចច្ាស់ណាស់។
ខ្្ញុំគត្ ិ ថាយ៉ាងរហាច្ណាស់
ល ឬប្គូររប្ងៀន្ប្ត្ូវទទួលខ្ញ សប្ត្ូវច្ុំរពាះការភាលង ុំ ភាលត្់ររស់ពួករគ ន្ិងររស់កូន្សិសស។
ខ្ញសប្ត្ូវររស់ខ្ញ ុំទា ្ ក់ទងន្ង ឹ រហត្ញការ
រៅនថ្ៃរនាះ
ូរច្នះ ទុំន្ល ួ
៍ នន្រញ្ហារន្ះច្ាស់ណាស់ច្ុំរពាះខ្្ញុំ ូ ច្ជានថ្ៃ ូរចានះប្ រ។ ្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ ិ
ប្ពមាន្ខ្្ញុំជារប្សច្អ្ុំពីរញ្ហារន្ះ រ៉ាញប្ន្តជាអ្នកប្ លរពាររពញរោយភាពរជឿជាក់មានក់ ខ្្ញុំ
ន្
ន្រ ិរសធការោស់រត្ឿន្
ពីនាង។ ខ្្ញុំគិត្ថា វ ិធីប្ត្មួយប្ លភាគីប្រប្ពឹត្តកុំហញសអាច្រធាីរ ីមបី ឹងពីភាពឈចា ឺ រ់ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ិងកុំហញស ប្៏ សន្រប្ៅ ររស់ពួករគ គឺការោក់ពិន្័យរលីខ្ួ ន្ឯងមួ ល យច្ុំន្ួន្។ គិត្ ូរច្នះរហយ ខ្្ញុំ ី
ន្ោក់ទ
ា កមមត្មអាហាររលីខ្ួ ន្ឯង ល
ច្ុំន្ួន្ ៧នថ្ៃ ន្ិងសបថ្រររភាគអាហារប្ត្មួ យរពលរ៉ាញរណាណះកនញង១នថ្ៃ សប្មារ់រយៈរពល ៤ប្ខ្កន្លះ។ រោក Kallenbach ិ ពាយមហាមឃ្លត្់ខ្ញ ុំ្ រ៉ាញប្ន្តឥត្ប្ររយជន្៍រទបយ ី ។ រៅទីរ្ច រ់ ោត្់ ន្យល់ប្ពមច្ុំរពាះការោក់ទ ទទូច្សញុំច្ូលរួមការោក់ទ ភាពររស់ោត្់
ន្រទបយ ី ។
ប្ោលកនញងខ្លួន្។ កុំហង ឹ ប្ លមាន្ច្ុំរពាះភាគីប្រប្ពឹត្តខ្ញស រប្ន្ថម។
រៅរពលខ្្ញុំមក ល់ត្ុំរន្់ហន្ ាី ិច្
ការោក់ទ ររយកាស ិ
ា កមមរន្ះ ន្ិង
ា កមមរោយការត្មអាហាររន្ះជាមួយខ្្ញុំ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្យកឈនះកតីប្សទាញ់ ច្ុំរពាះត្មាល
រៅរពលខ្្ញុំសរប្មច្ច្ិត្តោក់រន្ាញកកាន្់ប្ត្ធៃន្់រៅរលីផ្សូ វច្ ល ិត្តខ្ួ ន្ឯង ល
រគខ្មលង ុំ ។
ន្
ខ្្ញុំ
ន្ធូររសបយ ី ។ អ្នកប្គរ់ោន
ន្រធាីឲ្យអ្នកប្គរ់ោនឈច្ ុំ ឹ ិត្តយ៉ាងខ្មលង
ក ន្ិងខ្មលង ុំ កាលរទបង ី ។
កាលៈរទសៈប្ ល
ន្ធូរ
ិ ត្ច្ុំរពាះពួក
រ៉ាញប្ន្តវា
ន្រធាីឲ្យ
រធៃន្់ធៃរ រហយ ី ភារកិច្ចប្ លច្ងភាជរ់ខ្ញ ុំ្
ន្រកីត្រច្ញពីរហត្ញ ការ
៍ រន្ះ
ប្ លលទធផ្សលរន្ះរលីសពីអ្ាីប្ លខ្្ញុំរ ុំពឹងទញក។ ខ្្ញុំោមន្រុំ
ងរកប្ោយពីរហត្ញការ
រទាះជាយ៉ាងណា
លរហត្ញការ
ររប្ងៀន្ប្ លប្ត្ូវពឹងប្ផ្សអករលីការត្មអាហារ
៍ កាន្់ប្ត្អា
៍ ថា
ន្ិងយល់ឲ្យលមអិត្រលីអ្ាីប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវការ ឹង
ន្យល់ច្ាស់ថាររឿងរន្ះជាអ្ុំរពី
ជាមួយន្ឹងរកមងប្រុសប្សីទាង ុំ រនាះកាន្់ប្ត្ពិត្ប្ រប្កាយរន្ះរន្តិច្មក
ន្សៃររ់ ៅវ ិញ រហយ ី អារមម
ន្រសញីរអ្រងកត្រប្ន្ថម
ា កមមមកររស់ខ្ញ ុំ្មករលីខ្ួ ន្ឯង ល
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្អារមម
ន្រងខុំឲ្យខ្្ញុំត្មអាហារ១៤នថ្ៃ
៍ រន្ះថា វាជាភារកិច្ចររស់ប្គូ
រៅរពលណាមាន្ការប្រប្ពឹត្តខ្ញសរោយកូន្សិសសរទបយ ល ី ររស់ខ្ួ ន្។
ខ្្ញុំរន្តរពលរវោមួយច្ុំន្ួន្រ ីមបព ី ា
៍ រន្ះ។
រ៉ាញប្ន្តវា
ន្សន្មត្ជាមញន្ន្ូវភាព
ច្ាស់ោស់នន្ច្កខញវ ិស័យ ន្ិងភាពោកសមប្ផ្សនកផ្សលូវច្ិត្ត។ រៅរពលប្ លោមន្កតីប្សទាញ់ ពិត្ប្ សិសស ន្ិងរៅរពលប្ លកុំហញសររស់សិសសមិន្ប្ត្ូវ
ក រវាងប្គូ ន្ិង
ប្គូរអ្ីរពី រហយ ី រៅរពលប្ លសិសសមិន្រោរពប្គូ ការយក
វ ិធាន្ការត្មអាហារមករោះប្ោយមិន្ប្មន្ជាររឿងប្ត្ឹមប្ត្ូវរទបយ ី ប្ លអាច្សូមបប្ី ត្រងករប្ោះថានក់ក៏ថា
ន្។
241
ា កមមរលខ្ ល ក ន្រងកភាពលុំ ី ួ ន្ឯងជារល ី ុំរូងមន្ ិ
ក ល់រយង ី រទបយ ី ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវផ្ទអក ឬរ្ឈរ់
ប្ផ្សលរឈជា ត លឲ្យខ្្ញុំមាន្ការលុំ ី កុំហត្ ិ ។ ការត្មអាហាររលក ី ទព ី រី ក៏រណា
កគួរសមប្ រ។ ខ្្ញុំមន្ ុំ ប្សុងពី ិ ទាន្់យល់ទាង
ការោក់ទ
សកមមភាពធមមតានានាររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំអាច្រៅចាុំ ន្ថា រៅកុំទបញងរពលនន្ការោក់ទ ប្រសទ ធិ ពអ្ោចរយនន្ធម៌ រមាយ ិ ភា
ៈ រទបយ ច្ុំប្ ី
ា កមមរន្ះ ខ្្ញុំ
ន្ទទួលទាន្
កសមត្ថភាពទទួលយកក៏រៅមាន្កប្មត្ ិ ត្ច្ ិ ត្ួច្រៅរទបយ ី ។
រប្ៅពរី ន្ះ ខ្្ញុំមិន្ ឹងពីររច្ចករទសនន្ការត្មអាហាររទបយ ី ជាពរិ សសោរៈសុំខ្មន្់នន្ការផ្សឹកឲ្យ ន្រប្ច្ីន្ រ៉ាញប្ន្តរទាះ ់ ួ ត្ប្ថ្មរទៀត្ផ្សង។ ជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំកម ៏ ន្ ុំ រនាះណាស់ណាប្ រ រហយ អ រប្កាយ ិ រពញច្ិត្តរសជាត្ិទាង ី រពលខ្លះក៏ច្ងក រហត្ញ ការ
៍ រន្ះ
ន្ររាញថា ការត្មអាហាររលក ី ទម ី ួយគជា ឺ ររឿងរយប្សួល
ត្មអាហាររលរី ប្កាយរទបយ ី ។ អាហាររលក ី ទី២ ខ្្ញុំ
ន្រ
កុំទបញងរពលត្មអាហាររលក ី ទី១
ូរច្នះខ្្ញុំោមន្អ្ាប្ី ត្ូវ
រមភច្ុំរពាះការ
ខ្្ញុំផ្សក ឹ ទក ឹ ជាររៀងរល់នថ្ៃ រ៉ាញប្ន្តកុំទបញងការត្ម ់ ចារ់រផ្សតម ះរងរ់ ចាលរោយផ្សក ឹ ប្ត្ទក ី សៃួត្ ន្ង ឹ រន្តច្ ិ រន្តួច្រ៉ាញរណាណះ។ រុំពងក ិ រខ្ាយ
កុំទបញងនថ្ៃច្ញងរប្កាយនន្ការតាមអាហាររនាះ ខ្្ញុំអាច្ន្ិយយប្ត្ម ឹ ប្ប្ត្សុំរលងខ្ាវៗរ៉ាញរណាណះ។ រទាះជាការររររស់ខ្ញ ុំ្ ប្ត្ូវអ្ន្ញវត្តតាមរយៈការន្ិយយក៏រោយ ការអាន្អ្ុំពី រមាយ
រ៉ាញប្ន្តរៅរពលរន្ះការសររសរមាន្ោរៈសុំខ្មន្់។
ជាទូ រៅខ្្ញុំ
ន្ោតរ់
ៈ ន្ង ុំ ប្គរ់ប្ោន្់រ ម ី បជ ិ ោតរ់ការអាន្រសៀវរៅពស ិ ិ ឋរផ្សសងៗរទៀត្។ ខ្្ញុំមាន្ភាពខ្មលង ី ប្ជក
ប្វកប្ញក ន្ង ិ ផ្សតល់រយរល់រលរ ី ញ្ហារនាាន្់រងខុំភាលមៗ។
XXXVII. ការរធាី រុំ
ី ររៅជួររោក Gokhale
ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្រ ុំលងការច្ងចាុំជារប្ច្ន្ ី ប្ លមាន្រៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។ រៅរពលរ្ច រ់ការត្សូ រោយរប្រី
ធម៌អ្ហិងា រៅកនញងឆ្ន ុំ ១៩១៤ ខ្្ញុំ ន្ទទួលការប្
នាុំពរី ោក
Gokhale ឲ្យប្ត្ទបរ់រៅទប្ី កុងទបញង វ៍ ិញ។ ូរច្នះ កនញងប្ខ្កកកោ រូរខ្្ញុំ ្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ ន្ិងរោក Kallenbach ិ រុំ ី រតាមនាវារៅកាន្់ប្ររទសអ្ងរ់ គលស។
ធម៌អ្ហិងា
កុំទបញងរពលប្រត្ិរត្តិ
ទី៣។ រហត្ញ ូ រច្នះរហយ ី រទីរការរធាី ុំរ រសវាកមមរន្ះ។
ន្ចារ់រផ្សតីមរធាីរប្ជីសររសយកការផ្សត ល់រសវាកមមរធាី ុំរ ី
ខ្្ញុំ
ី ររលីករន្ះ ខ្្ញុំរប្ជីសររសយកការរធា ី ី ុំរ
ន្រធាី
ី រលុំោរ់
ី រតាមនាវារោយរប្ជីសររសយក ី
ទាក់ទងន្ឹងរសវាកមមលុំោរ់ទី៣រន្ះវាមាន្ភាពខ្ញសប្រលកោនទាុំងការោនក់រៅរលីនាវាប្ លផ្សតល់ជូន្
សប្មារ់ជន្ជាត្ិឥណា ា
ន្ិងរថ្រ្លីង។
សប្មាកតាមរសវាកមមជន្ជាត្ិឥណា ា
កប្ន្លងអ្ងាញយរសាីរប្ត្ោមន្ប្គរ់ប្ោន្់
ន្ិងអ្នាម័យមិន្សូវលអ។
កប្ន្លងរគងច្រងអៀត្
ផ្សាញយពីរន្ះកុំទបញងរពលរធាី ុំរ
មាន្រន្ារប្់ គរ់ប្ោន្់ ន្ិងអ្នាម័យោអត្លអ រហយ ី ប្កុមហញន្ ឹកជ្ជូ ន្តាមនាវារន្ះ ពួករយង ី ។ ប្កុមហញន្
កប្ន្លង
ី ររៅទីប្កុងទបញង ៍
ន្ផ្សតល់ររកា ិ ខ ពិរសសសប្មារ់
ន្ផ្សតល់ការរប្មុងទញ កការោនក់រៅរន្ារត្ ់ ូ ច្សប្មារ់រយង ី រហយ ី ខ្
ៈពួករយង ី ជាអ្នកត្ម
រោយទទួលទាន្ប្ផ្សលរឈី អ្នករត្់ត្ញកញ ងនាវា ន ន្ផ្សាត្ផ្ស ់ ាង់ឲ្យពួករយង ី ន្ូ វប្ផ្សលរឈី ន្ិងប្ោរ់ជ្ញជាត្ិជារប្ច្ីន្ប្ររ្ទ។ តាមប្កឹត្ប្កម រល់អ្នក ុំរ
ី រប្ លរធាី ុំរ
រន្តិច្រន្តួច្រ៉ាញរណាណះ។ ការផ្សតល់ជូន្ទាុំងរន្ះ ភាពយ៉ាងខ្មលង ុំ ។
មាន្រហត្ញការ
ី រតាមរសវាកមមលុំោរ់ទី៣ អាច្ទទួល ន្រធាីឲ្យការរធាី ុំរ
រល់នថ្ៃ
ី រតាមនាវារយៈរពល ១៨នថ្ៃ ទទួល
៍ មួយច្ុំន្ួន្ប្ លរកីត្រទបង ី កុំទបញងរពលរធាី ុំរ
Kallenbach ជាមន្ញសសប្សទាញ់ ប្កវយត្ ឺ រុំផ្សញត្
ន្ប្ផ្សលរឈី ន្ិងប្ោរ់ធ្ញជាត្ិ
ី រតាមនាវាប្ លប្ត្ូវច្ងចាុំទញក។
ន្ផ្ទសញក រោក
ូច្រន្ះ ោត្់ប្ត្ងយកមកតាមខ្លួន្មួយ ឬពីរគូ។ ពួករយង ី ជាររៀង
ន្ពិភាកសោនរលីរញ្ហារន្ះមួយប្ រ។ ខ្្ញុំ ន្ពាយមរធាីឲ្យោត្់ ឹងថា ការយកមកតាមខ្លួន្ន្ូវវត្ថញទាុំងរន្ះ
មិន្ប្មន្ជាការអ្ន្ញវត្តភាពោម្ញប្ លរយង ី មាន្រុំ ្ន្រៅ ល់ការអ្ុំ
ះអ្ុំណាងររៀងខ្លួន្ ខ្
ងរឆ្ពះរៅរករនាះរទបយ ី ។
នថ្ៃមួយ
ការជប្ជកោនររស់ពួក
ៈពួករយង ី កុំពញងឈរប្កបររងអួច្រប្កាមនផ្សអនាវា។
242
ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថាៈ “កញុំរធាឲ្ ី យពួករយង ី រ្លះោនរោយោរវត្ថញទាុំងរន្ះ
រចាលរៅកនញងសមញប្ទរៅ”?
រោក Kallenbach ខ្្ញុំ
ូ ច្រន្ះ រហត្ញអ្ាី
ន្អ្នកមន្ ិ រ
ះវា
ន្ន្ិយយថាៈ “រត្ីប្ត្ូវរ ះរចាលវត្ថោមន្ត្នមលមួយណារៅ”។
ន្ន្ិយយថាៈ “ប្កវយត្ ឺ រន្ះរហយ ី ”។
ខ្្ញុំក៏ ន្រ ះរចាលប្កវយត្ ឺ រន្ះច្ូលកនញសមញ ប្ទភាលមៗ។ ប្កវយត្ ឺ ទាុំងរន្ះមាន្ត្នមលប្រប្ហល ៧រផ្ទន្ រ៉ាញប្ន្ត
ត្នមលរន្ះរៅវាត្ច្ ិ រពកណាស់សប្មារ់ោត្់ប្ លជាមន្ញ សសប្សទាញ់ វត្ថញរន្ះ។ រទាះជាយ៉ាងណា រប្កាយការរ រចាលរហយ ី ោត្់មន្ ិ ប្ លរោកោតយរនាះរទបយ ី ។ រន្ះជារហត្ញ ការ
ន្ង ិ រូរខ្្ញុំ។
៍ មួយកនញងច្ុំរណាមរហត្ញ ការ
៍ ជារប្ច្ីន្ ប្ ល
ះវា
ន្រកត្ ី រទបង ី រវាងរោក Kallenbach
ររៀងរល់នថ្ៃ ពួករយង ី ប្ត្ូវររៀន្ទទួលយកន្ូវអ្ាប្ី លថ្មរី ៅកនញងគន្លងរន្ះ រហយ ី ពួករយង ី ទាុំងពរី នាក់កុំពញង
ពាយមរ ះជុំហាន្រៅកាន្់វ ិថ្ីនន្សច្ចធម៌។ កនញងការរ រី រឆ្ពះរៅរកសច្ចធម៌ មាន្ទាុំងការខ្ង ភាពអាតាមន្យ ឹ ិ ម ន្ង ី ។ ប្ត្ូវប្ត្លះរងរ់ ចាលតាមលកខ ៈធមមជាត្ិ ររម ិ រទាសៈ ជារ ម ី ន្ ិ ូ រចានះរទសច្ចធម៌មន្ ិ អាច្ន្ង ឹ ទទួល ន្ រទបយ ី ។
មន្ញសសប្ លទទួលឥទធព ា អាច្មាន្្ន្ាៈលអប្គរ់ប្ោន្់រលកា ិ លតាមរយៈត្ណា ី រន្ិយយពាកយសច្ចៈ
ពួករគមិន្ប្ លរករឃញ ី សច្ចធម៌រទបយ ី ។ អ្នកប្ លរករឃញ ី សច្ចធម៌ពិត្ប្ ូច្ជា ការប្សទាញ់ ន្ិងសអរ់ សញ្មងាល ន្ិងទញកខរវទនា។
មិន្មាន្រពលរវោកន្លងរៅរប្ច្ីន្រនាះរទ ចារ់តាង ុំ ពីខ្ញ ុំរ្ ធាី ុំរ
រ៉ាញប្ន្ត
ក គឺរច្ ួ ផ្សញត្ទាុំងប្សុងពីលុំហូរច្ុំន្ួន្ពីរ
ី ររលីក ុំរូងតាមនាវា។ ខ្្ញុំមិន្ ន្ទទួល
មកវ ិញន្ូវភាពខ្មលង ុំ ធមមតាររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ ខ្្ញុំធាលរ់រ ីររៅរលី ុំរូលនាវារ ីមបរី ធាីលុំហាត្់ប្
រន្តិច្រន្តួច្ ខ្
ៈការ
រធាីប្រររន្ះរ ីមបរី ធាីឲ្យខ្លួន្ឯងមាន្កមាលង ុំ រទបយ ី វ ិញ ន្ិងគិត្យ៉ាងលអិត្លអន្រ់ ៅអ្ាីប្ លខ្្ញុំ ន្ញាុំ។ រ៉ាញប្ន្តរទាះរីជារទ ពិរោធន្៍រន្ះរលីសពីការឈចា ឺ រ់ករ៏ ោយ រ៉ាញប្ន្តរៅរប្កាយរពលខ្្ញុំមក ល់ទីប្កុងទបញង ៍ រឃញ ី ថា អាការៈររស់ខ្ញ ុំ្ ូច្ ធៃន្ធ ់ ៃរជាងអ្នករផ្សសង។ រៅទីប្កុងទបញង ៏ ខ្្ញុំោាល់រវជជរ ត្មអាហារររស់ខ្ញ ុំ្ រហយ ី ោត្់
ាិ ត្ Jivraj Mehta ។ ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថាៈ “ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំម ្ ិន្សប្មាកឲ្យ
រមភថារជីងររស់ខ្ញ ុំន្ ្ ឹងមិន្អាច្រ ីរ ន្រទៀត្រទបយ ី ”។
រប្កាយមកខ្្ញុំ ន្ ង ឹ ថា មន្ញសសមានក់ប្ ល កមាលង ុំ ប្ ល ត្់រងរ់ ទបយ រហយ ី ី គួរប្ត្រច្ៀសវាងច្ុំ
ន្ប្ រ់ោត្់ពីប្រវត្តិនន្ការ
ន្រពញរលញពីរ ឬរីនថ្ៃរទ ោត្់
ន្ត្មអាហាររយៈរពលយូរ មិន្គួរណាឆ្រ់ទទួល
ងរ់ ប្សកឃ្លលន្។ ការប្រុងប្រយ័ត្ន ន្ិងការអ្ត្់ធមត្រ ់ ប្ន្ថមអាច្
ប្រប្ហលជាមាន្ោរៈសុំខ្មន្់រលីការរ្ឈរ់ការត្មអាហារ ជាងការរៅរន្តការត្ម។ រៅត្ុំរន្់
Madeira រយង ី ធាលរ់លឺថា
សហ្វរាមអាច្ន្ឹងផ្សាញះរទបង ី កនញងរពលណាមួយមិន្ខ្មន្។
ពួករយង ី ច្ូលមក ល់ឈូងសមញប្ទប្ររទសអ្ងរ់ គលសក៏ ពួករយង ី ប្ត្ូវ ន្រ្ឈរ់មិន្ឲ្យរធាី ុំរ ឈូងសមញប្ទ រហយ ី វា
ី រ។
ន្វ ិញន្ូវ
ន្ទទួលព័ត្៌មាន្ពីការផ្សាះសហ្វរាមពិត្ប្
វាគឺជាររឿងលុំ
ក ។
រៅរពល រពលខ្លះ
កប្ លសរណា ត ងនាវាតាមរយៈនាវាមញជទឹករៅទូទាង ុំ
ន្ច្ុំណាយរពល ២នថ្ៃ រ ីមបអា ី ច្រៅ ល់ទីប្កុង Southampton។
ការប្រកាសសហ្វរាមប្ត្ូវ
ន្រធាីរទបង ី រៅនថ្ៃទី៤ ប្ខ្សីហា។ ពួករយង ី
XXXVIII. ការរួមច្ុំប្
រៅរពលមក ល់ប្ររទសអ្ង់រគលសខ្្ញុំ
ន្ទទួល ុំ
ន្មក ល់ទីប្កុងទបញង ៍ រៅនថ្ៃទី៦។
ករៅកនញងសហ្វរាម
ឹ ងថា
រោក
Gokhale
ន្ចាករច្ញរៅកាន្់
ទីប្កុង ៉ា រស ី រ ីមបព ី ិន្ិត្យសញ ខ្ភាព ន្ិងរោយោរថាទុំនាក់ទុំន្ងរវាងទីប្កុង ៉ា រស ី ន្ិងទីប្កុងទបញង ៍ ប្ត្ូវ ន្កាត្់ ផ្ទតច្់
ូច្រន្ះរយង ី មិន្អាច្ ឹង ន្ថាោត្់ប្ត្ទបរ់មកវ ិញរៅរពលណារនាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំមិន្ច្ងប្់ ត្ទបរ់រៅវ ិញរោយ
243
មន្ ិ
ន្ជួរោត្់រទបយ ី
រទបយ ី ។
រ៉ាញប្ន្តោមន្ន្រណាមានក់អាច្ន្ិយយថារពលណាោត្់ប្ត្ទបរ់មកវ ិញឲ្យពត្ ិ ប្
ទន្ាឹមន្ង ឹ រន្ះរត្ខ្ ី ញ ុំ្ប្ត្ូវរធាអ្ ី ាីរនាារ់រទៀត្?
ប្ លជាមត្ ិ តសុំទាញ់ រពលជារ់ពន្ធនាោរ
Adajania
ការយល័ យរមធាវ ីប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ ខ្ ិ ករោករវជជរ
ន្ង ិ ជាអ្នកប្រត្ិរត្តិ
ធម៌អ្ហិងា
រោក
Sorabji
ន្រុំរពញការររកនញង
ៈោត្់ជាអ្នករោរពប្រត្ិរត្តិ ធម៌អ្ហិងា លអរុំផ្សញត្មួយរូរ ោត្់ប្ត្ូវ
រគរ្ជូ ន្មកកាន្់ប្ររទសអ្ងរ់ គលសរ ីមបទ ី ទួលគញ ខ្មងត្បូង ន្។ ច្ុំប្
រត្ភា ្ ុំរពាះសហ្វរាមគឺជាអ្ា? ី រកច្ ិ ចររស់ខ្ញ ុំច្ ី
ក រនាះ
វញឌឍន្៍ជារមធាវ ី
ន្
ូរច្នះោត្់អាច្ន្ង ឹ ជូ ន្ខ្្ញុំប្ត្ទបរ់រៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ
ាិ ត្ Pranjivandas Mehta ជាអ្នករច្ញច្ុំណាយរលកា ី ររធាី ុំរ
ី ររន្ះ។ ជា
មួយោត្់ ន្ង ិ តាមរយៈោត្់ ខ្្ញុំធាលរ់មាន្ការប្រជញុំជាមួយរោករវជជរ ាិ ត្ Jivraj Mehta ន្ង ិ អ្នករផ្សសងប្ លកុំពញងរន្ត ការសក ា ិ ាររស់ពួករគកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលស។ រោយ ន្ប្រឹការយរល់ជាមួយពួកោត្់ កច្ ិ ចប្រជញុំជន្ជាត្ឥ ិ ណា កនញងច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលស ន្ង ិ ប្ររទសរអ្ៀរទបង់ ប្ត្ូវ ន្រធារី ទបង ី ។ ខ្្ញុំក៏ ន្ររាញវត្តមាន្ររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅច្ុំរពាះមញខ្ពួករគ។ ់ ូលរួមមរៅកនញងសហ្វរាមរន្ះត្ច្ ខ្្ញុំគត្ ជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ លរស់រៅកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលស ច្ងច្ ិ ថា ិ ត្ួច្ សស ិ ស-ន្ស ិ សត្ ិ ជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលស
រ៉ាញរណាណះ។
ច្ូលរួមរ៉ាញនាមន្។
ន្សម័ប្គច្ិត្តច្ូលរៅររប្មក ី ងទ័ព
មាន្ការរ រិ សធមួយច្ុំន្ួន្ប្ លប្ត្ូវយករធាីជាទទបក ាី រ
ឥណា ា ន្ង ិ ជន្ជាត្អ្ ិ ងរ់ គលស។ រយង ី ជាទាសករ ច្ុំប្
៍។
ច្ុំប្
រនាះគជា ឺ ភាពខ្ញសោនរវាងជន្ជាត្ិ
កឯកពួករគជារៅហាាយនាយ។ រត្ីឲ្យពួកទាសករសហការ
ជាមួយរៅហាាយនាយរៅរពលប្ លមាន្ររឿងរនាាន្់ ូច្រមតច្?
រន្ះមិន្ប្មន្ជាភារកិច្ចររស់ទាសករប្ លប្ត្ូវ
រុំរពញតាមត្ប្មូវការររស់រៅហាាយនាយរទបយ ី ប្សមតាមរពលរវោរន្ះ។ រ៉ាញប្ន្តអ្ុំ រពញច្ិត្តរនាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
កជន្ជាត្ិឥណា ា មិន្សូវជា
ះអ្ុំណាងរន្ះ មិន្
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំ
ន្ ឹងពីត្ួនាទីរវាងជន្ជាត្ិឥណា ា ន្ិងជន្ជាត្ិអ្ង់រគលស រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ជឿថា រយង ី មិន្ប្ត្ូវ
ន្
ឲ្យរួច្ពីភារកិច្ចរោយភាពជាទាសកររន្ះរទបយ ី ។ រប្កាយមកខ្្ញុំគិត្ថា វាគឺជាកុំហញសមហ្វន្តជ ី ន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសរប្ច្ីន្ជាង ប្រព័ន្ធររស់ច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលស រ៉ាញប្ន្តរយង ី ក៏អាច្ប្ប្រកាលយប្រព័ន្ធរន្ះរោយកតីប្សទាញ់ ន្ប្ រ។ ប្រសិន្ររីរយង ី អាច្ រធាីឲ្យប្ររសីររទបង ី ន្ូវឋាន្ៈររស់រយង ី តាមរយៈការជួយ ន្ិងរធាីកិច្ចសហប្រត្ិរត្តិការជាមួយច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលស រន្ះជាភារកិច្ចររស់រយង ី ប្ លប្ត្ូវឈនះពួករគតាមរៈការពួត្ន រៅកនញងរពលប្ លប្ លចាុំ ច្់។
ប្ លមាន្កុំហញស ច្ុំរពាះខ្្ញុំជាភាពមិន្អ្ត្់ឱ្ន្ទាល់ប្ត្រោះរហូត្មកទល់សពានថ្ៃរន្ះ។ រោយ រង់ជុំរន្ឿកនញងប្រព័ន្ធរន្ះ
ូរច្នះ រន្ះជាប្រព័ន្ធ ន្រឃញ ី ពីការ
រ៉ាញប្ន្តប្រសិន្ខ្្ញុំជុំទាស់មិន្សហការជាមួយរោឋ្ិ លច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសនថ្ៃរន្ះ
ត្់ជុំរន្ឿមិន្ប្ត្ឹមប្ត្រលីប្រព័ន្ធរន្ះរនាះរទ រ៉ាញប្ន្តប្ត្ូវលញររុំ
ពួករគលញររុំ
ូរច្នះ
ត្់
រត្ីអាច្ឲ្យ
ត្់ច្ុំរពាះមហ្វន្តីទាង ុំ រនាះយ៉ាង ូច្រមតច្?
ខ្្ញុំគិត្ថា ត្ប្មូវការររស់ប្ររទសអ្ងរ់ គលសមិន្ ន្ប្ប្រកាលយរៅជាឱ្កាសររស់ពួករយង រត្ប្ត្រធា ឲ្ ី រទបយ ី ិ ី យ គមាលត្ររស់ពួករយង ី កាន្់ប្ត្ឆ្ៃយ ប្ លមិន្អាច្រធាីអ្ាីតាមការច្ង់ ន្ខ្ ៈរពលមាន្សហ្វរាម។ គិត្ ូរច្នះរហយ ី ខ្្ញុំ ៏ អ រៅប្គរ់រខ្ត្ត ន្ិង ន្ប្រកាន្់ន្ឹងជុំហររន្ះ ន្ិង ន្អ្រ្ជ ីញអ្នកសម័ប្គច្ិត្តឲ្យច្ញះកនញងរ្ជ ី។ មាន្ការរ្លីយត្រ ល
ប្គរ់ោសនាទាុំងអ្ស់ ខ្្ញុំ
ន្មកច្ូលរួមកនញងច្ុំរណាមអ្នកសម័ប្គច្ិត្តទាង ុំ រនាះ។
់ ីការពិត្ទាុំងរន្ះ ន្រផ្ស្ីលិខ្ិត្មួយរៅកាន្់ប្ពះអ្ងាមាចស់ Creweរោយរញ្ហជក់ប្ រ់ប្ទងព
ប្ពមទាុំង
ររាញពីការរប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្ទទួលការហាក ន ា ះទាហាន្មមាន្ររួស។ ឹ ហាត្់កញ ងការររសរហ្វរ អ្នកអ្ងាមាចស់
Creweទទួលសុំរ
ី រន្ះទាុំងការោាក់រសាីរ
់ ូលរួមការររជាមួយច្ប្ក្ពរៅរពលរវោសុំខ្មន្់។ ច្ងច្ ូរច្នះ
ន្ិង ន្អ្រគញ
ពួករយង ី ប្ លររាញពីការ
អ្នកសម័ប្គច្ិត្តមួយច្ុំន្ួន្ប្ត្ូវ ន្ហាក ន ុំនាញសរហ្វរាះអ្នកររួសរឋម ឹ ហាត្់កញ ងជ
រប្កាមការច្ងអញល
ាិ ត្ ៏លបរី ្មះគឺរោក Cantlie។ វគារ ញ ត ះរណា ត លខ្លីរន្ះមាន្រយៈរពល ៦ស ត ហ៍ រ៉ាញប្ន្ត ុំ ញទាុំងប្សុង។ ការហាក ត រ់ច្ុំរ ះជនា ឹ ហាត្់រន្ះប្ត្ូវ ន្ប្គរ ររាញពីរោករវជជរ
244
រយង ី ប្ត្ូវ
ន្រ ញ ត ះរណា ត លរៅកនញងថានក់ររៀន្ប្ លមាន្សកា ិ ខ កាមប្រប្ហល
៨០នាក់។
កនញងរយៈរពល
៦ប្ខ្រន្ះ ពួករយង ុំ អ្ស់ោន រលក ី ក៏ប្ត្ូវប្រទបងរហយ ី ជារ់ទាង ី ប្លងប្ត្មានក់រញរ៉ា ណាណះ។ កនញងរយៈរពលរន្ះ រោឋ្ិ
ល
ក៏ ន្រធាស ី មយញទធរយធា ន្ិងការហាក ឹ ហាត្់រផ្សសងៗរទៀត្។
រោកវររសន្ីយឯក Baker ជាអ្នកទទួលរន្ាញករលក ី ច្ ិ ចការរន្ះ។ កនញងកុំទបញងរពលរន្ះ ទប្ី កុងទបញង ៍ ប្ត្ូវ
ន្រមល ី រឃញ ី ថាជារពលមាន្ត្នមលរុំផ្សញត្។ ោមន្រហត្ញការ
៍ ្័យ
សលន្រ់ ោលរនាះរទ រ៉ាញប្ន្តអ្នកប្គរ់ោនរវល់រលីការជួយរន្ះតាមសមត្ថភាពប្ លអាច្រធារី ៅ ន្។ រកមងៗជុំទង់ប្ លមាន្ សញខ្ភាពលអចារ់រផ្សតម ី ហាក ឹ ហាត្់រធាជា ី ច្មាុំង រ៉ាញប្ន្តច្ញះច្ុំប្
កមន្ញសសចាស់ អ្នកមាន្កមាលង ុំ រខ្ាយ ន្ង ិ ប្សរី មមា៉ាយ
់ ួយរនាះ។ ការររររស់រគគឺប្ត្ូវកាត្់សរមលៀក ប្ត្ូវរធាអ្ ាី មាន្ការររប្គរ់ប្ោន្់ឲ្យពួករគរធាី ប្រសន្ ី ? ិ ររព ី ួករគច្ងជ រុំពាក់ ន្ង ិ រសលៀកពាក់ឲ្យទាហាន្ប្ លមាន្ររួស។
ោោ Lyceum ប្ លជាកលរ កផ្សលត្ ឋ ន្សប្មារ់ទាហាន្។ រោកប្សី Shrimati ឹ ររស់នារជាអ្ន ី ិ ន្ូវឯកសណា
Sarojini Naidu គជា ន ឹររន្ះ ិ មានក់កញ ងកល ឺ សមាជក ុំរូងប្ លខ្្ញុំ
ន្ោាល់នាង។ នាង
ន្ង ិ ប្រគល់ឲ្យនាងវ ិញ។
ខ្្ញុំ
់ ង ន្លះរងទា ុំ កមាលង ុំ កាយច្ិត្តច្ុំរពាះការរររន្ះ។ រន្ះជារលក ី
ន្យកគប្មូអាវជារប្ច្ីន្ប្ររ្ទមកររាញឲ្យខ្្ញុំរមល ឲ្យខ្្ញុំរប្ជស ី ររសគុំ ី ី រូរន្ះ
ន្ោាគមន្៍សុំរ
ី រន្ះ
រហយ ្ ៏មាន្សរមលៀករុំពាក់ ី រោយមាន្ការជួយពីមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំក
ជារប្ច្ីន្ប្ លប្ត្ូវរប្រីកញ ងការហា ន ក ឹ ហាត្់សរហ្វរាះរឋមរន្ះ។
ភាលមៗ
រៅរពល ុំ
XXXIX. ោថន្ភាពលុំ កផ្សលូច្ត្ ិ ត
ឹ ងអ្ុំពកា ី រច្ូលរួមច្ុំប្
ន្រៅ ល់ត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
ខ្្ញុំក៏ទទួល
កររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ង ា មួយច្ុំន្ួន្រៅកនញងសហ្វរាមរន្ះ ិ ជន្ជាត្ិឥណា
ន្ការរផ្ស្ីោរច្ុំន្ួន្ពីរ។
មួយកនញងច្ុំរណាមោរទាុំងពីររន្ះគឺ
រផ្ស្ីមកពីរោក Polakប្ លសួរខ្្ញុំអ្ុំពីការជារ់ទាក់ទងន្ឹងសកមមភាពររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយន្ង ឹ វ ិជាជជីវៈ អ្ហិងា រន្ះ។ ខ្្ញុំ
ន្រះគ ិ ត្ ិ រញ្ហារន្ះទាក់ទងន្ង ឹ ការោក់វ ិន្័យរលខ្ ី ួ លន្ឯង
រ ិរសធ ន្ិងធាលរ់ពិភាកាអ្ុំពរី ោលការ
ន្ង ិ គិត្ទញកជាមញន្ន្ូ វវ ិោលភាពប្ លអាច្
៍ អ្ហិងា រន្ះជាររៀងរល់នថ្ៃជាមួយមិត្្័ហ្វកតនានារៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ
ខ្មងត្បូង។ អ្នកប្គរ់ោនទទួលោាល់ពភា ្ ន្ ី ពអ្សល ី ធម៌នន្សហ្វរាមរន្ះ។ ប្រសន្ ិ ររីខ្ញ ុំម ិ រប្ត្ៀមអ្ន្ញវត្តការត្សូររស់ខ្ញ ុំ្ រនាះវាន្ឹងរធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្្ន្ាៈត្ិច្ត្ួច្រ៉ាញរណាណះកនញងការច្ូលរួមសហ្វរាមរន្ះ អ្ុំពយ ី ញត្តិធម៌
ឬក៏រញពារហត្រផ្សសងរទៀត្នន្សហ្វរាមរន្ះ។
ជាពរិ សសរៅរពលប្ លខ្្ញុំ ឹងអ្ាីទាង ុំ អ្ស់
ជាការពិត្មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជារប្ច្ន្ ី
ន្ ង ឹ ថា
ខ្្ញុំធាលរ់រុំរពញ
ការរររន្ះរៅរពលមាន្សហ្វរាមទាមទារសទ រ៉ាញប្ន្តពួករគសន្មត្ថា ការគត្ ្ រ់តាង ុំ ពរី នាះមក ិ រធិ សរភាព ី ិ ររស់ខ្ញ ុំចា
ន្
ប្ប្រប្រួល។
តាមការពត្ ិ
ទទបក ាី រ
៍ ប្សរ ៀងោនរន្ះ
ន្រ្ចញ ះរ្ចូ លខ្្ញុំឲ្យច្ូលរួមកនញងសហ្វរាមទាមទារសទ ិ រធិ សរភាព ី
ន្ោក់ទមៃន្់មករលខ្ ី ញ ុំ្នារពលរន្ះ។ ច្ាស់ណាស់ច្ុំរពាះខ្្ញុំថា ការច្ូ លរួមកនញងសហ្វរាមមន្ ិ មាន្ភាពប្សរោនន្ង ឹ ការ
អ្ន្ញវត្ត ធម៌អ្ហិងា រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តវាមិន្ប្ត្ងប្ត្រសមីោនរនាះរទច្ុំរពាះកាត្ពាកិច្ចររស់រញគាលមានក់រនាះ។ អ្នករូជា ន្ូវសច្ចធម៌ប្ត្ងប្ត្ជារ់កាត្ពាកច្ ឹ ។ ិ ចប្សាងរកទង ី ងត្
ហិងា រស់
ធម៌អ្ហិងា គឺជារោលការ ៍ ទូលុំទូោយមួយ។ ពួករយង ន ី ូ ច្ជាប្ត្លរតាលប្ត្ូវជារ់កញ ងរ្ល ីងនន្ការរប្រី
ូរចានះប្ រ។ អ្នកប្ លន្ិយយថា ជីវ ិត្ប្ត្ូវពឹងប្ផ្សអករលីការរស់រៅមាន្ន្័យរប្ៅឥត្ឧរមា។ មន្ញសសមិន្អាច្
ន្រោយការអ្ន្ញ វត្តសកមមភាពមាន្ ឬោមន្មន្សិការៈ រឆ្ពះរៅការប្រប្ពឹត្ត ហិងា
ន្រទបយ ី ។ រល់សកមមភាព
នន្ជីវ ិត្ ូច្ជា ការរររភាគ ការផ្សឹក ការរុំោស់ទីរៅមក គឺសញទធប្ត្ពាក់ពន្ ័ ធន្ឹង ហិងា ប្ លរន្ះហាក់ ូច្ជា ិ
រុំផ្ទលញជីវ ិត្ខ្លួន្ឯង ូរច្នះប្ រ។ រហត្ញ ូ រច្នះ អ្នករោរពរូ ជាន្ូវ ធម៌អ្ហិងា រៅប្ត្មាន្ជុំរន្ឿរលីខ្ួ ន្ឯង ល ប្រសិន្
245
រររ ល ការ ី ល់សមមភាពររស់ពួករគមាន្កតរី មតាតករញណារនាះ ប្រសន្ ិ ររព ី ួករគរគច្រច្ញពីសមត្ថភាពលអរុំផ្សញត្ររស់ខ្ួ ន្ រុំផ្ទលញជីវ ិត្សត្ារោកក៏មាន្ទុំហត្ ុំ ច្ ិ ត្ួច្ប្ រ។
រោយោរប្ត្ ធម៌អ្ហិងា សថត្ ិ រៅរប្កាមោមគាភា ី ពនន្ជីវ ិត្ប្គរ់រូរ
ូ រច្នះកុំហញសមន្ញ សសមានក់មន្ ិ អាច្ជះ
ឥទធព មន្ញសសមន្ កា ិ លច្ុំរពាះអ្នករផ្សសង ន្រទបយ ី ិ អាច្រសរភាពរពញរលញព ី ី រប្រប្ពឹត្ត ហិងា
ន្រទបយ ី ។
ររ
ណាមន្ញសសរៅប្ត្រន្តការររសងាម រនាះពួករគមន្ សកមមភាពទាុំងអ្ស់ ិ អាច្រធាអ្ ី រាី ប្ៅពីការប្រប្ពត្ ឹ ត ហិងា រទបយ ី
ជារ់ពាក់ពន្ ័ ធន្ឹងសងាម។ រៅរពលប្ររទសពរី កុំពញងប្រយញទធោន ភារកិច្ចររស់អ្នករូ ជា ធម៌អ្ហិងា គប្ឺ ត្ូវរ្ឈរ់ សហ្វរាម។ អ្នកប្ លោមន្ភារកច្ ច ន្ញវត្តធម៌អ្ហង ុំ ប្រឆ្ុំងន្ង ិ អ្ ិ ា អ្នកប្ លោមន្កមាលង ឹ សហ្វរាម អ្នកប្ លោមន្លកខ
ៈ
សមបត្តិប្គរ់ប្ោន្់ប្រឆ្ុំងន្ឹងសហ្វរាម អាច្ន្ង ឹ ច្ូលរួមកនញងសហ្វរាមរន្ះ រប្ពាះពួករគរៅមន្ ិ ទាន្់ររះ ូងប្ លអាច្រធាី ឲ្យពួកោត្់រច្ ួ ផ្សញត្ពខ្ ី ួ លន្ឯង
ន្រទបយ ី ។
ខ្្ញុំសងឃម ្ មរយៈច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលស។ ខ្ ៈរពល ឹ រធាឲ្ ី យប្ររសរី រទបង ី ន្ូ វត្ួនាទីររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ង ិ ប្រជាជន្ររស់ខ្ញ ុំតា រស់រៅកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលស ខ្្ញុំកុំពញងរករយន្ ង ុំ ប្រោរ់អាវញធ ី ឹ ការពារជាមួយកងនាវា ន្ង ិ កុំពញងប្ជករៅរប្កាមកមាលង
ប្ពមទាុំងកុំពញងច្ូលរួមផ្ទាល់កញ នងសហ្វរាមហង ិ ារន្ះ។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី មាន្មួយកនញងច្ុំរណាមទស ិ រៅរប្ី លខ្្ញុំអាច្ ់ ន្តទុំនាក់ទុំន្ងររស់ខ្ញ ុំ្ជាមួយច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលស ន្ង រប្ជស ្ ងរ ី ររស ី ប្រសន្ ិ ររីខ្ញ ុំច្ ិ រស់រៅរប្កាមការប្ររទសរន្ះ។ ទ១ ី ខ្្ញុំអាច្ប្រកាសរោយច្ុំហរប្រឆ្ុំងន្ឹងសហ្វរាម ប្ផ្សអកតាមច្ារ់នន្ ធម៌អ្ហិងាគឺអាច្រធាីពិហកា រហូត្ច្ប្ក្ព ិ អ្ងរ់ គលសប្កប្ររោលការ ៍ រយធាររស់ខ្ួ លន្។ ទី២ ខ្្ញុំអាច្ជារ់ពន្ធនាោរតាមរយៈន្ត្ថិអ្ន្ញរោមភាពនន្ច្ារ់រន្ះ ន្ិងទី៣
ខ្្ញុំអាច្ច្ូលរួមកនញងសហ្វរាមរោយឈររៅខ្មងច្ប្ក្ព
តាមរយៈរន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវទទួលសមត្ថភាព
ោកសមទទួលយកហង ិ ានន្សហ្វរាម។ ខ្្ញុំរៅមាន្ភារខ្ាះខ្មត្ខ្មងសមត្ថភាព ន្ិងភាពោកសមរន្ះ គិត្ថា វាោមន្អ្ាីរោះរទបយ ី រប្កាពីររប្មីសហ្វរាម។
ន្ិងភាព
ូច្រន្ះខ្្ញុំ
ទាក់ទងន្ឹងទសសន្នន្ ធម៌អ្ហិងា រន្ះ ខ្្ញុំមិន្ ន្ប្ញកភាពខ្ញសប្រលកោនរវាងការរធាី ន្ិរធាីសហ្វរាមរទបយ ី ។ អ្នកសម័ប្គច្ិត្តររប្មីសកមមភាពឧប្កិ ឋរន្ះ តាមរយៈការររលីប្សង ឬយមលាត្ ឬរមីលប្ថ្ជុំងឺអ្នកររួសគឺជាការ ប្រប្ពឹត្តកុំហញសឧប្កិ ឋច្ុំរពាះពួករគ ូរចានះប្ រ។ មញន្រពលខ្្ញុំទទួល
រប្កាយពីទទួល
ន្ោរពីរោក Polak ខ្្ញុំក៏
ន្ោរពីោត្់ភាលមៗ ខ្្ញុំ
ន្គិត្ពិចារណាច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងកនញងររឿងរន្ះផ្សងប្ រ ន្ិង
ន្ពិភាកាគុំន្ិត្រន្ះជាមួយមិត្ត្ហ្វ័ កតជារប្ច្ីន្ រហយ ី ច្ញងរប្កាយសរប្មច្ថា
វាជាភារកិច្ចររស់ខ្ញ ុំប្្ លប្ត្ូវររប្មីរៅកនញងសហ្វរាម។
ខ្្ញុំមិន្រោកោតយច្ុំរពាះសកមមភាពប្ លខ្្ញុំ ន្រធាីសប្មារ់ជា
ផ្សលប្ររយជន្៍ច្ុំរពាះទុំនាក់ទុំន្ងររស់ច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសរទបយ ី ទទបក ីា រ
៍ រន្ះរទបយ ី ។
ខ្្ញុំ ឹងថា
សូ មបរី ប្កាយមកខ្្ញុំមិន្អាច្ប្
សូមបរី ៅនថ្ៃរន្ះខ្្ញុំមិន្ ន្រមីលរឃញ ី ពីកុំហញសនន្
រ់ឲ្យមិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំ្រជឿជាក់អ្ុំពីភាពប្ត្ឹមប្ត្ូវនន្ជុំហរររសខ្្ញុំក៏រោយ។
រន្ះជារញ្ហាលអិត្លអន្ម ់ ួយ។ វាជាការទទួលយកន្ូវគុំន្ិត្រផ្សសងៗោន ន្ិងរហត្ញ ូរច្នះរហយ ខ្្ញុំប្ត្ូវរញ្ហជក់ពីអ្ុំ ី អ្ុំណាងររស់ខ្ញ ុំឲ្ ្ យ
ះ
ន្ច្ាស់ោស់តាមប្ លអាច្រធាីរៅ ន្ ច្ុំរពាះអ្នកប្ លរជឿរលី ធម៌អ្ហិងា ន្ិងច្ុំរពាះអ្នក
ប្ លកុំពញងប្រឹងប្ប្រងមញឺងមា៉ាត្់រុំផ្សញត្អ្ន្ញវត្តធម៌រន្ះប្គរ់ជុំហាន្កនញងជីវ ិត្ររស់ពួករគ។
អ្នកលះរង់ច្ុំរពាះសច្ចធម៌មិន្រធាីអ្ាីមួយមិន្រោរពច្ុំរពាះការអ្ន្ញ វត្តររស់ខ្ួ ន្រទប ល យ ី ។
ពួករគររីកច្ុំហរ
ទទួលយកការប្កប្ប្រ រហយ ី រៅរពលពួករគ ឹងថាខ្លួន្មាន្កុំហញសពួករគន្ឹងោរភាពកុំហញសរន្ះ រហយ ី យល់ប្ពម លញរោងកុំហញស។
246
XL. ធម៌អ្ហិងា ប្ទងប្់ ទាយត្ូច្
ទាុំង
ូរច្នះ ការច្ូលរួមកនញងសហ្វរាមរនាះគឺជាភារកិច្ច រហយ ី ខ្្ញុំមិន្ប្ត្ឹមប្ត្មិន្
ន្រងខុំឲ្យផ្សតល់ន្ូវអ្ាីប្ លអាច្ប្ត្ូវ
ក៏រោយ។
ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយរួច្រហយ ី ថា
ន្ច្ូលរួមរោយផ្ទាល់រទ រ៉ាញប្ន្តប្ថ្ម
ន្រៅថាជា អ្ហិងា ប្ទង់ប្ទាយត្ូច្ សូ មបប្ី ត្រន្ះជារពលរវោលុំ
មាន្អ្នករញ្ហជការមានក់ប្ត្ូវ
ររស់ពួករយង រប្កាយពីរ្មះ ន្ិងរ្ជ ីរ្មះប្ត្ូវ ី
ក
ន្ប្រគល់ត្ួនាទីឲ្យរមីលការខ្ញសប្ត្ូវការហាក ឹ ហាត្់
ន្អ្ន្ញ មត្ ័ ឯកភាព។ ពួករយង ី ចារ់អារមម
រញ្ហជការរន្ះប្ោន្់ជាអ្នកប្គរ់ប្គងរញ្ហាររច្ចករទសររស់ពួករយង ី រ៉ាញរណាណះ
៍ រឃញ ី ថា អ្នក
រ៉ាញប្ន្តទាក់ទងន្ឹងរល់រញ្ហារផ្សសងរទៀត្
ខ្្ញុំគឺជាប្រធាន្នន្កងមាលង ុំ រន្ះប្ លប្ត្ូវទទួលរន្ាញករមីលការខ្ញសប្ត្ូវរលីវ ិន្័យនផ្សាកញ នង។ អាច្ន្ិយយ ន្ថា អ្នករញ្ហជ ការរន្ះរោះប្ោយការររការរររផ្សសងៗជាមួយខ្្ញុំផ្ទាល់។ រ៉ាញប្ន្តពី ុំរូង អ្នករ្ជ ការរន្ះររ្ច ញឫកពារមិន្ទទួល ោាល់ការពិត្រន្ះរទបយ ី ។
រ្មះររស់ោត្់ Sorabji Adajania ជាមន្ញសសប្ លគិត្លអិត្លអន្។ ់ ោត្់ ន្ប្ពមាន្មករលីរូរខ្្ញុំ។ ោត្់
ន្ិយយថាៈ
រមីរៅោត្់ហាក់ ូ ច្ជាច្ងប្់ គរ់ប្គងមករលីពួករយង ី ។
“ឲ្យខ្្ញុំប្ត្ូវច្ិត្តទញកោក់រន្តិច្”។
រយង ី មិន្ ន្ោតរ់តាមរញ្ហជររស់ោត្់រទបយ ី ។ រយង ី រោរពោត្់ប្ត្ឹមប្ត្ជាអ្នកប្ ន្ិសសត្ ិ មួយច្ុំន្ួន្ប្ លោត្់ ររស់រយង ី អ្្ច ឹង។
ន្រប្ជីសររសមកឲ្យររប្ងៀន្ពួ ករយង ី ី រនាះ
ន្ិសសត្ ិ ទាុំងរន្ះមកពីោកលវ ិទាល័យ
Oxford ប្ត្ូវ
ររប្ងៀន្ ន្ិងរធាីជាប្រធាន្ប្ផ្សនកររស់ពួករយង ី ។ ន្ិង
រ៉ាញប្ន្ត
ពួក
នាុំររស់រយង ី រ៉ាញរណាណះ។ រ៉ាញប្ន្ត
ន្ររ្ច ញឫកពារ ូច្ជារៅហាាយនាយ
ន្រប្ជីសតាុំងរោយ
ខ្្ញុំមិន្ប្ លខ្កខ្មន្កនញងការរយការជូន្ ល់អ្នករញ្ហជការរន្ះរ រ
រហយ ី ខ្្ញុំ
អ្នករញ្ហជការឲ្យមកររាត្់ ន្រសនីសញុំោត្់កញុំឲ្យខ្ាល់ខ្មាយ
ន្ពាយមសប្មុះសប្មួលជាមួយោត្់។ រ៉ាញប្ន្តោត្់មិន្ប្មន្ជាមន្ញសសរយប្សួលន្ឹងរ្ចញ ះរ្ចូ លរនាះរទបយ ី ។ ោត្់
ន្ន្ិយយរោយទឹកមញខ្ញញឹមថាៈ “ខ្្ញុំទញកច្ិត្តរពករហយ ី ”។ មន្ញសសទាុំងរនាះន្ឹងរ
រោយរប្រពា ី កយសមតស ី មរមយ
រហយ ី ច្ញងរប្កាយរៅរពលខ្្ញុំោាល់ពួករគច្ាស់រហយ ី
កររញ្ហឆត្ខ្្ញុំ
ខ្្ញុំន្ង ឹ សញុំឲ្យពួករគរប្រី
ធម៌អ្ហិងា រប្កាយមកន្ង ឹ នាុំឲ្យពួករគជួរទញកខប្ពួយរប្កាយមកន្ង ឹ នាុំពួករគឲ្យធាលក់ច្ូលកនញងកតីអ្ន្តរយរន្ះប្ រ។ ខ្្ញុំន្យ ិ យថាៈ
“រត្ីមាន្អ្ារី ផ្សសង
រប្ៅពីកអ្ តី ន្តរយប្ លអ្នកសងឃម ឹ ថាន្ង ឹ ជួរប្រទះរនាារ់ពប្ី រគល់រជាគ
វាសនាររស់អ្នកជាមួយខ្្ញុំរទ”? “រត្ី អ្នកប្រប្ពឹត្តធម៌អ្ហិងា រកត្ ី មករ ីមបរី សូមអ្នករញ្ហជការរ
កប្
ស់ពួករយង ី ច្ញះ។ រត្ខ្ ី ញ ុំ្ ន្ប្
រ ករន្លុំខ្ួ ន្ឯងរ៉ា ល ញរណាណះ? ោត្់អ្ស់សុំរ
រសច្កតោ ី ល រ់រោយោរ
ី ច្ ន្ង ិ ន្ិយយថា “រន្តការរ
ធម៌អ្ហិងា
ស់
រន្ះ
។
ករប្
ស់ប្មន្រទ”។ ររី ូរចានះប្មន្
រ់អ្នករ៉ាញនាមន្ ងរហយ ី ថា អ្នកប្ លរ
ករន្លុំគជា ឺ អ្នកប្ ល
ករន្លុំរន្ះត្រៅរទៀត្ច្ញះ”។ រៅរពលមួយមក ល់ ខ្្ញុំន្ង ឹ ជួរ ពាកយសុំ ីទាង ុំ រន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំន្ក ឹ ល់រោកប្សី
Emily
Hobhouse កនញងលខ្ ប្រសន្ ិ ត្ ិ មួយច្ារ់រផ្ស្ីមកខ្្ញុំកញ នងអ្ត្ថន្័យ ូរច្នះថាៈ “នាងមិន្ភា្ក់រផ្សអីលរនាះរទបយ ី ិ ររីនថ្ៃណា មួយរនាះខ្្ញុំប្ត្ូវ
ន្រគឆ្កងរលរី ឈឆ្ ី ក ងទាក់ទងន្ឹងការអ្ន្ញវត្តសច្ចធម៌រន្ះ”។ សូមឲ្យប្ពះជាមាចស់ររាញផ្សលូវប្ត្ូវ ន្ង ិ
ការពារខ្្ញុំផ្សងច្ញ ះ។
ការពិភាកាជាមួយរោកSorabji រន្ះប្ត្ូវ
ន្រធារី ទបង ី រប្កាយពីមាន្ការប្ត្ងតាុំងអ្នករញ្ហជការរូររន្ះ។ ពរី
ឬរនី ថ្ៃរប្កាយការន្ិយយោនរន្ះ មត្ ុំ ទាល់ប្ត្រោះ ិ តភាពររស់ពួករយង ី ្ន្ ល់ផ្សូ លវរុំប្រក។ ខ្្ញុំរសារី ប្ត្ោមន្កមាលង រប្កាយរពលត្មអាហារ ១៤នថ្ៃ រហយ ី រពលខ្្ញុំច្ូលរួមកនញងសមយញ ទធរនាះ ខ្្ញុំប្ត្ូវរ ីររោយរថ្មីររជីងច្ុំរយប្រប្ហល ុំ ឺរោករប្ោមសួត្ ន្ិងអ្ស់កមាលង ២មា៉ាល រៅកាន្់ទតា ុំ សមយញទធ។ សមយញទធរន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្ជង ុំ យ៉ាងខ្មលង ុំ ។ សថត្ ី ង ិ
247
កនញងោថន្ភាពជុំងឺរន្ះ ខ្្ញុំក៏សរប្មច្ច្ិត្តសប្មាករៅជុំរញ ុំរៅនថ្ៃអាទត្ ិ យរ៉ាញប្ន្តរោយោរអ្នករផ្សសងកុំពញងោនក់រៅទរី នាះប្ រ ខ្្ញុំក៏
ន្វ ិលប្ត្ទបរ់មកផ្សាះវ ិញ។ រៅទរី ន្ះជាកប្ន្លងប្ លធម៌អ្ហិងា មាន្ភាពរកច្រប្ម ី ីន្។ អ្នករញ្ហជការរូររន្ះ
ន្ចារ់រផ្សតីមអ្ន្ញវត្តអ្ុំណាច្ររស់ោត្់រោយរសរ។ី ោត្់
ន្រធាីឲ្យរយង ី យល់កាន្់ប្ត្
ច្ាស់ថា ោត្់ជារមរញ្ហជការររស់រយង ី រលីប្គរ់រញ្ហាទាុំងអ្ស់ ូច្ជា ការរររយធា ន្ិងការរររប្ៅរយធា រហយ ី កនញងរពលជាមួយោនរន្ះោត្់
ន្ឲ្យរយង ធិ ុំណាច្ររស់ោត្់។ ី យល់អ្រាី ៅជាសទ ិ អ្
ោត្់ ន្ប្
រ់ខ្ញ ុំឲ្ ្ យរធាក ី ច្ ិ ចការឲ្យ
ន្ឆ្រ់រហ័ស។ ោត្់ន្យ ិ យថាៈ “ខ្្ញុំប្ត្ូវអ្ន្ញ វត្តតាមរល់រទរញ្ហជទាុំងអ្ស់”។ ពួករយក ី ុំពញងរៅកនញងជុំរញ ុំហាក ឹ ហាត្់
រៅរទបយ ី
ូ ច្រន្ះ មាន្រទរញ្ហជជារប្ច្ីន្រទៀត្ប្ លប្ត្ូវអ្ន្ញវត្ត។ ទន្ាម ង ឹ ន្ង ឹ រន្ះ ក៏មាន្ការររសរអ្ ី ី រវាងពួករយង ី
ន្ង ិ ន្ស ិ សត្ ិ ប្ លប្ត្ូវ
ន្រប្ជីសឲ្យមកររាត្់ររប្ងៀន្ពួករយង ី ប្ រ។
ពួករយង ី ប្ត្ូវរធាីតាមអ្នករញ្ហជការរន្ះ
ររម ី ិន្
ូរចានះរទ ពួករយង ា ន្ង ី រយៈរពលយូរជាងរន្ះ។ សស ី ន្ង ឹ ប្ត្ូវឲ្យរ រី រោយរថ្មរី រជង ិ សជន្ជាត្ឥ ិ ណា ិ អ្នកសម័ប្គច្ិត្ត
រផ្សសងរទៀត្ប្ ល ខ្្ញុំ
ន្ច្ូលរួមកនញងកងកមាលង ុំ រន្ះមន្ ិ រោរពតាមរទរញ្ហជណាមួយរទបយ ី ។
ន្រៅជួរអ្នករញ្ហជការរន្ះន្ង ិ
ការត្អូញប្ត្អរនាះរធាជា ី ោយលកខ
ន្ប្
៍ អ្កសរ
រ់ោត្់អ្ុំពកា ី រត្អូញប្ត្អប្ លខ្្ញុំទទួល
ន្ង ិ កនញងរពលជាមួយោនរន្ះោត្់
ន្។ ោត្់រ្លីយថាឲ្យខ្្ញុំយក
ន្រសនស ី ញុំឲ្យចារ់អារមម
៍ ច្ុំរពាះការ
ត្អូញប្ត្អរនាះថា វ ិធប្ី លប្ត្ឹមប្ត្ូវប្ លប្ត្ូវយកមករប្រក ី ញ នងការត្អូញប្ត្អរន្ះរធារី ទបង ី តាមរយៈរូរខ្្ញុំរៅប្រធាន្ប្ផ្សនកររស់ ពួករយង ី ប្ លមាន្ឯកភាពពីរមរញ្ហជការរួច្រហយ ី ។ ទាក់ទងន្ឹងរញ្ហារន្ះខ្្ញុំរ្លីយត្រវ ិញថា
ខ្្ញុំោមន្សិទធិអ្ាីរៅកនញងរយធារន្ះរទរប្ៅពីភាពជាឯកជន្
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
រជឿថា កនញងនាមជាប្រធាន្ប្កុមកងកមាលង ុំ សម័ប្គច្ិត្ត ខ្្ញុំគួរប្ត្ប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញញ្ហញត្រប្ៅផ្សលូវការរធាីជាអ្នកត្ុំណាងររស់ពួករគ។ ខ្្ញុំ ឹងថា
ការរប្ជីសតាុំងប្រធាន្ប្ផ្សនករន្ះមិន្ប្ត្ូវ
កងកមាលង ុំ នានាប្ត្ូវ រមរញ្ហជការ។
ន្រធាីរទបង ុំ រទបយ ី តាមការរពញច្ិត្តររស់សមាជិកនន្កងកមាលង ី ។
ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យរ ះរឆ្នត្រប្ជីសររសប្រធាន្ប្ផ្សន កររស់ខ្ួ ន្ ល ប្ លចាុំ ច្់ប្ត្ូវទទួលការឯកភាពពី ី
វ ិធាន្ការរ ះរឆ្នត្ប្រររន្ះមិន្ប្មន្ជារញ្ហាច្ុំរពាះអ្នករញ្ហជការរនាះរទបយ រទាះរីជាមាន្វ ិន្័យប្រររន្ះក៏ ី
រោយ ក៏ការប្ត្ងតាុំងប្រធាន្ប្ផ្សនកប្ត្ូវ ផ្សលលុំ
ន្រធាីរច្ ួ ផ្សាញយន្ឹងវ ិន្័យទាុំងអ្ស់។
ូរច្នះ ពួករយង ី ក៏ ន្ប្រជញុំោន ន្ិងពិភាកាពីការ កប្រធាន្ប្ផ្សនករនាះរច្ញ។ ខ្្ញប្ុំ រ់សមាជិកទាុំងអ្ស់អ្ុំពី
កធៃន្ធ ់ ៃរនន្ ធម៌អ្ហិងា រន្ះ។ សមាជិកភាគរប្ច្ីន្
ការប្ត្ងតាុំងប្រធាន្ប្ផ្សនករនាះរធាីរទបង ី រោយមិន្មាន្ការច្ូលរួមរ
ន្រ
ះរឆ្នត្រ ុំោយរោយសរប្មច្ថា ប្រសិន្ររី
ះរឆ្នត្ពីសមាជិកកងកមាលង ុំ រទ
កងកមាលង ុំ មិន្ជារ់កាត្ពាកិច្ចប្ត្ូវរធាីសមយញ ទធរប្ន្ថម រហយ ី ប្ត្ូវរៅជុំរញ ុំសប្មាករៅច្ញ ងស ត ហ៍។ រប្កាយមកខ្្ញុំ
ន្រ្ជូ ន្លិខ្ិត្មួយរៅកាន្់អ្នករញ្ហជការរន្ះរោយន្ិយយ
រនាះសមាជក ិ
ការប្ត្ងតាុំងប្រធាន្ប្ផ្សនករនាះ
មិន្ប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី តាមការរសនីសញុំរទបយ ី ។ ខ្្ញុំរញ្ហជក់ប្ រ់ោត្់ថា ខ្្ញុំមិន្រពញច្ិត្តការអ្ន្ញវត្តសិទធិអ្ុំណាច្ណាមួយ ុំ យខ្្ញុំរធាីរនាះរទបយ ប្ លរន្ះជាការចារ់រងខឲ្ ី ។ ខ្្ញុំកប្៏ រ់ោត្់ឲ្យ ឹងពីការររររស់ខ្ញ ុំ្កន្លងមកររស់ខ្ញ ុំ្ប្ រ។ ខ្្ញុំប្ រ់ ោត្់ថា រទាះរីជាខ្្ញុំោមន្ឋាន្ៈផ្សលូវការណាមួយកនញងកងកមាលង ុំ សរហ្វរាះររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា កនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
កុំទបញងរពលសហ្វរាមទាមទារសិទធិរសរភាពក៏ រោយ ក៏ខ្ញ ុំ្មិន្ធាលរ់មាន្វ ិន្័យរត្ត្ប ត្ ី ឹ ិ រវាងវររសន្ីយឯក Gallwey ន្ង ិ កងកមាលង ុំ ប្ រ រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ច្ុំប្
ករោកវររសន្ីយឯកមិន្ប្ លរធាីសកមម្ពអ្ាីរោយោមន្ការយល់ប្ពមពីសមាជិកកងកមាលង ុំ
ន្ភាជរ់ជូន្ោត្់ន្ូវរសច្កតីសរប្មច្ប្ លពួករយង ី
ការរធាីប្រររន្ះោមន្លទធផ្សលលអរទបយ ី
រ ុំរោ្រៅរលីវ ិន្័យ។
ន្ឯកភាពកាលពីោៃច្ជូន្ោត្់ផ្សងប្ រ។
រប្ពាះអ្នករញ្ហជការរន្ះគិត្ថារសច្កតីសរប្មច្រន្ះរធាីរទបង ី រោយ
248
រប្កាយមក ខ្្ញុំររាញលិខ្ត្ ា រោយរញ្ហជក់ប្ ិ រន្ះរៅកាន្់រ ឋរលខ្មធកា ិ រទទួលរន្ាញកប្ររទសឥណា
រ់ោត្់
រល់រហត្ញ ការរកត្ ុំ ពួករយង ី រទបង ី ទាុំងអ្ស់ ប្ពមទាុំងភាជរ់ជូន្ោត្់ន្ូវរសច្កតស ី រប្មច្ររស់កងកមាលង ី ផ្សងប្ រ។ ោត្់ រ្លយ ី ត្ររោយពន្យល់រយង ី ថា
លកខខ្
ា រៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូវមាន្ភាពខ្ញ សប្រលកពល ី កខខ្
រញ្ហជក់ប្ រ់ខ្ញ ុំ្រប្ន្ថមរទៀត្ថា តាមវ ិន្័យប្រធាន្ប្ផ្សនកប្ត្ូវ
ា រៅទរី ន្ះ
ន្ង ិ
ន្រប្ជីសររសរោយអ្ន ករញ្ហជការ រ៉ាញប្ន្តោត្់ក៏ ន្ធានា ី
ប្ រ់ខ្ញ ុំ្ថា រៅរពលរប្ជីសររសប្រធាន្ប្ផ្សន ករៅរពលរប្កាយ ោត្់ន្ឹងប្ រ់អ្នករញ្ហជការឲ្យគិត្ពចា ី ិ រណាពីរយរល់ ររស់ខ្ញ ុំ។ ្
ការរ្លីយ្លងលអមួយប្ត្ូវ
រទៀត្រទបយ ី ។
ន្រធារី ទបង ី រវាងពួករយង ី
អាច្ន្យ ិ យ ន្ថា
់ ន្តទទួលយករទពរិ ោធន្៍ជូរច្ត្់រន្ះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ន្ ិ ច្ងរ
រន្ះជារទពរិ ោធន្៍កញ ងច្ុំ ន រណាមរទពរិ ោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំ្ជារប្ច្ីន្
ជាប្រចាុំនថ្ៃកញ នងប្ររទសឥណា ា ។ អ្ាប្ី លជាការគប្មាម ន្ិងអ្ាប្ី លជាជុំនាញ អ្នករញ្ហជការរន្ះ ររងកត្ ុំ ររស់រយង ិ មួយច្ុំន្ួន្ប្ ល ី ប្ផ្សនកមួយកនញងកងកមាលង ី ។ សមជក គប្មាមកុំប្ហង ច្ុំប្
កអ្នកខ្លះប្ត្ូវ
ប្ លខ្្ញុំជួរ
ន្សរប្មច្កនញងការ
ន្រ ះរឆ្នត្ប្រឆ្ុំងប្ត្ូវ ន្អ្នករញ្ហជការរនាះ
ន្រ្ចញ ះរ្ចូ ល ន្ង ិ ប្ត្ទបរ់រៅកប្ន្លងពួករគវ ិញ។
កុំទបញងរពលរនាះ មាន្ទាហាន្រងររួសជារប្ច្ីន្នាក់ ន្មកសប្មាករៅមន្ារី រពទយត្ុំរន្់ Netley ច្ុំប្
ការររររស់រយង ុំ ។ ី កុំពញងប្ត្ូវការយ៉ាងខ្មលង រធាី ុំរ
ី ររៅត្ុំរន្់ Netley រន្ះ។ ច្ុំប្
រនាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំមិន្
សមាជក ិ មួយច្ុំន្ួន្ប្ លប្ត្ូវ
កអ្នករផ្សសងរទៀត្
ក
ន្អ្នករញ្ហជការរូររន្ះរ្ចញ ះរ្ចូ ល
ន្
ន្រ ិរសធមិន្រៅរមីលប្ថ្អ្នករងររួសរៅមន្ាីររពទយ
ន្ច្ូ លរួមរទបយ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្ភាជរ់ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយសមជិកកងកមាលង ុំ ទាុំងរនាះ ប្ ល។ ី
រោក Roberts អ្ន្ញរ ឋរលខ្មធិការ
ន្ផ្សតល់កិត្តយសរោយទុំនាក់ទុំន្ងមកកាន្់ខ្ញ ុំ្ជារប្ច្ីន្ ង។ ោត្់ទទួច្ឲ្យខ្្ញុំ
រ្ចញ ះរ្ចូ លអ្នករផ្សសងឲ្យជួយច្ូលរួមកនញងការរុំរពញភារកិច្ចរន្ះ។ ោត្់រសនីឲ្យររងកីត្កមាលង ុំ ោច្់រោយប្ទបកមួយ រៅ មន្ាីររពទយកនញងត្ុំរន្់
Netleyោត្់ ន្សរប្មច្ឲ្យអ្នករញ្ហជការូរ
រធាី ូច្រន្ះន្ឹងមិន្រ៉ាះពាល់ ល់ការ សមាជិកមួយច្ុំន្ួន្យល់ប្ពម
រនាះជាវរមីលការខ្ញសប្ត្ូវរៅទីរនាះរហយ ី ការ
ត្់រង់ការរោរពច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងរនាះរទបយ ី ។
ន្ិងជាលទធផ្សលអ្នកប្ លមិន្ច្ូលរួមពីមញន្មក
សុំរ
ី រន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំ
ន្ិង
ក៏ ន្សរប្មច្ច្ិត្តរៅកាន្់ត្ុំរន្់
Netley។ មាន្ប្ត្ខ្្ញុំរញរ៉ា ណាណះប្ លមិន្
អ្នករុំរពញការររមិន្លអរហយ ី ។
ខ្្ញុំ
ន្ច្ូលរួមកនញងការររ រោយរ ុំពឹងថាន្ឹងប្ត្ទបរ់រៅវ ិញ រហយ ី ខ្្ញុំ
XLI. ច្ត្ ត របញរសធម៌ររស់រោក Gokhale ិ ស
ន្ន្ិយយរួច្មករហយ ី អ្ុំពជ ី ុំងរឺ ោករប្ោមសួត្
កុំទបញងរពលខ្្ញុំរៅប្ររទសអ្ង់រគលស។
ន្កាលយជា
រប្កាយរន្ះ
រន្តច្ ិ រោក Gokhale ក៏ ន្វ ិលប្ត្ទបរ់មកកាន្់ទីប្កុង ទបញង ៍ វ ិញ។ ជាញឹកញារ់ ខ្្ញុំ ន្ង ិ រោក Kallenbach ប្ត្ង ប្ត្រៅជួរោត្់។ ពួករយង ី ភាគរប្ច្ន្ ី ជប្ជកោនអ្ុំពីរញ្ហាសហ្វរាម រហយ ី រពលរនាះប្ រ រោក Kallenbachយល់ ង ៉ា ់ ូច្ប្មាមន ឹ ្ូមោ ិ ហ្វសតប្ររទសអាទបម ឺ លង
រប្ពាះោត្់ធាលរ់
ន្ររាញប្ផ្សន្ទទ ុំ សហ្វរាមជារប្ច្ន្ ី តា ី ង ី កប្ន្លង។
ន្រច្ញច្ូលប្ររទសកនញងត្ុំរន្់អ្រឺ ញរ៉ា ជារប្ច្ន្ ី
ជុំងឺរោករប្ោមសួត្ររស់ខ្ញ ុំ្ ក៏ជាប្រធាន្រទមួយប្ លប្ត្ូវ
ជាខ្្ញុំមាន្ជុំងឺរោករប្ោមសួត្ក៏រោយ
ោត្់
ន្យកមកជប្ជកោនប្រចាុំនថ្ៃផ្សងប្ រ។ រទាះរី
ក៏ការពិរោធរលីការត្មអាហារររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្រន្តអ្ន្ញវត្ត ប្ ល។
កនញង
ច្ុំរណាមអាហាររផ្សសងៗ ខ្្ញុំត្មរោយទទួលទាន្ប្ត្សប្ ត ក ី រច្កខ្ចី ន្ិងរច្កទញុំ ប្កូច្ឆ្មរ រប្រងអ្ូ លីវ ររ៉ាងរ ៉ា ះ ន្ិង ទុំពាង ុំ ជូរ។ ខ្្ញុំរ ះរងរ់ ចាលការទទួលទាន្ទឹករោះរោ ធ្ញជាត្ិ ន្ិងអាហាររផ្សសងៗរទៀត្។
249
រោករវជជរ
ាិ ត្ Jivraj Mehta
ន្ង ្ ន្ ិ ធ្ញជាត្វិ ិញ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ិ
ន្ប្ពមាន្ខ្្ញុំអ្ុំពីការត្មរន្ះ។ ោត្់ប្
ន្អ្ន្ញ វត្តតាមរនាះរទបយ ី ។ រញ្ហារន្ះ
ន្ង ឹ រហត្ញផ្សលប្ លខ្្ញុំត្មរនាះរទបយ ី ន្ិងច្ង់ឲ្យខ្្ញុំទទួលយកការប្
នាុំខ្ញ ុំ្ឲ្យទទួលទាន្ទក ឹ រោះរោ
ន្ ឹង ល់រោក Gokhale ។ ោត្់មន្ ិ រពញ
នាុំរ ីមបស ី ញខ្ភាពពីរោករវជជរ
ាិ ត្។
រន្ះមន្ ិ ប្មន្ជាររឿងរយប្សួលរទបយ ី ប្ លប្ត្ូវយកឈនះសមាពធររស់រោក Gokhale ។ រៅរពលោត្់
មន្ ិ អាច្ទទួលយកការជុំទាស់ពខ្ ី ញ ុំ្ ន្ ខ្្ញុំក៏ ន្សញុំោត្់ទញករពល ២៤រមា៉ាង រ ីមបគ ី ិត្ពចា ិ រណារលរ ី ញ្ហារន្ះ។ រៅ ោៃច្រនាះ ខ្្ញុំ ន្ង ិ រោក Kallenbach
ន្វ ិលប្ត្ទបរ់មកផ្សាះវ ិញ ន្ង ិ
ន្ជប្ជកោនអ្ុំពីភារកច្ ិ ចរន្ះ។ ោត្់ជាមន្ញសស
មានក់ប្ លរស់រៅជាមួយការពរិ ោធររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ោត្់រពញច្ត្ ិ តន្ឹងជរប្មស ី ររស់រោក Gokhale រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ររាញថា ការឯកភាពឲ្យខ្្ញុំរធាតា ី មរយរល់ររស់រោករវជជរ
ាិ ត្អាច្ធា
ន្
ូច្រន្ះ ខ្្ញុំប្ត្ូវសរប្មច្ច្ិត្តខ្ួ លន្ឯងប្ផ្សអកតាម្ន្ាៈខ្មងកនញងច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំ្។ អ្ស់រពញមួយយរ់ខ្ញ ុំ្
ប្រសន្ ិ ររស ី ញ ខ្ភាពររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ូវ
ការរនាះ។
ន្ច្ុំណាយរពលគិត្រលរ ី ញ្ហារន្ះ។ ការរ ះរងរ់ ចាលការពរិ ោធរន្ះមាន្ន្័យថា
ជាការរ រិ សធរល់ឧត្តមគត្រិ រស់ខ្ញ ុំប្្ លប្ត្ូវរ រី កនញងផ្សលូវរន្ះ រប្ពាះខ្្ញុំរៅមន្ ិ ទាន្់រករឃញ ី ន្ូ វគញ វ ិរត្តនិ ន្ឧត្តមគត្ិ ់ រត្ខ្ រន្ះរទបយ ី ។ រញ្ហារៅប្ត្ងថា ី ញ ុំប្្ ត្ូវយកឈនះសមាពធកតីប្សទាញ់ ររស់រោក Gokhale ន្យ៉ាង ូ ច្រមតច្ រហយ ី ខ្្ញុំប្ត្ូវផ្ទលស់រូ រការព ត រិ ោធររស់ខ្ញ ុំក ្ ញ ងផ្សលប្ររយជន្៍ ន សញខ្ភាព ូច្រមតច្? ច្ញងរប្កាយខ្្ញុំសរប្មច្ច្ត្ ិ តប្រកាន្់ខ្មជរ់តាម រទពិរោធន្៍កន្លងមកប្ លច្ុំ ងរ់ ៅពីរប្កាយគឺោសនា ន្ង ិ រ ិរសធន្ឹង ុំរូនាមន្ររស់រោកប្គូរពទយ។ ការ ពិចារណាផ្សលូវោសនាជាប្ផ្សនកមួយ ៏រលីសលញរកនញងការរ ភាព ុំរ
ះរងរ់ ចាលទឹករោះរោរន្ះ។
ី រការោហាវរឃ្លរៅនន្ការផ្សលិត្ទឹករោះរោរច្ញពីសត្ារោ
រៅច្ុំរពាះមញខ្ខ្្ញុំរឃញ ី រូរ
ន្ិងសត្ាប្ករីររស់ពួករគ។
ច្ិត្តររស់
ខ្្ញុំគិត្ថា ោច្់សត្ាមិន្ប្មន្ជាអាហារររស់មន្ញសសរទបយ ូច្រន្ះសូ មបប្ី ត្ទឹករោះសត្ាកម ៏ ិន្ប្មន្ជាអាហារសប្មារ់ ី មន្ញសសប្ រ។ ប្ពឹករទបង ី រប្កាយភា្ក់ពី ុំរ ក ខ្្ញុំររតជា្ច្ិត្តប្រកាន្់ថាន្ឹងប្ត្ូវរជៀសរវៀងការទទួលទាន្ទឹករោះរោ។ ការគិត្ប្រររន្ះរធាីឲ្យខ្្ញុំធូរប្ោលខ្មលង ុំ ណាស់។
ខ្្ញុំខ្មលច្ប្ប្កងថារប្កាយរពលប្ រ់ការសរប្មច្ច្ិត្តរន្ះរៅរោក
Gokhale អាច្ន្ឹងរធាីឲ្យោត្់មិន្សរាយច្ិត្ត រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ជឿជាក់ថាោត្់ន្ឹងរោរពការសរប្មច្ច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំ។ ្ រៅរពលោៃច្ ខ្្ញុំ ន្ិងរោក Kallenbach
ន្រៅជួររោក Gokhale រៅកលឹររសរជាត្ ី ិន្ិយម។ សុំ
ុំរូងប្ លោត្់ ន្សួរខ្្ញុំគឺ៖ “រត្ីខ្ញ ុំ្ ន្សរប្មច្ច្ិត្តទទួលយកការរអាយរយរល់ពីរវជជរ ាិ ត្រហយ ី ប្មន្រទ”? ខ្្ញុំគួរសមោក់ោត្់
រប្កាយមកខ្្ញុំករ៏ ្លីយរៅវ ិញថាៈ
រ៉ាញរណាណះប្ លសញុំឲ្យរោកកញុំប្រកាន្់ខ្ឹង”។ ោច្់សត្ារទបយ ី ។
ខ្្ញុំមាន្អារមម
់ ាីប្គរ់យ៉ាង “ខ្្ញុំសញខ្ច្ិត្តលះរងអ្
ររឿងមួយរនាះគឺខ្ញ ុំ្មិន្ទទួលទាន្ទឹករោះរោ
ួរ
រលីកប្លងប្ត្មួយ
ផ្សលិត្ផ្សលទឹករោះ
ឬ
៍ ថាខ្លួន្ឯង ូច្ោលរ់អ្្ច ឹង រៅរពលទទួលទាន្អាហារទាុំងរន្ះ។
រោក Gokhale សួរថាៈ “រត្ីរន្ះជាការសរប្មច្ច្ិត្តច្ញងរប្កាយររស់ខ្ញ ុំប្្ មន្រទ”?
ខ្្ញុំរ្លីយថាៈ “រន្ះជាការសរប្មច្ច្ិត្តច្ញងរប្កាយររស់ខ្ញ ុំ្”។ ខ្្ញុំ ឹង ឹងការសរប្មច្ច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំន្ ្ ឹងរធាីឲ្យរោក
មិន្រពញច្ិត្ត រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំស ្ ូមឲ្យរោកអ្ត្់ឱ្ន្កុំហញសរន្ះផ្សង។
រោក Gokhale ន្ិយយថាៈ ការឈចា ុំ ុំ រ៉ាញប្ន្តកតីប្សទាញ់ មាន្ទុំហធ ុំ ុំ ឺ រ់ន្ឹងការសរប្មច្ច្ិត្តរន្ះមាន្ទុំហធ
ជាងរន្ះ។ “ោត្់មិន្ឯកភាពតាមការសរប្មច្ច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី ”។ ោត្់មិន្រឃញ ី ថាមិន្រហត្ញផ្សលោសនារៅកនញង ការសរប្មច្ច្ិត្តរន្ះរទបយ រហយ ី ី ោត្់ក៏មិន្រងខុំខ្ញ ុំរ្ ទៀត្រទបយ ី ។ រប្កាយន្ិយយពាកយរន្ះរួច្ ោត្់ ន្រករៅរក រោករវជជរ
ាិ ត្
Jivraj
ច្ិត្តកញ ងកប្ម ន ិត្ប្ លខ្្ញុំកុំ
Mehtaន្ិងន្ិយយថាៈ
ត្់សប្មារ់ខ្ួ លន្ឯង។
“សូមរោកកញុំ
រមភអ្ី”។
សូមន្ប្
រ់ន្ូវអ្ាីប្ លអ្នករពញ
250
រខ្ៀវ។
រោករវជជរ
ខ្្ញុំទទួលយកការផ្សតល់រយរល់រន្ះ
រោយទទួល
ន្ប្ត្
ខ្្ញុំឈកា ុំ ។ រប្កាយពីរឃញ ឺ ន្់ប្ត្ខ្មលង ី ថាអាហារប្ររ្ទរន្ះមន្ ិ សូវលអ រោករវជជរ
ាិ ត្ក៏
នាុំឲ្យខ្្ញុំទទួលទាន្ សញរសប្
ាិ ត្ហាក់ ូច្ជាមន្ ិ រពញច្ិត្តន្ង ឹ គុំន្ត្ ិ រន្ះរទបយ ី ។ ោត្់ប្
ន្រប្រវី ិធោ ី ហ្វសតខ្មងរប្ៅមកពា
មួយ
ខ្្ញុំកប្៏ ត្ទបរ់រៅរររភាគប្ផ្សល រឈី ិ
លខ្្ញុំប្ រ។ ការពា
ធូររសបយ ី ការឈចា ឺ រ់មួយច្ុំន្ួន្។
ឬពរី នថ្ៃរញរ៉ា ណាណះ
តក
រ៉ាញប្ន្តវារត្ប្ត្រធា ឹ ីឲ្យ
លររស់រោករវជជរ
ន្ង ិ ធ្ញជាត្ិវ ិញ។ ាិ ត្
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំ
ទន្ាម ឹ ន្ឹងរន្ះ រោក Gokhale ក៏ ន្ប្ត្ទបរ់រៅផ្សាះវ ិញ រប្ពាះោត្់មន្ ិ អាច្ប្ទារ់ន្ង ឹ អារ់ច្ញះកនញងប្ខ្ត្ញោ
កនញងទប្ី កុង ទបញង ៍
ន្រទបយ ី ។
ុំ រឺ ោករប្ោមសួត្ XLII. ការពា លជង
ការត្សូន្នន្ជុំងឺរោករប្ោមសួត្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំខ្ាល់ខ្មាយខ្លះៗប្ រ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ឹងថា ការពា
ពខ្ម ី ងកនញងរទបយ ី រវជជរ
រ៉ាញប្ន្តការរតូររររអាហារក៏ ន្ជួយតាមរយៈការពា
ាិ ត្ Allinson ប្ លជាប្គូរពទយមាន្កត្ ិ តនាមពា
កនញងឆ្ន ុំ ១៨៩០។ ោត្់ ន្មកពន្ ិ ិត្យពា មន្ ិ ទទួលទាន្ទក ឹ រោះរោ។
លររគរោយការត្មអាហារ ប្ លខ្្ញុំធាលរ់
ន្ិងន្យ ិ យថាៈ
់ យខ្្ញុំមាន្ជាត្ខ្ម ជាការពត្ ិ ណាស់ ោត្់មន្ ិ ច្ងឲ្ ិ ល ញ់ រនាះរទបយ ី ។ ោត្់ ូច្ជា ន្ថាវ រមម ី នសពប្កហម ខ្ាម ឹ
លររគខ្មងរប្ៅប្ រ។
លខ្្ញុំរោយយកច្ត្ ិ តទញកោក់។ ខ្្ញុំ
ោត្់រលក ី ទក ឹ ច្ត្ ិ តខ្ញ ុំ្
ន្ពន្យល់ប្
ខ្្ញុំ
ន្រករោក
ន្ជួរជាោត្់
រ់ោត្់ពីការររតជា្ច្ិត្ត
“ខ្្ញុំមន្ ិ ចាុំ ច្់ទទួលទាន្ទក ឹ រោរទបយ ី ”។
ន្ប្
នាុំឲ្យខ្្ញុំទទួលទាន្ ន្ុំរញង ័ រប្ន្ថរៅ
រ ុំង រប្ន្លនរត្ង ន្ង ិ រមម ី ន្ិងប្ផ្សលរឈប្ី សស់ ភាគរប្ច្ន្ ី ប្ផ្សលប្កូច្។ រប្ន្លមន្ ិ
ចាុំ ច្់ច្ុំអ្ន្ ្ ិន្អាច្ទុំពារ ិ រនាះរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តប្ត្ូវោងរអាយោអត្ ប្រសិន្ររខ្ ី ញ ុំម ខ្្ញុំ
លមន្ ិ ប្ត្ម ឹ ប្ត្ថានរុំ ពទយ
ន្រនាះ។
ន្ទទួលទាន្អាហារប្ររ្ទរន្ះរយៈរពល ៣នថ្ៃ រ៉ាញប្ន្តរនន្លរៅខ្្ញុំមន្ ិ សូវជាច្ូលច្ត្ ិ តរទបយ ី ។ រងកាយ
់ យខ្្ញុំប្សាងរកការពត្ ររស់ខ្ញ ុំម ្ ន្ ិ អាច្ប្ទប្ទងឲ្ ិ នន្ការពរិ ោធ ន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំខ្មលច្រអាច្ុំរពាះការទទួលទាន្រប្ន្លរៅណាស់។ រោករវជជរ
ាិ ត្ក៏ ន្ប្
នាុំខ្ញ ុំ្រអាយររក ី រងអួច្ច្ុំហរ ២៤រមា៉ាងកនញងមួយនថ្ៃ ងូត្ទក ឹ រៅតឧ
រប្រងរៅរលក ី ប្ន្លងររួសរនាះ ន្ង ិ រ ីររយៈរពល ១៥ រៅ៣០នាទ។ ី ខ្្ញុំរពញច្ត្ ិ តន្ង ឹ ការប្
ា ៗ មា៉ាសា
នាុំឲ្យរធាប្ី រររន្ះ។
រៅជារ់ន្ង ឹ រន្ាររ់ រស់ខ្ញ ុំ្គឺជារងអួច្ជន្ជាត្ិ រ ុំងប្ លប្ត្ងប្ត្ររក ី ច្ុំហរ សូមបរី ្លៀងក៏រោយ។ រងអូច្ត្ូច្
រៅរលទា ី ា មន្ ិ អាច្ររីក ន្រទបយ ី ។ រប្កាយពខ្ ី ញ ុំ្
ន្រធាីឲ្យក្ច ក់រងអូច្ប្រកមក ខ្យល់កកា ៏ សររសញ ៏ ន្ប្គរ់ប្ោន្់ ិ ទធកមា
រហយ ី ខ្្ញុំក៏ ន្ររក ី រងអួច្កនញងោថន្ភាពមន្ ិ ឲ្យរ្លៀងោច្ច្ូល នាង ង ឹ ថា
រោកប្សី Cecilia Roberts
ន្។
ន្រឃញ ី ខ្្ញុំរោយនច្ ន្យ រប្កាយមកពួករយង ី ក៏កាលយជាមត្ ិ ត្័ហ្វកតន្ឹងោន។
ន្រ្ចញ ះរ្ចូ លខ្្ញុំយ៉ាងខ្មលង ុំ ឲ្យទទួលទាន្ទក ្ ិន្រធាតា ឹ រោះរោ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ី មនាងរទបយ ី ។ រោយធានាមន្ ិ ឲ្យ អាហារនានាមិន្ប្ត្ូវផ្សសុំរទបង ី ពីទឹករោះរនាះ
មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតមួយច្ុំន្ួន្
ន្
ន្សញុំឲ្យនាងរធាទ ី ក ឹ រោះរោពីរមៅតាប្រ៉ា
ប្ លោយោរធាត្ញគីមក ន ឹករោះ។ ខ្្ញុំ ឹងរោកប្សី Cecilia Roberts ទទួលោាល់ខ្មលង ុំ រុំផ្សញត្ច្ុំរពាះសល ី ញ ងទ ី ធម៌
ោសនាររស់ខ្ញ ុំ្ រហយ ី ខ្្ញុំក៏ទញកច្ត្ ិ តរលីនាងប្ រ។ ខ្្ញុំោយរមៅទក ឹ រោះរោរន្ះរៅកនញងទក ឹ ន្ង ិ ោកលបងទទួលទាន្ រករឃញ ី ថា វាមាន្រសជាត្ិ ូ ច្ទក ឹ រោះរោប្ រ។ ខ្្ញុំអាន្ោលករលី រទឹករោះរោរនាះរឃញ ី ថា វាផ្សសុំរទបង ី ពីទក ឹ រោះ រោ រ៉ាញប្ន្តវាយត្ ៏ រ់រររភាគរមៅទ ឺ រពលរៅរហយ ី ។ រប្កាយមក ខ្្ញុំកឈ ិ ឹករោះរោរន្ះ។ ខ្្ញុំប្ រ់រោកប្សីអ្ុំពីរហត្ញការ
៍ រន្ះ ន្ិងប្
ខ្្ញុំ ន្ិងន្ិយយពាកយសញុំរទាសច្ុំរពាះអ្ាីប្ ល
រ់នាងកញុំឲ្យ
រមភច្ុំរពាះរញ្ហារន្ះ។ នាង
ន្ប្រញារ់មកជួរ
ន្រកីត្រទបង រប្ពាះមិត្ត្ហ្វ័ កតររស់នាងមិន្ ន្អាន្ោលករលី ររមៅ ី
ទឹករោះរោរនាះទាុំងប្សុងរទបយ ី ។ ខ្្ញុំសញុំឲ្យនាងកញុំ រមភ ន្ិងររាញពីការរោកោតយប្ លខ្្ញុំមិន្អាច្រធាីឲ្យខ្លួន្ឯង
251
មាន្ប្ររយជន្៍ រហយ ី រធាឲ្ ី យនាងលុំ
កច្ុំរពាះខ្្ញុំប្ថ្មរទៀត្។ ខ្្ញុំក៏ ន្ធានាច្ុំរពាះនាងថា ខ្្ញុំោមន្អារមម
មាន្កុំហញសពីការទទួលទាន្ទក ឹ រោះរោរោយការយល់ប្ច្ទបុំរន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ខ្្ញុំន្ង ឹ មន្ ិ ន្ិយយអ្ាីរប្ន្ថមទាក់ទងន្ង ឹ ទុំនាក់ទុំន្ងររស់ខ្ញ ុំ្ជាមួយរោកប្សី
Cecilia
ន្គិត្ ល់មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជារប្ច្ីន្ប្ លជួយឲ្យខ្្ញុំមាន្ការរស់រៅលអរៅរពលរធាកា ី រពរិ ោធ
ប្ លមាន្ជុំរន្ឿ ឹងថាពួករគទទួល រប្កាយរពលមកពា
ទទួលទាន្រឺសប្
ន្កតរី មតាតពប្ី ពះជាន្ិច្ច។
លមតងរទៀត្ រោករវជជរ
ាិ ត្ Allinson
ុំរូនាមន្ររស់ោត្់។
ន្មកពន្ ឺ ញ ុំ្ ន្ិងន្យ ិ ិត្យជុំងខ្ ិ យថា ោត្់ន្ង ឹ ពា
ាិ ត្ Mehta
ន្ង ិ ការខ្កច្ត្ ិ ត។
រញគាល
យ ប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំ្ប្ត្ូវការ។
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំជាសះរសបយ ី ទាុំងប្សុងរទបយ ី ។ ខ្លួន្ខ្្ញុំចា ុំ ច្់ប្ត្ូវការរមល ី ប្ថ្
យ៉ាងយកច្ត្ ិ តទញកោក់រុំផ្សញត្ តាមរយៈរន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវសប្មាកពា លភាគរប្ច្ន្ ី រៅរលប្ី ប្គ។ រោករវជជរ
រទៀត្រទបយ ី ។
ន្រន្ធូរការហាមឃ្លត្់ ន្ង ិ អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំ
ត ក ី ឬរប្រងអ្ូលវី រ ីមបក ី ុំចាត្់ជាត្ិខ្មលញ់ ន្ង ិ រប្ន្លប្ លច្ុំអ្ន្ ិ ជាមួយ
ខ្្ញុំោាគមន្៍ច្ុំរពាះអាហារទាុំងរន្ះ រ៉ាញប្ន្តមន្ ិ
Roberts
៍ ត្ូច្ច្ត្ ិ តឬ
កុំទបញងរពលសថិត្កនញងអាការៈប្រររន្ះ នថ្ៃមួយរោក Roberts
លឲ្យខ្្ញុំប្រសិន្ជាខ្្ញុំោតរ់
ន្មកជួរ ន្ង ុំ ឲ្យខ្្ញុំប្ត្ទបរ់ ិ ទទូច្យ៉ាងខ្មលង
រៅផ្សាះវ ិញ។ ោត្់ន្ិយយថាៈ “ខ្្ញុំមិន្អាច្រៅរុំរពញការរររៅត្ុំរន្់ Netley កនញងោថន្ភាពរន្ះ
ន្រទបយ ី ”។ រៅ
ទីរនាះររយកាសប្ត្ជាក់ ណាស់។ ោត្់ផ្សតល់រយរល់ឲ្យខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្វ ិលប្ត្ទបរ់រៅប្ររទសឥណា ា វ ិញ រប្ពាះមាន្ប្ត្រៅ ិ ទីរនាះរទប្ លអាច្ពា លខ្្ញុំឲ្យជាសះរសបយ ី
ន្ទាុំងប្សុង។
ច្រ់ប្ រ ូច្រន្ះខ្្ញុំរៅប្ត្មាន្ឱ្កាសជួយពួករគ ប្ ល។
រប្កាយពីខ្ញ ុំ្ជាសះរសបយ ី រហយ ី ក៏សហ្វរាមមិន្ទាន្់
ខ្្ញុំទទួលយក ុំរូនាមន្ររស់ោត្់ ន្ិងចារ់រផ្សតីមររៀរច្ុំខ្ួ ន្វ ល ិលប្ត្ទបរ់រៅប្ររទសឥណា ា វ ិញ។
XLIII. ការវ ិលប្ត្ទបរ់មកកាន្់ប្ររទសឥណា ា វ ិញ
រោកKallenbach ជាអ្នករួម ុំរ ឥណា ា ជាមួយខ្្ញុំប្ រ។
ី រជាមួយខ្្ញុំមកប្ររទសអ្ងរ់ គលស
រយង ី រស់រៅជាមួយោន
ន្ិងជាការពត្ ិ ណាស់ពួករយង ី ច្ងរ់ ធាី ុំរ
មួយោន។ រទាះជាយ៉ាងណា រោក Kallenbach ជាជន្ជាត្ិអាទបម ឺ ល៉ាង់ ច្ុំរពាះលខ្ ិ ិត្្លងប្ ន្ររស់ោត្់។
ខ្្ញុំ
រហយ ី ោត្់ក៏មាន្រុំ
ងមកប្ររទស
ី រតាមសមញប្ទរលនា ី វាជា
ូច្រន្ះប្ត្ូវប្ត្ប្ត្ួត្ពន្ ់ ត្់ ិ ត្ ិ យយ៉ាងហមត្ច្
ន្ពាយមអ្ស់ពីសមត្ថភាពរ ីមបទ ី ទួល
ន្លខ្ ិ ត្ ិ ្លងប្ ន្រន្ះ
ច្ុំប្
ក
រោក Roberts ក៏ពាយម ូច្ោនប្ រ តាមរយៈការរ្ជូ ន្ោររៅកាន្់រខ្ត្ត Viceroy រ ម ី បស ី ញុំលិខ្ត្ ិ ្លងប្ ន្រន្ះ។ រប្កាយមកមាន្ការរ្លយ ី ត្រមួយថាៈ
“រោឋ្ិ លប្ររទសឥណា ា មន្ ័ ប្រររន្ះ ិ ទាន្់រប្ត្ៀមខ្លួន្ទទួលយកហាន្្ ិ យ
រទបយ ី ”។ ពួករយង ី យល់ពីោររ្លយ ី ត្ររោយការចារ់រងខុំរន្ះ។
ខ្្ញុំមាន្កតីរោមន្សសឥត្ឧរមាប្ លមាន្រោក Kallenbach ជាប្ផ្សនកមួយកនញងជវី ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ក៏ ន្
រឃញ ី ពទ ី ុំហនុំ ន្ការឈចា ឺ រ់ររស់ោត្់ប្ រ។
ប្រសន្ ា ិ ជាោត្់អាច្រៅប្ររទសឥណា
ន្
ោត្់ន្ឹងអាច្រស់រៅកនញង
ជវី ិត្សរាយប្ររោម្ញជាកសក ិ រ ន្ិងអ្នកត្មាញ។ រ៉ាញប្ន្តរពលរន្ះ ោត្់រៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ោត្់ន្ង ឹ រប្រប្ី ស់ជវី ិត្ពម ី ញន្ជាអ្នករធាីពា រយង ី ច្ងរ់ ធាី ុំរ
ិ ជជកមម រ៏ វៀងនវមានក់។
ី រតាមរសវាកមមលុំោរ់ទីរីតាមនាវា P. & O. រ៉ាញប្ន្តរោយោររសវាកមមរន្ះោមន្ រយង ី ក៏
សរប្មច្រធាី ុំរ
ី រតាមរសវាកមមលុំោរ់ទីពីរ។
នាវារទបយ ី ខ្
ៈប្ផ្សលរឈប្ី សស់សមបួររៅវ ិញ។
រយង ៃ លយកមកពីប្ររទសអាហ្វហាក ី ោក់ប្ផ្សលរឈស ី ួ ត្ប្ ិ ខ្មងត្បូង
រប្ពាះភាគរប្ច្ីន្មិន្រយរក
ន្រៅរលី
252
ុំរ
រោករវជជរ
ាិ ត្ Jivraj Mehta
ន្រញ ុំររួសឲ្យខ្្ញុំ រហយ ី ប្
រ់ឲ្យខ្្ញុំយករងរ់ ញ ុំររួសរន្ះរច្ញរៅរពលរធាី
វាលុំ កច្ុំរពាះ ី រ ល់សមញប្ទប្កហម។ រយៈរពលពរី នថ្ៃ ខ្្ញុំហាក់ ូ ច្ជាមន្ ិ សូ វជាថ្នឹកន្ង ឹ រងរ់ ញ ុំររួសរន្ះរទបយ ី ់ ខ្្ញុំខ្មលង ុំ ណាស់។ ការលុំ ករនាះរៅប្ត្ងថា ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ោយរងរ់ ញ ុំររួសរនាះរច្ញរហយ ី ប្ត្ូវងូត្ទក ឹ ច្ុំពរី លីររួសរនាះ។
ខ្្ញុំរៅប្ត្ត្មអាហាររោយទទួលទាន្ប្ត្ធ្ញជាត្ិ ន្ង ិ ប្ផ្សលរឈរ ី ញរ៉ា ណាណះ។ ខ្្ញុំរឃញ ី ថារល់នថ្ៃជុំងឺររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ធូររសបយ ី លអជាងមញន្ រៅរពលនាវាមក ល់ផ្សូ វទ ល ឹក Suez Canal។ ខ្្ញុំអ្ស់កមាលង ុំ រ៉ាញប្ន្តមាន្អារមម ៍ ថាផ្សញត្ពរី ប្ោះថានក់ ុំ រឺ ន្ះទទួល ន្ពខ្ ទាុំងប្សុង រហយ រប្ន្ថមរទៀត្។ ភាពលអប្ររសរី នន្ជង ី ការហាត្់ប្ ី ខ្្ញុំក៏ ន្ររងកន្ ី យល់ររសញ ិ ទធ កនញងត្ុំរន្់អាកាសធាត្ញប្ត្ជាក់រងាួរ។
មន្ ិ ថាជារទពិរោធន្៍កន្លងមក
ោនរវាងអ្នក ុំរ ុំរ
ន្ង ិ តាមរហត្ញផ្សលណាមួយរនាះរទ
ខ្្ញុំកត្់សមាាល់រឃញ ី ភាពខ្ញសប្រលក
ា ន្ង សូមបកា ី រជន្ជាត្ិឥណា ិ ជន្ជាត្អ្ ិ ង់រគលសរលនា ី វា គជា ឺ អ្ាីមួយប្ លខ្្ញុំមិន្ធាលរ់ ន្រឃញ ី ី ររធាី ី រពប្ី ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។ ខ្្ញុំ ន្ជប្ជកោនរលងជាមួយជាត្ិអ្ងរ់ គលសមួយច្ុំន្ួន្រ៉ាញរណាណះ រ៉ាញប្ន្តភាគរប្ច្ីន្ រសារី ប្ត្ោមន្ការសន្ានាយល់ច្ិត្តណាមួយ ូ ច្រពលរធាី ុំរ
ជប្ជកជាផ្សលូវការ។
រទបយ ្ ា ល់ពអា ី ។ ខ្្ញុំគិត្ថារហត្ញផ្សលរន្ះមកពខ្ ី ញ ុំោ ី រមម ោសន្៍ ន្ង ិ អារមម
៍ ររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា ប្ លប្ត្ូវ
ី រតាមនាវាររស់ជន្ជាត្ិអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
៍ រៅពរី ប្កាយខ្នងររស់ជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសរលីការររសរអ្ ង ី ី ពូជ
ន្រគររសរអ្ ល ី ីងមករលខ្ ី ួ ន្។
ខ្្ញុំច្ងរ់ ៅ ល់ផ្សាះឲ្យ ន្ឆ្រ់ ន្ិងរគច្រច្ញពីររយកាសប្រររន្ះ។ ិ រៅរពលរធាី ុំរ ី រមក ល់កុំពងប្់ ផ្ស Aden រទីររយង ី មាន្អារមម ៍ ថា ូច្ ន្មក ល់ផ្សាះ។ រយង ី ោាល់
ទីប្កុងរន្ះយ៉ាងច្ាស់
ន្ិងរៅទីរនាះរយង ន្ជួររោក ី
កនញងទីប្កុងឌូ
ន្
ន្មក ល់ទីប្កុង រញមនរ។ រពលមក ល់ខ្ញ ុំស ្ រាយច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ រប្ពាះ
ន្
Kekobad Kavasji Dinshaw
ន្ិង្រយររស់ ោត្់ ប្ លរប្កាយមកពួករយង ុំ ។ ិ ី មាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយោនកាន្់ប្ត្ខ្មលង ពីរ ឬរីនថ្ៃរប្កាយមក រយង ី
ប្ត្ទបរ់មកផ្សាះវ ិញ រប្កាយរពលរច្ញពីប្ររទសឥណា ា ១០ឆ្ន ុំ មក។
រទាះរីជារោក Gokhale មាន្រញ្ហាសញខ្ភាពយ៉ាងណាក៏រោយ ក៏ោត្់ ន្មកទទួលខ្្ញុំរៅទីប្កុង រញមនរ
ប្ រ។ រពលមក ល់ប្ររទសឥណា ា ខ្្ញុំមាន្កតីរ ុំពឹងរកលៀវកាលរួមសហការជាមួយោត្់ រ៉ាញន្តមន្ញសសគិត្មិន្ ូច្ជារទវតាគិត្ រនាះរទបយ ី ។
XLIV. ការច្ងចាុំមយ ួ ច្ុំន្ន្ ួ នន្វ ិជាជជវី ៈរមធាវ ី
មញន្រពលលុំអ្ិត្អ្ុំពជ ា ី វី ិត្ររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅកនញងប្ររទសឥណា
ខ្្ញុំសូមរ ុំលក ឹ ខ្លះៗអ្ុំពរ ី ទពរិ ោធន្៍មួយច្ុំន្ួន្រៅ
ប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ប្ លខ្្ញុំរៅច្ងចាុំមន្ ិ រ្លច្។ រមធាវ ីជាមត្ ិ ត្័ហ្វកតមួយច្ុំន្ួន្
ន្សញុំឲ្យខ្្ញុំន្ិយយអ្ុំពកា ី រច្ង
ចាុំទាក់ទងន្ឹងវ ិជាជជវី ៈរមធាវ ី។ ប្រសន្ ្ យ ុំ រន្ះគមា ិ ររីខ្ញ ុំន្ ិ យររឿងរ៉ា វអ្ស់ទាង ឺ ន្វាមាន្ច្ុំន្ួន្រប្ច្ន្ ី ណាស់ ប្ លអាច្
ឲ្យខ្្ញុំន្យ ប្ លប្ត្ូវន្យ ិ យហួសប្រធាន្រទ។ រ៉ាញប្ន្តវាប្រប្ហលមិន្សមរមយរនាះរទបយ ី ិ យរទពរិ ោធន្៍មួយច្ុំន្ួន្ ប្ លរកត្ ី រទបង ី រប្កាយការអ្ន្ញវត្តរោលការ ច្ុំប្
៍ សច្ចធម៌។
ខ្្ញុំធាលរ់ ន្ន្ិយយរួច្មករហយ ី ថា ខ្្ញុំមិន្ប្ លប្ផ្សអករលភា ី ពអ្សច្ចៈកនញងការអ្ន្ញវត្តវ ិជាជជវី ៈររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី ៏ ុំនន្ការអ្ន្ញវត្តវ ិជាជជីវៈច្ារ់រន្ះ ក ធ ប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ច្ុំប្ ក ី រ ីមបរ ី រប្មីឲ្យផ្សលប្ររយជន្៍ោធារ ៈ
នថ្លរសវាវ ិញ
ខ្្ញុំមិន្ប្ លទាររលីសពីការច្ុំណាយប្រចាុំនថ្ៃររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ន្ិងរពលខ្លះប្ត្ូវច្ុំណាយប្ ក់ខ្ួ លន្ឯងក៏ ី មាន្។ ខ្្ញុំគិត្ថា រល់ភាពចាុំ ច្់ទាង ុំ អ្ស់កញ ងជ ន ុំនាញរន្ះ ប្ត្ូវ ន្ចាត្់ជាការអ្ន្ញ វត្តប្ផ្សនកគត្ិយញត្តិររស់ខ្ញ ុំ។ ្ រ៉ាញប្ន្ត
មិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំច្ ្ ង់ឲ្យខ្្ញុំរធាីរលីសពីរន្ះ។ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំន្ ្ ិយយត្ិច្ត្ួច្រពក ពួករគន្ឹងគិត្ថា ខ្្ញុំន្ឹងរតូរទិសរៅភាលមៗពី សច្ចធម៌ប្ លវ ិជាជជីវៈច្ារ់ររស់ខ្ញ ុំអា ្ ច្រកប្
ក់ច្ុំរ
ញតាមរយៈពាកយសច្ចៈរន្ះ។
253
កាលរៅជាសិសសខ្្ញុំធាលរ់លឺរគន្យ ិ យថា
ន្យ ិ យប្រររន្ះមន្ ិ រ៉ាះពាល់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី រទបយ ី ។
ខ្្ញុំមាន្រោលការ
គូរ ិរកខមាខងរទៀត្ររស់ខ្ញ ុំ្
រប្ពាះខ្្ញុំោមន្រុំ
វ ិជាជជីវៈរមធាវ ីគឺជាវ ិជាជជីវៈនន្ការន្ិយយកញហក។ ងប្សាងរកប្
ន្រ
កប្
ស់ខ្ញ ុំ។ ្ រៅកនញងច្ត្ ិ តខ្ញ ុំប្្ ត្ងប្ត្ប្ ន្ោក់លកខខ្
ងរ់ ន្ះ។
ា រៅរពលខ្្ញុំឈះន កតីឬយ៉ាងណារទ។ មន្ ្ ះន ឬចាញ់ កតី ិ ថាកូ ន្កតីខ្ញ ុំឈ ពួករគមន្ ិ ប្ត្ូវគត្ ិ ថាខ្្ញុំទទួលយកររឿងកតប្ី លប្កលងកាលយ
រប្ពាះរៅកនញងការកោងរកររ្ ត ិ៍ ម ះខ្្ញុំមន្ ិ រ ុំពឹងថាររឿងកតប្ី កលងកាលយមាន្ច្ុំរពាះខ្្ញុំរនាះរទបយ ី ។
រន្ះជាររឿងកតីមួយប្ លខ្្ញុំទទួល
ន្ពន្ាររពលយូរមករហយ ី ។
ប្រត្ិរត្តិការហរិ ្ញវត្ថញរន្ះ
ី ច្ាស់ោស់ររស់ពួករគ។ មាន្ររឿងកតម ី ួយប្ លររាញពកា ី រកាត្់រសច្កត។ ី
ន្ពក អ ុំផ្សញត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ី ូ ន្កតីលរ ររឿងកតីរន្ះប្ត្ូវ
រន្ះជាររឿងកតីគ
ន្វ ិន្ិច្យ ឆ័ រៅមញខ្ត្ញ ោការជារប្ច្ីន្។
សរប្មច្ឲ្យកូន្កតីខ្ញ ុំឈ ្ ះន កតី
រ៉ាញប្ន្តមជឈត្តករ
រៅទីរ្ច រ់សមាមាប្ត្នន្
ន្រធាសប្រប្ហសកនញងការគ
ន្ជុំពាក់ ន្ិងការទូទាត្់ប្ លទទួល។ ភាគីមាខងរទៀត្
រពលរនាះខ្្ញុំរៅមាន្ភាពរកមងខ្ចីខ្មងប្រឹការយរល់សប្មារ់កូន្កតីខ្ញ ុំ្រៅរទបយ ី ។ ប្ លមាន្ភាពចាស់ទញុំ
ន្ីសញ គោ ម ម ញរុំផ្សញត្មួយប្ លប្ត្ូវ
ប្ត្ូវ ន្ទញកផ្សតល់ការទញកច្ិត្តរោយត្ញ ោការរៅមជឈត្តករទទួលរន្ាញកជុំនាញគ
រសច្កតីសរប្មច្រន្ះ
ោក់កញ ងការទូ ន ទាត្់ប្ ល
ខ្្ញុំរៅចាុំថា មាន្រពលមួយរប្កាយពខ្ ្ ះន កតី ី ញ ុំឈ
ន្នថ្លរសវារប្ច្ន្ ី ឬត្ច្ ិ ជាងត្នមលរសវាររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី ។
ជាការពត្ ិ កូ ន្កតរី រស់ខ្ញ ុំ្រញ្ហជក់ពីករ
ប្ោយ។
ខ្្ញុំ ឹងថា
ថានឈនះកតីរៅរពលររឿងកតរី រស់កូន្កតខ្ ី ញ ុំ្ប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវ។ ជាការ
ខ្្ញុំប្ពមាន្ជាមញ ន្ច្ុំរពាះកូន្កតីថ្ៗ មី ទាុំងអ្ស់ថា
ឬររប្ងៀន្ោកសរី ទបយ ី
ជាញឹកញារ់
ន្ររ្ច ះោកសរី រស់ពួករគ ប្រសន្ ្ យន្យ ិ ររខ្ ី ញ ុំ្រលីកទក ឹ ច្ិត្តកូន្កតី ឬោកសរី រស់ខ្ញ ុំឲ្ ិ យ
ទូទាត្់នថ្លរសវា ខ្្ញុំមន្ ិ ចាុំថាធាលរ់ រនាះរទ ខ្្ញុំមន្ ិ រ ុំពង ឹ ទទួល
ឬត្ួនាទតា ី មរយៈការន្យ ិ យកញហករន្ះ
៍ រធាីការោកលបងឲ្យរប្ច្ន្ ី រៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។
កញហក រយង ី អាច្ន្ង ឹ ឈនះកតី។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំប្្ ត្ងប្ត្អ្ត្់ធមត្់ន្ង ឹ ច្ុំ ខ្្ញុំសងស ័យកូន្កតី
ក់
រ៉ាញប្ន្តការ
ន្រី ោះ
នាប្
ក់
ន្ជុំទាស់ន្ឹងរសច្កតីសរប្មច្រន្ះ។
រ៉ាញប្ន្តរៅរពលអ្នកប្រឹការយរល់
ន្ ឹងពីរញ្ហាកុំហញសរន្ះ ោត្់ន្ិយយថា កូន្កតីររស់រយង ច ទួលោាល់ ី មិន្ជារ់កាត្ពាកិច្ទ
រទបយ ី ។ មត្ិររស់ោត្់ច្ាស់ណាស់ថា ោមន្ការប្រឹការយរល់ណាប្ លប្ លរធាីរទបង ី ប្រឆ្ុំងន្ឹងផ្សលប្ររយជន្៍ កូន្កតីររស់ោត្់រទបយ ី ។ ខ្្ញុំន្ិយយថា រយង ី ប្ត្ូវទទួលោាល់កុំហញសរន្ះ។ រ៉ាញប្ន្តអ្នកប្រឹកាប្ លមាន្រទពិរោធន្៍រប្ច្ីន្រនាះន្ិយយថាៈ
ពញងលញររចាលរសច្កតីសរប្មច្ទាុំងមូល
“រៅកនញងររឿងកតីរន្ះវាហាក់ ូ ច្ជាត្ញោការកុំ
រហយ ី ោមន្ការប្រឹការយរល់ណាប្ លរធាីឲ្យកូន្កតីោត្់អ្ន្តរយរនាះ
រទបយ ័ ប្រររន្ះ។ ប្រសិន្ររីររឿងកតីរន្ះប្ត្ូវ ី ”។ រៅទីរុំផ្សញត្ ោត្់ជាមន្ញសសច្ញងរប្កាយប្ លទទួលហាន្ិ្យ
ន្រ្ជូ ន្
រទបង ី រលីកាត្់កតីរនាះ កូន្កតីរយង ី ប្ត្ូវទទួលរន្ាញកច្ុំណាយ រហយ ី ច្ញ ងរប្កាយរត្ីលទធផ្សលរៅជាប្ររណារៅ។ ប្
ខ្្ញុំន្ិយយថាៈ “ខ្្ញុំគិត្ថា ទាុំងកូន្កតីររស់រយង ី ន្ិងពួករយង ី ប្ត្ូវរោះប្ោយហាន្ិ្័យរន្ះ”។ រត្ីភាពពិត្
ក កប្ន្លងណាប្ លត្ញ ោការប្ត្ូវត្មកល់រសច្កតីសរប្មច្ប្ លខ្ញ សរនាះ
កុំហញសរន្ះ?
ឧទាហរ
៍ ថា ការទទួលយកពាកយរ
រោយោរប្ត្រយង ី មិន្ទទួលោាល់
តឹ ងនាុំឲ្យកូ ន្កតីររស់រយង ី ខ្ូ ច្ខ្មត្ រត្ីផ្សលរ៉ាះពាលជាអ្ាីរៅ?
ោត្់ត្រថាៈ “រហត្ញអ្ាីរយង ុំ ប្សុង”? ី ប្ត្ូវទទួលោាល់ទាង ខ្្ញុំន្ិយយថាៈ “កប្ន្លងណាប្ លត្ញោការប្
រឃញ ី រនាះ”?
ោត្់ត្រថាៈ
ជាមួយខ្្ញុំរទបយ ី ។
“រត្ីខ្ញ ុំ្កុំពញងរធាីទទបក ីា រ
ក ថារកមិន្រឃញ ី កុំហញស ឬភាគីមាខងរទៀត្មិន្រកកុំហញសរន្ះ
៍ ររឿងកតីប្មន្រទ”?
ោត្់មិន្
ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្ការពារអ្ុំ
ះអ្ុំណាង
254
ខ្្ញុំរ្លយ ី ថា “ប្រសន្ ិ ជារោកមន្ ិ រធាីអ្ុំ
ះអ្ុំណាងរនាះរទ
ូរច្នះ ខ្្ញុំន្ឹងររៀរច្ុំការពារ ប្រសិន្ររក ី ូន្កតី
ររស់រយង ី ប្ត្ូវការរនាះ”។ ខ្្ញុំោមន្អ្ាប្ី ត្ូវរធាីជាមួយររឿងកតី ប្រសន្ ិ ររីកុំហញសរន្ះមន្ ិ ប្ត្ូវ ខ្្ញុំ
ន្រមល ្ ី រៅកាន្់កូន្កតរី រស់ខ្ញ ុំ។
ោត្់ ូច្ជារអ្ៀមខ្មមស់ខ្ញ ុំរ ្ ន្តិច្។
កូន្កតទ ុំ ន្ង ្ ន្់ប្ត្ច្ាស់រៅៗ។ ី ញ កច្ត្ ិ តខ្ញ ុំ្យ៉ាងខ្មលង ិ ោាល់ខ្ញ ុំកា ោត្់ន្ិយយថាៈ “ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាីទទបក ាី រ
ន្ទទួលោាល់។
ខ្្ញុំកាន្់តាង ុំ ពី ុំរូងមក
ររឿងកតរី ន្ះ
៍ ររឿងកតរី ន្ះ ន្ង ិ ទទួលោាល់កុំហញស”។ រយង ី ន្ង ឹ ចាញ់ ប្រសន្ ិ ររី
កុំហញសរន្ះជាវាសនាររស់រយង ី ។ ប្ពះការពារភាពប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវរ៉ាញរណាណះ។
ខ្្ញុំរពញច្ត្ ុំ ។ សប្មារ់ខ្ញ ុំម ្ ន្ ី តងរទៀត្ អ្នកប្រក ិ តសុំ រី ន្ះយ៉ាងខ្មលង ិ រ ុំពឹងអ្ាព ី ីកូន្កតរី ទបយ ី ។ ជាថ្មម ឹ ារយរល់
ប្ លមាន្រទពរិ ោធន្៍រប្ច្ីន្រនាះ
ន្ប្ពមាន្ខ្្ញុំច្ុំរពាះភាពអ្ត្់ធន្់ររស់ខ្ញ ុំ្ រ៉ាញប្ន្តក៏អ្រអ្រ ល់ខ្ញ ុំ្ប្ រ។ អ្ាប្ី លន្ង ឹ រកីត្រទបង ី រនាារ់រៅកនញងត្ញ ោការ ខ្្ញុំន្ង ឹ ររៀរររ់ជូន្រៅកនញងជុំពូករប្កាយ។
XLV. រត្រី ន្ះការអ្ន្ញវត្តច្ារ់ ប្៏ សួច្ប្ោវឬ?
ខ្្ញុំោមន្ការសងស ័យច្ុំរពាះភាពប្ត្ម ា ិញខ្្ញុំសងស ័យច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងរត្ី ឹ ប្ត្ូវនន្ ុំរូនាមន្ររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី រ៉ាញប្ន្តផ្សញ យរៅវ
អាច្រកភាពយញ ត្ធ តិ ម៌រពញរលញ ន្ឬរទរលរី រឿងកតរី ន្ះ។ ខ្្ញុំមាន្អារមម រធាអ្ ី ុំ
ះអ្ុំណាងការពារររឿងកតល ី ុំ
រៅប្កមទាុំងកតី
៍ ថាន្ង ុំ រៅរពល ឹ មាន្រប្ោះថានក់កាន្់ប្ត្ខ្មលង
កប្រររន្ះរៅច្ុំរពាះមញខ្ត្ញោករកុំពូល។ រប្កាយមក ខ្្ញុំក៏ ន្រៅជួររោក
រមភ ន្ង ិ ភាព្័យខ្មលច្។
រៅប្កមមួយរូរន្ិយយថាៈ ឆ្រ់ៗរន្ះោត្់ន្ឹងពិន្ិត្យរៅរលីកុំហញស្ាងកនញងររឿងកតីគ ោត្់សួរខ្្ញុំថាៈ “រត្ីរន្ះមិន្ប្មន្ជាការអ្ន្ញវត្តច្ារ់ ៏ប្សួច្ប្ោវរទឬ”?
ន្ីរន្ះ។
ខ្្ញុំមិន្រពញន្ឹងការរចាទប្រកាន្់រន្ះរទបយ វាមិន្អាច្ប្ទាុំ ន្រនាះរទបយ ី ។ ី ប្ លប្ត្ូវរគរចាទប្រកាន្់ពីការ អ្ន្ញវត្តច្ារ់ ៏ប្សួច្ប្ោវរៅរពលប្ លការរចាទប្រកាន្់រន្ះោមន្ ីកាទាល់ប្ត្រោះ។ ខ្្ញុំគិត្កនញងច្ិត្តថាៈ “ប្រសិន្ជារៅប្កមហាក់ ូច្ជាលុំរអ្ៀងតាុំងពី ុំរូងប្ររន្ះ
ត្ិច្រុំផ្សញត្ប្ លអាច្ឈនះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំគ ្ ិត្ពិចារណា ន្ិងរ្លីយរៅវ ិញថា៖
ូរច្នះររឿងកតីរន្ះមាន្ឱ្កាស
ខ្្ញុំភា្ក់រផ្សអីលប្ លរោករៅប្កមសងស ័យច្ុំរពាះការអ្ន្ញវត្តច្ារ់រន្ះជាររឿងប្សួច្ប្ោវរៅវ ិញ រោយមិន្
ន្
ោតរ់រោយប្រុងប្រយ័ត្នទាល់ប្ត្រោះ។
រោករៅប្កុមន្ិយយថាៈ “រន្ះមិន្ប្មន្ជាការរចាទប្រកាន្់រទបយ ី រ៉ាញប្ន្តជាការរសនីសញុំរៅវ ិញរទ”។ ច្ុំរពាះខ្្ញុំការរសនីសញុំរន្ះហាក់ ូច្ជាការរចាទប្រការ់រប្ច្ីន្ជាង។
ខ្្ញុំសូមរសនីសញុំរោករៅប្កុមពិន្ិត្យររឿងកតី
រន្ះរោយប្រុងប្រយ័ត្ន រនាារ់មករកាះរៅខ្្ញុំឲ្យមករកប្ោយរៅរពលសវនាការ។
រោករៅប្កមត្រវ ិញថាៈ “ឲ្យោត្់សញុំរទាសច្ុំរពាះការកាត្់សរាក់រន្ះ ន្ិងអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំពន្យល់ពីភាពខ្ញស
ប្រលកោនកនញងររឿងកតីរន្ះ”។
ខ្្ញុំមាន្ឯកោរប្គរ់ប្ោន្់រ ីមបរី ធាីការពន្យល់។ សូមអ្រគញ
រប្កាយមក ខ្្ញុំ អារមម
ន្ទាញការចារ់អារមម
៍ ររស់ត្ញោការ តាមរយៈអ្ុំ
៍ ថាហាក់ ូ ច្ជាប្ត្ូវ ន្រលីកទឹកច្ិត្ត ន្ិងមាន្ឱ្កាសពន្យល់
ខ្្ញុំក៏ ន្រ្ចញ ះរ្ចូ លរៅប្កមឲ្យយល់ថា
ន្រលីករទបង ី ពីរញ្ហារន្ះ
ះអ្ុំណាងររស់ខ្ញ ុំចា ្ រ់តាង ុំ ពី ុំរូង។ ខ្្ញុំមាន្
ន្យ៉ាងលុំអ្ិត្។ ត្ញោការ
ភាពមិន្ប្សរោនរៅកនញងរសច្កតីសរប្មច្រន្ះប្ត្ូវ
រធាសប្រប្ហស។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ រទីរត្ញ ោការមិន្ ី ររឿងកតីរន្ះពាក់ពន្ ័ ធន្ឹងការររទាុំងរន្ះ។
រោករៅប្កមប្ ល
ន្ររីកសវនាការ
ន្រធាីរទបង ី រោយការ
ន្រ ិរសធលញ ររចាលរសច្កតីសរប្មច្រន្ះទាុំងប្សុង ប្ ល
255
ភាគមា ី ខ ងរទៀត្នន្ររឿងកតទ ី ុំន្ងជាគត្ ិ ថា
ពក ី ុំហញសរន្ះកនញងរសច្កតស ី រប្មច្រន្ះប្ត្ូវ រន្ះជាកុំហញស្ាងត្ច្ ិ ត្ួច្ប្ លអាច្ប្ត្ូវ
ពួករគមន្ ិ ចាុំ ច្់ប្ត្ូវរធាអ្ ី ុំ
ន្ទទួលោាល់ រ៉ាញប្ន្តរោករៅប្កម
ន្ប្កត្ប្មូវ
ន្យ៉ាងរយប្សួល។
ះអ្ុំណាងរប្ច្ន្ ី រពករទបយ ី
រនាារ់
ន្រន្តសួរកាត្់ោត្់ ន្ង ិ រញ្ហជក់ថា
ភាគមា ី ខ ងរទៀត្រនាះហាក់ ូ ច្ជាពិ ក
ន្ង ឹ ទទួលយករសច្កតស ី រប្មច្រន្ះ រ៉ាញប្ន្តរោករៅប្កមប្ លតាុំងពី ុំរូងចារ់រផ្សតីមសងស ័យខ្្ញុំរនាះ ប្ររជារពលរន្ះ ោុំប្ទខ្្ញុំរៅវ ិញ។
រោករៅប្កម
ន្សួរភាគីមាខងរទៀត្ថាៈ
សរប្មច្រទ រត្ីរោកអាច្ន្ង ឹ រធាអ្ ី ាី”? វាជាររឿងប្ លមន្ ិ អាច្រធាី
“ប្រសន្ ្ ន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំម ិ
ន្រទបយ ី សប្មារ់រយង ី ប្ លធានា
ន្ទទួលោាល់កុំហញស្ាងរន្ះកនញងរសច្កតី ន្ីជុំនាញ
ន្ូវការររជាគ
ូច្អ្នកប្ លរយង យ ី ររងរនាះរទប ី រប្ជស ី ី ។
រោមះប្ត្ង់
ត្ញោការន្ង ឹ ររឿងកតរី ន្ះច្ាស់។ ប្រសន្ ឹ សន្មត្ថា រយង ី ជាអ្នក ង ិ ជារយង ី មន្ ិ ររាញអ្ាម ី ួយរន្តិច្រន្តួច្ឲ្យ
រលស ី ពីអ្នកជុំនាញគ ររឿងកតីថ្មី
ន្ប្ី លទទួលខ្ញ សប្ត្ូវអ្ន្ញ វត្តរនាះ
ត្ញ ោការន្ឹងមាន្ភាពោាក់រសារី រងខុំគូភាគរី ៅកាន្់
ន្ង ិ ការច្ុំណាយថ្មរី ោយោរកុំហនន្ឯកោរច្ារ់រន្ះ។
រប្ពាះថាកុំហញស្ាងប្រររន្ះអាច្ប្ត្ូវ
ន្ប្កត្ប្មូវ
រយង ី ន្ឹងមន្ ិ ឲ្យមាន្សវនាការររឿងកតីថ្រមី ទបយ ី
ន្យ៉ាងរយប្សួល។
រទាះរីជាមាន្ការរ ិរសធមិន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ពីភាគីជុំទាស់ករ៏ ោយ ត្ញោការរញ្ហជក់ទទួលោាល់រសច្កតីសរប្មច្
រន្ះរោយសរប្មច្ប្កត្ប្មូវកុំហញស្ាងរន្ះ ឬក៏ររារ់ឲ្យអាជា្កណា ត លប្កប្ប្រកុំហញស្ាងរន្ះ។
ខ្្ញុំរពញច្ិត្តន្ឹងការកាត្់រសច្កតីរន្ះយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ទាុំងកូន្កតី ន្ិងអ្នកប្រឹកាប្ លមាន្រទពិរោធន្៍រប្ច្ីន្រនាះ
ន្ទទួលោាល់ថា ការអ្ន្ញវត្តច្ារ់មិន្អាច្រធាី
ន្រទបយ ី ប្រសិន្ររីោមន្ការប្ពមរប្ពៀងពីសច្ចធម៌រនាះ។
រទាះជាយ៉ាងណា សូមឲ្យអ្នកប្គរ់ោនច្ងចាុំថា រទាះរីជាមាន្ការរជឿជាក់រលីការអ្ន្ញវត្តវ ិជាជជីវៈក៏រោយ ក៏
មិន្អាច្ប្កប្ប្រភាពខ្ញស្ាងជាមូលោឋន្ប្ លមាន្កនញងវ ិជាជជីវៈរនាះប្ រ។
XLVI. កូន្កតប្ី ប្រកាលយរៅជាសហការ ី
ភាពខ្ញសប្រលកោនរវាងការអ្ន្ញ វត្តវ ិជាជជីវៈច្ារ់កញ ងប្ររទសណាតាល ន ី
់ ា ល់រៅប្ត្ងថា ់ ន្ង ិ កនញងប្ររទសប្ត្ងោ
រៅកនញងប្ររទសណាតាលីកញ នងរពលជាមួយោនរមធាវ ីក៏អាច្រធាជា ី អ្នកការពារកតី ន្ង ិ ជារមធាវ ី ន្ផ្សងប្ រ។ ច្ុំប្ ករៅ ់ ា ល់ ូច្ោនទប្ី កុងរញមនរ អ្នកការពារកតី ន្ង កនញងប្ររទសប្ត្ងោ ិ រមធាវ ីប្ត្ូវ ន្ប្រកប្ច្កោច្់ពីោន។ រមធាវ ីមានក់មាន្ សទ ជា ី ររសរធា ិ រធិ ប្ជស ី ី អ្នកការពារកតី ឬជារមធាវ ីក៏ សរប្មច្ច្ិត្តរធាជា ី អ្នកការពារកតី ខ្
ូរច្នះ កុំទបញងរពលរស់រៅកនញងប្ររទសណាតាលី ខ្្ញុំ
ន្
់ ា ល់ ខ្្ញុំរប្ជស ៈរៅកនញងប្ររទសប្ត្ងោ ី ររសរធា ី ីជារមធាវ ី។ អ្នកការពារកតីមន្ ិ អាច្
ទុំនាក់ទុំន្ងផ្ទាល់ជាមួយជន្ជាត្ឥ ា ិ ណា មន្ ័ មា ៌ ន្សុំខ្មន្់រន្ះឲ្យខ្្ញុំ ិ ប្ លប្ រ់ពត្ មួយ ខ្
ន្។
ន្រទបយ ី
ច្ុំប្
ន្ ង ឹ រទបយ ី ។
ករមធាវ ីជន្ជាត្ិប្សបកសរៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
់ ា ល់ មាន្ការររក រៅកនញងប្ររទសប្ត្ងោ ី ទូោយឲ្យរមធាវ ីការពារកតីរៅច្ុំរពាះមញខ្រៅប្កមប្ រ។ មាន្រពល
ៈខ្្ញុំកុំពញងការពារកតីរៅច្ុំរពាះមញ ខ្រៅប្កម កនញងទប្ី កុង Johannesburg ខ្្ញុំរឃញ ី ថា កូ ន្កតរី រស់ខ្ញ ុំ្ ន្ រន្លុំរូរខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំ ន្រឃញ ី ោត្់អ្ល់ប្អ្កកនញងការន្ិយយរពលឈររ្លីយរៅកនញងប្រអ្រ់ោកស។ ី រោយោមន្ការត្វា៉ាណា មួយ ខ្្ញុំ
ន្រសនីសញុំរោករៅប្កមឲ្យរលីករចាលររឿងកតីរន្ះ។ ភាគីនន្ររឿងកតីមាខងរទៀត្មាន្ការភា្ក់រផ្សអីលច្ុំរពាះការ
សញុំឲ្យរលីករចាលររឿងកតីរន្ះ
រប្កាយមក
រោករៅប្កមក៏សរប្មច្
ន្ការរសនីសញុំ។
ខ្្ញុំ
ន្សតីររនាាសកូន្កតីប្ ល
ប្ រ់ររឿងកញ ហកឲ្យខ្្ញុំ។ ោត្់ ឹងថា ខ្្ញុំមិន្ទទួលររឿងកតីប្ លកញហករទបយ ី រនាះរទ ន្ិងរៅរពលខ្្ញុំប្ ោត្់ កូន្កតីក៏
ន្ោរភាពកុំហញសរន្ះ។ ខ្្ញុំ ឹងថាកូន្កតីររស់ខ្ញ ុំម ្ ិន្
រ់ររឿងរន្ះរៅ
ន្ខ្ឹងន្ូវអ្ាីប្ លខ្្ញុំរសនីសញុំឲ្យត្ញោការរលីករចាល
256
ររឿងកតរី រស់ោត្់រទ។ ការការពារររឿងកតរី ន្ះ រ៉ាញប្ន្តរៅវ ិញវា
ន្រធាីឲ្យរ៉ាះពាល់ ល់ការអ្ន្ញវត្តវ ិជាជជីវៈច្ារ់ររស់ខ្ញ ុំឲ្ ្ យអាប្កក់រនាះប្ រ
ន្រធាីឲ្យការររខ្្ញុំកាន្់ប្ត្រយប្សួល។
ការលះរង់ទទួលយកន្ូវភាពសច្ចៈ
ខ្្ញុំក៏ ន្ ឹងប្ រថា
ន្ជួយឲ្យការអ្ន្ញវត្តវ ិជាជជីវៈររស់ខ្ញ ុំកា ្ ន្់ប្ត្រកច្រប្ម ន្ រទាះរជា ង ី ី ី មាន្ការររសរអ្ ី ី ព
៌ សមបញរសក៏រោយ ក៏ខ្ញ ុំ្រៅ
ប្ត្អាច្យកឈនះរលរី រឿងកតីមួយច្ុំន្ួន្ ន្ង ិ សូមបប្ី ត្ការរជឿទញកច្ត្ ិ តររស់ពួករគក៏ខ្ញ ុំ្អាច្យកឈនះ កនញងកុំទបញងរពលអ្ន្ញវត្តការររវ ិជាជជីវៈ
ប្កុមការរររទបយ ី ។
ជាទមាលរ់ខ្ញ ុំម ្ ិន្ប្ លោក់
ន្ប្ រ។
ង ុំ ន្ូវអ្ាប្ី លខ្្ញុំមន្ ិ រច្ះច្ុំរពាះកូន្កតី
ឬ
រៅរពលណាខ្្ញុំមិន្អាច្រោះប្ោយរញ្ហាណាមួយ ន្ ខ្្ញុំប្ត្ងឲ្យរយរល់ ល់កូន្កតរី ៅសញុំ រយរល់ពអ្ ី នកប្រក ឹ ារយរល់ ឬកនញងករ ី កូន្កតរី ៅប្ត្ច្ង់ ន្ខ្្ញុំការពារររឿងកតរី រស់ោត្់ ខ្្ញុំន្ឹងសញុំរយរល់ពីកូន្កតី រ ីមបស ី ញុំជុំន្ួយពអ្ ី នកប្រឹការយរល់ជាន្់ខ្ពស់រប្ន្ថមរទៀត្។ ភាពរោមះប្ត្ងរ់ ន្ះរធាឲ្ ី យខ្្ញុំទទួល
ន្ការប្សទាញ់ ន្ង ិ
ទុំន្ញកច្ិត្តពក ី ូ ន្កតយ ី ៉ា ងរប្ច្ន្ ី ។ ពួករគរពញច្ត្ ិ តរងន់ ថ្លរសវារៅរពលណាចាុំ ច្់ប្ត្ូវរក ឹ ារយរល់រប្ន្ថមជាមួយអ្នក ប្រក ន្យ៉ាងលអរៅកនញងការររោធារ ី ឹ ារយរល់ជាន្់ខ្ពស់។ ទុំន្ញកច្ត្ ិ ត ន្ិងកតីប្សទាញ់ រន្ះ ន្ជួយឲ្យខ្្ញុំឈររជង ខ្្ញុំធាលរ់
ន្រញ្ហជក់ប្
រ់រៅជុំពូកមញ ន្ៗរួច្មករហយ ី ថា
រោលរុំ
ងនន្ការអ្ន្ញវត្តការរររៅប្ររទស
អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងគស ឺ ប្មារ់រសវាកមមសហគមន្៍រញរ៉ា ណាណះ។ សូមបប្ី ត្រៅកនញងរោលរុំ ររស់មន្ញសសជាលកខខ្
ា ចាុំ ច្់។
វ ិជាជជីវៈរ ីមបប្ី សាងរកការច្ុំរ
សិទធិរសរភាព ពួករគជារប្ច្ីន្ ី
ជន្ជាត្ឥ ា ប្ លមាន្ច្ិត្តសរបញរសធម៌ ិ ណា
ញ
ងរន្ះ ការយកឈនះទុំន្ញកច្ត្ ិ ត
ន្ពប្ងក ី ខ្លួន្មករធាីការររជុំនាញ
រហយ ី រៅរពលប្ លខ្្ញុំឲ្យរយរល់ពួករគអ្ុំពីភាពលុំ
កនន្ការហាមឃ្លត្់
ន្ទទួលយករយរល់រន្ះ រន្ះមិន្ប្មន្រោយោរភាពប្ត្ឹមប្ត្ូវនន្រហត្ញការ
រទបយ ្ ី រ៉ាញប្ន្តគឺជាការទញកច្ិត្ត ន្ិងកតីប្សទាញ់ ររស់ពួករគប្ លមាន្មករលីខ្ញ ុំ។
ការច្ងចាុំលជា អ រប្ច្ីន្ ន្សថិត្កនញងររះ ូ ងខ្្ញុំ រៅរពលសររសរជុំពូករន្ះ។ កូន្កតីររ់រយនាក់
ជាមិត្ត្័ហ្វកត ន្ិងមិត្តរម ួ ការររកនញងការរុំរពញរសវាោធារ មាន្ន្័យ ប្ លមាន្ទាុំងរប្ោះថានក់ ន្ិងភាពលុំ
ក។
ៈ រហយ ី ការច្ូលរួមររស់ពួករគ
XLVII. វ ិធជ ួ សរហ្វរាះ ល់កូន្កតី ី យ
រពលរន្ះប្រប្ហលជាអ្នកអាន្ចារ់រផ្សតីមោាល់រោក
Rustomjiប្ លជាជន្ជាត្ិ
់ ន្ង ិ ជាប្កុមការររមានក់ររស់ខ្ញ ុំ្ ឬអាច្ន្ិយយ ន្រោយប្ត្ងថា កាលយោត្់ក៏
ន្កាលយជាកូន្កត។ ី
ោត្់ទញកច្ត្ ិ ត
ៈ។
៍ រនាះ
ន្កាលយរៅ
ន្រធាីឲ្យជីវ ិត្កាន្់ប្ត្
សញ។ ី
ោត្់ក៏ជាកូន្កតី
ុំរូងោត្់ ន្កាលយជាមត្ ួ ប្កុម ន្ង ិ តរម ិ រប្កាយមក
ប្ពមទាុំងទទួលយករយរល់ពខ្ ្ ងប្ រទាក់ទងន្ង ី ញ ុំផ្ស ឹ រញ្ហាប្គួោរ
ររស់ោត្់ផ្សងប្ រ។ សូមបរី ៅរពលោត្់មាន្ជុំងឺ រររី ទាះរីជាពួករយង ី មាន្ជវី ិត្រស់រៅរផ្សសងោនក៏រោយ ោត្់ប្ត្ងប្ត្ ប្រក ឹ ាជាមួយខ្្ញុំ រហយ ី មន្ ិ ោាក់រសារី កនញងការទទួលយកការពា
លររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី ។
មាន្រពលមួយ ោត្់ ន្ធាលក់ច្ូលកនញងោថន្ភាព ៏អាប្កក់មួយ។ រសារី ប្ត្ប្គរ់កច្ ិ ចការររទាុំងអ្ស់ ោត្់ប្ត្ង
ប្ត្ប្ រ់ខ្ញ ុំជា ្ ន្ិច្ច រ៉ាញប្ន្តោត្់ប្ររោក់
៏ ុំមួយពទ ង ុំ ររឿងមួយច្ុំរពាះខ្្ញុំរៅវ ិញ។ ោត្់ជាអ្នករកសញីនាច្ ុំ ូលទុំន្ិញ ធ ី ប្ី កុង
រញមនរ ន្ង ី បរី ច្ៀសវាងការគត្ ិ ទប្ី កុង Calcuttaប្ លជាញឹកញារ់ោត្់លួច្នាុំច្ូលទុំន្ិញរ ម ិ ពន្ធ រ៉ាញប្ន្តរោយោរប្ត្ ោត្់មាន្ទុំនាក់ទុំន្ងលអជាមួយមហ្វន្តីគយ ោមន្ន្រណាមានក់សងស ័យច្ុំរពាះោត្់រនាះរទបយ ី ។ ពួករគគត្ ិ ពន្ធរោយរជឿ ទញកច្ិត្តរលីវ ិក័យរប្ត្ររស់ោត្់។ ចារ់
កវ ីន្ិពន្ធជន្ជាត្គ ិ ូចារ៉ា ត្រោក Akho
ន្រប្រៀររធៀរថា រចារប្ លមាន្សកមមភាពរហ័សរហួន្មិន្រយ
ន្រទបយ ី រ៉ាញប្ន្តោថន្ភាពររស់ រោក Rustomji មិន្ប្ត្ូវ
ប្្នករជាគថានល់ ន្ិងន្ិយយថាៈ “ោត្់
ន្រ
កប្
ន្រលីកប្លងរហយ ី ។ ោត្់
ស់ច្ុំរពាះខ្្ញុំ”។ ទរងាីអាប្កក់ររស់ោត្់ប្ត្ូវ
ន្មកជួរខ្្ញុំទាង ុំ ទឹក
ន្រគរឃញ ី រហយ ី ។
257
ោត្់
ន្ប្រប្ពឹត្តទរងាីលួច្រត្់ពន្ធទុំន្ិញ រពលរន្ះោត្់ជួររជាគវាសនាអាប្កក់។ ោត្់ន្ង ឹ ជារ់ពន្ធនាោរជា មន្ ិ ខ្មន្ ៏ ុំ ន្រន្តថាៈ “មាន្ប្ត្ខ្្ញុំមានក់រញរ៉ា ណាណះប្ លអាច្ជួយសរហ្វរាះោត្់ពីោថន្ភាព ល
រទបយ ី ។ ោត្់
ោត្់
ន្ោក់
ករន្ះ”។
រប្ពាះោត្់គត្ ិ ថាមិន្ច្ង់រ ុំខ្មន្ខ្្ញុំទាក់ទងន្ង ឹ ការរធាីពា
ង ុំ ររឿងមួយមន្ ិ ឲ្យខ្្ញុំ ឹង
ិ ជជកមម
រទបយ ូរច្នះរទីរោត្់មិន្ប្ លប្ រ់ខ្ញ ុំ្ពីការលួច្រគច្ពន្ធទុំន្ិញរន្ះ។ ោត្់រោកោតយច្ុំរពាះកុំហញសរន្ះយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ី ខ្្ញុំរៅរសៃៀមមួយសន្ាញះ រប្កាយមកខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថាៈ “មាន្ប្ត្ប្ពះរ៉ាញរណាណះប្ លអាច្ជួយ សរហ្វរាះ ឬមន្ ិ
ជួយសរហ្វរាះរូររោក”។ ខ្្ញុំអាច្ជួយ ន្តាមរយៈការោរភាពកុំហញសរ៉ាញរណាណះ។ ការន្ិយយប្រររន្ះ កាន្់ប្ត្រធាឲ្ ុំ ។ ី យោត្់អាមា៉ាស់មញខ្យ៉ាងខ្មលង
ោត្់ ន្សួរថាៈ “រត្កា ី រោរភាពកុំហញសររស់ោត្់ច្ុំរពាះមញខ្ខ្្ញុំមន្ ិ ប្គរ់ប្ោន្់រទឬ”? ខ្្ញុំរ្លយ ី ថាៈ
“រោកមន្ ិ ប្មន្ប្រប្ពត្ ឹ តកុំហញសច្ុំរពាះខ្្ញុំរទបយ ី
រ៉ាញប្ន្តជាកុំហញសច្ុំរពាះរោឋ្ិ
ោរភាពកុំហញសរៅច្ុំរពាះមញ ខ្ខ្្ញុំរន្ះមាន្ប្ររយជន្៍អ្ច្ ាី ុំរពាះអ្នក”? រោក
Rustomjiន្យ ិ យថាៈ
“ោត្់ន្ង ឹ រធាីតាម ុំរូនាមន្ររស់ខ្ញ ុំ្
អ្នកប្រក ឹ ាររស់ខ្ញ ុំរ្ ទឬ”? ោត្់ក៏ជាមត្ ិ ត្័ហ្វកតមានក់ប្ រ។ ការរសញរ ី អ្រងកត្ ន្ររាញថា
ជន្រលមីសពិត្ប្
ក ប្ត្ូវ
ការលួច្រគច្ពន្ធទុំន្ញ ិ រន្ះ
ន្រករឃញ ី ត្ិច្ត្ួច្រ៉ាញរណាណះ។ រយង ី
ល”។
“រត្ីការ
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ន្ ិ ប្រក ឹ ារយរល់ជាមួយ
ន្ប្រប្ពឹត្តសកមមភាពជាយូរមករហយ ី
រ៉ាញប្ន្ត
ន្រៅរកអ្នកប្រឹការយរល់រនាះ រប្កាយពីពិន្ិត្យ
យ៉ាងហមត្ច្ ់ ត្់រច្ ួ មក ោត្់ន្ិយយថាៈ “ររឿងកតីរន្ះន្ឹងប្ត្ូវរោះប្ោយរោយប្កុមប្រឹកាត្ញោការ រហយ ី ប្កុមប្រឹកា ត្ញោការប្ររទសណាតាលីជាអ្នកសរប្មច្រសច្កតីច្ញងរប្កាយ ច្ុំរពាះការកាត្់រសច្កតីរលីជន្ជាត្ិឥណា ា ”។ “រ៉ាញប្ន្ត ខ្្ញុំ រៅប្ត្មិន្អ្ស់សងឃម ឹ រទបយ ី ”។ គញ
ខ្្ញុំមិន្ោាល់អ្នកប្រឹការយរល់រន្ះជិត្សនិត្រទបយ រោក Rustomji ន្ន្ិយយថាៈ “ោត្់អ្នក ី ។ អ្នកប្រឹការយរល់រនាះ រ៉ាញប្ន្តោត្់ច្ង់ ន្ការប្រឹការយរល់ពីខ្ញ ុំក ្ ញ ងករ ន ី រន្ះ”។ ោត្់ ន្ោាល់ខ្ញ ុំ្យ៉ាង
ច្ាស់។
រប្កាយពីពិភាកាជាមួយអ្នកប្រឹការយរល់រនាះរហយ ី
ពួករយង ី ក៏ ន្រៅកាន្់ប្កុមហញន្ររស់រោក
Rustomji ។ ខ្្ញុំ
រនាះរទ”។
ន្ពន្យល់ោត្់ ូរច្នះថាៈ
“ខ្្ញុំមិន្គិត្ថាររឿងកតីរន្ះអាច្ន្ឹងប្ត្ូវ
វាអាប្ស័យរលីមហ្វន្តីគយរ៉ាញរណាណះប្ លសប្មច្រចាទប្រកាន្់
រយៈរន្ះោត្់ប្ត្ូវទទួលការប្ ់ យអ្នករងព ់ ន្ធរលីប្ ខ្្ញុំច្ងឲ្
នាុំពីអ្គារមធាវ ី។ ច្ុំប្
ក់ពិន្យ ័ ប្ លប្ត្ូវកុំ
ត្់
ន្រោះប្ោយរៅត្ញោការទាុំងប្សុង
ឬអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឱ្យរោករួច្ខ្លួន្
ប្ លតាម
កខ្្ញុំរប្ត្ៀមខ្លួន្រ ីមបរី ៅជួរពិភាកាជាមួយពួកោត្់ទាង ុំ ពីរ។
ប្ លររឿងរន្ះអាច្ន្ឹងប្ពមរប្ពៀងោន
ន្។
រ៉ាញប្ន្តប្រសិន្ររី
ពួករគមិន្ប្ពមរប្ពៀងរនាះរទ រោករប្ត្ៀមខ្លួន្ជារ់ពន្ធនាោរឲ្យរហយ ី រៅ។ ជារយរល់ខ្ញ ុំ្ រោកមិន្អាមា៉ាស់មញខ្ រប្ច្ីន្រពករនាះរទ ប្ លប្ត្ូវជារ់ពន្ធនាោររោយោរការប្រប្ពឹត្តរទរលមីសរន្ះ។ រោកអាច្ចាត្់ទញកថា ការជារ់ ពន្ធនាោររន្ះគឺជាការោក់ពិន្យ ័ ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង។ ការោក់ពិន្យ ័ ពិត្ប្ រទរលមីសរន្ះោជាថ្មី។
ខ្្ញុំមិន្គិត្ថា រត្ីរោក Rustomji ទទួលរយរល់រន្ះ ័ ។ រ៉ាញប្ន្តកតីកាលហាន្ររស់ោត្់ ន្រធាីឲ្យោត្់ររជយ
ក ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង គឺរធាីឲ្យរយង ី មិន្ប្រប្ពឹត្ត
ន្ទាុំងអ្ស់រនាះរទ។ ោត្់ជាមន្ញសសឆ្លត្មានក់
ោត្់ន្ិយយថាៈ “ោត្់អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំរធាីកិច្ចការអ្ាីទាង ុំ អ្ស់ ប្ លខ្្ញុំគិត្ថាប្ត្ឹមប្ត្ូវ”។
258
ូរច្នះរប្កាយមក ន្ង ិ រញ្ហជក់ប្
ស់ថាមពលប្ លខ្្ញុំរ ីមបរី ោះប្ោយររឿងរន្ះ។
រ់កច្ ិ ចការទាុំងអ្ស់រោយកតីកាលហាន្។ ខ្្ញុំក៏
ប្ រ់ោត្់ពីអារមម រោក
ខ្្ញុំពាយមរប្រប្ី
ខ្្ញុំ
ន្ជួរមហ្វន្តគ ី យ
ន្សន្ាអ្ន្ញ វត្តរល់ការពន្ ិ ័យប្ លោត្់សរប្មច្ ន្ង ិ
ន្
រោកោតយររស់រោក Rustomji ។
មហ្វន្តគ ី យន្ិយយថាៈ “ោត្់ប្សទាញ់ រពញច្ត្ ិ តជន្ជាត្ិ Rustomji
ន្ប្រប្ពត្ ឹ តរោយខ្លួន្ឯង”។
រ្ចូ លរោកអ្គារមធាវ ីច្ុំរពាះររឿងរន្ះ។ ខ្្ញុំន្យ ិ យថាៈ “ខ្្ញុំពិត្ជាអ្រគញ រប្កាយពទ ី ទួល
សញី រ៉ាញប្ន្តោត្់សញុំរទាស រប្ពាះរន្ះជាកុំហញសប្ ល
ោត្់ទទួលរទរញ្ហជពអ្ ី គារមធាវ ី
ូច្រន្ះ
ខ្្ញុំគួរប្ត្រៅរ្ចញ ះ
ខ្មលង ុំ ណាស់ ប្រសន្ ិ រររី ោកមន្ ិ រ្ជូ ន្ររឿងកតរី ន្ះរៅត្ញោការ”។
ន្ការសន្ាពម ី ហ្វន្តគ ី យប្រររន្ះ ខ្្ញុំ ន្រ្លីយ្លងោនតាមសុំរញប្ត្ ន្ង ិ រប្កាយមក ន្រៅ ់ ង ជួរោត្់។ ោត្់សររសរី ច្ុំរពាះភាពរោមះប្ត្ងទា ុំ ប្សុងររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ង ិ រញ្ហជក់ឲ្យខ្្ញុំរជឿថា ខ្្ញុំមន្ ិ សងស ័យអ្ាីរៅពរី ប្កាយ ជុំហរររស់ោត្់រទបយ ី ។
ររឿងកតប្ី រឆ្ុំងន្ង ឹ រោក Rustomji ប្ត្ូវ
ន្សប្មុះសប្មួល។ ោត្់ប្ត្ូវពន្ ិ ័យឲ្យរងប្់ ក់ពរី ងរសមន្ ី ង ឹ
ទុំហទ ុំ ក ឹ ប្ ក់ប្ លោត្់លួច្រគច្ពន្ធទុំន្ញ ិ ។ រោក Rustomji តាមរយៈការសររសរលខ្ ិ ត្ ិ រន្ះ ន្ិងពា
ិ ជជករប្ លរកសញីជាមួយោត្់។
មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់រោក
ន្សររសរររៀរររ់ការពត្ ិ នន្ររឿងកតរី ន្ះទាុំងមូល
ន្ង យររស់ោត្់រ ីមបរី ុំលឹកជាររៀងរហូ ត្ច្ុំរពាះោច្់ញាត្ិ ិ ពយូរកនញងការយល័ ិ
Rustomji
ន្ប្ពមាន្ខ្្ញុំមិន្ឲ្យយកច្ិត្តទញកោក់ច្ុំរពាះការប្កប្ប្រររណា ត ះអាសន្ន
រន្ះ។ រៅរពលខ្្ញុំប្ រ់រោក Rustomji អ្ុំពីការប្ពមាន្រន្ះ រោក Rustomji វាសនាប្ររណា ររីោត្់រៅរន្តរ
កប្
ស់ខ្ញ ុំរ្ នាះ”?
ន្ន្ិយយថាៈ “រត្ីោត្់ន្ឹងមាន្
259
ររឿងរ៉ា វ នន្ការពិរោធររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយន្ឹងសច្ចធម៌
ប្ផ្សនកទី៥
260
ុំ ូង I. រទពរិ ោធន្៍រលក ី រ
មញន្រពលខ្្ញុំមក ល់ប្ររទសឥណា ា អ្នកប្ លរស់រៅកនញងត្ុំរន្់ហន្ ាី ិច្
ន្មក ល់ទីរន្ះមញន្ខ្្ញុំ។ ប្ផ្សអកតាម
ប្ផ្សន្ការ ុំរូងររស់រយង ី ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្រៅររាញខ្លួន្រៅច្ុំរពាះមញខ្ពួករគ រ៉ាញប្ន្តកតីកងាល់ទាក់ទងន្ឹងសហ្វរាមរៅប្ររទស អ្ងរ់ គលស ន្រធាីឲ្យពួករយង ី ត្ូច្ច្ិត្ត ន្ិងរពលខ្្ញុំ ឹងថា ខ្្ញុំប្ត្ូវរៅកនញងប្ររទសអ្ង់រគលសរោយមិន្ ឹង កាលកុំ ត្់ រនាះ
ូរច្នះខ្្ញុំប្ត្ូវជួរប្រទះរញ្ហាទាក់ទងន្ឹងការប្សាងកប្ន្លងោនក់រៅសប្មារ់ពួករគ។ ប្រសិន្ររីអាច្ខ្្ញុំច្ង់ឲ្យពួករគ
ទាុំងអ្ស់ោនក់រៅជាមួយោនកនញងប្ររទសឥណា ា
ន្ិងឲ្យពួករគរស់រៅកនញងជីវ ិត្ ូច្រពលរស់រៅកនញងត្ុំរន្់ហន្ ាី ិច្ ូរច្នះ
ប្ រ។ ខ្្ញុំមិន្ោាល់អាប្សម ណាមួយ រ ីមបរ ី រាញប្ រគរៅជួររោក Andrewsរ ីមបទ ី ទួលការប្ រប្កាយមក ពួករគក៏
រ់ពួករគឲ្យរៅកាន្់ទីរនាះ រទបយ ី
នាុំពីោត្់។
ន្រផ្ស្ីោរឲ្យពួក
ន្ោនក់រៅោោររៀន្មួយកប្ន្លង រ ីមបរី រៀន្ភាោ កាន្ហ្វហាី (Kangri)ប្ លរៅទី
រនាះរោកប្គូ Shraddhanandji
ន្ចាត្់ទញកពួករគ ូច្ជាកូន្ៗររស់ោត្់ ូរចានះប្ រ។ រនាារ់ពីរន្ះមក ពួករគប្ត្ូវ
ន្រ្ជូ ន្រៅអាប្សមShantiniketanជាកប្ន្លងប្ លកវ ីន្ិពន្ធ
ច្ុំរពាះពួករគ។ រទពិរោធន្៍ប្ លពួករគទទួល ខ្្ញុំធាលរ់
ូរច្នះខ្្ញុំ
ន្ិងសិសសររស់ោត្់ររាញកតីប្សទាញ់ ប្សរ ៀងោន
ន្ទាុំងពីរកប្ន្លងរន្ះន្ឹងរធាីឲ្យពួករគ ន្ិងខ្្ញុំមាន្ជុំហររួមោន។
ន្ន្ិយយជាមួយរោក Andrews ថា រោកកវ ីន្ិពន្ធ Shraddhanandji ន្ិងប្រធាន្អាប្សម
រ្មះ Sushil Rudra មាន្មន្ញសសមាន្ប្ត្ីមូរ។ិត កុំទបញងរពលរស់រៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ោត្់មិន្ប្ លរន្ឿយ ហត្់ន្ិយយពីប្ត្ីមូររន្ះរទប តិ យ តិ រហយ តិ ី ។ ជាររៀងរល់នថ្ៃ រោក Andrews ប្ត្ងជប្ជកអ្ុំពីមូររន្ះ ី មូររន្ះ ៏ ោចរយ ន្ិងរស់ររវ ីកសប្មារ់ខ្ញ ុំ។ រៅជាការច្ងចាុំ អ្ ្ រោក Andrews
ន្កាលយ ជា
ន្ឲ្យពួករគរៅជាមួយប្រធាន្ប្គរ់ប្គង
អាប្សម គឺរោក Sushil Rudra ។ ោត្់មាន្លុំរៅោឋន្មួយកប្ន្លងប្ លមាន្ទីតាង ុំ ប្គរ់ប្ោន្់សប្មារ់ប្គួោរ ទាុំងរន្ះ។ រយៈរពល១នថ្ៃរប្កាយពួករគមក ល់ ពួករគ
ន្ររាញអារមម
ររស់ខ្ួ ន្ឯង ល ូ រចានះប្ រ រប្កាយមក ពួករគក៏ប្លងមាន្អារមម រពលប្ លខ្្ញុំមក ល់ទីប្កុង រញមនរ ខ្្ញុំ
រនាារ់ពខ្ ី ញ ុំ្
៍ ថា ពួករគហាក់ ូច្ ជាកុំពញងរស់រៅផ្សាះ
៍ ន្ឹងផ្សាះរទៀត្រនាះប្ រ។
ន្ ឹងថា ពួករគកុំពញងរស់រៅកនញងទីប្រជញុំជន្ Shantiniketan ។
ន្ជួររោក Gokhaleរួច្រហយ ី ខ្្ញុំក៏ ន្រច្ញរៅជួរពួករគរៅទីរនាះ។
ការរធាីរ ិសណា ឋ រកិច្ចរផ្សសងៗកនញងទប្ី កុង រញមនរ
ន្រន្តិច្រន្តួច្។
រៅកនញងកច្ ិ ចប្រជញុំរៅប្ លប្ត្ូវ
ន្ផ្សតល់ឱ្កាសឲ្យខ្្ញុំអាច្ររប្ងៀន្ពរី ោលការ
៍ អ្ហិងា
ន្ផ្សតល់ជាកិត្យ តិ សសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ៅ រគហោឋន្ររស់រោក Jehangir Petit
ខ្្ញុំមន្ ិ ហាន្ន្ិយយភាោគូ ចារ៉ា ត្ រទបយ ី ។ រៅជញុំវ ិញភាពរញងររឿងប្ លគួរភា្ក់រផ្សអីលទាុំងរន្ះ ប្ លរធាឲ្ ី យខ្្ញុំ រៅកនញងច្ុំរណាមកមមករជារ់កិច្ចសន្ា រញង ឹ អាវធុំ
ន្រធាឲ្ ី យអារមម
ត រ់ពរី ប្ៅ ន្ិងឈនួត្តាមប្រនព
រ៉ាញប្ន្តកបួន្អ្ធឹកអ្ធម
ន្រស់
៍ ររស់ខ្ញ ុំរ្ ករយយ ៉ា ងខ្មលង ុំ ។ សថត្ ី ិ កនញងសុំរលៀករុំពាក់សុំពត្់
ី ប្កុង កត្ថយ ី វត្ត រមល ី រៅហាក់ ូច្ជាមាន្ភាពសញវី ិល័យជាងសពានថ្ៃ
ន្ិងរគហោឋន្សកឹមនសកររស់រោក
Petit
ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំមាន្អារមម
ប្សុង។ រទាះជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំររាញពភា ី ពរអាន្លុំរទាន្ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង រោយ
៍ ខ្ញសពីោថន្ភាពរន្ះទាុំង
ន្ោនក់រៅរប្កាមការការពារររស់
រោក Pherozeshah ។ រប្កាយមក
រន្ះជាត្ួនាទរី រស់ជន្ជាត្ិគូចារ៉ា ត្។
ការរធាីរ ិសណា ឋ រកិច្ច ប្ លពធ ិ រី ន្ះប្ត្ូវ
ជន្ជាត្គ ិ ូ ចារ៉ា ត្ន្ង ឹ មន្ ិ អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្ ិ យខ្្ញុំរៅរោយោមន្
ន្ររៀរច្ុំរោយប្គួោរ Uttamlal Trivedi ។ ខ្្ញុំ
សប្មារ់កមមវ ិធីរន្ះ។ កនញងនាមជាជន្ជាត្ិគូចារ៉ា ត្មួយរូរ រោក Uttamlal Trivedi
ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្
ន្ររាញវត្តមាន្រៅទរី នាះ
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្រ្លច្ថារត្ីរពលរនាះោត្់ជាប្រធាន្ ឬជាវាគមិន្រនាះរទបយ ី ។ ោត្់ប្ថ្លងសន្ារកថាជាភាោអ្ងរ់ គលសប្ររខ្លី រន្តច្ ិ រ៉ាញរណាណះ។
ខ្្ញុំរៅចាុំ ន្ថា
ភាគរប្ច្ន្ ី នន្សន្ារកថាប្ត្ូវ ន្រធារី ទបង ី ជាភាោអ្ងរ់ គលស។
រពល ល់រវន្ខ្្ញុំ
261
ប្ថ្លងសន្ារកថា ខ្្ញុំ
ន្សុំប្ ងការអ្រគញ
ជាភាោគូចារ៉ា ត្ រោយពន្យល់ពកា ស ី រររសរអ្ ី ី ភាោគូចារ៉ា ត្ ន្ង ិ ភាោ
ហិ ូ ា ោថន្ ប្ពមទាុំងត្វាប្រឆ្ុំងការរប្រីភាោអ្ងរ់ គលសរៅច្ុំរពាះមញខ្ជន្ជាត្គ ិ ូ ចារ៉ា ត្ជារប្ច្ន្ ី នាក់។ ខ្្ញុំ ន្រធាីររឿង រន្ះរោយោមន្ការោាក់រសាីររទបយ ្ ល ច្ប្ប្កងថា ការន្ិយយប្រររន្ះន្ង ី ។ សប្មារ់ខ្ញ ុំខ្ម ឹ ប្ត្ូវ ោមន្ការគួសម
សប្មារ់មន្ញសសោមន្រទពរិ ោធន្៍ ូច្ជាខ្្ញុំប្ ល
ន្រគចាត្់ទញកថាជាទរងាី
ន្ចាករច្ញពីប្ររទសឥណា ា យូរមករហយ ី ។
រ៉ាញប្ន្តោមន្ន្រណាមានក់រមល ី រៅហាក់ ូច្ជាមន្ ិ យល់ពីពកា ី ររ្លយ ី ត្រជាភាោគូចារ៉ា ត្ប្ លខ្្ញុំរលីករទបង ី រទបយ ី ។ ជា ុំ ស់ន្ង ការពត្ ិ ខ្្ញុំសរាយច្ិត្តណាស់ប្ លរឃញ ី អ្នកប្គរ់ោនមិន្ជទា ឹ ការរលក ី រទបង ី រន្ះ។ កច្ ិ ចប្រជញុំរន្ះ
ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំគត្ ិ ថា មន្ ិ មាន្ការលុំ
ច្ុំរពាះមញ ខ្ប្រជាជន្ររស់ខ្ញ ុំ្។
កសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ប្ លប្ត្ូវររាញពន្ ី វាន្ញវត្តន្៍ជាត្ថ្ ិ មីរៅ
រទពរិ ោធន្៍រពញរលញ ុំរូងរប្កាយពោ ី ន ក់រៅទីប្កុងរញ មនរ មួយរយៈមក តាមការរកាះអ្រ្ជ ីញររស់
រោក Gokhale ខ្្ញុំក៏
ន្រធាី ុំរ
ុំ រ II. ជន្ ួ ជាមួយរោក Gokhale កនញងទប្ី កុង ផ្សូណា (Poona)
ខ្ មាន្រុំ
ី បរី ៅជួរោត្់។ ី ររៅទប្ី កុង Poona រ ម
ៈរពលប្ លខ្្ញុំ ន្មក ល់ទប្ី កុង រញ មនរ រោក Gokhale ន្រផ្ស្ីោរប្ រ់ខ្ញ ុំ្ថា អ្្ិ លប្កុង ់ ួរខ្្ញុំ ូច្រន្ះវាជាការសមរមយសប្មារ់ខ្ញ ុំប្្ លប្ត្ូវរៅជួរោត្់ រៅមញ ន្រពលចាករច្ញរៅកាន្់ទប្ី កុង ងច្ងជ
Poona ។ រហត្ញ ូរច្នះ ខ្្ញុំករ៏ ៅជួរឯកឧត្តមអ្្ិ លប្កុង។ រប្កាយពព ី ន្ ិ ិត្យជាធមមតារួច្មក ោត្់ន្ិយយថាៈ
់ យខ្្ញុំមកជួយោត្់ចាត្់វ ិធាន្ការនានា ប្ លខ្្ញុំរសនីទាក់ទងន្ឹងរោឋ្ិ ោត្់រសនស ី ញុំខ្ញ ុំ្ររឿងមួយ។ ោត្់ច្ងឱ្ ខ្្ញុំ
ន្រ្លយ ី ថាៈ
ខ្្ញុំអាច្សន្ា
ន្យ៉ាងរយប្សួល
រោយោរប្ត្រន្ះជាត្ួនាទរី រស់ខ្ញ ុំជា ្ អ្នកប្រប្ពត្ ឹ តធម៌អ្ហិងា
យល់ពទ ី សសន្ៈររស់ភាគប្ី លខ្្ញុំរលក ី យកមករោះប្ោយ ហាក់ ូ ច្ជារៅឆ្ៃយពកា ី រអ្ន្ញវត្ត។ ខ្្ញុំ ខ្្ញុំអាច្យកវាមកអ្ន្ញវត្តរៅទីរន្ះឲ្យ ឯកឧត្តមអ្្ិ
ប្ពមទាុំងពាយមយល់ប្ពមជាមួយោត្់ខ្
ល។ កនញងការ
ៈប្ ល
ន្អ្ន្ញវត្តត្ួនាទីយ៉ាងត្ឹងរញងរពលរស់ រៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ឹ ិ ខ្មងត្បូង
ូច្រន្ះ
ន្ ូច្ោន។
ល Willingdon
ន្សប្មតងការអ្រគញ
ច្ុំរពាះខ្្ញុំ ន្ិងន្យ ិ យថាៈ
“ខ្្ញុំអាច្មកជួរោត្់រៅរពលណាប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវការ រហយ ន្រឃញ ី ខ្្ញុំន្ង ឹ ី ថា រោឋ្ិ លររស់ោត្់ន្ង ឹ មន្ ិ រធាី
អ្ាឲ្ ី យខ្ញសពី្ន្ាៈរនាះរទបយ ី ”។ ជាការរ្លយ ី ត្រខ្្ញុំ
ន្ន្យ ិ យថាៈ “សច្ចធម៌ប្ត្ងប្ត្ជួយខ្្ញុំជាន្ច្ ិ ច”។
រនាារ់ពីជួរអ្្ិ លប្កុងរួច្រហយ ខ្្ញុំក៏ ី
ន្រធាី ុំរ
ី ររៅទប្ី កុង Poona ។ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ររៀរររ់ពីការច្ង
៏ ន្ត្នមលរន្ះទាុំងអ្ស់រនាះរទបយ ចាុំ មា ា ិ អ្ងាការអ្នកការពារសងាមឥណា ី ។ រោក Gokhale ប្ពមទាុំងសមាជក ្ក់យក់ររះ ូ ងររស់ខ្ញ ុំ្តាមរយៈរសច្កតប្ី សទាញ់ ររស់ពួករគ។
ខ្្ញុំរៅចាុំថា
រោក
ន្
Gokhaleមាន្រកាះរៅ
សមាជក ិ ទាុំងរនាះមកជួរខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំពភា ិ កាជាមួយពួករគរច្ញពច្ ី ត្ ិ តរល់ប្រធាន្រទទាុំងអ្ស់។ ់ យខ្្ញុំឆ្រ់ច្ូលជាោមាជិកនន្អ្ងាការរន្ះយ៉ាងខ្មលង រោក Gokhaleច្ងឲ្ ុំ ។ រោយោរមាន្ភាពខ្ញស ប្រលកោនរវាងគុំន្ិត្
ន្ិងរររៀររររការររជាមួយពួករគ
សមាជិករៅកនញងអ្ងាការរន្ះរទបយ ្ ន្រោលការ ី ។ ថ្ាីររីខ្ញ ុំមា
សមាជិកទាុំងរនាះគិត្ថា
វាមិន្ោកសមឲ្យខ្្ញុំកាលយជា
៍ ផ្ទាល់ខ្ួ លន្ក៏រោយ ក៏រោក Gokhale រជឿជាក់ថាខ្្ញុំ
ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្ ន្ិងអ្ត្់រអាន្អាធាប្ស័យ ល់ពួករគ។
262
ោត្់ន្ិយយថាៈ
សប្មុះសប្មួលរន្ះ”។
“សមាជិកមួយច្ុំន្ួន្នន្អ្ងាការរន្ះ
ពួករគជាមន្ញសសប្រកាន្់រោលការ
៍
មន្ ិ ទាន្់យល់ពកា ី ររប្ត្ៀមខ្លួន្ររស់ខ្ញ ុំ្សប្មារ់ការ
ន្ង ិ ភាពឯករជយររស់ពួករគ។
ោត្់សងឃម ឹ ថា
សមាជិកទាងរន្ះន្ង ឹ ទទួលយកខ្្ញុំ រ៉ាញប្ន្តប្រសន្ ិ ររព ី ួករគមន្ ិ យល់ប្ពមរនាះរទ ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ត្ូវគត្ ិ ថា ពួករគខ្ាះការរោរព ឬខ្ាះការប្សទាញ់ ច្ុំរពាះខ្្ញុំរទបយ ី ។
ពួករគោាក់រសារី ទទួលយករល់ហាន្្ ិ ័យណាមួយ
ប្ លពួករគចាត្់ទញក
ថាជារប្ោះថានក់ធុំរុំផ្សញត្។ រ៉ាញប្ន្តមន្ ិ ថាខ្្ញុំជាសមាជិក ឬមិន្ប្មន្ជាសមាជិកក៏រោយ ោត្់ន្ង ឹ រៅរមីលខ្្ញុំជាន្ច្ ិ ច។ ខ្្ញុំ
ន្ជប្មាររោក Gokhaleអ្ុំពរី ោលរុំ
អ្ងាការរន្ះក៏រោយ
ងររស់ខ្ញ ុំ្។ រទាះរជា ិ ី ខ្្ញុំអាច្ ឬមិន្អាច្កាលយជាសមាជក
ខ្្ញុំច្ង់រកអាប្សមមួយកប្ន្លងអាច្ឲ្យប្កុមប្គួោរមកពត្ ាី ច្ ី ុំរន្់ហន្ ិ
គូចារ៉ា ត្ អាច្ោនក់រៅ
ប្ លមាន្ខ្លះជាជន្ជាត្ិ
ន្។ ជាអ្នកប្សុកគូចារ៉ា ត្មួយរូរ ខ្្ញុំគត្ ិ ថា វាោកសមសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ណាស់ប្ លប្ត្ូវររប្មី
ជាត្តា ុំ ណាស់។ ោត្់ន្យ ិ មរយៈការររប្មី ល់ជន្ជាត្ិគូចារ៉ា ត្។ រោក Gokhale រពញច្ត្ ិ តន្ង ឹ គុំន្ត្ ិ រន្ះខ្មលង ិ យ ថាៈ
“ខ្្ញុំប្
ក ជាអាច្រធាប្ី រររន្ះ
ន្”។
រទាះរជា ី លទធផ្សលនន្ការពិភាកាោនជាមួយោមជិកអ្ងាការរនាះយ៉ាង
ណាក៏រោយ ោត្់អាច្ជួយខ្្ញុំរលកា ី រច្ុំណាយនានាប្ លរកត្ ី រច្ញពកា ី រោនក់រៅអាប្សមរន្ះ។ ខ្្ញុំសរាយរករយកន ី ិ តឥត្ឧរមា។ វាជាអារមម ញ ងច្ត្
ការច្ុំណាយ ន្ង ិ ប្ត្ូវ ន្យ៉ាងរប្ច្ីន្។
ូរច្នះរប្កាយមក មាន្ការរកាះរៅរោករ
រោក
ន្រ ីមបច្ ី ុំណាយរលីការររោធារ
រពលរន្ះខ្្ញុំ Gokhale
ន្រួច្ផ្សញត្ពទ ី ី ុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវនន្ការររងកន្
ន្ទទួលោាល់ថា ខ្្ញុំមន្ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ិ ជារ់កាត្ពាកច្ ិ ចររៀរច្ុំរល់ការរររោយខ្លួន្ឯងរទៀត្រទបយ ី
អាច្ទទួលការច្ងអញលររាញរៅរពលណាខ្្ញុំជួរផ្សលលុំ
រ៉ាញនាមន្ក៏
៍ មួយប្ លប្ត្ូវ
ក។
ការរធាីប្រររន្ះរន្ះ
ាិ ត្ Dev ឲ្យររីកគ
ន្ជួយសប្មួលរន្ាញកកនញងច្ិត្តខ្ញ ុំ្
ន្ី ន្ិងអ្ន្ញ ញ្ហញត្ិឲ្យខ្្ញុំ កយកប្ ក់
ៈ ន្ិងការច្ុំណាយរៅ អាប្សម ។
ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្រៅកាន្់ត្ុំរន្់ Shantiniketan ។ កនញងឱ្កាសនន្ការរធាី ុំរ ន្ររៀរច្ុំពិធីជរ់រលៀងមួយប្ លមាន្ការច្ូ លរួមពីមិត្ត្ហ្វ័ កតប្ លប្ត្ូវ
ី រចាករច្ញររស់ខ្ញ ុំ្
ន្អ្រ្ជ ីញ
ន្ិងររៀរ
ច្ុំអាហារប្ លខ្្ញុំច្ូលច្ិត្តជារប្ច្ីន្ ូច្ជា ប្ផ្សលរឈប្ី សស់ៗ ន្ិងធ្ញជាត្ិ ជារ ីម។ ពិធីជរ់រលៀងរន្ះប្ត្ូវ ន្រធាី រទបង ឬរីជុំហាន្ពីរន្ាររ់ រស់ោត្់រញរ៉ា ណាណះ ូរច្នះវាមិន្លុំ កកនញងការរ ីរមកច្ូលរួមកនញង ី ច្ុំណាងប្ត្ឹមប្ត្ពីរ ពិធីរន្ះរទបយ ី ។ កតីប្សទាញ់ ររស់ោត្់ច្ុំរពាះខ្្ញុំរធាីឲ្យោត្់មកច្ូលរួមកនញងពិធីរន្ះ។ រពលមក ល់ ោត្់មាន្ោថន្ភាព អ្ស់កមាលង ុំ
ូច្រន្ះោត្់កប្៏ ត្ូវ
ន្រគជូន្រៅកាន្់រន្ារវ់ ិញ។
អាការអ្ស់កមាលង ុំ រន្ះមិន្ប្មន្ជាររឿងថ្មីសប្មារ់
ោត្់រទបយ ី រទាះរីជាយ៉ាងរន្ះក៏រោយ ក៏ោត្់រផ្ស្ីោរមកខ្្ញុំថាឲ្យរន្តពិធីជរ់រលៀងរន្ះត្រៅរទៀត្។
ពិធីជរ់រលៀងរន្ះ ោមន្អ្ាីរប្ៅពីការពិភាកាោនរប្ៅផ្សលូវការ រៅទីកប្ន្លងទូោយទល់មញខ្អ្ងាការរន្ះរទបយ ី ។
កុំទបញងរពលរនាះ មិត្ត្ហ្វ័ កតនានា
ន្ពិភាកាោនរច្ញពីច្ិត្តររៀងៗខ្លួន្រលីអាហារឆ្ៃញ់ ូច្ជា សប្
ប្ផ្សលរឈប្ី សស់កញ នងរ ូវកាលប្រមូលផ្សល។
ត ក ីរផ្សលីរលមី ន្ិង
រ៉ាញប្ន្តការ ួលសន្លរម ់ ិន្ប្មន្ជាររឿងធមមតារទបយ ៏ ល រ់ជួរប្រទះប្ រ។ ី សូមបប្ី ត្រៅកនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្កធា
រច្ញពីទីប្កុង ផ្សូណាខ្្ញុំ
ន្រធាី ុំរ
ជួររងនថ្លប្សី ន្ិងោច្់ញាត្ិ នទរទៀត្។
III. រន្ះជាការគុំរមកុំប្ហងឬ? ី ររៅកាន្់ទីប្កុង រ៉ា ច្កញត្ ន្ិងទីប្កុង ព័រ
កុំទបញងរពលរ ិរត្តិ ធម៌អ្ហិងា រៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ខ្្ញុំ
ន្ោ ប្ លរៅទីរនាះខ្្ញុំ ន្
ន្ផ្ទលស់រូ រការរសល ត ៀកពាក់ររស់ខ្ញ ុំ្ រ ីមបី
រធាីឲ្យខ្លួន្ឯងមាន្ភាពរយកនញងការទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយកមមករជារ់កិច្ចសន្ាទាុំងរនាះ ការរសលៀកពាក់ប្រររន្ះក៏ ខ្្ញុំ ន្យកមកអ្ន្ញវត្តរសលៀករៅកនញងផ្សាះផ្សងប្ រ។
263
រពលមក ល់ទប្ី កុង រញមនរ ខ្្ញប្ុំ ត្ូវរសលៀកសរមលៀករុំពាក់ជាអ្នកប្កុង កត្ថយ ី វត្ត ប្ លរួមមាន្ សុំពត្់រញង ឹ អាវ ធុំខ្មងរប្ៅ កប្ន្សងព ៌ សជារ ីម។ រ៉ាញប្ន្តរោយោរខ្្ញុំធាលរ់រធាី រុំ ី រតាមរសវាកមមលុំោរ់ទរ ី ព ី ីទប្ី កុងរញមនរ ូរច្នះខ្្ញុំចាត្់ទញកកប្ន្សង
ន្ង ិ អាវ
ត រ់ជាសរមលៀករុំពាក់ររញរនញមួយ
រប្កាយមកខ្្ញុំក៏
ន្ទញ កវារចាល
ន្ិងរៅ
ទញ ិ មួកប្ លផ្សលត្ ិ រៅត្ុំរន្់ ការសមៀ កនញងត្នមលពី៨រៅ១០ អាណា (anna)។ រៅរពលរសលៀកប្រររន្ះរ ីមបី ឲ្យប្
ក ថារួច្ផ្សញត្ពីអ្ប្ាី លរគចាត្់ទញកថាជាជន្ប្កប្ី ក។ កុំទបញងរពលរនាះ ជុំង្ ឺ លងរប្ច្ន្ ី រលស ី លញរ
កមមលុំោរ់ទី៣
ប្ត្ូវ
ូរច្នះរល់អ្នក ុំរ
ន្រករលោល ី
ន្ពន្ ិ ត្ ិ យរកជុំងឺ្លងរន្ះរៅត្ុំរន្់
វ ីរមហាាម
ី រប្ លរធាី ុំរ
(Viramgam)
(Wadhwan)។ ខ្្ញុំមាន្ជុំងឺផ្ទតោយរន្តច្ ិ រន្តួច្។ រប្កាយរពលពិន្ត្ ិ យរៅរឃញ ី ថា ខ្លួន្ប្
ី រតាមរសវា
ឬកនញងត្ុំរន្់វា៉ាត្់វាន្់
ររស់ខ្ញ ុំ្មាន្សីត្ញ
ា
ភាពរៅត ោត្់ ន្កត្់រ្មះ ន្ង ិ ប្ រ់ខ្ញ ុំ្ឲ្យរយការ ៍ អ្ុំពីអាការរន្ះរៅមហ្វន្តីទទួលរន្ាញករវជជោហ្វសតរៅទប្ី កុងរ៉ា ច្កញត្។ ប្រប្ហលមាន្មន្ញសសរ្ជូ ន្ព័ត្មា ៌ ន្ប្ លខ្្ញុំ្លងកាត្់ត្ុំរន្់ វ ីរមហាាម រន្ះ។ រៅោថន្យ ី រថ្រ្លីងខ្្ញុំ
រញរសមានក់មាន្រ្មះថា មូ ទទ ី ាល់ ជាកមមករររប្មីការររោធារ ត្ុំរន្់វ ីរមហាាម ន្ង ិ ភាពលុំ ផ្ទតសោយ
កររស់អ្នក ុំរ
ៈ។ ោត្់ ន្ន្ិយយប្
ន្ជួរ
រ់ខ្ញ ុំព ្ ព ី ន្ធគយរៅ
ី រតាមរថ្រ្លង ី ប្ លជួរប្រទះរញ្ហារន្ះ។ រោយោរខ្្ញុំមាន្ជុំងឺប្គុន្
ូរច្នះជាការរ្លីយត្រខ្្ញុំប្ោន្់ប្ត្ងក់កាលត្ច្ ី បឲ្ ិ ៗ ន្ង ិ រ ម ី យឆ្រ់ច្រ់ ខ្្ញុំសួរោត្់ថាៈ “រត្អ្ ី នករប្ត្ៀមខ្លួន្
ច្ូលពន្ធនាោររហយ ី ឬរៅ”?
័ ខ្្ញុំធាលរ់រឃញ ប្ស លមូ ទីទាល់ ជារប្ច្ីន្ប្ លឆ្រ់ប្ច្រទាត្ ន្ិងន្ិយយមិន្គិត្។ រ៉ាញប្ន្ត ី យញវវយមាន្អាយញ ័ មូទីទាល់ មិន្ប្មន្ជាយញវវយប្រររន្ះរទប យ ី ។ ោត្់រ្លីយត្ររោយគិត្ច្ាស់ថា៖ រយង ី អាច្ន្ឹងជារ់ពន្ធនាោរ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំប្្ ត្ូវ ឹកនាុំពួករគ។ ជាអ្នកប្សុកកត្ថីយវត្ត ពួករគមាន្សិទធរញរមារៅខ្្ ិ ញ ុំ។
ជាការពិត្ណាស់ រយង ុំ ួ ន្ខ្្ ល ញ ុំរៅរពលរន្ះរទបយ ី ោមន្ន្័យថាឃញខ្ ី រ៉ាញប្ន្តរពលខ្្ញុំប្ត្ទបរ់មកវ ិញ ប្ត្ូវសន្ាឈរ់ទីរន្ះ។
័ ខ្្ញុំន្ឹងរមីលរឃញ ពួករគ រហយ ី ទិ ឋភាពការររ ន្ិងទឹកច្ិត្តជាយញ វវយររស់ ី ខ្្ញុំប្រប្ហលជាអាច្ទញកច្ិត្តពួករគរ្លីយត្រ ឲ្យ ន្ឆ្រ់តាមប្ លអាច្រធាីរៅ មូទីទាល់ មូទីទាល់
ប្ លោត្់រកប្
ន្ រៅរពលខ្្ញុំរកាះអ្រ្ជ ីញពួករគ។
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
៍ ន្ឹងសមតីោត្់។ មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ោត្់ ន្សររសីរ ន្ិងន្ិយយថាៈ
មិន្ប្មន្ជាជាងកាត្់រ រសរមលៀករុំពាក់រទបយ ី
រ៉ាញប្ន្តោត្់ ូ ច្ជារៅហាាយនាយកនញងមញខ្ជុំនាញ
ក់ ន្ ១៥រូពី យ៉ាងរយប្សួលកនញង១ប្ខ្ រោយប្ោន្់ប្ត្រធាីការ១រមា៉ាងកនញង១នថ្ៃ រមា៉ាងសល់ពីរន្ះ
ោត្់ច្ុំណាយរពលរលីការររោធារ
ៈ។
ឹងប្ លពួករយង ី មាន្។
ោត្់ ឹកនាុំពួករយង ី ប្គរ់ោន
ន្ិងរធាីឲ្យរយង ី ខ្មមស់រអ្ៀន្ន្ឹងច្ុំរ
ះ
រប្កាយមក ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមររងកីត្ទុំនាក់ទុំន្ងយ៉ាងជិត្សនិត្ជាមួយ មូទីទាល់ ន្ិងរឃញ ី ថាពាកយសុំ ីប្ ល
រគសររសីរោត្់ោមន្ការរុំរ្លីសរោះរទបយ ី ។
ជាររៀងរល់នថ្ៃ
ោត្់ច្ុំណាយរពលជារប្ច្ីន្នថ្ៃរៅកនញងអាប្សមប្ ល
ចារ់រផ្សតីមររីកថ្មី រ ីមបរ ី រប្ងៀន្រកមងៗពីការកាត្់រ រសរមលៀករុំពាក់ ន្ិងការរ ររលីការររខ្លួន្ឯងរៅអាប្សមផ្សងប្ រ។
ជាររៀងរល់នថ្ៃ ោត្់ប្ រ់ខ្ញ ុំ្ោថន្ភាពកនញងត្ុំរន្់ វ ីរមហាាម ន្ិងភាពលុំ កររស់អ្នករធាី រុំ ី រប្ លោត្់មិន្អាច្អ្ត្់ ័ ប្ទាុំន្ឹងរញ្ហារន្ះ ន្រទបយ យ រោយោរប្ត្ជុំងឺរកីត្រទបង ី ។ ោត្់មិន្ ន្រន្តការររជាមួយយញវវយឯរទៀត្រទប ី ី ភាលមៗ។ រប្កាយមក ជីវ ិត្ោធារ
ៈរៅត្ុំរន្់វា៉ាត្់វាន្់ ទទួលរងផ្សលរ៉ាះពាល់រោយោមន្វត្តមាន្ោត្់រទបយ ី ។
រប្កាយរពលរៅ ល់ទីប្កុង រ៉ា ច្កញត្ រៅប្ពឹករនាារ់ ខ្្ញុំ
ោាល់ទីរនាះ។ រោករវជជរ
ាិ ត្ហាក់ ូច្ជាមាន្អារមម
អ្នកប្ត្ួត្ពិន្ិត្យជុំងឺប្ត្ឹមប្ត្រុំរពញភារកិច្ចររស់ោត្់រញរ៉ា ណាណះ
ន្ររាញខ្លួន្រៅច្ុំរពាះមញ ខ្មហ្វន្តីរវជជោហ្វសត។ ខ្្ញុំ ុំ ឺយ៉ាងខ្មលង ៍ រអ្ៀន្ខ្មមស ន្ិងខ្ឹង ល់អ្នកប្ត្ួត្ពិន្ិត្យជង ុំ ។ រន្ះមិន្ប្មន្ជាការចាុំ ច្់រទបយ ី ។
ោត្់មិន្ោាល់
264
ខ្្ញុំរទបយ ី
ន្ង ្ រ៏ ោយ ិ រទាះរីជាោត្់ោាល់ខ្ញ ុំក
ក៏ោត្់មន្ ិ អាច្រធាីអ្ាីរផ្សសងរប្ៅពរី ន្ះរទបយ ី ។
មហ្វន្តរី វជជោហ្វសតមន្ ិ
អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យខ្្ញុំរៅជួរោត្់ោជាថ្មីរទបយ ី ផ្សាញយរៅវ ិញប្ររឲ្យអ្នកប្ត្ួត្ពិន្ិត្យរនាះមកជួរខ្្ញុំ។
កនញងោថន្ភាពរន្ះ ការប្ត្ួត្ពិន្ត្ ិ យកនញងរហត្ញ ផ្សលអ្នាម័យចាុំ ច្់ណាស់ប្ត្ូវប្ត្អ្ន្ញវត្តច្ុំរពាះអ្នក ុំរ ី រតាម រសវាកមមលុំោរ់ទី៣។ ប្រសិន្ររអ្ ី នកមាន្ប្ទពយសមបត្តរិ ប្ជីសររសរធា ី ី រុំ ី រតាមរសវាកមមរន្ះ មន្ ិ ថាោត្់មាន្ត្ួនាទី អ្ាក ី រ៏ ោយ
ក៏ោត្់ប្ត្ូវអ្ន្ញ វត្តរោយសម័ប្គច្ត្ ិ តតាមរទរ្ញត្ប្តិ លអ្ន្ញវត្តមករលអ្ ី នកប្ក
ូច្រន្ះ
មហ្វន្តីទទួល
រន្ាញកមិន្ប្ត្ូវលុំរអ្ៀងរទបយ ី ។ តាមរទពរិ ោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំ្រឃញ ី ថា មហ្វន្តីទទួលរន្ាញកមិន្ ន្រមល ី ប្ថ្យកច្ត្ ិ តទញកោក់ រលីអ្នក រុំ ី រតាមរសវាកមមទ៣ ី រទបយ ី ប្ររជាចាត្់ទញកអ្នក ុំរ ី រទាុំងរនាះ ូច្ជាសត្ារច្ៀមរៅវ ិញ។ ពួករគន្យ ិ យ រមល ី រយរៅកាន្់អ្នក ុំរ
ីរ
ន្ង ិ មន្ ិ រ្លីយត្រ
ឬផ្សតល់អ្ុំ
ះអ្ុំណាងណាមួយរទបយ ី ។
អ្នករធាី ុំរ
ី រតាម
រសវាកមមលុំោរ់ទី៣ ប្ត្ូវប្ត្រោរពមហ្វន្តទ ុំ រនាះ។ មហ្វន្តី ី ទួលរន្ាញក រប្ពាះរគគត្ ិ ថាពួករគជាអ្នកររប្មីររស់មហ្វន្តីទាង ទាុំងរន្ះរធាកា ី រររខ្ញសពស ី ីលធម៌ ន្ង ិ គុំរមទារប្ ក់ពីពួករគ។ សុំរញប្ត្រធាី ុំរ ុំរ
ី រប្ត្ូវ
ី រអាច្កក់
ន្លញះប្តាណា អ្នក
ន្នាុំរៅកាន្់កប្ន្លងមន្ ិ សមរម រពលខ្លះក៏មាន្ការខ្ករជីងរថ្រ្លីងក៏មាន្។ ររឿងទាុំងរន្ះខ្្ញុំធាលរ់រឃញ ី
ផ្ទាល់ន្ង ឹ ប្្នក។
ោមន្កុំប្
ទប្មង់ណាអាច្រធាី
ន្រទបយ ី
លញះប្តាណាប្ត្អ្នកមាន្ការអ្រ់រ ុំ
សមបត្តស ិ ម័ប្គទទួលយកឋាន្ៈររស់អ្នកប្ក រ រិ សធការររសអ្ន ី កប្ក ទទួលយកភាពលុំ
ន្ង ិ អ្នកមាន្ប្ទពយ
កប្ លអាច្រជៀសវាង
ន្
ន្ិងរល់ឯកោរ ន្ិងភាពអ្យញត្តិធម៌ប្ត្ូវប្ត្ ករច្ញរអាយអ្ស់។ ត្ុំរន្់
រៅរពលណាខ្្ញុំរធាី ុំរ វ ីរមហាាម។
ី ររៅកាន្់ទីប្កុង កត្ថីយវត្ត ខ្្ញុំប្ត្ងលឺការត្អូញប្ត្អរពីភាពលុំ កនន្ពន្ធគយរៅកនញង
រហត្ញ ូរច្នះ
ខ្្ញុំសរប្មច្ច្ិត្តភាលមៗរប្រីប្
ស់សុំ ូ មពរររស់ឯកឧត្តមអ្្ិ លរខ្ត្តរោក
Willingdon។ ខ្្ញុំប្រមូល ន្ិងអាន្រល់ពត្ ័ ៌មាន្ទាក់ទងរោយរ្ចញ ះរ្ចូ លខ្លួន្ឯងថា ពិត្ជាមាន្ការត្អូញប្ត្អររន្ះ ពិត្ប្
ក ប្មន្ ន្ិងររីកច្ុំហរការរ្លីយ្លងោនជាមួយរោឋ្ិ លទីប្កុង រញមនរ។ ខ្្ញុំ
ររស់អ្្ិ រ លី។
ន្អ្រ្ជ ីញរលខ្មធិការឯកជន្
ល Willingdon ប្ពមទាុំងរងចាុំោត្់ផ្សងប្ រ។ លិខ្ិត្ ន្ររាញពីកតីអា
“ប្រសិន្ជារញ្ហារន្ះសថិត្កនញងរងាង់ប្ ន្សមត្ថកិច្ច
រលខ្មធិការរូររនាះន្ិយយថាៈ
ការយកពន្ធោររន្ះយូរហយ ី ”។ ខ្្ញុំគួរត្វា៉ារៅរោឋ្ិ ខ្្ញុំ
ិ ត្ ន្ិងសតីររនាាសទីប្កុង
លប្ររទសឥណា ា ។
ន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយរ ឋ្ិ លឥណា ា រ៉ាញប្ន្ត
រៅរពលខ្្ញុំមាន្ឱ្កាសជួររោកChelmsford
រ៉ាញរណាណះ
អារមម
រយង ី គួរ ករច្ញ
ន្រ្លីយត្រប្ត្ឹមពាកយថាទទួលោាល់រញ្ហារន្ះរ៉ាញរណាណះ។ រទីររញ្ហារន្ះអាច្ប្ត្ូវ
ន្រោះប្ោយ។
ោត្់ររាញ
៍ ភា្ក់រផ្សអីល រៅរពលខ្្ញុំប្ រ់ររឿងរហត្ញទាង ុំ រន្ះ ល់ោត្់។ ោត្់មិន្ ឹងពីរញ្ហារន្ះទាល់ប្ត្រោះ។ ោត្់ ន្ ប្ពមាន្ ករច្ញការរធាី ុំរ ី ររច្ញច្ូល ប្រសិន្ររីអាជា្ធរ វ ីរមហាាម ោមន្ការពន្យល់ ឬការពារច្ុំរពាះសុំរ ី រន្ះ។ រប្កាយរពល រោឋ្ិ
ន្ជួរោត្់ពីរ ឬរីនថ្ៃ ខ្្ញុំអាន្កាប្សត្រឃញ ី ថា ពន្ធគយរៅត្ុំរន្់ វ ីរមហាាម ប្ត្ូវ
ខ្្ញុំចាត្់ទញករហត្ញថារន្ះជាការមក ល់នន្
លទីប្កុង
មួយប្ លខ្្ញុំ
រញមនរ
រលខ្មធិការ
ន្ប្ថ្លងកនញងទីប្រជញុំជន្
ោត្់សួរថា
ធម៌អ្ហិងា
ន្ររាញពីការមិន្ឯកភាពពីការរយង
ហាាប្ោ (Bagasra) កនញងទីប្កុង កត្ថីយវត្ត។
“រត្ីមិន្ប្មន្ជាការគុំរមកុំប្ហងរទឬ”?
ការគុំរមកុំប្ហងប្មន្រទ”? ខ្្ញុំរ្លីយថាៈ
រៅកនញងប្ររទសឥណា ា ។
“មិន្ប្មន្ជាការគុំរមកុំប្ហងរទ
“រត្ីខ្ញ ុំគ ្ ិត្ថា
កុំទបញរពលខ្្ញុំជួរជាមួយ
ធម៌អ្ហិងារៅកនញងសន្ារកថា
អ្ុំណាច្ររស់រោឋ្ិ លនាុំឲ្យមាន្
រ៉ាញប្ន្តរន្ះជាការររប្ងៀន្ ល់ប្រជាជន្រ៉ាញរណាណះ”។
ភារកិច្ចររស់ខ្ញ ុំ្ប្ លប្ត្ូវអ្ន្ញវត្តច្ុំរពាះមញខ្ប្រជាជន្ឲ្យទទួល
ន្សុំ
រន្ះជា
ងប្សរច្ារ់ច្ុំរពាះភាពអ្វ ិជាជ។ ប្ររទសមួយ
់ យមាន្ការប្គរ់ប្គងរោយខ្លួន្ឯង ប្ត្ូវ ឹងរល់វ ិធី ន្ិងមរធា ប្ លច្ងឲ្ ប្ត្រប្រីហង ិ ាជាសុំ
ន្ ករច្ញ។
យច្ុំរពាះរសរភាព។ ជាទូរៅ រោឋ្ិ ី
ល
ងច្ញ ងរប្កាយ។ មា៉ាងវ ិញរទៀត្ ធម៌អ្ហិងា គឺជាអាវញធមួយប្ លមិន្រប្រីហង ិ ា។ ខ្្ញុំចាត្់ទញក
265
ធម៌អ្ហិងា រន្ះជាភារកច្ ិ ចររស់ខ្ញ ុំប្្ លប្ត្ូវពន្យល់ពីការអ្ន្ញវត្ត ន្ង ិ ប្ ន្កុំ ច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសជារោឋ្ិ ភាពផ្សងប្ រ។
ត្់ររស់វា។ ខ្្ញុំ ឹងថា រោឋ្ិ
ល
៏ ន្អ្ុំណាច្មួយ រហយ ល មា ី ខ្្ញុំក៏ ឹងប្ រថា ធម៌អ្ហិងា ក៏ជាឱ្សថ្នន្អ្ធរ ិ បរត្យយ
រលខ្មធិការឆ្លត្រូររនាះ ងក់កាល រហយ ី ន្យ ិ យថាៈ “រយង ី ន្ង ឹ ចាុំរមីល”។
រច្ញពីទីប្កុង រ៉ា ច្កញត្ ខ្្ញុំ
ន្រធាី ុំរ
IV. ទប្ី កុង ោន្់ទន្ ី រី កតាន្
ី ររន្តរៅទីប្កុង តាន្់ទីន្ីរកតាន្។ ប្គូររប្ងៀន្ ន្ិងសិសសរៅទីរនាះ
ររាញរសច្កតីប្សទាញ់ ច្ុំរពាះខ្្ញុំយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ រ ិសណា ឋ រកិច្ចប្ត្ូវ ន្ររៀរច្ុំយ៉ាងលអរោយមាន្ទាុំងភាពរយ សិលបៈ ន្ជួររោក Kakasaheb Kalelkar ជារលីក ុំរូង។
ន្ិងកតីប្សទាញ់ ។ ទីរន្ះរហយ ី ប្ លខ្្ញុំ
ខ្្ញុំមន្ ិ ឹងថារហត្ញអ្រាី ោក Kalelkar រប្កាយមកប្ត្ូវ
ន្រគរៅោត្់ថា Kakasahebរទ។ រប្កាយមករទរ ី
ខ្្ញុំ ឹងពីមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជិត្សនត្ ិ ខ្្ញុំមានក់រ្មះ Sjt. Keshavrao Deshpande រស់រៅកនញងប្ររទសអ្ងរ់ គលស ន្ង ិ ររៀន្រៅរ ឋ
ន្មក
រូោ រគរៅរ្មះោត្់ថា Ganganath Vidyalaya ប្ លជារ្មះប្ត្កួលប្គូររប្ងៀន្ប្ត្ូវ
ន្រប្រី
ឲ្យសមន្ង ឹ ោថន្ភាពប្គួោរមួយ។ រោក Sjt. Kalelkar ជាប្គូររប្ងៀន្មានក់រប្កាយមករគរៅោត្់ថា “កាកា” (មាន្ន្័យថា ពូខ្មងឪពញក) រោក Phadke ប្ត្ូវ
ន្រគរៅថា “មា៉ាមា៉ា” (មាន្ន្័យថា ពូ ខ្មងមាតយ) ច្ុំប្
ក
រោក Harihar Sharma រគរៅោត្់ថា “អាន្់ណា” (មាន្ន្័យថា រង ឬរអូន្ប្រុស)។ អ្នករផ្សសងរទៀត្ក៏មាន្ រ្មះប្សរ ៀងោនរន្ះប្ រ។ រោក Anandanand (ឥសោ ី ា មី) ជាមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់រោក កាកា ន្ង ិ រោក ជាមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់រោក
Patwardhan
ប្កុមការររររស់ខ្ញ ុំ។ ្
រោក
Sjt.
មា៉ាមា៉ា
រប្កាយមក
ន្ររងកីត្ជាប្គួោរ
Deshpandeរៅខ្លួន្ោត្់ថា
ន្ង ិ រនាារ់មកពួករគ
“ោរហព”។
ន្កាលយ
រៅរពលប្គួោរ
Vidyalaya ប្ត្ូវ ន្រ ុំោយរចាល ប្គួោរទាុំងមូលក៏ប្រក ក់ រ៉ាញប្ន្តពួករគមន្ ិ កាត្់ផ្ទតច្់ទុំនាក់ទុំន្ងផ្សលូវច្ត្ ិ ត ឬរ្មះ ប្ លរប្រប្ី
ស់។
រោក Kakasaheb ប្ត្ងរច្ញរប្ៅទទួលយករទពិរោធន្៍រៅខ្មងរប្ៅ កុំទបញងរពលរនាះខ្្ញុំករ៏ ធាី ុំរ
ីរ
រៅទប្ី កុង ោន្់ទន្ ី រី កតាន្ រហយ ី ក៏ជួរោត្់រៅទរី នាះ។ រោក Chintaman Shastri ក៏មាន្វត្តមាន្រៅទរី នាះប្ រ។ អ្នកទាុំងពរី នាក់រន្ះជាប្គូររប្ងៀន្ភាោអ្ង់រគលស។ ប្គួោរហាន្ ី ច្ ិ
ប្ត្ូវ ន្ប្រកប្ច្កឲ្យរស់រៅរផ្សសងពោ ី ន រៅទប្ី កុង
ោន្់ទីន្រី កតាន្។
រោក
Maganlal
Gandhi ជារមប្គួោរប្ត្ូវឃ្លលរុំ មល ់ ត្់នន្អាប្សមប្ លពួករគរស់រៅ។ ី ពវី ិន្័យទាុំងអ្ស់ប្ លប្ត្ូវប្ត្អ្ន្ញវត្តយ៉ាងហមត្ច្ ខ្្ញុំរឃញ ី ពភា ី ពអ្ុំ
ត្់អ្ត្់ធន្់ ច្ុំរ
ះ ង ឹ ន្ិងកតប្ី សទាញ់ ររស់ោត្់មាន្ច្ុំរពញទប្ី កុងោន្់ទន្ ី រី កតាន្ ទាុំងមូល។
ទាុំងរោក Andrews ន្ង ិ រោក Pearson ក៏មាន្វត្តមាន្រៅទីរនាះប្ រ។ កនញងច្ុំរណាមប្គូររប្ងៀន្ជន្ជាត្ិ
ររន្ហាាល់ប្ លខ្្ញុំោាល់ជត្ ិ សនត្ ិ មាន្ ូ ច្ជា រោក Jagadanandbabu រោក Nepalbabu រោក Santoshbabu រោក Kshitimohanbabu រោក Nagenbabu រោក Sharadbabu ន្ង ិ រោក Kalibabu ។
រប្កាយពម ី ក ល់ភាលមៗ ខ្្ញុំក៏ ន្ច្ូលរួមររប្ងៀន្ជាមួយពួករគ ន្ង ិ សស ិ សរផ្សសងៗ ន្ិង
ពួករគអ្ុំពីការរច្ះជួយខ្លួន្ឯង។
ខ្្ញុំរលីកជារយរល់ថា
ប្រសិន្ររីពួករគ
ន្ពិភាកាជាមួយ
ន្ិងកូ ន្សិសសចារ់រផ្សតីមរកមករកការ
ច្ុំអ្ិន្អាហាររោយខ្លួន្ឯង រនាះវារធាីឲ្យរយង ី អាច្ប្គរ់ប្គងរៅរលីខ្ញសភាពផ្សលូវកាយ ន្ិងផ្សលូវច្ិត្តររស់កូន្សិសស ន្ិងអាច្ជួយឲ្យកូន្សិសសយល់ពីអ្ាីរៅជាការរច្ះជួយខ្លួន្ឯង។ មាន្ប្គូររប្ងៀន្មានក់
ភាពតាមសុំរ
ឬពីរនាក់រញរ៉ា ណាណះហាក់ ូ ច្ជាោាក់រសាីរន្ឹងសុំរ
ី រន្ះទាុំងប្សុង។
សិសសប្គរ់ោនក៏រពញច្ិត្តន្ឹងសុំរ
ី រន្ះ
ី រន្ះ
ន្
រ៉ាញប្ន្តប្គូមួយច្ុំន្ួន្រទៀត្ឯក
់ ករសជាត្ិភាពប្រលក រប្ពាះពួករគច្ងោ
266
រន្ះ។ រប្កាយមក ពួករយង ី ក៏ ន្ចារ់រផ្សតីមការពិរោធន្៍រន្ះ។ រៅរពលខ្្ញុំអ្រ្ជ ីញកវ ីន្ព ិ ន្ធឲ្យររ្ច ញមត្ិរយរល់ ោត្់ន្ិយយថា
ោត្់មិន្យល់រទបង ី
ន្ង ិ ឲ្យរធាីតាមរុំ
ងររស់ប្គូររប្ងៀន្។
ច្ុំរពាះសស ិ សោត្់ន្យ ិ យថា
“ការពរិ ោធន្៍ជាគន្លះឹ ្ន្រៅរកប្កត្ ឹ យប្កម”។
់ មាលង រោក Pearson ចារ់រផ្សតីមអ្ន្ញវត្តភារកច្ ុំ កាយច្ត្ ិ ចរ ីមបឲ្ ី យការពិរោធន្៍រជាគជ័យ។ ោត្់លះរងក ិ ត
រ ីមបផ្ស ី សុំរសជាត្និ ន្អាហារ។
មន្ញសសមួយច្ុំន្ួន្រៅកាត្់រប្ន្ល ន្ង រោក ិ មួយច្ុំន្ួន្រទៀត្សុំអាត្ប្ោរ់ធ្ញជាត្។ ិ
Nagenbabu ន្ង ិ អ្នករផ្សសងរទៀត្ច្ូលរួមសុំអាត្អ្នាម័យផ្សាះ
ការរធាកា ី រៅន្ឹងន ពួករគណាស់។ ី ររររោយមាន្កាន្់ច្រជក
យ ន្ិងររោ ិ ថ ន្ជញុំវ ិញ។ ខ្្ញុំរពញច្ិត្តន្ង ឹ ោថន្ភាពនន្
រ៉ាញប្ន្ត ជាកតរី ុំពឹងធុំរធងរពករៅរលរី កមងៗទាុំង ១២៥នាក់ ន្ង ុំ ពលកមម។ ិ ប្គូររប្ងៀន្ប្ត្ូវរធាីការរោយកមាលង
មាន្ការពភា ិ កាោនជាររៀងរល់នថ្ៃ។ ពួករគមួយច្ុំន្ួន្
ន្ររាញការធញ ញប្ទាន្់។ រ៉ាញប្ន្តរោក Pearson មន្ ិ ប្មន្
ជាមន្ញសសច្ញះចាញ់ រយៗរនាះរទបយ ី ។ ប្គរ់រពល ខ្្ញុំប្ត្ងរឃញ ី ោត្់រធារី ន្ះរធាីរនាះរៅកនញងផ្សាះ ោត្់ប្ត្ូវសុំអាត្ផ្សាះ
យជារប្ច្ន្ ី ។
រទាះជាយ៉ាងណា ប្គះឹ ោថន្មួយមន្ ិ ប្ត្ូវ ប្ លទទួល
ន្
ការពរិ ោធន្៍រន្ះរពលខ្លះក៏មន្ ិ ទទួលរជាគជ័យប្ រ។
់ មការយៈការពរិ ោធន្៍កញ ងច្រនា ត្់រងតា ន ល ះរពលរន្ះរទបយ ី
ខ្្ញុំគត្ ិ ថា
ន្អាច្ជួយ ល់ប្គូររប្ងៀន្ទាុំងរនាះ។
យ ឬកប្ន្លងរផ្សសង។ ភាពលាញលបនី ន្
រទពរិ ោធន្៍មួយច្ុំន្ួន្
ខ្្ញុំគិត្ថាន្ឹងរស់រៅទីប្កុង តាន្់ទីន្ីរកតាន្ ឲ្យ ន្យូររន្តិច្ រ៉ាញប្ន្តវាសនាខ្ញសពីអ្ាីប្ លរយង ី គិត្។ រប្កាយ រពលរស់រៅទីរនាះ ន្១ស ត ហ៍ ខ្្ញុំក៏ទទួល ន្រត្រទបប្កាមមួយពីទីប្កុងផ្សូ ណា អ្ុំពី ុំ ឹ ងមរ ភាពររស់រោក Gokhale ។ អ្នកប្គរ់ោនរៅទីរន្ះ
ន្ច្ូលរួមច្ុំប្
វ ិហារអាប្សមរ ីមបកា ី ន្់ទញកខច្ុំរពាះមរ
ភាពរន្ះ។ កនញងនថ្ៃជាមួយោនរន្ះ ខ្្ញុំ
ជាមួយ្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ ន្ិងរោក Maganlal ច្ុំប្ ិ ន្ជូ ន្ ុំរ
រោក Andrews
កទញកខ រ៏ ប្កៀមប្កុំរន្ះ។ មាន្កិច្ចប្រជញុំមួយប្ត្ូវ
ន្រធាីរទបង ី រៅ
ន្ចាករច្ញរៅកាន្់ទីប្កុង ផ្សូ ណា
កអ្នករផ្សសងរទៀត្ោនក់រៅទីប្កុងតាន្់ទីន្ីរកតាន្ ប្ ល។
្ ិត្ថា រន្ះ ី រខ្្ញរុំ ហូ ត្មក ល់ទីប្កុង Burdwan ។ ោត្់សួរខ្្ញុំថាៈ “ រត្ីខ្ញ ុំគ
ជារពលប្ លប្ត្ូវអ្ន្ញវត្ត ធម៌អ្ហិងា កនញងប្ររទសឥណា ា ”? ប្រសិន្ររី ូ រច្នះប្មន្ រត្ីខ្ញ ុំ្មាន្គុំន្ិត្អ្ាីប្ រ?
ខ្្ញុំន្ិយយថាៈ “រន្ះជាររឿងលុំ កកនញងការន្ិយយ”។ ខ្្ញុំមិន្ ន្រធាីអ្ាីទាល់ប្ត្រោះកនញងរយៈរពល ១ឆ្នរុំ ន្ះ។ រោក Gokhale ន្សន្ាឲ្យខ្្ញុំរធាី ុំរ ី រជញុំវ ិញប្ររទសឥណា ា រ ីមបទ ី ទួល ន្រទពិរោធន្៍ ន្ិងមិន្ប្ត្ូវររ្ច ញមត្ិ រយរល់រលីការររោធារ
ៈរទបយ រហូត្ខ្្ញុំរ្ច រ់រយៈរពលោកលបងរន្ះ។ សូមបប្ី ត្រយៈរពល១ឆ្នក ុំ ន្លងផ្សញត្ ី
រៅរហយ ខ្្ញុំរៅប្ត្មិន្ទាន្់ ី
ន្ររាញ ន្ិងន្ិយយអ្ុំពីមត្ិរយរល់អ្ាីរទបយ ី ។
អ្ន្ញវត្ត ធម៌អ្ហិងា រន្ះកនញងរយៈរពល៥ឆ្ន ុំ ឬយ៉ាងណារនាះរទបយ ី ។
ូរច្នះ ខ្្ញុំមិន្រ ុំពឹងថា មាន្រពល
ភាជរ់ន្ឹងររឿងរ៉ា វរន្ះ ខ្្ញុំធាលរ់សុំោល់រឃញ ្ ួយច្ុំន្ួន្រលី ី ថា រោក Gokhale ធាលរ់រសីច្ន្ឹងគុំន្ិត្ររស់ខ្ញ ុំម
ប្កឹត្យប្កមរៅផ្សាះររស់ជន្ជាត្ិឥណា ា ន្ិងន្ិយយថាៈ ”រប្កាយពីខ្ញ ុំរ្ ស់រៅកនញងប្ររទសឥណា ា ១ឆ្ន ុំ គុំន្ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ន្ឹង ប្កប្ប្ររោយខ្លួន្ឯង”។
អ្នករធាី ុំរ
V. រញ្ហាលុំ កររស់អ្ក ន រុំ
ុំ រ់ទ៣ ី រតាមរសវាកមមលោ ី
ី រតាមរសវាកមមលុំោរ់ទី៣ រៅទីប្កុង Burdwan សូមបប្ី ត្ការទិញសុំរញប្ត្ក៏ពួករគមាន្ការលុំ
កប្ រ។ រគប្ រ់រយង ី ថា សូមបប្ី ត្សុំរញប្ត្រធាី ុំរ
រទបយ ី ។ រៅោថន្ីយរថ្រ្លីង ប្ត្ងជួររៅរញ្ហាលុំ យយជាមួយោត្់អ្ុំពីរញ្ហាលុំ
កនន្ការរធាី ុំរ
ី រតាមរសវាកមមលុំោរ់ទី៣ ក៏មិន្រយប្សួលកនញងការកក់ទញកមញន្ កលុំ
ី ររន្ះ។
កខ្មលង ុំ ។ មន្ញសសមានក់ប្ រ់ខ្ញ ុំឲ្ ្ យរៅជាមួយោត្់ ខ្្ញុំកន្ ៏ ិ ោត្់ក៏ន្ិយយប្
រ់ពីភាពលុំ
កប្ លជួរប្រទះរន្ះ
267
ូច្ោនរន្ះ។ រប្កាយរនាះភាលមៗ ការយល័ យលក់សុំរញប្ត្ ន្ររក ិ ី ទាារ ខ្្ញុំក៏ ន្រៅទញ ិ សុំរញប្ត្ រ៉ាញប្ន្តវាមិន្ប្មន្ ជាររឿងរយប្សួលកនញងការទិញសុំរញប្ត្រទបយ ី ។ អ្នក រុំ ី ររន្តកន្ាញយប្ររប្ជៀត្ោន ខ្លះ ន្រញញប្ចាន្ខ្្ញុំរច្ញឲ្យរៅ រប្កាយពួករគ។ ជាលទធផ្សល ខ្្ញុំកាលយជាអ្នក ុំរ រថ្រ្លីងមក ល់
ី រច្ញងរប្កាយរគប្ លទទួល
ូរច្នះការរកប្ន្លងអ្ងាញយកនញងរថ្រ្លីងជាររឿងលុំ
រ៉ាញប្ន្តកញ ងទូ ន ររថ្រ្លង ី ទាុំងរនាះអ្នក ុំរ
ន្សុំរញប្ត្។
កមួយរផ្សសងរទៀត្។ ខ្្ញុំរត្់រៅកាន្់ទូររថ្រ្លង ី
ី រសញ ទធប្ត្ន្យ ិ យ ូច្ោនថា “ោមន្កប្ន្លងទុំរន្ររនាះរទបយ ី ”។ ខ្្ញុំរត្់រៅជួរសន្តិ
សញខ្ រប្កាយមកោត្់ន្ិយយថា “ខ្្ញុំប្ត្ូវរកប្ន្លងអ្ងាញយកនញងទូររថ្រ្លង ី រនាះរោយខ្លួន្ឯង ររម ី ន្ ិ ូ រចានះរទ ខ្្ញុំប្ត្ូវរងចាុំ ប្ខ្សរថ្រ្លង ី រជីងរនាារ់”។
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំព ្ ិត្ជាមាន្ការរររនាាន្់ប្មន្
ោតរ់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ន្ប្
រៅកនញងទូរកណា ត ល។
ូរច្នះខ្្ញុំរ្លីយត្ររោយការគួរសម។ រ៉ាញប្ន្តសន្តិសញខ្រូររនាះោមន្រពល
រ់រៅរោក Maganlalឲ្យប្ររប្ជៀត្ច្ូលជាមួយពួករគ ច្ុំប្
សន្តស ត ល ិ ញខ្រពលរឃញ ី ពួករយង ី ច្ូលកនញងទូរកណា
ប្ ក់ពីខ្ញ ុំរ ្ ប្ន្ថមរទៀត្។ ខ្្ញុំន្ិយយរៅកាន្់ោត្់ថា៖
កខ្្ញុំ ន្ង ិ ្រយ ិ
រពលរៅ ល់ោថន្យ ី
Asansolោត្់
ភារកច្ ្ ពួករយង ិ ចររស់រោកគប្ឺ ត្ូវរកកប្ន្លងអ្ងាញយសប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ី មន្ ិ អាច្សូមបរី កកប្ន្លងទុំរន្រ
រយង ី ក៏មកអ្ងាញយរៅទរី ន្ះ។
ន្
សន្តិសញខ្រនាះរ្លីយថាៈ “ខ្្ញុំមិន្ប្ត្ូវត្វា៉ាជាមួយោត្់រទបយ ី ”។ ោត្់មិន្អាច្រកកប្ន្លងឲ្យខ្្ញុំ
ប្ត្រងន់ ថ្លរប្ន្ថម ឬរច្ញពីកប្ន្លងរន្ះ។
រោយោរខ្្ញុំមាន្ការប្រញារ់ប្ត្ូវរៅទីប្កុង ផ្សូ ណា
រទបយ ី ជាមួយសន្តិសញខ្រនាះ រ៉ាញប្ន្តអារមម
ូរច្នះខ្្ញុំករ ៏ ងប្់
ន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវ
ក់រប្ន្ថមឲ្យោត្់ រោយមិន្ត្វា៉ារទៀត្
៍ ខ្្ញុំយល់ច្ាស់ថារន្ះជាអ្ុំរពីអ្យញត្តិធម៌។
លញះប្ពឹករទបង ី រយង ី ន្មក ល់ោថន្ីយ មូ ហាាល់ោរយ (Mogalsarai)។ រោក Maganlal
រៅកប្ន្លងរៅអ្ីរប្មុងទញកសប្មារ់អ្នក ុំរ ខ្្ញុំ
ី រលុំោរ់ទី៣ រហយ ី រពលរនាះខ្្ញុំក៏
ន្ប្ រ់រៅអ្នកពិន្ិត្យសុំរញប្ត្ន្ូវរហត្ញការ
ររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅកាន្់កប្ន្លងរប្មុងទញកសប្មារ់អ្នក ុំរ ប្គរ់ប្គងរថ្រ្លីង
រ៉ាញប្ន្តប្ោរ់ប្ត្ទទួល
លិខ្ិត្រញ្ហជក់រនាះរទបយ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំជា ្ ករ ី ន្ប្
៍ រន្ះ
ី រតាមរសវាកមមរន្ះ។ កររស់អ្នករធាី ុំរ
ន្ិងសញុំឲ្យោត្់រច្ញឯកោររញ្ហជក់អ្ុំពីការរតូរកប្ន្លង
“ពួករគមិន្ប្ លប្រគល់ប្
ន្ប្ រ់រៅអាជា្ធរ
ក់ប្ លរងរ់ លីសរោយរច្ញ
ី រពីទីប្កុង Burdwanមកោថន្ីយ មូហាាល់ោរយ។
ចារ់តាង ុំ ពីរពលោាល់ពីរទពិរោធន្៍នន្ការរធាី ុំរ រញ្ហាលុំ
ន្រតូរកប្ន្លងរៅអ្ងាញយជារៅទីរនាះ
ី រលុំោរ់ទី៣ រ៉ាញប្ន្តោត្់ ន្រ ិរសធ។ ខ្្ញុំ
ន្ច្រមលីយថាៈ
ន្អ្ងាញយ
ី រលីកប្លង”។ រទាះជាយ៉ាងណា វាមិន្រយប្សួលរទបយ ី ប្ លប្ត្ូវទទួល
ក់ប្ត្ទបរ់មកវ ិញ ពីការរធាី ុំរ
រចាលការរធាី ុំរ
ូរច្នះពួក
ប្រសន្ ិ ររីរោកអាច្រកកប្ន្លងឲ្យរយង ី សប្មាករៅទូរប្ លផ្សតល់រសវាកមមលុំោរ់ទី៣
ន្ រយង ី រករយន្ ី ឹងរៅអ្ងាញយកប្ន្លងរនាះ។
ប្ រ។
ន្ច្ូល
ី រតាមរសវាកមមលុំោរ់ទី៣
ី រតាមរសវាកមមលុំោរ់ទី៣
ខ្្ញុំកស ៏ រប្មច្ច្ិត្តរ ះរង់
រកីត្រទបង ី រោយោរន្ិនានការនន្ការរប្រីប្
ស់
អ្ុំណាច្ប្ជុលររស់មហ្វន្តីទទួលរន្ាញកផ្សលូវប្ ក។ រយង ី មិន្សតីររនាាសច្ុំរពាះទមាលរ់កខ្ាក់ ភាពអាតាមន្ិយម អ្ត្តច្រក ិ រឈលយ ន្ិងការខ្ាះការយល់ ឹងររស់អ្នក ុំរ ី
ី ររទបយ ី ។ ពួករគមិន្
ន្ ឹងថាពួករគកុំពញងទទួលយកទមាលរ់អាប្កក់
ការខ្ាះអ្នាម័យ ឬភាពអ្តាមន្ិយមរទបយ ី ។ ពួករគរជឿថា ប្គរ់យ៉ាងប្ លរធាីគឺរកីត្រទបង ី ពីធមមជាត្ិ។ រប្កាយមក រយង ី
ន្មក ល់ោថន្ីយ Kalyan ។ រោក Maganlal ន្ិងខ្្ញុំ
កាយរៅកនញងោថន្ីយរនាះ។ ខ្
ន្ច្ញ ះរៅងូត្ទឹកសុំអាត្
ៈរពលខ្្ញុំកុំពញងររៀរច្ុំឲ្យ្រយររស់ ខ្ញ ុំង ្ ូត្ទឹករនាះ ប្ោរ់ប្ត្ ន្ជួររោក Sjt. ិ Kaul ជាសមាជិកអ្ងាការអ្នកការពារសងាមឥណា ា ។ ោត្់មាន្រុំ ងរធាី រុំ ី ររៅកាន្់ទីប្កុងផ្សូ ណា ប្ រ។ ោត្់រសនី ឲ្យ្រយររស់ ខ្ញ ុំអា ្ ច្មាន្សិទធិងូត្ទឹកសុំអាត្រងកាយរៅរន្ាររ់ សវាកមមលុំោរ់ទី២។ ខ្្ញុំោាក់រសាីរទទួលសុំរ ិ
ី រន្ះ។
268
ខ្្ញុំ ឹងថា
្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ោមន្សទ ធិ ូ លរៅរប្រប្ី ិ ិ ច្
លុំោរ់ទ២ ី រទបយ ី
ស់រន្ារទ ់ ក ឹ ប្ លរប្មុងទញកសប្មារ់អ្នករធាី ុំរ
រ៉ាញប្ន្តទីរុំផ្សញត្ខ្្ញុំគិត្ថាវាមន្ ិ ប្មន្ជាររឿងប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវរនាះរទបយ ី ។
ខ្្ញុំ ឹងថា
ី រតាមរសវាកមម
រន្ះមន្ ិ ប្មន្ជារុំ
ង
នន្ការពត្ ខ្ញ ុំ្ច្ងរ់ ប្រីប្ ស់រន្ារទ ់ ឹករទ រ៉ាញប្ន្ត ោាមគ រទីររធាីឲ្យ ិ រទបយ ី ។ មន្ ិ ប្មន្្រយររស់ ិ ី ត្ ិ លុំរអ្ៀងមករល្ ី រយ ិ មាន្អ្នាគត្ិច្ុំរពាះសច្ចធម៌។ ទសសន្វ ិទូរោក Upanishad ន្យ ល ិ យថា សច្ចធម៌កុំពញងោក់ខ្ួ ន្រៅព ីរប្កាយនសប មាសនន្គុំន្ត្ ិ រុំភាន្់អារមម
៍។
VI. ការរ្ចញ ះរ្ចូ ល
រៅរពលមក ល់ទីប្កុង ផ្សូ ណា ន្ិងរប្កាយរប្កាយច្ូលរួមពិធីរញ
យសពរួច្រល់ ពួករយង ី
ន្ពិភាកាោន
អ្ុំពីរជាគវាសនាររស់អ្ងាការ ន្ិងរញ្ហាថារត្ីខ្ញ ុំគ ្ ួរច្ូលរួម ឬមិន្ច្ូលរួមរៅកនញងអ្ងាការរន្ះ។ រញ្ហាសមាជិកភាព កាលយជារញ្ហាររសរ ី សប្មារ់ខ្ញ ុំប្្ ត្ូវរោះប្ោយ។
កាលពីរោក
ន្
Gokhaleរៅមាន្វត្តមាន្ទីរន្ះ
ខ្្ញុំោមន្រុំ ង ុំ រប្ ល ងររស់ោត្់រញរ៉ា ណាណះ រ៉ាញប្ន្តក៏ជាជហ
់ ុំរពញតាមរុំ ច្ូលរួមជាសមាជិកនន្អ្ងាការរន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំប្ោន្់ប្ត្ច្ងរ
ខ្្ញុំប្សទាញ់ ច្ូលច្ត្ ិ តផ្សងប្ រ។ ការចារ់រផ្សតីមរ ីររៅពយញះសមញប្ទនន្ជីវ ិត្ោធារ
ៈររស់ប្រជាជន្ឥណា ា ទាមទារឲ្យរូរ
រកាសញវត្ថិភាព។ រពលរន្ះោត្់ចាករច្ញ
ស់ធន្ធាន្ផ្ទាល់ខ្ួ ន្ររស់ ល ខ្ញ ុំ្ រ ីមបី
ខ្្ញុំកាលយជាអ្នកកាច្់ច្ងកូត្ឲ្យ
ន្ប្ត្ឹមប្ត្ូវ។
ច្ូលជាសមាជិកនន្អ្ងាការរន្ះ។
រពលរោក
ត្់រៅរហយ ី
Gokhale
ខ្្ញុំគត្ ិ ថាការរធាប្ី រររន្ះ
រៅមាន្វត្តមាន្
ូច្រន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវរប្រប្ី អាច្ឲ្យវ ិញ្ហញ
ខ្្ញុំមាន្អារមម
៍ ច្ុំរពាះការ
Gokhale
ន្សៃរ។ ់
កខន្ធរោក
រោយោមន្ការោាក់រសារី ន្ង ិ មាន្ជុំហរមញង ឹ មា៉ាត្់ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមរធាកា ី ររ្ចញ ះរ្ចូ លសមាជិកទាុំងរនាះ។ ភាគរប្ច្នី ន្សមាជិកអ្ងាការរន្ះ
ពាយមររាញប្
រ់ពួករគកញុំឲ្យមាន្អារមម
ន្មកជួរជញុំោនរៅទប្ី កុង ផ្សូ ណា។ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមរធាឲ្ ី យពួករគរពញច្ិត្ត ន្ង ិ ៍ ្័យខ្មលច្ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំ
រកខពួកោន។ ប្កុមមួយប្ផ្សនករពញច្ត្ ិ តន្ង ឹ ឲ្យខ្្ញុំច្ូលជាសមាជិក ខ្
ន្រឃញ ី ថា សមាជិកទាុំងរន្ះ
ៈមួយប្ផ្សនករទៀត្
ន្ប្រកប្ច្ក
ន្ជុំទាស់ជាោច្់ខ្មត្។ ខ្្ញុំ ឹង
ថា ោមន្ការឯកភាពណាមួយ ូច្ោនសប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ រ៉ាញប្ន្ត្កតីភាពររស់ពួករគច្ុំរពាះអ្ងាការមាន្ទុំហធ ុំ ុំជាង មន្ ី ិ ត្ូច្ជាងកតីប្សទាញ់ ររស់ពួករគច្ុំរពាះខ្្ញុំរទបយ ី ។ ជូរច្ត្់ រ៉ាញប្ន្តជាការកុំ
រហត្ញ ូរច្នះ
រល់ការពិភាកាោនររស់រយង ី មន្ ិ ររាញភាពលាង ី
ត្់យ៉ាងត្ង ឹ រញងច្ុំ ឹ រពាះរញ្ហានន្វ ិន្័យ។ សមាជិកប្កុមប្ លជុំទាស់ខ្ញ ុំ្រលក ី រទបង ី ថា ពួករគ ន្ង ិ
ខ្្ញុំ ូច្ជាមគុំន្ិត្នន្ជីវ ិត្រផ្សសងោន រហយ ី ពួករគមាន្អារមម
៍ ថា ភាពជាសមាជិកររស់ខ្ញ ុំ្ន្ង ឹ រងករៅជារប្ោះថានក់ ល់
រោលរៅប្ លររងកត្ ី រទបយ ី រោយអ្ងាការ រហយ ី រប្ោះថានក់រន្ះរលីសពអ្ ី ប្ាី លពួករគអាច្ប្គរ់ប្គង រនាារ់ពីពភា ិ កាប្វកប្ញកអ្ស់រយៈរពលយូរមក
រប្កាយរទៀត្។
រពលមក ល់ផ្សាះវ ិញ
ខ្្ញុំ
រឆ្នត្តាមសរមលងភាគរប្ច្ប្ី រឬរទ?
ការសរប្មច្ច្ិត្តច្ញងរប្កាយប្ត្ូវ
ន្រមភពរ ុំ ។ ី ញ្ហារន្ះយ៉ាងខ្មលង
ន្។
ន្ពន្ាររពលរៅរពល
រត្មា ី ន្ការរសច្កតច្ ី ត្ ិ តប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវតាមរយៈការរ
ះ
រត្ីការសរប្មច្ច្ិត្តរន្ះប្ត្ូវ ន្រធារី ទបង ្ ុំរពាះរោក ី ប្ផ្សនកតាម្កតភា ី ពររស់ខ្ញ ុំច្
Gokhale ប្ រឬរទ? ខ្្ញុំ ង ឹ ច្ាស់ថា រៅរពលប្ លមាន្ការប្រកប្ច្កប្សួច្ប្ោវប្រររន្ះ កនញងច្ុំរណាមសមាជិកនន្ អ្ងាការរលីភាពជាសមាជក ិ ររស់ខ្ញ ុំ្ សមាជិក
ូរច្នះជរប្មស ី លអរុំផ្សញត្សប្មារ់ខ្ញ ុំ្
គប្ឺ ត្ូវ កយកមកវ ិញន្ូវពាកយសញុំច្ូលជា
រប្ពាះការរធាីប្រររន្ះរ ីមបក ុំ ច្ុំរពាះប្កុមប្រឆ្ុំង។ ី ញុំឲ្យមាន្ោថន្ភាពលុំ កខ្មលង
ប្ត្ង់ច្ុំ ញ ច្រន្ះរហយ ី
ប្ លខ្្ញុំគិត្ ល់្កតីភាពររស់ខ្ញ ុំច្ ្ ុំរពាះអ្ងាការ ន្ិងច្ុំរពាះរោក Gokhale។ ខ្្ញុំសរប្មច្ច្ិត្តភាលមៗសររសរលិខ្ិត្រៅ រោក Shastri រោយសញុំឲ្យោត្់ពន្ាររពលកិច្ចប្រជញុំសរប្មច្រសច្កតីរន្ះទាុំងប្សុង។ ប្កុមប្រឆ្ុំងន្ឹងការសញុំច្ូលជា សមាជិក សរាយច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ ច្ុំរពាះការសរប្មច្ររស់ខ្ញ ុំរ្ ន្ះ។ ការ កពាកយសញុំជាសមាជិក ខ្លួន្ឯងថាជាសមាជិកនន្អ្ងាការរន្ះ។
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរជឿជាក់
269
រពលរន្ះរទពិរោធន្៍
ន្ររាញខ្្ញុំថា វាជាររឿងលអប្ លខ្្ញុំមន្ ិ
ប្កុមប្រឆ្ុំងន្ឹងខ្្ញុំសរាយច្ិត្ត ូច្ោនប្ រ។ ការ
៍ មាន្ភាពផ្សាញយោនទាុំងប្សុង។
រទពរិ ោធន្៍ក៏
ន្កាលយជាសមាជិកផ្សលូវការ ន្ង ិ
ន្ររាញប្ រថា
ន្រធាឲ្ ី យ
ទសសន្ររស់ពួករយង ី រលីរោល
រ៉ាញប្ន្តការទទួលោាល់ភាពប្ផ្សសងោនរន្ះមន្ ិ ប្មន្មាន្ន្័យថារធាឲ្ ី យរយង ី ឃ្លលត្
ឆ្ៃយ ឬសអរ់ោនរនាះរទបយ ី ។ ពួករយង ី រៅប្ត្ជារងរអូន្ ន្ង ិ អ្នកប្ លរស់រៅកនញងអ្ងាការរន្ះកនញងប្ររទសប្ត្មួយ។ ការពត្ ា រទបយ ិ រញ្ហជក់ថាខ្្ញុំមន្ ិ ប្មន្ជាសមាជិកផ្សលូវការនន្អ្ងាការការពារសងាមឥណា ី
រ៉ាញប្ន្តកញ នងច្ត្ ិ តខ្ញ ុំ្
ន្
កាលយជាសមាជក ិ រួច្រៅរហយ ី ។ ទុំនាក់ទុំន្ងផ្សលូវច្ិត្តមាន្ត្នមលជាងទុំនាក់ទុំន្ងរងកាយ។ ការប្រងប្ច្កទុំនាក់ទុំន្ង រងកាយពទ ី ុំនាក់ទុំន្ងផ្សលូវច្ិត្ត គជា ឺ ខ្លួន្ប្
ូរច្នះប្ រ។
ពធ ី បស ិ ធ ី មមយប្តារ ម ី ច្ចភាពររស់ហិ ូ ា ោសន្ក ិ
VII. រៅតាមផ្សលូវរធាី ុំរ
ប្ លោមន្វ ិញ្ហញ
់ ូន្ខ្្ រង៉ា ហ ា ញ ុំ
ន្ឈរ់សប្មាករៅទប្ី កុង
រក់ទាក់ខ្ញ ុំអ្ ្ ស់ពច្ ី ត្ ិ ត។ កុំទបញងរពលសប្មាករៅទីរនាះ ខ្្ញុំជាអ្នកត្មោច្់មញង ឹ មា៉ាត្់រុំផ្សញត្
ូច្រន្ះ រល់ប្ផ្សលរឈី ន្ង ិ
ី ររៅជួររោករ
ាិ ត្
រៅទប្ី កុង
Mehta
Calcutta ។ រៅទរី នាះខ្្ញុំជារ្្ៀវររស់រោក Babu Bhupendranath Basu ។ ជន្ជាត្រិ រន្ហាាល់
ន្ទទួល
ធ្ញជាត្ទា ុំ អ្ស់ខ្ញ ុំស ្ ប្មិត្សប្មាុំងរុំផ្សញត្។ ររៀងរល់យរ់ហ្វសតៗ ិ ង ី ជាអ្នករមីលប្ថ្ផ្សាះសប្មបងប្ត្ងរប្កាករកសុំរកធ្ញជាត្។ ិ រល់ការររៀរច្ុំប្ផ្សលរឈប្ី សស់ៗងទាុំងអ្ស់ ប្ត្ូវ ន្រធាតា ា ។ មាន្អាហារប្រ ី មរច្នារទជន្ជាត្ឥ ិ ណា ប្ររ្ទប្ត្ូវ
ិ ត្ៗជារប្ច្ីន្
ន្ររៀរច្ុំសប្មារ់ពួករយង ្ ន ក់រ្មះ រ ុំោស់ (Ramdas) ី កនញងច្ុំរណាមរនាះក៏មាន្កូន្ប្រុសររស់ខ្ញ ុំមា
ប្ រ។ ខ្្ញុំរកត្ ុំ ច្ុំរពាះការរធារ ឋ រកច្ ី សររសរី យ៉ាងខ្មលង ី ិសណា ិ ចប្រកររោយកតប្ី សទាញ់ ប្រររន្ះ។ ់ ូន្ តាមនាវារធាី រុំ ី ររៅកាន្់ទីប្កុង រង៉ា ហ ា ខ្្ញុំគជា ឺ អ្នក ុំរ ី រមានក់ប្ លសប្មាករលី ុំរូលនាវា។ រៅរលីនាវា អ្ាប្ី លគួរឲ្យរោកោតយគឺរន្ារទ ់ ឹកោមន្អ្នាម័យ
ច្ុំប្
ប្ ស់រងាន្អ្ ់ នាម័យ ចាុំ ច្់ប្ត្ូវរ ីរកាត្់ ឬរផ្ទតះទឹកមូប្ត្។
ករងាន្់អានាម័យមាន្កលន្ ិ សអញយ។
ភាពខ្ាះអ្នាម័យទាុំងរន្ះហួសពអ្ ី ប្ាី លអាច្ទទួលយក
រ៉ាញប្ន្តឥត្ប្ររយជន្៍រទបយ ី ។ អ្នក ុំរ ររស់ពួករគ
ន្រន្សល់ទញកច្ុំ
ន្។ ខ្្ញុំ
រៅរពលប្ត្ូវរប្រី
ន្ប្ រ់ររឿងរន្ះរៅមហ្វន្តប្ី គរ់ប្គងនាវា
់ នាម័យតាមទមាលរ់ឥត្ខ្ាល់ររស់ពួករគ។ រៅជុំវ ិញកប្ន្លង ី ររប្រប្ី ស់រងាន្អ្
ុំ ក់ ន្ង ី អាហារ ថានជ ិ សលក ឹ មលូរ។ ពួករគន្ិយយោនមន្ ិ រច្ះច្រ់ ន្ង ិ ពាយមប្គរ់ប្គង
រន្ារ់ឲ្យ ន្រប្ច្ន្ ី តាមប្ លអាច្រធាីរៅ ២នថ្ៃរន្ះ រយង ី មាន្ការលុំ
ករុំផ្សញត្។
ទាុំងរន្ះឲ្យោត្់ ន្ ឹង។
អ្រគញ
វា៉ាលស ី ុំពង ី សុំរពាងរប្ច្ន្ ី ជាងអ្នករធាី ុំរ
ន្។
់ ូន្ រៅរពលរៅ ល់ទប្ី កុង រង៉ា ហ ា ខ្្ញុំ
ី រ។
រយៈរពលរធាី ុំរ
ន្សររសរលខ្ ិ ត្ ិ រផ្ស្ីរៅភានក់ររប្កុមហញន្នាវា រោយប្
ច្ុំរពាះលខ្ ិ ត្ ិ រន្ះ
ន្ង ិ ការខ្ត្ ិ ខ្ុំប្រង ឹ ប្ប្រងជួយររស់រោករ
កនញងរញ្ហារន្ះ រប្ពាះរៅរពលប្ត្ទបរ់រញ្ហាទាុំងរន្ះមាន្ត្ច្ ិ ត្ួច្រុំផ្សញត្។ ការទទួលទាន្ប្ផ្សលរឈី
ាិ ត្
៍
Mehta
ន្កាលយជារញ្ហារប្ន្ថមរៅរពលប្ លរៅ ល់ទប្ី កុង រង៉ា ់ហូន្។ ា រ៉ាញប្ន្តរោយរហត្ញ ថា
រគហោឋន្ររស់រោក Mehta លអ ូច្ផ្សាះររស់ខ្ញ ុំ្ប្ រ
ូច្រន្ះខ្្ញុំអាច្ប្គរ់ប្គងការច្ុំណាយខ្ជះខ្មជយ
យ៉ាងណា ខ្្ញុំមិន្ ន្ោក់កប្មត្ ិ រប្ច្ីន្ច្ុំរពាះការទទួលទាន្ រប្ពាះប្កអ្ូមមាត្់ ន្ិងប្្នក ប្រលកោននន្អាហារទាុំងរន្ះ។
រ់រហត្ញ ការ
ីរ
ន្។ រទាះជា
ន្រ រិ សធទទួលភាពខ្ញ ស
ោមន្រពលរវោរទៀងទាត្់ណាមួយរលីការទទួលទាន្អាហាររទបយ ី ។
សប្មារ់ខ្ញ ុំប្្ ត្ង
ទទួលទាន្អាហាររៅមញន្រពលយរ់មក ល់។ ជាប្កឹត្យប្កម ខ្្ញុំមិន្ទទួលទាន្អាហាររៅមញន្រមា៉ាង ៨:០០ ឬរមា៉ាង ៩:០០ រទបយ ី ។ រុំ
ឆ្ន ុំ ១៩១៥ ជាឆ្នប្ុំ លរគតាុំងពិពរ័
ងរៅច្ូ លរួមពិពរ័
៍ រៅត្ុំរន្់ គញម
ប្ លប្ត្ូវរធាីររៀងរល់ ១២ឆ្នម ុំ តង។ ខ្្ញុំោមន្
៍ រប្ៅពីរៅជួរ មហាត្មះ Munshiramji រទបយ ា ររស់រោក ី ។ អ្ងាការការពារសងាមឥណា
270
ន្រ្ជូ ន្ប្កុមអ្នកសម័ប្គច្ត្ ន ិធរី ន្ះ។ រោក Pandit Hridayanath Kunzru ិ តឲ្យរៅច្ូលរួមររប្មក ី ញ ងព
Gokhale
ជាប្រមញ ខ្ ឹកនាុំ ច្ុំប្
ករោករវជជរ
មកពត្ ាី ច្ ី ុំរន្់ហន្ ិ ឲ្យមកជួយពួករគ ខ្្ញុំ
ាិ ត្ Devជាមហ្វន្តីរវជជោហ្វសត។ ខ្្ញុំកប្៏ ត្ូវ
ូរច្នះរោក Maganlal Gandhi
់ ូន្ ន្ច្ូលរួមកនញងប្កុម រៅរពលខ្្ញុំប្ត្ទបរ់មកពទ ា វ ិញ។ ី ប្ី កុង រង៉ា ហ ុំរ
ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យរ្ជូ ន្ប្កុមការររប្ ល
ន្ចាត្់ការររឿងរន្ះជារប្សច្សប្មារ់ខ្ញ ុំ្។
ី រវ ិលប្ត្ទបរ់ពទ ី ីប្កុង Calcutta រៅកាន្់ត្ុំរន្់ Hardvar ក៏ ន្រញ្ហាលុំ
ទូររថ្រ្លង ី ោមន្រ្លង ី ។ ចារ់ពីទប្ី កុង Saharanpur រយង ី ប្ត្ូវ ឬរទះរោ។ ររទះទាុំងរន្ះោមន្ ុំរូលរទបយ រយង ី ី ប្ត្ូវរធាី ុំរ
ន្រកីត្រទបង ី កនញងរពលរធាី ុំរ
រុំពង ូរច្នះប្ រ។ ភាពរប្សកឃ្លលន្
ន្រគោក់ឲ្យរធាី ុំរ
កមួយច្ុំន្ួន្ប្ រ។ រពលខ្លះ ឹ ទុំន្ិញ ី ររួមោនរៅកនញងររទះ ក
ី ររប្កាមកុំរៅនថ្ៃ ប្៏ សន្រៅត ូច្មាន្់ប្ លរគយករៅ
លី ោសន្ក ី ររន្ះ ប្រសន្ ិ ររីពួករគជាមូសម ិ ពួករគ
មន្ ន្រទបយ សូម ិ អាច្សញុំទក ឹ ពហ ី ិ ូ ា ោសន្ក ិ ី ។ ពួករគប្ត្ូវចាុំរហូ ត្ទាល់ប្ត្ហិ ូ ា ោសន្ក ិ ឲ្យពួករគរររភាគ។ ិ ុំ ឺ ប្គូរពទយន្ង រធាីការសមាាល់ថា រល់ហិ ូ ា ោសន្ក ិ ទាុំងអ្ស់ ោមន្ការោាក់រសាីរ ឬសួរនាុំរប្ច្ីន្រៅរពលមាន្ជង ឹ ពន្ ិ ត្ ិ យពា
លពួករគរោយរប្រប្ី ោ ឬប្ត្ផ្សសុំពីោច្់ ច្ុំប្
កុំទបញងរស់រៅទប្ី កុង ោន្់ទន្ ី រី កតាន្
កមូសម លី ឬប្គស ិ ពោសន្ក ិ មាន្ប្ត្ទឹករ៉ាញរណាណះ។
ន្ររប្ងៀន្រយង ី ថា ការររសុំអាត្គឺជាត្ួនាទស ី ុំខ្មន្់ររស់ពួក
់ ុំណាក់រៅត្ុំរន្់ Hardvar ប្ត្ូវ ន្ររងកីត្ រយង ា ។ រពលរន្ះប្កុមអ្នកសម័ប្គច្ត្ ី រៅប្ររទសឥណា ិ តប្ លរ ះត្ងស រៅកនញងត្ុំរន្់ត្ូច្មួយ
រហយ ី រោករវជជរ
ាិ ត្
Dev
ន្ជីកររត ត មួយច្ុំន្ួន្រ ីមបរី ប្រីប្
ស់ជារងាន្អ្ ់ នាម័យ។
ោត្់ប្ត្ូវច្ុំណាយសប្មារ់ការសុំអាត្រងាន្អ្ ់ នាម័យទាុំងរន្ះ។ អ្នកមកពីត្ុំរន្់ហន្ ាី ិច្ ប្ត្ូវរធាីការរររៅទីរន្ះ។ ភាគ ់ ិរត្តិោសនា រប្ច្ីន្ភារកិច្ចររស់ខ្ញ ុំគ ្ ឺអ្ងាញយរៅកនញងត្ងរ ប្ លមកជួរខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំមិន្ រពលច្ូលរន្ារទ ់ ឹក
ន្ិងពិភាកាោនរលីប្រធាន្រទនានាជាមួយអ្នកធមមយប្តា
ន្សប្មាកសូមបប្ី ត្មួយនាទីរទបយ ល ខ្្ញុំប្ត្ូវ ី រ ីមបរី ធាីកិច្ចការផ្ទាល់ខ្ួ ន្។
ឬរពលទទួលអាហារ
រប្ពាះពួករគឲ្យខ្្ញុំរៅមានក់ឯងរទបយ ី ។
ន្រគរ ីរតាមសូមបី
កុំទបញងរពលោនក់រៅត្ុំរន្់
Hardvarរទីរខ្្ញុំ ឹងថា ការយកច្ិត្តទញកោក់រុំរពញការររររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ប្ត្ូវ រឃញ ា ។ ី ពាសរពញប្ររទសឥណា
ន្រគរមីល
រ៉ាញប្ន្តរន្ះមិន្ប្មន្ជាជុំហរប្ លខ្្ញុំច្ង់ ន្រនាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំមាន្អារមម ៍ ថា ខ្្ញុំកុំពញងសថិត្រៅច្រនាលះរខ្មមច្ ប្ពាយរិោច្ ន្ិងសមញប្ទ ៏ប្សន្រប្ៅ។ រៅរពលោមន្ន្រណាមានក់ោាល់ ខ្្ញុំប្ត្ូវរោះប្ោយរញ្ហាលុំ កររ់ោន្ ជុំពូក ឧទាហរ អារមម
៍ ការលុំ
ករពលរធាី ុំរ
ី រតាមរថ្រ្លីង។ រ៉ាញប្ន្តរៅរពលខ្្ញុំមាន្មន្ញ សសជារប្ច្ីន្ព័ទធជញុំវ ិញខ្លួន្ ខ្្ញុំមាន្
៍ ថាជាជន្រងរប្ោះនន្ការវក់ពីោសនាររស់ពួករគ។
រត្ីោថន្ភាពពីររន្ះមួយណាគួរឲ្យសរងាគ
ខ្
ៈ
ខ្លួន្ខ្្ញុំក៏ពិ កន្ឹងរធាីការរប្ជីសររស។ ទីរុំផ្សញត្ខ្្ញុំ ឹងថា ការប្សទាញ់ ទាង ុំ ងងឹត្ងងល់នន្អ្នកប្សុករស់រៅកនញងត្ុំរន្់ ី ត្ូច្រន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្កុំហង ឹ ន្ិងប្ត្ងប្ត្រធាីឲ្យររះ ូងខ្្ញុំឈចា ឺ រ់។
កុំទបញងរពលោនក់រៅទីរនាះ ខ្្ញុំប្តាច្់ច្ររៅមកជារប្ច្ីន្កប្ន្លង រហយ ី ជាសុំណាងលអមិន្ប្ត្ូវ ន្រគោាល់រៅ តាម ងផ្សលូវ ន្ិងមិន្ ន្ររងកីត្ភាពភា្ក់រផ្សអីល ល់ពួករគ។ កុំទបញងរពរធាី រុំ ី រប្តាច្់ច្ររៅមករនាះ ខ្្ញុំសរងកត្ រឃញ ី អ្វត្តមាន្នន្ឧត្តមគត្ិ ការោក់ពញត្ ភាពរោមគរប្ោកររស់អ្នកធមមយប្តា ជាងការប្សទាញ់ រោរពោសនា ររស់ពួករគ។ ពួករគរកីត្មកគឺរ ីមបប្ី ត្ទទួលភាពសរាយរករយនន្ររឿងលអ កញ ងជ ន ីវ ិត្ររស់ពួករគរៅវ ិញ។ ី រពលរន្ះ នថ្ៃររៀរច្ុំពិពរ័
មកត្ុំរន្់
៍
ន្ ល់សប្មារ់ពួករយង ុំ ប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំមិន្ ី ។ រន្ះជានថ្ៃប្ លកត្់ច្ុំណាស
Hardvar រោយការរពញច្ិត្តន្ឹងធមមយប្តារន្ះរទបយ ី ។
ការប្សទាញ់ ន្ិងរោរពោសនារទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តអ្នកច្ូលពិពរ័ នាក់រនាះ
មិន្ប្មន្សញទធប្ត្ជាអ្នកោក់ពញត្ត្បញត្
ខ្្ញុំមិន្
ន្
ន្គិត្ ល់ទីកប្ន្លងប្ លប្ត្ូវប្សាងរក
៍ ប្ លប្ត្ូវ ន្រយការថាមាន្ច្ុំន្ួន្ ១.៧០០.០០០
ឬមកទទួលការសរាយរនាះរទ។
ខ្្ញុំមិន្សងស ័យរទថា ពួករគ
271
រៅទរី នាះរ ីមបឧ ី ទាស ិ កញសល
ន្ង ិ រ ីមបរី ធាឲ្ ី យខ្លួន្ឯងររសញ ិ ទធរទបយ ី ។
ពត្ ិ ប្ លរច្ញពរី រះ ូ ង។
ប្រសន្ ិ ជាអាច្
វាពិ
កន្យ ិ យពកា ី រ
អ្ស់រពញមួយយរ់ ខ្្ញុំ ន្ប្ជូត្ប្ជារពរ ន រណាមភាពពញត្ត្បញត្ ី ញ្ហារន្ះ។ មាន្ប្ត្មន្ញសសរជឿជាក់សរ់កញ ងច្ុំ រ៉ាញរណាណះប្ លប្ត្ូវ ន្ព័ទធជញវុំ ិញខ្លួន្ររស់រគ។ ពួករគោមន្រទាសកុំហញសច្ុំរពាះមញខ្ប្ពះររស់ពួករគរទបយ ី ។ ប្រសន្ ិ ររី ការមកត្ុំរន្់
Hardvar
ជាអ្ុំរពី
រ
ខ្្ញុំន្ង ឹ រធាីការត្វា៉ាជាោធារ
ៈ
រហយ ី ចាករច្ញពត្ ី ុំរន្់រន្ះរៅត្ុំរន្់
Kumbha វ ិញ។ ប្រសន្ ិ ររធ ី មមយប្តាមកកាន្់ត្ុំរន្់ Hardvar ន្ង ិ មកកាន្់ពព ិ ័រ រ
ខ្្ញុំន្ឹងអ្ន្ញវត្តសកមមភាពរ រិ សធច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងមួយច្ុំន្ួន្
រធាឲ្ ី យខ្លួន្ឯងររសញ ិ ទធ។
រន្ះជាររឿងធមមតាសប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្
ខ្្ញុំន្ឹងយល់ប្ពមទទួលរទាស រហយ ី រប្កាយមក ជវី ិត្ររស់ខ្ញ ុំប្្ ផ្សអករលី រុំ ណាះប្ោយនន្វ ិន្័យ។ ខ្្ញុំគត្ ិ
ល់ភាពមិន្ចាុំ ច្់ប្ លរកត្ ី ច្ុំរពាះការររៀរច្ុំរៅទប្ី កុង Calcutta
ខ្្ញុំ
៍ រៅ Kumbha មន្ ិ ប្មន្ជាអ្ុំរពី
់ ូន្ ន្ង ា រទបយ ិ ទប្ី កុង រង៉ា ហ ី ។ រហត្ញ ូរច្នះ
ន្កប្មត្ ិ ការទទួលទាន្អាហារត្មប្រចាុំនថ្ៃររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ង ិ ការទទួលទាន្អាហារច្ញ ងរប្កាយរៅមញ ន្រពលនថ្ៃលច្ ិ ។ ខ្្ញុំ
រជឿជាក់ថា មន្ ិ ខ្មន្។
ប្រសន្ ្ ន្ ិ ររីខ្ញ ុំម ិ អ្ន្ញវត្តវ ិន្័យច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងរនាះរទ
ូ រច្នះ ខ្្ញុំ
ន្សន្ាច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងខ្
ខ្្ញុំន្ង ្ ល យជាផ្សលអាប្កក់ ឹ រធាីឲ្យអ្នាគត្ររស់ខ្ញ ុំកា
ៈរពលោនក់រៅកនញងប្ររទសឥណា ា ថា ន្ឹងមន្ ិ ទទួលទាន្អាហារ
រលស ឹ ថាន្ង ី ពី ៥ ង រទបយ ី កនញងរយៈរពល ២៤រមា៉ាង ន្ង ិ មន្ ិ រររភាគរប្កាយព ិ ីនថ្ៃលច្ ិ រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ ង ឹ ជួរការ ់ យមាន្ច្រនាលះប្ររហាងរទបយ លុំ កជាមិន្ខ្មន្រៅរពលអ្ន្ញវត្តប្រររន្ះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្ច្ងឲ្ ី ។ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំរ្ ប្រីប្ ស់
ថានរុំ ពញកនញងច្ុំរណាមការទទួលទាន្អាហារ ៥រលីករន្ះ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ហាក ល រពាះអ្ាីប្ លអាច្រកីត្កនញងកុំទបញង ឹ ហាត្់ខ្ួ ន្ឯងច្ុំ រពលមាន្ជុំងឺ ន្ិងមិន្រលីកប្លងច្ុំរពាះការត្មអាហារពិរសសរទបយ ី ។ ច្ញងរប្កាយ ខ្្ញុំសរប្មច្ច្ិត្តថា យ៉ាងណា
ក៏រោយ ខ្្ញុំមិន្ប្ត្ូវរលីកប្លងច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងរទបយ ុំ ករហយ ី ។ ខ្្ញុំអ្ន្ញ វត្តតាមការររតជា្ច្ិត្តរន្ះជាង ១៣ឆ្នម ី ។ ការត្ម ទាុំងរន្ះសប្មារ់ខ្ញ ុំគ ្ ឺជាការោកលបង រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំអា ្ ច្ន្ិយយថាវាក៏ជាប្ខ្លការពារខ្្ញុំផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំគិត្ថា ការត្មរន្ះ ន្ឹងអាច្រប្ន្ថមពីរ ឬរីឆ្នរុំ ទៀត្សប្មារ់ជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ិង
VIII.
ន្ជួយសរហ្វរាះខ្្ញុំពីររោធាធិជារប្ច្ីន្ផ្សងប្ រ។
ោពន្រយល Lakshman Jhula
រន្ះជាការសប្មាលរន្ាញកជាវ ិជាជមួយប្ ល
ន្មក ល់ោោកនញងត្ុំរន្់Gurukul ន្ង ិ ជួរមហាត្មះ មូន្សញី
រមជី។ មាន្រពលមួយរនាះ ខ្្ញុំ ន្គត្ ិ ពីភាពខ្ញសប្រលកោនរវាងភាពសៃរន់ ន្ោោកនញងត្ុំរន្់រន្ះ ន្ង ិ សូរសន្ធឹកកង រ ុំពងរៅត្ុំរន្់ហា វា៉ា ។ ខ្្ញុំប្សទាញ់ រពញច្ត្ ុំ ។ ការប្ពឹត្ិ តប្ពហមច្រយធម៌ ក៏ប្ត្ូវ ន្យក ិ តមហាត្មះរនាះយ៉ាងខ្មលង ិ ពភា ិ កាោនផ្សងប្ រ។
រៅទីរន្ះ
ខ្្ញុំ
ន្ោាល់រោក Acharya Ramadevji
ជារលក ី ុំរូងប្ លោត្់រពាររពញ
រោយកមាលង ុំ ថាមពល។ ពួករយង ី មាន្ទសសន្រផ្សសងៗោនទាក់ទងន្ឹងរញ្ហាជារប្ច្ីន្ រ៉ាញប្ន្តយ៉ាងណាក៏រោយ ភាលមៗ រប្កាយពោ ន្កាលយជាមត្ ី ា ល់ោន ពួករយង ី ិ ត្ហ្វ័ កតន្ង ឹ ោន។ ខ្្ញុំ
ន្ជប្ជកោនយ៉ាងយូរជាមួយរោក Acharya Ramadevji ន្ង ិ ោហ្វោតចារយរផ្សសងៗរទៀត្ អ្ុំពោ ី រៈ
ខ្្ញុំ
ន្លឺការអ្ួត្សររសរី ជារប្ច្ន្ ី ទាក់ទងន្ឹងោពន្រយល
សុំខ្មន្់នន្ការររងកត្ ត លឧសាហកមមរៅកនញងោោររៀន្កនញងត្ុំរន្់ Gurukul រន្ះ។ ី ឲ្យមាន្ការរ ញ ត ះរណា រន្តិច្ពីទីប្កុង Hrishikesh ។ មិត្ត្ហ្វ័ កតជារប្ច្ីន្ប្
រពាជិត្ទាុំងរន្ះ
ន្ចារ់អារមម
Jhula
ប្ លមាន្ច្ុំរយឆ្ៃយ
រ់ខ្ញ ុំម ្ ិន្ឲ្យចាករច្ញពីត្ុំរន្់ ហា វា៉ា រោយមិន្
រនាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំច្ងរ់ ធាីធមមយប្តារោយរថ្មីររជីង ូ រច្នះខ្្ញុំ រញពាជិត្ហិ ូ ា ជារប្ច្ីន្អ្ងា
Lakshman
ន្រធាីធមមយប្តារន្ះជាពីរ ុំណាក់កាល។
ន្រៅរលីោពន្
ន្ ន្មករលងខ្្ញុំរៅទីប្កុង Hrishikesh ។ រញពាជិត្មួយអ្ងាកញ ងច្ុំ ន រណាម
៍ ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ អ្នកប្ លមកពីត្ុំរន្់ហន្ ាី ិច្ ក៏មាន្វត្តមាន្រៅទីរនាះប្ រ រហយ ី វត្តមាន្
រន្ះទាក់ទាញឲ្យឥសីោាមិសួរជារប្ច្ីន្សុំ
ួ រ។ ពួករយង ន្ពិភាកាោនអ្ុំពីោសនា រហយ ី ី ោត្់ទទួលោាល់ថា ខ្្ញុំ
272
មាន្ច្ុំរ
ះ ឹងរប្ៅប្ជះអ្ុំពីរញ្ហាោសនារន្ះ។ ោត្់ ន្រឃញ ី ខ្្ញុំកញ នងសភាពឥត្មាន្មួកពាក់រលក ី ាល ន្ង ិ ោមន្
អាវរប្ពាះខ្្ញុំរទីរប្ត្ប្ត្ទបរ់ពីងូត្ទក ឹ កនញងទរន្ល Ganges។ សនសអ្ុំរ ះជារ់ករររស់ខ្ញ ុំ្
រប្កាយមកោត្់ន្ិយយថាៈ
ោត្់ភា្ក់រផ្សអីលប្ លមន្ ិ រឃញ ី ក្ចញ ុំសក់រៅរលក ី ាល ន្ង ិ “”ោត្់មិន្សរាយច្ត្ ិ តទាល់ប្ត្រោះប្ ល
ប្ លជាអ្នករជឿជាក់រលោ ី សនាហិ ូ ា មានក់ ប្ររជារ ីររោយោមន្ក្ចញ ុំសក់រលក ី ាល ន្ិងអ្ុំរ រប្គឿងសុំោល់ទាង ុំ ពរី រន្ះជាររស់រប្ៅខ្លួន្ប្ លប្ត្ូវ ពាក់រប្គឿងសុំោល់ទាង ុំ រន្ះ។
សុំោល់ទាង ុំ រន្ះជាកាត្ពាកិច្ចប្ត្ូវ
១០ឆ្នខ្ ុំ ញ ុំ្
ន្ចារ់រផ្សតម ី ពាក់កញ វន
ះរន្ះប្ រ។ ប្ពហម
ះរន្ះក៏
ន្
ត្់ពខ្ ី ញ ុំ្ រហយ ី ខ្្ញុំមន្ ិ ឹងថាខ្្ញុំ
សនសអ្ុំរ ះរនាះ ខ្្ញុំមិន្
ន្រសនីសញុំសនសអ្ុំរ
រពលប្ លខ្្ញុំធុំ ឹងកតីរទបង ី
រទសឥណា ា ប្រសិន្ររីវ ខ្្ញុំយល់ថា
រុំ
រហយ ី រល់ជន្
រ់ពម ី ូលរហត្ញ ប្ លខ្្ញុំមិន្
៍ មានក់ប្ លមាន្ពាក់សនស
ការពាក់សនសអ្ុំរ
ះពស ិ ិ ឋរន្ះ
ណៈកសក ិ រ រស់រៅទប្ី កុង កត្ថីយវត្ត រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្ត រប្គឿង ណៈ៣ឆ្ន ុំ
៍ ប្ ល
ុំរូង។ ជាលទធផ្សល សមាជក ិ ប្គួោរ គន្ធី ក៏
ន្
ន្ររប្ងៀន្រកមងប្រុសពរី ឬរនា ន រណាមពួករយង ី ក់កញ ងច្ុំ ី
ន្ឲ្យពួករយង ៏ ទួល ី ពាក់សនសអ្ុំរ ះរន្ះ កនញងកុំទបញងរពលរនាះខ្្ញុំកទ
អ្ុំរ
ន្រឃញ ី ប្ពាហម
រហយ ី នថ្ៃណាមួយខ្្ញុំច្ងរ់ ធាី ូច្ជាពួករគ។
មន្ ិ ប្មន្ជាររឿងរពញន្យ ិ មួយសប្មារ់ប្កុមប្គួោរវ ទទួលយកការពាក់សនសអ្ុំរ
រពលរន្ះជារពលប្ លប្ត្ូវប្
កាលពខ្ ី ញ ុំរ្ ៅជារកមងអាយញ
រុំរ ះពស ិ ិ ឋរៅជារ់កររស់ពួករគ
ះរៅរលក ី ករៅវ ិញ។
ន្រប្រស ី ប្មារ់សុំោល់រៅរលោ ី សនាហិ ូ ា
ហិ ូ ា ោសន្ក ិ ទាុំងអ្ស់ប្ត្ូវប្ត្ពាក់រប្គឿងសុំោល់រន្ះ។
ន្រឃញ ី ខ្្ញុំ
ន្សនសអ្ុំរ
ះមួយប្ រ។ រញប្ន្ត រប្កាយមក
ន្ខ្កខ្មន្ពាក់វារ៉ាញនាមន្ ងរនាះរទ។ ខ្្ញុំ ង ឹ ខ្លួន្ឯងរប្កាយពី ត្់
ះថ្មីមួយរទៀត្មកពាក់រទបយ ី ។
ងនន្ការពាក់អ្ុំរ
ន្ិងរពលោនក់រៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
ណៈកមមករមិន្ពាក់រប្គឿងសុំោល់រន្ះផ្សង
ះរន្ះប្ត្ូវ
ន្រធាីរប្ច្ីន្រលីករប្ច្ីន្ោរទាុំងរៅកនញងប្រ
រ៉ាញប្ន្ត ន្សរប្មច្ត្ិច្ត្ួច្រុំផ្សញត្។
រត្ីមាន្សិទធិអ្ាីឲ្យវ
ខ្្ញុំរលីកទទបក ាី រ
៍ ថា
ណៈរផ្សសងរទៀត្ពាក់រប្គឿងសុំោល់រន្ះ។
វាោមន្រហត្ញផ្សលប្គរ់ប្ោន្់ប្ត្ប្ត្ូវទទួលយកទុំរន្ៀមទុំោរ់មិន្ចាុំ ច្់ប្រររន្ះ។
ពាក់សនសអ្ុំរ
ខ្្ញុំមិន្ជុំទាស់ន្ឹងការ
ះរន្រទ រ៉ាញប្ន្តវាខ្ាះរហត្ញផ្សលោុំប្ទសប្មារ់ពាក់វត្ថញទាុំងរន្ះ។ កនញងនាមជាអ្នករោរពោោនាហិ ូ ា ័ ណាស់ជាកាត្ពាកិច្ច មានក់ វាកាលយជាររឿងោម្ញសប្មារ់ខ្ញ ុំប្្ លប្ត្ូវពាក់ប្ខ្សក កាន្់ឌីមា៉ាទា ខ្ ៈមន្ញ សសមាន្វយច្ុំ
ប្ត្ូវពាក់សក់ សញីកា ។ រទាះជាយ៉ាងណា កុំទបញងរពលប្ លប្ត្ូវរៅប្ររទសអ្ងរ់ គលស ខ្្ញុំឈរ់ពាក់ប្ខ្សក កាន្់ឌីមា៉ាទា រន្ះរប្ពាះរៅកនញងប្កប្សប្្នកជន្ជាត្ិអ្ងរ់ គលសគិត្ថា ខ្្ញុំជាមន្ញសសនប្ព។ អារមម ៍ កុំោករន្ះរៅប្ត្រកីត្មាន្ច្ុំរពាះខ្្ញុំ រៅរពល
ន្ជួររងរអូន្ជី ូ ន្មួយខ្្ញុំរ្មះ
Chhaganlal Gandhi រពលរៅប្ររទសអាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ប្ កជា
អ្នកពាក់កាន្់ឌីមា៉ាទារន្ះ ប្ រ។ រោយោរប្ត្ពួករយង ី ប្ត្ូវរធាីការររោធារ រប្គឿសុំោល់រន្ះរច្ញ រទាះ ឹងថាោត្់ប្រប្ហលជាមាន្អារមម
ោសន្ិកររ់មិន្អ្ស់ក៏មិន្
ន្ពាក់សនសអ្ុំរ ះរន្ះប្ រ។
ូច្រន្ះ ខ្្ញុំ
ន្ឲ្យោត្់រោះ
៍ មិន្សរាយច្ិត្តករ៏ ោយ។
រហត្ញ ូ រច្នះរហយ ី រ្លីយត្រន្ឹងការរងីក្ៃល់ររស់ឥសីោាមញី ខ្្ញុំ ខ្្ញុំន្ឹងមិន្ពាក់សនសអ្ុំរ ះរន្ះត្រៅរទៀត្រទបយ ី
ៈរប្ច្ីន្
ន្ន្ិយយថា៖
រប្ពាះខ្្ញុំយល់ថាវាោមន្ភាពចាុំ ច្់រទបយ ី រលីសពីរន្ះ
ការពាក់សនសអ្ុំរ
រប្ពាះហិ ូ ា
ះរន្ះគឺជាសញ្ហញ
នន្ការប្កប្ប្រផ្សលូវច្ិត្តជាថ្មី រប្ពាះការពាក់រប្គឿងសុំោល់រន្ះជាការររាញពីរច្ត្នាថាមន្ញសសរនាះមាន្វ ជីវ ិត្ររសញ ិ ទធ។ ខ្្ញុំ្ៃល់ថារៅកនញងរ ឋហិ ូ ា ពាក់រប្គឿងសុំោល់រន្ះ។ រុំ
ន្ិងរៅកនញងរ ឋប្ររទសឥណា ា រត្ីហិ ូ ា ោសន្ិកមាន្រទាសរទប្ លមិន្
សិទធិរន្ះអាច្មាន្លញះប្តាណាោសន្ហិ ូ ា
ន្សុំអាត្ច្ិត្តររសញ ល ិ ទធររស់ខ្ួ ន្
ត្់រចាលភាពរផ្សសងោននន្ឧត្តមាមន្ញភាព ន្ិងភាពទន្់រខ្ាយ រហយ ី ប្ត្ូវលញររុំ
ប្ លរៅប្ត្មាន្កនញងខ្លួន្។
គុំន្ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្
ណៈខ្ពស់ ន្ិង
ន្ប្រឆ្ុំងន្ឹងការ
៏ ន្ត្នមល។ រសនីសញុំររស់រោកឲ្យពាក់ក្ចញ ុំសក់ជាការគិត្ មា
ត្់រចាលអ្ុំរពី
ក់សនសអ្ុំរ ះរន្ះ។
មាន្រពលមួយ
ក៏រញប្៉ា ន្ត
ន្លញរ
រ ន្ិងកតីអាមា៉ាស់
ខ្្ញប្ុំ
ខ្្ញុំធាលរ់ពាក់ក្ចញ ុំសក់រន្ះ
ក ថា
ការ
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
ន្
273
រ ះរចាលឈរ់ពាក់រោយកតីខ្មមស់រអ្ៀន្។
ូរច្នះ ខ្្ញុំគត្ ិ ថា ខ្្ញុំគួរចារ់រផ្សតីមពាក់វាមតងរទៀត្ ប្ លរញ្ហារន្ះខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្
ពភា ិ កាជាមួយមត្ ិ ត្័ហ្វកត។
ឥសោ ្ ុំរពាះររាញនន្ការពាក់សនសអ្ុំរ ះរន្ះរទបយ ី ា មញម ី ិន្រពញរច្ញន្ង ឹ ជុំហរររស់ខ្ញ ុំច្ ី ។ រល់រហត្ញផ្សល
រញ្ហជក់ប្រឆ្ុំងន្ង ឹ ការពាក់រន្ះ ច្ុំរពាះោត្់មគ ិ ត្ ិ ូរច្នះរទបយ ី ។ សូមបថ្ ី នថ្ៃរន្ះ ជុំហរររស់ខ្ញ ុំប្្ លោនក់រៅកនញងត្ុំរន្់ Hrishikesh រន្ះក៏រៅប្ត្ ប្ ល។
ររណាមាន្ោសនាខ្ញសប្រលកពោ ី ន អ្នកទាុំងរនាះអាច្រប្គឿងសប្មារ់សុំោល់
ខ្លួន្ខ្មងរប្ៅ។ រ៉ាញប្ន្ត រៅរពលរប្គឿងសុំោល់ប្ត្ូវ
ន្រប្រីជារប្គឿងសុំប្
ោសនាមួយរលស ី ោសនារផ្សសងរទៀត្ វាោកសមណាស់ប្ លប្ត្ូវរ រពលរន្ះ ច្ុំរពាះខ្្ញុំមិន្ ន្ពាក់សនសអ្ុំរ
ន្ វត្ថញទាុំងរន្ះ
ន្ររាញពឧ ី ត្តមភាពនន្
ះរចាលរប្គឿងសុំោល់រន្ះ។ រហូត្មកទល់
ះរ ម ី បរ ី រាញថាខ្្ញុំជាហិ ូ ា ោសន្ក ិ រទបយ ី ។
រប្កាយពមា ី ន្ភាពកុំោកនន្ការរ ះក្ចញ ុំសក់រន្ះមក
រនាារ់ពី ន្ប្រឹការយរល់ជាមួយមត្ ិ ត្័ហ្វកតជា
រប្ច្ន្ ៏ រប្មច្ច្ត្ ី ខ្្ញុំកស ិ តពាក់ក្ចញ ុំសក់រន្ះរទបង ី វ ិញ។
រ៉ាញប្ន្ត នារពលរន្ះសូមឲ្យរោកអ្នកប្ករទបកមករមល ី ោពន្រយល Lakshman Jhula វ ិញ។ រៅទីរន្ះ ខ្្ញុំ
ន្ចារ់អាមម
៍ រលរី ទសភាពធមមជាត្ិលប្អ រ
រញពាររស់ររស់រយង ី រ៉ាញប្ន្ត
ប្ចាុំងទរន្ល
ិ ត្នន្ត្ុំរន្់ Hrishikesh ន្ង ិ ោពន្រយល Lakshman Jhula ប្ ល
ន្រន្សល់ទញកជាោរៈប្ររយជន្៍សប្មារ់ោសនា។
ខ្្ញុំមិន្រពញច្ិត្តន្ឹងការរប្រីប្
ស់ររស់មន្ញសសច្ុំរពាះភាពប្រ
ិ ត្នន្ធមមជាត្ិរន្ះរទបយ ី ។
រៅតាម
ន្ិងរៅតាម ងផ្សលូវនានាមិន្ប្ត្ូវ ន្សុំអាត្ឲ្យ ន្ោអត្លអរទបយ ទាុំងកនញងត្ុំរន្់ Hardvar ន្ិង ី ៏ ិសិ ឋនន្ទរន្ល Ganges ។ ខ្្ញុំមិន្សរាច្ិត្តន្ឹងការ កនញងទីប្កុង Hrishikesh ។ ពួករគមិន្ខ្មលច្ន្ឹងប្រមាថ្គរា ព រឃញ ី ទិ ឋភាពមន្ញសសរធាីសកមមភាពតាមធមមជាត្ិរៅតាមប្ចាុំងទរន្ល ន្ិងតាម ងផ្សលូវ។
ោពន្រយលរន្ះ Lakshman Jhula ប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី ពីប្ ក្លងទរន្ល Ganges ។ មាន្រគធាលរ់ប្
ោពន្រន្ះប្ត្ូវ
ន្រធាីរទបង ី ពីប្ខ្សពួរ រ៉ាញប្ន្តមាន្អ្នករសនហាជាត្ិជន្ជាត្ិមា៉ាវាឌីមានក់
់ ព ន្ប្ កថ្មីជុំន្ួសវ ិញប្ លប្ត្ូវច្ុំណាយអ្ស់ប្ ោងសងោ ន្រងយ៉ាងណារនាះរទ រ៉ាញប្ន្តរពលរន្ះោពន្ប្ ករន្ះ រទពិរោធន្៍នន្ការរស់រៅកនញងត្ុំរន្់
ក់ជារប្ច្ីន្។
រ់ខ្ញ ុំ្ថា
ន្រុំផ្ទលញោពន្រន្ះរចាល រហយ ី
ខ្្ញុំមិន្ ឹងថាពីមញន្ោពន្រយលរធាព ី ីប្ខ្សពួរ
ន្ររាញខ្លួន្ប្សស់ោអត្។
Hardvar
៏ ន្ត្នមលមិន្អាច្កាត្់នថ្ល គឺជារទពិរោធន្៍ មា
ន្។
រទពិរោធន្៍ទាង ុំ រន្ះជួយឲ្យខ្្ញុំថារត្ីខ្ញ ុំគ ្ ួរស់រៅកប្ន្លងណា ន្ិងគួររធាីអ្ាីរន្ត។
IX. រន្ះ។
ធមមយប្តាមកច្ូលរួមពព ិ ័រ
ការររងកត្ ី អាប្សម
ុំរ ៍ រៅត្ុំរន្់ Kumbhaរន្ះគជា ឺ
អាប្សមសប្មារ់រ រ ិ ត្តិ ធម៌អ្ហិងា ប្ត្ូវ
្ កកាន្់ត្ុំរន្់ ហា វា៉ា ី ររលក ី ទ២ ី ររស់ខ្ញ ុំម
ន្ររងកត្ ឆ្ន ុំ ១៩១៥។ រោក ី រទបង ី រៅនថ្ៃទី ២៥ ប្ខ្ មនា ី
់ យខ្្ញុំមករស់រៅកនញងត្ុំរន្់ Hardvar ច្ុំប្ Shraddhanandji ច្ងឲ្
កមត្ ្ ួយច្ុំន្ួន្រទៀត្រស់រៅទីប្កុង ិ ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំម
Calcutta ច្ង់ឲ្យខ្្ញុំមកោនក់រៅកនញងត្ុំរន្់ Vaidyanathadham។ អ្នករផ្សសងរទៀត្ទទួច្យ៉ាងោច្់អ្ហរកឲ្យខ្្ញុំមករស់ រៅកនញងទីប្កុងរ៉ា ច្កញត្។ រ៉ាញប្ន្ត រពលមក ល់ទីប្កុង
Ahmedabadមិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្ជារប្ច្ីន្នាក់រសនីឲ្យខ្្ញុំរៅទីរនាះ
រហយ ី ពួករគសម័ប្គរច្ញច្ុំណាយប្សាងរកអាប្សមោនក់រៅ ប្ពមទាុំងលុំរៅោឋន្មួយកប្ន្លងសប្មារ់ពួករយង ី រស់រៅ ផ្សងប្ រ។
សប្មារ់ខ្ញ ុំ្រពញច្ិត្តរស់រៅកនញងទីប្កុង Ahmedabad ជាង។ កនញងនាមជាជន្ជាត្ិគូចារ៉ា ត្មានក់ ខ្្ញុំគិត្ថាវាជា
ភារកិច្ចររស់ខ្ញ ុំ្កញ ងការររប្ម ន ីប្ររទសតាមរយៈការរប្រីប្
ស់ភាោគូ ចារ៉ា ត្។ទីប្កុង Ahmedabad ជាមជឈម
ាល
274
រញរ
មួយនន្សរ ិ បកមមត្មាញ ប្ លហាក់ ូច្ជាអ្ុំរណាយផ្សលរុំផ្សញត្សប្មារ់ការរស់រ ង ី វ ិញនន្ឧសាហកមមខ្មនត្
ត្ូច្ប្ លផ្សលិត្រោយន ។ ជាទប្ី កុងមួយររស់រ ឋគូចារ៉ា ត្ ទប្ី កុងរន្ះប្ត្ូវ ន្រ ុំពង ឹ ន្ឹងជួយរកច្ុំ ូ លសប្មារ់ប្រជា ជន្ខ្លួន្កាន្់ប្ត្រប្ច្ន្ ី ជាងទក ី ប្ន្លងរផ្សសងៗរទៀត្។ រញ្ហាវ
ណៈរៅកនញងសងាមក៏ប្ត្ូវ ន្យកពិភាកាកនញងច្ុំរណាមប្រធាន្រទជារប្ច្ីន្ជារទៀត្
នានាប្ លរស់រៅទប្ី កុង
ខ្្ញុំរញ្ហជក់យ៉ាងច្ាស់ប្
Ahmedabad។
ទទួលយកអ្នកប្ លមាន្វ
រ់ពួករគថា
ជាមួយមត្ ិ ត្ហ្វ័ កត
ខ្្ញុំន្ង ឹ រឈលៀត្យកឱ្កាសរន្ះ
ណៈត្ូច្ទារច្ូលមករស់រៅកនញងអាប្សម ប្រសិន្ររោ ី ត្់មាន្ភាពោកសម។
មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតមានក់ន្ិយយថាៈ “រត្ីមាន្កប្ន្លងណាប្ អ្នកមាន្វ
ណៈទារកនញងសងាមប្សរតាមលកខខ្
ច្ញងរប្កាយ ខ្្ញុំសរប្មច្ររងកត្ ី អាប្សមមួយកប្ន្លងរៅទប្ី កុង Ahmedabad។ រោក ប្ ល
Sjt.
Jivanlal
Desai
ជារមធាវ ីមានក់រស់រៅកនញងទីប្កុង
ន្ជួយខ្្ញុំ រៅរពលការប្សាងរកកប្ន្លងោនក់រៅកាលយជារន្ាញក។ ោត្់ប្
រយង ី ក៏សរប្មច្ច្ត្ ិ តជួលរង់ហាាទបូរន្ះ។
ា ររស់ខ្ញ ុំ”្ ?
Ahmedabadជាមន្ញសសសុំខ្មន្់រុំផ្សញត្
នាុំឲ្យយករង់ហាាទបូររស់ោត្់ ូ រច្នះ
ររឿង ុំរូងប្ លប្ត្ូវរោះប្ោយគឺការរករ្មះោក់ឲ្យអាប្សម។ ខ្្ញុំក៏ ន្ពិភាកាជាមួយមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជារប្ច្ន្ ី ។ កនញងច្ុំរណាមរ្មះអាប្សមប្ លប្ត្ូវ ន្រប្ជស ូច្ជា “រសវាប្សម” (ទក ី ររសមាន្ ី ី ប្ន្លងនន្រសវាកមម) “តាពូវា៉ាន្”
(ទីកប្ន្លងនន្ការរ ិរត្តិត្ឹងរញង) រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ពញច្ិត្តរ្មះ រសវាប្សម រប្ច្ីន្ជាង។ រោលគុំន្ិត្នន្ជុំរន្ឿររស់ពួករយង ឹ ី
គឺការរូ ជាច្ុំរពាះសច្ចធម៌ រហយ ី ការររររស់រយង ី គឺប្សាងរក ន្ិងពាយមត្សូច្ុំរពាះសច្ចធម៌។ ខ្្ញុំច្ង់ឲ្យប្ររទស ឥណា ា ោាល់ពីវ ិធីោហ្វសតប្ លខ្្ញុំ ន្ពាយមអ្ន្ញវត្តរៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង ន្ិងមាន្រុំ ងច្ង់ោកលបងប្ររទស ឥណា ា ពីវ ិោលភាពនន្ការអ្ន្ញវត្តប្ លអាច្រធាី
ន្។
ូរច្នះ
ពួករយង រ្មះថា ី ក៏រប្ជីសររសយកោក់ ី
អ្ហិងា” ន្ិងនាុំរឆ្ពះរៅរករោលរៅ ន្ិងវ ិធីោហ្វសតនន្ការរសវាររស់ពួករយង ី ។ ប្កមសីលធម៌
ន្ិងប្កមរ រ ិ ត្តិជាររឿងប្ លចាុំ ច្់ប្ត្ូវររងកីត្ឲ្យមាន្។
“អាប្សម
ូរច្នះរប្កាយពីពប្រងប្កមទាុំង
រន្ះរួច្ជារប្សច្រហយ ខ្្ញុំ ី
ន្អ្រ្ជ ីញមិត្ត្ហ្វ័ កតនានាមកររ្ច ញរយរល់ច្ុំរពាះរសច្កតីប្ពាងរន្ះ។ ខ្្ញុំច្ុំរណាមការ ់ ម ការររ្ច ញជាមត្ប្ិ លទទួល ន្ ខ្្ញុំរៅច្ងចា ុំ ិន្រ្លច្ច្ុំរពាះយល់រល់ររស់រោក Gurudas Banerji ។ ោត្់ រពញច្ិត្តន្ឹងវ ិន្័យទាុំងរន្ះ
រ៉ាញប្ន្តោត្់រសនីជារយរល់ថា
ការឱ្ន្លុំរទាន្គួរប្ត្ប្ត្ូវ ន្រ្ចូ លប្ត្មួយជាមួយការ
រ ិរត្តិោសនា រប្ពាះោត្់រជឿថា រកមងៗច្ុំន្ួន្រប្កាយរៅមាន្ភាពខ្ាះខ្មត្ច្ុំ ញ ច្ឱ្ន្លុំរទាន្រន្ះ។ ខ្្ញុំក៏ ន្កត្់ សុំោល់ពីកុំហញសរន្ះ រហយ ី ខ្្ញុំក៏ រមភថាប្ ថាមន្ញសសជាត្ិន្ឹងប្លងមាន្ការឱ្ន្លុំរទាន្រៅរពលការឱ្ន្លុំរទាន្រន្ះ ន្កាលយជារញ្ហានន្ការររតជា្ច្ិត្ត។ អ្ត្ថន្យ ័ ការពិត្រៅពីរប្កាយពាកយឱ្ន្លុំរទាន្រន្ះ គឺការរុំរ្លច្ខ្លួន្ឯងរចាល។
ការរុំរ្លច្ខ្លួន្ឯរចាលគឺជាការន្ិយយពាកយ មញោ ន្ិងខ្ រ ិរត្តិ នទរទៀត្ចាុំ ច្់រ ីមបរី ធាីឲ្យ លុំរទាន្
ឬភាពអាតាមន្ិយម
ៈរពលខ្លួន្ឯងមិន្អាច្រ ិរត្តិន្ូវ
ន្ រនាះប្ត្ូវមាន្ការ
ន្សរប្មច្។ ប្រសិន្ររីសកមមភាពរប្កាយ មញោ ឬ អ្នកររប្មីមានក់ោមន្ការឱ្ន្
ូរច្នះន្ឹងររងកីត្ជាភាពោមន្ច្ុំ
ង់
មញោ
ឬរសវាកមមរទបយ ី ។
រញគាល
ប្ លរុំរពញការរររោយោមន្ការឱ្ន្លុំរអាន្គឺជាអ្ហរករន្ិយមរញគាល ន្ិងជាមន្ញ សសប្ លមាន្ភាពអាតាមន្ិយម។ រប្កាយពីររងកីត្អាប្សមរួច្មក មាន្ជន្ជាត្ិតាមីលប្រប្ហល ១៣នាក់
ជាត្ិតាមីល៥នាក់
ន្រួម ុំរ
ី រមកជាមួយខ្្ញុំពីត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
រផ្សសងៗោនកនញងប្ររទស។ សមាជិកប្រុស-ប្សី ទាុំងអ្ស់មាន្ច្ុំន្ួន្ ២៥នាក់។ រន្ះជាសកមមភាពប្ លអាប្សម
យរួម ន្ិងរស់រៅជាប្គួោរប្ត្មួយ។
ន្ចារ់រផ្សតីម ុំរ
ន្មករស់រៅ។ រកមងប្រុសប្សីជន្
ន្ិងច្ុំប្
កអ្នករៅសល់មកពីកប្ន្លង
ី រការ។ សមាជិកទាុំងអ្ស់ប្ត្ូវទទួលទាន្អាហារកនញងផ្សាះ
275
ភាពមន្ ិ ទាន្់ ន្សរប្មច្
X. ូច្អ្ាីប្ ល
ន្រ ុំពឹងទញ កប្មន្ រនាារ់ពីររីក ុំរ
ី រការអាប្សមរន្ះប្ត្ឹមរយៈរពលពីរ ឬរីប្ខ្។ ខ្្ញុំទទួល ន្ លិខ្ិត្មួយច្ារ់ពីរោក Amritlal Thakkar កនញងអ្ត្ថន្័យទាុំងប្សុងថាៈ “មាន្ប្គួោររោមះប្ត្ង់ ន្ិងសញភាពររោរ ់ ូលរួមកនញងអាប្សមររស់ខ្ញ ុំ្”។ រត្ីខ្ញ ុំយ ណៈទារកនញងសងាមច្ងច្ ្ ល់ប្ពមទទួលយកពួករគប្ រ ឬរទ?
សថិត្កនញងវ វ
ខ្្ញុំរ ុំរ្ីរច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ុំ រប្កាយពី ន្ទទួល ុំ ឹ ងរន្ះ។ ខ្្ញុំមិន្ប្ លរ ុំពឹងថា មាន្ប្គួោរប្ លសថិត្កនញង ់ ូលរួមកនញងអាប្សមរន្ះរទបយ ណៈទារច្ងច្ ី ។ រនាារ់មក ខ្្ញុំកប្៏ រ់ ុំ ឹ ងរន្ះរៅកាន្់សហរសវ ិកតា រប្កាយមក
ពួករគក៏
ន្ោាគមន្៍ច្ុំរពាះសុំរ
ខ្្ញុំ
ី រន្ះ។
ន្សររសរលិខ្ិត្ត្ររៅរោក Amritlal Thakkar វ ិញ រោយរញ្ហជក់ទទួលយកប្គួោររនាះ រ៉ាញប្ន្តរល់
សមាជិកទាុំងអ្ស់ប្ត្ូវរោរពតាមវ ិន្័យររស់អាប្សម។
ប្គួោររន្ះមាន្រោក Dudabhai្រយររស់ រោក Danibehn ន្ិងកូន្ររស់ពួករគរ្មះ Lakshmi ិ
ន្ិងកូន្រទីរប្ត្រច្ះរ ីររត្សតាស់មានក់។ រោក Dudabhaiជាប្គូររប្ងៀន្មានក់រៅទីប្កុងរញមនរ។ រនាារ់ពីទទួល យកពួករគមករស់រៅ
ច្ូលមកកនញងអាប្សមរន្ះ
ពួករគទាុំងអ្ស់ោនយល់ប្ពមរោរពតាមវ ិន្័យប្ លមាន្ប្ច្ង។
ន្រធាីឲ្យមិត្ត្ហ្វ័ កតមួយច្ុំន្ួន្ប្ លជួយអាប្សមរន្ះមាន្ការយល់ប្ច្ទបុំ។ ភាពលុំ
រុំផ្សញត្គឺការរប្រីប្ ស់អ្ ូ ត ងទឹក ខ្ញសប្ត្ូវរលីកទឹក ន្ត្វា៉ាថា ុំ រ៉ាញប្ន្តក៏
ន្រធាី
រ៉ាញប្ន្តការអ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យពួករគ
ប្ លប្ត្ូវ ន្ប្គរ់ប្គងមួយរផ្សនករោយមាចស់រង់ហាាទបូ។
ក់ទឹករច្ញពីធញងររស់រយង ី
ក ុំរូង
រញ រសមានក់ប្ លទទួល
ន្រុំពញលោត្់។ ោត្់ ន្សបថ្ច្ុំរពាះមញខ្ពួករយង ី
ររោក Dudabhaiប្ រ។ ខ្្ញុំប្ រ់រៅអ្នករល់ោនឲ្យអ្ធាប្ស័យច្ុំរពាះការរចាទប្រកាន្់រន្ះ រហយ ី
ប្ត្ូវទិញទឹកមករប្រីប្
ស់តាមត្នមលណាក៏រោយ។
ោត្់ក៏ខ្មមស ន្ិងឈរ់រ ុំខ្មន្ពួករយង ី ត្រៅរទៀត្។ រទាះជាយ៉ាងណា រល់ជុំន្ួយជាប្
ក់នានាប្ត្ូវ
ទារកនញងសងាមច្ុំរពាះការអ្ន្ញ វត្តវ ិន្័យអាប្សមរន្ះ រន្ះរទបយ ី ។
ការឈរ់ផ្សតល់ជុំន្ួយជាប្
ក់
ខ្លួន្ជារប្សច្ច្ុំរពាះរញ្ហាទាុំងរន្ះ។ ខ្្ញុំ
រៅរពលោត្់ទឹកថារយង ី មិន្
ន្ត្រត្ន្ឹងោត្់
ន្កាត្់ផ្ទតច្់។ មិត្ត្ហ្វ័ កតប្ ល
មិន្ប្ លរ ុំពឹងថាន្ឹងមាន្រហត្ញ ការ
រប្កាយមក
ន្សួររញ្ហាអ្ុំពីប្កុមវ
៍ ប្រររន្ះនារពលខ្មងមញខ្
ន្រកីត្រច្ញជាពាកយច្ចាមអារមនន្ការរធាព ី ហកា ិ រសងាម។ រយង ី ន្ប្
រ់ប្កុមការររខ្្ញុំថា ប្រសិន្រររី យង ី ប្ត្ូវ
ណៈ
ន្រប្ត្ៀម
ន្រគរធាព ី ហកា ិ រ ន្ង ិ ប្ត្ូវ
ន្
រ ិរសធមរធា យធមមតា រយង ី ន្ឹងចាករច្ញពទ ី ីប្កុង Ahmedabad ។ ពួករយង ី ន្ង ឹ រៅរស់រៅកប្ន្លងប្កុមប្ ល មាន្វ
ណៈទារកនញងសងាម ន្ិងរន្តជីវ ិត្ប្ររការរុំរពញរោយន ។
រៅនថ្ៃមួយរញ្ហា
ន្រកត្ ី រទបង ី រៅរពលរោក Maganlal Gandhi
រ ីមបរ ី ន្តសកមមភាពរៅប្ខ្រប្កាយរទៀត្រទបយ ី ”។
ន្ជូន្ ុំ
ខ្្ញុំរ្លយ ី ថាៈ “ររអ្ ី ្ច ឹងប្មន្រនាះ ពួករយង ី ប្ត្ូវរៅរស់រៅកប្ន្លងប្កុមប្ លមាន្វ រន្ះមន្ ិ ប្មន្ជារលក ី ទម ី ួយរទ
ប្ លខ្្ញុំ
ឹ ងថាៈ “រយង ី ោមន្ប្
ក់
ណៈទារ”។
ន្ប្រឈមមញ ខ្ន្ឹងការពិរោធន្៍ប្រររន្ះ។
ប្គរ់រពលរវោទាុំង
អ្ស់រៅ ុំណាក់កាលច្ញងរប្កាយ ប្ពះប្ត្ងជួយខ្្ញុំជាន្ិច្ច។ រប្កាយពីរោក Maganlal Gandhi ប្ រ់អ្ុំពីការោមន្ ប្
ក់រ ីមបរ ី ន្តសកមមភាពរៅកនញងអាប្សម ប្ពក ឹ មួយមាន្រកមងមានក់
ន្រត្់មកជួរខ្្ញុំ រហយ ី ន្ិយយថាៈ រញរសរ្មះ
Sheth មានក់ប្ លកុំពញងអ្ងាញយចាុំរៅកនញងរថ្យន្តច្ង់ជួរខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំក៏ ន្រច្ញរៅជួររញរសរនាះ។ ររញសរនាះន្យ ិ យថាៈ “ោត្់ច្ងរ់ ម ួ ច្ុំប្ កជួយអាប្សមរន្ះ រត្ខ្ ី ញ ុំ្យល់ប្ពមទទួលប្ រឬរទ”៕ ខ្្ញុំរ្លយ ី វ ិញថាៈ “ពត្ ិ ជាអាច្
ន្ រប្ពាះរពលរន្ធន្ធាន្ររស់ខ្ញ ុំប្្ លងមាន្ត្រៅរទៀត្រហយ ី ”។
រញរសរនាះត្រវ ិញថាៈ “ោត្់ន្ឹងមកទរី ន្ះមតងរទៀត្រៅនថ្ៃប្សអក”។ “រត្ប្ី សអកខ្្ញុំរៅទីណាប្ រឬរទ”។
276
ខ្្ញុំរ្លយ ួ រហយ ី ថាៈ “ខ្្ញុំរៅទរី ន្ះ មន្ ិ រៅណារទបយ ី ោតរ់រច្ ី ោត្់ក៏ចាករច្ញរៅ នថ្ៃរនាារ់តាមរពលរវោប្ លកុំ
ត្់ រថ្យន្តររស់រញរសរនាះក៏
ត្់”។
ន្មក ល់ ន្ង ិ សញរី ផ្សល។ រកមងៗ
ប្ រ់ខ្ញ ុំ្ថា រោក Sheth មន្ ិ រៅកនញងរថ្យន្តរទបយ ី ។ ខ្្ញុំក៏ ន្រច្ញរៅជួរ រប្កាយមករញរសមានក់ ខ្្ញុំច្ុំន្ួន្ ១៣.០០០ រូពី រួច្ក៏ររក ី រថ្យន្តរច្ញរៅ ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ លរ ុំពឹងថាទទួល
រន្ះរទបយ ី ។ តាមអ្ាប្ី លខ្្ញុំរៅចាុំ ខ្្ញុំ
ន្ការជួយប្រររន្ះរទបយ ី ។
ន្ជួរោត្់មតងរ៉ាញរណាណះ។ ោត្់មិន្ប្ លមកកប្ន្លងអាប្សម រហយ ី ក៏មន្ ិ សួរនាុំ
អារមម
៍ ថាអាច្រស់រន្ត
ន្រយៈរពល១ឆ្នរុំ ទៀត្។
ពយញះនន្ភាពលុំ
កមន្ ិ ប្មន្រកត្ ី រច្ញពខ្ម ី ងរប្ៅរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តវា
អ្នកមាន្វ
្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ ិ ប្ត្រច្ៀក
រន្ះជារទពរិ ោធន្៍ប្ត្មួយគត្់ ពួករយង ី មាន្
ន្រកីត្រច្ញពរី ៅកនញងរៅវ ិញ។ មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជា
ន្ោាល់ោនរៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
ន្មករស់រៅកនញងអាប្សមជាមួយខ្្ញុំ
ន្ង ិ ហ្វសតី ន៏ ទរទៀត្ហាក់ ូច្ជាមិន្សរាយច្ត្ ិ តន្ង ឹ ទទួលយកពួករគមករស់រៅកនញងអាប្សមរន្ះរទបយ ី ។
ន្ិងប្្នកររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ ង ឹ ច្ាស់ពភា ី ពខ្ជល ិ ប្ច្អ្ូសររស់ពួករគ
រោក Dudabhai រទបយ ី ។ រញ្ហាលុំ ខ្មងកនញងអាប្សមរន្ះវាលុំ ច្ុំប្
រប្កាយមកោត្់ក៏រច្ញរៅ ត្់។
ន្ពន្ាររពលមន្ ិ កនញងអាប្សមចាករច្ញពីរន្ះរយៈរពល។ ិ ឲ្យសមាជក
ណៈទារកនញងសងាមប្ ល
ករលីរញ្ហាប្
រប្ពាះពួករគមន្ ិ រពញច្ិត្តន្ង ឹ ្រយររស់ ិ
ក់មិន្ ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្កតីកងាល់ណាស់ណារនាះរទ រ៉ាញប្ន្តពយញះ
កជាងអ្ាីប្ លខ្្ញុំមិន្អាច្ទទួល
ន្។ ្រយររស់ រោក Dudabhai ជាហ្វសតីោម្ញមានក់ ិ
ករោក Dudabhai មាន្ការអ្រ់រ ុំត្ិច្ត្ួច្រ៉ាញរណាណះ រ៉ាញប្ន្តោត្់ជាមន្ញសសមាន្ការរយគយល់ល។ អ ខ្្ញុំច្ូលច្ិត្ត
ការអ្ត្់ធមត្រ់ រស់ោត្់។ ោត្់។ ខ្្ញុំ
ន្ប្
មាន្រពលខ្លះោត្់ក៏ឆ្រ់ខ្ឹងប្ រ
រ៉ាញប្ន្តជាទូរៅខ្្ញុំខ្ញ ុំ្ចារ់អារមម
៍ រៅរលកា ី រអ្ត្់ធមត្់ររស់
រ់ោត្់ឲ្យរច្ះទទួលយកការអាមា៉ាស់ត្ិច្ត្ួច្។ ោត្់មិន្ប្ត្ឹមប្ត្មិន្រ ិរសធរទ រ៉ាញប្ន្តោត្់
្រយររស់ ោត្់ឲ្យរធាីតាមោត្់ ូច្រន្ះប្ រ។ ិ
៏ ន្ត្នមលមួយ។ ការទទួលយកប្គួោររន្ះមករៅកនញងអាប្សមគឺជារមររៀន្ មា
សងាមរទបយ ី ។
ខ្្ញុំរោកោតយប្ លមិន្
ន្ររៀរររ់ររឿងជារប្ច្ៀន្ទាក់ទងន្ឹងប្រធាន្រទរន្ះ
រររៀរយកឈនះរញ្ហាលុំ
ការពិរោធន្៍រលីសច្ចធម៌។
ណៈទារកនញង
កប្ លមិន្រ ុំពឹងទញក
ខ្្ញុំប្ត្ូវ ករច្ញភាពលុំអ្ិត្សុំខ្មន្់ៗ
ូច្ជា រររៀររោះប្ោយ
ន្ិងរញ្ហារផ្សសងៗរទៀត្ទាក់ទងន្ឹងការររៀរររ់ រប្ពាះភាគរប្ច្ីន្ត្ួអ្ងាកញ ងររឿងរន្ះន្ូ ន វមាន្ជីវ ិត្
រៅរទបយ តិ រ ី រហយ ី ក៏មិន្ប្មន្ជាការសមរមយប្ រប្ លប្ត្ូវរប្រីប្ ស់រ្មះររស់ពួករគទាក់ទងន្ឹងប្ពឹត្កា កន្ឹងទទួល
ី រការ
ី ោសនាហិ ូ ា ប្ លជួរប្រទះការច្ុំណាយប្រចាុំនថ្ៃប្រប្ហលជាយល់
់ ត្់សុំោល់រឃញ ណៈទារកនញងសងាមកុំពងក ី មូលោឋន្ប្គឹះរន្ះ។
រញ្ហាច្មបង
រ់
មន្ញសសប្ លមកប្ត្ូវជួយរមីលប្ថ្រកាអាប្សមរហយ ី ទិសរៅការររររស់អាប្សមមាន្ភាពោម្ញ
រុំផ្សញត្។ ការពិត្រនាះគឺថា ភាគរប្ច្ីន្ប្រន ថា ប្កុមវ
ន្ប្
រៅរពលចារ់រផ្សតីម ុំរ
អាប្សម ុំរូង រយង ី ប្រកាសប្ រ់ពិ្ពរោកថា អាប្សមន្ឹងមិន្ឲ្យមាន្ការប្រឈមច្ុំរពាះប្កុមមាន្វ
លុំ
ក់ឲ្យ
រញរសមានក់រន្ះពម ី ញន្មកមន្ ិ ប្ លមករលងអាប្សម
រ៉ាញប្ន្តប្ររជាោត្់ជួយពួករយង ី រៅវ ិញ ជុំន្ួយរន្ះ
ន្ប្រគល់ប្
ត្់។
រប្ច្ន្ ី
សប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្
ន្រត្់មក
៍ រន្ះ។ វា
ន្ការយល់ប្ពមពីពួករគរពលរន្ះ ន្ិងរនាារ់មករទៀត្រ ីមបប្ី កសប្មួលជុំពូកពាក់ពន្ ័ ធន្ឹងពួករគ។
រប្ៅពីរន្ះ វ ិធាន្ប្រររន្ះគឺសថិត្រៅរប្ៅការកប្មិត្នន្ជីវៈប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្ួ លន្។ រហត្ញ ូ រច្នះ រទីរខ្្ញុំ ទាុំងមូលប្ លខ្្ញុំគិត្ថាជាប្សាងរកសច្ចធម៌
ន្ឹងប្ត្ូវ
ន្លញររចាលរោយរច្ៀសមិន្រួច្។
សងឃម ត លឲ្យមាន្ភាពមិន្សហការោនរនាះរទ។ ឹ ថា ប្ពះន្ឹងមិន្រណា
រមភថា ររឿងរ៉ា វរន្ះ
យ៉ាងណាក៏រោយ
ខ្្ញុំ
XI. ការរ្ច រ់ភាពជាអ្រនាតប្ររវសន្៍
ចាករពញពីការររៀរររ់អ្ុំពីពយញះរៅខ្មងកនញង ន្ង ិ ខ្មងរប្ៅរៅកនញងអាប្សម រពលរន្ះសូមរប្ងារការរៅរញ្ហា
ប្ លរធាឲ្ ី យខ្្ញុំចារ់អារមម
៍។
277
កមមករប្ លជារ់កច្ ា រប្កាមកច្ ិ ចសន្ាប្ លជាអ្នកអ្រនាតប្ររវសន្៍ពប្ី ររទសឥណា ិ ចសន្ារយៈរពល ៥ឆ្ន ុំ ឬ
ត្ច្ ិ ជាងរន្ះ។ រប្កាមកច្ ិ ចប្ពមរប្ពៀងឆ្ន ុំ ១៩១៤ ការយកពន្ធច្ុំន្ួន្ ៣រផ្ទន្ ពអ្ ី រនាតប្ររវសន្៍ជារ់កិច្ចសន្ាមកកាន្់ ណាតាលីប្ត្ូវ
ន្លញររចាល
ោក់រប្ន្ថម។
រ៉ាញប្ន្តអ្រនាតប្ររវសន្៍ជាទូរៅប្ លមកពប្ី ររទសឥណា ា រៅប្ត្ប្ត្ូវការការយកច្ិត្តទញក
កនញងប្ខ្មីនា ឆ្ន១ ុំ ៩១៦ រោក Pandit Madan Mohan Malaviyaji
ន្មន្ញ មត្ ័ រសច្កតីសរប្មច្មួយរៅ
កនញងប្កុមប្រក តិ ធិរជ រោយសរប្មច្លញររចាលប្រព័ន្ធជារ់កច្ ី បទ ឹ ាន្ត្ ី រ ិ ្ញត្អ្ ិ ចសន្ារន្ះ។ រ ម ី ទួលយករសច្កតីរន្ះ ប្ពះអ្ងាច្ាស់ Hardinge
ន្ប្រកាសថា ោត្់ទទួល
ន្ពរី ោឋ្ិ
លររស់ោត្់ ន្ូវការសន្ាលញររចាលប្រព័ន្ធ
រន្ះទាុំងប្សុង។ រទាះជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំមាន្អារមម ៍ ថា ប្ររទសឥណា ា មន្ ិ អាច្រពញច្ត្ ិ តន្ង ឹ ការធានាោមន្ភាពមិន្ ច្ាស់ោស់រន្ះរទ រប្ៅពីច្ងរ់ ឃញ ា ន្អ្ត្់ឱ្ន្ ល់ប្រព័ន្ធរន្ះ ី ការលញ ររចាលប្រព័ន្ធរន្ះភាលមៗ។ ប្ររទសឥណា តាមរយៈការរធាសប្រប្ហសរោយរច្ត្នា រហយ ី ខ្្ញុំរជឿថា រពលរវោប្ លសរប្មច្ ខ្មត្រន្ះ។
ខ្្ញុំ
ន្ជួររម ឹកនាុំមួយច្ុំន្ួន្
ការសររសរកនញងោរព័ត្មា ៌ ន្
ន្មក ល់សប្មារ់សងការខ្ូច្
ន្ិងមត្ិោធារ
លញរប្រព័ន្ធរន្ះភាលមៗ។ រត្កា ី រលញច្ររចាលប្រព័ន្ធរន្ះប្ត្ូវោនន្ង ឹ ប្រធាន្រទសតព ី ី អ្ហិងា ប្ រឬរទ? ទន្ាម ឹ ន្ឹងរន្ះ
រហត្ញប្ រ ប្ លោត្់ ពីរន្ះ។
រោកអ្្ិ លរខ្ត្តកម ៏ ន្ ិ
់ យមាន្ការ ៈច្ងឲ្
ន្ោក់ ង ុំ ព័ត្៌មាន្នន្ការលញ ររចាលប្រព័ន្ធរន្ះជាយថា
ន្ន្ិយយថា គឺជាការលញររចាលកនញងរពលរវោសមរមយ ខ្
ៈអាច្មាន្ការឯកភាពថ្មីរផ្សសង
ូរច្នះ កនញងប្ខ្កញមភៈ ឆ្ន ុំ ១៩១៧ រោក Pandit Malaviyaji រសនីសញុំររងកីត្ច្ារ់ថ្មីមួយលញររុំ
រន្ះទាុំងប្សុង រ៉ាញប្ន្តប្ពះអ្ងាមាចស់Chelmsford មិន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្រនាះរទបយ ី ។
ត្់ប្រព័ន្ធ
ល់រពលសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ ប្ លប្ត្ូវរធាីច្លនា
សប្មារ់ប្ររទសឥណា ា ទាុំងមូលរហយ ី ។
មញន្រពលចារ់រផ្សតីមច្លនារន្ះ ខ្្ញុំគិត្ថាវាជាការសមរមយប្ លប្ត្ូវរងចាុំរោកអ្្ិ លសិន្។ ូច្នះ ខ្្ញុំក៏ ន្ រសនីសញុំជួរោត្់ រប្កាយមកោត្់ ន្រ្លីយយល់ប្ពមច្ុំរពាះជុំន្ួររន្ះ។ រពលរន្ះ រោក John Maffey ជារលខ្ម ផ្ទាល់ខ្ួ ន្ររស់ ល ោត្់។ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមោាល់ោត្់ច្ាស់។ ខ្្ញុំរពញរច្ញន្ឹងជប្ជកជាមួយអ្នកអ្ងាមាចស់ Chelmsford រោយោមន្ការកុំ
ត្់ រហយ ី ោត្់ក៏
ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមរច្ញ ុំរ
ន្សន្ាជួររឿងរន្ះប្ រ។
ី រពីទីប្កុងរញមនរ។ រោកJehangir Petit
ឧរត្ថមភពីសមាគមពលរ ឋអ្ធិរជ។
គ
ន្សន្ារធាីការប្រជញុំមួយរប្កាមជុំន្ួយ
ៈកមាមធិការប្រត្ិរត្តិនន្សមាគមរន្ះជួរជញុំោនជាមញន្
ការនន្រសច្កតីសរប្មច្សប្មារ់អ្ន្ញវត្តនារពលកិច្ចប្រជញុំ។
រោករ
ាិ ត្
Stanley
Reed
Samaldas រោក Sjt. Natarajan ប្ពមទាុំងរោក Petit ក៏មាន្វត្តមាន្កនញងកិច្ចប្រជញុំគ ពិភាការន្ះរផ្ទតត្រលីការប្កប្ប្ររយៈរពលប្ លរោឋ្ិ
រ ីមបរី រៀរច្ុំប្ផ្សន្
រោក
Lallubhai
ៈកមាមធិការរន្ះប្ រ។ កិច្ច
លប្ត្ូវរសនីឲ្យសញុំលញររចាលប្រព័ន្ធកមមករជារ់កិច្ចសន្ារន្ះ។
មាន្គរប្មាងច្ុំន្ួន្រីប្ត្ូវ ន្រលីករទបង រួមមាន្ “ការលញ ររចាលប្រព័ន្ធរន្ះឲ្យ ី
ន្ឆ្រ់តាមប្ លអាច្រធាីរៅ ន្”
“លញររចាលប្រព័ន្ធរន្ះប្ត្ឹមនថ្ៃទី ៣១ ប្ខ្កកកោ” ន្ិង ”ការលញររចាលប្រព័ន្ធរន្ះភាលមៗ”។ សប្មារ់ខ្ញ ុំច្ ្ ង់ រររច្ឆ ិ ទច្ាស់ោស់ ការកុំ
រប្ពាះរយង ី អាច្សរប្មច្ច្ិត្តរធាីអ្ាីមួយរផ្សសងរទៀត្
ត្់រពលរវោ។ ច្ុំប្
ន្កាល
ប្រសិន្ររីរោឋ្ិ លខ្កខ្មន្រធាីតាម
ករោក Sjt. Lallubhai ច្ង់ ន្ការលញ ររចាលប្រព័ន្ធរន្ះភាលមៗ។ ោត្់ន្ិយយថាៈ
“ការលញ ររចាលភាលមៗ” ររាញរយៈរពលខ្លីជាងរពលរវោប្ត្ឹមនថ្ៃទី ៣១ ប្ខ្កកកោ។ ខ្្ញុំក៏ ន្ពន្យល់ថា ប្រជាពល ់ យពួករគរធាីអ្ាីមួយ រយង រ ឋមិន្យល់ពាកយភាលមៗរន្ះរទ។ ប្រសិន្ររីរយង ី ច្ងឲ្ ី ប្ត្ូវកុំ ត្់ឲ្យច្ាស់ពពា ី កយរន្ះ។ មន្ញសសមានក់ៗអាច្ន្ឹងឲ្យន្ិយមន្័យនន្ពាកយថា
“ភាលមៗ”រន្ះ
រផ្សសងៗពីោន
ប្ លកនញងរនាះរោឋ្ិ លអាច្ឲ្យ
ន្ិយមន្័យរផ្សសង រហយ ី ប្រជាជន្អាច្ឲ្យន្ិយមន្័យរផ្សសង។ ប្រសិន្ររីោមន្រញ្ហានន្ការភាន្់ប្ច្ទបុំរលីនថ្ៃទី ៣១ ប្ខ្
278
កកកោ ន្ង ិ ប្រសន្ ិ ររីោមន្អ្ាស ី រប្មច្ រ
ាិ ត្ Reed យល់ប្សរន្ឹងអ្ុំ
ពួករយង ី
ន្សរប្មច្យកនថ្ៃទី
រនាារ់មករសច្កតស ី រប្មច្ក៏ រោកប្សីJaiji
ន្តាមកាលរររច្ឆ ិ ទរនាះរទ រយង ី អាច្រន្តរពលរវោរប្ន្ថមរទៀត្។ រោក
ះអ្ុំណាងរន្ះ ច្ុំប្
៣១
ប្ខ្កកកោ
ករោក Sjt. Lallubhai ក៏ឯកភាពតាមទាុំងប្សុងប្ រ។
ជាកាលរររច្ឆ ិ ទច្ញ ងរប្កាយនន្ការប្រកាសលញ ររចាលប្រព័ន្ធរន្ះ
ន្អ្ន្ញ មត្ ័ ប្សរតាមកិច្ចប្រជញុំរន្ះ។
Petit
ន្ខ្ត្ ុំ កាយច្ត្ ី ប្កុមត្ុំណាងររស់ហ្វសតច្ ិ ខ្ុំអ្ស់ពីកមាលង ិ តររងកត្ ី ុំរពាះរោកអ្្ិ
ល
រខ្ត្ត។ កនញងច្ុំរណាមប្កុមត្ុំណាងហ្វសតីប្ លមកពទ ី ប្ី កុងរញមនរ ខ្្ញុំរៅចាុំរ្មះរោកហ្វសតី Lady Tata ន្ង ិ រោក ប្សីDilshad Begam។ ត្ុំណាងហ្វសតីទាង ុំ រន្ះមាន្ឥទធព ុំ ។ រោកអ្្ិ ិ លយ៉ាងខ្មលង ច្ត្ ិ តផ្សងប្ រ។
រនាារ់មកខ្្ញុំក៏
កច្ ិ ចប្រជញុំប្ត្ូវ
ន្រធាី ុំរ
លរខ្ត្ត
ន្រ្លីយត្ររលក ី ទក ឹ
ី ររៅកាន្់កប្ន្លងជារប្ច្ីន្ ូច្ជា ទប្ី កុង Karachiន្ង ិ ទប្ី កុង Calcuttaផ្សងប្ រ។
ន្រធារី ទបង ី ប្គរ់ទក ី ប្ន្លងរោយការរពញច្ត្ ិ ត។
រទបង ី រនាះរទបយ ី ។
កុំទបញងរពលរនាះ ខ្្ញុំកធា ៏ ល រ់រធាី ុំរ
ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ លរ ុំពង ឹ ថាន្ង ឹ មាន្ច្លនារន្ះប្ត្ូវ
ី រប្ត្មានក់ឯង ន្ង ិ ទទួល
ការរទរលមស ្ ម ន្អ្ាប្ី លប្ត្ូវោក់ ី ប្ត្ងតាមោន្រូរខ្្ញុំជាន្ិច្ច រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំោ
មិន្ ន្រ ុំខ្មន្ខ្្ញុំ រហយ ៏ ិន្ ន្រធាីឲ្យពួករគមាន្រញ្ហារនាះប្ រ។ ី ខ្្ញុំកម សុំណាងលអរហយ ី ប្ លខ្្ញុំមិន្ទាន្់ទទួល នថ្ៃមួយ ប្កុមរសញីរអ្រងកត្ទាុំងរន្ះ
សុំរញប្ត្រធាី ុំរ
ន្ររងកត្ ី
ន្រទពរិ ោធន្៍លៗ អ ជារប្ច្ន្ ី ។ ប្កុមឈលរយក
ង ុំ រនាះរទបយ ី រប្ពាះប្កុមឈលរយកការទាុំងរន្ះ
ន្ររជាមហាត្មះ ូច្រន្ះោមន្ជន្ណាមានក់ោាល់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី ។
ន្រ ុំខ្មន្ខ្្ញុំរៅតាមោថន្ីយរថ្រ្លីងជារប្ច្ីន្កប្ន្លង រោយសញុំឲ្យខ្្ញុំររាញ
ី រ ន្ិងកត្់រលខ្សុំរញប្ត្រនាះទញក។ ជាការពិត្ ខ្្ញុំ ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្រ្លីយរល់សុំ ួ រទាុំងអ្ស់ ប្ លពួករគសួរ។ អ្នក ុំរ ី រប្ លមកតាម ន្នាុំរូរខ្្ញុំរៅជួររញ ពាជិត្ហិ ូ ា ឬរញពាជិត្មូសលីមោសន្ិក។ រៅរពល អ្នក ុំរ
ី ទាុំងរនាះរឃញ ី ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្រគរ ុំខ្មន្រសាីរប្គរ់ោថន្ីយទាុំងអ្ស់
ន្ិយយថាៈ “រហត្ញអ្ាី សុំរញប្ត្រធាី ុំរ
ន្ជាខ្្ញុំ
ី រឲ្យពួករគ
រមភពីរញពាជិត្ហិ ូ ា រមលះ”? ពួករគ
ន្រឃញ ី រទឬ”?
ពួករគខ្ឹងន្ឹងពួករសញីរអ្រងកត្រន្ះ
ន្ត្វា៉ា រោយន្ិយយថា “រត្ីខ្ញ ុំម ្ ិន្
រហយ ី
ន្ររាញ
ខ្្ញុំប្ រ់ពួករគវ ិញថាៈ “វាមិន្ប្មន្ជារញ្ហាទាក់ទងន្ឹងការររាញសុំរញប្ត្រទបយ ពួករគកុំពញងអ្ន្ញវត្ត ី ”។ ភារកិច្ចររស់ពួករគ។ អ្នក ុំរ ី រទាុំងរនាះមិន្រពញច្ិត្តន្ឹងសកមមភាពរន្ះរទបយ ន្ិងកាន្់ប្ត្អា ិ ខ្្ញុំប្ លជាជន្ ី ោមន្រទាសនពមានក់។
រ៉ាញប្ន្ត ប្កុមរសញីរអ្រងកត្ទាុំងរនាះមិន្ខ្ាល់ន្ឹងពួករយង ី រទបយ ី ។ រញ្ហាលុំ
តាមរសវាកមមលុំោរ់ទី៣។
រទពិរោធន្៍ជូរច្ត្់រុំផ្សញត្រន្ះ
មកកាន្់ទីប្កុង Delhi។ ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាី ុំរ
ន្រកីត្រទបង ី រៅរពលខ្្ញុំរធាី ុំរ
ី រពីទីប្កុង
ីរ
Lahore
ត ីងរថ្រ្លីងរៅទីប្កុង Lahore ។ វាមិន្ ី ររៅកាន្់ទីប្កុង Calcutta រហយ ី ប្ត្ូវផ្ទលស់រូ ររជ
ប្មន្ជាររឿងរយប្សួលរទបយ ី ប្ លប្ត្ូវប្សាងរកកប្ន្លងសប្មាកកនញងរថ្រ្លីង។ ុំរ
កពិត្ប្ ក គឺរៅរពលរធាី ុំរ
ប្គរ់ទូរថ្រ្លីងទាុំងរពញរោយអ្នក
ុំ រញញប្ចាន្អ្នក ុំរ ី រ រហយ ី អ្នកប្ លអាច្ច្ូលរៅកនញងទូរថ្រ្លីង ន្រពលខ្លះប្ត្ូវរប្រីកមាលង
ី រឯរទៀត្ ន្ិងរពល
ខ្លះសូមបរី ោត្ច្ូលកនញងរថ្រ្លីងតាមមាត្់រងអួច្ក៏មាន្។ រូរខ្្ញុំចា ុំ ច្់ប្ត្ូវរៅ ល់ទីប្កុង Calcutta តាមកាលរររច្ឆ ិ ទ នន្កិច្ចប្រជញុំ រហយ ្ ករជីងរថ្រ្លីងរនាះ ខ្្ញុំមិន្អាច្ច្ូលរួមកិច្ចប្រជញុំទាន្់រពលរវោរទ។ ខ្លួន្ខ្្ញុំរសាីរប្ត្ោមន្ ី ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំខ្ កតីសងឃម ោមន្អ្នក រុំ ី រណាមានក់សញខ្ច្ិត្តរកកប្ន្លងទុំរន្រឲ្យខ្្ញុំ ឹ អាច្ច្ូលជាមួយអ្នក រុំ ី រឯរទៀត្ ន្រទបយ ី ។ រទបយ ូច្រន្ះមាន្ឈនួលមានក់ ី ។ រឃញ ី ោត្់ន្ឹងរកកប្ន្លងឲ្យខ្្ញុំអ្ងាញយ ន្”។ រញរសរនាះ
ន្មកប្កបរខ្្ញុំ រហយ ្ យប្ ី ន្ិយយថាៈ “ររីខ្ញ ុំឲ្
ន្”។ ខ្្ញុំរ្លីយថា “ខ្្ញុំអាច្ឲ្យប្
ក់អ្នក
ក់រៅកាន្់ ១២ អាន្់ណា
ន្ ប្រសិន្ជាអ្នកអាច្រកកប្ន្លងឲ្យខ្្ញុំអ្ងាញយ
ន្រ ីរពីទូរថ្រ្លីងមួយរៅកាន្់ទូរថ្រ្លីងមួយ រោយរងារអ្នក ុំរ
ី រទាុំងរនាះ រ៉ាញប្ន្តោមន្អ្នកណា
279
រៅរពលរថ្រ្លង ី រប្ត្ៀមរច្ញ ុំរ
មានក់យកច្ត្ ិ តទញកោក់ជាមួយោត្់រទបយ ី ។
“ទរី ន្ះោមន្កប្ន្លងទុំរន្ររទបយ ី រ៉ាញប្ន្តោត្់អាច្ប្ររប្ជៀត្ខ្្ញុំឲ្យច្ូលកនញង ប្
ក់
ន្យ៉ាងរយប្សួលរប្កាយពី រប្ត្កា ី លក៏ច្ូលមក ល់។
២រមា៉ាង។ អ្នក ុំរ
ី រមួយច្ុំន្ួន្
ី រអ្នក ុំរ
ី រមួយច្ុំន្ួន្ន្យ ិ យថាៈ
ច្ុំប្
ករូរខ្្ញុំឈរអ្ស់រយៈរពល
ន្”។ ខ្្ញុំក៏យល់ប្ពមរធាីតាមោត្់។ រញរសរនាះរក ន្ប្ររប្ជៀត្ខ្្ញុំឲ្យច្ូ លរៅកនញងរថ្រ្លង ី ជាមួយអ្នក រុំ ី ររផ្សសងៗ។
អ្នក ុំរ
ី រមួយច្ុំន្ួន្កុំពញងអ្ងាញយសប្មាក
ន្ប្ពួយ រមភច្ុំរពាះខ្្ញុំ ន្ង ិ
ន្សួរថាៈ “រហត្ញអ្ាី ន្ជាខ្្ញុំមិន្អ្ងាញយអ្្ច ឹង”?
ខ្្ញុំពាយមពន្យល់រហត្ញ ផ្សលរៅពួករគថាៈ “ោមន្រន្ារ់ទុំរន្ររនាះរទបយ ន្ររៀរ ី ”។ ពួករគសួររ្មះររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ង ិ ច្ុំរន្ារស ់ ប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្ ប្ពះជួយខ្្ញុំរហយ ី រៅរពលរវោចាុំ ច្់រុំផ្សញត្ រប្កាយមកខ្្ញុំក៏
ន្សប្មាករៅរលប្ី ប្គ។
ខ្្ញុំសប្មាកប្រររន្ះរហូ ត្ ល់ទប្ី កុងDelhi ន្ង ិ រនាារ់មកCalcutta ។ រោក Maharaja ជាប្រធាន្កច្ ិ ប្ច រជញុំ រៅ Calcutta ជាអ្នក ឹកនាុំកិច្ចប្រជញរុំ ន្ះ។ រពលមក ល់ទីប្កុង Karachiខ្្ញុំពត្ ុំ ។ កច្ ិ ជាសរាយច្ត្ ិ តយ៉ាងខ្មលង ិ ចប្រជញុំ រន្ះមាន្ការច្ូ លរួមពជ ី ន្ជាត្អ្ ិ ងរ់ គលសជារប្ច្ន្ ី នាក់។ រៅមញន្នថ្ៃទី
៣១
ឥណា ា ប្ត្ូវប្ត្រ្ឈរ់។
ប្ខ្កកកោ
រោឋ្ិ
រៅឆ្ន ុំ ១៨៩៤
រប្កាយមកខ្្ញុំសងឃម ឹ ថា ប្រព័ន្ធប្ លប្ត្ូវ ន្រ្ច រ់រៅនថ្ៃណាមួយ។
ល
ន្ប្រកាសថា
អ្រនាតប្ររវសន្៍ជារ់កិច្ចសន្ាមកពប្ី ររទស
ខ្្ញុំ ន្ប្ពាងញត្តជា ិ រលក ី ុំរូងមួយរោយត្វា៉ារៅន្ង ឹ ប្រព័ន្ធរន្ះ
ប្ ល
ន្រៅរោយរោក W. W. Hunter ថាជាទាសភាពខ្មនត្ត្ូច្ ន្ង ឹ ប្ត្ូវ
មាន្មន្ញសសជារប្ច្ីនាក់ច្ូលរួមច្លនាប្ លចារ់រផ្សតីមកនញងឆ្ន ុំ ១៨៩៤ រន្ះ រ៉ាញប្ន្តមិន្អាច្ន្ិយយ ន្ថា
ធម៌អ្ហិងា ប្ លជាសកកតាន្ញពលរន្ះ្ន្ ល់ផ្សូ វរ្ច ល រ់រទបយ ី ។ ការលុំអ្ិត្រប្ន្ថមអ្ុំពីច្លនាអ្នកប្ ល
ន្ច្ូ លរួមរន្ះ
ការអ្ន្ញ វត្តរោលការ ៍ អ្ហិងារៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាិកខ្មងត្បូង ។
ខ្្ញុំសូមឲ្យអ្នកអាន្ប្សាងយល់រប្ន្ថមរទៀត្រៅកនញង
ុំ ណា នុំ រត្ងរខ្ៀវប្សរត្់
XII.
ត្ុំរន្់ Champaran គជា ឺ ទក ឹ ីនន្ប្ពះមហាកសប្ត្ Janaka។ ទក ឹ ីរន្ះសមបូររោយច្ុំការោាយរខ្ៀវប្សរត្់
រហូត្ ល់ឆ្ន ុំ
១៩១៧។
អ្នកប្សុកកនញងត្ុំរន្់រន្ះប្ត្ូវជាកាត្ពាកច្ ិ ចកុំ
ត្់រោយច្ារ់ឲ្យោុំ ញះ ុំណា៣ ុំ ភាគ
ច្ុំរណាម ី២០ភាគ។ ប្រព័ន្ធរន្ះប្ត្ូវ ន្រគោាល់ថាជាប្រពន្ធ ទន្ ី កាថាយ (tinkathia)។
កនញង
ខ្្ញុំោរភាពថា ទាក់ទងន្ង ខ្្ញុំប្ោន្់ ឹ ត្ុំរន្់្ូមោ ិ ហ្វសតនន្ត្ុំរន្់ Champaran រន្ះខ្្ញុំមន្ ិ ឹងរប្ច្ីន្រនាះរទបយ ី
ប្ត្ ង ឹ ខ្លះៗតាមសញ្ហញ
នន្ច្ុំការព
៌ នរត្ងប្សរត្់រន្ះរ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំ
ច្ុំការទាុំងរន្ះមន្ ិ ប្មន្ជាររឿងរយប្សួលរទបយ ី សប្មារ់កស ិ កររទបយ ី ។
ន្រឃញ ី ច្ុំការជារប្ច្ន្ ី ខ្្ញុំគត្ ិ ថា ការោុំ ញះ
រោក Rajkumar Shukla ជាកសក ន រណាមកសក ិ រមានក់កញ ងច្ុំ ិ រររ់ពាន្់នាក់ ប្ លមាន្រុំ
ច្ុំការទាុំងរន្ះ។ រញរសមានក់រន្ះ រញរសរន្ះ ឬរទ”?
ន្ជួរខ្្ញុំរៅទប្ី កុង Lucknow ជាកប្ន្លងប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវច្ូ លរួមសន្នស ិ ទ ី ឆ្នម ១៩១៦។
ន្ន្យ ិ យថាៈ “រោករមធាវ ី រត្អា ី ច្ប្ ោត្់ក៏
ន្ទទួច្ឲ្យខ្្ញុំរៅត្ុំរន្់
Brajkishore
Prasad
ការររោធារ
ៈរៅរ ឋ
សុំរលៀករុំពាក់ព
ងោុំ ុំណាុំ
រ់ ល់ោត្់ពអ្ ី ាីប្គរ់យ៉ាងទាក់ទងន្ង ឹ ភាពលុំ
Champaranរន្ះប្ រ។
“រោករមធាវ ីោមន្អ្ារី ផ្សសងរលស ី ពរី ោក
ប្ លរប្កាយមក ន្កាលយជាប្កុមការររររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅត្ុំរន្់ Bihar”។ រោក Rajkumar Shukla
៌ រមម។ រោក Brijkishore
កររស់រយង ី ប្ រ
រហយ ី ក៏ជាអ្នកប្ លរុំរពញ
ន្នាុំោត្់មកជួយខ្្ញុំ។ ោត្់រសលៀករខ្ម ន្ិង
ន្ខ្កខ្មន្រធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
៍ រលីោត្់។ ខ្្ញុំគិត្ថា ោត្់ជារមធាវ ី
នាុំរច្ញប្រករអាជីវកមមនារុំ ច្ញកសិផ្សលមួយច្ុំន្ួន្។ រប្កាយរពល ន្ ឹងអ្ាីមួយពីោត្់ទាក់ទងន្ឹងត្ុំរន្់ Champaran ខ្្ញុំក៏
ន្រ្លីយរៅវ ិញថាៈ
“ខ្្ញុំមិន្អាច្ផ្សតល់រយរល់ណាមួយរោយមិន្ ន្រឃញ ី ោថន្ភាពផ្ទាល់ន្ឹងប្្នកររស់ខ្ញ ុំ្
280
រទបយ ី ”។ រោកប្ត្ូវពរន្លឿន្ឲ្យមាន្រសច្កតីសរប្មច្រៅកនញងសន្នស ិ ទ ី ។ ជាការពត្ ិ ណាស់ រោក Rajkumar Shukla
់ ន្អ្នកជួយពស ច្ងមា ី ន្នស ិ ីទរន្ះ។ រោក Brajkishore Prasad រប្កាយមកក៏ ន្ពរន្លឿន្រសច្កតីសរប្មច្ រោយ ររាញការអា
ិ ត្អាសូរច្ុំរពាះប្រជាជន្រស់រៅកនញងត្ុំរន្់ Champaran រហយ ី រសច្កតីសរប្មច្រន្ះប្ត្ូវ
ជាឯកច្ឆន្ា។
ន្អ្ន្ញ ម័ត្
រោក Rajkumar Shukla រករយន្ ង ី ឹ រសច្កតស ី រប្មច្រន្ះ រ៉ាញប្ន្តហាក់ ូ ច្ជាមន្ ិ សូ វរពញច្ត្ ិ ត។ ោត្់ច្ង់ឲ្យ
ខ្្ញុំរៅត្ុំរន្់Champaran រន្ះរោយផ្ទាល់ ន្ង ិ រមល ី ពីទញកខរវទនាកសក ិ ររៅទរី នាះ។ ខ្្ញុំប្ រ់ោត្់រៅវ ិញថា ខ្្ញុំន្ង ឹ រធាី ុំរ ី ររៅត្ុំរន្់រន្ះ ន្ង ិ សប្មាករៅទរី នាះមួយ ឬពរី នថ្ៃ។ ោត្់ត្រវ ិញថាៈ “មួយនថ្ៃប្គរ់ប្ោន្់រហយ ី ប្ លអាច្ រធាឲ្ ី យខ្្ញុំរឃញ ី ច្ាស់រោយផ្ទាល់ប្្នក”។ រច្ញពីទប្ី កុង
ក៏ ន្រធាី ុំរ
Lucknow ខ្្ញុំ
ន្រន្ត ុំរ
ី ររៅទីប្កុង Cawnpore ។ រោក Rajkumar Shukla
ី ររៅជាមួយខ្្ញុំប្ រ។ ត្ុំរន្់ Champaran រៅមន្ ិ ឆ្ៃយពទ ី រី ន្ះរទបយ ី ។ ោត្់ទទួលសញុំខ្ញ ុំ្ថាៈ “ោនក់រៅ
ទរី ន្ះមួយនថ្ៃ”។ ខ្្ញុំរ្លយ ី វ ិញថាៈ “ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ោនក់រៅ កុំ
ខ្្ញុំ ន្ង ិ រោក Rajkumar
ត្់នថ្ៃឲ្យ
ន្រទបយ ្ ន្ាថា ខ្្ញុំន្ង ី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំស ឹ មកទរី ន្ះវ ិញ”។
ន្វ ិលប្ត្ទបរ់មកកាន្់អាប្សមវ ិញជាមួយោន។ ោត្់ន្យ ិ យថាៈ “សូមឲ្យខ្្ញុំ
ន្ច្ាស់”។ ខ្្ញុំត្រវ ិញថាៈ “ខ្្ញុំប្ត្ូវរៅកាន្់ទីប្កុង Calcutta រៅនថ្ៃរនាះប្ រ
ន្ិងនាុំខ្ញ ុំ្រៅកាន្់ទីរនាះ”។ ខ្្ញុំមិន្ ឹងថា ប្ត្ូវរៅកប្ន្លងណា ប្ត្ូវរធាីអ្ាី ន្ិងប្ត្ូវរមីលអ្ាីរទបយ ី ។ Shukla
មញន្រពលខ្្ញុំ
ូរច្នះសូមមកជួរខ្្ញុំ
ន្មក ល់កប្ន្លងររស់រោក Bhupen Babu រៅកនញងទីប្កុង Calcutta រោក Rajkumar
ន្រៅ ល់ទីរនាះ។
រៅរ ីមឆ្ន ុំ ១៩១៧ រយង ី
ន្ចាករច្ញពីទីប្កុង Calcutta រៅកាន្់ត្ុំរន្់ Champaran ប្ លរៅទីរនាះ
ូច្ជាទិ ឋភាព ូច្ជាប្សុកប្ប្ស ូរចានះប្ រ។
ខ្្ញុំមិន្ ឹងសូមបថា ី ប្ត្ូវជិះរថ្រ្លីងតាមណារនាះរទ។
ោត្់
រៅោថន្ីយរថ្រ្លីង។ លញះប្ពឹករទបង ី ពួករយង ី ក៏ ន្ចាករច្ញរៅកាន្់ទីប្កុង Patnaជាមួយោន។ រន្ះជារលីក ុំរូងនន្ ុំរ
ន្ជូ ន្ខ្្ញុំ
្ កកាន្់ទីប្កុង Patna ។ ខ្្ញុំោមន្មិត្ត្ហ្វ័ កត ឬអ្នកោាល់ណាមានក់ប្ លខ្្ញុំ ី រររស់ខ្ញ ុំម
អាច្ពឹងអាប្ស័យរៅទីរនាះរទ។ ខ្្ញុំគិត្ថា កសិករោម្ញមានក់ ូច្ជារោក Rajkumar Shukla អាច្មាន្ឥទធិពល ខ្លះៗរៅទីប្កុង Patna រន្ះ។ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមោាល់ោត្់រន្តិច្មតងៗរៅរពលរធាី ុំរ ី ររន្ះ រៅរពលមក ល់ទីប្កុង
Patna ខ្្ញុំកប្៏ លងមាន្ការភាន្់ប្ច្ទបុំច្ុំរពាះោត្់រទៀត្រហយ ី ។ ោត្់ជាមន្ញសសលអប្គរ់ប្ររយ៉ាង។ មិត្ត្ហ្វ័ កតជារមធាវ ី ររស់ោត្់មិន្ប្មន្ជាមន្ញសសប្ររ្ទរន្ះរទបយ ី ។ រវាងកូន្កតីជាកសិករប្រររន្ះ ន្ិងរមធាវ ីររស់ពួករគរី ូច្ជាទរន្ល Ganges ប្ លរពញរោយទឹកជុំន្ន្់ផ្សងប្ រ។ រោក Rajkumar Shukla
Rajendra
ន្រធាី ុំរ
ន្នាុំខ្ញ ុំរ្ ៅកាន្់កប្ន្លងររស់រោក Rajendra រៅកនញងទីប្កុង Patna ។ រោក
ី ររៅកាន្់ទីប្កុង Puri ន្ិងទីកប្ន្លងរផ្សសងៗរទៀត្ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ្លច្ពីកប្ន្លងប្ លោត្់រៅរនាះ។
់ ា ទបូរន្ះ មាន្ប្ត្អ្នកររប្មីពីរ ឬរីនាក់រញរ៉ា ណាណះ មកទទួលោាគមន្៍ពួករយង រៅរងហា ី ។
ខ្្ញុំមាន្អ្ាីមួយោក់តាមខ្លួន្សប្មារ់ញា។ ុំ ខ្្ញុំច្ូលច្ិត្តប្ផ្សលរលមីប្ លអ្នករស់រៅជាមួយខ្្ញុំ ន្រប្មុងទញកសប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្ រៅកនញងទីប្កុងរ ឋ
ពីអ្ ួ ត ងទឹកប្ លអ្នកររប្មីប្ រប្ពាះោត្់មិន្ ឹងថាខ្្ញុំមាន្វ ច្ុំប្
កអ្នកររប្មីទាង ុំ រន្ះប្
ខ្ឹងរនាះរទបយ ី
Biharមាន្ការប្រកាន្់ប្កុមវ ស់ប្ ស់រនាះរទបយ ី
ណៈទារកនញងសងាមយ៉ាងខ្មលង ុំ ។
រប្ពាះទឹកប្ លហូររច្ញពីធញងររស់ខ្ញ ុំរ្ រស់ខ្ញ ុំ្អាច្រុំពញលពួករគ
ណៈអ្ាីរទបយ ី ។ រោក Rajkumar ប្ រ់ឲ្យខ្្ញុំរប្រីប្
រ់ឲ្យខ្្ញុំប្រប្
ខ្្ញុំមិន្រប្រីទឹកប្ លរច្ញ
ស់រងាន្អា ់ នាម័យរៅខ្មងខ្មងកនញង
ស់រៅរប្ៅពីទីរន្ះ។ អ្ាីទាង ុំ អ្ស់រន្ះមិន្
រប្ពាះខ្្ញុំោញន្ ុំ ឹងររឿងប្រររន្ះរៅរហយ ី ។
Rajendra ប្រប្ហលជារ ុំពឹងឲ្យពួករគរធាី ូច្ ូរច្នះប្ រ។
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំភា្ក់រផ្សអីល ឬរធាីឲ្យខ្្ញុំ
អ្នកររប្មីកុំពញងរុំរពញភារកិច្ចររស់ពួករគ
អ្នករោក
281
រទពរិ ោធន្៍ទាង ុំ រន្ះរត្ប្ត្រធា ឲ្ ឹ ី យខ្្ញុំមាន្ទុំន្ញកច្ត្ ិ តច្ុំរពាះ Rajkumar Shukla ប្រសន្ ិ ពួករគអាច្ឲ្យខ្្ញុំោាល់
ន្ច្ាស់ជាងរន្ះ។ ខ្្ញុំរឃញ ី ថា Rajkumar Shukla មន្ ិ អាច្នាុំផ្សូ លវខ្្ញុំ
ខ្លួន្ឯង។
ន្រទៀត្រទបយ ី
ូរច្នះខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្រធាីអ្រាី ោយ
ភាពសមបញរសររស់អ្ក ន ប្សុក Bihari
XIII.
ខ្្ញុំោាល់រោកMaulana Mazharul Haq រៅរពលោត្់មករន្តការសិកាប្ផ្សនកវ ិជាជជីវៈរមធាវ ីរៅទីប្កុង
ទបញង ៍ រប្កាយមកខ្្ញុំ
ន្ជួរោត្់រៅសន្និសីទទីប្កុងរញមនរឆ្ន ុំ ១៩១៥ ប្ លកុំទបញងរពលរនាះោត្់ជាប្រធាន្សមពន្ ័ ធ
មូសលីម។ ោត្់រៅច្ងចាុំ ន្ិង
ន្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំឲ្យោនក់រៅជាមួយោត្់រៅរពលណាប្ លខ្្ញុំមកទីប្កុង Patna ។ ខ្្ញុំគិត្ ល់ការអ្រ្ជ ីញរន្ះ រប្កាយមកខ្្ញុំ ន្រផ្ស្ីលិខ្ិត្រៅកាន្់រោយរញ្ហជក់ប្ រ់ពីការរធាី រុំ ី រររស់ខ្ញ ុំម ្ កទីរន្ះ។ ភាលមៗ ន្
រធាី ុំរ
ឋ រកច្ ន្ង ី រតាមរថ្យន្តមកជួរខ្្ញុំ ន្ង ិ រអាររត្ខ្្ ឹ ញ ុំរ ីមបរ ី ញ្ហជក់ពរ ី ិសណា ិ ច។ ខ្្ញុំសុំប្ ងការអ្រគញ ិ រសនស ី ញុំ ឲ្យោត្់ប្ នាុំផ្សូ វខ្្ ល ញ ុំរៅកាន្់ោថន្យ ី រថ្រ្លីងប្ លរច្ញ ុំរ ី រមញន្រគ រប្ពាះអ្នកប្គរ់ប្គងោថន្យ ី រថ្រ្លង ី គត្ ិ ថាជាជន្ ច្ប្មលក។ ុំរ
ោត្់ ន្ជប្ជកោនជាមួយរោក
Rajkumar Shukla
ី ររៅទប្ី កុង Muzaffarpurជាមញន្។ មាន្រថ្រ្លង ី មួយប្ខ្សរច្ញ ុំរ
តាមប្ខ្សរថ្រ្លីងរន្ះ។
រោក Kripalani ប្ លជារញគាលសុំខ្មន្់ករ៏ ធាី ុំរ
រប្កាយមកោត្់ផ្សតល់ជារយរល់ថា ី ររពលោៃច្
ខ្្ញុំគួររធាី ូរច្នះោត្់ជូន្ខ្្ញុំឲ្យរធាី រុំ ី រ
ុំ ី រមកទប្ី កុង Muzaffarpurរន្ះប្ រ។ ខ្្ញុំោាល់ោត្់តាង
ពរី ពលប្ លខ្្ញុំ ន្រធាី រុំ ី រមកទប្ី កុង Hyderabadមករមលះ។ ។ រោករ ាិ ត្ Choithram ន្ប្ រ់ខ្ញ ុំ្អ្ុំពី ៏ ោចរយកនញងជីវ ិត្ោម្ញររស់ោត្់ ន្ង ់ ុំរពាះអាប្សម។ ោត្់ធាលរ់រធាីជាោហ្វោតចារយមានក់កញ ង ការរូ ជា អ្ ន ិ ការលះរងច្ ោកលវ ិទាររស់រោឋ្ិ
ល កនញងទប្ី កុង Muzaffarpur រហយ ី ោត្់រទីរប្ត្ោឈរ់ពីការរររន្ះរប្កាយរពលខ្្ញុំ
ខ្្ញុំ
ពួករយង ី ក៏ ន្ជួរោនរៅោថន្យ ី
មក ល់ទរី នាះ។
រថ្រ្លង ី
ន្មក ល់រហយ ី ។
ន្ ល់កប្ន្លងរនាះរៅយរ់អាប្ធាត្
រប្កាយមកខ្្ញុំ
ន្រផ្ស្ីោររៅោត្់រញ្ហជក់ប្
កនញងវត្តមាន្កូន្សិសសជារប្ច្ីន្នាក់។
រ់ថា
ោត្់មន្ ិ មាន្
រន្ារស ់ ប្មាកផ្ទាល់ខ្ួ ន្រទប ល យ ី រប្កាពោ ី ន ក់រៅជាមួយោហ្វោតចារយ Malkani ។ រន្ះជារពលរវោខ្ញសប្រលកពីធមមតា ប្ លោហ្វោតចារយររស់រោឋ្ិ លោនក់រៅោម្ញ ូច្ជារូរខ្្ញុំប្ រ។ ោហ្វោតចារយ Kripalani
ទងន្ង ឹ ការប្រកប្ច្ក Tirhut ន្ង ិ ប្
ន្ជប្ជកជាមួយខ្្ញុំអ្ុំពោ ី ថ ន្ភាពអ្ស់សងឃម ឹ នន្រ ឋ Biharជាពរិ សស រញ្ហាទាក់ រ់ខ្ញ ុំអ្ ្ ុំពភា ី ពលុំ
កនន្ភារកិច្ចរន្ះ។ ោត្់មាន្ទុំនាក់ទុំន្ងយ៉ាងជត្ ិ សនត្ ិ ជា
មួយអ្នកប្សុក Biharisន្ង ន្ន្ិយយជាមួយអ្នកប្សុកទាុំងរន្ះរួច្រហយ ិ ី អ្ុំពរី រសកមមប្ លខ្្ញុំមកកាន្់រ ឋ Bihar ។ លញះប្ពក ឹ រទបង ី
មាន្ប្កុមរមធាវ ីមួយប្កុមត្ូច្ ន្មកជួរខ្្ញុំ។
Ramnavmi Prasadន្ង ិ ភាពរោមះអ្ស់ពច្ ី ិត្តររស់ោត្់មាន្ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ ោត្់ន្ិយយថា “វាមិន្អាច្រធាី
កនញងច្ុំរណាមពួករគ
ខ្្ញុំរៅចាុំរោក
ន្រទបយ ្ ញ នងការរុំរពញការរររន្ះ ប្រសន្ ី សប្មារ់ខ្ញ ុំក ិ ររខ្ ី ញ ុំ្ោនក់រៅទរី ន្ះ
(មាន្ន្័យសុំរៅរលកា ី រោនក់រៅររស់ោហ្វោតចារយMalkani)”។ ោត្់ ន្ឲ្យខ្្ញុំោនក់រៅជាមួយពួកោត្់។ រោក Gaya Babu
ជារមធាវ ីលបរី ្មះមានក់រៅទរី ន្ះ។
ខ្្ញុំមកទរី ន្ះតាមការអ្រ្ជ ីញឲ្យោនក់រៅជាមួយោត្់។
ោត្់
ោរភាពថារយង ី ទាុំងអ្ស់ោន រមភច្ុំរពាះរ ឋ្ិ ល រ៉ាញប្ន្តរយង ី ប្ត្ូវរធាីអ្ាីប្ លពួករយង ី អាច្រធាី ន្។ ររឿងអ្ាីៗប្ ល រោក Rajkumar Shukla
ន្ប្
រ់ខ្ញ ុំគ ្ ឺជាការពិត្។ វាជាររឿងគួរឲ្យរោកោតយណាស់ប្ លថានក់ ឹកនាុំររស់រយង ី
មិន្រៅទីរន្ះ។ រទាះជាយ៉ាងណា ោត្់
ន្រផ្ស្ីោររៅរោក Bapu Brajkishore Prasadន្ិងរោកBabu
Rajendra Prasad រួច្ជារប្សច្។ ោត្់សងឃម ឹ ថា ពួករគន្ឹងមក ល់ទីរន្ះឆ្រ់ៗ រហយ ី ប្ ប្
ក ណាស់ ពួករគអាច្
រ់ខ្ញ ុំប្្ គរ់ព័ត្មា ៌ ន្ទាុំងអ្ស់ប្ លខ្្ញុំគិត្ថាមាន្ោរៈសុំខ្មន្់។
282
រន្ះជាសុំរ
ី មួយប្ លខ្្ញុំមិន្អាច្ជុំទាស់
អាមា៉ាស់មញខ្។ ោត្់រធាីឲ្យខ្្ញុំន្ិយយប្លងរច្ញ អ្នកទាុំងទាយរៅទរី នាះ
ូរច្នះខ្្ញុំមាន្ប្ត្រៅោនក់រៅជាមួយោត្់រញរ៉ា ណាណះ។ រូរោត្់ ប្ពមទាុំង ន្រច្ញ ុំរ
ី រពីទប្ី កុង Darbhanga ច្ុំប្
ករោក Rajendra
ី រពីទប្ី កុង Puriមកប្ រ។ រោក Brajkishore Babu មន្ ិ ប្មន្ជាមន្ញសសប្ លខ្្ញុំធាលរ់ជួរពី
មញន្រទបយ ី ។ កុំទបញងរពល
ន្ជួរោត្់រៅរពលរន្ះ ោត្់រធាីឲ្យខ្្ញុំភា្ក់ន្ង ឹ ការរច្ះឱ្ន្លុំរទាន្ ភាពោម្ញ រសច្កតីល អ
ន្ង ិ សច្ចធម៌ប្រលកខ្ញសពធ ី មមតា ប្ លរន្ះររាញពីច្រកលកខ ិ ន្ង ុំ ។ ឹ សកមមភាពរន្ះយ៉ាងខ្មលង ភាលមៗរប្កាយមក
Brajkishore Babu
រមភថាអាច្ន្ង ឹ រធាីឲ្យរោក Gaya Babu
ន្ររាញពក ី ប្តី សទាញ់ ប្គរ់ោនច្ុំរពាះខ្្ញុំ។
រពលរន្ះ រោក Brajkishore Babu
Babu ក៏ ន្រច្ញ ុំរ
ន្រទបយ រហយ ី ី ខ្្ញុំ
ខ្លួន្ខ្្ញុំមាន្អារមម
ន្ពន្យល់ប្
ររស់អ្នកប្សុកប្កប្ី កផ្សងប្ រ។
រៅរពលខ្្ញុំមក ល់ទរី នាះ
ៈររស់អ្នកប្សុក Biharis រធាឲ្ ី យទក ឹ ច្ត្ ិ តខ្ញ ុំ្រពញច្ិត្ត
៍ ថា ូច្ជា ន្ភាជរ់ខ្ួ ន្រៅន្ ល ឹងមត្ ិ តភាពរពញមួយជវី ិត្។
រ់ខ្ញ ុំ្ពអ្ ី ងារហត្ញនានានន្ររឿងកត។ ី ោត្់ក៏ធាលរ់
រោក
ន្រោះប្ោយររឿងកតីមួយច្ុំន្ួន្
មាន្ររឿងកតច្ ី ុំន្ួន្ពរី រៅមន្ ិ ទាន្់រោះប្ោយរួច្រល់។
រៅរពរលណាោត្់
ឈនះររឿងកតីណាមួយ ោត្់រលក ី ទក ឹ ច្ិត្តច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងថា ោត្់ ន្រធារី រឿងលអសប្មារ់ប្រជាជន្ប្កប្ី កទាុំងរន្ះ។ ោត្់
មិន្ប្មន្មិន្ទារនថ្លរសវាពីអ្នកប្ប្សច្ុំការទាុំងរន្ះរទបយ ី ។ ប្គរ់រមធាវ ីទាុំងអ្ស់ ប្រសិន្ររីមិន្ទារនថ្លរសវាឲ្រទ រត្ីឲ្យ ពួករគរស់រៅច្ិ្ចឹមជីវ ិត្ ូ ច្រមតច្ ទឹកប្
ន្ិងមិន្អាច្ជួយ ល់ប្រជាជន្ប្កីប្កប្រកររោយប្រសិទធិភាពរនាះប្ រ។
់ រសប្មារ់កនប្មរមធាវ ីរៅកនញងត្ុំរន្់Bengal ន្ិងរ ឋ Bihar ក់នថ្លរសវារមធាវ ី ន្ិងសតងោ
មិន្ ល់។
មាន្រគប្ រ់ខ្ញ ុំ្ថា ររឿងកតីន្ីមួយៗ រមធាវ ីប្ត្ូវ ន្ផ្សតល់ប្
ច្ុំន្ួន្
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំន្ឹកោមន្
ក់រសវាមិន្រប្កាមពី ច្ុំន្ួន្ ១០.០០០ រូពី រទបយ ី ។
មិត្ត្ហ្វ័ កតមួយច្ុំន្ួន្ ន្សតីររនាាសច្ុំរពាះសនាតន្ច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំ្ រោយគិត្ខ្ញ សមករលីខ្ញ ុំ។ ្ រប្កាយពីសិការរឿងកតីរន្ះ
ខ្្ញុំ
ន្ន្ិយយថាៈ
“ច្ញងរប្កាយខ្្ញុំសន្និោឋន្ថា
រយង ី គួរឈរ់ការពាររៅ
ត្ញោការ”។ ការយកររឿងកតីប្រររន្ះរៅត្ញ ោការ មាន្ភាពលអរន្តិច្រន្តួច្រ៉ាញរណាណះ។ ការរធាីឲ្យអ្នកប្សុកប្សច្ុំការ
្័យខ្មលច្ច្ុំរពាះច្ារ់ត្ញោការជាររឿងឥត្ប្ររយជន្៍រទបយ ី ។ ភាពធូ ររសបយ ី ពិត្ប្ ក ររស់ពួករគ គឺចាករច្ញពី ភាព្័យខ្មលច្។ រយង ី មិន្អាច្អ្ងាញយរងចាុំរហូត្ ល់ពួករយង ី ប្ត្ូវ ន្រងខុំឲ្យចាករច្ញពីរ ឋ Bihar រទបយ ី ។ ខ្្ញុំ គិត្ ថាន្ឹងចាករច្ញពីទីរន្ះរយៈរពល ២នថ្ៃ រ៉ាញប្ន្ត រពលខ្្ញុំយល់ថា ការរររន្ះប្រប្ហលជាប្ត្ូវច្ុំណាយរពល ២ឆ្ន។ ុំ ុំ ួ ប្រសិន្ជាចាុំ ច្់ ខ្្ញុំន្ឹងរប្ត្ៀមររៀរច្ុំរយៈរពលរន្ះ។ រពលរន្ះខ្្ញុំយល់ពីមូលោឋន្ររស់ខ្ញ ុំរ្ ហយ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ប្ត្ូវការជន្ ី យពីរោក។
ោត្់ន្ិយយោៃត្់ៗថា ោត្់រករឃញ ុំ ី រោក Brajkishore Babuជាមន្ញសសមិន្ញារ់ញ័រន្ឹងររឿងអ្ស់ទាង
រន្ះរទបយ ី ។ “រយង ី ប្ត្ូវជួយរធាីអ្ាីតាមប្ លអាច្រធាីរៅ រនាារ់មក ពួករយង ី ក៏
ន្ រ៉ាញប្ន្តប្
់ យោត្់ជួយអ្ាី”? រ់ខ្ញ ុំ្ថា រត្ីខ្ញ ុំ្ច្ងឲ្
ន្អ្ងាញយន្ិយយោនរលងរហូត្ពាក់ក ត លអាធាប្ត្។ ់ ុំន្ួយការជារសមៀន្ ន្ិង ខ្្ញុំន្ិយយរៅកាន្់ពួករគថាៈ “ខ្្ញុំច្ងរ់ ប្រីច្ុំរ ះ ឹងផ្សលូច្ារ់ររស់រោក”។ “ខ្្ញុំច្ងជ
ជួយរកប្ប្រឲ្យខ្្ញុំ”។
រ៉ាញប្ន្តវាអាច្ន្ឹងប្រឈមន្ឹងការជារ់ពន្ធនាោរ
ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្ឲ្យរោករធាីកិច្ចការប្រកររោយ
ហាន្ិ្័យរន្ះ។ ការឲ្យរូររោករធាីជារសមៀន្ ន្ិងឲ្យរោករ ះរងវ់ ិជាជជីវៈសប្មារ់រពលរវោមិន្ប្ ក ណាមួយ មិន្ប្មន្ជាររឿងត្ូច្រនាះរទបយ ី ។
ខ្្ញុំលុំ
កន្ឹងយល់ពីប្ោមភាោកនញងប្សុកររស់ជន្ជាត្ិហិ ូ ា ណាស់ រហយ ី ខ្្ញុំ ់ យរោករកប្ប្រភាោរន្ះឲ្យខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំ ក៏មិន្អាច្អាច្ោរព័ត្៌មាន្ជាភាោ Kaithi ឬជាភាោ Urduរទបយ ី ។ ខ្្ញុំច្ងឲ្
283
ោមន្លទធភាពន្ង ឹ រកប្
ក់ច្ុំណាយរលកា ី ររររន្ះរទបយ ី ។ ការររទាុំងរន្ះគួរប្ត្ូវរធារី ីមបក ី តីប្សទាញ់ ន្ង ិ រច្ញពីការ
រុំរពញការរររោយទក ឹ ច្ត្ ិ ត។
រោក Brajkishore Babuយល់ពស ី ុំរ
ប្សាងរកផ្សលលុំ
កទាុំងអ្ស់ប្ លខ្្ញុំ
ី ររន្ះភាលមៗ រហយ ី ោត្់ក៏
ន្ត្រមកកាន្់ខ្ញ ុំវ្ ិញ។ ោត្់ពាយម
ន្ន្យ ិ យ ន្ង ិ រយៈរពលការររប្ លោត្់ប្ត្ូវរធាី រហយ ី ប្ត្ូវការច្ុំន្ួន្មន្ញសស
រ៉ាញនាមន្នាក់។ ប្កុមការររររស់ោត្់ន្ង ឹ រធាីតាមអ្ាីប្ លខ្្ញុំរសនស ី ញុំ។ ពួករយង ី មួយច្ុំន្ួន្ន្ង ឹ រៅជាមួយខ្្ញុំតាមរពលរវោ ប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវការ។ គុំន្ត្ ិ ប្ លរលក ី រទបង ី អ្ុំពីការជារ់ពន្ធនាោរររស់ពួករយង ី ជាររឿងប្ររោមរោកមួយសប្មារ់ពួក រយង ី រ៉ាញរណាណះ។ ពួករយង ី ន្ឹងពាយមរធាីឲ្យ ន្។
XIV. ខ្្ញុំមាន្រុំ
ធម៌អ្ហង ិ ារៅច្ុំរពាះមញខ្
ងប្ោវប្ជាវោថន្ភាពកសិកររៅត្ុំរន្់Champaran ន្ង ិ យល់ពក ី តី រមភររស់ពួករគទាក់ទងន្ង ឹ
ោុំ ញះ ុំណារុំ ន្ះ។
ប្សរតាមរោលរុំ
ងរន្ះ
វាចាុំ ច្់ណាស់សប្មារ់ខ្ញ ុំ្ប្ លប្ត្ូវជួរកសិកររ់ពាន្់នាក់ទាង ុំ
រនាះ។ មញន្រពលចារ់រផ្សតីមការប្ោវប្ជាវ ខ្្ញុំគត្ ិ ថាជាការចាុំ ច្់រ ីមបយ ី ល់ពរី រឿងកតីមាខងររស់កសិករទាុំងរន្ះ ន្ិងរៅ ជួរអ្្ិ
លរខ្ត្តទទួលរន្ាញកប្ផ្សនករន្ះ។ ូ រច្នះ ខ្្ញុំរ ុំពឹង ន្ិង ន្ទទួលការអ្ន្ញ ញ្ហញត្ិឲ្យជួរពីភាគីទាង ុំ ពរី រន្ះ។
រលខ្មធិការសមាគមន្៍អ្នកោុំ ញះប្ រ់ខ្ញ ុំយ ្ ៉ា ងច្ាស់ថា ខ្្ញុំជាអ្នករប្ៅ ន្ង ិ ោមន្ច្ុំ ងទុំនាក់ទុំន្ងការររ រវាងកសក ិ រ ន្ិងអ្នកប្សុកររស់ពួករគរទបយ ី រ៉ាញប្ន្តប្រសិន្ររខ្ ី ញ ុំ្ច្ងរ់ ធាីជាអ្នកត្ុំណាងរនាះ ខ្្ញុំប្ត្ូវោក់ឯកោរជាោយ លកខ
៍ អ្កសរ។
ខ្្ញុំប្
រ់ោត្់រៅវ ិញរោយពាកយសុំ ីគួរសមថា
ខ្្ញុំចាត្់ទញកខ្លួន្ឯងមន្ ិ ជាអ្នករប្ៅរទបយ ី
ប្ត្ូវមាន្សទ ិ ប្ធិ គរ់យ៉ាងរ ីមបប្ី ោវប្ជាវោថន្ភាពររស់អ្នកប្សុក ប្រសន្ ិ ររីពួករគមាន្រុំ អ្្ិ លរខ្ត្តប្ លខ្្ញុំជួររនាះ
ងឲ្យខ្្ញុំរធាី ូ រច្នះ។
ូ រច្នះខ្្ញុំ
ន្សមលញត្គុំរម ន្ង ិ ឲ្យខ្្ញុំរច្ញពត្ ី ុំរន្់ Tirhutរន្ះជារនាាន្់។ ខ្្ញុំប្ រ់ប្កុមការររពរី រឿងរ៉ា វទាុំងប្ លរោឋ្ិ លរ្ឈរ់ខ្ញ ុំម ្ ន្ ិ ឲ្យ រុំ ី រការររឿងកតរី ន្ះ រហយ ី ប្រសន្ ិ ជាប្ត្ូវ
ន្ចារ់ខ្ួ ន្ ល
ខ្្ញុំប្រប្ហលជាជារ់ពន្ធនាោរឆ្រ់ជាងការរ ុំពឹងទញក
ប្ លការចារ់ខ្ួ ន្រន្ះអាច្រៅទ ល ប្ី កុង Motihari
ឬរៅទីប្កុងBettiah។ រហត្ញ ូរច្នះ មាន្ការផ្សតល់រយរល់ថា ខ្្ញុំប្ត្ូវរៅកាន្់ត្ុំរន្់ទាង ុំ រនាះឲ្យ រធារី ៅ
ន្។
Champaran ជាប្សុកមួយររស់ត្ុំរន្់
Tirhut
លុំរៅោឋន្ររស់រោក Rajkumar Shukla សថត្ ិ រៅរររវិ
ច្ុំប្
ន្ឆ្រ់តាមប្ លអាច្
ក Motihari គជា ឺ ទប្ី រជញុំជន្នន្ប្សុករន្ះ។
ទប្ី កុង Bettiah ច្ុំប្
កអ្នកប្សុករស់រៅជារ់ប្កបររនាះ
់ យខ្្ញុំជួរពួករគ រហយ ជាប្សុកមាន្ោថន្ភាពប្កប្ី ករុំផ្សញត្។ រោក Rajkumar Shuklaច្ងឲ្ ៏ ន្ាះោរច្ង់ជួរពួក ី ខ្្ញុំកអ្ រគប្ រ។ Babu
ូរច្នះ ខ្្ញុំចារ់រផ្សតម ្ រោក ី ចាករច្ញរៅកាន្ប្សុក Motihari រៅនថ្ៃរនាះប្ត្មតងជាមួយប្កុមការររររស់ខ្ញ ុំ។
Gorakh
Prasad
ន្ឲ្យពួករយង ី ោនក់រៅកនញងលុំរៅោឋន្ររស់ោត្់។
លុំរៅោឋន្ររស់ោត្់រសារី
ប្ត្មន្ ិ អាច្មាន្កប្ន្លងឲ្យរយង ី សប្មាកប្គរ់ប្ោន្់។ ររៀងរល់នថ្ៃ ច្ុំរយពប្ី សុក Motihari ប្រប្ហល ៥មា៉ាល ខ្្ញុំ
ន្
លព ឺ កា ី ររធាទ ី ញកខរញករមនញរលអ្ ី នកប្សុកមានក់។ រប្កាយមករៅប្ពក ឹ រនាារ់ ខ្្ញុំ ន្ង ិ រោក Babu Dharanidhar Prasad ន្សរប្មច្ច្ិត្តរៅជួររញរសមានក់រនាះ រោយរធាី ុំរ ី ររៅទីរនាះតាមខ្នង ុំរ។ី ន្ិយយអ្្ច ឹង ការរធាី ុំរ ី រតាម សត្ា ុំរ ី ប្សរ ៀងោនន្ឹងការរធាី ុំរ
ី រតាមររទះរោកនញងត្ុំរន្់គូចារ៉ា ត្ប្ រ។ រប្កាយរពលពួករយង ី រធាី ុំរ
កណា ត លផ្សលូវ មាន្អ្នកនាុំោរមានក់មកពីប្ផ្សនករ៉ាូលីស ប្ត្ូវ
ន្រផ្ស្ីមកកាន្់ខ្ញ ុំ។ ្
រ ីមបអា ី ច្រធាី ុំរ
ី រពីត្ុំរន្់
ីរ
ន្ពាក់
ន្មកកាត្់ផ្សូ វពួ ល កញរយង ី ន្ិងន្ិយយថា មាន្សុំរញប្ត្មួយច្ារ់
តាមររទះប្ លអ្នកអ្នកនាុំោររនាះនាុំយកមកជាមួយ។
Dharanidharbabu រន្តរៅ ល់ទិសរៅ រញរសរន្ះប្ រ់ខ្ញ ុំ្អ្ុំពីការជូន្ ុំ
ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាី ុំរ
ីរ
ឹ ងឲ្យចាករច្ញពីប្សុក
284
Champaran ន្ង ន្នាុំខ្ញ ុំ្រៅ ល់កប្ន្លងប្ លខ្្ញុំច្ង់រៅ។ រ្លយ ិ ី ត្រន្ឹងការទទួល ន្ការជូ ន្ ុំ ឹ ងពីរញរសមានក់ ុំ ស់ន្ង រន្ះ ខ្្ញុំ ន្សររសរលខ្ ្ ឹងចាករច្ញ ិ ត្ ិ មួយកនញងអ្ត្ថន្័យថា ខ្្ញុំមិន្ជទា ឹ ការឲ្យចាករច្ញពប្ី សុករន្ះរ៉ាញប្ន្ត រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំន្ លញះប្តាណាការររខ្្ញុំ
ន្រ្ច រ់។ រៅនថ្ៃរនាារ់ ខ្្ញុំ
តាមរទរញ្ហជឲ្យចាករច្ញពីប្សុក Champaranរន្ះ។ អ្ស់រពញមួយយរ់
ខ្្ញុំមន្ ិ
រោក Babu Brajkishore Prasad។ ព័ត្មា ៌ ន្នន្ការជូន្ ុំ
ពួករគប្ លរឃញ ី រហត្ញ ការ
ឹង
ន្ទទួល ីការកាះប្ លរចាទប្រកាន្់មករលខ្ ី ញ ុំ្ថា មន្ ិ រោរព
ន្រគរនាះរទបយ ី
ន្ង ី រកាះ ិ កា
រប្ពាះខ្្ញុំប្ត្ូវសររសរលិខ្ត្ ិ ពន្យល់ពីភាពចាុំ ច្់នានា ល់
ប្ត្ូវ ន្រគ ង ឹ លយ ឺ ៉ា ងទូ លុំទូោយ
៍ ូរច្នះពីមញន្មករទ។ ខ្្ញុំ
រហយ ី មាន្រគប្
រ់ខ្ញ ុំ្ថា
ន្គត្ ិ ល់ការោនក់រៅកនញងផ្សាះររស់រោក Gorakhbabu
ន្ង ិ ររឿងពាក់ព័ន្ធន្ង ឹ ត្ញោការ។ សុំណាងលអ ខ្្ញុំ ន្រ្ច រ់ការររទាុំងអ្ស់ររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅកនញងយរ់រនាះ ូរច្នះ ខ្្ញុំអាច្ រោះប្ោយរញ្ហារន្ះជាមួយវូង៉ា មន្ញសសទាុំងរន្ះ ន្។ ប្កុមការររររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ជួយការរររន្ះ ន្រប្ច្ន្ ី រុំផ្សញត្។ ពួករគរប្ត្ៀមខ្លួន្ជួយសប្មួលវូង៉ា មន្ញសសទាុំងរនាះ រហយ ី រ ីរតាមខ្្ញុំប្គរ់ទីកប្ន្លងប្ លខ្្ញុំរៅ។ ខ្្ញុំ
មត្ ិ តភាព
ន្រកត្ ី រទបង ី រវាងខ្្ញុំ ន្ង ិ មហ្វន្តៗ ី នានា ូ ច្ជា អ្នកទញកោក់ឯកោរ មហ្វន្តីត្ញោការ ន្ិងប្ផ្សនករ៉ាូលស ី ។
ន្ត្ទល់តាមប្ផ្សនកច្ារ់ប្រឆ្ុំងន្ង ឹ ការជូន្ ុំ ជុំន្ួសមកវ ិញ
រនាះោមន្អ្ាីខ្ញសទាស់រទបយ ី
ខ្្ញុំ
ឹ ងរន្ះច្ុំរពាះខ្្ញុំ។
ការអ្ន្ញ វត្តសកមមភាពររស់ខ្ញ ុំ្ច្ុំរពាះមហ្វន្តទា ុំ ី ង
ន្ទទួលពួករគទាុំងអ្ស់។
ពួករគរឃញ ី ថា
ខ្្ញុំមិន្
ន្ប្រឆ្ុំង
ន្ឹងពួករគរោយផ្ទាល់រទបយ ្ ង់ការពារររឿងសញីវ ិលច្ុំរពាះរទរញ្ហជររស់ពួករគ។ រឃញ ូ ច្រន្ះ ជុំន្ួសការរធាី ី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំច្ ី ឲ្យខ្្ញុំអាមា៉ាស់មញខ្ ពួករគរករយច្ុំ រពាះពួករយង ខ្ញ ុំ្ ទាក់ទងន្ឹងការរោះប្ោយ ី ី ន្ិងកិច្ចសហការជាមួយសហការររស់ ី វូង៉ា មន្ញសសទាុំងរន្ះ។
ខ្្ញុំរៅចាុំ ន្ថា រៅប្សុក Champaran រន្ះោមន្ន្រណាមានក់ោាល់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ កសិករទាុំងរន្ះជាមន្ញសស
ប្ លមិន្
ន្ទទួលការសិការទបយ ី ។ ប្សុក Champaranជាត្ុំរន្់មួយសថិត្រៅភាគខ្មងរជីងឆ្ៃយពីទរន្ល Ganges
ជារ់រជីង្នុំហមា ិ ល័យជិត្ប្ររទសរន្ ៉ា ល់ ត្ុំរន្់រនាះមួយច្ុំន្ួន្រទបយ ី ។
ប្ លជាត្ុំរន្់មួយកាត្់ផ្ទតច្់ពីប្ររទសឥណា ា ។
សមាជមិន្
ន្ោាល់
រពលអ្នកប្គរ់ោនរៅរៅរនាះលឺរគន្ិយយថាសមាជរធាីឲ្យពួកច្ង់ច្ូលរួមកនញងសមាជ
រន្ះយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ រពលរន្ះសមាជ ន្ិងសមាជិកររស់សមាជមក្ន្រជីងមក ល់ទឹក ីរន្ះរហយ ី រប្កាយពីពិភាកាជាមួយប្កុមការរររួច្មក
ខ្្ញុំសរប្មច្ច្ិត្តថា
មិន្ប្ត្ូវយករ្មះសមាជមករធាីការរនាះ
រទបយ ី ។ អ្ាីប្ លរយង ី ប្ត្ូវការគឺការររ មិន្ប្មន្រ្មះរនាះរទ រហយ ី ក៏មិន្ប្មន្ជាប្សរមាលប្ រ រ៉ាញប្ន្តខ្លឹមោរ។ ពួក រគយល់ថាសមាជជាពាកយរោលកនន្ជុំរោះររស់រមធាវ ី ន្ិយយ
ប្ លជាការប្កប្ប្រច្ារ់រពលមាន្ច្រនាលះប្ររហាង
អាច្
ន្ថា ជាប្គរ់ប្រក ឬរទរលមីសោមន្ច្ារ់ទមាលរ់សប្មារ់ប្ផ្សនកការទូត្ ន្ិងការរធាីការតាមថ្ាីមាត្់។ រយង ី ប្ត្ូវ
ន្រធាីឲ្យប្សរកច្ិត្តច្ុំរពាះររឿងទាុំងពីររន្ះ។
ូរច្នះរហយ រទីររយង ី ី សរប្មច្ច្ិត្តមិន្យករ្មះសមាជ ន្ិងមិន្
ន្ប្ រ់ឲ្យពួករគយល់ពីោថរ័ន្ោមាជរទបយ ី ។ ពួករយង ី គិត្ថា វាជាការប្គរ់ប្ោន្់រហយ ី ប្រសិន្ររីពួករគយល់
ន្ិងអ្ន្ញវត្តតាមរោលការ
៍ សមាជ។
រោយច្ុំហរ ឬរោយសុំរត្់ ោមន្ររសកជន្ណាមានក់ត្ុំណាងឲ្យសមាជរប្ត្ៀមខ្លួន្ររៀរច្ុំរ្ជូ ន្រៅទីរនាះ
រទបយ ី ។ រោក Rajkumar Shuklaមិន្អាច្ឲ្យអ្នកប្សុកររ់ពាន្់រន្ះយល់ ណាមួយប្ត្ូវ
ន្រទបយ ី ។ ោមន្ការររប្ផ្សនកន្រយ
យ
ន្រធាីកញ ងច្ុំ ន រណាមពួករគរទបយ ី ។ ពួករគមិន្ោាល់ពីពិ្ពរោកខ្មងរប្ៅរនាះរទបយ ី ។ ពួករគរៅមិន្
ទាន្់ទទួលយកខ្្ញុំជាមិត្តយូរអ្ប្ងាងរនាះរទបយ ី ។ វាមិន្ហួសរហត្ញរនាះរទ រ៉ាញប្ន្តជាការពិត្ន្ិយយថា រៅកនញងជុំន្ួរ ជាមួយកសិករទាុំងរន្ះ ខ្្ញុំ
ន្ជួរប្ពះរៅច្ុំរពាះមញខ្ ប្ លជាធម៌អ្ហង ិ ា ន្ិងសច្ចធម៌។
285
រពលខ្្ញុំពន្ ិ ិត្យត្ួនាទនី ន្ការទទួលោាល់ររស់ខ្ញ ុំរ្ ឃញ ី ថា
ខ្្ញុំមន្ ិ
ន្រករឃញ ី អ្ាី
រប្ៅពក ី ប្តី សទាញ់ ច្ុំរពាះ
ប្រជាជន្រនាះរទបយ នន្ ធម៌អ្ហង ី ។ ោមន្អ្ាីជាការប្រគល់មកវ ិញទាល់ប្ត្រោះ រប្ៅពីការររាញសច្ចភាព រ៏ ងមាុំ ឹ ិ ា។ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រុំរ្លច្ ន្រហត្ញ ការ
៍ ប្ លរកីត្រទបង ី កនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅកនញងប្សុក Champaran រន្ះរទបយ ី ។
ប្ផ្សអកតាមច្ារ់ ខ្្ញុំប្ត្ូវទទួលការវ ិច្ឆ័យរទាស រ៉ាញប្ន្តន្ិយយតាមសច្ចធម៌ រោឋ្ិ
រទាសច្ុំរពាះររឿងររស់ខ្ួ លន្ប្ រ។
ការវ ិន្ិច្យ ឆ័ កតី
XV.ការ កររឿងកតរី ច្ញ
ន្ចារ់រផ្សតីម។ រមធាវ ីរោឋ្ិ
អ្ាីត្រៅរទៀត្រទ។ រមធាវ ីរ ឋ្ិ ល
ន្រសនី
រប្ពាះខ្្ញុំច្ង់ឲ្យរទរលមីសប្ លរតង ឹ ផ្សតល់ប្ត្ូវ ន្ពរ ី ទមិន្រោរពតាមរទរញ្ហជប្ត្ូវ
ន្ោត្ប្ត្ោង រោយមាន្រសច្កតប្ី ថ្លងការ
ខ្្ញុំ
ល មហ្វន្តីត្ញោការ ប្ពមទាុំងមហ្វន្តីរផ្សសងៗរទៀត្ មិន្ ឹងថាប្ត្ូវរធាី
ន្ជុំរញញឲ្យមហ្វន្តីត្ញោការផ្ទអកររឿងកតីរន្ះ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្រធាីអ្ន្តរគមន្៍ ន្ិង
សញុំមហ្វន្តត្ ី ញោការកញុំឲ្យផ្ទអកសុំ ញ ុំ ររឿងរន្ះ “រោយទទួល
លក៏ប្ត្ូវទទួលការវ ិន្ច្ ិ ឆ័យ
៍
ូច្ខ្មងរប្កាម៖
ន្ការអ្ន្ញ ញ្ហញត្ពីត្ញោការ
ខ្្ញុំសូមរធារី សច្កតីប្ថ្លងការ
៍ សរងខរររាញពម ី ូលរហត្ញ ប្ ល
ន្រធាប្ី គរ់ ុំណាក់កាលប្ លរមល ័ រប្កាមច្ារ់រលខ្ ១១៤ ី រឃញ ី ថាហាក់ ូ ច្ជាមន្ ិ រោរពតាមរទរញ្ហជអ្ន្ញមត្
CR. P.C”។ ខ្្ញុំយល់រឃញ ្ ខ្្ញុំច្ូល ី ថា រន្ះជាភាពខ្ញ សប្រលកោននន្មត្រិ យរល់រវាងរ ឋ លកនញងប្សុក ន្ង ិ មត្រិ រស់ខ្ញ ុំ។ មកកនញងប្សុករន្ះកនញងរោលរុំ
ងមន្ញសសធម៌ ន្ង ិ រញពារហត្ញការររជាត្ិ។ ការរធាស ី កមមភាពររស់ខ្ញ ុំ្រ្លយ ី ត្រន្ង ឹ ការ
អ្រ្ជ ីញឲ្យមកទរី ន្ះរ ីមបជ ី ួយកសក ិ រ
ប្ លទាមទារឲ្យមាន្ការទទួល
រទៀត្។ ខ្្ញុំមន្ ររម ិ អាច្ជួយពួករគ ន្រទបយ ី ី ន្ ិ
ន្សិកាពរ ី ញ្ហារនាះ។ រហត្ញ ូ រច្នះ ខ្្ញុំមករ ីមបស ី ក ិ ារករញ្ហា លប្សុក ន្ង ិ អ្នក ុំ ញះទាុំងរនាះ។ ខ្្ញុំោមន្្ន្ាៈរផ្សសង រហយ ី មន្ ិ រជឿថា វត្ត
រោយមាន្ការជួយ ប្រសន្ ិ ជាអាច្ពរី ឋ មាន្ខ្្ញុំមកទរី ន្ះ
ន្រ ុំខ្មន្ ល់សញខ្សន្តភា ឬរ៉ាះពាល់ ល់ជីវ ិត្ជន្ណាមានក់។ ខ្្ញុំអ្ះអាងពរ ិ ី ទពិរោធន្៍រផ្សសងៗ ូច្
ោនន្ង ឹ រញ្ហារន្ះ។ រទាះជាយ៉ាងណា រ ឋ ររស់ពួករគ
ន្សទ ិ រធិ សមោ ី ន ជាមួយមាចស់ ុំណារុំ ផ្សសង
រហយ ី ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា
ពលរ ឋរោរពច្ារ់មានក់
លប្គរ់ប្គងត្ុំរន្់រន្ះមាន្គុំន្ត្ ិ រផ្សសងពីខ្ញ ុំ្។ ខ្្ញុំរកត្ ី សររសរី ភាពលុំ
ពួករគអាច្រធាប្ី ត្ឹមតាមព័ត្មា ៌ ន្ប្ លពួករគទទួល
ន្រ៉ាញរណាណះ។
សភាវគត្ិច្មបងររស់ខ្ញ ុំគ ្ ឺរោរពតាមរទរញ្ហជប្ លមាន្ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។
ក
ជាប្រជា
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្រធាី
់ យខ្្ញុំមកទរី ន្ះរទបយ ប្រររន្ះរោយមន្ ន្ត្វា៉ាច្ុំរពាះកាត្ពាកច្ ិ ិ ចច្ុំរពាះមន្ញសសប្ លច្ងឲ្ ី ។ ខ្្ញុំគត្ ិ ថា រពលរន្ះខ្្ញុំប្ត្ម ឹ ប្ត្ជួយ ល់ពួករគតាមរយៈរញ្ហាប្ លរៅសល់សប្មារ់ពួករគរ៉ាញរណាណះ។ សម័ប្គច្ត្ ិ ត ន្រទបយ ី ។
ច្ុំរណាមនន្ជរមាលះភារកច្ ិ ចរន្ះ
ករសក ិ រទាុំងរនាះរៅឲ្យរ ឋ ខ្ញសប្ត្ូវរលជ ី វី ិត្ោធារ
រហត្ញ ូរច្នះ
ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ចាករច្ញរោយ
ខ្្ញុំអាច្ប្ត្ម ្ ុំរពាះ ឹ ប្ត្រ ះរងរ់ ចាលទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវររស់ខ្ញ ុំច្
លប្គរ់ប្គងរ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំរពញច្ត្ ុំ ប្សុងប្រសន្ ិ តទាង ិ ររីមាន្រញគាលណាមានក់ប្ លទទួល ៈររស់ប្ររទសឥណា ា មាន្ជុំហរ ូច្ជាខ្្ញុំយកច្ត្ ី ជាឧទាហរ ៍ សប្មារ់ ិ តទញកោក់ររងកត្
៏ ញ គោ ប្ររទស។ ខ្្ញុំមាន្ការរជឿជាក់យ៉ាងច្ាស់ថា រៅកនញងរ ឋធមមន្ញ្ញ ស ម ម ញប្ លរយង ី កុំពញងប្ជករប្កាមរន្ះ រញ្ហជក់ ពគ តិ សច្ុំរពាះការរោរពខ្លួន្ឯង រហយ ី ន្លងសញខ្សញ វត្ថភា ិ ព ន្ិងការផ្សតល់កិត្យ ី សថិត្កនញងកាលៈរទសៈប្ លខ្្ញុំជួរប្រទះ រន្ះ អ្ាប្ី លខ្្ញុំប្ត្ូវសរប្មច្រធាីគម ឺ ន្ ិ ឲ្យមាន្ការជុំទាស់មន្ ិ ឲ្យការោក់ទ ា កមមណាមួយមករលីការមិន្រោរពតាមរទ រញ្ហជរន្ះ។
ខ្្ញុំរធាីរសច្កតីប្ថ្លងការ
៍ រន្ះ
មិន្ប្មន្សប្មារ់សប្មាលការពិន្័យប្ លរសច្កតីសរប្មច្កុំ
ត្់រនាះរទបយ ី
រ៉ាញប្ន្តរ ីមបរ រហយ ី រាញថា ខ្្ញុំមិន្រោរពច្ុំរពាះរទរញ្ហជច្ុំរពាះខ្្ញុំរទបយ ី ី ក៏មិន្ប្មន្មិន្រោរពអាជា្ធរតាមផ្សលូវច្ារ់ រទបយ ី រ៉ាញប្ន្តជារោរពរទរញ្ហជច្ុំរពាះច្ារ់ធុំជាង។
286
រពលរន្ះសវនាការមន្ ិ ប្ត្ូវ
យករោយភាពភា្ក់រផ្សអីលរ៉ាញរណាណះ
ន្ផ្ទអករទបយ រ៉ាញប្ន្តទាង ុំ មហ្វន្តត្ ី ី ញោការ ន្ង ិ រមធាវ ីរោឋ្ិ ល តាមប្ត្ម ឹ ទទួល ូរច្នះមហ្វន្តត្ ី ញោការ
ន្សរប្មច្ផ្ទអករសច្កតស ី រប្មច្។ ទន្ាឹមន្ង ឹ រន្ះ ខ្្ញុំ
រផ្ស្ីោរញ្ហជក់ររឿងររឿងលុំអ្ត្ ិ ទាុំងរន្ះរោកអ្្ិ លរខ្ត្ត រៅកាន្់មិត្ត្ហ្វ័ កតខ្ញ ុំរ្ ៅទប្ី កុង Patna កាន្់រោក Pandit Madan Mohan Malaviya ន្ង ិ អ្នករផ្សសងមួយច្ុំន្ួន្រទៀត្ផ្សងប្ រ។ មញន្រពលខ្្ញុំរៅររាញខ្លួន្រៅត្ញោការរ ីមបកា ី ត្់រទាស មហ្វន្តត្ ី ញោការ
មួយកនញងអ្ត្ថន្័យថា
រោកអ្្ិ លរខ្ត្ត
ប្ពមទាុំងរផ្ស្ីរៅ
ន្រផ្ស្ីលខ្ ិ ត្ ិ ជាោយលកខ
ន្ោក់រញ្ហជឲ្យ កររឿងកតីប្រឆ្ុំងន្ឹងខ្្ញុំរច្ញពត្ ី ញោការ
ន្
៍ អ្កសរ
រហយ ី អ្នករត្់
ឯកោររផ្ស្ល ម ី ិខ្ត្ ី បរី សញរ ិ មកខ្្ញុំថា ខ្្ញុំមាន្រសរភាររពញរលញរ ី ី អ្រងកត្ន្ូវអ្ាប្ី លខ្្ញុំ ន្រសនស ី ញុំ ន្ិងឲ្យខ្្ញុំប្ រ់ន្ូវអ្ាី ប្ លខ្្ញុំច្ង់ ន្រៅមហ្វន្តរី ផ្សសងៗ។ ពួករយង ី ោមន្ន្រណាមានក់រប្ត្ៀមខ្លួន្ទទួលយការសរាយរន្ះភាលមៗ ន្រទបយ ី ។ រប្កាយមកខ្្ញុំ
ន្ជួររោកHeycockប្ លជាអ្នករត្់ឯកោរ។
យញត្ធ តិ ម៌។ ោត្់ប្ រ់ខ្ញ ុំថា ្ ខ្្ញុំអាច្រសនស ី ញុំ រសរភាពជួ រោត្់រៅរពលណាក៏ ី
ន្។
ោត្់រមល ី រៅជាមន្ញសសលអ
ន្ិងមាន្ភាព
ន្ោត្់ន្ូវកប្សត្សប្មារ់អាន្អ្ាក ី ៏ ន្ រៅរពលខ្្ញុំប្ត្ូវការ ូរច្នះខ្្ញុំអាច្មាន្
ូរច្នះ រន្ះជារលក ី ុំរូងនន្ការររប្ងៀន្រមររៀន្ផ្ទាល់កញ នងប្ររទស ទាក់ទងន្ង ឹ ការមន្ ិ រោរពរទរញ្ហជរ ឋរបរវ ី ។
ររឿងរ៉ា វរន្ះប្ត្ូវ
ន្រធាីជាោធារ
ន្យកមកពិភាកាកនញងប្ររទស ន្ង ិ កនញងោរព័ត្៌មាន្ ច្ុំប្ ៈ។
វាមាន្ភាពចាុំ ច្់ណាស់ប្ លប្ត្ូវឲ្យរោឋ្ិ
ការររររស់ខ្ញ ុំ្មិន្ប្ត្ូវការជុំន្ួយពីអ្នករយការ
កការរសញរ ី អ្រងកត្ប្ លខ្្ញុំរសនីសញុំកប្៏ ត្ូវ
លប្ត្ូវមាន្អ្ពាប្កឹត្ទាក់ទងន្ឹងការអ្រងកត្ររស់ខ្ញ ុំ។ ្
៍ ោរព័ត្មា ៌ ន្ ឬសររសរជាអ្ត្ថរទកនញងោរព័ត្មា ៌ ន្រទបយ ី ។ តាម
ការពិត្ ោថន្ភាពកនញងប្សុក Champaran ជាត្ុំរន្់មួយប្ លប្សួច្ប្ោវ ន្ិងមាន្ភាពលុំ ឬរ
យការ
៍ ររសរអ្ ី ីងព
រ៉ាញប្ន្ត
កទាក់ទងន្ឹងការរះគន្់ ិ
៌ សមបញរប្ លរន្ះអាច្ន្ឹងរុំផ្ទលញរញពារហត្ញប្ លខ្្ញុំកុំពញងរោះប្ោយ។
ូរច្នះ
ខ្្ញុំ
ន្
សររសសុំរញប្ត្រៅកាន្់ន្ិពន្ធនាយកោរព័ត្មា ៌ ន្ រសនីសញុំកញុំយល់ទាស់កញ នងការរផ្ស្ីឯកោរមកខ្្ញុំ រហយ ៏ ឹងអាច្រផ្ស្ី ី ខ្្ញុំកន្ ព័ត្មា ៌ ន្មួយច្ុំន្ួន្រៅពួករគរ ីមបរី ខ្្ញុំ ឹងថា
រពញច្ិត្ត រ
យការ
ះពញមពផ្សាយ។
សកមមភាពររស់រោឋ្ិ
រហយ ី ខ្្ញុំ ឹងថា
លមិន្រពញន្ឹងវត្តមាន្ររស់ខ្ញ ុំប្្ លរធាីឲ្យអ្នកោុំ ញះ ុំណាជា ុំ រប្ច្ីន្មិន្
សូមបម ី ហ្វន្តីនានាក៏ពួករគមិន្អាច្ន្ិយយអ្ាីរោយររីកច្ុំហរ
ន្ប្ រ។
ូរច្នះរហយ ី
៍ ខ្ញស ន្ិងយល់ប្ច្ទបុំជារប្ច្ីន្ទុំន្ងអាច្រធាីឲ្យពួករគខ្ឹងសមារប្ថ្មរទៀត្ ប្ លជារហត្ញ រធាីឲ្យពួករគរងក
ការ្័យខ្មលច្អ្នកប្ប្សច្ុំការ រហយ ុំ ការប្ោវប្ជាវរកការពិត្កនញងររឿងកតីរន្ះប្ រ។ ី ក៏អាច្ោក់ ង
រទាះរីជា មាន្ការប្រុងប្រយ័ត្នទាង ុំ រន្ះក៏រោយ អ្នកររៀរច្ុំប្ផ្សន្ការោុំ ញះ រុំពញលររយកាស ូច្ោនរទ។ ិ
ពាកយកញហកជារប្ច្ីន្ប្គរ់ប្ររ្ទអ្ុំពីខ្ញ ុំ្ ន្ិងប្កុមការររ ប្ត្ូវ
ន្យកមកសររសររៅកនញងោរព័ត្មា ៌ ន្។ រទាះរីមាន្
ការន្ិយយប្រររន្ះក៏រោយ ក៏ខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្មាន្ការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ជាន្ិច្ច រ ីមបប្ី ប្រកាលយមញខ្កុំន្រិត្ររស់ពួករគ។
សថិត្កនញងោថន្ភាពប្រររន្ះ ខ្្ញុំមិន្គិត្ថាជាការសមរមយប្ លប្ត្ូវអ្រ្ជ ីញថានក់ ឹកនាុំពីរខ្ត្តរផ្សសៗរទបយ ី ។ រៅ
់ ួររោក រពលណាប្ លខ្្ញុំច្ងជ ខ្្ញុំមិន្
ន្ឲ្យោត្់រធាីអ្ាីរទបយ ី ។
រផ្ស្ីលិខ្ិត្រៅថានក់ ឹកនាុំ ន្ិងរ ប្ត្ជាព័ត្មា ៌ ន្រ៉ាញរណាណះ។
Pandit Malaviyaji
ោត្់ប្ត្ងប្ត្ធានាច្ុំរពាះខ្្ញុំថា ខ្្ញុំប្ត្ឹមប្ត្ប្ផ្សតផ្ទតោ ុំ ត្់ រ៉ាញប្ន្ត
ូរច្នះ ខ្្ញុំពាយមការពារការប្រឆ្ុំងពីការរប្រីប្
យការ
៍ រៅកាន្់អ្នកកាប្សត្ រ៉ាញប្ន្តមិន្ប្មន្សប្មារ់រ
XVI.
វ ិធោ ត រររ ិ ហ្វសកា
ប្រសន្ ិ ររីររៀរររ់ោច្់ររឿងទាុំងមូលអ្ុំពីការសញរ ី អ្រងកត្រៅកនញងប្សុក
ច្ុំការទាុំងរនាះ
ស់ទិ ឋភាពន្រយ
មន្ ិ ប្មន្ជារញ្ហារៅកនញងជុំពូកទាុំងរន្ះរទបយ ី ។
យ។ ខ្្ញុំក៏ ន្
ះពញមពផ្សាយរទបយ ី ប្ត្ប្ោន្់
Champaran ទាក់ទងន្ឹងអ្នកប្ប្ស
ការប្ោវប្ជាវទាុំងរន្ះរទពិរោធន្៍រមាះមញ ត្នន្
287
សច្ចធម៌ ន្ង ិ អ្ន្ញវត្ត ធម៌អ្ហិងា ន្ង ិ ពម ី ួយស ត ហ៍រៅមួយស ត ហ៍អ្ប្ាី លរកត្ ី រទបង ី គឺ ន្មកពទ ី សសន្ទាុំងរនាះ។ រ ីមបឲ្ ី យប្ជារច្ាស់កាន្់ប្ត្លុំអ្ត្ ិ
ធម៌អ្ហិងា
អ្នកអាន្អាច្អាន្រប្ន្ថមប្រវត្តនិ ន្ការអ្ន្វត្ត
Rajendra Prasad ជាភាោហិ ូ ា រ៉ាញប្ន្តមាន្រគប្
ររស់រោក
ះពញ មពផ្សាយ28ជាភាោអ្ងរ់ គលសអាច្រក
រ់ថា ការរ
Sjt. ន្តាម
ោរព័ត្៌មាន្។
រ៉ាញប្ន្តប្ត្ទបរ់មកកាន្់ប្រធាន្រទនន្ជុំពូករន្ះ ការប្ោវប្ជាវរករញ្ហាមិន្ប្ត្ូវអ្ន្ញវត្តកញ នងលុំរៅោឋន្ររស់រោក
Gorakhbabuរោយោមន្ការរសនស ី ញុំពកា ី រអ្ន្ញ ញ្ហញត្ពីោត្់រទបយ ី ។ ប្រជាជន្រៅកនញងត្ុំរន្់ Motihari រន្ះរៅមន្ ិ ទាន្់
ត្់ការ្័យខ្មលច្ររស់ពួករគ ទាក់ទងន្ង ឹ ការជួលលុំរៅោឋន្សប្មារ់ពួករយង ី រៅ រទបយ ី ។ រទាះជាយ៉ាងណា រោក ន្ជួយពួករយង ី រកកប្ន្លងោនក់រៅ រប្កាយមករយង ី ក៏ ន្ផ្ទលស់រូ តរកប្ន្លងោនក់រៅរៅទីរនាះ។
Brajkishorebabu
វាមន្ ប្ លប្ត្ូវរធាកា ិ ប្មន្ជាររឿងធមមតារទបយ ី ី ររររោយោមន្ប្ ក់រនាះ។ រហូត្មក ល់រពលរន្ះ ខ្្ញុំមន្ ិ ធាលរ់អ្ន្ញ វត្តរធាីការត្វា៉ាជាោធារ ៈរោយោមន្ការឧរត្ថមភប្រររន្ះរទបយ ី ។ រោក Brajkishorebabu ន្ង ិ មត្ ិ ត្័ហ្វកត
ររស់ោត្់ជារមធាវ ីប្ លររចា ិ ច គមូលន្ិធរិ ោយខ្លួន្ឯង ឬទទួលមូលន្ិធព ិ ម ី ត្ ិ ត្ហ្វ័ កត រៅរពលណាប្ លមាន្ឱ្កាស។ រត្ោ ី ត្់អាច្ឲ្យអ្នកប្សុកទាុំងរន្ះឲ្យកនប្មរសវាយ៉ាង ូច្រមតច្? រន្ះហាក់ ូច្ជាអ្ុំ
ះអ្ុំណាង ូរច្នះប្ រ។ ខ្្ញុំ
សរប្មច្ច្ត្ ាី ង ុំ អ្ស់ពអ្ ិ តមិន្ទទួលយកររស់អ្ទា ី នករធាីប្ប្សច្ុំការរៅប្សុក Champaran រន្ះរទ។ វាអាច្ន្ង ឹ ប្ត្ូវ រកប្ោយកនញងន្័យខ្ញស។ មូលរហត្ញ រទបយ ី ។
ខ្្ញុំ
ការរធាីប្រររន្ះ
ន្ររចា ិ ច គប្ ក់ឲ្យខ្្ញុំ ១៥.០០០ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
យ ូរចានះប្ រ។
ន្រ ិរសធមិន្ទទួលយករទបយ ី ។
ក់រប្ន្ថម ខ្្ញុំន្ឹងទាក់ទងរៅកាន្់មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំគ ្ ឺរោករ
រៅទីប្កុង រង៉ា ់ហូន្។ ា រោករ ន្កុំ
ូ ច្ជាឲ្យប្រជាជន្ឥណា ា ទាុំងអ្ស់សថិត្កនញងទិ ឋភាពន្រយ
ក់រន្ះតាមរយៈការជួយពីរោក Brajkishorebabuពីប្រជាជន្ Biharis ប្ លរស់រប្ៅប្សុក
រន្ះ ន្ិងប្រសិន្ររីប្ត្ូវការប្ ពួករយង ី ប្លង
ន្រគ
ន្ររតជា្មិន្ជុំទាស់ច្ុំរពាះប្ររទសប្ទងប្់ ទាយធុំរ ីមបទ ី ទួលមូលន្ិធិប្ោវប្ជាវរក
មិត្ត្ហ្វ័ កតមួយច្ុំន្ួន្មកពីទីប្កុងរញមនរ ខ្្ញុំសរប្មច្ច្ិត្តប្សាងរកប្
ន្
ាិ ត្ Mehta
រករយន្ ី ឹងរផ្ស្ីប្
ាិ ត្ P.J. Mehta ប្ លរស់
ក់មកឲ្យខ្្ញុំរៅរពលប្ លប្ត្ូវការចាុំ ច្់។
ូ រច្នះ
រមភខ្មលង ុំ រលីរញ្ហារន្ះរហយ ី ។ ពួករយង ី មិន្អាច្ន្ឹងទទួល ន្មូលន្ិធិរប្ច្ីន្រនាះរទ រប្ពាះពួករយង ី
ត្់ពីការរប្រីប្ ស់ហរិ ្ញវត្ថញឲ្យសមប្សរជាមួយភាពប្កីប្ករៅកនញងប្សុក
Champaran
រន្ះ។
ការពិត្
ពួករយង ុំ ឹកប្ ក់រប្ច្ីន្រនាះប្ រ។ ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា ការច្ុំណាយសរញរទាុំងអ្ស់មិន្រលីសពីរីរយពាន្់ ី ក៏មិន្ប្ត្ូវការទុំហទ រូពីរទបយ ី រហយ ី ខ្្ញុំរៅចាុំថា រយង ី ក៏សន្សុំប្
ក់
ន្ច្ុំន្ួន្ពីរ ឬរីរយរូពី ប្ លរយង ី ប្រមូ ល
ន្ប្ រ។
វ ិធីោហ្វសតកញ នងការស់រៅនន្ប្កុមការររររស់រយង ី កនញងរយៈ ុំរូងគឺជាការច្ុំណាយរថ្រររស់ពួករយង ី ។
រម
ធាវ ីមានក់ៗមាន្អ្នកររប្មី ន្ិងអ្នកច្ុំអ្ិន្មាូរអាហារមានក់ ន្ិងច្ហ្វរកន្
យោច្់ពីោន រហយ ី ពួករគជាញឹកញារ់ទទួល
ខ្លួន្ឯងក៏រោយ ក៏ពួករគរៅប្ត្
ន្កាលយជាមិត្ត្ហ្វ័ កតសនិត្ោនលន្ឹងោន រហយ ី ក៏
ទាន្អាហាររពលោៃច្ររស់ពួករគរៅពាក់កណា ត លអាប្ធាត្ជាន្ិច្ច។ រមភច្ុំរពាះខ្្ញុំ រប្កាយមកពួករយង ី
ោមន្ការយល់ប្ច្ទបុំណាមួយរវាងោនរនាះប្ រ រយង ី ក៏
ន្ឯកភាពថា អ្នកររប្មីផ្សាះ
រទាះរីជាពួករគទទួលរន្ាញកច្ុំណាយរោយ
ពួករគប្ត្ងទទួលការច្ុំអ្ន្់ប្លងរសីច្ពីខ្ញ ុំ្ជាន្ិច្ច។
យទាុំងអ្ស់ប្ត្ូវច្ុំអ្ិន្មាូរអាហាររួច្មោន រោយកុំ
រៅទីរុំផ្សញត្
ត្់យករពលរវោរទៀត្
ទាត្់មួយរ ីមបទ រ៉ាញប្ន្តរោយគិត្រឃញ ី ទួលទាន្អាហារ។ រយង ី ទាុំងអ្ស់ោនមិន្ប្មន្ជាអ្នករួសត្មោច្់រទបយ ី ី ថា ការរប្រីប្ ស់ផ្សាះ ត្មោច្់រប្រីប្
យពីរន្ឹងរធាីឲ្យការច្ុំណាយរត្ប្ត្រប្ច្ ឹ ីន្
យសប្មារ់អ្នក
ន្ជួយឲ្យរយង ី កាត្់រន្ថយការច្ុំណាយ រពលរវោ ន្ិងថាមពល ប្ លជាត្ប្មូវការមិន្
ចាុំ ច្់។ កសិករជារប្ច្ីន្នាក់ ការរ
ស់ផ្សាះ
ស់ជាមួយោន។ ពួករយង ី រពញច្ិត្តន្ឹងអាហារប្ររអាហារោម្ញៗ។
ការររៀរច្ុំប្រររន្ះ
28
ូរច្នះរយង ី ក៏សរប្មច្ច្ិត្តរប្រីប្
ន្មករធាីររៀរររ់ពីរញ្ហាររស់ពួករគ រោយមាន្កងកមាលង ុំ ប្រោរ់អាវញធតាមពួករគ
ះពញមពជាភាោអ្ង់រគលសចារ់តាង ុំ ពីរពលរនាះមក ប្ត្ូវ
ន្រ
ះពញមពផ្សាយរោយររងពញមព S. Ganesanត្ុំរន្់ Triplicane ទីប្កុង មា៉ាប្ោស
288
ពរី ប្កាយ។
ការខ្ត្ ិ ខ្ុំប្រង ឹ ប្ប្រងររស់ប្កុមការរររ ីមបជ ី ួយខ្្ញុំពវី ូង៉ា មន្ញ សសទាុំងរន្ះោមន្ប្ររយជន្៍រទ
ូរច្នះខ្្ញុំប្ត្ូវ
ររាញខ្លួន្រៅច្ុំរពាះមញ ខ្ពួករគអ្ស់ជារប្ច្ីន្រមា៉ាង។ មាន្អ្នកសម័ប្គច្ិត្ត ៥ រៅ ៧នាក់ រ៉ាញរណាណះ ត្ប្មូវឲ្យរធាី រសច្កតប្ី ថ្លងការ រគរទបយ ី ។
៍
ន្ង ិ មន្ញ សសមួយច្ុំន្ួន្
ការប្ថ្លងការ
៍ ររស់ពួករគមន្ ិ ររាញពីោរៈសុំខ្មន្់រទបយ ី
ប្ លៗរ៉ាញរណាណះ រោយពួករគមន្ ិ
រញ្ហារន្ះប្ រ។
អ្នកប្ លប្ត្ូវ
ន្ប្ត្ទបរ់រៅវ ិញរៅរពលោៃច្រោយមន្ ន្ររៀរររ់ពរ ិ ី ញ្ហាររស់ពួក
ប្ លភាគរប្ច្ន្ ី ប្ោន្់ប្ត្ររាញររឿងរ៉ា វ
ន្ររាញការរពញច្ត្ ៏ ររសរី គុំន្ិររស់ពួករគកនញង ិ តរផ្សសងពរី ន្ះរទបយ ី រហយ ី ខ្្ញុំកស
ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យររៀរររ់ពីរញ្ហាររស់ពួករគប្ត្ូវប្ត្រោរពវ ិន្័យកុំ
រ្លយ ី រហយ ី អ្នកប្ លមន្ ិ អាច្រ្លយ ី ត្រតាមសុំ ួ រប្ លរចាទសួរ ន្ឹងមន្ ិ ប្ត្ូវ ត្វា៉ា
ការរធាប្ី រររន្ះសន្សុំរពលរពលរវោ
ន្រទបយ ី ។
ន្រប្ច្ន្ ី
ត្់។ អ្នកទាុំងរនាះប្ត្ូវសួរ-
ន្ទទួលយករទបយ ី ។
រ៉ាញប្ន្តរញ្ហាប្ លពួករគ ន្ររៀរររ់គជា ឺ ភាពប្ លមន្ ិ អាច្
មហ្វន្តីមានក់មកពប្ី ផ្សនករសញីរអ្រងកត្រទរលមស ី ររាញវត្តមាន្ជាន្ិច្ចរៅរពលរញ្ហាទាុំងរន្ះប្ត្ូវ ន្កត្់ប្តាទញក។ រយង ី
់ មឃ្លត្់ោត្់ប្ រ រ៉ាញប្ន្តពួករយង ច្ងហា ុំ ពី ុំរូងមិន្ប្ត្ម ី សរប្មច្ច្ត្ ិ តតាង ឹ ប្ត្មន្ ិ ហាមឃ្លត្់វត្តមាន្ររស់មហ្វន្តប្ី ផ្សនករសញរ ី
អ្រងកត្រទរលមីសរទ រ៉ាញប្ន្តប្ថ្មទាុំងរធាកា ័ ៌មាន្ ល់ពួករគប្ លពួករគប្ត្ូវការ។ ការរធាី ូច្រន្ះ ី ររោរព ន្ិងផ្សតល់រល់ពត្ មិន្រងកឲ្យពួករគររងកីត្ជារប្ោះថានក់ ល់ពួករយង ី រទបយ ី ។ ប្ត្ូវ
រ៉ាញប្ន្តផ្សញ ាយរៅវ ិញ
កនញងកុំទបញរពលប្ លរញ្ហាទាុំងរន្ះ
ន្កត្់ប្តាទញករៅច្ុំរពាះមញខ្វត្តមាន្មហ្វន្តីទាង ុំ រន្ះ រត្ប្ត្រធា ុំ ។ ឹ ីឲ្យកសិករទាុំងរន្ះមាន្ភាព្័យខ្មលច្កាន្់ប្ត្ខ្មលង ខ្
ៈភាព្័យខ្មលច្ហួសកប្មិត្នន្វត្តមាន្មហ្វន្តីទាង ុំ រន្ះ រៅប្ត្រន្តរកីត្មាន្រៅកនញងច្ិត្តររស់ពួករគ រធាីឲ្យ
ពួករគមិន្អាច្ន្ិយយរុំរ្លីសអ្ាីមួយ
ន្រទបយ ី ។ រន្ះជាកិច្ចការររស់មហ្វន្តីប្ផ្សនករសញីរអ្រងកត្រទរលមីសប្ ល
ន្រងក
ជារប្ោះថានក់អ្នកកសិករ ន្ិងរធាីឲ្យពួករគរត្ប្ត្ប្រុ ងប្រយ័ត្នប្ថ្មរទៀត្។ ឹ
រប្ពាះប្ត្ខ្្ញុំមិន្ច្ងរ់ ធាីឲ្យប្រជាជន្ទាុំងរន្ះរៅតប្កហាយ រ៉ាញប្ន្តជាការយកឈនះពួករគរោយភាពររោរ ខ្្ញុំ ន្ប្រជញុំជាមួយពួករគប្ លប្ត្ូវរគរចាទប្រកាន្់។ខ្្ញុំ ន្ជួរសមាគមន្៍អ្នកោុំ ញះ រោយរញ្ហជក់ប្ រ់ពីកតីទញកខប្ពួយ
ច្ុំរពាះមញខ្ពួករគ។ សមាជិកអ្នកោុំ ញ ះមួយច្ុំន្ួន្មិន្រពញច្ិត្តន្ឹងខ្្ញុំរទបយ ន្ិងអ្នកខ្លះប្ពរងីយករន្តីយច្ុំរពាះខ្្ញុំតាម ី វ ិធីរផ្សសងៗោន។
XVII. សហជវី ិន្
រោក Brajkishorebabu ន្ង ឹ ិ រោក Rajendrababu គជា ឺ ន ន្ឹងោនប្ លមន្ ិ អាច្រប្រៀរផ្សាម
អាច្រធាីអ្ម ាី ួយរោយោមន្ការជួយពព ី ួកោត្់រទបយ ី ។
ប្កុមការររ
ឬសហជីវ ិន្ររស់ពួករគ ូច្ជា
ន្។ ខ្្ញុំមន្ ិ រោក
Shambhaubabu រោក AnugrahababuរោកDharanibabu រោក Ramnavmibabu ប្ពមទាុំងរមធាវ ី រផ្សសងៗរទៀត្ ប្ត្ងរៅជាមួយរយង ី ប្គរ់រពល។ រប្កាយមក រោក Vindhyababu ន្ិងរោក Janakdharibabu ក៏ ន្ច្ូលរួមជួយ ល់ពួករយង ី ជារន្តរនាារ់ផ្សងប្ រ។ ពួករគគឺកត្់ប្តាទញកការប្ថ្លងការររស់កសិករ។ រោកោហ្វោតចារយ
Kripalaniមិន្អាច្រធាីអ្ាី
Sindhi ោត្់យល់ ឹងរប្ច្ីន្ជាងអ្នករ ីមកុំរ
រពលប្ពលរ់
ការររច្មបងររស់
ន្រប្ៅពីរផ្ស្ីរជាគវាសនាជាមួយពួករយង ី ។
ភាោ
ន្។ រោកោហ្វោតចារយ Kripalani ជាមន្ញសសមានក់កញ ង ន
អ្នកប្គរ់ោនមិន្ប្ លគិត្ថាោត្់មកពីរខ្ត្តរផ្សសងរនាះរទបយ ី ។
រន្ាញកការររច្មបងររស់ខ្ញ ុំ។ ្
។
ី ត្រៅត្ុំរន្់ Bihari រៅរទៀត្។ ខ្្ញុំរឃញ ី មាន្ប្ត្ប្កុមការររពីរ ឬរី
នាក់រញរ៉ា ណាណះប្ លអាច្សប្មរខ្លួន្រៅន្ឹងរខ្ត្តទាង ុំ រន្ះ ច្ុំរណាមអ្នកទាុំងរន្ះ។
អ្នកទាុំងរន្ះជាអ្នកប្សុកBiharis
ោត្់អ្ន្ញ វត្តការររជាប្គូររប្ងៀន្
ោត្់ជាអ្នកប្គរ់ប្គងទទួល
ន្ិងរងកភាពសរាយ ល់មិត្តរម ួ
289
ការររររស់ោត្់តាមការររប្ងៀន្ពប្ី រវត្តរិ រស់ោត្់ វ ិធរ ី ុំ
ត្់ភាពរអ្ៀន្ខ្មមសឲ្យកាលយជាភាពកាលហាន្។
ន្ង ិ ការរ ិរត្តិ
ប្ពមទាុំងររប្ងៀន្ប្
រ់ ល់អ្នកច្ូលរួមពី
រោក Maulana Mazharul Haq
ច្ញះរ្មះររស់ោត្់រៅកនញងរ្ជ ីឈររ្មះអ្នកជួយ ប្ លខ្្ញុំររ់ ៏ ញត្ រ្ចូ លថាជាការចាុំ ច្់។ រប្កាយមក ភាពរញងររឿង ន្ង ិ ភាពប្ត្ច្ះប្ត្ច្ងប្់ លោត្់ ន្រស់រៅគជា ឺ កច្ ិ ចសន្ា ម ប្សួច្សប្មារ់ជិវ ិត្ោម្ញររស់ោត្់។ វ ិធប្ី លោត្់
ន្ភាជរ់ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយរយង ន្រធាីឱ្យរយង ី ី មាន្អារមម
ថា ោត្់ជាមន្ញ សសមានក់កញ នងច្ុំរណាមពួករយង ី ថ្ារី រទ ី មាលរ់ររស់ោត្់ ខ្
ៈរពលប្ លខ្្ញុំទទួល
ធមមជាត្ិជាអ្ច្ិនហ្វន្តមន្ ិ អាច្រៅរួច្រទ ទាុំងរន្ះគគ ឺ ួរឲ្យអា
ិ ត្រុំផ្សញត្។
ន្រធាឲ្ ី យរយង ី មាន្អារមម
ន្រទពរិ ោធន្៍កាន្់ប្ត្រប្ច្ីន្ទាក់ទងន្ង ឹ រ ឋ
Bihar
ប្រសន្ ិ ររោ ី ម ន្ការអ្រ់រ ុំរៅកនញង្ូ មប្ិ ត្ម ឹ ប្ត្ូវរនាះ។
ពួករគឲ្យកូន្ររស់ខ្ួ ន្រ ល រី ប្តាច្់ច្រ
៍
៍ ប្រលករន្តច្ ិ ក៏រោយ។
ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា
ការររ
ភាពអ្វ ិជាជររស់កសិករ
ឬរធាកា ់ ទាក់ទងន្ង ុំ ី រររធៃន្ៗ ឹ ុំណាព
៌
នរត្ងរន្ះ ចារ់តាង ុំ ពីរពលប្ពក ុំ ឹ រហូ ត្ ល់យរ់រោយទទួលកនប្មប្ត្ពរី ឬរកា ី ត្់ប្ត្រ៉ាញរណាណះ។ នារពលរនាះ កមាលង ពលកមមររស់រញរសមន្ ិ អាច្ទទួល ឈនួលមន្ ច្ុំប្ ិ ពី ៦កាត្់រទបយ ី កនញង១នថ្ៃ ប្ត្ូវ លកខខ្
ក់ឈួលរល ន ស ី ពី១០កាត្់រនាះរទបយ ី
ក ន្ប្ត្ឹមប្ត្៣កាត្់រញរ៉ា ណាណះ។ អ្នកប្ លអាច្រកប្
ន្ង ិ ហ្វសតវី ិញអាច្ទទួល
ន្ប្
ក់
ក់ ន្ ៤ អាន្់ណា (annas)
ន្ចាត្់ទញកថាជាអ្នកមាន្សុំណាងរុំផ្សញត្។
រប្កាយពីពិភាកាជាមួយប្កុមការរររួច្មក ា មួយកនញងច្ុំរណាមលកខខ្
កប្ន្លងោនក់រៅសប្មាន្់ប្គូររប្ងៀន្ ោមន្ប្
ន្ប្
ខ្្ញុំសរប្មច្ច្ិត្តររីកោោរឋមសិការៅកនញង្ូមិច្ុំន្ួន្
ា រផ្សសងៗរទៀត្ប្ លរយង ី កុំ ច្ុំប្
ក់រៅកនញងន រទបយ ី រ៉ាញប្ន្តពួករគ
ត្់ជាមួយអ្នក្ូ មិគឺថា ពួករគប្ត្ូវផ្សតល់អាហារ ន្ង ិ
កពួករយង ី ជាអ្នកច្ុំណាយរផ្សសងៗរទៀត្។
ន្ផ្សតល់ការអាហារ
កនញងការររចា ិ ច គធ្ញជាត្ិ ន្ិងវត្ថញធាត្ញរ ីម នទរទៀត្។
៦។
អ្នក្ូ មិទាង ុំ រន្ះរសាីរប្ត្
ន្ប្គរ់ប្ោន្់។ រប្ន្ថមពីរន្ះ ពួករគរប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្
រញ្ហាសុំខ្មន្់គឺរត្ីរយង ី ប្ត្ូវរកប្គូររប្ងៀន្មកពីណា។ វាជាការលុំ
យល់រធាីការរររោយទទួល
ន្ប្
កកនញងការរកប្គូររប្ងៀន្កនញងប្សុក ប្ ល ក់ឧរត្ថមភរន្តិច្រន្តួច្ ឬរោយោមន្ររាន្់ទាល់ប្ត្រោះ។ គុំន្ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្មិន្ច្ង់ឲ្យ
រកមងៗមាន្ប្គូររប្ងៀន្ោម្ញៗរនាះរទ។ គញ ពួករគរទបយ ី ។
ូរច្នះរហយ ី ខ្្ញុំ
សមបត្តិខ្មងច្ុំរ
ះ ឹងមិន្សុំខ្មន្់ ូច្មូលោឋន្ប្ផ្សនកសីលធម៌ររស់
ន្ប្រកាសប្សាងរកប្គូររប្ងៀន្សម័ប្គច្ិត្តជាោធារ
ការរប្ជីសប្គូររប្ងៀន្រន្ះ។ រោក Sjt. Gangadharrao Deshpande
ៈ។
ខ្្ញុំកទ ៏ ទួល
ន្ការរ្លីយត្រអ្ុំពី
ន្រ្ជូ ន្រោក Babasaheb Soman
ន្ិងរោក Pundalik ឲ្យមករធាីជាប្គូររប្ងៀន្។ ប្គូររប្ងៀន្មាន្រ្មះថា Shrimati Avantikabai Gokhale ោត្់មកពីទីប្កុងរញមនរ ច្ុំប្
ករោកប្សី Anandibai Vaishampayan នាងមកពីទីប្កុង ផ្សូណា។ ខ្្ញុំរផ្ស្ីលិខ្ិត្
រៅអាប្សមឲ្យរ្ជូ ន្រោក Chhotalal រោក Surendranath ន្ិងកូន្ប្រុសររស់ខ្ញ ុំ្ Devdas ។ រន្ះប្រប្ហល ជារពលប្ លរោក Mahadev Desai ន្ិងរោក Narahari Parikh ជាមួយន្ឹង្រយររស់ ពួករគរផ្ស្ីរជាគវាសនា ិ ររស់ពួករគជាមួយខ្្ញុំ។ ្រយររស់ ខ្ញ ុំ្ ិ
Kasturbai ក៏ប្ត្ូវ
ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យមករធាីការរររន្ះប្ រ។ រន្ះគឺជាប្កុម ៏
ខ្មលង ុំ កាលមួយ។ រោក Shrimati Avantikabai ន្ិងរោក Shrimati Anandibai មាន្ច្ុំរ រ៉ាញប្ន្តរោក Shrimati Durga Desai ន្ិងរោក Shrimati Manibehn Parikhោមន្អ្ាីរប្ៅពីច្ុំរ ប្ផ្សនកភាោគូ ចារ៉ា ត្ ច្ុំប្ ន្ពន្យល់ប្
ះ ឹងរន្តិច្រន្តួច្
ក្រយររស់ ខ្ញ ុំនា ្ ងមិន្រធាីការររររប្ងៀន្រន្ះរទបយ ុំ រន្ះររប្ងៀន្រកមងៗ ិ ី ។ រត្ីឲ្យហ្វសតីទាង
ជាភាោហិ ូ ា យ៉ាង ូ ច្រមតច្? ខ្្ញុំ
ះ ឹងប្គរ់ប្ោន្់
រ់ពួករគឲ្យររប្ងៀន្រកមងៗទាុំងរន្ះ
រប្ន្ថមពីរន្ះ រញ្ហាត្ួអ្កសរក៏មិន្លុំ
រោយមិន្រផ្ទតត្រលីការររប្ងៀន្រវយាករ
កប្ ររវាងភាោរគូ ចារ៉ា ត្ ហិ ូ ា
៍ រទបយ ី
ន្ិងភាោមា៉ារ៉ា ទី។ មា៉ាងវ ិញរទៀត្ ការ
290
ររប្ងៀន្អ្កសរប្កម ន្ង ិ រលខ្ក៍មន្ ិ ប្មន្ជារញ្ហាលុំ រោយហ្វសតីទទួល ន្ង ិ ចារ់អារមម
កប្ រ។ លទធផ្សលររាញថា ថានក់ររៀន្ប្ លប្ត្ូវ
ន្រជាគជ័យកនញងការររប្ងៀន្ខ្មលង ុំ រុំផ្សញត្។ រទពរិ ោធន្៍ទាង ុំ រន្ះ
៍ រលកា ុំ ។ រោកប្សី Avantikabai ី ររររន្ះកាន្់ប្ត្ខ្មលង
់ ង ប្សល ុំ កមាលង ុំ កាយ ី ះរងទា
ន្ររប្ងៀន្
ន្ជុំរញញឲ្យពួករគមាន្ទុំន្ញកច្ិត្ត
ន្កាលយជាគុំរូររស់ោោ។ រោក
ន្ង ុំ ច្ត្ ិ កមាលង ិ តច្ុំរពាះការររររប្ងៀន្ររស់នាង។
រោកប្សី
ររស់ខ្ួ ន្ជាអ្ុំ ល រណាយ ល់ោោររៀន្។ តាមរយៈហ្វសតីទាង ុំ រន្ះ រយង ី អាច្សរប្មច្
ន្យកច្ុំរ
ន្ជាប្សតល ី រអ ៅកនញង្ូ ម។ ិ
ះ ឹង
់ ្ឈរ់ការរ រី ប្ត្ឹមការររប្ងៀន្ោោរឋមសក ខ្្ញុំមន្ រញ្ហាអានាម័យមន្ ិ ច្ងរ ិ ាប្ត្ឹមរន្ះរនាះរទ។ ិ ោអត្ រៅប្ត្មាន្កនញង្ូមិ ូច្ជា ផ្សលូវកខ្ាក់ត្ូច្ៗជារប្ច្ីន្ ប្ត្ពាុំងពាក់ជញវុំ ិញរោយ្ក់ ន្ិងកលន្ ិ សអញយ រហយ ី ទីធាលផ្សាះមន្ ិ ន្សុំអាត្ឲ្យមាន្រររៀរររៀររយរនាះរទបយ ី ។
ទាុំងរន្ះ។
ូរច្នះ ចាុំ ច្់ប្ត្ូវមាន្ការអ្រ់រ ុំច្ុំរពាះមន្ញសសចាស់អ្ុំពរ ី ញ្ហាអ្នាម័យ
អ្នក្ូមិទាង ុំ រន្ះរសារី ប្ត្ទាុំងអ្ស់មាន្ជុំងឺររគប្សបករផ្សសងៗោន។
ូច្រន្ះ
ខ្្ញុំសរប្មច្ច្ត្ ិ តរធាីការររ
អ្នាម័យតាមប្ លអាច្រធារី ៅ ន្ ន្ិងច្ូ លរៅកាន្់កប្ន្លងរៅររស់ពួករគប្គរ់កប្ន្លង។ រវជជរ
ការរររន្ះចាុំ ច្់ប្ត្ូវ ន្ប្កុមប្គូរពទយ។ ខ្្ញុំ
ន្រសនីសញុំរៅអ្ងាការការពារសងាមឥណា ា ឲ្យជួយរ្ជូ ន្រោក
ាិ ត្ Devមកទរី ន្ះ។ ពួករយង ិ សនិត្ជាមួយោនយូ រមករហយ ី ជាមត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជត្ ី
ូ ច្រន្ះោត្់ក៏
ន្សរប្មច្ជួយ
ការរររន្ះរយៈរពល ៦ប្ខ្។ ប្គរ់ប្គូររប្ងៀន្ប្រុស-ប្សទា ុំ អ្ស់ ប្ត្ូវរុំរពញការរររប្កាមការប្ត្ួត្ពិន្ត្ ី ង ិ យររស់ោត្់។ ពួករគប្គរ់ោន
ន្ររាញ្ន្ាៈមិន្រងកកតី
រមភច្ុំរពាះអ្នកោុំ ញះ ឬជារ់ពាក់ពន្ ័ ធន្ឹងររឿងន្រយ
អ្នកប្ លមាន្ការត្អូញប្ត្អរណាមួយប្ត្ូវរធាីរទបង ី តាមរយៈរូរខ្្ញុំ។ រទបយ ុំ រន្ះ ី ។ មិត្ត្ហ្វ័ កតទាង
ផ្សាញយពីវ ិន្័យឬអ្ត្់រនាះរទ។
យរទបយ ី ។
ោមន្ន្រណាមានក់ផ្សសងរប្ពងរច្ញពីរប្ោះថានក់រន្ះ
់ ុំផ្សញត្។ ខ្្ញុំមិន្ចាុំថាមាន្ការប្រប្ពឹត្ត ន្អ្ន្ញវត្តការររាត្់ររប្ងៀន្រន្ះរោយភាពរោមះប្ត្ងរ
តាមអ្ាប្ី លរយង ី អាច្រធាី
XVIII. ការច្ូលរៅកនញង្ូមិ
ន្គក ន ឺ ញ ងោោររៀន្ន្ ីមួយៗ មាន្អ្នកសម័ប្គច្ត្ ិ តជារញ រស ន្ង ិ ហ្វសតមា ី ន ក់ជាអ្នកទទួល
ខ្ញស។ អ្នកសមប្័ គច្ត្ ុំ រន្ះជួយរលក ិ តទាង ី ិច្ចការប្ថ្រកាអ្នាម័យ ន្ង ិ រវជជោហ្វសត។ ប្កុមហ្វសតីប្ត្ូវមកពា
ល ទទួលការ
ររាត្់ររប្ងៀន្រោយហ្វសត។ ី
៏ ម្ញមួយ។ រប្រងខ្មរសាី ថានប្ុំ គុន្ រប្រងោរប្សបក ន្ង កច្ ិ ចការរវជជោហ្វសតគជា ឺ ការររ ោ ិ ោពន្់ធ័រ ប្ត្ូវ ប្រសន្ ិ ររីអ្នកជុំងឺមាន្ជុំងប្ឺ សបក
ប្ច្កជូន្រៅអ្នកសម័ប្គច្ត្ ិ ត។
ី មាន្ជុំងប្ឺ គុន្ ពួករគន្ឹងទទួ
ខ្មរសាយ ី ករៅរប្រ។ ី កនញងករ
ប្រសន្ ិ ររីពួករគរោករនាះ ពួកន្ង ឹ ទទួល ពោ ី ងររួោអត្រួច្រហយ ី ។ ករ
ី សមញគោមញ រោករវជជរ
រៅពន្ ិ ិត្យរមីលមជឈម
ជុំនាញមកពា
ន្ថានគ ុំ ីន្ីន្ រនាារ់ពី
ពួករគន្ឹងទទួល
់ ថា ន្រគច្ងចា ុំ
ន្សពន្ធ ់ ័រ ន្ិងរប្រងោរប្សបក យករៅរប្ររី លប្ី ផ្សនករោករនាះ រនាារ់
រល់ជុំងឺទាង ុំ អ្ស់មិន្ប្ត្ូវ
ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យយកថានរុំ ពទយរៅផ្សាះរទ។
ាិ ត្ Dev ន្ង ឹ ប្រក ឹ ារយរល់ជាមួយពួករគ។រោករវជជរ
ន្ទទួលអ្ត្ថប្ររយជន្៍ពកា ី រពា ជុំងឺធមមតា
អាច្ពា
លរនាះរទបយ ី ។ អ្នកប្សុកទាុំងរន្ះ ប្ត្ូវ
រញ្ហាអ្នាម័យគឺជាកិច្ចការមាន្ការលុំ
ល
ាិ ត្
Dev
រៅរពលមាន្
ាិ ត្ Dev ធាលរ់ច្ូល
លោម្ញរន្ះ។ ប្ផ្សន្ការការរររន្ះមន្ ិ ច្ប្មលករទ
ន្ប្សួលតាមរររៀរោម្ញ
រោយមិន្ចាុំ ច្់រកអ្នក
ន្រ្លីយត្រយកយកច្ិត្តទញកោក់រុំផ្សញត្។
កមួយ។ អ្នកប្សុកមិន្ប្ត្ូវ ន្ររៀរច្ុំឲ្យរធាីអ្ាីរោយខ្លួន្ឯងរទបយ ី ។
សូមបក ី មមកររៅមិន្ទាន្់រប្ត្ៀមខ្លួន្រួច្រល់រ ីមបរី ធាីសកមមភាពច្ិ្ចឹមជីវ ិត្ ន្រោយប្សួលរទបយ ី ។ រោករវជជរ
ន្រប្រង
ន្រប្ររី ប្រងខ្មរសារី ច្ ួ មក រ៉ាញប្ន្ត
ា លសញខ្ភាពន្ីមួយៗ តាមកាលររច្ឆ ន យស ត ហ៍។ ិ ទជាក់ោក់កញ ងមួ
អ្នកប្សុកមួយច្ុំន្ួន្
រៅរពលប្ត្ូវ
ឬររគទល់ោមក
ន្
មិន្ប្មន្ជាមន្ញសសរយន្ឹងច្ញះចាញ់ រនាះរទបយ ី ។
ោត្់
រ៉ាញប្ន្ត
ន្ិងអ្នកសម័ប្គច្ិត្តនានា ន្
291
ន្រប្រប្ី ស់កមាលង ុំ កាយច្ិត្តររស់ោត្់រ ីមបរី ធាឲ្ ុំ មូលមាន្អ្នាម័យលអ។ ពួករគរ ី យ្ូមិទាង
ទធា ី ល ផ្សាះ ប្ត្ពាុំងទក ឹ លញររុំ រោយខ្លួន្ឯង។
សសុំអាត្តាម ងផ្សលូវ
ត្់កប្ន្លង ក់ទក ន្ប្កបរៗរនាះ ប្ពមទាុំងរ្ចញ ះរ្ចូ លឲ្យអ្នកប្សុករធាីជាអ្នកសម័ប្គច្ត្ ឹ ិ ត
រៅកនញង្ូ មម ិ ួយច្ុំន្ួន្
ពួករគខ្មមស់រអ្ៀន្ន្ង ឹ អ្នក្ូមិប្ លរធាកា ី ររររន្ះ
ន្ង ិ មួយច្ុំន្ួន្រទៀត្រក ី
រយន្ឹងការរររន្ះយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ រទពរិ ោធន្៍ប្ផ្សអមប្លាមទាុំងរន្ះមិន្រួមរ្ចូ លជាមួយអ្នកសពក ឹ ប្សពន្់រនាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំចា ុំ ន្ថា មាន្អ្នក្ូមម ិ ួយច្ុំន្ួន្
ន្សុំប្ ងការមន្ ិ រពញច្ិត្តច្ុំរពាះការរររន្ះ។
ី ហា រទ ី វា៉ា ជា្ូមត្ ិ ូច្មួយប្ លប្ត្ូវ
ន្ពួករយង ី ឲ្យមាន្ោោររៀន្រៅទីរនាះប្ រ។ មាន្រពលមួយខ្្ញុំ ី ររងកត្
ន្រលីករទបង ី កន្លងមកតាមកប្ន្លងប្រជញុំមួយច្ុំន្ួន្។
ខ្្ញុំមន្ ិ ចាកប្រធាន្រទររៀរររ់ពរ ី ទពរិ ោធន្៍ប្ លខ្្ញុំ
កាន្់រររវិ
្ូ មត្ ន្រឃញ ុំ ។ ិ ូច្រន្ះ ន្ង ិ ី ហ្វសតម ី ួយច្ុំន្ួន្រសលៀកសុំរលៀករុំពាក់កញ នងោថន្ភាពកខ្ាក់យ៉ាងខ្មលង
ខ្្ញុំប្ រ់្រយររស់ ខ្ញ ុំឲ្ ្ យសួរ រហត្ញអ្ាី ិ ររស់ខ្ញ ុំក ្ ៏ ន្សួរពួករគ។
សុំរលៀករុំពាក់រទបយ ច្ុំប្ ី
ូរច្នះ
ន្ជាហ្វសតទា ុំ រន្ះមន្ ី ង ិ រ កគក់សុំរលៀករុំពាក់ររស់ពួករគ។ រប្កាយមក្រយ ិ
ហ្វសតមា ី ន ក់មានក់រស់រៅកនញងខ្ាម ន្ន្ិយយថាៈ
“សូ មរមល ី ទីរន្ះ
ោមន្ទូសប្មារ់ោក់
កសុំរលៀករុំពាក់ប្ លខ្្ញុំកុំពញងរសលៀកមាន្ប្ត្មួយកុំរផ្សលរន្ះរ៉ាញរណាណះ”។ “រត្ីឲ្យនាងរ
គក់ ន្យ៉ាង ូច្រមតច្”? នាង រ
ន្រៅ
កគត្់វាជាររៀងរល់នថ្ៃ។
ក
ន្ផ្ទតរុំ ផ្ស្ីរៅរោក Mahatmaji ឲ្យសុំរលៀករុំពាក់នាងមួយកុំរផ្សលរទៀត្ នាងន្ង ឹ
ផ្សាះខ្ាមត្ូ ច្ៗទាុំងរន្ះមិន្ប្មន្ជាករ
ី រលីកប្លងរនាះរទបយ ី
់ រប្ច្ីន្រៅកនញង្ូ មិជារប្ច្ីន្កនញងប្ររទសឥណា សងជា ា ។ ប្រជាជន្កុំពញងរស់រៅរោយោមន្រប្គឿងសរារម ឹ អាមា៉ាស់ររស់រគរ៉ាញរណាណះ។
រ៉ាញប្ន្តជាប្ររ្ទផ្សាះប្ លប្ត្ូវ
ន្រឃញ ី ោង
មាន្ខ្ាមរស់រៅត្ូច្ៗររ់មិន្អ្ស់កញ ងប្ររទសឥណា ន ា
សុំរលៀករុំពាក់ផ្ទលស់រូ រត
រហយ ី រន្ះប្ោន្់ប្ត្ជាភាពរិទ
ប្ ល
ង ុំ ភាព
ខ្្ញុំន្ឹងររៀរររ់រទពិរោធន្៍មួយរប្ន្ថមរទៀត្។ រៅកនញងប្សុក Champaran សមបូររោយសបូវ ន្ិងរ ីម ី ីហាវា៉ា ក៏ប្ត្ូវ ន្ោងសងរ់ ោយសបូវ ន្ិងរ ីមឬសសី ឬសស។ ូរច្នះោោររៀន្ប្ លប្ត្ូវ ន្ររងកីត្រទបង ី ី កនញង្ូ មិ រទ ទាុំងរន្ះប្ រ។
មាន្យរ់មួយ
ោោររៀន្រន្ះប្ត្ូវ
់ ោររៀន្រន្ះរោយឬសសី សងោ
ន្រគលួច្ ញត្រោយអ្នក្ូមិជិត្ខ្មង។
ន្ិងសបូវរទៀត្រទបយ ី ។
ោោររៀន្រន្ះប្ត្ូវ
រោយរោក Sjt. Soman ន្ិង្រយររស់ ខ្ញ ុំ។ ្ រោក Sjt. Soman ិ ន្ិងសូមអ្រគញ
ល់ប្កុមការររជួយ ល់ការររោងសងរ់ ន្ះ
ោងសងរ់ ច្ ួ ជារប្សច្។ រពលរន្ះប្លងមាន្ការ ូរច្នះ ទទួល សរប្មច្
ន្ទុំន្ញកច្ិត្ត ន្ិងការរោរពពីអ្នក្ូ មិ ន្ិងអាច្ទទួល
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំស ្ ូមោរភាពរោយកតីរោកោតយថា ន្រទបយ ី ។
ន្ទទួលរន្ាញករមីលការខ្ញសប្ត្ូវ
់ ោររៀន្រងមាុំ ន្សរប្មច្ច្ិត្តោងសងោ មួយ ឹ
ប្ លជាលទធផ្សលោោររៀន្រធាីពីឥ ឋមួយប្ត្ូវ ន្
រមភពីការលួច្ ញ ត្រទៀត្រហយ ី ។
ទាុំងអ្នកសម័ប្គច្ិត្តរុំរពញការររកនញងោោ
ពួករយង ី មិន្គិត្ថាន្ឹងោង
ការររអ្នាម័យ
ន្ិងការប្ថ្ទាុំងប្ផ្សនករវជជោហ្វសត
ន្លទធផ្សលលអសប្មារ់ពួករគ។
កតីសងឃម ត ះអាសន្នរន្ះមិន្អាច្ ឹ រលីកការររសតីពីជុំហរររណា
អ្នកសម័ប្គច្ិត្តមកទីរន្ះកនញងរយៈរពលររណា ត ះអាសន្នរញរ៉ា ណាណះ
ខ្្ញុំកម ៏ ិន្អាច្ធានា
ន្អ្នក
មកពីរប្ៅប្ រ រហយ ត ះអាសន្នមកពីរ ឋ Bihar មិន្មាន្រទបយ ី រញ គាលិកប្ លោកសមន្ឹងការររររណា ី ។ ភាលមៗ រប្កាយមក ការររររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅកនញងប្សុក Champaran ប្ត្ូវ
ន្រ្ច រ់ រហយ ្ ៏មាន្ទន្ាម ី ការររខ្មងរប្ៅសប្មារ់ខ្ញ ុំក ឹ
ន្ឹងរន្ះប្ រ ប្ លត្ប្មូវឲ្យខ្្ញុំប្ត្ូវចាករច្ញ។ រទាះជាយ៉ាងណា ការរររយៈរពលពីរ ឬរីប្ខ្រន្ះ
ន្ចាក់ឫស
យ៉ាងរប្ៅ ល់ប្រជាជន្ពីមានក់រៅមានក់ប្ លរន្តអ្ន្ញវត្តរហូត្មកទល់រពលរន្ះ។
292
XIX. ខ្
សនាតន្ច្ត្ ត រអ រស់រោកអ្្ិ ល ិ ល
ៈន មាខងកុំពញងរន្តអ្ន្ញវត្តការរសងាម
លុំ
កររ់ពាន្់ប្ត្ូវ
ន្ររៀរររ់កញ ងជ ន ុំពូកមញន្ៗ
កររស់កសិករកុំពញង ុំរ
រទៀត្ទាក់ទងន្ឹងកត្់ប្តាការប្ថ្លងប្ រ់ពីភាពលុំ ផ្សលលុំ
ូច្អ្ាីប្ លខ្្ញុំ
ការររមួយរផ្សសង
ី រការយ៉ាងញារ់ន ប្ រ។ ការប្ថ្លងប្
ន្កត្់ប្តាទញកប្ លរៅមិន្ទាន្់ ន្រោះប្ោយ។ ច្ុំន្ួន្កសិករប្ លមកប្ថ្លងប្ រ់ពីភាព រធាីឲ្យអ្នកោុំ ញះខ្ឹងសមារយ៉ាងខ្មលង ុំ តាមរយៈរធាីការជុំទាស់ន្ឹងការប្ោវប្ជាវ
កររស់ខ្ួ លន្មាន្ការរកីន្រទបង ី
ររស់ខ្ញ ុំ។ ្
មាន្នថ្ៃមួយ ខ្្ញុំទទួល
ន្លិខ្ិត្មួយច្ារ់ពីរោកអ្្ិ
ប្ជាវររស់ខ្ញ ុំមា ្ ន្រយៈរពលយូ រប្គរ់ប្ោន្់រហយ ី ”។
លរ ឋ Bihar រផ្ស្ីមកខ្្ញុំកញ ងអ្ត្ថ ន ន្យ ័ ថាៈ “ការប្ោវ
“រហត្ញអ្ាីខ្ញ ុំម ្ ិន្រ្ច រ់ការប្ោវប្ជាវរន្ះ
រហយ ី ចាករច្ញពីរ ឋ
Bihar ”។ អ្ត្ថន្យ ័ នន្លិខ្ិត្រន្ះរមីលរៅជាភាោគួរសម រ៉ាញប្ន្តន្័យររស់វារផ្សសងពីរន្ះ។
ខ្្ញុំសររសរលិខ្ិត្រ្លីយត្ររៅោត្់វ ិញថា ការប្ោវប្ជាវរន្ះប្ត្ូវការរយៈរពលប្វង រហយ ី ខ្្ញុំោមន្រុំ
ចាករច្ញពីរ ឋ Bihar រទបយ ី រោឋ្ិ
ររណាលទធផ្សលនន្ការប្ោវប្ជាវរន្ះរធាីឲ្យប្រជាជន្ធូររសបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ន្រញ្ហជក់ថា
កររស់កសិករ ន្ិងប្ត្ូវរោះប្ោយ
រោកអ្្ិ
ន្ររាញ្ន្ាៈប្ត្ងតាុំងរូរខ្្ញុំឲ្យរធាីជា
កររស់កសិករគឺជាការពិត្រ ីមបឲ្ ី យមហ្វន្តីច្ញះមករសញីរអ្រងកត្។
ល Edward Gait សញុំឲ្យខ្្ញុំមកជួរោត្់ រោយោត្់
អ្នកប្ោវប្ជាវ ន្ិង ន្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំឲ្យច្ូលរួមជាសមាជិកនន្គ ៈកមាមធិការរន្ះ
រ៉ាញប្ន្តកញ ងលកខ ន ខ្ ប្ជាវរន្ះ
ៈកមាមធិការរន្ះ។ ខ្្ញុំ
ន្ិងរប្កាយពីពិភាកាជាមួយប្កុមការររររស់ខ្ញ ុំ្រច្ ួ មក
ា មួយប្ លអ្ន្ញញ្ហញត្ិឲ្យខ្្ញុំប្រឹការយរល់
ន្ពិន្ិត្យរមីលរ្មះសមាជិក
ខ្្ញុំក៏ ន្ឯកភាពច្ូលជាសមាជិក ជាមួយប្កុមការរររៅកុំទបញងរពល រុំ ី រការប្ោវ
រហយ ី រោឋ្ិ លប្ត្ូវទទួលោាល់តាមរយៈសមាជិកនន្គ
រមធាវ ីររស់កសិកររទបយ ី ន្ិងកនញងករ ប្
ងន្ឹង
លអាច្រ្ច រ់ការប្ោវប្ជាវររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ តាមរយៈទទួលយកទញកខលុំ
រញ្ហារន្ះ ឬក៏តាមរយៈទទួលោាល់ថា កតីទញកខលុំ
នន្គ
រ់
ៈកមាមធិការរន្ះថា
ខ្្ញុំមិន្ប្ត្ូវ ន្រ្ឈរ់ជា
ុំ ន្សិទធិ ី លទធផ្សលនន្ការប្ោវប្ជាវររាញមិន្ប្សរតាមការរពញច្ិត្ត រនាះខ្្ញមា
នាុំ ន្ិងផ្សតល់រយរល់ពួករគរធាីសកមមភាពសមប្សរណាមួយ។ រោក Edward Gait
ន្ទទួលយកលកខខ្
Frank Slyប្ត្ូវ ន្រប្ជីសតាុំងជាប្រធាន្នន្គ គ
លញររចាលរោយច្ារ់ជារនាាន្់។
ៈការររខ្្ញុំរៅកនញងគ
ន្ង ិ ផ្សតល់អ្ន្ញោសន្៍ ល់អ្នកោុំ ញះគួរសងប្
ក់តាមសមា
ៈកមាមធិការយល់រឃញ ី ថារន្ះជាអ្ុំរពខ្ ី ញសច្ារ់ រហយ ី ប្រព័ន្ធទីន្កាថាយ ប្ត្ូវ
XX. ខ្
ៈកមាមធិការរន្ះ។
ៈកមាមធិការមាន្ទុំរនាររៅរកខ្មងកសក ិ រ
មាប្ត្ពន្ធប្ត្ទបរ់មកវ ិញ រប្ពាះគ
ា រន្ះ ន្ិងប្រកាសទទួលោាល់ការប្ោវប្ជាវរន្ះ។ រោក
ទុំនាក់ទន្ ុំ ងការររជាមួយកមមករ
ៈកមាមធកា ិ រមន្ ិ ទាន្់រទ ិ រ្ច រ់រៅរទបយ ី
ខ្្ញុំកទ ៏ ទួល
ន្លខ្ ិ ិត្មួយច្ារ់ពី
រោក Sjts. Mohanlal Pandya ន្ង ្ ុំពីការខ្ូច្ខ្មត្ផ្សល ុំណាក ុំ ញ នងប្សុក ិ រោក Shankarlal Parikh ប្ រ់ខ្ញ ុំអ្ Kheda ន្ង ិ រសនស ី ញុំរយរល់ពខ្ ី ញ ុំប្្
នាុំ ល់កសក ិ រប្ លមន្ ិ អាច្ទូ ទាត្់ប្
កនញងការផ្សតល់រយរល់រោយោមន្ការអ្រងកត្រលច្ ី ុំ ញ ច្រន្ះរទបយ ី ។ កនញងរពលជាមួយោនរន្ះ
មាន្លខ្ ិ ត្ ិ មួយច្ារ់មកពីរោក
ក់ ន្។ ខ្្ញុំោមន្សមត្ថភាព ឬភាពកាលហាន្
Shrimati
ការររកនញងទីប្កុង Ahmedabad ។ ប្ ក់ឈួលទារ ន កមមករទាមទារត្រមលង ី ប្ ជួយពួករគប្ រ ប្រសន្ ិ ជាខ្្ញុំអាច្។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ោមន្ទុំន្ញកច្ត្ ិ តន្ង ឹ ររាញប្
Anasuyabai អ្ុំពោ ី ថ ន្ភាព
ក់ឈួ លរប្ន្ថ ន ម រហយ ី ខ្្ញុំក៏មាន្រុំ
ង
រ់សូមបក ី ច្ ិ ចការត្ូច្ពច្ ី ុំរយប្រររន្ះរទបយ ី ។
ូរច្នះ ខ្្ញុំរប្ជីសររសយកឱ្កាសទ ម ី ី ួយរៅកាន្់ទប្ី កុង Ahmedabad ។ ខ្្ញុំសងឃម ឹ ថា ខ្្ញុំអាច្រ្ច រ់ការររទាុំងពរី
293
រន្ះ រនាះ។
ន្ឆ្រ់រហ័ស ន្ង ិ ប្ត្ទបរ់មកកាន្់ប្សុក Champaran វ ិញរ ីមបប្ី គរ់ប្គងការររោថរនាប្ លខ្្ញុំររងកីត្រៅទី រ៉ាញប្ន្តររឿងទាុំងរន្ះមន្ ិ អាច្សរប្មច្
មកប្សុក Champaran
ន្ឆ្រ់ តាមការច្ង់ ន្រនាះរទបយ ី
ូរច្នះរធាីឲ្យខ្្ញុំមន្ ិ អាច្វ ិលប្ត្ទបរ់
់ ប្ន្លងោនក់ ន្ ជាលទធផ្សលោោររៀន្ប្ត្ូវរទ ិ ទាាមតងមួយៗ។ ខ្្ញុំ ន្ង ិ សហការ ី ន្សងក
អាប្ស័យរៅកណា ត លវាល រ៉ាញប្ន្តប្ត្ូវអ្ន្តរធាន្តាមរពលរវោ។
រប្ៅពីការររអ្រ់រ ុំ ន្ង ិ រញ្ហាអ្នាម័យ រយង ី ក៏មាន្ការររមួយរទៀត្ប្ រគឺការការពារសត្ារោរៅកនញងប្សុក
Champaran ។ កនញងកុំទបញងរពលនន្ការរធាី ុំរ ី រប្តាច្់ច្រ ខ្្ញុំរឃញ ី ថា ការការពារសត្ារោ ន្ង ិ ការរឃ្លសនាភាោ ៏ ុំមួយសប្មារ់ជន្ជាត្ិ មា៉ាវា៉ា (Marwar)។ មត្ ហិ ូ ា ន្កាលយជាកតី រមភ ធ ិ ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្មា ិ ៉ា វា៉ាខ្្ញុំមានក់ ន្ឲ្យខ្្ញុំោនក់ អាប្ស័យជាមួយោត្់ ខ្ កុំ
ៈរពលខ្្ញុំមក ល់ទប្ី កុង Bettiah ។ ជន្ជាត្ិមា៉ាវា៉ា នទរទៀត្
ត្់រហត្ញររស់ពួករគ។ រនាារ់ពីរនាះមក គុំន្ត្ ិ សតព ី ីការការពារសត្ារោប្ត្ូវ
ន្ន្យ ន ិ យអ្ុំពខ្ ី ញ ុំ្កញ ង
ន្ររងកត្ ី រទបង ី យ៉ាងច្ាស់ោស់
ទសសន្ៈនន្ការររគរឺ ៅប្ត្ ប្ លរហូត្មកទល់រពលរន្ះ។ តាមរយរល់ខ្ញ ុំ្ ការការពារសត្ារោល រួមមាន្ ការ ររកត្់ពូជរោ ការររងកន្ ី សតញកទុំន្ញ ិ ោច្់រោ ការពា មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជន្ជាត្មា ិ ៉ា វា៉ា
លរោប្ោវ ន្ិងការររងកត្ ី ។ ី ផ្សលត្ ិ ផ្សលពទ ី ឹករោះរោ ជារ ម
ន្សន្ាសហការរពញរលញកនញងការរន្ះ។
ជុំរញ ុំការពារសត្ារោរៅទីប្កុង
រៅប្ត្មាន្រៅទីរនាះ ប្ ល
Bettiah
រ៉ាញប្ន្តជុំរញ ុំរន្ះមិន្ ន្កាលយជាគុំរូនន្
កប្ន្លងផ្សលិត្រប្គឿងររកា រហយ ិ ខ ពីទឹករោះរោរទបយ ី ី រោប្ោវរៅប្សុក Champaran ត្ប្មូវឲ្យរធាីការរលីសពីសមត្ថ ភាពររស់វា ូ រច្នះរហយ ី
ន្ជាោសនាហិ ូ ា រៅប្ត្វាយសុំពងយ៉ាងោហាវនប្ពនផ្សសរលីសត្ាគួរឲ្យអា
ន្រធាីឲ្យោសនាររស់ពួករគអាមា៉ាស់មញខ្។ ច្ុំរពាះខ្្ញុំ
ការរររន្ះរៅប្ត្មិន្ប្ត្ូវ
ន្ទទួលោាល់រៅរទបយ ី
រហយ ី រៅរពលណារធាី ុំរ
Champaran ន្ិងលឺការសតីររនាាសប្ររសញ ភាពររស់ជន្ជាត្ិមា៉ាវា៉ា ន្ិងមិត្ត្ហ្វ័ កតរស់រៅរ ឋ Bihar ។
ិ ត្រន្ះ ន្ិង ី រមកកាន្់
ការររអ្រ់រ ុំ ក៏ ូច្ជាការរររផ្សសងៗរទៀត្ កុំពញង ន្រន្តអ្ន្ញវត្តតាមកប្ន្លងជារប្ច្ីន្។ រ៉ាញប្ន្តការររទាក់ទង
ន្ឹងការការពារសត្ារោមិន្ទាន្់ចាក់ឫសរៅរទបយ រហត្ញ ូរច្នះ ី រទបយ ី ។
ខ្
ុំរ
ី រការនន្ទិសរៅរន្ះោមន្ទិសរៅពិត្ប្
ក
ៈរញ្ហាររស់កសិករកនញងប្សុកKheda រៅប្ត្សថិត្រៅកនញងរញ្ហាពិភាការៅរទបយ ខ្្ញុំកុំពញងរោះប្ោយ ី
រញ្ហាកនញងររងច្ប្ក រៅកនញងទីប្កុងAhmedabad ។
ខ្្ញុំកុំពញងសថិត្កនញងោថន្ភាពប្សួច្ប្ោវរុំផ្សញត្។
ករ
ី ទាក់ទងន្ឹងកមមករកនញងររងច្ប្កសថិត្កនញងោថន្ភាពត្ឹង
រញងរុំ ឹ ផ្សញត្។ រោកប្សី Shrimati Anasuyabai ប្ត្ូវត្វា៉ាប្រឆ្ុំងន្ឹងរអូន្ប្រុសររស់នាង គឺរោក Sjt. Ambalal Sarabhai ប្ ល ឹកនាុំជរមាលះកនញងនាមអ្នកប្គរ់ប្គងររងច្ប្ក។ ទុំនាក់ទុំន្ងររស់ខ្ញ ុំ្ជាមួយពួករគគឺជាមិត្តភាព រហយ ី មកប្រឆ្ុំងន្ឹងពួករគវ ិញគឺពិត្ជាមាន្ការលុំ រៅអាជា្កណា ត ល រ៉ាញប្ន្តពួករគ
ក។ ខ្្ញុំ
ន្ពិភាកា ន្ិងសញុំឲ្យពួករគយកជុំរោះរន្ះរៅរោះប្ោយ
ន្រ ិរសធទទួលយករោលការ
៍ មជឈត្តកមមរន្ះរទបយ ី ។
ូរច្នះ ខ្្ញុំមាន្ប្ត្ផ្សតល់រយរល់ឲ្យកមមករទាុំងរនាះរន្តរធាីកូ កមម។ មញន្រពលរធាី ូច្រន្ះ ទុំនាក់ទុំន្ងររស់
ខ្្ញុំជាមួយកមមករ ន្ិងរម ឹកនាុំររស់ពួករគកាន្់ប្ត្ជិត្សនិត្ ន្ិងពន្យល់ពួករគអ្ុំពីលកខខ្ ័ ន្រជាគជយ ូច្ខ្មងរប្កាម៖
ា ប្ លរធាីកូ កមមឲ្យទទួល
១. មិន្ប្ត្ូវរប្រីហង ិ ា
២. មិន្ប្ត្ូវរ ុំរោ្រុំពាន្សន្តិភាពនន្កូ កមម ៣. មិន្ប្ត្ូវពឹងប្ផ្សអករលីសមបញរសជន្ ន្ិង
294
៤. ប្ត្ូវរន្តភាពរជឿជាក់
មន្ ិ ថាកូ កមមរន្ះរន្តរយៈរពលយូ ររ៉ាញណាណរនាះរទបយ ី
់ ុំផ្សញត្។ កូ កមម តាមរយៈការររោមះប្ត្ងរ
រម ឹកនាុំរធាីកូ កមមយល់ ន្ិងទទួលយកលកខខ្
ជាទូរៅមួយថាមិន្ច្ូលររប្មីការរររទ
រររភាគន្ុំ រញង ័ កុំទបញរពល ិ
ា រន្ះ កមមករសន្ាច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងថា ពួករគន្ឹងប្រជញុំោន
រហូត្ទាល់ប្ត្លកខខ្
ា ររស់ពួករគប្ត្ូវ
ន្ទទួលយក
ឬរហូត្ទាល់ប្ត្
អ្នកប្គរ់ប្គងររងច្ប្កយល់ប្ពមយល់ររឿងកតីរន្ះរៅរោះប្ោយរៅអាជា្កណា ត ល។ រៅកុំទបញងរពលរធាី
ត្ញ កមមរនាះរហយ ី ប្ លខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមោាល់រោក Sjts. Vallabhbhai Patel ន្ិងរោក
Shankarlal Banker កាន្់ប្ត្ច្ាស់។ មញ ន្រពលរធាីកូ កមមរន្ះ ខ្្ញុំោាល់រោក Shrimati Anasuyabai យ៉ាង ច្ាស់។ រនាះ
ពួករយង ី ប្រជញុំជាប្រចាុំនថ្ៃជាមួយប្កុមកូ កររៅរប្កាមមលរ់រឈប្ី កបរមាត្់ទរន្ល Sabarmati ។ កូ ករទាុំង
ន្មកប្រជញុំោនររ់ពាន្់នាក់ ខ្្ញុំ
ន្រ ុំលឹកពួករគកនញងរសច្កតីប្ថ្លងការ
៍ អ្ុំពីការសន្ាររស់ពួករគ ន្ិងកាត្ពាកិច្ច
រកាសន្តិភាព ន្ិងការរោរពខ្លួន្ឯង។ ពួករគរ ីរជាកបួន្តាម ងផ្សលូវរោយសន្តិភាព រោយរលីករោរសររសរថា “រន្តការសន្ា”។
កូ កមមរន្ះរន្តរយៈរពល ររងច្ប្កជាររៀងរល់នថ្ៃ
២១នថ្ៃ។
កុំទបញងរពលរន្តកូ កមមរន្ះ
ខ្្ញុំ ន្ពិភាកាជាមួយអ្នកប្គរ់ប្គង
ន្ិងពន្យល់ពួករគឲ្យរោរពយញ ត្តិធម៌ច្ុំរពាះកមមករ។
ពួករគធាលរ់ន្ិយយថាៈ
“ពួកោត្់ក៏
មាន្ការសន្ាប្ រ”។ ទុំនាក់ទុំន្ងររស់ពួកោត្់ជាមួយកមមកររី ូ ច្ជាទុំនាក់ទុំន្ងរវាងឪពញកមាតយ ន្ិងកូន្ប្ រ រត្ី រយង ត ល? ី អាច្រប្ជៀត្ប្ប្ជកការររររស់ត្ត្ិយជន្ ន្យ៉ាង ូ ច្រមតច្?រត្ក ី ប្ន្លងណាជារន្ាររ់ រស់អាជា្កណា
XXI. មញន្ន្ង ឹ រន្តររៀរររ់ពី ុំរ
ការរមល ី ប្ថ្រកាអាប្សម
ន កុំទបញងរពលលខ្្ញុំជា ី រការនន្ជុំរោះការររ វាមាន្ោរៈសុំខ្មន្់ណាស់កញ ងការ។
ប្រធាន្ប្គរ់ប្គងអាប្សមមិន្ប្ លមាន្រញ្ហារនាះរទបយ ី ោរ់ជួន្ខ្្ញុំ
ន្រៅរលងទីរនាះរយៈរពលខ្លី។
នារពលរនាះ អាប្សមសថិត្រៅ្ូមិKochrabប្ លជា្ូមិត្ូច្មួយប្កបរទីប្កុង Ahmedabad។ ជុំងឺ្លង ន្
ផ្សាញះរទបង ី រៅកនញង្ូមិរន្ះ ូរច្នះខ្្ញុំយល់ថាប្ត្ូវប្ត្រធាីឲ្យរកមងៗរស់រៅកនញងអាប្សមមាន្សញវត្ថិភាព។ រយង ុំ ឹងន្ឹងឥទធិពលនន្ោមន្ភាពអានាម័យរៅជុំវ ិញខ្លួន្ ន្រទបយ ី មិន្អាច្រធាីឲ្យខ្លួន្ឯងោញន្ ី ប្ត្ូវអ្ន្ញវត្តឲ្យ
ន្ហមត្ច្ ់ ត្់ន្ូវវ ិន្័យអ្នាម័យរៅកនញងអាប្សម។
ពា លពួករគឲ្យរសមីៗោនរទបយ ី ។
រយង ី មិន្អាច្ឲ្យអ្នក្ូមិអ្ន្ញវត្ត
គុំន្ិត្ររស់រយង ី គឺការពារអាប្សមឲ្យមាន្សញ វត្ថិភាពឆ្ៃយពីការរត្ត្ាត្ជុំងឺពីទីប្កុង
រយង ី រៅមិន្ទាន្់ រោយខ្លួន្ឯង។
ន្ចាត្់ប្ច្ងកនញងការរស់រៅឲ្យឆ្ៃយពីពួករគរៅរទបយ ី ។
ខ្្ញុំគិត្ថា ជុំងឺ្លងរន្ះអាច្ជាការជូន្ ុំ
Hirachandជាពា
នថ្ៃមួយ
ូរច្នះរយង ី
ន្ន្ូវវ ិន្័យ
ឬ
ន្ិងប្សុក្ូ មិ
រ៉ាញប្ន្ត
រយង ុំ ទីលុំរៅ ី ររតជា្ច្ិត្តតាង
ឹ ងប្គរ់ប្ោន្់ច្ុំរពាះអ្នក្ូមិ Kochrab។ រោក Sjt. Punjabhai
ិ ជជករមានក់រស់រៅទីប្កុង Ahmedabad មាន្ទុំនាក់ទុំន្ងយ៉ាងជិត្សនិត្ជាមួយអាប្សម ន្ិងធាលរ់
ជួយពួករយង ី រលីរញ្ហាជារប្ច្ីន្រោយទឹកច្ិត្តររសញ ិ ទធ ន្ិងោមន្ភាពអាតាមន្ិយមរនាះរទបយ ី ។ ោត្់មាន្រទពិរោធន្៍ រប្ច្ីន្រៅកនញងទីប្កុង Ahmedabad រន្ះ ុំរ
ូច្ន្ះោត្់ក៏សម័ប្គច្ិត្តរកទីតាង ុំ សមរមយសប្មារ់ពួករយង ី រស់រៅ។ ខ្្ញុំរធាី
ី រជាមួយោត្់រៅភាគខ្មងរជីង ន្ិងខ្មងត្បូងនន្្ូ មិរន្ះរ ីមបរី កទីកប្ន្លងទុំរន្រ ន្ិងរប្កាយមកខ្្ញុំសញុំឲ្យោត្់ជួយ
រកទីតាង ុំ ីប្ លមាន្ច្ុំរយរី ឬរួន្មា៉ាល រៅទិសខ្មងរជីង។ ោត្់
ប្ លរៅប្កបរពន្ធនាោរកណា ត ល Sabarmati ជាកប្ន្លងប្ លខ្្ញុំចារ់អារមម
ន្រករឃញ ី កប្ន្លងមួយ។ រររវិ
ទីកប្ន្លង
៍ រុំផ្សញត្។ អ្នកររប្មីការរៅពន្ធនាោរ
ន្
295
យល់ពរី ជាគវាសនានន្អ្នករ ិរត្តធ ុំ រន្ះយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ខ្្ញុំ ឹងថា រររវិ ិ ម៌អ្ហង ិ ា រប្កាយមកខ្្ញុំរពញច្ត្ ិ តទីតាង ពន្ធនាោរប្ លរគររងកីត្រនាះគព ឺ ិត្ជាសុំអាត្ ប្រប្ហលជា៨នថ្ៃ ការលក់-ទញ ិ ប្ត្ូវ
ន្លអ។
ន្អ្ន្ញ វត្ត។ ទតា ុំ រនាះោមន្រ ីមរឈី ឬអាោររនាះរទបយ ី ង ី ។ ោថន្ភាព
ទតា ុំ ប្ លមាន្ប្ចាុំងទរន្ល ន្ិងភាពោច្់ប្សយលពត្ ី ង ិ ជាមាន្ោរៈប្ររយជន្៍រុំផ្សញត្។
រយង ុំ សុំពត្់ រោយមាន្ត្ង់ប្គររប្រស ី សរប្មច្ច្ត្ ិ តចារ់រផ្សតីមរស់រៅរប្កាមផ្ទាង ី ប្មារ់ផ្សាះ ់ ន្ោងសង។
រស់រៅប្រររន្ះរហូត្លុំរៅោឋន្ររណា ត ះអាសន្នប្ត្ូវ ុំរ
ី រការកោងអាប្សមមាន្ ុំរ
ជញុំវ ិញ
យ រហយ ី រយង ី
ុំ អ្ស់ ិ ប្រុស-ប្សី រកមងចាស់ទាង ី រការយត្ ឺ រន្តច្ ិ ។ រយង ី មាន្សមាជក
ច្ុំន្ួន្ ៤០ នាក់ រោយទទួលទាន្អាហាររួមោន។ ខ្្ញុំជាររងកត្ ី គុំន្ិត្ទាុំងប្សុងនន្ការចាករច្ញមកទរី ន្ះ។ មញន្រពលរយង ត ះអាសន្នពួករយង ី មាន្លុំរៅោឋន្ររណា ី រញ្ហាលុំ
ុំ
ក់ទក ត្ ល់ប្ត្ូវរធាី ុំរ ឹ រ្លៀង ន្ង ិ ការរកអាហាររររភាគរហូ ិ
កជារប្ច្ីន្
ូច្ជា
ការរស់រៅរប្កាម
ី ញទធប្ត្សប្មាម ន្ិងប្ត្ូវ ី រ៤មា៉ាលពទ ី រី ន្ះ។ នផ្សា ស
ន្យយរី ោយសត្ាពស់ រហយ ី រន្ះមន្ ិ ប្មន្ជាហាន្្ ិ ័យត្ូច្តាច្រទបយ ី ប្ លប្ត្ូវឲ្យរកមងៗរស់រៅរប្កាមោថន្ភាព
ប្រររន្ះ។ វ ិន្័យជាទូ រៅររស់ពួករយង ី គឺមន្ ិ ប្ត្ូវសមាលរ់សត្ាពស់រទបយ ី មានក់ខ្មមច្សត្ាលន្ទាុំ ងរន្ះរទបយ ី ។ ូម
ូច្រន្ះ ខ្្ញុំោរភាពថាពួករយង ី ោមន្ន្រណា
វ ិន្័យនន្ការមិន្សុំោរ់សត្ាលូន្ទាុំ ម ងរន្ះប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញវត្តរៅកប្ន្លងជារប្ច្ីន្កនញងហាន្ ី ិច្ កសិកោឋន្ Tolstoy
ន្ិងរៅតាមមាត្់ទរន្ល Sabarmati ។ រទាះជាយ៉ាងណា ពួករយង ី ោមន្រប្ោះថានក់ ល់ជីវ ិត្នច្ ន្យរោយោរសត្ា
អ្សិរពិសទាុំងរន្ះរទបយ ី ។ តាមរយៈជុំរន្ឿសថិត្កនញងកាលៈរទសៈ ខ្្ញុំរឃញ ី ថារន្ះជាកតីរមតាត ររស់ប្ពះ។ មន្ញសសអាច្ ន្ិយយអ្ុំពីប្ពះ រ៉ាញប្ន្តមន្ញសសមិន្អាច្ររៀរររ់ពីគញ រោលរុំ
កុំទបញងរពលរធាីកូ កមមរៅកនញងទីប្កុង
វ ិរត្តិររស់ប្ពះ
Ahmedabad
ងច្មបងររស់អាប្សមគឺសកមមភាពត្មាញ។
ការរនវត្មាញមិន្ប្មន្ជារញ្ហាមិន្អាច្រធាី
ន្រទបយ ី ។
មូលន្ិធិត្មាញររស់អាប្សមប្ត្ូវ ន្ ន្ររងកីត្រទបង ី ។
ន្សប្មារ់រយង ី រនាះរទបយ ី ។
XXII. ការអ្ត្់អាហារ
រៅពរី ស ត ហ៍ ុំរូង កមមករររងច្ប្ក ន្ររាញពីភាពកាលហាន្ ការអ្ត្់ធមត្រ់ លខ្ ល ន្ង ី ួ ន្ឯង ិ ជួរប្រជញុំប្ទង់
ប្ទង់ធុំជាររៀងរល់នថ្ៃ។ រ្លៀត្កនញងឱ្កាសរន្ះ ខ្្ញុំធាលរ់ប្ ធានាសញខ្ច្ត្ ិ តោលរ់ប្ររសរី ជាងរុំពាន្ការសន្ា។ រ៉ាញប្ន្ត
កាយ
រ់ពួករគអ្ុំពីការររតជា្ច្ត្ ិ ត ន្ិងជាការរ្លយ ី ត្រមកវ ិញ ពួករគ
ច្ញងរប្កាយពួករគចារ់រផ្សតម ី ររាញសញ្ហញនន្ភាពទន្់រខ្ាយ។
ពួករគអាច្រយន្ឹងឆ្រ់ខ្ឹង
ការគុំរមកុំប្ហងកាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ
ូរច្នះខ្្ញុំ
រៅរពលមន្ញសសទន្់រខ្ាយប្ផ្សនករង
រហយ ក ី ឥរយរទនន្ការរធា ិ ី ូ កមមរោយសន្តិភាព
ន្ចារ់រផ្សតម ី ប្ប្រកាលយជា
រមភថាអាច្ន្ង ត រ់ធានរ់។ វត្តមាន្នន្ ឹ មាន្ការផ្សាញះរទបង ី ន្ូវសកមមភាពឥត្សណា
ការជួរជញុំោនប្រចាុំនថ្ៃចារ់រផ្សតីមថ្យច្ញះរន្តច្ ិ មតងៗ រហយ ី ភាពអ្ស់ជុំរន្ឿ ន្ិងកតអ្ ី ស់សងឃម ឹ កុំពញងរទបង ី រកត្ ី មាន្ច្ុំរពាះ អ្នកប្ លមិន្
ន្ច្ូលរួមការជួរជញុំរន្ះ។ ច្ញងរ្ច រ់ ខ្្ញុំលព ័ មា ៌ ន្ថា កូ ករមាន្សភាពទន្់រខ្ាយរប្ច្ន្ ឺ ត្ ី ។ ខ្្ញុំគត្ ិ
យ៉ាងខ្មលង ុំ ល់ភារកិច្ចររស់ខ្ញ ុំ្ប្ លប្ត្ូវរធាីកញ នងកាលៈរទសៈរន្ះ។ ខ្្ញុំធាលរ់មាន្រទពិរោធន្៍នន្ការរធាីកូ កមមធស ុំ រមបម ី មួយរៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
រ៉ាញប្ន្តទីរនាះមាន្ោថន្ភាពខ្ញសពីទីរន្ះ។
កមមករររងច្ប្កទាុំងអ្ស់អ្ន្ញវត្តការ
សន្ាតាមការរសនីសញុំររស់ខ្ញ ុំ្។ ពីមួយនថ្ៃរៅមួយនថ្ៃ ពួករគន្ិយយ ប្ លៗច្ុំរពាះមញខ្ខ្្ញុំថា ពួករគរពលរន្ះអាច្ ប្ត្ទបរ់ច្ូលរៅរធាីការររវ ិញ
ប្ លខ្្ញុំមិន្ន្ឹកោមន្ ល់ទាល់ប្ត្រោះ។ រត្ីរន្ះជារមាទន្ភាព ឬជាកតីប្សទាញ់ ររស់ខ្ញ ុំច្ ្ ុំរពាះកមមករ រហយ ី ច្ុំ ងន់ ន្សច្ចធម៌រៅពីរប្កាយអារមម ៍ រន្ះ-រត្ីប្ត្ូវន្ិយយ ូច្រមតច្?
296
ប្ពក ឹ មួយ រៅរពលកមមករប្រជញុំោន ខ្្ញុំ
ន្ន្ឹករឃញ ី គុំន្ត្ ិ មួយ។ គុំន្ត្ ិ រន្ះគថា ឺ “ខ្្ញុំ
ន្ប្រកាសកនញងអ្ងាប្រជញុំ
រន្ះថា ខ្្ញុំមន្ លញះប្តាប្ត្កូ ករប្រមូ លមតញុំោន ន្ង ិ ទទួលទាន្អាហារណាមួយរទបយ ី ិ រន្តរធាីកូ កមមរហូត្ទាល់ប្ត្មាន្ ុំរណាះប្ោយណាមួយប្ត្ូវ ន្រធារី ទបង ី ។” កមមករទាុំងអ្ស់ប្សទាុំងកាងប្់ គរ់ោន។
កូ ករប្គរ់រូរន្យ ិ យថា
ទក ឹ ប្្នក
“ពួករគន្ឹងអ្ត្់ញាអា ុំ ហារណាមួយ ូច្រូរខ្្ញុំប្ រ”។
៏ ោចរយរុំផ្សញត្។ពួករគសញុំអ្្័យរទាសពខ្ វាជាររឿង អ្ ី ញ ុំ្
រហយ ី ន្ិយយថា
រ្ច រ់។
ខ្្ញុំត្រវ ិញថាៈ
ប្
ក ររស់អ្នករៅ
ន្ហូរប្សក់មកជារ់ថាពល់រោកប្សី
“អ្នកប្គរ់ោនមន្ ិ ចាុំ ច្់អ្ត្់អាហាររនាះរទ”។
ន្រហយ ី ”។
លុំ
កតាមរយៈការររមួយច្ុំន្ួន្
ប្រសន្ ិ ជាខ្្ញុំមន្ ិ រររភាគអាហាររនាះ ិ
ពួករគន្ង ឹ រន្តពាកយសច្ចៈរហូត្ ល់ច្ញង
“ប្គរ់ប្ោន្់រហយ ី ប្ត្ម ឹ ការរកាសច្ចភាពពត្ ិ
ក់រនាះរទបយ រហយ ី ី រយង ី ក៏មិន្ច្ង់
ូច្ប្ លអ្នក ង ឹ រហយ ី ថា ពួករយង ី ោមន្ប្
រន្តរធាក ី ូ កមមរោយពឹងប្ផ្សអករលីអ្ុំរណាយសរបញរសជន្រទបយ ី ។
Anasuyabehn។
រហត្ញ ូរច្នះ
អ្នកប្គរ់ោនគួរពាយមសរប្មច្ភាព
រទាះជាកូ កមមរន្ះប្ត្ូវរន្តរយៈរពលយូររ៉ាញណាណ
រនាះប្ រ។ ខ្្ញុំន្ឹងរររភាគអាហាររទប ង ិ ី វ ិញ រប្កាយរពលកូ កមមរន្ះទទួល
ក៏អ្នកប្គរ់ោន មន្ ិ ចាុំ ច្់
ន្ ុំរណាះប្ោយ។
រមភ
ទន្ាម ឹ ន្ឹងរន្ះ រោក Vallabhbhai កុំពញងប្សាងរកការររមួយច្ុំន្ួន្សប្មារ់កូ ករសថិត្រប្កាមោោប្កុង
រ៉ាញប្ន្តោមន្សងឃម ឹ ថាន្ឹង អាប្សមរប្ន្ថមរទៀត្
ន្សរប្មច្រនាះរទបយ ី ។ ខ្
ៈរពលពួករយង ុំ សប្មារ់ោោត្មាញរៅកនញង ី ប្ត្ូវការកមាលង
ូ ច្រន្ះ រោក Maganlal Gandhi មាន្រយរល់ថាៈ កូ ករមួយច្ុំន្ួន្អាច្ប្ត្ូវ
ឲ្យររប្មីការរៅទីរនាះ។ កមមករទាុំងរន្ះោាគមន្៍ច្ុំរពាះសុំរ ការអ្ត្់ហាររន្ះមិន្រធាីឲ្យខ្្ញុំោលរ់រនាះរទ។
ី រន្ះ។
ន្រប្ជីសររស ី
ូច្អ្ាីប្ លខ្្ញុំ ន្ន្ិយយកនញងជុំពូកមញន្រួច្មករហយ ី ។
ខ្្ញុំមាន្
ទុំនាក់ទុំន្ងជិត្សនិត្ជាមួយអ្នកប្គរ់ប្គងររងច្ប្ក រហយ ្ រធាីឲ្យជះឥទធិពល ល់ការសរប្មច្ ី ការអ្ត្់អាហារររស់ខ្ញ ុំអា ច្ិត្តររស់ពួករគ។ ជាអ្នករ ិរត្តិធម៌អ្ហង រ៉ាញប្ន្តជាការ ិ ាមានក់ខ្ញ ុំ្ ឹងថា ខ្្ញុំមិន្ប្មន្អ្ត្់អាហារប្រឆ្ុំងពួករគរទបយ ី រធាីឲ្យពួករគទទួលយកឥទធិពលនន្កូ កមមររស់កមមករររងច្ប្ក។
ការអ្ត្់អាហាររន្ះមិន្ប្ត្ឹមប្ត្រធាីរទបង ី ច្ុំរពាះអ្នក
ប្គរ់ប្គងររងច្ប្ករ៉ាញរណាណះរទ រ៉ាញប្ន្តករ៏ ធាីរទបង ី សប្មារ់កមមករកនញងនាមខ្្ញុំជាអ្នកត្ុំណាងររស់ពួករគ ប្ លត្ប្មូវឲ្យរធាី ូរច្នះ។
ជាមួយអ្នកប្គរ់ប្គងររងច្ប្ក
រគឲ្យរោះប្ោយរញ្ហា ន្។
ខ្្ញុំអាច្ប្ត្ឹមប្ត្អ្ងារពួករគរ៉ាញរណាណះ
រទាះជាការពិត្ប្រររន្ះក៏រោយ
ច្ុំរពាះពួករគ។ ច្ុំរពាះខ្្ញុំភារកិច្ចនន្ការអ្ត្់អាហារគឺប្ត្ូវប្ត្អ្ន្ញវត្ត។
ខ្្ញុំ ឹងថា
រ៉ាញប្ន្តការអ្ត្់អាហាររន្ះអាច្រងខុំពួក
ការអ្ត្់អាហាររន្ះជាការោក់សមាពធ
ខ្្ញុំពាយមរ្ឈរ់សកមមភាពររស់អ្នកប្គរ់ប្គងររងច្ប្ក។ ខ្្ញុំន្ិយយរៅកាន្់ពួករគថាៈ “សប្មារ់ពួកអ្នក វាមិន្មាន្ោរៈសុំខ្មន្់ធៃន្ធ ់ ៃររនាះរទកនញងការថ្យជុំហររនាះ”។ រ៉ាញប្ន្ត ពួករគប្ត្ឹមប្ត្ទទួលយកពាកយខ្្ញុំរោយោមន្ ការរ្លីយត្រ រប្ពាះពួករគហាក់ ូច្ជាមាន្អ្ាីពិរសសប្ លប្ត្ូវរធាីកញ នងការរររន្ះ។ រោក
Sheth
Ambalal
គឺជាមន្ញ សសសុំខ្មន្់ប្ លរៅពីរប្កាយអ្នកប្គរ់ប្គងររងច្ប្កទាក់ទងន្ឹង
កូ កមមរន្ះ។ ្ន្ាៈនន្ការសរប្មច្ច្ិត្ត ន្ិងភាពរោមះប្ត្ង់ច្ាស់ោស់ររស់ោត្់ ជាមាន្រសច្កតីរករយណាស់ ប្ ល ី
ន្ជួរោត្់។
រហត្ញ ូរច្នះ
ភាពលុំ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំស្រប្់ សៃងរុំផ្សញត្។ វាពិត្
កនន្ការអ្ត្់អាហាររ ីមបត្ ី វា៉ាច្ុំរពាះោត្់
ជាប្រធាន្ប្គរ់ប្គងររងច្ប្ករធាីឲ្យខ្្ញុំអ្ន្ញវត្តការអ្ត្់អាហាររន្ះយ៉ាងឆ្រ់រហ័ស។ រប្កាយមក រោកប្សី Sarladevi ប្ លជា្រយររស់ ោត្់ ិ
ន្ច្ូលរួមជាមួយខ្្ញុំរោយកតីប្សទាញ់ កញ ងនាមជារងរអ ន ី ខ្្ញុំមិន្អាច្រឃញ ី ូ ន្ររងកីត្ រហយ
នាងប្ត្ូវទទួលរន្ាញកពាក់ពន្ ័ ធន្ឹងសកមមភាពររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។
297
រៅនថ្ៃ ុំរូង រោកប្សី Anasuyabhenប្ពមទាុំងមិត្ត្ហ្វ័ កតមួយច្ុំន្ួន្ ន្ិងកមមកររផ្សសងៗរទៀត្
ការត្វា៉ារោយអ្ត្់អាហារជាមួយខ្្ញុំ។ សកមមភាពរន្ះត្រៅរទៀត្រទបយ ី ។
រនាារ់ពរី ឃញ ី រញ្ហាលុំ
លទធផ្សលសុំខ្មន្់នន្ការអ្ត្់អាហារ
កមួយច្ុំន្ួន្
ខ្្ញុំ
ន្ច្ូលរួម
ន្ហាមឃ្លត្់ពួករគមន្ ិ ឲ្យរន្ត
គជា ្ន្ាៈមួយ។ ី រទបង ឺ ការររងកត្ ី ន្ូវររយកាសសញ ិ
អ្នកប្គរ់ប្គងររង
ហាក់ ូ ច្ជាសៃរប្់ សៃងអ្ុំពីរហត្ញការរន្ះ រប្កាយមកពួករគ ន្ររងកត្ ី ុំរណាះប្ោយមួយច្ុំន្ួន្។ ផ្សាះររស់រោកប្សី Anasuyabhen គជា ឺ កប្ន្លងប្ លរប្រស ី ប្មារ់ការពិភាការរស់ពួករគ។ រោក Sjt. Anandshankar Dhruva រធាីអ្ន្តរគមន្៍ ន្ង ត លសប្មារ់រោះប្ោយរញ្ហារន្ះប្ត្ូ ិ ច្ញងរប្កាយអាជា្កណា ន្រ្ច រ់ រនាារ់ពខ្ ី ញ ុំ្អ្ត្់អាហារ
ន្រប្ជីសតាុំង រប្កាយមកកូ កមមប្ត្ូវ
ន្ប្ត្ឹមរយៈរពល ៣នថ្ៃរញរ៉ា ណាណះ។ អ្នកប្គរ់ប្គងររងច្ប្ក
កមមកររររភាគ ូរច្នះរប្កាយមក ុំរណាះប្ោយមួយប្ត្ូវ ិ
ន្
ន្ប្ច្ករប្ងអមជូន្ ល់
ន្ររងកីត្រនាារ់ពីកមមកររធាក ី ូ កមមរយៈរពល ២១នថ្ៃ។
កុំទបញងរពលប្សាងរក ុំរណាះប្ោយកនញងកិច្ចប្រជញុំ ទាុំងអ្នកប្គរ់ប្គងររងច្ប្ក ន្ង ិ រោកអ្្ិ ល ក៏មាន្
វត្តមាន្រៅទីរនាះប្ រ។
ុំរណាះប្ោយប្ លរោកអ្្ិ
“ប្កុមហញន្ប្ត្ូវរធាតា ី មអ្ាីប្ លខ្្ញុំ ត្សូយ៉ាងលុំ
លផ្សតល់ឲ្យអ្នកប្គរ់ប្គងររងច្ប្កទាក់ទងន្ង ឹ រញ្ហារន្ះគឺ
ន្ផ្សតល់ជារយរល់ ល់ពួករគ”។ ភាលមៗរប្កាយពីរហត្ញការ
៍ រន្ះរកត្ ី រទបង ី ខ្្ញុំប្ត្ូវ
កជាមួយសញ ភាពរញរសទាុំងរន្ះ។ រ៉ាញប្ន្ត កាលៈរទសៈប្ត្ូវ ន្ផ្ទលស់រូ តរ រហយ ី រប្កាយមកោត្់ក៏ ន្ប្ក
ប្ប្រកាលៈរទសៈរន្ះ។ រប្កាយមក ោត្់ចារ់រផ្សតីមប្ពមាន្រោក Patidars of Kheda ប្ លប្រឆ្ុំងន្ឹងរយរល់ រសនីសញុំររស់ខ្ញ ុំ្។ ការ
ខ្្ញុំមិន្រិទរ្ច រ់ជុំពូករន្ះរោយមិន្ររៀរររ់ពីរហត្ញ ការ
៍ ប្ លគួរឲ្យអ្ស់សុំរ
៍ រន្ះទាក់ទងន្ឹងការប្ច្ករប្ងអមឲ្យ ល់កមមកររររភាគ។ អ្នកប្គរ់ប្គងររងច្ប្ក ិ
ជួរជញុំោនឲ្យ
ី ច្រនាះរទបយ ី ។ ន្ប្
រហត្ញ
រ់ ល់កមមកករឲ្យមក
់ ន្រប្ច្ីន្ រហយ រត្ីប្ត្ូវប្ច្ករប្ងអម ល់កមមករររ់ពាន្់នាក់យ៉ាង ូច្រមតច្។ មាន្ការ ី រញ្ហារៅប្ត្ងថា
សរប្មច្មួយ ៏ោកសមរុំផ្សញត្កនញងការប្ច្ករប្ងអមរន្ះរៅកប្ន្លងវាលរប្កាមរ ីមរឈី ប្ លប្ត្ូវប្រមូ លផ្សតញុំឲ្យពួករគរៅកប្ន្លងប្ត្មួយរនាះ។ ខ្្ញុំកទ ៏ ទួល
ន្កាប្ច្ករប្ងអមប្ លប្ត្ូវ
នថ្ៃរពញរោយោមន្ការលុំ ទទួលយករប្ងអម
ន្ចាត្់ទញកថាជាអ្នករ ិរត្តិរោលការ
កកនញងការឈររ ីមបទ ី ទួល
ទាុំងអ្ស់ប្ លប្ត្ូវរប្រីប្ ស់សប្មារ់ប្ច្ករប្ងអម
ជាពិរសសវាមិន្លអរនាះរទបយ ី
៍ ត្ឹងរញងកន ឹ ញ ងរយៈរពល ២១
ន្រប្ងអមប្ លប្ត្ូវ ន្ប្ច្ករទបយ ី ។
រ៉ាញប្ន្ត
រល់វ ិធីោហ្វសត
ន្ររជ័យ។ មតងរហយ ី មតងរទៀត្ លុំោរ់រលខ្ររៀងប្ លប្ត្ូវមក
ន្ប្ច្រូ កប្ច្រល់ោន ប្ត្ឹមប្ត្រយៈរពលពីរ ឬរីនាទីរញ រ៉ា ណាណះ។ អ្នកប្គរ់ប្គងររងច្ប្ក ន្ពាយម
អ្ស់ពីសមត្ថភាពរ ីមបោ ី ថ រោថន្ភាព រ៉ាញប្ន្តជាការឥត្ប្ររយជន្៍រទបយ ី ។
រទាះជាយ៉ាងណា
XXIII. ការរ រ ិ ត្តរិ ោលការ
រពលរវោសប្មារ់ខ្ញ ុំ្ប្ លប្ត្ូវ ក រងាម ី រៅប្ត្មាន្។
Ahmedabad រសារី ប្ត្មិន្អាច្រ្ច រ់រៅ
ន្
ខ្
អ្ហង ិ ា កនញងប្សុក Kheda ។ វ
៍ អ្ហង ិ ាកនញងប្សុក Kheda
់ ួ ន្ឯង ៈរពលប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវលះរងខ្ ល
កូ កមមររស់កមមកររៅទប្ី កុង
ច្ុំរពាះការត្សូ រ រ ិ ត្តិធម៌
ោថន្ភាពនន្រប្ោះទញរ្ិកសកុំពញងរកីងរទបង ី រៅកនញងប្សុក Kheda រោយោរការោុំ ញះមិន្ ន្ផ្សល ច្ុំប្
ក
ណៈររស់អ្ក ន ប្សុករន្ះក៏ប្ត្ូវ ន្ពិចារណាថា ជារញ្ហានន្ការរកប្ ក់ច្ុំ ូ លសប្មារ់ឆ្នប្ុំ លប្ត្ូវ ន្ពន្ាររពល។
រយការ
មញន្រពលខ្្ញុំផ្សតល់រយរល់ទាក់ទងន្ឹងការោុំ ញះរន្ះ រោក Sjt. Amritlal Thakkar ៍ រួច្ជារប្សច្អ្ុំពីោថន្ភាពរន្ះ ប្ពមទាុំង
ន្ពិភាកាោនរោយផ្ទាល់ជាមួយរោកអ្្ិ
Sjts. Mohanlal Pandya ន្ិងរោក Shankarlal Parikh
ន្រសញីរអ្រងកត្ ន្ិង
ល។ ទាុំងរោក
់ មាលង ន្លះរងក ុំ កាយច្ិត្តប្រយញទធប្រឆ្ុំង រ ីមបី
298
ោក់ញត្តរិ ៅកនញងប្កុមប្រក ឹ ាន្ីត្រ ិ ្ញត្តិនន្ទប្ី កុងរញមនរ តាមរយៈរោក Sjt. Vithalbhai Patel ន្ង ិ រោក Sir Gokuldas Kahandas Parekh ។ ទាក់ទងន្ង ឹ រញ្ហារន្ះ គ រពលរនាះ ខ្្ញុំជាប្រធាន្អ្ងាការន្រយ
កាន្់រោឋ្ិ
ល
យោធារ
ៈប្រត្្ ិ ូ ជារប្ច្ីន្ ន្រងចាុំតាមរោកអ្្ិ ល។
ៈ។ អ្ងាការ
រហយ ់ ទួលយកភាពអាមា៉ាស់ ី សូមបរី ពលខ្លះក៏អ្ត្់ធមត្ទ
សកមមភាពររស់មហ្វន្តម ី ួយច្ុំន្ួន្កនញងរពលរនាះគួរឲ្យអ្ស់សុំរ
ន្រផ្ស្ីញត្តិមួយច្ុំន្ួន្ ន្ង ិ រត្រទបប្កាមរៅ ន្ង ិ ការគុំរមកុំប្ហងពរី ោកអ្្ិ
ល។
ន ប្ត្រោះ។ ី ច្ ន្ង ិ ោមន្រសច្កតនី ថ្លថ្ូ ទាល់
ការទាមទារររស់អ្នកោុំ ញ ះច្ាស់ ូច្ជានថ្ៃ រ៉ាញប្ន្តប្ររជាយល់ថាជាករ
ី ពិ កទទួលយករៅវ ិញ។ រយង
តាមច្ារ់សព តី ីប្ ក់ច្ុំ ូ ល ធ ី លី ប្រសន្ ិ ររីកសផ្ស ិ លមាន្ត្នមល ៤ អាន្់ណា ឬរប្កាមត្នមលរន្ះ អ្នកោុំ ញះអាច្ទាមទារ រអាយផ្ទអកទាុំងប្សុងន្ូវការវាយត្នមលប្ កសផ្ស ិ លប្ត្ូវ
ក់ច្ុំ ូ លសប្មារ់រយៈរពល១ឆ្ន។ ុំ រយងតាមត្ួររលខ្ផ្សលូវការ
៍ ររាញថា
ន្ទារនថ្លរលីសពី ៤ អាន្់ណា។ មា៉ាងវ ិញរទៀត្ ការអ្ះអាងររស់អ្នកោុំ ញះររាញថា ការទាមទាររលី
ត្នមលកសផ្ស ិ លប្ត្ូវទារជាង ៤ អាន្់ណា។ រ៉ាញប្ន្ត រោឋ្ិ
រសច្កតីរៅអាជា្កណា ត ល។ ជាលទធផ្សល ញត្តទា ុំ អ្ស់ ិ ង មក ខ្្ញុំផ្សតល់ជារយរល់ជូន្អ្នកជារ់កញ នងវ
លមន្ ិ ខ្ាល់រនាះរទបយ ី ន្ិងចាត្់ទញកការទាមទាររន្ះឲ្យកាត្់ ័ ។ រប្កាយពប្ី រឹការយរល់ជាមួយសហការរួី ច្ ន្ររជយ
ណៈទាុំងរនាះអ្ន្ញវត្តរោលការ
៍ ធម៌អ្ហិងា។
រប្ៅពីអ្នកសម័ប្គច្ត្ ិ តប្ លរស់រៅកនញងប្សុក Kheda មត្ ិ ត្័ហ្វកតសុំខ្មន្់ៗជារប្ច្ន្ ី ប្ លច្ូ លរួមកនញងការត្សូរន្ះ
មាន្ ូច្ជា រោក Sjts. Vallabhbhai Pate រោក Shankarlal Banker រោក Shrimati Anasuyabehn រោក
Sjts. Indulal Yajnik រោក Mahadev Desai ប្ពមទាុំងមន្ញសសមួយច្ុំន្ួន្រទៀត្។ រ ីមបច្ ី ូលរួមកនញងការត្សូរន្ះ រោក Sjt. Vallabhbhai ប្ត្ូវផ្ទអកការរររៅការយល័ យរមធាវ ី ប្ លការអ្ន្ញ វត្តការរររន្ះមិន្អាច្រន្តវ ិញ ិ រនាះរទបយ ី ។
រយង ី
ន្
ន្ររងកីត្ការយល័ យកណា ត លកនញងទីប្កុង Nadiad Anathashram រប្ពាះោមន្ទីតាង ុំ ណាប្ លមាន្ ិ
កប្ន្លងធុំទូោយប្គរ់ប្ោន្់សប្មារ់ឲ្យរយង ី ោនក់រៅរទបយ ី ។ ការសន្ាប្ត្ូវ
ន្រធាីរទបង ី កនញងនាមជាអ្នករ ិរត្តិ ធម៌អ្ហិងា ូច្ខ្មងរប្កាម៖
រប្កាយពី ឹងថា ផ្សល ុំណាក ុំ ញ ង្ូ ន មិររស់រយង ី មាន្ត្នមលត្ិច្ជាង ៤ អាន្់ណា រយង ី រសនីសញុំរោឋ្ិ
ការប្រមូលការវាយត្នមលរលីកប្ ក់ច្ុំ ូ លរហូត្ ល់ឆ្នប្ុំ លប្រមូលផ្សល
ន្វ ិញ
រ៉ាញប្ន្តរោកអ្្ិ
លឲ្យផ្ទអក
លមិន្ទទួល
យកសុំ ូ មពរររស់រយង ពួករយង ី រទបយ ី ។ រហត្ញ ូរច្នះ តាមយរៈរន្ះរយង ី ប្រកាសជាឱ្ទារកថា ឹ ី មិន្យល់ប្ពមរង់ ប្ ក់ទាង ុំ អ្ស់ ឬប្ ក់ច្ុំ ូ លប្ លជុំពាក់ឲ្យរៅរោឋ្ិ
លរទបយ ី ។ ពួករយង ី យល់ប្ពមទទួលយកវ ិធាន្ការតាម
ផ្សលូវច្ារ់ទាង ុំ អ្ស់ររស់រោឋ្ិ លប្ លគិត្ថាោកសម ឬរោយោរភាពលុំ កនន្ការមិន្រង់ប្ ពួករយង ័ រលីការរប្រីប្ ស់ ីររស់ពួករយង ជាជាងការទូទាត្់ប្ ក់សម័ប្គច្ិត្ត ី សញខ្ច្ិត្តរង់ពិន្យ ី
ក់ច្ុំ ូ លរន្ះ។
រ ុំរោះរលីកទី២រន្ះរៅទូទាង ុំ ប្សុកុំ ខ្លះកនញងច្ុំរណាមពួករយង ី ជាអ្នកប្ លមាន្ជុំហររងប្់ ត្ូវទូ ទាត្់ប្
ក់ទាង ុំ មូល ឬ
រគគិត្ថាករ
ី រន្ះជាកុំហញសររស់ពួករយង ី ។ រទាះជាយ៉ាងណា រ ឋ្ិ ល
តាមត្ញលយភាពនន្ច្ុំ ូ លប្ ល ល់កុំ ររីពួករគររងកីន្ការរងប្់ ប្
ក់
ន្ិងសញខ្ច្ិត្តឲ្យ
ន្យល់ប្ពមផ្ទអកការប្រមូលការរង់
ត្់។ មូលរហត្ញប្ លអ្នកទាុំងរនាះអាច្រង់ប្
ក់កាត្់ទញក
កសិករប្ លប្កីប្កន្ឹងសលន្រ់ ោលលក់ប្ទពយសមបត្តិររស់ពួករគ
ន្គឺថា ប្រសិន្
ឬជារ់រុំ ញ លទូ ទាត្់
ក់ជុំពាក់។ រ ីមបកា ី រពារជន្ប្កីប្ក សថិត្កនញងកាលៈរទសៈរន្ះ ពួករយង ី គិត្ថា រន្ះជាភារកិច្ចសប្មារ់អ្នកប្ ល
អាច្រង់ប្ ក់កាត្់ទញកប្ លប្ត្ូវ ន្វាយត្នមលតាមប្
ក់ច្ុំ ូ ល។
ខ្្ញុំមិន្អាច្ររៀរររ់ឲ្យរប្ច្ីន្អ្ុំពីការត្សូ រៅកនញងជុំពូករន្ះរទ។ ូរច្នះ ការច្ងចាុំប្ផ្សអមប្លាមជារប្ច្ីន្ទាក់ទង ់ ិកាឲ្យកាន្់ប្ត្ច្ាស់ ន្ិងសញីជរប្ៅអ្ុំពីោរៈ ន្ឹងរហត្ញការ ៍ រន្ះន្ឹងប្ត្ូវ ន្ ករច្ញ។ សប្មារ់អ្នកប្ លច្ងស
299
សុំខ្មន្់នន្ការត្សូរន្ះ
អាច្អាន្ទាុំងប្សុងពប្ី រវត្តព ិ ត្ ិ ប្
រោយរោក Sjt. Shankarlal Parikh ។
ក នន្ការរ ិរត្តធ ិ ម៌អ្ហង ិ ាកនញងប្សុក
XXIV. រទរលមស រ ុំង ី នន្ការ កខ្ាម ឹ
ប្សុក Champaran សថិត្រៅមិន្ឆ្ៃយពីប្ជុងមាខងនន្ប្ររទសឥណា ា ោរព័ត្មា ៌ ន្មិន្ប្ត្ូវ
យញទធនាការរទបយ ី
ប្សុក Kheda ប្ត្ូវ
រប្ពាះវាមិន្ ន្រធាីឲ្យអ្នករប្ៅចារ់អារមម
ន្រគរយការ
ពិរោធមួយ។
រ៉ាញប្ន្តយញទធនាការប្ លរកីត្រទបយ ី កនញង
៍ ន្ឹងការប្រយញទធប្រឆ្ុំងរន្ះយ៉ាងខ្មលង ុំ
រហយ ី ររឿងរន្ះច្ុំរពាះពួករគគឺជាការ
ពួករគរប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្រ ីររៅមញខ្រ ីមបរ ី ញពារហត្ញនន្ភាពរជាគជ័យ។
ប្សួលរ ីមបឲ្ ី យពួករគយល់ថា ធម៌អ្ហិងា មន្ ិ អាច្ប្ត្ូវ រញ្ហាប្
ក់កាសជាររឿងត្ច្ ិ ត្ួច្។ ពា
ប្ លរយង ី ប្ត្ូវការ ូរច្នះរយង ី ទក ឹ ប្
ន្ររ់រ្ចូ លកនញង
៍ រនាះរទបយ ី ។
៍ រៅោរព័ត្មា ៌ ន្ជាររៀងរល់នថ្ៃ។
អ្នកប្សុកគូ ចារ៉ា ត្ចារ់អារមម
Kheda ន្ិពន្ធ
រន្ះមិន្ប្មន្ជាររឿងរយ
ន្អ្ន្ញ វត្តរោយោម្ញតាមរយៈប្
ិ ជជករមួយច្ុំន្ួន្រស់រៅកនញងទប្ី កុងរញមនរ
ក់រៅសល់រប្កាយការរ្ច រ់យញទធនាការរន្ះ។
ន្រផ្ស្ីប្
ក់កាសរនាះរទបយ ី ។
ក់ឲ្យពួករយង ី រប្ច្ន្ ី ជាអ្ាី
កនញងរពលជាមួយោន អ្នកសម័ប្គច្ត្ ិ តប្ត្ូវររៀន្ពរី មររៀន្ថ្មីនន្ភាពរយប្សួលរន្ះ។ ខ្្ញុំមន្ ិ ន្យ ិ យថា ពួករគប្ជួត្
ប្ជារពធ ី ម៌អ្ហង ិ ារន្ះ
ន្ទាុំងប្សុងរនាះរទ រ៉ាញប្ន្ត ពួករគ ន្ផ្ទលស់រូ រវ ត ិថ្ីជីវ ិត្ររស់ខ្ួ លន្គួរឲ្យកត្់សុំោល់។
ូច្ោនរន្ះប្ រ
វ
ណៈកសិករប្ត្ូវត្សូន្ង ឹ ររឿងថ្មីរន្ះប្ រ។
ពួករគព្ ី ូមម ិ ួយរៅ្ូមម ិ ួយអ្ុំពី ធម៌អ្ហិងា ។ ររឿងច្មបងគឺប្ត្ូវរុំ
រៅហាាយនាយររស់រទបយ ី ់ ន្ធឲ្យពួករគ។ រងព ការរោរពប្រ
រ់ ល់
រ៉ាញប្ន្តគជា ឺ អ្នកររប្មីររស់ប្រជាជន្
រប្ពាះមហ្វន្តីទាង ុំ រន្ះទទួលប្
ក់ប្ខ្ពប្ី រជាជន្ប្ ល
វាហាក់ ូច្ជាមិន្អាច្រៅរួច្រនាះរទប្ លឲ្យពួករគយល់ពភា ី រកច្ ិ ចនន្ការប្ច្
ច្់រ្ចូ លោនរវាង
ុំ រនាះ រត្ឲ្ ិ រ័ត្ន្៍ជាភាព្័យខ្មលច្រនាះ។ រៅរពលពួករគរៅប្ត្មាន្ភាព្័យខ្មលច្ច្ុំរពាះមហ្វន្តទា ី ង ី យ
អ្ាប្ី លខ្្ញុំរ ុំពង ឹ ទញក។ អ្ហង ិ ា។ ង់
ពួករយង ី ប្ត្ូវពន្យល់ប្
ត្់ភាព្័យខ្មលច្ររស់កសក ុំ រន្ះមិន្ប្មន្ជា ិ ររោយពន្យល់ពួករគឲ្យយល់ថា មហ្វន្តទា ី ង
ពួករគអាច្ឈរ់ទទួលយកភាពអាមា៉ាស់
ច្ុំ
រហត្ញ ូរច្នះ
រទពិរោធន្៍
រៅទរី ន្ះការរោរពប្រ
ន្យ៉ាង ូច្រមតច្? រប្កាយមកខ្្ញុំយល់ថាពួករគទទួលរមររៀន្
ន្ររប្ងៀន្ខ្្ញុំថា
ការរោរពប្រ
ិ រ័ត្ន្៍ជាប្ផ្សនកមួយលុំ
ន្ត្ិច្ជាង
ករុំផ្សញត្នន្
ិ រ័ត្ន្៍មន្ ិ ប្មន្មាន្ន្័យប្ោន្់ប្ត្ជាការន្យ ិ យប្ត្ម ឹ ពាកយគួរសមរនាះរទ
ធម៌
ន្ង ិ ភាពទន្់្លន្់មាន្តាុំងពីកុំរ
រ រ ិ ត្តិធម៌អ្ហង ិ ា។
ី ត្។
រ៉ាញប្ន្តជា
ទាុំងរន្ះជាសកមមភាពប្ លប្ត្ូវអ្ន្ញវត្តប្គរ់ ុំណាក់កាលររស់អ្នក
រនាារ់ពីអ្នកប្សុកររាញពីភាពកាលហាន្ប្រររន្ះរៅជុំហាន្ ុំរូង រោឋ្ិ លហាក់ ូច្ជាមន្ ិ
ន្ចាត្់វ ិធាន្
ការរ ិរសធត្ឹងរញងរនាះរទប យ ុំ ររស់អ្នកប្សុកមន្ ន្ររាញពីការច្ញះចាញ់ រនាះ រោឋ្ិ ល ន្ ឹ ី ។ រ៉ាញប្ន្តរៅរពលភាពខ្មលង ិ ចារ់រផ្សតីមវ ិធាន្ការរងខុំ។ ុំ
មហ្វន្តទ ី ទួលរន្ាញក
ឹ ងពីការផ្ទកពន្ ី ័យ រហយ ី មាន្ករ
ឲ្យប្រជាកសិករោមន្ភាពកាលហាន្ ខ្
ន្ររអ្ូ ី លី ឹ សលក់ ធ
ន្ង ិ ប្ទពយសមបត្តរិ រស់អ្នកប្សុក។
ី មួយច្ុំន្ួន្កសផ្ស ិ លររស់ពួករគប្ត្ូវ
មាន្ការជូ ន្
ន្រងអ្ូ ឹ សផ្សងប្ រ ។ រហត្ញ ការ
៍ រធាី
ៈកសិករមួយច្ុំន្ួន្ ន្ររងកីន្ការរង់ប្ ក់។ មា៉ាងវ ិញរទៀត្ កសិករមួយ
ច្ុំន្ួន្ជារប្សច្រ ីមបប្ី រយញទធប្រឆ្ុំងរហូត្ ល់នាទីច្ញងរប្កាយ។ ខ្
ៈរហត្ញ ការ
មានក់រៅទីរនាះ
ន្សងប្
៍ ទាុំងរន្ះរៅប្ត្រន្តរកីត្រទបង ី រោក Sjt. Shankarlal Parikhប្ លជាអ្នកតាុំងទីលុំរៅ ក់ច្ុំរពាះការវាយត្នមលពីការរប្រីប្
ស់ ីរន្ះឲ្យរៅរោឋ្ិ ល។
រផ្សអីលមួយ។ ភាលមៗរប្កាយមក រោក Sjt. Shankarlal Parikh
រន្ះជាអារមម
៍
៏ ្ ក់ ភា
ន្ប្កប្ប្រកុំហញសររស់ោត្់តាមរយៈការ
300
ន្រង់ប្ ក់រច្ ួ ឲ្យរប្រីប្ ស់កញ ងរោលរុំ ន ់ ត្់ឲ្យមាន្រករ ត ិ៍ ន្ង រប្ោច្ប្សងោ អ ប្មារ់អ្នក ន៏ ទ។ ិ ជាគុំរូលស ប្រគល់ ធ ី លីប្ លប្ត្ូវ
ងសមបញរសធម៌។
ការសរប្មច្រធាប្ី រររន្ះ
ន្
រ ីមបរី ធាឲ្ ី យទឹកច្ត្ ិ តររស់ពួករគ ត្់អ្ស់ភាព្័យខ្មលច្ ខ្្ញុំ ន្ផ្សតល់ជារយរល់ ល់ពួករគ សថត្ ិ រប្កាមការ ឹក នាុំររស់រោក Sjt. Mohanlal Pandyaប្ត្ូវ ករច្ញ ុំណាខ្ ុំ ម ាឹ រ ុំងរច្ញពីច្ុំការ ប្ លខ្្ញុំគត្ ិ ថាជាការជាររអ្ូ ឹ ស ខ្ញសច្ារ់ពរី ោឋ្ិ ល។
រទាះរីជា ូរច្នះក៏រោយ
ខ្្ញុំមន្ ិ ចាត្់ទញកទរងារី ន្ះជាការមិន្រោរពរទរញ្ហជសញវី លរនាះរទបយ ី
រប្ពាះការររ ឹ
អ្ូសផ្សល ុំណាោ ុំ ុំ ញះប្ត្ូវប្ត្រធារី ទបង ី រោយប្ផ្សអកតាមរទរ្ញត្តិច្ារ់ រហត្ញ ូ រច្នះរហយ ី វាជាភារកិច្ចររស់ប្រជាជន្កនញង ការ ករច្ញ ុំណាខ្ ុំ ម ាឹ
រ ុំងរទាះជាមាន្ការររអ្ូ ឹ សក៏រោយ។
រន្ះជាឱ្កាសលអសប្មារ់ប្រជាជន្ររៀន្អ្ុំពរី មររៀន្
រន្ះប្រឆ្ុំងន្ឹងការពន្ ិ ័យ ឬការោក់ពន្ធនាោរ ប្ លជាផ្សលវ ិ កចាុំ ច្់នន្ការមិន្រោរពរទរញ្ហជរន្ះ។ សប្មារ់ រោក Sjt. Mohanlal Pandya វ ិញវាគជា ឺ ររឿងមួយសថត្ ិ កនញងទក ឹ ច្ត្ ិ តររស់ោត្់។ ោត្់មិន្រពញច្ត្ ិ តន្ឹងការរ្ច រ់យញទធ
ធម៌អ្ហិងា
នាការរន្ះរោយមាន្ន្រណាមានក់ជារ់ពន្ធនាោរសប្មារ់អ្ម ាី ួយប្ លប្ត្ូវ ន្រធាីប្សរតាមរោលការ ៍ នន្ ូ រច្នះ ោត្់កស ៏ ម័ប្គច្ិត្ត ករច្ញផ្សល ុំណាខ្ ុំ ាឹម
រទបយ ី ។
រ ុំងររស់ោត្់រច្ញពច្ ី ុំការរររស់ោត្់ រោយមាន្ការជួយ
ពម ី ត្ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់ោត្់ ៧ រៅ៨នាក់។ រោឋ្ិ
លមិន្អ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យពួករគរធាីសកមមភាពរន្ះរោយរសររនាះរទប យ ល Sjt. ី ី ។ រប្កាយពីការចារ់ខ្ួ ន្រោក
Mohanlal ន្ិងគូកន្ររស់ោត្់មក
ន្រធាីឲ្យអ្នកប្សុក
រមភយ៉ាងខ្មលង ុំ ។ ប្រជាជន្ ន្មករទាមព័ទធត្ញោការរៅ
រពលររីកសវនាការ។ រោក Pandya ន្ិងគូកន្ររស់ោត្់ប្ត្ូវ ន្រចាទប្រកាន្់ថាមាន្រទាស រហយ ី ប្ត្ូវ រទាសឲ្យជារ់ពន្ធនាោរ។
ច្ុំរពាះខ្្ញុំការកាត្់រទាសរន្ះមិន្ប្មន្ជាររឿងប្ត្ឹមប្ត្ូមរទបយ ី
ុំណាម ុំ ិន្ប្មន្ជាសកមមភាពនន្ការ “លួច្” តាមប្កមប្ពហមទ ន្រធាីប្ផ្សនកតាមរោលការ អ្នកប្សុក
ប្ លប្ត្ូវ រនាារ់។
ន្ប្ហរជាកបួន្កុំ រតាមរោក Sjt. Mohanlal Pandya ប្ លប្ត្ូវ
ន្រគរចាទប្រកាន្់ថា ជារចារលួច្ កខ្ាឹម រ ុំង។
ខ្្ញុំន្ឹងរធាីរសច្កតីសន្និោឋន្ច្ញងរប្កាយអ្ុំពីអ្ន្ញ វត្តរោលការ
XXV.ការរ្ច រ់រោលការ យញទធនាការ ក់ទក ឹ ច្ត្ ិ ត ច្ុំប្
៍
កខ្្ញុំមាន្អារមម
៍ រន្ះ មាន្រហត្ញការ
ក់។ ខ្្ញុំ
ន្រគ ឹកយករៅពន្ធនាោរ
អ្ហិងា កនញងប្សុក Kheda
រៅកនញងជុំពូក
៍ ថាពួករគ
៍ ោាក់រសារី ប្ លប្ត្ូវអ្ន្ញញ្ហញត្ឲ្យកតីវ ិនាសរកីត្រទបង ី រនាះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំកុំពញងរប្ជីស ន្រោយអ្នករ ិរត្តិ ធមអ្ហិងា។ ទាក់ទង
៍ រកីត្រទបង ន្រ ុំពង ី រោយមន្ ិ ឹ ទញ ក។ រោក Mamlatdar មាន្ប្
ណៈររងកីន្ការរងប្់
ក់រនាះ ប្រជាជន្ប្កប្ី កអាច្ន្ង ឹ ប្ត្ូវ
ន្រសនីសញុំឲ្យមាន្ការសររសរជាោយលកខ
Mamlatdar អាច្ទទួលខ្ញ សប្ត្ូវប្ត្ឹមប្ត្ការយល័ យរ ឋ ិ ប្
៍ ណាមួយប្ត្ូវ
ន្រ្ច រ់រោយោមន្ការរ ុំពង ឹ ទញ ក។ វាររាញយ៉ាងច្ាស់ថា អ្នកប្សុកមាន្អារមម
អ្ត្ថន្យ ័ ថា ប្រសន្ ិ ររឲ្ ី យអ្នកមាន្វ រពលរងប្់
តឹ ងឧទធរ
៍ អ្ហិងា រៅប្សុក Kheda
ររសវ ី ិធីោហ្វសតប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវនន្ការរ្ច រ់ការការត្សូប្ លអាច្ទទួលយក ន្ង ឹ រោលការ
រប្ពាះការយករច្ញន្ូ វផ្សល
ា រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្ត ោមន្រ
៍ ច្ារ់រទបយ ី ។
ន្ផ្សតនាា
ន្ផ្សតល់ការផ្ទអករយៈ
៍ អ្កសរច្ុំរពាះការរលក ី រទបង ី រន្ះ។ រ៉ាញប្ន្ត រោក
លររស់ោត្់រញរ៉ា ណាណះ រប្កាយមកខ្្ញុំោកសួរអ្នកប្រមូល
ក់ ថារត្ីការសន្ាររស់រោក Mamlatdarជាការសន្ាពិត្ប្
ត្រវ ិញថា រទរញ្ហជប្រកាសរកា ី រផ្ទអករយៈរពលរងប្់
រ់ខ្ញ ុំក ្ ញង ន
ក សប្មារ់ប្សុករន្ះទាុំងមូ លប្ រឬរទ។ ោត្់
ក់កញ ងល ន ិខ្ត្ ិ ររស់រោក Mamlatdar ប្ត្ូវ
រួច្រហយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តប្រសន្ ិ រររី ន្ះជាការពត្ ិ ខ្្ញុំមន្ ិ ឹងថារត្ីការសន្ាររស់អ្នកប្សុកប្ត្ូវ
ន្ផ្សាយរច្ញ
ន្អ្ន្ញវត្តប្ រឬរទ។
301
់ ព រទាះជាយ៉ាងណា រៅច្ញងរប្កាយលទធផ្សលហាក់ ូ ច្ជារៅឆ្ៃយពកា ី ររពញច្ត្ ិ តររស់ខ្ញ ុំ្ រប្ពាះវា ត្់រងភា
សមរមយរោយការរ្ច រ់រល់យញទធនាការ អ្ហិងា រន្ះ។ អ្នកប្រមូលប្
ក់រៅប្ត្រន្តការប្រមូលប្
ន្រធាអ្ ី ាីទាល់ប្ត្រោះតាមរយៈ ុំរណាះប្ោយរន្ះ។ ប្រជាជន្ប្កប្ី កប្ត្ូវ
គត្ ិ ថា មន្ ិ
ប្ ក់ រ៉ាញប្ន្តពួករគរសារី ប្ត្មិន្ទទួល ជន្ប្ លប្ត្ូវកុំ
ក់ រប្ពាះោត្់
ន្ផ្សតល់រយៈរពលផ្ទអកការរង់
ន្ផ្សលប្ររយជន្៍ពកា ី រពន្ាររពលរន្ះទាល់ប្ត្រោះ។ វាជាសទ ិ រធិ រស់ប្រជា
ត្់ថាអ្នកណាជាជន្ប្កីប្ក រ៉ាញប្ន្តពួករគមន្ ិ អាច្ប្ត្ូវ
ន្អ្ន្ញវត្តសិទរធិ ន្ះរទបយ ី ។ អាច្ន្យ ិ យ
ពួករគោមន្ភាពខ្មលង ុំ កនញងការអ្ន្ញវត្តសទ ិ ធិរន្ះ។ រហត្ញ ូរច្នះ រទាះរជា ី ការរ្ច រ់រោលការ
ន្ថា
៍ អ្ហិងា រន្ះប្ត្ូវ ន្
័ ជុំន្ះក៏រោយ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្មិន្រពញច្ត្ ័ ជុំន្ះរន្ះមាន្ភាពខ្ាះខ្មត្ ចាត្់ទញកថាជាជយ រប្ពាះជយ ិ តន្ឹងការរធាប្ី ររន្ះរទបយ ី ័ ជុំន្ះរពញរលញ។ ោរៈសុំខ្មន្់នន្ជយ
ការរ្ច រ់យញទធនាការ អ្ហិងា រន្ះអាច្ន្យ ិ យ ន្ថាមាន្ត្នមល លញះប្តាណាការរ្ច រ់យញទធនាការរន្ះ
ន្រធាឲ្ ិ ត្តរិ ោលការ ី យការរ រ
រផ្សតម ី អ្ន្ញ វត្ត។
រទាះជាយ៉ាងណា
៍ អ្ហង ុំ ជាងរន្ះ ន្ង ិ ា កាន្់ប្ត្ខ្មលង ិ កាន្់ប្ត្ប្ជួត្ប្ជារកនញងររះ ូងជាងរពលចារ់
យញទធនាការរន្ះមន្ ិ ប្មន្ោមន្លទធផ្សលមន្ ិ ប្ររយលរនាះរទប្ លរយង ី អាច្រឃញ ី រពល
រន្ះ រហយ ី អ្ត្ថប្ររយជន្ររស់វាកុំពញងប្ត្ទទួល
ន្។ រោលការ
ន្ូវការោស់ឲ្យភា្ក់ប្រជាកសិកររស់រៅរ ឋគូចារ៉ា ត្ ន្ូវការររប្ងៀន្ប្ផ្សនកន្រយ ការរះរ
រនន្ប្កឹត្យប្កមកនញងប្ររទសររស់រោករ
ាិ ត្ Besant
យញទធនាការកនញងប្សុក Kheda ក៏ ន្ររប្ងៀន្ ល់មហ្វន្តីររប្មីការោធារ ជីវ ិត្ពិត្ប្ ក ររស់កសិករផ្សងប្ រ។ ពួករគ ន្ររៀន្សូប្ត្អ្ុំពីការកុំ ពួករគ
ន្រឃញ ី ច្ុំ ញ ច្ទូលុំទូោយនន្ការររ
Vallabhbhai ៍
ក ររស់ពួករគ។
ន្ឲ្យប្រជាជន្ ឹកពិត្ប្
ក
ច្ុំប្
ក
ៈមួយច្ុំន្ួន្ពីការររងកីត្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយ
ត្់អ្ត្តសញ្ហញ
ខ្លួន្ឯងជាមួយន្ឹងកសិករ។
ប្ លររងកីន្សមត្ថភាពរុំរពញការររររស់ពួករគ។
អ្ហិងា
កនញងកុំទបញងប្រត្ិរត្តិការជួយសរហ្វរាះកនញងរប្ោះទឹកជុំន្ន្់ឆ្នម ុំ ញន្
កនញងទីប្កុង
កាលយជាសភាវគត្ិមួយជាមួយន្ឹងថាមពល រុំរ្លច្
យពិត្ប្
រោក
ន្ោាល់ពីខ្ួ លន្ឯងកនញងកុំទបញងយញទធនាការរន្ះថាមិន្ប្មន្ជាោនន ត្ូច្តាច្រនាះរទបយ ី ។ រយង ី ទទួល
ោាល់ពីវ ិធាន្ការមួយច្ុំន្ួន្ រោលការ
ន្សុំោល់តាង ុំ ពីចារ់រផ្សតម ី ុំរូង
៍ អ្ហិងា
Bardoli
កនញងឆ្នរុំ ន្ះ។
ន្ិងភាពរងមាុំ ថ្មីៗ។ ឹ
វ
ជីវ ិត្ោធារ
ៈររស់អ្នកប្សុកគូ ចារ៉ា ត្
ណៈររស់កសិករ
ន្នន្ភាពខ្មលង ុំ ររស់ពួករគ។ រមររៀន្រន្ះ មាន្ឥទធិពលប្ លមិន្អាច្រុំ
ត្់
ប្ពមទាុំងការអ្ន្ញវត្ត ន្
ន្កាលយជាោមរត្ីមិន្អាច្
ន្រច្ញពីគុំន្ិត្ ោធារ
ៈ
ប្ លការសរហ្វរាះររស់ប្រជាជន្ប្ត្ូវពឹងប្ផ្សអករលីខ្ួ ន្ឯងទាុំ ល ងប្សុង។ តាមរយៈយញទធនាការ អ្ហិងា កនញងប្សុក Kheda ន្ចាក់ឫសយ៉ាងរប្ៅរៅកនញង ួងច្ិត្តររស់អ្នកប្សុកគូ ចារ៉ា ត្។ រហត្ញ ូ រច្នះ
រោលការ
រទាះរីជាខ្្ញុំមិន្
ន្រករឃញ ុំ អ្ស់រ ីមបរ ី អ្ាីទាង ី រាញពីការរ ុំរ្ីរច្ិត្តទាក់ទងន្ឹងការរ្ច រ់
៍ អ្ហង រ រប្ពាះ ិ ា រន្ះក៏រោយ ក៏ប្រជាកសិករកនញងប្សុក Kheda សុំប្ ងភាពសរាយរករយនប្កប្លងប្ ី
ពួករគ ឹងថា ពួករគទទួល
ន្លទធផ្សលប្រហាក់ប្រប្ហលោនន្ឹងការខ្ិត្ខ្ុំប្រឹត្ប្ប្រងររស់ពួករគ រហយ ី ពួករគ
រករឃញ ី ពីសច្ចធម៌ ន្ិងវ ិធីោហ្វសតប្ ក សប្មារ់ប្កប្ប្រភាពលុំ
ប្គរ់ប្ោន្់រ ីមបរ ី រាញ្សតញតាងពីភាពសរាយច្ិត្តររស់ពួករគ។
កររស់ពួករគ។ ច្ុំរ
ន្
ះ ឹងទាុំងរន្ះ គឺមាន្ភាព
រទាះជាយ៉ាងណា ប្រជាកសិកររស់រៅកនញងប្សុក Khedaរៅមិន្ទាន្់យល់ច្ាស់ពីអ្ត្ថន្យ ័ រៅខ្មងកនញងនន្
រោលការ
៍ អ្ហង ិ ារៅរទបយ ី រប្ពាះរគរឃញ ី ជាការច្ុំណាយររស់ពួករគរៅវ ិញ រហយ ី រយង ី ន្ឹង ឹងច្ាស់រៅកនញង
ជុំពូករនាារ់រទៀត្។
302
យញទធនាការកនញងប្សុក Kheda ប្ត្ូវ
XXVI.ការច្ង់ ន្ោមគាភា ី ព
ន្ររងកីត្រ ង ី ប្សររពលសហ្វរាមសញីោច្់ហញត្្មរៅកនញងត្ុំរន្់អ្ឺរញរ៉ា
កុំពញងរន្តរកីត្រទបង ី ជារន្តរនាារ់។ រពលរន្ះវ ិរត្តិ ច្ូលរួមសន្និសីទមួយកនញងទីប្កុងរ លី សន្និសីទរន្ះប្ រ។ ខ្្ញុំធាលរ់ អ្្ិ ល ន្ិងរូរខ្្ញុំ។
ន្មក ល់ រោកអ្្ិ ល
សតីពីសហ្វរាមរន្ះ។
កខ្្ញុំកប្៏ ត្ូវ
ន្រគទទូច្ឲ្យមាន្វត្តមាន្រៅកនញង
ន្ររៀរររ់រច្ ួ មករហយ ី ពីទុំនាក់ទុំន្ង ូច្រងរអូន្រវាងអ្នកអ្ងាមាចស់ Chelmsford រោក
ជាការរ្លីយត្រន្ឹងការអ្រ្ជ ីញរន្ះ ក៏ ន្រធាី ុំរ
មិន្ររ់រ្ចូ លជាថានក់ ឹកនាុំ ូច្ជារងប្រុស អាលី រគប្ត្ូវ
ច្ុំប្
ន្អ្រ្ជ ីញថានក់ ឹកនាុំនានាឲ្យមក
ី ររៅទីប្កុងរ លី។ រទាះយ៉ាងណារញគាលសុំខ្មន្់ៗប្ ល
ន្រ ិរសធច្ូ លរួមសន្និសីទរន្ះ។ រប្កាយមក ខ្្ញុំលឺថាពួក
ន្ជារ់ពន្ធនាោរ។ ខ្្ញុំធាលរ់ជួរពួកោត្់មតង ឬពីរ ងរ៉ាញរណាណះ រហយ ី តាមរយៈការជួរោនរន្ះ ខ្្ញុំ
ន្លឺពីររឿង
ទាក់ទងន្ឹងពួករគជារប្ច្ីន្។ អ្នកប្គរ់ោនន្ិយយអ្ុំពីភាពកាលហាន្ ន្ិងការរុំរពញការររច្ាស់ោស់ររស់ពួករគ។ ខ្្ញុំោមន្ទុំនាក់ទុំន្ងជិត្សនិត្ជាមួយរោក Hakim Saheb រ៉ាញប្ន្ត រោកប្រធាន្ Rudra ន្ិងរោក Dinabandhu Andrews
ន្ប្
រ់ខ្ញ ុំព ្ ីអ្ុំពីការរុំរពញកិច្ចការលអររស់ោត្់។
រៅអ្ងាការសមពន្ ័ ធជន្ជាត្ិមូសលីមកនញងទីប្កុង
Khwaja
ខ្្ញុំ
Calcutta។
ន្ជួររោក
Shuaib Qureshi ន្ិងរោក
ខ្្ញុំកមា ៏ ន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយរោកប្សីរ
ាិ ត្
Ansari ន្ិងរោកប្សី Abdur Rahman។ ខ្្ញុំកុំពញងប្សាងរកការររងកីត្ទុំនាក់ទុំន្ងជិត្សនិត្ជាមួយន្ឹងជន្ជាត្ិមូសលីម ់ ល់ពីទសសន្នន្គុំន្ិត្ររស់ជន្ជាត្ិមូសលីមតាមរយៈការទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយអ្នកត្ុំណាងររស់ពួករគ ជារប្ច្ីន្ ន្ិងច្ងយ
ផ្សងប្ រ។ រហត្ញ ូរច្នះ ខ្្ញុំមិន្ប្ត្ូវការសមាពធណាមួយប្ លចាុំ ច្់ប្ត្ូវរៅជាមួយពួករគប្គរ់ទីកប្ន្លងរ ីមបមា ី ន្ទុំនាក់ ទុំន្ងសនិត្លមត្ជាមួ យពួករគរទបយ ី ។ ួ
ខ្្ញុំ ឹងតាុំងពី ុំរូងរពលោនក់រៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងរហយ ី ថា ោមន្ទុំនាក់ទុំន្ងពិត្ប្ ក ណាមួយរវាង ់ កាសនន្ការលញររចាលឧរសគានន្ការរូររួមរន្ះរទបយ ជន្ជាត្ិហិ ូ ា ន្ិងជន្ជាត្ិមូសលីមរទបយ ី ។ខ្្ញុំមិន្ច្ង់ ត្់រងឱ្ ី ។ ោរជាត្ិររស់ខ្ញ ុំគ ្ ឺមិន្ផ្ទារ់ច្ិត្តន្រណាមានក់តាមរយៈការសររសីររទបយ ី
ឬតាមរយៈត្នមលនន្ការរោរពច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង
រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្ត រទពរិ ោធន្៍នានាកនញងកុំទបញងរពលរស់រៅកនញងត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង រញ្ហានន្ការរួររួមោនរវាងហិ ូ ា -មូសម លី ប្ លប្សរតាមរោលការ ច្ត្់រុំផ្សញត្
រោលការ
រហយ ី រញ្ហារន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរជឿជាក់ថា វាជា
៍ អ្ហង ិ ាររស់ខ្ញ ុំ្ អាច្យក មកោកលបងហមត្់
ន្ររាញពីទស ្ ក់ទងន្ឹង ិ រៅយ៉ាងទូលុំទូោយរលកា ី រអ្ន្ញ វត្តរទពរិ ោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំទា
៍ អ្ហង ិ ារន្ះ។ ការរជឿជាក់រៅប្ត្មាន្ជា ររ។ ប្គរ់សកមមភាពខ្្ញុំរៅប្ត្ទទួលោាល់ថា ប្ពះកុំពញងប្ត្
ោកលបងមករលរី ូរខ្្ញុំ។
រប្កាយពមា ុំ ប្សុងរលីរញ្ហារន្ះរៅរពលប្ត្ទបរ់ពីត្ុំរន្់អាហ្វហាក ី ន្ជុំរន្ឿរជឿជាក់ទាង ិ ខ្មងត្បូងវ ិញ ខ្្ញុំក៏ ន្ឲ្យ
ត្នមលខ្មលង ុំ រលទ ី ុំនាក់ទុំន្ងភាពជាមត្ ិ ត្័ហ្វកតជាមួយពួករគ។ រ៉ាញប្ន្ត មញ ន្ន្ឹងមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជិត្សនត្ ិ ជាមួយពួករគ ពួករគ ប្ត្ូវ
ន្ោក់ឲ្យរៅកនញងភាពឯកា។ រនាារ់ពីទទួល
ន្សររសរលិខ្ត្ ិ រផ្ស្ីពីប្សុក
ន្ការអ្ន្ញញ្ហញត្ព ុំ ញក រោក Maulana Mahomed Ali ធាលរ់ ិ ឆ្ ី មគ
Betulកនញងខ្លឹមោរយ៉ាងរប្ច្ន្ ី មកកាន្់ខ្ញ ុំ្។ រប្កាយមក ខ្្ញុំ
អ្ន្ញញ្ហញត្រៅរមល ី ពួកោត្់ រ៉ាញប្ន្តោមន្រោលរុំ
ងអ្ារី ផ្សសងពន្ ី ះរទបយ ី ។
ន្រ្លីយត្ររ ីមបស ី ញុំការ
រប្កាយពរី ោក អាលី ជារ់ពន្ធនាោមក ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្អ្រ្ជ ីញរោយមិត្ត្ហ្វ័ កតមូសលីមជារប្ច្ី ឲ្យមកច្ូលរួម កនញងសម័យប្រជញនុំ ន្សមពន្ ័ ធជន្ជាត្ម លី រៅកនញងទប្ី កុង Calcutta។ រប្កាយពីប្ត្ូវ ន្សញុំឲ្យប្ថ្លងសញ ន្ារកថា ខ្្ញុំប្ រ់ ិ ូ សម ប្ថ្លងរៅកាន្់ពួករគពីកាត្ពាកិច្ចររស់ជន្ជាត្ម លី ប្ លប្ត្ូវរ ុំរោះរងរអូន្រច្ញពព ិ ូ សម ី ន្ធនាោរ។ រប្កាយពរី ហត្ញការ រន្ះភាលមៗ មិត្ត្ហ្វ័ កតទាង ុំ រន្ះ
ន្នាុំខ្ញ ុំរ្ ៅកាន្់ោកលវ ិទាល័យមូសលីមសថត្ ិ រៅទប្ី កុង Aligarh។ រៅទរី នាះខ្្ញុំ
័ អ្រ្ជ ីញយញវវយជាហ ិ ូ ា ោសន្ក ិ ឲ្យមកជួយការររកនញងរញពារហត្ញ ជាត្។ ិ
៍
ន្
303
រនាារ់មក ខ្្ញុំរ្លយ ី ្លងរោយររក ី ច្ុំហរជាមួយរោឋ្ិ
រញ្ហារន្ះ ខ្្ញុំ
លទាក់ទងន្ង ឹ ការសញុំរោះប្លងរន្ះ។ ទាក់ទងន្ង ឹ
ន្សក ិ ាពទ ី សសន្ររស់ពួករគ ន្ង ិ សកមមភាពនានាររស់រោឋ្ិ
ជាមួយមត្ លី ជារប្ច្ីន្។ ខ្្ញុំគត្ ិ ត្ហ្វ័ កតមូសម ិ ថាប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំ្កាលយជាមិត្ត្ហ្វ័ កតពត្ ិ ប្ ប្ត្ូវជួយពួករគឲ្យអ្ស់ពស ី មត្ថភាពតាមប្ លអាច្រធាីរៅ ក៏ជារញ្ហាមួយររស់រោឋ្ិ
លមូសម លី ។ ខ្្ញុំ
ន្ពភា ិ ការញ្ហារន្ះ
ក ជាមួយជន្ជាត្ិមូសម លី ទាុំងរន្ះ ខ្្ញុំ
ន្រ ីមបជ ី ួយរ ុំរោះពួករគរច្ញពព ី ន្ធនាោរ
រហយ ី រន្ះ
លអ្ញោ រប្ពាះ ី ល មមួយរន្ះប្ រ។ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ច្ូលរៅកនញងរញ្ហារន្ះទាុំងប្សុងរនាះរទបយ ី វាជាភាពោមន្សល ី ធម៌ប្ លប្ត្ូវទាមទារ ូរច្នះរនាះរទបយ ី ។ រន្ះជាភាពខ្ញសប្រលកោននន្ជរុំ ន្ឿងោសសនា រហយ ី ោសនាន្ម ី ួយមាន្ឧត្តមភាពររស់ពួករគររៀងៗខ្លួន្។ ប្រសន្ ិ ររអ្ ី នកទាុំងអ្ស់ោនមាន្ជុំរន្ឿ ូច្ោន
ូរច្នះកនញងព្ ិ ព
រោកក៏មាន្ប្ត្ោសនាមួយប្ រ។ រពលរវោរច្ះប្ត្កន្លងរៅ ខ្្ញុំយល់រឃញ លី ោសន្ក ី ថា ការទាមទារររសមូសម ិ រលីកច្ ិ ចការរោឋ្ិ លអ្ញោ ី លម រ ឋមហ្វន្តីច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសក៏
មន្ ិ ប្ត្ឹមប្ត្មន្ ិ ប្រឆ្ុំងរៅន្ង ឹ រោលោរ
៍ ជាត្ព ិ ន្ធរញរ៉ា ណាណះរទបយ ី
រ៉ាញប្ន្តនាយក
ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យរកភាពយញ ត្តិធម៌ឲ្យមូសលីមោសន្ក ិ ទាុំងរនាះប្ រ។ រហត្ញ ូរច្នះ ខ្្ញុំគត្ ិ ថា
ជាកាត្ពាកច្ ី បធា ិ ចកញ នងការជួយអ្ាីប្ លខ្្ញុំអាច្រធាី ន្រ ម ី នា ន្ការអ្ន្ញ វត្តរពញរលញនន្ការសន្ាររស់រោកនាយករ ឋមហ្វន្តី។ មត្ ិ ត្ហ្វ័ កត ន្ិងអ្នកត្ច្ ិ រទៀន្មួយច្ុំន្ួន្
ន្រះគន្់ ខ្ញ ុំ្ទាក់ទងន្ង ករ៏ ោយ ិ ឹ រញ្ហារន្ះ។ រទាះរជា ី មាន្ការរះគន្់ ិ
ក៏ខ្ញ ុំោ ្ ម ន្រហត្ញ ផ្សលណាមួយប្ លប្ត្ូវប្កប្ប្រ ឬរោកោតយច្ុំរពាះការសហការររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយមូសម លី ោសន្ិករទបយ ី ។ រហត្ញ ូ រច្នះ
រោកអ្្ិ
រពលប្ លខ្្ញុំមក ល់ទីប្កុងរ លី
ល។ រញ្ហាទាក់ទឹងន្ឹងរោឋ្ិ
រ៉ាញប្ន្តរពលមក ល់ទីប្កុងរ លី
ោត្់ ន្ប្
ងយកករ
ី ទាក់ទងន្ឹងមូសលីមរន្ះប្
រ់រៅ
លអ្ញីោលម មិន្អាច្ោមន្ទញករហត្ញការរកីត្រទបង ី ជារន្តរនាារ់រទបយ ី ។
រញ្ហាលុំ
រកីត្រទបយ ី ។ រោក Dinabandhu Andrews សន្និសីទសតីពីសហ្វរាមរន្ះ។
ខ្្ញុំមាន្រុំ
កមួយរទៀត្ទាក់ទងន្ឹងវត្តមាន្ររស់ខ្ញ ុំច្ ្ ូ លរួមកនញងសន្និសីទ ន្
ន្រលីករទបង ី ពីរញ្ហាប្ផ្សនកសីលធម៌នន្ការច្ូលរួមររស់ខ្ញ ុំ្រៅកនញង
រ់ខ្ញ ុំព ្ ីភាពច្ប្មូងច្ប្មាស់កញ នងោរព័ត្៌មាន្ររស់ច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសទាក់ទង
ន្ឹងសន្ធិសញ្ហញសុំរត្់មួយច្ុំន្ួន្ រវាងច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលស ន្ិងប្ររទសអ្ញីតាលី។ រោក Andrews សួរថាៈ រត្ីខ្ញ ុំ្អាច្ ច្ូលរួមកនញងសន្និសីទរន្ះ
ន្យ៉ាង ូ ច្រមតច្ ប្រសិន្ររីប្ររទសអ្ងរ់ គលស
ន្ររងកីត្សន្ធិញ្ហញសុំរត្់មួយច្ុំន្ួន្ជាមួយ
ប្ររទសមហាអ្ុំណាច្កនញងត្ុំរន្់អ្ឺរញរ៉ា មួយច្ុំន្ួន្? ខ្្ញុំមិន្ ឹងអ្ាីទាល់ប្ត្រោះទាក់ទងន្ឹងសន្ធិសញ្ហញរន្ះ។ ពាកយសមតី
ររស់ខ្ញ ុំ្ Dinabandhu Andrews គឺមាន្ភាពប្គរ់ប្ោន្់សប្មារ់ខ្ញ ុំ។ ្ រហត្ញ ូរច្នះ ខ្្ញុំ ន្ត្រលិខ្ិត្មួយរៅកាន្់ ់ ុំពីការអ្ល់ប្អ្កច្ិត្តររស់ខ្ញ ុំក ប្ពះអ្ងាមាចស់ Chelmsford រោយពន្យល់ប្ទងអ្ ្ ញ ងការច្ូ ន លរួមកនញងសិន្និសទ ី រន្ះ។ ប្ទង់ ់ ន្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំឲ្យពិភាការញ្ហារន្ះជាមួយប្ទង។
ខ្លួន្អ្ស់រយៈរពលយ៉ាងយូរ។ រប្កាយមក រោកអ្្ិ អ្ង់រគលស
ន្ពិភាកាជាមួយប្ទង់
ជាលទធផ្សលរប្កាយការពិភាការន្ះ
ន្ិងជាមួយរលខ្មធិការផ្ទាល់
ខ្្ញុំយល់ប្ពមច្ូលរួមកនញងសន្និសីទរន្ះ។
រ៉ាញប្ន្ត
រត្វា៉ាថាៈ “រត្ីខ្ញ ុំម ្ ិន្រជឿជាក់ថា ោត្់ ឹងប្គរ់ររឿងទាុំងអ្ស់ប្ លខ្ញទាកាល័យច្ប្ក្ព ោត្់មិន្អ្ះអាង ឬោមន្ន្រណាមានក់អ្ះអាងថា រោឋ្ិ លច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសមាន្ទុំន្ញក
ល
ន្រធាីរទឬ”?
ខ្្ញុំ
ច្ិត្តទាង ុំ ប្សុងរនាះ។ រ៉ាញប្ន្ត ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្យល់ប្សរថា ច្ប្ក្ពមាន្អ្ុំណាច្លអរពញរលញ ន្ិងប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្រជឿថា
ន្អ្ត្ថប្ររយជន្៍ពីទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសរនាះ រហត្ញអ្ាី ន្ជាខ្្ញុំមិន្ រន្ះជាកាត្ពាកិច្ចររស់ប្រជាជន្ឥណា ា ប្គរ់រូរប្ លប្ត្ូវជួយច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសរៅរពលរវោចាុំ ច្់
ប្ររទសឥណា ា ទាុំងមូលទទួល ោរភាពថា រនាះ? ោត្់
ន្អាន្ោរព័ត្មា ៌ ន្ររស់ច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសប្ លន្ិយយអ្ុំពីសន្ធិសញ្ហញសុំរត្់រន្ះប្ រ។ ោត្់ធានា
ច្ុំរពាះខ្្ញុំថា ោត្់មិន្
ន្ ឹងអ្ាីរលីសពីោរព័ត្រ៌ ន្ះន្ិយយរទបយ ី រហយ ី ខ្្ញុំក៏ ឹងថា ោរព័ត្៌មាន្ទាុំងរន្ះច្ញះផ្សាយ
ជាញឹកញារ់ប្ រ។ ជុំន្ួសឲ្យរ យការ រទ។
៍ ទាុំងរន្ះ រត្ីខ្ញ ុំអា ្ ច្រ ិរសធជួយច្ប្ក្ពកនញងរពលរវោសុំខ្មន្់ប្រររន្ះ ខ្្ញុំប្រប្ហលជារលីកពីរញ្ហាសីលធម៌ប្ លខ្្ញុំច្ូលច្ិត្ត ន្ិងត្វា៉ាជាមួយោត្់រប្ច្ីន្តាមប្ លអាច្រធាីរៅ ន្
រនាារ់ពីរ្ច រ់សហ្វរាមប្ លប្មន្នថ្ៃរន្ះរទ។
304
រន្ះមន្ ិ ប្មន្ជាអ្ុំ
រវោ រហយ ី ខ្្ញុំ
ះអ្ុំណាងថ្មីរនាះរទបយ ី ។
រញ្ហារន្ះវាថ្មីច្ុំរពាះខ្្ញុំរោយោរច្រត្លកខ ិ
ន្យល់ប្ពមច្ូលរួមកនញងសន្នស ិ ទ ី រន្ះ។ ទាក់ទងន្ង ឹ ការច្ង់
ប្ោយរោយរផ្ស្ីលខ្ ិ ត្ ិ រន្ះរៅរោកអ្្ិ
ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏
ល។
ន្ររស់មូសម លី ោសន្ិក ខ្្ញុំ
ន្ង ិ រពល ន្រោះ
XXVII. ការរប្ជស ក ធ ការ ី ររសសមាជ ិ ថ្មស ី ប្មារ់យញទនា ី
លអ្ន្ាះោរច្ង់ ន្ការោុំប្ទពខ្ ី ញ ុំ្រលីរសច្កតស ី រប្មច្
ន្ច្ូលរួមកនញងសន្នស ិ ទ ី រន្ះ។ រោកអ្្ិ
អ្ុំពីការោុំប្ទយញទធនាការរន្ះ។ ខ្្ញុំ យកសុំរ
ៈ
ន្រសនស ី ញុំការអ្ន្ញ ញ្ហញត្ន្យ ិ យជាភាោជន្ជាត្ិហិ ូ ា ។ រោកអ្្ិ លទទួល រ៉ាញប្ន្តោត្់រសនីជារយរល់ថា ខ្្ញុំគួរប្ត្ន្យ ន្រប្ត្ៀមជា ិ យជាភាោអ្ងរ់ គលសប្ រ។ ខ្្ញុំមន្ ិ
ី ររស់ខ្ញ ុំ្
សញន្ារកថារទបយ ័ ថាៈ “រោយោររន្ះទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវរពញរលញ ី ។ ខ្្ញុំន្យ ិ យ រ៉ាញប្ន្តមាន្ប្ររយគមួយមាន្អ្ត្ថន្យ ររស់ខ្ញ ុំ្ ូរច្នះខ្្ញុំសូមទទូ ច្ឲ្យអ្នកោុំប្ទរសច្កតស ី រប្មច្រន្ះ”។
អ្នកច្ូលរួមជារប្ច្ន្ ី អ្រអ្រោទរច្ុំរពាះខ្្ញុំរៅរពលខ្្ញុំន្ិយយប្ររយគរន្ះជាភាោជន្ជាត្ហ ិ ិ ូ ា ។ ពួករគ ុំ ូងរគរហយ ន្យ ិ យថាៈ “រន្ះជាឧទាហរ ៍ រ ី ប្ លមាន្អ្នកន្ិយយភាោរន្ះរៅកនញងកច្ ិ ចប្រជញុំ”។ ការអ្រអ្រោទរ ប្រររន្ះប្ត្ូវ
ន្រធារី ទបង ី ជារលក ី ុំរូងសប្មារ់អ្នកប្ លន្យ ិ យភាោហិ ូ ា រន្ះកនញងកច្ ិ ចប្រជញុំ
រធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្រមាទន្
ភាពច្ុំរពាះជាត្យ ុំ ។ អ្ាប្ី លគួរឲ្យរោកោតយរនាះគថា ល វ ិ ៉ា ងខ្មលង ឺ ភាោររស់ជាត្ិោសន្៍ខ្ួ ន្ប្ត្ូ
ន្ហាមឃ្លត្់មន្ ិ
ឲ្យន្ិយយកនញងកច្ ិ ចប្រជញុំសប្មារ់ការររទាក់ទងន្ង ឹ ប្ររទសជាត្ិ
ូរច្នះរហយ ី រទីរសញន្ារកថាជាភាោហិ ូ ា តាមរយៈការវរងាងខ្លួន្ឯង ូ ច្ជាខ្្ញុំ គួរប្ត្ជារញ្ហានន្ការអ្រអ្រោទរ។
រុំរ្លច្ ខ្
ប្ររយគមួយឃ្លលប្ លខ្្ញុំ ន្ពីសកមមភាពសន្និសីទ
ន្រលីករទបង ី រៅកនញងសន្និសីទ ច្ុំរពាះខ្្ញុំមាន្ោរៈសុំខ្មន្់ណាស់។
ឬរសច្កតីសរប្មច្ប្ លខ្្ញុំោប្ុំ ទរទបយ ី ។
មាន្ការសន្ាមួយថា
ខ្្ញុំមិន្អាច្
ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្អ្ន្ញ វត្ត
ៈរពលខ្្ញុំមាន្វត្តមាន្រៅទីប្កុងរ លីរៅរទបយ ី ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវសររសរលិខ្ិត្មួយច្ារ់រផ្ស្ីរៅរោកអ្្ិ ល។ រ៉ាញប្ន្តវា
មិន្ប្មន្ជាររឿងរយប្សួលរទបយ ្ ខ្្ញុំគិត្ថា រន្ះជាកាត្ពាកិច្ចររស់ខ្ញ ុំ្ទាក់ទងន្ឹងផ្សលប្ររយជន្៍ររស់ ី សប្មារ់ខ្ញ ុំ។ រោឋ្ិ
ល ន្ិងផ្សលប្ររយជន្៍ររស់ប្រជាជន្កនញងការពន្យល់ពីមូលរហត្ញ ន្ិងវ ិធីនន្ការច្ូលកនញងសន្និសីទ ប្ពមទាុំង
ន្ិយយឲ្យ
ន្ច្ាស់ោស់រលីរញ្ហាប្ លប្រជាជន្រ ុំពឹងទញ កពីរោឋ្ិ ល។
រៅកនញងលិខ្ិត្រន្ះ ខ្្ញុំររាញពីការរោកោតយប្ លសន្និសីទហាមមិន្ឲ្យរម ឹកនាុំមួយច្ុំន្ួន្
Lokamanya Tilak ន្ិងរោក Ali
ច្ូលរួម ប្ពមទាុំងររៀរររ់ពីការទាមទារររឿងន្រយ
ប្រជាជន្ទាក់ទងន្ឹងជន្ជាត្ិមូសលីមកនញងោថន្ភាពប្ លប្ត្ូវ រោកការអ្ន្ញ ញ្ហញត្ិរ ីមបរី លិខ្ិត្រន្ះប្ត្ូវ
ន្រផ្ស្ីរៅ ល់ទីប្កុង
Simla
យមួយច្ុំន្ួន្ររស់
ន្ររងកីត្រទបង ី តាមរយៈសហ្វរាមរន្ះ។
ះពញមពលិខ្ិត្រន្ះ រប្កាយមករោកអ្្ិ
លក៏យល់ប្ពមរោយរករយ។ ី
ជាកប្ន្លងប្ លរោកអ្្ិ ល
ូច្ជា រោក ខ្្ញុំ
ន្រសនីសញុំ
ន្រៅ ល់ភាលមៗរនាារ់ពី
សន្និសីទ។ លិខ្ិត្រន្ះច្ុំរពាះខ្្ញុំពិត្ជាមាន្ោរៈសុំខ្មន្់ណាស់ រហយ ី ប្រសិន្ររីរ្ជូ ន្លិខ្ិត្រន្ះតារយៈនប្រស ី យ៍អាច្
ន្ឹងប្ត្ូវពន្ាររពល។ ខ្្ញុំច្ង់កាត្់ច្ុំណាយរពលរវោរលីការរ្ជូ ន្ រហយ ៏ ិន្ទាន្់រផ្ស្ីលិខ្ិត្ទាុំងរន្ះតាមរយៈអ្នក ី ខ្្ញុំកម រត្់សុំរញប្ត្ណាមួយរទបយ ខ្្ញុំច្ង់ ន្មន្ញសសប្ លរោមះប្ត្ង់មានក់យកលិខ្ិត្រន្ះរៅប្រគល់ជូន្ ល់លុំរៅោឋន្ ី ។ ររស់ប្ពះអ្ងាមាចស់វររសន្ីយឯ ៍ កប្ររទសរអ្ៀរ
់ រោក Dinabandhu Andrews ន្ិងរោក Rudra ង។
រយរល់ឲ្យរផ្ស្ីលិខ្ិត្រន្ះតាមរយៈររសកមមរញពាជិត្នន្ប្ររទសរអ្ៀរទបង់។
ន្ផ្សតល់
ោត្់យល់ប្ពមទទួលយកលិខ្ិត្រន្ះ
ប្រសិន្ជាោត្់អាន្ ន្ិងយល់រឃញ ី ថាអ្ត្ថន្័យលអ។ ខ្្ញុំមិន្ជុំទាស់រទបយ ី រប្ពាះរន្ះមិន្ជាលិខ្ិត្ឯកជន្រទបយ ី ។ ោត្់ រពញច្ិត្តន្ឹងអ្ត្ថន្យ ័ នន្លិខ្ិត្រន្ះ ន្ិង ន្ររាញ្ន្ាៈអ្ន្ញវត្តររសកមមរន្ះ។ ខ្្ញុំ ន្ឲ្យោត្់រធាី រុំ ី រតាមរសវាកមម លុំោរ់ទី២ រ៉ាញប្ន្ត
ន្រ ិរសធរោយន្ិយយថា ោត្់ោញន្ ុំ ឹងការរធាី ុំរ
ី រតាមមរធា
យោម្ញ។ ោត្់គិត្ថា
305
រន្ះជា ុំរ
ី រកនញងរពលរប្ត្ីកាលមួយ។ ភាពោម្ញ រោមះប្ត្ង់ ន្ង ិ រញគាលក ិ លកខ
ច្ត្ ិ តរលោ ី ត្់។ លខ្ ិ ត្ ិ រន្ះ
ៈមន្ ិ រវៀច្រវ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំទញក
ន្រៅ ល់ន មន្ញ សសមាន្ច្ិត្តលមា អ ន ក់ រហយ ី ជាលទធ ូច្អ្ារី ុំពង ឹ ទញក។
កាត្ពាកិច្ចររស់ខ្ញ ុំម ្ ួយរផ្សសងរទៀត្ទាក់ទង ិកថ្មី។ ឹ ន្ង ឹ ការរប្ជីសររសសមាជ ី
ោមន្កប្ន្លងណាប្ លខ្្ញុំប្ត្ូវចារ់ ុំ ូងប្ លប្ត្ូវរប្ជីសររស? រផ្សតីមរប្ជីសររសរប្ៅព ប្ី សុក Kheda រទបយ ខ្ញ ុំ្ រត្ីន្រណាជាមន្ញសស រ ី ី ។រប្ៅពស ី ហការររស់ ី ី ូរច្នះ ភាលមៗខ្្ញុំក៏ ន្មក ល់ទប្ី កុង Nadiad ជាកប្ន្លងប្ លខ្្ញុំរធាស ី ន្នស ិ ទ ី មួយជាមួយរោក Vallabhbhai ន្ិង
មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតរផ្សសងៗរទៀត្។ មន្ញ សសមួយច្ុំន្ួន្មន្ ិ ទទួលយកសុំរ ន្ង ឹ សុំរ
ី រន្ះ
្ិ ល ន្ង ិ វ ររស់រោឋ្ិ
ី រន្ះរោយរយៗរនាះរទបយ ី ។ អ្នកប្ លរពញច្ត្ ិ ត
័ នន្រញពារហត្ញរន្ះ។ ន្យល់ពភា ី ពរជាគជយ
ត្់រង់រសច្កតីប្សទាញ់ ណាមួយរវាងរោឋ
ោមន្ការ
ណៈនានាប្ លខ្្ញុំច្ងរ់ សនស ី ញុំរនាះរទបយ ី ។ រទពរិ ោធន្៍ជូរច្ត្់ប្ លពួករគទទួល
លរៅប្ត្ជាការច្ងចាុំថ្ៗ មី ររស់ពួករគ ប្ ល។
ពួករគរៅមន្ ិ ទាន្់ចារ់អារមម
៍ រលកា ី ររររន្ះរៅរទបយ ី ។ ខ្្ញុំ
ន្ពម ី ប្ន្ីមួយច្ុំន្ួន្
ន្គត្ ិ ល់ររឿងមួយ ភាលមៗរនាះខ្្ញុំក៏ ន្
ចារ់រផ្សតម ី ពកា ី ត្ពាកច្ ិ ចររស់ខ្ញ ុំ្។ ខ្្ញុំភា្ក់រផ្សអីលន្ង ឹ សញទិ ឋិន្ិយមប្ លខ្្ញុំមាន្។ ភាពលុំ ក ន្រកត្ ី រទបង ី ទាក់ទងន្ឹង ការជួលររទះរធាី រុំ ី រ រ៉ាញប្ន្តនារពលរនាះ ប្រជាជន្រៅទរី នាះ ន្រប្ត្ៀមជារប្សច្ឲ្យពួករយង ី រប្រីប្ ស់ររទះររស់ ពួករគរោយមិន្គត្ ិ ប្
ក់ ន្ិងមាន្អ្នកសម័ប្គច្ត្ ិ តពរី នាក់ រោយពួករយង ី រធាី ុំរ
ទទួលយកររទះទាុំងរន្ះ
ន្ច្ូលរួមជាមួយពួករយង ី ។ ខ្្ញុំ
ី ររថ្មីរជីវ ិញ។
សថិត្កនញងោថន្ភាពរន្ះ
ន្សរប្មច្ច្ត្ ិ តរ រិ សធ
រយង ី ប្ត្ូវត្សូរធាី ុំរ
ីរ
ប្រប្ហល ២០មា៉ាល កនញង១នថ្ៃ។ វាមិន្អាច្រៅរួច្រហយ ី ប្ លរ ុំពឹងថាមាន្មន្ញសសរកអាហារឲ្យពួករយង ី រនាះ ប្រសិន្ ររីររទះមិន្រៅ ល់រនាះ។ វាមាន្ភាពលុំ
កកនញងការរសនីសញុំអាហារ។
ូរច្នះ រយង ី
ន្សរប្មច្ច្ិត្តឲ្យអ្នកសម័ប្គច្ិត្ត
ទាុំងអ្ស់ប្ត្ូវយកអាហារ ន្ិងសុំរលៀករុំពាក់ោក់តាមខ្លួន្។ ចាុំ ច្់ណាស់កញ ងរ ន ូវរៅតរន្ះ ប្ត្ូវ ប្កាលកប្ន្លងរ ក។
រៅរពលរធាី ុំរ
ី រ ពួករយង ី ប្ត្ងជួរជញុំោនជាន្ិច្ច។ មាន្អ្នកប្សុកមួយច្ុំន្ួន្ច្ូលរួមកនញងប្រជញុំជាមួយរយង ី
រ៉ាញប្ន្តរសាីរប្ត្ោមន្មន្ញសសមានក់
ឬពីរនាក់រោះប្ លយល់ប្ពមតាមសុំរ
រមតច្រៅ”?
ន្រធាីកិច្ចការលអណាខ្លះសប្មារ់ជន្ជាត្ិឥណា ា
ប្ត្ូវ
ន្សួរមករយង ី
“រត្ីរោឋ្ិ
ូច្ជាៈ “ខ្្ញុំជាអ្នករោរពប្រ ល
ប្រត្ិរត្តិការររស់ពួករគ”?
រទាះជាយ៉ាងណា ការររពិត្ប្
ន្ច្ូលរួមច្ញះរ្មះ
ន្សុំពត្់សប្មារ់
រយង ី ររប្ជីសររសររស់ ី ី ។
សុំ
ិ រ័ត្ន្៍ធម៌អ្ហង ិ ា រត្ីខ្ញ ុំរ្ សនីសញុំឲ្យពួករគកាន្់អាវញធ
ក ររស់ពួករយង ី
ន្ចារ់រផ្សតីមប្
រហយ ី រយង ី សងឃម ឹ ថាន្ឹងអាច្អ្នកច្ូលរួមជារទៀត្ទាត្់
រ ីមបស ី មន្ឹងទទួល
ួ រជារប្ច្ីន្
ន្យ៉ាង ូច្
ន្ពីកិច្ចសហ
រ់ពួករគឲ្យយល់។ មន្ញសសជារប្ច្ីន្
រប្កាយពីច្ុំន្ួន្អ្នកច្ូលរួមកាន្់ប្ត្រប្ច្ីន្។
ខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមន្ិយយជាមួយរោកអ្្ិ លទាក់ទងន្ឹងទីកប្ន្លងសប្មារ់ជន្ប្ លប្ត្ូវ ន្រប្ជីសររសោ ន ក់រៅ។ ី ប្ត្ូវ
អ្្ិ លរខ្ត្តប្គរ់ប្ផ្សនកទាុំងអ្ស់កុំពញងច្ូលរួមសន្និសីទរៅទីប្កុងរ លី។
ន្រធាីរទបង ី រៅរ ឋគូចារ៉ា ត្។ រូរខ្្ញុំ ន្ិងសហការក៏ ី ប្ត្ូវ
ច្ុំប្
កសន្និសីទមួយរផ្សសងរទៀត្
ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យច្ូលរួមប្ រ។ ពួករយង ី ច្ូលរួមប្រជញុំ រ៉ាញប្ន្ត
ខ្្ញុំគិត្ថា រន្ះជាសិន្និសីទប្ លរធាីរៅទីតាង ុំ ច្រងអៀត្មួយ ប្ លមាន្លកខ ៈត្ូច្ជាសន្និសីទរៅទីប្កុងរ លី។ ខ្្ញុំមាន្ ់ ឺ ប្ លប្ត្ូវរៅកនញងររយកាសប្រររន្ះ។ អារមម ៍ ូ ច្ជាច្ងឈ ខ្្ញុំមិន្ន្ិយយអ្ាីទាង ុំ អ្ស់រ ីមបរ ិ ី ្ចញ ះរ្ចូ លមហ្វន្តី ទាុំងរនាះរទបយ ី រហយ ី ខ្្ញុំមាន្ររឿងមួ ឬពីរប្ លពិ កន្ឹងន្ិយយ។ ខ្្ញុំធាលរ់រប្រីប្ ស់ខ្ិត្រ រ្មះច្ូលរួមកនញងយញទធនាការ។
ពាកយរពច្ន្៍មួយច្ុំន្ួន្ប្ លប្ត្ូវ
ន្រប្រី
ណរសនីសញុំអ្នកប្សុកឲ្យច្ញះ
ន្រធាីឲ្យរោកអ្្ិ
លមិន្រពញច្ិត្តៈ
“កនញងច្ុំរណាមអ្ុំរពីអាប្កក់ជារប្ច្ីន្កនញងរររប្គរ់ប្គងររស់ច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសកនញងប្ររទសឥណា ា ប្រវត្តិោហ្វសតន្ឹងពិចារ ណារលីច្ារ់ហាមឃ្លត្់សិទធកាន្់អាវញធររស់ជាត្ិោសន្៍ទាង ុំ មូល ថាជាប្កុមជាត្ិពន្ធ ូរច្នះប្ រ”។ ប្រសិន្ររីរយង ី ច្ង់ឲ្យមាន្ការលរ់ច្ារ់រន្ះរចាល
់ ិកាពីការកាន្់អាវញធ ន្ិងប្រសិន្ជារយង ី ច្ងស
ទីរន្ះជាកប្ន្លងសប្មារ់ឱ្កា
306
សមាស។
រប្រស ី ន្ ិ ររីវ
ណៈកណា ត លជួយរោយរោឋ្ិ
រហយ ី ការហាមឃ្លត្់ការកាន្់អាវញធន្ង ឹ ប្ត្ូវ
លរោយសម័ប្គច្ត្ ិ ត
ភាពមិន្ទញកច្ិត្តន្ង ឹ ប្ត្ូវរោយ
ត្់
ន្លញររចាល។ រោកអ្្ិ លសុំរៅរលឃ្ល ី ល រន្ះ ន្ិងន្យ ិ យថា ោត្់
រកត្ ្ ញ ងសន្ន ន ី សររសរី ច្ុំរពាះវត្តមាន្ររស់ខ្ញ ុំក ិ សទ ី រន្ះ រទាះរជា ី ពួករយង ី មាន្ភាពខ្ញសប្រលកោនក៏រោយ។ ប្ត្ូវររាញ្សតញតាងនន្ទសសន្សមរមយតាមប្ លោត្់អាច្រធារី ៅ ខ្មងរប្កាមរន្ះជាអ្ត្ថន្័យនន្លខ្ ិ ត្ ិ រផ្ស្ីរៅរោកអ្្ិ
ូរច្នះ ោត្់
ន្។
លប្ លោត្់
ន្ចារ់អារមម
៍៖
ូច្អ្ាប្ី លលក ន្ ឹង រប្កាយរពលពន្ ិ ិត្យយ៉ាងហមត្់ច្ត្់ ខ្្ញុំរងខុំច្ត្ ិ តជប្មារឯកឧត្តមថា ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ច្ូលរួម
សន្នស ិ ទ ី តាមរហត្ញផ្សលប្ លប្ច្ងកនញងលិខ្ត្ ិ ច្ញះនថ្ៃទី ២៦ (ប្ខ្រមោ) រទបយ ី រ៉ាញប្ន្តរនាារ់ពី រោកមក ខ្្ញុំ
ន្រ្លីយ្លងោនជាមួយ
ន្សរប្មច្ច្ិត្តច្ូលរួមកនញងសន្នស ិ ទ ី រន្ះ។ មួយកនញងច្ុំរណាមរហត្ញផ្សលមួយច្ុំន្ួន្រទៀត្ ប្ លជារហត្ញ
ផ្សលសុំខ្មន្់រុំផ្សញត្រនាះគថា ឺ រោក Lokamanya Tilak រោកប្សី Besant ប្ពមទាុំងរោក Ali ប្ លខ្្ញុំចាត្់ទញកថា ជារម ឹកនាុំមាន្ឥទធព ិ លរុំផ្សញត្ត្ុំណាងរោយមត្ិោធារ រៅប្ត្មាន្អារមម
៍ ថា
ៈ មន្ ិ ប្ត្ូវ ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យច្ូ លរួមកនញងសន្នស ិ ទ ី រន្ះរៅវ ិញ។
រន្ះជាកុំហញស្ាងធៃន្ធ ់ ៃរប្ លមិន្ ន្អ្រ្ជ ីញពួកោត្់
កុំហញស្ាងរន្ះអាច្ប្ត្ូវ ន្ជួសជញលវ ិញ
ន្
ខ្្ញុំ
រហយ ី ខ្្ញុំរសនស ី ញុំរោយការរោរព
ប្រសន្ ុំ រន្ះប្ត្ូវ ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យមកជួយរោឋ្ិ ល ឹ នាុំទាង ិ រររី ម ក
៏ ន្ោរៈសុំខ្មន្់ររស់ពួករគរៅសន្និសទ តាមរយៈរយរល់ មា ី តាមរខ្ត្ត ប្ លខ្្ញុំគត្ ិ ថាគួរប្ត្ប្ត្ូវអ្ន្ញវត្តតាម។ ោមន្ រោឋ្ិ លណាមួយរធាសប្រប្ហលច្ុំរពាះរម ឹកនាុំប្ លត្ុំណាងឲ្យផ្សលប្ររយជន្៍ររស់ប្រជាជន្រទបយ ី
រទាះរីជា
ពួករគមាន្ទសសន្វ ិស័យរផ្សសងោនក៏រោយ។ រពលជាមួយោនរន្ះ ខ្្ញុំសូមន្ិយយថា ទសសន្នន្មត្ិរយរល់ររស់ប្គរ់ ភាគីទាង ុំ អ្ស់ប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ិឲ្យររ្ច ញរោយរសរតាមគ ី
ៈកមាមធិការនានានន្សន្និសីទ។ ខ្លួន្ខ្្ញុំមាន្រុំ
ហាមឃ្លត្់ខ្ួ លន្ឯងមិន្ឲ្យររ្ច ញទសសន្រៅរពលមាន្កិច្ចប្រជញុំគ ច្ូលរួម។ ខ្្ញុំមាន្អារមម
៍ ថា ខ្្ញុំអាច្អ្ន្ញវត្តតាមរោលរុំ
រប្មច្ប្ លោក់ជូន្សន្និសីទ រហយ ី ខ្្ញុំ
ៈកមាមធិការរទបយ ី ប្ លប្ត្ូវ ន្ផ្សតល់ជាកិត្តិយសឲ្យ
ងនន្សន្និសីទតាមរយៈការសញុំជាផ្សលូវការឲ្យោុំប្ទរសច្កតីស
ន្រធាីប្រររន្ះរោយោមន្ការរប្មុងទញកណាមួយរទបយ ី ។ ខ្្ញុំសងឃម ឹ ថា ការ
រកប្ោយពាកយរពច្ន្៍រន្ះន្ឹងប្ប្រកាលយរៅជាសកមមភាពប្ លរោឋ្ិ សុំរ
ី ររស់ខ្ញ ុំប្្ ល
ងថាន្ឹង
លអាច្រមីលរឃញ ី
តាមរយៈទទួលយក
ន្ោក់ជូន្កនញងរពល ុំណាលោនរៅកនញងលិខ្ិត្ោច្់រោយប្ទបកមួយរផ្សសងរទៀត្។
រៅរពលរយង ី សរប្មច្ច្ិត្តថាផ្សតល់ជូន្
ខ្្ញុំទទួលោាល់ថារពលរវោនន្ភាពរប្ោះថានក់ររស់វាក៏ប្ត្ូវប្ត្ផ្សតល់
ជូន្ប្ រ ប្ លរយង ី ប្ត្ូវោុំប្ទរោយមិន្ោាក់រសាីរ ន្ិងច្ាស់ោស់ច្ុំរពាះច្ប្ក្ព ប្ លរយង ី រ ុំពឹងថាន្ឹងកាលយជាន គូ នារពលអ្នាគត្។ រ៉ាញប្ន្តរន្ះជាសច្ចធម៌ោម្ញប្ លរយង ី រ ុំពឹងថា រោលរុំ
ងររស់រយង ី ន្ឹងសរប្មច្
ន្យ៉ាង
ឆ្រ់រហ័ស។ រញ្ហារន្ះ សូមបប្ី ត្ការរុំរពញកាត្ពាកិច្ចក៏ប្ត្ូវផ្សតល់សិទធិរសមីោនរោយសា័យប្រវត្តិប្ រ រប្ពាះប្រជាជន្ន្ឹង រជឿងថាកុំប្
ទប្មងប្់ លខ្ិត្ជិត្មក ល់រន្ះជាការរ ៀមោមច្ុំរពាះសញ ន្ារកថាររស់រោក។
សច្ចធម៌រន្ះអាច្ឲ្យសមាជិកសន្និសីទសហការជួយរោឋ្ិ
លរោយរពញច្ិត្តររស់ពួករគ។
ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំអា ្ ច្រធាីឲ្យប្រជាជន្ររស់ខ្ញ ុំគ ្ ិត្ជាថ្មីមតងរទៀត្
ន្
ខ្្ញុំធានាថា
រន្ះជា
ខ្្ញុំន្ឹងឲ្យពួករគចាករច្ញពីរសច្កតីសរប្មច្
ររស់សមាជទាុំងអ្ស់ រហយ ី ក៏មិន្ន្ិយយអ្ុំពី “ប្កឹត្យប្កមកនញងប្ររទស” ឬ “ទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវររស់រោឋ្ិ ល” កុំទបញង រពលមាន្ន្ិន្នការសហ្វរាមប្ រ។ ខ្្ញុំ ន្ររាញវត្តមាន្តាមសម័យប្រជញនុំ ន្សមាជនារពលច្ញងរប្កាយរន្ះ រហយ ី ខ្្ញុំកជា ៏ ភាគីមួយនន្រសច្កតីសរប្មច្ប្ លរោឋ្ិ លទទួលរន្ាញកគួរប្ត្ូវ ប្ររទសឥណា ា កនញងកុំទបញងរពលជាក់ោក់ណាមួយកុំ រហត្ញ ូ រច្នះ រៅខ្
ររស់ប្ររទសរន្ះ ខ្្ញុំប្ររជា
ន្ផ្សតល់ឲ្យមាន្កិច្ចសហការរវាងច្ប្ក្ព-
ត្់រោយលកខន្តិកៈររស់សភា។
ៈរពលមាន្ភាពច្ាស់ោស់ថា រយង ី គួរជួយ ល់ច្ប្ក្ពអ្ង់រគលសរ ីមបជា ី កិច្ចការពារ
រមភថា ន្ឹងមាន្ភាពលុំ
កប្ផ្សនកជុំន្ួយហរិ ្ញវត្ថញរៅវ ិញ។ ភាពសនិត្ោនលររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយ
307
កសក ា ិ ររធាឲ្ ី យខ្្ញុំរជឿទញកច្ត្ ិ តថា ប្ររទសឥណា
ន្ររចា ល ច្ជារប្សច្ឲ្យរៅរត្នាោរជាត្ិ ិ ច គរលស ី ពស ី មត្ថភាពររស់ខ្ួ ន្រួ
នន្ច្ប្កភាពអ្ងរ់ គលស។ ខ្្ញុំ ឹងថា រៅរពលប្ថ្លងប្រររន្ះ ន្ង ្ ឹ ររាញពីមត្ភា ិ គរប្ច្ន្ ី ររស់អ្នករសនហាជាត្រិ រស់ខ្ញ ុំ។ ច្ុំរពាះខ្្ញុំ សន្និសទ ួ ។ ី ជាជុំហាន្ច្ាស់ោស់មួយរ ីមបឧ ី ទាស ិ ជូន្ ល់ជីវ ិត្ររស់រយង ី ច្ុំរពាះរញពារហត្ញរម មាន្ររឿងមួយប្ លខ្្ញុំមន្ ិ ប្ត្ូវរុំរ្លច្រចាលរទបយ ី ។ រោក
ភាពខ្ញសប្រលកោនរន្ះ។
ប្រសន្ ិ ររកា ី រសន្ារន្ះជារ់ទាក់ទងន្ឹងអ្ុំណាច្ផ្ទតច្់ការ
មហ្វន្តីមួយច្ុំន្ួន្ ខ្្ញុំោមន្ឥទធិពលអ្ាប្ី លប្ត្ូវរ្លយ ី ត្រវ ិញរទបយ ី ។
ជាទអ្ ី វោន្ត ខ្្ញុំសូមរសនស ី ញុំរ ឋមហ្វន្តីនានាផ្សតល់ការធានាឲ្យ
ថារោកប្
ក ជា ង ឹ ថា ជន្ជាត្ម ិ ូសលីមប្គរ់រូរចារ់អារមម
មានក់ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្មន្ ិ
ន្សន្ាច្ុំរពាះពួករយង ី ថាន្ង ឹ លញររុំ
ន្ង ិ ជាការប្រប្ពត្ ឹ តកុំហញសរោយ
ន្ច្ាស់ោស់អ្ុំពរី ឋមូសលីមមួយច្ុំន្ួន្។
ខ្្ញុំ ង ឹ
៍ យ៉ាងខ្មលង ុំ រលរ ី ញ្ហារន្ះ។ កនញងនាមជាហិ ូ ា ោសន្ក ិ
រមភច្ុំរពាះរញពារហត្ញររស់ពួករគរទ។ ទញកខប្ពួយររស់ពួករគក៏ ូ ច្ជាទញកខប្ពួយររស់រយង ី ូរចានះ
ប្ រ។ រោយោរខ្្ញុំប្សទាញ់ ប្ររទសអ្ងរ់ គលស
ន្ជាខ្្ញុំសររសរប្រររន្ះ រហយ ី ខ្្ញុំសងឃម ឹ ថា ល់ប្រជាជន្ឥណា ា ប្គរ់ប្គងឲ្យមាន្្កតីភាពច្ុំរពាះប្រជាជន្អ្ងរ់ គលស។
រងកាយររស់ខ្ញ ុំទា ្ ង ុំ មូលរសាីរប្ត្ប្ត្ូវ
រពលរនាះ ខ្្ញុំប្ត្ូវរររភាគរ ិ ឺសប្
តាមរយៈរន្ះន្ង ឹ ជួយោស់
XXVIII. ប្កបរផ្សលូវមច្ចញរជ
ន្រុំផ្ទលញកនញងកុំទបញងរពលយញ ទធនាការរប្ជីសររសសមាជ ិក។ កនញងរយៈ ី
ត ក ី ន្ិងប្កូច្ឆ្មរ។ ខ្្ញុំ ឹងថា
ន្រររភាគរ ិ ឺអ្ស់យ៉ាងរប្ច្ីន្ប្ លអាច្រ៉ាះពាល់
ល់សញខ្ភាព រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្រធាី ូច្រន្ះរទៀត្។ ការទទួលទាន្អាហារប្រររន្ះ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្ជុំងឺរពាះរវៀន្។ ខ្្ញុំមន្ ិ
៍ ថាជុំងឺរន្ះធៃន្ធ ់ ៃររនាះរទបយ រហយ ុំ ប្មរប្រី ី ី ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្ប្ត្ទបរ់រៅអាប្សមវ ិញររៀងរល់ោៃច្។ ខ្្ញក ស់ថានរុំ ពទយណាស់កញ ងរយៈរពលរនាះ។ ន ខ្្ញុំគិត្ថាន្ឹងអាច្ជាពីជុំងឺវ ិញ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្មិន្រររភាគអាហារមួ យរពល ិ
ន្ចារ់អារមម
ប្
ត្់រចាល
ន្ិងជាការពិត្ខ្្ញុំន្ឹងមាន្អារមម
៍ ថាខ្លួន្ឯង ន្ប្សួលខ្លួន្វ ិញ រៅរពលខ្្ញុំមិន្រររភាគអាហាររៅប្ព ិ ឹករនាារ់។ រទាះ ុំ ឺទាង ជាយ៉ាងណា ខ្្ញុំ ង ុំ ប្សុង ខ្្ញុំប្ត្ូវអ្ត្់អាហាររយៈរពលប្វង ន្ិងប្រសិន្ររី ឹ ថា រ ីមបឲ្ ី យខ្លួន្ខ្្ញុំជាសះរសបយ ី ពីជង ខ្្ញុំទទួលវ ិញគឺោមន្អ្ារី ប្ៅពីទឹកប្ផ្សលរឈរី នាះរទបយ ី ។ មាន្ពធ ិ ីរញ
យមួយច្ុំន្ួន្កនញងកុំទបញងរពលរនាះ
រទាះរីជាខ្្ញុំប្
រ់្រយររស់ ខ្ញ ុំថា ្ ិ
នថ្ៃប្ត្ង់រទ រ៉ាញប្ន្តរោយោរនាងរច្ញប្ត្ទទួច្ឲ្យខ្្ញុំរររភាគ ខ្្ញុំករ៏ ធាីតាមរុំ ិ អ្ន្ញវត្តពាកយសន្ាមន្ ិ ផ្សឹកទឹករោះរោ ឬផ្សលត្ ិ ផ្សលទក ឹ រោះរនាះ នាង ជាមួយរប្រងលៃរ។ នាង រោយសងឃម ឹ ថា
ខ្្ញុំមិន្រររភាគអាហារ ិ
ងររស់នាង។ កនញងកុំទបញងរពលនន្ការ
ន្ររៀរច្ុំឲ្យខ្្ញុំជាពរិ សសន្ូ វរររប្សូវោលី
ន្ ួសររររន្ះឲ្យខ្្ញុំរពញចាន្។ ខ្្ញុំច្ូលច្ត្ ិ តរររទាុំងរន្ះណាស់
ការរររភាគជាការប្គរ់ ប្ោន្់ប្ត្រធាីឲ្យ្រយររស់ ខ្ញ ុំ្នាងរពញច្ត្ ិ ិ ិ ត
ូរច្នះខ្្ញុំ
ន្រររភាគ ិ
ន្ង ិ រ ីមបរ ី ុំរពញពោ ិ ន្មាត្់
់ ឱ្ ផ្សងប្ រ។ រ៉ាញប្ន្ត្ូត្អាប្កក់កុំពញងប្ត្រងចា ុំ កាសមួយមក ល់។ ជុំន្ួសឲ្យការទទួលទាន្រន្តិច្រន្តួច្ ខ្្ញុំមាន្អាហារ ុំ ឺរពាះ ររស់ខ្ញ ុំផ្ទ ្ ា ល់។ សកមមភាពទាុំងរន្ះគឺអាច្ប្គរ់ប្ោន្់រៅកាន្់ផ្សូ វមច្ច ល ី ។ កុំទបញងរយៈរពលមួយរមា៉ាង ជង ញ រជរហយ រវៀន្កាន្់ប្ត្ធៃន្ធ ់ ៃររៅៗ។
រៅោៃច្នថ្ៃរនាះប្ រ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ទបរ់រៅកាន្់ទប្ី កុង Nadiad វ ិញ។ ខ្្ញុំរ ីរទាុំងលុំ
រថ្រ្លង ី ោ
ខ្្ញុំរៅទីប្កុង រទបយ ី ។
កលុំផ្សញត្រៅកាន្់ោថន្យ ី
មាទី ប្ លមាន្ច្ុំរយប្ត្ម ឹ ២.០០០ យ៉ាត្រ៉ាញរណាណះ។ រោក Sjt. Vallabhbhai ប្ លរស់រៅជាមួយ Ahmedabad រឃញ ្ ិន្ ន្រងាញោត្់ពីការឈចា ៉ា ណ ី ថាខ្្ញុំមន្ ិ សូវប្សួលខ្លួន្ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ឺ រ់ររស់ខ្ញ ុំ្រញណា
ពួករយង ន្រធចី ុំរ ី
ី រមក ល់ទប្ី កុង Nadiad រៅរមា៉ាងប្រប្ហល រ់។ អាប្សមហិ ូ ា ោសន្ក ិ ប្ លជា
កប្ន្លងទោ ី ន ក់ការររស់រយង ី មាន្ច្ុំណាយប្ត្ម ឹ ប្ត្កន្លះមា៉ាលរ៉ាញរណាណះពីោថន្យ ី រន្ះ។
រ៉ាញប្ន្តវាហាក់ ូ ច្ជាច្ុំរយ
308
ុំ ួសឲ្យការ ១០មា៉ាល ច្ុំរពាះខ្្ញុំ។ ខ្្ញុំររតជា្ច្ត្ លង ុំ រទបង ិ តថាន្ង ឹ រៅឲ្យ ល់្ូមិអ្នកប្សុក ប្សរការឈចា ឺ រ់រត្ប្ត្ខ្ម ឹ ី ៗ។ ជន្ ររនាាររង់ ូច្សពាមួយ ងរៅរងាន្់អ្នាម័យប្ លសថត្ ខ្្ញុំ ន្រប្រប្ី ស់រន្ារទ ់ ឹករៅប្កបរ ិ រៅផ្សលូវឆ្ៃយរទៀត្រនាះ រនាះ។ ខ្្ញុំរអ្ៀន្ខ្មមសកនញងការន្ិយយប្រររន្ះ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ្ ិន្អាច្មន្ ់ ក ិ ច្ូលរន្ារទ ឹ
ន្ពាយមរករងាន្អ្ ់ នាម័យរៅប្កបររនាះ។ មត្ ុំ ។ ិ ត្័ហ្វកតមួយច្ុំន្ួន្ប្ លរៅជញុំវ ិញ រមភពខ្ ី ញ ុំ្យ៉ាងខ្មលង
Sjt. Fulchand
ពួករគរពាររពញរោយកតប្ី សទាញ់ រទបយ ី ។
ន្រទបយ ី ។ ភាលមៗរប្កាយមក រោក
ខ្្ញុំ
ន្ិងការយកច្ត្ ិ តទញកោក់
រ៉ាញប្ន្តមន្ ិ អាច្រធាឲ្ ី យការឈចា ឺ រ់ររស់ខ្ញ ុំប្្ ោកប្ោន្ត
ន្រ រិ សធមន្ ិ ទទួលយកការពា លរោយថានរុំ ពទយ។
ខ្្ញុំសញខ្ច្ត្ ិ តទទួលយកទ
ា កមមរន្ះ
ជាងជាងការរប្រថា ុំ ។ ខ្្ញុំប្ត្ូវរធាច្ ី ន រុំ ពទយ។ ពួករគប្សរកច្ិត្តយ៉ាងខ្មលង ី លនា៣០ ឬ៤០ ង កនញងរយៈរពល២៤រមា៉ាង។ ុំ ូ ងមករមលះ។ ខ្្ញុំប្លងមាន្ច្ុំ ង់ឃ្លលន្អ្ាីទាង ់ ស់ ខ្្ញុំ ន្ត្មការទទួលទាន្ទក ុំ ពរី ម ុំ អ្ស់។ ខ្្ញុំ ត្់រងអ្ ី រ ឹ ប្ផ្សលរឈតា ី ង រល់ថាមពលការត្សូ។ រោករវជជរ
ាិ ត្ Kanuga
ន្មក ល់ ន្ង ិ រសនឲ្ ី យខ្្ញុំទទួលយការពា លរោយរប្រី
ថានរុំ ពទយ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ន្រ រិ សធ។ ោត្់ច្ង់ចាក់ថានរុំ ពទយឲ្យខ្្ញុំ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំក ្ ៏ ់ ស់សុំរ ចាក់ថានរុំ ពទយកុំទបញងរពលរនាះគួរឲ្យច្ងអ្
ី ច្។ ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា ការចាក់ថានរុំ ពទយជាប្ររ្ទថានរុំ សរូម៉ា សប្មារ់
ប្កររគ។ រប្កាយមករទរ ុំ ីរោករវជជរ ី ខ្្ញុំ ឹងថា ការរសនីសញុំចាក់ថានព ហាក់ ូ ច្ជាយត្ ឺ រន្តច្ ិ រៅរហយ ី ។
ន្រ រិ សធប្ រ។ ភាពលៃងរ់ មលររស់ខ្ញ ុំ្រលីការ
ាិ ត្គជា ឹ រន្ះ ឺ ោរធាត្ញនន្រប្ន្ល រ៉ាញប្ន្តការយល់ ង
ច្លនាកហ្វនាតក់រៅប្ត្រន្តរណា ត លឲ្យខ្្ញុំអ្ស់កមាលង ុំ ទាុំងប្សុង។
កុំប្ហងរន្ះរណា ត លឲ្យខ្្ញុំប្គុន្រៅតររវ ីរវាយ។ មិត្ត្ហ្វ័ កតមួយច្ុំន្ួន្មាន្អារមម ន្រៅរវជជរ
ាិ ត្មួយច្ុំន្ួន្រទៀត្មកពា
ឹងខ្លួន្រៅរហយ ី ?
ការអ្ស់កមាលង ុំ
៍ ្័យខ្មលច្កាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ រប្កាយមកពួករគ
ល។ រត្ីអ្ាីរៅប្ លពួករគអាច្រធាី
ន្ រៅរពលប្ លអ្នកជុំងឺមានក់ប្លង
រោក Sheth Ambalal ន្ិង្រយររស់ រោក ន្មក ល់ទីប្កុង Nadiad ប្ រ រប្កាយមករោយមាន្ ិ
ការយល់ប្ពមពីសហការររស់ ខ្ញ ុំ្ ពួករគ ី ោមន្ន្រណាមានក់ទទួល
រទបយ ី ។
ន្នាុំខ្ញ ុំរ្ ៅពា
លរៅរង់ហាាទបូររស់ោត្់រៅទីប្កុង Ahmedabad ។
ន្រសច្កតីប្សទាញ់ រប្ច្ីន្
ខ្្ញុំគិត្ថាជុំងឺរន្ះន្ឹងប្ត្ូវអ្ូសរនាលយរយៈរពលយូរ
ន្ិងភាពអាតាមន្ិយម ូច្ខ្្ញុំកញ ងកុំ ន ទបញងរពលមាន្ជុំងរឺ ន្ះ រហយ ី អាច្ន្ឹងរធាីខ្ញ ុំ្ោលរ់។
ជុំវ ិញខ្លួន្ររស់ខ្ញ ុំ្សញទធប្ត្
ជាអ្នកកតីប្សទាញ់ ន្ិងការយកច្ិត្តទញកោក់ច្ុំរពាះខ្្ញុំសថិត្រៅរប្កាម ុំរូងផ្សាះររស់់រោក Sheth Ambalal ។ ខ្្ញុំចារ់ រផ្សតីមមាន្អារមម តាមអ្ាីប្ លខ្្ញុំ
៍ រោរ់រសល់
ន្រសនីសញុំ។
ន្ិងទទូ ច្សញុំឲ្យោត្់យកខ្្ញុំរៅកាន្់អាប្សមវ ិញ។
រប្កាយមក
ោត្់ក៏
ន្រធាី
កុំទបញងរពលប្ លខ្្ញុំឈស ឺ ប្មាករៅរលីប្ប្គ រោក Sjt. Vallabhbhai ន្នាុំយក ុំ ឹ ងអ្ុំពីជ័យជមនះទាុំង ប្សុងររស់ប្ររទសអាទបម ល៉ា ់ ន្ិង ុំ ឹ ងប្ រោកអ្្ិ លរផ្ស្ីមកថា ការរប្ជីសររសសមាជ ិកថ្មីោមន្ផ្សលប្ររយជន្៍ ឺ ង ី ត្រៅរទៀត្រទបយ ី ។
ព័ត្មា ៌ ន្ប្ លរធាីឲ្យខ្្ញុំមិន្ រមភត្រៅរទៀត្រនាះគឺជាោថន្ភាពធូរប្ោលខ្មលង ុំ រុំផ្សញត្នន្ការរប្ជីស
ខ្្ញុំខ្ិត្ខ្ុំពា
លជុំងឺរោយរប្រីទឹករៅតទឹកប្ត្ជាក់ប្ លរធាីឲ្យមាន្ភាពធូ រប្ោលមួយច្ុំន្ួន្ រ៉ាញប្ន្តវាជាការររ
ររសសមាជ ិកសប្មារ់យញទធនាការរន្ះ។ ី លុំ
កមួយប្ លប្ត្ូវរធាីឲ្យរងកាយរងរញ ឹ ឹងរទបង ី វ ិញ។ មាន្ ុំរូនាមន្ប្ផ្សនករវជជោហ្វសតជារប្ច្ីន្រសនីសញុំឲ្យខ្្ញុំអ្ន្ញវត្ត រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
មិន្អាច្រ្ចញ ះរ្ចូ លខ្លួន្ឯងឲ្យរធាីប្រររន្ះ
ន្រទបយ ី ។ មន្ញសសមួយច្ុំន្ួន្ប្
ច្រមលីយសប្មារ់រយរល់ទាង ុំ រន្ះគឺពាកយថា “រទ”។
ជុំងឺ ុំរូងប្ លអ្ូសរនាលយរពលរវោយូរប្រររន្ះកនញងឆ្កជីវ ិត្
ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ិងរ ីមបោ ី កលបងច្ុំរពាះរោលការ ខ្្ញុំកុំពញងសថិត្រៅប្កបរផ្សលូវមច្ចញរជ។ ខ្្ញុំ Vallabhbhai
នាុំឲ្យខ្្ញុំរររភាគស ញត្ រ៉ាញប្ន្តច្ុំរពាះខ្្ញុំ ិ
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្ឱ្កាសពិន្ិត្យរោលការ
៍ រន្ះ។ រៅយរ់មួយ ខ្្ញុំអ្ស់សងឃម ុំ ។ ខ្្ញុំមាន្អារមម ឹ យ៉ាងខ្មលង
ន្ផ្ទតរុំ ផ្ស្ីរៅរោកប្សី Anasuyabehn ។ នាង
ន្មកជាមួយន្ឹងរោករវជជរ
ាិ ត្Kanuga
៍ ៍ ថា
ន្រត្់មកកាន្់អាប្សម។ រោក
ន្ោារជីរច្រររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ិងន្ិយយថាៈ “ជីពច្រ
309
ររស់ខ្ញ ុំរ្ ោត្លអណាស់”។ ោត្់រឃញ ី ថាោមន្រប្ោះថានក់រនាះរទបយ ី ។ រន្ះជារញ្ហាប្ លរកត្ ី រទបង ី រោយោរការអ្ត្់ កមាលង ុំ ខ្មលង ុំ រពកប្ត្រ៉ាញរណាណះ។
រពលរប្កាកប្ពឹករទបង ្ ន្ ី រទរ ី ឹងថាខ្លួន្ឯងមិន្ោលរ់រនាះរទ។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំម ិ អាច្កុំចាត្់រចាលអារមម ូរច្នះខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមរប្កាកពី ុំរ
រនាះរទបយ ី
ករ ីមបោ ី ត រ់ច្រប្មៀងសររសរី ប្ពះប្ លអាន្ឲ្យខ្្ញុំោតរ់រោយអ្នករស់រៅ
កនញងអាប្សម។ ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ ន្អាន្ ន្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំពិ កសូមបប្ី ត្ន្ិយយ។ ់ រុំ សច្កតីោលរ់រោអ្ស់សងឃម ខ្ ៈរពលរងចា មាន្នថ្ៃមួយ រោករវជជរ ឹ ភាពអ្ោចរយមួយ។ ោត្់មកទរី ន្ះរ ីមបោ ី កលបងពាយមពា វ ិទាល័យរវជជោហ្វសតរោយមន្ ិ ទទួល
ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ ខ្្ញុំមិន្ជុំទាស់ច្ុំរពាះការពា កាយទាុំងមូល។ រប្កាយមក ខ្្ញុំ
៍ នន្មច្ចញរជ
ន្សញ្ហញរប្ត្អ្ារី ោះ។
ន្ររងកត្ ី
លរូរខ្្ញុំ។ ោត្់រសារី ប្ត្រ្ច រ់ការសក ិ ារៅោកល
ខ្្ញុំ
ន្ោកលបងឲ្យោត្់មកពរិ ោធន្៍រលរ ី ងកាយ
លរងកាយខ្មងរប្ៅរទបយ ី ។ ការពា
ន្ចារ់រផ្សតីមមាន្អារមម
ាិ ត្ Talvalkar
លរន្ះគប្ឺ ត្ូវរប្រី ញុំទក ឹ កករៅរលីរង
៍ ថារប្សកឃ្លលន្អាហារវ ិញ រហយ ី អាច្រ រី
ន្ចារ់ពី៥រៅ
១០នាទ។ រពលរន្ះោត្់រសនឲ្ ត ល រ់នន្ការត្មអាហារ។ ោត្់ន្យ ី ី យខ្្ញុំផ្ទលរ់រូ រទមា ិ យថាៈ“ោត្់ធានាច្ុំរពាះខ្្ញុំថា រង កាយររស់ខ្ញ ុំន្ ្ ង ុំ ឆ្រ់រហ័ស ប្រសន្ ្ ររភាគស ញត្រៅ”។ សញត្សត្ាប្ត្ូវ ឹ ឆ្រ់មាន្កមាលង ិ ររីខ្ញ ុំរ ិ
ន្ចាត្់ទញកថាមាន្រប្ោះ
ថានក់ ូច្ទក ឹ រោះរោប្ រ។ អាហារទាុំងរន្ះមន្ ិ ប្មន្សថត្ ិ រៅរប្កាមប្ររ្ទនន្ោច្់សត្ារទបយ ី ។ ការរធាីឲ្យប្ររសីររទបង ្ យគិត្រលីការររោធារ ី នន្សញ ខ្ភាពរន្ះមាន្ភាពប្គរ់ប្ោន្់សប្មារ់ខ្ញ ុំឲ្
ៈរន្តរៅរទៀត្។
៏ ុំ ក XXIX. ច្ារ់ប្រឆ្ុំងន្ង ឹ រទរលមស ី រ វិ ត្តន្៍ ន្ង ិ អ្ុំរពអា ី ណាធរ ិ បរត្យយ ន្ង ិ ការសរប្មច្ច្ត្ ិ ត ល
មត្ ន្ឆ្រ់រហ័ស តាមរយៈលុំប្ហរ ិ ត្ហ្វ័ កតមួយច្ុំន្ួន្ ន្ង ិ ប្កុមប្គូរពទយធានាច្ុំរពាះខ្្ញុំថា ខ្្ញុំអាច្ជាសះរសបយ ី កាយរៅតាមកូន្ធុំត្ូច្ៗរៅត្ុំរន្់ Matheran ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏ ន្រធាី រុំ ី ររៅទរី នាះ។ រ៉ាញប្ន្តោថន្ភាពទក ឹ រៅ ត្ុំរន្់រនាះលុំ លទធផ្សល
កខ្មលង ុំ ប្ លរធាឲ្ ី យការោនក់រៅររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅទីរនាះជួរប្រទះរញ្ហាលុំ
ន្រធាឲ្ ី យទាាធុំ (រន្ធគូទ) ររស់ខ្ញ ុំ្កាន្់ប្ត្មាន្រញ្ហា។ ខ្្ញុំមាន្អារមម
ករុំផ្សញត្។ ជុំងឺរពាះរវៀន្រន្ះជា
៍ ថា រន្ះជាទ
ា កមមមួយសប្មារ់
ខ្្ញុំប្ លប្ត្ូវខ្មលច្រអាន្ឹងការញាុំប្គរ់ប្ររយ៉ាង។ ខ្្ញុំប្ត្ូវចាករច្ញពត្ ី ុំរន្់ Matheran រប្កាយរពលោនក់រៅ ស ត ហ៍។
រោក
Shankarlal
Banker
ជុំរញញឲ្យខ្្ុំរៅប្រក ឹ ារយរល់ជាមួយរោករវជជរ
រពលរន្ះ
ន្កាលយជាអ្នករមល ី ប្ថ្រកាសញខ្ភាពររស់ខ្ញ ុំ្
ាិ ត្ Dalal។ រប្កាយមក រោករវជជរ
ជួរខ្្ញុំ។ សមត្ថភាពនន្ការសរប្មច្ច្ត្ ិ តរហ័សររស់ោត្់
ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំចារ់អារមម
៍។
ន្១
ោត្់
ន្
ាិ ត្ Dalalក៏ ន្មក
ោត្់ន្ិយយថាៈ “ោត្់មន្ ្ យលអវ ិញរទបយ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្ផ្សក ឹ ទឹករោះរនាះ”។ ិ អាច្ពា លរងកាយររស់ខ្ញ ុំឲ្ ី
រលស ី ពរី ន្ះ ប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំ្ទទួលយកការពា
ល
លរោយការចាក់ថានយ ុំ ៉ា ូ វ ោត្់អាច្ធានា
ខ្្ញុំមាន្សភារ ូច្រ ម ី ទាុំងអ្ស់។
ខ្្ញុំត្រវ ិញថាៈ “រោកអាច្ពា លតាមរយៈការចាក់ថានឲ្ ុំ យខ្្ញុំ
ររឿងរផ្សសង រប្ពាះខ្្ញុំ
រោករវជជរ ខ្្ញុំ
ាិ ត្សួរថាៈ “រត្អ្ ី រាី ៅជាការសន្ាររស់ខ្ញ ុំ្”?
ន្ិងវ ិធីប្ លខ្្ញុំ ឹងថា សត្ារោ ន្ិងប្ករីគឺប្ត្ូវ រខ្ពីមររអ្ីមយ៉ាងខ្មលង ុំ រលីទឹករោះរោរន្ះ។ មន្ញសសរទបយ ី ។
ន្ រ៉ាញប្ន្តទាក់ទងន្ង ឹ រញ្ហាទឹករោះរោគជា ឺ
ន្សន្ាមន្ ឹ ទក ិ ផ្សក ឹ រោះរោរទបយ ី ”។
ន្ររៀរររ់ប្ រ់ោត្់អ្ុំពីប្រវត្តិទាង ុំ ប្សុង
ន្រប្រីប្
ន្ិងរហត្ញ ផ្សលរៅពីរប្កាយការសន្ារន្ះ ស់កញ ង ន ុំរ
ប្ពមទាុំងរររៀរ
ី រការនន្ការផ្សលិត្ទឹករោះរោ ប្ លរធាីឲ្យខ្្ញុំ
រប្ន្ថមពីរន្ះខ្្ញុំក៏ ឹងប្ រថា
់ ិន្រធាីររឿងប្រររន្ះ។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី រទីរខ្្ញុំលះរងម
ោតរ់ការសន្ានារន្ះប្គរ់រពលទាុំងអ្ស់។
ន្ថា ោថន្ភាព
ទឹករោះរោមិន្ប្មន្ជាអាហារត្មសប្មារ់ ្រយររស់ ខ្ញ ុំឈ ្ ររៅមាខងប្កបរប្ប្គររស់ខ្ញ ុំ្ ិ
310
នាង
ន្កាត្់សមតព ី ួករយង ី រោយន្ិយយថាៈ “រត្ខ្ ី ញ ុំ្មន្ ិ រ ិរសធន្ឹងការផ្សឹកទក ឹ រោះពប្ពរទឬ”?
រោករវជជរ រហយ ី ”។
ាិ ត្ន្យ ្ ច្ទទួលទាន្ទក ិ យថាៈ “ប្រសិន្ររខ្ ី ញ ុំអា ឹ រោះពប្ព ន្រនាះ វាប្គរ់ប្ោន្់សប្មារ់ោត្់
ខ្្ញុំឯកភាពតាមរយរល់រន្ះ។ រៅរពលប្ លខ្្ញុំរធាកា ្ ន្ាប្ត្ទឹករោះរោ ន្ង ី រសន្ា គខ្ ឺ ញ ុំស ិ ទក ឹ រោះប្ករី
រ៉ាញរណាណះ។
រោយមន្ ិ ទាន្់
តាមរយៈការជារ់ទាក់ទងន្ឹងរហត្ញ ការ ន្ ង ឹ ររឿងទាុំងអ្ស់រន្ះ
៍ ពធ ី មមជាត្ិ
ទក ឹ រោះគប្ឺ គរ់
ខ្្ញុំកស ៏ រប្មច្ច្ត្ ិ តទទួលទាន្ទក ឹ រោះពប្ព។
់ ុំរពាះសច្ចធម៌។ រទៀត្ធុំជាងការលះរងច្
ត រ់រលស ី ត្ាប្គរ់ប្ររ្ទ។
្ន្ាៈច្ង់មាន្ជវី ិត្រន្តរៅ
រទពរិ ោធន្៍នន្ការត្មអាហារ ច្ុំរពាះខ្្ញុំវាជាប្ផ្សនកមួយនន្ការប្ោវប្ជាវរកធម៌អ្ហង ិ ា។ រទពរិ ោធន្៍ ន្
រធាីឲ្យខ្្ញុំរករយ ន្ង ី ិ សរាយច្ត្ ិ ត។
ភាលមៗរប្កាយរពលខ្្ញុំចារ់រផ្សតីមទទួលលទាន្ទក ឹ រោះពប្ព រោករវជជរ
រោយរជាគជ័យរលក ី ប្ន្លងមញ ខ្ររួស។ ររស់ខ្ញ ុំ្ ជាពរិ សសរោយោរប្ត្ប្ពះ ររស់គ
ៈកមាមធិការសតីពីរទរលមីសរ ិវត្តន្៍
ន្ប្
Sobani
ខ្្ញុំ
ន្អ្ន្ញ វត្តការវះកាត្់
ន្ពន្ ិ ត្ ិ យន្ូវរោលរុំ
ងនន្ជីវ ិត្
ជារពលប្ លខ្្ញុំោរ់ជួន្អាន្ោរព័ត្មា ៌ ន្នន្រ
ន្ិងអ្ុំរពីអាណាធិរបរត្យយ
ប្ លរទីរប្ត្ប្ត្ូវ ន្រ
យការ
៍
ះពញមពផ្សាយ។
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំភា្ក់ខ្ួ លន្ប្ពឺត្។ រោក Shankarlal Banker ន្ិងរោក Umar
រ់ខ្ញ ុំ្ជារយរល់ថា ខ្្ញុំគួរចាត្់វ ិធាន្ការភាលមៗរៅកនញងរញ្ហារន្ះ។ ប្រប្ហលជារយៈរពល១ប្ខ្រប្កាយ
ន្រធាី ុំរ
ប្ លធាលរ់
ន្ជាសះរសបយ ី ពជ ី ុំងឺ
ន្ទញ កការររជារប្ច្ន្ ី ឲ្យខ្្ញុំរុំរពញរន្តរទៀត្។
រប្កាយរពលចារ់រផ្សតីមជាសះរសបយ ី ពីជុំងវឺ ិញ
អ្ន្ញោសន្៍រៅកនញងោរព័ត្៌មាន្រន្ះ មក ខ្្ញុំ
រៅរពលខ្្ញុំ
ាិ ត្ Dalal
ី ររៅកាន្់ទីប្កុង Ahmedabad ។ ខ្្ញុំ ន្ររាញពីការកតី
ន្មករមីលប្ថ្ខ្្ញុំររៀងរល់នថ្ៃ។
ខ្្ញុំន្ិយយរៅកាន្់ោត្់ថាៈ
រមភររស់ខ្ញ ច្ ុំ្ ុំរពាះរោក Vallabhbhai
“ប្ត្ូវប្ត្រធាីអ្ាីមួយ”។
ោត្់សួរត្រវ ិញថាៈ
“រ៉ាញប្ន្តរត្ីរយង ី អាច្រធាីអ្ាី ន្សថិត្កនញងកាលៈរទសៈរន្ះ”។ ខ្្ញុំរ្លីយថាៈ “ប្រសិន្ររីមន្ញ សសមួយកាតរ់ត្ូច្អាច្រករឃញ ី ពី សញ្ហញនន្ការសន្ាការអ្ត្់ធមត្់ ន្ិងវ ិធាន្ការប្ លរលីករទបង ី ប្ត្ូវ រយង ី ប្សាងរកន្ូវរោលការ
៍ អ្ហង ិ ា”។
ន្អ្ន្ញម័ត្រៅជាច្ារ់រ ីមបប្ី រឆ្ុំងរនាះ
ូ រច្នះ
រប្កាយពីជប្ជកោនមក ជាលទធផ្សលរយង ី សរប្មច្ឲ្យមាន្ការប្រជញុំត្ូច្មួយជាមួយមន្ញ សសមួយច្ុំន្ួន្ប្ លមាន្
ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយខ្្ញុំ។ អ្ន្ញ ោសន្៍ររស់គ ធិរបរត្យយ រ
យការ
៍
ៈកមាមធិការប្គរ់ប្គងរទរលមីសរ ិវត្តន្៍ ន្ិងការប្រប្ពឹត្តអ្ុំរពីអាណា
ច្ុំរពាះខ្្ញុំហាក់ ូ ច្ជាោមន្ភាពយញត្តិធម៌ទាល់ប្ត្រោះតាមរយៈ្សតញតាងប្ លប្ត្ូវ ន្រ
រហយ ី ខ្្ញុំមាន្អារមម
ះពញមពរៅកនញង
៍ ថា ជាការមិន្រោរពច្ុំរពាះប្រជាជន្ទាល់ប្ត្រោះ។ ពប្រងនន្រោលការ
អ្ហង ិ ា ប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី កនញងកិច្ចប្រជញុំរនាះ រហយ ី ខ្្ញុំរៅចាុំ ន្ថា ពប្រងរនាះប្ត្ូវ ទាុំងអ្ស់។ រោក Shankarlal Banker
៍
ន្ច្ញះហត្ថរលខ្មរោយភាគី
ន្ចារ់រផ្សតីមរធាីសកមមភាពប្សរតាមញត្តិរនាះរោមះអ្ស់ពីច្ិត្ត រហយ ី រន្ះ
ជារលីកទី១រហយ ី ប្ លខ្្ញុំរឃញ ី ពីសមត្ថភាពអ្ោចរយទាក់ទងន្ឹងការររៀរច្ុំ ន្ិងជួយប្ទប្ទង់ការររ។ ោថរ័ន្ោច្់រោយប្ទបកមួយប្ លប្ត្ូវ
ន្រៅថា សភានន្អ្ហិងា ប្ត្ូវ
ន្ររងកីត្រទបង ី តាមការផ្សតួច្រផ្សតីម
ររស់ខ្ញ ុំ។ ្ រហត្ញ ូរច្នះ សមាជិកសុំខ្មន្់ៗនន្ោថរ័ន្រន្ះប្ត្ូវ ន្យកមកពីទីប្កុងរញមនរ ជាកប្ន្លងប្ លការយល័ យ ិ កណា ត លសថិត្រៅ។ ខ្្ញុំ
ន្កាលយជាប្រធាន្ សភានន្អ្ហង ិ ា រន្ះ។ ភាលមៗរប្កាយពីការររងកីត្ខ្្ញុំរឃញ ី ថា វាមិន្ទុំន្ងជាមាន្
ឱ្កាសប្សរោនរប្ច្ីន្រវាងរូរខ្្ញុំ
ន្ិងវ
ណៈរ្ញវន្តប្ លជាសមាជិកញ នងសភារន្ះ។
ការទទូច្សញុំឲ្យរប្រីប្
ស់ភាោ
គូចារ៉ា ត្រៅកនញងសភារន្ះ ប្ពមទាុំងវ ិធីោហ្វសតនន្ការរុំរពញការររមួយច្ុំន្ួន្ររស់ខ្ញ ុំ្ហាក់ ូ ច្ជាប្រលក ប្ លរធាីឲ្យពួក រគ
រមភ ន្ិងខ្មមស់រអ្ៀន្ខ្មលង ុំ ប្ រ។
311
ចារ់តាង ុំ ពកា ី រររងកីត្មក ច្ុំរពាះខ្្ញុំច្ាស់ណាស់ថា សភារន្ះន្ឹងមន្ ិ អាច្សថត្ ិ រសថរ
ន្យូ រអ្ប្ងាងរទបយ ី ។
ខ្្ញុំរឃញ ន្ចារ់រផ្សតីមរធាឲ្ ី ថា ការរញ្ហជក់អ្ុំពីសច្ចធម៌ ន្ង ិ រោលការ ៍ អ្ហង ិ ា ី យសមាជិកមួយច្ុំន្ួន្មន្ ិ រពញច្ត្ ិ ត រទបយ ី ។ យ៉ាងណាក៏រោយ រៅ ុំណាក់កាល ុំរូងនន្សកមមភាពថ្មីររស់ពួករយង ី រធាីឲ្យមាន្រពលរវោលអជារប្ច្ីន្ រហត្ញ ការ
៍ រកត្ ី រទបង ី មាន្ជារន្តរនាារ់។
XXX. រហត្ញការ ប្សររពលន្ឹងការប្រមូលកមាលង ុំ
ប្គរ់ប្គងរទរលមីសរ ិវត្តន្៍
៏ ោចរយ ៍ អ្
ន្ិងសរមលងរ ីមបរី ធាីញត្តិប្រឆ្ុំងន្ឹងរ
យការ
៍ ររស់គ
ៈកមាមធិការ
ន្ិងអ្ុំរពីអាណាធិរបរត្យយ រោឋ្ិ លរត្ប្ត្ ររងកីន្ការររតជា្ច្ិត្តរ ីមបរី ធាីឲ្យអ្ន្ញោសន្៍ ឹ
ររស់ខ្ួ ន្មាន្ប្រស ល ិទធភាព ន្ិងជាលទធផ្សល ច្ារ់សតីពីការប្គរ់ប្គងរទរលមីសរ ិវត្តន្៍ ន្ិងអ្ុំរពីអាណាធិរបរត្យយប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញ មត្ ័ ។
កនញងមួយជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំ្ធាលរ់
ន្ច្ូលរួមកនញងន្ីត្ិវ ិធីររស់សភាអ្ងាន្ីត្ិរ្ញត្តិឥណា ា
រហយ ន ី មតងរនាះគឺកញ ងរពលព ិភាការ ញរោលច្ារ់រន្ះប្ត្មតង។ រោក Shastriji ប្ លោត្់ ន្ប្ពមាន្ជាច្ុំៗច្ុំរពាះរោឋ្ិ
លប្ត្មតង។ រោកអ្្ិ
ន្ប្ត្មួយរលីកគត្់
ន្ប្ថ្លងសញន្ារកថារ ុំជួលច្ិត្តមួយ
លហាក់ ូច្កុំពញងោតរ់សញន្ារកថារនាះយ៉ាងយក
ច្ិត្តទញកោក់ រោយប្្នកររស់គូររស់ោត្់សមលឹងរមីលរោក Shastrijiប្ លជារញគាលមាន្រទពយរកាសលយខ្មងរវាហា សមតី។ ខ្្ញុំគិត្ថា ប្រសិន្ររីរោកអ្្ិ ់ ក់ ូរចានះប្ រ។ អ្នករគងលងល
លមិន្រធាីអ្ាីមួយរប្ៅប្ត្ពីការចារ់អារមម
រ៉ាញប្ន្តរត្ីអាច្ោស់មន្ញសសរគងលក់ឲ្យភា្ក់
ររស់រោឋ្ិ រោឋ្ិ
៍ រនាះ ការពិត្ណាស់ោត្់រី ូច្ជា
ន្រទ ប្រសិន្ររីមន្ញសសរនាះរធាីពញធជារ ករនាះ។ រន្ះជាជុំហរ
ល។ រសច្កតីសរប្មច្ច្ិត្តប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី ។ សញន្ារកថាប្ពមាន្ររស់រោក Shastriji មិន្ ន្រធាីឲ្យ
លចារ់អារមម
៍ រនាះរទបយ ី ។
សថិត្កនញងកាលៈរទសៈរន្ះ ខ្លួន្ខ្្ញុំអាច្ប្ត្ឹមប្ត្យុំរៅកប្ន្លងទីររហារោឋន្ ូ រចានះប្ រ។ ខ្្ញុំ
រោយរោមះអ្ស់ពីច្ិត្តជាមួយរោកអ្្ិ
ោត្់ប្ លកនញងអ្ត្ថន្យ ័ រញ្ហជក់ប្ រ់ោត្់ថា រោលការ
ល។ ខ្្ញុំ
ន្ទាុំងរផ្ស្ីលិខ្ិត្ជាលកខ
វ ិធាន្ការររស់រោឋ្ិ
ន្ជប្ជករញ្ហារន្ះ
ៈឯកជន្ ន្ិងជាោធារ
ៈជូន្រៅ
លមន្ ិ អាច្រធាីឲ្យខ្្ញុំមាន្ជរប្មីសអ្ាីរប្ៅពីរ ិរត្តិ
៍ អ្ហង ិ ារទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តលខ្ ិ ត្ ិ ទាុំងរនាះវាោមន្ប្ររយជន្៍រទបយ ី ។
ច្ារ់រន្ះរៅមិន្ទាន្់ច្ញះរជកិច្ចថាជាច្ារ់រៅរទបយ ី ។
យ៉ាងណាក៏រោយ
រទាះរីជាខ្្ញុំសត្ ថិ កនញងោថន្ភាពមិន្អ្ុំរណាយផ្សល
រ៉ាញប្ន្តរៅរពលប្ លខ្្ញុំទទួលការអ្រ្ជ ីញពីទប្ី កុង Madras ខ្្ញុំ ន្សរប្មច្ច្ត្ ិ តទទួលយក ហាន្្ ិ ័យរយៈរពលយូរអ្ប្ងាង។ កនញងកុំទបញងកច្ ិ ចប្រជញរុំ នាះ ខ្្ញុំមន្ ិ ោមន្រពលរវោប្គរ់ប្ោន្់រ ីមបរី លក ី ពរី យរល់ ររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ ភាពខ្ាះសមត្ថភាពរ ីមបរី ោះប្ោយរញ្ហានាកនញងប្រជញុំរៅប្ត្ប្ត្ូវរងចាុំ ប្ ល។ ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ លមាន្អារមម
៍ ថាសញខ្ប្សួលរទបយ ី កុំទបញងរពលោនក់រៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង។
ការររប្ លខ្្ញុំអ្ន្ញវត្តកន្លងមករៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
សូមអ្រគញ
ប្ លរធាីឲ្យរូរខ្្ញុំមាន្សិទព ធិ រិ សសមួយជាមួយជន្ជាត្ិ
តាមល ន្ង ្ លខ្ ី ិ ជន្ជាត្រិ ត្ទបូហាូ ប្ពមទាុំងអ្នករល់ោនប្ លមិន្ ន្រិ ិរសធន្ង ឹ ជុំរន្ឿររស់ខ្ញ ុំ។ ិ ត្ ិ អ្រ្ជ ីញរន្ះប្ត្ូវ
ន្ច្ញះហត្ថរលខ្មរោយរោក Sjt. Kasturi Ranga Iyengar ។ រ៉ាញប្ន្ត តាមអ្ាប្ី លខ្្ញុំ ឹង អ្នកប្ លរៅពីរប្កាយការ ុំ ូ ងប្ លខ្្ញុំជួរោត្់ អ្រ្ជ ីញរន្ះគឺរោក Rajagopalachariរៅវ ិញរទ។ អាច្ន្ិយយ ន្ថា រន្ះជារលក ី រ រន្ះជារពលប្ លពួករយង ី ន្
ន្ោាល់ពីរញគាលក ិ លកខ
ថ្មីៗរន្ះ រោក Rajagopalachari
ៈររៀងៗខ្លួន្ររស់ពួករយង ី រៅវ ិញរៅមក។
ន្ចាករច្ញពទ ី ីប្កុង Salem មករស់រៅប្រករវ ិជាជជីវៈច្ារ់រៅ
កនញងទប្ី កុង Madras តាមការអ្រ្ជ ីញររស់មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតជារប្ច្ីន្ ូច្ជា រោក Sjt. Kasturi Ranga Iyengar ការមក ទរី ន្ះក៏រ ីមបច្ ី ូ លរួមររប្មកា ី រររោធារ
ៈផ្សងប្ រ។ រន្ះជារពលប្ លរយង ី
ន្ជួរោនរៅទប្ី កុង Madras ។
312
រនាារ់ពរី យង ី
ន្ោនក់រៅជាមួយោនអ្ស់រយៈរពលពរី
ឬរនី ថ្ៃមក
ខ្្ញុំ
ន្ោាល់រញគាលក ិ លកខ
ៈររស់ោត្់។
់ ា ទបូប្ លពួករយង រងហា ី ោនក់រៅគជា ឺ កមមសទ ិ រធិ រស់រោក Sjt. Kasturi Ranga Iyengar រហយ ី ខ្្ញុំចារ់អារមម រឃញ ី ថា
ពួករយង ី ហាក់ ូ ច្ជារ្្ៀវររស់ោត្់ ូរចានះប្ រ។
រទាះជាយ៉ាងណា
រោក
៍ ន្
Mahadev Desai
ប្កប្ប្រខ្លួន្ខ្្ញុំ។ ភាលមៗរប្កាយមក ោត្់ក៏មាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជិត្សនត្ ិ ជាមួយរោក Rajagopalachari ។ ររៀងរល់នថ្ៃ ពួករយង ន្ពិភាកាោនអ្ុំពីប្ផ្សន្ការប្រយញ ទធប្រឆ្ុំង រ៉ាញប្ន្តរប្ៅពីការប្រជញុំជាោធារ ី
ៈ ខ្្ញុំមន្ ិ
អាច្គត្ ិ ល់កមមវ ិធីណាមួយរផ្សសងរទៀត្រទបយ ី ។ ខ្្ញុំរកន្ក ឹ មន្ ិ រឃញ ី ថា រត្ប្ី ត្ូវជុំទាស់ន្ង ឹ រទរញ្ហជសញវី ិលប្រឆ្ុំងន្ង ឹ ច្ារ់រន្ះយ៉ាង ូច្រមតច្ ប្រសន្ ិ ច្ូលជាធរមាន្រនាះ។ ច្ារ់រន្ះអាច្មន្ ិ រោរព ឱ្កាសរធាីប្រររន្ះ។
រប្កាយមក រោក Sjt. Kasturi Ranga Iyengar
ន្ លញះប្តាណារោឋ្ិ
លផ្សតល់
ន្អ្ុំពាវនាវឲ្យមាន្សន្និសទ ឹ នាុំប្ទងប្់ ទាយ ី នន្ថានក់ ក
ត្ូច្មួយរ ម ី បស ី រប្មច្ច្ិត្តរលរ ី ញ្ហារន្ះ។ កនញងច្ុំរណាមអ្នកប្ លរលច្រធាលជាងរគរៅកនញងសន្នស ិ ទ ី រនាះគរឺ ោក Sjt. Vijayaraghavachari ។ ោត្់រសនីជារយរល់ថា ខ្្ញុំគួរប្ត្ររៀរច្ុំជារសៀវរៅសតីពកា ី រវ ិទាោហ្វសតនន្រោលការ អ្ហ ិ ង ិ ារន្ះរោយររៀរររ់ឲ្យ ន្លុំអ្ត្ ិ ។ យ៉ាងណាខ្្ញុំទទួលោាល់ន្ូវសុំរ រយង ី
រលឿន្ជាងសពាមួយ ង។ ខ្្ញុំ
ី រន្ះមករធាឲ្ ី យ
ន្ទទួលព័ត្មា ៌ ន្ថា
ធរមាន្។ កនញងយរ់រនាះ ខ្្ញុំ
ខ្្ញុំគត្ ិ ថាភារកច្ ិ ចរន្ះហាក់ ូច្ជារលស ី ពស ី មត្ថភាពររស់ខ្ញ ុំ្ ន្រប្ច្ីន្តាមប្ លអាច្រធារី ៅ ន្។
ច្ារ់សតីពីរទរលមីសរ ិវត្តន្៍
ន្រគងលក់ប្សររពលរពលគិត្ ល់រញ្ហារន្ះ។ លញ ះប្ពឹករទបង ី ខ្្ញុំ
ភាលមៗ
ន្គិត្ ល់គុំន្ិត្មួយប្ លអាច្ជាការយល់សរតិកថា ៏
ន្ររររ់រហត្ញការរន្ះទាុំងប្សុងឲ្យរោក Rajagopalachari មាន្គុំន្ិត្មួយរកីត្រទបង ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំថា
រួមោនមួយ។
រោក Rajagopalachari
ន្រប្កាកពីរគង
ប្ពហាមប្ោងៗ
ន្ទទួលយកសុំរ
រ ីមបរី ធាីកូ កមមអ្ត្់អាហារ
ី ររស់ខ្ញ ុំ្។ មិត្ត្ហ្វ័ កតមួយច្ុំន្ួន្រទៀត្ក៏ ន្ោាគមន្៍ច្ុំរពាះ ន្កុំ
ត្់យកនថ្ៃទី ៣០ ប្ខ្មីនា ឆ្ន១ ុំ ៩១៩
ន្ផ្ទលស់រូ រជារន្ត ត រនាារ់រៅនថ្ៃទី៦ ប្ខ្រមោ វ ិញ។ រោយោរពួករយង ី មាន្រយៈរពលកនញង
ឹ ងរន្ះ ូរច្នះរធាីរយង ី ក៏ចារ់រផ្សតីមរធាីការរររន្ះកនញងរពលប្ត្មួយ។
រត្ីន្រណារៅ ឹងថារហត្ញ ការរន្ះរកីត្រទបង ី
ចារ់ពីទីប្កុងរហូត្ ល់ប្សុក្ូមិ អ្ោចរយមួយ។
រនាារ់ពីរធាី ុំរ
ប្ខ្រមោ ន្ង ិ ទទួល
ន្ច្ូលជា
រយង ី គួរអ្ុំពាវនាវ ល់ប្រជាជន្ទាុំងមូលកនញងប្ររទសឲ្យរធាីកូ កមម
គុំន្ិត្ផ្សងប្ រ។ កាលរររច្ឆ ិ ទសប្មារ់រធាីកូ កមមរោយអ្ត្់អាហារប្ត្ូវ រ៉ាញប្ន្តរប្កាយមកប្ត្ូវ
ន្។
ប្ត្ូវ
រ៉ាញប្ន្តរទាះ
ន្ោតរ់។
រយង ា ផ្ទអកអាជីវកមមររស់ពួករគកនញងនថ្ៃរនាះ ី អាច្សញុំឲ្យប្រជាជន្ឥណា
ន្ិងរ ីមបរ ី ួងសួង។
ការជូន្ ុំ
ន្ិងអ្ុំរពីអាណាធិរបរត្យយ
៍
ន្យ៉ាង ូច្រមតច្?
ប្រជាជន្ឥណា ា ទាុំមូល
ន្ចារ់រផ្សតីមរធាីកូ កមមរោយអ្ត្់អាហាររៅនថ្ៃរនាះ។
XXXI. ស ត ហ៍ប្ លគួរឲ្យច្ងចាុំ-I
ន ា ប្រ៉ាកខ្មងត្បូង ខ្្ញុំក៏ ី ររយៈរពលខ្លក ី ញ ងប្ររទសឥណា
ពីមានក់រៅមានក់
រន្ះជារហត្ញ ការ
៍
ន្មក ល់ទប្ី កុងរញមនរ រៅនថ្ៃទី ៤
ន្ោរមួយពីរោក Sjt. Shankarlal Banker រសនស ី ញុំឲ្យខ្្ញុំររាញវត្តមាន្សប្មារ់ការចារ់ការ
រធាីកូ កមមរោយអ្ត្់អាហាររៅនថ្ៃទី ៦ ប្ខ្រមោ។ រ៉ាញប្ន្តទន្ាឹមន្ង ឹ រន្ះ ទប្ី កុងរ លី
ន្អ្ន្ញវត្តកូ កមមរោយអ្ត្់អាហាររន្ះរួច្ជារប្សច្ រៅនថ្ៃទី ៣០ ប្ខ្
មនា ី ។ រៅទរី ន្ះ ពាកយសុំ ីររស់ឥសោ ី ា មិ Shraddhanandji ន្ង ិ ឥសី Hakim Ajmal Khan Sahebគជា ឺ ច្ារ់។ ព័ត្មា ៌ ន្អ្ុំពីការពន្ាររពលរធាក ី ូ កមមរៅនថ្ៃទី ៦ ប្ខ្រមោ
ន្មក ល់ទរី ន្ះយត្ ឺ រពល។ ទប្ី កុងរ លី មន្ ិ ធាលរ់
313
៏
មាន្រហត្ញការ ឥសោ ី ា មិ
Shraddhanandji ប្ត្ូវ
ពអ្ ី ប្ាី លរោឋ្ិ រថ្រ្លង ី ន្ង ិ ប្ត្ូវ
៍ ប្រររន្ះរទបយ លី ោសន្ក ី ពម ី ញ ន្មក។ ទាុំងមូសម ិ ន្ង ិ ហិ ូ ា ោសន្ក ិ ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យប្ថ្លងសញន្ារកថារៅកនញងពធ ិ រី ន្ះ។
លអាច្ប្គរ់ប្គង
ប្កុមរ៉ាូលីស
រហត្ញការ
ន្ប្ត្ួត្ពិន្ត្ ិ យកបួន្កូ ករប្ លរធាី ុំរ
៍ កូ កមមរន្ះរលស ី ី ររៅកាន្់ោថន្យ ី
ញ់ ប្រហាររលវី ូង៉ា កូ កររណា ត លឲ្យមាន្មន្ញសសោលរ់ ន្ង ិ ររួសជារប្ច្ន្ ី នាក់ រប្កាយមក
ន្ររីកការ
ន្ោធារ
ន្។
ន្រួររួមោនជាធលញងមួយ។
ៈជន្រថាកលរទាសយ៉ាងខ្មលង ុំ ។
ភាលមៗរប្កាយរហត្ញ ការ
៍ រន្ះ
រោក
Shraddhanandji
ន្រកាះរៅខ្្ញុំជារនាាន្់ឲ្យមកកាន្់ទប្ី កុងរ ល។ ី ខ្្ញុំរផ្ស្ីោរត្រវ ិញរោយន្ិយយថា ខ្្ញុំន្ង ឹ រៅកាន្់ប្កុងរ លីភាលមៗ
រប្កាយពក ី ូ កមមរៅទីប្កុងរញ មនរ
ន្រ្ច រ់ រប្កាយនថ្ៃទី ៦ ប្ខ្រមោ។
រៅប្ពឹកនថ្ៃទ៦ ី ប្រជាជន្រស់រៅទប្ី កុងរញមនរ
មកកបន្រន្ះប្ត្ូ វ ន្ប្ហររន្តមកកាន្់ត្ុំរន្់ ួ ខ្
ៈមូសម លី ោសន្ក ិ
ច្ុំរណាមពួករយង ី
ន្ប្រមូ លផ្សតញុំជាកបួន្ប្ហរមកកាន្់ត្ុំរន្់ Chowpati រនាារ់
Thakurdvar។
ន្ច្ូលរួមយ៉ាងរប្ច្ន្ ី កញះករ។
កបន្រន្ះមាន្ហ្វសត ី ួ
ចារ់ពត្ ី ុំរន្់
ន្ិងកញមារច្ូលរួមត្ច្ ិ ត្ួច្រ៉ាញរណាណះ
Thakurdvar
មាន្ប្កុមកូ ករមួយកនញង
ន្នាុំោនច្ូលកនញងវ ិហារអ្ញោ ី ល មមួយកប្ន្លងប្កបររនាះ ជាកប្ន្លងរោកប្សី Naidu ន្ង ិ រូរខ្្ញុំប្ត្ូវ
ន្
រសនីសញុំឲ្យប្ថ្លងសញន្ារកថា រហយ ល ី រៅច្ញងរ្ច រ់នន្សញ ន្ារកថា ខ្្ញុំ ន្រសនីសញុំ ល់អ្នកច្ង់រកាពាកយសន្ាររស់ខ្ួ ន្អាច្ ុំ ន មតងរទៀត្រៅប្ពឹកប្សអក កនញងរោលរុំ ងរធាក មកជួរជញោ ី ូ កមមរន្ះ ប្ ល។ ោមន្អ្ាីប្ លប្ត្ូវន្ិយយរទបយ ី
មាន្ការររៀរច្ុំទាង ុំ មូលប្ត្ូវ
កូ កមមអ្ត្់អាហារកនញងទីប្កុងរញ មនរ
ប្ត្ូវ
័ ។ ន្អ្ន្ញវត្ារោយរជាគជយ
ន្រធាីរទបង ី រ ីមបប្ី រឆ្ុំងន្ឹងរទរ្ញត្តិនន្ច្ារ់រន្ះ។ រញ្ហាពីរ ឬរី ប្ត្ូវ
ពិភាកា។ ពួករយង ី សរប្មច្ច្ិត្តថា ការមិន្ោតរ់រទរញ្ហជសញីវ ិលគួរប្ត្ូវ
ន្រធាីរទបង ី ប្ផ្សអកតាមច្ារ់ រប្ពាះវាមាន្ភាព
រយប្សួលជាងឲ្យពួករគរធាីសកមមភាពតាមរយៈការប្រមូ លផ្សតញុំប្ទងប្់ ទាយធុំប្រររន្ះ។ ពន្ធរលីអ្ុំរិលប្ត្ូវ ទញកថាោមន្ភាពប្ត្ឹមប្ត្ូវទាល់ប្ត្រោះ
ន្យកមក
រហយ ី រពលខ្លះច្លនានន្កូ កមមរន្ះក៏ប្ត្ូវ
ន្ ចាត្់
ន្រផ្ទតត្រលីការលញររចាលការ
យកពន្ធរន្ះប្ រ។ រសៀវរៅពីរកាលររស់ខ្ញ ុំប្្ លររៀរររ់ជាភាោគូចារ៉ា ត្អ្ុំពីភាពខ្ញ សច្ារ់នន្រញ្ហារន្ះប្ត្ូវ កមករប្រីសប្មារ់រោលរុំ រោលរុំ
ងរន្ះ។ ការរ ះពញមព ន្ិងលក់រច្ញរោយររីកច្ុំហរជាររឿងរយប្សួលរុំផ្សញត្ររប្មីឲ្យ
ងរន្ះ។ រហត្ញ ូរច្នះ រសៀវរៅថ្ត្ច្មលងជារប្ច្ីន្ប្ត្ូវ
ជួរជញុំោនរពលោៃច្ប្ត្ូវ
ះពញមពផ្សាយ ន្ិងររៀរច្ុំលក់រច្ញរៅរពលការ
ប្កុមសម័ប្គច្ិត្ត ន្យករសៀវរៅប្ លប្ត្ូវ ន្ហាមឃ្លត្់លក់ជូន្ឲ្យប្កុមកូ ករប្ ល
រល់រសៀវរៅប្ លប្ត្ូវ
កិច្ចររស់ខ្ញ ុំ្ប្ លប្ត្ូវពន្យល់ប្ រៅប្ លប្ត្ូវ
ន្រ
ន្រ្ច រ់ រនាារ់កូ កមមអ្ត្់អាហារប្ត្ូវ ន្រ្ច រ់។
រៅោៃច្នថ្ៃទី៦
មកច្ូលរួម។
ន្ថ្ត្ច្មលងទាុំងអ្ស់
រ់ពួករគថា ពួករគអាច្ន្ឹងប្ត្ូវ
ប្ត្ូវ
ន្លក់រច្ញរសាីរោមន្សល់។
ទិញរសៀវរៅរន្ះរទបយ ី ។
ន្
វាជាកាត្ពា
ន្រគចារ់ខ្ួ ន្ ល ឬឃញ ខ្ ុំ ួ ន្ ល ប្រសិន្ររីពួករគទិញរសៀវ
ន្រគចាត្់ទញកថាខ្ញសច្ារ់រន្ះ។ រ៉ាញប្ន្ត ប្កុមកូ ករទាុំងោមន្អារមម
រៅប្ពឹករនាារ់
ន្យ
៍ ្័យខ្មលច្ពីការជារ់ពន្ធរោយការ
កិច្ចប្រជញុំមួយរផ្សសងរទៀត្ប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី រ ីមបព ី ិន្ិត្យរមីលរលីការសន្ានានាទាក់ទងន្ង ឹ
ការរធាីពហកា ិ រមិន្ទិញសមាភរនាុំច្ូល មួយច្ុំន្ួន្
ន្ិងការរួមរួមោនរវាងហិ ូ ា -មូសលីមោសន្ិក។ ខ្្ញុំរៅចាុំ ន្ថា មាន្ហ្វសតី ន្ររាញវត្តមាន្កនញងកុំទបញងកិច្ចប្រជញរុំ នាះ ច្ុំប្ កវត្តមាន្រញ រសមាន្ច្ុំន្ួន្ត្ិច្រុំផ្សញត្។ ខ្្ញុំក៏ ន្ពប្រង
លិខ្ិត្សតីពីការសន្ា ន្ិង ន្យកមកតាមខ្លួន្ផ្សងប្ រ។ ខ្្ញុំពន្យល់យ៉ាងហមត្់ច្ត្់អ្ុំពីអ្ត្ថន្័យនន្ការសន្ារន្ះ។ រធាី ុំរ
រពលរន្ះខ្្ញុំសូមរប្ងារអារមម
៍ រោកអ្នកមកកាន្់ររឿងរ៉ា វប្ ល
ី រមកកាន្់ទីប្កុងរ លី ន្ិងទីប្កុង Amritsar។ រពលរធាី ុំរ
ន្រកីត្រទបង ី រន្ត។ រៅយរ់នថ្ៃទី៧ ខ្្ញុំ ន្
ី រមក ល់ទីប្កុង Mathura រៅនថ្ៃទ៨ ី ខ្្ញុំ
លឺពាកយច្ចាមអារមអ្ុំពីការចារ់ខ្ួ ន្ខ្្ ល ញ ុំ។ រច្ញពីទីប្កុង Mathura មក រោក Acharya Gidvani ន្ិងប្
រ់ពត្ ័ ៌មាន្ច្ាស់ការថា ខ្្ញុំន្ឹងប្ត្ូវរគចារ់ខ្ួ លន្ រហយ ្ ន្ធញរៈចាុំ ច្់អាច្ប្ ី ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំមា
ន្
ន្មកជួរ
រ់ោត្់ឲ្យជួយ
ន្។
314
ខ្្ញុំ
ន្អ្រគញ
ច្ុំរពាះោត្់សប្មារ់ការមាន្រុំ
ងជួយរូរខ្្ញុំ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្
ររីខ្ញ ុំគ ្ ត្ ិ ថាជាររឿង
ន្ធានាច្ុំរពាះោត្់វ ិញថា រៅរពល ន្ង ិ ប្រសិន្
ុំ ច្់ ខ្្ញុំមន្ ិ រធាឲ្ ី យខ្លួន្ឯងជួយរញ្ហារនាះរទបយ ី ។ មញន្រពលរថ្រ្លីងរធាី រុំ ី រ ល់ោថន្យ ី ទីប្កុង Palwal ខ្្ញុំ ន្ទទួលលខ្ ិ ត្ ិ ជាោយលកខ
អ្ត្ថន្័យថា ខ្លួន្ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្ហាមឃ្លត្់មិន្ឲ្យច្ូលកនញងប្ ន្ ីរ ឋ ឲ្យមាន្ភាពច្ោច្ល។ រធាី ុំរ
ី ររៅកាន្់រ ឋ
រ៉ាូលស ី
៍ អ្កសរមួយកនញង
Punjabរទបយ រប្ពាះវត្តមាន្ររស់ខ្ញ ុំន្ ្ ង ត ល ី ឹ រណា
ន្សញុំឲ្យខ្្ញុំច្ញះរច្ញពីរថ្រ្លីង។
ខ្្ញុំ
ន្រ ិរសធរោយន្ិយយថាៈ
“ខ្្ញុំ
Punjab ត្រតាមការអ្រ្ជ ីញ មន្ រ៉ាញប្ន្តជាការរធាីឲ្យ ី បរ ី ភាពច្ោច្លរទបយ ិ ប្មន្រ ម ី រងកត្ ី
ភាពច្ោច្លរន្ះប្ោកប្ោន្តរៅវ ិញរទ”។ រហត្ញ ូរច្នះ ខ្្ញុំសញុំរទាសច្ុំរពាះការមន្ ិ អ្ន្ញវត្តតាមរទរញ្ហជរន្ះ។ ខ្្ញុំ
ន្ប្
រថ្រ្លង ី
ន្រៅ ល់ោថន្ីយទប្ី កុង Palwal រហយ ី រពលរនាះរោក Mahadev ក៏ ន្មកជាមួយខ្្ញុំប្ រ។
រ់ោត្់ឲ្យរន្ត ុំរ
ី ររៅកាន្់ទប្ី កុងរ លី
រ ម ី បប្ី
រ់រហត្ញការ
៍ ប្ ល
ន្រកីត្រទបង ី ល់ឥសីោាមិ
Shraddhanandji ប្ពមទាុំងប្ រ់មន្ ិ ឲ្យប្រជាពលរ ឋរៅទរី នាះច្ោច្លរទបយ ី ។ ោត្់សួរខ្្ញុំថា រហត្ញអ្ាី រ រិ សធនន្រទរញ្ហជរន្ះ រហយ ី ប្ររជាទទួលយកទ
ា កមមរៅវ ិញ។
ន្ជាខ្្ញុំ
រពលមក ល់ោថន្យ ី រថ្រ្លីងកនញងទប្ី កុង Palwal ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្រ៉ាូលស ី ឃ្លត្់ខ្ួ លន្។ ភាលមៗរប្កាយមក រថ្រ្លង ី
ពទ ី ប្ី កុងរ លី Mathura
ន្មក ល់។ ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្នាុំខ្ួ ន្ច្ូ ល លរៅកាន្់រថ្រ្លីងរោយរ៉ាូលស ី ទាុំងរនាះ។ រៅរពលមក ល់ទប្ី កុង
ខ្្ញុំប្ត្ូវ
ន្នាុំខ្ួ ន្មកកាន្់ ល រនាាយទាហាន្
រធាីអ្ាីច្ុំរពាះខ្្ញុំ រហយ ី ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្ិងរន្ត ុំរ
រ៉ាញប្ន្តោមន្មហ្វន្តីរូ ល ៉ា ីសណាមានក់ប្ រ់ខ្ញ ុំ្ថារត្ីពួករគន្ឹង
ន្នាុំខ្ួ ន្រៅកប្ន្ល ល ងណារទៀត្រនាះរទ។ រៅរមា៉ាង ៤ រទៀរ្លឺ ខ្្ញុំប្ត្ូវ
ី រតាមរថ្រ្លីងមួយរផ្សសងរៅរឆ្ពះមកទីប្កុងរញមនរ។
Madhopur
រោកអ្ធិការ
រពលប្ត្ូវ
ន្នាុំខ្ួ ន្មក ល ល់ទីប្កុង
Bowringជាអ្នកទទួលរន្ាញកនាុំខ្ួ ន្ខ្្ ល ញ ុំរន្តរទៀត្។
ទីប្កុងរញ មនរ វ ិញរប្ពាះរូរខ្្ញុំមិន្ប្ត្ូវ ខ្្ញុំមិន្អាច្រោរពតាមរទរញ្ហជរន្ះ
ន្ោស់ឲ្យភា្ក់ Sawai
ោត្់ ន្សញុំឲ្យខ្្ញុំប្ត្ទបរ់រៅកាន្់
ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យ្លងកាត្់ ឬច្ូលកនញងរ ឋ Punjab រទបយ ី ។ ខ្្ញុំត្ររៅោត្់វ ិញថា
ន្រទ រហយ ៏ ិន្ទាន្់រប្ត្ៀមររៀរច្ុំខ្ួ ន្ប្ត្ទបរ់ ល រៅវ ិញប្ រ។ ី ខ្្ញុំកម
រប្កាយមករយង ន្មក ល់ទីប្កុង Surat។ រៅទីរន្ះ ខ្្ញុំប្ត្ូវសថិត្រៅរប្កាមភារកិច្ចរន្តររស់មហ្វន្តីរូល ៉ា ីស ី
មួយរូររផ្សសងរទៀត្។
មហ្វន្តីរូល ៉ា ីសរនាះន្ិយយថាៈ
ទីប្កុងរញ មនររហយ ី ”។ មិត្ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្
“រពលរន្ះខ្្ញុំមាន្រសរភាពរហ យ ី ី
ន្ប្ រ់ខ្ញ ុំថា ្ ព័ត្មា ៌ ន្សតីពីការចារ់ខ្ួ ន្ខ្្ ល ញ ុំ
សរារយ៉ាងខ្មលង ុំ រហយ ី ោត្់ន្ិយយរទៀត្ថា “រ៉ាូលីស ន្ិងមហ្វន្តីត្ញោការ ប្កបរត្ុំរន្់ Pydhuni”។ រោក
Umar Sobaniន្ិងរោក
Anasuyabehnមក ល់
រប្ពាះរយង ី
ន្មក ល់
ន្រធាីឲ្យប្រជាជន្រៅទីរនាះខ្ឹង
ន្រប្ត្ៀមជារប្សច្រ ីមបចា ល ញ ុំរៅ ី រ់ខ្ួ ន្ខ្្
ន្ិង
ន្នាុំខ្ញ ុំរ្ ោយសមាៃត្់រៅកាន្់ត្ុំរន្់
Pydhuni ។ រពលមក ល់ប្រជាជន្រៅទីរនាះន្ិយយថាៈ “ពួករគមិន្អាច្រៅរសៃៀម
ន្រទបយ ី ”។ វត្តមាន្ររស់
ខ្្ញុំមានក់អាច្រធាីប្រររន្ះ ន្។ ខ្្ញុំ ន្រធាី រុំ ី រតាមរថ្យន្ត។ រៅប្កបរ Pydhuni ខ្្ញុំរឃញ ី វូង៉ា មន្ញ សស ន្ប្រមូ លផ្សតញុំោនយ៉ាងរប្ច្ីន្កញះករ។ ខ្្ញុំ ន្រសនីសញុំឲ្យវូង៉ា ត្ញកររកាភាពរសៃៀមោៃត្់ រ៉ាញប្ន្តពួករគមិន្ោតរ់រទបយ ន្រធាី ុំរ ី រតាម ងផ្សលូវ ី ។ កបន្ប្ហរ ួ Abdur Rahmanន្ិងរន្ត ុំរ
ី ររឆ្ពះរៅផ្សារ Crawford រប្កាយមកកបន្ប្ហរ ួ
ឈររជីងរៅទីរនាះរ ីមបហា ី មឃ្លត្់មិន្រធាីរន្តរៅកាន្់មូលោឋន្រយធារទបយ ី ។ រច្ញរញ្ហជឲ្យរុំប្រកវូង៉ា ត្ញ ករ។ប្កុមរ៉ាូលីស ទាុំងមិន្ប្ពមច្ញ ះចាញ់ រនាះរទបយ ី រទាះរីជា រយង ី ក៏ ន្រន្ត ុំរ
ី ររៅមញ ខ្រទៀត្ ន្ិង
ន្រពីរប្រទះន្ឹងប្កុមរ៉ាូលីសប្ ល
ប្កុមរ៉ាូលីសប្ លទទួលរន្ាញក
ន្រប្រីប្ខ្ល ន្ិង ុំរងរ ីមបរ ី ុំប្រកវូង៉ា ោុំប្ទទាុំងរន្ះ។ រ៉ាញប្ន្តប្កុម
ន្
ត្ញករ
ត្ញករមួយច្ុំន្ួន្រងររួសយ៉ាងណាក៏រោយ។ ជាលទធផ្សលកបន្ប្ហរររស់ ួ
ន្ឈរ់រៅមញខ្ការយល័ យររស់រោកសនងការរប្កាយមកខ្្ញុំក៏ ិ
ន្ច្ញះពី
315
រថ្យន្តរ ីមបត្ ី វា៉ាប្រឆ្ុំងន្ង ឹ រោកសនងការរូររនាះ
ច្ុំរពាះអាករបករិ យររស់ ប្កុមរ៉ាូលស ិ ី ប្ ល
ជន្។
ន្រធាីមករលប្ី រជា
XXXII. ស ត ហ៍ប្ លគួរឲ្យច្ងចាុំ-II
ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏រៅកាន្់ការយល័ យររស់រោកសនងការGriffith។តាមផ្សលូវរៅកាន្់ការយល័ យ ខ្្ញុំរឃញ ិ ិ ី ទាហាន្
ប្រោរ់រោយអាវញធជារប្ច្ីន្
រហយ ី ខ្្ញុំថារន្ះជាវ ិធាន្ការរយធា។
រោកអ្ធិការ Bowringកុំពញងអ្ងាញយជាមួយរោកសនងការGriffith ។ រន្ត ុំរ ប្ លខ្្ញុំ
ខ្្ញុំប្ រ់ោត្់អ្ុំពីរហត្ញ ការប្ លខ្្ញុំជួរប្រទះផ្ទាល់ប្្នក។
រពលខ្្ញុំមក ល់ការយល័ យ ិ
ោត្់រ្លីយត្រថាៈ
ខ្្ញុំ
ន្រឃញ ី
់ យកបួន្ប្ហររន្ះ “ោត្់មិន្ច្ងឲ្
ី ររៅកាន្់មូលោឋន្រយធារទបយ ី រប្ពាះភាពច្ោច្លអាច្ន្ឹងមិន្អាច្រគច្ផ្សញ ត្រទបយ ី រពលរៅ ល់ទីរនាះ”។ ូច្អ្ាី ន្រឃញ ី
រនាះរច្ញប្ត្រ៉ាញរណាណះ។
ប្កុម ត្ញករមន្ ិ ោតរ់សុំ ីពួករយង ី រទបយ ី
ខ្្ញុំករ៏ ្លីយវ ិញថាៈ
“រ៉ាញប្ន្ត
រោកន្ឹង ឹងពផ្ស ី លរុំ
ន្យ ិ យថាៈ “ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្ ៉ា ន្់ោមន្រហត្ញការ ខ្្ញុំររប្ងៀន្ប្កុម
ត្ញកររៅរទៀត្”។
ប្ប្រកាលយរៅជាអាប្កក់។ ច្ារ់ន្ឹងប្ត្ូវ
ោត្់ប្
ករប្កាយការរធាី ូច្រន្ះ”។
រ៉ាញប្ន្តរោកសនងការ ន្
ន្រទបយ ៉ា ស ី ”។ “ពួកោត្់ជាមហ្វន្តរ ី ូល ី ោាល់ច្ាស់ជាងអ្ាីប្ ល
ប្រសន្ ុំ កាលរទ ិ ររព ី ួករយង ី មន្ ិ ចារ់ផ្សតល់រប្រវី ិធាន្ការខ្មលង
រ់ខ្ញ ុំថា ្
ត្ញ ករទាុំង
ត្ញករពិ កន្ង ឹ ប្គរ់ប្គងណាស់។
ោថន្ភាពអាច្ន្ង ឹ
ការមន្ ិ រោរពតាមរទរញ្ហជនន្
ន្រប្រជា ី សុំអាងច្ុំរពាះពួករគ។ ពួករគមិន្យល់ពីកាត្ពាកច្ ិ ចនន្ការរកាសន្តភា ិ ពរនាះរទបយ ី ។ ោត្់
មន្ ិ សងស ័យច្ុំរពាះរោលរុំ
ងររស់ខ្ញ ុំ្រទបយ ី រ៉ាញប្ន្តប្រជាជន្មិន្យល់ពរី ោលរុំ
តាមសភាវគត្ិធមមជាត្ិររស់រគ។ ខ្្ញុំ
៍ រនាះ
ូរច្នះមាន្ប្ត្រញ្ហជឲ្យរុំប្រកវូង៉ា
ន្រ្លយ ី ត្រវ ិញថាៈ
ងរន្ះរទបយ ី ។ ពួករគន្ឹងអ្ន្ញវត្ត
“ការមកទរី ន្ះគឺរ ីមបច្ ី ូលរួមរោះប្ោយរញ្ហាជាមួយអ្នក”។
ហង ិ ាតាមប្ររធមមជាត្ិ រប្ៅពទា ី មទារសន្តភា ិ ពរនាះរទបយ ី ”។ រោកសនងការន្យ ិ យថាៈ “ ូរច្នះរហយ ី
“ប្រជាជន្មន្ ិ រប្រី
ន្ជាពួកោត្់ទរ់ទល់ប្រររន្ះ”។ “ោត្់ ន្សន្មត្ថា ច្ញះររកា ី រ
រជឿជាក់រលកា ្ ឹងរធាីអ្ាី”? ី រររប្ងៀន្ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្រធាឲ្ ី យប្រជាជន្យល់ប្ច្ទបុំ រត្ខ្ ី ញ ុំន្
ខ្្ញុំរ្លយ ី ថាៈ “ខ្្ញុំន្ង ឹ ផ្ទអករធាស ី កមមភាពសញីវ ិលរន្ះ ប្រសន្ ិ ររីខ្ញ ុំរ្ ជឿជាក់ថាប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវ”។ ់ ន្ន្័យ ូ ច្រមតច្? ខ្្ញុំ ន្ប្ រ់រោក Bowring ថាន្ង ោត្់ត្រវ ិញថាៈ រត្ខ្ ី ញ ុំ្ច្ងមា ឹ រន្ត ុំរ
Punjab រៅរពលខ្្ញុំប្ត្ូវ
ន្រោះប្លងរនាះ។
ី ររៅកាន្់រ ឋ
ខ្្ញុំត្រថាៈ “ពិត្ជា ូរច្នះប្មន្ ខ្្ញុំច្ងរ់ ធាប្ី រររន្ះប្ ររៅរពលមាន្រជង ី រថ្រ្លង ី រនាារ់ រ៉ាញប្ន្តរន្ះមិន្ប្មន្ជា
រញ្ហាប្ លប្ត្ូវន្យ ិ យនថ្ៃរន្ះរទបយ ី ”។ ប្រសន្ ិ ររីរោករច្ះអ្ត្់ធមត្់
រនាះជុំរន្ឿងប្ ក ណាស់ន្ង ឹ មាន្ច្ុំរពាះរោក។
រកត្ ី រទបង ី រៅទប្ី កុង Ahmedabadប្ រឬរទ? រត្អ្ ី ាី មាន្អារមម
៍ មន្ ិ សរាច្ត្ ិ តរទបយ ី ។ ខ្្ញុំប្
រត្រី ោក ឹងថាមាន្អ្ាី
ន្រកត្ ី រទបង ី រៅទប្ី កុង Amritsar? ប្រជាជន្ប្គរ់ោនរសារី
ងរកប្ោយរញ្ហារន្ះ កនញងអ្ងាប្រជញុំមួយរៅត្ុំរន្់ រប្កាយមក កិច្ចប្រជញុំរន្ះប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី រៅរ្នរខ្ាច្់
រ់ោត្់ថា ខ្្ញុំមាន្រុំ
Chowpatiរហយ ី សញុំឲ្យប្រជាជន្រកាភាពរសៃៀមោៃត្់។
កនញងត្ុំរន្់ Chowpati។ ខ្្ញុំប្ រ់ពួករគអ្ុំពីកាត្ពាកិច្ចនន្ការមិន្រប្រីហង ិ ា ន្ិងភាពកប្មិត្នន្រោលការ ៍ អ្ហង ិ ា ប្ពមទាុំង ន្ពន្យល់ពួករគថាៈ “អ្ហង ិ ាជាអាវញធ ៏ពិរសសមួយនន្សច្ចភាព”។ អ្នករ ិរត្តិរោលការ ៍ អ្ហង ិ ា ប្ត្ូវជារ់កាត្ពាកិច្ចមិន្រប្រីហង ិ ា។
316
រោកប្សី Anasuyabehn ក៏ទទួល
ន្ព័ត្មា ៌ ន្អ្ុំពភា ី ពច្ោច្លរៅកនញងទប្ី កុង Ahmedabad ។ ពាកយ
ច្ចាមអារមសតព ី កា ី រចារ់ខ្ួ លន្រោកប្សប្ី ត្ូវ ន្រលច្លរឺ ទបង ី ។ យ៉ាងខ្មលង ុំ
រោយពួករគ
់ ីវ ិត្។ ន្ោលរ់ ត្់រងជ
ូរច្នះ ខ្្ញុំករ៏ ធាី ុំរ
ន្ឈរ់រធាីការ
ន្ង ិ រប្រប្ី
រប្កាយពី ឹង ុំ
ស់ហង ិ ាប្ លជាលទធផ្សល
ី ររៅកាន្់ទប្ី កុង Ahmedabad ។ ខ្្ញុំទទួល ុំ
រថ្រ្លង ី រៅប្កបរោថន្យ ី ទប្ី កុង
ជាកប្ន្លងប្ លមហ្វន្តរី ោឋ្ិ
Nadiad
Viramgam ូរច្នះរហយ ី រទីរទប្ី កុង Ahmedabad ប្ត្ូវ ៍ ប្ លរកត្ ី រទបង ី ។ ខ្្ញុំ
ប្កុមកមមករខ្ឹងសមាររ
ន្រណា ត លឲ្យពល
លប្ត្មា ី ន ក់
ឹ ងថា មាន្ការរ៉ាញន្រ៉ាងរ្ឈរ់រជីង
លមានក់ប្ត្ូវ
ន្រគសមាលរ់រៅត្ុំរន្់
ន្សថត្ ិ រប្កាមច្ារ់អាជា្សក ឹ ។
មហ្វន្តរ ៉ា ស ុំ ួ ន្រៅជួ ល ររោកសនងការ ី បនា ី ូល ី មានក់រងចាុំខ្ញ ុំរ្ ៅោថន្យ ី រ ម ី ខ្
ោតយច្ុំរពាះរហត្ញការ
ឹ ងរន្ះ
ខ្្ញុំ
Pratt។
។
ន្សុំប្ ងការរោក
ន្រសនស ី ញុំោត្់ថា ការរប្រច្ ី ារ់អាជា្សក ឹ ោមន្ប្ររយជន្៍រនាះរទបយ ី
ខ្្ញុំក៏ ន្ប្រកាសពកា ់ ៃ ត្់រទបង ី បោ ី ររប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្រ ម ី ត រោថន្ការ ៍ រន្ះឲ្យសៃរោ ី វ ិញ។ ខ្្ញុំរសនីសញុំការអ្ន្ញញ្ហញត្ពី ុំ ោធារ ៈមួយ រប្កាយមកោត្់ក៏យល់ប្ពម។ កច្ ោត្់រ ម ី បរី រៀរច្ុំការប្រជញជា ិ ចប្រជញុំរន្ះប្ត្ូវ ន្រធារី ទបង ី រៅនថ្ៃទី ១៣ ប្ខ្រមោ រហយ ី រៅនថ្ៃរនាះប្ រច្ារ់អាជា្សក ឹ ប្ត្ូវ ខ្្ញុំ
ន្ ករច្ញ។
ន្រសនីរៅប្រជាជន្ឲ្យោរភាពរទាសកុំហញសប្ លខ្លួន្ប្រប្ពត្ ឹ ត
ន្ង ន្រសនស ិ ី ញុំរៅរោកអ្្ិ
រលីកប្លងរទាសច្ុំរពាះរទរលមីសទាុំងរន្ះ។ ោមន្ន្រណាមានក់ទទួលយកសុំរ
ី ខ្្ញុំរទបយ ី ។
ន្មកត្វា៉ាច្ុំរពាះការផ្ទអក
រោក Ramanbhai ន្ិងប្រជាជន្មួយច្ុំន្ួន្ប្ លរស់រៅទីប្កុង Ahmedabad
ការអ្ន្ញវត្តរោលការ រោលការ
ការត្វា៉ារន្ះោមប្ររយជន្៍រទបយ ី
៍ អ្ហង ិ ារន្ះ។
រប្ពាះខ្្ញុំ
៍ រន្ះរហយ ររណាប្រជាជន្មិន្យល់អ្ាីរៅជារមររៀន្នន្សន្តិភាព។ ី
លឲ្យ
ន្សរប្មច្ច្ិត្តផ្ទអកការអ្ន្ញ វត្ត
រទាះជាយ៉ាងណា មន្ញសសមួយច្ុំន្ួន្មិន្រពញច្ិត្តន្ឹងការសរប្មច្ច្ិត្តប្រររន្ះ។ ខ្្ញុំ
ន្សញុំរទាសច្ុំរពាះភាព
មិន្យល់ប្ពមររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយពួករគ។ ប្រសិន្ររីអ្នកទាុំងរនាះមិន្ រប្រីហង ិ ា
ូរច្នះរោលការ
៍ រន្ះមិន្អាច្ប្ត្ូវ
ឹកនាុំមន្ញសសរអាយអ្ន្ញវត្តរោលការ
នន្ការមិន្រប្រីប្
៍ អ្ហង ិ ា
ន្រប្ត្ៀមខ្លួន្ ូច្អ្ាីប្ លខ្្ញុំរ ុំពឹងទញកថា ជាការមិន្ ័ រទបយ ន្អ្ន្ញ វត្តរោយរជាគជយ ី ។ តាមទសសន្ររស់ខ្ញ ុំ្ អ្នកប្ លច្ង់ គឺប្ត្ូវមាន្សមត្ថភាពអាច្រធាីឲ្យអ្នកទាុំងរនាះសថិត្កនញងប្ ន្កុំ
ត្់
ស់ហង ិ ា។ សូមបនី ថ្ៃរន្ះ ខ្្ញុំរៅប្ត្មាន្គុំន្ិត្ប្រររន្ះ ប្ ល។
XXXIII. ការវ ិន្ច្ ័ឆ ខ្ញសរៅ្នហ ុំ មា ិ យ ិ ល័យ
ភាលមៗ រប្កាយពរ ី ្ច រ់កច្ ិ ចប្រជញុំរៅទីប្កុង Ahmedabad ខ្្ញុំ ន្រធាី ុំរ ី ររៅទប្ី កុង Nadiad ។ ទរី ន្ះរហយ ី ជារលក ី ុំរូងប្ លខ្្ញុំរប្រីពាកយថា “ការវ ិន្ិច្ឆ័យខ្ញសរៅ្នុំហមា ិ ល័យ”។ សូមបប្ី ត្កុំទបញងរពលរៅ ទប្ី កុង Ahmedabad ខ្្ញុំ ង ឹ ខ្លួន្ថា
ន្ចារ់រផ្សតម ី ប្រប្ពត្ ឹ តកុំហញស
ត្់រៅរហយ ី ។ រ៉ាញប្ន្ត រៅរពលប្ លខ្្ញុំមក ល់ទប្ី កុង Nadiad
ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំយល់ថា ខ្លួន្ឯកពត្ ិ ជា
ន្ប្រប្ពត្ ់ ៃរធុំរធងប្ លអ្ុំពាវនាវមញន្កាលកុំ ឹ តកុំហញសធៃន្ធ
រហត្ញ ការ Kheda
៍
ន្ង ិ រ
យការ
ន្ រឃញ ី
៍ ជារប្ច្ន្ ល យច្ុំន្ួន្ធុំប្ លមកពប្ី សុក ី រៅទរី ន្ះន្ិយយអ្ុំពីការចារ់ខ្ួ ន្ប្រជាជន្មួ ត្់ ឲ្យ ប្រជា
ជន្រៅប្សុក Kheda ន្ង ិ ប្រជាជន្ប្គរ់ទីកប្ន្លងឲ្យចារ់រផ្សតីមអ្ន្ញវត្តប្ផ្សន្ការមន្ ិ រោរពតាមរទរញ្ហជសញវី ិល។ ខ្្ញុំសូមឲ្យអ្នកទាុំងអ្ស់ចារ់រផ្សតីមយល់អ្ាីរៅជាការវ ិន្ិច្ឆ័យខ្ញសរៅ្នុំហមា ិ ល័យ។
អ្ន្ញវត្តប្ផ្សន្ការមិន្រោរពតាមរទរញ្ហជសញីវ ិល
ពួករគប្ត្ូវររាញពី្ន្ាៈ
ន្ិងការកាត្ពាកិច្ចរោរពច្ារ់ប្ លមាន្
ប្ច្ង។ រសាីរប្គរ់ប្ផ្សនកទាុំងអ្ស់ រយង ី រោរពតាមរទរ្ញត្តិច្ារ់រោយខ្មលច្ពីការោក់ទ ការរធាីប្រររន្ះ ជាឧទាហរ
មញន្រពលមន្ញ សសមានក់ន្ឹង
ន្ររងកីត្ជាការរោរពជាពិរសសមួយ រប្ពាះមិន្ពាក់ព័ន្ធន្ឹងរោលការ
ា កមមរៅរពលរុំពាន្ រហយ ី ៍ នន្ប្កមសីលធម៌រទបយ ី ។
់ ន ក់ជាមន្ញសសគួរឲ្យរោរមានក់ន្ឹងមិន្លួច្សមាភរររស់អ្នក នទរទបយ ៍ មាន្អ្នករោមះប្ត្ងមា រទាះជាមាន្ ី
317
ច្ារ់ប្រឆ្ុំងន្ឹការលួច្រន្ះ
ឬយ៉ាងណាក៏រោយ
រ៉ាញប្ន្តមន្ញ សសប្គរ់រូរមន្ ិ ោតយរប្កាយន្ង ឹ អ្ន្ញវត្តតាមរ្ញត្តិ
ច្ារ់ប្ លហាមឃ្លត្់ការយកកងរ់ រស់អ្នក នទរៅទង ី ងឹត្រទបយ ី ។ ជាការពត្ ិ វាជាមន្ាល ិ សងស ័យថារត្ព ី ួករគទទួល
យករយរល់ទាក់ទងន្ង ឹ ការប្រុងប្រយ័ត្នរោរពច្ារ់ប្ រឬរទ។ រ៉ាញប្ន្ត ពួករគន្ង ឹ រោរពតាមកាត្ពាកច្ ិ ចណាមួយនន្ ច្ារ់រនាះ ប្រសន្ តិ រទាះជាយ៉ាងណា ការអ្ន្ញរោម ិ ររប្ី ត្ម ឹ ប្ត្រជៀសវាងការកាត្់រទាសអ្ុំពកា ី ររុំពាន្រទរ្ញត្។ តាមច្ារ់រន្ះមន្ ិ ប្មន្ជា្ន្ាៈ
រទបយ ិ ត្តរិ ោលការ ី ។ អ្នករ រ
ន្ង ិ ជាការរោរពរោយឯកឯង
ប្ លត្ប្មូវរោយអ្នករ ិរត្តិរោលការ
៍ អ្ហង ិ ា
៍ អ្ហង ខ្ួ ន្ ល ពរី ប្ពាះ ិ ា រោរពរទរ្ញត្តិច្ារ់រៅកនញងសងាម ន្ង ិ ្ន្ាៈរសរររស់ ី
ពួករគយល់ថាវាជាភារកច្ ិ ច ៏មាន្ត្នមលប្ លប្ត្ូវរធាប្ី រររន្ះ។ ខ្្ញុំទទួលោាល់ថា មញ ន្រពលអាច្កាលយជាមន្ញសសប្ ល ោកសមកនញងការអ្ន្ញ វត្តប្ផ្សន្ការមន្ ិ រោរពរទរញ្ហជសញវី ិល ពួករគប្ត្ូវយល់ឲ្យ ន្រប្ៅប្ជះអ្ុំពផ្ស ី លលុំ កររស់វា។ មញន្រពលចារ់រផ្សតម ី អ្ន្ញវត្តប្ផ្សន្ការមន្ ី ការោក ិ រោរពរទរញ្ហជសញវី ិលប្ទងប្់ ទាយធុំរន្ះ ចាុំ ច្់ណាស់កញ នងការររងកត្ លបងឲ្យ
ន្លអ ប្ លជាអ្នកសម័ប្គច្ត្ ិ តររសញ ិ ទធប្ លយល់ច្ាស់ពល ី កខខ្
ជាមួយន្ង ឹ គុំន្ិត្ទាុំងរន្ះ
រោលការ
រពលខ្្ញុំ
ា ហមត្ច្ ់ ត្់នន្រោលការ
ន្មក ល់ទប្ី កុងរញ មនរ
ន្រ ញ ត ះពូជនន្អ្នកសម័ប្គច្ិត្តរ រ ិ ត្តិ ន្ង ខ្្ញុំ ន្ចារ់រផ្សតម ី ិ រោយមាន្ជុំន្ួយពព ី ួករគ
៍ អ្ហង ិ ាតាមរយៈអ្ងាការសភាអ្ហង ិ ារៅទរី នាះ
ខ្្ញុំ
ការររអ្រ់រ ុំប្រជាជន្ឲ្យយល់ពអ្ ី ត្ថន្័យ ន្ង ិ ោរៈសុំខ្មន្់ខ្មងកនញងនន្រោលការ រ៉ាញប្ន្តប្សររពលការរររន្ះកុំពញង ុំរ
ប្រជាជន្ចារ់អារមម
ី រការ
៍ រលីសន្តិភាពនន្រោលការ
៍ អ្ហង ិ ារន្ះ។
ខ្្ញុំរមីលរឃញ ី ថា
៍ អ្ហង ិ ា។ រប្កាយមក ខ្្ញុំ
៍ អ្ហង ិ ា។
វាជាភារកិច្ចលុំ
កមួយប្ លប្ត្ូវឲ្យរធាី
ន្ទទួលោាល់ថា
ុំរ
ី រការនន្ការ
រ ញ ត ះរណា ត លទាក់ទងន្ឹងការមិន្រោរពរទរញ្ហជសញីវ ិល មិន្ ន្ឆ្រ់រហ័ស ូ ច្អ្ាីប្ លខ្្ញុំរ ុំពឹងទញកពី ុំរូងរទបយ ី ។
XXXIV. ររងពញមជ ព វី ិត្ថ្មី ន្ង ៌ ន្ The Young India ិ ោរព័ត្មា
ប្
ប្សររពលច្លនានន្ការអ្្រិ កសមិន្រប្រីប្
ស់រោលន្រយ
ទទួល ច្ារ់ប្ត្ូវ
ី រការសន្សម ឹ ៗ
ន្លទធផ្សលអ្ាីទាល់ប្ត្រោះ។ រម ឹកនាុំមួយច្ុំន្ួន្ប្ត្ូវ ន្ប្រកាសឲ្យរប្រី
រហយ ី ត្ញ ោការពិរសសក៏ប្ត្ូវ រ៉ាញប្ន្តជាឧរករ
រទបង ី រោយមិន្ចាុំ ច្់មាន្្សតញតាង រស់រៅកនញងទីប្កុង Amritsar ប្ត្ូវ
ន្ចារ់ខ្ួ លន្ ច្ារ់អាជា្សឹកប្ លមាន្ន្័យថាោមន្
ន្ររងកីត្រទបង ី ប្ រ។
ន្ិងរុំពាន្ច្ាស់ប្កប្ទបត្រលីយញត្តិធម៌។
ន្ោក់រទាស ូច្ជាសត្ាជរន្លន្។
ភាលមៗរប្កាយពីមិន្អាច្ទទួលយកទញកខលុំ
ោមន្ប្ររយជន្៍រទបយ ី ។ Punjab
កទាុំងរន្ះ
ន្ ខ្្ញុំក៏
ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្ទីរនាះរោយោមន្ច្ារ់ទមាលរ់
រទបយ ី ។
ត្ញោការទាុំងរន្ះមិន្ប្មន្ជា
៍ ររប្មីឲ្យការរធាីអ្ាីរប្សច្ប្ត្អ្ុំរពីច្ិត្ត។
ការកាត្់រទាសប្ត្ូវ
ន្រធាី
់ ួយច្ុំន្ួន្ប្ ល រញរស-ហ្វសតីសូ ត្ប្ត្ង ល ម
ន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយរ ឋ Punjab ។
ន្រផ្ស្ីសុំរញប្ត្ ន្ិងទូររលខ្រៅរោកអ្្ិ ល រ ីមបសញុំការអ្ន្ញញ្ហញត្រធាី ុំរ
ទីប្កុង
រោឋ្ិ លប្ររជារប្រី
យនន្ការរហ្វរកររោយោមន្ច្ារ់រៅវ ិញ រធាីឲ្យកិច្ចខ្ិត្ខ្ុំប្រឹងប្ប្រងរៅកនញងរ ឋ Punjab មន្ ិ
ត្ញោការប្សាងរកយញត្តិធម៌រទបយ ី
ខ្្ញុំ
ស់ហង ិ ាកុំពញងមាន្ ុំរ
ី ររៅកាន្់ទីប្កុង Amritsarរ៉ាញប្ន្ត
ខ្្ញុំន្ឹងមិន្ប្ត្ូវ
ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ិឲ្យ្លងកាត្់ប្ពុំប្ ន្
ខ្្ញុំកុំពញងប្រឈមមញខ្ន្ឹងរញ្ហានន្ការវ ិន្ិច្ឆ័យខ្ញសធៃន្់ធៃរមួយ។
ច្ុំរពាះខ្្ញុំហាក់ ូច្ជា
ោាក់រសាីរកនងការប្រងប្ច្ករលីការមិន្រោរពរទរញ្ហជសញីវ ិល រៅរពលប្ លមិន្អាច្រឃញ ី ពីររយកាសសន្ត ិ ិភាព ូច្ អ្ាីប្ លខ្្ញុំច្ង់
ន្ប្សររពលន្ឹងការរប្ររមាន្សភាពកាន្់ប្ត្ធៃន្់ធៃររទបង ី ៗកនញងទីប្កុង
រុំពាន្រទរញ្ហជរន្ះ។
រហត្ញការ
៍ រន្ះរប្រៀរ ូច្ជាថានល ុំ ីង ា សប្មារ់ខ្ញ ុំរ្ លរ ូ រចានះប្ រ។
សកមមភាពសងកត្ស ់ ងកិន្រកីត្រទបង ន ីប្កុង ី ជាររៀងរល់នថ្ៃកញ ងទ សរងកៀត្រធមញរ៉ាញរណាណះ។
Punjab
Punjab
រ៉ាញប្ន្ត
ខ្្ញុំកស ៏ រប្មច្ច្ិត្ត
អ្ុំរពយ ី ញត្តិធម៌
ខ្្ញុំមិន្អាច្រធាីអ្ាី
ន្ិង
ន្រប្ៅពីអ្ងាញយ
318
ោរព័ត្៌មាន្សររសរជាភាោអ្ងរ់ គលសមួយរ្មះ
៏ ុំខ្មន្់មួយប្ត្ូវ Horniman ប្ លជាកមាលង ុំ ស ្ិ លប្ត្ូវ
The
ន្ផ្ទអក ុំរ
Bombay
Chronicle ប្គរ់ប្គងរោយរោក
ី រការរោយអាជា្ធរ។ ច្ុំរពាះខ្្ញុំ សកមមភាពររស់រោឋ
ន្ព័ទធជញុំវ ិញរោយការរុំពញលររយកាល។ ខ្្ញុំ ឹងថា រោក Horniman មន្ ិ ិ រពញច្ិត្តន្ង ឹ ការរុំពាន្
ច្ារ់រនាះរទបយ ី ។ ោត្់មន្ ិ រពញច្ិត្តន្ង ឹ ការរុំពាន្រទរញ្ហជររស់រោឋ្ិ លរ ឋ Punjab រោយោមន្ការអ្ន្ញញ្ហញត្ រទបយ ី ។ ខ្្ញុំទទួល
ន្សុំរញប្ត្មួយពីោត្់រោយឲ្យរយរល់ខ្ញ ុំផ្ទ ្ អ កសកមមភាពមញ ន្រពល ខ្្ញុំប្រកាសការសរប្មច្ច្ត្ ិ តឲ្យ
មាន្សញពលភាព។ ការន្រិ រទសភាលមៗររស់ោត្់ ជាលទធផ្សល ខ្្ញុំប្ត្ូវ
មាន្រនាះ។
ន្រធាីភា្ក់រផ្សអល ុំ ។ ី ន្ង ិ ឈច្ ឺ ត្ ិ តយ៉ាងខ្មលង
ន្រោកអ្គានាយកោរព័ត្មា ៌ ន្ The Bombay Chronicle រសនស ី ញុំឲ្យប្គរ់ប្គងោរព័ត្៌
ការររមួយច្ុំន្ួន្ប្ត្ូវ
ប្ លប្ត្ូវអ្ន្ញវត្ត។
ន្រធារី ច្ ួ រល់រោយរោក
ូរច្នះមាន្ការរររន្តិច្រន្តួច្រ៉ាញរណាណះ
Brelvi
មត្ ្ ួយច្ុំន្ួន្ក៏ជាអ្នកប្គរ់ប្គងោរព័ត្៌មាន្ The Chronicleប្ រ។ រោក Umar Sobani ិ ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំម
ន្ង ិ រោក Shankarlal Bankerកនញងកុំទបញងរពលរនាះក៏ជាអ្នកប្គរ់ប្គងោរព័ត្៌មាន្រ្មះ Young India ។ រៅរពលរឃញ ៌ ន្ ី ថាមាន្ការរហ្វរកររលោ ី រព័ត្មា
Chronicleពួករគរសនស ៌ ន្ ី ញុំឲ្យខ្្ញុំមករធាកា ី ររៅោរព័ត្មា
The
Young India វ ិញ ន្ង ៌ ន្មញន្ ោរព័ត្៌មាន្ Young India គួរប្ត្ូវផ្ទលស់រូ តរពី ី បរ ិ រ ម ី ុំរពញន្ូវគមាលត្ររស់ោរព័ត្មា ខ្្ញុំកច្ ៏ ងរ់ រៀរររ់អ្ុំពី
អ្ងាការោរព័ត្មា ៌ ន្រច្ញផ្សាយកនញង១ស ត ហ៍មតងរៅជាការរច្ញផ្សាយ២ស ត ហ៍មតងវ ិញ។ អ្ត្ថន្័យខ្មងកនញងនន្រោលការ
៍ អ្ហង ិ ារន្ះរៅកាន្់ោធារ
ជន្ប្ រ ន្ិងសងឃម ឹ ថា តាមរយៈកិច្ចខ្ិត្ខ្ុំប្រឹងប្ប្រង
រន្ះខ្្ញុំអាច្យ៉ាងរហាច្ណាស់រកភាពយញត្តិធម៌ច្ុំរពាះោថន្ភាពប្ ល ខ្្ញុំកទ ៏ ទួលយកសុំរ
ី រៅរធាីការរៅទីរនាះជាមួយពួករគ។
់ រ៉ាញប្ន្តរញ្ហារៅប្ត្ងថា រត្ីោធារ
ជន្ទូរៅន្ឹងយល់
ន្រកីត្រទបង ី កនញងរ ឋ Punjab ប្ រ។ រប្កាយមក
ន្យ៉ាង ូច្រមតច្ទាក់ទងន្ឹងរោលការ
៍ អ្ហង ិ ា
រន្ះតាមរយៈការរប្រីភាោអ្ងរ់ គលស?ការររច្មបងររស់ខ្ញ ុំ្មួយច្ុំន្ួន្គឺពាក់ព័ន្ន្ ធ ឹងរ ឋគូចារ៉ា ត្។ កុំទបញងរពលរនាះ រោក Sjt. Indulal Yajnik ន្ិងរោក
ន្សហកការជាមួយប្កុមការររមកពីកាប្សត្ The Chronicle ។ រោក Sobani ន្ប្គរ់ប្គងមូលន្ិធិជីវ ិត្ថ្មីប្រចាុំប្ខ្
Banker
ពីមិត្ត្ហ្វ័ កតទាង ុំ រន្ះ។
ន្ររីក ុំរ
ទន្ាឹមន្ឹងរន្ះ ោរព័ត្៌មាន្ The Chronicleប្ត្ូវ
India
រោយ ុំរ
ច្ុំណាយរប្ច្ីន្ផ្សងប្ រ។
តាមសុំរ
ោរព័ត្៌មាន្ Indian Opinion ប្ លការរច្ញផ្សាយប្ត្ូវ ុំរ ព័ត្មា ៌ ន្ប្ លច្ូលជាធរមាន្កនញងប្ររទសឥណា ា ះពញមពប្ លប្ត្ូវ
ន្កុំ
៍ អ្ហង ិ ា។
រហយ ី ទាក់ទងន្ឹងការ
ី ររ
ខ្្ញុំកធា ៏ ល រ់ទទួល
ន្រទពិរោធន្៍មួយច្ុំន្ួន្ពី
ពញមពរោយខ្លួន្ឯង។ រប្ន្ថមពីរន្ះ ច្ារ់សតីពីោរ
ងអាជីវកមម ប្ត្ូវរ្ឈរ់ការរ
ន្ជួយឲ្យខ្្ញុំរន្តវ ិោលភាពមួយច្ុំន្ួន្នន្ការរកា
ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯងរោយនច្ ន្យ។ រប្កាយមក ខ្្ញុំគិត្ថា ោរព័ត្មា ៌ ន្ទាុំងពីររន្ះ
ត្់
ះពញមពផ្សាយ។
ន្ចារ់រផ្សតីមរប្រីប្ ស់សមត្ថភាពការររររស់ខ្ញ ុំ្ រ ីមបអ្ ី រ់រ ុំោធារ អ្ត្ថរទទាុំងរន្ះ
Ahmedabad
់ ុំប្ ងទសសន្ៈប្ លោមន្ប្ ន្កុំ ត្់ថា ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំច្ ្ ងស
ន្រប្រីប្ ស់ររប្មីឲ្យរោលរុំ
តាមរយៈអ្ត្ថទាង ុំ រន្ះ ខ្្ញុំ
កខ្មលង ុំ
ការរច្ញផ្សាយ
ី ររស់ខ្ញ ុំប្្ សររពលប្ លររងពញ មពជីវ ិត្ថ្មីប្ត្ូវ ន្ររងកីត្រៅកនញងទីប្កុង
មាន្រហត្ញផ្សលរផ្សសងរទៀត្រៅពីរប្កាយការផ្ទលស់រូ ររន្ះ។ ត
ពីអ្ាីរៅជារោលការ
ី រការជាថ្មី។ រប្កាយមក ោរព័ត្៌មាន្Young
រច្ញពីកប្ន្លងពីររផ្សសងោនគឺពិត្ជាមាន្ភាពលុំ
ូរច្នះោរព័ត្៌មាន្ ក៏ប្ត្ូវផ្ទលស់រច្ញពីទីរនាះប្ រ។
ី រការរ
ន្ការឧរត្ថមភប្ផ្សនកហរិ ្ញវត្ថញ
ល ិញរោយរច្ញផ្សាយប្រចាុំស ត ហ៍។ច្ុំរពាះខ្្ញុំ ី រការតាមសភាពរ ីមររស់ខ្ួ ន្វ
ោរព័ត្៌មាន្រលីកញ ង១ស ន ត ហ៍
ុំរ
ប្ លទទួល
ជន្ឲ្យយល់ ន្ន្ូវសន្តិ
ន្ររប្មី ល់ផ្សលប្ររយជន្៍លក អ ញង ន
ការពិរោធន្៍រន្ះ ន្ិងន្ិយយត្ិច្ត្ូ ច្រ៉ាញរណាណះប្រឆ្ុំងន្ឹងពន្លឺភាពផ្ទតច្់ការនន្ច្ារ់អាជា្សឹក។
319
XXXV. រ ព ឋ ញន្ចារ ច្ុំប្
រោក Michael O'Dwyer សរប្មច្ឲ្យខ្្ញុំសររសរអ្ត្ថរទពាក់ព័ន្ធន្ឹងរហត្ញការ
ករកមងៗមួយច្ុំន្ួន្រទៀត្ ន្ឲ្យខ្្ញុំជួយរលីការររច្ារ់អាជា្សឹក។
៍ ប្ លរកីត្កនញងរ ឋពញន្ចារ
ពួករគអ្ះអាងថា
ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំម ្ ិន្ផ្ទអក
សកមមភាពនន្ការមិន្រោរពតាមរទរញ្ហជសញីវ ិលរទ ក៏មិន្មាន្ការសមាលរ់ររាលរៅសួន្ច្ារោធារ Bagh ប្ រ។ ពួករគន្ិយយគុំរមថា ខ្្ញុំអាច្ប្ត្ូវរគសមាលរ់ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំ្រធាី ុំរ
ៈ Jalianwala
ី ររៅរ ឋពញន្ចារ។
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំគ ្ ិត្ថា ជុំហរររស់ខ្ញ ុំប្្ ត្ឹមប្ត្ូវោមន្រ្ញវន្ត័ ណាមានក់មិន្យល់ពីជុំហរររស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី ។ ខ្្ញុំពិត្ជាច្ងរ់ ធាី ុំរ
ី ររៅកាន្់រ ឋពញន្
រពិត្ប្ ក ប្មន្។
កន្លងមក
ខ្្ញុំមិន្ប្ ល
រហយ ី ការរៅទីរនាះគឺរ ីមបច្ ី ងរ់ ឃញ ី រញ្ហារផ្សសងៗរោយខ្លួន្ខ្្ញុំផ្ទាល់។ ទាុំងរោករ
ន្រៅកាន្់ទីរនាះរទ
ាិ ត្ Satyapal រោករ
ាិ ត្
Kitchlu ន្ិរោក Pandit Rambhaj Dutt ប្ លធាលរ់ ន្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំឲ្យមកកាន្់រ ឋពញន្ចារ រពលពួកោត្់កុំពញងសថិត្ កនញងពន្ធនាោរ។ រ៉ាញប្ន្ត ខ្្ញុំរជឿជាក់ថា រោឋ្ិ
លមិន្ហាន្ទញកពួកោត្់ ឬអ្នករទាសរផ្សសងឲ្យរៅពន្ធនាោរយូររទបយ ី ។
រៅរពលណាប្ លខ្្ញុំោនក់រៅទីប្កុងរញមនរ មាន្អ្នកប្សុកពញន្ចារជារប្ច្ីន្នាក់ធាលរ់ ន្មកសួរសញខ្ទញកខខ្ញ ុំ្។ រពល ័ រ ីមបរី ធាីឲ្យពួករគប្ោកប្ោន្តច្ិត្ត។ ភាពរជឿទញកច្ិត្តរលីខ្ួ ន្ឯងកុំ ជួរពួករគ ខ្្ញុំ ន្ប្ រ់ពីភាពរជាគជយ ល ទបញងរពល រនាះរី ូច្ជា ុំរៅនន្រមររគមួយ។ ុំរ
រ៉ាញប្ន្ត
ី ររៅកាន្់រ ឋពញន្ រប្ត្ូវ
ន្ពន្ាររពលមតងរហយ ី មតងរទៀត្។
អ្ន្ញញ្ហញត្ិរៅទីរនាះ រោកអ្្ិ លន្ិយយថា “មិន្ទាន្់អាច្រៅ ប្សររពលជាមួយោនរន្ះ
គ
រល់រពលប្ លខ្្ញុំរសនីសញុំការ
ន្រទ” ។
ៈកមាមធិការទទួលរន្ាញកប្រមាញ់
ន្ប្រកាសររីកការរសញីរអ្រងកត្ករ
ី
ពាក់ពន្ ័ ធន្ឹងសកមមភាពររស់រោឋ្ិ លរ ឋពញន្ចារ សថិត្រប្កាមច្ារ់អាជា្សឹក។ រពលរន្ះ រោក C. F. Andrews ន្រៅ ល់រ ឋពញន្ចាររហយ ី ។
ខ្្ញុំចារ់អារមម
៍ រឃញ ី ថា
លិខ្ិត្នានាររស់ោត្់ ន្ររៀរររ់រច្ញពីររះ ូ ងអ្ុំពីររឿងរ៉ា វរៅទីរនាះ
ភាពរឃ្លរៅនន្ច្ារ់អាជា្សឹកជាក់ប្សតងអាប្កក់ជាងអ្ាីប្ លរ
យការ
រហយ ី
៍ ោរព័ត្៌មាន្
ររាញរៅរទៀត្។ ោត្់រងខុំឲ្យខ្្ញុំរៅទីរនាះ ន្ិងជួយការររររស់ោត្់ជារនាាន្់។ កនញងកុំទបញងរពលជាមួយោនរន្ះប្ រ រោក Malaviyaji ន្រផ្ស្ីោររសនស ូរច្នះ ខ្្ញុំក៏ ន្រផ្ស្ីោរ ី ញុំខ្ញ ុំរ្ ធាី រុំ ី ររៅកាន្់រ ឋពញន្ចារនារពលរនាះប្ រ។ រៅរោកអ្្ិ
រពលរន្ះខ្្ញុំអាច្រធាី ុំរ
លរោយរសនស ី ញុំការអ្ន្ញ ញ្ហញត្ព ិ ីោត្់ថារត្ី
រទ។ ោត្់កត្ ៏ រវ ិញថាៈ ខ្្ញុំអាច្រៅទរី នាះ
ន្ប្សរតាមរពលកុំ
រទបយ ី រ៉ាញប្ន្តររីតាមខ្្ញុំគិត្គរឺ ៅនថ្ៃទី ១៧ ប្ខ្ត្ញោ។ រហត្ញ ការ
រទបយ ី ។
៍ ប្ លខ្្ញុំ
ី ររៅកាន្់រ ឋពញន្ចារ
ន្ប្ រឬ
ត្់ច្ាស់ោស់។ ខ្្ញុំមន្ ៉ា ម ន្ ិ ចាុំថាប្ត្ូវន្ង ឹ នថ្ៃទីរញនា
ន្រឃញ ី រៅរពលមក ល់ទប្ី កុងទាហ័រ
មន្ ិ អាច្លញររច្ញពីការច្ងចាុំររស់ខ្ញ ុំ្
ោថន្យ ី រថ្រ្លង ី ពីមួយកប្ន្លងរៅមួយកប្ន្លងសមបូររៅរោយមន្ញសសរធាី ុំរ
ី រ។
អ្នករធាី ុំរ
ីរ
ន្
ន្ប្ចាន្
ទាាររថ្រ្លង ី រច្ញរោយរងខុំរ ីមបរី ៅជួរអ្នកជាទប្ី សទាញ់ រប្កាយរពលប្រកោនរយៈរពលយូរមក។ រូរខ្្ញុំប្ត្ូវរគជូ ន្រៅ ់ ា ទបូងររស់រោក Pandit Rambhaj Dutt រហយ ោនក់រៅកនញងរងហា ី រន្ាញកនន្ការរស់រៅររស់ខ្ញ ុំ្
ន្កាលយជាអ្ុំប្រក
ររស់ររស់រោក Shrimati Sarala Devi។ រន្ាញកទាុំងរន្ះគទា ្ ឺ ក់ទងន្ង ឹ ការោនក់រៅររស់ខ្ញ ុំ។ រោយោរអ្នក ឹកនាុំលបៗ ី មួយច្ុំន្ួន្កនញងរ ឋពញន្ចារប្ត្ូវ
ន្ររៀរច្ុំទញកោក់ប្ត្ឹមប្ត្ូវសប្មារ់រោក
Pandit
ន្ជារ់ពន្ធនាោរ
Malaviyajiរោក
Pandit
ខ្្ញុំរឃញ ី ថាកប្ន្លងរន្ះប្ត្ូវ Motilaljiន្ង ិ រោកឥសី
Sharddhanandji។ ទាុំរោក Malaviyaji ន្ង ិ ឥសី Sharddhanandjiខ្្ញុំោាល់ពួកោត្់យ៉ាងច្ាស់ រ៉ាញប្ន្តរន្ះជា ុំ ូងរហយ រលក ុំ រន្ះ ប្ពមទាុំងអ្នក ឹក ី រ ី ប្ លខ្្ញុំមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជិត្សនត្ ិ ជាមួយរោក Motilalji។ អ្នក ឹកនាុំទាង នាុំកញ ងប្ររទសមួ ន យច្ុំន្ួន្ទទួល
ន្ឯកសិទម ធិ ន្ ិ ជារ់ពន្ធនាោររទ
យ៉ាងរហាច្ណាស់ខ្ញ ុំម ្ ិន្ប្មន្ជាជន្ច្ប្មលកសប្មារ់ពួករគ។
ូរច្នះរធាឲ្ ី យខ្្ញុំមាន្អារមម
៍ ថាកក់រៅតរុំផ្សញត្ រប្ពាះ
320
រត្ប្ី ត្ូវសរប្មច្ច្ត្ ័ យ៉ាង ូ ច្រមតច្ ិ តជាឯកច្ឆន្
រ ីមបម ី ន្ ិ អាច្្ន្រៅរក្សតញតាងរៅច្ុំរពាះមញខ្គ
ធកា ិ រទទួលរន្ាញកប្រមាញ់ រពលរន្ះកាលយជារញ្ហាប្រវត្តិោហ្វសត។ រហត្ញផ្សលនន្ការសរប្មច្ច្ិត្តរន្ះប្ត្ូវ
ៈកមាម
ន្រធារី ទបង ី
ន្ូវនថ្ៃរនាះប្ត្មតង ន្ង ិ មន្ ិ ចាុំ ច្់យកមកររៀរររ់រៅទរី ន្ះរទបយ ី ។ ប្គរ់ប្ោន្់រហយ ី ប្ត្ម ឹ រកមករមីលប្ពត្ ឹ តិការ ប្ ល
ន្រកត្ ី រទបង ី កន្លងមករធាឲ្ ី យខ្្ញមាន្អារមម
ប្ត្ប្ត្ម ឹ ប្ត្ូវ ន្ិងរហត្ញ ផ្សលជាន្ច្ ិ ច។ ខ្
ៈរពលមាន្ផ្សលលុំ
មាន្ការសរប្មច្ច្ត្ ី គ ិ តរ ីមបរ ី រងកត្
៍ ថា
ការសរប្មច្ច្ត្ ិ តរធាីពហកា ិ រច្ុំរពាះគ
កសមប្សរមួយនន្ការរធាព ី ហកា ិ រប្រឆ្ុំងន្ឹងគ ៈកមាមធកា ិ ររសញីរអ្រងកត្រប្ៅផ្សលូវការមួយ
៍
ៈកមាមធិការរន្ះរៅ
ៈកមាមធិការរន្ះ
រប្កាយមក
រ ីមបរី ធាីការរសញរ ី អ្រងកត្កនញងនាម
សមាជ។ មន្ញសសមួយច្ុំន្ួន្ ូច្ជា រោក Pandit Motilal Nehru រោក Deshbandhu C. R. Das រោក Sjt. Abbas Tyebji រោក Sjt. M.R. Jayakar ប្ពមទាុំងរូរខ្្ញុំផ្ទាល់ប្ត្ូវ កមាមធកា ិ ររន្ះ។
ន្រប្ជស ី តាុំងឲ្យរធាកា ី ររសញីរអ្រងកត្កនញងគ
រយង ន្ច្ញះរៅរសញីរអ្រងកត្រៅប្គរ់កប្ន្លងទាុំងអ្ស់។ ី
កមាមធិការរន្ះប្ត្ូវ ន្ប្រគល់អ្ុំណាច្មកឲ្យខ្្ញុំ
ៈ
ទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវររៀរច្ុំការររររស់គ
ៈ
ន្ង ិ រៅរពលរញពាសទ ិ នធិ ន្ការអ្រងកត្តាមទក ី ប្ន្លងជារប្ច្ីន្ធាលក់មករលី
រូរខ្្ញុំ ូរច្នះខ្លួន្ខ្្ញុំឱ្កាស ៏កប្មមួយរ ម ី បរ ី ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយអ្នកប្សុក ន្ង ី រងកត្ ិ អ្នក្ូ មពញន្ចារ។ កុំទបញងរពលនន្ការរសញរ ី អ្រងកត្ ខ្្ញុំ
ខ្្ញុំច្ញះអ្រងកត្តាម្ូមិន្ីមួយៗ
ន្ោាល់ហ្វសតម ី ួយច្ុំន្ួន្ប្ លរស់រៅកនញងរ ឋពញន្ចាររន្ះ។ រពលណាប្ ល ុំ ន ន្ជួរជញោ
ខ្្ញុំរឃញ ី ថាពួករគ
ទាក់ទងន្ឹងការរសញីរអ្រងកត្រន្ះ រុំពាក់។
រោយមាន្គុំន្សនសរុំរ ះរៅពីមញខ្ខ្្ញុំ។
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំន្ឹងរឃញ ី ថា រ ឋពញន្ចារជាត្ុំរន្់អ្ោចរយរុំផ្សញត្នន្ការររផ្សលិត្សុំរលៀក
រពលខ្្ញុំកាន្់ប្ត្រសញីរអ្រងកត្រប្ៅរៅៗទាក់ទងន្ឹងសកមមភាពោហាវរឃ្លរៅប្ ល
ជន្ រប្កាយមកខ្្ញុំ ប្គរ់ប្គង
ន្រករឃញ ី ថា រោឋ្ិ
ល
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរខ្មលច្ផ្សាច្ិត្តនប្កប្លង
រៅប្ត្រន្តភា្ក់រផ្សអីលរនាះគឺជារហត្ញ ការ
ន្រប្រីប្
ប្
យការ
ូច្អ្ាីប្ លខ្្ញុំរ ុំពឹងទញកប្មន្។ រប្កាយមកអ្ាីប្ ល ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំភា្ក់រផ្សអីល ៍ នន្រខ្ត្តមួយប្ ល ន្រ្ជូ ន្ទាហាន្ប្ទង់ប្ទាយធុំមករោឋ្ិ លច្ប្ក្ព
៍ សប្មារ់គ
រ
៍ រន្ះមាន្មន្ាិលសងស ័យជារប្ច្ីន្ ៍ រទបយ ី ។
យការ
ន្ទញកច្ិត្តផ្សតល់មកឲ្យខ្្ញុំជាអ្នករធាី។
៍ ទាុំងអ្ស់ប្ លរធាីរទបង ី គឺតាមរយៈការររាញ្សតញតាង។
ប្ត្ូវរ ះពញមពផ្សាយប្ត្ឹមប្ត្ជាភាគនន្កមមសិទធិររស់គ ការ
ប្ត្ូវ
ប្ត្ូវ
រប្ន្ថមរលីសពីរន្ះ
ន្
មន្ញសសធម៌ ោហាវរឃ្លររៅប្ លប្ត្ូវ
្សតញតាងប្ ល
ៈកមាមធិការរន្ះរ៉ាញរណាណះ។ ទាក់ទងន្ឹងសញពលភាពនន្រ
រហយ ី ោមន្ការប្ថ្លងការ
៍ ប្ត្មួយប្ត្ូវ
ន្ររៀរច្ុំរទបង ី ប្ត្ឹមប្ត្ជាទសសន្ររាញពីសច្ចធម៌
៍ រន្ះន្ឹងជួយឲ្យអ្នកអាន្
រពលរវោ
ប្ ល
ខ្្ញុំ
់ ិយយទីរន្ះគឺោមន្ការរុំរផ្សលីសផ្សាញយពីមន្សិការណាមួយរទបយ អ្ាីប្ លខ្្ញុំច្ងន្ ី
ប្រប្ពឹត្តមកល់ប្រជាជន្រ ឋពញន្ចារ។
ការ
ៈកមាមធិការរន្ះ
ន្យកមកពិចារណា។
់ ន្គុំន្ិត្ណាមួយទាក់ទងន្ឹងអ្ុំណាច្ផ្ទតច្់ការ ៍ រន្ះរៅកាន្់អ្នកប្គរ់ោនប្ លច្ងមា
នាុំរ យការ
រល់ការប្ថ្លងការ
ន្ប្រប្ពឹត្តមករលប្ី រជា
ស់អ្ុំណាច្ផ្ទតច្់ការ ន្ិងរធាីអ្ាីតាមប្ត្ទុំរន្ីងច្ិត្តររស់មហ្វន្តី
អ្ងរ់ គលសកុំទបញងរពលសហ្វរាម ប្ លរន្ះជាអ្ុំរពីរឃ្លររៅទាុំងគួរប្ត្ូវ កាត្ពាកិច្ចពប្រងរ
ការររ
ន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្ឲ្យមាន្រៅកនញងរ
យ
យ
ន្ិងោមន្អ្ាីរប្ៅពីសច្ចធម៌រទបយ ី
ន្រឃញ ី ពីគមាលត្នន្សមត្ថភាពររស់ច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលស
ប្ពមទាុំងភាពោមន្
ន្រធាីរទបង ី រ ីមបប្ី ត្រកាអ្ុំណាច្ររស់ខ្ួ លន្រ៉ាញរណាណះ។
XXXVI. រត្ប្ី ពះរៅកាលហ ិ ប្ា រឆ្ុំងន្ង ឹ ការការពារសត្ារោឬ?
ន្មក ល់ ូ រច្នះខ្្ញុំប្ត្ូវចាករច្ញពីភាពរមមងងឺត្កុំពញងរកីត្រទបង ី កនញងទីប្កុងពញន្ចារ។
ការរសញីរសួរររស់សមាជ
ន្កនញងរ ឋពញន្ចារ ន្ចារ់រផ្សតីម
រៅកុំទបញងរពលប្ លខ្្ញុំទទួល
ន្លិខ្ិត្
អ្រ្ជ ីញមួយច្ារ់ឲ្យច្ូលរួមកនញងសន្និសីទរួមោនមួយសតីពីហិ ូ ា ោសន្ិក ន្ិងមូសលីមោសន្ិកប្ លសន្និសីទរន្ះន្ឹង
321
ប្ត្ូវជួរជញុំោនរៅទប្ី កុងរ លីរ ីមបព តី ីរញ្ហាររស់ប្ពះរៅកាលិហ។ ា ី ិរប្ោះរយរល់សព
កនញងច្ុំរណាមភាគីហត្ថរលខ្មខ្ី
នន្សន្នស ិ ទ ី រន្ះ រួមមាន្ រោក Hakim Ajmal Khan Saheb ន្ង ិ រោក Asaf Ali ។ ឥសោ ី ា មិ Shraddhanandji ប្ត្ូវ
ន្យ ិ យថាន្ង ឹ មកច្ូលរួមប្ រ
ន្ិងប្រសន្ ុំ ន្ ិ ជាខ្្ញុំចាម ិ ខ្ញសរទោត្់ជាអ្ន្ញ ប្រធាន្នន្សន្នស ិ ទ ី រន្ះ
រហយ ី តាម
អ្ាប្ី លខ្្ញុំរៅចាុំគស ឺ ន្នស ិ ីទរន្ះប្ត្ូវ
ន្រធាីរទបង ី រៅប្ខ្វ ិច្ឆិកាកនញងឆ្នរុំ នាះ។ សន្នស ិ ទ ី រន្ះន្ង ឹ ពិភាកាោនអ្ុំពីោថន្ភាព
ឮច្ូលរួមប្ផ្សនកណាមួយរៅកនញងការប្
រពធពិធស ី ន្តភា ិ ពរន្ះប្ រឬរទ។ កនញងច្ុំរណាមរញ្ហារផ្សសងរទៀត្ លខ្ ិ ត្ ិ អ្រ្ជ ីញ
ប្ លរកត្ ី រច្ញពគ ី ុំន្ិត្កបត្់ររស់ប្ពះរៅកាលហ ិ ា ន្ង ិ រ ីមបព ី ិភាការលរ ី ញ្ហាថារត្ី ហិ ូ ា រន្ះកនញងរោលរុំ
ន្ង លី ោសន្ិកគួរ ិ មូសម
ងមន្ ា ញរ៉ា ណាណះរទ រ៉ាញប្ន្តប្ថ្មទាុំងរញ្ហាសតអ្ ិ ប្ត្ឹមប្ត្ពិភាការលរ ី ញ្ហាប្ពះរៅកាលិហរ ី ុំពីការការពារ
់ យសន្នស ខ្្ញុំមន្ ិ ច្ងឲ្ ិ ទ ី រន្ះរលក ី យកររឿងការ ុំ រច្ូ លរួម កនញងលខ្ ិ ត្ ិ រ្លីយត្រររស់ខ្ញ ុំ្ជាមួយន្ង ឹ ការរញ្ហជក់ពីជហ
សត្ារោផ្សងប្ រប្ លប្ត្ូវរលីកយកមកពិភាការៅកនញងសន្នស ិ ទ ី រនាះ។ ពារសត្ារោមកពភា ិ ការទបយ ី ។
រហត្ញ ូរច្នះ
ខ្្ញុំក៏ ន្រសនស ី ញុំមន្ ិ ឲ្យរលីកយករញ្ហាទាុំងពីររន្ះមករ្ចូ លជាមួយោនរទបយ ី សរប្មច្ច្ិត្តប្ផ្សអកតាមសទ ិ ធិប្សរច្ារ់ ឬគួរប្ត្ប្ត្ូវ
ន្រោះប្ោយោច្់រោយប្ទបកពីោន។
៏ រ ន្រៅច្ូលរួមសន្នស អ ុំផ្សញត្ ប្ លមាន្ ិ ទ ី ជាមួយន្ង ឹ គុំន្ត្ ិ ទាុំងរន្ះរៅកនញងច្ត្ ិ ត។ រន្ះជាការជួរជញុំោន ល
ខ្្ញុំ
អ្នកច្ូលរួមប្រមា
ជា១មញន្ ឺ នាក់។
ខ្្ញុំ ន្ពិភាកាអ្ុំពរ ី ញ្ហាប្ លប្ត្ូវយកមកពិភាកាជាមួយឥសោ ី មិ
ប្ លោត្់កមា ៏ ន្វត្តមាន្រៅទីរនាះប្ រ។
ោត្់រពញច្ិត្តន្ឹងរយរល់ររស់ខ្ញ ុំ្
កនញងរៅកនញងសន្និសីទរទៀត្ផ្សង។ រប្កាយមករទៀត្ ខ្្ញុំក៏ រៅច្ុំរពាះមញខ្សន្និសីទខ្្ញុំ ប្រសិន្ររីរ ្ ឋ ិ
លពិត្ជាប្រប្រប្ពឹត្តន្ូវអ្ុំរពីអ្យញត្តិធម៌ធៃន្់ធៃរពិត្ប្
ោសន្ិកប្ រ
រហយ ី ប្ថ្មទាុំងឲ្យខ្្ញុំរលីកពីគុំន្ិត្រន្ះ
ន្ន្ិយយថា ប្រសិន្ររីរញ្ហាសតីពីប្ពះរៅកាលិហមា ា ន្
ប្ លប្ត្ូវពិភាកាអ្ុំពីរញ្ហាសត្ារោកនញងរររទរន្ះ ិ
Shraddhanandji
ន្ពិភាការញ្ហា ប្ លរន្ះជាមួយរោក Hakim Saheb។ ក ប្មន្
ប្ររគៀកោមជាមួយន្ឹងមូសលីមោសន្ិក រ ីមបប្ី កប្ប្រកុំហញសររស់ប្ពះរៅ
ោសន្ិក
រ៉ាញប្ន្តជាលអរញ្ហាទាុំងរន្ះគួរប្ត្ូវ
មូលោឋន្ច្ារ់ប្ត្ឹមប្ត្ូវ រហយ ី
ហិ ូ ា ោសន្ិកប្ត្ូវមាន្កាត្ពាកិច្ច
កាលិហ។ ា ខ្្ញុំគិត្ថាវាមិន្ជាការលអរទ
ឬក៏រ ីមបរី ប្រីឱ្កាសរន្ះរ ីមបរី ធាីជាលកខខ្
រប្ពាះន្ឹងរធាីឲ្យមូសលីមោសន្ិកជួរការលុំ
កកនញងការរ្ឈរ់ការសមាលរ់សត្ារោល
ា ជាមួយមូសលីម រន្ះហិ ូ ា
ន្ោុំប្ទប្រររន្ះទាក់ទងន្ឹងរញ្ហាប្ លរលីករទបង ា រ៉ាញប្ន្ត វាជារញ្ហាមួយរផ្សសង ី រោយប្ពះរៅ កាលិហ។
រទៀត្ប្ លោកសម
ន្ិង្លញះរញ្ហចង ុំ ពីោរៈសុំខ្មន្់នន្រញ្ហារន្ះ
ប្រសិន្ររីមូសលីមោសន្ិកមាន្្ន្ាៈរ្ឈរ់ការ
សមាលរ់សត្ារោលរោយខ្លួន្ឯង។ ខ្្ញុំ ន្អ្ះអាង រ ីមបអា យឯករជយ ន្ លញះប្តាប្ត្ភារកិច្ច ី ច្រធាីឲ្យឥរយរទណាមួ ិ ររស់ពួករគប្ត្ូវ ន្រធាីឲ្យប្ររសីររទបង ន រ៉ាញប្ន្ត ប្រសិន្ររីមូសលីម ី់ តាមរយៈភាពនថ្លថ្ូ រនន្ការប្រប្ព ឹត្តរររស់ពួករគ។ ោសន្ិកយល់រឃញ ី ថា រពលប្ លពួករគរ្ឈរ់ការសមាលរ់សត្ារោល រធាីរោយមិន្ចាុំ ច្់មាន្ការជួយពីហិ ូ ា ោសន្ិករទបយ ី ។ មាន្សុំរ
ី សញុំពីអ្នកប្សុកមួយច្ុំន្ួន្រលីករទបង ី ថា
ច្ុំរពាះកុំហញស្ាងររស់ប្ពះរៅកាលិហ។ ា ពញន្ចារ
ន្រធាីឲ្យពួករគសរាយច្ិត្តរនាះពួករគន្ឹង
រញ្ហាកនញងរ ឋពញន្ចារគួរប្ត្ូវ
ខ្្ញុំ ន្ជុំទាស់ន្ឹងសុំរ
ី រន្ះ។
ខ្្ញុំន្ិយយថា
ន្យកមករោះប្ោយ រញ្ហារកីត្រទបង ី កនញងរ ឋ
គឺជាកិច្ចការកនញងប្ររទស ូរច្នះមិន្អាច្យកមកររងកីត្ជាទមៃន្់រលីការសរប្មច្ច្ិត្តររស់ពួករយង ី ឲ្យច្ូលរួម
ឬមិន្ច្ូលរួមការប្
រពធពិធីសន្តិភាពរទបយ ី ។ ប្រសិន្ររីរយង ី ប្ច្
ប្ពះរៅកាលិហប្ា លមិន្ប្មន្ជាលកខខ្
ា នន្សន្តិភាពផ្ទាល់រនាះ
ធៃន្ធ ់ ៃរ។ ការអ្ះអាងររស់ខ្ញ ុំ្រយន្ឹងយល់ណាស់។
ច្់រ្ចូ លោនរញ្ហាកនញងប្ររទស ជាមួយន្ឹងរញ្ហា
ពួករយង ី ន្ឹងប្ត្ូវមាន្កុំហញសខ្ាះការប្រុងប្រយ័ត្ន
កនញងច្ុំរណាមរសច្កតីសរប្មច្ជារប្ច្ីន្ប្ លប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ី កនញងសន្និសីទរនាះ មាន្រសច្កតីសរប្មច្មួយប្ ល
ត្ប្មូវឲ្យហ ូ ា
ន្ិងមូសលីមោសន្ិករួមោនសន្ារធាីពហកា ិ រមិន្ទិញទុំន្ិញពីរររទស។
ត្មាញមិន្ប្ត្ូវ ន្រលីកយកមកពិភាការទបយ ី ។
រោក
សុំរលៀករុំពាក់ពីប្កណាត្់
Hasrat Saheb ន្ឹងមិន្ទទួលយករសច្កតីសរប្មច្
322
ងររស់ោត្់គឺប្ត្ូវសងសក ឹ ច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសកនញងករ
រន្ះរទបយ ី ។ រោលរុំ
តិ ម៌ប្ត្ូវ ី ភាពយញត្ធ
ន្រ ិរសធច្ុំរពាះ
រញ្ហាប្ពះរៅកាលហ ា ច្ញ ងរប្កាយ ោត្់រសនស ិ ។ ី ញុំឲ្យរធាីពហកា ិ រលទ ី ុំន្ិញច្ប្ក្ពអ្ង់រគលសទាុំងប្សុង។ កនញងសន្និសទ ី រន្ះ ខ្្ញុំក៏
ន្រលក ី ពទ ី សសន្ៈនន្ការមន្ ិ រប្រប្ី រស់ហង ិ ាប្ រ។ ខ្្ញុំកត្់សុំោល់រឃញ ី ថា អ្ុំ
ឲ្យអ្នកច្ូលរួមចារ់អារមម
៍ យ៉ាងខ្មលង ុំ ។
ះអ្ុំណាងររស់ខ្ញ ុំ្ ន្រធាី
កនញងឱ្កាសរន្ះប្ រ រន្ះជារលក ី ុំរូងសប្មារ់សប្មារ់ប្ លប្ត្ូវប្ថ្លងសញន្ារកថាការពាររៅច្ុំរពាះមញខ្ទសសន្ិ
កជន្ ជាពរិ សសមាន្ការច្ូលរួមពជ លី ខ្មងរជង ី ប្រររន្ះ។ ខ្្ញុំធាលរ់ន្ិយយជាភាោអ្ូ ូរពលរៅច្ូលកនញង ី ន្ជាត្ម ិ ូ សម សមពន្ ័ ធមូសម លី រៅទប្ី កុង
Calcutta
រ៉ាញប្ន្តវាជាការន្ិយយប្ត្ម ឹ ប្ត្ពរី
ឬរនា ី ទីរញរ៉ា ណាណះ។
រ៉ាញប្ន្តរៅទរី នាះខ្ញស
ប្សទបះពីោន ខ្្ញុំហាក់ ូ ច្ជាកុំពញងសថត្ ្ ល យជាសប្ត្ូវររស់អ្នកច្ូលរួមរនាះ ិ កនញងោថន្ភាពោលរ់រស់ ប្រសន្ ិ ររខ្ ី ញ ុំកា ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ត្ពន្យល់ ន្ង ្ ិ ប្ រ់ពួករគឲ្យយល់ពីទសសន្ៈររស់ខ្ញ ុំ។ ខ្្ញុំ
ខ្្ញុំមន្ ិ អាច្រប្រីប្
ស់ពាកយជាភាោអ្ូ ូ ឬភាោហិ ូ ា
ូរច្នះ
ន្លអរទបយ ី ច្ុំរពាះគុំន្ត្ ិ ថ្មីៗ។ យ៉ាងរហាច្ណាស់
ន្រប្រជា ី រលីក ុំរូងកនញងកិច្ចប្រជញុំរន្ះ។ ប្សរ
ន្មករលីករទបង ី ន្ូវពាកយថា “មិន្សហការ” ប្ លពាកយប្ លខ្្ញុំ
រពលប្ រោក Maulana កុំពញងប្ថ្លងសញន្ារកថាររស់ោត្់ ច្ុំរពាះខ្្ញុំវាហាក់ ូ ច្ជាឥត្ប្ររយជន្៍ច្ុំរពាះោត្់ប្ ល ប្ត្ូវន្ិយយអ្ុំពកា ធិ ពច្ុំរពាះរោឋ្ិ ល ី រត្សូ ប្រកររោយប្រសិទភា ប្រសិន្ររីមិន្មាន្ប្រ្ពជុំន្ួយជាអាវញធមិន្អាច្រធាីរៅ ការត្សូពិត្ប្
ក ប្ត្មួយគត្់ប្រឆ្ុំងន្ឹងរោឋ្ិ
រហត្ញ ូ ច្រន្ះរហយ ី
ប្ លោត្់ប្ត្ូវសហការរលីករទបង ី ររឿងជារប្ច្ន្ ី
ន្ ឬប្រសិន្ររីរយង ី មិន្ប្ត្ូវការរនាះ។ សប្មារ់ខ្ញ ុំ្យល់ថា
លគឺប្ត្ូវរ្ឈរ់ការសហការោនជាមួយរោឋ្ិ ល។
ន្ជាខ្្ញុំន្ិយយពាកយថា “មិន្សហការ”។ ខ្្ញុំ
ន្យល់ច្ាស់ឲ្យ
ពាល់រប្ច្ីន្រទបយ ី រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ប្ោន្់ប្ត្ន្ិយយរោយោម្ញថា៖ មូសលីមោសន្ិ
ន្លុំអ្ិត្អ្ុំពីគុំន្ិត្នន្ផ្សលរ៉ាះ
ន្ររងកីត្រសច្កតីសរប្មច្ប្ លមាន្ោរៈសុំខ្មន្់មួយ។ ប្រសិន្ររីលកខខ្
ពួករគមិន្រពញច្ិត្ត ពួករគន្ឹងរ្ឈរ់រលកិច្ចសហការជាមួយរោឋ្ិ
ា សន្តិភាពរធាីឲ្យ
លទាុំងអ្ស់។ រន្ះជាសិទធិមិន្អាច្ កហូត្
ន្ររស់ប្រជាជន្រៅរពលពួករគសរប្មច្ច្ិត្តមិន្រធាីកិច្ចសហប្រត្ិរត្តិការ។
ពួករយង ី មិន្ជារ់កាត្ពាកិច្ចរកា
កិត្តិយស ន្ិងត្ួនាទីររស់រោឋ្ិ លរទបយ ី ឬក៍ប្ត្ូវជារក់កាត្ពាកិច្ចរន្តផ្សតល់រសវកមមជាមួយរោឋ្ិ
លប្ រ។ ប្រសិន្
ររីរោឋ្ិ លកបត្់ពួករយង ី ពួករយង ី មិន្អាច្រធាីអ្ាី ន្រប្ៅពីមិន្សហការជាមួយរទបយ ី ។ រហត្ញ ូរច្នះ ពួករយង ី ក៏ សរប្មច្ច្ិត្តមិន្រធាីកិច្ចសហការជាមួយរោឋ្ិ លកនញងករ រវោ
ី ប្ លរោឋ្ិ
រ៉ាញប្ន្តជារប្ច្ីន្ប្ខ្កន្លងផ្សញត្រៅ រៅមញន្រពលពាកយថាមិន្សហការ
ន្រធាីឲ្យ ត្់រង់ ុំរ
ី រការនន្ភាពទញកច្ិត្ត។
តាមពិត្
លកបត្់ពួករយង ី ។
ន្កាលយជាកាក់ជារពលរច្ចញរបន្ន។ រពល
មួយប្ខ្រប្កាយរពលប្ លខ្្ញុំោប្ុំ ទន្ូវរសច្កតីសរប្មច្
រធាីកិច្ចសហប្រត្ិរត្តិការរៅសមាជប្ លប្ត្ូវ ន្រធាីរទបង ខ្្ញុំសងឃម ី រៅរ ឋអារុំ ត្ោ ិ ឹ ថាការកបត្់ប្ លន្ិយយរន្ះន្ឹង មិន្រកីត្រទបង ី រទបយ ី ។
XXXVII. សមាជរៅរ អា ឋ រុំ ត្ោ ិ
រប្កាមរររប្គរ់ប្គងនន្ច្ារ់សព តី អា ី ជា្សឹក
រោឋ្ិ លរ ឋពញន្ចារមន្ ុំ ួ ន្អ្ន ល កប្សុកពញន្ចារររ់រយ ិ អាច្ឃញ ខ្
នាក់ រោយប្ផ្សអកតាម្សតញតាងត្ច្ ិ ត្ួច្តាមរយៈត្ញោការមាន្ប្ត្រ្មះរទបយ ី ។ មាន្ការប្ប្សកទាមទារប្រឆ្ុំងន្ឹង ភាពអ្យញត្ធ តិ ម៌ច្ុំរពាះការរន្តការឃញ ខ្ ុំ ួ ន្ពួ ល ករគ។
អ្នករទាសភាគរប្ច្ន្ ី ប្ត្ូវ
សមាជ។ ប្សររពលប្ លសម័យនន្សមាជរៅប្ត្មាន្ ុំរ
ន្រោះប្លងមញន្រពលមាន្ការប្រជញុំ
ី រការ ប្ ល រោក Lala Harkishanlal ប្ពមទាុំងរម
ឹកនាុំរផ្សសងៗរទៀត្ប្ត្ូវ ន្រោះប្លងរច្ញពព ី ន្ធនាោរផ្សងប្ រ។ រោក Ali ក៏ប្ត្ូវ
ន្រោះប្លងរច្ញពីពន្ធនាោរ
ូច្ោនប្ រ។ ប្រជាជន្រករយន្ ង ុំ ។ រោក Pandit Motilal Nehru ប្ លជាមន្ញ សស ី ឹ ោថន្ភាពប្រររន្ះយ៉ាងខ្មលង
323
មានក់រូជារលីការររររស់ោត្់តាមរយៈការរុំរពញការររ ន្ង យកណា ត លកនញងរ ឋពញន្ចារ គឺ ិ រសវាកមមរៅការយល័ ិ ជាប្រធាន្សមាជ។ ច្ុំប្
កឥសោ ី ា មិShraddhanandji ជាប្រធានន្គ
រសច្កតប្ី រកាសររស់ប្ពះមហាកសប្ត្សតព ី ីកុំប្
រទៀត្មន្ ិ រពញច្ត្ ិ តន្ង ឹ រសច្កតីជូន្ ុំ ទប្មង់រន្ះអាច្ទទួលយក Malaviyaji
ន្។ ច្ុំប្
់ មីប្ត្ូវ ទប្មងថ្
ៈកមាមធកា ឋ រកច្ ិ រទទួលរន្ាញករ ិសណា ិ ច។
ន្រច្ញផ្សាយ។ ទាុំងរូរខ្្ញុំ ន្ង ិ ប្រជាជន្រផ្សសៗ
ឹ ងរន្ះរទបយ ី ។ រទាះរជា ី មាន្ភាពខ្ាះច្រនាលះ រ៉ាញប្ន្តរពលរនាះខ្្ញុំគត្ ិ ថា កុំប្
ករោក Pandit Malaviyaji ជាមន្សសប្ លអាពាប្កត្ ឹ យ។ រោក Pandit
ន្ឲ្យខ្្ញុំោនក់អាប្ស័យរៅកនញងរន្ាររ់ រស់ោត្់។
ខ្្ញុំប្ករទបកមួយប្្លត្រឃញ ី ពភា ី ពោម្ញនន្ជវី ិត្រស់
រៅររស់ោត្់កញ ងឱ្កាសនន្ការច្ូ ន លរួមពធ ី ោកលវ ិទាល័យហិ ូ ា ។ ិ នី ន្ការររងកត្
ប្សររពលន្ង ឹ ការរស់រៅ
ជាមួយោត្់ ខ្្ញុំក៏ ន្សរងកត្ទមាលរ់ប្រចាុំនថ្ៃររស់ោត្់ រហយ ី រុំផ្សញត្។ ី អ្ាប្ី លខ្្ញុំរឃញ ី គឺរធាឲ្ ី យខ្្ញុំភា្ក់រផ្សអល ររៀងរល់នថ្ៃ
ខ្្ញុំប្ត្ងប្ត្ពភា ិ កាោនជាមួយោត្់ ូច្ជារងប្រុសមានក់
ោត្់ប្ត្ងពន្យល់ប្
រ់ខ្ញ ុំរ្ ោយកតី
ប្សទាញ់ ទាក់ទងន្ង ឹ ទសសន្ៈរផ្សសងៗ។ ខ្្ញុំកាន្់ប្ត្យល់ថា ការច្ូលរួមររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅកនញងការពិភាការលរី សច្កតស ី រប្មច្ នន្កុំប្ ទប្មងរ់ ន្ះមិន្អាច្រគផ្សញត្ ន្រទបយ ច្ុំរពាះខ្្ញុំការរោះប្លងរោក Ali អ្នករទាសរផ្សសងរទៀត្ជា ី ។ សញ្ហញលអមួយ។ សថត្ ៏ ទួលកុំប្ ិ កនញងកាលៈរទសៈទាុំងរន្ះខ្្ញុំគត្ ិ ថា រសច្កតស ី រប្មច្មន្ ិ ប្ត្ម ឹ ប្ត្មិន្ជុំទាស់រទ រ៉ាញប្ន្តកទ ទប្មងរ់ ន្ះគជា ឺ ររឿងប្ត្ឹមប្ត្ូវផ្សងប្ រ។ ទសសន្ៈមញឺងមា៉ាត្់ថា
កុំប្
មា៉ាងវ ិញរទៀត្
រោក
Deshabandhu
Chittaranjan
ទប្មង់ទាង ុំ រន្ះប្ត្ូវប្ត្រ ិរសធទាុំងប្សុងរប្ពាះោមន្ភាពប្គរ់ប្ោន្់
មាន្
Das
ន្ិងការរពញច្ិត្ត
រនាះរទបយ ី ។ រោក Lokamanyaហាក់ ូច្ជាោាក់រសាីររលីភាពអ្ពាប្កឹត្យររស់ោត្់ ច្ញងរប្កាយោត្់សរប្មច្តាម រោក Deshabandhu ។ ខ្្ញុំ
ន្ររងកីត្រសច្កតីសរប្មច្មួយ ប្ លរៅកនញងច្ិត្តខ្ញ ុំ្ រមភអ្ុំពីទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវកនញងរសច្កតីសរប្មច្រន្ះ។ ទាុំង
រោក Pandit Malaviyajiន្ិងរោក Jinnah រយង ី មិន្រងកជាភាពលាីងជូរច្ត្់
ន្ោុំប្ទន្ឹងរសច្កតីសរប្មច្រន្ះ។ ររីរទាះរីជាមត្ិប្រលកោនររស់ពក ួ
ន្ិងរទាះរីជាសន្ារកថាររស់រយង ី ោមន្អ្ាីទាល់ប្ត្រោះរប្ៅពីរហត្ញផ្សល
ប្រជាជន្មិន្អាច្មាន្ជុំហរខ្ញសប្រលកោនពីោនរទបយ ី
សុំោល់រឃញ ី ថា
ប្ត្ខ្មលង ុំ ។ ពួករគច្ង់
ន្មត្ិជាឯកច្ឆន្ា។
កិច្ចខ្ិត្ខ្ុំប្រឹត្ប្ប្រងរ ីមបរី ោះប្ោយភាពរផ្សសងោនប្ត្ូវ
ប្ថ្លងក៏រោយ Malaviyaji
រហយ ី ការកត្់សុំោល់រផ្សសងៗប្ត្ូវ
ររី ូរច្នះប្មន្ឹងរធាីឲ្យពួករគឈចា ឺ រ់កាន្់
ន្រទបង ី កនញងរវទិកា
រទាះរីមាន្សញន្ារកថាប្ត្ូវ ន្
ន្រធាីរទបង ុំ រនាះ។ ី រោយរសរកន ី ញ ងច្ុំរណាមអ្នក ឹកនាុំទាង
ន្ពិន្ិត្យរមីលយ៉ាងហមត្ច្ ់ ត្់ច្ុំរពាះកុំហញសណាមួយ។ រនាារ់មក រោក Jeramdas
អ្ាីប្ លោត្់ច្ងប្់ កប្ប្ររសច្កតីសរប្មច្រនាះ ប្ពមទាុំង រធាីឲ្យខ្្ញុំចារ់អារមម
ន្រសនីសញុំរោយការគួសម។ សុំរ
៍ ។ ខ្្ញុំប្ រ់រោក Malaviyaji ថាសុំរ
ូច្ជាអាច្ទទួលយក
ខ្្ញុំកត្់
រោក
ន្ឲ្យមកខ្្ញុំន្ូវ
ី ប្កសប្មួលររស់ោត្់
ន្
ី ប្កសប្មួលររស់រោក Jeramdas ច្ុំរពាះខ្្ញុំហាក់
ន្ច្ុំរពាះភាគីទាង ុំ ពីរ។ រោក Lokamanya ប្ លអ្ងាញយប្កបររនាះន្ិយយថា “ប្រសិន្ររី ុំ ស់រទបយ រោក Deshabandhu Chittaranjan Das ឯកភាពរនាះខ្្ញុំមិន្ជទា ី ”។ វាគឺជាការលុំ
កប្ លប្ត្ូវរធាីការប្កប្ប្រអ្ត្ថរទនន្រសច្កតីសរប្មច្រន្ះ។
ប្ត្ឹមប្ត្ររយយព ិ ីរររៀរប្ លរសច្កតីសរប្មច្រន្ះជួររញ្ហាប្រឈមរ៉ាញរណាណះ ររស់ខ្ញ ុំ្ជាមួយន្ឹងសកមមភាពរផ្សសងកនញងជុំពូកទាុំងរន្ះ។
ការសប្មរសប្មួល
រទៀត្។
XXXVIII. ការចារ់រផ្សតម ី សមាជ
ខ្្ញុំចាត្់ទញកថាការច្ូលរួមររស់ខ្ញ ុំក ្ ញង ន ុំរ
សមាជពត្ ិ ប្
រោលរុំ
ងររស់ខ្ញ ុំ្រពលរន្ះគឺ
រប្ពាះជាជាប្ផ្សនកមួយនន្ការពិរោធន្៍
ន្ររងកីន្ទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវររស់ខ្ញ រ ុំ្ ប្ន្ថម
គជា ី រសមាជរៅរ ឋអារុំ ត្ោ ិ ឺ ការរ ីរច្ូលរៅកនញងន្រយ
យររស់
ក ។ វត្តមាន្ររស់ខ្ញ ុំរ្ ៅតាមសមាជកន្លងមកោមន្អ្ារី ប្ៅពកា ី រររាញ្កតភា ី ពច្ុំរពាះសមាជរទបយ ី ។
324
ខ្្ញុំមន្ ិ ប្ លមាន្អារមម ររស់ខ្ញ ុំ។ ្
៍ ថា ខ្្ញុំមាន្សមត្ថភាពពធ រប្ៅប្ត្ពកា ី មមជាត្ិរធាក ី ច្ ិ ចការរផ្សសងៗណាមួយរទបយ ី ី រររឯកជន្
រទពរិ ោធន្៍ការរររៅរ ឋអារុំ ត្ោ ិ
ប្ លអាច្មាន្ប្ររយជន្៍ច្ុំរពាះសមាជ។ ខ្្ញុំ
ន្ររាញថា
មាន្ររឿងមួយ
ឬពរី ប្ លខ្្ញុំអាច្សមបទាមួយច្ុំន្ួន្
ន្ ឹងរួច្ជារប្សច្ថា រម ឹកនាុំមួយច្ុំន្ួន្ ូច្ជា រោក Lokamanya
រោក Deshabandhu រោក Pandit Motilaljiរពញច្ត្ ្ ក់ពន្ ័ ធន្ឹងការរសញរ ិ តន្ឹងការររររស់ខ្ញ ុំពា ី អ្រងកត្រៅរ ឋ ពញន្ចារ។ ពួកោត្់ធាលរ់ ន្អ្រ្ជ ីញខ្្ញុំឲ្យច្ូ លរួមកនញងការប្រជញុំរប្ៅផ្សលូវការររស់ពួករគ ខ្ សរប្មច្មួយច្ុំន្ួន្ររស់គ ប្ លរម ក ឹ នាុំទញកច្ត្ ិ ត
ៈកមាមធកា ិ រទទួលប្ត្ូវ
ៈរនាះខ្្ញុំរឃញ ី ថា រសច្កតី រៅកនញងការជួរជញុំោនរន្ះមាន្ប្ត្រញគាល
ន្យកមកពិចារណា។
ន្ង ័ ធរញរ៉ា ណាណះ ិ រញគាលជារ់ពាក់ពន្
រទរ ី អាច្ប្ត្ូវ ន្
ន្អ្រ្ជ ីញឲ្យច្ូលរួម ន្។
ការជួរជញុំោនរន្ះក៏មាន្អ្នកប្ លរ ុំខ្មន្មួយច្ុំន្ួន្ច្ូលរួមផ្សងប្ រ។
កនញងឆ្នខ្ម ុំ ងមញ ខ្រន្ះ មាន្ររឿងពរី យ៉ាងប្ លរធាឲ្ ី យខ្្ញុំចារ់អារមម
៍
រៅកនញង
ប្សររពលប្ លខ្្ញុំអាច្មាន្សមត្ថភាពពី
ធមមជាត្ិមួយច្ុំន្ួន្ច្ុំរពាះររឿងរន្ះ។ មួយកនញងច្ុំរណាមររឿងទាុំងរន្ះគឺទាក់ទងន្ឹងការច្ងចាុំនន្ការសុំោរ់ររាលរៅ សួន្ច្ារោធារ ទក ឹ ប្
ៈ Jalianwala Bagh។ សមាជ
ន្អ្ន្ញម័ត្រសច្កតស ី រប្មច្មួយទាក់ទងន្ង ឹ រញ្ហារន្ះផ្សងប្ រ។
ក់ប្ប្រល ៥០០.០០០ រូពី ប្ត្ូវ ន្ប្រមូលសប្មារ់មូលធ ី ររសឲ្យរធា ិ រិ ន្ះ។ រូរខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្រប្ជស ី ីជាអ្នកប្គរ់ប្គង
មូលិធិរន្ះ។
រោក
Pandit
សមូន្កនញងរញ ពារហត្ញការររោធារ ប្ លមាន្ច្ុំរពាះោត្់រទបយ ី ។ខ្ ប្រររន្ះប្ រ។
ឥណា ា រទបយ ី ។
Malaviyaji កុំពញងរករយន្ ី ឹងភាពលបរី ្មះ ូច្ជាប្ពះអ្ងាមាចស់រៅកនញងច្ុំរណាម
ៈ ូរចានះប្ រ។
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំក ្ ៏ ឹងប្ រថា
ៈរពលខ្្ញុំរស់រៅត្ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូង
ខ្្ញុំមិន្ប្រណាុំងប្រប្ជងរកររ្ ត ិ៍ ម ះររស់រោក
រូរខ្្ញុំមិន្ ន្សថិត្រៅឆ្ៃយពីការរោរព
ខ្្ញុំទទួល
ន្សមត្ថភាពនន្ការប្គរ់ប្គង
Malaviyaji រៅកនញងររឿងការររចា ិ ច គរន្ះកនញងប្ររទស
សមត្ថភាពពីកុំរ
ី ត្ខ្្ញុំមួយរផ្សសងប្ លសមាជអាច្ប្ត្ូវការគឺការររងកីត្ ន្ិងររៀរច្ុំឯកោរគត្ិយញត្តិ។ រម ឹក នាុំសមាជមួយច្ុំន្ួន្ ឹងថា ខ្្ញុំ ន្អ្ន្ញវត្តជុំនាញរន្ះរយៈរពលយូរមករហយ ី ។ រពលរន្ះ អ្ត្ថិភាពនន្ច្ារ់ររស់ សមាជ នន្ ុំរ
ន្រន្សស់មកពីោនន ររស់រោក Gokhale ។ ោត្់ ន្ររងកីត្វ ិធាន្មួយច្ុំន្ួន្ប្ លររប្មីឲ្យមូលោឋន្
ី រការររស់សមាជ។
៏ រួ ឲ្យចារ់អារមម ប្រវត្តិ គ
៍ ទាក់ទងន្ឹងកបួន្ច្ារ់ទាង ុំ រន្ះ
ខ្្ញុំធាលរ់ ន្លឺផ្ទាល់មាត្់
ពីរោក Gokhale ។ រ៉ាញប្ន្តរពលរន្ះអ្នកប្គរ់ោនគិត្ថា កបួន្ច្ារ់ទាង ុំ រន្ះមិន្សមប្សរន្ឹងភាពរកច្រប្ម ី ីន្នន្ការររ នារពលរច្ចញរបន្នររស់សមាជរទបយ ុំ កនញងកុំទបញងរពលរនាះ សមាជអ្ន្ញវត្ត ី ។ រញ្ហាប្ត្ងរកីត្មាន្ពីមួយឆ្នរុំ ៅមួយឆ្ន។ ការរររោយោមន្រប្គឿងមា៉ាសញីន្ជួយការរររទបយ ី ។ សថិត្រប្កាមច្ារ់ប្ លមាន្កន្លងមកកុំ
ត្់ឲ្យមាន្រលខ្មធិការ
៣រូរ រ៉ាញរណាណះរ៉ាញប្ន្តការពិត្រៅមាន្ប្ត្មន្ញ សសមានក់រញ រ៉ា ណាណះប្ លរ ីរត្ួរជារលខ្មធិការ។ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ី កន្លងមក រល់ប្គរ់ោនយល់ថា រន្ះជារញ្ហាប្ លមាន្ោរៈសុំខ្មន្់ប្ត្ប្ត្ូវរោះប្ោយ។ រូរ
ូរច្នះរប្កាយមកខ្្ញុំកទ ៏ ទួលខ្ញ សប្ត្ូវររងកីត្រៅកនញងធមមន្ញ្ញន្ូវលកខខ្
ា មួយ។ ខ្្ញុំរឃញ ី ថា មាន្រម ឹកនាុំពីរ
ូច្ជារោក Lokamanya ន្ិងរោក Deshabandhu គឺជាអ្នកទទួលរន្ាញកការររោធារ
កនញងនាមជាអ្នកត្ុំណាងររស់ប្រជាជន្ រ ីមបរ ី រងកីត្ធមមន្ញ្ញ
ខ្្ញុំ
ន្រសនីរៅពួកោត្់ថា
ោត្់គួរច្ូ លរួមជាមួយខ្្ញុំរៅកនញងគ
រ៉ាញប្ន្តពួកោត្់ោមន្រពលទុំរន្ររ ីមបអា ី ច្ច្ូលរួមជាមួយខ្្ញុំរទបយ ី ។
រប្ជីសររសរញ ី គាលប្ លគួរឲ្យទញកច្ិត្តពីរនាក់
មករធាីការរររន្ះជាមួយខ្្ញុំកញ ងគ ន
សមាជិករញ គាលិកប្ត្ូវកប្មិត្ប្ត្ឹម៣នាក់រញរ៉ា ណាណះ។
ៈរប្ច្ីន្
ៈកមាមធិការ
រប្កាយមកខ្្ញុំរសនីឲ្យោត្់
ៈកមាមធិការធមមន្ញ្ញ
ពួកោត្់ ន្យល់ប្ពមន្ឹងសុំរ
រុំផ្សញត្។
ី រន្ះ
រហយ ី ច្ុំន្ួន្
ន្ិង ន្រប្ជីសររស ី
សមាជិក ៣រូរសប្មារ់រុំរពញការររជាមួយខ្្ញុំ រួមមាន្ រោក Sjts.រោក Kelkar ន្ិងរោក I.B. ។ គ កមាមធិការធមមន្ញ្ញរន្ះមិន្ទាន្់សរប្មច្ការរររួច្ោនមួយរៅរទបយ ី រទ
រ៉ាញប្ន្តពួករយង ី
ន្ប្រឹកាយរយរល់
ៈ
ន្ិង
325
រ្ល់យ ី ្លងជាមួយោនរៅវ ិញរៅមក រហយ ី រៅទរ ី ុំផ្សញត្ក៏ ន្រច្ញជារ យការ រប្រីប្ ស់សមត្ថភាពទាុំងរន្ះ ប្
ខ្្ញុំអាច្ន្ិយយ
ក រហយ ី ។
ខ្្ញុំមិន្ចាុំថាធាលរ់ ន្រឃញ ី ឧរករ
ររៀរររ់អ្ុំពីឧរករ
ន្ថា
ខ្លួន្ឯងច្ូ លរៅកនញងកច្ ិ ចការន្រយ
XXXIX. រ ម ី កុំរ
ី ត្នន្ត្មាញ
៍ ត្ាញសុំពត្់រោយន
ឬកងរ់ នវនន្ឧរករ
ប្ររទសឥណា ា លញររុំ
ត្់ភាពប្កីប្ក
ន្មួយច្ុំន្ួន្ធុំ
យររស់សមាជពត្ ិ
៍ រន្ះរទបយ ី
រៅរពលខ្្ញុំ
ងរជីងថា ការប្គរ់ប្គងខ្លួន្ឯង ប្ លរប្រៀរ
៍ រន្ះកនញងរសៀវរៅររស់ខ្ញ ុំក ្ ញ ងឆ្ ន ន ុំ ១៩០៨ មាន្ច្ុំ
ូច្ជាឱ្សថ្មួយជួយឲ្យប្ររទសឥណា ា រកច្រប្ម ី ីន្។
៍ ជាឯកច្ឆន្ាមួយ។ ជាមួយន្ង ឹ ការ
រៅកនញងរសៀវរៅរនាះ
ខ្្ញុំ
ន្រញ្ហជក់ប្
រ់ររឿងរ៉ា វប្ លជួយ
ប្ លកនញងរពលជាមួយោនរន្ះក៏ររងកីត្ផ្សងប្ រន្ូវការប្គរ់ប្គង
ច្ុំរពាះខ្លួន្ឯង។ សូមបរី ៅឆ្ន១ ុំ ៩១៥ រៅរពលប្ លខ្្ញុំវ ិលប្ត្ទបរ់ពត្ ា ី ុំរន្់អាហ្វហាក ិ ខ្មងត្បូងមកកាន្់ប្ររទសឥណា វ ិញ ក៏ខ្ញ ុំម ្ ន្ ិ ធាលរ់ ន្រឃញ ី កងរ់ នវនន្ឧរករ ៍ ត្ាញសុំពត្់រោយន រន្ះប្ រ។ រៅរពលអាប្សមរ្មះថាអ្ហង ិ ា ប្ត្ូវ
ន្ររងកីត្រទបង ី រៅត្ុំរន្់
Sabarmati
រៅរយង ី ការរប្រឧ ី រករ
រយង ី
ន្យកឧរករ
៍ រន្ះមួយច្ុំន្ួន្មកទញកទរី នាះ។
រ៉ាញប្ន្តយូរៗ
៍ ប្រឈមន្ង ឹ ការលុំ កជារប្ច្ីន្។ កនញងច្ុំរណាមរយង ី ទាុំងអ្ស់ោនមាន្វ ិជាជជីវៈរសរ ី ឬជាអ្នក ុំ ញត្ាញមានក់រ ីមបី រធាីអាជីវកមម។ ពួករយង ី ោមន្ន្រណាមានក់មាន្ជុំនាញប្ផ្សនកសរ ិ បកររទបយ ី ។ រយប្ី ត្ូវការអ្នកជនា ររប្ងៀន្ពួករយង ី ឲ្យរច្ះត្ាញ
មញន្រពលប្ លរយង ី អាច្រធាីការររកត្ ី មាញ។
មានក់មកពទ ី ប្ី កុង Palanpur រ៉ាញប្ន្តោត្់មន្ ិ
ន្ររប្ងៀន្ពួករយង ី ន្ូវច្ុំរ
ះជុំនាញទាុំងប្សុងរទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តរោក
Maganlal Gandhi មន្ ិ ប្មន្ជាមន្ញសសទាល់ប្ ជា្រទបយ ី ។ ជាអ្នកមាន្រទពយរកាសលយពក ី ុំរ មាន្សមត្ថភាពយូរមករហយ ី រធាីជាប្គូររប្ងៀន្ ត្មាញថ្មីជារប្ច្ន្ ី នាក់ប្ត្ូវ រោលរុំ
ក៏មាន្អ្នកជុំនាញ
ទរ ី ុំផ្សញត្
ី ត្ជាជាងម៉ាសញន្ ី ោត្់
ូរច្នះរប្កាយពីមាន្អ្នកជុំនាញមកររប្ងៀន្មតងរហយ ី មតងរទៀត្ អ្នក
ន្ហាក ឹ ហាត្់កញ នងអាប្សមរន្ះ។
ងប្ លរយង ី ច្ង់
ន្គឺអាច្ផ្សលត្ ិ សុំរលៀករុំពាក់យកមករប្រប្ី ស់រោយន ខ្លួន្ឯង។
រហត្ញ
ូរច្នះ រនាារ់មករយង ី ក៏ប្រកាសពកា ី ររប្រីប្ ស់សុំរលៀករុំពាក់ត្មាញ រហយ ី រល់សមាជិកអាប្សមទាុំងអ្ស់
ន្
រសលៀកសុំរលៀករុំពាក់ត្មាញរោយន រោយការនច្នប្រឌិត្ររស់ជន្ជាត្ឥ ា ប្ត្រ៉ាញរណាណះ។ការររងកត្ ី ការអ្ន្ញវត្តប្រ ិ ណា ររន្ះរធាីឲ្យពួករយង ី ទទួល
៏ ោចរយមួយ។ ចារ់ពីទុំនាក់ទុំន្ងផ្ទាល់ ការរររន្ះជួយឲ្យរយង ន្រទពរិ ោធន្៍ អ្ ី ឹង
ពោ ី ថ ន្ភាពជវី ិត្កនញងច្ុំរណាមអ្នកត្មាញ វ ិោលភាពនន្ផ្សលត្ ិ កមម គញ
់ រនស វ ិរត្តនិ ន្ការផ្សាត្ផ្ស ់ ាងស
ច្ញងរប្កាយ ង ឹ អ្ុំពកា ី បផ្ស ី ររកន្ ី រុំ ញ លររស់ពួករគ។ រយង ី ោមន្រោលជុំហរភាលមៗរ ម ី លត្ ិ រល់
រុំរ ះ ន្ង ិ
សុំរលៀករុំពាក់
តាមត្ប្មូវការររស់រយង ់ ាង់សុំរលៀករុំពាក់ពីអ្នកត្ាញ ី រទបយ ី ។ រហត្ញ ូរច្នះ ការឆ្លស់ោនររស់ពួករយង ី គប្ឺ ត្ូវការផ្សាត្ផ្ស តាមឧរករ
៍ ទាុំងរន្ះ។
រ៉ាញប្ន្ត
សុំរលៀករុំពាក់ប្ លរធារី ច្ ួ ជារប្សច្រោយររងច្ប្កប្ររទសឥណា ា មន្ ិ អាច្ទទួល
ន្អ្នកលក់ ឬពអ្ អ ង ុំ អ្ស់គផ្ស ី នកត្មាញ ន្រយប្សួលរទបយ ី ។ សុំរលៀករុំពាក់លទា ឺ លត្ ិ មកពីសរនសរុំរ ះររស់
រររទស
រប្ពាះររងច្ប្កប្ររទសឥណា ា មន្ ិ អាច្ផ្សលត្ ិ
ទរ ី ុំផ្សញត្មួយរយង ី អាច្មាន្អ្នកត្មាញមួយច្ុំន្ួន្ សប្មារ់ពួករយង ី រយង ី
ន្លអរទបយ ី ។
រន្ះជាអ្ាីប្ លរយង ី ប្រង ឹ ប្ប្រងច្ង់ ន្រៅ
ប្ លររប្ងៀន្រយង ី ពវី ិធត្ ី ាញសរនសអ្ុំរ ះររងកីត្ជាទុំន្ញ ិ
ូរច្នះន្ឹងរធាីឲ្យអាប្សមអាច្មាន្សុំរលៀករុំពាក់ប្ លផ្សលិត្រប្ច្ីន្។
ន្ររងកីត្ឲ្យខ្លួន្ឯងកាលយជាភានក់ររសម័ប្គច្ិត្តររស់ររងច្ប្កត្មាញឥណា ា ។
ន្
ការសម័ប្គច្ិត្តរន្ះជួយឲ្យមាន្
ទុំនាក់ទន្ ុំ ងជាមួយររងច្ប្កជារប្ច្ីន្ ប្ លអាច្ឲ្យរយង ី ឹងពីអ្ាីមួយនន្ការប្គរ់ប្គង ប្ពមទាុំងគញ ប្
រ ីមបអា ី ច្រធាី ូរច្នះ
វ ិរត្តិររស់ពួករគ។ វា
ក ច្ាស់ណាស់ថា ពួករយង ី រៅប្ត្ពឹងប្ផ្សអករលីររងច្ប្កទាុំងរន្ះ រហូត្រយង ី អាច្រធាីរោយខ្លួន្ឯង
ន្។ ពួក
326
រយង ី មន្ ិ មាន្អារមម
ច្ប្កត្មាញឥណា ា ។
៍ ថា រយង ី អាច្រធាីការររជូ ន្ប្ររទសជាត្ិ
រពលរវោរច្ះប្ត្កន្លងផ្សញត្រៅ
ន្តាមរយការរន្តរធាជា ី ភានក់ររសម័ប្គច្ត្ ិ តររស់ររង
រធាឲ្ ៈកាន្់ប្ត្ខ្មលង ុំ ។ ី យខ្្ញុំរត្ប្ត្មាន្្ន្ា ឹ
ខ្្ញុំ
ប្ លមកអាប្សមពព ័ ៌មាន្មួយច្ុំន្ួន្ទាក់ទងន្ង ី ត្ ឹ ការរនវត្មាញរោយន ។ កនញងឆ្ន ុំ
រៅទរី នាះខ្្ញុំ
១៩១៧
មត្ ិ ត្ហ្វ័ កតររស់ខ្ញ ុំ្
ន្ប្
ី រប្គរ់ោន
ន្អ្រ្ជ ីញរូរខ្្ញុំឲ្យរធាជា ី អ្ធរ ិ ត្ីភាពរៅកនញងសន្នស ិ ទ ី សតព ី ីការអ្រ់រ ុំ។
ន្រឃញ ី ហ្វសតមា ី ន ក់គួរឲ្យកត្់សុំោល់រុំផ្សញត្មាន្រ្មះថាGangabehn
រមមា៉ាយ រ៉ាញប្ន្តច្ុំរ
រ់ ល់អ្នក ុំរ
ះ ឹងររស់នាងទាក់ទងន្ង ឹ សហប្ោសោមន្ប្ ន្កុំ
ន្រប្ច្ន្ ី រទបយ ី ។ នាង ន្ជួយការររររប្មី ល់ប្កុមមន្ញសសប្ ល
នាងជាហ្វសតី
Majmundar។
ត្់រទបយ ី ។ ការអ្រ់រ ុំររស់នាងមន្ ិ សូវជា
ន្រគោរសងកត្។ ់ នាងមាន្មរធា
យផ្ទាល់
ខ្លួន្ ន្ង ិ រសច្កតប្ី ត្ូវការត្ច្ ិ ត្ួច្រុំផ្សញត្។ នាងមាន្រហត្ញផ្សលសមប្សរ ន្ង ិ រធាី ុំរ ី ររៅប្គរ់ទក ី ប្ន្លងរោយោមន្អ្នក អ្ម រុំ ី ររទបយ ី ោាល់នាងកាន្់ប្ត្ច្ាស់រពលរៅសន្នស ី ។ ខ្្ញុំ ន្ចារ់រផ្សតម ិ ទ ី កនញងប្កុង Godhra ។ រប្កាយមក នាង ន្សន្ាច្ុំរពាះខ្្ញុំថាន្ង ឹ ជួយប្សាងរកកង់រនវសនសអ្ុំរ
ះឲ្យខ្្ញុំ។
XL. ការរករឃញ ី ច្ញងរប្កាយ
អ្ុំរ
ន្រករឃញ ី កងរ់ វ ិល
រនាារ់ពីការប្តាច្់ច្ររៅមករៅកនញងរ ឋគូចារ៉ា ត្ ច្ញងរប្កាយរោកប្សី Gangabehn
ះរៅទីប្កុង Vijapurកនញងរ ឋ Baroda ។ ប្រជាជន្មួយច្ុំន្ួន្រៅទីរនាះប្ លមាន្ឧរករ
ពួករគ។
ពួករគសន្ាន្ឹងរោកប្សីGangabehn
ផ្សាត្ផ្ស ់ ាង់ឧរករ
៍ កាត្់រុំរ
ថារន្តការរររនវរុំរ
ះរន្ះ
រញ្ហាលុំ
ករន្ះតាមរយៈការរ្ជូ ន្ឧរករ
៍ កាត្់អ្ុំរ
រន្ះរៅឲ្យរោកប្សី Gangabehn រហយ ី ភាលមៗប្ខ្សអ្ុំរ រររៀរន្ការោករ្ចូ លឧរករ
ះ
៍ ទាុំងរន្ះ។
ខ្្ញុំគត្ ិ ថាគួរប្ត្រ្ឈរ់ទទួលយកឧរករ
កុំហញសមូលោឋន្ប្ លប្ត្ូវរប្រីឧរករ កាត្់អ្ុំរ
ន្ប្
រ់ព័ត្មា ៌ ន្សរាយ
ន្ ឹង រប្កាយមកោត្់
ះពីររងច្ប្កររស់ោត្់។ រនាារ់មក ខ្្ញុំ
ន្រោះប្ោយ
ន្រ្ជូ ន្ឧរករ
៍
ន្ចាុំរផ្សតីមយករៅតាមរប្កាយ រពលរន្ះអ្ាីជារញ្ហារនាះ
រោក Umar Sobani ពត្ ិ ជាមាន្ទក ឹ ច្ិត្តសមបញរសពត្ ិ ប្
រពលរនាះរទ។
ប្រសិន្ររីមាន្ន្រណាមានក់សន្ា
ះ ន្ិងទិញសនសអ្ុំរ ះឲ្យពួករគ។ រោកប្សីGangabehn
ច្ិត្តរន្ះឲ្យខ្្ញុំ ឹង។ រប្កាយរពលខ្្ញុំប្ រ់ររឿងរន្ះឲ្យរោក Umar Sobani
៍ រន្ះរៅកនញងផ្សាះររស់
៍ កាត្់អ្ុំរ
៍ កាត្់អ្ុំរ ះររស់ប្កុមហញន្។
ះ
ក
រ៉ាញប្ន្តរយង ី មន្ ិ អាច្យកផ្សលប្ររយជន្៍ប្គរ់
ះពោ ី ត្់រទៀត្។
រប្ន្ថមពីរន្ះ
ខ្្ញុំគត្ ិ ថាវាជា
ប្រសិន្រររី យង ី អាច្រប្រប្ី ស់ឧរករ
៍
ន្ រហត្ញករ៏ យង ី មន្ ិ អាច្រប្រីសនសអ្ុំរ ះររងច្ប្ក ន្។រប្កាយព្ ី ៃល់ប្រររន្ះ ខ្្ញុំ ន្រសនស ី ញុំរៅរោក ់ រករ ៍ កាត្់អ្ុំរ ះរន្ះ។ នាងរុំរពញការរររន្ះរោយការរជឿ ប្សី Gangabehnឲ្យជួយប្សាងរកអ្នកប្ លផ្សាត្ផ្ស ់ ាងឧ ទញកច្ត្ ិ ត។ រប្កាយមកនាងក៏
ន្រករឃញ ី រញរសមានក់ប្ លរប្ត្ៀមររៀរច្ុំសត្ ិ ប្ប្រងកមាស។ រញរសរន្ះទារនថ្ល ៣៥ រូពី
កនញង១ប្ខ្ច្ុំរពាះការរររន្ះ។ ខ្្ញុំគត្ ិ ថាច្ុំន្ួន្រន្ះមន្ ិ នថ្លរទបយ ី នារពលរនាះ។ រោកប្សី Gangabehn រកមងៗយល់ពរី ររៀររប្រប្ី
ស់សមបប្ី លប្ត្ូវ ន្សិត្ប្ប្រពឧ ី រករ
រៅទប្ី កុងរញមនរ។ រោក Sjt. Yashvantprasad Desai ភាពរកច្ុំ រោកប្សី Gangabehn ី ររន្នន្សហប្ោសររស់ ី
៍ កាត្់អ្ុំរ
ះ។
ច្ុំប្
ន្មករកករាស
ន្រ្លីយត្រច្ុំរពាះការរសនស ី ញុំរន្ះ។ រហត្ញ ូរច្នះ
ន្រលស ី ពីការរ ុំពឹងទញក។ អ្នក ន្រករឃញ ី អ្នកត្មាញ
រច្ះត្ាញសនសអ្ុំរ ះកនញងប្សុក ន្ង ិ ភាលមៗរនាារ់ពរី នាះមក ប្សុក Vijapur ប្ត្ូវ សុំរលៀករុំពាក់រធាព ី ស ី នសរុំរ ះ។
កខ្្ញុំ
ន្ហាក ឹ ហាត្់
ន្ោាល់ថាជាប្សុកផ្សលត្ ិ
327
ឧរករ រោក
ជាថ្មីមតងរទៀត្ ខ្្ញុំ
ន្មក ល់ទប្ី កុងរញ មនរ មាន្រញ្ហា
ន្រកីត្រទបី ូ ច្កាលពរី លីកមញន្ទាក់ទងន្ង ់ ាង់ ឹ ផ្សាត្ផ្ស
ជាររៀងរល់នថ្ៃមាន្អ្នកសត្ ិ ប្ប្រងកមាសមានក់ប្ត្ងរធាី ុំរ
៍ កាត្់អ្ុំរ ះរធារី ោយន ។
ី រ្លងកាត្់ផ្សាះររស់
Sjt. Revashankar ។ រប្កាយពីមាន្ទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយោត្់ រប្កាយមករទរ ី ខ្្ញុំ ឹងថា ោត្់សត្ ិ ប្ប្រង
ករាសរន្ះរ ីមបយ ី ករៅរធាីពូក។
ោត្់យល់ប្ពមសិត្ប្ប្រងករាសឲ្យខ្្ញុំ
រ៉ាញប្ន្ត
យ៉ាងណាខ្្ញុំក៏ឯកភាពតាមត្នមលរន្ះប្ រ។
រពលរន្ះខ្្ញុំពត្ ល ិ ជាអ្ន្ាះោរច្ងរ់ សលៀកសុំរលៀករុំពាក់ផ្ទាល់ខ្ួ ន្
ន្ទារកនញងត្នមលខ្ពស់
ប្ត្រទាះជា
ប្ លជាត្មាញររស់ខ្ួ ន្ឯងណាស់ ល ។
សុំពត្់រញង ា ប្ ល។ កនញងរពលជាមួយោនរនាះប្ រ ឹ ប្ លខ្្ញុំរសលៀករៅប្ត្ជាសុំរលៀករុំពាក់ប្ លផ្សលត្ ិ ពរី រងច្ប្កឥណា រោកSjt.
Gangabehn
Lakshmidas
ន្នាុំរោក
មកកាន្់អាប្សម
Sjt.
Ramjiប្ លជាអ្នកត្មាញ
ន្ង ោត្់គរឺ ោកប្សី ិ ្រយររស់ ិ
ន្ិងរសលៀកសុំរលៀករុំពាក់សុំពត្់រញង ឹ រធាព ី ស ី នសអ្ុំរ ះ។
រុំពាក់រន្ះរោយអ្នកទាុំងពរី នាក់រន្ះមន្ ិ អ្ត្់ប្ររយជន្៍រទបយ ី ។ ពួករគ ន្ប្ រៅរប្ៅឲ្យយល់ពស ី ល ិ បៈនន្ត្មាញសនសអ្ុំរ ះរធារី ោយអ្ុំរ
រ់អ្នកប្សុករស់គូចារ៉ា ត្ ន្ង ិ មន្ញសស
ះ។
XLI. ការសន្ានាប្ លនាុំឲ្យទទួល
ន្ច្ុំរ
ការរសលៀកសុំរលៀក
ះ ង ឹ
ចារ់តាង ុំ ពកា ា ី រចារ់រផ្សតីមច្លនាត្មាញ ឬរៅមា៉ាងរទៀត្ថាច្លនាររងកីត្ផ្សលត្ ិ ឥណា
ន្រធាឲ្ ី យមាន្ការ
រះគន្់ ពរី ៅប្កររងច្ប្កជារប្ច្ីន្។ រោក Umar Sobani ប្ លជារៅប្កររងច្ប្កមាន្សមត្ថភាពមានក់មិន្ប្ត្ម ិ ឹ ប្ត្ផ្សតល់ច្ុំរ
ះ ឹង ន្ង ិ រទរទពរិ ោធន្៍ឲ្យខ្្ញុំរញរ៉ា ណាណះរទ រ៉ាញប្ន្តោត្់ប្ថ្មទាុំងរៅឲ្យខ្្ញុំរកាទុំនាក់ទុំន្ងជាមួយ រៅប្ក
ររងច្ប្កមួយច្ុំន្ួន្រទៀត្ផ្សង។ ោត្់មាន្រុំ ន្រប្ត្ៀមររៀរច្ុំការពភា ិ កាោន។
់ ួរខ្្ញុំ រហយ ងច្ងជ ី ខ្្ញុំក៏យល់ប្សរតាមសុំរ
ី រន្ះ។ រោក Sobani
ោត្់សួរខ្្ញុំថា “រត្ខ្ ្ ន្ ឹងអ្ុំពកា ា ប្ រឬរទ”? ី ញ ុំមា ី រមិន្រពញច្ត្ ិ តនន្ច្លនាររងកីត្ផ្សលិត្ផ្សលឥណា ខ្្ញុំត្រវ ិញថា “ខ្្ញុំពត្ ិ ជា ោត្់រន្តសួរថា “ខ្្ញុំក៏
ន្ ឹងអ្ុំពរី ហត្ញការ
៍ រន្ះ”។
ន្ ឹងប្ រថា រៅនថ្ៃនន្ការប្រងប្ច្កកប្ន្លងទញកោក់ទុំន្ញ រៅប្កររងច្ប្កទាុំងអ្ស់ ិ
មាន្គុំន្ត្ ីត្ត្នមល សុំរលៀករុំពាក់ ិ អាតាមន្យ ិ មច្ុំរពាះច្លនារន្ះ”។ រពលប្ លច្លនារន្ះកាន្់ប្ត្ធុំ ពួករយង ី រត្ប្ត្ររងក ឹ ន្ង ន្ប្រប្ពឹត្តសូមបប្ី ត្ររឿងអាប្កក់។ ិ ខ្្ញុំត្រវ ិញថា “ខ្្ញុំធាលរ់
ន្លឺពរី រឿងរន្ះខ្លះៗ រហយ ី ររឿងរន្ះវា
ន្រធាឲ្ ី យខ្្ញុំ
រមភយ៉ាងខ្មលង ុំ ”។
ោត្់រន្តន្យ ិ យថា “ោត្់អាច្យល់ពកា ី រ រមភររស់ខ្ញ ុំ្ រ៉ាញប្ន្តោត្់ោមន្មូលោឋន្ណាមួយសប្មារ់ររឿងរន្ះ
រទបយ ន ករសនហាជាត្។ ពួកោត្់ប្រករអាជវី កមមរ ម ី បប្ី ក់ច្ុំរ ី ”។ ពួកោត្់រធាអា ី ជីវកមមកញ ងនាមជាអ្ន ិ ពួកោត្់ប្ត្ូវប្ត្រុំរពញច្ត្ ិ តមាចស់ភាគហញ ន្ររស់ោត្់។ ត្នមលនន្ទុំន្ិញប្ត្ូវ
ន្ប្គរ
់ អាច្ពិន្ត្ ់ ាង? ជន្ជាត្រិ រន្ហាាល់ ិ យច្ារ់ទាក់ទងន្ង ឹ ត្ប្មូវការ ន្ង ិ ការផ្សាត្ផ្ស ពួករគគឺការ ុំរទបង ា ី ត្នមលសុំរលៀករុំពាក់ផ្សលត្ ិ រោយប្ររទសឥណា
ញ រហយ ី
ត រ់តាមរយៈត្ប្មូវ។ រត្ន្ ី រណា
ន្ ឹងថា ភាពមិន្រពញច្ត្ ិ តររស់
តាមរយៈការប្រឈមនន្ត្ប្មូវការរលទ ី ុំន្ញ ិ រនាះ។
ខ្្ញុំកាត្់សមតីោត្់រោយន្ិយយថាៈ “ជន្ជាត្ិររន្ហាាល់ ូច្ជាខ្្ញុំអ្្ច ឹង គឹមាន្ទុំន្ញកច្ិត្តរលីោរជាត្ិររស់
ខ្លួន្”។ ពួករគរជឿជាក់រលីសច្ចធម៌ររស់ខ្ួ ន្ថា ល រៅប្កររងច្ប្កន្ឹងមិន្អាតាមន្ិយម ឬកបត្់ប្ររទសជាត្ិររស់ខ្ួ ន្ឯង ល រទបយ ី រៅរពលរវោចាុំ ច្់។
ោត្់ត្រវ ិញថាៈ “ោត្់ ឹងថាខ្្ញុំរជឿរលីធមមជាត្ិ រហត្ញរន្ះរហយ ី រទីរោត្់សរប្មច្យករញ្ហារន្ះមកច្ុំរពាះ
មញខ្ោត្់ ូ រច្នះោត្់ប្ពមាន្ខ្្ញុំកញុំឲ្យធាលក់ខ្ួ ន្ ល ូ ច្ជាោថន្ភាពររស់ប្រជាជន្ររន្ហាាល់ជាឧទាហរ
៍ ”។
328
រប្កាយពន្ ី ិយយពាកយទាុំងរន្ះរួច្
សុំរលៀករុំពាក់ប្ លប្ត្ូវ
ោត្់ ន្រ
យន រៅរលខ្មមានក់ប្ លរៅប្កបររនាះ
ឲ្យយកគុំរូ
ន្ផ្សលត្ ិ រៅកនញងររងច្ប្ក។ ោត្់ច្ងអញលរលីគុំរូសុំរលៀករុំពាក់រន្ះរួច្ន្ិយយថាៈ “សូ មឲ្យ
ខ្្ញុំរមល ី សុំរលៀករុំពាក់រន្ះ”។ រន្ះជាសុំរលៀករុំពាក់ថ្មីច្ញងរប្កាយប្ លផ្សលិត្រោយររងច្ប្កររស់រយង ី ។ សុំរលៀករុំពាក់ រន្ះកុំពញងរុំរពញតាមត្ប្មូវការនន្ទផ្ស ី ារ។ ោត្់ផ្សលត្ ិ សុំរលៀករុំពាក់រន្ះរច្ញមកពកា ី កសុំ រទរ ី ត្នមលររស់វារងរថាករន្តិច្។ រពលរច្ចញរបន្នររស់ខ្ួ ន្រទប ល យ ី
ូរច្នះជារយរល់ររស់ោត្់
រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំគ ្ ួរចារ់អារមម
ខ្្ញុំមិន្គួររន្តប្ច្កចាយតាម
៍ រលកា ី ។ ី ររងច្ប្កថ្មៗ ី រររងកត្
ល់។
ូរច្នះរហយ ី
សរាក់ផ្សលត្ ិ កមមជា
អ្ាប្ី លោត្់ប្ត្ូវការមន្ ិ ប្មន្
ជាការរឃ្លសនារ ម អ ុំផ្សញត្រៅវ ិញរទ។ ី បរ ី ុំរ ៉ា ងឲ្យមាន្ត្ប្មូវការរលទ ី ុំន្ញ ិ ររស់រយង ី រទបយ ី រ៉ាញប្ន្តជាផ្សលត្ ិ កមមលរ
ខ្្ញុំសួរោត្់វ ិញថា “រត្រី ោកប្ ក ថាន្ង ឹ ជួយខ្្ញុំប្ រឬរទ ប្រសន្ ិ ររីខ្ញ ុំរ្ ប្ត្ៀមខ្លួន្ជារប្សច្ទាក់ទងន្ឹងររឿង
ទាុំងអ្ស់រន្ះ”?
ោត្់ត្រវ ិញថា
“រត្ឲ្ ី យោត្់រធាយ ី ៉ា ង ូច្រមតច្
រប្ពាះវាជារញ្ហាសមញគោមញរន្តិច្
រ៉ាញប្ន្តប្រសិន្ររីខ្ញ ុំរ ្ រងកត្ ី
ររងច្ប្កថ្មៗ ូរច្នះ។ ោត្់រន្តរទៀត្ថា “ប្រសិន្ររខ្ ្ ន្ទសសន្ៈនន្ផ្សលត្ ី វ ិញ គោ ឺ ត្់អ្រអ្រោទររពលរឃញ ី ី ញ ុំមា ិ កមម រប្ន្ថមរ ម ី បរ ី ច្លនាររស់ខ្ញ ុំ្ ោត្់ោមន្អ្ាប្ី ត្ូវន្ិយយជុំទាស់ខ្ញ ុំរ្ ទបយ ី រងកត្ ី ”។ XLII. ច្រន្តនន្សន្ាញះ
អ្ុំរ ះ។
ខ្្ញុំសូមមន្ ន ុំពូករន្ះទាក់ទងន្ង ិ ររៀរររ់រន្តកញ ងជ ឹ កិច្ច ុំរ
ី រការនន្ការផ្សលិត្សុំរលៀករុំពាក់
វាអាច្ន្ង ឹ ចាកប្រធាន្រទរន្តិច្ប្ លប្ត្ូវររៀរររ់ពីប្រវត្តិនន្សកមមភាពកន្លងមកររស់ខ្ញ ុំ្
សកមមភាពទាុំងរន្ះរលច្រច្ញរៅច្ុំរពាះមញ ខ្ោធារ
ជន្ រហយ ី ខ្្ញុំក៏ោមន្រុំ
ប្ត្ូវរធាប្ី រររន្ះប្មន្គប្ឺ ត្ូវមាន្ការប្ត្ងរសច្កតអ្ ី ុំពប្ី រធាន្រទរន្ះរទីរ
ន្។
រោយសនស មញន្រពលប្ ល
ងរធាី ូរច្នះប្ រ ន្ង ិ កនញងករ
រោលរុំ
ី ប្ ល
ងររស់ខ្ញ ុំ្កញ នងការសររសរ
ជុំពូករន្ះគច្ ឺ ាស់ណាស់រ ីមបរី រៀរររ់ពរី រឿងរ៉ា វជាក់ោក់ណាមួយប្ លរកត្ ី រទបង ី ច្ុំរពាះខ្្ញុំ ទាក់ទងន្ង ឹ ការពរិ ោធ ររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយន្ង ឹ សច្ចធម៌។
រនាារ់មក ជាការរន្តររឿងរ៉ា វនន្ច្លនាមន្ ិ រធាក ី ច្ ិ ចសហប្រត្រ ិ ត្តកា ិ រជាមួយោន។ ប្សររពលប្ លការជុំទាស់
ទាក់ទងន្ង ឹ ររឿងប្ពះរៅកាលិហប្ា ត្ូវ
ន្ររងកត្ ី រទបង ី តាមរយៈរោកអាលក ី ុំពញង ុំរ
ី រការរពញរលញ
ខ្្ញុំ
ន្
ពភា ិ កាោនយ៉ាងយូរជាមួយរោក Maulana Abdul Bariជាពរិ សសជាមួយហ្វសតជ ី ន្ជាត្ឥ ិ ោលមរផ្សសងរទៀត្ ទាក់ទង ន្ង លី ោសន្ក ឹ វ ិោលភាពវ ិោលភាពប្ លមូសម ិ អាច្អ្ន្ញ វត្តរោលការ ភាពថា
៍ មន្ ិ រប្រីហង ិ ារន្ះ។ ទីរ្ច រ់ ពួករគឯក
ោសនាឥោលមមិន្ហាមឃ្លត្់ោសន្ក ល វត្តរោលការ ិ ររស់ខ្ួ ន្ឲ្យអ្ន្ញ
រទៀត្ថា ប្សររពលពួករគសន្ាតាមរោលការ ់ រោមះប្ត្ង។
ច្ញងរប្កាយ
ប្ពះរៅកាលិហា ន្ង ិ
៍ មន្ ិ រប្រីហង ិ ារទបយ ី
៍ រន្ះ ពួករគប្ត្ូវជារ់កាត្ពាកិច្ចអ្ន្ញ វត្តរោលការ
រសច្កតស ី រប្មច្សតព ី ីការមិន្រធាក ី ច្ ិ ចសហប្រត្រ ិ ត្តិការប្ត្ូវ
ន្ឯកភាពរប្កាយពភា ិ កាោនអ្ស់រពលយ៉ាងយូរ។
រនាារ់មករទៀត្ រសច្កតស ី រប្មច្សតព ី កា ី រមិន្រធាក ី ច្ ិ ចសហប្រត្រ ិ ត្តិការរន្ះប្ត្ូវ
កុំទបញងសន្និសីទសតព ី ន្ ី រយ
យរៅរ ឋគូចារ៉ា ត្។
ការអ្ះអាងរឋមប្ លប្ត្ូវ
៍ រន្ះរោយភាព
ន្រធាីរទបង ី កនញងសន្នស ិ ទ ី សតព ី ី
ន្ជះឥទធិពលតាមរយៈខ្្ញុំ កនញង
ន្រលក ី រទបង ី រោយប្កុមប្រឆ្ុំងគឺ
ភាពោមន្សមត្ថកិច្ចនន្សន្និសីទថានក់រខ្ត្តប្ លប្ត្ូវសរប្មច្ជាមញន្អ្ុំពីសមាជរទបយ ី ។ រន្ះ ខ្្ញុំ
ន្ិងរប្ន្ថម
ជុំទាស់រៅន្ឹងការរលីករទបង ី
ន្រលីកជារយរល់ថា ភាពោមន្សមត្ថកិច្ចរន្ះអាច្ប្ត្ូវ ន្អ្ន្ញវត្តប្ត្ច្ុំរពាះច្លនាប្ លរ ីរថ្យរប្កាយរទ
រ៉ាញប្ន្តសប្មារ់ច្លនារ ីររៅមញ ខ្ ោថន្រ័ន្ទទួលខ្ញសប្ត្ូវរនាារ់មិន្ប្ត្ឹមប្ត្មាន្សមត្ថកិច្ចរពញរលញរទ រ៉ាញប្ន្តប្ថ្ម ទាុំងមាន្កាត្ពាកិច្ចប្ត្ូវអ្ន្ញវត្តតាមផ្សងប្ រ ប្រសិន្ររីពួករគគិត្ថាជាការចាុំ ច្់ ន្ិងមាន្ទុំន្ញកច្ិត្ត។ ខ្្ញុំអ្ះអាងពី ភាពមិន្អ្ន្ញ ញ្ហញត្គឺប្ត្ូវការចាុំ ច្់រ ីមបរី លីកកុំពស់កិត្ាន្ញភាពនន្ោថរ័ន្រមប្ លកុំ
ត្់ពីទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវ
329
រលហា ័ ផ្ទាល់ខ្ួ ន្។ ល តាមរយៈសន្លឹករឆ្នត្ ី ន្ិ្យ
ន្ប្រកាសថា រសច្កតស ី រប្មច្រន្ះនាុំមញខ្រោយសរមលងភាគរប្ច្ន្ ី ។
ភាពរជាគជ័យនន្រសច្កតស ី រប្មច្រន្ះគជា ឺ ការរួមច្ុំប្
កយ៉ាងខ្មលង ុំ ពរី ោក Sjt. Vallabhbhai ន្ិងរោក Abbas
Tyabji។ រនាារ់មករសច្កតស ី រប្មច្សតីពកា ី រមិន្រធាក ី ច្ ិ ចសហប្រត្ិរត្តិការរន្ះប្ត្ូវ ន្ោុំប្ទរោយរោកប្រធាន្សន្នស ិ ទ ី ។ ប្សររពលខ្្ញុំមមារញឹកជាមួយន្ង ឹ ការររៀរច្ុំប្ររយគអ្ត្ថរទជាភាោហិ ូ ា
គូ ចារ៉ា ត្ ន្ង ិ ភាោអ្ូឌូ រលី
រសច្កតីសរប្មច្សតព ី កា ី រមន្ ិ រធាក ី ច្ ិ ចសហប្រត្រ ិ ត្តកា ិ ររន្ះ ខ្្ញុំប្ត្ូវ ន្រគអ្រ្ជ ីឲ្យរៅររៀរច្ុំរសច្កតីសរប្មច្សតព ី ីការមន្ ិ ៏ ុំខ្មន្់ររស់សមាជ។ រៅកនញងពប្រងនន្រសច្កតស រធាីកច្ តិ រ ៍ ស ខ្្ញុំ ន្ ី ិ ចសហប្រត្រ ិ ត្តកា ិ រសប្មារ់ប្ពឹត្កា ី រប្មច្រ ម
លញរពាកយថា “មន្ ិ រប្រីហង ិ ា” រច្ញពព ី ប្រងរន្ះ។ ខ្្ញុំ ន្ប្រគល់ពប្រងរន្ះជូ ន្រោក Maulana Shaukat Ali រ ម ន្ជូ ន្ ុំ ឹ ងពីការលញរពាកយ “មិន្រប្រីហង ី បឲ្ ី យោត្់ពិន្ត្ ិ យរមល ី រោយមន្ ិ ិ ា” រច្ញរទបយ ី ។ កុំទបញងយរ់រនាះ ខ្្ញុំ
ន្រករឃញ ី កុំហញស។ លញះប្ពក ឹ រទបង ី ខ្្ញុំ
ន្រផ្ស្ោ ី ររៅកាន្់រោក Mahadev ថាការលញ ររចាលពាកយរន្ះគួរប្ត្
ប្ត្ូវរធាីឲ្យលអមញន្រពលរផ្ស្ីរច្ញរៅកាន្់អ្នកោរព័ត្៌មាន្។
់ យមាន្ការប្ក រៅកនញងរសច្កតីសរប្មច្សតព ី ីការមន្ ិ រធាក ី ច្ ិ ចសហប្រត្ិរត្តិការ ខ្្ញុំ ន្ររ្ច ញទសសន្ប្ត្ម ឹ ប្ត្ច្ងឲ្
ប្ប្ររទបង ី វ ិញន្ូ វោថន្ការ
៍ ប្ លរកត្ ី រទបង ី រៅរ ឋពញន្ចារ ន្ង ិ រញ្ហាទាក់ទងន្ង ឹ ប្ពះរៅកាលហ ិ ប្ា ត្រ៉ាញរណាណះ។ ខ្្ញុំរៅ
ប្ត្ចាុំមិន្រ្លច្ពកា ី រពិភាកាោនអ្ុំពរី សច្កតីសរប្មច្រន្ះប្រកររោយភាពប្ផ្សអមប្លាមរៅរពលប្ លខ្្ញុំមាន្ជួររោក Motilalji ជារលីក ុំរូង។ ោត្់រលីកជារយរល់ឲ្យមាន្ការប្កប្ប្រប្ររយគមួយច្ុំន្ួន្ប្ លខ្្ញុំ ន្ពប្រង។ ោត្់ ន្យកឈនះទឹកច្ិត្តររស់រោក
Deshabandhu
Deshabandhu
ទាក់ទងន្ឹងច្លនានន្រសច្កតីសរប្មច្រន្ះ។
រោក
ន្ជុំទាស់ច្ុំរពាះរសច្កតីសរប្មច្រន្ះ រប្ពាះោត្់គិត្ថារន្ះជាសមត្ថភាពររស់ប្រជាជន្ប្ លប្ត្ូវ
អ្ន្ញវត្តកមមវ ិធី។ មាន្ប្ត្សមាជរៅទីប្កុង Nagpur រ៉ាញរណាណះប្ លោត្់ ន្ិងរូររោក Lalaji ទទួលយករោយរពញ ច្ិត្តរលីរសច្កតីសរប្មច្រន្ះទាុំងប្សុង។ ខ្្ញុំមាន្អារមម
នថ្ៃរន្ះថា
៍ ថា ូច្ជា
ប្រសិន្ររីរោក
៏ រិ សសរន្ះ។ ខ្្ញុំមាន្ជុំរន្ឿមញត្មាុំរៅ ត្់រោក Lokamanyaរៅកនញងឱ្កាស ព
Lokamanya
រៅរស់រន្មាន្ជីវ ិត្ោត្់ន្ឹងអ្រអ្រោទរច្ុំរពាះខ្្ញុំរៅកនញងឱ្កាស
ពិរសសរន្ះ។ រ៉ាញប្ន្ត សូមបមា ី ន្អ្ាីរផ្សសងពីរន្ះក៏រោយោត្់ប្ត្ងជុំទាស់ន្ឹងច្លនារន្ះ។ ខ្្ញុំរៅប្ត្រោរពច្ុំរពាះការ ជុំទាស់ររស់ោត្់រី ូច្ជារញ ពាសិទធិ ន្ិងការអ្រ់រ ុំសប្មារ់ខ្ួ ន្ខ្្ ល ញ ុំ។ ពួករយង ី ប្ត្ងមាន្ទសសន្នន្គុំន្ិត្រផ្សសងៗោន រ៉ាញប្ន្ត ទសសន្នន្គុំន្ិត្ទាុំងរន្ះមិន្
ន្រធាីឲ្យរយង ី មាន្ភាពជូរច្ត្់ជាមួយោនរទបយ ី ។
ោត្់ប្ត្ងឲ្យខ្្ញុំរជឿជាក់ថា
ច្ុំ
ង
មិត្តភាពរវាងពួករយង ុំ រន្ះ កាលៈរទសៈ ិ រឋរជាន្ិច្ច។ សូមបរី ៅរពលប្ លខ្្ញុំសររសរពាកយរពច្ន្៍ទាង ី រៅប្ត្រន្តឋត្ នន្មរ
ភាពររស់ោត្់រៅប្ត្សថិត្កនញងច្ិត្តខ្ញ ុំជា ្ ន្ិច្ច។ រៅយរ់អាធាប្ត្មួយរពលប្ លរោក Patwardhan កុំពញងរធាី
ការជាមួយខ្្ញុំ
ក៏មាន្ព័ត្៌មាន្ទូរស័ពារញ្ហជក់ពី ុំ
ឹ ងមរ
ភាពររស់ោត្់។
រពលរនាះសហការររស់ ខ្ញ ុំមា ្ ន្វត្ត ី
មាន្រៅជញុំវ ិញខ្លួន្ខ្្ញុំ។ ឧទាន្ស័ពារច្ញមកពីមាត្់ខ្ញ ុំរ្ ោយឯកឯងថា “កុំប្ពងរងមាុំ ររស់ខ្ញ ុំ្ ន្ចាករចាលខ្្ញុំរហយ ឹ ី ”។
ច្លនានន្ការមិន្រធាីកិច្ចសហប្រត្ិរត្តិការកុំពញងប្ត្មាន្ភាពខ្មលង ុំ កាល រហយ ី ខ្្ញុំកុំពញងទន្ាឹងរងចាុំការរលីកទឹកច្ិត្ត ន្ង ិ ុំរូនាមន្ពីោត្់។
អ្ាីប្ លជាសកមមភាពររស់ោត្់ប្ លប្ត្ូវរធាីទាក់ទងន្ឹងជុំហាន្ច្ញ ងរប្កាយនន្រសច្កតីសរប្មច្សតីពី
ការមិន្រធាីសហប្រត្ិរត្តិការគឺជារញ្ហានន្ការពិន្ិត្យពិចារណារលីប្ទឹសតី។ ៏ ៃន្ស រប្កាយការោលរ់ររស់ោត្់ ន្កាលយជាទុំងន្់ ធ ់ ប្មារ់អ្នកប្គរ់ោន Calcutta។ អ្នកប្គរ់ោនមាន្អារមម
រ៉ាញប្ន្តវាច្ាស់ណាស់ថាច្រនាលះប្ររហាង
ប្ លមាន្វត្តមាន្រៅកនញងសមាជនន្ទីប្កុង
៍ ថា អ្វត្តមាន្ររស់ោត្់ គឺជារពលនន្វ ិរត្តិររស់ប្ររទសជាត្ិ។
រសច្កតស ី រប្មច្មួយច្ុំន្ួន្ប្ ល
XLIII. រៅទប្ី កុងណាកព័រ (Nagpur)
ន្ប្ពមរប្ពៀងោនរៅឱ្កាសពរិ សសនន្សមាជទីប្កុង Calcutta ប្ត្ូវ ន្
ឯកភាពរៅកនញងកុំទបញងសម័យប្រជញុំប្រចាុំឆ្នរុំ ៅទប្ី កុងណាកព័រ។
ជាថ្មីមតងរទៀត្
ខ្
ៈរពលរធាស ី មាជរៅទប្ី កុង
330
Calcutta
មាន្គ
ៈប្រត្្ ិ ូ
ន្ង ិ អ្នកច្ូលរួមយ៉ាងរប្ច្ន្ ី កញះករ។
ច្ុំន្ួន្គ
ៈប្រត្្ ិ ូច្ូលរួមកនញងសមាជរន្ះមន្ ិ
ទាន្់ប្ត្ូវ ន្កប្មត្ ិ រៅរទបយ ី រទ។ ខ្្ញុំរៅចាុំ ន្ថា ជាលទធផ្សលច្ុំន្ួន្អ្នកច្ូលរួមកនញងសមាជរន្ះ ល់ រ់រួន្ពាន្់នាក់។ រោក Lalaji
ន្រកន្ ី រទបង ី រហូត្
ន្ប្កសប្មួលរន្តច្ ិ រន្តួច្រៅរលប្ី ររយជន្៍ប្ លន្យ ិ យអ្ុំពីការរធាព ី ហកា ិ
ររស់ោោររៀន្ប្ លរប្កាយមកខ្្ញុំទទួលោាល់ការប្កប្ប្ររន្ះ។
ការប្កសប្មួលប្សរ ៀងោនរន្ះប្ត្ូវ
រោយរោក Deshabandhu រនាារ់ពរី នាះមក រសច្កតីសរប្មច្សតព ី ីការមន្ ិ រធាក ី ច្ ិ ចសហប្រត្ិរត្តិការប្ត្ូវ រោយសរមលងជាឯកច្ឆន្ា។
ពប្រងប្ លប្ត្ូវ
ន្រធារី ទបង ី រោយអ្ន្ញគ
ពរិ សសរៅរ ឋ Calcutta រន្ះប្ រ។ រហត្ញ ូ រច្នះ រញ្ហារន្ះប្ត្ូវ រពលសមាជរន្ះប្ត្ូវ សមាជរន្ះ។
ៈកមាមធកា ិ រទទួលរន្ាញក
រៅកនញងពប្រងររស់ខ្ញ ុំ្
១.៥០០ នាក់រញរ៉ា ណាណះ រ៉ាញប្ន្តគ កុំរ
ៈកមាមធកា ិ រប្ត្ូវ
ន្យកមកររាញរៅសម័យប្រជញុំ
ន្យកមករោះប្ោយយ៉ាងហមត្ច្ ់ ត្់រុំផ្សញត្។ កុំទបញង
ន្រធាីរៅទប្ី កុងណាកព័រ រោក Sjt. C. Vijayaraghavacharia គជា ឺ ប្រធាន្ប្គរ់ប្គង
គ
មួយរ៉ាញរណាណះ។
ន្អ្ន្ញមត្ ័
ន្យកមកពភា ិ កាប្ លរៅសម័យប្រជញុំ
រសច្កតស ី រប្មច្ទាក់ទងន្ង ឹ ការប្កប្ប្រធមមន្ញ្ញររស់សមាជក៏ប្ត្ូវ
សមាជរនាះ។
ន្រធារី ទបង ី
ន្អ្ន្ញ មត្ ័ រលព ី ប្រង
ច្ុំន្ួន្នន្គ
ៈប្រត្្ ិ ូប្ត្ូវ
រោយរធាីការប្កសប្មួលរលច្ ី ុំ ញ ច្សុំខ្មន្់
ន្កុំ
ត្់ច្ាស់ោស់ប្ លតាមខ្្ញុំគិត្មាន្
ៈកមាមធិការទទួលរន្ាញកប្កសប្មួលរៅជាត្ួររលខ្ ៦.០០០ នាក់។ តាមមត្រិ រស់ខ្ញ ុំ្
ី រន្ះជាការវ ិច្ឆ័យរហ័សរពក រហយ ី តាមរយៈរទពិរោធន្៍ជារប្ច្ីន្ឆ្ន ុំ ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំប្ត្ឹមប្ត្រញ្ហជក់ពីទសសន្ររស់
ខ្្ញុំរញរ៉ា ណាណះ។
រោលរុំ
ងនន្សមាជរន្ះ
ន្ររាញគឺជារោលរុំ
ន្ររងកីត្ប្រធាន្រទមួយសប្មារ់រធាីការពិភាកា។
ងនន្សមាជប្ លប្ត្ូវរធាីឲ្យសរប្មច្
អ្ងរ់ គលសប្រសិន្ជាអាច្
ន្ិងប្រសិន្ររីោមន្ភាពចាុំ ច្់។
ជាមួយន្ឹងច្ប្ក្ពអ្ងរ់ គលសប្ត្រ៉ាញរណាណះ។
ទសសន្ៈនន្រោលរុំ
ន្ប្ច្ងថា វ ិធីប្ លសរប្មច្
ន្ន្ូវការប្គរ់ប្គងរលីខ្ួ ន្ឯងជាមួ ល យន្ឹង ច្ប្ក្ព
់ ប្មិត្រោលរៅនន្ការប្គរ់ប្គងរលីខ្ួ លន្ឯង សមាជច្ងក
Malaviyaji ន្ិងរោក Jinnah ។ រ៉ាញប្ន្តពួករគមិន្អាច្ទទួល ពប្រងនន្ធមមន្ញ្ញរន្ះ
ងរន្ះប្ត្ូវ
ន្រលីករទបង ី រោយរោក
Pandit
ន្ការរ ះរឆ្នត្ោុំប្ទរប្ច្ីន្រទបយ ី ។ ជាថ្មីមតងរទៀត្
ន្គឺប្ត្ូវប្ត្តាមរយៈសន្តិភាព ន្ិងប្សរច្ារ់។ លកខខ្
រន្ះហាក់ ូច្ជាជុំទាស់ច្ុំរពាះប្កុមប្រឆ្ុំងប្ លរប្កាយមកពួករគត្វា៉ាថា ការសរប្មច្រទបយ ី ។ រ៉ាញប្ន្តសមាជក៏
រៅកនញងធមមន្ញ្ញប្ លខ្្ញុំ
ា
មិន្គួរមាន្ការហាមឃ្លត្់រលីវ ិធីោហ្វសតនន្
ន្យល់ប្សរតាមពប្រងរ ីម រនាារ់ពីមាន្ការពិភាការោយភាពរោមះប្ត្ង់
ះ ឹងមក។ តាមរយរល់ខ្ញ ុំគ ្ ិត្ថា ប្រសិន្ររីធមមន្ញ្ញរន្ះទទួល ន្រជាគជ័យ តាមរយៈប្រជាជន្ ៏ ន្សកកតាន្ញពលមួយសប្មារ់ការអ្រ់រ ុំ រោមះប្ត្ង់ អ្នកមាន្រញ្ហញ ន្ិងអ្នករជឿសរ់រនាះ វាន្ឹងកាលយជាឧរករ ៍ មា ន្ិងរោយច្ុំរ
ប្ទងប្់ ទាយធុំ រហយ ី រល់ ុំរ
ី រការនន្ការសរប្មច្
ន្ទាុំងអ្ស់ន្ឹងរធាីឲ្យរយង ល ី អាច្ប្គរ់ប្គងរលីខ្ួ ន្ឯង
ន្។ រ៉ាញប្ន្ត
កនញងច្ុំរណាមរនាះមាន្ការពិភាកាមួយប្ លមិន្ជារ់ពាក់ពន្ ័ ធ។
រសច្កតីសរប្មច្មួយច្ុំន្ួន្សតីពីការរួររួមោនរវាងហិ ូ ា -មូ សលីមោសន្ិក ការលញររចាលន្ូវអ្នកមាន្វ
កនញងសងាម
ន្ិងរសច្កតីសរប្មច្សតីពីសុំរលៀករុំពាក់រធាីពីត្មាញ
ចារ់តាង ុំ ពីរពលរនាះមក រុំ
ន្អ្ន្ញ មត្ ័ រៅកនញងសមាជរន្ះប្ រ
ន្ិង
សមាជិកសមាជប្ លជាហិ ូ ា ោសន្ិកប្ត្ូវមាន្ទុំន្ួលខ្ញសប្ត្ូវរោយខ្លួន្ឯងរ ីមបល ី ញរ
ត្់ន្ូវលទធិហិ ូ ា ពាក់ពន្ ័ ធន្ឹងវ
ជាមួយប្ករខ្័
ក៏ប្ត្ូវ
ណៈទារ
ណៈទារកនញងសងាម
រហយ ី សមាជក៏ ន្ររងកីត្ច្ុំ
ា ប្ររទសឥណា ា តាមរយៈសុំរលៀករុំពាក់រធាីពីត្មាញ។
ងទុំនាក់ទុំន្ងនន្ការរស់រៅ
ការររងកីត្កិច្ចមិន្រធាីកិច្ចសហប្រត្ិរត្តិការ
៏ ុំខ្មន្់ររស់សមាជរ ីមប្ ទាក់ទងន្ឹងរញ្ហាររស់ប្ពះរៅកាលិហា ជាការច្ង់ ន្មួយ ស ន្រៅរកការរួររួមោនរវាង ី ហិ ូ ា -មូសលីមោសន្ិក។
331
ការោោន
រពលរន្ះ
រពលរវោ
ន្្ន្រៅរកការរិទរ្ច រ់នន្ជុំពូកទាុំងរន្ះ។
ត្រៅមញ ខ្គឺពាក់ពន្ ័ ធន្ឹងការររោធារ ពីរន្ះ
ចារ់តាង ុំ ពីឆ្ន ុំ ១៩២១មក
ជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំចា ្ រ់ពីច្ុំ ញ ច្រន្ះ
ៈប្ លរសាីរប្ត្ោមន្ច្ុំ ញ ច្ណាមួយប្ លប្រជាជន្មិន្ ឹងរទបយ ី ។
ខ្្ញុំ
ន្រុំរពញការររយ៉ាងជិត្សនិត្ជាមួយរម ឹកនាុំសមាជ
រប្ន្ថម
ប្ លខ្្ញុំរសាីរប្ត្
ពិ កររៀរររ់ពីរហត្ញ ការ ៍ ណាមួយកនញងជីវ ិត្ររស់ខ្ញ ុំរ្ ោយមិន្ន្ិយយពីទុំនាក់ទុំន្ងររស់ខ្ញ ុំជា ្ មួយពួករគណាស់។
រញគាលមួយច្ុំន្ួន្ ូច្ជា រោក Shraddhanandji រោក Deshabandhu រោក Hakim Saheb ប្ពមទាុំងរោក Lalaji មិន្រៅជាមួយពួករយង ី រទៀត្រទបយ ី រ៉ាញប្ន្តជាសុំណាងលអមាន្រម ឹកនាុំសមាជមួយច្ុំន្ួន្រទៀត្ប្ លរៅរស់រន្ មាន្ជីវ ិត្ ន្ិង
ន្រធាីការកនញងច្ុំរណាមពួករយង ្ ញ ងកុំ ន ទបញរពល៧ឆ្នក ុំ ន្លងមក ប្ត្ូវ ី ។ រទពិរោធន្៍សុំខ្មន្់ៗររស់ខ្ញ ុំក
ន្យកមករប្រីប្ ស់ទាង ុំ អ្ស់តាមរយៈសមាជរន្ះ។ ប្រសិន្ររីខ្ញ ុំរ្ ៅប្ត្រន្តររៀរររ់ពីរទពិរោធន្៍ររស់ខ្ញ ុំ្ រនាះវា
មិន្អាច្រជៀសវាង
ន្រទបយ ្ មួយរម ឹកនាុំទាង ុំ រនាះ។ ច្ញ ងរ្ច រ់ រសច្កតី ី ប្ លប្ត្ូវររៀរររ់ពីទុំនាក់ទុំន្ងររស់ខ្ញ ុំជា
សន្និោឋន្ររស់ខ្ញ ុំទា ្ ក់ទងន្ឹងរទពិរោធន្៍នារពលរច្ចញរបន្នរសាីរប្ត្មិន្អាច្ប្ត្ូវ
ន្ចាត្់ទញកថាជាច្ញងរ្ច រ់រទបយ ី ។
ិ ររស់ រហត្ញ ូរច្នះរហយ ច្ុំរពាះខ្្ញុំរន្ះជាកាត្ពាកិច្ចប្ លប្ត្ូវរ្ច រ់ការររៀរររ់រៅប្ត្ងរ់ ន្ះ។ ជាការពិត្ណាស់ រច្ ី ររស់ខ្ញ ុំ្វា ន្រ ិរសធសររសរររៀរររ់រហត្ញការ
៍ ត្រៅរទៀត្។ តាមរយៈរទពិរោធន្៍កន្លងមក ខ្្ញុំមិន្អាច្រធាីការ
វ ិច្ឆយ ័ ពីភាពយញ ត្តិធម៌ច្ុំរពាះរទពិរោធន្៍ទាង ុំ រន្ះរទបយ ី ។ ខ្្ញុំអាច្ប្ត្ឹមប្ត្ន្ិយយថា ខ្្ញុំោមន្ការឈចា ឺ រ់រទបយ ី ប្ ល ប្ត្ូវន្ិយយររឿងរ៉ា វពិត្ប្
ក រនាះ។
តាមរយៈរទពិរោធន្៍ប្សរ ៀងោនររស់ខ្ញ ុំ្
ន្រធាីឲ្យខ្្ញុំរជឿជាក់ថា ោមន្ប្ពះ នទណាមួយរប្ៅពីសច្ចធម៌
រទបយ ី ។ ប្រសិន្ររីប្គរ់ទុំពរ័ នន្ជុំពូកទាុំងអ្ស់ ខ្្ញុំមិន្ ន្ប្ រ់អ្នកអាន្ពីវ ិធីប្ត្មួយគត្់ប្ ល អាច្ោាល់សច្ចធម៌ ុំ ូ កទាុំងរន្ះជាការឥត្ ន្គឺតាមរយៈរោលការ ៍ អ្ហង រនាះខ្្ញុំចាត្់ទញកការខ្ិត្ខ្ុំប្រឹត្ប្ប្រងសររសរកនញងជព ិ ារទ
ប្ររយជន្៍។ តាមការពិត្អ្ាីប្ លខ្្ញុំជួរប្រទះគឺប្ត្ឹមប្ត្ជាពន្លឺប្ពាងៗ កនញងច្ុំរណាមពន្លឺប្សង់រុំប្ពងជារប្ច្ីន្រផ្សសងរទៀត្។ ជា លទធផ្សលនន្ប្គរ់ការពិរោធន្៍ ខ្្ញុំន្ិយយរោយការធានាថា ទសសន្វ ិស័យលអឥត្រខ្មចះនន្សច្ចធម៌អាច្ប្ត្ឹមប្ត្អ្ន្ញវត្ត ឲ្យ
ន្រពញរលញន្ូវរោលការ
៍ អ្ហង ិ ា។ រ ីមបអា ី ច្រឃញ ី ព្ ិ ពរោក ន្ិងប្ពលង ឹ នន្សច្ចធម៌រោយផ្ទាល់ប្្នក
មន្ញសសប្ត្ូវប្សទាញ់ ខ្ួ ន្ឯងកន ល ិ រ ិរទា។ ញ ងផ្សលូវមជឈម ោសនាោមន្អ្ាទា ី ក់ទងន្ង ឹ ន្រយ ោនថា ជីវ ិត្មិន្អាច្រស់រៅ
ខ្្ញុំអាច្ន្ិយយរោយមន្ ិ ោាក់រសារី ថា
អ្នកប្ លន្យ ិ យថា
យរនាះ ពួកគមិន្ទាន្់យល់អ្ត្ថន្យ ័ នន្ោសនារទបយ ី ។ ខ្្ញុំសូមប្
រ់អ្នកប្គរ់
ន្រទបយ ល ការរស់រៅរោយោមន្ការ ី ររីោមន្ោមន្ការជប្មះមន្ាល ិ រលខ្ ី ួ ន្ឯង។
ជប្មះ
មន្ាល ិ រលីខ្ួ លន្ឯងន្ង ឹ រធាឲ្ ី យការរ ិរត្តច្ ិ ារ់អ្ហង ិ ាសថត្ ិ កនញងភាពទរទជាន្ច្ ិ ច។ ប្ពះមិន្អាច្ទទួលោាល់ជន្ណាមានក់ ប្ លោមន្ទក ឹ ច្ត្ ិ តររសញ ិ ទធរទបយ ី ។ ុំរ
រហត្ញ ូរច្នះ
ី រនន្ជីវ ិត្។ មន្ញសសអ្នកមាន្ការជប្មះមន្ាល ិ ន្
ការជប្មះមន្ាល ល យថាជាការជប្មះមន្ាល ិ រលខ្ ី ួ ន្ឯងមាន្ន្័ ិ រលផ្ស ី ូ វល
ន្ោអត្លអអាច្រធាឲ្ ី យអ្នករៅជញុំវ ិញខ្លួន្រយង ី លអ ូច្ជារយង ី ប្ រ។
រ៉ាញប្ន្តគន្លងផ្សលូវនន្ការជប្មះមន្ាិលគព ឺ ិ កន្ង ឹ រ ះជុំហាន្រ ីរណាស់។
ខ្្ញុំ ឹងថាខ្លួន្ឯងមន្ ិ ទាន្់មាន្ភាពររសញ ិ ទធ
រៅរទបយ ី រទាះរជា ី ប្រឹងខ្ត្ ិ ខ្ុំប្រង ឹ ប្ប្រងមិន្ឈរ់មន្ ិ ឈររ ីមបរី កភាពររសញ ិ ទធរន្ះក៏រោយ។ រន្ះរហយ ី ជាមូលរហត្ញ ័ កនញងការផ្ទលស់ររតូររូរខ្្ញុំ។ រ ីមបរ ប្ លព្ ិ ពរោកររជយ ី ហ្វរករច្ុំ
ង់ ច្ុំរពាះខ្្ញុំហាក់ ូច្ជាមាន្ភាពលុំ
កជាង
ការយកឈនះផ្សលូវកាយររស់ពិ្ពរោកតាមរយៈកមាលង ុំ ប្រោរ់អាវញធ។ ចារ់តាង ុំ ពរី ពលប្ លខ្្ញុំវ ិលប្ត្ទបរ់មកប្ររទស ឥណា ា វ ិញ
ខ្្ញុំធាលរ់មាន្រទពរិ ោធន្៍នន្ត្ណា ា អ្សកមមមួយប្ លកុំពញងោក់ខ្ួ ន្រៅព ល រី ប្កាយរូរខ្្ញុំ។
ន្ង ិ ការពរិ ោធន្៍នានា ន្ជួយ ន្ិងរធាឲ្ ី យខ្្ញុំទទួល ៏ ុំ មាន្ផ្សលូវ ល
រទពិរោធន្៍
ន្ភាពរករយនប្កប្លង។ រ៉ាញប្ន្តខ្ញ ុំ្ ឹងថា រៅច្ុំរពាះមញខ្ខ្្ញុំរៅប្ត្ ី
កមួយប្ លប្ត្ូវ្លងកាត្់។ ខ្្ញុំប្ត្ូវប្ប្រកាលយខ្លួន្ររស់ខ្ញ ុំ្ឲ្យរៅជាោមន្អ្ាីទាង ុំ អ្ស់។
332
រោយរហត្ញ ថារពលរវោគឺជាររស់ ៏មាន្ត្នមលមួយ
ូ ច្រន្ះជាការោោនច្ុំរពាះអ្នកអាន្
ខ្្ញុំរសនីសញុំឲ្យអ្នក
អាន្ច្ូលរួមរួងសួងជាមួយខ្្ញុំរៅកាន្់ប្ពះនន្សច្ចធម៌ប្ លប្ទង់ន្ង ឹ ប្រទាន្ឲ្យខ្្ញុំ ន្ូ វប្ររយជន្៍នន្រោលការ ៍ រៅតាមផ្សលូវច្ិត្ត វាចា ន្ង ិ ផ្សលូវសកមមភាព។
អ្ហង ិ ា
333
334