Mainframe COBOL by Paul Kool

Mainframe Portfolio

Over info2people info2people is in augustus 2002 gestart met het leveren van individuele, docent begeleide opleidingen voor programmeurs en software-ontwikkelaars. Hiervoor heeft zij een didactische methode ontwikkeld die gebaseerd is op twintig jaar ervaring met opleiden. Deze opleidingsvorm en didactische onderbouwing biedt een sterk verhoogde meerwaarde aan de cursist. Bovendien wordt de meest flexibele vorm aan opdrachtgevers en cursisten geboden: uitsluitend leren wanneer het u uitkomt: bel vandaag, start morgen; geen geplande trainingen. Trainingen hoeven niet aaneengesloten te worden gevolgd. info2people onderscheidt de volgende Product Lijnen: Product Line Mainframe Product Line Microsoft Visual Studio.Net Product Line Java and Java EE Technologies Product Line Modelling Product Line Service Oriented Technologies and Web 2.0

Inhoud Info2people heeft zelf al haar Mainframe cursus materialen ontwikkeld. Zij heeft jarenlang gewerkt aan het doorontwikkelen van een uitgekiend individueel opleidingsmodel met een daarbij passende bibliotheek aan theorie, vragen en vooral praktijkopdrachten. Bij het afronden van Mainframe cursussen is de cursist direct in staat om het geleerde in de praktijk toe te passen.

Introductie Ons info2people training portfolio is een eigentijds curriculum gericht op de verschillende fasen in software ontwikkel omgevingen. Dit portfolio gaat uit van het traditionele SDM ontwikkelproces en hanteert hierbij het uitgangspunt van gestructureerd programmeren volgens Michael Jackson. Het portfolio is gebaseerd op verschillende technologieën en best practices en bestrijkt het hele spectrum van de software-ontwikkelaar. Dit maakt het geschikt voor grote groepen – van zowel scholen en universiteiten tot ICT gerelateerde bedrijven, en uiteraard voor individuen die zichzelf willen verbreden. Hieronder treft u het Mainframe portfolio aan met een korte beschrijving van iedere cursus, doelgroep en algemene beschrijving. Een gedetailleerde synopsis is beschikbaar op onze website: www.info2people.nl

Page 2

Mainframe portfolio

Inhoudsopgave Over info2people Inhoud Introductie Omschrijving Expert Class

Programmeren: Inleiding Gestructureerd Programmeren(2 dagen) Gestructureerd Programmeren in COBOL(6 dagen) COBOL II Programmeren(6 dagen) COBOL Programmeur – Advanced(10 dagen)

Specialisaties: CICS Algemene Beginselen(2 dagen) Programmeren in CICS/COBOL – Basis(3 dagen) Basic Mapping Support(2 dagen) CI005 - Programmeren in CICS/COBOL – Vervolg (1 dag) DB002 - Inleiding DB2 Programmeren(1 dag) SQL (4 dagen) Embedded SQL in COBOL(3 dagen) Inleiding Databases(1 dag) Inleiding Relationele Databases(2 dagen) IMS-DB (DL/I) – Programmeren in COBOL(5 dagen) IMS-DC – Programmeren in COBOL(3 dagen)

Mainframe: MVS Algemene Beginselen(2 dagen) TSO - ISPF/PDF(2 dagen) Basiskennis JCL (2 dagen) JCL voor Gevorderden(2 dagen) MVS Utilities + VSAM (2 dagen)

Ontwerpen: Functioneel Ontwerp(5 dagen)

Page 3

Mainframe Portfolio

Omschrijving Expert Class Een info2people Expert Class is een combinatie van cursussen die de aankomend programmeur die kennis en vaardigheden verschaft die nodig zijn om -in aanvang- eenvoudige batch programma's te kunnen ontwerpen, coderen en testen. In grote lijnen is het gehele traject van de COBOL Expert Class onderverdeeld in drie blokken

Blok 1: COBOL - Basis Inleidend wordt de basiskennis van hardware en software aangereikt. Aandacht wordt besteed aan zowel micro-als mainframe-computers, randapparatuur, operating systemen en methoden voor het opslaan van gegevens. De systeemontwikkeling wordt beschreven, het doel van informatiesystemen, de samenstelling van systeemontwikkel teams, technieken en methodologieĂŤn en programmeertalen. Dit wordt vervolgd met database management, datacommunicatie en autorisatie en beveiliging. Ter voorbereiding op het programmeren leert de cursist de bouwstenen van programma's te onderscheiden en ze te gebruiken om programma's te ontwerpen. Procedures voor het vertalen en testen van programma's worden belicht. Belangrijk is het logisch en gestructureerd denken van de aspirant programmeur, hiervoor worden gangbare programmaontwerp technieken behandeld. De volgende stap omvat het gebruik van de COBOL taal, waarbij de nadruk ligt op het leren omgaan met de statements en het coderen van programma's op basis van vooraf gemaakte programmaspecificaties. Uiteindelijk wordt dit blok afgesloten met de Jackson Structured Programming (JSP) techniek waarbij de cursist zelf programma's op gestructureerde wijze ontwerpt en implementeert in COBOL.

Blok 2: Mainframe leertraject (Optioneel) Middels een drietal cursussen wordt de cursist wegwijs gemaakt in de voor de werkomgeving meest relevante zaken van MVS/ESA. Allereerst wordt de cursist uitgelegd wat er zoal komt kijken in een mainframeomgeving, waarna de diverse onderdelen verder besproken worden. Hierna wordt de cursist wegwijs gemaakt in TSO/ISPF. Middels een aantal oefeningen krijgt men snel een begrip over en een gevoel hoe met deze omgeving om te gaan. Tijdens de volgende stap wordt geleerd wat de rol van JCL is en waarom en hoe men deze dient te gebruiken.

Blok 3: COBOL -Vervolg Na de verkenning van de mainframe omgeving wordt alle tot nu toe opgedane kennis gebundeld en verder uitgewerkt in de afsluitende COBOL-vervolgcursus. Hier wordt veel creativiteit en aandacht van de cursist gevraagd om alle cases tot een goed einde te brengen. Een leerzame en waardevolle afsluiting. Vervolgens worden specialisaties gekozen zoals CICS, DB2 en IMS

Page 4

Mainframe portfolio

TEAMWORK In het kader van de individuele opleidingen wordt veel aandacht besteed aan discipline, creativiteit en het kunnen werken in teamverband. Hiermee wordt de student voorbereid op zijn toekomstige functie binnen de organisatie van de opdrachtgever.

BESTEMD VOOR Zij die zich willen bekwamen in het vak Informatica en specifiek in het programmeren in COBOL of PL/I. VOORKENNIS Cursisten dienen een goede vooropleiding te hebben genoten, minimaal op HBO niveau, bij voorkeur in een exacte richting. Tevens is een goede parate kennis van de Engelse taal noodzakelijk. Men dient zich bovendien te realiseren dat het vak Informatica aanleg vereist tot het logisch kunnen denken. LEERMETHODE Individueel, Docent begeleid. Voor een uitgebreide beschrijving van het info2people didactisch model: www.info2people.nl CURSUSDUUR Afhankelijk van het studietempo en de gekozen onderwerpen kan het aantal dagen veranderen. Als indicatie geldt een doorlooptijd van 26 - 32 werkdagen. LOCATIE info2people Campus in Bilthoven. De cursus kan, na overleg, op iedere werkdag gestart worden. Sommige onderdelen kunnen op afstand worden gevolgd via de info2people Virtual Campus. SLOTOPMERKINGEN Studieduur en tempo zijn mede afhankelijk van de individuele voorkennis en ervaring alsmede de voortgang van de cursist gedurende de cursus. De cursussen worden gegeven op basis van de COBOL-85 standaarden. Alhoewel in de bovenstaande opsomming uitgegaan wordt van een mainframe-omgeving, is deze cursus ook te gebruiken op alle andere platformen, waar COBOL-85 toegepast kan worden. De totale cursusduur wordt dan met zes dagen verminderd. Gedurende het traject wordt regelmatig met de opdrachtgever afgestemd om zo goed mogelijk te kunnen inspelen op de voortgang en ontwikkeling van de cursist. Het traject is ook als PL/I variant te volgen.

Page 5

Mainframe Portfolio

Overzicht:

Page 6

Mainframe portfolio

Inleiding Gestructureerd Programmeren (2 dagen) Positionering Deze cursus brengt de aspirant programmeur op een niveau om eenvoudige programma's te ontwerpen en te coderen. Bij de bestandsorganisatie gaat men uit van de wijze waarop vanuit programma's naar bestanden gekeken wordt. Behandeld wordt hier het beschrijven van bestanden en records in programma's en de basisbewerkingen die programma's op bestanden kunnen uitvoeren. Er wordt vervolgd met een beschrijving van de onderdelen van programma's en de basistechnieken die een programmeur ter beschikking staan. Hierna wordt ingegaan op te gebruiken technieken voor het ontwerpen van de programmalogica. Er wordt een beknopt overzicht gegeven van Programmastroomschema's, Nassi Schneidermann diagrammen, Jackson Structured Programming en Pseudocode. Benadrukt wordt het belang van goede programmadocumentatie en het nut van zorgvuldig testen. Ter afsluiting wordt het compileer- en linkproces behandeld.

Doelgroep Personen die voor het eerst een programmeertaal gaan leren.

Voorkennis Enige basiskennis van geautomatiseerde gegevensverwerking, aanleg tot gestructureerd denken en werken, een goede kennis van de Engelse taal is noodzakelijk.

Onderwerpen: Bestandsorganisatie Onderdelen van programma's Gestructureerd programma ontwerp Documentatie Compileerproces

Page 7

Mainframe Portfolio

Gestructureerd Programmeren in COBOL (6 dagen) Positionering Deze cursus behandelt de JSP (Jackson Structured Programming) methode. De basis wordt gevormd door de bewerking van materialen van Michael Jackson zelf, waarbij getracht is om de originaliteit en kracht van Jackson's voorbeelden en oefeningen zoveel mogelijk te handhaven. Door de toevoeging van een groot aantal oefeningen leert de cursist de opgedane kennis middels het compileer- en testproces direct toepassen in COBOL programma's. De cursus is aangepast aan de mogelijkheden van de hedendaagse programmeertalen zodat ook COBOL programmeurs leren om de Jackson technieken toe te passen in; "GO TO - loze" programma's. De cursus begint met de eerste stap van de Basis Ontwerp Procedure, de definitie van gegevensstructuren. Hierna worden de overige stappen van deze procedure behandeld. Uitgebreid aandacht wordt besteed aan; Collating problemen, problemen waarbij een programma meer dan één invoer-gegevensstroom verwerkt Herkenningsmoeilijkheden, inclusief Backtracking De aanpak van foutafhandeling. Hierbij spelen herkenningsmoeilijkheden vaak een grote rol

Doelgroep Systeemanalisten en (analist)-programmeurs die willen leren hoe programma's gestructureerd te ontwerpen en het ontwerp toe te passen in COBOL programma's.

Voorkennis: Een goede basiskennis van COBOL is vereist. Daarnaast is een goede kennis van de Engelse taal noodzakelijk.

Onderwerpen: Gegevens structuren BASIS ONTWERPPROCEDURE Key-, Groep-, Matching-, Case-stappen HERKENNINGSMOEILIJKHEDEN FOUTAFHANDELING

Page 8

Mainframe Portfolio

COBOL II Programmeren (6 dagen) Positionering Deze cursus behandelt VS/COBOL II, de IBM versie van ANSI COBOL ‘85. Inleidend wordt de indeling van een COBOL II programma belicht. Achtereenvolgens worden de onderdelen van de IDENTIFICATION, ENVIRONMENT, DATA en PROCEDURE divisions globaal behandeld. Aandacht wordt geschonken aan de wijze waarop een programma gemaakt kan worden. Wanneer de cursist de basisvaardigheden voldoende beheerst, vervolgt de cursus met een gedetailleerde behandeling van de resterende statements en Clausules. Afsluitend wordt een aantal tips gegeven voor een efficiënt COBOL II gebruik.

Doelgroep (Analist) Programmeurs en allen die betrokken zijn bij de ontwikkeling van COBOL II programma's.

Voorkennis Enige programmeerervaring in een willekeurige programmeer taal en voldoende automatiseringskennis. Een goede kennis van de Engelse taal is vereist.

Onderwerpen: Introductie programmastructuur IDENTIFICATION, ENVIRONMENT en DATA DIVISION structuur DATA DIVISION Constanten en figuratieve constanten Numeriek opmaken Gebruik van PERFORM en verbeteren van de leesbaarheid COBOL II Programmeermethoden voor het uitvoeren van INPUT/OUTPUT opdrachten Rekenkundige opdrachten Richtlijnen voor het programmeren in COBOL II.

Page 9

Mainframe Portfolio

COBOL Programmeur â&#x20AC;&#x201C; Advanced (10 dagen) Positionering De cursist actualiseert zijn aanwezige COBOL-kennis en breidt deze verder uit; ter inleiding wordt uitgebreid ingegaan op programmeer standaarden, hierna begint men met de bestudering en verdere uitwerking van de eerste van de vijf cases. Inhoudelijk ligt in deze cursus de nadruk op het verder verwerven van kennis, inzicht en vaardigheden op het gebied van correcte hantering van COBOL in algemene en gangbare administratieve toepassingen. Na afronding is de cursist in staat om zelfstandig een programma-ontwerp op te zetten en te documenteren op basis van een programma-ontwerp het programma te bouwen en te testen met gebruikmaking van diverse manuals veel gebruikte programmeertechnieken te hanteren voor verschillende soorten toepassingen voorgeschreven standaarden toe te passen theorie en praktijk van het programmeren in COBOL met elkaar te verenigen

Doelgroep (Analist)-programmeurs en allen die betrokken zijn bij opzet en onderhoud van COBOL programma's.

Voorkennis Goede programmeerervaring in COBOL en voldoende automatiseringskennis. Kennisvan de Engelse taal is vereist.

Onderwerpen: 5 in moeilijkheidsgraad oplopende cases Aan de orde komen balance-line, level-break en structuur-conflicten Uitgebreide standaarden, het waarom en hoe Een zeer uitgebreide set van COBOL statements en, excl. DBMS'en, de conventionele bestandsorganisaties.

Pagina 10

Mainframe Portfolio

Specialisaties:

Page 11

Mainframe Portfolio

CICS Algemene Beginselen (2 dagen) Positionering De cursist leert aspecten van CICS; de verschillen en voordelen van gegevens verwerking in een online omgeving versus een batch-omgeving. Welke access methoden, datasets, databases en programmeertalen worden door CICS ondersteund. Er wordt uitgebreid ingegaan op de controletabellen en -programma's van CICS en op de manier waarop deze componenten samenwerken bij de uitvoering van transacties. Aandacht besteden wij aan faciliteiten die CICS biedt ten aanzien van de beveiliging van applicaties, transacties en gegevens. Ook worden de stappen behandeld waarin een CICS programma gecompileerd wordt. Er wordt aangegeven welke mogelijkheden er zijn om toepassingsprogramma's te testen en eventuele fouten te kunnen lokaliseren. Tenslotte wordt aandacht besteed aan een tweetal faciliteiten van CICS waarmee de communicatie mogelijk wordt tussen verschillende CICS systemen.

Doelgroep (Analist)-programmeurs die te maken krijgen met het ontwikkelen of onderhouden van applicaties in een CICS omgeving.

Voorkennis Basiskennis automatisering; ervaring met programmeren en goede kennis van de Engelse taal.

Onderwerpen: Een on-line systeem Kenmerken van CICS Controletabellen Controleprogramma's De levensloop van een transactie Transactie cyclus en Programmeringsaspecten CICS in de praktijk.

Pagina 12

Mainframe Portfolio

Programmeren in CICS/COBOL â&#x20AC;&#x201C; Basis (3 dagen) Positionering Deze cursus verschaft kennis van en geeft inzicht in de mogelijkheden van CICS, bij het ontwikkelen van on-line programma s. Men leert File Control commando's, zoals READ, REWRITE, WRITE, DELETE en BROWSE te gebruiken. De Program Control commando's LINK, XCTL en RETURN worden behandeld alsmede de COMMAREA optie. Men leert Temporary Storage te gebruiken. Aandacht wordt besteed aan Basic Mapping Support (BMS). Aan de orde komen de commando's SEND MAP en RECEIVE MAP en men leert met schermgegevens om te gaan. Het afhandelen van eventuele foutsituaties wordt besproken aan de hand van verschillende CONDITION commando's met de bijbehorende opties.

Doelgroep (Analist)-programmeurs die toepassingsprogramma's (gaan) ontwikkelen in een CICS CommandLevel-omgeving.

Voorkennis Kennis van de basis van CICS. Programmeerervaring en een goede kennis van de Engelse taal zijn vereist. Cursisten hebben kennis van TSO, ISPF of ROSCOE.

Onderwerpen: File Control commando's Browse commando's Program Control commando's Temporary Storage Control commando's Basic Mapping Support commando's Afhandelen van fouten

Page 13

Mainframe Portfolio

Basic Mapping Support (2 dagen) Positionering In de cursus wordt geleerd hoe Basic Mapping Support (BMS) gehanteerd wordenin een CICS omgeving. Hoe schermen te ontwerpen: duidelijkheid, formaat, gebruikerswensen, gebruikersvriendelijkheid, tijdbesparing en veiligheidsmaatregelen. Operands die betrekking hebben op het coderen van de benodigde BMS-macro's voor mapsets en maps en de daarbij behorende velden. Het schermgebruik binnen programma's, met name het zenden (SEND MAP) en ontvangen (RECEIVE MAP) van schermen; het wijzigen van de attribute byte middels de DFHBMSCA faciliteit en opties zoals SEND TEXT en SEND CONTROL. Foutafhandeling, met HANDLE CONDITION wordt behandeld. Via de HANDLE AID wordt het "toets-gebruik" verder besproken. BMS page- building (de bladerfunctie) wordt uitgebreid behandeld.

Doelgroep (Analist)-programmeurs die toepassingen (gaan) ontwikkelen in een CICS omgeving.

Voorkennis Programmeerervaring en een goede kennis van de Engelse taal. Kennis van CICS is hier onontbeerlijk. Cursisten kunnen daarnaast werken mer TSO, ISPF of ROSCOE.

Onderwerpen: Het ontwerpen van schermen voor BMS Het coderen van BMS macro's Het maken van een menu-scherm Het gebruik van schermen in toepassingsprogramma Het maken van een vervolg-scherm Het plaatsen van terminal dialoog commandoâ&#x20AC;&#x2122;s in een CICS programma BMS Page Building

Pagina 14

Mainframe Portfolio

CI005 - Programmeren in CICS/COBOL – Vervolg (1 dag) Positionering Een logisch vervolg op de cursus CICS Programmeren in COBOL - Basis is deze cursus, die aangeeft op welke wijze efficiënte CICS programma's ontwikkeld kunnen worden. Behandeld worden ESDS en RRDS bestanden en de eigenschappen van beiden worden besproken. De cursist leert taken (transacties) efficiënt uit te voeren. De cursist leert de uitvoering van een taak te plannen en om te gaan met Interval Control commando's. Men leert twee methoden om binnen CICS geheugengebieden te gebruiken. De commando's ADDRESS en GETMAIN worden behandeld.

Doelgroep (Analist)-programmeurs die toepassingsprogramma's (gaan) ontwikkelen in een CICS omgeving.

Voorkennis Programmeerervaring en minimaal achtergrondkennis van COBOL. Kennis van en ervaring met CICS en een goede kennis van de Engelse taal. Cursisten kunnen omgaan met TSO, ISPF of ROSCOE.

Onderwerpen: Het gebruik van ESDS en RRDS bestanden Het plannen van de uitvoering van taken Het gebruik van de TD queue Het gebruik van resources en CICS geheugengebieden Toepassing Task Control commando's, gebruik van CICS (main) storage, de codering van BLL CELLS Het coderen van commando's om CICS storage te benaderen De commando's ADDRESS, READ, GETMAIN en WRITE

Page 15

Mainframe Portfolio

Pagina 16

Mainframe Portfolio

DB002 - Inleiding DB2 Programmeren (1 dag) Positionering Deze cursus verschaft de aankomende DB2 programmeur de minimale voorkennis, nodig voor het volgen van één der cursussen binnen de DB2 leergang. Inleidend worden fysieke en logische kenmerken van DB2 objecten, zoals tabellen, views, indexes en table spaces behandeld. Aandacht wordt besteed aan de omgeving van DB2, waarbij een onderscheid wordt gemaakt naar specifieke data access en system services van DB2 zelf en die van andere systemen als TSO, IMS, CICS. De SQL taal wordt functioneel belicht, waarbij de functies van de data definition language (DDL), de Data Control Language (DCL) en de data manipulation language (DML) worden gedemonstreerd. Hierna komen faciliteiten van de DB2 programmeeromgeving aan de orde, met name TSO, ISPF, QMF, DB2I en SPUFI. Specifiek wordt ingegaan op de problematiek rond Embedded SQL en de procedures voor vertalen en binden van programma's (SPUFI, DCLGEN en Program Preparation).

Doelgroep Analist-programmeurs en programmeurs die (gaan) programmeren met (Embedded) SQL in een DB2 omgeving.

Voorkennis Goede automatiseringskennis, basiskennis van database systemen en kennis van een programmeertaal zoals COBOL of PL/I. Voldoende kennis van de Engelse taal is gewenst.

Onderwerpen: DB2 objecten en systeemomgeving SQL en DB2 programmeringsomgeving DB2 Application Cycle

Page 17

Mainframe Portfolio

SQL (4 dagen) Positionering Deze cursus leert hoe relationele databases benaderd en onderhouden dienen te worden. De cursist wordt wegwijs gemaakt in de theorieën van deze manier van gegevensvastlegging. Na de inleiding over Relationele Data Base Management Systemen (RDBMS) worden Structured Query Language (SQL) opdrachten en clausules geïntroduceerd.

Doelgroep Allen die in de praktijk te maken krijgen met SQL. Te denken valt hierbij aan eindgebruikers, programmeurs, systeemanalisten, systeemontwerpers, database-specialisten en anderen die (gaan) werken met DB2, SQL/DS, ORACLE, INGRES of soortgelijke systemen.

Voorkennis Een globaal inzicht in de geautomatiseerde gegevensverwerking en een goede kennis van de Engelse taal.

Onderwerpen: SELECT statement ORDER BY clausule GROUP BY en HAVING clausule Built-in functies COUNT, SUM, AVG, MIN en MAX De functie JOIN UNION operator, Subqueries met vergelijkingen en het EXISTS predikaat UPDATE, INSERT en DELETE statement ANY, ALL, BETWEEN en LIKE Herdefinitie van tabellen, SYNONYMS Tabel en View definities De Catalog Indexen Performance-aspecten DB2, de laatste release-tips

Pagina 18

Mainframe Portfolio

Embedded SQL in COBOL (3 dagen) Positionering Deze cursus brengt die kennis bij die nodig is om SQL op de juiste wijze te hanteren binnen COBOL programma's. Men leert de DB2I opties te gebruiken om programma's te compileren, te binden en uit te voeren. Na een inleiding over de DB2 programmeer omgeving en de specifieke problematiek rond het schrijven van SQL instructies in programma's, worden specificaties behandeld om met DB2/SQL te kunnen communiceren. Het gebruik van de declarations generator (DCLGEN) wordt toegelicht. Hierna volgen de embedded SQL instructies, die géén gebruik van "cursors" vereisen, gevolgd door de zogenaamde cursor operaties. Belicht worden die zaken die te maken hebben met het updaten in een transactieverwerkende omgeving. Getoond wordt hoe de programmeur het resultaat van een embedded SQL instructie kan aftesten. Ten slotte komen aanvullende onderwerpen aan de orde, zoals: Autorisaties, Concurrency, Performance overwegingen en de EXPLAIN functie.

Doelgroep (Analist)-programmeurs en iedereen die betrokken is bij het ontwikkelen van DB2 programma's in COBOL.

Voorkennis Minimaal basiskennis van SQL en goede Engelse kennis. Ervaring met programmeren en minimaal achtergrondkennis van COBOL.

Onderwerpen: Communicatie met SQL Leren omgaan met DB2I Schrijven van de SQLCA, host- en indicator-variabelen Data manipulatie met en zonder cursor UPDATE, DELETE statementmet cursor Gebruik van COMMIT en ROLLBACK statements Testen van SQLCA codes Autorisaties Concurrency Performance aspecten EXPLAIN functie Schrijven en tunen van een complex DB2 programma met behulp van de EXPLAIN functie.

Page 19

Mainframe Portfolio

Inleiding Databases (1 dag) Positionering Deze cursus is ontwikkeld in samenwerking met Dr. Edgar F. Codd, de grondlegger van het relationele model. Er wordt een overzicht gegeven van de verschillende soorten databasesystemen; de structuur daarbinnen en de diverse mogelijkheden. Ingegaan wordt op de diverse aspecten van de database wereld, soorten van DBMSsen (Database Management Systemen). Het gehele scala mogelijkheden wordt gedemonstreerd evenals het behandelen en bespreken van de nieuwe toepassingen en functies binnen dit vakgebied.

Doelgroep Management, gebruikers en voorts eenieder die werkt of gaat werken in een relationele databaseomgeving.

Voorkennis Algemeen begrip van automatisering en enige kennis van bestandsorganisatie en/of databases.

Onderwerpen De Database wereld Soorten DBMS (Database Management Systemen) Onderliggende structuren en mechanismen Functies binnen de Database wereld Systeem vereisten voor en toepassingen binnen het Database Management Systeem Volgorde van prioriteiten en oplossingen.

Pagina 20

Mainframe Portfolio

Inleiding Relationele Databases (2 dagen) Positionering Deze cursus werkt aan de begripsvorming van relationele databases. Aangegeven wordt hoe, waar en wanneer deze manier van gegevensopslag zich een plaats verworven heeft binnen de hedendaagse manier van gegevensverwerking.

Doelgroep Eenieder die betrokken is of wordt bij relationele databases.

Voorkennis Enige kennis van SQL is aan te bevelen.

Onderwerpen: Traditionele database problemen Relationele oplossingen Structural features Integrity features Manipulative features Soorten tabellen Basic rules Data access rule Logical flexibility rules System enforced integrity rules Missing information rule Database description rule

Page 21

Mainframe Portfolio

Page 22

Mainframe Portfolio

IMS-DB (DL/I) – Programmeren in COBOL (5 dagen) Positionering De cursist maakt kennis met de hiërarchische database organisatie en de manier waarop deze opgebouwd is en hoe te benaderen. Structuur en onderdelen van DL/I programma's worden behandeld en de functies van DBD, PSB, PCB en SSA. De statements, ENTRY en CALL worden besproken. De benaderingsmethoden van databases; sequentieel, direct etc. worden toegepast. Men leert het initieel vullen van een nieuwe database en het onderhouden van een bestaande aan de hand van een integrale eindoefening.

Doelgroep (Analist-)programmeurs en systeemprogrammeurs die betrokken zijn bij het ontwikkelen van mainframe database-toepassingen (batch en/of on-line).

Voorkennis Voldoende algemene en praktijkkennis op mainframes en programmeer ervaring in COBOL. Cursisten kennen TSO, ISPF of ROSCOE. Daarnaast dienen zij te beschikken over een goede kennis van de Engelse taal.

Onderwerpen: Structuur en hiërarchie Componenten en opbouw Benaderingsmethoden Database update en toevoeg-functies Laden van een database; wijzigen van informatie "Path" calls Het PCB en meer gecompliceerde benaderingstechnieken "Path Replace" calls Variabele lengte segmenten Access methoden Secondary indexes en logische relaties "Parallel processing" "Non-key twin chains"

Page 23

Mainframe Portfolio

IMS-DC â&#x20AC;&#x201C; Programmeren in COBOL (3 dagen) Positionering De cursus is een ideale aanvulling voor hen, die naast BATCH ook ON-LINE database programma's gaan maken. Ingegaan wordt op de Data Communicatie (DC) structuur van IMS en de bijbehorende functies en de terminologie. Na deze inleiding wordt de basis gelegd voor een goed DC programma. Uitgebreid wordt ingegaan op DC programmeringstechnieken middels voorbeelden en oefeningen. De relatie tussen applicatieprogramma en MFS wordt behandeld, waarbij aandacht wordt besteed aan optimaal datatransmissie gebruik via Attribute bytes, Program tab characters etc. Ter afronding wordt stilgestaan bij het fenomeen "Conversational programming".

Doelgroep (Analist-)programmeur, systeemprogrammeur, datacommunicatiespecialist en databasebeheerders, betrokken bij ontwikkeling van IMS/DC programma's.

Voorkennis Ervaring met of kennis van het ontwikkelen van DL/I programma's. Ervaring met COBOL. Cursisten kennen TSO, ISPF of ROSCOE. Tevens beschikken zij over een goede kennis van de Engelse taal.

Onderwerpen: Grondbeginselen van datacommunicatie Datacommunicatie, wat betekent dit voor het programma Basistechnieken DC programmering Opzetten van een eenvoudige transactie DC programmeringstechnieken en MFS Conversationeel programmeren Het ontwikkelen en testen van een zeer complexe conversationele transactie

Page 24

Mainframe Portfolio

Page 25

Mainframe Portfolio

MVS Algemene Beginselen (2 dagen) Positionering Er wordt een overzicht gegeven van de structuur, functies en diverse componenten van het MVS operating systeem. Inleidend worden de eigenschappen van MVS behandeld, het gebruik van hardware componenten, adresseerbaarheid geheugen en multiprogramming. Vervolgens worden de componenten SCP, DFP en JES met hun onderlinge relaties besproken, waarna ieder component nader wordt bekeken. Ten slotte wordt er aandacht besteed aan de software en hardware componenten ten behoeve van datacommunicatie. Het begrip "transactie verwerking" wordt verklaard en de functies van VTAM en een aantal andere TP monitoren zoals TSO, IMS en CICS komen aan de orde.

Doelgroep (Analist)-programmeurs, werkvoorbereiders, systeemprogrammeurs, operators en voorts iedereen die een (technische) automatiseringsfunctie bekleedt of gaat bekleden in een MVS OS/390 & ESA omgeving.

Voorkennis Algemeen begrip en kennis van geautomatiseerde gegevensverwerking en een goede kennis van de Engelse taal is vereist.

Onderwerpen: Inleiding MVS OS/390 & ESA: eigenschappen en componenten Basisbegrippen en functies van de verschillende componenten Virtual storage en address spaces Beschrijven, onderkennen van begrippen als paging, swapping, frame, slot, page, address space e.d. Data management Catalogs Lokaliseren van systemen user datasets Onderscheiden van de verschillende JES activiteiten Transactie verwerking Verschillende TP componenten zoals VTAM, IMS, CICS, TSO etc. Activiteiten, die de verschillende componenten verrichten, bij de uitvoering van een job.

Page 26

Mainframe Portfolio

TSO - ISPF/PDF (2 dagen) Positionering Deze cursus verschaft kennis die nodig is om met Interactive System Productivity Facility/ Program Development Facility (ISPF/PDF) te kunnen werken. Er wordt begonnen met een uitleg over het starten c.q. het beëindigen van een TSO sessie, gevolgd door zaken die betrekking hebben op de ISPF/ PDF structuur; concepten, menustructuur, helpfaciliteiten en tutorial. Na deze inleiding volgt een uitleg van primaire- en regel-commando's van de BROWSE en EDIT functie. Geleerd wordt hoe een job wordt aangeboden aan het systeem en hoe de output van de job bekeken kan worden. Het manipuleren van bestanden en members wordt behandeld. Tevens komen het alloceren, catalogiseren, printen en verwijderen van bestanden aan de orde alsmede het werken met ‘split - s creen’.

Doelgroep Iedereen die te maken krijgt met facetten van ISPF/PDF, vooral zij die gebruik gaan maken van deze faciliteit.

Voorkennis Algemeen begrip en basiskennis van MVS OS/390 & ESA en bestandsorganisatie. Goede kennis van de Engelse taal wordt aanbevolen.

Onderwerpen: Inleiding ISPF/PDF Bekijken van bestanden en members Creëren, vullen en wijzigen van bestanden en members Primaire Edit commando's, submitten background jobs Tabsetting, begrip NULLS, Exclude regels, labels Invoeren van data met tabs en gebruiken van Exclude commando's en labels Kopiëren en verplaatsen van bestanden Werken met ‘split-screen’ en diverse utilities

Page 27

Mainframe Portfolio

Basiskennis JCL (2 dagen) Positionering Deze cursus behandelt de grondbeginselen van de Job Control Language (JCL). Er wordt ingegaan op de functie, diverse componenten en de notatie van JCL. Vervolgens komt het JOB statement aan de orde, met de bijbehorende positionele en keyword parameters. Het EXEC statement wordt behandeld met de TIME parameter, DD statement met parameters DSN en DISP. Aandacht wordt besteed aan de betekenis en het coderen van de parameters DCB, UNIT, VOLUME, LABEL en SPACE. De JOBLIB en STEPLIB DD statements worden behandeld. Aan de orde komen verder de INPUT en OUTPUT DD statements, het COMMENT statement en het NULL statement. Tot slot wordt aandacht besteed aan procedures, overschrijven van DD statements en symbolische parameters.

Doelgroep (Analist)-programmeurs, werkvoorbereiders, operators en systeemprogrammeurs die (gaan) werken met JCL in een MVS omgeving.

Voorkennis Algemeen begrip en kennis van MVS, bestandsorganisatie en een goede kennis van de Engelse taal zijn een vereiste.

Onderwerpen: JCL componenten en het JOB statement EXEC statement UNIT-, DCB-, VOLUME- en LABEL parameters SPACE parameter JOBLIB en STEPLIB DD statements INPUT DD-, OUTPUT DD- en COMMENT statements Procedures

Page 28

Mainframe Portfolio

JCL voor Gevorderden (2 dagen) Positionering De cursus behandelt enkele geavanceerde technieken om optimaal gebruik van JCL te kunnen maken. Behandeld wordt de PARM parameter en het principe van "dataset concatenation", samenvoegen van bestanden. "Referback", het terug verwijzen naar eerdere jobsteps wordt besproken en het OUTPUT statement met bijbehorende parameters. Voorts bespreekt men de COND parameter, met referback en samengestelde condities. Aan de orde komen tevens Generation Data Groups (GDG's). Hierbij wordt aandacht besteed aan het gebruik van generatienummers, het catalogiseren en benaderen van GDG bestanden. Tot slot worden de JCL listings besproken, het interpreteren van return codes en systeemboodschappen en het herstellen van syntaxfouten.

Doelgroep (Analist)-programmeurs, werkvoorbereiders, operators, en systeemprogrammeurs die (gaan) werken met JCL binnen een MVS omgeving. De cursus is juist geschikt voor hen die werkzaam zijn in een productie-omgeving, daar waar een diepgaande kennis van JCL vereist is.

Voorkennis Algemeen begrip en kennis van de principes van MVS en bestandsorganisatie. Cursisten dienen de cursus MV004 (Basiskennis JCL) gevolgd te hebben, of kennis op vergelijkbaar niveau te bezitten, alvorens met deze cursus te starten. Een goede kennis van de Engelse taal is een vereiste.

Onderwerpen: PARM's, Concatenation en Referback's JOBLIB statement en specifieke DSN informatie OUTPUT statement met parameters COND parameter EXEC statements met COND parameter; samenstellen van een procedure Generation Data Groups (GDG's) JCL listings en Syntax

Page 29

Mainframe Portfolio

MVS Utilities + VSAM (2 dagen) Positionering In het eerste deel van deze cursus leert de deelnemer te werken met een aantal MVS Utilities. In het tweede deel worden de principes van VSAM behandeld en vervolgens hoe men, m.b.v. AMS, verschillende soorten VSAM bestanden bewerkt. In het eerste deel wordt onder andere ingegaan op de JCL statements en daarbij behorende control statements. Het kopiëren van datasets of het creëren van Partitioned Data Sets (PDS) via IEBGENER. Het kopiëren of de "compress" van een bestand m.b.v. IEBCOPY. De utilities IEFBR14, IEHLIST, IEHPROGM, IEBPTPCH en IEHMOVE worden behandeld. In het tweede deel wordt uitgelegd hoe de structuur van diversen soorten VSAM datasets, indexen en catalogs opgebouwd is en hoe de relatie tot elkaar is. De mogelijkheden van IDCAMS zoals het implementeren en bewerken van VSAM bestanden, komen uitgebreid aan de orde.

Doelgroep (Analist)-programmeurs, systeemprogrammeurs, werkvoorbereiders en operators, die binnen de MVS omgeving werken of gaan werken.

Voorkennis De cursist dient enige ervaring te hebben met TSO, ISPF en JCL. Een goede kennis van de Engelse taal is vereist.

Onderwerpen: IEBGENER IEBCOPY EFBR14, IEHLIST, IEHPROGM IEBPTPCH, IEHMOVE VSAM structuur IDCAMS (VSAM)

Page 30

Mainframe Portfolio

Ontwerpen: Functioneel Ontwerp (5 dagen) Positionering Een functioneel ontwerp legt vast wat een te bouwen product moet doen. Het is de blauwdruk van het systeem. Het is een nauwkeurig en planmatig proces om een functioneel ontwerp op te stellen. Vandaar dat een gestructureerde aanpak noodzakelijk is om het proces in goede banen te leiden. Deze training reikt methoden aan van o.a. Edward Yourdon om u in staat te stellen gedegen ontwerpen te maken.

Doelgroep Systeemontwerpers die op een gestructureerde wijze een functioneel ontwerp moeten kunnen opstellen. Informatie-analisten die naast het uitvoeren van vooronderzoeken ook verantwoordelijk of betrokken zijn bij het opstellen van de functionele specificaties.

Voorkennis Als gewenste voorkennis wordt uitgegaan van minimaal Basiskennis Informatica.

Onderwerpen: De plaats van het functioneel ontwerp binnen systeemontwikkelingsprojecten Oriëntatie op het voortraject: de informatie-analyse Opstellen van het functioneel ontwerp, uitgaande van de producten van de informatieanalyse o

procesanalyse en -modellering met de DFD-techniek

gegevensanalyse en -modellering met de ER-techniek

procesbeschrijvingen, de data dictionary en de user-interface

Integreren van kwaliteitseisen en ontwerpstandaarden in het functioneel ontwerp Oriëntatie op het vervolgtraject o

technisch ontwerp

realisatie en beheer op basis van het functioneel ontwerp

Page 31