Samen vernieuwen voor een bloeiend Zuid-Holland Jaarverslag 2020
Inhoudsopgave
1. VOORWOORD
2. DOORONTWIKKELING EBZ
5. LOBBYKRACHT
6. TASKFORCE HUMAN CAPITAL
7. TASKFORCE ENERGIETRANSITIE
9. TASKFORCE DIGITALISERING
10. TASKFORCE CIRCULAIR
11. COMMUNICATIE
3. NETWERKKRACHT
4. DENKKRACHT
8. TASKFORCE TI
1. Voorwoord 2020 stond wat betreft de Economic Board Zuid-Holland uit twee belangrijke zaken. Het eerste is vanzelfsprekend de pandemie die de hele wereld en dus ook ons stevig in de greep heeft gehouden en dar nog steeds doet. In dat kader heeft de EBZ in samenwerking met o.a. Innovation Quarter en andere partijen de Coronamonitor ontwikkeld om daarmee goed zicht te houden op de gevolgen voor bedrijven en de Zuid-Hollandse economie in het algemeen te kunnen analyseren en te bezien hoe wij de gevolgen van deze coronacrisis het beste te lijf kunnen gaan. Juist in deze moeilijke periode is het van groot belang om bedrijven, kennisinstellingen en overheden gezamenlijk aan boord te hebben en elkaar stevig vast te houden. Een tweede, en hoopgevende ontwikkeling is de opstelling van een stevige groeiagenda die de Zuid-Hollandse economie in de komende jaren een flinke boost kan geven en het verdienvermogen aanzienlijk zal versterken. Ik ben er trots op dat wij in deze belangrijke en complexe provincie als vertegenwoordigers van de ‘triple heliix’ gezamenlijk hebben gewerkt aan een inspirerend verhaal waarmee in de komende tijd politiek en bestuur zullen overtuigen van de nut en noodzaak om fors te investeren in Zuid-Holland dat een belangrijk onderdeel is van de economische motor van ons land. Daarmee bundelen we de vele krachten in deze dynamische provincie en slaan wij de handen ineen. Ik heb daar grote verwachtingen van! Jaap Smit | voorzitter EBZ
2. Doorontwikkeling EBZ De EBZ bestaat uit de belangrijkste spelers uit bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid. Samen zetten de boardleden de economische strategie uit voor de regio en mobiliseren netwerkkracht, denkkracht en lobbykracht om onze ambities te realiseren. Op specifieke onderwerpen die extra bestuurlijke aandacht en tijd vragen zoals de grote transitieopgaven richt de EBZ taskforces in. In een taskforce zetten boardleden en ondernemers of bestuurders van buiten de board met kennis van zaken, samen de schouders onder het realiseren en versnellen van een gezamenlijke ambitie. De taskforces hebben in 2020 meer vorm gekregen. Ze zijn echt up and running en hebben zichtbaar meer positie in de regio. Bij de verschillende taskforces zijn belangrijke sleutelspelers toegetreden en samen met de ondersteuners zijn de thema’s waarop is ingezet, sterker afgebakend en uitgewerkt. De public affairs aanpak is naar een hoger plan getild door samen met alle spelers in de regio de Groeiagenda op te stellen. Ook zijn de boardleden zelf zeer actief betrokken bij het uitdragen van de Groeiagenda en de daarin geadresseerde opgaven voor de regio.
Er hebben een aantal veranderingen in de samenstelling van de EBZ plaats gevonden. Jaap Smit nam de rol van voorzitter over van Jan Kees de Jager, Bart van Zijll Langhout heeft in het DB plaatsgenomen en Martin van Gogh is vice-voorzitter geworden. De volgende nieuwe leden hebben we mogen verwelkomen: Chris Figee, CFO KPN Jeffrey van Meerkerk, directeur strategic relations ManpowerGroup Ron Bormans, voorzitter College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Ernst Kuipers, voorzitter Raad van Bestuur ErasmusMC Bruno Bruins, Algemeen directeur HTM Fedde Sonnema, directeur Biotech Campus Delft en DSM Delft Ed Brinksma, voorzitter Erasmus Universiteit Rotterdam Hans Schutte, bestuursvoorzitter ROC Mondriaan Ondanks corona waarin we volledig digitaal hebben moeten schakelen en communiceren, functioneert de board adequaat dankzij het opgebouwde netwerk.
3. Netwerkkracht Het bijeenhouden en versterken van netwerkkracht in de regio is een belangrijke pijler van de EBZ en gezien de opgaven van de regio essentieel dat de belangrijkste bestuurders uit de triple helix elkaar kennen en kunnen spreken. In 2020 waren we erg beperkt door Covid-19. Desondanks is er digitaal heel veel gedaan en is de EBZ dé plek waar bestuurlijke boegbeelden vanuit alle relevante private en publieke netwerken uit Zuid-Holland elkaar (digitaal) hebben ontmoet. De board vergaderde in 2020 vier keer. In maart fysiek bij HTM in Den Haag met toen nog als gast Jaap Smit inzake het nationaal investeringsfonds, EZK-DG Focco Vijselaar omtrent de economische potenties in Zuid-Holland en gedeputeerde en taskforcelid Willy de Zoete over de Human Capital aanpak in Zuid-Holland. In juni vergaderde de board voor het eerst volledig digitaal over de Groeiagenda en de impact van Covid-19 op de korte en middellange termijn, op organisaties en hoe partners omgaan met de crisis. In september kwam de Leiden-Delft-Erasmus samenwerking aan bod en in december keek de board terug op een jaar waarin, ondanks de pandemie, bestuurders elkaar steeds beter weten te vinden en meer gunnen. Dat uit zich in trajecten als de Groeiagenda en de gezamenlijke lobby aanpak waarbij partners samen optrekken.
4. Denkkracht De EBZ zet haar netwerk, kennis en expertise in voor een eenduidige, op feiten gebaseerde en economische strategie voor de regio. In 2020 is er veel geïnvesteerd in analyses van de gevolgen van de Coronacrisis voor de regionale economie van Zuid-Holland. In eerste instantie is in een samenwerking tussen de EBZ, InnovationQuarter, de Provincie Zuid-Holland en de Metropoolregio Rotterdam Den Haag de Coronamonitor Zuid-Holland ontwikkeld. Doel van de monitor was inzicht te geven in de impact op de economie van Zuid-Holland. Deze monitor is acht keer verschenen in 2020, en kon op veel waardering rekenen. Daarnaast is een uitgebreide analyse gedaan naar de gevolgen van de Coronacrisis aan de hand van het door InnovationQuarter ontwikkelde ecosysteemmodel. De resultaten hiervan zijn gepresenteerd tijdens de junivergadering van de EBZ. Mede op basis van deze analyse is een viertal artikelen geschreven waarin specifiek is gekeken naar de uitgangspositie van de regionale economie in ZuidHolland. Deze artikelen vormden vervolgens weer een opmaat voor de jaarlijkse Economische Regiomonitor Zuid-Holland. Tijdens het webinar “Zuid-Holland sterker uit de crisis”, is deze publicatie gepresenteerd met als gastsprekers prof. Erik Stam (Universiteit Utrecht) en prof. Daniel Isenberg (Babson College, VS).
5. Lobbykracht De lobbykracht van EBZ richt zich op de positionering en profilering van de regio, beleidsbeïnvloeding op prioritaire inhoudelijke dossiers én het ondersteunen van regionale partners in hun lobby. In 2020 hebben we een grote slag geslagen op het gezamenlijke verhaal vanuit de regio én de gezamenlijke lobby-aanpak. Het gezamenlijke verhaal en de versterkte gezamenlijke bestuurlijke lobby komen samen in de Groeiagenda Zuid-Holland. De Groeiagenda Zuid-Holland is de gezamenlijke actie- en investeringsagenda van de ZuidHollandse triple helix partijen, gericht op zowel het aankomende kabinet als nationale en Europese publieke middelen. De Erasmus Universiteit Rotterdam, NEO Observatory en de OESO hebben een assessment gemaakt van de Zuid-Hollandse Groeiagenda. Met de Groeiagenda willen de ZuidHollandse sleutelspelers de regionale economie vernieuwen, versterken en de door COVID-19 ontstane schade herstellen. Binnen de Groeiagenda komen het gezamenlijke regionale verhaal, de concrete lobbyboodschappen én de regionale strategie voor de komende jaren samen. In 2020 hebben we ook grote stappen gezet in de professionalisering bestuurlijke lobby. Nu de urgentie voor de regio duidelijk is, er één scherpe lobbyboodschap ligt en ons regionale verhaal momentum heeft, kunnen bestuurlijke kopstukken in positie gebracht worden. In toenemende mate hebben triple helix bestuurders het gezamenlijke verhaal van de regio uitgedragen in lobbygesprekken en media-optredens.
5. Lobbykracht De contacten met belangrijke politieke en ambtelijke stakeholders zijn, voor zover dat digitaal mogelijk was, versterkt. In maart, voor de lockdown, organiseerden we een werkbezoek voor minister Wouter Koolmees rond de Zuid-Hollandse Human Capital aanpak en sprak de EBZ met het Ministerie van EZK over de economische positie van de regio. Sinds de eerste lockdown zijn lobbygesprekken en contacten met topambtenaren en kamerleden zoveel mogelijk gedigitaliseerd. In 2020 heeft het EBZ secretariaat ook de lobbyinspanningen van de regionale partners ondersteund. Dit zag veelal op het adviseren, meedenken of het leggen van contacten. Concreet heeft de EBZ bijv. lobbybrieven over quantumtechnologie en aanlanding wind op zee medeondertekend, meegedacht over de lobbystrategie van Leiden BioScience Park, de maritieme sector en Rotterdam The Hague Innovation Airport.
Taskforces EBZ Op specifieke onderwerpen die extra bestuurlijke aandacht en tijd vragen zoals de grote transitieopgaven richt de EBZ taskforces in. In een taskforce zetten boardleden en ondernemers of bestuurders van buiten de board met kennis van zaken, samen de schouders onder het realiseren en versnellen van een gezamenlijke ambitie. Lopende taskforces: Human capital Technologische industrie Digitale Economie Energietransitie Circulair
6. Taskforce Human Capital
Jeffrey van Meerkerk ManpowerGro up ABU | Voorzitter
Willy de Zoete Gedeputeerde provincie ZuidHolland
Ron Bormans Hogeschool Rotterdam
Hans Schutte ROC Mondriaan
Eric Verduyn NCOI NRTO
Wouter Kolff Burgemeester Dordrecht
Cees Alderliesten Deltalinqs
6. Taskforce Human Capital In 2020 is er hard gewerkt om de ambities van het in 2019 getekende Human Capital akkoord te halen. Inmiddels zijn er meer dan honderd partners betrokken bij de uitvoering van het Human Capital Akkoord en negen kwartiermakers zijn aan het werk gezet.
Samen met de taskforceleden en partners gaan we door met de middellange en lange termijn inzet Human Capital agenda: stimuleren leven lang ontwikkelen en bij- en omscholen van mensen naar techniek/IT te bewerkstelligen-blijven opleiden. Concreet heeft dit geresulteerd in de volgende projecten: SMITZH - Doel: 1.000 werknemers in de hightech-maakindustrie bijscholen Greenport - begin 2020 is een deelakkoord afgesloten en halverwege 2020 is de eerste subsidieaanvraag ingediend en gehonoreerd voor de uitvoering van de eerste fase van het plan. WE IT – 3.000 extra IT’ers opleiden, de eerste 5 initiatieven zijn gestart. Cybersecurity Gezamenlijke scholing Life Sciences sector Van Bank naar Bouw – werknemers vanuit de financiële sector begeleiden naar een baan in de bouw Internationaal Talent – aantrekken en behouden van 1.000 internationale werknemers Regiodeal Drechtsteden – 500 werkenden een ontwikkelperspectief bieden en 150 werkenden van werk naar werk begeleiden Campus Gouda Volwassenonderwijs Zorg – bijscholen van werknemers in de zorg op digitalisering EnergySwitch - 1.000 werknemers bijscholen op het thema energietransitie Kickstart Your Career – 150 jongeren aan een baan helpen in Zuid-Holland
6. Taskforce Human Capital Door de Coronacrisis is het aantal nieuwe vacatures online flink gedaald en het aantal uitkeringen iets gestegen. Dit laat vooral zien dat jongeren door de crisis hard zijn geraakt. Enerzijds omdat zij vaak flexibele contracten hebben anderzijds omdat ze na het behalen van hun diploma minder kans hebben op een baan. Hierom zijn korte termijn acties als Kick start Your Career - het Jongeren Werkplan om 150 jongeren aan het werk te helpen bij Zuid-Hollandse bedrijven en Zuid-Holland in zicht - delen van data over de arbeidsmarkt (vraag en aanbod) zijn initiatieven voor de korte termijnacties. In het kader van de doorontwikkeling en verdere professionalisering is het projectteam Human Capital uitgebreid met twee nieuwe mensen in 2020 en extra ondersteuning wat betreft communicatie. Marja van Bijsterveldt heeft haar voorzittersrol overgedragen aan Jeffrey van Meerkerk en zij is zelf vervangen door Wouter Kolff. We hebben ook afscheid genomen van Pierre Heijnen, Leonard Geluk, Henk de Bruin en Jac Gofers. Als nieuwe leden hebben we mogen verwelkomen: Hans Schutte, Ron Bormans en Cees Alderliesten. Martijn van Pelt treedt toe per 1 januari.
7. Taskforce Energietransitie
Paulien Herder Professor Energy Systems Engineering TU Delft | voorzitter
Berend Potjer Gedeputeerde Provincie ZuidHolland
Nico van Dooren Directeur Energie en Industrie Havenbedrijf Rotterdam
David Peters CTO Stedin
Stephan Brandligt Wethouder Delft & bestuurlijk netwerk Energie MRDH
7. Taskforce Energietransitie De energie-opgave vergt grote investeringen in opwek en infrastructuur, binnen een complex speelveld. Dat speelveld wordt gekenmerkt door grote belangen, een veelheid aan spelers en uitdagingen op het gebied van innovatie, opschaling, wet- en regelgeving, infrastructuur en integratie. De taskforce Energietransitie zorgt voor draagvlak en faciliteiten om de ontwikkelingen te versnellen. Daarbij kijken we met een economische bril: deze transitie biedt een strategisch-economische kans om die we als regio en als land moeten verzilveren voor een internationaal sterke concurrentiepositie. De taskforce gebruikt daarbij de realisatie van het Deltagrid als inhoudelijke kapstok. Dit is een sterk onderling verbonden, CO2-vrij Zuid-Hollands energiesysteem. De eerste prioriteit van de taskforce is een gedragen regionaal verhaal op waterstof te ontwikkelen om zo Zuid-Holland te positioneren als onmisbare schakel in een toekomstige, mondiale waterstofketen en –markt. De propositie is zo goed als gereed. Het gaat nu om het uitdragen van het verhaal binnen de gezamenlijke Groeiagenda.
8. Taskforce technologische industrie (TI)
Martin van Gogh directeur Batenburg Techniek | Voorzitter
Jan van der Wel CEO Technolution
André Boer general manager Krohne | Voorzitter HI
Maarten Schippers CEO Airbus Defense & Space NL | lid bestuur HI
Arnaud de Jong managing director TNO Industry
8. Taskforce Technologische Industrie In opdracht van de taskforce is, in samenwerking met InnovationQuarter en Holland Instrumentation (HI), door onderzoekers van Berenschot het ecosysteem van de Technologische Industrie in kaart gebracht. De resultaten zijn tijdens een digitaal event in juni besproken met ca. honderd sleutelspelers uit de regio. Op basis van de in het rapport gesignaleerde opgaven zijn ondernemers en vertegenwoordigers van kennisinstellingen, samen met collega’s van InnovationQuarter, HI en andere partners, in 2020 begonnen met het opstellen van een ActieAgenda. De Zuid-Hollandse technologische industrie heeft de potentie om nog meer economische en maatschappelijke waarde te creëren. De ambitie van de taskforce met de ActieAgenda is dan ook groot: een verdubbeling van de omzet en dus de toegevoegde waarde van de Zuid-Hollandse technologische industrie in 2030. Realisatie van die ambitie moet hand in hand gaan met de ontwikkeling van producten die de wereld schoner, duurzamer en gezonder maken. De agenda bestaat uit vier actielijnen. De verschillende actielijnen worden getrokken door individuele taskforceleden. Vanuit de lijn ‘nieuwe waardeketens’ is bijvoorbeeld de regionale inbreng voor een aantal Groeifondsvoorstellen opgesteld. Op de lijn ‘talent’ is de inzet om te komen tot een effectieve bundeling in de versnippering aan techniekpromotieinitiatieven in de regio. In Q1 2021 wordt de ActieAgenda gelanceerd.
9. Taskforce Digitale Economie
Maarten Tossings COO TNO | Voorzitter
Kim Larsen CTIO T-Mobile NL
Saskia Bruines Wethouder Den Haag
Aart van Beuzekom Co-founder Ortec
Gert-Jan de Waard MD Batenburg
Tom Poelhekken CTO KPN
Hester Bijl Vice-rector magnificus Universiteit Leiden
9. Taskforce Digitale Economie Een van de meest verstrekkende mondiale bewegingen is digitalisering. Iedere organisatie in iedere sector wordt geconfronteerd met elkaar steeds sneller opvolgende veranderingen in het digitale domein. Het is de ambitie van de taskforce om hier een adequate respons op te formuleren, zodat regionale clusters in Zuid Holland een sterk competitieve positie vinden, en behouden. De Taskforce Digitale economie is begin 2020 van start gegaan met het mobiliseren van denkkracht door een verkenning van doelstellingen op een viertal sporen: digitale connectiviteit, digitale innovatie, digitale kennis- en vaardigheden en cybersecurity. Op connectiviteit heeft de Taskforce, naar aanleiding van een extern uitgevoerd onderzoek, een plan van aanpak onderschreven en regionale partners geadviseerd dat uit te voeren. Als resultaat hiervan is een connectiviteitbrigade aangesteld die gemeenten gaat helpen met digitaliseringsopgaven. Op cybersecurity heeft de Taskforce bijgedragen aan een onderzoek naar cyberweerbaarheid in Zuid-Holland. Naar aanleiding daarvan is een roadmap vastgesteld. Een kernteam van beleidsmedewerkers onder leiding van de Provincie Zuid-Holland is gestart met de uitwerking van de eerst actielijnen. Naar aanleiding van de verschillende verkenningen naar de plannen van aanpak op de verschillende sporen is besloten te werken naar een overkoepelende digitaliseringsagenda, waarmee de Taskforce gericht kan inzetten op kansen en de aanpak van uitdagingen op digitalisering in de regio. Doel is om in 2021 tot een breed gedragen agenda te komen waar concrete grootschalige doelstellingen uit voortkomen en te zorgen voor meer samenhang in bestaande initiatieven.
10. Taskforce Circulair
Adri Bom-Lemstra Gedeputeerde Provincie ZuidHolland | Voorzitter
Barbara Kathmann Wethouder Economie Gemeente Rotterdam
Nico van Dooren Directeur Energie en Industrie Havenbedrijf Rotterdam
Marinke Wijngaard Managing director Circulaire Economie & Milieu TNO
Fedde Sonnema Directeur DSM Delft & directeur biotech campus Delft
10. Taskforce Circulair De taskforce Circulair is in 2020 van start gegaan en heeft daarbij de keuze gemaakt om zich te richten op circulaire grondstoffen. Dit vloeit voort uit het economische DNA van de regio, waar zich enerzijds veel industrie en bedrijvigheid bevindt met grote behoefte aan grondstoffen, maar anderzijds ook de mogelijkheid is om op industriële schaal circulaire grond- en brandstoffen te produceren. Daarbij heeft de taskforce besloten zich te richten op de hub-functie en industriële schaal, die Zuid-Holland dankzij de Rotterdamse haven een unieke positie geeft in NoordwestEuropa. De taskforce opereert als ‘bestuurlijke kop’ op de regionale inspanningen die op dit moment al plaatsvinden rond plastics verwaarding en biobased grondstoffen. Taskforceleden informeren elkaar en stemmen af welke inspanningen rond denk-, netwerk- en lobbykracht er nodig zijn om regionale initiatieven verder te brengen. In de taskforce wordt gesproken over regionale proposities richting Europese en nationale publieke fondsen op het gebied van circulaire grondstoffen. Tot slot verkent de taskforce momenteel hoe de regio tot een gezamenlijk(e) verhaal en strategie kan komen, hierbij wordt nu gekeken naar het positioneren van de regio als Europees Hub 4 Circularity.
11. Communicatie landelijke media-aandacht, persoonlijke portretten en aandacht voor business intelligence Het afgelopen jaar heeft de EBZ een sprong gemaakt in de externe communicatie. Niet alleen hebben we 36 artikelen gepubliceerd op onze vernieuwde website, we zorgden daarnaast voor landelijke media-aandacht rondom de Zuid-Hollandse Groeiagenda. Daarnaast publiceerden we niet alleen over eenmalige nieuwsfeiten, maar hebben ook een aantal series gemaakt, van persoonlijke portretten tot diepgravende analyses naar de Zuid-Hollandse economie. Wat is de board zonder haar leden? Om elkaar beter te kunnen vinden, moeten we weten wie de ander is en met welke thema’s hij/zij worstelt. Daarom maakten we dit jaar weer een aantal persoonlijke portretten met boardleden, in het kader van de interviewserie ‘Gezichten achter de EBZ’. Op deze manier leerde de lezer onder andere oud-voorzitter Jan Kees de Jager, nieuwe voorzitter Jaap Smit en – toen nog – aankomend rector magnificus Hester Bijl beter kennen. Daarnaast wil de EBZ uiting geven aan haar ambitie om de regio te voorzien van eenduidige cijfers. Om met een groot aantal spelers uit zo veel verschillende sectoren een economische strategie uit te kunnen zetten, dat is geen sinecure. De Coronamonitor Zuid-Holland, die met feiten en cijfers in kaart bracht wat de verwachte gevolgen van corona zouden zijn op de Zuid-Hollandse economie, en het vierluik over de uitgangspositie van de Zuid-Hollandse economie zijn via de kanalen van de EBZ bij onze doelgroep onder de aandacht gebracht. Verder werd er volop gecommuniceerd over de Groeiagenda Zuid-Holland. We hebben de grote lijnen uit de Groeiagenda vertaald naar concrete perslijnen. En met succes: de woordvoering van de EBZ slaagde er, samen met partners uit de regio, in om de Groeiagenda brede landelijke media-aandacht te geven.
11. Communicatie landelijke media-aandacht, persoonlijke portretten en aandacht voor business intelligence Landelijke media-aandacht Groeiagenda Zuid-Holland 3 sept 2020 – AD – “Brandbrief van Zuid-Holland aan het kabinet: ‘Miljarden nodig voor de economische motor’” 29 nov 2020 – Buitenhof – “Burgemeester Rotterdam Ahmed Aboutaleb” 29 nov 2020 – FD – “Grote steden buitelen over elkaar heen voor miljarden uit Nationaal Groeifonds” 3 dec 2020 – Trouw – “Zuid-Holland wil nóg harder vooruit, en dus wil de provincie dat je sneller kunt reizen tussen Leiden en Dordrecht.” 6 dec 2020 – NRC – “Grote steden kijken begerig naar de Groeifondsmiljarden. Wie krijgt geld voor zijn ov-plannen?” De 5 best gelezen stukken op de EBZ-website in 2020 1. Groeiagenda Zuid-Holland 2. Zuid-Holland steekt 1,5 miljoen in jongerenwerkplekken en wil unieke pilot opschalen naar heel Nederland 3. Coronamonitor Zuid-Holland #1 4. Zuid-Hollandse samenwerking voor opleiden 3000 extra IT’ers 5. Interview Hester Bijl – Vrouwelijke voorloper? Ja, maar ik bestuur ook gewoon een universiteit
2402 weergaven 1126 weergaven 813 weergaven 790 weergaven 747 weergaven
WTC The Hague, 3e verdieping Prinses Margrietplantsoen 32 2595 BR DEN HAAG T: +31 88 4747 255 E: info@economicboardzuidholland.nl W: economicboardzuidholland.nl Het secretariaat van de board wordt gevoerd door InnovationQuarter. De board richt zich op netwerk-, denk- en lobbykracht. Boardleden nemen onbezoldigd deel op persoonlijke titel. Verantwoording van de uitgaven van het secretariaat verloopt via InnovationQuarter. Februari 2021