Breadboard Kit1
Breadboard Kit 1. เบรดบอรด : แผงตอวงจรสารพัดนึก ในการเรียนรูและทดลองวงจรหรือโครงงานอิเล็กทรอนิกส การตอวงจรเพื่อทดสอบการทํางาน เปนสิงที ่ ่ จําเปนอยางยิง่ มีวิธีการมากมายในการตอหรือสรางวงจรทางฮารดแวรขึนมา ้ ไมวาจะเปนการตอวงจรโดยใชปาก คีบ การใชสายไฟมาพันทีขาอุ ่ ปกรณ การบัดกรีขาอุปกรณตางๆ เขาดวยกันแบบตรงไปตรงมา การใชแผนวงจรพิมพ อเนกประสงค การทําแผนวงจรพิมพจริงๆ ขึนมา ้ หรือการใชอุปกรณทีเรี่ ยกวา เบรดบอรด (breadboard) หรือเรียก เปนภาษาไทยวา แผงตอวงจร
1.1 ทําไมตองใชเบรดบอรด การตอวงจรแบบชั่วคราวหรือการทดลองวงจรขันต ้ น รวมถึงการทําตนแบบ สิงที ่ ่นักออกแบบหรือนัก ทดลองตองการคือ ความยืดหยุนในการเปลียนอุ ่ ปกรณ การปลดและตอสายสัญญาณที่สะดวกรวดเร็ว ในขณะที่ ยังคงเชื่อถือไดในความแนนหนาของจุดตอสัญญาณตางๆ จากความตองการดังกลาวนั่นเอง ทําใหเบรดบอรดเปน ทางเลือกที่ดีเนื่องจาก 1. รองรับการตอรวมกันของขาอุปกรณ เนืองจากบนเบรดบอร ่ ดมีจุดตอจํานวนมากและมีการจัดเรียงทีเป ่ น ระเบียบทําใหงายตอการตอวงจร และตรวจสอบ 2. การถอดเปลี่ยนอุปกรณทําไดงายโดยอุปกรณมีความเสียหายจากการถอดเปลี่ยนนอยมาก 3. การเปลียนจุ ่ ดตอสัญญาณทําไดงายมาก เพียงดึงสายออกจากจุดตอแลวเปลียนตํ ่ าแหนงไดทันที 4. จุดตอมีความแนนหนาเพียงพอ ไมหลุดงาย ทําใหลดปญหาการเชื่อมตอของสัญญาณได
รูปที่ 1 แสดงหนาตาของเบรดบอรดขนาดตางๆ ทีมี่ จําหนาย (ซายไปขวา : 180 จุด, 390 หรือ 400 จุด และ 800 จุด)
Breadboard Kit 2
รูปที่ 2 แสดงลักษณะโครงสรางภายในของเบรดบอรด 5. ขยายพืนที ้ ของการต ่ อวงจรไดงาย หากเปนรุนเดี ยวกันสามารถประกอบตอกันทางดานกวางและดานยาว 6. ในเบรดบอรดทีมี่ ขนาดมากกวา 200 จุดตอ จะมีการพิมพตําแหนงพิกัดของจุดตอตางๆ ทําใหสามารถ กําหนดตําแหนงการตอวงจรไดอยางสะดวก ตรวจสอบงาย ในรูปที่ 1 แสดงหนาตาของเบรดบอรดขนาดตางๆ ที่มีจําหนาย
1.2 โครงสรางของเบรดบอรด เบรดบอรด (breadboard) หรือ แผงตอวงจร เปนแผงพลาสติกที่มีการจัดแบงเปนกลุม โดยภายในแตละ กลุมบรรจุแผงโลหะตัวนําปลอดสนิม แลวทําการเจาะรูบนแผงพลาสติกนั้น เพื่อใหสามารถนําสายไฟขนาดเล็ก เสียบเขาไปสัมผัสกับแผงโลหะ ในขณะเดียวกันแผงโลหะดังกลาวก็จะทําการบีบสายไฟนันให ้ แนนอยูกั บที่ เมื่อ ผูใชงานตองการปลดสายไฟออกก็เพียงออกแรงดึงเล็กนอย หนาสัมผัสของแผงโลหะก็จะคลายออก ทําใหสายไฟ สามารถหลุดออกจากจุดตอนันได ้ ในรูปที่ 2 แสดงลักษณะโครงสรางภายในของเบรดบอรด ในรูปที่ 3 แสดงการเชี่อมตอของจุดตออุปกรณของเบรดบอรด 3 ขนาดที่ไดรับความนิยมในเมืองไทย จะเห็นไดวา แผงตอวงจรแบงออกเปน 2 กลุมใหญ ๆ คือ กลุมที ่มีการตอถึงกันในแนวตั้ง ซึงมี ่ ดวยกัน 5 จุดตอใน หนึงกลุ ่ มยอย และกลุมที่ตอถึงกันในแนวนอน (จะมีเฉพาะในเบรดบอรดทีมี่ จํานวนจุดตอมากกวา 200 จุด) กลุม หลังนีจะได ้ รับการจัดวางใหอยูในบริเวณขอบบนและลางของแผงตอวงจร มีดวยกัน 2 แถวยาวตอหนึงด ่ าน รวม 4 แถว ในบางรุนอาจจะมีการแบงเปน 2 สวน ดังนันในการใช ้ งานหากตองการใหแถวยาวแตละแถวตอถึงกันจาก ซายไปขวาตองใชสายไฟเชือมต ่ อระหวางจุดแบงของแตละแถวดวย ซึงเพื ่ อความแน ่ ใจอาจใชมัลติมิเตอรตรวจสอบ การเชื่อมตอของแตละแถวกอนการใชงาน ในเบรดบอรดทีมี่ จํานวนจุดตอมากวา 200 จุด จะมีการพิมพตําแหนงพิกัดในแนวตั้งและนอนดวย โดยใน แนวตัง้ 5 จุดตอทั้งสองฝงมักจะกําหนดพิกัดเปนตัวอักษร A ถึง E ในฝงหนึ่ง และ F ถึง J ในอีกฝงหนึ่ง สวนแนว นอนเปนตัวเลข
2. เกี่ยวกับสายตอวงจร สายไฟหรือสายตอวงจรทีเหมาะกั ่ บเบรดบอรดนัน้ ควรเปนสายทองแดงเดียวที ่ ได ่ รับการชุบดวยนิเกิลหรือ เงิน มีความแข็งแรงพอสมควร สามารถดัดหรือตัดไดงาย มีขนาดเสนผานศูนยกลาง 0.4 มิลลิเมตร หรือใชสายเบอร 22AWG ดังแสดงในรูปที่ 4 ทั้งนีหากใช ้ สายที่มีขนาดใหญกวานีจะทํ ้ าใหแผงโลหะของแผงตอวงจรหลวม ไม สามารถบีบจับสายไฟไดอีก
Breadboard Kit3
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
53
54
55
56
57
58
59
60
28
27
26
25
24
23
22
A B C D E
F G H I J
50
52
43
49
42
43
51
41
42
50
40
41
48
39
40
47
38
39
49
37
38
46
36
37
48
35
36
47
34
35
45
33
34
44
32
33
46
31
32
45
30
31
44
29
30
28
29
27
26
21 21
25
20 20
24
19 19
23
18 18
22
15
17 17
14
16 16
13
14
15
12
13
8
12
7
8
9
6
7
11
5
6
11
4
5
10
3
4
10
2
3
9
1
2
A B C D E
F G H I J
1
ในบางรุน ไมมกี ารเชื่อมตอระหวางจุดนี้
ในบางรุน ไมมีการเชื่อมตอระหวางจุดนี้
30
29
28
11 12 13 14 15 16 17
6 7 8 9 10
F G H I J A B C D E
F G H I J
เบรดบอรดรุน 400 จุดตอ (บางรุนมี 390 จุด)
27
26
25
24
22 23
20 21
18 19
17
14
15 16
13
12
11
10
7 8 9
5 6
4
3
A B C D E
30
29
28
27
26
25
24
22 23
20 21
18 19
17
14
15 16
13
12
11
10
7 8 9
5 6
4
3
2
F G H I J 2
1
A B C D E
1
1 2 3 4 5
เบรดบอรดรุน 840 จุดตอ (บางยี่หอมีขนาดเทากัน แตจุดตอมีเพียง 800 จุด)
เบรดบอรดรุน 170 จุดตอ (ไมมีพิกดั พิมพบนเบรดบอรด)
รูปที่ 3 แสดงการเชีอมต ่ อของจุดตออุปกรณของเบรดบอรดขนาดตางๆ
รูปที่ 4 สายตอวงจรทีใช ่ กับเบรดบอรด
รูปที่ 5 การเตรียมอุปกรณเพือต ่ อวงจร
Breadboard Kit 4
ในปจจุบันมีผูผลิ ตสายสําหรับเสียบตอวงจรบนเบรดบอรดโดยเฉพาะ โดยทําจากสายไฟออน บัดกรีเขากับขาตัวนําทีมี่ ความแข็ง (คลายๆ กับขาคอนเน็กเตอร) แลวหุมจุ ดเชือมต ่ อดวยทอหดเพือเพิ ่ ม่ ความแข็งแรงและปองกันการหักงอ ไมแนะนําใหใชสายโทรศัพทที่เปนทองแดงลวนๆ เนื่องจากสายเหลานันมี ้ การอาบนํ้ายากัน สนิม หากนํามาใชตอวงจรทันที อาจทําใหวงจรไมทํางาน เพราะนํ้ายาที่เคลือบลวดทองแดงอยูมี คุณสมบัติเปนฉนวนทําใหกระแสไฟฟาไมสามารถไหลผานไปได หากตองนํามาใชจริงๆ ควรใชมีด ขูดนํ้ายาทีเคลื ่ อบอยูออกเสียกอน แตนั่นเทากับวา ไดทําลายฉนวนปองกันสนิมของลวดทองแดงไป แลว หากใชไปสักระยะหนึงก็ ่ จะเกิดสนิมทีสายต ่ อวงจรนัน้ เมือนํ ่ ามาใชงานก็อาจทําใหวงจรทีทํ่ าการ ตอนั้นไมทํางานได
3. การตอวงจรและการวางอุปกรณบนแผงตอวงจร ในรูปที่ 5 เปนการตัวอยางการเตรียมสายตอวงจรและดัดขาอุปกรณเพือเตรี ่ ยมติดตังลงบนเบรด ้ บอรด การตอวงจรทีดี่ ควรจัดใหเปนระเบียบ ตรวจสอบไดงาย ใชสายตอวงจรในปริมาณทีเหมาะสม ่ ควรตอวงจรในลักษณะไลจากซายไปขวา และจากบนลงลาง โดยกําหนดใหอินพุตของวงจรอยูทาง ซายหรือทางตอนลาง สวนเอาตพุตอยูทางขวาหรื อตอนบน ทั้งนี้เพือให ่ งายตอการตรวจสอบในกรณี ทีต่ อวงจรแลววงจรไมทํางาน และชวยในการแกไขในกรณีทีต่ องดัดแปลงวงจรบางสวน ทําใหไมตอง รือวงจรแล ้ วตอใหมทังหมด ้ ในรูปที่ 6 เปนตัวอยางการตอวงจรบนเบรดบอรดจากวงจรทีต่ องการทดลอง 6.1
6.2
6.4
6.3
รูปที่ 6 ขันตอนการต ้ ออุปกรณบนเบรดบอรดเพือสร ่ างวงจร 6.1 วงจรทีต่ องการตอ 6.2 เสียบตัวตานทาน 510 ลงบนเบรดบอรด 6.3 เสียบ LED ตออนุกรมกับตัวตานทาน 510 ขาสันคื ้ อแคโทด ขายาวคือแอโนด 6.4 ตอสายจากกะบะถานทีติ่ ดตั้งแบตเตอรี่ AA 2 กอน จายไฟ หากทุกอยางถูกตอง LED ตองติดสวาง
Breadboard Kit5
4. วงจรทดลองเพือใช ่ งานเบรดบอรด หลังจากทีรู่ จั กกับเบรดบอรดหรือแผงตอวงจรแลว เพือให ่ เกิดประโยชนรอบดาน จึงมีตัวอยาง การตอวงจรอิเล็กทรอนิกส เพือให ่ เห็นถึงการใชงานเบรดบอรดหรือแผงตอวงจรในการสรางวงจรเพือ่ ทดสอบการทํางาน
1. เบรดบอรดหรือแผงตอวงจร ขนาด 390 จุด หรือใหญกวา 2. สายตอวงจรเบอร 22AWG จํานวน 25 เสน คละสี 3. ตัวตานทาน 1/4 W 5% หรือ 1% 220 2 ตัว 510 2 ตัว 1k 2 ตัว 4.7k 2 ตัว 47k 4 ตัว 10k 2 ตัว 100k 2 ตัว 4. ตัวเก็บประจุ 10F 16V อิเล็กทรอไลต 2 ตัว 47F 16V อิเล็กทรอไลต 100F 16V อิเล็กทรอไลต 5. ทรานซิสเตอร BC547 3 ตัว 6. ทรานซิสเตอร BC557 2 ตัว 7. ไดโอดเปลงแสง (LED) สีแดง3 ตัว 8. ไดโอดเปลงแสง (LED) สีแดงแบบกะพริบได 9. ตัวตานทานปรับคาได 10k 10. LDR ตัวตานทานแปรคาตามแสง 11. ไอซี UM66 12. ลําโพงเปยโซ 13. สวิตชกดติดปลอยดับ 2 ขา แบบลงแผนวงจรพิมพ 14. กะบะถาน AA 2 กอน 15. แบตเตอรี่ AA 2 กอน (จัดหาเพิ่มเติม)
Breadboard Kit 6
มีวงจรและตัวอยางการตอวงจรบนเบรดบอรดแสดงในรูปที่ A1 ตําแหนงการตออาจเปลียนแปลงได ่ ตาม ตองการ ในวงจรนีเป ้ นการตอวงจรเพื่อขับ LED ใหสวาง ตัวตานทาน R1 ทําหนาทีจํ่ ากัดกระแสใหแก LED การตอ LED ตองระมัดระวังเรื่องขาดวย หากตอกลับขัว้ LED จะไมทํางาน และอาจสงผลใหตัว LED เสียหายได
รูปที่ A1 : วงจรขับ LED
มีวงจรเหมือนกับวงจรที่ 1 แตเปลี่ยน LED เปนแบบกะพริบได วิธีการสังเกตคือ มองเขาไปที่สวนหัวของ LED จะเห็นจุดเล็กๆ สีดํา นันคื ่ อตัวชิปที่ทําหนาทีเป ่ นตัวควบคุมให LED กะพริบเมื่อไดรับไบแอสตรง
รูปที่ A2 : วงจรขับ LED ชนิดกะพริบได
Breadboard Kit7
เปนการตอยอดจากวงจรที่ 1 โดยเพิมตั ่ วตานทานปรับคาได VR1 อนุกรมเขาไปในวงจร ทําใหสามารถปรับ ปริมาณของกระแสไฟฟาทีไหลผ ่ าน LED1 ได ทําให LED1 มีความสวางทีเปลี ่ ยนแปลงตามการปรั ่ บคาของ VR1
รูปที่ A3 : วงจรหรีไฟ ่ LED อยางงาย (มากๆ)
Breadboard Kit 8
เปนวงจรหนวงเวลาอยางงาย แสดงวงจรและตัวอยางการตอวงจรบนเบรดบอรดในรูปที่ A4 เมือกดสวิ ่ ตช S1 จะเกิดการประจุแรงดันใหตัวเก็บประจุ C1 เมื่อปลอยสวิตช C1 จะคายประจุไฟฟาออกมา ทําใหเกิดแรงดัน ไบแอสตรงกระตุนใหทรานซิสเตอร Q1 ทํางาน ไดโอดเปลงแสง LED1 จึงติดสวาง และจะติดสวางจนกระทัง่ C1 คายประจุจนแรงดันทีขาเบส-อิ ่ มิตอรของ Q1 ตํ่ากวา 0.6V ทรานซิสเตอร Q1 จะหยุดนํากระแส LED1 ก็จะดับ ดังนั้นระยะเวลาในการทํางานของ LED1 จึงขึ้นกับคาของตัวเก็บประจุ C1 ใหทดลองเปลี่ยนคาจาก 10F เปน 47F และ 100F สังเกตการเปลี่ยนแปลงของระยะเวลาที่ LED1 ทํางานเมื่อเปลี่ยนคาของ C1
รูปที่ A4 : สวิตชหนวงเวลา
Breadboard Kit9
เปนวงจรทีต่ อยอดมาจากวงจรสวิตชหนวงเวลาในวงจรที่ 4 แสดงวงจรสมบูรณและแนวทางการตอวงจรบน เบรดบอรดในรูปที่ A5 อุปกรณเริมมี ่ มากขึน้ ดังนันการต ้ อวงจรจะตองคอยๆ ตอ ใจเย็นๆ และระมัดระวังเพิมมากขึ ่ น้ การทํางานของวงจรมีลักษณะทีพิ่ เศษคือ ใชการไมนํากระแสของทรานซิสเตอรมาควบคุมการทํางานของ โหลด ซึงก็ ่ คือ LED1 เมือกดสวิ ่ ตช S1 จะเกิดการประจุแรงดันใหตัวเก็บประจุ C1 เมือปล ่ อยสวิตช C1 จะคายประจุ ออกมา ทําใหเกิดแรงดันไบแอสตรงกระตุนให ทรานซิสเตอร Q1 นํากระแสไฟฟา มีผลทําใหขาเบสของ Q2 ตอลงกราวด Q2 จึงไมทํางาน ไดโอดเปลงแสง LED1 ติดสวาง เนืองจากมี ่ กระแสไฟฟาไหลผานมาจากตัวตานทาน R3 ไดโอดเปลงแสง LED1 จะติดจนกระทัง่ C1 คายประจุจนแรงดันที่ขาเบส-อิมิตอรของ Q1 ตํ่ากวา 0.6V ทรานซิสเตอร Q1 จะหยุดนํากระแสไฟฟา ทีขาเบสของ ่ Q2 จะไดรับแรงดันไบแอสจากตัวตานทาน R2 ทําให Q2 นํากระแส กระแสไฟฟาจึงไหลผานทางขาคอลเล็กเตอร-อิมิตเตอรของ Q2 แทน LED1 จึงดับ ระยะเวลาในการ ทํางานของ LED1 จึงขึ้นกับคาของตัวเก็บประจุ C1 ใหทดลองเปลี่ยนคาจาก 10F เปน 47F และ 100F
รูปที่ A5 : วงจรตังเวลาอย ้ างงาย
Breadboard Kit 10
โดยปกติ LED ทีใช ่ งานทัวไปมี ่ ขาตอใชงาน 2 ขา และให แสงสีเดี่ยว มารูจักกับ LED ทีให ่ แสงสี 2 สีในตัวถังเดียวกัน เพื่อ นําไปใชงานไดอยางถูกตอง ในรูปที่ A6-1 แสดงรูปรางหนาตา การจัดขา และโครงสรางวงจรภายในของ LED 2 สีแบบ 3 ขา ชนิดแคโทดรวม หากตองการให LED ติดสวางเปนสีใด ใหปอนแรง ดันบวกเขาทีขาแอโนดของสี ่ นันๆ ้ สวนขารวมทีเป ่ นแคโทดใหตอลง กราวดหรือตอขั้วลบของแหลงจายไฟ ในรูปที่ A6-2 เปนตัวอยางการทดสอบให LED 2 สีทํางาน ขับสีแดงหรือเขียว จะสังเกตวา ตัวตานทานทีใช ่ ในการจํากัดกระแส ไฟฟาให LED ในแตละสีมีคาไมเทากัน ตัวตานทานของ LED สีแดง ปกติจะมีคามากกวา เนืองจาก ่ LED สีแดงมีประสิทธิภาพในการสอง สวางมากกวา จึงตองการกระแสไฟฟานอยกวาสีเขียวทีความสว ่ าง เทากัน
รูปที่ A6-1 รูปรางหนาตา การจัดขา และโครงสรางวงจรภายในของ LED 2 สีแบบ 3 ขา ชนิดแคโทดรวม
รูปที่ A6-2 วงจรและการตอวงจรเพื่อทดสอบการทํางานของ LED 2 สี 3 ขา แบบแคโทดรวม
Breadboard Kit11
แสดงวงจรและตัวอยางการตอวงจรบนเบรดบอรดในรูปที่ A7 เปนวงจรกําเนิดสัญญาณพัลสอยางตอเนือง ่ หรือเรียกวา อะสเตเบิล มัลติไวเบรเตอร (astable multivibrator) ทรานซิสเตอร Q1 และ Q2 จะสลับกันทํางาน ตามการประจุและคายประจุของตัวเก็บประจุ C1 และ C2 ทําให LED1 ไดรับกระแสไฟฟาเขาทีขาแอโนดทั ่ งสอง ้ ขาสลับกัน ทําให LED1 นํากระแสไฟฟาเพื่อขับแสงสีแดงและเขียวสลับกัน เกิดเปนวงจรไฟกะพริบ 2 สี อัตราติด ดับของ LED1 ขึ้นกับคาของ C1-R3 (สีแดง) และ C2-R2 (สีเขียว)
รูปที่ A7 : วงจรไฟกะพริบ 2 สี
Breadboard Kit 12
พระเอกของวงจรนีคื้ อ ไอซีเสียงเพลง UM66 ภายในตัวจะบรรจุโนตเพลงสากลสุดคลาสิกของชาวโลก เมือจ ่ ายไฟก็จะมีสัญญาณเสียงออกมาทางขาเอาตพุตทันที สัญญาณเอาตพุตจาก IC1 จะถูกขยายใหแรงขึนและ ้ ขับออกลําโพงเปยโซดวยทรานซิสเตอร Q1 วงจรทีนํ่ ามาแนะนําแสดงในรูปที่ A8 รวมถึงตัวอยางในการตอวงจร สําหรับสวิตช S1 อาจตอตรงหรือใชสวิตชกดติดปลอยดับก็ได โดย IC1 จะขับเสียงตราบเทาทีสวิ ่ ตช S1 ตอวงจร
รูปที่ A8 วงจรและการตอวงจรสําหรับกลองดนตรีอิเล็กทรอนิกส
Breadboard Kit13
เปนการนําวงจรที่ 5 มาผสมกับวงจรที่ 8 ทําใหการสงเสียงดนตรีของไอซี UM66 อยูภายใต การควบคุม ของวงจรตั้งเวลา เมื่อกดสวิตช S1 แลวปลอย จะทําให IC1 ขับเสียงดนตรีเปนระยะเวลาทีขึ่ ้นกับการคายประจุ ไฟฟาของตัวเก็บประจุ C1 หาก C1 มีคามาก เวลาในการคายประจุจะนาน IC1 ก็จะขับเสียงดนตรีไดนาน ดังนั้น จึงนําวงจรนีไปประยุ ้ กตเปนวงจรกริงดนตรี ่ ไดดีกวาวงจรที่ 8
รูปที่ A9 วงจรและการตอวงจรโครงงานสวิตชเสียงดนตรี
Breadboard Kit 14
อีกหนึงอุ ่ ปกรณทีน่ าสนใจคือ LDR หรือตัวตานทานแปรคาตามแสง โดยคาความตานทานไฟฟาของมัน จะลดลงเมื่อมีแสงมาตกกระทบ และเพิ่มคามากขึนหากแสงที ้ ่ตกกระทบลดความสวางลง โดยมีคาสูงสุดเมื่อไม ้ ้ขึ้น มีแสงมาตกกระทบ คาความตานทานของ LDR จะอยูในช วง 1k ถึง 500kในบางรุนอาจสูงถึง 5M ทังนี อยูกั บขนาดและความไวแสงของสารกึงตั ่ วนําทีนํ่ ามาใชผลิต LDR อัตราสวนของความตานทานในชวงมืดตอสวาง จะมีคาประมาณ 10,000 : 1 แตอยางไรก็ตาม สัดสวนนี้ไมแนนอนเสมอไป ทั้งนี้เพราะ LDR เปนอุปกรณทีมี่ การ เปลี่ยนคาในขณะทํางานไมเปนเชิงเสน ในรูปที่ A10-1 แสดงรูปราง, สัญลักษณและกราฟคุณสมบัติการทํางานของ LDR สวนในรูปที่ A10-2 แสดงตัวอยางการทดสอบวัดคาความตานทานของ LDR ทีภาวะแสงต ่ างๆ
รูปที่ A10-1 รูปราง, สัญลักษณ และกราฟคุณสมบัติการทํางานของ LDR ตัวตานทานแปรคาตามแสง
รูปที่ A10-2 การทดสอบบวัดคาความตานทานของ LDR ทีภาวะแสงต ่ างๆ
Breadboard Kit15
วงจรนี้เปนตัวอยางในการนํา LDR มาควบคุมการทํางานของ LED โดยในภาวะแสงปกติ LDR จะมีคา ความตานทานไมสูงนัก ทําใหทรานซิสเตอร Q1 ไมทํางาน LED1 จึงยังไมติดสวาง จนกระทัง่ LDR ไมรับแสงเลย (ทดลองดวยการใชมือบังแสงที่สองไปยัง LDR) คาความตานทานของ LDR1 จะเพิ่มขึ้น จนสูงพอที่จะทําให ทรานซิสเตอร Q1 ทํางาน ดังนันในวงจรรู ้ ปที่ A11 ก็คือ วงจรของสวิตชสนธยา ทีจะทํ ่ างานเมือไม ่ มีแสงสองกระทบ ตัวตรวจจับ ตัวอยางทีเห็ ่ นไดชัดคือ ระบบเปดปดไฟถนนแบบอัตโนมัตินันเอง ่ นันคื ่ อ ตอนเชามีแสงสวางพอ ระบบ ไฟจะถูกปด พอตกคํ่าไมมีแสงจากดวงอาทิตย ระบบไฟก็จะทํางาน และปดการทํางานลงเมื่อมีแสงสวางในตอน เชา ในการทดลองคาของ R1 อาจเปลี่ยนเปน 47k หากตองการใหการตรวจจับเร็วขึ้น สวน LED1 ใชไดทัง้ LED ธรรมดา และแบบกะพริบเอง
รูปที่ A11 วงจรสวิตชไฟกลางคืนหรือสวิตชสนธยา
Breadboard Kit 16
เปนการตอยอดการทํางานของวงจรที่ 11 โดยเปลี่ยนวงจรเอาตพุตจาก LED มาเปนวงจรขับเสียงดนตรี ดวยไอซี UM66 และปรับการทํางานจากเดิมทีทํ่ างานในภาวะไมมีแสงเปนตรงขามคือ ทํางานเมือมี ่ แสงสองกระทบ ตัว LDR1 ตัวอยางวงจรและการตอวงจรแสดงในรูปที่ A12 ในยามคํ่าคืนหรือภาวะไมมีแสง LDR1 จะมีคาความ ตานทานสูง จนทําใหทรานซิสเตอร Q1 ไมทํางาน เมือมี ่ แสงสองมายัง LDR1 ทําใหคาความตานทานลดลง จึงเกิด กระแสไฟฟาไหลไปยังขาเบสของ Q1 ทําให Q1 ทํางาน ไอซีเสียงเพลง IC1 จึงไดรับไฟเลียง ้ จึงทํางานสงสัญญาณ เสียงไปยังวงจรขยายซึงมี ่ Q2 ทําหนาทีนี่ ้ Q2 จะขับเสียงออกทางลําโพง SP1 การหยุดเสียงดนตรีทําได 2 ทางคือ ปลดการจายไฟเลียง ้ หรือบังแสงทีส่ องไปยัง LDR1
รูปที่ A12 วงจรเสียงปลุกยามเชา
INNOVATIVE EXPERIMENT
108 ซ.สุขมวิท 101/2 ถ.สุขุมวิท แขวงบางนา เขตบางนา กรุงเทพฯ 10260 โทรศัพท 0-2747-7001-4 โทรสาร 0-2747-7005 www.inex.co.th / email : sale@inex.co.th