Kilka ważnych galaktyk Bliskie sąsiedztwo: wszystkie gwiazdy i obiekty podgwiazdowe w odległości nie większej

Kilka ważnych galaktyk >

GALAKTYKA KOMETA czyli: VCC 1217, IC 3418* Odległość: 3,2 miliarda lat świetlnych To galaktyka spiralna, która przemierza Gromadę Abell 2667 z prędkością 3,5 miliona kilometrów na godzinę, w wyniku czego rozrywana jest na małe fragmenty i traci swoje gwiazdy, zostawiając za sobą długi na setki tysięcy lat świetlnych ogon podobny do ogona komety.

GALAKTYKA KOŁO WOZU czyli: ESO 350-40 lub PGC 2248 Odległość: 500 milionów lat świetlnych Galaktyka soczewkowata otoczona pierścieniem młodych gwiazd. Wyglądem przypomina koło wozu, ponieważ prawdopodobnie

* Na niebie znajduje się tyle obiektów, że większości z nich nie nadaje się typowych nazw, do jakich jesteśmy przyzwyczajeni, a jedynie numery umieszczane potem w jednym z wielu katalogów astronomicznych. W tym rozdziale numery obiektów zaczynające się od M pochodzą z katalogu stworzonego w 1771 roku przez Charlesa Messiera, w którym ten francuski astronom wymienił 110 ciał niebieskich przeszkadzających mu w poszukiwaniu komet. Numery zaczynające się od NGC pochodzą z Nowego Katalogu Ogólnego Mgławic i Grup

Gwiazd (New General Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars) publikowanego w latach 1888–1912. Numery zaczynające się od ARP pochodzą z Atlasu Osobliwych Galaktyk (Atlas of Peculiar Galaxies) stworzonego przez

Haltona Arpa i opublikowanego w 1966 roku. Numery zaczynające się od

UGC pochodzą z Uppsalskiego Katalogu Ogólnego Galaktyk (Uppsala General

Catalogue of Galaxies) zawierającego 12 921 pozycji. I tak dalej, i tym podobnie.

Oprócz nazw zwyczajowych podałem te numery galaktyk, żeby łatwiej było wam wyszukać więcej informacji na ich temat.

około 200 milionów lat temu zderzyła się z mniejszą galaktyką. Kolizja ta wywołała falę uderzeniową – tak jak kamień wrzucony do sadzawki powoduje powstanie zmarszczek na wodzie.

GALAKTYKA KIJANKA czyli: UGC 10214, ARP 188 Odległość: 420 milionów lat świetlnych Galaktyka spiralna z poprzeczką. Uważa się, że również powstała w wyniku zderzenia z inną, mniejszą galaktyką. Swoją nazwę zawdzięcza cudacznie długiemu ogonowi gwiazd. Ten ogon to jedno z jej spiralnych ramion rozciągnięte przez oddziaływanie grawitacyjne sąsiedniej galaktyki – zupełnie jakby ta galaktyka była podeszwą buta, do której przykleiła się rzucona na chodnik guma do żucia.

GALAKTYKA WSTECZNA czyli: NGC 4622 Odległość: 111 milionów lat świetlnych Większość galaktyk spiralnych ma ramiona, które podążają za nimi zgodnie z kierunkiem obrotu galaktycznego dysku, tak jak robiłaby to wstążka, gdybyście zaczęli wirować w miejscu, trzymając ją w ręku. Tymczasem ta galaktyka ma dwa zewnętrzne ramiona ukierunkowane zgodnie z obrotem dysku (czyli zgodnie z ruchem wskazówek zegara) oraz ramię wewnętrzne obracające się w przeciwnym kierunku. Prawdopodobnie – to staje się już tematem przewodnim tego rozdziału – jest to wynik kolizji z inną galaktyką.

OKO SAURONA czyli: NGC 4151 Odległość: 62 miliony lat świetlnych Powiększająca się supermasywna czarna dziura w centrum (uważa się, że większość dużych galaktyk ma w środku czarną

dziurę, ale tylko nieliczne z tych czarnych dziur się powiększają) nadaje tej galaktyce spiralnej wygląd czarnego charakteru z Władcy Pierścieni.

GALAKTYKA KIJ HOKEJOWY czyli: NGC 4656 i NGC 4657 Odległość: 30 milionów lat świetlnych Kolejna galaktyka spiralna zniekształcona przez oddziaływanie grawitacyjne sąsiednich ciał niebieskich. Swoją nazwę zawdzięcza kształtowi, jaki przybrała w ich wyniku. Możliwe, że są to dwie galaktyki (dlatego nadano jej dwa numery) połączone obłokiem gazu.

GALAKTYKA ANDROMEDY czyli: M31, NGC 224 albo Mgławica Andromedy Odległość: około 2,5 miliona lat świetlnych Nasza najbliższa sąsiadka to galaktyka spiralna z poprzeczką mniej więcej dwa razy większa od Drogi Mlecznej. Kiedyś uważano, że jest to mgławica (czyli obłok pyłu i gazu) w naszej własnej galaktyce.

DROGA MLECZNA Odległość: około 26 000 lat świetlnych od Centrum Galaktyki Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej. Skąd taka nazwa? Bardziej odległe gwiazdy widziane są z Ziemi jako pasmo mlecznego światła. Słowo „galaktyka” pochodzi od greckiego galactos, co znaczy „mleczna struga na niebie”, zatem sformułowanie „galaktyka Drogi Mlecznej” jest tautologią* .

* Inne galaktyki o interesujących, ale w dużej mierze niewymagających wyjaśnień przydomkach to Galaktyka Słonecznik, Galaktyka Cygaro, Galaktyka Sombrero, Galaktyka Wir, Galaktyka Wiatraczek, Galaktyka Czarne Oko nazywana też Galaktyką Złe Oko (jej centrum jest częściowo przesłonięte przez pasmo pyłu), Galaktyka Bliźnięta Syjamskie nazywana też Galaktyką Motyl,