Teatr online oczami odbiorców

— Metafory pozytywne dzielą się na dwie główne kategorie. Jedne akcentują i doceniają możliwość kontaktu z widzem (również, co bardzo ważne, nowym), inne skupiają się na wewnętrznym pozytywnym aspekcie tego doświadczenia, które miało wpływ na osoby pracujące w teatrze. Pozytywny jest tu przede wszystkim wspólnotowy akcent. Bardzo ciekawa jest też środkowa metafora – „Wielka eksplozja, nowy układ, zmiana” – która mówi o znaczeniu tego momentu w historii teatru.

Ilustracja 4: Metafory teatru online – odbiorcy

OBOJĘTNE – zamienniki filmu – teatr telewizji – transkonwencjonalizm – przez dziurkę od klucza – oglądanie filmu dokumentalnego zamiast bycia w tym miejscu – deska ratunku NEGATYWNE – teatr za szybą – wymuszony przez okoliczności – zastępczy środek – seks w prezerwatywie – pudełko z pierścionkiem – śniadanie u Tiffany’ego – teatr online trochę udaje

POZYTYWNE – domowy teatr – dostępne świętowanie – teatr otwarty – powrót do domu – oglądanie obrazu w albumie – Melpomene medialna (musi zejść z Olimpu i trafić do widzów) – deska ratunku

—Metafory negatywne pokazują, że wszelkie próby przeniesienia teatru do przestrzeni online z góry są skazane na porażkę. Widzowie w nich uczestniczą, ale mają poczucie, że to nie jest prawdziwy teatr. Bardzo ciekawe i warte przytoczenia są rozwinięcia metafor pierścionka – „myślisz: tam będzie świetny pierścionek, a potem otwieram i trochę rozczarowanie, nie tego się spodziewałam, nie ma tego wow” (K, 31-60, DM, Rodzic) i śniadania u Tiffany’ego – „Holly Golightly chodzi do Tiffany’ego na śniadania, żeby przez szybę pooglądać wspaniałe rzeczy” (M, 60+, DM, Teatralny Wyjadacz).

—Metafory obojętne doceniają starania, choć widzą ograniczenia teatru online. Można je podsumować stwierdzeniem (również pochodzącym z badania): „teatr online jest lepszy niż brak teatru, ale nie jest tak dobry jak teatr”.

Interesujące było też rozwinięcie metafory o dziurce od klucza – „To jak nie masz biletu i siedzisz za drzwiami i próbujesz zobaczyć przez dziurkę od klucza spektakl. Próbujesz sobie odpowiedzieć, jak to wygląda, wyobrazić, ale i tak się cieszysz, że możesz tak to oglądać, bo normalnie nie masz do tego dostępu” (K, 18-30, MM, Ograniczony dostęp) i desce ratunku – „gdy nie ma offline, dobrze że jest online” (K, 31-60, DM, Rodzic).

—Metafory pozytywne: pierwsze trzy metafory pokazują to, że dla niektórych widzów teatr w normalnych realiach nie jest tak łatwo dostępny. Można się „go bać, wstydzić i nie chcieć spróbować – tak ma mój bardzo stacjonarny mąż” (K, 18-30, DM, Teatralny Wyjadacz). Dopiero bezpieczna pod tym względem przestrzeń wirtualna zachęciła odbiorców, którzy w rezultacie są z tego doświadczenia zadowoleni. O tej zmianie, która właśnie się staje, mówi też ostatnia metafora. Powrót do domu to skojarzenie osoby od lat mieszkającej za granicą, która tęskni za polską kulturą. Z kontekstu rozwiniętej wypowiedzi wiemy, że oglądanie obrazu w albumie jest metaforą pozytywną – „jesteś w stanie nawet w albumie, mimo że nie widzisz faktury i tego wszystkiego, potrafisz to docenić, jego urodę, kunszt malarski, cieszyć oko. Owszem, w spektaklu oglądanym w komputerze umyka pewna atmosfera, ale zostaje mądrość, przesłanie, zamysł reżysera” (K, 60+, DM, Teatralny Wyjadacz).