-estrangement / estrangement
Przewodnik Guidebook
-estran足 ge足ment / Estran足gement
Z a wa rt o ś ć
3
contents
Co to są Alternativa?
7
What are Alternativa?
Estrangement
11
Estrangement works
p rac e
Szarawary Sherko Abbas
18
Sharwal Sherko Abbas
Co robi July Sherko Abbas
20
What July Is Doing Sherko Abbas
Studnia Shirwan Can i Horen Gharib Rauf
22
Water Well Shirwan Can & Horen Gharib Rauf
Guma Shirwan Fatih
24
Rubber Shirwan Fatih
Pomnik Gaylan Abdullah Ismail
26
Monument Gaylan Abdullah Ismail
Biegnąc Maryam Jafri
28
Running Maryam Jafri
Janus Maryam Jafri
30
Janus Maryam Jafri
Ojciec i syn Maryam Jafri
32
Father & Son Maryam Jafri
Teatr Maryam Jafri
34
Theatre Maryam Jafri
Pierwszy maja Hiwa K
36
May 1st Hiwa K
e s t ra n g e m e n t
4
e s t ra n g e m e n t
Ta cytryna smakuje jabłkiem Hiwa K
38
This Lemon Tastes of Apple Hiwa K
Rozbite fantazje Poshya Kakil
40
Broken Fancies Poshya Kakil
Stygmat 1 „Pohle” Hüseyin Karakaya
42
Stigma 1 ‘Pohle’ Hüseyin Karakaya
Dasza i Kola Anton Kats
44
Dasha and Kolja Anton Kats
Tył głowy Reben Majeed
46
Back of the Head Reben Majeed
Nylon Rozhgar Mahmud Mustafa
48
Nylon Rozhgar Mahmud Mustafa
Przestrzeń publiczna i kobiety Rozhgar Mahmud Mustafa i Avan Sdiq
50
Public Space and Women Rozhgar Mahmud Mustafa & Avan Sdiq
Duża Stina uczy się szwedzkiego Rinkeby Mattias Olofsson
52
Big Stina Is Learning Rinkeby Swedish Mattias Olofsson
Herbaciarnia Sha’ab Diary Muhammad Osman
54
Sha’ab Teahouse Diary Muhammad Osman
Flaga Şener Özmen
56
Flag Şener Özmen
Rydwan Joanna Rajkowska
58
Chariot Joanna Rajkowska
Z a wa rt o ś ć
5
contents
Normalizacja Cengiz Tekin
60
Normalization Cengiz Tekin
Gzim w Kosowie Knutte Wester
62
Gzim in Kosovo Knutte Wester
Estrangement (szkic książki)
64
Estrangement (Book Sketch)
N o t y B i o g ra fi c z n e
70
B i o g ra p hi ca l N o t e s io
7
Co to są Alternativa?
What are Alternativa?
Alternativa to cykl wystaw obudowany szeregiem wydarzeń towarzyszących, który poszukuje nowych dróg dla sztuki i jej roli społecznej. Jego idea nawiązuje do tradycji politycznych Gdańska, a także do nowych zjawisk w sztuce, które zaczęły pojawiać się w Gdańsku w pierwszej połowie lat 80. XX wieku. Ich charakterystyczną właściwością było działanie wobec politycznego, historycznego i miejskiego kontekstu. Te ruchy cechowała tendencja do samoorganizacji, niezależności oraz odkrywania nieznanych przestrzeni miasta. Niegdyś Wyspy Spichrzów, później Dolnego Miasta, a obecnie terenów postoczniowych. Alternativa to antyfestiwal. Nie jest to kilkudniowy fajerwerk wydarzeń, ale cykl programowy rozłożony w czasie, który jest platformą prezentacji sztuki oraz akumulacji i dystrybucji wiedzy. Jego funkcja jest nie tylko prezentacyjna, ale też badawcza. Interesuje nas zarówno wiedza systematyczna i formalna, jak
Alternativa is a series of exhibitions accompanied by numerous additional events, which seeks new tracks for art and its social role. The Festival’s concept relates to the political traditions of Gdańsk as well as to new phenomena in art that started to emerge in Gdańsk at the beginning of the 1980’s. Their characteristic property was acting against political, historical and urban context. These movements characterised a tendency to self-organization, independence and discovering unknown areas of the city. At one time it was Wyspa Spichrzów, later Dolne Miasto and now the former shipyard premises. Alternativa is an anti-festival. It is not a firework of a few days of events but a programming series spread over time, constituting a platform for presenting art and accumulating and distributing knowledge. Its function is not only representative but also exploratory. We are interested in both systematic and formal knowledge,
8
i nieformalne oraz nietypowe metody jej uzyskiwania. Wierzymy, że sztuka współczesna i praktyka kuratorska nie reprodukują wiedzy, ale są drogą ku wiedzy. Projekt Alternativa to szereg elementów w sieci powiązań pomiędzy: ba da n i a mi – w celu przygotowania wystaw i innych wydarzeń przez artystów i kuratorów m o bi l n o ś c i ą – artystów, intelektualistów i kuratorów p r o d u k c ją – nowych prac artystycznych, nowych publikacji, nowych wystaw a r c hi w iz a c ją i dy s t rybu c ją – baza danych, digitali-
zacja, archiwum, projekt powiązanych stron internetowych dy s k u s ją – debaty, konferencje, warsztaty, dyskusje panelowe p r e z e n ta c ją – wystawy sztuki współczesnej, performance p r z e b y wa n i e m ra z e m
– warsztaty, koncerty i inne wydarzenia.
as well as informal and untypical methods of its acquisition. We believe that contemporary art and curatorial practice do not reproduce knowledge but are also a path towards knowledge. Alternativa Project is a series of elements in the network of connections among: r e s e a r c h – to prepare exhibitions and other events by artists and curators, m o bi l i t y – of artists, intellectuals and curators, p r o d u c t i o n – of new artistic works, new publications and new exhibitions, a r c hi v i n g a n d di s t r i bu t i o n – database, digitizing,
archives, a project of interrelated websites, di s c u s s i o n – debates, conferences, workshops and panel discussions, p r e s e n ta t i o n – contemporary art exhibitions, performance, s tay i n g t o g e t h e r
– workshops, concerts and other events.
9
Przygotowalismy w tym roku dwie wystawy: Praca i wypoczynek oraz Estrangement. W przewodniku tym znajdziecie Państwo wprowadzenie do wystaw, noty o pracach i biografie artystów. Wydarzenia towarzyszące przygotowaliśmy we współpracy z wieloma partnerami, takimi jak: platforma kuratorska If I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Part Of Your Revolution z Amsterdamu, Batroun Art Project z Bejrutu czy Carrot Workers Collective z Londynu. W celu uzyskania informacji o działaniach towarzyszących: warsztatach, performance’ach, projekcjach i wykładach oraz o przygotowywanych publikacjach, prosimy o regularne sprawdzanie stron internetowych www.wyspa.art. pl i www.alternativa.org.pl oraz profiluwww.facebook.com/AlternativaFestival. Alternativa to wydarzenie cykliczne, ciąg dalszy już latem 2012 roku.
This year we prepared two exhibitions: Labour & Leisure and Estrangement. In this guide you will find an introduction to exhibitions, notes on works and biographies of artists. Additional events have been prepared in collaboration with numerous partners, such as If I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Part Of Your Revolution curatorial platform from Amsterdam, Batroun Art Project from Beirut or Carrot Workers Collective from London. We encourage you to regularly visit our websites www.wyspa. art.pl and www.alternativa.org. pl as well as our profile www. facebook.com/AlternativaFestival for information on additional events: workshops, performances, screenings, lectures and upcoming publications. Alternativa is a cyclical event, to be continued as soon as in summer 2012. Aneta Szyłak
Aneta Szyłak
Artistic Director of Alternativa
Dyrektor Artystyczna festiwalu Alternativ
Grzegorz Klaman
Grzegorz Klaman
President of the Wyspa Progres Foundation
Prezes Fundacji Wyspa Progress
e s t ra n g e m e n t
10
e s t ra n g e m e n t
Wernisaż: 28 maja 2011, 19:00
Opening party: May 28, 2011, 7 pm
Wystawa: 29 maja – 30 września 2011
Exibition on view: 29 May – 30 September 2011
Miejsce: Instytut Sztuki Wyspa
Location: Wyspa Institute of Art
11
Estrangement
Estrangement
kuratorzy: Aneta Szyłak i Hiwa K asystent kuratorów: Maks Bochenek
curators: Aneta Szyłak & Hiwa K curatorial assistant: Maks Bochenek
Istotę tego projektu stanowi zagadnienie cyrkulacji form kulturowych oraz uwarunkowanie funkcjonowania w obcości. Proponujemy rozważanie terminu estrangement na przecięciu poetyki Szkłowskiego – reprezentanta rosyjskiej szkoły formalnej – oraz arabskiego pojęcia taqseem, oznaczającego zarówno improwizację muzyczną, jak i podział matematyczny. Formy znalezione i „codzienność” stanowią punkty wyjścia dla problematyki nadawania kształtu i stopniowego rozpadu. Estrangement działa poprzez elementy, które wydają się nie być ze sobą powiązane, poddaje je obserwacji i czasami wyzwala ich działanie. Co powoduje, że coś wydaje się lub staje się czymś dziwnym, a przez to szczególnie przemawiającym? W jaki sposob sami możemy posłużyć się dziwnością jako narzędziem estetycznym i poznawczym zarazem? Czy jest to twarz jako forma rzeźbiarska, czy jest to problem funkcjonowania w języku, czy
At the very core of the project there is a question concerning circulation of cultural forms and the conditioning of operations in estrangement. The idea is to consider the term estrangement at the intersection of the poetics of Shklovsky – a representative of Russian formalism – and the Arabic term taqseem, which means both musical improvisation and geometrical division. Found forms and ‘every-day reality’ are points of entry into the way the project takes shape and disintegrates. Estrangement works with various elements that do not seem to be connected then places them under observation and sometimes sets them to work. What makes things seem or become strange, making them particularly appealing? How can we ourselves apply this strangeness as both an aesthetic and a cognitive tool? Is it a face as a sculpture form, is it a problem in the way we operate through language, or is it a demonstration – the question of
e s t ra n g e m e n t
też jest to demonstracja – zagadnienie formy znajduje się tu zawsze na pierwszym miejscu. Jako osoby pracujące nad tym projektem od wielu lat, staraliśmy się wyzwolić nasze spotkanie – czyli spotkanie ludzi wyrosłych w różnych kulturach i naznaczonych innym doświadczeniem politycznym – od obciążenia różnicą kulturową. Spotkanie jest możliwe w przestrzeni zaimprowizowanej. Ale też każde spotkanie jest w jakimś sensie niemożliwe, warunkiem spotkania jest wy-obcowanie – estrangement. Punktem wyjścia było dla nas poszukiwanie punktów wspólnych, takich jak wychodzenie z dyktatury i totalitaryzmu albo uformowanie przez działania kolektywne i autodydaktyzm. Nie przystępowaliśmy do projektu, mając za punkt wyjścia teorię postkolonialną, punktem wyjścia było lotnisko we Frankfurcie. Wystawa ta z jednej strony jest raportem ze stanu badań i warsztatów prowadzonych przez nas w latach 2008–2011 w irackim Kurdystanie, z drugiej strony zaś jest próbą refleksji nad zmianami zachodzącymi w kraju, który w gwałtownych okolicznościach historycznych przyjął porządek demokratyczny i został poddany terapii szokowej globalnego sy-
12
e s t ra n g e m e n t
the form is always put on the first place here. As people engaged in this project for many years, we have tried to liberate our meeting – a ‘gettingtogether’ of people who grew up in different cultures and scarred with different political experiences – from cultural difference’s bias. A meeting is possible in an improvised space.Yet every meeting is in a way impossible, as it is conditioned by e-strangement. The search for common points, such as recovery from a dictatorship and totalitarian system or the formation by collective actions and self-didactics, became our starting point. We did not embark into the project with a post-colonial theory in mind but we made Frankfurt Airport our point of departure. On one hand this exhibition is a report on the status of research and workshops conducted by us in 2008–2011 in Iraqi Kurdistan, on the other, it is an attempt to reflect upon changes taking place in the country which adopted democratic order in abrupt historical circumstances and underwent the shock therapy of the global economy system. We invited to the project people who work on interesting – in our opinion – projects under immi-
13
stemu ekonomicznego. Do współpracy zaprosiliśmy osoby, które pracują nad interesującymi, naszym zdaniem, projektami w warunkach imigracyjnych lub też zajmują się problematyką funkcjonowania w innej kulturze. A także przyglądają się obcości wewnątrz własnej kultury i rodziny. Wystawa jest polem z odniesieniami do różnych systemów wiedzy – tych formalnych i tych nieformalnych. Na wystawie znajduje się także książka, która występuje tylko w jednym egzemplarzu. Książka ta funkcjonuje jako szkic, punkt wyjścia dla mającej się ukazać finalnej publikacji dokumentującej projekt i zarazem obiekt artystyczny, a także jako wystawa w książce. Mamy tu teksty naukowe, eseistyczne, interwencje wizualne i literackie. Uważny widz i czytelnik odnajdzie wiele związków pomiędzy książką a pokazywanymi pracami. Nie chcieliśmy tą wystawą stawiać hipotez ani konstatacji, pragnęliśmy raczej narysować szkic powiązań pomiędzy przestrzenią publiczną, płcią, dzieciństwem, lokalnością, politycznością i edukacją. Aneta Szyłak i Hiwa K
gration conditions, that deal with the issue of operating in different cultures or observe estrangement within one’s own culture and family. The exhibition is a field with references to various knowledge systems – formal and informal ones.You will also find here a book that was produced in a single copy. The book operates as a drawing, a starting point for the final publication documenting this project which is to be published. It includes scientific and essay writings as well as visual and literary interventions. An observant viewer and reader will find numerous connections between the book and the works displayed. This exhibition was not meant to create a hypothesis or statement, we rather strived to make a sketch of the links existing among public space, gender, childhood, locality, the politics and education. Aneta Szyłak & Hiwa K
e s t ra n g e m e n t
14
e s t ra n g e m e n t
15
-prace / works
e s t ra n g e m e n t
18
e s t ra n g e m e n t
Szarawary Sherko Abbas
Sharwal Sherko Abbas
2008, wideo, 3 min 50 s
2009, video, 3.50 min
Projekt Szarawary odnosi się do lokalnych form spodni znanych pod tą nazwą i tradycyjnie noszonych przez kurdyjskich mężczyzn. Wykonane z drobno splecionej wełny i nieskazitelnie uprasowane szarawary mogą być wypełnione powietrzem i umieszczone w wodzie. Bąbel, który tworzy się w wodzie, jest zarazem formą i funkcją umożliwiającą przekroczenie głębokich i rozległych wód, łączy niesformalizowaną, lokalną wiedzę praktyczną z przedłużeniem tego, co kojarzy się z podróżą, poszukiwaniem i przekraczaniem granic.
Sharwal is the name given to the local type of trousers that are worn traditionally by men in Kurdistan. Made from tightly weaved wool and meticulously pleated, sherwal can be filled with air and used to assist in flotation. The bubble it creates when submerged into water has both a form and a function that helps in crossing deep and broad waters and represents the connection between what is an informal local practical knowledge and the extension of its possibilities in travelling, outreaching and crossing over borders.
zdjęcia: Taher Abdulwahid montaż: Nabaz występuje: Yadgar Abubakr
camera by Taher Abdulwahid editing by Nabaz performance by Yadgar Abubakr
P ra c e
19
works
e s t ra n g e m e n t
20
e s t ra n g e m e n t
Co robi July Sherko Abbas
What July Is Doing Sherko Abbas
2010, wideo, 2 min 50 s
2010, video, 2.50 min
Praca zbudowana jest na napięciu pomiędzy subtelną i delikatną postacią dziewczyny a znaczącym ciężarem nanizanym na włosy, jaki udaje się jej podnieść. July pojawia się w pustym klubie fitness, jej ćwiczenia budują dziwny formalny dysonans w tym przewidywalnym i oczywistym otoczeniu.
The work is built on a tension between a girl’s subtle and delicate silhouette and a considerable burden strung on her hair, which she manages to lift. July appears in an empty fitness club, her exercises create a strange formal dissonance in this predictable and obvious surrounding.
zdjęcia i montaż: Saman Jalal występuje: July Adnan
camera and editing: Saman Jalal performance by: July Adnan
P ra c e
21
works
e s t ra n g e m e n t
22
e s t ra n g e m e n t
Studnia Shirwan Can i Horen Gharib Rauf
Water Well Shirwan Can & Horen Gharib Rauf
2007, wideo, 25 min
2007, video, 25 min
Studnia przedstawia szczególne miejsce w irackim Kurdystanie, gdzie została stworzona społeczność pod nazwą Bractwo Hama Soor. Jej członkowie decydują się na wspólne życie, lecz powstrzymują się od prokreacji. Początkowo wspólnota liczyła sobie piętnaścioro członków, obecnie w domu pozostały tylko cztery stare kobiety, które przeżyły swoich mężczyzn i które zajmują się przede wszystkim metodycznym wykonywaniem rutynowych czynności domowych. Dom stoi w górach, gdzie kontakty ze światem zewnętrznym muszą być – z konieczności – ograniczone. Członkowie wspólnoty dożywają swoich dni w bliskich związkach, w których nie poszukuje się uniesień i ekstazy.
Water Well depicts the place in Iraqi Kurdistan where, years ago, a special community named Hama Soor Brotherhood was formed. They chose to live together but refrained from procreation. There were fifteen members originally, but currently only four old women who outlived their men are left in the house enacting, in a slow rhythm, their domestic routine. The house stands in solitude in a distant location of the mountains, with limited contact with the outer world. The members of the community live their life to the end in a close union that seeks no rapture.
P ra c e
23
works
e s t ra n g e m e n t
24
e s t ra n g e m e n t
Guma Shirwan Fatih
Rubber Shirwan Fatih
2009, wideo, 12 min 12 s
2009, video, 12.12 min
W 2009 roku Shirwan zebrał od dzieci z sześciu różnych klas kurdyjskich szkół podstawowych gumki do wycierania i podarował im w zamian nowe gumki. Gumki zostały nastepnie pogrupowane zgodnie z ich przypisaniem poszczególnym klasom i zainstalowane sekwencyjnie na podłodze galerii, w porządku odpowiadającym drodze od pierwszej do szóstej klasy. Wraz z upływem lat, wykorzystanie gumek minimalizuje się, jak gdyby korygujący wpływ systemu edukacyjnego sprawiał, że uczniowie są zaadoptowani do wymagań stawianych przez instytucję. Guma na poziomie materialnym koncentruje się na walce pomiędzy wymaganiami i reakcjami na nie, pomiędzy doskonałością a ułomnością. Zajmuje się także elementem brakującym, który nigdy nie ujrzał światła dziennego, oraz możliwościami, które nie zdołały przybrać konkretnego kształtu.
In 2009, Shirwan collected old erasers from children in six different classes of different grades in an elementary school in Kurdistan and gave them new ones in exchange. The rubbers were then sorted, class by class, and installed sequentially on a gallery floor in the order from the first to the sixth year. As years progress, the use of the rubbers is diminishing, as if the corrective impact of the educational system requires them to adapt to institutional demands. Rubber captures the struggle, on a material level, between demand and its response to it, perfection and modality. It also reflects on what is missing, what never reached the eye as a possibility or opportunity that had no chance to maintain a shape.
P ra c e
25
works
e s t ra n g e m e n t
26
e s t ra n g e m e n t
Pomnik Gaylan Abdullah Ismail
Monument Gaylan Abdullah Ismail
2008, seria fotografii
2008, series of photographs
Pomnik jest projektem kwestionującym rządowy tryb podejmowania decyzji dotyczących wyboru i umiejscowienia posągów oraz pomników. Zwraca on uwagę na brak łączności pomiędzy oczekiwaniami społecznymi a odgórnie dokonywanymi wyborami estetyki, lokalizacji i znaczenia pomników. Seria fotografii jest dokumentacją performance’u, który został zorganizowany w pobliżu jednego z głównych punktów krajobrazowych w stolicy irackiego Kurdystanu, w mieście Irbil (dawniej: Arbil). Przyglądając się interakcjom ludzi i pomników, Gaylan Abdullah Ismail zajmuje się problemami tożsamości, historii i pamięci zbiorowej.
Monument is a project that questions governmental decisionmaking regarding the selection and positioning of statues and monuments. It addresses the gap disconnecting people’s desires with government’s choices in relation to their aesthetics, location and meaning. The series of photographs are the documentation of a performance that took place around one of the main landmarks in Erbil, the capital of Iraqi Kurdistan. By looking at the interaction between people and monuments, Gaylan Abdullah Ismail discusses notions of identity, history and collective memory.
P ra c e
27
works
e s t ra n g e m e n t
28
e s t ra n g e m e n t
Biegnąc Maryam Jafri
Running Maryam Jafri
2000, wideo, 4 min 26 s
2000, video, 4.26 min
W pracy Biegnąc artystka odtwarza role trzech różnych postaci: mężczyzny, kobiety i dziecka. Wszyscy z nich podają kontrastujące ze sobą wersje historii rodzinnej. Na najbardziej fundamentalnym poziomie wideo pokazuje po prostu jedną i tę samą osobę, mówiącą wciąż to samo do kamery, jednak poprzez zastosowanie powtórzeń i wariacji językowych powoli tworzy się historia.
In Running the artist plays three different characters, a man, a woman and a child, all of whom offer contrasting versions of their family history. On a most fundamental level the video shows one person saying the same thing repeatedly into the camera. However, through the use of repetition and variation in language, a story slowly unfolds.
P ra c e
29
works
e s t ra n g e m e n t
30
e s t ra n g e m e n t
Janus Maryam Jafri
Janus Maryam Jafri
2002, wideo, 4 min 4 s
2002, video, 4.04 min
W pracy Janus artystka odtwarza role pary, która mówi tym samym głosem. Obydwa głosy wyrażają chęć harmonijnego zespolenia się z drugim lub rozpoczęcia wszystkiego na nowo. Para ta może być postrzegana jako dwie osobne postaci lub jako dwa odmienne oblicza tej samej osoby.
In Janus the artist plays a couple who speak with the same voice. Both express the desire to either merge harmoniously with the other or alternatively, to make a clean break. The couple can be looked upon as two distinct characters or as different sides of the same individual.
P ra c e
31
works
e s t ra n g e m e n t
32
e s t ra n g e m e n t
Ojciec i syn Maryam Jafri
Father & Son Maryam Jafri
2001, wideo, 1 min 34 s
2001, video, 1.34 min
Sfilmowane w jednym ujęciu wideo Ojciec i syn jest dialogiem dla jednej osoby. Mężczyzna rozmawia ze swoim synem lub ze swoim młodszym alter ego. Nieuchwytność tego związku jest zamierzona – nad dwoma postaciami unosi się jedna twarz, pomiędzy mową a pamięcią.
Filmed in a single take, Father & Son is a dialogue for one person. A man talks to his son, or perhaps alternately, a younger self. The ambiguity is deliberate as a single face shifts between two characters and between speech and memory.
P ra c e
33
works
e s t ra n g e m e n t
34
e s t ra n g e m e n t
Teatr Maryam Jafri
Theatre Maryam Jafri
2001, wideo, 3 min 44 s
2001, video, 3.44 min
W pracy Teatr Jafri odtwarza role dwóch postaci, które mogą być postrzegane jako dwie różne osoby lub różne aspekty tej samej osobowości. Postaci nawzajem kończą wypowiadane przez siebie zdania i przeżywają ponownie moment, w którym obydwie – czy też tylko jedna z nich – pojawiły się na scenie po raz pierwszy. To, co się dzieje na scenie, odzwierciedla to, co się dzieje poza nią. W wideo nie widzimy jednak samej sceny: czas i miejsce są przedstawiane wyłącznie przy użyciu języka. Przestrzenie fizyczne i myślowe stają się jednym. Język unosi się pomiędzy mową i myślą, nadając narracji strukturę labiryntu.
In Theatre Jafri performs two characters that can be seen as two distinct people as well as different sides of the same self. The two characters are accomplishing each other’s sentences and re-living the moment when both, or perhaps only one of them, first stepped on stage. What happens onstage runs parallel to what happens offstage. However, no stage is ever seen in the film – time and place are represented solely through language. Physical and mental spaces collapse into one. The language hovers between speech and thought giving the narrative a labyrinthine structure.
P ra c e
35
works
e s t ra n g e m e n t
36
e s t ra n g e m e n t
Pierwszy maja Hiwa K
May 1st Hiwa K
2009, interwencja w przestrzeni publicznej – dokumentacja
2009, intervention in the public space – documentation
Dla mnie – jako osoby dorastającej w czasach dyktatury w Iraku – pojęcie protestu obywatelskiego i repetytywnych form demonstracji stanowi interesujący przedmiot badań i interwencji. Czy demokratyczne formy protestu są skuteczne i mają rzeczywisty wpływ na wzmocnienie wartości demokratycznych? Czy też są tylko bezsilnymi formami zgromadzeń obywatelskich pozbawionymi rzeczywistego wpływu politycznego, przeobrażającymi się powoli w zwykłe rytuały publiczne? Dzień przed akcją dowiedziałem się o pierwszomajowej demonstracji antyfaszystowskiej i – z perspektywy swojej frustracji uchodźcy – uznałem ją za raczej naiwną. Miało to wiele wspólnego z moim doświadczeniem nieuniknioności wojny, której nie można powstrzymać za pomocą protestu obywatelskiego. Równolegle myślałem o ujednoliconym przekazie wizualnym, który mógłby śledzić takie postawy polityczne, jak te długowłosych pacyfistów czy łysych neonazistów. Z golarką do włosów poszedłem na spotkanie antyfaszystów i zaczą-
To me, as someone who has grown up at the time of dictatorship in Iraq ‘the notion of a civil protest and repetitive forms of demonstration’ is an interesting subject for study and intervention. Are democratic forms of protest efficient and have they an actual affect on change and strengthening democratic values? Or are they are just powerless forms of civil gathering without any real political influence, slowly becoming nothing other than public rituals? A night before the action, I learnt about the 1st of May antiFascist call and found it, in the perspective of my frustration as a refugee, to be rather naïve. It had to do a lot with my experience of the inevitability of a war, that cannot be stopped from happening through the means of civil protest. In parallel, I thought about the uniformed visual message of those pursuing political position such as with longhaired pacifists or head-shaved neo-Nazis. A hair clipper, I went to the anti-Fascist gathering and started shaving my
P ra c e
37
works
łem golić włosy na swojej głowie, próbując rozmawiać z pokojowymi demonstrantami i przekonać ich, aby również ogolili swoje głowy. Staram się odzyskać łysą głowę dla wszystkich i uwolnić ją od neonazistowskich odniesień. Równocześnie spotykam się z wieloma opozycyjnymi opiniami, i angażując się w tę sytuację, próbuję dowiedzieć się, jak młodzi ludzie rozumieją, przestrzegają i propagują postawę antyfaszystowską i demonstrację jako formę protestu obywatelskiego.
head while trying to talk to peace demonstrators and convince them to shave their heads too. I am trying to reclaim a bald head for everyone and free it from neoNazi references. At the same time I encountered a lot of oppositional opinions and by throwing myself into this situation I learned how young people comprehend, follow and disseminate their understanding of the anti-Fascist position and of demonstration as a form of civil protest.
Hiwa K
Hiwa K
e s t ra n g e m e n t
38
e s t ra n g e m e n t
Ta cytryna smakuje jabłkiem Hiwa K
This Lemon Tastes of Apple Hiwa K
2011, wideo, 12 min 9 s
2011, video, 12.09 min
Wideo jest dokumentacją interwencji dokonanej przez Hiwę K w Sulejmaniji 18 kwietnia 2011 roku, podczas jednego z kilku ostatnich dni trwającego przez dwa miesiące protestu społecznego. Protest ów, który objął wiele pokoleń, zawodów i miast, został brutalnie stłumiony przez policję. Hiwa K gra na harmonijce ustnej, podczas gdy Daroon Othman gra na gitarze; obydwaj wykorzystują megafony. Praca powstała w ramach akcji protestacyjnej. Tytuł Ta cytryna smakuje jabłkiem odnosi się do zastosowania w 1988 roku w Halabdży w ludobójczej akcji Sadama Husajna gazu przeciwko społeczności kurdyjskiej. Gaz miał aromat jabłek, co wywołuje wciąż silne skojarzenia w politycznej pamięci kraju. Podczas niedawnych demonstracji protestujący używali cytryny jako doraźnego środka detoksykującego. Praca celowo nie została przetłumaczona na język angielski lub polski. Słowa protestu pozostają przypisane do konkretnego języka, zatem nie
The video documents an intervention in Sulaymaniyah by Hiwa K on April 18th 2011 during one of the last days of the two months long civil protest. With no international media coverage, the protest – which spread across generations, professions and cities – was brutally repressed by the police. Hiwa K plays the harmonica, with Daroon Othman playing the guitar through megaphones. The work occurred within the protest and is not a work about the protest. The title, This Lemon Tastes of Apple, refers to the use of gas against Kurdish people in Saddam Hussein’s genocide attempt in 1988 in Halabja. The gas had a smell of apple, which has since had a strong association in the political memory of the country. During the recent months of demonstrations, protesters used lemon as an immediate detoxifying agent. The work has intentionally not been translated into English or Polish. The words of protest
P ra c e
można ich zaadoptować do retorycznych ram protestów odbywających się w innych miejscach.
39
works
remain in their own language and are not adapted to the rhetorical frames of protest elsewhere.
e s t ra n g e m e n t
40
e s t ra n g e m e n t
Rozbite fantazje Poshya Kakil
Broken Fancies Poshya Kakil
2008, wideo, 9 min 50 s
2008, video, 9.50 min
Rozbite fantazje to dokumentacja wideo-performance’u, który odbył się w szkole artystycznej w Irbil (dawniej: Arbil), w irackim Kurdystanie. Artystka kroczy powoli ścieżką utworzoną ze świeżo rozlanego czarnego tuszu i rozbitych szklanych butelek, odtwarzając stan głębokiej rozpaczy. Przeżywając ból na nowo, Poshya Kakil stopniowo wyzwala się od niego, docierając wreszcie do całkowitego katharsis i odkupienia. Ostatnia butelka, podobnie jak fantazje i pragnienia artystki, nie zostaje rozbita. Praca jest pierwszym performance’em wykonanym przez kobietę w irackim Kurdystanie.
Broken Fancies is a video documentation of a performance that took place in the college of Art in Erbil, in Iraqi Kurdistan. The artist slowly walks on a path of fresh black ink and broken glass bottles to re-enact a condition of deep personal distress. By living the pain again Poshya Kakil progressively liberates herself from it until she reaches a complete catharsis and redemption. The last bottle is unbroken and so are her fancies and desires. This work is the first female performance in Iraqi Kurdistan ever.
P ra c e
41
works
e s t ra n g e m e n t
42
e s t ra n g e m e n t
Stygmat 1 „Pohle” Hüseyin Karakaya
Stigma 1 ‘Pohle’ Hüseyin Karakaya
2011 (zaadaptowana wersja z 2006 roku), instalacja
2011 (adapted version from 2006), installation
Tytuł instalacji odnosi się do napisu wykonanego ręcznie na metalowych drzwiach kotłowni w domu przy ulicy Rathaus Strasse 13, w Mönchengladbach. Żółtą kredą woskową jest tam napisane Pohle przez „h” [Pole pisane bez „h” oznacza Polak – przyp. tłum.]. W „lepszej” dzielnicy znalazłem dwa kartony pełne książek. W Mönchengladbach raz w miesiącu wystawia się makulaturę. W oparciu o zawarte w kartonach książki wyobraziłem sobie jakiegoś Polaka, który przyjechał do Niemiec, by studiować tu medycynę, i który teraz oddaje swoje – głównie polskie – książki na makulaturę. Znalezisko było przypadkowe, ale dla mnie stanowiło ważny krok w analizie klimatu miasta i pomieszczeń wystawienniczych. W miejscu wystawy zastałem pomieszczenia zaniedbane i zaśmiecone. I byłem przekonany, że ślady tego klimatu odnajdę w wielu miejscach miasta. Naprzeciwko Museum Abteiberg znalazłem lodówkę (wysoką, z zamrażalnikiem), również wystawioną na ulicy, jako
The title of this installation relates to an inscription made by hand on the metal door of a boiler room in a house at 13 Rathaus Street in Mönchengladbach. With a yellow crayon somebody wrote Pohle with an ‘h’. In a ‘better’ district I found two boxes full of books. In Mönchengladbach they throw out waste paper once a month. Based on the books contained in these boxes I imagined a Pole who came to Germany to study medicine and now gives his – mainly Polish – books away to waste paper. It was an accidental find and yet, for me, it constituted an important step towards an analysis of the city atmosphere and exhibition rooms. The rooms I came upon in the exhibition space were squalid and littered. And I was convinced that I would find traces of this atmosphere in many places of the city. I found a fridge in front of the Abteiberg Museum (a high one, with a freezer), also put out on the street, to be scrapped. I was dejected by the fact that there was still some
P ra c e
śmieć. Przygnębiło mnie to, że w porzuconej lodówce znajdowały się artykuły spożywcze. Krok po kroku, dzięki tym znalezionym na ulicy materiałom oraz specyficznej sytuacji pomieszczeń na miejscu, powstawała instalacja. Hüseyin Karakaya
43
works
foodstuff in the fridge. Slowly, thanks to these materials found on the street and a specific status of the rooms, the installation developed into an exhibition site. Hüseyin Karakaya
e s t ra n g e m e n t
44
e s t ra n g e m e n t
Dasza i Kola Anton Kats
Dasha and Kolja Anton Kats
2009, wideo, 4 min 49 s
2009, video, 4.49 min
Dasza i Kola to para dzieci ulicy z Sankt Petersburga, które Anton Kats poznał na obozie letnim przygotowywanym wspólnie z Uppsala Circus Group, organizacją pozarządową zajmującą się pracą z dziećmi i młodzieżą ze zmarginalizowanych grup społecznych, wykorzystującą sztukę cyrkową dla przyciągnięcia dzieci ulicy. Całość zapisu została wyprodukowana bez stworzonego uprzednio scenariusza. Dzieci, które otrzymały kamerę, mogły rejestrować dowolnie wybrany materiał. W miarę upływu czasu daje się zauważyć, że sama obecność kamery wpływa na zmianę wewnętrznych relacji pomiędzy dziećmi.
Dasha and Kolja are two street kids from St. Petersburg, whom Anton Kats met at a summer camp he ran with the Uppsala Circus Group, a non-governmental organisation that works with marginalised youth and children using circus art to take kids off the street. All the footage is produced with no script or scenario, by the children themselves, who were given the camera just to do whatever they wanted. As the video goes on, one can notice that the very presence of the device changes the internal relation between one another that results in them either showing off or going through a complete emotional withdrawal.
P ra c e
45
works
e s t ra n g e m e n t
46
e s t ra n g e m e n t
Tył głowy Reben Majeed
Back of the Head Reben Majeed
2006, rysunek na fotografii
2006, drawing on photograph
Rysunki na fotografiach autorstwa Rebena kreują wyimaginowane formy, jakie przybiera głowa artysty. Projekt odwołuje się do znanej w regionie tradycji owijania noworodków, co powoduje unieruchomienie dziecka na parę miesięcy. Z czasem tylna część głowy opierająca się na poduszce staje się spłaszczona. Praca odnosi się do fantazji na temat zagadnienia różnicy, angażując się zarazem w grę tradycjami przedstawień antropologicznych oraz popartowych ikon jako form idealizacji.
The drawings on photographs made by Reben create diverse imaginary forms of his own head. The project refers to the regional tradition of swaddling that immobilizes infants for several months, causing the back of the head to flatten over time against the cot. The work relates to the fantasy of difference and plays with traditions of anthropological representations and pop-art icons as forms of idealization.
P ra c e
47
works
e s t ra n g e m e n t
48
e s t ra n g e m e n t
Nylon Rozhgar Mahmud Mustafa
Nylon Rozhgar Mahmud Mustafa
zrobić: 2007, wideo, 1 min 18 s
2007, video, 1.18 min
Ten performance dokamerowy w bardzo abstrakcyjnej formie odnosi się do kontrastowych stanów, takich jak, napięcie i oswobodzenie, presja i ulga, akcja i jej przerwanie. Pomyślany pierwotnie na wystawę dotyczącą zagadnienia przestrzeni, Nylon ukazuje dłonie artystki ugniatające tworzywo sztuczne i formujące z niego kulisty kształt, by następnie je wypuścić. Materiał pomału zaczyna się rozszerzać, jakby ożył. Energia włożona w ugniatanie zostaje uwolniona, ale kształt materiału nie jest już taki sam. Minimalistyczny jak większość prac artystki, Nylon ukazuje, jak oswobodzony przedmiot może stopniowo zdobywać przestrzeń dla siebie, nawiązując tym samym do sytuacji kobiet – a praca ta może być odczytywana też w szerszym kontekście politycznym.
This video performance deals on an almost abstract level with tension and release, pressure and relief, action and disruption. Originally conceived for an exhibition about space, Nylon shows the hands of the artist tightly squeezing a piece of plastic until it becomes a ball and then she sets it free. The material slowly expands as if it received some form of life. When the energy put into the suppression releases, the form of material becomes different. Very minimalist as most of her works, this piece is a reflection on the relief from the tension of a specific moment, but can also be read in a broader political context.
P ra c e
49
works
e s t ra n g e m e n t
50
e s t ra n g e m e n t
Przestrzeń publiczna i kobiety Rozhgar Mahmud Mustafa i Avan Sdiq
Public Space and Women Rozhgar Mahmud Mustafa & Avan Sdiq
2009, pokaz slajdów (dokumentacja akcji w przestrzeni publicznej)
2009, slideshow (series of photographs documenting public space action)
Seria fotografii dokumentuje działania zainicjowane przez Rozhgar Mahmud Mustafę w herbaciarni Sha’ab w Sulejmaniji, drugim pod względem wielkości mieście w irackim Kurdystanie. Herbaciarnie to miejsca, w których – zgodnie z niepisaną zasadą – rzadko spotyka się kobiety. Herbaciarnia Sha’ab jest położona w historycznym, politycznym i intelektualnym centrum miasta, a niegdyś służyła jako miejsce spotkań kurdyjskich dysydentów. Artystka zjawiła się w herbaciarni z grupą kobiet, aby napić się herbaty i pograć w domino, a tym samym upomnieć się o większą widoczność i podkreślenie znaczenia kobiet w życiu politycznym i kulturowym Kurdystanu.
The series of photographs documents an action initiated by Rozghar Mahmud Mustafa in the Sha’ab Tea house in Sulaymaniyah, the second largest city in Iraqi Kurdistan. Tea houses are places where, through an unspoken rule, women are rarely seen. Sha’ab is a historical political and intellectual hub in the city and it was one of the gathering points of Kurdish dissidents. The artist went to the tea house with a group of women to drink tea and play domino, thus reclaiming visibility and space for the role of women in the political and cultural life in Kurdistan.
P ra c e
51
works
e s t ra n g e m e n t
Duża Stina uczy się szwedzkiego Rinkeby Mattias Olofsson
52
e s t ra n g e m e n t
Big Stina Is Learning Rinkeby Swedish Mattias Olofsson 2004, video, 11.31 min
2004, wideo, 11 min 31 s W filmie artysta przyjmuje tożsamość Dużej Stiny, kobiety należącej do ludu Sami, która nie przestała rosnąć i pod koniec XIX wieku była obwożona po Europie jako osobliwość natury. Dokonując interpretacji tej postaci oraz zakładając kobiecy ubiór z epoki, artysta kwestionuje sposób, w jaki wygląd fizyczny określa relacje pomiędzy tożsamością, rolami społecznymi, sensem przynależności i oczekiwaniami. Przemieszczające się obrazy odnoszą się do ról, jakie tradycja i historia pełnią w określaniu norm i wyznaczaniu granic dopuszczalności w ramach stworzonej przez nie przestrzeni. Film Duża Stina uczy się szwedzkiego Rinkeby ukazuje sceny z Uniwersytetu Sztokholmskiego oraz to, jak Duża Stina uczy się szwedzkiego Rinkeby. Rinkeby to jedno z przedmieść Sztokholmu ale też forma lokalnego dialektu. Stał się on popularny, inspirując wielu Szwedów, nawet jeżeli nie pochodzą oni z Rinkeby. Historia pokazała, że język szwedzki
In the film, the artist takes on the identity of Big Stina, a Sami woman from the end of the 19th century who never stopped growing and was taken around Europe in a freak show as a curiosity. By interpreting this character and wearing female’s clothes of the time, the artist questions the ways in which physical appearances communicate the relations between identity, social roles, belonging and expectations. The displacing images address the responsibility of traditions and history in determining norms and what is acceptable within the space they create. The film Big Stina Is Learning Rinkeby Swedish shows scenes from the University of Stockholm and how Big Stina learns Rinkeby Swedish. Rinkeby is a suburb of Stockholm. Rinkeby Swedish has become widespread and many people have been influenced by this dialect even if they do not come from Rinkeby. History has shown that the Swedish language has
P ra c e
jest zmieniany i rozwijany przez obcokrajowców, którzy przeprowadzili się do Szwecji.
53
works
been changed and developed by foreigners who have moved into Sweden.
e s t ra n g e m e n t
54
e s t ra n g e m e n t
Herbaciarnia Sha’ab Diary Muhammad Osman
Sha’ab Teahouse Diary Muhammad Osman
2010, dokumentacja fotograficzna
2010, photo documentation
Sha’ab1 to ważny punkt spotkań intelektualistów w Sulejmaniji i legendarne miejsce dla osób wspierających ruchy dysydenckie Kurdystanu. Herbaciarnia założona w latach 50. przez ojca obecnych właścicieli udzielała wsparcia ruchowi oporu Kurdów w czasach rządów Saddama Husajna i była kolebką przynajmniej trzech działających do dzisiaj partii, bardzo różniących się poglądami ideologicznymi. Herbaciarnia Sha’ab dysponowała małą drukarnią dostarczającą zakazanych materiałów kulturalnych i politycznych. Była również miejscem spotkań artystów i intelektualistów – przestrzenią dla rozmów i debaty politycznej. Dzisiaj nadal odgrywa ważną rolę głównego nieformalnego miejsca produkcji wiedzy i posiada małą księgarnię oferującą różne książki autorów krajowych i zachodnich filozofów, przetłumaczone na języki kurdyjski i arabski.
Sha’ab1 is Sulaymaniyah’s crucial spot for intellectual practice and a legendary place for supporters of dissident movements of Kurdistan. Established in the 1950s by the father of today’s owners, it acted in support of political resistance by the Kurds at the time of the Saddam’s rule, and was a nest for at least three of the political parties existing today, all very different in their ideological views. Sha’ab used to have a small printing facility delivering banned cultural and political materials. It was also a meeting point for artists and intellectuals – a space for conversation and political debate. Today it continues its vital role of a main informal place for knowledge production and hosts a small bookshop with a diverse set of books by local authors and Western philosophers translated into Kurdish and Arabic. Sha’ab was one of the Estrangement Project Workshop sites and
1 Sha’ab – w kurdyjskim dialekcie Soranî oznacza słowa: ludzie, publiczny, sprawy wspólne.
1 Sha’ab – means in Kurdish Soranî language: people, public, public issues.
P ra c e
Sha’ab była jednym z miejsc, w których odbywał się warsztat projektu Estrangement, a jeden z właścicieli, Kak Bakir, był w nim prelegentem.
55
works
one of the owners, Kak Bakir, was a speaker at the event.
e s t ra n g e m e n t
56
e s t ra n g e m e n t
Flaga Şener Özmen
Flag Şener Özmen
2010, fotografia
2010, photography
Wykorzystując element humoru oraz dezorientujące połączenia znanych i nieznanych obrazów, Şener Özmen konstruuje wizualną krytykę status quo. Kreuje język, który jest zarazem polityczny i poetycki. Jak stwierdza Barbara Heinrich: Jego subtelnie poetyckie prace skupiają naszą uwagę nie tylko na percepcji i zmianach zachodzących w kontekście sztuki, lecz odnoszą się przede wszystkim do krytycznych problemów rzeczywistości społecznej, w której sytuuje się artysta i z której wygłasza swoje opinie.
Through the use of humour and the displacing combination of familiar and unfamiliar images, Şener Özmen constructs a visual critique of the status quo creating a language that is both political and poetic. According to Barbara Heinrich, His subtle and poetic works focus our attention not only on the perception and the changes in the context of art, but refer mainly to the critical problems of social reality in which the artist positions himself and offers his opinion.
P ra c e
fotografia dzięki uprzejmości artysty & pilot (Stambuł)
57
works
photography courtesy by the artist & PILOT (Istanbul)
e s t ra n g e m e n t
58
e s t ra n g e m e n t
Rydwan Joanna Rajkowska
Chariot Joanna Rajkowska
2010, projekt publiczny
2010, public project
Rydwan to projekt, którego punktem wyjścia był sen artystki, wyśniony przez nią, gdy została ona zaproszona na śniadanie w Serpentine Gallery i na nie zaspała. W śnie Rajkowskiej pojawił się niewielki, ciągnięty przez dwa konie, dwukołowy pojazd, zagubiony w gęstym ruchu ulicznym na Edgware Road w Londynie. Projekt opiera się na materializacji snu: zbudowaniu rydwanu, wynalezieniu jego współczesnej formy bez potrzeby kopiowania konkretnego historycznego modelu, a następnie przekazaniu go do użytku mieszkańcom Edgware Road. Rydwan został skonstruowany z drewna przez artystkę i jej partnera, pomalowano go na złoto z elementami pomarańczowo-czerwonymi i turkusowymi w taki sposób, by mógł się wtapiać w scenerię londyńskiej ulicy.
Chariot is a project that originated from a dream the artist had when she had been invited for breakfast at the Serpentine Gallery and overslept. The dream image was of a small, two-wheel horse-drawn vehicle, lost amid the heavy traffic of Edgware Road in London. The project consisted in materialising the dream: building a chariot, inventing its contemporary formula without copying a specific historical model, then handing it over for use to the residents of a neighbourhood near Edgware Road in London. The chariot was carved in solid wood by the artist’s partner and herself and then painted gold with orange/red and turquoise elements so that it could blend in with the scenery of the London street.
Rydwan powstał na zamówienie Instytutu Sztuki Wyspa dla Galerii Showroom w Londynie na wystawę Estrangement oraz został sfinansowany ze środków Instytutu Adama Mickiewicza w Warszawie
The Chariot was commisioned by the Wyspa Institute of Art for the Estrangement exhibition in The Showroom Gallery in London, and funded by the Adam Mickieiwcz Institute in Warsaw
P ra c e
59
works
Joanna Rajkowska, Rydwan, 2010, obiekt; dzięki uprzejmości ŻAK BRANICKA, Berlin
Joanna Rajkowska, Chariot, 2010, object; the artist, courtesy of ŻAK BRANICKA, Berlin
Joanna Rajkowska, Rydwan, 2010, technika mieszana na papierze; dzięki uprzejmości ŻAK BRANICKA, Berlin
Joanna Rajkowska, Chariot, 2010, mixed media on paper, courtesy of ŻAK BRANICKA, Berlin
Joanna Rajkowska, How to Build a Chariot I, II, Joanna Rajkowska, Jak zbudować rydwan I, II, III, III, IV, V, VI, 2010, mixed media on paper, courtesy IV, V, VI, 2010, technika mieszana na papierze; dzięki of ŻAK BRANICKA, Berlin uprzejmości ŻAK BRANICKA, Berlin Joanna Rajkowska, Chariot, performance docuJoanna Rajkowska, Rydwan, 2011, dokumentacja mentation, 2011, digital-print, courtesy of ŻAK akcji, wydruki cyfrowe, dzięki uprzejmości ŻAK BRANICKA, Berlin BRANICKA, Berlin Joanna Raikowska, Chariot, video documentaJoanna Raikowska, Rydwan, dokumentacja wideo, tion, 2011. Comissioned by Wyspa Art Institute 2011. Film zamówiony przez Instytut Sztuki Wyspa for Alternativa – International Contemporary na Międzynarodowy Festiwal Sztuk Wizualnych Visual Art Festival Alternativa
e s t ra n g e m e n t
60
e s t ra n g e m e n t
Normalizacja Cengiz Tekin
Normalization Cengiz Tekin
2009, fotografia
2009, photography
Fotografia nie jest zainscenizowana. Rodzina obserwuje robotnika budowlanego, który wykopuje dół na środku living roomu. W swoich fotografiach i pracach wideo Cengiz Tekin bada napięcia pomiędzy tradycją i nowoczesnością. Surrealistyczne połączenia i kontrasty pomiędzy tymi dwoma światami są najważniejszymi wątkami jego prac. Poza podkreślaniem absurdalności tego, co znajduje się na powierzchni zjawisk, kompozycje tego artysty odnoszą się do kwestii restrykcji i ograniczeń, dokonując ich żartobliwej krytyki.
The photopraph is not staged. A family watches as a construction worker excavates a pit in the middle of their living room. In his photographs and video works, Cengiz Tekin explores the tension between tradition and modernity. The surreal combination and contrast between the two is a constitutive theme. Besides the absurdity on the surface, these compositions carry references to and playful critique of restrictive boundaries.
P ra c e
fotografia dzięki uprzejmości artysty & pilot (Stambuł)
61
works
photography courtesy by the artist & PILOT (Istanbul)
e s t ra n g e m e n t
62
e s t ra n g e m e n t
Gzim w Kosowie Knutte Wester
Gzim in Kosovo Knutte Wester
wersja 2010, wideo
re-edited 2010, video
Projekt filmowy został zapoczątkowany w 2003 roku, kiedy to Wester urządził swoją pracownię artystyczną w obozie dla uchodźców w Szwecji. Spotkał tam Gzima, ośmioletniego chłopca pochodzenia albańskiego, który spędził całe dzieciństwo w różnych obozach dla uchodźców na terenie całej Europy. Film jest artystyczną interpretacją historii Gzima i jego rodziny: traumy chłopca wywołanej byciem świadkiem masakry albańskich muzułmanów w Kosowie (gdy miał zaledwie cztery lata), jego życia w obozach dla uchodźców i w rodzinnej, zniszczonej bombami, wiosce w Albanii.
The film project began in 2003, when Wester had his artist studio in a refugee camp in Sweden. There he met Gzim, an eight year-old boy of Albanian origins, who had spent his whole childhood in different refugee camps across Europe. The film is the artistic interpretation of the story of Gzim and his family; the boy’s trauma of witnessing a massacre of Albanian speaking Muslims in Kosovo at the age of four, his life in refugee camps and his experience years later in his native bomb ridden village in Albania.
P ra c e
63
works
e s t ra n g e m e n t
64
e s t ra n g e m e n t
Estrangement (szkic książki)
Estrangement (Book Sketch)
Estrangement (szkic książki) to obiekt istniejący w jednym egzemplarzu, który powstał w wyniku współpracy kuratorów projektu ze studiem graficznym Åbäke z Londynu oraz Jacksonem Lamem, przy współudziale edytorskim Kita Hammondsa z The Showroom w Londynie. Pracując nad pierwszą formą przestrzennej prezentacji projektu Estrangement w The Showroom w Londynie i próbując znaleźć sposoby przedstawienia zróżnicowanych materiałów, które budowały pole odniesień dla wystawy, zdecydowaliśmy się ująć w formie książki eseje zamówione do mającego powstać katalogu, teksty, które pisaliśmy lub czytaliśmy w tym okresie, szkice oraz dokumentacje projektów artystycznych. Wynikało to z faktu, że bardziej niż reprezentowanie, pokazywanie czy eksponowanie interesowało nas pole, w którym się poruszamy. Książka jest raportem ze stanu prac, jest też jednostkowym, zmysłowym obiektem, pozwalającym na doświadczanie
Estrangement (Book Sketch) is an object existing only in one copy which was created as an outcome of the collaboration of the project’s curators with Åbäke graphic studio from London and Jackson Lam, in editorial co-operation with Kit Hammonds from The Showroom in London. While working on the form of a spatial presentation of the Estrangement project in The Showroom in London and trying to find ways to depict diverse materials which built the field of references for the exhibition, we decided to include in the form of a book, the essays we commissioned for the forthcoming catalogue, the texts that we wrote or read in this period, drawings and documentation of artistic projects. It resulted from the fact that we were more interested in the field we were moving within rather than in representing, sho wing or exhibiting. The book is a report from the status of the work, it is also a unique, sensual object that allows to experience
P ra c e
tekstu. Przeskalowana, o nietypowym rozmiarze liter, książka Estrangement ma status czegoś innego niż praktyczna, podręczna publikacja. Jej wielkość i delikatność zarazem to przypis do tego, jak złożoną sprawą jest współpraca i dochodzenie do współnych konkluzji. Autorzy materiałów w książce to: Sherko Abbas, Cihat Arinç, Gaylan Abdullah Ismail, Maryam Jafri, Janna Graham, Hiwa K, Hüsseyin Karakaya, Reben Majeed, Diary Muhammad Osman, Joanna Rajkowska, Francesca Recchia, Irit Rogoff i Aneta Szyłak. Wydrukowana w jednym egzemplarzu na papierze RISO RP 370 na HP LaserJet 5200 w ciągu 24 godzin w dniach 15–16 kwietnia 2010 roku. Prosimy o zakładanie bawełnianych rekęwiczek i delikatne obchodzenie się z książką.
65
works
text. Overscaled, with untypical letter size, Estrangement book’s status is different from that of a practical, handy publication. Its size and at the same time vulnerability are a footnote to how complex an issue it is to cooperate and reach common conclusions. Authors of materials included in the book are: Sherko Abbas, Cihat Arinç, Gaylan Abdullah Ismail, Maryam Jafri, Janna Graham, Hiwa K, Hüsseyin Karakaya, Reben Majeed, Diary Muhammad Osman, Joanna Raj kowska, Francesca Recchia, Irit Rogoff and Aneta Szyłak. Printed in one copy on RISO RP 370 paper on HP LaserJet 5200 within 24 hours from 15 to 16 April 2010. Please put on cotton gloves and deal with the book gently.
e s t ra n g e m e n t
66
e s t ra n g e m e n t
P ra c e
67
works
-Noty Biogra ficzne / Biographical Notes
e s t ra n g e m e n t
70
e s t ra n g e m e n t
Sherko Abbas
Shirwan Can
urodził się w 1978 roku w Sulejmaniji (Irak). Jest kurdyjskim artystą, który mieszka i pracuje w Sulejmaniji. W 2005 roku ukończył Wydział Malarstwa Instytutu Sztuk Pięknych. Działa w takich formach, jak: wideo, fotografia, tekst i technika mieszana. Brał udział w wystawie Estrangement w The Showroom (2010), jego udział wsparł grant Delfina Foundation. Obecnie, wraz z egipskim artystą Mohammadem Abdlkrim, pracuje nad długoterminowym projektem 20 obrazów ze Środkowego Wschodu.
urodził się w 1975 roku w Sulejmaniji (Irak). Kurdyjski artysta. Ukończył Instytut Sztuk Pięknych w Sulejmaniji, a następnie kontynuował swoją edukację w Akademii Sztuk Pięknych w Miśni i Frankfurcie, a wreszcie – w Institut für Kunst im Kontext w Berlinie. Najchętniej działa w przestrzeni wideo i dokumentacji filmowej. Jego prace były pokazywane w wielu międzynarodowych galeriach, m.in. we Włoszech, w Niemczech i w Hiszpanii. Były one prezentowane również podczas Międzynarodowego Biennale Sztuki w Szardży (Ash-Shāriqah) oraz na festiwalach filmowych w Sarajewie i Tiranie.
Maks Bochenek jest historykiem sztuki, absolwentem studiów kuratorskich na Uniwersytecie Jagiellońskim, doktorantem historii sztuki na Uniwersytecie Gdańskim. Kurator w Instytucie Sztuki Wyspa w Gdańsku. Krytyk sztuki. Współzałożyciel bloga o sztuce „Modelator”, publikował m.in. w „Obiegu”, „Visual Commuciation” i „Springerin”.
Shirwan Fatih jest kurdyjskim malarzem i artystą performance, który pracuje z różnymi mediami, łącząc fotografię, malarstwo i instalację. Jego artystyczna praktyka skupia się na problemach edukacji, rozwoju dziecka, a także kwestiach ochrony środowiska i politycznej transformacji. Jego prace były wielokrotnie prezentowane w irackim Kurdystanie oraz w Norwegii i w Niemczech, gdzie
N o t y B i o g ra fi c z n e
71
B i o g ra p hi ca l N o t e s
Sherko Abbas
Shirwan Can
(born in 1978, in Sulaymaniyah, Iraq) is a Kurdish artist who lives and works in Sulaymaniyah. He graduated as a painter from the Painting Department of the Fine Arts Institute in 2005. Sherko works with video, photography, text and mixed media. He took part in the Estrangement exhibition at The Showroom (2010) where his participation was supported by a grant from the Delfina Foundation. He is now engaged in the long term collaborative project 20 Images from Middle East with the Egyptian artist Mohammad Abdlkrim.
(born in 1975, in Sulaymaniyah, Iraq) is a Kurdish artist, who graduated from the Fine Arts Institute in Sulaymaniyah, before continuing his education in Germany studying at the Art Academy of Mainz, Frankfurt and finally at the Institut für Kunst im Kontext Institut in Berlin. He mainly works with video and film documentations. He has exhibited internationally including in Italy, Germany and Spain. His works were also presented at the Sharjah Art Biennale and at film festivals in Sarajevo and Tirana.
Maks Bochenek is an art historian, a graduate in curatorial studies at the Jagiellonian University, and a Ph.D. student of Art History at the University of Gdańsk. He is a curator at the Wyspa Institute of Art in Gdańsk, an art critic. And a co-founder of the blog about art ‘Modelator’. He published inter alia in ‘Obieg’, ‘Visual Commuciation’, ‘Springerin’.
Shirwan Fatih is a Kurdish painter and performance artist who works with deferent media, combining photo, painting and installation. His practice focuses on education, children’s development as well as environmental issues and political transformation. His work has been exhibited widely in Iraqi Kurdistan as well as in Norway and in Germany, where in 2007 received a residency at the Leipzig Academy of Visual Arts.
e s t ra n g e m e n t
w 2007 roku artysta przebywał w ramach programu rezydencyjnego w Akademii Sztuk Wizualnych w Lipsku.
Horen Gharib Rauf urodził się w 1970 roku w Sulejmaniji (Irak). Studiował sztukę teatralną na Akademii Sztuk Pięknych Baghdad University. Od 2000 roku pracuje jako niezależny twórca filmowy, zajmował się również uczeniem młodzieży pracy nad filmem dokumentalnym. Wyreżyserował 12 przedstawień teatralnych, pracował jako producent i art director przy ponad 40 filmach dokumentalnych i fabularnych. Jego filmy dokumentalne i prace wideo były prezentowane w Szwecji, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Katarze, Holandii i w Australii. Jego eksperymentalny film dokumentalny A Bit before Heaven (Trochę przed niebem) w 2002 roku zdobył pierwszą nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Göteborgu, a wideo Bicycle (Rower) – nagrodę za najlepszą artystyczną pracę wideo na Festiwalu Filmowym w Melbourne w 2007 roku.
72
e s t ra n g e m e n t
Gaylan Abdullah Ismail urodził się w 1983 roku w Irbil (Irak). Kurdyjski artysta, który mieszka i pracuje w Irbil, gdzie ukończył Wydział Sztuki Plastycznej w lokalnej Szkole Sztuk Pięknych. Pracuje przy użyciu technik mieszanych, angażując się głównie w performance i happeningi oparte na uczestnictwie, które odbywają się zarówno w galeriach sztuki, jak i w przestrzeni publicznej. Prace Gaylana były prezentowane m.in. w Anglii i w Rumunii. Jego artystyczna praktyka skupia się na kwestiach kurdyjskiej tożsamości, historii i aktualnej sytuacji politycznej. Zajmuje się także problematyką gender, traumy i przestrzeni publicznej.
Maryam Jafri jest artystką tworzącą wideo, performance i fotografie. Jej prace, często opierające się na badawczym i interdyscyplinarnym procesie, charakteryzuje stosowanie kodu wizualnego zbliżonego do języka filmu i teatru. Tworzone przez nią serie narracyjnych eksperymentów oscylują pomiędzy scenariuszem i dokumentem, fragmentem i całością. Uzyskała
N o t y B i o g ra fi c z n e
Horen Gharib Rauf (born in 1970, in Sulaymaniyah, Iraq) studied theatre at the College of Fine Arts, Baghdad University. Since 2000 he works as an independent film maker and has trained youth in documentary filmmaking both in Iraq and abroad. He directed twelve theatre performances and worked as producer and art director for more than forty documentaries and features. His documentaries and videos were presented in Sweden, Germany, UK, Qatar, Netherland and Australia. His experimental documentary A Bit before Heaven won the first prize at Angrid film festival Göteborg in 2002 and the video Bicycle won best video art prize in Melbourne film festival in. 2007.
Gaylan Abdullah Ismail (born in 1983, in Erbil, Iraq) is a Kurdish artist who lives and works in Erbil where he graduated in Plastic Art from the local College of Fine Art. He works with mixed media and is mainly engaged in participatory performances and happenings, which take place both in art galleries and public places. Gaylan’s work
73
B i o g ra p hi ca l N o t e s
has been exhibited internationally, including in England and Romania. His practice focuses on questions of Kurdish identity, history and contemporary political situation. He also addresses notions of gender, trauma and public space.
Maryam Jafri is an artist working in video, performance and photography. Informed by a research-based, interdisciplinary process, her artworks are often marked by a visual language poised between film and theater and a series of narrative experiments oscillating between script and document, fragment and whole. She holds a BA in English and American Literature from Brown University, an MA from NYU/Tisch School of The Arts and is a graduate of the Whitney Museum Independent Study Program. She lives and works in New York and Copenhagen.
Hiwa K (born in 1975, in Sulaymaniyah, Iraq) is a visual artist and musician. He is trained both as a painter and as a flamenco guitar player. His major artistic interests focus on questions of
e s t ra n g e m e n t
tytuł licencjacki (Wydział Literatury Angielskiej i Amerykańskiej) Brown University, tytuł magistra w Tisch School of the Arts na Uniwersytecie Nowojorskim, jest również absolwentką Whitney Museum of American Art: Independent Study Program. Mieszka i pracuje w Nowym Jorku i Kopenhadze.
Hiwa K urodził się w 1975 roku w Sulejmaniji (Irak). Jest artystą wizualnym i muzykiem. Kształcił się jednocześnie jako malarz i gitarzysta flamenco. Jego najistotniejsze zainteresowania artystyczne skupiają się na kwestii zdarzenia, performatywności oraz postaci artysty jako amatora. Od 2005 roku zajmuje się multimedialnymi projektami, których treścią są paradoksy kulturowej kompetencji, uczestnictwa oraz nieformalnych praktyk związanych z rozpowszechnianiem wiedzy. Od 2006 roku współpracuje z gdańską fundacją Wyspa Progress. Od 2007 roku jest, wraz z Anetą Szyłak, współkuratorem trwającego projektu Estrangement.
74
e s t ra n g e m e n t
Poshya Kakil urodziła się w 1989 roku. Jest artystką, która mieszka i pracuje w irackim Kurdystanie. Jej prace dotyczą przede wszystkim własnej tożsamości artystki jako kurdyjskiej kobiety żyjącej w Iraku. Wykorzystując performance jako podstawowy środek wyrazu, artystka odnosi się do kwestii związków, płci, religii, barier i granic. Łączy akcje przeprowadzane na żywo z malarstwem, designem, tekstem, poezją i rysunkiem. Pracuje także w obszarze kwestionującym ideę międzynarodowej współpracy, pomimo ograniczeń w możliwości podróżowania i uprawnieniach wizowych przysługujących jej jako obywatelce Iraku.
Hüseyin Karakaya jest artystą pochodzenia tureckiego, kurdyjskiego i Zaza. Mieszka i pracuje w Düsseldorffie i Stambule. Posługuje się technikami mieszanymi, do których zaliczają się instalacje i fotografie. Skupia się przede wszystkim na kwestiach tożsamości, odmienności i miejsca. Zarówno jego prace, jak i projekty kuratorskie były wielokrotnie prezentowane w Turcji, Niemczech i irackim Kurdystanie.
N o t y B i o g ra fi c z n e
75
B i o g ra p hi ca l N o t e s
Hüseyin Karakaya
event, performativity, as well as on the figure of the artist as an amateur. Since 2005, he has been developing multi-media projects that involve paradoxes of cultural competence, participation, and informal practices of dissemination of knowledge. Since 2006, he has been collaborating with Wyspa Progress Foundation in Gdańsk. Since 2007, he is cocurator with Aneta Szyłak of the ongoing Estrangement project.
is an artist of Turkish, Kurdish and Zaza descent who lives and works between Düsseldorf and Istanbul. He works with mixed media including installation and photography. He mainly focuses on questions of identity, otherness and place. Both his art works and curatorial projects have been widely presented in Turkey, Germany and Iraqi Kurdistan.
Poshya Kakil
Anton Kats
(born in 1989) is an artist who lives and works in Iraqi Kurdistan. Her work mainly deals with her own identity as a Kurdish woman living in Iraq. By using performance as her main mean of expression, she addresses questions of kinship, gender, religion, barriers and borders. She combines live actions with painting, design, words, poems and drawings. She works also on challenging the notion of international collaboration despite the limitations to travels and Visa access that she faces as an Iraqi citizen.
(born in 1983, in Kherson, Ukraine) is a video artist, musician and dancer based in Berlin. He studied at the faculty for Social Work at Frankfurt University of Applied Sciences (2006–2008) and is currently a guest student at the Postgraduate study program Art in Context, at Universität der Künste Berlin. In his work, Kats engages with structures of selforganization and self-education, marginalised people and the nonnormative. He aims to empower people through exploring the potential of collaboration within such social structures and by teaching creative tools.
e s t ra n g e m e n t
Anton Kats urodził się w 1983 roku w Chersoniu (Ukraina). Jest artystą wideo, muzykiem i tancerzem mieszkającym w Berlinie. Studiował na Wydziale Pracy Społecznej frankfurckiego Instytutu Sztuk Stosowanych (2006–2008), a obecnie jest studentem podyplomowym programu Art in Context na Universität der Künste w Berlinie. W swoich pracach Kats zajmuje się strukturami samoorganizacji i autoedukacji, ludźmi zmarginalizowanymi i nienormatywnymi zjawiskami. Jego celem jest umożliwianie ludziom korzystania z potencjału współpracy w ramach samoorganizujących się struktur społecznych i nauczanie posługiwania się twórczymi narzędziami.
Reben Majeed urodził się w 1979 roku w Sulejmaniji (Irak). Kurdyjski artysta, który mieszka w Sulejmaniji, tam też studiował na Akademii Sztuk Pięknych. Obecnie pracuje dla Ministerstwa Kultury Kurdyjskiego Rządu Regionalnego i jest dyrektorem artystycznym magazynu „Hanar”. W 2008 roku przebywał w ramach programu rezydencyjnego w Londynie,
76
e s t ra n g e m e n t
gdzie uczestniczył w projekcie wymiany pomiędzy ArtRole, Artsadmin i Live Art Development Agency. Reben pracuje przede wszystkim z materiałami wideo, które łączy z fotografią i malarstwem. W 2010 roku był kuratorem Dado Exhibition i Transform Project w Sulejmaniji.
Rozhgar Mahmud Mustafa urodziła się w 1980 roku w Sulejmaniji (Irak). Jest kurdyjską artystką, która mieszka w Sulejmaniji. Tam też w 2004 roku ukończyła Akademię Sztuk Pięknych. Wykłada sztuki plastyczne w szkołach średnich, wcześniej pracowała w Instytucie Sztuk Pięknych. W swojej sztuce wykorzystuje różne media, w tym rzeźbę, malarstwo, rysunek, wideo i performance. Zajmuje się przede wszystkim tematyką czasu i transformacji, tożsamości płciowej, indywidualnych emocji, traumy i strachu. W 2009 roku dzięki otrzymanemu grantowi Gdańsk Exclusive uczestniczyła w programie rezydencyjnym Instytutu Sztuki Wyspa, gdzie również została zorganizowana jej wystawa indywidualna.
N o t y B i o g ra fi c z n e
Rozhgar Mahmud Mustafa (born in 1980, in Sulaymaniyah, Iraq) is a Kurdish artist who lives Sulaymaniyah where she graduated from the University of Fine Arts in 2004. She teaches Art in secondary schools and previously taught Plastic Arts in the Institute of Fine Arts. She works with different media including sculpture, painting, drawing, video and live performances. She mainly deals with questions of temporality and transformation, gender identity, individual emotions, trauma and fear. In 2009 she was artist-in-residence at the Wyspa Art Institute on a grant from the Gdańsk Exclusive programme, where she also held a solo exhibition.
Reben Majeed (born in 1979, in Sulaymaniyah, Iraq) is a Kurdish artist who lives Sulaymaniyah where studied at the University of Fine Arts. He is currently working for the Ministry of Culture of the Kurdish Regional Government and is the artistic director of ‘Hanar Magazine’. In 2008 he was an artist-in-residence in London for a collabora-
77
B i o g ra p hi ca l N o t e s
tive project between ArtRole, Artsadmin and the Live Art Development Agency. Reben mainly works with video materials, which he combines with photography and painting. In 2010 he curated the Dado Exhibition and Transform Project in Sulaymaniyah.
Mattias Olofsson (born in 1973, in Skellefteå, Sweden) is an artist living and working in Umeå in Sweden, where he completed his Master of fine Art at the College of Fine Art, University of Umeå. His work has been exhibited both in solo and group shows in different countries including Finland, Romania, Italy, South Korea and Canada. Using video and mixed media, Olofsson explores questions of identity, belonging and the idea of being an outsider. His works investigate Sweden’s national history and natural history museums, Sami native culture, and contemporary Swedish culture.
Diary Muhammad Osman (born in 1973, in Sulaymaniyah, Iraq) is a Kurdish artist who lives and works in Sulaymani-
e s t ra n g e m e n t
Mattias Olofsson urodził się w 1973 roku w Skellefteå (Szwecja). Jest artystą mieszkającym i pracującym w Umeå w Szwecji, otrzymał tytuł magistra Akademii Sztuk Pięknych przy Uniwersytecie w Umeå. Jego prace były prezentowane na wystawach indywidualnych i zbiorowych w wielu krajach, w tym w Finlandii, Rumunii, we Włoszech, w Korei Południowej i Kanadzie. Wykorzystując wideo i techniki mieszane, Olofsson bada kwestie tożsamości, przynależności oraz statusu outsidera. Jego prace nawiązują do historii Szwecji, tradycji muzeów kultury naturalnej, kultury ludu Sami i współczesnych zjawisk społeczno-kulturowych.
Diary Muhammad Osman urodził się w 1973 roku w Sulejmaniji (Irak). Jest kurdyjskim artystą, który mieszka i pracuje w Sulamaniji, tam w 1993 roku ukończył Instytut Sztuk Pięknych. Jego prace graficzne były prezentowane w 1998 roku w ramach uroczystości upamiętnienia Męczenników z Halabdży oraz w Galerii Kurdyjskiego Stowa-
78
e s t ra n g e m e n t
rzyszenia Sztuk Pięknych z okazji 52. rocznicy podpisania Deklaracji Praw Człowieka.
Şener Özmen urodził się w 1971 roku w İdil (Turcja). Jest artystą, autorem i krytykiem sztuki mieszkającym i pracującym w Diyarbakırze w Turcji. Jego dzieła były prezentowane na kilku wystawach indywidualnych oraz wielu wystawach zbiorowych, organizowanych zarówno w Turcji, jak i za granicą – w Niemczech, we Francji, w Anglii, Kosowie, Serbii, Albanii, Stanach Zjednoczonych, Iranie, Armenii, Azerbejdżanie, Szwajcarii, Szwecji, Holandii, Hiszpanii, Jugosławii czy w Austrii. Jego prace wideo były prezentowane podczas Biennale Filmu Artystycznego w Kolonii, był także uczestnikiem 9. Międzynarodowego Biennale w Stambule. W 2005 roku otrzymał nagrodę Prix Meuly od Kunstmuseum Thun w Szwajcarii.
Joanna Rajkowska urodziła się w 1968 roku w Bydgoszczy. Tworzy obiekty, filmy, instalacje, inicjuje efemeryczne działania i jest autorką interwencji w przestrzeni publicznej. Jej
N o t y B i o g ra fi c z n e
yah where he graduated at the Institute of Fine Arts in 1993. His graphic work has been presented as part of the Commemoration of the Catastrophe of Halabja’s Martyrs in 1998 and at the Association of Kurdish Fine Arts Gallery for the 52nd anniversary of the Human Rights Declaration.
Şener Özmen (born in 1971, in İdil, Turkey) is a contemporary artist, author and art critic who lives and works in Diyarbakir, Turkey. He has had several solo exhibitions and participated in many group exhibitions both in Turkey and abroad: Germany, France, England, Kosovo, Serbia, Albania, the USA, Iran, Armenia, Azerbaijan, Swiss, Sweden, Holland, Spain, Yugoslavia and Austria. His video works were shown in the Cologne Art Films Biennial and he has been part of the 9th international Istanbul Biennial. In 2005 he was awarded the Prix Meuly by the Kunstmuseum Thun in Switzerland.
Joanna Rajkowska (born in 1968, in Bydgoszcz, Poland) is an author of objects, films, installations, ephemeral actions,
79
B i o g ra p hi ca l N o t e s
as well as interventions in public space. Her works reflect changes in the reception and expectations towards art and its social functions, referring to the complexity of identity problems affecting Eastern European countries following their economic and political transformation of the 1990s. Rajkowska’s works function as contemporary ‘social sculptures,’ activating layers of meanings (both historical and ideological), provoking conflicts, serving as specific platforms for debates, arguments and manifestations.
Avan Sdiq was born in Sulaimanyah, graduated from institute of fine art. She traveled to Germany there she studied in Johannes Gutenberg University of Main. She works with painting, video, new media, she participated in many project and exhibitions in Germany, Austria and Kurdistan. She lives in Kurdistan.
e s t ra n g e m e n t
prace odzwierciedlają zmiany zachodzące w recepcji oraz oczekiwaniach wobec sztuki i jej funkcji społecznych, nawiązując do złożoności problemów związanych z tożsamością krajów Europy Wschodniej po ekonomicznej i politycznej transformacji początku lat 90. Prace Rajkowskiej funkcjonują jako współczesne „rzeźby społeczne”, uaktywniając warstwy znaczeń (zarówno historycznych, jak i ideologicznych), prowokując konflikty, służąc jako swoiste platformy debaty, sporu i manifestacji poglądów.
Avan Sdiq urodziła się w Sulejmaniji. ukończyła tamtejszy Instytut Sztuk Pięknych. Studiowała na Uniwersytecie Gutenberga w Moguncji. W swojej pracy wykorzystuje malarstwo, wideo i nowe media. Brała udział w wielu projektach i wystawach w Niemczech, Austrii i Kurdystanie. Mieszka w Kurdystanie.
Aneta Szyłak współzałożycielka i obecnie dyrektorka Instytutu Sztuki Wyspa na dawnych terenach Stoczni Gdańskiej i Wiceprezeska Fundacji Wyspa Progress.
80
e s t ra n g e m e n t
W 1998 roku wraz z Grzegorzem Klamanem założyła Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia i była jego dyrektorką do wiosny 2001. Jej wystawy charakteryzuje wyraziste nawiązanie do kulturowych, politycznych, społecznych, architektonicznych i instytucjonalnych specyfik. Zorganizowała wystawy takie jak: Estrangement (2010, we współpracy z Hiwą K) w The Showroom w Londynie, Na okragło 1989–2009 w Hali Stulecia we Wrocławiu (2009), Przełóż to: Kolekcja niemożliwa w Wyspie (2008), Wybrańcy w Digital Art Lab in Holon (2008, Izrael) we współpracy z Galit Eilat, Ewa Partum: Legalność Przestrzeni w Wyspie (2006) oraz You Won’t Feel a Thing: On Panic, Obsession, Rituality and Anaesthesia w Kunsthaus Dresden (2006) czy Artur Żmijewski: Wybrane prace w Wyspie (2006). Wcześniejsze wystawy: Strażnicy doków (2005, Wyspa), Palimpsest Muzeum (2004, I Łódź Biennale), BHP (2004, Wyspa), Architectures of Gender (2003, SculptureCenter, Nowy Jork), All You Need Is Love (2000, CCA Łaźnia). Jej teksty publikowały między innymi „Aprior Magazine”, „n.paradoxa”, „Art Journal”, „ArtKrush” czy „Art Margins”. W 2005 roku otrzymała Nagrodę
N o t y B i o g ra fi c z n e
Aneta Szyłak curator and art theorist, cofounder and currently director of Wyspa Institute of Art – the intellectual environment for contemporary visual culture – in the former Gdańsk Shipyard premises in Poland and VicePresident of the Wyspa Progress Foundation. In 1998, Ms Szyłak founded with Grzegorz Klaman the Łaźnia (Bathhouse) Centre for Contemporary Art and was its Director until spring 2001. Her exhibitions are characterised by a strong response towards the cultural, political, social, architectural and institutional specificity and include in 2010 Estrangement (with Hiwa K) at The Showroom, London, 2009 Over and over again 1989–2009 at Wrocław Centennial Hall, 2008: Translate: The Impossible Collection at Wyspa, Chosen in Digital Art Lab in Holon (Israel) in collaboration with Gali Eilat in 2006: Ewa Partum: The Legality of Space at Wyspa and a group show You Won’t Feel a Thing: On Panic, Obsession, Rituality and Anaesthesia in Kunsthaus Dresden and Artur Żmijewski: Selected Works at Wyspa. More exhibitions: Dockwatchers (2005, Wyspa), Palimpsest Museum (2004, I Łódź
81
B i o g ra p hi ca l N o t e s
Biennale), Health & Safety (2004, Wyspa), Architectures of Gender (2003, SculptureCenter, New York), All You Need Is Love (2000, CCA Łaźnia). Her writings have been published in ‘Aprior Magazine’, ‘n.paradoxa’, ‘Art Journal’, ‘ArtKrush’, ‘ArtMargins’. In 2005, she was given the Jerzy Stajuda Award for: independent and uncompromising curatorial practice. She has lectured at many art institutions and universities, including Copenhagen University, New School University, Queens College and New York University, both in NYC and worked as a guest professor at the Akademie der Bildende Kunste in Mainz, Germany.
Cengiz Tekin (born in 1977, in Diyarbakır, Turkey) is a Kurdish artist who lives and works in Diyarbakır. He mainly works with photography and video as forms of conceptual documentation of his performative actions and the physical presence / absence of his own body. In Tekin’s work, differentiation in the local identity is the key issue, problematising the question of ‘who speaks’; within the culture’s evolution and dynamics. His work resides on a dimension of unspo-
e s t ra n g e m e n t
Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy za: niezależną i bezkompromisową praktykę kuratorską. Wygłaszała wykłady w wielu instytucjach i uczelniach, w tym na New School University, w Queens College, New York University, Florida Atlantic University oraz pracowała jako wizytujący profesor w Akademie der Bildende Kunste w Moguncji.
Cengiz Tekin urodził się w 1977 roku w Diyarbakırze (Turcja). Jest kurdyjskim artystą, który mieszka i pracuje w Diyarbakırze. Pracuje przede wszystkim z fotografią i wideo jako formami konceptualnej dokumentacji jego działań performatywnych oraz z ideą fizycznej obecności/nieobecności ciała artysty. W pracach Tekina kluczowy jest wątek rozróżniania się w ramach tożsamości lokalnej, problematyzowania kwestii tego, „kto ma głos” w kontekście kulturowej ewolucji i dynamiki. Jego prace przywołują ducha niewypowiedzianego buntu, zawierając przy tym stale pojawiające się aluzje do zbliżającego się kryzysu.
82
e s t ra n g e m e n t
Knutte Wester w 2003 roku ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Umeå (Szwecja). W tym samym roku Telewizja Szwedzka koprodukowała jego film o Gold Street 8 – otwartym studio dla uchodźców. Obraz ten w 2005 roku był nominowany do Prix Europe w Berlinie. Jego prace były prezentowane w Moskwie, Sztokholmie, Rydze, Göteborgu, Uppsali, Umeå, Tiranie i Johannesburgu. Działania artystyczne Westera dotyczą problemów związanych ze społecznymi strukturami siły, historii i uczestniczenia. Punkt skupienia jest zawsze „dokumentalistyczny”, choć zastosowane środki artystyczne obejmują wideo, rzeźbę, instalacje i projekty społeczne.
N o t y B i o g ra fi c z n e
ken rebelliousness and constantly alludes to a the possibility of an impending crisis.
Knutte Wester graduated from the Academy of Fine Arts in Umeå in 2003. The same year the Swedish Television co-produced his film on the ‘Gold Street 8’, an open studio for refugees, that was also nominated to Prix Europe in Berlin 2005. His work has been exhibited internationally – in Moscow, Stockholm, Riga, Gothenburg, Uppsala, Umeå, Tirana, and Johannesburg. Knutte Wester’s artistic work deals with issues concerning social power structures, history and participation. The focus is always ‘documentary’ even though the medium varies between video, sculpture, installations and social projects.
83
B i o g ra p hi ca l N o t e s