Jednodniówka - czyli gazetka młodzieżowa projektu "Grasz w zielone?" by Piotr Mazurek

Wydawnictwo bezpłatne. Rok 2010 Projekt „Grasz w zielone?”

W gazetce między wierszami:

Słów kilka o Fundacji

Rok Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym

Przyroda w mieście

Fakty o tworzywach sztucznych

Miejsca cenne przyrodniczo Paprocany

Warsztaty

Ważna informacja:  Przypominamy o zbliżających się terminach składania projektów do Programu „Młodzież w działaniu”. Najbliższe terminy: 1 września 1 listopada

JEDNODNIÓWKA czyli gazetka młodzieżowa projektu „Grasz w zielone?” Grasz w zielone - grasz dla ekologii W Tychach mieście wielkiego przemysłu motoryzacyjnego, młodzież pod skrzydłami organizacji pożytku publicznego Fundacji Internationaler Bund Polska realizuje od lutego do lipca 2010r. projekt ekologiczny „Grasz w zielone?” w ramach Programu „Młodzież w działaniu”. Projekt jest realizowany w ramach edukacji nieformalnej przez grupę inicjatywną składającą się z 4 osób. Młodzi zapaleńcy w ramach edukacji rówieśniczej zapoznawali grupy młodych mieszkańców Tychów z problemami środowiska p r z y r o d n i c z e g o , z możliwościami jego ochrony oraz wspomagali aktywność własną uczestników.

W projekcie zwrócono uwagę, iż odpowiedzialność za środowisko naturalne nie spoczywa tylko na przemyśle, samorządzie i firmach zajmujących się gospodarką odpadami, ale na każd ym go spo darstwie domowym i członkach rodzin, w tym dzieciach i młodzieży. T e ma tyka proje ktu obejmowała wydarzenia związane z problematyką ochrony powietrza, wody, gospodarki odpadami oraz ochroną przyrody i działania s k i e r o wa n e n a r z e c z bezdomnych zwierząt. Uczestnicy odbyli szereg wycieczek po terenach zielonych miasta Tychy, a d zięki up rzej mo ści lokalnych przedsiębiorstw

zostały przeprowadzone warsztaty dydaktyczno ekologiczne z zakresu . W działania związane z promocją projektu i działań młodzieży włączyły się instytucje, przedsiębiorstwa, organizacje pozarządowe oraz osoby fizyczne z terenu miasta Tychy, powiatu pszczyńskiego i powiatu bieruńsko-lędzińskiego. K.K.

fot. Wiktoria Mucha

„Tyska młodzież w działaniu” Program „Młodzież w działaniu” to program Unii Europejskiej, który zachęca młodych ludzi do zdobywania nowych umiejętności w ramach kształcenia pozaszkolnego. Jest on kierowany do młodzieży w wieku 15-30 lat oraz do osób pracujących z młodzieżą.

Pomysłodawcą projektu „Grasz w zielone?” była p rakt yk an tka Fu nd acj i Internationaler Bund Polska - Małgorzata Magiera, która przy wsparciu młodzieży z Ochotniczego Hufca Pracy z Tychów oraz pracowników fundacji napisała projekt, w celu zainteresowania młodzieży ekologią.

Punktem wyjścia były zgłaszane p rzez nich zainteresowania. W wyniku „burzy pomysłów” powstał projekt, który w terminie 1 września 2009r. jako jed yny kiero wany do m ł o d z i e ż y z Tychów otrzymał dofinansowanie. B.I.

„Ten projekt jest realizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Ta publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko jej autora, a Komisja nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.”

Słów kilka o Fundacji Internationaler Bund Polska Projekt ,,Grasz w zielone?” jest konsekwencja wcześniejszych d o świad czeń i realizowan yc h projektów ekologicznych m.in..: „Odnawialne Źródła Energii” projekt dla młodzieży z Polski i Niemiec oraz projektu dla nauczycieli nt. zastosowania wiedzy o OŻE podczas zajęć szkolnych. Fundacja Internationaler Bund (IB) Polska z siedziba w Krakowie została założona przez stowarzyszenie Internationaler Bund Freier Träger der Jugend-, Sozial- und Bildungsarbeit z siedziba we Frankfurcie nad Menem. Zarejestrowana została w 2005 roku. Stowarzyszenie Internationaler Bund (IB) w Niemczech jest jedna z największych organizacji pozarządo wych działających w sektorze oświatowym i socjalnym. Działa od 1949 roku w celu wspierania najsłab szych gr up społecznych. IB posiada na terenie całych Niemiec 700 ośrodków, pomaga ponad 300.000 osobom i realizuje wspólne projekty z ponad 20 krajami na całym święcie. Fundacja Internationaler Bund Polska od kilku lat realizuje różnego rodzaju projekty we współpracy miedzy innymi ze śląskimi instytucjami i organizacjami. W grudniu 2008 roku Fundacja IB Polska uzyskała status Centrum Integracji Społecznej w Tychach (Decyzja Wojewody Śląskiego nr PS/IXa/9051/2/08). Centrum rozpoczęło działalność 1.04.2009. W ramach CIS realizowane są zajęcia reintegracji społecznej i zawodowej dla osób wykluczonych społecznie z terenu Tychów. Działalność CIS jest współfinansowana przez Urząd Miasta Tychy z Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Tychach w ramach projektu o tytule: „Wszyscy Razem”, Powiatowy Urząd Pracy w Tychach – finansowanie świadczenia integracyjnego wraz z ubezpieczeniem społecznym.

Fundacja IB Polska realizuje projekty w ramach Programu Leonardo da Vinci, Programu Polsko-Niemieckiej Wymiany Młodzieży, Programu „Młodzież w działaniu” w tym zwłaszcza w ramach Europejskiego Wolontariatu. Projekt „Grasz w zielone?” jest realizowany w ramach Akcji 1.2 Inicjatyw Młodzieżowych, grupę inicjatywną projektu stanowiła czwórka młodych osób, które swoim zapałem i pomysłem przekonały d yrekcję Fundacji Internationaler Bund Polska aby wesprzeć tą ciekawą inicjatywę i jako fundacja złożyć wniosek w terminie 1 września 2009r. Ważnym argumentem przemawiającym za tym projektem było wspieranie aktywności lokalnej młodzieży, co jest ważne, szczególnie, że w Polsce mało osób włącza się w działania organizacji pozarządowych. Fundacja Internationaler Bund Polska będąc patronem inicjatyw młodzieżowych na terenie Tychów już 1 lutego 2010r. złożyła kolejny wniosek do Programu „Młodzież w działaniu”, który również uzyskał akceptację i „zielone światło dla działań”.

Skupienie wokół fundacji grupy młodych osób, które chcą realizować działania na rzecz swoich rówieśników skutkuje tym, iż od 15 sierpnia 2010r. rozpoczyna się w ramach Akcji 1.3 Młodzieży w Demokracji - Programu „Młodzież w działaniu” realizowany wspólnie z 7 partnerami, w tym z dwoma organizacjami z Niemiec ponadroczny projekt „Akademia Aktywności Społecznej”. Projekt ten będzie realizowany na terenie Tychów, Rudy Śląskiej, Gliwic i Rybnika oraz innych śląskich miast i kierowany do młodzieży w wieku 13-30 lat, którzy jako liderzy swoich środowisk chcą nabyć wiedzę, umiejętności i kompetencje z zakresu demokracji obywatelskiej i akt ywi zo wania śro do wi sk lokalnych. Działania Fundacji Internationaler Bund Polska z dorosłymi i młodzieżą wpisują się w obszar edukacji nieformalnej i kształcenia ustawicznego. P.M.

Fundacja Internationaler Bund Polska - organizacja pożytku publicznego. Kraków 30-091, ul. Bronowicka 42. tel./fax 12 633-25-73 www.ib-polska.pl

Fot. Gotujemy dla pokoju/Kochen für den Frieden/Cuisiner pour la Paix Młodzież w Polski, Niemiec i Francji, przy wsparciu Fundacji Internationaler Bund Polska w Krakowie, Centrum Kształcenia IFI 03 z Avermes (Francja), stowarzyszenie Internationaler Bund e.V. – Oddział w Berlinie i w Brandenburgii (Niemcy), oraz Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego w Krakowie w ramach polsko-niemieckofrancuskiego projektu wymiany, prezentowała swój kunszt kulinarny na odbywającym się w Oświęcimiu w dniach 17-19 czerwca 2010 Festiwalu dla Pokoju.

Centrum Integracji Społecznej w Tychach prowadzonego przez Fundację Internationaler Bund Polska. Tychy 43-100, ul. Edukacji 11. tel./fax 32 219-10-10

Informacja o Programie „Młodzież w działaniu” „Młodzież w działaniu” to program Unii Europejskiej wspierający uczestnictwo w kształceniu pozaszkolnym, czyli w edukacji pozaformalnej . Jest skierowany przede wszystkim do młodych ludzi w wieku 13-30 lat oraz do osób pracujących z młodzieżą, dla których edukacja pozaformalna to wspaniała szansa indywidualnego rozwoju oraz zdobycia wiedzy i umiejętności niezbędnych we współczesnym świecie. Program umożliwia nawiązywanie kontaktów międzynarodowych i wymianę doświadczeń. Zachęca do podejmowania różnorakich działań na rzecz społeczności lokalnej, służących również indywidualnemu rozwojowi. Promuje ideę zjednoczonej Europy. Nadrzędnym celem programu j e s t p r z e z wy c i ę ż a n i e b a r i e r , uprzedzeń i stereotypów wśród młodych ludzi, wspieranie ich mo b i l no śc i o r az p r o m o wa n ie aktywności obywatelskiej. „Młodzież w działaniu” wspiera przedsięwzięcia, które mają pomóc w rozwoju osobowości młodych ludzi oraz nabywaniu nowych umiejętności. W programie może uczestniczyć każdy młody człowiek bez względu na płeć, pochodzenie etniczne, status społeczny, sytuację materialną itp. Szczególny nacisk program kładzie na zwiększenie udziału w życiu społecznym młodzieży z mniejszymi szansami, czyli takiej, która ze względów społecznych, geograficznych, zdrowotnych lub ekonomicznych ma mniejsze możliwości uczestnictwa w społeczeństwie. Program wspiera młodzież i osoby pracujące z młodzieżą głównie poprzez dofinansowanie ich projektów, ale również poprzez udostępnianie im informacji, organizowanie szkoleń oraz tworzenie możliwości przygotowywania nowych przedsięwzięć z partnerami w całej

Akcja 1. Młodzież dla Europy Działania wspierane przez Akcję 1. Akcja 1.1. Wymiana Młodzieży Wymiana Młodzieży to wspólne przedsięwzięcie co najmniej dwóch grup młodych ludzi z krajów europejskich, które umożliwia współpracę w oparciu o zainteresowania uczestników. Wymiana Młodzieży pozwala zdobyć ciekawe doświadczenia związane z p r a c ą w g r u p i e , w międzynarodowym środowisku, poznawaniem innych kultur. Ważnym etapem projektu jest spotkanie uczestników, kiedy to realizowane są wcześniej wypracowane pomysły. Akcja 1.2. Inicjatywy Młodzieżowe W ramach tej Akcji dofinansowywane są projekty dotyczące działań służących społeczności lokalnej. Projekty te w całości są tworzone i realizowane przez młodych ludzi w kraju lub we współpracy z grupą z zagranicy. Akcja 1.3. Młodzież w Demokracji Projekty Akcji 1.3. Młodzież w Demokracji to nowość w programie "Młodzież w działaniu". Ich celem jest zwiększenie udziału młodzieży w życiu obywatelskim na poziomie lokalnym regionalnym i krajowym oraz promowanie tematyki związanej z demokracją i odpowiedzialnością obywatelską. Akcja 2. Wolontariat Europejski. Wolontariat Europejski (European Voluntary Service – EVS) to Akcja umożliwiająca wolontariuszowi lub grupie wolontariuszy podjęcie pracy społecznej we wszystkich Krajach Programu i Sąsiedzkich Krajach Partnerskich. EVS powstał po to, by wolontariusze mogli zdobywać kompetencje i umiejętności wpływające na ich rozwój osobisty i zawodowy przez doświadczenia związane z edukacją pozaformalną. W Wolontariacie Europejskim może uczestniczyć każdy młody człowiek w wieku od 18 do 30 lat, w szczególnych sytuacjach możliwy jest udział młodzieży w wieku 16 - 17 lat. Pobyt w zagranicznej organizacji trwa od 2 do 12 miesięcy.

Akcja 3. Młodzież w Świecie. A kcja 3 . 1 Współpr aca z Sąsiedzkimi Krajami Partnerskimi Unii Europejskiej jest Akcją promującą wymianę i współpracę z regionami leżącymi poza UE i krajami nie należącymi do Krajów Programu. Wspiera projekty angażujące młodych ludzi i organizacje z Krajów Partnerskich. Akcja 4.Systemy wsparcia młodzieży. Akcji 4.3 - Szkolenie i Tworzenie Sieci jest po to, żeby pomóc w: - przygotowaniu projektów do innych Akcji programu "Młodzież w działaniu" - tworzeniu jeszcze lepszych i bardziej nowatorskich projektów - poznaniu nowych organizacji partnerskich - umacnianiu więzi z dotychczasowymi partnerami i współpracy w ramach sieci - zdobyciu nowych umiejętności potrzebnych w pracy z młodzieżą - nabywaniu doświadczenia w organizacji szkoleń i we współpracy międzynarodowej - zdobyciu i podnoszeniu umiejętności w ramach edukacji pozaformalnej - wymianie najlepszych praktyk Akcja 5. Wsparcie europejskiej współpracy w zakresie problematyki i działań młodzieżowych. Akcji 5.1 "Spotkania młodzieży i osób odpowiedzialnych za politykę młodzieżową" jest po to żeby: - stymulować współpracę między młodymi ludźmi, organizacjami młodzieżowymi, osobami pracującymi z młodzieżą w różnych krajach UE a osobami odpowiedzialnymi za politykę młodzieżową, tak aby działania skierowane do młodzieży jak najlepiej odpowiadały jej potrzebom; - dać młodzieży głos umożliwiając dyskusję, aktywny udział i wymianę poglądów na tematy dla nich ważne, uniwersalne także z punktu widzenia młodzieży w całej Unii Europejskiej.

Testy dotycząc Programu „Młodzież w działaniu” pochodzą ze strony internatowej Narodowej Agencji Programu "Młodzież w działaniu" www.mlodziez.org.pl na której znajdują się szczegółowe informacje oraz dokumenty.

Przypadkiem włączyliśmy się w obchody Roku 2010 jako Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym Uczestnicy projektu „Grasz w zie lo ne? ” mie li pr z yj e mność o b c o w a n i a z przyrodą i uchwycenia jej piękna w kadrze zdjęcia, a następnie obejrzenia swoich prac na wystawie organizowanej w holu Centrum Integracji Społecznej w Tychach mieszczącego się przy ul. Edukacji 11 prowadzonego przez Fundację Internationaler Bund Polska.

Wystawa dzięki prezentacji jej w Centrum stała się dostępna i o d wied zana przez mło d zież i osoby mające wcześniej informacje o projekcie. Widzami prac zostały również osoby dorosłe, które dzięki wsparciu instytucji miasta Tychy i Fundacji przezwyciężają swoją trudną sytuację życiową. Tym samym efekt projektu jakim była wystawa wpisała się

w niezamierzony sposób w obchody ustanowionego przez Komisję Europejską— Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym. Nastąpiło włączenie osób długotrwale bezrobotnych w obszar pozytywnej aktywności m ł o d z i e ż y , co stało się źródłem dyskusji wśród uczestników Centrum nad ważną rolą takich inicjatyw. P.M

Przyroda w mieście Nasze miasta są wciąż bogate w siedliska roślin i zwierząt. Starajmy się d ać p rzyro d zie j ak n aj więcej przestrzeni, a odwdzięczy się nam barwami, zapachami, odgłosami, świeżym powietrzem, pięknem i estetyką. Niezastąpiona rola przyrody może nam się objawić w pełnej krasie tylko wtedy, gdy zadbamy o to, by nasze miasta nie były asfaltowymi pustyniami, lecz dawały możliwie dużo mi e j s c a n a t ur al n y m p r o c e so m przyrodniczym. W osiedlach ludzkich można stworzyć warunki sprzyjające dzikiej przyrodzie. Wystarczy kilka prostych działań przy urządzaniu ogrodów i działek, tworzeniu i gospodarowaniu na ter enac h zielo n yc h, r e no wacj i budynków, projektowaniu osiedli mieszkaniowych, a na trawnikachłąkach spotkamy motyle, trzmiele, pszczoły, koniki polne, w pobliżu stawu osiedlą się płazy i ważki, nartniki i chrząszcze wodne, w koronach drzew zamieszkają ptaki. Aby zachować różnorodność świata przyrody w mieście przede wszystkim nie należy przekształcać pozostałych jeszcze fragmentów naturalnych siedlisk nadając im wygląd tradycyjnych parków.

Warto zadbać o stawy, niewielkie choćby łąki, nasłonecznione skarpy, fragmenty lasów czy też nawet ciągi wzdłuż torów kolejowych – niezmiernie istotne korytarze ekologiczne. Zaniechajmy nadmiernego porządkowania terenów wokół nas – sadzawki, samosiejki, chwasty też mają swoją rolę w świecie przyrody. Nielubiana pokrzywa jest pokarmem gąsienic motyli należących do najpiękniejszych w naszych ogrodach – rusałek pokrzywników. Nie usunięty chrust dostarczy kryjówek jaszczurkom, jeżom, ropuchom. Nie zgrabione liście pozostawione na zimę pozwolą przezimować owadom, płazom, drobnym ssakom. W ramach przygotowywania tej gazetki, którą mają Państwo w rękach młodzież odbywała spotkania i plenery fotograficzne oraz dowiedziała się jak ekologiczne i zielone jest nasze miasto. Wymienić w tymi miejscu należy parki i skwery na terenie Tychów: - Park zabytkowy przy ulicy Katowickiej (tzw. Park Browarniany), - Park Górniczy na osiedlu „A”, - Park Północny przy ulicy Edukacji, - Park Miejski przy Urzędzie Miejskim, - Park Łabędzi w sąsiedztwie Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego,

- Park Suble I i II, - Park Jaworek, - Park św. Franciszka z Asyżu, - Tereny zielone nad Potokiem Tyskim, - Skwer przy ulicy Darwina, - Skwer Niedźwiadków, - Skwer przy placu M. SkłodowskiejCurie , - Skwer przy ulicy Czarnieckiego, - Skwer Starego Alojza, - Skwer przy ul. Dębowej, - Ośrodek Wypoczynkowy „Paprocany”. Mamy nadzieję, że efekty naszej pracy przybliżą Państwu piękno przyrody w Tychach. Prezentowane w publikacji zdjęcia przyrody powstały w ramach zajęć związanych z poznawaniem użytku ekologicznego Paprocany oraz działań związanych z realizacją projektu. Od lipca zdjęcia są prezentowane w holu Centrum Integracji Społecznej w Tychach znajdującego się przy ul. Edukacji 11. Wystawa trafi ró wnież d o zainteresowan yc h prezentacją zdjęć instytucji miejskich. B.I.

„Użytek ekologiczny Paprocany oraz okolice jeziora Paprocany” Fot. Wiktoria Mucha

„Przyroda oczyma młodzieży” Fot. Monika Jureczko

Fakty o tworzywach sztucznych Wiedzę o tworzywach sztucznych, tak bardzo rozpowszechnionych w naszym świecie czerpiemy głównie z opisów na opakowaniach. W ramach naszego projektu ekologicznego „Grasz w zielone?” przedstawiamy artykuł, w którym autorka starała się przybliżyć tematykę tworzyw sztucznych - słowem wstępu PM. Odkryte w XX wieku polimery są zwykle określane jako związki wielkocząsteczkowe - nieorganiczne i organiczne, jak również naturalne, czy syntetyczne. Znamienną ich cechą jest ich różna masa cząsteczkowa mimo, iż są utworzone z wielokrotnie powtórzonych takich samych (bądź kilku różnych - w przypadku kopolimerów) merów. Polimery naturalne, jak np. DNA, RNA, białka, celuloza, skrobia, występują naturalnie w żywych organizmach. Z kolei polimery syntetyczne są zasadniczym budulcem tworzyw sztucznych, bądź też innych produktów chemicznych (farby, lakiery, oleje przemysłowe, środki smarujące, kleje, guma, spoiwa itd.). Wiele z nich jest określana mianem materiałów inteligentnych – przez co znajduje zastosowanie głównie w medycynie i elektronice. Znane nam wszystkim tworzywa sztuczne to jak wspomniano materiały bazujące na polimerach syntetycznych, bądź zmodyfikowanych polimerach naturalnych z dodatkiem komponentów modyfikujących, jak np. napełniacze, stabilizatory termiczne, antyutleniające, środki antystatyczne, spieniające, barwniki itd. Stały się one integralną częścią życia człowieka, zastępując tradycyjne surowce, takie jak drewno, ceramika, metal, kauczuk naturalny i inne. Tworzywa sztuczne odgrywają znaczącą rolę w zrównoważonym rozwoju, w dziedzinie ochrony środowiska, w aspekcie społecznym, jak i ekonomicznym. Szerokie możliwości stosowania tych polimerowych materiałów w produkcji wielu wyrobów przemysłowych wynikają z ich bardzo dobrych właściwości użytkowych. Wyjątkowa wszechstronność tworzyw sztucznych powoduje, że stosuje się je przede wszystkim w produkcji opakowań, budownictwie, transporcie, przemyśle elektrycznym i elektronicznym, rolnictwie, medycynie, sporcie. Historia gospodarki odpadami sięga korzeniami do starożytności. Wzmianki na temat składowania odpadów poza osadami, kopania dołów służących do zbierania odpadów i fekalii, czy nawet codziennego czyszczenia ulic w starożytnych Atenach, dotyczą już 320r. p.n.e. Procedury recyklingu odpadów, wprowadzono jednak dopiero na przełomie XIX i XX stulecia. W 1898r. wNowym Jorku, wybudowano pierwszą ręczną sortownię odpadów, w której odzyskiwano ok. 37% surowców wtórnych. Kolejne inwestycje tego typu powstały w Berlinie-Charlotteburgu, Hamburgu i Monachium. Efektem znacznego rozwoju gospodarczego na początku lat siedemdziesiątych XX wieku, był gwałtowny wzrost przemysłu i konsumpcji, który przyczynił się do powstania tzw. „lawiny odpadowej”. W Polsce, problematyka ochrony środowiska w zakresie gospodarki odpadami, jest obecnie jednym z zadań priorytetowych. Niestety przez lata, ten sektor był regularnie zaniedbywany. Działania edukacyjne dzieci, młodzieży i osób dorosłych w zakresie selektywnej zbiórki odpadów powinny stanowić jeden z głównych kierunków przedsięwzięć. Prawo wspólnotowe w zakresie opakowań i odpadów z opakowań jest coraz bardziej rygorystyczne. Przepisy unijne narzucają konieczność od krajów członkowskich, by te uzyskały do końca 2014r. min. 55% poziom odzysku odpadów. Osiągnięcie tego stanu w Polsce nie będzie łatwe, gdyż do pełnej realizacji tych obowiązków potrzebne są zdecydowane działania w obszarze systemowym, organizacyjnym i technologicznym. Mimo, iż przyjęte w 2001r. regulacje zakładają znaczny wzrost w odzysku oraz recyklingu poużytkowych tworzyw sztucznych, w rzeczywistości jednak nie umożliwiły stworzenia funkcjonalnego systemu selektywnej zbiórki odpadów dla potrzeb recyklingu, co jest warunkiem niezbędnym dla efektywnego odzyskiwania wtórnych surowców z tworzyw sztucznych. Przeszkodą w rozwoju recyklingu odpadów polimerowych jest szeroki asortyment mieszaniny występującej w odpadach komunalnych, a także utrudnienia w identyfikacji i segregacji. Bez znaczących przedsięwzięć, pozwalających na skuteczną segregację, optymalne przygotowanie odpadów do procesów przetwórczych i pełne wykorzystanie zebranych materiałów, nie ma szans na pełną realizację wymaganego poziomu odzysku odpadów. Kluczową zasadą działania recyklingu jest optymalne wykorzystanie materiałów odpadowych, z uwzględnieniem minimalizacji nakładów na ich przetworzenie. Dzięki temu oszczędzane są wartościowe surowce naturalne, które w przeciwnym przypadku byłyby zużywane do ich wytworzenia. Niezależnie od jakościowego i ilościowego określenia wiodących strumieni odpadów, w wyborze odpowiedniej metody ich zagospodarowania rozważa się także inne aspekty, jak dostępność technologii, przesłanki gospodarcze, czy uwarunkowania organizacyjno-prawne. Uwzględnienie takich podstawowych kanonów, jak minimalizacja nakładów energetycznych, począwszy od wstępnej preparacji surowca odpadowego, po końcową obróbkę wytworzonych produktów, czy całkowite wykorzystanie materiałów polimerowych, jako surowców chemicznych lub energetycznych, umożliwi racjonalne zaplanowanie właściwej metody zagospodarowywania odpadów poliolefin. Zatem opracowanie określonego rozwiązania technologicznego, związanego z odzyskiem, recyklingiem, czy unieszkodliwieniem tych materiałów, powinno być w każdym przypadku poprzedzone wykonaniem spektrum badań, uwzględniających charakterystykę warunków lokalnych. Należy mieć na uwadze ogromny potencjał, jaki tkwi w formule projektowania procesu recyklingu – z uwzględnieniem wszystkich faz życia wyrobów z tworzyw sztucznych. Znajomość wszystkich elementów tego systemu, począwszy od ekologicznych norm wytwarzania, poprzez odpowiednią selekcję materiałów uwzględniającą ich jak najszersze powtórne wykorzystanie i przetworzenie, jest warunkiem niezbędnym w doborze optymalnego rozwiązania. Zagospodarowanie tworzyw poużytkowych to jeden z trudniejszych problemów w całym systemie gospodarki odpadami. Na podstawie aktualnego stanu wiedzy z tego zakresu można stwierdzić, iż każda z uniwersalnych procedur ich unieszkodliwiania posiada zalety i wady. Dotychczas materiały te w większości trafiały na wysypiska śmieci, gdzie ulegały bardzo powolnym procesom rozkładu trwającym nawet kilkadziesiąt lat. Powstało więc kilka koncepcji ich unieszkodliwiania. Jednak zastosowanie danej technologii przetwarzania i utylizacji, musi spełniać warunek małej uciążliwości dla środowiska naturalnego.

Fakty o tworzywach sztucznych cd. Przodującą metodą zagospodarowania poliolefin było od lat składowanie. Pozostałe, lecz mniej fundamentalne strategie to m. in. termiczne przekształcanie tych odpadów, w celu odzyskania energii, odzyskiwanie surowców chemicznych poprzez rozkład lub ponowne przetwarzanie (recykling materiałowy). W obszarze recyklingu materiałowego oraz odzysku energii, obserwuje się stały wzrost na poziomie 10%, co wskazuje na korzystny, aczkolwiek powolny odwrót od

tradycyjnych metod składowania odpadów tworzyw sztucznych na składowiskach. Wydaje się, iż największe możliwości daje obecnie energetyczne wykorzystanie odpadów poliolefin, rzecz jasna przy zapewnieniu nowoczesnych technologii uwzględniających wszelkie wymogi ochrony środowiska. W Polsce funkcjonuje mnóstwo ośrodków, jak Politechnika Szczecińska współpracująca z Uniwersytetem w Kassel, Instytut Chemii Przemysłowej w Warszawie,

Politechnika Wrocławska, Instytut Badań Molekularnych i Makromolekularnych w Łodzi, Politechnika Śląska, Politechnika Krakowska, Akademia TechnicznoRolnicza w Bydgoszczy, Instytut Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych „Metalchem” w Toruniu, zajmujących się badaniami dotyczącymi przetwórstwa odpadów tworzyw sztucznych. W zakresie projektów oraz prac badawczych zaprojektowano i wdrożono mnóstwo innowacyjnych rozwiązań, związanych z zagospodarowaniem

tych poużytkowych materiałó w, ze szczegó lny m uwzględnieniem potrzeb recyklingu materiałowego i energetycznego. Dr Izabela BaraniecMazurek, Politechnika Śląska w Gliwicach, Wydział Chemiczny

Teren cenny przyrodniczo, czyli Paprocany Użytek ekologiczny „Paprocany”. Został utworzony w 1995 r., zajmuje obszar 54 ha będący fragmentem byłej Puszczy Pszczyńskiej (ryc.1) Użytek położony jest w obrębie miasta w dzielnicy Paprocany. Graniczy bezpośrednio z osiedlem mieszkaniowym „Weronika”. Obszar ten stanowią lasy wchodzące w skład Leśnego Pasa Ochronnego GOP, administrowane przez Nadleśnictwo Pszczyna (Leśnictwo TychyŻwaków), a także stawy hodowlane, torfowisko przejściowe i podmokłe oraz przesuszone polany śródleśne. Przez ten teren przepływa kilka cieków, które wraz z rowami melioracyjnymi tworzą system odwadniający. Powierzchnia użytku pod względem regionalizacji fizyczno-geograficznej leży na styku dwóch jednostek orograficznych – Wyżyny Śląskiej i Kotliny Oświęcimskiej. Najbardziej na południe wysuniętym garbem Wyżyny Śląskiej jest wzniesienie o długości ok. 7 km rozciągające się od Żwakowa na zachodzie po dolny bieg

Potoku Tyskiego na wschodzie. Garb ten ma kształt wydłużonego równoleżnikowo trójkąta prostokątnego, którego podstawę stanowi południowy stok opadający w kierunku doliny rzeki Gostyni, a przeciwległy jego wierzchołek znajduje się w południowej części miasta Tychy. Wznosi się on około 40 m nad doliną Gostyni i Potoku Tyskiego. Zbudowany jest z resztek zwartej pokrywy triasowej oraz skał karbońskich. Kotlina Oświęcimska graniczy tu z Wyżyną Śląską poprzez swą jednostkę orograficzną zwaną Równiną Gostyni. Równina ta zbudowana jest z utworów mioceńskich pokrytych grubą warstwą osadów wód lodowcowych, na które składają się głównie gliny morenowe i piaski. . Charakteryzuje się występowaniem kilku niecek o płaskich podmokłych dnach, dzielących równinę na szereg płatów zorientowanych południowo. Walory przyrodnicze tego terenu to duża różnorodność biologiczna, występowanie wielu sukcesyjnych, degeneracyjnych i re-

generacyjnych faz przejściowych oraz ekotonów. W różnych biotopach żyje ponad 300 gatunków roślin naczyniowych, 67 gatunków mchów, 9 gatunków wątrobowców i liczne zwierzęta reprezentujące różne grupy systematyczne. Na obszarze użytku wyznaczona została trasa przyrodniczej ścieżki dydaktycznej (ryc. 2), która liczy około 5,5 km i składa się z 8 odcinków. Na trasie ścieżki dydaktycznej można zaobserwować: - różne stadia sukcesyjne zarastania stawów i łąk, - związki przyczynowe pomiędzy rozmieszczeniem zbiorowisk roślinnych, a zróżnicowaniem gleby i poziomem wód gruntowych, - chronione gatunki roślin. Również fauna na danym terenie jest bogata i różnorodna. Różnorodność ta wynika z bogactwa siedlisk przyrodniczych i bliskiego sąsiedztwa osiedli mieszkaniowych. Odnotowano stąd 57 gatunków zwierząt chronionych z różnych grup systematycznych np.: biegacz fioletowy, rzekotka drzewna, żmija zygzakowata, zimorodek, kret oraz wiewiórka. Użytek ekologiczny „Paprocany” jest miejscem

spacerowo-rekreacyjnym, odwiedzanym chętnie przez mieszkańców miasta. Stanowi również znakomity obiekt badawczy i dydaktyczny, ułatwiający organizację zajęć ekologicznych. Młodzież przygotowująca projekt „Grasz w zielone?” oraz uczestnicy dzięki Panu Bartłomiejowi Szymczykowi, który już w trakcie realizacji projektu został coachemwolontariuszem dowiedziała się o istnieniu tego cennego przyrodniczo miejsca, które jest dobrze oznakowane i opisane. P.M.

TYCHY

„Grasz w zielone?”

„Pod szkłem mikroskopu i w terenie, czyli nasze warsztaty dydaktyczno-ekologiczne”

Fot. „Pod szkłem mikroskopu”

W ramach projektu „Grasz w zielone?” realizowanego wspólnie z młodzieżą głównie z miasta T ychy mieliśmy p r z yj e mn o ś ć j a k o g r up a inicjatywna w składzie Bogusława, Karolina, Mateusz i Piotr współpracować przy realizacji kolejnych działań projektu z trenerami, specjalistami, którzy dzielili się z uczestnikami projektu swoją w i e d z ą , p a s j ą i zaangażowaniem. W ramach projektu uczestnicy projektu mieli możliwość udziału w zajęciach terenowych gdzie na własne oczy, a czasem również na własne nosy mogli się przekonać, że stosowane obecnie rozwiązania w Tychach na składowisku odpadów, czy też w oczyszczalni ścieków są przyjazne środowisku naturalnemu i ludziom. Ponadto młodzież sama uczestnicząc w projekcie finansowanym przez Komisję Europejską poprzez Program „Młodzież w działaniu” mogli dowiedzieć się, jakie działania w zakresie ochrony środowiska wspiera Unia Europejska. K.K.

Fot.„Wyprawa na użytek ekologiczny”

Fot. „ Eko-wycieczki Oczyszczalnia ścieków Tychy-Urbanowice” Fot. „Ściek oraz woda oczyszczona”

Fot.„Eko-wycieczki MASTER”

Fot. „ Eko-wycieczki Oczyszczalnia ścieków Tychy-

Wsparli nas w działaniach Nasz projekt chociaż kierowane głównie do młodzieży znalazły również zrozumienie i pełne wsparcie u dorosłych w wieku „30+” :-) Dzięki uprzejmości wielu osób prywatnych, instytucji samorządowych, organizacji pozarządowych oraz firm mogliśmy z informacjami o organizowanych przez nas akcjach dotrzeć do szerokiego kręgu odbiorców. Poniżej zamieszczamy listę tych, dzięki którym zrealizowaliśmy ten projekt, za co z całego serca dziękujemy: - Narodowej Agencja Programu „Młodzież w działaniu”, - Hufcowi Pracy OHP w Tychach, - Urzędowi Miasta Pszczyna, - Starostwu powiatu bieruńsko-lędzińskiego, - Urzędowi Gminy Bieruń, - Urzędowi Miasta Tychy, - Tyskim Liniom Trolejbusowym Sp. z o.o., - Regionalnemu Centrum Gospodarki Wodno - Ściekowej S.A. w Tychach, - Międzygminnemu Przedsiębiorstwu Gospodarki Odpadami i Energetyki Odnawialnej MASTER Sp. z o.o. - Miejskiemu Schronisku dla Zwierząt w Tychach, - Miejskiej Bibliotece Publicznej w Tychach, - Tyskiej Spółdzielni Mieszkaniowej "Oskard", - Tygodnikowi „Echo”, - Tygodnikowi „Twoje Tychy”, - Portalowi organizacji pozarządowych www.Ngo.pl - Społecznościowemu serwisowi dziennikarstwa obywatelskiego www.Wiadomości24.pl - i wielu życzliwym osobom prywatnym.

Uczestnicy i organizatorzy projektu „Grasz w zielone?”

„Jezioro Paprocany” Fot. Angelika Kowalska

„Ten

projekt jest realizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Ta publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko jej autora, a Komisja nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.”