Μανώλης Βαρδάς Χάρης Γρηγοράκης Ελένη Δουλούμη Μαρία Ζουριδάκη Χρύσα Καπνιά Μαρία Καρκανάκη Τερψιχόρη Κουζούνη Αναστασία Λαγουδάκη Ελευθέριος Μαριδάκης Αντρέας Μελαδάκης Νίκη Πετράκη Δήμητρα Σταθοπούλου Αναστασία Τζιγκουνάκη Ελένη Τζουγανάκη Άννα Χρονάκη
New Documents
New Documents
Από τις απαρχές της κοινωνικής φωτογραφίας στην Αμερική του 19ου αιώνα, ως το σύγχρονο ντοκιμαντέρ, η τεκμηριωτική φωτογραφία, ως μέθοδος καταγραφής της πραγματικότητας, συνιστά ένα ερευνητικό, αλλά και αισθητικό έργο, όπου συνυπάρχουν το κοινωνιολογικό και καλλιτεχνικό βλέμμα. Μέσα από την εικόνα αλλά και τον “λόγο” που την περιβάλλει, το ντοκιμαντέρ προτείνει ως τρόπο ανάγνωσης του κόσμου τη ρεαλιστική απεικόνιση και το κωδικοποιημένο μήνυμα συνάμα, την πραγματικότητα, αλλά και την αποδόμησή της. Υπό αυτό το πρίσμα, η τεκμηριωτική φωτογραφία εξετάζεται ως καλλιτεχνική, αλλά και ως κοινωνική πράξη: μία στοχαστική, κριτική και ενίοτε ανατρεπτική μέθοδος διερεύνησης του κοινωνικού και πολιτισμικού τοπίου, των σχέσεων εξουσίας και της πολιτικής φόρτισης του κόσμου, αποκαλυπτική, μεταξύ άλλων, και της θέσης αυτού που παρατηρεί σε σχέση με αυτόν ή αυτό που παρατηρείται. Σε αυτό το εργαστήρι εξετάσαμε τους τρόπους με τους οποίους η εικόνα – ως ντοκουμέντο, αλλά και ως έργο τέχνης - αποκτάει πρόσβαση σε μια σύνθετη δομή της πραγματικότητας και έτσι μετατρέπεται σε εργαλείο παραγωγής κοινωνικής γνώσης. Μέσα από μια εντατική διαδικασία κριτικής ανάλυσης και επιλογής φωτογραφιών, την αφηγηματική και συμβολική δύναμη της φωτογραφίας διερευνήσαμε τα “γιατί” της δημιουργικής πράξης και αναλογιστίκαμε το ειδικό βάρος του μέσου της φωτογραφίας. Ζητούμενο ήταν οι φωτογράφοι να απελευθερώσουν τη ‘φωνή’ τους, να αρθρώσουν το δικό τους οπτικό και νοηματικό κώδικα. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην έννοια του ρυθμού, στο editing, στην αφήγηση (storytelling) και στο νόημα που προκειπτει μέσα από τη διαδοχή εικόνων (sequencing). Στην παρουσία του Χρόνου μέσα στην κάθε φωτογραφία αλλά και στον Τόπο ως περιοχή και ως οριοθέτηση.
Παύλος Φυσάκης Ρέθυμνο, Καλοκαίρι 2018
6
Μανώλης Βαρδάς
Η αποκάλυψη της στασιμότητας Ο λόγος που με έκανε να ασχοληθώ με αυτό το project ήταν η ανάγκη να επικοινωνήσω την ανακάλυψη μιας εσωτερικής στασιμότητας, η οποία κινητοποιείται μέσα από την τέχνη της φωτογραφίας. Η ανάγκη μου αυτή, αποτυπώνεται στις εικόνες που αναδύονται κατά την καταγραφή του αστικού τοπίου της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και από τους εσωτερικούς χώρους και τις λεπτομέρειες που δημιουργούν ένα οπτικό παράδοξο. Ταυτόχρονα, είναι και η διαπίστωση της προσωπικής μου αντίληψης στο Εγώ, στον άλλο, στο περιβάλλον με το οποίο συνυπάρχω, στον δικό μου νοητικό χάρτη. Στο κάδρο που επιλέγω, το αντικείμενο, που μεταμορφώνεται σε υποκείμενο, είναι το ίδιο το αστικό τοπίο, εγκαταλελειμμένο σε τέτοιο βαθμό, που μοιάζει με σκηνικό βομβαρδισμένης γειτονικής χώρας. Η αποτύπωση της στιγμής σε εικόνα, το πάγωμα του σκηνικού, αναδεικνύει μία παραίτηση. Το ζωντανό στοιχείο δηλώνει το παρόν σε μία αγωνιώδη προσπάθεια για επιβίωση. Ανάμεσα στο παραιτημένο τοπίο και την κατακρεουργημένη αισθητική, διακρίνεται η επιθυμία για ζωή.
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Χάρης Γρηγοράκης
Απαγορευμένος ζωτικός χώρος Ο ζωτικός χώρος είναι μια περιοχή γύρω από το σώμα ενός ατόμου. Η περιοχή αυτή δεν είναι μια καθορισμένη γεωγραφική περιοχή αλλά μετακινείται μαζί με το άτομο και μεγαλώνει ή μικραίνει ανάλογα με τις συνθήκες. Αποτελεί, ουσιαστικά, ένα μηχανισμό ρύθμισης των διαπροσωπικών μας ορίων με τους άλλους, δηλαδή ρυθμίζει τις επιδράσεις μας στους άλλους και τις επιδράσεις των άλλων προς εμάς. Ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούμε τον χώρο φανερώνει τον τρόπο που επικοινωνούμε με τους άλλους. Συχνά, οι άνθρωποι κάνουμε εξαιρέσεις και τροποποιούμε τις χωρικές μας απαιτήσεις, όταν υπάρχει άμεση ανάγκη ή ένας λόγος προκειμένου να επιτραπεί προσωρινά μια αλλαγή στις προσωπικές χωρικές ανάγκες μας. Τι συμβαίνει όμως όταν μέσα στην καθημερινότητα οι ανάγκες είναι τέτοιες που μας κάνουν να τροποποιούμε το προσωπικό ζωτικό μας χώρο ή των άλλων ή ακόμα και να τον χάνουμε; Τι συμβαίνει όταν αυτός καταπατάτε η αφαιρείτε βίαια; Η ενασχόληση μου με την ορειβασία και η εμφάνιση τα τελευταία χρόνια αιολικών πάρκων στην περιοχή όπου μεγάλωσα και κατοικώ είναι και ο λόγος που έκανα αυτό το project. Δημιουργώ λοιπόν αυτό το φωτογραφικό project με σκοπό την διαμαρτυρία μου μες απ’αυτό, για όλα εκείνα που δημιουργεί ο άνθρωπος, θυσιάζοντας στο βωμό του χρήματος αξίες όπως ο ζωτικός χώρος! Φωτογράφιζα από συγκεκριμένα σημεία στα πάρκα με σταθερό φακό στη διάρκεια ενός διαστήματος 6 μηνών δείχνοντας κυρίως τις αλλαγές του καιρού μέσα σ αυτό το διάστημα όσο και τις φωτιστικές συνθήκες.
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
Ελένη Δουλούμη
Law of inertia Αδράνεια ονομάζεται η αντίσταση κάθε φυσικού αντικειμένου στην οποιαδήποτε μεταβολή της κινητικής του κατάστασης. Ένα σώμα σε κατάσταση αδράνειας τείνει να μένει αδρανές μέχρι η κατάστασή του να αλλάξει από μια βίαιη και συνεχώς μεταβαλλόμενη δύναμη που αρχίζει να επιδρά πάνω του. Αυτή είναι η ιστορία ενός μέρους που βίσκεται πάντα σε κατάσταση αναμονής. Ο χρόνος περνά και μένει αμετάβλητο περιμένοντας να συμβεί κάτι που θα τα αλλάξει όλα. Μέχρι τότε η αδράνεια γίνεται σιγά σιγά τρόπος ζωής.
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
Μαρία Ζουριδάκη
Ρίζες Ένας τόπος είναι οι ιστορίες του, και οι ιστορίες είναι το σώμα του χρόνου. Ενώ όμως συνηθίζουμε να τεμαχίζουμε τον χρόνο υπό την οπτική καταστροφών, θριάμβων, κοινωνικών αλλαγών και ασυνεχειών, παραγνωρίζουμε τις ιστορίες που, παρά τις άγνωστες, συνήθως, απαρχές τους, καταφέρνουν να μεταμορφώνονται, να προσαρμόζονται και να εμπλουτίζονται, όντας ανθοί της λαϊκής παράδοσης με ζωντανές ρίζες. Οι ρίζες, πάλι, μας γυρίζουν στο χώμα, τον τόπο, τον χώρο. Χώρος, λοιπόν, το χώμα κάτω από τα πόδια μας, ακόμα και τώρα που γράφονται τούτες οι γραμμές: η κρητική γη. Όχι ως τόπος αυθύπαρκτος, αλλά ως τόπος που συγκρατεί τις ιστορίες μιας ιδιαίτερης κατηγορίας ανθρώπων, των ιαματουργών, ας τους πούμε έτσι, αυτών δηλαδή που ενσαρκώνουν την ώσμωση λόγου και έξεως ασκώντας αφειδώς και αφιλοκερδώς την παραδομένη από προκατόχους ιαματική γνώση πάνω σε ζώα και ανθρώπους, άλλοτε χρησιμοποιώντας γητειές1 και άλλοτε τις θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων που ριζώνουν στην κρητική γη. Ρίζες στο χώμα, λοιπόν, ρίζες και στον χρόνο. Το παρόν φωτογραφικό βιβλίο με τίτλο Ρίζες, περιλαμβάνει φωτογραφίες από χωριά του Ρεθύμνου όπου εντοπίστηκαν παραδοσιακές ιαματικές πρακτικές τον χειμώνα του 2018. Παρουσιάζει σε αυτοτελή μορφή μέρος ενός ερευνητικού φωτογραφικού υλικού μιας εν προόδω εργασίας στα πλαίσια του ΠΜΣ Αρχαίος Μεσογειακός κόσμος του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η αυτοτελής αξία του παρόντος βιβλίου έγκειται στο ότι η φωτογραφική αποτύπωση προσκαλεί τον θεατή να αντιληφθεί τον ιαματικό δεσμό γης και όντων ως στοιχείο ανατροφοδότησης της αιώνιας αναγέννησης. Σπύρος Αλυσανδράτος
1. Στιχουργήματα μαγικο-θρησκευτικού περιεχομένου
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
Χρύσα Καπνιά
Κάθαρση Τραυματικά γεγονότα του παρελθόντος αλλοιώνουν την αντίληψη και θεώρηση βασικών εννοιών και απόψεων. Οι τραυματικές εμπειρίες δημιουργούν συγκρούσεις όπως: η αγάπη ενάντια στο μίσος, το καλό εναντίον του κακού και η ζωή εναντίον του θανάτου, συγκρούσεις που με το χρόνο μετασχηματίζονται σε αρνητικά συναισθήματα. Με όπλο τη φωτογραφική μου μηχανή και το τρίποδο αποφάσισα να αντιμετωπίσω τους δικούς μου δαίμονες. Περιπλανώμενη σε μέρη σκοτεινά, συχνά ερημικά, απομονωμένα, ήσυχα μα και επικίνδυνα επιχειρώ να ανασύρω, να έρθω αντιμέτωπη και να κατανοήσω συναισθήματα όπως ο θυμός, ο φόβος, η αγωνία, η ενοχή και η ντροπή, συναισθήματα που συνδέονται με συμβάντα του παρελθόντος, βρίσκονται κρυμμένα στο υποσυνείδητό μου και ανακύπτουν τακτικά στη ζωή μου, ανεξήγητα. Με σχετικά αργούς χρόνους και ανοιχτό διάφραγμα φωτογραφίζω το νυχτερινό τοπίο και επιχειρώ να αποτυπώσω την ακινησία και την περιορισμένη ευκρίνεια. Πάντα πάνω σε τρίποδο επιλέγω να μείνω αρκετό χρόνο στο χώρο. Εξάλλου δεν είναι το σκοτάδι αυτό που δημιουργεί τον κίνδυνο.
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
Μαρία Καρκανάκη
Utopian Luster Το περιεχόμενο της σειράς ‘Utopian Luster’ αποτελεί μια φωτογραφική διεισδυτική αφήγηση της ασφυκτικής σχέσης ανάμεσα στο φυσικό τοπίο και την πλαστική κυριαρχία με κριτήριο την παρέμβαση της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η δύσκολη αυτή συμβίωση, που συναντάται σε όλους σχεδόν τους γεωγραφικούς τόπους, αναδεικνύεται στη συγκεκριμένη θεματική, μέσω της κάλυψης από πλαστική σακούλα, ανθρώπινων υφών και χαρακτηριστικών. Τα αντικείμενα, ταυτοποιημένα με ελλιπείς λεπτομέρειες, καθίστανται αίολες και απορρυθμισμένες παρουσίες, έχοντας χάσει τη σύνδεση που είχαν με το αρχικό τους περιβάλλον. Εικόνες «παγωμένες» συμπλέκονται με τη ροή του χρόνου, τη μεταβλητότητα του σύγχρονου τοπίου και τον εγκιβωτισμό της ανθρώπινης ύπαρξης, δημιουργώντας ένα νέο οικοσύστημα που αναδύεται στη σύγχρονη εποχή και ορίζει ξεκάθαρα τον νέο κυρίαρχο.
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
Τερψιχόρη Κουζούνη
Διπλή πραγματικότητα H παρούσα φωτογραφική ενότητα αισθητικοποιεί την επίπτωση της ανθρώπινης δραστηριότητας στη φύση και ό,τι εμπεριέχεται στην έννοια αυτή. Ο προβληματισμός αυτός προέκυψε από τα εμφανή παραδείγματα που εντόπισα στα μέρη που επισκέφτηκα κατά το διάστημα αυτό. Διαπίστωσα ότι η μετατροπή βιοτόπων σε αστικά τοπία ή εργοτάξια απέκοψε το άτομο από το φυσικό του περιβάλλον. Επόμενο ήταν, ο κόσμος έχοντας εξοικειωθεί με το μεταλλαγμένο παρουσιαστικό της φύσης λόγω της ανθρώπινης παρουσίας, να δέχεται παθητικά τις όποιες αρνητικές παρεμβάσεις στη χλωρίδα του πλανήτη αυτού. Επίσης εδώ και χρόνια παρατηρώ, προς λύπη μου, μια απουσία ευαισθησίας ως προς τη μεταχείριση παραγωγικών ζώων και ζώων συντοφιάς. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί οτι εκπονείται μια αξιόλογη προσπάθεια απο οικολογικές οργανώσεις και εκστρατείες για να πάψει το φαινόμενο αυτό. Για να καταφέρω να παρουσιάσω φωτογραφικά τα όσα προανέφερα, αποφάσισα να χρησιμοποιήσω το κινητό μου τηλέφωνο ως καταγραφικό μέσον, καθότι αποτελεί ένα απαραίτητο τεχνολογικό εργαλείο με άπειρες εφαρμογές στην καθημερινότητα μας, οπότε και το επέλεξα ως τον πλέον κατάλληλο εξοπλισμό για το συγκεκριμένο σκοπό. Ο παραλληλισμός των φωτογραφιών μου παρουσιάζει δύο εικονικές πραγματικότητες κατά κύριο λόγο αντιφατικές ως προς το περιεχόμενο τους. Η πρώτη εικόνα περιγράφει την καθολική αλήθεια που διδαχθήκαμε ως προς τι αποτελείται ένα φυσικό περιβάλλον, ενώ στη δεύτερη προβάλλει τη σημερινή οντότητα της αλήθειας αυτής και αντιστρόφως ανάλογα. Η ενασχόληση μου με το παρόν θέμα με οδηγεί στο συμπέρασμα ότι απαιτείται από την ανθρωπότητα μια πιο συνειδητοποιημένη παρατήρηση της παρούσας κατάστασης για να αυξηθεί η ευαισθητικοποίηση της ως προς το σεβασμό στη φύση, σε κάθε λογής όντα και στη ζωή γενικότερα.
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
Αναστασία Λαγουδάκη
Ήσουν το όνομα μου… Γιαγιά μια τόσο συνηθισμένη λέξη, τι γίνεται όμως όταν μέσα σου έχει αντικατασταθεί με όλες τις λέξεις του κόσμου; Όταν για σένα είναι μάνα, γιαγιά, αδελφή, δασκάλα, στήριγμα… Όταν είναι ο πρώτος άνθρωπος που σκέφτεσαι ότι χάνεις και στη σκέψη αυτή δεν μπορείς να ζήσεις. Όλα αυτά τα συναισθήματα για μένα ΕΣΥ…! Η ζωή σου, ζωή μου… Η καθημερινότητα σου, καθημερινότητα μου.. Η εικόνα σου μια ζωή δίπλα μου, πλέον σε βλέπω όσο συχνά θα ήθελα, γιατί δεν σε αναγνωρίζω… Ψάχνω τα σημάδια που θα μου μαρτυρίσουν ότι είσαι εσύ… Σου μιλάω για την ζωη μου που άλλοτε τρελαινόσουν να σχολιάζεις, τους κρυφούς μου έρωτες που μόνο εσύ ήξερες, αλλά εσύ απλά με κοιτάς χωρίς να με αναγνωρίζεις, με αυτά τα καταπράσινα μάτια που μου ραγίζουν την καρδιά… Γι αυτό δεν έρχομαι… Δεν αντέχω να αντικρίζω την εικόνα σου, ψάχνω τρόπους να σε γυρίσω πίσω αλλά ήδη είσαι πολύ μακριά. Θέλησα να ψάξω την ζωή σου αυτή τη μεγάλη μα πικρή ζωή που έζησες, ίσως έτσι πάρω τις απαντήσεις στα ερωτηματικά που με βασανίζουν. Να συμπληρώσω το παζλ μέσα μου, να βρω την γαλήνη που αποζητούσες εσύ… Όσο εμβαθύνω και προσπαθώ να ολοκλήρωσω την ιστορία στο μυαλό μου, τόσο πιο πολύ με πονάει. Πιστευώ πως θα έχω κάτι δικό σου και δικό μου, κάτι από σένα... Έτσι θα είσαι πάντα εδώ…
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
Ελευθέριος Μαριδάκης
Learning to say antio “Ο καρκίνος είναι η μοναδική αρρώστια στον κόσμο χωρίς μύθο” αναφέρει η Σούζαν Σόνταγκ στο βιβλίο της «Η νόσος ως μεταφο ρά». Είναι έτσι άραγε; Το γεγονός ότι οι άνθρωποι διστάζουν να πουν το όνομά του και λένε «η παλιαρρώστια», «το ξορκισμένο», «η επάρατος», «το κακό», δείχνει ότι κάτι ξεχωριστό έχει ο καρκίνος. Ο τρόμος που ο ασθενής βιώνει, γεννά την προκατάληψη της ανωνυμίας της αρρώστιας. Η ευχή να έχει μακροχρόνια μάχη έρχεται σε αντίθεση με τον τρομερό πόνο που συνεπάγεται αυτή, σε αντιδιαστολή με την σύντομη μάχη και λιγότερη διάρκεια ζωής του. Οι γέφυρες που πρέπει να διαβούν τα μέλη της οικογένειας, τα συντρίμμια που αφήνει πίσω η απώλεια των οικείων μας, τα κουτιά της απομόνωσης αυτών που μένουν πίσω, τον χρόνο που ξεφτίζει και χάνεται χωρίς να έχει σημασία ο αριθμός που έχουμε ορίσει οι άνθρωποι για τον καθορισμό του, το μικρό σαν αγκάθι κύτταρο που μεγαλώνει και μεγαλώνει, το φθαρτό, το εύπλαστο της ύλης κ.α. αρχίζουν να αποκτούν συνειδητότητα (από όλους). Η ασθένεια, ο θάνατος, η απώλεια του πατέρα, ο πόνος, γνώριμα συναισθήματα για μένα από την παιδική ηλικία συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να μου προκαλούν δέος και να με γεμίζουν με ερωτήματα, ερωτήματα που ανασύρονται με κάθε διάγνωση ενός νέου ασθενή και που επιχειρώ να τα αποτυπώσω με αυτή την αλληγορία εικόνων. Η απάντηση αυτών των προβληματισμών αφορά τ ον καθένα μας και θα βοηθήσει να μάθουμε όχι μόνο για τον πόνο, την απώλεια λόγω του θανάτου αλλά και για την ίδια τη Ζωή... «Και τώρα ήρθε η ώρα να πάρουμε ο καθένας τον δρόμο του: Εγώ, στο θάνατο. Εσείς, στη ζωή. Ποιος απ’ τους δυο είναι ο καλύτερος, το ξέρουν μόνο οι Θεοί» - Σωκράτης
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
Αντρέας Μελαδάκης
Βόρειος άξονας Λόγω δουλειάς βρίσκομαι συνεχώς σε κίνηση μεταξύ των μεγάλων πόλεων της Κρήτης ο βόρειος οδικός άξονας είναι ένα μέρος που αναγκαστικά περνάω πολύ χρόνο από την ζωή μου. Κινούμενος μέσα στο δρόμο αντιλαμβάνομαι τον κόσμο φωτογραφικά, όπως εναλλάσσονται οι σκηνές βλέπω εικόνες που μου φέρουν στην μνήμη φωτογραφίες μεγάλων δασκάλων και αγαπημένων φωτογράφων, πολλές είναι οι φορές που σταματάω για να αποτυπώσω κάτι που μου τραβά το ενδιαφέρον, ο χρόνος είναι λίγος μα η αγάπη για τη φωτογραφία μεγάλη. Διάλεξα αυτό το project όχι τόσο γιατί ήθελα να δείξω τον δρόμο, μα πιο πολύ για να θέσω τα όρια αυτής της φωτογραφικής αναζήτησης, όλες οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες πάνω ή διπλά στον βόρειο οδικό άξονα Κρήτης
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
Νίκη Πετράκη
Σκόνες της μνήμης Στις φωτογραφίες βιβλίων προσπαθώ να αποφύγω να αποτυπώσω τις προφανείς όψεις ενός βιβλίου. Επιθυμώ να δώσω μορφή σε αναμνήσεις και εντυπώσεις που ανασύρονται από την προσωπική μου ιστορία, ή έχουν μια ακαθόριστη προέλευση. Μέσα στις σελίδες αναδύονται, αναπάντεχα, αινιγματικές εικόνες, ως τελετουργία ενός υπαρκτού μυστηρίου της μνήμης.
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
Δήμητρα Σταθοπούλου
Off season Είναι συγκινητική η συνεχής προσπάθεια του ανθρώπου να εξασφαλίσει στον ίδιο και σε αυτούς που αγαπάει ιδανικές συνθήκες κατοίκησης. Το αποτύπωμα αυτής της προσπάθειας είναι πιο εύκολα ορατό όταν το καλοκαίρι τελειώσει και οι άνθρωποι έχουν φύγει. Μια παρατημένη καρέκλα, ένα κλειστό τροχόσπιτο, ο αποθηκευμένος εξοπλισμός της παραλίας, όλα αυτά μιλούν για την αγωνιώδη αναζήτηση της ανθρώπινης ευτυχίας στην κατοίκηση. Η κατοίκηση λαμβάνει χώρα σε τόπο και όχι σε έναν γενικευμένο και απροσδιόριστο χώρο. Ενα δένδρο, ένα κτήριο, μια φυσική διαμόρφωση του περιβάλλοντος καθιστούν τον γενικευμένο χώρο σε τόπο. Ο άνθρωπος κατοικεί σε τόπους, έχει ανάγκη να τους διαμορφώσει, να τους κάνει δικούς του. Το αποτύπωμα αυτής της προσπάθειας που είναι διαρκής και άκαρπη μαζί, μια και πάντα θα είμαστε περαστικοί από αυτό τον κόσμο, δίνει το έναυσμα γι αυτή τη φωτογραφική αποτύπωση. Την αποτύπωση του ανέφικτου αλλά και συγχρόνως τόσο αναγκαίου για τον άνθρωπο, αισθήματος της οικειότητας, της ασφάλειας και εν τέλει της ευτυχίας. Η μνήμη κατοίκησης έρχεται να συγκριθεί δραματικά με τη μνήμη Παραδείσου που έχουμε όλοι μέσα μας.
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
Αναστασία Τζιγκουνάκη
Οπτική φυγή / Visual escape Κάθε πρόκληση του οπτικού πεδίου μου μετατρέπεται σε φωτογραφική καταγραφή. Ανατρέχοντας διαπιστώνω να σημειώνω την φυγή, την αναμονή, την έλλειψη, τους υπαινιγμούς και τους εγκλωβισμούς της βίας, όλα λίγο πριν η λίγο μετά από το αναμενόμενο συμβάν, όλα με υποπίπτουσα αντίθεση σε νιοστή απειροελάχιστη. Δραπετεύοντας από τον εαυτό μου, τον ξαναβρίσκω φωτοφράχτη παρατηρητή του άλλου.
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
Ελένη Τζουγανάκη
People I have met Παρατηρώντας τις μορφές και τις εκφράσεις των ανθρώπων γεννήθηκε μέσα μου η επιθυμία να τις καταγράψω με το φακό μου. Κάθε άνθρωπος αποτελεί μια ξεχωριστή μορφή και έχει να μας πει μια μοναδική ιστορία ζωής. Τέτοιες ιστορίες μου αφηγήθηκαν οι άνθρωποι που γνώρισα κατά τη διάρκεια ενός φωτογραφικού ταξιδιού, που πραγματοποιήθηκε στο Ρέθυμνο το χειμώνα του 2018. Το φωτογραφικό αυτό project με βοήθησε να τους πλησιάσω, να μιλήσω μαζί τους, να μάθω την καθημερινότητα, τα συναισθήματα, την αγωνία τους φόβους και την αβεβαιότητα για το μέλλον. Γνώρισα και γνωρίζω ανθρώπους και έτσι μαθαίνω εμένα. Τους προσκάλεσα, άλλοτε να καθίσουν στην καρέκλα και άλλοτε τους παρότρυνα να είναι όρθιοι. Όλοι ανταποκρίθηκαν με μεγάλη χαρά, με βλέμμα που δεν φοβούνται να με κοιτάξουν στα μάτια, δείχνοντας μου περισσότερα από αυτά που θέλουν να μου πουν… Τελικά δεν ήταν δύσκολο να πλησιάσω τους ανθρώπους κι ας με φόβιζε τόσο. Το δύσκολο είναι να αντιμετωπίσεις τα στερεότυπα της κλειστής κοινωνίας που ζούμε. Ίσως ο σκοπός όσων κάνουμε, είναι να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας, με κάποιο τρόπο κάθε φορά.
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
Άννα Χρονάκη
Ρυτίδες της πόλης (Wrinkles of a city) Ο Λάκκος και η Αγία Τριάδα, δυο απείθαρχες κοινωνικές νησίδες στο κέντρο του Ηρακλείου με κοινή μοίρα, συνδέονται μεταξύ τους με το διάταγμα «περί Χαμαιτυπείων» της Κρητικής πολιτείας, που επέβαλε την γεωγραφική συγκέντρωση των πορνείων σε οροθετημένους χώρους. Η οδός Σπιναλόγκας στο Λάκκος μέχρι το 1967, ήταν η οδός των πορνείων, της μαγκιάς και του ρεμπέτικου με την ταβέρνα του Κατσαρού να δεσπόζει, ενώ ταυτόχρονα γύρω από αυτήν υπήρχαν άνθρωποι που ζούσαν κανονικές ζωές και είχαν άλλες ασχολίες. Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923, η Αγία Τριάδα ή Κιζίλ Τάμπια στέγασε τους Μικρασιάτες πρόσφυγες και αργότερα τους σταφιδεργάτες και τις σταφιδεργάτριες, διατηρώντας το χαρακτήρα μιας εργατικής φτωχογειτονιάς. Σήμερα αυτές οι περιοχές αποτελούν μια αντίθεση σε σχέση με το σύγχρονο πρόσωπο της πόλης, εξακολουθούν να είναι υποβαθμισμένες και εγκαταλελειμμένες, αλλά διατηρούν ένα ιδιαίτερο χρώμα με τα στενά σοκάκια και τα παλιά σπίτια να βρίσκονται υπό την απειλή της ανάπλασης. Με φόντο τους φθαρμένους τοίχους που μαρτυρούν την επιβαρυμένη ιστορία του τόπου, επιχειρείται η χαρτογράφηση της νέας ανθρωπογεωγραφίας των δύο περιοχών μεσα απο τη σύνδεση του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος του τόπου.
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
Ευχαριστούμε πολύ Τον Δήμο Ρεθύμνου και την αντιδήμαρχο Πολιτισμού Πέπη Μπιρλιράκη, τον Στέλιο Σαμψών και τον Μανώλη Σκεβάκη από το Κέντρο Νέων, την κυρία Ματθαίου απο το Σπίτι του Πολιτισμού, Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης και ιδιαίτερα την διευθύντρια κυρία Μαρία Μαραγκού και την Κατερίνα Κουγιουμτζόγλου. Και τους Χαράλαμπο Κυδωνάκη, Πάσκουα Βοργιά, τον Κοσμά Σταθόπουλο, τον Βαγγέλη Τάτση και τον Αντρέα Πλιάτσικα. Το βιβλίο αυτό πραγματοποιήθηκε με τις δουλειές που προέκυψαν από το workshop «New Documents» με τον Παύλο Φυσάκη στο Ρέθυμνο Κρήτης στα πλαίσια του medphoto festival 2017-2018. Σχεδιασμός έκδοσης: Ιωάννης Μαρκάκης (Somethink*)
189
190