Duurzaamheid Op zoek naar bouwgoud in de stad

Materialen hergebruiken is een mindset

Urban mining is een onderdeel van onze algemene visie rond duurzaamheid en innovatie. We integreren nu al zoveel mogelijk circulaire materialen in onze bouwprojecten.

bouwgoud Op zoek naar in de stad

In Vlaanderen alleen al produceert de bouwsector 15 miljoen ton bouw- en sloopafval per jaar.

Dat is niet niks, zeker niet als je weet dat dit het equivalent is van ongeveer 40 gesloopte Empire State Buildings. Die gigantische berg afval is een potentiële goudmijn aan herbruikbare grondstoffen en materialen. Het is dus geen verrassing dat steeds meer architecten, ingenieurs, ondernemers en projectontwikkelaars interesse tonen in urban mining. Urban mining betekent dat we grondstoffen en materialen ontginnen uit bouw- en sloopafval in de steden, om daarna in te zetten voor de bouw van nieuwe projecten. Dat kan gaan over verschillende soorten materialen: elektronica, hout of metaal, maar ook aarde die we uitgraven bij nieuwe projecten. Alleen al in Brussel wordt er per jaar 2 miljoen ton aarde uitgegraven. Die aarde kunnen we transformeren in leempleister om muren mee af te werken of stampleem om vloeren en niet-dragende binnenwanden te maken. Geen nieuw fenomeen, al deze materialen gebruikten we vroeger ook al, maar verloren we uit het oog. Nochtans zijn ze erg nuttig: dit soort aarde wordt geperst en niet gebakken, waardoor we geen fossiele brandstoffen nodig hebben om de grondstof te transformeren. Dubbel duurzaam!

— Prijskaartje De reden waarom veel bedrijven nog niet helemaal mee zijn met die circulaire mindset is deels

Urban mining

Voor ons project Burenberg in Leuven werkten we samen met Atelier Circuler vzw. Deze Leuvense vereniging recupereert herbruikbare materialen uit stedelijke gebouwen in het kader van hun ‘urban mining’-project. Ze demonteren en ontginnen deze materialen alvorens de gebouwen gesloopt of gerenoveerd worden. De ontgonnen materialen worden vervolgens te koop aangeboden via Materialenbank Leuven, of krijgen een nieuwe bestemming via andere projecten.

'Als ondernemer is het belangrijk om nu al op de trein te springen.

Recycleren kan je leren

Oude gebouwen beschouwen we als een bron voor nieuwe grondstoffen. Niet gemakkelijk, maar een uitdaging die we steeds meer aangaan.

te wijten aan de prijs. Nieuwbouwmaterialen worden in grote hoeveelheden geproduceerd en zijn dus goedkoper, maar daar komt stilaan verandering in. De grondstoffen die nodig zijn om die materialen te maken, worden steeds duurder waardoor recupmaterialen meer in beeld komen. Dat is een positieve evolutie! Daarnaast is het bijzonder interessant voor onze economie om lokale materialen te recupereren en herwaarderen. Vaak worden materialen gehaald uit verre landen zoals China of India, maar daar heeft onze economie zeer weinig aan. Bovendien genereren we op die manier onnodig transport en wordt er afval geproduceerd dat we ook weer ergens kwijt moeten.

— Struikelblok Een nieuw hoogwaardig materiaal maken met een restproduct is sowieso een uitdaging. Er zijn al bedrijven die onderzoeken hoe ze uit betonpuin een hoogwaardig beton kunnen produceren. Maar, daar zijn certificaten voor nodig. Die zijn niet makkelijk te verkrijgen met gerecycleerd materiaal, omdat de herkomst niet altijd duidelijk is. Ook het volume dat we hergebruiken is vaak niet in overeenstemming met wat we nodig hebben voor een nieuw project. De kleinschaligheid is vandaag nog een hinderpaal, maar daar komt zeker verandering in. Steeds meer mensen vergaren kennis over dit onderwerp en beetje bij beetje gaan bedrijven op één lijn komen te staan wat tot succesvolle samenwerkingen zal leiden.

— Wetgevend kader De rol van de overheid valt hier niet te onderschatten. Zo’n 15% van de markt bestaat uit openbare aanbestedingen, een behoorlijk percentage. Daardoor kunnen zij een bepaalde invloed hebben op de vastgoedwereld en een duwtje geven in de goede richting.

'Urban mining gebeurt vandaag al op lokaal vlak en dat is een mooi begin.

Gelukkig zijn er al initiatieven uit verschillende hoeken. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is bijvoorbeeld een voortrekker. Zij hebben een heel traject uitgezet waarbij ze vanuit bewustwording zijn overgegaan naar experimenteren en nu stilaan uitkomen op een wetgevend kader waarin het niet meer mogelijk is om zomaar gebouwen te slopen. Ook in Brugge staan ze bepaalde materialen niet meer toe, omdat ze moeilijk te recycleren of hergebruiken zijn. Het gebeurt dus zeker al op lokaal vlak en dat is een mooi begin. Als ondernemer is het belangrijk om nu al op de trein te springen, na te denken over de volgende stappen en op kleinere schaal mee te werken aan dergelijke duurzame projecten.

— De toekomst tegemoet We kijken optimistisch naar de toekomst en hopen dat er binnen 10 jaar een aantal maatregelen genomen zijn die het proces van urban mining vergemakkelijken. Zowel voor het ontginnen van grondstoffen als het effectief hergebruiken van materialen in nieuwbouwprojecten. De huidige CO2-impact van de bouwsector verplicht ons ertoe en het gaat ons helpen om de klimaatdoelstellingen makkelijker te halen. Wat vandaag een uitzondering is, kan binnen 10 jaar de norm zijn.