ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
Daw Software Daw Software θα λέγαμε ότι είναι το λογισμικό το οποίο είναι βασισμένο σε DAW υπολογιστή και περιβάλλεται από κάποια βασικά στοιχεία όπως έναν υπολογιστή μια κάρτα ήχου ή ένα audio interface. To DAW Software ελέγχει όλα τα σχετικά εξαρτήματα υλικού και παρέχει ένα interface που επιτρέπει την εγγραφή, την επεξεργασία και την αναπαραγωγή.
Τα DAW Software διαθέτουν εκτεταμένες δυνατότητες εγγραφής, επεξεργασίας και αναπαραγωγής (μερικά έχουν ακόμη και λειτουργίες που σχετίζονται με βίντεο). Για παράδειγμα μπορούν να προσφέρουν απεριόριστα κανάλια εγγραφής, πολυφωνία και εικονικά όργανα (VST Instruments) ή δείγματα (Samples) που θα χρησιμοποιηθούν για την εγγραφή μουσικής. Τα DAW Software’s μπορούν επίσης να παρέχουν μια ευρεία ποικιλία επεξεργασίας, μίξης κτλ προσφέροντας μια πλειάδα από διάφορα effects και plug in όπου σε φυσική μορφή θα χρειαζόμασταν ένα αρκετά μεγάλο χώρο Control, αρκετά χρήματα για την απόκτησή τους, μεγάλα desktop εργασίας για την τοποθέτηση τους κτλ.
Τα απλά DAW Software που βασίζονται σε smartphone ονομάζονται Mobile Audio Workstation (MAW) και χρησιμοποιούνται (για παράδειγμα) από τους δημοσιογράφους για την εγγραφή και την επεξεργασία σε τοποθεσία. Πολλά πωλούνται σε καταστήματα εφαρμογών, όπως το iOS App Store ή το Google Play.
Ρίχνοντας μια ειδικότερη ματιά θα παρατηρήσουμε ότι τα DAW Software’s έχουν την λογική ενός πολυκάναλου εγγραφέα ταινίας με όλες εκείνες τις λειτουργίες που διευκολύνουν την καταγραφή και επεξεργασία του ψηφιακού πλέον ήχου έχοντας μια τυποποιημένη διάταξη η οποία περιλαμβάνει transport controls (play, stop, rew, ff, rec) track controls, mixer όπως επίσης απεικόνιση της κυματομορφής. Η προσομοίωση τους
116
ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΗΧΟΥ
(στις λειτουργικές διεργασίες μόνο) με τα πολυκάναλα ταινίας φαίνεται και από το γεγονός ότι εμμένουν ακόμα στον όρο “track” παρόλο που δεν υπάρχει φυσική διαδρομή όπως υπήρχε στην εποχή της εγγραφής με ταινία. Η πολυκάναλη μορφή τους υποστηρίζει λειτουργίες πολλαπλών tracks ταυτόχρονα. Όπως για παράδειγμα μια κονσόλα μίξης , κάθε tracks έχει συνήθως όλα εκείνα τα στοιχεία που βοηθούν τον χρήστη να επεξεργαστεί το κανάλι ρυθμίζοντας Volume, EQ, pan κτλ. Επιτρέπουν την ολοκληρωτική επέμβαση στην κυματομορφή κάθε καναλιού προς επεξεργασία όπως επιθυμούμε. Για παράδειγμα μια από τις πιο επίπονες διεργασίες την εποχή της ταινίας , ήταν η κοπή της και η επικόλληση της σε άλλο σημείο (μια μορφή editing της εποχής θα λέγαμε) φάνταζε “επιστήμη” και η αλήθεια είναι ότι χρειάζονταν μεγάλη ικανότητα. Σήμερα κάτι τέτοιο θεωρείται δουλειά μόνο λίγων δευτερολέπτων!!! Τα DAW Software’s λειτουργούν εν μέσω μιας αλυσίδας μηχανημάτων/προϊόντων όπως αναφέραμε πιο πάνω όπου μερικά από αυτά είναι τα εξής: • DAW Desktop Recorder Computer (όπου αναλύσαμε πιο πάνω) • Audio Interface’s/Sound Card • Midi Controllers
• External DSP Card effects
• Samplers (Hardware - Software) • Multi-tracks Music Program’s
Κατά την χρήση και επεξεργασία μιας πολυκάναλης εγγραφής δια μέσου ενός DAW Software συναντάμε αρκετές διεργασίες οι οποίες έχουν παγιωθεί και αποτελούν κοινή βάση “εργαλείων” οποιουδήποτε μουσικού προγράμματος. Μερικά εξ αυτών είναι τα παρακάτω: • Audio Drivers Protocol’s (ASIO, WDM κτλ) • Latency (@ 10ms, 3ms κτλ)
• File formats (wav, wma κτλ)
• Sample Rate (44.1kHz, 48kHz κτλ)
• Bit Rate 16-bit, 24-bit, 32 float κτλ)
• Interchange Format & Compatibility (ΟMF, Open TL κτλ) • Real Time Effect (Plug in κτλ.)
• VST Instruments (virtual όργανα κτλ) • Mixdown (τελικό lay out κτλ)
117
DAW SOFTWARE
Στο κεφάλαιο αυτό θα ασχοληθούμε με λεπτομέρεια τόσο στην ιστορική διαδρομή αλλά και στις τεχνικές λεπτομέρειες των πιο δημοφιλών και επικρατέστερων DAW Software’s που κυκλοφορούν σήμερα. Αξιοσημείωτο είναι ότι αρκετά από αυτά παρότι δεν ανήκουν στην “elite” συνυπάρχουν με την διαφορετικότητα που τα χαρακτηρίζει και ανήκουν από το entry level του digital recording μέχρι το επαγγελματικό επίπεδο.
6.1. Magix: Acid
Το ACID Pro (Σχήμα 6.1) αρχικά ονομάστηκε "ACID pH1" και κυκλοφόρησε επισήμως από την Sonic Foundry, η οποία αργότερα συγχωνεύθηκε στη Sony για να δημιουργήσει το Sony Creative Software.Το ACID Pro χρησιμοποιεί Acid Loops (που σημαίνει ότι περιέχουν πληροφορίες για τον ρυθμό αλλά και pitch transposition) τα οποία απεικονίζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργήσουν music tracks. Τα δείγματα CD Acidized loop CD είναι διαθέσιμα από τη Sony, καθώς και από εταιρείες τρίτων. Σε σχέση με τα άλλα εξελιγμένα DAW το ACID δεν είναι ένα εννιαίο πρόγραμμα αλλά ορίζει επι της ουσίας μια οικογένεια που καλύπτει ένα σημαντικό εύρος χαρακτηριστικών. Στις 20 Μαΐου 2016 η Sony ανακοίνωσε ότι θα πουλήσει το μεγαλύτερο μέρος της σουίτας δημιουργικού λογισμικού, συμπεριλαμβανο-
Σχήμα 6.1 ACID by MAGIX.
118
ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΗΧΟΥ
μένης της ACID Pro, στην Magix Software GmbH. Παρόλο που δεν έχει γίνει καμία επίσημη ανακοίνωση, η Magix δήλωσε δημοσίως, μέσω των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης και δικτύωσης, ότι αυτή τη στιγμή εργάζεται πάνω στο ACID Pro 8.
Το ACID κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1998 ως ένα βασικό loop music sequencer, όπου κάποιος θα μπορούσε απλώς να κάνει ένα drag & drop ενός loop αρχείου του Acid (για παράδειγμα τύμπανα ή μία loop μπάσσου) σε ένα κανάλι του Acid και αυτή η loop θα προσαρμοζόταν αυτόματα στο ρυθμό και την τονικότητα του τραγουδιού χωρίς να υποστεί καμία ηχητική αλλοίωση. Έγινε πολύ δημοφιλής στους συνθέτες, τους παραγωγούς και τους DJs στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000, που ενδιαφέρονταν να δημιουργήσουν πλήρεις συνθέσεις και ενορχηστρώσεις, οι οποίες θα λειτουργούσαν με σχεδόν οποιοδήποτε ρυθμό ή τονικό οπλισμό, αφού οι loops που θα χρησιμοποιούσαν μπορούσαν να παραμετροποιηθούν αυτόματα. Για να επιτευχθεί αυτό, το Acid Pro της Sony χρησιμοποιούσε ειδικά προετοιμασμένα ή "Acidized" wave αρχεία τα οποία μπορούσαν να ετοιμαστούν χρησιμοποιώντας ένα εργαλείο επεξεργασίας ήχου όπως το Sony Sound Forge.
6.2. Tracktion Software: Waveform
Waveform είναι το νέο όνομα για το Tracktion που κυκλοφορούσε μέχρι πρότινος και αποτελεί ένα upstart για την εταιρεία. Από τα πρώτα πράγματα που θα πρέπει να αναφέρουμε είναι ότι οι διαφορές ανάμεσα στο Waveform που διαδέχτηκε το Tracktion 7 είναι απειροελάχιστες ( εκτός των 3D γραφικών) και θα πρέπει κανείς να προσπαθήσει αρκετά ώστε να τις βρει. Εξακολουθεί να επικεντρώνεται σε ένα interface μονής οθόνης όπου είναι μείζονος σημασίας για τις διεργασίες που μπορεί να κάνει, απεικονίζοντας μενού και πίνακες, δίνοντας πρόσβαση σε ότι θέλετε να κάνετε. Στο νέο Waveform (Σχήμα 6.2) έχει προστεθεί MIDI Chord Generator Plugin (trigger chords από μονές νότες), πολλαπλής χρήσης χρωματισμοί για το editing όπως επίσης και η προσθήκη Rasberry Pi support. Προσθήκες όπως η χρήση των παραθύρων του Mixer αλλά και του Midi Editor, λειτουργίες όπως το levels-panning, το mute-solo καθώς και η εισαγωγή plugin είναι αυτά που καθιστούν το νέο Waveform ένα σύγχρονο multi – panel DAW software.
Ένα ακόμα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του νέου Waveform είναι η νέα γεννήτρια μοτίβων στον τομέα του Midi προσφέροντας 4 modes pattern όπως: Arpeggio, Chords, Bassline και Melody. Σαν αποτέλεσμα των παραπάνω το Waveform αποτελεί μια νέα έκδοση ορόσημο που διαδέχεται ομαλά το Traction και μπορεί να είναι στα “υπόψιν” κάθε μουσικού παραγωγού.
119
DAW SOFTWARE
Σχήμα 6.2 Waveform.
6.3. Ardour
To Ardour (Σχήμα 6.3) είναι ένα DAW software ανοικτού κώδικα που κατασκευάστηκε σε περιβάλλον Linux. Με την έκδοση 4 είχε πάρει και την επίσημη υποστήριξη OSX ενώ δεν ήταν συμβατό μέχρι σήμερα με τα Windows κάτι που επετεύχθη με την νέα version 5. Οι αρχικές εκδόσεις στερούνταν την φινέτσα των πιο εμπορικών και ανταγωνιστικών του DAW ιδιαίτερα στους τομείς του αισθητικού σχεδιασμού με τις τελευταίες 2 εκδόσεις αρχή γενομένης με την V 4 και έπειτα στην έκδοση 5 έχει επιδείξει μεγάλη πρόοδο προσφέροντας αξιοπρεπές περιβάλλον καταγραφής και μίξης. Ενώ πρώτα λειτουργίες όπως η επεξεργασία, η κονσόλα μίξης και οι διάφορες άλλες προτιμήσεις ήταν αποτέλεσμα αρκετών ανοικτών καρτελών, σήμερα όλα αυτά συνδυάζονται σε ένα μόνο παράθυρο δίνοντας παράλληλα την δυνατότητα να αποσπαστούν σε έτερες οθόνες ή να τακτοποιηθούν όπως επιθυμεί ο χρήστης. Με τον νέο graphical tempo editor μπορούνε να έχουμε εύκολα και γρήγορα επιλογές αλλαγής tempo (change tempo).
Το νέο Ardour είναι αρκετά διαμορφωμένο σε σημείο όπου η μεταφορά ήχου οπουδήποτε αποτελεί μια εύκολη διαδικασία. Η έκδοση 5 φέρνει πλήρη γραφική απεικό-
120
ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΗΧΟΥ
Σχήμα 6.3 Ardour Softwre Ver. 5.
Σχήμα 6.4 Ardour Plugins.
174
ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΗΧΟΥ
νάδες Push 1 δόθηκαν στη συνέχεια σε σχολεία σε όλο τον κόσμο για να βοηθήσουν τα τα παιδιά και τους ενήλικες να εξερευνήσουν την ψηφιακή μουσική παραγωγή. Υπάρχει επίσης μια μεγάλη κοινότητα ηλεκτρονικών ιστολογιών, ομάδων χρηστών και ιστοσελίδων αφιερωμένων στην ανάπτυξη της κοινότητας χρηστών του Ableton Live. Μάλιστα η εταιρεία θέλοντας να συμβάλει ουσιαστικά στον τομέα της εκπαίδευσης, εξέδωσε από την version 8 εκδόσεις για εκπαιδευτικούς λόγους και τις οποίες εκδόσεις μετονόμασε ως EDU.
6.16. Fl Studio by Image Line
Το Fl Studio ( παλαιότερα γνωστό ως FruityLoops) είναι ένας ψηφιακός σταθμός ήχου (DAW) που αναπτύχθηκε από την Βελγική εταιρεία Image Line. Το FL Studio διέθετε ένα γραφικό user interface, βασισμένο σε ένα Pattern- based music sequencer. Το πρόγραμμα διατίθεται σε 4 εκδόσεις για τα windows συμπεριλαμβανομένων των Fruity Edition, Producer Edition, Bundle Signature και All Plugins Bundle. Η Image-Line προσφέρει δωρεάν ενημερώσεις για το πρόγραμμα, γεγονός που σημαίνει ότι οι πελάτες λαμβάνουν δωρεάν όλες τις μελλοντικές ενημερώσεις του λογισμικού. Το FL Studio Mobile αναπτύχθηκε και διατίθεται επίσης για
Σχήμα 6.56 Fruity Loops 1.0.
DAW SOFTWARE
175
συσκευές iPod Touch, iPhone, iPad και Android. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως VST Instruments σε άλλα workstation προγράμματα και επίσης λειτουργεί ως client ReWire. H ImageLine προσφέρει επίσης άλλα VST Instruments και εφαρμογές ήχου. Το FL Studio χρησιμοποιείται από τους hip hop και EDM DJ όπως Martin Garrix, Afrojack, Avicii, Zardonic, Boi-1da, Seven Lions ,9th Wonder, μεταξύ πολλών άλλων.
Η πρώτη έκδοση του FruityLoops (1.0.0) (Σχήμα 6.56) αναπτύχθηκε από τον Didier Dambrin για την Image Line και παρουσιάστηκε εν μέρει τον Δεκέμβριο του 1997. Η επίσημη κυκλοφορία του ήταν στις αρχές του 1998, όταν ήταν ακόμη μια τετρακάναλη μηχανή τυμπάνων MIDI.Ο Dambrin έγινε επικεφαλής αρχιτέκτονας λογισμικού για το πρόγραμμα και το πρόγραμμα υπέστη γρήγορα μια σειρά μεγάλων αναβαθμίσεων που το κατέστησαν έναν δημοφιλές και πολύπλοκο σταθμό ψηφιακού ήχου ( DAW). Το FL Studio έχει υποστεί δώδεκα σημαντικές ενημερώσεις από την έναρξή του μέχρι σήμερα. Από τον Ιούνιο του 2015, μια εκδοχή FL Studio που ήταν συμβατή με macOS κυκλοφόρησε σε πρωταρχικό στάδιο. Αυτή τη στιγμή διατίθεται μόνο σε εγγεγραμμένους χρήστες του FL Studio.
6.16.1. FL Studio Express
Η έκδοση αυτή επέτρεπε την επεξεργασία των βημάτων μόνο του sequencer και κατά κύριο λόγο ήταν κατάλληλη για την δημιουργία 64 step Loop. Κάθε pattern μπορούσε να αποτελείται από έναν απεριόριστο αριθμό οργάνων είτε sampling, native ή VST Instruments. Τα όργανα σε κάθε μοτίβο μπορούσαν να δρομολογηθούν με τα εργαλεία του mixer όσον αφορά το effects processing και τα effect που περιλάμβανε στην 10.0 version ήταν Delay, Delay Bank, EQUOo, Flangus, Love Philter, Vocoder, Parametric EQ & EQ2, Multiband Compressor, Spectroman, Stereo Enhancer, Wave Candy, Wave Shaper, and Soundgoodize. To FL Studio Εxpress καταργήθηκε μετά την έκδοση 10.0.
6.16.2. Fruity Edition
Η έκδοση αυτή επέτρεπε στους χρήστες να έχουν πρόσβαση στις playlist και στον piano roll και σε χαρακτηριστικά αυτοματισμού που επιτρέπουν ένα σύνθετο και εκτενή arranging και sequencing. Υπάρχει επίσης υποστήριξη VST/ReWIre έτσι ώστε το FL Studio να μπορεί να αποτελέσει εργαλείο και να χρησιμοποιηθεί με άλλα DAW όπως Cubase, Sonic Solutions, Logic και πολλά άλλα. Από την version 10.0 περιλαμβάνει το Simsynth Live synthesizer, το DrumSynth live percussion synthesizer, το DX10FM synthesizer και τα Wasp/Wasp XT synthesizers. Στην συγκεκριμένη έκδοση δεν υπήρχε δυνατότητα ηχογράφησης κάτι που δόθηκε σε επερχόμενη Version του FL Studio.
176
6.16.3. Producer Edition
ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΗΧΟΥ
Η έκδοση Producer περιλάμβανε όλα τα χαρακτηριστικά της Fruity Edition, καθώς και πλήρη καταγραφή για εσωτερικά και εξωτερικά εργαλεία ήχου και post production. Επέρεπε το σχηματισμό πινάκων με βάση το σημείο και την καμπύλη (που αναφέρονται ως "Automation Clips"). Οι προσθήκες περιλάμβαναν το Edison, το Slicex, τον Sytrus, το Maximus, το Vocodex και το Synthmaker. Πρόσφερε επίσης την προβολή κυματομορφών των κλιπ ήχου και τη δυνατότητα προσθήκης σημείων αναφοράς.
6.16.4. Signature Bundle
Αυτή η έκδοση περιλάμβανε την έκδοση Producer καθώς και μια σειρά από plugins όπως το Fruity Video player, το DirectWave Sampler, το Harmless, το NewTone, το Pitcher, το Gross Beat και το Hardcore κιθάρα εφέ.
6.16.5. Free Demo
Η ελεύθερη έκδοση επίδειξης περιείχε όλα τα χαρακτηριστικά του προγράμματος και τα περισσότερα πρόσθετα και επιτρέπει στους χρήστες να δημιουργούν project audio σε WAV, MIDI, MP3 και OGG. Ωστόσο, υπήρχαν πολλά μειονεκτήματα σε αυτή την έκδοση, καθώς τα έργα που αποθηκέυονταν στη λειτουργία επίδειξης μπορούσαν να ανοίξουν μόνο όταν είχαν εγγραφεί σε FL Studio και plugins. Επίσης, οι προεπιλογές οργάνων δεν μπορούσαν να αποθηκευτούν και η έξοδος ήχου ορισμένων οργάνων θα διακόπτονταν στιγμιαία κάθε λίγα λεπτά μέχρι να καταγραφεί το πρόγραμμα και τα plugins του.
6.16.6. Mobile
Στις 21 Ιουνίου 2011, η Image-Line κυκλοφόρησε το FL Studio Mobile για iOS και τον Απρίλιο του 2013 για το Android. Και οι δύο version υποστήριζαν τη δυνατότητα δημιουργίας multi-tracks projects σε κινητές συσκευές, όπως iPod Touch, iPhones, iPads, [5] Android 2.3.3 και υψηλότερα Smart Phones and Tablets.
6.16.7. Groove
Στις 2 Σεπτεμβρίου 2013, κυκλοφόρησε μια νέα αυτόνομη εφαρμογή για τα Windows 8. Πρόκειται για μια εφαρμογή στυλ Groovebox βελτιστοποιημένη για δημιουργία με βάση την touch – based music creation. Σε γενικές γραμμές οι τελευταίες version εξελίχθηκαν κάπως έτσι:
6.16.8. Version 9
Εισήγαγε υποστήριξη για επεξεργασία σε επίπεδο multi- core effects και βελτιωμένη υποστήριξη σε θέμα multi – core Instruments processing.
DAW SOFTWARE
6.16.9. Version 10
177
Κυκλοφόρησε στις 29 Μαρτίου 2011 και περιλάμβανε νέο project browser και βελτιωμένα κάποια bags του προγράμματος.