‘Ik fiets nog steeds met zijwieltjes’ WILCHERT VELDKAMP (52)
Kans_22_2016.indd 1
08-06-16 5:18 PM
2
KANS JUNI 2016
KANS NR.2 juni 2016
4
Lita, Johan en Arie weten hoe applaus je uit de goot kan tillen. 17 september: Kunst & Theater Gala.
COVER Wilchert Veldkamp
De idylle van Wilchert (52) stortte acht jaar geleden met zoveel geweld in elkaar, dat zijn hoofd het niet meer aankon. ‘Ik eindigde dronken en psychotisch onder bruggen. Nu weet ik: kwetsbaar zijn is niet erg. Laveloos, da’s pas erg.’
De knockout Wilchert is 45 en zijn ingenieursbureau draait op volle toeren. De zorg voor zijn terminale vader – ‘goede vader, goede vriend’ – neemt hij als vanzelfsprekend op zich. Wanneer die overlijdt, zit Wilchert stuk. Als ook zijn dochter zwanger blijkt, knapt het. ‘Ze was dertien, verkeerde vrienden. Is het mijn schuld? Was ik te druk? Misschien. Maar ik heb gedaan
Kans_22_2016.indd 2
Minder vluchtelingen naar Griekenland betekent niet minder problemen. Daarom blijft het Leger in Athene.
wat ik kon.’ Wilchert laat zich opnemen, hij heeft rust nodig. Dan verlaat zijn vrouw hem – hun droomhuis is verkocht voor hij er erg in heeft. Die derde klap blijkt de knockout. Onder de brug Wilchert wordt onder een brug in Maastricht vandaan getrokken, zijn dochter zoekt hem. Kleinzoon Milan is dan al zes. Hij aanvaardt de hulp en komt bij het Leger des Heils in Ugchelen terecht. Daar doet hij tegenwoordig klusjes, trots toont hij het kantoorgebouw dat hij bouwde. Zijn vader zei altijd: Wilchert kon een stekker vervangen voor-ie kon lopen. ‘Maar vergis je niet: een spijker in de muur slaan is geen garantie voor een gezonde geest. Ik fiets nog steeds met zijwieltjes.’ Trots toont hij foto’s van zijn dochter en kleinzoon. Het jochie straalt, opa geniet. ‘Dit is het allerbelangrijkste. Mijn dochter, mijn kleinzoon; we groeien weer samen. Mijn eindpunt? Durf ik niet te zeggen. Want ik weet hoe snel het mis kan gaan.’ Zie ook het videoportret op donateursportal.legerdesheils.nl/kans
12
De aanpak van het korps Kampen van het Leger is even inspirerend als onorthodox. ‘Wij geven ruimte aan anders zijn.’
18
BEELD COVER LINELLE DEUNK TEKST STEFAN KLEIN KOERKAMP
Amper bekomen van de verrassing trekt Wilchert een biertje open. De vandaag veertig geworden ingenieur kijkt naar zijn vrienden en familie in de achtertuin van zijn vrijstaande woning in Wapenveld – het is zijn suprise party en iedereen drinkt, barbecuet of duikt in het zwembad. Dit is het leven, concludeert hij met zijn vrouw. ‘Op mijn vijftigste ga ik minder werken. Doen we dit vaker.’ Tien jaar later slaapt Wilchert onder een brug over de Maas, met een liter wijn binnen handbereik. Het leven is vergankelijk, weet hij, inmiddels 52. ‘Een mens kan diep vallen. Maar ik mag weer opstaan. Want dit verdien ik niet.’
10
Simpel, doeltreffend en nieuw: gezinnen uit de buurt die elkaar helpen.
22
Een kijkje op de Matumaini School in Tanzania, kostschool voor gehandicapte en albino kinderen.
26
Unieke, door cliënten ontworpen t-shirts, vertellen hun levensverhaal.
08-06-16 5:18 PM
KANS JUNI 2016
10
3
4
12
18
Verder:
Kans_22_2016.indd 3
22
26
P26 Ga mee op het SPA-kamp P27 We zoeken nog collectanten! P28 Vallen en weer opstaan. Maar altijd op hoge hakken: Asha Oedaiaansingh.
08-06-16 5:18 PM
4
KANS JUNI 2016
Kunst & Theater Gala
Goot uit, spot aan
Elk jaar organiseert het Leger des Heils het Kunst & Theater Gala in de Heineken Music Hall – dit jaar op 17 september. Kern van het gala: acts van en door cliënten van het Leger. Kans zocht drie cliënten op die eerder al meededen. ‘Soms raak ik een snaar in mijn eigen ziel.’ BEELD MERLIJN DOOMERNIK
Kans_22_2016.indd 4
Muziek is zijn redding. Johan Poessé hoefde dan ook niet lang na te denken toen hij vorig jaar het verzoek kreeg op te treden in de Heineken Music Hall.
T
oen hij nog bij het Scheepvaartmuseum werkte, speelde Johan wel vaker voor groepen. Maar zoveel toeschouwers als op het Kunst & Theater Gala was hij niet gewend. ‘Een zee van mensen! Het waren er duizenden. Dat gaf zo’n kick!’ Ongeluk Johan groeide op in een muzikaal gezin en kreeg gitaarles vanaf zijn zevende. Maar toen hij in 1984 bij een ongeluk zijn ringvinger verloor, lukte gitaarspelen niet meer. ‘Het was de zwaarste periode in mijn leven. Ik raakte verslaafd, was helemaal de weg kwijt. Ik wilde wel weer op het juiste pad komen, maar dat lukte gewoon niet.’ Het Leger des Heils kon hem de structuur bieden die hij zo hard nodig had. En toen hij voor een vriend een gitaar repareerde, ontdekte hij dat hij de akkoorden kon pakken met zijn pink. ‘Ik heb me een halfjaar lang opgesloten in de badkamer, bij wijze van spreken dan hè. Totdat ik het weer kon. Sindsdien gaat er geen dag voorbij zonder muziek.’ Buiten spelen Soms vragen zijn buren: ‘Kom je buiten spelen?’ Dan zingen en spelen ze met z’n allen tot ’s avonds laat. Er zijn ook plannen om gitaarles te gaan geven. ‘Wat ik heb meegemaakt, kan ik verwerken met muziek. Soms raakt een melodie een snaar in mijn eigen ziel. Dat is zo gaaf, dan valt alles samen.’
08-06-16 5:18 PM
KANS JUNI 2016
5
‘ Wat ik heb meegemaakt, kan ik verwerken in mijn muziek’ TEKST SARAH LEERS
Kans_22_2016.indd 5
08-06-16 5:18 PM
6
KANS JUNI 2016
Op het moment dat Arie Jansen als dompteur op het podium stapt, gebeurt er iets. Normaal is hij bescheiden, stil. Maar nu, staand op de planken, in het felle licht, glijdt alle sores van hem af. Hij weet meteen: dit is een plek voor mij. TEKST STAN VAN HERPEN
‘Ik weet nu: als ik ergens voor ga, dan lukt het me’
H
ij praat opeens honderduit, het publiek lacht. Dat er een collega-cliënt in dat olifantenpak zit, is hij vergeten. ‘Ik bén de dompteur. Ze moeten nu naar míj luisteren.’ Lachend: ‘Dat is ook wel eens lekker.’ Koningin Beatrix zit in de zaal. Een maatje van Arie speelt de clown, en schiet bijna een stiekje in het gezicht van Hare Majesteit. Na afloop geven ze de koningin een hand. Arie, zelf ook niet zo groot: ‘Klein wijffie joh!’ Podiumdebuut Arie Jansen (51) bivakkeert al jaren bij opvanglocatie Hoeve La Salette van het Leger in Vogelwaarde, Zeeuws-Vlaanderen. Drank was altijd zijn grootste probleem. ‘Was hè, was. Ik heb met oud en nieuw mijn laatste twee blikjes gedronken.’ Het team van La Salette doet al jaren mee aan het landelijke Kunst & Theater Gala in de Heineken Music Hall. Sterker nog: La
Kans_22_2016.indd 6
Salette werd al vier keer eerste. Ze hadden een live-band bijvoorbeeld, en een modeshow met zelfgemaakte kleren. En die circusact dus, Arie’s podiumdebuut. Arie en begeleidster Monique staan aan de basis van dat succes. Monique heeft vaak het idee, Arie werkt het uit. Want hij is erg handig. ‘Een boek lezen, dat werkt bij mij niet. Maar laat me één keer zien hoe iets moet en ik vergeet het nooit meer.’ Zorg De act voor dit jaar houden ze voorlopig nog even geheim. Arie heeft de hoofdrol, maar er is één grote zorg: zijn gezondheid. Zuurstofgebrek, vochtophopingen, hartproblemen. Maar Arie belooft te knokken, hij móet erbij zijn. ‘Ik weet nu: als ik ergens voor ga, dan lukt het me. Dat hebben we met het gala al vaak genoeg laten zien.’ Tenslotte, Arie, zijn we nog wat vergeten? Grote grijns. ‘Een contract misschien? Nee joh. Geef mij maar een technisch baantje in een bejaardenhuis.’
08-06-16 5:18 PM
KANS JUNI 2016
Kans_22_2016.indd 7
7
08-06-16 5:18 PM
8
Kans_22_2016.indd 8
KANS JUNI 2016
08-06-16 5:18 PM
Uitnodiging
KANS JUNI 2016
9
Kom naar het altijd bijzondere Kunst & Theater Gala van het Leger des Heils! Op zaterdag 17 september in de Heineken Music Hall in Amsterdam. Toegang is gratis. Centraal staan de optredens van cliënten-talenten. Aanmelden kan tot 1 augustus met de antwoordkaart in het hart van deze Kans.
Lita Khaderoe (41) en Raoul Chiragali (32) traden vorig jaar op tijdens het gala met het Bollywoodnummer Jiya Re. ‘Spectaculair was het, met al die danseressen.’ TEKST ELLEN WEBER
‘Zingen houdt mijn stem jong’
‘L
eef je leven’, zingt de Indiase schone voor de hoofdpersoon, die in de Bollywoodfilm Jab Tak Hai Jaan nogal zuur door het leven gaat. Positief zijn, dat is ook het motto van de Surinaamse Lita. Een paar jaar geleden bestond haar wereld nog uit verkeerde vrienden en drank, en werd ze meegezogen in een neerwaartse spiraal. Ze had geen eigen woning en kwam bij de Amsterdamse opvanglocatie De Haven van het Leger terecht. ‘Ik was gesloten en trots, vond het lastig om hulp van het Leger te accepteren.’ Zingen maakt gelukkig Toen ze de verhalen van andere cliënten hoorde, besefte ze dat het duizend keer erger kan. ‘Ook kwam ik erachter dat zingen mij gelukkig maakt. Mijn begeleider
Kans_22_2016.indd 9
moedigde me aan om auditie te doen.’ ‘Zonder mijn vriend ben ik niet compleet. Als ik zing, heb ik de samenwerking met Raoul nodig’, zegt Lita, terwijl ze haar handen in elkaar vouwt. ‘Door de harmonie klinkt het mooier.’ Raoul, die al jaren synthesizer speelt, grapte altijd al over een optreden in de Heineken Music Hall. En dus deed het stel auditie. Ze wilden al bijna weglopen, toen ze hun naam hoorden. ‘We waren door!’ Opera Sinds het optreden worden ze vaker gevraagd voor Hindoestaanse bruiloften en feesten in tempels. Ze hopen op nog véél meer boekingen. ‘Als je iets wilt bereiken, heb je je eigen plek nodig’, ontdekte Lita, die inmiddels weer op zichzelf woont. ‘Ik voel me vrolijk zodra ik in mijn warme nest ben.’ Ze zingt de hele dag, van opera tot Indiase volksmuziek. ‘Zingen houdt mijn stem jong.’
08-06-16 5:18 PM
10
‘We blijven zo lang als nodig is’ In een groot aantal Europese landen staat het Leger des Heils vluchtelingen uit Syrië en andere brandhaarden bij. Met onderdak, voedsel, kleding en bijvoorbeeld juridische bijstand. Zo ook in Athene. De vluchtelingenstroom naar Griekenland mag dan flink zijn afgenomen, het Leger des Heils blijft er actief. Commissioners Hans en Marja van Vliet, leiders van het Leger des Heils in Nederland, Tsjechië en Slowakije, brachten een bezoek aan Athene.
D
TEKST STAN VAN HERPEN BEELD MATT CARDY/GETTY IMAGES
e commissioners bezochten met Hans van der Graaf (hoofd IOS) en Jan Noordijk van ReShare in april Athene. Hans van Vliet wilde met eigen ogen aanschouwen hoe de situatie daar is en hoe het Leger des Heils er zijn werk doet. Wat raakte hem het meest bij zijn bezoek? Zonder een moment van twijfel: de kinderen. ‘Die leven daar in een verkeerde wereld, in omstandigheden waar een kind niet aan blootgesteld zou moeten worden. Ze hebben nauwelijks tot geen toekomstperspectief. Het meest schrijnend vind ik dat er ouders zijn die uit pure ellende hun kind verkopen. Bij voorbeeld aan mensenhandelaars. Dat geeft aan hoe wanhopig de mensen kunnen zijn.’ Day Center Athene Het Leger is als internationale organisatie pas vijf jaar actief in Griekenland. De Nederlandse tak van het Leger des Heils vond vorig jaar dat er extra hulp geboden moest worden. ‘Met vier andere Europese landen hebben we besloten om gezamenlijk mensen en middelen in te zetten.’ Het Leger des Heils koos er bewust voor om zich niet op de Griekse eilanden te richten, daar waren al veel hulporganisaties actief. Veel vluchtelingen trekken sinds het najaar van 2015 naar de hoofdstad Athene. Afgelopen herfst opende het Leger
Kans_22_2016.indd 10
een zogeheten Day Center in hartje Athene. Op loopafstand van het Victoriaplein, waar veel vluchtelingen zich verzamelen. Daar is bijvoorbeeld internet, kleding en krijgen vluchtelingen informatie over speciale voorzieningen. Veranderende hulpvraag De aanpak van het Day Center verandert voortdurend, omdat de hulpvraag steeds verandert. Veel vluchtelingen zijn in afwachting van een mogelijke verplaatsing naar elders. En daarmee is hun overlevingsstrijd nog lang niet ten einde. Om nog maar een schrijnend voorbeeld te geven van actuele ellende: het Leger des Heils komt relatief veel jonge Syrische meisjes tegen in Athene die geen andere uitweg zien dan hun lichaam te verkopen voor seks om te kunnen overleven. ‘We proberen op dit moment in ieder geval enkelen van hen te helpen. Door ze tegen een kleine vergoeding voor ons te laten werken. Waardoor ze financieel niet meer afhankelijk zijn van inkomsten uit prostitutie. De komende tijd willen we de hulp aan deze groep verder gaan uitbreiden.’ Het Leger des Heils blijft in Athene, benadrukt Van Vliet. ‘We blijven noodhulp bieden zolang het nodig is, zolang er vluchtelingen zijn die met serieuze problemen kampen. De vluchtelingenkampen in en rondom Athene zijn nog lang niet verdwenen.’
08-06-16 5:18 PM
KANS JUNI 2016
Kijk op donateursportal.legerdesheils.nl/kans voor een filmpje over de hulp aan vluchtelingen in Griekenland en Italie.
11
Deze tekeningen zijn gemaakt door Shaharzad Hassan (8) uit Aleppo, Syrië. Hij verblijft sinds begin 2016 in een vluchtelingenkamp aan de Grieks-Macedonische grens.
In tenminste elf Europese landen is het Leger des Heils betrokken bij de hulp aan vluchtelingen. In Nederland runde het Leger tot voor kort opvanglocatie Crailoo bij Hilversum. Reshare, de organisatie van het Leger des Heils die verantwoordelijk is voor het hergebruik van kleding, zamelt kleding in
Kans_22_2016.indd 11
voor vluchtelingen in Nederland en andere Europese landen. Daarnaast zijn er veel kleine lokale initiatieven. Dat is het karakter van de hulp in veel andere landen: kleinschalig, persoonlijk en flexibel. Zoals in het Duitse Dresden, waar het Leger des Heils een
opvanglocatie runt voor veertig asielzoekers in een oude gymzaal van een school. Elke ruimte wordt er gebruikt, tot aan de badkamer toe, waar zes Syrische mannen onderdak vinden. Een majoor van het Leger des Heils in Duitsland sprak onlangs met een van hen. ‘Hij vertelde me hoe blij hij was
dat hij hier kon verblijven, na alle ontberingen. Ik keek om me heen, naar de krappe woonruimte en het totale gebrek aan privacy, en vroeg: “Waarom?” Ik weet zeker dat zijn onverwachte antwoord me nog lang zal bijblijven. “Jullie glimlachten en waren aardig tegen ons.”’
08-06-16 5:18 PM
12
KANS JUNI 2016
ELD MILAN GERRITSEN BE TEKST GALIËNE
Kans_22_2016.indd 12
IN KAMPEN GROEIT HET KORPSWERK
VERMEULEN
08-06-16 5:18 PM
KANS JUNI 2016
13
Kerken hebben de mooiste onderkomens, maar weinig gemeenschappen maken een kamertje vrij voor mensen die op straat komen te staan. Onbegrijpelijk, vindt Aalt Fikse. Samen met zijn vrouw Tertia leidt hij het groeiende korps Kampen van het Leger des Heils. ‘Af en toe moet je rebels durven zijn.’ erwijl hij vanaf het balkon in de kerkzaal naar beneden keek en de kansel zag glanzen in het zonlicht, kreeg korpsleider Aalt Fikse (47) een idee. Daar, aan de voet van het houten kruis aan de muur, zouden de pashokjes komen. En de honderd stoelen moesten plaatsmaken voor tientallen kledingrekjes en schoenenplateaus. Tot dat moment had de kerk een prominente plek in het gebouw. Hoge muren, een aula met goede akoestiek, dienstbaar aan twee uur per week samenzang. De winkel voor tweedehandskleding - dagelijks bereikbaar voor mensen die het praatje bij de kassa soms harder nodig hebben dan de goedkope broek - werd weggedrukt op de eerste verdieping. We draaien het om, zei Fikse tegen zichzelf. ‘Kleding en koffie krijgen ruimte, kerken doen we wel op een iets minder mooie plek.’
Niet bang te falen Doe niet te moeilijk, is het credo waarmee Aalt opgroeit op de boerderij van zijn ouders in Elburg, zo’n twintig kilometer onder Kampen. Dat drukt hij ook geregeld zijn medekorpsleden op het hart. Maak een plan, volg je hart, doe wat je hand vindt om te
Kans_22_2016.indd 13
08-06-16 5:18 PM
14
KANS JUNI 2016
Aalt Fikse
Kans_22_2016.indd 14
08-06-16 5:19 PM
KANS JUNI 2016
15
horen en grote kerkgebouwen op steenworp afstand van elkaar staan, is het opvallend dat het korps Kampen steeds meer bezoekers trekt. Hoe dat komt? Aalt Fikse heeft wel een vermoeden. Veel mensen die op zijn kerkdeur kloppen, hebben een verleden. Gescheiden, schulden, een verslaving of iets waarvoor ze zich schamen. Ze voldoen niet meer aan de geldende norm van de gemeenschap waarvan ze ooit deel uit maakten. ‘Wij geven ruimte aan anders zijn, én anders doen.’
Gebakken hamburgers Het ruikt deze ochtend naar gebakken hamburgers in de Inloop. Donderdag, klokslag 12 uur, tijd voor de Middag Pauze Dienst. Een samenkomst van drie kwartier met bijbel-lezen, bidden en zingen. Bedoeld voor mensen die behoefte hebben aan meer dan alleen een kopje koffie en een gesprek, licht mede-initiatiefneemster Jenny Westerhuis (68) toe. ‘Het wachten is op de broeder van de lofzangen’, grapt Reiny vanachter het aanrecht. Reiny liep altijd met messen op zak, was vaak onrustig. Maar nu bezoekt hij elke week de Middag Pauze Dienst en zit dan kalmpjes op de achterste rij, vertelt Jenny blij.
doen. En wees niet bang te falen. ‘Je kunt beter aanrommelen dan helemaal niks doen.’ De aanloop groeide de afgelopen jaren. Niet alleen tijdens de zondagse erediensten, vooral in de tweedehands kledingwinkel, de Inloop (het ontmoetingscentrum) en via zakelijke netwerken. Korps Kampen bestaat inmiddels uit de kerkelijke gemeenten Kampen, Emmeloord en Urk. In Genemuiden oriënteert de leiding zich op een pand voor doordeweekse inloopochtenden. In Wezep komt een gebouw voor een kledingwinkel en Inloop en gaat het Leger op termijn wellicht een korps stichten. In een hoek van het land waar veel inwoners al bij een christelijke gemeenschap
Kans_22_2016.indd 15
Jenny leerde meer flexibel te zijn sinds ze zich actief inzet als coördinator van het Diensten-Centrum, waar de Inloop onder valt. Alle nationaliteiten komen voorbij in de Inloop, elk mens met zijn eigen voorgeschiedenis. ‘Bah, christenhond!’, beet de Turkse Incigul haar ooit toe bij de eerste kennismaking. Jenny legde een arm om haar heen en antwoordde: ‘Maar ík hou van je.’ Ook vanochtend is Incigul niet in een vrolijke stemming. Ze moppert op de hamburgers, klaagt over vies bestek. ‘Daar zeg ik wat van, ik hoef me niet alles te laten welgevallen. Maar ze komt iedere week, dus ze voelt zich hier thuis.’
• De gemeente Kampen subsidieert de noodopvang van het korps jaarlijks met 20.000
euro.
• In 2015 maakten
26 mensen
gebruik van een tijdelijk onderkomen bij het korps Kampen. • 65 procent stroomde door naar reguliere opvangfaciliteiten, de rest vond onderdak bij familie of ging weer terug naar een eigen huis. • Voor 1 persoon kon geen passende woonruimte worden gevonden en liep hulp uiteindelijk op niks uit.
Ook Fikse had vanochtend een aanvaring. Hij deelt het even met Jenny in het voorbijgaan. ‘Ineens was ik het zat. Elke keer die roddels, dat slechte gepraat. Ik heb hem gezegd: “Als je niet ophoudt, ben je hier niet meer welkom.”’ Toen was het even stil ach-
08-06-16 5:19 PM
16
KANS JUNI 2016
Annette, vaste bezoeker van de Middag Pauze Dienst, laat al vijftig dagen de alcohol staan. ‘Als ze het honderd dagen volhoudt, organiseren we een ranjafeest’, belooft korpsleider Aalt Fikse.
ter de donkergelakte deur van het korpsgebouw. Fikse: ‘Maar duidelijk was het wel.’
Heils Angels “Zoek contact met degene van wie jij denkt dat hij het meest ver van God af staat”, luidde ooit het credo van William Booth, stichter van het Leger des Heils. Korps Kampen omarmt die woorden. Zo zocht een team vrijwilligers contact met de plaatselijke coffeeshop, om in gesprek te komen met jongeren die daar vaste klant zijn. Enkele jaren geleden hielden ze een kerstactie, samen met leden van de Hells Angels. Ze brachten
Kans_22_2016.indd 16
kerstpakketten langs bij mensen van wie het korps wist dat die het goed konden gebruiken. ‘Hells Angels en Heils Angels zij aan zij’, glimlacht Fikse. ‘Aan sommige voordeuren leverde dat een schrikreactie op. Maar dat hindert niet. Af en toe moet je een beetje rebels durven zijn.’
Vreselijk en dankbaar tegelijk De kiem van die houding ligt misschien wel in het jaar 2009. Op een woensdagochtend rook Aalt Fikse een sterke brandlucht. Op het nieuws hoorde hij dat in een woning vlakbij zijn huis ’s nachts brand uitgebroken was en vier van de zestien kinderen waren gestikt in de rook. ‘Ik had mijn uniform al aan. Ik dacht: ik ga even kijken, misschien kan ik helpen.’ Vanaf het fietspad zag hij hoe hulpverleners af en aan liepen. Er stopten meer mensen om te kijken, wildvreemden, die vragen stelden als: hoe kan God dit doen? Kinderen, waarom moeten juist zij sterven? Fikse: ‘Ik voerde geestelijke gesprekken,
08-06-16 5:19 PM
KANS JUNI 2016
gaf voorbijgangers woorden mee ter overdenking. Maar zelf werd ik ook geraakt. Dat bereidde het pad, denk ik achteraf.’ Later die dag belde de gemeente. Of hij nog slaapplekken had voor een vader, moeder en twaalf kinderen. ‘We hebben meteen de zolder ingericht. Daar kwamen ze aan, in diep verdriet. Ik heb de moeder omhelsd. We hielpen mee de uitvaart te verzorgen. Het was vreselijk en dankbaar om te doen tegelijk.’
Nieuwe armen Sindsdien biedt de verdieping met vijf appartementen bovenin het korpsgebouw vaker ruimte aan ontheemden. Een dakloze die in de winter achter het voetbalveld sliep in een zelfgemaakte tent, een bejaarde van 78 die alleen nog zijn auto had als onderkomen. Maar steeds vaker ook het gewone gezin, dat opeens met torenhoge schulden op straat is gezet. Nieuwe armen, noemt Fikse hen. ‘Door de crisis acuut in de problemen gekomen.’ Er waren momenten dat de korpsleiding daarop aangesproken werd: opvang gebeurt in tehuizen, de kerk zorgt voor geestelijk onderdak. ‘Onzin’, vindt Fikse. ‘Als je zegt dat de deur openstaat, handel er dan ook naar. De nieuwe groep armen hoort niet thuis in een crisisopvang waar zwaarverslaafden komen. Korpsen kunnen hen helpen door op een andere manier tegen opvang aan te kijken.’ Dat er ook wel eens misbruik wordt gemaakt van zijn goedheid, deert Fikse niet. Sommige cliënten komen met een Mercedes de voedselpakketten ophalen. En in het pashokje van de winkel verdwijnt geregeld een kledingstuk onder de kleren. ‘Als we het zien, benoemen we het natuurlijk. Maar we maken ons er niet te druk om. Ik doe goed, en kijk niet achterom.’
Meer informatie: legerdersheils.nl/korpskampen
Kans_22_2016.indd 17
Het was de bedoeling dat Khurram (31), als rechtgeaard telg van de familie, een fanatiek Talibanstrijder in Pakistan zou worden. Net als zijn vader. Hij groeide op tussen geweld en extreme opvattingen, maakte zich de regels van het moslimfundamentalisme eigen. ‘Ik werd erom geprezen, maar voelde nooit de voldoening die vrede kan geven.’ Een baan en een relatie brachten hem naar Nederland. In juli 2011 stond de politie op de stoep. Khurram zou hier illegaal verblijven; hij werd overgebracht naar de gevangenis. In korte tijd raakte hij alles kwijt: z’n woning, z’n werk, z’n vriendin. Maar niet zijn waardigheid. In de gevangenis bekeerde hij zich tot het christelijk geloof. ‘Eindelijk de blijmoedigheid waar ik al zo lang naar zocht.’ Een dag later werd hij plotseling vrijgelaten. Brug slaan naar moslims Na een korte zwerftocht vond Khurram onderdak bij het korps Kampen. Sindsdien draait hij volop mee in het korps als coördinator van de noodhulp, contactpersoon van de Voedselbank en is hij aanspreekpunt voor Syrische, Irakese, Turkse en
17
Poolse mensen. Het predicaat “illegaal” stelde hem lange tijd op de proef. Telkens wees de IND zijn aanvraag voor een verblijfsvergunning af; de overheid gelooft zijn bekering niet. Toch bewaart Khurram de rust. ‘Hier geloven mensen me wel. Het is bijzonder: bijna elke dag kookt er wel iemand voor me en komt eten brengen. Aalt Fikse is mijn geestelijk mentor. Ik leer vertrouwen, ik geloof dat het binnenkort goed komt.’ Zodra dat een feit is, wil Khurram de officiersopleiding gaan volgen van het Leger des Heils, om uiteindelijk een korps te kunnen leiden. ‘Ik wil een sleutelfiguur zijn voor Arabische christenen en een brug slaan naar moslims. Daar maakte ik al een begin mee. In gesprek met een moefti (een vooraanstaande Turkse imam) over de Koran bewonderde hij mijn respect voor zijn geloof en gaf me een handkus. Sindsdien word ik warm onthaald door de Turkse middenstand. Ik ben erg blij dat ik rust gevonden heb.’ Lees meer over Khurram in de Strijdkreet: issuu.com/legerdesheils/ docs/strijdkreet_3-2016
08-06-16 5:19 PM
18
Kans_22_2016.indd 18
KANS JUNI 2016
08-06-16 5:19 PM
KANS JUNI 2016
19
GEZIN IN DE BUURT:
Gezinnen die steun kunnen gebruiken, worden gekoppeld aan gezinnen die hulp willen bieden. Dat is het project Gezin in de Buurt in Amersfoort. De afgelopen twee jaar kwamen er al 25 matches tot stand. Simpel maar zo doeltreffend dat het Leger des Heils het idee naar de rest van Nederland wil brengen. TEKST FIEKE WALGREEN BEELD VALESCA VAN WAVEREN
tel je voor: je bent gevlucht uit Angola en woont nu in een rijtjeshuis met drie kinderen. Je hebt financiële problemen, maakt je zorgen om één van je kinderen die vaak naar het ziekenhuis moet en zelf zit je ook niet lekker in je vel. Naast de professionele hulpverlening, zou
Kans_22_2016.indd 19
je graag ook eens “gewoon” contact met mensen hebben. Samen theedrinken, eten en praten over de dagelijkse dingen bijvoorbeeld. Maar je kent nauwelijks iemand en zomaar op mensen afstappen op het schoolplein of in de straat vind je eng.
Extra steun en aanspraak José Luimes komt als werkbegeleider bij het Leger des Heils veel van dit soort voorbeelden
tegen en dat bracht haar op een idee. ‘Zou het niet mooi zijn als wij gezinnen die mensen willen helpen, koppelen aan mensen die behoefte hebben aan wat extra steun en aanspraak?’ Samen met Ina van Zwol van Stichting Present (organisatie die bemiddelt tussen vrijwilligers en vrijwilligerswerk) bedacht ze Gezin in de Buurt. Ze willen het project nu graag naar de rest van Nederland brengen.
08-06-16 5:19 PM
20
KANS JUNI 2016
Ze kijken goed welke gezinnen bij elkaar zouden passen. En na uitgebreide intakes en een eerste ontmoeting, waarbij beide gezinnen hun wensen uitspreken, is de match een feit. De gezinnen worden daarna een jaar lang begeleid door het Leger en Stichting Present.
Weinig verwachtingen De cliëntgezinnen kampen vaak met meerdere problemen, bijvoorbeeld op gebied van financiën, opvoeding, gezondheid of huiselijk geweld. Maar hun wensen zijn meestal niet ingewikkeld, weet José. ‘Ze hebben al professionele hulpverlening en zoeken dan juist gezelligheid; samen koken, een spelletje doen, af en toe samen op pad. Er zijn weinig verwachtingen. De gezinnen kijken zelf wat ze willen en kunnen geven. Soms is de hulp praktisch: mee naar het ziekenhuis, bijvoorbeeld. Een andere keer meer sociaal van aard. De gezinnen moeten het vooral leuk hebben met elkaar.’ Het project past mooi bij de ambities van het kabinet-Rutte II, om van Nederland een participatiesamenleving te maken. Met zorg dichtbij mensen en door mensen uit de eigen omgeving. Voortschrijdend inzicht? ‘Misschien wel. Toen ons plan ontstond, was er nog geen sprake van deze ontwikkeling. Maar misschien wist ik onbewust dat het deze kant op zou gaan. Reden te meer voor anderen om deze werkwijze over te nemen.’
Kans_22_2016.indd 20
‘Als we komen, staat het eten altijd klaar’ Nelinda en Gerald Troost en hun drie kinderen Sennah (9), Joël (13) en Rosa (3) hebben sinds september contact met het echtpaar Hussein en hun zoon Ahmed (11). De familie Hussein komt uit Irak en is sinds acht jaar in Nederland. Ze wonen sinds kort in Veenendaal, waar ze nog niet veel mensen kennen. Via een vriend bij het Leger des Heils hoorde de familie Troost van de familie Hussein en boodt meteen aan te helpen. Nelinda Troost: ‘Het mooie van dit project is dat je het met je hele gezin doet. Ik wil mijn kinderen meegeven dat je voor elkaar zorgt. En wil hen kennis laten maken met andere culturen en gewoonten. Zo zien ze dat het niet overal hetzelfde gaat.’ Baklava en Sinterklaas Wat leerde de familie Troost van de familie Hussein? ‘De gastvrijheid! Als wij komen, staat het eten altijd klaar. En niet alleen een koekje. Nee schalen met broden, smeersels en
baklava.’ Ook zoon Achmed merkte het verschil in eetgewoontes snel op. ‘Wij maken véél meer.’ Het gezin Troost hielp ook met een op en top Nederlandse traditie, waarmee de familie Hussein niet meteen raad wist: de Sinterklaassurprise van Achmed. De kinderen maakten met elkaar een surprise voor juf Anne: een doos met allemaal handjes erop en een gedicht. Mevrouw Hussein wilde vooral graag Nederlands leren; in haar omgeving kent ze alleen mensen die Arabisch spreken. En zomaar iemand vragen om je eens te helpen en te oefenen, deed ze ook liever niet. ‘Nu praat ik Nederlands en kan ik ook oefenen. Het gaat goed!’
Stichting Present en het Leger des Heils werken nu zo’n zes jaar samen om zoveel mogelijk matches tot stand te brengen in Amersfoort en omgeving. De afgelopen twee jaar zetten zij de methode op papier, zodat de werkwijze makkelijk overdraagbaar is naar andere gemeenten. Meer info: stichting present.nl of José Luimes: J.Luimes@legerdesheils.nl.
08-06-16 5:19 PM
21
‘Veel meer liefde dan ooit verwacht’
Sanja Willems, haar man Wimco en hun kinderen Edin (6), Ludo (8) en Hiba (10) hebben sinds april vorig jaar contact met de alleenstaande moeder Hind en haar zoontje Achmed (2). De eerste keer dat de familie Willems bij Hind kwam eten, was ook de eerste keer dat zij haar mooie servies – speciaal voor bezoek – gebruikte. Op dat moment besefte Sanja Willems de kracht van Gezin in de Buurt. ‘Wij waren er niet alleen om Hind te helpen, we gaven haar ook de gelegenheid om iemand anders gastvrij te ontvangen. Het doet mensen goed als zij er voor een ander kunnen zijn. Ze voelen zich geliefd en gezien. Onze kinderen hebben al een keer bij Hind gelogeerd, waardoor wij konden uitslapen; de steun werkt duidelijk twee kanten op. We begonnen hieraan met het idee dat we veel liefde te geven hadden. Maar uiteindelijk hebben we veel meer liefde gekregen dan we ooit hadden gedacht.’ Het contact tussen de twee gezinnen ontstond in april vorig jaar toen Hind aanklopte bij het wijkteam in
Kans_22_2016.indd 21
Amersfoort, omdat ze meer behoefte had aan contact met mensen in haar omgeving. De alleenstaande moeder uit Marokko woont sinds vijf jaar in Nederland. Maar het lukte haar nog niet een sociaal leven op te bouwen, terwijl ze dat heel belangrijk vindt. ‘Ik heb mensen om me heen nodig om me goed te voelen.’ Sanja: ‘We voelen ons rijk, voelen ons geliefd. We hebben het goed en dat willen we graag delen.’
men theedrinken, dus het is heel makkelijk om dat dan met een ander te delen. Je geeft als gezin wat je aankunt, er zijn geen verwachtingen, niets moet.’
Nederlands en Arabisch Het contact werd het afgelopen jaar opgebouwd en bestaat vooral uit samen eten, theedrinken en praten. Dat laatste gaat in het Nederlands én Arabisch. De familie Willems spreekt een woordje Arabisch door een tijdelijke verblijf in het MiddenOosten. De gezinnen zien elkaar eens in de twee à drie weken, vaak op vrijdagmiddag. Sanja: ‘Sowieso een moment waarop we thuis sa-
Het heeft Hind goed gedaan. Ze wil niet te veel kwijt over haar persoonlijke situatie, maar ze heeft haar leven sinds een jaar een stuk beter op de rit. Dat komt natuurlijk niet alleen door de familie Willems, maar het contact speelde wel een belangrijke rol. ‘Toen ik ze voor de eerste keer ontmoette, voelde ik me meteen weer mens.’
Dat geldt ook voor Hind, die het afgelopen jaar met veel hulpverleners in contact kwam, die allemaal iets van haar vroegen. ‘In ons contact hoeft niets. We hoeven er alleen maar voor elkaar te zijn.’
08-06-16 5:19 PM
22
KANS JUNI 2016
Ook de kinderen met een beperking van de Matumaini School Het Leger des Heils bekommert zich om mensen die vaak nergens anders meer terecht kunnen. Ook in het buitenland. Een goed voorbeeld is de Matumaini School in Temeke, een district in Dar es Salaam, de grootste stad van Tanzania. Een kostschool, speciaal voor kinderen met een albino huid en andere beperkingen. BEELD LAUREN FORSTER
Je zult maar albino zijn in Tanzania Matumaini betekent hoop. Hoop voor de ruim tweehonderd leerlingen die er momenteel verblijven en naar school gaan. Tachtig procent van hen heeft een beperking, twintig procent is albino. Mensen met een albino huid hebben het in veel Afrikaanse landen verre van makkelijk. Omdat het pigment melanine ontbreekt in hun huid, zijn ze uiterst vatbaar voor huidkanker. Daarnaast zien ze vaak slecht. Erger nog is de sociale uitsluiting. In veel Afrikaanse landen worden albino’s gemeden, omdat de mensen bang voor hen zijn. In Tanzania doen zelfs verhalen de ronde over traditionele ‘toverdokters’, die jacht maken op albino’s omdat ze denken dat bepaalde lichaamsdelen van albino’s magische krachten zouden verlenen.
Kans_22_2016.indd 22
Op de rug van hun moeder Matumaini is de grootste school voor albino en gehandicapte kinderen in Tanzania. Veel kinderen op Matumaini hebben een serieuze handicap en komen letterlijk op de rug van hun moeder aan op de school omdat ze niet kunnen lopen. Sommige van hen missen ledematen, anderen hebben zeer misvormde handen of voeten. Veel kinderen kampen met een belemmerende groeistoornis. De kinderen krijgen vanzelfsprekend onderwijs en hebben een dak boven hun hoofd, en worden daarnaast door het Leger des Heils geestelijk en fysiek ondersteund. In het eigen centrum voor fysieke therapie krijgen de kinderen (nieuwe) protheses of rehabilitatie- en ontwikkelingsoefeningen. De internationale afdeling van het Leger des Heils in Nederland, IOS, werft specifiek fondsen voor fysiotherapie en protheses voor de kinderen van Matumaini.
08-06-16 5:19 PM
Salum Ally
Kans_22_2016.indd 23
08-06-16 5:19 PM
24
KANS JUNI 2016
Steun de kinderen op de Matumaini School
Het Leger des Heils zoekt financiĂŤle ondersteuning voor fysiotherapie aan kinderen van de Matumaini School. Met uw steun financieren we het salaris van een gekwalificeerde fysiotherapeut. Die doet rehabilitatie-en ontwikkelingsoefeningen met de kinderen. Daarnaast worden apparaten en gereedschap aangeschaft voor het maken van hulpmiddelen. Steun de kinderen van Matumaini, zie de antwoordkaart in het midden van deze Kans.
Bouwreis
Deze zomer organiseert het Leger des Heils samen met de organisatie World Servants een bouwreis naar Tanzania. Tijdens hun verblijf werken de deelnemers aan de slaaphuizen voor de meisjes van Matumaini. De groep voor deze reis is al compleet. Maar het Leger des Heils organiseert elk jaar een of meerdere bouwreizen. Hou onze website in de gaten voor actuele informatie.
Maria Elias
Kans_22_2016.indd 24
08-06-16 5:19 PM
25
Asma Daudi
Sa
Kans_22_2016.indd 25
08-06-16 5:19 PM
COLOFON Kans is een uitgave van Stichting Leger des Heils Fondsenwerving, bestemd voor donateurs en andere betrokken gevers. Onze activiteiten worden voor circa 90 procent bekostigd via overheidsregelingen. De gelden kunnen alleen worden besteed aan doelen die de overheid aanwijst. Verder betaalt een aantal cliënten een eigen bijdrage. Er zijn echter nog steeds mensen die buiten de boot vallen. Het Leger des Heils blijft daarom zoeken naar nieuwe vormen van hulpverlening, in aanvulling op het Nederlandse zorgstelsel. Omdat deze projecten (nog) niet binnen de subsidieregels vallen, zijn wij afhankelijk van donaties, giften en nalatenschappen. Dit magazine geeft donateurs en relaties die de organisatie steunen een gevarieerd, maatschappelijk relevant, hedendaags en zinvol beeld van het Leger des Heils. Het blad wil een kennisbron zijn over maatschappelijke issues waarmee het Leger zich bezig houdt. Het laat ook zien dat het Leger zijn beloften inlost: er onvoorwaardelijk zijn voor mensen zonder vangnet, geïnspireerd door het christelijk geloof.
TERRITORIAAL COMMANDANT Hans van Vliet
HOOFDREDACTIE
3KORTx Lopen voor het Leger Met de gratis app Fundrunner kun je je eenvoudig laten sponsoren als je wandelt, hardloopt of fietst. Zo sponsor je het Leger des Heils zonder dat het je iets kost. Meer info? Kijk op donateursportal. legerdesheils.nl/fundrunner.
Will van Heugten
COÖRDINATIE /EINDREDACTIE Irene Belkum
REDACTIE John den Hollander, Rien Timmer, Arie Boven, Margreet KramerSchutte, Jacolien Viveen
CONCEPT/EINDREDACTIE Maters & Hermsen, Galiëne Gerritsen, Stan van Herpen, Jelle Hoogendam, Kaisa Pohjola
TEKST/VORMGEVING Maters & Hermsen Journalistiek en Vormgeving
LITHOGRAFIE/DRUK Mark Boon, Senefelder Misset Doetinchem
DRUKWERKBEGELEIDING
Unieke T-shirts vertellen levensverhalen cliënten
Waarom zou je een testament maken? Brancheorganisatie Goede Doelen Nederland en samenwerkingsverband Netwerk Notarissen hebben een ‘webinar’ (een online seminar) samengesteld, 10 reden om een testament te maken, waarin deze vraag wordt beantwoord. avdr.nl/10redenen.
50|50 ORIGINALS is een nieuwe, met de hand gezeefdrukte t-shirtlijn van het Leger des Heils. De t-shirtlijn is een initiatief van de 50|50 Store in Utrecht, een winkel en werkervaringsplek van het Leger, waar tweedehandskleding en fietsen worden verkocht. Het eerste ontwerp is gemaakt door Dickson, een gevluchte journalist uit Nigeria. Zijn indrukwekkende verhaal is te lezen in het kledinglabel. Het t-shirt kost twaalf euro. De t-shirts zijn 100% organic, in meerdere kleuren en in vier maten beschikbaar, voor heren en dames. 50|50 Second Life Store, Tiberdreef 28 Utrecht.
Arnoud van Roosmalen
REAGEREN? Leger des Heils, t.a.v. redactie Kans postbus 3006, 1300 EH, Almere. kans@legerdesheils.nl legerdesheils.nl
GEEF OOK! Wilt u ons helpen? Stort uw gift op bankrekening IBAN NL72RABO0707070171 of word donateur. Kijk daarvoor op www.legerdesheils.nl onder het kopje ik wil helpen. Of bel: 036 53 98 134
Kans_22_2016.indd 26
Nieuw: Bij Bosshardt Kanaleneiland Onlangs opende het Leger des Heils een nieuwe Bij Bosshardt, in de Utrechtse wijk Kanaleneiland (Marco Pololaan 115-117). Iedereen is welkom in het buurthuis, voor een kop koffie, een luisterend oor, gezellige maaltijden of andere activiteiten. facebook.com/ bijbosshardtkanaleneiland.
Ga mee op het SPA-kamp: 23-29 juli
08-06-16 5:19 PM
Uitgelicht Het duurt nog even, maar van 27 november tot 3 december collecteren weer duizenden mensen in het hele land voor het Leger des Heils. We zijn nog op zoek naar meer collectanten. Door te collecteren lever je een bijdrage aan het sociaalmaatschappelijk werk van het Leger des Heils in jouw regio. Met jouw hulp helpen we mensen. Bijvoorbeeld met maaltijdprojecten, taallessen of activiteiten voor ouderen. En collecteren is in een avondje gepiept! Geef je ook op als collectant op legerdesheils.nl/ ik-word-collectant. Of vul de antwoordkaart in.
Collecteer mee! Ben je tussen de 9 en 30 jaar en hou je van muziek, theater of dans? Ga dan mee naar SPA! In deze kampweek van 23 – 29 juli krijg je les in muziek, koorzang, dans of theater. Daarnaast doen we samen aan bijbelstudie, sport en spel. We verblijven in het mooie 50|50 Hotel Belmont in Lunteren. Het hotel van het Leger des Heils ligt op een prachtig terrein met oefenruimtes, een grote congreshal, restaurant, slaapzalen
Kans_22_2016.indd 27
en twee tentenkampen. Tijdens de week zijn er verschillende avondprogramma's met leuke gasten, caberetiers en andere artiesten. Er is een Spa Gala en we gaan erop uit om ook op andere plekken te laten zien waar we zo hard aan werken. Kortom: een ideaal programma voor een week vol lol, vriendschap, muziek, dans en theater. Meld je aan op: legerdesheils.nl/spa
KANS JUNI 2016
27
VERVOLG ACHTERPAGINA
H
et beeld van haar vader aan die boom spookt nog steeds door haar hoofd. ‘Dag en nacht draait het als een film voor mijn ogen.’ Asha houdt van schoonmaken, van eten koken en van kinderen. ‘Mijn twee dochters in Groningen zijn gek met me. Maar in mijn leven heb ik geen geluk gehad.’ Op een bankje Een opsomming aan ellende met mannen volgt. Een vriend mishandelde haar, van een andere partner mocht ze overdag niet thuis zijn. ‘Ik hing rond op Hoog Catharijne, gebruikte drugs. Als ik hem ’s avonds vanuit de bus belde dat ik op weg was naar huis, zei hij dat ik uit moest stappen. Ik mocht nog niet naar binnen. Op Hoog Catharijne kreeg ik telkens bekeuringen omdat ik in slaap viel op een bankje.’ Bang Uiteindelijk kwam Asha bij het Leger des Heils terecht. Nu woont ze in De Hoek, een beschermde woonvorm voor langdurig verslaafden. ‘Sinds ik mijn eigen plek heb, is mijn leven verbeterd. Ik twijfelde geen moment toen het Leger vroeg of ik bij de 50|50 Store wilde werken. Gisteren kocht een klant tassenvol tweedehands kleding, nadat ik hem advies had gegeven. Mensen helpen, daar word ik echt blij van. Ik ben een ander mens geworden. Vroeger was de kleinste aanleiding al genoeg om te vechten.’ Asha oogt broos, maar ze vertelt dat mensen bang voor haar waren, zo agressief was ze. ‘Nu denk ik: laat maar. Het leven is te kort om ruzie te maken.’
08-06-16 5:19 PM
28
KANS JUNI 2016
ASHA TEKST ELLEN WEBER BEELD LINELLE DEUNK
Op hoge hakken staat Asha Oedaiaansingh (57) in de 50|50 Store in Utrecht. Sinds ze kledingadvies mag geven, voelt ze zich een ander mens. ‘Ik was altijd snel agressief, om het minste of geringste wilde ik vechten. Nu haal ik mijn schouders op.’ ‘We gaan eten!’, roept haar moeder. Als Asha’s vader niet reageert, gaat ze naar hem op zoek. Drieënhalf jaar oud is ze, als ze haar vader vindt. Hangend, aan een boom. In flarden vertelt Asha over de zelfmoord van haar vader. Hoe ze snel volwassen werd in Suriname; vanaf haar achtste moest ze koken voor elf broers en zussen. ‘Op mijn zestiende vertrok ik naar Nederland.’
LEES HAAR VERHAAL VERDER OP PAGINA 27
Kans_22_2016.indd 28
08-06-16 5:19 PM