‘De tijd van winkeldiefstal heb ik achter me gelaten’ HAROLD (63)
2
KANS OKTOBER 2020
KANS NR.3 oktober 2020
COVER Harold Holters (63)
Harold woont al twee jaar in Domus Leidsche Maan in Utrecht, een beschermde woonvorm van het Leger des Heils voor mensen met een harddrugsverslaving. Binnenkort hoopt hij op zichzelf te wonen. TEKST ELLEN WEBER BEELD COVER LINELLE DEUNK
‘Als ik moet kiezen tussen de straat of de Domus, ben ik toch blij dat ik hier woon.’ Nog steeds begrijpt Harold niet waarom hij drie jaar gele den door de woningbouwver eniging op straat werd gezet. ‘Er kwam wel eens iemand langs; gebruiken doe je niet alleen. Maar andere mensen krijgen toch ook bezoek?’ Geen enkele buurman had ooit bij hem geklaagd. Harold schudt zijn hoofd. ‘De wo ningbouw weet toch dat je drugsverslaafden geen huis moet geven in een arbeiders wijk met gezinnen?’ Machteloos voelt Harold zich die eerste nacht op een bank je. ‘Verschrikkelijk, iemand van mijn leeftijd op straat.’ Harold heeft een goede relatie met zijn zus, maar familie om hulp vragen wil hij niet. Hij vindt dat hij zichzelf moet kunnen redden. ‘Kom maar bij mij, zei den verschillende kennissen. Dat is het positieve van ge bruikers: we helpen elkaar.’ Na een paar weken logeren klopt hij toch aan bij het Leger. Al eerder zat Harold in de rats. Sinds zijn geboorte in Suriname heeft hij de Neder landse nationaliteit, Suriname was toen immers onderdeel
van Nederland. Tijdens een verblijf in Suriname werd zijn paspoort afgenomen, waar door hij nergens meer recht op had. Geen woning, geen werk, geen uitkering. Harolds voorspelling kwam uit: zijn reisdocument werd gebruikt voor het smokkelen van hard drugs. ‘Ik had een alibi: op dat moment zat ik in de bak.’ De tijd van winkeldiefstallen heeft hij achter zich gelaten. Harold kan leven met zijn verslaving. ‘Voordat ik op bezoek ga bij familie, gebruik ik dagen niet. Ik wil er goed uitzien.’ Van zijn heroïnegebruik heeft hij geen spijt. ‘In veertig jaar tijd ben ik nooit ziek geweest.’ Inmiddels heeft Harold zijn eigen appartement in de Domus. Persoonlijk begeleider Myrthe helpt met praktische zaken en laat hem kritisch naar zijn eigen gedrag kijken. ‘Zelfreflectie lukt steeds beter. Ik moet straks toch zelfstan dig in een wijk wonen.’ Myrthe gunt hem alle geluk. Harold glundert. ‘Als ik op mezelf woon, kan ik mijn familie weer uitnodigen. Ik ben zó trots op mijn kleindochter en klein zoon, tien en zes zijn ze. Ik ga Surinaams voor ze koken. Daar kijk ik echt naar uit.’
4
Reportage inloophuis Herstart ‘Dit werk raakt het echte leven’
12
Gemotiveerde gevers Jaap, Dominique en Jarnik
14
Kees Heugens: ‘Het Leger mag alles van ons hebben’
17
Waarom extra fondsen voor dakloze jongeren zo keihard nodig zijn
22
Kom je langs in de buurthuiskamer?
24
Chauffeur Berno biedt nu zelf hulp
KANS OKTOBER 2020
4
17
12
14
Verder:
22
24
P26 Het Leger helpt Roma-vrouwen in Slowakije P28 Jordy zoekt de stilte P29 Afscheid Cornel Vader P31 Derde plaats voor Ricardo in We Want More P32 Ramona voelt zich voor het eerst gezien
3
4
KANS OKTOBER 2020
‘Zo’n inloop relativeert je leven’ DE BUREN VAN HERSTART UTRECHT
TEKST ELLEN WEBER BEELD ILVY NJIOKIKTJIEN
Terwijl daklozen in de inloop bijkomen van een nacht op straat, wandelt buurtwerker Menno Bakker langs grachten panden om overlast te beperken. Gebruikers vraagt hij vriendelijk om ergens anders naartoe te gaan, met omwonenden maakt hij een praatje. Inloophuis Herstart werkt aan een goede relatie met de buurt.
H
et hoofd naar beneden gericht, plastic tas of slaapzak onder de arm. Tegen 10.00 uur ’s ochtends drentelen verschillende daklozen voor de deur van het voormalige Joodse weeshuis aan de Nieuwe gracht in Utrecht. Eenmaal binnen valt de een meteen in slaap met zijn hoofd op tafel, de ander drinkt eerst een bak koffie met bekenden. ‘Dit is het mooiste inloophuis van Nederland’, zegt manager Ferdinand van de Velde trots. De open ruimte bestaat uit een hoek met tafeltjes, zoals in een café. In het achterste gedeelte staan comfor tabele fauteuils. Een inloop geeft meer overlast dan een opvang, legt Ferdinand uit. ‘Bij een reguliere opvang heb je vaste gezichten waarmee je afspra
5
Bij Herstart kunnen daklozen in Utrecht overdag rusten. Een bak koffie, soep en een boterham staan klaar. Boven is een opvang met 15 kamers.
ken maakt. Misdraagt iemand zich in de inloop? Dan wordt ’ie geschorst. Maar vervolgens loopt zo iemand boos door de buurt.’
Menno Bakker en Ferdinand van de Velde:
‘Een goede relatie met de buurt is heel belangrijk.’
Tijdens de opening van Herstart in december 2018 nodigde het Leger des Heils buurtbewoners uit om een kijkje te nemen. Het Leger onderhoudt graag goed contact met de buurt. Zoals bij elke voorziening van het Leger is er een ‘beheergroep’ die geregeld overlegt met omwonenden. Daarnaast loopt buurtmedewerker Menno Bakker dagelijks meerdere rondes. Eigenlijk wilde de gemeente beveiligers inzetten, maar dat werkt volgens het Leger des Heils averechts bij de mensen die hier komen. Menno: ‘Alles draait om contact maken en waardigheid. Het is de kunst om dichtbij te komen, de ander te raken. Deze mensen zijn het vertrou wen kwijtgeraakt.’ Menno kan het weten, hij was zelf dakloos en drugsverslaafd. Toen hij zijn werk bij Defensie opgaf om vaker bij zijn vrouw te zijn, ontdekte hij dat ze al een jaar vreemdging met zijn
6
KANS OKTOBER 2020
beste vriend. Twee dagen later vergaf hij zijn vriend, schonk hem zijn huis en belandde zelf op straat. Menno woonde in het bos, hij wilde vooral rust aan zijn hoofd. ‘In de gewone maatschappij is het de bedoeling dat je anderen vertrouwt. Dat lukte niet meer. Op straat voelde het veilig.’ Toen zijn neef hem na een halfjaar vond en Menno wilde helpen, kwam het tot een handgemeen. Uiteindelijk ging Menno toch mee naar een ggz-instelling. Het duurde drie jaar voor hij zijn eigenwaarde hervond. Het werk als buurtmedewerker brengt hem veel. ‘Het zorgt voor heling, elke keer als ik de blik in de ogen van een dakloze zie omkeren.’ Menno voelt goed aan wanneer hij iets moet zeggen. ‘Informatie geven terwijl de deur gesloten is, heeft geen zin.’ Soms zucht een dakloze: wat een gedoe, het lukt maar niet om een uitkering te krijgen. Precies, daar liep ik ook tegenaan toen ik dakloos was, zegt Menno dan, waardoor iemand verbaasd opkijkt en er een opening ontstaat. Menno weet dat het gesprek met hem vaak het enige echte gesprek op een dag is. ‘Het werkt alleen als daklozen voelen dat het oprecht is.’ Geen dag hetzelfde Ook met buren is hij soepel in de omgang. Hij groet John, die een kopje koffie drinkt op de stoep voor zijn voordeur. ‘Het Leger doet een amazing job’, zegt de buurman. John vindt het wel entertaining dat geen dag hetzelfde is. Zo raakte hij in gesprek met een dakloze die kunstschilder bleek te zijn, net als Johns vader. John gaf hem wat schilderspullen. ‘Nu hangt er een mooi schilderij in mijn woonkamer’, lacht hij. Ook de overburen, die hun ‘saaie woon wijk’ in Maarssen verruilden voor de Utrechtse binnenstad, vinden het prima wonen. ‘Af en toe komt de politie langs, dan valt er weer wat te zien.’ Ferdinand en Menno vervolgen hun route en lopen een steegje in. ‘Want waar ga je zitten als je iets stiekems wilt doen? Precies.’ Daarom zijn de mannen extra alert op de steegjes. Zitten er drugs verslaafden, dan verzoeken ze hen naar een andere plek te gaan. Deze steeg komt uit op een pleintje. Menno duikt een pad in achter een pittoresk huis. Buurtbewoner Rob groet de mannen. Ze mogen zijn binnentuin komen bewonderen. In de groene oase vertelt Rob dat er soms wat mensen op het plein
Menno:
‘Alles draait om contact en waardigheid. Het is de kunst om dichtbij te komen, de ander te raken. Deze mensen zijn het vertrouwen kwijtgeraakt.’
7 Buurman John:
‘ Het Leger doet een amazing job.’
‘Enige overlast is inherent aan het wonen in de binnenstad’
Buurtbewoner Rob:
‘ Ik maak me niet druk om wat mensen met een jointje.’
8
‘ Dit werk raakt het echte leven'
zitten met een jointje. ‘Daar ga ik me niet druk over maken. Maar ligt er een mensendrol? Dan bel ik Menno. Ach, enige overlast is inherent aan het wonen in de binnenstad.’ Ferdinand relativeert de positieve geluiden. ‘Er zijn buren die ons liever kwijt dan rijk zijn, hoor.’
mijn leven.’ Ze groet Tonnie, een oude bekende. Hij woonde drie jaar lang in de opvang boven de inloop. Nu woont Tonnie op zichzelf, wat hij maar saai vindt. Geregeld waait hij even binnen voor een praatje. De bovenste verdieping bezoekt hij ook nog: daar werkt hij inmiddels als schoonmaker.
Terug in de opvang is het al drukker. Het maxi maal aantal bezoekers van 25 is bijna bereikt. Vóór corona was er geen limiet en had Herstart soms tachtig bezoekers tegelijk. Nu zijn dat er minder, ook omdat daklozen nog een extra uitwijkmoge lijkheid hebben. Tijdens de coronacrisis mogen ze overdag in de nachtopvang blijven. Femmie Bisschop (22) deelt soep en boterhammen uit. De studente geschiedenis en filosofie werkt hier als vrijwilliger. ‘Mijn studie is abstract, dit werk raakt het echte leven.’ In de inloop ontmoet Femmie mensen uit de hele wereld die veel hebben mee gemaakt. ‘Die contacten verrijken en verdiepen
Helden Op de eerste verdieping bevinden zich vijftien eenpersoonskamers waar daklozen achttien dagen mogen verblijven. ‘Een eigen kamer werkt beter dan een slaapzaal, daar kom je niet tot rust’, zegt Ferdinand. Hij weet hoe gevoelig mensen zijn voor invloeden van buitenaf. Op het prikbord in de gang hangt een poster die een oud-bewoner achterliet voor zijn huisgenoten, ‘Ook jullie zijn helden’. Patricia (39) is net wakker, ze komt in de keuken warme chocolademelk halen. ‘Helemaal top is het hier’, bevestigt ze. Op haar kamer vertelt ze hoe ze sinds haar relatiebreuk van de regen in de drup
KANS OKTOBER 2020
Ferdinand:
‘Een eigen kamer werkt beter dan een slaapzaal, daar kom je niet tot rust’
9
10 Patricia is blij met haar eigen plek, ‘al is het maar voor even’.
Vrijwilliger worden? Inloopvoorziening Herstart heeft veel steun aan ervaringsdeskundigen en vrijwilligers. Heel specifiek zoeken ze hier Pools sprekende vrijwilligers. Beheers jij zowel Pools als Nederlands en wil je iets betekenen voor daklozen in de stad Utrecht? Meld je dan aan als vrijwilliger op deze locatie, via f.van.de.velde@legerdesheils.nl.
KANS OKTOBER 2020
raakte. Geen van haar drie kinderen ziet ze op dit moment, een dak boven haar hoofd heeft ze niet. Even woonde ze in een vrouwenopvang, maar toen ze een dakloze vriendin onderdak bood, werd ze op straat gezet. Dit is haar derde nacht aan de
‘ Stiekem stopte ik een brood onder de snelbinder’
Nieuwegracht. ‘Een eigen plek is zo fijn. Jammer dat het maar voor even is.’ Wat de toekomst brengt, is onzeker. ‘Vechten voor mijn kinderen in ieder geval. Ik wil ze weer kunnen zien.’
er mensen in nood. Als je in een chique buurt woont, verlies je de werkelijkheid snel uit het oog.’
Voor Menno is het tijd voor een tweede ronde. Buur vrouw Monique zwaait naar hem vanachter het raam. Ze legt haar boek weg om een praatje te maken. Met de inloop heeft ze geen probleem. Sterker nog: ze moet er niet aan denken om in een yuppenbuurt te wonen. ‘Véél te saai.’ Ze vraagt zich af hoe het contact tussen buren en inloopbezoekers normaler kan. ‘Als je geen contact hebt, vind je daklozen misschien beangstigend. Als je wél contact maakt, merk je dat het ook gewoon mensen zijn.’ De buurvrouw wil meedoen aan een project om samen groente te verbouwen voor de soep. Door corona ligt dat helaas stil. Monique: ‘Zo’n inloop relativeert je eigen leven. Ondanks dat we in een rijk land wonen, zijn
11
Kaasstengel De bakker op de hoek tegenover Herstart wordt dage lijks geconfronteerd met de harde realiteit. ‘Voor dat de inloop opengaat, komen daklozen vragen of ze hier hun tanden mogen poetsen of naar de wc mogen. Hoe graag ik ook zou willen helpen, daar kunnen we niet aan beginnen.’ Als de overlast te gortig wordt, belt de verkoopmedewerkster Menno. ‘Hij komt dan direct langs om problemen op te lossen, echt super.’ Sommige daklozen kopen een kaasstengel. Het liefst zou ze aan het eind van de dag al het overgebleven brood weggeven, maar dat mag niet van haar baas. Stiekem stopte ze een keer een brood onder de snelbinder van een dakloze. ‘Wie weet ga ik ooit vrijwilligerswerk doen bij Herstart. Ik zie mezelf wel erwtensoep maken.’
12
Het Leger des Heils heeft geweldige donateurs. Daar zijn we trots op en blij mee. Zonder hun steun zou er voor vele kwetsbaren geen helpende hand meer zijn. Kans portretteert drie gulle gevers.
KANS OKTOBER 2020
TEKST BART DE HAAN BEELD ERIK BUIS
Jaap Schut (79) uit Eerbeek. Speelt doedelzak en zamelt zo duizenden euro’s in voor internationale Leger des Heils-projecten voor kinderen. ‘Normaal gesproken haal ik veel geld op met mijn doe delzak. Door corona ligt dat helaas stil. Het is zo’n geweldig instrument! Die tonen geven energie. Ik speel bij de super markt of op feesten. Op een bruiloft met Schotse familie leden hadden mensen tranen in de ogen. Ik knoop gesprekjes aan. In elke ontmoeting zit een kans. Als ik bij een organisatie kom waar mensen slappe tompouces eten, zeg ik: “laat mij dat nou regelen.” Vroe ger was ik banketbakker hè? Vervolgens bezorg ik wekelijks de beste tompouces. Iedereen blij en de winst gaat naar het goede doel. Ik geloof dat God mij deze taak heeft gegeven. De laatste jaren ben ik actief voor internationale Leger des Heils-projecten rond kinderen. Als vader en grootvader raakt me dat. Albinokinderen in Tanzania, armoe in Columbia, meisjes die als seksslaaf wor den verkocht in Bangladesh. En het motto klopt: geven is leven.’
Dominique van Dongen (20) uit Oud-Beijerland. Doneert tien euro per maand, doet vrijwilligerswerk en werft donateurs, verwerkt straatverhalen in haar poëzie en songs. ‘Naarmate ik ouder word, ontdek ik dat de wereld niet overal zo mooi is als thuis. Zelf ben ik liefdevol grootge bracht in een warm gezin. Op station Zuidplein in Rotterdam werd ik een paar keer aangesproken door dezelfde dakloze man. We raakten aan de praat. Piet heet hij. In dezelfde tijd kwam in het autobedrijf van mijn vader een jongen werken via het re-integratie programma van het Leger des Heils. Wij waren even oud, maar hij had zo’n ander leven gehad. Met Piet drink ik nog steeds af en toe een kop koffie. Het mooie aan het Leger vind ik dat ze er zijn voor iedereen die hulp nodig heeft. Onbe vooroordeeld. Daar heb ik graag wat geld voor over. Nee, als student heb ik het niet breed, maar joh… dit kost me een paar biertjes per maand.’
13
Jarnik ter Maat (22) uit Rotterdam. Werft donateurs, doet vrijwilligerswerk en doneert, studeert bedrijfskunde en is bestuurslid van Navigators, een christelijke studentenvereniging. ‘Naastenliefde en delen zijn waarden die ik van huis uit heb meegekregen. Dat past bij mijn christelijke overtuiging. Ik ontdekte al jong dat het Leger meer doet dan soep uitdelen. Mijn ouders hebben altijd pleegkinderen in huis gehad. Ik studeer bedrijfskunde en op de universiteit moet ik mijn maandelijkse giften wel eens verdedigen. Dat lukt prima, zelfs als ik er door een superzakelijke bril naar kijk. Een mens uit de proble men helpen, levert altijd meer op dan de onge wenste situatie laten be staan. Bovendien heeft een goede ondernemer altijd oog voor de omgeving. En die paar euro per maand kan ik best missen.’
14
KANS OKTOBER 2020
KANS OKTOBER 2020
‘Ons geld gaat straks rechtstreeks naar hulpverlening’ Wanneer Kees Heugens (86) en zijn partner er niet meer zijn, laten ze alles wat ze hebben na aan het Leger des Heils. Vanwege Kees’ levenslange band met het Leger, maar vooral vanwege het gedachtegoed. ‘Het Leger kent geen hopeloze gevallen en gaat ervan uit dat ieder mens het altijd waard is om hulp te krijgen.’ TEKST MAUREEN LAND BEELD CHRIS DE BODE
K
ees Heugens is altijd ‘een bezig baasje’ geweest. ‘Tot ik in 2017 om 1 uur ’s nachts terugkwam van een gemeen teraadvergadering en dacht “Ik lijk wel stapelgek”.’ Op dat moment zette de Bleiswijkse ereburger een punt achter een lang werkzaam leven voor zijn gemeente en voor het Leger des Heils. Nu gaat hij drie keer in de week met zijn partner Ton naar de sportschool en geniet hij van zijn huis en tuin. Luisterend naar zijn levensverhaal valt op dat verschillende mensen zijn leven richting gaven. Afkomstig uit een arbeidersgezin – geen schulden, maar wel blij als de maand om was – ging hij naar de mulo. Niet gebruikelijk in een milieu waar je op je veertiende al ging werken. Hij kwam terecht bij de belastingen en de spoor wegen, ‘het familiebedrijf ’ waar zijn opa, vader en broer ook werkten. Leuk vond Kees het adminis tratieve werk niet. Hij wilde met mensen werken, de journalistiek in of het maatschappelijk werk. Het werd het laatste. Geen hopeloze gevallen Bij de School voor Maatschappelijk Werk kreeg Kees een flinke duw in de rug van de schooldirecteur. Die sleepte hem op een zaterdagmiddag in 1957 door het toelatingsexamen, omdat hij de opleiding minder eli tair wilde maken. Maatschappelijk werk was toen vooral het werkveld van freules en jonkvrouwen. ‘Het
waren prachtige jaren. Ik liep stage bij het Leger des Heils, bij de club van majoor Bosshardt in Amsterdam. We bezochten armlastige gezinnen die vrijstelling van radiobelasting aanvroegen, dat was toen 1 gulden per maand. We zochten uit of dat terecht was.’ Twee jaar na het afronden van zijn opleiding was het de majoor die een draai aan Kees’ levensloop gaf. Ze wees hem op een baan bij de afdeling reclassering van het Leger des Heils. Kees werd de eerste niet-heilssoldaat die dat werk ging doen. ‘Ja, ik ben gelovig, maar niet kerks. Het Leger heeft er nooit naar gevraagd. Dat vind ik het toppunt van tolerantie.’ Na korte tijd in het bedrijfsleven vroeg Bosshardt hem terug bij het Leger, nu bij de Goodwillcentra Amsterdam. Vanaf dat moment bleef Kees bij het Leger. Later combineerde hij dit met het wethou derschap en tijdelijk burgemeesterschap in zijn woonplaats Bleiswijk. Het Leger heeft zijn inzet voor de gemeenschap altijd aangemoedigd. ‘Mijn band met het Leger des Heils is 62 jaar oud, en echt, ik had me geen betere werkgever kunnen wensen. Door het gedachtegoed, vooral dat van Bosshardt, ben ik duidelijk beïn vloed. Het Leger kent geen hopeloze ‘Als we al eens gevallen, schrijft niemand af en gaat buitensporig ervanuit dat ieder mens het altijd zijn, zeggen we waard is om hulp te krijgen.’
tegen elkaar “Denk om Trix!'
Ik duw het niet meer weg In 1968 verhuisde Kees Heugens met zijn toenmalige mannelijke
15
16
KANS OKTOBER 2020
Kees in De Nalatenschap Nu in Kans, straks op tv! Op 21 november (16.30 uur; herhaling op 29 november, 12 uur) vertelt Kees Heugens in SBS6-programma De Nalatenschap over zijn nalatenschap aan het Leger des Heils.
al die jaren wist niemand bij het Leger dat hij samenwoonde met een man. Een paar jaar geleden vertelde hij het zijn oud-collega Henny Tinga. ‘Ze vroeg me of dat alles was. Ze sloeg er duidelijk niet van achterover. Ik maak er geen reclame voor, maar ik duw het ook niet meer weg. Ik ben wie ik ben.’
partner naar Bleiswijk. Het was een tijd waarin dit op z’n zachts gezegd moeilijk werd geaccepteerd, zeker in een gelovige gemeenschap als Bleiswijk. ‘We waren niet welkom in de kerk, er stonden spreekkoren voor de deur, we kregen modder tegen de ramen, de antenne van de auto werd afgebro ken.’ In de nieuwbouwwijk waar zij woonden, waren amper voorzieningen. Er moest kinder opvang komen en een bibliotheek, sportclubs en scholen. In die sfeer rolde Kees de politiek in en in 1974 zei hij ja tegen het wethouderschap. Zo combineerde hij jarenlang zijn werk voor de gemeenteraad met zijn werk voor het Leger. ‘Doordeweeks was ik wethouder, in de weekenden bezocht ik voor het Leger arrestanten in hun cel en bood ze hulp aan.’ In Bleiswijk schopte Kees het tot burgemeester (tijdelijk) en ereburger. Iedereen in het dorp kende en kent Kees Heugens en zijn partner Ton. Het was een gespleten leven, want
Geen taboe Het was partner Ton die Kees op de mogelijkheid wees hun huis en alles wat ze bezitten na te laten aan het Leger des Heils. ‘De dood is voor ons geen taboe, het is bovendien de enige zekerheid die een mens heeft. We weten van elkaar precies hoe we het willen hebben. En Trix inmiddels ook.’ Trix Kruisinga, relatiebeheerder bij het Leger des Heils, kwam vier jaar geleden voor het eerst bij hen langs. Inmiddels is ze part of the family en zit ze geregeld tussen Ton en Kees op de bank. ‘Trix weet alles van ons en het Leger mag alles van ons hebben. Het is ook praktisch dat het Leger het huis leeghaalt, wie moet dat anders doen?’ Het belangrijkste is dat Ton en Kees zeker weten dat de opbrengst direct naar de hulpverlening gaat. Zelf hoeven ze niet veel meer, geen verre reizen of gekke dingen. Kees: ‘Als we al eens buitensporig zijn, zeggen we tegen elkaar “Denk om Trix!” Terwijl Trix ons juist elke keer weer vraagt “Vergeten jullie niet te blijven leven?”’
Meer weten over nalaten? Wil je net als Kees en Ton je idealen laten voortleven? Met hulp van jouw nalatenschap, hoe groot of klein ook, kun je kwetsbare mensen helpen die anders niet gezien worden. Vraag de brochure aan via: nalaten@legerdesheils.nl of vul de antwoordkaart in, in het hart van deze Kans.
KANS OKTOBER 2020
Niet alle dakloze jongeren zijn probleemÂjongeren, maar dakloze jongeren hebben wel hun problemen. Hajer en Davy slapen al weken in de opvang van het Leger des Heils.
17
18
KANS OKTOBER 2020
TEKST MAUREEN LAND BEELD MILAN VERMEULEN
iets aan Hajer (21) of Davy (19) verraadt dat ze dakloos zijn. Uiterlijk verschillen ze niet van hun leeftijdgenoten, innerlijk ook al niet. Veel willen ze niet: een eigen plek om rustig te studeren, een doel om voor op te staan. En later een baan, een huis en een gezin. Geen dak boven je hoofd hebben, is niet iets waar je voor kiest. Hajer en Davy slapen noodgedwongen al weken in een opvang van het Leger des Heils. De huisregels, ’s ochtends op tijd opstaan, ’s avonds op tijd binnen zijn, kunnen lastig zijn voor probleemjongeren. Maar niet voor Hajer of Davy. Niet de regels zijn hun grootste probleem, maar de onzekerheid of en hoe lang ze hier kunnen blijven. Jongens moeten zwerven Hajer woont sinds april bij de meidenopvang. Eerst voelde ze zich er niet veilig, het was druk en lawaaiig in de opvang, een van de meisjes zorgde door haar verslaving voor veel onrust, haar kamer genote deed een zelfmoordpoging. Dat was wennen voor de rustige en gevoelige Hajer. Nu gaat het beter, ze woont met minder meisjes samen en heeft zelfs een kamer voor zichzelf. Ze heeft het ‘geluk’ dat door corona de opvang overdag open is, om te voorkomen dat de meiden over straat moeten zwerven. Dat is altijd ellendig, want weer of geen weer, ziek of niet, je moet zonder geld de straat op. Dit is soms risicovol door de dreiging van (ex-)vriendjes of zoals nu door corona. En vind maar eens een wc buiten de opvang. Corona of niet, jongens moeten zwerven, ook op zaterdag en zondag, want de crisisopvang sluit overdag. Een gemeentebepa ling (niet de keuze van het Leger) die mensen moet aansporen om werk te zoeken. Davy vindt dat zwerven zwaar. ‘Soms spreek ik met mijn vriendin af, maar ik ben vooral veel bezig met werk zoeken. Door corona raakte ik mijn baan in de horeca kwijt. Ik zou chef worden bij een restaurant. Dat ging op het laatste moment niet door.’ Logeerplekken Zelf alles regelen, werk zoeken, een woning zoeken: krijgen jon geren daar hulp bij? Davy: ‘Weinig. Ik zoek elke dag naar werk, mijn jongerenbegeleider belt me maar een keer per week.’ Hajer tipt hem haar contact. ‘Ze moeten je helpen, hoor. Vraag naar mijn begeleider van het Leger, die is echt goed joh. Ze vecht samen met je, echt.’ Hajer heeft gelukkig wel werk. ‘Ik werk bij de Action en maak veel uren, ik zit niet hele dagen op de opvang.’ Davy is niet heel blij met zijn situatie. ‘Het is moeilijk om elke dag zonder doel op te staan. Ik doe het wel. ’s Ochtends ga ik meestal naar de
Aantal jonge daklozen verdrievoudigd Het aantal jonge daken thuislozen tussen de 18 en 30 jaar oud is in 2019 verdrievoudigd tot 12.600 (cijfers CBS). Het Leger des Heils telde het afgelopen jaar maar liefst 2,14 miljoen overnachtingen op de locaties. In 80 procent van de gevallen ging het om opvang van dak- en thuislozen en zwerfjongeren.
KANS OKTOBER 2020
werkplaats van het Leger des Heils, 50|50. Dan ben ik tenminste bezig en krijg ik een lunch.’ Twee jaar lang woonde Davy op allerlei plekken, tot hij in mei bij het Leger des Heils terechtkwam. ‘Thuis wonen kan niet meer, mijn moeder wil me niet. Dat is geen onmacht, maar onwil.’ Davy heeft sinds groep 3 de diagnose ADHD. In de pubertijd kreeg hij agressieproblemen. ‘Nu ik ouder ben, heb ik daar geen last meer van. Toen was ik gefrustreerd omdat dingen niet liepen zoals ik wilde.’ Het ontbrak Davy vooral aan structuur, de losse opvoeding van zijn moeder hielp hem niet. Na een eerste uithuis plaatsing op zijn dertiende, volgt een definitieve op zijn zeven tiende. ‘Mijn moeder kon mij niet meer aan, ik trok te veel mijn
19
20
KANS OKTOBER 2020
eigen plan. Eerst zat ik een maand in een open instelling, daarna elf maanden in een gesloten instelling vanwege mijn agressie problemen. Het ging fout toen ik de switch maakte naar een begeleide woonplek. Van niets mocht ik ineens alles.’ Na een uit barsting was Davy er niet meer welkom en logeerde hij – telkens tijdelijk – bij een vriend, bij zijn zus en bij zijn broer. Aan al die logeerplekken zat een uiterste houdbaarheidsdatum. ‘Ik ben het wel gewend om afgewezen te worden. Maar het deed zeker wat met me.’ Totaal onvoorbereid Ook Hajer voelt zich al snel te veel, is bang om fouten te maken, bang om zichzelf te zijn. Uit angst om weggestuurd te worden. Maar anders dan Davy koos Hajer er zelf voor om haar ouderlijk huis te verlaten. Ze is geboren in Nederland. Op haar vijfde besluiten haar ouders terug te keren naar hun geboorteland Tunesië. Maar Hajer voelt zich niet vrij in Tunesië; ze weet al snel dat ze terug wil naar Nederland. ‘Ik had problemen in Tunesië, vooral met mijn familie. Het cultuurverschil met Nederland is groot, mannen en vrouwen zijn niet gelijk. Meisjes mogen wel studeren, moeten dat zelfs, maar ze hebben niets te zeggen. Ze moeten zich schikken. Dat deed ik niet, ik wil mijn mening kunnen geven, altijd.’ Ze is op het laatst zo ongelukkig dat ze depressief wordt. Een dag voor haar achttiende verjaardag stapt ze in het vliegtuig naar Amsterdam. Totaal onvoorbereid. Ze verblijft bij familie, ze leert de Nederlandse taal en een jaar later als haar broertje en haar vader ook naar Nederland komen (‘mijn vader wilde ook weg, hij staat helemaal achter mij’), kunnen ze tijdelijk bij een vriendin van haar vader in huis wonen. Als dat stopt, zit het gezin zonder huis. ‘We krijgen geen woonruimte, ook al heeft mijn vader een baan. We hadden onze komst niet goed voorbereid, zeggen ze en we komen niet uit Syrië. We hebben wel geld, maar een woning vinden is echt moeilijk. Mijn vader en broertje zitten in een hotel in Scheveningen. Omdat ik ouder dan 18 ben, kan ik niet bij hen wonen en zit ik hier.’ Een kleintje Het enige wat Hajer en Davy willen is een stabiele toekomst. Hajer is toegelaten tot de opleiding hbo-verpleegkunde in Utrecht, ze verheugt zich er enorm op. Davy wil zijn mboopleiding hervatten die hij begon toen hij zijn havodiploma op zak had. Sinds corona is hij zijn inspiratie kwijt. Hij wil een opleiding volgen, maar hoe kun je leren als je overdag op straat wordt gezet? ‘Mijn vriendin helpt me, ik wil uiteindelijk ook gewoon leuk werk, een huis en een kleintje straks. Maar dat ik geen steun heb van een volwassene en altijd buiten moet zijn, sloopt me.’
Weer perspectief Het Leger des Heils werft extra fondsen zodat jongeren zoals Hajer en Davy kunnen worden geholpen en begeleid naar een opleiding of werk en naar een eigen woning. Zodat hun leven weer perspectief krijgt. Naast crisisopvang biedt het Leger des Heils speciale trainingen waarbij dakloze jongeren stap voor stap hun problemen aanpakken. Na een re-integratietraject krijgen jongeren de kans op een baan bij een van de 50|50-bedrijven. Ze komen hier in contact met mensen, doen werkervaring op en krijgen zo weer structuur in het leven, zodat zij hun leven weer op de rit krijgen en hun plek in de maatschappij terugvinden.
21
T R U U B ngs in de buurth a
IN D Kom je E l
22
u is k
Even iemand zien. Een kletspraatje maken bij een kop koffie of een warme maaltijd. Een plek in de buurt om naartoe te gaan, om mensen te leren kennen. Het kan allemaal bij het Leger des Heils in de buurt en nog veel meer.
Doneer Om het buurtwerk van het Leger des Heils ook in tijden van corona door te kunnen zetten, is met spoed geld nodig. Doneer vandaag nog en help mensen in de buurt die dit het hardst nodig hebben. Je kunt doneren door de antwoordkaart in te vullen, in het hart van deze Kans.
amer?
TEKST CAROLINE TOGNI ILLUSTRATIE KAISA POHJOLA
KANS OKTOBER 2020
23
Maaltijd
Kinderclub
In de meeste huiskamers kun je een keer per week aanschuiven voor een warme maaltijd. Je kunt je ook op geven als vrijwilliger, bijvoorbeeld om te koken of het eten te serveren.
Buurthuiskamers in wijken met veel kinderen hebben vaak kinderclub. Dat wordt op allerlei manieren ingevuld. Denk aan een kinder-kookcafé of een knutselclub.
Samenkomsten
De korpsen en Bij Bosshardtbuurthuiskamers gaan op steeds meer plekken samen. Bezoekers kunnen vrijblijvend deelnemen aan de samenkomsten van de Leger des Heils-kerk. Iedereen is welkom.
Kledingwinkel
Voor weinig geld koop je in de Leger des Heils-kledingwinkels en ReShare-stores kwalitatief goede tweedehands kleding.
Computer
Wil je de computer gebruiken? Dat kan. Ook voor huiswerkbegeleiding en computerles kun je vaak terecht in de huis kamer van de buurt.
Kliederkerk
Kinderen kunnen, samen met ouders of opa en oma, spelenderwijs de Bijbel ontdekken, bijvoorbeeld in de kliederkerk in Deventer. Alles gaat hier net ietsje anders. Er mag gekliederd worden en er is ruimte voor sport en spel.
Samen koffiedrinken
Het klinkt zo gewoon, maar het is zo waardevol. Je loopje naar de buurthuis kamer, en daar samen met je vrienden uit de wijk koffiedrinken.
Buurthuiskamer Het Leger des Heils breidt de komende jaren het aantal buurthuiskamers fors uit. Tellen we nu ruim 100 huiskamers, straks zijn dat er minimaal 200. De ontmoetingsplekken in de buurt hebben als doel mensen uit een sociaal isolement te halen of – liever nog – dit isolement te voorkomen. In de buurthuiskamers leren buurtbewoners elkaar kennen en werken ze aan hun sociale netwerk. De huis kamers versterken de buurt.
Spelletjes doen
In de kasten van Bij Bosshardt en de andere buurthuiskamers zijn steeds meer spellen te vinden. Samen breien of olifanten kleien kan ook, in de huiskamers is volop ruimte voor creativiteit.
Maatschappelijk werk
Op het spreekuur van de maatschappelijk werker kun je terecht met vragen en dilemma’s. Ook voor zingevingsvragen of een pastoraal gesprek.
Meehelpen? Het Leger des heils is altijd op zoek naar vrijwilligers voor de buurthuiskamers. Vind je het leuk om te helpen in de kledingwinkel? Of wil je koffie en thee schenken? Meld je aan via: werkenbijhetlegerdesheils.nl
24 TEKST BART DE HAAN BEELD PETER DE KROM
Op de stoep van de dagbesteding staat Omar Heghuis in zijn rolstoel te wachten. Net als het begint te miezeren komt Berno Kamphuis voorrijden met zijn busje. ‘Taxi voor meneer!’ Omar (49) vraagt of ze nog even langs een pinautomaat en een tabakszaak kunnen rijden. ‘Oei, daar heb ik eigenlijk geen tijd voor’, zegt Berno. Maar hij doet het wel. Jarenlang reed Berno op een tankwagen vol kerosine. Bij de luchtmacht, drie keer werd hij uitgezonden. Maar toen ging de vliegbasis dicht. Berno kon verhuizen naar een andere basis, maar dat wilde de trotse Tukker niet. Weer wat later liep zijn huwelijk spaak en brandde zijn huis af. ‘Toen ging het minder met me.’ Bij het Leger des Heils kreeg de vrachtwagenchauffeur zijn leven weer op de rit. Als manusje-van-alles doet hij vrijwilligerswerk bij het Leger des Heils in het Overijsselse Beuningen, waar daklozen met psychiatrische problemen beschermd wonen. Berno voelt zich hier thuis. ‘Het sociale aspect spreekt me aan. Omdat ik me kan verplaatsen in de problematiek, leg ik makkelijk contact, ook met introverte mensen. Ja, ik ben veranderd van iemand die hulp nodig had in iemand die hulp biedt. Dat doet me goed.’
Ook vrijwilligerswerk doen? Het Leger heeft je nodig. Net als Berno kun je hulp bieden aan mensen die het niet alleen redden. Eten koken, busjes rijden, sporten of klussen met anderen? Kijk op werkenbijhetlegerdesheils.nl.
KANS OKTOBER 2020
25
ROMA-VROUWEN
Het leger des Heils werkt in Europa binnen verschillende Roma-nederzettingen. De vrouwen in deze gemeen schappen hebben vaak weinig zelfvertrouwen, wat een negatief effect heeft op hun gezin. Het Leger zet zich in om de cirkel van hopeloosheid te doorbreken en investeert in deze vrouwen. Wil je een Roma-vrouw als Andrea in Slowakije steunen, zodat zij haar eigenwaarde kan ontdekken en kan werken aan een hoopvolle toekomst voor haarzelf Ên haar familie? Steun met een gift op bankrekening NL27 RABO 0119683989 onder vermelding van Kans 3/2020. Of vul de antwoordkaart in, in het hart van deze Kans.
KANS OKTOBER 2020
27
Geïsoleerd bestaan
‘Een jaar geleden zat Andrea vol haat. Ze was ondervoed en had pijn doordat al haar tanden verrot waren. Met de verkoop van oud ijzer uit de vuilnisbakken verdiende ze wat geld.’ Aan het woord is een medewerker van Leger des Heils Slowakije. Ze vertelt over de 24-jarige Roma-vrouw die ze ondersteunt. Romagemeenschappen zijn over de hele wereld verspreid. En hoewel het een diverse groep is en hun levenswijze per land verschilt, is er één ding dat bijna alle Roma gemeen hebben: ze leiden een geïsoleerd bestaan. Zo ook Andrea uit Slowakije. De jonge moeder woont afgezonderd in een nederzetting. Met – tot voor kort – een laag zelfbeeld en onbegrip voor de buitenwereld.
School afronden
Roma-meisjes groeien op met het idee dat kinderen krijgen en de huishouding runnen de belangrijkste bekwaamheden zijn van een vrouw. De meeste vrouwen in de Slowaakse Roma-gemeenschap doorlopen hooguit een paar jaar basisschool. Als gevolg vinden ze vaak geen betaalde baan. Daarbij hebben veel Roma-vrouwen een laag zelfbeeld. Niet alleen de maatschappij kijkt op hen neer, ook hun eigen gemeenschap. Het Leger des Heils zet zich in om Roma-vrouwen meer eigenwaarde te geven, zodat ze zich kunnen ontwikkelen tot waardige en zelfverzekerde vrouwen. Ze krijgen steun bij het afronden van minimaal de basisschool en leren over sociale vaardigheden, hygiëne en het belang van onderwijs voor hun kinderen. Het Leger stimuleert de vrouwen een baan te zoeken, zodat ze in contact komen met mensen buiten de Roma-gemeenschap.
Baan bij de supermarkt
De begeleiding van de Roma-vrouwen – en hun families – werpt haar vruchten af. ‘Andrea is tegenwoordig een zelfverzekerde vrouw’, vertelt haar begeleider. De jonge Roma-vrouw heeft inmiddels een nieuw gebit, een baan bij een supermarkt en contact met de buitenwereld die ze minder haat dan ze dacht. Haar stabiliteit zal een positieve weerslag hebben op haar gezin.
28 HOE IS HET MET
Jordy
TEKST CAROLINE TOGNI BEELD LINELLE DEUNK
‘ Ik zoek de stilte’ Jordy Sars (22) stond begin vorig jaar op de cover van Kans. Hij ging ‘keigoed’ bij Leger des Heils Eindhoven waar hij in een woontrainingsprogramma werkte aan zijn toekomst. Hoe is het nu met hem? ‘Goed! Al is het wel druk hier waar ik woon, middenin hét uitgaansgebied van Eindhoven. Maar, belangrijker: het is mijn huis.’ In Kans vertelde ‘probleemkind’
Jordy over zijn leven. Hij kwam op straat na een moeilijke jeugd in een gebroken gezin. Tot het Leger des Heils hem opving. Daar maakte hij plannen, en begon hij aan een opleiding transport en logistiek. Die opleiding heeft Jordy afgerond. ‘Ik had leuk werk als orderpicker in het magazijn van Mediamarkt. Tot corona, toen hadden ze me niet meer nodig.’ Maar Jordy wil zo snel mogelijk weer aan de slag, sparen voor zijn
volgende doel: de CIOS-sport opleiding. Zijn droom, gymles geven aan autistische kinderen, staat nog steeds. Jordy maakt een vrolijke indruk. Nu hij op zichzelf woont, kan hij ‘zijn eigen ding doen’. Ja, hij is best een beetje trots. ‘Ik was altijd heel chaotisch, nu zoek ik de rust en stilte. Mijn moeder komt geregeld langs. En na jaren stilte heb ik weer contact met mijn vader. Dat is toch het mooiste nieuws?’
KANS OKTOBER 2020
29
TEKST CAROLINE TOGNI ILLUSTRATIE MONIQUE WIJBRANDS
Vechter voor kwetsbare mensen
W
at hij precies gaat doen straks, na zijn afscheid als voorzitter? Daar moet Cornel Vader noodgedwongen vaag over blijven. ‘Maar voorop staat: ook na 32 jaar binnen het Leger, blijf ik.’ Cornel werkt vanuit zijn hart. Altijd. Hij kan niet anders, vertelt hij. ‘Zonder het contact met de mensen voor wie wij werken, gaat niet. Ik noem het professionele nabijheid.’ Hij typeert zichzelf als evenwichtig en serieus. Maar als het erom gaat, is Cornel een vechter, met een sterk gevoel voor rechtvaardigheid. Wat raakt u? ‘Steeds meer mensen in de maat schappij vallen buiten de boot. Dat aantal is in de tijd dat ik voorzitter ben, enorm gegroeid. Belangrijk ste oorzaken? De financiële crisis, gevolgd door de decentralisaties van vijf jaar geleden. De nadruk kwam te liggen op “zoek het zelf maar uit”. Voor veel van onze mensen is deelnemen aan de participatiemaat schappij onbereikbaar. Het leidt tot een tweedeling, je ziet meer mensen in Nederland stranden. Ze haken niet meer aan.’ Wat kan het Leger des Heils hierin betekenen? ‘Als Leger vangen we zo’n 5 procent van de mensen op. Dat lijkt niet veel, maar het gaat over heel veel mensen. Van zorgmijders tot verslaafden, maar bijvoorbeeld ook veel jongeren. Dat baart zorgen, het raakt me diep. Het gebrek aan perspectief voor deze mensen.’
U maakt zich hard voor het belang van de buurthuiskamers. Wat dragen die plekken bij? ‘Samenhang in de wijk is heel belangrijk, in alle wijken, niet alleen in de achterstandswijken. Overal vereenzamen mensen. Gelukkig is dit voor gemeenten steeds vaker speerpunt, zeker nu veel minder mensen terechtkunnen in een instel ling. Omdat een sociaal vangnet vaak ontbreekt, komt het op wijken en wijknetwerken aan. Het Leger zet in op groei naar 200 buurthuiskamers. Plekken waar iedereen welkom is, waar je je verhaal kwijt kunt. Voor ontmoeting en contacten, voor activi teiten en hulp, bijvoorbeeld bij schul den. Noodzakelijke plekken stellen wij, om eenzaamheid te compenseren en mensen te activeren. Op weg naar herstel van het gewone leven.’ En we hopen dat het preventief werkt, dat mensen komen voordat ze echt in de problemen zijn? ‘Dat is een hoop. Maar je kunt er ook op inzetten. Als je wilt dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig zijn, moet je wel de aansluiting regelen voor degenen die het niet alleen redden. Om huisuitzettingen en erger te voorkomen! Bied mensen hulp en een plek in de buurt en zorg dat het aanbod in het buurthuis aansluit bij die buurt. Daar stuurt het Leger des Heils op: dichtbij mensen zijn, laag drempelig en toegankelijk. Dat kunnen we alleen doen dankzij de honderdduizenden mensen die ons werk steunen. Om zo ons motto, er zijn voor kwetsbare mensen, gestand te doen.’
CORNEL VADER (61) stopt per 1 januari 2021 als bestuursvoorzitter van de stichtingen Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg en Jeugd bescherming en Reclassering. Begonnen als reclasseringswerker in Maastricht, werd hij in 1988 beleidsfunctionaris. Na een periode als afdelingshoofd Kwaliteit werd hij algemeen directeur in NoordNederland. Sinds 2011 is hij bestuursvoorzitter.
COLOFON Kans is een uitgave van Stichting Leger des Heils Fondsenwerving, bestemd voor donateurs en andere betrokken gevers. Onze activiteiten worden voor circa 90 procent bekostigd via overheids regelingen. De gelden kunnen alleen worden besteed aan doelen die de overheid aanwijst. Verder betaalt een aantal cliënten een eigen bijdrage. Er zijn echter nog steeds mensen die buiten de boot vallen. Het Leger des Heils blijft daarom zoeken naar nieuwe vormen van hulpverlening, in aanvulling op het Nederlandse zorgstelsel. Omdat deze projecten (nog) niet binnen de subsidieregels vallen, zijn wij afhankelijk van donaties, giften en nalatenschappen. Dit magazine geeft donateurs en relaties die de organisatie steunen een gevarieerd, maatschappelijk relevant, hedendaags en zinvol beeld van het Leger des Heils. Het blad wil een kennisbron zijn over maatschappelijke issues waarmee het Leger zich bezig houdt. Het laat ook zien dat het Leger zijn beloften inlost: er onvoorwaardelijk zijn voor mensen zonder vangnet, geïnspireerd door het christelijk geloof.
TERRITORIAAL COMMANDANT Hannelise Tvedt
HOOFDREDACTIE Will van Heugten
3KORTx Word collectant Heb jij twee uur van je tijd over voor kwetsbare mensen? Collecteer dan mee voor het Leger des Heils. De collecteweek is van 22 tot 28 november. Meld je aan op legerdesheils.nl/wordcollectant
COÖRDINATIE/EINDREDACTIE Erika Haisma
REDACTIE Esther Grit, Anneke Heinsius, Rien Timmer, Trientsje Aukema, Willemijn de Jong
CONCEPT/EINDREDACTIE Maters & Hermsen, Caroline Togni, Kaisa Pohjola
TEKST/VORMGEVING Maters & Hermsen Journalistiek en Vormgeving
LITHOGRAFIE/DRUK Studio Boon, Senefelder Misset Doetinchem
DRUKWERKBEGELEIDING Regalis, Zeist
REAGEREN?
Podcast met tips over eenzaamheid Hoe signaleer je eenzaamheid bij jou in de buurt? En wat kun je hieraan doen? Regio-officier Margo Merts-Tinga vertelt hierover én geeft tips in de podcast van het Nederlands Bijbelgenootschap. bijbelgenootschap.nl/ wdj-eenzamen-bezoeken
Leger des Heils, t.a.v. redactie Kans postbus 3006, 1300 EH, Almere. kans@legerdesheils.nl www.legerdesheils.nl
STEUN ONS Wil je een kwetsbaar iemand structureel helpen? Steun ons met een machtiging zodat je iemand opnieuw op weg kan helpen.
117.464
mensen geholpen Wij worden ondersteund door:
In 2019 hadden maar liefst 117.464 mensen jouw hulp hard nodig. Met een bed, maaltijd, luisterend oor of met andere zorg. Je vindt het allemaal terug in het Jaarverslag 2019 van het Leger des Heils. Naast de cijfers lees je hier ook de verhalen achter de cijfers. legerdesheils.nl/jaarverslagen
Leger bouwt woningen Het Leger des Heils gaat zelf woningen bouwen. Op die manier kunnen honderden mensen vanuit de maatschappelijke opvang te recht in deze doorstroomwoningen en weer een zelfstandig leven op bouwen. Kapitein Harm Slomp: ‘In een tijdsbestek van tien jaar kunnen we zo duizenden mensen helpen in hun ontwikkelroute. Zodat velen na hun opvangtijd niet op straat komen te staan.’ Om dit mogelijk te maken heeft het Leger stichting WoonVermogen opgericht. Via de stichting kun nen investeerders geld inleggen in bouwprojecten met sociale impact. Deelnemen kan vanaf 250.000 euro. Heb je interesse? Neem dan contact op met: Fleur Bloemen, fleur.bloemen@ibsca.nl.
Uitgelicht
KANS OKTOBER 2020
31
VERVOLG ACHTERPAGINA
W
Kunst redt Pavels leven In de vorige Kans maakten we kennis met kunstenaar Pavel (achterpagina). Hij schildert iedere dag bij het Leger des Heils, onder zijn pseudoniem Paulus Hoffman. Waar kun je Pavels kunst bezichtigen, vroegen lezers. Dat kan bij 50|50 Art Zwolle. En online op: saatchiart.com/pavelart.
Stralende finalist Ricardo Supertrots zijn we bij het Leger des Heils, onze vrij williger en oud-deelnemer Ricardo stond in augustus in de finale van zangprogramma We Want More. Hij eindigde als derde met zijn vertolking van Andre Hazes’ Zeg maar niets meer. Zingen is Ricardo’s lust en leven, hij wil mensen blij maken met zijn muziek. En daar gaat hij vrolijk mee door, thuis in de Amsterdamse Dapperbuurt en op verschillende podia in het land. In de buurthuiskamer van het Leger des heils Amsterdam Oost is Ricardo iedere week te vinden als vrijwilliger. Zingend doet hij de afwas. Hij maakt altijd een praatje met de bezoekers. ‘Als we maar lol hebben.’
anneer flikker je eindelijk eens op. Zei mijn moeder toen ik weer thuis woonde na een mis lukte relatie. Ja, ik flikker wel op, dacht ik. Voorgoed. Vier jaar geleden stond ik op mijn balkon, zeven hoog. Klaar om te springen. Tot een van de katten mauwde in de kamer. Ik bleef staan, dacht aan die dieren, die hebben straks niemand, zoals ik nu. Ik moet toch voor ze zorgen?’ Hoewel ze om de hoek woont, kende Ramona de buurthuiskamer van Bij Bosshardt in haar wijk Kanaleneiland in Utrecht, niet. ‘Zestien jaar geleden kwam ik hier wonen. Maar pas sinds een paar jaar kén ik hier mensen.’ Ramona’s vlucht is altijd werken geweest. ‘Op mijn twaalfde ging ik al onkruid plukken tus sen de witlof. Alles om maar niet thuis te zijn.’ Toen ze ouder werd, sloot ze zich op in haar flat. ‘Bij mijn katten Nessus en Zeus.’ Ze zorgt voor ze als waren het haar kinderen. ‘Die heb ik nooit gewild. Als je niet gewenst bent, nooit een knuffel krijgt van je moeder, leer je niet om lief te heb ben.’ Ramona woonde negen jaar bij haar oma. Daar is ze als jong meisje misbruikt door haar neven die ook bij oma inwoon den. ‘Je bent niks en kunt niks. Dan houd je je bek wel, zei mijn neef.’ Op school gaf ze anderen aandacht. ‘Als het maar niet over mij ging. Ik was ongewenst en heb me lang zo gevoeld.’ 24 jaar lang werkte Ramona veertien uur per dag. Door gezondheidsproblemen raakte ze haar baan kwijt. Ze begon te drinken, kwam in een sociaal isolement. Tot die dag dat een buurtmedewerker langskwam en haar voor het eerst mee nam naar de Leger des Heils-huiskamer. ‘Ik ben waardig genoeg om er te zijn, dat voel ik hier. Is dat geluk? Geluk zijn de mensen om me heen, er kunnen zijn voor anderen. En aan mezelf werken zodat ik me weer beter ga voelen, ook in mijn lijf.’
32
KANS OKTOBER 2020
RAMONA Hoe gaat het met je, vroeg een buurtmedewerker. ‘Dat was voor het eerst van mijn leven dat iemand dat aan mij vroeg’, vertelt Ramona (48). ‘Ik voelde me gezien als mens.’ In de buurthuiskamer van Bij Bosshardt Kanaleneiland vindt Ramona haar plek en krijgt ze hulp. En de andere mensen die hier komen? Ramona kent ze allemaal. ‘Dit hier heeft mijn leven gered.’ TEKST CAROLINE TOGNI BEELD LINELLE DEUNK
LEES HAAR VERHAAL OP PAGINA 31