Νεοελληνική Λογοτεχνία α γυμνασίου
Παλαιότερες μορφές ζωής Νίκος Καζαντζάκης - Η Νέα Παιδαγωγική Θεματικά κέντρα • Η συμβολή των παιδαγωγικών μεθόδων στην εκπαιδευτική διαδικασία αλλά και στη διάπλαση της προσωπικότητας των μαθητών. •
Η εμπειρία της πρώτης μέρας στο σχολείο και η εγγραφή της στη συνείδηση των μαθητών.
Κεντρική ιδέα: η απόλυτη εξουσία του δασκάλου της εποχής απέναντι στο μαθητή-παιδί και η χρήση του ξυλοδαρμού ως παιδαγωγικού μέσου, αντιλήψεις και πρακτικές εντελώς παρωχημένες σήμερα. Περιεχόμενο: Κοινωνικό Στοιχεία αφήγησης Αφηγητής: ομοδιηγητικός - δραματοποιημένος, καθώς συμμετέχει ως πρωταγωνιστής στα γεγονότα που αφηγείται. Έργο αυτοβιογραφικό. Αφήγηση: γραμμική - χρονολογική σε α’ ρηματικό πρόσωπο [σε ενικό – προσωπικά βιώματα, σε πληθυντικό – κοινές εμπειρίες]. Βασικοί αφηγηματικοί τρόποι: αφήγηση, περιγραφή, διάλογος. Χώρος & χρόνος: Ηράκλειο Κρήτης, 1889-90 [1η δημοτικού, 6 ετών] Βιώματα οικεία στους μαθητές από την ατομική τους εμπειρία (αγωνία της πρώτης μέρας, χαρά και ανυπομονησία για την καινούρια εμπειρία, φόβος του άγνωστου σχολείου), αλλά και αντιλήψεις και πρακτικές που ανήκουν οριστικά στο παρελθόν. Η τρυφερότητα της μητέρας αλλά κυρίως η παρουσία του πατέρα, παρά την απόμακρη και ψυχρή στάση του, δίνει την αίσθηση της στήριξης και της προστασίας. Ωστόσο, πρυτανεύει η αντίληψη και η νοοτροπία του πατέρα για την απόλυτη δικαιοδοσία του δασκάλου απέναντι στο μαθητή στο πλαίσιο μιας πατριαρχικής οικογένειας. Προκαλεί σύγχυση στο μαθητή αυτή η εναλλαγή … Η βαναυσότητα με την οποία φέρεται στους μαθητές του ο δάσκαλος της τετάρτης τάξης δεν ανταποκρίνεται στην αντίληψη της «Νέας Παιδαγωγικής» που υποτίθεται ότι πρέσβευε ο δάσκαλος και η οποία περιοριζόταν μόνο στο διδακτικό - γνωστικό μέρος και δε λάμβανε καθόλου υπόψη την ψυχολογία των μαθητών, την ανάγκη τους για αγάπη και διάλογο. Έντονος ο ειρωνικός τόνος του αφηγητή και το λεπτό χιούμορ στο σημείο που το παιδί ταυτίζει την «Παιδαγωγική» με γυναίκα. Στοιχεία μορφής • σχήματα λόγου (παρομοίωση, μεταφορά, προσωποποίηση, επανάληψη) • ασύνδετο σχήμα, πολλές εικόνες, ύφος απλό, χιούμορ και ειρωνεία • γλώσσα δημοτική, πλούσια σε σύνθετες λέξεις γλώσσα, με κρητικούς ιδιωματισμούς,
ρήματα σε παρατατικό και αόριστο.