Νεοελληνική Λογοτεχνία α γυμνασίου
Η βιοπάλη - Το αγωνιστικό πνεύμα του ανθρώπου O φτωχός και τα γρόσια (λαϊκό παραμύθι) Θεματικά κέντρα ❖ Η αποτελεσματικότητα του πλούτου στην κατάκτηση της ευτυχίας. Δίλημμα: τα χρήματα φέρνουν την ευτυχία; ❖ Η σχέση πλούσιων και φτωχών στα λαϊκά παραμύθια. Κεντρική ιδέα: τα χρήματα απομακρύνουν τη χαρά και προκαλούν έγνοιες. Περιεχόμενο: Κοινωνικό & διδακτικό Στοιχεία αφήγησης του λαϊκού παραμυθιού Αφηγητής: ετεροδιηγητικός, καθώς δεν συμμετέχει στα γεγονότα που αφηγείται. Αφήγηση: γραμμική - χρονολογική σε γ’ ρηματικό πρόσωπο. Βασικοί αφηγηματικοί τρόποι: αφήγηση, διάλογος. Αφηγηματικά μοτίβα είναι τα επιμέρους θέματα της ιστορίας: 1. πρόβλημα: Από τους δυο κεντρικούς ήρωες αυτός που αντιμετωπίζει πρόβλημα είναι
ο πλούσιος, καθώς, μολονότι έχει υλικά αγαθά, δεν απολαμβάνει τη ζωή του. Αντιθέτως, ο φτωχός δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα παρά τη φτώχεια του. 2. λύση: από τον πλούσιο με την παροχή στο φτωχό μεγάλου χρηματικού ποσού [χίλια
γρόσια]. 3. δοκιμασία του φτωχού σε ψυχολογικό επίπεδο [απώλεια χαράς, έγνοιες, κατήφεια,
προβλήματα με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας], επίλυση του προβλήματος – επιστροφή των χρημάτων στον πλούσιο, ικανοποίηση, κέφι και ξεγνοιασιά στη ζωή του παρά τη φτώχεια του. Χώρος & χρόνος: αόριστα
Στοιχεία μορφής του λαϊκού παραμυθιού • η εκφραστική λιτότητα • η παρατακτική σύνταξη, μικροπερίοδος λόγος • η απλή νεοελληνική, με λέξεις λαϊκές, ρήματα σε δραματικό ενεστώτα
Σκοποί •
Ο θρίαμβος του φτωχού απελευθερώνει τους ακροατές, έστω και για λίγο, από την άθλια κοινωνική πραγματικότητα που βίωναν.
•
Παρέχει παράλληλα μια παραμυθία [παρηγοριά], καθώς οι φτωχοί υπερέχουν έναντι των πλουσίων δεν έχουν τις σκοτούρες και τα βάσανα που προκαλούν τα χρήματα.