Ringaalwurm Waarom is ringaalwurm so problematies? Sheila Storey www.nemlab.co.za
INLEIDING Daar is 'n algemene gevoel dat die ringaalwurm probleem die afgelope paar jaar vererger het. Dit is veral waar vir die s.g. "buite gronde" van die Benede-Oranjerivier en sekere gebiede langs die Berg- en Breëriviere. Dit is ondanks daadwerklike pogings deur produsente om die probleem aan te spreek deur die voortdurende gebruik van aalwurmdoders. Resultate is dikwels minder bevredigend as wat verwag word. 'n Situasie ontstaan dan waar die ringaalwurm die oorheersende aalwurm word en vlakke bereik wat onaanvaarbaar is. Hierdie sentiment oor die ringaalwurm is onlangs gedeel deur produsente in Kalifornië wat ʼn werkswinkel gereël het om die kwessie van die ringaalwurm probleme op wingerd aan te spreek (Franson, Wines & Vines, 2009). Is daar 'n redelike verduideliking vir hierdie situasie?
VOORKOMS IN WINGERD EN VRUGTEBOORDE Die ringaalwurm (Criconemoides xenoplax) het 'n kosmopolitaanse verspreiding oor die hele wêreld se wingerd en steenvrug produksie gebiede en is 'n bekende patogeen van beide gewasse. In Oregon was ringaalwurm teenwoordig in 81% van die wingerde waar monsters geneem is (Pinkerton et al., 1999). Die monsters wat by twee diagnostiese sentrums in die Wes-Kaap (Nemlab en LNR Infruitec-Nietvoorbij) getoets is, bevestig dat 'n soortgelyke situasie in Suid-Afrika heers (HJ Hugo, pers. kom).
GASHEERSTATUS EN SKADE Volgens Pinkerton et al. (2005) kan ‘n bevolking van 125 of meer ringaalwurms per 250cc grond opbrengste met
10 - 25% verminder. Dit is bevestig met potproewe, waar dit vasgestel is dat ringaalwurm oor ʼn tydperk van 3 jaar in staat was om die opbrengs van wingerd met meer as 32% te verlaag. Ringaalwurm bevolkings in Suid-Afrika kan soms 2000 per 250cc grond oorskry, maar geen beraming van die skade is al gedoen nie. Menings oor ringaalwurm skade verskil egter. Daar is gevalle waar simptome soos verdwerging van die toppe, verbruinde, klein wortelstelsels met baie vertakkings en aansienlik korter wortel lengtes voorkom (Fig. 1), tot gevalle waar geen verminderde wortelmassa of ander waarneembare simptome gevind is nie. Gevestigde wingerde produseer dikwels steeds tipiese opbrengste, selfs waar 'n hoë bevolking van die ringaalwurm teenwoordig is. Maar die konsensus is dat 'n hoë bevolking beslis ʼn invloed het op wingerd vestiging, met veral 'n baie negatiewe impak in die eerste drie jaar. Daar word verder beweer dat aktiefgroeiende wingerde in staat is om ringaalwurm stres te oorkom. Die gevolge van die aalwurms word dan eers duidelik wanneer die wingerdstok se groeikrag verminder word deur ander stresfaktore soos vogstres. Dus, waar wingerde bestuur word vir 50% van die oesopbrengs (bv. in Oregon), is die invloed van aalwurmskade baie minder. Om sake verder te bemoeilik, blyk die effek van die ringaalwurm skade op wingerde te wissel tussen die verskillende geografiese streke, grondeienskappe en bestuurspraktyke (Pinkerton et al., 2005). 'n Meer direkte effek van die ringaalwurm voeding is die verandering wat plaasvind in die wortels. Die eerste is die afname in die wortelverlenging en die tweede is die verminderde oordrag van voedingstowwe tussen mikorisas
Bladsy 1 van 3
en die gasheerplant. Hierdie effekte maak plante meer sensitief vir voedingstof- en vogstres. Schreiner & Pinkerton (2008) het verder gewys dat ringaalwurm die arbiskules van arbiskulêre mikorisas in die fyn wortels kan verminder. Daar is ook 'n gepaardgaande afname van stysel in die fyn wortels, verminderde P, K en S opname en 'n verhoogde Fe opname deur die wingerdstok, ten spyte van die teenwoordigheid van mikorisas. Hierdie situasie kom veral voor waar die ringaalwurm getalle hoog is. Nyczepir et al., (1987) het gevind dat die ringaalwurm die gereduseerde suikers (glukose) in die wortels van perskes verminder. Glukose is die primêre bron van energie vir 'n plantsel. Onvoldoende glukose maak op sy beurt die perskeboom meer vatbaar vir omgewings- en biologiese stresfaktore soos bakteriese kanker. Dieselfde kan moontlik ook waar wees vir wingerd.
BIOLOGIE Toestande wat gunstig is vir die vinnige vermeerdering van die ringaalwurm sluit in: a) Onderstokke Ringaalwurm kom hoofsaaklik op houtagtige wortelstelsels voor. In die wes- en noord-Kaap is die gunsteling gashere steenvrugte en wingerd. In weerstandstoetse van die onderstamme is in die VSA is gevind dat 101-14 Mgt en Richter 110 goeie weerstand toon, terwyl Richter 99 en Ramsey as vatbaar beskou word. Hierdie twee onderstokke het 'n byna agtvoudige toename oor agt maande in ringaalwurmgetalle gehad. Sommige proewe oor ʼn langer tydperk het verhogings gehad wat gewissel het van 32-maal, tot 44-maal en selfs 52-maal. Die ironie is dat hierdie onderstokke ontwikkel is vir weerstand teen knopwortelaalwurm. In die geval van pruime is dit die knopwortelaalwurm weerstandbiedende onderstam, Marianna, wat baie vatbaar is vir ringaalwurm. Jong pruimbome tussen die ouderdom van 2 tot 7 jaar op Marianna onderstok en met hoë getalle ringaalwurm, kan dikwels van bakteriese kanker sterf. Daar word dan gepraat van die pruimvreksindroom. Weereens moet die belangrikheid van die ringaalwurm nie onderskat word nie. b) Temperatuur Temperature van 25 - 28°C is bevorderlik vir aalwurms en lei tot die vinnige voltooiing van hulle lewenssiklus. Met die nuwe bestuurspraktyke soos die vlakker wortelstelsels van die nuwer onderstokke, drupbesproeiing en ʼn deklaag word hierdie temperature dikwels geskep in die mikroomgewing rondom die wortels. ʼn Deklaag het die verdere effek dat dit uiterste temperature en groot skommelings in temperature verhoed en lei tot 'n veel vlakker wortelstelsel en 'n toename in die grond temperature. Sodoende word die ideale temperature vir die aalwurm se vermeerdering geskep. Drupbesproeiing in klein hoeveelhede op 'n gereelde basis skep ook ʼn meer konstante temperatuur.
Figuur 1: Wortelskade veroorsaak deur ringaalwurm
c) Grondtipe Dit lyk asof ringaalwurm meer algemeen is in gronde wat 'n skalie- of klein klipfraksie bevat. Dit is in teenstelling met die knopwortelaalwurm wat 'n sanderige grond verkies. Hierdie stellings moet met deeglike navorsing bevestig word.
Figuur 2: Ringaalwurm met baie annulasies (Foto:AP Malan)
d) Aalwurm vorm en struktuur In 'n vergelykende laboratoriumstudie gedoen in Chile, is daar bewys dat hoër dosisse van al die aalwurmdoders benodig word om die ringaalwurm te beheer (Tabel 1). Die ringaalwurm het baie annulasies (ringe) waarin gronddeeltjies kan vassit. Dit kan moontlik verhoed dat daar direkte kontak met die aalwurmdoders is (Fig 2).
Bladsy 2 van 3
GEVOLGTREKKING
Tabel 1: Minimum dpm benodig deur aalwurmdoders teen verskeie aalwurms
Minimum dpm vir 100% onbeweeglikheid (na 24 hrs) Aalwurm - doder
Knopwortel-
Dolk-
Sitrus-
Ring-
A
50
>150
>150
>150
B
1500
>1500
1500
1500
C
15
80
80
>100
D
1
80
100
>100
E
5
50
100
>100
AALWURMDODER TOEDIENINGS Aalwurmdoder programme is meer effektief indien die volgende nagekom word:
• •
•
•
Junie 2013
LITERATUUR VERWYSINGS Franson, P. 2009. Nematodes Threaten Vineyards. Wines & Vines, November 2009. Nyczepir, A.P., Reilly, C.C. & Okie, W.R. 1987. Effects of initial population density of Criconemella xenoplax on reducing sugars, free amino acids, and survival of peach seedlings over time. Jnl. Nematol. 19: 296 - 303.
Aballay, E. 2004. Lab tests. Univ of Chile
•
Die ringaalwurm is 'n uiters moeilike aalwurm om te beheer. In Kalifornië word voorgestel dat drie veranderinge in wingerdproduksie metodes die afgelope jare aanleiding gegee het tot die probleem. Eerstens is gronde voor plant berook, 'n praktyk wat nou baie selde uitgevoer word. Tweedens is daar toenemende stres op wingerdstokke deur bv. die druiwe vir ʼn langer tydperk te laat hang, of gebrekkige besproeiing. Dit is verdere voorbeelde van praktyke wat moontlik die ringaalwurm se toename veroorsaak. En laastens is nuwe onderstokke vlakker. Navorsing is nodig om die ringaalwurm / wingerdstok interaksies te verstaan. So ook is die kennis oor die biologie van die ringaalwurm gebrekkig.
Die toedienings moet net voor of saam met die wortelstuwings val. Die doel is om die nuwe wortels te beskerm teen aalwurms. Vir die redes, soos aangegee onder struktuur en vorm, moet die korrekte dosis altyd gebruik word. Aangesien die meerderheid aalwurmdoders uiters stadige bewegers in die grond is, moet genoeg water toegedien word saam met die produk om dit deur die wortelprofiel te laat beweeg. Aalwurmdoders bind aan organiese materiaal, sodat die teenwoordigheid van onkruide, ʼn deklaag of kompos 'n negatiewe uitwerking op die doeltreffendheid van die produk sal hê. Versnelde mikrobiese afbraak (VMA) is 'n werklikheid. Deur voortdurend dieselfde produk toe te dien, sal die mikro-organismes verantwoordelik vir hulle afbraak verhoog word tot vlakke waar die afbraak van die produk in 'n baie kort tyd sal plaasvind en sodoende die produk ondoeltreffend maak.
Pinkerton, J.N., Forge, T.A., Ivors, K.L. & Ingham, R.E. 1999. Plant-parasitic nematodes associated with grapevines, Vitis vinifera, in Oregon vineyards. Jnl Nematol 31:624 - 634. Pinkerton, J.N., Vasconcelos, M.C., Sampaio, T.L., and Shaffer, R.G. 2005. Reaction of Grape Rootstocks to Ring Nematode Mesocriconema xenoplax. Am. J. Enol. Vitic. 56: 377 – 385. Schreiner, R.P. and Pinkerton, J.N. 2008. Ring nematodes (Mesocriconema xenoplax) alter root colonization and function of arbuscular mycorrhizal fungi in grape roots in a low P soil. Soil Biol. & Biochem. 40: 1870 - 1877.
Bladsy 3 van 3