Report
Roundtable IT-arbeidsmarkt
'Recruiting heeft vandaag de dag veel weg van scenarioplanning' Een gesprek met DĂŠsirĂŠe Willemsen (Capgemini), Folmer Koper (Nuon) en Peter Healey (IT Job Board) over arbeidsmarktperspectieven, generatie Y, de kloof tussen onderwijs en praktijk, offshoring en diversiteit.
Dit roundtable interview werd geleid en opgetekend door Ester Schop, en delen van dit verslag werden eerder gepubliceerd in Automatisering Gids.
2
Roundtable Report In 2011 was er in eerste instantie sprake van een voorzichtig herstel op de IT-arbeidsmarkt, maar sinds eind oktober staan alle signalen weer op oranje. Het is momenteel voorzichtigheid troef. Wat zal dit voor gevolgen hebben voor de Nederlandse ITarbeidsmarkt in 2012? Désirée Willemsen: Capgemini neemt momenteel heel veel nieuwe mensen aan. Dit jaar was de doelstelling 350 young professionals aannemen en dat aantal hebben we inmiddels bereikt. Voor 2012 zal het doel ongeveer hetzelfde zijn, al verschilt de stemming per sector waarin we actief zijn. Bij onze markten overheid en financiële dienstverlening zijn ze de laatste weken weer voorzichtiger geworden, maar vanuit andere markten worden de eerder gedane voorspellingen gehandhaafd.
“
Young Professionals blijven we sowieso hard nodig hebben, omdat Capgemini haar eigen piramides op orde wil houden en we momenteel meer mensen uit die doelgroep in dienst willen hebben. Met het
aannemen van senior professionals waren we wat terughoudender het afgelopen jaar – ik schat dat dat er ongeveer 130 waren – en hoeveel de target wordt in 2012 is nog onduidelijk. Ik schat ongeveer evenveel als vorig jaar, maar er is nog veel onduidelijkheid, wat ook logisch is als je de krantenkoppen ziet. Recruiting heeft vandaag de dag veel weg van scenario planning: we bouwen mogelijkheden in om doelstellingen snel op te kunnen schalen of naar beneden bij te kunnen stellen.” Folmer Koper: Nuon heeft in 2009 en 2010 circa 100 IT’ers aangenomen. In 2011 werden er zo’n 60 nieuwe ITprofessionals aangenomen voor de regio Benelux, die hoofdzakelijk werkzaam zijn
“
op ons kantoor in SchipholRijk. In 2009 zijn wij samengegaan met het Zweedse Vattenfall,wat heeft geleid tot een internationaal opererende IT organisatie. Een aantal posities zal flexibel worden ingevuld, wat betekent dat kandidaten kunnen kiezen om in Hamburg, Stockholm, Amsterdam of Berlijn te werken. Hierdoor is het lastig om aan te geven hoeveel vacatures we in 2012 zullen hebben in Nederland, maar ik schat dat het rond de 50 zal liggen.
Wij hadden tot voor kort veel externen bij ons werken en die hebben we grotendeels vervangen door interne medewerkers.
Langzaamaan, omdat we het ons niet kunnen veroorloven om die kundige, ervaren krachten direct te verliezen. Bovendien zijn de specialisten die wij zoeken – o.a. SAP-consultants - moeilijk te vinden, zelfs op het hoogtepunt van de crisis was er sprake van een tekort. De komende tijd kunnen we ook weer starters gebruiken, die steeds moeilijker te vinden zullen zijn, gezien de lage instroom op ITopleidingen en het feit dat er meer kapers op de kust komen om die talenten in te lijven.”
Désirée Willemsen: De groeiende behoefte aan IT-specialisten die ook kennis hebben van de markt waarin ze actief zijn – zogenaamde meervoudige specialisten – vormt inderdaad een uitdaging. Die
“
3
Roundtable Report mensen zijn er niet in voldoende mate, dus je zult ze zelf moeten opleiden en aan je blijven verbinden. Ze komen zich doorgaans niet in grote getale spontaan aanmelden bij de poort, dus je zult in direct contact moeten proberen te komen met interessante latent werkzoekenden, soms al voordat er überhaupt een vacature is. Die specialisten willen zelf graag een snelle, laagdrempelige vorm van interactie, zonder te veel tussenkomst van derden. Dus ik verwacht dat de vacaturesites en de wervingen selectiebureaus het moeilijk gaan krijgen.
Peter Healey: IT Job Board is haar dienstverlening en producten aan het aanpassen, zodat het beter aansluit bij de behoefte van de huidige generatie nieuwe medewerkers en ook bij de veranderende behoefte van werkgevers. Er is sprake van een evolutie, doordat mensen internet anders gaan gebruiken door de opkomst van social media. Kandidaten willen direct van alles weten van de bedrijfscultuur, arbeidsvoorwaarden, werkprocessen en toekomstige collega’s voordat ze in gesprek gaan met een potentiële werkgever - zonder daar al te veel moeite voor te doen. Ze willen een echt verhaal en trappen niet in een mooi reclamepraatje. Voor ons betekent dit dat het niet langer gaat om ‘we hebben zoveel duizend vacatures en tig kandidaten’. De aandacht
“
van onze klanten verschuift van kwantiteit naar kwaliteit. Het gaat erom dat wij drie of vier uitstekende kandidaten kunnen leveren die geknipt zijn voor een specifieke baan.
Ik vind het heel moeilijk te voorspellen hoe de ITarbeidsmarkt zich in 2012 gaat ontwikkelen, gezien de vele onzekerheden. Ik heb geen glazen bol. Maar zeker is dat de vraag naar goedopgeleide ITprofessionals blijft en als er een ‘double dip’ komt, zal die niet zo diep zijn als in 2009. Bepaalde ervaren ITspecialisten zullen het werk altijd voor het uitkiezen hebben, ongeacht de ontwikkelingen in de macroeconomie. In veel segmenten zal de vraag naar ITprofessionals de komende jaren groter zijn dan het aanbod. Het wordt tijd dat de overheid zich inspant om meer jongeren te interesseren voor een ITstudie of -baan, wil Nederland haar kenniseconomie-ambities waar kunnen maken.”
zo’n campagne nu beter van de grond komt, vanwege de noodzaak. Tot voor kort zag ik die noodzaak niet zo sterk voor Capgemini, we konden met gemak 500 nieuwe medewerkers per jaar werven. Maar dat gaat veranderen…” Peter Healey: Dit is HET moment voor de IT-branche en de overheid om in actie te komen. De werkloosheid onder pasafgestudeerden in West-europa is extreem hoog. Juist nu moet je als sector zeggen: we hebben leuke banen voor jullie in de aanbieding met interessante doorgroeimogelijkheden. Je moet werken in de IT sexier en aantrekkelijker maken voor die doelgroep. Ik hoop dat ze die kans niet laat schieten.”
“
Désirée Willemsen: Ik zie hier eerlijk gezegd ook een belangrijkere rol weggelegd voor het bedrijfsleven. Het probleem wordt nu breed erkend en serieus opgepakt met de hulp van branchevereniging ICT~Office. We moeten op scholen nog meer laten zien waarom IT zo belangrijk is en wat er zo leuk aan is. Daar zijn we tot nu toe niet goed genoeg in geslaagd, hoewel er al activiteiten op dit gebied zijn. Ik verwacht dat
“
4
Roundtable Report Er wordt door werkgevers veel gemopperd over de kwaliteit van pasafgestudeerden en de enorme kloof tussen onderwijs en praktijk. Delen jullie die mening? Folmer Koper: Pasafgestudeerden aannemen wordt moeilijker. Wat we zoeken bestaat niet of nauwelijks. We zoeken zo veel verschillende vaardigheden in één persoon, dat we ze wellicht beter zelf op kunnen leiden. De grootste kloof is echter niet de kennisachterstand, maar de verkeerde perceptie die ze tijdens hun studie ontwikkelen van startersfuncties. Veel jongeren die worden gerekend tot Generatie Y denken dat ze meteen als (project)manager of strategie-expert aan de slag kunnen. Ze denken dat ze voldoende praktijkervaring hebben opgedaan tijdens hun studie of stage om de volgende stap te maken, terwijl ze in de praktijk eerst nog een aantal jaar als hardcore IT’er aan de slag moeten, voordat ze zo ver zijn. Wij zijn op zoek naar kandidaten die bereid zijn eerst te investeren in het wegwerken van de kennisachterstand en die zich willen blijven ontwikkelen en beseffen dat ze eerst flink wat ervaring moeten opdien
“
voordat ze toe zijn aan de volgende stap.”
internationale ervaring en het meelopen met senior specialisten. Regelmatig starten we een op maat gemaakt Talentprogramma of Traineeship. Dat betekent niet dat ze bij ons niet eerst met hun voeten in de modder moeten staan, maar ze weten wel dat er licht aan het einde van de tunnel is. En af en toe mogen ze al een beetje in dat licht staan: een klein project erbij doen, en vanuit die ervaring steeds grotere project leiden, en zo verder.”
Désirée Willemsen: Wij herkennen dit probleem heel duidelijk. Generatie Y is uitzonderingen daar gelaten - verwend, gemakzuchtig en heel erg ik-gericht. Het is trouwens eerder een maatschappelijk - en misschien wel opvoedkundig - probleem. Ik heb zelf ook een zoon en hij heeft alles wat zijn hartje begeert. Hoe leer ik hem dan nog naar iets te verlangen en voor iets te moeten knokken?”
“
Folmer Koper: Als je als werkgever aantrekkelijk wilt zijn voor deze doelgroep, moet je je flexibeler opstellen. Wij hebben mensen in dienst die al 15 jaar IT-professional zijn, en nog altijd zielsgelukkig met hun baan, maar je zult tegelijkertijd starters hebben die liever vandaag dan morgen de volgende stap maken op de carrièreladder. Om die laatste groep tevreden te houden bieden we veel mogelijkheden voor certificering; het opdoen van
“
5
Roundtable Report De offshoringstrend lijkt onomkeerbaar. Wat voor gevolgen heeft dit voor de IT-arbeidsmarkt in Nederland? Folmer Koper: Nuon doet niets met offshoring en heeft ook geen plannen in die richting.”
“
Désirée Willemsen: Capgemini heeft hier veel ervaring mee en het is onderdeel van onze core business om bedrijven die plannen hebben in die
“
richting te adviseren en begeleiden. De noodzaak van altijd fysiek in een kamer aanwezig zijn is al lang onzin gebleken. Maar offshoring valt of staat met goed opdrachtgeverschap en goed opdrachtnemerschap. Er is nog veel meer mogelijk met offshoring als bedrijven leren dat beter handen en
De opkomst van offshore heeft ervoor gezorgd dat het werk bij ons leuker is geworden, vooral ook omdat de werkzaamheden verder opschuiven naar de business van de klanten. Gestandaardiseerde processen en 24/7-diensten worden grotendeels verplaatst naar lagelonenlanden, dat betekent dat je hier meer behoefte krijgt aan mensen met kennis van zowel IT als de business. Het creëren van de business value van IT gebeurt hoofdzakelijk hier.
voeten te geven. Dit vergt hele andere vaardigheden van managers.
6
Roundtable Report De IT-beroepsbevolking in ons land is een tamelijk homogene groep. Er zijn hoofdzakelijk hoogopgeleide mannen, tussen de 30 en 45 jaar werkzaam. Hoe erg is dit? Folmer Koper: Erg. Overigens werken er op onze IT-afdeling veel verschillende nationaliteiten, dus in die zin is er wel sprake van diversiteit. Maar het gaat inderdaad hoofdzakelijk om mannen die gemiddeld net iets ouder dan 35 zijn. Ik jaag op vrouwelijke IT’ers, maar dat doet vrijwel iedereen. Als ik er eentje tegenkom, probeer ik haar meteen binnen te halen. Vrouwelijke IT’ers kunnen namelijk het verschil maken in deze mannenwereld. De balans in de groep wordt beter,
“
mensen worden socialer er is minder haantjesgedrag. Désirée Willemsen: Ik werd als IT’er soms bewust door mijn leidinggevende naar een bepaald project gestuurd, om wat te veranderen in het team. Ik hoorde achteraf vaak dat de teamleden anders met elkaar omgingen na mijn komst. Vrouwen kijken anders tegen problemen aan, hebben een andere, veel opener manier van communiceren. Capgemini doet veel om meisjes en vrouwen te
“
Wat is jullie grootste ITarbeidsmarktfrustratie op dit moment? Folmer Koper: Wat ik eerder al noemde: starters en young professionals die geen IT-specialist willen zijn, maar meteen willen doorstoten naar generalistische, leidinggevende functies. Als
“
we een vacature hebben voor een teamleider of projectmanager, krijgen we meer dan 200 sollicitaties binnen. Maar een goede ITspecialist is nauwelijks te vinden.”
interesseren voor IT, maar er moet nog meer gebeuren, ook in breder verband. We moeten met ze in gesprek raken en ze laten zien hoe leuk en nuttig IT kan zijn. Ik hoor overigens vooral van onze vrouwelijke senior professionals dat het nieuwe werken hen aanspreekt, omdat ze zo beter in staat zijn om werk en privé te combineren. Dus dat kan de branche sterker inzetten om die doelgroep te triggeren.”
Peter Healey: Ik werk in vier verschillende landen en ik merk dat de behoefte aan een goede werk/privébalans het grootste is in Nederland. Nederland is bovendien kampioen parttime werken. Als de ITsector meer vrouwen wil aantrekken en echt wil veranderen, moet het zich ook op dit vlak aanpassen, want parttime werken – en dan heb ik het niet over vier keer negen uur per week - is nauwelijks mogelijk.”
“
Désirée Willemsen: Doorgaans studeren studenten in de zomer af, maar juist dan wordt het wervingsproces op een lager pitje gezet. Dat is net op het einde van de budgetronde en is het nog even wachten op de volgende ronde. Daar loopt elk bedrijf trouwens tegenaan.”
“
7
Recruiters Désirée Willemsen
Manager Career Center en Corporate Recruitment bij Capgemini Nederland, waar zij verantwoordelijk is voor het werven van Young Professionals en arbeidsmarktcommunicatie. Daarnaast is zij voor het Infrastructure & Services-gedeelte ook verantwoordelijk voor het werven van senior professionals.
“De groeiende behoefte aan meervoudig specialisten vormt een grote uitdaging”
Folmer Koper
Werkt bijna drie jaar bij Nuon. Is begonnen als recruiter op de IT-afdeling. Sinds dit jaar is hij verantwoordelijk voor het sourcing & selection team voor heel Nuon, maar hij bemoeit zich ook nog intensief met het werving- en selectieproces op de IT-afdeling.
“Generatie Y heeft een onrealistische perceptie van startersfuncties. Ze willen meteen aan de slag als projectleider of strategie-expert.”
Peter Healey
Geboren in Engeland, Director bij IT Job Board. Werkt al negen jaar bij IT Job Board en is verantwoordelijk voor de regio Benelux, Duitsland en Groot-Brittannië.
“Het wordt tijd dat de overheid zich inspant om meer jongeren te interesseren voor een IT-studie of -baan, wil Nederland haar kenniseconomieambities waar kunnen maken.”
8
Job Board Enterprises B.V. Som 1 Gebouw Gustav Mahlerlaan 38 1082 MC Amsterdam Nederland Tel +31 (0)20 535 2977 Fax +31 (0)20 535 2978
Email contact@itjobboard.nl Web www.itjobboard.nl