IUCN NL Jaarverslag 2014

Groene horizon

Groene horizon

Binnen de internationale IUCN­koepel werkt IUCN NL met groene organisaties, bedrijven, overheden en wetenschappers aan de verbetering van welzijn van mensen door wereldwijd natuur te beschermen. De activiteiten van IUCN NL richten zich op drie thema’s: groene internationale samenwerking, vergroening van het bedrijfsleven en het herstel en behoud van natuur. In 2014 telde IUCN 38 lidorganisaties in Nederland.

IUCN NL JAARVERSLAG 2014

IUCN NL is de Nederlandse tak van de International Union for Conservation of Nature (IUCN), ‘s werelds oudste en grootste unie van natuurorganisaties. IUCN stelt jaarlijks de Rode Lijst van bedreigde soorten op en heeft als enige natuur­ beschermer de status van ambassadeur bij de Verenigde Naties.

IUCN NL (National Committee of The Netherlands) Plantage Middenlaan 2K 1018 DD Amsterdam T + 31 (0) 20 626 17 32 mail@iucn.nl www.iucn.nl IUCN Headquarters Rue Mauverney 28 1196 Gland Switzerland T +41 (22) 999 0000 mail@iucn.org www.iucn.org

JA ARVERSLAG IUCN NL 2014

IUCN NL

2

JAARVERSLAG 2014

Inhoudsopgave

Voorwoord Missie en visie Over IUCN NL Leden Organisatie Bestuur Donoren Medewerkers Groene internationale samenwerking COBRA Ecosystem Alliance Grote Meren People Unlimited 4.1 Save Atewa Forest SUSTAIN Bedrijfsleven vergroenen Dutch Agro-Water Climate Alliance (DAWCA) Leaders for Nature Platform BEE Responsible Shrimp Culture Improvement Program (RSCIP) Herstel en behoud van natuur Small grants for the Purchase of Nature Rode Lijst van bedreigde soorten Communicatie & beleidsadvies Communicatie Beleidsadvies Evenementen Ons netwerk Lidorganisaties Zuidelijke partners Bedrijven Overheid Wetenschappers Coalities Vooruitzicht FinanciĂŤn Jaarrekening Colofon

3

5 7 8 8 10 10 11 12 15 15 16 16 17 18 18 21 21 21 22 23 25 25 27 28 28 28 31 32 32 32 32 32 32 33 34 35 38 42

IUCN NL

4

JAARVERSLAG 2014

Voorwoord

De visie van IUCN blijft onverminderd urgent: knokken voor een rechtvaardige wereld waarin natuur wordt gewaardeerd en beschermd. Zo bleek in 2014, bij het opmaken van de tussenstand van de mondiale Aichi biodiversiteitsdoelen voor 2020, dat voortgang op bijna alle onderdelen onvoldoende was om de doelen te realiseren. Bovendien lieten de meeste indicatoren een trend zien van toenemende druk op biodiversiteit. (Bron: Global Biodiversity Outlook 4) Die negatieve trends raken niet alleen biodiversiteit, maar ondermijnen ook direct onze sociale en economische ontwikkeling, waarbij kwetsbare gemeenschappen in ontwikkelingslanden veelal het eerst en het hardst geraakt worden.

Gelukkig worden deze trends inmiddels niet alleen gesignaleerd in de wereld van natuurbescherming en ontwikkelingssamenwerking. Ook in de private en financiële sector is een groeiende aandacht voor de risico’s van het onverstandig en niet-duurzaam omgaan met natuurlijk kapitaal. Zo staan in de Global Risks Perception Survey 2014 van het World Economic Forum drie natuurgerelateerde thema’s in de risico top 10: watercrises, gebrekkige adaptatie aan klimaatverandering en verlies van biodiversiteit en ecosystemen.

Bij deze ontwikkelingen volstaat business as usual niet langer om als organisatie slagvaardig en effectief te blijven. We hebben als IUCN NL in 2014 daarom een strategische routekaart ontwikkeld voor de komende jaren, in nauwe consultatie met

5

de Nederlandse lidorganisaties van IUCN: Visie2020.

Het ontwikkelen van Visie2020 is een waardevolle tocht geweest naar antwoorden op de centrale strategische vragen: welke trends raken het realiseren onze visie het hardst? Waar en hoe kunnen kunnen we als IUCN NL een verschil maken en waarde toevoegen? Zijn we slagvaardig genoeg en heeft ons werk voldoende impact? Hoe en met wie kunnen we samenwerking, netwerk en partnerschappen versterken?

Voor de gehele Visie2020 is in dit voorwoord geen ruimte. Wel voor enkele hoofdconclusies: • Kennis is ons kapitaal. Het koesteren, ontsluiten en delen ervan zijn dé ingrediënten om onze visie te realiseren.

• Onze lidorganisaties zijn de ruggengraat van IUCN NL. Hun aspiraties en wensen zullen een centrale(re) plaats moeten innemen in ons werk.

• We willen steeds zoeken naar de verbinding van belangen en kracht zoeken in een sterk netwerk van partners, inclusief ons bedrijvennetwerk Leaders for Nature.

• We versterken het werk van ‘agents of conservation and change’ in de frontlinie van natuurbescherming.

• Inhoudelijke focus is onontbeerlijk, waarbij wij als IUCN NL impact zoeken en kiezen voor werken aan: – inclusief landgebruik, met nadruk op internationale publieke goederen – een duurzame, biodiversiteitsbestendige voetafdruk van de Nederlandse economie

– het monitoren en stimuleren van de implementatie van de Aichi biodiversiteitsdoelstellingen Met deze ambities willen we in 2020 bereikt hebben dat de waarde van ecosystemen en natuurlijk kapitaal zijn geïntegreerd in het Nederlandse (internationale) beleid en in de processen van de bedrijven uit ons netwerk. Daarbij willen we aantonen dat ‘net positive impact’ mogelijk is.

Wij willen op deze plaats alle medewerkers van IUCN NL hartelijk danken voor hun passie en grote inzet dit jaar. Daarnaast onze bijzondere dank aan al die zuidelijke partners met wie we samen werken en samen knokken – zij nemen een sleutelpositie in bij het beschermen van natuur en biodiversiteit. Ten slotte onze grote waardering voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Nationale Postcode Loterij – zonder hun steun zou ons werk niet mogelijk zijn.

Maas Goote Algemeen directeur

Nanno Kleiterp Voorzitter

IUCN NL

6

JAARVERSLAG 2014

Missie en visie Onze missie is het be誰nvloeden, aanmoedigen en bijstaan van samenlevingen over de hele wereld om de integriteit en de diversiteit van de natuur te behouden en ervoor te zorgen dat het gebruik van natuurlijk kapitaal op een eerlijke en ecologisch duurzame wijze plaatsvindt.

Onze visie is een rechtvaardige wereld waarin natuur wordt gewaardeerd en beschermd.

7

IUCN NL

Over IUCN NL

IUCN NL is de Nederlandse tak van de International Union for Conservation of Nature (IUCN), ‘s werelds oudste en grootste unie van natuurorganisaties. IUCN stelt jaarlijks de Rode Lijst van bedreigde soorten op en heeft als enige natuurbeschermer de status van ambassadeur bij de Verenigde Naties. Wereldwijd verenigt IUCN meer dan 1.200 natuurorganisaties en bijna 11.000 wetenschappers.

Binnen de internationale IUCN-koepel werkt IUCN NL aan oplossingen voor de meest dringende mondiale problemen zoals het verlies aan biodiversiteit en ecosystemen, klimaatverandering en armoede.

Als basis van onze economie en ons welzijn is natuur hiervoor de belangrijkste sleutel. Natuur geeft ons voedsel, zuiver water, zuurstof, hout, vis, biochemische materialen, energie en medicijnen.

De wereldwijde bescherming van biodiversiteit en ecosystemen staat dan ook centraal in de missie van IUCN NL. Hierbij richt IUCN NL zich op drie thema’s: groene internationale samenwerking, vergroening van het bedrijfsleven en het herstel en behoud van natuur.

 > IUCN programma 2013-2016 Leden De lidorganisaties van IUCN stellen ons in staat om ons werk te doen. IUCN NL is ervan overtuigd dat ecosystemen en biodiversiteit - de basis van onze welvaart en welzijn - alleen effectief beschermd kunnen worden door samenwerking tussen alle belanghebbenden. Daarom zijn naast

8

natuurorganisaties ook overheden en kennisorganisaties lid van IUCN. In 2014 telde IUCN 38 Nederlandse lidorganisaties. Voor deze leden fungeert IUCN NL als platform. Daarnaast werkt IUCN NL nauw samen met haar netwerk van natuurorganisaties in zuidelijke landen, bedrijven, overheden en wetenschappers.

Met deze partners deelt IUCN NL kennis en expertise, voert zij concrete projecten uit en beïnvloedt zij de politieke agenda.

In 2014 kwamen de Nederlandse IUCN leden driemaal in een formele sessie van de Vergadering van Participanten bijeen (8 april, 25 juni en 5 november). Naast reguliere en procedurele zaken was er aandacht voor onder andere de volgende onderwerpen: • De visie van het Wereld Natuur Fonds: “Wereldnatuur in Nederland” • Nederlandse en Europese inzet op de CBD-top in Zuid-Korea • Nieuwe financieringsmechanismen voor groene organisaties • IUCN Brussel en de ontwikkelingen in de Europese politiek • De Otter Challenge: 1.000 otters in 2020 • Habitat banking en natuurcompensatie in Nederland Als dienst aan de lidorganisaties startte IUCN NL in 2014 de Otter Challenge. In totaal acht lidorganisaties waren betrokken bij dit crowd sourcing project waarin de samenleving wordt uitgedaagd een idee te ontwikkelen waardoor de otter structureel

kan overleven in Nederland. Wereld Natuur Fonds, Vereniging Nederlands Cultuurlandschap, Natuurmonumenten, LandschappenNL, Staatsbosbeheer en de Zoogdiervereniging ondertekenden het convenant ‘1.000 otters in 2020’ en leverden hun expertise aan de Otter Challenge.

Lidorganisatie Artis verzorgde de locatie voor het startevenement.

Op 23 april bezocht IUCN-president Zhang Xinsheng Nederland. IUCN NL organiseerde in het Sheraton Hotel op Schiphol een kennismaking voor de lidorganisaties en de Nederlandse leden van de wetenschappelijke IUCN-commissies. Op deze bijeenkomst gaf Zhang zijn visie op IUCN als internationaal platform voor natuurbescherming en konden leden hun ideeën en zorgen over actuele kwesties uiten.

De leden zijn in 2014 op verschillende momenten betrokken bij de ontwikkeling van de Visie2020: het meerjaren strategisch kader van IUCN NL. Zo werden de directeuren van de lidorganisaties tijdens twee bijeenkomsten in de gelegenheid gesteld hun verwachtingen en kijk op IUCN NL te delen met directeur Maas Goote en bestuursvoorzitter Nanno Kleiterp. Op basis van deze bijeenkomsten is de zogeheten Routekaart aangepast tot de Visie2020, voorgelegd aan de lidorganisaties en vervolgens vastgesteld op de Vergadering van Participanten van 5 november.

Lidorganisaties waren inhoudelijk en organisatorisch betrokken bij het Leaders for Nature programma van IUCN NL.

JAARVERSLAG 2014

Binnen de klankbordgroep van Leaders for Nature namen gedurende het jaar vertegenwoordigers van de Vlinderstichting, Vereniging Nederlands Cultuurlandschap en Natuurmonumenten zitting. Tijdens het jaarlijkse Leaders for Nature forum waren 18 vertegenwoordigers van de leden aanwezig. In 2014 organiseerden we samen met Diergaarde Blijdorp een masterclass over duurzame inkoop, hield de Vlinderstichting samen met IUCN NL een presentatie voor medewerkers van het Ministerie van Economische Zaken en woonden verscheidene leden onze masterclasses bij. Tot slot ontstonden er verschillende individuele samenwerkingen tussen de IUCN NL leden en de Leaders for Nature leden, zoals tussen ABN Amro en de Vlinderstichting. ABN Amro gebruikt de opbrengst van het ophalen van cartridges voor nieuwe printers voor de aanleg van vlindertuinen op hun terreinen.

9

Nederlandse lidorganisaties van IUCN Alertis Artis Avalon Both ENDS Carmabi Foundation CML Leiden DCNA De12Landschappen De Hoge Veluwe Diergaarde Blijdorp EAZA ECNC IVN KNNV Milieudefensie Ministerie van Economische Zaken Naturalis Biodiversity Center Natuur & Milieu NatuurCollege Natuurmonumenten NCIV Nederlandse Vereniging van Dierentuinen Prince Bernhard Chair RAVON Sovon Vogelonderzoek Nederland Staatsbosbeheer Stichting Chimbo Stichting tot Behoud en ter Bescherming van het Przewalskipaard Tropenbos International UvA-IBED Van Tienhoven Stichting Vereniging Nederlands Cultuurlandschap Vlinderstichting Vogelbescherming Waddenvereniging Wereld Natuur Fonds Wetlands International Zoogdiervereniging

IUCN NL

Organisatie In 2014 werkten er bij IUCN NL 52 mensen.

Vanuit het kantoor in Amsterdam sturen onze medewerkers projecten in zuidelijke landen aan, werken zij aan de vergroening van het Nederlandse bedrijfsleven, geven zij beleidsadvies en ondersteunen zij de lidorganisaties bij hun werk. De inhoudelijke units worden ondersteund door de mensen van P&O en financiĂŤn.

Bestuur Als stichting kent IUCN NL naast een directie ook een bestuur. De bestuursleden worden benoemd door het collectief van vertegenwoordigers van de Nederlandse lidorganisaties van IUCN, de Vergadering van Participanten (VvP).

In 2014 kwam het bestuur driemaal in formele sessie bijeen. Naast reguliere bestuurszaken, lag de nadruk daarbij op de verdere versterking van de organisatie en de ontwikkeling van een meerjarig strategisch kader (Visie2020). Daartoe werden tevens informele consultatieronden met directeuren van de lidorganisaties georganiseerd, voorafgaand aan de formele besluitvorming in de VvP. In 2014 eindigde de bestuurstermijn van Graham Bennett. Graham is jarenlang een spil geweest in het bestuur, en wij danken hem ook op deze plek voor zijn indrukwekkende inzet voor IUCN NL. We zullen zijn unieke ervaring en inzichten op het terrein van natuurbescherming enorm missen.

In 2014 verwelkomden we Kitty van der Heijden als nieuw bestuurslid. Kitty’s ervaring in de internationale arena is

10

ongeĂŤvenaard, met name op het snijvlak van milieubescherming en ontwikkelingssamenwerking. Maar bovenal kennen we Kitty als een collega die met veel passie, enorme kennis en onuitputtelijke energie knokt voor een rechtvaardige en duurzame wereld. Het bestuur en IUCN NL zijn trots dat Kitty onze gelederen als bestuurslid komt versterken.

In 2014 bestond het bestuur uit:

Naam

Functie

Nanno Kleiterp

Voorzitter

Kitty van der Heijden

Vicevoorzitter

Peter Fechter

Penningmeester

Graham Bennett

Secretaris

Theo Verstrael

Bestuurslid

Kees Bastmeijer

Bestuurslid

Louise Vet

Bestuurslid

Datum toetreding

Datum aftreding

8 april 2014

8 april 2014

JAARVERSLAG 2014

Donoren Het werk van IUCN NL wordt financieel mogelijk gemaakt door diverse financiers.

Dankzij de steun van deze organisaties kunnen wij ons dagelijks inzetten voor bescherming van ecosystemen en biodiversiteit wereldwijd.

• • • • • •

Adessium Foundation Europese Unie Ministerie van Buitenlandse Zaken Ministerie van Economische Zaken Ministerie van Infrastructuur & Milieu Nationale Postcode Loterij

Nationale Postcode Loterij Met de flinke bezuinigingen waar het kabinet op inzet, neemt het belang van particuliere fondsen zoals de Nationale Postcode Loterij toe. De goededoelenloterij is een bewezen en succesvol middel tot fondsenwerving. De bijdrage van de loterij en haar deelnemers is uniek, want deze is niet alleen meerjarig, maar goede doelen bepalen ook zelf de besteding ervan, op basis van hun expertise.

Dit geeft IUCN NL veel welkome vrijheid.

Inmiddels wordt er jaarlijks door de Goede Doelen Loterijen (Nationale Postcode Loterij, BankGiro Loterij en VriendenLoterij) ruim 425 miljoen euro geworven voor het goede doel. De Goede Doelen Loterijen zijn hiermee de grootste fondsenwerver van Nederland: 25 procent van alle private giften in Nederland komt van de deelnemers van de Goede Doelen Loterijen.

Maandelijks spelen 3,5 miljoen huishoudens in Nederland met deze loterijen mee, en met de helft van hun lot dragen ze bij aan een betere wereld.

11

De drie loterijen hebben als missie het steunen van goede doelen die werken aan: • een rechtvaardige en groene wereld: Nationale Postcode Loterij; • cultuur en behoud cultureel erfgoed: BankGiro Loterij; • verbetering van welzijn en gezondheid in Nederland: VriendenLoterij.

Het huidige kabinet heeft aangegeven het kansspelbeleid te willen moderniseren.

IUCN NL hoopt dat de voorgestelde wijzigingen in het kansspelbeleid de Nationale Postcode Loterij voldoende ruimte geeft om de succesvolle fondsenwerving op dit niveau voort te zetten. Zonder de Postcode Loterij en haar deelnemers zouden wij immers een groot deel van onze initiatieven niet kunnen realiseren.

IUCN NL

Medewerkers

Naam

Functietitel

Datum in dienst

Datum uit dienst

Unit Natuurlijk Kapitaal en Waardeketens

Daan Wensing Marieke Harteveld Maartje Hilterman Heleen van den Hombergh Liliana Jauregui Tina Lain Edit Kiss Verian Klarus

Kwame Kusi-Wiredu Asumadu Mathew Parr Rob Regoort Mirjam Snitjer Eveline Trines Dorith Vermunt Bette Harms

unitmanager Natuurlijk Kapitaal en Waardeketens senior adviseur senior adviseur senior adviseur senior adviseur senior adviseur vrijwilliger 16.2.2014 stagiair 1.3.2014 1.9.2014 junior projectmedewerker 6.10.2014 stagiair 1.3.2014 senior adviseur vrijwilliger stagiair 1.11.2014 senior adviseur 1.10.2014 stagiair 7.10.2014 adviseur

Unit Ecosysteemdiensten en Governance

Joost van Montfort unitmanager Ecosysteemdiensten en Governance Sander van Andel senior projectmedewerker Jan Willem den Besten senior programmamedewerker Evelien van den Broek senior adviseur Juan David Guevara vrijwilliger 25.3.2014 15.5.2014 Sjef Gussenhoven vrijwilliger 15.8.2014 Ian Henderson stagiair 14.4.2014 1.9.2014

vrijwilliger 24.11.2014 Marc Hoogeslag senior projectmedewerker Jan Kamstra senior projectmedewerker Joseph Lumumba senior adviseur Maxime Molenaar vrijwilliger 1.4.2014 Fanny Olsthoorn stagiair 20.10.2014 Henri Roggeri senior projectmedewerker Jos Sleegers stagiair 1.10.2014 Mark van der Wal senior projectmedewerker

12

JAARVERSLAG 2014

Naam

Functietitel

Datum in dienst

Datum uit dienst

Unit Communicatie en Beleidsadvies

Marijn van der Pas Cas Besselink Rob Glastra Annelies Henstra Carl Königel Brechje van Otterdijk Henk Simons Gemma Span

unitmanager Communicatie en Beleidsadvies senior adviseur senior projectmedewerker vrijwilliger senior adviseur junior eventmedewerker senior projectmedewerker medewerker communicatie

1.10.2014

Unit Financiën en Control

Ruud Vergouw Chris Bonnar Sandra van Dijk Machiel Overhoff

unitmanager Financiën en Control senior medewerker financiën medewerker financiën medewerker projectadministratie

Unit P&O en Kantoor

Monique de Jong Daphne van den Heuvel Rita van Keulen Juliette Uitdenbogaard Tom Welter

unitmanager P&O en Kantoor front office receptioniste office manager directiesecretaresse ICT-beheerder

Unit Strategie en Innovatie

Pieter Copper Romie Goedicke Gerhard Mulder

unitmanager Strategie en Innovatie projectmedewerker adviseur groene investerings- en financieringsmechanismen

Directie

Maas Goote

13

algemeen directeur

6.5.2014

IUCN NL

14

JAARVERSLAG 2014

Groene internationale samenwerking Natuurbescherming en de bestrijding van armoede gaan hand in hand. Dat komt omdat wereldwijd miljarden arme mensen direct van de natuur leven. Zo zijn 1,6 miljard mensen afhankelijk van bossen voor hun eten, water en hout voor brandstof en onderdak. Honderden miljoenen anderen leven vooral van vis en schelpdieren uit zeeën en oceanen. Door deze natuur te beschermen, bestrijdt IUCN NL armoede in zuidelijke landen.

Omgekeerd is het verminderen van armoede essentieel om natuur te redden.

Zo helpt IUCN NL vissers hun inkomsten zeker te stellen door overbevissing tegen te gaan. En door mensen te wijzen op hun landrechten helpt IUCN NL lokale bewoners het bos waarvan zij leven te behouden.

De wisselwerking tussen natuurbescherming en armoedebestrijding is de kracht van de zuidelijke projecten van IUCN NL. Volgens deze methode werkte IUCN NL in 2014 samen met Wetlands International en Both ENDS in het Ecosystem Alliance programma, met diverse partners in het COBRA-project en met onder andere Hivos in het programma People Unlimited 4.1. Tot slot waren we in 2014 actief in het Atewa-bos in Ghana, het Grote Merengebied in Afrika en de groeicorridors van Afrika met SUSTAIN. COBRA De Zuid-Amerikaanse Guiana Shield is onderdeel van het grootste aaneengesloten tropische bosgebied ter wereld.

De bossen in deze regio zijn nog relatief

15

onaangetast waardoor ze een unieke biodiversiteit herbergen en enorm belangrijk zijn voor het vastleggen van CO2. Ook is tien tot vijftien procent van de zoetwatervoorraad van onze planeet hier te vinden.

IUCN NL ziet innovatieve methoden voor de bescherming van dit oerwoud als een belangrijke kans om deze essentiële ecosysteemdiensten te behouden. Een voorbeeld van deze methoden zijn financieringsmechanismen voor de betaling voor ecosysteemdiensten (payment for eco­ system services, PES).

Het COBRA-project onderzoekt sociale, ecologische en culturele effecten van dergelijke financieringsmechanismen op de lokale bevolking in de Guiana Shield.

Lokale bewoners worden actief betrokken bij deze studie en gevraagd om met behulp van video en fotografie zelf te documenteren hoe veranderingen hun leven beïnvloeden en hoe lokale oplossingen kunnen bijdragen aan een slimmer en duurzamer beheer van de natuurlijke bestaansbronnen. Deze inzichten kunnen vervolgens worden gebruikt bij het opstellen van beleid op het gebied van ecosysteemdiensten.

Het COBRA-project is een driejarig onderzoeksproject, uitgevoerd door een samenwerkingsverband van tien organisaties waaronder IUCN NL. Het COBRA-project is gefinancierd vanuit het 7th Framework Programme for Research and Technological Development (FP7) van de Europese Commissie.

Resultaten In 2014 werkte IUCN NL binnen het COBRA-project samen met inheemse gemeenschappen aan het behoud van hun kennis over hoe we op een verantwoorde manier met natuurlijke hulpbronnen kunnen omgaan. Het project onderzoekt en documenteert samen met deze mensen via foto’s en films wat hun goede voorbeelden uit de praktijk zijn. Deze worden vervolgens uitgewisseld met andere inheemse gemeenschappen in de regio.

In juli bracht het COBRA-consortium haar derde en laatste bezoek aan de Makushiindianen in het zuiden van Suriname.

Tijdens dit bezoek werd voortgebouwd op de eerdere trainingen voor het identificeren en documenteren van goede praktijkvoorbeelden. Ook werden voorbereidingen getroffen voor een ´inheems´ filmfestival in Paramaribo, waar alle gemeenschappen die deelnemen in COBRA hun films en video´s presenteerden en een videostatement presenteerden als lobby-instrument naar de overheid.

In september droegen we bij aan de zevende internationale conferentie van het Ecosystem Service Partnership in San José, Costa Rica, met als thema: ‘Local Action for the Common Good!’. Als COBRA-consortium benadrukten we hier het belang van praktische kennis en ervaringen van inheemse bevolking in het ontwikkelen van beleid. Tijdens deze conferentie presenteerden we ook een handboek waarin de methodologie van COBRA beschreven wordt. IUCN NL heeft hiernaast een belangrijke rol gespeeld bij

IUCN NL

de publicatie van verschillende onderzoeksrapporten, persberichten en website-artikelen.   > Meer over ons COBRA-programma Ecosystem Alliance De Ecosystem Alliance is een vijf jaar durend partnerschap tussen IUCN NL, Both ENDS en Wetlands International, gefinancierd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Deze alliantie werkt in gebieden met een hoge biodiversiteit waar de bevolking voor hun water, voedsel en energie direct afhankelijk is van ecosystemen. Veel van deze ecosystemen staan onder grote druk door onder meer boskap, uitbreiding van landbouwareaal, overbevissing, mijnbouw en klimaatverandering. In 2014 heeft IUCN NL samen met haar alliantiepartners Both ENDS en Wetlands International verder invulling gegeven aan de 16 landenprogramma’s, het internationale lobbywerk en de leeragenda. Vanuit de alliantie zijn er inmiddels 309 (veld)projecten opgestart, begeleid door 143 partnerorganisaties.

Resultaten In 2014 zagen we dat de activiteiten binnen het programma leidden tot veel concrete resultaten. Een volledige beschrijving van die resultaten is te vinden in het jaarverslag 2014 van de Ecosystem Alliance.

Zoals in voorgaande jaren investeerde de alliantie ook het afgelopen jaar weer in lobby en beleidsbeïnvloeding in Nederland, de Europese Unie en in zuidelijke landen.

Deze lobby heeft geleid tot verschillende

16

aanpassingen in beleid en beïnvloeding van de ontwikkeling van beleid, zoals bij de formulering van het Fonds Duurzaam Water in Nederland. Actieve inzet van de Ecosystem Alliance in internationale rondetafelcommissies leidde bovendien tot aanscherping van duurzaamheidscriteria en richtlijnen voor de productie van soja en palmolie.

De Ecoystem Alliance stimuleerde en faciliteerde in 2014 de onderlinge kennisuitwisseling tussen partnerorganisaties via verschillende trainingen en workshops, onder meer in Brazilië en Bolivia. Het zogenaamde ‘zuid-zuid leren’ is een essentieel onderdeel van de Ecosystem Alliance.

 > Meer over ons Ecosystem Alliance programma

De alliantie streeft ernaar dat bedrijven hun ecologische voetafdruk reduceren door concrete verbeteringen door te voeren in hun productiemethoden. In 2014 zagen we acht concrete resultaten zoals een cementfabriek in Oeganda die een nieuwe, minder vervuilende vestiging opende als gevolg van publieke druk die was gegenereerd met steun van de Ecosystem Alliance; en een Australisch mijnbouwbedrijf dat een afvalwaterzuiveringsinstallatie aanlegde bij een van hun productiegebieden in de Filippijnen, in reactie op een onderzoek dat mogelijk werd gemaakt door de Ecosystem Alliance.

Via het introduceren van slimme modellen voor geïntegreerd landgebruik en via het verbeteren van bestaand landgebruik wil de Ecosystem Alliance de degradatie van landschappen terugdringen. Veel projecten richten zich op het versterken van landrechten en het vergroten van de invloed van lokale bevolking op politieke besluitvorming, bijvoorbeeld rondom landgebruiksplanning. Zo is er in 2014 is er gewerkt aan het instellen van dorpsbossen (hutan desa) in Indonesië en verdere ontwikkeling van Community Resource Managed Area’s (CREMAs) in Ghana.

Grote Meren In dit drie jaar durende programma werkt IUCN NL aan de versterking van lokale gemeenschappen, zodat zij de unieke ecosystemen in het Afrikaanse Grote Merengebied kunnen veiligstellen voor de toekomst. Het Grote Merenprogramma wordt gefinancierd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Het Grote Merengebied in Centraal Afrika bestrijkt DR Congo, Uganda, Rwanda en Burundi. De bekendste van de vijf meren, Lake Edward, maakt deel uit van Virunga National Park, het oudste beschermde natuurgebied van Afrika.

De meren en de omringende natuur zijn van groot belang voor de levensvoorziening van de lokale bevolking. De meren vormen bijvoorbeeld een bron van inkomsten voor duizenden vissers en voorzien miljoenen mensen van schoon drinkwater. De druk op deze ecosystemen wordt echter steeds hoger, onder andere doordat oliemaatschappijen zich in de regio willen vestigen.

IUCN NL vindt het belangrijk om samen met lokale, nationale en internationale

JAARVERSLAG 2014

partners deze ontwikkelingen tegen te gaan. Het programma richt zich hierbij op twee speerpunten. Ten eerste worden projecten georganiseerd om de politieke positie van lokale gemeenschappen te versterken, zodat zij zeggenschap krijgen over oliewinning in hun omgeving. Ten tweede werken we aan een goede organisatie van de visvangst in Lake Edward.

Resultaten 2014 markeerde het tweede jaar van het Grote Merenprogramma. In mei organiseerde IUCN NL een driedaagse workshop met alle 11 partnerorganisaties in de stad Bujumbura in Burundi. Tijdens deze dagen werd de onderlinge samenwerking verbeterd, de gezamenlijke lobby aangescherpt en nieuwe partners betrokken. Bujumbura vormde ook het toneel voor de eerste fotoexpositie van Enanga. De foto’s, gemaakt door lokale mensen, verbeelden hoe levens bedreigd worden door overbevissing, stroperij, houtkap en de zoektocht naar olie.

April kende een dieptepunt met een aanslag op Emmanuel de Mérode, parkdirecteur van Virunga. Deze gebeurtenis ontketende een golf aan bedreigingen, gericht aan medewerkers van de Congolese partnerorganisaties van IUCN NL. Zij werden gemaand hun oppositie tegen de oliewinning het park te staken.

Hierdoor werd het verbeteren van de veiligheidssituatie van lokale partners een belangrijke prioriteit binnen het programma.

Virunga in première. In de film staat de dreigende oliewinning door het Britse bedrijf SOCO centraal. Tijdens een aandeelhoudersvergadering van SOCO in juni 2014 kreeg Bantu Lukmabo van IUCN NL partnerorganisatie IDPE de gelegenheid zijn zorgen hierover te uiten. Gedurende 2014 kreeg de film, en daarmee de situatie in Virunga, wereldwijd veel aandacht, van zowel beleidsmakers als het grote publiek.

In mei organiseerde IUCN NL een vertoning bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken. In november kwam de film via video-on-demandplatform Netflix beschikbaar voor 50 miljoen kijkers.

In 2014 werd in opdracht van IUCN NL onderzoek gedaan naar de visstand en visserijpraktijken in het Edwardmeer.

Inzichten uit dit onderzoek bieden aanknopingspunten om de visserij op een duurzame manier in te richten. IUCN NL liet het Nederlandse bedrijfsleven kennismaken met het economische potentieel van Virunga tijdens een workshop op het Leaders for Nature Forum. Hieruit volgde een gezamenlijk project met FMO om de lokale visserij te professionaliseren met de introductie van koelfaciliteiten waardoor vis langer houdbaar blijft.

Tot slot begeleidde IUCN NL de deelname van partnerorganisaties aan diverse belangrijke fora, zoals het World Parks Congress en de International Contact Group on the Great Lakes.

 > Meer over ons Grote Meren Enkele dagen na de aanslag ging de voor een Oscar genomineerde documentaire

17

programma

People Unlimited 4.1 IUCN NL is ervan overtuigd dat duurzame ontwikkeling alleen van de grond komt als vrouwen niet worden achtergesteld.

Vrouwen en mannen moeten dus actief en gelijkwaardig kunnen deelnemen aan besluitvorming die bepalend is voor hun leven, hun omgeving en hun toekomst.

Daarom werken wij samen met ontwikkelingsorganisaties Hivos, Press Now en Mama Cash in het programma People Unlimited 4.1 aan vrouwenrechten, groen ondernemerschap en actief burgerschap.

De projecten binnen dit programma worden tussen 2011 en 2015 uitgevoerd in 31 ontwikkelingslanden en gefinancierd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

IUCN NL is binnen dit programma actief in Peru, Bolivia en India. In de landen in ZuidAmerika wordt samengewerkt met lokale partnerorganisaties aan armoedebestrijding, versterking van de positie van kleine producenten en lokaal biodiversiteitsbehoud. In India wordt met een groot aantal bedrijven en Indiase partnerorganisaties gewerkt aan de opzet van een Indiase versie van het IUCN NL Leaders for Nature bedrijvennetwerk.

Resultaten Het Leaders for Nature India programma werd in 2014 uitgebreid met vijf nieuwe leden. Gedurende het jaar werden er twee masterclasses georganiseerd voor de leden van het netwerk. De bedrijven binnen het initiatief werkten aan actieplannen om natuurlijk kapitaal in hun bedrijfsvoering te integreren.

IUCN NL

In het project in Peru hebben lokale gemeenschappen in de Yungas hun rechten op het gebied zeker weten te stellen. Ook kregen zij educatie over duurzame productiemethodes. De lokale koffieproductie had het afgelopen jaar echter nog veel te lijden van de koffieroestepidemie van 2013, een ziekte van de koffieplant. In 2014 is ook een pilotproject gestart met betalingen voor ecosysteemdiensten in het stroomgebied van de Gera.

De rivieren in deze regio zijn van groot belang voor de watervoorziening.

In Bolivia werd de landsgebruiksplanning van een omvangrijk gebied van 1 miljoen hectare geactualiseerd en verbeterd. In het gebied leven vier gemeenschappen. Zij werken samen met onze partnerorganisatie Sicirec aan nieuwe inkomstenbronnen uit duurzame landbouw en bosbouw. Ook onderzochten zij het potentieel voor toerisme.

 > Meer over ons People Unlimited 4.1

van akkers en jacht. Grootschalige mijnbouw naar bauxiet vormt tevens een grote dreiging voor het reservaat. Doordat de bergwouden geen regenwater meer kunnen opvangen en vasthouden, staat de betrouwbare voorziening van zuiver water onder druk.

 > Meer over ons Save Atewa Forest Save Atewa Forest werkt aan het versterken van lokale gemeenschappen die voor hun levensvoorziening afhankelijk zijn van het bos. Zo krijgen zij een stem in de besluitvorming over de toekomst van het bos en vervullen zij een actieve rol in het beheer van het park.

Save Atewa Forest is een samenwerking tussen IUCN NL, A Rocha Ghana, IUCN Ghana, Forestry Commission, Water Resource Commission, Permian Global en de Coalition Against Mining Atewa (CONAMA). Het programma is onderdeel van het Ghana Netherlands WASH Program (GNWP) en wordt gefinancierd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

programma Save Atewa Forest Save Atewa Forest is een 2,5-jarig programma gericht op de bescherming van het Ghanese Atewa bosreservaat. Dit bos, zo’n 100 kilometer ten noorden van Accra, is cruciaal voor de watervoorziening in de regio.

In het Atewa-bos ontspringen drie grote rivieren die schoon water leveren aan miljoenen Ghanezen. Steeds meer bos verdwijnt echter als gevolg van illegale houtkap, illegale goudwinning, de aanleg

18

Ook werden in 2014 eerste stappen gezet om samen te werken met Permian Global, een bedrijf dat zich eveneens bezighoudt met de bescherming van het Atewa-bos.

In 2015 wordt verder invulling gegeven aan deze samenwerking.

Resultaten De eerste helft van het jaar besteedde IUCN NL samen met haar partners aan de ontwikkeling van het programmavoorstel, dat in september 2014 officieel werd goedgekeurd door de Nederlandse ambassade. In november organiseerden de programmaleiders IUCN NL en A Rocha Ghana een workshop voor alle stakeholders in Accra, Ghana. Dit vormde het startsein van het programma. De workshop slaagde in het doel om alle betrokkenen te informeren over de aanpak en doelstellingen van het programma.

programma SUSTAIN Binnen het SUSTAIN initiatief werkt IUCN NL aan duurzame groei die in Afrika bijdraagt aan water- en voedselzekerheid en betere bescherming tegen klimaatverandering.

De economie in Afrika groeit snel. Om dit te stimuleren investeren overheid en bedrijfsleven in zogenoemde groeicorridors, gebieden waar veel kansen liggen voor economische ontwikkeling. Doel van deze corridors is om via investeringen in infrastructuur, agricultuur en mijnbouw te zorgen voor meer werkgelegenheid, nieuwe markten en - uiteindelijk - minder armoede.

SUSTAIN maakt zich er hard voor dat de ontwikkelingen in deze groeicorridors op een duurzame en inclusieve manier gebeuren. SUSTAIN biedt concrete, klimaatbestendige oplossingen die bijdragen aan de economische ontwikkeling en tegelijkertijd zorgen voor een verbetering van de voedselzekerheid en watervoorziening. SUSTAIN werkt hiervoor samen met de publieke en private sector en met lokale gemeenschappen.

JAARVERSLAG 2014

SUSTAIN werkt in de Afrikaanse groeicorridors aan: • Een eerlijke verdeling van waterbronnen en voldoende watertoevoer • Het creëren van afzetmarkten voor lokale producenten • Het stimuleren en ontwikkelen van duurzaam ondernemerschap • Het weerbaar maken van o.a. landbouw tegen de gevolgen van klimaatverandering • Het bevorderen van samenwerking tussen gemeenschappen, bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheden SUSTAIN is een initiatief van IUCN, IUCN NL, African Wildlife Foundation en SNV en wordt gefinancierd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Resultaten In 2014 ging het SUSTAIN-programma van start in de Southern Agricultural Growth Corridor Of Tanzania (SAGCOT). IUCN NL werkt daar samen met lokale partners African Wildlife Foundation en SNV. In 2014 is een start gemaakt met de selectie van de twee clusters waar het merendeel van de activiteiten plaats zullen vinden, Sumbawanga in het westen en IhemiKilombero in centraal Tanzania. Een belangrijk doel is het versterken van de lokale private sector, met name zogenoemde SME’s (Small and Medium Enterprises). Een van de projecten is het opzetten van een Green Innovation Business Hub. Deze innovatiehub koppelt lokale problemen aan duurzame Nederlandse en Europese oplossingen.

19

Zo werkt IUCN NL als makelaar van duurzame oplossingen om bedrijven op weg te helpen om groene groei te realiseren als alternatief van niet duurzaam gebruik van land en grondstoffen. Tevens is in 2014 het besluit genomen over de tweede groeicorridor: de havenstad Beira in Mozambique.

 > Meer over ons SUSTAIN programma

IUCN NL

20

JAARVERSLAG 2014

Bedrijfsleven vergroenen

Onze economie draait op grondstoffen en diensten uit de natuur: ons natuurlijk kapitaal. De natuur biedt een vruchtbare bodem voor de productie van voedsel en biochemische grondstoffen maar levert ook hout en vis, en zorgt voor zuiver water, een schone lucht en de opslag van CO2. Ook zijn de meeste medicijnen gebaseerd op stoffen uit de natuur.

Om zowel de natuur als de economie te versterken werkt IUCN NL aan het vergroenen van bedrijven. Vergroening biedt bedrijven kansen op nieuwe markten, technologische ontwikkeling en meer werkgelegenheid. Het inzetten op een circulaire en biobased economie biedt daarnaast bedreigingen het hoofd, zoals het verlies aan ecosystemen en biodiversiteit, de klimaatverandering en het opraken van fossiele brandstoffen.

In 2014 werkte IUCN NL op verschillende manieren aan de vergroening van de economie: via het netwerk van multinationals Leaders for Nature en in het Platform Biodiversiteit, Ecosystemen en Economie, een samenwerkingsverband met ondernemersorganisatie VNO-NCW. Het RSCIP programma richt zich specifiek op de verduurzaming van de garnalenindustrie, terwijl de Dutch Agro-Water Climate Alliance zich inzet tegen klimaatverandering.

Dutch Agro-Water Climate Alliance (DAWCA) De Dutch Agro-Water Climate Alliance werkt met bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheden aan mogelijkheden voor het bedrijfsleven om de

21

oorzaken en gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan.

Klimaatverandering is een van de grootste uitdagingen van deze tijd. Het brengt ecosystemen in gevaar en daarmee de bron van onze economie: ons natuurlijk kapitaal.

De Dutch Agro-Water Climate Alliance helpt bedrijven op zoek te gaan naar manieren waarop zij klimaatgerelateerde risico’s in hun waardeketens kunnen verminderen. De alliantie ondersteunt vooral projecten die de onderliggende oorzaken van klimaatverandering bestrijden en die bijdragen aan de toepassing van adaptatiemaatregelen in de brede samenleving.

Doordat bedrijven zich via de Dutch AgroWater Climate Alliance actief inzetten voor de strijd tegen klimaatverandering, kunnen zij bovendien hun concurrentiepositie verbeteren.

Dutch Agro-Water Climate Alliance is een van de topprojecten van IUCN NL’s Leaders for Nature programma. De alliantie wordt gefinancierd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Resultaten DAWCA heeft in 2014 via workshops, masterclasses en expertsessies tientallen bedrijven in de agrarische, levensmiddelen- en financiële sectoren bereikt en actief van informatie voorzien. Tijdens het Leaders for Nature Forum op 5 februari namen bedrijven zoals FMO, Van Oord, Arcadis, IBM, PwC, ABN AMRO en DSM deel aan een workshop over klimaatrisico’s in de waardeketens van bedrijven. Een

follow-up workshop werd georganiseerd tijdens de Leaders for Nature masterclass in mei 2014. Op 10 juni 2014, organiseerden DAWCA en het Ministerie van Buitenlandse Zaken een klimaatseminar waar meer dan 100 mensen aan deelnamen, vooral uit het bedrijfsleven.

Onderdeel van de meeting was een competitie voor ideeën onder bedrijven om meer klimaatfinanciering te mobiliseren.

De winnaars werden bekendgemaakt door minister Ploumen die aan het seminar deelnam. Op 10 november organiseerde DAWCA een expertsessie waaraan 60 vertegenwoordigers van bedrijven, overheid, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties deelnamen. DAWCA is met verschillende bedrijven en ngo’s trajecten gestart om klimaatadaptatieprojecten en financieringsinstrumenten te ontwikkelen.

Hierbij zijn Leaders for Nature-leden zoals FMO en Friesland Campina betrokken en andere organisaties zoals Enviu, Alterra, Nyenrode Business Universiteit, Fair Climate Fund, VEI, AquaSoil en bedrijven in de waterbouwsector. Tot slot geeft DAWCA regelmatig input op het beleid van de Nederlandse overheid en zijn in 2014 presentaties gegeven tijdens VN verdragsconferenties, zoals die van het klimaatverdrag (UNFCCC) en het biodiversiteitsverdrag (CBD).   > Meer over ons DAWCA programma Leaders for Nature De economie effectief vergroenen lukt alleen in samenspraak en samenwerking met bedrijven, is de overtuiging van IUCN NL. Leaders for Nature is het IUCN NL

IUCN NL

bedrijvennetwerk van multinationals en grote Nederlandse bedrijven om dit te realiseren. Gezamenlijk nemen zij de leiding in de transitie naar een duurzame groene economie.

Bij alle deelnemende bedrijven zetten professionals van drie managementlagen zich in om natuurlijk kapitaal in hun bedrijfsvoering te integreren. Met behulp van het zes stappenplan van Leaders for Nature streven deze bedrijven naar een netto positieve impact op biodiversiteit en ecosystemen. Dit betekent dat zij bijdragen aan het behoud van biodiversiteit en ecosystemen, terwijl zij tegelijkertijd de negatieve effecten van hun economische activiteiten minimaliseren en op duurzame wijze gebruikmaken van natuurlijk kapitaal.

Leaders for Nature begeleidt haar leden bij elke stap in dit proces met inspiratie, kennis & training en projectsupport.

In 2014 bestond het Nederlandse Leaders for Nature netwerk uit ABN AMRO, AkzoNobel, Arcadis, Cofely, Desso, DSM, Eneco, Essent, FMO, FrieslandCampina, IBM, ING, Interface, Nutreco, Philips, PwC en Shell.

Resultaten In 2014 werkte IUCN NL met de 17 bedrijven uit het netwerk aan het doorlopen van de zes stappen van de Natural Capital Roadmap. Deze ‘routebeschrijving’ voor het stapsgewijs integreren van natuurlijk kapitaal in bedrijfsprocessen werd gepresenteerd tijdens het jaarlijkse Leaders for Nature Forum. Zo’n 200 vertegenwoordigers van bedrijfsleven, overheid en

22

IUCN-lidorganisaties bezochten dit evenement. Tijdens deze bijeenkomst werd ook de Green Deal ‘Samenwerken aan transparantie van natuurlijk en sociaal kapitaal’ gesloten. Doel van de deal is dat bedrijven hun impact op natuur en het welzijn van mensen zichtbaar maken. Ze werken hierbij samen met maatschappelijke organisaties en de overheid.

Het Leaders for Nature netwerk verwelkomde in 2014 het Havenbedrijf Amsterdam als nieuw lid. Royal HaskoningDHV en KLM verlieten het netwerk. In 2014 werd de Stakeholder Council opgericht, een klankbordgroep met daarin 17 vertegenwoordigers van de bedrijven en IUCN-lidorganisaties.

Gedurende het jaar werden vier masterclasses georganiseerd, over nature-based solutions, duurzame inkoop van grondstoffen, natural capital accounting en klimaatfinanciering. Deze bijeenkomsten trokken gemiddeld zo’n 50 bezoekers. Ook verzorgde IUCN NL trainingen over biodiversiteit bij drie individuele bedrijven. Met het Havenbedrijf Amsterdam startte IUCN NL met de ontwikkeling van een duurzaamheidswijzer.

IUCN NL is betrokken bij de ontwikkeling van het Natural Capital Protocol, een wereldwijde standaard voor bedrijven om de waarde van natuurlijk kapitaal te laten meewegen in hun beslissingen. In 2014 werd bekend dat twee consortia gaan werken aan dit protocol. In een daarvan, geleid door IUCN, heeft IUCN NL zitting.

Het Indiase Leaders for Nature netwerk timmerde in 2014 verder aan de weg. Vijf nieuwe bedrijven sloten zich aan. Er werden drie masterclasses georganiseerd en twee bedrijven kregen een training. Ook werd een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de World Business Council for Sustainable Development in India. Doel is om de bedrijven die bij WBSCD India zijn aangesloten te betrekken in het Leaders for Nature India netwerk en de kennisprogramma’s en projecten op elkaar af te stemmen.

 > Meer over ons Leaders for Nature programma Platform BEE Voor economische vergroening is het niet alleen essentieel dat bedrijven samenwerken met natuur- en milieuorganisaties maar met alle belanghebbenden. Daarom heeft IUCN NL samen met ondernemersorganisatie VNO-NCW, en gefinancierd door het Ministerie van Economische Zaken, het Platform Biodiversiteit, Ecosystemen & Economie (Platform BEE) opgericht. In dit platform werken wij samen met kennisinstellingen en ontwikkelingsorganisaties aan behoud en herstel van biodiversiteit en ecosystemen. Dit natuurlijk kapitaal is namelijk van vitaal belang voor zowel het welzijn als de welvaart van mensen.

Platform BEE heeft als belangrijkste doel het bedrijfsleven bewust te maken van het belang van biodiversiteit en ecosystemen en te bevorderen dat dit natuurlijk kapitaal onderdeel wordt van het bedrijfsbeleid. De ambitie van het platform is het streven naar

JAARVERSLAG 2014

‘no net loss’. Dit betekent dat de activiteiten van bedrijven niet ten koste gaan van biodiversiteit en ecosystemen, maar juist bijdragen aan het herstel en behoud van dit natuurlijk kapitaal.

Daarnaast financiert het platform pilotprojecten waarin bedrijven samen met natuurorganisaties en kennisinstellingen werken aan groene bedrijfsprocessen. Tot slot adviseert het platform de overheid over beleid en internationale samenwerking gericht op verduurzaming van de mondiale economie en de levering van grondstoffen.

In het platform zijn naast VNO-NCW en IUCN NL vertegenwoordigd: DSM, FrieslandCampina, Heijmans, Hivos, IDH (Initiatief Duurzame Handel), LTO Nederland, Recron, Shell, Sovon Vogelonderzoek Nederland, Stichting Natuur & Milieu, Natuurmonumenten, Unilever, Wetlands International en Wageningen University & Research Centre (WUR). Voorzitter van het platform is Rein Willems, oud-directeur van Shell.

Resultaten In 2014 heeft Platform BEE de Natural Captains in het leven geroepen. Zes bedrijven (FrieslandCampina, DSM, Desso, Foreco, Oogenlust, Testa en Vivera) hebben zich het afgelopen jaar aangesloten bij deze groep koplopers die natuurlijk kapitaal een stevige plaats gaat geven in de bedrijfsvoering, daarbij samenwerkend met kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties. Eind 2016 moet deze groep uitgroeien tot minstens 42 bedrijven. De Natural Captains hebben ook een

23

nadrukkelijke verantwoordelijkheid voor het uitdragen van hun resultaten. Het doel is immers om een grotere groep bedrijven, met name bij het midden- en kleinbedrijf, te bewegen om natuurlijk kapitaal te verankeren in hun bedrijfsstrategieën en -processen.

andere manieren teruggedrongen kan worden. Het REDD+ Business Initiative komt voort uit Platform BEE. Het Ministerie van Economische Zaken draagt bij aan de financiering. De uitvoering gebeurt in samenwerking met het Althelia Klimaatfonds.

In opdracht van onder andere Platform BEE verscheen in 2014 het rapport ‘Grip of grondstoffen’. Dit onderzoek, uitgevoerd door KPMG, liet zien dat beschikbaarheid en prijs van essentiële grondstoffen als soja, visolie en suiker de komende tijd onder grote druk zullen komen te staan.

Het advies aan levensmiddelenbedrijven is dan ook om maatregelen te nemen om de levering van agrarische grondstoffen veilig te stellen.

Verder nam Platform BEE deel aan een rondetafelgesprek over habitatbanking tijdens de Natuurtop van de overheid en verzorgde het platform een sessie over REDD+ tijdens de klimaattop in Lima. De in 2013 gestarte Helpdesk Bedrijfsleven & Biodiversiteit gaf ook dit jaar bedrijven gratis advies over hoe zij hun impact op de natuur kunnen verminderen.

 > Meer over ons Platform BEE programma

In 2014 maakten de vier deelnemende bedrijven van het REDD+ Business Initiative bekend een half miljoen euro te investeren in het behoud van bos in Tambopata in de Peruaanse Amazone. Desso, Eneco, Essent en FMO financieren training van lokale boeren in Tambopata in hoe zij op duurzame wijze cacao kunnen telen. De verkoop van deze cacao biedt hen een beter inkomen en vermindert zo de noodzaak voor boeren om bos te kappen voor landbouw of houtverkoop. Behalve klimaatvoordelen draagt het tegengaan van ontbossing ook bij aan de bescherming van zeldzame dieren en planten. In ruil voor hun bijdrage aan het voorkomen van ontbossing ontvangen Desso, Eneco, Essent en FMO certificaten. Deze certificaten kunnen worden gebruikt om CO2-emissies in de bedrijfsvoering te compenseren die niet op

Responsible Shrimp Culture Improvement Program (RSCIP) Hoewel garnalen de laatste jaren steeds vaker op ons bord belanden, kunnen consumenten en koks in restaurants op dit moment geen duurzaam gekweekte garnalen kopen. Het Responsible Shrimp Culture Improvement Program (RSCIP) werkt daarom aan een duurzame en verantwoorde productie van tropische garnalen.

Het doel van dit vierjarige programma is om de garnalenindustrie zo in te richten dat het een beter inkomen voor de lokale bevolking oplevert en tegelijkertijd bijdraagt aan het herstel en behoud van natuur. Hiervoor werkt IUCN NL samen met bedrijven en maatschappelijk organisaties in Nederland, Vietnam en Indonesië.

IUCN NL

Tropische garnalenkweek is wereldwijd de snelst groeiende sector binnen de voedselindustrie. Het overgrote deel van de productie vindt plaats in ontwikkelingslanden zoals Indonesië, Vietnam en Bangladesh. Zij exporteren hun garnalen naar de Europese Unie, Noord-Amerika en Japan.

Hoewel de garnalenproductie economische voordelen biedt aan delen van de lokale bevolking, veroorzaakt het ook veel schade aan de natuur. Bovendien leidt het tot sociale problemen, ziektes en gevaren voor de voedselveiligheid. RSCIP pakt deze problemen aan door de garnalenproductie op een ecologisch duurzame en sociaal verantwoorde manier te organiseren.

RSCIP is een samenwerking tussen IUCN NL en OxfamNovib, de Indonesische partners Wetlands International, WWF en Telapak, en de Vietnamese SNV, IUCN en MCD. Resultaten In maart 2014 werd het Aquaculture Stewardship Council (ASC) keurmerk opgeleverd: een keurmerk voor kweekvis en -garnalen. Deze standaard, waar maar liefst 7 jaar aan gewerkt is, is mede ontwikkeld door de Shrimp Aquaculture Dialogue.

IUCN NL is lid van de stuurgroep van de Shrimp Aquaculture Dialogue. Met behulp van de richtlijnen in deze nieuwe standaard kan de negatieve impact van de tropische garnalenkweek op de natuur worden teruggebracht. Hoe meer de kwekerijen in de komende jaren aan deze ASC eisen gaan

24

voldoen, hoe duurzamer de sector als geheel zal worden. Meer informatie over over de ASC standaard is te vinden op: ASC Standards, Certification and Accreditation.

IUCN NL liet onderzoeken in hoeverre de handel in carbon credits kan zorgen voor voldoende inkomsten in de Mahakam en Tarakan delta’s op Oost Kalimantan. Hier worden namelijk mangroves herbebost.

Die bossen slaan CO2 op. Uit het onderzoek bleek dat de inkomsten uit carbon voldoende zijn om de kosten van verduurzaming en mangroveherstel te dekken.

 > Meer over ons RSCIP programma

JAARVERSLAG 2014

Herstel en behoud van natuur

De meest effectieve manier om natuur te beschermen is door behoud en herstel van natuurgebieden. Deze gebieden zijn essentieel voor het voortbestaan van bijzondere soorten zoals het gouden leeuwaapje of de Aziatische olifant. Bovendien leveren natuurgebieden belangrijke ecosysteemdiensten waar wij als mens van profiteren. Zo zorgen tropische regenwouden voor zuurstof en opslag van CO2 en bieden mangrovebossen bescherming tegen vloedgolven.

Ondanks deze belangrijke diensten vindt ontbossing en degradatie van ecosystemen op grote schaal plaats. Elk jaar verdwijnt wereldwijd ongeveer 13 miljoen hectare bos door bijvoorbeeld houtkap voor landbouwactiviteiten. Sinds 1980 is zo’n 3,6 miljoen hectare mangrovegebied verloren.

Om verder verlies van natuurgebieden te voorkomen stelt IUCN NL natuurorganisaties in zuidelijke landen in staat om kwetsbare gebieden aan te kopen met behulp van Small grants for the Purchase of Nature (SPN).

Small grants for the Purchase of Nature Small grants for the Purchase of Nature (SPN) is het programma van IUCN NL voor de aankoop van bedreigde natuur. Volgens IUCN NL is het bijzonder effectief om natuurorganisaties in zuidelijke landen hun eigen lokale natuurgebieden te laten beschermen. SPN stelt deze organisaties daartoe in staat. SPN wordt gefinancierd door de Nationale Postcode Loterij.

25

Jaarlijks ontvangt SPN tientallen projectvoorstellen van natuurorganisaties in landen als Mexico, Brazilië, Nicaragua en Indonesië. Met behulp van een globaal netwerk van experts worden de beste voorstellen geselecteerd.

hectare aan toegevoegd. Zo ontstaat een solide verbinding tussen het toekomstige Montevideo reservaat en het Los Chilchos reservaat en wordt het beschermde leefgebied van de ernstig bedreigde geelstaartwolaap in één klap een stuk groter.

De gebieden die met hulp van SPN worden aangekocht kennen doorgaans een enorme biodiversiteit. In Borneo bijvoorbeeld leven tal van bijzondere planten en dieren die nergens anders ter wereld voorkomen. Door uitbreiding van landbouw, plantages, snelwegen en steden dreigen deze unieke natuurgebieden te verdwijnen of versnipperd te raken. Dankzij SPN worden deze bedreigde ecosystemen op een effectieve manier beschermd en behouden voor de toekomst.

In Ecuador hielp de SPN-financiering bij de uitbreiding van het Jama Coaque reservaat, gelegen in een van de meest bedreigde ecosystemen ter wereld, het Pacifische kustbos. Nog slechts 2 tot 4 procent van het oorspronkelijke bos resteert. Door de SPN-bijdrage is een belangrijke stap gezet in het verbinden van dit reservaat met het twee kilometer verderop gelegen Lalo Loor reservaat.

In het sterk gefragmenteerde kustbos zijn dit type bosverbindingen cruciaal voor het overleven van soorten.

Resultaten In 2014 ontving SPN 124 projectvoorstellen van natuurorganisaties in zuidelijke landen. Voor vijf projecten in Ecuador, Colombia, Peru en Brazilië werd financiering goedgekeurd. Voor de projecten in Brazilië bestond de financiering uit een ‘challenge grant’. Dit is een voorwaardelijke bijdrage waarbij de lokale organisatie uitgedaagd wordt om de rest van het bedrag lokaal te werven. In totaal stelde SPN in 2014 een bedrag van 301.850 euro beschikbaar voor de bescherming van kwetsbare natuurgebieden.

SPN steunde voor het tweede achtereenvolgende jaar een project om een nieuwe natuurcorridor te realiseren in NoordoostPeru. In 2013 was al 400 hectare bos aangekocht. In 2014 is daar nog eens 500

In Colombia werkt de lokale natuurorganisatie Proyecto Primates aan bescherming van de ernstig bedreigde bruine spinaap.

Het leefgebied van deze aap in de Magdalena vallei staat ernstig onder druk door oprukkende palmolieplantages. Met financiering van SPN wordt een kerngebied van 100 hectare veiliggesteld. Vanuit daar zal Proyecto Primates beschermende maatregelen en onderzoek coördineren.

 > Meer over ons SPN programma

IUCN NL

26

JAARVERSLAG 2014

Rode Lijst van bedreigde soorten Door toedoen van de mens sterven planten en dieren op dit moment honderd tot duizend keer sneller uit. Om natuur te kunnen beschermen, is IUCN NL ervan overtuigd dat we moeten weten hoe het met planten en dieren gaat. De mondiale standaard hiervoor is de IUCN Rode Lijst van bedreigde soorten. Deze lijst toont welke planten en dieren met uitsterven worden bedreigd.

De Rode Lijst wordt samengesteld door duizenden wetenschappers uit de hele wereld met hulp van talloze natuurorganisaties. De lijst is het uitgangspunt bij het vaststellen van prioriteiten voor natuurbescherming en vormt een wetenschappelijke basis voor internationale natuurverdragen, zoals het CITES-verdrag over de internationale handel in bedreigde soorten.

Resultaten In 2014 bestond de Rode Lijst vijftig jaar. In het kader van dit jubileum lanceerde IUCN een campagne met een aparte website, een jubileumboek en een expositie. In Nederland besteedden onder andere Trouw, Quest en het Reformatorisch Dagblad aandacht aan het jubileum.

In juni 2014 publiceerde IUCN een update van de Rode Lijst. Hierin wezen wetenschappers verbonden aan IUCN onder andere op achteruitgang van de Japanse paling, het driebandgordeldier en diverse orchideesoorten. In totaal telde de Rode Lijst 22.103 bedreigde soorten. In de editie van november was dit opgelopen tot 22.413 soorten. IUCN waarschuwde toen

27

dat de voedselmarkt in AziĂŤ diverse vissoorten naar de rand van uitsterving drijft.

Vooral de populaties van een populaire soort blauwvintonijn en een kogelvis, gebruikt voor sushi en sashimi, gaan hard achteruit.

De IUCN Rode Lijst was dit jaar ook een inspiratiebron voor kunstenaar Erik Hijweege. Hij maakte met assistentie van IUCN NL een fotoboek van bedreigde diersoorten, die in de beelden gevangen lijken te zijn in ijs. De fotoserie kreeg een eigen tentoonstelling in het Natuurhistorisch Museum Rotterdam en media-aandacht in alle grote kranten.

ďƒ˜ > Meer over de IUCN Rode Lijst van bedreigde soorten

IUCN NL

Communicatie & beleidsadvies

Communicatie Pers In 2014 verscheen IUCN NL diverse malen in de media. Vooral nieuws over bedreigde soorten trok de aandacht van de pers. Ons initiatief de Otter Challenge, waarbij we zoveel mogelijk ideeën proberen te verzamelen om de otter in Nederland structureel te laten overleven, werd besproken in onder andere Trouw, AD, Metro en de Leeuwarder Courant. Het 50-jarig bestaan van de Rode Lijst van bedreigde soorten kreeg driekwart pagina in Trouw en vier pagina’s in het Reformatorisch Dagblad.

Bedreiging van vissoorten door toenemende vraag naar sushi kreeg aandacht op de radio (De Kennis van Nu), diverse kranten en online media. De fotoserie ‘Endangered’ van kunstenaar Erik Hijweege, die is geïnspireerd op de IUCN Rode Lijst, werd gepubliceerd in onder meer Trouw, National Geographic, NRC, Volkskrant, Adformatie en Roots.

Ook de natuurbeschermingsprojecten vanuit ons SPN-programma werden veel besproken in de pers. OneWorld maakte een digitale longread over ons project in Armenië. Over datzelfde project publiceerde Quest vier pagina’s. De Telegraaf en Vroege Vogels berichtten over ons project om geelstaartwolaapjes in Peru te beschermen.

Ons Leaders for Nature project waarbij we bedrijven helpen met het creëren van tijdelijke natuur op hun bedrijventerreinen kreeg aandacht in MT Magazine en Het Parool.

Naar aanleiding van een IUCN-onderzoek

28

naar de CO2-opnamecapaciteit van oceanen interviewde BNR Duurzaam onze collega Eveline Trines op de radio. Onze driedaagse conferentie over veiligheid van natuurbeschermers kreeg aandacht in Trouw, NRC, nrc.next, OneWorld.nl. Een ingezonden opinieblog over deze kwestie werd gepubliceerd op ViceVersa.nl.

Video IUCN NL bracht een aantal video’s uit over onze projecten: • Videoserie over het SPN-programma • Videoserie over mijnbouw en beschermde gebieden • Video over verduurzaming van grondstoffenketens • Video’s over natuurbeschermingsprojecten met burgers in Benin • Introductievideo over ons DAWCA-programma De documentaire Virunga, met steun van IUCN NL geproduceerd, ging in april 2014 in première en kreeg wereldwijd veel aandacht. Prominenten als David Attenborough en Desmond Tutu gaven hun steun aan Virunga, in navolging van executive producer Leonardo DiCaprio. Ook de Oscarnominatie zorgde voor veel positieve publiciteit voor de film.

Publicaties IUCN NL werkte in 2014 mee aan de totstandkoming van diverse publicaties.

• Brochure over klimaatinvesteringen: ‘Climate change-relevant investments’ • Onderzoek naar de leveringszekerheid van grondstoffen: ‘Grip op grondstoffen: leveringszekerheid en biodiversiteit’

• Onderzoek naar de diverse toepassingen van biomassa: ‘Biomassa als grondstof of als brandstof’ • Onderzoek naar ontwikkelingen in de koffiesector: ‘Coffee Barometer 2014’ • Onderzoek naar ontwikkelingen in de sojasector: ‘Sojabarometer 2014’ • Onderzoek naar ontwikkelingen in de Pantanal: ‘The whole Pantanal, not just the half’ Beleidsadvies IUCN NL streeft naar vergroening van het overheidsbeleid op de terreinen van internationale samenwerking en de Nederlandse economie. Wij reiken hiertoe kennis uit de praktijk en uit de wetenschap aan voor beleidsprocessen binnen de Ministeries van Buitenlandse Zaken, Economische Zaken en Infrastructuur en Milieu.

IUCN NL onderhoudt hiertoe intensief contact met beleidsmakers binnen deze drie ministeries, en werkt samen met de Groene11 - het samenwerkingsverband voor public affairs van de groene organisaties - en met organisaties in de ontwikkelingssamenwerking.

Daarnaast draagt IUCN NL bij aan een aantal samenwerkingsverbanden dat het Nederlandse beleid probeert te verbeteren voor specifieke landen of thema’s, zoals het Indonesië-overleg en het Biomassaoverleg. Ook vervult IUCN NL de voorzittersrol van het Congo-overleg.

In 2014 heeft IUCN NL zich onder andere hard gemaakt voor een degelijke financiering van de mondiale biodiversiteitsdoelen onder

JAARVERSLAG 2014

de Convention on Biological Diversity (CBD) en voor stevig Nederlands beleid om deze doelen ook daadwerkelijk te halen.

Ook organiseerden wij samen met Natuurmonumenten een Europees verkiezings-

debat gericht op effectief Europees beleid op de thema’s Natural Capital Accouting en Building with Nature. Verder hebben we met het Wereld Natuur Fonds, Stichting Natuur & Milieu en Greenpeace gewerkt aan beleid voor duurzame biomassa.

Bron: Trouw, 10 december 2014

29

IUCN NL

30

JAARVERSLAG 2014

Evenementen Februari 13

Leaders for Nature Forum: Rethinking profit and loss, bij Koninklijk Instituut voor de Tropen in Amsterdam

Maart 7

IUCN NL Werkgroep Den Haag: Global Forest Watch, bij Sociëteit de Witte in Den Haag

18

Rondetafeldiscussie: Climate security and justice for small island developing states, met Maas Goote als voorzitter, bij The Hague Institute for Global Justice in Den Haag

April 2

Leaders for Nature Master Class: Nature-based solutions, bij NIOO-KNAW in Wageningen

4

IUCN NL Werkgroep Den Haag: Yvo de Boer, bij Sociëteit de Witte in Den Haag

8

Vergadering van Participanten, bij Wereld Natuur Fonds in Zeist

23

Kennismakingsbijeenkomst met IUCN president Zhang en Nederlandse lidorganisaties en commissieleden, bij Sheraton Hotel in Amsterdam

Mei 12

Hét groene debat voor de Europese verkiezingen, met IUCN NL als mede-organisator, bij Huis van Europa in Den Haag

16

Film- en debatevement: Radiating Africa, met IUCN NL als mede-organisator, bij Studio K in Amsterdam

20

Leaders for Nature Follow Up Event, bij Apenheul in Apeldoorn

Juni 11

Lancering DAWCA door minister Ploumen tijdens het seminar Private climate finance, bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag

16

Leaders for Nature Master Class: Sourcing responsibly for natural capital, bij Diergaarde Blijdorp in Rotterdam

23

Masterclass: Over verdienmodellen bij wateropgaven en samenwerkingen met de private sector voor bescherming van het natuurlijk kapitaal, met Bette Harms en Gerhard Mulder als sprekers, bij Kennisfestival Deltares in Stadsschouwburg Almere

25

Vergadering van Participanten, bij Diergaarde Blijdorp in Rotterdam

26

Maatschappelijk Café Natuurlijk Kapitaal, bij Ottone in Utrecht

Juli 3

Conferentie: The heat is on, met IUCN NL als mede-organisator, bij Pakhuis de Zwijger in Amsterdam

September 9

Leaders for Nature Master Class: Natural capital accounting – measure what matters, bij Ministerie van Economische Zaken in Den Haag

10

IUCN NL Werkgroep Den Haag: Praktische oplossingen voor duurzame biobrandstoffen, bij Sociëteit de Witte in Den Haag

19

Leaders for Nature Alumni Event, bij Gasterij Naardermeer in Naarden

Oktober 30

Conferentie: Certification and beyond: Solutions for responsible agro-commodity governance, met IUCN NL als medeorganisator, bij de Glazen Zaal in Den Haag

November 5

Vergadering van Participanten, bij Artis in Amsterdam

5

Otter Challenge Kick-off, bij Artis in Amsterdam

10

DAWCA Expertsessie: Klimaatfinanciering, bij ABN Amro in Amsterdam

12-19

IUCN World Parks Congress met presentaties van Rob Glastra, Mark van der Wal en Daan Wensing in Sydney, Australië

December 8

Leaders for Nature Closing Event: Turn of the Leaders for Nature year, bij ING in Amsterdam

8-10

Conferentie: Security and policy influencing capacity, bij Ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag

13

Opening expositie Endangered met Henk Simons als spreker, bij Natuurhistorisch Museum in Rotterdam

16

Bossenoverleg, bij IJkantine in Amsterdam

31

IUCN NL

Ons netwerk

Ons netwerk is onze kracht. Dagelijks is IUCN NL bezig met het samenbrengen van onze partnerorganisaties, in Nederland en daarbuiten. Door krachten te bundelen kunnen we ons doel bereiken: een gezonde, duurzame en rechtvaardige wereld waarin natuur wordt beschermd.

Lidorganisaties In 2014 telde IUCN in Nederland 38 lidorganisaties. Deze leden bestaan uit natuur- en milieuorganisaties en wetenschappelijke instituten die in Nederland gevestigd zijn, en de Nederlandse overheid. De lidorganisaties stemmen gezamenlijke belangen af tijdens onze ledenvergaderingen.

Zuidelijke partners IUCN NL werkt samen met ongeveer tweehonderd lokale natuurorganisaties in 24 landen in AziĂŤ, Zuid-Amerika en Afrika. Als spin in het web zorgt IUCN NL ervoor dat alle betrokken partijen optimaal samenwerken voor duurzaam natuurbeheer dat bijdraagt aan een beter bestaan voor de lokale bevolking.

IUCN NL

Overheid Als beleidsmaker spelen overheden een essentiĂŤle rol in het behalen van de doelstellingen van IUCN NL. Dat doen wij zo veel mogelijk in samenwerking met de overheid, met name met de Ministeries van Buitenlandse Zaken, Economische Zaken en Infrastructuur & Milieu.

32

Bedrijven Bedrijven hebben wereldwijd een grote impact op ons natuurlijk kapitaal: ecosystemen en biodiversiteit. IUCN NL stimuleert ondernemingen om hun bedrijfsprocessen te vergroenen en draagt bij aan het vinden van praktische oplossingen voor behoud van ecosystemen en biodiversiteit.

Wetenschappers Meer dan 12.000 wetenschappers van allerlei disciplines werken samen in de zes internationale, wetenschappelijke commissies van IUCN. Deze experts delen kennis in de vorm van rapporten en geven advies over natuurbehoud.

JAARVERSLAG 2014

Coalities IUCN NL initieert en adviseert een aantal thematische werkgroepen. Samen met de andere deelnemers van deze werkgroepen proberen wij onderwerpen rond vergroening van de internationale samenwerking, economische vergroening en behoud en herstel van natuur op de publieke en politieke agenda te zetten.

SS SSSSS Biomassaoverleg

IUCN NL Werkgroep Den Haag

Groene11

33

Bossenoverleg

Netherlands Water Partnership

Nederlandse Sojacoalitie

IUCN NL

Vooruitzicht

Een belangrijke opgave voor 2015 is de afronding van de werkzaamheden (ruim 200 projecten in 16 landen) van de Ecosystem Alliance, onder het MFS II subsidiekader van het Ministerie van Buitenlandse Zaken -- een vijfjarig programma dat we draaiden met Both ENDS en Wetlands International.

Tegelijkertijd zullen we in 2015 onze programmering van het nieuwe 2016-2020 subsidiekader gaan vormgeven, onder de opvolger van MFS, de zogenoemde Strategische Partnerschappen, gericht op pleiten en beïnvloeden. Na een scherpe beoordelingsfase is IUCN NL door het Ministerie van Buitenlandse Zaken in staat gesteld om deel te nemen in twee van dergelijke nieuwe 5-jaren programma’s -- één in partnerschap met het Wereld Natuur Fonds, gericht op de verbinding tussen bedrijfsleven en lokale gemeenschappen, en de ander met Milieudefensie en Stichting Tropenbos, gericht op bossen en lokale gemeenschappen. Wij zien enorm uit naar de samenwerking met deze krachtige partners, die allen een indrukwekkende staat van dienst hebben op het terrein van natuurbescherming en ontwikkelingssamenwerking.

Daarnaast zal 2015 in het teken staan van de implementatie van Visie2020: het operationaliseren van het meerjaren strategisch kader in ons dagelijks werk. Dat houdt onder meer de ontwikkeling in van een kennisagenda, gericht op verdieping binnen een beperkt aantal strategisch gekozen kennisvelden. Ook prioritaire aandacht voor de implementatie van de

34

ledenagenda uit Visie2020, met oog op verbinding van belangen en uiteenlopende stakeholders. En, samen met ons bedrijvennetwerk, werken we verder aan een innovatieve gereedschapskist ten behoeve van slim en duurzaam omgaan met natuurlijk kapitaal -- mede indachtig onze ambitie om actief bij te dragen aan een biodiversiteitsbestendige economie.

Ten slotte zullen we in 2015 extra inzetten op verdere interne organisatorische professionalisering, inclusief onze informatietechnologie, met de ambitie om naast grote efficiëntie ook actiever te gaan sturen op het vergroten van impact.

JAARVERSLAG 2014

Financiën

Jaarrekening In dit jaarverslag is een samenvatting van de jaarrekening 2014 opgenomen. Op 28 april 2015 is door Dubois & Co.Registeraccountants een goedkeurende verklaring voor deze jaarrekening afgegeven.

De volledige jaarrekening is op te vragen bij de receptie van IUCN NL via mail@iucn.nl of 020 626 17 32.

Algemeen In 2014 zijn aan de portfolio van projecten van IUCN NL verschillende nieuwe projecten toegevoegd, waaronder de oprichting van de Dutch Agro-Water Climate Alliance, waarin we werken aan instrumenten en partnerschappen om private klimaatfinanciering te mobiliseren. En het project SUSTAIN, waarin we werken aan de ontwikkeling van groene economische corridors in Oost-Afrika. Naast deze nieuwe projecten was ook in 2014 het lopende landaankoopprogramma Small grants for the Purchase of Nature een succesvol vehikel voor onze doelen rond natuurbescherming. Dat programma wordt mogelijk gemaakt door financiering van de Nationale Postcode Loterij, die in 2014 de beneficiëntenstatus van IUCN NL grondig heeft getoetst en met vijf jaar heeft verlengd.

Een ander belangrijk onderdeel van de activiteiten van IUCN NL blijft het Ecosystem Alliance programma, dat een looptijd heeft tot en met 2015. Het jaar 2014 was het vierde jaar van dit programma, dat gefinancierd wordt onder het medefinancieringsstelsel MFS II voor ontwikkelingssamenwerking en waarvoor

35

IUCN NL als penvoerder eindverantwoordelijk is. Het programma wordt uitgevoerd in samenwerking met de alliantiepartners Wetlands International en Both ENDS. Lag het accent in de eerste jaren van het programma vooral op de opzet en ontwikkeling van de verschillende landenprogramma’s en de Internationale Component, in 2014 hebben we ingezet op het realiseren van daadwerkelijke resultaten (outcomes) van het programma en werd de toepassing van het monitoring- en evaluatiesysteem verder geperfectioneerd.

De landenprogramma’s liggen goed op schema en eerdere bestedingsachterstanden zijn vrijwel ingelopen.

De laatste landenbestedingen zijn gealloceerd. We voldoen ook ruimschoots aan de eis van het Ministerie van Buitenlandse Zaken om in 2015 te voldoen aan de regel dat 60% van de ontvangen MFS II bedragen in dat jaar besteed moet worden in specifiek door het Ministerie van Buitenlandse Zaken aangewezen landen.

Van de 16 landen in de portfolio van de Ecosystem Alliance behoren er 10 tot die groep.

In 2014 vonden er twee wisselingen plaats in het bestuur. De secretaris van het bestuur, Graham Bennett, trad af. Bennett diende twee volle termijnen en heeft met zijn grote expertise en betrokkenheid een bijzondere bijdrage geleverd aan IUCN NL en haar doelstellingen. In 2014 trad Kitty van der Heijden toe tot het bestuur. Van der Heijden is met haar grote staat van dienst, met name op het internationale

terrein van duurzaamheid en milieu, een enorme aanwinst voor de IUCN NL. In 2014 vonden er drie bestuursvergaderingen plaats. De nadruk lag op de ontwikkeling van een meerjaren strategisch kader voor IUCN NL (Visie2020), in nauwe samenwerking met het kantoor en de lidorganisaties.

Resultaat Het boekjaar 2014 wordt afgesloten met een negatief resultaat van € 12.832. Dit resultaat wordt verrekend met de continuïteitsreserve.

Ten opzichte van de begrote baten voor het jaar 2014 zijn de projectbaten ca. 8 % (€ 0,9 miljoen) lager dan begroot. Dit is een saldo van zowel projecten die achterbleven bij begroting, als ook projecten waarbij de projectkosten voor 2014 hoger waren dan begroot.

De totale lasten zijn ca. 6% (€ 0,7 miljoen) lager dan begroot. Naast lager dan begrote projectlasten wordt dit voornamelijk veroorzaakt door lagere personeelskosten, onder meer als gevolg van later dan geplande instroom van nieuwe collega’s. Ook waren de advieskosten lager dan begroot.

Dit alles resulteert in een negatief saldo van baten en lasten van € 181.446 ten opzichte van een begroot nihil resultaat. Na verwerking van de mutatie van de bestemmingsreserve SPN (Small grants for the Purchase of Nature) van € 170.305 en een dotatie bestemmingsfonds Forest Forever Fund van € 1.692 resteert er een negatief resultaat van € 12.832.

IUCN NL

De mutatie van de bestemmingsreserve SPN betreft het surplus bedrag aan bestedingen t.o.v. toevoegingen 2014 in het kader van landaankoopprogramma’s. Dit is een saldo van enerzijds de toevoegingen aan de reserve van in totaal € 455.000, voornamelijk door een bijdrage van de Nationale Postcodeloterij. En anderzijds de onttrekkingen in verband met landaankoopprogramma’s in 2014 van € 625.305.

Het resterende saldo van de bestemmingsreserve van € 151.329 kan benut worden voor landaankopen na 2014.

Financiële positie Na verrekening van het negatieve resultaat van € 12.832 bedraagt de continuïteitsreserve nu € 1.033.288 (2013: € 1.046.120). Hiermee neemt de continuïteitsreserve af tot 37,9% van de personeelskosten exclusief overige personeelskosten (2013: 40,6%), ten opzichte van een door het bestuur vastgestelde norm van 50%.

In 2014 ontving de stichting een bijdrage van € 900.000 van de Nationale Postcode Loterij. De bijdrage van de Nationale Postcode Loterij en haar deelnemers is uniek, want deze is niet alleen meerjarig, maar de stichting bepaalt ook zelf de besteding ervan, op basis van haar expertise.

Voor 2014 heeft het bestuur besloten om een bedrag van € 450.000 toe te wijzen aan het landaankoopfonds Small Grants for the Purchase of Nature (SPN). De overige € 450.000 is aangewend om te besteden aan de algemene doelstellingen van

36

de stichting. Zonder de Postcode Loterij en haar deelnemers zouden wij een groot deel van onze initiatieven niet kunnen realiseren.

Personeel In-, door- en uitstroom In totaal zijn drie nieuwe medewerkers in dienst gekomen en hebben drie medewerkers de organisatie verlaten. De gemiddelde personeelssterkte van 2014 komt daarmee op 33,7 FTE (2013: 32,0 FTE).

Naast de medewerkers met een arbeidsovereenkomst hebben negen stagiairs en vrijwilligers hun waardevolle bijdrage aan de organisatie geleverd.

Salarisontwikkeling Ten aanzien van de collectieve salarisverhogingen is besloten tot onderstaande ontwikkeling over 2014: een salarisstijging van 1,5% per 1 december 2014.

Het bestuur is de directie en medewerkers zeer erkentelijk voor de grote mate van professionaliteit en betrokkenheid waarmee is gewerkt en voor de goede resultaten die dat heeft opgeleverd.

Toekomst Het jaar 2015 kent drie prioriteiten.

Een eerste prioriteit is het operationaliseren van Visie2020 – de stap van visie en missie naar actie en realiteit. Dit vraagt, naast inhoudelijke verdieping, onder andere om het verder ontwikkelen van vaardigheden en competenties, het versterken van werkprocessen en projectmatig werken, en het aanscherpen van de organisatiestructuur.

Begin 2015 zijn twee grote, programmatische voorstellen door het Ministerie van Buitenlandse Zaken aan IUCN NL gegund – de zogenoemde Strategische Partnerschappen. De voorstellen betreffen het tijdvak 2016-2020 en worden uitgevoerd met het Wereldnatuurfonds, Milieudefensie, en Stichting Tropenbos.

De organisatorische en programmatische voorbereidingen van de Strategische Partnerschappen zijn een centrale uitdaging voor 2015.

Een derde prioriteit voor 2015 is de verdere versterking van de financiële en bedrijfseconomische processen om te komen tot een effectief en geïntegreerd managementinformatiesysteem, inclusief financiële en inhoudelijke projectmonitoring.

Peter P. Fechter, penningmeester

JAARVERSLAG 2014

37

IUCN NL

Balans per 31 december 2014

2014

2013

€

€

31.675

18.964

Vorderingen en overlopende activa Nog te ontvangen subsidies Debiteuren en overige vorderingen

3.412.377 1.085.967

5.451.398 1.096.682

Liquide middelen

4.498.344 3.248.149

6.548.080 2.438.252

Totaal

7.778.169

9.005.296

1.033.288 151.329

1.046.120 321.634

1.184.617

1.367.754

107.387

105.695

90.889 162.515 1.685.924

90.193 144.847 1.413.073

4.546.838

5.883.735

6.486.166

7.531.848

7.778.169

9.005.296

ACTIVA

Materiële vaste activa

PASSIVA

Reserves en fondsen Reserves Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve SPN

Fondsen Bestemmingsfonds lopende projecten Kortlopende schulden Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden en overlopende passiva Toegezegde programmasubsidies

Totaal

38

JAARVERSLAG 2014

Staat van baten en lasten over 2014

2014

Begroot

2013

€

€

€

Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Rentebaten

283.982 905.000 10.232.284 25.709

323.185 919.000 11.116.889 30.000

222.994 1.051.481 13.092.250 -19.498

SOM DER BATEN

11.446.975

12.389.074

14.347.228

7.095.124 926.919 2.684.867

8.371.123 1.349.000 1.393.868

11.154.008 753.066 1.434.327

10.706.910

11.113.991

13.341.401

Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden

4.416 12.557 151.900

5.125 14.575 176.305

2.668 15.380 144.314

Totaal

168.873

196.005

162.362

Beheer en adminstratiekosten Kosten beheer en administratie

752.638

1.079.079

699.349

Totaal

752.638

1.079.079

699.349

11.628.421

12.389.074

14.203.113

-181.446

0

144.116

Bestemming saldo Toevoeging/ontrekking aan: Bestemmingsreserve SPN Overige reserves

170.305 -1.692

-

-206.674 -1.665

RESULTAAT

-12.832

0

-64.224

Toevoeging / onttrekking Continuïteitsreserve

-12.832

0

-64.224

BATEN

LASTEN Besteed aan doelstellingen Groene internationale samenwerking Bedrijfsleven vergroenen Herstel en behoud van natuur Totaal

SOM DER LASTEN

SALDO VAN BATEN EN LASTEN

39

IUCN NL

Specificatie en verdeling kosten naar bestemming 2014

Bestemming

Lasten per doelstelling

Kosten werving baten

Groene Bedrijfsleven Herstel Eigen Acties Subsidies internationale vergroenen en behoud fondsen- derden van samenwerking van natuur werving Overheden

Subsidies en bijdragen

5.588.752

124.862

2.537.346

Personeelskosten

1.284.513

683.930

125.794

Publiciteit en communicatie

8.299

4.419

813

24

Huisvestingskosten

64.013

34.083

6.269

143.859

76.597

5.689 7.095.124

Kantoor en algemene kosten Afschrijving en rente Totaal

-

Beheer en Totaal administratie 2014

Begroot

Totaal

2014

2013

-

-

-

8.250.960

8.468.983 10.955.868

3.766 10.708

129.528

641.789

2.880.028

3.254.333

2.845.091

69

837

4.146

18.607

35.000

5.519

188

534

6.455

31.983

143.524

157.900

144.019

14.088

422

1.199

14.506

71.877

322.548

452.858

239.065

3.029

557

17

47

574

2.842

12.754

20.000

13.551

926.919

2.684.867

4.416 12.557

151.900

752.638 11.628.421 12.389.074 14.203.113

Ratio’s Lasten met betrekking tot subsidies en bijdragen worden op basis van de projectkosten en indeling van betreffende projecten toegewezen aan de doelstellingen.

Personeelskosten worden toegerekend aan doelstellingen op basis van thema-indeling van de individuele medewerkers. Niet-projectgerelateerde personeelskosten worden verantwoord onder beheer en administratie. Kosten werving baten worden onderverdeeld op basis van begrote inkomsten per categorie. Niet-personeelskosten worden naar de verschillende onderdelen toegerekend naar rato van de betreffende personeelskosten.

40

Bestedingspercentage lasten

92%

Bestedingspercentage baten

94%

Kostenpercentage eigen fondsenwerving

2%

Percentage beheer en administratie

6%

Norm maximum beheer en administratie

10%

JAARVERSLAG 2014

Bezoldiging directie Naam

M.M. Goote

M.C. de Wilde

Functie

alg. directeur

interim directeur

Dienstverband aard (looptijd)

bepaald

uren

36

part-time percentage

100

periode

01/01/14 - 31/12/14

Bezoldiging (in â‚Ź) bruto loon/salaris

88.619

-

vakantiegeld

7.056

-

eindejaarsuitkering

8.033

-

-

-

uitbetaling vakantiedagen

103.708 SV lasten (wg deel)

-

9.799

-

-

-

Pensioenlasten (wg deel)

18.461

-

Totaal bezoldiging 2014

131.968

-

70.072

100.330

Belastbare vergoedingen/bijtellingen

Totaal bezoldiging 2013

41

IUCN NL

Colofon Samenstelling: Marijn van der Pas en Gemma Span Foto’s: Christiaan van der Hoeven (p.4), Roy Beusker (p.11), Jan-Joseph Stok (p.14 en p.37), Christ Clijsen (p.20), Nena Bode (p.30), Freddy Chavez (p.33) en Florian Möllers, Piotr Naskrecki, Szabolcs Sáfián Foto omslag: Miriam van Gool Vormgeving: Joseph Plateau Grafisch Ontwerpers IUCN NL Plantage Middenlaan 2K 1018 DD Amsterdam T + 31 (0) 20 626 17 32 www.iucn.nl

42

Groene horizon

Groene horizon

Binnen de internationale IUCN­koepel werkt IUCN NL met groene organisaties, bedrijven, overheden en wetenschappers aan de verbetering van welzijn van mensen door wereldwijd natuur te beschermen. De activiteiten van IUCN NL richten zich op drie thema’s: groene internationale samenwerking, vergroening van het bedrijfsleven en het herstel en behoud van natuur. In 2014 telde IUCN 38 lidorganisaties in Nederland.

IUCN NL JAARVERSLAG 2014

IUCN NL is de Nederlandse tak van de International Union for Conservation of Nature (IUCN), ‘s werelds oudste en grootste unie van natuurorganisaties. IUCN stelt jaarlijks de Rode Lijst van bedreigde soorten op en heeft als enige natuur­ beschermer de status van ambassadeur bij de Verenigde Naties.

IUCN NL (National Committee of The Netherlands) Plantage Middenlaan 2K 1018 DD Amsterdam T + 31 (0) 20 626 17 32 mail@iucn.nl www.iucn.nl IUCN Headquarters Rue Mauverney 28 1196 Gland Switzerland T +41 (22) 999 0000 mail@iucn.org www.iucn.org

JA ARVERSLAG IUCN NL 2014