‘O u d e’ media
De krant is springlevend
Gratis verovert de hele wereld Het gaat prima met de krant Gratis groeit Alleen al 125 edities in Europa. HANS PIETER VAN STEIN CALLENFELS EN IVO VAN WOERDEN / VERSLAGGEVERS AMSTERDAM
Met knip- en plakletters stond het vorig jaar augustus pontificaal op de omslag van The Economist: Who killed the newspaper? Het is, zo betoogde het blad, nog altijd doffe ellende in krantenland. Dalende oplagen, dalende advertentie-inkomsten, stijgende ontlezing. Maar wie een blik werpt op de ontwikkelingen in de markt voor gratis kranten, komt tot een heel andere conclusie. In 2000 gingen er elke dag in Europa 5,5 miljoen gratis kranten rond. Nu, zeven jaar later, hebben alle 125 gratis Europese kranten een gezamenlijke oplage van 26,5 miljoen. Vrijwel elk land in Europa heeft een gratis krant, het merendeel zelfs drie titels of meer. En het einde van de groei lijkt nog niet in zicht: alleen al de afgelopen vier weken werden nieuwe gratis dagbladen gelanceerd in Boston, Sao Paulo, Casablanca, Edmonton (Canada), Taipei (Taiwan), Bretagne en Boekarest. Die trend zal nog wel even doorgaan, verwacht Mark Deuze, hoogleraar Journalistiek en Nieuwe Media aan de universiteit van Leiden. ‘De verwachting is dat in de toekomst alle dagbladen hetzij gratis, hetzij een stuk specialistischer – en vooral duurder – zullen zijn. Algemeen nieuws verkoopt niet meer.’ Volgens Piet Bakker, die aan de Universiteit van Amsterdam als enige ter
e telefoon prijswijzigingen en zetfouten voorbehouden
ugen, stereo headset
wereld onderzoek doet naar gratis kranten, is dat niet de reden dat betaalde kranten het moeilijk hebben. ‘Het scheelt misschien iets in de losse verkoop, maar uit onderzoek blijkt dat zeker de helft van de lezers van gratis kranten voor die tijd überhaupt geen krant las.’ De gratis krant boort, kortom, een nieuw lezerspubliek aan. En dat draagt bij aan het succes. Gratis kranten worden overal ter wereld in grote oplagen verspreid, meestal in het openbaar vervoer. Daar wordt de krant gelezen – vaak meer dan één keer – door jonge mensen die op werkdagen de trein, metro, of bus naar studie of werk pakken. Een groep waarbij adverteerders hun lippen aflikken, maar die de betaalde kranten steeds moeilijker weten te bereiken. Het idee: je pakt met een gratis krant een duidelijk gedefinieerde groep mensen op een moment dat ze niks te doen hebben. Maar alle succesverhalen kunnen niet verhullen dat het een keiharde markt is. Nog maar weinig gratis kranten maken winst. Vorige week dook een filmpje op waarop te zien is hoe uitdelers van de Londense gratis krant thelondonpaper hele pakketten krant in de vuilnisbak kieperden. Detail: de video werd verspreid door Associated Newspapers, uitgever van de concurrerende gratis krant London Lite. Ook met groeiende oplagen duurt het zeker drie, vier jaar voordat een gratis krant rendabel wordt, zegt Piet Bakker. ‘Lang niet alle initiatieven krijgen zo lang de tijd om dat punt te bereiken. In Denemarken werd vorige week de derde gratis krant op rij opgeheven. Wil je als nieuwe gratis krant in Nederland een plaats op de markt verwerven, dan zul je je ook qua distributie moeten onderscheiden. De markt rond het openbaar vervoer is redelijk verdeeld: daar zitten geen nieuwe lezers meer. Nieuwe kranten moeten denken aan verspreiding via supermarkten, of huis-aanhuis. Maar dat laatste is natuurlijk erg duur.’ Of Nederland over een paar jaar nog steeds vier gratis kranten heeft? Bakker: ‘Ik denk het wel. Je ziet in alle landen met succesvolle gratis kranten dat er plek is voor minstens drie of vier even grote titels.’ Deuze: ‘Misschien zijn er over een paar jaar nog wel meer dan vier, als de betaalde dagbladen ook gratis gaan. ’
Marktaandeel >50% DENEMA RKEN 24 Timer 540.000 Nyhedsavisen 500.000 MetroXpress 241.000 SPANJE ADN 1. 100.000 20 Minutos 968.000 Qué! 965.000
ZWEDEN Metro 680.000 Stockholm City390.000 .SE 293.000
Marktaande el gratis krante n
ZWITSERLAN D 20 Minuten500.000 Le Matin Bleu420.000 Heute 220.000
IJSLAND Frettabladid 99.000 99.000 Bladid 80.000
Marktaandeel 25- 49% FRANKRI JK 20 Minutes716.000 Metro 522.000 Direct Soir 500.000 GRIEKEN LAND City Press 125.000 Metro 92.000 ITALIË Leggo 1.050.000 Metro 850.000 City 850.000 LETLAND 5 min 50.000 NEDERL AND Metro 500.000 De Pers 500.000 Spits 425.000 OOSTENRIJK Heute 500.000 OK Graz 110 .000 Baslerstab 94.000 PORTUGAL Destak 130.000 Metro 121. 000 DiárioDesportivo100.000 SERVIË Metro 250.000 24sata 100.000 TSJECHIË Metro 366.000 Kuryr Praha 300.000 24 Hodin 220.000
Bekijk deinteractieve grafiekop dag.nl:smsKRANT naar7585enontvanggratisdelinkopjemobiel.
Marktaandeel 10-24% GROOT-BRITTANNIË Metro (niet van Metro Int.)1.133000 thelondonpaper 411.000 London Lite 401.000
IJSLAND FINLAND
BELGIË Metro 250.000
ZWED EN
LITOUWEN 15min105.000 ESTLAND Linnaleht 62.000
ESTLAN D
FINLAND Metro 140.000 Uutislehti 100 74.000
LETLAN D DENEMARKEN LITOUWEN
ROEMEN IË Compact 150.000 Timis Expres30.000 Arad Expres 20.000
GROOT BRITTANNIË
POLEN
IERLAND
NEDERLAND
HONGARIJE Metro 340.000
BELGIË TSJECHIË
DUITSLAND
IERLAND Metro 56.000 Herald AM 63. 000
HONGARIJE
OOSTENRIJK
ROEMENIË
ZWITSERLAND
Marktaandeel <10%
FRANKRIJK KROATIË
POLEN Metro 252.000 SERVIË 24 sata 150.000
SERVIË
.
PORTUGAL
DUITSLAND Handelsblatt 148.000 Business News 80.000 Die Sportzeitung 65.000
SPANJE
GRIEKENLAND ITALIË
nd gemusic.nl
‘Morgenstaat het Songfestivalbij ons op de cover’ Hoofdredacteurenva Europese gratis kranten geven hun visie op de dagbladenmarkt en de komst van DAG. Dr Nina Haas, hoofdredacteur Ok Grazin Oostenrijk:‘Mijndagelijkse bezigheid is vechten. Wel voor advertenties hoor, niet in het echt. Wijzitten in de enige Oostenrijkse regio waar er nog een andere gratis krant is. Ik heb in alle drukte rond de advertenties nog niet
eens naar het nieuws kunnen kijken. Maar maandag hadden we een verhaal op de voorpagina over een jongen hier uit de buurt. Hijwerd verliefd in Zuid-Amerikaen kreeg verkering. Zijging bij hem weg en daarna stopte hij met eten. Zoals je ziet houden we het nieuws dus dicht bij onze le ze rs.’ Ben Rogmans, hoofdredacteur van De Pers: ‘Ik denk dat er ruimte is voor
drie à vier gratis kranten en daarnaast misschien nog en sportkrant, een financiële krant of iets regionaals.’ Tomas Balzekas,hoofdredacteur van 15 min, uit Litouwen: ‘Ik was vorige week op een conferentie in Parijs waarbij ze voorspelden dat in 2040 de betaalde krant voorgoed is verdwenen. Lulligvoor hen, maar mooi voor ons! Wijzijn de grootste krant in de drie
grote steden van het land. Dinsdaghebben we een coververhaalover tandproblemen. Daarnaast kijken we alvast naar onze nationale herdenkingsdag. Toen de Russen weggingen maakten we een levend lint door allemaal elkaars hand vast te houden. Dat doen we dinsdag weer in Vilnius,onze hoofdstad. ‘Of ik concurrentie heb? Nee, er gingen wel geruchten, maar gelukkig ging dat niet door.’
Eva Mivuenez,hoofdredacteur van Qué in Barcelona: ‘Alsgratis krant moet je anders zijn dan de rest en dicht op je lezers gaan zitten. Ik heb nog geen idee wat we dinsdag op de cover zullen zetten. Dat besluiten we altijd op het allerlaatste moment. In Barcelona maken we een eigen Qué. We brengen eigen nieuws over de stad en verder nationaal en internationaal nieuws. Of onze journalistenook
siësta houden? Nou een heel kleintje, want er moet hard gewerkt worde n.’ Bart Brouwers,hoofdredacteur Spits: ‘Multimediaalmet nieuws bezig zijn is een wezenlijk punt. De doelgroep van 18 tot 35 jaar kun je op meer manieren bereiken dan alleen met de krant. Dat zie je zelfs bij De Pers. Terwijldie vanaf het begin riepen dat ze er niets van moesten hebben. Nu heb-
ben ze een prachtige site’ Janne Kaijarvi,hoofdredacteur van Uutislehi100 in Finland:‘Onze cover staat dinsdag helemaal in het teken van het Eurovisie Songfestival,want dat is dit weekend in Helsinki. Daarnaast hebben we nog iets over de Franse
verkiezingen. Ik heb nog wel wat tips voor DAG om te slagen: let op waar je je kranten distribueert, dus kijkverder dan het openbaar vervoer. En er moet op de koppen gelet worden, want die trekken de lezer. Wat ik van de naam vind? Goed, lekker kort en heel
makkelijkte onthouden.’ Rutger Huizenga,hoofdredacteur Metro: ‘We e r een nieuwe gratis krant is denk ik vooral een zwarte dag voor betaalde kranten. Ik denk dat er binnenkort wel eentje gaat sneuvelen, al blijftdat koffiedikkijken.’
Adve rte ntie
13 J UNI IN DE BIOSCOOP!