Malaise Drieduizend Zimbabwanen op vlucht
Zimbabwe aan rand afgrond Journalisten bedreigd en soms vermoord Inflatie van 100.000 procent Zuid-Afrika profiteert Het wordt tijd dat Mugabe de macht overdraagt aan volgende generatie IVO VAN WOERDEN / VERSLAGGEVER AMSTERDAM
Dagelijks vluchten er drieduizend Zimbabwanen onder het prikkeldraad door naar buurland Zuid-Afrika. Het Internationaal Monetair Fonds verwacht dat de inflatie van de Zimbabwaanse dollar voor het eind van het jaar is opgelopen tot honderdduizend procent. Journalisten worden bedreigd en soms vermoord. President en dictator Robert Mugabe (83) houdt angstvallig de macht vast. Hoe kwam het zo ver en belangrijker nog, is er een oplossing? Pascal Richard van de organisatie Zimbabwe Watch, die streeft naar een democratisch en rechtvaardig Zimbabwe: ‘De Zuid-Afrikaanse president Mbeki leidt een overleg tussen drie partijen. Hopelijk komt daar iets uit.’ De in Zimbabwe geboren journalist Bruce Mutsvairo heeft daar een hard hoofd in: ‘Zuid-Afrika heeft juist baat bij de vluchtelingen.’ Na het ondertekenen van de onafhankelijksheidsverklaring in 1980 begon de voormalige Britse kolonie voorspoedig. De economie deed het goed met alle productieve boeren bedrijven en de diamant- en goudmijnen. Het was de Zimbabwanen wel een doorn in het oog dat de Britse kolonisten ten tijde van de onafhankelijkheid ervoor konden kiezen hun land aan de oorspronkelijke bewo-
ners te verkopen. ‘Dat deden ze natuurlijk niet’, zegt Bruce Mutsvairo. ‘Toen de populariteit van Mugabe daalde, speelde hij in 2000 de landtroef.’ De Britse boeren werden van hun land verstoten en de economisch zo voorspoedige boerenbedrijven stortten in. Mutsvairo: ‘Stukken land werden ook aan rijken gegeven die er vervolgens niets mee deden.’ Inmiddels is de economie volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken ingestort. Er wordt gesproken van een ‘melt down’, met een werkloosheid van 80 procent. Dat is terug te zien in de inflatie die exponentieel blijft doorgroeien. Tegenover één Amerikaanse dollar staan officieel 250 Zimbabwaanse dollars. Maar op de zwarte markt betaalt de gewone Zimbabwaan 170 duizend Zimbabwaanse dollars. Dat bedrag wordt dagelijks groter en de salarissen kunnen het niet bijbenen. Mutsvairo: ‘Mijn tante was een directeur bij een farmaceutisch bedrijf, maar ze is gestopt met werken omdat het geen zin meer heeft. De busrit naar het werk koste
Gekleurdnieuws:
Onafhankelijknieuws:
Zimbabwekent geen persvrijheid.De meeste mensen lezen de staatsgecontroleerde krant The Heraldmet op 1 augustus de volgende koppen: ➔ Chauffeursvan Kombi krijgen1 miljoenboete per passagier ➔ Zimbabwestaat stil bij de Wereld BorstvoedingWeek ➔ President wordt geïnstalleerd als voorzittervan GZU(GreatZimbabwe University) ➔ Overvallerschiet collega neer ➔ Moeder krijgtzes jaar voor vergiftiging van kinderen
Een keer per week komt de onafhankelijke The ZimbabweanIndependent uit. Op 1 augustus meldt de krant het volgende: ➔ Partij Zanu PF steunt Mugabe niet ➔ Regerende Vrouwen Klasse wil Mugabe voor altijd ➔ Inflatiejuni 13.000%: CCZ(Consumer Counsilof Zimbabwe) ➔ NCAactivisten worden mishandeld in politiecellen ➔ Zimbabwaansejournalistin ZuidAfrika neergeschoten www.the inde pe nde nt.co.zw
meer dan ze verdiende.’ Volgens Pascal Richard van Zimbabwe Watch heeft de elite baat bij de inflatie. ‘Maar een aantal mensen hebben toegang tot de officiële wisselkoers’, zegt Richard. ‘Ze vangen dus voor een relatief klein bedrag veel meer Amerikaanse dollars en zijn in een halve dag miljonair. Die situatie houden ze graag in stand.’ Mugabe kondigde eind juni wel verplichte halveringen van de prijs van producten aan. Niet alle winkeliers werkten mee, omdat ze hun boedeltjes zo niet draaiende konden houden. Daarop arresteerde de politie 1300 winkeliers. Richard is onlangs in Zimbabwe geweest en vertelt dat voor een land dat in zo’n crisis verkeerd, het opvallend rustig aandoet. ‘Als je van het vliegveld naar de de hoofdstad rijdt, is het rustig. Wat wel opvalt zijn de lange wachtrijen bij benzinestations en supermarkten. Het is een mengsel van een gewoon en losgeslagen land waar niets werkt zoals je zou verwachten.’ Mutsvairo verklaart dat dat de trots van de Zimbabwanen is: ‘Ze zijn erg volhoudend. In ieder ander land was er in deze situatie al een burgeroorlog uitgebroken, maar niet in Zimbabwe, omdat Zimbabwanen altijd een manier vinden door te gaan. Het is een samenleving die trots is. Uit respect en angst durft men niets te zeggen tegen Mugabe.’ Maar hoe zit het dan met die oplossing? De enige die een vinger in de pap zou kunnen hebben is president Thabo Mbeki, van buurland Zuid-Afrika. ‘Op dit moment leidt hij een overleg tussen drie regeringspartijen en ook de oppositie’, zegt Richard. ‘Hopelijk komt daar iets uit, al wordt de oppositie al zeven jaar geterroriseerd en is er weinig van over.’ Mutsvairo heeft weinig vertrouwen in politieke druk en de bemoeienis van Mbeki: ‘Zuid-Afrika heeft niet alleen maar last van de rotzooi in Zimbabwe. Hoogopgeleiden vluchten naar het buurland om er te werken. De ZuidAfrikaanse economie vaart er wel bij.’ Mutsvairo ziet maar één uitweg: ‘Mugabe zou de macht over moeten geven aan de jongere generatie.’
Harare Geen benzine te krijgen.Voor veel mensen is autorijden toch onbetaalbaar (FOTO ZIMBABWEWATCH)
ZimbabwaanNcubestudeert in Zuid-A frika Wayne Ncube (23) komt oorspronkelijkuit Bulawayoin Zimbabwe. In 2002 vertrok zijn moeder naar Londen om als verpleegster aan de slag te gaan. Met het geld zou ze haar drie kinderen naar de Rhodes Universityin het Zuid-Afrikaanse Grahamstown kunnen sturen. Wayne's ouders hadden daar al voor gespaard, maar hun geld werd door de toenemende inflatie steeds minder waard. Ncube:‘Mijn broer en zus zijn inmiddelsafgestudeerd. Ik ben het eind van dit jaar klaar met mijnlerarenaantekening.
Mijnmoeder werkt al vijfjaar in Londen. Zeker nu het zo slecht gaat met Zimbabweis het erg moeilijkvoor haar om zo ver weg te zijn.Mijnvader woont er namelijknog en leeft van een pensioentje. Dat stelt niets voor, want hij kan er net de helft van de elektriciteitsrekening mee betalen. Ze probeert hem dus ook financieelte steunen. Mijnmoeder kan in ieder geval als ik klaar ben met studeren terugkomen. Aldenk ik dat het nu weinig zin zal hebben, want er is echt helemaal niets meer van het land over.’
B ij# o n s # w o P r e P a y-b e e xt r a # v e r w • # N u # 3 0 0 # s m s ’je s • # M e t # 10 # P r e P a y • # M e e r # b e lle n # e n # s t h t lfd t