Dit wordt de dag van
Che Guevara
…want 40 jaar geleden verdween hij spoorloos Het lichaam van revolutieheld Che Guevara verdween spoorloos op 9 oktober 1967. In 1997 werd hij teruggevonden – zonder handen. Veertig jaar na zijn verdwijning is de beeltenis van Che Guevara iconisch geworden. DOOR IVO VAN WOERDEN AMSTERDAM
COLLAGE SUZANNE VAN SCHAIK
Filmmaker Peter de Kock zoekt in de film De Handen van Che Guevara (2006) naar het verhaal achter de verdwenen knuisten van de socialistische revolutionair. Che Guevara is toch die man die op duizenden T-shirts staat? ‘Ik heb er op een gegeven moment een sport van gemaakt om aan jongeren te vragen of ze weten wie er op hun shirt staat. Je krijgt de raarste antwoorden: Jezus Christus, Kurt Cobain. Iemand zei zelfs dat het de vader van Pippi Langkous was. ’ Hoe is dat zo gekomen? ‘De foto die het meest wordt gebruikt,
die met de baret met een ster, is genomen in 1965. Toen Guevara werd gevangengenomen, dacht een Italiaanse uitgever: dat kan wel eens groot nieuws worden. Hij nam de foto mee naar Italië en verspreidde hem. Toen het lichaam van Guevara in 1997 werd gevonden, was dat precies op het hoogtepunt van de kunststroming pop-art, waarbij beeld tot de essentie werd teruggebracht. Dus alleen zwart en wit en geen achtergrond. Dat is toen gebeurd met die foto. Het werd het meest verspreide beeld ooit.’ Wordt hij echt verafgood in La tijns-Amerika? ‘Als je op een marktplein gaat staan en "Che Guevara" roept, dan komen er uit alle hoeken en gaten mensen die een persoonlijk verhaal over hem hebben. ’ U zocht naar een verklaring voor het ontbreken van Guevara’s handen. Heeft u die gevonden? ‘Guevara’s lichaam werd opgebaard, zodat iedereen kon zien
dat hij dood was. Toch was het nog onzeker of het nu het lichaam van de echte Guevara was. Het Boliviaanse leger heeft toen zijn vingerafdrukken opgevraagd. Die moesten helemaal uit zijn geboortedorp in Argentinië komen. Dat duurde zo lang dat zijn lichaam begon te stinken. Er zijn nog foto’s van mensen bij zijn kist met een zakdoek voor hun mond. Uiteindelijk móest hij worden begraven. Men hakte zijn handen eraf, zodat als de vingerafdrukken aankwamen, alsnog konden worden nagegaan of het de echte Guevara was. Dat bleek zo te zijn. Daarna moesten de handen worden vernietigd. De verantwoordelijke ambtenaar durfde dat niet en verstopte ze in een kast in de kamer van zijn kinderen. Later moest de ambtenaar verhuizen en kwamen de handen boven water. De Boliviaanse regering heeft toen geprobeerd de handen van Guevara naar zijn vriend Fidel Castro te brengen, zodat hij "thuis" zou komen. Maar de CIA heeft dat verhoed.’