DG 11-04-08 katern 1 pagina 04
TELEVISIEProgramma’s doen vaak alsof
‘Wat kan ik nou nog geloven op televisie?’
Toneelspel Tv-makelaar Sybrand Niessen (rechts) doet alsof hij het huis van Jaap en Roya (links) heeft verkocht, terwijl dit allang verkocht wás.
De TV-Makelaar speelde dinsdag de verkoop van een huis na. Heel normaal, vindt de redactie . ‘Dat gebeurt bij zoveel programma ’s .’ Door Ivo van Woerden en Nikole den Teuling Amsterdam Zie Jaap en Roya op da g.nl/tvma ke la a r
VIDEO
Tv-makelaar Sybrand Niessen heeft goed nieuws. Hij zegt: ‘Ik heb een stel rondgeleid. Ze zijn razend enthousiast en willen een bod doen’. Hij zit in het lege Schiedamse huis van Jaap en Roya die inmiddels naar Spanje zijn geëmigreerd. Jaap zegt: ‘Wat maak je me nou?’ Niessen lacht naar de camera. ‘Ik had het je toch beloofd. Ik kom altijd mijn belofte na. Neem gerust een drankje op mijn kosten.’ Wat de 1,1 miljoen kijkers die dinsdag naar het RTL-programma keken niet wisten, is dat Jaap en Roya al vóór de opname de koopakte hadden getekend. Het huis was namelijk al verkocht door hun eigen makelaar. Niessen speelde dus toneel en Jaap, Roya en de kopers speelden het spel mee. Roya: ‘Na de eerste draaidag belden we naar de redactie dat het huis verkocht was. We dachten dat het programma niet door zou gaan. Even later kregen we een telefoontje: ‘We draaien toch gewoon en doen of Sy-
brand de kopers heeft gevonden.’ Roya en Jaap besloten na enige twijfel toch mee te doen. ‘We dachten dat de kopers zo snel hadden gereageerd omdat ze zich opgelaten voelden door de komst van de tv-makelaar. Bovendien vonden we het een beetje sneu. De programmamakers konden er ook niks aan doen dat ons huis verkocht was. Achteraf hebben we er toch een nare smaak aan overgehouden. Het is prima als programma’s dit soort dingen doen. Maar doe er dan niet geheimzinnig over en meld het gewoon op de aftiteling ofzo. Een vriendin van mij, een trouwe kijker, was helemaal ontgoocheld. Ze zei: ‘‘Wat kan ik dan nog wél geloven?”.’ Roya’s vriendin is niet de enige die met die vraag worstelt. Kijkers van Spoorloos waren eind vorig jaar ontzet toen een lange zoektocht in het programma achteraf volkomen overbodig leek. Kritische kijkers brachten naar buiten dat het telefoonnummer van de gezochte verloren vader in een handomdraai op internet te vinden was. Dat gaf Spoorloos toe, maar de redactie zei dat het nummer niet werkte en meer speurwerk dus nodig was. Spoorloos is niet het enige programma dat door de mand viel. Op inter-
netfora spuwden kijkers hun gal toen een item van het digitale kanaal 101.tv van BNN onlangs door AT5 werd ontmaskerd. De programmamakers wilden aantonen dat een vrouw in een boerka niet wordt geholpen als ze haar boodschappen laat vallen. Dat gebeurde wel, waarop de regisseur er alles aan deed om dat feit te verdoezelen en zijn onderwerp te redden. Hij beval hulpvaardige voorbijgangers door te lopen. Een actie waar de zender zelf niet achter stond. ‘Toen we de beelden van AT5 zagen dachten we: “Hé dit klopt niet”, zegt woordvoerder Nadya Sastrohardjo. ‘Dit is niet waar wij voor staan. Zoiets mag niet
uitgezonden worden. Het moet de waarheid zijn of duidelijk worden dat het verhaal in scène is gezet.’ De regisseur is daarom ontslagen. In het geval van de TV-Makelaar valt het volgens eindredacteur Jeanne Pelleboer allemaal wel mee. Ze erkent dat de kijkers in het programma zogenaamd een eerste bezoek brengen aan het huis van Jaap en Roya en dat presentator Niessen achteraf dingen opneemt die allang gebeurd zijn. ‘Maar het enige dat we in dit geval hebben gedaan, is het verhaal naspelen om de kijker te laten zien hoe je een huis kunt verkopen. Ik begrijp dat het voor kijkers vervelend is dat te
‘We hebben ze af en toe slechts een beetje gecoacht’ Redactielidvan De GoudenKooi horen, maar we ontkomen er niet aan soms bepaalde onderdelen na te spelen. We lopen niet 24 uur per dag met een camera achter mensen aan. Bovendien kan een zoektocht naar of verkoop van een huis soms een jaar of langer duren. Ons wordt nu iets verweten wat de meeste tv-programma’s doen: een lang proces terugbrengen
tot een voor tv geschikte lengte.’ Maar is het daarmee normaal datNiessen in het programma alle eer opeist voor de geslaagde verkoop en dat de kijker nergens verteld wordt dat er scènes geacteerd zijn? ‘Ik vind dat niet nodig’, zegt Pelleboer. ‘We zijn geen realityprogramma maar een infotainmentprogramma.’ Een programma dat prat gaat op het realitygehalte is De Gouden Kooi. Eerder ging het gerucht dat delen van het programma in scène worden gezet. Bewoner Jaap deed toen De Gouden Kooi nog bij Talpa werd uitgezonden tegenover medebewoner Brian een boekje open. Hij vertelde dat hij
opdrachten moest uitvoeren voor de redactie. Inmiddels valt het programma onder RTL. Woordvoerder Eva Peters: ‘Er is absoluut niets in scène gezet in de Gouden Kooi. We sturen de bewoners ook niet aan, we hebben ze af en toe slechts een beetje gecoacht. Als we een bepaalde verhaallijn zien opkomen, attenderen we de bewoners er soms op. Zo van: Wist je dat die en die een beetje verliefd op je is?’ Hoe ver mag een tv-maker gaan in het foppen van de kijker? Voormalig RTL-baas Bert van der Veer: ‘Het zijn gevoelskwesties die van geval tot geval beoordeeld moeten worden .’ Hij vindt het niet erg dat de werkelijkheid soms gereconstrueerd wordt, maar vervalsen is iets anders. ‘Het boerkageval van 101.tv gaat te ver. Maar in een programma als Memories kan het wel. Eén cameraman kan daar niet vanuit drie verschillende hoeken filmen. Logisch, dat je de ontmoetingsscène dan over laat doen.’ Woordvoerder Annemieke Hartman van de KRO bevestigt dat dit in de aanloopfase wel gebeurt, maar benadrukt dat de uiteindelijke ontmoeting in één keer wordt opgenomen. ‘Behalve die éne keer dat onze cameraman aan een hekje bleef hangen.’ Roya kijkt met gemengde gevoelens terug op haar deelname aan de TV-Makelaar: ‘Ach. Dit is nog redelijk onschuldig. Het gaat over een huis. Maar schrijvers worden keihard aangepakt als zij niet de waarheid schrijven. Terwijl televisiemakers wel een loopje kunnen nemen met de waarheid.’
Iets vergelijkbaars meegemaakt? mail naar redactie@dag.nl