Hippocampus 245 (sept.-okt. 2013)

Cover_245.indd 3

TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 245 - sept./okt. 2013

Technische Zeestage 2013

Sint-Eustatius Ongerept

30-8-2013 13:35:01

Commissie Duikonderricht

Subcommissie Jeugdduiken

Vanaf nu te koop

in de NELOS-BOETIEK

Duiksport ook voor jou!

NELOS.be

Meer informatie skubbaenfred@nelos.be

Jeugdduiken

voor Jeugdduikers Cover_245.indd 4

30-8-2013 13:35:07

April 20

Nr 245 september/oktober 2013

Van de redactie DOOR IVO MADDER Was het warm genoeg voor jou, afgelopen zomer?

Voor sommigen wel, want terwijl ze in volle zon zaten met hun duikpak aan, kregen ze te maken met hyperthermie, de medische term voor te warm. Over medisch gesproken, de Geneeskundige Commissie maakt in deze Hippo haar standpunt bekend over de zin van het al dan niet preventief onderzoek naar een PFO. Onder invloed van de warmte trokken velen naar het water. De Hoger Redders en Duiker-Redders hadden op sommige badplaatsen hun handen vol. Op duikplaatsen was het ook druk en bij een watertemperatuur van 23°C in de Oosterschelde, was het genieten van al dat moois in het zoute water.

Zowel jeugdduikers als volwassen duikers zaten langer dan normaal onder water. De laatsten maakten zelfs lange ‘trappen’. Nee, geen wenteltrapjes, maar decostops, terwijl ze ondertussen wel zochten naar allerlei klein leven. Al dat onderwaterleven wil je misschien wel op de gevoelige plaat vastleggen? Weet dan dat de Audiovisuele Commissie regelmatig cursussen onderwaterfotografie en -videografie inricht en zelfs wedstrijden organiseert. Ook voor beginnende duikers!

Ben je een leek in digitale fotografie, dan kan je toch vrij snel goede resultaten boeken en zelfs aan wedstrijden meedoen. Zeker als je in helder water fotografeert, zoals bijv. in Kroatië (Middellandse Zee), Pemuteran (Bali), Sint-Eustatius (Caraïben), enz. En wie weet kom je op je verre duikbestemmingen prachtige garnalen of een onsterfelijke kwal tegen?

Een app zoals die van Helmut Debelius is dan vaak nuttig om op te zoeken wat je zoal gezien hebt. Terwijl de ene aan het fotograferen is of gewoon van het onderwaterleven geniet, is de andere bezig met technisch duiken op een wrak, aan het vinzwemmen om zijn conditie te verbeteren, … of bezig met het begeleiden van duikers met een handicap. In vorige Hippo kwam de oprichter van het duiken met gehandicapten in de schijnwerper. In deze editie interviewen we Ann Tielen, de huidige voorzitter van de Commissie Duikers met een Handicap, die het concept verder uitbreidde.

Uiteraard is er nog veel meer te lezen, buiten wat hierboven allemaal opgesomd werd. Zo ook wat info over nieuw en tweedehandsduikmateriaal, een club in de kijker en info om jouw club te promoten met o.a. een ‘Hashtag’.

Veel leesgenot en prachtige duiken tijdens de nazomer, die van mij even schitterend mag zijn als de voorbije zomer.

Ivo

Coverfoto: Langoest. Locatie: Sint-Eustatius Foto: Luc Eeckhaut.

Bondsnieuws Technische Zeestage 2013 .......................12-17 'Hashtag' Wat is dat nu weer?.................20-22 Systematisch screenen op PFO zinvol?...... 39 Ann Tielen: inzet en stuurmanschap bij duikers met een handicap............ 40-43 Hyperthermie of te hoge lichaamstemperatuur ..........52-53 De Audiovisuele Commissie evolueert................................................ 54-55 Goede redders maken het verschil tussen leven en dood.......................... 60-62 De 34e Noordzeechallenge..................... 72-73

Vaste rubrieken 50 jaar Barracuda..........................................5-7 Hippoëzie........................................................... 23 Leven in het 'bah' water: zout.................28-30 Duurzame duik in het zeeuwse water mogelijk door groene perslucht..............50 Retro-Hippo......................................................64 Close-up (Bert Seyssens)....................... 66-67

NELOS-Boetiek......................................... 84-85 BEFOS-FEBRAS...............................................85 Skubba & Fred..................................................86 Sprokkels........................................................... 87 Webdiving..........................................................88 Lopende agenda...............................................90

Reportages De Oosterscheldegeheimen van het wenteltrapje onthuld.......................8-11 De kleurrijkste garnalen en hun taxi.... 18-19 Permuteran onbekende pracht in Bali....................24-27 Maak kennis met de onsterfelijke kwal...................32-33 Marseille Foto- en Filmfestival.............34-35 Van leek tot wedstrijdfotograaf.............36-38 Mediteraans duiken in Kroatië.............. 44-49 Ongewoon duikmateriaal?..................... 56-59 Duikmateriaal te koop..............................68-70 Sint-Eustatius ongerept...........................74-82

NELOS-Consulenten John Remue

Ingrid Dekelver

duikonderricht@nelos.be

duikgeneeskunde@nelos.be

• Algemeen duikonderricht • Inschalingen

• Duikgeneeskundige problematiek

François Desmet

Willy van der Plas

duikmateriaal@nelos.be

voorzitter@nelos.be

• Duikmateriaal

• Verzekering

Stef Teuwen sdt@nelos.be

René Van Leeuwen reglementering@nelos.be

• Technisch Duiken

• Juridische kwesties in de duiksport • Duikreglementering

Jozef Van den Berghe

Els Huybregts

statuten@nelos.be

mental.coaching@nelos.be

• VZW-statuten en -kwesties

• Bijstand bij duikongevallen

Dirk Deraedt veiligheid@nelos.be

• Melden van duikincidenten en bijna-duikongevallen

Ronny De Meersman

Ronny Margodt pr@nelos.be • Public Relations NELOS

Guy Bosmans

penningmeester@nelos.be

boetiek@nelos.be

• Penningmeester

• Contactpersoon Bloso

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: cursus@nelos.be Correcties i.v.m. met de NELOS-infomap: documenten@nelos.be

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 3

3

30-8-2013 13:21:36

Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw Lid van BEFOS (Stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS).

Erkend door Bloso (Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie).

Raad van Bestuur Voorzitter: Willy van der Plas Tel. 03 366 18 22 - voorzitter@nelos.be Vice-voorzitter - relaties CMAS: John Remue Tel. 0495 20 00 85 - duikonderricht@nelos.be Relaties Bloso - Boetiekverantwoordelijke: Guy Bosmans Tel. 015 22 56 72 - boetiek@nelos.be Penningmeester: Ronny De Meersman Gsm 0475 70 19 76 - penningmeester@nelos.be Bestuurslid: Ivo Hubert Gsm 0475 49 87 24 - ivo.hubert@nelos.be Bestuurslid: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - herwig.vancotthem@nelos.be Public Relations: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - pr@nelos.be

Commissies Commissie Duikonderricht Voorzitter: John Remue - duikonderricht@nelos.be Gsm 0495 20 00 85 Verantwoordelijke der brevetten: Eric Sels Tel. 015 61 61 81 - brevetten@nelos.be Ereraad: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - ereraad@nelos.be Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez Gsm 0473 24 53 02 - jeugdduiken@nelos.be Brevettencomité: John Maes Gsm 0495 66 56 19 - brevettencomite@nelos.be Sectie duiktechnieken: Dirk De Bilde Gsm 0476 96 26 00 - sdt@nelos.be Sectie EDIT: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 - edit@nelos.be Veiligheidscomité: Dirk Deraedt Gsm 0476 24 30 94 - veiligheid@nelos.be

Geneeskundige Commissie Voorzitter: Roland Vanden Eede - Tel. 03 827 57 31 duikgeneeskunde@nelos.be Secretaris: Ingrid Dekelver - Gsm 0479 713469 duikgeneeskunde.sec@nelos.be Mental Coaching: Els Huybregts Gsm O478 44 02 78 - mental.coaching@nelos.be

Sportcommissie Voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - sportcommissie@nelos.be Secretaris: Free Duerinckx Herkenrodesingel 7d bus 2.2, 3500 Hasselt

Audiovisuele Commissie Voorzitter: Roland Wantens Gsm 0475 82 90 22 - audiovisueel@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwaterfotografie: Ludo Braeckman - owf@nelos.be Verantwoordelijke Onderricht onderwatervideografie: Erik De Groef Gsm 0478 25 09 21 - cursus.owv@nelos.be

4

opmaak_245.indd 4

Commissie Biologie Voorzitter: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 - biologie@nelos.be Secretaris: Jean-Marie Reynaert Gsm 0475 81 43 59 - biologie.sec@nelos.be

Commissie Redactie Hippocampus Voorzitter: Ivo Madder Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be Secretaris: Luc Beets Tel. 03 325 07 36 - hippo.sec@nelos.be

Commissie Duikers met een Handicap Voorzitter: Ann Tielen Tel. 011 42 35 14 - cdmh@nelos.be Secretaris: Yves Druyve 0486 68 33 51 - cdmh.sec@nelos.be

Commissie Solidariteitsfonds Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Ronny Margodt

NELOS-secretariaat Duikershuis - Luce De Smet Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be www.nelos.be - www.wiki.nelos.be CERTIFICATION INTERNATIONAL

Erevoorzitter: Jozef Van den Berghe Tel. 054 32 88 20 erevoorzitter@nelos.be

ma. 9.30 u - 11.30 u, wo. 9.30 u - 11.30 u en 14.00 - 16.00 u, vr. 14.00 u - 16.00 u

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be Verantwoordelijke uitgever: John Remue Genenbemdestraat 2H - 3945 Kwaadmechelen Gsm 0495 20 00 85 - duikonderricht@nelos.be Redactieteam: Luc Beets - Jacques Bernaerts - Ingrid Dekelver - Chrisje Demuynck - Bert Janssens - Ivo Madder - Katrijn Ools - John Remue - Monique Remue-Demoustier - Jozef Van den Berghe - Wim Van Doeselaer - Patrick Van Hoeserlande - Roland Wantens Vormgeving en publiciteit: Katrijn Ools Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 publiciteit@nelos.be Pre-press & druk: Swinnen Printing Muizenstraat 172 - 1981 Hofstade Tel. 015 45 02 78 - fax 015 45 02 79 info@swipri.be Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december.

Oplage: meer dan 10.000 exemplaren.

ISSN-nummer: 1782-8414

Hippocampus kan je downloaden in pdfformaat via de NELOS-wiki, meer bepaald via: www.wiki.nelos.be/index.php/Hippo-archief

Ongevalsaangiften Binnen de 15 dagen in dubbel naar het NELOSsecretariaat, vergezeld van een geneeskundig getuigschrift. Dit attest moet door de dokter worden afgeleverd binnen 3 dagen na het ongeval.

Bij een dodelijk ongeval: binnen 2 dagen naar het NELOS-secretariaat en rechtstreeks naar Arena (eventueel telefonisch of per fax): t.a.v. de heer Eddy Van Den Bosch Jozef II straat 36-38 - 1000 Brussel Tel. 02 512 03 04 - fax 02 512 70 94

Hulpdiensten UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur) HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382 ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112 Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Advertentietarieven www.wiki.nelos.be/index.php/Hippocampus Zie bij 'Publiciteit'.

De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen voor de maand van verschijning.

Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, gewijzigd door de Europese wet van 11 december 1998 tot omzetting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, melden wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht.

Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Hippocampus komt tot stand met de steun van

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

AIG-ASSISTANCE Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010 In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland.

Call Center: +32 3 253 69 16

Adresveranderingen Uitsluitend richten aan het NELOS-secretariaat:

secretariaat@nelos.be

Hippocampus mei/juni sept./okt.2013 2013

30-8-2013 13:21:39

Club in de kijker

50 jaar

1972

Barracuda

Duikwedstrijd in Lac Ona.

Duikschool Barracuda viert dit jaar haar 50e verjaardag.

Een stukje geschiedenis …

E

en artikel schrijven dat 50 jaar duikgeschiedenis weergeeft is een op voorhand verloren gevecht, maar na 50 jaar hoeft dat ook niet meer. Het is terugblikken op een aantal hoogtepunten en 'fait-divers'. Dat je hierbij niet alles kan aanhalen, hoort erbij. Als club uit het verre Vlaanderen hebben we ons, zoals het een Barracuda betaamt, steeds in de stroming gelegd. Soms wat koppig en ogenschijnlijk tegendraads, maar steeds met een ruime blik op de toekomst.

1977 Duiken in de Middellandse Zee.

1993

1963

Foto's (7): archief Barracuda.

De vzw 'Diepzeeduikersclub Barracuda' wordt door 8 personen, allen afkomstig uit Brugge, opgericht op 10 maart 1963. Yves Verbeke wordt de eerste voorzitter.

nibal, die met trots beweert dat we niet bang moeten zijn: "Ik heb al 4 man neergeschoten!". Met de vorige voorzitters Pierre Verbeke, Yves Meire, Etienne Jacobus en Lionel Vanhoorickx heeft Barracuda amper 5 voorzitters gekend op 50 jaar. Het beleid van de club is bewust losgekoppeld van dat van het duiken, wat een stabiele basis vormt voor een vooruitziende evolutie!

1982 Duikexpeditie in Sudan. Clublid en latere voorzitter Lionel Van Hoorickx maakt de eerste filmopnames van het wrak de Umbria. Op het filmfestival van Luzern, in 1984, zal hij hiermee de eerste prijs in de wacht slepen.

Als één van de eerste Belgische clubs start Barracuda opleidingen voor mensen met een lichamelijke handicap. De kandidaten zijn zo enthousiast dat ze zich onmiddellijk lid willen maken. Het is moeilijk te beschrijven welk gevoel van vrijheid iemand heeft als hij zich kan losmaken van zijn rolstoel. De commissie 'duikers met een handicap' is geboren. Door het grote succes moest al gauw worden uitgekeken naar een ander zwembad, een eigen trainingsschema en natuurlijk een hoop vrijwilligers om aan alle aanvragen van mensen met een handicap uit heel West-Vlaanderen te voldoen. Er wordt een aparte club opgericht, WEVOS Wet Wheels, die in 2005 als duikschool zal erkend worden door de NELOS.

1965 Oud lid Van Belleghem poseert in alle fierheid zijn duikuitrusting voor een duik in de Lac van Loppem.

1990 Clubreis naar de Dominikaanse Republiek.

In die tijd een onwaarschijnlijk avontuur.

Onze huidige voorzitter, Geert Vonck, samen met de bewaker van het domein, Han-

2003 ijsduik Lac van Loppem Clublid en WWF voorzitter Vlaanderen Yan Verschueren in nat pak. De Lac van LopHippocampus sept./okt. 2012

opmaak_245.indd 5

5

30-8-2013 13:21:46

2004

De geboorte van de rEvo. Clublid Paul Raymaekers was van bij zijn duikopleiding in Barracuda al gefascineerd door alle technische aspecten van de duikwereld.

Rebreather duiken was een droom, maar hij zag overal wel zaken die volgens hem beter konden. Hij besloot dan maar een eigen ontwerp te maken. De eerste rEvo werd in 2004 getest op 85 meter, in de Middellandse Zee, tijdens een clubreis van Barracuda. Er volgden nog heel wat vernieuwingen en uiteindelijk slaagde Paul er in om een CE-keurmerk te bekomen. Geen vanzelfsprekendheid voor een duiktoestel.

In 2008 maakt een ploeg Belgische duikers, met voornamelijk Barracudaleden, een geslaagde expeditie naar het wrak van de Maidan, dat op 120 meter diepte ligt op het Rif van Rocky Island in de Rode Zee. Greenforce (clublid Luc Leys) en rEvo rebreathers (clublid Paul Raymaekers) steunen de trip. Duikschoolverantwoordelijke Johan Devolder maakt de eerste professionele video-opnames van de Maidan.

In 2009 maakt Paul als ultieme test voor de betrouwbaarheid van zijn rebreather op het Panoramareef in de Rode Zee een geslaagde expeditie op 211 meter. Vandaag is rEvo wereldklasse binnen het rebreatherduiken. Een succesverhaal dat gegroeid is op de donderdagavonden na de training en waaraan veel Barracudaleden wellicht bewust of onbewust een heel klein beetje hebben bijgedragen.

2013 Barracuda viert zijn 50-jarig bestaan. In mei was er de derde editie van de foto-filmavond in het Boudewijn Seapark. De zeer professionele aanpak in samenwerking met filmclub Spectrum zorgde voor de derde keer op rij voor een volle zaal enthousiaste aanwezigen, waaronder Jozef Van den Berghe (erevoorzitter van NELOS en oud Barracudalid) en Ivo Madder (hoofdredacteur Hippocampus).

26 oktober 2013 Fakkeltocht Barracuda organiseert als afsluiting van de viering van zijn 50-jarig bestaan een fakkeltocht in het historische centrum van de werelderfgoedstad Brugge. Bij valavond en met aangepaste verlichting vinzwemmen in de reien is een unieke ervaring waarvoor Barracuda graag de andere duikclubs uitnodigt.

Meer info op www.duikclubbarracuda.be.

 Johan Vermeulen

Foto: Rudy Van Geldere.

Barracuda stelt zich open voor andere federaties. Als eerste grote club en tot vandaag nog steeds een uitzondering binnen de NELOS-clubs, worden leden van andere organisaties toegelaten. De club was ervan overtuigd dat het multifederale karakter de duiksport zou doen toenemen en dat toenadering op termijn een grote meerwaarde zou bieden. Een beslissing die toen niet evident was. De aanvang was aarzelend en stootte onvermijdelijk op ergernis.

Maar daarnaast kwam ook het besef dat ieder systeem zijn positieve kant heeft en we overal iets kunnen leren. Aanvankelijk was het vooral de bedoeling om duikers met een ander brevet een clubkader te bieden waar ze wekelijks kunnen trainen. Vandaag worden er ook opleidingen Padi en rEvo rebreather gegeven en is Barracuda een open duikclub waar bijna alle leden brevetten van meerdere federaties hebben.

2004

Foto: Kurt Marlein.

Foto's (2): archief Barracuda.

pem is van bij de oprichting van de club steeds een duikplas geweest waar Barracuda het jaar rond terecht kan voor training en opleidingen. De put is niet dieper dan 7 meter, maar door zijn grofkorrelige zandstructuur is het water er meestal heel helder. Tussen het fonteinkruid vind je er scholen baars, snoek, karper en paling. In de winter is de put regelmatig een ideale plaats voor een ijsduik. Een winterfestijn waarmee Barracuda al enkele keren het nieuws heeft gehaald.

6

opmaak_245.indd 6

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:21:55

Hippocampus Hippocampussept./okt. mei/juni 2013

opmaak_245.indd 7

7

30-8-2013 13:22:09

Reportage

De gewone wenteltrap (Epitonium clathrus) is de meest voorkomende wenteltrapsoort in de Oosterschelde.

- BIOLOGIE

Foto: Peter H. van Bragt.

De Oosterscheldegeheimen van het wenteltrapje onthuld De Oosterscheldeduiker met zijn ogen op scherp heeft ze vast al wel gezien: stevige, priemvormige witte schelpjes van zo'n vier centimeter lang, kruipend over de slibrijke bodem aan de Zeelandbrug of in Goes, richting een slibanemoon... Vermits ze tegenwoordig meer en meer in de Oosterschelde voorkomen, komen we er ook meer en meer over te weten: welkom in de verborgen wereld van de wenteltrapjes.

Plaats van de wenteltrap in het dierenrijk Rijk: Animalia (dieren) Stam: Mollusca (weekdieren) Klasse: Gastropoda (slakken) Orde: Neotaenioglossa Familie: Epitoniidae Geslacht: Eptinonium (wenteltrappen) Soort: Epitonium clathrus (gewone wenteltrap) / Epitonium clathratulum (witte wenteltrap) / Epitonium turtonis (Turtons wenteltrap).

8

opmaak_245.indd 8

zachtaardige vleeseters Ze kruipen over de bodem op zoek naar hun voedsel. Als volbloedcarnivoren (nvdr: carnivoren zijn vleeseters) besluipen ze hun prooi: anemonen van het actinariatype (slibanemoon, weduwroosje, ... ). Eens deze gevonden, graven de slakjes als een mol in het zand naar de voet van de anemoon toe. Vervolgens stulpen ze een zuigslurf uit en daarmee knabbelen ze stukjes anemoonvlees af. De anemoon op zich overleeft deze acties, zodat je de wenteltrap eerder als een ectoparasiet van de anemoon kan beschouwen.

Het wenteltrapje scheidt via de speekselklieren een purperen vloeistof af die mogelijks een verdovend effect heeft. Hierdoor voelt de anemoon niet dat ze belaagd wordt.

Als je het geduld hebt om te blijven kijken, zie je een deel van het slakkenlijfje zelf: een wit kopje met een brede flap en twee lange koptentakels.

Foto's (2): Peter H. van Bragt.

L

euk is dat, wanneer je door een 'wenteltrap-ervaren-duiker' wordt meegenomen op zoek naar de wenteltrapjes in de Oosterschelde. Joop Stalenburg, bekend door zijn Sepiaproject (www.sepiaproject.nl), kent de bodem en diens bewoners rond de Zeelandbrug op zijn duimpje. Hij brengt me feilloos naar de zand-/slibrijke regio waar de kans groot is een glimp op te vangen van deze slakjes.

Boven: De witte wenteltrap (Epitonium clathratulum).

Onder: In de Oosterschelde komen er twee soorten wenteltrappen voor. De meest voorkomende is de gewone wenteltrap (Epitonium clathrus).

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:22:11

De meest gangbare theorie gaat als volgt.

Een wenteltrapje begint zijn leven als mannetje. Nadat hij goed gegroeid is, wordt hij na 茅茅n seizoen een groot en flink vrouwtje.

V贸贸r die tijd hoort hij uiteraard zijn taak als mannetje keurig te volbrengen. Hij zoekt zich een groot vrouwtje uit, kruipt op haar schelp en blijft bij haar. Zo kan je dus een grote wenteltrap voorbij zien schuifelen met een klein wenteltrapje op haar schelp vast.

Vergis je dus niet: dit is geen moeder wenteltrap vol broedzorg met haar nazaat. Dit is dus wel degelijk een 'wenteltrappaartje'.

Soorten wenteltrapjes aan de Nederlandse kust Voor de Nederlandse kust komen er drie soorten wenteltrapjes voor.

De wenteltrap (Epitonium clathrus) De meest voorkomende soort is meteen ook de meest robuuste. De vier centimeter lange porseleinwitte schelp is stevig en priemvormig met een aantal bolle windingen, bezet met ribben, waartussen roodbruine vlekjes opvallen. Je kan deze soort tot zeventig meter diep ontmoeten.

De witte wenteltrap (Epitonium clathratulum) Al heel wat zeldzamer met zijn klein, dunschalig priemvormig schelpje van

max. dertien millimeter lengte. Het schelpje is ook porseleinwit, maar vertoont geen vlekjespatroon. Dieper dan enkele tientallen meters zal je deze soort niet vinden.

De Turtons wenteltrap (Epitonium turtonis) Deze soort is nog niet in de Oosterschelde aangetroffen, wel in de Nederlandse kustwateren. Het slanke lichtbruine schelpje van zo'n vier centimeter lang, vertoont tussen de ribben chocoladebruine vlekjes. Hij vertoont zich niet dieper dan enkele tientallen meters.

Foto 's (2):Joop Stalenburg.

Onder: Wenteltrapjes kruipen over de bodem op zoek naar hun voedsel: slibanemonen, weduwroosjes, enz.

Foto: Peter H. van Bragt.

Foto: Peter H. van Bragt.

Aan de basis van die tentakels liggen de ogen van het slakje. Zijn voetje is donkergevlekt. Een fraaie verschijning!

En waar wenteltrapjes zijn, vind je ook wenteltrapjes in wording: de karakteristieke eiersnoeren. Eigenlijk is de ganse voortplantingscyclus van het wenteltrapje best wel karakteristiek. Zoals zowat alle slakken is ook het wenteltrapje hermafrodiet. Maar het hermafroditisme is best apart en nog niet helemaal opgehelderd.

Boven: De eitjes van de gewone wenteltrap zijn verpakt in driehoekvormige eikapsels. De eiersnoeren kunnen tot 10 cm lang zijn.

Onder: Door hun zandkleur vallen de eierkapsels van de gewone wenteltrap amper op.

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 9

9

30-8-2013 13:22:14

- BIOLOGIE

Foto: Peter H. van Bragt.

Foto's (3): Joop Stalenburg.

Reportage

Boven: Het kleine wenteltrapje op de grotere witte (vrouwelijke) wenteltrap is het mannetje.

Boven: Eiersnoer van de witte wenteltrap.

Onder: Een gewone wenteltrap is een oorkwal aan het verorberen.

Midden: Een in-vitro-opname van een witte wenteltrap (Epitonium clathratulum).

Onder: Een witte wenteltrap die volop bezig is met het afzetten van eierkapsels.

10

opmaak_245.indd 10

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:22:17

Met dank aan: Foto's (2): Peter H. van Bragt.

• •

•

Joop Stalenburg voor zijn engelengeduld als buddy, zijn uitgebreide kennis over en zijn prachtige foto's van de wenteltrapjes.

Peter H.van Bragt, bioloog, Stichting Anemoon, voor zijn tijd om me alle wetenschappelijke info over de wenteltrapjes te bezorgen en zijn mooie opnames van deze slakjes. En tevens om mijn tekst kritisch na te lezen.

Marco Faasse, bioloog, Senior Researcher bij eCOAST Marine Research, om mijn tekst kritisch na te lezen.

Meer info in een uiterst informatief boek: 'Schelpdieren van het Nederlandse Noordzeegebied', ISBN 9789052108216, Uitgeverij Tirion. Ook te verkrijgen via Stichting Anemoon (www.anemoon.org) (atlas.anemoon@mail.com).

Boven: Een in-vitro-opname van de eieren van een witte wenteltrap Midden: De eierkapsels van de witte wenteltrap lijken wel massa's zandbolletjes.

Foto: Mouna Antit.

Foto: Ivo Madder.

ADVERTENTIE

De Turtons wenteltrap (Epitonium turtonis) is tot nu toe nog niet aangetroffen in de Oosterschelde.

Onder: Schelp van de gewone wenteltrap, bewoond door een heremietkreeft.

Foto: Peter H. van Bragt.

Het mannetje heeft geen penisorgaan. Hij geeft zijn zaadpakketje aan het vrouwtje die zich hiermee zelf bevrucht. In het voorjaar zal ze haar eitjes leggen: één tot tien centimeter lange streng van pyramidevormige eicapsules die wat kleverig zijn, zodat ze omhuld en beschermd worden door zandkorreltjes en schelppartikeltje. Deze strengen liggen gewoon op het slib/zand.

Uit de eitjes komen vrijzwemmende larfjes.

Hoe lang het duurt vooraleer ze zich vestigen en ontwikkelen tot een klein mannelijk wenteltrapje is tot nu toe niet bekend.

Eens het mannetje groter wordt, gaat het vrouwelijk worden en zal dan op zijn, euh, haar beurt een klein mannetje aantrekken om aan de voortplantingscyclus verder te werken.

Na maximaal een tweetal jaren is het uit met de pret, want dan sterft het vrouwtje als hoogbejaarde wenteltrap.

Ondertussen zoeken Joop en ik naarstig verder op de vlakte. Veel anemonen, veel voedsel dus, maar nog geen wenteltrapjes.

Zijn er eigenlijk veel exemplaren? Zitten we niet te zoeken naar een naald in een hooiberg?

Wel neen, er is sprake van een toename van het aantal wenteltrapjes in de Oosterschelde, aan een dichtheid van één exemplaar op één tot tien vierkante meter.

De reden waarom ze nu beter gedijen is omdat het milieu door de Deltawerken en Scheldekering beter wordt voor hen: het zoutmilieu is stabieler geworden. Vroeger was er een veel grotere schommeling in het zoutgehalte in de Oosterschelde waardoor dit water voor de wenteltrapjes minder geschikt was.

Boodschap is geconcentreerd en geduldig verder zoeken en ondertussen genieten van alles wat de Oosterschelde ons te bieden heeft: een echte schatkamer! 

Kiki Vleeschouwers

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 11

11

30-8-2013 13:22:22

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT - SECTIE DUIKTECHNIEKEN

Groepsfoto aan de kant, met duikmateriaal.

Technische Zeestage 2013

te Torrevieja – Spanje

Onder impuls van de Sectie Duiktechnieken wordt nu al enkele jaren op rij een Technische Zeestage georganiseerd.

O

ok in 2013 werd deze traditie verder gezet en worden er al concrete plannen gemaakt voor 2014 (zie verder). In tegenstelling tot de traditionele Zeestage te Boulouris worden er in de Technische Zeestage niet enkel Technische Instructeurs gevormd maar ook en zelfs voornamelijk Technische Duikers, zoals het duiken met hypoxische trimix (een mengsel van zuurstof, stikstof en helium, waarbij het zuurstofpercentage in het gasmengsel lager ligt dan 18%) de basis vormt van deze opleiding en evaluatie.

12

opmaak_245.indd 12

Deze opleidingen kunnen we immers gewoonweg niet verzorgen in BelgiĂŤ of Nederland omdat we daar niet de gewenste dieptes kunnen bereiken in veilige en controleerbare omstandigheden. Het gevolg van dit gegeven is dat de Technische Stages vooral een vormend karakter hebben voor iedereen die participeert en uiteraard ook een evaluerend karakter voor de kandidaten. Dit schept opportuniteiten. Als de focus dan toch ligt op de vorming, het omgaan met bijzondere procedures, het opdoen van uitzonderlijke ervaringen en

zo voort, dan kunnen deze Technische Stages ook opengetrokken worden voor alle Technische Duikers. Deze duikers kunnen dan onder begeleiding van een sterk kader veel bijleren en ze kunnen concreet het echte technische duiken beoefenen zonder dat ze daarom mikken naar een hogere graad in het technisch duiken.

Het is inderdaad niet evident om zo maar even een duikcentrum binnen te stappen en aan te geven dat je een technische duik wenst te doen naar grote dieptes met een duikduur van enkele uren. De enige mo-

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:22:24

Foto: Stef Teuwen.

Bondsnieuws

Linksboven: Briefings zijn belangrijk en dienen uitgevoerd te worden onder het waakzame oog van de controlerende instructeur.

Dat er continue moet gehydrateerd worden tijdens deze duiken mag duidelijk zijn.

LInksonder: 's Morgens aan boord gaan van de Volante, een zeewaardige catamaran voorzien van een lift voor het oppikken van de technische duikers.

gelijkheid om vlot technisch te duiken in het buitenland kan gerealiseerd worden via het opzetten van een doorgedreven, tot in de puntjes uitgewerkte, organisatie.

Hier kan de Sectie Duiktechnieken (SDT) het nodige kader voor leveren. Geïnteresseerde Technische Duikers hoeven enkel in te schrijven. Dit bewijst nogmaals dat NELOS een blijvende ondersteuning biedt aan haar duikers, ook na de opleiding.

de Technische Stage onder supervisie van de Sectie Duiktechnieken De Sectie Duiktechnieken stelt minstens eenmaal per jaar twee Technische Instructeurs aan om een Stage te organiseren, waarbij hoger vernoemde doelstellingen kunnen gehaald worden. Dit jaar werd de leiding in handen gegeven van Rebreather Instructeur Glenn Tessens en Rebreather Instructeur Stef Teuwen. Als bestemming werden de diepe wrakken van Torrevieja (Spanje) gekozen. De range der diepte varieerde van 55 meter tot 110 meter en had als fijne surplus de quasi maagdelijke wrakken op diepte. Om deze locaties te kunnen bereiken deden we een be-

uters.

Foto: Steven Wo

Foto: Stef Teuwen.

Foto's (2): Ste f Teu

wen.

Rechts: De mengsels worden grondig geanalyseerd en de flessen gemarkeerd.

roep op de hiervoor uitstekend uitgeruste boot van Kärcher Diving. De leiding van het duikcentrum is in handen van de zeer bekwame Engelsman Stuart, bijgestaan door zijn schipper Kevin en zijn duikassistente aan de oppervlakte; de mooie en lieftallige Becky. De sterke troeven van de boot van het duikcentrum Kärcher zijn velerlei. De boot is van het type Catamaran (twee rompen) hetgeen de stabiliteit bij zwaar weer zeer ten goede komt. Verder waren er diepe en brede banken op het dek gemonteerd zodat de Technische Duikers zich daarop volledig konden equiperen, zonder dat ze de ganse tijd de zware last van hun uitrusting op hun schouders dienden te dragen.

Het meest sublieme uitrustingsstuk was echter de lift die aan de achterkant van de boot gemonteerd werd. Dit maakte het oppikken van de zwaar uitgeruste duikers in ruw weer mogelijk. We hebben dit aan den lijve kunnen ondervinden. Zelfs bij windkracht 5 à 6 en zeegang 4 was het merkwaardig rustig aan de achterzijde van de Catamaran en konden de duikers zonder noemenswaardige inspanningen en heftige bewegingen van de boot rustig op het platform van de lift stappen en uit het wa-

ter gehesen worden. Zonder deze lift zou de leiding van de stage beslist 2 van de 6 duiken afgeblazen hebben. Nu hebben we ze alle 6 kunnen uitvoeren!

de deelnemers met een grote diversiteit aan uitrusting Na een intense theoretische opleiding in België, gevolgd door de typische 'Shallow Water Drills', hadden we een volledig bezette boot (maximum capaciteit van de boot was 12 technische duikers), waaronder 4 kandidaten 'Closed Circuit Trimix' en één inschaling. Jammer genoeg haakten in laatste instantie 3 kandidaten af en kwam er in de plaats daarvan een andere Trimix Rebreather Duiker welke wenste in te schalen. Uiteindelijk waren we dus met 10 Technische Duikers, waarvan 9 rebreather duikers en één open circuit duiker. In willekeurige volgorde: Guy Deno (Open Circuit Advanced Trimix Duiker), Chris Schoofs (CCR Trimix Duiker – Inspiration), Steven Wouters (CCR Trimix Duiker – Inspiration), Danny Moens (CCR Trimix Duiker – Camelion), Iwan Dauginet (CCR Trimix Duiker – Revo), Stefan De Blende (CCR Trimix Duiker – Inspiration), Patrick Valkenborghs (kandidaat CCR Trimix Duiker – JJ), Warren Van den Bosch (CCR Trimix Duiker – Camelion), Glenn Tessens (CCR Trimix Instructeur – Inspiration) en Stef Teuwen (CCR Trimix Instructeur – Camelion). Uit deze lijst valt op te maken dat NELOS effectief constructeur en toestel (merk van rebreather) onafhankelijk wenst te opereren. Het is de vrije keuze van de kandidaat. Tijdens de opleiding wordt dan ook geen vergelijking gemaakt van de pro's en de con's van type rebreather, maar wordt er eerder aandacht besteed aan mogelijke opties binnen de procedures om zulke duiken veilig en correct uit te voeren.

technische procedures Allerlei technische procedures moesten uitgevoerd worden. Ik geef een voorbeeld.

Tijdens deze Stage werden diverse opstijgprocedures uitgetest. Tijdens de eerste duik werd opgestegen langs de 'shotline' (daallijn), werd de 'lazy line' door de laatste duiker op 18 meter losgekoppeld van deze 'shotline' en kon er verder gedecompresseerd worden op een trapeze (deco-station) op de dieptes van 9 meter en 6 meter. Tijdens de volgende duik werd eveneens opgestegen langs de 'shotline', Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 13

13

30-8-2013 13:22:30

Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT - SECTIE DUIKTECHNIEKEN

maar kwamen de duikers los van de 'shotline' rond de diepte van 20 meter. Daarna werd door iedere duiker individueel zijn OSB ontplooid om op die manier verder te decompresseren. De volgende en meest geliefde methode van alle teams bestond er in om vrij rond te duiken op het wrak en vanaf het wrak de OSB te ontplooien zodat de volledige opstijging en decompressie aan de individuele OSB kon afgewerkt worden.

Guy Deno neemt het op in Open Circuit tegen alle andere rebreather duikers – knappe prestatie is dat!

'Lazy Line' In het technisch duiken is het helemaal niet abnormaal om zelfs meer dan een uur (soms zelfs meerdere uren) te moeten decompresseren. Het decompresseren moet 'veilig' gebeuren en moet 'vol te houden zijn'. 'Veilig' betekent onder meer een decompressie uitvoeren zonder veel inspanningen te doen.

'Volhouden' betekent dat je het fysiek moet kunnen blijven bolwerken. Om te beantwoorden aan de eisen 'veilig' en 'volhouden' moet het hangen aan de daallijn met stroming absoluut vermeden worden. Men lost dit probleem in het technisch duiken op door ofwel vrij te decompresseren, aan de eigen

Ook buitenlandse gasten dienen zich aan te passen en een volwaardige duikplanning uit te werken. De NELOS-duikers hebben dit blijkbaar al allemaal achter de rug.

uwzorgt er na ent Trimix fijn in orde aat CCR Dilu ek id pi nd al ka ia e D mater or dat zijn lettend vo ht . ac br ge dt wor

OSB (men drijft dan rustig aan de OSB hangende rond in zee, zonder ook maar enige invloed van de stroming te ondervinden), ofwel door gebruik te maken van de 'lazy line'.

Het principe van de lazy line werkt als volgt: eerst plaats men een 'shotline' (daallijn) op het wrak. Dit is een lijn met onderaan een gewicht of een dreg en bovenaan één of twee boeien. Het voordeel van twee boeien, waarbij één boei aan de daallijn hangt en de tweede aan de eerste hangt met een tussenafstand van enkele meters en waarbij er in het midden tussen de beide boeien een zeker gewicht hangt, laat de schipper en de duikers toe de richting en de sterkte van de heersende stroming te kunnen inschatten. Voor het comfort van de duikers wordt de daallijn redelijk strak gespannen zodat de duikers, op weg naar het wrak, nauwelijks horizontale afstand moeten overbruggen.

Als de stroming bijna gaan liggen is, springt de eerste ploeg over boord met het ene uiteinde van de 'lazy line' in de hand. Het uiteinde van de 'lazy line' is voorzien van een grote ring. Ze dalen met dit touw af langs de daallijn. Op de

Foto's (4): Stef Teuwen.

Iedereen druk in de weer om alles in orde te brengen. Stagevoorzitter Glenn laat zich blijkbaar niet opjagen en communiceert met een bijpassend duikteken.

14

opmaak_245.indd 14

Hippocampus sept./okt. mei/juni 2013 2013

30-8-2013 13:22:34

Maagdelijke wrakken

op diepte.

Foto's (2): Danny Moens.

De wrakken lagen tussen de 55 tot 110 meter.

Foto's (4): Stef Teuwen.

Plaatsen van het decostation - Afbeelding: Danny Moens / Stef Teuwen.

gewenste diepte gekomen (18 meter Ă 30 meter, naargelang de afspraak), maken de duikers op een snelle en handige manier de 'lazy line' vast aan de daallijn, door middel van een vrij dun touwtje dat rond de daallijn wordt gelust en waaraan de 'lazy line' met een snelsluiting wordt vastgekoppeld. Aan de ring wordt door elke duiker een persoonlijk naamplaatje bevestigd. Alle duikers dalen dus af en klikken hun naamkaartje bij het passeren van deze ring hieraan vast. Aan het uiteinde van de 'lazy line', dat aan de oppervlakte is gebleven, wordt een stevige boei of een decompressiestation (trapeze) bevestigd. Een decompressiestation is niets meer dan enkele lange metalen staven die met een tussenafstand van 3 meter boven elkaar komen te hangen. Dit gebeurt op respectievelijk dieptes van 6 meter, 9 meter en twaalf meter onder de oppervlakte. De onderste staaf hangt aan de 'lazy line'. Het decompressiestation wordt drijvende gehouden met boeien en stabiel in het water op diepte gehouden door gewichten.

Als de duikers terugkeren naar de oppervlakte, langs de 'shotline', dan komen ze op een zeker ogenblik de 'lazy line' tegen. Ze klikken hun naamplaatje los uit de ring en stijgen verder op langs

de 'lazy line' (uiteraard niet langs de 'shotline'). Komen ze uiteindelijk toe aan het decompressiestation, dan kunnen ze relaxt naast elkaar verder decompresseren aan de horizontale staven.

Als de laatste ploeg zijn naamplaatje heeft verwijderd (ze zijn dan zeker dat elke duiker boven hen hangt te decompresseren), maken ze de 'lazy line' los van de daallijn. Het geheel van 'lazy line', decompressiestation, boeien en gewichten en niet op zijn minst alle duikers, komen nu vrij van de daallijn en drijven rustig verder met de stroming, zonder dat dit door de duikers gevoeld wordt. Dat is pas luxe.

De opererende boot ziet het decompressiestation wegdrijven en weet dat de 'shotline' kan opgepikt worden.

Daarna kunnen ze rustig de boeien van het decostation volgen (meestal eveneens meedrijvend, als de wind niet hinderlijk is) voor gans de verdere tijd van de decompressie. Ze weten perfect waar de duikers zijn en ze kunnen dus snel gerecupereerd worden als ze aan de oppervlakte komen.

Deze werkwijze draagt dus in belangrijke mate bij tot de veiligheid en het comfort van de technische duiker.

uitdagende duiken De duiken duurden tussen de 120 en 180 minuten. Evident werden daarbij (soms met succes, soms met minder succes) pampers en P-valves veelvuldig gebruikt.

Hierbij toch ook even mijn pet af voor de Open Circuit Duiker Guy die eveneens op de diepe wrakken van 110 meter autonoom gedoken heeft. Hierbij werd wel extra veiligheid geboden door de gasvoorraad van de rebreather-duikers in zijn team.

Beide evaluerende instructeurs hebben de prestaties van de kandidaat CCR Trimixduiker Patrick bijzonder geapprecieerd.

Hij heeft de jury aangenaam verrast met zijn correcte en volledige briefings en debriefings, met zijn gedetailleerde planningen, met de uitvoering van de procedures (analyses volgens het vier ogenprincipe, de labeling, de controle van de gassen in de computers, ‌), met de uitvoering van zijn oefeningen en met de schitterende voordracht rond 'No Fly Time'. Patrick, nogmaals een dikke proficiat voor je prestaties en je behaalde technische brevet.

Ik bedank ook graag uitdrukkelijk (ook vanwege de SDT, het NELOS-Duikonderricht en alle deelnemers) mijn mede-instructeur Glenn, die het leeuwendeel van de organisatie op poten heeft gezet en tot een goed einde heeft gebracht.

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 15

15

30-8-2013 13:22:37

Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT - SECTIE DUIKTECHNIEKEN

Foto: Danny Moens.

Zalig, die stilte, zo zonder luchtbellen.

Patrick wordt via de lift aan boord gehesen.

Groepsfoto.

opmaak_245.indd 16

Foto: Stef Teuwen.

Foto: Dan

ny Moens

.

n de esseren aa Decompr . o-station) ec (d e ez trap

30-8-2013 13:22:42

Iedereen is het er roerend mee eens dat, ongeacht hoe ervaren men ook is, er tijdens zulke stage heel veel kan bijgeleerd worden onder de coaching van onze NELOS-Instructeurs. Hierbij wil ik drie getuigenissen laten spreken.

Iwan Dauginet, welke een opleiding genoten heeft in het commerciële circuit maar als NELOS-'minded' duiker toch wenste in te schalen, geeft grif toe dat er bij NELOS op de Stage nog heel veel bij te leren valt. Hier volgt zijn quote: "Ik heb met een kritische blik de gang

van zaken tijdens de Stage gevolgd maar ik kwam al snel tot de conclusie dat er geen cowboys aan het werk waren maar dat alles goed doordacht en uitgewerkt werd met als hoofdgedachte dat iedereen veilig terug aan boord diende te komen. Ik voelde me stevig opgevangen in het NELOS-kader en stelde vast dat ik op zeer korte tijd enorm veel bijgeleerd heb.

Er werd steeds rekening gehouden met de capaciteit van elke individuele technische duiker zodat niemand uit zijn comfortzone geduwd werd. Stef en

genwoordigt er de Spaanse Federatie FEDAS. Zowel in de Stage in het begin van juni als tijdens de Stage einde juni, nam Kelly deel tijdens één of meerdere duiken.

Na de Stages, van begin juni, heeft hij onmiddellijk aanpassingen gedaan aan zijn uitrusting en na de Stage, van einde juni, vertelde hij openhartig dat heel wat NELOS-procedures zouden geïmplementeerd worden in de technische opleidingen van de Spaanse Federatie. We scoren bijgevolg zeer goed met onze aanpak op internationaal vlak.

de volgende NELOS-stage te Jutland

ters komt Steven Wou he duiker sc ni sistentie ch as t te e D jk volg Onmiddelli aan boord. zijn vak! nt ke an rt. De m door Stua

Stuart , aan boord. boot , en stilaan m de ko en s er m ntru De duik het duikce duur. n ik va du ar te en de eigena zet de diep ge uw na noteer t

Foto's (3):

Stef Teuw

en.

genschap sentiële ei ie is een es er ad ar m Ca en. nisch duik bij het tech

Foto: Stef Teuwen.

Foto: Danny Moens.

enkele bijzondere getuigenissen

Glenn – bedankt voor de fijne en leerrijke duiken – dit smaakt naar meer".

Stuart van Kärcher Diving had nog nooit een zo goed gestructureerde en gecontroleerde groep technische duikers aan boord gehad. "It was a real pleasure to have you guys on board. I hope to welcome you very soon again. Probably I will join the next NELOS-stage with a lot of my colleagues technical divers if I am invited.

Never too old to learn!".

Kelly Mc Ginn is een collega van me in het Technical Committee van CMAS. Hij verte-

De ene Stage is nog maar amper achter de rug of er wordt al concreet nagedacht over de volgende. Ik heb aan de Sectie Duiktechnieken de toelating gevraagd en gekregen om volgend jaar een Technische Stage te organiseren in Jutland. Dit is eveneens een bijzondere setting. Inderdaad zullen we de tweede en de derde week van augustus 2014 opereren in de wateren van Jutland, via het duikschip de Cdt Fourcault. Dit schip met een lengte van 57 meter is uitstekend uitgerust om een ploeg technische duikers op te vangen bestaande uit 25 à 30 teamleden. Het is dus dit keer een 'live aboard'. Alles is er voorzien. Kajuiten, eten en drinken, zuurstof en helium, compressor en boosterpomp, RIB's, kooien om duikers uit het water te tillen, een decostation, enz. De meeste wrakken zijn maagdelijk te noemen. Ze liggen op een zeer aantrekkelijke diepte tussen de 45 meter en de 70 meter. Dit maakt deze Stage zeer toegankelijk voor zowel Open Circuit Technische Duikers als voor CCR Technische Duikers. Ik hoop op veel inschrijvingen. Wie eerst inschrijft zal eerst meegaan. Maar vol is vol. Ik ben volop bezig om een programma op te stellen waarbij zelfs twee duiken per dag tot de mogelijkheden zullen behoren. Wanneer het programma af is, zal er een communicatie opgestart worden met de Technische Duikers van NELOS maar ook met mijn internationaal netwerk van Technische Duikers. Zo zal Stuart wellicht deelnemen met zijn vrienden, is er interesse bij de Deense federatie, de Spaanse federatie en de Oostenrijkse federatie, enz. Aarzel dus niet te lang om in te schrijven! De boot heeft een grote capaciteit maar onderschat de interesse toch maar niet!  Stef Teuwen

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 17

17

30-8-2013 13:22:49

Reportage

- BIOLOGIE

Foto's: Rudi Brocken.

Grote foto: De keizer poetsgarnaal (Periclimenes imperator).

Rechtsboven: De zeestergarnaal (Periclemenes soror).

Rechtsonder: De gele veerstergarnaal (Periclemenes cornutus).

Coleman-garnalen (Periclimenes colemani) op een vuuregel.

De kleurrijkste

garnalen

en hun taxi De verschillende soorten garnalen in Indonesië zijn vaak moeilijk te vinden. Sommige van die kleine, minieme wezentjes zijn bloedstollend mooi, maar vanop afstand, vlak boven het rif rondkijkend, zal je ze niet gauw vinden. Als je de lokale gidsen bij je hebt, toveren ze die prachtige garnalen soms te voorschijn. Ze zitten dikwijls verscholen op plaatsen waar je zelf nooit zou gaan kijken. Verschillende van die garnalen ('shrimps', in het Engels) leven samen met andere dieren. Het is een vorm van commensalisme. De gastheer biedt voor hen een perfecte schuilplaats, waardoor ze hun vijanden misleiden. Bovendien profiteren ze van een gratis taxirit als hun gastheer zich verplaatst.

18

opmaak_245.indd 18

De zebra veerstergarnaal (Periclemenes comensalis).

C

ommensalisme is een vorm van symbiose waarbij slechts één partner voordeel heeft van het samenlevingsverband. Geen van beide ondervindt nadeel van elkaar. Opvallend is dat de meeste commensale garnalen hetzelfde kleedje aan hebben als hun gastheer.

Hierdoor vallen ze amper op. Sommige garnalen hebben als het ware een roodwit of zelfs knalgele of wit-zwart gestreept pyjamapatroon. Dankzij die kleuren, die overeenkomen met de kleuren van hun gastheer, zijn ze goed verborgen. Zo zijn er bijvoorbeeld soorten die samenle-

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:22:52

ADVERTENTIE

ven met veersterren (zeelelies). Net zoals de kleurrijke garnalen, komen veersterren in allerlei kleuren voor. De gecamoufleerde veerstergarnaal of 'Crinoid shrimp' (Periclemenes sp.) heeft vrij spel tussen al die kleverige harige tentakels. De duikgidsen halen de garnaaltjes soms behendig te voorschijn. Vaak zitten ze helemaal onderaan tussen de dunne voetjes.

Met die voetjes klampen de veersterren zich vast aan het hard koraal of aan een gorgoon. Overdag zijn de vangarmen van de zeelelies meestal dicht gekruld, maar tijdens de nacht komen de zeelelies tot leven en wandelen samen met hun vaste bewoner rond de riffen. De garnalen profiteren mee van wat de armen van de veersterren vangen, namelijk plankton en andere resten van wat de stroming meevoert.

Een andere fotogenieke soort komt voor bij zeeslakken, zeesterren en zeekomkommers. Daar vind je meestal de 'Emperor shrimp' (Periclimenes imperator), in het Nederlands gekend als de keizer poetsgarnaal. Bij een nachtduik maak je kans om de Spaanse danseres tegen te komen, een prachtige bonte kleurencombinatie.

Met wat geluk zie je een garnaal zitten in het staartgedeelte of tussen de rinoforen (de voelsprieten) van deze grote zeenaaktslak. Maar bij elk gevaar verbergen ze zich. Doordat ze de dezelfde kleuren hebben, kunnen ze zich camoufleren voor mogelijke vijanden. Het is mooi om te zien hoe ze zich verplaatsen en bewegen. Bij elke trip op zoek naar voedsel door de naaktslak, profiteert de 'Emperor shrimp' mee. De band met hun gastheer is zeer hecht. Zelden zullen ze hun taxi verlaten, tenzij het echt om een lekker hapje gaat, dan zijn ze pas kwetsbaar op het zwarte zand.

Bij bepaalde zeesterren vind je ook garnalen, de 'Partner shrimp' (Periclemenes soror). Daarbij moet je soms een aangepaste bril hebben om te zien of het wel degelijk een zeestergarnaal is. Ze zijn immers echt heel klein en zitten onderaan de armen van de zeester. Ze verplaatsen zich bovendien razendsnel van het ene uiteinde naar het ander, wat fotograferen niet zo gemakkelijk maakt.

De 'Coleman shrimp' (Periclimenes colemani) daarentegen vindt zijn vaste thuis bij de vuuregel. Beschermd door de stekels van de zee-egel, zitten het koppeltje coleman-garnalen samen op de rug van hun gastheer.

De kleinste is het mannetje en de grootste is het vrouwtje. Samen worden ze door de vuuregel over het zwarte lavazand getransporteerd. Met al zijn gecoĂśrdineerde bewegingen lijkt het wel of de vuuregel geprogrammeerd of computergestuurd is.

Het is geen eenvoudige opgave om al deze unieke garnalen te fotograferen. Met wat geduld lukt het uiteindelijk wel om ze schitterend in beeld te brengen.

Hoe klein het mag zijn, het blijft een wonderbaarlijke, kleurrijke onderwaterwereld. 

Mediterrane Duikcruises Vanaf 600 euro per week STAGES: - opleidingen- fotografie - bio

Rudi Brocken

Victoria_croisieres.indd 2

opmaak_245.indd 19

7-12-2012 15:55:01

30-8-2013 13:22:54

Bondsnieuws

- ALGEMENE INFORMATIE

'Hashtag' Wat is dat nu weer?

Ik moet het toegeven, en sommigen zullen het verwonderlijk vinden, maar ik ben geen internetprinses. Sommigen weten het al langer dat ik niet op de hoogte ben van de laatste communicatiesnufjes.

D

e hoogste tijd dus om me op de hoogte te stellen van de laatste nieuwe snufjes 'in the cloud'. Eigenlijk kan mijn zoektocht worden teruggebracht naar alle soorten van communicatie online. Want zeg nu zelf: goed communiceren is echt niet gemakkelijk! En al zeker niet op het razendsnelle internet.

Ik wil de basistips – die ik gevonden heb – op een rijtje zetten en je mee laten kennis maken met interessante online tools.

online communiceren Waarom een website?

• •

•

•

Je bent 24 op 24 bereikbaar. Je kan op ieder moment van de dag op zoek gaan naar informatie.

Je hebt een digitaal visitekaartje. Potentiële leden krijgen meteen een beeld van je club: waar staat de club voor en wat biedt ze aan? Je club krijgt zichtbaarheid, ook op het internet.

Het is geen eenrichtingsverkeer. Internet is zeer dynamisch en daarom ideaal om te communiceren met je (potentiële) leden. Reactie en interactie kan je online makkelijk concretiseren.

Een website is actueel en accuraat. Een herdruk van een folder laat veel langer op zich wachten dan een wijziging op je website.

opmaak_245.indd 20

•

Schrijven voor een website • • • • •

Schrijf korte teksten. Een schermtekst leest de helft trager dan op papier.

Schrijf bondig. Wie op het internet surft, neemt weinig tijd.

Maak je tekst scanbaar. Werk met tussentitels of zet de belangrijkste info in vetjes.

Wees interactief. Zorg voor een contactformulier, een 'vind ik leuk'knop, …

Maak URL's en e-mailadressen aanklikbaar. Onderlijn enkel links, dat zorgt voor duidelijkheid.

•

•

Nieuwsbrief

•

Waarom een nieuwsbrief?

Een digitale nieuwsbrief is een ideaal medium om te communiceren met de leden van je sportclub. Het is snel, flexibel en goedkoop. Je houdt je lezers op de hoogte van de laatste nieuwtjes en activiteiten binnen de club. En tegelijk kan je met een goede nieuwsbrief de band met je leden versterken.

20

Vijf tips om te scoren met je nieuwsbrief

•

Start met een prikkelende onderwerpregel. Denk goed na over je titels.

De titel van je bericht grijpt of verliest de aandacht van je lezer. Bepaal de kernboodschap(pen) van je nieuwsbrief en zet die in de onderwerpregel.

Vlot uitschrijven. Zorg dat er altijd een link onderaan je nieuwsbrief staat om uit te schrijven. Een ontvanger die zich niet vlot kan uitschrijven, raakt geïrriteerd en zal je nieuwsbrief vaak ten onrechte als spam markeren.

Meer tekst dan afbeeldingen. In veel mailboxen worden de afbeeldingen standaard niet getoond. Vaak is enkel tekst in lay-out zichtbaar, met kadertjes waar de afbeeldingen normaal komen te staan. Om ze te zien moet de ontvanger ze activeren. Zorg dat je nieuwsbrief leesbaar blijft, ook als de afbeeldingen niet getoond worden.

Sommige ontvangers kunnen zelfs geen html-versie (een e-mail met opmaak) ontvangen en krijgen enkel doorlopende tekst te zien. Daarom voorzie je best een link naar een online versie van je nieuwsbrief.

Vergeet de testversie niet. Test altijd je nieuwsbrief vóór je hem verstuurt naar je volledige mailinglijst. Zo haal je er op het laatste nippertje cruciale foutjes uit, of merk je het meteen als de nieuwsbrief niet helemaal juist op het scherm verschijnt.

Analyseer statistieken. Een voordeel van digitale communicatie is dat je perfect het succes van je nieuwsbrief kan meten. Hoe vaak werd hij gelezen? Wie klikt en waarop? Welk artikel trekt het meeste bezoekers naar je website? Besteed aandacht aan de statistieken, want je haalt er ideetjes uit om je nieuwsbrief te verfijnen.

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:22:58

Tip: Met 'Mailchimp' is het niet zo moeilijk om een nieuwsbrief uit te sturen.

Het ziet er professioneel uit en je bent meteen ook in orde met de wettelijke bepalingen rond e-reclame. Mailchimp (www.mailchimp.be) is gratis tot 2.000 abonnees en 12.000 mails per maand.

sociale media Wat zijn sociale media?

Sociale media is een verzamelnaam voor online platformen waar gebruikers op een gebruiksvriendelijke manier informatie met elkaar kunnen delen. Facebook en Twitter zijn twee populaire voorbeelden.

Maar de brede waaier aan sociale media gaat veel verder. Zo zijn er toepassingen voor foto's (Flickr, Pinterest, Picasa, Instagram, …), audio (Last.fm, Soundcloud, Deezer, Spotify, …), presentaties (Prezi, Slideshare, …), video's (YouTube, Vimeo, …), blogs (Wordpress, Blogger, Tumblr, …), enz. Het aanbod van sociale media is constant in beweging.

Een gemeenschappelijk kenmerk van alle sociale media is de interactie tussen de gebruikers.

wordt steeds belangrijker. Je kan immers makkelijk: • een brede groep mensen bereiken (en zij jou).

• een nieuw publiek aanspreken.

• rechtstreeks feedback geven en ook krijgen.

• meten hoe waardevol jouw informatie is. Het aantal 'likes', 'shares', 'retweets' of 'comments' maakt snel duidelijk hoe interessant jouw publiek het vindt.

• een goeie band opbouwen met je online vrienden, volgers, contacten, …

• te weten komen wat er leeft bij andere sportclubs, sportdiensten, sportfederaties, …

• extra zichtbaarheid creëren voor je club, waardoor je perspectieven biedt aan mogelijke sponsors.

• je bestaande communicatie versterken: een krantenknipsel delen, verwijzen naar je website, een filmpje posten, …

Schrijven voor sociale media •

•

•

•

Waarom sociale media voor jouw club?

Op internet wordt er over je club gepraat, of je dat nu wilt of niet. Leden vinden elkaar op netwerksites of laten hun mening achter op blogs. Ben je als vereniging zelf actief op sociale media? Dan heb je invloed op wat er over je gezegd wordt.

Sociale media zijn laagdrempelig en veroorzaken makkelijk een sneeuwbaleffect.

Daarnaast zorgen ze voor snelle interactie tussen gebruikers. Het moderne internet is sociaal en het delen van informatie, tips en weetjes met bekenden en onbekenden

•

Tweerichtingsverkeer. Spreek niet tegen je publiek, maar mét je publiek. Spreek de bezoekers aan alsof ze voor je staan. Geef je lezers dus informatie die ze leuk vinden of waarop ze zullen reageren.

Schrijf persoonlijk. Je schrijft beter in de wij-vorm als club dan in de derde persoon. Dat komt persoonlijker en minder afstandelijk over.

Schrijf bondig. Webteksten zijn kort en krachtig. Statusupdates zijn dat ook. Hou je aan maximaal 2 lijnen tekst per bericht.

Laat achter je schermen kijken. Gun je vrienden of je volgers een kijkje in het reilen en zeilen van je club. Of post een verslagje na een clubactiviteit, clubduik of duikweekend.

Verwijs naar andere kanalen. Je kan Facebook of Twitter ook gebruiken om een artikel op je website opnieuw onder de aandacht te brengen, of om promotie te maken voor je nieuwsbrief, of de lancering van een nieuw clubmagazine, ...

Hoe kan je Facebook inschakelen voor jouw club?

•

Maak een fanpagina aan. Een pagina op Facebook kan je gebruiken om te communiceren met je fans. Wie de pagina

•

•

leuk vindt, krijgt alle updates over jouw sportclub in zijn nieuwsoverzicht. Een pagina op Facebook is openbaar. Dit betekent dat iedereen kan meelezen.

Je kan via je Facebookpagina dus communiceren met leden, potentiële leden, ouders, sympathisanten, geïnteresseerden, …

Maak een groep aan. Een groep op Facebook wordt gebruikt voor een kleiner aantal personen. Een groep heeft een gesloten karakter, omdat je moet uitgenodigd worden om deel uit te maken van een groep. Daarnaast kan je een groep open, gesloten of geheim maken.

Een gesloten groep leent zich bijvoorbeeld voor de leden van je club. Het is dan een plek om onderling te communiceren of te discussiëren.

Maak evenementen aan. Maak evenementen aan en nodig je fans ervoor uit. Wie deelneemt aan het evenement en dit ook bevestigt via Facebook, verspreidt de boodschap ook naar al zijn vrienden. Op die manier krijgt het evenement extra promotie.

Twitter Twitter is een internetdienst waarmee je in 140 tekens een bericht (een 'tweet') de wereld kan insturen. Je kan andere gebruikers op Twitter 'volgen'. Dit betekent dat hun 'tweets' in jouw overzicht verschijnen.

Op een 'tweet' kan je reageren door een 'reply' te sturen. Je kan een interessant bericht eveneens 'retweeten', waardoor je het overneemt op je eigen profiel.

Twitter is een zeer snelle toepassing om nieuws te verspreiden. Journalisten volgen Twitter met grote belangstelling. Zo hebben veel topsporters in Vlaanderen een Twitteraccount waarmee ze hun fans en het grote publiek op de hoogte houden van hun prestaties of trainingen.

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 21

21

30-8-2013 13:22:59

Wat is een hashtag?

Op Twitter is het gebruik van 'hashtags' belangrijk. Een 'hashtag' is een label (of een benaming) die je aan een Twitterbericht toevoegt om het onderwerp makkelijk vindbaar te maken. Het is steeds het # teken, gevolgd door een label. Enkele voorbeelden:

• •

WWW.DIVEANDTRAVEL.NL

#tdf wordt gebruikt voor berichten over de Tour de France. #olympics is een 'hashtag' om alle berichten over de Olympische Spelen te bundelen.

SINGLE DUIKREIS FILIPIJNEN! VERTREK 29 NOVEMBER 2013 MOALBOAL - FILIPPIJNEN

13 dagen 10 nachten 2-pers. cottage op indeling o.b.v. halfpension incl. 15 bootduiken.

Single of geen duikbuddy? Grijp nu je kans.

VANAF € 1995,- P.P.

VILAMENDHOO ISLAND

'Hashtags' maken het makkelijk om bepaalde discussies te volgen. Je kan klikken op een 'hashtag', of deze zelf ingeven in de zoekfunctie van Twitter. Je krijgt dan meteen een overzicht van alle recente tweets met die 'hashtag'.

Ook bij andere toepassingen wordt gebruik gemaakt van 'hashtags'. Een gekende app (applicatie) om foto's uit te wisselen – en zelfs te koppelen aan andere sociale media zoals Facebook – is Instagram. Daar gebruikt men vaak meerdere 'hashtags' om foto's onder te brengen in verschillende categorieën, die dankzij de 'hashtags' gemakkelijk terug te vinden zijn. Bijv.: #scuba #duiken #oosterschelde.

Hopelijk heb je met deze tekst enkele tips gekregen die je nog niet wist en gemakkelijk kan toepassen in je clubwerking.

Opmerkingen en feedback mag je me zeker doorgeven: inge@nelos.be.  Inge Dekort

Voor meer informatie: gratis brochure 'Communiceren in je sportclub?!' bij www.dynamoproject.be.

22

opmaak_245.indd 22

ADVERTENTIE

ARI ATOL - MALEDIVEN

10 dagen 7 nachten 2-pers garden bungalow o.b.v volpension incl. watervliegtuig transfers.

Incl. 6 dgn ongelimiteerd kantduiken.

VANAF € 1654,- P.P.

MAAVAHI LIVEABOARD MALEDIVEN DUIKCRUISE

Manta’s en walvishaaien op de Malediven o.l.v. een Nederlandse duikgids. Verschillende data en reisduren.

Incl. 3 duiken per dag o.b.v. volpension.

VANAF € 1940,- P.P.

Bovenstaande prijzen zijn incl. retourvluchten en transfers v.v.

De duikpakketten zijn incl. fles/lucht/lood excl. duikmateriaal.

Volg ons op Facebook en blijf als eerste op de hoogte van het laatste nieuws.

e duikreis adviezen en Kijk voor meer uitgebreid s aanbod op onze ing een compleet bestemm ANDTRAVEL.NL VE DI W. website WW

L .N L E V A R T D N A E IV .D WWW 15 94 TEL: 033 457

DMZ09_024_Dive_and_Travel.indd 1

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:23:02

Xpl re Diving .be

www.

Duikcentrum

“Net dat tikkeltje meer”

Hippoëzie Geloosd worden wij in elkander op het ritme van een dansende eb en vloed, zodat wij mekaar drinken in eeuwige dorst en weer uitproesten in de vloedgolf van een lach.

Als een sloep, half water, half boot, snijden wij met de boeg van ons lichaam een witter herinnering in de golfstroom van ons verleden.

En het water kantelt in ons en maakt ons doorwaadbaar als beek die uitdeint in een grote stille plas.

Henri Thijs

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 23

23

30-8-2013 13:23:04

- ONDERWATERPARK

Pemuteran , onbekende pracht in Bali Prachtig begroeid koraalrif.

Pemuteran, een klein kustplaatsje ten westen van Singaraja en ten zuiden van het eiland Bali, trok in 2010 veel media-aandacht met

Sommige hoofden van de goden zijn nog goed herkenbaar.

een foto van een onderwatertempel. Men dacht meteen aan een archeologische vondst, maar niets is minder waar.

G

elegen aan de Bali-zee in een idyllisch landschap met negen bergen bevindt het dorpje Pemuteran zich op slechts 30 minuten rijden van Lovina Beach, net aan de rand van het West Bali National Park. Aangevuld met zijn zwarte vulkanische zandstranden en palmbomen is Pemuteran een perfecte illustratie van

24

opmaak_245.indd 24

de Balinese filosofie over energie 'Nyegara Gunung', de fusie van energie tussen de bergen en de zee. In tegenstelling tot de levendige zuidelijke stranden biedt dit dorpje vooral rust.

Niet alleen boven, maar ook onder water is er heel wat pracht te vinden.

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:23:06

Foto's (2): Rudi Brocken.

Reportage

Oude ruïnes

De onderwatertempelpoort werd gebouwd in 2005, als onderdeel van het 'Reef Gardener' project op een diepte van 29 meter.

Het project bevat meer dan 10 grote stenen beelden, rustend op stenen sokkels, met als ingang een 4 meter hoge Balinese Bentar (gespleten) poort. In 2006 besloot men op 15 meter de 'Tempel Garden', eveneens met beelden, aan te leggen. Zo konden ook minder ervaren duikers van deze locatie genieten.

Dit project staat eveneens garant voor duikopleidingen voor de lokale vissers, om hen het belang van de natuur te doen inzien, maar ook om hun steun te verkrijgen. Zo kunnen de vissers zelf de koraalriffen beschermen tegen roofdieren, zoals de doornkroonzeester. Deze getrainde 'riftuinmannen' verwijderden al 75.000 van deze zeesterren uit de riffen. Op deze manier geeft het project een nieuwe bron van inkomsten aan de lokale vissers, zal men minder vissen met dynamiet en zal zowel het visbestand als het koraalrif zich kunnen stabiliseren en herstellen. Voor de koraalrestauratie wordt er gebruik gemaakt van 'Biorock', een methode waarbij de koraalgroei versnelt.  Chrisje Demuynck

Deze foto van de onderwatertempelpoort werd verspreid via het internet als een oude ruïne, wat dus niet het geval is.

Biorock Door het gebruik van 'Biorock', een technologie ontwikkeld en gepatenteerd door architect Wolf Hilbertz en mariene bioloog Thomas J. Goreau, wordt een uitgestrekt perceel van koraalriffen –beschadigd door destructieve visserijmethodes – stilaan hersteld. Het is een methode waarbij de vasthechting en de groei van koraal wordt gestimuleerd op een metalen constructie door middel van elektriciteit. De techniek staat bekend als 'minerale aanwastechnologie', een proces van elektroferese van mineralen in zeewater. Elektroferese (elektrolyse en elektroplating) is een techniek waarbij men met behulp van een relatief lage gelijkspanning een elektrisch veld creëert in een geleidende vloeistof (in dit geval zeewater). Hierdoor worden de kleine hoeveelheden aanwezige calciumverbindingen in het zeewater afgebroken (elektrolyse) tot geladen Ca+ ionen, welke zich naar een bepaalde elektrode verplaatsen en zich daar gaan afzetten. Meer info over 'Biorock' vind je op www.biorock.net of in Hippocampus van mei/juni 2009 (Hippo 224). 

Foto's (3): Anne Holz.

Deze foto van de onderwatertempelpoort werd verspreid via het internet als zou het gaan om een oude ruïne, wat dus niet het geval is.

Foto: Paul M. Turley www.searovers.net

Foto: Paul M. Turley - www.searovers.net.

Foto's (2): Rudi Brocken.

Buiten de vele riffen is er ook een fenomenale onderwatertempel met zijn tuin te bezichtigen.

Deze site trok in 2010 de aandacht toen er een mystieke foto van een onderwatertempelpoort werd verspreid over het internet. Men dacht meteen aan oude ruïnes op de zeebodem. Niets was minder waar.

Ivo Madder

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 25

25

30-8-2013 13:23:09

Beportage R ondsnieuws

- ONDERWATERPARK - GENEESKUNDIGE COMMISSIE & COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Boven: De hevige stroming heeft een deel van de 4 meter hoge Balinese Bentar (gespleten) poort doen instorten.

Onder: Sommige hoofden van goden zijn zo weelderig begroeid dat men ze nog amper kan herkennen.

Grote foto: Een gedeelte van de beelden staat nog mooi rechtop.

26

opmaak_245.indd 26

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:23:12

Sponzen en andere organismen hebben de overhand op de ondiepe 'Tempel Garden'.

Onderwatertempel

Tijdens ons verblijf in Pemutaran wilden we zeker deze duikplaats aandoen. Paul M. Turley, de eigenaar van 'Sea Rovers Dive Center' (www.searovers.net), nodigde ons uit om de volgende ochtend zeer vroeg samen met hem naar die tempel te gaan.

Na 5 minuten varen, lagen we al voor anker, juist buiten de baai. Tijdens de briefing wist hij te vertellen dat het zicht niet altijd optimaal is, alsook dat het hier op 35 meter wel eens hevig kan stromen. We daalden af langs het ankerkoord en merkten op diepte dat het zicht minder goed was, maar er stond zo goed als geen stroming.

Na ongeveer 20 meter zwemmen zagen we stilaan mysterieuze schimmen opduiken. De eerste beelden stonden nog mooi overeind. Standbeelden van bepaalde goden waren aangekleed door de natuur zelf. Het leek alsof dat de goden zichzelf aangekleed hadden met gorgonen en koralen. Je merkte dat de stroming hier lelijk kon huishouden. Sommige standbeelden en enkele tempelmuren lagen al tegen de vlakte. Sommige hoofden van goden wark aterpa nderw in het o ren niet meer te herkennen door n e ld e de b e ur heeft de weelderige begroeiing.

De natu . aan g e k

leed

De borstbeelden op het plateau van 15 meter zijn veel minder begroeid met gorgonen, dan deze van het 'Reef Gardener' project.

Foto's (6): Rudi Brocken.

Bali is populair onder de toeristen onder meer vanwege de stranden, het natuurschoon en de vele monumenten, waaronder de terrasvormige rijstvelden en duizenden tempels. EĂŠn van die tempels heeft iets uniek: een onderwatertempel welke bijna 10 jaar geleden gebouwd werd onder het wateroppervlak.

Na 20 minuten gingen we naar het volgende plateau op 15 meter diepte. Verspreid over enkele vierkante meters stonden vele borstbeelden.

Deze waren niet zo hard begroeid omdat juist daar de stroming altijd wat minder is. Niet enkel beelden van goden kan je hier bewonderen, maar ook diverse rifbewoners zoals hengelaarsvissen, zeenaaktslakken, ‌ Hun aanwezigheid, samen met de kleurenpracht van dit rif, deed ons genieten.  Rudi Brocken

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 27

27

30-8-2013 13:23:18

- BIOLOGIE

hove.

Leven in het 'bah' water: zout

Dwerginktvisje of sepiola

Van Langen

Jeugdduikhoekje

Foto: Sven

Vorige keer nam Scrimpy, onze leuke garnaal uit het boek 'Jeugdduiken voor Jeugdduikers' – dat binnenkort zal verschijnen – je mee naar de zoetwaterbewonertjes. In dit artikel neemt Scrimpy je mee naar het zoute water in de Oosterschelde! Best spannend.

H

et water is er niet zo rustig, want er zijn golven en stroming. Toch zijn er een heleboel beestjes die in dat zoutwatergeweld hun eigen knusse thuis hebben gemaakt. Ogen wijd open en duiken maar!

Blauwtipje

Slakjes leggen eitjes. En die eitjes leggen ze niet zo maar her en der verspreid. Neen, de eitjes worden in een mooi figuurtje gelegd. Elke soort naaktslakje zal dat op zijn eigen manier doen, zodat je kan zien aan de manier hoe de eitjes zijn gelegd van welk slakje ze zijn.

Wat is dit?

In het zand zit een klein wezentje, amper een legoblokje groot, te bewegen met kleine armpjes en het verandert voortdurend van kleur: de sepiola of het dwerginktvisje.

Even iets speciaals: Dit schattig inktvisje is klein en best bang om opgegeten te worden, dus verdedigt het zich moedig. Als het echt gevaarlijk wordt, spuit hij zelfs een miniwolkje inkt! Of het verstopt zich gauw onder het zand...

Weetje: Er zitten nog meer inktvisachtigen in het zoute water die heel mooi zijn en veel groter: de sepia of de zeekat. Je kent vast zijn skelet wel: zo'n plat ovaal wit ding dat aan het parkietje wordt gegeven om op te knabbelen. En je kan ook een pijlinktvis ontmoeten, maar die is te snel. Voor je hem ziet, schiet hij meestal als een pijl uit een boog weg.

Wat is dit? Zie je een traag bewegend wezentje op een klein beige-gekleurd 'struikje' zitten? De 'struikjes' zijn mosdiertjes, het geliefde voedsel van dit mooi wezentje. Zo een halve vinger groot, met doorzichtige uitsteeksels die op de puntjes blauw zijn gekleurd: het blauwtipje!

Even iets speciaals: Dit is een naaktslakje, niet omdat het geen kleren aan heeft maar omdat het een slakje zonder huisje is.

28

opmaak_245.indd 28

Weetje: In ons zoute water zitten heel veel verschillende soorten naaktslakjes, wel meer dan 50 verschillende soorten. En ze hebben allemaal een speciale vorm of mooie felle kleuren. Dit is een groot verschil met de naaktslakjes die je in de tuin kan terug vinden: die zijn bruin of grijs gekleurd en zien er lang niet zo speciaal uit.

Bovendien zijn zeenaaktslakken meestal vleeseters, terwijl huisjesslakken planten opeten.

Foto: Lien De Buck.

Foto: Ivo Madder.

Oorkwal

Wat is dit? Er zweeft een doorzichtige halve bol voorbij, met wat sliertjes eronder. In de halve bol zie je 4 cirkels en die halve bol trekt samen en gaat terug open: zo kan de oorkwal min of meer zwemmen.

Even iets speciaals: De 4 cirkels in die halve bol moet je eens heel goed bekijken.

Soms zijn deze cirkels paars gekleurd: dat is een vrouwtjeskwal. En als de cirkels wit zijn, heb je te maken met een mannetje.

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:23:22

Nu het moeilijke zoekwerk in de zee

druifjes. Dit is een wel heel speciale vis die je vooral in de wintermaanden in het zoute water van de Oosterschelde kan ontmoeten. Hierdoor kreeg hij ook die gekke naam: SNOTolf. Als je in de maag van een snotolf zou kunnen kijken, zou je een boel SNOTachtige rommel zien: de opgepeuzelde zeedruifjes.

Geweispons

Foto: Ivo Madder.

Weetje: Je kan de kwal rustig van dichtbij bekijken. Als ze jou netelt is dat helemaal niet erg. Ze is niet giftig voor de mens en je gaat er niets van voelen. Opgepast: dit is niet voor alle kwallen zo. Sommige kunnen hard netelen.

OK, geroutineerde duiker. Na het vorige artikel heb je al bewezen dat je in zoet water moeilijke beestjes, plantjes en wiertjes weet te vinden. Lukt je dat ook in zee? Tuurlijk, en met Scrimpy als trouwe gids, ga je verbaasd zijn wie en wat je allemaal in dat zoute water kan ontmoeten: grote, kleine en minuscuul kleine beesten. Ogen op scherp, duiklamp aan, fototoestelletje in de aanslag en hersens op maximale werkkracht! Hier ga je!

Foto: Ronny De Pesseroy.

Zeedruif

Wat is dit? Een ovalen bolletje , ongeveer een druif groot, zweeft voorbij je duikbril.

Er hangen 2 lange sliertjes, tentakels, aan.

Schijn eens met je duiklamp op dit bolletje! Je ziet een heleboel mooie kleurtjes. Je hebt te maken met het zeedruifje.

Even iets speciaals: Een zeedruifje is een ribkwal. Nee, dit is geen 'echte' kwal want ribkwalletjes hebben geen netelcellen zoals de gewone kwal. Vroeger dacht men dat dit een kwal was (vandaar zijn naam), maar nu weten we beter. Dus geen pijn als zo'n zeedruifje langs je wangen glijdt met z'n tentakeltjes. Op die tentakels zitten wel kleefcellen waaraan het voedsel (plankton) blijft kleven. De tentakeltjes brengen dan het voedsel naar het mondje van het zeedruifje.

Weetje: Het zeedruifje is het gegeerde voedsel van een ander ribkwalletje: de meloenkwal. Ook leuk zeg, van je familie moet je het hebben. En de snotolf is dol op zee-

Foto: Jef Driesen.

Waaierkokerworm

Wat is dit? Een waaier van veren wiegt in de stroming. Mooi gekleurd: wit met bruine banden. Veren? Leven er soms vogels onder water? Je gaat een beetje dichterbij om te kijken en, zoef, bliksemsnel trekken alle veren zich terug en je houdt een bruin 'schoorsteentje' over. Maak kennis met: de waaierkokerworm.

Even iets speciaals: De waaierkokerworm is een worm die in het zoute water leeft. Om zich te beschermen tegen al te hongerige zeebewoners maakt deze worm zelf een stevig huisje: een bruinachtig kokertje waar hij zich helemaal in verschuilt. Slechts een deeltje van dit kokertje steekt boven de grond uit en dat zijn die veren. Deze veren, of beter tentakels, vangen het voedsel voor de worm en helpen hem ademen.

Weetje: Haal nu even je vergrootglas boven! Probeer rustig de worm te benaderen, zodat hij zijn veren, euh, tentakels dus, niet intrekt. Vaak zie je op die tentakels heel kleine witte wezentjes rondkruipen. Bolletjes met 2 uitsteeksels. Dit zijn roeipootkreeftjes die het heel prettig vinden samen te leven met de worm.

Wat is dit? Op de harde ondergrond zit een witgelig, boomachtig verschijning vast, soms wel tot 50 cm groot, maar meestal kleiner. Het lijkt echt wel op een miniboompje: de geweispons Even iets speciaals: Is dit een spons? Ja, niet alle sponzen hebben de vorm van jouw badspons! Sponzen zijn grappige dieren: je kan ze echt in allerlei vormen en kleuren ontmoeten. Het zijn vrij primitieve dieren.

Dit wil zeggen dat een spons geen organen heeft: geen longen, geen maag, geen hersenen, ... Sponzen zijn heel belangrijke dieren in de zee want om aan hun voedsel te komen, filteren ze het water. Tegelijk ruimen ze alle kleine rommel op!

Weetje: Kijk eens goed naar de geweispons.

Zie je daar geen superdunne haast doorzichtige wezentjes van zo'n centimeter groot aan hangen? Dat zijn 'wandelende geraamtes' of ook wel spookkreeftjes genoemd. Dit zijn heel kleine kreeftjes die zich met hun achterpootjes aan de geweispons vasthouden zodat ze hun mini-schaartjes vrij hebben om voedsel te vangen. Echt schattig!

En als je een beetje geluk hebt, zie je op de geweispons zijn grootste vijand zitten, de satijnslak! Deze mooie naaktslak, zonder huisje dus, heeft dezelfde kleur als de spons en kan zo'n 5 centimeter groot worden. Kan zo'n slakje een vijand zijn? Ja, want het favoriete voedsel van de satijnslak is de geweispons.

Cartoons: Peter Bosteels.

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 29

29

30-8-2013 13:23:27

Jeugdduikhoekje

- BIOLOGIE

Baksteenanemoon

Foto: Gery Beeckmans.

uit. Met een schattig kopje, dat je aan een zeepaardje doet denken. Een ontmoeting met de zeenaald.

Even iets speciaals: Zeenaalden zijn best speciale vissen. Ze hebben geen schubben zoals de klassieke vissen, wel beenplaatjes. En ja, ze zijn familie van de zeepaardjes.

Zeepaardjes vind je ook in het zout water, maar slechts zeldzaam. Zeenaalden daarentegen komen veel voor. Voor de duiker met scherpe ogen: de snuit van de kleine zeenaald is korter dan de halve koplengte.

De grote zeenaald heeft een bultje achteraan z'n kopje. Zijn kleine 'broer', de kleine zeenaald, heeft dit niet.

Weetje: Hoezo, een baksteenanemoontje houdt andere baksteenanemoontjes op afstand met zijn vechttentakels? Zit zo'n anemoon dan niet muurvast op de ondergrond? Neen, deze anemoontjes kunnen wandelen. Niet aan grote snelheden, maar ze bewegen zich voort!

Even iets speciaals: Dit bloempje is absoluut geen bloempje, maar een anemoon en een anemoon is wel degelijk een dier en geen plant (we zijn al een paar dieren vermomd als plant tegengekomen. Ken je ze nog?). Maar het is je vergeven als je dacht dat het een bloempje was, het lijkt er ook zo sterk op. Anemonen worden bloemdieren genoemd! Dit anemoontje heeft tentakels met netelcellen. Hiermee vangt en verlamt het zijn voedsel en brengt het naar zijn mond. Maar kijk eens goed: soms zie je dat dit anemoontje een paar langere tentakels heeft. Dit zijn 'vechttentakels': hiermee houdt hij andere baksteenanemoontjes op afstand. Als je dus verscheidene baksteenanemoontjes bij elkaar ziet, kan je zien dat er tussen hen een mooie afstand bewaard wordt.

Zeenaald

knopen

Foto: Gery Beeckmans.

Wat is dit? Een roodoranje 'bloempje' van een paar centimeter groot zit stevig vast op steen of hout. Zelfs een schelp of de rug van een krab is goed. Het 'bloempje' heeft op zijn stevige 'stengel' een krans van tentakeltjes staan. De baksteenanemoon.

Weetje: Mama zeenaald is van het type 'geëmancipeerd'. Ze geeft met plezier haar eitjes aan papa zeenaald en zwemt dan vrij en vrolijk weg. Papa zeenaald zal deze eitjes braaf bevruchten en gedurende een vijftal maanden zorgvuldig verzorgen in een huidplooi onder aan zijn buikje: een veilig buideltje. Hij doet dit tot de eitjes uitkomen en de baby-zeenaaldjes weg kunnen zwemmen. Een zorgzame papa!

Zo, hier stopt de wervelende rondleiding doorheen de zoete en zoute wateren in het kielzog van Scrimpy heel even. Er zijn nog heel veel andere beestjes, plantjes en wiertjes te zien en te ontdekken. Scrimpy nodigt je dan ook uit om goed te observeren, elke keer als je met flessen in het water springt.

En wie weet ontdek je wel iets dat Scrimpy nog niet kent. Dan moet je hem dat zeker even laten weten: skubba_en_fred@nelos. be! Duik ze, maatje!

Klaar voor iets totaal anders? In het volgend artikel leren we je een paar knopen kennen die je als duiker goed kunt gebruiken. Tot over een paar maanden. 

Wat is dit? Kijk eens tussen het wier: een lang dun geel-bruin 'stokje' zwemt voor je

Kiki Vleeschouwers & Patrick Van Hoeserlande

ADVERTENTIE

De schoonheid

van oosterschelde Dedeschoonheid

van de oosterschelde

30

opmaak_245.indd 30

Nu 15% voorjaars voordeel!

Zeeuwse cottages perfect voor een duikweekend.

Stelhoekweg 3 • 4424 NN Wemeldinge 0113 - 626 443 • www.destelhoeve.nl

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:23:31

D U I KSPO R T DE ZEVEN ZEEEN 

 

Verkoop van alle gekende duikmerken Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

OPENINGSUREN: Wo-Do-Vr 16.30-20.00u. (winteruur tot 19.00u.)

Zat. 10-12u. en 13-17u.

e-mail: zevenzeeen@telenet.be

ANTWERPSESTRAAT 258 - 2850 BOOM - TEL/FAX 03/888.43.34 Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 31

31

30-8-2013 13:23:32

- BIOLOGIE

Foto: cnauyodearhsti.

Reportage

Foto's (2): Alvaro E. Migotto - cifonauta.cebimar.usp.br.

Maak kennis met de onsterfelijke kwal Pessimisten merken wel eens op dat de enige zekerheid die we in dit leven hebben, is dat we uiteindelijk sterven. Maar voor deze kwal gaat zelfs die zekerheid niet op: Turritopsis nutricula kan volwassen worden en vervolgens weer jong worden en zijn levenscyclus letterlijk opnieuw beginnen. In theorie is de kwal dan ook onsterfelijk.

E

en organisme wordt geboren en gaat dood. Het pad dat het organisme daartussen aflegt, is qua ontwikkeling meestal redelijk voorspelbaar. Het organisme groeit, wordt volwassen en geslachtsrijp, wordt ouder en sterft. De stapjes in dat proces zijn onomkeerbaar.

Een organisme dat eenmaal geslachtsrijp is, kan niet meer terug naar de fase waarin het bijvoorbeeld een larf of een peuter was. Tenminste, dat dachten we altijd. Er is namelijk een organisme dat dit

32

opmaak_245.indd 32

hele ontwikkelingsplan aan zijn laars kan lappen.

onsterfelijk En dat is de kwal Turritopsis nutricula.

De kwal kan nadat deze geslachtsrijp is, weer teruggaan naar het eerste stadium van zijn ontwikkeling. Het levert hem een interessante bijnaam op: de onsterfelijke kwal. Omdat het dier de cyclus keer op keer opnieuw kan beleven, kan deze in theorie eeuwig in leven blijven.

T. nutricula komt wereldwijd voor: Mexico, Brazilië, Panama, Caraïben, Tanzania, Atlantische Oceaan, Indonesië, Japan, Middellandse Zee, enz.

de levenscyclus Bevruchte eitjes van T. nutricula groeien uit poliepen die deel uitmaken van een poliepenkolonie. Uit deze poliepen ontstaan kwallen die binnen ongeveer twee weken geslachtsrijp zijn. Deze kwallen produceren weer eitjes of zaadcellen. Veel andere kwallen leggen, nadat ze zich van nageslacht verzekerd hebben, het loodje. Maar T. nutricula is anders. De kwal kan nadat

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:23:34

Het klinkt misschien simpel, maar het is nog een hele onderneming. Zo ziet een poliep er heel anders uit dan een kwal. De kwal moet dus ook radicaal van uiterlijk veranderen. Zodra de kwal geslachtrijp is en zich heeft voortgeplant, absorbeert deze al zijn externe onderdelen en verandert in een soort cyste die nog het meeste lijkt op een amoebe (een eencellig organisme). Deze cyste verbindt zich aan de bodem van de zee en groeit uit tot een kolonie poliepen. Deze poliepen beginnen weer aan een hele nieuwe levenscyclus waar uiteindelijk volwassen kwallen uit voortkomen.

Foto: cnauyodearhsti.

transdifferentiatie

de wereld veroveren

als het tegenzit

Dat betekent dat deze kwallen heel veel kunnen hebben. Als het ze te lastig wordt, veranderen ze zichzelf gewoon in een cyste en doen ze het een tijdje rustig aan. Recentelijk onderzoek wijst erop dat dat er zo langzamerhand tot leidt dat T. nutricula de hele wereld verovert. De kwallen komen in ballastwater terecht: water dat ongeladen schepen oppompen om dieper en stabieler te liggen. In tegenstelling tot andere kwallen kan T. nutricula het in dat ballastwater maandenlang volhouden. En zodra het schip volgeladen gaat worden en het ballastwater lost, kunnen de meegereisde kwallen een nieuw leefgebied betrekken.

Het levensverhaal van T. nutricula is bijzonder. Wetenschappers bijten zich er maar wat graag in vast. Want zo'n in theorie onsterfelijk bestaan, spreekt mensen van nature wel aan. En wie weet, kan de kwal ons op dat gebied nog wel iets leren!

Weer jong worden, het klinkt ons mensen misschien fantastisch in de oren. Toch kiest T. nutricula er niet spontaan voor om weer jong te worden, zo blijkt uit experimenten.

Onderzoekers verzamelden een aantal kwallen en verdeelden ze in twee groepen.

De ene groep werd aan lastige omstandigheden blootgesteld. Zo zorgden de onderzoekers ervoor dat de watertemperatuur opeens steeg of daalde of dat de kwallen geen eten konden vinden. De kwallen in deze groep transformeerden zichzelf tot een cyste. In prettige watertemperaturen groeide die cyste vrij snel weer uit tot poliepen. Maar bij koud water lasten de kwallen een pauze in: ze bleven tot wel drie maanden in het cyste-stadium hangen. Toen de temperatuur na die drie maanden begon op te lopen, ontwikkelden ze zich moeiteloos alsnog tot poliepen. De kwallen die het goed hadden, deden dat niet. Het wijst erop dat de kwallen het trucje toepassen als ze het heel moeilijk hebben. In plaats van het loodje te leggen, worden ze weer jong.

Om van een volwassen kwal weer in een poliep te veranderen, maakt de kwal gebruik van celtransdifferentiatie. Dat betekent – kort gezegd – dat cellen van het ene type cel in het andere type veranderen. De cellen veranderen hierbij hun hele samenstelling en functie. Dat is op zichzelf niet zo heel opzienbarend in het dierenrijk. Er zijn wel meer dieren die de samenstelling en functie van cellen kunnen veranderen, bijvoorbeeld om een bepaald lichaamsdeel te regenereren. De hagedis doet dat bijvoorbeeld nadat hij zijn staart is kwijtgeraakt.

Toch is de prestatie van T. nutricula bijzonder: de kwal pakt namelijk niet één lichaamsdeel, maar zijn gehele lichaam aan.

En dat doet de kwal ook niet zomaar één keer.

Onderzoek toont aan dat de kwallen herhaaldelijk weer jong kunnen worden.

Vandaar dat de kwal ook wel 'onsterfelijk' wordt genoemd. Biologen spreken liever van biologische onsterfelijkheid. En dat is Boven: Hoe een kwal weer een poliep wordt. De kwal trekt zijn tentakels inderdaad ook een betere in, wordt kleiner, kan op een gegeven moment niet meer zwemmen, verterm. Want genoeg T. nuandert in een cyste en uiteindelijk in een poliep. tricula leggen dagelijks Rechts: Poliepstadium van de onsterfelijke kwal (Turritopsis nutricula).

 Caroline Kraaijvanger

Bron: www.scientias.nl.

Afbeelding: Viol. Bnll. 190: 302-3 12. (Juni, 1996).

nieuw uiterlijk

het loodje, bijv. omdat roofdieren ze te pakken krijgen of omdat ze ziek worden.

Foto: Alvaro E. Migotto - cifonauta.cebimar.usp.br.

deze geslachtsrijp is geworden weer terugkeren naar het stadium van de poliep.

Het maakt daarbij niet uit of de kwal al een tijdje of nog maar net kwal is: hij kan altijd weer terug, zo suggereert onderzoek.

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 33

33

30-8-2013 13:23:37

Reportage

- ONDERWATERFOTOGRAFIE

I

Foto: Ireen Loots.

n 2011 mochten Els en Bruno al een prijs mee naar huis nemen voor de 'beste muzikale adaptie' bij hun diaporama 'Mixed Waters', een compositie van Eric Bettens. Maar nu was het 'echt prijs' en hun vreugde was groot want op hun erelijst prijkte nog geen 'gouden duiker' van Marseille.

Hun diaporama 'Zachte Reuzen', met wederom muziek van Eric Bettens, kaapte er de eerste prijs en dus ook het fel begeerde beeldje weg.

Extra proficiat voor Els en Bruno want er was fel geknipt in de categorieën en prijzen: slechts één categorie 'audiovisuele montage' met één prijs – goud – was overeind gebleven.

De meer dan 3 meter hoge maquette van de SeaOrbiter.

Marseille Fotoen Filmfestival De zee in al haar pracht, het blijft een fenomenaal spektakel! Op het 39e 'Wereldfestival voor Onderwaterbeelden' te Marseille (okt. /nov. 2012) kon je zoals altijd de elite van de onderwater foto- en videografie ontmoeten. Ook de Belgen waren weer present en ons sympathiek fotograferend koppel Els Van Den Borre – Bruno Van Saen viel terecht in de prijzen.

34

opmaak_245.indd 34

'Zachte Reuzen' gaat over de op het eerste gezicht vreemde symbiose tussen de walvishaaien van Cenderawasih Bay (Indonesië) en de lokale vissers op de 'bagans' of vissersvlotten. De walvishaaien zuigen door de gaten van de enorme visnetten de kleine visjes naar binnen. Slim, want de vissers zijn niet geïnteresseerd in dat kleine grut. Terwijl de walvishaaien zichzelf laven aan de aasvisjes zijn ze gemakkelijk te benaderen. En dan begint het feest voor de duikers en snorkelaars. Nergens anders zijn er zoveel walvissen tegelijk (voor één of twee moet je geen twee dagen gaan zeulen met je duikvalies) en nergens anders kan je er zo lang mee duiken (geen angst van bubbels of flash). Google gerust eens op 'Cenderawasih Bay'.

Bij het ter perse gaan van dit artikel heeft 'zachte reuzen' alweer een prijs gehaald, ditmaal in Tsjechië en ongetwijfeld zullen er nog meer volgen.

succesfestival De grote belangstelling vanwege het ruime publiek bij de openingsavond was wellicht te danken aan de komst van Yann Artus Bertrand, die er zijn film 'Planet Ocean' kwam voorstellen. Bertrand geniet in thuisland Frankrijk een ongekende en verdiende populariteit. Diverse inmiddels internationaal bekende fotografen der Lage Landen haalden hun mosterd bij Bertrand.

Volgens de vernieuwde organisatieploeg was ook de nieuwe locatie reden voor de succesvolle opkomst: het 'Palais des Congrès du Parc Chanot' is inderdaad veel beter bereikbaar via het openbare vervoer dan de voormalige locatie 'Palais du Pharo' aan de haven. Deze laatste mag dan wel gelegen zijn aan de prachtige haven van

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:23:39

Foto's (5): Ireen Loots.

koopjes

Opmerkelijke stand met onderwaterleven.

Het waterbassin, waar je roggen kon aaien.

Onze landgenoten Eric Bettens en Luc Baiwir, vaste bezoekers van het festival maar vooral notoire componisten van menig winnende muzikale composities, kwamen er hun spiksplinternieuwe cd 'Adagios Dreams 3 – Music for the sea' voorstellen, die al die winnende muziekstukken verzamelt. Om als cadeau te schenken of om zelf op weg te dromen van verre stranden en diepblauwe zeeën. Te koop voor € 10,00 bij Eric Bettens zelf: info@eric-bettens.com.

Goed nieuws ook voor vele Belgische duikers die het Franse Zuiden als duikbestemming kiezen: de nieuwe duikgids '100 belles plongées à Marseille – 2e edition' behandelt een 10-tal nieuwe duikplaatsen.

Bovendien worden de overige 90 duiken in en rond de duikwateren van Marseille uitvoeriger omschreven: toegankelijkheid, diepte, profiel, biologie, fototips, stroming, zonneschijn, zichtbaarheid, desgevallend ankerplaats. Ook het nieuwbakken 'Parc National des Calanques' wordt belicht. Eveneens online te bestellen (www. editions-gap.fr – editions GAP n° 9 782741 704553 – € 29,00).  Ireen Loots

40e editie

Dansers zorgden voor extra animatie.

Marseille, als je binnen films zit te bekijken merk je daar niet veel van.

Een moment van diepe stilte en respect viel tussen de ruim 700 aanwezigen in de zaal, die de film 'Albert Falco, l'océanaute' – een film over Albert Falco, bemanningslid van de Calypso, vorig jaar overleden – kwamen bekijken. Een document.

alles over de zee Films, foto's, boeken, muziek, reizen, beeldjes, duikmateriaal, …. letterlijk alles over en met de zee vind je op dit festival: naast de 130 films op groot scherm, ruim 200 beelden in competitie, zijn er de diverse exposities en een heus zeebassin waar de neofieten persoonlijk met hun vinger kunnen toetsen hoe roggen aanvoelen. Eén van de meest opmerkelijke standen waren die van de Franse kustwacht, het Nationaal Instituut van Professionele Duikers, en niet

Els en Bruno met een handenvol aan prijzen en een gouden duiker.

in het minst de tentoonstelling van de 'SeaOrbiter'.

De SeaOrbiter wordt volgens plan in 2014 te water gelaten. Deze hightech 'vuurtoren' voor zeeonderzoekers heeft plaats voor een bemanning van 18 personen, voorziet deels in zijn eigen energie en is geschikt voor meerjarige expedities. Het vaartuig, dat 27 meter boven zeeniveau uitsteekt en 31 meter eronder, wordt bestuurd met allerlei hightech snufjes – waaronder een communicatiecentrum, dat de onderzoekers in staat stelt om hun bevindingen doorlopend te delen. In eerste instantie is het de bedoeling dat de SeaOrbiter de Golfstroom gaat volgen en de invloed van klimaatveranderingen gaat monitoren.

Het volgende festival zal plaats vinden van 31 oktober tot en met 3 november 2013 en zal in meerdere opzichten bijzonder worden. Ten eerste omdat het editie nummer 40 wordt en er dus 'extra's' kunnen verwacht worden en ten tweede is Marseille dit jaar Europese Culturele Hoofdstad. Fotografen en videografen: zet je toestel op scherp!

De inschrijvingen zijn open. Op www. underwater-festival.com vind je meer info en het wedstrijdreglement.

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 35

30-8-2013 13:23:40

Reportage

- ONDERWATERFOTOGRAFIE

Chrisje, in volle actie op het wrak Chien Tong, met de Sealife-camera.

Foto: Ivo Madder.

Van leek tot wedstrijdfotograaf De technologie staat niet stil. Een fototoestel onder water meenemen, is al lang geen uitzondering meer. Manueel instellen hoeft ook niet meer want het toestel doet alles automatisch voor jou. Dus hoe moeilijk kan het zijn om een mooie foto te maken, al dan niet onder water? Wat is de kunst? Zou je na ĂŠĂŠn week oefenen al kunnen deelnemen aan een wedstrijd? Daarvoor moet je lef hebben, of sterker nog, lef om je te meten met de besten. Ik heb geen idee waar ik aan begin, maar als redactielid ga ik alvast de uitdaging aan.

A

nderhalve week voor het vertrek naar Sint-Eustatius, of Statia in de volksmond, krijg ik 'mijn geleend onderwaterfototoestel' in mijn handen, gelukkig met handleiding. Het betreft een Sealife DC1400 met externe flits (SeaLife Digital Pro Flash) en een opklikbare 'Fisheye Wide Angle Lens'. Ik heb nog net de kans om tijdens een zwembadtraining wat te oefenen. Na het gepuzzel om alles te voorzien van volle batterijen en het geklungel om alles te monteren heb ik toch een bang hartje om in het zwembad te springen. Zal dit wel waterdicht zijn? Ik dompel even het toestel onder en check alles. Ivo Madder, die vanavond ook foto's neemt, grinnikt en verzekert mij dat alles in orde is. Met een gele badeend als onderwerp leg ik mij vol enthousiasme op de bodem, maar na 10 minuten geef ik het al op. De scherpstelling noch de belichting lukt. Dan maar naar onze sportievelingen, want misschien lukt het beter om hen te

36

opmaak_245.indd 36

fotograferen. Hoe dom kan je zijn? De training is alles behalve 'een stilstaand onderwerp'. In totaal vijf scherpe foto's, een teleurstellend resultaat. Maar ik laat mijn hoofd niet hangen.

Aangekomen in Statia laat ik de eerste duik het toestel aan wal, kwestie van de extra organisatie en mijn niet-waterdichte onzekerheid. Maar vanaf de tweede duik ga ik van start, want oefenen is de boodschap.

Batterijen check, SD-kaartje check, geen stof en vuiltjes check, O-ring check, onderwaterhuis dicht check, onderwaterflits dicht check, onderwaterhuis en onderwaterflits dubbel check, instellingen check, bovenwatertestfoto check, OK klaar.

"Spring je met je toestel, of moet ik het aangeven?", vraagt Mike Harterink, medeeigenaar van het duikcenter Scubaqua en ook onderwaterfotograaf. "Geef maar aan als dat kan", antwoord ik en voel me meteen al een echte onderwaterfotograaf.

Vooraleer ik spring, dompel ik het toestel

toch nog even onder. Er is niets aan de hand en dus kan ik met een gerust hart op zoek gaan naar al het moois onder water.

Enkel de foto's met het onderwerp op een Oefenen met model en licht.

Een grote pijlstaartrog (Dasyatis centroura).

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:23:46

Een grote pijlstaartrog (Dasyatis centroura).

eerste goede foto. Dank u, dank u, dank u voor de tips!

De volgende dag komt ook Bert Seyssens, fotograaf in de kijker in Hippo 245, en later ook Danny Van Belle, organisator van de Hugycup en wereldberoemd onderwatervideograaf, aan in Statia.

Foto: Ivo Madder.

de Hugycup 2013 gaat van start

Mijn eerste goede foto: de groene zeeschildpad (Chelonia mydas).

Foto's (4): Chrisje Demuynck.

halve meter zijn scherp. De compositie wil ik niet eens bespreken. Ik monteer de voorzetbreedhoeklens, dus moet ik de instellingen aanpassen (op macro plaatsen, voor deze voorzetlens). Ik ben verwonderd dat dit zeer snel gaat en dat zonder handleiding in de buurt.

de handleiding voor de laatste keer en ja hoor, één instelling staat verkeerd waardoor de scherpstelling niet meer automatisch gebeurd. Dolgelukkig ben ik want het niveau van mijn foto's springt nu toch wel wat de hoogte in. Nu nog de belichting optimaliseren zodat ik wat meer kleur en dimensie krijg en de foto's veel levendiger worden.

Mike die mij volledig steunt in mijn moeilijke opdracht, geeft me nog wat tips over compositie en mijn positie tegenover het onderwerp, wat ik uiterst apprecieer. Ook Ivo stuurt me wat bij.

Het lijkt me uiteindelijk wat beter Oefenen met de breedhoeklens op het te lukken en dan... wrak Charles Brown. uittrimmen, oeps stroming, zwemmen, terug wat stijgen, terug uittrimmen, Het fotograferen onder water scherpstellen, krampen in de vingers, lukt echter niet goed. Al wat luchtverbruik omhoog, geen goede poik probeer, mag niet baten. De sitionering, andere positie t.o.v. de strofoto's blijven wazig en dus zeer ming innemen, uittrimmen, positioneren, teleurstellend. Dit gaat zo nog scherpstellen, onderwerp op de sterke lijn twee dagen door, zelfs na het plaatsen, scherpstellen, nog meer kramp, doornemen van de handleiding. luchtverbruik nog hoger, belichting inDe moed zakt in mijn schoenen, stellen, terug scherpstellen, niet meer want zo kan ik niet deelnemen ademen, echt afzien en ... klik. Yihaa! Mijn aan de wedstrijd. Ik doorblader

Telkens we richting haven vertrekken, bekijk ik steeds het professioneel materiaal dat de andere deelnemers gebruiken. Ik zit met een klein fototoestel op mijn schoot terwijl de anderen bijna een halve meter nodig hebben om hun toestel kwijt te geraken. Buiten dat dit wel imponeert, de stress van het in orde maken van de onderwatercamera en de mooie foto's die ik nu 'moet' nemen, moet ik 's avonds ook nog de 15 beste foto's selecteren uit de massa opnamen die ik die dag heb genomen. Ik vraag Bert en Danny hun mening zodat de selectie wat sneller gemaakt is. Beiden argumenteren in het kort de 'waarom niet' en 'waarom wel'. Ik ben één en al oor want ik leer hier heel wat bij. Dit bezorgt mij de volgende dag nog meer stress. Het moet beter.

Ik wil dan ook het redactieteam van Hippocampus niet teleurstellen want dit team verwacht een topprestatie. Ik heb nog de pech dat tijdens een prachtduik de flits niet meer werkt, maar Bert snelt me na de duik meteen ter hulp en al snel is alles weer in orde. Het glasvezelkabeltje was gebroken ter hoogte van de verbinding met de flits.

Al goed dat ik omringd ben door 'ervaring', want zelf zou ik dit niet kunnen oplossen. Ik kan dus zonder problemen aan de volgende duik beginnen. Ik blijf ook heel de week gefocust om een winnende foto te maken.

Maar zelfs al zouden de foto's allemaal toppers zijn, hier eindigt het niet. Uit alle foto's die je geselecteerd heb, moet je een keuze maken in welke categorie je je foto wil laten deelnemen. Ik heb dan ook geen idee hoe ik hieraan moet beginnen. Laat staan dat ik iets van fotobewerking ken.

Fotoduik een meerwaarde?

Enkele maanden geleden heb ik de première van 'The Underwater Pixelguide' bijgewoond. "Dat je foto een gevoel oproept bij mensen. Neem een foto waarop iedereen jaloers is. Dit is de schattenjacht op het hoogste niveau", zijn enkele stellingen die mij zijn bijgebleven en waarvan ik nu heb ondervonden wat die betekenen. "Met Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 37

37

30-8-2013 13:23:50

- ONDERWATERFOTOGRAFIE

een toestel in de hand, ontdek je meer het onderwaterland", is mijn stelling geworden. Zonder toestel kan je een duikstek ontdekken en deze helemaal doorkruisen.

Het moment dat je boven water komt, kan je vertellen wat je allemaal gezien hebt.

Je krijgt aandacht door je verhaal, maar je kan niemand jouw belevenis mee laten herbeleven. Met een toestel ontdek je ook de duikstek, doorkruis je de duikstek niet volledig, maar beleef je het moois veel intensiever. Je stapelt niet alleen ervaringen op waardoor je leert hoe je je onderwerp moet benaderen zonder dat dit opschrikt, hoe je hun ornaten (bijv. hun 'vleugels') te zien krijgt, wat hun habitat is (om bijv. een slakje te vinden),… maar je verruimt vooral je kennis.

Heb je dit ook nog kunnen vastleggen, dan kom je boven water, wordt je verhaal wel aanhoord, maar is iedereen vooral uiterst benieuwd naar je foto's. Zelfs diegenen die ver van de waterkant staan, kan je boeien met je foto's en het – voor hen – onbekende en de onbereikbaarheid van de onderwaterwereld.

Ik heb even van dit gevoel mogen proeven.

Daarom wil ik alle fotografen en videografen bedanken die keer op keer hun passie en hun kunst willen delen. Ik bewonder hen omdat ze onbaatzuchtig hun ervaringen ter beschikking stellen waardoor we onder andere via Hippocampus van dit moois kunnen genieten.

best niet zelf te proberen Vooraleer ik deze uitdaging ben aangegaan, heb ik een uiteenzetting gekregen over het gebruik en de gebruiksvriendelijkheid van het onderwaterfototoestel Sealife

38

opmaak_245.indd 38

DC 1400. Patrick Van de Rostyne, van Sealife, heeft ook aan de hand van voorbeelden beperkt uitleg gegeven over compositie en belichting.

Nog vóór het digitaal tijdperk aanving, heb ik mij bezig gehouden met reisfotografie, waardoor ik wel wat foto-ervaring heb. Je kan oog hebben voor al het moois, maar onder water spelen zoveel andere factoren mee dat deze uitdaging grote ondersteuning en techniek vraagt en dat het sterk aangewezen is om een cursus onderwaterfotografie te volgen. Voor de geïnteresseerden, de cursus start in oktober (zie www.wiki.nelos, voor de lopende agenda, of www.onderwaterfotografie.be, de site van de Audiovisuele Commissie.

duimen voor de prijsuitreiking De foto's bij dit artikel zijn allemaal genomen tijdens mijn oefenweek. Of ik wat gerealiseerd hebt tijdens de Hugycup, laat ik in het midden want hierover beslist de jury pas in oktober. Na de beraadslaging hoop ik, zoals alle deelnemers, een brief in de bus te krijgen met de vermelding: "U bent genomineerd". Dat zou al fantastisch zijn.

Blijft er mij nog één ding over dat ik aan je wil vragen: "Duimen, hé!". Wie mij bij de prijsuitreiking een riem onder het hart wil steken, zorg dat je erbij bent (zaterdag 14 december 2013 – Zaal St. Michaël, Kloosterstraat 12, 9520 St. Lievens-Houtem). Je bent meer dan welkom! Ik heb alvast mijn best gedaan en heb van deze uiterst leuke ervaring genoten.  Chrisje Demuynck

Foto's (5): Chrisje Demuynck.

Reportage

Foto's van boven naar onder: Bij de gele zeebarbeel (Mulloidichthys martinicus) ontbreekt kleur en belichting.

Een groene murene (Gymnothorax funebris).

Sharptail eel (Myrichthys breviceps).

Een eekhoornvis (Sargocentron Vexillarium).

Een foto van Ivo op het moment dat hij door een patrijspoort kijkt.

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:23:55

Bondsnieuws

- GENEESKUNDIGE COMMISSIE

Systematisch screenen op PFO

zinvol?

Patent Foramen Ovale (PFO) komt voor bij een kwart tot een derde van de gezonde populatie, dus ook bij gezonde duikers. Normaal heeft men geen problemen met PFO, zelfs niet als duiker. M.a.w. deze duikers lopen geen grotere kans op decompressieongevallen. Is op voorhand screenen op een PFO dan wel zinvol?

D

ecompressieongevallen zijn meestal te wijten aan duidelijk aanwijsbare bezwarende factoren (bijv. decostops niet gemaakt, lichaam niet voldoende gehydrateerd, slechte fysieke conditie, enz.). Indien een decompressieongeval zich voordoet zonder duidelijk aanwijsbare factoren vindt men nogal dikwijls een PFO. Deze incidenten zijn echter zeldzaam. Uit deze epidemiologische gegevens kan men geen gevolgtrekkingen maken die geldig zouden zijn voor individuele gevallen.

Wel kan er op populatieniveau een verband worden gelegd tussen een belangrijk PFO

Patent Foramen Ovale

Rechts

en het optreden van een decompressieaandoening, zonder dat er een fout gebeurde tegen het respecteren van de decompressieregels. Dit verband op populatieniveau laat zeker niet toe om uitspraken te doen over individuele duikgeschiktheden.

Daarom wil de Geneeskundige Commissie van NELOS hierbij zijn standpunt betreffende duikgeschiktheid en PFO herhalen: "Het systematisch screenen voor PFO is zinloos, en verbanden leggen tussen medische geschiktheid, decompressieongeval en nadien vastgesteld PFO met de bedoeling de schade als niet-verzekerbaar te beschouwen, is wetenschappelijk onjuist en

Links

commercieel onaanvaardbaar".

Duikgeschiktheid en beleid na een al dan niet toevallig vastgesteld PFO bij een individuele duiker blijft de verantwoordelijkheid van de keurende arts en de betrokken duiker. Eventueel kan er, na afspraken met de behandelende duikerarts qua duiken en dieptebeperking, gedoken worden met een PFO, zeker als men de decompressieregels respecteert, men zich voldoende hydrateert voor en na de duik en eventueel met nitrox duikt.  Roland Vanden Eede, voorzitter Geneeskundige Commissie

ADVERTENTIE

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 39

39

30-8-2013 13:23:56

Bondsnieuws

- INTERVIEW

Ann Tielen Inzet en stuurmanschap bij duikers met

een handicap

Ann Tielen is voorzitter Foto: Roland Wantens.

van de Commissie Duikers met een Handicap.

Hippo: Dé beginvraag: hoe ben je aan het duiken geraakt?

Ann: Ik was in mijn jeugd een fervente zwemster. Maar zeker vanaf mijn 15e jaar had ik al willen duiken. In die tijd was dat niets voor een meisje. Ik luisterde ademloos naar de verhalen van een duiker, een collega van mijn moeder. Maar met al dat lood aan je lichaam vonden mijn ouders dat toch te gevaarlijk! Trouwens ik wist niet van het bestaan van duikclubs af, terwijl ik van Hasselt ben en COWOL daar al jaren het duiken met vaste hand beheerde. Ik bleef wat hangen in de zwemsport, maar daar bleef het bij eindeloos baantjes trekken. Er kwam uiteindelijk verandering in, toen ik getrouwd was. Een collega van

40

opmaak_245.indd 40

mijn echtgenoot bij de para's in Diest dook bij duikclub Mistral aldaar. We sloten aan – dat was in 1996 – en kregen de eerste lessen van duikschoolleider Armand Cappoen.

Hippo: En dan je eerste duik?

Ann: Mijn doopduik gebeurde in het Zilvermeer te Mol. Ik vond het maar niks: Ik had een oude ontspanner te leen gekregen en slikte massa's Zilvermeerwater binnen.

Mijn Fenzy-reddingsvest was te los aangedaan, waardoor ik me bijna ophing. Gelukkig waren de volgende duiken veel beter zodat ik toch besloot om verder te blijven doen. Ik geloof dat ik toen al besloot om instructeur te worden …

Hippo: Dan kwamen de verschillende brevetten.

Ann: Ik ben van de generatie die gestart is met de 4 brevetten. Vrij snel behaalde ik die brevetten, dat wil zeggen na vier jaar was ik 4*Duiker. Ik begrijp dat sommige duikers er na één of twee brevetten de brui aan geven en blijven hangen bij dat brevet, maar dat is niets voor mij: ik ben een doorzetter, ik wilde een hoger brevet. Ook ben ik vrij snel tot het bestuur toegetreden. In het begin werd ik verantwoordelijke voor de organisatie van de clubreizen. Dat was iets naar mijn hand, daar had ik immers voor gestudeerd.

Raar is wel dat ik er professioneel nooit iets mee gedaan heb door omstandigheden. Ik ben nu 'lijnverantwoordelijke' bij De lijn en

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:23:57

Boven: Weekend in Zeeland. Eerst de sangels voor de duiker met een handicap wat aanpassen…

Onder: Na een duik in La Croisette…

naast de verplichte 50% rijprestaties ben ik verantwoordelijk voor de praktische opleiding van de chauffeurs bij De Lijn en werk ik mee aan het project 'Trammelant', dat in scholen specifiek werkt met jongeren omtrent vandalisme en agressie op de bus.

Hippo: Dan de titel Instructeur?

Ann: Inderdaad. De club had duidelijk nood aan hoger kader en instructeurs. Trouwens er was nog een andere reden. Ik had ondervonden dat de duiksport toch nog steeds een machosport was en dat daar nog steeds een 'glazen plafond' was voor de vrouwelijke duikers. Toen mijn man Eric en ikzelf 4*D waren, gingen de kandidaten steeds aan hem vragen om te duiken. Ik werd minder gevraagd, hoewel ik hetzelfde brevet had. Dus ging ik verder voor 1*I. Eric deed mee en we behaalden dat samen. De club kreeg dus ineens 2 instructeurs erbij.

Ik heb veel mogen werken in de club … als lesgever stond ik steeds paraat zowel voor de theorie als voor het praktische duiken in het zwembad en in open water en ik heb op deze manier veel ervaring opgedaan. Ik ben ook een achttal jaren voorzitter geweest.

Hippo: En de logische volgende stap is dan Bendor?

Ann: Zeker! Dat wilde ik ook meemaken.

Dat was in 2003, het jaar met de zware storm, waarbij de laatste twee duiken afgelast werden. Er was werk aan de winkel om de keuken met al de apparatuur droog te houden. We hadden een 24/24-dienst opgericht, waarbij de jury ook insprong om het binnenspoelende water terug buiten te trekken. Dat gaf een tof solidariteitsgevoel.

Ik heb me fantastisch geamuseerd bij die 'spelletjes' van de inventieve jury. Zoals ons was opgedragen heb ik het rollenspel steeds meegespeeld. Een kleine anekdote:

Foto's (2): archief Ann Tielen.

Hippo: Waar was jullie stek hier in 'onze' wateren?

Ann: De klassieke clubduiken werden in de Oosterschelde gedaan en dan voornamelijk in Tholen. Later hadden we een caravan op camping 'De Pluimpot', zeer gemakkelijk … er was daar ook een vulstation. Mijn favoriete duikplaatsen in de Oosterschelde blijven nog steeds die in de omgeving van Tholen.

ik ben duikleider gebleven tot ná de proclamatie! John Remue had namelijk niet 'afgeklopt', dus ik bleef consequent de rol van duikleider spelen. Ik was geslaagd, hoewel er twee duiken minder waren gedaan. Maar op die zes duiken konden de juryleden toch ook al een gefundeerde beoordeling maken.

Wat me wel verbaasde was, dat heel wat medekandidaten zo weinig duiken totaliseerden. Ik vind dat duikervaring toch wel één van de belangrijkste zaken is om instructeur te zijn.

Hippo: Tholen heeft je voorkeur in Zeeland. Maar wat in het buitenland?

Ann: Het eiland Negros in de Filippijnen

heeft me zeer bekoord. Wat een ongelooflijk overvloedig leven heb ik daar onder water aanschouwd! Ook Ierland – iets totaal anders – vond ik ook mooi. Zeker de Skelligs met de nieuwsgierige zeehonden zijn onvergetelijk. Aan een cruise naar het verre zuiden van de Rode Zee met Christian Henricy van Calypso bewaar ik ook zeer mooie herinneringen.

Hippo: Je gaat ook met personen met een handicap op duikreis. Geeft dat geen speciale moeilijkheden?

Ann: Moeilijkheden niet, wel speciale aandachtspunten.

Hoewel ik één bepaalde reis nooit zal vergeten ... en niet zozeer voor het mooie Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 41

41

30-8-2013 13:23:58

Bondsnieuws

- INTERVIEW

dicatie nodig hebben. We hadden wel 14 dagen extra vakantie, maar toch waren we ongerust over de familie thuis en de consequenties voor onze jobs? De ereconsul zorgde ervoor dat het bij 14 dagen extra bleef en dat er niet nog eens 14 dagen bijkwamen. Maar we moesten dan wel in twee groepen vertrekken, één groep via Frankfurt en de andere groep via Parijs. Uiteindelijk besliste de regering dat we het statuut van technische werkloosheid verkregen en we kregen dan toch 80% van ons loon uitbetaald.

Hippo: Maar het grootste gedeelte van je energie en tijd gaat naar het duiken met personen met een handicap?

Ann: Via familie had ik al

Foto's (3):

archie f An

n Tielen.

onderwatergebeuren… Tijdens de Paasvakantie van 2012 deden we met 35 leden van onze pas nieuw opgerichte duikschool Gobius een clubreis naar Moalboal op de Filippijnen. Na 14 fantastische duikdagen konden we echter niet naar huis! Op IJsland was de vulkaan Eyjafjallajökull uitgebarsten en een vulkanische aswolk tot 8 km hoogte deed alle luchtverkeer stoppen. We hebben daar 14 dagen extra vastgezeten.

Op het eerste gezicht misschien leuk: 14 extra duikdagen! Maar ons geld geraakte op. Uit de muur halen gaat daar niet… We probeerden aan geld te geraken via de ereconsul van België op het eiland Cebu, maar deze kon ons geen geld voorschieten. Dan vroegen we het aan Jürgen van het duikcentrum. Die leende ons prompt € 15.000.

We moesten het wel binnen de 14 dagen na onze thuiskomst terugbetalen, maar zonder interest! Duikerssolidariteit in de praktijk! Een ander probleem was, dat de geneesmiddelen opraakten. Pillen worden daar per stuk verkocht en je kan je even inbeelden wat 35 personen (waaronder een 4-tal duikers met een handicap) aan me-

Boven: Het begin van een intense duikcarrière.

Midden: Duiken bij Camaret in Bretagne.

Onder: Wat een mooie duik! Mijn eerste duik in de Oosterschelde als Niveau A duiker…

Rechtsonder: Ann Tielen in volle actie tijdens de Wet Wheels Duikdag in 2012.

42

opmaak_245.indd 42

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:24:03

wat ervaring met personen met een handicap. Bij Yellow Diving stak ik al een handje toe. In 2004 kwam er de vraag van Walter Geebelen om het duiken met gehandicapten terug wat op te krikken. Er was vraag naar vernieuwing, ook Fernand Vansteenbeeck drong aan om bij de Commissie te komen. Ik heb dat dan aanvaard en werd voorzitter van de Commissie in 2005.

Hippo: De naam van de Commissie werd ook gewijzigd van 'Duiken met gehandicapten' in 'Duikers met een handicap'.

Ann: Ik heb zeker een hekel aan eufemismen als 'minder-validen', 'anders-validen', enz. Die mensen hebben nu eenmaal een handicap en je maakt het er niet minder erg om door het een andere naam te geven. Ik bedoel er ook niets neerbuigends mee. Zij zijn mensen zoals iedereen en ze moeten alle kansen krijgen. En je moet ze ook niet onderschatten: zie maar hoe een zogenaamde gehandicapte duiker vlot de zwembadproeven voor 1*I aflegde! De vroegere naam was natuurlijk ook goed, maar de nadruk moet toch liggen op de

Hippo: De Commissie heeft dan een nieuw systeem ingevoerd.

Ann: Ik stelde vast dat er zovele verschillende soorten handicaps waren en dat we beslist elke duiker met een handicap individueel konden bekijken en evalueren.

Daardoor konden we de betrokken duikers meer mogelijkheden bieden. Zo creëerden we 4 brevetten (A, B, C, D) naargelang de mogelijkheden van de gehandicapte duiker. We inspireerden ons op de regels van de gehandicaptenvereniging HSA (Handicapped Scuba Association). Ik heb daarmee wel veel tegenwind gekregen, maar ik voelde dat het juist zat en heb niet opgegeven. Maar leuk was anders. Nu zijn onze reglementen allemaal aanvaard en NOB en … zelfs CMAS hebben onze reglementering overgenomen. Wat zeker in ons voordeel speelde was, dat we een onafhankelijke Commissie waren en niet onder de Commissie Duikonderricht ressorteerden.

We waren dus wat vrijer in onze bewegingen en konden op die manier eigen reglementen en brevetten opstellen. We hebben echter te allen tijde rekening gehouden met de regels van NELOS en naar analogie met de valide duikregels onze eigen reglementering geschreven.

Hippo: Intussen hebben jullie ook CMASkaartjes bekomen voor de duikers met een handicap.

Ann: Inderdaad en ook de mogelijkheid om met nitrox te duiken. En ook het brevet Duiker-Hulpverlener staat open voor hen. Ook Bloso hebben we weten te overtuigen en we hebben ons ingeschoven in het Blosoprioriteitenbeleid.

Hippo: Op de algemene vergadering van NELOS heb je aangekondigd nog een specialisatiebrevet in te voeren.

Ann: Ja, een vervolmakingsbrevet als 'duikleider' voor de brevetten A en B. Meer en meer is er de vraag om ook duikleidingen

Foto: Elv

ire Verli

nden.

Foto's (2

): archie

f A nn T ie

len.

Boven: En nu equiperen voor een duik in de Oosterschelde.

Onder: De begeleiders hebben een belangrijke taak bij deze doopduik.

'duikers'.

opmaak_245.indd 43

te mogen doen. De uitdaging zelf een duik in handen te nemen blijkt van grote waarde te zijn voor de duikers met een handicap.

Ook zijn we van plan een 'kwalificatie onderwaternavigatie' uit te werken voor alle niveaus, zodat zij perfect kunnen meevolgen hoe de duik verloopt en zich mee kunnen oriënteren.

We hebben nu minstens één 'Wet Wheels Opleidingscentrum' per provincie. Het zijn clubs waar enerzijds duikers met een handicap een opleiding kunnen volgen maar waar anderzijds ook de kandidaat-begeleiders terecht kunnen voor hun opleiding. De kandidaat-begeleiders hoeven geen lid te zijn van die club. Ze krijgen vooreerst een theoretische cursus, dan volgen en geven ze een aantal zwembadlessen en doen dan ook nog een vijftal duiken in open water.

Hippo: Wat vind je de sterke punten van NELOS? Ann: In geen enkele sport vind je zulk een massa enthousiaste vrijwilligers. Dat is zeker ons sterkste punt. Maar de laatste jaren zie ik ook wel een negatief punt en dat is dat sommige nieuwe instructeurs hun titel als een eindpunt zien, een 'fin de carrière'.

Terwijl het juist het begin zou moeten zijn!

Hippo: Wat heeft het duiken je 'opgebracht'?

Ann: Financieel natuurlijk niks, integendeel, maar daar heb ik – en zovele collegainstructeurs – het niet voor gedaan. Maar het heeft me wel vele vrienden in gans Vlaanderen opgebracht. Je doet ook veel kennis op. Je blijft je geest oefenen want je moet up-to-date blijven. Je blijft ook in conditie. En dan is er het respect. Het respect dat je krijgt door je inzet. Het is fijn dat dat geapprecieerd wordt. Maar ik heb ook veel respect voor onze kandidaten die hun fysieke problemen overwinnen.

Ik wil nog de nadruk leggen op de '11e Wet Wheels Duikdag' in het Zilvermeer te Mol (dat telkens in september doorgaat). Daar verzamelen we weer met een 250-tal enthousiaste mensen. Onze speciale gast is altijd ere-voorzitter NELOS Jozef Van den Berghe. 

Wim Van Doeselaer en Jacques Bernaerts

Hippocampus sept./okt. 2013

43

30-8-2013 13:24:07

Reportage

- REISVERHAAL

in Kroatië

We scheepten in op de Kamelija.

Foto: Bert Janssens.

Mediterraans duiken

Op gebied van duiken waren de verwachtingen minimaal, maar uiteindelijk bleken de duikplaatsen die we bezochten toch de moeite waard.

I

n 2010 maakten mijn echtgenote en ik plannen om tijdens de zomervakantie van 2011 met ons gezin een grootse trektocht door Noord-Amerika te maken. Een puberende dochter van 15 in de Latijn-Wiskunde met zeven buizen net voor Kerstmis deed ons dit project evenwel onmiddellijk in de koelkast steken vermits we totaal niet konden verwachten wat haar eindexamens zouden brengen.

Gewoon tijdens de twee maanden schoolvakantie thuisblijven – met veel intensief extra schoolwerk – leek de meest plausibele predestinatie, want zulke professionele loodgieterij ophalen was volgens mij een ware utopie.

Dankzij enorm hard werk zou zij er evenwel totaal anders over beslissen. Op 29/06/2011, met de wekelijkse woensdagavondclubduik van mijn duikclub De Otters uit Schoten, zou ik immers zo fier als

44

opmaak_245.indd 44

een gieter het volgende in mijn logboekje schrijven: Stavenisse, diepte 41 meter, duikduur 55 minuten en 'Anouk erdoor zonder buis!'. Daar zaten we nu blij en geheel schoolwerkloos maar evenwel zonder reisproject om die prachtprestatie gepast te vieren.

Wat kwam er evenwel geheel onschuldig internettelijk en muisstil op zijn tippen binnenwaaien als een lekker gehaakt stuk lokaas voor een uitgehongerde duiker zonder bestemming? De nieuwsbrief van Wild Water met een promotieaanbieding voor een duikcruise gedurende een week in Kroatië medio augustus. Eerder had ik als mediterrane duikfanaat al herhaaldelijk veel goeds gehoord over het opkomend duiken aldaar, dit na hun wrede en bloedige burgeroorlog.

Over de plaatselijke visfauna moesten we

ons volgens mijn vaste reisboer evenwel weinig illusie maken ingevolge totale overbevissing.

Maar de Kroatische duiktroef zou vooral bestaan uit mooi begroeide onderwaterlandschappen, prachtige grotten en ontelbare scheepswrakken.

Het land boven water zou bovendien volgens mijn lieftallige echtgenote ook heel interessant zijn om te ontdekken qua zonnig klimaat, uitgestrekte natuurparken, antieke cultuur, culinaire keuken, wijn, enz.

Onmiddellijk had zij mijn aandacht vermits Kroatië blijkbaar dus ook wel degelijk door de typische uiterst aangename mediterraanse levenssfeer gekenmerkt wordt, die ik zo enorm

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:24:09

Foto's (2): Francesco Del Ponte.

Foto: Bert Janssens.

Een violette draadslak (Flabelina affinis), volop bezig met het afzetten van eieren.

Linksboven: Kroatië is heel interessant om te ontdekken qua zonnig klimaat, uitgestrekte natuurparken, antieke cultuur, culinaire keuken, wijn, enz.

Rechtsboven: Een zwervende draadslak (Cratena peregrina).

apprecieer van West-Portugal tot OostTurkije.

parken van Krka en Plitvicka Jezera, het culinaire truffeldorp Motovun en de nostalgische badplaats Opatija. Vanuit Trogir zouden we tevens 30 km verder in Primosten een gedeelte van 'De Otters-top' gaan opzoeken, vermits mijn Voorzitter Michel Bertels – van duikschool 'De Otters' – en Inger er samen met Luc en Lizy Comans aldaar ook op duikprospectie waren. We brachten er een uiterst gezellige en lekkere avond door. Michel en Luc bevestigden unaniem dat er qua vis inderdaad niet veel te spotten viel, met veel geluk amper al eens een schorpioenvis, een congertje of een octopus maar meer zeker niet.

Tot mijn verbazing waarschuwden ze mij ook voor de koude. We hadden nochtans samen in de namiddag onder een verschroeiende zon met de kinderen liggen plonzen in uiterst aangenaam zeewater van 24°C? Eens onder de 12 meter diepte zou die evenwel plots dalen tot amper 16°C, zijnde zelfs frisser dan onze Oosterschelde in de zomer!

De beslissing werd dan ook snel genomen om voorafgaand gedurende 10 dagen het land te doorkruisen met een huurauto.

Vanuit het regenachtig en kil Charleroi bracht Ryanair ons op amper twee uur tijd naar het puffend warme Zadar. Wat ons vanuit de lucht opviel, was dat het ganse Dalmatische kustgebied dichtbevolkt was maar eens even verder het binnenland de bergen in, de streek één groot uitgestrekt quasi onbewoond fantastisch natuurgebied werd. Dit beeld werd ook bevestigd van op de grond en in de huurauto.

Wat tevens in het oog sprong was dat het er enorm groen was met veel bossen, dit in de stijl van de Franse Périgord. Verder lagen de honderden Dalmatische eilanden er idyllisch feeëriek bij. Dit alles zag er dus veelbelovend uit.

We zouden ondermeer haltes houden in Bibinje, Trogir, Split, de prachtige natuur-

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 45

45

30-8-2013 13:24:11

Reportage

- REISVERHAAL

Een wierslak, maarmaar de welke?

Een wierslak, welke?

Een week later scheepten we dan in op de Kamelija. De bemanning was vijfkoppig: kapitein David Spralja, een kok, een hulp en de twee duikgidsen Robert en Dimitri van Adriatic Diving Safari. De Kamelija is een prachtige houten duikboot van 27 meter lang, met plaats voor 14 gasten, cabines elk met eigen douche en toilet, eetkamer, bar, salon, en 2 zonnedekken. Er werd gedoken met 15-liter stalen flessen.

Via de bijhorende grote zodiac scheepten we samen in met een sympathiek Italiaans en Oostenrijks koppel zodat we in het totaal amper half bezet waren (met 8 personen, mijn niet-duikende echtgenote en twee kinderen inclusief) waardoor de boot voor ons nog extra aangenaam veel ruimer werd.

Onmiddellijk werd koers gezet op Kornati National Park, een prachtige reeks van idyllische eilandjes, de Adriatische Zee zou gans de week er als een gladde spiegel bijliggen. Het was er lekker koeler want die dag begon op het vasteland een hittegolf met temperaturen rond 38°C en zelfs meer.

46

opmaak_245.indd 46

Bij een frisse 33-er Karlovacko, een uitstekende Kroatische pils, bevestigde Robert de naakte feiten: op vis moesten we hier absoluut niet rekenen. Zelfs niet in een nationaal beschermd park met rangers?

Nee, de lokale bevolking mocht onbeperkt blijven verder vissen op grote schaal want anders moest de Overheid hen vergoeden wat financieel blijkbaar niet haalbaar was.

De rangers waren trouwens allemaal familie van de bevolking zodat zij altijd voor hen een oog dicht deden.

Barracuda's moest ik eveneens niet verwachten, daar zou het water trouwens te koud voor zijn. Alle tandbaarzen, op enkele vogelvrijverklaarde voortvluchtigen na, waren hier trouwens ook allemaal opgegeten. Vroeger krioelde het ervan zegde Robert met een diepe nostalgische zucht.

Hij hekelde de plaatselijke kortzichtige bekrompen mentaliteit, die evenwel universeel is: "Als ik deze vis niet pak, pakt een ander hem". Uiteraard kom je op deze wijze tot totale uitroeiing in plaats van instandhouding van de soort.

De mediterrane wel visrijke gebieden van l'Estartit, La Gabinière, Ustica, Malta en Kas waren plots heel ver weg van mij verwijderd.

Robert verzekerde mij evenwel dat ik de komende week prachtduiken zou meemaken.

Met de onbehaaglijke vraag hoe zoiets toch mogelijk zou kunnen zijn zonder vis, viel ik in slaap.

De 'checkdive' geschiedde op Lagniçi, een 'drop off' met mooie begroeiing maar compleet overwoekerd door verloren lange visnetten! Hier kon ik de ernst zelf vaststellen.

Een weinig verder had ik trouwens nog wat snorkelaars gezien met harpoenen klaar in de hand.

De watertemperatuur was aangenaam 24°C tot we op 12 meter diepte kwamen, toen sloeg de koude inderdaad ook hier toe: brrrr amper 16°C! Op de muur tussen de visnetten was er toch nog wat plaats om koralen te laten groeien.

De zee was inderdaad leeg. We eindigden de duik met een octopus onder de zodiac.

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:26:21

Boven: Een blauwgestreepte springkrab (Galathea strigosa).

Midden: Een gewone kraak (Octopus vulgaris) komt voorzichtig kijken.

Onder: Een luipaardslak (Peltodoris atromaculata) die volop bezig is met het afzetten van eieren.

Foto's (4): Francesco Del Ponte.

prachtduik.

Uit de grot gekomen zag ik enkele vissen bezig met sleuren aan een witte plastic zak. Ik vroeg mij af wat ze daar nu aan hadden zodat ik het schouwspel van wat dichterbij ging volgen. Toen stelde ik evenwel tot mijn verbazing vast dat het ging om een dode kleine adelaarsrog, die ze daadwerkelijk aan het verorberen waren.

Ondertussen was het moederschip, de Kamelija, op de duikplaats aangekomen om er de lunch te nemen en er 's namiddags te duiken op een ondiep liggend cargowrakje, aldaar gezonken in de jaren '30. Dat was toch geen prachtduik, zoals die ons beloofd was. Dat zou evenwel snel de volgende dag gebeuren met een duik op Katedrale, een enorme onderwatergrot. Deze was prachtig en intens begroeid door alle mogelijke felle kleuren: donkerbruine zakpijpen, oranje en rode sponzen. Knalgele kleine vatsponzen. Blauw purperen groen en andere vegetatie. Gele kleine anemoontjes.

Een fantastisch kleurenpalet met op de achtergrond zacht indringend zonlicht van het prachtigst turquoise blauw. Met een beetje imaginatie voelde ik mij in de Sixtijnse kapel van Michelangelo maar dan met de visie van Moeder Natuur.

Een knalrode garnaal versperde mijn weg alsmede enkele babyschorpioenvissen.

Ook zouden we twee lange nauwe 'chimney's' of schoorsteenpijpen ingaan, waar je als duiker amper doorgeraakte. Ik waande mij terug in Malta. Dit was inderdaad een

De tweede duik van de dag deden we op Skarda, alwaar we gedurende 20 minuten op 30 meter diepte over een immens donkerkobaltblauw gorgonenveld vlogen op een pastelbeige ondergrond, wat makkelijk kon concurreren met het ZuidFranse natuurpark La Gabinière. Boven de majestueuze gorgonen bevond zich een enorm grasveld. Ik kwam dus tot de conclusie dat dit een duikdag was geworden, die zeker de moeite waard was vermits deze twee duiken de twee vergelijkingen met andere Middellandse Zee-plaatsen met brio doorstonden. Enkel de nachtduik op Brjulj trok totaal op niets.

Sika Golac was niet zo speciaal begroeid tot de duikgids plots in hevige extase kwam van wat hij vlak voor hem rustend tussen het groen had ontdekt: een grote olijfgroene staartvis (of 'lotte' in het Frans) van bijna twee pannen groot. Ik had zulk dier nog nooit onder water gezien (enkel in de viswinkel) en ik wist niet dat die ook in mediterrane wateren voorkwam. Hij was prachtig begroeid en duidelijk verwant met de familie van de hengelaarsvissen.

Wat mij tevens begon op te vallen was dat Kroatië eigenlijk ook een waar naaktslakkenparadijs is en dus een goeie bestemming voor de liefhebbers van deze kleine juweeltjes. Ik denk dat ik een tiental verschillende soorten heb gespot. Weliswaar veel kleiner dan hun tropische soort-

genoten, maar alleszins ook zeer mooi gekleurd. Mijn Italiaanse duikbuddy en onderwaterfotograaf Francesco was trouwens speciaal voor deze wezentjes naar hier afgezakt en zou op de week tijd tot zijn eigen voldoening een zeer fraaie collectie bijeen fotograferen.

De Ledenik was een 70 meter lang cargoschip dat amper 3 jaar geleden was gezonken tijdens slecht weer. Ik onthield vooral op de brug het grote nog intacte stuurwiel, alsmede de pc met beeldscherm.

De volgende duikdag werden we compleet bedrogen. De Kamelija moest zogezegd plots naar haar thuishaven voor een dringende herstelling aan de waterpomp.

Volgens de kapitein geen nood want hij zou voor een andere boot zorgen. Het bleek een dagboot te zijn van hun aanverwant duikcenter Kornati Diving, die evenwel samen met de dagduikers propvol zat, zonder enige vorm van luxe.

De eerste duik was uitsluitend memorabel op technisch gebied. De dagduikgids was verbaasd toen ik hem om een briefing vroeg. Dan kreeg ik de kortste ooit te horen met de woorden: "Just follow me" (Volg me gewoon). Dat was het.

Met 12 à 14 duikers werd er ongeordend het water ingesprongen. Iedereen dook door elkaar en het was wachten op de gids, die plots verscheen met een duikster aan zijn pols, die meer vingers aan haar eigen hand bleek te hebben dan ingelogde duiken. Hij zou haar meenemen naar een diepte van 40 meter terwijl ze als een spartelende ballon aan zijn hand bleef hangen! Deze duik zelf, tussen al het wanordelijk gewriemel, was niet om aan te zien. Ondertussen passeerden we twee duikers met bomvolle netten, die alle Nationaal Parksponzen op de wand aan het plunderen waren zonder dat iemand iets ondernam. Dit alles was echt een surreëel 'Montypythonesk' tafereel. Ik ging hier zeker niet in decompressie gaan voor als er iemand iets zou overkomen. De dagduikgids zou niks kunnen ondernemen vermits hij de beginnelinge in zijn hand constant vast moest houden.

Na 9 minuten draaide hij zich in de verte naar mij om en vroeg me tot mijn verbazing hoe het met mijn lucht zat. Ik moest eerst goed nadenken over hoe ik een teken van een volle 180 bar moest maken. Gelukkig Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 47

47

30-8-2013 13:26:24

Reportage

- REISVERHAAL

gebeurde er verder niets verkeerd, maar ik was blij dat ik terug boven was na wat ik daar beneden allemaal had moeten aanschouwen. Het druiste in tegen alle elementaire duikregels. De tweede dagduik trok ook op niets, met uitzondering dan van de vele naaktslakken. 's Avonds terug aan boord van de Kamelija vroegen de kapitein en Robert ons of we genoten hadden van deze duikdag. Zij kregen direct een Belgo-Italo-Oostenrijks salvo van verontwaardigingen naar hun hoofden geslingerd, dat we voor zulks geen geld hadden betaald om dan ook nog de luxe van onze cruiseboot te moeten missen. Als schadevergoeding kregen we van de kapitein spontaan gratis Karlovacko voor gans de avond. Voorts beloofde David ons nog twee spectaculaire duikdagen.

De volgende morgen werd ik met een licht Karlovacko-hoofd wakker, evenals mijn metgezellen 'brothers in arms'. De kapitein zou nochtans ook woord houden voor de duiken. Balun bevindt zich aan de buitenzijde van de eilandengroep richting en het dichtstbij de Italiaanse kust, die 150 km verder lag. Ik wist niet wat voor pracht ons te wachten stond. De muur ging trapsgewijs naar beneden. Deze was volledig en zeer dicht begroeid met grote dikke donkerkobaltblauwe gorgonen, met daartussen knalgele vatsponzen, rode, zwarte en gele koralen. Op diverse gorgonen rustten er mega knalrode schorpioenvissen. Ongelooflijk mooi! Het deed mij denken aan het Egyptische Litle Brother of Rocky Island, wat Francesco boven aan boord mij onmiddellijk volmondig beaamde.

De duik werd afgesloten met 5 minuten trap tussen een halfdozijn octopussen. Ik schreef hem onmiddellijk en terecht in als

een 3-sterren duik. Iedereen was tijdens de lunch nog altijd ten zeerste onder de indruk.

werd ik opnieuw overvallen door een totale ontroering. Is dit wat diepgelovigen mogen aanvoelen als een religieuze ervaring?

Bij Mrtovac stond er veel stroming zodat we op handen en voeten naar de 'drop off' moesten. De wand was prachtig en vertoonde vele inhammen en spleten, die binnenin wonderlijk begroeid waren net zoals in de Katedrala. Hier waren er ook wolken kleine vis met onder andere juffertjes en de klassieke tweebandige brasem, die je eigenlijk op elke duik tegenkwam, alsmede de regenboogbaars. Een grote murene hadden ze hier blijkbaar nog niet gevonden, zodat ik het beest hoopvol bekeek en hem toefluisterde dat hij zeer voorzichtig moest zijn opdat hij zich niet zou verraden.

Volgens Robert zat hier ook nog één van de weinige tandbaarzen. Maar hij bleek niet thuis te zijn, tenzij het reeds te laat voor hem was. Cousteau en zijn boys zouden hier zeker ook niet meer aan hun trekken komen voor wat betreft een grote lekkere langoust.

Garmenjak Yeliki gaf ons evenveel voldoening als de Mrtovac. Deze laatste duikdag zouden we afsluiten met opnieuw een 3-sterrenduik.

Eens terug op de zodiac werden we onmiddellijk van dichtbij begroet door een speelse dolfijn. Het was trouwens al de vierde van de week. De vorige drie mochten we eerder in de verte waarnemen vanaf de Kamelija.

Sestrica Mala is een brede enorme klifhanger, die twee eilanden onderwater verbindt. Hij bevindt zich op 35 m diepte.

Om hem volledig te verkennen, heb je 20 minuten nodig. De onderzijde waar geen zon kan komen, is hier ook volledig begroeid zoals in de Katedrala, met dezelfde prachtige kleuren. Onder dit mega reuze gewelf stelde ik mij automatisch de vraag wat de Spaanse architect Antoni Gaudi van dit stuk onderwater Sagrada Familia zou gevonden hebben, mocht hij ooit hebben kunnen diepzeeduiken uiteraard. Alleszins

Van mijn goeie ouwe Aladin-duikcomputer mocht ik nog een zeer korte en zelfs mooie nachtduik maken op Sika Turoscak.

Ik moest de volgende avond immers vliegen en ik zag mij de piloot van Ryanair nog altijd niet vragen om zijn vliegtuig laag te houden.

Toch zag ik nog in de haast redelijk wat vis, twee spinkrabben en een sepia, die juist een klein visje als een kameleon vastgreep en binnenslokte.

De Bonte Avond kon beginnen, iets wat men in Italië en Oostenrijk blijkbaar nog niet kende maar vanaf nu wel degelijk!

Uiterst vermoeid maar volledig voldaan keerden we terug naar België. Als slotbeschouwing kunnen we dus stellig meegeven dat Kroatië voor ons een ware ontdekking en revelatie was zowel boven als onder water. Het gebrek aan vis werd gelukkig volkomen opgevangen door prachtig gekleurde rotsbegroeiingen, grotten, scheepswrakken en wondermooie naaktslakken. Dus toch zeker een aanrader waard. Het enige dat aldaar evenwel dringend moet gebeuren, is het opstarten van echt beschermde onderwaternatuurparken zoals in het Spaanse Estartit, ZuidFrankrijk, Italiaanse Ustica, enz., die terug visrijkdom brengen voor iedereen, zowel voor duikers als vissers samen. De realiteit

ADVERTENTIE

G KORTIN G R O EP S RS E IK U D VOOR

Nemo Dive Club & Hotel & Safari’s Bert en Sofie Red Sea Egypt -Safaga

PROMOTIE! WINTER/ZOMER TWEEDE DUIKER GRATIS! Tel.: 00 20 (0) 100/36 48 708 en 00 20 (0) 100/11 37 707 - info@nemodive.com -

48

opmaak_245.indd 48

www.nemodive.com

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:26:25

Foto's links Boven: Een olijfgroene staartvis.

Midden: Oranje schorpioenvis (Scorpaena scrofa), ook wel Europees zeevarken genoemd.

Midden: De gehoornde slijmvis (Parablennius gattorugine).

Onder: De gewone zeekat (Sepia officinalis).

Foto's rechts Boven: Rooskoraal (Astroides calycularis).

Midden: Een moeraal (Muraena helena).

Onder: Een ondiep liggend cargowrakje, aldaar gezonken in de jaren '30.

en wetenschap hebben dat al duidelijk bewezen. Alleen moet zulks nu dringend op grote schaal in de Middellandse Zee en elders toepassing gaan vinden.

Ondertussen zijn mijn gezin en ik nog altijd niet in Noord-Amerika geraakt, maar mijn dochter is dit jaar al wel fijn en cum brio afgestudeerd. 

Kornati National Park, een prachtige reeks van idyllische eilandjes.

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 49

Foto: Greet Nuyens.

Foto's (7 ): Fr

ance sco De

l Ponte.

Bert Janssens

49

30-8-2013 13:26:31

Als Siem Jansen aanwezig is, kan je ook binnen vullen.

Foto: Ivo Madder.

Persbericht

Duurzame duik in het Zeeuwse water

'groene' perslucht

24 zonnepanelen wekken meer dan genoeg energie op om het vulstation te laten draaien.

Foto: Siem Jansen.

mogelijk door

H

et Zeeuwse eiland Tholen staat voor duikers bekend als een plek die uitstekend geschikt is voor het maken van een prachtige duik, zo ook de Oesterdam. Omdat er op deze locatie gebrek was aan de mogelijkheid tot het vullen van een persluchtfles, besloot Siem Jansen hier vorig jaar verandering in te brengen door het recreatiebedrijf De Schakel op te richten. Door de kleine afstand tussen de locatie aan de veerweg en de duiklocatie 'Bergse Diepsluis' aan de Oesterdam weten aardig wat duikers het vulstation inmiddels te vinden.

Na een goed eerste jaar besloot Siem Jansen – ondernemer in hart en nieren – te innoveren in zijn vulstation, door zonnepanelen te plaatsen op het dak van het vulstation. "Sinds de start van het recreatiebedrijf in 2011 zit de ambitie om duurzaam te ondernemen er al in", vertelt Siem Jansen. "Ik wil een voorbeeld zijn voor vele andere bedrijven door duurzame oplossingen te vinden". Door de plaatsing van 24 zonnepanelen kan er meer dan genoeg

50

opmaak_245.indd 50

worden opgewekt om het vulstation volledig te laten draaien. Hierdoor is recreatiebedrijf De Schakel zelfvoorzienend geworden en dus in staat om op een milieuvriendelijke manier perslucht te produceren.

Hierdoor mag de perslucht 'groen' genoemd worden en kan je er op een duurzame wijze mee duiken in het Zeeuwse water.

Het vulstation is 24 uur per dag, 7 dagen per week beschikbaar voor het vullen van persluchtflessen.

Wil je ook je persluchtfles vullen met groene perslucht? Kom dan langs bij recreatiebedrijf De Schakel aan de Veerweg 9 in Tholen, slechts 2 kilometer van duikplaats Oesterdam (Bergse Diepsluis). Voor meer informatie kan je bellen (+31 6 53682171) of

Foto's (2): Ivo Madder.

Recreatiebedrijf De Schakel plaatst zonnepanelen om energie op te wekken, voor het vullen van duikflessen.

mailen nl). 

Boven: Naar aanleiding van de plaatsing van de zonnepanelen, volgde er op 22 juli 2013 een officiële opening van Recreatiebedrijf de Schakel. Siem Jansen (ondernemer) en Frank Hommel (wethouder voor economische zaken en duurzaamheid van de Gemeente Tholen) onthullen de grote duikfles aan de ingang van het vulstation.

Onder: Aan de buitenzijde kan je 24/24 uur, 7/7 dagen terecht om je duikfles te vullen.

(info@recreatiebedrijfdeschakel.

Rita is Van Tilbeurgh

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:26:36

Foto: Siem Jansen.

Uw advertentie hier?

duikcentrum

publiciteit@nelos.be

Advertentietarieven: www.wiki.nelos.be/index.php/ hippocampus

Overnachten in een chalet, woning of groepshuis.

Je Zeelandweekend start hier.

www.waterproof.eu

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 51

51

30-8-2013 13:26:40

Bondsnieuws

- GENEESKUNDIGE COMMISSIE

lichaamstemperatuur

Foto's (2): Nejron Photo - shutterstock.

Hyperthermie of te hoge

Drink voldoende water als het warm is.

Hypothermie of onderkoeling is een begrip waar duikers vertrouwd mee zijn. 't Is daarom dat we – naargelang de watertemperatuur – een aangepast duikpak dragen. Minder gekend is de term hyperthermie of te hoge lichaamstemperatuur, iets wat menig duiker afgelopen hete zomer wellicht aan de lijve ondervonden heeft.

T

ot een temperatuurstijging naar 39° Celsius zal het lichaam ongestoord blijven functioneren. Boven die temperatuur kunnen de eerste signalen van verminderd functioneren duidelijk worden.

Hyperthermie, ook gekend als hitteslag, betekent letterlijk 'verhoogde temperatuur'. Het is een toestand van het lichaam waarbij er een ongecontroleerde stijging van de temperatuur plaatsvindt door een verstoring van de balans tussen warmteproductie en warmteverlies. De lichaamstemperatuur zal stijgen zonder een verhoogde instelling van de inwendige thermostaat. Dit onderscheidt hyperthermie van koorts.

oorzaak • •

Hoge omgevingstemperatuur (bijv. met duikpak in de zon zitten).

Grote warmteproductie bij sportpresta-

52

opmaak_245.indd 52

• •

•

ties. Dit komt gemakkelijk voor bij een sporter die zijn sportprestaties levert bij vochtig en warm weer of die totaal verkeerde kleding draagt. Denk hierbij aan een duiker die met een dik duikpak en volledige uitrusting een stevig stuk moet wandelen naar de duikplaats, bij broeierig warm weer.

Plotse temperatuursverhoging (bijv. van koud water op diepte, naar warm oppervlaktewater).

In water kan men niet zweten. Zweten is onder andere een manier om overtollige warmte af te voeren. Indien het water te warm is en men bovendien nog te dikke isothermische kledij draagt, kan men oververhit geraken.

Kerntemperatuur van het lichaam stijgt boven de 39° Celsius: • hyperthermie (39 – 41 °C); • ernstige hyperthermie (temperatuur > 41 °C).

gevolgen •

• • • • • • • • • •

De reflexen die bedoeld zijn om de lichaamswarmte kwijt te raken, kunnen een tegenovergestelde uitwerking hebben indien de omgevingstemperatuur te warm is. Het bloed dat de huid doorstroomt, wordt nu door de warme omgeving opgewarmd i.p.v. afgekoeld.

Hoofdpijn.

Verstandelijke vermogens geraken gestoord.

Wartaal spreken (ijlen).

Duizeligheid.

Desoriëntatie.

Achteruitgang van de motorieke coördinatie (wankelen of vallen tijdens het wandelen).

Hallucineren.

Verstoorde ademhaling.

Stuipen.

Boven de 41°C (lichaamstemperatuur) zijn de signalen van een gestoorde

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:26:42

°C

Symptoom

> 43

43 42

Thermotherapie

41 41,5 - 43

Extreme hyperthermie

40 - 41,5

Intermediaire hyperthermie

40 39 38 37

Moderate hyperthermie

36 37 - 38,5 Foto: Natasja Vandeperre.

37,5

Subklinische hyperthermie

35 34

Normaal

33 < 35

Hypothermie

In volle zon zitten, met een dik duikpak aan, kan hyperthermie veroorzaken.

Drink zeker voldoende water en als je het te warm krijgt, giet dan wat water over je hoofd ter afkoeling.

hersenfunctie wel heel duidelijk: • aanspreekbaarheid gaat achteruit; • bewustzijnsvermindering; • falen van het temperatuurcentrum (reflex tot zweten zwakt af en valt daarna uit), waardoor de noodzakelijke vasodilatatie (vaatverwijding) overgaat in een vasoconstrictie (vaatvernauwing), met als gevolg dat de lichaamstemperatuur extra snel zal stijgen; persoon raakt hierdoor comateus.

Het mag dus duidelijk zijn dat hyperthermie niet te onderschatten is. Wacht eventueel zo lang mogelijk om je duikpak volledig aan te doen als de zon schijnt. Hydrateer je voldoende, door het drinken van water.

Heb je het te warm, giet dan regelmatig wat water over je hoofd om af te koelen. 

Hyperthermie als behandeling Lokale hyperthermie wordt soms gebruikt bij de bestrijding van kanker. Hyper thermie kan op zichzelf kankerceldodend zijn, maar dat is slechts beperkt en alleen bij hoge temperaturen (>42°C). Het belangrijkste toepassingsgebied van hyperthermie is daarom de combinatie met radiotherapie of chemotherapie. Effecten van beide behande-

lingsvormen worden duidelijk versterkt door toevoeging van hyperthermie, ook al bij relatief lage temperaturen (39 - 42°C). Het

omringende, gezonde weefsel wordt door deze hoge temperatuur niet aangetast.

Foto: Claudia Schiffner.

Foto's (2): Nejron Photo - shutterstock.

38,5 - 40

Ivo Madder

ADVERTENTIE

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 53

53

30-8-2013 13:26:46

- AUDIOVISUELE COMMISSIE

Foto: Roland Wantens.

Roland Wantens.

Ronny Margodt.

Foto: NELOS-archief.

Foto: NELOS-archief.

Peter Ryngaert.

Serge Ego.

Foto: NELOS-archief.

Foto: Ivo Madder.

Foto: Pieter Boschmans.

Bondsnieuws

Erik De Groef.

Ludo Braeckman.

De Audiovisuele Commissie evolueert De Audiovisuele Commissie (AC) onderging onlangs een hoop veranderingen. Roland Wantens vond het tijd om alles even op een rijtje te zetten.

54

opmaak_245.indd 54

N

adat er jaren een gevoel van miskenning had gehangen bij de videografen - "Het is altijd voor de fotografen dat er iets georganiseerd wordt" â&#x20AC;&#x201C; werd er een werkgroep Onderwatervideografie opgericht onder leiding van Jean-

Jacques Rietjens. Ik was toen voorzitter van de commissie en hielp mee om een cursus onderwatervideografie op te stellen. Spijtig genoeg viel deze werkgroep uiteen, vrij snel nadat de cursus afgewerkt was. De videografen stonden terug bij "Af".

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:26:54

Gelukkig was de interesse van Erik De Groef gewekt, die met de medewerking van enkele (waaronder ook 'externe') lesgevers een lessenreeks organiseerde, gebaseerd op diezelfde cursus en nog een aantal extra aspecten.

In de periode dat Ronny Margodt voorzitter van de commissie was, stelde hij een grondige herstructurering voor, die videografie op hetzelfde niveau als fotografie moest brengen. Sindsdien wordt de AC geleid door een Bureau, een 'Sectie Onderwaterfotografie' en een 'Sectie Onderwatervideografie'. Ronny had op voorhand gezegd dat hij de leiding slechts één jaar op zich wenste te nemen en daarom werden op de jongste Algemene Vergadering van de AC, in februari 2013, de taken opnieuw verdeeld.

Voorzitter van de Sectie Onderwaterfotografie en tevens Commissaris van de wedstrijden is Ludo Braeckman. Verantwoordelijke voor Onderricht en Brevetten is Peter Ryngaert. De functie van secretaris van de Sectie Onderwaterfotografie is vacant.

Voorzitter van de Sectie Onderwatervideografie en tevens Verantwoordelijke voor Onderricht is Erik De Groef. Ook in deze sectie is de functie van secretaris vacant.

Het Bureau – dat verantwoordelijk is voor de dagelijkse leiding van de AC – is als volgt samengesteld: Roland Wantens, voorzitter; Ronny Margodt, penningmeester; Serge Ego, commissaris en tevens webmaster. Ook de voorzitters van de beide secties maken deel uit van het Bureau. Ook bij het Bureau is de functie van secretaris vacant. Ondertussen wordt die vervuld door mezelf.

opleidingen De resultaten die NELOS-leden behalen in verschillende internationale wedstrijden zijn een bewijs dat onze opleidingen zeer goed zijn. Toch bleken er een aantal verschillen te bestaan afhankelijk van de regio waar die opleidingen plaatsvonden.

Daarom werd het leerplan dat enige tijd geleden werd aangenomen nog eens onder

de loep genomen. De theoretische kennis voor het eerste niveau (DF1) werd sterk vereenvoudigd.

Maar ook condities en verwachtingen verschilden naargelang de regio en daarom werden er gedurende jongste vergadering van de Instructeurs Onderwaterfotografie (IF) afspraken gemaakt om alle opleidingen op dezelfde manier te geven en aan dezelfde prijs aan te bieden. Voor alle informatie daarover verwijs ik naar de website van de AC: www.onderwaterfotografie. be/brevetten.

wedstrijden Nadat de interesse voor het jongste NELOS-Festival zo beperkt bleek te zijn, had het Bureau besloten om per jaar nog maar één wedstrijd te houden. Het zijn immers toch alleen maar de auteurs en hoogstens een paar van hun sympathisanten die interesse tonen voor een dergelijke organisatie.

Er kwam echter reactie, in het bijzonder vanuit de WOFFV waarbij heel wat 'wedstrijdauteurs' zijn aangesloten. Daarom werd een Werkgroep Wedstrijden opgericht om een nieuwe soort wedstrijd te ontwikkelen. Behalve de leden van het Bureau van de AC, maakten ook Gery Beeckmans, Marc Vermeiren en Jo Desmedt deel uit van die werkgroep. De onderhandelingen over die wedstrijd verliepen niet altijd zo snel als sommigen hadden gewenst, maar uiteindelijk kwamen we toch tot een resultaat binnen een vrij korte termijn.

De belangrijkste veranderingen zijn te vinden in het feit dat de wedstrijd niet beperkt is tot één dag, maar dat de deelnemer kan kiezen tussen een zaterdag en een zondag (of zelfs op beide dagen kan deelnemen), dat het reglement volledig is aangepast aan digitale fotografie en dat beginnende videografen ook een film kunnen indienen die waar ook ter wereld en om het even wanneer is opgenomen. Dat moet de drempel voor dergelijke wedstrijd verlagen.

Bij het opstellen van dit artikel zijn er al twee wedstrijddagen in zout water achter

de rug en vóór het verschijnen ervan zullen nog twee wedstrijden in zoet water worden gehouden. De wedstrijd kreeg de naam Open Vlaams Kampioenschap, maar ondertussen zijn er al gesprekken gehouden met de verantwoordelijken van de Commission Audiovisuelle LIFRAS, die akkoord zijn om in de toekomst ook aan die wedstrijd deel te nemen en die dan het Open Belgisch Kampioenschap te heten.

Nog een belangrijke verandering is dat de resultaten van zowel de wedstrijd in zout water, als die in zoet water en voor de 'Starters Video' op één avond zullen bekend gemaakt worden. Dat zal gebeuren op zaterdag 23 november 2013.

festival Over dit tweejaarlijks evenement – dat ondertussen al 21 keer werd georganiseerd – zijn er nog geen beslissingen genomen voor 2014, maar het is duidelijk dat we in het najaar van 2013 daarover de nodige gesprekken zullen moeten hebben.  Roland Wantens, voorzitter NELOS AC

Nationale Audiovisuele Raad Vermits CMAS per land slechts één federatie erkent – in België BEFOS/FEBRAS – is het noodzakelijk om op dat niveau ook een commissie te hebben, die zich onder andere bezig houdt met de contacten met de CMAS en de vertegenwoordigingen op de internationale wedstrijden voor fotografen en videografen. Deze Nationale Audiovisuele Raad (NAR) bestaat uit de voorzitters, de secretarissen en de verantwoordelijken onderricht OWF en OWV van de Audiovisuele Commissies van beide liga's (NELOS en LIFRAS). Het voorzitterschap van de NAR wordt beurtelings voor een periode van twee jaar waargenomen door de voorzitters van de AC van beide liga's. Huidig voorzitter is Roland Wantens.

ADVERTENTIE

VOOR AL JE DUIK- EN SNORKELMATERIAAL www.desportduiker.be Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 55

55

30-8-2013 13:26:54

Reportage

- DUIKMATERIAAL

Ongewoon

duikmateriaal?

Even een kort overzicht van recent duikmateriaal en nuttige app's. Sommige van die zaken zal je wellicht niet zo direct in je lokale duikshop tegenkomen.

WeDive Voor de rebreatherduikers is er een handige app verkrijgbaar via iTunes (17,99 euro), die werkt op zowel een iPhone als een iPad. Met de app 'WeDive' kan je via een eenvoudige 'drag and drop' handeling een duikplanning (bodemtijd, duiktijd) maken en de hoeveelheid 'bail-outgas' bepalen. Handig is de gegevensuitwisseling tussen CC/OC, zodat je op de hoogte blijft van je CCR-duikplan en OC-bail-outplan. Het gebruikte decompressie-algoritme is het zelfde als dat van de MKVI.

56

opmaak_245.indd 56

Radiator Wetsuits Australische wetenschappers hebben een duik- en surfpak ontwikkeld dat duikers en surfers moet beschermen tegen haaien.

Men maakt hiervoor gebruik van bepaalde kleuren en patronen. Er zijn twee natpakken ontwikkeld, die op twee verschillende manieren beschermen tegen haaienbeten: de 'Elude' en 'Diverter'.

De 'Elude' is een natpak met twee tinten blauw. Het speelt in op het feit dat haaien kleurenblind zijn en de duikers zodoende in de achtergrond van de zee opgaat.

De blauwe kleur van de 'Elude' zorgt ervoor dat haaien de surfer of duiker niet goed kunnen identificeren en hen als het ware onzichtbaar maken. De wetenschappers zijn er heilig van overtuigd dat het zicht van de haai een belangrijke rol speelt in de laatste fase van de aanval. Zelfs als de haai de 'prooi' ruikt. Hierdoor geloven de wetenschappers dat haaien de drager van een 'Elude' natpak wel kunnen ruiken en weten dat die in de buurt is.

Maar doordat ze

hem niet kunnen zien, gaan ze niet over tot de daadwerkelijke aanval. Op de video https:// radiator.net/sams kan je zien hoe het sys-teem werkt.

Het 'Diverter' natpak werkt op de tegenovergestelde manier.

Het maakt gebruik van bepaalde patronen om de haai te misleiden. De 'Diverter' valt juist extra op en moet haaien afschrikken. Door de gestreepte patronen denken haaien dat de surfer een giftige prooi is.

De unieke natpakken zijn te koop bij Radiator Wetsuits voor een bedrag van ongeveer 300,00 euro.

https://radiator. net/sams

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:27:01

DiveMate

Oris De Zwitserse horlogemaker Oris heeft zopas een nieuw polshorloge op de markt gebracht dat helemaal gericht is op duikers.

Hans Sterkendries, een NELOS-duiker, woonde een persconferentie bij over Oris en bezorgde me volgende tekst.

De 'Oris Aquis Depth Gauge' heeft een ingebouwde dieptemeter die gebaseerd is op een gepatenteerd systeem: in het 6 mm dikke saffierglas zit een smal kanaaltje ingewerkt waar water kan instromen.

Door de Wet van Boyle-Mariotte wordt de lucht in het haarkanaaltje samengeperst waardoor je tot op 100 meter accuraat de diepte kan aflezen. Het horloge is waterdicht tot 50 bar en is bovendien uitgerust met een buitenring die maar in een richting draait om je duiktijd bij te houden. Het horloge wordt geleverd met een speciale reinigingskit en met een metalen én een rubberen polsband. Die laatste kan snel worden vergroot om het horloge boven een duikpak aan te doen en is voorzien van een extra beveiliging om te voorkomen dat het horloge van je pols valt. Reken wel op 2.600,00 euro. Het is overigens niet de eerste keer dat Oris een horloge voor duikers op de markt bracht. De Oris Aquis Regulateur 'Meistertaucher' is een polshorloge waarbij de focus ligt op de minutenwijzer. In combinatie met de draairing kan je daardoor gemakkelijk je duiktijd bijhouden. De 'Oris ProDiver Pointer Moon' is dan weer voorzien van een draairing met een extra beveiliging en geeft een indicatie van de maanstanden en getijden.

Voor de gebruikers van een Android 'smartphone' of 'tablet', die hun duiken graag downloaden van hun duikcomputer, is er goed nieuws. D.mv. de Android app 'DiveMate', ontwikkeld door Confitec, kan je dat verwezenlijken. De app werkt perfect met volgende duikcomputers:

• • • • •

Cressi Leonardo (met de door de fabrikant geleverde infraroodinterface); HeinrichsWeikamp OSTC 2N, OSTC3; Mares M1 (met de door de fabrikant geleverde infrarood-interface), Puck Wrist, Puck Air, Puck Pro, Nemo Wide, Nemo Air, Matrix, Icon HD net ready; Scubapro, Uwatec, Subgear: alle modellen (met een compatibele USB IrDA adpater); Suunto Cobra1/2/3, D4, D4i, D6, D6i, Gekko, Spyder, Vyper, Vyper Air, Vytec, Zoop.

Er zijn bepaalde Androidtoestellen die niet werken met de app. Op de website van de ontwikkelaar van de app vind je er meer info over (de info is in het Duits of Engels). www.DiveMate.de

Mares De 'Power Plana' openwatervin van Mares is ideaal voor technische duikers. Deze hoge presterende vin is ideaal voor alle soorten vinslagen. Ze is gemaakt van hoogwaardig natuurlijk rubber en dus bijna onverslijtbaar. Het materiaal met hoge dichtheid geeft de vin een negatief drijfvermogen, een gewenste eigenschap bij het gebruik van een droogpak en een 'wing' trimvest met stalen plaat.

In tegenstelling tot de rubberen vinnen van sommige concurrenten, heeft de 'Power Plana' een volledig gevormde en comfortabele voetpocket. De gepatenteerde 'bungee strap' is de beste oplossing voor zowel comfort tijdens de duik en het aan- en uittrekken.

Kijk op http://bit.ly/PowerPlana voor een duiker in actie met deze vinnen. De adviesverkoopprijs is 149,00 euro. www.mares.com

www.oris.ch

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 57

57

30-8-2013 13:27:22

Reportage

- DUIKMATERIAAL

Bare Het nieuwe n a t p a k van Bare, de overall '7mm Elastek Full', zit zo comfortabel dat het lijkt of je niets aan hebt. Zo voelt het tenminste.

Enkel in het zwart verkrijgbaar, zowel in een uitvoering voor mannen als vrouwen. Dit fullstretch natpak, met 3D-vorm, sluit perfect aan op je lichaam en geeft je een ongeëvenaarde bewegingsvrijheid.

Nog een innovatie is de 'Seamtek tape methode', een 'liquid sealing' naad, die je stiksels beschermt tegen slijtage en ze extra waterdicht maakt. De gecoate rugrits en een huid-op-huid dubbele afdichting van de ritsflap, houden je droog en warm. Ter hoogte van de wervelkolom zitten er beschermingskussen.

Op de schouders, ellebogen en knieën zit er slijtvast, maar rekbaar 'Protekt' materiaal.

Voor de andere eigenschappen en maatvoeringen verwijzen we je graag naar je duikshop.

Met het bijpassende vest met kap, de '7 mm Elastek Vest', ben je comfortabel gewapend tegen het koude water.

De overall kost 379,00 euro en het vest met kap 170,00 euro.

Scubapro De succesvolle openwatervin 'Seawing Nova' is sinds het voorjaar van 2013 ook als zwembadvin ('full foot') verkrijgbaar. De Seawing Nova is een combinatie van de traditionele Scubapro zwemvintechnologie met de nieuwste innovaties op het gebied van hydrodynamisch design en geavanceerde materialen. Deze bijna onverwoestbare vin – met licht negatief drijfvermogen – heeft de kracht, acceleratie en wendbaarheid van een gewone vin en het comfort, de efficiëntie en de moeiteloze snelheid van gespleten vinnen.

Dankzij de scharnierende verbinding kan het blad zwenken en is het hele blad in staat om stuwkracht te genereren. De vorm van het gestroomlijnd blad vermindert de weerstand, maar verhoogt de stuwkracht. Nog allerlei innovaties zorgen ervoor dat je steeds de juiste invalshoek t.o.v. het water hebt met de beste voortstuwing, bij gelijk welke vinbeweging, of je nu een harde of zachte vinslag geeft.

Je verspilt dus geen energie.

De ergonomische voetpocket met verlengde hiel zorgt voor een optimale krachtover-

brenging, zonder dat je last krijgt van vermoeide beenspieren. Verkoopprijs: 99,00 euro.

Voor wie graag notities maakt onder water, is de Scubapro 'X-Tek wetnotes' wellicht handig. In een duurzaam 1000 D nylon etui bevindt zich een notitieboekje met 30 pagina's watervast papier. Je kan er op schrijven d.m.v. het bijgeleverde

potlood.

Op de achterzijde zit een doorzichtig venster om snel je decompressieverplichtingen van je 'bailoutplan' te raadplegen. Een nylon bandje houdt alles netjes bij elkaar, terwijl de bladwijzer handig is bij het snel terugvinden van je laatste notities. Het past gemakkelijk in een zijzak van je trimvest en dankzij de elastieken lus kan je het notitieboekje vastmaken aan je duikuitrusting.

Richtprijs: 36,00 euro. www.scubapro.com

www.amilcosports.nl

58

opmaak_245.indd 58

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:27:54

Vissengids Indische Oceaan en Rode Zee Wie kent niet de schitterende naslagwerken van Helmut Debelius? Zo'n boek meesleuren op vakantie is tegenwoordig nogal moeilijk met de gewichtsbeperkingen van de meeste vliegtuigmaatschappijen. Daarom heeft Helmut Debelius, in samenwerking met Michael Kokoscha, een riffengids app 'Indian Ocean & Red Sea Fish Guide' uitgegeven voor de iPad. Je kan hem downloaden via iTunes (14,99 euro). In deze stevig uit de kluiten gewassen app (449 MB) vind je

meer dan 650 vissoorten terug, met meer dan 900 foto's, waarvan een groot deel nog niet eerder getoond werden in zijn boeken.

De gewenste vissen zoek je 'offline' op in het Engels of Duits, via fotopictogrammen.

Heb je een verbinding met het internet, dan kan je van elke vis nog een kaart met info opvragen, van waar de vis voorkomt.

Vanuit de app kan je bovendien 'Online' op GoogleMaps, om bijv. in te zoemen op je duikplaats. Er is ook een index, waar je naast de Duitse of Engels soortnaam, ook de wetenschappelijke naam van de vis snel kan opzoeken. Binnenkort is deze app ook voor de Android verkrijgbaar.

Seashell Maak een echte onderwatercamera van je 'smartphone'. Voor de iPhone brachten we vorig jaar al een onderwaterbehuizing op de markt.

Nu hebben we ook de 'SS-G' behuizing voor de 'Samsung Galaxy S3 & S4'. Het onderwaterhuis is stof- en waterdicht tot 40 meter.

Bovendien weerstaat het een val van één meter hoogte. Hittebestendig tot 60°C en vorstbestendig tot -10°C. Gewicht

zonder de gsm: 318 gram. De toetsen zijn gemakkelijk te bedienen.

Het gepatenteerde onderwater 'touch screen control' is uniek. Er is een speciale app beschikbaar die het gebruiksgemak (de bediening) van het onderwaterhuis verbetert.

De fotokwaliteit is uitstekend dankzij de anti-reflectieschermlens.

In optie kan men een bijhorende breedhoeklens voor het onderwaterhuis aanschaffen. Richtprijs voor de behuizing: 159,00 euro. www.seashell.nl 

Ivo Madder

ADVERTENTIE

Kom ons Ontdekken!

Gouverneur Verwilgehnsingel 2A 3500 Hasselt +32(0)11/241.145 www.prodiving.be info@prodiving.be

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 59

59

30-8-2013 13:27:57

Bondsnieuws

- DUIKER-REDDER

Goede redders

maken het

verschil

tussen leven

& dood!

Foto: Dennis Vandermeersch.

In het leven, thuis, op je werk, in je hobby en op (duik)vakantie ben jij het type dat 'veiligheid' belangrijk vindt! Daarom dagen wij je graag uit om deel te nemen aan de opleiding Duiker-Redder!

H

et brevet van Duiker-Redder wordt voor duikactiviteiten in het zwembad en in het open water als gelijkwaardig aan het Hoger Reddersbrevet van de Vlaamse Trainersschool-Bloso beschouwd.

Voor info over de cursus Duiker-Redder, surf snel naar: www.redfed.be.

Onder opleidingen (klikken), DuikerRedder (klikken), vind je meer uitleg.

Of klik op deze link: www.redfed.be/v1/ opleidingen/kalender. Je kan daar ook de toelatingsvoorwaarden, data en locaties en de eindtermen (examenreglement) downloaden.

In de cursus Duiker-Redder te Aarschot,

60

opmaak_245.indd 60

vanaf zondag 24 november 2013 (eerste lesdag) tot zondag 23 februari 2014 (examen), wordt aan de deelnemers ook de kans geboden om het Brevet van Hoger Redder te behalen. Voordelen: in 42 uur i.p.v. 60 uur, gezellige duikers ondereen, extra aandacht op duikongevallen, ...

Hieronder zit ook een dosis conditionele en technische zwemtraining vervat.

We voorzien een opleiding waarin de nadruk ligt vooral op praktische oefenkansen zowel voor de reanimatie volwassenen, kind en baby als reanimatie met zuurstoftoediening (systemen die in de zwembaden ter beschikking zijn), EHBO en de reddingstechnieken (in zwembad en ook 1 dag in volle duikuitrusting).

Als Instructeur mag je deelnemen aan het examen zonder de cursus te volgen.

Dit examen zal samenvallen met de datum van het examen van de cursus Duiker Redder op zondag 23/2/2014. Kostprijs is dezelfde als de cursusprijs. Inschrijven via Bloso voor de start van de cursus.

Komen oefenen in de lessen kan altijd en wordt warm aanbevolen.

De totale kostprijs voor de opleiding (4 vakken) is € 150,00 (incl. moduleteksten).

Vrijstelling!

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:27:59

Interesse? Maak je kenbaar via kcrombez@ redfed.be. Zit je nog met vragen of voor nog meer info, aarzel niet een mailtje te sturen of je mag ook bellen (tel. 016 35 35 00 of gsm 0478 36 17 93 liefst tijdens de kantooruren)!

Welkom bij de opleiding Duiker-Redder! Een nieuwe uitdaging! 'Go 4 it'.

wijzigingen praktijk in het water kandidaat in short + T-shirt 25 m - bad

ondiep

diep (≥ 2,2 m)

100 m (ss of cr)

wijzigingen examenreglement Hoger Redder en Duiker-Redder 2013 Vanaf 2013 wordt er voor de opleidingen redder (Basis- en Hoger Redder, DuikerRedder en de overgangsmodule Redder aan Zee naar Hoger Redder) met een doordacht nieuw examenreglement gewerkt.

Na 1,5 jaar denkwerk, overleg in verschillende werkgroepvergaderingen, docentenbijscholingen en denkcellen Redden van de Vlaamse Trainersschool, werd een consensus bereikt. Het vernieuwde examenreglement heeft als doel de proeven realistischer en meer competentiegericht te maken. Zo krijgt het topic veilige redding veel meer aandacht in de opleiding onder de vorm van reddingssimulaties in de praktijk.

Foto: Dennis Vandermeersch.

Hoger Redder (60 uur – 5 vakken) Theorie redding (10 u), reanimatie (6 u) en EHBO (4 u) = 20 u Praktijk redding Basisredder = 8 u Praktijk redding Hoger Redder = 12 u Praktijk reanimatie = 14 u Praktijk EHBO = 6 u Duiker-Redder (42 uur – 4 vakken) Theorie redding (7 u), reanimatie (6 u) en EHBO (2 u) = 15 u Praktijk redding Duiker-Redder = 14 u Praktijk reanimatie = 8 u Praktijk EHBO = 5 u

redsprong

met redgordel 25 m slepen

popduiken 25 m pop vervoeren CPR

De reddingssimulaties worden nu op het examen zelf afgenomen, nadat men geslaagd is in de reddingsproef. De reddingsproef bestaat nu uit één lange proef (i.p.v.

4 proeven voordien) die de verschillende reddingsvaardigheden omvat en die ook op snelheid wordt beoordeeld. De proef loopt over een afstand van 175 meter. De maximale tijd is 4 min 05 sec voor DuikerRedder (4 min 20 sec voor Hoger Redder, zonder zwemvliezen). Nieuw in deze proef is dat men gebruik moet maken van de reddingsgordel om een slachtoffer te redden.

cursusstructuur

Bevrijdingsgrepen blijven uiteraard in de cursus aanwezig, maar worden als dusdanig niet meer afzonderlijk geëxamineerd.

Mogelijk heb je de vaardigheid wel nodig in een reddingssimulatie wanneer je te water gaat (en je eigen veiligheid in gevaar is).

Het blijft dus noodzakelijk ze te kennen en in te oefenen.

Inhoudelijk wijzigt de opleiding niet veel, maar waar nodig krijgt de inhoud een update.

Cursus Hoger Redder (HR)/Basisredder (BaR) vak

type

D/ND

HR/BaR (60 u)

Theorie redding/reanimatie/EHBO – HR

T

ND

20

Praktijk redding – BaR

PE

ND

8

Praktijk redding – HR

P

ND

12

Praktijk reanimatie – HR

P

ND

14

Praktijk EHBO – HR

P

ND

6

Cursus Duiker-Redder (DR) vak

type

D/ND

DR (42 u)

Theorie redding/reanimatie/EHBO – DR

T

ND

15

Praktijk redding – DR

P

ND

14

Praktijk reanimatie – DR

P

ND

8

Praktijk EHBO – DR

P

ND

5

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 61

61

30-8-2013 13:28:00

- DUIKER-REDDER

wijzigingen praktijk op het droge Hieronder een overzicht van de wijzigingen op het gedeelte 'praktijk reanimatie' en 'praktijk EHBO'. Het hele systeem wordt na twee jaar grondig geëvalueerd.

wijzigingen praktijk reanimatie De proeven van reanimatie (zonder en met zuurstof) worden nu gecombineerd afgenomen en per twee cursisten. De reanimatie zonder zuurstof, maar met AED wordt door één cursist uitgevoerd. Een jurylid examineert gelijktijdig deze cursist en een tweede cursist die de reanimatie met zuurstof uitvoert. Daarna worden de rollen omgewisseld in een nieuw scenario.

Toeval (door trekking van een kaartje) bepaalt de reanimatiesituatie. Het jurylid deelt telkens de situatie mee die geëvalueerd zal worden (net voor deel één en deel twee). De kandidaten vervullen in beide delen complementaire functies (die wisselen na het eerste deel).

Elke kandidaat wordt geëvalueerd op:

•

• •

Reanimatie van een volwassene op een 'Resusci Anne' (of gelijkwaardig) of reanimatie van een kind op 'Little Junior' (of gelijkwaardig) of reanimatie van een baby op een 'Baby Anne' (of gelijkwaardig). (Het slachtoffer is wel of geen drenkeling, de reanimatie verloopt volledig met of grotendeels zonder collega-redder).

Gebruik van een AED (en indien nuttig een zakmasker). gebruik van één O2-toedieningssysteem: zakmasker met O2 of 'Manually Triggered Ventilator' of blaasballon met O2 (enkel het te gebruiken O2-toedieningssysteem zit in de koffer).

Een kandidaat wordt sporadisch (bepaald op evaluatieformulier) geëvalueerd op:

• •

Inhalatie O2 (met het 'on-demand' systeem of inhalatie wegwerpmasker).

De simulatie stopt na de 2e wissel (eventueel gevolgd door inhalatie O2).

Er is geen demonstratie van de stabiele zijligging. Het jurylid evalueert beide kandidaten gelijktijdig, maar afzonderlijk.

62

opmaak_245.indd 62

Uitsluiting Een kandidaat wordt uitgesloten bij 1 grote fout of 4 kleine fouten (volgens grote-kleine foutenblad) over beide delen heen. Het grote-kleine foutenblad is dwingend, maar de lijst is niet volledig. Na de volledige reanimatieproef deelt het jurylid elke kandidaat de uitslag (voldoende/onvoldoende) mee.

Inmenging Jurylid Tijdens de volledige test (ook na deel 1) geeft het jurylid geen opmerkingen over de uitvoering.

Taakverdeling Twee Kandidaten Wie de AED bedient, heeft de leiding. Deze kandidaat is verantwoordelijk voor de veiligheid en het wisselen van functie na de 2e analyse. Deze kandidaat wordt niet vertraagd door het kleven van de elektroden.

Bij een volwassen slachtoffer (met collegaredder) wordt de hartmassage niet onderbroken bij het kleven van de elektroden.

communicatie tussen de twee kandidaten De kandidaten sturen elkaar niet bij. Wie de AED bedient, beveelt wel 'afstand houden', 'O2 afwenden'. Verkeerd gekleefde elektroden, herkleeft de partner niet. In de situatie zonder collega-redder vraagt de redder die later aankomt of de 112 gebeld werd.

wijzigingen praktijk EHBO De kandidaten leggen per twee de EHBOproef af: één kandidaat treedt op als hulpverlener, de andere is het slachtoffer. Vervolgens wisselen ze van functie.

De EHBO-situaties worden door toeval bepaald (bij trekking van een kaartje en twee foto's). Elke foto verwijst naar een aandoening/letsel (behorende tot categorie A of B of C).

Het jurylid stelt gerichte vragen. Elke kandidaat beantwoordt vragen en verleent effectief hulp bij de medekandidaat (fictief slachtoffer). Het 'omgaan met het slachtoffer in de hulpverlening' heeft aan belang gewonnen. 

.

Foto: Rob Varel a - www.vcstar.com

Bondsnieuws

Bijscholingen De bijscholingen Duiker-Redder zijn er voor alle personen met een DuikerReddersbrevet of een Hoger Redders­ brevet die ook duiker zijn. Het praktijkgedeelte 'reddingstechnieken' is specifiek naar duikers gericht, zowel waar het gedeelte reddingstechnieken in het zwembad doorgaan als waar ze in open water plaatsvinden.

Indien je wil fungeren als redder moet je in het bezit zijn van het brevet DuikerRedder of Hoger Redder en een recent bijscholingsattest. Je moet minstens eenmaal per jaar een erkende bijscholing voor redder gevolgd hebben.

Bijscholingen Duiker-Redder Zondag 29/09/2013 (9.30 - 15.30 u)

BRAVOS – Bloso, Hofstade

Maandag 30/09/2013 (18.30 - 23.00 u)

LIMOS – Sint-Truiden

Woensdag 4/12/2013 (18.45 - 23.00 u)

AVOS – Wezenberg, Antwerpen

Maandag 9/12/2013 (18.45 - 23.00 u)

LIMOS – Geel

Kristel Crombez kcrombez@redfed.be Directeur Sportkaderopleiding Redden Bloso – Vlaamse Trainersschool

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:28:02

NU VOOR

€ 9.495,-

Buccaneer 5m wide semi rigid met de volgende opties: Jumbo console Double roll bar + navigatie verlichting Watersportcentrale NV Genk - België +32(0)89 30 38 89 www.watersportcentrale.be ONZE PARTNERS: SCUBAPRO X-TEC UWATEC BARE SUUNTO METALSUB GREEN FORCE MARES SEAC DIVESYSTEM UK DICAPAC BRIGHT WEIGHT SEALIFE MC NETT OCEANIC TRIDENT DUIKCOMPUTERS, DUIKLAMPEN, ADEMAUTOMATEN, DROOGPAKKEN, SEMI NATPAKKEN, JACKETS, …….

24 uur vulstation 200 en 300 bar.

Eigen hersteldienst.

SHOWROOM HOFEINDE 21 2350 VOSSELAAR BELGIE TEL: +32(0)14611260 EMAIL: HCV.BVBA@PANDORA.BE WWW.DUIKMATERIAAL.BE

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 63

63

30-8-2013 13:28:08

Retro-Hippo

- VERZAMELD DOOR WIM VAN DOESELAER

45 jaar geleden uit Hippocampe nr. 22

augustus 1968

Schijnduik op 335 m In de caisson van de Soc. Comex van Marseille hebben twee duikers in een schijnduik een diepte bereikt van 335 m. Het dalen gebeurde zeer traag: 2 uur en 17 minuten om 'tremblement à hélium' te vermijden. Het opstijgen gebeurde in drie en een halve dag.

Tijdens het opstijgen op 165 m leden de duikers aan duizeligheid, evenwichtsstoornissen, misselijkheid en braakneigingen. Het betreft hier verschijnselen die waarschijnlijk te wijten zijn aan de drukveranderingen en aan de snelle ontgassing .

35 jaar geleden uit Hippocampus nr. 70

Algemene Vergadering NELOS Onmiddellijk na de stichtingsvergadering werd het NELOS-bestuur samengesteld: Voorzitter: Jozef Van den Berghe; Ondervoorzitter: Antoine De Deene; Secretaris: Jacqueline Sax; Schatbewaarder: Jacques Bernaerts; Raadsleden: Jean Sax, Georges Dib, Willy Wellens, José Vandekerckhove.

Hulpmonitor Van de 83 kandidaten slaagden er 58 in de

64

uit Hippocampus nr. 120

oktober 1988

AVOS-Duikinstuif AVOS heeft zijn tweede Duikinstuif op 5 juni gehouden aan de Zeester. De bedoeling hiervan is, dat elk AVOS-lid duikt met een lid van een andere AVOS-duikvereniging. Zodoende brengen wij onze naam (Antwerpse Verstandhouding voor Onderwatersport) alle eer toe.

Wat ons als organiserende vereniging het meeste plezierde, was het feit dat er tijdens de onvermijdelijke barbecue achteraf, plannen gesmeed en afspraken gemaakt werden tussen "'s morgens-nog-vreemden-nu-al-vrienden" om later de activiteit nog eens zachtjes over te doen. Opzet dus meer dan geslaagd.

Jacques Limpens en Paul Van Mechelen

Stormvloedkering bedreigt slikken en platen De Zeeuwse Milieufederatie maakt zich zorgen over de gevolgen van de aanleg van de stormvloedkering in de Oosterschelde. Er bestaat een reële kans dat, door de afname van eb en vloed en de daarbij horende vermindering van de aanvoer van zand uit de Noordzee, een deel van de slikken en platen in het Oosterscheldebekken door de almaar groter wordende watergeul zal worden opgeslokt.

september 1998

Opening van het nieuwe CDHG Het Centrum voor Duik- en Hyperbare Geneeskunde 'Majoor Geneesheer Jean Flahaut' werd op 28 juni officieel geopend door Admiraal Verhulst. We waren verbijsterd door het volume van deze 'siameesverbonden' stalen sferen, door de talrijke videoschermen waarlangs we diep in hun gemeenschappelijke ingewanden konden kijken en door de ingewikkelde bedieningspanelen die de heilzame ademhalingsgassen feilloos moesten bezorgen aan de tijdelijke bewoners van deze futuristische grotten. "We kunnen ook werken met heliox en hydrox. En proeven doen tot 90 m diep", zei het hoofd van het Centrum Dr. Herman Van Bogaert.

Willy Wellens

Bendor '97 – Return '98 In oktober 1997 moesten de stages afgelast worden wegens de storm die met vernielende kracht over Bendor trok. Erger kon het niet meer zijn. Maar zo'n tegenstelling hadden stagiaires en juryleden toch ook niet verwacht.

De hemel was blauw én stralend, de zee was blauw én vlak, de T-shirts – door de kandidaten georganiseerd - waren blauw én tof.

De nieuwe 2*Instructeurs: Marc Claesen (Koraalduikers), Bert Crikemans (Amphora), William Deraedt (The Sharks), Frank Deryckere (MDK), Alex Dierckx (Hydra), Stan Dufour (CVD), Lut Everaert ( Hydra), Karel Gijsbrecht (Breevenduikers), Dirk Moortgat (Aquarius), Steven Mortier (Thalassa), JeanPierre Philippe (Atlanta), Ronald Ricour (Koraalduikers), Jan Roels (Orka), Etienne Schokkaert (Hydra), René Thielens (Atlantis), Gabriel Thomas (Nuclea), Eric Van den Berg (Thalassa), Pedro Vandenberghe (Maanvis), Karel Vandersmissen (LDL), Eddy Van Looy (Atlantis), Daniël Van Minsel (DUKLO), Luc Van Overmeire (De Waterman), Loumar Wittebroodt (CVD).

Hippocampus sept./okt. 2013

ECNEIREPXE RETOOCS :NEOD | KCERW Y TREBIL :NEKKARW | REMAKMAARK S’OMEN GNIDNIF :RUUTNOVAKIUD | TOONS AGAS TSET :EIFARGOTOF | GNIRUEK :HCSIDEM | ENILEFIL SULITUAN :OFNIT CUDORP | AKIRFA-DIUZ :NEZIER 3102 IRAURBEF

oktober 1978

25 jaar geleden

uit Hippocampus nr. 170

FEBRUARI 2013 REIZEN: ZUID-AFRIKA | PRODUCTINFO: NAUTILUS LIFELINE | MEDISCH: KEURING | FOTOGRAFIE: TEST SAGA SNOOT | DUIKAVONTUUR: FINDING NEMO’S KRAAMKAMER | WRAKKEN: LIBERTY WRECK | DOEN: SCOOTER EXPERIENCE

BEFOS telt 42 clubs met 1474 gebrevetteerde duikers.

15 jaar geleden

DUIKEN

BEFOS-statistieken

laatste proef voor Hulpmonitor (nu 1*I) – het praktisch examen in het zwembad van de CAS. De Vlaamse geslaagden: Dick Blom (Thalassa), Paul Brits (Amphora), Jean-Pierre Colle (Manta), Roland Collier (Amphora), Jacques Detroyer (Neptunus), Eric Dewolf (Waterman), Prosper Duerinck ('t Zeepaardje), Stan Fol (Amphora), Jan Herrenthals (Murena), Firmin Kempeneers (Amphora), Rudolf Neyrinck (Amfibie), Daniel Pappyn (Stingrays), Gilbert Paredis (Koraal), Klaus Putzki (Flipper), Marcel Spinael (Neptunus), Walter Van Bauwel (CVD), Grégoire Van der Beke (BCOS), Willy van der Plas (Amphora), Gilbert Van Gelder (Salvanos), Luc Van Hout (Neptunus), Kris Willems (Manta), Frank Wygen (Aquanauten).

NEKIUD

opmaak_245.indd 64

30-8-2013 13:28:17

werving

Superaanbieding

12 nummerS duiken + duiken digitaal van € 99,45 voor SlechtS € 39,50 DUIKEN

DUIKEN magazine van de onderwaterwereld.

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

VERZONKEN IN VULKAANZAND:

NUMMERS

BALI’S LIBERTY WRECK

+ gRatiS

NIEUW: MOBIELE LEVENSREDDER

VOOR DUIKERS

REIZEN

Haaien scoren Kaap de Goede Hoop OOSTVOORNSE MEER

ZOET WATER IS EEN FEEST!

KOLKENDE STRAAT Wij zullen duiken in de baai van Lamalera (zie kader volgende pagina) en naar verluidt is het hier goed macroduiken op het zwarte zand.

De omgeving is hier totaal anders en zeker mooi te noemen: koraalrotsen zijn als kunstige bloemstukken opgemaakt, worden omgeven door zwart zand en daartussendoor kruipt en zwemt een keur aan verschillende zeeschepsels.

Aan één duik hebben we niet genoeg om dit allemaal vast te leggen. Gelukkig hoeft dat ook niet omdat we hier ook nachtduiken. De nachtduik brengt ons meer van hetzelfde, maar omdat het gebied zo rijk aan soorten is, is verveling geen seconde aan de orde.

Gedurende de nacht verplaatsen we ons verder

BULTRUG JOHANNES

in de richting van onze bestemming: Alor.

Hier gaan we duiken in de kolkende Straat van Pantar, een zeestraat tussen het eiland Pantar en Alor, met in het midden een slapende vulkaan genaamd Pulua Pura.

Ten oosten van deze vulkaan is een vernauwing van de straat en precies daar bevinden zich een aantal duikstekken waaronder Clown Valley. Maar zo twee dagen na volle maan blijkt het er nogal te stromen: indrukwekkende draaikolken en willekeurig stijgende en dalende bulten water dwingen respect af en we vragen onszelf af of we er wel verstandig aan doen hier te water te gaan. We moeten maar op de wijsheid van onze twee duikgidsen vertrouwen, en besluiten mee te gaan. Als we op de Zodiac zitten, blijkt echter dat de gidsen ook niet al teveel vertrouwen hebben in de zaak en er wordt besloten dat we alsnog uitwijken naar een plaats genaamd Shark Galore. Daar aangekomen ziet het water er evenmin vriendelijk uit. Maar ergens tussen de twee duikplaatsen in lijkt het wat rustiger te zijn en een naam voor de duikstek is al snel gevonden: Clown Galore. Eenmaal onder water blijkt de stroming toch vrij stevig te zijn, en dat betekent dus zwemmen, niet bepaald onze hoofdmotivatie om duiken leuk te vinden.

Maar ondanks de stroming dalen we toch af tot een meter of 16 in de hoop dat het daar wat rustiger wordt. Helaas, in plaats van dat de stroming afneemt, zet de stroming alleen nog maar verder aan en niet veel later liggen we in een heuse onderwaterstorm. Er is bijzonder weinig gelegenheid om ergens in de luwte te schuilen, dus we zijn aangewezen op onze sterke roestvrijstalen aanwijsstokken die enig houvast bieden wanneer we ze tussen de rotsen steken. De stromingen blijken onverbiddelijk en volkomen onberekenbaar qua richting en sterkte en ze laten zich nog het best vergelijken

Een zeenaaktslak met een pyama?

Nee, maar zo luidt wel zijn naam: Pyamaslak (Chromodoris magnifica).

WAS HIJ TE REDDEN?

FOTOGRAFIE-UITDAGING

Ook onder een overhangende rots bij Pulau Reta barst het van de kleuren en onderwaterleven.

Onze speurneuzen zijn in alertheid gebracht, we ontdekken bizarre beesten zoals deze juveniele hengelaarsvis (boven) en Halimeda spookfluitvis (rechts).

40 Duiken januari 2013

ZEELANDBRUG: ZEEUWSE DROOM | LEUKE DAG: SCOOTER EXPERIENCE CAMERATEST: OLYMPUS E-PL5 | MEDISCH: DUIKKEURING | BIOLOGIE: INKTVISSEN

ECNEIREPXE RETOOCS :NEOD | KCERW Y TREBIL :NEKKARW | REMAKMAARK S’OMEN GNIDNIF :RUUTNOVAKIUD | TOONS AGAS TSET :EIFARGOTOF | GNIRUEK :HCSIDEM | ENILEFIL SULITUAN :OFNIT CUDORP | AKIRFA-DIUZ :NEZIER 3102 IRAURBEF

CAMERATEST: OLYMPUS E-PL5 | MEDISCH: DUIKKEURING | BIOLOGIE: INKTVISSEN ZEELANDBRUG: ZEEUWSE DROOM | LEUKE DAG: SCOOTER EXPERIENCE

01302

BP 8

711273 991903

BP 8

711273 991903

01302

FOTOGRAFIE-UITDAGING

ZOET WATER IS EEN FEEST!

De duiken in de Kalabahi Sound zijn zonder uitzondering muckduiken: zwart zand met rotzooi en daartussen vooral bizarre beesten.

DUIKEN

met heftige rukwinden. Dit blijkt niet lang vol te houden, hier kun je onmogelijk duiken.

Gelukkig wordt besloten om de duik af te breken, waarbij ieder zijn eigen manier weet te vinden om naar boven te kruipen. Wat een binnenkomer: welkom in de Straat van Pantar!

24E JAARGANG NR.1 - JANUARI 2013 € 5,99 spotten we diverse soorten spookfluitvissen die nauwelijks als spookfluitvis herkenbaar zijn, diverse wesp- en bladvissen, verschillende soorten pijlinktvissen en octopussen, hordes zeenaaktslakken, koraalmeervallen en nog vele andere soorten. Dit is bijzonder, onze speurneuzen zijn in alertheid gebracht en met zijn allen snuffelen we het zwarte zand continue ZWART ZAND af. We krijgen geenONDERWATERWERELD genoeg van en dat blijkt Eenmaal terug op de boot bekomen we vanMAGAZINE | WWW.DUIKEN.NL VANerDE wel uit de duiktijden: die zijn hier zonder de schrik. Nu hebben we behoefte aan een uitzondering meer dan een uur, terwijl de rustige nachtduik en die gaan we maken in afspraak eigenlijk 45 minuten was... de Kalabahi Sound. Deze zeestraat leidt naar De komende dagen maken we nog een aantal Kalabahi, de voornaamste plaats op het eiland duiken in de Straat van Pantar, maar dan Alor. De duiken in de Kalabahi Sound zijn aan de noordzijde van de vulkaan. Door de zonder uitzondering muckduiken: zwart zand RUSSISCHE ROULETTE sterke stroming kost varen te veel brandstof met rotzooi en daartussen vooral bizarre IN DE ZWARTE ZEE: en het water aan de zuidzijde is toch te koud beesten. Net als in de Straat van Lembeh, DE MOSKVA EN SC213 om comfortabel te zijn. Bijkomend voordeel maar dan anders. In een tweetal duiken hier JANUARI 2013 REIZEN: INDONESIË, NOORWEGEN | PRODUCTINFO: SEA SHELL | MEDISCH: GEBITSPROBLEMEN | FOTOGRAFIE: TIME-LAPSE | BIOLOGIE: ZEEGRAS | JOUW DUIKAVONTUUR: SIPADAN | WRAKKEN: ZWARTE ZEE | ONDERHOUD: DROOGPAK

REGENBOOGFORELLEN

op jE tablEt of pc

INDONESIË ALOR

omgeving te zijn: volgens de boeken is het een Hippocampus alatus, een soort die volgens de aanwezige literatuur alleen nog maar gezien is tussen het Noorden van Australië en het zuiden van Papoea-Nieuw-Guinea, een gebied ruim 1500 kilometer hiervandaan! ’s Nachts maken we hier nog een nachtduik, maar dan iets verder de baai in, waar de stroming minder is. Het onderwaterlandschap blijkt, ondanks dat we dichtbij de vorige stek zitten, compleet anders te zijn en weer is het een beestenspotfeest: een stuk of zeven verschillende zeenaaktslakken die we nog nooit eerder zagen, een enorme hoeveelheid Pleurobranchussen en een schattig sepiolaatje!

Als fotograaf word je van hot naar her geroepen omdat iedereen weer wat anders wil laten zien en helaas is het duikuurtje zo voorbij. Eenmaal uit het water krijgen we direct te eten en voldaan kruipen we onze kooi in, want we moeten morgen weer vroeg op. De zuidzijde van het eiland Kawula op weg naar de straat van Pantar staat op de planning, het water zal daar stukken kouder zijn.

DUIKEN

FEBRUARI 2013 REIZEN: ZUID-AFRIKA | PRODUCTINFO: NAUTILUS LIFELINE | MEDISCH: KEURING | FOTOGRAFIE: TEST SAGA SNOOT | DUIKAVONTUUR: FINDING NEMO’S KRAAMKAMER | WRAKKEN: LIBERTY WRECK | DOEN: SCOOTER EXPERIENCE

DUIKEN 12 24E JAARGANG NR.2 - FEBRUARI 2013 € 5,99

TEK

INDONESIË

VAN FLORES NAAR ALOR, EN TERUG

Duiken januari 2013 41

ZEELAND

VISSEN OP HUN WINTERBEST

IJSDUIKEN

WINTERSPORT VOOR IEDEREEN

Winterpret! koude en tropische avonturen

EVEN NIET BEREIKBAAR: FILMEN MET JE SMARTPHONE | NOORWEGEN: IJZIGE ROADTRIP LEUK OM TE DOEN: TIME-LAPSE ONDER WATER | ZEEGRAS: DE WEIDEN VAN DE OCEANEN

01301

BP 8

711273 991903

WAS HIJ TE REDDEN?

JOHANNES

Word duiken Fan? www.facebook.com/duiken.nl BULTRUG REGENBOOGFORELLEN

OOSTVOORNSE MEER

Kaap Goedeabonnee Hoopen ontvang Duiken een jaar lang iedere Word de nu Duiken

Haaien scoren

maand op de mat. Naast het magazine heeft u de mogelijkheid om via de AKO tijdschriften App, Duiken op uw iPad, Android tablet en pc te bekijken. Profiteer van ruim 60% korting!

VOOR DUIKERS

LEVENSREDDER NIEUW: MOBIELE

www.duiken.nl/tablet

ReageRen

DUIKEN BALI’S LIBERTY WRECK

VULKAANZAND: VERZONKEN IN

Ga naar duiken.mijntijdschrift.net/hippo2013 of bel 070 66 02 28 (België)

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

NEKIUD

werving duiken digitaal_A4_hippo.indd 1 opmaak_245.indd 65

24E JAARGANG NR.2 - FEBRUARI 2013 € 5,99

11-01-13 30-8-2013 13:28:18 16:36

Close-upe

NELOS-fotograaf

In de kijker Een pijlinkt vis

Een kleine poetsgarnaal aan het werk.

Een witpuntrifh

aai op wacht in

opmaak_245.indd 66

chtduik.

Chromodoris sp.

Komodo.

Een grondeltje op

66

tijdens een na

weg naar de tandar

ts.

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:28:29

Naam Bert Seyssens

Assistent-Instructeur

Brevet/titel

Fotografiebrevet geen Club

Koraalduivels Gent

Duikt sedert

1997

Aantal duiken

650

Aantal fotoduiken +350 Duikplaatsen Camera Behuizing Een mannetje mandarijnvis bevrucht de eitjes van zijn vrouwtje.

Goudgestreepte diklipvissen (Plectorhinchus polytaenia) en geelvindoktersvissen (Acanthurus xanthopterus).

Zeeland, Egypte, Thailand, Filippijnen, IndonesiĂŤ, Sint-Eustatius

Nikon D300 Hugyfot

Lenzen

Nikon macro 60 en 105 mm, Tokina 12-24 mm, fisheye 10,5 mm

Flitsen

Ikelite DS125 en DS161

Website

geen

k (Po Een harlekijnsla

lycera quadrilinea

ta) met een spook

kreeftje op de rug

.

Een mantisgarnaal klaar voor de aanval.

Een gewone py

jama naak tslak

legt haar eitjes

af.

Hippocampus Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 67

67

30-8-2013 13:28:39

Reportage

- DUIKMATERIAAL

Duikmateriaal te koop Het aankopen van nieuw duikmateriaal kan behoorlijk doorwegen op je budget. Vooral als je juist begint met duiken, maar soms ook nadien. Daarom is de

Natpak, halfdroogpak, tropenpak

aankoop van tweedehandsmateriaal best interessant.

E

en droogpak nodig om af en toe eens in de winter te duiken? Een dun tropenpak om voor die ene week te duiken op de Maldiven? Een nitroxademautomaat aanschaffen voor de 'pony bottle' die je enkel maar gebruikt bij die diepe duiken, tijdens de clubreis naar Zuid-Frankrijk?

Een extra lichte trimvest gezocht omdat je bij je volgende duikvakantie maar 20 kg mag meezeulen in het vliegtuig? Of een 'rebreather' omdat je mee op de trein van het technisch duiken wil springen, maar eigenlijk nog niet weet of je dat technisch duiken wel wil blijven doen? Dan kan je misschien best even rondneuzen of je het gewenste duikmateriaal niet op de tweedehandsmarkt op de kop kan tikken.

Maar opgelet: als je een duikpak, ademautomaat, trimvest, duikfles of rebreather tweedehands koopt, controleer deze dan grondig vooraleer tot aankoop over te gaan. Wat er op het eerste gezicht nog goed uitziet of keurig aangeprezen wordt in een advertentie, kan in werkelijkheid behoorlijk tegenvallen. Voor een duikpak is bijv. de pasvorm heel belangrijk. Voor een duikfles is de staat van de duikfles en of ze in België gekeurd mag worden van belang. Bestel of koop dus zeker niets zonder dat je het eerst gezien hebt. Vraag eventueel raad aan een deskundige. We sommen even op waar je op moet letten ter voorkoming dat goedkoop duurkoop wordt. 

Vooraleer het pak te passen, kijk je eerst of het pak versleten of stuk aanvoelt.

Een duikpak is gemaakt van neopreen. Bij elke duik knappen er binnenin het neopreen verschillende van de isolerende gasbelletjes.

Als een pak veel gebruikt wordt, zal het elk jaar wat dunner en stugger worden.

Daardoor zal het heel wat minder isoleren dan je van een dergelijk pak zou verwachten. Probeer daarom te achterhalen hoe oud het pak is, maar vooral hoe vaak er mee gedoken werd. Een bewijs van aankoop kan je meestal vergeten, want dat krijg je bij de meeste duikwinkels niet. Een neopreenpak waar meer dan 400 duiken mee gedaan werd, heeft nog maar weinig van zijn isolerend vermogen over.

Kijk ook naar andere mogelijke beschadigingen.

Is de ritssluiting nog OK? Zijn de knieën niet te erg beschadigd of zitten er zelfs gaten in? Zwakke plekken zijn ook het kruis, de oksels en de manchetten. Als het duikpak alsnog aan je wensen voldoet, pas het dan. Zit het voldoende strak aan? Past het aan armen en benen?

Voor jou kan dat nog goed genoeg zijn, maar meer dan € 50,00 moet je er dan zeker niet aan geven.

Ivo Madder

68

opmaak_245.indd 68

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:28:42

Droogpak Het soort materiaal waarvan een droogpak gemaakt is kan een doorslaggevend aankoopargument zijn.

Bij een trilaminaatpak moet je er ook oog voor hebben dat er nog voldoende, maar zeker niet te veel plaats over is om er nog een dik of goed isolerend onderpak onder te dragen.

Ook onder een neopreenpak draag je onderkleding.

Vooraleer het duikpak te passen moet je uiteraard zeker van zijn dat het droogpak je ook droog zal houden.

Controleer daarom eerst of de 'seals' rond de nek en de polsen nog in goede staat zijn. Zijn het latex 'seals' en voelen ze plakkering of sprok aan?

Dan zijn ze verduurd. Zijn het neopreen seals die scheurtjes vertonen of uitgedroogd aanvoelen, dan zijn ze aan vervanging toe. Geen probleem, als je maar beseft dat je ze eerst zal moeten laten vervangen alvorens je er mee kan gaan duiken. Vergeet ook de ritssluiting niet te controleren.

Zijn de tanden nog intact en kun je hem gemakkelijk openen en sluiten.

Zijn de randen rond de rits niet uitgerafeld? Kijk ook even of de laarzen (botjes) of de vaste sokken met bijhorende schoenen ('rock boots') nog in goede staat zijn. Is de inflatorslang om je pak op te blazen er bijgeleverd en nog bruikbaar of moet je best een nieuwe slang aanschaffen. Past de losse hoofdkap en is de kwaliteit ervan nog OK? Zo'n hoofdkap kan je ook nog steeds apart kopen. Werken de in- en uitlaatventielen nog? Als het kan ga je best eerst even duiken met het droogpak.

Trimvest, wing Bij de aankoop van een trimvest ('jacket') of 'wing' is het belangrijk dat deze niet lekt, de flexibele slangen nog in goede staat zijn, de uitlaatventielen nog werken en alle bedieningsknoppen nog werken en niet blijven hangen. Sluit de bijhorende inflatorslang aan op je ademautomaat en monteer hem op je duikfles. Blaas het vest volledig op. Zo kan je nagaan of de overdrukventielen en de in- en uitlaatventielen nog werken. Test ze even manueel. Ook het opblazen met de mond moet probleemloos gaan. Laat het vest een tijdje opgeblazen staan. Een opgeblazen vest mag niet leeglopen.

Dat kan je natuurlijk ook testen door ze in opgeblazen toestand onder water te dompelen. In het geval van een 'wing' moet je even de staat van de 'rekkers' (el a s tieken) controleren.

Mogel ijk zijn ze aan vervanging toe.

Ademautomaat Je ademautomaat is eigenlijk het belangrijkste onderdeel van je duikuitrusting. Als deze faalt, krijg je geen lucht of onvoldoende lucht bij de geleverde inspanningen. Een ademautomaat moet ongeveer ĂŠĂŠn keer per jaar of om de 50 duiken een onderhoudsbeurt krijgen.

Sommige merken

bijtstukjes er nog op? Zitten er geen scheurtjes in de zijkant van het mondstuk? Sluit de inlaat van je eerste trap aan op je duikfles, maar draai de kraan nog niet open. Adem aan je tweede trap.

Laat deze lucht door, dan is er iets niet in orde. Test de ademautomaat ook nadat je de kraan van de fles opengedraaid hebt.

Werkt de waterloosknop (purgeerknop)? Adem een paar keer goed in en uit door de ademautomaat. Ademcomfort en lucht debiet voldoende? Bekijk de slang, de eerste trap en tweede trap goed. Lekt er nergens lucht?

maar om de twee of drie jaar. Om te controleren of de ademautomaat goed onderhouden werd, kan je aan de verkoper een bewijs van de vorige servicebeurt vragen. Kijk naar de staat van het mondstuk. Zitten de

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 69

69

30-8-2013 13:28:47

Reportage

- DUIKMATERIAAL

Duikfles Om de 30 maanden (2,5 jaar) moet een fles gekeurd worden, elke 5 jaar hydraulisch. Wanneer de laatste keuring was, kan je nagaan in het ogief, de hals van je duikfles. Een optische keuring herken je aan de letter RR + de datum, een hydraulische keurig wordt gemarkeerd door de letter R + de datum. Bij beide keuringen wordt ook de stempel van het keuringsorganisme in de fles geslagen. Valt de datum van de fles nog binnen de herkeuringstermijn of moet ze terug gekeurd worden? Als ze herkeurd moet worden, bestaat de kans dat ze afgekeurd wordt. Controleer daarom visueel de staat van de duikfles. Is er veel roestvorming op de buitenkant? Zitten er scheurtjes in de laklaag?

Zie je onder de laklaag opgezwollen pokken? Dan is de staat binnenin wellicht ook niet goed. Dan zit er waarschijnlijk roest, condenswater en/of zelfs olie binnenin de fles. Dat laatste kan je meestal ook

Rebreather merken als je even aan de lucht ruikt die uit de duikf les k o m t .

Erge roest met putcorrosie is bijna zeker een afgekeurde fles bij herkeuring. Een visuele inspectie is dus aangewezen. Dat kan trouwens best ja a r l ijk s gebeuren, zeker als de fles met nitrox gevuld wordt. Een duikfles laat je nooit langere tijd weg staan zonder dat er nog een tiental bar druk inzit. Opgelet: buitenlandse flessen zonder EEG-model/keurmerk, dus met alleen het keurmerk van het land van oorsprong (zoals bijv. de TUV voor Duitsland) kunnen niet herkeurd worden door een Belgisch keuringsorganisme voor gebruik binnen BelgiĂŤ!

Wil je een tweedehands 'Closed Circuit Rebreather' (CCR) kopen? Neem dan best een CCR-instructeur, een ervaren persoon of zelfs de fabrikant mee om hem te checken. Let op de algemene optische staat van het toestel (de 'wing', loop, longen, inflator, computer, lage en hogedrukslangen, manometers). Test de werking van de knoppen. Controleer goed op eventuele lekken van de 'wing', de longen/loop (positieve en negatieve druktest) en de slangen. Levensduurgevoelige materialen (O-ringen, zuurstofcellen en batterijen) moeten wellicht vervangen worden. Het aantal uren/duiken dat met de 'rebreather' uitgevoerd werd, is ook bepalend voor de gebruiksslijtage. Je kan dat opvragen via de historie van de CCR-computer. Ga na van welke opties de CCR voorzien is (ADV = Automatic Diluent Valve; OCB/ BOV = bail-outvalve; nitrox- of trimixsoftware). Belangrijk zijn ook de keuringsdata van diluent- en zuurstofflesje. Deze moeten immers net zoals een duikfles regelmatig gekeurd worden.

Normaal moet een 'rebreather' na 18 Ă 24 maanden een volledig nazicht krijgen door de fabrikant. Vraag het bewijs van het laatste nazicht. Test de werking van de CCR en als het kan doe je er best eerst een testduik mee (bijv. in het zwembad). Volg wel eerst een CCR-cursus voor je er mee gaat duiken, want anders kan het wel eens je laatste duik worden.

_ _

ADVERTENTIE

70

opmaak_245.indd 70

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:28:56

BLACK AND WHITE – NEVER OUT OF STYLE SUUNTO D6i ALL BLACK AND SUUNTO D6i WHITE

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

NO COMPROMISE – MAKE A STATEMENT WITH SUUNTO D6i ALL BLACK AND WHITE. Don’t make a compromise, make a statement. The classic Suunto D6i All Black or the elegant Suunto D6i White leave no room for gray areas. Both pack a game-changing 3D tilt-compensated digital compass and optional wireless air integration. They’re also compatible with Suunto DM4 software, making it easy to plan and track your underwater adventures. And with a classic black or cool white finish and scratch-resistant sapphire crystal glass, whichever side you choose you’ll be conquering new territory in style.

For more information, visit www.suunto.com, www.amilcosports.nl

opmaak_245.indd 71

30-8-2013 13:28:56

Bondsnieuws

- SPORTCOMMISSIE

De 34e

Noordzeechallenge Op 't eerste gezicht weeral zeer mooi weer voor deze 34e Noordzeechallenge (NZC) op zondag 7 juli 2013. Maar er staat wel een zeer strakke noordoostenwind, zodat de deelnemers op hun linkerflank serieuze, zelfs overslaande golven zouden te verwerken krijgen.

Sharona Gheleijns trekt haar monovin aan terwijl haar zoontje bezorgd toekijkt.

V Inschrijven bij Conny Nortier in de KNRM-loods.

De KNRM ruk t uit . reddingsboten

met één van hu

n krachtige

oor de deelname aan de 12 km kwamen zich deze keer drie Nederlanders inschrijven: veteraan Milo Grosz en de reuzegrote en beresterke Rob Fokkinga, die beiden reeds verscheidene keren aan deze Challenge deelnamen, maar ook een nieuweling: Diego Quinteco. Onze favorieten, de gebroeders Niels en Kristof Hendrickx moesten dus tegen dat trio de strijd aanbinden. Jos Leemans, die verleden jaar de foto- en tekstreportage van de 33e NZC verzorgde, was deze keer ook weer aan de startlijn, evenals Jaak Coolen en Alain Van Broeckhoven.

Voor de 6 km was er ook één Nederlandse, Fanny Yeta, die het met haar monovin wilde opnemen tegen 'onze' Sharona Gheleijns. Verder waren er ook weer Karolien Hoste, Annemie Lantin en ten slotte de onverwoestbare Lutgardis 'Gardie' Cuppens en Nico Ruttens.

Bram Nortier : "Klaar voor de start ?!

72

opmaak_245.indd 72

De starten verliepen op de stranden van respec tievelijk het Casino van Knokke en de Finis Terrae, mede onder het toe-

zicht van de strandredders, zeer correct zoals blijkt uit de foto's hierbij.

Spectaculair was toch de prestatie van Rob Fokkinga: met zijn reuze monovin bewoog hij zich zeer snel, grotendeels onder de waterlijn, om dan telkens na twee vinslagen zoals een dolfijn, zijn snorkel leeg te spuiten, snel in te ademen en vele meters verder terug even boven te komen. Op 1 uur en 18 minuten legde hij de 12 km af, en dat met zulke strakke zijwind en -golven.

Ter vergelijking: verleden jaar – met zeer gunstige wind en stroming – hadden Milo Grosz en Niels Hendrickx slechts 56 minuten nodig. Deze keer konden Niels en Kristof Hendrickx – slechts 5 à 6 minuten na Fokkinga – in de eindsprint nog nipt Milo Grosz kloppen, die verleden jaar nipt won.

Sharona Gheleijns had met haar 50 minuten toch ook een zeer sterke tijd voor de 6 km en Karolien Hoste kon nog net 27 seconden vóór de Nederlandse Fanny Yeta aankomen. En amper 4 minuten daarna zetten 'Gardie' en Annemie Lantin voet op het strand van Cadzand, met een blijde glimlach omdat ze het weeral eens gedaan hadden!

De prijsuitreiking verliep zoals gewoonlijk in een zeer gemoedelijke sfeer in de loods van de Koninklijke Nederlandse Reddingmaatschappij, en werd geleid door Bram Nortier, hoofdorganisator van deze Challenge en Free Duerinckx, verantwoordelijke voor het vinzwemmen in de NELOS-Sportcommissie. De prijzen wer-

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:28:59

e plaats bij haalde de eerst Rob Fokk inga be in zee. km 12 n va n het vinzwemme

Bram Nortier, Free Duerinckx en Hugo Aerts overleggen de uitslagen", en dat is precies wat er daar gebeurt: het tijdsverschil tussen tussen Karolien Hoste en Fanny Yeta bleek uiteindelijk slechts een twintigtal seconden te zijn.

den uitgereikt door de eregenodigde Hugo Aerts, die decennia geleden de eerste voorzitter van de NELOS-Sportcommissie was, maar nog steeds door zijn aanwezigheid heel veel sympathie betuigt voor het vinzwemmen, in het bijzonder voor de onvergelijkbare Noordzeechallenge.

Tot slot dankte Free Duerinckx niet enkel Bram Nortier en zijn vrouwtje Conny voor de feilloze organisatie, maar ook de gehele ploeg redders van de KNRM, die met hun krachtige reddingsboten weerom optimaal de veiligheid van de deelnemers garandeerden. Het is immers met dit gevoel van veiligheid dat de deelnemers, in alle weersomstandigheden, geheel hun aandacht en kracht kunnen besteden aan het leveren van een zo hoog mogelijke sportprestatie.  Jozef Van den Berghe

Sharona Ghele ijns die de eerst e plaats bij he behaalde van t vinzwemme 6 km in zee. n

Foto' s: Jozef Va

n den Berghe

.

De aankomst van Rob Fokkinga (12 km) en van Sharona Gheleijns (6 km)

Uitslag 34e North Sea Challenge 07/07/2013 12 km 1

Rob Fokkinga

1:18:00

2

Niels Hendriekx

1:23:00

3

Kristof Hendrickx

1:24:00

4

Milo Grosz

1:25:00

5

Diego Quinteco

1:33:00

6

Jaak Coolen

1:41:00

7

Jos Leemans

1:42:00

8

Alain Vanbroeckhoven

1:43:00

9

Saof Souchet

1:44:00

10

Mathieu Kraewinkels

1:47:00

11

Jean Pierre Ferson

1:57:00

Sharona Gheleijns

0:50:00

2

Karolien Hoste

0:58:00

3

Fanny Yeta

0:58:27

4

Lutgardis Cuppens

1:04:00

5

Annemie Lantin

1:06:00

6

Nico Ruttens

1:14:00

6 km 1

Volgende wedstrijden De Kerstzwemtocht is dit jaar gepland op zondag 15 december.

Verzamelen om 9.30 uur aan de KNRMloods te Cadzand.

Te water om 10.15 uur aan de Finis Terrae te Knokke-Zoute.

Aankomst rond 11.00 uur op het strand van Cadzand met aansluitend warme wijn, chocolademelk en erwtensoep.

De 35e Noordzeechallenge is gepland op zondag 6 juli 2014.

Verzamelen om 10.00 uur aan de KNRM-loods te Cadzand.

Info: famnortier@zeelandnet.nl of hinsen100@hetnet.nl.

Lutgardis Cuppens, moeder van Free Duerinckx van onze Sportcommissie, deed al méér dan 20 keer mee aan deze Challenge en komt glimlachend aan.

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 73

73

30-8-2013 13:29:05

- REISVERHAAL BIOLOGIE

Foto: Danny Van Belle.

Reportage

Sint-Eustatius

Het wrak 'Charles L. Brown' ligt op zijn 100 meter lange en ijzersterke zij en op de bodemdiepte van 31 meter toont het zijn schroeven met trots.

Vergane schepen, eeuwenoude ankers en gestolte lava geven de onderwaterwereld van dit eiland een extreem mysterieus en uitdagend karakter. Je wordt geprikkeld om te zoeken naar de 400 jaar oude blauwe kraal, terwijl je wordt afgeleid door het zeer afwisselend onderwaterleven.

N

a een vlucht van meer dan 8 uur en een zeer korte binnenvlucht van 15 minuten komen we – dankzij het tijdsverschil van 6 uur – nog dezelfde dag van vertrek aan. "Welcome to Statia!" klinkt als muziek in de oren. Marieke van de Wetering, van het duikcentrum Scubaqua (www.scubaqua.com), vervolgt haar verwelkoming in het Nederlands.

"Het eiland Sint-Eustatius wordt door de lokalen Statia genoemd. Al is dit een Nederlandse gemeente, onthou dat jullie in de Caraïben zijn. De meesten spreken Engels, maar let op, want ze verstaan Nederlands zeer goed hoor!". Statia kwam na 22

74

opmaak_245.indd 74

Foto's (2): Bert Seyssens.

ongerept

maal wisselen tussen Engeland, Frankrijk en Nederland in 1816 definitief in handen van Nederland. Sinds oktober 2010 is het, net als Saba, een bijzondere gemeente van Nederland. Op twee minuten wandelen van het duikcentrum heb je het wat verwaarloosde, maar budgetvriendelijke hotel 'Golden Era' en het luxueuze hotel 'Old Gin House'. In het hotel aangekomen, bij een gekoeld drankje, hebben we al snel een afspraak voor de eerste duik gemaakt en sluiten we de avond af.

Tijdens de eerste briefing ondervinden we al meteen dat dit een goed georganiseerd

Een 'Cryptic Teardrop Crab' (Pelia mutica).

duikcentrum is. Er wordt uitvoerig uitgelegd waar ons plaatsje is om ons materiaal te spoelen, te drogen en te stockeren, om zo het center ook een beetje ordelijk te houden. Aan boord houden ze eveneens dit stramien, zodanig dat er niets stuk gaat en dat we veilig aan en van boord kunnen.

Ikzelf tuimel met een zo neutraal mogelijke kijk in het water want het Caraïbisch gebied heeft me nooit aangesproken qua kleur en visbestand, terwijl Ivo al meerdere mooie locaties in dit gebied gedaan heeft.

Het rif, ontstaan op restanten van vergane schepen, geloosde ballast of lava, lijkt een oase in de zandvlakte. Trekkersvis-

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:29:07

er.

Foto: Danny Van Belle.

Foto: Ivo Madd er.

Foto: Ivo Madd

er.

Foto: Ivo Madd

sen, trompetvissen, vijlvissen, barracuda's, zeeschildpadden, murenen, tandbaarzen, egelvissen, koffervissen, keizersvissen, eekhoornvissen, koraalklimmers, â&#x20AC;Ś vergezellen ons tijdens onze duik. Zelfs de juveniele gevlekte riddersvis hebben we ontdekt. De tweede duik brengt ons naar Double Wreck, wat later ook onze favoriete plek zal worden, waar niet alleen zoveel verschillende vissoorten te zien zijn, maar ook immens grote pijlstaartroggen en twee ankers. We krijgen ook een juveniel vijlvisje in ons vizier, dat meteen verstoppertje met ons speelt. Verderop komen we een grote spons tegen en volgens de briefing ligt daar meestal een zeeschildpad in.

Deze blijkt niet thuis te zijn, dus kijken we naar boven en aanschouwen we de afdaling van de schildpad, wat met de zon op de achtergrond een mooi tafereel oplevert.

Hij zwemt snel zijn rustplaats terug in en is zeer gastvrij. Hij laat zich ongestoord fotograferen. Na de eerste duikdag moet ik mijn mening herzien. Dit wordt leuker dan dat ik heb verwacht.

We vragen wat info over de ankers en de juveniele visjes aan Mike Harterink, medeeigenaar van het duikcentrum en medeauteur van het boek Scubasigns.

Hij illustreert aan de hand van foto's welke juveniele visjes er te vinden zijn en hoe ze eruit zien. Als we toevallig een 'ADHDknikkertje' zien, meer bepaald een juve-

Rij 1: Langstaart zeepaardje (Hippocampus reidi).

De zwarte keizersvis (Pomacanthus arcuatus).

Een juveniele parelkoffervis (Lactophrys triqueter).

niele parel koffervis (Lactophrys triqueter), weten we dat we daaraan alle aandacht moeten besteden. Omdat we volop duiken in het seizoen van de juveniele visjes, willen we meteen al een zoektocht opstarten om dit unieke en spectaculaire knikkertje te vinden, maar Mike brengt ons terug op aarde en vertelt verder over de ankers.

Voor nitrox-gebrevetteerden is er gratis nitrox ter beschikking. Het gasmengsel wordt aan boord gemeten, waarna je het mengsel en de max. diepte noteert op een lijst.

stukje geschiedenis "Weten jullie dat tijdens de 17e en ook de 18e eeuw Statia de grootste havenstad was van de wereld, waar alles, maar dan ook alles te koop was? Daardoor kreeg dit eiland ook de naam 'De Gouden Rots'. Ongeveer 3.000 schepen per jaar legden hier aan om goederen te verhandelen tussen Amerika en Europa. De 20.000 inwoners van toen werkten voornamelijk in de pakhuizen aan de kust", weet Mike ons te vertellen. Je hoeft trouwens niet lang te zoeken om overblijfselen uit het rijke verleden te vinden. Overal op het eiland vind je resten

Rij 2: Een juveniele gevlekte riddervis (Equetus punctatus).

De rode koraalkrab (Carpilius corallinus).

van pakhuizen en je kunt zelfs snorkelen of duiken langs de oude stadsmuren. Buiten wat grote olietankers en vrachtschepen, die in de verte geankerd liggen te wachten om brandstof te lossen of op te slaan, is er niet veel te zien van die bedrijvigheid van weleer. "Klopt", zegt Mike. "Inmiddels heeft het eiland nog maar een 3.000-tal inwoners en van de bedrijvigheid van toen is inderdaad niet veel meer over. Er is hier geen massa toerisme, noch casino's of winkelpromenades. Criminaliteit kom je hier eigenlijk ook niet tegen. Wat je hier wel vindt, is de authentieke CaraĂŻbische sfeer, de vriendelijke bevolking en de schitterende natuur. De altijd aanwezige koele passaatwind en het geluid van boomkikkers op de achtergrond zorgen ervoor dat je na een dag duiken heerlijk kan slapen. Wat je eigenlijk zeker zou moeten bezoeken is de vulkaan 'de Quill' (de put), met een schitterend regenwoud in de krater, waarin je een geweldige ontdekkingstocht kan maken.

Vind je de 600 meter hoge klim iets teveel, dan zijn er nog de wandeltochten langs het rijke verleden in Fort Oranje en het SintEustatius Museum. Onze duikgids Ruud is tevens archeoloog en organiseert op vraag graag een lange of korte archeologische wandeling".

Maar waarom Statia? "Je moet hier niet ver in zee gaan om de diepte te vinden.

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 75

75

30-8-2013 13:29:12

Reportage

- REISVERHAAL BIOLOGIE Daardoor konden de schepen het eiland zeer dicht benaderen. Ook kwam de wind meestal van over het eiland en lagen de schepen zo zeer goed beschut. Maar als 20.000 schepen de kust bezochten, kan je je wel voorstellen dat er meerdere schipbreuk leden of het anker verloren. Daardoor liggen de meeste duikstekken op amper 15 minuten varen van de haven.

Je kan ze zien vanuit het duikcentrum en zijn ze bovendien in 98% van de duiken beschermd van de wind. We hebben natuurlijk ook duikstekken die verder liggen en die we eveneens bezoeken. We proberen voor zoveel mogelijk afwisseling te zorgen", glundert Mike.

Statia telt 36 officiĂŤle duikplaatsen, waarvan een 20-tal heel mooie. De meeste zijn gemarkeerd met een boei, waaraan de boot wordt vastgelegd.

Ankeren wordt dus niet gedaan, om de riffen niet te beschadigen. Daarnaast heeft het duikcenter nog een 10-tal zelf ontdekte duikplaatsen.

ontdekkingsreis naar de wrakken We hebben op twee wrakken gedoken.

Chieng Tong is een 52 meter lange Taiwanese vissersboot, die mooi rechtop staat in het zand. Onderaan het wrak haal je 25 meter en het bovenste dek bevindt zich op

rene (Echidna

catenata).

76

opmaak_245.indd 76

Hippocampus sept./okt. 2013

Foto's (2):Chris

Groto foto: Grand Canyon.

Foto rechts: Het anker op de duikplaats 'Double Wreck'.

je Demuynck

.

Foto: Ivo Madd

er.

De kettingmu

30-8-2013 13:29:15

Een zanddu

us ciliaris).

iker hagedi

DIT ONTDEK ZELFLAND PRACHTIGE EI

svis (Synod

us intermed

ius).

14 meter. Het schip is gemaakt voor kleine mensen. Dat merk je aan de kleine, smalle deuren en een zeer klein badkuipje en dat siert dit wrak. Het werd in 2004 afgezonken om het onderwaterleven aan te trekken en is ondertussen een mooie visrijke duikplaats. Buiten enkele duiken overdag, hebben we op dit wrak ook twee nachtduiken gedaan, wat

Een zeilvin snoekslijmvis (Emblemaria pandionis).

ST. EUSTATIUS

ADVERTENTIE

(Holacanth

vo Madder.

e keizersvis

Foto's (2):I

De gekroond

E PLET REIS M O C UIK SE D G A A

9-D Optio

SLAP

EN &

neel

PARK

bij Sc

EREN

hipho

€ 80,

inclus

Foto: Danny Van Belle.

ief on

- p.p.

tbijt &

info@bontravel.nl

l

US

TATI

US St. E

,-*

20 9 .

1 €

G R DA N PE BLIJF / E K I OTDU / VER 2 BO BAQUA ET. CK CU BIJ S VLIEGTI

wifi

Tel. 0031-(0)355426071

www.bontravel.nl

* Prijs per persoon op basis van 2 personen. Boek je voor 23 sept. 2013 dan kun je profiteren van het extra voordeel. Bezoek onze website.

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 77

77

30-8-2013 14:00:45

- REISVERHAAL

Foto: Mike Harterink.

Reportage

Het wrak Charles L. Brown.

tevens een aanrader is. "De mooiste nachtduik van de Caraïben en van Nederland", hoor ik Mike nog zeggen. En het is zeker niet gelogen. Schildpadden genieten daar van hun nachtrust, terwijl de berenkreeften er hun avondwandeling maken over de door sponzen en anemonen mooi gekleurde achtersteven. Barracuda's, trompetvissen, egelvissen, langoesten, koraalduivels en keizersvissen weten daar beschutting te vinden, terwijl de 'Cryptic Teardrop Crab' (Pelia mutica) een marathon aan het lopen is over de balustrade met de sponzen als hindernis.

De kabellegger 'Charles L. Brown', van het Amerikaanse bedrijf AT&T, blijft ons ook niet onberoerd. Het schip dat in 1954 in Italië door

scheepsbouwer in Napels werd gebouwd, werd op 25 juli 2003 speciaal voor de duiksport afgezonken. Ter voorbereiding van het afzinken werd het volledig gestript (schoonmaken, verwijderen van olie en brandstof, verwijdering van gevaarlijk afval, enz.). Het ligt op zijn 100 meter lange en ijzersterke zij en toont zijn schroeven met trots op een bodemdiepte van 31 meter. Een school makrelen verspert de zonnestralen. Daardoor merken we ze ook op terwijl ook barracuda's en drie verschillende soorten keizersvissen ons even komen aanschouwen.

Schildpadden, kreeften, roggen en een barracuda zijn meestal ook van de partij.

Een paar keer per jaar worden de schildpadden op het wrak Chien Tong gedurende vier nachtduiken in kaart gebracht door de biologen van Stenapa (St.-Eustatius National Parks Foundation), een non-gouvernementele organisatie die verantwoordelijk is voor het beheer van de nationale parken op Statia. Het 'Mariene Park' beslaat een oppervlakte van 12 km² en het eiland, met het 'Quill Nationaal Park' (de vulkaan) en een botanische tuin, heeft een oppervlakte van 21 km². Eén van de projecten van Stenapa is de bescherming van de zeeschildpadden die er hun eieren komen afzetten op de beschermde stranden aan de noordkant van het eiland. De lederschildpad kan je er aantreffen van eind februari tot juni, de groene zeeschildpad (Chelonia mydas) van juni tot begin september en de karetschildpad (Eretmochelys imbricata) van eind mei tot begin november. Ze komen vooral nesten op 'Zeelandia Beach' (een 100-tal nesten, waarvan een 5-tal van lederschildpadden), en enkele op het rotsachtige 'Crooks Castle beach' en 'Lynch Bay Beach'. "Zeeschilpadden komen seizoen na seizoen naar precies hetzelfde strand om eieren te leggen. Daarom is het belangrijk om het strand intact te laten en om alleen op de plekken waar dat is toegestaan aan strandactiviteiten te doen", verklaart Jessica Berkel, biologe van Stenapa. Meer info op www.statiapark.org.

Een karetschildpad (Eretmochelys imbricata), in het Engels 'Hawksbill turtle', op het wrak Charles L. Brown.

78

opmaak_245.indd 78

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:29:20

Anna, van Stenapa, ontdekt nog een achtergebleven schildpadje in het nest.

NELOS REISSERVICE

ADVERTENTIE

Jonge zeeschilpadjes die naar zee paddelen, is een unieke belevenis.

Foto's (3): Mike Harterink.

Uw reiskantoor met exclusieve voordelen

Op jacht naar groot wild in Zuid-Afrika & Mozambique!

Afreis is voorzien op 7 juni - 22 juni 2014 Reisduur: 16 dagen / min. 16 bootduiken Inbegrepen: vluchten, transfers, hotels, gidsen, vol pension, bezoeken, duikvergunningen, begeleiding, ... Wil je een uitgebreide folder ontvangen, zend een mail naar nelosrs@affiniontravel.com.

Prijs p.p.: € 2.995 - Inschrijven met voorschot van € 1.000.

Inschrijven voor 1 oktober 2013

De groepsreis 2014 laat je kennis maken met het echte wilde leven in

Zuid-Afrika en Mozambique.

Foto: Ivo Madder.

Tijdens deze trip beleef je de ware

hoogtepunten uit je duikcarrière:

Informatieborden op op 'Zeelandia Beach'.

op het menu staan tijgerhaaien, zandtijgerhaaien (raggies), witpunthaaien, zwartpunthaaien, gitaarhaaien, hamerhaaien, walvishaaien, mantaroggen, reuzebaarzen, schildpadden en grote scholen vis.

Doordat deze reis midden de periode van de ‘Grote Sardienentrektocht’ valt moet de reservatie erg vroeg gedaan worden, de bevestiging moet gebeuren voor 1 oktober 2013. Hebben we geluk deze trektocht mee te mogen maken (men kan nooit inschatten wanneer de tocht op welke plaats te zien is) dan is dit een uniek toetje op je vakantie!

NELOS REISSERVICE

AFFINION INTERNATIONAL TRAVEL Lic. 7061 Alfons Gossetlaan 54, 1702 Groot Bijgaarden Tel. 02/481.16.72 nelosrs@affiniontravel.com www.nelos.be | www.nelosrs.be http://nelosrs.affiniontravel.be Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 79

79

30-8-2013 13:29:25

Vechtende geelgezicht snoekslijmvissen (Chaenopsis limbaughi).

Foto: Chrisje Demuynck.

Een geelkopkaakvis (Opistognathus aurifrons) komt uit zijn holletje.

80

opmaak_245.indd 80

Foto: Danny Van Belle.

- REISVERHAAL

Een juveniele Franse keizersvis (Pomacanthus paru).

Foto: Ivo Madder.

Reportage

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:29:28

TIME TO DIVE GEEL OUTLET STORE

Parende flamingotongen (Cyphoma gibbosum).

Grand Canyon Deze duik blijft zeker in ons geheugen gegrift. Tijdens de briefing melden Ingrid en Menno - de twee andere mede-eigenaars van Scubaqua - het volgende: "Als je de canyon inzwemt en je komt een koord voorbij, kijk dan zeker naar je computer, want die geeft dan 48 meter aan. En je bent er, nog voor je het goed beseft". Dit is de enige duik met gewone lucht en dat heeft inderdaad zijn redenen. Je wordt bevangen en wordt diep in dit eeuwenoude lavagebergte geloodst tot 'Piep, piep, piep'. Koord voorbij, 50 meter, adembenemend zicht onderaan de kloof. Met tegenzin begeven we ons naar de toppen van het gebergte om ons zo naar een andere ondiepe locatie te begeven die ons aan een zoektocht naar een zeepaardje doet deelnemen, maar spijtig genoeg zonder resultaat.

ADVERTENTIE

Koop slim Foto: Danny Van Belle.

Foto: Danny Van Belle.

R E V I D ET L T OU Ruime keuze Cash only shop Artikelen uit stock Compleet duik assortiment Goede bereikbaarheid (langs E313)

100 % service

aan

50 % van de p rijs!

E313 - Afrit Geel Oost

blauwe geschiedenis

Foto: Ivo Madder.

Op onze laatste dag verkiezen we een duik te besteden aan het zoeken naar de blauwe kraal ('blue bead'). Tenminste we duiken er en hopen uitverkoren te worden. "Jij vindt de kraal niet, maar deze vindt jou", houdt onze groep toch goed bezig. Er zijn twee duikplaatsen waar de kralen gevonden

opmaak_245.indd 81

30-8-2013 13:29:30

- REISVERHAAL

We betalen nog 15 dollar tax om het eiland te verlaten. Doordat we iets te vroeg zijn op de luchthaven, mochten we op een vroegere vlucht naar Sint-Maarten. Dit gaf ons de mogelijkheid om tijdens de tussenstop te lunchen op het befaamde 'Sunsetbeach' waar de jets net langs je bord scheren om te landen. Dit maakt een spectaculair einde aan onze vakantie waarvan we uitermate genoten hebben.

We willen Marieke, Mike, Ingrid, Menno en hun team van duikgidsen bedanken om ons overtuigd te hebben een bezoek te wagen en het ongerepte Sint-Eustatius te ontdekken. Ook onze duikgenoten die ons vervoegden tijdens ons verblijf bedanken we voor de archeologische ontdekkingstocht, de gezelligheid en de ontspannen sfeer. Deze reis heeft onze verwachtingen zeker overtroffen. We gaan zeker nog een keer terug, want volgens de legende zal "Hij die door een 'Blue Bead' gevonden wordt, Statia keer op keer blijven bezoeken". En dat is zeker geen straf! 

Het duikcentrum Scubaqua heeft twee boten. Op elke boot kunnen 12 duikers, 2 gidsen en een kapitein plaatsnemen.

Omwille van het comfort bestaat een duikploeg uit max. 6 duikers, begeleid door een gids.

Vóór de duik wordt telkens een uitgebreide briefing gegeven in het duikcentrum, waarbij ook verteld wordt welke dieren je bijna zeker zal tegenkomen. Het transport van de duikers naar de haven gebeurt met een open vrachtwagen met zijdelings gepositioneerde banken. In de haven aan boord klauteren is voor de wat oudere duikers soms iets minder gemakkelijk als de boot niet aan de betonnen trap aangemeerd ligt. Omdat de meeste duikplaatsen vlakbij liggen, wordt er traag naar de duikplaatsen gevaren. Dit komt het comfort ten goede. De duikgidsen geven je de nodige vrijheid tijdens het duiken en wijzen desgewenst het kleine en grote leven aan. Als je na de duik aan boord wil komen, geef je eventueel je lood af, dan doe je je vinnen uit en klauter je de ladder op.

Chrisje Demuynck KADERTEKSTEN: IVO MADDER

Menno, Ingrid, Marieke en Mike, de eigenaars van Scubaqua, zorgen voor een familiale sfeer.

Foto's (4): Ivo Madder.

kunnen worden. De ene ligt vlak tegen de kust en de mythe zegt dat de slaven er hun kralen in de zee gooiden om hun vrijheid te vieren. Maar op de andere duikplaats, Blue Bead Hole, die verder uit de kust ligt, kan het evengoed een wrak van een schip – met als cargo de uit Amsterdams blauw glas vervaardigde kralen – zijn, want er worden er nog steeds veel gevonden. En ja hoor, wie komt er met zo'n kraaltje boven? Onze hoofdredacteur! Met een brede lach schudt hij de buit uit z'n mouw met de woorden: "Ik heb hem niet gevonden, maar de kraal heeft mij gevonden".

Foto: Ivo Madder.

Reportage

Foto's van boven naar onder: Een grote berenkreeft (Scyllarides latus).

Een Franse keizersvis (Pomacanthus paru).

De 'orange ball corallimorph' (Pseudocorynactis caribbeorum) is enkel 's nachts te bewonderen.

De bruine wormmurene (Myrichthys maculosus) heet in het Engels 'Sharptail eel'.

ADVERTENTIE

82

opmaak_245.indd 82

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:29:37

Complete duikreizen Buddy Dive Bonaire 6 pers. 9 dg. V.a. € 1409 / 16 dg. V.a. € 1995 2 pers. 9 dg. V.a. € 1349 / 16 dg. V.a. € 1885 Drive & Dive is inclusief: Retourvlucht Amsterdam - Bonaire v.v. met KLM. Tranfers, 7 of 14 nachten verblijf in een 3 slaapkamerappartement (7 personen) , of hotelkamer (2 personen), roomtax en 5% NAOB, dagelijks Amerikaans ontbijtbuffet, 6 of 13 dagen ongelimiteerd duiken, 7 of 14 dagen autoverhuur.

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

Combinatie duikreis Bonaire en Curaçao

Curaçao Ontdek bruisend Curaçao onder water, prachtige duikplekken die u kunt bereiken vanaf de kant of met de boot.

Bijvoorbeeld indien u met 4 personen reist: All West, v.a. € 1089 p.p.

Atlantis Apartments, v.a. € 1149 p.p.

Blue Bay Resort, v.a. € 1229 p.p.

Of met 2 personen: Bantopa Apartments, v.a. € 1209 p.p.

Lions Dive & Beach Resort, v.a. € 1389 p.p.

Alle pakketten zijn inclusief KLM-vlucht, alle taxen, accommodatie, huurauto en 6 dg. ongelimiteerd kantduiken (lucht, lood, gordel).

Voor meer aanbiedingen en meer informatie over de bestemming en de accommodaties, kijk op: www.abctravel.nl.

16 dg. O.b.v. 2 pers. v.a. € 1889 Het arrangement is inclusief: Retourvlucht met KLM, binnenlandse vlucht, alle transfers, 7 nachten verblijf bij Caribbean Club Bonaire incl. autohuur, duiken & ontbijt, 7 nachten bij All West Curaçao incl. autohuur & duiken.

Ontspannen kantduiken op Bonaire:

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn

Buddy Dive: € 1409

inclusief.

Bel Mar: € 1249 (6 pers.) € 1599 (2 pers.)

Caribbean Club: € 1329

Inclusief: • KLM vlucht Amsterdam - Bonaire v.v.

• Transfer • 7 nachten accommodatie o.b.v. 2 pers. tenzij anders vermeld • 6 dagen ongelimiteerd duiken • 7 dagen huurauto (pick up) Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

De Klomp 120 NL-7511DJ Enschede Tel.: +31(0)53 3030012 info@abctravel.nl

WWW.ABCTRAVEL.NL

opmaak_245.indd 83

30-8-2013 13:29:42

NELOS-Boetiek

Alle artikelen kunnen besteld worden bij de regionale verantwoordelijken of kunnen rechtstreeks afgehaald worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak).

Badge Assistent-Instructeur € 5,00 - Badges CMAS 1-2-3*Instructeur € 3,00 - Badge duiker-hulpverlener € 3,00 - Badge NELOS 1*Instructeur of NELOS 2*Instructeur € 5,00 - Balpen Jeugdduiken € 2,00 - BEFOS geborduurde badge € 10,00 - BEFOS zelfklever € 1,50 - Boek 'Fauna en Flora' € 29,50 - Boek 'Fauna en Flora' + kaart € 31,00 - Boek 'Onderwaterfotografie' € 19,50 - Boek 'Specialisatie Onderwaterbiologie' € 20,00 - Brevetkaart 2*D € 3,00 - Brevetkaart 3*D € 3,00 - Brevetkaart AI € 3,00 - Documentenmap 260 mm hoog op 210 mm breed € 22,00 - Documententas € 7,00 - Documententas 1*D (gevuld) € 40,00 - Duikboek € 20,00 - Duikboek jeugd 'Het blauwe paspoort' € 6,00 - Jeugdduikbrevet brons / zilver / goud €3,00 - Jeugdduiken EHBO € 3,00 - Jeugdduiken EHBO + Map € 5,00 - Kaarten 'Fauna en Flora' € 5,00 - Logboek € 5,00 - Logboek 'jeugdduiken' € 6,00 - Mannen T-shirt V-hals wit € 10,00 - Medische fiche volwassene € 3,00 - Medische fiche jongen € 3,00 - Medische fiche meisje € 3,00 - NELOS-cursus (tweedelig) € 40,00 - NELOS-cursus 1*D 'Duiksport ook voor jou!' € 15,00 - NELOS-cursus biologie € 15,00 - NELOS-cursus DHV € 15,00 - NELOS-cursus gevorderd nitrox € 25,00 - NELOS-cursus OW-Videografie € 25,00 - NELOS-Infomap € 10,00 - NELOS-Infomap Technisch Duiken € 10,00 - NELOS-muts blauw € 10,00 - NELOS-naslagwerk vlotbaarheidscontrole en de noodzaak van loodreflex € 4,00 - NELOS-naslagwerk oriëntatie € 4,00 - NELOS-naslagwerk OSB - € 4,00 NELOS-straps (sleutelhanger) € 2,50 - NELOS-pull met korte zip donkerblauw € 30,00 - NELOS-strandlaken € 20,00 - NELOS-vest zwart € 80,00 - NELOS-zelfklever € 1,00 - Poster duiktekens € 8,00 - Vrouwen Tshirt V-hals rood € 15,00, NELOS-pet € 12,00 - Polo vrouw blauw € 25,00 - Polo man rood € 25,00 - Zwarte sweater met kap unisex € 35,00

84

opmaak_245.indd 84

TROUW

WORDT BELOOND De winnende nummers zijn:

ASC-046 CKT-332 FPN-033 926-CCH 1ECY-863 Zie je je nummerplaat staan, neem dan contact op met Guy Bosmans (tel. 015 22 56 72 of guy.bosmans1@telenet.be).

Je wilt graag meedoen? Schaf dan vlug een NELOS-zelfklever aan in de boetiek voor slechts € 1,00 en kleef die goed zichtbaar op je voertuig. Misschien ben je volgende keer bij de gelukkigen. 

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:29:54

BEFOS

NELOS-Boetiek

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Algemeen verantwoordelijke Guy BOSMANS Abeelstraat 9 - 2221 Booischot Tel. 015 22 56 72 boetiek@nelos.be Rekening boetiek: KB 401-6513621-89

OOST-VLAANDEREN: Mark BULTE Hendrik Consciencelaan 6 9950 Waarschoot Tel. 09 377 37 97 boetiek.ovl@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak)

Regionale verantwoordelijken

WEST-VLAANDEREN: Isabel NEYRINCK Odiel Spruyttestraat 22 - 8870 Izegem Gsm 0478 97 32 69 (na 19.30 u) boetiek.wvl@nelos.be

ANTWERPEN: NELOS Duikershuis Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak) BRABANT: Tiny HEREMANS Janseniusstraat 41 - 3000 Leuven Tel. 016 22 56 98 boetiek.vbr@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak)

LIMBURG Voor de regio Limburg is er op dit moment geen verantwoordelijke.

Voor bestellingen en afhalingen: Duikershuis NELOS. secretariaat@nelos.be

Wisselvalig weer?

Dolle pret met de NELOS-pet. Zet hem op je bol met echte NELOS-wol!

Voorzitter: Willy van der Plas Boekenberglei 185 - 2100 Deurne (A'pen) Tel. 03 366 18 22 - voorzitter@nelos.be Mede-voorzitter: Jean Rondia Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel Tel. 02 374 85 40 - rondiajean@gmail.com Bestuursleden: Fabienne Descamps Route d'Obourg 73 - 7000 Mons Tel. 065 84 65 22 - fabydesc@skynet.be Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 - tresorier@lifras.be Vincent Leroy Kievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 - vince.cas@skynet.be John Remue Genenbemdestraat 2H - 3945 Kwaadmechelen Gsm 0495 20 00 85 - duikonderricht@nelos.be Ronny De Meersman Koning boudewijnlaan 39 - 9160 Lokeren Gsm 0475 70 19 76 - rdm@dubraco.com Guy Bosmans Abeelstraat 9 - 2221 Booischot Tel. 015 22 56 72 - boetiek@nelos.be

Secretariaat: Luce De Smet Jules Broerenstraat 38 - 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be

LIFRAS

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Sous-Marines asbl Président: Jean Rondia Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel Tel. 02 374 85 40 - rondiajean@gmail.com Vice-président: Jean Moiny Rue Marexhe 23 a - 4530 Villers Le Boullet Gsm 085 21 36 28 - moiny.jean@skynet.be

pet € 12

Trésorier: Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 - tresorier@lifras.be Administrateurs: Albert Bastin Rue André Renard 25 - 4020 Montegnée Tel. 071 43 54 91 - a.bastin.lifras@gmail.com Fabienne Descamps Route d'Obourg 73 - 7000 Mons Tel. 065 84 65 22 - fabydesc@skynet.be Robert Henry Av. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 - henry.robert@skynet.be Marc Hiernaux Rue des Alliés - 1190 Forest Gsm 0477 22 78 96 - marc.hiernaux@skynet.be

muts € 10

Vincent Leroy Kievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 - vince.cas@skynet.be Marc Lycops Rue Puccini 104 - 1070 Anderlecht Tel. 02 523 60 57 - 12958@lifras.be Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G.Stocq 18 - 1050 Ixelles Tel.02 649 57 95 - bo16@skynet.be

Secretariaat: Katia Van De Veegaete Muriel Van Blommen Jules Broerenstraat 38 - 1070 Brussel Tel. 02 521 70 21 - fax 02 522 30 72 katia@lifras.be - muriel@lifras.be

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 85

85

30-8-2013 13:30:16

Jeugdduikhoekje

- SKUBBA & FRED

Cartoon: Peter Bosteels.

gen steeds uit", vertelde Nella. "Onze longen zijn zoals een ballon. Wat gebeurt er als we een ballon te veel opblazen?".

"Dan ontploft hij", wist Fred.

"Juist. En wat moeten we doen om die niet te laten ontploffen?".

Even algemene stilte. Skubba keek vragend naar zijn vriend.

"We moeten de lucht er uit laten!?", antwoordde Fred uiteindelijk.

"Juist, ja. Zo moeten we ook uitblazen als we naar boven komen, om de lucht uit onze longen te laten".

"Heeft er al iemand eens in een diep zwembad gedoken?", was de volgende vraag.

"Ja. Ik", riep Skubba bijna uit.

"Wat gebeurde er met je oren?".

"Die begonnen een beetje pijn te doen".

"Dat komt omdat het water tegen je oren duwt. Dit gebeurt ook bij het duiken. Omdat we niet willen duiken met pijnlijke oren gaan we onze neus dichtknijpen en bolle wangen maken. Doe dat eens?".

"Ik voel iets aan mijn oren", zei een andere duiker ongevraagd …

Welkom in het zwembad

Skubba en Fred hadden zich omgekleed en meldden zich aan.

Dat moet voor de veiligheid, had men hen verteld. Ze waren klaar voor de eerste zwembadtraining.

D

e uitleg over het duikmateriaal had Skubba nog meer zin doen krijgen.

Hij zou leren duiken met vinnen, duikbril, loodgordel, jacket, fles, ontspanner, … als een echte duiker. Hij verlangde naar het moment dat hij daarmee in het meer kon duiken. Maar Nella had hem uitgelegd dat hij eerst moest leren om het

86

opmaak_245.indd 86

materiaal goed te gebruiken. Het is zoals met een fiets: je kan er veel verder mee komen dan te voet, maar om het veilig te doen, moet je leren fietsen. Zo ook met duiken.

Hij stond te popelen aan de zwembadrand.

"Bij het duiken moeten we twee dingen goed onthouden! We blazen bij het opstij-

Skubba en Fred hadden al een paar zwembadtrainingen meegemaakt en iedere keer genoten ze er van. Dat was duiken! Skubba had de tijd van zijn leven. Hij kon niet snel genoeg alles onder de knie krijgen: van de kant springen, bril laten vol lopen en leeg maken, snorkelen, ...

En Fred stond aan de kant te kijken en probeerde alles te begrijpen wat er onder water gebeurde. Na de training zocht hij in boeken en op het internet zodat hij 's anderendaags aan Skubba uitleg kon geven.

Hij vroeg ook aan Nella wat ze de volgende week zouden doen, zodat hij zich kon voorbereiden. Zo gingen er vier weken voorbij.

Tot die avond dat Nella de vrienden bij haar riep: "Skubba, als je verder wil leren duiken dan moet je naar de dokter".

"Naar de dokter? Ben ik ziek?", vroeg hij haar.

"Nee, niet omdat je ziek bent, maar om zeker te zijn dat je veilig kan duiken", was haar antwoord.

"Veilig kan duiken". Het bleef door Skubba's hoofd ronddwalen als een geest. 

Patrick Van Hoeserlande

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:30:17

Sprokkels

Infobrochure: Wat te doen bij

strandingen

van zeedieren?

Stel dat je op het Noordzeestrand rondloopt en een aangespoelde dolfijn of een dode zeemeeuw tegenkomt. Wat moet je dan doen?

D

e laatste jaren spoelen er steeds vaker zeehonden, bruinvissen en dolfijnen aan op onze stranden; ook (met olie besmeurde) zeevogels spoelen nog regelmatig aan.

Op vraag van de Gouverneur van WestVlaanderen, die in het kader van de Kust-

wachtstructuur de nodige info over de te nemen acties gebundeld wilde zien, werd er een nieuwe informatiebrochure gemaakt.

Zo is iedereen op de hoogte over wat te doen in geval van een stranding: de Burgemeester, Politie, Brandweer, Reddingsdiensten, Havendiensten, …

Waar service het belangrijkste product blijft!

Via de website van www.mumm.ac.be of via http://bit.ly/strandingen, de verkorte URL, kan je de pdf van de infobrochure downloaden.  Ivo Madder

Laat je fantasie de vrije loop

Fotografeer met de flitser of met LED licht, of met de externe flitser samen met LED licht ... hoe gek wil je het eigenlijk maken? En je SeaLife DC1400 met z’n handige tiptoetsbediening heeft als enige onderwatercamera de geavanceerde software om iets moois van zulke creatieve invallen te maken.

ELKE DAG TOT UW DIENST van 10u tot 12u30 en van 13u30 tot 19u zaterdag van 10u tot 18u Jubellaan 54 | 2800 Mechelen Tel. 015 43 01 31 Fax 015 43 01 35 info@dezeeman.be www.dezeeman.com

SeaLife Benelux Tel: +31 (0)10 59 103 88

verkoopadressen en informatie: www.sealife-cameras.eu

Advertentie 1-4_hippocamus_finaal.indd 1

20/01/12(w 3) 10:02 DC1400 Hippo 2 kwart bs Nieuw.indd 1

opmaak_245.indd 87

27-1-2012 23:24:07

30-8-2013 13:30:21

Webdiving

Heisenberg Het onzekerheidsprincipe geformuleerd door Werner Heisenberg drukt uit dat er paren van grootheden bestaan waarvan we de waarden niet tegelijkertijd exact kunnen vastleggen. Dat het één van de belangrijkste resultaten van de kwantummechanica is, zal je waarschijnlijk niet uit je slaap houden. En toch kunnen we de veralgemeende basisgedachte dat wat je observeert je ook beïnvloedt, bijna dagelijks vaststellen. Zo is de aanwezigheid van een instructeur bij een proef al genoeg om het verloop van een gesimuleerde redding te beïnvloeden. Zo kan je onmogelijk meegenieten met iemand die graag alleen werkt. Zo kan ik moeilijk over duiken op het internet schrijven zonder het (een beetje) te veranderen. Zo is iets pas raar omdat wij het zo beschouwen als we het zien. Maar als we het genoeg zien, wordt het weer gewoon. Dingen zijn niet vreemd op zichzelf, maar worden dat omdat we ze zo zien. Laat me je het even demonstreren.

E

en beetje beu om wekelijks te duiken in de lokale plas, in Zeeland, op een buitenlands koraalrif, ... ? Wens je iets bijzonders als uitdaging? De onderstaande drie sites kunnen je een beetje inspiratie geven voor een niet-dagdagelijkse duikstek:

• • •

12 van de diepste en gevaarlijkste duikplaatsen ter wereld (http://bit.ly/ webecoist); de top-10 van de knapste en ongewoonste duikplaatsen (http://bit.ly/ aquaviews); 's werelds vreemdste plaatsen om te duiken (http://bit.ly/weirdscuba).

Toegegeven sommige van deze duikplaatsen zijn niet geschikt voor beginners, sommige zelfs niet voor ervaren duikers. Gek of gevaarlijk laat ik even aan jou als lezer

over om te bepalen. Maar als je goed kijkt, zal je merken dat één van de plaatsen in hartje België ligt. Je hebt er waarschijnlijk al gedoken. Vond je het op dat moment raar?

Een uitnodiging voor een vreemde plaats vergt een aangepast pak, en ook dat vind je op het internet. En als duiker moet dat natuurlijk waterdicht zijn. Wil je bij je volgende duik iets opvallends aantrekken, dan kan je inspiratie vinden op: http://bit.ly/ Deep-Sea_Diving_Suits of op www.oobject.com/category/12-diving-suits. Welk pak je uit deze selectie ook gebruikt, volgens mij zal het steeds een raar zicht zijn.

Hoewel, je zal je alleen een zonderling voelen als er toeschouwers zijn. Zonder hen, ben je een doodgewone duiker in een duikpak. De observator beïnvloedt het geobserveerde. Heisenberg aan het werk!

Maar niet alleen mensen doen rare duikdingen. Ook katten. Wat katten? Die hebben toch een hekel aan water!? Niet allemaal. Er is er zelfs eentje dat niets liever doet. Je mag deze zaak van de natte poes gerust eens letterlijk tot op de bodem onderzoeken. Kijk maar eens op www.youtube.com/watch?v=1TbLz1sqKGk.

Om de laterale betonning te onthouden, werk ik met het ezelsbruggetje: 'één havengrassprietje'. Zo'n geheugensteuntje moet gemakkelijk te onthouden zijn en spreekt dus best een beetje tot de verbeelding.

Maar volgens mij gaat het volgende geheugensteuntje, voor de zogenaamde buddycheck, een brug te ver: www.ezelsbrug.nl/ marine/vlug-likken-schiet-lekker-op.

Wil je me helpen om bruggen tussen het papier en de virtuele wereld te slaan, dan kan je me helpen door gewone en bijzondere sites te melden via patrick.van.hoeserlande@advalvas.be. Als je dat niet doet, dan krijg je volgende keer gegarandeerd nog vreemdere kost voorgeschoteld.  Patrick Van Hoeserlande

88

opmaak_245.indd 88

Hippocampus sept./okt. 2013

30-8-2013 13:30:26

TRAVEL AND JOY

IN SPECIALIST

N E z I E r duIk Travel and Joy

(Antwerpen) Bredabaan 878, B-2170 Merksem andjoy.be tel.: +32(0)3 289 85 68 â&#x20AC;˘ info@travel

Lic.6285

www.travelandjoy.be

UW DUIKSPORTZAAK MET EEN PRIMA SERVICE

- Alle kwaliteitsmerken - Vulstation 300 bar - Eigen hersteldienst - Verhuur duikmateriaal

TE HUUR DEMONSTRATIE DUIKTANK - op wielen - L3m x B2m x H2m - met 5 vensters 80x100 cm - geleverd met filter en verwarmingssysteem

PAUL DE WEERDT Welleweg 72 - 9320 Erembodegem Tel: 0475/73 25 74 www.aqualand.be - info@aqualand.be Open: di-wo-do-vr: 18-21 u & ma-za: op afspraak

Hippocampus sept./okt. 2013

opmaak_245.indd 89

89

30-8-2013 13:30:29

Lopende agenda Zie ook: http://bit.ly/NELOS-agenda

Oktober 2013 03 WEVOS-cursus DF1 Theorie Onderwaterfotograaf Niveau 1 Praktijk op 07/10/2013 te Diksmuide Inschrijven: stijn.boussemaere@telenet.be

06 BRAVOS-proevendag Locatie: Barrage de l'Eau d'Heure Info: www.bravos-vzw.be

06 Zeestage te Boulouris Van zo 6/10/2013 tot do 10/10/2013

06 Vinzwemmen Beker van het Zilvermeer (Mol)

18-19 OVOS-proevenweekend Locatie: Scharendijke Info: edith.bracke@skynet.be

20 Coupe LIFRAS Vinzwemmen 25m – zwembad Lessines

25-27 Nieuwpoort International Boat Show Locatie: Nieuwpoort Contact: Carine Devogelaere – c.devogelaere@scarlet.be Info: www.capokaz.be

26-27 12 uur van Hasselt Vinzwemmen 25 m bad – zwembad Hasselt

November 2013 07 ACAVOS-cursus OW-fotografie niveau 2 Info & inschrijving: yteughels@skynet.be

14 Proefexamen 1*I Huis van de Sport, Berchem – 19.45 u Info: adv@avos.be

16-17 Specialisatieopleiding Jeugdduiken Locatie: Bloso-domein Hofstade Info: hannelore@nelos.be en Hippocampus van juni 2013

16-17 TekDive13 Locatie: Ter Elst Congrescenter, Edegem Info: www.tekDIVE13.com

18 Limiet inschrijving examen 3*I 19 BRAVOS-schijnexamen 1*I Locatie: 't Huis, Wezemaal Info: www.bravos-vzw.be

24 Examen 1*I/Instructeur B (Module 2) 24 Post Zeestage 24 Open de Liège

29 Voordracht Commissie Biologie Onderwerp: de zeenaaktslakken Huis van de Sport, Berchem – 20.00 u Info: biologie@nelos.be

December 2013 05 Herexamen 1*I/Instr. B (Module 2) 08 Fysieke fitheidsproeven 1*I/Instr. B Zwembad 't Strop, Stropstraat 31, 9000 Gent Van 13.00 - 17.00 u

12 Vergadering afspraken 1*I/Initiator (Module 3 + 4) 12 Infosessie kandidaten 2*I 2014 Huis van de Sport, Berchem – 19.45 u Info: adv@avos.be

12 De mythe 2*I Stage Info: www.bravos-vzw.be

14 Prijsuitreiking Hugycup Info: www.hugycup.com

14 AVOS-receptie Clubhuis Aquanauten – 20.00 u Info: secretariaat@avos.be

15 Kerstzwemtocht (vinzwemmen) Cadzand (Nederland) – 9.30 u KNRM-loods Info: famnortier@zeelandnet.nl of hinsen100@hetnet.nl

15 Manta's Champagne Kerstduik 2013 Locatie: Blaarmeersen Gent Inschrijvingen vanaf 13.00 u Info: dorine.neirynck@gent.be Dorine Neirynck – 0476 992 733

16 Planningsvergadering 1*I-opleiding Huis Van De Sport - 19.45 u Info: adv@avos.be

Januari 2014 17 Limiet inschrijving theorie 2*I 17-18

opmaak_245.indd 90

over de ingang (links van nr. 19) zal open zijn vanaf 19.00 uur

08-10 & 14-16 Belgian Boat Show Locatie: Flanders Expo - Gent Info: www.belgianboatshow.be

23 Examen AI/Initiator (Module 1 + 3)

Maart 2014 01 Herexamen 1*I/Instr. B (Module 4) Zwembad: 9.00-12.00 u, theorie: 13.00-16.00 u

02 AV NELOS 12 Herexamen AI/Initiator (Module 1 + 3)

15-16 Belgische Duiksportbeurs 2014 www.duiksportbeurs.be

15 Herexamen 3*I 16 AV College 3*I Locatie: Duikershuis NELOS

22 Examen praktijk Duiker-Hulpverlener Frans Coeckelbergsstraat 17a – 2220 Heistop-den-Berg

23 Academische zitting

April 2014 11 Inlevering verhandeling 3*I 27 Examen theorie 2*I

Mei 2014 12 Herexamen theorie 2*I 20-21 Voordracht 3*I Locatie: Duikershuis NELOS

23 Limiet inschrijving Zeestage 3*I & 2*I Ter info: bij de inschrijving voor de stage

Examen theorie 3*I

moeten de vereiste duiken voldaan zijn. De

Locatie: Duikershuis NELOS

logboekjes moeten nagekeken zijn vóór het

18-26

theoretisch examen 2*I.

boot Düsseldorf Info: www.boot.de

Februari 2014 01-02 Duikvaker Meer info: www.duikvaker.nl

07 Examen theorie Duiker-Hulpverlener Locatie: zowel te Gent als te Leuven Aanvang: om 20.00 uur stipt.

Vinzwemmen 25 m bad

RU Gent, K.L. Ledeganckstraat 35, Audito-

Locatie: zwembad, Grivegnée

rium 2 (faculteit Wetenschappen).

KU Leuven, Minderbroederstraat 12, Audi-

90

torium AG, (faculteit geneeskunde). Parking

Opleiding nitrox, extended range & trimix Info via het menu 'Sectie DuikTechnieken (SDT)' op www.wiki.nelos.be Controleer even of het evenement inderdaad doorgaat. De zetduivel speelt ons meer dan eens parten!

Weet je van interessante evenementen of organiseer je zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opgenomen worden, plaats de gegevens dan in de Lopende Agenda op de NELOS-wiki of bezorg ze aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be.

Hippocampus sept./okt. 2013

2-9-2013 8:59:11

foto: Harry Klerks

Foto: Bert Seyssens

Actie gedurende April, Mei & Juni

Since 1953

Hugyfot’s kleinste

heeft grootse ambities!

Hybrid 2

Quadristar Ti XPGH Uitgerust met PWM microprocessor:    

dimbaar (50-100%) beveiliging tegen diepontlading “bring me home modus” thermische beveiliging voor gebruik boven water

De GoPro 3 is zondermeer een bijzondere camera.

Net daarom ontwikkelde Hugyfot voor de GoPro 3 een bijzondere behuizing die je de mogelijkheid biedt om:

Introductieprijs



359,00 Euro

6 jaar garantie

i.p.v. 449,00 Euro

op de titanium lampkop

Krachtige, compacte en lichte duiklamp met Hybrid technologie tot 960 Lumen

100 min



 

6 uur te filmen i.p.v. 40 minuten, dankzij een optionele extra batterij (met gebruik van het GoPro LCD scherm); het GoPro LCD scherm apart aan te sluiten in een waterdichte behuizing (met kabel tot 3 meter) voor gebruik als polecam; een onderwatermicrofoon aan te sluiten; een extra extern batterijpack aan te sluiten voor waanzinnig lange time lapse opnames.

Mogelijke accessoires:

extra setje batterijen

autolader

lanyard met snelsluiting

Geleverd met lader en 2 oplaadbare batterijen in een handige Soft Shell verpakking.

www.green-force.com

Cover_245.indd April 2013.indd 51

www.hugyfot.com

30-8-2013 13:35:08 12/02/2013 16:12:41

CENTER OF VISION. EDGE OF PERFORMANCE. Where comfort meets visionary style. Mares LiquidSkin technology provides unsurpassed natural comfort. LiquidSkin feels like no other, and will bond the mask to your face like a second skin. Oversized lenses provide you with a field of vision you’ve been waiting for. Don’t compromise, just look for the extra view.

Be visionary. Take the edge of performance.

mares.com

Cover_245.indd 2

30-8-2013 13:34:58

TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 245 - sept./okt. 2013

X-VU