Hippocampus nr. 259 (mei/juni 2016) by Hippocampus

Don’t you think it’s time for a little something extra?

Farther. Deeper. Beyond. Mares is here to discover this along your side. Offering new products that extend your range and limits, to go places you’ve only dreamed of. Mares has developed a new line of equipment flexible enough to bridge the gap between taking your first steps into XR, to the most challenging of explorations.

mares.com

Mechelen P 004152 - TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 259 – mei/juni 2016

EXTENDED RANGE

Verslag DHV CPR gewijzigd

foto: Bruno Van Saen

Uw partner voor onderwaterfotografie en -videografie

IN NIEUW

BELGIE

MOOI EENVOUDIG. GEWOON INTELLIGENT.

De prachtige luchtgeïntegreerde M2 biedt alle ijzersterke functies die u van SCUBAPRO duikcomputers verwacht. Dankzij het gebruik van biometrie voor een persoonlijk duikprofiel en het intuïtieve ontwerp bent u minder tijd kwijt aan de handleiding en kunt u meer tijd onder water doorbrengen.

Materiaal - Opleiding

Service - Maatwerk

Industrielaan 30 | 9320 Erembodegem 053 64 72 73 | info@dafactory.eu | www.dafactory.eu

Pantone 125

ONTWORPEN MET HUMAN FACTOR DIVING ™ Als de M2 is gekoppeld aan uw hartslagmeter, berekent de duikcomputer op basis van uw hartslag, ademhalingssnelheid en huidtemperatuur uw persoonlijke duikprofiel. Doe de computer om uw pols en laat hem zijn werk doen!

SCUBAPRO.COM

Open van maandag tot vrijdag van 09u00 tot 12u00 en van 13u00 tot 17u00 of op afspraak. Gesloten wegens jaarlijks verlof van zaterdag 16 t.e.m. zondag 25 juli 2016.

Nr. 259 mei/juni 2016

Van de redactie DOOR IVO MADDER Het redactieteam besliste om nog eens een bovenwaterfoto te plaatsen en het thema moest CPR zijn. Uiteraard krijg je in deze editie dan ook de examenvragen Duiker-Hulpverlener (DHV) en het verslag van het praktijkexamen. Tijdens de opleiding DHV werd CPR aangeleerd conform de nieuwe richtlijnen. Juist voor de vakantieperiode brengen we je ook een artikel over het klaren van de oren, in de hoop dat dit de lezers kan behoeden van barotrauma's van het oor. Ook heel wat Wet Wheels nieuws, waarbij blijkt dat de navigatiecursus vol belangstelling gevolgd werd door 'gewone' duikers. Hopelijk hebben zij ook interesse in de jubileum editie van de Wet Wheels duikdag die zal plaatsvinden in de duiktank Transfo, waar onlangs het wereldrecord onderwaterpiramide verbeterd werd. Binnenkort hebben we er nog zo'n artificiële duikplaats bij, waar we tussen tropische vissen zullen duiken en drankjes onder water kunnen nuttigen. Of we daar symbiosetaferelen gaan meemaken zoals één van onze duikers in Dahab ontdekte, valt te betwijfelen. Voor 'echt' bijzonder onderwaterleven kan je beter in open water duiken om er bijv. schattige en bizarre schorpioenvissen te ontdekken, oog in oog te zwemmen met engelhaaien of zelfs het voederen van haaien mee te maken. Of wat dacht je van schitterende duiken in Bonaire, waar je duikt op plaatsen en momenten die je zelf kiest en er misschien zeepaardjes ontdekt, die je dan kan melden op de website iSeahorse. Misschien tot aan de waterkant of wie weet treffen we elkaar wel in een zwembad met een inox kuip of op één van de volgende NELOS-activiteiten, zoals de Wet Wheels Duikdag en de Scubapro Testdagen waar je nieuw duikmateriaal kan testen en geïnteresseerde duikers een openwaterduikinitiatie kunnen doen. Wil je graag beginnende duikers begeleiden? Lees dan zeker het stappenplan over de opleiding tot 1*Instructeur. Zorg dan wel dat je weet hoe je een trimvest moet monteren op een duikfles, wat voor jeugdduikers vaak gemakkelijker blijkt te zijn dan voor volwassen duikers. Ivo Coverfoto: Mond-op-mondbeademing. Foto: Ivo Madder.

Het duikmagazine Hippocampus – kort-

handicap, vrijduikers, vinzwemmers en on-

weg Hippo genoemd – draagt de weten-

derwaterhockeyers.

schappelijke naam van het zeepaardje en het is het bondsblad van de Vlaamse duik-

Maar ook artikels over het onderwaterle-

sportfederatie NELOS vzw. We informeren

ven, onderwaterfotografie en -videografie,

over zaken die van belang kunnen zijn voor

duikbestemmingen en allerlei technische

onze jeugdduikers, sportduikers, instruc-

en wetenschappelijke info met betrekking

teurs, technische duikers, duikers met een

tot de duiksport komen aan bod.

Bondsnieuws Introductie openwaterinitiaties tijdens de Scubapro Testdagen..................................... 5 Trimvest monteren........................................8-9 Begeleiderscursus Wet Wheels.............22-23 De 'specialty Onderwaternavigatie'............ 24 De 10e Wet Wheels Duikdag......................... 25 Opmaak nieuw beleidsplan....................32-34 Het klaren van je oren..............................36-39 Jeugdduikers opleiden?.................................58 Ook zonder medische keuring lid................62 DHV: aangepaste CPR-richtlijnen........ 66-67 Examenvragen DHV 2016........................68-70 AV: College der 3*Instructeurs............... 72-74 Word Instructeur (Stappenplan opleiding 1*Instructeur).........................................90-91 Algemene vergadering NELOS.............. 94-98 Opleiding Duikerarts......................................99

Vaste rubrieken Euro Divers trainen weer in eigen zwembad........................10-11 50 jaar Aquanauten..................................26-27 Hippoëzie........................................................... 35 Webdiving..........................................................50

Retro Hippo.......................................................63 Skubba & Fred: Het moet 1324 zijn....................................100 Nitrox-vulautomaat in Nederland............100 Skubba & Fred.................................................101 Close-up (Mario Van Turtelboom).... 102-103 NELOS-Boetiek & BEFOS-FEBRAS...104-105 Lopende agenda.............................................106

Reportages Wereldrecord Onderwaterpiramide............. 6 De haaienfluisteraars van Beqa Lagoon.................................. 12-20 Interview met Amanda Vincent (Project Seahorse)................................28-30 Juwelen van de zee: schorpioenvissen................................. 40-49 De engelhaaien van Lanzarote..............52-57 Een symbiose trio in Dahab.....................60-61 Pluis, pluis en nog eens pluis................ 64-65 Bonaire: duik met de vele tarpoenen en zeeschildpadden ............................ 76-88 Binnenkort duik je indoor tussen 2.200 vissen..............................92-93

AIG-ASSISTANCE

Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010. In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland. Call Center: +32 3 253 69 16.

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: cursus@nelos.be Correcties i.v.m. met de NELOS-infomap: documenten@nelos.be.

Regionale info www.avos.be www.bravos-vzw.be

www.ovos.be www.limos-vzw.be www.wevos.be

Hippocampus mei/juni 2016

Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw Lid van BEFOS (Stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS). Erkend door Bloso (Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie).

Raad van Bestuur Voorzitter & Public Relations: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be Vice-voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 – ondervoorzitter@nelos.be Penningmeester: Dirk Saman Gsm 0475 26 79 20 – penningmeester@nelos.be Boetiekverantwoordelijke: Karl Van der Auwera Gsm 0486 89 76 67 – boetiek@nelos.be Bestuurslid: Ivo Hubert Gsm 0475 49 87 24 – ivo.hubert@nelos.be Bestuurslid: Sven Vandekerckhove Gsm 0476 34 00 64 – sven.vandekerckhove@nelos.be Bestuurslid: Franklin Forrez Gsm 0473 24 53 02 – franklin.forrez@nelos.be

Commissies Commissie Duikonderricht Voorzitter: Sven Vandekerckhove Gsm 0476 34 00 64 voorzitter.duikonderricht@nelos.be Verantw. der brevetten: René Van Leeuwen Gsm 0475 65 53 55 – rene.vanleeuwen@nelos.be Ereraad: Eric Sels Gsm 0475 36 88 23 – voorzitter.ereraad@nelos.be Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez Gsm 0473 24 53 02 voorzitter.jeugdduiken@nelos.be Brevettencomité: John Maes Gsm 0495 66 56 19 voorzitter.brevettencomite@nelos.be Sectie duiktechnieken: Glenn Tessens Gsm 0485 57 52 13 – voorzitter.sdt@nelos.be Sectie EDIT: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 – voorzitter.edit@nelos.be Veiligheidscomité: Eric Vonk Gsm 0475 44 55 29 voorzitter.veiligheidscomite@nelos.be

Geneeskundige Commissie Voorzitter: Ingrid Dekelver voorzitter.duikgeneeskunde@nelos.be Mental Coaching: Elfrie van Poppelen Gsm 0497 44 60 03 – mental.coaching@nelos.be

Sportcommissie Voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 voorzitter.sportcommissie@nelos.be

Audiovisuele Commissie Voorzitter: Marc Vermeiren Gsm 0472 27 96 67 – voorzitter.audiovisueel@nelos.be

Voorzitter Sectie Onderwaterfotografie: Marc Vermeiren – owf@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwatervideografie: Erik De Groef Gsm 0478 25 09 21 – owv@nelos.be

Commissie Biologie

Commissie Redactie Hippocampus Hoofdredacteur: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 voorzitter.redactieteam@nelos.be

Verantwoordelijke uitgever: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Commissie Duikers met een Handicap

Redactieteam: Luc Beets – Jacques Bernaerts – Ingrid Dekelver – Chrisje Demuynck – Bert Janssens – Ivo Madder – Katrijn Ools – John Remue – Monique RemueDemoustier – Jozef Van den Berghe – Wim Van Doeselaer – Patrick Van Hoeserlande – Roland Wantens

Voorzitter: Ann Tielen Gsm 0496 75 04 46 – voorzitter.cdmh@nelos.be

Commissie Solidariteitsfonds Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Ronny Margodt

NELOS-secretariaat Duikershuis – Margaux Montrieux Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be www.nelos.be – www.wiki.nelos.be ma. 9.30 u – 11.30 u, wo. 9.30 u – 11.30 u en 14.00 – 16.00 u, vr. 14.00 u – 16.00 u

Ongevalsaangiften-administratie Dodelijk ongeval: binnen de 2 dagen ongevalsaangifte (maak een kopie voor jezelf) naar het NELOS-secretariaat verzenden. Zo snel mogelijk erna een verslag over de omstandigheden van het ongeval, vergezeld van een medisch attest over de doodsoorzaak. Arena NV mag ook op de hoogte gebracht worden: tel. +32 2 512 03 04 – inge@claims.arena-nv.be. Andere ongevallen: binnen de 15 dagen ongevalsaangifte naar het NELOS-secretariaat verzenden, vergezeld van de geneeskundige getuigschriften (maak een kopie voor jezelf). Attesten moeten door de dokter worden afgeleverd binnen de 3 dagen na het ongeval!

Hulpdiensten UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur) HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382 ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112 Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Deadlines artikels Editie januari/februari Deadline aanleveren materiaal 5 december

Hippocampus mei/juni 2016

Ambassadeur: Herwig Van Cotthem Vormgeving en publiciteit: Katrijn Ools Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – fax 015 20 61 58 publiciteit@nelos.be Pre-press & druk: Swinnen Printing Muizenstraat 172 – 1981 Hofstade Tel. 015 45 02 78 – fax 015 45 02 79 info@swipri.be

Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december. Oplage: meer dan 10.000 exemplaren. ISSN-nummer: 1782-8414

Hippocampus kan je downloaden in pdf-formaat via de NELOS-wiki, meer bepaald via: www.wiki.nelos.be/index.php/Hippo-archief Of je kan door de recentere uitgaven bladeren via: http://issuu.com/ivomadder

Advertentietarieven www.wiki.nelos.be/index.php/Hippocampus Zie 'Media Pack' bij 'Publiciteit'. De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen vóór de maand van verschijning. Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, gewijzigd door de Europese wet van 11 december 1998 tot omzetting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, melden wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht. Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Hippocampus komt tot stand met de steun van

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

Editie maart/april Deadline aanleveren materiaal 5 februari Editie mei/juni Deadline aanleveren materiaal 5 april Editie september/oktober Deadline aanleveren materiaal 15 juni Editie november/december Deadline aanleveren materiaal 5 oktober

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 – 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 – Gsm 0475 73 32 01 redactie@nelos.be

Voorzitter: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 – voorzitter.biologie@nelos.be

CERTIFICATION INTERNATIONAL

Erevoorzitters: Jozef Van den Berghe jozef.vandenberghe@nelos.be Willy van der Plas – willy.vanderplas@nelos.be

www.facebook.com/hippocampusredactie

Adresveranderingen Uitsluitend richten aan het NELOS-secretariaat:

secretariaat@nelos.be

Bondsnieuws Public Relations

Introductie openwaterinitiaties tijdens de Scubapro Testdagen Op 2 en 3 juli 2016 is het zo ver: de Scubapro Testdagen. Een heel weekend kan je al duikend het nieuwste materiaal van Scubapro testen.

De 'openwaterinitiaties' zijn nieuw bij NELOS en dit is dan ook een echte testcase voor dit nieuwe initiatief. Heb je al een duikbrevet? Maak een duik en word kanshebber voor het winnen van een complete ademautomatenset. Het team met het meeste aantal duikers maakt immers kans op 1 van de sets. De winnaar zal 2 complete sets ontvangen, de club die op

de tweede plaats eindigt zal 1 complete set ontvangen. Vanaf zaterdag 10.00 u kan je splinternieuw duikmateriaal gratis testen. Je betaalt enkel de inkom van het Zilvermeer. Na de duik kan je je dorst lessen of honger stillen op het terras met zicht op het water. Uiteraard zal NELOS zich tijdens het weekend inzetten om de duiksport te promoten. Dit in samenwerking met Scubapro (duikmaterialen), DiveSenses Zilvermeer, de Provincie Antwerpen (directie Zilvermeer) en de duikshops 'De Watersportcentrale' en 'Duikshop Cuylaerts'. Zij toveren dit weekend om tot een spetterend evenement. Tot dan!  Katrijn Ools

Meer informatie? Scubapro Testdagen op 2 en 3 juli 2016 in het Zilvermeer te Mol. Duiken van 10.00 – 16.00 uur. Inschrijvingen doopduiken: secretariaat@nelos.be

Hippocampus mei/juni 2016

Foto: Ronny Margodt.

aar er is meer, gedurende deze twee dagen zullen er 'openwater initiaties' aangeboden worden. De vooraf ingeschreven kandidaten krijgen een uitrusting en kunnen onder begeleiding van een instructeur een kleine duik nemen. Na de duik krijgen ze uiteraard een NELOS-aandenken (gadget, diploma en clubzoeker).

De complete set bestaat uit een 1e trap MK2Evo, met een 2e trap R095, een octopus R095 en een compacte manometer 400 bar.

Reportage Duikplaats

Foto: Dennis Vandermeersch.

Wereldrecord Onderwaterpiramide in de duiktank In november 2015 rees het idee iets te organiseren rond 1 jaar duiktank Transfo te Zwevegem. We zouden iets doen om de duiktank in het daglicht te brengen. De extra publiciteit zou mooi meegenomen zijn.

et enkele duikers van de regio West-Vlaanderen staken we de koppen bij elkaar en Philippe Vanderheeren kwam met een ludiek ideetje. Wij zouden in de duiktank Transfo een mooie piramide kunnen bouwen met als doel het wereldrecord 'Onderwaterpiramide' te verbeteren, dit stond immers op 62 duikers (nvdr: dit record was ondertussen op 18 september 2015 verbroken door duikschool Aronnax met 92 duikers – zie Hippo 257). Ja Philippe, het begon als een grap maar uiteindelijk hebben we het toch gedaan hé. Het getal 100 speelde in ons hoofd, dit zou een mooi cijfer zijn en meteen een redelijke verbetering. Het idee werd voorgelegd aan de 'Tankforce' en werd meteen enthousiast ontvangen. We kregen meteen de volledige medewerking van WEVOS, duiktank Transfo en de Provincie West-Vlaanderen. Na wat tekenwerk kwamen Franky Cardoen en Peter Saenen met een driehoek met een basis van 14 duikers, dit zou ons op een totaal van 105 brengen, dus een ruime verbetering van het huidig officieel record.

105 duikers met een gemiddeld volume van 100 liter zou algauw een waterverplaatsing van 10 m3 geven, dus moesten we ook kijken of dit technisch haalbaar zou zijn. De gepaste man op de gepaste plaats: José Vandekerckhove gaf ons na wat berekening meteen groen licht. Nu werden de praktische plannen uitgewerkt, de veiligheid voorop, met dank aan Sven Vandekerckhove. Hoe zouden we 115 mensen zich laten klaarmaken, hoe kregen we ze op tijd boven en uiteraard in snel tempo in het water. De onderste rij duikers zou immers algauw 45 minuten onder water zitten en het moest vooral veilig blijven voor iedereen. Op 16 april 2016 was het zover, reeds vroeg in de namiddag werden de eerste voorbereidingen genomen. Er werden tenten geplaatst zodat de duikers zich buiten konden verkleden. Er werd ook voor catering gezorgd, want iedere duiker zou immers na de duik honger en dorst hebben. Daarnaast werd een karrevracht aan fotoen filmmateriaal aangesleurd en een reuze tv-scherm klaargezet zodat de niet-duikers konden meevolgen. Johan Devolder, Pieter Decoene en Dennis Vandermeersch zorgden voor haarscherp beeld zowel voor tv als voor de krant. Een echt huzarenstukje met een rechtstreekse straalverbinding naar de cafetaria. Echt professionele jongens, zelfs bij VTM stonden ze versteld!

het stapelen van de duikers Een team van begeleiders en veiligheidsmensen zorgden ervoor dat alles vlot verliep vanaf het binnenkomen in Transfo, de verplaatsing naar boven tot aan het te water gaan. Om 18.00 uur precies begonnen we met de opbouw van de piramide onder toezicht van WEVOS-voorzitter Kurt Lommens en Gedeputeerde voor de sport van de Provincie, Carl Vereecke. Systematisch werden de duikers, na materiaalcontrole door Isabelle Neyrinck en Andy Vancoillie, in het water gelaten om aldaar onder toezicht van Katie Vandenbroucke en Jurgen Van Den Berghe af te dalen naar het plateau op 3 meter diepte. Vandaar zakten de duikers onder begeleiding van Peter af tot op de bodem alwaar piramidebouwer Franky de duikers op elkaar stapelde als echte piramidestenen, tot het eindresultaat – de kers op de top van de taart – twee jeugdduikers – Lisa Vancoillie, Thibault Van den Berghe en hun begeleiders – er bovenop kwamen liggen. Om 18.38 uur was het zover! Eindresultaat: een piramide met niet minder dan 112 duikers, een verbetering met maar liefst 20 duikers t.o.v. het huidig wereldrecord. Tot slot werd er nog een logboeksticker gemaakt, een uniek aandenken voor de deelnemers. Met dank aan alle medewerkers en deelnemers. Zonder jullie was dit niet gelukt!  Mario Verhaeghe, organisator Wereldrecord

Hippocampus mei/juni 2016

GRATI INTRO S DUIKE N VANA F 8JR

SCUBAPRO TES TDAGEN

Z AT E R D A G 2 E N Z O N D A G 3 J U L I 2 0 16 Wil jij duiken en daarbij gratis de nieuwste SCUBAPRO materialen testen? Kom dan naar de SCUBAPRO TESTDAGEN:

Zilvermeer – Mol – België START = 10:00 UUR - LAATSTE DUIK = 16:00 UUR Kom ook naar het Zilvermeer te Mol en test gratis de materialen van SCUBAPRO: Huis Cuylaerts en Watersportcentrale organiseren, in samenwerking met NELOS, de SCUBAPRO-testdagen.

Voor meer informatie: www.duikmaterialen.be

www.watersportcentrale.eu

www.nelos.be SCUBAPRO.COM

Bondsnieuws Duikonderricht Sectie EDIT

Je trimvest monteren op je duikfles Eén van de eerste zaken die je aangeleerd worden, is hoe je trimvest te monteren op je duikfles. Naargelang het bevestiCartoon: Peter Bosteels.

gingssysteem blijkt dit toch niet altijd zo evident te zijn, zeker niet als men te maken heeft met een aanspansysteem dat niet voorgemonteerd is.

m je duikfles op te tuigen leerde men je een hulpwoord (een mnemotechnisch middeltje) aan, waarmee je steeds in dezelfde volgorde een standaard routinecontrole uitvoert tijdens het optuigen: O-TRIM-SPAN-FU-MAN. Het gedeelte 'TRIM' heeft betrekking tot het monteren van je trimvest. Aan de waterkant blijkt dit toch soms problemen te geven als de riem niet meer door de gesp zit. Nochtans is het niet zo moeilijk als je de techniek kent, want jeugdduikers bijvoorbeeld hebben absoluut geen moeite met de montage. Daarom dat we je nu even in detail meegeven hoe je het trimvest correct moet monteren zodat de fles er niet van

loskomt tijdens de duik. Het trimvest hang je zo over de fles dat de opening van de kraan naar de rug van het trimvest wijst. Bij jeugduikers hang je ze ook over de fles, maar bij hen wijst de opening van de kraan weg van de rug van het trimvest. Dit is omdat die grote eerste trap anders tegen hun nek zou kunnen stoten. De bevestigingsriem monteer je zodanig dat de fles stevig verbonden is met het trimvest. Van de modellen met een bevestigingsriem bestaan er twee verschillende systemen: een kliksysteem en een aanspansyteem.

Je bevestigt het trimvest op de juiste hoogte, zodat de kraan voldoende boven de nek uitsparing van het trimvest uitkomt. Je controleert of de riemen waar je armen doorsteken vastzitten en of deze goed van lengte zijn om op een handige manier je armen er doorheen te krijgen. Daarna controleer je het trimvest. Zijn de bevestigingen goed (voldoende klemmend en op de juiste hoogte). Is de aansluiting en werking van de inflator in orde? Werkt het overdrukventiel?

het kliksysteem Onder andere Scubapro maakt gebruik van het kliksysteem. De twee helften van

Foto’s (2): Coolshots.be.

Bevestigen van het trimvest d.m.v. kliksysteem.

Hippocampus mei/juni 2016

Foto’s (6): Ivo Madder.

Bevestigen van het trimvest d.m.v. aanspansysteem.

het aanspansysteem Met het aanspansysteem kan je zeer eenvoudig, steeds opnieuw, op een snelle manier de optimale spanning op je riemen zetten zodat je trimvest goed bevestigd is aan je duikfles en niet kan loskomen. Om de riem correct te monteren, dien je wel de

juiste volgorde en traject van de riem door de gesp te respecteren. In de gesp zijn er 3 gleuven. Klik de gesp in open positie (naar achter kantelen) en steek de riem eerst door de grote metalen ring van de gesp en vervolgens door de middelste gleuf terug naar buiten. Steek vervolgens de riem door de gleuf naast het scharnierpunt van de gesp. Span de riem aan. Vervolgens steek je de riem door de laatste gleuf, span opnieuw aan en je trekt met de riem de gesp dicht. Pas wel op dat je vingers er niet tussen komen te zitten.

de werkwijze van de jeugdduikers Een truc om de gesp goed aan te spannen

Monteren met behulp van het getal 1-3-2-4.

is het getal 1-3-2-4. Om dit te gebruiken nummer je de gleuven van 1 naar 4 (op de foto van rechts naar links). Leg het trimvest op de grond met de rugzijde naar boven gericht en leg er de duikfles op met de kraanopening naar jou gericht. (jeugdduikers richten de kraanopening weg van hun nek, volwassen duikers richten die kraanopening naar hun nek). Klik de gesp in open positie (naar achter kantelen) en tel het aantal gleuven (de opening van de grote metalen ring tel je eveneens als een gleuf). Je telt dus 4 gleuven. Steek de riem eerst door de grote metalen ring van de gesp (gleuf nr. 1) en vervolgens door gleuf nr. 3 terug naar buiten. Steek vervolgens de riem door de gleuf naast het scharnierpunt van de gesp (gleuf nr. 2). Span de riem aan. Vervolgens steek je de riem door de laatste gleuf (gleuf nr. 4). Span de riem vervolgens opnieuw aan en trek gelijktijdig met de riem de gesp dicht. Pas wel op dat je vingers er niet tussen komen te zitten.

Foto’s (9): Ivo Madder.

de riem passen netjes in elkaar en met een hefboom kan er spanning op de riem gezet worden, zodat je een degelijke verbinding bekomt. Je dient wel te weten dat als de diameter van de te monteren flessen verschilt, je steeds opnieuw de juiste lengte van riem moet instellen. Dit is dus een ideaal systeem als je altijd met dezelfde flessen werkt.

Omdat jeugdduikers kleine flesjes hebben, is de riem te lang om hem met de klittenband vast te klikken. Vergrendel de riem daarom met een 'tiewrap' (colsonbandje, bindbandje) of een elastiek.  Ivo Madder

Hippocampus mei/juni 2016

Foto: Kees Van der Zandt.

Club in de kijker

Euro Divers Kontich trainen weer in het eigen zwembad Tijdens de kerstvakantie van 2013 werd het zwembad in Kontich gesloten voor reparatie van de tegelvloer van het wedstrijdbad. De beschadiging, loskomende tegels, was al een paar weken eerder geconstateerd en een deel van het bad was afgezet met rood-witte linten.

Schepen van sport, Pieter Defoort, na het te water gaan bij de officiële heropening.

Hippocampus mei/juni 2016

e reparatie zou niet lang duren en na nieuwjaar zou het zwembad weer opengaan. De rest is geschiedenis... De sluiting heeft uiteindelijk meer dan twee jaar geduurd. Vele expertises, onderzoeken en zelfs openbare aanbestedingen verder is het zwembad voorzien van een inox kuip, waardoor de problemen met loskomende tegels definitief tot het verleden behoren en het onderhoud een

heel stuk eenvoudiger geworden is. Voor een duikclub die zijn vaste trainingsstek voor onbepaalde tijd kwijtraakte, was het even slikken. De Euro Divers – opgericht in 1999 bij de introductie van de Euro – trainen al vanaf de oprichting in Kontich maar zijn al eens een periode uitgeweken naar een andere locatie bij eerdere problemen met het zwembad in Kontich.

Kees Van der Zandt, is uitermate tevreden met het vernieuwde zwembad.

Oefening opblazen OSB met een rietje.

solidariteit onder duikclubs Dit keer heeft een mooi staaltje solidariteit onder duikclubs uit de regio ervoor gezorgd dat de Euro Divers de periode van de sluiting zonder kleerscheuren overleefd heeft. Moby Dick Diving Team uit Wilrijk traint ook op vrijdagavond en zij hebben hun trainingsuur opengesteld voor de club uit Kontich. Er bestonden al langer banden tussen de clubs die regelmatig verbroederingsduiken organiseren, samen met de

Oefening tussen de flessen.

Testen van de Airswimmers.

Wilrijkse Duikschool (WDS) en eerder ook The SeaMasters. Door de gastvrijheid van Moby Dick hebben de Euro Divers hun eigen opleidingsprogramma kunnen verderzetten en de conditietrainingen werden gezamenlijk met Moby Dick gedaan. Tijdens de trainingen werd er goed samengewerkt maar tegelijkertijd was er respect voor elkaars eigenheid en clubcultuur.

opening zwembad Op 23 april 2016 was het eindelijk zover! De officiĂŤle heropening van het zwembad was een feit! De Euro Divers luisterden de openingsceremonie op met een aantal Airswimmers: haaien en anemoonvissen die door de hal van het zwembad vlogen en op het eind van de plechtigheden de Schepen van Sport te water dwongen. De Euro Divers verzorgden bovendien de onderwaterverslaggeving van de optredens van de Scheepsmodelbouwers en de Synchronettes. Goede promotie voor het duiken en een hoopvol begin van een nieuwe periode in de eigen gemeente, waarbij er opnieuw actief aan ledenwerving gedaan kan worden.

uitstuiftraining en instuiftraining De laatste gezamenlijke training met Moby Dick Diving Team in Wilrijk, de uitstuiftraining, was een OWT-training georganiseerd en geleid door monitors van Euro Divers. Na de training werd een aandenken aan de tweejarige samenwerking gepresenteerd door het Bestuur van Moby Dick. Trots als ze zijn op het vernieuwde zwembad, werd als dank voor de gastvrijheid op 20 mei 2016 een instuiftraining gehouden in Kontich voor de leden van Moby Dick. Een speciaal voor de gelegenheid gehuurd reddingsvlot zorgde voor een uniek trainingselement dat voor de meeste deelnemers nieuw en plezant was! Aansluitend aan de training werd er tijdens de receptie ook aan het bestuur en de leden van Moby Dick Diving Team een aandenken aangeboden in de vorm van een handdoekje met opdruk. ď&#x20AC;ź Kees van der Zandt, Voorzitter Euro Divers

Hippocampus mei/juni 2016

Reportage

Foto's (2): Jan Wouters.

Biologie

De bungalows van Maui Palms situeren zich op slechts een paar meter van het zwembad, het strand en het koraalrif. Bij hoog water kan je hier snorkelen met baby zwartpuntrifhaaien.

De haaienfluisteraars

van Beqa Lagoon Legendarische haaienexperten Ron en Valerie Taylor noemden het "de beste haaienduik van de wereld". Niet minder dan acht verschillende haaiensoorten worden in 'Beqa Lagoon' door moedige mannen gevoederd op minder dan een steenworp van je vandaan.

De B.A.D. boys en girls.

Hippocampus mei/juni 2016

De Fiji-archipel bestaat uit 333 eilanden waarvan slechts een derde bewoond zijn. Het gebied ligt uiterst geïsoleerd in de zuidelijke Stille Oceaan, 4.450 km ten zuidwesten van Honolulu, Hawaï en 3.430 km ten oosten van Queensland, Australië. Het uitgestrekte gebied inclusief de nationale wateren beslaat in zijn geheel meer dan 18.300 km2.

het haaiencircus

De duikplaats lijkt inderdaad wel een beetje op een arena. De centrale open ruimte wordt omgeven door een hoger gelegen halfronde rand die afgezet is met een 20 cm hoog koraalmuurtje; waarachter iedereen naast elkaar plaatsneemt. Grote baarzen, stekelmakrelen en regenboogmakrelen zijn al in groten getale aanwezig op het podium en cirkelen rond de aascontainers. Zodra de voeders hun positie innemen, komen ook de eerste haaien aangesneld. De verpleegsterhaaien en citroenhaaien zijn een beetje een bende ongeregeld. Ze kronkelen van links naar rechts en komen van alle kanten de arena ingestoven, maar leren snel dat hen slechts een vissenkop wordt aangeboden wanneer ze van de correcte kant naar de haaienvoeders toe zwemmen. Twee gidsen staan intussen direct achter de toeschouwers met lange aluminium stokken met een plat uiteinde, om de haaien die té dichtbij langskomen een duwtje in de juiste richting te geven. De zilvertiphaaien gedragen zich totaal anders. Deze alerte en snelle jagers blijven

Foto: Jan Wouters.

We bevinden ons op 'Viti Levu', het hoofdeiland van de Fiji-archipel en zijn bij het krieken van de dag al op weg naar 'Pacific Harbour', waar de unieke duikervaring wordt aangeboden. Onderweg genieten we van de weelderige tropische vegetatie langs de flanken van de kustweg. Door de open ramen van de huurwagen geurt de warme bries naar bloemen en de tientallen dorpsbewoners begroeten ons hartelijk met een typisch Fijische luide "BULA!" (hallo, welkom), terwijl we hen voorbijsnellen. Aan

het duikcentrum helpen de gidsen ons met het uitladen van de duikspullen en binnen een half uurtje zitten we al op de boot op weg naar 'Shark Reef'. De 25 minuten lange overtocht langs de 'Navua rivier' en 'Beqa lagune' wordt benut met een grondige briefing over de duikplaats, de haaiensoorten en de manier waarop deelnemers zich dienen te gedragen tijdens de duik. De veiligheid van de gasten, maar ook die van de haaien staan daarbij centraal. Eenmaal ter plaatse springen we één voor één in het water en daalt iedereen langs dezelfde lijn af naar 'the Arena' op 30 meter diepte.

De boten van de ultieme haaiduik vertrekken vanuit de Navua rivier naar Beqa Lagoon.

meer aan de rand van de open plaats patrouilleren tot ze oogcontact hebben met één van de voeders, waarna ze in een flits de afstand tot hun weldoener overbruggen en het aangeboden voedsel snel opslokken. Kleine witpuntrifhaaien slalommen ondertussen onverschrokken tussen de andere, veel grotere haaiensoorten door op zoek naar kliekjes. Het wordt snel alsmaar drukker in de arena. Massa's roofvissen, waaronder ook reusachtige tandbaarzen en forse napoleonvissen verdringen zich in de onmiddellijke omgeving van de voedselcontainers. Kleine en grotere school- en koraalvissen cirkelen steeds sneller in een 'frenzy' (nvdr: een wilde, turbulente situatie waarin meerdere haaien of andere roofvissen in concurrentie met elkaar een aanval plegen op hun prooi) tot ze in een hoge tornado van vis wervelen. Daarachter zien we de grote schaduwen van massieve roofdieren opdoemen. De stierhaaien zijn gearriveerd! Maar ze weten dat dit niet hun voederplaats is en dat vrijpostigheid alleen maar afgestraft wordt met een por en een tik van de aluminium duwstokken. En dus wachten ze geduldig hun beurt af.

veiligheidsstops met superieur 'entertainment' Na 17 minuten verplaatst de volledige groep zich naar een platform op 10 meter, waar iedereen achter een touw plaatsneemt. Hier worden de grijze rifhaaien gevoederd. Slim en gracieus als ze zijn, bewijzen ze de procedure goed te kennen. Het platform lijkt wel een landingsbaan wanneer de haaien één voor één met een

Foto: Katrien Vandevelde.

erwijl de wit- en zwartpuntrifhaaien, de grijze rifhaaien en de uit de kluiten gewassen verpleegster-, zilvertipen citroenhaaien al voor een spektakel zorgen op zich, stelen 's werelds grootste stierenhaaien hier de show. Tenminste totdat het allergrootste roofdier van deze wateren, de tijgerhaai op het toneel verschijnt. Toch is de sensatie die de ultieme haaienduiken uitlokt niet het einddoel van de onderneming maar een slimme strategie, die hen de middelen verschaft om de haaien te beschermen.

Vanaf een aparte boot werd een extra container visafval neergelaten.

Hippocampus mei/juni 2016

Reportage Biologie

Stagiair-voeders volgen zes maanden lang een intensieve opleiding.

Tijdens het oppervlakte-interval zien we dat vanaf een aparte boot, met kabels een extra container visafval wordt neergelaten naar onze tweede duikplaats. De gidsen vertellen tussen de snacks door over hun werk als haaienvoeders. Ze zijn afkomstig van 'Beqa eiland' dat zich aan de overkant van 'Beqa Lagoon' bevindt en ze vertellen dat ze beschermd worden door het pact dat hun voorvaderen met de haaien sloten: "Wij mogen haaien geen schade toebrengen en in ruil bijten ze ons niet". Tijdens het geanimeerde gesprek doen we ons tegoed aan koekjes en kokosnoot tot we helemaal

Hippocampus mei/juni 2016

voldaan zijn. Maar ondertussen wachten diep in het water, aangetrokken door de onweerstaanbare geur van visolie en tonijnkoppen, steeds meer hongerige toproofdieren op onze terugkomst...

de grote finale De tweede voedersessie gaat door in 'the Den' of 'het hol van de leeuw'. De setting is opnieuw een ommuurde open ruimte, maar deze bevindt zich op slechts 15 meter

De grijze rifhaaien lusten wel een maaltje.

diepte. Op een drietal meter van de muur staat er op de bodem een geperforeerde stalen box die de vissenhoofden bevat voor de stierhaaien. De haaienvoeder wordt dit keer geflankeerd door twee lijfwachten, om elke mogelijkheid tot een incident tot in de kiem te smoren. De stierhaaien zijn kolossaal groot en het is duidelijk dat dit geen kinderspel is maar een minutieus geplande en met ervaring opgebouwde procedure. In het begin zijn ze nog behoedzaam en be-

Diverse verpleegsterhaaien nemen deel aan de maaltijd.

Foto's (3): Katrien Vandevelde.

zelfde aanvliegroute naar de man met de visvoorraad komen afdalen. Voor de laatste minuten verplaatsen we ons opnieuw, naar het rifdak op 4 meter. Hier worden ten slotte de witpunt en zwartpunt rifhaaien gevoederd. Extreem schuw als zwartpuntrifhaaien over het algemeen zijn, geeft de voedersessie een unieke kans om deze mooie soort eindelijk eens van heel kortbij te bewonderen.

Na een klein half uurtje lijkt de show plotseling stil te vallen. De stoet van stierhaaien stopt en de dieren verplaatsen zich helemaal naar de achtergrond. Ik kijk naar de gidsen, me met tegenzin al klaarmakend om op te stijgen, wanneer ik plots de reden van de abrupte wijziging in sfeer zie verschijnen. Lang als een kleine onderzeeĂŤr en met de onmiskenbare brede muil en strepen op de rug, komt de koning van de Fijische wateren ook zijn deel opeisen! Een pracht van een tijgerhaai glijdt traag en statig de open ruimte binnen. Zijn rustige bewegingen maken duidelijk dat hij zich volledig bewust is van zijn omvang en kracht en dat hij weet dat geen enkel dier voor hem een bedreiging vormt. De voeder houdt een grote tonijnkop voor hem klaar en we zien hem langzaam naderen en zijn enorme muil openen. Zijn grote tanden blinken en een beschermvlies trekt voor zijn ogen net voor zijn massieve kaken het voedsel omsluiten. "Wat een ongelooflijke ervaring is dit!".

Kleine en grotere school- en koraalvissen cirkelen sneller en sneller in een 'frenzy' tot ze in een hoge tornado van vis wervelen.

De verpleegsterhaaien en citroenhaaien gedragen zich een beetje als een bende ongeregeld.

Zilvertiphaaien zijn snelle en gracieuze roofdieren.

Foto's (4): Katrien Vandevelde.

naderen ze de voeders rustig. Maar naarmate de duik vordert, worden er een aantal ongeduldig en opgewonden en begint het er een beetje hectisch aan toe te gaan. Terwijl de stoet hongerige stierhaaien aan je voorbijtrekt, zwemmen immers ook nog andere haaien door de piste en verplaatst de vistornado zich soms tot vlak voor je gezicht. Maar de gidsen hebben alles perfect onder controle en elke haai die niet exact de regels volgt wordt onmiddellijk en kordaat terecht gewezen gebruik makend van de duwstokken. Ik voel me dan ook geen moment onveilig.

de ziel van het haaiencircus De firma krijgt af en toe kritiek te verduren omdat de ontmoeting en interactie met deze haaien niets natuurlijks heeft en de haaien erdoor geconditioneerd worden. De eigenaars van 'Beqa Adventure Divers' (B.A.D.) beamen dat ook volmondig. Maar het opzet dient wel degelijk een hoger doel dan alleen sensationeel vermaak.

Slim en gracieus als ze zijn bewijzen de grijze rifhaaien de procedure goed te kennen.

Toen duikgids Brandon Paige in 1999 zijn eerste duik maakte op de plaats die volgens oude zeekaarten 'Shark Reef' noemt, vond hij slechts een saaie helling met puin, geen haaien en amper vissen of koraalbegroeiing. Pas na wekenlang aas achter te laten, zag hij af en toe enkele rifhaaien. Daarop vroeg hij de oversten van het dorp verantwoordelijk voor het rif, of hij duikers naar de plaats mocht meenemen en de haaien voederen. Elke duiker zou hiervoor een bijdrage betalen aan het dorp op voorwaarde dat de dorpsbewoners niet meer op het rif zouden vissen. De stamoudsten waren akkoord omdat er op het rif toch amper iets werd gevangen. Over de volgende jaren leerden meer en meer haaien dat het geluid van een bepaalde boot op het rif een gratis maal betekende. Maar de activiteit trok ook steeds meer andere vissen aan waardoor zich stilaan een volledige leefgemeenschap, een bruisend lokaal mariene ecosysteem Hippocampus mei/juni 2016

Reportage Biologie

Foto's(2): Katrien Vandevelde.

De grijze rifhaaien komen één voor één met een zelfde aanvliegroute naar de man met de visvoorraad afgedaald.

vormde. In 2004 waren de haaivoedersessies zo populair geworden dat ze over twee verschillende firma's werden verdeeld. Experten telden tegen die tijd al een kleine 300 verschillende vissoorten op het ondertussen, vijf jaar lang niet-beviste rif. De vangsten in de naburige dorpen werden bijgevolg ook steeds groter, terwijl de welvaart van de eigenaars van het rif verzekerd was via de bijdrage van de duikers.

win-win voor iedereen en vooral voor de haaien Anno 2016 worden de opbrengsten van de haaiduiken voor verschillende nobele doeleinden gebruikt en ligt de onderneming aan de basis van de nationale bescherming van het gebied. De Fijische

De stierhaaien zijn gearriveerd!

Foto: Jan Wouters.

De voedersessies geven een unieke kans om zwartpuntrifhaaien van kortbij te bewonderen.

regering kon overtuigd worden van de economische waarde van de bloeiende onderneming omdat elke bezoeker van het rif bijdraagt aan de welvaart in het land, zoals via zijn overnachtingen, zijn restaurantbezoeken en vervoer. Bovendien zorgt de onderneming voor werkgelegenheid. Daardoor werd het verzoek van de onderneming om een baan van 50 km kust tussen Viti Levu en Beqa Island tot Fiji's eerste haaienreservaat uit te roepen ingewilligd. Het volledige gebied is nu een officiële 'no-take zone' onder het beheer van B.A.D. Om die bescherming te handhaven leidde de firma 12 lokale opzichters op. De Zwitserse non-profitorganisatie 'The Shark Foundation' doneerde voor dit doel een patrouilleboot. Een deel van de duikopbrengst wordt ook gebruikt om mangroves op verschillende eilanden aan te planten. Die functioneren als kraamkamers voor vele vissoorten maar beschermen de Fijische kusten bovendien ook tegen stormvloed.

Hippocampus mei/juni 2016

WWW.DIVEANDTRAVEL.NL

ULYSSES APART HOTEL GOZO - MALTA

8 dagen / 7 nachten 2-pers. Standaard kamer o.b.v. logies & ontbijt, incl. transfers, 10=12 begeleide kantduiken. 7=6 special en 2 gratis duiken.

VANAF: € 739,- P.P.

VOOR T S I L A I C DE SPE EIZEN R K I U D CHE CARIBIS

THE OASIS RESORT

MARSA ALAM – RODE ZEE 8 dagen / 7 nachten 2-pers. Chalet o.b.v. halfpension, incl. transfers, 5 dagen huisrif duiken

VANAF: € 919,- P.P.

ANTIGUA & BARBUDA

BELIZE

ARUBA

CUR

ACA

AIRE

BON

KUBU INDAH DIVE & SPA RESORT BALI - INDONESIË

10 dagen / 7 nachten 2-pers. Garden Bungalow o.b.v. logies & ontbijt, incl. transfers & 10 kantduiken, duiken bij Kubu & Tulamben.

Ontdek op www .bontravel.nl welke Caribische duikbe stemming bij jou past. Of kies meerder e en ga Island H oppen!

VANAF: € 1272,- P.P.

Bovenstaande prijzen zijn incl. retourvluchten en luchthaven transfers v.v. De duikpakketten zijn incl. fles/lucht/lood excl. duikmateriaal.

Volg ons op Facebook en blijf als eerste op de hoogte van het laatste nieuws.

e duikreis adviezen en Kijk voor meer uitgebreid s aanbod op onze ing een compleet bestemm DTRAVEL.NL VE website WWW.DI AN

.NL L E V A R T D N A E IV .D W WW 94 TEL: 033 457 15

DMZ05_024_Dive_and_Travel.indd 1

* Bezoek onze website voor standaard duikreizen of laat een unieke reis op maat maken.

www.bontravel.nl Tel. 0031-(0)355426071

25-03-16 12:17

Reportage Biologie

De duikactiviteit wordt echter ook gebruikt om wetenschappelijk onderzoek rond de haaien uit te voeren en te bekostigen. Zo werd de migratieroute van de stierhaaien nagegaan door de haaien te merken. Uit het onderzoek bleek dat ze naar alle uithoeken van de Fijische wateren zwemmen en nog ver daarbuiten. Met die bewijzen in de hand tracht de organisatie de regering nu te overtuigen om het vissen op haaien in heel het land te verbieden. Langelijnvisserij door buitenlandse visserijen in de nationale wateren van Fiji is immers toegestaan en ook de dorpen zijn vrij om autonoom te beslissen of ze op haaien vissen of niet. Nochtans heeft de duikonderneming ruimschoots bewezen dat levende haaien een veel hogere waarde vertegenwoordigen dan de verkoop van haaienvinnen.

In 'Beqa Lagoon' leven's werelds grootste stierhaaien.

veiligheid voor alles

Essentieel om de sessies zonder incidenten te laten verlopen, is natuurlijk ook de opleiding van de voeders. Over het algemeen worden werknemers eerst ingeleid in andere taken van het duikgebeuren zoals het besturen van de boot of het beheren van het duikcentrum. Wanneer overtuigd van de vaardigheden van een potentiĂŤle voeder, start deze een zes maanden durende intensieve training. Daarbij leren ze de strikte procedures die moeten gevolgd worden tijdens het voederen. Er wordt altijd met dezelfde hand gevoederd terwijl de

Hippocampus mei/juni 2016

De stierhaaien wachten hongerig hun beurt af.

De stierhaaien weten vanuit welke richting ze het haaienvoeder moeten benaderen.

andere tegen het lichaam wordt gehouden. Er mag ook uitsluitend voedsel aangeboden worden, als een haai vanuit de correcte richting naar de uitgestoken hand toe komt gezwommen. Zo niet, dan moet het voedsel worden verstopt. Daarnaast worden de stagiair-voeders ook

Foto's (3): Katrien Vandevelde.

De firma's zijn er vanzelfsprekend van doordrongen dat de onderneming staat of valt met de veiligheid die ze hun gasten kunnen garanderen. Er worden dan ook zeer strikte veiligheidsregels in acht genomen. Alle gasten dragen verplicht een zwart duikpak dat het volledige lichaam bedekt en zwarte handschoenen. Tijdens de grondige briefing wordt van elke gast onverdeelde aandacht geĂŤist. Camera's mogen alleen met gebogen armen vlakbij het lichaam bediend worden en het gebruik van een verlengend handvat op een GoPro is niet toegestaan. De groep gidsen bestaat over het algemeen uit vijf personen: de voeder, twee lijfwachten die de voeder beschermen en twee gidsen die achter het muurtje bij de gasten de wacht houden. Elke deelnemer die minder dan 30 duiken achter de kiezen heeft, krijgt bovendien een persoonlijke gids toegewezen. Per trip kunnen ook maar maximaal 20 gasten deelnemen.

ingewijd in de kennis van haaiengedrag. Erkende mariene biologen en ervaren voeders analyseren met de voeder-in-spe langdurig en gedetailleerd video's van voorbije voedersessies, waarbij het gedrag van de haaien nauwkeurig wordt geanalyseerd.

Bellen: +31 53 3030012 | Mailen: info@abctravel.nl | Bezoeken: De Klomp 120, 7511DJ Enschede

Reportage Dankzij deze opleiding en ervaring van de haaienfluisteraars heeft er zich nog nooit een bijtincident voorgedaan. En ook in de rest van Fiji worden er sinds de opstart van de onderneming niet méér haaienaanvallen gerapporteerd. De officiële verklaring voor het lage aantal incidenten met haaien in Fiji ondanks het grote aantal dat in hun wateren leeft, is dat de rijke visstand de haaien goed gevoed houdt. "Maar misschien" denken wij dan tenminste, "heeft het ook wel te maken met dat mysterieuze pact dat de haaienfluisteraars met de haaien sloten."  Katrien Vandevelde De koning van de Fijische wateren komt zijn deel opeisen.

Katrien Vandevelde, is oprichter van BlueShark Conservation (blueshark.be) en persverantwoordelijke van Sea Shepherd Belgium (www.seashepherd.be).

Reisinformatie Klimaat Fiji geniet van een warm tropisch klimaat en er kan het hele jaar door gedoken worden. De luchttemperatuur is er het jaar rond tussen de 25-32°C. Het droge seizoen loopt van juni tot oktober. De zichtbaarheid is dan het grootst maar er kan af en toe wel een fikse wind staan. De watertemperatuur zakt in deze periode tot minimaal 22-23°c. Het regenseizoen laat zich voelen tussen december en april. Het kenmerkt zich door rustige dagen en warmer water tussen de 26-30°c. De zichtbaarheid loopt in die maanden iets terug maar is meestal nog een 20-tal meter. Van december tot maart is de doortocht van orkanen mogelijk. Op sommige eilanden van Fiji regent het opmerkelijk meer dan op andere. De hoge bergen op Viti Levu verdelen het eiland tussen een droog noordwestelijk gedeelte en een veel vochtiger zuidoostelijk deel.

Vluchten Met Korean Air vlieg je vanaf Amsterdam naar Seoul, Zuid-Korea in 09.45 uur en na een tussenstop van 5 uur van Seoul naar Nadi, Fiji in 10.30 uur. Er zijn nog andere maatschappijen die een vlotte overtocht verzekeren zoals Cathay Pacific en Qantas.

Hippocampus mei/juni 2016

Ultieme haaienduik Twee gelijkwaardige organisaties bieden de ultieme haaiduik op 'Shark Reef' aan. Aqua-Trek: met de originele pionier Brandon Paige. De twee duiken gaan door in dezelfde arena op 18 meter diepte. De veiligheidstops gaan door op een wrak. Niet-professionele fotografen kunnen in overleg met de gidsen een plaats krijgen van waaruit iets makkelijker foto's kunnen genomen worden. De duikervaring is met dit duikcenter net wat rustiger waardoor minder ervaren duikers zich bij deze organisatie mogelijks zekerder voelen. De ultieme haaienduik wordt door 'Aqua-Trek' (www.aquatrek.com) aangeboden op maandag, woensdag, vrijdag en zaterdag. Beqa Adventure Divers: de twee duiken gaan door in verschillende arena's. Tijdens de eerste duik worden de verschillende haaiensoorten gevoederd op drie niveaus: op 30, 10 en 4 meter. De tweede duik gaat door in een arena van 15 m waarna er een veiligheidsstop volgt op het rif. (Semi-) professionele fotografen die meerdere dagen deelnemen aan de ultieme haaienduik kunnen een plaats naast de voeders aangeboden krijgen. De ultieme haaiduik wordt door B.A.D. (www.fijisharkdive. com) aangeboden op maandag, dinsdag, donderdag en zaterdag.

Verblijf 'Pacific Harbour' is een toeristisch kuststadje met een aantal matige tot dure hotels. Wij verbleven daarom in 'Maui Palms' (www.mauipalms-accommodation.com) aan het strand van 'Korolevu', op 35 km van 'Pacific Harbour'. Het romantische miniresort bestaat uit vier verzorgde bungalows die slechts een paar meter verwijderd zijn van het strand en het mooie koraalrif. Bij hoog water zwemmen baby zwartpuntrifhaaien hier tot aan de waterkant en kan je met hen snorkelen. De locatie is ook perfect om de andere bezienswaardigheden van de Koraalkust te bezoeken. Wagenhuur Meerdere internationale wagenverhuurbedrijven zijn actief in Fiji. Wij verkozen echter gebruik te maken van het lokale bedrijf Khans Rental Cars (www. khansrental.com.fj). Zij bieden overwegend de voordeligste tarieven in Fiji. Dat de eigenaar van het verhuurbedrijf bij het afleveren van de wagen nog wel even tot aan de volgende bushalte moet gebracht worden, maakte voor ons deel uit van het avontuur.

Foto: Jan Wouters.

Biologie

CONQUER NEW TERRITORY

SUUNTO EON STEEL

EXPLORE MORE - FULL CUSTOMIZATION Suunto introduces its next generation dive computer. The intuitive Suunto EON Steel combines advanced technology with customizable features and display to show clearly what you need. With heavy-duty housing, a stainless steel bezel, and user updatable software, Suunto EON Steel will dive with you for years to come. www.suunto.com - www.amilcosports.nl

Bondsnieuws Commissie Duikers met een Handicap

De kandidaten begeleiders, de lesgevers en de Wet Wheelers.

De begeleiderscursus... 28 februari 2016 was voor velen een gewone zondag. Voor duikers, met interesse in het duiken met gehandicapte dui-

andaag staat Module 1 (het theoretische gedeelte in combinatie met zwembad) op het programma. Naar goede gewoonte organiseert de Commissie Duikers met een Handicap (Commissie DmH) jaarlijks deze module en naar even goede gewoonte zijn er weer veel geĂŻnteresseerden. Om 8.30 uur staan de eerste kandidaten al aan de deur en tegen 9.00 uur is iedereen aanwezig. Van over heel Vlaanderen zijn ze afgezakt naar het Duikershuis. Alle mogelijke brevetten van alle mogelijke clubs zijn vertegenwoordigd en iedereen is even benieuwd naar het verloop van deze dag. Sommigen hebben al ervaring met Wet Wheelers omdat ze er al mee gedoken hebben of omdat ze

Hippocampus mei/juni 2016

Foto's (2): Elvire Verlinden.

kers: was het een 'bijzondere' zondag!

Aangepaste fysieke training.

in een Wet Wheels Opleidingscentrum lid zijn... Maar de meeste aanwezigen weten van niets en komen uit interesse. In de voormiddag wordt vooral het theoretische benadrukt. Tijdens het medische gedeelte worden de verschillende handicaps toegelicht en ook de problemen die met deze handicaps gepaard gaan. Tijdens de reglementering komt de toch wel andere manier van brevettering en proefafnames aan de beurt en ten slotte worden tijdens het praktisch duiken de oplossingen voor sommige problemen en de praktijkgerichte oefeningen uitgelegd. De tongen komen los en al snel heeft iedereen een vraag, een eigen mening of een opmerking. Iedereen discuteert en zoekt naar oplossingen en na de lunch, tijdens het panelgesprek, komen de tongen nog meer los.

Tegen 13.30 uur vertrekken we richting het zwembad van Hofstade, waar we onze Wet Wheelers 'overgeven' aan de kandidaat-begeleiders. Na een korte uitleg over hef- en tiltechnieken en de veiligheid worden ploegen ingedeeld. De Wet Wheelers worden over de hoeken verdeeld. Het is de bedoeling dat in iedere hoek van het zwembad een Wet Wheeler een oefening (op aangeven van de vaste begeleider) tracht uit te voeren. We simuleren een blinde duiker in één hoek, een parapleeg in de tweede hoek. Er is een duikster met hemiplegie aanwezig in In de kleedkamer merk je dat er ook echte wet hoek 3 en in de laatste hoek wheelers aanwezig zijn. een duiker zonder handen en onderbenen. Na 20 minuten draaien we door naar de volgende hoek Al deze oefeningen zorgen ervoor dat de en maakt iedere kandidaat opnieuw kennis tijd vliegt en voor we het weten zijn we twee met een andere Wet Wheeler en een andere uren verder. Tijdens de debriefing en het oefening. uitdelen van de opleidingskaarten is het 'Maak uw bril leeg' is een simpele oefening, voor iedereen duidelijk: dit was een super maar 'lijkt' een onoverkomelijk oefening interessante dag met veel nieuwe kennis voor iemand zonder handen. Maar al snel en veel nieuwe uitdagingen! Iedereen is hebben de kandidaten door dat je ook zonenthousiast en iedereen rijdt met een hoop der handen perfect je bril kan leegmaken nieuwe informatie (en waarschijnlijk ook of je trimvest kan bedienen, zonder hulp! een hoop nieuwe vragen) terug naar huis! De oefening 'zwem 10 meter in apneu' voor Aan iedereen: bedankt voor jullie medeiemand met een dwarslaesie maakt al snel werking! Bedankt voor jullie interesse!  duidelijk dat hij veel meer ruimte nodig Ann Tielen, heeft om op zijn armen deze 10 meter af te voorzitter Commissie DmH leggen.

Foto's (3): Elvire Verlinden.

De commissie nodigt ieder jaar een aantal Wet Wheelers uit om tijdens het praktijkgedeelte in het zwembad oefeningen te doen die de werkelijkheid zo dicht mogelijk benaderen. Vooraleer we echter naar het zwembad trekken maken we eerst tijdens een panelgesprek kennis met deze Wet Wheelers. De aanwezige kandidaat-begeleiders zijn elk jaar opnieuw (zeker in het begin van het gesprek) verlegen, stil en... ze durven niet echt vragen stellen... Maar al snel verandert de sfeer en vragen ze honderduit: "Waarom ben je met duiken begonnen?", "Welk is jouw handicap?", "Wat kan je zelf?", "Wat moet ik voor je doen?", "Hoeveel duiken heb je?", "Welk niveau heb je?". De kandidaten weten dat ze na de middag met deze Wet Wheelers aan de slag 'moeten' en bij hen stijgt de spanning. Bij de Wet Wheelers niet... Zij kennen dit gevoel en spelen 'het spel' mee... Zij weten dat er zo dadelijk hilarische situaties ontstaan

en dat er heel wat onwennigheid en verlegenheid plaats gaat maken voor bewondering.

Praktijkgerichte oefeningen worden voorgedaan en ingeoefend.

Apneu-oefeningen met wet wheelers.

Hippocampus mei/juni 2016

Bondsnieuws Commissie Duikers met een Handicap

De 'specialty Zaterdag 19 maart 2016 – Wie dacht dat je geen groep duikers op een zaterdag om 19.30 uur in Mechelen kon samen krijgen voor 'een' cursus, heeft het mis voor... Voor de tweede maal op rij organiseert de Commissie Duikers met een Handicap (Commissie DmH) de cursus 'onderwaternavigatie', speciaal voor de Wet Wheelers, zodat zij ook, na het volgen van deze 'specialty', de kwalificatie 'Duikleider' kunnen halen.

nze opzet was simpel: geef de Wet Wheelers meer mogelijkheden tijdens de duik, geef ze evenveel kansen en mogelijkheden om de duik 'te leiden', net als valide duikers. Nergens hadden wij in ons brevettensysteem zoiets voorzien en dus vroegen de Wet Wheelers – terecht – een uitbreiding van hun brevet. Iedere Wet Wheeler of geïnteresseerde duiker mag deze cursus volgen en alleen de 'Niveau A duikers' kunnen met deze

Hippocampus mei/juni 2016

'specialty Onderwaternavigatie' hogerop naar de kwalificatie 'Duikleider'. Wat blijkt nu? In onze zaal in het Duikershuis zitten geen Wet Wheelers maar een 25 'gewone' duikers... en nog wel op een zaterdagavond! Nu, niet getreurd... De 'show must go on' en met veel enthousiasme en vooral veel oost, west en 90 graden leggen we de aanwezige duikers uit hoe ze kunnen navigeren onder water, hoe ze kunnen gebruik maken van natuurlijke herkenningspunten en hoe ze verder moeten kijken dan enkel maar 'garage' en zwemrichting. De les is vooral praktisch opgezet en na de nodige theoretisch uitleg staat iedereen met kompas in de hand rond te draaien in het Duikershuis. Iedere aanwezige weet op hoeveel graden het bord staat of waar de parking ligt en naar waar je kijkt als je je kompas instelt op 210 graden... Maar het belangrijkste van de avond is wel dat iedereen 'weet' dat ze enkel het kompas kennen na veel oefenen, en veel de mist in gaan... Veel proberen, veel raad vragen en ... dat een 'duik leiden' meer is dan een kompasoefening. Onze conclusie van deze avond is dat er in sommige clubs té weinig aandacht besteed wordt aan het kompas en het navigeren

Foto: Ivo Madder.

Onderwaternavigatie' tout-court. Er wordt in de verschillende clubs vaak verwacht dat de kandidaten 1* of 2*Duiker deze informatie doorgegeven krijgen van de vaak ervaren 3*Duikers in de club. Maar men vergeet dat deze 3*Duikers soms geen enkel idee hebben hoe en op welke manier je de juiste info aan de beginnende duikers doorgeeft. De aanwezige 3*Duikers op de cursus hebben ook duidelijk aangegeven dat dit juist dé reden was waarom ze hier vandaag aanwezig waren. Wij doen een warme oproep aan de Wet Wheelers: kom gerust en volg deze leerrijke cursus. Ook al ben je geen 'Niveau A', je krijgt toch heel wat nuttige informatie mee zodat ook jij tijdens volgende duiken nauwgezetter kan volgen wat de duikleider allemaal doet.  Ann Tielen, voorzitter Commissie DmH

Via de NELOS-boetiek kan je het dossier 'Orientatie onder water' aanschaffen. Dit dossier leert je, met heel wat praktische tips, hoe je te oriënteren tijdens het duiken.

Bondsnieuws Commissie Duikers met een Handicap

Foto: Dirk Crutelle.

De 10e Wet Wheels Duikdag op 3 september 2016 Wat gaat er steeds door op de eerste zaterdag van september? Juist ja... de Wet Wheels Duikdag!

it jaar organiseert de Commissie Duikers met een Handicap (Commissie DmH) de 'Wet Wheels Duikdag' voor de 10e maal op rij! We trekken voor deze jubileumeditie naar de duiktank Transfo te Zwevegem. We voorzien heel wat randanimatie (demo AED en CPR) en ook in de duiktank zelf

zal er heel wat georganiseerd worden (demo 'free diving', aanwezigheid van vlot en netten, ...). Wij hopen zoveel mogelijk mensen van Wet Wheels Opleidingscentra op deze unieke locatie te ontmoeten. Wil ook jij erbij zijn? Ben jij geen Wet Wheeler maar

een 'gewone' duiker, begeleider of kandidaat-begeleider? Houd dan je mailbox in de gaten! Eind juni 2016 zal er een uitnodiging volgen met alle juiste info omtrent deze unieke Wet Wheels Duikdag. Tot dan!  Ann Tielen, voorzitter Commissie DmH

ADVERTENTIE

Going under, Going PRO De Zeeman Pro is een betrouwbare partner voor de aankoop, het onderhoud en de herstellingen van professionele duikmaterialen. Wij zijn gespecialiseerd in materialen voor commercial diving, military diving, life support en sport diving voor bedrijven, overheden en consumenten wereldwijd. Door voortdurende investeringen in onze klanten, onze infrastructuur en onze materialen willen wij verder blijven groeien en een toonaangevend bedrijf worden in de wereld. Wij breiden ons productgamma voortdurend uit om tegemoet te komen aan de noden van onze klanten. Ons hoofdkantoor is gelegen in Mechelen, België. Wij zijn internationaal actief en hebben kantoren in drie landen (België, Frankrijk en Duitsland) van waaruit we onze klanten graag van dienst zijn.

Belgium T +32 15 43 01 31 F +32 15 43 01 35 info@dezeeman.be

France T +33 4 83424595 info@dezeeman.fr

Germany T +49 2605 962 60 13 F +49 2605 962 60 14 info@dezeeman.de

www.dezeeman.com

DZP_A5advertentie.indd 1

Hippocampus mei/juni 2016

28/04/16 10:04

Foto: Marc Van De Velde.

Club in de kijker

1966-2016:

Een groepsfoto genomen tijdens de laatste training op 22 december 2015.

jaar Aquanauten

We schrijven 1966: om niet in het figuurlijke zwarte gat te vallen, besloten vijf militairen tijdens de verplichte sportnamiddag en na het beëindigen van een redderscursus, die gegeven werd in het zwembad van Fort 2 te Wommelgem, over te schakelen naar een andere watersport, namelijk: DUIKEN.

nthousiast werd door deze vijf militairen overeengekomen om een echte duikclub te stichten die de naam AQUANAUTEN zou krijgen. Aangezien het ledenaantal druppelsgewijs toenam, werd er al spoedig uitgekeken naar een groter en vooral dieper zwembad. Het bleef niet enkel bij militairen; enthousiastelingen uit alle lagen van de bevolking sloten eveneens aan. Na enkele maanden kregen ze de kans om te oefenen in het – ondertussen ter ziele gegane – Astridbad waar er elke dinsdagavond één baan gedurende één uur ter beschikking

Hippocampus mei/juni 2016

Foto's (2): archief Aquanauten.

Veel werk vooraleer ons clublokaal gebruikt kon worden.

Het eerste bestuur van de Aquanauten. Bovenste rij vlnr: Pol Wildemeersch, Roland De Smet, Fons Verberckt. Onderste rij vlnr: Fernand Roelands, Jacques Limpens.

werd gesteld. Het ledenaantal schommelde een paar jaar rond de 35 omdat dat ene baantje in het Astridbad verdere uitbreiding onmogelijk maakte.

te barbecueën, te fuiven, … kortom om er een leuke boel van te maken.

groeiend ledenaantal

Na enkele jaren viel de cafetaria zonder uitbater: de huurovereenkomst werd niet verlengd en er bood zich geen opvolger aan. Tot grote verwondering van de Aquanauten kon het toenmalige gemeentebestuur er toe aangezet worden om de ongebruikte cafetaria ter beschikking te stellen van de club. Van een meevaller gesproken. Het interieur werd volledig opgesmukt en aangepast naar de Aquanautennormen. Geen problemen meer voor feestjes, vergaderingen, enz. Baas in eigen huis. Doch ook hier duurde het mooie liedje niet eeuwig. Rond 1988 werd door het gemeentebestuur beslist om onze lokalen – cafetaria en leslokaal – aan te slaan voor eigen gebruik, met name voor het zwembadbeheer en de administratieve dienst.

duikuitstappen Begin de jaren '70 hadden ze, door alle mogelijke ingrepen, al de beschikking over een aftands VW-busje met daarin een echte compressor; de serieuze duikuitstappen konden beginnen. Voor de eerste buitenduiken verplaatsten ze zich naar de 'Put van Wommelgem'. Verdere verplaatsingen gingen naar het domein Zilvermeer in Mol en zo werd de blik stilaan op de Oosterschelde gericht. Maar zoals het betaamt voor een echte duikclub moest er ook jaarlijks een Sinksenkamp ingericht worden. Enkele jaren lang ging dit door aan het Zilvermeer te Mol, maar om het wat spannender te maken werd er uitgeweken naar Scharendijke aan het Grevelingenmeer, waar sindsdien jaarlijks de Aquanauten neerstrijken met tenten, caravans en mobilehomes om er vooral te duiken, maar ook

eigen clublokaal Het werd nu wel dringend tijd om uit te kijken naar een eigen stek. Deze werd dan toch gevonden in de buurgemeente Borsbeek: enkele vervallen lokalen in Fort 3, die toen werden gebruikt door een oud-ijzeropkoper – dus over de toestand van het hele zootje hoef ik zeker geen tekening te maken... Maar niet getreurd! Met man en macht begon men gedurende weken afval op te ruimen, muren te zandstralen, stenen te kuisen, afvoerkanalen te graven, elektriciteit te installeren,... Kortom, een enorm werk. Het afwerken van deze gangen tot een volwaardig clublokaal sleepte

Het zwembad van Fort 2 te Wommelgem.

sluiting zwembad De laatste dobber die de Aquanauten te verwerken kregen, was het bericht van Mortsel dat het zwembad 'den Bessem' zou afgebroken worden en er een volledig nieuw complex zou opgetrokken worden. 22 december 2015, de laatste training in 'den Bessem'... Nog een groepsfoto genomen voor het 50-jarig bestaan en om 22.30 uur sloten ze voor de laatste keer het zwembad af. Daar de zwembaden in het Antwerpse vrij vol zitten, verkasten de Aquanauten voor enkele jaren naar het zwembad van Duffel. De afstand en trainingsuren aldaar zullen wel een zware impact hebben op het sociale leven in de club. Toch blijven het bestuur, de monitors en de lesgevers ervoor gaan om de trainingen en duikcursussen op een zo aangepast mogelijke manier te laten doorgaan, teneinde ook de volgende jaren de nodige duikbrevetten aan de leden te kunnen uitreiken. Dankzij het soliede kader dat er nu is, gaande van 3*Instructeurs tot Assistent-Instructeurs, zal dit zeker geen probleem zijn. De Aquanauten zien de toekomst met gerust gemoed tegemoet. 

Walter Goossens, vice-voorzitter

1974: Onze materiaalverantwoordelijke wijlen Richard De Cock en huidig voorzitter Walter Vingerhoets bij de materiaalwagen aan de 'Put van Wommelgem'.

Foto's (2): archief Aquanauten.

Midden het jaar 1970 opende in Mortsel een gemeentelijk zwembad. De Aquanauten lieten deze kans niet liggen en slaagden erin wekelijks gedurende één uur het volledige zwembad te huren met inbegrip van een bergplaats voor het materiaal, een leslokaal en niet te vergeten, een cafetaria! Zeer belangrijk na een zware training! Dankzij deze meevallers groeide het ledenaantal spectaculair. De honderd leden werden weldra bereikt.

cafetaria

wat aan, maar in het voorjaar van 1990 kon het lokaal officieel geopend worden. Het resultaat is het prachtige clubhuis dat we nu kennen.

Hippocampus mei/juni 2016

Reportage Interview

Een gesprek met

van Project

Seahorse

Vlnr: Gunther Deckers (Marketing Director), Dr. Amanda Vincent (Founder Project Seahorse), Mieke Callebaut (Managing Director Guylian).

Hipporedacteur Roland Wantens was op bezoek bij Guylian om er Dr. Amanda Vincent te interviewen naar aanleiding van het 20-jarig bestaan van Project Seahorse.

inds 1999 is Guylian de partner en hoofdsponsor van Project Seahorse. In totaal doneerde het bedrijf al â&#x201A;Ź 1,5 miljoen voor hun programma's. "Project Seahorse en Guylian zijn sinds 1999 toegewijde partners in mariene bescherming", stelt Dr. Vincent. "Dankzij Guylian's steun hebben wij een grote impact op de bescherming van zeepaardjes en hun habitats. Zo stelden we, met hulp van de lokale bevolking, 35 beschermde zones in de Filipijnen in, hielp Project Seahorse mee om een historisch handelsverdrag af te sluiten die bedreigde dieren beschermt en handel erin verbiedt (CITES) en nog zoveel meer. Zowel Project Seahorse als Guylian erkennen het belang van het zeepaardje als teken van kwaliteit â&#x20AC;&#x201C; of dat nu in een gezonde oceaan is of in fijne Belgische chocolade".

Hippocampus mei/juni 2016

Doctor Amanda Vincent is mariene biologe, professor aan de universiteit van New Westminster (Vancouver) B.C., Canada en oprichtster van Project Seahorse. Ze won verschillende belangrijke prijzen: Whitley Award (1994), Rolex Award for Enterprise (1998), Pew Fellowship in Marine Conservation (2000) en ze is genomineerd voor de prestigieuze Indianapolis Prize for Animal Conservation. Ze was op de terugweg na een presentatie op ADEX (Asian Dive Expo) in Singapore en bezocht de belangrijkste sponsor van Project Seahorse, namelijk Guylian, Sint-Niklaas.

Hippo: Dr. Vincent, Amanda, wat was de oorzaak van uw bezorgdheid voor de onderwaterwereld. Was u toen duiker of begon u te duiken om het Project Seahorse te ontwikkelen?

Amanda: Ik begon te duiken als tiener, omdat mijn vrienden toen ook doken en wij samen plezier maakten. Ik ben beginnen duiken in 1979 toen we nog met rubberen maskers en pakken doken. Je had kilo's talk nodig om die aan te trekken. We gebruikten het 'paardengareel' [nvdr: Fenzy] als trimvest en dat moest je met de mond opblazen. Nu zou je niemand meer mee onder water krijgen met dergelijk materiaal. Hippo: Dus u begon als duiker met uw studies biologie. Amanda: Ik studeerde biologie, maar dat was niet specifiek mariene biologie. Ik wilde de oceanen beschermen, maar wist niet goed hoe eraan te beginnen. Toen werd mijn aandacht getrokken door het vreemd seksueel gedrag van de zeepaardjes. Hoe waren die ertoe gekomen om hun rollen om te keren, waarbij de mannetjes de eitjes

Foto: Roland Wantens.

Dr. Amanda Vincent

dragen na de bevruchting? Ik vroeg me af of er nog andere dieren waren die 'sex-verschillen' vertoonden. Maar dat altijd met het behoud van de oceanen in het achterhoofd. Op het einde van mijn studies werd mijn aandacht getrokken door een lichtkrant op de Kurfürstendamm in Berlijn, die vermeldde dat zeepaardjes het belangrijkste uitvoerproduct waren van de Filipijnen, om mannen te helpen met een verlaagde potentie. Hippo: Het zijn blijkbaar vooral Chinezen die afnemer zijn, maar dat blijkt niet te helpen? Amanda: Ik heb een groot respect voor de Chinese geneeskunde, want die is over een periode van honderdduizend jaar ontwikkeld. En het is inderdaad gebleken dat sommige elementen die in zeepaardjes gevonden worden ook werkelijk helpen bij bijv. astma, incontinentie, enz. Maar die producten worden ook elders in de natuur gevonden! Hippo: Als u de oceanen wilde beschermen, waarom koos u specifiek voor het zeepaardje, terwijl er toch nog verschil-

lende andere soorten dreigen uit te sterven? Amanda: Behalve mijn interesse voor het 'sex-verschil', vind ik zeepaardjes zeer aardige dieren om te bestuderen. Als je bijvoorbeeld de staart van een zeepaardje streelt, is er een grote kans dat het zeepaardje het substraat waarop het vastzit, loslaat en zijn staart rond je vinger slaat. Niet dat we dit willen promoten voor alle duikers! Maar bovendien is een zeepaardje iets wat ook de leek kan interesseren. Dat zou bijvoorbeeld niet het geval zijn als wij onze werking Project Blenny of Project Rascasse hadden genoemd. Hippo: Onze lezers weten dat Guylian uw project al geruime tijd sponsort. Welke dergelijke acties onderneemt u nog om tot de vereiste resultaten te komen. Amanda: Guylian is in Project Seahorse vanaf de start onze belangrijkste partner. Vanaf het begin hebben zij fondsen ter beschikking gesteld om ons personeel te betalen dat de informatie verwerkt. Project Seahorse is er niet alleen voor zeepaardjes, maar voor de algemene bescherming van de oceanen en Guylian deelt diezelfde

Happy de kortsnuit. Hippocampus hippocampus. Bergse Diepsluis (Oosterschelde, Nederland). Foto: Rinie Luykx.

passie. Onze belangrijkste samenwerking is immers communicatie. Wij willen het publiek attent maken op de noodzaak van duurzame ontwikkeling van de oceanen. Mevrouw Mieke Callebaut, managing director van Guylian, voegt daaraan toe: "Het idee van Project Seahorse wordt wereldwijd bekend gemaakt op de 25 miljoen pakjes pralines die we jaarlijks naar meer dan 120 landen versturen". Hippo: Eén van onze redactieleden is ook enorm geïnteresseerd in de mannelijke zwangerschap van het zeepaardje, maar hier hebben we niet zoveel zeepaardjes als in de tropische wateren. Amanda: Ik denk dat er hier meer zeepaardjes leven dan we vermoeden. Alleen hebben we hier niet zoveel duikers als in de tropen. Daarom ook willen we zoveel mogelijk duikers aanmoedigen om hun waarnemingen te rapporteren via iSeahorse.org, waarbij we vragen om zeer specifiek de vindplaats te vermelden en bovendien te herhalen zodat we continu op de hoogte blijven en/of wijzigingen kunnen vaststellen. Met die gegevens kunnen we dan voorstellen doen om noodzakelijke acties te ondernemen.

Zeepaardje. Filipijnen, Moalboal, Kasai Wall. Foto: Jef Driesen.

Hippocampus mei/juni 2016

Reportage Interview

Hippo: Het verwondert me dat u denkt dat er hier minder duikers zijn dan in de tropische gebieden. Amanda: Wat ik eigenlijk bedoel is dat er hier minder uren onder water worden doorgebracht. In de tropen zijn er ook zeer veel toeristen en bovendien duren de duiken er langer dan in de koudere wateren hier. Voor de PADI-duikers hebben we een 'Seahorse Specialty' ontwikkeld. Dat kunnen we eventueel ook voor jullie federatie doen. Hippo: We weten dat de natuur een zeer goede organisatie is, waarin elk organisme een belang heeft: planten zorgen voor zuurstof en vezels, garnalen verwerken proteïne van de kadavers, haaien ruimen zieke of gewonde vissen op, om er maar enkele te noemen. Welk belang heeft een zeepaardje in zijn biotoop?

Rode Hippocampus bargibanti. Manado (Nord-Sulawesi, Indonesia). Foto: Rudi Rombouts.

'Sweet couple'. Bali – Indonesia – Tulanben. Foto: Bettina Balnis.

Amanda: Het effect is voor het ogenblik beperkt, maar voor het probleem van de koraalduivels moet natuurlijk zo snel mogelijk een oplossing gevonden worden.

Amanda: Zeepaardjes zijn belangrijke predatoren in het zeegras, die daar van parasieten en kleine organismen leven. Op hun beurt zijn ze dan weer voedsel voor andere dieren in de voedselpiramide. Hippo: Hebt u enige informatie over hoe de opwarming van de aarde de verspreiding van zeepaardjes beïnvloedt? Amanda: De opwarming van de aarde is natuurlijk het meest waarneembaar in de ondiepere lagen aan de kusten. Daarom is 'coral bleaching' zo duidelijk. Maar ook de zeegrasvelden staan onder zware druk. Als het waterniveau drastisch stijgt, is het maar de vraag of het zeegras zich ook zal verplaatsen. Als dat niet gebeurt, zouden die wel eens kunnen verdwijnen, inclusief de zeepaardjes. En dan komt de hele voedselvoorziening voor de wereldbevolking in gevaar. Hippo: Koraalduivels vormen een echt probleem in de Caribische Zee. Jagen die ook op zeepaardjes? Zijn de aantallen daardoor verminderd?

Hippocampus mei/juni 2016

Hippo: Zijn er specifieke acties die resulteerden uit uw onderzoek. Amanda: We zijn erin geslaagd om de handel in zeepaardjes in verschillende landen aan banden te leggen. We zijn erkend als een van de zes beste dierenbeschermingsorganisaties. In de Filipijnen hebben we met behulp van de bevolking 35 beschermde zones kunnen instellen. We hebben ook reglementen kunnen opmaken voor het maken en houden van aquaria. Maar zoals ik al zei: het gaat niet alleen om zeepaardjes maar om de oceanen in het algemeen. We willen onze werking niet beperken tot het 15-tal specialisten dat er mee bezig is, maar willen het algemeen publiek er zo veel mogelijk bij betrekken. In de toekomst willen we minder aan onderzoek gaan doen, maar meer aan acties. Veranderingen die nodig blijken om duurzaam met de oceanen om te gaan. Mieke Callebaut voegt er aan toe: "Wij zijn heel blij met de samenwerking met NELOS en met de fotowedstrijd die we dit jaar met hen voor de vijfde keer willen houden. Behalve de aandacht voor het project dat we daardoor hebben gekregen, hebben we ook toegang tot zeer bruikbare en kwaliteitsvolle opnamen van zeepaardjes die we

kunnen gebruiken. We zien met belangstelling uit naar de inzendingen die we deze keer mogen beoordelen". Guylian is Belgische markleider in voorverpakte pralines, opgericht in 1960 en tot op vandaag trouw aan artisanale productietechnieken. Met een team van 250 medewerkers produceert Guylian een breed assortiment Belgische pralines en chocolade in een moderne productie-eenheid te Sint-Niklaas. Overal ter wereld is Guylian synoniem voor Belgische kwaliteitschocolade. Een unieke mix van West-Afrikaanse cacaobonen vormt de basis van hun Belgische chocolade, gemaakt met 100% cacaoboter. De pralinévulling wordt bereid op basis van enkel de beste handgeselecteerde hazelnoten uit het Middellandse Zeegebied. Voor hun jarenlange samenwerking met Project Seahorse kreeg Guylian in 2015 de Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Award van het Koninklijk Belgisch Comité voor de Distributie.

Telkens je een doos Guylian Chocolade koopt, help je mee de zeepaardjes te beschermen en onze oceanen te redden!  Roland Wantens

ENKELE VAN

SCUBAPRO TESTDAGEN ONZE PARTNERS: ZATERDAG 2 & ZONDAG 3 JULI 2016

Uw advertentie hier?

SCUBAPRO SUB GEAR BARE SUUNTO UWATEC SHEARWATER METALSUB BIGBLUE RIFF GREEN FORCE MARES SEAC PROCEAN DIVESYSTEM UK DICAPAC BRIGHT WEIGHT SEALIFE

Advertentietarieven: www.wiki.nelos.be/index.php/hippocampus

DUIKCOMPUTERS DUIKLAMPEN ADEMAUTOMATEN DROOGPAKKEN JACKETS, …….

Poseidon Diving Team Grootste online shop van België

SHOWROOM

Verdeler van alle grote merken tegen de laagste prijs

poseidondivingteam.com

HOFEINDE 21 2350 VOSSELAAR BELGIE TEL: +32(0)14611260 EMAIL: HCV.BVBA@PANDORA.BE WWW.DUIKMATERIAAL.BE

Tel. +32 (0) 54/32 62 82 Hellestraat 63 - 9400 Appelterre (Ninove)

wrakduiken € 562 • • • • • •

5 dagen - 5 nachten in vol pension 10 duiken: voor groepen.

Minimum 3*Duikers Verzorgde keuken Comfortabel hotel Volledig pension Vullen van de ﬂessen in het duikcentrum Gans het jaar door (behalve juli en augustus)

CLUB INTERNATIONAL DE PLONGEE DU LAVANDOU SUR LE PORT - 83980 LE LAVANDOU - FRANCE Tél: +33-4-94-71-54-57 www.cip-lavandou.fr info@cip-lavandou.fr Hippocampus mei/juni 2016

Bondsnieuws

Foto: Pressmaster - Photodune.

Raad van Bestuur

Opmaak van een nieuw beleidsplan voor de volgende olympiade De uitvoeringsbesluiten van het nieuwe sportdecreet worden volop uitgewerkt en om in de toekomst nog subsidies te ontvangen moet elke sportfederatie een nieuw beleidsplan uitwerken, rekening houdend met dit sportdecreet.

inds 1 januari 2016 is de naam Bloso gewijzigd in Sport.Vlaanderen. Medewerkers van de Vlaamse Regering beschouwen dit als een volgende logische stap in de vernieuwingsoperatie die al een tijdje bezig is. Hierbij hanteert men een aangepaste visie en dit heeft geresulteerd in de beslissing om ook de bedrijfsnaam aan te passen. Hetgeen het meest opvalt in deze vernieuwingen is dat alles wat met sport te maken heeft allemaal in één agentschap wordt ondergebracht en dat moet kostenbesparend werken, moet meer transparantie opleveren en een betere service naar de klanten (sportfederaties, sportclubs en sporters). NELOS is als unisportfederatie duiken – met meerdere disciplines – partner van dit agentschap en zal de goede verstandhouding ermee verder zetten in het belang van alle sporters die ze vertegenwoordigt.

Hippocampus mei/juni 2016

het nieuwe sportdecreet In de lijn van de hoger vermelde vernieuwingen werkt het kabinet van Minister Muyters een nieuw sportdecreet uit. Het nieuwe decreet moet inspelen op de doelstelling om zoveel mogelijk mensen te laten sporten en aan het sporten te krijgen op een kwalitatieve en op een gezonde manier. Er moet sportaanbod komen op maat van het individu. De clubs en federaties moeten mee evolueren met de behoeften van de 'klant'/sporter omdat federaties beschouwd worden als de belangrijkste partners om deze doelstellingen te bereiken. Federaties moeten daarbij een volledig en flexibel aanbod per sport hebben, voor elke leeftijd en elk niveau. Momenteel worden de uitvoeringsbesluiten van het nieuwe sportdecreet op papier gezet en deze zouden dit voorjaar moeten goedgekeurd zijn. In het najaar moet

elke sportfederatie die wil samenwerken met Sport.Vlaanderen en die wil subsidies ontvangen (NELOS onder andere) een beleidsplan uitgewerkt hebben, rekening houdend met dit sportdecreet.

opmaak nieuw beleidsplan NELOS is zich terdege bewust van het belang van een goed doordacht beleidsplan. Al gedurende vele olympiades werd voor Bloso een beleidsplan opgemaakt en tot op heden hebben we, dankzij de inzet van velen, ervoor kunnen zorgen dat we erkend zijn gebleven en de nodige subsidies hebben kunnen bekomen. Het opstellen van zo'n beleidsplan is echter geen sinecure. Om dit mogelijk te maken heeft de Raad

houden. Eindelijk zal het beleidsplan niet in de eerste plaats gebruikt worden om subsidies binnen te rijven maar wel als concreet middel om goed te besturen. Deze methodiek komt echt niks te vroeg want zodra het nieuwe beleidsplan in voege treedt, zal hierin de volledige werking van de federatie begrepen zijn, inclusief het financieel beheer.

van Bestuur beslist om een kerngroep op te richten die deze langdurige en moeilijke taak op zich moet nemen. In de kerngroep zetelen: Stef Teuwen (voor zit ter kerngroep beleidsplan), Lien Aerts en Margaux Montrieu x (professionele medewerkers van het NELO S - s e c r e -

tariaat), Michel Declercq (ervaringsdeskundige met o.a. het vorig beleidsplan), Ronny Margodt (voorzitter van de Raad van Bestuur NELOS), Herwig Van Cotthem (ondervoorzitter van de Raad van Bestuur NELOS), Dirk Saman (penningmeester NELOS), Ivo Hubert (lid van de Raad van Bestuur en beheerder van de NELOS-databank) en Franklin Forrez (lid van de Raad van Bestuur en ook voorzitter van de subcommissie Jeugdduiken). Inge Dekort en Hannelore Sprengers volgen het beleidsplan in de achtergrond mee op omdat zij in het verleden een bijzondere bijdrage hebben geleverd in het opstellen van beleidsplannen en de rapportering ervan. Hannelore zal ook de facultatieve opdracht Jeugdsport, samen met Franklin verder uitwerken en dit terugkoppelen naar de kerngroep. We zullen ook werk maken van het opstarten van een project rond enerzijds laagdrempelig sporten en anderzijds rond innovatie. Wat opvalt is dat de Raad van Bestuur flink vertegenwoordigd is in deze kerngroep. Dat is bijzonder belangrijk want dit betekent dat de Raad van Bestuur een beleidsplan zeer ernstig neemt. Er is dus een enorme drive en een enorm draagvlak om dit beleidsplan op te stellen maar ook om dit daadwerkelijk te gebruiken als instrument om het NELOS-schip op koers te

Het opstellen van het beleidsplan gebeurt aan de hand van het doorlopen van een vooraf bepaald beleidsplanningsproces (aangeleverd door VSF en ondersteund door Sport Vlaanderen). Als bijkomende input op dit planningsproces hebben we de door Sport Vlaanderen opgelegde 5 basisopdrachten en 5 facultatieve opdrachten, maar daarnaast ook de door de Raad van Bestuur geformuleerde kernideeën waarop men de volgende vier jaar de focus wenst op te leggen. Al deze informatie wordt bij wijze van spreken in de trommel gestopt en hier wordt goed maar zorgvuldig mee geschud. Het eindresultaat is, zo hopen we, een degelijk en bruikbaar beleidsplan. Dit zou ten laatste op 1 september 2016 moeten op papier gezet zijn. Dit is een uitdaging maar ja; daar leven we voor… Ik wil alvast iedereen bedanken die zijn input wil leveren aan dit beleidsplan. Als er leden van clubs, bestuurders van clubs of andere stakeholders menen een inbreng op dit beleidsplan te moeten geven, dan kunnen die altijd contact opnemen met mij via stef.teuwen@nelos.be of met één van de leden van de kerngroep. In de tabel op de volgende pagina vind je wat informatie terug met betrekking tot de basisopdrachten en de kernideeën van de Raad van Bestuur, de missie en de visie. Hiermee weet iedereen welke focus NELOS de volgende jaren zal leggen. Het is uitermate belangrijk dat iedereen deze ideeën mee ondersteunt zowel op sportief vlak als op bestuurlijk vlak en op administratief vlak. Weet dat het NELOS-secretariaat, de Hippocampus mei/juni 2016

Bondsnieuws

Slogan, missie en visie NELOS: 'NELOS = Duiksport voor iedereen'

Raad van Bestuur

Raad van Bestuur en de kerngroep altijd bereid zijn om jullie te ondersteunen of om eventuele vragen hieromtrent te beantwoorden.

besluit Elke duikclub zou de missie en visie (slogan

Opdrachten

'NELOS = Duiksport voor iedereen') moeten ondersteunen want dan ondersteunen ze meteen ook het beleidsplan van NELOS. De deur in elke club moet openstaan voor elkeen die zich geroepen voelt om te duiken (om te sporten dus), ongeacht geaardheid, religie, afstamming, jong of oud, al dan

niet gehandicapt, sportief, recreatief of technisch, enz. Het lijkt me belangrijk om iedereen op dezelfde golflengte te krijgen en ik hoop dat dit artikel hier enige bijdrage aan geleverd heeft. 

Mogelijkheden voor een Unisport federatie

(NELOS is een Unisportfederatie)

Stef Teuwen

Opdrachten uit te voeren door NELOS

Sportkaderopleiding Competitieve sportbeoefening Basis opdrachten

Recreatieve sportbeoefening Begeleiding sportclubs Sportpromotie Jeugdsport Sportkampen

Facultatieve opdrachten

Laagdrempelig sporttraject Topsport Innovatieve projecten

Kernideeën van de Raad van Bestuur NELOS Kernidee 1

Medisch en verantwoord sporten (milieu, ethisch, pesterijen, preventie, …).

Kernidee 2

Administratieve vereenvoudiging.

Kernidee 3

Vrijwilligersbeleid op punt zetten om de continuïteit te garanderen (instructeurs, bestuursmatig, mensen die actief zijn in een club).

Kernidee 4

Duikbeleving meer aandacht geven. Hoe kunnen we de basis bereiken. Commissies beter betrekken?!

Kernidee 5

Competitieve sport een betere visualisatie geven of beter accentueren.

Kernidee 6

Imago van de duiksport veranderen. We gaan proberen de vrouwen in de recreatieve duiksport te betrekken. Hoe kunnen we de sport aantrekkelijker maken? Gender equality onder de leden moet bereikt worden.

Kernidee 7

Federatie moet een permanente ondersteunende rol hebben voor de clubs.

Kernidee 8

Up-to-date blijven op gelijk welk niveau of in gelijk welke commissie. Het idee om bijscho lingen te organiseren die gecertificeerd worden. Dit moet beter gestructureerd worden.

Hippocampus mei/juni 2016

HippoĂŤzie

De Zee De zee is een plek vol avonturen, dobberende bootjes, schelpen die gluren. Een plek waar je jezelf kunt zijn, koraal dat leeft vind ik zo fijn. Al dat zand, water dat bruist, bubbels die zweven ach wat een gein. Foto: Serghei Starus.

Louis Deraedt, 10 jaar, lid van AJD Duffel

ADVERTENTIE

ď&#x20AC;Ś

START TO

DIVE

Deze gratis duikinitiatie is speciaal voor: Naam voornaam Actie geldig tot 21/10/2016

Meer informatie www.nelos.be

Hippocampus mei/juni 2016

Bondsnieuws

Foto's: Ivo Madder.

Geneeskundige Commissie

Het klaren of equilibreren van je oren De 'Tuba Auditiva' of 'Buis van Eustachius' en het 'klaren van de oren' bij 'descent/ascent' (dalen/stijgen) nader bekeken.

buffers met het binnenoor) en rigide beenderige wanden. De druk moet gelijk zijn aan de omgevingsdruk. Is dit zo niet, dan zal het drukverschil (drukgradiënt) tussen het middenoor en zijn omgeving een barotrauma van het oor tot gevolg hebben. Het is dus essentieel om de drukgradiënt te compenseren/overwinnen. Deze methode noemen we het klaren of equilibreren van de oren.

trommelvlies), maar andere kunnen een permanente beschadiging veroorzaken (binnenoorbarotrauma).

anatomie in het kort Dirk Deraedt Anesthesioloog – Intensivist Duikerarts 3*Instructeur NELOS dirk.deraedt@nelos.be Paul Van der Eecken Neus-, Keel- en Oorziekten 1*Instructeur NELOS Lid van de Geneeskundige Commissie A.Z. Sint-Lucas, Groenebriel 01, 9000 GENT paul.vandereecken@azstlucas.be

Anatomie van het menselijk oor Elastisch kraakbeen

Spier

Halfcirkelvormige kanalen

Slaapbeen

Hamer

Binnenoor

Aambeeld

Stijgbeugel Evenwichtszenuw

Hippocampus mei/juni 2016

Gehoorszenuw Slakkenhuis Ovale venster

Oorschelp

Rotsbeen Schedelbasis Trommelvlies Uitwendige gehoorgang

Vestibule Ronde venster Naar de neus-keelholte

Trommelholte Buitenoor

Middenoor

Buis van Eustachius

Tekening: Alexander P.

en ontsteking van de uitwendige gehoorgang, een gescheurd trommelvlies, een barotrauma van het binnenoor… kortom 'problemen met de oren' omwille van de complexe fysiologie en anatomie mogen geen belemmering zijn voor onze passie 'recreatieduiken'! Wij, duikers weten het al langer: het oor is het eerste orgaan dat onderhevig is aan de Wet van Boyle & Mariotte. Respecteer je die wet niet, dan ontwikkel je vroeg of laat een barotrauma van het oor. Soms is het probleem eenvoudig op te lossen (ingetrokken

Het middenoor: is een afgesloten luchthoudende ruimte met een 'uitgangsroute' (buis van Eustachius), een flexibel element (trommelvlies, buffer met de gehoorgang), twee semi-rigide vensters (rond en ovaal,

De buis van Eustachius: is de verbinding tussen het middenoor en de achterste neusholte om bij overdruk van buiten uit de verhouding oppervlakte trommelvlies/ ovaalvenster (20/1) te compenseren. De richting is schuin naar binnen met een ingewikkelde musculaire apparatuur en slijmvlies van het respiratoire/secretoire type, dat vrij gevoelig aan infecties is.

aan de oppervlakte Het middenoor staat in verbinding met de neus-keelholte via de buis van Eustachius, ook 'tuba auditiva' genoemd (meervoud: 'tubae auditiva'). De buis van Eustachius is geen 'brede open buis' die constant doorgankelijk is. Het is eerder een virtuele buis om de migratie van slijm en vuildeeltjes vanuit de keelholte naar de middenoren te verhinderen. Daarnaast wordt zuurstof ook opgenomen in de holte van het middenoor door de aanwezige structuren. Indien de oren niet regelmatig geklaard worden zal er dus na verloop van tijd een onderdruk (of vacuüm) in de middenoren ontstaan. Om dit te voorkomen moeten de 'tubae' regelmatig geopend worden om de middenoren van verse lucht te voorzien. Meestal volstaat het te slikken. In feite klaar je dus meermaals per dag je middenoren zonder het te beseffen. Bij het slikken trekken de spieren van het zacht gehemelte en de buizen van Eustachius heel eventjes open. Deze doorgankelijkheid veroorzaakt een luchtshift, die de druk in het middenoor en de achterste neusholte gelijkstelt. Dat is de 'pop' of 'klik' die je hoort bij het slikken.

tijdens het duiken Bij de eerste centimeters van de afdaling zal de omgevingsdruk snel toenemen en wordt het soepele trommelvlies naar binnen geduwd. Tijdens het duiken ontstaan er dus relatief grote drukverschillen tussen de middenoren en de omgeving. Per 10 meter waterkolom komt er 1 bar bij. Indien we de middenoren tijdens het dalen niet klaren ontstaan er een aantal fenomenen, die we om praktische redenen onderverdelen volgens de duikdiepte:

schil van 0,1 bar (1 meter diepte). Anderen DD Op een diepte van een halve meter: de omgevende druk is 0,05 bar hoger kunnen dan weer een stuk dieper afdalen dan in het middenoor. De trommelvlie(tot 6 meter en dieper) vooraleer er een zen buigen lichtjes naar binnen en je perforatie optreedt. voelt een druk in je oren. technieken DD Op een diepte van 1 meter: het drukverschil is opgelopen tot 0,1 bar. In beiTijdens het dalen is het uitermate belangde middenoren wordt het trommelvlies rijk de middenoren tijdig en regelmatig naar binnen gedrukt. De oren doen pijn. te klaren. Helaas kan niet iedereen de Er komt slijm in de 'tubae'. Het klaren oren klaren door de passieve, niet agreswordt moeilijker. sieve en eenvoudige techniek 'slikken'. DD Op een diepte van 2,5 meter: het drukverschil is 0,25 bar. Er moet dus gezocht worden naar anOmwille van de forse onderdruk wordt er slijm en zelfs bloed uit het middenoorslijmvlies gezogen en zal het Neusholte middenoor hiermee gevuld worden. Naast de Buis van Eustachius pijn is er een gevoel van Zacht verhemelte volheid (dat nog dagen (Soft Palate) kan aanslepen). Er is nu Tong sprake van een baro Strotklepje trauma type 'squeeze'. (Epiglottis) De buis van Eustachius wordt door de onderdruk Stemspleet dermate 'gesqueezd' dat Luchtpijp het praktisch onmogelijk (Trachea) is om ze door middel van Slokdarm een willekeurig maneu(Esophagus) ver te openen. DD Op een diepte van 3 meter: het drukverschil is nu zo groot (0,3 bar) dere technieken om de oren te klaren. dat één (of beide) trommelvliezen zullen Alle methoden om de middenoren te scheuren. Dit gaat gepaard met heftige klaren zijn technieken om de buis van pijn. Water loopt vanuit de uitwendige Eustachius te openen ter hoogte van de gehoorgang in het middenoor en zal neus-keelholte. Ter hoogte van deze opedaar – zeker wanneer het een eenzijdig ning bevindt zich een soort van richel/vertrommelvliesscheur betreft – het hevenheid, de zogenaamde 'torus tubarius' evenwichtsorgaan prikkelen, of tubawal. De mechanismen die hierbij met duizeligheid tot gevolg. kunnen gebruikt worden zijn: DD het creëren van een verhoogde luchtDe aangegeven diepten druk in de neus-keelholte; zijn indicatief en kunDD het aanspannen van specifieke spieren nen sterk verschillen, in de keelholte en het zacht gehemelte; afhankelijk van onder DD het bewegen van de tong; andere de elasticiteit DD het bewegen de onderkaak. (compliance) van het De hieronder beschreven technieken betrommelvlies en andestaan uit een van bovenstaande mechanisre individuele factoren men, of zijn een combinatie daarvan. (oorontstekingen en buisjes/ diabolo's in de kinderjaren, mono1. Slikken met open neus: passief. De spieren van de tuba strekken zich naar meer aspect of dun eenlagig broos tromlateraal en openen de tuba. De lucht kan melvlies, ...). In bovenstaand voorbeeld er zowel in als uit. Er is een vrije doorgang vindt trommelvliesruptuur plaats bij een zonder te forceren zowel bij stijgen als dadrukverschil van 0,3 bar, maar in de praklen. tijk kan dit erg verschillen. Zo kan er al een perforatie optreden vanaf een drukver-

Hippocampus mei/juni 2016

Bondsnieuws

Geneeskundige Commissie

2. Het Valsalva-maneuver:

actief bij het dalen. Dit maneuver wordt het meest door duikers toegepast: het is een efficiĂŤnte methode die gemakkelijk aan te leren is.

telijk fungeert de tong als een piston die opwaarts beweegt in de afgesloten neus-keelholte. 4. Het Toynbee maneuver:

actief bij het stijgen.

Het Valsalva-maneuver is echter niet zonder risico's: DD Indien er te hard geblazen wordt kan de brutale luchtdrukgolf die in de middenoren terechtkomt weefselbeschadiging veroorzaken, met barotrauma van midden- of binnenoor tot gevolg. DD Het kan gepaard gaan met toename van de druk in het binnenoor met aantasting van het ronde venster en een binnenoorbarotrauma tot gevolg. DD Het opbouwen van druk in de bovenste luchtwegen gaat gepaard met een toename van de druk in de borstholte. Bij het stijgen kan dit gevolgen hebben voor de ademhaling en de bloedsomloop. Belemmering van de uitademing kan aanleiding geven tot een longbarotrauma. Verandering van drukgradiĂŤnten ter hoogte van de voorkamers van het hart kan aanleiding geven tot DCZ (decompressieziekte). Heb je een PFO (patent foramen ovale) dan wordt de druk in de rechtervoorkamer (atrium) groter dan in de linker met doorgang van stikstofbellen naar de linkervoorkamer, die een centraal DCZ tot gevolg kunnen hebben. Daarom: pers nooit te krachtig en te lang (niet langer dan 5 seconden) en voer uiteraard nooit het Valsalva-maneuver uit tijdens het stijgen! 3. Het Frenzel maneuver:

niet controleerbaar. Sluit neus en mond. De mond wordt ook inwendig afgesloten door de stemspleet te sluiten. Span hierbij de achterkant van je keel op zoals je dat doet bij het optillen van een gewicht. Maak dan het geluid van de letter 'K' (K-uh). Hierdoor wordt de achterzijde van de tong omhoog geduwd, waarbij er lucht tegen de openingen van de buizen van Eustachius wordt gecomprimeerd. Fei-

Hippocampus mei/juni 2016

Slikken met gesloten mond en neus. De slikbeweging opent de tuba. Er ontstaat een onderdruk in de neusholte waardoor er lucht uit het middenoor wordt gezogen en er aldaar ook een onderdruk ontstaat. Een onderdruk kan evenwel een alternobare vertigo veroorzaken als beide middenoren niet terzelfdertijd klaren.

Cartoon: Peter Bosteels.

Zak loodrecht met het hoofd lichtjes naar achter, kin naar voor, knijp de neusgaten dicht en blaas door de neus. De overdruk die hierdoor in de neus-keelholte ontstaat duwt lucht via de buis van Eustachius in het middenoor.

5. De Lowry techniek:

ingewikkeld. Is een combinatie van Toynbee en Valsalva: bij het sluiten van de neusgaten wordt er simultaan een slikbeweging gemaakt en het Valsalva maneuver (blazen) uitgevoerd. Aan de duiker wordt gevraagd de neus dicht te knijpen en tegelijkertijd te blazen en slikken. Hoewel deze techniek nogal complex is om uit te leggen, blijkt hij toch waardevol te zijn bij 'hopeloze gevallen'. Bovendien is het een techniek die boven water te trainen is. 6. De Edmonds techniek:

vult Valsalva aan. Hierbij worden de buizen van Eustachius ter hoogte van hun oorsprong in de neus-keelholte (de zogenaamde tubawal) geopend door het voor- en onderwaarts bewegen van de onderkaak (zoals bij het begin van een geeuw) en het simultaan uitvoeren van een Valsalva maneuver. 7. BĂŠance tubaire volontaire (BTV):

'gestructureerd' slikken. Dit is het vrijwillig openen van de buizen van Eustachius door het aanspannen van bepaalde spieren ter hoogte van het zachte gehemelte en ter hoogte van de keel, eventueel in combinatie met het voor- en onderwaarts bewegen van de onderkaak. Deze techniek wordt toegepast door ervaren duikers die een perfecte controle hebben over hun keelspieren. BTV vraagt veel oefening. Sommige duikers (in het bijzonder apneuduikers) zijn in staat om deze spieren dermate te beheersen dat zij hun 'tubae' kunnen openhouden voor continue equilibratie.

Wat is de beste techniek? Dat is eigenlijk een zuiver theoretische vraag. In de praktijk zijn de meeste duikers niet in staat om al deze technieken zomaar uit te voeren of te beheersen. Voor vele (beginnende) duikers is het klaren van de oren een lastige opgave; vaak is het een lange zoektocht naar de ideale methode. Voor de instructeur is het dan weer moeilijk om begrijpbare instructies te geven. De beste techniek is dus de techniek die het makkelijkst door de duiker uit te voeren is. Uiteraard genieten op zuiver fysiologisch vlak de 'zachtere' technieken (slikken, een correct uitgevoerde Toynbee en BTV) de voorkeur omdat deze niet gepaard gaan met noemenswaardige snelle en hevige drukveranderingen in de bovenste en onderste luchtwegen. Een aantal technieken daarentegen (Valsalva, Lowry, Edmonds) hebben het nadeel dat zij gepaard gaan met een duidelijke toename van de druk, niet alleen in de neus-keelholte, maar ook in andere organen en delen van het lichaam zoals het binnenoor en de borstholte. De potentieel nefaste gevolgen hiervan worden beschreven onder punt 2, het Valsalva-maneuver. Een gecontroleerd en correct uitgevoerd Valsalva-maneuver is evenwel de meest courante techniek.

Foto: Ivo Madder.

tips om de oren te klaren

DD Slijmvrij: zorg ervoor dat je neus vrij van slijmen is en dat je niet verkouden bent. DD Luister naar de 'klik'. Controleer al vóór je aan boord of aan de waterkant staat of je bij het slikken een 'klik' in beide oren hoort. Dit is het signaal dat beide buizen van Eustachius vlot opengaan. DD Begin op tijd. Feitelijk dient de eerste equilibratie te gebeuren van zodra het hoofd wordt ondergedompeld. DD Anticipeer. Wacht niet tot je druk in je oren voelt. Equilibreren gaat makkelijker als het drukverschil tussen je middenoren en de omgeving klein is. Zorg dat je elk gevoel van druk of pijn voor blijft. DD Stop als je pijn voelt. Stijg zo nodig een paar meter. Pijn is al te laat en een signaal dat het drukverschil tussen je middenoren en de omgeving te groot geworden is. Pijn is een alarmteken van een (dreigend) barotrauma. Het heeft geen zin om dit drukverschil proberen te overwinnen. Integendeel: in deze omstandigheden de oren klaren is ronduit gevaarlijk omwille van het risico op binnenoorbarotrauma. DD Equilibreer dikwijls. In het begin van de afdeling (zeker tijdens de eerste 10 meter) dient men om de meter te equilibreren. Dit is veel vaker dan je zou denken. Wel is het zo dat naarmate de diepte toeneemt de

druktoename kleiner wordt volgens de Wet van Boyle & Mariotte (P x V=Cte): op grotere dieptes zal er dus minder frequent moeten geklaard worden. Equilibreer ten slotte nog een laatste keer wanneer je je maximale duikdiepte bereikt hebt. DD Daal langzaam. Het voorkomt te snelle toename van de omgevingsdruk en geeft je meer tijd om het maneuver zorgvuldig uit te voeren. Maak eventueel gebruik van een referentie, zoals een daallijn: het aanraken van een anker- of daallijn helpt bij de controle van je daal snelheid. Bovendien kan je de daling makkelijker onderbreken (en zo nodig enkele meters terug stijgen) als het klaren te moeizaam gaat of als je pijn voelt. DD Daal met de voeten naar beneden. Lucht heeft in deze houding de neiging om in de 'tubae' te stijgen; eventueel aanwezig vocht en slijm zullen spontaan draineren. Een Valsalva-maneuver vereist 50 procent meer kracht met het hoofd naar beneden in vergelijking met het hoofd opwaarts. DD Kijk naar boven. Het strekken van de nek zal het openen van je buizen van Eustachius vergemakkelijken. DD Vermijd tabak en alcohol. Zowel rook als alcohol kunnen de slijmvliezen irriteren, slijmproductie bevorderen en de trilhaarslag afremmen waardoor de 'tubae' geblokkeerd raken. DD Vermijd water in je duikbril en adem dikwijls uit langs de neus. Water in je masker zorgt voor een constante irritatie van de neusslijmvliezen, die vervolgens opzwellen en meer slijm produceren waardoor de kans op verstopping van de 'tubae' toeneemt. DD Trek je kap open in het begin van je duik: vul zo beide gehoorgangen met water om een gehoorgangsqueeze te vermijden

Antonio Maria Valsalva (1666-1723) beschreef als eerste de correcte anatomie van het oor. Het naar hem genoemde maneuver werd gebruikt om bij een schedeltrauma met infectie de etter via de wonde uit de schedelholte te draineren. De cardiovasculaire weerslag bij een verhoogde druk in de borstkas werd pas twee eeuwen na zijn dood beschreven.

Bartholomeus Eustachius (1513-1574) was een beroemde Italiaanse anatoom (ontleedkundige), die voor het eerst het 'buisje in het oor', genoemd naar hem, beschreef. Over zijn geboortejaar bestaat verwarring, er zijn bronnen die 1500 beweren, 1510, 1513 of 1524.

Je oren klaren of equilibreren kan je dus leren!  Dirk Deraedt & Paul Van der Eecken

Hippocampus mei/juni 2016

Reportage

Foto: Bruno Van Saen.

Biologie

Juweeltjes van de zee: schattige en bizarre

schorpioenvissen De grootste angst bij duikers wordt nog steeds veroorzaakt door de machtige kaken en de gekartelde tanden van haaien. Nochtans zijn er amper vijf soorten haaien die een gevaar vormen voor de mens, terwijl er op onze riffen en zeebodems een enorme familie leeft van zeer giftige zeedieren: de schorpioenvis-

e familie van de schorpioenvissen kent 3 onderfamilies, 25 geslachten en meer dan 200 soorten. Allemaal zijn ze voorzien van giftige stekels waarmee ze zich kunnen verdedigen tegen hun vijanden. Sommige schorpioenvissen behoren zelfs tot de giftigste vissen ter wereld! Schorpioenvissen zitten of liggen bijna altijd zo goed als onherkenbaar verscholen op de bodem of tussen het koraal. Doordat ze net de perfecte kleuren kunnen aannemen van hun omgeving, vormen de giftige stekels van de schorpioenvis soms ook voor de mens een groot gevaar. Vaak worden deze vissen door ons, duikers, niet

Hippocampus mei/juni 2016

Foto: Bruno Van Saen.

sen of Scorpaenidae. eens opgemerkt en worden ze totaal onverwacht heel dicht benaderd of â&#x20AC;Ś zelfs aangeraakt. Afhankelijk van de soort, is de rugvin van de schorpioenvis uitgerust met 11 tot 17 stekels. Sommige soorten beschikken over zo'n sterk gif dat na een steek bijna zo goed als onmiddellijk verlamming kan optreden. Schorpioenvissen zijn echter van natuur uit niet agressief, maar met hun giftige stekels beschikken zij over een zeer effectief en uiterst gevaarlijk verdedigingssysteem.

Kortvin schorpioenvis (Dendrochirus brachypterus).

Wanneer ze zich bedreigd voelen, maken ze dit duidelijk door hun giftige stekels op te richten en te kantelen naar hun indringer of vijand. Bij echt gevaar zullen ze eerder zeer snel wegschieten in

Foto: Bruno Van Saen.

Dat de kleur geen determinatiekenmerk is, is goed te zien aan de valse steenvis (Scorpaenopsis diabolus), die zwart, oranje, geel of een veelheid aan kleuraccenten kan hebben.

Foto: Els Van Den Borre.

Foto: Bruno Van Saen.

Een goed gecamoufleerde valse steenvis.

wapens om aan roofdieren en vijanden te ontsnappen. De meeste ongevallen met duikers komen dan ook slechts voor na toevallige aanraking.

symptomen & behandeling van steken

Een steek van één van de giftige stekels van een schorpioenvis is enorm pijnlijk. De pijn treedt bijna onmiddellijk op. Kort nadien plaats kan het slachtoffer last krijgen van misselijkheid, ademhalingsmoeilijkheden, braken van de en lokale zwellingen. Deze duikongevallen aanval in kennen meestal geen dodelijke afloop of te zetten. Amper een paar meters verder levenslange verminking. Om deze redenen zullen zij zich opnieuw nestelen op het rif worden ze dan ook, in tegenstelling tot haaiof zichzelf ingraven in het zand, om zich zo enbeten, weinig in het nieuws gebracht. Bij opnieuw zo goed mogelijk trachten te vererge gevallen kan het slachtoffer nochtans bergen. Gelukkig vertrouwen schorpioenin elkaar zakken en in shock gaan. Door het vissen zich eerder op hun verbazingwekinjecteren van het gif kunnen er zelfs tot enkende camouflage, dan op hun gevaarlijke kele weken na het ongeval open wonGewone koraalduivel (Pterois volitains). den ontstaan. Alle giffen van de schorpioenvissen lijken erg op elkaar, zowel qua symptomen als qua de behandeling. Bij een steek is eerste hulp van

Een geelkleurige valse steenvis.

l e vensb e lang. Het gif van de schorpioenvissen bestaat uit eiwitten. Door de temperatuur plaatselijk te verhogen kan men het eiwit laten stollen. Het gif wordt hierdoor inactief gemaakt. De beste remedie is om onmiddellijk na een steek, het aangedane deel onder te dompelen in warm water tussen de 43°C en 45°C. Houd het geïnfecteerde deel gedurende 30 tot 90 minuten onder water, of tot de pijn is verdwenen. Deze behandeling kan nadien worden aangevuld door het aanbrengen van een verdovingscrème en/ of het innemen van een pijnstiller. Aangezien ons lichaam vooral uit water bestaat, is warmteoverdracht met heet water de beste keuze. Vermijd het aanbrengen van warm gemaakte en gloeiende voorwerpen op de huid ter vervanging van warm water. Hierdoor kunnen brandwonden ontstaan. Herhaal de behandeling zolang de pijn optreedt, en verwijder zorgvuldig alle zichtbare delen van eventuele restjes van de stekel. Hippocampus mei/juni 2016

Reportage Biologie

De dagen nadien moet men de wonde goed in de gaten houden. Als de roodheid zich verspreidt, koorts of een kloppende pijn optreedt dan is er kans op een infectie. In ieder geval is het aan te raden om een arts te raadplegen, want bij echt diepe verwondingen kunnen stekelrestjes vervelende complicaties geven en heb je een stevig antibioticum nodig.

geduchte jagers Schorpioenvissen voeden zich vooral met schaaldieren, koppotigen en kleine vissen. De meeste schorpioenvissen zijn zeer slechte zwemmers. Zij hebben een gereduceerde zwemblaas. Sommige soorten hebben zelfs totaal geen zwemblaas. Een groot aantal soorten leeft daarom op de bodem. Vissen zonder zwemblaas moeten continu zwembewegingen uitvoeren om van de grond te blijven. Dit vraagt enorm veel energie. Met behulp van zijn stevige borstvinnen zullen zij zich al kruipend verplaatsen. Zwemmen of op jacht gaan doen schorpioenvissen dus zelden. Dankzij hun camouflage liggen schorpioenvissen praktisch onzichtbaar en roerloos te wachten totdat kleine visjes of garnalen dichtbij zijn gekomen. Wanneer er een prooi dicht genoeg in de buurt komt, creëren zij in hun mond een soort vacuüm. Met een opmerkelijke snelheid schieten zij dan naar voor en zuigen ze hun prooi naar binnen (dit duurt amper 15 milliseconden). Bij deze actie gebruiken ze soms hun giftige stekels om hun slachtoffers eerst te verlammen alvorens deze te verzwelgen. Schorpioenvissen hebben een zeer grote mond. Zij kunnen dan ook prooien inslikken die bijna zo groot zijn als zichzelf. Door hun indrukwekkende snelheid hebben slachtoffers waarschijnlijk nooit beseft wat er is gebeurd. Naast haaien, zeeleeuwen en de mens hebben schorpioenvissen weinig vijanden. Door het gebrek aan roofdieren is zelfs het visbestand in de Caraïbische wateren bedreigd door een toenemende populatie van de schorpioenachtige koraalduivels, die er van nature niet voorkwamen. Al enkele jaren wordt er daar door de mens gejaagd op deze ongewenste bewoner onder de slogan: "If you can't beat them, eat them".

Hippocampus mei/juni 2016

reproductie Sommige soorten schorpioenvissen kunnen tot 30.000 eitjes per maand leggen. Het vrouwtje en het mannetje komen samen aan het wateroppervlak en voeren een korte balts uit. Hierin zwemmen ze een aantal keer omhoog en omlaag. Zij geeft haar eitjes af, die als één grote geleimassa aan elkaar plakken en hij geeft zijn sperma af om ze zo in open water te bevruchten. De gelei lost op en de jonge visjes komen al na een paar dagen uit. Eerst zijn ze bijna doorzichtig, met een doorsnede van een paar millimeter. Daarna zoeken ze het kalme water op. Hier brengen ze de eerste maanden door en voeden ze zich met plankton.

uitzonderlijk gedrag De camouflage van de schorpioenvis varieert afhankelijk van het leefgebied. Hun omgeving zorgt dan ook weer voor de nodige voor- en nadelen, maar vooral voor het ongewoon gedrag van sommige soorten. Veel mensen kijken enorm verbaasd wanneer ze voor het eerst een volwassen exemplaar zien van een met algen begroeide vis. Ze vragen zich af of deze unieke verschijning eigenlijk wel effectief een levende vis is. Naarmate een jonge schorpioenvis ouder wordt, beginnen zich algen te vestigen op de huid. Stilaan reageert de schorpioenvis hierop en ontstaan er huidophopingen en Door middel van zuighappen slokken schorpioenvissen hun prooi op enkele milliseconden naar binnen.

rare begroeiingen op het lichaam. De algen trekken ongedierte, zoals parasieten en cyanobacteriën, aan. Het aantal parasieten dat zich nestelen op de huid neemt toe. Na een tijdje zijn de algen en parasieten zo massaal aanwezig dat ze voor de schorpioenvis een te grote overlast worden. Veel schorpioenvissen hebben echter de mogelijkheid om de buitenste huidlaag (Cuticula) af te gooien. Dit helpt het lichaam te ontdoen van alle algen en parasieten. Vaak worden eerst de ogen van de vis troebel en lijkt de vis geïnfecteerd te zijn met een soort schimmel. Maar dit is slechts de aanwijzing van dit unieke schouwspel. Over de cyclus van dit uitzonderlijk gedrag is nog weinig geweten. Er wordt beweerd dat dit zich – bij sommige soorten – zelfs na een paar weken kan herhalen. Bij andere soorten duurt dit dan weer tot drie maanden vooraleer dit kan worden waargenomen. Sommige dieren verplaatsen zich naar een gebied met een sterkere stroming om dit proces te versnellen.

kennismaken met enkele familieleden In de familie van de schorpioenvissen bevinden zich een aantal soorten welke worden gekenmerkt door hun bizarre uiterlijk. Hun benaming is al even bizar als hun verschijning. Ze zijn geweldig mooi, kleurrijk, en niet agressief. Hun giftige stekels baren

Foto: Bruno Van Saen.

Maak de wond proper en breng een verband aan.

Foto: Els Van Den Borre.

Bladschorpioenvissen (Taenianotus triacanthus) kunnen wit, blauw, geel, rood, bruin of zwart zijn. Ze bootsen een blad na dat heen en weer wiegt met de deining.

Foto: Bruno Van Saen.

Een witte bladschorpioenvis.

Schorpioenvissen leven meestal solitair. Een uitzondering hierop is de blad-

Een roodkleurige bladschorpioenvis .

De bladschorpioenvis (Taenianotus triacanthus) is één van de kleinste leden van de familie en het enige lid van het geslacht Taenianotus. Ze zijn zo dun als een blad en hun maximale grootte is ongeveer 15 cm. Ook deze schorpioenvis ziet er totaal niet gevaarlijk uit. In tegenstelling tot de andere leden van zijn familie zitten deze

Foto: Bruno Van Saen.

bladschorpioenvissen

vissen graag opgericht en goed zichtbaar op het rif. Wanneer je even in hun buurt blijft, kan je ze soms zien schommelen van links naar rechts, net als een blaadje of een stukje wier dat mee beweegt met de stroming. De kleuren van de bladschorpioenvis variëren van bruin, geel, rood, groen, roze tot spookachtig wit.

schorpioenvis. Zij kunnen worden aangetroffen in groepjes van 2 tot 3 exemplaren.

Kwastschorpioenvis (Scorpaenopsis oxycephala).

steenvissen

Foto: Bruno Van Saen.

ons geen zorgen en we willen ze absoluut op de foto! Het is ook geen wonder dat, mede door hun interessante uiterlijk en gedrag, deze vissen enorm populair zijn bij onderwaterfotografen. Maar doordat wij ze zo aantrekkelijk vinden mogen we toch niet vergeten dat ze deel uitmaken van de giftigste vissen ter wereld!

De steenvis is de giftigste vis van zijn familie en staat in de top 10 van de giftigste vissen ter wereld. De 14 stekels van de steenvis bevatten een hoog gehalte aan neurotoxine. Deze stof zorgt voor verlamming van het zenuwstelsel. Het gevolg hiervan is dat je je spieren niet meer kan bewegen. In een paar minuten tijd zal het gif zich verspreiden. Bij een te hoge concentratie neurotoxine in je lichaam, kan men soms overgaan tot onmiddellijke amputatie van het lichaamsdeel. Zonder medische behandeling is de kans dus groot, dat je als duiker na een steek van de steenvis sterft aan verdrinkingsdood of dat je een paar uur later overlijdt.

Hippocampus mei/juni 2016

Reportage Biologie

De steenvis komt in grote delen van de wereld voor en kan tot een halve meter worden. Ze verstoppen zich tussen de rotsen, en zien er zelf ook uit als een steen.

De stekelige duivelsvis (Inimicus didactylus) gaat volledig op in zijn omgeving.

koraalduivels

Zelf de stekelige duivelsvis treft je aan in verschillende kleuren.

Foto: Els Van Den Borre.

De koraalduivel is echter niet zo giftig als de steenvis maar een prik zal al heel snel zwelling, hevige lokale pijn, ademhalingsmoeilijkheden en soms ook hartklachten veroorzaken. Overdag houdt hij zich meestal verscholen in het rif of hangt hij ondersteboven met zijn buik tegen het plafond van een grot. Bij valavond wordt hij actief en gaat hij op jacht.

duivelsvissen De doornige duivelsvis (Inimicus didactylus) wordt vooral aangetroffen op zanderige bodems. Vaak ligt hij bijna volledig ingegraven in het zand, waardoor zijn giftige stekels totaal onzichtbaar worden. Zijn belangrijkste kenmerk zijn de borstvinnen welke zijn omgevormd tot puntige zijstekels waarop hij rondloopt in plaats van te zwemmen. De kleuren van de doornige duivelsvis variëren van saai grijs of bruin, roze tot knalrood. Bij sommige exemplaren is zelfs de binnenkant van de borstvinnen geel of oranje gekleurd. Ze bereiken een maximale lengte van ongeveer 25 cm. Ook het gif van deze schorpioenachtige vis kan dodelijk zijn voor de mens!

Rhinopias De koningen der schorpioenvissen zijn de Rhinopias. Ze behoren bij de meest gezochte vissen ter wereld. Deze zeer zeldzame soort wordt omschreven als de 'Heilige graal' van de onderwaterfotografie en staat bovenaan de lijst van vreemde we-

Hippocampus mei/juni 2016

Als je deze stekelige duivelsvis op een zandplaat tegenkomt, zal je hem met veel moeite ontdekken.

Foto: Els Van Den Borre.

Koraalduivels worden onderverdeeld in drie geslachten: Pterois, Dendrochirus en Nemapterois. De twee laatste geslachten worden beschouwd als dwergkoraalduivels. Zij bereiken een grootte van 20 tot 25 cm terwijl de eerste soort kan uitgroeien tot zelfs meer dan 40 centimeter.

Foto: Els Van Den Borre.

Koraalduivels behoren tot één van de mooiste en opvallendste bewoners van het rif. Mede dankzij hun prachtige vinnen zie je ze soms heel sierlijk boven het koraal zweven. Hun grootste kenmerken zijn de onvertakte vinstralen, waartussen zich vliezen bevinden.

veRkOOp vaN TOpmeRkeN aDvIes vaN pROfessIONaLs OffICIëLe HeRsTeLDIeNsT maaTweRk OpLeIDINgeN

HaaL HeT maXImaLe UIT Je ONDeRwaTeRCameRa www.mes-bvba.be

De schoonheid www.belgiumdetectors.be

Nu 15% voorjaars voordeel!

van oosterschelde Dedeschoonheid

van de oosterschelde

www.quteduikshop.be Zeeuwse cottages perfect voor een duikweekend.

Stelhoekweg 3 • 4424 NN Wemeldinge 0113 - 626 443 • www.destelhoeve.nl

VERKOOP • VERHUUR • 2DE HANDS

ALLE TOPMERKEN

GARRETT - TEKNETICS - FISHER - XP

Beekstraat 10- 03- 866 Tisselt 03 866 19 - GSM 0475 34 Beekstraat 10 - TISSELT (Willebroek) 19 17 (Willebroek) - 0475 34 77 15 - Tel.Beekstraat 10 17 - TISSELT (Willebroek) - 0377 86615 19 17 - 0475 34 77 15 Willem Klooslaan - Afhaalpunt Linkeroever (Antwerpen) - GSM 0475 34 77 15

Momenteel grote stockverkoop te Tisselt van groot lot duikmateriaal uit Faling & Overstocks...!!!

De schoonheid

van oosterschelde Dedeschoonheid

van de oosterschelde

Nu 15% voorjaars voordeel!

Zeeuwse cottages perfect voor een duikweekend.

Stelhoekweg 3 • 4424 NN Wemeldinge 0113 - 626 443 • www.destelhoeve.nl

Hippocampus mei/juni 2016

Reportage Biologie

De wierschorpioenvis (Rhinopias frondosa) heeft aanhangsel die aan wiertjes doen denken en heeft soms een marmerachtig patroon.

Het is niet gemakkelijk om de verschillende Rhinopias-soorten van elkaar te onderscheiden.

Foto: Bruno Van Saen.

Een wierschorpioenvis met een marmerachtig patroon.

zentjes of rare schepsels – 'critters' genoemd – die onderwater worden waargenomen. Ze behoren zelfs tot de topattracties op de weinige plaatsen waar ze kunnen worden gezien! Deze soort is gekenmerkt door de speciale vorm van de kop waarbij de mond naar boven oploopt. De ogen staan bovenaan op de kop en zijn voorzien van een speciale soort wenkbrauwen. Het lichaam zelf is betrekkelijk smal en is vaak bedekt met allerlei uitsteeksels. Hun grootte varieert van 2 tot 23 cm.

Het lichaam van de Eschmey schorpioenvis (Rhinopias eschmeyeri) heeft slechts één kleur zonder aftekening.

Foto: Bruno Van Saen.

De Rhinopias omvat slechts zes soorten. Omdat ze zo weinig worden waargenomen blijkt het identificeren ervan dikwijls verkeerd te gaan. Nochtans zijn er een aantal merkbare verschillen. De Rhinopias eschmeyeri (Eschmey schorpioenvis of Mauritius schorpioenvis) wordt in het Engels de 'Eschmeyer's scorpionfish' of 'Paddle flap scorpionfish' genoemd. Deze soort is het gemakkelijkst te onderscheiden. Hun lichaam omvat slechts één enkele kleur en zonder enige aftekening. In tegenstelling tot de andere soorten Rhinopias heeft deze soort ook geen extra begroeiingen of aanhangsels op het lichaam. Een belangrijk kenmerk is echter dat de vinnen bijna geen inkepingen hebben. Tot nog toe werden er roze, rode en purperen exemplaren gevonden. De Rhinopias frondosa (wierschorpioenvis of gemarmerde schorpioenvis) is in het Engels gekend als de 'Weedy scorpionfish'. In deze soort onderscheidt men echter twee toch wel totaal verschillende exemplaren.

Hippocampus mei/juni 2016

Foto: Bruno Van Saen.

Deze geelkleurige wierschorpioenvis heeft amper wierachtige aanhangsels.

Foto: Els Van Den Borre.

Een Rhinopias frondosa (wierschorpioenvis of gemarmerde schorpioenvis) met opvallend veel wierachtige aanhangsels en een marmerachtig patroon.

Een paarskleurige Eschmey schorpioenvis. Foto: Bruno Van Saen.

Een roodkleurige Eschmey schorpioenvis. Foto: Bruno Van Saen.

Een roodkleurige wierschorpioenvis met duidelijk wierachtige aanhangsels.

Hippocampus mei/juni 2016

Reportage Biologie

Foto: Els Van Den Borre.

Foto: Bruno Van Saen.

Een andere kleurvariant van de Ambon schorpioenvis.

De eerste soort vertoont enorm veel gelijkenissen met de Rhinopias eschmeyeri. Het is dankzij de rugvin, welke wel inkepingen heeft, dat men hem kan onderscheiden. De tweede soort wordt dan heel dikwijls verward met de Rhinopias aphanes omdat dit exemplaar eveneens een soort aanhangsels over heel het lichaam heeft en daarom ook de wierschorpioensvis genoemd. De enige manier om hem te onderscheiden is dat zijn lichaam echter vol cirkels staat ten opzichte van de doorlopende strepen van de Rhinopias aphanes. De Rhinopias aphanes (in het Engels 'Lacy scorpionfish' of 'Weedy scorpionfish') is dus bijna identiek aan de van uitsteeksels voorziene Rhinopias frondosa, met als enige kenmerk dat het lichaam van de Rhinopias aphanes vol staat met een soort netwerk van lijnen of strepen i.p.v. cirkels. Ook de leefomgeving verschilt. De Rhinopias aphanes is enkel te vinden in Papua New Guinea, Australië, de Solomon eilanden en Nieuw Caledonië, terwijl de Rhinopias frondosa te vinden is in Indonesië, de Filipijnen, in het westen van de Stille Oceaan en Mozambique. De andere drie soorten, Rhinopias xenops (Hawai), Rhinopias argoliba (Japan) en de Rhinopias cea (Paaseilanden) worden bijna nooit waargenomen.

Ambon schorpioenvissen De Ambon schorpioenvis (Pteroidichthys amboinensis) lijkt op zijn beurt enorm veel op de wierschorpioenvis of de 'met uitsteeksels begroeide' Rhinopias frondosa. Doch de wenkbrauwen van de Ambon schorpioenvis zijn veel groter. Ook het

Hippocampus mei/juni 2016

leefgebied van de Ambon schorpioenvis is totaal verschillend dan dat van de wierschorpioenvis. De Ambon schorpioenvis, die trouwens vaak te vinden is in paren, wordt enkel waargenomen op donkere zanderige bodems.

Foto: Bruno Van Saen.

Ambon schorpioenvis (Pteroidichthys amboinensis).

Een geelkleurige Ambon schorpioenvis.

Zij zijn één van de soorten (steenvissen kunnen dit niet) die van kleur kunnen veranderen om beter te passen in hun omgeving.

het fotograferen Schorpioenvissen vinden het niet erg dat ze worden gefotografeerd. Wanneer je ze traag en frontaal benadert, kan je gemakkelijk tot op slechts een paar centimeters van het dier komen. Al snel zal je merken dat ze je echter constant in de gaten houden. Maar als je hen niet vijandig benadert, zullen ze tijdens de volledige 'fotoshoot' hun passieve houding blijven aanhouden. Het oogcontact is dan ook mooi meegenomen op de foto. Aangezien ze perfect gecamoufleerd liggen in hun omgeving, moet je trachten een foto te maken waar het dier loskomt van de achtergrond. De positie van het dier is dus van groot belang. In tegenstelling tot het fotograferen van heel kleine diertjes – waar wij de camera steeds opwaarts richten – richten wij bij deze middelgrote bodembewoners, ons

fototoestel lichtjes naar beneden. Bij het fotograferen van schorpioenvissen wijken wij ook vaak af van het twee-ogen-contact principe. Wanneer je ze zijwaarts fotografeert kan je gemakkelijker meer contrast in de foto brengen door één flitser, de invulflitser, uit te schakelen of een mindere intensiteit te geven. De achtergrond wordt dan automatisch donkerder en het onderwerp krijgt meer aandacht en springt als het ware uit de foto. Wanneer het dier niet in een ideale positie zit, zoek dan naar een ander onderwerp. Laat de schorpioenvis tot rust komen en zijn normale bezigheid verder zetten. Blijf wel in de buurt en keer na een tijdje terug. Misschien heeft hij zich verplaatst en zit hij nu in een ideale houding om een schitterende foto te maken.

Onze voorkeur om onder water te fotograferen gaat uit naar een neutraal zweven boven de bodem of koralen. Met beide handen aan het toestel trachten we ons zweefvermogen perfect onder controle te houden. Vermijd dus om op de bodem te gaan liggen. Allereerst creëer je zelf je eigen zweefvuil en je wenst toch ook te allen tijde te vermijden dat je gestoken wordt door een andere niet geziene giftige schorpioenvis.

tot slot Duiken op zanderige bodems kan heel gevaarlijk zijn. Natuurlijk is er één roofdier nog niet geïntimideerd door de stekels van de schorpioenvis: de mens. Hoewel duikongevallen door vissen zelden voorkomen zou ik volgende keer toch goed uitkijken wanneer je deze schattige en bizarre diertjes op de bodem gaat fotograferen. Soms weten artsen of ziekenhuizen niet eens waar je het over hebt wanneer je ze vertelt dat je bent gestoken door één van de juweeltjes van de zee. 

Wie zijn Els & Bruno? Onderwaterfotografen Els Van Den Borre en Bruno Van Saen maakten hun eerste openwaterduik in november 2004. Amper 5 jaar later nam dit Belgische koppel deel aan hun eerste wedstrijd onderwaterfotografie. Ondertussen hebben zij een palmares vergaard van meer dan 70 top 3 plaatsen in zowel nationale als internationale onderwaterfotografiewedstrijden. Recent werden zij uitgeroepen tot Hugyfot-ambassadeurs. Els fotografeert met een DSLR Nikon D800, Bruno maakt gebruik van de DSLR Nikon D810. Beiden maken ze uiteraard gebruik van een Hugyfot-onderwaterbehuizing. Hun website www.elsvandenborre.be/index-NL.html is zeker een bezoekje waard.

Bruno Van Saen

ADVERTENTIE

Hippocampus mei/juni 2016

Webdiving

Fantasie Als de Hippocampus met veel vertraging in de USA aankomt, verhuist het exemplaar snel naar het kleinste kamertje. WC-lectuur! Dat zegt echter niets over de kwaliteit van ons bondsblad; het is gewoon handig en zo kun-

(intussen ontdekte ik een andere lijstje met artiesten die wel op een heel speciale manier hun kunst beoefenen, maar ze hadden niets met duiken te maken). De lijst is best wel indrukwekkend en het doorklikken waard.

nen alle gezinsleden het lezen. Andere bezoekers hebben meestal problemen met het begrijpen van het Nederlands. Een tijdje geleden kwam mijn vrouw uit de 'half bathroom' en vroeg me waar ik al die fantasie haalde. Misschien is de tijd rijp om dit even aan te kaarten.

oegegeven, ik bezit een portie fantasie want mijn grootste probleem is het 'in the box' denken. Voor Webdiving vertrek ik meestal van een doodgewone gebeurtenis. Hiermee schuim ik impulsief het internet af. Interessante URL's kopieer en plak ik. Dit proces volg ik totdat er genoeg geplakte sites mijn A4-tje versieren. Volgende stap is het aan elkaar rijgen van http-verwijzingen. En zo wordt een nieuwe editie geboren. Volg je een voorbeeld? De kern van de vraag van mijn vrouw is 'fantasie'. Combineer dit met duiken en je krijgt een aantal sites voorgeschoteld. Mijn oog valt op een foto van een duiker die onder water aan het schilderen is. Raar! Hoe kan dat? Even zijn website bezoeken: www. rogerswainston.com. Roger Swainston is een Australische artiest-zoöloog. Nooit van gehoord, maar het klinkt logisch. Iemand moet immers de tekening van het onderwaterleven maken. Blijkbaar duikt hij veel op dezelfde plaatsen zodat de vissen aan hem gewoon geraken en hij ze beter kan schilderen. Een leuk beroep! En dan spring ik naar nog meer artiesten die iets met duiken te maken hebben. Ola, een lijst www.miss-scuba.com/underwater-artists.html met schilders, fotoen videografen. Die eerste hebben we zojuist ontdekt, en die twee laatste soorten kenden we al. De waarde van de mensen op de lijst is de speciale manier die ze gebruiken om expressie aan hun inspiratie te geven

Hippocampus mei/juni 2016

Een website die me in het oog springt is: www.DiveIntoYourImagination.com. Met mijn startidee in het achterhoofd klik ik even door. Nadat ik naar een andere URL doorverwezen word, krijg ik niet een site die ik verwachtte te zien. Geen fantasieduik (de combinatie van die woorden levert je een andere soort sites op), maar een site over een duikinstructrice die boeken schrijft en scholen rondtrekt om te spreken over de oceanen. Bewonderenswaardig, maar niet wat ik achter de URL zocht. Ook hier dekt de vlag niet altijd de lading.

Ik zoom mijn zoekrobot in op een andere internetblip. Ik stoot op een artikel over een UFO (Unidentified Floating Object) concept waar we in de toekomst mee de zeeën en oceanen kunnen bereizen. Even naar de site van de fabrikant surfen: www. jetcapsule.com. Ik vind niet direct iets over

dit project totdat ik eens goed zijn thuispagina bekijk. Die maan is leuk en je kan er op klikken. Oh, ook een vliegende schotel. De ontwerper van deze site heeft zeker fantasie. En ja, deze link vertelt meer over het UFO-concept. Ze hebben ook aan duikers gedacht. Het geheel lijkt me leuk maar een beetje klein en duur. Een individuele UFO te klein? Wat denk je van een heuse stad in het water? Nee, geen opgespoten eiland in een speciale vorm, maar een heuse drijvende stad. Gezellig allemaal samen de oceanen afreizen. Wat denk je? http://livingcircular.veolia. com/en/innovations/floating-citiesjust-fad.

Nog een laatste uitsmijter: vanaf nu heb je geen excuus meer om na het duiken een pintje te drinken. Als je deze filter (http:// apollosportsusa.com/bio-filter.html) gebruikt, heb je immers geen droge keel na je verblijf onder water. Tja, soms werkt technologie je tegen. Bij deze eindigt onze reis door het net met 'fantasie' in onze rugzak. Het lijkt weinig werk, maar ik heb je de zijsprongetjes bespaard, evenals het schrijven. Mijn methode sluit echter niet het gebruik van suggesties van lezers uit. Dus, aarzel niet om me te mailen (patrick.vanhoeserlande@nelos. be) als je iets interessants weet of op het internet ontdekt.  Patrick Van Hoeserlande

Reportage Reisverhaal

Het zwembad van het duikcenter.

De engelhaaien van Lanzarote De zonnige Canarische eilanden waren gedurende de krokusvakantie vorig jaar (2015) in Tenerife enorm meegevallen en dus voor herhaling vatbaar, zeker tijdens zulke nog

sterk duikgerelateerd blijkt te zijn.

Hippocampus mei/juni 2016

(2 ): T om 's to

de in BelgiĂŤ en zeker omdat het gebied ook

ll y .

grijze, koude en vochtige jaarlijkse perio-

Met de RIB op weg naar de 'Flamingo Wall'.

enerife lag trouwens al 80 duiken ver in het verleden na mijn wederopstanding qua duiken aldaar ingevolge mijn zware operatie en lange revalidatie. Tijdens een latere ontmoeting met de verantwoordelijken van diverse Europese duikmagazines in juni 2015 in Benidorm had Joel Ingalaturre, de hoofdredacteur van het Spaanse Revista Buceadores, mij enthousiast gewezen op Lanzarote als mooiste duikplaats van gans dat gebied en nog meer specifiek op het in het noorden aanpalend eilandje La Graciosa dat zelfs een heus beschermd onderwaterreservaat kent. Ook de duikreisagentschappen zijn blijkbaar momenteel de Canarische eilanden grondig aan het prospecteren als goed zonnig en dichtbij duikalternatief voor het temporele vijandig anti-toeristisch terrorisme in Egypte. Mijn duikbuddy/onderwatervideograaf Sven Vinck (Wild Water) was daarom toevallig een week voor mijn vertrek aldaar ter plaatse actief geweest maar dan aan de uiterste zuidkant van het eiland, aan de Playa Blanca, welk hij eveneens als de beste duikplaats beschouwde van alle door hem tot dan opgezochte Canarische

eilanden en met als uitvalsbasis het sympathieke duikcentrum Dive College Lanzarote (www.divecollegelanzarote.com). Hij had er gedoken tussen de zwarte lava met enorm veel leven, grote scholen vis en zelfs drie befaamde maar enorm bedreigde engelhaaien (Squatina sp.), die nog slechts op enkele plaatsen ter wereld aangetroffen worden, wat de spanning en het aftellen naar het vertrek bij mij enkel nog maar lastiger maakte.Tot slot zou het allereerste Europese onderwatermuseum (Atlantic Museum) van de hand van de Britse kunstenaar Jason de Caires Taylor aldaar tijdens mijn verblijf ook toevallig geopend worden. In Cancun (Mexico) heeft hij een gelijkaardig project met beelden van mensen op ware grootte lopen. De vlucht vanuit Eindhoven duurde exact 4 uur en 20 minuten. De lokale zomerse temperaturen voor gans de week van rond 22 graden Celsius met veel blauw en zon tijdens de tweede week van februari 2016 waren een heuse verademing in vergelijking met ons typisch Belgisch onguur klimaat. Mijn lieftallige echtgenote had ons getweeën lekker Valentijn-romantisch gestationeerd in hotel Lancelot op de rijkelijk met palmbomen beklede zeedijk van het gezellige centrum van de meer centraal op het eiland gelegen hoofdstad Arrecife op amper 15 minuten met een huurauto rijden van de Een engelhaai en enkele voorbijzwemmende mullen.

luchthaven. Ik wou eerst met haar rustig enkele dagen acclimatiseren door het eiland grondig te gaan verkennen, daar er tevens veel aangename bezienswaardigheden vallen te bezoeken, afgewisseld met lekkere culinaire maar even romantische stops in kleine gezellige lokale visrestaurants. Vanuit Arrecife is het juist telkens een half uurtje rijden tot in het uiterste noorden of zuiden, dus qua afstanden is het eiland niet zo groot, welk op zich hoofdzakelijk gekenmerkt wordt door zijn indrukwekkende vulkanische landschapszichten – maar op bepaalde plaatsen dan weer wel een sobere vegetatie kent – haar ruime stranden en de overal aanwezige Atlantische oceaan. De wijnstreek van La Geria met zijn Malvasia-wijndruif is uniek daar deze geteeld wordt op de gitszwarte lavagrond, in trechterputten naast elkaar uitgegraven of achter in lavasteen opgetrokken muurtjes in halve cirkels waar telkens één wijnrank is ingeplant, compleet beschermd tegen de zeewind, die onder andere een schitterende droge witte wijn oplevert. De mensenhand van de architect/kunstenaar Cesar Manrique (24/04/1919 – 25/09/1992) heeft verder het eiland gevormd door het zo authentiek mogelijk te houden qua gelijkaardige bouwstijl, hoogbouw is immers op het eiland niet toegelaten. Met uitzondering van één gebouw in Arrecife, welk werd opgetrokken toen Manrique zich in het buitenland bevond. F ot

ion Ha

ar s ma

Hippocampus mei/juni 2016

Reportage Reisverhaal

Ook zijn storende reclamepanelen overal verboden, hoewel in de steden men nu hierop tracht terug te komen. Manrique's stijl was om zijn constructies te integreren in de lava en één te maken met de natuur ten einde ze zo weinig mogelijk te laten opvallen. Een bezoek aan zijn eigen huis is daarom de moeite meer dan waard maar ook het optrekje van de Hollywood filmacteur Omar Sharif, waarvan men beweert dat hij het slechts kort in zijn bezit heeft gehad door het met een kaartspel even snel terug te verliezen. Verder heeft Manrique voor een pracht van een publieke cactustuin gezorgd, in het noorden voor een hoog en prachtig uitzicht op La Graciosa vanuit zijn Mirador del Rio, een ondergronds spektakel in Jameos del Agua, enz. Tevens is een bezoek aan de vuurbergen van Timanfaya een must, waar een busof kamelenrit je door het prachtig en beschermd natuurreservaat brengt en waar op amper een meter diepte droge takken onmiddellijk vuur vatten of een geledigde emmer water als een geiser opnieuw naar boven spuit, hoewel de laatste grote vulkaanuitbarstingen al dateren van enkele eeuwen terug. Orzola en Caleta de Famara zijn dan weer gezellige dorpjes en liggen in het noorden aan de woeste kusten met veel wind en hoge golven, waar ze een paradijs zijn voor

surfers, kiters en paragliders. Vanuit Orzola kan je met een kleine ferry de oversteek maken naar La Graciosa, welke we niet hebben genomen toen ik aan het ticketloket vernam dat het plaatselijke duikcentrum nog zeker een maand gesloten was, wat dan weer de reden was waarom ze mij eerder zelfs niet per mail hadden geantwoord op mijn vraag om met hen een duikje te kunnen maken. Geen erg, zo kon ik mij volledig gaan concentreren op het zuiden van de Playa Blanca bij de sympathieke Hollanders Bart Prinsen en Marian De Jongh Swemer, die aldaar het duikcentrum Dive College Lanzarote al meer dan een decennium uitbaten. Het begon immers nu wel echt te kriebelen bij mij om mijn eerste duiken van 2016 eindelijk te gaan voltrekken. Hun ontvangst was warm en hartelijk. Het duikcentrum, met veel ruimte, is gelegen pal op de zeedijk aan het strand waar hun RIB geankerd ligt. Zij organiseren dagelijks kant- of bootduiken maar ook duikcursussen in hun eigen zwembad met glazen venster zodat voorbijgangers/dijkwandelaars het onderricht onder water mee kunnen volgen. Hun duikmateriaal is verzorgd en goed uitgerust. Er kan gedoken worden met 10-, 12- en 15-liter stalen flessen. De briefings zijn gedetailleerd, met veel aandacht voor de veiligheid. Na hun openingsuren hadden we zelfs het voorrecht om onze eigen

EHBO-kennis eindelijk nog eens op te frissen vermits zij juist een dure maar levensreddende defibrillator hadden aangeschaft, die toen toevallig en gepassioneerd gedemonstreerd werd door een plaatselijke reddingsdienst. Vóór ik het me goed realiseerde, stond ik al volledige klaar in duikuitrusting en op weg naar de RIB voor een zalige duik op één van hun toppers Flamingo Wall genaamd. Zij beschikken over ongeveer 20 duiklocaties die allemaal dichtbij in de baai gesitueerd zijn. Ik hoefde Bart echt niet onder druk te zetten om de toen reeds in mijn brein ontsproten titel van huidig duikreisartikel te laten verwezenlijken, want hij leek me redelijk zeker om mijn gedroomd 'encouter' met een engelhaai (mijn 23e haaiensoort) al onmiddellijk te gaan realiseren. Wel sprak hij met me af dat indien we nog genoeg lucht zouden overhebben op het eind van de duik, we de groep zouden afzetten en hij me nog apart verder zou meenemen. Met een zalige glimlach, weliswaar wat verkrampt door het ademapparaat in mijn mond, liet ik mij hemels achterover van de RIB vallen in het warm helderblauw zeewater van 20°C. We zakten samen tot nog geen 10 meter diepte en kwamen op platte rotsen terecht, die licht gekleurd waren en deels overspoeld door wit zand, mogelijk zoals Cousteau destijds al poneerde, af-

Een zeebaars.

Fo t

o' s

(3): Tom

Ke l

ly.

Duiken tussen zwarte lava met enorm veel vis.

Een z w

Hippocampus mei/juni 2016

ar t ju ff

e r tje op t

ra p d i e p t e.

Een weinig verder troffen we een gans veld vol met gekromde hals uit het zand stekende sympathieke zand-alen aan. Op enkele stenen spotte ik twee klassieke paarse naaktslakjes, die je ook veel in de Middellandse Zee ontmoet. "Hier is dus voor elke duiker wat wils qua variatie", dacht ik bij mezelf. Vervolgens doorkruisten we een enorme maar zeer rustige school van enkele duizenden sardientjes, een prachtig zicht te meer daar eindelijk de zonnestralen erdoor kwamen schitteren. Op de terugweg kwamen we terecht in een andere enorme school van een voor mij totaal onbekend 'merk' van vissen, die wel wat groter waren. Erboven cirkelde een patrouille van een 15tal barracuda's. Dit was inderdaad 'fun'. Bart gebaarde hoe het met mijn lucht zat daar de

Foto's (2): Bert Janssens.

komstig van de uitwerpselen van vele generaties papegaaivissen, die er rondzwommen, met name de twee klassieke soorten, de geheel grijze en de grijs met bordeauxrood gemengde. De zwarte lavastenen en dito zand van op het strand vielen nergens meer te bespeuren. Fantastisch om tijdens de winter met de oprukkende lente al terug onder water te kunnen vertoeven in zulke onnatuurlijke temperatuur. Een kleine typisch platte vijlvis kwam ons inspecteren. We verlieten het rotsplateau en kwamen op een witte zandvlakte terecht, die zachtjes daalde tot 17 meter, welke bezaaid was met honderden met hun snor rondsnuffelende mullen (Mullus surmuletus). Ik had er nog nooit zoveel bijeen gezien.

De vuurbergen van Timanfaya moet je zeker bezoeken.

anderen al naar de boot werden terug begeleid door Marc, de andere gids. Ik zat nog met gemak op 120 bar zodat we met twee zoals afgesproken de groep verlieten. Door de schoonheid van deze duik op zich was ik al bijna vergeten dat ik evenwel de prachtige toekomstige titel van dit artikel totaal niet aan het realiseren was. Toen besefte ik pas met een ijskou-

Een geledigde emmer water spuit als een geiser uit de bodem.

de rilling dat Bart iets speciaal voor mij aan het zoeken was tussen de rotspartijen, waarna hij toevallig enkele seconden later kordaat de vlakke hand verticaal op zijn hoofd plaatste: het klassieke teken voor haai! Hij wees verder in het blauw en ik zag in de verte inderdaad iets van tussen een meter Ă 1,5 meter kenmerkend sierlijk met de staart zwaaiend recht op ons afkomen: een engelhaai! Op amper enkele meters zwom hij ons negerend voorbij met zijn

Een grijze trekkersvis.

: Iv

ad de r.

Hippocampus mei/juni 2016

Reportage Reisverhaal

opmerkelijk plat lichaam, licht grijsbruin, en grote driehoeksvorm van het voorste deel met de typische driehoeksvinnen er bovenop. Hij heeft dus veel weg van een gitaarhaai. Wat een prachtbeest, ik kon mijn geluk niet op, vooral me Thierry Garrigues herinnerend vorig jaar op Tenerife, die me toen vertelde dat hij als duikgids nog maar een enkele maal zo'n zeldzame 'encounter' had mogen meemaken. Prompt nam ik Bart zijn hand en schudde hem hevig onder water uit dankbaarheid voor dit mooie moment. Even verder hadden we tot mijn verbazing terug prijs, thans een exemplaar mooi rustend op het zand, dat we langs achter benaderden en dan gedetailleerd van dichtbij konden bewonderen zonder het te storen. Opdracht volbracht en geslaagd, nu moest ik enkel nog het artikel schrijven, eens terug in België aangekomen. Boven geklommen op de RIB was het feest, waarbij Bart tot eigen verbazing vertelde dat je ze overdag eigenlijk nooit rondzwemmend aantreft of plat op het zand. Zij slapen/rusten dan meestal helemaal bedekt onder het zand om dan 's nachts actief op zoek te gaan naar voedsel. Engelhaaien zijn zo speciaal omdat ze grotendeels door vis- of bijvangst werden uitgeroeid daar ze vroeger ook in de Noordzee voorkwamen tot in de jaren '80 zelfs voor onze Belgische kust. Zij behoren nu spijtig genoeg tot de 100 meest bedreigde

dieren- en plantensoorten ter wereld. Op Lanzarote kom je ze nog vaak tegen tijdens de koudere wintermaanden en in de zomer emigreren ze of zoeken ze diepere wateren elders op. In tegenstelling tot de anderen hadden we nog een groep fluitvissen gemist maar dat vond ik helemaal niet erg vermits mijn langverwachte missie nu al bij de eerste duik geslaagd was, wat ik onmiddellijk met de lieftallige echtgenote ging vieren, vergezeld door een koelfrisse Tropical, de lekkere lokale pils en een grote gebakken zeetong op het zonnig zeedijkterras van een vlak naast het duikcentrum gelegen visrestaurant. Voor mijn latere volgende duik zou Marian me begeleiden: Timanfaya Reef. Ook hier was het onderwaterlandschap gelijkaardig maar eveneens met veel leven: zwarte juffertjes, zilveren doraden, papegaaivissen en fraai gekleurde lipvissen. Wel veel zwarte zee-egels tussen de rotsspleten. Een mooie stekelrog zat verstopt onder het zand en nog één. 8 barracuda's kwamen voorbijgezoefd. Een weinig verder wees Marian andermaal naar het zand. Ik zag niks en keek dan ook verwonderd vragend naar haar terug. Ze maakte het haaienteken alsof het vanzelfsprekend was. Verdorie, inderdaad als je goed keek zag je enkel nog een stukje staart en lagen de twee kleine driehoekjes van de middelste

staartvin en het topje van staartvin gewoon gedraaid en horizontaal plat op de bodem, om zo weinig mogelijk op te vallen. Al de rest was helemaal met zand bedekt. Als je het niet herkende zou je er gewoon over zijn gezwommen. Op de rotspartij kwamen we nog een octopus tegen, geheel vrijzwemmend, waarbij een tweede goed verscholen zat in een spleet, niet ver van een prachtige gitzwarte naaktslak met gouden strepen, die ik eerder in Tenerife de John Player Special had gedoopt. Ook Marian nam me nog even verder alleen onder begeleiding weg van de andere duikers maar er kwam niks anders speciaal meer uit de bus, het was trouwens al mooi genoeg geweest. Terug in het duikcenter begonnen Marian en Bart mij over het gloednieuwe onderwatermuseum te vertellen van de kunstenaar Jason de Caires Taylor, met allemaal mensenbeelden op ware grootte, dat deze maand zou opengaan en dat op amper een steenworp van het duikcentrum verwijderd ligt. Momenteel was het nog gesloten en mochten er enkel journalisten op duiken. "Maar ik ben toch duikjournalist? Zelfs van het bekendste en beste Belgische duikmagazine Hippocampus!", repliceerde ik. Verhip ja, daar was nog niet aan gedacht en ze gingen onmiddellijk de artiest contacteren. De volgende dag bleek zijn antwoord toch negatief te zijn. Het museum zou bovendien

Fo t

o: M

ario

aar

Overdag ligt de engelhaai meestal op de bodem, overdekt met een laagje zand.

Hippocampus mei/juni 2016

Het 'Museo Atlantico' in Lanzarote, met sculpturen van de Britse kunstenaar Jason de Caires.

De RIB ligt aangemeerd op het strand vóór het duikcenter.

Hier zat ook veel vis, onder andere een school van 20 barracuda's, vijlvissen en doraden. Met genoegen spotte ik daar ook drie grijze trekkersvissen.

J er t

Aan een grot zaten er 2 murenes, waarvan één met twee poetsgarnalen, prachtig. In de grot zelf verschool zich tot mijn groot genoegen een kleine tandbaars, die gelukkig toch nog had weten te ontsnappen aan de bevissing en bevoorrading van de restaurants op het eiland. Met een mooie duikindruk kwam ik terug boven water en het besluit dat als je ooit voor een vakantie op Lanzarote kiest, je zoals altijd je CMAS-kaartje steevast mee op zak moet hebben. De Bonte Avond kon andermaal beginnen. 

Een goed gecamoufleerd zeepaardje.

Foto: Tom Kelly.

Het betrof uiteraard een wrak mogelijk ter grootte van een vissersboot waar er niet veel meer van overbleef. Ook daar stak een engelhaai verborgen in het zand, mijn vierde, welke de andere duikers tot mijn ongenoegen evenwel niet met rust konden laten.

ss e

ns .

minstens met een maand vertraging opengaan; er was discussie over de bewaking ervan; de artiest wou immers momenteel enkel zijn eigen foto's commercialiseren; discussie over betaling van entreegelden; mogelijks mochten niet alle duikcentra uit de buurt erop duiken, enz. Kortom nog een hele hoop gezever moest opgelost worden. Bovendien had de artiest hen laten weten dat voorlopig ook geen duikjournalisten nog verder previewduiken erop mochten maken. Ik dacht aan een professioneel gebrek aan artistieke P.R. en ook de eerste letters van twee Engelstalige woorden F en Y, doelend op de artiest waarna ik me met plezier ging aankleden voor een derde zalige duik op nog een voor hen klassieker genaamd: Wreck, lekker in de echte natuur in plaats van tussen al dat artificieel pretparkgedoe.

Bert Janssens

Het onderwatermuseum is sinds 1 maart 2016 geopend voor het duiken zwempubliek.

's ( 2) :J

ay sT

Hippocampus mei/juni 2016

Bondsnieuws

Commissie Duikonderricht Subcommissie Jeugdduiken

De geknipte

persoon om jeugdduikers

Ben jij de geknipte persoon daarvoor? Dan is de opleiding tot Jeugdduikbegeleider, Jeugdduikinstructeur of Instructeur Jeugdduiken Open Water echt iets

anaf het brevet 3*D met minstens 200 duiken kan je starten met de opleiding Begeleider Jeugdduiken. De opleiding bestaat uit een theoretische sessie die plaatsvindt in het Duikershuis in Mechelen. Je krijgt er theorie over het jeugdduiken en praktische didactische leermethodes om aan onze duikende jeugd van 8 tot 14 jaar les te geven in het zwembad en in open water. Je geeft dus les in het zwembad en begeleidt kinderen in open water. De opleiding vindt in 2016 plaats op zaterdag 12/11, zaterdag 19/11 en zondag 27/11. Inschrijven kan vanaf 1 juni 2016.

theorie en praktijk begeleider Op de eerste lesdag krijg je jeugdduikgeneeskunde, reglementering, materiaal en omgang met ouders en kinderen. Op de tweede lesdag gaat de aandacht vooral naar de specifieke didactiek over 'Hoe les te geven aan onze jeugdduikers'. Op zondag en tevens de laatste lesdag, gaan we de praktische, uitgewerkte voorbeelden bespreken en ze toepassen in het zwembad. Je krijgt ook een diashow van wat wel en niet kan in het zwembad.

Tijdens de Academische Zitting van 2016 kreeg Rob Scheers van duikschool The SeaMasters naast zijn titel van 1*Instructeur ook de titel van Jeugdduikinstructeur. Leuk detail is dat Rob als jeugdduiker begon en in 2006 zijn Bronzen Dolfijn behaalde. Nu 10 jaar later is hij Jeugdduikinstructeur.

opleiding Instructeur Jeugdduiken Ben je instructeur? Dan volg je dezelfde lessen en maak je dus hetzelfde traject mee. Nadien volgt het meest boeiende aspect van de opleiding: je geeft namelijk les in het zwembad aan de kinderen in de jeugdduikschool. Je geeft minimum vijf lessen onder begeleiding van een Jeugdduikinstructeur. Nadien word je geëvalueerd door twee Instructeur/Evaluators Jeugdduiken. Tot slot rest je nog twee oefenduiken te doen met gebrevetteerde Jeugdduikers en onder begeleiding van een Jeugdduikinstructeur. Heb je dit positief afgerond? Dan ben je één van die mensen die onze kinderen de eerste stappen van het onderwaterduiken eigen kan maken.

kwalificatie jeugdduiken open water Je bent instructeur en je wilt wel met kinderen in open water duiken, maar geen les geven in het zwembad? Dan is het brevet KJOW wat staat voor Kwalificatie Jeugdduiken Open Water, iets voor jou. Je volgt dan de eerste lesdag theorie en doet twee

Foto: Jirka Degol.

voor jou … de keuze is aan jou.

Foto: Ivo Madder.

op te leiden?

Theorieles over hoe je jeugdduikers moet begeleiden.

oefenduiken onder begeleiding van een Instructeur Jeugdduiken. Deze verworvenheden blijf je behouden. Besluit je ooit om toch te gaan lesgeven, dan dien je alleen nog de didactiek te volgen (lesdag 2 en 3) en een proefles te geven in het zwembad. Je vindt meer informatie over de begeleidersbrevetten in de NELOS-Infomap vanaf pagina 180. Heb je nog vragen, aarzel dan niet om contact op te nemen met de Subcommissie Jeugdduiken via jeugdduiken@ nelos.be.  Franklin Forrez, Voorzitter Subcommissie Jeugdduiken

Hippocampus mei/juni 2016

Reportage Biologie

ll y . Ke

(2 ): T om 's

son e

eire

Hippocampus mei/juni 2016

's:

Een symbiose trio in Dahab

Grote foto: Symbiose tussen een viltkokeranemoon, aasgarnaaltjes en anemoongarnalen.

Foto rechts: Boven deze anemoon, tussen de tentakels, leven regelmatig kleine aasgarnalen (Idiomysis tsurnamali).

Op de buis van diezelfde anemoon leeft nog een andere kreeftachtige.

Gunther en Annemie, beiden NELOS-lid, werken in het duikcenter 'Duiken in Dahab' (www. duikenindahab.org). Tijdens hun duiken ko-

achterlijfje van deze dieren bestaat uit zwempootjes en een staartstukje.

dansende garnaal

Op de buis van diezelfde anemoon leeft nog een andere kreeftachtige, een garnaal met wetenschappelijymbiose is een manier van samenleven tussen ke naam Thor amboinensis. Waarverschillende organismen waarbij ten minste schijnlijk de garnaal met de meest één van hen voordelen heeft. Naargelang de uiteenlopende naam: anemoongarvoordelen die de verschillende organismen aan elnaal, sexy garnaal, sexy anemoonkaar hebben, wordt symbiose onderverdeeld in mutugarnaal, hoge staart garnaal of danalisme of commensalisme. Soortgelijke samenleving sende garnaal – in het Engels 'Sexy is zeer dikwijls te vinden in de zeeën en de oceanen. anemone shrimp' of 'Squat shrimp'. We vonden hiervan een mooi voorbeeld ergens in Deze garnaaltjes worden maximaal Egypte. Op de zanderige bodem, tussen het zeegras 13 mm en hebben een geel-bruine van de duikplaats Mashraba, in Dahab, leven er verkleur met symmetrisch geplaatste schillende mooie viltkokeranemonen (Ceriantharia). witte vlekken. Deze vlekken hebben Ze gelijken zeer sterk op anemonen van de familie een dun blauw randje. Het garnaaltje bloemdieren (Anthozoa). steekt zijn staart recht naar boven en geeft soms de Viltkokeranemonen leven alleen en indruk om vrolijk rond kunnen zich volledig terugtrekte springen. Zij leken in een buis, vervaardigd ven op hun beurt van een vezelachtig materiweer samen met de aal. Ze hebben verschillenanemoon en eten de . ne de ringen met tentakels kleine planktondeelso ire e M van verschillende grootte. tjes die vast zitten op de er th un G : De buitenste ring is ter bebuis van de anemoon 's to Fo scherming van het dier en of op de tentakels. de binnenste ring dient om Een mooi voorde voeding in de anemoon te beeld van brengen. Maar ze geven blijksamenleRode Zee symbiose aasgarnaaltjes (Idiomysis tsurnamali). baar daarnaast ook soms 'onderven op een dak' aan enkele andere diertjes. klein stukje aardbodem. aasgarnalen Op deze duikplaats Bovenop deze anemoon, tussen de tentakels, leven heb je veel kans om dikwijls kleine aasgarnalen (Idiomysis tsurnamali). een schildpad en zeeIn het Engels noemt men ze 'Red Sea partner mysid', paardjes tegen te vrij vertaald de 'Rode Zee symbiose aasgarnaal'. Het komen. Verder kun zijn zeer kleine transparante diertjes, die commensaal je hier ook, krokosamenleven (waarbij slechts één partner voordeel dilvissen, de 'Red heeft van het samenlevingsverband) met de helvuuraSea Walkman' en nemoon (Megalactis hemprichi), de mangrovekwal zeer veel zeedui(Cassiopea andromeda), de Hemprich's zeeanemoon vels ontmoeten.  (Heterodactyla hemprichii), de tapijtanemoon (StiGunther chodactyla haddoni) of ook met verschillende soorten Meiresone kokeranemonen (Cerianthus sp.). Maar je kan ze net zo goed aantreffen nabij de stekels van een zee-egel, bij een zeelelie of een veerster. Wij hebben deze aasgarnaaltjes dus gezien boven een kokeranemoon. Zij vinden er bescherming en voeden zich met de kleinste organismen die anders mogelijk schadelijk zouden kunnen zijn voor de anemoon. De Boven: De anemoongarnaal (Thor amboinensis). kleur die je binnenin hun transparante Links: De kleur die je binnenin hun transparante lichaam kunt zien is enkel afkomstig van de inhoud lichaam kunt zien, is enkel afkomstig van van hun maag en hun darmkanalen. de inhoud van hun maag en hun darmkanalen. Volwassen exemplaren hebben een grootte tussen de 6 en de 25 mm. Het kleine

men ze regelmatig unieke organismen tegen.

Hippocampus mei/juni 2016

Bondsnieuws Raad van Bestuur

NELOS-lid ook zonder

medische

Cartoon: Peter Bosteesls.

keuring! Blijkbaar passen diverse clubs een regel toe waarbij ze de inschrijving bij NELOS uitstellen tot het medisch onderzoek in orde is. Hierdoor ontvangen deze mensen geen Hippocampus. Zonde om ons uitstekend en prachtig tijdschrift te moeten missen ... maar bovendien is het een niet wettelijke praktijk.

e Raad van Bestuur kreeg van enkele leden die geen medische keuring hebben of kregen, een bemerking: "Het kan toch niet dat wij geen Hippocampus krijgen?". Juridisch gezien hebben ze gelijk en het inschrijfsysteem van NELOS laat bovendien al jaren toe om in te schrijven zonder aanduiding dat de medische keuring OK is. De datum van medische keuring kan later ingevuld worden. De leden die medisch niet in orde zijn, krijgen pas een CMAS-brevettenkaart als deze keuring OK is maar ze genieten verder al wel van het aanbod van NELOS, dus ook de toezending van ons tijdschrift.

Waarom is de werkwijze die sommige clubs hanteren voor hun leden die medisch niet in orde zijn niet wettelijk? 1. De leden hebben door het betalen van het lidgeld het recht om van alles te genieten wat NELOS aan te bieden heeft. 2. Deze leden zijn zelfs verzekerd voor alle activiteiten zolang het geen duikÂ activiteiten zijn (wie geen medische keuring geeft mag niet duiken en mag in het zwembad geen duiktraining doen), maar mag wel theoretische lessen volgen, deelnemen aan clubactiviteiten, enz.

3. Iemand die om welke reden dan ook geen medische keuring krijgt, kan wel volwaardig NELOS-lid worden (maar mag niet duiken). Wettelijk zou een duikschool die weigert om leden zonder medische keuring bij NELOS in te schrijven dit in hun statuten moeten opnemen of de leden hiervan officieel per brief of via een huishoudelijk reglement moeten informeren alvorens deze hun lidgeld betalen. ď&#x20AC;ź Ronny Margodt, voorzitter NELOS

ADVERTENTIE

Foto: Goos Van der Heide

26 november 2016 Proclamatie Open Belgisch Kampioenschap & NELOS-Festival

Gratis toegang

CC De Grote Post, zaal Dactylo, Hendrik Serruyslaan 18a, Oostende

www.onderwaterfotografie.be

Hippocampus mei/juni 2016

Retro-Hippo Verzameld door Wim Van Doeselaer

45 jaar geleden Uit Hippocampe nr. 34

juni 1971

CMAS Een motie van de Britse federatie BSAC wordt aangenomen: 'De enige organisatie die internationale CMAS-brevetten mag uitreiken aan duikers of instructeurs, is de federatie van het land waarin ze wonen, ongeacht of ze al dan niet deel uitmaken van die federatie'.

15 jaar geleden uit Hippocampus nr. 184

juni 2001

Registratie der brevetten

Bendor André Lahaye en Pierre Nicolaides slaagden voor Nationaal Monitor en 21 nieuwe Federale Monitors traden aan. De Nederlandstalige nieuwe Federale Monitors zijn: Albert Braeckman (Manta), Lode De Grote (Manta), Monique Demoustier (Poseidon), Etienne De Waele (Gentse Dolfijnen), Stan Leys (CVD), Fernand Roelandts (Aquanauten), Jean Sax (CAS), Ar thur Valvekens (Poseidon), Zeger Van der Rol (Manta), Wim Van Doeselaer (Amphora).

De Beheerraad stelt voor de kosten hiervan te dekken door een inningsrecht van 100 fr. per homologatie der Elementaire, Middelbare en Hogere Brevetten en het brevet van Duiker-Hulpverlener. De monitorsbrevetten zijn hiervan uitgesloten.

25 jaar geleden uit Hippocampus nr. 134

juni 1991

35 jaar geleden uit Hippocampus nr. 84

juni 1981

NELOS verlaat het gemeenschappelijk BEFOS-kantoor in de Jules Broerenstraat te Anderlecht en trekt naar zijn nieuwe gebouw op de Brusselsesteenweg 313-315 te Mechelen.

OSB Voor duiken in open milieu (zee, meer, rivier, Oosterschelde of op andere plaatsen waar stroming, aanzienlijke golfslag of scheepvaart kunnen verwacht worden) en bij decompressieduiken moet de duikleider de 'oppervlaktesignalisatieboei' bij zich hebben.

Record CMAS erkent het record van Enzo Majorca, die op 14 augustus 1970 te Syracuse (Italië), in vrije duik een diepte van 74 m heeft bereikt.

Verhuis

Waarde en voordelen van onze opleiding Onze kandidaat-duikers komen in een vriendenkring terecht waar ze in groep én individueel hun eerste vinslagen aanleren en waar ze ook door het veelvuldig menselijk contact, sociaal en cultureel terecht kunnen. Gans de ervaring van de club staat te hunner dienst, niet alleen voor het onderricht, maar ook voor de aankoop van materieel, duikuitstappen, duikvakanties, …

NELOS start met jeugdduiken De aanvankelijke 'Werkgroep Jeugdduiken' is intussen officieel herboren als 'Subcommissie Jeugdduiken'.

Rebreatherduiken François Desmet, NELOS PR, organiseerde een kennismaking met rebreatherduiken voor de Sectie Technisch Duiken. Eerst was er een theoretische uiteenzetting in het AVOS-lokaal, gevolgd door een testduik in de vijver van het domein Muisbroek. Gans dit gegeven werd verzorgd door Mike Heutink van DrägerDive.

John Remue Voorzitter Commissie Duikonderricht

US Navy-tabellen De principes, de gebruiksaanwijzing en de uitzonderingsregels van deze tabellen komen uitvoerig (16 blz.) aan bod in deze Hippocampus. Ze zullen definitief de GERS-tabellen vervangen vanaf Pasen 1981, d.w.z. na de stages.

Decomputer François Desmet besprak in naam van de 'Werkgroep Materieel' de decomputer. 'Tegen zijn, kan; maar tegenhouden is onmogelijk' was zijn realistische stelling. Hij waarschuwde: bezwarende factoren blijven gelden en met diepe duiken moet men nog altijd opletten.

Hippocampus mei/juni 2016

Reportage Biologie

Pluis, pluis & nog

eens

pluis 64

Hippocampus mei/juni 2016

Heel veel pluis.

Op zaterdag 12 maart 2016 vond voor de derde keer op rij de jaarlijkse campagne 'Schone Schelde' plaats. Meer dan driehonderdvijftig enthousiaste vrijwilligers struinden de stranden en dijken langs de Ooster- en Westerschelde af op zoek naar afval dat daar niet thuishoort.

an Scherpenisse tot Terneuzen en van Vlissingen tot de Schelphoek, op meer dan vijftien locaties langs de Zeeuwse waterkant werd er driftig opgeruimd. Ook het strand, de dijk en de slufter nabij fort Rammekens kregen een flinke schoonmaakbeurt. De veertien vrijwilligers die op deze locatie bezig waren, wisten uit alle hoeken en gaten afval te halen. Hierbij viel vooral op dat het zogenaamde 'pluis' overal nadrukkelijk aanwezig is. Pluis bestaat uit blauwe en oranje nylondraadjes en wordt in de

sleepnetvisserij gebruikt om de sleepnetten te beschermen tegen overmatige slijtage. Het pluis is echter zelf ook nogal aan slijtage onderhevig zodat we daarvan grote hoeveelheden op onze stranden en dijken terugvinden. Ook afgerafelde nylon scheepstrossen laten een spoor van blauwe en oranje draadjes achter. Onder invloed van wind en stroming raakt het spul vast tussen planten, struiken en de dijkbekleding. Het nylon is nauwelijks afbreekbaar en vormt daarmee niet alleen een bedreiging voor het milieu, het ontsiert ook nog eens het landschap.

moed in de schoenen Na twee uurtjes hard werken, verlieten de vrijwilligers met een opgeruimd gevoel de locatie Rammekens om aansluitend nog wat opschoonwerk te verrichten bij de buitenhaven van Vlissingen. Eenmaal daar aangekomen zonk menig vrijwilliger de moed in de schoenen: waar je ook keek, overal maar dan ook overal ligt daar plastic afval en ook hier weer grote hoeveelheden pluis. De hoeveelheden pluis die echter in de buitenhaven van Vlissingen te vinden zijn, vallen nauwelijks toe te schrijven aan

De milieu-inspecteurs van Rijkswaterstaat die toezien op een schoon oppervlaktewater is een en ander uiteraard ook niet ontgaan maar blijven evenwel zitten met een lastige bewijslast. Zonder een specifieke vervuiler te kunnen aanwijzen, is het niet mogelijk om sancties op te leggen. Knarsetandend moeten we concluderen dat blijkbaar nog niet iedereen zich herkent in de slogan 'Een beter milieu begint bij jezelf'!

Foto's (3): Gerius van Woudenberg.

reguliere slijtage; hier moet wel sprake zijn van het moedwillig overboord zetten van afval.

Vrijwilligster in actie.

meer dan 300 volle vuilniszakken De oogst van een aantal uurtjes opruimen langs de boorden van de Ooster- en Westerschelde was ook dit jaar helaas weer aan de forse kant. Helaas ja, want eigenlijk zouden dit soort acties niet nodig hoeven te zijn. Wederom bevatte de oogst een aantal opmerkelijke voorwerpen dat varieerde van een wasmachinetrommel, aanrechtblad, eetkamerstoel tot een jerrycan gevuld met olie, een skischoen en een blik verf. Het kleinere spul verdween in de vuilniszakken en leverde in totaal meer dan 300 volle zakken op!

Volgend jaar ook onder water? De campagne 'Schone Schelde' wordt jaarlijks georganiseerd onder de vlag 'Schoon Zeeland' door onder andere Rijkswaterstaat, de Zeeuwse gemeenten, milieucentra en het Zeeuwse bedrijfsleven. Inmiddels speelt Rijkswaterstaat met de gedachte om de campagne van volgend jaar uit te breiden naar onder het wateroppervlak. Ook in de Zeeuwse wateren zal immers het nodige afval op de bodem liggen wat daar dus niet thuishoort. Daarbij is evenwel de hulp van sportduikers onmisbaar. Het zou toch mooi zijn als de actie boven water kan worden uitgebreid met een actie onder water. Immers we hoeven niet per se de Oceaan of Noordzee op om afval op te ruimen, het ligt ook hier net om de hoek! Vraag blijft evenwel hoe een dergelijke actie in het vat kan worden gegoten nu de Nederlandse Arbeidsinspectie heel alert is op het verrichten van 'werkzaamheden' onder water door sportduikers. Een discussie hieromtrent is inmiddels in de laatste nummers van Onderwatersport, het bondsblad van de Nederlandse Onderwatersport Bond (NOB), in gang gezet en we

zijn zeker benieuwd hoe een en ander zich verder ontwikkelt.

Zie www.schoonzeeland.nl voor meer informatie. ď&#x20AC;ź Gerius van Woudenberg Rijkswaterstaat Zee en Delta

De oogst van de locatie Rammekens en buitenhaven Vlissingen.

Hippocampus mei/juni 2016

Bondsnieuws

Geneeskundige Commissie & Commissie Duikonderricht

Duiker-Hulpverlener 2016

Foto's (5): Ivo Madder.

Aangepaste CPR-richtlijnen

In oktober 2015 publiceerde de 'European Resuscitation Council' (ERC) haar 5-jaarlijkse update van de CPR-richtlijnen.

r zijn weinig veranderingen ten opzichte van voorgaande bijwerking (2010). Het aantal hartmassages blijft op 30, het aantal beademingen op 2. Voor kinderen mag men het algoritme van volwassenen toepassen, met beperking van de diepte van hartmassage (1/3 van de hoogte van de borstkas). Het belang van de 'Automatische Externe Defibrillatie' (AED) wordt nog meer benadrukt. Snelle CPR en snelle defibrillatie (binnen de 3-5 min na collaps) verhogen de overlevingskansen van het slachtoffer tot 50-70%. Ook voor drenkelingen verandert niets, tenzij men het slachtoffer snel uit het water kan halen (bijvoorbeeld in zwembadomgeving). Daar kunnen de eerste 5 beademingen voldoende zijn om het bewustzijn te doen terugkeren. Vandaar een extra controle van het bewustzijn na deze eerste beademingen, dit om onnodige hartmassage te vermijden.

Hippocampus mei/juni 2016

Standaardschema CPR Veiligheid Controleer bewustzijn (Roep om hulp) Open luchtweg Controleer ademhaling Bel 112 Stuur iemand om een AED 30 hartmassages 2 beademingen Verder 30:2 Volg instructies AED

AED-demotoestellen Na de vorige sessie Duiker-Hulpverlener (DHV) was beslist om voor editie 2016 het gebruik van de AED op te nemen in de lessen, maar niet te examineren. De Geneeskundige Commissie kocht daarvoor 4 demo to e s te l len aan, ĂŠĂŠn voor elke opleidingsplaats (WEVOS, OVOS, AVOS en BRAVOS-LIMOS samen). Het gebruik van de AED is opgenomen in het stappenplan CPR, conform de Europese richtlijnen. Het stappenplan wordt ingewikkelder, maar zoals eerder vermeld, verbeteren de overlevingskansen van het

Hoofd in hyperstrekking en de kinlift niet vergeten.

Bij het praktijkexamen ondervonden we hier en daar discussies wanneer nu juist het algoritme verdrinking moet toegepast worden. Bij het algoritme verdrinking wordt gestart met beademingen in plaats van met hartmassages. Er is sprake van verdrinking bij iedere situatie waarbij een slachtoffer bewusteloos uit het water gehaald wordt. Zo ook bij ieder duikaccident met bewusteloos slachtoffer aan de oppervlakte. Het zou theoretisch kunnen dat iemand onder water een hartaanval doet, en

praktijkexamen DHV

rtm

slachtoffer erdoor. Toch even benadrukken dat de AED geen vervanging is van hartmassage en beademing. Deze blijven de hoeksteen van correcte CPR, samen met het snel verwittigen van de hulpdiensten.

Bead

beter eerst hartmassage krijgt, maar er is geen test die dit kan bepalen. De slaagpercentages voor theorie en praktijk bedroegen respectievelijk 89% en 83%, wat in de lijn ligt met voorgaande jaren. Wie niet gelukt is, krijgt een tweede kans op het herexamen op 3 september 2016.



Foto's van het examen: http://bit.ly/DHV-theorie2016 http://bit.ly/DHV-praktijk2016

Filip Gallant, Geneeskundige Commissie

Geslaagden Duiker-Hulpverlener 2016 Natan Baele (Safe Diving), Jordi Baguette (Atlantis Lier), Saimi Bauters (AD Dalton), Sven Beckers (Diestse Sportduikers), Nic Bertels (Amphora), Mieke Bex (Atlanta Nos), Famke Bogaert (Mantis Divers Club), Peter Bottenberg (CVD), Bjorn Boudaer (Hydra), Danny Bourgois (MDK), Tom Buyens (Mantis Divers Club), Wim Buyens (Mantis Divers Club), Katia Callewaert (PDK), Maria-Louisa Cleiren (Safe Diving), Frederik Criel (Mantis Divers Club), Danny Daelemans (Triton), Annelies De Backer (Gentse Universitaire Duikclub), Tom De Baetzelier (Gobio-Divers), Sofie De Clerck (Hydra), Katleen De Crercq (Profunda Diving), Koen De Clercq (Aqua Pol), Philippe De Croock (Odyssee), Yves De Doncker (Profunda Diving), Kristina De Hert (Aquanauten), Thérèse De Maere (KTWV), Jouri De Maere (Moby Dick Diving Team), Karen De Meyer (AD Dalton), Nic De Priester (Gentse Dolfijnen), Christine De Racker (Medusa), Bart De Zutter (Splash), Yoery Deduytschaever (De Nereiden), Filip Delhaye (Actina), Wolfram Demaerel (Poseidon), Nathalie Demuynck (De Nereiden), Geert Demuynck (De Nereiden), Dieter Denenbourg (Lagoondivers), Sarie Devos (PDK), Christophe Dhaenens (geen lid), Joke D'Hooghe (Mantis Divers Club), Benny Evens (Atlanta Nos), Anne-Lore Finoulst (Bevers Castors Diving), Paul Focke (Okeanos), Marnix Gheysen (De Nereiden), Astrid Herman (Nuclea), Hedwig Neyrick (MDK), Ignace Houthoofd (Aquanauten), Marc Jacobs (Profunda Diving), Bruno Jansen (Hydro Lier), Gregory Joseph (Calypso Team), Femke Kerkhove (Gobio-Divers), Svetlana Kochetkova (Nuclea), Sofie Lambert (geen lid), Yannick Lingier (Safe Diving), Kristof Luycx (CVD), Sara Maes (Gobius), Sofie Maes (Gobius), Gert Meert (LDL), Michaël Mekeirele (Amphora), Thiemo Mohr (2 dive 4), Delphine Nosek (MDK), Nico Noyez (De Nereiden), Sieglinde Olivier (MDK), Jonas Patteet (Duikteam Hemiksem), Wim Paulussen (YDS), Théo Pieters (Nemo's Diving), Lucas Pille (MDK), Ruben Remerie (Fun Divers), Gilke Roothooft (Gobio-Divers), Stef Satory (Gobius), Patrick Schellekens (Aquanauten), Geert Schoups (Discovery Diving), Birger Steelandt (Okeanos), Geert Stox (Gobio-Divers), Pieterjan Taillieu (PDK), Yanick Toegaert (Hydra), Vera Vaassen (Euro Divers), Jef Van Ballaert (Ducs), Renaud Van Beersel (Breevenduikers), Dick Van Calsteren (Safe Diving), Ronald Van de Velde (The Sharks), Werner Van de Walle (Splash) Hilde Van Den Bergh (The Sharks), Ine Van Herck (Nuclea), Els Van Hoogendorp (Triton), Ann Van Impe (Hydra), Kenny Van Moerzeke ('t Zeepaardje), Kris Van Nieuwenhove (Safe Dicing), Johnny Van Oerle (Aeginor), Stephan Van Roey (Aqua Pol), Tommy Vanassche (MDK), Bart Vandeburie (KDK), Sven Vandeneijnde (Ducs), Tine Vandenhoven (Nereus), Simon Vanderhaegen (Atlantis Lier), Peter Vanderlinden (Divecompany), Yorick Vanderlinden (Divecompany), Johan Vandersmissen (Neptunus Divers), Joris Vandevelde (RDK), Cody Vandries (LDL), Griet Vangheluwe (Nemo), Tim Vanhoutte (Aquanauten), Brent Vanhoutte (Aquanauten), Caro Vanhoutte (Aquanauten), Bart Vanlancker (PDK), Tom Vanrijkel (Gobio-Divers), Nathan Verbeeck (Aquanauten), Serge Verellen (Brabo), Christian Verkouter (MDK), Katleen Vermeulen (Aqua Pol), Anke Vernieuwe (CVD), Jessica Vervaeke (MDK), Dietlinde Vervloesem (AVOS Jeugdduikschool Edegem), Sander Verzelen (AD Dalton), Olievier Veys (Nereus), Michael Vleugels (Calypso Team), Mario Vleurinck (Mantis Divers Club), Stefan Voorspoels (Nuclea), Maïte Vrolix (Discovery Diving), Johan Wallays (PDK), Inge Wouters (Moby Dick Diving Team), Erik Wuytens (Atlanta Nos), Tim Wuytens (Atlanta Nos).

Hippocampus mei/juni 2016

Bondsnieuws

Geneeskundige Commissie & Commissie Duikonderricht

Examenvragen

Foto's (2): Ivo Madder.

DHV 2016 Lees aandachtig de vragen en antwoorden. Elk woord is van belang! Per vraag is er minstens één antwoord correct. 1 Longoverdruk bij duiken met lucht kan ontstaan door: a. normaal te stijgen (10 m/min) zonder voldoende uit te ademen; b. paniekstijging; c. een hijgtoestand; d. het omhoog brengen van een bewusteloos slachtoffer.

2 Beweringen met betrekking tot de longblaasjes: wat is juist? a. Er zijn ongeveer 1000 longblaasjes per long. b. De longblaasjes dienen voor uitwisseling van CO2 en O2. c. In de longblaasjes mengt de lucht zich met het bloed. d. Surfactant zorgt ervoor dat de longblaasjes niet dichtklappen.

3 Een duiker komt boven en klaagt van blijvende zeurende pijn aan het linkeroor. Wat is je advies? a. Pijnstillende oordruppels in het linkeroor waarna een volgende duik geen probleem zal zijn. b. Een behandeling ter plaatse is niet nodig, maar voorlopig niet meer duiken. c. Ontzwellende neusdruppels kunnen het probleem verhelpen, en mag je als gebrevetteerd duikerhulpverlener toedienen. d. Dit wijst op een barotrauma van het middenoor. Niet duiken tot de symptomen verdwenen zijn.

4 Welke factoren verhogen het risico op een decompressieziekte? a. Koud water. b. Tropisch water. c. Deshydratatie.

Hippocampus mei/juni 2016

d. Vermoeiende reis voor de duik.

5 Na een duik zonder incidenten valt je duikmaat plots bewusteloos bij aankomst aan de trap op 3 m. De meest waarschijnlijke oorzaak is: (één antwoord) a. b. c. d.

Hyperoxie. Decompressieziekte. Hypothermie. Longoverdruk.

b. Huidemfyseem. c. CAGE. d. Mediastinaal emfyseem.

10 Een duiker uit je groep heeft hevige pijn in een gewricht na de duik. Wat doe je? a. b. c. d.

De hulpdiensten activeren. Immobiliseren van het gewricht. Laten drinken. Zuurstof toedienen.

6 Hoofdpijn na een duik kan ontstaan door:

11 Welke symptomen passen bij shock?

a. b. c. d.

skip-breathing; deshydratatie; problemen met het kaakgewricht; te spannende duikkap of duikbril.

Bleke, klamme huid. Onrustig slachtoffer. Trage, harde pols. Snelle, oppervlakkige ademhaling.

7 Het 'Patent (= open) Foramen Ovale' (PFO):

12 Alternobaar vertigo wordt veroorzaakt door:

a. is hetzelfde als fistel van het ovale venster; b. is een openingetje tussen linker- en rechtervoorkamer; c. kan ontstaan na Valsalva; d. kan een 'onverklaard' decompressieongeval veroorzaken.

a. Decompressieziekte. b. Drukverschil tussen linker- en rechtermiddenoor. c. Beginnende CO2-vergiftiging. d. Longoverdruk.

8 Gehoorsvermindering na een duik kan het gevolg zijn van: a. een decompressieziekte; b. een barotrauma van het middenoor; c. een prop oorsmeer die de gehoorgang verstopt; d. een doorgemaakte stikstofnarcose.

9 Welke vorm van longoverdruk is het gevaarlijkst? (één antwoord) a. Pneumothorax.

13 Een duiker klaagt na de duik van kortademigheid. Wat ga je doen? a. Een kwartier afwachten en herevalueren. b. Zuurstof toedienen, veel water laten drinken en de hulpdiensten bellen. c. Zuurstof toedienen, geen water laten drinken en de hulpdiensten bellen. d. Actief opwarmen.

14 De bloedsomloop: wat is juist? a. Een slagader is een bloedvat dat vertrekt uit het hart.

b. Een slagader is een bloedvat dat zuurstofrijk bloed bevat. c. Onderdompeling in water leidt tot toename van het centrale bloedvolume. d. Onderdompeling in water leidt tot verminderde productie van urine.

20 I n welke gevallen is het toedienen van normobare zuurstof aan een duiker gevaarlijk? a. b. c. d.

Bij hijgtoestand. Bij hypocapnie. Bij het effect van Paul Bert. Nooit.

16 Bij het te water gaan glijdt een duiker van de dijk. Hij heeft hevige pijn aan de rechterenkel. Wat moet je doen? a. b. c. d.

Lokaal afkoelen. Lokaal opwarmen. Licht compressief verband. Hoogstand.

17 Hypothermie of onderkoeling in het water: a. wordt verholpen door intensieve bewegingen in het water; b. treedt trager op bij volwassenen dan bij kinderen; c. vereist geleidelijke opwarming; d. treedt enkel op als de watertemperatuur lager is dan 15 °C.

18 Stekende pijn tussen de boventanden en de oogkas kan wijzen op: a. barotrauma van de bovenkaakssinus; b. barotrauma van de onderkaakssinus; c. barotrauma van de tanden; d. een vooraf bestaande sinusitis.

19 De leeftijd is een bezwarende factor voor decompressieziekte wegens: a. verminderde spierkracht; b. slijtage van de gewrichten; c. veranderingen ter hoogte van de bloedvaten; d. vermindering van de longinhoud.

a. b. c. d.

Tintelingen in een been. Zweten. Rugpijn. Gevoelloosheid in beide benen.

26 Een duiker gaat voor het eerst naar een diepte van 40 m met gewone lucht. Hij komt je nadien vertellen dat hij zich “raar” voelde en het er op leek dat zijn gezichtsveld beperkt was. Dit moet je doen denken aan: (één antwoord)

Foto's (2): Ivo Madder.

15 Welke beweringen zijn juist met betrekking tot decompressieziekte? a. Technische duikers lopen weinig gevaar, want ze duiken altijd met verrijkte zuurstofmengsels. b. Tijdens een duikreis zijn de eerste dagen het gevaarlijkst. c. Een successieve duik die minder diep is dan de eerste kan toch leiden tot een ongeval. d. Bij lichte symptomen (bijv. jeuk) moet je niet onmiddellijk de hulpdiensten bellen.

25 Wat kunnen tekens zijn van een decompressieziekte?

21 Tijdens het duiken neemt de ademarbeid toe. De redenen hiervoor zijn:

a. b. c. d.

een hijgtoestand; een stikstofnarcose; een hyperventilatie; een zuurstofvergiftiging.

a. de verhoogde zuurstofdruk in het ademmengsel; b. de verhoogde densiteit (dichtheid) van het ademmengsel; c. de weerstand van de ademautomaat; d. de toename van de dode ruimte.

22 Welk(e) duikongeval(len) kan (kunnen) zich voordoen tijdens een zwembadtraining? De dagen voordien werd niet in open water gedoken. a. Barotrauma van het binnenoor (IEBT). b. Longoverdruk met luchtembolie. c. Syndroom van Paul Bert. d. Decompressieziekte.

23 Valsalva tijdens het stijgen is te vermijden want: a. het kan alternobaar vertigo veroorzaken; b. het kan een binnenoorbarotrauma veroorzaken; c. het verhoogt de kans op een decompressieziekte; d. het verhoogt de kans op een longoverdruk.

24 Welke symptomen kunnen optreden bij een longoverdruk? a. b. c. d.

Onmogelijkheid om rechtop te staan. Schapen en vlooien Kleine bloedingen in de huid. Hese stem.

27 Na een bijna-verdrinking moet men het slachtoffer: a. laten drinken indien het bewust is; b. naar een meerplaatscaisson brengen indien het bewusteloos is; c. naar huis brengen indien het volledig hersteld is; d. naar een ziekenhuis brengen, zelfs indien het volledig hersteld is.

28 Wat is nuttig om reizigersdiarree te vermijden tijdens een verblijf in exotische landen? a. b. c. d.

Enkel verse groenten en fruit eten. Enkel water uit flessen drinken. Toepassen van goede handhygiëne. De website van het Instituut voor Tropische Geneeskunde aandachtig lezen.

29 Hyperventilatie vóór een apneu kan syncope geven bij het stijgen naar de oppervlakte: a. b. c. d.

door de hypercapnie; door de hyperoxie; door de hypoxie. Geen van bovenstaande is juist. Hippocampus mei/juni 2016

Bondsnieuws

Geneeskundige Commissie & Commissie Duikonderricht

a. kan optreden ondanks respecteren van stijgsnelheid en (eventuele) trappen; b. begint steeds onmiddellijk na het beĂŤindigen van de duik; c. vereist altijd deskundig advies; d. kan leiden tot blijvende invaliditeit.

vraag

antwoorden

a. b. c. d.

Migraineaanval. Binnenoorbarotrauma. Longoverdruk. Bends.

32 Welke beweringen zijn juist? a. Men koelt sneller af in koude lucht dan in koud water. b. Alcoholische dranken versnellen het opwarmen. c. Het hoofd is een belangrijke bron van warmteverlies. d. Onderkoeling leidt tot bewustzijnsstoornissen.

d c

7 a

c c

9 10

c b

c c

15 a

c b

17 18

d b

21 22

d d

27 b

Hippocampus mei/juni 2016

29 a

Advertentie

c c

d d

31 Een duiker ondervindt tijdens het dalen moeite met het klaren van de oren. Na een krachtig Valsalva lukt het dan toch. Er is even duizeligheid die voorbijgaat. De duik gaat naar een diepte van 25 m voor 30 min. Na de duik heeft hij last van oorsuizen rechts en lichte duizeligheid. Wat is de meest waarschijnlijke oorzaak?

Foto's (2): Ivo Madder.

30 Decompressieziekte:

KIES HET ABONNEMENT DAT BIJ JE PAST! DUIKEN DUIKEN DUIKEN 27E JAARGANG NR.6 - JUNI 2016 € 5,99

27E JAARGANG NR.5 - MEI 2016 € 5,99

27E JAARGANG NR.4 - APRIL 2016 € 5,99

MARSA ALAM SPECIAL

GRIEKS AVONTUUR

APRIL 2016

MEI 2016

JUNI 2016

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

VRIENDELIJKE REUS

AVONTUUR

DE DUGONG VAN MARSA SHUNI

WRAKKEN ONTDEKKEN

5 TOPSPOTS

BOOT- EN KANTDUIKEN

ELPHINSTONE REEF

FILIPIJNEN

MAGIC ISLAND

SNORKELEN MET ORKA’S

FIJI

VER WEG KOMT DICHTBIJ

TERREIN VAN DE WITPUNTHAAI

TOP WRAKKEN MALTA

ARCHEOLOGIE

ZEELAND

BOOTDUIKEN OP DE OOSTERSCHELDE

FOTOGRAFIE

DOLPHIN HOUSE

MACROFOTOGRAFIE MET FISHEYE

Zoet water 6 Onze top tien nummers

€ 19,

#DUIKENFOTOCHALLENGE: DE WINNENDE SERIE | GROTDUIKEN: FRANSE STEENGROEVE TECHSCHOOL: UITLODEN EN BALANS | PRODUCTINFO: TOP 11 NATPAKKEN

95 01606

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

SLAAPKAMER IN ZEE

WOESTIJNAVONTUUR

OP PAD MET BEDOEÏENEN

Omringd door kleuren nummers

€ 39,

ZEELAND: ANNA JACOBAPOLDER | RIVIERKREEFTEN: ALL AMERICAN MEDISCH: DE VLOEK VAN DE FARAO | FOTOGRAFIE: WIN EEN ONDERWATERCAMERA!

95 01605

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

FOTOGRAFIE

ZEEMEERMINNEN EN ZEEMONSTERS

special

Marsa Alam12

DE SCHATKAMERS VAN SICILIË

Spectaculair24

museum onder water nummers

€ 59,

ZEELAND: DEN OSSE HAVEN | ACTUEEL: NIEUWE ERFGOEDWET WRAKKEN TECHSCHOOL: WINGS EN TANKS | OM DE HOEK: KIKKERS & KIKKERDRIL

Neem een abonnement of geef DUIKEN cadeau DUIKEN: MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD DUIKEN is hét internationale onderwatersportmagazine van Nederland en België met in iedere maand: duikreisverhalen in binnen- en buitenland, productinformatie, lezerservaringen, prijsvragen, medische vraag en antwoord, columns en tips! DUIKEN brengt de onderwaterwereld bij jou thuis. Nu ook digitaal!

ZO NEEM OF GEEF JE EEN ABONNEMENT

Een abonnement is voordeliger dan in de winkel los kopen en het magazine wordt automatisch thuisbezorgd. Ga naar: duiken.mijntijdschrift.net/Hippo2106

Abonnementen zijn tot wederopzegging na genoemde periode, cadeauabonnementen stoppen automatisch.

duiken.mijntijdschrift.net/Hippo2016

50 01604

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

Bondsnieuws

r. ic

2 nk

0 ja

a r 3*

I n s tr u c t e u r.

te n

s 20 ja

a r 3* I n s t r

uc t

r. n

teu

n Va

euw

e n 2 5 j a a r 3* In s

tru

c te

t 15 j a ar 3* I n s tr

oud

Algemene Vergadering van

het College der

3*Instructeurs François Blom 50 jaar 3*Instructeur.

Hippocampus mei/juni 2016

Foto's (5): Ivo Madder.

c Ee

Commissie Duikonderricht

M hn

aes

3 0 j a ar 3 * I n s t r u

cte

ur .

D dy

lie g h

e r 10 j a a r 3 *

Ins

tru

r .

Op 12 maart 2016 ic

5 j a ar 3* I n str rc q 1 u

cle

kwamen negenen-

e lD

zestig 3*Instructeurs samen naar het Duikershuis in Mechelen voor de Collegevergadering; dit is de traditionele vergadering voor aanvang van het duikseizoen.

e 3*Instructeurs die minstens 10 jaar als 3*I actief zijn geweest in het Duikonderricht mochten een medaille in ontvangst nemen. Dit jaar telden we maar liefst dertien jubilarissen, waarbij François Blom met zijn 50 jaar 3*Instructeur er torenhoog bovenuit steekt: • 10 jaar: Bert Van Opstal; • 10 jaar: Eddy De Vliegher; • 15 jaar: Pascal Eeckhoudt; • 15 jaar: Michel Declercq; • 20 jaar: Roland Wantens; • 20 jaar: Eric Vonk; • 20 jaar: André Valkenaers; • 25 jaar: Roland Vispoel; • 25 jaar: René Van Leeuwen; • 30 jaar: John Maes; • 40 jaar: José Vandekerckhove; • 40 jaar: Wim Van Doeselaer; • 50 jaar: François Blom.

Vorige Collegevergadering moesten we afscheid nemen van Leo Ceulemans; en ook dit College moest helaas aanvangen met een minuut stilte voor overleden collega's: Fernand Vansteenbeeck en Antoine De Deene. Alle drie hebben zij op hun manier bijgedragen tot het hoge niveau dat het Duikonderricht nu bereikt heeft.

John Remue feliciteert René Van Leeuwen omdat hij 25 jaar 3*Instructeur is. John zet René ook in de bloemetjes tijdens zijn speech.

De klassieke punten: Verantwoordelijke der Brevetten, Veiligheidscomité, Brevettencomité, Sectie EDIT, Jeugdduiken, Duiktechnieken en Sport Vlaanderen (de nieuwe naam voor Bloso) passeerden de revue, alsook werd het nieuwe Noordzeereglement besproken en goedgekeurd (nvdr: het nieuwe Noordzeereglement werd ondertussen al gepubliceerd in Hippocampus nr. 258).  Sven Vandekerckhove

Tijdens de eerste Collegevergadering van het jaar 2016 mochten de aanwezige 3*Instructeurs traditioneel enkele nieuwe collega's verwelkomen: dit jaar waren dit Stijn Lambrecht, Hans Engels en Bruno Vanderbeken.

José Vandekerckhove en Wim Van Doeselaer 40 jaar 3*Instructeur.

40 jaar geleden.

Foto's (5): Ivo Madder.

Foto: NELOS-archief.

Meer foto's via deze QR-code:

Hippocampus mei/juni 2016

Bondsnieuws

Commissie Duikonderricht

Antoine De Deene, 3*I nr. 28 sinds 1964, was de stichter van Manta, de Gentse club voor sportduiken en hij was er jarenlang de voorzitter van. Hij zetelde in het BEFOS-Bestuur en werd later ondervoorzitter van NELOS bij de stichting ervan in 1978. Zijn specialiteit was toen de relaties met Bloso. Het eerste Nederlandstalig werk over duiken 'Theoretische grondslagen bij het duiken' uitgegeven door duikclub Manta, was van zijn hand. Maar de verdienste van Antoine is niet alleen zijn streven naar grondige kennis van de duiktheorie, maar ook zijn voortdurende inzet om instructeurs pedagogische en didactische vaardigheden bij te brengen en die te evalueren. Dit was nieuw in die tijd, toen enkel de nadruk lag op de fysieke kwaliteiten van de kandidaat-instructeurs.

Leo Ceulemans, 3*I nr. 40 sinds 1969, zette zich bijzonder in voor de veiligheid. Jarenlang verzette hij zich tegen de mening dat duikongevallen nu eenmaal een fataliteit waren. Leo drong op iedere vergadering aan op een degelijk onderzoek van de ongevallen om te bepalen wat de oorzaak of oorzaken waren. Het doel was er iets van te leren en alzo nieuwe ongevallen vermijden. Uiteindelijk werd in 1980 op zijn verzoek ingegaan en werd een NELOS-Onderzoekscommissie ad hoc aangesteld. Als gevolg van de besluiten van de commissie werden regels en proeven aangepast. In 1983 bij de reorganisatie van het Nationaal Duikonderricht van BEFOS werd die onderzoekscommissie geofficialiseerd als Veiligheidscommissie en dan met verkozen leden. Bij het autonoom worden van het NELOS-Duikonderricht in 1990 werd deze commissie, ondertussen Veiligheidscomité genoemd, verdergezet in NELOS-verband. Leo gaf ook de aanzet tot het tot stand komen van de '10 gouden regels van de Oosterschelde'.

Fernand Vansteenbeeck, 3*I nr. 42 sinds 1969, had een onversaagde inzet voor de duiksport, de federatie en de liga, maar bleef ook steeds de ware lokale clubman in hart en nieren. Hij was de stichter en bezieler van duikschool Duklo Leuven. Als voorzitter van de Ereraad kon hij iedereen op zijn gemak stellen door zijn aimabele, begripsvolle persoonlijkheid, maar hij zette wel de puntjes op de i als het moest. Later voegde hij de onderafdeling Wet Wheels Duklo aan de club toe en zette zich 100% in voor de gehandicaptensport. Fernand is dan ook voorzitter geweest van de Wet Wheels Commissie. Natuurlijk kenden we ook Fernand als de ras echte entertainer. 

Advertentie

DUIKTANK

TE HUUR +32 475 73 25 74

DUIKCENTRUM Alle kwaliteitsmerken- Vulstation Eigen onderhouds- & hersteldienst

Verhuurdienst - Duikopleidingen www.aqualand.be info@aqualand.be

Hippocampus mei/juni 2016

Wim Van Doeselaer

D U I KSPO R T DE ZEVEN ZEEEN 

 

Verkoop van alle gekende duikmerken Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

OPENINGSUREN: Wo-Do-Vr 16.30-19.00 u. Za. 10.00-12.00 u. & 13.00-17.00 u.

e-mail: zevenzeeen@telenet.be

ANTWERPSESTRAAT 258 - 2850 BOOM - TEL 03/888.43.34

Promotie

in overjaarse pakken zolang de voorraad strekt.

Watersportcentrale N.V.

Meer dan 45 jaar HET adres voor al uw duikmateriaal, boten & motoren. Waar service het beste product is!

Rozenkranslaan 93-97, 3600 Genk +32 (0)89 30 38 89 | www.watersportcentrale.be

Reportage Reisverhaal

Duik met de vele tarpoenen

en zeeschildpadden

van Bonaire Medio april 2016 kon Hippocampus een duikpersreis ondernemen naar de Caraïben en meer bepaald naar het exotische Bonaire, dit mede dankzij de steun van enkele lokale profit- en non-profitorganisaties.

oofdredacteur Ivo Madder en redactielid Bert Janssens, de eerste gewapend met zijn flitsende onderwatercamera en de tweede uitgerust met zijn scherpe pen, zouden dit geweldig duikavontuur van een week onder hun twee aangaan ten einde voor de Hippocampuslezers dit prachtige duikparadijs nog beter in kaart te brengen en tevens minder gekende facetten van dit eiland toe te lichten.

Hippocampus mei/juni 2016

In deze editie wordt een algemeen beeld geschetst van al hun impressies over Bonaire zowel onder als boven water. Tevens zullen in latere Hippo-edities nog andere artikelen en interviews volgen, die zich meer specifiek zullen toespitsen op bijzondere items zoals onder meer het natuurbehoud in Bonaire, de milieuproblematiek aldaar, de organisaties STINAPA Bonaire, Coral Restoration Foundation, de mangroven, het duiktoerisme, enz.

Bonaire is nog altijd een deel van Nederland in de zuidelijke Caraïben, welk sinds 2010 bestuurlijk als openbaar lichaam een bijzondere gemeente vormt. Het is gelegen vlak voor de kust van Venezuela en behoort samen met Aruba en Curaçao tot de ABC-eilanden oftewel de Nederlandse Antillen, met als hoofdstad Kralendijk, welk een verbastering is van 'Koralendijk' (dijk van koraal).

Goudstaart muren

e (Gymnothora x

miliaris).

Een enorme grote zeeschildpad kwam recht op Ivo af.

ginnensc

he lp

Foto's (5): Ivo Madder.

nin eviste ko De overb igas). g s u b m (Stro

Flamingo's (Phoenicopterus ruber) in het mangrovegebied.

Naast de wereldbefaamde en prachtige Oosterschelde kent Nederland dus ook nog andere wereldtopduikgebieden met zelfs zalig azuurblauw, kristalhelder en tropisch warm koraalwater, waar een mens totaal niet bij stilstaat als deze zich in de koude bijtende wind onder natte grijze wolken staat aan te tuigen op de parking van Wemeldinge voor een koele duik in het donker aldaar.

geschiedenis Oorspronkelijk werd het eiland Bonaire ingepalmd door de Spanjaarden in 1499, die het evenwel braak lieten liggen vermits er geen goud werd gevonden en het niet echt geschikt was voor landbouw. Zij brachten wel wat vee mee, vooral ezels en geiten, waarvan de afstammelingen daar nu nog altijd in het wild leven. In 1633 zouden de Nederlanders het veroveren zodat het onder het bestuur kwam van de West-Indische Compagnie, waar slaven voor de zoutwinning gingen zorgen en hun kleine stenen hutjes thans nog kunnen terug gevonden worden op de twee gekende

duiklocaties 'Red Slave' en 'White Slave'. Ondertussen is deze zoutwinning aldaar tot iets enorm industrieel uitgegroeid waarvan de duikstek 'Salt Pier' getuigt, waar grote zeeschepen rechtstreeks door een lange transportband geladen kunnen worden. Het huidig gewonnen zout is vooral dienstig voor vaatwasmachines en om te strooien op gladde wegen. Tijdens WOII heeft de gekende Oostenrijkse duikpionier Hans Hass er lang verbleven, waarover hij vervolgens zijn gekend boek 'Unter Korallen und Haien' heeft geschreven met al zijn snorkel-, fotoen speerviservaringen. Bonaire telt momenteel 19.000 inwoners waarvan 86% de Nederlandse nationaliteit heeft, waaronder 52% inheems en de rest hoofdzakelijk van de aangrenzende eilanden dan wel het nabije vasteland komt als arbeidsimmigranten.

natuurgebieden Geografisch is het een lang smal eiland van amper 288 km2 groot. Centraal aan

haar westkust ligt op een steenworp Klein Bonaire, een nog kleiner eilandje van slechts 700 hectaren groot. Praktisch gans deze westkust, die goed beschut ligt is één groot duikgebied met een 60-tal duikstekken, die langs de kustweg duidelijk worden aangegeven door grote geel gemarkeerde stenen met daarop hun naam geschreven. De ruwe in de wind liggende oostkust (East Coast) kan eveneens bedoken worden en is fabelachtig maar zeer beperkt in aantal jaarlijkse duikdagen ingevolge de weersomstandigheden. Bonaire National Marine Park vormt het wettelijk beschermd onderwaterpark dat gans het eiland en Klein Bonaire omringt, welk in 1979 kon gecreëerd worden dankzij onder andere de steun van het Wereld Natuur Fonds (WNF). Dit grote park wordt beheerd door de Stichting Nationale Parken Bonaire (STINAPA Bonaire), welk hoofdzakelijk haar bestaansinkomsten genereert uit de vergunning die elke duiker of bezoeker van de nationale parken verplicht moet aankopen. Hippocampus mei/juni 2016

Reportage Reisverhaal

Wrakduik op de Hilma Hooker.

Sponzen zijn er in allerlei kleuren en vormen.

Boven water is de hele noordpunt van Bonaire beschermd natuurgebied zijnde het Washington Slagbaai Nationaal Park dat 6.000 hectaren telt en dat rijk aan vogels en andere dieren is, met name hagedissen en leguanen. In het zuidoosten situeert zich het 'Lac Bay', een schitterende ondiepe lagune van 700 hectare en omzoomd met unieke en onaangetaste mangroven. 'Lac Bay' maakt ook deel uit van het beschermde onderwaterpark en is een uiterst belangrijk watergebied mede omwille van de aanwezigheid van enorm veel zeegras, die de belangrijke voedingsbodem uitmaakt voor ongeveer 2.500 schildpadden, die rond Bonaire leven alsmede de overbeviste koninginnenschelpen, om over haar enorme kraamkamer voor rifvissen nog maar te zwijgen. Dit fragiel overlevende en waardevol ecosysteem moet gekoesterd worden vermits het toch is kunnen ontsnappen aan de algemeen gekende bouw/inpalmwoede van de mens, wat mondiaal op veel andere plaatsen spijtig genoeg niet lukt. Tot slot is qua duikgebied Bonaire verder bekend om haar fabelachtige riffen met

Hippocampus mei/juni 2016

Foto's (3): Ivo Madder.

Blauw juffertje (Chromis cyanea).

ontelbare harde en zachte koralen, haar zeepaardjes, adelaarsroggen, enz. maar ook haar tarpoens, een enorme grote en compleet egale fel zilverkleurige vissoort, waarmee ik nog had nooit gedoken zodat ik enorm naar deze nieuwe 'encounter' uitzag.

ons huisrif met tarpoens Met al die prachtige vooruitzichten en wat aangename achtergrondkennis stonden Ivo en ikzelf op Schiphol glunderend te wachten op onze vlucht, die ons op 10 uur tijd naar ginds zou voeren, waarbij we tevens de klok 6 uur terug dienden te draaien. Het was reeds een donkere avond toen op Flamingo Airport, vlakbij Kralendijk, de deur van ons vliegtuig open ging, waarbij een tropisch warme vochtige lucht van 30°C ons plots overviel als fel contrast met het nog koude lentefris België. We werden gestationeerd net buiten het centrum van Kralendijk, vlakbij de jachthaven op een prachtig ruim en modern ingericht huurappartement van het 'condominium Den Laman', dat pal op het strand ligt (vandaar de naam 'Den Laman', wat 'In de Zee' betekent – www.denlaman.com) met duiklocatie 30 'Bari Reef' en waar de

eigenares Debby Rauwers ons zeer gastvrij ontving. Debby heeft veel duikers/huurders onder haar cliënteel en was voorheen ook nog de eigenares van 'Buddy Dive Resort' geweest zodat ze de duiksector zeer goed kent. Beneden, aan de zeekant van 'Den Laman' heb je het restaurant 'Breezes N´ Bites' met aansluitend een pier. Deze pier is eigendom van het kleine duikcenter 'Bonaire Dive & Adventure' en mag enkel door hun gasten gebruikt worden. Als uitvalbasis voor de duiken opteerden wij voor een ander duikcentrum dat zich pal ernaast bevond, met name 1 van de 5 locaties op het eiland waar het duikcentrum 'Dive Friends Bonaire' (www.divefriendsbonaire.com) een vestiging heeft (onze was 'Sand Dollar' genaamd) en welk daar plaatselijk geleid werd door de sympathieke Ilsa en Kaj. Men kan er allerlei mogelijk duikmateriaal huren, zelfs lampen voor een biofluorescentieduik. Er staan dag en nacht 11-liter alu-flessen ter beschikking, gevuld met lucht of (gratis) nitrox naar keuze. Hun toegang tot 'Bari Reef' is via het strandje van 'Sand Dollar Condominium Resort', vlak naast de pier.

Foto's (4): Ivo Madder.

Kerstboomworm (Spirobranchus giganteus).

Een grote pijlstaartrog.

Flamingotong (Cyphoma gibbosum).

En zeep

aardjes kun je ook tegenkomen.

Als je de westelijke kustlijn van Bonaire volgt, zit je eigenlijk in een soort van Mega Sinksenfoor voor duikers met het ene duikresort, duikcentrum, duikwinkel, duikarts, duikrestaurant, geparkeerde duikpick-uptrucks, duikplaatsen, enz. naast de andere. Je gaat nog echt geloven dat hier niks anders gedaan wordt dan: gedoken. Onze dranken ontbijtvoorraad haalden we aan in één van de verzorgde supermarkten met veel keuze ook qua vers fruit, groenten en vlees.

het huisrif 'Bari'. Waarom moeten twee redactieleden samen goed voor meer dan 4.300 duiken nu nog steeds zo een check maken op een waarschijnlijk oninteressante duikplaats, dat is toch puur tijdverlies? Aan een klein hagelwit strand gingen we zalig te water. Zelfs met oneindig veel ervaring mag je nooit overmoedig worden en moet je steeds nederig blijven. Ik had tot mijn verbazing immers toch nog even een drijfprobleem met mijn pak en met de aluminium duikfles die duidelijk lichter weegt dan mijn stalen, tot groot jolijt van Ivo. Bovendien bleek het huisrif een waar pareltje te zijn dat we zeker niet mochten gemist hebben, reden waarom we vervolgens steeds getrouw er naar zouden terugkeren voor onze nachtduiken. Het 'Bari Reef' is trouwens gekend omwille van de enorme grote tarpoen Charlie die er vroeger rondzwom en de sporadische ontmoetingen met groot wild, zoals enkele jaren geleden een manta.

Hoogtijd nu voor onze eerste duik, de verplichte 'checkdive' bij het duikcentrum op

We zwommen dus eindelijk – na mijn juiste uitloding – over een witte ondergrond naar

Het laatste waarover we nog dienden te beschikken om onze persopdracht aan te vangen was een vervoermiddel, waarbij de verhuurfirma 'AB Carrental' (www.abcarrental.com) zorgde voor een typische open pick-uptruck, speciaal voor duikers met achteraan een makkelijke open laadbak voor al het duikmateriaal.

de kleine 'drop off' tot op 30 meter diepte en daar gaf mijn console 28°C als watertemperatuur aan. De langzaam dalende wand is volledig dichtbegroeid met massa's harde en zachte koralen, zeepluim, buis-, vaas-, touw- en andere sponzen. Er zat veel klein leven op: keizers-, vlinder-, koffer-, papegaaivissen, snappers, juffertjes, enz. Het deed me onmiddellijk denken aan mijn allereerste duik in de Caraïbische wateren van Cuba, waarin ik vorig jaar schitterend had mogen duiken. Ook de typische blauwe Caraïbische kleuren en achtergrond waren prominent aanwezig. En daar verscheen plots totaal onverwacht al mijn nieuwe 'encounter': een tarpoen (Megalops atlanticus). Zeker 1,5 m groot met een hoog lichaam, een bovenstandige mond met grote ogen, enorme glanzende schubben, die deze vis compleet en egaal fel schitterend zilver kleuren. Verder heeft hij een diepgevorkte staartvin en een verlengde achterste rugvinstraal. Bij tarpoens kan de lichaamslengte zelfs oplopen tot 2,5 m met een gewicht tot wel 160 kg. Zij kunnen ontzettend snel zijn en een enorm krachtig lang gevecht leveren eens ze aan een vislijn vastgehaakt zitten. Hippocampus mei/juni 2016

Reportage Reisverhaal

Tarpoen op het wrak Hilma Hook

er.

Een tarpoen (Megalops atlanticus) tijdens de nachtduik.

koraalduivels Met de truck reden we vervolgens even ten zuiden buiten Kralendijk naar 'Lighthouse reef', links van het gelijknamig resort. Hier moet je eerst een klein muurtje overklimmen, dus wees voorzichtig met die fles op je rug. Ook daar kreeg je dezelfde atmosfeer, hoewel de koralen tot een diepte van 10 meter niet echt in vorm waren en zelfs begroeid met vele algen. Maar daarna werd het prachtig. We daalden tot ongeveer 30 meter en keken langs de rifwand naar boven, overweldigd door al die natuurpracht. Opvallend en hoopvol was dat het hier krioelde van kleine jonge tandbaarzen, hoewel we uiteindelijk over gans de week nergens één groot exemplaar zouden ontmoeten. Twee Franse keizersvissen (Pomacanthus paru), twee gekroonde keizersvissen (Holacanthus ciliaris), evenals twee grote hagedisvissen waren de opvallendsten. En ja, de plaag van de Caraïben was ook tot hier al gekomen na een goede kwart eeuw van rondzwerven komende van Miami in het Amerikaanse Florida: een kleine koraalduivel. Maar over de historie van deze allochtone soort, hun kwaad dat ze aanrichten alsmede de redelijk succesvolle pogingen tot verdelging zullen we het

Hippocampus mei/juni 2016

later uitgebreid hebben.

De Indische koraalduivel (Pterois miles).

Verder keken Ivo en ik in elkaars ogen en wisten we nu al dat we nog veel prachtduiken zouden gaan maken. Ondertussen moest ik voor het eerst onderwaterfotomodel spelen, wat toch niet eenvoudig bleek te zijn. Verdraaid moeilijk om op alles te moeten letten waarbij je daarenboven constant signalen kreeg van wat, waar en hoe je juist in dat water diende te liggen, voor, achter, boven, vlak tegen koralen, sponzen, enz. Respect bij deze voor alle onderwatermodellen.

volgzame tarpoenen tijdens de nachtduik Onze eerste nachtduik geschiedde dus op het huisrif. Het duikcentrum was intussen gesloten maar je kreeg wel de geheime cijfercode van het hok waar je steeds een gevulde duikfles kon gaan nemen. Terwijl Ivo ondiep met de knieën op het zand en de benen 90° omhoog geknikt een foto nam van een nachtelijke zeeanemoon, schrok hij plots vermits er vanuit het duister onaangekondigd ineens iets groots rakelings voorbij hem heen flitste: een tarpoen. Deze

Foto's (3): Ivo Madder.

Deze was evenwel zeer langzaam en sloom evenals een tweede, die iets verder even traag opdaagde en ons zelfs rakelings voorbij zou scheren. Wat een prachtdieren om die al onmiddellijk te mogen ontmoeten, wat het prille vreugdegevoel reeds gaf dat deze reis waarschijnlijk niet meer stuk kon.

tarpoen zou gans de duik bij ons blijven in het licht van onze lampen in de hoop om zo aan extra voedsel te geraken. Zenuwachtig zwom hij weg naar alle hoeken en kanten, kwam dan steeds weer terug gekwispeld, net alsof je een avondwandeling met je Duitse herder aan het maken was, loslopend zonder leiband. Op een latere nachtduik zou hij zelfs een gevecht aangaan met een grote murene om een gevangen visje, spectaculair! Een weinig verder zat een kleine zeenaald waarna ik voor het eerst een schorpioenvis vrij stuntelig voorbij zag zwemmen. Je ziet die effectief slechts zelden in beweging, daar ze meestal muisstil op een stuk rots zitten, rekenend op hun uitstekende camouflage om ongezien te blijven.

BOEK NU VOOR

€ 1099,P.P.

ONTDEK AVONTUURLIJK BONAIRE!

Bonaire is dé duikstek voor kantduiken voor zowel beginners als gevorderde duikers. Met meer dan 60 duikplaatsen en een 28 graden Celsius azuurblauwe zee met zicht tot wel 30 meter is het de ideale duikvakantie. Bij Den Laman Condominiums geniet u van een compleet verzorgde duikvakantie. Uw modern ingericht appartement ligt direct aan zee met een van de mooiste riffen van het eiland “Bari Reef”. Het intieme duikresort beschikt over een restaurant aan zee en ligt zeer centraal op het eiland. Het knusse Kralendijk en een supermarkt zijn nabij gelegen. U duikt bij de gezellige meertalige duikschool Dive Friends Bonaire. Gasten van Den Laman mogen gratis gebruik maken van de strandstoelen op het naast gelegen CocoBeach.

Boek nu een voordeelpakket voor € 1099,- p.p. bij EWDR de specialist voor avontuurlijke duikreizen!

Contactgegegevens EWDR: T: +31 (0)546 - 454 040 E: info@ewdr.com I: www.ewdr.com

Het duikpakket is inclusief: - retour vlucht Amsterdam – Bonaire met TUI of KLM - 7 nachten verblijf in een 4-persoons appartement Ocean View - 6 dagen onbeperkt kantduiken (gratis Nitrox upgrade) - autohuur (incl. taxen excl. PDW verzekering) Meerprijs: - 2-persoons studio € 39,- p.p. - ontbijt € 92,- p.p. Deze aanbieding geldt voor reizen t/m 24 december 2016 en is exclusief te boeken bij EWDR.

Reportage Reisverhaal

koraalbomen kuisen De volgende dag gingen we naar Klein Bonaire per boot via het andere afdelings-

center van 'Dive Friends Bonaire', 'Yellow Submarine' genaamd. We deden er twee prachtige duiken en ontdekten zelfs twee zeepaardjes. Ook hierover is het meer dan de moeite waard om in de volgende Hippocampus aparte en bijzondere aandacht te wijden. Voor de derde duik van de dag begaven we ons naar het 'Dive Buddy Resort' om er kennis te maken met de schitterende organisatie van 'Coral Restoration Foundation'. Dit resort ligt op geen minuutje rijden van onze thuisbasis. Het is een kleine mastodont met opvallend veel oudere Amerikanen, zelfs op 3e leeftijd, die nog steeds gezwind het duikpak aantrekken en duiken, zowel mannen als dames! Dit gaf mij een enorm positief en hoopvol gevoel voor mijn eigen duiktoekomst, die ik plots met veel genoegen heel wat extra jaren verlengd zag. "Many thanks you older boys and girls! Age does not matter when you go diving!". In een klaslokaal nabij de duikpier met -center werden we hartelijk ontvangen door onder andere de charmante Nederlandse Milou, die mee een woord uitleg over de stichting kwam geven alsmede een uitgebreide briefing over wat we juist onder

Foto's (4): Ivo Madder.

Tijdens onze gezellige aansluitende avondapero op het appartement, onder een zalige airco en met een ijskoude Polar – de meest populaire maar bij gebrek aan eigen lokale brouwerij geïmporteerde pils – kregen we het bericht dat het de volgende dag al mogelijk was om op de beruchte oostkust te gaan duiken aan de lagune van 'Lac Bay' bij 'Bonaire East Coast Diving' (www. bonaireeastcoastdiving.com). Die kans mochten we absoluut niet laten liggen vermits de weergoden daar zeer wispelturig kunnen zijn. Het werden twee prachtige bootduiken, daar aan de wilde kant van Bonaire. We vertellen er meer en uitvoerig over in de uitgave van september vermits de kwaliteit van die duiken minstens een hoofdstuk apart waard zijn. Niet alleen overdag moesten we hard werken tijdens de duiken maar 's avonds thuis dus ook met allerlei administratie, interviews verwerken, logboekjes, foto's en plaatsen van berichten op de Facebookpagina van Hippocampus, waar het thuisland al onze avonturen mee rechtstreeks kon volgen.

Rebreatherduikers kunnen op Bonaire bij Buddy Dive terecht voor 3-liter flessen en sofnolime korrels. Voor trimixduikers maakt men gelijk welk mengel aan. Voor sidemount duikers heeft men flessen ter beschikking. Wel best even reserveren vooraleer je naar Bonaire trekt, want als er juist een grote groep technische duikers aanwezig is, val je misschien uit de boot.

Koraalbomen kuisen bij 'Dive Buddy Resort'.

Hippocampus mei/juni 2016

Flamingoâ&#x20AC;&#x2122;s are flying by, Pelicans are sitting in front of the house and if youâ&#x20AC;&#x2122;re lucky you can see Dolphins from our porch. The villa features a large seaside terrace with lounge beds and hammocks where you can relax overlooking the sea. You can cool down in the pool or if you need a little extra shade, under the covered porch with comfy chairs.

Tel 0032 477 31 51 51

Reportage Foto: Den Laman.

Reisverhaal

Condominium Den Laman.

water gingen doen: koralen kuisen en bij telen! Deze activiteit gebeurt dus dagelijks en als hotelgast kan je je hiervoor gewoon inschrijven, nadat je ooit de cursus gevolgd hebt. Het kuisen geeft een zalig en nuttig gevoel: tijdens je vakantie recreatief aan natuurbehoud doen. Aan een heel systeem van stokjes met koordjes vastgehecht aan een centrale stok die vergrendeld zit in de bodem en met een boei in de hoogte hangt op 6 meter diepte, hingen allemaal stukjes hertshoornkoraal. Het leek op een boom, die men daarom trouwens 'coraltree' noemt. Op een stuk wit zand stonden deze allemaal ordelijk gegroepeerd in een sector opgesteld, welke de 'nursery' wordt geheten. Ongeveer om de week moeten deze bomen gekuist worden want het jonge opschietend koraal kent voornamelijk drie vijanden: algen, slakjes en vuurwormen. We vertellen je er meer over in een volgende Hippo.

noordwestelijke duikplaatsen De volgende dag besloten we om het noordwesten te gaan verkennen met de twee zeer gekende duikplaatsen '1000 steps' en 'Karpata'. Ook dit zijn inderdaad

Hippocampus mei/juni 2016

toppers. Hier tref je meer steenkoralen dan zachte koralen aan en maak je bovendien kans op groter wild. Bij '1000 steps' moet je welgeteld 73 treden naar beneden tot op het zandstrand. Terug omhoog kunnen deze 73 knapen onder tropische middagzon met volle duikuitrusting inderdaad overkomen alsof het er 1.000 zijn. In het water ontmoetten we er alle klassiekers in hun pracht. Er stond andermaal quasi geen stroming. Op 30 meter gekomen lag de zandvlakte enkel nog maar een 10-tal meter dieper zodat ik Ivo wou voorstellen om een 'touch down' te maken. Op het ogenblik dat ik hem wou aantikken, kon ik me nog juist inhouden om geen monumentale flater te slagen: we waren met nitrox aan het duiken! Onze diepte was dus beperkt. We kwamen terug boven onder begeleiding van een kleine schildpad en een enorme indrukwekkende school grazende zwarte, blauwe en grijze doktersvissen met daartussen enkele trompetvissen. Op de parking van Karpata monteerde ik mijn tweede fles, die plots enorm begon te lekken. De bijna gefossiliseerde O-ring had het ongetwijfeld begeven. We hadden echter geen extra bij. Geen probleem, ik ging

gezwind de andere pick-ups af van duikers op vraag naar een vervanger maar iedereen antwoordde evenwel met spijt ontkennend. Daar ging mijn prachtduik? Ik gaf de hoop evenwel niet op door prompt noodplan A in te schakelen: heel de grond van de parking afzoeken, waar er ongetwijfeld wel enkele verloren gegane ringen zouden liggen gelet op de populariteit van deze plek. Na amper een minuut zoeken had ik er zelfs al twee te pakken en plons! Hier is de 'drop off' niet rechtlijnig maar wel golvend met vele inhammen. Toppie! Plots kwam Ivo met me praten, wat ik ook veel onder water doe. Bovendien kan ik hem ook heel goed verstaan. Hij maakte thans evenwel twee vreemde tekens: op en neer zwaaien met zijn armen en het uitsteken van zijn tong. Ik kon niet volgen: een roggetong? Wat is dat voor een beest? Hij bleek evenwel een vogel na te doen voor een schitterende slak, de flamingotong. Even verder merkte ik een enorme slaslak (Elysia crispata) op. Bij nader inzien bleken het er twee te zijn, proestend maakten Ivo en ik synchroon met onze duimen en wijsvingers een ringetje waardoor we tegelijk een andere vinger staken als teken dat die

Eens het water uit moesten we ons haasten naar STINAPA om een interview van Anouschka Van de Ven af te nemen over de werking van deze stichting en het natuurbehoud op en rond Bonaire, waarover we later een apart artikel zullen maken.

zuidwestelijke duikplaatsen De volgende dag werd het uiterste zuidwesten ons duikobjectief met de laatste duiksite 'Red Slave', waar diverse rode stenen huisjes als monument gerestaureerd staan met schuine daken ter grootte van een hondenhok, waarin vroeger telkens 6 slaven moesten leven, die te werk werden gesteld in de zoutwinning. Voor het eerst viel het zicht onder water wat tegen. Even later zou het troebel zicht gelukkig wat opklaren. Ivo werd belaagd door een ware monsterschildpad, die zelfs handtastelijk wou doen. Niet ingaand op haar bedoelingen, wees hij ze prompt af door ze kordaat weg te duwen.

Diverse grootoogjacks patrouilleerden achter voedsel evenals enkele grote solitaire barracuda's. Het krioelde hier van de zeebarbelen, lipvissen, kogel- en enkele koffervissen. Ivo deed teken, een bos zwart koraal was zijn vondst. Ilsa van het duikcentrum had ons ook verteld dat daar al enkele dagen een enorme 'baitball' was gesignaleerd, wat ons bevestigd werd door duikers die na ons uit het water waren gekomen en noord waren gegaan in plaats van zuid. Op ongeveer 10 meter na hebben we de school vissen gemist, vooral omwille van het troebel zicht op ondiepte. Tijd om wat aan technisch duiken te gaan doen op uitnodiging van het duikcentrum 'Buddy Dive', waar Lars Bosman ons volledig technisch geĂŤquipeerd zou meenemen naar het gekende wrak Hilma Hooker, dat niet ver van 'Salt Pier' werd afgezonken in 1984. Het bleek een klein vrachtschip te zijn wat gebouwd was in 1951, 72 m lang en 11 m breed. In slechte staat en in slechte handen vermits het onderschept werd met zo maar even 11 ton marihuana goed verstopt aan boord.

We zwommen ver van de kant uit om ons dan naar 31 meter te laten afzakken naar de boeg van het schip welk plat op zijn stuurboordzijde rust. Onmiddellijk kregen we het gezelschap van enkele tarpoens, waarvan er ook enkele in de donkere ruimen verbleven, die we uiteraard gingen verkennen.

Foto's (5): Ivo Madder.

twee met iets intiems bezig waren zodat we ze niet langer wensten te storen.

Rifbaars.

Heel veel groene zeeschildpadden (Chelonia mydas) aan de 'East Coast'.

Slavenhuisjes.

Koffervis.

De slasla

k (E lysia

crispata

Hippocampus mei/juni 2016

Reportage Reisverhaal

Atlantische trompetvis (Aulostomus maculatus).

Na het eerste ruim bezochten we de stuurhut met brug in het midden van het schip om vervolgens via het tweede ruim de machinekamer te bereiken. Even raakte ik vast met mijn fles, zonder te panikeren verloste ik me in alle kalmte, tot tevredenheid van Lars. Eens de machinekamer uit ging mijn computer evenwel in decompressie. We verlieten het wrak. Op de bodem zagen we nog een gans veld met zand-alen. We stegen naar boven via het roer en de schroef, en zetten koers terug naar de kant, waarbij onderweg nog enkele andere tarpoens ons kwamen uitzwaaien. Deze diepe penetratie had het Hippoteam heel 'Happy' gemaakt, wat we 's avonds grappend noteerden op onze Facebook-pagina. De laatste duikdag kondigde zich al aan. 'Salt Pier' ligt ondiep en onze computers lieten deze duik nog met gemak toe vermits we de volgende dag pas in de late namiddag met het vliegtuig terug huiswaarts moesten trekken. 'Salt Pier' is makkelijk te herkennen aan de hoge opgeworpen zoutbergen, die met een lange transportband aan boord van de schepen worden gevoerd aan een brede T-vormige pier op stelten. Enkel als er een zeeschip aangemeerd ligt, mag er niet gedoken worden. Pelikanen vormen daar dikwijls het welkomstcomité voor duikers. De vele pilaren zijn prachtig begroeid. We zaten nog maar net ondiep of een adelaarsrog kwam ons onmiddellijk onder de pier door begroeten, waarbij hij zeer dicht bij ons bleef hangen. Vooraan

Hippocampus mei/juni 2016

de pier zat er veel leven onder het wakend oog van twee barracuda's. Een sympathieke goudgele slangenaal kwam voorbij gekronkeld. Onder een andere groep pilaren vertoefde er een hele school jonge 'jacks' alsmede vele 'snappers'. Twee poetsgarnalen zaten werkeloos te wachten op nieuw werk. Ook verbleven hier wel vier soorten keizersvissen. Terwijl Ivo zich met zijn camera botvierde, besloot ik om met vijf barracuda's te gaan spelen, die zich rond mij plat op de bodem hadden gelegd. Het was mooi geweest zodat we direct met een toegeslagen nostalgie en heimwee het water moesten verlaten. Op de terugweg naar huis zagen we in de jachthaven dat 'Bistro de Paris' vandaag verse koraalduivel op de kaart had staan. We reserveerden onmiddellijk een tafel voor twee ten einde opnieuw op een verantwoorde en eenvoudige manier aan Caraïbisch natuurbehoud te gaan doen: de vreemde veelvraat-indringer-zonder-natuurlijke-vijanden wordt nu eindelijk toch zelf geëlimineerd en opgegeten. Culinair bleek de koraalduivel trouwens een redelijk vaste witte vis te zijn met een lichte kabeljauwsmaak. Zalig lekker gegrild en totaal ongevaarlijk omwille van zijn op voorhand door de chef verwijderde giftige vinstralen, waarvan het krachtige gif immers enorme pijnen kan veroorzaken.

snorkelen in de mangrove Tijd om ons in de namiddag met de wagen naar het 'Mangrove Info & Kayak Center'

(www.mangrovecenter.com) te begeven, opnieuw in 'Lac Bay', maar nu aan de andere zijde ervan. Kajakken en snorkelen in een deel van dit uitgestrekte mangrovegebied stond op het programma. Het zou andermaal een fantastisch iets worden. Maar die belevenis doen we uit de doeken in een volgende uitgave van ons magazine.

biofluoriscentie 's Avonds smaakte de 'lionfish' voortreffelijk maar lang konden we niet natafelen want er stond eigenlijk nog een vuurwerk met bouquet op het programma als definitieve afsluiter: een biofluoriscentienachtduik (wat een Scrabblewoord!). Het komt er op neer dat overdag heel wat levende onderwaterorganismen UV-stralen van onze zon opnemen maar deze vervolgens ook moeten verwerken en terug afgeven, wat sinds nog maar kort in 2013 werd ontdekt en kan waargenomen worden via een gele duikbril en een duiklamp met blauw licht. Niet alleen koralen doen zulks maar ook schaal- en andere dieren. Zelfs in onze Oosterschelde kan je dit merkwaardig fenomeen aanschouwen, vertelde Ivo mij enthousiast. Enkele uren eerder waren we bij 'Hamlet Oasis', een andere afdeling van 'Dive Friends Bonaire', al het benodigde speciaal materiaal gaan afhalen. De gele bril schuif je gewoon over je eigen duikbril en klaar is Kees. Bij een heldere volle maan gingen we bij ons huisrif te water, wat de sfeer nog spookachtiger maakte. Onze niet zo hevig schijnende

BONAIRE, Divers Paradise Ontdek de wondere onderwaterwereld ABC Travel is dé Caribische duikspecialist voor de veeleisende duikliefhebber

Heerlijk genieten onder en boven water op BONAIRE, CURAÇAO en ARUBA

Drive & Dive-pakket:

6 pers. 9 dg. v.a. € 1.245 /16 dg. v.a. € 1.835 2 pers. 9 dg. v.a. € 1.405 / 16 dg. v.a. € 2.155

4 pers. 9 dg. v.a. € 1.155 / 16 dg. v.a. € 1.655 2 pers. 9 dg. v.a. € 1.245 / 16 dg. v.a. € 1.835

Drive, Dive & Stay-pakket: 6 pers. 9 dg. v.a. € 1.165 / 16 dg. v.a. € 1.685 2 pers. 9 dg. v.a. € 1.555 / 16 dg. v.a. € 2.455

Alle duikpakketten zijn inclusief: Retourvlucht Amsterdam – Bonaire met Arkefly - (inclusief alle taxen en toeslagen) - 20 kg bagage - Transfers en hostess-service - 7 of 14 nachten verblijf Buddy Dive: appartement, Belmar: SuiteDeluxe of Grand Deluxe, Caribbean Club: Studio of Cottage - Dagelijks Amerikaans ontbijtbuffet (niet bij Belmar) 6 of 13 dagen ongelimiteerd kantduiken - 7 of 14 dagen autohuur

Bellen: +31 53 3030012 | Mailen: info@abctravel.nl | Bezoeken: De Klomp 120, 7511DJ Enschede

Informeer ook naar de aantrekkelijke aanbiedingen van duikreizen naar Curaçao en Aruba of bezoek onze website: abctravel.be

Reportage Reisverhaal

blauwe lichten werden aangestoken en een totaal nieuwe wereld ging voor mij open. Dankzij het maanlicht kon je de contouren van al de soorten koraal en sponzen onder water in het donker herkennen. Hersenkoraal, kinderkopkoraal, vaatsponzen, pilaarkoraal, buissponzen, â&#x20AC;Ś waren zichtbaar, maar nu was er met een lichtgevende verf van allerlei diep donkere kleuren zoals rood, bruin, blauw maar ook fel wit, iemand gepasseerd, die nonchalant overal met een verfkwast vegen van die fluorescentie had neer geschilderd en volgekwast als een hevige Picasso opgaand in zijn werk of als in een Walt Disney-tekenfilm. Het betrof voor mij de meest opmerkelijke, bizarre, vreemde, onrealistische duik, die ik ooit gemaakt had. Enkel de psychedelische muziek van de Doors ontbrak als begeleiding. Nee, ik had uiteraard geen drugs genomen, me enkel voorzien van een gele bril en een blauw licht. Een sprookje in de stijl van Alice in Wonderland met een hippe tarpoen in de plaats van een springend raadselachtig konijn? Een onzichtbare wereld, die plots onthuld en zichtbaar werd? Een andere dimensie? De deur naar een parallel universum? Dit flitste allemaal door mijn hoofd terwijl ik dit gebeuren met uiterste bewondering aanschouwde. Terwijl Ivo druk fotografeerde met een gele filter voor zijn lens en de onderwerpen belichtte met een sterke videolamp die voorzien was van een blauwe lens, zag ik in het zeer zwakke schijnsel achter hem een half volwassen murene tussen zijn kuiten door weg kronkelen, voorzichtigheidshalve liet

ik de murene doen. Vooral om ook Ivo niet te laten schrikken zodat het onschuldig dier plots niet uit angst zou beginnen bijten als een rat in een val. Niet alleen de koralen gaven licht af maar ook een anemoon en zelfs een kleine vuurworm. We namen de gele kleppen even af maar onder het puur blauwe licht was de biofluorescentie ook nog zeer goed waar te nemen. Als in een roes verlieten we het water. Tijd om dit alles met een ander biertje te gaan doorspoelen, met name Bonaire Blond, speciaal voor het eiland in Nederland gebrouwen met krachtigere smaak en een hoger alcoholpercentage. De 'Bonte Avond' kon ingezet worden vermits we het einde van een schitterende duikweek bereikt hadden. Ik vroeg Ivo naar de passende viering van 800 duiken. "Minstens in smoking met kreeft, oesters, kaviaar en champagne", antwoordde hij prompt, wat eigenlijk een domme vraag van me was. "Ik moet vanavond en morgenvroeg nog twee douches nemen. Wil jij die soms aftekenen in mijn logboekje, dan heb ik juist 800 duiken en kunnen we aan dat feest onder ons twee beginnen", bood ik hem gul aan. Doch hij weigerde uit correctheid zodat ik deze festiviteit binnen twee duiken in de Oosterschelde met mijn Ottertjes dan zal vieren, wat ongetwijfeld wel iets duurder voor mij gaat uitvallen.

strandopkuisactie De volgende dag was het inpaktijd en afscheid nemen van iedereen. Ook gingen we in de vroegte op vraag van STINAPA nog

Vijf containers afval werd er verza meld over een strook van 200 meter.

even aan de wilde oostkust met de lokale jeugd en 'Junior Rangers' in het kader van 'Earthday' een 'Beachcleaning' ondernemen, waar op gans de morgen tijd een strook van 200 meter strand werd opgekuist van het vele aangespoelde plastic, welk dan in een viertal containers werd ondergebracht. Andermaal een schitterend initiatief. Dit afvalprobleem doet zich mondiaal voor en ik had het eerder ook al op de Kaap Verdische eilanden mogen waarnemen, waar het soms centimeters hoog op het strand ligt gestapeld. Het fenomeen van de sprookjesnacht van de Ostracods, telkens 3 nachten na volle maan, zouden we juist missen maar is ongetwijfeld nog een reden om eens naar dit fabuleus duikparadijs terug te komen. Het Hippocampusteam keerde wel moe maar voldaan van al dit werk en kuisarbeid terug naar zijn thuisbasis in Mechelen. Raadpleeg www.tourismbonaire.com voor meer info over Bonaire. ď&#x20AC;ź

Bert Janssens

Foto's (2): Ivo Madder.

Biofluoriscentie tijdens de nachtduik.

Hippocampus mei/juni 2016

Jezusstraat 40-42c • 2000 Antwerpen Tel : 032321008 • Info@Contactlens-Shop.com Ma-Di-Do-Vr • doorlopend van 9.00u-18.30u Zat 9.00u-12.30u • Donderdagavond tot 21.00u op afspraak

G KORTIN G R O EP S RS E IK U D VOOR

Nemo Dive Club & Hotel & Safari’s Bert en Sofie Red Sea Egypt -Safaga

PROMOTIE! WINTER/ZOMER TWEEDE DUIKER GRATIS!

Tel.: 00 20 (0) 100/36 48 708 en 00 20 (0) 100/11 37 707 - info@nemodive.com -

www.nemodive.com

SCUBAPRO TESTDAGEN ZATERDAG 2 EN ZONDAG 3 JULI 2016

START= 10:00 u LAATSTE DUIK= 16:00 u

Hippocampus mei/juni 2016

Bondsnieuws

De fysieke fitheid wordt getest.

Foto's (5): Ivo Madder.

Commissie Duikonderricht

Stagelessen en examen in het theorielokaal.

Ben je een enthousiaste

Assistent-Instructeur?

Word Instructeur Tijdens de Academische Zitting bekom je dan je titel van 1*I.

Stagelessen en examen in het zwembad.

Hippocampus mei/juni 2016

Wat houdt de opleiding tot Instructeur allemaal in?

iteraard staat alles uitgelegd in de NELOS-Infomap, maar ter promotie hier nog een overzicht.

1. Openwaterproeven: deze proeven kan je aanvangen wanneer je wilt. Het proevenformulier moet volledig ingevuld en ondertekend toekomen op het NELOS-secretariaat vóór de dag van de fysieke fitheidstest op 11/12. 2. Theorie 1*I: dit is de eerste stap. Hierin worden de lessen theorie van het sportduiken (namelijk fysica, fauna & flora, decompressietechnieken, geneeskunde, zeemanschap, …) op het niveau van 1*Instructeur gegeven. De lessen gaan van start in september en gaan elke week door in het Duikershuis te Mechelen op volgende dagen van 20.00 tot 23.00 uur: DD dinsdag 13/09/2016 DD woensdag 21/09/2016 DD woensdag 28/09/2016 DD donderdag 13/10/2016 DD maandag 17/10/2016 DD dinsdag 25/10/2016 DD woensdag 2/11/2016 Op 20/11/2016 zal het examen doorgaan op een vernieuwde locatie: School Regina Caeli, Rozenlaan 45 in 1700 Dilbeek. Het herexamen wordt voorzien op 01/12/2016 in het Duikershuis te Mechelen om 19.00 uur.

3. Fysieke Fitheidstest: na het slagen in het theorie-examen, volgt de fysieke fitheidstest. Deze test moet je positief volbrengen alvorens verder te kunnen in het traject naar 1*Instructeur. Deze gaat door op zondag 11/12/2016 in zwembad 't Strop, Stropstraat 31 in Gent om 13.00 uur.

een examen dat georganiseerd wordt vanuit de federatie en is tevens het eindexamen voor 1*Instructeur. Het herexamen wordt centraal georganiseerd op zaterdag 26/02/2017 voor theorie in het Duikershuis te Mechelen en voor het zwembad in het 'Sport Vlaanderen'-zwembad van Hofstade.

4. Planning organisatie Examen Didactiek Theorie en Zwembad: op dinsdag 13/12/2016 gaat de vergadering door waarop de planning volledig wordt opgesteld van de verschillende eindexamens didactiek. Hierop word je als kandidaat verwacht aanwezig te zijn, omdat na deze avond er geen wijzigingen meer kunnen gebeuren aan het examen lesgeven in theorielokaal en zwembad in je club of regio.

7. Academische Zitting: dit is het allerlaatste onderdeel van jouw traject. Tijdens de Academische Zitting zal je, na het ondertekenen van de gedragscode (aanwezigheid is dus verplicht), jouw titel in ontvangst kunnen nemen. In 2017 zal de Academische Zitting plaatsvinden op zondag 26 maart te Geel.

5. Stagelessen geven in theorielokaal en zwembad: dit deel voer je uit in je eigen club of regio. Hierin bouw je een evolutie op in het lesgeven van een theorieles en in het zwembad. Aan de hand van bestaande evaluatieformulieren kan je je eigen vorderingen bijhouden en evalueren. Dit deel is de voorbereiding van de examenlessen. 6. Examenlessen geven in theorielokaal en zwembad: dit zijn examens die doorgaan in jouw club of regio. Dit is

Via een volgende NELOS-info in juni zal er meer informatie gegeven worden over de lesdata en lesgevers. Het inschrijvingsformulier kan je intussen al elektronisch terugvinden op onze downloadpagina. Mocht je intussen toch nog vragen hebben, dan kan je hiervoor steeds terecht op het duikershuis via secretariaat@nelos.be of telefonisch via 015 29 04 86. Het NELOS-Duikonderricht wenst alle kandidaten veel succes met hun opleiding tot 1*Instructeur.  Inge Dekort

Advertentie

Ontdek ons volledige aanbod op

www.travelandjoy.be

Bredabaan 878, 2170 Merksem 68 info@travelandjoy.be • 03/289 85

140 TCTS adv Merksem.indd 1

31/12/15 09:53

Hippocampus mei/juni 2016

Reportage

Foto's: Ivo Madder.

Duikplaats

Binnenkort duik je indoor tussen 2.200 vissen TODI wordt het eerste indoor snorkelen duikcentrum in Europa waar mensen in optimale en veilige omstandigheden zullen kunnen snorkelen, duiken of zelfs vrijduiken tussen kleurrijke, tropische zoetwatervissen.

e voormalige mijnsite van Beringen (www.bemine.be) omvat 100.000 m² aan bestaand gebouwenpatrimonium. Daarmee is het de grootste industriële erfgoedsite in Vlaanderen en uniek in Europa. Hier staan twee grote betonnen kuipen, de 'indikkers' genoemd, die onderdeel zijn van het beschermd erfgoed. De indikkers dienden vroeger om het proceswater, dat in de kolenwasserijen werd gebruikt, van onzuiverheden en slib te ontdoen en vervolgens te recupereren..

grote indikker als duikbassin De bestaande 'grote indikker', een gebouw van 12 meter hoog en 43 meter diameter, werd gebouwd in 1983 en is omgebouwd tot een gigantisch duikbassin. De afwerking is volop aan de gang. Op 13 juli 2016 zal men dit trechtervormig bassin vullen met 6.200.000 liter water, dat verwarmd wordt tot een temperatuur van 23°C. Later, op 5 september, arriveren de eerste vissen. In totaal zullen er 2.200 kleurrijke, tropische zoetwatervissen uitgezet worden in de

Hippocampus mei/juni 2016

kuip. Deze vissen, waaronder ook roofvissen, worden ergens in Nederland volop gekweekt en gewoon gemaakt aan hetzelfde water waarmee het bassin zal gevuld worden. Naast de prachtige fauna komen er ook verschillende attracties zoals rotsformaties waarin de vissen zich kunnen verschuilen, autowrakken, een gezonken stad, een mijngang met treinspoor, een 'canyon' (diep steilwandig erosiedal), een boomstam, een onderwaterbar waar men via een ingenieus rietjessysteem een drankje kan nuttigen, enz.

TODI, The Ultimate Diving Experience Het gaat om een uniek concept van duikbeleving in een overdekt en verwarmd duikbassin met een doormeter van 36 meter, een diepte van 10 meter. Het duikcentrum is het geesteskind van Dirk Heylen en Wouter Schoovaerts, zaakvoerders van TODI.

Op de eerste verdieping, aan de buitenzijde van de kuip, komt een ruimte voor de verzorging van de dieren. De tweede etage wordt volledig in beslag genomen door de techniek, zoals ozon- en UV-filters. Op de derde en vierde verdieping vinden we de kleedkamers, de wc's en een duikschool met twee oefenzwembaden terug.

kleine indikker als filter De 'kleine indikker', die 9 meter hoog is en een diameter heeft van 22 meter, dateert van 1958. Dit wordt de filterinstallatie met onder andere een biologische filtervijver die bestaat uit poreus gesteente waartussen zich ontelbare bacteriën kunnen nestelen. Bovenop de filter worden moerasplanten geplant die leven van de reststoffen die ontstaan wanneer de waterzuiverende bacteriën organisch afval uit het water verwerken. Onderaan het duikbassin is er ruimte voorzien voor vergaderzaaltjes en een horecadeel. In het restaurant gaat men een groot

De vissen kunnen zich verschuilen in de gaten van een muur.

aquarium plaatsen, zodat men het gevoel heeft dat men van daaruit in het bassin kan kijken. Via onderwatercamera's zal je in het restaurant op grote schermen kunnen meegenieten van het wonderbaarlijke onderwaterleven in het duikbassin. Daarnaast hebben bezoekers de mogelijkheid om via ramen naar de duikers te kijken.

duikmateriaal Behalve lood, trimvest en duikfles, zal je er met je eigen duikmateriaal kunnen duiken. De juiste formule is nog niet uitgewerkt,

Een nagebouwde mijngang.

maar waarschijnlijk zal je voor ongeveer 37,00 euro gedurende 1,5 uur mogen duiken in het bassin en gedurende deze tijd zo dikwijls als nodig een volle duikfles mogen gaan halen. Ook aan niet-duikers is er gedacht. Zij kunnen een onderwaterwandeling maken met een duikhelm.

met een goede zichtbaarheid kan duiken of snorkelen. Eens afgewerkt, zal deze duikplaats een unieke belevenis zijn, waar je ook kan leren duiken of zelfs je opleiding tot bijv. 2*Duiker zal kunnen afwerken. Op hun website www.todi.be vind je de allerlaatste stand van zaken. ď&#x20AC;ź

unieke belevenis Bij Todi zal je kunnen duiken in kristalhelder water met een uitstekende zichtbaarheid dankzij een innovatief, biologisch filtersysteem. Verder wordt het duikbassin uitgerust met ledverlichting zodat je ook 's avonds in aangename omstandigheden,

Ivo Madder

In totaal zullen er 2.200 kleurrijke, tropische zoetwatervissen uitgezet worden in de kuip.

Hippocampus mei/juni 2016

Bondsnieuws Raad van Bestuur

NELOS hield zijn Algemene Vergadering te Kapellen Op 6 maart 2016 ging de Algemene Vergadering van NELOS vzw door. De organiserende club was Triton, die een perfecte prestatie neerzette. Voorzitter Eric Verstraeten kreeg een mooi aandenken overhandigd.

ippocampus publiceert steeds een verkort verslag van deze belangrijke vergadering. Op het clubsecretariaat kan je de volledige tekst (27 blz.) inzien.

woord van de voorzitter

Voorzitter Ronny Margodt voelde zich wat onwennig nu hij de eerste keer de Algemene Vergadering van de 'crème de la crème' van de Vlaamse duikwereld mocht voorzitten.

Hippocampus mei/juni 2016

Hij dankte de clubbesturen, de instructeurs en de leden die actief waren in de diverse commissies. Zij zorgden immers ervoor dat ons ledenbestand stabiel bleef. Dat was niet zo evident: 80% van de sportfederaties kenden in deze moeilijke tijden een leden-terugval.

antwoordelijkheden die zij hebben: Herwig Van Cotthem, Dirk Saman, Sven Vandekerckhove, Karl Van der Auwera, Franklin Forrez en Ivo Hubert. Ook de taken van de 5 personeelsleden, Margaux Montrieux, Inge Dekort, Hannelore Sprengers, Katrijn Ools en Lien Aerts, kwamen aan bod.

In maart 2015 mocht hij met een nieuw team het vaandel overnemen van een ploeg gevestigde waarden: Willy, John, Ronny, Guy en Luce namen afscheid na gezamenlijk ongeveer 100 jaar dienst. Het feit om plots met een nieuw dynamisch team samen te moeten werken, had echter ook zijn voordelen: iedereen was uiterst enthousiast en wilde zijn schouders zetten onder een nieuwe dynamische aanpak. NELOS is immers te vergelijken met een vrij grote KMO. Ronny stelde dan de bestuursploeg voor en de specifieke ver-

De voorzitter besprak dan de in het kader van het beleidsplan enkele opmerkelijke resultaten van de gevoerde enquête: 86% van onze leden vond opleidingen naar een hoger niveau erg belangrijk; 74% stelde

een betere fysieke training op prijs; 86%was echt tevreden over zijn club; maar slechts 46% van onze leden vond de NELOS-website goed. De Raad van Bestuur zal dit laatste zeker ter harte nemen. De bevraging leerde ons ook dat de clubbesturen en instructeurs 416.000 uren per jaar aan vrijwilligerswerk spenderen! NELOS moet dit vrijwilligerswerk blijven ondersteunen, het voortbestaan van onze federatie is ervan afhankelijk. Daarom lanceert NELOS in 2016 een nieuwe actie voor onze vrijwilligers.

CERTIFICATION INTERNATIONAL

BEFOS – EUF – CMAS

diseerd educatief materiaal van CMAS. Een pluim op de hoed van eenieder die aan het NELOS-materiaal gewerkt heeft! NELOS wordt via BEFOS in de Commissie Deltagebied vertegenwoordigd door John Maes. Dankzij deze NOB-commissie werden nieuwe dijktrappen aangelegd. Een veiligheidsonderzoek aan de Grevelingen betrof de netten over de reefballs, ongevallen bij het instappen, vaartuigen te dicht bij drukke duikplaatsen en inbraken in auto's. Er werd blijvend druk uitgeoefend om de staalslakken nabij duikplaatsen te laten overstorten met natuurstenen van grof kaliber. Verder werden projecten geïnitieerd voor het gecontroleerd afzinken van scheepswrakken en kunstriffen in de Oosterschelde.

public relations Als voorzitter van NELOS, mocht Ronny Margodt het co-voorzitterschap van de Belgische Federatie BEFOS-FEBRAS op zich nemen, terwijl de voorzitster van LIFRAS, Pilar Ruiz Lopez, het voorzitterschap opnam. Op de eerstvolgende Algemene Vergadering zullen die functies gewisseld worden. Ronny vertegenwoordigde nu ook BEFOS bij de European Underwater Federation. EUF verenigt zowel de commerciële als de non-profit duikorganisaties en staat naast de ISO- en EU-normalisatie in voor het uitwisselen van informatie die belangrijk is voor alle duikorganisaties. Ronny kon gedaan krijgen dat naast BEFOS, ook NELOS en LIFRAS erkend werden als 'De Belgische duikorganisaties', alsook dat federaties vanaf een derde certificatieperiode een verminderde kostprijs bekomen. Via BEFOS worden de relaties met onze wereldfederatie CMAS verzorgd. Onze Belgische Federatie behoort tot de selecte groep G6, en is dus één van de zes grootste federaties van de wereld! De Raad van Bestuur BEFOS had CMAS dringende vragen gesteld over de praktijken waardoor diverse landen lagere homologatiekosten werden aangerekend. Deze klacht had als gevolg dat we bezoek kregen van de CMAS-voorzitster Anna Arzhanova en Secretaris-Generaal Hassan Baccouche. Na enkele constructieve vergaderingen te Brussel, Wenen en Parijs werd een overeenkomst bereikt. Tijdens dit bezoek maakte de CMAS-top kennis met ons professioneel educatief materiaal. De interesse was gewekt en al spoedig werd besloten dat het BEFOS-materiaal zou gebruikt worden voor de ontwikkeling van gestandaar-

Ook dit departement nam Ronny Margodt voor zijn rekening. Voor het eerst sinds lang was NELOS terug aanwezig op het vakantiesalon te Antwerpen. We kregen er de standruimte gratis aangeboden en het NELOS team mocht er zijn aanbod bekend maken aan de ruim 87.000 bezoekers. Daarbij werden ongeveer 250 duikinitiaties verzorgd. Samen met de LIFRAS-collega's verzorgden we zowel in 2015 als 2016 een stand op het vakantiesalon te Brussel. Opnieuw kregen de 'Scubapro Testdagen' ruime belangstelling. Ronny hoopt weer veel duikers te zien op de jaarlijkse editie. Op 12 september 2015 vond het openwaterweekend plaats te Bredene. Het was weer een leuke D-Dive-Day. De NELOS-jeugd was op het appel. Ronny deed dan een oproep om onze folder EHBP – eerste hulp bij promotie – verder te verspreiden. De voorzitter dankte onze sponsors en adverteerders. Hun inbreng zorgde ervoor dat onze initiatieven uitstraling kregen. Hij deed ook een beroep op bestuursleden en instructeurs om aan te dringen bij duikshops om het label 'NELOS Erkend Centrum' uit te hangen en eens een advertentie in ons bondsblad te plaatsen. Tot slot dankte Ronny de secretariaatsmedewerkers voor hun inzet en motivatie.

boetiek Karl Van der Auwera bracht zijn allereerste verslag als boetiekverantwoordelijke. Hij dankte zijn voorganger, de regioverantwoordelijken en alle medewerkers voor het gezamenlijke werk. Het resultaat mag gezien worden: er was

een omzet in 2015 van € 94.815 en er is voor een waarde van € 92.365 in stock.

Verder is de oude stock opgeruimd en is een nieuw gamma kledij samengesteld. Karl benadrukte dat de algemene doelstelling is van (vooral) individuele duikers sneller naar de regio te laten gaan, eerder dan naar Mechelen te moeten komen. Daardoor wil hij de druk op het secretariaat verlagen. Op korte termijn zullen enkel nog via clubs aankopen in Mechelen gedaan kunnen worden. Hij verzoekt de clubs met aandrang om hun aankopen te bundelen (logboekjes, brevettenkaarten, medische fiches, … ). Hiervoor zal NELOS wel een tegenprestatie leveren: een korting van 15%. Karl vroeg om zeker vooraf te betalen via overschrijving en bestellingen zeker een week vooraf te plaatsen. Hij kon ook melden dat we eerstdaags met een transportfirma gaan samenwerken om zwaardere pakketten te versturen. Hij besefte ook dat er een onevenwicht is tussen de prijzen van sommige cursussen. Dit zal opgevolgd worden. De bedoeling is alleszins dat de prijzen niet structureel verhogen.

Sport Vlaanderen

Ronny Margodt nam terug het woord over de samenwerking met Bloso, thans veranderd in 'Sport Vlaanderen'. In het kader van het vorige en nieuwe decreet Sport moeten we voornamelijk aandacht hebben voor de realisatie van het beleidsplan. Ronny bracht de vijf basisopdrachten in herinnering: organiseren van competitieve sportbeoefening per provincie; van recreatieve sportbeoefening per provincie; van kaderopleiding en bijscholing; begeleiding van de clubs en informatieopdracht uitvoeren; promoten van de eigen sporttak. Naast Hippocampus mei/juni 2016

Bondsnieuws Raad van Bestuur

deze vijf basisopdrachten heeft NELOS gekozen om verder te werken met het project 'Duik Erin', folders lagen beschikbaar in de zaal. Sinds 2009 neemt NELOS deel aan deze Facultatieve Opdracht Jeugdsport, het is duidelijk dat de jeugd onze toekomst is. Een van de belangrijke nieuwigheden is de introductie van een viertal kwaliteitslabels. Dit initiatief werd op de regionale rondetafelgesprekken uitgebreid toegelicht en krijgt nu reeds een zeer intensieve opvolging. Er worden bijscholingen verzorgd voor het duikonderricht, op gebied van medisch verantwoord sporten en op bestuurlijk vlak. Op de laatste bijscholing voor 'clubbestuurders' waren ruim 20 duikscholen aanwezig.

Hij had enkele aanbevelingen over de boekhouding van sommige commissies en over de originele bewijsstukken die aan NELOS moeten overhandigd worden. Hij stelde dan ook voor de voorgelegde balans en resultatenrekening goed te keuren.

met VUB de tweede cursus 'Duikerarts' is ingericht. Op het einde verkrijgen de deelnemende artsen een internationale certificering als 'Duikerarts DMAC Level I'. Wat de medische keuringen betreft: het nieuwe decreet legt momenteel geen nieuwe verplichtingen op. Ingrid vervolgde met de Sectie Mental Coaching te feliciteren met haar 10-jarig bestaan. In die periode heeft de Sectie 63 cases behandeld. De Sectie zou graag in 2016 nog wat meer naambekendheid binnen NELOS willen krijgen, zodat iedereen goed weet wat hun functie inhoudt en wanneer iemand op hen een beroep kan doen.

Commissie Duikonderricht

financieel verslag Er werd dan ook ontheffing verleend aan de Raad van Bestuur bij handgeklap. Het mandaat van Ronny De Meersman en Mark Bulté als commissaris der rekeningen werd hernieuwd door de algemene vergadering.

Geneeskundige Commissie

Dirk Saman trad ook voor de eerste maal op als penningmeester. De clubs hadden vooraf alle boekhoudkundige stukken ontvangen, zodat enkele toelichtingen voldoende waren. Besluit was dat we een solide liga zijn met € 603.000 aan liquide middelen. Verder hebben we steeds ons waardevol gebouw. Vervolgens besprak Dirk het budget en wees hij erop dat de subsidies van de overheid verminderen, dat er noodzakelijke investeringen moeten gebeuren en dat het onontbeerlijk is om ons ledenaantal op 10.000 te houden. De budgetten werden goedgekeurd bij handgeklap. Dan bracht Ronny De Meersman, mede namens Mark Bulté, het verslag van de Commissarissen der rekeningen. Hij kon bevestigen dat journaal en grootboek overeenstemmen met de werkelijkheid en dat de balans een waarheidsgetrouwe weerspiegeling is van het bezit van de vzw.

Hippocampus mei/juni 2016

Volgens Voorzitter Dr. Ingrid Dekelver bleef de hoofdbrok van het werk van de Geneeskundige Commissie de opleiding tot Duiker-Hulpverlener. In 2015 zijn er weer 182 Duikers-Hulpverleners bijgekomen. Er is getracht het praktijkexamen eenvormiger te maken, waardoor de jury's dezelfde opdrachten hadden. In hetzelfde kader werd er een 'train the trainer'- sessie georganiseerd voor instructeurs die al jaren mee het praktijkexamen afnemen of CPR in hun club onderrichten. Ingrid meldde ook dat in samenwerking

Sven Vandekerckhove herinnerde aan een aantal wijzigingen in de opleiding, die niet altijd van een leien dakje verliepen. De actiepunten die naar voor waren gekomen tijdens een screening door BLOSO/VTS (nu Sport Vlaanderen) over onze opleiding didactiek, zijn intussen verwerkt in deze opleiding. Tot voor kort was het mogelijk voor onze 1*Instructeurs om mits het volgen van het 'Algemeen Gedeelte voor Instructeur B' ook de titel van “Instructeur B Sportduiken” te bekomen. Maar gezien BLOSO/VTS NELOS verplichtte om deze module te volgen alvorens de opleiding tot 1*Instructeur aan te vangen hebben we dit pad moeten verlaten. Er zijn evenwel een aantal opties om te zorgen dat deze opleiding naar de toekomst toe weer zal erkend worden door Sport Vlaanderen. De Integratie van Fauna en Flora in de opleiding 1*D tot AI werd intussen principieel goedgekeurd door het bestuur Duikonderricht. Bij het Technisch Duiken wordt hard ge-

werkt om die specialiteiten toegankelijker te maken voor de doorsnee duiker, zodat grotere dieptes toegankelijker worden op relatief veilige duikwijze. Dan sprak Sven over de 'specialiteit' jeugdduiken. Deze Subcommissie is zonder meer een stabiele omgeving waar gestadig verder wordt gewerkt om het jeugdduiken te optimaliseren in al zijn aspecten. Zo'n 100 nieuwe jeugdduikers werden gecertificeerd en intussen zijn de eerste jeugdduikers van destijds al zelf NELOS-Instructeurs geworden. Sven gaf dan een indrukwekkend overzicht van de gehomologeerde brevetten en wat dit aan opleiding betekende: 3.900 u zwembadlessen; 5.600 u les theorie; 171 u examen zwembad: 470 u examen theorie; 12.500 duiken met één of andere vorm van opleiding. En hier zitten de verschillende Instructeursopleidingen dan nog niet bij! Sven betuigde zijn diep respect aan alle Assistent-Instructeurs en Instructeurs die dit jaarlijks allemaal voor hun rekening nemen. Dan besprak hij de mogelijkheid om 'initiatie in open water te doen' met geïnteresseerde mensen. De regels daarvoor worden uitgewerkt. Sven feliciteerde dan de nieuwe Instructeurs van promotie 2015: 26 1*Instructeurs, 18 2*Instructeurs en 3 3*Instructeurs. Hij besloot met een oproep aan de clubs om de NELOS-Info's door te zenden naar de leden. Te vaak moet hij kandidaten afwijzen omdat inschrijvingstermijnen zijn verstreken.

89% van de NELOS-leden ons bondsblad beschouwen als het beste communicatiemiddel dat NELOS heeft. Hippocampus blijft een schitterend visitekaartje voor onze liga. Een nieuwe offerte van Swinnen Printing voor het goedkoper drukken van Hippocampus werd aanvaard. Daarbij zal Hippo vanaf nu met een rechte, gelijmde rug verschijnen, want bij een geniete dikke versie is er kans op inscheuren van de omslag. Dit is enigszins duurder, maar verschillende nieuwe adverteerders, waaronder Globe Marine en Decathlon, boden zich aan. Het is wel spijtig dat door de grote adverteerder Decathlon we wel 2 andere adverteerders zijn kwijtgespeeld. Ivo verklaarde ook dat je Hippocampus gratis digitaal kan lezen. De Facebookpagina 'hippocampusredactie', die eind september 2014 het daglicht zag, heeft ondertussen meer dan 1.135 vrienden, maar bereikt regelmatig 1.500 tot 2.000 en meer facebookgebruikers. Hij dankt dan iedereen die artikels en/of foto's aangeleverd heeft, want daardoor – en uiteraard mede dankzij de inspanningen van gans het redactieteam – leveren we telkens toch weer een interessant duikmagazine af.

Sportcommissie

ontzettend toegenomen, omdat voor heel veel mensen vrijduiken een vorm van yoga geworden is. Herwig benadrukte dat de commissie de clubs kan helpen om een sectie rond vinzwemmen, onderwaterhockey of vrijduiken op te richten, zodat ze nieuwe leden kunnen aantrekken. Voor 2016 is er een gevuld programma. Voor vinzwemmen zijn er een reeks van boeiende wedstrijden, waarbij in samenwerking met WEVOS de organisatie van de 'Northsea Challenge'. In Zuid-Afrika gaat onze eliteploeg onderwaterhockey de wereldtop bekampen op de wereldkampioenschappen, maar daarnaast is er natuurlijk veel spelplezier in onze Belgische competitie. Voor het vrijduiken zijn er wekelijks activiteiten zowel in gewone zwembaden, diepe zwembaden als in de Oosterschelde. Als besluit kon Herwig stellen dat de sportcommissie een uniek ecosysteem binnen NELOS biedt. Dank zij de drive en de passie van onze sporters is ze levendiger dan ooit tevoren want er worden jaarlijks meer dan 50 evenementen georganiseerd. Hij dankte dan ook alle medewerkers van de Sportcommissie.

Audiovisuele Commissie

Commissie Redactie Hippocampus

Hoofdredacteur Ivo Madder kon melden dat volgens een enquête in 2015 bleek dat

Herwig Van Cotthem gaf een overzicht van de activiteiten van de Sportcommissie evenals wat er de komende jaren mag worden verwacht. De doelstellingen rond meer sporters zijn ruimschoots behaald en dat in alle 3 de sporttakken. Onderwaterhockey en vinzwemmen zijn immers niet alleen leuke competitiesporten maar betekenen ook een schitterende conditietraining. De populariteit van vrijduiken is wereldwijd

Vooreerst huldigde de pas verkozen voorzitter Marc Vermeiren zijn voorganger Ludo Braeckman. Marc kon melden dat de commissie een team zond naar het WK onderwaterfotografie in Zeeland. Luc Rooman verdedigde samen met een LIFRAS-team de BEFOS-kleuren, hij behaalde een zilveren medaille in de afdeling 'visportret'. Luc was Belgische kampioen als fotograaf en Gery Beeckmans al videograaf. In 2016 zal de commissie een vereenvou-

Hippocampus mei/juni 2016

Bondsnieuws Raad van Bestuur

digd concept 'shoot-out' organiseren en wordt er verder aandacht besteed aan opleidingen en de verantwoordelijken voor het onderricht en de homologaties. Marc kondigde ook aan dat het Open Belgisch Kampioenschap er eentje is om naar uit te kijken. Door de ingevoerde reglementswijzigingen is deelname van onderwaterfotografen en cineasten van over de taalgrens mogelijk. Voor 2016 wil commissievoorzitter Marc Vermeiren verder gaan op de ingeslagen weg en onderwaterfotografie en -video verder promoten. Ook wil hij de banden met de andere commissies aantrekken. 2016 is ook het Festivaljaar. Hij nodigde alvast iedereen uit op 27 november te Oostende.

gebeurde de Themaduik te Stavenisse met als gastspreker Bas van der Sanden. Zijn lezing handelde over de 'Koppotigen in de Oosterschelde'. De lezing werd gevolgd door een kort practicum, waarbij in kleine groepjes sepia-eitjes werden ontleed: van vliesje ontdaan, zodat de minisepia's met of zonder dooierzak konden worden waargenomen. De sepia's zonder dooierzak werden nadien in de Oosterschelde opnieuw uitgezet. Ook de specialisatiecursus voor de provincies Antwerpen en Vlaams Brabant bracht 24 kandidaten samen. Tiny dankte dan alle medewerkers van de Commissie Biologie.

Ann Tielen dankte het team medewerkers Hannelore, Jan, Luc, Jan, Danny, Patrick en Ingrid, maar ook de medewerkers van de verschillende Wet Wheels Opleidingscentra voor hun voortdurende inzet. Zij deed ook een oproep om meer aandacht te besteden aan het feit dat enkel een Wet Wheels Instructeur brevetten kan afleveren in een Wet Wheels Opleidingscentrum.

NELOS Service Club vzw

Commissie Duikers met een Handicap

Commissie Biologie

Voorzitster Tiny Heremans blikte terug op de 4 activiteiten van de commissie. Vooreerst was er een voordracht van Jan Haelters, medewerker van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen over 'Bruinvissen en zeehonden in de Noordzee'. Dan organiseerde de commissie een uitstap achter de schermen van de Zoo van Antwerpen. Aan deze uitstap namen 80 volwassenen en 21 kinderen deel. Er werd speciale aandacht geschonken aan de vernieuwde aquaria. Op 10 mei was er de Themaduik te Wemeldinge. De voorzitster zelf onderhield de deelnemers over 'Bodemvissen in de Oosterschelde'. In de herfst

Voorzitster Ann Tielen begon met hulde te brengen aan de overleden oud-voorzitter Fernand Vansteenbeeck. Zij vervolgde met het vorig jaar geïntroduceerd 'Kwalificatiebrevet Duikleider'. De specialty 'Onderwaternavigatie' stond reeds op punt. Er waren enorm veel geïnteresseerden voor deze praktische opgezette cursus. Het bleek dat het vooral 'gewone' duikers waren die deelnamen. Ann deed een oproep om daar nog meer Wet Wheelers te ontmoeten. Weer was er een Wet Wheels Duikdag en ook in 2016 zal deze op het programma staan. Maar in 2016 plant de commissie een speciaal evenement op Zwevegemse bodem, want het is al de 10e editie.

Willy van der Plas verklaarde de bedoeling van de Service Club, nl. voor duikers die niet geïnteresseerd meer zijn in het clubleven, maar nog wel verzekerd willen zijn en de Hippocampus ontvangen. De NELOS Service Club heeft een budget dat ter beschikking staat van de clubs die een duikmanifestatie willen organiseren en hiervoor subsidies wensen te krijgen.

verkiezingen Het laatste punt van de Algemene Vergadering waren natuurlijk de verkiezingen. De uittredende en herverkiesbare bestuursleden Herwig Van Cotthem en Karl Van der Auwera werden aanvaard bij handgeklap. Bij het door NELOS aangeboden drankje werd nog lang nagepraat.  VERKORT VERSLAG OPGESTELD DOOR WIM VAN DOESELAER

Advertentie

Xpl re Diving .be

www.

Hippocampus mei/juni 2016

Duikcentrum

“Net dat tikkeltje meer”

Bondsnieuws

Foto: stockphoto.

Geneeskundige Commissie

Opleiding

terie bij te scholen en zodoende aan die hoge kwaliteitseisen te kunnen voldoen. Je moet als arts zeker geen duiker zijn om deze cursus te volgen! Dus aan elke duiker: vraag aan je huisarts, je sport arts, de arts die je nu keurt, … of hij/zij interesse heeft voor deze opleiding.

Doelgroep: artsen die de sportmedische keuring van duikers correct wensen uit te voeren. Data 2016-2017: Theorie: zaterdag 16/10/2016, 19/11/2016, 10/12/2016, 14/01/2017 van 9.00 - 17.00 uur. Workshops en praktische duikles/ initiatie: zaterdag 11/02/2017 of 18/02/2017 van van 9.00 - 17.00 uur (afhankelijk van het zwembad). Examen: keuze uit zaterdag 11/03/2017 of 18/03/2017 van 9.00 - 12.00 uur Locatie: Vrije Universiteit Brussel, campus Oefenplein, Pleinlaan 2, 1050 Brussel (Etterbeek). Info en inschrijven: www.duikerarts.be of info@duikerarts.be.

In de opleiding zit eveneens een duik initiatie zodat zij ook weten hoe het voelt om je in het water voort te bewegen en de druk op je lichaam te voelen! Het aangeboden programma is conform de opleidingseisen van het 'Diving Medical Advisory Committee' (DMAC) en het 'European Diving Technology Commit-

tee' (EDTC). Mits minimum aanwezigheid van 80% van de contacturen en het afleggen van een finale (theoretische) proef bekomt men een erkenning als 'Internationaal Duikerarts niveau 1' (Medical Examiner of Divers). 

Duikerarts 2016-2017 Na de reeds twee succesvolle opleidingsmomenten, waarbij we nu al in totaal 40 nieuwe duikerartsen mogen verwelkomen, doen we nu onze aankondiging voor onze nieuwe opleiding in academiejaar 2016-2017.

e VUB en de Geneeskundige Commissie van NELOS slaan terug de handen in elkaar voor de opleiding tot 'Internationaal Duikerarts Niveau 1'. Duiken is een sport waarbij de fysieke paraatheid van de duiker van levensbelang is. Een goede medische screening bij de start en een competente opvolging van (sport-) duikers moet erover waken dat wij, als duikers, in optimale conditie het water ingaan.

opleiding ook voor niet-duikende artsen De opleiding 'Duikerarts niveau 1' wordt ingericht om aan geïnteresseerde artsen de kans te bieden zich in deze specifieke ma-

Ingrid Dekelver, Voorzitter Geneeskundige Commissie

Advertentie

FACING REALITY www.waterproof.eu

Hippocampus mei/juni 2016

Jeugdduikhoekje Skubba & Fred

Cartoon: Peter Bosteesls.

Het moet 1324 zijn In vorige Hippocampus vertelden onze vrienden hoe ze de trimvest monteerden. Bij de volgende duik hadden Skubba en Fred echter een probleem met het vastmaken van de fles. Het trucje met het getal leek niet meer te lukken.

amen gingen ze naar Nella want die stond altijd klaar om een jeugdduiker te helpen. Fred vertelde haar dat de vorige keer het gelukt was, maar nu niet meer. Toen ze het ezelsbruggetje zag, wist ze het meteen. “Het moet 1-3-2-4 zijn”, zei ze, terwijl ze toonde hoe het moet.

“Waarom ging het dan de vorige keer?”, vroeg Skubba. “Waarschijnlijk deden jullie het juist terwijl jullie het verkeerd getal gebruikten om de volgorde te kennen”.

krabde het verkeerde.

Raar vond Fred. Hij noteerde het juiste nummer: 1324 in zijn boekje en door-



verkrijgbaarheid en prijs van nitrox moet laten tegenhouden om ermee te duiken. Nitrox is namelijk een zeer geschikt ademgasmengsel om in Zeeland mee te duiken. Het geeft voordeel bij het maken van herhalingsduiken. Ook ben je minder moe na een duik met nitrox, waardoor je meer uitgerust naar huis kunt rijden of na de duik nog boven water van Zeeland kunt genieten. Daarom is het vanaf nu mogelijk om EAN 32 te vullen bij het vulstation bij de Zeelandbrug. Om je fles daar te kunnen

vullen heb je niet veel nodig. Alleen een nitroxbrevet, een analyzer, wat kleingeld en de nitrox-munt, die verkrijgbaar is bij het duikcentrum in Renesse.

Skubba deed het opnieuw: eerst door de eerste (1) gleuf, daarna door de derde (3), dan de tweede (2) en tenslotte door nummer 4. Aantrekken en hop. Gelukt. Patrick Van Hoeserlande

Persbericht

Allereerste nitrox-vulautomaat in Nederland

p 1 mei 2016 had Zeeland de primeur bij de Zeelandbrug. Na een duik bij de Zeelandbrug of Dreischor ter plaatse je duikfles vullen is allang geen nieuwtje meer. 'De Witte Boulevard' heeft op beide duikstekken een vulstation om het je lekker makkelijk te maken. "Het plan om nitrox toegankelijker te maken zat al een hele tijd in m'n hoofd", vertelde Leendert Verbiest van duikcentrum 'De Witte Boulevard'. Zijn visie is dat niemand zich meer door de beperkte

100

Hippocampus mei/juni 2016

Foto: Lydia Verbiest.

Het duikcentrum 'De Witte Boulevard' te Renesse is er als één van de eerste in Europa in geslaagd om sportduikers het ademgasmengsel nitrox te laten vullen uit een volautomatische vulcontainer.

Door de combinatie van nitrox-munt en muntgeld in de automaat te gooien bepaal je zelf hoeveel je vult en betaal je alleen voor de liters die je afneemt. Wil je meer informatie over het vullen van nitrox bij de Zeelandbrug, ga dan naar: duikgemakzeeland.nl.  Carolien Verbiest

Jeugdduikhoekje Skubba & Fred

Dol-fijntjes Naarmate de zomer vorderde, steeg ook het aantal duiken van Skubba. Hij dook niet alCartoon: Peter Bosteesls.

leen met Nella. Na zijn eerste duik dook hij ook met andere instructeurs en duikbegeleiders. Iedere buddy had wel iets speciaals. De één wist steeds grote vissen te vinden, de andere kende de schuilplaats van de zoetwaterkreeftjes, weer een ander legde de vrienden uit hoe duikers onder water hun weg vinden, …

andaag had Skubba weer met Nella gedoken. Het water was lekker warm en helder. Ze hadden dus veel gezien. Zoals bij zijn eerste duik vulde Skubba, samen met Nella, zijn logboekje netjes in. Wat had hij gezien? Gelukkig kon Fred aan de hand van een tekening en een prentjesboek raden welke vissen Skubba gezien had. Snoek, karper, … allemaal stonden ze in zijn boek. Ze waren steeds enthousiast over alles wat ze gezien hadden. Skubba schreef in het logboek in wat Nella als duikleider hem onder water liet doen en wat hij had geleerd bij deze duik. Samen met Fred overlegde hij wat had hij deze duik geleerd had. Als kers op de taart kleefde Nella een mooie sticker en zette ze een stempel op zijn blad. Hij was fier op zijn boekje en op de duiken die hij ingeschreven had. Plots viel zijn oog op iets dat Nella in zijn logboekje gestempeld had. "Maar wat was

dat?", riep hij verwonderd. "Kijk daar", zei hij tegen Fred. "Zie je het?". Het duurde even voordat zijn vriend het zag, maar dan zei hij "Wat betekent dat 2*I?". Nella moest glimlachen. "Dat betekent dat ik 2-stersinstructeur ben en we schrijven het als 2*I of als 2*Instructeur". "Wauw!", riepen ze samen. "Wat is een 2*Instructeur?". "Bij het duiken werken we met sterren. Hoe meer sterren, hoe meer je over duiken geleerd hebt en hoe meer duiken je gedaan hebt. Je begint met 1 ster, en dan een tweede, en zo ga je door tot 4ster duiker. Dat wordt als 4*D geschreven". "Ah, en jij hebt 2 sterren?", vroeg Skubba. "Ja, maar ik heb twee instructeurssterren. Instructeurs zijn goede duikers die geleerd hebben hoe ze andere duikers moeten opleiden". "Ik wil ook zo'n sterren hebben", verklaarde Skubba. "Dat kan, maar dat zal nog wel een tijdje duren".

"Waarom?", vroegen ze in koor. "Jeugdduikers werken niet met sterren, maar met dolfijntjes", verklaarde Nella. "Dol … fijn", zei Fred terwijl hij een mooie prent in zijn boek zocht. "Het zal wel niet over deze zoogdieren gaan?". "Nee, Fred. We gebruiken het woord dolfijntje voor de brevetten van de jeugdduikers". "Krijg ik dan ook eerst één dolfijntje, dan twee, drie en tenslotte vier?". "Je zou dat denken, maar zo werkt het niet", ging Nella verder. "We hebben brons, zilver en goud. Een beetje zoals de medailles in sportwedstrijden". "Moet je dan zo snel mogelijk goud halen?", vroeg Skubba. "Nee, het is geen echte wedstrijd. Duiken is geen wedstrijdsport. De kleur van de dolfijn toont aan hoe goed je als duiker bent en hoe veel je al geleerd hebt". "Ah", zei Skubba twijfelend. "Maar we hebben toch al veel geleerd?".  Patrick Van Hoeserlande

Hippocampus mei/juni 2016

101

Close-up NELOS-fotograaf In de kijker

Hengelaarsvis.

Zeepaardje.

Zeenaaktsla

Titan tr

ekkervis

Pijlinktvis.

102

Hippocampus mei/juni 2016

Anemoonvisjes.

Naam Mario Van Turtelboom Brevet/titel

1*Instructeur

Fotografiebrevet Club

Nee

BCOS

Duikt sedert Aantal duiken

2004 870

Aantal fotoduiken Duikplaatsen

500

BelgiĂŤ, Nederland, Spanje, Egypte, Malediven, Thailand, Bali, SulawesiĂŤ, Bonaire, Bahamas.

Camera Behuizing

Canon EOS 400D Digital Ikelite

Lenzen

18-55 mm en ook nog een macrolens

Flitsen

2 Ikelites Substrobe DS 125

Website

www.fotografiemavic.be

Koraalduivel.

Porceleinkrabbetje.

Bidsprinkhaankreeft.

Haai.

Hippocampus mei/juni 2016

103

NELOS-boetiek

Alle artikelen kunnen besteld worden bij de regionale verantwoordelijken of kunnen rechtstreeks afgehaald

T-shirt € 15,00

worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak).

Longsleeve € 17,00 Fleece € 45,00

T-shirt kind € 10,00

Opleidingsmateriaal: Brevetkaart 2*Duiker € 2,00 – Brevetkaart 3*Duiker € 2,00 – Brevetkaart Assistent-Instructeur € 2,00 – Cursus Begeleider worden van een duiker met een Handicap € 10,00 – Cursus Sportduiken € 40,00 – Cursus Duiker-Hulpverlener € 15,00 – Cursus Gevorderd Nitrox € 15,00 – Cursus Jeugdduiken voor Jeugdduikers € 10,00 – Cursus Onderwater-Videografie € 15,00 – Boek Specialisatie

KLEEF & WIN NELOS-stickeractie

onderwaterbiologie € 15,00 – Boek Fauna en Flora + kaart € 25,00 – Boek Onderwaterfotografie € 5,00 –

Kleef je sticker op je duikfles en

Duikboek jeugd 'Het blauwe paspoort' € 5,00 – Logboek jeugdduiken € 5,00 - Duikboek € 20,00 – Logboek

wie weet win je wel iets van onze

€ 5,00 – Jeugdduiken brevetkaarten Brons/Zilver/Goud € 1,00 – Medische fiche volwassene € 2,00 – Me-

nieuwe collectie.

dische fiche jongen € 2,00 – Medische fiche meisje € 2,00 – Zelfklever NELOS € 1,00 – Zelfklever BEFOS € 1,00 – Stickers NITROX per 10 € 5,00 – Stickers TRIMIX per 10 € 10,00 – Infomap 2016 € 10,00 – Infomap 2016 Technisch Duiken € 5,00 – Dossier OSB € 8,00 – Dossier Oriëntatie onder water € 8,00 – Dossier uitloding en loodreflex € 8,00 – Dossier droogpakken € 8,00 – Dossier Gasblender € 8,00 Textiel: polo korte mouwen (dames S-XL, heren S-XXL) € 20,00 – polo wit met NELOS & BEFOS (dames S-XL, heren S-XXL) € 40,00 – T-shirt slim fit korte mouwen (dames S-XL, heren S-XXXL) € 15,00 – T-shirt lange mouwen (dames S-XL, heren S-XXL) € 17,00 – DAMES topje (dames S-XL) 10,00 – hoody (dames XSXL, heren S-XXL) € 30,00 – fleece vest met rits (dames S-XL, heren S-XXXL) € 45,00 – regenjas (dames S-XL, heren S-XXXL) € 15,00 – DAMES gehaakte muts met pompom € 15,00 – KIDS meisjes T-shirt (116, 128, 140, 152, 164) € 10,00 – KIDS jongens T-shirt (122/128, 134/140, 146/152, 158/164) € 10,00 – BUFF unisex € 5,00 – FLUO hesje Duiker-Hulpverlener € 15,00 – NELOS strandlaken € 20,00 – Geborduurde badge BEFOS € 10,00 – Geborduurde badge Duiker-Hulpverlener € 3,00 – Geborduurde badge NELOS AI 5,00 – Geborduurde badge NELOS 2*I of 3*I € 5,00 – Geborduurde badge CMAS 1*I, 2*I of 3*I € 3,00

104

Hippocampus mei/juni 2016

Sticker-NELOS-A7.indd 2

11/02/2016 13:55:36

NELOS-boetiek Algemeen verantwoordelijke Karl Van der Auwera Lintsesteenweg 176 – 2570 Duffel Gsm 0486 89 76 67 (afhalingen na telefonische afspraak) boetiek@nelos.be Rekening boetiek: KB 401-6513621-89 Regionale verantwoordelijken

BRABANT: Tiny Heremans Janseniusstraat 41 – 3000 Leuven Tel. 016 22 56 98 boetiek.vbr@nelos.be LIMBURG: Stefan Paas Slakweidestraat 20 3630 Maasmechelen Gsm: 0475 76 10 11 boetiek.lim@nelos.be

ANTWERPEN: NELOS-Duikershuis Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be

OOST-VLAANDEREN: Mark Bulte Hendrik Consciencelaan 6 9950 Waarschoot Tel. 09 377 37 97 boetiek.ovl@nelos.be

ANTWERPEN: Frederik Rausenberger Brandheide 2 – 2880 Bornem Gsm 0492 97 65 64 boetiek.ant@nelos.be

WEST-VLAANDEREN: Isabel Neyrinck Odiel Spruyttestraat 22 – 8870 Izegem Gsm 0478 97 32 69 (na 19.30 u) boetiek.wvl@nelos.be

BEFOS

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Voorzitter: Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G.Stocq 18 – 1050 Ixelles Tel.02 649 57 95 – bo16@skynet.be Mede-Voorzitter: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be Bestuursleden: Robert Henry Av. Doct. Terwagne 46 – 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 – henry.robert@skynet.be Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 – 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 – tresorier@lifras.be Vincent Leroy Kievitlaan 214 – 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 – vince.cas@skynet.be Ivo Hubert Stijn Streuvelslaan 24 – 2630 Aartselaar Gsm 0475 49 87 24 – ivo.hubert@nelos.be Herwig Van Cotthem Serigiersstraat 24 – 2020 Antwerpen Gsm 0495 55 85 19 – ondervoorzitter@nelos.be Sven Vandekerckhove Acaciastraat 76 – 9890 Asper Gsm 0476 34 00 64 – duikonderricht@nelos.be

Safety First! € 15,00

BEFOS-secretariaat: Margaux Montrieux Jules Broerenstraat 38 – 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 – fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be

LIFRAS

r s

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Sous-Marines asbl Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques

Président: Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G.Stocq 18 – 1050 Ixelles Tel.02 649 57 95 – bo16@skynet.be Vice-président: Jean Moiny Rue Marexhe 23 a – 4530 Villers Le Boullet Gsm 085 21 36 28 – moiny.jean@skynet.be

Trésorier: Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 – 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 – tresorier@lifras.be

NELOS-structuur? Raadpleeg de brochure NELOS-structuur, voor meer info over wie wat doet binnen NELOS, zoals bijv. de Ereraad, de ombudsman, de verantwoordelijken voor de commissies, ... Deze brochure kan je downloaden via de NELOS-downloadserver.

Administrateurs: Albert Bastin Rue André Renard 25 – 4020 Montegnée Tel. 071 43 54 91 – a.bastin.lifras@gmail.com Robert Henry Av. Doct. Terwagne 46 – 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 – henry.robert@skynet.be Marc Hiernaux Rue des Alliés – 1190 Forest Gsm 0477 22 78 96 – marc.hiernaux@skynet.be Vincent Leroy Kievitlaan 214 – 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 – vince.cas@skynet.be Marc Lycops Rue Puccini 104 – 1070 Anderlecht Tel. 02 523 60 57 – 12958@lifras.be

Secretariaat: Katia Van De Veegaete Muriel Van Blommen Jules Broerenstraat 38 – 1070 Brussel Tel. 02 521 70 21 – fax 02 522 30 72 katia@lifras.be – muriel@lifras.be

Hippocampus mei/juni 2016

105

Lopende Agenda

Zie ook: http://bit.ly/NELOS-agenda

Juli 2016

18 Pre-pre-Zeestage Organisatie: AVOS/OVOS

02-03 Scubapro Testdagen

Locatie: Grevelingen

Locatie: Zilvermeer Mol

Info: www.avos.be

Te water 10.00 u Inschrijven: secretariaat@nelos.be

24 Gentse Feesten duik 2016 Locatie: Sport- en Recreatiepark Blaarmeersen, Zuiderlaan 5, 9000 Gent

Organisatie: LDL Info: Jos Leemans +32 478 48 56 86 leemans.jos@scarlet.be

18 Themaduik Commissie Biologie

Briefing 13.00 u, te water 14.00 u

Onderwerp: Nieuwe zeenaaktslakken

Inschrijven: jmdbbvba@telenet.be

Spreker: Peter H. van Bragt

Augustus 2016 28 AVOS Noordzeeduik Info: www.avos.be

September 2016 03 Herexamen Duiker-Hulpverlener Locatie: Duikershuis NELOS, Mechelen

03 AVOS Oefenduik 2*I Info: www.avos.be

04 AC-AVOS BBQ themaduik 'Macro' Locatie: Duikplaats 'Strijenham' Briefing: 10.30 u Inschrijvingen: yteughels@skynet.be of 0477 444 460 (Peter Van den Eynde)

05 Limiet inschrijving 1*I (Module 2) 07 Vergadering Duikschoolleiders AVOS Info: www.avos.be

10 Opkuisactie Put van Ekeren Info: www.avos.be

11 AV College der 3*I Locatie: Duikershuis NELOS, Mechelen

11 Pre-Zeestage Locatie: Duikershuis NELOS, Mechelen

11 Int. Doortocht Albertkanaal Vinzwemmen Info: karel.jordens@telenet.be +32 499 27 90 81 www.vinzwemmen.be

13 Inschrijvingen en 1e les 1*I (Module 2) 14 Infosessie kandidaat 3*I Info: www.avos.be

17 Nationale jeugdduikdag Locatie: Turnhout op de Melle vijver Info: jeugdduiken@nelos.be

17 Filmvertoning & proclamatie 2016 Locatie: Duikershuis Mechelen – 20.00 u Toegang gratis voor iedereen Info en inschrijving: cursus.owv@nelos.be

17-18 LIMOS-botenweekend Zeeland Verantwoordelijke: Anjes Daems anjes.limos@telenet.be Info: http://limos-vzw.be

106

18 Doortocht van het Schulensmeer

Hippocampus mei/juni 2016

Locatie: 'Den Stove', Stavenisse – 10.00 u

19-26 OBK 'shoot-out' week NELOS-fotowedstrijd Zoet water Info: www.onderwaterfotografie.be

21 BRAVOS-Instructeursvergadering Locatie: GC De Zeyp, 1083 Ganshoren Aanvang: om 20.00 u Verantwoordelijke: Tiny Herremans

25 BRAVOS-bijscholing DR/HR Info: www.bravos-vzw.be

Oktober 2016 02 Beker van het Zilvermeer

Locatie: Duikershuis NELOS in Mechelen Tijdstip: 9.00 u – 17.00 u Info: secretariaat@nelos.be

12 Bijscholing Jeugdduiken Locatie: Duikershuis NELOS in Mechelen Tijdstip: 9.00 – 17.00 u Info: secretariaat@nelos.be

12 Opleiding BJOW (theorie) Locatie: Duikershuis NELOS in Mechelen Tijdstip: 9.00 – 17.00 u Info: secretariaat@nelos.be

14 Limiet inschrijving examen 3*I Info: www.avos.be

17 AVOS-workshop Info: www.avos.be

19 Specialisatieopleiding Jeugdduiken (theorie) Locatie: Duikershuis NELOS, Mechelen Tijdstip: 9.00 – 17.00 u Info: secretariaat@nelos.be

19 Bijscholing Jeugdduiken Locatie: Duikershuis NELOS, Mechelen Tijdstip: 9.00 – 17.00 u Info: secretariaat@nelos.be

19 AC-AVOS Workshop

Vinzwemmen (4 km – 1 km, Zilvermeer, Mol)

Onderwaterfotografie

Organisatie: Nautilus

Omgevingslicht en invulflits

Info: Karel Jordens +32 499 27 90 81

Locatie: Zwembad Sportoase Brasschaat,

karel.jordens@telenet.be

10.00 – 17.00 u

www.vinzwemmen.be

Info en inschrijving: yteughels@skynet.be

02-06 Zeestage 2*I en 3*I Locatie: Boulouris (Zuid-Frankrijk)

06 Cursus OW-fotografie (DF1) praktijk Tijdstip: van 19.30 – 23.15 u

of 0475 984 164 (Alidoor Dellafaille)

20 Examen 1*I/Instructeur B (Module 2) 20 Post-Zeestage 26 Proclamatie OBK + NELOS-festival

Locatie: Zwembad 'De Kupe' te Diksmuide

Locatie: CC De Grote Post, zaal Dactylo,

Info en inschrijving: stijn.boussemaere@

Hendrik Serruyslaan 18A, Oostende

telenet.be of 0496 98 05 98

13 Cursus OW-fotografie (DF1) praktijk Tijdstip: van 20.30 tot 23.00 u Locatie: Zwembad 'De Kupe' te Diksmuide Info en inschrijving: 0496 98 05 98 of stijn.boussemaere@telenet.be

De volledige agenda van alle vinzwem wedstrijden vind je op: www.vinzwemmen.be

15-16 OVOS Proevenweekend Locatie: Scharendijke Info en inschrijvingen: www.ovos.be

20 Uitbreiding van je biologische kennis

Opleiding nitrox, extended range, trimix, CCR Info via het menu 'Sectie DuikTechnieken (SDT)' op www.wiki.nelos.be

over de Oosterschelde Sprekers: Brendan Oonk & Peter van Bragt Locatie: Huis van de Sport, Berchem Inschrijven: Robby.vrancken@gmail.com

November 2016 08 AVOS proefexamen 1*I Info: www.avos.be

12 Specialisatieopleiding Jeugdduiken (theorie)

Controleer even of het evenement inderdaad doorgaat. De zetduivel speelt ons meer dan eens parten! Weet je van interessante evenementen of organiseer je zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opgenomen worden, plaats de gegevens dan in de Lopende Agenda op de NELOS-wiki of bezorg ze aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be.

foto: Bruno Van Saen

Uw partner voor onderwaterfotografie en -videografie

IN NIEUW

BELGIE

MOOI EENVOUDIG. GEWOON INTELLIGENT.

Materiaal - Opleiding

Service - Maatwerk

Industrielaan 30 | 9320 Erembodegem 053 64 72 73 | info@dafactory.eu | www.dafactory.eu

Pantone 125

SCUBAPRO.COM

Open van maandag tot vrijdag van 09u00 tot 12u00 en van 13u00 tot 17u00 of op afspraak. Gesloten wegens jaarlijks verlof van zaterdag 16 t.e.m. zondag 25 juli 2016.

Don’t you think it’s time for a little something extra?

mares.com

Mechelen P 004152 - TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 259 – mei/juni 2016

EXTENDED RANGE

Verslag DHV CPR gewijzigd