Hippocampus nr. 260 (sept./okt. 2016) by Hippocampus

SUUNTO VYPER NOVO When you’re ready to take diving to the next level, Suunto Vyper Novo is the perfect new dive buddy to take along. Super-solid and nitrox-capable, it’s packed with advanced features that open up new possibilities for exploring the depths. www.suunto.com

Mechelen P 004152 - TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 260 – sept./okt. 2016

DIVE TO THE NEXT LEVEL

Bonaire Malediven Vlaggensysteem

foto: Bruno Van Saen

Uw partner voor onderwaterfotografie en -videografie

IN NIEUW

BELGIE

Materiaal - Opleiding

CENTER OF iNTELLigENCE. EDGE OF PERFORMANCE.

Service - Maatwerk

Industrielaan 30 | 9320 Erembodegem 053 64 72 73 | info@dafactory.eu | www.dafactory.eu

Pantone 125

• Two customizable fields for ancillary information • Four buttons for super easy user interface • Specular button arrangement during dive • Runaway deco alarm • Multigas capable • Decompression dive planner with user adjustable surface interval • Long battery life, user replaceable Be intelligent. Take the edge of performance.

mares.com

Open van maandag tot vrijdag van 09u00 tot 12u00 en van 13u00 tot 17u00 of op afspraak. Gesloten wegens jaarlijks verlof van zaterdag 16 t.e.m. zondag 25 juli 2016.

Nr. 260 sept./okt. 2016

Het duikmagazine Hippocampus – kortweg Hippo genoemd – draagt de wetenschap-

Van de redactie DOOR IVO MADDER

pelijke naam van het zeepaardje en het is het bondsblad van de Vlaamse duiksportfederatie NELOS vzw. We informeren over zaken die van belang kunnen zijn voor onze jeugdduikers,

sportduikers,

instructeurs,

technische duikers, duikers met een handicap, vrijduikers, vinzwemmers en onderwaterhockeyers. Maar ook artikels over het onderwaterleven, onderwaterfotografie en -videografie, duikbestemmingen en allerlei technische en wetenschappelijke info met betrekking tot de duiksport komen aan bod.

Bondsnieuws Voor een gedetailleerd overzicht zie..............3

Reportages OdySea Duikcentrum.......................................... 7 Vernieuwde Oceanic Cup............................. 8-14 Oosterschelde: nieuwe exotische vis...... 16-17 Bonaire 'East Coast' (wilde kant).............18-22 Soedan...........................................................24-27 Duiken op 'Klein Bonaire'...........................28-31 Snorkelen in 'Lac Bay' (mangrove)........ 32-36 Jagen op koraalduivels.............................38-40 Malediven 'manta's en haaien'................ 42-49 Malediven 'Code Rood'.............................. 50-51 Wereldwijde koraalverbleking................ 52-53 Malediven 'budgetvriendelijk reizen'....54-60 Gino Symus opnieuw in de prijzen..........62-64

Vaste rubrieken Close-up (Alexander Reynaert)..............66-67 Klaarstomen voor de doopduik............... 68-70 40 jaar De Zeeduivels.......................................72 Skubba & Fred:...................................................73 Een 'echte' Belgische zeemeermin..........74-75 Amphora 50 jaar......................................... 76-78 Deltagids.nl vernieuwd....................................79 Hippoëzie.............................................................79 Webdiving........................................................... 80 Retro Hippo.........................................................81 NELOS-Boetiek & BEFOS-FEBRAS........ 82-83 Contactgegevens.............................................105 Lopende agenda...............................................106

De afgelopen zomermaanden heeft het redactieteam niet stilgezeten. Buiten een hele reeks interessante artikels hebben we ook gesleuteld aan de schikking van de inhoud. Al het bondsnieuws, het NELOS-katern, de NELOS-boetiek en de Lopende Agenda staan vanaf nu achter de reportages. Op pagina 4 plaatsen we wel telkens een geïllustreerd overzicht van al het bondsnieuws. Zodoende kan je snel het gewenste terugvinden. Zoals beloofd in de vorige editie krijg je nu de extra reportages over Bonaire: Klein Bonaire, snorkelen in de mangrove, de wilde kant (East Side) en ‘Jagen op een prachtige veelvraat’. NELOS is wel tegen het speervissen, maar we plaatsen dit artikel over de koraalduivel omdat de gecontroleerde jacht op deze exoot past in het natuurbehoud van Bonaire. Een gans ander duikgebied vind je op de Malediven. Ook daarover brengen we een ganse reeks reportages. We tonen je niet enkel het mooie maar kaarten ook de koraalverbleking aan, een gevolg van de tijdelijke (?) hoge watertemperatuur. Hopelijk is de schade nog omkeerbaar. Gelukkig zijn er bestemmingen die minder te lijden hebben van de globale opwarming van de oceanen, zoals Soedan – waar Luc Eeckhaut, één van onze topfotografen, op vakantie ging – of de Filipijnen, waar de Oceanic Cup doorging. We hebben nog meer uitmuntende fotografen binnen onze liga. Zo werden bijv. Gino Symus en Danny Van Belle on-

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: cursus@nelos.be Correcties i.v.m. met de NELOS-infomap: documenten@nelos.be.

langs nog gelauwerd. Ook aan beginnende fotografen schenken we aandacht. Kijk maar eens naar de vernieuwde lay-out van ‘Fotograaf in de kijker’. Onderwaterfotografie is een meerwaarde voor duikers. Zo kan je bijv. bewijsmateriaal aanleveren van een nieuwe exotische vis in onze Oosterschelde. Of je kan biologiefoto’s aanleveren, die we kunnen gebruiken voor ons cursusmateriaal. Heb je foto’s van zeepaardjes, dan kan je deelnemen aan de zeepaardjeswedstrijd en zodoende het onderwaterleven beschermen. Duik je nog niet of ken je mensen die ooit wel eens willen duiken? Weet dan dat naast duikinitiaties in het zwembad nu ook de mogelijkheid bestaat voor initiaties in open water. Tijdens de Scubapro testdagen in het Zilvermeer werd uitgebreid gebruik gemaakt van deze mogelijkheid en ik ben er zeker van dat sommige van deze geïnitieerden zullen doorgroeien tot zeemeermin of -man of zich zelfs ooit aanbieden voor het examen 3*Instructeur. Meer info over de verschillende opleidingen die je bij ons kan volgen vind je op www.nelos.be, de nieuwe website. Veel leesgenot, prachtige duiken en misschien tot op de proclamatie van het OBK tijdens het NELOS-festival? IVO MADDER

Coverfoto: Reuzenmanta (Manta birostris) bij Raja Ampat. Foto: Luc Eeckhaut.

Regionale info www.avos.be www.bravos-vzw.be

www.ovos.be www.limos-vzw.be www.wevos.be

AIG-ASSISTANCE Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010. In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland. Call Center: +32 3 253 69 16.

Hippocampus sept./okt. 2016

Inhoudstafel Bondsnieuws

Academische Zitting

impressie van de jaar96 Een lijkse Algemene Vergade-

ring van de NELOS-Instructeurs.

Vlaggensysteem

signaleer je grensover92 Hoe schrijdend seksueel gedrag

Nieuwe NELOS-website

website steekt in 104 Onze een nieuw kleedje. Breng

zeker eens een bezoekje.

Opleiding tot 3*I

3*Instructeur te 102 Om worden moet je een niet

en hoe ga je ermee om?

Biologiefoto's gezocht

ons nieuw cursusma99 Voor teriaal zijn we op zoek naar

95 4

Duikinitiaties in open water kunnen vanaf nu ook gegeven worden.

Hippocampus sept./okt. 2016

van de Scubapro 86 Verslag testdagen in het Zilvermeer te Mol.

Opleiding Duiker-Redder

first' en goede red88 'Safety ders maken het verschil!

te onderschatten traject afleggen.

Hoe zie jij mijn foto?

specifieke foto's.

Duikinitiaties Open Water

Scubapro testdagen

Opleiding onderwaterfotografie in de duiktank Transfo te Zwevegem. Thema: 'Opstijgen'.

Zeepaardjeswedstrijd

Neem deel aan de fotowedstrijd 'Guylian Seahorses of the World' 2016'.

Festival OBK 2016

van de 91 Proclamatie fotowedstrijd OBK met

daaraan gekoppeld het NELOS-festival.

Ereraad / Ombudsman

je naar de Ereraad of 100 Stap neem je eerst contact op met de NELOS-OmbudsÂ man?

ENKELE VAN ONZE PARTNERS: SCUBAPRO X-TEK UWATEC BARE SUUNTO METALSUB BIGBLUE RIFF GREEN FORCE MARES PROCEAN UK SEALIFE MC NETT OCEANIC TRIDENT

Opgelet! Opruiming T-shirts IQ & SEVENTENTHS

OFFICIËLE OPENING NIEUWE WINKEL GRATIS HAPJE EN DRANKJE

DUIKCOMPUTERS DUIKLAMPEN ADEMAUTOMATEN DROOGPAKKEN JACKETS, …….

SHOWROOM HOFEINDE 21 2350 VOSSELAAR BELGIE TEL: +32(0)14611260 EMAIL: HCV.BVBA@PANDORA.BE WWW.DUIKMATERIAAL.BE

Reportage

Foto's: OdySea.

Duikplaats

OdySea

Duikcentrum Drie weken op vakantie aan de Costa (Dourada) – Torredembarra. Hier moet ik toch ergens kunnen duiken? Even 'Googelen' geeft als snel 'Odysea.cat ' aan als mogelijk duikcenter.

et 'OdySea Duikcentrum' wordt gerund door Belgische uitbaters, perfect viertalig (Spaans, Nederlands, Frans, Engels). Sara en Max, moeder en zoon, zijn de bezielers van het duikcentrum. Max is een sympathieke en zeer bekwame instructeur. Het duikcentrum volgt de SSI-standaarden en richtlijnen maar staat open voor alle federaties en hun specifieke wensen en gewoontes. Sara is een echte 'onthaalmoeder', je voelt je onmiddellijk thuis. Zij zal zelfs de kinderen van duikende ouders een aangename eerste kennismaking met de onderwaterwereld laten beleven in speciaal aangepaste 'snorkel events' voor de jeugd.

Dit moet ik toch eens uitproberen, en ... Wat kan ik zeggen? Het overtreft alle verwachtingen, niet alleen het leven onder water, minder groot en minder talrijk dan we gewoon zijn in het zuiden van Frankrijk, maar wel allemaal aanwezig en gezien: murene, conger, octopus, sepia, schorpioenvis, naaktslakken in alle maten en kleuren, ja zelfs zeepaardjes. En ik ben nog maar 7 dagen hier. Dat belooft! Tijdens de verplichte veiligheidstrap, na een duik op 17 meter, als klap op de vuurpijl: een 'Mola mola' (maanvis) om u tegen te zeggen! En iedereen blij dat ze mijn 5 minuten veiligheidstrap i.p.v. hun verplichte 3 minuten deden. Het was tijdens die laatste minuut dat deze kanjer even dag kwam zeggen! Onafgezien van wat er onder water te zien is, wat voor mij toch een aangename verrassing was, heb ik over dit duikcentrum alleen maar lovende woorden: • Zeer warm onthaal. • Zeer professionele aanpak waarbij de veiligheid primeert.

• Goed opgeleide, vriendelijke instructeurs, allemaal ook perfect drie of viertalig. • Moderne uitrusting, zeer aangename en snelle boot voor 12 duikers + kapitein. • Sinds kort beschikt het duikcentrum ook over 7 onderwaterscooters, echte 'fun' onder water. • Alles aangepast aan het niveau van de duikers aan boord. Samen uit, samen thuis! • Gemoedelijke sfeer, 'no rush rush', ... • Kortom een echte aanrader! Naast het duiken zijn de mensen van het centrum ook druk in de weer om de niet-duiker een aangenaam verblijf in Torredembarra en omstreken te bieden. Het ongelooflijke strand, de vele restaurantjes waar je lekker kan eten, de 'barrekes', het oude vissersdorp, … Een duikvakantie die voor alle leden van het gezin een aangename ervaring en herinnering blijft.

 JAN VAN MOERBEKE

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Onderwaterfotografie en -videografie

Gala Diner Aziatische stijl.

Pierre Pauwels , prijzen.

de sponsor, overh

andigde de

Vernieuwde

Oceanic Cup Jean-Pierre Dupont eervolle vermelding.

Hippocampus sept./okt. 2016

Het was eindelijk zo ver: de nieuwe editie van de Oceanic-cup 2015 kon starten. Een volledig andere bestemming dan de voorgaande jaren. Het was genieten op onze nieuwe locatie: IndonesiĂŤ i.p.v. de Rode Zee. Het was een succes.

Andre Wouters 4e plaats visportret.

e resultaten van deze Oceanic Cup, die plaatsvond in Lembeh Strait (Noord-Sulawesi, Indonesië), de toplocatie voor onderwaterfotografen, waren gewoonweg schitterend. Tijdens de proclamatie kon het publiek mee genieten van die buitengewone beelden. Dankzij onze sponsor (Dive Technics) was het mogelijk dit evenement te laten doorgaan op de prachtlocatie Nemo 33 te Brussel. Nemo 33 had voor ons alles in petto om ons doel te bereiken: DD interesse wekken voor de onderwaterfotografie; DD een leslokaal waar we onze NELOS-cursus 'Initiatie tot de OW-fotografie' konden geven in het Nederlands, maar ook in het Frans, want onze francofone vrienden waren ook op het appel; DD als kers op de taart was het mogelijk de theorie om te zetten in de praktijk tijdens een duik van een uur in het bad van 33 meter diep en 33 graden warm. Onder in het bad zaten NELOS-instructeurs fotografie klaar met verschillende fototoe-

stellen om de werking en gebruik van de verschillende technieken te demonstreren. We kregen ook hulp van instructeurs van LIFRAS die ons een handje kwamen toesteken.

nesië in Lembeh Strait, geschonken door Frogies uit Lembeh. De andere prijzen en trofeeën werden gesponsord door Dive Technics.

En 's avonds was het dan hoog tijd om het programma verder te zetten en ons naar de feestzaal te begeven, waar de ronde tafels van acht een gala-atmosfeer weergaven.

Elke deelnemer kreeg een prijs. Tussen de projecties werden overheerlijke Aziatische gerechten geserveerd die nog een extra geurtje aan de exotische beelden gaven. De prijzen en trofeeën voor elke deelnemer werden door onze sponsor Pierre Pauwels persoonlijk overhandigd. Helaas door een foutje in de compatibiliteit van de computers was het niet mogelijk om alle beelden met en de portretten van de kandidaten te tonen.

vijf projectieschermen Er waren maar liefst vijf projectoren die op vijf schermen simultaan de spectaculaire beelden op doek brachten tijdens het Gala Diner Aziatische stijl. De projecties starten met een schitterende film van Jean Jacques Rietjens over de symbiose van dieren. Een diaporama over de Middellandse Zee van Marc Vermeiren bracht ons dan naar de eigenlijke wedstrijd met als eerste de video's over het onderwaterleven in Lembeh Strait en dan de onderwaterfoto's van de winnende kandidaten met daarop aansluitend de prijsuitreiking. De eerste prijs was een duikreis naar Indo-

Graag tot volgend jaar. Dan gaan we naar de Malediven in februari 2017. Er zijn nog enkele plaatsjes vrij. Info bij Mare Tours Beveren (info.BEV@maretours.be) of bij Harry klerks (0496 543 443).  HARRY KLERKS

Patrick Schyns 1e plaats breedhoek.

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Onderwaterfotografie en -videografie

Laurence Weemaels 1e plaats pocket camera.

Thierry De Graeuwe 2e plaats breedhoek.

Hippocampus sept./okt. 2016

Paule Vanmellaert 2e plaats macro.

Patrick Schyns 1e plaats macro.

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Onderwaterfotografie en -videografie

Claudio Di Gio 2e plaats juveniel. Rudy Troch 3e plaats juveniel.

Hippocampus sept./okt. 2016

www.belgiumdetectors.be

www.quteduikshop.be

VERKOOP • VERHUUR • 2DE HANDS

GARRETT - TEKNETICS - FISHER - XP

ALLE TOPMERKEN

Beekstraat 10- 03- 866 Tisselt 03 866 19 - GSM 0475 34 Beekstraat 10 - TISSELT (Willebroek) 19 17 (Willebroek) - 0475 34 77 15 - Tel.Beekstraat 10 17 - TISSELT (Willebroek) - 0377 86615 19 17 - 0475 34 77 15 Willem Klooslaan - Afhaalpunt Linkeroever (Antwerpen) - GSM 0475 34 77 15

Momenteel grote stockverkoop te Tisselt van groot lot duikmateriaal uit Faling & Overstocks...!!!

G KORTIN G R O EP S S R E UIK VOOR D

Nemo Dive Club & Hotel & Safari’s Bert en Sofie Red Sea Egypt -Safaga

PROMOTIE! WINTER/ZOMER TWEEDE DUIKER GRATIS! Tel.: 00 20 (0) 100/36 48 708 en 00 20 (0) 100/11 37 707 - info@nemodive.com -

www.nemodive.com Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Onderwaterfotografie en -videografie

Pierre Herman eervolle vermelding. Laura Sanir 2e plaats visportret.

Eindresulaat

Patrick Schyns 1e plaats juveniel.

Masters foto

Juniors foto

1e Patrick Schyns 2e Paule Vanmellaert 3e Rudy Troch 4e Thierry De Graeuwe 5e Claudio Di Gio 6e Lara Sanir 7e Andre Wouters 8e Jean-Pierre Dupont 9e Serge Robaye 10e Pierre Herman 11e Francis Griffon

1e Laurence Weemaels 2e Pascale Navez ep. Griffon 3e Marianne Smellinckx 4e Paul-Henry Cerckel

Video's 1e Michel Dormal 2e Ali Sanier

Foto's

Sfeerbeelden van de proclamatie in Nemo33, op 20 maart 2016, vind je op https://flic.kr/s/aHskuSUzfh Paul-Henry Cerckel 2e plaats macro Juniors.

Hippocampus sept./okt. 2016

Patrick Schyns 1e plaats visportret.

T I U S T E W K I U D SEMI-DROOGPAK 7MM

Ik heb dit semi-droog duikwetsuit Subea 7mm ontworpen om voor een echte toegevoegde waarde te zorgen, met als doel de thermische isolatie en de bewegingsvrijheid te verbeteren voor onze duikers! Voor het verhogen van de thermische isolatie werken we met materiaal uit neopreen van 7mm dik en met een waterdichte verzegelde ritssluiting met T-ZIPconcept.

DUIKWETSUIT SEMI-DROOGPAK 7MM

269

€ 99

Om de veiligheid van je thermisch comfort te garanderen, hebben we ons product laten testen door onze technische partner Planet Ocean. Ik wens iedereen alvast fantastische duiken toe!

Stefano Moretto Product Manager

GRATIS OMRUILEN TOT 365 DAGEN

GRATIS LEVERING VANAF €69

ALTIJD GRATIS LEVERING IN DECATHLON-WINKELS

Reportage

Foto's (2): Peter Boots.

Biologie

De exotische vis Tridentiger barbatus werd recent in de Oosterschelde ontdekt door duikers.

Nieuwe exotische vis in Oosterschelde Op 18 mei 2016 deden twee duikers op duikstek de Bergse Diepsluis in de Oosterschelde een opmerkelijke waarneming. Tussen de gebruikelijke zwarte grondeltjes en dikkopjes troffen ze een vreemd visje aan. Het viel direct op door de parmantige houding en door het feit dat het niet schuw was. Het bleek te gaan om een nieuwe vis, Tridentiger barbatus, Op de wazige foto van de staart is toch het pantermotief herkenbaar.

Hippocampus sept./okt. 2016

een exoot uit het oostelijke deel van de Stille Oceaan.

Aziatische exoot Deze vis komt oorspronkelijk uit het oostelijk deel van de Stille Oceaan: China, Japan, Korea, Vietnam en Taiwan en wordt daar Shokihaze genoemd (Engelse naam: Shokihaze goby). De vis heeft een gezet lichaam met een stompe snuit en een dikke staartwortel. De oogjes zijn klein en staan hoog op de kop. Hij heeft twee niet verbonden rugvinnen en twee grote borstvinnen. De buikvinnen zijn vergroeid tot een zuignap. De staartvin is afgerond. Karakteristiek zijn de vele korte baardharen onder de ogen en rond de onderkaak. Tridentiger barbatus kan zowel zee- als brakwater verdragen en is in Azië gevonden op dieptes van 2 tot 26 meter en bij temperaturen van 8 tot 22°C. Hij groeit in

De stenen voorbij het platform aan de Bergse Diepsluis, de biotoop van deze exoot.

meld je waarnemingen Tridentiger barbatus werd al eerder als invasieve soort gemeld in Californië, waar hij nu algemeen voorkomt. Daar wordt aangenomen dat de vis met ballastwater geïntroduceerd is. Hoe deze exoot in de Oosterschelde gekomen is, is nog onduidelijk. Het is echter niet ongewoon dat Aziatische

Foto: Fisheries Research Center.

Foto: René Reyes - www.usbr.gov.

arion Haarsma Shokihaze goby (Tridentiger barbatus). ontdekte het visje en wou er een foto van maken, maar haar camera deed het even niet. Daarom deed ze teken naar haar buddy, Peter Boots, of hij het visje kon fotograferen. Het dier had een dikke staart met donkere banden op een witte (lichte) ondergrond. Wat het beestje 'vreemd' Bovenaanzicht van de Tridentiger barbatus. maakte, waren de vele korte baardharen rond de ronde kop. Een dergelijke soort werd nooit eerder in Nederlandse wateren aangetroffen. Peter heeft slechts één goede foto kunnen maken, maar hierop is de kop met de karakteristieke baard goed te zien. Van de staart maakeen jaar tot ongeveer 9 centimeter lengte ten ze ook een foto, maar die is niet echt en bereikt het jaar daarop zijn maximale scherp. Toch is op die foto wel duidelijk het lengte van 12 centimeter. De voortplancrèmekleurig 'jumpsuit' met pantermotief tingsperiode is in juni en juli. De vrouwtjes te zien. Leden van de biologische werkleggen 4.000 tot 20.000 eitjes die daarna groep konden de vis op basis van deze fodoor een mannetje bewaakt worden. De vis to's vrij eenvoudig op naam brengen. Het is een makkelijke eter: zijn voedsel bestaat gaat hier hoogstwaarschijnlijk om Tridenuit kleine kreeftachtigen, garnalen, zeetiger barbatus, een soort grondel die nog pokken, mosselen en hydropoliepen. geen Nederlandse naam heeft.

soorten in de oostelijke helft van de Oosterschelde geïntroduceerd worden. Zo is bijvoorbeeld het Japanse zeewier Wakame als eerste in de oostelijke Oosterschelde aangetroffen. Aangenomen wordt dat deze exoten via de import van Aziatische schelpdieren geïntroduceerd zijn. Omdat deze melding op slechts één waarneming berust, willen we hierbij alle duikers vragen of zij deze soort al eerder hebben gezien en verder uit te kijken naar deze vis. Waarnemingen kunnen dan doorgegeven worden aan de 'stichting ANEMOON' (anemoon@ cistron.nl) of via www.telmee.nl. "Wanneer onze determinatie bevestigd wordt, stellen wij voor het de Nederlandse naam 'Aziatische baardgrondel' te geven", zegt Marion. "Maar sommige biologen vinden dat 'Japanse baardgrondel' of zelfs 'Chinese baardgrondel' beter zou zijn. Vreemd eigenlijk dat ze dat vinden als je weet dat het visje in gans Oost-Azië voorkomt". 

MARION HAARSMA EN ANNE LAMERS, BIOLOGISCHE WERKGROEP VAN DE NOB EN STICHTING ANEMOON

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage

De R IB va

Reisverhaal

n 'East C

oast Div

ing'.

Een stuk uit de opblaastube wordt verwijderd zodat de duikers gemakkelijker aan boord kunnen komen.

Foto's (5): Ivo Madder.

te hutt ing e k t besc Een vis zo on. o rg o g en achter e

Koraald

gen de st

roming

uive l.

Duiken aan de wilde kant

van Bonaire Aan de 'East Coast', de wilde kant van Bonaire, heb je meer kans op het ontmoeten van grote dieren. Er zijn twee mogelijkheden: ofwel duik je er van de kant ofwel trek je er op uit met een RIB. Laat je in beide gevallen begeleiden door duikers die het gebied kennen.

Hippocampus sept./okt. 2016

et duiken in Bonaire situeert zich hoofdzakelijk aan de westkust. Ook aan de oostkust is het mogelijk hoewel deze veel minder makkelijk toegankelijker is ingevolge haar ruwheid en weersomstandigheden, wat dan weer een mysterieuze sfeer creĂŤert voor de meer ervaren duikfanaten, volgens wie deze kant van het eiland onder water alle schoonheid zou overtreffen.

srog.

De met d e deinin g heen e gorgone n we e r w n kan je iegende beter film graferen en i. p.v. . foto -

Ook op de drop off staan er grote gorgonen.

breid, klaar en duidelijk, zodanig zelfs dat deze als voorbeeld kan dienen voor vele sportduikers en professionele duikgidsen. Traag moesten we door de zeer ondiepe grote lagune varen, die volgegroeid staat met zeegras. Via een klein kanaal in het grote rif, dat alles beschermt tegen de woeste golven, kwamen we in open zee. In dit kanaal kom je 's morgens al het groot leven tegen dat zich terugtrekt uit de lagune waar het zich 's nachts is gaan voeden.

groot wild op Funchi's Reef Het einde van het kanaal heeft een kleine drop off naar een diepte van 70 meter, waar het overgaat in een zandbodem. De zeer schuine wand is minder begroeid vermits de toch nog vele harde en zachte koralen meer plaats hebben dan op de westkust, waar ze bijna op elkaar geprakt moeten groeien. Je zwemt hier ook tegen de af-

der.

Onze hoofdredacteur, Ivo Madder, dook 10 jaar geleden al eens aan de wilde kant van Bonaire. Het waren kantduiken onder begeleiding van Bas Tol, een specialist op het gebied van kantduiken aan de 'East Coast'. Thans nam hij mij, lid van het redactieteam Hippocampus, mee onder de arm om dit gebied te verkennen. Deze keer geen kantduiken, maar bootduiken. We gingen in zee met 'East Coast Diving' (www.bonaireeastcoastdiving.com). Het is een origineel mobiel duikcentrum, uitgebaat door twee sympathieke jonge gasten, Fred en Bob – respectievelijk Belg en Nederlander. Zij hebben dus geen gebouw, traditioneel met kantoor, kleedruimte, huurmateriaal en vulstation. Het enige waarover zij beschikken is een truck met aanhangwagen, een ruime RIB – waarvan achteraan een stuk uit de opblaastube kan gehaald worden om de duikers makkelijker terug te laten instappen na de duik – en duikflessen. We vertrokken met hen van bij 'Sorobon' naar 'Funchi's Reef' voor de eerste duik. Hun briefing aan boord was uiterst uitge-

Foto's (2 ): Ivo Mad

Ade laar

gaande stroming in met nog vele zeepluimen en zeewaaiers. Onmiddellijk hadden we prijs met een patrouillerende adelaarsrog, die sierlijk voorbij kwam gevlogen. Er zouden op deze duik van 50 minuten nog vier andere solitaire exemplaren afwisselend volgen, waarvan de derde op slechts enkele meters van ons. Bijna om de twee minuten kwamen we één à twee schildpadden tegen wat het totaal bracht op ongeveer 35! Ook was er een hele school grootoogjacks actief, die blijkbaar nog niet voldoende hadden gegeten. Bij een grote spleetporiegorgoon hing onder de takken van deze gorgoon een

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage

eviste ko De overb . us gigas) b m o tr (S

ninginn

ensche lp

Toch altijd leuk om te fotograferen.

megagrote solitaire barracuda muisstil, wat inderdaad een camouflerend minder opvallend effect geeft. Ik deed teken naar Ivo, die gretig met zijn camera afkwam om het prachtdier met zijn grote uitstekende tanden op de gevoelige plaat in close up vast te leggen. Ondertussen zwom ik verder en zag plots een Duitse duikster hevig naar ons gesticuleren en tussen het koraal wijzen. Wat kon dat zijn? Ze keek me hevig in de ogen en zette plots haar rechteruitgestrekte hand verticaal boven op haar hoofd: een haai?! Jawel, men had ons gewaarschuwd dat Bonaire zo rijk is aan alle waterleven maar raar genoeg niet aan haaien en daar lag ze te rusten: een grote volwassen verpleegsterhaai. Ik trachtte Ivo vanuit de verte te roepen maar hij was nog te druk bezig met zijn barracuda. Ik zag hem trouwens plots zijn camera op zijn kant zetten, waarbij ik prompt dacht: 'Yes, hij is zelfs voor een coverfoto aan het gaan'. Die reflex had Roland Wantens, onderwaterfotograaf en tevens redactielid, mij aangeleerd want die had me eens verteld dat niet veel onderwaterfotografen foto's

Hippocampus sept./okt. 2016

nemen op hun smalle kant, wat nochtans noodzakelijk is als men een foto op de cover van de Hippo of eender welk magazine wenst te bekomen. De barracuda-sessie leverde voor Ivo geen verpleegsterhaai op vermits het dier ondertussen besloot om rustiger oorden op te zoeken. Tijd om terug naar boven te keren op de plaats even verder waar nog een grote Caraïbische pijlstaartrog zag dat het in orde was. Deze duik kreeg prompt drie sterren in mijn logboekje. Voor de grap zou ik 's avonds op de Facebookpagina het volgende plaatsen: "Hier in Bonaire nog altijd geen enkele snotolf gezien, het is toch anders de moment?". Na een rustpauze brachten Fred en Bob ons naar twee duikplaatsen, die we – gelet op de gunstige weersomstandigheden – in één duik konden doen: 'White Hole' en 'Turtle City'. Het laatste klonk veel belovend, hoewel we overtuigd waren dat het quasi onmogelijk zou zijn om nog meer dan 35 schildpadden te ontmoeten zoals tijdens de eerste duik.

tarpoenen 'White Hole' is een grote ondiepe maar wijde kloof met beneden een witte zandbodem op 10 meter diepte. Hier begonnen we op het zand met de voor de meeste mensen ultieme schelp omwille van haar bekendheid en decoratief karakter: de koninginnenschelp oftewel 'conch' (Lobatus gigas), die met haar groot wit spiraalvormig slakkenhuis met roze binnenkant tot 35 cm groot en 2,5 kg zwaar kan worden. Dankzij overbevissing zijn ze bedreigd vermits ze een culinaire delicatesse blijken te zijn, wat we aan de kant al hadden bemerkt bij enkele vissershuisjes waar enkele metershoge bergen met allemaal lege schelpen lagen. Vervolgens doemde in het midden van de kloof een school van een dertigtal tarpoenen op, die er blijkbaar stil lag te rusten. Prachtig! Fred wees ook naar boven op de rand van de kloof waar een heuse 'baitball' kleine rode snappers zweefde. Hij deed tevens teken om over te steken naar 'Turtle City' via de door mezelf genaamde 'Processie van Echternach', die 8 minuten zou

Foto's (2): Ivo Madder.

Reisverhaal

BONAIRE, Divers Paradise Ontdek de wondere onderwaterwereld ABC Travel is dé Caribische duikspecialist voor de veeleisende duikliefhebber

Heerlijk genieten onder en boven water op BONAIRE, CURAÇAO en ARUBA

Drive & Dive-pakket:

6 pers. 9 dg. v.a. € 1.245 /16 dg. v.a. € 1.835 2 pers. 9 dg. v.a. € 1.405 / 16 dg. v.a. € 2.155

4 pers. 9 dg. v.a. € 1.155 / 16 dg. v.a. € 1.655 2 pers. 9 dg. v.a. € 1.245 / 16 dg. v.a. € 1.835

Drive, Dive & Stay-pakket: 6 pers. 9 dg. v.a. € 1.165 / 16 dg. v.a. € 1.685 2 pers. 9 dg. v.a. € 1.555 / 16 dg. v.a. € 2.455

Alle duikpakketten zijn inclusief: Retourvlucht Amsterdam – Bonaire met Arkefly - (inclusief alle taxen en toeslagen) - 20 kg bagage - Transfers en hostess-service - 7 of 14 nachten verblijf Buddy Dive: appartement, Belmar: SuiteDeluxe of Grand Deluxe, Caribbean Club: Studio of Cottage - Dagelijks Amerikaans ontbijtbuffet (niet bij Belmar) 6 of 13 dagen ongelimiteerd kantduiken - 7 of 14 dagen autohuur

Bellen: +31 53 3030012 | Mailen: info@abctravel.nl | Bezoeken: De Klomp 120, 7511DJ Enschede

Informeer ook naar de aantrekkelijke aanbiedingen van duikreizen naar Curaçao en Aruba of bezoek onze website: abctravel.be

er uda ond ire barrac ta li . n so o n o e E egorg leetpori grote sp

een

Heel veel groene zeeschildpadden (Chelonia mydas) aan de 'East Coast'.

Een scho

Een ege

ol tarpo

ens.

lvis .

svis (Pom

acanthu

s paru).

): Ivo Mad Foto's (5

der.

izer Franse ke

duren bovenop een ondiep gedeelte waar je de deining kan voelen: je moet gewoon rustig het ritme van de golfslag mee volgen, vinnend als je de stroom mee hebt en wachtend als de golf terugkomt. Ondertussen kan je genieten van een enorme vlakte dicht begroeid met grote zeewaaiers, die mee heen en weer wiegen, waar heel wat klein leven tussen zit. De kleuren zijn onbeschrijflijk mooi.

ontelbare soepschildpadden Vervolgens kwamen we opnieuw op een ronde eilandvormige 'drop off', waar het krioelde van slapende schildpadden en dus 'Turtle City' genaamd. Zij sliepen op de bodem verscholen achter wat koralen of zeewaaiers. Fred vertelde me boven dat een schildpad wel twee uur op de bodem kan rusten zonder lucht te gaan halen. Een mooie apneu dus. Het waren er zoveel dat tellen een hopeloze zaak was. De duikgids

Hippocampus sept./okt. 2016

schatte ze op ongeveer 65, een getal dat ik nooit zou geloofd hebben als men mij dat voorafgaandelijk de duik zou voorspeld hebben. In het totaal zouden er rond Bonaire 2 Ă 3.000 soepschildpadden of groene zeeschildpadden (Chelonia mydas) leven, dit mede dankzij de lagune van Lac Bay en het vele zeegras als hun favoriete voedsel. Ik bemerkte tevens diverse spelende tijgertandbaarzen, scholen zwarte trekkersvissen, vijlvissen, doktersvissen, grommers, gekroonde keizersvisssen, grijze keizersvisssen, alsook Franse keizersvissen, enz. Wat een enorm drie-sterduikfeest! Vreugdevol en voldaan steeg iedereen naar boven, vlak nadat Ivo mij net nog had gewezen op de voelsprieten van een grote langoest, welke Cousteau en zijn boys zeker hongerig gemaakt zouden hebben, dit alles terwijl een snel eskader van 3 adelaarsroggen ons nog even snel kwam uitwuiven. Ivo en ik moesten tijdens

de veiligheidstrap op 5 meter mekaar niet in de ogen kijken om te beseffen dat dit een topduikdag was. Tijdens onze persreis van een week in Bonaire zouden er nog veel topduikdagen volgen met heel wat gevarieerde afwisseling qua duikobjectieven wat je in vorige Hippo en deze editie nog verder zal kunnen lezen.

ď&#x20AC;ź BERT JANSSENS

De schoonheid

Nu 15% voorjaars voordeel!

van oosterschelde Dedeschoonheid

van de oosterschelde

Zeeuwse cottages perfect voor een duikweekend.

Stelhoekweg 3 • 4424 NN Wemeldinge 0113 - 626 443 • www.destelhoeve.nl

DUIKTANK

TE HUUR +32 475 73 25 74

DUIKCENTRUM Alle kwaliteitsmerken- Vulstation Eigen onderhouds- & hersteldienst

Verhuurdienst - Duikopleidingen www.aqualand.be info@aqualand.be

Xpl re Diving .be

www.

Duikcentrum

“Net dat tikkeltje meer”

www.waterproof.eu

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Reisverhaal

Een grote tandbaars.

Soedan â&#x20AC;Ś

Een grootdoorneekhoornvis in een poetsstation.

toch net iets anders â&#x20AC;Ś We leven in een vreemde en gevaarlijke wereld, waar recente gebeurtenissen hebben bewezen dat er nog heel weinig plaatsen op aarde bestaan die men echt 'veilig' kan noe.

men. Vele regimes zijn ook niet erg gesteld Ee

op toeristen, waardoor enkele mooie duik-

Hippocampus sept./okt. 2016

(2 ): L 's to

te bereiken zijn.

bestemmingen soms moeilijk of totaal niet

oedan was vroeger ook zo een bestemming, maar op heden is hier een totale ommekeer vast te stellen. De prachtige Rode Zee is voor Soedan een uitgelezen plaats om het toerisme te promoten, en als duikers zijn wij de eersten die hiervan kunnen genieten. Nu hebben nog slechts enkele 'liveaboards' hun thuisbasis in Port Sudan, waardoor het er een stuk rustiger is dan het drukke Hurghada of Marsa Alam in Egypte. De 'Cassiopeia' en 'Andromeda' zijn twee zusterschepen, die vanuit Port Sudan zowel naar het noorden als het zuiden van de Soedanese kust varen. Ik boekte een trip op de Andromeda, capaciteit 20 duikers, nu echter slechts met 11 aan boord. Vijf nationaliteiten, 2 Denen, 3 Duitsers, 2 Spanjaarden, 1 Zwitser en 3 Belgen. De route wordt 'Soedan noord' en na amper drie uur varen bereiken we reeds een van de mooiste duikplaatsen, 'Angarosh'. Deze onderwaterberg, tamelijk ver van de kust verwij-

derd, komt ook even boven water, wat een klein zanderig eilandje vormt. Onder water strekt er zich echter een mooi groot plateau uit, waar hier en daar grote koraalblokken verspreid voorkomen. Heel veel grote vis vindt men hier meestal niet, maar wel mooie harde koralen, en kleurige zachte koralen. Vooral een grote 'Pinacle', die volledig begroeid is met veelkleurige zachte koralen, trekt hier de aandacht. Dankzij de prachtige zichtbaarheid en de diep verzadigde blauwe kleur van het water, die men enkel in de Rode Zee vindt, kan ik hier enkele zeer mooie idyllische beelden schieten. Als ik even later, op de rand van het plateau, op een diepte van ongeveer 30 meter, een mooie school grootoogbaarzen zie cirkelen in de diep doordringende zonnestralen, ben ik zo overweldigd dat ik pas op het laatste ogenblik de vijf hamerhaaien opmerk, die geruisloos en gracieus het spektakel vervoegen. Op de terugweg, kruist ook nog een school barracuda's mijn pad ... kan een duik nog mooier eindigen? De volgende morgen worden we wakker in de lagune van 'Shaab Rumi'.

De Andromeda heeft de ganse nacht gevaren om, de meest noordelijke punt van onze trip, dit prachtige rif net ten zuiden van Port Sudan te bereiken. ' Shaab Rumi' is vooral gekend omdat Cousteau vele jaren geleden hier zijn 'Precontinent' bouwde, een onderwaterbasis waarin enkele wetenschapper-duikers een ganse maand verbleven hebben en er allerlei onderzoeken en experimenten uitvoerden. Â Er blijft niet zo heel veel meer over van dit ooit zo prestigieuze project; enkel nog de hoofdkoepel is herkenbaar, weliswaar volledig bedekt met mariene substraat. Deze duik brengt ons op een diepte van maximaal 13 meter, zodat er ruim tijd is om dit bouwwerk zowel van binnen als buitenom te verkennen. De volgende duik is weer een diepe duik, zoals feitelijk de meeste duiken op deze trip. Het zuid-plateau van 'Shaab Rumi', is waarschijnlijk de mooiste duikplaats in de wijde omtrek, vooral voor fotografen. Dit had ik al gemerkt tijdens de 'pre-breakfast' duik, die we in de vroege morgen op dezelfde plaats gemaakt hadden. Door het zeer vroege uur was er dan echter onvoldoende licht om deftige foto's te

De voormalige onderwaterbasis van Cousteau.

F ot

Lu cE ec

kh au

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Reisverhaal

t o' s: L uc E

e ck hau t.

Kleurige zachte koralen.

maken, maar de vele haaien waren dan wel present, waardoor iedereen ook reikhalzend uitkeek naar deze namiddagduik. Om 15.00 uur laten we ons zachtjes van de RIB in het lauwe water glijden en zoals verwacht worden we bijna onmiddellijk omringd door enkele grijze rifhaaien. Een leuke ontmoeting, maar voor mooie foto's blijven ze toch net iets te veraf. Meer geluk heb ik met een enorm grote tandbaars, die blijkbaar niet genoeg kan krijgen van de camera. Als een volleerd on-

derwatermodel poseert hij in alle standjes en volgt mij tijdens de ganse duik. Een residentiële school lipvissen is hier zeker een geliefd onderwerp. Blijkbaar zijn ze hier de duikers gewoon, want met groot gemak kan men rond en tussen deze prachtige vissen zwemmen, zonder dat ze weg schieten of zelfs de formatie verbreken. Dit was de derde duik van de dag en hoewel enkele 'diehards' nadien nog een nachtduik planden, had deze dag mij ruim voldoening gegeven en vond ik het tijd om te genieten van een

koel biertje en de prachtige zonsondergang. Zaterdagmorgen ... de voorlaatste duikdag van onze Soedancruise. Omdat het weekend is, mogen we een half uurtje langer slapen. Stipt om 7.00 uur wordt er hard op de cabinedeur geklopt. Als we een half uurtje later in het water plonzen, blijkt het een goede keuze geweest te zijn, want de duikers van twee andere 'live-aboards', die dezelfde duikstek hadden gekozen voor de ochtendduik, hangen al op trapdiepte,

Lipvissen zijn een gegeerd onderwerp om te fotograferen.

Fo t

o' s

(3): Tom

Ke l

ly.

Duiken tussen zwarte lava met In het wrak Umbria staan enkele Fiatwagens. enorm veel vis.

Lege wijnflessen in één van de voorste ruimen van de Umbria.

Hippocampus sept./okt. 2016

Een school horsmakrelen.

waardoor wij het ganse zuid-plateau van 'Shaab Rumi' voor ons alleen hebben. De vriendelijke tandbaars is terug op het 'rendez vous', maar gezien de lage stand van de zon leg ik mij gedurende deze duik vooral toe op enkele tegenlichtopnames van prachtig gekleurde zachte koralen. Helder water, weinig stroming en het langzaam ontwaken van de bontgekleurde koraalvissen ... een beter begin van deze duikdag kan men zich niet wensen. In de namiddag, na onze derde duik van deze dag, brengen we een bezoek aan de vuurtoren van 'Sanganeab'. Deze blijkt de hoogste te zijn van de ganse Rode Zee, wat mij ook niet verbaast … vooral gezien het grote aantal trappen om de top te bereiken. Een adembenemend ver zicht is dan ook de beloning voor onze inspanning. De laatste halte van deze trip is het wrak van de 'Umbria'. Dit 155 meter lange stoomschip dat onder Italiaanse vlag voer en een grote lading wapens en munitie aan boord had, werd door haar eigen bemanning tot zinken gebracht in 1940. Dit om te verhinderen dat de Engelsen het in hun bezit zouden krijgen. Uiteraard een gevolg van het begin van WO2. Onze eerste duik op dit wrak doen we bij valavond. De lage zon zorgt voor een mysterieuze belichting, waardoor allerlei voorwerpen, zoals kajuitdeuren, machines alsook de 'davits' waar eens de reddingsboten hingen, als het ware op je toekomen.

Een wrachtwagenwrak in de buurt van Blue Belt.

Drie v a n de vijf enorme De vuurbergen van Timanfaya moet je zeker bezoeken. ruimen zijn nog toegankelijk. Hier liggen grote stapels cementzakken, bommen in alle formaten en gewichten, duizenden onafgevuurde kogels en als hoogtepunt nog drie duidelijk herkenbare oude Fiatwagens. De grote hoeveelheid wijnflessen in één van de voorste ruimen zijn spijtig genoeg allemaal leeg. De laatste duikdag doen we nog twee duiken op de 'Umbria'. Het wrak ligt dichtbij de haven van Port Sudan en ook al is daardoor de zichtbaarheid niet schitterend, lukt het toch enkele mooie beelden te maken van de schroef en de indrukwekkende opbouw.

Rode Zee. Het bonte gezelschap aan boord was zeer aangenaam, wat nieuwe vrienden en contacten opleverde. En zoals altijd was de organisatie door 'Wild Water' weer perfect.  LUC EECKHAUT

Ik heb enorm genoten gedurende de ganse trip ... de 'Andromeda' is wat mij betreft met brio geslaagd en de duikplaatsen in Soedan behoren tot de mooiste van de

Het wrak Umbria ligt op zijn bakboordzijde.

's:

kh au

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Reisverhaal

Een rifb

aars .

Prachtig diepblauwe kleuren op de achtergrond.

Een grote vrijz wem mende groene m urene.

Slaslak .

Duiken op

Klein Bonaire

Foto's (4): Ivo Madder.

In het kader van de persreis van Hippocampus naar Bonaire werd natuurlijk ook Klein Bonaire aan een duikinspectie door het redactieteam onderworpen. Het betreft een nog kleiner eilandje van amper 700 hectaren groot, dat zich centraal voor haar westkust op een steenworp afstand situeert. We deden er twee duiken. 28

Hippocampus sept./okt. 2016

ia het andere afdelingscenter van 'Dive Friends Bonaire', 'Yellow Submarine' (boot van Hamlet) genaamd, zouden we per boot er naartoe vertrekken. Tijdens het inladen van de duikboot vroeg de Nederlandse uitbater me licht smalend: "Hebben jullie echt ook zo een mooie duikgebieden in België zoals wij in Nederland?". Prompt en gevat antwoordde ik hem: "Ja, onze Oosterschelde is uitermate prachtig en werkelijk top…". Dit sloeg hem even sprakeloos uit zijn lood. '1-0 voor ons' dacht ik terwijl ik gezwind fluitend op de boot sprong en de arme man verdwaasd achterliet op de pier. Tijdens de korte vaart naar Klein Bonaire, van amper een tiental minuten, gaf de mooie Hollands ogende Linda een korte briefing, waar ze in het Engels-Nederlands geëxciteerd aankondigde dat ze ons zeker naar een groot zwart en oranje zeepaardje zou brengen dat ze daar wist zitten. Ik was niet zeker of Ivo, onze hoofdredacteur, goed haar briefing had kunnen volgen want na

n het vu

urkoraal

. r.

ns tusse

Franse k eizersvis (Pomaca tussen d nthus pa e zachte ru) koralen.

Foto's (3):

Ivo Madde

Buisspo

haar uitleg vroeg ze ons charmant lief: "Anymore questions?", waarop Ivo haar volledig verrukt met een andere vraag antwoordde: "Ja, je telefoonnummer?".

eerste duik 'Carll's Hill' begint ondiep op een plateau van wit zand met een grote pauwoogbot (Bothus mancus) en op de achtergrond prachtig diepblauwe Caraïbische kleuren. Deze plaats is genaamd naar de onderwatergraaf Carl Roessler, die eind van de jaren '60 op Bonaire verbleef met een eigen vissersboot, ongetwijfeld in de sporen van Hans Hass. Vervolgens kom je in het klassieke hard-zacht koraalgebied met onder andere elandshoorn-, bladvuur-, hersen-, en pilaarkoralen en sponzen zoals paarse buis-, vaas- en rode olifantenoorsponzen. Ook bij de vissen zaten de klassiekers van diverse soorten papegaaivissen, juffertjes, keizersvissen, eenhoornvissen, trompetvissen, enz. De achterzijde van deze heuvel, met draadkoralen op de wanden, zag er evenwel iets

minder gezond uit qua begroeiing, een mening die blijkbaar gedeeld werd door een grote groene murene die er vrij rondzwom. Op een zeker moment werden we een lange tijd gevolgd en begeleid door een nieuwsgierige egelvis. De duik eindigde op een zandbodem die versierd was door velden bladvormig vuurkoraal, met af een toe wat hertshoornkoraal, buissponzen en zachte koralen. Ondanks enkele vergane delen van het rif kwamen we toch boven met een mooie eerste indruk van Klein Bonaire, waarover men ons hoofd ook zo zot had gemaakt. Geboeid keek ik vanop de boot naar de dorre en schrale vegetatie op het eiland, zonder veel schaduw en geen zoet water, waar dus ergens Hans Hass 75 jaar geleden zijn kamp had opgeslagen met zijn twee andere kompanen om er ook onder water te fotograferen en te overleven op de gevangen vis. Ik probeerde zijn beschrijvingen en pioniersavonturen te herinneren zoals hij ze had beschreven over zijn verblijf, want ik voelde duidelijk dat zijn

geest hier nog steeds hing ondanks hij bij de jonge duikgidsen – tot mijn grote verbijstering – niet meer bekend bleek te zijn. Kapitein Don Stewart was dan nog wel een enorm lokaal icoon van hen. Geboren in 1925 in de USA ging hij bij de Navy in opleiding als marine-arts om ook te dienen tijdens de Vietnamoorlog waar hij leerde duiken met perslucht. Na de oorlog met 12 stielen en 13 ongelukken kocht hij een zeilschip om tochten te organiseren langs de Amerikaanse kust waarna hij zijn kompas zette op de Caraïben om op 21 mei 1962 in Bonaire te arriveren. Hier verwierf hij oorspronkelijk inkomsten met speervissen en visvangst voor aquaria. Later zoals het elke grote stroper overkomt, ging hij het nut inzien van bescherming van het rif en onderwaterleven zodat hij zijn oorspronkelijke activiteiten staakte om vanaf 1979 grote voortrekker te worden van het Marine Park, welk dat in 1982 werd opgericht.

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Reisverhaal

Hertshoornkoraal met op de achtergrond een veld zachte koralen. Zeepaard

jes.

Het is ook hij die de toekomst van Bonaire zag in het duiktoerisme, zorgde voor het openen van verschillende duikplaatsen, maakte voor de duikers openingen/doorgangen in het koraal zodat ander koraal niet vernield zou worden door overlopende duikers. Ook zorgde hij voor permanente boeien waar duikboten kunnen aan vastankeren. Zijn energieke inzet met een uiterst flamboyant Amerikaans flegma kon hij ook verzilveren met een eigen en zeer bekend duikresort. In 2014 zou deze levende legende dan effectief legendarisch worden.

tweede duik Linda bracht ons dan ook een weinig verder naar 'Capt. Don's Reef', welk een gelijkaardig landschap en onderwaterleven vertoonde, maar hier sprong ze het water in om mij ineens naar het zwart zeepaardje te leiden, welk een meter verder gezelschap had van een grote Caraïbische stekelrog die zich voor de helft onder het zand had verborgen. Het oranje zeepaard-

Hippocampus sept./okt. 2016

je kon ze niet vinden. Ik haalde Ivo erbij, waarschuwde hem voor de rog, waarna hij vervolgens met de camera ongebreideld zijn lusten kon botvieren op het paardje om de juiste foto's te bekomen van ons bondsbladsymbool en -naam. Drie Hippocampussers bij elkaar dus, één echte met twee journalisten. Voldaan kon de duik verder ingezet worden. Een weinig verder ontdekten we een minuscuul klein octopusje zonder blauwe ringen, het enige van gans de reis. Ik wou verder gaan maar hoorde Ivo zich ineens verslikken in zijn ademapparaat waarna hij fel begon te wijzen vlak achter het diertje naar een toefje groene kronkelende wieren. Het bleek evenwel ook een dier te zijn waarvan ik het bestaan nog nooit had gehoord: een slaslak (Elysia crispata). Deze soort haalt bladgroenkorrels uit haar algenvoedsel en houdt deze in leven in haar lichaam. Op deze manier kunnen de bladgroenkorrels verder fotosynthetiseren en voorzien zo in suikers en andere voedingsstoffen voor de slak. Op de terugweg naar de boot besloot Ivo

nog wat extra foto's van het zeepaardje te gaan nemen. Ik bleef mooi achter hem hangen en keek wat rond in afwachting dat hij klaar was. Plots bemerkte ik iets eigenaardigs in een grote blok kinderkopkoraal op nog geen 50 cm van mijn eigen hoofd: een opvallend slank rood stuk spons? Nee, begot, het beweegt! Het is niet waar! Een tweede maar dan oranje zeepaardje! Ik kon mijn lach amper inhouden, stak nonchalant mijn rechterhand in mijn zij en wachtte tot Ivo zich omdraaide. Onmiddellijk was Ivo op zijn hoede dat er iets aan de hand was dan wel ik een grapje met hem wou uithalen. Met mijn vinger wees ik triomfantelijk naar het diertje waarbij hij vervolgens 10 bar nitrox extra verstookte van het lachen en verschieten. Professioneel en fluitend liet ik hem tot zijn genoegen rustig eerst alleen zijn nieuwe reeks foto's maken waarna ik pas dan Linda en de andere duikers er uiteindelijk bij ging halen. Tot slot ging het gerucht dat hier op de draadsponzen regelmatig

Boven: De boot is ingeladen. Waar blijven die duikers?

Foto's (3): Ivo Madder.

Heel veel verschillende soorten sponzen.

oven fvisjes b l k leine ri al. Hee l vee ra o rk u ig vu bladvorm

het Pauwoo

gbot (Bo

thus ma

ncus).

hengelaarsvissen konden aangetroffen worden maar die lieten op onze duik spijtig genoeg verstek. Tevreden met een mooie duikimpressie van Klein Bonaire keerden we naar Bonaire terug voor een volgende boeiende duiketappe in onze persreis aldaar.  BERT JANSSENS

Advertentie

Jezusstraat 40-42c • 2000 Antwerpen Tel : 032321008 • Info@Contactlens-Shop.com Ma-Di-Do-Vr • doorlopend van 9.00u-18.30u Zat 9.00u-12.30u • Donderdagavond tot 21.00u op afspraak

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Reisverhaal

er k rijg je e de kajak k ken met gebied. re ve rt ro g ve er te et man Voorale fo over h gische in wat biolo

Kajak ke

n in

grove het man

bos, een

unieke b

elevenis

st nog

wat jgen we essie kri ls en. e b rk b o e h erste sn al gezien Na de e e allema w t a w r e uitleg ov

Hippocampus sept./okt. 2016

Sommige mangrovebomen (rode mangrove) nemen zuurstof op uit de lucht met hun steltwortels. Andere mangrovebomen (zwarte mangrove) vormen een mat van sterke wortels met omhoog stekende punten. Via die punten kunnen ze zuurstof opnemen.

Snorkelen in de mangrove In het zuidoosten van Bonaire situeert zich het Lac Bay, een schitterende ondiepe lagune van 700 hectare en omzoomd met unieke en onaangetaste mangroven.

ac Bay maakt ook deel uit van het beschermde onderwaterpark en is een uiterst belangrijk watergebied mede omwille van de aanwezigheid van enorm veel zeegras, die de belangrijke voedingsbodem uitmaakt voor ongeveer

2.500 schildpadden, die rond Bonaire leven alsmede de overbeviste koninginnenschelp (Strombus gigas), om over haar enorme kraamkamer voor rifvissen nog maar te zwijgen. Dit fragiel overlevende en waardevol ecosysteem moet gekoes-

terd worden vermits het toch is kunnen ontsnappen aan de algemeen gekende bouw/inpalmwoede van de mens, wat mondiaal op veel andere plaatsen spijtig genoeg niet lukt. Op Bonaire is het Stinapa (Stichting Natuur Parken Bonaire) die zorgt voor het goed beheer van de nationale parken. Om de parken te bezoeken heb je een vergunning nodig, die je als duiker alvast aangeschaft hebt om te mogen duiken in Bonaire. Vergeet wel niet je papieren bewijs mee te nemen als je gaat kajakken in het mangrovegebied.

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Reisverhaal

Lange tijd hadden mensen weinig aandacht voor het mangrovebos. Veel mangrove werd gekapt omdat mensen een plaats zochten om te wonen of om plaats te maken voor garnalenkwekerijen. Zo gingen veel broedkamers verloren. Als het mangrovebos wordt gekapt verdwijnt ook de natuurlijke kustbescherming tegen stormen en tsunami's. Tijdens de regentijd vangt het mangrove heel wat slib op dat anders kwetsbare koraalriffen kan verstikken.

Dit was zowat de laatste etappe in het kader van de persreis van het Hippocampusredactieteam dat zich in de namiddag van haar laatste verblijfsdag met de 'duikerstruck' naar het 'Mangrove Info & Kayak Center' (www.mangrovecenter.com) begaf. Dit zou andermaal een fantastisch iets worden. Vergeet absoluut evenwel niet om je met een straffe zonnecrĂ¨me goed in te smeren want

un jeugd rengen h Vissen b d. ie b e g ve mangro

door in h

de tocht zou twee uur duren, waarbij je soms beschermd bent door de mangroves en soms in de totaal open watervlakte van de lagune vertoeft, waar de volle tropische zon je lichaam behandelt als in een hevige microgolfoven. Met twee of alleen neem je plaats in een kajak, samen met een volle fles water (die je zelf moet meebrengen). In groep word je dan begeleid door een gids. Onze gids was de flamboyante Lucky Luuk, die ons met een sappige Engelstalige uitleg en gekruid door een sterk Hollands accent informeerde. Je start in het begin in zeer troebel water, niet ver van een grote groep foeragerende knaloranje flamingo's. Naarmate je de zee nadert, wordt het water klaarder en klaarder. De slijkbodem bleek bezaaid te zijn met 'upsidedown jellyfish' of mangrovekwallen (Cassiopea xamachana), die op hun hoofd leven. Tussen de mangroven was het muisstil, de vele vogels gaven amper een kik, je zag ook niks beweging. In Cuba had je nog een vochtige naar roteiergas/sulfide stinkende ontbindingsgeuren. Hier rook het slijk nog redelijk

fris. In de open lagune peddel je boven het vele zeeÂgras. In het verleden besteedden natuurbeschermers en wetenschappers hun tijd liever aan het tropisch regenwoud of aan de fraaie koraalriffen. Tot men ontdekte dat het mangrovebos een fascinerende wereld is met ontelbare soorten planten en dieren. Honderden vogelsoorten gebruiken de mangrovebossen als broedplaats of tussenstop. Vissen paaien er en brengen er hun jeugd door. De mangrove herbergt ook veel zeldzame sponzen en koraalsoorten. Bepaald geen dooie boel dus. Spijtig genoeg verdwijnt er jaarlijks zo'n acht procent van alle mangrovebos.

De gids vroeg om het niet te beschadigen vermits het vele jaren duurt vooraleer zo'n kale plek weer dicht is gegroeid.

s ru nicopteru o's (Phoe . Flaming bied grovege het man

ber) in

De wortels zijn prachtig begroeid met onder andere kleurrijke sponzen.

Hippocampus sept./okt. 2016

WWW.DIVEANDTRAVEL.NL

E VEL IS D T A R T N BO CIALIS E P S N A E CARIBB EIZEN R K I U D VOOR

ULYSSES APART HOTEL GOZO - MALTA

8 dagen / 7 nachten 2-pers. Standaard kamer o.b.v. logies & ontbijt, incl. transfers, 10=12 begeleide kantduiken. 7=6 special en 2 gratis duiken.

VANAF: € 754,- P.P.

PORTULANO RESORT ANILAO – FILIPIJNEN

10 dagen / 7 nachten 2-pers. Seaview kamer fan o.b.v. volpension, incl. transfers, 10 bootduiken.

VANAF: € 1571,- P.P.

voor Wat Bon travel • • • • • • •

n ...

u kan betekene

oonlijk op maat Duikreizen pers naar keuze eerdere eilanden m is re tie na bi Com sexperts ies van onze rei Bestemmingadv n verblijf ee r tocht naa ek zo e j d bi s ie Adv duik hotspots Tips over lokale kantie rzorgde duikva Een volledig ve n se en jzondere w Vervullen van bi

PASSPORT TO PARADISE MANADO - INDONESIË

15 dagen / 12 nachten 2-pers. kamer o.b.v. volpension, incl. auto- & boottransfers, 24 bootduiken en 1 onbegeleide huisrif duik per dag.

VANAF: € 2.696,- P.P.

Bovenstaande prijzen zijn incl. retourvluchten en luchthaven transfers v.v. De duikpakketten zijn incl. fles/lucht/lood excl. duikmateriaal.

Volg ons op Facebook en blijf als eerste op de hoogte van het laatste nieuws.

e duikreis adviezen en Kijk voor meer uitgebreid s aanbod op onze ing een compleet bestemm DTRAVEL.NL website WWW.DIVEAN

* Bezoek onze website voor standaard duikreizen of laat een unieke reis op maat maken.

www.bontravel.nl Tel. 0031-(0)355426071

.NL L E V A R T D N A E IV .D W WW 94 TEL: 033 457 15

DMZ08_024_Dive_and_Travel.indd 1

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage

e ĂŠme en e zonnecr r niet je e k . n ze e t e m e Veerge mee te n nk water flesje dri

Reisverhaal

Dichter tegen de zee gingen we dan voorzichtig snorkelen onder het gebladerte van de mangrove en tussen de wortels, die allen dicht begroeid waren met hoofdzakelijk zakpijpen en sponzen, vooral bruine, purperen, oranje en rode. Prachtig.

Elly, manager van het 'Mangrove Info & Kayak Center', vindt Hippocampus een prachtig magazine met aandacht voor de natuur.

Hier bevindt zich dus de 'Kraamkliniek van de Oceaan' die beschermd wordt door het rif tegen de grote woeste open zee. Hier vindt al het jong juveniel leven ook voor zichzelf bescherming en kan het opgroeien om later volwassen het nest te verlaten en naar de riffen terug te keren. Mijn hoofd is nog niet onder water of een piepjong barracudaatje van amper 20 cm klein zoefde voorbij. Er bevonden zich toch ook scholen wat grotere vis, totaal ongekleurd, wolken kleine visjes, alle van doorzichtig glas, enkele papegaaivissen en juist onder de waterlijn een klein groepje gepen. Snorkelen in deze vreemde stilte op een achtergrond van al die begroeide onderwaterwortels was een waar feest en je had zin om hier overal suikerbonen uit te delen als viering voor de geboorte van al dat jong en nieuw leven. Het was ontroerend om al dat moois mee te maken en als bevoorrechte mensen terug in de kajak te kruipen om naar het center voldaan weder te keren. Reeds in gedachte met volledig zicht op de lagune onder een schitterende zon hoorden Ivo en ik evenwel reeds het gebrul van de vliegtuigmotoren,

Luc, onze

gids, too

nt o ns e

en mang

Hippocampus sept./okt. 2016

Mangrove

die ons de volgende dag terug naar Europa zouden voeren. ď&#x20AC;ź BERT JANSSENS & IVO MADDER

Vissen verschuilen zich tussen de wortels.

rove k wal

k wal.

Bellen: +31 53 3030012 | Mailen: info@abctravel.nl | Bezoeken: De Klomp 120, 7511DJ Enschede

Reportage

Foto: Casper Douma.

Biologie

Jagen op een prachtige veelvraat In de beschermde wateren rond Bonaire herleeft het speervissen, zij het onder strikte voorwaarden.

Hippocampus sept./okt. 2016

ustig nader ik de koraalduivel en span de veer. In mijn hoofd hoor ik de woorden van de trainer. Beweeg je arm in één vloeiende beweging in de richting van de koraalduivel, zorg voor de juiste positie en balans... Mijn duim rust op de clip en ik nader vastbesloten. Op tien centimeter afstand van de speer beweegt de koraalduivel iets naar achteren alsof hij het naderende onheil voelt. Adrenaline stuwt door mijn lichaam en laat mijn hartslag pieken. In enkele seconden schieten er talloze gedachten door mij heen. Mijn ratio en gevoel zijn in gevecht. Wat een prachtig dier. Ik sta op het punt dit dier te doden. Mijn ratio schreeuwt dat het de grootste vernietiger van het rif is, dat ik moet focussen. Ik zet mijn twijfels opzij en schiet…

mooie bedreiging In het Caribisch gebied komen twee soorten koraalduivel voor. Het zijn de 'red lionfish' (Pterois volitans) en 'red devilfish' (Pterois miles). Het verschil is niet te zien maar de red lionfish komt het meeste voor. Persoonlijk vind ik koraalduivels mooi en ik zie ze graag in Egypte. Ik vraag me af hoe het kan dat deze vis in Egypte wel kan leven zonder een bedreiging te zijn voor het overige leven. Het antwoord is niet erg bevredigend: men weet het niet. Er is een evenwicht maar hoe het kan? Ik ben benieuwd waarom dezelfde vis hier in de Caribbean zo'n enorme bedreiging is. In de vroege jaren '90 werd de koraalduivel gesignaleerd in het zuidoosten van Flori-

genadeloze veelvraat De koraalduivel is een vis met een groot reproductievermogen. De koraalduivel legt 10.000 eitjes per keer, 3 tot 4 keer per maand. Daarnaast zijn het grote eters. Hun maag is enorm rekbaar zodat ze vissen tot tweederde van hun eigen formaat kunnen verslinden. Fadilah Ali van CIEE research station Bonaire (Council on International Educational Exchange) heeft duizenden magen onderzocht en de conclusie is dat de koraalduivel een genadeloze veelvraat is die zowel allerlei soorten vis als kreeftjes en garnalen verorbert. De koraalduivel heeft in het Caribisch gebied geen natuurlijke vijanden. De jagende vissen op de riffen lusten klaarblijkelijk geen koraalduivel en zonder ingrijpen verdwijnt 75 procent van de visstand, aldus Fadilah Ali. CIEE heeft de cijfers uit de Bahama's bestudeerd. Het duurde daar wat langer voordat men inzag dat de koraalduivel een grote invloed bleek te hebben op het gehele systeem. Er is een subtiel evenwicht tussen de vissen die het koraal schoonhouden en de jagers. De vraatzuchtige koraalduivel verstoort dit, met desastreuze gevolgen voor het rif. Indien de populatie niet wordt gedecimeerd verdwijnen de vissen die het rif schoonhouden met als gevolg dat algengroei de koralen zal gaan verstikken. Ramon de Leon, destijds manager bij Stinapa (Stichting Nationale Parken Bonaire), vertelt dat er direct actie werd ondernomen toen de eerste koraalduivels werden gesignaleerd. Stinapa plaatste netten maar dit bleek niet voldoende te werken. De koraalduivels vermenigvuldigden zich in rap tempo en de onderzoekers moesten uitkijken naar andere manieren om de plaag

te bestrijden. Uiteindelijk resulteerde dat in de 'ELF', voluit de 'Eradicate Lion Fish' speer.

cursus onderwaterjacht

onder de voorwaarde dat ze verantwoord worden gebruikt. Zo moeten alle jagers een cursus hebben gevolgd en mogen de toeristen alleen op jacht onder begeleiding van een instructeur van een school die over ELF's beschikt.

De ELF is speciaal ontwikkeld door Stinapa om zo min mogelijk schade aan het rif toe te brengen. Het is daardoor de enige speer die tegenwoordig mag worden gebruikt voor de jacht op koraalduivels. De ELF is voorzien van drie pinnen met elk een kleine weerhaak. De reikwijdte is beperkt zodat je de koraalduivel dicht moet naderen om een zuiver schot te wagen. Stinapa reguleert ook de uitgifte van de ELF's. Iedere duiker die zich aanmeldt moet een contract tekenen waarin hij of zij garandeert uitsluitend op koraalduivels te jagen. Als een Stinapa ranger een duiker betrapt op het jagen van andere vis dan volgen er flinke boetes. Er zijn ongeveer 200 jagers van wie er 50 fanatiek de wateren afzoeken. Dat zijn met name lokale duikers en instructeurs. Ook toeristen die tijdens hun bezoek aan Bonaire een specialty volgen, mogen jagen. De duikscholen huren de speren van Stinapa

Duikscholen organiseren op Bonaire de 'lionfish hunter specialty'. De specialty bestaat uit theorie aan de hand van een video. Je leert hoe de koraalduivel zich heeft verspreid, waar de giftige stekels zich bevinden en hoe de speer is ontstaan. Daarna ga je met de ELF oefenen op lege waterflesjes zodat je gevoel krijgt hoe je de speer moet gebruiken, om vervolgens twee keer te duiken om op zoek te gaan naar de koraalduivel. Voor brevettering dien je er minimaal twee te schieten. Tijdens de twee praktijkduiken is het nog behoorlijk zoeken naar de koraalduivels. Je moet wat dieper duiken om ze tegen te komen. In twee duiken tot rond de dertig meter komen we elf vissen tegen waarvan wij er zeven schieten. Voor de gebrevetteerde jagers organiseert Stinapa regelmatig speciale dagen om op koraalduivels te jagen. Op deze dagen worden de reservaten opengesteld. Daar mag

De ELF speer is door Stinapa ontwikkeld. Het dode dier wordt in een speciale koker meegenomen.

Foto's (3): Casper Douma

da. Daarna verspreidde hij zich vanaf de oostkust naar Bermuda. Waarschijnlijk zijn de eitjes en larven met een 'wind reversal' meegevoerd. Normaal gesproken staat de wind uit het oosten maar soms draait de wind 180 graden. De verspreiding laat namelijk een patroon zien tegen de stroming in. Ook vermoedt men dat de koraalduivel vanuit aquaria in het water is gekomen. Of dat met opzet of per ongeluk is gebeurd blijft onduidelijk. Rond 2005 verscheen de vis in de wateren rond de Bahama's en verspreidde zich daarna zowel naar het noorden als naar Midden- en Zuid-Amerika. In 2009 werden de eerste koraalduivels gezien in de buurt van Nukove, een bekende duikplaats op Bonaire.

De koraalduivel heeft giftige stekels waarmee hij zich venijnig kan verdedigen.

Droog oefenen met de ELF.

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Biologie

anders niet worden gedoken en dat zie je terug aan het aantal koraalduivels dat er leeft.

wel. Daarna gaat de koraalduivel in de speciale koker (een 'ZooKeeper') en vervolgen wij onze duik. Deze ZooKeeper is een plastic buis voorzien van een trechter en schot door zijn kop ontwikkeld om de geschoten koraalduivels op een veilige manier mee te nemen. Mijn eerste koraalduivel was een zuiver Na de duik leer ik hoe ik de koraalduivel kan schot. Terwijl ik mijn ELF met de daarschoonmaken. Met een goede schaar knip op gespietste koraalduivel op een stuk ik de giftige stekels weg. De stekels op zijn zand plaats, trekt de instructeur zijn mes rug en twee stekels bij zijn buik en anaalom het dier uit zijn lijden te verlossen. Hij gebied zijn giftig. Het gif stroomt tussen de steekt het dwars door zijn kop. Voor mij was huid en de stekel op en neer; het is geen het een dag waarin ik over veel drempels holle injectienaald. Ik vraag de instructeur moest stappen. Ik hou niet van het doden of hij al eens gestoken is. Nee, dat is hij niet van dieren maar als je het dan toch doet, maar hij vertelt dat hij grote mannen heeft doe het dan snel. De ELF doodt het dier niet zien huilen na een venijnige steek. Het direct. De uiteindelijke steek met het mes voelt alsof je vrijwillig je duim op een tafel legt en iemand er Koraalduivels vormen een met volle kracht met plaag in het Caribisch gebied. een hamer

op slaat. Dat klinkt niet echt aantrekkelijk. Ik kijk dan ook goed uit als ik de stekels wegknip. De behandeling na een steek is het getroffen gebied zo'n twintig minuten in zo heet mogelijk water te houden.

barbecue De schoongemaakte koraalduivels gaan op ijs en worden na de duik meegenomen om ze later in de avond op de barbecue te leggen. Wat een avontuur! Ik kijk met gemengde gevoelens terug op de dag. Het was bijzonder leerzaam en enerverend maar ook best moeilijk om de koraalduivels werkelijk te doden. Toch zie ik het nut ervan in en daarom zal ik nog regelmatig met ELF en ZooKeeper het water ingaan op zoek naar die prachtige maar alles vernietigende koraalduivel. ď&#x20AC;ź CORA KNOPPER

J e ma

Foto's (3): Casper Douma.

De vraatzuchtige koraalduivel verstoort het evenwicht op het rif.

Hippocampus sept./okt. 2016

g e ro p jag n a d at e n , o n d e r b e ge je een leidin c u r su ge s heb t g e vo n lgd.

D U I KSPO R T DE ZEVEN ZEEEN 

 

Verkoop van alle gekende duikmerken Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

OPENINGSUREN: Wo-Do-Vr 16.30-19.00 u. Za. 10.00-12.00 u. & 13.00-17.00 u.

e-mail: zevenzeeen@telenet.be

ANTWERPSESTRAAT 258 - 2850 BOOM - TEL 03/888.43.34

Reportage Reisverhaal

Verpleegsterhaaien tijdens de nachtduik.

Het nachtballet van manta's en haaien

Het was al 11 jaar geleden dat ik, Bert Janssens, voor het eerst de Malediven had bezocht. Het

Spitssnuitkoraalklimmer.

bezoek aan het Noord-Male atol (Kafuu) op het idyllisch kleine resorteiland Eriyadhu met een schitterend huisrif was toen een onvergetelijke duikreis geworden. Het werd dus hoog tijd om naar ginds terug te keren, zeker nu daar sinds enige tijd een schitterende Belgische formule bestaat die eigenlijk al een klassieker is geworden onder de Belgische sportduikers: de duikcruise aan boord ld

van de Prinses Rani. Gans het jaar door wordt dit ud

yV an

schitterende schip immers gecharterd door Wild

en onderwaterfotograaf Frank Nuijens.

Hippocampus sept./okt. 2016

duikbuddies, onderwatervideograaf Sven Vinck

(2 ): R

Water met o.a. de hulp van twee van mijn naaste

fhangende van het jaargetijde en de weerssituatie zijn er verschillende af te leggen routes mogelijk. Medio oktober 2015 koos het schip voor het Ari Atol (Alifu), dat 60 km ten westen ligt van het Noord Male atol, op zich 80 km lang is en 30 km breed. Deze trip is uiterst bekend om de schitterende koraalgebieden, zijn nachtduiken met talloze manta's en verpleegsterhaaien en zijn plaatsen waar dikwijls walvishaaien kunnen aangetroffen worden. Dit geeft dus schitterende punten om op de agenda te plaatsen en vervolgens af te vinken. Het atol kent wel zeer veel resorteilanden van groot tot klein. Het gebied is bezaaid met vele thila's (pinakels) met steile wanden naar 30 m diepte, met grotten en prachtige met diverse koralen begroeide plaatsen, die veel schuilplaats bieden aan allerlei rifleven en vissen, waar pelagische vissoorten en haaien frequent ook voorbij komen gepatrouilleerd. Tijdens de zuidwest moesson,

van mei tot november, kan bijvoorbeeld de populatie grijze rifhaaien dan ook aanzienlijk toenemen. Net zoals elders op de Malediven kent het Ari Atol heel sterke stromingen, die zelfs voor doorgewinterde Oosterscheldeduikers als hevig kunnen overkomen, vooral in de kanalen waar alles doorgeblazen wordt. Enige ervaring is toch wel vereist, samen met een stevige rifhaak, teneinde je soms vooruit te kunnen trekken naar de drop off, wanneer je niet goed gedropt werd door de duikboot of om rustig in je zetel te kunnen gaan hangen om de cinema met vele haaientaferelen te bewonderen, die zich voor je in de stroming kunnen afspelen. Stroming waar altijd de actie te vinden is, zoals de oude gulden regel nog steeds luidt. We vertrokken vanuit Zaventem met Etihad Airways, met een tussenstop in Abu Dhabi en dan naar Male, waar het lokaal 4 uur later was, zodat je toch een kleine 17 uur onderweg was. Onze 21-koppige duikgroep kende enkele ervaren duikers en buddies, onderwaterfotografen zoals de topfotograaf Rudy Van Geldere, rijzend fototalent Frank Nuijens, Herwig Helsen en Sven Vinck voor de bewegende beelden alsmede

een bende uiterst sympathieke duikers van de Lierse duikclub Atlantis. Het uitzicht wanneer het vliegtuig de landing inzet, blijft toch wel altijd adembenemend mooi: de vele kleine groene eilandjes met een hagelwitstreepje errond, het hel licht azuurblauwe ondiepere water van het rif en dan de diepblauwe zee zodat alles overkomt als diverse ronde vlekken bezaaid over gans deze sector van de Indische Oceaan. De buitentemperatuur was tropisch warm en vochtig (32Â°C). We werden op de luchthaven hartelijk begroet door Dhaal en Mosti, onze duikgidsen, die ons van daar te voet naar de aangrenzende waterkade begeleidden, waar de dhoni ons opwachtte om ons naar de Prinses Rani te varen, samen met de zwaar beladen duikbagage. Deze dhoni, een kleinere traditionele boot van ginds, zou trouwens de Rani gans de reis begeleiden, fungeren als onze duikboot naar de duiksites zelf en waarop we ons tevens konden aantuigen. De vaart duurde amper 20 minuten en zelfs in dit druk havengebied kwam al onmiddellijk het wildleven, met name een grote groep dolfijnen, ons heel vriendelijk begroeten. De sfeer was meteen gezet.

Een eskader van 7 manta's passeerde ons.

F ot

Ru dy

n Va

lde re

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Reisverhaal

Neem nu de 'checkdive' op Lankan Manta Point niet ver van Male. Hij sprong daar voor het eerst in zijn leven uitbundig in helderblauw en warm water van 29°C, onwetend van wat voor verrukkelijks er allemaal zou komen, met de onmogelijke voorstelling dat hij hier van die fabelachtige manta's zou kunnen ontmoeten, terwijl hij al super content zou geweest zijn om enkel en eindelijk eens een gewoon tropisch anemoonvisje in het wild te mogen aanschouwen. Aan het oppervlak wachtte hij op mij, we checkten elkaar, maakten de laatste afspraken en lieten ons zakken. Verrukt keek

Op de dhoni zag Dhaal dat het goed was, vermits iedereen enorm uitgelaten aan boord kwam. Simon was compleet onder de indruk van al dat moois dat hij had meegemaakt en wat normale stervelingen nooit te zien krijgen, wat op dat ogenblik voor hem begrijpelijkerwijze nog moeilijk te beseffen of te realiseren was. Dhaal bracht ons allemaal wel onmiddellijk tot de realiteit en nederigheid: de duikcruise van vorige week was hier ook begonnen met hun eerste duik en gedurende 50 minuten had die duikploeg totaal niets te zien gekregen… Euforie en teleurstelling kunnen dus toch zeer dicht aan elkaar grenzen.

Het prachtdier bleek niet de enige hier te zijn want er waren nog diverse andere grote zwarte verschijningen in de verte. We vielen op de bodem op 23 m diepte en groepeerden ons om het schouwspel te laten beginnen. Nog één en nog één, nog één, nog één en… Ik begon te tellen. Bij 12 verloor ik gewoon mijn tel. Het betrof een poetsstation op een weinig begroeide rots, zonder al te veel koraal. Het zicht hier was iets minder goed maar wat een vertoning! Een heus eskader van 7 stuks op een rij scheerde continu rakelings voorbij ons, in wijde cirkels. Iedereen was verrukt. Na 50 minuten verliet onze ploeg in complete extase het water. Wat een 'checkdive'!

De Prinses Rani kon nu het kompas en koers zetten op het Noord Ari atol. We doken verder op Nassimo Thila en Bathalaa Thila, twee prachtige pinakels, begroeid met vele zachte en harde koralen, wolken vis: keizers-, wimpel-, vlinder-, vijl-, papegaai-, dokters-, trekkersvissen, murenes, 'sweatlips', 'snappers', in de blauwe jagende horsmakrelen, enz. Enkel de naaktslakken vielen wat tegen, wat elders ook het geval zou worden. De enige soort die we zagen was de blauw-zwarte wratslak. Verder een prachtig gekleurde bidsprinkhaankreeft. Op een rotstip van Bathalaa zat een bladvis. Iedereen bevond zich rond dit stilzittend wezentje maar staarde even-

Een grote school vleermuisvissen.

Heremietkreeft. Onder: Luipaardtrekkervis.

yV an

Fo t

o: F ra n

u ij e

ns .

Fo t

o' s

(3): Tom

Duiken tussen zwarte lava met enorm veel vis.

haaienshow

ly.

De Rani is een ruim comfortabel cruiseschip met 3 dekken en een zonnedek, gebouwd in 2008, 35,5 m lang en 12 m breed, voor maximaal 22 gasten. We installeerden ons en kregen uitleg over de regels aan boord. Ook de ploegen werden ingedeeld, waarbij Simon Vanderhaegen, een kersverse 2*D mijn vaste buddy zou worden. Bijna zou deze trip zijn eerste en laatste duikreis geworden zijn. Gelukkig niet omwille van een veiligheidsprobleem, integendeel vermits hij een zeer goede duikkracht bleek te zijn. Nee, gewoon omdat hij op één reis tijd ongeveer alles zou te zien krijgen waar vele duikers bijna hun ganse duikcarrière moeten voor rondreizen.

hij ongelooflijk als een pas ingewijde rond in het blauwe vermits de bodem nog niet in zicht was, waarbij ik al na luttele seconden achter hem met mijn vinger moest wijzen naar een grote zwarte schaduw met enkele witte vlekken op zijn rug, die met zijn op en neergaande vleugels sierlijk voorbij kwam gevlogen. Ik was zelf onder de indruk om al zo snel een manta tegen te komen. Simon liet zijn mondstuk bijna uitvallen van bewondering en ongeloof van wat hij nu met zijn eigen ogen kon zien. Ik wenste hem proficiat door hem de hand te schudden en hem welkom te heten in het selecte 'Clubje van Duikers die al met een Manta hebben gedoken'. Vele andere duikers zouden daar jaren moeten op wachten.

Ke l

geweldige 'checkdive'

:F ra

ij e

(2 ): R

Een manta scheert rakelings over Rudy Van Geldere zijn hoofd.

Hippocampus sept./okt. 2016

wel ook in het blauwe want ondertussen was het duikteken gegeven van de vlakke hand diametraal op het hoofd: haaien! En ja, daar kwam hij opnieuw door: een prachtige grijze rifhaai van redelijke omvang. Simon mocht opnieuw mijn hand schudden als kersvers lid van het selecte 'Clubje van Duikers die al ooit met een Haai had gedoken'. Bij het stijgen kwamen we in een grote school zilveren vleermuisvissen terecht, ieder groter dan een braadpan, wat toch ook een niet alledaags schouwspel was. Maaya Thila is een zeer beroemde duiksite. Het betreft een enorm grote en brede zuil, die uit de zee oprijst. Ik bemerkte een zeer grote struik van mogelijk zacht koraal, waarvan ik altijd de naam vergeet, met zeer fijne bruinrode, zachte beweeglijke stengels, zo fijn als draden van Brugse kant: de habitat bij uitstek van spitssnuitkoraalklimmers. Dat zijn zeer guitige langwerpige visjes met een ruitjespatroon van rode lijnen op een lichte achtergrond, wat in zo een struik uitstekend camouflerend werkt. Deze vissoort heeft geen zwemblaas en springt bovendien dikwijls in zo een bos bliksemsnel van de hak op de tak, zodat hij het niet makkelijk maakt voor zijn predatoren of sportduikers om hem te spotten. Het duurde evenwel geen 5 seconden of ik had er al één in het vizier, zodat ik teken deed naar Rudy Van Geldere om hem op zijn gevoelige plaat te laten leggen. Al van ver

zag ik in Rudy zijn ogen dat hij al vermoedde om welk bijzonder visje het zou gaan. Een weinig verder lag op het zand een tweede nieuwe haaiensoort te rusten, met name een redelijk grote wittiprifhaai. Simon besloot vervolgens op eigen initiatief om ook lid te worden van het selecte 'Clubje van Duikers die al ooit met een Schildpad hebben gedoken'. Voor een grote club van barracuda's – zonder de gekende dwarsstrepen evenwel – en niet in cirkelformatie moest hij 2 minuten later ook niet meer solliciteren. Toen besloot onze groep met de duikgids om de zuil even te verlaten en over te steken naar een alleenstaande rotsmuur een 30-tal meter verder, die ook prachtig begroeid was. Het bleek eigenlijk een grote poppenkast want bovenop de muur gekomen, kreeg je zicht op het podium erachter, waar een haaienshow zich afspeelde tussen wolken kleine vis: een gemengde groep van een 15-tal haaien (grijze rifhaaien en wittiprifhaaien) zwom door elkaar van links naar rechts en terug, een heuse revue. We zaten zo precies op de wereldvermaarde 'Wall of Sharks in Palau', maar dan wel in het klein. Een ontroerend mooi spektakel dat je bovendien zo maar niet in elk theater te zien krijgt. Onze computers joegen ons evenwel omhoog en boven op de thila maakten we de klassieke veiligheidstrap, terwijl we tussen de rotsblokjes tevergeefs opzoek gingen naar twee uiterst

giftige en bijzonder goed gecamoufleerde steenvissen, die Dhaal er de week ervoor had aangetroffen. Enkel een octopus bleek wel thuis te zijn.

nachtduik met manta's Terug op de dhoni, tijdens het nuttigen van ons traditioneel stukje verse kokosnoot, meldde Dhaal ons dat het nu vlug donker mocht worden daar we ons dan gereed mochten maken voor de vermaarde nachtduik met de manta's. Terwijl de zon zachtjes onder zakte, monteerde de bemanning vanachter op de Rani een enorme elektrische straffe lamp, welke werd aangestoken als 'the blue hour' net voorbij was en de duisternis spoedig intrad. Het was nu wachten op hun komst. Vanop het bovenste dek hoorde ik na amper een kwartier wachten al iemand vrolijk roepen: "We hebben prijs! De eerste is juist gearriveerd!". Snel haastte iedereen zich naar beneden bewapend met fotocamera's en GoPro's. Er zweefde inderdaad al een eerste manta onder onze boot rond. Prachtig! Je zag ook ontelbare minuscuul kleine beestjes bewegen in het water, het was plankton, de levenssoep der zeeën, dat door het sterke licht eveneens werd aangetrokken. Hun aantal was al voldoende om de manta naar boven te laten komen zodat hij loopings begon te maken tot net onder de waterlijn, waarbij hij met

Een school rode soldatenvissen.

an yV Ge

ld er

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Reisverhaal

Hippocampus sept./okt. 2016

ij e

In de Malediven heb je blijkbaar vier niveaus van stroming '1.no current, 2.medium current, 3. strong current, en 4.god damned strong current!' De rifhaken konden dus bovengehaald worden. Dat was zo voor

heel sterke stroming

Zogezegd zo gedaan; bij het aansteken van de duiklampen kwam onmiddellijk het plankton eropaf, wat de manta's er even dadelijk toe aanzette om met opengesperde muil gulzig over deze lampen als stofzuigers te vliegen alsof het een lekker culinair tafelbanket was in galadressing. Ik telde in het schijnsel trouwens nog een vierde manta, die ondertussen ook aan tafel was komen aanschuiven. Wat een ontroerend mooi sierlijk schouwspel. Ze kwamen ook frontaal recht op je afgevlogen, waar je dan tot ver in hun grote geopende kelen kon kijken, waarna ze rakelings over je hoofd gleden, net zonder het te raken, en ook loopings maakten. Het was een echt nachtelijk ballet, niet getiteld 'Het Zwanenmeer' maar wel 'De Mantazee'. Ik werd compleet emotioneel van al die schoonheid, de tranen rolden over mijn wangen. Dat ik dit bovendien nog mocht, en vooral terug kon, meemaken amper een jaar na

Na 55 minuten beëindigden we deze nachtduik uitgehongerd en dorstig naar het lokale Tiger bier snakkend om al die bijzondere schoonheid en al dat fraais gezamenlijk zalig door te spoelen, vermits ieder van onze groep diep onder de indruk was, als bevoorrechte uitverkorenen, respectvol omdat zulke levenservaring maar voor weinigen is weggelegd op deze afgelegen aardbol. Vervolgens werd de 'Maledivische Tiger Beer Pro League Boomke Wies Competitie 2015' opgestart om tussen de duiken door en 's avonds rustig stikstof te kunnen uitblazen wat ook broodnodig ging zijn, vermits voor de volgende dagen het hoofdstuk sterke stromingsduiken werd aangekondigd. Omwille van privacy redenen zullen we hierbij de namen van de even felle verliezers in deze spannende kaartcompetitie, alsmede hun punten trouwens niet publiceren.

:F ra

Dhaal zegde dat de duik dus heel eenvoudig was: tegen de Rani lag gewoontegetrouw 's avonds de dhoni, waarop we ons steeds aantuigden en al ons duikgerief achterlieten terwijl daar ook altijd de 12-liter alu-flessen gevuld werden, al dan niet met nitrox. Van daaruit zouden we zeer stil te water gaan en ons laten zakken om in die halve cirkelformatie samen te gaan zitten, terwijl we onze duiklampen aanstaken om die dan allemaal in een hoek van 45° naar omhoog te laten schijnen. De manta's zouden de rest wel doen gedurende gans de duik.

Ook zij begonnen hun bekende rollen onder de lamp te maken. Dit was het sein voor Dhaal om "Briefing!" te roepen. Op zijn groot wit stiftbord had hij al een nieuwe schets gemaakt voor deze fabuleuze 'Nachtduik aller Nachtduiken', met name van de Rani met daaronder alle duikers in halve cirkelformatie op de zanderige bodem in kniestand gezeten op amper 9 m diepte. De naam van de duikplaats: 'Manta Admire @ Mayaa'.

mijn bijna fatale ziekte met langdurige operatie en maandenlange revalidatie. Tussen al dat sierlijke gedans en gezwaai in hun natuurlijke zwartwit tutu's kwamen zich nog enkele vleermuisvissen moeien samen met een grote solitaire barracuda, dit alles onder een school 'needlefish' oftewel geep genaamd. Een werkelijk onvergetelijk schouwspel, dat zonder minste twijfel met stip in de top drie van al mijn prachtigste duiken vanuit het niets kwam opgedoken. Dus zelfs een tweede nachtduik in mijn topdrieduik allertijden, naast mijn nachtduik op het Costaricaanse Cocoseiland in 2008 tussen honderden jagende wittiprifhaaien, die zelfs tussen mijn benen door zwommen?! Ik vroeg mij af als Tchaikovsky dit spektakel had mogen aanschouwen, welke andere vermaarde balletmuziek hij hiervoor dan juist zou gecomponeerd hebben.

open bek al dit eten gulzig binnen slokte. Zijn groot helwitte onderlijf naar de lamp gedraaid deed de camera's even overbelichten. "Daar is er nog één!", riep iemand geëxciteerd, zich gelijktijdig verslikkend: "En nog één!".

Fesdhu Wreck, een prachtig begroeid wrak met veel vis, waaronder scholen glasvisjes, beschut tegen de thila. Maar bovenop de thila waaide het zwaar. Op Bodumiyaru Gaa werden we al blazend recht op een licht blauwe hengelaarsvis gedropt. Hier had je megagrote koraaltuinen met veel klein leven als in een heus groot aquarium, maar je moest niet riskeren om je hoofd erboven in de stroming te steken want je werd gewoon weggeblazen als in een orkaan. Op Dhigga Thila had je wel in al dat natuurgeweld constant patrouillerende grijze rifhaaien, waarvan er twee ons zeer dicht benaderden. Hoe die dieren in de stroming kunnen zwemmen alsof het niks is, blijft toch wonderbaarlijk.

gelukkig geen walvishaaien De volgende twee duiken mochten we even op adem komen helemaal in het uiterste zuiden van het Ari Atol, aan de buitenkant waar de oceaan begint, bij Ari Beach Beyru en Dhigurah Beyru. Dit waren tevens de twee walvishaaiduiken, waarbij Dhaal ons hoopvol meldde dat er gisteren nog vier gespot waren. De duik was heel eenvoudig. Het betrof twee sites die in elkaars verlengde liggen met een trage en schuine drop off, die prachtig begroeid is met alle mogelijke harde ko-

Schitterend om tussen zo'n school te zwemmen.

ralen, waaronder enorm veel tafelkoraal. We dienden ons heel de tijd op gewoon 20 m diepte te houden, de enen tegen de kant de anderen verder het blauwe in en dan al zwemmend wachten op de grote giganten die ons mogelijk zouden kunnen kruisen. Het waren mooie duiken maar samen met een schildpad zagen we twee keer totaal niks groots doorkomen. We konden dus toch niet altijd supergeluk hebben zoals bij onze 'checkduik'. Gelukkig ook voor Simon want als die nu op zijn eerste duikreis ook al zou gedoken hebben met een walvishaai dan had die gast alles al gezien in zijn prille duikcarrière, wat hij ooit zou moeten zien. Wat hem uiteraard aan de andere kant wel heel veel centen zou uitsparen aan reisboeren.

ondoenbare stroming tijdens de nachtduik Op Kudarah Thila gingen we een nachtduik doen, die bijna wat onverantwoord was voor niet ervaren duikers. Het betreft een zeer kleine thila bestaande uit vier koraalzuilen die vanop een plateau van 40 m diepte naar 12 m omhoog groeien, waar je makkelijk in één duik rond kan komen. Het is een beschermd onderwaterparkje met veel grotjes vol koralen, gorgonen enz. Het krioelde er van vis waaronder veel

De MS Khadima was een klein cargoschip.

'snappers'. Dhaal kwam terug boven nadat hij de stroming had gecontroleerd met uitgesproken gezicht en de ijzige woorden 'strong current'. Vastberaden trok ik mijn rechterhandschoen aan en in mijn linkerhand nam ik mijn rifhaak klaar, waarna we met een 'negative entry' het water insprongen en ons onmiddellijk en snel met geleegde trimvest moesten laten zakken. Miljaar! Wat blaast het hier! Sierlijk duiken zat er niet in, wel voorttrekken met handen en haken over de bodem en randen om tevens ook nog een duiklamp vast te houden, even uitblazen in kleine grotjes of achter een richel, enz. zodat gans de groep dicht en wanordelijk opeen gekluisterd zat. Ik kon Simon nog een prachtig klein schorpioenvisje tonen net voor een mededuiker voor ons zonder het te weten er compleet en vol bovenop zijn hiel opzette en het liet uiteenspatten. We hadden eigenlijk amper de tijd om te zien welke schitterende duikplaats dit was. Gezamenlijk spartelden we enkele keren rond de kleine 'bommie' of koraalkolom maar dan raakte iedereen verspreid vast compleet in het donker, wat toch geen fijn gevoel gaf in zulke grote maar claustrofobische wasmachine. Wel was ik fier op mijn jonge duikbuddy, die zich compleet koel en onder controle hield met zelfs enige pret in zijn oogjes. Ik mocht straks niet in mijn duikboekje vergeten te schrijven: 'Deze stroming is gelijk aan

Gorishoekdepuntmetspringtijinhetkwadraat!'. Zelfs voor de duikgids was het welletjes en hij deed het teken om te stijgen. Ik greep Simon arm in arm, we haakten los en namen onderweg tijdens onze gecontroleerde stijging nog enkele andere duikduo's bij de armen zodat we in groep samen boven kwamen.

kanaalduik met haaienshow De MS Khadima was een klein cargoschip op 30 m diepte dat prachtig begroeid was, uiteraard met veel leven, zelfs een zwarte hengelaarsvis en twee grote steenvissen. Het lag tegen een huisrif van een ressort met veel hoornkoraal. Na deze wrakduik kondigde Dhaal met trots de volgende duik, Vashugiri Kandu, aan met niets dan haaien, waarvoor deze zo beroemd was en drie sterren waard zou zijn. Hij hoefde zelfs de stroom niet te controleren vermits hij op voorhand al 'strong' aankondigde. Op de hoek van een kanaal werden we gedropt tot op 30 m en onmiddellijk kregen we inderdaad het gezelschap van enkele wittip- en grijze rifhaaien. We zwommen tot aan de hoek waar de stroming op zijn hevigst was zodat we zeer gericht en snel onze rifhaken moesten vastmaken om de grote haaienshow te laten beginnen. Het wemelde ervan in het blauwe.

Ik telde tussen de 40 à 50 stuks alsook een eenzame megatonijn. Deze duik was Fo alweer heto :R ud mels! yV a Alle Ge

ld er

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Reisverhaal

duikduo's zaten verspreid en je kon ze allemaal situeren aan de zeer schuine opstijgende luchtbelkolommen, die de felle stroming bijna plat kreeg. Ik zag naar Simon dat het goed was en hij was zich ook ontzettend aan het amuseren met dergelijk – inderdaad – driesterrenspektakel. Dhaal had ons benadrukt om maximum tot 8 minuten aldaar in decompressie te gaan, wat we ook keurig deden, waarna we afhaakten en elkaars arm grepen om mooi en gecontroleerd te stijgen, ondanks het feit dat we letterlijk het kanaal met heel veel geweld en macht werden ingeblazen.

nachtduik met verpleegsterhaaien, stekelroggen en horsmakrelen 's Avonds voor de nachtduik mochten we ons opmaken voor de vierde driesterrenduik op nog geen week tijd, wat ik evenwel nog niet veel had meegemaakt in mijn duikcarrière, wegens mijn uiterst strenge puntenquoteringen, die ik mezelf steeds opleg: Alimathaa Yetti. Het is een uiterst beroemd schouwspel dat zich elke avond voordoet aan de pier van het gelijknamige ressort. Er wordt beweerd dat men er vroeger haaien voederde, die er dus elke avond op afkwamen en dit nu nog altijd doen, waarop je je klok kan gelijkzetten. Anderen

beweren dan weer dat het voederen daar nog altijd stiekem doorgaat. Samen met duikers van diverse andere cruises moesten we ons laten zakken tot amper 10 m diepte, op het zand tussen enkele kleinen rotsen. Ondanks het feit dat het er overbevolkt was qua duikers, met daarbovenop nog diverse snorkelaars van het hotel zelf, liet het groot leven zich niet afschrikken. 10-tallen verpleegsterhaaien, waaronder zelfs een school van een stuk of 20 (!), zwommen er rond en kwamen rakelings voorbij zonder zich aan de duikers te storen. Daartussen schoven over het zand diverse grote stekelroggen van wel een salontafel groot, die zich ook lieten strelen. Vervolgens had je eskaders horsmakrelen, die voorbij kwamen gevlogen, waaronder ook diverse 'giant jacks'. Die zijn inderdaad zo groot als een volwassen tonijn. Verder waren er 'blue travelly's', 'black jacks', en nog andere tonijnachtigen. Dhaal had tevens gezegd om zeker ondiep te gaan, tot bijna tegen de kade, want daar zouden eveneens nog diverse zwarttip rifhaaien patrouilleren, wat inderdaad het geval was. Dit gaf andermaal een ongelooflijk terecht maar surrealistisch driesterrenschouwspel in het donker, zo tussen al de felle lichtstralen van de vele duiklampen. Op de terugweg naar de dhoni verzeilden we nog in een heuse Maledivische Sardine

Run van een enorme school kleine visjes, waarop de 'jacks' en andere tonijnachtigen zich met enorme vraatlust stortten. Wat je op bepaalde natuurfilmen hoort als geluid onder water in zo een grote aangevallen school vis behoorde volgens mij tot een pure trucage en enkel bedoeld om die filmen sensationeler te maken. Ik moest nochtans mijn ongelijk toegeven vermits die klank wel degelijk bestaat: een soort van gezoem in een ondefinieerbaar gezwerm. De laatste twee stromingsduiken deden we op Miyaru Khandu en Kan'dooma Thila. Allebei weer volledig in het teken van vele grijze rifhaaien in volle hevige stroming, waar onze rifhaken andermaal hun uitstekend werk moesten doen. Op Miyaru onthoud ik wel (en eindelijk!): drie adelaarsroggen, de drie enige van gans de expeditie, alsmede dat we trap moesten maken met een grote maar spijtig genoeg zeldzaam geworden napoleonvis. De prijzen ervoor geboden om hem louter uit prestige en ten snobistisch teken van rijkdom te serveren op een Chinese bruiloft zouden fenomenaal decadent hoog zijn. Uitgelaten konden we op de Prinses Rani aan de Bonte Avond beginnen met veel koelfris Tijger bier en een door de bemanning heel verzorgd Maledivisch gastronomisch feestbanket met allerlei lokale fijne lekkernijen.

Geelmaskerkeizersvis.

Fo t o

: Ber

t Jan

sse n

De eerste manta zweefde al onder onze boot. Duiken tussen zwarte lava met enorm veel vis.

Hippocampus sept./okt. 2016

Lege wijnflessen in één van de voorste ruimen van de Umbria.

Advertentie

Probably the best cruises in the world! Malediven: - Maldives Explorer (splinternieuw, max. 16 duikers). - Rani (enkel groepsboekingen, max. 22 duikers). Indonesië: Ilike (authentiek Indonesische zeilboot, max. 14 duikers).

Onderwaterfoto © Bruno Van Saen/Els Van Den Borre.

Wild Water Duikreizen: Tel.: +32(0)52 353875 – www.wildwater.be – www.dive-away-liveaboards.com

Aan Dhaal vroeg ik wat zijn indruk was over het haaienbestand in vergelijking met 10 jaar geleden. Met fierheid vertelde hij me dat hij de indruk had dat het zeker niet was afgenomen, integendeel lichtjes toegenomen zelfs. Die kleine indruk had ik ook, hoewel ik nu veel meer grijze haaien had gezien dan wittips, wat destijds net omgekeerd het geval was. Enkel het aantal majestueuze adelaarsroggen vond ik bedroevend laag te-

genover vroeger maar dat kon misschien te wijten zijn aan het seizoenverschil. In ieder geval had de Prinses Rani me absoluut niet teleurgesteld en we mogen fier zijn op deze unieke Belgische succesformule, welke ondertussen is uitgebreid geworden tot Indonesië. 

Gewone grootoogbaars onder tafelkoraal.

BERT JANSSENS

Grijze rifhaai.

(3 ): R

dy n Va

ld er e.

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Reisverhaal

Fo t

): E r i o's(4 c Gh ysebr

e cht s .

Malediven

Code Rood Een reis vol verwachtingen naar de Malediven … maar voor Eric Ghysebrechts werd het een teleurstelling.

l jaren droom ik van een reis naar de Malediven. 'The place to be' voor het grote leven zoals haaien, manta's, walvishaaien, ... Voor mij was deze reis echter een teleurstellende 'eyeopener'. Ik ben getuige geweest van een natuurfenomeen waar jij en ik een klein beetje aan hebben meegewerkt. Waarschijnlijk niet zo bedoeld maar laat deze getuigenis de start zijn van een nieuw begin. Als beginnend duiker (oktober 1998) luister ik naar de straffe verhalen van de duikers van Alfa Asse, tijdens hun clubavond in café 'De wijndruif' te Asse. De wildste verhalen eerst natuurlijk. Dat het smokkelen van de whisky in het huis van een onderwatercamera niet gelukt is, vinden ze nog steeds de zwaarste tegenslag van

Hippocampus sept./okt. 2016

hun duikvakantie. Maar eindelijk kwam de informatie die ik wou horen: "Het koraal is kapot maar het groot leven is er nog".

extreem hoge watertemperatuur Waaraan gaat dat koraal kapot, zul je denken? Wel El Niño is de dader! El Niño is een natuurfenomeen dat de normale zeestromingen doet veranderen en ervoor zorgt dat de temperatuur van het zeewater op sommige plaatsen boven de 30°C stijgt. Als de temperatuur een paar weken boven het langdurige gemiddelde komt, sterft het koraal. Als eerste reactie verdwijnt de kleur van het koraal en wordt dit spierwit. Deze koraalverbleking is beter gekend onder de Engelstalige benaming 'coralbleaching'.

"Dat blauw dat is geen blauw, dat is roze", zegt er één.

Het organisme dat het koraal maakt, sterft af en enkel het kalkskelet blijft over. El Niño komt om de zoveel jaar terug. Er zijn van die mensen die beweren dat het de aarde is die opwarmt en dat deze opwarming een gevolg is van ons verbruik van fossiele brandstof, waardoor het elk jaar ietsje warmer wordt. Maar dit is niet de grootste zorg van mijn vrienden aan den toog. Een nieuwe lading bier komt eraan. Ik maak van de gelegenheid gebruik om een ervaren 4*Duiker te strikken om er een paar duiken in de Oosterschelde mee te doen en droom ondertussen verder van een mogelijke reis naar de Malediven.

thermocline Na bijna 20 jaar – en heel wat ervaring erbij – is het zover: begin april 2016 landen we op de

Malediven, een bestemming die al lang op mijn verlanglijstje staat. Ik ben er helemaal klaar voor. De eerste twee duikdagen vinden plaats op het Huvadhoo Atol. De fotografen zijn echter de wanhoop nabij. Ze begrijpen er niets van, want hun kleurinstellingen kloppen precies niet meer. "Dat blauw dat is geen blauw, dat is roze", zegt er één. "Die vis is niet scherp omdat het water troebel is", zegt iemand anders. Achteraf bekeken had toen al onze euro moeten vallen. Drie dagen later, onze vijfde duikdag, bevinden we ons nog steeds op het Huvadhoo Atol en beginnen we onze ochtendduik om 6.00 uur op 'Gemanafushi outside'. We gaan voor de hamerhaaien. Ik geloof er niet in, maar ik doe wat onze duikgids Achmed ons gebriefd heeft. Ik laat me zakken tot een diepte van 30 meter. Rond de 25 meter hangt er een thermocline (nvdr: een thermocline, spronglaag of inversielaag is de aanduiding van een overgang tussen twee lagen water met verschillende temperatuur en dichtheid). Het is er merkelijk kouder; mijn computer geeft 30°C aan. Ik laat me hangen in 'den blauwe' en kijk rondom mij. Potverdorie, ik hang helemaal niet in 'den blauwe'. Ik hang hier in 'den bruine'. Als Achmed terug aan boord is, kijkt hij duidelijk verward. Hij kijkt rond om de schuldige te zoeken. "The water outside of the Atol is always clear, I don't understand it" (Het water aan de buitenzijde van het Atol is altijd helder, ik begrijp er niets van), zegt hij. Ook wij uiten ons ongenoegen: "Is het Ruimerke hier gepasseerd en heeft hij hier geloosd?"; "Dat was nen echte

De algen hebben de poliepen van het koraal verlaten.

shitduik!". Zo heeft ieder wel een opmerking over deze duik.

blij dat ik terug aan boord ben om wat af te koelen.

Aan boord zie ik Achmed met zijn 'smartphone' druk in de weer. Hij ziet er echt niet gelukkig uit. In die zelfde periode verschijnen de eerste persberichten: "Maledives Code Red, come and see the coralbleaching" (Malediven Code Rood, aanschouw de koraalverbleking). Een paar maand later – begin juni 2016 – komen er steeds meer verontrustende berichten, zoals: "The Maldives is the latest victim of mass coral bleaching" (De Malediven, het laatste slachtoffer van massale koraalverbleking).

's Avonds liggen we in de haven van Foammullah. De lokale vissers komen toegestroomd met hun boten volgeladen met tonijn. Ze vangen deze met lijnen. Als ze een school dolfijnen zien die aan het jagen zijn gaan ze ernaartoe. Dan hangen ze een visje aan een haak met wat lood erboven. Door het lood blijven de haken onder de school dolfijnen op de diepte waar de tonijn zit die mee jaagt met de dolfijnen. Een sportieve manier van vissen. Een boot van de visfabriek ligt aan de kant en koopt de tonijn van deze vissers op. Voor een geelvintonijn krijgen ze 2 dollar per kilo. Ik heb niet het gevoel dat ze veel keuze hebben aan wie ze hun tonijn kunnen verkopen. Ik zie honderden kilo's verdwijnen in het ruim van de boot. Ik heb er mijn bedenkingen bij. Door ons gedrag vandaag verwoesten wij onze aarde. Er wordt de laatste tijd veel over godsdiensten gesproken, over hoe deze de mensen verdeelt. Misschien is het een idee om terug naar de oergodsdienst te gaan. Het aanbidden van moeder aarde en ons leven in dienst van haar te stellen, van de natuur. Het is maar een gedachte maar hoe meer ik er over nadenk hoe leuker ik het vind.

In de namiddag doen we een duik in de lagoon (binnenkant van het Atol). Binnen in de lagoon wordt de temperatuur steeds wat hoger. Tijdens mijn veiligheidstop zie ik voor de eerste maal zelfs een 32°C op het scherm van mijn duikcomputer. Meestal is het 31°C. Te warm voor mijn 3 mm duikpak. De vissen zwemmen sloom rond. Haaien zien we zelden; zij blijven mooi onder de thermocline. Hier is zeker 10 m2 koraal spierwit. Het is een bizarre schoonheid, wetend dat de oorzaak van deze schoonheid het afsterven van het koraal is!

de evenaar Enkele dagen later steken we de evenaar over (0° N 73° 15' O). We zijn onderweg naar Foammullah (Gnaviyani Atol), een eiland op het zuidelijk halfrond. Bij het overschrijden van de evenaar stopt de boot voor een plechtigheid. We springen in het water om een echt evenaargevoel te hebben. Het is een korte intense zwempartij maar ik ben

Heel wat verbleekt koraal.

De volgende duik bekijk ik ieder visje, alsof het de laatste keer is. Laat me nog even om alles, deeltje voor deeltje, in mijn herinnering op te slaan en te beseffen dat ik dit heel goed moet onthouden, dit beeld. Laat me nog even hier?  ERIC GHYSEBRECHTS

Het hertshoornkoraal was volledig wit.

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Biologie

Wereldwijde koraalverbleking

Omdat Eric Ghysebrechts teleurgesteld was van de hoeveelheid verbleekt koraal tijdens zijn vorige duikreis, raadpleegde hij het internet voor meer info. En wat bleek? De aangekondigde derde wereldwijde koraalverbleking – 2014/2016 – is ondertussen bevestigd. Het is bovendien de langste verbleking ooit waargenomen.

n 1998 verwoestte een onderwater hittegolf 16% van de koraalriffen over gans de wereld. Dat jaar werd de eerste wereldwijde koraalverbleking vastgesteld, veroorzaakt door El Niño De tweede wereldwijde koraalverbleking, van 2010, is eveneens gekoppeld aan El Niño. De US National Oceanic & Atmospheric Administration (NOAA) kondigde de derde wereldwijde koraalverbleking aan in oktober 2015 en deze is tot nu toe de langste waar-

Hippocampus sept./okt. 2016

genomen periode van koraalverbleking ooit opgemeten. Het nieuwe fenomeen van globale koraalverbleking wordt deze keer – volgens heel wat wetenschappers – veroorzaakt door de opwarming van de oceanen. Dus niet door El Niño! De reden? 93% van de klimaatopwarming wordt door de oceanen geabsorbeerd en koralen kunnen niet omgaan met de hedendaagse hoge warmtepieken. Ze kunnen zich zelfs simpelweg niet aan-

passen aan deze hoge basistemperaturen van de oceanen. De riffen bezetten minder dan 0,1% van de oceaanbodem, maar ondersteunden daarmee wel 25% van alle zeeleven. Als gevolg van de opwarming van de oceanen staat het levensonderhoud van 500 miljoen mensen en het inkomen van meer dan 30 miljard dollar op het spel. Tot 2010, na de tweede koraalverbleking, was men relatief onvoorbereid. De wereld had niet de nodige technologie en kennis om zelfs maar gewoon de nodige gegevens te verzamelen. Dit jaar is het anders: gesponsord door een verzekeringsmaatschappij die geïnteresseerd is in het risico van oceaanopwarming, is het XL Catlin Seaview Survey ontstaan. Deze werkt onder de bescherming van 'NOAA's Coral Reef Watch programme' (die heeft bewezen zeer accuraat te werken) en kan zeer snel reageren op wijzigingen van de riffen. De wereldwijde verbleking wordt als de belangrijkste visuele indicator van klimaatsverandering aangezien. Door samenwerking van wetenschappers uit heel de wereld, is deze bron van gegevens het middel gewor-

den tot onderzoek van en communicatie over deze belangrijke kwestie. Zij zorgen ervoor dat deze gegevens wereldwijd verspreid worden zodat dit bijdraagt tot een betere klimaatbescherming.

oorzaken van koraalverbleking Het proces van koraalverbleking kan diverse oorzaken hebben, zoals: DD toename of afname van de watertemperatuur (verwarming wordt vaak in verband gebracht met de opwarming van de aarde); DD versterkte zonnestraling (fotosynthetische actieve straling en licht in de ultraviolet zone); DD chemische invloeden, zoals verzuring der oceanen; DD veranderingen in het sediment, als gevolg van verslibbing van de zeebodem; DD pathogene infecties (invloed van schadelijk bacteriën); DD veranderingen in het zoutgehalte van het zeewater.

metingen Sommige van deze invloeden zijn door mensen veroorzaakt, andere hebben een meer natuurlijke oorzaak. Het Amerikaanse instituut NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration) volgt met behulp van een speciale satelliet de gebieden in de oceanen die een hogere kans hebben op verbleking van koraal. Dit zijn gebieden waar de oppervlaktetemperatuur van het zeewater meer dan 1°C stijgt boven het maandelijks gemiddelde. Volgens sommigen heeft dit systeem ook de massale verbleking van koraal ontdekt, die in 1998 plaatsvond. Vooral een hoge oppervlaktetemperatuur van het zeewater

in combinatie met versterkte zonnestraling wordt gezien als de voornaamste oorzaak van verbleking van het koraal in de zomermaanden.

resistentie Als de verbleking eenmaal is begonnen, zet het proces door, zelfs als de stressor (schadelijke oorzaak) is verdwenen. Als een koraalkolonie dit proces overleeft, kan het maanden duren voordat de kolonie haar normale omvang weer heeft bereikt. Na verbleking kunnen bepaalde koraalkolonies opnieuw bevolkt worden door dezelfde soort zoöxanthellae, of door een andere soort. Sommige soorten zoöxanthellae blijken beter opgewassen te zijn tegen invloeden zoals zeewateropwarming dan andere. Ook zijn bepaalde koraalsoorten beter bestand tegen extreme temperatuurschommelingen dan andere. Zo is Porites lobata (meerkleurig steenkoraal) veel beter bestand tegen deze invloeden dan een meer fragiele soort als Acropora sp. (onder andere tafelkoraal, hertshoornkoraal en eilandgeweikoraal). Ook is gebleken dat kolonies die langdurig zijn blootgesteld aan milde vormen van ecologische stress minder gevoelig zijn voor verbleking. In recent onderzoek is ten slotte ontdekt dat de soort Acropora millepora meerdere soorten van het algengeslacht Symbiondinum bij zich draagt. Als de ene soort een hittegolf niet overleeft, neemt de meer resistente soort zijn plaats in. 

ERIC GHYSEBRECHTS

Bronnen: www.globalcoralbleaching.org www.noaa.gov/oceans-coasts https://nl.wikipedia.org Koraalverbleking.

Symbiose Steenkoralen, waaruit koraalriffen voor een groot deel zijn opgebouwd, leven in symbiose met zoöxanthellae. Dit zijn eencellige algen. Door fotosynthese produceren deze eencellige algen bepaalde voedingsstoffen die de koraalkolonies in leven houden. Bij bepaalde vormen van stress op het ecosysteem, zoals opwarming van het zeewater, worden de zoöxanthellae afgestoten. Dit leidt tot een kleurverlies of verbleking van het koraal. Bij langdurige stressfactoren kan de kolonie zich niet meer herstellen, wat leidt tot afsterven van de kolonie. Het Groot Barrièrerif, langs de noordoost kust van Australië, onderging in 1998 en 2002 een massale verbleking van het koraal. Gelukkig herstelden de meeste rifgebieden zich vrij goed, maar op andere locaties bleek de sterfte van het koraal meer dan 90% te bedragen. Ondertussen (begin 2014) is het Groot Barrièrerif opnieuw slachtoffer geworden van koraalverbleking. Van herstelling is nu niets te merken. De oorzaak is deze keer trouwens niet enkel opwarming, maar watervervuiling. Liefst 93% van het Groot Barrièrif in Australië wordt zwaar getroffen door watervervuiling. "In het noordelijke deel stellen we sterfte vast bij bijna de helft van de verbleekte koralen. Op sommige riffen is zelfs 90 procent ten dode opgeschreven. Als de verbleking zo ernstig is en vrijwel alle soorten treft, waaronder ook de oude en traag groeiende koralen, zal herstel decennia duren", zegt hoogleraar Terry Hughes, die het onderzoek leidde dat half april 2016 afgerond werd en gevoerd werd door wetenschappers van de 'National Coral Bleaching Taskforce' in Australië.

Fo t

o' s

ric

Hippocampus sept./okt. 2016

I vo

Reportage Reisverhaal

Prachtig

e zeeste

Titan tre

k kervis.

ilig in zijn

anemoo

Foto's (4): Marco Dirksen.

Ee n a

visje ve nemoon

De Malediven zijn een fascinerende bestemming die vele duikers op hun lijstje hebben staan. Maar om budgettaire redenen is het niet altijd haalbaar. Alhoewel je er voordeliger naar toe kunt reizen, indien je het op een zelfstandige manier doet. Los van een reisbureau kan je gemakkelijk onafhankelijk jouw activiteiten en accommodaties reserveren. Lokale pensions ('guesthouses') duiken sinds kort overal op, en bieden budget-reizigers een betaalbare manier om het land te verkennen. 54

Hippocampus sept./okt. 2016

n vele opzichten is reizen 'op budget' in de Malediven veel beter dan een verblijf in ĂŠĂŠn van de luxe resorts. Elk resort is gebouwd op een eigen eiland, dat je totaal isoleert van de rest van het land, zodat je nooit de kans hebt om het lokale leven te ervaren. Een verblijf op de lokale eilanden daarentegen doet je proeven van de lokale geuren en kleuren van de Malediven, waarmee tot nu toe nog maar weinig mensen vertrouwd zijn. Maar de zaken veranderen snel nu. Het aantal huisjes op enkele van de meer po-

Budgetvriendelijk naar de Malediven reizen?

Het is mogelijk!

pulaire eilanden verdubbelen jaarlijks, daar er meer en meer reizigers opdagen die op zoek zijn naar dit budgetvriendelijke paradijs. Momenteel kan je nog eilanden bezoeken, waar je de enige toerist bent, en het strand voor jezelf kan hebben, maar ik vermoed dat dit binnen enkele jaren wel zal wijzigen. Nu, is dus nog de perfecte tijd om naar de Malediven te reizen! Ikzelf heb een lokaal verblijf gekoppeld, vóór en na een 'liveaboard' trip, wat je als reiziger de nodige tijd geeft om te accli-

matiseren voor de reis. En na een intense 10-daagse 'liveaboard' duiktrip geeft dit het bijkomend voordeel dat je ruim de tijd kunt nemen om te 'ontgassen', je duikmateriaal volledig kan laten drogen en je ontspannen huiswaarts kunt reizen. Hieronder vind je enkele tips om budgetvriendelijk naar de Malediven te reizen.

betaalbare accommodatie Het eerste wat opvalt, is dat er geen super-

goedkope opties zijn qua accommodatie. In de Malediven zal je geen jeugdhotels vinden met slaapzalen of een bungalow op het strand van $ 5,00 per nacht, zoals je deze in Zuidoost-Azië kan vinden. Wat je er nu echter wel kunt aantreffen, zijn een tal van budgetvriendelijkere 'guesthouses', met een verrassend goede kwaliteit. Afhankelijk van je budget krijg je een schone, moderne en ruime kamer met airconditioning, een warme douche, gratis ontbijt, snorkeluitrusting, een fles water per dag, tweemaal daags schoonmaak en snelle

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage

Er zijn budgetvriendelijkere 'guesthouses' beschikbaar op de Malediven.

wifi. De 'guesthouse'-kamers zijn mooi en comfortabel. AirBnB evenals Booking.com bieden zeker goedkope opties. Maar wil je toch een kwalitatieve ervaring hebben met zekerheden – om niet bedrogen uit te komen met lokale belastingen en bijkomende overheidskosten, enz. – dan is het een sterke aanbeveling om deze 'guesthouses' te reserveren bij een organisatie die de lokale kennis heeft en de 'guesthouses' kan vergelijken door persoonlijke ervaring en zodoende perfect kan inspelen op jouw wensen en noden. Ikzelf deed een beroep op 'The Real Maldives' (www.therealmaldives.com), waar ik zowel mijn 10-daagse 'liveaboard', als het verblijf ter plaatse geboekt heb. Het voordeel is dat je zonder enig risico kan reserveren en je zal zeker niet misleid worden qua reservatiekosten en betaling (meer hierover in een volgende topic). 'The Real Maledives' is ook als reisorganisatie ter plaatse een vaste waarde en biedt 10-daagse 'liveaboard' trips aan, die je het voordeel bieden dat je op duikstekken komt wanneer de 'drukte' van de standaard 7-daagse 'liveaboards' al voorbij is. Ook focust deze organisatie zich voor duikers en niet-duikers op de 'highlights' van de Malediven, waardoor je als toerist het uiterste uit je vakantie kan halen. Het aanbod op hun website is veelzijdig, zowel qua duiktrips als 'guesthouses'.

Hippocampus sept./okt. 2016

aanbevelingen Maafushi Inn: Maafushi is het meest succesvolle eiland met betrekking tot de implementatie van 'guesthouses'. Op een gedeelte van het strand kan je lekker ontspannen, zonnen, en snorkelen in strandkledij wat vrij uitzonderlijk is op de eilanden. In de Maafushi Inn kan je logeren vanaf $ 69,00 per nacht voor een dubbele kamer, incl. ontbijt en toeristenbelastingen. Het is een budget 'guesthouse', met verzorgde kamers, gratis wifi, leuk personeel en lekker eten. Een betaalbaar verblijf, dat een geweldige mix biedt van 'Fun & Sun'. De mooie lagune op het eiland is een uitmuntende watersportlocatie en de poederwitte zandstranden zijn zoals je ze op een postkaart kunt terugvinden. Maafushi heeft leuke restaurantjes op het eiland en drie duikscholen. Activiteiten die mogelijk zijn, zijn natuurlijk duiken, jetski, kite-surfen, en picknicks op de zandbanken, om er maar enkele op te sommen. Dit was mijn favoriete guesthouse op de Malediven, om even na een lange vlucht te acclimatiseren en zo rustig de 'liveaboard' trip te kunnen starten. Maafushi ligt dicht bij Male en transfers zijn relatief eenvoudig. Vanwege de vele 'guesthouses' zijn er meerdere transfers per dag en ik kan het ten zeerste aanraden om hier te verblijven, want je krijgt waar voor je geld. Ifja Inn: Dit 'guesthouse' is gesitueerd in Guraidhoo, ten zuiden van het Male Atoll,

35 km verwijderd van de Internationale luchthaven van Male. Guraidhoo is het grootste eiland van het Zuid-Male Atoll met vele toeristenwinkeltjes, een vissersgemeenschap met kleine haven. Duiken rondom Guiradhoo is uitstekend, voornamelijk tijdens de moesson, wanneer het prachtige blauwe water vanuit het oosten binnenstroomt. In de Ifja Inn kan je logeren vanaf $ 60,00 per nacht voor een dubbele kamer, incl. ontbijt en toeristenbelastingen.

goedkoop transport Transport is ook goedkoop op de Malediven. Lokale veerboten varen op een enigszins onregelmatig schema, maar zouden niet meer mogen kosten dan $ 2,00 à 4,00 voor een drie uur durende reis. Ik betaalde $ 0,60 voor de veerboot van Male Airport naar Male, $ 3,00 voor de veerboot van Male naar Maafushi, $ 4,00 voor de veerboot vanuit Maafushi naar Fulidhoo en $ 2,00 voor de veerboot vanuit Maafushi naar Guraidhoo. Als je een resort wenst te bezoeken, dan moet je een speedboot betalen, daar de lokale veerboten niet stoppen aan resort eilanden. Deze speedboten zijn erg duur (ook afhankelijk van het resort), waarbij je je aan waanzinnige prijsaanvragen mag verwachten van zo een $ 250,00 per persoon voor een tien minuten durende reis,

Foto: Marco Dirksen.

Reisverhaal

goedkoop eten Voor een gemiddelde maaltijd, kan je gerust rekenen op $ 5,00 à 10,00 per persoon. Het ontbijt in de 'guesthouses' is zeer uitgebreid, waardoor de lunch al eens werd overgeslagen. Al zouden vele toeristen voor deze bedragen zich eens lekker laten gaan om deze lokale keuken ten volle te kunnen ontdekken, wat zeker aan te bevelen is! In het algemeen: hoe kleiner het eiland, des te minder restaurantopties er zijn. Waarschijnlijk blijf je in je 'guesthouse' om er alle maaltijden te nuttigen. Op Fulidhoo, het kleinste eiland dat ik bezocht heb, werd me $ 10,00 per diner aangerekend voor een menu dat bestond uit kip met gebakken rijst, curry en rijst of een gigantische

visbarbecue. Er waren slechts drie restaurants op het eiland, die elk dezelfde prijzenpolitiek hanteerden voor hun menu's. Een druk eiland, zoals Maafushi, biedt ruime restaurantopties. Er zijn een tiental restaurants op het eiland, die voor een $ 5,00 à 10,00 per maaltijd een kwalitatief aanbod aanreiken, maar de menu's zijn meestal op basis van vis.

goedkope uitstappen, duiken en snorkelen De goedkoopste manier om een excursie te boeken is via je 'guesthouse'. Controleer zeker wat er in de prijs is inbegrepen. Sommige 'guesthouses' bieden uitstappen aan inclusief lunch, water en frisdrank. Andere bieden geen extra's. Vele 'guesthouses' bieden ook de huisrifduiken aan op de eilanden dewelke van prijs kunnen variëren afhankelijk van locatie. Gemiddeld kan je rekenen op $ 100,00 voor 2 duiken. Maar de goedkoopste en dikwijls veiligste optie om te gaan duiken in de Malediven, is via een 'liveaboard' trip. Zoals hierboven al vermeld, zal een organisatie met de lokale kennis en begeleiding je in je eigen lands taal kunnen begeleiden naar de beste duiklocaties die de Malediven je te bieden heeft. Mijn persoonlijke top-3, die ik via 'The Real Maldives' op de M/V Dinasha ervaren heb – en welke je zeker niet mag missen – zijn de volgende:

Een doopvontschelp.

ALIMATHA – Duik met grijze verpleegsterhaaien: Alimatha is een duikplaats gelegen in het Vaavu Atoll, dat ook een populair vakantieoord herbergt. De duikstek zelf wordt soms aangeduid als 'The Jetty' (steiger) – verwijzend naar de steiger van het resort dat nabij de zandbanken ligt, waar alle actie plaatsvindt. In een notendop: je springt van de boot, daalt af naar zo een 12 meter diepte en daar zet je je neer op het zand voor een 1 uur durende show. Eén van de redenen voor deze ongelooflijke actie op dit resort, is het feit dat de resortmedewerkers elke avond de vis reinigen en de ingewanden en andere afval van de steiger gooien. Dit creëert natuurlijk een lekker buffet voor de rondzwemmende verpleegsterhaaien, die in de afgelopen jaren reeds getraind werden op deze activiteit. De duik is werkelijk intens van het eerste moment. Je wordt meteen omringd door de verpleegsterhaaien van zodra ze het geluid horen dat het afval in het water wordt gegooid. De verpleegsterhaaien zijn allesbehalve bang en wrijven zich maar al te graag tegen je aan als arrogante katten, of botsen haast domweg tegen je aan. Tijdens mijn duik, werd ik omringd door een 30 à 40-tal verpleegsterhaaien (maar dat kunnen er op die locatie gemakkelijk 100200 zijn, werd me meegedeeld), wat zo heftig aanvoelde qua activiteit rondom, dat je als duiker ogen te kort komt! Tijdens het grootste deel van de duik zit je op de grond en aanschouw je de activiteit rond-

Een zeeschildpad zwemt over het tafelkoraal.

Foto' (2): Marco Dirksen.

dit om je maar een idee te geven. Een mogelijkheid zou zijn om vanuit een dichtstbijzijnd lokaal eiland, aan een lokale visser te vragen of hij je zou kunnen meenemen op zijn boot. Ikzelf ben erin geslaagd om een transfer van Guraidhoo naar het resort 'Olhuveli' te regelen voor $ 40,00 per persoon retour. Maar dit was nog steeds prijzig, gezien het resort op slechts 6 km afstand verwijderd was van Guraidhoo. Maar het geeft je alvast een idee qua mogelijkheden. Vermijd watervliegtuigen indien je budgetbewust wenst te reizen. Deze kosten je rond de $ 500,00 (heen en terug) voor een 20 minuten durende reis.

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Reisverhaal

Wens je toch aan land te gaan, om een resort te bezoeken, hou er dan rekening mee dat je gemiddeld $ 30,00 tot 40,00 per persoon entree moet betalen. Ook voor de uitstapjes naar de zandbanken of om te gaan eilandhoppen rond het atol betaal je al gemakkelijk $ 25,00 tot 50,00 per persoon. Vandaar dat het veel leuker was om vanop het zonnedek van de M/V Dinasha te kunnen genieten van de pracht en praal van het atol. Een bijkomend voordeel van een liveaboard trip.

eilandhoppen met ferries Als je meerdere eilanden wenst te bezoeken terwijl je in de Malediven

Foto' (2):

FESDU LAGUNE – nachtduik met manta's: Deze duik is één van de meest verbazingwekkende ervaringen die je in de Malediven kan hebben! 's Avonds worden de grote lichten aan de achterkant van de boot opgezet. De grote lichtbundel maakt al het plankton zichtbaar voor de manta's en ze komen hier natuurlijk op af! Zodra ze gespot worden, wordt er rustig afgewacht totdat ze volledig in hun voedingsroutine zitten. Dit is ook een ondiepe duik, waarbij we in groep afdaalden naar 12-18 meter en ons in een cirkel naast elkaar plaatsten, waarbij we met onze duiklampen één grote lichtstraal vormden dat als het ware het podium creëerde voor de mantashow! Een zeer theatraal gebeuren, waarbij de manta's pronken met sierlijke bewegingen. De interacties zijn diepgaand, daar de manta's op maar enkele centimeters boven je hoofd rondscheren. Ze voelen perfect aan tot hoever ze kunnen gaan. Na de duik van meer dan 60 minuten kan je nog lekker nagenieten van de show van op het achterdek. De manta's blijven onophoudelijk doorgaan, zodat je rustig zelf

irksen.

MAAYA THILA: Maaya Thila is zoals Alimatha, een legendarisch nachtduik op de Malediven. Vanaf het eerste moment dat je in het water springt, kan je werkelijk een 'feeding frenzy' (eetfestijn) van de verpleegsterhaaien, witpunthaaien, pijlstaartroggen, enz. aanschouwen.

je avondmaal kan nuttigen en ze ook erna nog verder kunt blijven aanschouwen. Dit toont aan dat zelfs niet-duikende reispartners kunnen meegenieten van wat de oceaan te bieden heeft! Op een 'live aboard' kunnen ook niet-duikers genieten van het comfort aan boord. De dag kan ingevuld worden met snorkelactiviteiten, waarbij er kan genoten worden van het prachtige onderwaterleven, want de zichtbaarheid is verbazingwekkend. Je wordt omringd door duizenden tropische vissen en zelfs schattige zeeschildpadden. Wanneer je er in het het juiste seizoen bent, dan kan je zelfs een prachtige ervaring beleven – al snorkelend – met een mantarog of walvishaai. De 'crew' zal je op je wenken bedienen met een snackje na de (snorkel)duik en wanneer je een rustpauze nodig hebt, kan je gaan relaxen op het zonnedek totdat de bel luidt, die aankondigt dat het tijd is voor het avondeten.

Marco D

om je. Het is een 'megacoole' ervaring en zorgt dus voor intieme interacties met de pijlstaartroggen, verpleegsterhaaien en horsmakrelen.

Hippocampus sept./okt. 2016

verblijft, dan zijn de veerboten je grootste barrière. Veerboten varen niet op vrijdag en hebben een zeer onregelmatige dienstregeling. Ze varen gemiddeld om de andere dag naar de belangrijkste eilanden vanuit elke atol. Er zijn ook inter-atol veerboten, maar de info die je online kan vinden is ofwel niet beschikbaar of onbetrouwbaar. Omdat de veerboten zo zelden 'eilandhoppen' kan dit echter een domper zijn op je vakantieplanning. Indien je wilt vermijden dat je een dag of nacht in Male moet doorbrengen, dan kan je best zo je vakantie inplannen dat je vlucht toekomt op de dag dat de veerboot vaart. Proberen om van het ene eiland naar het andere te gaan, kan vaak gepaard gaan met meerdere wijzigingen en dat maakt de coördinatie zeer stressvol en complex om je reisdagen af te stemmen op de dienstregeling van de veerboten. Ook al wens je dan onafhankelijk en goedkoop je trip in te plannen, het reizen moet plezierig blijven en stressvrij! Vandaar dat ik deze coördinatie ook in handen gegeven heb van de 'The Real Maldives'. Ook dit deel van mijn reis hebben ze perfect georganiseerd, waardoor ik tijd won – een kostbaar begrip tijdens je vakantie, niet? Manta's

tijdens d

e nachtd

uik .

Foto: Marco Dirksen.

Vrijdag is hun rustdag.

moslimcultuur De Malediven zijn een Islamitische staat, die onder de sharia-wet vereist dat al haar burgers moslim zijn. Bij het binnenkomen van het land, moet je een verklaring ondertekenen waarin staat dat je geen materialen die in strijd zijn met de islam, waaronder 'godsdienstige idolen voor de eredienst', bijbels, varkensvlees en varkensvleesgerelateerde producten of alcohol zult importeren. Bovendien valt het weekend in de Malediven op een vrijdag en zaterdag. Vrijdag is hun rustdag en alles – behalve restaurants – sluiten op vrijdag, vandaar dat de veerboten op vrijdag ook niet uitvaren. Varkensvlees en alcohol zijn verboden en er zijn ook geen honden op het land. Je zult niet in staat zijn om een alcoholisch drankje te vinden ergens buiten de resorts. Een zonsondergang met een flesje water is niet minder romantisch, maar wil je toch als 'guesthouse'-tourist, buiten het resort, een fles met bubbels kunnen bemachtigen, dan zal je er een flinke prijs voor moeten betalen.

dresscode op de lokale eilanden Voor zowel vrouwen als mannen is er een strikte dresscode: schouders en dijen worden gedekt te allen tijde, zelfs op het

strand. Doorzichtige kleding is niet toegelaten. Enkel tijdens een verblijf op een 'liveaboard' of tijdens een excursie weg van de lokale eilanden – een snorkeltrip bijvoorbeeld – dan kan je dragen wat je wilt.

toeristenstranden Op sommige van de lokale eilanden zijn er stranden voor de toeristen afgebakend, meestal aangeduid onder de naam 'Bikini Beach'. Op deze stranden mag je als toerist in badkledij vertoeven. Topless zonnen (voor dames) is illegaal en er volgt een gevangenisstraf indien dit niet gerespecteerd wordt. Indien zonnebaden belangrijk is voor jou, controleer dan of je 'guesthouse' een kleine tuin heeft, waar je kunt zonnebaden in bikini als er geen 'bikini beach' aanwezig is. Zowel op Maafushi en Fulidhoo is er een toeristenstrand aanwezig.

heel veel diverse eilanden Elk eiland is anders en er zijn er zo veel om uit te kiezen! Vóór aankomst in de Malediven ging ik er naïef van uit dat elk eiland redelijk vergelijkbaar zou zijn. Ik had het mis. Er zijn 1.200 eilanden in de Malediven, 200 van hen zijn bewoond. Op slechts 50 van de bewoonde eilanden zal je 'guesthouses vinden'. Je zal er weinig of geen info over kunnen vinden. Elk eiland heeft iets anders te bieden en het enige dat ze ge-

meen hebben momenteel, is dat nog geen van de straten geplaveid is. Maafushi is een toeristisch eiland, hoewel het zo niet aanvoelde toen ik er was. Er zijn 30 'guesthouses' op het eiland – het grootste aantal op de Malediven op dit moment. Er zijn tal van restaurants om uit te kiezen, de lokale bevolking is gewend aan toeristen en er zijn veel souvenirwinkels. Fulidhoo daarentegen is een rustig paradijselijk eiland, een beetje een buitenbeentje. De keerzijde van de rust en de stilte is het gebrek aan eetgelegenheden. Er zijn een drietal restaurants op het eiland, maar niemand spreekt Engels en een poging doen om eten te bestellen is een echt avontuur. Guraidhoo is een ontmoetingsplaats voor surfers. Er is geen strand voor toeristen en de stranden zijn ondanks de enorme golven niet spectaculair. Wie je zeker niet kunt ontlopen zijn de straatverkopers die je Maldivische chocolade trachten te verkopen – een mix van kokos, suiker en jasmijn.

belastingen en fooien zijn peperduur De Maldivische overheid zal elke cent uit je zak schudden. Voor elke nacht die je besteedt op de Malediven moet je volgende Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Reisverhaal

een fantastische locatie voor digitale nomaden Zodra je op de luchthaven toekomt kan je best een lokale SIM-kaart aanschaffen voor je gsm. Het kost $ 3,00 voor de SIMkaart en een extra $ 14,00 voor de 1,2 GB aan data. Bijna overal, zelfs op de veerbo-

ten ontvang je een datasignaal. Wifi-snelheden in de 'guesthouses' waren kwalitatiever dan ik ooit elders ervaren heb.

lokale hangmatten Een van de meest opvallende items die de Maldivische eilanden kenmerkt, is de hangmat. Gemaakt van een stalen frame met een net genaaid rond de rand, zal je ze zien hangen, aan stevige takken op het strand of vastgeankerd aan de grond naast de huisjes van de locals. Ze lijken ongemakkelijk, maar ze zijn verrassend comfortabel.

de taal De gesproken taal op de Maldiven is gelijkaardig aan het Sinhala, maar vertoont ook aspecten van het Urdu, Hindi, Arabic en vele, vele andere talen. Het schrift kent zijn oorsprong vanuit een geheime code die werd gebruikt om magische formules neer te schrijven, onverstaanbaar voor buitenstaanders. Experts kunnen enkel bevestigen dat de orde van het alfabet volledig willekeurig is.

het ontbijt is goddelijk Het meest populaire ontbijt dat wordt geserveerd op de 'liveaboard' en in de 'guesthouses' noemt men 'Mas Huni'. Dit is fijnge-

sneden tonijn, ajuin, kokosnoot en chili, die je zal oprollen in een versgebakken 'roshi' (soort van lokale 'durum'). Vis is talrijk aanwezig en zal meestal het hoofdbestanddeel zijn van het menu. Evenals curry en rijst. Viscurry en rijst is als het ware 'dagelijkse kost' op de Malediven.

het weer is onvoorspelbaar Online, lees je dat het natste seizoen september is, maar locals vertellen dan weer dat juni en juli de natste maanden zijn. Hoe dan ook, het weer is moeilijk te voorspellen op de Malediven. Elk eiland heeft zijn eigen klimaat, daarmee bedoel ik dat als het regent op het ene eiland dan kan het mogelijk nog zonnig zijn op een ander eiland 20 km verderop. Veelal geldt de standaardvoorspelling tijdens het regenseizoen: droog tot drie uur in de namiddag en regen de rest van de dag.

conclusie Een 'liveaboard' trip biedt voor zowel de duiker als de niet-duiker een fantastische ervaring. Voor een lokale beleving vóór en na de duikreis, is een 'guesthouse' een mooi en goedkoper alternatief.  SOFIE HOUTMEYERS

Een school oranje soldatenvissen (Myripristis vittata).

Hippocampus sept./okt. 2016

Foto: Marco Dirksen.

kosten in acht nemen: DD $ 8,00 bed tax, dit is een toeristentoeslag; DD 8% GST voor de kamer; DD 10% servicekosten. Correctie! De servicekosten worden niet verzameld door de overheid, maar is een verplichte heffing van 'service providers' – accommodatie, restaurants, enz. 'Guesthouse' eigenaars zullen je vragen deze 'servicekosten' cash te betalen in Amerikaanse dollars. Het is frustrerend en duur en je kunt niet op voorhand betalen. Dat is een probleem, omdat zonder geld vallen op de Malediven een zorg kan zijn! Het is sterk aangeraden om je accommodatie van tevoren te boeken en best ook vooraf te betalen. De 'guesthouses' aanvaarden hier en daar creditcards, maar zullen je er een extra 4% voor aanrekenen. In restaurants, op de lokale veerboten en in de plaatselijke winkels, moet alles betaald worden in de lokale munt Rufiyaa. Betaalautomaten heb ik enkel in de hoofdstad Male gevonden.

wrakduiken € 562 • • • • • •

5 dagen - 5 nachten in vol pension 10 duiken: voor groepen.

Minimum 3*Duikers Verzorgde keuken Comfortabel hotel Volledig pension Vullen van de ﬂessen in het duikcentrum Gans het jaar door (behalve juli en augustus)

CLUB INTERNATIONAL DE PLONGEE DU LAVANDOU SUR LE PORT - 83980 LE LAVANDOU - FRANCE Tél: +33-4-94-71-54-57 www.cip-lavandou.fr info@cip-lavandou.fr Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Fotografie

Vlnr: G in o Symus, RenĂŠ Lip Be lle. ma

nn en Da

nny Van

Pascal E

overha ck houdt

ndigde d

e prijs aa

n G ino.

Op 20 juni 2016 mocht de NELOS-onderwaterfotograaf en opkomend talent Gino Symus, van de Kempische Duikschool, opnieuw feestvieren vermits hij door onze collega's van het magazine Duiken werd bekroond als laureaat van hun uitgeschreven fotowedstrijd.

Hippocampus sept./okt. 2016

Gino Symus Opnieuw in de prijzen

De fotoreeks waarmee Gino Symus de prijs van het magazine Duiken won. Met de zeehond won hij ook de 'Grand Prix' foto van het Festival in HyĂ¨res.

nkele dagen eerder was Gino ook al in de prijzen gevallen op het nieuwe Franse Festival in HyĂ¨res. Met zijn zwart-witfoto van een zeehond behaalde hij de Zeehond 'Grand Prix' foto van het festival en met de macrofoto van een spookkreeftje eiste hij de derde plaats op. Ook een andere bekende Belg, Danny Van Belle, viel er in de prijzen. Danny kaapte de 3e prijs voor Portfolio (een serie van 3 foto's) weg.

Hippocampus sept./okt. 2016

Reportage Fotografie

Foto's (3): Danny Van Belle.

Op het Festival in Hyères won Danny Van Belle de 3e prijs met zijn 3 foto's in de reeks Portfolio.

De viering voor de winnaar van de 'Fotochallenge 2016', van het magazine Duiken, vond plaats in Erembodegem, in de pas nieuw geopende winkel 'da factory' (Industrielaan 30). Gino werd er verbaal in de bloemetjes gezet door de hoofdredacteur van Duiken, René Lipmann, en mocht er daarna zijn mooie prijs, een Hugyfot-onderwaterbehuizing voor de GoPro, in ontvangst nemen uit handen van Pascal Eeckhoudt. Deze nieuwe winkel richt zich speciaal op onderwaterbehuizingen en -materiaal voor onderwaterfotografie en -videogra-

Hippocampus sept./okt. 2016

fie. Zij bieden er onder andere de merken Hugyfot, Isota en Nauticam aan, met een zo breed mogelijke waaier variëteit naar de verschillende cameramerken toe.

kampioenen en prominenten, waaronder onze eigen NELOS-voorzitter Ronny Margodt en Marc Vermeiren, de voorzitter van de Audiovisuele Commissie. 

Boven de winkel worden tevens leslokalen ter beschikking gesteld voor zij die cursussen met didactisch materiaal wensen te geven voor onderwaterfotografie en -film.

BERT JANSSENS

Uiteraard was Hippocampus op dit evenement aanwezig dat werd afgesloten door een kleine gezellige receptie in aanwezigheid van diverse andere OW-fotograaf/

veRkOOp vaN TOpmeRkeN aDvIes vaN pROfessIONaLs OffICIëLe HeRsTeLDIeNsT maaTweRk OpLeIDINgeN

HaaL HeT maXImaLe UIT Je ONDeRwaTeRCameRa www.mes-bvba.be



START TO

DIVE

Deze gratis duikinitiatie is speciaal voor: Naam voornaam Actie geldig tot 21/10/2016

Meer informatie www.nelos.be

Hippocampus sept./okt. 2016

Close-up

Nemo poseert voor de camera.

NELOS-fotograaf In de kijker

Poserende buddy.

Egyptisch zeepaardje.

Hippocampus sept./okt. 2016

Slanke koraalklimmer.

Naam Alexander Reynaert Brevet/titel

3*Duiker

Fotografiebrevet Club

Niveau 1

Actina (Zwevegem)

Duikt sedert

2012

Aantal duiken

400

Aantal fotoduiken Duikplaatsen Tandbaars met een poetslipvisje.

Camera Behuizing

BelgiĂŤ, Zeeland, Egypte, Spanje, CuraĂ§ao.

Nikon D7100 Hugyfot

Lenzen

Nikon 60 mm, Tokina 10-18 mm Fisheye

Flitsen

Sea & Sea

Website

www.photodiver.be

Greveli

nge n g

rondelt

je.

Een hongerige krab.

Hippocampus sept./okt. 2016

Club in de kijker

Foto's: Greet Nuyens.

Samen met papa naar de visjes kijken.

Klaarstomen voor

de duikvakantie De perikelen van de familiale doopduiken van een zoon met zijn fiere vader. Een artikel van Bert Janssens.

n het jaar 2000 werd ik andermaal door mijn lieftallige echtgenote gedurende maanden compleet verwaarloosd en aan mijn lot overgelaten. Zij was immers zwanger van onze zoon en dat heuglijke feit vergde immers al haar aandacht en liefde. Na de eerdere geboorte van mijn dochter/prinsesje was ik al eens ernstig gewaarschuwd en ik dacht thans: "Ze zullen mij geen tweede keer zitten hebben". Nu ik in alle eenzaamheid over alle vrije tijd uitsluitend voor mezelf moest beschikken, besloot ik om me eindelijk met onze prachtige duiksport te gaan bezighouden, waar ik trouwens al jaren had liggen over dromen maar ingevolge de drukte nooit de kans toe kunnen krijgen.

Hippocampus sept./okt. 2016

Ik sloot me aan bij de duikclub The Sharks van Willebroek en kreeg aldaar terug aangenaam, vriendelijk menselijk contact zodat ik geheel uit mijn monotoon eenzaam isolement trad en kon ontdooien tussen mensen, die mij warm en hartelijk opvingen en zich bovendien om mij bekommerden. The Sharks staken tijd in mij, trainden en leidden mij op tot een gepassioneerde zorgvuldige duiker met aangename en interessante lessen/trainingen boven en onder water, alsmede leuke après-duiken en 'happenings', waarvoor ik hen eeuwig dankbaar zal blijven. Ik was totaal verkocht aan de duiksport, niet alleen wekelijks in de Put van Ekeren

en in de Oosterschelde maar ik leerde ook enorm duikreizen te appreciëren naar alle mogelijke exotische duikstekken ter wereld, één, soms zelfs twee keer per jaar, een weekje in alle rust alleen en met de duikmaten weg op duikavontuur. Ondertussen groeide mijn jongste telg wel op als kool. Was het met onbewuste bedoelingen dat ik hem van kleins af kennis liet maken met ons onderwaterleven in sloten en vijvers? Salamanders en kikkers vangen, kweken en terug uitzetten. Een groot tropisch zoetwateraquarium boven samen bouwen op zijn kamer, welk er al meer dan 10 jaar in al zijn pracht en praal staat te pronken. Ook bleek hij tijdens de zomervakanties rond de Middellandse Zee zich ontpopt te hebben tot een echte waterrat in de zee of in het zwembad. Je kreeg hem er 's avonds met moeite uit. Later kwam er soms een familievakantie bij waar papa zelfs moge-

lijkheid had om al eens te gaan duiken, geheel toevallig bijvoorbeeld in de Malediven, Mozambique, Noord-Sulawesi, Estartit, Zuid-Frankrijk, Kroatië, Turkije en laatst Cuba. Steevast volgde hij mij dan van boven aan de waterlijn met zijn duikbrilletje fel snorkelend en met zijn eerste vinnen. Op het eind van mijn duik als ik terug boven kwam, zwom hij dan snel naar mij toe om mijn tweede ademautomaat te nemen teneinde zo zonder snorkel nog wat met grote belangstellende ogen onder water rond te kunnen kijken vol bewondering naar al dat moois. Het duurde dan ook niet lang of hij vroeg me wanneer hij zelf ook mocht gaan duiken. Conservatief bezorgd denkend antwoordde ik hem dat hij dan eerst 15 moest zijn en niet jonger omdat hij soms als 'teenager' wel eens de verstrooide professor kon uithangen of nonchalant zijn zodat ik het niet verantwoord vond om hem al jonger te laten duiken als je je niet voldoende wou concentreren op bepaalde voorname items, wat toch levensbelangrijk is.

zelf al een schitterend privéduikreisje achter de kiezen had, zonder familie. Dus zij mocht zoals gebruikelijk volledig zelf en onafhankelijk kiezen waar ze graag naar toe wilde zonder mij voor het minst op te willen dringen. Totaal verbaasd en met verstomming geslagen, hoorde ik ze zeggen: "Iets exotisch met veel zon en water. Iets waar onze zoon zou kunnen duiken. Kan jij eens niet horen bij jouw duikreisboer Wild Water?" Ik kon mijn oren niet geloven. Ik antwoordde:

Onder toeziend oog van Tine Van Dessel maakt Vic Janssens zich klaar voor zijn eerste doopduik.

nemen om hem daar met toch een zekere minimum ervaring in de handen van een lokale duikgids over te dragen. Prompt deed ik op Facebook naar mijn vele duikvrienden/instructeurs de volgende noodoproep: "Zijn er liefhebbers die zich tijdens de weekend of weekavonden vrij kunnen maken om de doopduiken van mijn zoon Vic (16 jaar, kandidaat 1*D) af te nemen? Zijn club CVD organiseert ze ook eind van deze maand, waaraan hij zeker gaat deelnemen maar zijn schoolexamens ko-

Al heel jong gaf Vic te kennen dat hij wou leren duiken.

eerste zwembadtraining Nauwelijks had hij de 15 kaarsjes op zijn lekkere verjaardagstaart feestelijk uitgeblazen, of hij vroeg me onmiddellijk of hij nu eindelijk mocht gaan duiken. Gevolg gevend aan zijn smeekbede schreef ik hem begin september 2015 dan ook met een trots vaderhart in bij de Antwerpse duikschool CVD, vermits die voor hem op zeer korte fietsafstand achter ons woonhuis aan het Antwerpse Wezenbergzwembad gevestigd zijn voor hun training en lessen. Gretig ging hij elke maandagavond trainen en lessen volgen zodat hij al snel in december het fiat kreeg om aan zijn openwaterduiken te mogen beginnen. Ik spaarde hem nog wat voor de koude winter zodat ik hem aanraadde om pas vanaf het warmere voorjaar voor zijn doopduik te gaan.

familiale niet-duikvakantie Ondertussen vroeg moederlief me of ik enig idee had qua bestemming voor onze volgende familiale zomervakantie. Spontaan en kordaat antwoordde ik haar geheel correct om deze belangrijke beslissing gewoontegetrouw helemaal aan haar over te laten zonder enige inspraak van mijnentwege, vermits ik meestal op zo een moment

"Pardon? Hoor ik dat goed? Wil dat zeggen dat ik dan ook zelf mag gaan duiken en dat tijdens onze normale familiale niet-duikvakantie?". "Uiteraard, trouwens je MOET gaan duiken" zei ze. "Onze zoon zal dat immers heel leuk vinden en jij moet goed op hem passen of het zal je beste dag niet zijn". Nog nooit heb ik Steven Vandevoorde zo snel gebeld, de Filipijnen als duikreisbestemming stante pede bij hem vastgelegd en het voorschot met plezier betaald! Bovendien moest er nu asap gezorgd worden voor het brevet 1*Duiker van mijn zoon, want zijn schoolexamens waren op komst en we vertrokken al op 1 juli naar ginds voor 14 dagen, zodat ik hem toch met minstens al een tiental duiken op zijn conto mee wou

men dan dicht in de buurt en ik had hem begin juli graag mee op 'doopduikreis' genomen met zoveel mogelijk ervaring al. Bij voorbaat dank!". Onmiddellijk kwam de cavalerie te hulp met name De Otters, mijn eigen duikclub uit Schoten, met 2*I Tine Van Dessel op kop, alsook nog diverse andere bereidwilligen. Vervolgens ging ik met genoegen aan François Desmet van Aquasport zijn nieuwste en jonge klant voorstellen, die de jongste Janssens grootvaderlijk opving en het nodige duikmateriaal met sympathie te zijner beschikking stelde. Onze gezellige gespreksonderwerpen tijdens het wekelijks vullen van de duikflessen, zullen vanaf nu nog rijker en geanimeerder worden. Hippocampus sept./okt. 2016

Club in de kijker

Nog eens een extra buddy check door de papa ... ... die apetrots is op zijn zoon.

eerste doopduik Op zaterdag 14 mei 2016 werd er al ineens aan de Oosterschelde afgesproken met name aan de zeer kalme Oesterdam zonder stroming. Ontroerd gaf ik Vic in de veilige handen van Tine Van Dessel, die zich direct over hem liefdevol ontfermde, briefde en hem aantuigde. Zoontje volgde uiterst gehoorzaam al haar instructies mooi op. Ik maakte mij eveneens klaar want ik mocht onder water zijn eerste vinslagen als bevoorrechte en trotse vader mee glunderend volgen als hekkensluiter. Boven water vereeuwigde de fiere moeder en lieftallige echtgenote deze gezinstaferelen mooi en enthousiast op de gevoelige plaat van een fototoestel. Daar gingen we dan en we lieten ons zakken tot op een diepte van 13 meter, vlakbij het kleine ponton. Vic gedroeg zich perfect en absoluut niet stuntelig. Hij ging mooi uitgetrimd liggen, zwaaide niet te veel met zijn armen en zijn luchtverbruik was evenmin te hevig. Dankzij Tine mocht hij zich geheel ontspannen en op zijn gemak voelen. Hij begon daardoor aandacht te geven aan het onderwaterleven. Een trage sierlijke kwal, de vele zenuwachtig voorbij trippelende krabben, wat kleine sprot en iets verderop in een hol liet ik hem zijn eerste kreeft zien. We kwamen aan de uitgezette stekken voor de sepia's. Spijtig genoeg gaf

Hippocampus sept./okt. 2016

er geen enkele thuis hoewel de stokken vol hingen met grote zwarte trossen eitjes. Na 35 minuten kwamen we feestend en apetrots terug boven in de profane wereld. Proficiat Vic, welkom in onze wondere onderwaterwereld, wat een inwijding voor een enthousiaste leerling-duiker, dat je nog veel zal mogen duiken en hopelijk samen ook nog met mij. We begaven ons snel naar de Ottercamper voor een debriefing met dooppintje en het inschrijven van onze administratie. In mijn logboekje zou ik schrijven: "De schoonste dag uit mijn leven!", er snel aan toevoegend: "(Na mijn trouwdag natuurlijk)". Binnen de week zouden nog vier duiken volgen met ook nog dank aan Dany Arcay. Thans was immers de Put van Ekeren aan de beurt met tevens de doopduiken van de CVD, onder leiding van Marc Deprez. Ook hier slaagde hij met brio bij zijn twee instructeurs (Johnny Claes en Herald Vercauteren) zodat ik fier zijn volle brevettenkaart voor homologatie mocht overmaken aan NELOS vermits hij nu een 1*Duiker was geworden. Mijn flinke stoere zoon, zelfs 16 jaar nadat ik door hem verplicht en in volle nood mijn toevlucht in de duiksport had moeten zoeken, bleek hij nu nog altijd een enorm waardevol geschenk uit de hemel voor

mijn persoonlijke duikpassie te zijn. Mijn fleurige duiktoekomst bood nu immers nog meer perspectieven zowel op nationaal als internationaal duikvlak. We waren tevens reeds klaar om sneller dan verwacht aan onze volgende en zelfs familiale duikreis te beginnen ditmaal richting Filipijnen (Puerto Galera en Anilao). Maar dat avontuur zal dan voor een volgend duikreisartikel zijn. Glunderend en stralend vroeg ik me af wat voor moois mijn lieftallige echtgenote nog allemaal voor mij in petto zou hebben? De aandachtige lezer zal wel ongetwijfeld en onmiddellijk opgemerkt hebben dat ik opzettelijk met veel dichterlijke vrijheid en zelfmedelijden/galgenhumor over mijn in realiteit uitstekend en bijna 25 jaar lang en uiterst gelukkig huwelijk heb geschreven uiteraard louter en alleen om mijn liefde en passie voor onze duiksport nog meer in de verf te kunnen zetten. Dit totaal onschuldig komisch misbruik zal mij wel vergeven willen worden door alle vrouwelijke lezers/duikers, wat mijn echtgenote natuurlijk eerder ook al heeft gedaan. ď&#x20AC;ź

BERT JANSSENS

Club in de kijker In het be gin.

Onze club

Foto: archief De

Zeeduivels.

bestaat 40 jaar! Sinds de club 'De Zeeduivels' werd

duiken …

Het jubileum is voor ons dan ook de gelegenheid om al onze vrijwilligers en alle leden te bedanken voor hun inzet en hun bijdrage tot het succes van onze duikschool. Op naar de volgende 40 jaar!

LUDWIG VERHASSELT

tische b

estemm

ingen.

ries.

… tot exo

Vanden D

Dat we het al zo lang volhouden en hetzelfde ledenaantal blijven behouden is op zich al een uitzonderlijke prestatie, zeker als je bedenkt dat er tot voor kort vier duikorganisaties actief waren in Vilvoorde.

kelijk se

Foto: Fran

l in 1978 werd de club een duikschool en voor en door onze leden zijn wij er in geslaagd om 40 jaar duikonderricht te verstrekken aan gemiddeld een 60-tal leden. Veiligheid, vriendschap en respect vormen de basis voor het succes van onze duikschool.

Van de w e

Foto: Rudi

ters doorzwommen / doordoken.

kie Inzé.

opgericht in 1976 zijn er al veel wa-

EN DIRK DEUVAERT

Foto: Stef Vandersmissen.

Anno 2016.

Hippocampus sept./okt. 2016

Jeugdduikhoekje Skubba & Fred

Het eerste dolfijntje Nu begrepen ze het alle twee. Het was niet zo moeilijk en het Cartoon: Peter Bosteesls.

leek sterk op een sportwedstrijd, zonder dat het een wedstrijd was.

f was het toch een beetje een wedstrijd? Een wedstrijd in het kunnen als duiker maar met jezelf als enige deelnemer. Het is geen wedstrijd tegen anderen om zo snel mogelijk je dolfijntje te halen. Nee, je volgt trainingen in het zwembad en je duikt in open water. Zo word je een betere duiker en kan je een Dolfijntje verdienen. Je krijgt eerst brons, dan zilver en dan goud. Pas veel later als je 14 jaar wordt, kan je je eerste ster als duiker verdienen. Een Dolfijntje toont aan iedereen hoeveel je over duiken weet en hoe goed je kan duiken. Een beetje zoals een schoolrapport, maar dan voor het duiken en zonder examen. Je duikleider weet daarmee ook snel wat je al kan en mag doen. "Wanneer krijg ik mijn bronzen Dolfijntje?", vroeg Skubba. "Nog 1 duik en dan is je kaartje vol. Dan krijg je een kaartje zoals dit, maar met een dolfijn erop", zei Nella.

Ze opende de deur van haar auto en haalde er een groot etui uit. Daarin keek ze even en zei "Ha, hier zit het". Ze toonde een kaartje dat sterk leek op dat wat papa in de geldmachine aan de bank steekt als hij geld nodig heeft. Bijna hetzelfde maar er stonden twee gouden sterren op. Ze keken ernaar alsof het de sleutel tot een hele nieuwe wereld was. "Leuk!", zei Skubba. "Die twee sterren in goud betekent dat je instructeur bent", vroeg Fred. "Dat klopt", zei Nella fier. "Kan je bij het duiken alleen Dolfijnen of sterren halen? Zijn er ook kikkers of haaien zoals bij de zwembrevetten?", informeerde Fred verder. "Nee, er zijn geen andere dieren te verdienen. Duiken is niet zwemmen", lachte ze. "Dus alleen Dolfijnen?", drong hij aan. "Ja en nee. Naast de Dolfijntjes kan je ook kwalificaties halen. Je kan bijvoorbeeld le-

ren hoe je onder water moet fotograferen. Of hoe je hulp moet bieden als een duiker problemen heeft". "Dat hebben we toch al in het zwembad gezien?", vroeg Fred. "Ja, maar dan gaan we er nog een beetje dieper op in", was haar antwoord. "Interessant", zei Fred. "Ik zal er later nog veel over vertellen als jullie dat willen. Maar voor je kwalificaties kunt verzamelen, moet je eerst kunnen duiken en dus je zilveren Dolfijntje behaald hebben", ging Nella verder. Skubba had het gesprek over de kwalificatie niet gevolgd. Hij was aan het dagdromen over de dag dat hij zijn eerste Dolfijn zou krijgen. Morgen misschien? En hoe zou het zijn om zijn eerste ster te halen? Het woord duiken rukte hem echter uit zijn dromerige toestand. "Wanneer gaan we duiken?", riep hij. ď&#x20AC;ź PATRICK VAN HOESERLANDE

Hippocampus sept./okt. 2016

Club in de kijker Anneke Verelst als zeemeermin 'Ariel Starfish'.

zeemeermin

Foto: Jef Driesen.

Een 'echte' Belgische

Anneke Verelst, 28 jaar, is verzot op alles wat met het water te maken heeft. Ondanks haar zware visuele beperking – ze is invalide – besloot ze een jaar geleden te starten met duiken en kon ze zich opwerken tot een 'echte' zeemeermin.

nneke is lid van de Sub Aqua club te Nijlen en behaalde er recent haar brevet 1*Duiker dankzij allerlei goede raad en steun van de fantastische leden. "Dankzij de clubleden kon ik me soms ook uitleven in mijn andere waterpassie: zeemeermin zijn", meldde ze. "Ik ben al van kinds af aan gefascineerd door meerminnen en heb er daardoor sinds enkele jaren een hobby of eerder een passie bij". Eind 2012 ontdekte Anneke filmpjes en foto's op 'YouTube' van mensen die de sport zeemeermin beoefenen. Ze zwemmen met een zeemeerminstaart rond, die bestaat uit een monovin, omgeven en verlengd met neopreen en/of siliconenrubber tot aan de heup. Tijdens haar duikopleiding, nog vóór ze haar eerste duikbrevet behaalde,

Hippocampus sept./okt. 2016

ontwikkelde ze zich door zelfstudie en veel oefenen tot één van de weinige 'echte' zeemeerminnen in België. Vorig jaar publiceerden we al eens iets over een mogelijke zeemeerminnenopleiding bij Sirenas Mediterranean Academy (sirenasmediterraneanacademy.com), maar voor haar was zo'n opleiding toen nog niet mogelijk. Ze moest immers eerst nog leren duiken. Anneke zocht ondertussen naar meer info op het internet en kwam terecht bij 'Halifax Mermaids' (halifaxmermaids. weebly.com), een meerminbedrijf van 'Raina Mermaid' uit Canada. Een opleiding gaan volgen in Canada zag ze niet zitten. Dus bestelde ze op die website het boek 'Fishy Business: How to be a Mermaid',

waarin stap voor stap uitgelegd wordt hoe je een zeemeermin wordt. Op die website vind je trouwens ook heel wat filmpjes over de zwemtechnieken en de uitrusting die je als zeemeermin nodig hebt. Ondertussen zijn er nog twee andere boeken uitgegeven van Raina Mermaid en uiteraard heeft Anneke die ook aangeschaft. Ze verzamelt trouwens zowat alles wat met de onderwaterwereld te maken heeft. Anneke leerde, terwijl ze een duikopleiding volgende, op eigen houtje de technieken die een meermin meester moet zijn. Eerst leerde ze zwemmen met een monovin. "Ik train nog wekelijks met verschillende monovinnen om mijn conditie te behouden", zegt ze. "Ook zwem ik gewoon baantjes".

Als ik haar vraag wat zo'n staart gekost heeft, weet ze me te vertellen: "De startprijs voor zo'n staart is 2.600 dollar en wordt nog iets duurder naargelang wat je allemaal van opties wenst. Het bijpassende topje kost ongeveer 260 dollar. Ik heb er enorm lang voor moeten sparen, maar het is het waard. Je kan het misschien vergelijken met duurdere merken in duikmateri-

Foto's (4): Jef Driesen.

Een 'echte' zeemeermin heeft uiteraard een staart en Anneke wou een heel mooie staart. "Ik ben nu een trotse bezitster van een professionele zeemeerminstaar t" zei ze trots. "Die staart is gemaakt uit siliconenrubber en een monovin. Ik heb deze laten maken en overkomen vanuit Florida. Raven Victoria Shutter – zelf een gepa ssioneerd meermin – werkt er bij 'Merbella Studios', een tweemansbedrijf, en maakt er prachtige creaties. Haar man, Taylor Shutter, helpt haar in haar studio met de fotografie en e-mail- communicatie. Elke staart is een pronkstuk op zich, met veel liefde én met de hand gemaakt. Op mijn speciaal 'pakketje' heb ik 1,5 jaar moeten wachten. Dat is lang wachten, maar ze zijn dan ook overstelpt met aanvragen. Ik heb geluk gehad dat ik toch vrij snel binnengeraakt ben ondanks hun stroom aan e-mails", zegt Anneke. "Vanaf dan werd er vluchtig besproken over het type vin, welke schubben, eventuele extra vinnen en welke monovin je graag in je staart wilt. Ze vragen je later de maten en nog veel later wordt er een betalingsverzoek opgesteld via 'paypal'. Je kan als je wilt zelf je staart samenstellen of een ontwerp laten maken door Raven. Ik had sowieso al iets in gedachten. De kleuren blauw, paars en muntgroen zijn mijn lievelingskleuren en die moesten dus in het kleurenpalet zitten".

aal? Het is een investering en zolang je er goed zorg voor draagt, heb je er vele jaren plezier aan!". 'Merbella Studios' heeft geen officiële website, hoewel ze dit geprobeerd hebben in het verleden. Er is gewoon geen tijd voor het onderhoud van een website en ze nemen dus alleen orders aan via e-mail of via hun facebookpagina (www.facebook. com/merbellastudios). Toch kan je ook op www.mermaidtailsforsale.com terecht voor meer info. Ondertussen is Anneke een 'echte' zeemeermin en koos 'Mermaid Ariel Starfish' als zeemeerminnennaam. Ze zwemt er minstens één keer per week mee rond en heeft al enkele fotosessies achter de rug en dat is goed voor de conditie. "Ik ben er al wat door afgevallen en heb de staart ter hoogte van mijn lenden ondertussen al wel wat moeten laten innemen", zegt ze trots. Waarom koos je voor de naam 'Mermaid Ariel Starfish'? Is daar een speciale betekenis aan verbonden of krijg je die naam

toegedeeld? "Mijn zeemeerminnaam 'Ariel Starfish' is een beetje ongelukkig gekozen; het is een verwijzing naar Disney's 'De kleine zeemeermin'. Ik wou sowieso ook een naam die begon met een 'A' en Ariel is gewoon bij gebrek aan inspiratie blijven hangen. Starfish is gekozen als achternaam omdat je deze moest ingeven op facebook en voor de rest geef ik nu niet graag alle informatie weg", zegt onze zeemeermin. De zeemeermin 'Ariel Starfish' draagt een boodschap uit: "Ik heb beperkt zicht en ben dus invalide, maar wil met mijn passie ook aan de buitenwereld tonen dat je nooit de moed mag opgeven en in jezelf moet blijven geloven. Een dik jaar geleden had ik nooit gedacht om effectief te kunnen duiken. Maar met veel steun van mijn ouders, een speciale bril op sterkte en de super toffe leden van Sub Aqua is het me gelukt!". Volg 'Ariel Starfish' op haar facebookpagina MermaidArielStarfish.  IVO MADDER

Hippocampus sept./okt. 2016

Foto onder: Guy Deno, organisator van de estafetteduik

Amphora

Grote foto: Soms moest de estafette wel even wachten.

50 jaar In 1966 stichtten enkele actieve leden van The Frogmen de nieuwe duikclub Amphora onder impuls van de eerste Antwerpse Nationale Monitor (3*I), Jos Hollenfeltz. Dat was toch wel een gebeurtenis toen, want de duiksport in België was nog praktisch onbekend. BEFOS telde toen in gans België slechts 3000 leden. Er waren 34 clubs in België. Amphora werd de 35e. Nu telt NELOS alleen al 152 clubs en 10.000 leden!

e historiek van die 50 jaar naar voren brengen zou veel plaats in beslag nemen. Daarom heeft Amphora die geschiedenis gebundeld in een met veel foto's verlucht boek van 120 bladzijden na … 3 jaar opzoekingswerk. Die 50 jaar moesten natuurlijk waardig gevierd worden. Op de receptie voor de afgevaardigden van NELOS, AVOS en de vele clubs herinnerde de oudste nog levende voorzitter en medestichter, Jacques Bernaerts, aan enkele hoogtepunten.

Hippocampus sept./okt. 2016

In 1972 was Amphora medestichter van AVOS en de stichtingsvergadering vond plaats in het eerste clubhuis in de Markgravelei. Rond die periode verkregen we van de gemeente Deurne een onteigende oude koeienstal, aan een zeer lage huurprijs, te onzer beschikking. Van een koeienstal naar een clubhuis, snel gezegd maar… pas 4 jaar later vierden we de officiële opening van ons clubhuis, de 'Scinthoeve'. In 1975 eiste Amphora betere vertalingen in het bondsblad, toen nog 'Hippocampe' geheten. Uiteindelijk

werd de naam gewijzigd in 'Hippocampus' en verkregen we een Nederlandstalige BEFOS-secretaresse. Er waren ook steeds problemen om aan CMAS-brevetkaarten te geraken. Soms was er wel een wachttijd van 5 maanden! Daarom maakte Am phora een eigen kaartje in wel 12 talen. In 1978 werd NELOS/LIFRAS gesticht. In onze Scinthoeve was de strategie bepaald en Jacques Bernaerts werd verkozen in het bestuur. Later volgden Willy van der Plas, Swa Desmet, Wim Van Doeselaer en Ivo Hubert. Willy van der Plas was zelfs 25

Foto's: archief Amphora.

Club in de kijker

jaar voorzitter van NELOS. In 1979 zag de Amphoracursus 'Theorie Sportduiken' het licht. Later werd deze cursus, samen met die van Poseidon en Yellow Diving, de basis voor de NELOS-cursus. Dan schetste voorzitster Marij Van Cauwenberghe hoe zij in het begin van haar duikcarrière terecht kwam in een goed georganiseerde club waarin een dertigtal instructeurs met veel enthousiasme en vakmanschap de kandidaat-duikers opleidden tot bekwame en verantwoordelijke duikers. Naast de duikopleidingen en duikreizen organiseerde de club ook talrijke andere feestactiviteiten zoals beach party's, clochardavonden, Sinterklaasfeesten en thema-avonden die telkens weer druk werden bijgewoond in ons charmant clubhuis. De vrijdagavonden na de training zijn legendarisch en Op zulk een viering horen de nodige speeches.

topavonden, waar iedereen keer op keer net iets te lang blijft hangen. We dachten allen dat dit voor altijd zo zou blijven, tot plotseling als een donderslag bij heldere hemel die dramatische avond van 18 mei 1998 plaatsvond. Instructeur Donny Onghena stond klaar om les te geven aan de nieuwe kandidaten 2*D, wanneer hij plots een sterke gasgeur waarnam. Hij nam onmiddellijk alle voorzorgen, maar het ontsnapte gas had zich opgehoopt in de kelder en explodeerde toch. De muren van het clubhuis werden weggeblazen en het dak stortte in. Donny kon zichzelf bevrijden maar een jonge duikster, Sandra Magielse, zat gekneld. Met de hulp van de andere duikers, die gelukkig al buiten stonden, kon ze bevrijd worden en beiden werden met brandwonden overgebracht naar het Stuivenbergziekenhuis. Hierna volgde voor beiden een lange revalidatie. Na dit verschrikkelijke ongeval was Amphora een beetje zijn ziel kwijt. Het vergde heel wat energie om deze tegenslag te boven te komen. Onder impuls van het

Koen Van Dyck en Dirk Saman overhandigden een mooie herinnering namens AVOS en NELOS.

bestuur werden de mogelijkheden onderzocht om het clubhuis herop te bouwen en in 2000 was het zover. Met het verzekeringsgeld en een eigen inbreng van 5 miljoen Belgische frank, werd dit gebouw gerealiseerd. In 2001, amper 3 jaar na het ongeval, werd het nieuwe clubhuis officieel geopend. Maar het mocht blijkbaar geen happy end zijn ... Vorig jaar werd Amphora ingelicht door het kabinet van schepen Van Campenhout dat er op de nieuwe site Ruggeveld een nieuwe jeugdkamer komt met als centraal gebouw … het Amphoraclubhuis, dat voor de gelegenheid een grondige verbouwing zal ondergaan! De lopende concessie wordt meer dan waarschijnlijk binnenkort opgezegd. Nu geen ontploffing maar wel een dodelijke mokerslag. Er zijn nu moeizame besprekingen met de stad Antwerpen op zoek naar een alternatief voor het Amphoraclubhuis. Maar de Amphoraspirit blijft onveranderd: wij zullen dòòrgaan! Op het avondfeest voor alle huidige of gewezen clubleden trad het zeskoppig swing ensemble, 'The Jacquelines', op en ze brachten de sfeer er onmiddellijk in. Natuurlijk werden tot in de late uurtjes herinneringen opgehaald.

Onmiddellijk na de aankomst van een ploeg stond de nieuwe ploeg vertrekkensklaar.

Hippocampus sept./okt. 2016

Club in de kijker

Maar voor een duikclub hoorde er bij die jubileumviering toch ook een speciale duik. Het moest een origineel, gedurfd en nog nooit gerealiseerd evenement worden. Onder impuls van onze instructeur Guy Deno werd gekozen voor een estafetteduik van de Punt van Gorishoek naar de Oesterdam. Een afstand van 8 km, die in vijf etappes door elkaar aflossende duikploegen zou overbrugd worden. Een ambitieus plan dat vroeg om een minutieuze voorbereiding. Het enthousiasme was echter groot en alle organisatorische en praktische problemen werden in de aanloop naar dit evenement opgelost. Een dertigtal duikers schreven in voor deze unieke jubileumduik. Op zaterdag 4 juni was het dan zover. Een zeer vroege briefing om 8 u aan de Punt was het startschot van de estafette. Het was nog mistig en kil in de vroege ochtend maar de vooruitzichten waren gunstig, er was nauwelijks wind en het water was spiegelglad. De veiligheidsboten zetten zich in gang voor een lange dag op het water. Elke etappe duurde tussen de 60 en 80 minuten en voor vele duikers werd het een tocht langsheen onbekend terrein. Ook wel een beetje spannend dus, omdat het toch

Voorzitster Marij met de stichters en de gewezen voorzitters: Jacques Bernaerts, Wim Van Doeselaer, Luc Dom, Swa Desmet, Leo Oelbrandt , Willy van der Plas, Jos Hollenfeltz, Marij Van Cauwenberghe, Willy Lucas.

Hippocampus sept./okt. 2016

gokken was waar je precies zou uitkomen. Tijd was zowat het enige referentiepunt. De teams wisselden elkaar probleemloos af en rond 17 u bereikten de laatste ploegen, waaronder ook drie jeugdduikers, onder een stralende zon de Oesterdam. Tijd voor een welverdiende aprÄ&#x2014;s-dive en barbecue. Een clubduik een 50-jarige 'Koninklijke Club' waardig. ď&#x20AC;ź

MARIJKE VAN CAUWENBERGHE JACQUES BERNAERTS WIM VAN DOESELAER

Er was een grote interesse voor het Amphoraboek.

Hippoëzie

Foto: kwest - shutterstock.

Persbericht

ZEE

Website voor de watersporter

deltagids.nl

volledig vernieuwd Het inspiratie platform voor waterratten en landrotten heeft sinds half juni een nieuw ge-

Ik wil alleen zijn met de zee, ik wil alleen zijn met het strand, ik wil mijn ziel wat laten varen, niet mijn lijf en mijn verstand.

zicht gekregen. De nieuwe frisse site is gebruiksvriendelijker en overzichtelijker geworden. Op de website kunnen bezoekers alles vinden over de mogelijkheden die het Deltagebied te bieden heeft.

e website is opgebouwd op basis van de kernwaarden van de Delta: natuur, cultuur, culinair en watersport. Voor een volledige beleving zijn vijf thema's toegepast; ontdek de Delta, bestemmingen in de Delta, watersporten, vaarroutes en de Delta. Via 'ontdek de Delta' kom je op een interactieve kaart, waar je middels allerlei thema's naar jouw informatie kan zoeken. Je vindt op de site niet alleen verschillende tips per regio over wat je kan doen op, in, onder het water maar ook tips over wat er te beleven is op het land. Daarnaast tref je er praktische informatie van bijvoorbeeld jachthavens, duiklocaties, watersport activiteiten en bootverhuur.

De nieuwe website www. deltagids.nl is onderdeel van de Delta Promotie, welke VVV Zeeland namens Provincie Zeeland, Regio West-Brabant en Stad Antwerpen, diverse gemeenten en ondernemers in het gebied uitvoert. Eerder dit jaar is de Deltagids-brochure verschenen. Met deze middelen, en de gelijknamige app, wordt de Delta breed gepromoot als hét meest veelzijdige en gevarieerde watersportgebied van de Benelux. De site is volledig 'responsive', dus of je nu binnenkomt via smartphone, tablet of pc, www.deltagids.nl is vanaf elk apparaat volledig en makkelijk te raadplegen. En uiteraard vind je er ook een overzicht van de duikplaatsen in Zeeland. 

Ik wil gewoon een beetje dromen rond de dingen die ik voel en de zee, ik weet het zeker, dat ze weet wat ik bedoel. Ik wil alleen zijn met de golven, 'k wil alleen zijn met de lucht, ik wil luist'ren naar mijn adem, ik wil luisteren naar mijn zucht. Ik wil luist'ren naar mijn zwijgen, daarna zal ik verder gaan en de zee, ik weet het zeker, zal mijn zwijgen wel verstaan.

Toon Hermans

SONJA VAN DER VOET

Hippocampus sept./okt. 2016

Webdiving

Kleine dingen Je kent het wel: je koopt een paar blikken frisdrank of bier, wetend dat een plastic sneetje gruyèrekaas het geheel bijeen houdt. Zo'n ding maakt het je gemakkelijk om alles te dragen en verhindert dat je koopwaar wegrolt. Het concept zouden ze moeten vergroten voor het gebruik bij duikflessen. Als je een beetje milieubewust bent, is het echter een ergerlijk ding. Om je gemoed gerust te stellen, knip je na het nuttigen van de inhoud met een schaar alle verbindingen stuk. Zo verhinder je dat een dier in de dodelijke, wurgende val verstrikt geraakt. Je hebt je plicht als 'groene' consument gedaan en je schuldgevoel verdwijnt als je het onschadelijk overblijfsel in de vuilbak gooit. Maar plastic is nooit onschadelijk.

r moest een betere oplossing bestaat dachten ze in de microbrouwerij 'Saltwater Brewery'. Bio-afbreekbaar plastic is niet echt een oplossing omdat het lang duurt vooraleer alles afgebroken en het geheel niet meer schadelijk is. Als dit laatste ooit bereikt wordt, heeft het handig ding intussen mogelijks al schade aan flora en fauna aangebracht. Kan het anders? Als het geheel nu eens vanaf het begin onschadelijk was. Indien het eetbaar was, dan zou het niet alleen onschadelijk zijn maar tevens ook kunnen helpen. Dit idee werd onlangs werkelijkheid. Op https://youtu.be/-YG9gUJMGyw kan je zien hoe het proces in elkaar

Hippocampus sept./okt. 2016

zit. Zullen we als duikers binnenkort op zoek gaan naar het afval van 'sixpacks' om het aan onze trimvest te hangen en onder water uit te delen? Verdwijnt het plastic afval eindelijk uit ons onderwaterzicht? Het zijn de kleine dingen die het hem maken. Onder dat motto verdwijn ik in de microkosmos van het duiken. Je zou het dan over het klein leven in de oceanen kunnen hebben, zoals in de laatste film van Jean-Michel Cousteaus 'Secret Ocean' maar die weg zwem ik niet uit. Ik ga naar het klein materiaal kijken. Zo kom ik op de site www.microdive.com. De kleine compacte rugzak met een volledige SCUBA-uitrusting erin, ziet er leuk en praktisch uit. Geen gesleur met bakken duikmateriaal meer. Koffer open, rugzak eruit nemen en duiken maar. Natuurlijk, klein betekent ook kleine autonomie. Nee, zo ver kan je niet. Nee, zo diep kan je hiermee niet duiken. Misschien dan toch maar niet? Of de autonomie uitbreiden? Even het SCUBA-toneel verlaten en kijken hoe het anders kan. Als je een compressor niet gebruikt om je fles te vullen, maar om je onmiddellijk van lucht te voorzien, dan bieden er zich een paar mogelijkheden aan. Variaties op dit thema kan je ontdekken op www.browniesmarinegroup.com. Het gewicht van een fles niet moeten torsen is zeker te overwegen. Je eigen luchtvoorraad altijd beschikbaar met wat je je ook onder het wateroppervlak bevindt, klinkt aanlokkelijk. Natuurlijk moet je dan overal een luchtslang achter je aanslepen. Die tunnel doorzwemmen? Misschien beter niet. Toch maar een duikfles?

Terug naar het kleine. Een klein ding klinkt in het Engels 'thingy' en een wereld waar kleine dingen heersen een 'thingiverse'. Hierover vind je ook een website: www. thingiverse.com. Het is echter geen wereldje van dingetjes voor kleine kinderen, maar een site boordevol ideeën en bijbehorende 'files' om op je 3D-printer los te laten. Ja, er zijn zelfs een aantal printsuggesties voor duikers te vinden. Nu zijn het vooral steunen voor GoPro's en lichten, maar binnenkort vind je er duiklampen en een beetje later echt duikmateriaal. Ik geloof dat binnenkort iedere duiker een 3D-printer in huis zal staan hebben. Iets gebroken, een ideetje, iets vergeten, … even drukken en klaar is Kees.

Ik waardeer de kleine dingen die jij op je zoektocht door het net ontdekt. Natuurlijk moet je me ze dan wel bezorgen. Kleine dingen worden alleen groot als je ze deelt. Maak ze bekend en stuur je pareltjes naar het intussen gekend adres door: patrick. vanhoeserlande@nelos.be. 

PATRICK VAN HOESERLANDE

Retro-Hippo Verzameld door Wim Van Doeselaer

45 jaar geleden Uit Hippocampe nr. 35

september 1971

koop van de Zeelandvergunning wordt de vraag gesteld op de vergadering der Nationale Monitors of de 4 vereiste duiken in Zeeland behouden blijven. Antwoord: de Zeelandvergunning, geldig voor twee jaar, kost uiteindelijk minder dan het duikrecht in sommige steengroeves. De vereiste duiken blijven dus behouden.

15 jaar geleden uit Hippocampus nr. 185

september 2001

Clubmonitor

OWT Doel van de Commissie Onderwatertechnieken: de mogelijkheden tot verbetering van de eigen duiktechniek te onderzoeken en alle initiatieven in deze zin aan te moedigen en te coördineren. De OWT overkoepelen dus een breed veld van activiteiten, gaande van de verbetering van de palmslag tot de fotografie, de jacht, de archeologie, enz.

Duikexperiment Belouga II en III

Het praktisch examen voor clubmonitor vond plaats in het zwembad te Ganshoren. Er waren 41 geslaagden op de 73 deelnemers. De nieuwe NELOS-Clubmonitors: Luc Beets (Amphora), Paul Callebaut (Moby Dick), Freddy Deweer (KDK), Eric Hulpiau (Orka), Johnny Huygen (COWOL), Daniel Mathys (Poseidon), Johan Meganck (Orka), Herman Ponet (CVD), Marianne Sels (BCD), Rina Slachmuylders (The Sharks), Hugo Stockmans (Koraalduikers), Mike Vander eycken (Mistral), Mark Van Gompel (Nuclea), Jos Van Marsenille (COWOL), Felix Verreck (DUKLO).

25 jaar geleden uit Hippocampus nr. 135

De Compagnie Maritime d'Expertises (COMEX) heeft in mei 1971 experimenten in verzadiging uitgevoerd met 5 duikers in zijn 'hydrosphère'. Gedurende Belouga II verbleven de duikers in het droge gedeelte en in het met water gevulde deel onder een druk gelijk aan 120 m. Gedurende Belouga III steeg de gefingeerde werkdiepte tot 180 m.

oktober 1991

Duiker-Redder Conform Vlarem II bis dienen de zwembaden te voldoen aan de strikte richtlijnen inzake veiligheid naast de zwembaden bij het gebruik hiervan. Sinds vele jaren heeft NELOS daarop ingespeeld en samen met de Vlaamse reddingscentrale het 'Brevet van Duiker-Redder' in het leven geroepen. Een 'Duiker-Redder' kan tijdens de duikcluburen als redder optreden en dit diploma wordt voor deze specifieke doelgroep als gelijkwaardig aan het Hoger Reddersbrevet beschouwd.

Wat is er wanneer te zien? Marion Haarsma maakte een jaaroverzicht maand per maand wat er in de Oosterschelde te zien is. Een biologische duikkalender dus.

35 jaar geleden uit Hippocampus nr. 85

september 1981

APBO De proclamatie van de allereerste cursus APBO van Bloso vond plaats in café De Zeester te Gorishoek. Stef Teuwen, directeur Sportduiken van de Landelijke Commissie Kadervorming, sprak de laureaten toe.

Autopsie

Verplichte duiken in Zeeland Rekening houdend met de verplichte aan-

Dr. De Muynck verklaarde op de Algemene Vergadering van de Medische Commissie dat zijn pogingen om een arts van NELOS aanwezig te laten zijn bij een autopsie van een sportduiker getroffen door een dodelijk ongeval tot nu toe geen succes kenden. Hippocampus sept./okt. 2016

NELOS-boetiek

Alle artikelen kunnen besteld worden bij de regionale verantwoordelijken of kunnen rechtstreeks afgehaald

T-shirt € 15,00

worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak).

Longsleeve € 17,00 Fleece € 45,00

T-shirt kind € 10,00

Opleidingsmateriaal: Brevetkaart 2*Duiker € 2,00 – Brevetkaart 3*Duiker € 2,00 – Brevetkaart Assistent-Instructeur € 2,00 – Cursus Begeleider worden van een duiker met een Handicap € 10,00 – Cursus Sportduiken € 40,00 – Cursus Duiker-Hulpverlener € 15,00 – Cursus Gevorderd Nitrox € 15,00 – Cursus Jeugdduiken voor Jeugdduikers € 10,00 – Cursus Onderwater-Videografie € 15,00 – Boek Specialisatie

KLEEF & WIN NELOS-stickeractie

onderwaterbiologie € 15,00 – Boek Fauna en Flora + kaart € 25,00 – Boek Onderwaterfotografie € 5,00 –

Kleef je sticker op je duikfles en

Duikboek jeugd 'Het blauwe paspoort' € 5,00 – Logboek jeugdduiken € 5,00 - Duikboek € 20,00 – Logboek

wie weet win je wel iets van onze

€ 5,00 – Jeugdduiken brevetkaarten Brons/Zilver/Goud € 1,00 – Medische fiche volwassene € 2,00 – Me-

nieuwe collectie.

dische fiche jongen € 2,00 – Medische fiche meisje € 2,00 – Zelfklever NELOS € 1,00 – Zelfklever BEFOS € 1,00 – Stickers NITROX per 10 € 5,00 – Stickers TRIMIX per 10 € 10,00 – Infomap 2016 € 10,00 – Infomap 2016 Technisch Duiken € 5,00 – Dossier OSB € 8,00 – Dossier Oriëntatie onder water € 8,00 – Dossier uitloding en loodreflex € 8,00 – Dossier droogpakken € 8,00 – Dossier Gasblender € 8,00 Textiel: polo korte mouwen (dames S-XL, heren S-XXL) € 20,00 – polo wit met NELOS & BEFOS (dames S-XL, heren S-XXL) € 40,00 – T-shirt slim fit korte mouwen (dames S-XL, heren S-XXXL) € 15,00 – T-shirt lange mouwen (dames S-XL, heren S-XXL) € 17,00 – DAMES topje (dames S-XL) 10,00 – hoody (dames XSXL, heren S-XXL) € 30,00 – fleece vest met rits (dames S-XL, heren S-XXXL) € 45,00 – regenjas (dames S-XL, heren S-XXXL) € 15,00 – DAMES gehaakte muts met pompom € 15,00 – KIDS meisjes T-shirt (116, 128, 140, 152, 164) € 10,00 – KIDS jongens T-shirt (122/128, 134/140, 146/152, 158/164) € 10,00 – BUFF unisex € 5,00 – FLUO hesje Duiker-Hulpverlener € 15,00 – NELOS strandlaken € 20,00 – Geborduurde badge BEFOS € 10,00 – Geborduurde badge Duiker-Hulpverlener € 3,00 – Geborduurde badge NELOS AI 5,00 – Geborduurde badge NELOS 2*I of 3*I € 5,00 – Geborduurde badge CMAS 1*I, 2*I of 3*I € 3,00

Hippocampus sept./okt. 2016

Sticker-NELOS-A7.indd 2

11/02/2016 13:55:36

NELOS-boetiek Algemeen verantwoordelijke Karl Van der Auwera Lintsesteenweg 176 – 2570 Duffel Gsm 0486 89 76 67 (afhalingen na telefonische afspraak) boetiek@nelos.be Rekening boetiek: KB 401-6513621-89 Regionale verantwoordelijken

BRABANT: Tiny Heremans Janseniusstraat 41 – 3000 Leuven Tel. 016 22 56 98 boetiek.vbr@nelos.be LIMBURG: Stefan Paas Slakweidestraat 20 3630 Maasmechelen Gsm: 0475 76 10 11 boetiek.lim@nelos.be

ANTWERPEN: NELOS-Duikershuis Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be

OOST-VLAANDEREN: Mark Bulte Hendrik Consciencelaan 6 9950 Waarschoot Tel. 09 377 37 97 boetiek.ovl@nelos.be

ANTWERPEN: Frederik Rausenberger Brandheide 2 – 2880 Bornem Gsm 0492 97 65 64 boetiek.ant@nelos.be

WEST-VLAANDEREN: Isabel Neyrinck Odiel Spruyttestraat 22 – 8870 Izegem Gsm 0478 97 32 69 (na 19.30 u) boetiek.wvl@nelos.be

BEFOS

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Voorzitter: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be Mede-Voorzitter: Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G.Stocq 18 – 1050 Ixelles Tel.02 649 57 95 – bo16@skynet.be Bestuursleden: Robert Henry Av. Doct. Terwagne 46 – 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 – henry.robert@skynet.be Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 – 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 – tresorier@lifras.be Vincent Leroy Kievitlaan 214 – 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 – vince.cas@skynet.be Ivo Hubert Stijn Streuvelslaan 24 – 2630 Aartselaar Gsm 0475 49 87 24 – ivo.hubert@nelos.be Herwig Van Cotthem Serigiersstraat 24 – 2020 Antwerpen Gsm 0495 55 85 19 – ondervoorzitter@nelos.be

Safety First! € 15,00

Sven Vandekerckhove Acaciastraat 76 – 9890 Asper Gsm 0476 34 00 64 – duikonderricht@nelos.be

BEFOS-secretariaat: Margaux Montrieux Jules Broerenstraat 38 – 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 – fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be

LIFRAS

r s

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Sous-Marines asbl Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques

Président: Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G.Stocq 18 – 1050 Ixelles Tel.02 649 57 95 – bo16@skynet.be Vice-président: Robert Henry Av. Doct. Terwagne 46 – 1310 La Hulpe Gsm 0475 76 77 85 –henry.robert@skynet.be

Administrateurs: Albert Bastin Rue André Renard 25 – 4020 Montegnée Tel. 071 43 54 91 – a.bastin.lifras@gmail.com

NELOS-structuur? Raadpleeg de brochure NELOS-structuur, voor meer info over wie wat doet binnen NELOS, zoals bijv. de Ereraad, de ombudsman, de verantwoordelijken voor de commissies, ... Deze brochure kan je downloaden via de NELOS-downloadserver.

Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 – 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 – tresorier@lifras.be Catherine Bes 0476/24.92.89 - catherine.bes@skynet.be Marc Hiernaux Rue des Alliés – 1190 Forest Gsm 0477 22 78 96 – marc.hiernaux@skynet.be Vincent Leroy Kievitlaan 214 – 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 – vince.cas@skynet.be Marc Lycops Rue Puccini 104 – 1070 Anderlecht 02 523 60 57 – 12958@lifras.be Johan Schoups Gsm 0477 75 73 61 - Johan.schoups@ibz.fgov.be

Secretariaat: Katia Van De Veegaete Muriel Van Blommen Jules Broerenstraat 38 – 1070 Brussel Tel. 02 521 70 21 – fax 02 522 30 72 katia@lifras.be – muriel@lifras.be

Hippocampus sept./okt. 2016

Bondsnieuws Redactieteam Commissie Hippocampus

Zeepaardjeswedstrijd Guylian Seahorses of the World 2016 Voor de zesde keer organiseert Guylian, in samenwerking met de Vlaamse duiksportfederatie NELOS, de zeepaardjes fotowedstrijd 'Guylian Seahorses of the World' ten voordele van 'Project Seahorse'.

oor het organiseren van de zeepaardjeswedstrijd 'Guylian Seahorses of the World', waarbij onderwaterfotografen en duikers van over de ganse wereld hun mooiste zeepaardfoto's inzenden, kan 'Project Seahorse' het groot publiek en de lokale vissers bewust maken van de schoonheid van zeepaardjes. De deelname aan de wedstrijd is gratis.

Foto: Els Van Den Borre - GuyLian Seahorses of the World 2014.

Hippocampus sept./okt. 2016

Bovendien ontvangt elke deelnemer een gratis pakketje Guylian chocolade ter waarde van minimum 20,00 euro, dat afgehaald kan worden tijdens de proclamatie en het festival van het Open Belgisch Kampioenschap 2016, wedstrijd voor onderwaterfotografie en -videografie, welk plaatsvindt op zaterdag 26 november 2016, in CC De Grote Post, zaal Dactylo, Hendrik

Serruyslaan 18A, 8400 Oostende, België. De winnaars van de zeepaardjes fotowedstrijd worden daar bekend gemaakt.

de wedstrijd Stuur je mooiste zeepaardfoto's binnen vóór 8 november 2016 om middernacht, CET. Stuur ze naar seahorses@nelos.be

(max. 5 foto's per deelnemer). Geef een titel op voor elke foto en vermeld waar en wanneer je het zeepaardje gefotografeerd hebt. Het wedstrijdreglement en het deelnameformulier kan je downloaden via www.nelos.be/seahorses of via www. seahorses.guylian.be. Wees tijdens het fotograferen uiterst voorzichtig zodat je de mariene fauna en flora zeker niet verstoort of vernietigt. Er zijn 3 hoofdprijzen, 5 publieksprijzen en een determinatieboek te winnen. Tijdens de jurering wordt rekening gehouden met volgende gegevens: de wetenschappelijke waarde, de artistieke waarde, het soort zeepaardje, de creativiteit, de unieke locatie, de omgeving, de fauna en flora, enz.

3 hoofdprijzen Uit de aanvaarde inzendingen zal de jury de 3 winnende foto's selecteren. 1e prijs: een 'Scubapro Chromis' pol scomputer + een cheque ter waarde van 500,00 euro voor de aankoop van duikmateriaal in je lokale duikwinkel + een Guylian prijzenpakket. 2e prijs: een 'Scubapro Regulator Bag' + een cheque ter waarde van

200,00 euro voor de aankoop van duikmateriaal in je lokale duikwinkel + een Guylian prijzenpakket. 3e prijs: een 'Scubapro Microfiber Towel' + een cheque ter waarde van 50,00 euro voor de aankoop van duikmateriaal in je lokale duikwinkel + een Guylian prijzenpakket.

5 publieksprijzen Van zodra een deelnemer zijn foto's op de Guylian fotogalerij zichtbaar zijn, kunnen hun vrienden, kennissen en andere mensen de meest geliefde foto's 'liken' (Vind ik leuk) via hun Facebookpagina account. Uit de foto's die de meeste 'likes' halen via de Facebookpagina, zal de jury de aanvaarde inzendingen beoordelen. 1e publieksprijs: een luxe geschenkdoos gevuld met Guylian chocolade, ter waarde van 50,00 euro. 2e publieksprijs: een selectie van de beste Guylian chocolade, ter waarde van 35,00 euro. De 3e tot 5e publieksprijs: een selectie van de nieuwste producten van Guylian, ter waarde van 20,00 euro.

voor meer info over deze wedstrijd en over Guylian, NELOS/Hippocampus, Scubapro en iSeahorse/Project Seahorse – de sponsors en organistoren. Doe mee aan de fotowedstrijd 'Guylian Seahorses of the World' editie 2016 en wie weet win jij één van de vele prijzen. Maar eigenlijk is elke deelnemer een winnaar, want je foto wordt gebruikt voor de bescherming van zeepaardjes binnen het wetenschappelijk 'Project Seahorse', door lokale vissers te informeren en te sensibiliseren. Bovendien worden de ingezonden foto's op regelmatige basis gebruikt bij de productinfo over de overheerlijke Belgische chocolade van Guylian. Uiteraard steeds met vermelding van de auteur van de foto. 

IVO MADDER

determinatieboek Als je daarnaast de foto's waarmee je deelneemt aan de wedstrijd ook plaatst op iseahorse.org, dan kan je een determinatieboek over zeepaardjes winnen (Seahorses - A Life-size guide to every species). Registreer je vandaag nog op www.iseahorse.org en plaats er je waarnemingen bij. Je informatie gaat rechtstreeks naar 'Project Seahorse' om hen te helpen bij het bestuderen en het volgen van de zeepaardjesbevolkingsgroepen over de hele wereld. Elke waarneming draagt bij tot de zeepaardjeskennis en behoud van deze unieke vissen.

sponsors Raadpleeg zeker de website w w w.nelos.be/seahorses

Hippocampus sept./okt. 2016

Bondsnieuws Public Relations

3de keer beste keer! Verslag Scubapro Testdagen 2016

Dat dagen en jaren snel voorbij gaan, ervaren we voornamelijk als we ouder worden. Knipper met je ogen en het is alweer maandag, vrijdag, zomer, Nieuwjaar of de 3e editie van de Scubapro Testdagen!

et hoofdingrediĂŤnt is nog steeds 'gratis producten testen van Scubapro terwijl je duikt in het Zilvermeer'. In tegenstelling tot de vorige edities is er geen ondersteuning van goede doelen en geen duiktank dit jaar. We hebben de focus gelegd op het te testen materiaal en de introductie van de initiatieduiken in open water.

initiatieduik in openwater Dat de promotie van initiatieduiken niet onderschat mag worden, merkten we al tijdens de vakantiesalons. Deze initiaties gebeuren echter in een duiktank. Voor het begeleiden van initiaties in open water was er tot voor kort nog geen protocol uitgeschreven door het Duikonderricht van NELOS.

Hippocampus sept./okt. 2016

Daar is echter verandering in gebracht en vandaag (2 juli 2016) is het de eerste dag dat de openwaterinitiaties in voege gaan. De regen die met bakken uit de lucht valt, weerhoudt de nieuwelingen niet zich vol overgave in een nieuw avontuur te smijten. Op het aangegeven uur arriveren ze een beetje schuchter aan de inschrijvingstent. Ademen onder water, gewichtloosheid willen ze ervaren â&#x20AC;&#x201C; het gezeul van het materiaal niet meegerekend natuurlijk. Dat het nog steeds regent, terwijl ze hun duikuitrusting samen stellen, deert hen niet. Bijna een uur duurt het vooraleer een kandidaat volledig klaar is om in het water te gaan. Met enige trots begeven ze zich met hun Instructeur naar de waterkant, waar het tweede deel van de briefing wordt gegeven.

Klaar voor de eerste openwater duik.

Duiken laat je niet onverschillig, simpel gezegd 'je bent blij dat je ervan af bent of je houdt ervan!'. Tijdens deze twee testdagen blijkt dat de meerderheid blij is dat ze de stap gezet hebben om een initiatieduik te doen in open water. Een deel geeft zelfs al aan te willen starten in een club. Met zo'n 40 initiaties per dag is dit niet onlogisch.

duikmateriaal testen Wat valt er nu allemaal te testen door de deelnemers? Een klein overzicht: ademautomaten (MK25EVO/A700), duikcomputers, droogpakken, technische 'wing' jackets en zoveel meer. Keuze voor jong en oud dus. Het meest geteste materiaal: de ademautomaat 'MK17/G260' en 'jacket X-Black'. De ademautomaten waren het meest verkoch-

Foto's (2): Ronny Margodt.

conclusie te duikmateriaal tijdens deze Scubapro testdagen.

prijzen Zoals eerder vermeld op de sociale media, maak je als club met het meeste aantal deelnemers kans op een complete ademautomatenset. De winnaar zou twee complete sets ontvangen, de club die op de tweede plaats eindigt zou één complete set ontvangen. Al snel is duidelijk dat de club 'Nat en droog' de prijs in de wacht zal slepen met zo'n 51 personen overtreffen ze de NELOS-leden. Maar geen paniek NELOS krijgt de tweede ademautomaat voor de inschrijvingen van de vele initiaties waarvan de deelnemers uiteraard ook Scubapro-materiaal gebruiken.

Komt het omdat we dit jaar meer media-aandacht kregen (artikel in de Standaard en opnames van de regionale zender), door de gewijzigde datum (blijkbaar gaat niet iedereen naar Rock-Werchter), of door de manier van promotie voeren? Feit is dat deze editie de beste was tot hier toe. Zowel voor de initiaties in open water als het aantal deelnemers van de testduiken. Bang was ik dat de instructeurs teveel dooie momenten zouden hebben. Bovendien staat of valt de opkomst van een evenement meestal met het weer en andere factoren. Die ongerustheid bleek energieverspilling. In tegenstelling tot de voorbije edities had deze de grootste opkomst, zowel voor het aantal initiaties als duikers die voor het materiaal kwamen. De verkoop van het materiaal is zelfs licht gestegen. En dankzij de goede begeleiding van de

openwaterinitiaties door de instructeurs, hebben we er een aantal nieuwe leden bij. Volgend jaar terug? Met meer materiaal ter beschikking? Ik reserveer alvast een huisje aan de Kempense meren.

bedankt Aan alle mensen die zich op één of andere manier hebben ingezet om het evenement zo goed mogelijk te laten verlopen. Dit in samenwerking met Scubapro (duikmaterialen), DiveSenses Zilvermeer, de Provincie Antwerpen (Directie Zilvermeer), de duikshops (De Watersportcentrale en Duikshop Cuylaerts) en de instructeurs. Zij toverden dit weekend om tot een spetterend evenement.  KATRIJN OOLS

Hippocampus sept./okt. 2016

Bondsnieuws

'Safety First' & Goede H redders

Foto: Bloso - Vlaamse Trainersschool

Duiker-Redder

et diploma Duiker-Redder is voor duikactiviteiten in het zwembad en in het open water gelijkwaardig aan het diploma Hoger Reddersbrevet van de Vlaamse Trainersschool (VTS) / Sport Vlaanderen (voorheen Bloso). Om te fungeren als redder in de duiktank in Zwevegem is dit diploma vereist!

maken het verschil! Ben jij het type mens dat thuis, op het werk, in je hobby en op (duik)vakantie 'veiligheid' belangrijk vindt? Dan is de opleiding Duiker-Redder zeker iets voor jou!

Duiker-Redder

Voor info over de cursus Duiker-Redder, surf snel naar: www.redfed.be. Onder 'Opleidingen' (klikken), 'Reddersopleidingen': Duiker-Redder (klikken), vind je meer uitleg. De eindtermen (examenreglement) kan je downloaden in de infotheek onder 'Redder' en vervolgens bij 'Reglementen'. Ga voor de gedetailleerde planning naar 'Activiteiten' via deze link: www.redfed.be/ index.php/activiteiten. In de cursus Duiker-Redder te Aarschot, vanaf zondag 4 december 2016 (eerste lesdag) tot zondag 19 februari 2017 (examen), wordt aan de deelnemers ook de kans geboden om het diploma van Hoger Redder te behalen. Voordelen: in 46 uur (DR) i.p.v. 64

Hippocampus sept./okt. 2016

uur (HR), gezellig duikers ondereen, extra aandacht op duikongevallen, ... We voorzien een opleiding waarin, naast een theoretische verdieping, de nadruk ligt op praktische oefenkansen zowel voor de reanimatie volwassenen, kind en baby als reanimatie met zuurstoftoediening (systemen die in de zwembaden ter beschikking zijn), EHBO en de reddingstechnieken (in zwembad en ook 1 dag in volle duikuitrusting). Hieronder zit ook een dosis conditionele en technische zwemtraining vervat. De totale kostprijs voor de opleiding (6 vakken) is 175 euro (incl. moduleteksten).

Vrijstelling! Als Instructeur mag je deelnemen aan het examen zonder de cursus te volgen. Dit examen zal samenvallen met de datum van het examen van de cursus Duiker Redder op zondag 19/02/2017. Kostprijs is dezelfde als de cursusprijs. Komen oefenen in de lessen kan altijd en wordt warm aanbevolen.

overgangsmodule Instructeurs Duiken naar Duiker-Redder Voor de Instructeurs Duiken werd in 2014 een overgangsmodule ontwikkeld. De aanzet was de opening van de duiktank met een diepte van 15 m te Zwevegem. In 2015 ging in West-Vlaanderen een eerste organisatie hiervan door. Een eerstvolgende opleiding is parallel (maar apart) met de volledige cursus gepland te Aarschot. De Instructeurs Duiken krijgen een verplichte infosessie (4 uur) en theorieles (3 uur) op 4/12/2016 en nadien 4 doorgedreven oefensessies (op 8/1, 22/1, 29/1 en 12/2/2017).

De theorie dienen ze in zelfstudie te leren (examen op 5/1/2017). Uiteindelijk dienen ze dezelfde eindtermen te bewijzen op het examen (op 19/2/2017). De totale kostprijs voor de overgangsmodule is 115,00 euro (incl. moduleteksten). Interesse? Maak je kenbaar via kcrombez@ redfed.be. Zit je nog met vragen of wens je meer info, aarzel niet een mailtje te sturen of je mag ook bellen (tel. 016 35 35 00 of gsm 0478 36 17 93 – liefst tijdens de kantooruren)! Inschrijven via Sport Vlaanderen ten laatste 1 week voor de start van de cursus of overgangsmodule: www.sport. vlaanderen/vts.

De opleiding Duiker-Redder verwelkomt je graag! Een nieuwe uitdaging! 'Go 4 it'.

verschil eindtermen Duiker-Redder en Hoger Redder Het examenreglement is sinds 2013 vernieuwd en heeft als doel de proeven realistischer en meer competentiegericht te maken. Zo krijgt de topic 'veilige redding' veel aandacht in de opleiding onder de vorm van reddingssimulaties in de praktijk. Sinds 2016 is het vak 'Functioneren in een zwemgelegenheid' (4 uur) erbij gekomen.

Cursusstructuur DUIKER-REDDER (46 uur – 5 vakken)

HOGER REDDER (64 uur – 6 vakken)

DD Functioneren in een zwemgelegenheid = 3 u theorie (T) + 1 u praktijk (P) DD Theorie redding = 7 u DD Praktijk redding Duiker-Redder = 14 u DD Reanimatie = 4 u T + 10 u P DD EHBO = 2 u T + 5 u P

DD Functioneren in een zwemgelegenheid = 3 u theorie (T) + 1 u praktijk (P) DD Theorie redding = 10 u DD Praktijk redding Basisredder = 14 u DD Praktijk redding Hoger Redder = 6 u DD Reanimatie = 6 u T + 14 u P DD Praktijk EHBO = 4 u T + 6 u P

Cursus Duiker-Redder (DR) Vak

type

D/ND

DR (46 u)

Functioneren in een zwemgelegenheid

Theorie (T) + Praktijk (P)

niet delibereerbaar

Theorie redding - DR

Theorie (T)

niet delibereerbaar

Praktijk redding – DR

Praktijk (P)

niet delibereerbaar

Reanimatie – DR

Theorie (T) + Praktijk (P)

niet delibereerbaar

EHBO – DR

Theorie (T) + Praktijk (P)

niet delibereerbaar

Vak

type

D/ND

HR/BaR (60 u)

Functioneren in een zwemgelegenheid

Theorie (T) + Praktijk (P)

niet delibereerbaar

Theorie redding – HR

Theorie (T)

niet delibereerbaar

Praktijk redding – BaR

Permanente evaluatie (PE)

niet delibereerbaar

Praktijk redding – HR

Praktijk (P)

niet delibereerbaar

Reanimatie – HR

Theorie (T) + Praktijk (P)

niet delibereerbaar

EHBO – HR

Theorie (T) + Praktijk (P)

niet delibereerbaar

Cursus Hoger Redder (HR)/Basisredder (BaR)

Hippocampus sept./okt. 2016

Bondsnieuws Duiker-Redder

Bijscholingen Duiker-Redder Ma. 12/09/2016

AVOS – Wilrijk

Zo. 25/09/2016

BRAVOS – Hofstade

Di. 15/11/2016

AVOS – Aartselaar

Do. 24/11/2016

LIMOS – Genk

Ma. 05/12/2016

lIMOS – Geel

bijscholingen Indien je wil fungeren als redder moet je in het bezit zijn van het diploma Duiker-Redder (enkel duikactiviteiten) of Hoger Redder en een recent bijscholingsattest. Je moet minstens éénmaal per jaar een erkende bijscholing voor redder gevolgd hebben. Bijscholingen Duiker-Redder zijn er voor alle personen met een diploma Duiker-Redder of Hoger Redder die ook duiker zijn. Het praktijkgedeelte 'reddingstechnie-

ken' is specifiek naar duikers gericht, zowel waar het gedeelte reddingstechnieken in het zwembad doorgaan als waar ze in open water plaatsvinden.

docent Duiker-Redder Personen die interesse hebben om docent Duiker-Redder te worden, vinden de aanvaardingsprocedure terug in de infotheek op de RedFed-website onder Redder en vervolgens Docent. Eerst moet je je (eenmalig) administratief in orde stellen. De scans van de nodige documenten in één mail bezorgen. Nadien word je uitgenodigd voor een screening. Indien je geen examen Duiker-Redder/Hoger Redder deed volgens het nieuwe examenreglement (2013), ben je ook verplicht om – in voorbereiding op de screening – een volledig examen Duiker-Redder/Hoger Redder bij te wonen. Zo heb je zicht op wat

verwacht wordt van redders (en van jou op de screening). De screening is een strenge ingangstest. Deze gaat door in Kessel-Lo, in de kantoren van de RedFed. Meer info later, bij ontvangst van alle documenten. Ben je geslaagd in de screening, kan je stage lopen: het assisteren van twee volledige cursussen (2 x 46 u) inclusief het examen en twee bijscholingen. Bij gunstige verslagen word je aanvaard op de VTS-denkcel redden. 

KRISTEL CROMBEZ KCROMBEZ@REDFED.BE DIRECTEUR SPORTKADEROPLEIDING REDDEN SPORT VLAANDEREN – VTS

ADVERTENTIE

Poseidon Diving Team Grootste online shop van België

Verdeler van alle grote merken tegen de laagste prijs

poseidondivingteam.com Tel. +32 (0) 54/32 62 82 Hellestraat 63 - 9400 Appelterre (Ninove)

Going under, Going PRO De Zeeman Pro is een betrouwbare partner voor de aankoop, het onderhoud en de herstellingen van professionele duikmaterialen. Wij zijn gespecialiseerd in materialen voor commercial diving, military diving, life support en sport diving voor bedrijven, overheden en consumenten wereldwijd. Door voortdurende investeringen in onze klanten, onze infrastructuur en onze materialen willen wij verder blijven groeien en een toonaangevend bedrijf worden in de wereld. Wij breiden ons productgamma voortdurend uit om tegemoet te komen aan de noden van onze klanten. Ons hoofdkantoor is gelegen in Mechelen, België. Wij zijn internationaal actief en hebben kantoren in drie landen (België, Frankrijk en Duitsland) van waaruit we onze klanten graag van dienst zijn.

Uw advertentie hier?

Belgium T +32 15 43 01 31 F +32 15 43 01 35 info@dezeeman.be

Advertentietarieven:

France T +33 4 83424595 info@dezeeman.fr

Germany T +49 2605 962 60 13 F +49 2605 962 60 14 info@dezeeman.de

www.dezeeman.com

www.wiki.nelos.be/index.php/hippocampus DZP_A5advertentie.indd 1

Hippocampus sept./okt. 2016

28/04/16 10:04

NELOS

Bondsnieuws Audi

Audiovisuele Commissie

is ov

le Commissie

Hoe zie jij mijn foto? E

en foto wordt door iedereen anders bekeken en gesmaakt. Een foto die jij zelf soms zeer goed vindt, heeft misschien geen impact op anderen. Spijtig, want elke fotograaf is toch een beetje ijdel en trots als anderen zijn werk mooi en geslaagd vinden. Daarom de vraag in de titel en onze poging deze op te lossen. De 'cel WEVOS Foto en Film' organiseert, onder de koepel van de Audiovisuele Commissie, op 9 oktober 2016 opnieuw een educatief en leerrijk initiatief: een duikje in de duiktank 'Transfo' te Zwevegem, met een leuke opdracht voor de NELOS-fotografen. Of je nu pas begonnen bent met onderwaterfotografie of al zeer ervaren bent, iedereen is welkom.

Je krijgt van ons de opdracht om die dag in de duiktank op een zeer creatieve wijze drie foto's te maken rond het thema 'Opstijgen'. Na de duik bekijken en bespreken we dan allen samen de opnames.

en maak die dag drie originele foto's. 'Opstijgen' is zo veel meer dan een duiker die naar de oppervlakte gaat. Een beetje voorbereidend denkwerk van de fotografen zal zeker zorgen voor een brede waaier aan originaliteit en variatie.

Het is géén wedstrijd of zware jurering, maar gewoon even kijken hoe jouw foto overkomt bij anderen. Zijn ze in volle bewondering, geëmotioneerd of geïnspireerd? Misschien zijn er interessante opmerkingen of kunnen we hier of daar bijsturen?

Nog eens: Het is géén wedstrijd! Alleen wij allen samen en je NELOS-vrienden – daar aanwezig – zullen mogen oordelen. Er is geen winnaar of verliezer, maar we helpen je graag om je pogingen – indien nodig – bij te sturen zodat je later de perfecte foto kan maken! Info en inschrijving: peter.ryngaert@ telenet.be. 

Hoewel de duiktank rond is, willen we dat je zo origineel mogelijk uit de hoek komt. Verbaas en inspireer je vrienden

Foto: Ivo Madder.

Dit is een belangrijke vraag, waar wij te weinig bij stilstaan ...

PETER RYNGAERT

Hippocampus sept./okt. 2016

Bondsnieuws

Commissie Duikonderricht

grensoverschrijdend

seksueel gedrag signaleren & aanpak

Op 12 maart 2016 heeft het Duikonderricht NELOS voor het College der 3*Instructeurs in samenwerking met Internationaal Centrum Ethiek in de Sport vzw (ICES) een zinvolle 4 uur durende Train de Trainer workshop georganiseerd vanuit het project 'Sport met grenzen â&#x20AC;&#x201C; Vlaggensysteem'. De aanwezige 3*Instructeurs werden geschoold tot lesgevers in het vlaggensysteem; dus deze kunnen op vraag van clubs of regio's deze materie autonoom geven/toelichten.

et project 'Sport met grenzen â&#x20AC;&#x201C; Vlaggensysteem' is een methodiek om seksueel gedrag in te schatten en gepast te reageren. De methodiek is in eerste instantie bedoeld voor begeleiders

van kinderen en jongeren. Schoolteams en directies bijvoorbeeld, maar ook jongerenbegeleiders in het jeugdwerk, sportscholen, instellingen enz.

Enkele voorbeelden van casussen die beoordeeld werden: DD Een jongen raakt de borsten van een meisje tijdens de groepsknuffel (14 jaar). DD Een trainer (22 jaar) zit vaak voor het slapengaan op de kamer van de meisjes (15-17 jaar). DD Een jongetje zwiert met zijn piemel in een gemengde kleedkamer (7-11 jaar). DD De trainster komt heel boos zonder aankondiging de kleedkamer van de jongens binnen (15-17 jaar). DD Een jongen maakt een foto van de meisjes onder de douche en stuurt die naar zijn vrienden (13 jaar). DD Een jongen (11 jaar) wordt gedwongen om aan de piemel van de trainer te komen.

Foto: Ivo Madder.

Arne Aerts confronteerde ons met verschillende situaties.

Hippocampus sept./okt. 2016

De methodiek helpt je om beter in te schatten wanneer seksueel gedrag grensoverschrijdend is. Bij het jeugdduiken is deze methode al langer gangbaar om de jeugdinstructeurs en jeugdbegeleiders op een professionele manier grensoverschrijdend seksueel gedrag te helpen signaleren, het bespreekbaar te maken om zo op een professionele manier te handelen. Wat is seksueel gezond gedrag? Seksueel experimenteergedrag? En wat is – licht of zwaar − seksueel grensoverschrijdend? Het seksueel experimenteergedrag van kinderen en jongeren is van alle tijden en zelfs gezond. Wat echter wel nieuw is, is de hoeveelheid geseksualiseerde beelden die dagelijks op ons afkomen. Ook nieuw zijn de mogelijkheden die de technologie (minicamera's, gsm met goed fototoestel en dergelijke) en de sociale media met zich meebrengen. De ontwikkelingen gaan zo snel dat ouders, hulpverleners en professionele opvoeders nauwelijks kunnen bijhouden wat dat betekent voor de opvoeding van kinderen of jongeren en ze ook moeilijk kunnen inschatten hoe volwassenen ermee omgaan.

kwetsbare groepen Seksueel grensoverschrijdend gedrag komt veel voor. We spreken van seksueel grensoverschrijdend gedrag – zowel bij minderjarigen als bij volwassenen – als er duidelijk geen toestemming, geen vrijwilligheid en geen gelijkwaardigheid is tussen sekspartners. Onderzoek heeft aangetoond dat vanaf de leeftijd van 17 jaar 4 procent van de heterojongens, 16 procent van de homojongens, 21 procent van de heteromeisjes en 33 procent van de lesbische meisjes dwang heeft ervaren tijdens seks. Meisjes, anders geaarde jongeren, jongeren die onder de 13 jaar starten met seks en laagopgeleide jongeren zijn een risicogroep. De officiële cijfers voor verkrachtingen in ons land zijn hallucinant hoog: in 2013 werden er per dag gemiddeld 8 klachten ingediend! Vast staat dat lang niet alles wordt gesignaleerd uit angst voor onbegrip of stigmatisering. Vaak kent het slachtoffer de dader: hij of zij is een (gewezen) partner, een ouder, een vriend, een collega, of een kennis. We weten dat seksueel misbruik in het gezin voorkomt in alle lagen van de bevolking. Het is van belang alert te zijn voor signa-

len, zowel bij jongeren als bij volwassenen. Dat juist maakt de methodiek van het Vlaggensysteem zo nodig en het is bruikbaar in iedere setting waar men te maken heeft met jongeren en/of volwassenen. ICES geeft daarom trainingen aan de meest uiteenlopende teams in het hele land om organisaties te leren omgaan met grensoverschrijdend seksueel gedrag en hen te leren werken met het Vlaggensysteem.

het Vlaggensysteem Het vlaggensysteem (zie introductiefilm via http://bit.ly/Sport_met_grenzen) is een ethisch pedagogische interventie voor ouders en professionals die werken met kinderen en jongeren. Het bestaat uit een zestal criteria, een normatieve lijst, casussen en oefeningen voor groepen of individuen. Wordt aan elk van de criteria voldaan, dan is er sprake van gezond seksueel gedrag. De criteria zijn de volgende: Toestemming, Vrijwilligheid, Gelijkwaardigheid, Context, Ontwikkeling en Zelfrespect. Zo op het eerste gezicht lijken de criteria voor zichzelf te spreken. Maar wat is het verschil tussen toestemming en vrijwilligheid precies? Welk gewicht geef je aan afwijkingen van één of enkele van de criteria? En hoe maak je een juiste inschatting van de ernst daarvan? Per slot van rekening gaat het vaak om graduele verschillen, waarbij we vaak ook nog eigen waarden en normen hanteren. Ook tijdens onze workshop was dit niet anders, en dat is ook begrijpelijk. Om je te helpen seksueel gedrag te benoemen werkt het Vlaggensysteem met kleuren. De groene vlag staat voor gezond en acceptabel experimenteergedrag, de gele vlag staat voor niet zo gezond (experimenteergedrag) en licht grensoverschrijdend gedrag, de rode vlag heeft betrekking op ernstig seksueel grensoverschrijdend gedrag en de zwarte vlag staat voor zeer ernstig seksueel grensoverschrijdend gedrag, zoals verkrachting. Er hoeft maar één criterium niet aanwezig te zijn en dan heb je te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag. De zwaarte wordt bepaald door de aanwezigheid van herhaald gedrag en de ernst van het gedrag. Bij iedere kleur kregen we een voorbeeld. Bijvoorbeeld bij een groene vlag is kijken, luisteren, benoemen, bevestigen en uitleggen aan de orde. Maar bij een zwarte vlag

gaat het om kijken en luisteren, benoemen, verbieden, uitleggen, straf en doorverwijzing en extra observaties. Vaak is aangifte of melding bij een zwarte vlag aan de orde of moet dit in gang gezet worden. Voorbeeld om even bij stil te staan en maak zelf een besluit: De persoon met het fototoestel, die een foto maakt met zijn ‹Smart Phone› over de rand van een kleedcabine in het zwembad, is: 7 jaar, 15 jaar of 45 jaar (>18 jaar). Welke vlag? Groen, geel, rood of zwart?

Maar hoe werkt dit nu in de praktijk? Tijdens de training werd er dan ook aan de hand van casuïstiek oefenen getracht om het duiden van seksuele handelingen te oefenen en bespreekbaar te maken. Aan de vragen die er gesteld werden, merkte je dat verwarring groot kan zijn. Iets wat we ook in de praktijk zien en meemaken, indien niet het hele team in gelijke mate betrokken geweest is of in gelijke mate geïnformeerd is over incidenten. Situaties rond seksueel grensoverschrijdend gedrag zijn hoe dan ook delicaat. Zaken kunnen ongewild uit hun verband worden getrokken of een eigen leven gaan leiden. Of juist over het hoofd worden gezien. Het is van het allergrootste belang om de handelingsverlegenheid die er soms in teams heerst als het gaat om seksualiteit te doorbreken. Het is dus nodig om binnen de groep van instructeurs en bestuursleden van een duikschool te oefenen met het toekennen van de vlaggen aan het gedrag dat je signaleert. Het doel bij het duiden met het vlaggensysteem is om het eigen normatieve kader te parkeren en zo objectief mogelijk te kijken naar welke informatie voorhanden is en deze met elkaar te delen. Hoe kun je vaststellen dat er sprake was van vrijwilligheid? Dwang kan heel subtiel worden uitgeoefend en niet iedereen ervaart dwang op dezelfde manier. Groepsdruk kan daar onderdeel van uitmaken. Maar ook wederzijdse toestemming kan onduidelijkheid geven; deze kan bijvoorbeeld non-verbaal gegeven worden. En die toestemming kan halverwege het seksueel contact weer ingetrokken worden, en slachtoffers willen ook niet altijd alles prijsgeven. Vaak is er een probleem met betrekking tot

Hippocampus sept./okt. 2016

Bondsnieuws

Foto's (2): Ivo Madder.

Commissie Duikonderricht

Volgens sommige 3*Instructeurs was een bepaalde situatie aanvaardbaar, volgens anderen juist helemaal niet. Ze beoordeelden de situaties wel steeds correct.

de gelijkwaardigheid. Dat heeft te maken met een machtsongelijkheid tussen personen. Zoals leeftijdsverschil, maar vooral ook macht en manipulatie binnen organisaties komt nog steeds voor. Leidinggevenden die hun machtsposities misbruiken, teamleden onderling, pesten, mobben (nvdr: het opzettelijk kwetsen van een ander) of intriges. Door deze problemen met elkaar te bespreken wordt de objectivering bij het duiden vergroot en dat komt het professioneel handelen ten goede. Dat is wat we dan ook hebben kunnen versterken in de training en kunnen wij dan ook sterk aanbevelen. Adequaat reageren en tegelijkertijd een juiste interpretatie van de signalering doen en evalueren. Soms reageren we te bezorgd op gezonde seksuele gedragingen van kinderen en soms zien we door onze blinde vlekken signalen over het hoofd. Wanneer gaat men die grens over? En hoe moet ik dan handelen? Het effectief voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag zou het uitgangspunt moeten zijn binnen iedere duikschool en organisatie, die voor en met jongeren en adolescenten werkt. Maar het is zeker ook toepasbaar bij problemen met volwassenen. Tijdens de training merkte je dat er meningsverschillen waren. Daarbij kan het gaan om individuele weerstanden van personen. Het eigen referentiekader

Hippocampus sept./okt. 2016

is dan ook vaak de absolute waarheid en maakt het moeilijk anders naar seksueel gedrag te kijken. Personen die vanuit hun geloofsovertuiging seks zonder een relatie afkeuren. Maar het kan ook gaan om al ingenomen en verharde standpunten over seksuele moraal. Zoals er vaak over homoseksualiteit gedacht wordt. Het klimaat binnen de duikschool draagt dan ook in belangrijke mate bij aan preventie. Met andere woorden een duidelijk beleid binnen onze liga en de duikscholen is hier sterk aanbevolen. Daarmee is voorlichting, training en zorg nodig om op een verantwoorde manier met grensoverschrijdend seksueel gedrag om te gaan. Om dus op een adequate manier te reageren, is het belangrijk om het te implementeren in de dagelijkse praktijk en niet alleen op papier. We weten dat ervaringen met seksueel geweld ernstige gevolgen hebben voor slachtoffers, zowel minderjarigen als volwassenen. De eerste opvang, maar ook andere factoren, zoals een steunend netwerk zijn daarbij cruciaal. Vooral jongeren, maar ook volwassenen die aangewezen zijn op professionele zorg zijn in dat opzicht kwetsbaar. Gelukkig zijn er steeds meer mogelijkheden om snel de juiste hulp in gang te zetten. Want duidelijk is dat de weg naar de juiste hulp niet altijd makkelijk is. Het Vlaggensysteem is geen diagnostisch of normerend instrument voor de Ereraad van NELOS of andere instanties. Waar-

om een jongere of een volwassene zwart gedrag vertoont, is niet altijd duidelijk. Daarom moet de aandacht gaan naar preventie, het scheppen van duidelijkheid en bespreekbaarheid is hier van belang voor iedereen. En dat op een respectvolle en discrete manier voor alle betrokken personen. ď&#x20AC;ź PATRICK VAN BUYTEN EN LOU REPETUR

Bronvermelding: www.ethischsporten.be www.movisie.nl

Bondsnieuws

Commissie Duikonderricht

Duikinitiaties Foto's: Hendrik De Soete.

in open water Het is intussen in de meeste clubs een traditie geworden dat geïnteresseerden naar het zwembad kunnen komen om enkele keren te proeven van de duiksport alvorens finaal aan te vangen met de opleiding tot 1*Duiker. Hierbij gebeurt het ook vaak dat duikinitiaties worden gegeven aan bepaalde groepen of verenigingen, waarbij we dit doen ofwel om de andere

vereniging/groep

een

plezier te doen, ofwel – en mijns inziens is dit het belangrijkste – aan ledenwerving te doen. Dit alles zijn gekende praktijken.

at ook soms gebeurde het ook dat een ervaren duiker/instructeur ergens iemand mee nam onder water – in open water – en dit uiteraard ook om onze duiksport te promoten. Maar tot voor kort was dit – hoewel enkel bedoeld als promotie voor de duiksport – in strijd met alle NELOS-afspraken:

• Je duikt met een niet-verzekerde mededuiker en je wordt dus aangezien als niet-verzekerd … je neemt dus heel wat aansprakelijkheid voor je rekening. • Je neemt een duiker mee die geen opleiding heeft genoten en loopt daardoor ook kans om gesanctioneerd te worden door de Ereraad. Maar de bovenstaande situatie hebben we met 'NELOS-info 269' rechtgetrokken door deze vorm van sportpromotie te … 'legaliseren'. Dit omdat NELOS inziet dat dit een zeer goede vorm van ledenwerving is; die tevens (indien de richtlijnen gevolgd worden) relatief veilig kan worden uitgevoerd. Bijv.: "Op maandag 15 augustus was het stralend weer en we zaten met de duikclub in Nederland aan de duikplaats Geersdijk aan het Veerse Meer. Een mooie duikplaats waar het water kraakhelder is en de bodem langzaam afloopt naar max. 10 meter. Naast de parking is een zandstrandje waar de 'kids' spelen en na de duik wordt de BBQ op gang getrokken … tussen pot en pint geeft de partner van een lid van je duikschool te kennen dat hij ook geïnteresseerd is in de Wondere Onderwaterwereld…

Als instructeur, kan je nu een geschikte uitrusting zoeken (bij de leden van je duikclub), NELOS informeren over de duikinitiaties en een initiatie in open water aanbieden aan het potentieel nieuwe lid – en wie weet dat hij/zij zich aansluit bij jouw in de duikschool". Dus gedaan met zelf alle risico's te lopen om de duiksport te promoten, vanaf nu bestaat hiervoor een protocol, kan dit in alle legitimiteit gebeuren en ben je ook tijdens een initiatie in open water ter dege verzekerd. Uiteraard dient hieraan te worden toegevoegd dat dit protocol (cfr. NELOS-info 269) enkel bedoeld is voor eenmalig initiaties en dat diegene die de duik gedaan heeft nadien geen duik minder moet doen bij de opleiding tot 1*Duiker of dat de begeleidende Instructeur dit niet kan gebruiken als inlogbaar Ideal-event. 

SVEN VANDEKERCKHOVE

Hippocampus sept./okt. 2016

Bondsnieuws

Commissie Duikonderricht

De nieuwe 1*Instructeurs, lichting 2016.

Algemene Vergadering van de NELOS-instructeurs

& de Academische Zitting

De jaarlijkse titelhernieuwing.

De NELOS-boetiek was ook aanwezig.

Hippocampus sept./okt. 2016

Foto's: Ivo Madde

Terwijl men binnen aandachtig naar de verslagen luisterde, was duikschool Yellow Diving volop bezig met de voorbereiding van de receptie.

Franklin Forrez toonde op het projectiescherm de lijst van de nieuwe Jeugdduikinstructeurs.

Sven Vandekerckhove gaf de speech over de ethiek van de NELOS-Instructeur. Inge Dekort riep de nieuwe 1*Instructeurs één voor één naar voor. Bart Baert ondertekent de gedragscode onder toeziend oog van Koen Van Dyck en Michel Declercq.

Op 10 april 2016 vonden deze beide traditioneel plaats in Geel, Peter Rappé krijgt van Ivo Hubert zijn Instructeursblaadje.

meer bepaald in het centrum van de stad, in de stadszaal 'De Waai'. Vanuit gans Vlaanderen,

Sven Vandekerckhove overhandigt het CMAS-kaartje van 1*Instructeur aan Paul Van Scherpenzeel.

per autobus, per auto of te voet, stroomden de instructeurs van de NELOS toe op deze jaarlijkse niet te missen happening!

e Algemene Vergadering is een informele vergadering voor en door NELOS-Instructeurs, maar ze is wel de moeder van alle vergaderingen qua beleving en reünieplezier. Als actieve NELOS-Instructeur is dit dus een niet te missen afspraak.

Rob Scheers krijgt zijn instructeursstempel van René Van Leeuwen.

Ook dit jaar waren ruim 400 Instructeurs aanwezig, die geboeid de laatste ontwikkelingen binnen alle gelederen van de NELOS Commissie Duikonderricht aanhoorden; dit jaar was zelfs een delegatie van LIFRAS aanwezig, nl. Philippe Pittier (verantwoordelijke Duikonderricht LIFRAS) en Johan

Schoups (Lid van de Raad van Bestuur en 3*I LIFRAS). De vergadering, voorgezeten door de Voorzitter van de Commissie Duikonderricht, Sven Vandekerckhove, belichtte verschillende aspecten van het duikonderricht,

De nieuwe 1*Instructeurs van 2016 Bart Baert (Koraalduikers), Geert Behets (Poseidon), Danny Bracke (All Stars Duikclub), Jeroen Brioen (The Sharks), Aagje Bruch (Adventure Diving), Jan Bruneel (Adventure Diving), Dirk Claus (Breevenduikers), Sofie De Beule (Orka), Dagmar De Jong (AKO), Bert Deprez (Blue Lagoon), Nicolas De Smyter (Mantis Divers Club), Geert D'Haemer (Flipper), Kathy Dilny (Amfibie), Koen Goedemé (Belgium Diving), Davy Hens (Lucky Divers), Stefan Meijssen (Orca Bree), Olivier Merchiers (Poseidon), Philip Moonen (Amfibie), Bart Morent (BCOS), Jurgen Peere (BCOS), Peter Rappé (Duikernikkers), Rob Scheers (The SeaMasters), Peter Vanderhaegen (De watertrollen en -duivels), Carlo Van Der Ouderaa (Wilrijkse Duikschool), Bart Van Gompel (Amfibie), Walter Van Nieuwenhove (Safe Diving), Paul Van Scherpenzeel (Koraalduikers), Dirk Verpoest (Breevenduikers), Tim Weckx (Neptunus).

Hippocampus sept./okt. 2016

Bondsnieuws

Commissie Duikonderricht

Via https://flic.kr/s/aHskyfaEVh kan je de foto's van de Academische Zitting 2016 bekijken en downloaden.

maar lichtte ook enkele leuke weetjes toe zoals het nieuwe reglement Duiken op de Noordzee, initiaties in open water en de integratie van het vak 'fauna en flora' in de duikopleidingen. De Algemene Vergadering eindigde rond 16.00 uur. Dat was het tijdstip waar het glas der vriendschap kon worden gedronken en de netwerking met de collega's kon beginnen. De Academische Zitting ging van start met de speech over de ethiek van de Instructeur

Yellow Diving School verzorgde traditiegetrouw de schitterende receptie.

en hierna werden de 29 nieuwe 1*Instructeurs één voor één naar voor geroepen om hun titel en CMAS-kaartje in ontvangst te nemen. Gedurende deze proclamatie kregen 7 Jeugdbegeleiders, door het behalen van hun titel van 1*I, onmiddellijk de titel van Jeugdduikinstructeur erbij. De nieuwe Jeugdduikinstructeurs zijn: Sofie De Beule, Kathy Dilny, Philipe Moonen, Bart Baert, Dirk Claus, Davy Hens en Rob Scheers. Leuk detail is dat Rob als jeugdduiker begon en in 2006 zijn Bronzen Dolfijn behaalde. Nu 10 jaar later is hij Jeugdduikinstructeur.

Een schitterende receptie, verzorgd door Yellow Diving School, rondde het feest helemaal af! 

SVEN VANDEKERCKHOVE, VOORZITTER COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Advertentie

Promotie

in overjaarse pakken zolang de voorraad strekt.

Watersportcentrale N.V.

Meer dan 45 jaar HET adres voor al uw duikmateriaal, boten & motoren. Waar service het beste product is!

Rozenkranslaan 93-97, 3600 Genk +32 (0)89 30 38 89 | www.watersportcentrale.be 98

Hippocampus sept./okt. 2016

Bondsnieuws

Commissie Duikonderricht Brevettencomité

Foto: Ivo Madder.

Biologiefoto's gezocht Oproep fotomateriaal van het onderwaterleven, om als cursusmateriaal te gebruiken.

il jij ook bijdragen tot een betere kennis en begrip van het wondermooie onderwaterleven van onze wateren? Dan is dit je kans! Voor het versterken van ons didactisch materiaal, zijn wij immers op zoek naar onderwaterfoto’s van verschillende planten en dieren. Deze moeten goed herkenbaar zijn (dus niet artistiek in beeld gebracht) en gefotografeerd zijn in hun natuurlijke omgeving. De fauna en flora mogen niet verstoord worden bij het maken van de foto’s. We wensen foto’s te verzamelen van zo veel mogelijk verschillende fotografen, van verschillende clubs, van verschillende provincies.

Welke foto's hebben we nodig? Het gaat over planten en dieren in zoet én zout water, uit de Grevelingen, Oosterschelde en de Middellandse Zee. Indien jij denkt dat je maar één goede foto hebt, stuur hem dan zeker op! Misschien verschijnt jouw foto dan binnenkort wel op groot scherm, tijdens een theorieles over biologie? Inzenden van je digitale foto’s kan tussen 1/8/2016 – 30/09/2016. De foto’s zijn niet bestemd voor een fotowedstrijd maar we verwachten toch een minimum aan kwaliteit. Enkel foto's waarvan jij de auteur bent of waar de rechten hebt, mag je inzenden. Je foto's worden enkel gebruikt voor promotie

van NELOS en/of cursusmateriaal (cursusboeken, PowerPointpresentaties).

formaat en bewerking foto's Je digitale foto's kan je aanleveren in JPG, TIFF of RAW-formaat in maximale kwaliteit. Het standaardformaat dat uit je digitale fototoestel komt, is normaal gezien voldoende groot (tenzij je de instelling gewijzigd hebt naar een klein formaat). De minimum resolutie is 2100 pixels op de langste zijde, we prefereren > 3508 pixels. Bijv. 1500 x 2100 pixels (13 cm x 18 cm bij 300 dpi of 53 cm x 74 cm bij 72 dpi), 2480 x 3508 pixels (21 cm x 29,7 cm bij 300 dpi of 87,49 cm x 123,75 cm bij 72 dpi). De foto's mogen bijgesneden (gecropt) worden, lichter of donkerder gemaakt worden of de witbalans mag aangepast worden. Andere aanpassingen of correcties, buiten het verwijderen van enkele stofdeeltjes, zijn niet gewenst.

bestandsnaam foto's Vermeld je naam en voornaam in de metadata van de foto of in de bestandnaam van de foto. Gelieve je naam NIET bovenop de foto zelf te plaatsen. Bij publicatie plaatsen we zelf je naam op of naast de foto, naargelang het medium waarin je foto gepubliceerd wordt.

Indien je weet welke dier/plant er op de foto te zien is (Nederlandstalige en/of wetenschappelijke naam) kan je dit eveneens vermelden in de metadata van de foto, in de bestandsnaam of via een apart document met de bestandsnaam en de omschrijving. Bijv. naam +voornaam_zeeanjelier.jpg

Hoe bezorgen? Bezorg je digitale foto('s) vanaf 1 augustus 2016 tem 30 september 2016 via Dropbox, OneDrive, wetransfer, … of per e-mail naar seahorses@nelos.be. Vermeld zeker volgende zaken: DD als onderwerp van je communicatie: 'Biologiefoto's NELOS'; DD je naam en voornaam; DD je e-mailadres.

lijst planten en dieren Ga naar www.nelos.be/biofoto en download daar het bestand 'Brief_oproep_fotomateriaal_20160602.pdf', waarin vermeld staat welke planten en dieren we zoeken. Wij kijken uit naar je fotomateriaal.



WERKGROEP BIOLOGIE: LUDÊK BROULIM, KRIS VANDERDONCK, TINY HEREMANS, BRUNO VANDERBEKEN EN SAMANTHA DE SMET

Hippocampus sept./okt. 2016

Bondsnieuws Foto: Peshkova - shutterstock.

Raad van Bestuur

Ereraad versus Ombudsman Ruzies, kortzichtigheid, te grote égo's, wederzijds onbegrip, … Niets nieuws onder de zon denk je dan … Meer en meer krijgt NELOS met de verzuringsgraad van de maatschappij waarin we leven, te maken.

innen de gelederen van NELOS zijn er een aantal instanties die deze verzuringsgraad binnen aanvaardbare niveaus proberen te houden. Indien een club, een commissie of individuele personen er niet in slagen om met veel geduld, individuele gesprekken en verzoeningsvergaderingen tot een oplossing te komen, kan men een beroep doen op deze instanties om als bemiddelaar op te treden. Het inroepen van externe hulp en/ of advies stelt men best niet te lang uit. Meestal zal een snelle en professionele aanpak ook tot oplossingen kunnen leiden die voor alle partijen aanvaardbaar zijn. Zodra het geschil een hoogtepunt bereikt, is de kans op een waardige afhandeling minuscuul klein geworden.

conflicten intern oplossen De Raad van Bestuur van de club/school en de voorzitter van de vereniging zijn in veel gevallen de aangewezen personen om kleine conflicten op te lossen alvorens deze escaleren. Zij hebben zich geëngageerd om de vereniging als goede huisvader te besturen en kunnen meestal terugvallen op de ervaring en wijsheid die ze in de loop van de jaren hebben opgedaan. De aanstelling van een vertrouwenspersoon in de club is een drempelverlagende mogelijkheid. Deze persoon heeft geen

100

Hippocampus sept./okt. 2016

enkele bestuurs- of instructeursfunctie waardoor de stap vlugger gezet wordt om een geschil bespreekbaar te maken. Dikwijls gaat het over een misverstand en kan het opgelost worden door deze vertrouwenspersoon, zoals een moeder of vader in een gezin handelt.

contacteer NELOS bij ernstige situaties De Raad van Bestuur en de voorzitter van NELOS zijn veelal de aangewezen personen voor een eerste consultatie bij ernstigere situaties. Hun ervaring kan ertoe bijdragen om een geschil tussen clubs, tussen clubs en hun bestuur, tussen instructeurs en tussen bestuursleden en/of instructeurs te evalueren. Indien betrokkenen rekening houden met hun advies is de kans groot dat de situatie met de mantel der liefde ingedekt wordt. Iedereen kan steeds terecht bij de voorzitter en de leden van de Raad van Bestuur, hun coördinaten tref je in ons bondsblad. De ervaring leerde ons dat het voor personen of clubs soms een stap te ver is om het geschil of het probleem aan de NELOS Raad van Bestuur voor te leggen. Daarom stelde de Raad van Bestuur NELOS in 2014 een Ombudsman aan (zie Hippocampus nr. 251, nov./dec. 2014). Iedereen, individueel, in groep of als bestuur kan onze ombuds-

man (Eddy Dielen – ombudsman@nelos. be) aanspreken en in alle discretie samen met deze ervaren persoon oplossingen zoeken om geschillen in der minne te regelen. De ombudsman rapporteert niet aan de Raad van Bestuur NELOS en/of de Ereraad maar kan bij deze instanties, met garantie voor de anonimiteit van de personen die op hem/haar beroep doen, terecht voor advies en raad. De ervaring leert dat de mogelijkheden en oplossingen die door de ombudsman aangeboden worden veelal tot acceptabele oplossingen geleid hebben.

De Ereraad is de instantie die klachten en inbreuken behandelt tegen de NELOS-regelgeving, tegen het duikonderricht en tegen de deontologie voor instructeurs en verantwoordelijken. Het 'NELOS-wetboek' waarop zij zich baseren is de NELOS-Infomap en de Gedragscode voor NELOS-duikers. Hun bevoegdheid strekt dus verder dan 'instructeurs' en zij hebben de mogelijkheid om inbreuken te bestraffen overeenkomstig een reglement van inwendige orde. De Ereraad is er bijgevolg niet om een geschil tussen bestuursleden of clubs te behandelen tenzij men bij dit geschil de NELOS-regels of de Gedragscode aan z'n laars lapt.

Iedereen kan een klacht indienen, door dit schriftelijk te doen ter attentie van de voorzitter van de Ereraad (Eric Sels – voorzitter.ereraad@nelos.be). Anonieme klachten worden echter geseponeerd. De procedure om de Ereraad bijeen te roepen wordt in de NELOS-Infomap beschreven onder 'Ereraad van de Commissie Duikonderricht NELOS – Reglement Inwendige Orde'. De Gedragscode voor alle NELOS-duikers kan je downloaden via onze website: www.nelos.be/gedragscode.

op bovenvermelde maatregelen en instanties totaal overbodig is. Een gezond open gesprek met respect voor ieders mening en inbreng kan wonderen doen. Het zal niet altijd als gevolg hebben dat de partijen elkaar in de armen vallen maar het kan ongetwijfeld bijdragen tot een waardige afsluiting van een geschil. En vergeet nooit 'Start to Dive' is equivalent met 'Start a new life', laat dit een leven zijn vol plezier en vol respect voor iedereen die deel uitmaakt van onze duikersgemeenschap.  RONNY MARGODT,

wederzijds respect Alle NELOS-duikers/leden hebben tijdens hun opleiding een vorm van respect ontwikkeld voor de collega duiker, de buddy en de potentiële duikpartner. In principe zou de NELOS-gemeenschap vrij moeten zijn van de verzuring die onze maatschappij ondergaat. Ons gemeenschappelijk doel: samen met alle collega's op een veilige manier onze sport beoefenen en genieten van de wonderlijke natuur. Dit zou ertoe moeten bijdragen dat beroep doen

VOORZITTER NELOS

De coördinaten van de Raad van Bestuur NELOS, de Ereraad en de Ombudsman zijn beschikbaar in ons bondsblad en eveneens terug te vinden in de brochure 'Structuur NELOS vzw', welke je kan downloaden van de NELOS-website.

Foto: Jon Milnes.

De ombudsman kan geen straffen opleggen en kan eveneens geen klacht indienen. De betrokkenen kunnen dus een open gesprek met hem/haar aangaan zonder het risico te lopen verantwoording te moeten afleggen tegenover andere NELOS-instanties. Bijkomend is de ombudsman niet gehouden aan vooraf vastgelegde procedures (zoals de Ereraad) en kan hij relatief vlug persoonlijke initiatieven nemen. De coördinaten van de ombudsman tref je in ons bondsblad.

Hippocampus sept./okt. 2016

101

Bondsnieuws

Opleiding tot 3*I NELOS-CMAS Om 3*Instructeur te worden moet je een niet te onderschatten traject afleggen. Dit jaar hebben we drie kandidaten die zich mogen aanbieden voor de 3*Stage.

Traditioneel bestaat de opleiding tot 3*Instructeur uit 3 luiken: DD Het theoretisch examen: waar de kandidaten voor 4 verschillende jury's (Getijdenwaters, Organisatie, Geneeskunde en Algemeenheden) hun theoretische kunde en kennis moeten bewijzen. DD De verhandeling: hier moeten de kandidaten aantonen dat ze een specifiek aandachtspunt kunnen bestuderen, verwerken en uiteindelijk presenteren voor een jury van kritische specialisten.

Dit jaar passeerden het gebruik van de OSB en de problematiek van het 'Diep Duiken' de revue. De informatie die tijdens deze verhandelingen wordt verzameld, kan een uitdaging zijn of een bevestiging om ons dynamisch Duikonderricht op het goede pad te houden. De frisse kijk op deze punten wordt dus zeker gesmaakt. DD De Zeestage: hier worden de praktische vaardigheden van de kandidaten geëvalueerd in gevarieerde omstandigheden en dit gedurende 5 dagen en 8 duiken. Eind januari 2016 hebben 3 kandidaten zich aangeboden voor het theoretisch examen 3*I, maar hiervan slaagde slechts 1 kandidaat en gezien de scores bij de andere 2 niet voldoende waren, was van een herexamen geen sprake. Deze kandidaat mocht op 17 mei jongstleden, samen met een niet geslaagde kandidaat van vorig jaar, zijn

Beide kandidaten zijn dolgelukkig dat ze mogen deelnemen aan de 3*Stage.

102

Hippocampus sept./okt. 2016

Foto's: Ivo Madder.

Commissie Duikonderricht

Philippe Vanderheeren tijdens de verdediging van zijn verhandeling.

verhandeling verdedigen voor een jury van specialisten. Hiervoor slaagden Philippe Vanderheeren en Kurt Vande Rivière. Deze mogen zich, samen met Lutgart Stals, opmaken voor het derde luik en zo mogelijk de zwaarste horde van deze opleiding, de Zeestages te Boulouris. We wensen hen alvast het allerbeste toe en hopen in de Hippocampus van nov./dec. ook dezelfde namen te mogen vermelden als geslaagd.

 SVEN VANDEKERCKHOVE VOORZITTER COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Kurt Vande Riviere tijdens het examen getijdenwaters.

KIES HET ABONNEMENT DAT BIJ JE PAST! DUIKEN DUIKEN DUIKEN 27E JAARGANG NR.6 - JUNI 2016 € 5,99

27E JAARGANG NR.5 - MEI 2016 € 5,99

27E JAARGANG NR.4 - APRIL 2016 € 5,99

MARSA ALAM SPECIAL

GRIEKS AVONTUUR

APRIL 2016

MEI 2016

JUNI 2016

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

VRIENDELIJKE REUS

AVONTUUR

DE DUGONG VAN MARSA SHUNI

WRAKKEN ONTDEKKEN

5 TOPSPOTS

BOOT- EN KANTDUIKEN

ELPHINSTONE REEF

FILIPIJNEN

MAGIC ISLAND

SNORKELEN MET ORKA’S

FIJI

VER WEG KOMT DICHTBIJ

TERREIN VAN DE WITPUNTHAAI

TOP WRAKKEN MALTA

ARCHEOLOGIE

ZEELAND

BOOTDUIKEN OP DE OOSTERSCHELDE

FOTOGRAFIE

DOLPHIN HOUSE

MACROFOTOGRAFIE MET FISHEYE

Zoet water 6 Onze top tien nummers

€ 19,

#DUIKENFOTOCHALLENGE: DE WINNENDE SERIE | GROTDUIKEN: FRANSE STEENGROEVE TECHSCHOOL: UITLODEN EN BALANS | PRODUCTINFO: TOP 11 NATPAKKEN

95 01606

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

SLAAPKAMER IN ZEE

WOESTIJNAVONTUUR

OP PAD MET BEDOEÏENEN

Omringd door kleuren nummers

€ 39,

ZEELAND: ANNA JACOBAPOLDER | RIVIERKREEFTEN: ALL AMERICAN MEDISCH: DE VLOEK VAN DE FARAO | FOTOGRAFIE: WIN EEN ONDERWATERCAMERA!

95 01605

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

FOTOGRAFIE

ZEEMEERMINNEN EN ZEEMONSTERS

special

Marsa Alam12

DE SCHATKAMERS VAN SICILIË

Spectaculair24

museum onder water nummers

€ 59,

ZEELAND: DEN OSSE HAVEN | ACTUEEL: NIEUWE ERFGOEDWET WRAKKEN TECHSCHOOL: WINGS EN TANKS | OM DE HOEK: KIKKERS & KIKKERDRIL

Neem een abonnement of geef DUIKEN cadeau DUIKEN: MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD DUIKEN is hét internationale onderwatersportmagazine van Nederland en België met in iedere maand: duikreisverhalen in binnen- en buitenland, productinformatie, lezerservaringen, prijsvragen, medische vraag en antwoord, columns en tips! DUIKEN brengt de onderwaterwereld bij jou thuis. Nu ook digitaal!

ZO NEEM OF GEEF JE EEN ABONNEMENT

Een abonnement is voordeliger dan in de winkel los kopen en het magazine wordt automatisch thuisbezorgd. Ga naar: duiken.mijntijdschrift.net/Hippo2106

Abonnementen zijn tot wederopzegging na genoemde periode, cadeauabonnementen stoppen automatisch.

duiken.mijntijdschrift.net/Hippo2016

50 01604

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

BONDSNIEUWS Raad van Bestuur

De nieuwe website ook voor jou! Al enkele jaren loopt er een project binnen NELOS om de website in

een nieuw kleedje te steken. We willen dan ook verder gaan dan een facelift van de oude NELOS-wiki of een opfrissing van de publieke NELOS-website, want een dynamische organisatie straalt bij een goed communicatieplatform.

ijd dus voor een drastische ingreep, en … een totale vernieuwing. We hebben onszelf dan ook heel duidelijke objectieven gesteld: DD In de eerste plaats willen we nieuwe leden aantrekken én tezelfdertijd goed zorgen voor onze bestaande leden. DD De site moet een hypermoderne uitstraling hebben en aangepast zijn aan de veeleisende verwachtingen van een gedreven NELOS-lid. DD We willen de ruggengraat vormen voor onze clubs en het uithangbord zijn waardoor clubs verder kunnen doorgroeien. DD We willen nog maar één website en geen allegaartje van verschillende layouts, maar een uniforme stijl en een duidelijke uitstraling: • iedereen kan bij ons komen duiken; • voor wie het nog niet mocht weten: als je alles wilt leren over duiksport, dan moet je bij een NELOS-club zijn; • NELOS is een duik- én onderwatersportfederatie in al zijn facetten. DD We willen dat alle informatie op de website zo toegankelijk mogelijk is en dat iedereen er gemakkelijk zijn weg vindt. DD Duidelijke overzichten van wat je allemaal kan leren bij NELOS, want bij ons kan je levenslang genieten van de meer dan 50 verschillende opleidingen. DD Alle clubs en commissies promoten op de site, want we hebben een ongelofelijk groot aanbod waar ook jij van kan genieten. DD Alle communicatie tussen NELOS en haar leden moet in de toekomst via de website kunnen, we denken hierbij aan: • aankopen in de NELOS-boetiek, want we hebben zoveel leuke en boeiende producten in onze boetiek; • opzoeken van een buddy (al dan niet in dezelfde club) want soms ben je echt gewoon toe aan een frisse of meer exotische duik;

104

Hippocampus sept./okt. 2016

• verspreiden van NELOS-info's, want je bent graag op de hoogte van wat er gebeurt binnen onze duiksport. Ja, inderdaad de NELOS-website moet binnenkort het perfecte duiksportschoolplatform worden, de 'smart buddy' voor jouw onderwatersportbeleving. De nieuwe website staat al online en ongeveer 75% van wat we willen aanbieden is al verwezenlijkt. Omwille van technische redenen moesten we bepaalde oude websites afsluiten. Er zijn op dit ogenblik dus nog bepaalde zaken die overgezet of aangemaakt moeten worden. Maar je merkt dat onze ambitie groot is en zoals elke goede duik moet alles goed gepland en georganiseerd worden. Met de publicatie van de huidige versie willen we iedereen warm maken om samen onder te duiken in onze onder water wereld en onze passie voor onderwatersport te delen. Het huidige webteam, Herwig Van Cotthem (broncode en inhoud), Nicolas De Smyter (broncode), Ivo Madder (inhoud), Ivo Hubert (NELOS-infrastructuur en documenten), Michel Declercq (NELOS-infrastructuur) wordt binnen-

kort uitgebreid met onder andere een webmaster. Het project is ambitieus en wie zich op deze manier opstelt, moet brede schouders hebben. Tezelfdertijd kunnen we alle hulp gebruiken. Dus als je opmerkingen hebt, vertel het ons. Heb je talenten die de website ten goede komen (bijv. het ontwerpen van een grafisch NELOS-webding lettertype), vervoeg dan ons webteam. Werk de website samen met ons verder uit, want jouw sport verdient een ereplaats binnen Sport Vlaanderen (het vroegere Bloso). Ik vind de website alvast supermooi, mijn oprechte dank en intense appreciatie voor al het moois dat we met onze medewerkers bereikt hebben. Onze passie is duiksport, en … dat … stralen we samen uit voor jou.

 HERWIG VAN COTTHEM

Advertentie

Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw Lid van BEFOS (Stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS). Erkend door Bloso (Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie).

Raad van Bestuur Voorzitter & Public Relations: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be Vice-voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 – ondervoorzitter@nelos.be Penningmeester: Dirk Saman Gsm 0475 26 79 20 – penningmeester@nelos.be Boetiekverantwoordelijke: Karl Van der Auwera Gsm 0486 89 76 67 – boetiek@nelos.be Bestuurslid: Ivo Hubert Gsm 0475 49 87 24 – ivo.hubert@nelos.be Bestuurslid: Sven Vandekerckhove Gsm 0476 34 00 64 – sven.vandekerckhove@nelos.be Bestuurslid: Franklin Forrez Gsm 0473 24 53 02 – franklin.forrez@nelos.be

Commissies Commissie Duikonderricht Voorzitter: Sven Vandekerckhove Gsm 0476 34 00 64 voorzitter.duikonderricht@nelos.be Verantw. der brevetten: René Van Leeuwen Gsm 0475 65 53 55 – rene.vanleeuwen@nelos.be Ereraad: Eric Sels Gsm 0475 36 88 23 – voorzitter.ereraad@nelos.be Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez Gsm 0473 24 53 02 voorzitter.jeugdduiken@nelos.be Brevettencomité: John Maes Gsm 0495 66 56 19 voorzitter.brevettencomite@nelos.be Sectie duiktechnieken: Glenn Tessens Gsm 0485 57 52 13 – voorzitter.sdt@nelos.be Sectie EDIT: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 – voorzitter.edit@nelos.be Veiligheidscomité: Eric Vonk Gsm 0475 44 55 29 voorzitter.veiligheidscomite@nelos.be

Geneeskundige Commissie Voorzitter: Ingrid Dekelver voorzitter.duikgeneeskunde@nelos.be Mental Coaching: Elfrie van Poppelen Gsm 0497 44 60 03 – mental.coaching@nelos.be

Sportcommissie Voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 voorzitter.sportcommissie@nelos.be

Audiovisuele Commissie Voorzitter: Marc Vermeiren Gsm 0472 27 96 67 – voorzitter.audiovisueel@nelos.be

Voorzitter Sectie Onderwaterfotografie: Marc Vermeiren – owf@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwatervideografie: Erik De Groef Gsm 0478 25 09 21 – owv@nelos.be

Commissie Biologie

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw

Commissie Redactie Hippocampus

Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 – 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 – Gsm 0475 73 32 01 redactie@nelos.be

Hoofdredacteur: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 voorzitter.redactieteam@nelos.be

Verantwoordelijke uitgever: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Commissie Duikers met een Handicap

Redactieteam: Luc Beets – Jacques Bernaerts – Ingrid Dekelver – Chrisje Demuynck – Bert Janssens – Ivo Madder – Katrijn Ools – John Remue – Monique RemueDemoustier – Jozef Van den Berghe – Wim Van Doeselaer – Patrick Van Hoeserlande – Roland Wantens

Voorzitter: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 – voorzitter.biologie@nelos.be

Voorzitter: Ann Tielen Gsm 0496 75 04 46 – voorzitter.cdmh@nelos.be

Commissie Solidariteitsfonds Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Ronny Margodt

NELOS-secretariaat Duikershuis – Margaux Montrieux Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be www.nelos.be – www.wiki.nelos.be ma. 9.30 u – 11.30 u, wo. 9.30 u – 11.30 u en 14.00 – 16.00 u, vr. 14.00 u – 16.00 u CERTIFICATION INTERNATIONAL

Erevoorzitters: Jozef Van den Berghe jozef.vandenberghe@nelos.be Willy van der Plas – willy.vanderplas@nelos.be

Ongevalsaangiften-administratie Dodelijk ongeval: binnen de 2 dagen ongevalsaangifte (maak een kopie voor jezelf) naar het NELOS-secretariaat verzenden. Zo snel mogelijk erna een verslag over de omstandigheden van het ongeval, vergezeld van een medisch attest over de doodsoorzaak. Arena NV mag ook op de hoogte gebracht worden: tel. +32 2 512 03 04 – inge@claims.arena-nv.be. Andere ongevallen: binnen de 15 dagen ongevalsaangifte naar het NELOS-secretariaat verzenden, vergezeld van de geneeskundige getuigschriften (maak een kopie voor jezelf). Attesten moeten door de dokter worden afgeleverd binnen de 3 dagen na het ongeval!

Hulpdiensten UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur) HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382 ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112 Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Deadlines artikels Editie januari/februari Deadline aanleveren materiaal 5 december

Ambassadeur: Herwig Van Cotthem Vormgeving en publiciteit: Katrijn Ools Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – fax 015 20 61 58 publiciteit@nelos.be Pre-press & druk: Swinnen Printing Muizenstraat 172 – 1981 Hofstade Tel. 015 45 02 78 – fax 015 45 02 79 info@swipri.be

Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december. Oplage: meer dan 10.000 exemplaren. ISSN-nummer: 1782-8414

Hippocampus kan je downloaden in pdf-formaat via de NELOS-wiki, meer bepaald via: www.wiki.nelos.be/index.php/Hippo-archief Of je kan door de recentere uitgaven bladeren via: http://issuu.com/ivomadder

Advertentietarieven www.wiki.nelos.be/index.php/Hippocampus Zie 'Media Pack' bij 'Publiciteit'. De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen vóór de maand van verschijning. Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, gewijzigd door de Europese wet van 11 december 1998 tot omzetting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, melden wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht. Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Hippocampus komt tot stand met de steun van

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

Editie maart/april Deadline aanleveren materiaal 5 februari Editie mei/juni Deadline aanleveren materiaal 5 april Editie september/oktober Deadline aanleveren materiaal 15 juni Editie november/december Deadline aanleveren materiaal 5 oktober

www.facebook.com/hippocampusredactie

Adresveranderingen Uitsluitend richten aan het NELOS-secretariaat:

secretariaat@nelos.be Hippocampus sept./okt. 2016

105

Lopende Agenda

Oktober 2016 02 Beker van het Zilvermeer

Omgevingslicht en invulflits

Maart 2017

Locatie: Zwembad Sportoase Brasschaat –

05 AV NELOS

19 AC-AVOS Workshop OW-fotografie

Vinzwemmen (4 km – 1 km)

10.00 tot 17.00 u

Organisatie: Nautilus

Info en inschrijving: yteughels@skynet.be

Info: Karel Jordens +32 499 27 90 81 karel.jordens@telenet.be Info: www.vinzwemmen.be

02-06 Zeestage 2*I en 3*I Locatie: Boulouris (Zuid-Frankrijk)

06 Cursus OW-fotografie DF1 theorie Tijdstip: van 19.30 tot 23.15 u Locatie: Zwembad 'De Kupe' te Diksmuide Info en inschrijving: 0496 98 05 98 stijn.boussemaere@telenet.be

13 Cursus OW-fotografie DF1 praktijk

of 0475 984 164 (Alidoor Dellafaille)

20 Examen 1*I/Instructeur B (Module 2) 20 Post-Zeestage 26 Proclamatie OBK + NELOS-festival Locatie: CC De Grote Post, zaal Dactylo, Hendrik Serruyslaan 18A, Oostende Info: www.onderwaterfotografie.be

27 OVOS-steengroeveduik Info en inschrijving: www.ovos.be

27 Specialisatieopleiding Jeugdduiken

Info en inschrijving: 0496 98 05 98

(theorie + praktijk) en bijscholing voor reeds gebrevetteerde begeleiders en instructeurs jeugdduiken (theorie + praktijk)

stijn.boussemaere@telenet.be

Locatie: Duikershuis NELOS, Mechelen (voor-

Tijdstip: van 19.30 tot 23.15 u Locatie: Zwembad 'De Kupe' te Diksmuide

15-16 OVOS-proevenweekend

middag), zwembad Hofstade (namiddag)

Locatie: Scharendijke

Tijdstip: 9.00 u tot 17.00 u

Organisatie: Nautilus

Info: secretariaat@nelos.be

Info en inschrijving: www.ovos.be

20 Biologie Oosterschelde Sprekers: Brendan Oonk & Peter van Bragt Locatie: Huis van de Sport, Berchem Inschrijven via: Robby.vrancken@gmail.com Info: Kiki.vleeschouwers@hotmail.com Inkom: 7,00 euro pp, te storten op de rekening van MDDT: BE38 9793 9470 9472

November 2016 08 AVOS-proefexamen 1*I 12 Specialisatieopleiding Jeugdduiken (theorie) en bijscholing voor reeds gebrevetteerde begeleiders en instructeurs jeugdduiken (theorie) Locatie: Duikershuis NELOS, Mechelen Tijdstip: 9.00 u tot 17.00 u Info: secretariaat@nelos.be

12 Opleiding Begeleider Jeugdduiken Open Water (theorie) Locatie: Duikershuis NELOS, Mechelen Info: secretariaat@nelos.be

14 Limiet inschrijving examen 3*I 17 AVOS-workshop Info: www.avos.be

19 Specialisatieopleiding Jeugdduiken (theorie) en bijscholing voor reeds gebrevetteerde begeleiders en instructeurs jeugdduiken (theorie) Locatie: Duikershuis NELOS, Mechelen Tijdstip: 9.00 u tot 17.00 u Info: secretariaat@nelos.be

106

Je kan de uitgebreide Lopende Agenda raadplegen op www.nelos.be

Hippocampus sept./okt. 2016

December 2016 01 Herexamen 1*I (Module 2) 11 Fysieke fitheidsproeven 1*I Van 13.00 tot 17.00 u Locatie: Zwembad 't Strop, Stropstraat 31, 9000 Gent

15 AVOS-infosessie kandidaat 2*I Info: www.avos.be

Organisatie: WEVOS

08 Herexamen AI/Initiator (M1 + M3) 11 Examen praktijk Duiker-Hulpverlener Start examen: 09.00 u Locatie: Basisschool Campus Hof van Riemen, Frans Coeckelbergsstraat 17A, Heist-op-den-Berg

18 Herexamen 3*I Locatie: Duikershuis NELOS, Mechelen

18 Workshop + AV College 3*I + etentje Locatie: Duikershuis NELOS, Mechelen

26 Academische Zitting Locatie: De Waai, Werft 28, 2440 Geel Titelhernieuwing vanaf 13.00 u

April 2017 07 Inleveren verhandeling 3*I 23 Examen theorie 2*I

Mei 2017 08 Herexamen theorie 2*I 16-17 Voordracht verhandeling 3*I (naargelang het aantal kandidaten)

19 Limiet inschrijving Zeestage 3*I en 2*I Bij de inschrijving voor de Stage moeten de vereiste duiken voldaan zijn. De logboekjes moeten nagekeken zijn vóór het examen theorie 2*I.

19 Planningsvergadering M3 voor 1*I Locatie: Huis van de Sport, Berchem Info: www.avos.be Organisatie: Antwerp Wet Wheels vzw Info: feestbestuur@anww.be

Januari 2017 13 Limiet inschrijving theorie 2*I 21-29 boot Düsseldorf

Je kan de uitgebreide Lopende Agenda raadplegen op www.nelos.be

De volledige agenda van alle vinzwem wedstrijden vind je op: www.vinzwemmen.be

Info: www.boot.de

Februari 2017

Opleiding nitrox, extended range, trimix, CCR Info via het menu 'Sectie DuikTechnieken (SDT)' op www.wiki.nelos.be

03 Examen theorie Duiker-Hulpverlener Zowel te Gent als te Leuven - 20.00 u RU Gent, K.L. Ledeganckstraat 35, Auditorium 2 (faculteit Wetenschappen) KU Leuven, Minderbroederstraat 12, Auditorium AZC (faculteit geneeskunde). Parking over de ingang (links van nr. 19)

04 Train-the-Trainer (CPR) 19 Examen AI/Initiator (M1 + M3) 26 Herexamen 1*I

Controleer even of het evenement inderdaad doorgaat. De zetduivel speelt ons meer dan eens parten! Weet je van interessante evenementen of organiseer je zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opgenomen worden, plaats de gegevens dan in de Lopende Agenda op de NELOS-wiki of bezorg ze aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be.

foto: Bruno Van Saen

Uw partner voor onderwaterfotografie en -videografie

IN NIEUW

BELGIE

Materiaal - Opleiding

CENTER OF iNTELLigENCE. EDGE OF PERFORMANCE.

Service - Maatwerk

Industrielaan 30 | 9320 Erembodegem 053 64 72 73 | info@dafactory.eu | www.dafactory.eu

Pantone 125

mares.com

Open van maandag tot vrijdag van 09u00 tot 12u00 en van 13u00 tot 17u00 of op afspraak. Gesloten wegens jaarlijks verlof van zaterdag 16 t.e.m. zondag 25 juli 2016.

Mechelen P 004152 - TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 260 – sept./okt. 2016

DIVE TO THE NEXT LEVEL

Bonaire Malediven Vlaggensysteem