Hippocampus nr. 270 (september/oktober 2018) by Hippocampus

BARE AQUA-TREK TECH DRY LICHTGEWICHT. ADEMEND. KLAAR OM TE DUIKEN. De Bare Aqua-Trek is een op prestaties geïnspireerd droogpak gemaakt van onze exclusieve materiaalmix voor de perfecte balans tussen stevigheid en functionaliteit. Deze unieke combinatie resulteert in een lichtgewicht en robuust pak dat toch gemakkelijk is om mee te nemen. Het ademende materiaal biedt een gebalanceerde lichaamstemperatuur voor en na uw duik. De Bare Aqua Trek is standaard voorzien van een afsluitbare pocket op het linkerbeen. BESCHIKBAAR IN 7 HEREN EN 5 DAMES MATEN IN DE KLEUR ZWART

TIJDELIJK MET GRATIS HI-END DRY200 ONDERPAK T.W.V. €259,De Bare Aqua-Trek Tech Dry is in de maanden oktober, november en december 2018 verkrijgbaar inclusief GRATIS Hi-end 200 grams Thinsulate DRY200 onderpak t.w.v. € 259,-. Deze aanbieding is exclusief verkrijgbaar bij de erkende Bare Dealer in de Benelux. PAKKETPRIJS AQUA-TREK + DRY200 = € 1199,-

NU MET GRATIS DRY 200 ONDERPAK

DE BARE AQUA TREK WORDT GELEVERD INCL. GRATIS:

T.W.V. €259,@BARESPORTS #AQUATREK1

Mechelen P 004152 – TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 270 – sept./okt. 2018

DISCOVERY ISN’T ALWAYS RIGHT OUTSIDE YOUR DOOR

Over pixels, dpi en ppi Fuvahmulah - Maldiven Elektronisch registreren

65 jaar

Hugyfot onderwaterfotografie

C370

nieuw

foto: Danny Van Belle

Nieuwe luchtgebalanceerde 2de trap - hoge prestaties en ongekende betrouwbaarheid in een compact, lichtgewicht jasje. Een fantastische ademautomaat voor duikers die prestaties belangrijk vinden – en ook nog eens voor een prijs die u eerder verwacht van een ademautomaat uit het middensegment.

65 GEBALANCEERDE KLEP De luchtgebalanceerde klep zorgt voor optimaal ademhalingscomfort op verschillende diepten en bij een variërende flesdruk.

COMPACT HIGH-FLOW MONDSTUK Zorgt voor een betere luchtstroming en zit prettig.

NIEUW UITADEMSTUK Een nieuw uitademstuk, gebaseerd op het ontwerp van de S620 Ti, draagt ertoe bij dat ademen nog makkelijker gaat.

VOLLEDIG INSTELBAAR De C370 is volledig instelbaar: hij heeft een speciale knop om de ademhalingsweerstand te regelen en een klein coaxiaal Dive/Pre-dive-mechanisme.

MK21/C370

De buitengewoon compacte MK21/ C370 ademautomatenset weet comfort en prestatie perfect te combineren. De MK21 is ongeveer 20% kleiner dan SCUBAPRO’s paradepaardje MK25 maar berust op dezelfde technologie. Hij heeft een moderne uitstraling en is gezien de grootte en het gewicht een uitstekende keuze S C Uduikers. B A P R O .DIN COM voor reizende & INT.

MK17 EVO/C370

Deze ademautomaat combineert SCUBAPRO’s beste eerste trap met membraan met de nieuwste luchtgebalanceerde tweede trap. De MK17 EVO is volledig afgeschermd van het water en werkt dan ook probleemloos, hoe koud het water ook is. Het is een prachtige ademautomaat voor elk type duik. DIN & INT.

MK11/C370

Een geweldige ademautomaat voor reizende duikers – de MK11 is superklein en de C370 is niet alleen ongelooflijk compact, maar ook licht van gewicht. Perfect ademen, ook als u ondersteboven in het water hangt. Met deze ademautomaat in uw duiktas kunt u op pad. DIN & INT.

Jouw Sony RX100 in een Hugyfot maatpak! Binnenkort beschikbaar bij uw Hugyfot dealer.

www.H1953.com

www.hugyfot.com

Nr. 270

Het duikmagazine Hippocampus – kort-

september/oktober 2018

weg Hippo genoemd – draagt de wetenschappelijke naam van het zeepaardje en is het bondsblad van NELOS vzw, de Vlaamse duiksportfederatie. We informeren over zaken die van belang kunnen zijn voor onze jeugdduikers,

sportduikers,

instructeurs,

technische duikers, duikers met een handicap, vrijduikers, vinzwemmers en onderwaterhockeyers. Maar ook artikels over het onderwaterleven, onderwaterfotografie en -videografie, duikbestemmingen en allerlei technische en wetenschappelijke info met betrekking tot de duiksport komen aan bod.

Bondsnieuws Voor een gedetailleerd overzicht van het bondsnieuws in deze uitgave, zie blz.: .......4

Reportages Expeditie Noordzee 2018.............................. 7-9 Gefoefel met duikflessen en kranen...... 10-13 De schildpad van Dongelberg................. 14-15 Naar de haaien in de Maldiven................16-22 The Ocean Cleanup...........................................26 Project Westhinder.....................................28-31 Het woelige begin van het eerste Belgische duikcentrum in Sharm-el-Sheikh...... 32-37 Over pixels, dpi en dergelijke ..................40-43 Datacentrum op de zeebodem................44-45 75 jaar ademautomaten...........................46-50 Nazomerduiken in de Put van Ekeren...54-56 Testduiken in België................................... 60-61 Port Royal.....................................................70-71 Nieuwe soort dwergzeepaardje...............72-73

Vaste rubrieken Persbericht: Expositie en fotowedstrijd.........5 Nieuw tel. Duikmedisch Centrum..................23 Mijn buddy (Paul Engels)......................... 24-25 Persbericht: Harry’s Cup.................................26 Spotlight (Eddy Deboeck)......................... 38-39 50 jaar Orka Lokeren........................................ 51 Persbericht: Into the blue......................... 52-53 Hippoëzie (Zee)..................................................57 Persbericht: Tec-Expo 2018........................... 58 Vrijduiken: nu ook in Sint-Truiden.................59 Persbericht: Lowland Photo Festival....62-69 Persbericht: Wie is de betere duiker?............74 Nieuw beeld in het Zilvermeer.......................75 Close-up (Dirk Crutelle).............................76-77 Jeugdduikhoekje (Skubba & Fred)......... 78-79 Retro-Hippo....................................................... 80 BEFOS-FEBRAS................................................ 95 NELOS-Boetiek................................................. 96 Lopende agenda.................................................97 NELOS-katern/Hippo-colofon...................... 98

Van de redactie DOOR IVO MADDER Ondanks de zwoele vakantieperiode heeft het redactieteam een goed gevulde Hippo klaargestoomd. Er werd een nieuw soort dwergzeepaardje ontdekt waarvan ik hoop dat er een paar foto's worden ingezonden voor de gratis fotowedstrijd 'Guylian Seahorses of the World', die nog tot 28 oktober 2018 loopt (zie www.nelos.be/ artikel/seahorses). De winnaars worden bekend gemaakt tijdens het OBK-festival op zaterdag 17 november 2018, in TODI. Dat wordt trouwens een heuse NELOS-dag waarop je alles kan vinden wat onze federatie te bieden heeft. Daar moet je zeker naar toe gaan! In deze periodiek geven we wat extra uitleg over de technische opleidingen, de opleiding Duiker-Redder, het digitaal registreren van duikproeven en de vernieuwde agenda op de NELOS-website – waarvan de data binnenkort misschien wel bewaard worden in een datacentrum op de zeebodem. We informeren je over wanneer je naar de dokter kan gaan voor je jaarlijks geneeskundig onderzoek en ook dat je zelfs zonder medische goedkeuring verzekerd bent tijdens NELOS- en clubactiviteiten. Tijdens de Algemene Vergadering van de Geneeskundige Commissie kwam aan het licht dat er te weinig aandacht wordt besteed aan het onmiddellijk geven van zuurstof bij een ongeval! Er werd daar ook gewezen op het grote gevaar van 'schapen en vlooien' bij een warme douche en vooral bij een massage kort na de duik! Blijkbaar zijn er duikers die de risico's hiervan onderschatten, net zoals er zijn die niet weten waar ze mee bezig zijn als ze foefelen met hun duikmateriaal. Draag zorg voor je materiaal en vervang het tijdig indien nodig, eventueel nadat je nieuwe producten getest hebt tijdens één van de jaarlijkse testduiken. Wij probeerden er enkele uit tijdens een duik in Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: cursus@nelos.be. Correcties i.v.m. met de NELOS-infomap: documenten@nelos.be.

Regionale info www.avos.be www.bravos-vzw.be

www.limos-vzw.be www.ovos.be www.wevos.be

het Zilvermeer – waar ook een nieuw kunstwerk onthuld werd om te laten afzinken in het onderwatermuseum – en in de Put van Ekeren die nu – tijdens de nazomer – weer op zijn mooist is. Bij goede omstandigheden kan er in de Noordzee gedoken worden om er bijv. wrakken nettenvrij te maken of er 3D-opnamen van te maken? Als de watertemperatuur binnenkort kouder wordt, kan je misschien een steengroeveduik overwegen? Dat kan ondermeer in de steengroeve van Dongelberg, waar je steevast op trapdiepte tegen een schildpad aanzwemt. Of trek je liever naar warmere bestemmingen, zoals de Maldiven om er tussen de tijgerhaaien te zwemmen? Het soort duiken waarvan nog geen sprake was toen Sharm-el-Sheikh jaren geleden ontdekt werd als duikbestemming. Pure geschiedenis, net zoals de eentrapsontspanners van vorige eeuw en de verdwenen schatten van Port Royal. Leuk om even op terug te blikken, maar laten we genieten van al het moois dat er nu nog te zien is, tijdens een duik of op een beurs zoals bijv. het 'Lowland Photo Festival'. Heb jij prachtige onderwaterfoto's die je graag deelt via Facebook, een expositie of ons magazine Hippocampus? Lees dan misschien eerst het artikel over pixels, dpi en ppi. Veel leesgenot en misschien tot op de proclamatie van het OBK tijdens het NELOS-festival?

Ivo Madder Coverfoto: Duiker en grote gele sponzen, gefotografeerd in Bonaire. Camera Nikon D700, ISO 100, 1/30 sec, f/11, lens Tokina AT-X107 DX Fisheye 10-17 mm f/3.5-4.5. Fotograaf: Jef Driesen.

Raadpleeg de brochure NELOS-structuur, voor meer info over wie wat doet binnen NELOS. Je kan deze brochure downloaden via onze website: www.nelos.be/ documentencentrum.

AIG-ASSISTANCE Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010. In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland. Call Center: +32 3 253 69 16. Hippocampus sept./okt. 2018

Inhoudstafel Bondsnieuws

Website NELOS-agenda

Technische opleiding

gaan weer van start 84 duiken begin 2019.

papieren naar digitale 86 van brevetkaarten.

AV Geneeskundige Com.

Duiker-Redder

De Lopende Agenda op de NELOS-website werd in een nieuw kleedje gestopt.

De opleidingen technisch

OBK-Festival nieuws Nieuw concept van het

Een kort verslag van de

DIVES / brevetkaarten Begin 2019 stappen we over

Info over de officiĂŤle cursus

2018. Het 88 OBK-Festival wordt een NELOS-dag.

van de Geneeskundige 90 AVCommissie.

92 Duiker-Redder.

Lid zonder keuring

Hoger Reddersbrevet

Geneeskundig onderzoek

Ook zonder medische keuring kan je als NELOS-lid ingeschreven worden.

Assimilatie voor duikers met een Hoger Reddersbrevet tot Duiker-Redder is mogelijk.

Info over het jaarlijks geneeskundig onderzoek.

De 75e Hippo Je bent nu de 75e Hippo aan het lezen die ontstaan is onder het

15 jaar

geleden, in 2003, nam Ivo de teugels over van Roland Wantens, die op zijn beurt "11 jaar de Hippo-kar heeft getrokken", zoals Ivo het verwoordde in Hippo nr. 192 van februari 2003. Onder het voorzitterschap van Ivo werden er 74 tweemaandelijkse periodieken uitgegeven + 1 extra editie ter gelegenheid van 50 jaar BEFOS.

Hippocampus sept./okt. 2018

Bij iedere Hippocampus streefde Ivo naar perfectie op gebied van inhoud, lay-out en foto's. Hij werd daarbij bijgestaan door een enthousiast redactieteam. Dat redactieteam overhandigde hem een vloeibare bedanking. ď&#x20AC;ź HET REDACTIETEAM

Foto: Stefan Van Uffel.

hoofdredacteurschap van Ivo Madder.

Foto: Silvia Waajen.

Persbericht

Expositie en fotowedstrijd Nederland onder water Aquashot Limburg organiseert een fotowedstrijd en expositie in Panheel.

ij de Boschmolenplas in Limburg wordt een foto-expositie gehouden door leden van Aquashot Limburg. De leden zijn onderwaterfotografen en willen met hun werk Nederland onder water laten zien; zeker meer dan alleen vis. Tevens wordt er op zaterdag 29 september 2018 vanaf 10.00 uur het Open Limburgs kampioenschap onderwaterfotografie ge houden in de Boschmolenplas. Voorin-

schrijving voor de wedstrijd is mogelijk vanaf 1 juni 2018 tot 15 september 2018 via de website www.aquashotlimburg.nl. Inschrijving op de dag zelf is ook mogelijk. Expositie en wedstrijd zijn te bezoeken aan de Boschmolenplas, Bosmolenweg 14, 6097 NG Panheel, Nederland. De expositie en de presentatie zijn te bezichtigen op:

• vrijdag 21 en 28 sept. 2018 van 15.00 tot 22.00 uur • zaterdag 22 en 29 sept. 2018 van 10.00 tot 17.00 uur • zondag 23 en 30 sept. 2018 van 09.00 tot 16.00 uur Op de website www.aquashotlimburg.nl kan je meer informatie vinden.  SILVIA WAAJEN, NAMENS AQUASHOT LIMBURG

Advertentie



START TO

DIVE

Deze gratis duikinitiatie is speciaal voor: Naam voornaam Actie geldig tot 15/12/2018

Meer informatie www.nelos.be

Hippocampus sept./okt. 2018

HAKUNA MATATA BONAIRE Verblijf bij Belgen Christa & Jos De Schrijver 2*I NELOS Duikarrangement (*)

Promo € 602 (€ 668)

Duikarrangement inclusief:

van 01/08-15/12/2018 - Kortingscode: NELOS *3

– – –

www.hakunamatatabonaire.com

7 dagen huur pick-up CDW verzekering (o.b.v. 5 pers./wagen) 6 dagen ongelimiteerd gebruik van lucht & lood 7 nachten logies + ontbijt

(*) Volgens onze algemene voorwaarden (**) 15/12/2018 o.b.v. 10 pers.

Duikshop zeeën de

Bekende duikmerken Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

Openingsuren: wo. – do. & vr. 16.30 – 19.00 u za. 10.00 – 12.00 u & 13.00 – 17.00 u

Antwerpsestraat 258 – 2850 Boom 03 888 43 34 – zevenzeeen@telenet.be

Adv_7-Zeeen_20170126.indd 1

2/02/2017 15:57:28

Reportage

Het opruimen van achtergebleven vistuig op wrakken.

Foto: Cor Kuyvenhoven.

Duikplaats

Expeditie Noordzee 2018 Duikers bergen 750 kilo visnet en leggen meer dan 150 verschillende diersoorten vast tijdens 12e editie 'Expeditie Noordzee'.

vistuig en ander afval Afgelopen jaren heeft het expeditieteam 35.000 kg spooknetten geruimd op 145 wrakken in Nederlandse wateren. Dit jaar dook het team in Engeland waar er veel minder netten op de wrakken lagen, maar wel meer ander afval - zoals plastic flessen, handschoenen en wikkels - en een aantal verloren kreeftenkorven. De hoeveelheid sportvistuig die op de wrakken in Engeland werd gevonden, is te vergelijken met wat je in

Nederland langs de kust vindt. Verloren vistuig (netten, vishaakjes met lood en kreeftenkorven) vormt een groot gevaar voor vissen, kreeften en krabben die erin verstrikt raken en sterven.

Ook ander afval, zoals plastic flessen, ruimen we op.

grote biodiversiteit Tijdens de expeditie werden er bijzondere waarnemingen gedaan op de wrakken van de Doggerbank waaronder een eikapsel van een hondshaai (Scyliorhinus canicula), pijlinktvissen (Alloteuthis subulata) met eieren, steenkoralen (Caryophyllia smithii) en een zeewolf (Anarhichas lupus). Wrakken in Engeland bleken bijzonder biodivers. Op één van de wrakken dichtbij de kust werden tijdens één duik 18 verschillende soorten naaktslakken waargenomen. Watermonsters zijn genomen om te testen of de aanwezigheid van vissen, zoals kabeljauwen, ook via DNA vastgesteld kan worden. Op de Farne Eilanden werd een octopus waargenomen. Spectaculair waren

Foto: Udo van Dongen.

e succesvolle 10-daagse 'Expeditie Noordzee' van 'Stichting Duik de Noordzee Schoon' i.s.m. 'Stichting de Noordzee' heeft 750 kilo aan verspeeld vistuig geborgen, 8 wrakken in kaart gebracht en de onderwaternatuur van de harde substraten - zoals wrakken en stenen - in Nederland vergeleken met die van de Farne Eilanden; een goed beschermd natuurgebied in Engeland. 28 duikers hebben in 10 dagen 13 duiken gemaakt.

Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage Duikplaats

Op de terugweg naar Nederland was het team voornemen om op de Bruine Bank met een dropcam de Sabellariariffen te onderzoeken: steenachtige structuren gemaakt door de zandkokerworm. Die zijn vorig jaar tijdens een expeditie van de Oceana Foundation ontdekt en vormen uniek levend hard substraat in de overwegend zandige Noordzeebodem. Door het stormachtige weer half juni, met golven van meer dan 3 meter, moest het team echter noodgedwongen eer-

der terugkeren.

intacte wrakken Vanuit archeologisch oogpunt was het opvallend dat de wrakken in Engeland minder beschadigd zijn dan die in Nederlandse wateren. Nergens vonden de duikers door slopers afgeknepen wrakdelen. Wel hebben ze mooie scheepsschroeven en patrijspoorten waargenomen en op ĂŠĂŠn oud wrak van een luxe passagiersschip zelfs nog prachtig serviesgoed en bestek gevonden. In Engeland zijn de wrakken veel beter beschermd dan in Nederland, wat dan ook goed waarneembaar is onder water. 'Duik de Noordzee Schoon' streeft al jaren naar eenzelfde bescherming voor de wrakken in Nederland en meer bewustwording bij de Nederlandse wrakduikers. Dankzij de ruime ervaring en professionaliteit van het team was het ondanks moeilijke omstandigheden, zoals storm en slecht zicht, Een zonnester.

Foto: Udo van Dongen.

de zeehonden die zich onder water lieten zien en de grote wanden volledig bedekt met dodemansduim en vele andere vastzittende diersoorten. Verder was duidelijk merkbaar dat het eilandengebied een kraamkamer is voor de Noordzee. Jonge vissen waaronder grote scholen jonge kabeljauw (20 cm lang) zoeken bescherming bij het kelp. Op de eilanden nestelen veel vogels waaronder zeekoeten, alken en papegaaiduikers.

Foto: Cor Kuyvenhoven.

Het lood wordt gescheiden van het vistuig.

Hippocampus sept./okt. 2018

in staat om mooie onderwaterfoto's en -filmbeelden te maken. Ook worden verwijderde spooknetten en kreeftenkorven aan land gebracht. Stichting Anemoon onderzoekt de netten op aanwezige fauna. De netten worden daarna gedoneerd aan Healthy Seas, een stichting die ze recycleert in onder andere sokken.

Foto: Cor Kuyvenhoven.

In Engeland zijn de wrakken nog niet gesloopt.

"Deze expedities zijn van onschatbare waarde. Ze dragen bij tot essentiĂŤle kennis over en waardering voor de Noordzee", voegt Floris van Hest, directeur 'Stichting de Noordzee', eraan toe. ď&#x20AC;ź MARC TIMMERMANS, NAMENS STICHTING DUIK DE NOORDZEE SCHOON EN STICHTING DE NOORDZEE

Expeditie Noordzee 2018 De expeditie is een initiatief van Stichting Duik de Noordzee Schoon in samenwerking met Stichting de Noordzee. Het expeditieteam bestaat uit marien biologen, amateurarcheologen, ecologen, fotografen, filmers en supportduikers. Het duikwerk kan alleen worden gedaan door zeer ervaren duikers gezien de lastige omstandigheden waarin het project moet worden uitgevoerd: 10 tot 35 meter diepte in koud, stromend water met wisselend zicht (2 tot 15 meter). Het team werkt nauw samen met onderzoeksbureaus, het bedrijfsleven, universiteiten en de overheid. Het is sinds 2011 de 12de expeditie die de stichting organiseert. Stichting Duik de Noordzee Schoon wil het belang van natuurlijke en kunstriffen in de Noordzee op de kaart zetten. Wrakken en stenen fungeren als kraamkamers en schuilplaatsen voor veel dieren. Er leven naar schatting ruim 500 verschillende diersoorten op deze harde substraten. Het zijn bovendien tijdscapsules van groot cultuurhistorisch belang.

Foto: Cor Kuyvenhoven.

"We hebben de Noordzee weer schoner achtergelaten dan we haar aantroffen. Het gevonden haaienei op de Doggersbank geeft hoop op terugkeer van een rijker ecosysteem zodra de omstandigheden daar geschikt voor worden gemaakt", zegt Ben Stiefelhagen, expeditieleider.

Foto: Udo van Dongen.

Steenkoraal.

Een achtergebleven kreeftenkorf wordt geborgen.

Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage Duikmateriaal

Enkele korte filmpjes over fraude en slecht onderhoud van duikmateriaal krijg je te zien als je de QR-codes scant met je smartphone:

met duikflessen en kranen Wanneer de kraan van de fles afschiet of wanneer de fles door materiaalverzwakking openscheurt, veroorzaakt dat een verschrikkelijke ontploffing. Hoewel er voor recipiënten onder druk – zoals duikflessen – een wettelijke bepaling bestaat om ze periodiek te keuren, gebeuren er jaarlijks toch enkele ongelukken mee, soms zelfs met dodelijke afloop. Triestig is dat die ongevallen meestal voortkomen uit technische onkunde en foefelen.

et woord 'foefelen' is Belgisch-Nederlandse spreektaal voor sjoemelen. Het woord heeft meerdere betekenissen, maar in de context van dit artikel hebben we het over het slecht of morsig werk leveren, knoeien, bedrieglijk te werk gaan, iets verbergen, frauderen. Dat sommige duikers – al dan niet bewust – foefelen, heb ik al meermaals kunnen vaststellen toen ik op bezoek was bij Scuba Service Store om er mijn duikfles te vullen.

mm. De schroefdraad van M25x2 heeft een buitendiameter van 25 mm met een spoed van 2 mm. Bij het monteren zal de kraan pas na 6-8 gangen (omwentelingen) weerstand geven. Zodra de kraan na nog enkele omwentelingen afdicht op de rand bestaat het idee dat de kraan goed is gemonteerd. Niets is minder waar … Bij deze foute combinatie raken enkel de toppen van de schroefdraad elkaar en vermits de kraan gemaakt is van verchroomde messing, is er niet veel kracht nodig om dit zacht en kwetsbaar metaal te laten begeven.

technische onkunde

Hippocampus sept./okt. 2018

Fles met kraan Foto: Luc Dupas.

Berichten over een kraan die van een duikfles vliegt tijdens het vullen of zelfs tijdens een duik heb je wellicht al eens gelezen (zie o.a. www.nelos.be/Hippo234 op blz. 22-23 en www.nelos.be/Hippo246 op blz. 30). De oorzaak ligt aan een niet correcte samenstelling van fles en afsluiter. Meestal gaat het om een oude duikfles. Nieuwe duikflessen zijn voorzien van M25x2 schroefdraad. De oudere flessen kunnen uitgevoerd zijn met Amerikaanse 3 ⁄4" gasdraad. Op het eerste gezicht is er geen verschil tussen beide schroefdraden. Doe-het-zelvers die een afsluiter met M25x2 in een duikfles met 3 ⁄4" gasdraad monteren, spelen met hun leven en dat van anderen! De buitendiameter van 3 ⁄4" gasdraad is 26,4 mm met een spoed van 1,814

De schroefdraden M25x2 (links) en G3/4" 14 TPI (rechts) zijn duidelijk niet hetzelfde, maar op het eerste gezicht lijken ze wel erg goed op elkaar.

Door het keuringsorganisme wordt de kraan zelf NIET mee getest, omdat die voor de test verwijderd wordt. Daarom is het aan te raden je duikfles met de gemonteerde kraan binnen te brengen bij je duikshop. Zij zorgen voor de demontage en nadien voor het terug monteren van de kraan, het beschermnetje, de voet, enz. Bovendien reinigen ze de kraan ultrasoon, ze vervangen de O-ringen en eventueel beschadigde onderdelen en monteren de kraan met zuurstofcompatibel vet indien het een kraan voor een nitroxfles betreft.

Foto: Scuba Service.

Een duikfles die gebruikt wordt om nitrox te vullen moet zuurstofgeschikt zijn, zeker als ze d.m.v. partiële vulling gevuld wordt! Opgelet: sommige keuringsorganismen blijven olie gebruiken, zelfs bij het (her)keuren van nitroxflessen, wat – naast een slechte smaak van het ademgas – een groot risico vormt bij het partieel vullen.

Een uitgeboorde hals, voorzien van nieuwe schroefdraad, waarin een verloopstuk met de gewenste schroefdraad ingeschroefd werd.

Foto: Scuba Service.

Gefoefel met de schroefdraad: een M25x2 schroefdraad die uitgetapt is naar 3⁄4" gasdraad.

Foto: Scuba Service.

Zuurstofgeschikte nitroxfles

Als je duikfles ook gebruikt wordt om met nitrox te vullen, let er dan op dat ze jaarlijks zuurstofgeschikt gemaakt wordt.

Parkervijzen in de voet van een carbon duikfles.

een ring omheen gelast is. Een gelijkaardig geval was een stalen 200 bar duikfles waarvan de schroefdraad waarschijnlijk beschadigd was (iets wat wel meer voorkomt bij doe-het-zelvers) en de eigenaar er niet beter op gevonden had dan de hals van de fles uit te boren, er nieuwe schroefdraad in te tappen en er een verloopstuk in te schroeven met de gewenste schroefdraad. Een ander opmerkelijk geval was de carbon duikfles waarvan de zwarte voet van de fles met enkele roestvrijstalen parkervijzen vastgezet werd in de wand van de fles.

knoeiwerk

frauderen

Tijdens het herkeuren kom je flessen tegen waarbij 'knoeiers' de geslepen conische O-ringafsluitzijde overschilderd hebben. Er zijn ook ergere gevallen, zoals: een M25x2 schroefdraad die uitgetapt is naar 3 ⁄4" gasdraad of een beschadigde hals waar

Volgens de reglementering NBN EN 144-3 moeten alle duikflessen waarin meer dan 22% zuurstof gevuld wordt, voorzien zijn van de M25x2 schroefdraad (ook M18 is toegelaten, maar dat komt zelden voor in België). Onlangs was er een duiker die zijn

fles aanbood voor hydraulische keuring. De fles werd gebruikt voor nitrox, maar de schroefdraad van de fles bleek 3 ⁄4" gasdraad te zijn. Angstwekkend was dat er een afsluitende kraan met M25x2 schroefdraad

Foto: Scuba Service.

Een gewone ademluchtfles kan gereinigd en klaargemaakt worden voor een herkeuring als een nitroxfles: DD de fles moet eerst binnenin grondig ontvet worden en best voor alle zekerheid nadien nog eens gestraald worden; DD bij de allereerste nitroxkeuring wordt dan een (extra te betalen) markering als nitroxfles (bijv. menggas/melange O2-N2 of ademmengsel) in het ogief van de fles geslagen; DD de kraan moet ook zuurstofzuiver worden gemaakt, t.t.z. grondig ontvet en eventueel nieuwe geschikte O-ringen en zittingen plaatsen, door een daarvoor opgeleide technicus (meestal in de duikshop). Je kan ook gewoon nieuwe nitroxkranen kopen.

Foto: Scuba Service.

Olie in een nitroxduikfles.

Een afsluiter met 3/4" gasdraad waarin de duiker zelf M25 geslagen heeft, zodat hij ze met nitrox kan laten vullen.

Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage op gemonteerd zat, die dat niet bleek te zijn. Het was een afsluiter met 3 ⁄4" gasdraad waarin de duiker zelf M25 geslagen had om ze zodoende als nitroxfles te kunnen laten keuren en vullen. Een gelijkaardig onwaarschijnlijk verhaal is dat van een technische duiker die zijn duikfles met M25x2 schroefdraad en een bijhorende correcte afsluiter aanbiedt voor keuring. "Een nitroxkeuring is niet nodig", zegt hij. "Ik gebruik deze fles enkel voor perslucht". Ongeveer een week na de keuring biedt hij zijn fles aan om te laten vullen met zuivere zuurstof…

Bij het verwijderen van de nitroxsticker kwam aan het licht dat de carbonvezels ter versterking van de dunwandige stalen fleswand beschadigd waren. Deze beschadiging werd 'hersteld' (lees: verdoezeld) met een dikke laag witte badkamersilicone.

Foto's (2): Bubble and Dive.

Duikmateriaal

Het verroeste staal is duidelijk zichtbaar onder de beschadigde carbonvezels.

iets te verbergen

Wanneer een fles wordt afgekeurd, is het voor ieders veiligheid van belang dat de fles niet meer gebruikt wordt. Maar zelfs als een fles afgekeurd is, zijn er duikers die alsnog proberen hun fles te verkopen. Zelf gaan ze er uiteraard niet meer mee duiken. Als een fles afgekeurd is, werd er vroeger een gat in geboord. Maar dat mag niet meer. Soms slijpen ze een grote, diepe groef in het ogief, maar eigenlijk is dat ook niet toegelaten. Tegenwoordig worden alle keurkenmerken en de identificatie van de fles duidelijk herkenbaar vernietigd. In de praktijk komt het erop neer dat er met een beitel kruisen worden geslagen door alle keurtekens en data. Daarnaast wordt het

Hippocampus sept./okt. 2018

serienummer op dezelfde wijze ongeldig gemaakt. Toch zijn er die deze afkeuring weten te verdoezelen door bij de afgekeurde flessen waar op het ogief alle merktekens die met een grote X zijn vernietigd met een slijpschijf weg te slijpen, er nieuwe gegevens in te slaan en er een nieuwe keuringsstempel op te plaatsen, die daarna overschilderd wordt zodat het bedrog niet opvalt.

gritstralen een ingecorrodeerde breuklijn zagen. Volgens de hydraulische test was ze echter in orde. Ook haar gewichtsverlies lag binnen de norm: volgens de gegevens op het ogief moest deze fles 12,52 kg wegen en ze woog 12,28 (dus binnen de norm van

slecht onderhoud Niet enkel de hydraulische test, maar ook de optische keuring is belangrijk. Ooit kregen ze bij Scuba Service een duikfles voor keuring aangeboden waar ze na het

De bodem van een optisch afgekeurde duikfles ontploft nadat ze enkele keren gevuld werd als proef.

Foto's (2): Ivo Madder.

Over bedrog gesproken: een net gekeurde carbonduikfles (een 300 bar 12-liter stalen fles met carbonfiber versterkt), die onmiddellijk na de keuring als tweedehandsfles verkocht werd, niet gevuld omwille van een potentieel gevaar. De nieuwe eigenaar liet de nitroxgekeurde fles, die aan de bovenzijde voorzien was van een grote nitrox sticker, vullen. Het duikcenter vroeg of de duikfles met nitrox of lucht gevuld moest worden. "Ik duik niet met nitrox, heb er zelfs geen opleiding voor genoten", zei de duiker. "Dan halen we die nitroxmarkering er best af", kreeg hij als tip. Bij het verwijderen van de sticker kwam aan het licht dat de carbonvezels ter versterking van de dunwandige stalen fleswand beschadigd waren. Deze beschadiging werd 'hersteld' (lees: verdoezeld) met een dikke laag witte badkamersilicone, met daarover een grote nitroxsticker. Een echte tijdbom op onvoorziene termijn! Normaal gezien was deze fles afgekeurd geweest, maar omdat de sticker het gebrek maskeerde en de stalen wand nog sterk genoeg was, geraakte ze door de hydraulische keuring.

max. 10% gewichtsverlies). De fles werd omwille van die breuklijn afgekeurd en Scuba Service gebruikte ze nadien als testfles om hun keuringsinstallatie te kalibreren. Na de vierde keer drukken tot op 300 bar scheurde de bodem af ter hoogte van de breuklijn. Stel je maar eens voor wat er had kunnen gebeuren als ze die fles ook niet optisch nagekeken hadden.

Staal is corrosiegevoelig

Foto: Scuba Service.

Niet enkel bij stalen flessen moet je opletten met vocht in de fles. Ook aluminium duikflessen en stages/ponybottles zijn er gevoelig voor. Bij Scuba Service kregen ze enkele jaren geleden een alu-fles binnen waar zeewater in terecht gekomen was. Hoe dat zeewater erin terecht gekomen is? Vermoedelijk werd de ponybottle volledig 'leeggetutterd' [nvdr: Antwerps voor 'leeggezogen'] en is de kraan blijven openstaan, waardoor water via de ademautomaat in de fles terechtgekomen is. Een paar maanden geleden kregen ze een alu-fles binnen waarvan de kraan met veel moeite verwijderd kon worden. De schroefdraad van de fles was volledig gecorrodeerd en niet meer goed te krijgen. De oorzaak was een slechte O-ring.

Advertentie

Waarom zijn duikflessen soms zo verroest aan de binnenzijde? Duikflessen zijn gemaakt van Chroom-molybdeen (ChrMd). Dit staal is zeer sterk, maar is ook erg gevoelig voor oxidatie (roestvorming). Bovendien is condenswater erg corrosief, vooral onder hoge druk, waardoor het roestproces versnelt. Voorkom daarom dat er vocht in je duikfles komt. Laat ze vullen door een vulstation dat goede vochtabsorbtiefilters gebruikt. Dit is in de praktijk echter moeilijk te controleren. Op vakantie wordt je fles soms extra gekoeld tijdens het vullen, waardoor er bijna zeker condens in je fles komt te staan. Een regelmatige inwendige inspectie van de fles is daarom geen overbodige luxe. Bij deze inspectie wordt zonodig roest en vocht verwijderd, zodat een ingecorrodeerde breuklijn en putcorrosie vermeden kunnen worden.

Frauderen, verdoezelen, knoeien, â&#x20AC;Ś hoe haal je het toch in je hoofd om zo'n zaken te doen?

ď&#x20AC;ź IVO MADDER Binnengesijpeld zeewater of condensaat in een aluminium duikfles zorgt voor corrosie en aantasting van het aluminium.

Hippocampus sept./okt. 2018

Foto: Hans Huyghens.

Reportage Duikplaats

De schildpad van Dongelberg

Wie op de Leie in Gent een boottochtje maakt, komt vast en zeker enkele rustende roodwangschildpadden (Trachemys scripta elegans) tegen, vrijgelaten door eigenaars die deze veelvraten na verloop van tijd liever kwijt dan rijk zijn. Ook in de steengroeve van Dongelberg kunnen duikers sinds enkele jaren een schildpad ontmoeten. Eentje van betonijzer en plaatstaal kweken lukte tot op heden nog niet! 14

Hippocampus sept./okt. 2018

Foto: Jan Dieu.

oodzakelijk kwaad... Hoe kan je een 'safety stop' anders noemen… Op Daedalusreef heb je nog kans dat er een nieuwsgierige oceanische witpuntrifhaai (Carcharhinus longimanus) rond je komt cirkelen en in de Oosterschelde wil er wel eens een majestueuze bloemkoolkwal (Rhizostoma pulmo) voorbij komen drijven, maar in de steengroeves over de taalgrens valt er onder het ponton meestal bitter weinig te beleven opdat we van die laatste verplichte minuten van onze duik nog echt zouden kunnen genieten. Ik spreek natuurlijk voor mezelf.

De bodems van champagnefles

sen dienen als oogbollen.

cursus hobbylassen Ik volg sinds september 2010 een cursus hobbylassen te Lokeren en na enkele maanden van oefenen hebben we nu toch al een beetje vakkennis. Daarom mogen we in januari 2011 aan een vrije oefening beginnen. De meeste cursisten gaan voor rekjes, poortjes en vuurkorven, respect voor de nauwkeurigheid die ze daarbij aan de dag leggen, maar ik ga voor iets groters. Mijn doel? Je veiligheidstrap aangenamer maken. Ik ga proberen om half verkleumde duikers nog een leuke ervaring mee te geven zodat die 5 minuten op 5 meter ook nog genieten blijft.

Wet van Archimedes

Bij een kennis vind ik een opgezette zeeschildpad en het schalen en schetsen kan beginnen. Het rugschild uitvergroten lukt me vrij goed, de jerrycans zijn echter te hoog en ik zal voortaan meer mijn gevoel moeten volgen dan mijn model kopiëren. Die vrijheid komt me eigenlijk wel goed uit ook! De voorraad beschikbaar staal en mijn eigen 'vaardigheid' worden mijn grootste beperkingen. Tijdens de volgende maanden verwens ik al de feestdagen die op een dinsdag vallen

Foto: Jan Dieu.

Een schildpad zal het worden, met een volumineus lijf dat ik vol met luchtgevulde

jerrycans zal proppen, die een opwaartse kracht zullen ondervinden gelijk aan het gewicht van de verplaatste vloeistof. Mijn creatie zal, ondanks de tientallen kilo's staal, zichzelf naar de oppervlakte en het zonlicht stuwen en dit met dank aan de wetten van de fysica!

en zo in de cursus snoeien. In mijn hoofd lukt het een pak sneller dan in de praktijk, maar toch op het eind van het cursusjaar is ze klaar. De 'safety stop'-schildplad is een flinke 2 meter hoog en met voorpoten breder dan mijn gespreide armen. Bovenop mijn aanhangwagentje en onder de verwonderde blik van menig automobilist gaat het van Lokeren tot net over de taalgrens.

Dongelberg Dongelberg, "Je houdt ervan of je haat het", mysterieus, donker en koud, de nieuwe thuis voor mijn schildpad. Waar ik vrees dat het ding pijlsnel naar de diepte zal zinken, blijft ze netjes aan de oppervlakte drijven. 'Archimedes heerst'! Met vereende krachten en een lang touw lukt het om de schildpad naar een diepte van 5 meter te trekken, waar ze al geruime tijd haar job doet als blikvanger tijdens de decostop. Vandaag is er teveel lucht uit de volumes ontsnapt en moet ze, tot mijn spijt, gedragen worden door een boei aan de oppervlakte. Ooit waag ik me nog eens aan een tweede stalen bewoner voor deze steengroeve, misschien één die je in de diepte opwacht… Lukt het je niet om de schildpad te ontmoeten tijdens je duik, dan is er altijd nog de gastvrije ontvangst van Inge en co. Alleen al dat is de moeite waard om eens voor een duikje naar Dongelberg af te zakken. 

Om mee te gaan wandelen valt de

'safet y stop'-schildpad wat groot

uit…

JAN DIEU

Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage

Foto: Peter Verhoog.

Reisverhaal

Naar de haaien in de Maldiven, de tijgers van Fuvahmulah Peter Verhoog wordt ook wel eens de Hollandse haaienfluisteraar genoemd. Hij doet niets liever dan met haaien duiken en ze fotograferen. Hoe vaker, hoe beter. Hoe meer, hoe liever. Al jaren maakt hij reizen, die vooral draaien om haaien, roggen en het onderzoek ernaar. Dit keer trok hij naar de Maldiven, waar hij een prachtige ontmoeting had met schitterende tijgerhaaien.

eorgina Wiersma, Peters vrouw, stelt hem de vraag "Waarom eigenlijk haaien?", waarop Peter zijn verhaal brengt. Voor ik mijn reisbestemmingen bepaal, check ik uitgebreid of mijn reisdoel wel een

Hippocampus sept./okt. 2018

flinke haaienpopulatie heeft. Ik duik graag met haaien. Overal en altijd. Meer dan dertig jaar geleden hing ik eens in een zware stroming. Iedereen om me heen had enorme moeite om zich vast te houden of om vooruit te komen. Opeens zag ik links van mij een schaduw: een grijze rifhaai. Met

minieme bewegingen haalde hij me gracieus in. Zijn glanzende huid schoot voorbij, borstvinnen vrijwel horizontaal, alleen de staart was nodig om de stroming te bedwingen. Hoewel ik haaien altijd al mooi vond, is toen, denk ik, mijn fascinatie begonnen.

Foto: Peter Verhoog.

Het voeren of het lokken heeft de migratie van haaien, hun jacht of gedrag hoe dan ook niet veranderd.

altijd veilig Bijna al die mooie foto's die je ziet van haaien zijn gemaakt in een situatie waar voer aan te pas komt. Ik heb daar zelf niet veel moeite mee, mits dat veilig en verantwoord gebeurt: nooit uit de hand, de duikers komen pas ter plaatse als het voer al is neergelegd en het voer is niet bedoeld als voedsel; er mogen alleen haaien worden gelokt. Een haai is niet de hele dag aan het jagen, dat doet hij meestal 's ochtends en 's avonds. Daartussen is er gelegenheid om haaien te bekijken, omdat ze gelokt kunnen worden met voer.

Haaien voeren is al jaren een controversiĂŤel onderwerp, maar er is nog nooit uit onderzoek gebleken dat het de haaien schaadt, als het gebeurt zoals ik hierboven aangeef. Sommigen zeggen dat dit het biologisch gedrag van haaien verandert en dat het schadelijk is voor het mariene ecosysteem. Anderen zeggen dat haaien de neiging hebben om mensen aan te vallen tijdens deze activiteit of dat ze het zien van duikers met voedsel relateren. Dat laatste zou kunnen, wanneer er uit de hand wordt gevoerd â&#x20AC;&#x201C; iets dat ik nooit goedkeur of aan mee heb gedaan.

Dr. Neil Hammerschlag heeft twee controlegroepen getagd, haaien in Florida waar haaien voeren illegaal is en haaien in en rond Tiger Beach, Bahama's, waar tijgerhaaien vaak worden gevoerd. Hij gebruikte akoestische telemetrie-tags. Zijn bevindingen waren op zijn zachtst gezegd verrassend. Het gedrag van 'Tiger Beach-haaien' komt vrijwel overeen met de controlegroep van haaien in Florida. Waar het op neerkomt, is dat voeren of lokken de migratie van haaien, jacht of gedrag hoe dan ook niet heeft veranderd.

Foto: Peter Verhoog.

Selfie met een tijgerhaai (Galeocerdo cuvier).

Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage

Flitsers mogen niet gebruikt worden, maar dat blijkt ook niet nodig te zijn dankzij het zonlicht.

Foto: Peter Verhoog.

Reisverhaal

Maar terug naar Fuvahmulah! Via een lokale vriend kom ik erachter dat 'Fuvahmulah Dive School' het enige centrum in de Maldiven is dat 'netjes' voert. De tijgerhaaien zwemmen hier al heel lang

rond en komen vooral af op het afval van de commerciĂŤle vissershaven. Na een lange reis neem ik mijn intrek in een simpel, maar gezellig hotel en meld me de volgende dag bij de duikshop voor de eerste tijgerduik. Ik word niet teleurgesteld.

Nadat het visafval is gedumpt op de zandplaat in het midden van de vaargeul, vaart de boot naar het rif zo'n 100 meter verwijderd van de plaats waar het afval werd gestort. Daar gaan we te water en zwemmen we terug naar de rifrand waar iedereen

Foto: Peter Verhoog.

Walvishaai (Rhincodon typus).

Hippocampus sept./okt. 2018

Foto: Peter Verhoog. Foto: Peter Verhoog.

Een school horsmakreel.

wordt neergezet. Veiligheidsduikers houden de haaien in het oog. Intussen is het spektakel al begonnen en kan iedere duiker genieten van de rondzwemmende tijgerhaaien die alleen maar oog hebben voor het aas. Het mooie van deze duikplek is de diepte van 8 meter, wat voor het maken van video en foto's geweldig is. Flitsers mogen niet gebruikt worden. Dat blijkt ook niet nodig, want we hebben volop zon: Fuvahmulah ligt op de evenaar. Voor goede scherpe foto's gebruik ik hier een hoge ISO, diafragma en sluitertijd. De meeste foto's zijn gemaakt bij ISO 800, f11 en minimale sluitertijd van 1/250 sec. Die 1/250 sec. heb je nodig om bewegingsonscherpte te voorkomen.

Witpuntrifhaaien (Triaenodon obesus). Voshaai (Alopias pelagicus).

Foto: Peter Verhoog.

We zien bij de eerste duik gelijk al zes tijgerhaaien rondzwemmen: twee jonge dieren, drie mannetjes en een groot vrouwtje dat hier duidelijk de dienst uitmaakt. Een uur lang blijven we hier en gaan met een gelukkig hart weer naar de oppervlakte, in afwachting van de volgende duik. Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage

Stijle wanden met prachtige gorgonen.

Onderweg naar de duikstek krijgen we van een visser te horen dat er een walvishaai gespot is. Het blijkt een jong exemplaar te zijn dat hier al een tijdje rond het eiland vertoeft. Er wordt duidelijk aangegeven wat we vooral niet moeten doen om het dier te verstoren, dus 'zo gezegd, zo gedaan'. We krijgen allemaal de moge-

lijkheid om de walvishaai goed te bewonderen en natuurlijk te fotograferen. Het voordeel van Fuhvamulah is dat het midden in de oceaan ligt en begrensd wordt door steile wanden. In het juiste seizoen is er dus grote kans op bezoek uit open water zoals de walvishaai, maar ook manta's zijn er soms volop aanwezig.

Foto: Peter Verhoog.

Reisverhaal

blik in het blauw De volgende duik is naar een grot met wittiphaaien die daar slapen of â&#x20AC;&#x201C; zoals wij konden ervaren â&#x20AC;&#x201C; rondzwemmen. Deze plek is namelijk ook een poetsstation voor de voshaai die eind maart begin april daar met regelmaat te zien is langs de riffen. Kijk dus niet alleen naar het rif waar mooie

Foto: Peter Verhoog.

Zeeanemonen met speelse anemoonvisjes.

Hippocampus sept./okt. 2018

Foto: Peter Verhoog. Foto: Peter Verhoog.

Verse mango's.

koralen en anemonen met de welbekende anemoonvisjes in zwemmen, maar ook vooral het open water in voor dat bijzondere moment, dat er iets moois op je af kan komen. Ik doe dat regelmatig en kwam dan ook een hele grote school met bonito's (tonijn) tegen die ik volop kon fotograferen en waar ik ook een mooie video van kon maken. Zo had ik ook het ongelooflijke voorrecht een schitterende voshaai te kunnen fotograferen en filmen, en zag er zelfs twee bij elkaar! Hoewel ik over de hele wereld haaien heb gefotografeerd, was me dat nog nooit gelukt! De kans dat je deze bijzondere soort met meterslange staart ziet, is het grootst in april.

De duikboot van 'Fuvahmulah Dive School'. Aan grote scholen vis is er geen gebrek op de Maldiven.

bewegend beeld Op mijn onderwaterhuis heb ik een actiecamera zitten. Die laat ik lopen terwijl ik fotografeer. Daarbij heb ik een selfiestick met actiecamera die ik ook aanzet om het geheel te laten zien van wat ik aan het doen ben. Mooi voor presentaties en natuurlijk om mezelf te promoten.

Foto: Peter Verhoog.

Het kuisen van tonijn.

dagelijkse kost Ik kan elke dag naar de duikplaats Tiger Zoo, een geweldige plek. Het enige nadeel is dat dat er wel eens 'live-aboards' komen, waarbij uit de hand wordt gevoerd. Ik ben daar pertinent tegen en wil daar ook niet bij betrokken raken. Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage Reisverhaal

Er zijn mensen die het vreemd vinden dat er tijgerhaaien honderd meter van het dorp te vinden zijn. Deze dieren hebben een heel gevarieerd leefgebied: van grote diepte tot zĂł ondiep dat ze gerust op hun

buik over het strand schuiven om bijvoorbeeld een vogel te vangen. Al 15 jaar gooien de vissers van de visafslag hun visafval direct in het water waardoor de tijgerhaaien gelokt worden en rond het

eiland blijven. Je kunt ze dan ook tijdens een gewone rifduik tegenkomen. De laatste dag sluit ik af met een brommertocht onder leiding van een gids. Hoewel ik hier kwam om te duiken, vind ik dat toch ook heel erg leuk! Kortom: ik kom hier zeker nog eens terug. ď&#x20AC;ź GEORGINA WIERSMA & PETER VERHOOG

Info:

Foto: Peter Verhoog.

www.peterverhoog.com www.fuvahmulahdive.com Video van de tijgerhaaien: https://vimeo.com/268378829

Een ontmoeting met een zeeschildpad is geen zeldzaamheid.

Advertentie

Hippocampus sept./okt. 2018

Persbericht

Foto: MDC.

Nieuw telefoonnummer

Duikmedisch Centrum Het Duikmedisch Centrum (DMC) te Den Helder, in Nederland, heeft een nieuw telefoonnummer gekregen: +31 88 951 0480.

ijdens de kantooruren is het DMC beschikbaar voor telefonisch advies aan sportduikers en 24/7 beschikbaar voor adviezen met betrekking tot duikongevallen. Het behandelen van civiele duikongevallen in Den Helder is vanwege de beperkte

personeelsbezetting niet gegarandeerd. Indien mogelijk worden sportduikers behandeld in Den Helder, maar er wordt in ieder geval samen met de sportduiker naar een gepaste oplossing gezocht (bijvoorbeeld doorverwijzen naar Sneek of Goes).

Via de website: https://www.defensie.nl/ organisatie/marine/eenheden/duikmedisch-centrum kan je meer informatie bekomen over het DMC.  BRON: NOB

 

Advertentie

rEvo rebreathers info@revo-rebreathers.com www.revo-rebreathers.com

 

Hippocampus sept./okt. 2018

Mijn buddy

De macro-biologie-videograaf Door onvoorziene omstandigheden kon ik mijn verblijf aan de Costa Brava met een paar dagen verlengen. Dit had als aangenaam gevolg dat ik na mijn avondlijke thuiskomst mijn duikmateriaal niet moest uitladen. Er was geen grondige schoonmaak nodig, wat me dus tijd bespaarde. 's Anderdaags werd ik immers verwacht op de duikplaats de 'Oesterdam', ook gekend als de 'Bergse Diepsluis', voor mijn volgende buddy-duik.

anneer ik op de plaats van afspraak aankom, zie ik de mobilhome met aanhangwagen van mijn buddy staan. Ik vind Paul Engels en zijn vrouw Maria Raes naast hun voertuig, gezeten in twee plooistoeltjes en genietend van de warme ochtendzon. Ze stralen alle twee rust uit, maar stille waters hebben diepe gronden en bij deze twee duikers geldt dit zeker. Het is rustig op de parking en omdat het getij hier amper invloed heeft, is er geen reden om snel het water in te duiken. We nemen ruim de tijd om over ons favoriete onderwerp te praten: duiken. Mijn twee gesprekspartners vormen een goed geolied duikteam dat zich richt op het filmen van hoe bepaalde diersoorten zich onder water gedragen. Ik merk wel een lichte voorkeur voor de koppotigen, zeker als ze over hun sepia-avontuur in Australië vertellen. Ze willen met hun opnames het natuurlijk gedrag vastleggen: hoe zijn de leefomstandigheden van de dieren, hoe jagen ze, hoe planten ze zich voort, enz. En dat doen ze goed, want ze hebben reeds verschillende films gemaakt in de Oosterschelde (over zeepaardjes, sepia's, naaktslakken, de mosselkweek, ….). Beter nog, een aantal van hun films hebben ze verkocht en enkele Nederlandse televisiekanalen kennen hun telefoonnummer. Niet slecht voor een team dat al van 2002 aan het filmen is. Ik had verwacht twee 'duikerbuddy’s' in één klap te slaan, maar Maria geeft forfait. Ik moet haar taak overnemen en als beschermengel over Paul waken. Ik geef me echter niet zomaar gewonnen en na een zwakke belofte op een kans om ook

Hippocampus sept./okt. 2018

haar aan mijn lijst van buddy's te kunnen toevoegen, stap ik uit mijn stoel richting duikbak.

rassend en eenvoudig: hij duikt al lang niet meer met een nat pak. Hoewel ze nu druk in de weer zijn met een film over de voortplanting van diverse diersoorten in de Oosterschelde, is 'toeval' het onderwerp van onze duik. De briefing dekt de nodige afspraken qua veiligheid, maar de rest wordt aan gelukkige ontmoetingen overgelaten. Onze hoofden zijn amper onder water en het is al prijs. Een drietal vissen trekt de aandacht van Paul. Hij drukt op de opnameknop. Heel wat shots en 20 minuten later heeft hij een opname waarmee hij iets kan doen. Vissen blijken slechte acteurs en alleen het geduld van de cameraman zorgt ervoor dat de scène juist opgenomen wordt. We trekken verder op geringe diepte, zoekend naar bereidwillige acteurs. Het is blijkbaar armoe troef, want weinigen bieden zich aan. Terwijl we traag en met veel tussenstops dieper afdalen, krijg ik biologieles. In de gebarentaal van duikers vertelt Paul me enkele wetenswaardigheden. Als hij opnieuw zijn camera laat lopen, cirkel ik rond hem op zoek naar potentiële doelwitten. Ik krijg hierbij het gezelschap van een zeebaars. De scheidingslijn tussen acteur en toeschouwer vervaagt.

De duikbak van Paul is veel groter dan de mijne. Zijn bak heeft immers twee wielen en wordt voortgetrokken door de mobilhome. Het groot volume biedt plaats aan verscheidene duikflessen, twee volledige sets duikmateriaal, een compressor, stoeltjes, … Er hangen alleen droogpakken. Ik vermoed dat dit is omdat videografen lang en zeer traag duiken, waardoor ze het snel koud krijgen. Pauls antwoord is echter ver-

Ik krijg voldoende tijd om mijn buddy aan het werk te zien. Voor een leek lijkt er niet veel te gebeuren, maar ik kan me voorstellen dat het juist afstellen van de belichting, het kiezen van het juiste perspectief, de juiste positie, … geen sinecure is. Dat allemaal terwijl de acteurs doen waar ze zin in hebben en helemaal niet van plan zijn één of ander scenario te volgen. Fil-

Foto: Patrick Van Hoeserlande.

Ondanks de waarschijnlijk honderden uren opnames kunnen zelfs taferelen waarvoor de meeste duikers niet eens hun vinslag zouden vertragen hem bekoren. De afstand die we in ons uurtje samen afleggen, wordt door de meesten overbrugd in de eerste 5 minuten van een duik. En toch heb ik meer gezien en geleerd dan tijdens de meeste duiken die ik gelogd heb. Foto: Maria Raes.

Paul Engels in actie.

Het duikmateriaal van Paul Engels.

men, controleren, bijstellen en opnieuw filmen. Als ik mijn buddy geconcentreerd aan het werk zie, begrijp ik beter dat het maken van een goede film teamwork is. Een cameraman is gefocust op wat er zich voor zijn lens afspeelt en verliest hierdoor alle gevoel van de omgeving. De buddy zorgt voor de veiligheid en vergemakkelijkt de opnames. Daarbij moet de buddy evenveel geduld hebben als diegene die de camera vasthoudt.

Dank je wel, Paul, om me mee te nemen op deze zeer interessante video-exploratieduik en mijn excuses dat ik een zeer onervaren teamlid was. Ik rij de parking van de Oesterdam af en verplaats me tussen de talloze Nederlanders die van de zon genieten. Mentaal vink ik de macro-biologie-videograaf op mijn lijstje van buddy's af en lees de specialisatie van de volgende. Ook interessant. Ken je iemand kent die interessant duikt en me als zijn of haar buddy wilt? Of ben je zelf zo'n speciale buddy, contacteer me dan via patrick.vanhoeserlande@ nelos.be. ď&#x20AC;ź PATRICK VAN HOESERLANDE

Profiel Paul Engels Startjaar duiken: 1992. Aantal duiken: 2700. Huidige club: KTWV. Duikbrevet: 1*Instructeur. Andere brevetten: Basis-Nitrox-Duiker. Speciaal materiaal: Camera XA25 Canon met Gates onderwaterhuis. Favoriete duikstek 'onze wateren': Oosterschelde. Favorieten duikstek buitenland: de hele wereld. Voorkeur soort duik: rustige duik met weinig stroming. Meest spectaculaire duik: gigantische walvishaaien en hamerhaaien op de Galapagos, maar net zo goed de ontmoeting met 'Giant octopus' in Canada of de 'Pygmee squids' in IndonesiĂŤ.

Hippocampus sept./okt. 2018

Harry's Cup Zoals aangekondigd in de vorige Hippocampus, vindt de volgende Harry's Cup plaats in Cabilao (Filipijnen). De sponsor voor deze wedstrijd is opnieuw Pierre Pauwels van Oceanic Benelux.

Omdat de periode die we oorspronkelijk voor ogen hadden bijna uitverkocht is, moet onze fotowedstrijd doorgaan tussen 15 en 28 april 2019. De wedstrijd duurt 5 dagen. Je bepaalt zelf wanneer je in de opgegeven periode 5 wedstrijddagen inplant. Er zijn 4 categorieën: Masters foto, beginners foto, snorkelaars en video. Om in te schrijven moet je contact opnemen met het resort zelf, via Pascale

(pascale@sea-explorers.com). Voor een verblijf van 8 dagen, naargelang het type kamer, betaal je 850,00 tot 920,00 euro, inclusief duiken en eten. De vlucht moet je zelf boeken. Je kan vliegen naar Manila en vanaf daar doorvliegen naar Tagbilaran (richtprijs: vanaf 600,00 euro). Je kan ook vliegen naar Cebu en daar de boot nemen, dat is iets goedkoper. Het is ook mogelijk alles te laten regelen door het resort. Je kan ze telefonisch bereiken via: +63 32 234 0245 48 (denk wel aan het tijdsverschil). Wil je langer of korter blijven dan 8 dagen of eventueel doorreizen naar andere resorts? Ook dit kan door hen geregeld worden. Deelname aan de wedstrijd zelf is gratis.

Foto: The Ocean Cleanup.

nel inschrijven is belangrijk, want het resort heeft maar 22 bungalows en deze bestemming zit in de lift door zijn goede reputatie. Kies daarom via www.sea-explorers.com/cabilao de kamer van je keuze.

Reportage Milieu

The Ocean Cleanup De eerste plasticvanger van het 'Project The Ocean Cleanup' is vertrokken naar de Stille Oceaan.

n Hippo 250 van set./okt. 2014 brachten we het artikel 'Plastic soep toch te slinken dankzij een project van The Ocean Cleanup'. Daarin stond dat een 19-jarige Nederlandse student, Boyan Slat, in 2013 het wereldnieuws haalde met zijn plan om alle plastic uit de oceanen te halen. Het idee werd afgekraakt, maar toch zette

Boyan zijn project verder. Je leest er meer over op www.theoceancleanup.com. Nu 5 jaar later – ondertussen is Boyan 24 jaar oud – heeft hij, na enkele proefprojecten, de eerste operationele plasticvanger klaar. Begin september 2018 vertrok deze vanuit San Francisco naar de Stille Oceaan om daar plastic uit het water te vangen.

Iedere deelnemer in een bepaalde categorie krijgt tijdens de proclamatie een trofee mee naar huis. Naast verschillende mooie prijzen is er een reis te winnen en die wordt verloot onder de deelnemers die een foto of video afgeven. Tijdens de fotowedstrijd voorzien we ook een gratis NELOS-fotocursus Niveau 1*DF, 2*DF of 3*DF (zowel theorie als praktijk). Het fotografiebrevet krijg je na een succesvol examen nadien in België en het betalen van het homologatiegeld. Heb je meer informatie nodig over de kostprijs en het wedstrijdreglement? Neem vrijblijvend contact op met Harry klerks (+32 496 543 443).  HARRY KLERKS

Het hele systeem wordt volledig gedreven door natuurlijke krachten, waardoor de ecologische voetafdruk beperkt blijft. Omdat het vangnet zoals het afval in de oceaan wordt voortgestuwd door de stroming van de oceaan, drijft het automatisch naar de meest vervuilde plaats. De boei boven het wateroppervlak wordt echter ook beïnvloed door golven en wind, en dus verplaatst het zich sneller dan het vuilnis. Daardoor vangt het systeem steeds meer afval, door het te omsluiten in een U-vorm. Op de boei staan lichten aangedreven door zonnepanelen, camera's, sensoren en satellietantennes die voortdurend de locatie en prestaties van het vangnet doorgeven. Ook heeft het speciale apparatuur die botsingen met andere drijvende objecten moet vermijden. Boyan keek 5 jaar lang uit naar de vervulling van zijn jeugddroom. Hopelijk werkt het project. Volgende Hippo brengen we een uitgebreid verslag.  IVO MADDER

Hippocampus sept./okt. 2018

Foto: Harry klerks.

Persbericht

SCUBAPRO SUB GEAR BARE SUUNTO UWATEC SHEARWATER METALSUB BIGBLUE RIFF GREEN FORCE MARES SEAC PROCEAN DIVESYSTEM UK DICAPAC BRIGHT WEIGHT SEALIFE

Onbeperkt kantduiken

en ag er rd mb eu ce nd de pe 2 O p 1O

ENKELE VAN ONZE PARTNERS:

www.bontravel.nl

DUIKCOMPUTERS DUIKLAMPEN ADEMAUTOMATEN DROOGPAKKEN JACKETS, …

schowroom Hofeinde 21, 2350 Vosselaar, België Tel: +32(0)14 61 12 60 E-mail: Hcv.Bvba@Pandora.Be www.duikmateriaal.be

LUB MET JOUW DUIKC NAAR DIVERS E? PARADISE BONAIR T BON TRAVEL

NEEM CONTACT OP ME

Eigen villa met

huisrif

essen ru duikfl Drive-Th deur naast de pick-up

m Huurauto Pick-up g in k k de volledige

Hippocampus sept./okt. 2018

Fotografie

Foto: archief Ben Van Asselt.

Reportage

Project

Westhinder Tijdens de zomer van 2017 slaagden duikers er in om een driedimensionaal model te maken van het beschermde wrak van het lichtschip Westhinder. De Westhinder zonk in de nacht van 12 op 13 december 1912 tijdens een zware storm na een aanvaring met de Duitse zeelichter Minnie die het stoomschip Ekbatana versleepte. De tienkoppige bemanning kwam daarbij om. Verkennen van het wrak.

Hippocampus sept./okt. 2018

Foto: archief Ben Van Asselt.

Voorbereiding voor de duik.

aan de bescherming van een aantal Noordzeewrakken als cultureel erfgoed. Enkele van zijn medewerkers vergezelden de duikers tijdens één van hun opruimacties. Het bleek dat zij nauwelijks een idee hadden van de toestand van deze wrakken. Dat knoopten de duikers van GUE in hun oren en tijdens de Algemene Vergadering van 2017 groeide het idee om af te stappen van het netten snijden en een ander project uit te werken. Misschien was het interessant om één van de reeds officieel erkende Noordzeewrakken eens grondig te exploreren en er een driedimensioneel beeld van te maken, zodat het wrak – althans figuurlijk – boven water

kon gebracht worden en voorgesteld worden aan een breed publiek. Wat betekende het schip historisch gezien? Hoe kwam het tot zinken en wat is de huidige toestand van het wrak? De keuze voor de Westhinder werd vooral geïnspireerd door praktische motieven. Het wrak is relatief klein en bevindt zich op een maximum diepte van 30 meter. Er kon op gedoken worden met Nitrox 32 en gedecompresseerd met zuurstof. Een gemiddelde bodemtijd rond de 50 minuten was haalbaar. Bovendien is het één van de eerste wrakken die door de Belgische regering werd erkend als cultureel erfgoed.

Foto: archief Ben Van Asselt.

lk jaar vraagt het bestuur van de 'Belgian Global Underwater Explorers' (GUE Belgium) bij haar leden – waarvan velen onder hen trouwens ook een NELOS-brevet hebben – voor welk project zij zich eventueel willen engageren. Zo werd meegewerkt aan het 'Project Baseline' dat wereldwijd de waterkwaliteit bestudeert. In België gebeurde dit in de Put van Ekeren. Van 2014 tot 2016 verwijderden ze gedurende de ganse zomer heel wat netten van Noordzeewrakken en maakten aldus het duiken op deze wrakken een stuk veiliger. Dit project trok de aandacht van Staatssecretaris voor de Noordzee, Philippe De Backer, die werkt

3D-beeld van de achtersteven.

Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage Foto: archief Ben Van Asselt.

Fotografie

Decompressiestop op 6 meter diepte.

Bovendien werd er gefilmd vanaf de vroege lente tot de herfst wat een drastisch verschil betekent in vegetatie op het wrak. Voeg daarbij nog de vaak povere zichtbaarheid en je kan je voorstellen dat de opdracht niet evident was. Om de afmetingen van het wrak zo getrouw mogelijk weer te geven, werden meetlatten op het wrak gelegd met daarin zwart-witte blokken. Hierdoor konden aan de computer voor elke plek exacte metingen doorgegeven worden. Aanvankelijk werd enkel van de lier een 3D-model gemaakt. Het resultaat was der-

Foto: archief Ben Van Asselt.

Omdat het aantal trips naar de Westhinder gelimiteerd was, werden de duiken minutieus uitgewerkt. De zomer van 2017 was uitstekend en als bij wonder hoefde geen enkele duik afgelast te worden. De deelnemers werden getraind in het hanteren van videolichten en het omgaan met moeilijke duikomstandigheden. Een goede balans tussen de cameraduiker en de belichtingsduiker is immers essentieel om bruikbare beelden te maken. Om van dergelijk wrak een goed 3D-model te maken heb je ont-

zettend veel duidelijke, scherpe en goed belichte beelden nodig. Een opdracht die niet evident is in onze woelige en onvoorspelbare Noordzee.

Foto van de 'winch'.

Hippocampus sept./okt. 2018

mate goed dat de duikers er snel van overtuigd waren dat ze het ganse wrak in beeld konden brengen, segment na segment. De verschillende segmenten konden dan in een later stadium softwarematig samengevoegd worden. Om de segmenten af te bakenen, werden lijnen gespannen over het wrak heen. De cameraduiker, bijgestaan door de lichtduikers, bewoog zich in zigzag doorheen elk segment om zoveel mogelijk beeldmateriaal van het wrak te verzamelen. Een uiterst secure opdracht die een ganse zomer en 120 duikÂuren in beslag zou nemen. Per duik werd ĂŠĂŠn segment gefilmd. Om geen enkel stukje van het wrak te vergeten, overlapten de segmenten elkaar met 40 cm.

Foto: archief Ben Van Asselt.

De voorstelling van het project op een 'kick-offdag' kon rekenen op veel enthousiasme bij de GUE-duikers, waarvan er zich een 20-tal actief engageerden, elk met hun specifieke skills. Van bij de start werden zowel boven als onder water videobeelden gemaakt die moesten leiden tot een kleine documentaire over het project.

3D-foto van de 'winch'.

Foto: archief Ben Van Asselt.

3D-beeld van de bovenkant van de Westhinder.

Hoe werden al die videobeelden nu verwerkt tot een 3D-model? Daarvoor is heel specifieke en dure software nodig die voor een modale duiker eigenlijk onbetaalbaar is. De organisatoren vonden echter dat ze met een uniek project bezig waren en contacteerden de softwareontwikkelaar AGISOFT die ze verbaasden met de 3D-modellen die ze reeds hadden gemaakt met de basisversie van de software. Het West-

hinderproject was echter ambitieuzer en om een goed resultaat te bekomen hadden ze de professionele versie nodig. AGISOFT had zeker interesse om de software ter beschikking te stellen op voorwaarde dat de 3D-modellen gebruikt mochten worden op hun eigen website. Uiteraard was dit een goede deal voor beide partijen. Het resultaat is een schitterend 3D-model dat ervoor zorgt dat je de Westhinder langs alle kanten kan bekijken en waarop je zodanig kan inzoomen dat je zelfs de krabben kan zien zitten. Op het model zie je ook twee duikers. Die geven je een goed idee van de verhoudingen van het wrak. Natuurlijk werden deze duikers niet in de Noordzee gefilmd. Eén duiker werd minutieus langs alle kanten in de Put van Ekeren gefilmd en zijn 3D-mo-

del werd achteraf in tweevoud softwarematig aan het 3D-model van de Westhinder toegevoegd. De zandbodem van het 3D-model is gemaakt op basis van een sonarscan gemaakt door het VLIZ (Vlaams instituut der zee). Na het succes van 'Project Westhinder' wordt er deze zomer opnieuw een Noordzeewrak in beeld gebracht. Wij kijken alvast uit naar een nieuw tot de verbeelding sprekend 3D-model. Via http://westhinder.gue-be.be kan je het 3D-model van de Westhinder bekijken. Via https://youtu.be/AiyNqMXJMpw kan je de documentaire over het project raadplegen.  MARIJKE VAN CAUWENBERGHE

Foto: archief Ben Van Asselt.

Het project kostte een bom geld en werd volledig gefinancierd door de deelnemers. Er werden wel subsidies aangevraagd bij het Departement Leefmilieu van de Vlaamse Overheid, maar daar grepen deze duikers naast. Het Departement Leefmilieu was enkel geïnteresseerd in het opkuisen van het wrak, lees het verwijderen van netten, maar op de Westhinder liggen helemaal geen netten …

De bemanning van de Westhinder.

Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage Geschiedenis

Het tumultueuze begin van het eerste Belgische duikcentrum in

Sharm-el-Sheikh Tony Oudermans haalt herinneringen op ... Dat de Belgen trendsetters waren van het sportduiken in de Rode Zee, publiceerden we al eens in Hippocampus van januari/februari 2013 (Hippo 242), in een artikel van Rudi Schollaert. Tony Oudermans heeft gelijkaardige herinneringen aan het begin van de duiksport in de Rode Zee. We brengen zijn verhaal.

Hippocampus sept./okt. 2018

naar Sharm-el-Sheikh Nu kon het avontuur beginnen: op naar Sharm! Onze tweedehands Landrover stond tjokvol gepakt

met twee Attaques rubberboten, twee buitenboordmotoren van 45 pk, tweeëntwintig 12-liter duikflessen, één vaste compressor en één draagbare voor meerdaagse uitstappen langs het Sinaïschiereiland. Vooreerst naar Marseille waar we zouden inschepen op de ferry naar Haifa, om vervolgens met de Landrover via de Negev- en de Sinaïwoestijn naar Sharm-el-Sheikh te rijden. Ik was er klaar voor.

Freddy en Tony.

n de kerstperiode van 1968 trokken Jos Hollenfeltz, Wim Van Doeselaer en ikzelf als eerste Belgische duikers naar de Rode Zee in Eilat. We waren onmiddellijk overweldigd door de uitbundige pracht van het rijke onderwaterleven. Voor Jos en ikzelf was het vanaf dan het doel om een duikcentrum op te richten in Sharm-el-Sheikh, dat indertijd Israëlisch gebied was. Jos Hollenfeltz was een duivel-doet-al: verwoed duiker, 3*Instructeur, medestichter van duikclub Amphora, onderwatercineast, explorator, yachtman en piloot. Jos projecteerde OW-films en ik presenteerde diaprojecties in de belangrijkste steden van België om onze zaak te promoten. In 1972 had mijn vriend Freddy Levy, die een kaderfunctie bij Sabena bekleedde, kunnen bekomen dat wij uitgenodigd werden bij een hoge ambtenaar van het Israëlisch Ministerie van Toerisme. We konden onze plannen voor een toekomstig duikcentrum in Sharm-el-Sheikh voor-

leggen en … we verkregen toestemming. Euro Diving Safari Club kon van start gaan. Ik verzorgde nog enkele diaprojecties om meer duikers warm te maken voor ons duikcentrum. De presentatie in zaal Elkerlyc in Antwerpen was wel een zware uitdaging. Mijn zenuwen stonden op springen want afgaan voor 400 kijkers zou mijn ego een flinke deuk gegeven hebben. Het was namelijk de eerste keer dat ik in een zaal met dergelijke afmetingen en voor zo'n groot publiek projecteerde. Alles verliep vlot en na de vertoning was een groot applaus mijn deel. We verzamelden alzo een eerste groep duikers die wat graag in Sharm wilde duiken.

Foto: Tony Oudermans

voor het eerst naar de Rode Zee

Maar de dag voor het vertrek (6 oktober 1973) had Freddy mij en mijn familie uitgenodigd voor de afscheidslunch. Hij verwelkomde ons zeer bezorgd: "Tony, je kunt morgen niet vertrekken! Het Egyptisch leger is de Sinaï binnengevallen!". Hij zette het zwart-wit tv-toestel aan. Oorlogsscènes speelden zich voor onze ogen af, lichtflitsen, kanongebulder, gierende vliegtuigen. De Jom Kipoeroorlog was uitgebroken! Wat moest ik nu doen? Over een dilemma gesproken, dit was er één! Niet vertrekken? Dan was er het risico, dat als het conflict overwaaide, onze duikers in Sharm zonder het nodige duikmateriaal zouden zitten. Toch vertrekken? Met de vage hoop dat de oorlogstoestand niet zo erg was als men op het nieuws had laten uitschijnen? Er waren ten slotte al meer grensincidenten geweest. Ik koos voor het laatste.

eerste doel: Marseille Het was vroeg die zondag de 7e oktober 1973 toen we onze reis naar Marseille aanvingen samen met mijn goede vriend François (Swa) Mommaers (2*I). We hadden er veel zin in, maar moesten wel zorgen dat we vóór maandagmorgen in Marseille zouden aankomen om onze boot niet te missen. De Landrover viel wel zwaar te besturen. Met het gewicht dat we meesleepten, voelde het aan alsof we met een

vrachtwagen reden, traag maar zeker. We hadden met de Landrover nog geen lange afstand gereden en we beseften dat er wel een risico was met een legervoertuig van een dertigtal jaren oud. Maar alles ging goed, tot … een vijftigtal km vóór Parijs. Ik keek in de achteruitkijkspiegel en zag tot mijn schrik dat we een rooksliert van een dertigtal meter meesleepten. Onmiddellijk stopten we en bij het openen van de motorkap kwam er een steekvlam uit de motor. Tot ons afgrijzen zagen we dat alles onder de motorkap in lichterlaaie stond. De brand was tamelijk vlug geblust en Swa ontdekte

Foto: Savantermedia.

Tegenwoordig ziet Naama Bay er zo uit.

al snel het euvel. De Landrover beschikte over twee verschillende radiators, één voor de wateren één voor de oliekoeling. Van het motorblok liep er een leiding naar de olieradiator die gebarsten was, waardoor de olie op de gloeiende uitlaat van de motor liep. Bij het openen van de motorkap kwam er meer zuurstof binnen, waarbij de boel in de fik schoot. We zouden de olieradiator los moeten koppelen van het motorblok, waarbij er natuurlijk een gat in de motor vrijkwam, dat we dienden te dichten. Jos had bij ons vertrek nog snel een houten kistje met moeren, bouten en fittingen in Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage Geschiedenis

de jeep gesmeten. Daarin vonden we één bout met moer opgeschroefd die wonderwel paste maar… die moer was er wel heel vast opgeschroefd. Maar we hadden maar één moersleutel van dat formaat en we

was. Al bij al was het een luilekker leventje aan boord: zonnedek, zwembad op het dek, lekker eten (ja, echt dineren) en een gezellige bar. Aan boord konden we over het conflict in Israël niets vernemen en we gingen ervan uit dat alles OK was.

Foto: Tony Oudermans

Palermo

Duiken in 1974.

hadden er natuurlijk twee nodig. Eén voor de moer en een tweede voor de bout. Wat nu? Een dertigtal meter verder herkende ik een Baileybrug (noodbrug ontworpen door de Britse ingenieur Donald Bailey). Uit mijn legertijd wist ik dat die door bouten en moeren geassembleerd werd. Meer uit wanhoop dan door gezond verstand stapten we op de brug af en hoe dichter we naderden, hoe beter we ons begonnen te voelen. De bouten en moeren van de brug zaten zo dicht bij elkaar, dat we met wat geluk de bout tussen twee bouten van de brug konden klemzetten en gebruiken als een bankschroef. En ja … het werkte. Luid zingend "It 's a long way to Tipperary" stapten we terug naar de Landrover. Het was een fluitje van een cent om de stop in het motorblok te schroeven, de motor te starten en … het lek bleek gedicht. Vol nieuwe moed zetten we onze reis verder. 's Nachts bereikten we Marseille waar we 's morgens zeer vroeg moesten inschepen. Na een gesprek met enkele bemanningsleden vernamen we dat er geen reden was tot ongerustheid, alles verliep normaal. De Dan, een Israëlische ferry, zou diezelfde morgen vertrekken. Verschillende keren ging ik in de garage controleren of er uit de jeep niets ontvreemd

Hippocampus sept./okt. 2018

We meerden aan in Palermo. Daar kregen we meer nieuws over de situatie in het Midden-Oosten via buitenlandse kranten. De journalisten omschreven de toestand als een regelrechte oorlog. Zowel Syrië als Egypte waren een invasie van Israël begonnen, wat ervoor zorgde dat de Israëli's op twee fronten moesten vechten.

Nu begonnen we ons echt zorgen te maken. Waarschijnlijk zou ons Rode Zeeplan in duigen vallen. Als we de Rode Zee niet konden bereiken, moest er een alternatief worden gevonden om de Belgische duikers toch nog een duikvakantie te bezorgen. De volgende dag gingen wij aan wal in Palermo. Zouden we op Sicilië mooie duikplaatsen met geschikte accommodatie vinden? Vol goede moed verlieten we de Dan. Twee securitywachten stonden bij de boot om te controleren wie er van of aan boord ging. Toen ze ons daar met duikzak en flessen zagen aankomen, keken ze ons zeer argwanend aan. "Wat denken jullie te gaan doen?", klonk het. We kregen geen toelating om met flessen van boord te gaan. Ze verdachten er ons waarschijnlijk van dat we explosieven aan het schip zouden kunnen aanbrengen. Ik gaf het niet op en met de nodige argumentatie mochten we eindelijk toch van boord met onze uitrusting, maar wel op voorwaarde dat we niet in de omgeving van de Dan zouden duiken. De kleine duikexpeditie bracht geen aarde aan de dijk. Troebel water en weinig leven. Dit betekende niet dat er op Sicilië geen mooie duikplaatsen zijn, alleen de tijd ontbrak ons om ze te zoeken.

Toch naar Haifa? In de vroege namiddag zetten we koers naar Haifa, terwijl we op het dek luierden. Plotseling realiseerde ik me dat ik de zon aan de bakboordzijde van het schip zag, terwijl we ze altijd aan stuurboordzijde zagen. Dit kon maar één ding betekenen, we voeren terug! Even later werd er inderdaad op het schip omgeroepen: "Aandacht aandacht, we zetten terug koers naar Napels als gevolg van een bevel van de Iraëlische krijgsmacht. Alle militairen aan boord plus de reserve-eenheden moeten zich na aankomst in Napels asap naar de luchthaven begeven. Soldaten van pantsereenheden en piloten moeten zich bij de kapitein melden. Alle passagiers worden verzocht in Napels het schip te verlaten". Wat nu? Hoewel we wel iets verwacht hadden, sloeg dit nieuws toch in als een bom. Terug met de Landrover vanuit het zuiden van Italië naar België rijden? Een rit van meer dan 2.000 km was geen prettig vooruitzicht. Ik begaf me naar de purser. Die man was kort en bondig: "U kunt de auto aan boord laten en hem achteraf in Haifa komen recupereren of u kan in Napels ontschepen". Ik koos aanvankelijk voor het laatste. Nu moesten we wel op plan B overschakelen, namelijk in Napels naar een geschikt oord zoeken om onze duikers toch nog een duikvakantie te bezorgen. Met elk een fles en duikuitrusting gingen we van boord. In de haven huurden we een Fiat 500 en begaven ons naar Sorrento om daar een hotel te vinden om te overnachten. Hier nam ik voor de eerste keer contact op met het thuisfront, gsm's bestonden toen immers nog niet. We waren al zes dagen van huis zonder iets van ons te laten horen terwijl we misschien in een oorlogssituatie beland waren. Mijn vrouw was ongerust én woedend. "Jullie zijn al een week weg naar een oorlogsgebied. Hoe onverantwoord kan je zijn? Indien jullie niet vóór maandagavond terug in België zijn, ben ik op weg naar Kenia!". Kenia? Mijn echtgenote was er inderdaad in geslaagd samen met de zaakvoerster van reizen Weinberg een duikreis naar Mombassa te organiseren voor de duikers die ik in Sharm origineel verwachtte. We lieten de Landrover met alles erin op de ferry en begaven ons naar het station om een 24 uur durende reis van Napels naar Antwerpen per trein te ondernemen. We hadden nog steeds de flessen, duikzak en

'un met de ruïnes van een Zicht op het eiland Fara

onze persoonlijke bagage mee te slepen. Ik realiseerde mij dat ik me vreselijk belachelijk zou voelen bij het verlaten van het Centraal Station in Antwerpen op de drukke De Keyserlei met mijn duikfles in de hand. Maar kom, ik kon nu naar Kenia met de groep en daarmee even alle beslommeringen vergeten.

eindelijk naar Sharm

– Eilat in de Negevwoest

ijn.

Foto's (3): Tony Ouderm

Splitsing Sedom (Sodom)

ans.

Maanden later, in januari 1974, begaf ik me met een Sabenavlucht via Tel Aviv uiteindelijk naar de haven van Haifa om de Landrover met ons materiaal te recupereren. Tot mijn opluchting was alles intact; de lading was onaangeroerd. De afstand van Haifa naar Sharm-elSheikh bedroeg ongeveer 750 km. Het eerste gedeelte van de trip was naar Beer-Sheva en dat betekende ongeveer vier uur rijden. Beer-Sheva betekent 'Zeven bronnen' en dat stadje was tevens de poort naar de Negevwoestijn. In de oudheid was water in woestijngebied meer waard dan goud vandaar de belangrijkheid van Beer-Sheva. In 1974 was dit een klein stadje met slechts één primitief hotel zoals in westernfilms, maar dan zonder barmeiden. Eenmaal per week was er een markt waar geiten, tapijten en groenten verhandeld werden. Het De Fjord. werd etenstijd en ik zette me op een terrasje waar ik in het verleden ook al gegeten had.

kruisvaardersburcht.

door de Negevwoestijn Dan opnieuw op weg naar Eilat door de Negev. Nooit eerder had ik alleen in de Negev gereden. Ik was wel wat ongerust over een altijd mogelijke autopech. Maar hieraan denken maakte me alleen nog meer ongerust en dat hielp me ook niet vooruit. In het slechtste geval kon ik niet meer dan enkele uren vastzitten, want er was er wel verkeer in de Negev. Eerst moest ik nog een bergachtig gebied doorkruisen alvorens de laagvlakte naar Eilat te bereiken. Ik had die trip in het verleden al m e e rmaals gedaan. De eerste plaats die je in de Negev bereikte, was Dimona. De plaats lag

niet direct aan de rijweg. Begrijpelijk, want het was een kerncentrale waar Israël zijn kernwapenarsenaal ontwikkelde. Een flink stuk verder passeer je Sde-Boker, de plaats waar Ben Goerion, de stichter van de Israëlische staat, woonde. Hier zat je echt in het hart van de Negevwoestijn. Dan bereikte ik een T-kruispunt. Rechts naar Eilat, en links naar Sedom. Dit is Sodom, dat samen met Gomorra, een plaats van verderf was volgens het bijbelse verhaal en die door Jahweh/God vernietigd werden.

langs de Rode Zee Het was al donker toen ik in Eilat aankwam. In hotel Americana was

ik in het verleden al te gast geweest en het was daar dat ik incheckte. Na een Arabische maaltijd met humus en een grillschotel met slaatje dook ik onder de lakens. De volgende ochtend vertrok ik om het laatste traject van mijn tocht te voltooien. Tijdens het rijden ging mijn hart tekeer. Eindelijk zag ik de Rode Zee aan mijn linkeren de Sinaï aan mijn rechterkant. De laatste 500 km zal ik langs de boord van de zee rijden. Geen gebouwen, enkel de natuur en ik. Deze streek was geen onbekend terrein voor mij. Ik had er al gekampeerd aan een grote kronkelende baai, om duidelijke redenen de Fjord genoemd. Nog vóór de Fjord bevond zich een klein eilandje, in het Arabisch Fara'un genoemd, het eiland van de Farao. Op het hoogste punt van het eiland waren er de ruïnes van een kruisvaardersburcht. Later werd deze burcht op amateuristische wijze gerestaureerd in Disneystijl.

Ras el Burqa Verder naar het zuiden draaide de baan naar rechts van de kust weg. Je kwam in een soort vallei kronkelend tussen de bergen. Aan dit deel van de route had ik een herinnering die ik voor eeuwig koester. In 1968 toen Jos, Wim en ikzelf voor de eerste keer naar de Rode Zee trokken, hadden we in Eilat een Willy's-jeep met gids ingehuurd die ons naar een duikplaats genaamd Ras el Burqa zou brengen. Het leek of op die plaats nog nooit een levende ziel geweest was. Om op die plaats te komen, moest je Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage Geschiedenis

We gingen te water met vijf man: ons trio, de gids en nog een Duitser. Op twintig meter diepte bereikten we de drop-off. Onze duikvrienden hielden het voor bekeken en deden teken dat ze niet dieper wensten te gaan. Wij doken dieper. Toen we de bodem naderden, rond de veertig meter, zagen we kolossale koraalformaties verschijnen die ons deden denken aan immense stalagmieten. Zoiets hadden we nog nooit gezien, ook niet op film of in boeken. Het krioelde er van het leven. Als uitgelaten kinderen begonnen we te roepen en gebaren te maken. Jos ging helemaal uit het dak. Hij bracht zijn rechterhand op zijn hoofd en begon zijn hand op en neer te bewegen (nieuw duikteken: het deksel gaat van mijn hoofd).

Sharm-el-Sheikh Verder naar het zuiden rijdend kwam je langs Nuweiba, een kleine natuurlijke oase waar lokale bedoeïnen aan kleinschalige visserij deden en wat verder langs Dahab. De volgende 80 km was er niet veel te zien, behalve een stalletje met frisdranken uitgebaat door een bedoeïenenfamilie. Hun voorraad stond in een grote koelkast, maar er was geen elektriciteit! Dan naderde ik Sharm in een weidse woestijnvlakte en tijdens de rit voelde ik de sensatie die me overviel telkens ik die plaats naderde. Ik werd Naama Bay in 1974.

klaar om te duiken.

Foto's (2): Tony Ouderm

langs een heel geaccidenteerde weg over rotsblokken en allerlei hindernissen. Op zeker ogenblik hield het pad op, maar het ging een meter hoger verder! Wij hebben toen de jeep opgekrikt en een meter hoger onze weg verdergezet.

ans.

De duikers maken zich

er mij van bewust dat ik hopeloos verliefd was op deze plaats. Er was praktisch geen verkeer noch beweging toen ik arriveerde. De personeelsleden moesten mij van verre hebben horen aankomen, want ik zag dat ze een erehaag vormden. Toen ik het hotelterrein opreed, applaudisseerde het voltallige personeel. Ik was namelijk de eerste gast die het hotel bezocht na de Jom Kipoeroorlog. Ik ging aan de bar, die speciaal voor de gelegenheid geopend werd, een biertje drinken en de mensen deden hun verhaal. De schok van de Egyptische invasie moet onder het personeel een ware panieksituatie teweeg gebracht hebben. De Egyptenaren waren met een grote legermacht overgestoken via het Suezkanaal. De Israëli's waren compleet verrast en konden praktisch geen weerwerk bieden. Eli, een personeelslid van het hotel, was gesneuveld in zijn kapotgeschoten tank.

vissoep in Sharm Ik ging ook een oude bekende opzoeken, Chaim Michaelli, een karakteristieke figuur die strandjutter was, een beroepsbezigheid die in onze con treien niet meer

Hippocampus sept./okt. 2018

voorkomt sinds het einde van de negentiende eeuw. Nu baatte hij een cafetaria uit, zoals hij die keet noemde. Hij had namelijk een afgedankte caravan van het hotel aangeslagen. Binnen stond een warmwaterketel die verwarmd werd via de elektriciteit van hotel Caravan. De directie stond dit blijkbaar oogluikend toe. Buiten stond een vuile plaat met handgeschreven tekst 'Coffee and Tea'. Bruingebrand, in slip en met een haardos die hij nooit kamde, zat hij voor zijn 'Tea House' op een gammel stoeltje. Niet voor niets werd Sharm toen vergeleken met de Far West in de USA. Hij bood me een koffie aan en haalde de gebeurtenissen van een jaar geleden aan. Freddy drong toen bij me aan om voor de groep een vissoep, waarmee ik al een reputatie had opgebouwd, te maken. We trokken er op uit naar een verafgelegen rif, waar het toegelaten was om in vrijduik vis te harpoeneren. We kwamen terug met enkele mooie baarzen. De soep moest ongeveer een tiental mensen voeden. Maar dan werden we geconfronteerd met het feit dat we niet over een voldoende grote pot beschikten. Chaim zag er helemaal geen graten in om zijn koffieboiler te laten dienen als soeppot. Die werd gevuld met visgraten en koppen en één van de geschoten baarzen. Dat alles lieten we met de nodige kruiden een uur koken om er een visbouillon van te maken naar een recept dat ik van Phillis, echtgenote van Jos, had gekregen. Vóór zonsondergang werd de soep op een

Foto: Tony Oudermans. Foto: Tony Oudermans.

De loods met vulstation van Euro Diving Safari Club.

bootje geplaatst om ze te vervoeren naar een klein strandje dat alleen per boot te bereiken was. De genodigden bracht ik met de Attaque. Het strandje was maar een voorschoot groot en wanneer we gegeten hadden was de vloed op komst, zodat we allen met de voeten in het water stonden en de lege soeppot/boiler ronddreef. De boiler van Chaim was zo van de vis doordrongen dat zijn klanten een paar maanden koffie met een vissmaak gedronken hebben.

Tony Oudermans DD Beginnen duiken bij The Frogmen. DD Overgegaan naar Amphora in 1966. DD 3*Instructeur CMAS/BEFOS in 1970. DD Medeoprichter van Euro Diving Safari Club in Sharm-el-Sheikh. DD Scuba Officer in South Africa.

Advertentie

ons duikcentrum Hotel Caravan, waar ons duikcentrum gevestigd was, was een primitieve bedoening. Het hotel bevond zich op ongeveer een honderdvijftigtal meter van de rijweg Eilat-Sharm-el-Sheikh en een zeventig meter van de zee. Het restaurant bestond uit een immense tent rechtgehouden door luchtoverdruk. De ingang was een draaideur die dienst deed als sas om geen lucht te laten ontsnappen. De slaapgelegenheden waren caravans of bungalows met airco. Daarnaast was er gemeenschappelijk sanitair met koud water. De receptie was een grotere bungalow met opschrift Kaballa. Er was ook een openluchtbar waar we 's avonds duikverhalen opdisten. Vlak aan de zee was er een rieten constructie die dienst deed als ons duikcentrum. Gedaan met al deze mooie herinneringen â&#x20AC;Ś Euro Diving Safari Club kon nu eindelijk van start gaan. ď&#x20AC;ź TONY OUDERMANS

Hippocampus sept./okt. 2018

Spotlight

NELOS-videograaf in de kijker

De 'White Shark' Dag Eddy, of mag ik 'de witten' zeggen, wat kan je me vertellen over jezelf?

ag Jutha! Iedereen noemt me 'de witten', dit komt omdat ik van jongs af aan blond ben en toen ik begon te duiken, werd dat al snel 'White Shark'! In 1990 ben ik met met 78 andere kandidaten gestart met duiken, in het jaar 1991 maakte ik mijn eerste videoduik. In die tijd had ik een Hi8-camera en zo'n hele grote gele behuizing, met onderaan die behuizing een metalen plaat en twee handvatten. Er was zelfs geen mogelijkheid om door de zoeker te kijken. Ik nam die reuzenbehuizing overal mee naartoe, zelfs op reis naar Egypte. In die tijd was dat onze topbestemming. Ondertussen ben ik al 36 keer naar Egypte geweest en ben ik 2.000 duiken verder. Ik ben ook 14 jaar actief 1*instructeur geweest, bij duikclub Neptunus. Een 10-tal jaar geleden ontstond een nieuw soort duiken voor mij. Paul Raymaekers bracht de rEvo op de markt en ik kocht mij een toestel zonder twijfelen. Sindsdien duik ik altijd met mijn rEvo, het technisch duiken gaf

Hippocampus sept./okt. 2018

dan ook een nieuwe boost aan mijn duikleven. Maar nu ik met pensioen ben, hou ik me graag bezig met duiken in de Noordzee. Ik ga heel vaak mee met de Ephyra en ik moet eerlijk toegeven dat het duiken in de Noordzee toch wel een passie van mij is. We hebben al heel mooie duiken gedaan in de Noordzee en veel wrakken gezien, maar ik heb ook deelgenomen aan enkele zoekacties naar vermiste duikers, dat blijft je toch altijd bij. Kan je me vertellen, Eddy, wat je mooiste duik is? Wel, mijn mooiste duik was mijn 1.000e duik, ik was toen op vakantie in Egypte, Mahmya Eiland. Ik heb een hele tijd kunnen duiken samen met een schildpad, ze bleef als het ware bij mij om dat samen te vieren! Toen we terug aan de opervlakte kwamen, werden we ontvangen door een 10-tal nieuwsgierige dolfijnen. Wat een fantastische beleving! Als kers op de taart werd onze gehele compagnie getrakteerd door Mohamed el Sioefy van Storm Diving. Die duik zal ik nooit vergeten. We hebben daar wel beelden van, maar die zijn nog analoog, en ja de kwaliteit laat dan

Eddy in het wrak van de SMS Wiesbaden tijdens de Jutlandexpeditie.

natuurlijk een beetje te wensen over als je het vergelijkt met de 4K van vandaag. Maar dat doet niets af aan de herinnering natuurlijk. Wat ook wel een hele speciale duik was voor mij, was de duik die we deden in functie van de documentaire die gemaakt werd over de film 'Dunkirk'. Ik ging toen mee duiken met Johan Devolder en de filmploeg van Channel 4. We hebben onder andere gedoken op de wrakken van de HMS Wakefull en de HMS

Na a m

boe c Edd y De

k - AK A

: de wit te

c teur 1*Ins tru tel ti / t e v e Br us Neptun Club 1990 de r t Duik t se 2.0 0 0+ uiken d l ta n a A 0 n 1.50 eoduike id v l ta A an ero G oPr o H C a me ra t Hug y fo g id r c e S qu Behuizin r e e n Fo G x 2 g rlichtin Videove wereld rk eral ter v o hitesha at s e n .com/w e it s ix Duikpla .w wit te88 ht tps:// Website

Waverly. Ik heb er een shot kunnen maken van een gasmasker dat nog te vinden was op het wrak en deze beelden werden gebruikt in de documentaire. Het doet natuurlijk altijd plezier wanneer je eigen onderwaterbeelden gebruikt worden in een echte documentaire. Heb je ook deelgenomen aan enkele expedities? Hoeveel tijd heb je? Want ik kan wel even vertellen over al onze expedities. Die zijn natuurlijk niet altijd zonder gevaar. Zo kwamen we tijdens onze expeditie in Jutland in een heel benarde situatie terecht. We vertrokken met een heel groot schip vanuit Thyborøn, met een 30-tal duikers aan boord, op weg naar de wrakkenroute richting Noorwegen. Daar vochten de Duitsers en de Engelsen tijdens WO1. Vervolgens kwamen we terecht in een storm met een windkracht van 11 Bft. Op een bepaald moment brak de ketting van het anker en toen de beslissing kwam om terug te keren, begaf de pomp van een van de motoren het. Het schip ging helemaal scheef de megagrote golven tegemoet. Negen lange uren later konden we dan toch allemaal veilig en wel terug aanmeren in Thyborøn. Het was even spannend, maar dat houdt ons natuurlijk niet tegen. We gingen ook duiken op de wrakken van Scapa Flow en Narvik. Of onze tocht naar Wight waar we een prachtige duik maakten op de Duke of Buccleugh, die ligt ongeveer 60 meter diep en we hadden zicht op het volledige wrak, wat toch vrij uitzonderlijk is in die contrei-

en. Je kan het al raden, natuurlijk had ik dan net mijn camera niet mee. Een tweede passie van jou is duiken in Bali. Ga je daar elk jaar heen? Ja, aan Bali heb ik inderdaad mijn hart verloren. Ik verblijf er ieder jaar een volledige maand. Dikwijls gaan we met een groepje vrienden en ik ga altijd naar dezelfde plaats, het Ahmet Youkin Diving center. Het is een gebied dat totaal niet toeristisch is en waar je alleen maar vriendelijke mensen tegenkomt. Je kan er op 5 vierkante meter 2 uur vertoeven, zoveel macromogelijkheden heb je daar, maar evengoed zie je er 'groot leven' zoals we dat noemen. Mijn films Run Boy Run en Underwater explorations zijn volledig opgenomen in Bali. Sinds kort heb ik ook een website waar jullie al mijn filmwerk kunnen bekijken. Ik heb er wel even over getwijfeld, maar ik ben toch blij dat mijn werk nu gebundeld is en dat ik het gemakkelijker eens kan tonen aan de mensen. Dank je wel, Eddy 'White Shark' voor het interview! En ik wens je nog heel veel leuke duiken!  JUTHA HEYMAN

Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage Fotografie

Over pixels, dpi en dergelijke Met de opkomst van de digitale fotografie hebben ook een aantal nieuwe begrippen hun ingang gevonden.

én daarvan is dpi, de afkorting van 'dots per inch'. Dat begrip wordt frequent gebruikt om de kwaliteit van een digitaal beeld uit te drukken. Dit is echter niet correct: een digitaal beeld is samengesteld uit een raster van pixels (afkorting van 'picture elements' = lichtgevoelige elementen). Daarom moet je spreken over ppi of 'pixels per inch' bij een digitaal bestand. Zowel 'dots' als 'pixels' zijn beeldpunten, maar waar dpi het aantal beeldpunten per inch voor het drukwerk bepaalt, bepaalt ppi het aantal beeldpunten per inch voor beeldschermen. Met ppi of dpi wordt de resolutie – de dichtheid van pixels of dots per lengte-eenheid (per inch) – weergegeven (één inch is 2,54 centimeter).

sensor digitale camera De lichtgevoelige elementen in de sensor (sensorpixels) van de digitale camera registreren op dat bepaald punt van het beeld zowel de kleur als de sterkte van het licht. Deze gegevens worden door de processor in de camera omgezet in digitale signalen. De signalen van al die beeldpunten worden vervolgens opgeslagen op de geheugenkaart van de camera. Het spreekt voor zich dat hoe meer pixels er op één inch van de sensor de kleur en de sterkte van het licht vastleggen, hoe gedetailleerder het beeld zal geregistreerd worden. Grote sensorpixels registreren beter het licht dan kleine sensorpixels! Daarom is er tegenwoordig een tendens

Hippocampus sept./okt. 2018

om naar grotere sensoren over te stappen (bijv. 'full frame' versus '1/2.5 inch'). Soms worden er echter meer (en dus kleinere) sensorpixels op de grotere sensoren gepropt waardoor het bestand uit nog meer megapixels bestaat. De voor- en nadelen van de verschillende systemen laten we voor dit artikel even buiten beschouwing.

Voor professioneel drukwerk is dat 300 dpi. Voor een inkjetprinter bij jou thuis volstaat meestal 180 dpi. Voor het zichtbaar maken op het scherm van een camera of een computer is 72 dpi de norm. Een scherm kan niet meer puntjes per inch weergeven (zie kader).

bestand

Een bekende en geprimeerde fotograaf vertelde mij lang geleden: "Je hebt niet meer nodig dan 72 dpi, want een scherm kan niets hoger aan". Ik heb een groot aantal dia's, die ik door mijn scanner kan omzetten in digitale bestanden en ze daardoor ook op mijn computer kan bekijken en bewerken. Ik ging dus aan de slag en scande

Het bestand in de camera heeft een aantal pixels (b x h), maar heeft geen dpi! Dpi (dots per inch) heeft te maken met drukwerk: hoeveel dots (puntjes) worden er geprint op de afstand van een inch? Dat is afhankelijk van het gebruikte medium.

72 dpi

Foto's: Roland Wantens.

Als je tijdens de fotobewerking gelijktijdig met het aanpassen van de ppi het aantal pixels laat herberekenen (resampelen), dan wordt het formaat van je foto kleiner. Om tijdens het drukken (op 300 dpi) geen kwaliteitsverlies te hebben, moet je de verkleinde foto (de foto met minder pixels) kleiner plaatsen.

die dia's in op 72 dpi. Dat gaf me bestanden van 665 x 443 pixels. Als ik die op mijn computer bekeek, waren die beelden kleiner dan de dia's die ik gescand had! Er was duidelijk iets verkeerd. Ik veranderde de instelling van mijn scanner naar 2700 dpi en nu waren de bestanden wel groot genoeg om zowel te bekijken op het scherm, als om af te drukken. Die 72 dpi (eigenlijk ppi) was in die tijd wel de norm, maar ondertussen zijn er schermen die een veel hogere schermresolutie hebben. Ik heb nu bijvoorbeeld een breed scherm dat ingesteld is op 1920 x 1080 pixels. Als ik een afbeelding van 960 pixels op ware grootte (pixelgrootte) bekijk, dan beslaat die foto de helft van het scherm. Dat is omdat elke pixel van de afbeelding één pixel op het scherm beslaat.

Als ik de resolutie van mijn scherm verander, wordt de afbeelding – tijdelijk – geresampeld (aangepast), maar elke pixel van het scherm vertoont nog altijd één pixel van de afbeelding. Een scherm heeft geen dpi, alleen ppi!

megapixels Mijn – ondertussen weliswaar oude – digitale camera registreert 4500 pixels aan de lange zijde en 3375 pixels aan de korte zijde. De beelden hebben dus 15.187.500 pixels of 15 megapixels (1 megapixel is één miljoen pixels). De bestanden op de geheugenkaart zijn ongeveer 15 megabytes groot. In het EXIF-bestand, dat bij elk van de opnamen hoort, kan je heel wat informatie over die opname aflezen: wanneer werd die genomen, met welke camera, de instellingen (bijv. diafragma, sluitertijd, programmakeuze, ...). Daar vind je ook de

dpi, maar dat is een verzonnen getal! Dat wordt door de fabrikant ingevuld, omdat er iets in dat vakje moet staan. Sommige fotografen ruilden zelfs hun camera voor een andere omdat ze vonden dat de resolutie (dpi) te klein was, terwijl dat getal in hun bestanden gewoon verzonnen is! Een afbeeldingsbestand heeft geen dpi, alleen pixels!

aanleveren van fotomateriaal Even terug naar de opnamen gemaakt met mijn camera. Stel dat ik een opname wil gebruiken voor een afdruk op A4 (297 mm x 210 mm) bij een drukker. Dat bestand moet minimum 3508 pixels hebben op de langste zijde: (29,7 cm/2,54 cm) x 300 dpi = 3508 pixels. Het best wordt dat bestand afgeleverd in het JPEG-formaat (extensie .jpg of .jpeg). De bewerkingsprogramma's die gebruikt worden om RAW-bestanden

Een foto met een x-aantal pixels wordt op een scherm met hoge schermresolutie kleiner weergegeven dan op een scherm met kleinere resolutie.

Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage Fotografie

om te zetten in JPEG, vragen dikwijls wat de dpi moet zijn. Je zou denken dat je daar dan 300 dpi moet invullen. Eigenlijk mag je dat gewoon negeren (zie opmerking). Wat telt is het aantal pixels! De rest doet de drukker. Bij de omzetting naar JPEG worden de gegevens van de opname gecompresseerd en sommige informatie wordt niet bewaard. Daarom is het wel belangrijk om de kwaliteit (Quality) van het JPEG-bestand minstens op 10 te zetten, waardoor er minder gegevens worden 'weggegooid'. Een professionele afdruk wordt meestal gemaakt op 300 dpi, waardoor je beeld-

bestand ook 300 ppi (pixels per inch) moet zijn. Dat is hetzelfde als 118 px/cm. Als een drukker zegt dat je je foto's moet aanleveren op 300 dpi, dan bedoelt hij: je foto moet voldoende pixels hebben. Als je de afdrukmaat (in cm) weet, moet je het aantal centimeter vermenigvuldigen met 118. Dat is het aantal pixels dat je foto minimaal moet hebben. Bijv. 2500 pixels aan de lange zijde voor horizontale foto die op een paginabreedte van 21 cm gedrukt wordt (21 cm x 118 px/cm = 2478 pixels). Opmerking: Bij veel fotowedstrijden kunnen beelden digitaal â&#x20AC;&#x201C; meestal online â&#x20AC;&#x201C; ingestuurd worden. Daarbij wordt dikwijls het maximum aantal pixels vermeld

dat een bestand mag hebben (bijv: 1920 px x 1080 px). Dat heeft te maken met de resolutie van de projector die zal gebruikt worden op de proclamatie. Een verticaal beeld mag dus maar 1080 pixels hoog zijn. En heel dikwijls wordt dan vermeld dat die in 300 dpi moeten zijn. Joost mag weten waarom: een beeldbestand heeft geen dpi!

internet Soms hoor je fotografen zeggen dat ze hun foto's op 72 dpi op het internet zetten, want: "Dan kan niemand er iets mee doen!". Dat klopt echter niet: het is niet de resolutie (dpi/ppi) die van belang is, maar het aantal pixels dat een bestand heeft. Als je een be-

Foto's: Ivo Madder.

Een foto van 354 x 472 pixels is geschikt om in drukwerk van 300 dpi af te drukken op een formaat van 3 x 4 cm. Zoals je bij deze 4 foto's kan zien is niet de dpi (eigenlijk de ppi) van een foto van belang, maar wel het aantal pixels: de fotokwaliteit blijft dezelfde, alhoewel de ppi gewijzigd werd. Tijdens de conversie stond wel ingesteld dat het aantal pixels niet geresampeld mocht worden.

De linkse afbeelding is geschikt om in drukwerk van 300 dpi te drukken op een formaat van 3 x 4 cm. De drie andere afbeeldingen zijn even groot geplaatst. De eerste van die drie (die van 177 x 236 px) kan nog net, maar heeft wel verlies van scherpte. Eigenlijk was ze maar geschikt voor een formaat van 1,5 x 2 cm. De derde foto (85 x 113 px) vertoont gekartelde randen, is minder scherp en heeft dus duidelijk te weinig pixels om zo groot af te drukken. De rechtse foto heeft overduidelijk een blokjespatroon en had in drukwerk van 300 dpi niet groter afgedrukt mogen worden dan 0,1 x 0,14 cm.

Hippocampus sept./okt. 2018

Bonaire: Divers Paradise!

stand van 3500 pixels (aan de lange zijde) op een website zet, kan er wel degelijk mee gewerkt worden, zelfs al heb je 72 dpi ingesteld als resolutie. Deze foto kan afgedrukt worden op 300 dpi en die wordt dan (aan de lange zijde) 29,63 cm groot (3500 px/300 dpi) x 2,54 cm.

Ontdek de schitterende onderwaterwereld van Bonaire

samen met ABC Travel, de maatwerkspecialist voor duikreizen naar het Caribisch gebied.

beeldmateriaal voor Hippocampus Onze hoofdredacteur vraagt meestal beelden van 4500 pixels aan de lange zijde voor afdrukken op een volle A4-pagina. Dat geeft hem een beetje marge om eventueel het beeld wat te 'croppen' (bij te snijden) of wat te 'kantelen' en op die manier het artikel beter te kunnen illustreren. Met minimaal 2500 pixels aan de lange zijde is hij ook tevreden als het horizontale foto's betreft die paginabreed geplaatst worden.

Enkele populaire afdrukformaten 300 dpi 300 dpi 300 dpi 300 dpi 300 dpi 300 dpi

1063 x 1535 px 1535 x 1772 px 1772 x 2480 px (A5) 2480 x 3543 px (A4) 2953 x 3543 px 3508 x 4961 px (A3)

Buddy Dive Resort Drive & Dive-pakket 6 personen vanaf € 1399 | 2 personen vanaf € 1659

Bel Mar Oceanfront Apartments

kijkafstand Zoals hierboven vermeld, wordt voor drukwerk 300 dpi gehanteerd. Dat is voor magazines die op armafstand (ongeveer 50 cm) gelezen worden. Iedereen kent toch het gezegde: "Zijn armen worden te kort", waarbij men bedoelt dat hij wat verziend wordt en daarom het magazine verder van zich af moet houden. Een punt wordt op armafstand scherp gezien als het niet groter is dan 0,03 millimeter. Is dat punt op die afstand groter, dan wordt het niet meer als punt gezien, maar als een cirkel of in geval van een digitale afdruk als een pixel = een vierhoek. Maar affiches die op straat zijn opgehangen, worden meestal van veel verder gelezen. Daarom mag de afdrukresolutie veel lager zijn. Van ver zien we ze immers toch niet groter dan 0,03 millimeter. Zo'n affiche van zes meter bij vier meter kan men bijvoorbeeld afdrukken op 25 dpi. Als je dichtbij staat, zie je het beeld onscherp. Ga je echter op 12 m staan, dan is het beeld scherp. Dat wordt de kijkafstand genoemd (meestal 2 x de langste zijde).

onthoud

Advertentie

9 x 13 cm 10 x 15 cm 15 x 21 cm 21 x 30 cm 25 x 30 cm 30 x 42 cm

Drive, Dive & Stay-pakket 6 personen vanaf € 1289 | 4 personen vanaf € 1389

Caribbean Club Bonaire Drive & Dive-pakket 4 personen vanaf € 1309 | 2 personen vanaf € 1429 Alle prijzen zijn per persoon en inclusief: Retourvlucht Amsterdam – Bonaire met KLM (inclusief belastingen en toeslagen), 23 kg ruimbagage per persoon, transfers bij aankomst en vertrek, 7 nachten verblijf bij de gekozen accommodatie, dagelijks ontbijt bij Buddy Dive en Caribbean Club, 6 dagen ongelimiteerd gebruik fles, lucht en lood (gratis Nitrox), 7 dagen autohuur inclusief CDW verzekering (tot 4 personen: pick-up truck, vanaf 5 personen: busje)

Maatwerkreizen

De resolutie van een digitale foto wordt niet uitgedrukt in dpi, maar in het aantal pixels van de breedte en de hoogte of in het totaal aantal pixels. Dat geldt voor een foto op de computer, op een website/internet, in een camera, enz. Ook al staat er een dpi-getal, het betekent niets, je zou het bij wijze van spreken gewoon uit kunnen gommen. Pas als een foto wordt gedrukt of geprint heeft die een dpi. De resolutie van een afdruk wordt uitgedrukt in het aantal puntjes die per lengte-eenheid afgedrukt worden (op die maat). 

ABC Travel stelt ook graag een duikreis op maat samen, waarbij meerdere eilanden worden gecombineerd. Informeer naar de mogelijkheden of kijk op abctravel.nl

De Klomp 120 | 7511 DJ Enschede | Nederland +31 533030012 | info@abctravel.nl

ROLAND WANTENS

Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage

Live-onderwaterbeelden van de webcam kan je bekijken op: https://natick.research.microsoft.com

Datacentrum op de zeebodem Microsoft heeft een experimenteel datacentrum zo groot als een zeecontainer op de Noordzeebodem bij de Orkney-eilanden, in het noorden van Schotland, geplaatst om de haalbaarheid te testen van energiebesparing door het natuurlijk in zee koelen.

a een succesvol kleinschalig experiment met een prototype datacenter dat in 2015 gedurende 105 dagen werd getest op 10 meter diepte voor de kust van Californië, breidt Microsoft haar onderzoek uit. Begin juni 2018 lieten ze opnieuw een experimenteel datacenter naar de zeebodem afzakken, maar nu ééntje zo groot als een zeecontainer. Het plaatsen van dit gevaarte in zee is onderdeel van 'Project Natick', waarbij wordt gekeken wat de voordelen zijn van het onder water plaatsen van datacenters en hoe haalbaar dit is. "Het is een één jaar durend onderzoek om de productie en het gebruik van milieuvriendelijke, voorverpakte datacentereenheden te onderzoeken, die op maat kunnen worden besteld, snel kunnen worden ingezet en kunnen worden gebruikt om vanaf de zeebodem energievriendelijk datatransport en rekenkracht te voorzien", aldus Microsoft. "Meer dan de helft van de wereldbevolking leeft binnen een afstand van ongeveer 120 mijl van de kust. Door datacenters in waterlichamen in de buurt van kuststeden te plaatsen, hebben gegevens een korte reisafstand om kustgemeenschappen te bereiken, wat leidt tot snel en soepel

Hippocampus sept./okt. 2018

surfen op het web, 'videostreaming' en 'gameplay', evenals authentieke ervaringen voor kunstmatige intelligentie (KI) of artificiële intelligentie (AI) gestuurde technologieën". Het 40-voet (12,5 meter) lange datacenter dat nu uitgetest wordt, werd door de Franse Naval Group gebouwd. Het bestaat uit een volledige module, goed voor twaalf racks met in totaal 864 servers en de nodige koelsysteeminfrastructuur. Het datacenter werd in Frankrijk geassembleerd en getest en vervolgens met Het datacenter werd in Frankrijk geassembleerd door de Franse Naval Group.

een truck naar Schotland gebracht, waar het werd bevestigd aan een met ballast gevulde driehoekige basis voor plaatsing op de rotsachtige zeebodem. Het stapvoets gecontroleerd laten zakken van de module samen met de bijbehorende glasvezel- en voedingskabels naar een diepte van ruim 35 meter was het moeilijkste onderdeel. Het marineteam gebruikte 10 lieren, een kraan, een portaalschip en een 'Remotely Operated Vehicle' (ROV, een onderwaterrobot die op afstand bediend wordt) die het datacenter tijdens haar reis vergezelde.

Foto: Microsoft.

Wetenschap

Foto: Microsoft.

Foto: Scott Eklund - Red Box Pictures.

Spencer Fowers, senior lid van het technisch personeel voor de onderzoeksgroep van Microsofts speciale projecten, bereidt het datacentrum van Project Natick's Northern Isles voor op inzet buiten de kust van de Orkney-eilanden in Schotland. Het datacenter is bevestigd aan een met ballast gevulde driehoekige basis die op de zeebodem rust.

Klaar om af te zinken naar de zeebodem.

Dat er gekozen werd om het gevaarte voor de kust van de Orkney-eilanden af te zinken heeft te maken met het feit dat daar ook het 'European Marine Energy Centre' gevestigd is, dat zich richt op experimentele getijdenturbines en het opwekken van energie met golven. Microsoft wil testen of het mogelijk is haar onderwaterdatacentra van hun eigen energiebron te voorzien. Het idee is bovendien dat als de module op de huidige locatie kan overleven, dit ook op andere locaties in de wereld mogelijk

is. Het datacenter is ontworpen om minimaal vijf jaar zonder onderhoud te werken, maar de impact op het milieu moet ook nauwlettend in de gaten

worden houden.

lager energieverbruik Een onderzoek, uitgevoerd door wetenschappers van het Berkely Lab, toonde in 2016 aan dat datacenters in Amerika in 2014 zo'n 70 miljard kilowattuur (kWh) elektriciteit verbruikten. Dat komt overeen met 1,8 procent van het totale energieverbruik van het land. Een onder water geplaatst datacenter zou veel minder

energie verbruiken en daarom is het Amerikaanse softwarebedrijf al sinds 2013 aan het onderzoeken of dit mogelijk is. Volgens Microsoft zouden hun onderwaterdatacenters per kWh bijna 5 liter water gebruiken om koel te blijven. Het systeem vereist iets minder dan een kwart megawatt (MW) aan vermogen wanneer het op volle capaciteit draait, wat bovendien afkomstig is van op het land opgewekte hernieuwbare energie. Het datacenter is voorzien van koelingstechnologie, maar eigenlijk hoeft er niet veel te worden gekoeld dankzij de natuurlijke lage temperaturen op de diepte van de oceaan. ď&#x20AC;ź IVO MADDER

Geraadpleegde bronnen: Popular Mechanics, Engadget, Techzine, CircleID, Het Laatste Nieuws.

Foto: Microsoft.

Foto: Scott Eklund - Red Box Pictures.

Het 'Project Natick'-team zal de komende 12 maanden de prestaties van het datacenter controleren en bijhouden wat er allemaal gebeurt, van energieverbruik en interne luchtvochtigheid tot geluids- en temperatuurniveaus. Vlnr: Mike Shepperd (senior R&D engineer), Sam Ogden, (senior software engineer), Spencer Fowers, (senior member of technical staff), Eric Peterson, (researcher), and Ben Cutler, (project manager).

Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage

Foto: Tony Oudermans.

Foto: Coolshots.

Geschiedenis

75 jaar ademautomaten

Hoe werkt een eentrapsontspanner? In dit derde artikel over '75 jaar sportduiken' gaan we wat dieper in op de werking van de eentrapsontspanner.

e Mistral eentrapsontspanner is voor de meesten onder ons een beetje zoals een Ford T. We hebben er allemaal van gehoord en over gelezen, maar weinigen hebben ermee gedoken. Nu hoor ik enkelen denken: "Ik heb met een Mistral gedoken!" Dat was ook mijn reactie voordat ik me, voor het schrijven van dit artikel, verdiepte in de materie. Tot voor kort stond een eentrapsontspanner voor mij gelijk aan een groot rond ding op mijn rug met twee dikke darmen aan een mondstuk. De duikervaring met dit apparaat was verrassend stil en anders, door het ontbreken van storende luchtbellen die uit je mondstuk ontsnapten en in je gezichtsveld kwamen dwarrelen. Toen was ik onwetend. Tijdens mijn onderzoek bleek dat de eentrapsontspanner (figuur 1), ontwikkeld uit het model waar Jean-Jacques Cousteau mee dook en later Mistral gedoopt, al snel getransformeerd werd in een tweetrapsmodel. Jawel, uiterlijk lijken deze modellen op mijn verkeerd beeld van een eentraps, maar het blinkend ding op de rug kan ook twee trappen bevatten zoals in figuur 2. De tweede trap zit dus niet verwerkt in het mondstuk, maar weggestopt onder het

Hippocampus sept./okt. 2018

groot deksel. Er is ook geen aftakking voor middendruk, ze hadden daar toen geen behoefte aan, en dus verraden enkel de specificaties of een demontage dat het om een dubbeletrapsontspanner gaat of om een echte eentrapsontspanner. Ik ben dus niet meer zo zeker of ik toen wel met een volbloed eentraps gedoken heb. Je kan een echte eentrapsontspanner ook herkennen aan het typische ‘whooosh’ geluid dat het maakt als je ermee gaat duiken.

Figuur 1: Technische voorstelling van de rugontspanner met dubbele darm en één trap.

Dit kenmerkend geluid, geproduceerd door de venturi, heb ik nog niet kunnen testen. Het staat in ieder geval op mijn lijstje om te checken voor het volgend artikel waarin we als tweetrapsduikers het oud model onder water gaan uitproberen en jullie onze ervaringen laten weten. Vooraleer we met de ontspanner zullen duiken, wou ik het apparaat technisch ontleden en de werking ervan doorgronden. Hierbij wou ik dieper gaan dan de NELOScursus en het stadium van een vulgariserende uitleg overstijgen. Aan dat laatste zal ik wel een aantal lijnen spenderen, omdat een algemene kennis van het functioneren de basis voor beter begrijpen vormt en niet iedereen van fysica houdt. Indien je denkt dat met het internet, de vele gespecialiseerde sites en Wikipedia als virtuele encyclopedie het opvissen van een technische uitleg een fluitje van een cent is, dan steven je af op een teleurstelling. Vele tientallen sites, foto's, tekeningen, pdf-files, … en nog raakte ik niet voorbij de populaire uitleg van hoe de ontspanner werkte. Het eerste probleem waar ik

mee worstelde als ik de schema's bekeek, was de exacte werking van de eendenbek op de uitlaatdarm. Ik zag niet onmiddellijk hoe dat ding bij uitademing de unieke trap kon sluiten. Ik zag mezelf al verplicht om een technische doorsnede te ontleden en zelf de formules op te stellen, toen ik in een wanhoopspoging de vraag aan collega-duiker Dirk Deraedt stelde. Ja, hij had ooit een uitgebreid werk over ontspanners en ander duikmateriaal gevonden. In 't Frans. Dat laatste had ik moeten weten gezien de nationaliteit van het duo Cousteau-Gagnon. In ieder geval was het werk 'Principes des détendeurs de plongée 2006' van Henri Le Bris de vertrekbasis die ik zocht. Dit was een fantastisch naslagwerk en ik maakte er gebruik van om dit artikel te schrijven. Als je in de 'nitty-critty'-details geïnteresseerd bent, dan raad ik het je sterk aan.

de populaire uitleg Zoals beloofd start ik met een eenvoudige toelichting die een goede basis vormt om de meer gedetailleerde uitleg te door-

gronden. Voor we daaraan beginnen, wil ik eerst enkele randparameters belichten die de studie ondersteunen. Als duiker weten we dat de lengte van een snorkel beperkt is door onder andere de relatief zwakke kracht van onze borstspieren. Evolutief hebben we als zoogdieren geen sterke borstspieren ontwikkeld, omdat die niet nodig zijn in een atmosferische omgeving. Volgens Darwin is het volledig logisch dat we als gevolg hiervan drukverschillen van amper een tiental centimeter waterdruk oftewel enkele hondersten van een bar kunnen overwinnen. Als we dat vergelijken met de drukken in een duikfles, dan krijgen we een goed idee van de grote verhouding tussen in- (hectobars) en uitlaatdruk (centibars) van een eentrapsontspanner. Toch mogen we aan de andere kant ook niet overdrijven. In de duikfles van Cousteau zat er door de technische mogelijkheden en fysiologische limieten amper 150 bar en dus was een eentrapsautomaat voldoende om scubaduiken mogelijk te maken. Indien de stichter van CMAS een voor ons intussen vertrouwde 300 bar composietfles op zijn rug zou gedragen hebben, dan hadden we door de problemen vanwege de grote adiabatische afkoeling (verdampingskoeling) waarschijnlijk moeten wachten tot de uitvinding van de moderne tweetrapsontspanner. Aan de hand van de vereenvoudigde voorstelling van de ontspanner in figuur 3 kunnen we de werking uitleggen. Dit is het meest gebruikte van de twee types zoals geïllustreerd in figuur 5 en tevens dat van de Aqua-Lung ontspanner. 'Aqua-Lung' was de naam gegeven aan het origineel apparaat gepatenteerd door Emile Gagnan en Jacques Cousteau in 1943. Vandaag klinkt de naam 'Aqua-Lung' een beetje ouderwets en gebruiken we eerder de algemene term 'SCUBA'. Laat ons de tekening bestuderen. In rust duwt de hoge druk in de duikfles de zuiger tegen de zitting waardoor er geen lucht in

Figuur 2: Technische voorstelling van de rugontspanner met dubbele darm en twee trappen.

Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage Geschiedenis

het droog gedeelte van de ontspanner kan stromen. Dit betekent dat de kracht van de veer samen met de kracht uitgeoefend op de klep in evenwicht is met de kracht uitgeoefend door de waterdruk op het diafragma en overgebracht door de hefbomen. Als de duiker inademt, dan zal de druk in de droge kamer dalen met als gevolg dat het diafragma naar beneden zal bewegen. Als de kracht (via de hefbomen) op de klep groot genoeg is, zal die opengaan en kan de lucht uit de duikfles in de droge kamer binnenstromen. De lucht zal blijven stromen tot het evenwicht hersteld is. Dit komt doordat de duiker niet meer inademt en de druk terug opgebouwd is.Bij uitademing volgt de lucht de weg van de minste weerstand naar het uitademventiel. Dit ventiel is in werkelijkheid een eendenbek in de natte kamer. De luchtbellen ontsnappen gemakkelijk door de grote gaten van de natte kamer en beĂŻnvloeden de beweging van het diafragma niet. Als de duiker stopt met uitademen, is de ontspanner klaar voor de volgende ademcyclus. Natuurlijk is er nog een ander fenomeen dat het evenwicht der krachten kan verstoren en dat is een verandering van duikdiepte. Stel je even voor dat onze duiker dieper gaat duiken. Hierdoor stijgt de druk in de natte kamer. Die staat immers in rechtstreeks contact met het omringend water, waardoor het diafragma naar beneden zal bewegen. Is de verandering in duikdiepte groot genoeg, dan zal de zuiger bewegen en lucht doorlaten. De hoeveelheid lucht zal zo zijn dat het evenwicht hersteld wordt

Figuur 3: De onderdelen van een eentrapsontspanner.

Figuur 4: De fysische kenmerken van een eentrapsontspanner.

en de luchtdruk in de droge kamer aan de nieuwe omgevingsdruk aangepast is. De vernuftelingen onder ons hebben nog iets anders opgemerkt. Ook de waarde van de hoge druk in de fles speelt een rol. Immers,

het evenwicht is ook afhankelijk van deze druk en dus zal de drukval die nodig is om de zuiger te doen bewegen verminderen met een dalende druk in de fles. Voor de volledigheid moet ik vermelden dat deze drukval ook verkleint met een toenemende diepte. Er bestaan zelfs combinaties van druk in de fles en duikdiepte waarbij de fles gewoonweg leegloopt. Dit betekent ook dat hoe ondieper je duik, hoe lastiger het is om te ademen. In feite was de eentrapsontspanner maar ideaal geregeld voor een bepaalde diepte (in combinatie met een bepaalde druk in de fles).

de technische uitleg

Figuur 5: Verschil in positie van de zuigers bij twee modellen Aqua-Lung eentrapsontspanners.

Hippocampus sept./okt. 2018

Bovenstaande uitleg volstaat voor een initiatiecursus, maar niet voor een artikel over dit onderwerp. In de volgende alinea's gaan we dieper in op de werking en dus zullen we een aantal formules moeten gebruiken. Die zijn gebaseerd op de wetten van de duikfysica waarvan ik veronderstel

dat je ze als lezer kent. Indien niet, dan is dit een goed moment om je cursusboek op dat hoofdstuk open te slaan en naast je te leggen als naslagwerk. We gaan ons beperken tot de statische werking van de ontspanner, want de dynamische studie zou ons veel te ver leiden en levert weinig extra op. We gebruiken terug het vereenvoudigd, theoretisch model dat dicht bij de werkelijkheid aansluit. Deze keer bevat figuur 4 een aantal fysische kenmerken van de ontspanner. De krachten die de zuiger tegen zijn zitting drukt, bestaan uit: • de kracht van de veer (van de zuiger): Fv; • de hoge druk op het oppervlak (A) van de zuiger: pfles x A z; • de druk in de droge kamer tegen het oppervlak van het diafragma: (pabs - ∆pm) x K x Ad (waarvan ∆pm de drukval bij het inademen weergeeft, K is de veerconstante uit F = K x I, waarbij F staat voor kracht en I voor de uitreklengte van de veer). De krachten die de zuiger van zijn zitting wegduwt is de combinatie van: • de druk in de droge kamer tegen het oppervlak van de zuiger: (pabs - ∆pm) x A z; • de druk in de natte kamer tegen het oppervlak van het diafragma: pabs x K x Ad. Bij evenwicht moeten de twee tegengestelde krachten gelijk zijn:

(p abs p m ) Az + p abs K Ad = Fv + p fles Az + (p abs p m ) K Ad Verder uitwerken leidt in verschillende stappen tot: p abs Az p m Az + p abs K Ad = Fv + p fles Az + p abs K Ad p m K Ad

p m K Ad p m Az = Fv + p fles Az p abs Az p abs K Ad p abs K Ad

p m ( K Ad Az ) = Fv + (p fles p abs ) Az

p m

Fv + (p fles p abs ) Az ( K Ad Az )

Meestal is A z verwaarloosbaar tegenover K x Ad en zo ook pabs t.o.v. pfles. Houden we hier rekening mee dan bekomen we:

p m

Fv + p fles Az 1 Ad K

Met ∆pm bedoelen we het drukverschil door inademing nodig om de zuiger te openen, of kortweg de inademdrukval. Wat kunnen we uit deze formule besluiten? • De inademdrukval vermindert als de druk in de fles afneemt. Dit betekent dat de ontspanner nauwkeurig afgesteld moet worden om te voorkomen dat de fles fuseert als de hoge druk door verbruik zeer laag wordt. • De inademdrukval is omgekeerd evenredig met de oppervlakte van het diafragma. Dit verklaart de grote afmetingen van dit membraam. • De omgevingsdruk heeft, zo lang die verwaarloosbaar is ten opzichte van de flesdruk, geen invloed op de inademdrukval. Dit is niet het geval op grote diepte met een bijna lege fles. • Indien de hoge druk daalt, vermindert de ademhalingsinspanning (inademdrukval verkleint). Voorbeeld: A z = 0,04 cm²; Fv = 20 N; K = 40; Ad = 65 cm² en p fles = 150 bar. Dan bekom je Δpm = 3,08 mbar (3,08 cm water).

duiken op papier Nu we de werking en de gevolgen ervan goed begrijpen, zijn er nog een paar dingen interessant aan de eentrapsontspanner. Om helemaal juist te zijn, is wat hieronder staat in de meeste gevallen ook waar voor alle rugontspanners, ongeacht het aantal trappen. Soms worden de eentraps- en de dubbeledarmontspanners over dezelfde kam geschoren, terwijl het om twee verschillende technieken gaat. Het is evenwel zo dat de meeste eentrapsapparaten met een inademen uitademdarm uitgerust zijn, waardoor de verwarring niet onlogisch is. Waarom een tweede darm? De eerste Aqua-Lung prototypes hadden slechts één darm, maar al zeer snel ondervond Cousteau dat de ontspanner gemakkelijk in 'free flow' ging als het mondstuk zich hoger dan de ontspanner bevond. Geen verrassing als je het resultaat van het voorbeeld hierboven bekijkt. De oplossing van de uitademdarm uitmondend in de natte kamer zorgt ervoor dat de druk aan de uitlaat gelijk is aan de omgevingsdruk ter hoogte van de ontspanner. Deze extra darm bleek geen volledige oplossing, omdat lucht nu een-

maal wil stijgen, maar het was minder erg en als het dan toch gebeurde dan ontsnapte de lucht via de natte kamer in plaats van voor de ogen van de duiker. Dit laatste is een voordeel van de rugontspanner met twee darmen; bellen worden op de rug geventileerd en storen het gezichtsveld van de duiker niet. Ook kruipen de bellen niet langs de oren omhoog waardoor het geluid nog minder is. De echte 'monde du silence' zoals Jean-Jacques pleegde te zeggen. Maar de dubbele darm heeft ook zijn nadelen. Door de lage druk in de darmen moet de doorsnede groot genoeg zijn om voldoende debiet te leveren voor een normale ademhaling. Het resulterend groot volume aan lucht in de twee darmen trekt het mondstuk omhoog. Als je met een eentraps gaat duiken, dan doe je best iets meer lood om dan bij een moderne ademautomaat. Indien het mondstuk je ontglipt dan zweeft het naar boven en komt het in constant debiet. Natuurlijk kan dit effect verminderd worden door het gebruik van zware darmen en geen gewicht te besparen bij het ontwerpen van het mondstuk. De dikke darmen zorgen ook voor extra weerstand in het water als je zwemt of bij stroming. Door de weerstand trekken ze aan je mondstuk. Je hebt het al begrepen, als het mondstuk niet goed tussen je tanden geklemd zit, dan is de kans groot dat je het verliest. Zoals reeds verteld, werkt een eentrapsontspanner niet goed met een hoge druk in de fles. Een te grote drukval kan voor problemen zorgen door onder andere de plotse afkoeling van de lucht (naar verluidt zou Cousteau met een Mistral verbonden aan 330 bar gedoken hebben), maar ook omdat de formule ons leert dat het ademcomfort in het begin heel laag is. Een ander nadeel is dat er geen middendruk beschikbaar is. Geen mogelijkheid om een tweede ontspanner aan te koppelen of je trimvest of je droogpak, … Wil je dit toch doen, dan moet je een extra luchtflesje meenemen. Omdat je geen tweede ontspanner mee hebt, moet je, in geval van nood, je lucht delen met je eigen mondstuk. Door de gevoeligheid voor constant debiet moet dit zeer gedisciplineerd gebeuren. Je kan eventueel met een draaibeweging de darmen dubbel plooien om zo te verhinderen dat er lucht ontsnapt. De twee darmen bemoeilijken ook het doorgeven van het mondstuk en Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage Geschiedenis

WATERNIVEAU NEGATIEF

NEGATIEF X

NEUTRAAL

NEGATIEF. BIJ DE EENTRAPSONTSPANNER: MOEILIJK INADEMEN, MAKKELIJK UITADEMEN

NEUTRAAL

POSITIEF POSITIEF. BIJ DE TWEETRAPSADEMAUTOMAAT: MAKKELIJK INADEMEN, MOEILIJK UITADEMEN

WATERNIVEAU

NEGATIEF NEUTRAAL

Een laatste nadeel is dat het ademhalingscomfort sterk afhankelijk is van de positie van het mondstuk ten opzichte van de ontspanner. Een verschil van enkele centimeters heeft al een groot effect op dit comfort. Het effect is groter dan bij een tweetrapsontspanner en ook tegengesteld zoals figuur 6 mooi weergeeft.

EENTRAPSONTSPANNER versus TWEETRAPSADEMAUTOMAAT

NEUTRAAL

door het ontbreken van een purgeerknop is het lozen van water geen kinderspel. Een wisseladem terwijl je samen met je buddy naar de oppervlakte stijgt, vergt dus handigheid en veel oefening.

POSITIEF POSITIEF

De grotere ademinspanning zou echter een positief effect op het luchtverbruik hebben. De robuuste uitvoering en de eenvoud van de ontspanner zorgen ervoor dat de eentrapsautomaat een zeer betrouwbaar apparaat is. Zeker met de technologische mogelijkheden van 75 jaar geleden.

PATRICK VAN HOESERLANDE

WATERNIVEAU

NEGATIEF NEGATIEF NEUTRAAL

Uitgerust met bovenstaande theoretische analyse zijn we voorbereid op het echte werk: een duik met een eentrapsontspanner. Het was niet eenvoudig om een werkend exemplaar op de kop te tikken - om eerlijk te zijn, was het mij nog niet gelukt op het moment dat ik dit artikel schreef maar de lokroep van het water was te sterk om de zoektocht op te geven. Benieuwd hoe de droge, technische werking overeenkomt met de natte ervaring? Lees dan deel 4 van deze reeks in de volgende Hippocampus. ï&#x20AC;¼

Hippocampus sept./okt. 2018

NEUTRAAL

POSITIEF NEGATIEF. BIJ DE EENTRAPSONTSPANNER: IS HET MOEILIJKER INADEMEN EN MAKKELIJKER UITADEMEN

NEGATIEF. BIJ DE TWEETRAPSADEMAUTOMAAT: MOEILIJK IN ADEMEN, MAKKELIJK UITADEMEN

WATERNIVEAU NEGATIEF X

NEUTRAAL POSITIEF

POSITIEF. BIJ DE EENTRAPSONTSPANNER: MAKKELIJK INADEMEN EN MOEILIJK UITADEMEN

NEGATIEF. BIJ DE TWEETRAPSADEMAUTOMAAT: MOEILIJK IN ADEMEN, MAKKELIJK UITADEMEN

Figuur 6: Ademcomfort in functie van de positie. Tekening: Jan Dieu.

Advertentie

POSITIEF. BIJ DE TWEETRAPSADEMAUTOMAAT: MAKKELIJK INADEMEN, MOEILIJKER UITADEMEN

klaar voor een echte duik ...

POSITIEF. BIJ DE EENTRAPSONTSPANNER: MAKKELIJKER INADEMEN, UITADEMEN WORDT BEETJE MOEILIJKER

Club in de kijker

50 jaar Orka Lokeren

Duikschool Orka Lokeren organiseert een 'Dive for Life' tijdens hun jubileumjaar.

2018...het jaar van… … 'L'eau-keren' – waar onze 'home-town' Lokeren een gans jaar als 'waterstad' centraal staat ... … 50 jaar Durmebad Lokeren – waarbij het 50-jarig bestaan van het Durmebad in Lokeren gevierd wordt … … 50 jaar Orka Lokeren - waar we met onze duikclub ook ons jubileumjaar vieren … … de beslissing dat al het voorgaande ons redenen genoeg leken om met duikclub Orka Lokeren een groot evenement 'Dive for Life' te organiseren! De – hopelijk – mooie opbrengst van 'Dive for Life' willen we schenken tijdens de 'Warmste Week' integraal aan twee projecten willen schenken, namelijk 'Properstrandlopers' en 'Project Malawi'. De eerste aanzet hiervoor is al gegeven, we hebben reeds een mooi sponsorbedrag van Aquafin mogen ontvangen … Aquafin (www.aquafin.be) heeft zich reeds als eerste grote sponsor aangemeld en is bereid 3000,00 euro te storten voor onze actie.

Tijdens ons jubileumjaar gaan we met Orka Lokeren een benefiet organiseren, namelijk 'Dive for life' en dit op zaterdag 17 november 2018. Die dag hebben we het Durmebad van 08.00 tot 20.00 uur ter beschikking. Bedoeling is om gedurende deze 12 uur estafette-gewijs constant duikers onder water te hebben, zowel jeugd als volwassenen, die dan per minuut onder water gesponsord kunnen worden. In shiften van telkens een half uur en met telkens 8 buddykoppels (16 duikers) tegelijk in het water kunnen die dag ongeveer 384 duikers deelnemen. Duikers die willen deelnemen moeten op voorhand inschrijven en kunnen dan via een sponsorkaart sponsoring verzamelen (vergelijk het met een sponsortocht, maar dan onder water).

Om alles zo veilig en georganiseerd mogelijk te laten verlopen, is er een maximum aantal inschrijvingen … snel zijn is dus de boodschap! Dus duikers, laat zien dat jullie solidair zijn en kom op 17 november 2018 naar Lokeren. Wij zijn alvast enorm enthousiast om onze vinnen hieronder te zetten. Hopelijk tot dan!  SOFIE DE BEULE

Meer info over onze goede doelen kan je vinden op: www.properstrandlopers.be www.projectmalawi.be

schrijf je tijdig in voor Dive for Life Inschrijven voor 'Dive for life' kan tot 30 oktober 2018. Ga hiervoor naar de website http://orka-lokeren.be/dive-for-life waar je dan meteen kan aangeven in welk tijdvak je bij voorkeur duikt. Zodra je ingeschreven bent, krijg je van ons een mail met de sponsorkaart en de praktische info voor de dag zelf. Hippocampus sept./okt. 2018

Foto: Laurent Ballasta.

Persbericht

Into the Blue Het 'Antwerp Sea Film Festival ' met meer dan tien films waarvan vele nooit uitgegeven of in avant-première.

Kom en ontmoet de buitengewone persoonlijkheden die al hun verbeeldingskracht inzetten om hun dromen te realiseren en hun passie voor dat soms idyllische, soms bedreigende water met hun camera te vatten. 'Into the Blue' biedt je een unieke en verscheiden selectie aan films en documentaires die nooit eerder te zien waren.

programma Het begint met aangrijpende beelden van de net afgelopen Volvo Ocean Race (duur: 14 minuten) om dan mee aan boord te gaan bij zeilcoryfee Yvan Bourgnon. De Zwitser neemt je mee op de avontuurlijke noordwestpassage aan boord van een open catamaran (duur: 15 minuten). Olympische

medaillewinnaar en meervoudig Laser radiaal kampioen Evi Van Acker brengt een beeldvullend overzicht van haar verbluffende zeilcarrière en hoe charme, doorzettingsvermogen en een roestvrijstalen wilskracht haar tot de wereldtop hebben gebracht (duur: 26 minuten). Na de pauze scheep je in op een 6,5 meter zeilboot met Martin Callebaut die vorig jaar zijn Mini Transat project afrondde. 2.055 zeemijlen over de 'Atlantic', zonder comfort, zonder communicatie met de buitenwereld, maar met een onvoorstelbare drive (duur: 15 minuten). Jonas Gerckens is enkele dagen voor 'Into the Blue' gestart in zijn meest geambieerde race: de Route du Rhum met een Class 40’. Hoe verliepen zijn eerste dagen in deze legendarische solorace? Wat is zijn positie en hoe liggen de kansen? (Duur: 10 minuten). In de volgende film gaan we ook mentaal overstag. De reportage van een zeiltocht langs de Libische kust is meer dan pakkend. Want de zee is er veel meer dan al-

Foto: Laurent Ballasta.

e zee ligt aan de oorsprong en de grenzen van de mensheid. Reden te meer om haar belangen te verdedigen en te begrijpen. Haar enorme rol op ecologisch- en klimaatvlak wordt immers steeds duidelijker. De eindeloze zee is kwetsbaarder en minder oneindig dan we denken. Buiten deze context is de zee het toneel van grootse en verschrikkelijke menselijke prestaties. Hier worden uitdagingen aangegaan waarin de mens zichzelf geregeld overtreft. Het festival neemt je mee naar de grenzen van deze blauwe planeet.

leen maar idyllisch: een koppel geniet volop van een vakantiezeiltocht op de Middellandse Zee. Plots, in het midden van de nacht, kruisen ze een boot vol vluchtelingen. Wat te doen? Ze helpen en zelf dreigen ten onder te gaan? Wegvluchten? Helpen? Niets doen? De cineast stelt de juiste en indringende vragen. Vragen waar je mee zit (duur: 26 minuten). De volgende etappe wordt Groenland. Deze keer is de bemanning van de solozeiler een kip (duur: 12 minuten).

Advertentie

G KORTIN G R O EP S S R E UIK VOOR D

Nemo Dive Club & Hotel & Safari’s Bert en Sofie Red Sea Egypt -Safaga

PROMOTIE! WINTER/ZOMER TWEEDE DUIKER GRATIS! Tel.: 00 20 (0) 100/36 48 708 en 00 20 (0) 100/11 37 707 - info@nemodive.com -

Hippocampus sept./okt. 2018

www.nemodive.com

Foto: Ainhoa Sanchez - Volvo Ocean Race. Foto: Ainhoa Sanchez - Volvo Ocean Race.

Advertentie

En de zee blijft verrassen. Zeker als je omringd wordt door haaien. Laurent Ballasta was aanvankelijk op zoek naar de tandbaarzen bij Fakarava in de Frans Polynesische Tuamotu archipel. Tot hij omsingeld wordt door talloze rifhaaien. 'Zevenhonderd haaien' figureren in de adembenemende film over zijn ervaring als duiker (duur: 26 minuten). Je wordt ook verrast wanneer je als jonge vrouw langs de ongerepte kusten van Skye (het meest noordelijke eiland boven de Schotse Hebriden) vaart met een 'stand up paddle (SUP) board'. Nu ja, ongerept? Wellicht wel, als je tenminste de overrompeling van zwerfvuil niet meerekent (duur: 26 minuten). Dit rijk gevulde programma kan je bekijken op vrijdag 9 november 2018 in de Zuiderkroon Antwerpen, Vlaamse Kaai 81-83, 2000 Antwerpen. Inkom: 18,00 euro (+ 1,81 euro kosten). Op www.intotheblue.be vind je nog meer info over het programma. ď&#x20AC;ź

Foto: Laurent Ballasta.

PIERRE-YVES MARTENS

Hippocampus sept./okt. 2018

Foto: Peter Vaes.

Reportage Duikplaats

Nazomerduiken in de Put van Ekeren

Ponton van de Put van Ekeren.

De vakantie zit erop! Na een uitzonderlijke zomer waarin we graag noord- of zuidwaarts trokken voor een duikje, is het vandaag weer 'business as usual'. Er mag weer gewerkt worden. Voor wie toch nog even de tijd vindt, is er hier kortbij een duikplaats die vandaag met stip genoteerd staat. Vlak aan de ring rond Antwerpen ligt de Put van Ekeren waar je het hele jaar door terecht kunt om te duiken. Tijdens de nazomer wordt deze locatie echter enkele weken extra boeiend en dit nog het meest gedurende een duikje bij valavond! Morgen na het werk bijvoorbeeld!

een groter duikevenement te organiseren dankzij de toegankelijkheid en de ruime parking of gewoon om te spoelen op de terugweg van Holland.

in de Put In de winter valt hier maar weinig te beleven, al durft de parking dan ook wel eens vol te staan op zondagochtend. De ligging weet je wel. Eens lente komt de put

tot leven door de stijgende watertemperatuur. De mooiste duiken doe je hier echter tijdens de nazomer. Als de dagen al flink beginnen korten is de Put van Ekeren op z'n best. Bij vertrek van het ponton, kan je rechtuit duiken langs het aflopende bodemprofiel naar de eigenlijke 'put', een donkere en koude sleuf waar je op bepaalde plaatsen

Foto: Peter Vaes.

omein Muisbroek, beter bekend als de Put van Ekerenâ&#x20AC;Ś wie deed hier geen doopduik of sleepte hier geen slachtoffer voor zijn proef B3, C3 of D3? Inderdaad, Ekeren is de geschikte plaats om alleen met je buddy-instructeur nog snel even dat ĂŠne proefje af te leggen. Tenminste, als er niet te veel moet gestegen worden natuurlijk, want de Put is niet echt diep. Het is hier eveneens perfect om

Even uitrusten.

Hippocampus sept./okt. 2018

Foto: Peter Vaes.

20 meter diepte haalt. Boven de oprijzende randen houden scholen baarzen de wacht. Bij het passeren, wijken ze uiteen om enkele meters verderop weer samen te troepen. Hier is iets op til.

Perca fluviatilis Een baars (Perca fluviatilis) herken je aan zijn vrij hoge lichaam, donkere dwarsstrepen op de rug en oranje zweem op staart en onderste vinnen. Opgepast, aan de voorste rugvin evenals aan de buik- en borstvinnen en scherpe kieuwdeksels kan je je lelijk prikken met irritatie tot gevolg. Een volwassen baars meet tot 60 centimeter, kan 4,5 kilogram wegen en jaagt solitair. Jonge exemplaren leven en jagen in groepen van dezelfde leeftijd. Grotere soortgenoten die in de buurt zwemmen zijn er niet als begeleiders, maar hebben gewoon honger. Een baars bijt zijn prooi niet, hij zuigt ze op met zijn uitstulpbare bek. De jonge dieren eten vooral insecten en plankton, bij volwassen exemplaren staat er veelal vis op het menu.

Esox lucius De meest imposante verschijning hier is die van de snoek (Esox lucius). Opvallend is het aantal jonge snoeken dat je in de nazomer opmerkt. Goed gecamoufleerd hangen ze bewegingloos in het groene decor tot ze met één dodelijke jump een volgende prooi weten te verschalken. De heel jonge snoek houdt het bij zoöplankton, daarna komen er uiteraard vissen en ook amfibieën, kreeftjes en knaagdieren op het bord. Jonge watervogels, soortgenoten en zelfs eigen jongen van de snoek zijn voor hem of haar niet veilig. In hun eerste seizoen kunnen snoeken al tot 30 cm groot worden. Volgroeide vrouwelijke snoeken meten tot wel 140 cm, mannelijke snoeken worden (slechts) 85 cm lang. Volwassen snoeken deinzen er niet voor terug om soortgenoten tot 70 cm groot op te eten. Een snoek herken je aan zijn langwerpig,

Foto: Jan Dieu.

Net als snoeken zijn baarzen kannibalen. Ze deinzen er niet voor terug om soortgenoten op te eten. In de nazomer vreten ze zich te pletter om de nodige reserves aan te leggen om de koude wintermaanden door te komen. Roofvissen zoals baarzen en snoeken houden geen winterslaap. Door de sterke daling van de watertemperatuur in de winter gaat hun stofwisseling omlaag en worden ze een stuk lomer. Toch zullen ze ook tijdens deze periode jagen, al is dat dan op een laag pitje. Vandaag is er echter actie verzekerd!

Meesters in camouflage.

torpedo-achtig lichaam met kleine vinnen en een kenmerkende snavelachtige bek. De onderkaak is duidelijk langer dan de bovenkaak en steekt uit. De kleur van de snoek is groenbruin tot grijsbruin met goudkleurige stippen, vlekken of strepen op de flanken. Hierdoor is hij bijna onzichtbaar. Ondanks een goede camouflage tellen we er een dertigtal, gaande van klein tot een serieuze joekel. Opzij iedereen! Het ondiepere gedeelte rond de centrale sleuf is grotendeels begroeid met planten, waarvan een groot deel zuurstofplanten zijn. Die zijn onmisbaar voor een goede waterkwaliteit en een heldere plas.

zuurstofplanten Zuurstofplanten hebben zoals alle planten de eigenschap zuurstof te produceren door fotosynthese. Hierbij wordt koolstofdioxide omgezet in glucose en zuurstof. Omdat deze planten zich onder water bevinden, blijft de zuurstof ook in het water aanwezig. Zuurstofplanten nemen daarnaast allerlei voedingstoffen, zoals nitraten en mineralen op uit het water. Algen hebben net deze stoffen nodig. Wanneer er zich voldoende zuurstofplanten kunnen ontwikkelen, blijft er dus geen voedsel meer over voor de algen en krijgen we helder, algenvrij water. Sommige zuurstofplanten produceren bijkomend ook een stof die algengroei afremt. Dit proces wordt allelopatie genoemd.

determinatie

Thuisgekomen kan het determineren beginnen.

Tijdens onze duik gaan we niet in de put; op de rand gaan we oostwaarts. Bijna heel de bodem van de plas is overwoekerd met zuurstofplanten. Her en der laat ik enkele plantjes in mijn netje verdwijnen om ze thuis te kunnen determineren. Al het groen rondom Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage

Foto: Jan Dieu.

Foto: Harry klerks.

Duikplaats

Grof hoornblad, 1- tot 2-voudig gaffelvormig gesplitst blad.

internet kan terugvinden. Ekeren is dan ook geen tuinvijvertje van enkele vierkante meter. Glanzend fonteinkruid is het meest tot de verbeelding sprekend. Het vormt echte muren die wel op kelpwouden lijken, misschien niet even hoog en uitgestrekt, maar het licht van onze duiklampen maakt deze onderwaterwereld toch tot een betoverend schouwspel. Bovendien zijn deze zuurstofplanten de perfecte schuilplaats voor de grote rovers en hun kleinere prooien. Duik er net boven of er net naast, erdoor lukt je enkel met 4x4 vinnen aan! Met wat geluk kom je hier vandaag naast baars en snoek ook wel karper, rivierkreeft, paling en zeelt tegen.

Foto: Jan Dieu.

ons gewoon gras noemen zou immers niet van het nodige respect getuigen: dankzij de enorme zuurstofproductie en de afwezigheid van algen hebben wij hier vandaag meters zicht. We kruisen een waaier van zuurstofplanten, maar ondanks het raadplegen van wikipedia en andere bronnen is determineren toch niet zo eenvoudig. Op het internet zijn de meeste afbeeldingen niet echt duidelijk of wordt zelfs het verkeerde geslacht getoond. Na lang bestuderen en vergelijken besluit ik dat brede waterpest, grof hoornblad en glanzend fonteinkruid de meest voorkomende zuurstofplanten in de Put zijn. De beschrijvingen kloppen alvast, alleen zijn de planten die in Ekeren groeien soms wat groter dan wat je op het

Brede waterpest, meestal vormen zich kransen van drie krullende blaadjes.

Foto: Jan Dieu.

Geniet van elke meter! Je zal versteld staan van waar al dat leven plots vandaan komt. En er is nog goed nieuws: aan de overzijde van de centrale sleuf ligt er een al even mooie onderwaterwereld op je te wachten! Je begrijpt toch dat je de Put in sommige periodes niet voor je alleen zal hebben? ď&#x20AC;ź JAN DIEU

Glanzend fonteinkruid, 9 tot 15 hoofdnerven en een sterk gegolfde bladrand.

Fonteinkruid.

Hippocampus sept./okt. 2018

Opgelet! Om te duiken in de Put van Ekeren moet je in het bezit zijn van een geldige vergunning. Op www.avos.be kan je daar meer info over vinden.

Hippoëzie

Zee

REISAANBIEDING Liveaboard Indonesië Komodo en Raja Ampat

Kira Kira Liveaboard

hoe heb ik haar gezien

★

Vanaf € 1025,- p.p.

In al haar kleuren en wisselende functies in haar geven en haar nemen houdt zij het leven zelf geborgen in haar schoot hoe zij bij zomerdag willig de mens omsloot het kleine kind verrukt in haar liet spelen Advertentie

het jonge paar het lichaam heeft ontbloot

De Kira Kira liveaboard is exclusief te boeken bij Dive and Travel. Deze liveaboard heeft een goede prijs kwaliteit verhouding. De Kira Kira beschikt over 4 hutten en heeft plaats voor maximaal 8 gasten. Er zijn verschillende afvaarten in het Komodo Nationaal park en Raja Ampat. Je kunt dus van alles tegen komen van mantas, haaien en dolfijnen tot aan pygmee zeepaartjes, blauw geringde octopus en frogfish en natuurlijk heel veel gezond en kleurrijk koraal.

dat alle krachten

INCLUSIEF IN DE REISSOM: • Ontvangst op de luchthaven door onze lokale agent. • Verblijf in een beneden dek hut of bovendek hut (alleen met een 2-persoonsbed). • Verblijf aan boord o.b.v volpension (ontbijt, lunch en diner), koffie, thee en water. • 3 duiken per dag volgens route en inclusief fles/ lucht/lood. • Landexcursies volgens route. • Gebruik van snorkel-, kajak-, wakeboard- en vismateriaal. • Badkamer handdoeken en handzeep. • Havengelden.

in haar wakker riep

Kijk voor meer en uitgebreide informatie op onze website bij Indonesië Liveaboards

hoe zij bij herfststorm was te duchten het wankel schip niet kon ontvluchten het samenspel van elementen

hoe heb ik haar gezien zoals ik haar het meest bemin eenheid met zuiver ★

zilvren luchten diep ademend haar damp

Meer informatie:

Foto: Jessica Devnani.

dronk ik het leven in

Willy Babylon

Genoemde prijs is gebaseerd o.b.v. 2 personen en exclusief calamiteitenfonds € 2,50 en administratiekosten € 18,- en exclusief de internationale vluchten met Garuda Indonesia.

Dive and Travel Tel: 033-4571594 info@diveandtravel.nl

WWW.DIVEANDTRAVEL.NL Hippocampus sept./okt. 2018

Persbericht

Tec-Expo 2018 Tec-Expo is een nieuwe duikbeurs rond het wrakduiken, grotduiken en mijnduiken.

e beurs 'Tec-Expo 2018' is er voor zowel de 'hard-core Tec-duikers', als voor de recreatieve duiker die de overstap wil maken naar het Tec-duiken of er eens van wil 'proeven'! De beurs vindt plaats op 3 november 2018 in de gloednieuwe zaal 'GC De Nestel', zeer centraal gelegen in het pittoreske Sint-Amands, te midden van de driehoek Antwerpen-Brussel-Gent. Op de expo zijn 16 standen. Je vindt er heel wat materiaal en organisaties en instructeurs bieden er hun diensten aan. In 'Zaal 1' zullen er 6 presentaties worden gegeven over het wrakduiken, grotduiken en mijnduiken. In 'Zaal 2' zullen er 4 workshops gegeven worden over onder andere technieken en 'Start to tec'. Voor meer info, nieuws en updates verwijzen we door naar het evenement 'Tec-Expo' op Facebook. Elke bezoeker krijgt een ticket voor de tombola, waarmee er mooie prijzen te winnen zijn. Een greep uit de prijzen:

Hippocampus sept./okt. 2018

DD van APOX: • een 'Explorercase MUB78'; • een waterdichte, onbreekbare 'Explorercase type 5117' met 'High Density foaminsert, dekselfoam', reduceerventiel met 'free-flow'-instelling tot 25 lpm, cilinder 2 liter gevuld met 'Pin Index'-afsluiter, pocketmasker met zuurstofinlaat, 'Non-Rebreather'-masker en kaak-ontspanschroef + een Explorercase ter waarde van 635,00 euro. DD van Kent Tooling: 3 vouchers ter waarde van 50,00 Engelse pond. DD van Tecline: een Tecline-stage zuurstofontspanner. DD van Kwark: een Kwark onderpak overall. DD van 3D2Real: 5 waardebonnen van 15,00 euro. DD van XDEEP: een 'Traveler donut'.

acties DD 'Early birds': gratis koffie en croissant voor de eerste 50 bezoekers. DD Tombola met mooie prijzen!

DD Na de laatste lezing wordt er een gratis biertje aangeboden. DD Hippocampus mag 10 vrijkaarten weggeven. Stuur snel een e-mail naar naar redactie@nelos.be met als onderwerp 'Vrijkaart Tec-Expo' en vermelding van je naam, voornaam en e-mailadres. Uit de aanvragen loot de redactie van Hippocampus 10 gelukkigen.  STEFAN PANIS

Plaats: GC De Nestel Buisstraat 19c 2890 St-Amands België Openingstijden: de deuren gaan open om 10.00 uur. De laatste presentatie is om 21.00 uur en daarna kan er nog gezellig nagepraat worden. Prijzen tickets: Kassa 10,00 euro. Voorverkoop 8,00 euro (mail naar stefpanis@hotmail.com).

Club in de kijker

Foto: Marlène Albrecht-Terpstra.

Vrijduiken leer je in het zwembad, maar nadien zoeken we ook dieper water op zoals bijv. de duiktank Transfo in Zwevegem.

Vrijduiken: nu ook in Sint-Truiden! In september start Duikschool Jaws met een training vrijduiken in het

Fransman Guillaume Néry beschrijft zijn duiken als "Een reis tussen twee ademhalingen". Behalve een zwempak heb je niets nodig om te beginnen. Speciale vinnen, een masker en een snorkel kun je van ons gebruiken tot je overgaat tot het aankopen van eigen materiaal.

Freediver' kan al een diepte van 20 meter bereiken. 'Advanced Freediver' of 3*FD is voor gevorderde duikers die tot 30 meter duiken. Het meest doorgedreven brevet is 'Master Freediver' (4*FD). Ze zijn gecertifieerd tot een diepte van 40 meter. Daarnaast bestaan er ook instructeursbrevetten. Als een vrijduiker een brevet wenst te halen, betaalt hij telkens een extra bijdrage om de cursus en homologatiekosten te dekken. De inschrijvinging voor een cursus is eenmalig en vervalt niet. Je hebt dus ruim de tijd om je voor te bereiden op de proeven.

Waar kan je vrijduiken?

competitie

Vrijduiken leer je in het zwembad, maar bijna elke week worden er ook oefensessies georganiseerd in dieper water: Nemo33 in Brussel, duiktank Transfo in Zwevegem, Todi in Beringen, ... Voor wie geen wagen heeft, is er de mogelijkheid om te carpoolen. In de zomer duiken we ook in Zeeland, in de steengroeven van La Gombe en Vodelée of in het domein Muisbroek (Ekeren). Dan is een (vrij)duikpak wel noodzakelijk. In het buitenland zijn er talloze plaatsen waar je tegelijkertijd kunt vrijduiken en genieten van de spectaculaire onderwaterwereld, zoals bijvoorbeeld in Egypte. Vrijduiken in tropische wateren leidt vaak tot bijzondere ontmoetingen; dolfijnen, walvissen en grote vissen laten zich makkelijker benaderen door vrijduikers dan door persluchtduikers.

In België worden er competities georganiseerd in vijf disciplines: DD STA (Static): zo lang mogelijk onderwater blijven; DD DYN (Dynamic): zo ver mogelijk onderwater zwemmen, met of zonder vinnen; DD CWT (Constant weight): zo diep mogelijk duiken, met of zonder vinnen; DD VWT (Variable weight): de duiker gebruikt een gewicht om af te dalen en stijgt op eigen kracht tot aan de oppervlakte; DD FIM (Free Immersion): de duiker trekt zich zonder vinnen langs een touw omlaag.

Sint-Pieterszwembad in Sint-Truiden, elke maandag van 20.30 tot 22.00 uur. Deze opleiding is een primeur voor Limburg en Oost-Brabant. Iedereen vanaf 16 jaar is welkom, van beginner tot gevorderde vrijduiker.

niek aan Duikschool Jaws is dat je inschrijving telt voor zowel vrijduiken als voor persluchtduiken. Je kunt dus van beide disciplines proeven en je geniet van alle voordelen van een moderne duikschool: gratis vullen van de duikflessen, wekelijkse buitenduiken, uitleendienst van materiaal, theorielessen, clubreizen, thema-activiteiten, enz. Behalve de jaarlijkse bijdrage (€ 120,00 of € 60,00 als tweede lid) zijn de lessen volledig gratis. Het lidgeld omvat bovendien de verzekering en toegang tot het zwembad.

Vrijduiken is genieten! De vrijduiker wil op één ademteug zo diep, zo ver of zo lang mogelijk onder water. Er bestaan competities, maar de meeste vrijduikers doen het vooral om te genieten. Vrijduiken geeft je een gevoel van rust en vrijheid dat je op geen andere manier kunt ervaren. Elke les begint trouwens met een korte sessie yoga of ontspanning. In tegenstelling tot persluchtduiken moet je geen zwaar materiaal sleuren, waardoor vrijduiken ook geschikt is voor mensen die allergisch zijn voor te technisch materiaal of rugpijn hebben. Vrij duiken vergt evenveel mentale als fysieke inspanning. Vrijduikers doen ook vaak aan 'mindfulness', meditatie en yoga. De

brevetten 1*FD of 'Discovery Freediver' is een kennismakingsbrevet. Een 2*FD of 'Adventure

Interesse? Neem dan snel contact op met: vrijduiken@telenet.be of kijk eerst even op onze website: http://users.telenet.be/ freediving.  LAURENT SCHMITZ, GREETJE BUYSSE & JOHAN VANDERSMISSEN

Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage Duikmateriaal

Foto: Erik K F Goossens.

Testen van Mares-duikmateriaal in de Put van Ekeren.

Testduiken in België Behalve over een goede opleiding moet je ook over goed materiaal beschikken. Zelfs een beginnende duiker wordt al snel met de aankoop van materiaal geconfronteerd. Ja, je kan lenen bij je duikschool, maar kort daarna wil je toch wel materiaal dat perfect bij je past. Dus vraag je aan je buddy's wat zij verkiezen, waar je moet op letten, lees je nog eens het hoofdstuk duikmateriaal in je cursus, ga je eens rondneuzen in een duikwinkel of op een duikbeurs, … De beste oplossing is natuurlijk duiken met de verschillende modellen van het materiaal dat je wil aankopen.

Foto: Hoesy.

e kan dat lenen bij een vriend of bij een fabrikant. Dat laatste levert een heleboel voordelen op, want je duikt met het nieuwste materiaal en je kan verschillende uitvoeringen testen. Kan je niet beslissen welk type duikcomputer het beste voor je is, duik dan met beide modellen. Denk je aan een nieuw pak, duik er even mee. Jammer genoeg zijn er nog niet veel fabrikanten die deze mogelijkheid aanbieden. Dit jaar ging ik langs op de testdagen van twee van hen: Mares en Scubapro. De eerste testdag vond plaats in de Put van

Hippocampus sept./okt. 2018

Ekeren, de tweede in het Zilvermeer. Je materiaal kunnen testen in een gekende omgeving is nog een voordeel van dit soort dagen. In de Put van Ekeren besloot ik de 'Quad Air duikcomputer' en de 'Loop-ademautomaat' uit te testen. Ik nam ook nog even een duiklamp mee, de 'Mares EOS 20RZ', omdat ik de mijne vergeten was. De 'Quad Air' biedt een goede leesbaarheid onder water en omdat het scherm groot is, heb je niet de indruk dat er te veel op staat. De bediening ervan gaat quasi natuurlijk. Ik

heb een hekel aan het lezen van de handleiding, tenzij ik een moeilijke duik plan, en dus is het handig dat je met een minimum aan uitleg in het water kunt gaan. Natuurlijk ontdek je daardoor onder water wat het ding allemaal kan. Jammer genoeg is de Put niet diep genoeg om te ontdekken hoe de computer trappen afhandelt. De Mares 'EOS 20RZ' biedt voor zo'n klein ding een hoge lichtsterkte en een aankoop is zeker te overwegen. Over de Loop-ademautomaat was ik niet enthousiast. Het concept waarbij de slang van onder komt en dus niet van opzij heeft zijn verdiensten. Ik kan de redenering volgen dat dit voordelen heeft qua stroomlijning, minder risico op vastraken geeft, minder problemen bezorgt bij het doorgeven van de ontspanner, … maar het duiken ermee voelt onnatuurlijk aan. Ik miste de lichte trek aan de rechterzijde (ben ik nu mijn ontspanner kwijt?), het mondstuk voelde raar aan en de luchtslang duwde tegen mijn buik. Misschien wil je met niets anders meer duiken als je er een tijdje mee onder water verbleven hebt, maar een (test)dag is te kort om andere gewoontes aan te leren en dus mag ik er geen oordeel over vellen.

Foto's (2): Ronny Margodt. Testen van Scubapro-duikmateriaal in het Zilvermeer.

Foto: Hoesy.

Terwijl Mares voor haar testdagen opteerde voor een standje aan een druk bezochte duikplaats, koos Scubapro voor een iets groter evenement. Op de testdag in het Zilvermeer kon je niet alleen duikmateriaal testen, maar je ook aan een initiatieduik met een NELOS-instructeur wagen, een hapje eten, iets drinken, … en de duikschool Aeginor besloot om op die dag een nieuw onderwaterbeeld in te huldigen (zie elders in deze Hippocampus). Dus ook boven water was er veel beweging. Terwijl mijn buddy's Kathy en Seighin hun materiaal uitkozen, liet ik voor mij het volgende noteren: een 'Everdry' droogpak, een 'One X jacket' en de nieuwe 'Galileo 2' duikcomputer. Het was een warme zomerdag en al snel vroeg ik me af waarom ik voor een droogpak gekozen had. Ik was allesbehalve droog. Het frisse water was zeer aanlokkelijk, maar ik kon er niet onmiddellijk in. Toen ik er dan toch in lag om af te koelen van het wachten, kreeg ik het ietsje te fris.

De plaats waar de koude vandaan kwam, verraadde dat er een lek was. De rits was niet goed dicht. Het is een beetje vervelend dat, als je denkt dat je pak goed dicht is, in het water te moeten vaststellen dat dit niet zo is. Zo'n rits zou nooit de indruk mogen geven goed dicht te zitten terwijl dat niet het geval is. Voor de rest dook dit pak zeer goed. Het duiken benaderde zeer goed dat van een nat pak. Ook de test waarbij ik ondersteboven tegen de bodem hangend lucht in het pak blies en dan na een beetje stijgen probeerde terug in een normale positie te komen, voordat ik het wateroppervlak doorbrak, lukte goed. Ook over de duikcomputer geen negatieve commentaar. Het scherm is goed afleesbaar en het toestel is vlot te bedienen. Er passeerden een paar lay-outs in mijn gezichtsveld waarvan ik niet onmiddellijk de bedoeling begreep. Als je alle functionaliteiten van deze computer wil beheersen, moet je dus zeker de handleiding even openslaan.

Met de jacket lag ik goed in het water. Deze jacket is een eenvoudig model met veel plaats om klein duikmateriaal aan te bevestigen of in weg te steken. Het jacket voelde stevig aan en dus zal je aan deze aankoop jaren plezier beleven. Toen we het materiaal terugbrachten – er stonden immers nog testduikers aan te schuiven – vroeg de promotieploeg naar onze ervaringen. Na een korte debriefing over wat we meegemaakt hadden, werden we met enkele gadgets beloond. Altijd leuk zo’n hebbedingetje, waarmee je subtiel je favoriete hobby kunt tonen. Volgend jaar zal ik er niet bij zijn, maar dit is niet omdat ik testdagen niet interessant vind, integendeel. Hopelijk organiseren er de komende jaren meer fabrikanten dergelijke testdagen en krijgen we als duikers op die manier meer kans om de verschillende modellen uit te testen alvorens tot een aankoop over te gaan.  PATRICK VAN HOESERLANDE (HOESY)

Hippocampus sept./okt. 2018

Persbericht

Lowland

Photo Festival 62

Hippocampus sept./okt. 2018

Foto's (2): Alexander Mustard / www.amustard.com.

Foto links: Een kokosnootoctopus (Amphioctopus marginatus) verschuilt zich in een oude tweekleppige schelp, met eromheen plankton, wervelend tijdens de nacht (gevangen als paden in de lange belichtingstijd). Locatie: Bitung, Noord-Sulawesi, Indonesië. Digitaal gemanipuleerd – storende elementen verwijderd. Grote foto: Een Amerikaanse krokodil (Crocodylus acutus) drijvend aan de oppervlakte boven een ondiepe zeegrasweide, dicht bij mangroven. Locatie: Jardines de la Reina, tuinen van het Queen National Park, Cuba.

Noteer alvast zaterdag 8 & zondag 9 december 2018 in jouw agenda, want dan vindt het 'Lowland Photo Festival' plaats in Kinepolis Antwerpen.

et internationale natuurfotografiefestival van de Lage Landen is dit jaar al aan zijn vijfde editie toe en kroonde zichzelf in geen tijd tot dé ontmoetingsplaats voor wie houdt van natuur en fotografie!

100% uniek, dat is het 'Lowland Photo Festival' ten voeten uit!

indrukwekkend lezingenprogramma

Tijdens het weekend van 8 & 9 december strijken opnieuw duizenden natuurfotografen neer in Kinepolis Antwerpen om er te genieten van inspirerende lezingen van vermaarde natuurfotografen uit binnenen buitenland, van de grootse natuur- en fotografiebeurs en van de prachtige exposities natuurfotografie met honderden beklijvende natuurbeelden – waaronder de foto's van de finalisten van onze 'Lowland Photo Contest'.

Het festival belooft weerom een weekend lang volop genieten van tientallen lezingen door de meest toonaangevende natuurfotografen uit België, Nederland en ver daarbuiten! Uiteraard komt ook tijdens deze editie natuurfotografie in al haar vormen aan bod: van macrofotografie tot luchtfotografie, van vogelfotografie tot wildlife... De fotografen die voor het voetlicht treden, zijn niet de minste; veelal gingen ze al aan Hippocampus sept./okt. 2018

Pijlstaartroggen bij zonsondergang. Locatie: 'Grand Cayman Islands'.

Foto's (2): Alex Mustard / www.amustard.com.

Persbericht

Alex Mustard (GB) Stellen dat Alex Mustard de Mozart onder de onderwaterfotografen is; het is beslist niet overdreven. Amper 9 jaar oud vond je hem al onder water met zijn fototoestel. Sinds 2014 is hij overigens ook voltijds aan de slag als onderwaterfotograaf. De internationale natuurfotografiewedstrijden waarin Alex uitblonk opsommen, zou ons een eeuwigheid kosten. Tientallen keren won hij in de 'BBC Wildife Photographer of the Year', in 2013 werd hij – als allereerste onderwaterfotograaf ooit – de 'GDT European Wildlife Photographer of the Year'. Zijn boek 'Reefs Revealed' won de 'International Grand Prize' voor het beste onderwaterfotografieboek, terwijl zijn praktijkgerichte 'Underwater Photography Masterclass' in geen tijd een internationale bestseller werd die amper twee weken na verschijning al aan een herdruk toe was. Dr. Alex Mustard, de man wordt eveneens beschouwd als een van de meest invloedrijke mariene biologen van Groot-Brittannië, publiceerde in de loop der jaren ook honderden wetenschappelijke artikelen en bijdragen over het leven onder water en over onderwaterfotografie. Als doorgedreven perfectionist ontwikkelde hij zelfs de magische filters, filters speciaal ontworpen voor onderwaterfotografie met digitale camera's. "Hoe doet hij het toch?" vragen talloze internationale topfotografen zich voortdurend af. Wel, jij komt het te weten tijdens Alex' lezing 'Opportunities Underwater' op zondag 9 december. Niet te missen, deze unieke inkijk in het fascinerende werk van Alex Mustard – door velen overigens aangeduid als de enige opvolger van de wereldberoemde Franse oceanograaf Jacques Cousteau…

de haal met prestigieuze prijzen in gerenommeerde natuurfotografiewedstrijden als de BBC Wildlife Photographer of the Year-competitie, GDT, Nordic Nature Photography, Nature’s Best, Oasis… In de luxueuze bioscoopzaal met knusse zetels is het niet alleen heerlijk wegdromen bij hun verbluffende reisverhalen, onze topsprekers doen je eveneens een he-

Hippocampus sept./okt. 2018

leboel fotografietips van de hand waarmee je meteen zelf aan de slag kan. De exclusieve laserprojector van Kinepolis – waarvan er maar drie zijn in heel Europa – en een reusachtig bioscoopscherm van 23 meter breed en 10 meter hoog maken de beleving nog indrukwekkender.

op het programma Jowan Iven (NL), Martin Steenhaut (BE),

Mark Oomens (NL), Bart Heirweg (BE) & Jeffrey Van Daele (BE), Jeroen Stel (NL), Simon Vandepitte (BE) versus Rick van der Kraats (NL), Johan Lolos (BE), Joris van Alphen (NL), Stéphanie & David Allemand (FR), Marc Steichen (LU), Thierry Vezon (FR), Hannes Lochner (SA), Alex Mustard (GB), Audun Rikardsen (NO), ...

Foto's (2): Alex Mustard / www.amustard.com.

Een zeeleeuwenpup (Californische zeeleeuw of Japanse zeeleeuw – Zalophus californianus) gebruikt een Panamse kussenster of Cortez zeester – Pentaceraster cumingi) als speeltje. De zeeleeuwen halen de zeester op, laten ze vallen en jagen achter ze aan terwijl ze zinken. Locatie: Los Islotes, La Paz, Baja California Sur, Mexico. Zee van Cortez, Golf van Californië, Oost-Pacifische oceaan.

Een Brandt's aalscholver (Phalacrocorax penicillatus) jaagt op een school 'Pacific chub makreel' (Scomber japonicus), onder een booreiland. Locatie: Eureka Rig, Los Angeles, Californië, Verenigde Staten. Noordoost-Stille Oceaan.

Hippocampus sept./okt. 2018

Foto's (2): Audun Rikardsen - www.audunrikardsen.com.

Persbericht

Een forel tijdens de poolnacht.

Audun Rikardsen (NO) Zijn jeugd in een piepklein vissersdorpje in het noorden van Noorwegen leverde Audun een levenslange fascinatie op voor de arctische ruige landschappen, cultuur en wildlife – zowel boven als onder het wateroppervlak… Uit zijn fotografie spreekt zijn passie voor de arctische kustlijn die hij telkens weer met originele en ongebruikelijke perspectieven voor het voetlicht plaatst. Sinds hij in 2009 aan de slag ging als fotograaf, dacht hij een waar arsenaal aan baanbrekende perspectieven uit die hem een resem gerenommeerde prijzen opleverden zoals de 'Portfolio Award' in de BBC Wildlife Photographer of the Year-competitie. Ook in wedstrijden als die van de GDT, Nordic Nature Photography, Natures Best, Oasis… schoot hij al de hoofdvogel af. Hoewel hij de handen vol heeft met natuurfotografie- en documentaires, blijft de overigens bijzonder grappige Audun nog steeds fulltime aan de slag als professor biologie aan de universiteit van Tromsø, waar zijn geniale beelden zijn wetenschappelijk werk stofferen en zijn studenten inspireren. Op zaterdag 8 december sluit hij de eerste festivaldag af met zijn lezing 'My arctic neighborhood. Stories of failure and success'.

tickets lezingen Een dagticket voor het lezingenprogramma van het Lowland Photo Festival kost 42 euro per persoon voor (nieuwe) leden van Landschap vzw of 47 euro per persoon voor niet-leden. Wil je geen moment missen van het Lowland Photo Festival? Boek dan jouw weekendticket aan het voordeeltarief van 74,00 euro per persoon voor (nieuwe) leden van Landschap vzw of 84,00 euro per persoon voor niet-leden. Dit ticket geeft niet alleen toegang tot het volledige lezingenprogramma in de bioscoopzaal, je kan ook

Hippocampus sept./okt. 2018

gratis deelnemen aan de middagseminars op de dag waarvoor je over een ticket beschikt én gratis een bezoek brengen aan de natuur- en fotografiebeurs.

grootse fotografiebeurs Nog een uitstekende reden om op 8 en 9 december af te zakken naar Kinepolis Antwerpen is ongetwijfeld de ruime fotografiebeurs! Struinend over de beursvloer tref je er niet alleen alle grote fotografieen optiekmerken, ook fotografiewinkels en natuurreisbureaus geven graag tekst en uitleg.

Van exclusieve telelens tot handig accessoire, van drijfhut tot schuilhut, van weekendje Hoge Venen tot weekje Lofoten, van workshop macrofotografie tot onlinecursus Lightroom: je vindt het allemaal op onze beurs! Bovendien maken de boeiende materiaaldemo’s een bezoekje aan de beurs extra aantrekkelijk! De toegang tot de fotografiebeurs bedraagt 2,00 euro per persoon. Wie over een dag- of weekendticket voor het lezingenprogramma beschikt, brengt gratis een bezoek aan de beurs.  AAGJE DE DONCKER

Foto's (2): Audun Rikardsen - www.audunrikardsen.com.

Een herfstkikker met noorderlicht.

Een orka of zwaardwalvis duikt op bij een vissersboot.

Hippocampus sept./okt. 2018

Een Romein zeebrasem (Chrysoblephus laticeps), gevangen in de buurt van Cape Point (Zuid-Afrika). Omdat deze vissoort als vrouw geboren wordt en later van geslacht verandert, verstoort intensieve visserij hun geslachtsratio, waardoor de populatie steeds kleiner wordt.

Joris van Alphen (NL) Het stond haast in de sterren geschreven dat Joris van Alphen het later zou schoppen tot natuurfotograaf. Als kind van twee biologen trok hij op driejarige leeftijd immers al voor het eerst op expeditie richting Afrika. Nu 28 jaar later heeft Joris een vaste stek in Barcelona, hoewel je meer kans maakt hem te treffen overnachtend in de kroon van een vijgenboom diep in het Amazonewoud of duikend naar nog niet verkende riffen in de noordelijke Molukken… Inmiddels omspant zijn werk vijf continenten. Overigens is hij niet alleen aan de slag als natuurfotograaf, maar eveneens als filmmaker. Zo was hij een van de drijvende krachten achter de kaskraker 'De Nieuwe Wildernis' over het veelbesproken Nederlandse natuurgebied de Oostvaardersplassen. Zijn werk draagt de uitgesproken stempel van een doorwinterde 'conservation photographer'; steeds tracht Joris net die beelden te vangen die het publiek inspireren tot verandering en die een licht werpen op de complexe klimaatproblematiek. In zijn 'conservation photography' houden wildlife én mens gelijke tred: van de problemen die we creëren, over de mensen die lijden onder de gevolgen, tot zij die hun leven wijden aan de zoektocht naar een oplossing. Bijgevolg schippert Joris voortdurend tussen de intrinsieke schoonheid van de natuur en de weinig fraaie realiteit. Op zondag 9 december doet deze Nederlandse National Geographic-fotograaf het Lowland Photo Festival aan met zijn lezing 'De kracht van het fotoverhaal'. Liefhebbers van ijzersterke beelden en een geëngageerd verhaal zitten gebeiteld!

Hippocampus sept./okt. 2018

Foto's (2): Joris van Alphen - www.jorisvanalphen.com.

Persbericht

m. - ww w.jorisvanalphen.co Foto: Joris van Alphen

Praktisch

nvormige m zwemt door de vare Een hottentot zeebrase onale Mariene n waaierkelp in het Nati lete gesp het van en blad Tafelberg, False Bay, de van ied geb de Park van het bescherm Zuid-Afrika.

Lezersactie â&#x20AC;&#x201C; met korting naar het Lowland Photo Festival! NELOS-leden kunnen met korting het lezingenprogramma van het Lowland Photo Festival in Kinepolis Antwerpen bijwonen! Voor een dagticket betaal je 42,00 euro p.p. (i.p.v. 47,00 euro), voor een weekendticket 74,00 euro p.p. (i.p.v. 84,00 euro). Via landschapvzw.com/product-categorie/tickets kan je tickets bestellen. Om van de korting gebruik te maken, selecteer je bij jouw bestelling de optie 'Ja, ik ben lid' en noteer je op het einde van de bestelprocedure 'NELOS' in het opmerkingenveld.

Lowland Photo Festival op zaterdag 8 & zondag 9 december 2018. Locatie: Kinepolis Antwerpen, Groenendaallaan 394, 2030 Antwerpen. Je vindt Kinepolis vlakbij uitrit 1 (Merksem) op de Antwerpse Ring. Er is een ruime parking met meer dan 2.000 gratis parkeerplaatsen. Tram en bus stoppen aan de overkant en brengen je in een kwartier van het treinstation Antwerpen-Centraal naar Kinepolis. Alle info omtrent bereikbaarheid kan je rustig nalezen op onze website www.landschapvzw.be/lowland en op onze www.facebook.com/LowlandPhotoFestival pagina vind je het laatste nieuws.

Advertentie

WIJ ONDERHOUDEN & HERSTELLEN ALLE MERKEN WWW.MES-BVBA.BE INFO@MES-BVBA.BE +32 11 85 15 08

Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage Geschiedenis

Port Royal In haar gloriejaren was deze gezonken stad de bekendste piratenhavenstad ter wereld. Door een ramp heeft ze haar geheimen en schatten meegenomen naar de zeebodem. We laten deze stad uit het zeemansgraf herrijzen. Port Royal is een klein vissersstadje gelegen aan de zuidkust van Jamaica. Vanwege haar rijke geschiedenis is deze stad de thuisbasis van 'kapitein Sparrow' in de film 'Pirates of the Caribbean'. Deze film brengt duidelijk de sfeer en de gebeurtenissen van de 17e eeuw in beeld.

geschiedenis

Port Royal ligt aan een schiereiland van 16 km lang en 3 km breed. Dankzij de steile wanden van deze landtong is het de perfecte locatie om aan te meren. Zelfs de grootste schepen kunnen tot zeer dicht

In de jaren '50 van de 17e eeuw voeren Spanje en Engeland oorlog. Jamaica is met Port Royal een Engelse vestiging in het hart van het Spaanse keizerrijk. Er wordt dan ook een fort gebouwd om één van de belangrijkste havens in wording te verdedigen. De omvang van Fort Charles geeft aan hoe belangrijk deze haven zal worden. In de strijd tegen de Spanjaarden wordt er door de Engelsen hulp gevraagd aan de piraten. Die dienen als onofficiële verdedigingstroepen. De piraten mogen de Spanjaarden beroven op voorwaarde

de stad, anderzijds brengen ze veel voorspoed voor de inwoners. Kooplui, kroegbazen en piraten worden rijk. De piraten, die ondertussen zeerovers en kapers worden genoemd, leven als God in Frankrijk in het hart van de Caraïben. Port Royal ligt dan ook nabij de vaarroutes tussen Europa en de Nieuwe Wereld. Elk koopvaardijschip vaart langs de beroemde haven. Die luxe verandert deze versterkte buitenpost in een florerende stad, het 'Las Vegas' van die tijd. Handelaars, kooplui en ambachtslui immigreren vanuit Engeland om snel rijk te worden. Een typische piraat

bij de kust varen. Ook kan de landtong bescherming bieden aan honderden schepen tegelijk tegen de stormachtige tropische zee. Port Royal wordt dan ook de voorpost van de Engelsen.

dat ze een kwart van de buit met de Engelsen delen. De buit, die bestaat uit alles wat blinkt (goud en zilver), brengt veel luxe naar de stad. Enerzijds dienen de gestolen goederen voor de verdere uitbreiding van

of zeerover geeft veel geld uit aan rum, wijn en vrouwelijk vermaak. Geen dag gaat voorbij zonder losbandige taferelen en openbare dronkenschap. De stad kan nog amper beschaafd genoemd worden.

Tekening: Ivo Madder.

natuurlijke haven

Hippocampus sept./okt. 2018

Tekening: PD-Art

Port Royal wordt berucht vanwege deze duistere kant.

het noodlot

Oude kaart Port Royal (Jamaica) uit 'The Gentleman's Magazine 55 (1785)'.

van de Spaanse rijkdom. Niet vergeten, een kwart van de buit gaat naar de tipgever.  CHRISJE DEMUYNCK

Tekening: John Masefield.

Voor sommigen mag de duistere stad van de wereld geveegd worden. Niemand kon echter voorspellen dat een drievoudige ramp zou toeslaan. Port Royal, overbevolkt en ondertussen beschermd door drie forten, is gevestigd op het zanderige puntje van een landtong en ligt op de breuklijn van de Noord-Amerikaanse plaat en de Caraïbische plaat, die allebei continu in beweging zijn. Op 7 juni 1692 wordt deze wrijving omgezet in een enorme aardbeving met een krachtige seismische golf. Het noodlot slaat toe op het geïsoleerde schiereiland. De gebouwen staan te schudden en storten in. Door het beven verandert de grond in een dodelijk moeras, liquefactie genoemd. Hoe langer de grond schudt, hoe vloeibaarder het zand wordt. Huizen, kerken, forten, ... zinken als bakstenen en worden de grond ingezogen. Twee derden van de stad verdwijnt samen met zijn rijkdom uit het oog. Het gerucht doet de ronde dat de schat van de Spaanse Armada mee is gezonken naar de zeebodem.

archeologie

De oude haven Port Royal.

Bronnen: Wikipedia, Universiteit van Nottingham.

Liquefactie: zand met veel water dat je schudt, wordt smurrie en vloeibaar.

Wellcome Library, London.

Archeologen bekijken de straten van het hedendaagse vissersstadje om te zien of er een verband is met het onderwaterbeeld. Eén van de hoofdwegen, Queen street, loopt tot aan de zee en stopt abrupt. Met de moderne technologie en apparatuur, namelijk 3D-fotografie en scanners, krijgen ze een duidelijk beeld van de gezonken site en bepalen zo ook de omtrek van de oorspronkelijke stad. Ze ontdekken een drankhok met nog 60 gevulde kruiken, wat duidt op veel drankgelegenheden. Ook zijn ruïnes buitengewoon goed bewaard gebleven. Merkwaardig is dat er een gebouw 5 meter gezakt is zonder dat er een steen verschoven is, terwijl je weet dat metselspecie in die tijd niet bestond. Na veel speurwerk vinden ze ook restanten van een schip tussen de ruïne van een gebouw. Dit kan enkel verklaard worden door een derde rampscenario dat plaats heeft gevonden diezelfde dag, namelijk een tsunami. Tot op heden ontbreken er nog veel puzzelstukken. Maar ook wij kunnen het gebied in Jamaica bij Port Royal gaan onderzoeken en wie weet ontdekken we nog een deel van het ontbrekende fort of een deel

Een seismische golf is een golf die zich door de aarde voortplant als gevolg van het vrijkomen van energie bij een aardbeving of ander type explosie. Seismische golven ontstaan door het haardmechanisme van een aardbeving en bewegen radiaal van het hypocentrum van de aardbeving af.

Kaart van Port Royal en Kingston haven in Jamaica. Tekening: Edward Long, gepubliceerd in 1774.

Hippocampus sept./okt. 2018

Reportage Biologie

Nieuwe s oort dwergzeepaardje ont dekt Het net ontdekte zeepaardje, zo klein als een rijstkorrel.

Een nieuwe soort dwergzeepaardje werd ontdekt in Japan. Volgens persberichten van begin augustus 2018 lijkt het diertje op een biggetje.

ot op heden waren er 48 soorten zeepaardjes bekend, die in grootte variëren van 2 cm tot meer dan 30 cm. Zeepaardjes lijken niet echt op vissen, maar ze zijn het wel. De kleinste soorten ervan noemt men pygmee- of dwergzeepaardjes. Het pygmeezeepaardje dat nu ontdekt werd, is wel heel klein. Het kleurige diertje, dat volgens sommigen op een biggetje lijkt, is amper zo groot als een rijstkorrel. Eén van de voordelen van zo klein zijn, is dat roofdieren je makkelijk over het hoofd zien. Ze wisten bovendien te ontsnappen aan een overmatige belangstelling van mensen.

Hippocampus sept./okt. 2018

De wetenschappelijke naam van het nieuw ontdekte zeepaardje is Hippocampus japapigu, wat als 'Japans zwijnzeepaardje' vertaald kan worden of kortweg 'Japans varken' of 'Japans biggetje' betekent. Engelse naam: Japanese Pygmee Seahorse. Japanse naam: Hachijo-tatsu. De soort werd ontdekt in de ondiepe wateren ten zuidoosten van Japan, bij het eiland Hachijōjima, een Japans eiland in de Grote Oceaan, zo'n 300 kilometer ten zuiden van Tokio gelegen. Het is een behoorlijk actief en speels pygmeezeepaardje. Kijk maar eens op you tube: https://youtu.be/ZHD1b538bD0. Duikers hadden het zeepaardje al vaker gezien, maar pas sinds kort gingen on-

Hippocampus japapigu, vrouwelijk holotype direct na verzameling, standaardlengte 16,33 mm. Vindplaats: Hachijōjima-eiland, Izu-eilanden, Japan (foto: Hiroyuki Motomura).

derzoekers de zeebewoner nauwkeuriger bestuderen. Ze doken in het water bij het eiland Hachijōjima en al op 11 meter diepte stuitten ze op drie exemplaren van de Hippocampus japapigu. Het is dus zeker geen zeldzame soort. Het 'Japanse varken' heeft een enigszins ongebruikelijk leefgebied voor een zeepaardje. Het water in dit gebied koelt flink af in de winter, om in de zomer weer op te warmen. De meeste zeepaardjes kunnen niet tegen dergelijke tem-

Hippocampus japapigu in situ. Locatie: Hachijōjima-eiland, Izu Islands, Japan op 10 m diepte (foto: Richard Smith).

Hippocampus japapigu in situ. Locatie: Hachijōjima-eiland, Izu Islands, Japan op 15 m diepte (foto: Richard Smith).

peratuurschommelingen. Andere dwergzeepaardjes geven bovendien de voorkeur aan aanzienlijk dieper water. Wat hen speciaal maakt, is de unieke ribbel op een rug van driehoekige botjes. De functie van die ribbel is onduidelijk, hoewel die mogelijk is ontstaan als een manier om partners te lokken. Dit proces heet seksuele selectie. Ook de vleugelachtige structuur van hun rug is afwijkend. Het 'Japans varken' heeft maar één vleugelachtige structuur, terwijl andere soorten dwergzeepaardjes er twee hebben. Hippocampus japapigu vertoont cryptische kleuring: hoofd, romp en staart, bruin, met een bekleding van netachtige vierhoekige en vijfhoekige huidformaties, bruin of wit en witte contouren. Het gehele oppervlak van hoofd en lichaam is doorspekt met kleine zwarte stippen.

camouflage Typisch aan dwergzeepaardjes is dat ze zich beschermen tegen predators door volledig op te gaan in hun omgeving: patronen en tekeningen uit de omgeving worden overgenomen. Pygmeezeepaardjes zijn niet enkel kleiner dan gewone zeepaardjes; ze hebben ook maar één kieuwspleet bovenaan op hun rug, in plaats van twee onder elke kant van het hoofd, zoals grotere zeepaardjes. Hun dieet bestaat uit plankton en kleine kreeftachtigen, waaronder roeipootkreeftjes. Maar dat is eigenlijk alles wat wetenschappers over deze wezentjes kunnen zeggen. Er is verder vrijwel niets bekend over pygmeezeepaardjes.

Hippocampus japapigu, paratypes direct na verzameling. (A) mannelijk, standaardlengte 15,59 mm. (B) vrouwelijk, standaardlengte 14,54 mm. Vindplaats: Hachijōjima-eiland, Izu-eilanden, Japan (foto: Hiroyuki Motomura).

Hippocampus japapigu lijkt het meest op H. pontohi. Ook H. colemani, H. satomiae en H. waleananus lijken erg op H. japapigu. Met de ontdekking van het 'Japanse biggetje' zijn er nu elf pygmeesoorten bekend: H. bargibanti, H. colemani, H. debelius, H. denise, H. japapigu, H. minotaur, H. paradoxus (nog geen levende exemplaren van gevonden), H. pontohi, H. satomiae, H. severnsi (is waarschijnlijk dezelfde soort als H. pontohi) en H. waleananus. Maar er zijn

er ongetwijfeld nog veel meer. We hebben ze tot nu toe alleen nog niet weten te vinden.  IVO MADDER

Bronnen: ZooKeys, National Geographic, ScienceAlert, iSeahorse en Kijkmagazine.

Hippocampus sept./okt. 2018

Persbericht

Wie is de betere duiker? Tussen sportduikers uit de Europese landen wordt stilletjes een strijd gevoerd over wie de betere opleiding voor duikers heeft. Deze discussie blijkt

e Nederlandse beroepsduikers zijn beter dan de Engelse. De Engelse duikers vinden zich beter dan de Noren en ga zo maar door. Wist u dat de diepste duik ooit in Frankrijk bij een Frans duikbedrijf werd gedaan (1992), door een Griekse duiker? Maar is de grootst bereikte diepte de norm? Onder elke nationaliteit vind je goede en minder goede beroepsduikers. De opleidingen voor sportduikers vertonen een groot verschil met die van beroepsduikers. De beroepsopleiding is over de hele wereld dezelfde en de beroepsduikers leggen dezelfde tests af. De duiken zijn over het algemeen net zo moeilijk in de tropen, als in Nederland. Met enig chauvinisme – en meer is het ook niet waard – is mijn persoonlijke mening dat Nederlandse duikers wel heel inventief zijn. Het zijn harde werkers die gewend zijn om te duiken in de allermoeilijkste omstandigheden, zoals in koud water zonder enig zicht. Maar de Belgen zijn net zo. Of toch niet? Belgische duikers zijn heel bescheiden. Beleefd. Doeners. Zwijgers. Dat staat soms wel in schril contrast met de extroverte en directe 'Ollanders'. Bij sportduikers is het idee anders. Hollanders vinden dat ze beter zijn dan de Belgen. En er wordt, door die Hollanders, veel geschermd met getallen.

Foto's (2): Roland Wantens.

echter ook al jaren in de beroepsduikwereld te bestaan. Enige tijd geleden hadden we (DOSA – www.duikongevallen.nl) overleg met de collega's van het NELOS Veiligheidcomité. En wat bleek? Die Belgen hebben het veel beter voor elkaar dan wij. Ze hebben een geweldige en ervaren soort van slachtofferhulp. Deze hulp werd uitgebreid gepresenteerd door Veerle Levecke en Elfrie van Poppelen op het UZA congres van 2018. Hun Mental Coaching Team Nelos is uniek en om van te watertanden. Waar wij, Hollanders, klagen over het gering aantal meldingen, heeft de NELOS geen klagen. Bij hen is het krijgen van een uitkering of vergoeding vanuit de verzekering gekoppeld aan de melding bij de ongevallenregistratie van de NELOS. Duikaccident, schade, kosten… eerst melden, dan pas uitkering! En daar zit de clou van de 'Belgen grap'. Ze zijn niet slechter, waarschijnlijk zelfs beter! Want zij krijgen de berichten wel en lezen wat er 'allemaal' fout gaat en trekken daar lering uit. Wij, als DOSA, hebben het idee dat we nog maar een topje van de ijsberg gemeld krijgen. Ook wij leren wel van meldingen, maar bijlange na niet zoveel als onze zuiderburen.

Veerle Levecke (boven) en Elfrie van Poppelen (onder) op het Duiksymposium 2018 in UZA.

grenzende waarschijnlijkheid helemaal niet zo veel meer incidenten en accidenten als wij, Hollanders. Alleen krijgen zij ze gemeld en kunnen deze communiceren. Dus enige bescheidenheid richting onze zuiderburen is gepast. Wij, van de DOSA, kunnen alleen maar blijven benadrukken dat we enkel kunnen leren van meldingen. En voor de rest kijken we jaloers, met ontzag en gepaste nieuwsgierigheid naar onze zuiderburen. 

Onze buren hebben in aan redelijkheid

DAVID WASSING, NAMENS DOSA

Advertentie

Promotie

in overjaarse pakken zolang de voorraad strekt.

Watersportcentrale N.V.

Meer dan 45 jaar HET adres voor al uw duikmateriaal, boten & motoren. Waar service het beste product is!

Rozenkranslaan 93-97, 3600 Genk +32 (0)89 30 38 89 | www.watersportcentrale.be

Foto: duikschool Aeginor.

Club in de kijker

H Foto: Hoesy.

et beeld is een gelaste constructie die een duiker voorstelt. Ik heb het in volle glorie boven water kunnen aanschouwen en moet het zelf nog in zijn 'natuurlijke' omgeving gaan bewonderen, maar er is geen twijfel dat het op diepte een mooi zicht moet zijn.

Een nieuw beeld in het Zilvermeer Regelmatige bezoekers zullen het al weten, sinds een paar maanden staat er een nieuw onderwaterbeeld in het Zilvermeer. Je moet een eindje vinzwemmen om het tegen te komen, maar het loont de moeite om het te be-

De metalen duiker is een geschenk aan de duikers van het Zilvermeer, geschonken door de Molse duikschool Aeginor (www.aeginor.be) en dit voor de viering van hun 20-jarig bestaan. Het symboliseert de kracht van het duiken als bindmiddel voor de club. Voor de inhuldiging werd het beeld onder een doek verborgen gehouden. De club had immers een heleboel lokale prominenten uitgenodigd en hen de premiĂ¨re beloofd. Nu het doek gevallen is, kan elke duiker het beeld gaan bewonderen. Als je het ontdekt, wrijf er gerust eens over. Deze actie zal je waarschijnlijk geen geluk brengen, maar als iedere voorbijzwemmende duiker dit doet, blijft het beeld algenvrij. ď&#x20AC;ź PATRICK VAN HOESERLANDE (HOESY)

zoeken. Hippocampus sept./okt. 2018

Close-up

NELOS-fotograaf in de kijker

Gewone stran

dk rab (Carcin

us maenus).

Blauwgerin

Spitss

nuitko

raalk

r (Ox limme

ycirrhit

es typu

gde oc topu

s (Hapalochl

aena macul

osa).

s).

Paardenanemoon (Actinia equina).

Hippocampus sept./okt. 2018

Na a m

Dirk Cru

tite B r e ve t / Foto

telle

3*Duike

e ve t grafiebr

OWF Niv

eau 2

e ik smuid aanvis D Club M 90 de r t 1 9 Duik t se 70 0 uiken Aantal d n 250 toduike fo l ta n a A 12 C a non G C a me ra non 4 va n C a s r zetlen WP D C 3 g in iz o e k vo o th o o B e hu r g e a BigEy 5 Fanta se ub s e e + n S e z s n n e L ole e n mac r e Drie -dx 2 7 eland, D en in Ze & S ea YS s a t e a S elgië la B n p s Flit se le duik g r o e ve e officië n, s teen ll e a r pa ne S k Z E at s e n ke r ke , u t va n P in , u s D r e , 4 v Duikpla Vij or me Djibouti nkrijk , F uiken), a r td F n a N h k en e mbe es en nesië (L te (cruis en, Indo iv je, Eg yp d ijnen, le ip a il on), F abië, M b r A m iA d , u Sa la-Palu Dongga Street, Island Sipadan Website

xpress in Salem E ik op de odel). m ls Wrakdu a e u hn Re m (met Jo

Hagedisvis (Synodus sp.)

Egypte

Spiegelbeeld

Ne e

in duiktank Tr

ansfo te Zwev

egem.

Spiegelb

eeld.

Hippocampus sept./okt. 2018

Jeugdduikhoekje Skubba en Fred

Cartoons: Peter Bosteels.

Van Skubba's geboorte tot Freds stap in â&#x20AC;Ś

In de vorige editie kon je het vijftigste verhaaltje van Skubba en Fred lezen. Vanaf het begin had ik besloten om het aantal verhaaltjes over onze twee vrienden die samen het jeugdduiken ontdekken tot die 50 te beperken. Niet dat ik geen fantasie meer heb of dat Peter zijn inkt opgedroogd is. Nee, eindigen met 50 leek me gewoon de juiste beslissing.

e verhaaltjes zijn geschreven voor onze jeugdduikers, maar uit feedback van de lezers bleek dat er ook tal van volwassenen fan zijn. Iemand vertelde me zelfs dat haar grootvader iedere keer naar de Hippocampus vraagt om het te lezen. Zo zie je maar: je bent zo jong als je jezelf voelt. Omdat er een aantal mensen nieuwsgierig zijn naar het hoe en waarom, besloot ik onze geheimen bloot te geven.

inspiratie Het idee om de verhaaltjes te schrijven kwam in me op toen er op een redactievergadering geopperd werd dat er meer informatie voor jeugdduikers in de Hippocampus moest verschijnen. Waarom geen verhaaltjes? De inspiratie ervoor haalde ik uit mijn eigen avonturen in m'n jeugdjaren en de manier waarop ik als jeugdduikinstructeur les gaf. Jeugdduikers leren het

Hippocampus sept./okt. 2018

best als ze zelf mogen experimenteren. Het schrijven van de verhaaltjes i n s p i r e e rde op zijn beurt mijn zwembadsessies.

informatieboek De verhalen gaven eveneens aanleiding tot het informatieboek 'Jeugdduiken voor Jeugdduikers'. Een deel van de verhalen uit dit 'lesboek' werden herwerkt tot volwaardige verhaaltjes. En soms bood een onderwerp zich spontaan aan tijdens het zoeken naar thema's voor artikels. Zo leidde bijvoorbeeld de wedstrijd 'Save the Sharks' tot een pagina uit het leven van onze vrienden.

oorspong van de namen De namen van de twee jongens dateren van nog langer geleden. Meer dan 10 jaar geleden kwam ik een Nederlander tegen met de eigenaardige naam Skubbafred. Wel, niet verwonderlijk dat die naam bleef hangen.

de personages De personages zijn bewust gekozen. Skubba is een waterrat die alleen denkt aan duiken. Hoewel hij de durfal en sportieveling van het duo is, wilde ik niet dat hij als een atleet zou overkomen. Jeugdduikers zijn

Cartoon's: Peter Bosteels.

best een beetje sportief, maar ze moeten geen zwemkampioenen zijn. Skubba dus zeker niet. Fred daarentegen is bang van water. Hij dacht totaal niet aan duiken, maar zocht een onderwerp om zijn wetenschappelijke nieuwsgierigheid op uit te werken. De experimenten van Skubba prikkelden hem en zo groeide hun vriendschap. Hij mag dan wel een beetje een nerd zijn, zo ziet hij er bewust niet uit. Nel-

la kwam later op de proppen als instructrice. Ze is niet alleen een vrouw omdat onze vrienden jongens zijn, maar ik vond tevens mijn inspiratie in een lesgeefster in onze jeugdduikschool. En, de naam is de vrouwelijke versie van NELOS.

cartoons Tekst alleen trekt geen jeugdlezers aan en dus moest ik bijna onmiddellijk een teke-

naar vinden. Peter Bosteels was een schot in de roos. We hebben nooit overlegd over hoe de jongens er moesten uitzien. Alleen de bovenstaande 'regels' heb ik uitgelegd en toen is hij aan het tekenen gegaan. Peter tekende zoals hij het zich voorstelde na het lezen van het verhaal. En ik beschreef de personages zoals hij ze tekende. Een perfecte symbiose.

Gaat Fred ooit duiken? Intussen zijn onze vrienden ook internaÂ tionaal gekend. De Engelse versie loopt nu al een aantal jaren en wie weet worden ze later naar andere talen vertaald. In ieder geval, we zullen nooit weten of Fred wel degelijk duikt. Dat laat ik aan jullie fantasie over. Het was een plezier om de verhalen te schrijven en Peter vond het leuk ze van illustraties te voorzien. Ik hoop dat jullie als lezers er evenveel van genoten hebben. ď&#x20AC;ź

Cartoons: Peter Bosteels.

PATRICK VAN HOESERLANDE

Hippocampus sept./okt. 2018

Retro-Hippo Verzameld door Wim Van Doeselaer

45 jaar geleden uit Hippocampe nr. 45

oktober 1973

René Crepin voorzitter BEFOS Vermits René Crepin voorzitter van de Federatie is geworden, neemt hij ontslag als Nationaal Verantwoordelijke Duikonderricht. Jean Sax volgt hem op.

Op de zeedijk te Oostende werd een duiktank geplaatst gesponsord door BRT-N en Bloso. Leden van Okeanos en Duikernikkers begeleidden de ononderbroken stroom van gegadigden die hun eerste 'stappen' onder water waagden. Guy Bosmans (Relaties Bloso) en François Desmet (PR).

15 jaar geleden uit Hippocampus nr. 195

CMAS – Cousteau neemt ontslag Ik ben afgetreden omdat ik niet langer het voorzitterschap kan aanvaarden van een organisatie die zich vooral bezig houdt met het organiseren van onderwaterjachtwedstrijden. Jacques-Yves Cousteau

Ethische beschouwingen bij het hyperbare onderzoek Sommige artsen meenden dat de mens bij proeven op grote diepten niet als 'proefdier' mocht gebruikt worden. Maar Dr. X. Fructus, het gezegde 'don't mix mice and men' indachtig, verklaarde dat de mens bij hyperbare proeven noodzakelijk is, sinds in 1968 het hogedruk neurologisch syndroom beschreven werd. Alle mogelijke voorzorgsmaatregelen worden getroffen bij de proeven die de continentale plateaus willen ontsluiten voor de mensheid.

Vlnr: Jean Sax, Jozef Van den Berghe, René Crepin, Jo Lacroix.

Nationale Commissie Foto en Film Door het feit dat beide afdelingen Film en Foto (LIFRAS en NELOS) in de loop der voorbije jaren hebben bewezen optimaal te werken met succes, werd hen gevraagd over te gaan tot het stichten van een Nationale Commissie. Dit gebeurde op de Algemene Vergadering van 23 april 1983.

Medische Commissie

25 jaar geleden uit Hippocampus nr. 145

oktober 1993

uit Hippocampe nr. 95

oktober 1983

Hippocampus sept./okt. 2018

Het bureau van de commissie heeft op 14 juni Dr. Wim Wellens en zijn echtgenote uitgebreid in de bloemetjes gezet voor de jaren inzet als voorzitter van de Medische Commissie en om te bewijzen dat de geneesheren van de commissie ook echte duikers zijn, maakten ze van de gelegenheid gebruik om aan de Zeelandbrug op zoek te gaan naar sepia's. Dr. René De Laet, Voorzitter

Congres European Undersea Biomedical Society.

35 jaar geleden

september 2003

Bloso Watersportdag '93 Mede door inbreng van NELOS is de Watersportdag uitgegroeid tot een ware topper. Carla Galle, Commissaris-Generaal van Bloso, had tijdens de voorbereidingsvergadering te Herentals de stille hoop uitgedrukt de kaap van de 10000 deelnemers te overschrijden; zeker nu de Vlaamse Zwemliga en NELOS voor de eerste keer deelnamen. Van NELOS-zijde hebben wij zeker ons steentje bijgedragen. Niet minder dan 2517 mensen hebben hun interesse betoond voor de duiksport. 20 NELOS-clubs uit alle provincies stelden hun zwembad open voor een kennismaking met de duiksport.

Ongevallen en malfunctie van materiaal DIMS (Diving Incident Monitoring Study) ging van start in 1989. Een onderzoek van de eerste 1000 gemelde incidenten tijdens een duik maakt duidelijk dat 428 van die incidenten werden veroorzaakt door materiaalproblemen. 128 (30%) van die incidenten hadden gezondheidsschade tot gevolg. De problemen die meest frequent gepaard gingen met lichamelijke schade waren malfunctie van de trimvest en ontspanner.

Bondsnieuws Redactieteam website

website NELOS Agenda Afgelopen zomer heeft het websiteteam de broncode van de

website aangepast. De vernieuwing van de website was nodig ter voorbereiding van de elektronische registratie van brevetten.

ommige leden gaven ons te kennen dat op hun computer de NELOS-website niet meer werkte. De oorzaak was snel gevonden. Ze gebruikten een oude 'browser', meer bepaald Microsoft Internet Explorer. Sinds 12 januari 2016 levert Microsoft geen beveiligingsupdates of technische ondersteuning meer voor oudere versies van Internet Explorer. Onze website compatibel houden met een verouderde browser was dan ook niet relevant. Een gevolg is dat deze browser niet meer overweg kan met de nieuwere website codes, waardoor je – met onze website – bepaalde onderdelen (zoals bijv. de downloads) niet te zien krijgt of zelfs enkel een blauw scherm te zien krijgt. De opvolger van Microsoft Internet Explorer is Microsoft Edge. Deze versie kan wel overweg met de huidige moderne website broncode. Ook Google Chrome en zelfs Safari (op Mac-computers) werkt prima met onze NELOS-website. Dus als je nog een oude surf-applicatie gebruikt, raden we je aan om die te vervangen door een nieuwere versie.

nieuwe agenda Op de 'homepage' van onze website vind je onderaan nog steeds een agenda, maar die zal op termijn maar een beperkt aantal kalenderitems weergeven. De 'volledige' lopende agenda op onze website is verhuisd. Je bereikt hem door rechts bovenaan op AGENDA te klikken. Je komt dan op een andere pagina terecht met een tijdslijn en – naargelang de geselecteerde

Hippocampus sept./okt. 2018

clubzoeker periode – telkens de kalenderitems van de volgende drie maanden. Klik je op een kalenderitem, dan krijg je vaak extra info te zien. Wanneer je over een breed scherm beschikt, krijg je rechts naast de agenda nieuwsberichten voorgeschoteld met er juist boven een banner met 'flash'-berichten. Op beide kan je klikken om meer info te bekomen. Bekijk je de website op een kleiner medium, bijv. een smartphone, dan krijg je die zijkant met nieuwsberichten niet te zien.

documenten Voorlopig kan je het documentencentrum nog steeds bereiken door op de 'homepage' naar onder te scrollen, tot voorbij de kaart 'Onze clubs' en daar vind je op zeker moment het kadertje 'Documentencentrum'. Als je erop klikt, krijg je een gegroepeerd overzicht van alle documenten. Nieuw is dat vanaf nu ook bovenaan op 'homepage' de knop DOCUMENTEN staat en als je erop klikt, kom je direct op de pagina met documenten terecht zonder eerst te moeten 'scrollen'.

Als je op de knop CLUBZOEKER klikt, bovenaan op 'homepage', dan kom je nu op een aparte pagina terecht waar je – net zoals halverwege op de 'homepage' – een kaart te zien krijgt met daarop alle clubs van onze liga en er juist boven een zoekfunctie. Als je daar bij die zoekbalk de naam van de club niet invult, maar enkel Antwerpen als provincie selecteert en als extra tag 'Vrijduiken' kiest, dan krijg je op de kaart vlaggetjes te zien van de clubs die vrijduiken aanbieden in de regio Antwerpen. Onder de kaart staan de gegevens van die clubs.

nog meer nieuwigheden De komende maanden worden er nog aanpassingen doorgevoerd aan de website en maken we bepaalde onderdelen die nu nog verborgen zijn, zichtbaar. Meer daarover vind je in een ander artikel in deze Hippocampus.  IVO MADDER, NAMENS HET WEBSITETEAM

Duiken in het... ... natuurpark van Cap de Creus Isla Massa d’Or

(Costa Brava).

Catamaran Top comfort met wc, douche, lift voor 4 pers., compressors aan boord. Voor familieuitstap, met club of met vrienden onder elkaar. Duikwinkel en vestiaire aan de haven op 20 meter van de boot. Alles inbegrepen: duiken + accommodatie (hotel, camping of appartement)

Thierry Trossel heet je Welkom sinds 1994

Centre d’Immersió Port de la Selva info@cips-dive.com www.cips-dive.com Tél. : +34 972 126 584, 319 001

Duikvakantie Egypte • Rode Zee Three Corners Rihana Inn & Resort****/*

1 week Alikl pinak+ket

u 5 dagen d va

€ 854 pp

Meer info en boeken

In jouw Mare Tours Reisshop www.maretours.be/rihana of 016 50 22 22 Hippocampus sept./okt. 2018

Bondsnieuws

Technische opleiding 2019 Sectie Duiktechnieken (SDT) organiseert in 2019 opnieuw technische cursussen voor open en gesloten circuit.

raditioneel start Sectie Duiktechnieken in het begin van het jaar met haar technische opleidingen OC en CC waarvan je hieronder de data vindt. Wij zouden het fijn vinden als jullie weer talrijk aanwezig zouden zijn op de technische opleidingen om zo de duikwereld op een andere manier te leren ontdekken en maximaal te genieten van dieper duiken en langere 'runtimes'. Technische opleidingen bestaan uit drie delen of modules: een theoretisch gedeelte, 'Shallow Water Drills' en 'Deep Dives'. Waarschijnlijk klinkt dit voor velen van jullie als Chinees; daarom wil ik graag een woordje uitleg geven over wat dit nu allemaal inhoudt.

theoretisch gedeelte Het theoretisch gedeelte bestaat uit verschillende onderdelen: OC (open circuit): • herhaling fysica, waarbij de Wet van Dalton en berekeningen het overgrote deel vormen; • duiken met andere gassen (trimix, triox, nitrox, …); • duikplanningen (planningssoftware, 'runtables' en berekeningen); • noodzakelijk duikmateriaal (OSB's, 'reels', …); • vullen, analyseren en markeren; • noodscenario's.

Hippocampus sept./okt. 2018

CC (gesloten circuit/'rebreather'): • alle bovenstaande items; • werking en gebruik van de 'rebreather'.

de 'Shallow Water Drills' Hier zal de kandidaat vaardigheden aanleren die noodzakelijk zijn om deze duiken op een goede, verantwoorde en veilige manier uit te voeren. Denk hierbij aan kranen bedienen onder water, configuratie van 'stages' optimaliseren, gebruik van 'reel' en OSB vanop diepte en gepaste handelingen noodzakelijk voor 'rebreathers'. Wanneer de kandidaat dit allemaal onder de knie heeft, kan hij zich gaan voorbereiden op de 'Deep Dives'.

de 'Deep Dives' De kandidaat moet nu zijn theoretische kennis aanspreken om een goede planning te maken voor diepe duiken, waarbij hij rekening houdt met alle aspecten, namelijk: gasvoorraad, bail-outscenario's, gasverlies, teamverlies, … Wanneer een goede planning voorhanden is, kan de duik starten. Hierin zal de kandidaat naar verschillende dieptes begeleid worden door de instructeur, afhankelijk van het brevet. Tijdens deze duiken zullen de vaardigheden nogmaals geoefend worden. Als de kandidaat alle duiken tot een goed einde brengt en dus alle doelstellingen bereikt zijn, kan hij zich laten homologeren. Vanaf dan kan hij zelfstandig dergelijke duiken uitvoeren op een verantwoorde manier.

van GND doorgroeien naar … Je bent Gevorderde Nitrox-Duiker, maar wil meer. Hoe ga je te werk? Open circuit (OC): • GND > ERD (60 m) > NTD (60 m) > ATD (100 m). • ERD = bodemgas lucht + 1 decompressiegas > onbeperkt decompresseren. • NTD = bodemgas trimix (max. T18/25) + 2 decompressiegassen. • ATD = bodemgas trimix (hypoxisch) + minimaal 2 stages (travel- en decompressiegas). Gesloten circuit/'rebreather' (CC): • GND > CCR-D-A (50 m) > CCR-D-NTx (60 m) > CCR-D-Tx (100 m). • CCR-D-A = diluent lucht + 1 bail-outgas. • CCR-D-NTx = diluent (max. T18/25) + 2 bail-outgassen. • CCR-D-Tx = diluent trimix (hypoxisch) + minimaal 2 stages (deep bail-out + decompressiegas).

Foto's (2): Glenn Tessens.

Commissie Duikonderricht Sectie Duiktechnieken

inschrijven

Vanaf nu ben je ingeschreven en zal je zeer snel via e-mail je vouchers ontvangen voor de desbetreffende opleiding. Breng de voucher ook altijd mee naar de les of duik en bezorg ze aan de instructeur.

NELOS OC en CCR-Stage SDT organiseert ook jaarlijks een officiële NELOS-Stage technisch duiken OC/ CC. Meestal vindt die plaats in mei of juni. Deze Stage is de ideale opleiding voor kandidaten ATD of CCR-D-Tx. Hier kunnen de kandidaten genieten van een maximale leeroverdracht en worden ze in de beste omstandigheden naar de diepte begeleid. Tevens worden ze voldoende getriggerd om het maximum uit hun duiken te halen zonder buiten hun comfortzone te gaan. Je mag wel zeggen dat je heel wat leert tijdens deze Stage en je leert ook nieuwe mensen kennen met dezelfde technische microbe. Zij zullen al snel je vrienden worden. De Stage is ook toegankelijk voor reeds gebrevetteerde technisch duikers die hun hobby in super omstandigheden willen uitoefenen. Kandidaat-instructeurs (ATI of CCR-I-Tx) moeten verplicht deelnemen aan de lessen, 'shallow water drills' en de Stage om te kunnen slagen. In 2019 zal de Stage normaal gezien plaatsvinden in Sardinie, in Poltu Quatu. Verdere info volgt!

Opleiding ERD Cursusverantwoordelijke voor de 'OC Extended Range Diver': Dirk Wuyts. De theorielessen en het examen vinden plaats in het Duikershuis te Mechelen. Ma. 04/02/2019 om 20.00 u: Theorieles 1. Di. 12/02/2019 om 20.00 u: Theorieles 2. Ma. 18/02/2019 om 20.00 u: Les 3. Laptop met Multideco software is vanaf les 3 noodzakelijk. Ma. 25/02/2019 om 20.00 u: Herhalingsles en oefeningen.

Foto: Glenn Tessens.

1. Ga naar de NELOS-website > Technisch duiken > Hoe inschrijven? 2. Stort het juiste bedrag op de rekening van de vzw Technisch Duiken. 3. Stuur een e-mail naar SDT (sdt@nelos.be) en de vzw Technisch Duiken.

Ma. 11/03/2019 om 20.00 u: Examen. Ma. 18/03/2019 om 20.00 u: Herexamen.

men vinden plaats in het Duikershuis te Mechelen.

Wo. 20/03/2019 van 22.00 tot 23.00 u: zwembad Hofstade (om 21.00 u ter plaatse). Za. 30/03/2019: SWD in de Put van Ekeren (om 13.00 u ter plaatse).

Ma. 7/01/2019 om 20.00 u: Theorieles 1. Ma. 14/01/2019 om 20.00 u: Theorieles 2. Ma. 21/01/2019 om 20.00 u: Theorieles 3. Ma. 28/01/2019 om 20.00 u: Theorieles 4. Ma. 04/02/2019 om 20.00 u: Examen. Ma. 11/02/2019 om 20.00 u: Herexamen.

Opleiding NTD Cursusverantwoordelijke voor de 'OC Normoxic Trimix Diver': Dirk Reyntiens. De theorielessen en het examen vinden plaats in het Duikershuis te Mechelen. Di. 26/03/2019 om 20.00 u: Theorieles 1. Di. 02/04/2019 om 20.00 u: Theorieles 2. Di. 23/04/2019 om 20.00 u: Theorieles 3. Di. 30/04/2019 om 20.00 u: Examen. Di. 07/05/2019 om 20.00 u: Herexamen.

Opleiding ATD Cursusverantwoordelijke voor de 'OC Advanced Trimix Diver': Stefan Cuyvers. De theorielessen en het examen vinden plaats in het Duikershuis te Mechelen. Do. 21/02/2019 om 20.00 u: Theorieles 1. Do. 28/02/2019 om 20.00 u: Theorieles 2. Di. 12/03/2019 om 20.00 u: Examen. Za. 27/04/2019: SWD in de Put van Ekeren (om 13.00 u ter plaatse). Do. 02/05/2019: Pre-Stage om 20.00 u in het Duikershuis te Mechelen.

Opleiding CCR-D-A

Di. 19/02/2019: SWD zwembad in zwembad Sorghvliedt te Hoboken om 21.00 u. Zo. 03/03/2019: SWD open water in de Put van Ekeren om 11.00 u. De data voor de 'Deep dives' worden vastgelegd in overleg tussen de kandidaat en de instructeur.

Opleiding CCR-D-Tx Cursusverantwoordelijke voor de rebrea theropleiding 'CCR Diluent Hypoxic Trimix Diver': Patrick Valkenborghs. De theorielessen en het examen vinden plaats in het Duikershuis te Mechelen. Wo. 16/01/2019 om 20.00 u: Theorieles 1. Wo. 23/01/2019 om 20.00 u: Theorieles 2. Wo. 30/01/2019 om 20.00 u: Theorieles 3. Wo. 06/02/2019 om 20.00 u: Theorieles 4. Wo. 20/02/2019 om 20.00 u: Examen. Wo. 27/02/2019 om 20.00 u: Herexamen (op afspraak). De SWD's 15 m en 40 m worden individueel afgesproken met de kandidaten CCR-D-Tx. De 'Deep dives' zullen gebeuren tijdens de Technische Stage.  GLENN TESSENS, VOORZITTER SDT

Cursusverantwoordelijke voor de rebrea theropleiding 'CCR Diluent Air Diver': Filip De Dobbeleer. De theorielessen en het exa Hippocampus sept./okt. 2018

Bondsnieuws

Commissie Duikonderricht

DIVES V

anaf januari 2019 verdwijnen de klassieke brevetkaarten op papier. De witte, groene, roze en blauwe brevetkaarten, alsook de downloadbare homologatieformulieren van de laatste jaren, worden vervangen door een online systeem. Ook zal het mogelijk zijn om duiken digitaal te loggen; de klassieke logboekjes blijven wel nog beschikbaar. DIVES staat voor 'Digitaal verificatie systeem' en zal het huidige IDEAL-systeem vervangen.

Wat verandert er dan precies in januari? Tot op heden begon iemand aan een duik opleiding en vroeg een brevetkaart via zijn

secretaris of printte de brevetkaart af. Als die persoon al zijn proeven gedaan had, kon hij – mits betaling van de homologatiekost – zijn brevet laten homologeren. Vanaf januari dient er vooraf voor een opleiding ingeschreven en betaald te worden via de secretaris van de club. Zodra iemand is ingeschreven, komt de brevetkaart beschikbaar in het online systeem.

De brevetkaart laat alle af te leggen onderdelen van de opleiding zien. Er wordt telkens duidelijk aangegeven wat al kan worden afgelegd. Wat er nog niet mogelijk is, omdat bepaalde onderdelen eerst

Vanaf 2019 worden proeven digitaal ingelogd via de NELOS-website.

Hippocampus sept./okt. 2018

Vanaf 2019 moet je proeven niet meer registreren op de papieren brevetkaart.

succesvol uitgevoerd moeten zijn, wordt eveneens aangegeven. Ook zal enkel een instructeur van het bevoegde niveau kunnen aftekenen. Het digitale systeem zal zo fouten, die zich in het verleden voordeden, kunnen vermijden.

Foto: Ivo Madder.

Van papieren naar digitale brevetkaarten.

Dankzij de tags telt het systeem automatisch het aantal duiken, het type duik en de duikuren.

manueel af te vinken. Hiervoor heeft iedereen in het systeem een opleidingsverantwoordelijke, die in de meeste gevallen de duikschoolverantwoordelijke of de brevetverantwoordelijke is.

Een duik wordt ingelogd en getagd.

duiken en proeven digitaal loggen Als een kandidaat een proef aflegt, dan dient de duik in het systeem ingevoerd te worden. Zowel kandidaat als instructeur krijgen die dan te zien in hun logboek. De instructeur krijgt een overzicht van de proeven die hij met deze kandidaat kan afleggen en kan de afgelegde proef als geslaagd of in opleiding aanvinken. Ook theorie- en zwembadexamens, verplichte theorielessen en stagelessen kunnen in het systeem afgetekend worden.

homologatie van het brevet Zodra een kandidaat alle onderdelen volledig heeft afgelegd, wordt het brevet gehomologeerd. Er dient niets meer op papier ingediend te worden.

Mits de kandidaat de instructeur aanduidt als coach, zal het voor die instructeur ook mogelijk zijn om de brevetkaarten van die kandidaat te consulteren. Brevetverantwoordelijken kunnen zo hun kandidaten opvolgen of instructeurs die proeven buiten de club afnemen, kunnen zich informeren over welke proeven al zijn afgelegd en waarom een bepaald onderdeel opnieuw moet afgelegd worden. Er is immers mogelijkheid om feedback in te voegen. De duiken worden getagd zodat statistische opvolging mogelijk is. Gedaan met het tellen van het aantal duiken op 30 meter, want het systeem doet dit automatisch, op voorwaarde dat alle duiken ingelogd worden. Het laat ook toe om brevetvoorwaarden automatisch af te vinken. Uiteraard is een mogelijkheid voorzien om voorwaarden die in het verleden al behaald werden

We zijn ons ervan bewust dat dit een grote verandering is. Er worden daarom over dit onderwerp enkele bijscholingen georganiseerd waar alle details uit de doeken zullen gedaan worden. Het nieuwe systeem is bijna volledig klaar. De laatste testen worden in de komende weken uitgevoerd om zeker te zijn dat het systeem correct functioneert. Momenteel is het DIVES-team volop bezig met het ontwikkelen van een trainingspakket en handleiding die voor het jaareinde beschikbaar zullen zijn via de NELOS-website. Noteer alvast de volgende data in je agenda voor de bijscholingen (zie NELOS-info nr. 320 voor details leslokalen): DD WEVOS: 31/10/2018 DD LIMOS & BRAVOS: 7/11/2018 DD OVOS: 8/11/2018 DD AVOS: 13/11/2018 ď&#x20AC;ź LUTGART STALS, VANWEGE HET DIVES-TEAM

Advertentie

DUIKTANK

TE HUUR +32 475 73 25 74

DUIKCENTRUM Alle kwaliteitsmerken- Vulstation Eigen onderhouds- & hersteldienst

Verhuurdienst - Duikopleidingen www.aqualand.be info@aqualand.be

Hippocampus sept./okt. 2018

Bondsnieuws Audiovisuele commissie

Foto: Marc Vermeiren.

OBK-Festival

nieuws

Het OBK-Festival 2018 wordt als het ware herboren. We zoeken letterlijk het water op en maken er een heuse NELOS-dag van.

erwijl het zoutwatergedeelte van de shoot-outwedstrijd van het OBK 2018 al achter de rug is en we de tweede week van september het zoetwatergedeelte aanvatten in de Put van Ekeren, is de Audiovisuele Commissie druk bezig geweest met de voorbereiding van de proclamatie, die dit jaar doorgaat op 17 november in TODI te Beringen. Daar 2018 een jaar is waar het OBK ook een festivalgedeelte heeft, kon de commissie hier niet vroeg genoeg aan beginnen..

Het NELOS Foto- en Videofestival is een 2-jaarlijks onderdeel van het ondertussen alom bekende Open Belgisch Kampioenschap (OBK).

Hippocampus sept./okt. 2018

De proclamatie is er niet enkel voor de onderwaterfotografen en -videografen, maar ook voor alle duikers en niet-duikers die houden van de prachtige beelden van de onderwaterfauna en -flora. Met de adembenemende beelden van de proclamatie 2017 in het achterhoofd, kijken vele geĂŻnteresseerden uit naar de editie van 2018. Nog ver weg denk je? Fout! De inschrijvingen voor de foto- en videowedstrijd tijdens het festival zijn ondertussen aan het binnenkomen en lopen nog tot 30 september 2018. Hoog tijd dus om in je recent archief te 'duiken' en je beste opnamen klaar te maken voor inzending. Heb je nog geen geschikte beelden om deel te nemen? Bij deze dan een warme oproep aan alle onderwaterfotografen en -videografen om de camera op scherp te stellen. September biedt nog heel wat mogelijkheden voor fraaie opnames. Op de website vind je alle

deelnemingsvoorwaarden, het algemeen reglement en het specifiek reglement voor foto en video. Er worden wederom enkele sterke deelnemers uit binnenen buitenland in zowel de Masters- als de Juniors-klasse verwacht. Maar ook als je nog niet of nauwelijks deelnam aan een wedstrijd, aarzel niet: schrijf je in en een nieuwe wereld zal je deel worden. Ervaringen uitwisselen, mensen met dezelfde passie leren kennen, andere inzichten verwerven, tips en tricks misschien, â&#x20AC;Ś het hoort er allemaal bij. Zoals gezegd zijn de voorbereidingen voor de proclamatie klaar en is alle info ook terug te vinden op www.nelos.be/ OBK_2018. Kom zeker naar het festival en breng vrienden en kennissen mee, want er is heel wat te beleven. We maken er een echte NELOS-dag van.

Foto: Filip Staes.

Winnende foto van het OBK-festival 2016: Masters breedhoek met model 1e plaats (goud).

NELOS-dag en proclamatieshow OBK-festival Op 17 november 2018 kan je vanaf 10.00 uur de ingezonden onderwaterfoto's, video's en diaporama's bewonderen in TODI, be-MINE 1, 3582 Beringen. De toegang is gratis! De deelnemers van de zeepaardjeswedstrijd 'Guylian Seahorses of the World 2018' kunnen overdag hun chocolade – als dank voor hun deelname – afhalen op de stand van Guylian. Doorlopend kan je kennismaken met de duiksport, het vrijduiken, vinzwemmen, onderwaterhockey, sport en spel en al wat NELOS nog te bieden heeft. 's Avonds, vanaf 19.00 uur, worden de winnaars bekend gemaakt en de medailles uitgereikt tijdens een show rond het bassin. Op een groot scherm, zwevend in het midden van het water, stellen we je de winnaars voor van de diverse wedstrijdcategorieën van de OBK 'shout-out', het OBK-festival en de zeepaardjeswedstrijd. Het einde van de proclamatie is voorzien om 22.00 uur en vanaf 22.30 uur vangt het

diner aan. Inschrijven voor het diner kan via ivo.madder@nelos.be en mits betaling van 55,00 euro per persoon. DD Voor de niet-duikers zijn er duikinitiaties voorzien, de ideale kans voor de duikclubs om nieuwe leden aan te trekken. DD Initiaties vrijduiken worden georganiseerd. DD Er is een rondleiding achter de schermen van TODI. DD De NELOS-boetiek zal aanwezig zijn. DD Alle aspecten van NELOS komen aan bod.

maak kennis met NELOS en zijn commissies tijdens het festival De Nederlandstalige liga (NELOS) binnen de duikfederatie BEFOS, is niet zo maar een 'duikliga'. Heel wat commissies en werkgroepen leveren uitstekend werk in hun specialiteit. De werking en de uitgebreide mogelijkheden voor de modale duiker zijn

niet altijd gekend. Daarom zal elke belangrijke commissie op het 'Festival' present zijn en de bezoeker informatie verstrekken over hun activiteiten en hun bijdrage aan de duiksport. Heel wat clubs en duikers zijn minder vertrouwd met de Commissie Biologie, de Geneeskundige Commissie, de Sectie Duiktechnieken, de Subcommissie Jeugdduiken, de Sectie EDIT, de Sportcommissie, de Commissie Duikers met een Handicap, enz. Maak van je bezoek aan het NELOS-Festival gebruik om eventjes te onderzoeken wat voor jou of jouw duikvereniging van belang kan zijn. Ontdek de onderwaterwereld met prachtige onderwaterfoto's en -video's. Maak kennis met de duiksport en schrijf je in voor een duikinitiatie. Bekom info over de andere sporten onder de koepel van NELOS, zoals vinzwemmen, onderwaterhockey en vrijduiken. Ook jeugdduikers en duikers met een handicap komen bij onze federatie aan hun trekken. Kortom een festival om niet te missen.  STIJN BOUSSEMAERE

Hippocampus sept./okt. 2018

Bondsnieuws

Foto: archief Paul Van der Eecken.

Geneeskundige Commissie

De Geneeskundige Commissie ging duiken aan de Zeelandbrug, voorafgaande op hun Algemene Vergadering.

AV Geneeskundige Commissie Een kort verslag van de Algemene Vergadering van de Geneeskundige Commissie, die plaatsvond op 1 september 2018.

Zierikzee; • 15.15 u: start Algemene Vergadering; • 17.30 u: aperitief en diner Brasserie Maritime.

zijn over zijn prima aanpak. Het ontwerpen en bouwen van de Westerscheldetunnel duurde ruim 7 jaar. Op 14 maart 2003 werd de tunnel geopend.

Een boeiend, getimed en leuk programma werd opgesteld: • 10.30 u: ontvangst Caisson Ziekenhuis ADR in Goes; • 10.45 u: presentatie Westerscheldetunnel; • 12.15 u: vertrek naar de Zeelandbrug; • 12.45 u: briefing Oosterscheldeduik, locatie: Zeelandbrug; • 13.15 u: Oosterscheldeduik (LW 13.26 u, 2 dagen voor laatste kwartier); • 15.00 u: aankomst Brasserie Maritime in

En inderdaad … schitterend weer … blauwe hemel, met een te verwaarlozen wind. We werden prima ontvangen door de Hoofdarts van de Caisson, collega Tjeerd Van Rees Vellinga, die ons een boeiende lezing gaf over de werken bij het bouwen/graven van de Westerscheldetunnel (6,6 km lang en 4,30 m hoog). De boorkoppen werden regelmatig vervangen. Hiervoor werd een soort caisson of afgesloten ruimte gebouwd, onder een druk van wel 8 bar. Het grootste probleem was echter niet de druk, wel de aanwezigheid – door de hoge vochtigheidsgraad – van een gevaarlijke bacterie, die ook uitwendige gehoorganginfecties (Otitis externa) veroorzaakt, namelijk Pseudomonas aeruginosa. Op het domein van Tjeerd Van Rees Vellinga vielen geen dodelijke ongevallen. Hij mag terecht fier

Na de koffie, een glas water en de typische Hollandse stroopkoekjes, trokken we richting 'De Brug'. Meestal wordt er daar gedoken vóór de kentering. Wij hadden beslist rond de kentering te duiken, dus hadden wij parkeerruimte aan de trap van de dijk. Een eindje lopen was niet nodig. Catherine De Maeyer, onze veiligheid aan de kant en energieke voorzitter, had de organisatie en duikveiligheid op zich genomen, samen met Michel Libert.

et spookte al lang door mijn hoofd om er een happening van te maken en 'duikende' artsen, lid van de Geneeskundige Commissie, aan te moedigen de Oosterschelde te ontdekken of te herontdekken. Aangezien sommigen onder ons gebeten Zeelandduikers zijn, bood de Algemene Vergadering die mogelijkheid. Het Bestuur legde zaterdag 1 september 2018 vast en dan was het maar hopen op … mooi weer.

Hippocampus sept./okt. 2018

Briefing en de enige stress van de dag: "Wie zal je duikbuddy zijn?". Al snel bleek dat Catherine de duikploegen prima had ingedeeld volgens affiniteiten en sterren. Zelf had ik het genoegen te duiken met dynamische Elfrie Van Poppelen, voorzitter van Mental Coaching. De anesthesisten, Filip

Gallant en Mirella Dingens, doken samen en onze sportarts, Raoul De Vos, werd ingedeeld met bedrijfsarts Olga Gerbosch. Onze vertegenwoordiger van de Raad van Bestuur NELOS, Dirk Saman, werd ingedeeld met huisartsen Thisbe Vanrysselberghe en Hans Engels, tevens 3*Instructeur. Ze maakten er een triootje van. 'Plan your Dive, Dive your Plan' … sommigen richting tweede pijler, anderen op 7 meter diepte, om te zoeken naar juveniele sepia's en … zeepaardjes! Aanmelden, afmelden, info over de duik, zuurstof bij de hand … alles verliep uiteraard volgens de NELOS-regels. Hoe zou het anders! En … alles liep volgens plan. We hebben allen sepia's gezien en het vinden van de tweede pijler werd een makkie, gezien het goede zicht en de berekening van het getij top was … en Hans was gelukkig; het zeepaardje stond hem op te wachten.

Foto: Olga Gerbosch.

Kortsnuitzeepaardje (Hippocampus hippocampus) aan de Zeelandbrug.

Daarna gingen we richting Zierikzee, parkeren aan de grote Zuid-parking, te voet door de Zuidpoort, een leuke wandeling onder een stralende zon langs het water … richting Brasserie Maritime, na een laatste blik op de Molen. Het zaaltje was voor ons gereserveerd en een lieve joviale blonde dame stond de hele tijd te onzer beschikking om te helpen.

Aan het werk … de geaccrediteerde agenda voor de Algemene Vergadering: • Verwelkoming door Paul Van der Eecken, ondervoorzitter Geneeskundige Commissie en oor-neus-keelarts; • Goedkeuring verslag vorige Algemene Vergadering door de aanwezigen; • Overzicht activiteiten Geneeskundige Commissie van het afgelopen jaar en planning voor het komend jaar, door Catherine De Maeyer, voorzitter Geneeskundige Commissie, cardioloog en cardiaal revalidatiearts; • Overzicht activiteiten en planning werkgroepen door Catherine en de verantwoordelijke bestuursleden; • Demonstratie 'sharepoint' door Martin Vanden Eede, cardioloog in opleiding en secretaris van de Geneeskundige Commissie; • Kasverslag door Filip Gallant, penningmeester van de Geneeskundige Commissie; • Varia:

DD De Geneeskundige Commissie liet opmerken dat de inbreng van Dirk Saman, ambassadeur van de Raad van Bestuur NELOS, zeer positief is. DD Olga Gerbosch gaf een duidelijke PowerPointpresentatie over hoe de keuringen er in de toekomst zouden uitzien of zullen evolueren. Hierin werd zij ondermeer gesteund door ons nieuwe lid Guy Vandenhoven, sportarts. DD Moeilijke casussen werden besproken. DD Er werd gewezen op het grote gevaar van 'schapen en vlooien' bij een warme douche en vooral bij een massage kort na de duik! DD Het viel ons op dat er te weinig aandacht wordt besteed aan het onmiddellijk geven van zuurstof bij een ongeval! DD Er werd beslist slechts één Algemene Vergadering per jaar te houden in de vorm van een krachtige duikhappening. Voor 2019 is die al vastgelegd op zaterdag 7 september. Er zal een geaccrediteerd wetenschappelijk deel zijn met uiteraard nadien een duik. Zoals in 2018 is er geen verplichting om aan alles deel te nemen, maar… hoe meer geïnteresseerden, hoe beter. De sterke hand van voorzitter Catherine hield alles mooi bij elkaar en na twee uurtjes was alles rond. De dag kon niet meer stuk … aperitief en diner … en de limoncello als afsluiter ontbrak niet … dat wil veel zeggen! Iedereen ging tevreden naar huis en besliste er volgend jaar zeker bij te zijn. Aan de aanwezigen van harte dank, en … de afwezigen hadden ongelijk.  PAUL VAN DER EECKEN, ONDERVOORZITTER, NAMENS HET BESTUUR VAN DE GENEESKUNDIGE COMMISSIE

Advertentie

Xpl re Diving .be

www.

Duikcentrum

“Net dat tikkeltje meer”

Hippocampus sept./okt. 2018

Bondsnieuws Duiker-Redder

OfficiĂŤle cursus Duiker-Redder

Schrijf je in voor de opleiding Duiker-Redder als jij het type bent dat thuis, op het werk, in je hobby en op (duik)vakantie 'veiligheid' belangrijk vindt! Ook jij kan deze leerrijke uitdaging aan.

Foto: Sport Vlaanderen - Vlaamse Trainersschool.

en Duiker-Redder kan tijdens de duikactiviteit als redder optreden en dit diploma wordt voor deze specifieke doelgroep als gelijkwaardig beschouwd aan het diploma van Hoger Redder van de Vlaamse Trainersschool (VTS) / Sport Vlaanderen voor het begeleiden van de duikactiviteiten. Dit diploma is vereist om in de duiktank 'Transfo' te Zwevegem te kunnen fungeren als redder! Door het

Hippocampus sept./okt. 2018

volgen van deze opleiding leert de cursist onder andere: DD functioneren in een zwemgelegenheid; DD het preventief handelen voor het voorkomen van en het vakkundig ingrijpen bij verdrinkingsrisico's bij duikers in (niet) overdekte circulatiebaden en open zwemgelegenheden en andere ongevallen overeenkomstig de bepalingen zoals vermeld in Vlarem II;

DD reddings-, reanimatie- en EHB(duik)O-Â technieken snel en vlot toepassen.

de cursus Wanneer? De cursus Duiker-Redder te Aarschot omvat 7 lesdagen en 1 examendag. Deze start vanaf zondag 2 december 2018 (eerste lesdag) en loopt tot zondag 17 februari 2019 (examen).

Waar? Zwembad Demervallei, 3200 Aarschot. In deze opleiding ligt de nadruk, naast een theoretische verdieping, vooral op praktische oefenkansen, zowel voor de reanimatie van een drenkeling, zij het een volwassene, een kind of een baby, als voor reanimatie met zuurstoftoediening (systemen die in de zwembaden ter beschikking zijn), EHBO en de reddingstechnieken (in het zwembad en ook één dag in volle duikuitrusting). Hieronder zit tevens een dosis conditionele en technische zwemtraining vervat. De deelnemers krijgen ook de kans om het diploma van Hoger Redder te behalen.

De totale kostprijs voor de opleiding (5 vakken) is 175,00 euro (incl. moduleteksten).

Vrijstelling Als duikinstructeur mag je deelnemen aan het examen zonder de lessen te volgen. Dit examen valt samen met de datum van het examen van de cursus Duiker-Redder (17/02/2019). De kostprijs is dezelfde als de cursusprijs. Komen oefenen in de lessen kan altijd en wordt warm aanbevolen.

toelatingsvoorwaarden • Minimum 18 jaar worden in het jaar waarin de cursus start. • Minimum 2*Duiker zijn (CMAS ** of als gelijkwaardig aanvaard door NELOS). • Het NELOS-brevet Duiker-Hulpverlener of de VVW speciality Redden-Hulpverlener duiker bezitten (of als gelijkwaardig verklaard door NELOS of de Vlaamse Reddingsfederatie). • Minimum 30 duikuren of 60 duiken hebben uitgevoerd.

De eindtermen (examenreglement) kan je downloaden in de 'Infotheek' onder 'Redder'. Klik je op 'Reglementen', dan vind je daar de pdf met het examenreglement Duiker-Redder (www.redfed.be/index.php/ infotheek/category/22-reglementen).

inschrijven Inschrijven via Sport Vlaanderen, ten laatste één week voor de start van de cursus: www.sport.vlaanderen/vts – info en vragen via sofie.journée@sport.vlaanderen.

 KRISTEL CROMBEZ, CURSUSVERANTWOORDELIJKE DUIKER-REDDER

Zit je nog met vragen of voor nog meer info, aarzel niet een mailtje te sturen naar Kristel Crombez: kcrombez@skynet.be. Je mag ook bellen (liefst na 18.30 uur): 0478 36 17 93.

Foto: Steven Galicia.

Foto: Thierry Vandeplas.

Reddingstechnieken met duikuitrusting cursus Duiker-Redder 2017-2018.

Voor info over de cursus Duiker-Redder, surf snel naar: www.sport.vlaanderen. Bij het uitklapmenu 'Info voor partners' selecteer je 'Sportbegeleiders' en daar vind je dan het uitklapmenu 'Opleiden en bijscholen', waar je het item 'Vind een VTS-opleiding op jouw maat' selecteert. Onderaan, bij 'Ik zoek' selecteer je 'Duiker-Redder' bij het vakje 'Opleiding'. Klik op 'Zoek'. Of surf naar www.redfed.be en klik daar onder 'Opleidingen', bij 'Reddersopleidingen' op 'Duiker-Redder'. Daar vind je meer uitleg (o.a. de toelatingsvoorwaarden). Ga voor de gedetailleerde planning naar 'Activiteiten' via deze link: www.redfed. be/index.php/activiteiten. Hier selecteer je eerst 'Cursus' bij het vakje 'Categorie' en 'Duiker-Redder' bij 'Type'.

Hippocampus sept./okt. 2018

Bondsnieuws Raad van Bestuur

NELOS-lid

ook zonder medische keuring

Er zijn clubs die een interne regel toepassen waarbij ze de inschrijving van leden bij NELOS uitstellen tot het medisch onderzoek in orde is. Hierdoor ontvangen deze mensen geen Hippocampus. Zonde om ons uitstekend Cartoons: Peter Bosteels.

en prachtig tijdschrift te moeten missen ... maar bovendien is het een onwettige praktijk.

lk jaar krijgt de Raad van Bestuur van leden die geen medische keuring hebben of kregen de bemerking: "Het kan toch niet dat wij geen Hippocampus krijgen?". Juridisch gezien hebben ze gelijk en het inschrijfsysteem van NELOS laat bovendien al jaren toe om in te schrijven zonder aanduiding dat de medische keuring OK is. De datum van medische keuring kan later ingevuld worden. De leden die medisch niet in orde zijn, krijgen pas een CMAS-brevettenkaart als deze keuring OK is. Ze genieten ondertussen al wel van het aanbod van NELOS, dus ook van de ontvangst van ons tijdschrift. Waarom is de werkwijze die sommige clubs hanteren voor hun leden die medisch niet in orde zijn niet wettelijk?

Bondsnieuws Duiker-Redder

1. De leden hebben door het betalen van het lidgeld het recht om van alles te genieten wat NELOS aan te bieden heeft. 2. Deze leden zijn zelfs verzekerd voor alle activiteiten zolang het geen duikactiviteiten zijn (wie geen medische keuring heeft, mag niet duiken en mag in het zwembad geen duiktraining doen), maar mag wel zwemmen, theorielessen volgen, deelnemen aan clubactiviteiten, enz. 3. Iemand die om welke reden dan ook geen medische keuring krijgt, kan wel volwaardig NELOS-lid worden (maar mag niet duiken).

Wettelijk gezien zou een duikschool die weigert om leden zonder medische keuring bij NELOS in te schrijven dit in hun statuten moeten opnemen of de leden hiervan officieel per brief of via een huishoudelijk reglement moeten informeren alvorens die hun lidgeld betalen.  RONNY MARGODT, VOORZITTER NELOS

Hoger Reddersbrevet Assimilatie voor duikers met een Hoger Reddersbrevet tot Duiker-Redder.

lle duikers (die voldoen aan de toelatingsvoorwaarden voor Duiker-Redder) die Hoger Redder zijn – met een geldig bijscholingsattest (<1 jaar) – kunnen zich laten assimileren tot Duiker-Redder. Deze inschaling

Hippocampus sept./okt. 2018

is gratis en kan je enkel rechtstreeks aanvragen bij VTS via een link op: w w w. s p or t .v l a a nd e re n/s p or tb e g e leiders/opleiden- en-bijscholen/info-voor-cursisten/aanvragen-assimilatie/.

Indien je specifieke vragen hebt hierover, mag je hiervoor mailen naar: bie.dillen@ sport.vlaanderen.  KRISTEL CROMBEZ, CURSUSVERANTWOORDELIJKE DUIKER-REDDER

Bondsnieuws

BEFOS

Geneeskundige Commissie

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Voorzitter: Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G. Stocq 18 – 1050 Ixelles Tel. 02 649 57 95 – gsm 0477 74 38 17 pilarlifras@gmail.com

Geneeskundig onderzoek

Mede -Voorzitter: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be Bestuursleden: Marc Lycops Av. de la Liberté 158 Bte 7 – 1080 Molenbeek-Saint-Jean Gsm 0473 81 68 62 – marc@lycops.eu

Foto: StockByte.

Catherine Bes Rue de la Plaine 10 – 1390 Archennes Gsm 0476 24 92 89 – catherine.bes@skynet.be Johan Schoups Schuifelaarstraat 64 – 1800 Vilvoorde Gsm 0477 75 73 61 – johan.schoups@viapass.be Dirk Saman Groeningenlei 106 – 2550 Kontich Gsm 0475 26 79 20 – dirk.saman@nelos.be Herwig Van Cotthem Serigiersstraat 24 – 2020 Antwerpen Gsm 0495 55 85 19 – ondervoorzitter@nelos.be Sven Vandekerckhove Acaciastraat 76 – 9890 Asper Gsm 0476 34 00 64 – duikonderricht@nelos.be

Voor je jaarlijks medisch onderzoek betreffende de duiksport kan je al vanaf september naar een geneesheer van je keuze gaan. Uiteraard liefst naar een dokter die aangesloten is bij de Geneeskundige Commissie of één van de niet-NELOS-duikartsen (zie www.nelos.be/medisch).

lke duiker of aspirant-duiker die een medisch onderzoek ondergaat tussen 1 september 2018 en 31 augustus 2019, waarbij er geen klinische tegenaanwijzingen zijn om te duiken, heeft een medische geldigheidsdatum tot 31 maart 2020, startend vanaf de datum van de medische keuring. Dit verplicht onderzoek mag voorlopig nog door eender welke geneesheer gedaan worden. De keuring gebeurt bij voorkeur door een arts met voldoende kennis van de duikgeneeskunde, bijv. door een arts van de Geneeskundige Commissie of door een duikerarts. Na specifieke pathologieën (bijv. een decompressieongeval) moet de duiker steeds herkeurd worden door een arts van de Geneeskundige Commissie.

contra-indicaties voor het duiken kunnen op pagina www.nelos.be/medisch gedownload worden. Vanaf de leeftijd van 45 jaar en verder om de 5 jaar, dient een inspanningstest met ECG en bloeddrukmeting (cyclo-ergometrie) te gebeuren door een voldoende gekwalificeerde arts.

het medisch onderzoek

diabetici of gehandicapt

Het jaarlijks onderzoek bestaat uit: DD een uitgebreide anamnese; DD een klinisch onderzoek met spirometrie; DD een hartrecuperatieproef (steptest).

Ben je een diabetespatiënt, dan moet je steeds gekeurd worden door een arts van de Geneeskundige Commissie. Het document met meer informatie hierover is beschikbaar op www.nelos.be/medisch. Ook een duiker met een handicap moet de eerste maal verplicht gekeurd worden door een geneesheer van de Geneeskundige Commissie. 

Naast de ondervraging en een algemeen onderzoek, moet er speciale aandacht besteed worden aan neus, keel en oren. De dokter gebruikt hierbij de NELOS medische steekkaart. De absolute en relatieve

medische fiche Er worden medische fiches ter beschikking gesteld met een afknipbare strook. Die kunnen kosteloos gedownload worden op pagina www.nelos.be/medisch. De strookjes zijn pas geldig als ze door zowel de arts als door de duiker ondertekend zijn. Deze strook dient bij betaling van het lidgeld afgegeven te worden aan de clubsecretaris.

IVO MADDER

BEFOS-secretariaat: Margaux Montrieux Jules Broerenstraat 38 – 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be

LIFRAS

r s

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques asbl Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques

Présidente: Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G.Stocq 18 – 1050 Ixelles Tel. 02 649 57 95 – gsm 0477 74 38 17 pilarlifras@gmail.com Vice-président: Marc Lycops Avenue de la Liberté 158 boite 7 – 1080 Bruxelles Gsm 0473 81 68 62 – marc@lycops.eu Administrateurs: Albert Bastin Rue André Renard 25 – 4020 Montegnée Tel. 071 43 54 91 – a.bastin.lifras@gmail.com Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 – 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 – tresorier@lifras.be Catherine Bes Gsm 0476 24 92 89 – catherine.bes@skynet.be Marc Hiernaux Avenue des Paveurs 10 – 1410 Waterloo Gsm 0475 46 09 65 – marc.hiernaux@skynet.be Vincent Leroy Kievitlaan 214 – 1800 Vilvoorde Gsm 0475 34 43 17 – vincent.leroy@lifras.be Robert Henry Av. Doct. Terwagne 46 – 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 – henry.robert@skynet.be Johan Schoups Schuifelaarstraat 64 – 1800 Vilvoorde Gsm 0477 75 73 61 – johan.schoups@viapass.be

Secretariaat: Katia Van De Veegaete – katia@lifras.be Muriel Van Blommen – muriel@lifras.be Godelieve Reynaert – godon@lifras.be Jules Broerenstraat 38 – 1070 Brussel Tel. 02 521 70 21 – fax 02 522 30 72

Hippocampus sept./okt. 2018

NELOS-boetiek Fleece € 45,00

T-shirt kind € 10,00

Longsleeve € 17,00

Polo € 20,00

Alle artikelen kunnen besteld worden bij de regionale verantwoordelijken of kunnen rechtstreeks afgehaald worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak). Meer informatie: boetiek@nelos.be.

Regionale boetieks Algemeen verantwoordelijke Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 (afhalingen na telefonische afspraak) boetiek@nelos.be Rekening boetiek: KB 401-6513621-89 Regionale verantwoordelijken ANTWERPEN: NELOS-Duikershuis Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be ANTWERPEN: Frederik Rausenberger Brandheide 2 – 2880 Bornem Gsm 0492 97 65 64 boetiek.ant@nelos.be

Hippocampus sept./okt. 2018

BRABANT: Tiny Heremans Janseniusstraat 41 – 3000 Leuven Tel. 016 22 56 98 boetiek.vbr@nelos.be LIMBURG: Stefan Paas Slakweidestraat 20 3630 Maasmechelen Gsm: 0475 76 10 11 boetiek.lim@nelos.be OOST-VLAANDEREN: Mark Bulte Hendrik Consciencelaan 6 9950 Waarschoot Tel. 09 377 37 97 boetiek.ovl@nelos.be WEST-VLAANDEREN: Kurt Lommens Jules Deconinckstraat 16 – 8560 Wevelgem Gsm 0475 78 11 32 boetiek.wvl@nelos.be

NELOS-structuur? Raadpleeg de brochure NELOS-structuur, voor meer info over wie wat doet binnen NELOS, zoals bijv. de Ereraad, de ombudsman, de verantwoordelijken voor de commissies, ... Je kan deze brochure downloaden via onze website: www.nelos.be/ documentencentrum.

Lopende Agenda

Oktober 2018 10 Aantrekken van nieuwe en jonge vrijwilligers Locatie: Duikershuis, Mechelen – 19.00 u meer info: www.dynamoproject.be

13-14 Scubapro testdagen 2018 Locatie: Duiktank Transfo, Transfostraat 5, 8550 Zwevegem – vanaf 10.00 u Vooraf inschrijven is verplicht (€ 5,00 inkom)

17 Bijscholing Duiker-Hulpverlener Voor de regio AVOS Locatie: Duikershuis, Mechelen – 20.00 u Inschrijven: www.avos.be

18 Bijscholing Duiker-Hulpverlener Voor de regio OVOS Locatie: Huis van de Sport, Gent – 20.00 u Inschrijven: secretariaat@ovos.be

20 Examen Duiker-Hulpverlener (theorie en praktijk) Locatie: Huis van de Sport, Berchem – 8.30 u Inschrijven: secretariaat@nelos.be

24 Spelen met Licht – Editie 2 Locatie: Duiktank Transfo, Zwevegem – 19.00 u (gratis voor NELOS-leden) Inschrijven: peter.ryngaert@telenet.be

25 Bijscholing Duiker-Hulpverlener Voor de regio LIMOS/BRAVOS Locatie: GC Oosterhof, Lummen – 20.00 u Inschrijven: leentje.loncke@gmail.com

25 Haaienbiologieavond Inkom: € 7,00. Locatie: Huis van de Sport, Berchem – 20.00 u Organisatie: Moby Dick Diving Team Inschrijving: robby.vrancken@gmail.com

28 Einde zeepaardjeswedstijd Guylian Seahorses of the World 2018 Laatste dag om je foto's/video van zeepaardjes binnen te sturen Info: www.nelos.be/seahorses

31 Bijscholing 'Registratie proeven' & 'Integratie fauna en flora' Voor de regio WEVOS Locatie: clubhuis Stingrays, Vichte – 20.00 u Inschrijven: bruno.vanderbeken@skynet.be

November 2018 03 TEC EXPO

Raadpleeg de uitgebreide Lopende Agenda op www.nelos.be voor meer info

Locatie: GC Oosterhof, Lummen – 20.00 u

Clubhuis Stingrays, Vichte – 14.00 u

Inschrijven: leentje.loncke@gmail.com

Inschrijven: bruno.vanderbeken@skynet.be

08 Bijscholing 'Registratie proeven' &

Locatie: Zwembad 't Strop, Stropstraat 31,

Voor de regio OVOS

9000 Gent – 13.00 u

Locatie: Huis van de Sport, Gent – 20.00 u Inschrijven: secretariaat@ovos.be

09 Sea Film Festival 'Into the Blue' Films over de zee en de oceanen Info: www.intotheblue.be

10 Assistent-Onderwatervideograaf Locatie: Duikershuis, Mechelen Tijdstip: 10.00 – 12.00 u Inschrijven: owv@nelos.be

11 Examen theorie 1*I Locatie: School Regina Caeli, Rozenlaan 45, 1700 Dilbeek – 09.00 u

11 Post-Zeestage Locatie: School Regina Caeli, Dilbeek Tijdstip: 13.00 – 15.00 u

12 Limiet inschrijving examen 3*I Info: secretariaat@nelos.be

13 Bijscholing 'Registratie proeven' & 'Integratie fauna en flora'

9000 Gent – 13.00 u

27 Anilao Underwater Shootout 2018 Locatie: Filipijnen Info: www.anilaoshootout.ph

December 2018 08 -09 Lowland Photo Festival Locatie: Kinepolis Antwerpen Info en tickets: www.landschapvzw.com

16 Kerstduik 'De Manta' Locatie: Blaarmeersen Info: www.demanta.be

Januari 2019 10 Start cursus onderwaterfotografie – niveau 1 Locatie: Thor Genk (Koraalduikers), He-

Inschrijven: www.avos.be

renstraat 87, Genk – 19.00 u

17 Proclamatie OBK, OBK-festival en NELOS-dag Fototentoonstelling, presentatie foto's en films van de fotoshoot-out zoet en zout

Info en inschrijven: yteughels@skynet.be

11 Limiet inschrijvingen examen 2*I Info: secretariaat@nelos.be

11 Examen 3*I - Theorie

water, allerlei randactiviteiten (jeugdduiken,

(afhankelijk van inschrijvingen)

duikinitiaties, vrijduiken, onderwater-

Locatie: Duikershuis Mechelen – 19.00 u

biologie, ...), proclamatie Open Belgisch

Inschrijven: secretariaat@nelos.be

Kampioenschap Onderwaterfotografie en -

12 Examen 3*I - Theorie

videografie, prijsuitreiking zeepaardjeswed-

Locatie: Duikershuis Mechelen – 08.00 u

strijd 'Guylian Seahorses of the World 2018'.

Inschrijven: secretariaat@nelos.be

Locatie: TODI, be-MINE 1, 3582 Beringen

19 – 27

Tijdstip: 10.00 – 23.00 u

Boot Düsseldorf

Proclamatie OBK 'shoot-out' en festivalfoto-

Info: www.boat-duesseldorf.com

wedstrijd vanaf 19.00 u (einde 22.00 u) Aanvang diner: 22.30 u

17 Specialisatieopleiding Jeugdduiken (theorie deel 1) Locatie: Duikershuis, Mechelen Tijdstip: 09.00 u tot 17.00 u Info: secretariaat@nelos.be

22 Herexamen theorie 1*I Locatie: Duikershuis, Mechelen – 19.00 u

24 Specialisatieopleiding Jeugdduiken (theorie deel 2)

tijdstip: 10.00 tot 22.00u

Tijdstip: 9.00 u tot 17.00 u

Voor de regio LIMOS/BRAVOS

Locatie: Zwembad 't Strop, Stropstraat 31,

Locatie: Duikershuis, Mechelen – 20.00 u

Locatie: Duikershuis, Mechelen

'Integratie fauna en flora'

25 Vergadering afspraken Module 4

Voor de regio AVOS

Locatie: GC De Nestel, St.-Amands

07 Bijscholing 'Registratie proeven' &

25 Fysieke fitheidstesten

'Integratie fauna en flora'

Info: secretariaat@nelos.be

24 Bijscholing Duiker-Hulpverlener Regio WEVOS

21 Infoavond – Nitrox-Instructeur Locatie: Duikershuis Mechelen – 20.00 u Info: secretariaat@nelos.be

Februari 2019 4 Start Cursus ERD en ERD-I Locatie: Duikershuis, Mechelen, 20.00 u Info: sdt@nelos.be

17 Examen AI/Initiator - M1 + M3 Opleiding nitrox, extended range, trimix, CCR Info via het menu 'Sectie DuikTechnieken (SDT)' op www.nelos.be/sdt Controleer even of het evenement inderdaad plaatsvindt. Weet je van interessante evenementen of organiseer je zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opgenomen worden? Bezorg ze dan aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be.

Hippocampus sept./okt. 2018

CERTIFICATION INTERNATIONAL

De Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw is lid van BEFOS, stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS, erkend door Sport Vlaanderen en EUF-gecertificeerd.

www.facebook.com/NederlandstaligeLigaVoorOnderwateronderzoekEnSport

Raad van Bestuur

Commissies

Voorzitter & Public Relations: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Commissie Duikonderricht

Vice-voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 – ondervoorzitter@nelos.be

Voorzitter: Sven Vandekerckhove Gsm 0476 34 00 64 voorzitter.duikonderricht@nelos.be

Penningmeester: Dirk Saman Gsm 0475 26 79 20 – penningmeester@nelos.be Boetiekverantwoordelijke: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 – boetiek@nelos.be Bestuurslid: Ivo Hubert Gsm 0475 49 87 24 – ivo.hubert@nelos.be Bestuurslid: Sven Vandekerckhove Gsm 0476 34 00 64 – sven.vandekerckhove@nelos.be Bestuurslid: Franklin Forrez Gsm 0492 25 12 33 – franklin.forrez@nelos.be

Secretariaat & Ombudsman Duikershuis – Margaux Montrieux Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be www.nelos.be/secretariaat ma. 09.30 u – 11.30 u, wo. 09.30 u – 11.30 u en 14.00 – 16.00 u, vr. 14.00 u – 16.00 u Ombudsman & Aanspreekpunt integriteit (API): Eric Sels Gsm 0475 36 88 23 – ombudsman@nelos.be

Ongevalsaangiften-administratie Dodelijk ongeval: binnen de 2 dagen ongevalsaangifte (maak een kopie voor jezelf) naar het NELOS-secretariaat verzenden. Zo snel mogelijk erna een verslag over de omstandigheden van het ongeval, vergezeld van een medisch attest over de doodsoorzaak. Arena NV mag ook op de hoogte gebracht worden: tel. +32 2 512 03 04 – arena@arena-nv.be. Andere ongevallen: binnen de 15 dagen ongevalsaangifte naar het NELOS-secretariaat verzenden, vergezeld van de geneeskundige getuigschriften (maak een kopie voor jezelf). Attesten moeten door de dokter worden afgeleverd binnen de 3 dagen na het ongeval!

Hulpdiensten UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur) HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382 ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112 Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Deadlines artikels Hippocampus Editie januari/februari: vóór 5 december Editie maart/april: vóór 5 februari Editie mei/juni: vóór 5 april

Verantw. der brevetten: René Van Leeuwen Gsm 0475 65 53 55 – rene.vanleeuwen@nelos.be Ereraad: Wim Van Doeselaer Gsm 0479 82 48 84 – voorzitter.ereraad@nelos.be Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez Gsm 0492 25 12 33 voorzitter.jeugdduiken@nelos.be Brevettencomité: John Maes Gsm 0495 66 56 19 voorzitter.brevettencomite@nelos.be Sectie duiktechnieken: Glenn Tessens Gsm 0485 57 52 13 – voorzitter.sdt@nelos.be Sectie EDIT: Lutgart Stals Gsm 0473 2 86 64 – voorzitter.edit@nelos.be Veiligheidscomité: Eric Vonk Gsm 0475 44 55 29 voorzitter.veiligheidscomite@nelos.be

Geneeskundige Commissie Voorzitter, dopingpreventieverantwoordelijke en contactpersoon Medisch Verantwoord Sporten: Catherine De Maeyer voorzitter.duikgeneeskunde@nelos.be

Audiovisuele Commissie Voorzitter: Marc Vermeiren Gsm 0472 27 96 67 – voorzitter.audiovisueel@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwaterfotografie: Marc Vermeiren – owf@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwatervideografie: Jo De Smedt Gsm 0478 25 09 21 – owv@nelos.be

Commissie Biologie Voorzitter: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 – voorzitter.biologie@nelos.be

Commissie Redactie Hippocampus Hoofdredacteur: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 voorzitter.redactieteam@nelos.be

Commissie Duikers met een Handicap Voorzitter: Ann Tielen Gsm 0496 75 04 46 – voorzitter.cdmh@nelos.be

Sportcommissie Voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 voorzitter.sportcommissie@nelos.be

Commissie Solidariteitsfonds Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Ronny Margodt

Erevoorzitters Jozef Van den Berghe jozef.vandenberghe@nelos.be

Editie november/december: vóór 5 oktober

Willy van der Plas willy.vanderplas@nelos.be

Hippocampus sept./okt. 2018

Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 – 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 – Gsm 0475 73 32 01 redactie@nelos.be Verantwoordelijke uitgever: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Redactieteam: Luc Beets, Natalie Decrock, Chrisje Demuynck, Ivo Madder, Bart Morent, Katrijn Ools, Marijke Van Cauwenberghe, Jozef Van den Berghe, Wim Van Doeselaer, Patrick Van Hoeserlande, Stef Van Uffel, Roland Wantens Ambassadeur: Herwig Van Cotthem Vormgeving en publiciteit: Ivo Madder Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 publiciteit@nelos.be Drukkerij: Moderna Printing Schoebroekstraat 50 – 3583 Paal-Beringen www.moderna.be

Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december. Oplage: meer dan 10.000 exemplaren. ISSN-nummer: 1782-8414.

Gedrukt op:

Mental Coaching: Elfrie van Poppelen Gsm 0497 44 60 03 – mental.coaching@nelos.be

Editie september/oktober vóór 15 juni

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw

Advertentietarieven Zie 'Media Pack' op: www.nelos.be/mediapack

Hippocampus kan je downloaden in pdf-formaat via de NELOS-website, meer bepaald via: www.nelos.be/Hippo-archief Of je kan door de recentere uitgaven bladeren via: http://issuu.com/ivomadder De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen vóór de maand van verschijning. Overeenkomstig de Europese privacywetgeving (GDPR – General Data Protection Regulation – of ook genoemd Algemene Verordening Gegevensbescherming – AVG), welke op 25 mei 2018 volledig van kracht werd in iedere lidstaat van de EU, melden wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht. Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

Adresveranderingen enkel richten aan het NELOS-secretariaat: secretariaat@nelos.be

www.facebook.com/hippocampusredactie

65 jaar

Hugyfot onderwaterfotografie

C370

nieuw

foto: Danny Van Belle

65 GEBALANCEERDE KLEP De luchtgebalanceerde klep zorgt voor optimaal ademhalingscomfort op verschillende diepten en bij een variërende flesdruk.

COMPACT HIGH-FLOW MONDSTUK Zorgt voor een betere luchtstroming en zit prettig.

NIEUW UITADEMSTUK Een nieuw uitademstuk, gebaseerd op het ontwerp van de S620 Ti, draagt ertoe bij dat ademen nog makkelijker gaat.

VOLLEDIG INSTELBAAR De C370 is volledig instelbaar: hij heeft een speciale knop om de ademhalingsweerstand te regelen en een klein coaxiaal Dive/Pre-dive-mechanisme.

MK21/C370

MK17 EVO/C370

MK11/C370

Jouw Sony RX100 in een Hugyfot maatpak! Binnenkort beschikbaar bij uw Hugyfot dealer.

www.H1953.com

www.hugyfot.com

NU MET GRATIS DRY 200 ONDERPAK

DE BARE AQUA TREK WORDT GELEVERD INCL. GRATIS:

T.W.V. €259,@BARESPORTS #AQUATREK1

Mechelen P 004152 – TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 270 – sept./okt. 2018

DISCOVERY ISN’T ALWAYS RIGHT OUTSIDE YOUR DOOR

Over pixels, dpi en ppi Fuvahmulah - Maldiven Elektronisch registreren