Hippocampus nr. 271 (nov./dec. 2018) by Hippocampus

EXTREEM DUURZAAM MET VOLLEDIGE AANPASBAARHEID

_Waterbestendig tot 150 m (492 ft) _Wide-angle BrightSee™ kleurenscherm _Herlaadbare batterij (20 - 40 duikuren) _Draadloze mobiele connectiviteit _Door gebruiker te updaten software _Gauge/Air/Nitrox/Trimix/CCR (fixed point) _Meervoudige tankdruk meting (met Suunto Tank POD) _Tilt gecompenseerd 3D digitaal kompas

1299.NU 899.-

* Deze actie is geldig van 1-11-2018 t/m 31-12-2018 bij de erkende Suunto Dealer in de Benelux.

Mechelen P 004152 – TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 271 – nov./dec. 2018

SUUNTO EON STEEL + TANKPOD PACK

Beste coverfoto

65 jaar

Hugyfot onderwaterfotografie

foto: Danny Van Belle

GRATIS ZENDER WE HEBBEN IETS TE VIEREN. G2 POLSCOMPUTER + ZENDER V.A.P. Normaal € 1080 V.A.P. promotie € 865 G2 POLSCOMPUTER + ZENDER + HARTSLAGMETER V.A.P. Normaal € 1160 V.A.P. promotie € 945

PROMOTION CONSOLE G2 V.A.P. Normaal € 1160 V.A.P. promotie € 945

Aanbieding geldig tot en met 31 december 2018. SCUBAPRO.COM

Vision Modular Housing System voor GoPro Hero, Sony RX100 en DSLR

www.H1953.com

www.hugyfot.com

Nr. 271

Het duikmagazine Hippocampus – kort-

november/december 2018

weg Hippo genoemd – draagt de wetenschappelijke naam van het zeepaardje en is het bondsblad van NELOS vzw, de Vlaamse duiksportfederatie. We informeren over zaken die van belang kunnen zijn voor onze jeugdduikers,

sportduikers,

instructeurs,

technische duikers, duikers met een handicap, vrijduikers, vinzwemmers en onder-

Van de redactie DOOR IVO MADDER

waterhockeyers. Maar ook artikels over het onderwaterleven, onderwaterfotografie en -videografie, duikbestemmingen en allerlei technische en wetenschappelijke info met betrekking tot de duiksport komen aan bod.

Bondsnieuws Voor een gedetailleerd overzicht van het bondsnieuws in deze uitgave, zie blz.: .......4

Regionieuws Nestbevuiling?................................................... 22

Reportages Schipbreuk: alles naar de haaien?............ 6-9 Operatie Ocean Cleanup........................... 14-17 Octopus in de Noordzee............................ 18-19 Endeavour boven water............................ 32-33 Feesten als de beesten............................. 34-35 Operation Denevan ................................... 36-37 75 jaar ademautomaten........................... 38-42 De magische Silver Bank..........................44-50 Belgen scoren op het ONK 2018...............52-61 Duiken: voor iedereen weggelegd!.........62-65 Japanse zeepbelslak..................................66-67

Vaste rubrieken Hippo las: Het geheime leven van vissen......5 Mijn buddy (Free Duerinckx)..................... 10-13 Persbericht: Vakantiesalon Antwerpen.......20 Persbericht: 50 jaar boot Düsseldorf...........23 Persbericht: Vakantiesalon Brussel.............24 Hippo las: Duikgids Bonaire............................26 Spotlight (Jo De Smedt)............................ 28-29 Duikschool Coral viert................................30-31 Retro-Hippo........................................................52 Hippoëzie (Met verstomming geslagen)......53 Close-up (Stephan Kuhn).........................68-69 BEFOS-FEBRAS................................................ 95 NELOS-Boetiek................................................. 96 Lopende agenda.................................................97 NELOS-katern/Hippo-colofon...................... 98

Graag vestig ik de aandacht op het belang van het scannen van de QR-code op je CMAS-kaart en de wijzigingen op gebied van decompressietechnieken en de NELOS-structuur. Traditioneel stellen we je in deze periodiek de geslaagden van de Zeestage voor. Nieuw is dat we ook de nieuwe 2*I's en 3*I's van LIFRAS vermelden. De verslagen van de Stages krijgen jullie in volgende editie. We willen nu al wel meegeven dat er tijdens de 2* en 3*Stage gebruik gemaakt werd van herbruikbare plastic drinkbussen, dit naar aanleiding van project 'Mission 2020' om plastic in de oceanen te vermijden zodat 'Operatie Ocean Cleanup' op termijn niet verzuipt in de hoeveelheid plasticafval die er jaarlijks bijkomt. Om nog meer voor het milieu te betekenen, steunt onze federatie (BEFOS) de Wereldwaterdag met twee projecten. Hieraan kan je als club deelnemen en prijzen winnen. We hopen op een grote respons, al vrees ik er wat voor als we bijv. vaststellen hoe weinig belangstelling er is vanwege duikers voor de bescherming van schildpadden (Operation Denevan). We doen nog meer voor de natuur, ondermeer door de organisatie van de tweejaarlijkse fotowedstrijd 'Guylian Seahorses of the World', waarmee we niet enkel aandacht vragen voor de bescherming van de fragiele zeepaardjes, maar onrechtstreeks voor alle zeedieren. Dat doen we uiteraard ook door het tonen van prachtige onderwaterfoto's. We brengen nu een reeks foto's van het 'Open Nederlands Kampioenschap' (ONK). Begin volgend jaar tonen we de winnende

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: cursus@nelos.be. Correcties i.v.m. met de NELOS-infomap: documenten@nelos.be.

Regionale info www.avos.be www.bravos-vzw.be

www.limos-vzw.be www.ovos.be www.wevos.be

foto's van het 'Open Belgisch Kampioenschap' (OBK). De winnaar van de 'Beste coverfoto' die tijdens het OBK kenbaar gemaakt werd, tonen we nu al. Belangstelling voor het mooie onderwaterleven wekken we ook op door artikels als 'Octopus in de Noordzee', 'Japanse zeepbelslak' en reisverhalen als 'De magische Silver Bank'. Het artikel over het 'Wet Wheels duikevenement' en het verslag van een duiker zonder benen in de wateren rond Spitsbergen, bewijzen dat eigenlijk iedereen van al dat moois kan genieten. Veel leesgenot en prettige eindejaarsfeesten.

Ivo Madder

Coverfoto: Winnaar van de prijs Hippocampus 'Beste coverfoto 2018'. Foto: Daan Delbare. De foto is van een harige garnaal ('Hairy shrimp'), Phycocaris simulans (rode variant; er bestaan ook bruine, gele, groene en zelfs witte varianten). Deze garnaalsoort wordt maximaal 5 mm groot en is dus één van de 'holy grails' voor de fervente 'critter hunter'. Ze werd gefotografeerd op Nudi Retreat, Lembeh Strait, Indonesië. Apparatuur: Nikon D800E in Hugyfot onderwaterhuis, Nikon micro 105 mm, Nauticam SMC + Multiplier, Sea&Sea D1 & D2, @ ISO 100, F/45, 1/320s.

Raadpleeg de brochure NELOS-structuur, voor meer info over wie wat doet binnen NELOS. Je kan deze brochure downloaden via onze website: www.nelos.be/ documentencentrum.

AIG-ASSISTANCE Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010. In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland. Call Center: +32 3 253 69 16. Hippocampus nov./dec. 2018

Inhoudstafel Bondsnieuws

Geslaagden Zeestage Een overzicht van de ge-

Wijzigingen Duikonderricht Aankondiging van de 'Regio-

van de Zeestage 70 slaagden 2*I en 3*I.

organiseert 72 Wereldwaterdag BEFOS twee projecten.

bijscholingen' voor AI's 75 nale en Instructeurs.

Dringende oproep

Gasblenden

Beste coverfoto

Controleer of je klaar bent voor het Digitaal Verificatie Systeem (DIVES).

Zeepaardjeswedstrijd

De winnaars van de wedstrijd'Guylian Seahorses of the World 2018' zijn bekend.

NELOS-structuur

Wereldwaterdag 2019

Een aanpassing in het organigram over de structuur van NELOS.

Hippocampus nov./dec. 2018

Ter gelegenheid van de

Ga je gassen blenden? Volg dan een cursus, zodat je weet hoe het veilig te doen.

Wet Wheels Duikevenement

Verslag van het succesvolle 2e Wet Wheels Duikevenement.

Plastic drinkbussen

Tijdens de Zeestage maakten we gebruik van herbruikbare drinkbussen.

Tijdens het OBK werd de 'Beste coverfoto' kenbaar gemaakt.

Decompressietechnieken

Heel wat wijzigingen op het gebied van de theorie over decompressietechnieken.

Hippo las

Het geheime leven van VISSEN Onlangs kreeg ik van mijn vrouw het boek 'Het geheime leven van VISSEN'. Ik was eerst arrogant: "Wat kan je iemand die al meer dan 40 jaar duikt nog vertellen over vissen dat hij nog niet weet?".

oe meer ik las, hoe meer ik verwonderd was over wat ik nog niet wist en over de manier waarop de auteur dat zo duidelijk beschrijft, meestal aan de hand van experimenten die werden uitgevoerd, maar ook door gewone wetenschappelijke observatie.

een greep uit de inhoud DD Er bestaan 31.800 soorten beenvissen, 1.300 soorten kraakbeenvissen en 115 soorten kaakloze vissen. DD De vroegste visachtige wezens ontstonden zo'n 530 miljoen jaar geleden. DD Het ontstaan van kaken, zo'n 90 miljoen jaar geleden, was de grootste doorbraak in hun evolutie: daardoor konden ze voedsel grijpen en kleiner maken. DD Tussen 1997 en 2007 zijn er alleen al in het stroomgebied van de Mekong (Vietnam) 279 nieuwe soorten vis gevonden. DD In 2011 werden vier nieuwe haaiensoorten ontdekt. DD Zeepaardjes, puitalen, grondels en schollen kunnen hun ogen, net als kameleons, onafhankelijk bewegen. DD De migratie van één oog – wanneer een vis verandert van rechtop zwemmend naar bodem gebaseerd (bijv. pladijs) – gebeurt bij sommige soorten op één dag. DD Sommige soorten gebruiken de warmte die hun spieren produceren om de capaciteit van hun zintuigen te verhogen. DD De neusgaten zoals bij de vissen worden uitsluitend gebruikt om te ruiken, niet om te ademen zoals bij de andere gewervelden.

DD De cellen in de huid van een vis, kunnen een feromoon – een signaalmolecuul – afscheiden om hun soortgenoten te alarmeren bij gevaar. DD Er bestaan tweeëndertig voortplantingssystemen bij de vissen. DD Ongeveer één op de vier vissoorten kent een of andere vorm van zorg voor het nageslacht. DD Sommige soorten produceren lichaamsstoffen die als voedsel dienen voor hun jongen. DD In de Middellandse Zee nodigen tandbaarzen murenen uit om samen met hen te gaan jagen, door met hun lichaam te waggelen en met hun kop te wijzen. DD Het oudste bekende visnet is gemaakt van wilgentenen en dateert uit 8300 v.Chr. Zoals ik hierboven vermeldde: dit is slechts een greep uit de inhoud. Het boek is geïllustreerd met een (beperkt) aantal foto's en schema's. Het is uitgegeven bij Meulenhoff en is te verkrijgen in de betere boekhandel (ISBN: 9789029092487).

over de auteur Jonathan Balcombe is geboren in Engeland, groeide op in Nieuw Zeeland en Canada en woont sinds 1987 in de Verenigde Staten. Hij is een bioloog met een doctoraat in Ethologie – de studie van het natuurlijk gedrag van dieren. Hij schreef vier populaire wetenschappelijke boeken over het leven van dieren. Na als voorzitter van

'Animal Studies' bij 'The Humane Society University' (HSU) en directeur van 'Animal Sentience' bij 'The Humane Society Institute for Science and Policy' (HSISP) gefungeerd te hebben, is hij nu een onafhankelijke auteur. Hij werkt nog mee als redacteur voor het tijdschrift 'Animal Sentience' en geeft een cursus 'Animal Sentience' (waarnemingsvermogen) aan het 'Viridis Graduate Institute' (VGI), Ojai, Californië.  ROLAND WANTENS

Advertentie

DUIKTANK

TE HUUR +32 475 73 25 74

DUIKCENTRUM Alle kwaliteitsmerken- Vulstation Eigen onderhouds- & hersteldienst

Verhuurdienst - Duikopleidingen www.aqualand.be info@aqualand.be

Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage

alles naar

: Jo

R or

Schipbreuk:

Biologie

De stierhaai (Carcharhinus leucas) komt tegewoordig ook ver landinwaarts voor.

de haaien? Het is altijd fantastisch wanneer je duikgerief ingepakt wordt om naar één of andere tropische bestemming te vliegen en in te schepen op een duikcruise. Liefst zoeken we het grote leven onder water op, ergens op een afgelegen plek in het midden van de oceaan, ver weg van de dagelijkse drukte. Na het bekijken van de laatste haaienfilm, 'The Meg', stel ik me voor dat mijn drijvende huis wordt aangevallen. Daarbij komt iedereen in het water terecht. En wat als er nergens een toevlucht te bespeuren is? In de film 'The Meg' wordt een onderzeeër - onderdeel van een internationaal observatieprogramma - aangevallen door een enorm wezen dat voorheen als uitgestorven werd beschouwd. De duikboot ligt nu uitgeschakeld op de bodem van de diepste geul in de Stille Oceaan... met de bemanning nog aan boord. Wanneer de tijd begint te dringen, wordt deskundige diepzeeduiker Jonas Taylor (Jason Statham) gerekruteerd door een visionaire Chinese oceanograaf (Winston Chao), tegen de wil van zijn dochter Suyin (Li Bingbing). Hij moet de bemanning en de oceaan redden van deze onstuitbare bedreiging: een ruim 22 meter lange prehistorische haai, bekend als de Megalodon. Wat niemand zich had kunnen voorstellen was dat Taylor jaren daarvoor hetzelfde angstaanjagende wezen al ontmoette. Nu moet hij, samen met Suyin, zijn angsten onder ogen zien en zijn eigen leven riskeren om iedereen die vastzit te redden. Opnieuw gaat hij de confrontatie aan met het grootste en meest gevreesde roofdier aller tijden.

Hippocampus nov./dec. 2018

p één van mijn verre duikreizen ben ik getuige van een ongeluk. Een boot met heel wat duikers aan boord vaart tegen een rots waarbij de boot heel veel schade oploopt en veel passagiers gewond geraken. Omdat de kustlijn mijlen verwijderd is van die locatie, is er geen ontvangst en dus geen telefonisch contact mogelijk met de hulpdiensten. Gelukkig wordt

scenario Een aantal duikers komen in de open oceaan terecht na schipbreuk kort voor de middag. We gaan ervan uit dat ze hun duikpak en ABC-uitrusting nog aan hebben. Ze hebben geen verwondingen en zijn in goede conditie. We weten dat duikers die uit zijn op groot avontuur op de oceaan, meestal naar 'drop offs' duiken, rond onderwaterpiramides of rotseilandjes zoals Roca Partida, het kleinste rotseiland

behorend tot de Revillagigedo-eilanden in de Grote Oceaan bij Mexico. Dit zijn uitverkoren plekken om haaien te spotten en dus de slechtste plekken om schipbreuk te lijden. De duikers dobberen uren in een rustige oceaan en krijgen dan nog bezoek van het gevaarlijke 'groot leven'.

vermoeidheid Als groep is het goed om bij elkaar te blijven, maar dat zorgt er ook voor dat de eerste vermoeidheid al snel toeslaat. Een rustige palmslag met één been zorgt ervoor dat het andere been kan uitrusten en het krijgen van krampen uitgesteld wordt. Nog vóór de avond valt zal, naast uitdroging, honger en de hitte, ook onderkoeling een invloed gaan krijgen op de gemoedstoestand. Lang in het water liggen, kan ook de huid beschadigen. De huid begint te rimpelen en kleine wondjes ontstaan. Overgeleverd aan de natuur kan je je afvragen of er redding op komst is of eerder onheil? Kijk je uit naar een vaartuig, naar een verkenningsvliegtuig of steek je je hoofd ook eens onder water?

bezoek Vroeg of laat is het mogelijk dat de groep duikers bezoek krijgt van onderwaterramptoeristen. Ze komen kijken of er iets te zien of te rapen valt. Niets minder dan een aantal haaien begint in de buurt rond te hangen. De groep wordt omringd en iets

Foto: Luc Eeckhaut.

dit door een nabije boot opgemerkt en wordt er hulp aangeboden. Als ik dat zie gebeuren, ben ik blij dat dit goed afloopt, maar er komen wel wat bedenkingen op zoals "Wat als…?", "Gelukkig dat…". De universiteit van Florida wil weten wat er kan gebeuren, zeker omdat een ongeluk nooit alleen komt.

later botst er een haai tegen één van de duikers. Deze haai komt op verkenning om te achterhalen of dat rare ding in het water op zijn menukaart kan staan. Zo'n stoot gaat vaak vooraf aan een aanval. Dat zorgt ervoor dat de zenuwen in de groep hoog beginnen op te lopen. Ieder op zich begint naar de haaien uit te kijken. Daardoor verliezen ze vaak de groep uit het oog. Belangrijk is om in groep te blijven, rug tegen rug ...

Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage Biologie

Ampullen van Lorenzini van de haai

Kieuwspleet De ampullen zijn meestal zichtbaar als kleine zwarte plekjes. Ze dienen als receptoren van elektrische velden en temperatuurverschillen.

Zoals duikers gewoon zijn, maak enkel trage bewegingen. Gebrek aan slaap, eten of drinkwater zorgt ervoor dat de alertheid vermindert. De stress door het omringend gevaar heeft ook nog extra impact.

de avond valt Als de zon ondergaat, wordt het moeilijker voor de duikers om de haaien te spotten.. Sommige soorten haaien kunnen weken zonder eten. Dat maakt dat ze bij een opportuniteit geduld hebben en niet opgeven. Zoals alle jachtdieren zoeken ze uit wie de zwakste is en proberen die uit de groep te drijven. Des te actiever de haaien worden, des te gevaarlijker ze zijn. Tijd om de duikers op te pikken en in veiligheid te brengen. Niemand wil ten prooi vallen van zo'n mooi roofdier. Het 'Florida Museum of Natural History' geeft aan om een haai bij een verkenningsstoot met de vuist op de neus te slaan. Graai bij een aanval naar de ogen en kieuwen om hem af te wenden.

gevoelige snuit Op de snuit van een haai liggen de 'ampullen van Lorenzini'. Meestal zijn ze zichtbaar als kleine zwarte plekjes. Ze dienen als receptoren van elektrische velden en temperatuurverschillen. Elektrische velden kunnen geproduceerd worden door beweging, maar ook door passieve ob-

Hippocampus nov./dec. 2018

jecten. Zo kunnen ze zelfs prooien vinden onder het zand. Omdat een mens nooit stil in het water ligt, kan hij wel eens als prooi beschouwd worden. Bewust een mens aanvallen zal een haai nooit doen. Enkel ter verdediging van zijn territorium of wanneer hij geschrokken is, kan hij een fatale beet toebrengen. De kans dat iemand door een haai wordt verwond, is zeer klein. Het is 75 maal waarschijnlijker om door een blikseminslag te worden gedood. De kans dat iemand in zee verdrinkt, is 132 maal meer voorkomend dan dat iemand omkomt bij een haaienaanval. Eigenlijk hebben de haaien meer redenen om bang te zijn van mensen. Onderzoek geeft aan dat elk jaar miljoenen haaien gedood worden, denk aan haaienvinnensoep, dynamietvissen, enz. De vraag luidt of de haaien dichter bij de kust komen of dat wij dieper in hun wereld binnendringen.

waterpret Na afgelopen zomer kunnen we zeker stellen dat veel mensen een plons in de grote waterplas wagen om af te koelen. Er is ook een grotere interesse in waterrecreatie. Bedenk maar dat we steeds vroeger richting Zeeland vertrekken om niet te ver van de duikstek te moeten parkeren of dat we nieuwe al dan niet onbekende of weinig bezochte plaatsen uitzoeken om de druk-

Foto: PhotoRoman - shutterstock.

Spuitgat

te te ontlopen. We veroveren steeds meer of meer hun habitat en dat maakt dat een ontmoeting met het onderwaterleven vaker voorkomt.

inlandse invasie In AustraliĂŤ en Centraal-Florida worden in toenemende mate waarnemingen genoteerd van haaien die zich kilometers landinwaarts (dus in zoet water) laten opmerken. We spreken hier over de stierhaai die een merkwaardige rectale klier ontwikkeld heeft waarmee hij zout kan opnemen of uitscheiden. Hierdoor kan hij in beide watertypes leven. Normaal gezien leeft hij in kustwater, omringende riviermondingen en estuaria (een verbrede, veelal trechtervormige monding van een rivier, waar zoet rivierwater en zout zeewater vermengd worden en zodoende brak water ontstaat). Dit roofdier dat 250 kg kan wegen en 3 tot 4 meter kan worden, heeft stroomopwaarts zijn grenzen verlegd. Deze haai, met een hoog testosterongehalte, zorgt regelmatig voor een melding van agressief gedrag. Dit kan een teken zijn dat deze haai moet vechten voor zijn voortbestaan.

bijkomende verandering Niet alleen ecosystemen dreigen te verdwijnen door insecticiden, industriĂŤle vervuiling en overbevissing. De opwarming

Drijvend vissersdorpje in Halong Bay, Vietnam, Zuidoost-Azië. UNESCO werelderfgoed.

van de aarde heeft ook een effect op het onderwaterleven. Elke verstoring van een ecosysteem kan ertoe leiden dat haaien hun eetpatroon moeten aanpassen. Ook de mens breidt zijn woon- en recreatiegebied verder uit. Meer en meer worden wijken gebouwd langs een al dan niet aangelegd kanalenstelsel vlakbij rivieren of nabij de zee zoals je in o.a. Goes kan vinden. Huisje, tuintje, boompje en een steigerje is meer idyllisch. Drijvende woningen zijn ook al lang geen uitzondering meer.

in onze contreien In Europa komen haaienaanvallen zelden voor. Als we de weersvoorspellingen mogen geloven, zullen we de komende 10 jaar mogen genieten van zeer warme zomers. Dat maakt dat de gemiddelde watertemperatuur zal stijgen. Van de witte haai weten we dat die niet graag vertoeft in water onder de 12 graden. Niemand kan voorspellen of nieuwe haaisoorten ook hier hun intrede zullen doen? Voor de witte haai moet zijn voedselbron zelfs niet mee immigreren, want in de Oosterschelde is die al aanwezig: een groeiende zeehondenpopulatie.

allerlaatste tip Om te voorkomen dat haaien en roggen als bijvangst opgevist worden, gebruiken vissers momenteel magneten om die mooie

Foto rechts: Het 'Floating Seahorse' van $2,8 miljoen is het resultaat van meer dan 5.000 uur onderzoek en 13.000 uur ontwerp en engineering, volgens ontwerpbureau Kleindienst Group.

dieren uit hun netten te houden. Zal de magneet in de toekomst deel uitmaken van onze duikuitrusting? CHRISJE DEMUYNCK

The Meg Topster van deze film is een Megalodon. Het is het grootste waterroofdier dat ooit bestaan heeft. Met zijn 18 meter kan je de lengte vergelijken met die van een grote autobus. Zijn naam stamt af van het Grieks: 'Mega' wat groot betekent en 'odous' wat tand betekent. Deze 60 ton zware haai heeft aan de top van de voedselketen gestaan. Waarschijnlijk is hij uitgestorven omdat zijn voedselbron de klimaatveranderingen niet heeft kunnen overleven. 300 jaar voordat de T-Rex zijn eerste hap heeft genomen, doorkruiste dit toproofdier de diepte van de zee. Paleontologen hebben fossielen gevonden van 18 miljoen jaar oud. Zijn bek kon hij opensperren tot 2 meter en stond vol piramidale tanden. Eén tand, die natuurlijk messcherp was, bedekt je beide opengehouden handen. Er wordt verondersteld dat hij de voorouder is van de witte haai, waardoor men kan stellen dat de biologie van de haai na al die tijd zeer stabiel is.

Foto: Burak Basturk.

Mijn buddy

De monovinzwemmer Toen ik de specialisatie van mijn volgende buddy ontdekte, twijfelde ik even. Mijn begrip van het woord buddy moest ik nu wel erg soepel interpreteren om de komende ervaring in deze rubriek te doen passen. Deze tak binnen NELOS is immers competitief en individueel. Het is geen omgeving waarin je een buddy verwacht die overal met je meeduikt en over je schouder kijkt. 10

Hippocampus nov./dec. 2018

vertuigd van het feit dat vinzwemmers 'einzelgĂ¤ngers' zijn, roept de wekker me met een vreselijk geluid tot de wereld der wakkeren. Door een dikke mist rij ik naar Hasselt, waar de enige Vlaamse vinzwemschool 'Nautilus' zijn thuisbasis heeft. Ik heb er een afspraak met mijn buddy voor vandaag: Free Duerinckx. Ik kijk er niet echt naar uit, want hoewel ik van water hou, voel ik me het best onder het wateroppervlak. Me voortbewegen op de scheidingslijn tussen water en lucht is nooit mijn sterkste punt geweest. Mijn slechte zwemstijl is daar waarschijnlijk een gevolg van of is het de oorzaak van mijn haat-liefde verhouding?

s Ba

De 'duikbak' van Free.

Even kijken of die vinnen niet te groot zijn voor jou.

Vandaag spring ik zonder buddy in het water, want hij blijft aan de kant over me waken. Voor deel 1 van onze 'duik' hebben we rendez-vous een uur voor mijn persoonlijke martelgang. Ik vind het immers interessant om te observeren hoe Free les geeft aan de jeugd. Zo kan ik een goed idee krijgen van wat vinzwemmen juist inhoudt en kan ik vragen stellen. Hierdoor kom ik te weten dat er een heleboel disciplines zijn binnen het vinzwemmen, waarvan er ook ĂŠĂŠn die met een duikfles onder water afgelegd wordt. Dit moet ik ooit eens proberen! Zijn pupillen zijn enthousiaste zwemmers en dat werkt een beetje aanstekelijk, zodat ik zestig minuten later zowaar sta te popelen om het zelf te proberen.

Foto: Patrick Van Hoeserlande.

F o t o ' s (2): P

atr

ic k

la er

Klaar om te water te gaan. Free heeft nummer 13.

Het wordt een 'soloduik', want ik krijg een baan voor mij alleen toegewezen. Achteraf beschouwd was dit geen slecht idee, want ik zou zeker de anderen opgehouden of gestoord hebben. Terwijl ik mijn beste vinzwemtechniek bovenhaal, evalueert mijn buddy vanaf de kant mijn stijl. Gelukkig zwem ik beter met vinnen dan zonder en dus valt zijn oordeel best mee (of spaart hij me?). Zelfs als ik mijn armen mag gebruiken, lijkt hij tevreden over wat hij ziet. Zijn suggesties moeten zowel mijn snelheid als uithouding verbeteren. De lijst met dingen waarop ik moet letten, groeit gestaag. Ik betrap me erop dat als ik me op het toepassen van alle tips concentreer, ik er niet veel van bak. Het lijkt of ik opnieuw moet

leren vinzwemmen. De periode in het water is immers te kort om al die verbeteringen in mijn spiergeheugen te krijgen. Voor de volgende oefeningen krijg ik een snorkel. Met dat ding voel ik me een echte vinzwemmer. Om de weerstand gelijkmatig te verdelen, wordt dit voorwerp in het midden van je gezicht geplaatst door middel van een hoofdband. Plotseling ben ik een volwaardige afschuimer van het oppervlak en niet meer een volleerde verkenner van de onderwaterwereld. De motivatie om het goed te doen schiet omhoog. Het zwemmen voer ik met meer stijl uit, althans dat denk ik.

Hippocampus nov./dec. 2018

Mijn buddy

Als een ongelovige Thomas, 'bij mij zal dat wel lukken, want ik duik al lang', start ik aan mijn eerste meters met een monovin. Ik voel me een superzwemmer. Drie meter verder heeft dit fantastisch gevoel plaatsgemaakt voor de sensatie van 'een aan de staart gewonde scampi'. Ik krijg de vin bijna niet in beweging en als het dan toch lukt, dan draai en tol ik in het rond. Mijn eerste 25 meter monovinnen is afzien. Ik bak er eigenlijk niets van. Zeker niet in vergelijking met de vloeiende, sierlijke bewegingen van de dame naast mij. Free steunt mijn volharding om het te blijven proberen en raadt me aan om te starten met een knieslag. Beetje bij beetje lukt het me. Eerst een start en een paar meter, dan een tiental meter en zelfs een keer een volledige lengte. Maar het vraagt al mijn concentratie. Mijn bewondering voor de sierlijke beweging van de zeemeermin naast me neemt met iedere beenslag toe. Tijdens de zeldzame momenten dat mijn monovin en mijn lichaam één zijn, voel ik de kracht die klaarstaat om los te breken. Ik voel dat de propulsie, opgewekt door het ganse lichaam, geen extra armkracht nodig heeft. Ik voel het en dan slaat het gewonde scampisyndroom weer toe. Frustrerend! Vijf minuten voor het einde wil ik de monovin nog niet uitdoen. Ik heb genoeg zelfrelativering om door te bijten, al voel ik me belachelijk en ik vraag of ik het eens onder water mag proberen. Voorbereid op een variant van de gewonde geleedpotige neem ik een hap lucht en start met een beenslag. Hoewel nog een beetje onstabiel voel ik dat ik de vin onder controle heb. Ben ik echt beter onder water? Het gaat

Hippocampus nov./dec. 2018

Foto: Patrick Van Hoeserlande.

Als ik in de baan naast me kijk, word ik uit mijn droomwereld gerukt. Daar golft een zwemster sierlijk als een zeemeermin door het water, voortgestuwd door een monovin. Wauw! Tijdens mijn 25 meter naar de andere kant besluit ik dat ik dit zeker moet proberen. Op het moment dat ik aan de instructiekant mijn hoofd boven water steek, stelt Free me zowaar voor om even een monovin te proberen (kan hij gedachten lezen?). Hij waarschuwt me echter dat dit in het begin moeilijk zal gaan. Niemand heeft twee even krachtige beenspieren en je hersenen zijn niet gewoon om het verschil in kracht op het blad te corrigeren. Free Duerinckx geeft les aan de jeugd.

snel wonderbaarlijk goed. Aan de overkant gekomen, overtuig ik mezelf ervan dat een volledig lengte onder water moet lukken. Ik concentreer me even op mijn ademhaling en volledig ontspannen draai ik me om. Ik voel de kracht in mijn slagen en in een mum van tijd ben ik terug boven, 25 meter verder. Ik geniet nog van een paar lengtes apneu. Met tegenzin stap ik uit het water. Dit was leuk.

vinzwemmen in het Zilvermeer Deel 2 van onze 'duik' volgt de week daarop. Afspraak deze keer aan het Zilvermeer te Mol voor het Belgisch kampioenschap vinzwemmen. Nu mag ik het droog houden. Het is de beurt aan Free om zijn borst nat te maken. Hij zal deelnemen aan de 4 km open water, met een monovin. De start lijkt een beetje op die van een zeilbootrace. De zwemmers mogen zelf beslissen wanneer ze voldoende opgewarmd zijn om in het water te gaan. Ik krijg het koud als ik hun dunne neopreenpakken zie, maar in tegenstelling tot duikers leveren deze atleten wel een fysieke inspanning. Een scheidsrechter telt de minuten af. Als de laatste minuut ingaat, liggen alle deelnemers in het water en bewegen ze zich naar hun favoriete startpositie. Het 30 seconden signaal is het laatste wat ze te horen krijgen. Er wordt niet verder afgeteld om te verhinderen dat er iemand in apneu een valse start maakt en dus extra voorsprong zou nemen. Plots schalt de starttoeter en zet de groep zich in volle bewe-

ging. Het wateroppervlak verandert in een mum van tijd in een wilde poel. Dit moet je eens meemaken. Daarna kan ik als toeschouwer de wedstrijd vanop afstand volgen. De vinzwemmers moeten een parcours langs boeien volgen en dat is lastiger dan je zou denken. Iedere vergissing in navigatie wordt onmiddellijk afgestraft door het moeten leveren van extra inspanningen voor een koerscorrectie. Na 4.000 meter druppelen de deelnemers binnen. Free is de eerste en wint de wedstrijd. Eerste of laatste, na mijn sessie in het zwembad bewonder ik iedereen die aan zo'n wedstrijd deelneemt. Vinzwemmen is werkelijk een onderwatersport! Na de wedstrijd moet ik mijn mening qua buddy's in het vinzwemmen herzien. Zwemmers vinden een buddy in hun sportieve opponenten, in hun trainingspartners, in hun supporters, … Als je het zo bekijkt, dan hebben ze er meer dan wij, persluchtduikers. Dank je wel Free, om mijn buddy en coach te zijn en om me te introduceren in het monovinzwemmen. Als ik het domein Zilvermeer verlaat, schrap ik dit facet van activiteiten binnen NELOS van mijn lijst. Waarin zal mijn volgende buddy me introduceren? Ken je iemand die interessant duikt en mij als zijn of haar buddy wil? Of ben je zelf zo'n buddy, contacteer me dan via patrick.vanhoeserlande@nelos.be.

 PATRICK VAN HOESERLANDE

Free reikt de medailles en trofeeën uit, maar krijgt zelf ook een trofee.

REISAANBIEDING Liveaboard Indonesië Komodo en Raja Ampat

Kira Kira Liveaboard ★

Foto: Burak Basturk.

Advertentie

Vanaf € 1025,- p.p.

Profiel Free Duerinckx DD Startjaar vinzwemmen: vermoedelijk 1988. DD Aantal wedstrijden: Meer dan 100 buitenwatercompetities, waaronder één wereldkampioenschap en drie wereldbekermanches bij de masters (veteranen). DD Huidige club: Nautilus Hasselt. DD Titels: 12 x beker van België (regelmatigheidscriterium), 5 x Belgisch kampioen (eendagswedstrijd), 1 x gouden en 1 x bronzen medaille in de categorie V1 tijdens de wereldbekermanches voor masters. DD Andere brevetten: Hoger Redder. DD Speciaal materiaal: een monovin, maar voor een vinzwemmer is dat niet zo speciaal.

DD Favoriete wedstrijd binnenland: afdaling van de Ourthe bij hoog water. DD Favoriete wedstrijd in het buitenland: het Nederlands kampioenschap in het Pieter van den Hoogenband zwembad te Eindhoven. DD Voorkeur soort wedstrijd: open en koud water. DD Meest spectaculaire wedstrijd: afdaling van de Ourthe bij hoge waterstand, omdat de stroming dan zeer sterk is waardoor de snelheid hoog ligt (ongeveer 12 km/h of 3,33 m/s). Dat maakt dat de wedstrijdsituatie constant verandert. Het is alsof je drie kwartier aan een stuk in een waterpretpark zit.

De Kira Kira liveaboard is exclusief te boeken bij Dive and Travel. Deze liveaboard heeft een goede prijs kwaliteit verhouding. De Kira Kira beschikt over 4 hutten en heeft plaats voor maximaal 8 gasten. Er zijn verschillende afvaarten in het Komodo Nationaal park en Raja Ampat. Je kunt dus van alles tegen komen van mantas, haaien en dolfijnen tot aan pygmee zeepaartjes, blauw geringde octopus en frogfish en natuurlijk heel veel gezond en kleurrijk koraal. INCLUSIEF IN DE REISSOM: • Ontvangst op de luchthaven door onze lokale agent. • Verblijf in een beneden dek hut of bovendek hut (alleen met een 2-persoonsbed). • Verblijf aan boord o.b.v volpension (ontbijt, lunch en diner), koffie, thee en water. • 3 duiken per dag volgens route en inclusief fles/ lucht/lood. • Landexcursies volgens route. • Gebruik van snorkel-, kajak-, wakeboard- en vismateriaal. • Badkamer handdoeken en handzeep. • Havengelden.

Kijk voor meer en uitgebreide informatie op onze website bij Indonesië Liveaboards

★

Genoemde prijs is gebaseerd o.b.v. 2 personen en exclusief calamiteitenfonds € 2,50 en administratiekosten € 18,- en exclusief de internationale vluchten met Garuda Indonesia.

Meer informatie:

Dive and Travel Tel: 033-4571594 info@diveandtravel.nl

WWW.DIVEANDTRAVEL.NL Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage

rd .

s (2

): V

n de

t o'

Operatie

Een eenheid van 120 meter van het eerste schoonmaaksysteem dat gedurende twee weken in sleepconfiguratie in de Stille Oceaan werd getest. Mei-juni 2018.

Foto: The Ocean Cleanup.

Milieu

Boyan Slat.

Ocean Cleanup

Op 8 september 2018 is het eerste opruimsysteem voor plasticafval in zee te water gelaten voor de kust van San Francisco. Dit systeem, 'System 001' genoemd, is ontsproten aan het brein van Boyan Slat. De 'zeebezem' is op 17 oktober 2018 op zijn bestemming aangekomen, zo'n 2.000 km van het Amerikaanse vasteland.

oyan Slat, een 24-jarige Nederlander, was zo geschrokken van de hoeveelheid plastic in het water bij een duik in Griekenland, dat hij prompt plannen maakte voor het ontwerpen van een installatie om dit drijvende afval te kunnen verzamelen. Zijn schoolproject won in 2012 een prijs aan de Technische Universiteit Delft. Boyan bleef aan zijn concept werken en richtte 'The Ocean Cleanup' op. In 2014 leverde een crowdfunding 2,2 miljoen dollar op voor een testproef, geld dat bij elkaar gebracht werd door 38.000 donateurs uit 160 landen. Ondertussen heeft de organisatie reeds meer dan 30 miljoen dollar verzameld voor haar doelstelling.

Hippocampus nov./dec. 2018

Systeem 001 'System 001' bestaat uit een 600 meter lange U-vormige drijvende barriĂ¨re waaronder een 3 meter lange 'rok' hangt. Het wordt door de wind en de golven voortbewogen terwijl het drijvend plastic afval verzamelt. Het beweegt net iets sneller dan het plastic, zodat het vergeleken wordt met een gigantische 'Pac-Man'. Het vormt ook geen bedreiging voor het mariene leven, gezien de snelheid waarmee het beweegt extreem langzaam is, traag genoeg om de meeste dieren de tijd te geven het te omzeilen. Omdat de rok ondoordringbaar is, gaat de stroming er on-

Boyan Slat legt uit hoe het eerste opschoonsysteem werkt voor een mediagroep, Alameda (CA), april 2018.

Foto: The Ocean Cleanup.

In Hippo 250 van sept./okt. 2014 brachten we het artikel over 'Plastic soep toch te slinken dankzij een project van The Ocean Cleanup'. Daarin stond dat Boyan Slat in 2013 het wereldnieuws haalde met zijn plan om alle plastic uit de oceanen te halen. Het idee van de toen 19-jarige Nederlandse student werd afgekraakt. Toch zette Boyan zijn project verder en nu 5 jaar later is zijn 'zeebezem' operationeel. Het 'Ocean Cleanup System 001' drijft in de lagune voor de montageplaats.

derdoor, samen met alle organismen die niet actief kunnen zwemmen. Het drijvende plastic wordt echter tegengehouden. Het is ook geen net zodat er geen vissen, schildpadden of zeezoogdieren in verstrikt kunnen geraken. Tot slot is het de bedoeling om periodiek het plastic uit het water te oogsten, wat maakt dat er altijd mensen aanwezig zullen zijn om het op marien leven te controleren.

succesvolle test Voor dit project is men niet over één nacht ijs gegaan. Er werden 273 proeven met schaalmodellen uitgevoerd, 6 zeewaardige prototypes gebouwd en de 'Great Pacific Garbage Patch' (GDGP – de plaats in de Stille Oceaan waar door stromingen een pla sticstor t, tweemaal zo groot als Texas, is ontstaan) werd met 30 schepen en een vliegtuig uitgebreid in kaart

gebracht. In mei dit jaar werd voor een laatste test een sectie van 120 meter van de installatie op 50 zeemijl uit de kust door zware zee gesleept met als doel de zeewaardigheid te testen, alsook het gedrag van de constructie tijdens de sleep. In totaal werd het zo'n 500 mijl in verschillende richtingen gesleept, afwisselend met de rok opgetrokken en neergelaten. Na deze succesvolle test werd 'System 001' verder geassembleerd in Californië.

definitieve evaluatie Na een testperiode van enkele weken op 240 mijl uit de kust zal het systeem over een afstand van nog eens 1000 mijl naar zijn uiteindelijke bestemming – de 'Great Pacific Garbage Patch' – worden gesleept. Deze reis zal, tegen een gemiddelde snelheid van 2 tot 4 knopen, zo'n 2 tot 3 weken in beslag nemen. Daar kan het echte werk dan van start gaan. Het is de bedoeling om een 'proof of concept' te kunnen voorleggen na een evaluatieperiode van 6 maanden. Dit behelst een aantal beoordelingspunten: 1. Het verzekeren dat het systeem zich gedraagt zoals de bedoeling is, wat betreft U-vorm en de voortbeweging onder invloed van winden, golven en stromingen. Men hoopt dit te kunnen bevestigen binnen de 2 eerste weken

na in bedrijfstelling. 2. De mogelijkheid daadwerkelijk efficiënt plastic te kunnen oogsten. Ondanks alle computermodellen blijft dit een onzekere factor die enkel door een test op volledige schaal kan worden geconfirmeerd. 3. De overleefbaarheid of weerstandigheid van het systeem ten aanzien van de destructieve kracht van de werkomgeving. Er werd in de constructie weliswaar rekening gehouden met extreme omstandigheden die zich maar eens per honderd jaar voordoen, maar uiteindelijk zal pas in april volgend jaar, na het zware winterweer, definitief een uitspraak hierover gedaan kunnen worden. Zowel de constructie als zijn omgeving worden daarom 24 uur per dag, 7 dagen op 7 in de gaten gehouden, zowel in de laatste testfase als op het werkterrein gedurende het eerste jaar. De onderzoekers maken gebruik van PAM systemen (Physical Activity Monitor), camera's, GPS-trackers, acoustische boeien en de AutoNaut, een autonoom op afstand bediend bewakingsschip. De oppervlakte van het plasticstort is gigantisch en schepen varen er zelden door. Gemiddeld bevinden er zich slechts een 5-tal schepen aan de rand ervan. De Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage Milieu

Foto: Pierre Augier - The Ocean Cleanup.

'System 001' op weg naar de 'Great Pacific Garbage Patch', de drijvende vuilnisbelt in de Stille Oceaan.

kans dat één ervan in aanraking komt met 'System 001' is dan ook gering. Desalniettemin worden er toch veiligheidsmaatregelen getroffen. Indien de constructie te ver van de rand zou afdrijven, kan het teruggesleept worden naar het centrum van de 'soep'. Elke 5 dagen worden er na-

vigatiewaarschuwingen doorgegeven en elke 3 minuten een AIS-signaal (Automatic Identification System). De constructie kan op kortere afstanden bovendien waargenomen worden op radar en is voorzien van boordlichten.

Systeem 002 Wat zijn de vervolgplannen als alles succesvol blijkt te zijn? De ervaring en informatie opgedaan van 'System 001' zal worden geïmplementeerd in het ontwerp van 'System 002', dat in tussentijd zal ontwik-

Gemodelleerde massaconcentratie van plastic in de 'Great Pacific Garbage Patch' (GPGP).

Hippocampus nov./dec. 2018

Foto: Pierre Augier - The Ocean Cleanup.

San Francisco, Californië, 8 september 2018. 'System 001' van 'The Ocean Cleanup' op weg naar de 'plasticsoep', ook wel onder meer de 'kunststofarchipel' of 'drijvende vuilnisbelt' genoemd.

keld worden. Vermoedelijk zal deze constructie ook nog wat groter worden. In de tweede helft van 2019 zou ze in productie moeten gaan. Het uiteindelijke streefdoel is een vloot van 60 systemen en de uitbreiding van de opkuisactie naar nog 4 andere storten. De bedoeling is het geheel financiëel zelfbedruipend te kunnen maken door de recyclage van het verzamelde plastic en de productie van duurzame producten

hiermee. Men hoopt enkel met 'System 001' al 50 ton plastic per jaar te kunnen verzamelen. Met een volledige vloot zou dat 14.000 ton per jaar kunnen worden waarbij elke 5 jaar 50% van het plasticstort zou kunnen opgeruimd worden als 'zero waste', dus zonder dat het elders op een landstortplaats terecht komt.

sibiliseerd kan worden om op een betere manier met plastic om te gaan, dan zijn we op goede weg! De livestream van de tewaterlating: theoceancleanup.com/system001. Beelden van het project: theoceancleanup. com/media-gallery.  STEF VAN UFFEL

Als de wereld nu ook nog voldoende gesen-

Foto: The Ocean Cleanup.

Installatie van 'System 001' op de Stille Oceaan testsite – 15 september 2018.

Bronnen:

DD wikipedia DD www.theoceancleanup.com

Hippocampus nov./dec. 2018

Biologie

Octopus

in de Noordzee

Tijdens een avondduik op de Noordzee, op zaterdag 13 oktober 2018, heeft de Nederlandse sportduiker Mark Barto een octopus gefilmd en gefotografeerd.

Foto's (2): Mark Barto.

mdat de zee redelijk ruig was, besliste de kapitein van de Lamlash, het duikschip waarmee Barto vanuit IJmuiden de Noordzee op was gegaan, om redelijk dicht bij de kust te blijven. "Maar goed ook, want anders had ik de octopus waarschijnlijk nooit gezien", zei Mark Barto achteraf. Hij dook die avond op het wrak 'Emden 3', ook gekend als het Ketelwrak. Het betreft een oud en zwaar beschadigd stoomschip, gelegen voor de kust van Noord-Holland, ter hoogte van het dorp Callantsoog. Het wrak ligt op een diepte van 23 meter en steekt maar een paar meter boven het zand uit. Bijzonder zijn de vier grote stoomketels die nog vrijwel intact zijn. Ook de meterslange openliggende aandrijfas is Plots ziet Mark Barto iets nog goed te herkennen, bewegen. evenals een enorm deel

Hippocampus nov./dec. 2018

van het motorblok. Her en der liggen er grote en kleinere wrakdelen over de zandbodem verspreid.

er beweegt daar iets Tijdens de duik zag hij plots iets bewegen. "Ik dacht eerst dat het een pijlinktvis was of een sepia, die ik heel af en toe in het voorjaar ook wel eens in Zeeuwse wateren zie. Maar die schieten weg zodra je ze benadert. Dit roodbruine exemplaar zat heel rustig op de zeebodem en bleef ook zitten toen ik dichterbij kwam. Hij liet mij foto's nemen en filmen en sprong af en toe een meter verder om dan opnieuw kalm te poseren voor mijn camera", zei Mark.

kleine achtarm Eenmaal terug aan boord van de Lamlash toonde Mark de beelden van de octopus trots aan zijn mededuikers. In eerste instantie reageerden die volgens hem jaloers. De beelden werden diezelfde avond nog geĂźpload op de website van 'Stichting Brave Water Foundation' (www.bravewater.nl). Zij identificeerden de inktvisachtige als de 'kleine achtarm' (Eledone cirrhosa), een octopussoort die wordt aangetroffen

Foto: Mark Barto.

Reportage

Foto's (2): Mark Barto.

De 'kleine achtarm' (Eledone cirrhosa), een octopussoort die wordt aangetroffen op de rotsachtige bodem van de Noordzee op diepten van 10-150 meter.

op de rotsachtige bodem van de Noordzee op diepten van 10-150 meter. De soort kan een lengte van 50 cm, een spanwijdte van 70 cm en een gewicht van 1 kg bereiken. De 'kleine achtarm' voedt zich voornamelijk met krabben en kreeftachtigen. De biologen reageerden enthousiast, zijn licht jaloerse mededuikers zo mogelijk nog enthousiaster. "We hebben aan boord een klein feestje gebouwd en zijn zondagmorgen toen het nog donker was – inktvissen zijn nachtdieren – het water weer in gegaan in de hoop hem opnieuw te spotten. Helaas. Ook daarna namen we hem niet meer waar", zei Mark licht teleurgesteld. Maar hierdoor is hij nóg gelukkiger met zijn opnames: "Ik ben trots dat ik een stukje kennis heb kunnen toevoegen aan de mariene biologie".

eerste levend exemplaar in ons gedeelte van de Noordzee Via diverse krantenberichten werd er veel ruchtbaarheid gegeven aan deze ontdekking, omdat volgens deskundigen van Naturalis (het nationaal onderzoeksinstituut

op het gebied van biodiversiteit) nog nooit eerder een kleine achtarmige octopus levend gespot werd in de Noordzee. Vissers vinden af en toe wel dode exemplaren in hun netten en ze spoelen ook wel eens aan op het strand, maar beelden van de 'kleine achtarm' waren er tot nu toe blijkbaar niet. Toch niet van een levend exemplaar in 'ons gedeelte' van de Noordzee, want in 2017 werd er tijdens een expeditie op de Doggersbank al wel een exemplaar gefilmd door Klaudie Bartelink, maar dat was net over de grens met Engeland. 

Taxonomische indeling Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Mollusca (Weekdieren) Klasse: Cephalopoda (Inktvissen) Onderklasse: Coleoidea Superorde: Octopodiformes Orde: Octopoda (Octopussen) Familie: Octopodidae Onderfamilie: Eledoninae Geslacht: Eledone Soort: Eledone cirrhosa (Lamarck, 1798) Nederlanstalige naam: kleine achtarm

IVO MADDER

De videofilm van Marco Barto:

De videofilm van Klaudie Bertelink:

https://youtu.be/VuRbnsFtRTQ

https://youtu.be/pXbVUyRw5ms

Advertentie

WIJ ONDERHOUDEN & HERSTELLEN ALLE MERKEN WWW.MES-BVBA.BE INFO@MES-BVBA.BE +32 11 85 15 08

Hippocampus nov./dec. 2018

Persbericht

VAKANTIESALON Antwerpen 4 salons onder 1 dak

Het Vakantiesalon Antwerpen breidt uit. Tijdens het salon, dat in januari plaatsvindt, bieden de organisatoren verschillende beurzen en meer vakantieformules aan, terwijl je ongehinderd van de ene naar de andere beurs loopt.

anuari is traditioneel de maand waarin iedereen weer naar de zomer en de zon verlangt. Er worden vakantieplannen gemaakt en die zijn steeds veelzijdiger en complexer. Het is precies omdat vakantie zo veelzijdig geworden is dat het Vakantiesalon voor de editie van 2019 opgesplitst wordt in vier aparte beurzen. Het Vakantiesalon Antwerpen groepeert klassieke vakantieformules en bestemmingen en wordt in hal 4 (de verweg bestemmingen) en hal 1 (de dichtbij bestemmingen) van Antwerp Expo georganiseerd. Alle overige hallen bieden onderdak aan specifieke reisformules die een groeiend succes kennen: B&B Days (bed & breakfasts en charmelogies), Let's Camp (kamperen, caravans en mobilehomes) en Aventuria (actieve vakanties en avontuurlijke reizen - eveneens in hal 4).

Hippocampus nov./dec. 2018

'Gezinsvakanties in binnen- en buitenland' wordt het overkoepelend thema van de verschillende beurzen, waarvoor de bezoeker slechts één ticket nodig heeft. "Gezinnen zien er vaak heel anders uit dan pakweg twintig jaar geleden", zegt Chistelle Fiore die de beurs leidt. "Nieuw-samengestelde gezinnen of eenoudergezinnen zijn geen uitzonderingen meer en ook voor hen moet de toeristische sector oplossingen voorzien die in het budget en de mogelijkheden passen", voegt ze eraan toe. "Het vakantiesalon biedt gezinnen zicht op het aanbod en geeft hen een antwoord op hun vragen, waardoor ze gericht keuzes kunnen maken. Wordt het een avontuurlijke reis door Chili of een grote gîte in Frankrijk? Met de mobilhome door Spanje reizen of een cruise langs de Griekse eilanden maken? Met of zonder de kids reizen?".

Ook NELOS is opnieuw aanwezig op de beurs. In een duiktank worden bezoekers onder water verleid voor de duiksport en -reizen. Je vindt de tank in Hal 4. Het Vakantiesalon Antwerpen is de gezelligste en grootste reishappening in Vlaanderen en vindt plaats van donderdag 24 tot en met zondag 27 januari 2019 in Hal 1 en Hal 4 van Antwerp Expo. De nichebeurzen Aventuria, B&B Days en Let's Camp kan je op hetzelfde moment bezoeken in respectievelijk Hal 4, 2 en 3. Met één ticket heb je toegang tot alle beurzen. Op www.vakantiesalon-antwerpen.be vind je alle info.  ERWIN DEDECKER, PR VERANTWOORDELIJKE VAKANTIEBEURZEN ANTWERPEN

24 - 27 JAN 2019 ANTWERP EXPO

Thema:

Gezinsvakanties

WWW.â&#x20AC;&#x2030; VAKANTIESALON-ANTWERPEN .BE

Regionieuws

Nestbevuiling? Spijtige toestanden in de CVD-hangar aan Put van Ekeren!

ele duikers kennen de 'CVD-hangar' nabij de mindervalidentrap aan de Put van Ekeren. Meerdere duikclubs en andere verenigingen mogen van deze plaats gratis gebruikmaken voor hun feesten, barbecues, het omkleden bij slecht weer, ... met bijzondere dank aan de eigenaar Rik Van Den Eynde voor het jarenlange ter beschikking stellen van de hangar, waarbij Rik de elektriciteit en taksen betaalt en ook alle andere kosten draagt. De duikers van Handi Divers Wet Wheels (HDWW) gebruiken al jarenlang deze hangar, vooral bij minder gunstig weer. Helaas gebeurt het regelmatig dat we bij het openen van de deuren eerst het afval van voorgaande gebruikers moeten opruimen.

Mogen wij vragen om de hangar proper achter te laten en je afval mee te nemen uit respect voor de eigenaar en de volgende gebruikers? Wij staan aan de vooravond van de reeds lang beloofde installatie van sanitaire voorzieningen voor onder andere mindervalide duikers op de parking aan de Put van Ekeren. Indien daar mee omgesprongen wordt zoals men nu doet met de hangar, dan vrezen we dat deze privileges snel opgedoekt zullen worden. ď&#x20AC;ź FRANCIS VANROOSBROEK, OMBUDSMAN HDWW ANTWERPEN

Advertentie

Jaarlijks symposium

DUIKVEILIGHEID Update van recente inzichten

zaterdag 16 maart 2019 info en registratie - www.duikveilig.be Doelpubliek: geĂŻnteresseerde duikers en (para)medici Locatie: congrescentrum Ter Elst, Kattenbroek 1, Edegem Prijs: 40 euro per deelnemer

Hippocampus nov./dec. 2018

Foto's (3): HDWW.

AVOS

Persbericht

50 jaar Düsseldorf Boot Düsseldorf is voor velen een gevestigde waarde. Er zijn weinig woorden nodig om de meeste duikers richting Duitsland te krijgen. Welke bekenden lopen we van 19 tot 27 januari 2019 weer tegen het lijf?

aarlijks is boot Düsseldorf als de grootste boten- en watersportbeurs, het 'indoor-trefpunt' voor watersportliefhebbers. We worden gedurende 9 beursdagen uitgenodigd om in 16 hallen op 220.000 vierkante meter een bijzondere reis te maken door de wereld van de watersport.

van bootje tot superyacht Op een nevelige novemberdag in 1969 met 116 exposanten uit 7 landen, na 34.000 bezoekers en zes beursdagen heeft 'boot' het levenslicht gezien. Het zien van boten in een beurshal, was werkelijk een sensatie voor die tijd. Sinds 1972 vindt het evenement jaarlijks in januari plaats en wordt het verlengd naar 9 dagen. Voor het eerst

wordt er in een hal een groot bassin voor zeilers opgebouwd. Na tien jaar van succesvolle tijden voor boot, een razendsnelle stijging van zowel de bezoekersaantallen als het aantal geboekte vierkante meters, springt ook de vonk van de steeds populairder wordende duiksport op boot over en wordt er een duiktoren geplaatst. De duikscene voelt zich inmiddels volledig thuis en duikfilmpionier en onderwateronderzoeker Hans Hass viert zijn 70e verjaardag op de 20e editie in 1989. Dit is ook het begin van het milieu-engagement van boot. 25 jaar boot Düsseldorf wordt uitbundig gevierd samen met de 75e verjaardag van Hans Hass en Jacques-Yves Cousteau, zijn Franse ambtgenoot, bezoekt voor het eerst het duikcentrum op boot. Op boot 2017 wordt er voor het eerst indoor-golfsurfen gepresenteerd. 'The Wave' maakt het mogelijk met zijn negen meter brede en 1,50 meter hoge staande golf. 2018 wordt afgesloten met 1.923 exposan-

ten uit 68 landen en 247.000 bezoekers. Gaat de 50e editie nog beter worden?

duikfilmpionier Hans Hass in de spots 'Hal 3' is in 2019 opnieuw het Mekka voor de duikwereld. Producenten zullen hier hun nieuwste producten onder echte onderwatercondities in de duiktoren en het duikbassin presenteren. De 23e januari staat bovendien in het teken van een van de helden van de duiksport en het onderwateronderzoek: het is de 100ste geboortedag van Hans Hass en de beurs draagt deze dag op aan de beroemde duiker. Dagelijks vanaf 17.00 uur wordt het volume van de muziek in 'Hal 8a' verder opengedraaid zodat je met een lekkere cocktail de dag in een ontspannen sfeer kan afsluiten.

 CHRISJE DEMUYNCK

Praktisch: www.boot.de - Tickets online te bestellen. 19 tot en met 27 januari 2019. Duiksport in 'Hal 3'. Van 10.00 tot 18.00 uur.

Duiken en opleven. FOLLOW THE CALL.

19 - 27.1. 2019

Voor meer informatie: Fairwise BVBA Hubert Frère-Orbanlaan 213 _ B-9000 Gent Tel. +32 (9)245 01 68 _ Fax +32 (9)245 01 69 info@fairwise.be

boo1902_TA_175x127_BE_NL.indd 1

17.10.18 12:55

Persbericht

Het Vakantiesalon van Brussel 2019 Opwarmen voor de zomer kan op de 61e editie van het Vakantiesalon van Brussel.

n de winter al wegdromen over onze volgende zomervakantie, we doen het allemaal al wel eens. Op het Vakantiesalon van Brussel kan je je laten inspireren voor een, misschien net iets andere, sportievere of meer ontspannen vakantie dan je gewoon bent. Onze exposanten stellen met heel veel plezier al hun nieuwe en out-of-the box vakantiebestemmingen voor.

Praktisch: Wegdromen kan van donderdag 7 tot zondag 10 februari 2019 op het Vakantiesalon van Brussel in Paleis 3, 4 en 5 van Brussels Expo.

Waarom het Vakantiesalon van Brussel bezoeken? Je kan er : • Ontdekken: vind de vakantie waaraan je nog niet had gedacht. • Beleven: krijg een eerste initiatie duiken, ontdek smaken uit verschillende culturen of doe er een reis rond de wereld. • Boeken: zoals het op elke beurs hoort, zijn er ook op het Vakantiesalon Saloncondities! Boek jouw droomvakantie aan een droomprijs.

Wist je dat… • carnaval niet enkel in Brazilië (en Aalst) enorm populair is? Over de hele wereld bestaan er tal van tradities die het land telkens kleuren in het thema van carnaval. Onze exposanten laten je het met plezier ontdekken! • je reizen in het thema van een van de 4 natuurelementen, zon, zee, lucht en natuur kan ontdekken op de standen van onze exposanten? • reizen met kinderen of in groep absoluut niet altijd even gemakkelijk is? Kom de beste locaties, verblijfplaatsen en activiteiten ontdekken om van jouw volgende familietrip een geslaagde editie te maken. • er apps zijn die je vertellen waar je het beste kan gaan eten, waar de échte 'must see' plaatsen zijn en dat we met virtual reality misschien kunnen 'reizen' vanuit onze zetel?  MARTHE PARADA

Afspraak dus … op het Vakantiesalon van Brussel. Info & tickets: www.vakantiesalon.eu

Hippocampus nov./dec. 2018

ENKELE VAN ONZE PARTNERS: SCUBAPRO SUB GEAR BARE SUUNTO UWATEC SHEARWATER METALSUB BIGBLUE RIFF GREEN FORCE MARES SEAC PROCEAN DIVESYSTEM UK DICAPAC BRIGHT WEIGHT SEALIFE DUIKCOMPUTERS DUIKLAMPEN ADEMAUTOMATEN DROOGPAKKEN JACKETS, …

showroom Hofeinde 21, 2350 Vosselaar, België Tel: +32(0)14 61 12 60 E-mail: Hcv.Bvba@Pandora.Be www.duikmateriaal.be

Hippocampus nov./dec. 2018

Hippo las

Duikgids

Bonaire

(nieuwe editie) Bonaire, een eiland van 180 km2 en met niet minder dan 108 duikplaatsen.

n 2012 bracht Marloes Otten de duikgids voor Bonaire uit, dé 'bijbel' voor wie op dit prachtig Caraïbisch eiland wil gaan duiken. Het boek is echter al sinds enkele jaren uitverkocht. Marloes heeft gelukkig de pen en de camera weer ter hand genomen om een nieuwe editie op de markt te brengen, nóg completer en beter gedocumenteerd dan de vorige uitgave.

Bonaire maakt deel uit van de Kleine Antillen en ligt vlakbij de overige twee ABC-eilanden Aruba en Curaçao. Het ligt zo'n 88 km uit de kust van Venezuela in de Caraïbische Zee. Sinds 2010 draagt Bonaire het statuut van 'Bijzondere gemeente van Nederland'. De naam van de hoofdstad Kralendijk is een verbastering van Koralendijk (dijk van koraal) en geeft duidelijk weer waar het op het eiland om gaat: de onderwaterwereld. Marloes Otten beschrijft 108 duikplaatsen op Bonaire en Klein Bonaire (een onbewoond eilandje voor de kust) en dit op een zeer overzichtelijke manier. Elke duikplaats wordt omschreven in een kleine inleiding waarin de schrijfster het heeft over het strand, de parkeermogelijkheden en enkele wetenswaardigheden over de duik-

plaats. In het hoofdstuk 'duiken' word je wegwijs gemaakt over hoe je het water in moet en wat er onder water te zien is. Een overzichtelijk plannetje vult deze beschrijving aan. De voornaamste items zoals onder andere max. diepte, bereikbaarheid, stromingsinfo, … worden per duikplaats nogmaals in een kadertje samengevat. Het boek wordt aangevuld met prachtige foto's van de diersoorten die je onder water kunt observeren en met gedetailleerde hoofdstukken over flora en fauna van Bonaire. Ook de geschiedenis van het eiland komt aan bod, evenals een beschrijving van de wrakken die je tijdens je duiken kunt ontdekken. De verschillende zeedieren worden praktisch opgelijst met hun Nederlandse, Engelse en Latijnse naam, wat de gesprekken tijdens de 'après-dive' met je Amerikaanse buddy's zal vergemakkelijken. De enige minpuntjes in deze uitgave (maar welke duiker gaat hier om malen?) zijn enkele storende vervoegings- en spellingsfouten in de Nederlandstalige versie.

bonden rug en telt 280 rijk geïllustreerde bladzijden. Het is in het Nederlands en het Engels verkrijgbaar. Je kan het bestellen via www.caribbeandiveguides.com of in verschillende Nederlandse duikshops tegen de prijs van € 27,50.

het boek in de praktijk Het toeval wil dat wij (mijn echtgenote Linda en ikzelf) net vóór het verschijnen van de Duikgids Bonaire een duiktrip naar dat eiland hadden gepland. We waren maar al te blij dat een proefexemplaar van deze nieuwe gids een paar dagen voor ons vertrek op het NELOS-secretariaat toekwam, aangezien de eerste uitgave niet meer te verkrijgen was. Meteen de kans om het boek met de praktijk te toetsen. Wordt vervolgd …  PATRICK SWINNEN

Het boek is uitgegeven met spiraalge-

Advertentie

G KORTIN G R O EP S S R E IK U VOOR D

Nemo Dive Club & Hotel & Safari’s Bert en Sofie Red Sea Egypt -Safaga

PROMOTIE! WINTER/ZOMER TWEEDE DUIKER GRATIS! Tel.: 00 20 (0) 100/36 48 708 en 00 20 (0) 100/11 37 707 - info@nemodive.com -

Hippocampus nov./dec. 2018

www.nemodive.com

Foto : Â© AdobeStock

Voeg echte vrienden toe. Brussels expo 07 > 10 februari

www.vakantiesalon.eu

Spotlight

NELOS-videograaf in de kijker

Een passie voor

documentaires Dag Jo, kan je me wat meer over jezelf vertellen? De meeste mensen kennen je wel van het Open Belgisch Kampioenschap onderwaterfotografie en -videografie (OBK). Je werd ooit Belgisch videograaf van het jaar, maar wie is de man achter deze prijs?

Op het festival in Marseille werd ooit een van mijn filmpjes afgespeeld, dan nog wel vóór de film van Danny van Belle. Dat vond ik nu echt wel speciaal en ik was dan ook vereerd.

Maar ook het OBK ligt je nauw aan het hart, niet?

ag Jutha! Eigenlijk heb ik mijn allereerste duik in Thailand gedaan. Ik was heel nieuwsgierig naar de duiksport en op reis kon ik dat eens proberen. Achteraf gezien was het niets wat we daar hebben gedaan; we zijn tot op 5 meter diepte gegaan en hebben daar op onze knieën in het zand enkele spelletjes gespeeld. Maar het was genoeg om me bij het thuiskomen in te schrijven bij duikclub Hydra Aalst voor een duikopleiding. Tussen dat moment en het OBK zit nog wel een heel traject. In 2009 ben ik met Danny van Belle op duikreis geweest en hij heeft me toen echt de kriebels voor het filmen overgedragen. Ik kan zeggen dat Danny mijn grote voorbeeld is. Hij heeft me heel veel geleerd en dikwijls mocht ik bij hem langsgaan om de meest eerlijke recensie te krijgen over mijn montage. Aansluitend op die reis heb ik aan mijn eerste Hugycup deelgenomen. Tijdens de verschillende keren dat ik aan die wedstrijd deelnam, heb ik twee keer een tweede plaats behaald. Ik heb nog nooit een onderwaterfoto gemaakt, mijn hart ligt echt wel bij onderwatervideografie.

Hippocampus nov./dec. 2018

Ja, dat kan je wel zeggen. Ik heb reeds het OBK België, het Open Nederlands Kampioenschap (ONK Nederland) en het Duits kampioenschap gewonnen. Het geeft toch steeds opnieuw een fijn gevoel. Dit jaar mocht ik het ONK Nederland op mijn naam schrijven en ja, ik heb heel veel geluk dat ik mag gaan duiken op die plaatsen waar ik het meeste door gepassioneerd ben.

De Oosterschelde is gewoon prachtig. In elk seizoen kan je er wel iets moois zien, we duiken er dan ook het hele jaar door. Maar een wedstrijd geeft mij in de eerste plaats de gelegenheid om een filmpje te maken. Het deelnemen is op zijn minst even leuk als het winnen zelf. Ik vind het gewoon geweldig wanneer mensen zeggen: "HUH, is dit gefilmd in onze wateren? Dat kan toch niet?", dat maakt me eigenlijk heel fier! Dat geeft me ook de moed om steeds opnieuw een filmpje te maken. Ik blijf dan ook zweren bij het type montage dat al heel lang meegaat en dat is de 'documentaire'. Voor sommige mensen is dat wat oubollig, niet meer van deze tijd, maar ik blijf het gewoon maken. Ik probeer er dan af en toe eens een artistiek

Na a m

Jo De Sm

edt

r 3* Duike tel ti / t e v e Br als t H yd r a A Club 1 998 de r t Duik t se 1.0 0 0 uiken Aantal d n 600 eoduike id v l ta A an 0 Legria a non G1 C a C a me r ve Ma ngr o g in iz u h upe V6K Be gen ola + 1 S S x temmin 2 ooie bes hting c m li e r r e e v d o n Vide en a derland n Ne e s t a la o Duikp ater vide onde r w S D J e Youtub

kantje in te stoppen. Dat heb ik aan mijn broer te danken. Hij is het artistieke type van ons beiden en hij is sinds enkele jaren mijn buddy. Hij inspireert me dikwijls vanuit zijn fotografische kennis om de artistieke kant te benaderen. Kortom, het is gewoon leuk en zo moet het ook zijn! (Lacht).

het dus niet allemaal zelf doen en vragen ook aan anderen om een deel van de cursus voor hun rekening te nemen. Volgend jaar plannen we ook een les 'Filmen met GoPro', want er zijn toch heel wat cursisten die met GoPro werken. We proberen ook met de mensen van Hugyfot samen te werken om eventueel materiaal ter beschikking te stellen voor de volgende cursussen. We geven daarnaast ook de opleiding Assistent-OW-videograaf, een workshop waarbij je leert stilhangen in de waterkolom en voortbewegingstechnieken aangeleerd krijgt, zoals de 'frogkick' en 'flutterkick'. Ook de positioneringstechnieken, zoals de 'helicopter turn' (helikopterdraai) en de 'backkick' komen aan bod. Het is immers heel belangrijk om geen onnodig stof te veroorzaken in beeld. Wat is je meest memorabele duik? Wel de Cocoseilanden, dat is toch wel de meest memorabele reis die ik ooit heb

gemaakt. Dat was in 2008. Toen had ik spijtig genoeg nog geen camera, maar daarna heeft het niet lang meer geduurd. Op die reis maakte ik de keuze voor film; wanneer een haai langs je heen zwemt, dan is het toch helemaal anders als je die immense beweging op film hebt dan op één foto. Aan de andere kant heb je ook heel veel mooie shots of beelden nodig om een mooie film te maken. Dat weet ik nu (lacht). Maar mijn passie is toch wel de Oosterschelde, hoor. Tot twee jaar geleden ging ik daar wekelijks duiken. Nu word ik een dagje ouder en zal ik de sneeuw- of vriesperiode al eens overslaan, maar laat me niet kiezen tussen de seizoenen, want ik vind ze allemaal even mooi. Ik zou er geen enkel moment van willen missen. Je zal me dus nog vaak tegenkomen op mijn favoriete plaatsjes (lacht). Dank je wel, Jo, voor dit interview en we zien je aan de waterkant!  JUTHA HEYMAN

Je werkt ook mee aan de onderwatervideografiecursus bij NELOS. Hoe beleef je dat? Eerst en vooral is het leuk. Het geeft voldoening om andere mensen iets aan te leren, al doe ik het nooit alleen hoor, dat is quasi onmogelijk! Er zijn verschillende mensen bezig met de cursus. Ik ben voorzitter van de Sectie onderwatervideografie, die valt onder de Audiovisuele Commissie van NELOS. Eric De Groef is verantwoordelijk voor de videografie-opleidingen. Een volledige cursus gaat over een scenario schrijven naar opnames maken, belichting, materiaal tot montage, … We kunnen Hippocampus nov./dec. 2018

Het huidige bestuur van duikschool Coral samen met onder andere de burgemeester van De Haan.

Foto's: JGO.

Club in de kijker

Duikschool Coral viert Duikschool Coral van De Haan liet haar 40-jarig bestaan niet onopgemerkt voorbijgaan. Deze club heeft veel waters doorzwommen en dat resulteert vandaag in een actieve en gezellige club waar sociaal contact belangrijk is.

p zaterdag 16 juni 2018 vierde duikschool Coral De Haan haar 40e verjaardag. Als afgevaardigde van de Raad van Bestuur NELOS was Franklin Forrez aanwezig om het NELOS-embleem af te geven.

zeeslang in de startblokken Het begon allemaal in 1978 toen een aantal bevriende duikers waaronder Philippe Van Loocke, Eddy Clauwaert, Ronald Van Belle, Fernand Boone, Kamiel Bogaert, Wilfried Visser, DaniĂŤl Staelens, Johan De Vent en Peter Herrebout het idee opgevat hadden een duikclub te stichten. De keuze voor een naam viel op Coral, verwijzend naar een zeeslang.

trainen en ambiance Het trainen gebeurde in het Sparrenduinzwembad van De Haan waar al snel contact gelegd werd met de toenmalige hoofdredder en huidige voorzitter van onze liga NELOS, zijnde Ronny Margodt, die samen met Rudy Van Geldere toen lid was bij duikclub BCOS in Brugge. Het duurde niet lang of beiden besloten lid te worden bij Coral. Naast de wekelijkse trainingen was

Hippocampus nov./dec. 2018

er ook nood aan een plaats om de sociale contacten tussen de leden te versterken. Kort na de oprichting in 1978 kreeg de club een kleine oude fermette te Vlissegem ter beschikking, die toen eigendom was van het OCMW. Veel plaats was er niet, maar de gezelligheid en de ambiance waren er optimaal. In 1982 werd de feitelijke vereniging een officiĂŤle vzw en werd er aangesloten bij BEFOS.

eerste tegenslag Jammer genoeg werd in 1998 ons clubhuisje afgebroken, waardoor er op zoek gegaan moest worden naar een nieuwe locatie. Met de medewerking van de gemeente kon de club, na de nodige verfraaiingswerken, in 1999 haar intrek nemen in het oude gemeenteschooltje van Klemskerke. De club kon er beschikken over een clublokaal, een keuken, een secretariaat en twee leslokalen. Omdat het gebouw sterk verouderde, kregen we van het gemeentebestuur in 2009 de kans om een gedeelte van de oude pastorie in gebruik te nemen, waar we ons nu

nog steeds bevinden. Opnieuw dankzij de inzet van de gemeente, de leden en de vrijwilligers werd het gebouw gerenoveerd en we hopen hier nog lang onze stek te kunnen hebben.

grote aanpassing Naast het veranderen van het clubhuis zijn we spijtig genoeg, na de sluiting van Pier 10 in juli 2015, ook moeten uitwijken naar een ander zwembad, namelijk het Wielingenbad in Wenduine, waar ook onze zusterclub, de Tarpoenduikers, traint. Dit had een enorme impact op onze club. Naast het emotionele afscheid van ons zwembad was er ook het praktische aspect, zoals het bepalen van de trainingsmomenten in het al zo drukbezochte zwembad, maar na overleg en inspanningen van beide clubs zijn we tot een werkbare oplossing gekomen en hebben we een goede samenwerking met de Tarpoenduikers. Wat de toekomst brengt, weten we niet. Wat zeker is, is de inzet van het bestuur, de duikschoolverantwoordelijke, de Instructeurs, de Assistent-Instructeurs en de clubleden om onze club bloeiend en aan-

trekkelijk te houden, want we stellen vast dat het aantrekken van nieuwe leden veel moeilijker verloopt dan vroeger, al zal dit ongetwijfeld ook met de tijdsgeest te maken hebben. Naast duikgerelateerde activiteiten zoals duikdagen, duikweekends, duikreizen, speciale trainingen, vormingsmomenten, enz.

organiseren we of nemen we ook deel aan activiteiten die totaal geen link hebben met het duiken, zoals de gemeentelijke sneukeltoer, fietstochten en de Thaise avond. Veel van deze organisaties zijn maar mogelijk dankzij de jaarlijkse inzet van onze leden op Trammelant. De opbrengst hiervan gaat integraal naar onze clubkas en spijst ook dit feest waarop leden, ex-leden,

kennissen en vrienden aanwezig zijn. Bijzondere dank gaat naar de burgemeester, het gemeentebestuur, leden van de Sportraad, afgevaardigden van NELOS en WEVOS en naar alle mensen die zich de voorbije 40 jaar hebben ingezet. ď&#x20AC;ź JOHAN DE JONGHE, VOORZITTER CORAL

Advertentie

Ephyra

Noordzeeduiken - Nieuwpoort Info en reservatie: 09/367 01 22 jan@thebigblue.be

Duikcenter The big Donklaan 26 - 9290 Berlare blue tel: + 32 (0)9 367 01 20 - fax: + 32 (0)9 367 01 21 jan@thebigblue.be - www.thebigblue.be

Alle kwaliteitsmerken - Vulstation 300 bar Nitrox vulstation - Eigen onderhouds- en hersteldienst Herkeuren van duikflessen - Duikopleidingen Nitrox en technical opleidingen

Openingsuren: dinsdag, woensdag en vrijdag van13u00 tot 19u00, donderdag van 13u00 tot 21u00 en zaterdag van 10u00 tot 17u00. Advertentie Hippo 2018.indd 1

29/11/2018 19:49:08

Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage Foto: David Steele - Shutterstock.com

Geschiedenis

Een prachtige replica van James Cook's HMS Endeavour, afgemeerd naast het Australische National Maritime Museum in Darling Harbour, Sydney (Australië) - 20 mei 2010.

t o:

EP A.

Endeavour

Kapitein James Cook (1771).

boven water Naar dit bekende schip wordt al lang gezocht, maar dankzij nieuwe documenten zijn onderwaterarcheologen een stap verder in het vinden van één van de beroemdste schepen van Groot-Brittannië. Blijkbaar werd het schip tot zinken gebracht bij Newport aan de Oostkust van de Verenigde Staten. Het zijn de onderzoekers van

Tip: in Hippocampus nr. 200 stond volgend artikel: Replica van Endeavour was in Antwerpen (Willemdok) van 19 tot 25 april 2004.

RIMAP (Rhode Island Marine Archaeology Project) die zich toespitsen op de archeologische sites. Het komende jaar zullen duikers verdergaan met het onderzoek, dus net op tijd voor de viering in 2020 van de 250e verjaardag van de aankomst van Kapitein Cook in Australië.

Hippocampus nov./dec. 2018

Schilderij van de 'Earl of Pembroke' (later 'HMS Endeavour') dat Whitby Harbour verlaat in 1768. Kunstwerk van de Britse schilder Thomas Luny (1759-1837).

Foto: Pierre Augier - The Ocean Cleanup.

Uit 18e eeuwse Britse documenten blijkt dat de HMS Endeavour, het schip van de beroemde ontdekkingsreiziger James Cook, in 1778 tot zinken is gebracht. Dit gebeurde tijdens de Amerikaanse Onafhankelijksheidsoorlog (1775-1783). De Britten hadden Newport ingenomen, maar werden bedreigd door de Franse bondgenoten van de opstandige Britse kolonialen. Om de haven te beschermen, besloten de Britten de Endeavour samen met 12 andere afgeschreven vaartuigen met laag water te laten afzinken. Vorig jaar zijn bij Newport negen van die schepen teruggevonden in Narragansett Bay, een baai aan de Atlantische Oceaan.

hout Duikers verzamelen op dit moment stalen van het hout van de schepen. Die zullen worden geanalyseerd. De meeste schepen die in 1778 tot zinken werden gebracht, waren gemaakt uit Amerikaans of Indisch hout. De Endeavour daarentegen was gemaakt uit Engelse eik. De afmetingen van het wrak lijken alvast te kloppen. De vierkantgetuigde driemastbark met een geringe diepgang was 105 voet (1 voet = 0,304 meter) lang en 20 voet breed.

carrière Het schip werd gebouwd in het Engelse Whitby, een belangrijke scheepswerf in

Yorkshire. In juni 1764 werd het te water gelaten en gedoopt als 'Earl of Pembroke'. Het werd ingezet om goederen van en naar Engeland te brengen alvorens het door de ontdekkingsreiziger James Cook werd uitgekozen voor het maken van een wereldreis. Cook zeilde er tussen 1768 en 1771 mee rond de wereld en deed er de Polynesische eilanden in de Stille Oceaan mee aan. Tijdens die reis zeilde hij ook rond Nieuw-Zeeland. Hij was niet de ontdekker, maar maakte wel als eerste een erg gedetailleerde kaart van die eilandengroep.

Australië Cook was ook niet de eerste Europeaan die Australië bezocht, maar hij ontdekte wel Oost-Australië in de omgeving waar nu Syd ney ligt. Hij voer tegen het 'Great Barrier Reef' in 1770 waarbij het schip zwaar beschadigd raakte. IJzer en stenen, die werden gebruikt als ballast, alsook de kanonnen moesten overboord gegooid worden. Kapitein Cook gebruikte een nabijgelegen rivier om herstellingen te kunnen uitvoeren, waarmee hij die rivier ook onmiddellijk zijn naam gaf, namelijk de 'Endeavour River'. James Cook wordt door veel Australiërs beschouwd als de grondlegger van hun natie. Je kan alvast een replica van de 'Endeavour' vinden in het Australian National Maritime Museum in Sydney.

Wat als? Als het onderzoek inderdaad bevestigt dat de Endeavour gevonden is, zal er vermoedelijk een diplomatisch getouwtrek beginnen tussen landen die vinden dat het wrak belangrijk is voor hun geschiedenis. Niet alleen Australië, Nieuw-Zeeland en het Verenigd Koninkrijk, maar ook de Verenigde Staten kunnen aanspraak maken op het schip. Allemaal zullen ze geïnteresseerd zijn om het wrak in handen te krijgen en het tentoon te stellen, als het tenminste boven water kan worden gebracht.  CHRISJE DEMUYNCK

Bron: Rimap.org Het schip werd nog twee keer herdoopt waardoor de zoektocht naar de Endeavour bemoeilijkt wordt door naamsveranderingen. • 1764: De 30 meter lange bark wordt als vrachtschip te water gelaten onder de naam Earl of Pembroke. • 1768: De Britse marine koopt het schip en doopt het HMS Endeavour. • 1775: Na de reis van Cook wordt de Endeavour verkocht aan een reder die het onder de naam Lord Sandwich 2 aan de Britse marine verhuurt. Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage

Feesten als de beesten De octopus kan niet bepaald sociaal genoemd worden en leeft meestal solitair. Hij verstopt zich het liefst tussen stenen, in spleten tot zelfs in een gevonden blik of kokosnoot. Hij zoekt enkel soortgenoten op om te paren. Maar geef het dier MDMA en het gedrag verandert compleet. Amerikaanse onderzoekers hebben geconstateerd dat het gedrag van de octopus, na toediening, vergelijkbaar is met dat van de mens alhoewel de octopus geen hersenen heeft, meldt het vakblad Current Biology.

oor het onderzoek van de Universiteit van Chicago zijn zeven octopussen in een groot aquarium gezet. Gewoonlijk is de Californische tweevlek octopus of bimac octopus (Octopus bimaculoides) van nature geen feestnummer, maar onder invloed van MDMA (de werkzame stof in XTC, ook partydrug genoemd) wordt deze een stuk gezelliger. De octopus blijkt dan plots geïnteresseerd in onderonsjes en de drug maakt van hem een knuffelaar of zet hem aan om spontaan te dansen. MDMA zorgt voor een vergelijkbaar effect bij mensen, waarbij de gebruiker een boost krijgt van vrolijkmakende stoffen: dopamine, serotonine en oxytocine. Deze drie zorgen voor warme gevoelens bij sociaal contact, wat verklaart waarom MDMA-gebruikers veel aandacht van andere mensen eisen.

onderzoek De wetenschappers waren er niet op uit om

Hippocampus nov./dec. 2018

De onderzoekers gebruikten de Octopus bimaculoides als proefdier omdat het de enige octopus is waarvan het gehele genoom bekend is waardoor de wetenschappers de genen van de octopus en de mens nauwkeurig konden vergelijken.

de octopussen de dag van hun leven te bezorgen. Ze hoopten met hun werk meer inzicht te krijgen hoe MDMA de octopus beïnvloedt en in de evolutie van sociaal gedrag in het algemeen. De onderzoekers plaatsten één voor één octopussen in een aquarium met alleen water, dat was verdeeld in drie compartimenten. Kamer 1 bevatte een object (plastic speelgoed), kamer 2 was leeg en in kamer 3 zat een andere octopus in een plastic kooi. Wanneer een octopus in de lege kamer werd geplaatst, ging deze in de

meeste gevallen meteen naar het plastic speelgoed toe en vermeed de andere octopus. Vervolgens werden de weekdieren in water geplaatst waarin een lage concentratie MDMA zat, waardoor de dieren via hun kieuwen de drug in hun bloed kregen. Nadat de dieren een tijdje in dat water hadden kunnen rondzwemmen, plaatsten de onderzoekers de octopussen weer in het eerste aquarium. Dit keer bracht elke octopus aanzienlijk meer tijd door in de kamer met de gekooide octopus dan in de andere kamers. Volgens het team hadden de gedrogeerde octopussen ook 'de neiging om de kooi te omhelzen' en wreven er zelfs tegenaan met hun mond. Kortom, de octopussen werden er 'knuffelig' van!

serotonine Het experiment onthult dat serotonine in zowel mensen als octopussen een grote

Tekening: Olga Medvedeva.

Biologie

Ken-ichi Ueda - inaturalist.org

Onder invloed van XTC werd de Californische tweevlekoctopus aanhankelijker en vrolijker.

rol speelt bij sociaal gedrag. Dat mensen en octopussen hetzelfde reageren, is te verklaren aan de hand van een gen dat in beide diersoorten te vinden is. Dit gen reguleert het transport van serotonine in de hersenen en bevat een eiwit waaraan de drug zich bindt. De onderzoekers ontdekten niet alleen dat de octopus en de mens dit gen delen, maar ook dat het gen op moleculair niveau erg vergelijkbaar is. Octopussen zijn zeker geen sociale dieren, ze zijn zelfs kannibalistisch en blijven hun hele leven eigenlijk solitair. Alleen voor de voortplanting zoeken ze elkaar op. Maar zelfs als ze samenkomen om te paren ligt de dreiging van kannibalisme op de loer. Recent onderzoek toonde echter aan dat octopussen socialer zijn dan we dachten. Ze kunnen met elkaar communiceren via signalen. De sociaalste octopussen komen voor in Australië. De Octopus tetricus bijvoorbeeld. Hij leeft af en toe in kleine groepjes van zo'n vijftien stuks bij elkaar. Het wordt echt een klein dorp genoemd, ze veranderen de omgeving om zich heen door de grote hopen met lege schelpen die ze daar opstapelen.

slim zonder brein Octopussen zijn bijzonder intelligent. Ze gebruiken stenen om schelpen open te wrikken. Zelf heb ik een octopus uit zijn grot zien lopen wanneer het te druk werd in zijn voortuin door de vele nieuwsgierige duikers. Hij tilde een grote rots op, ging terug naar zijn grot, kroop er in om daarna de opening af te sluiten met de rots. Weg was hij en ineens ook zijn probleem met de duikers. Ze beschikken dus over een logisch denkvermogen en kunnen problemen oplossen. In tegenstelling tot de mens hebben ze geen hersenen, maar wel onafhankelijke netwerken van neuronen over hun hele lichaam, wat maakt dat elke tentakel op zich zelfstandig kan denken.

aanzet Dit anekdotisch experiment geeft aan dat er sociaal gedrag in ieders DNA gebakken zit, maar ook dat het niet grootschalig genoeg is om conclusies te trekken. Wel is het een aanzet om zulke psychoactieve stoffen door een andere bril te onderzoeken als nuttig of genezend hulpmiddel.

weetje

woon mossels en tuinslakken behoren. Evolutionair zit er tussen ons en die weekdieren natuurlijk een enorm gat. Naast acht zelfstandige tentakels heeft de octopus ook drie harten: één om het bloed rond te pompen en de andere twee om het bloed richting de kieuwen te stuwen. Als verklaring van dit cardiologisch trio wijzen wetenschappers naar het ongewone bloed van deze achtpotigen. Gewervelde dieren hebben ijzerhoudende hemoglobine in de rode bloedcellen om de zuurstof te transporten door het lichaam. De octopus heeft het koperrijke hemocyanine, net zoals bij slakken en kreeften. Daardoor kleurt octopusbloed niet alleen blauw, maar transporteert het veel minder makkelijk zuurstof. Met drie harten wordt dat ongemak gecompenseerd. Nu nog een hart op de juiste plaats zodanig dat de octopus geen hulpmiddel nodig heeft om onder water te kunnen optreden in een waterballet of om een looping te maken.  CHRISJE DEMUYNCK

Bronnen: nytimes.com, Current Biology, Johns Hopkins Medicine via EurekAlert!, Live Science, Wikipedia en Kijk-magazine.

Inktvissen behoren tot de Mollusca, de stam van de weekdieren, waartoe ook geHippocampus nov./dec. 2018

Reportage Biologie

)

A rt

le r

- SOS

-S e a t u r t l e s .

De schildpad graaft een nest om haar eieren in af te leggen.

Operation S

Denevan SOS-Seaturtles werd meer dan 30 jaar geleden gesticht door de â&#x20AC;&#x201C; ook bij ons â&#x20AC;&#x201C; zeer gekende Zwitserse onderwaterfotograaf Kurt Amsler. De bedoeling van de organisatie is het beschermen van de stranden waar zeeschildpadden hun eieren komen leggen. SOS-Seaturtles werkt daarom voor 'Operation Denevan' reeds drie jaar samen met de Indonesische organisatie PAMALI.

Hippocampus nov./dec. 2018

inds miljoenen jaren volgen zeeschildpadden een instinct dat hen terugbrengt naar het strand waar ze zelf geboren zijn om hun eieren onder het zand te leggen; ver genoeg om niet onder water te lopen en dicht genoeg bij het water om de pasgeborenen de kans te geven om de zee te bereiken. De stijging van de zeespiegel is een van de bijkomende moeilijkheden die de dieren ondervinden en daarom worden de stranden gedurende het legseizoen dag en nacht bewaakt. Zodra een zeeschildpadmoeder terug in zee is vertrokken, wordt het nest gemarkeerd en later door medewerkers naar een veilige plek verhuisd. In een nest vindt men meestal 50 tot 60 eieren. Na ongeveer 50 dagen komen de jonge schildpadden eruit en worden ze door de medewerkers naar zee gebracht. Kurt is verheugd te kunnen melden dat dit jaar het succesvolste was: ongeveer 30 procent meer eieren gered en pasgeborenen naar zee gebracht. De resultaten van het legseizoen van januari tot september 2018: DD Green turtles (groene schildpad): 469 nesten; DD Hawksbill turtles (karetschildpad): 15 nesten;

De jonge schildpadjes graven zich uit het nest.

DD van de in totaal 484 nesten werden er 131 verplaatst; DD in totaal konden er 12.167 pasgeborenen direct in de zee worden gezet (afkomstig uit de natuurlijke en de verplaatste nesten). Volgend jaar wil 'Operation Denevan' ook op een naburig eiland actief zijn. De meeste hulp voor SOS-Seaturtles komt van mensen die weinig of niets te maken

Bonaire: Divers Paradise! Ontdek de schitterende onderwaterwereld van Bonaire

samen met ABC Travel, de maatwerkspecialist voor duikreizen naar het Caribisch gebied.

Na het afleggen van de eieren trekt de moederschildpad terug naar zee.

Buddy Dive Resort Drive & Dive-pakket 6 personen vanaf € 1399 | 2 personen vanaf € 1659 Opgraven van de eieren zodat ze niet gestolen worden door predators.

De opgegraven eieren worden op een afgeschermde plek terug ingegraven.

Advertentie

Bel Mar Oceanfront Apartments Drive, Dive & Stay-pakket 6 personen vanaf € 1289 | 4 personen vanaf € 1389

Caribbean Club Bonaire Drive & Dive-pakket

Foto's (3): Kurt Amsler - SOS-Seaturtles.

4 personen vanaf € 1309 | 2 personen vanaf € 1429

hebben met de oceanen. Men zou verwachten dat ook duikers en onderwaterfotografen en -videografen iets teruggeven aan de zee waarvan ze zo houden en genieten. Wie de organisatie toch wil helpen, kan dit via: w w w. sos-seatur tle s.ch/ inde x.php/ organisation-6 (SOS-Seaturtles is een non-profitorganisatie; al hun brochures, hand-outs, campagnes en acties worden gefinancierd door particuliere bronnen, donaties en sponsors). 

Alle prijzen zijn per persoon en inclusief: Retourvlucht Amsterdam – Bonaire met KLM (inclusief belastingen en toeslagen), 23 kg ruimbagage per persoon, transfers bij aankomst en vertrek, 7 nachten verblijf bij de gekozen accommodatie, dagelijks ontbijt bij Buddy Dive en Caribbean Club, 6 dagen ongelimiteerd gebruik fles, lucht en lood (gratis Nitrox), 7 dagen autohuur inclusief CDW verzekering (tot 4 personen: pick-up truck, vanaf 5 personen: busje)

Maatwerkreizen ABC Travel stelt ook graag een duikreis op maat samen, waarbij meerdere eilanden worden gecombineerd. Informeer naar de mogelijkheden of kijk op abctravel.nl

De Klomp 120 | 7511 DJ Enschede | Nederland +31 533030012 | info@abctravel.nl

ROLAND WANTENS

Hippocampus nov./dec. 2018

Foto: Jef Driesen.

Reportage Geschiedenis

75 jaar ademautomaten

'Vintage diving'

Met dit artikel probeer ik de theorie, uitgelegd in de vorige Hippocampus, te toetsen aan de praktijk. Ik dook lang geleden al eens met een eentrapsontspanner, maar beschikte toen niet over de kennis om het verschil te ervaren. Ja, mijn gezichtsveld was bubbelloos en de ontspanner klonk anders, maar meer herinner ik me niet van die duik. Het was dan ook een duik om te genieten en niet om de ontspanner uit te testen. Om onderstaande lijnen te kunnen schrijven, moest ik een werkend exemplaar vinden. En de klokt tikte!

oor we aan het vierde artikel uit deze reeks beginnen, wil ik even de aandacht vestigen op twee belangrijke elementen. Ten eerste: de titel dekt niet echt de lading, want dit artikel gaat niet over de tak van onze sport waarbij individuen gaan duiken met 'antiek' materiaal. Dit was en is mijn bedoeling niet. De titel 'Hoe is duiken met een eentrapsontspanner?' vertelt beter waarover het gaat, maar klinkt bijlange niet zo aantrekkelijk. Ten tweede: ik zou niemand met de ademautomaat, waarmee ik de testen uitgevoerd heb, het water insturen zonder bijkomende herstellingen. Ondanks de genomen voorzorgen, bleek de ademautomaat niet echt veilig. Een belangrijke les is dat het niet is omdat je een ontspanner ergens liggen hebt, je er zomaar mee kunt gaan duiken. Maar dat wist je al.

Hippocampus nov./dec. 2018

Technische voorstelling van de rugontspanner met dubbele darm en ĂŠĂŠn trap.

de zoektocht Toen Dirk Deraedt en ikzelf over het concept van deze reeks over 75 jaar sportduiken nadachten, waren we het er beiden snel over eens dat er een aflevering over het duiken met de Mistral eentrapsontspanner moest voorzien worden. Een praktijkbeleving was onontbeerlijk. Dit vereiste echter dat we een werkende Mistral vonden, waarvan de eigenaar toelating gaf om ermee te duiken. Een eenvoudige opdracht dacht ik, maar niets was minder waar. Veel collega-duikers hebben een exemplaar liggen en dus zou het me wel lukken om er een te lenen voor een duikje. Na maanden rondmailen en bellen kon ik besluiten dat de meesten hun Mistral als decoratiestuk of soms zelfs als relikwie beschouwen. Bang dat een terugkeer naar het milieu waarvoor ze gemaakt zijn het decoratief element ervan zou tenietdoen, kon ik geen exemplaar vastkrijgen. Anderen waren benieuwd of hun ontspanner nog werkte, maar die moest ik dan weigeren omwille van niet compleet. Toen ik uiteindelijk iemand vond met een volledige set, bleek de noodzakelijke onderhoudsbeurt te duur. Een maand voor mijn deadline had ik nog steeds geen bruikbaar exemplaar. Op de valreep kreeg ik het bericht van Loumar Wittebroodt dat ik zijn eentrapsontspanner aan een waterige testduik mocht onderwerpen. Zijn exemplaar was een geschenk en hij had er voor de laatste keer

Foto's (2): Hoesy (Patrick Van Hoeserlande).

Het beperkte aantal onderdelen maakte van de Mistral een oerdegelijke ontspanner die bij zo velen zeer geliefd was.

De terugslagklep in de slang ziet er nog goed uit.

zonder problemen mee gedoken in â&#x20AC;Ś 1995. Na een visuele inspectie besloot ik dat de ontspanner er heel goed uitzag en een uitstekende kandidaat voor de uitvoering van mijn doel was. Natuurlijk zou ik er niet zomaar mee in het water springen, het apparaat moest grondig nagekeken worden. Ik beschik noch over de nodige kennis, noch over het materieel om een ontspanner na te kijken en dus ging ik aankloppen bij Ronny Desmet van Scuba Service Store.

onderhoudsbeurt Omdat Ronny geen ervaring heeft met het onderhoud van eentrapsontspanners, moest ik aandringen en beloven dat hij op elk moment mocht stoppen met zijn werk. Ik zou ook niet met het apparaat gaan duiken als hij dacht dat het gevaarlijk zou zijn. Zo beloofd begon hij minutieus de ontspanner te ontmantelen. Terwijl hij dat deed, maakte ik foto's voor het artikel die daarnaast misschien ook wel nuttig konden zijn bij de montage. Nadat hij het deksel verwijderd had, viel me de goede toestand van de ontspanner op. Het enig onderdeel dat ons een beetje zorgen baarde, was de eendenbek. Het rubber zag er broos uit en we besloten het zo te laten uit schrik het te beschadigen. We hadden immers geen reserveonderdelen ter beschikking, waardoor een kapot onderdeel het annuleren van de duik zou betekend hebben. Wat echter nog meer opviel, was het klein aantal onderdelen waaruit deze ontspanner gemaakt

is. Ik telde er een 25-tal. En dat is het. Dit beperkte aantal onderdelen maakte van de Mistral een oerdegelijke ontspanner die bij zo velen zeer geliefd was. Na alle onderdelen mooi gereinigd te hebben, monteerde Ronny alles netjes. De plaatsing van het groot diafragma was moeilijker dan verwacht, maar uiteindelijk lukte het met ons tweeĂŤn om de rubberen schijf op zijn plaats te houden. De test van de ontspanner toonde aan dat hij goed werkte, hoewel het inademen zwaar was. Dit kwam waarschijnlijk omdat de ontspanner niet optimaal ingesteld was, maar zonder goede handleiding besloten we dat het zo volstond. Ik verliet het atelier met een werkend en gecontroleerd exemplaar. Tijdens mijn duik zou het inademen zwaar zijn, maar ik vermoedde dat het onder water wel zou meevallen (een simpele tweetrapsontspanner ademt ook zwaarder boven dan onder water). Mogelijk kon de stijfheid van de eendenbek bijkomstige problemen veroorzaken. Ik wist echter niet welke problemen. Moeilijk uitademen?

nog meer oud duikmateiraal Tussen mijn bezoek aan het atelier en de eigenlijke duik, vertelde ik tijdens een barbecue met Remi over mijn project. Spontaan nam hij me mee naar zijn kelder. Ik vermoedde dat hij me een eentrapsontHippocampus nov./dec. 2018

Reportage

Foto's (2): Hoesy (Patrick Van Hoeserlande).

Geschiedenis

De stijve eendenbek vervangen we niet omdat er geen wisselstuk beschikbaar is.

spanner zou aanbieden, want om een of andere bizarre reden geloofde ik dat eens ik een werkend exemplaar zou vinden, plots anderen zouden zeggen dat zij er een hadden. Tot mijn verrassing diepte hij geen ontspanner op, maar een originele Fenzy en een analoge trappenberekenaar, zeg maar een prehistorische duikcomputer. Dit materiaal, samen met een oude duikbril die ik nog liggen had, maakte het plaatje compleet. Ik was klaar voor de duik.

duiken met een Mistral De demontage had me ervan overtuigd dat de ontspanner die ik op mijn fles monteer wel degelijk een eentraps is. De eerste commerciële afgeleiden van de ontspanner van Cousteau-Gagnan, de CG45, waren immers tweetrapsuitvoeringen. De latere Mistral was echter een volbloed eentrapsontspanner. Omdat ik op alle foto's gezien had dat de ontspanners met de behuizing naar achteren gericht waren, monteer ik mijn ontspanner ook zo. De positie waarin de twee darmen zich nu bevinden, bevestigen mijn idee dat deze wijze van monteren de juiste is. Op de duikplaats bekijken voorbijgangers en duikers ons met ogen vol bewondering, hoewel we bewust de drukke parking vermeden hebben. Is het bewondering voor het materiaal of voor de duiker die met deze antiek uitziende verzameling gaat duiken? Ik laat het in het midden en con-

Hippocampus nov./dec. 2018

De plaatsing van het groot diafragma was moeilijker dan verwacht.

centreer me op wat me te doen staat. Uit het theoretische onderzoek weet ik dat: • De inademdrukval vermindert als de druk in de fles afneemt. Om dit te testen zal ik op het einde van mijn duik mijn fles leeg laten lopen. Ik zal dus even voor een jacuzzi zorgen. • De omgevingsdruk, zo lang die verwaarloosbaar is ten opzichte van de flesdruk, geen invloed heeft op de inademdrukval. Dit is niet het geval op grote diepte met een bijna lege fles, maar omdat de Put van Ekeren niet diep te noemen is en omdat het om veiligheidsredenen afgeraden is mezelf in een dergelijke situatie te brengen, staat deze test niet op mijn lijstje. • Het ademhalingscomfort afhankelijk is van de positie van de duiker. Hoe groter de verticale afstand tussen het mondstuk en het huis van de ontspanner, hoe meer ademinspanning de duiker moet leveren. Dit zal ik testen door te duiken in verschillende posities. Omdat het hier niet om een gewone duik gaat, neem ik een aantal extra veiligheidsmaatregelen: we zullen alles uittesten in ondiep water. Wat er ook gebeurt, ik kan altijd op een gecontroleerde manier naar het wateroppervlak; mijn buddy en fotograaf is ervaren en weet door goede afspraken wat hij mag verwachten (en wat niet normaal is); we spreken een duidelijk signaal af voor het geval er iets misgaat; en ik heb

een tweede 'gewone' ademautomaat bij de hand. Al tijdens de eerste minuten onder water ondervind ik het gevolg van de stijve eendenbek: na uitademing komt er heel gemakkelijk water in de uitademslang. Waarschijnlijk sluit de eendenbek door zijn hogere stijfheid niet onmiddellijk na opening door uitademing, waardoor er water naar binnenkomt. Het uitademventiel op het mondstuk regelt blijkbaar alleen de luchtcirculatie en laat onverwacht heel gemakkelijk water naar binnen lopen. Het gevolg is dat er water in mijn mond stroomt. Bij iedere ademcyclus een beetje meer. Ik slik de eerste teugen door, maar dit is zeker geen permanente oplossing. Dan herinner ik me de uitleg van een oudere duiker die nog met een Mistral gedoken heeft. Als er water in je mondstuk komt, dan moet je de inlaatslang omhoog en de uitlaatslang omlaag houden. Omdat putwater drinken geen leuk alternatief is, probeer ik dit maneuver uit. En ja, het water verdwijnt. Door deze truc kan ik mijn testduik verderzetten. Het duiken voelt eigenaardig aan. Omdat ik geen bellen zie en amper bellen hoor, twijfel ik aan de goede werking van de ontspanner. Jef, mijn buddy, doet alsof alles normaal is en ik kan ademen, dus het moet werken. Ik zwem een paar rondjes om de manier van ademhalen gewoon te worden en om de fotograaf de kans te geven zijn werk te doen. Als ik inadem, is het alsof ik

even arbeid moet leveren om daarna een teug lucht binnen te krijgen. Het is zwaarder dan verwacht, maar het valt mee. Tijd om te testen. Zoals theoretisch voorspeld, vraagt het inademen veel inspanning, terwijl het uitademen goed verloopt. Rechtstaand is het verschil in inspanning kleiner. Ik leg me op

Eerste testduik met de Mistral.

de rug. Ik bevind me amper in deze positie of mijn mondstuk voorziet me van een overaanbod aan lucht. Ik had een gemakkelijkere inademing verwacht, maar dit is teveel. Ondersteboven valt het ademen goed mee. Er is, in tegenstelling tot de moderne tweetrapsontspanner, een duidelijk waarneembaar verschil in ademhalingscomfort naargelang de positie van de duiker. Dit zal

Foto's (4): Jef Driesen.

Klaar voor een testduik met een Mistral eentrapsontspanner.

Bij het uitademen komen de luchtbellen niet langs het mondstuk, maar langs de eentrapsontspanner op de rug.

op diepte minder variĂŤren, maar dat en de analoge trappenberekenaar zal ik vandaag niet uittesten. Onder water bedenk ik dat ik de inademinspanning kan verminderen door de ontspanner achterstevoren op mijn fles te monteren, waardoor de afstand mondstuk-behuizing verkleint. De flessen die

Nadat ik de Mistral achterstevoren op mijn fles gemonteerd heb, zit het mondstuk beter en is het ademcomfort duidelijk toegenomen.

Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage

Ik neem het mondstuk uit mijn mond en test uit hoe je het daarna watervrij kan krijgen.

Cousteau en zijn collega-duikers gebruikten waren immers geen dikke 200 bar flessen en dus zit mijn ontspanner nu verder weg dan in hun tijd. Het omdraaien zal al gauw een paar centimeter winst opleveren en het ademen dus vergemakkelijken. De observatie dat de darmen veel trekken op mijn mondstuk overtuigt me van deze conclusie. We gaan het water uit om de modificatie uit te voeren.

tweede testduik na modificatie Terug onder water merk ik het verschil. Niet alleen zit het mondstuk nu beter – hoewel ondersteboven – , het ademcomfort is duidelijk toegenomen. Ik begin me te voelen zoals ik denk dat een echte Mistralduiker zich onder water gevoeld moet hebben. Het verschil in ademen in de diverse posities is ook afgenomen. Het is er nog, maar niet meer zo uitgesproken. Ik begin te genieten van de afwezigheid van de bellen. Ik zou bijna mijn moderne ontspanner vervangen door deze eentraps, maar water in mijn mond doet me besluiten dit toch niet te doen. Trouwens, na deze duik moet ik de ontspanner terugbrengen. De meer dan 30 duikminuten doen me een beetje stoutmoediger worden. Ik besluit het mondstuk uit mijn mond te nemen en te ontdekken hoe ik het daarna vrij van water kan krijgen. Ik herinner me dat je dit moet doen door het mondstuk hoog te houden, waardoor de lucht het water eruit jaagt. Doen dus, mondstuk uit en naar boven du-

Hippocampus nov./dec. 2018

Als er water in je mondstuk komt, dan moet je de inlaatslang omhoog en de uitlaatslang omlaag houden.

wen. Quasi onmiddellijk vormt er zich een lokaal bellengordijn, tijd om het terug in mijn mond te steken. En ja, ik kan gewoon ademen. Het water is eruit. Als alles getest is en de nodige foto's genomen zijn, vat ik de laatste test aan. Ik verander mijn omgeving in een bellenbad door op de waterloosknop van de tweede trap van mijn reserve ademautomaat te drukken. Minutenlang bubbelt de lucht zich een weg naar boven. Ik fantaseer over wat de mensen aan het oppervlak wel moeten denken. Als ik 20 bar aflees op mijn manometer, besluit ik dat het goed genoeg is. Terwijl ik me ontdeed van de kostbare lucht, lette ik op mijn ademhaling. Er was een verbetering van het comfort merkbaar. Ik moet nu voelbaar minder inspanning leveren om lucht te krijgen. De theorie klopt. Gelukkig moeten we niet ver zwemmen naar de waterkant. De testduik is goed verlopen en bevestigt de bevindingen op basis van de technische analyse. Zelfs na zovele jaren ongebruikt in een kast gelegen te hebben, werkt de Mistral nog zeer goed. Met een nieuwe eendenbek zou de ontspanner waarschijnlijk feilloos gewerkt hebben en mits een goede afstelling op basis van een onderhoudsboek zou hij als nieuw zijn job kunnen doen. Mijn duik met de Mistral ligt intussen al enkele weken achter mij. Met tegenzin gaf ik de eentrapsontspanner en het ander materiaal terug af. Ik had er graag nog een

paar keer mee gedoken, maar omstandigheden beslisten daar anders over. En ja, nadien hebben anderen mij hun eentrapsontspanner voor een testduik aangeboden. Intussen ben ik de trotse bezitter van een Mistral. Weliswaar een recenter type met een hogedrukconnectie. Ik ben vast van plan om dit kastexemplaar ooit terug los te laten in zijn natuurlijk omgeving. En het spreekt voor zich dat ik hem daarbij persoonlijk zal begeleiden.  PATRICK VAN HOESERLANDE

Voor de laatste test verminder ik de druk uit mijn duikfles tot 20 bar door op de waterloosknop van de tweede trap van mijn reserve ademautomaat te drukken.

Foto's (3): Jef Driesen.

Geschiedenis

Duikshop zeeën de

Bekende duikmerken Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

Openingsuren: wo. – do. & vr. 16.30 – 19.00 u za. 10.00 – 12.00 u & 13.00 – 17.00 u

Antwerpsestraat 258 – 2850 Boom 03 888 43 34 – zevenzeeen@telenet.be

Adv_7-Zeeen_20170126.indd 1

2/02/2017 15:57:28

Xpl re Diving .be

www.

Duikcentrum

“Net dat tikkeltje meer”

Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage Reisverhaal

De magische Silver Bank Magisch is een understatement. De Silver Bank, behorend tot de Dominicaanse Republiek, ligt 110 km ten noorden van het toeristische stadje Puerto Plata en ten zuidwesten van het Turks en Caicos territorium. Met zijn oppervlakte van 1680 vierkante kilometer vormt deze ondiepe oceaanbank jaarlijks, met het hoogtepunt tussen december en april, een veilige haven voor duizenden North Hemisphere Humpback whales (bultrugwalvissen). De indrukwekkende samenkomst van deze zeezoogdieren staat volledig in het teken van imponeren, het hof maken, paren, kalven of jongen zogen. Sinds 1986 is de Silver Bank strikt beschermd en kan het met recht en reden de 'Sanctuary for Marine worden.

Hippocampus nov./dec. 2018

'Pec slapping', 'pectoral fin slapping' of 'flipper slapping': met de borstvin op het water slaan.

Foto: Ivo Madder.

Mammals' (heiligdom voor zeezoogdieren) genoemd

e Dominicaanse Republiek staat bij menig duiker of snorkelaar zelden bovenaan zijn verlanglijstje. Vele andere tropische en afgelegen bestemmingen krijgen de voorkeur. Duiken primeert daarenboven vaak op snorkelen, maar gezien het spectaculaire karakter van deze bestemming, zal je het niet erg

vinden dat hier enkel de bultruggen voor bellen zullen zorgen in het water. Onbekend is onbemind, dat is zeker van toepassing op deze specifieke, maar uiterst unieke bestemming waar dus alleen mag gesnorkeld worden. Als je echter het aanbod krijgt om het water te betreden met

bultruggen, in combinatie met een gegarandeerde 'Premium Humpback Watching', scherpt de aandacht wellicht aan. Wanneer het tot je doordringt waar de Silver Bank met de bultruggen echt voor staat of kan voor staan, dan gaat je hart sneller slaan en is een absoluut kippenvelmoment nabij.

Foto: Marianne Hesters.

'Spyhopping': hun kop gedurende 30 seconden boven water steken om nieuwsgierig rond te kijken.

reis naar het bultruggenparadijs De Silver Bank is eigenlijk goed bereikbaar en voor ons, vanuit Europa, een evidentere bestemming dan bijvoorbeeld Tonga in Polynesië, waar ook met bultruggen kan gezwommen worden. Alle activiteiten op de Silver Bank vinden plaats onder zeer specifieke voorschriften en strikte regels. Deze strikte voorschriften dienen verschillende doelen. Eerst en vooral beschermen ze de walvissen (onder andere tegen intimidatie), maar tegelijk bieden ze ook de beste kans op een betekenisvolle ontmoeting tussen zwemmers en bultruggen. Het hoeft geen betoog dat deze trip, georganiseerd door Wildwater Diving Holidays, met stip staat aangeduid in de agenda. Op zaterdag 14 maart 2018 kon alvast onze nummer 1 van

het verlanglijstje geschrapt worden. Deze bijzondere trip vertrekt steeds op zaterdagavond, in een kleine haven in de buurt van Puerto Plata, waar je inscheept voor een 6-daagse liveaboard naar de Silver Bank. Het aantal vergunningen voor deze unieke plek is beperkt tot 3 liveaboardboten en 1 extra boot die exclusief voorbehouden is voor wetenschappelijk onderzoek. Maximaal 10 weken per seizoen (van begin januari tot eind maart) krijgen enkel deze 4 boten toegang tot het marine park. Je bent in principe vijf dagen op de Silver Bank met maximaal 4,5 dagen tijd om te besteden aan het zoeken naar walvissen (= maximaal negen tenderexcursies – 'tender' = kleine motorboot). Afhankelijk van de weersomstandigheden en de regels van

het Sanctuary kan dit uiteraard variëren. De kapitein brieft zorgvuldig de reis naar het bultruggenparadijs. De oversteek vanaf het vasteland duurt 8 à 10 uur en kan bij slecht weer wel pittig zijn. Een ruwe zee valt zeker niet uit te sluiten, waardoor je iets tegen zeeziekte moet voorzien en niet alleen tijdens de oversteek, maar ook wanneer de boot geankerd is op de Silver Bank zelf. De eerste tip die we kregen, is van grote waarde: "Zet je wekker vroeg in de ochtend". Tegen zonsopgang bevinden we ons inderdaad pal op de ondiepere bank in de Oceaan. De oceaan reikt hier zo ver als het oog kan kijken en van massatoerisme is absoluut geen sprake. De vele bultruggen verwelkomen ons meteen, nog voor we onze definitieve ankerplaats reiken. Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage Reisverhaal

Breach! Breach! Breach!

Het is duidelijk dat we een onvergetelijke week zullen beleven, omringd door deze buitengewoon prachtige reuzen van de zee. We zijn gerustgesteld en opgewonden tegelijk. Vanaf de eerste minuten op de Silver Bank beseffen we dat de bultruggen er waarschijnlijk niet voor zullen terugdeinzen om hun gedrag onder en boven water te laten observeren en te laten vastleggen op foto en video. Foto: Ivo Madder.

Met grote ogen, open mond en de camera in de hand aanschouwen we de zee vanop het bovenste dek van ons moederschip, de Belize Aggressor, dat in deze periode voor een aantal weken door 'Conscious Breath Adventures' en kapitein Gene Flipse gecharterd wordt. Hier hoef je helemaal niet

geduldig te zijn en al zeker niet te (wan) hopen of je wel een goede glimp zal kunnen opvangen. Enkele malen per minuut klinkt het woord "Look!", meteen gevolgd door "Breach! Breach! Breach!" Het gemak waarbij deze kolossale zeezoogdieren zich uit het water hijsen en voor imposante bommetjes zorgen, is zo immens spectaculair.

Bultruggen kunnen volledig uit het water springen, wat men 'breaching' noemt.

soft-in-water ontmoetingen De gezonde spanning kent zijn hoogtepunt als de bel voor het eerst rinkelt om de briefing en planning van de week mee te delen. De enige toegelaten interactietechniek wordt 'Soft-in-water' ontmoeting genoemd. De basis van deze techniek is een passieve, niet-agressieve manier, waarbij we rustig drijven op het oppervlak van de oceaan in de buurt van tolerante, nieuwsgierige en coöperatieve walvissen. We kunnen masker, snorkel en vinnen gebruiken, maar in geen geval een duikuitrusting. Er is eveneens geen agressief zwemmen of vrijduiken toegestaan en (onderwater)foto- of videografen mogen geen flitslichten noch

Hippocampus nov./dec. 2018

lampen gebruiken. Door rustig het water in te gaan en vreedzaam als een groep te drijven, minimaliseren we enige verstoring van de walvissen en laten we de walvissen kiezen of ze ons benaderen of niet. Het is en blijft een ontmoeting in hun omgeving, op hun voorwaarden. De hoofdregel van respect is: "We benaderen de walvis niet, de walvis benadert ons!" Vooraleer we met zijn allen de eerste keer richting de walvissen varen, krijgen we nogmaals de boodschap dat de niet-agressieve techniek heeft geresulteerd in één minuut tot één uur durende ontmoetingen met de walvissen. Dit gezegd zijnde dringt het tot ons door dat

bultruggen wilde dieren zijn en er eigenlijk geen enkele manier is om het resultaat te voorspellen als een gelegenheid tot ontmoeting in het water zich al zou voordoen. We blijven hoopvol, al houden we er in ons achterhoofd nu wel rekening mee dat het de walvissen zijn die ervoor kiezen om ons te benaderen of niet. Zij en zij alleen hebben de absolute controle over de afstand, de duur en het tempo van elke ontmoeting. Het is eenvoudig en complex tegelijk. Langs de ene kant is het onmogelijk voor een zwemmer om dicht bij een walvis te komen die niet benaderd wil worden. Langs de andere kant kan een nieuwsgierige walvis zwemmers van heel dichtbij benaderen.

ontnuchtering

gema

n Hae

Stefaa

Foto:

Foto: Stefaa

n Haegeman

Foto: Stef

aan Hae

geman.

Foto: Stefaan Ha

egeman.

Het is week 8 van de 10 in het Silver Bank bultruggenseizoen van 2018. En wat voor een geweldige week zou het worden! Sommige interacties kunnen bitterzoet zijn en andere kunnen een ontnuchterende herinnering nalaten. Dit laatste hebben we helaas mogen ervaren op dinsdagnamiddag. Een collega-operator maakt melding van een drietal walvissen: een moeder, een jaarling kalf en een escorte. Dit is een vaak voorkomende samenstelling, maar dit jaarling kalf maakt het anders dan anders. Normaal gezien gaan moeders en kalveren op minder dan een jaar uit elkaar. Hier is het kalf een grote 'peuter'. Een unieke waarneming die zich jammerlijk genoeg wel meteen laat verklaren. Dit kalf heeft uitgebreide littekens en een enorme wond over heel zijn romp, ontstaan door verstrengeling die ergens in de afgelopen maanden plaats heeft gevonden. Verstrengeling is één van de belangrijkste oorzaken van onnatuurlijke dood bij walvisachtigen, die jaarlijks ongeveer 300.000 slachtoffers maakt. Hoewel de snit en de littekens niet mooi zijn om te zien, lijkt het kalf over het algemeen gezond en zwaar genoeg voor zijn leeftijd. Voor dit kalf is het grootste gevaar voorbij, maar voor zijn moeder is het een ander verhaal. Wanneer ze pal voor onze neus naar de oppervlakte opstijgt om te ademen, oogt ze veel te mager. Het blijft gissen naar de precieze oorzaak waarom ze er zo slecht aan toe is. Is het mogelijk dat de moeder haar kalf langer dan normaal heeft verzorgd en gezoogd, omdat het verstrengeld was geraakt? Heeft het verstrengelde kalf het voedingsgedrag van de moeder beïnvloed? Of is er een andere uitleg? Het is alleszins een ontnuchterende ontmoeting met de dreiging van verstrengeling waarmee alle walvisachtigen worden geconfronteerd. Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage

Foto: Stefaan Haegeman.

Reisverhaal

dansers als toppunt van de week Het moment dat ervoor zorgt dat we deze trip als een geweldige week mogen beschouwen, komt de dag na onze ontmoeting met het kalf dat ooit verstrengeld was geraakt. Een walvis bespioneert onze boot en nadert kort, korter,… kortst! Het blijkt een koppel te zijn dat elkaar het hof aan het maken is. Al snel merken we dat hun

Sierlijk glijdt de jonge bultrug door de zonnestralen.

Hippocampus nov./dec. 2018

gedrag overslaat en dat ze als 'dansers' kunnen beschouwd worden. Gedrag wordt 'dansen' als twee walvissen betrokken zijn in zeer sociaal gedrag: rollen, draaien, op hun rug zwemmen, spyhoppen (verticale positie, al dan niet met een deel van hun kop boven water), bellen blazen en zelfs luidruchtige piepende geluidjes maken… allemaal terwijl wij met hen in het water liggen en dit zeldzaam

spektakel van zeer dichtbij kunnen meemaken. Uiteindelijk hebben we ongeveer 2 uur kunnen meegenieten van deze opwindende sociale interactie. Op het moederschip aangekomen, beseffen we meteen de zeldzaamheid. Interacties zoals deze komen slechts één of twee keer voor per seizoen. We zullen hier nog jaren over praten.

Foto: Stefaan Haegeman.

Moeder met kalf.

Het is één van die weken waarin er een beetje van alles en nog wat te zien is. We zwemmen met een zanger, jawel… een zingende walvis! We hebben ook veel oppervlakgedrag waargenomen, 'Premium Whale Watching' brengt ons tussen grote 'rowdy' (luidruchtige) groepen, ontelbaar veel 'breachings' (volledig uit het water springen), 'pec slapping' of 'pectoral fin slapping' (met de borstvin op het water slaan; ook gekend als 'flipper slapping'), 'lobtailing' of 'tail lobbing' (met de enorme vleugelvormige staartvin op het water

slaan) en 'spyhopping' (hun kop gedurende 30 seconden boven water steken om nieuwsgierig rond te kijken), dit alles op een boogscheut verwijderd van onze bootjes. Een bepaalde 'pec slapping' escort in het bijzonder trekt onze aandacht omdat hij pectorale vinnen (borstvinnen) heeft die nagenoeg helemaal zwart zijn. Dit is ongewoon voor de Noord-Atlantische bultruggen. Meestal hebben ze vinnen die bijna helemaal wit zijn. De tijd vliegt als je plezier hebt! Dit is nogmaals het geval op de laatste excursiedag. We ontmoeten een moeder en haar kalf die

in het rif aan het rusten zijn en gekend zijn bij de bemanning. Een aantal weken eerder hebben gasten al een buitengewone interactie met dit tweetal gehad. De moeder zelf werd in 2010 een eerste keer waargenomen op de Silver Bank. Wij krijgen tijdens deze meest klassieke ontmoeting, moeder met kalf, ruimschoots de tijd om deze prachtige wezens op de gevoelige plaat vast te leggen en in al hun pracht te aanschouwen. Ze poseren gewillig voor de camera en GoPro. Mama is rustig, onbezorgd en tevreden aan de oppervlakte aan het zweven, terwijl haar kalf het niet kan laten om met ons te stoeien.

Foto: Stefaan Haegeman.

een beetje van alles en nog wat

Foto: Marianne Hesters.

'Breaching': gedeeltelijk of volledig uit het water springen.

Mama bultrug is altijd in de buurt om een oogje in het zeil te houden.

Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage

'Tail lobbing': met de enorme vleugelvormige staartvin op het water slaan.

Reisverhaal

Toegegeven, we hebben een portie geluk aan onze zijde gehad. Een reis naar de Silver Bank is er één vol met kansen, maar net als bij alle andere activiteiten in het wild en de natuur zijn er momenten met meer of minder activiteit en ontmoetingen. Lang niet elke excursie zal resulteren in een ontmoeting in het water en de kalme momenten helpen ons te onthouden dat dit een

echt natuurgebied is. Altijd de ogen openhouden en ze naar de oceaan richten… dan weet je nooit wat je zult zien! De Silver Bank is een speciale plek die geen enkele bezoeker onberoerd zal achterlaten. Het blijft voor menig natuurliefhebber een 'once in a lifetime' en voor velen zelfs een 'life changing' ervaring die zonder twijfel de moeite loont. Eens bekend is voor altijd bemind.  STEFAAN HAEGEMAN

Advertentie

Hippocampus nov./dec. 2018

Foto: Marianne Hesters.

bekend en zeer bemind

The Ultimate Diving Experience in jouw achtertuin! • Warm water van 24 graden • 4.500 tropische vissen • 30 Soorten vissen • Prachtige decors! • Snorkelen, duiken en vrijduiken • Try scuba dives • Duikschool • Inkijk in het aquarium via de ramen • Brasserie met reuzengroot aquarium • Duikersbar • Klimparcours voor de kids in de buurt

Een onvergetelijke onderwaterbeleving bij TODI op de be-MINE site te Beringen.

UNIEKurg,

b voor Lim België a! en Europ

Exclusieve NELOS aanbieding: een TODI duiksessie + een heerlijke lunch (Putpatatbuffet OF Pastabuffet)

(vanaf 15 personen)

voor € 45 p.p. Geldig van december 2018 tot en met maart 2019. Telefonisch te reserveren en betaling ter plaatse op vertoon van deze actie.

TODI is het eerste indoorduikcentrum waar je in optimale en veilige omstandigheden zal kunnen duiken en snorkelen in een zeer groot aquarium tussen 2.500 kleurrijke, tropische zoetwatervissen. Iedere bezoeker kan de ontdekking van de onderwaterwereld mee beleven via 6 ramen, of zelf gewichtloos zweven tussen de decorelementen onder water. Nadien kan je gezellig iets eten of drinken in de TODI-brasserie, gehuisvest onder het duikbassin van 6.500.000 liter helder water. Kortom: duiken is hier een belevenis voor ontdekkingsreizigers van 8 tot 88 jaar.

TODI be-MINE 1

•

BE 3582 Beringen

•

+32 11 36 40 40

www.todi.be

•

info@todi.be

Retro-Hippo Verzameld door Wim Van Doeselaer

45 jaar geleden uit Hippocampe nr. 46

december 1973

Agenda Samen met onze LIFRAS-vrienden besloten we tweemaandelijks de agenda af te drukken waarin alle manifestaties, wedstrijden en gebeurtenissen in verband met onze duiksport worden opgenomen. Rudi Schollaert Hoofdredacteur

Belgium Diving Asse

CMAS – Algemene Vergadering te Londen op 12 oktober 1973 Nieuwe voorzitter Na het ontslag van haar eerste voorzitter, Commandant Cousteau, heeft CMAS de enige kandidaat ter opvolging, Jacques Dumas, bij handgeklap verkozen tot voorzitter.

Ter gelegenheid van haar 10-jarig bestaan gaf de duikclub een 'duikstuif-in' ten beste aan een enthousiast toegestroomd publiek. De namiddag begon met een demonstratie van reddingstechnieken, gevolgd door een film 'De onderwaterwereld rond Madagascar' door Jo Renard. De duikclub gaf daarna enige staaltjes van haar kunnen.

wordt ook 'magic' genoemd omdat er op een zeer korte tijd verschillende internationale zwemrecords zijn gesneuveld.

Eerste uitgave van CMAS-Info De Belgische voorzitter van CMAS, namelijk Christian Ide, stelt daarin de nieuwe CMAS-uitgave voor en doet een oproep om ze te gebruiken om internationale contacten te leggen en te onderhouden.

15 jaar geleden uit Hippocampus nr. 196

december 2003

25 jaar geleden uit Hippocampus nr. 146

Onderwaterjacht De Sportcommissie van CMAS nam volgende beslissingen: DD onderwaterjacht met flessen is verboden; DD het verkopen van de vangst is verboden aan amateurduikers; DD het Belgisch voorstel, gesteund door Israël en Ierland, om de jacht te verbieden behalve in goed aangeduide zones werd niet aangenomen. Internationaal duikpaspoort Er zal een internationaal duikpaspoort opgemaakt worden in het Frans, Spaans en Engels.

35 jaar geleden uit Hippocampus nr. 96

oktober 1983

december 1993 Zeepaardjes in de Dender

Hippocampus van A5 naar A4 Eindelijk! Hippocampus in zijn nieuw formaat ligt voor je. Wat anderhalf jaar geleden nog een stille wens was, is nu werkelijkheid. Na de verschillende stadia die het magazine had doorlopen, vonden we dat we op die manier het uitzicht van het blad drastisch konden verbeteren. Roland Wantens Hoofdredacteur

Europees Kampioenschap Onderwaterhockey De Belgische ploeg behaalde de 4e plaats op 5. Het Verenigd Koninkrijk behaalde de eerste plaats. De wedstrijden vonden plaats in het 'Ponds Forge' zwembad in Sheffield. Het zwembad

Hippocampus nov./dec. 2018

Duikschool 't Zeepaardje zorgde onlangs voor een opmerkelijk initiatief in Dendermonde. De Dender, die er dwars door het stadscentrum loopt, werd aan een grondige poetsbeurt onderworpen. Een 30-tal leden dook er op 18 oktober onder en deed er een meer dan merkwaardige vangst: 50 fietsen, meters afvoerbuis, tafels, stoelen, bloembakken, nadarafsluitingen, signalisatieborden, een winkelkarretje en een wc-pot.

Eerste vrijduikers bij NELOS Aangezien we bij NELOS over geen gebrevetteerde vrijduikers beschikken – laat staan een instructeur – werden we het afgelopen jaar regelmatig bijgestaan door de vrijduikinstructeurs van LIFRAS. Er waren 4 NELOS-kandidaten die hun brevet wilden halen. Zij verrichtten de noodzakelijke proeven in de steengroeve van La Gombe. De eerste gebrevetteerde NELOS-vrijduikers zijn Alain, Bruno, Elmar en Thomas.

Hippoëzie Met verstomming geslagen Het flapperde eventjes met zijn oortjes. Keek ons aan en hield zijn kopje scheef. Het keek heel even schuchter maar vastberaden opzij zoals alleen pubermeisjes van 13 dat kunnen. Het knipperde met de oogjes en ontspande heel langzaam de krulling van zijn staartje rond de zwarte sepiastok. Het boog lichtjes voorover en liet het stokje los om een secondelang een danspasje te maken in de lucht. Gelijk een ballerina met doorschijnende vinnetjes krulde het staartje zich rond het volgende stokje in de stroming. De ogen, vochtig van geluk en genot ... van dankbaarheid dat ik na 42 jaar Oosterscheldeduiker dit voorrecht mag genieten. Herman Berghman Foto: Luc Rooman - GuyLian Seahorses of the World 2018.

Advertentie

 

rEvo rebreathers info@revo-rebreathers.com www.revo-rebreathers.com

 

Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage

Onderwaterfotografie en -videografie

Belgen scoren op het

Open Nederlands Kampioenschap 54

2018

Hippocampus nov./dec. 2018

Foto Masters Overall - 1e plaats. Foto: Luc Rooman.

Foto Masters Groothoek - 2e plaats. Foto: Filip Staes.

Op zaterdagavond 29 september 2018 maakte de NOB in Podium Hoge Woerd in De Meern de kampioenen Onderwaterfotografie en -videografie 2018 bekend. René Weterings uit Geertruidenberg kreeg de titel van 'Nederlands Kampioen Onderwaterfotografie' toegewezen.

et waren niet minder dan de Belgen Luc Rooman en Filip Staes die René Weterings naar de derde plaats duwden bij de Masters op het Open Nederlands Kampioenschap (ONK). Terwijl Luc en Filip uitblonken in hun 'Groothoek' en 'Groothoek met model', was het vooral de gouden medaille in de categorie 'Thema' waardoor René Nederland (NOB) mag vertegenwoordigen op het CMAS WK dat georganiseerd wordt op Tenerife. Ook dit jaar konden fotografen in teamverband meedoen. Team Kale Mannen kreeg bijkomstig een muts voor hun overwinning. De publieksprijs ging naar de Belgische Tom Van Hout.

Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage

Onderwaterfotografie en -videografie

Foto Starters Thema - 1e plaats. Foto: Cornelis van Rijswijk.

Bij de Masters videografie werden de prijzen verdeeld onder de drie deelnemers die verleden jaar ook in de prijzen vielen. Hun inzendingen werden gejureerd op techniek, montage, audio, script, creativiteit en sfeer. Johan de Smedt (Goud) en Gery Beeckmans overtroffen de Nederlandse Ronald Faber. We hebben alvast een mooie selectie gemaakt uit de winnende foto's. Geniet ervan! ď&#x20AC;ź

Zoetwaterwedstrijd 1. Peter Boots 2. Jeroen Zetz 3. Gery Beeckmans

CHRISJE DEMUYNCK

Team Apadukers - 3e plaats. Foto: Tanja de Vries.

Hippocampus nov./dec. 2018

Foto Starters Overall - 2e plaats. Foto: Angelique van Oorschot.

Team Romas - 2e plaats. Foto: Christiaan van Roeyen.

Team Romas - 2e plaats. Foto: Thierry van den Plas.

Starters onderwaterfotografie Categorie Thema

Overall

Duikeninbeeld Publieksprijs

1. Cornelis van Rijswijk 2. Rebecca Pauwels 3. Christiaan Van Roeyen

1. Cornelis van Rijswijk 2. Angelique van Oorschot 3. Rebecca Pauwels

(met een gedeelde derde plaats):

Categorie Beste foto

1. 2. 3.

Tom Van Hout Anouk Nijkamp Sandra Boerlage Paul Koetsier-Jeursen

1. Glenn Verheyde 2. Jan Blanken 3. Mieke Noordanus

Foto Masters Macro - 3e plaats. Foto: RenĂŠ Weterings.

Foto Masters Visportret - 1e plaats. Foto: Marco Heesbeen.

Reportage

Onderwaterfotografie en -videografie

Foto Masters Overall - 2e plaats. Foto: Filip Staes. Zoet - 3e plaats. Foto: Gery Beeckmans.

Foto Masters Macro - 1e plaats. Foto: Gino Symus.

Masters onderwaterfotografie Categorie Groothoek met model(len) 1. Filip Staes 2. Luc Rooman 3. Peter Borsch

Categorie Groothoek

Categorie Visportret

1. Luc Rooman 2. Filip Staes 3. Kees Opstal

1. Marco Heesbeen 2. Filip Staes 3. Luc Rooman

Categorie Macro 1. Gino Symus 2. Marco Heesbeen 3. RenĂŠ Weterings

Hippocampus nov./dec. 2018

Foto Starters Overall - 3e plaats. Foto: Rebecca Pauwels.

Foto Masters Thema - 3e plaats. Foto: Kees Opstal. Team Romas - 2e plaats - Foto: Luc Rooman.

Team Romas - 2e plaats. Foto: Lodewijk Theys. Foto Masters Visportret - 3e plaats. Foto: Luc Rooman.

Categorie Thema

Overall

Teamwedstrijd

1. Raymond Wennekes 2. Luc Rooman 3. Kees Opstal

1. Luc Rooman 2. Filip Staes 3. RenĂŠ Weterings

1. Team Kale Mannen 2. Team The Roma's 3. Team Apadukers

Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage

Fo to M a st e r s T h e m a - 1e pl a a

Onderwaterfotografie en -videografie

ts. F

o to

: Ra

k es

Starters onderwatervideografie

Masters onderwatervideografie

1. Broederliefde van RenĂŠ van der Laan 2. KNRM zoekt duiker van Bas Brand 3. De Grevelingen van Gert Eggink

1. Leven in de duisternis van Jo De Smedt 2. Jacques Cousteau, bron van inspiratie van Gery Beeckmans 3. Sea Fever van Ronald Faber

Foto Starters Overall - 3e plaats. Foto: Rebecca Pauwels.

Foto Masters Overall - 3e plaats. Foto: RenĂŠ Weterings. Zoet - 1e plaats. Foto: Peter Boots.

Hippocampus nov./dec. 2018

Foto Masters Groothoek model - 1e plaats. Foto: Filip Staes. Team Kale mannen - 1e plaats. Foto: Goof van Rijswijk.

Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage Wet Wheels

Foto: Ivo Madder.

Britta Sieger tijdens een duik in Spitsbergen. Bij een droogpakduik gebruikt ze een lange fles, omdat een korte fles haar bewegingen en uittrimming enorm hindert.

Duiken:

voor iedereen weggelegd! Kiki Vleeschouwers heeft het plezier gehad Britta Sieger een paar keer te ontmoeten tijdens duikreizen op uitzonderlijke plekken op deze wereldbol. Op zich is het geen uitzonderlijk verhaal, ware het niet dat Britta geen alledaagse duikster is. Ze is immers na een ongeluk tijdens haar tweede levensjaar, nu vijftig jaar geleden, haar beide benen verloren.

at Britta zonder benen door het leven moet gaan, heeft haar er echter niet van weerhouden zichzelf te ontwikkelen en dit zowel op intellectueel niveau (ze is gedoctoreerde juriste, gespecialiseerd in Duitse en Europese patenten) als op lichamelijk vlak. Het verhaal van deze fijne dame bewijst dat een mens tot veel in staat is.

zouden deelnemen, omdat de vijfde duikster een lichte handicap had en daardoor een kajuit voor zich alleen nodig had. En toen ontmoetten we Britta, de bewuste vijfde duikster en dame zonder benen. Ons duikgezelschap schrok wel even. Hoe moest deze dame zich redden ondanks

Bahama's â&#x20AC;&#x201C; januari 2016

Hippocampus nov./dec. 2018

Britta ontpopte zich tot een gezellige en goed gehumeurde gesprekspartner en zonder over haar prestaties op te scheppen, kwamen we te weten dat zij verschillende jaren meedong in de ParaOlympics

Britta is een heel goede duikster en onderwaterfotograaf.

Foto's (2): Morne Hardenberg.

Een mooi duikavontuur startte, op zoek naar hamerhaaien, tijgerhaaien, citroenhaaien en oceanische witpunten, op een kleine catamaran, de Kokomo, waarop plaats is voor zes duikers en twee begeleiders. Morne Hardenberg en Brocq Maxey van Shark Explorers, Zuid-Afrika, waren onze duikbegeleiders, koks, zeilers, schippers, â&#x20AC;Ś kortom: een omni-inzetbaar duo met een legendarische humor en gedegen kennis. Het beloofde de ultieme haaienreis te worden waar Dora, mijn duikbuddy, en ik enorm naar uitkeken. Morne had ons wel gezegd dat er slechts vijf duikers in totaal

haar bijzonder atletisch lichaam en goed ontwikkelde armspieren?

Foto: Morne Hardenberg.

Britta fotografeert een hamerhaai.

Britta had uiteraard een aangepast duikpak aan. Haar natpak is van het merk Baracuda waar ze erg tevreden over is. De firma dacht immers constructief mee, zodat de vereiste nuttige aanpassingen door hen zijn uitgevoerd. Uiteraard zijn de benen verwijderd en aanpassend gemaakt. Het zitvlak is extra verstevigd, omdat Britta zich hierop moet voortbewegen. Haar duikfles voor een natpakduik is steevast een aluminium fles, waarbij het niet uitmaakt of het een korte of lange fles is.

Nou, karakter en doorzettingsvermogen had deze dame wel. Ze redde zich uitstekend in en op onze kleine catamaran met trappen en verschillende niveaus, zonder enige hulp. In de boot deed ze haar protheses, haar 'legs' zoals ze die zelf altijd lachend noemt, niet aan. Dat was echt te onpraktisch, zelfs tijdens het duiken wat ze ook zonder prostheses Enkel bij de stromingsduiken had ze het moeilijk, omdat deed. ze zich uitsluitend met de armen kan voortbewegen.

Britta verbaasde iedereen onder water. Zij dook uitstekend, kon zich goed uittrimmen en had absoluut geen begeleiding nodig. Enkel bij de stromingsduiken had ze het moeilijk, omdat ze zich uitsluitend met de armen kan voortbewegen. Ze heeft alle duiken meegedaan, genoten van de 'close encounters' met de diverse haaisoorten, schitterende onderwaterfoto's gemaakt (ja, inderdaad, ze had zelfs een onderwatercamera mee!) en genoten van het bovenwaterleven op de boot in al zijn facetten. Sowieso voor het ganse gezelschap een onvergetelijke ervaring, zowel onder water als op sociaal gebied.

Haar duikfles voor een natpakduik is steevast een aluminium fles, waarbij het niet uitmaakt of het een korte of lange fles is.

Foto: Kiki Vleeschouwers.

in de disciplines tennis en zwemmen. Ze behaalde in totaal acht keer goud, drie keer zilver en eenmaal brons.

Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage Wet Wheels

Anna Jacobapolder – februari 2016 We bleven contact houden met elkaar. En kijk, Britta's duikambities bleven evolueren. Ze wou dolgraag in koude wateren gaan duiken en daarvoor moest ze leren duiken in droogpak. Ze had zich een 'Scubaforce D2G' droogpak aangeschaft, dat weerom met de constructieve hulp van de producent de nodige aanpassingen kreeg. Ik had haar met al mijn verhalen over de snotolven in de Oosterschelde erg nieuwsgierig gemaakt naar deze, voor ons, iconische vissen. Ze moest sowieso nog flink oefenen met haar droogpak vooraleer naar Groenland af te reizen om te duiken. Waarom dat niet doen met de kans om snotolven te zien? Dus kwam Britta richting Oosterschelde. Nu is het al best moeilijk om als droogpakduiker mét benen volledig aangepelst over

onze dijken te klauteren, hoe moesten we dat gaan doen met Britta? Gelukkig waren er gewoonweg fijne bereidwillige buddy's met praktisch inzicht, de juiste middelen en contacten om ons uit de nood te helpen. Met de hulp van René van Zweeden is het gelukt met ons allen te gaan duiken bij de Anna Jacobapolder. We hebben toen weliswaar geen halve snotolf gezien, maar Britta heeft wel veel bijgeleerd over droogpakduiken en dat ze bij het gebruik van haar droogpak altijd een lange fles nodig heeft, omdat een korte fles haar bewegingen en uittrimming enorm hindert. En ja, ik bleef maar tomeloos enthousiast vertellen over het leven in onze wateren, zodat we in juni dat droogpakduiken nog maar eens overgedaan hebben aan de Oesterdam, op zoek naar de al even iconische sepia's. Weerom met de onmisbare hulp van René heeft Britta sepia's gezien en droogpakervaring opgedaan.

Longyearbyen, Spitsbergen, Noorpoolexpeditie – juli 2018 Duiken in Arctische wateren. Niet zo evident. Alleen voor ervaren duikers. En wie stond er op de kaai in Longyearbyen te wachten om in te schepen op de M/V Plancius van Oceanwide Expeditions? Juist, Britta! Wat een geweldig weerzien. We gingen weer samen duiken, dit keer met Loïc van Doorn als mijn betrouwbare buddy. En Britta mee in het gezelschap. Schitterend! Ze vertelde me dat het heel wat voorbereiding had gevergd vooraleer ze werd toegelaten. Het had twee jaar geduurd: voorleggen van attesten van diverse artsen, attesten van haar duikvereniging, bewijzen van haar capaciteiten als droogpakduikster in extreme omstandigheden, attesten van verzekeringen, enz. Ondertussen heeft Britta er al wel een duizendtal duiken op zitten (ze duikt sinds 1997) en heeft ze al op elk continent gedoken, behalve op Antarctica. Haar meest extreme duik was in Groenland rond een ijsberg; haar zwaarste duik aan

Britta Sieger klimt aan boord van de RIB na een duik in de wateren rond Spitsbergen. Fo t o: K i ki V l e e

sc h o u

w er

Naar de Oosterschelde om er te oefenen met haar droogpak.

Hippocampus nov./dec. 2018

Foto: Ivo Madder.

Enne… duiken met een beperking: bepaald niet beperkend!

Vol goede moed, met een enorm doorzettingsvermogen en een immer goed humeur ging ze nu het Arctisch avontuur aan, als mindervalide op een boot vol trappen en lange gangen, deinend en wel. En ook deze uitdaging verliep vlotjes, zonder incidenten en met volle overgave. Met prothesen en krukken in en uit de zodiac klauteren en op onherbergzame stranden wandelen terwijl ze de gladheid, de wind en de koude trotseerde, vond Britta eigenlijk de moeilijkste hindernis. Het duiken zelf verliep vlekkeloos. Het mag ook gezegd worden: de begeleiding van de crew van Oceanwide Expeditions was erg vriendelijk, professioneel en behulpzaam, met een goede communicatie, zonder betutteling.

Britta's grote droom is nu met Oceanwide Expeditions naar Antarctica te gaan. Daar gaan duiken vergt nog veel meer voorbereiding. Daar is ze zich terdege van bewust. En ze moet ook hiervoor de toelating krijgen van Oceanwide Expeditions. "Ik ga daar mijn uiterste best voor doen", vertelt ze me, immer optimistisch en goed gehumeurd. Ik glimlach, want ik weet wel zeker dat het haar zal lukken. Zij heeft mij geleerd dat waar een wil is, er een weg is. En duiken met een beperking? Bepaald geen beperking. ď&#x20AC;ź KIKI VLEESCHOUWERS

Addendum Terwijl ik dit artikel nu aan het schrijven ben, november 2018, krijg ik via WhatsApp een berichtje binnen van Britta: ze is toegelaten door Oceanwide Expeditions om deel te nemen aan de (duik)reis naar Antarctica. Begin 2019 vertrekt ze!

Tips van Britta voor duikers met een beperking DD Je hebt een goede duikleraar nodig met veel geduld en een goed (duik) technisch inzicht, zodat die je kan begeleiden in welke methodes te gebruiken en welk materiaal het beste is voor jou persoonlijk. DD Een wingjacket is ideaal. DD De positie van het lood is erg belangrijk en voor iedereen anders. Dit moet echt goed van tevoren uitgetest worden in rustige omstandigheden. DD Bij een droogpak een lange fles gebruiken. DD Bij een natpak een aluminiumfles gebruiken. DD Een goede communicatie en flexibiliteit tussen de leraar-buddy en jezelf onder water, zijn erg belangrijk.

Britta Sieger maakt foto's. De trappen op de M/V Plancius vormden geen probleem voor Britta.

Foto's (3): Ivo Madder.

Palau met de zware stroming; haar interessantste duik aan de Cocos Eilanden en Galapagos met de walvishaaien en ontelbare hamerhaaien. Haar mooiste duik was aan Vancouver: een bodem volledig bedekt met kleurrijke anemonen. Ze noemt dit het Raja Ampat van de koude wateren.

Hippocampus nov./dec. 2018

Reportage Biologie

Foto's (2): Marco Faasse.

De Japanse zeepbelslak (Haminoea japonica), sinds 2018 een nieuwkomer in het Veerse Meer.

Japanse zeepbelslak Wie afgelopen zomer het hoofd onder water stak in het Veerse Meer, heeft waarschijnlijk een nieuwe soort slak gespot. Deze Japanse exoot is daar in grote aantallen opgemerkt.

ijna ieder jaar worden nieuwe soorten zeeorganismen ontdekt in de Nederlandse wateren door duikers die hun oog laten vallen op een nooit eerder gezien dier in hun duikhabitat. Door meldingen en na een microscopisch onderzoek kan men met zekerheid bepalen over welke nieuwkomer het gaat. De Japanse zeepbelslak (Haminoea japonica), voor het eerst beschreven in 1895 door Henry Augustus Pilsbry, een Amerikaanse bioloog, werd deze zomer (2018) vaak waargenomen in het Veerse Meer.

exoot Niet enkel door de lengte van de 'hazen oren', de platte kopaanhangsels die bij het kruipen naar achteren steken en op de schelp rusten, maar ook door de tandjes op de rasptong (radula) die verschillend zijn van de Europese soort, heeft men ontdekt dat er een Japanse toerist op bezoek is. Mits die zeer goed bestand is tegen de lage watertemperatuur, kan ze een blijvertje worden.

Hippocampus nov./dec. 2018

wijze van introductie Het is niet geweten hoe deze weekdiersoort in Nederland terechtgekomen is. Oorspronkelijk kwam de slak alleen voor in Oost-Azië, Japan en omstreken. Nu ze ook in het Veerse Meer voorkomt, gaat men ervan uit dat deze soort niet met de internationale scheepvaart, maar door de import van schelpdieren geïntroduceerd werd.

knappe kijker Opvallend aan dit slakje zijn de ogen. Die liggen in ronde ongepigmenteerde velden, waardoor het lijkt of de zeepbelslak je aanstaart met zijn grote ogen.

Schelp met een hoogte van elf millimeter, Wolphaartsdijk, juni 2018.

boven smaller en beslaat de hele hoogte van het huisje.

Achteraan haar kop vind je de hazenoren die meestal op de schelp rusten. Ze is overwegend bruin en staat vol met spikkels.

Als ze rondkruipt, bedekken de mantelflappen gedeeltelijk de schelp.

Haar dun, bol opgeblazen schelphuis is kleurloos en te klein, want ze kan er zich niet volledig in terugtrekken. De mondopening van de schelp is groot, wordt naar

Lege schelpen zijn meestal gebroken wit of bruinachtig. In 2014 zijn er al stukjes schelp van deze slak gevonden aan Brouwersdam, vlakbij de Grevelingen.

Foto: Marco Faasse.

Achter de ogen liggen de platte kopaanhangsels ('hazenoren') die bij het kruipen naar achteren steken en op de schelp rusten.

vinden Je kan deze slakken op zachte bodems vinden. Daarom zou ik er niet versteld van staan dat ze weldra ook veelvuldig gedetecteerd worden in de Grevelingen. Ze leggen hun eipakketjes in ondiep water op wieren en andere steviger ondergronden.

Stichting Anemoon via: • www.verspreidingsatlas.nl • of via www.waarneming.nl. Voor de slakkenliefhebbers weer een uitdaging om te spotten.  CHRISJE DEMUYNCK

Bron: naturetoday.com. Als je deze nieuweling spot, geef je waarnemingen alvast door aan

Naamkaartje Japanse zeepbelslak Wetenschappelijke naam: Haminoea japonica Stam: Mollusca (Weekdieren) Klasse: Gastropoda (Slakken) Clade: Cephalaspidae Familie: Haminoeidae Geslacht: Haminoea

Advertentie

Promotie

in overjaarse pakken zolang de voorraad strekt.

Watersportcentrale N.V.

Meer dan 45 jaar HET adres voor al uw duikmateriaal, boten & motoren. Waar service het beste product is!

Rozenkranslaan 93-97, 3600 Genk +32 (0)89 30 38 89 | www.watersportcentrale.be Hippocampus nov./dec. 2018

Viltkok

eranem

oon.

Close-up

NELOS-fotograaf in de kijker

eft mietk re en here tussen e elp. h se sc io b jn m zi Sy n op nemone en zeea

zadelv gif tige

lek spit

skopko

gelvis.

Sepia's

Walvishaai.

Ze e paa

Hippocampus nov./dec. 2018

rdje.

Pigmee

je (Hip epaard

pocamp

us barg

ibanti ).

Na a m

Stephan

tite B r e ve t / Fotogra

Kuhn

3*Duike

fiebreve

geen

ten q ua na u Club A 09 de r t 2 0 Duik t se 500 uiken Aantal d n 30 0 toduike fo l ta n a A 12 C a non G C a me ra L te 7-4 0 4.0 g Ikeli no n EF 1 a C , L Behuizin .8 F 10 5 2 C a non E n e z n e L 1 6 0 e n 16 Ikelite 1 roatië, n anje, K p S , Flit se e cheld t-A zië Oos ter s Zuidoos en onesië, s r t ic a M la , p Duik Eg ypte Website

Ne e

Pijlstaartrog.

Garnaa

ltje op b

laaskora

al.

Paaiend

e mand

arijnvis

jes.

Hippocampus nov./dec. 2018

Bondsnieuws

Commissie Duikonderricht

Geslaagden NELOS-Zeestage 2018 Foto's: Ivo Madder.

De nieuwe 2*Instructeurs

Astrid Baten ‘t ZEEPAARDJE

Geert Behets POSEIDON

Nicolas De Smyter MANTIS DIVERS CLUB

Boris De Sutter ATLANTIS DIVING CLUB

Luk Heyvaert AMPHORA

Mike Melis CAMPINIA

Philip Moonen AMFIBIE

Maarten Schroeven POSEIDON

Geert Van De Berckt LAGOONDIVERS

Stefan Vangoidtsenhoven SALVANOS

Nico De Vrieze BLUE LAGOON

Philippe Vanderheeren RDK

De nieuwe 3*Instructeurs

Shinji Bauters STINGRAYS

Dirk Callaert MANTIS DIVERS CLUB

LIFRAS-Zeestage 2018 De nieuwe 2*Instructeurs:

Laurie Brodkom GALATEA – Olivier Dotremont C.P.J. – Philippe Laumans JUBARTE – Benoit Puissant JUBARTE – Tobias Rentmeister E-B-D – Alexandre Rousseau DIODONS – Jean-Marc Szalies E.P.S.M.

De nieuwe 3*Instructeurs: Xavier Doutrepont GLAUCOS – Gaetane Maturin DIODONS. 70

Hippocampus nov./dec. 2018

Bondsnieuws BEFOS-FEBRAS

BEFOS

Wereldwaterdag 2019 De Wereldwaterdag is een internationale dag met focus op de sensibilisering voor het duurzaam omspringen met water. Deze dag werd in het leven geroepen door de Verenigde Naties in 1992 en wordt sindsdien elk jaar georganiseerd op 22 maart. Met de werelddag van het water wil men iedereen bewust maken van het belang van water als grondstof. Ieder jaar wordt water in de kijker geplaatst via een specifiek thema en concrete acties. Dat zorgt voor een gelegenheid om erover te praten, ernaar te handelen en onze druppel bij te dragen. Het thema voor 2019 is 'Iedereen waterdrager'. beschermd worden en het is de plicht van elke duiker om ambassadeur te zijn opdat we deze doelstelling ook kunnen bereiken. Wij moeten met z'n allen meehelpen om de gehele wereldbevolking ervan te overtuigen zuinig te zijn met water en het onderwatermilieu te koesteren en te beschermen.

In het kader van deze opdracht wil BEFOS twee initiatieven lanceren waarbij ze de individuele leden, de clubs, de scholen en de commissies wil motiveren om even stil te staan bij het belang van het beschermen van ons milieu. Beide initiatieven worden gesponsord door bedrijven en organisaties die er eveneens belang bij hebben dat dit milieu een rooskleurige toekomst tegemoet gaat. Zuiver water, schone stranden, prachtige kustlijnen, unieke onderwaterbiotopen, prachtige duiksites, â&#x20AC;Ś moeten

De twee projecten staan open voor alle NELOS- en LIFRAS-duikers. BEFOS is er stellig van overtuigd dat elke duikschool, elke commissie en elke club haar leden zal motiveren om massaal aan de initiatieven deel te nemen. De resultaten van beide projecten zullen gedeeld worden met de Belgische en Internationale media. We hopen hierdoor op een supergrote visibiliteit, waardoor de 'BEFOS Wereldwaterdag 2019' model mag staan en een motiverende werking zal hebben voor de gehele bevolking.

Hippocampus nov./dec. 2018

Opruimen van plasticafval aan de waterkant.

Foto: Gerius van Woudenberg.

EFOS ondersteunt de Wereldwaterdag, omdat water de omgeving is waarin we onze geliefde hobby en sport kunnen beoefenen. Het beschermen van dit milieu behoort tot de kernopdrachten van de federatie, zijn liga's NELOS en LIFRAS, de commissies, de clubs en scholen, elk individueel lid en elke duiker.

): Ivo Mad Foto's (2

der.

Foto: Rich Carey - shutterstock.

jes die in stic zak llen. Pla et alle a w , k n n alle m ete p die k w padden o d il n h e jk sc Ze e n geli r z w e ve het wate n dien. a v n e gevolg

Een heus milieuprobleem: plastic in zee en oceanen.

Foto: Claudia Gravenstein.

Project 1 – 'De BEFOS visual Wereldwaterdag 2019'

Een plastic bekertje in de Put van Ekeren.

Foto: Jacques Limpens.

Ongelooflijk hoeveel afval er op een jaar tijd op de bodem van een zoetwaterplas terechtkomt.

• Doelpubliek: alle onderwaterfotografen en cineasten. • Opdracht: creëer een videofilm en/of beeldshow van min. 2 minuten en max. 3 minuten. • Specifieke eisen: AV show (exe-bestand) of AVI; MPEG-2; MP4 of WMV. • Titelgenerieken: max. 15 seconden. • Titel: 'BEFOS Wereldwaterdag FEBRAS' 'Journée Mondiale de l'Eau' Vrij scenario, maar de film/beeldshow moet het publiek het belang van de bescherming van het onderwatermilieu en de betrokkenheid van BEFOS-FEBRAS weergeven. De logo's van BEFOS-FEBRAS en de sponsor moeten opgenomen worden. Als er gesproken teksten in voorkomen, moet een Nederlandstalige en Franstalige versie ingestuurd worden. • Ondertiteling: moet tweetalig zijn (Frans-Nederlands) of er moet een Nederlandstalige en een Franstalige versie ingestuurd worden. • Sponsors: Green Force, Hugyfot, 'da factory'. • Inzending: harde drager (USB-stick) met fiche waarop de persoonlijke gegevens van de fotograaf/cineast opge-

• • •

•

nomen zijn (naam, voornaam, brevet, duikclub, adres, e-mailadres, telefoon of gsm). Toe te sturen aan het BEFOS-secretariaat: Brusselsesteenweg 313-315, 2800 Mechelen. Uiterste datum van inzending: 1 maart 2019. Jurering gebeurt op basis van kwaliteit, originaliteit en de gebrachte boodschap. Alle inzendingen zijn vrij van rechten en mogen door BEFOS-FEBRAS publiek gemaakt worden. De winnende film wordt op de Wereldwaterdag (22 maart 2019) ter beschikking gesteld van de overheid en de media en zal gratis downloadbaar zijn via de NELOS- en LIFRAS-websites en/of hun sociale media kanalen. Prijsuitreiking: op 22 maart 2019 om 20.00 uur bij 'da factory' (Industrielaan 30, 9320 Erembodegem).

Logo's voor de projecten van de 'BEFOS Wereldwaterdag 2019' Op pagina www.nelos.be/WWD kan je de logo's van BEFOS, NELOS, LIFRAS, Green Force, Hugyfot en 'da factory' downloaden.

Hippocampus nov./dec. 2018

Afval langs de weg, in de buurt van een duikplaats in Egypte.

Bondsnieuws

Foto: Ivo Madder.

Een NELOS-duiker is milieubewust en haalt de overboord gevlogen plastic fles uit het water.

Foto: Roland Wantens.

BEFOS-FEBRAS

Project 2: 'Organiseer een activiteit in het kader van de Wereldwaterdag 2019'

Elke club, school of commissie kan in de periode tussen 16 maart – 31 maart 2019 een activiteit organiseren in het kader van de bescherming van het watermilieu. Elk initiatief op gebied van de bescherming van het onderwatermilieu komt in aanmerking: opruimactie van een steengroeve, rivier, haven, zee, …. voordrachten voor de club en het brede publiek over de bescherming van het onderwatermilieu, schoolanimatie, …. Jouw clubbestuur zal ongetwijfeld met een origineel idee op de proppen komen. Iedere organisatie die een initiatief lanceert, stuurt ten laatste tegen 10 april 2019 een kort verslag van dit initiatief met minimum 8 en maximum 12 hoge resolutiefoto's, vrij van rechten en vermelding van de auteur in de bestandsnaam naar het BEFOS-secretariaat: Brusselsesteenweg 313-315, 2800 Mechelen.

De inzending gebeurt op een harde drager (USB-stick) met daarop, naast de foto's, een Word-document, waarin volgende gegevens opgenomen zijn: • Naam van de club/school/commissie; • Adres; • Naam verantwoordelijke voor deze organisatie; • Datum waarop de activiteit plaatsvond; • Aantal deelnemers: leden van de club/ niet-leden; • Omschrijving van de activiteit (max. 10 zinnen). Jurering: een professionele jury zal alle initiatieven beoordelen en een aantal laureaten kiezen. De beoordeling gebeurt op basis van de originaliteit, de impact op de bevolking en de duikers, …. Prijsuitreiking: zaterdag 13 april 2019 om 15.00 uur in het Duikerhuis van NELOS

r s

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques

Hippocampus nov./dec. 2018

(Brusselsesteenweg 313-315, 2800 Mechelen) in het bijzijn van de sponsors, de pers en de nationale autoriteiten op gebied van Natuurbescherming. Uiteraard krijgen de laureaten en hun initiatief uitvoerige belangstelling in de bondsbladen. Sponsors: NELOS, LIFRAS, Green Force, Hugyfot, 'da factory'.  RONNY MARGODT & PILAR RUIZ LOPEZ NAMENS BEFOS-FEBRAS

Bondsnieuws

Commissie Duikonderricht

Wijzigingen

Duikonderricht

Traditioneel betekent het ingaan van een nieuw jaar ook het doorvoeren van een aantal wijzigingen in de werking van het Duikonderricht NELOS en in 2019 zal dit niet anders zijn.

ie recent nog aanwezig was op de 'Regionale Ronde Tafels' en/of op de 'Regionale bijscholingen' van 'DIVES' kreeg al een 'sneakpreview' (een vooruitblik), maar hierbij som ik alvast een aantal wijzigingen op die in 2019 in voege gaan: DD een aantal proeven zullen mogen worden afgenomen met een rebreather; DD delegatie van proeven komt te vervallen; DD proevenkaarten zullen niet meer op papier bestaan, enkel nog digitaal via 'DIVES'; DD een doopduik en/of opleidingsduik moet steeds minstens 20 minuten duren;

Bondsnieuws Raad van Bestuur

DD een duikcomputer is verplicht voor alle duikers (dus ook voor kandidaten 1*Duiker); DD enz. Wat in 2019 significant anders zal zijn, is de verspreiding van de info(map): DD de NELOS-Infomap zal niet gedrukt worden, maar enkel elektronisch beschikbaar zijn (dit zal ook duidelijk gecommuniceerd worden); DD het Bureau Duikonderricht zal naar de regio’s – de (V)OSSEN – komen om de wijzigingen voor 2019 toe te lichten.

NAMENS HET BUREAU DUIKONDERRICHT

Dringende

ne. Beschik je niet over zo'n toestel, vraag dan aan een bevriende

n de vorige Hippocampus werd de implementatie van DIVES al toegelicht. Ook via andere kanalen, zoals tijdens de Collegevergadering, de 'Regionale bijscholingen' en de 'Regionale Ronde Tafels' werd er hier al ruchtbaarheid aan gegeven. We sommen nog even in het kort op wat er nodig is om je proeven/duiken te registreren of proeven in te loggen via DIVES (ter vervanging van de IDEAL): DD controleer of je e-mailadres ingegeven werd door de secretaris van je club in het NELOS-ledenbestand; DD met datzelfde e-mailadres log je in op de NELOS-website (www.nelos.be);

We hopen alvast om zoveel mogelijk Instructeurs en Assistent-Instructeurs te mogen verwelkomen op deze 'Regionale bijscholingen', maar tot dan wensen we iedereen alvast prettige eindejaarsfeesten toe.  SVEN VANDEKERCKHOVE,

Er volgt eerstdaags nog een NELOS-Info

Scan a.u.b. de QR-code van je CMAS-kaart in met een smartphoduiker of hij/zij die code voor je scant.

met alle bijscholingen voor 2019, maar zet alvast volgende dagen in je agenda: DD AVOS: di. 5 februari 2019; DD LIMOS & BRAVOS: wo. 06 februari 2019; DD OVOS: vr. 8 februari 2019; DD WEVOS: wo. 20 februari 2019.

Oproep

DD zorg ervoor dat je laatste login dateert van na 2 oktober 2018. Voldoe je aan deze voorwaarden, scan dan de QR-code in van je CMAS-kaart. Als alles in orde is, zullen je persoonlijke gegevens weergegeven worden. Als één van bovenstaande stappen niet in orde is, zal er een foutcode op het scherm weergegeven worden. Mogelijke foutmeldingen zijn: DD Deze kaart is niet bekend in ons systeem. Gelieve de secretaris van je club te contacteren om het e-mailadres correct in te brengen in onze ledenadministratie.

DD Sorry, deze gebruiker moet nog registreren. Er werd een bevestigingsmail gestuurd naar (jouw e-mailadres). Gelieve de link in de bevestigingsmail te gebruiken om te registreren. Als het e-mailadres fout is, moet je de secretaris van je club contacteren om het e-mailadres correct in te brengen in de ledenadministratie. DD Sorry, deze gebruiker moet de gebruiksvoorwaarden nog accepteren. Gelieve eerst in te loggen (de knop LOGIN).  HERWIG VAN COTTHEM

Hippocampus nov./dec. 2018

Bondsnieuws

Bufferfles ontploft tijdens het gasblenden. De woning wordt onbewoonbaar verklaard.

Gasblenden, een lieve lust of duivelarij? Sinds enkele jaren zit het technisch duiken in de lift. Langs de waterkant kom je regelmatig duikers tegen die rebreatherduiken of die versneld decompresseren met een rijker ademmengsel. Uiteraard is een stage- of decompressiefles een essentieel onderdeel van hun duikuitrusting.

et vullen van die flessen vraagt enkele vaardigheden van de gasblender en respect voor een aantal regels. Een goede opleiding is daarom onontbeerlijk. Het materiaal voor het blenden van de gassen dient eveneens aan specifieke voorschriften te voldoen.

booster Populair is het gebruik van een 'booster'. Een 'booster' is een mini-compressor die het laatste gas uit de bufferfles haalt en het in de decompressiefles of zuurstoffles van een rebreather drukt. Het gebruik van de 'booster' laat dus toe om heel efficiĂŤnt om te gaan met het soms dure gas uit de

Hippocampus nov./dec. 2018

bufferfles. Helaas zijn er aan het gebruik van een booster een aantal gevaren verbonden.

bufferfles ontploft Laat nu net de booster de oorzaak zijn van het incident op 20 oktober 2018 tijdens het geven van een blendercursus in de Sijslostraat in Ruddervoorde bij Oostkamp. Volgende informatie werd door een ooggetuige gegeven: "Op een gegeven ogenblik werd de zuurstoffles van een rebreather gevuld naar 300 bar met behulp van een boosterpomp! Tijdens het compresseren van het gas ontstaat er wrijvingshitte wat

op haar beurt geleid heeft tot een spontane ontbranding van de zuurstof in de overhevelslang. Helaas was er op de overhevelslang geen terugslagklep gemonteerd, waardoor het vuur zich binnenin de slang verplaatst heeft tot in de bufferfles. De bufferfles van 50 liter is daardoor ontploft". Uiteindelijk raakte de gasblender gewond aan de hand (tweedegraads brandwonden) en is de woning onbewoonbaar verklaard. De twee cursisten bleven ongedeerd.

volg een cursus gasblenden NELOS organiseert sinds 2011 de cursus

Foto: Michel Vanneuville.

Sectie Duiktechnieken

Onbeperkt kantduiken

www.bontravel.nl

Tijdens de NELOS-cursus wordt het volgende behandeld: • het aanleren van technieken voor het correct bepalen en produceren van geschikte ademmengsels; • het overlopen van de verschillende vulmethodes en er gepast mee omgaan; • het inzien van de gevaren bij het blenden en het beheersen van de risico’s gekoppeld aan het blenden; • het bespreken van de geschiktheid van het gebruikte materiaal.

T BON TRAVEL

NEEM CONTACT OP ME

Eigen villa met

huisrif

Advertentie

'Gas Blender', zowel voor nitrox- als trimixmengsels. Tijdens deze cursus leer je op een verantwoorde en vooral veilige manier zelf gassen mengen volgens de CMAS-normen. Eens geslaagd voor de opleiding krijg je, naargelang de cursus die je volgde, de NELOS-kwalificatie 'Nitrox Blender Technician' of 'Trimix Blender Technician'. Bovendien ben je dan verzekerd via ARENA tijdens je blenderactiviteiten. In de praktijk volgen de meeste kandidaten de cursus KTB (Kwalificatie Trimix Blender), omdat je dan zowel nitrox- als trimixmengsels mag aanmaken.

LUB MET JOUW DUIKC NAAR DIVERS E? PARADISE BONAIR

essen ru duikfl Drive-Th deur naast de pick-up

De cursussen worden centraal, regionaal of op clubniveau (lokaal) georganiseerd door de Sectie Duiktechnieken of een Blender-instructeur, aangesteld door de Sectie Duiktechnieken. Voor algemene informatie m.b.t. het technisch duiken en het blenden in het bijzonder kan je terecht bij de Sectie Duiktechnieken – sdt@nelos.be. Op www.nelos.be/KTB vind je meer info over de cursus.

conclusie Volg de juiste opleiding, koop het juiste materiaal in je duikshop en laat je bijstaan door een ervaringsdeskundige als je er thuis mee aan de slag gaat. 

m Huurauto Pick-up g in k k de volledige

BART MORENT

Hippocampus nov./dec. 2018

Bondsnieuws

Redactieteam Hippocampus

Beste coverfoto Uit alle foto's die ingezonden werden voor het 'Open Belgisch Kampioenschap' (OBK), zowel voor de 'shoot-out' als het festival-gedeelte, selecteerde het redactieteam de 'Beste coverfoto'. en na een moeilijke extra jureringsronde kwam het team tot besluit dat de harige garnaal, een foto van Daan Delbare, de winnende coverfoto werd met enkel één voorkeurstem verschil. Het zeepaardje, langs achter belicht en ingestuurd door Filip Staes, kwam op een welverdiende tweede plaats. Een andere foto van Filip Staes, de onderwaterfotograaf in het bergmeer, sloot de top drie af, gevolgd door de roze hobbelige zeenaaktslak van Johan De Prins. De murene, gefotografeerd door Dirk Crutelle, en het wrak met duikers dat door Jef Driesen werd ingestuurd, vielen eveneens in de smaak.

Na een volgende jurering waren de plaatsen gekend met uitzondering van de nummers 1 en 2. Het was een nek-aan-nek-race

Daan Delbare kreeg tijdens de proclamatie van het OBK de prijs van Hippocampus voor de 'Beste coverfoto 2018': het zeepaard-

Hippocampus nov./dec. 2018

je van 32 centimeter hoog, een kunstwerkje van Arletta Nuyts van duikschool Antwerp Wet Wheels. Proficiat Daan! Net zoals bij Hippocampus 261 (nov./dec. 2016), mogen we nu opnieuw genieten van je winnende 'Beste coverfoto' op de voorpagina van deze Hippocampus.  CHRISJE DEMUYNCK

Foto: Ivo Madder.

ele fotografen uit binnen- en buitenland namen deel aan de OBK 'shoutout' 2018 en/of het OBK-festival 2018, een organisatie van de Audiovisuele Commissie van NELOS. Het redactieteam Hippocampus mocht uit de in totaal 285 ingezonden foto's de 'Beste coverfoto' kiezen. Na een eerste selectie bleven er 20 foto's over die in aanmerking kwamen als mogelijke coverfoto voor onze periodiek van nov./dec. 2018 (Hippo 271). De redactieleden kozen elk afzonderlijk hun top 3, waarna er nog 6 foto's overbleven die genomineerd konden worden als 'Beste coverfoto'.

Hippocampus nov./dec. 2018

Bondsnieuws Audiovisuele Commissie

Jayakar zeepaardje (Hippocampus histrix), Divesite Laha2, Maluku Divers, Ambon, Indonesia. Foto: Dirk Crutelle.

Guylian Seahorses of the World 2018 Voor de 7e keer organiseerde Guylian, in samenwerking met de Vlaamse duiksportfederatie NELOS, de zeepaardjes fotowedstrijd 'Guylian Seahorses of the World' ten voordele van 'Project Seahorse'. De winnaars werden bekend gemaakt tijdens het festival van het Open Belgisch Kampioenschap onderwaterfotografie en -videografie (OBK).

Hippocampus nov./dec. 2018

e 7e editie van deze zeepaardjeswedstrijd was een groot succes. Voor het eerst konden er naast foto's van zeepaardjes ook video's ingezonden worden. Deelname aan de wedstrijd was gratis. Dankzij de wedstrijd 'Guylian Seahorses of the World', waarbij onderwaterfotografen en duikers van over de ganse wereld hun mooiste zeepaardjesfoto's of -video's inzenden, kan 'Project Seahorse' het grote publiek bewust maken van de schoonheid van zeepaardjes.

Winnaar van de prijs Hugyfot 'Beste zeepaardjesfoto'. 'Field of Dreams' (Hippocampus subelongatus), Perth, West-AustraliĂŤ. Foto: Brad Pryde.

Project Seahorse 'Project Seahorse' doet wereldwijd onderzoek naar zeefauna en -flora en zet beschermingsprojecten op, specifiek gericht op de sterk bedreigde zeepaardjes. Zeepaardjes zijn immers in vele opzichten bijzondere dieren: het zijn meesters in camouflage, het zijn de mannetjes die zwanger worden en ze hebben een uniek begroetingsritueel. Hun leefgebieden, zoals koraalriffen en mangroven, staan echter onder steeds grotere druk door overbevissing en vervuiling. Doordat zeepaardjes fragiele diertjes zijn, zijn het erg goede indicators voor de gezondheid van oceanen en zeeĂŤn. Als men zeepaardjes beschermt, komt dat rechtstreeks ten goede van alle andere organismen in hun omgeving. Hippocampus nov./dec. 2018

Bondsnieuws Audiovisuele Commissie

kuda, Hippocampus semispinosus, Hippocampus sp., Hippocampus histrix, Hippocampus guttulatus, Hippocampus denise, Hippocampus pontohi, Hippocampus bargibanti) getoond worden.

groot deelnemersveld

NELOS Audi

De wedstrijd was niet mogelijk zonder de sponsoring en assistentie van Chocolaterie Guylian, de Audiovisuele Commissie van NELOS, duikmagazine Hippocampus, Hugyfot (onderwaterbehuizingen), Green Force (duiklampen) en Project Seahorse.

is ov

Bijzondere dank gaat uit naar de 147 deelnemers uit 29 verschillende landen: Amerika, Argentinië, Australië, België, Brazilië, China, Nederlandse Caraïben, Engeland, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Hong Kong, Hongarije, Israël, Italië, Japan, Maleisië, Mozambique, Nederland, Oekraïne, Polen, Portugal, Qatar, Réunion, Rusland, Zuid-Korea, Spanje, Zwitserland en Thailand. Zij stuurden 478 foto's en 14 video's binnen. Op de beelden waren minstens 28 verschillende soorten zeepaardjes te herkennen.

categorie video Winnaar categorie video: Danny Van Belle (België), met zijn film 'Seahorses of the World', waarin een hele reeks verschillende zeepaardjessoorten (Hippocampus

1e prijs categorie foto: 'Give me a kiss' (Hippocampus ramulosus), Plavnik (Kroatië). Foto: Lars Reichenbach.

Hippocampus nov./dec. 2018

le Commissie

categorie foto 1e hoofdprijs foto: Lars Reichenbach (Duitsland) met 'Give me a kiss', een Hippocampus ramulosus, gefotografeerd in Plavnik (Kroatië). 2e hoofdprijs foto: Zhang Jinggong (Japan) met 'Love Dance', een Hippocampus haema, gefotografeerd in Kumamoto (Japan). 3e hoofdprijs foto (ex aequo): Janny Bosman (Nederland) met 'Yellow one', een Hippocampus sp., gefotografeerd in Playa Chica (Lanzarote). 3e hoofdprijs foto (ex aequo): Gino Symus (België) met 'Happy together', een Hippocampus histrix (Thorny seahorse), gefotografeerd in Thalassa Resort, Negros (Filippijnen). Prijs Hugyfot 'Beste zeepaardjesfoto': Brad Pryde (Australië) met 'Field of Dreams', een Hippocampus subelongatus, gefotografeerd in Perth (West-Australië).

2e prijs categorie foto: 'Love Dance' (Hippocampus haema), Kumamoto (Japan). Foto: Zhang Jinggong.

3e prijs categorie foto (ex aequo): 'Yellow one' (Hippocampus sp.), Playa Chica, Lanzarote. Foto: Janny Bosman.

3e prijs categorie foto (ex aequo): 'Happy together' - 'Thorny seahorse' (Hippocampus histrix), Thalassa Resort, Negros (Filipijnen). Foto: Gino Symus.

Hippocampus nov./dec. 2018

Bondsnieuws Audiovisuele Commissie

1e publieksprijs: 'Lookalikes' - 'Barbiganti pigmeezeepaardje (Hippocampus bargibanti), Raja Ampat (Indonesië). Foto: Ronny Bartholomeeusen.

1e publieksprijs: Ronny Bartholomeeusen (België) met 'Lookalikes', een pygmee zeepaardje (Hippocampus bargibanti) in Raja Ampat (Indonesië). 2e publieksprijs: Yves Guénot (Frankrijk) met 'Seahorse Denise', een Hippocampus denise, gefotografeerd in Raja Ampat (Indonesië). 3e publieksprijs: Rui Palma (Portugal) met 'Seahorse face', een Hippocampus ramulosus, gefotografeerd in Sesimbra, Baía da Armação (Portugal).

4e publieksprijs: Gunther Meiresone (België) met 'Maagdelijk wit', een doornig zeepaardje (Hippocampus hystrix), gefotografeerd in Dahab, Bannerfishbay (Egypte). 5e publieksprijs: Annelies De Pessemier (België) met 'Zeepaardje Guylian wedstrijd', een doornig zeepaardje (Hippocampus hystrix), gefotografeerd in Anilao, Heidi's place (Filipijnen). Winnaar van het determinatieboek van 'iSeahorse': Dirk Crutelle (België) met 'Ja-

yakar zeepaardje', een doornig zeepaardje (Hippocampus hystrix), gefotografeerd op duikplaats Laha2, Maluku Divers, Ambon, (Indonesië). Namens Guylian en Project Seahorse wensen we alle deelnemers nogmaals te danken, want mede dankzij hen kunnen we wereldwijd de zeepaardjes – en daardoor ook andere zeedieren – beschermen.  IVO MADDER

2e publiekprijs: 'Seahorse Denise' (Hippocampus denise), Raja Ampat (Indonesië). Foto: Yves Guénot.

Hippocampus nov./dec. 2018

3e publieksprijs: 'Seahorse face' (Hippocampus ramulosus), Baía da Armação, Sesimbra (Portugal). Foto: Rui Palma.

winnende

foto's

http://bit.ly/11zeepaard den

zeepaardjes

verwijzen

kan

voor we

bekijken alle

naar

ingezon-

het

album

http://bit.ly/478seahorses op de NELOS-flickr-pagina. Via http://bit.ly/seahorses2018 kan je alle 14 video's bekijken.

Project Seahorse Project Seahorse doet veel meer dan enkel zeepaardjes beschermen. Zeepaardjes staan symbool voor een bre-

meld je waarnemingen

de waaier aan projecten. Want als we ervoor zorgen dat de leefomgeving van deze wonderlijke, maar kwetsbare

Via de website van iSeahorse (www.iseahorse.org) kan je

diertjes beschermd wordt, helpen we ook heel wat andere

de zeepaardjes die je ontdekt, melden en er ook een foto

dieren plantensoorten overleven. Het oprichten van 30

van posten. Via de database van iSeahorse kan je zelfs zee-

natuurreservaten in de Filippijnen, tentoonstellingen or-

paardjes determineren. Wist je trouwens dat er een app van

ganiseren in aquaria die miljoenen mensen bereiken en

iSeahorse bestaat voor iPhone en iPad?

baanbrekend wetenschappelijk onderzoek uitvoeren naar

Hoe werkt iSeahorse? Het is zeer eenvoudig! Je moet je

zeepaardjes; het zijn slechts enkele van de verwezenlij-

eenmalig registeren. Elke keer als je een zeepaardje in het

kingen van Project Seahorse. Guylian wil iedereen in de

wild spot, deel je het via iSeahorse met Project Seahorse

wereld warm maken voor het werk van Project Seahorse.

en de rest van de wereld. We raden je aan om gegevens in

Op heel wat van hun verpakkingen kan je dan ook lezen:

te dienen van elke waarneming. Het maakt niet uit hoe

Zeepaardjes redden betekent de zeeën redden!

oud je waarnemingen zijn. Zelfs zeer beperkte informatie is ongelooflijk waardevol. Je hoeft zelfs niet de naam van die soort of de exacte locatie van de observatie te weten.

5e publieksprijs: Zeepaardje Guylian wedstrijd - 'Thorny Seahorse' (Hippocampus histrix), Heidi's place, Anilao (Filipijnen). Foto: Annelies De Pessemier.

Ontdek zelf wat iSeahorse is en help de zeepaardjes beschermen en de oceanen redden.

4e publieksprijs: Maagdelijk wit - doornig zeepaardje (Hippocampus hystrix), Bannerfishbay, Dahab (Egypte). Foto: Gunther Meiresone.

Hippocampus nov./dec. 2018

Commissie Duikers met een Handicap

Het 2e Wet Wheels Duikevenement

Foto: Ann Tielen.

Bondsnieuws

Het overbruggen van de laatste treden naar het water blijkt een echte hindernis. Ook om uit het water te komen zijn er extra begeleiders voorzien, die een handje toesteken.

De jarenlange traditie van Wet Wheels Duikdagen werd in 2016 afgesloten in duiktank Transfo te Zwevegem. Het duiken in onze Foto: Ann Tielen.

wateren werd vanaf dan ingeruild voor zoutwaterduiken net over de Nederlandse grens. Een nieuwe locatie betekende ook een nieuwe naam. Wet Wheels Duikdagen werden Wet Wheels Duikevenementen. Op de kop een jaar gele-

Foto: Ann Tielen.

den vond de eerste editie plaats.

Het gaat allemaal ietsje trager, maar de kwaliteit van de duiken of de sterke verhalen achteraf zijn nĂŠt hetzelfde.

Hippocampus nov./dec. 2018

Foto: Ann Tielen.

De 'vulcamion' voor het vullen van de duikflessen.

Er zijn heel wat geïnteresseerde duikers aanwezig, niet alleen begeleiders, maar ook gewone duikers die er geen graten in zien om tijdens dit duikevenement een duikje mee te pikken. Ploegen worden samengesteld, een paar proeven voor Begeleider worden gedelegeerd en de kantveiligheid wordt aangeduid. Een aantal Commissieleden staan klaar in duikpak om de WW'ers, die hulp nodig hebben aan de waterkant, bij te staan. Het is laag water en dat is een nadeel voor onze speciale groep duikers: het overbruggen van de laatste treden naar het water blijkt een echte hindernis. Gelukkig zijn er helpende handen genoeg. Tijdens de eerste duik zijn er 17 ploegen in het water, is de maximale duiktijd 1 uur en bedraagt de watertemperatuur ongeveer 18 graden. Daarna wordt de bbq warm gestookt en de straffe verhalen komen boven. Een heerlijk koud buffet is voorzien, overal zijn lachende gezichten en vriendschapsbanden worden gesmeed of verstevigd. Tijd voor de 2e duik ... minder ploegen deze keer. Nogal wat deelnemers moeten naar

huis of hebben genoeg aan één duik. Het is nu nochtans gemakkelijker om te water te gaan: hoog water en minder druk. Drie duikers van duikschool Neptunus zijn speciaal naar hier gekomen om vandaag kennis te maken met het Wet Wheels gebeuren. Zij zijn van plan volgend jaar een grote duikdag te organiseren voor NELOS en vragen zich af wat de specifieke noden en vragen zijn bij de Wet Wheelers. Zij zijn aangenaam verrast en geven toe dat zij nu al hun reeds voorbereid programma moeten aanpassen. Ze hadden andere prioriteiten gelegd en merken vandaag dat duiken met Wet Wheelers een absolute aanrader is. Het gaat allemaal ietsje trager, maar dat de kwaliteit van de duiken of de sterke

verhalen achteraf nét hetzelfde zijn, daar komen ze vlug genoeg achter. We blijven nog lang napraten en de eerste afspraken voor een duikje in de Nekker worden gemaakt. Het water trekt weer weg, de duikuitrustingen verdwijnen in de wagens en de parking loopt leeg. Het einde van een geslaagde dag. Grote dank gaat uit naar alle begeleiders, naar de aanwezige duikers, de mensen van HFES-communications, de kantveiligheid, alle geïnteresseerden, de leden van de Commissie DmH en 'last but not least' de Wet Wheelers zelf. Tot volgend jaar? Zelfde periode, andere plaats.  ANN TIELEN, VOORZITTER DMH

Op www.flickr.com/photos/nelos-vzw/albums vind je meer foto's van het Wet Wheels Duikevenement 2018.

Foto: Ann Tielen.

p 9 september 2018 zijn we opnieuw present aan de Oesterdam: ongeveer 60 duikers waaronder een 10tal wet wheelers zijn aanwezig. Het weer is ook dit keer schitterend: geen regen, een lichte bries en volop zon! De Commissieleden zijn als eerste ter plaatse en bereiden alles voor: de inschrijvingstent wordt in gereedheid gebracht en de administratie in orde gemaakt, de grote (nieuwe) tent wordt opgezet, ... De 'vulcamion' van HFES-communications arriveert ondertussen ook. Zij hebben toegezegd om vandaag de flessen ter plaatse te vullen voor alle deelnemers aan dit WW-evenement.

Een aantal Commissieleden staan klaar in duikpak om de WW'ers, die hulp nodig hebben aan de waterkant, bij te staan.

Hippocampus nov./dec. 2018

Bondsnieuws

Commisie Duikonderricht

Decompressietechnieken De voorbije jaren hebben enkele werkgroepen binnen het Duikonderricht zich beziggehouden met het herbekijken van het hoofdstuk Decompressietechnieken in de NELOS-cursus. Tijdens de laatste Collegevergadering van de 3*Instructeurs werden de aanpassingen aan dit hoofdstuk goedgekeurd. In afwachting van de nieuwe cursus brengen we hier nu al een ingekort stuk van de vernieuwde theorie.

ijdens het afdalen, tijdens het verblijf op de bodem en zelfs nog tijdens het opstijgen nemen de weefsels van een duiker stikstof op. In de lessen fysica is duidelijk gemaakt welke wetmatigheden hieraan ten grondslag liggen. Een bepaalde hoeveelheid 'extra' stikstof kan probleemloos verdragen worden. Als we naar de oppervlakte terugkeren, moet deze extra hoeveelheid echter terug ontgassen en dit uiteraard zonder er nadelige gevolgen van te ondervinden. Indien we, na een bepaald verblijf op de bodem, het opstijgen foutief aanpakken, kunnen er ziekteverwekkende bellen ontstaan. Dit kan erg nare gevolgen hebben, gaande van jeuk tot gewrichtspijnen, verlammingen en zelfs de dood. Alle mogelijke symptomen worden in het hoofdstuk 'Duikgeneeskunde' grondig besproken. Om te vermijden dat deze schadelijke bellen ontstaan, moeten we op een correcte en gecontroleerde manier de omgevingsdruk laten afnemen. We noemen dit decompresseren. Correct decompresseren komt erop neer je stijgsnelheid onder controle te houden en een aantal aangeraden en verplichte korte tot langere pauzes ('stops' dan wel 'trappen') tijdens de stijging in te lassen. We doen dit natuurlijk niet blind, maar met behulp van een 'decompressiemiddel'. Elke duiker moet dan ook beschikken over een persoonlijk decompressiemiddel (primair decompressiemiddel) en ook over een back-up voor het geval het eerste middel het zou laten afweten tijdens de duik (backup-decompressiemiddel).

decompressiemiddelen NELOS staat de volgende decompressiemiddelen toe: • een duikcomputer;

Hippocampus nov./dec. 2018

• een duiktabel in combinatie met een uurwerk en een dieptemeter (D-U-T); • een specifiek vóór de duik berekende decoplanning (bijv. met behulp van decompressiesoftware) in combinatie met een uurwerk en een dieptemeter (D-U-D). In het geval van een beginnend duiker is het vanaf 2019 niet meer toegestaan om als primair decompressiemiddel het decompressiemiddel van de buddy te gebruiken (zie reglementering in de NELOS-Infomap 2019). Als primair decompressiemiddel geeft NELOS de voorkeur aan de duikcomputer.

de grenzen van 'normale' duikers en duiken Elk decompressiemiddel, of het nu de duikcomputer, het duikplan of de duiktabel betreft, is gebaseerd op een wiskundig rekenmodel. Hierbij worden aannames gedaan, die soms aanpasbaar zijn, maar vaak ook niet. Het is belangrijk om te beseffen wat de begrenzingen van elke methode zijn. Zo blijft

een 'normduik' ('typische duik' of 'standaardduik') binnen de volgende grenzen: • het betreft luchtduiken of nitroxduiken (maximum 40 %); • de duikduur van de duiken is beperkt tot maximum 90 minuten; • de duikdiepte is beperkt tot maximum 60 meter; • tijdens deze 'typische' duik wordt niet meer verbruikt dan 2.400 barl; • de grootste diepte moet eerst bereikt worden (geen omgekeerde duikprofielen); • de daalsnelheid is groter dan de stijgsnelheid (20 m/min wordt aangeraden indien voldoende comfortabel); • de stijgsnelheid van het decompressiemiddel moet gerespecteerd worden; • geen abnormale inspanningen (stroming, arbeid, …); • geen jojoduik; • watertemperatuur hoger dan 10 °C; • beperkte temperatuurschommelingen; • veiligheidstrap van 5 minuten op 5 meter indien het een duik binnen de nultijden betreft; • de decompressietijd van alle trappen samen bedraagt maximaal 20 minuten.

NELOS raadt aan om bijzonder voorzichtig te werk te gaan indien men 'niet-typische' duiken plant en uitvoert. Het voorgaande betekent dus NIET dat er bijvoorbeeld niet langer dan 90 minuten mag gedoken worden of dat er niet dieper dan 60 meter mag gedoken worden, dat er niet met andere mengsels mag gedoken worden, enz. Voor dergelijke duiken is echter een grondige opleiding, een doorgedreven training en een grote ervaring vereist. Tijdens dergelijke duiken is de kans immers veel groter dat je buiten het bedoelde toepassingsgebied van het algoritme van het decompressiemiddel valt, met alle mogelijke gevolgen van dien. Naast een 'normduik' heb je ook de 'normduiker'. Een 'normduiker' ('typische duiker' of 'standaardduiker') valt binnen de volgende grenzen: • heeft een goede fysieke conditie; • is niet ouder dan 45 jaar; • is geen verstokte roker; • heeft geen abnormaal vetgehalte; • heeft geen PFO of een andere medische contra-indicatie; • is niet bijzonder vermoeid of gedehydrateerd, enz.

belang voor de decompressie. Waar oudere decompressietheorieën (en oudere duikcomputers) enkel de verzadiging van een weefsel en de omgevingsdruk in rekening brachten, ziet men nu in dat belgroei vooral afhangt van het duikprofiel. Bepaalde duikprofielen, zoals het invers duikprofiel (omgekeerd duikprofiel) of de trage afdaling, die vroeger een risico vormden, blijken dat – na onderzoek – niet te zijn.

De inzichten in decompressie zijn sinds Haldane sterk geëvolueerd. De nieuwe inzichten leren ons dat de verzadiging wat aan belang verliest en dat het duikprofiel belangrijker wordt. Wij moeten daar rekening mee houden, omdat wij courant duiken in de Oosterschelde waar het duikprofiel verre van vierkant is. Een duikprofiel bestaat uit drie delen: de afdaling, het verblijf op de bodem en de opstijging. Ze hebben alle drie een groot

Duiktijd (h:min)

Diepte (m)

Duiktijd (h:min)

Diepte (m)

NELOS raadt aan om bijzonder voorzichtig te werk te gaan indien men een 'niet-typische' duiker is. Het voorgaande betekent dus NIET dat er niet mag gedoken worden met bijvoorbeeld een PFO of met een minder goede fysieke conditie, enz. Je moet echter wel beseffen dat je dan een verhoogd risico loopt. Gelukkig kunnen moderne computers zo ingesteld worden dat het ingebouwde algoritme conservatiever (strenger) zal rekenen. Vanzelfsprekend wordt rekening gehouden met het resultaat van de medische keuring en de adviezen van de sportdokter.

duikprofielen

Te trage afdaling max. diepte

Invers duikprofiel

Hippocampus nov./dec. 2018

Bondsnieuws

Commisie Duikonderricht

Duiktijd (h:min) 6m

12 m

Diepte (m)

Bij een 'invers' duikprofiel of bij een erg trage afdaling wordt de grootste diepte pas op het einde van de duik bereikt. In dit geval dient de nodige aandacht aan het gasmanagement besteed te worden, omdat dergelijke profielen een gasvoorraadprobleem op diepte of trapdiepte kunnen veroorzaken. Als de volledige opstijgfase correct en conservatief verloopt, vormen deze duikprofielen geen bijkomend risico.

Deep stops (m) max. diepte

Ideaal decoprofiel

Het klassiek duikprofiel Het klassiek duikprofiel bevat volgende opbouw: eerst naar de maximumdiepte en vervolgens de diepte afbouwen. De belangrijkste kenmerken van het klassiek duikprofiel zijn: • Daal zo snel mogelijk af tot aan de maximumdiepte zonder dat dit oncomfortabel wordt (je volgt in sommige gevallen beter de bodem dan dat je uitzwemt om dan snel te kunnen dalen naar de maximumdiepte – cfr. Oosterschelde). • Voer je geplande bodemtijd uit. • Stijg niet sneller dan de maximale toegestane stijgsnelheid van je duikcomputer op tot aan de eerste 'deep stop' diepte. • Stijg vanaf de 'deep stop' of tussen de 'deep stops' geleidelijk op aan maximum 10 m/min of aan de voorgeschreven maximum stijgsnelheid van je duikcomputer. • Eenmaal de opstijging begonnen, daal je niet meer af, tenzij het bodemprofiel dit niet toelaat. • Indien mogelijk: uitduiken, de resterende decostops maken en eventueel een veiligheidstrap maken.

multilevelduik Een multilevelduik is een typische duik waarbij je op verschillende dieptes een zekere tijd verblijft (dus niet enkel gedurende het dalen of het stijgen). Bij dergelijke duiken is de duikduur afhankelijk van bijv. het effectieve luchtverbruik of de nultijd. Dat gebeurt frequent in tropische wateren:

Hippocampus nov./dec. 2018

we vertrekken bijv. met de linkerschouder naar het rif gericht op 20 meter diepte en zodra iemand in de groep op halve druk komt of de nultijd gedaald is tot 2 minuten of de helft van de maximale duikduur bereikt werd, stijgen we tot 10 meter en komen we met de rechterschouder naar het rif terug naar het beginpunt. Natuurlijk zijn de opeenvolgende dieptes steeds ondieper. Er kunnen verschillende redenen zijn om op verschillende dieptes een tijd te verblijven (bijv. een bezienswaardigheid op een bepaalde diepte, zoals een grotje). In de briefing maakt de duikleider de specifieke afspraken met de mededuikers en vraagt hen hem op tijd te verwittigen wanneer de nultijd (bijv. minimum twee minuten) is verstreken en wanneer halve druk bereikt is. Een duikleider dient steeds de duikparameters van de ganse groep op te volgen.

het voorwaarts duikprofiel Het 'voorwaarts V-profiel' is het meest toegepaste duikprofiel van de recreatieve duiker. Elke duikplaats waar het duiken van de bodem tot aan de oppervlakte de moeite waard is, komt hiervoor in aanmerking, zoals de Oosterschelde, een steengroeve, een koraalrif, … Mits het volgen van enkele principes kan je met dit profiel de duikduur en het duikplezier optimaliseren, zonder dat je met

oncomfortabele decompressieverplichtingen of een nijpend luchtgebrek geconfronteerd wordt. Zoals bij elk duikprofiel tracht je zo snel mogelijk naar de maximaal afgesproken diepte te gaan. Daar verblijf je een tijd maar begint zeer langzaam te stijgen; een flink stuk vooraleer je aan de afgesproken maximale TTS zou komen. Omdat je de duik verderzet op een diepte waar de TTS nog kan toenemen, moet je deze parameter zeer goed in het oog blijven houden. Ervaring leert hoe snel of hoe traag en hoe lang je kan verder stijgen zodat je binnen je TTS en met een comfortabele luchtvoorraad blijft duiken. Met dit soort duiken weet je vooraf niet hoe lang je op welke diepte zult blijven. Dit duikprofiel noemt men een dynamisch duikplan. Het uiteindelijke profiel zal bepaald worden door verschillende factoren, zoals effectief luchtverbruik, hetgeen je onder water tegen komt, de maximale TTS, de maximale duikduur, enz. Zodra je begint te stijgen probeer je niet meer af te dalen. Zo vermijd je een jojo-duikprofiel. Het voorwaarts V-profiel is uitermate geschikt om te combineren met het 'uitduiken'. Bij recreatieve duiken komen er in de stijgfase vanaf 12 m geen decompressieverplichtingen bij. De weefsels gaan langzaamaan ontgassen. Indien je nog over voldoende ademgas en duiktijd beschikt, kan je vanaf deze diepte nog trager stijgen en verder genieten van het onderwaterleven, waarbij de TTS langzaam afneemt. Zorg er wel voor dat je ook bij zulke ontspannen duiken toch ook wat reserve inbouwt en je lichaam enkele minuten extra op trapdiepte gunt, vooraleer je de duik beëindigt.

vierkante duik Een vierkante duik of 'square dive' is een typische duik waarbij het meest interessante gedeelte van de duik zich op diepte bevindt, bijv. een wrak of een 'sec' (rotsformatie) waarvan de bovenkant meestal behoorlijk diep is. Het is bij dit soort duiken de bedoeling om zo snel mogelijk op diepte te geraken. Natuurlijk houd je rekening met het klaren van de oren, ook bij je buddy('s). Meestal volg je hierbij een daallijn. In het algemeen weet je vooraf op welke

Duiktijd (h:min)

Tussentijd

Diepte (m)

diepte je zal aankomen en kan je via een degelijke duikplanning de maximale duiktijd op diepte en de TTS bepalen, die toelaat om binnen de afspraken (bijv. maximale traptijd, maximale duikduur) te duiken. Natuurlijk dien je je er tijdens de afdaling van te vergewissen dat de geplande diepte overeenkomt met de werkelijk gehaalde diepte.

max. diepte

Duiktijd (h:min)

Kort oppervlakte-interval

Het is de verantwoordelijkheid van de duiker om te weten hoe zijn computer reageert op het maken (of het niet maken!) van 'deep stops' en om dit in de briefing/ duikplanning mee op te nemen. Op 12 meter (of dieper indien nodig volgens de duikcomputer) wordt er sowieso even halt gehouden om te kijken welke trappen er effectief dienen gemaakt te worden in de groep (gemengde decompressie). Uitduiken wordt met dit profiel quasi nooit gedaan, omdat ondiep in 'den bleu' zelden iets te beleven valt. Meestal worden de trappen aan een OSB gemaakt, zodat de schipper/veiligheid weet waar zijn duikers zich bevinden. Bij het uitvoeren van deze diepere vierkante duiken zijn ervaring en de nodige extra veiligheid, onder andere in verband met het luchtverbruik, belangrijk.

Duiktijd (h:min)

Te snelle opstijging

Diepte (m)

Duiktijd (h:min)

Jojo tijdens de trappen

Diepte (m)

Afwijkingen op het optimale stijgen, kunnen aanzienlijke trapverlengingen met zich meebrengen. Stijgen aan 10 meter per minuut belast vooral onze snelle weefsels. Bij vierkante duiken is het aangewezen om 'deep stops' uit te voeren. Met 'deep stops' geven we deze weefsels de kans om zich extra te ontgassen. 'Deep stops' van de ene duikcomputer kan extra verzwaring van de gewone trappen bij een andere duikcomputer veroorzaken.

Diepte (m)

Indien je om een of andere reden toch dieper zou terechtkomen dan gepland, dien je daar onder water rekening mee te houden en je duiktijd te beperken zodat je niet met een grotere TTS de opstijging moet aanvatten. We trachten op te stijgen aan 10 meter per minuut of aan de maximale stijgsnelheid zoals opgegeven door de duikcomputer. De duikleider weet dat het belangrijk is om zowel het te snel als te traag stijgen bij te sturen.

Jojoduiken

bezwarende duikprofielen Volgende voorbeelden zijn afwijkende en dus bezwarende duikprofielen voor de decompressie! • H e r ha l in g s duiken met een korte opper vl ak te-interval. Het is dan ook aangeraden om een oppervlakte-interval van minimum 2 uur aan te houden. • Jojoduiken. • Jojo tijdens de trappen. • Te snelle opstijging.

stijgtijd De 'stijgtijd' is de tijd die nodig is om de oppervlakte te bereiken op het ogenblik dat je beslist om zonder onderbreking aan de optimale stijgsnelheid (opgegeven door het decompressiemiddel) op te stijgen. Je houdt daarbij geen rekening met de tijd die er op de eventuele trapdieptes doorgebracht wordt. De stijgtijd wordt steeds naar boven afgerond. Het begrip stijgtijd heeft nauweHippocampus nov./dec. 2018

Bondsnieuws

Commisie Duikonderricht

lijks nog een praktische waarde nu we vooral letten op de totale stijgtijd inclusief decostops (TTS / ASC / TAT).

veiligheidstrap Wanneer er geen trappen uit te voeren zijn, wordt aangeraden om een veiligheidstrap (vroeger ook wel anti-vermoeienistrap genoemd) uit te voeren van 5 minuten op 5 meter. Dit is louter een voorzorgsmaatregel. Indien er wel trappen moeten uitgevoerd worden, maar die zijn korter dan 5 minuten, wordt aangeraden de ondiepste trap verder te verlengen met 5 minuten (dus extra 5 minuten).

Sommige duikcomputers geven bovenop de normale decostops nog een extra veiligheidstrap. Bij bepaalde merken duikcomputers zit de tijd van deze veiligheidstrap mee in de totale stijgtijd inclusief decostops (TTS, ASC, TAT), bij andere computers krijg je die pas na het beëindigen van de decostops te zien. Omstandigheden zoals koude, sterke stroming, luchtgebrek, woeste zee, ... vormen een risico bij het veilig uitvoeren van deze veiligheidstrap. Die wordt dus enkel in gunstige omstandigheden uitgevoerd. De veiligheidstrap moet rustgevend zijn en niet moeilijk om uit te voeren.

Overschakelen naar een ander primair decompressiemiddel

Je moet wel beseffen dat je extra risico neemt. Ook als je een andere duikcomputer gebruikt (waar je de voorgaande duiken niet mee gedoken hebt) of de duikcomputer na een paar dagen uit 'error' gaat, is er een risico, omdat de opgegeven decompressiegegevens op die duikcomputer mogelijk onvoldoende zijn gedurende de eerstvolgende 24 uur of meer.

Hippocampus nov./dec. 2018

Een variant op het principe van 'deep stops' is bijv. PDIS (Profile Dependent Intermediate Stop) van Scubapro/Uwatec.

Het Duikonderricht van NELOS heeft geopteerd voor 5 uur tussentijd, omdat het leidinggevende weefsel, bij een normduik, nooit een halfwaardetijd bereikt die groter is dan 30 minuten. Een tussentijd van 5 uur levert zo voldoende veiligheid op. Een zeer groot percentage van de in de praktijk uitgevoerde successieve duiken voldoen aan deze voorwaarden en dit zowel in de Oosterschelde als tijdens een duikcruise. Bij een reeks van intensieve duiken (niet recreatief) is bovenstaande oplossing volledig af te raden en dient de duiker in deze omstandigheden minimum 12 uur (na extreme duiken 24 uur) niet te duiken. Een duikcomputer die in 'error' gaat wegens een ernstige fout tegen de decompressie laat maar één oplossing toe en dat is 12 uur niet duiken. Goede observatie en preventieve behandeling zijn aanbevolen. Indien geen preventieve behandeling mogelijk is (bijv. op duikcruise), is het opnieuw de verantwoordelijkheid van de duiker om te bepalen hoeveel langer hij niet duikt en/of welke duiken hij (nog) plant.

Indien de duiker, die zonder duikcomputer gevallen is, echter een aantal extra veiligheden inbouwt, dan kan deze toch met een willekeurig ander decompressiemiddel recreatieve duiken op een veilige maVoorafnier uitvoeren.

Trappen op een veel grotere diepte dan normaal noemen we 'deep stops' of dieptestops. Vooral tijdens duiken die zowel diep als vierkant zijn, zal het uitvoeren van 'deeps stops' de veiligheid verhogen. 'Deep stops' of varianten ervan zijn tegenwoordig algemeen opgenomen in de algoritmes van alle moderne duikcomputers. De duur van de 'deep stop' bedraagt gewoonlijk één à twee minuten.

Om een ander decompressiemiddel te kunnen gebruiken, dient onderstaande tabel gehanteerd te worden.

Als je moet overschakelen naar een ander decompressiemiddel, bijv. bij verlies van de duikcomputer of een duikcomputer met een lege batterij, heb je geen informatie meer over je vorige duiken. Tijdens een ontspannen duikcruise of een heerlijke duikvakantie met kantduiken wenst elke duiker optimaal te genieten en dus liefst alle duiken meedoen. Indien je enige duikcomputer niet meer bruikbaar is (kwijtgespeeld, vergeten aan te doen, batterij leeg, in 'error', …) en je hebt nog een duik of zelfs meerdere duiken gepland, dan is het je verantwoordelijkheid om je decompressie op een veilige manier te kunnen uitvoeren.

Volgende veiligheden zijn daarbij aan te raden: • minimum 5 uur tussentijd; • bij voorkeur duiken met iemand die gelijkaardige duiken heeft uitgevoerd, zodat de nultijd of TTS van de duikcomputer van de buddy ook voor deze duiker geldt; • de decompressieverplichtingen zeer beperkt houden of zelfs binnen de nultijd duiken; • extra veiligheid inbouwen, bijv. uitduiken.

deepstops

gaande duik

Geplande duik Duik ≤ 30 meter

Duik > 30 meter

Duik ≤ 40 meter

Een willekeurige duikcomputer mag gebruikt worden indien normduik en tussentijd > 5 uur

Tussentijd > 12 uur

Duik > 40 meter

Tussentijd > 12 uur

De PDIS-optie berekent een tussenstop op diepte op grond van de hoeveelheid stikstof die je lichaam heeft opgenomen. Daarbij wordt rekening gehouden met je huidige duik, eerdere duiken en de ademgasmengsels. Tijdens de voorgestelde stop kan de stikstofopname worden verminderd in de trage weefsels en ga je geleidelijk aan stikstof afgeven uit de snellere weefsels, terwijl je op je gemak rondzwemt en van de duik geniet. Bij sommige computers kan je het al dan niet berekenen van 'deep stops' instellen. Bij andere computers kan je de 'deep stops' niet uitschakelen. Indien de duikcomputer zo wordt ingesteld dat hij, indien nodig, 'deep stops' op het display doet verschijnen, dan worden deze 'stops' gewoon uitgevoerd volgens de aanwijzingen van het algoritme. Het is wel belangrijk dat, indien de duikcomputer 'deep stops' kan genereren, dit aan de duikploeg wordt medegedeeld tijdens de briefing. Indien de duikcomputer geen optie heeft om 'deep stops' te genereren, kan je in teamverband overwegen de 'deep stops' te plannen en uit te voeren die weergegeven worden op de duikcomputer van je buddy of kan je besluiten om geen 'deep stops' uit te voeren.

De 'deep stops' berekenen met de methode van Pyle doen we niet meer bij NELOS. We onderwijzen deze methode niet meer en hebben ze naar de geschiedenis van de decompressietechniek verhuisd.

extra veiligheid tijdens de decompressie Het NELOS-Duikonderricht raadt aan om, indien dit mogelijk is en er geen tegenindicaties zijn, extra veiligheid in te bouwen. Hoe kunnen we dit aanpakken? De volgende mogelijkheden hebben we facultatief ter beschikking: • de veiligheidstrap bij een niet-decompressieduik; • het zwaarder instellen van de computer (levels of Gradiënt Factors); • uitduiken bij een niet-decompressieduik; • duiken tussen 'floor' en 'ceiling' bij een decompressieduik; • de 12-meterprocedure; • uitvoeren van 'deep stops', maar geen diepe 'deep stops'; • de laatste decompressiestop verlengen; • bij een nitroxduik de duikcomputer instellen op een armer mengsel dan het werkelijke ademmengsel.

situaties waarbij extra veiligheid aangewezen kan zijn DD Een slecht duikprofiel: • jojoduikprofiel; • stijgproeven. DD Risicofactoren zoals bijvoorbeeld: • op diepte een grotere inspanning leveren; • abnormale koude; • een stresssituatie, bijv. verward geraakt in een visnet, een materiaalprobleem moeten oplossen of een onaangenaam contact met het onderwaterleven. Algemeen kan je stellen dat het sowieso veiliger is om de kalmte te bewaren bij een fout tegen de decompressie en dat een extra veiligheidsmaatregel die gemoedsrust kan geven. Dit is een greep uit het hoofdstuk Decompressietechnieken dat terug te vinden is in het 'Naslagwerk – Theorie sportduiken NELOS', dat in de loop van 2019 te koop zal zijn via de NELOS-boetiek.  GLENN TESSENS, NAMENS DE SECTIE DUIKTECHNIEKEN, IVO MADDER, NAMENS DE SECTIE EDIT

Advertentie



START TO

DIVE

Deze gratis duikinitiatie is speciaal voor: Naam voornaam Actie geldig tot 15/05/2019

Meer informatie www.nelos.be

Hippocampus nov./dec. 2018

Bondsnieuws

NELOS-structuur

In de NELOS-cursus vind je het NELOS-organigram niet terug. Dat is een bewuste keuze omdat onze structuur soms onderhevig is aan veranderingen.

et is niet altijd eenvoudig om je weg te vinden binnen onze organisatie met zijn verschillende commissies, comités, werkgroepen, subcommissies, enz. Die structuur is niet voor iedereen duidelijk. Sommigen kennen de structuur van onze liga wel, maar weten soms niet meer wie nu welke functie vervult. Voor anderen is het ook leuk om weten hoe die persoon in kwestie er eigenlijk uitziet. Om die redenen brengt NELOS sinds 2013 een brochure uit waarin je terugvindt wie wat doet binnen de federatie.

Begin dit jaar is de functie 'Aanspreekpersoon integriteit' (API – www.nelos.be/API) er bijgekomen. Daarom presenteren we je hier het aangepast 'NELOS-organigram'. Uiteraard vind je dit organigram ook terug op de NELOS-website en in de nieuwe brochure 'NELOS-structuur – editie 2018'.

De brochure en het organigram kan je downloaden op onze vertrouwde website (www.nelos.be). Klik rechts bovenaan op 'Documenten'. Je komt dan bij het 'Documentencentrum' terecht en onder het item 'NELOS-structuur' vind je de dowloads (www.nelos.be/structuur).  IVO MADDER, SECTIE EDIT

Algemene Vergadering NELOS

Raad van Bestuur NELOS

Secretariaat NELOS

Kerngroep Begeleidsplan

Sport Vlaanderen

Commissie Duikonderricht

Afvaardiging Denkcel Duiken VTS

Commissie Redactieteam Hippocampus

College der 3*Instructeurs

Algemene Vergadering Instructeurs

Bureau Duikonderricht

Ereraad

Brevettencomité

Ambassadeur NOB & Commissie Deltagebied

Ombudsman

Vertegenwoordiger relaties Redfed

Geneeskundige Commissie

Audiovisuele Commissie

Commissie Biologie

Sectie Mental Coaching (slachtofferhulp)

Sectie Onderwaterfotografie

Sectie Onderwatervideografie

Veiligheidscomité

Subcommissie Jeugdduiken

Sectie EDIT

Departement Didactiek

Hippocampus nov./dec. 2018

API

Werkgroep Public Relations

Werkgroep ICT

Departement Marketing & Communicatie

Commissie Duikers met een Sportcommissie Handicap

Vrijduiken

Sectie Duiktechnieken

Vinzwemmen

Commissie Solidariteitsfonds

Onderwaterhockey

Websiteteam

Commissie OWT (grenzeloos spelplezier)

Bondsnieuws

BEFOS

Commissie Duikonderricht

Herbruikbare plastic drinkbussen Tijdens de Zeestage werden er herbruikbare plastic drinkbussen uitgedeeld, die gesponsord werden door Hugyfot en 'da factory'. Hiermee werden de berg plastic flessen die anders door de deelnemers aan de Zeestage geproduceerd wordt, tot nul herleid.

er jaar komt meer dan 5 miljoen ton plastic afval in zee terecht. Dit kost elk jaar miljoenen dieren het leven: vissen, vogels, schildpadden, zeehonden, walvissen en dolfijnen. Het plastic dat in de zeeën en oceanen terechtkomt, verteert niet. Het valt alleen uit elkaar in steeds kleinere stukjes, die ook nog eens steeds giftiger worden: zeedieren zien ze aan voor voedsel, wat ze vaak met de dood moeten bekopen. Ze raken vergiftigd of stikken in een plastic voorwerp. De dieren bovenaan de voedselketen, zoals haaien, orka’s en ijsberen, krijgen erg veel gif binnen doordat hun prooidieren giftig plastic eten. De gigantische hoeveelheden plastic in zee hebben een enorme invloed op de gezondheid van zeedieren en daarmee op het hele ecosysteem. Door al die kleine deeltjes plastic in het water, veranderen de oceanen in een plasticsoep. De plasticsoep, ook wel onder meer de kunststofarchipel of drijvende vuilnisbelt genoemd, is een gebied in het noorden van de Grote of Stille Oceaan, waar enorme hoeveelheden plastic en ander afval bijeen drijven. Het

afval verzamelt zich juist op deze plek (coördinaten 135° tot 155°W en 35° tot 42°N) doordat de grote ringvormige zeestroom van de Stille Oceaan, de North Pacific Gyre, het afval naar zich toetrekt. Wat de exacte afmeting van de plasticsoep is, is niet bekend. Naar schatting gaat het om een gebied dat ongeveer even groot is als Spanje en Frankrijk tezamen. Tijdens de Zeestage werden er herbruikbare plastic drinkbussen uitgedeeld. Deze werden door de juryleden en kandidaten gebruikt om het plastic afval van de klassieke waterflessen te vermijden. Deze drinkbussen vormen dus geen verloren verpakking en kunnen ook na de Stage nog dienst doen.

Mission 2020 Dit kadert in het project ‘Mission 2020’ dat opgestart is door verschillende duikmerken om de vervuiling in de oceanen tegen te gaan. Surf naar www.mission2020.org voor meer info. ‘Together we are stronger’ was de slogan van de 2*Stage 2018, een slogan die ook van toepassing is in het kader van de 'Mission 2020'.  IVO MADDER

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Voorzitter: Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G. Stocq 18 – 1050 Ixelles Tel. 02 649 57 95 – gsm 0477 74 38 17 pilarlifras@gmail.com Mede -Voorzitter: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be Bestuursleden: Marc Lycops Av. de la Liberté 158 Bte 7 – 1080 Molenbeek-Saint-Jean Gsm 0473 81 68 62 – marc@lycops.eu Catherine Bes Rue de la Plaine 10 – 1390 Archennes Gsm 0476 24 92 89 – catherine.bes@skynet.be Johan Schoups Schuifelaarstraat 64 – 1800 Vilvoorde Gsm 0477 75 73 61 – johan.schoups@viapass.be Dirk Saman Groeningenlei 106 – 2550 Kontich Gsm 0475 26 79 20 – dirk.saman@nelos.be Herwig Van Cotthem Serigiersstraat 24 – 2020 Antwerpen Gsm 0495 55 85 19 – ondervoorzitter@nelos.be Sven Vandekerckhove Acaciastraat 76 – 9890 Asper Gsm 0476 34 00 64 – duikonderricht@nelos.be

BEFOS-secretariaat: Margaux Montrieux Jules Broerenstraat 38 – 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be

LIFRAS

r s

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques asbl Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques

Présidente: Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G.Stocq 18 – 1050 Ixelles Tel. 02 649 57 95 – gsm 0477 74 38 17 pilarlifras@gmail.com Vice-président: Marc Lycops Avenue de la Liberté 158 boite 7 – 1080 Bruxelles Gsm 0473 81 68 62 – marc@lycops.eu Administrateurs: Albert Bastin Rue André Renard 25 – 4020 Montegnée Tel. 071 43 54 91 – a.bastin.lifras@gmail.com Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 – 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 – tresorier@lifras.be Catherine Bes Gsm 0476 24 92 89 – catherine.bes@skynet.be Marc Hiernaux Avenue des Paveurs 10 – 1410 Waterloo Gsm 0475 46 09 65 – marc.hiernaux@skynet.be Vincent Leroy Kievitlaan 214 – 1800 Vilvoorde Gsm 0475 34 43 17 – vincent.leroy@lifras.be Robert Henry Av. Doct. Terwagne 46 – 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 – henry.robert@skynet.be Johan Schoups Schuifelaarstraat 64 – 1800 Vilvoorde Gsm 0477 75 73 61 – johan.schoups@viapass.be

Secretariaat: Katia Van De Veegaete – katia@lifras.be Muriel Van Blommen – muriel@lifras.be Godelieve Reynaert – godon@lifras.be Jules Broerenstraat 38 – 1070 Brussel Tel. 02 521 70 21 – fax 02 522 30 72

Hippocampus nov./dec. 2018

NELOS-boetiek Fleece € 45,00

T-shirt kind € 10,00

Longsleeve € 17,00

Polo € 20,00

Alle artikelen kunnen besteld worden bij de regionale verantwoordelijken of kunnen rechtstreeks afgehaald worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak). Meer informatie: boetiek@nelos.be.

Regionale boetieks Algemeen verantwoordelijke Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 (afhalingen na telefonische afspraak) boetiek@nelos.be Rekening boetiek: KB 401-6513621-89 Regionale verantwoordelijken ANTWERPEN: NELOS-Duikershuis Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be ANTWERPEN: Frederik Rausenberger Brandheide 2 – 2880 Bornem Gsm 0492 97 65 64 boetiek.ant@nelos.be

Hippocampus nov./dec. 2018

BRABANT: Tiny Heremans Janseniusstraat 41 – 3000 Leuven Tel. 016 22 56 98 boetiek.vbr@nelos.be LIMBURG: Stefan Paas Slakweidestraat 20 3630 Maasmechelen Gsm: 0475 76 10 11 boetiek.lim@nelos.be OOST-VLAANDEREN: Mark Bulte Hendrik Consciencelaan 6 9950 Waarschoot Tel. 09 377 37 97 boetiek.ovl@nelos.be WEST-VLAANDEREN: Kurt Lommens Jules Deconinckstraat 16 – 8560 Wevelgem Gsm 0475 78 11 32 boetiek.wvl@nelos.be

NELOS-structuur? Raadpleeg de brochure NELOS-structuur, voor meer info over wie wat doet binnen NELOS, zoals bijv. de Ereraad, de ombudsman, de verantwoordelijken voor de commissies, ... Je kan deze brochure downloaden via onze website: www.nelos.be/ documentencentrum.

Lopende Agenda

Januari 2019

Raadpleeg de uitgebreide Lopende Agenda op www.nelos.be voor meer info

10 Examen 1*I praktijk zwembad –

10 Start cursus OW-fotografie – niveau 1

1981 Zemst – 15.45 u

16 College der 3*I (+ workshop)

11 Limiet inschrijvingen examen 2*I

Locatie: Duikershuis Mechelen – 09.00 u

Belgische Duiksportbeurs

Locatie: Duikershuis Mechelen – 08.00 u

Locatie: Press & Communication Center van

Inschrijven: secretariaat@nelos.be

Kinepolis Antwerpen, Groenendaallaan 394,

19-27

2030 Antwerpen – 10.00 u

Boot Düsseldorf

18 Examen Nitrox-Instructeur theorie –

Info: secretariaat@nelos.be

Erembodegem – 20.00 u Info: Hippocampus nr. 271 (nov./dec. 2018)

Info: voorzitter.cdmh@nelos.be

24 Academische Zitting Commissie Duikonderricht Locatie: Cultuurcenter De Waai, Werft 28,

4 Start Cursus ERD en ERD-I

2440 Geel – 14.00 u (titelhernieuwing vanaf

Locatie: Duikershuis Mechelen – 20.00 u

12.30 u). Receptie vanaf 16.00 u

21 Start cursus NTD en NTI Locatie: Duikershuis Mechelen – 20.00 u

Locatie: Duikershuis Mechelen – 09.00 u

Info: sdt@nelos.be

Redactieteam Hippocampus

April 2019

Locatie: Duikershuis Mechelen – 19.00 u

12 Indienen Verhandeling examen 3*I

18 Algemene Vergadering Commissie

Info: redactie@nelos.be

18 Examen Nitrox-Instructeur theorie

Locatie: Duikershuis Mechelen – 20.00 u Inschrijven: secretariaat@nelos.be

25-01

Locatie: Duikershuis Mechelen – 15.00 u

Inschrijven: secretariaat@nelos.be

18 DHV – Train the Trainer

Inschrijven: secretariaat@nelos.be

22 Wereldwaterdag 2019 Locatie: da factory, Industrielaan 30, 9320

17 Examen AI/Initiator - M1 + M3

Juli 2019 Augustus 2019

Duikers met een Handicap

Info: sdt@nelos.be

Info: secretariaat@nelos.be

Locatie: Duikershuis Mechelen – 20.00 u

herkansing

Locatie: Duikershuis Mechelen – 20.00 u

Februari 2019

Locatie: nog te bepalen – 08.30 tot 17.00 u

Info: www.duiksportbeurs.be

21 Infoavond – Nitrox-Instructeur

26 Algemene Vergadering Commissie

Info: secretariaat@nelos.be

25 DHV – examensessie 1

16-17

12 Examen 3*I theorie

Info: www.boat-duesseldorf.com

Inschrijven: secretariaat@nelos.be

24 Limiet inschrijvingen Zeestage 2*/3*I

Inschrijven: secretariaat@nelos.be

renstraat 87, Genk – 19.00 u

Info: secretariaat@nelos.be

Locatie: Duikershuis Mechelen – 09.00 u

Locatie: Zwembad Hofstade, Zandstraat 3,

Locatie: Thor Genk (Koraalduikers), HeInfo en inschrijven: yteughels@skynet.be

15 Examen 3*I Verhandeling

herkansing

Info: secretariaat@nelos.be

13 Prijsuitreiking clubactiviteit Wereld-

Hugycup 2019 – Cruise 1 Info: www.hugycup.com

September 2019 01-08

Hugycup 2019 – Cruise 2 Info: www.hugycup.com

02 Limiet inschrijvingen examen 1*I Info: secretariaat@nelos.be

08 College der 3*I (+ workshop) Locatie: Duikershuis Mechelen – 09.00 u

08 Pre-Zeestage voor kandidaten 2*/3*I Locatie: Duikershuis Mechelen – 14.30 u

14 Groot duikevenement ten voordele van de Warmste Week 2019 Locatie: De Nekker – 09.00 tot 21.00 u info: www.duikclubneptunus.be

29-04

Locatie: Duikershuis Mechelen – 20.00 u

waterdag 2019

Inschrijven: secretariaat@nelos.be

Locatie: Duikershuis Mechelen – 20.00 u

Zeestage 2*I en 3*I

Info: Hippocampus nr. 271 (nov./dec. 2018)

Locatie: Boulouris, Zuid-Frankrijk

19 DHV – Train the Trainer Locatie: Duikershuis Mechelen – 20.00 u

14 Afdaling van de Maas 2019

Inschrijven: secretariaat@nelos.be

Locatie: Restaurant De Leeuwerik, Leeuwe-

21 Start cursus ATD en ATI

rikstraat 80, Maaseik – 12.00 u Info: annemielantin@yahoo.com

Locatie: Duikershuis Mechelen – 20.00 u Info: sdt@nelos.be

28 Examen 2*I theorie

26 Examen AI/Initiator – M1 + M3 –

Locatie: Duikershuis Mechelen – 09.00 u

herkansing Locatie: Duikershuis Mechelen – 19.00 u Inschrijven: secretariaat@nelos.be

Maart 2019

Inschrijven: secretariaat@nelos.be

Mei 2019 09 Examen 2*I theorie – herkansing Locatie: Duikershuis Mechelen – 19.00 u

03 Algemene Vergadering NELOS

Info: secretariaat@nelos.be

Locatie: De Kreeft, Eeklo – 14.00 u

11-12

Info: secretariaat@nelos.be

10 Examen 1*I praktijk theorie – herkansing

2e Internationale Merconvention Locatie: TODI Beringen – 09.30 tot 17.30 u

14 Examen 3*I Verhandeling

Locatie: Duikershuis Mechelen – 13.00 u

(afhankelijk van het aantal inschrijvingen)

Inschrijven: secretariaat@nelos.be

Info: secretariaat@nelos.be

Oktober 2019 25 DHV – examensessie 2 Locatie: nog te bepalen – 08.30 tot 17.00 u Info: secretariaat@nelos.be

November 2019 10 Examen 1*I theorie Locatie: School Regina Caeli, Rozenlaan 45, 1700 Dilbeek – 09.00 u Op www.nelos.be/sdt vind je meer info over de opleiding nitrox, extended range, trimix, CCR, ... Controleer even of het evenement inderdaad plaatsvindt. Weet je van interessante evenementen of organiseer je zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opgenomen worden? Bezorg ze dan aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be.

Hippocampus nov./dec. 2018

CERTIFICATION INTERNATIONAL

De Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw is lid van BEFOS, stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS, erkend door Sport Vlaanderen en EUF-gecertificeerd.

www.facebook.com/NederlandstaligeLigaVoorOnderwateronderzoekEnSport

Raad van Bestuur

Commissies

Voorzitter & Public Relations: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Commissie Duikonderricht

Vice-voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 – ondervoorzitter@nelos.be

Voorzitter: Sven Vandekerckhove Gsm 0476 34 00 64 voorzitter.duikonderricht@nelos.be

Penningmeester: Dirk Saman Gsm 0475 26 79 20 – penningmeester@nelos.be Boetiekverantwoordelijke: Rik Olievier Gsm 0475 64 31 71 – boetiek@nelos.be Bestuurslid: Ivo Hubert Gsm 0475 49 87 24 – ivo.hubert@nelos.be Bestuurslid: Sven Vandekerckhove Gsm 0476 34 00 64 – sven.vandekerckhove@nelos.be Bestuurslid: Franklin Forrez Gsm 0492 25 12 33 – franklin.forrez@nelos.be

Secretariaat & Ombudsman Duikershuis – Margaux Montrieux Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be www.nelos.be/secretariaat ma. 09.30 u – 11.30 u, wo. 09.30 u – 11.30 u en 14.00 – 16.00 u, vr. 14.00 u – 16.00 u Ombudsman & Aanspreekpunt integriteit (API): Eric Sels Gsm 0475 36 88 23 – ombudsman@nelos.be

Ongevalsaangiften-administratie Arena Nv: Tel. 02 512 03 04, www.arena-nv.be arena@arena-nv.be. Contactpersoon Inge Ghijsels. Dodelijk ongeval: binnen de 2 dagen ongevalsaangifte (maak een kopie voor jezelf) naar het NELOS-secretariaat verzenden. Zo snel mogelijk erna een verslag over de omstandigheden van het ongeval, vergezeld van een medisch attest over de doodsoorzaak. Arena NV mag ook op de hoogte gebracht worden. Andere ongevallen: binnen de 15 dagen ongevalsaangifte naar het NELOS-secretariaat verzenden, vergezeld van de geneeskundige getuigschriften (maak een kopie voor jezelf). Attesten moeten door de dokter worden afgeleverd binnen de 3 dagen na het ongeval!

Hulpdiensten UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur) HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382 ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112 Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Verantw. der brevetten: René Van Leeuwen Gsm 0475 65 53 55 – rene.vanleeuwen@nelos.be Ereraad: Wim Van Doeselaer Gsm 0479 82 48 84 – voorzitter.ereraad@nelos.be Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez Gsm 0492 25 12 33 voorzitter.jeugdduiken@nelos.be Brevettencomité: John Maes Gsm 0495 66 56 19 voorzitter.brevettencomite@nelos.be Sectie duiktechnieken: Glenn Tessens Gsm 0485 57 52 13 – voorzitter.sdt@nelos.be Sectie EDIT: Lutgart Stals Gsm 0473 2 86 64 – voorzitter.edit@nelos.be Veiligheidscomité: Eric Vonk Gsm 0475 44 55 29 voorzitter.veiligheidscomite@nelos.be

Geneeskundige Commissie Voorzitter, dopingpreventieverantwoordelijke en contactpersoon Medisch Verantwoord Sporten: Catherine De Maeyer voorzitter.duikgeneeskunde@nelos.be Mental Coaching: Elfrie van Poppelen Gsm 0497 44 60 03 – mental.coaching@nelos.be

Audiovisuele Commissie Voorzitter: Marc Vermeiren Gsm 0472 27 96 67 – voorzitter.audiovisueel@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwaterfotografie: Marc Vermeiren – owf@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwatervideografie: Jo De Smedt Gsm 0478 25 09 21 – owv@nelos.be

Commissie Biologie Voorzitter: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 – voorzitter.biologie@nelos.be

Commissie Redactie Hippocampus Hoofdredacteur: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 voorzitter.redactieteam@nelos.be

Commissie Duikers met een Handicap Voorzitter: Ann Tielen Gsm 0496 75 04 46 – voorzitter.cdmh@nelos.be

Sportcommissie Voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 voorzitter.sportcommissie@nelos.be

Commissie Solidariteitsfonds

Deadlines artikels Hippocampus

Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Ronny Margodt

Editie januari/februari: vóór 5 december Editie maart/april: vóór 5 februari Editie mei/juni: vóór 5 april Editie september/oktober vóór 15 juni

Erevoorzitters Jozef Van den Berghe jozef.vandenberghe@nelos.be

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 – 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 – Gsm 0475 73 32 01 redactie@nelos.be Verantwoordelijke uitgever: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Redactieteam: Luc Beets, Natalie Decrock, Chrisje Demuynck, Jan Dieu, Ivo Madder, Bart Morent, Katrijn Ools, Patrick Swinnen, Marijke Van Cauwenberghe, Jozef Van den Berghe, Wim Van Doeselaer, Patrick Van Hoeserlande, Stef Van Uffel, Roland Wantens Ambassadeur: Herwig Van Cotthem Vormgeving en publiciteit: Katrijn Ools Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 publiciteit@nelos.be Drukkerij: Moderna Printing Schoebroekstraat 50 – 3583 Paal-Beringen www.moderna.be

Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december. Oplage: meer dan 10.000 exemplaren. ISSN-nummer: 1782-8414.

Gedrukt op:

Advertentietarieven Zie 'Media Pack' op: www.nelos.be/mediapack

Hippocampus kan je downloaden in pdf-formaat via de NELOS-website, meer bepaald via: www.nelos.be/Hippo-archief Of je kan door de recentere uitgaven bladeren via: http://issuu.com/ivomadder De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen vóór de maand van verschijning. Overeenkomstig de Europese privacywetgeving (GDPR – General Data Protection Regulation – of ook genoemd Algemene Verordening Gegevensbescherming – AVG), welke op 25 mei 2018 volledig van kracht werd in iedere lidstaat van de EU, melden wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht. Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

Adresveranderingen enkel richten aan het NELOS-secretariaat: secretariaat@nelos.be

Willy van der Plas willy.vanderplas@nelos.be

Editie november/december: vóór 5 oktober

Hippocampus nov./dec. 2018

www.facebook.com/hippocampusredactie

65 jaar

Hugyfot onderwaterfotografie

foto: Danny Van Belle

PROMOTION CONSOLE G2 V.A.P. Normaal € 1160 V.A.P. promotie € 945

Aanbieding geldig tot en met 31 december 2018. SCUBAPRO.COM

Vision Modular Housing System voor GoPro Hero, Sony RX100 en DSLR

www.H1953.com

www.hugyfot.com

EXTREEM DUURZAAM MET VOLLEDIGE AANPASBAARHEID

1299.NU 899.-

* Deze actie is geldig van 1-11-2018 t/m 31-12-2018 bij de erkende Suunto Dealer in de Benelux.

Mechelen P 004152 – TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 271 – nov./dec. 2018

SUUNTO EON STEEL + TANKPOD PACK

Beste coverfoto