Ambon Een paradijs voor de muckdiver

from Hippocampus nr. 293 (maart/april 2023)

Tips van het Veiligheidscomité

Nadat Corona enkele jaren onze reisplannen danig dwarsboomde, konden we ons in november 2022 eindelijk terug opmaken voor een verre exotische duikreis. We hadden ons oog laten vallen op het eiland Ambon dat deel uitmaakt van de Molukken. Het eiland profileert zich als een paradijs voor 'muckdiving' en leek ons zeker de moeite waard om te ontdekken.

Een lange vliegreis bracht ons eerst naar Jakarta op het eiland Java. Sinds een jaar woont en werkt onze goede vriendin Anne Coutteel daar als consul op de Belgische Ambassade en dat gaf ons de gelegenheid om bij haar thuis enkele dagen te acclimatiseren.

Jakarta is het politieke, economische en culturele centrum van Indonesië en met meer dan 10.000.000 inwoners de grootste metropool van Zuidoost-Azië. De eindeloze verkeersstroom is er hallucinant. Indonesiërs zijn geen wandelaars en de kleinste verplaatsing gebeurt met de auto of scooter. Om de verkeersdrukte het hoofd te bieden, rijdt er sinds kort wel een metro door de stad. Geen overbodige luxe. Het fileprobleem blijft echter gigantisch en de luchtkwaliteit is het ganse jaar door ondermaats. Het is warm en vochtig in Jakarta en de zon krijg je er zelden te zien doorheen de dikke laag smog.

Batavia

Na een verkwikkende nachtrust wandelen we door de oude haven van Jakarta. Hier lijkt de tijd wel 100 jaar te hebben stilgestaan. Kruiers hijsen goederen in oude houten jonken en straatventers verkopen sigaretten per stuk aan de dokwerkers. Betalen gebeurt dan weer wel met de telefoon, wat dat betreft is iedereen hier wel mee met de moderne tijd. We bezoeken een havenhoofd uit de Nederlandse koloniale tijd en wandelen door het scheepvaartmuseum dat werd ingericht in de oude pakhuizen van de Oost-Indische Compagnie. In het oude centrum lopen we doorheen het Wayangmuseum en we lunchen in het pittoreske Café Batavia. Alles in dit café ademt de sfeer en de luxe van het koloniale Batavia. Wanneer de avond valt, kuieren we tussen de wolkenkrabbers naar het moderne stadscentrum en drinken we een cocktail in de Sky Bar op de 56e verdieping. Hier krijgen we een goed idee van de uitgestrektheid van deze miljoenenstad. We eindigen onze dag met een privérondleiding op de Belgische Ambassade, een bescheiden kantoor op de 16e verdieping, pal in het hart van de stad.

De volgende ochtend hebben we afgesproken met stadsgids Mita. Zij leidt ons langsheen enkele bezienswaardigheden van Jakarta. De Nationale Bibliotheek is de grootste van Zuidoost-Azië en vanop het dakterras hebben we een mooi zicht op de monumenten die we gaan bezoeken. Het Nationaal Monument, een 132 m hoge obelisk, gebouwd om de strijd voor de Indonesische onafhankelijkheid te herdenken, het 19e-eeuwse 'Gambir Station' vanwaar de meeste intercitytreinen tussen Jakarta en de rest van Java vertrekken, de katholieke kathedraal Santa Maria Pelindung Diangkat Ke Surga, gebouwd in het begin van de 20e eeuw, met recht daar tegenover de monumentale Istiqlal moskee, de grootste moskee van Zuidoost-Azië, die haar deuren opende in 1978 en plaats biedt aan 200.000 mensen. We beëindigen onze stadswandeling in de oudste gelateria van Jakarta: Ragusa Italian Ice. Authentiek en heel betaalbaar.

Bogor

We hebben nog een dag om Java verder te verkennen en rijden de volgende dag naar Bogor, een zestigtal kilometer ten zuiden van Jakarta. Ondanks de snelle verstedelijking voelt Bogor als een oase van rust in tegenstelling tot de miljoenenstad Jakarta. Het is er rustiger, maar ook een stukje koeler. Je bent er makkelijk een dag zoet mee en je tijd doorbrengen in de mooie botanische tuin. Het complex werd opgericht door de gouverneur-generaal van Nederlands Indië en geopend in 1817. Er groeien daar voor ons veel exotische bloemen, bomen en planten, in totaal zo'n 1.500 soorten. Onze wandeling wordt abrupt afgebroken door een tropische regenbui, maar gelukkig kunnen we schuilen in het vlakbij gelegen gezellige café Dedaunan. We eindigen onze dag in Bogor in een typisch Indonesisch restaurant 'Gurih 7' en rijden terug naar Jakarta. Die nacht vertrekt ons vliegtuig naar Ambon en onze focus verlegt zich nu helemaal naar het duiken.

Ambon

Na een nachtje vliegen, bereiken we tegen de ochtend Spice Island Divers in Ambon op de Molukken. We worden er hartelijk ontvangen door manager Benny en Theo, die de bediening verzorgt in het restaurant. Als we willen, kunnen we onmiddellijk de boot opstappen en starten met duiken. De vermoeidheid gebiedt ons echter om toch wat rust te nemen. We boeken wel voor de namiddagduik.

Na een verkwikkende siësta in onze ruime tuinkamer maken we kennis met onze duikgids Travis, kapitein Anan en matroos Safril. Zij vormen de vaste ploeg waarmee we tijdens ons verblijf zullen duiken. De duikboten zijn klein, maar comfortabel. Het duikmateriaal wordt systematisch door de bemanning via een lange steiger naar de boot gedragen. Het enige waar we voor moeten zorgen is dat we op tijd op de boot stappen. Onze eerste duik is een kennismaking met 'muckdiving'. We duiken in de buurt van het dorp Nuntate. De bodem is zanderig en bedekt met kleurrijke zeeegels. Travis is een goede spotter en dankzij hem vinden we mooie naaktslakken, kleine schorpioenvisjes en tientallen murenen die vaak in groepjes gezellig bij elkaar hokken.

We sluiten de dag af met een driegangenmenu en een koel Bintang biertje. Dat wordt trouwens een dagelijks ritueel.

Een duikdag start als de wekker afloopt om 6.45 uur. Om 7 uur is er ontbijt en om 8 uur varen we uit voor onze eerste duik. Die duurt gemiddeld zo'n 70 minuten, waarna we op de boot een interval van een uur inlassen. Dan vallen we met een verse fles terug overboord. Rond de middag varen we terug voor onze lunch, drie gangen uiteraard. Daarna nemen we een welverdiende siësta zodat we om 15 uur opnieuw monter voor de derde duik klaarstaan. Terug thuis is het douchen en 'Bintangtime' en het moment om onze foto’s en videoclips te downloaden en te selecteren. Om 19 u smeren we ons in met muggenmelk en schuiven we aan de avonddis aan, uiteraard ook hier met drie gangen.

De volgende ochtend stappen we stipt om 8 uur in de boot die ons in nog geen vijf minuten opnieuw naar het nabijgelegen dorp Nuntate brengt. Hier gaan we twee keer duiken. Stiekem hopen we om de psychedelische hengelaarsvis (Histiophryne psychedelica) te ontmoeten, een endemische soort met een opmerkelijk pigmentpatroon van witte wervelende strepen. Travis vertelt ons echter dat de laatste waarneming al dateert van vier jaar geleden. De kans dat we hem vinden, is dus nagenoeg onbestaand. We zien sepia’s, spookfluitvissen en enkele zeemotten. Ook de hengelaarsvissen zijn op het appel, maar jammer genoeg niet de psychedelische.

Tussen twee duiken liggen we voor anker langs de kade van het dorp. We zien hoe de dorpelingen hun plasticafval schaamteloos de zee in dumpen. Voor ons zijn dit schokkende beelden, maar we bedenken wel dat er voor de dorpelingen weinig alternatieven bestaan om van hun huisvuil af te geraken.

De namiddagduik brengt ons naar Kampung Baru. Ook hier vinden we een hengelaarsvis, een pikzwarte deze keer. Hij houdt zich voorlopig rustig, maar voor de volgende dag heeft hij wel een nummertje in petto. Het lijkt erop dat onze zwarte hengelaarsvis zijn zinnen heeft gezet op de camera van Stef. Tot driemaal toe springt hij op het camerahuis, aangetrokken door diens mooie rondingen. Hilariteit alom en het tafereel levert enkele mooie beeldfragmenten op!

Tijdens de tweede duik van de dag hebben we een onverwachte ontmoeting. Er staat een stevige stroming op Laha 1 en we worden wat heen en weer gezwierd tussen zandvlakten en enkele karig rondgestrooide rotsen. Mijn oog valt plots op een paar ogen en onder een rots vind ik twee verpleegsterhaaien die de sterke stroming ook maar niks vinden en beschutting hebben gezocht tussen enkele rotsblokken. We nemen ruim de tijd om ze uitgebreid te filmen, want voor de rest valt er hier niet zo veel te beleven. Om de sterke stroming te vermijden, steken we in de namiddag de baai over. Dit blijkt een goede keuze. Hier is geen sprake van stroming en ook de zichtbaarheid is uitstekend. We vinden een reuzengrote sepia, bladvissen, schorpioenvissen en we beëindigen de duik met een 'bait ball' van kleine visjes.

Wanneer de avond valt, horen we muziek in de verte. De ganse crew is verzameld op het terras onder de palmbomen en zingt populaire Indonesische liedjes onder begeleiding van gitaar en cajón. Wij zijn hier graag. De overkant van de baai heeft ons wel degelijk bekoord en na de vele 'muckdives', steken we de volgende ochtend opnieuw de baai over naar Negeri Nusaniwe. Het dorpshoofd bepaalt hier of je al dan niet mag duiken en na een tiental minuten onderhandelen krijgen we groen licht en kunnen we het water in. Het is vandaag octopusdag. De sympathieke diertjes zijn erg coöperatief en bewegen zich sierlijk en fotogeniek langsheen een wand vol mooi zacht en hard koraal. Ook een hengelaarsvis poseert voor onze camera’s, maar alweer niet de psychedelische. Die begint steeds meer op een mythe te lijken. het resort

Omdat het begint te regenen, slaan we de namiddagduik over en boeken we een nachtduik. We krijgen het gezelschap van een Feng, een Canadees-Chinese duiker die zweert bij het droog duiken, ook in water van 30 graden… De duik zelf valt wat tegen en buiten een interessante zeespin valt er in de 'Twilight Zone' weinig te beleven. Morgen is er weer een nieuwe dag.

We gaan op zoek naar de heilige graal van de onderwaterfotograaf (of videograaf): Rhinopias. Hiervoor krijgen we zelfs een tweede gids mee. En met succes. Al na 10 minuten hebben we prijs en vinden we een prachtige purperen Rhinopias frondosa op 30 meter. De duik kan niet meer stuk. We zijn niet voor half werk, dus ook de tweede duik staat in hetzelfde teken. En wat denk je? Jawel, wederom prijs na 10 minuten, ditmaal een oranje-rode Rhinopias Eschmeyeri.

Tijd voor een woordje over ons resort, Spice Island Divers. Momenteel werken er terug

21 mensen en ze hebben er zin in! De service is ongelooflijk, je krijgt zelfs niet de kans om je camera naar de boot te dragen. Eén duikgids staat paraat voor maximum vier gasten.

Elke dag staat er iets anders op het menu, telkens een voorgerecht, hoofdgerecht en dessert. Fantastisch lekker en méér dan genoeg. Mocht je toch iets niet lusten, geen probleem, Theo brengt wel iets anders. De kamers zijn ruim en aan alles wordt gedacht. Mijn eigen handdoek op de vloer laten liggen voor mijn camera, hopla weg en de volgende dag gewassen en gestreken terug…

Iedereen spreekt je met je naam aan, hoe ze het onthouden is me een raadsel. Morgen kunnen ze er een nieuwe bijleren, want dan komt Anne ons vervoegen.

Een Nieuwe Gast

Anne is aangekomen uit Jakarta. Zij geeft een nieuwe dynamiek aan ons redelijk vermoeid groepje. Nitrox is immers niet voorradig omdat er problemen zijn in het bedrijf dat zuurstof aanmaakt. De schaarse leveringen zijn voorlopig enkel voor de ziekenhuizen.

Na de Rhinopias gaan we met haar op zoek naar Hippocampus bargibanti dwergzeepaardjes, meer bepaald de rode variant die leeft op het koraal Muricella plectana. Hun kleurpatroon lijkt zodanig op dat van dit koraal dat ze nauwelijks te onderscheiden zijn van hun omgeving. Duikgids Travis weet echter precies waar het koraal voorkomt op Kaca Lengung en na amper 10 minuten vindt hij drie mooie exemplaren die wij uitgebreid kunnen bewonderen en fotograferen.

Omdat Anne de Rhinopias nog niet heeft gezien, duiken we de volgende ochtend nogmaals op Kampung Baru. We hebben geluk en vinden opnieuw twee Rhinopias fotogeniek dicht bij elkaar tijdens de eerste duik en nog een andere tijdens de tweede duik. De duikplaats 'Rhino City' doet zijn naam alle eer aan! Nog een duikdag te gaan. We kiezen vandaag voor Jetty Baru aan de overkant van de baai. Het licht onder deze grote steiger is helderblauw en sprookjesachtig. De pylonen zijn mooi begroeid. Op de zandvlakte nabij de steiger liggen enkele autobanden. Die blijken de ideale schuilplaats voor enkele grote speelse octopussen die zich gewillig laten filmen.

Met pijn in het hart nemen we afscheid van Ambon onder water. Het is mooi geweest. Morgen mogen we ontgassen en is er tijd voor een landuitstapje. Vooral de lokale markt in Ambon City, 24 u op 24 u geopend, is een waardige afsluiter van een uitermate boeiende reis. 

Spice Island Divers

Wij waren aangenaam verrast over het uitstekende management in ons resort en we praten met manager Benny over zijn aanpak na de moeilijke coronaperiode.

"Het resort, tot 2018 gekend als 'Maluku Divers’, was tijdens de coronapandemie enkele jaren gesloten. Slechts twee mensen zijn ter plaatse gebleven om een oogje in het zeil te houden. De 35-koppige crew was verplicht om ander werk te zoeken. De visserij was voor hen het enige alternatief om te overleven.

In mei 2022 nam de Amerikaanse eigenaar John Randow contact met me op om het resort herop te starten. In juni kwam ik hier aan en vond het resort in een erbarmelijke toestand. Het dak van het restaurant was ingestort en de tuin was overwoekerd door onkruid. De kleine villa's met zicht op zee waren beschimmeld en onbewoonbaar. Het grote dak van de tuinkamers was dringend aan vervanging toe. Het was een heksentoer om het resort in enkele maanden tijd terug gebruiksklaar te maken, maar we zijn er wel in geslaagd om op 22 september 2022 de eerste gasten te ontvangen.

Het werk is nog niet voltooid, maar de meeste villaatjes zijn nu wel gerenoveerd en het restaurant en de tuin zien er pico bello uit. De steiger, die tot voor kort ontoegankelijk was door corrosie van de steunbalken, kreeg eveneens een opknapbeurt. Als er de volgende maanden voldoende geld binnenstroomt, gaan we in de toekomst ook de laatste villa's renoveren en we hopen vanaf volgend seizoen de volledige capaciteit van het resort te benutten. We hebben momenteel 21 personeelsleden in dienst en al onze duikgidsen zijn ervaren en ISS-gecertifieerd. Macroliefhebbers zullen bij ons zeker aan hun trekken komen."