Tigerbeach: de heilige graal voor haaien en haaienfotografie

Februari 2022. Ik heb 3 jaar niet gedoken – het C-woord – en ik zoek iets om mijn duikhobby een nieuwe punch te geven. Surfend op het internet komt het Chinees nieuwjaar voorbij. Het jaar van de tijger – tigerdiving. Google loodst me naar TigerBeach – heeey! Captain Scott en de Dolphin Dream! Korte throwback: in de zomer van 2005 boekte ik op de Dolphin Dream een 'snorkelen-met-dolfijnen-trip' samen met mijn zoon. Zo vernam ik dat in de wintermaanden de boot van Captain Scott naar de haaien gaat, figuurlijk dan. Of letterlijk zo je wil, want Captain Scott is wereldberoemd om zijn duiktrips met tijgerhaaien. Hij heeft Tiger Beach op de wereldkaart voor duikers gezet – dixit Dr. Paul Van der Eecken, notoir haaienfan.

Wacht even … een haaientrip? Ik aarzel toch wat, ik ben mijn leven nog lang niet beu. Maar meer dan 900 gelogde duiken, meer dan 10.000 onderwaterfoto's en nog geen enkele fatsoenlijke foto van een haai? Dat kan beter! Mijn nieuwsgierigheid is weer groter dan mijn schrik en ik schrijf me in voor de trip van maart. Magnus Lundgren, beroemd onderwaterfotograaf, zal ook aan boord zijn. Super! Zelfs als ik geen haai tegenkom, kan ik hopelijk nog wat fotografietips opsteken.

Ik informeer per direct naar het specifiek vereist materiaal: een duikkap en handschoenen zijn vereist, onze huid ziet er onderwater uit als vissenvel – 'Yummi yummi for sharks!'. Bij voorkeur alles in zwart, want haaien zijn namelijk erg nieuwsgierig naar felle kleuren, vooral geel! Vergeet dus je moderne gele OSB en neem die ouwe oranje maar mee in je duikzak, eveneens verplicht bij je te hebben. Op mijn twijfel over welk fototoestel ik zal meenemen: mijn grote en loodzware Nikon D-800 of mijn kleine compacte-speciaal-voor-reizen aangekochte Olympus, krijg ik de opmerking dat "Sharks like to chew on small stuff" (Haaien vinden het leuk om op klein materiaal te kauwen).

Een minimum duikniveau van 3*D met een 100-tal duiken is vereist, tevens een goede gezondheid en conditie en een goede verzekering.

West Palm Beach

21 maart 16.00 uur aan boord van de Dolphin Dream

Het is bij iedereen een blij weerzien met Captain Scott van Shark Expedition (www. sharkexpedition.com). Meer dan de helft van de overige reizigers blijken weerkeren- de gasten, een goed teken. Eén andere dame reist mee – een Canadese. De anderen zijn stoere Zweden, allemaal fotografen. Ben benieuwd.

Minder goed nieuws is dat de nachtelijke oversteek naar de Bahama's 'windy & choppy' zal zijn, wilde zee in het Nederlands. Ik heb al wat duikcruise-ervaring, maar deze duivelse zee verrast me en ik ben zo ziek als een hond. Het eten in mijn maag zwalpt mee op het ritme van de golven, echter niet lang want ik 'kots de ziel uit mijn lijf' zoals men dat beleefd bij ons zegt.

22 maart – 5.00 uur

Freeport – Bahama's

De ochtendstond heeft zeker ook in de Bahama's goud in de mond. Een stralende zon zo in de ochtend is welkom na de winterblues! Na de check-inprocedures – relax, je hoeft er niet voor uit je nest te komen, Captain Scott regelt alles persoonlijk – cruisen we richting open zee. "Tigers, here we come!". De maag knort alweer normaal. Baklucht lokt me naar de keuken en het bovendeks salon. Het ontbijt is op z'n ouderwets Amerikaans: lekker en veel, vers klaargemaakt en zonder plastics. Yeah!

De sfeer is relaxed met een gezonde spanning: de sharkweek gaat beginnen! De duikbrillen worden nog eens gepoetst, de camerababy's worden ge-bubble-checked, het lood gewikt en gewogen. De eerste duikdag zullen we duiken op Fish Tales, een ondiepe duikstek van circa 7 meter, om kennis te maken met de 'divebuddy', met rifhaaitjes en vooral als controle of je genoeg gewicht hebt om stabiel op de zandbodem te kunnen blijven zitten, ook bij stroming.

safety first – shark diving rules

De eerste briefing gaat over duiken met tijgerhaaien, hoe kan het anders. Elke dag zijn er vier duiken gepland, twee duiken zonder en twee mét 'sharkfeeding'. De typische briefing voor dat laatste volgt morgen. Je mag zolang duiken als je zelf wilt, je keert terug met 1.000 psi (ca. 70 bar) en komt boven met 500 psi (ca. 35 bar).

Tijgerhaaien zijn oppervlaktejagers. Dat wil zeggen dat ze in 'huntmodus' (jachtmodus) komen van zodra ze in water van 6 à 7 meter of ondieper komen. Daar wil je dan niet zijn. Dat maakt dat dalen en stijgen zo snel mogelijk moet gebeuren en vooral één voor één. Je springt pas van het duikplatform als de vorige duiker reeds beneden is.

Andersom blijf je bij het opstijgen op de bodem zitten tot de voorgaande duiker uit het water is, dan pas stijg je op aan normale stijgsnelheid. Een koord van 7 meter met lood duidt het begin van de gevaarlijke zone aan. Verder verwijderd van de koord is de onderkant van de motoren de bijkomende referentie van 7 meter.

Bij stroming (en die kan sterk zijn!) zwem je op de bodem stroomopwaarts tot jouw kleine luchtbellen net voor de koord met lood uitkomen. Als dan de stijgkoord vrij is, kan je aan de opstijging beginnen.

Mis je de stijgkoord, kan je de 'lifeline' grijpen aan de oppervlakte – 100 m lang, drijvend aan een boei. De crew trekt je dan binnen.

Minimaal 1 tot 2 kg extra lood is nodig om stabiel op de bodem te kunnen blijven knielen. Dat extra lood is ook echt nodig van zodra er nog maar een lichte stroming opsteekt.

Citroenhaaien zijn gemakkelijke modellen om te fotograferen. Tijdens deze trip miste een oudere duiker een keer de stijgkoord en hij hing een tijdje te bengelen aan de 'lifeline'. Onmiddellijk sprongen twee bemanningsleden in uitrusting in het water: één duiker bij de man om hem te helpen vasthouden en aan boord te komen en de andere op diepte om de wacht te houden. Binnen de kortste tijd was alles onder controle en iedereen veilig aan boord.

Tijgerhaaien zijn erg nieuwsgierig en benaderen alles en iedereen van achteren. Het zijn intelligente dieren en ze kunnen de voorzijde van de rugzijde van duikers onderscheiden. Ooit werden proeven gedaan met een zwart afgedekte duikbril om de ogen te verstoppen. Dat heeft echter geen zin, want de haai weet precies jouw dode hoek te vinden. Het is dus zaak om voortdurend helemaal achterom te kijken en je buddy of elke andere mededuiker te verwittigen als een haai nieuwsgierig nadert.

Fotografen worden dubbel verwittigd: één foto nemen en direct daarna links en rechts achterom kijken. Dan pas de volgende foto nemen en opnieuw links en rechts achterom kijken. Dat is het te volgen ritme. Tevens goed voor de nekspieren.

Zie je een naderende tijgerhaai, dan wijs je kordaat met gestrekte arm in de richting van de haai. Als dus je mededuiker in jouw richting wijst, is dat niet voor jou maar weet je hoe laat het is. Je draait je dan om, kijkt de haai strak in de ogen en volgt hem tot hij voorbij gezwommen is . Vooral niet achteruit zwemmen, niet vluchten, niet wild beginnen slaan met armen en of benen, want je wekt dan alleen maar meer nieuwsgierigheid bij de tijgerhaai. De tijgerhaai zal jou ook volgen met zijn of haar ogen! "Right!". Voordeel: bij zo'n ervaring kweek je gegarandeerd stalen zenuwen!

Er worden verder nog enkele details over de anatomie meegegeven en waarom tijgerhaaien een donkere rug hebben en een bleke buik. Weet jij het? En waarom ze tijgerhaaien genoemd worden natuurlijk.

Te verwachten haaien: zeker tijgerhaaien (tigersharks), rifhaaien (reefsharks) en ci- troenhaaien (lemonsharks), misschien een verpleegsterhaai (nurseshark) en mogelijk een stierhaai (bullshark).

Te verwachten zichtbaarheid: dat is sterk afhankelijk van de wind en de stroming, wat niet elke dag even ideaal bleek te zijn, maar zelfs 'mistige' foto's hebben iets magisch … Duikdag twee: tigers, veel tigers!

Op de tweede duikdag gaat het richting de echte Tiger Beach: een zandvlakte op 12 à 15 m diepte met een oppervlakte van een voetbalveld. Daarrond een rif quasi rondom rond met aan één zijde een grasveld.

Al dadelijk bij het ankeren wordt aan bakboord een voedselbak gehangen. Een school 'snappers' (baarsachtige vissen) en een groep citroenhaaien komen onmiddellijk rijtje schuiven om een stukje vis te kunnen vangen. De uitdrukking 'rijtje schuiven' is hier echt op z'n plaats, want er wordt niet gevochten en het blijft de ganse tijd opvallend kalm.

De eerste duik is er één van vrij rondzwemmen op de zandvlakte, op en tussen het rif, beneden de 7 meter. Een citroenhaai of twee komen aangezwommen en gaan er luilekker bijliggen om te poseren. Dat luilekkere weet je niet van in 't begin, maar de ervaren fotografen komen alsmaar dichter en één ligt met z'n camera op minder dan een halve meter afstand. Ik verwacht elk moment een snap en bekijk het gebeuren toch maar even op afstand. Er gebeurt niets, behalve dan dat de citroenhaai zich na een tijdje verveeld wegdraait van het flitslicht en wat verder opnieuw doezelt. Ach, zo werkt dat … Intussen flaneert hier en daar een rifhaai door de scène, weliswaar ook onder de 7 meter, ze zijn niet gek! Een school 'snappers' eist de vaste stek onder de boot op, zo zal ook de volgende duiken blijken.

Ik plak ook tegen de bodem en schuif wat dichter bij een citroenhaai, het blijken gemakkelijke modellen. Ze liggen vrij roerloos een beetje te apegapen, zodat ik aan mijn foto-instellingen kan sleutelen. Hun bronsgeelachtige kleur fotografeert gemakkelijk. De zwartpuntrifhaaien daarentegen zwemmen voortdurend rond en hun zilveren flank vraagt andere foto-instellingen. Een tijgerhaai is nog niet komen opdagen, althans ik zag er geen, maar ik ben in deze (nog) geen referentie.

Een eenzame schildpad kruist in de verte de zandvlakte, maar die heeft al genoeg fotografen achter en vóór zich, dus ik blijf waar ik ben. Ik bedenk dat ik in al mijn vorige duikavonturen nog nooit zoveel 'groot wild' op één plaats en in één duik samen zag. Ik ben nu al blij.

Na elke duik staan er lekkere versnaperingen op het buffet om de verloren calorieën meteen weer aan te vullen. Tussen twee duiken zou je kunnen relaxen op het achter- of bovendek, maar de wind strooit roet in het eten, bijna letterlijk. Het waait flink en de opwaaiende waterdruppels maken dat je staat te rillen van de kou. Vergeleken met de voorgaande zonnige weken, hebben wij een koude week uitgekozen, zo blijkt. Ik leen een regenjas van de crew, want ik had enkel zomerkleedjes tussen mijn duikmateriaal gestopt. Foutje!

'shark feeding'-duiken

Alvorens aan de namiddagduik te beginnen, krijgen we een uitgebreide 'shark feeding'-briefing mee.

Alle duikers moeten twee aan twee in een halve cirkel – de zogenaamde 'horseshoe' (hoefijzer) – gaan zitten, stroomopwaarts ten opzichte van de plaats waar de duikleider met de visbox gaat plaatsnemen. Tussen twee stellen duikers moeten we ruim 2 à 3 meter plaats laten om de tijgerhaaien een doorzwemroute te bieden. Ik zei bijna ontsnappingsroute, maar dat zou wat hilarisch klinken.

Nogmaals wordt benadrukt om voortdurend links en rechts achterom te kijken na elke foto, een aanzwemmende haai aan te wijzen met gestrekte arm en om vooral stabiel te blijven zitten op de zandbodem. Een crewduiker neemt plaats achter onze linie om alles nauwgezet te volgen en onraad te voorkomen. Zo gezegd, zo gedaan.

Als alle twaalf duikers netjes gepositioneerd zijn in stabiele kniezit, daalt de tweede crewduiker af met de visbox en plaatst zich in het midden van de halve cirkel. Geen maliënkolder, geen stick, gewone zwarte duikuitrusting, eveneens in stabiele kniezit, spannend!

Het duurt echt niet lang of de eerste tijgerhaai duikt op vanuit het grasveld links. 'Boom boom boom boom' gaat mijn hart!

De haai gaat recht op doel af: zij snuift aan de box, wordt even op de snuit gekieteld, ze vertraagt enkele seconden waardoor ze lijkt te poseren, krijgt een hapje en zwemt weg boven onze hoofden, weliswaar langs zo'n doorgang.

De volgende haai zwemt al binnen, hetzelfde scenario. Zie ik dat goed? Krijgt ze nog een streling mee langs de flank? Mah jah, zeg!

De volgende haai nadert al! Wild kijk ik links en rechts, het knettert in mijn hersenen!

Veel foto's maak ik niet die duik, ik verkies om de kat uit de boom te kijken – of de haai uit het grasveld zo je wil.

Er vormt zich een treintje van een 7-tal (!) tijgerhaaien die netjes achter elkaar aanschuiven voor een hapje uit de hand van de duiker, een pietluttig klein hapje in vergelijking met die reuzemuil. Mijn mond valt figuurlijk open van verbazing, zo beleefd lijkt het tafereel te verlopen! Degenen die een wild gevecht verwachtten, krijgen ongelijk.

Toch blijf ik op mijn hoede. Later verneem ik dat tijgerhaaien geen rappe gasten zijn, dus je hebt echt wel tijd om te reageren – of juist niet – als er één komt aangezwommen. Dat is een welkome opluchting. In vergelijking met flitsende dolfijnen zijn tijgerhaaien echt supertraag (las je al mijn dolfijnenverhaal in Hippo 278 'Bimini in Bikini'?). Waarom de duikers stroomopwaarts moeten zitten? Om te vermijden dat de visgeur op onze duikpakken gaat 'kleven', dat wil je écht niet! En ik die dacht dat de haaien op de mensengeur zouden reageren – niet dus, zo anders dan bij wilde dieren boven water …

Terug boven op de boot maak ik de opmerking tegen Magnus Lundgren dat hij als onderwaterspecialist per direct een e-mail moet sturen naar Spielberg: dat die gast dringend hier maar eens moet komen filmen!

Ik wil hier geen zuur verhaal vertellen over Jaws, 'sharkfinning' of ander slecht nieuws over haaien dat al duizend keer verteld is, maar iets mag het hebben! Ik ben kwaad op Spielberg, omdat hij een hele generatie – alle duikers die ik ken en mezelf incluis –op het verkeerde pad heeft gezet. Oké, film is entertainment en moet winstgevend zijn, maar hij mag ook de andere kant laten zien in een poging om het slechte imago dat hij zelf gecreëerd heeft een béétje recht te trekken!

De volgende 'feeding'-duiken verlopen min of meer hetzelfde, zij het dat het haaientreintje telkens een andere richting kiest en ikzelf een andere positie zoek om eens foto's van de kop te maken i.p.v. van de staart van de haai en de rug van de crewduiker. Maar ondanks dat 'de beste' plaatsen bezet zijn door Magnus Lundgren (begrijpelijk, zijn natuurfoto's zijn z'n kostwinning) en de andere ervaren duikers, maak ik toch mooie opnames van haaien die boven mijn hoofd wegzwemmen uit de halve cirkel – de typische tijgerhaaifoto's. En vaak zwemt er dan nog een citroenhaai of twee tussendoor die ook een hapje wil – maar er geen krijgt. Die citroenhaaien blijken echte softies te zijn. Ze sluipen de halve cirkel binnen vlak langs je benen of zelfs tussen je benen. Geen duiker kijkt ernaar om, maar het levert wel mooie plaatjes op. Anders is het met de tijgerhaaien, die moet je toch echt wel goed in het vizier houden!

Zo snel de dagen vorderen, zo rap wen je aan de nabijheid van deze reuzen, maar daar schuilt het gevaar. Ik zie de ervaren duikers al eens rechtstaan, zelfs lichtjes ondieper zwemmen om het schouwspel meer van bovenuit te fotograferen. Ik kan dat ook denk ik bij mezelf en ik vergeet de regel van één foto nemen, links en rechts kijken en weer verder gaan. Tussendoor moet ik nog vermelden dat ik geelgroene zwemvinnen meekreeg van de crew (omdat mijn maat er niet meer was in het zwart en omdat ik behalve mijn natpak het duikmateriaal huur- de om bagagegewicht te sparen). Je voelt mij komen? Mijn duikbuddy buur Jesper zit in een geweldig mooie positie en ik zie dat de prinseshaai met haar gevolg tussen ons in gaat komen zwemmen, statig en traag, naar mij seinend: "Neem nu maar die mooie foto!".

Maar deze buddy wijst naar mij – geen tijd, eerst die foto maken. Hij wijst wild mijn richting uit, maar ik zie het niet, de foto first. Net op tijd bedenk ik in een flits dat ik achter mij moet kijken. Een grote tijgerhaai neigt mijn smakelijke vinnen van dichtbij te willen bestuderen, maar doordat ik mij omdraai zwemt ze mij scheerlings voorbij terwijl ze een ogenblik met haar flank tegen mijn linkerbeen strijkt! How! Ik geef haar nog net een duwtje vooraleer ze mij opzij zou kunnen duwen! En – je gelooft het niet – ik kijk haar streng in de ogen: "Zoiets dóe je niet!", sein ik. Het blijkt nog te werken ook of verbeeld ik mij dat ze afdruipt?

Mens! Hoe snel ging dit? Fjiieuw! En hoe snel sluipt die gewenning binnen!? Later, bij een vrije duik zwemt er nog eens een haai richting mijn yummi-vinnen, maar dat heb ik snel in de smiezen en ik wijs deze haai vanop afstand met een kordate armzwaai een andere richting uit. Echt, die haaien lijken soms wel honden, vastberaden blijven kijken en meedraaien werkt. Maar het blijven toch loebassen die niet te vertrouwen zijn! Eén groot voordeel voor fotograaf-duikers: zo'n monsterlijk groot fototoestel is een welkome barrière en een paar keer toon ik reeds vanop afstand hun spiegelbeeld in mijn domepoort. Of het aan hun spiegelbeeld ligt betwijfel ik, maar het lijkt me toch een goed idee, want ze maken een bochtje.

Tijgerhaaienmanieren

Er is een duidelijk verschil in het gedrag van deze dieren tijdens een 'feeding'-duik en een vrijzwemmenduik. In tegenstelling tot mijn eerste idee dat de 'feeding'-duiken de spannendste – lees: gevaarlijkste – zijn, is het eigenlijk net andersom, althans die indruk kreeg ik na enkele duiken.

Tijdens de 'feeding'-duiken gedragen de tijgerhaaien zich tamelijk gedisciplineerd en voorspelbaar. Ze schuiven netjes in een treintje aan tot de voorgaande een hapje heeft bemachtigd en wegzwemt. Let op: tot 6 of 7 tijgerhaaien op een oppervlakte van een basketbalveldje groot (de halve cirkel), daar verwacht je een scène! Temeer omdat het allemaal vrouwelijke haaien blijken te zijn (flauwe grap). Er wordt wel eens een duw hier en een gewriemel daar gegeven, maar eigenlijk zijn deze dieren beleefd te noemen ten opzichte van elkaar. De dames tijgerhaaien blijken trouwens allemaal een naam te hebben, ééntje is zwanger en een andere is dan weer erg populair, zij heeft een prinselijk gevolg van vissen die statig en haar, zich bewust van hun waardigheid vergezellen, en geen meter van haar wegzwemmen. Nog een andere haai blijkt speels van aard en de crewduiker kan haar letterlijk op haar kop zetten of haar om haar as laten draaien! Wow! Wat is dit? Een haaiencircus of wat? Die crewduikers zijn échte magiërs, wat zij kunnen en durven met die beesten heb ik nooit gezien!

Toen ik in 2010 het NELOS-Festival voor onderwater foto- en video organiseerde, had ik een duiker uitgenodigd om te komen spreken over 'tonic immobility' bij haaien en hoe de duiker-instructeur een haai lood- recht op de haaiensnuit op zijn hand liet balanceren. Die instructeur was volledig in maliënkolder. Dat is echter niet te vergelijken met wat ik hier meemaak. Hier, op deze trip, wat die crewduikers kunnen met deze beesten, is pure magie. Er moet natuurlijk bij gezegd worden dat deze trips nagenoeg wekelijks georganiseerd worden en de haaien het spel intussen begrijpen, maar toch …

Anders is het gesteld bij de vrije duiken. Alle duikers zwemmen zowat random en verspreid op de duikplaats, een klein voetbalveldje groot zei ik al. Dat maakt dat de tijgerhaaien – op zoek naar een hapje –langs alle kanten tevoorschijn komen en niet in treintjesvolgorde zoals bij de 'feeding'-duiken! Meer opletten dus! Ze zitten echt overal. Daartussen zwemmen ook nog eens rifhaaien – ook sloebers die je in het oog moet houden! De citroenhaaien zijn makkies en worden gretig gefotografeerd tot in de haaienmuil toe. Een single stier- haai verschijnt ook nog op het toneel, maar die heb ik gemist.

Haaienfotografie

Om variatie te brengen in de 'feeding'-duiken, wordt de volgende dag de visbox verstopt in een (kleine) kloof in het rif. De crewduikers zullen proberen om de haaien door de kloof te sturen, zodat de fotografen zich achter het rif kunnen positioneren om foto's met rif én haai te kunnen maken. Keimooi! Onnodig te zeggen dat elke duiker elke avond een pak aan beeldmateriaal - hetzij foto's, hetzij video - zit te bekijken, de ene dag al enthousiaster dan de andere. Niet alle duiken zijn even makkelijk en helder. Op dag vier is de stroming zo sterk en de zichtbaarheid zo slecht dat er maar twee duiken kunnen gemaakt worden, namelijk op het tij wanneer de stroming het minst is. Dan nog moet ik helemaal op mijn zij gaan liggen om de stroming de baas te kunnen. Foto's vanuit een scheve hoek zijn het resultaat. Bovendien wazig, want de orkaan van september 2019 in de Bahama's heeft veel fijn zand vanuit het zuiden naar deze regio en ook dit rif verplaatst en dat is te zien aan het rif dat niet zo uitbundig meer is als voorheen. De foto's van die dag hebben dan ook iets magisch mistig.

Overige uitdagingen: wit zand reflecteert het flitslicht, de buiken van de tijgerhaaien zijn bleek, de flanken en ruggen donker, het lichaam van de rifhaaien is reflecterend … damn! Soms teveel voor mijn beperkte fotografiekennis. Ik wil ook wel gewoon leuk duiken en niet te veel moeten nadenken. Blij dat de citroenhaaien er zijn. Netjes éénkleurig met satijnglans en stilletjes genietend op de zeebodem, leuk!

Tijgerhaaien zijn opportunistische eters

Captain Scott: "Tijgerhaaien zijn opportunistische eters. Zo zien zij kansen aan het wateroppervlak: schildpadden, vissen, zeezoogdieren, vogels. De meeste dieren aan de oppervlakte zijn gewond, ziek of stervende. Schildpadden zijn dan weer zeer kwetsbaar als ze komen ademen.

Het eten aan de oppervlakte vereist meestal veel activiteit en draagt meer risico voor de tijgerhaai, waardoor hij opgewonden raakt en roofzuchtiger is dan wanneer hij op de bodem voeding zoekt. Daar zijn de meeste dieren immers dood en kan de tijgerhaai ontspannen eten zoals andere aaseters.

Bij het duiken met tijgerhaaien is het belangrijk om dit gedrag te begrijpen en te beseffen dat het opwindingsniveau van de tijgers toeneemt naarmate ze dichter bij de oppervlakte komen. Daarom is het tijdens het duiken met hen belangrijk om de tijd die aan de oppervlakte of dicht bij de oppervlakte wordt doorgebracht, te beperken. Terwijl je opstijgt, een veiligheidsstop maakt of terugkeert naar de boot, moet je waakzaam blijven en uitkijken naar de tijgers die van de bodem komen en dichter bij de oppervlakte komen".

Advertentie

Een snoepje a.u.b.

De zichtbaarheid bepaalt uiteraard ook de instellingen. Beter geen flitsen bij een mindere zichtbaarheid en de witbalans veel roder instellen om het blauwe te compenseren. Na enige tijd besluit ik om bij de breedbeeldopnames geen flitsen meer mee te nemen, het is voldoende helder en dat is zoveel handiger. De meeste andere duikers behouden wel hun flitsen en ik bemerk dat er flitsen bij zijn die de continue opnames van ca. 12 opnames per seconde (!) kunnen volgen. Per opname van 2 seconden maakt dit 24 opnames, dé professionele truc om uit die 24 opnames dát beste beeld te kunnen kiezen waarbij de staart van het beest er nog net op staat of geen hand van een duiker een tijgeroog bedekt, zoals bij mij … Helaas kan ik hierover enkel vertellen dat zo'n flitsers bestaan die dat ritme aankunnen, van het merk Inon nog wel, maar ik ben tevreden met mijn materiaal.

'shark mouth'-fotografie

Shark mouth wát? Je leest het goed. Het hoogtepunt van de week! De ultieme beleving! Vier duikers per duik mogen rechts in de horseshoe aanschuiven om op het teken van de crewduiker met de visbox één voor één dichterbij te komen zitten in stabiele zit tot op één meter! Ééééén meter!? Yep.

De bedoeling is dat een tijgerhaai komt aangezwommen. De crewduiker zwaait met een lap vissenvlees voor de haai richting oppervlakte, de haai zwemt het vissenvlees achterna met opengesperde bek en pats, jij neemt een foto van de haaienbek. 'Easy peasy' toch?

Vier enthousiastelingen dienen zich snel aan. Dat ga ik precies toch aan mij voorbij laten gaan om het rustig vanuit een veilige plaats in de cirkel te bekijken!

Als veiligheid positioneert een tweede crewduiker zich eveneens in stabiele zit vlak achter je en hij houdt met één hand de kop van je fles permanent vast. Dit om je ogenblikkelijk achteruit te trekken wanneer nodig, de andere kan dan eventueel de haai wegduwen … Het lijkt niet zo moeilijk - …. De volgende dag geef ik mij schoorvoetend op als vierde kandidaat.

Balancerende op de bootrand, klaar om erin te springen, moet ik toch even nadenken en diep ademhalen. Ik bekijk de kapitein die naast mij staat en mijn fles nog even vasthoudt vooraleer ik spring: "Now or never" klinkt het mompelend uit mijn mond-met-automaat. Captain Scott knikt en ik spring!

Tegen het moment dat het mijn beurt is, heb ik de voorgangers goed geobserveerd en ben ik vol vertrouwen en adrenaline: dit moet mij ook lukken. In de wetenschap dat die haai niet mij, maar wel de vis wil vangen! Ik heb het fototoestel van Captain Scott mee, met domeport en een fisheyelens waarmee ik tot tegen de haaienmuil zou kunnen gaan, afdrukken en terugtrekken. De sluiter staat op continue en maakt foto's als een mitraillette, want geen flits nodig, 10 minuten lang. Zó trots ben ik en voel mij een heel stuk dat ik dit durf! Als hier één goeie foto uit komt, word ik wild!

Ik heb al veel spannende avonturen beleefd onder water, toch was deze trip was voor mij een echt hoogtepunt in mijn duikcarrière. Als je denkt dat deze lat voor jou te hoog ligt kan ik je geruststellen. Deze crew is zó ervaren, dat deze sharkdivingtrips goed gecontroleerd verlopen. Het is niet voor watjes, maar ook weer niet onbereikbaar moeilijk. Er is één minpuntje: het ziet er naar uit dat deze trips niet lang meer georganiseerd gaan worden. Captain Scott werd dit jaar 60 jaar. Geïnteresseerden moeten zich haasten, want de ervaring van deze kapitein en zijn bemanning dreigt binnen afzienbare tijd te verdwijnen.

Voor mij was deze trip een boost in zelfvertrouwen en vooral een 'eye-opener' richting haaien. Ik ben me ervan bewust dat ik in zeer gecontroleerde omstandigheden kon kennismaken met deze indrukwekkende dieren en dat dit 'bovennatuurlijk' was. Deze haaien kennen de boot en de crew, dat zijn omstandigheden die je niet kan vergelijken met losse 'encounters' elders. Toch kan ik niet genoeg benadrukken dat deze dieren een beter imago verdienen. Ik heb heel veel bijgeleerd. Er is veel interessante lectuur aan boord over haaiengedrag en de interactie met mensen en duikers. Ik hoop met dit reisverhaal te helpen aan een positiever beeld over deze dieren die beslist onze aandacht verdienen. Als je dit zelf wilt ervaren moet je snel zijn. 

IREEN LOOTS

MEER INFO: IREEN.LOOTS@GMAIL.COM

Tiger Beach, Captain Scott en de M/V Dolphin Dream

Tiger Beach werd zo genoemd door Captain Scott die deze duikplaats uitkoos als veilig en comfortabel om zo'n shark-feeding trips te organiseren voor de weliswaar ervaren, maar ook Jan-en-alleman duiker zoals jij en ik:

• Voldoende diepte ca. 11 à 12 m – om veilig te zijn onder de 7 meter, en ook weer niet te diep, zodat je niet te snel door je luchtvoorraad zit.

• Een voldoende grote zandvlakte met voldoende plaats voor de maximaal 12 duikers die hij mee aan boord kan nemen.

• Rondom de haaienplaats een rif om te exploreren tijdens de vrije duiken.

• Enigszins beschut tegen te felle stroming, niettemin kan die stroming stevig tegenvallen.

• Captain Scott heeft deze duikplaats op de wereldkaart voor duikers gezet en heeft hier meer dan 40 jaar ervaring zonder ongelukken, ongeveer 30 trips per jaar. De meeste trips vertrekken op zaterdagnamiddag in West Palm Beach en je bent er terug op de volgende vrijdagochtend. Er zijn ook 10-daagse trips.

• Captain Scott mocht in al die jaren talrijke filmcrews en bekende marien biologen ontvangen wat leidde tot boeken en documentaires. Dat stemt gerust en bewijst het professionalisme van kapitein en crew.

• Zijn er kapers op de kust? Ja, we zagen een andere boot die alle moeite had om te ankeren (!) en tot ergernis een stuk van het rif vernielde ( de '… Master' die door ons werd herdoopt tot 'The Bahamas Desaster').

• Een andere dag kwam een catamaran opdagen en die bleef welgeteld een grote halve dag – vermoedelijk voor twee duiken – en verdween. Wetend dat je hier zowat een halve dagtrip verwijderd bent van elke dichtbij zijnde kust, is dit niet de meest ideale trip.

• Captain Scott stuurde ooit een e-mail naar een concullega boot die in de omgeving naast duiken tevens snorkeluitstapjes aanbood, met het verzoek hiermee onmiddellijk te stoppen om ongelukken te voorkomen die ook de reputatie van zijn haaientrips zouden kunnen benadelen. "Insane amatures", zei hij. Begrijpelijk als je weet dat tijgerhaaien in jachtmodus komen ondieper dan 7 meter.

• Vergeet dus aanbiedingen als 'snorkelen met tijgerhaaien', 'dagtrips naar Tiger Beach', enz.

• De Dolphin Dream is een omgebouwde garnalenboot, gebouwd in een scheepswerf van de Amerikaanse Marine, met andere woorden: kloek en sterk. Niet fancy, maar voldoende comfortabel. De krachtige motoren halen geen hoge snelheden, maar zijn bestand tegen de hevige stromingen en winden die in deze regio frequent voorkomen. Je wil dan niet in een catamaran zitten. Je wil evenmin je ganse vakantie zitten wachten tot de omstandigheden goed genoeg zijn om in een relatief kleine boot te vertrekken voor twee duikjes.

• De Dolphin Dream heeft het reisschema op de website nog bijna nooit gewijzigd. Afreizen gebeurt met een zekerheid van meer dan 90% - enkel Covid is verantwoordelijk voor die 10% afgelaste trips…. En je bent de volle 5 duikdagen ter plaatse! Zo zitten er met zekerheid voldoende dagen tussen die duiken met tijgerhaaien toelaten.

• Zijn de weersomstandigheden ideaal en zijn er al enkele volle duikdagen succesvol, dan kan Captain Scott beslissen om een halve dag zuidelijker te cruisen om hamerhaaien op te zoeken. Dat was niet het geval bij deze trip, temeer omdat een 'wilde rit' en slechte zichtbaarheid ter plaatse voorspeld werd. Alle duikers stemden democratisch en unaniem om op Tiger Beach te blijven.

• Waarom heet de boot 'Dolphin Dream' en bijv. niet de 'Tigershark Dream'? In de zomermaanden organiseert Captain Scott namelijk dolfijnentrips – maar dat is een ander (volgend?) verhaal.

De regel is: één foto nemen, links en rechts kijken en dan pas weer verder gaan.