Historisch VN-verdrag voor

De Bescherming Van De Oceanen

Het nam meer dan 10 jaar tijd in beslag, maar op zaterdagavond 4 maart 2023 werd na 38 uur onderhandelen op het hoofdkwartier van de VN te New York door delegaties van ongeveer 160 landen een historisch akkoord bereikt om de wereldzeeën te beschermen. Het 'High Seas Treaty' heeft zich tot doel gesteld om tegen 2030 30% van de oceanen in beschermde gebieden onder te brengen om zo de mariene natuur veilig te stellen en te herstellen.

De vorige internationale overeenkomst over de bescherming van de oceaan dateert van 40 jaar geleden. In 1982 werd het VN-zeerechtverdrag ondertekend. Hierin werd een gebied ingesteld dat de 'High Seas' wordt genoemd: de volle zee. Dit zijn de internationale wateren waar alle landen het recht hebben om door te varen, in te vissen of onderzoek in te doen. Het gaat om bijna twee derden van het totale oceaanoppervlak. Helaas is slechts 1,2 procent van deze wateren beschermd. Het zeeleven buiten deze beschermde plaatsen wordt bedreigd door klimaatverstoring, overbevissing en scheepvaartverkeer

Met Uitsterven Bedreigd

Bij de laatste evaluatie van wereldwijde mariene soorten werd volgens de Internationale Unie voor het behoud van de natuur (IUCN) bijna 10% met uitsterven bedreigd. Voornamelijk haaien, walvisachtigen en zeeoren – een familie van slakken die wereldwijd voorkomen en vaak als delicatesse geconsumeerd worden – zijn onder hoge druk komen te staan vanwege hun waarde als 'seafood' en voor geneesmiddelen. De IUCN schat dat 41% van de bedreigde soorten ook door de klimaatverandering wordt getroffen. Koolstofdioxide wordt opgenomen door het zeewater en maakt de oceanen veel zuurder, wat bepaalde soorten in gevaar brengt. Dat de situatie zeer ernstig is, maakt ook de rode lijst van de IUCN duidelijk. Op deze lijst staan momenteel 150.388 soorten, waarvan 42.108 met uitsterven bedreigd worden. 15% van de koraalriffen, 90 procent van de haaien en roggen, 67% van de vissen en 11 procent van de schaaldieren lopen het risico uit te sterven als er geen maatregelen worden getroffen. Zoals al aangehaald, is overbevissing naast pollutie één van de belangrijkste boosdoeners in dit verhaal. Het mag dan ook geen verwondering wekken dat de onderhandelingen jarenlang zijn opgehouden door onenigheid over financiering en visserijrechten.

Maatregelen Ter Bescherming

Hoe zal het nu gesloten verdrag het mariene leven dan daadwerkelijk gaan beschermen? De belangrijkste maatregel is om de internationale wateren van de wereld in beschermde gebieden onder te brengen in een poging om de mondiale doelstelling te bereiken om tegen 2030 30% van de wereldzeeën te beschermen, conform de VN-biodiversiteitsconferentie van 2022. In deze gebieden kunnen dan enkel activiteiten plaatsvinden 'op voorwaarde dat zij verenigbaar zijn met de instandhoudingsdoelstel-

Praktisch gezien zullen landen te beschermen gebieden voorstellen, waarover vervolgens zal worden gestemd door de landen die het verdrag ondertekenen. De landen zijn overeengekomen eventuele ontdekkingen in de diepzee 'eerlijk en billijk' onder elkaar te verdelen. Dit was belangrijk voor armere landen die argumenteerden dat zij wellicht niet over de middelen beschikken om dit werk zelfstandig uit te voeren. Hieronder vallen de zogenaamde mariene genetisch bronnen – biologisch materiaal van dieren en planten uit de oceaan – die voordelen kunnen opleveren voor de maatschappij onder de vorm van voedsel of medicijnen.

De landen zullen ook worden gevraagd de milieueffecten van activiteiten in de oceanen te evalueren als de effecten niet goed bekend zijn of als ze schade kunnen toebrengen aan het zeeleven. Rijkere landen hebben ook nieuw geld toegezegd voor de uitvoering van het verdrag. Zo kondigde de EU onlangs bijna 820 miljoen euro aan voor internationale oceaanbescherming.

Er Zijn Nog Wat Hindernissen

Vooraleer het verdrag echter van kracht wordt, dienen de landen opnieuw bijeen te komen om de overeenkomst formeel goed te keuren waarbij minstens 40 tot 60 landen de overeenkomst moeten ondertekenen. Er is dan nog veel werk aan de winkel voordat het verdrag ten uitvoer kan worden gebracht. De ondertekenaars moeten de wetgeving in hun eigen land ook nog goedgekeurd krijgen en vervolgens moeten ze gaan bekijken hoe deze maatregelen in de praktijk kunnen worden uitgevoerd en beheerd.

Ondanks alle nog te nemen hindernissen noemen kenners dit verdrag toch een historische stap voorwaarts naar de broodnodige bescherming van één van de grootste en belangrijkste leefmilieus op onze planeet 