Hippocampus nr. 295 (sept./okt. 2023)

Haaienaanval

Foto’s scherper maken

Tips van het Veiligheidscomité

Advies zuurstoftoediening

®

EVERFLEX YULEX DIVE

MAXIMAAL COMFORT. 100% NEOPREENVRIJ.

DUIKPAKKEN

Everflex Yulex®

Dive: Plantaardig schuim gemaakt van FSC-gecertificeerd natuurrubber.

Schuim speciaal samengesteld om de compressie van het wetsuit tijdens het duiken te weerstaan.

Is aan weerszijden voorzien van een zwarte polyester laag van gerecyclede plastic flessen - een nieuwe stap op weg naar een duurzame wereld.

scubapro.com

Het duikmagazine Hippocampus (kortweg Hippo genoemd) draagt de wetenschappelijke naam van het zeepaardje en is het bondsblad van NELOS vzw, de Vlaamse duiksportfederatie. We informeren over zaken die van belang kunnen zijn voor onze jeugdduikers, sportduikers, instructeurs, technische duikers, duikers met een handicap, vrijduikers, vinzwemmers en onderwaterhockeyers. Ook artikels over het onderwaterleven, onderwaterfotografie en -videografie, duikbestemmingen en allerlei technische en wetenschappelijke info met betrekking tot de duiksport komen aan bod.

Bondsnieuws

Voor een gedetailleerd overzicht van het bondsnieuws in deze uitgave, zie blz.: 4

Regionieuws

Vulcontainer Put van Ekeren 6

OVOS Blaarmeersen Proevendag 26

Reportages

Is er meer dan Photoshop?

Van de redactie

DOOR IVO MADDER

Het is alweer september. Terwijl we hopen dat het mooie weer en het zomergevoel nog even aanhouden, kijken we al uit naar het najaar en dat zal traditioneel weer druk worden. Naast heel wat opleidingen en activiteiten die je in de Lopende agenda terugvindt, is er binnenkort de Zeestage 2*I en 3*I, de Vrijduikstage in Dahab (Egypte), het najaarsexamen Duiker-Hulpverlener, het OBK voor onderwaterfotografie en -videografie, … en nog zoveel meer.

Vermits het jaar al meer dan halfweg is, kijken we niet alleen vooruit, maar blikken we ook nog even terug. In deze Hippocampus brengen we verslagen van de Scubapro Testdagen, de familiedag van de Wetenschappelijke Commissie, de OVOS-proevendag, de feestelijke opening van de vulcontainer aan de Put van Ekeren, een clubreis naar Egypte en meerdere clubs die hun jubileum vierden. We interviewden duikpionier Robert Sténuit en zetten twee vrouwen in de spotlights die in hun club pionierswerk verrichten.

We gaan op zoek naar uitbundige mosdiertjes en vissen op grote diepte en we bekijken waarom haaien nu plots vaker aanvallen. Gelukkig is dat laatste nog meer de uitzondering dan de norm en kunnen we ze meestal zonder problemen op de gevoelige plaat vastleggen. Wil je die foto's bewerken, dan is Topaz Photo AI misschien wel de oplossing.

Nr. 295

september/oktober 2023

Eén van onze redactieleden mocht het water in met de Mares SCR Horizon rebreather en we stellen een selectie nieuw materiaal van diverse merken voor.

Zoals gewoonlijk brengen we ook heel wat bondsnieuws. Er zijn opnieuw tips vanuit het Veiligheidscomité. Er is nieuws over DIVES 2 en het Comité EDIT en we brengen belangrijke juridische informatie over het toedienen van zuurstof en de wetgeving voor vzw's.

Tot slot doen we nog een oproep om ook met jouw club deel te nemen aan de Warmste Week of aan de coverfotowedstrijd.

Veel leesplezier!

Ivo Madder

Coverfoto: Haai in een wrak, een foto die ingezonden werd tijdens het NELOS FFV-festival 2010 voor de categorie foto Masters. Foto: Dennis Vandermeersch.

Uitbundig zoetwatermosdiertje 48-50

Half versus volledig (rEvo rebreather en Mares SCR Horizon

Vaste rubrieken

Duikspinsels: Zijn we straks overbodig? 5

Wist je dat? Zeelandbrug 8

In de kijker: 25 jaar Aeginor 10-11

In de kijker: 40 jaar De Otters 14

Hippoëzie (D. Hillenius) 27

In de kijker: 50 jaar De Waterman 38-39

In de kijker: 60 jaar Barracuda 44-47

Close-up (Pieter Balve) 60-61

Retro-Hippo 62-63

CMAS-Belgium (BEFOS-FEBRAS) 95

NELOS-boetiek/webshop 96

NELOS-katern/Hippo-colofon 97

Lopende agenda 98

Na de federalisering van België in 1978 ontstonden onder de koepel van de Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport (BEFOS/FEBRAS), die stichtend lid is van de wereldfederatie CMAS (World Confederation of Underwater Activities), de Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport (NELOS) en de Ligue Francophone Belge de Recherches et d'Activités Subaquatiques (LIFRAS). Sindsdien zijn 'Hippocampus' en 'Hippocampe' de officiële bondsbladen van respectievelijk NELOS en LIFRAS. Beide bladen staan al meer dan 50 jaar op de bres voor nuttige informatie aan de Belgische duiker. In Vlaanderen wordt NELOS vertegenwoordigd door 154 duikscholen en -clubs. Met meer dan 10.000 leden is NELOS zonder meer de grootste duikfederatie in Vlaanderen.

NELOS-structuur

Raadpleeg de brochure NELOS-structuur voor meer info over wie wat doet binnen NELOS. Je kan deze brochure downloaden via onze website: www.nelos.be/documentencentrum

Correcties, tips en/of opmerkingen i.v.m. de cursusboeken, dossiers of documenten van NELOS stuur je naar: cursus@nelos.be. De andere e-mailadressen waarin PPT, documenten of instructormanual staat, zijn niet meer in gebruik.

Regionale info

www.avos.be

www.bravos-vzw.be

www.limos-vzw.be

www.ovos.be

www.wevos.be

AIG-ASSISTANCE

Via je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop

volgende info:

Policy number: ARENA 2.009.718/010

In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland 'Call Center': +32 3 253 69 16

Inhoudstafel

Bondsnieuws

Nieuwe club DmH

66 Leer duiken met een handicap, nu ook in West-Vlaanderen.

Statuten al aangepast?

70

Zijn jullie vzw-statuten al aangepast? De deadline is 1 januari 2024.

DIVES-tips

76 Enkele tips over DIVES 2, dat nu al enkele maanden online is.

Advies zuurstoftoediening

80

Adviezen in het kader van zuurstoftoediening bij duikongevallen.

Opleidingen Technisch Duiken

88

Waarom je met technisch duiken zou beginnen?

Spelen met licht Aankondiging van de 5e editie. Gratis voor NELOS-leden.

Statistieken sociale media

64

Coverfotowedstrijd

67 Siert jouw ontwerp de cover van Hippo nr. 300?

65 Een overzicht van de sociale media van NELOS.

Familiedag Yerseke

68 Verslag van de familiedag van de Wetenschappelijke Commissie.

Stop staalslakken storten

71 Waarom we moeten stoppen met staalslakken te storten!

Kandidaten Zeestages

72 Wie mag er dit jaar aan de Zeestage deelnemen?

De warmste duik

78 Organiseert jouw club mee initiaties voor het goede doel?

Tips van het Veiligheidscomité

82

Neem kleine stappen om grote ongevallen te vermijden!

Dive-Expo 2023

91

Een duikbeurs voor zowel recreatieve als technische duikers.

79

CMAS Wereldkampioenschappen Het NELOS-team dat CMAS Belgium mag vertegenwoordigen in Cuba.

Nieuws vanuit het Comité EDIT

87

We stellen het nieuwe EDIT-team voor.

Scubapro Testdagen 2023

92

Verslag over de Scubapro Testdagen die plaatsvonden in het Zilvermeer.

Wat doe je als je even geen inspiratie hebt en je de deadline voor het schrijven van een tekst steeds dichterbij ziet komen? Je roept de hulp in van Chat GPT. Hoewel ik heel erg huiverachtig sta tegenover wat volgens velen wel eens de toekomst zou kunnen zijn, laat ik het programma een column schrijven over respect voor de onderwereldwereld door duikers.

Dit is wat Chat GPT creëerde: “Duiken is meer dan alleen het aantrekken van een wetsuit en een zuurstoftank. Het is een ceremonie waarbij we onszelf onderdompelen in de stilte van een andere dimensie. Een wereld vol mysterie en schoonheid, waar kleurrijke koralen en

zeedieren dansen in een eindeloze symfonie van leven. Maar terwijl we genieten van deze betoverende onderwaterwereld, is er een deugd die we nooit uit het oog mogen verliezen: respect. Respect voor de onderwaterwereld is geen optie, maar een plicht die elke duiker zou moeten omarmen. Het is een erkenning van het feit dat we gasten zijn in een rijk dat niet van ons is”

En zo gaat het nog wel even door. Bij elke term die je ingeeft, schrijft het programma in enkele minuten tijd een nieuwe tekst. En toegegeven. Het valt wel mee. Helemaal naast de kwestie is het zeker niet, maar of het nu zo aangenaam leest is een ander paar mouwen. Er komen termen tevoorschijn die ik zelf nooit zou gebruiken. Er worden zinnen gecreëerd die heel erg gekunsteld lijken en het programma heeft duidelijk geen voeling met de inhoud.

Advertentie

Deze

Zijn we straks overbodig? START TO DIVE

Meer informatie: www.nelos.be

En laat dat laatste nu net onze sterkte zijn. Hippocampus wordt geschreven voor en vooral door duikers, die met hart en ziel hun sport beoefenen en dat merk je. Je leest het in de artikels die we publiceren en je merkt het aan het enthousiasme waarmee het redactieteam met die artikels aan de slag gaat.

En hoewel artificiële intelligentie in heel veel gevallen zeer nuttig kan zijn, moeten we er dus volgens mij niet onmiddellijk schrik voor hebben dat wij als redactieteam binnenkort overbodig zullen zijn. Al neem ik nu me nu wel voor het lot in de toekomst niet meer te tarten en mijn teksten net iets eerder aan onze hoofdredacteur te bezorgen. 

Naam voornaam

NATALIE DECROCK

Foto: Ivo Madder / Midjourney.

Vulcontainer Put van Ekeren

De eerste vrijstaande- en onbemande vulcontainer in Vlaanderen om zelf je duikfles te vullen bevindt zich aan de Put van Ekeren. De container kwam er dankzij een unieke samenwerking tussen AVOS vzw en Scuba Service BV.

Op zondag 14 mei 2023 werd de vulcontainer aan de Put van Ekeren officieel in gebruik genomen. Nu kan je, na het scannen van een QR-code – die gekoppeld is aan je duikvergunning van de Put van Ekeren – je duikfles vullen, tenminste als je geld overgemaakt hebt op je account bij AVOS. Was je aanwezig tijdens die officiële opening, dan kreeg je - na registratie aan de AVOS-stand - 10 euro vultegoed, zodat je de infrastructuur onmiddellijk kon uittesten

Er was een grote opkomst van ongeveer 200 duikers, die zich,in afwachting van het officieel doorknippen van het lint, tegoed konden doen aan hamburgers en frietjes. Daarnaast waren er ook vertegenwoordigers van Scubapro, Amilco Sport, bevriende duikshops en Antwerpse duikclubs. Ook de pers (duikmagazine Hippocampus, the polygon seahorse, HLN en ATV), de bouwer van de container (Veiligheidstechniek Nederland), de brandweer en de civiele bescherming waren aanwezig. De prominenten Peter Wouters (Antwerps schepen) en Annemie Plompen (districtsschepen Ekeren), beiden onder andere bevoegd voor sport, waren uitgenodigd om samen met Peggy Desmet (zaakvoerster van Scuba Service) en Koen

Van Dyck (voorzitter van AVOS) het lint door te knippen.

van idee naar realisatie

Maar voor het zover was, bracht Koen eerst nog een speech waarin hij vertelde dat het idee van deze vulcontainer naar Nederlands model haar oorsprong vond in mei 2020 toen, in volle coronacrisis, de Put van Ekeren als eerste enige duikplaats in België opengesteld werd om de duiksport te beoefenen onder strikte coronamaatregelen. Vanuit gans België en ook vanuit Nederland kwamen duikers afgezakt en de aanschaf van de duikvergunningen bracht heel wat geld in het laadje van AVOS. Hierdoor kon de vulcontainer, die evenveel kost als een kleine Porsche, betaald worden zonder subsidies.

Het idee was al uitgewerkt tot een uitvoerbaar concept. Het geld ervoor was eveneens ter beschikking, maar er was wel twee jaar onderzoek nodig om uit te pluizen waar die container best kon komen te staan. De omgeving van de Put van Ekeren is als het ware een drielandenpunt. Je hebt er enerzijds het recreatiedomein Muisbroek, met op de parking het sanitair blok voor de duikers. De vulcontainer daar plaatsen was om diverse redenen geen optie. Daarnaast heb je aansluitend het natuurgebied Bospolder – het 'Ekers Moeras & Muisbroekbos' – en tot slot heb je er het havengebied. Niet eenvoudig om dan iets rond te krijgen, want stel in dit geval aan een bevoegd ambtenaar de vraag: "Waar mag ik ergens de vulcontainer plaatsen, waarin zich twee compressoren bevinden met de nodige buf-

ferflessen en waartoe bovendien een zware, elektrische voedingskabel dient getrokken te worden?", dan ken je waarschijnlijk wel het antwoord. Ook bij AVOS werden ze hier stillaan gek van, maar ze zijn toch blijven volharden en uiteindelijk werd er een compromis gevonden, mede dankzij de steun van Annemie Plompen. De container staat nu halfweg de toegangsweg naar de parking.

AVOS kon dit concept wel inplannen, maar was technisch niet voldoende onderlegd om het uit te werken. Daarom zochten ze vanaf dag één een bekwame technische partner en dat werd Scuba Service BV. Zij gaven de vulcontainer gestalte en waarborgen ook het onderhoud ervan.

Na nog enkele speeches van onder andere Ronny Desmet en Peggy Desmet werden de teams van AVOS en Scuba Service bedankt om van deze officiële opening een succes te maken. Toen was het tijd op het lint officieel door te knippen … Het volledige event werd in beeld gebracht door de fotografen Marc Vermeiren en Ivo Madder en cameraman Tommy Vuylsteke van Blue Motion Pictures. Glenn De Wilde, van the polygon seahorse, bracht er een podcast over.

technisch

Binnenin de vulcontainer bevinden zich twee compressoren die de 12 buffers constant gevuld houden op 350 bar. Ze worden automatisch bijgevuld als de druk lager dan 340 bar komt. Die 350 bar wordt gereduceerd naar twee externe vulpanelen voor het vullen tot 220 bar en één paneel om te vullen tot 320 bar. Zoals wettelijk bepaald stopt de compressor met werken van zodra de luchtvochtigheid van de samengeperste

Officiële opening van de vulcontainer.

Koen Van Dyck, voorzitter van AVOS, bracht een geanimeerde speech.

ademlucht 25% bereikt, waardoor na ongeveer 20 draaiuren de filters dienen vervangen te worden. Dit alles wordt constant en vanop afstand gemonitord.

aangepaste vulstoot

We zijn ondertussen enkele maanden verder en bijna iedereen is tevreden over de werking van het vulstation, zeker nu we voorbij de kinderziektes zijn. Eén opmerking blijft echter terugkomen: men vindt een vulstoot van 1.000 barliter soms te groot. Dit is zo als je fles na een eerste vulling reeds boven de 150 bar komt, maar eveneens voor kleine flessen voor het jeugdduiken. Daarom werden sinds 1 augustus de vultijden gehalveerd, waardoor je nu vulstoten krijgt van 500 barliter. Financieel verandert er niets. Alle openstaande saldo's van vulstoten worden verdubbeld en de nieuw aan te kopen abonnementen blijven aan dezelfde prijs voor evenveel lucht. Als voorbeeld:

• voorheen: 50 euro, 20 vulstoten van 1.000 barliter = 20.000 barliter;

• nieuwe situatie: 50 euro, 40 vulstoten van 500 barliter = 20.000 barliter.

Je zal dus gerichter je fles kunnen vullen tot de gewenste maximale druk. Het effect is wel dat je per fles meer zal moeten scan-

nen dan voorheen. Maar dit loopt gelukkig zeer vlot. Vul wel enkel flessen met een keuringsdatum jonger dan 30 maanden!

praktische tips

Als je na het vullen van je duikfles de vulslang niet voldoende ontlucht, kan de O-ring van de vuladaptor op de grond vallen tijdens het loskoppelen van de vulslang. Je moest dus iets langer op de ontluchtingsknop drukken tot de manometer op het paneel volledig op 'nul' staat. Om dit probleem tijdelijk op te lossen, hangen er enkele reserve O-ringen aan de vulcompressor. Die zijn uiteraard bedoeld om een verloren O-ring aan een vuladaptor te vervangen en niet voor persoonlijk gebruik! Binnenkort zal dit aangepast worden waardoor het ontluchten automatisch iets langer duurt, zelfs als je maar kort op de knop drukt.

Aan de vulcontainer kan je je duikfles enkel vullen als je beschikt over een geldige duikvergunning van de put van Ekeren (1 of 3 jaar). Daarna kan je je eenmalig registreren op de AVOS-website (www.avos.be). Registreren kan je alleen aan de hand van je NELOS-lidmaatschap of op basis van je vergunningsnummer. Na de registratie beschik

je over een account waarmee je je kan aanmelden en je vergunningen kan raadplegen. Met je account kan je vulabonnementen aanschaffen. Het vullen van je duikfles wordt opgestart door middel van het scannen van een QR-code die gekoppeld is aan je duikvergunning, dezelfde QR-code die je gebruikt om toegang te krijgen tot de kleedkamers en toiletten aan de Put van Ekeren. Vanaf nu kan je vlakbij je favoriete duikplaats dankzij Scuba Service BV terecht voor zuivere lucht, dankzij AVOS kan je er genieten van prachtige duiken, maar voor het veilig duiken ben je zelf verantwoordelijk.

IVO MADDER

Peter Wouters (Antwerps schepen) en Annemie Plompen (districtsschepen Ekeren) knipten onder toeziend oog van Koen Van Dyck (voorzitter AVOS) het AVOS-lint door. Peggy Desmet knipte samen met haar metekind het Scuba Service lint door.

Peggy met enkele prominenten, de civiele bescherming en vertegenwoordigers van AVOS.

Twee compressoren houden de bufferflesser gevuld op 350 bar.

12 bufferflessen bevoorraden de vulpanelen. Een demonstratie van hoe je je duikfles moet vullen. Na registratie aan de AVOS-stand kreeg je

Swa Desmet (Aquasport) met zijn zoon Ronny Desmet (Scuba Service).

gebruik!

Zorgen over de Zeelandbrug

De Zeelandbrug is een iconisch bouwwerk in de provincie Zeeland. De brug is sinds 1965 in gebruik en was indertijd de langste brug van Europa. Nu nog is het de langste brug van Nederland. Ze verbindt Noord-Beveland met Schouwen-Duiveland, is 5.022 meter lang en bestaat uit 54 pijlers. Zowel de brugpijlers, het dijklichaam als het breukstenenrif, zijn uitbundig begroeid en wemelen van het leven. Het zijn dan ook zeer populaire duikplaatsen.

Volgens het Provinciebestuur van Zeeland kan de brug zo'n zeventig jaar mee, maar lopen de onderhoudskosten steeds verder op. Daarom gaat er nu ook gekeken worden wat er moet gebeuren op de lange termijn.

Er rijden momenteel zo'n 10.000 auto's per dag over de Zeelandbrug. Op 1 januari 1993 werd de brug tolvrij. Sinds 2015 is het een Rijksmonument en sinds 2016 geldt een verbod op zwaar vrachtverkeer om de brug te sparen.

De conditie van de Zeelandbrug is goed, volgens Provinciebestuurder Harry van der Maas, maar om dat zo te houden, is er veel onderhoud nodig. "Apparatuur om de hoeveelheid passerende voertuigen te meten en het gewicht daarvan, is er al op de Zeelandbrug. Maar trillingen worden binnenkort ook gemonitord. Dat gebeurt door het plaatsen van sensoren. Met de data daarvan kan beter worden voorspeld welk onderhoud nodig is", zegt hij.

De sensoren worden in eerste instantie op het beweegbare deel van de Zeelandbrug geplaatst.

De stalen dekplaten van het bruggedeelte dat open en dicht kan, zijn de meest kwetsbare delen van de Zeelandbrug. Deze stalen dekplaten zijn slecht bestand tegen de wisselende verkeersbelasting. Dit leidt tot scheurtjes en zonder ingrijpen zou het dek bezwijken.

De sensoren worden voor een jaar geplaatst en zijn onderdeel van een proeftuin, vertelt Harry van der Maas. "Met de proeftuin willen we ervaring opdoen om ook bij de andere bruggen storingen en calamiteiten voor te zijn, waardoor we uiteindelijk beter en goedkoper onderhoud kunnen plegen".

De verwachte levensduur van de Zeelandbrug loopt echter in 2035 af. Onderzoek wijst nu al uit dat er veel extra onderhoud nodig is tegen veel hogere kosten dan tot nu toe gedacht. Daarom doet de Provincie, eige-

naar van de brug, een beroep op de overheid om samen naar oplossingen te zoeken. De Zeelandbrug is tenslotte ook een rijksmonument.

Kortom, de toekomst van de brug staat ter discussie. Wordt het een ingrijpende renovatie, een nieuwe brug of misschien zelfs een tunnel? Het is nog even koffiedik kijken.

Over de locatie van een eventuele tunnel is momenteel nog geen informatie beschikbaar.

Wat zijn de consequenties voor de duiksport? Mogelijk moet er in de toekomst meer rekening worden gehouden met sluitingen van duiklocatie 32 als gevolg van onderhoud. En misschien hebben we er in de toekomst een nieuwe brug bij waar we kunnen duiken. 

MARIJKE VAN CAUWENBERGHE

Foto: Patrick Kranenbroek.

DE DUIKWINKEL VAN NEDERLAND EN BELGIË

Oceama Spider duiklamp

• 3000 lumen

• 60 minuten brandtijd

• 4 dimstanden

Bare Sport S-Flex

7mm pak

• Nog enkele maten beschikbaar voor deze prijs

• Soepel en warm semidroog pak

€ 279 € 199

SubLub Rotterdam

Admiraal de Ruyterweg 40a

3031 AD Rotterdam

T +31 (0)10-2440111 | rotterdam@sublub.nl

Open di-vr 12-18 u & za 10-17 u

SubLub Zuidlaren

Verlengde stationsweg 12

9471 PL Zuidlaren

T +31 (0)50-8200479 | zuidlaren@sublub.nl

Open di-vr 11-18 u & za 10-17 u za 10-17 u

Oceanic Hera trimvest

• Topvest voor vrouwen

• Supercomfortabel

• Met verstelbare schouderbanden

• Met geintegreerd lood

Apeks Single Cylinder automaat

• Complete automatenset voor gebruik met enkele tank

• Met longhose

• Uit te breiden naar dubbelsetgebruik met extra 1e trap

€ 599 € 999

SubLub Amstelveen

Uilenstede 314 1183 DB Amstelveen

T +31 (0)20-6407806 | amstelveen@sublub.nl

Open di-vr 13-19 u & za 10-17 u

SubLub Nieuwegein

Merweplein 1

3432 GN Nieuwegein

T +31 (0)30-2074062 | nieuwegein@sublub.nl

Open wo 16-21 u do & vr 12-18 u, za & zo 10-17 u

SubLub Limburg

Valkenburgerweg 12 6367 GV Voerendaal

T +31 (0)45-2033013 | voerendaal@sublub.nl

Open ma, di, do & vr 14-19 u & za 10-16 u

Aeginor: het vervolg

2023 is opnieuw een feestjaar voor de Molse duikschool Aeginor. Het begon immers allemaal 25 jaar geleden in Vorselaar. Daar woonden acht stoere mannen die wilden sportduiken, omdat ze er al vele mooie verhalen over gehoord hadden.

Uiteraard wilden de heren deze hobby op een veilige manier beleven en daarom beslisten ze om zich te laten opleiden bij een NELOS-duikschool. Na enig onderzoek en de nodige afwegingen (bij pot en pint) viel de keuze op 'De Zeester' in Geel.

De onderlinge verstandhouding was goed en hartelijk, er was vertrouwen en een grote drang naar initiatief. Al snel beslisten ze om een eigen duikclub op te richten en begin 1998 was 'Aeginor' een feit. Een nieuwe duikclub met 12 leden (de acht Vorselaars en vier ervaren duikers meegekomen vanuit 'De Zeester') met als eerste voorzitter Walter Belmans. Eén van de oprichters is nog steeds lid van de club en wekelijks op post. De naam 'Aeginor' komt van de Griekse koninklijke halfgod Agenor. Hij was één van de zonen van Poseidon, de god van de zee.

Het eerste jaar werd er getraind in het zwembad van de Europese School en daarna vonden zij hun vaste stek op vrijdagavond in het zwembad van Mol. Om leden te werven, organiseerde de groep op de Molse feesten duikinitiaties in een duiktank. Een succesvolle formule, want de kleine groep van een 15-tal duikers verdubbelde op één jaar tijd. Ondertussen is dit aantal gegroeid

tot 61. Oorspronkelijk was de duikclub geregistreerd bij IADS (International Association of Diving Schools), maar na een ommetje via AED (Association of European Diving Schools) kwam Aeginor in 2005 terecht bij NELOS. Later sloot de duikschool zich ook aan bij de regionale organisaties LIMOS en AVOS.

Naast trainingen en opleidingen vind je de Aeginorianen in het Zilvermeer, in de Put van Ekeren en op diverse duiklocaties in België, Nederland en Duitsland. Het Ardennenweekend en het Zeelandweekend zijn ondertussen klassiekers. Ook de jaarlijkse clubreis is iets om naar uit te kijken. In de beginjaren verkenden ze Egypte in tentenkampen met RIB’s en werd er in Spanje gedoken. Ondertussen vulde deze groep enthousiastelingen al menig liveaboard in Egypte, de Malediven, de Filipijnen, Indonesië, Mexico en andere landen. De duikschool staat steeds open voor vernieuwing. Zo verzorgde de club al opleidingen in technisch duiken. Het aanleren van de 'frogkick' en het organiseren van nettentrainingen zijn een vast onderdeel van de opleidingen.

Dit feestjaar viert de club met tal van activiteiten, waarop zowel de leden als hun

familie welkom zijn. De meest recente activiteit was de inhuldiging van een derde standbeeld gemaakt door één van hun getalenteerde leden. Naast een grote 'A' voor het 10-jarig bestaan en een duiker voor het 20-jarig bestaan, vervoegde op 24 juni een geweldig mooie haai het onderwaterlandschap van het Zilvermeer.

Het zal nog druk worden daar onder water, want ze zijn vastbesloten om te blijven doorgaan. Aeginor is een familiale club waar vriendschap, passie voor het duiken, fierheid en gezelligheid centraal staan.

Op www.aeginor.be vind je meer info over duikschool Aeginor vzw.

JO HENDRIKX,

NAMENS HET FEESTCOMITÉ 25 JAAR AEGINOR

Groepsfoto voorafgaand aan de tewaterlating van de haai.

Foto: archief Aeginor.

De grote 'A' voor het 10-jarig bestaan.

1. Voorafgaande besprekingen met de 'Werkgroep Duiken Zilvermeer vzw', voorzitter Bart Hooyberghs.

2. Na goedkeuring kan het beeld gemaakt worden. Enkel kunstwerken uit duurzaam materiaal komen in aanmerking (roestvrij staal, glas, natuursteen).

3. Vastleggen van data voor het maken van een betonnen sokkel, zodat het beeld zeker beneden blijft.

4. Planning van de tewaterlating.

5. Uitvoering tewaterlating:

• Plaatsing van een boei aan de locatie van het beeld.

• Montage op het vlot met behulp van een elektrische takel met ketting tot 10 meter diepte. Als het kunstwerk dieper moet komen te staan, worden extra linten gebruikt.

• Leden van de werkgroep varen het vlot ter plaatse en bedienen de takel.

• Ter plaatse wordt de vloer onder het kunstwerk geopend en kan het zakken.

• Duikers van de werkgroep gaan te water en nemen de bediening van de takel over.

• Het kunstwerp wordt zo naar de bestemming gebracht.

• Al deze activiteiten worden onder begeleiding van de voorzitter van de werkgroep uitgevoerd.

Wist je dat deze werkgroep 14 leden heeft, waarvan drie van Aeginor?

De Aeginorhaai kun je vinden op onderstaande coördinaten, telkens een 10-tal minuten duiken:

• Op 170° vanaf de rode boei.

• Op 180° vanaf de kleine steiger.

• Op 210° vanaf de grote steiger.

Als je aan de haai naar links gaat, kom je bij de A en vervolgens bij de Duiker

Een haai voor het 25-jarig bestaan.

Een duiker voor het 20-jarig bestaan.

Verankeren van het kunstwerk.

Tewaterlating van een haai ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van duikschool Aeginor.

Foto's (5): Johnny van Oerle.

Stappenplan voor de tewaterlating van beelden in het Onderwaterpark Schone Kunsten Zilvermeer.

Is er meer dan Photoshop?

Al jaren geef ik, Thomas Van Puymbroeck, workshops Photoshop en Lightroom gericht op onderwaterfotografie en telkens komen de twee zelfde vragen terug. Hoe verwijder je nu best ruis en hoe maak je een foto scherper? Dat kun je uiteraard in Photoshop doen, maar zijn er ook andere en eventueel betere manieren. Hoog tijd dus om een paar van mijn geheime wapens bloot te geven in een artikel!

learning technology' om de afbeelding te analyseren en vervolgens algoritmen toe te passen om de scherpte te verbeteren, terwijl ruis en vervorming worden verminderd. Beide programma's zijn ontworpen om de workflow van fotografen te vereenvoudigen en te verbeteren, waardoor die meer tijd kunnen besteden aan het maken van foto's in plaats van aan het bewerken ervan. Ze kunnen worden gebruikt als standaloneprogramma's of als plug-ins voor Adobe Photoshop, Lightroom en andere fotobewerkingsprogramma's.

Er zijn veel programma's op de markt die vergelijkbare functies aanbieden als 'Topaz DeNoise AI' en 'Topaz Sharpen AI'. Enkele van de bekendste zijn:

3 Adobe Photoshop: is één van de meest populaire en krachtige fotobewerkingsprogramma's op de markt. Het heeft diverse functies voor ruisverwijdering en verscherping, maar die zijn niet zo krachtig en precies als de tools van Topaz.

3 Adobe Lightroom: een populair programma om foto's te archiveren en te bewerken. De kwaliteit van de ruisverwijdering en verscherping is vergelijkbaar met die van Adobe Photoshop.

3 DxO PhotoLab: is een ander populair fotobewerkingsprogramma dat ruisverwijdering en verscherping aanbiedt. De software gebruikt een technologie genaamd 'Prime Ruisreductie' die zeer effectief is bij het verminderen van ruis, maar niet zo geavanceerd is als de 'machine learning technology' van Topaz.

De programma's 'Topaz DeNoise AI' en 'Topaz Sharpen AI', beide krachtige softwaretools ontwikkeld door 'Topaz Labs', zijn ontworpen om fotografen te helpen bij het verbeteren van de kwaliteit van hun foto's.

Topaz DeNoise AI: is een ruisverwijderingsprogramma dat is gebaseerd op 'machine learning technology'. Het programma analyseert de ruis in een foto en past vervol-

gens complexe algoritmen toe om hem te verminderen, terwijl de details en structuren in de afbeelding behouden blijven. Dit zorgt voor een schonere, meer natuurlijke uitstraling van de afbeelding.

Topaz Sharpen AI: is een tool die is ontworpen om de scherpte van een afbeelding te verbeteren, zonder dat dit ten koste gaat van de details of de kwaliteit van de afbeelding. De software gebruikt dezelfde 'machine

3 ON1 Photo RAW: is een krachtig fotobewerkingsprogramma dat functies aanbiedt voor ruisverwijdering en verscherping. De software gebruikt algoritmen om de ruis te verminderen en de details te verbeteren, maar die zijn niet te vergelijken met de algoritmen van Topaz.

3 Luminar Neo: is een krachtig fotobewerkingsprogramma dat gebruikmaakt van 'machine learning technology'. Voor dit programma zijn er aparte extensies beschikbaar, zoals 'Superscherp AI' en 'Ruisvrij AI'. Luminar heeft de ambitie om beter te zijn dan bestaande programma's, maar komt met hun al-

Foto's: Thomas Van Puymbroeck.

Originele foto uit de camera, met veel ruis en onvoldoende scherp.

goritme – voor wat betreft het scherper maken van een foto – op dit moment nog niet in de buurt van wat Topaz verwezenlijkt.

Op YouTube heeft Glyn Desis een portretfoto scherper gemaakt: https://youtu.be/QUu829HDjRs

rale netwerk met duizenden voorbeelden van foto’s met ruis en onscherpe foto's. Het netwerk analyseert deze afbeeldingen en leert de kenmerken van ruis en onscherpte, zoals de patronen en texturen die ermee gepaard gaan.

Hij gebruikte hiervoor drie programma's die beweren geweldig te zijn om deze handelingen uit te voeren: 'Luminar Neo', 'ON1 Photo RAW' en 'Topaz Scharpen AI'. Uit de objectieve vergelijkende test blijkt duidelijk dat 'Topaz Scharpen AI' er met kop en schouders bovenuit steekt.

machine learning proces

Wat 'Topaz DeNoise AI' en 'Topaz Sharpen AI' beter maakt dan andere programma's is hun geavanceerde 'machine learning technology'. Deze technologie analyseert de afbeelding op een dieper niveau en past complexe algoritmen toe om de ruis en onscherpte te verminderen, terwijl de details en structuren in de afbeelding behouden blijven. Hierdoor krijgen de foto's een zeer natuurlijke uitstraling en is er minder kans op verlies van details of artefacten in de afbeelding.

Hoe werkt die technologie nu eigenlijk? Ze maakt gebruik van zogenaamde neurale netwerken, die zijn ontworpen om de structuur en kenmerken van afbeeldingen te leren en te begrijpen. Het machine learning proces begint met het trainen van het neu-

Wanneer de gebruiker een foto naar het programma uploadt, analyseert het neurale netwerk de afbeelding en identificeert het de ruis of onscherpe gebieden. Vervolgens past het complexe algoritmen toe om deze gebieden te corrigeren en de details en structuur van de afbeelding te herstellen. Het neurale netwerk past ook adaptieve ruisreductie toe om ervoor te zorgen dat alleen de ongewenste ruis wordt verwijderd en dat de details en de structuur van de afbeelding behouden blijven.

Het machine learning proces is zeer efficiënt en kan in realtime worden toegepast op afbeeldingen in hoge resolutie. Het resultaat is een natuurlijk uitziende afbeelding die vrij is van ruis en scherp is en waarbij details en structuur behouden blijven.

fotokwaliteit verbeteren

'Topaz DeNoise AI' en 'Topaz Sharpen AI' kunnen in verschillende situaties worden gebruikt om de kwaliteit van foto's te verbeteren. Hier zijn enkele voorbeelden:

) Ruisverwijdering: 'Topaz DeNoise AI' kan worden gebruikt om de ruis in foto's te verminderen die zijn gemaakt met hogere ISO-waarden of in omstandigheden met weinig licht. Het kan ook worden gebruikt om de ruis te verminderen in foto's die zijn gemaakt met oudere camera's of met kleinere sensoren. Dit kan vooral handig zijn bij het bewerken van landschaps-, nacht- en astrofotografie.

) Verscherping: 'Topaz Sharpen AI' kan worden gebruikt om de scherpte van foto's te verbeteren die onscherp of wazig lijken of die zijn gemaakt met langere sluitertijden of in minder ideale omstandigheden. Het kan ook worden gebruikt om de details te verbeteren in foto's die zijn geëxporteerd in een kleiner formaat of die zijn gecomprimeerd voor het web.

) Creatieve bewerkingen: 'Topaz DeNoise AI' en 'Topaz Sharpen AI' kunnen ook worden gebruikt voor creatieve bewerkingen, zoals het toevoegen van een zachte, dromerige uitstraling aan portretten of het creëren van een unieke sfeer in landschapsfotografie. Het kan ook worden gebruikt om bepaalde delen van een afbeelding scherper of zachter te maken voor artistieke effecten.

Kortom, 'Topaz DeNoise AI' en 'Topaz Sharpen AI' kunnen in vrijwel elke situatie worden gebruikt waarin de kwaliteit van een foto kan worden verbeterd door middel van ruisverwijdering en verscherping. Ze zijn vooral handig voor fotografen die op zoek zijn naar een efficiënte en effectieve manier om de kwaliteit van hun foto's te verbeteren zonder dat dit ten koste gaat van de details of de natuurlijke uitstraling van de afbeelding.

'Topaz Labs' (www.topazlabs.com) bracht begin 2023 'Topaz Photo AI' uit, waarmee je zowel de ruis uit je foto kan halen, je foto scherper kan maken en ook de resolutie van je foto extreem kan vergroten. De aparte programma's kunnen voorlopig ook nog steeds aangekocht worden. 

THOMAS VAN PUYMBROECK

Een uitsnede uit de originele foto. De ruis is goed zichtbaar.

Ruis verwijderd en de foto scherper gemaakt met behulp van de programma's van Topaz Labs.

Once upon a time

Als bestuur van duikclub De Otters van Schoten kunnen wij met trots aankondigen dat onze club 40 jaar bestaat.

Vroeger gebruikte men mensonterende methodes om naar drenkelingen te zoeken, zoals dreghaken of een verzwaarde rol met prikkeldraad die men op de grond liet slepen, handmatig en later met een motorboot.

Op 8 juli 1966 verdrinkt er een jongetje van 7 jaar en gebruikt men deze methodes tot grote ontzetting van Maurice Moens die sportduiker is en de toelating om te zoeken naar het slachtoffer geweigerd wordt.

Door dit gebeuren schrijft hij een brief aan de toenmalige burgemeester, waarin hij zijn diensten belangeloos aanbiedt aan de gemeente en die worden aanvaard. Later wordt hij ingelijfd als brandweerman-duiker, waarop hij verschillende slachtoffers opduikt.

Maurice behaalt zijn instructeursbrevet en geeft opleiding aan verschillende kandidaat-duikers van verschillende steundiensten, zoals de civiele bescherming en de politie en de brandweer Brecht en Schoten.

Enige tijd nadien wordt door deze dienstverleners een club gesticht die later door spijtige omstandigheden wordt gesplitst, maar op 25 september 1983 ontstaat er een nieuwe club v.v.v. De Otters. De eerste voorzitter is Frans Beckers die daarna wordt opgevolgd door Karel Vrammout, Maurice Moens, Paul Reynaert, Marco Nauwelaers, Michel Bertels, Bjorn Icke en de huidige voorzitter Dany Arcay.

Voorheen lid van het V.V.W. zijn we sinds 1996 lid van NELOS. Onze club telt nu 114 leden en groeit nog steeds verder. We zijn een vereniging waar het leuk is om te vertoeven, met een clubhuis, een degelijke opleiding en regelmatig een leuke clubreis of feestje.

Ik zou een Hippocampus kunnen vullen met alles wat ik in meer dan 30 jaar heb meegemaakt met de Otters, maar wat overheerst is fierheid om deel uit te maken van deze vereniging! 

DANY ARCAY EN HET

VOLTALLIGE FANTASTISCHE BESTUUR!

Danny Arcay, de voorzitter van De Otters.

Feestje aan de Put van Ekeren ter gelegenheid van ons 40-jarig jubileum.

We hebben meerdere rebreatherduikers in onze club.

Klaarmaken voor een doopduik.

Na de duik hamburgers en een drankje.

Afmelden bij de veilighheid aan de kant.

Selfie: Danny Arcay.

Foto's (5): Ivo Madder.

Duikpionier Robert Sténuit

De eerste saturatieduiker

Wie was de allereerste saturatieduiker? Jawel, de Brusselaar Robert Sténuit!

Als we op zoek gaan naar pioniers in de duikwereld, weze het wetenschappers, uitvinders of mensen die grenzen verlegden, hebben we de neiging die in het buitenland te zoeken. Daarbij vergeten we dat België ook een aantal wereldberoemde duikende enthousiastelingen rijk is. Ken jij er een paar? Juist. Als ik aan dit artikel de titel 'Een interview met Robert Sténuit' verbonden had, zou je je waarschijnlijk afgevraagd hebben wie deze man is en vanwaar hij afkomstig is? Misschien was je niet eens begonnen met het lezen van dit artikel. Gelukkig deed je dat wel.

Saturatieduiken is een bijzondere vorm van beroepsduiken waarbij de decompressie niet aan het einde van iedere duik uitgevoerd wordt, maar pas na een langere periode. Gedurende deze lange periode wordt de duiker, als hij niet op diepte in het water is, in een compressiekamer 'op druk' gehouden om te voorkomen dat het in het lichaam opgeloste gas belletjes gaat vormen.

Binnen het offshoreduiken, waarbij op grote dieptes gewerkt wordt, is het saturatieduiken een veel gebruikte methode. Er moet na iedere diepe duik immers niet gewacht worden om de duiker op te halen en naar de volgende plaats te varen. De duiker stapt op diepte in een droge duikklok onder druk en kan onmiddellijk naar het veilige scheepsdek getakeld worden. Aan boord stapt de duiker over in een comfortabelere habitat en kan het schip naar een andere plaats varen. Daar aangekomen, kunnen de werken direct beginnen. Naast het verhogen van de veiligheid is het ook economischer en kan er op grotere dieptes langer gewerkt worden. Deze techniek heeft dan ook een ware revolutie in de duikindustrie teweeggebracht. De eerste saturatieduiker heeft dus echt geschiedenis geschreven.

Ik wist al een tijdje van het bestaan van Robert Sténuit af. Ik had over hem gehoord en na een paar weken zoeken, kon ik een tweedehands exemplaar van het boek 'The Deepest Days' op de kop tikken. In een mum van tijd had ik het boek verslonden en kreeg de gedachte om deze Belg te interviewen vorm. Maar de persoon was moeilijk te vinden. Ieder spoor dat ik volgde, leidde tot niets.

Tijdens een conferentie kreeg ik eerder toevallig zijn gegevens in handen en snel daarna was het contact, via zijn dochter, gelegd. Het interview beloofde echter een uitdaging te worden. Robert wordt in 2023 90 jaar en bij deze hoge leeftijd horen een paar kwaaltjes. Zo hoort hij, niet onverwacht voor een fervente duiker, slecht en is zijn geheugen niet meer optimaal. Het interview zal in het Frans verlopen, waarbij ik de vragen moet neerschrijven. Gelukkig belooft zijn dochter, Marie-Eve, het gesprek te mediëren.

1958 – Tweede duikexpeditie naar Vigo.

1958 – Tijdens de tweede expeditie naar Vigo kregen we steun van het Amerikaanse duikteam van John Potter (Robert Sténuit is tweede van links).

1954 – Vigo (Galicië, Spanje) – Op zoek naar de Spaanse vloot van 1702, gedeeltelijk gezonken, verbrand en gekaapt door de Engels-Nederlandse vloot. De opblaasbare kajak, het eerste 'ondersteuningsvaartuig' van de eerste 'Sténuitexpeditie', met de duiker en wetenschapper Jacques Theodor.

1967-1969 – Noord-Ierland. Wrak van de Girona, een galeischip van de Spaanse armada van 1588, gezonken aan de noordkust van Ulster. Eén van de vele gouden kettingen gevonden op de Gironasite.

Foto's (4): Robert Sténuit /GRASP

Als ik na een rit door onze hoofdstad op de plaats van afspraak kom, bevind ik me voor een eenvoudig appartementsgebouw. Niet het statig huis dat ik hem mentaal had toegewezen. Terwijl de dochter een kop thee voor me klaarmaakt, legt ze haar vader het doel van mijn aanwezigheid uit. Gedreven door nieuwsgierigheid loop ik door de woonkamer die eerder een verzamelplaats van stapels boeken en documenten is. Als ik mensen bezoek, bekijk ik steeds hun bibliotheek – een observatie die sinds de introductie van e-boeken weinig bruikbare info oplevert – om me een idee te vormen van de lokale interesse. Deze kamer schreeuwt de interesse voor onderwaterarcheologie uit. Het is een plaats waar ik zonder het te beseffen dagen zou kunnen doorbrengen. Ik zal me echter moeten concentreren op de unieke kans en de tijd die ik vanavond krijg.

Het hieronder neergeschreven interview is een weerspiegeling van het moeizaam gesprek tussen een bescheiden man, een enthousiaste journalist en een geduldige mediator.

het interview

Hippocampus: Ik ken je van het boek 'De diepste dagen', maar na het lezen van je biografie weet ik dat dit een beperkt beeld van jouw prestaties weergeeft. Ik vrees dat de meeste Belgische sportduikers totaal geen idee hebben van wie je bent. Kun je ons vertellen waarom ze je zouden moeten kennen?

Robert Sténuit: Ik heb bijna twintig boeken en een 150-tal artikels geschreven. Ik heb eveneens meegewerkt aan talrijke tv-programma's voor de BBC, voor ARTE en voor verschillende buitenlandse televisiestations. Sommige van deze reportages handelden over mijn opgravingen, andere over de geschiedenis van het duiken.

In de periode van 1977 tot 87 heb ik een exacte replica van het "duikvat" van de Engelse uitvinder John Lethbridge uit 1715 gebouwd. Hiermee toonde ik de efficiënte werking van het vat en van Lethbridge's gereedschap in reële duikomstandigheden. Ik heb ook met een authentiek exemplaar van een Rouquayrol-Denayrouze ontspanner uit 1864-65, de eerste moderne scuba-uitrusting, gedoken. Deze test bewees dat de ontspanner wel degelijk werkte.

Het verwondert me niet dat weinig mensen me kennen, ik voel me immers niet thuis in de belangstelling en heb dus weinig inspanning gestoken in publiciteit. Als ik al enige bekendheid heb, dan is dat dankzij de inspanning van andere mensen.

Hippo: Wat is de bron van je passie voor het duiken? Waarom ben je begonnen met duiken?

Robert Sténuit: In 1953 begon ik als avontuurlijke jongeman met enkele vrienden de grotten in de omgeving van Han-sur-Lesse te verkennen. Algauw werden we gestopt door delen die ondergelopen waren. De

1964 – De SPID, het door Edwin Link ontworpen opblaasbare huis, waarin Robert 49 uur op 130 meter diepte in de wateren van de Bahama's doorbracht. Hij werd de 'diepste duiker'.

1952-‘54 – Grotduiken bij Han-sur-Lesse. Robert Sténuit is gereed om te duiken.

Foto's (4): Robert Sténuit /GRASP

1952-'54 – Grotduiken bij Han-sur-Lesse. De afspraken van de signalen via het touw nog even overlopen.

1952-'54 - Grotduiken bij Han-sur-Lesse. Afdalen naar het water.

enige oplossing om deze hindernis te overwinnen, was te duiken. In het permanent overstroomde deel van dit enorm grottencomplex heb ik de allereerste duik van mijn leven gemaakt. Dit was met een Aqualung. Ik maakte destijds deel uit van een team dat, na een opeenvolging van schachten, een heel net van enorme ondergrondse kamers ontdekte. Deze kamers waren door de natuur prachtig versierd.

Later, in de periode van 1957 tot 1966 keerde ik terug naar deze grotten voor opgravingen in een prehistorische/historische site als deel van een team onder leiding van Marc Jasinski en Prof. M. Mariën van het Belgische 'Musées Royaux d'Art et d'Histoire'.

In 1955 begon ik als beroepsduiker te werken voor de Autonome Duikvereniging te Antwerpen. Later volgden nog een aantal andere inshorebedrijven.

Hippo: Hoe rolde je van grotduiken in de onderwaterarcheologie?

Robert: Rond die tijd besefte ik dat het vak dat mij aan de universiteit het meest aansprak geschiedenis was. Gelukkig kreeg ik veel uren van dit vak. Het resultaat was eenvoudig: duiken plus geschiedenis is gelijk aan de jacht op de geschiedenis van oude, gezonken schepen.

Mijn jacht op wrakken kreeg bij toeval een zetje toen ik op een verkoopstand voor tweedehandsboeken het boek 'I dive for treasure' van een Amerikaanse auteur, de zogenaamde 'luitenant' Harry Reisenberg, in handen kreeg. Zelfs als complete leek was het mij onmiddellijk duidelijk dat het boek pure fictie was. Maar het was wat ik nodig had en ik wist heel goed dat er in de loop der eeuwen in alle wereldzeeën een zeer groot aantal zeer rijk beladen schepen gezonken is.

De auteur Reisenberg had als bijlage aan zijn boek een lijst van vierhonderddrieënzestig fabelachtig rijke, gegarandeerd gezonken schatten bijgevoegd. Het merendeel van deze wrakken heeft natuurlijk nooit bestaan. Dat wist ik. Maar een paar hadden wel bestaan. Dus, op basis van wat ik toen als beginnende en naïeve onderwaterarcheoloog beschouwde als 'mijn onderzoek', heb ik van de wrakken van de galjoenen in de baai van Vigo op deze lijst mijn eerste expeditiedoel gemaakt. Het voordeel van deze plaats was de gemakkelijke bereikbaarheid over de weg. Daarenboven was van de complete lading, die bestond uit drie jaar geaccumuleerde productie van Amerika, alleen het goud en het zilver van zijne majesteit ontscheept. De rest van de officieel geregistreerde lading goud en zilver bevond zich nog steeds in deze Spaanse flota.

In 1702 keerde deze flota geëscorteerd door Franse oorlogsschepen terug naar Spanje en werd in een zeeslag met een Engels-Nederlandse vloot in de pan gehakt. Zo arriveerde in de zomer van 1954 een kleine expeditie, als je dit al een expeditie kon noemen, in de baai voor Galicië. Twee onervaren en zeer jonge Belgische duikers, Jacques Theodor en ik, met drie duikflessen die elke dag bij de plaatselijke 'fabrica de oxygeno' moesten worden gevuld. Ons expeditieschip was een opvouwbare kajak van rubber. Om een lang verhaal kort te maken: we vonden vier wrakken, maar ze waren allemaal begraven in de modder tot op dekhoogte.

Ik ben begonnen aan onderwaterarcheologie in een tijd dat deze wetenschap nog moest uitgevonden worden. Als duiker moest ik nog

1974 – Wrak van de Slot ter Hooge, van de Nederlandse Oost-Indische Compagnie, verloren gegaan in 1724 bij het eiland Porto Santo (Madeira-archipel). Enkele van de gevonden voorwerpen op de plaats van het Slot ter Hooge.

1973 – Wrak van de Royal Navy kotter Sprightly, gezonken in 1777 op de westkust van Guernsey (Kanaaleilanden). Een musket en een Clarckson pistool gevonden op de plaats waar de Sprightly zonk.

1972 – Wrak van het Amsterdamse Admiraliteitsescorteschip Curaçao, gezonken in 1729 aan de oostkust van het eiland Unst (Shetland). Enkele van de kanonnen van de Curaçao.

1971 – Wrak van de Lastdrager, een 'fluitschip' van de VOC (gezonken in 1653 op het Isle of Yell, Shetland). Een chirurgisch bit, musketkogels, een navigatiekompas en diverse artefacten uit het wrak van de Lastdrager.

de lange weg naar een deskundige en verantwoordelijke archeoloog afleggen.

Hippo: Van beginnende onderwaterarcheoloog naar de allereerste saturatieduiker. Hoe gebeurde die stap?

Robert: Zoals het toeval me leidde naar het duiken naar wrakken, zo leidde het me ook naar het begin van saturatieduiken. Tijdens mijn twee expedities in Vigo had ik het geluk om daar een vriendelijke collega te ontmoeten; de Amerikaanse uitvinder, wrakzoeker en oceanoloog Edwin Link (nvdr: uitvinder van onder andere de Linktrainer die gebruikt werd bij de opleiding van piloten).

Met Edwin had ik de gelegenheid om op een aantal antieke wrakken in Sicilië te werken en toen stelde hij mij voor om samen met hem iets heel anders te doen: een ongekende ervaring. Het idee was om niet meer van de oppervlakte naar de bodem te duiken en weer terug, maar om op de bodem van de zee te gaan wonen, leven en werken in een onderwaterhuis. Hierbij blijft het lichaam van de duiker of aquanaut volledig verzadigd met het inert gas.

Als gevolg van deze ontmoeting maakte ik in 1962 in het kader van het 'Man-in-Sea project' (man-in-zee project), de allereerste verzadigingsduik van zesentwintig uur op tweehonderddertig voet in de baai van Villefranche, in en uit de 'Link Cylinder'. Twee jaar later, voor de Bahama's en met steun van de Amerikaanse marine, verbleef ik samen met Jon Lindbergh achtenveertig uur op vierhonderddertig voet in een op de bodem verankerde opblaasbare onderzeese woning, 'Submersible, Portable, Inflatable Dwelling' of S.P.I.D. genoemd.

Hippo: In je boek 'De diepste dagen' motiveer je je deelname als proefduiker met jouw visie op de menselijke exploitatie van de oceanen ten voordele van de hele mensheid. In 2023 denk ik dat er niet veel bereikt is in de richting van die visie. Ben je het daarmee eens? Waarom niet? Wat vind je daarvan? Zouden we die visie nog kunnen en moeten realiseren?

Robert: Ik nam als testduiker aan dit project deel niet alleen omdat het nog nooit eerder gedaan was, maar ook omdat ik vol illusies dacht dat de technieken van het verzadigingsduiken voor onderwaterarcheologie de deuren naar de diepe wateren zouden openen. Ik had het natuurlijk mis. In eerste instantie omdat de kosten en de technische moeilijkheden om mensen op de bodem van de zee te houden niet in verhouding staan tot het budget voor archeologie en ten tweede omdat, zoals mijn eerste ervaringen in de baai van Vigo hadden aangetoond, het opgraven van wrakken niet alleen een kwestie van in de buurt zijn is, maar vooral een kwestie van het verplaatsen en doorzeven van enkele duizenden kubieke meters modder of zand.

Die grote kosten voor saturatieduiken verhinderen eveneens een duurzame, economische exploitatie van de oceanen. Tenzij we andere technieken ontwikkelen, waardoor mensen op een betaalbare wijze op de zeebodem kunnen verblijven, is de exploitatie ten voordele van de mensheid niet voor morgen.

Toen het mij volkomen duidelijk was dat saturatieduiken mij niet, zoals ik had gehoopt, zou leiden naar het opgraven van zeer diepe

1976 – Het bovenhalen van één van de bronzen kanonnen van de Witte Leeuw.

1976 – Wrak van de Witte Leeuw, een VOC 'retourschip', gezonken na explosie op de ankerplaats van St. Helena (Zuid-Atlantische Oceaan) in 1613. De compressor van de expeditie geïnstalleerd in Jamestown Bay (St. Helena eiland).

1976 – Enkele van de Ming-porseleinen voorwerpen die de explosie van de Witte Leeuw hebben overleefd.

Foto's (8): Robert Sténuit /GRASP

1974 – Werken met een zuignap op de site van Slot ter Hooge. Rechts op de foto, verborgen onder een rots, een kist met zilverstaven gestempeld 'VOC MZ' voor 'Vereenichte Oostindische Compagnie, Zeeland, Middelburg'.

wrakken, nam ik verlof bij het bedrijf Union Carbide waar ik toen werkte. Ik begon, met de financiële steun van de firma Comex uit Marseille, de zoektocht naar het galjoen Girona voor de noordkust van Noord-Ierland, één van de honderddertig schepen van de beroemde Spaanse armada van 1588. Van 1967 tot 1969 haalden wij meer dan twaalfduizend artefacten, waaronder dertienhonderd gouden, zilveren en koperen munten, een honderdtal van de meest vorstelijke juwelen en bronzen kanonnen uit het wrak van de Girona. Deze vondst was vooral een belangrijke steekproef van alles wat het schip op de dag waarop het verging, bevatte.

Die eerste vondst van ons, die ik nog steeds als één van de mooiste ontdekkingen beschouw, deed destijds veel stof opwaaien in de pers en op de televisie. Het was ook het onderwerp van één van mijn vroege boeken. Het resulteerde in het vullen van drie speciaal verbouwde zalen in het Ulstermuseum in Belfast, om onze ontdekkingen te huisvesten. Het gaf ook aanleiding tot de geboorte van de 'groep voor post-middeleeuws onderwaterarcheologisch onderzoek', in het Frans 'Groupe de Recherche Archéologique Sous-marine Post-médiévale' (G.R.A.S.P.).

In het Engels betekent het werkwoord 'to grasp' twee verschillende dingen: een voorwerp fysiek vastgrijpen en de informatie die het bevat intellectueel begrijpen. Het beschrijft dus vrij goed wat wij proberen te doen, namelijk tastbare voorwerpen op de bodem van de zee terugvinden met de bedoeling te begrijpen waarom zij destijds aan boord waren en dit historisch kaderen. Daarna volgde de ontdekking van tientallen wrakken.

Hippo: Het water kan onvergeeflijk zijn. Waren er momenten waarop je bang was?

Robert: Er moeten zeker momenten geweest zijn waarop ik bang was, maar ik herinner me ze niet meer. Een zin voor avontuur brengt je soms in hachelijke situaties. Echter, mijn ervaringen met grotduiken – we waren in feite zeer gevaarlijk (onverantwoord?) bezig – leerde me mijn kalmte te bewaren in gevaarlijke situaties. Tevens voel ik me op mijn gemak in het water. Bang zijn is niet slecht, zolang je niet in paniek geraakt.

Hippo: Ging je soms sportduiken voor je plezier?

Robert: Het duiken is voor mij een middel om dingen te ontdekken en om aan archeologie te doen. Ik ga niet voor mijn plezier duiken, maar als ik eenmaal een doel heb dan kan ik wel genieten van het duiken zelf.

Afzonderlijk ben ik minder geïnteresseerd in duiken en geschiedenis, maar de combinatie van de twee is een ander verhaal. Die combinatie is mijn passie.

Hippo: Wat zou je als boodschap willen meegeven aan duikers of mensen die net beginnen met duiken?

Robert: Ik heb niet echt een boodschap mee te geven. Tenzij, geniet van het duiken en volg je passie.

Hippocampus: Robert, Marie-Eve, dank jullie wel voor dit gesprek.

1999 – Vele Orjule (Kroatië). Samenwerking met de Afdeling Onderwaterarcheologie, Ministerie van Cultuur van Zagreb, op de site van de Apoxyomene, bij toeval ontdekt door de Belgische duiker René Wouters (levensgroot Grieks bronzen beeld uit de 4e eeuw voor Christus). Het beeld in het water, bedekt met sponzen en mariene concreties.

1984 – Het ondersteuningsschip van de expeditie op het wrak van de Winterton van de Oost-Indische Compagnie, gezonken in 1792 voor de westkust van Madagaskar.

1995 – De collectie Chambeeldjes (8e - 14e eeuw) verzameld door Dr. Morice bij de 'kalans' in de regio Bin Dinh (nu Vietnam), gevonden in het wrak van de Mei-Kong.

1995 – Wrak van het Messageries Maritimes stoomschip Mei-Kong, verloren gegaan voor de Somalische kust in 1887. Prospectie op de plaats van de Mei-Kong.

Foto's (10): Robert Sténuit /GRASP

nabeschouwingen

Op het einde van ons gesprek, vraag ik hem mijn exemplaar van het boek 'The Deepest Days' te signeren. Aarzelend accepteert hij mij verzoek door zijn bescheidenheid niet goed begrijpend waarom ik dit vraag.

Met een gevoel van melancholie, een heleboel blaadjes met notities en vragen in het Frans in de handen en een pak extra informatie neem ik afscheid van deze Belgische duikpionier. Door de moeilijke communicatie was dit mijn moeilijkste interview ooit, maar iedere minuut was het waard. Robert begreep niet waarom ik naar hem opkeek en ik begreep niet hoe hij met zo'n levenswandel zo bescheiden kan blijven. Ik wandel terug naar de auto vastberaden een artikel te schrijven dat eer doet aan deze eerste saturatieduiker en belangrijk onderwaterarcheoloog. Hopelijk heb ik bij deze mijn intenties waargemaakt. 

PATRICK VAN HOESERLANDE

Op Wikipedia vind je meer info over Robert Sténuit:

https://en.wikipedia.org/wiki/ Robert_Sténuit

1964 – In de SPID.

Het levensgroot Grieks bronzen beeld na de restauratie.

Enkele juwelen uit het Gironawrak.

Een fragment van een 'etikettenboek' uit het wrak van de Curaçao (na restauratie).

1974 – Een groot deel van de lading van het wrak van de Slot ter Hooge werd in de jaren na de schipbreuk geborgen door de beroemde 'zilvervisser' John Lethbridge, met behulp van een door hemzelf uitgevonden duikton. Robert Sténuit liet dit vat precies volgens de plannen van die tijd namaken en demonstreerde de doeltreffendheid ervan nadat hij het op 10 meter diepte had getest.

1962 – Man-in-Sea project. Berging in de cilinder van Edwin Link, tijdens de operatie 'Man-in-Sea' in de baai van Villefranche (Frankrijk). 26 uur in verzadiging op 60 meter diepte.

Shoppingideetjes

Hoewel er steeds vaker het hele jaar rond gedoken wordt, betekent september/oktober voor velen toch nog het einde van het duikseizoen. Waarom zou je nu dan duikmateriaal kopen? Wel, heel wat fabrikanten lanceren in de herfst hun collectie voor het komende duikseizoen. Winkels kunnen dan hun voorraad afprijzen om plaats te maken voor nieuwe producten. Is een winterstop niets voor jou of vertrek je in het najaar nog op duikvakantie en heb je nood aan enkele nieuwe spullen, ook dan vind je hier een aantal tips.

Tusa

Ben je op zoek naar een mooie duikcomputer voor 'normale duiken' met een gemakkelijk instelmenu, die ook na de duik mooi om dragen is? Dan is de 'TC-1' polsduikcomputer van Tusa misschien wel iets voor jou. Het menu van deze recreatieve duikcomputer, die eruitziet als een mooi horloge, is overzichtelijk en heel makkelijk te bedienen. Hij is geschikt voor sportduiken, nitroxduiken en vrijduiken. Je kan hem ook in 'gaugemode' plaatsen. Het rekenmodel 'Buhlmann Zhl-16c' staat garant voor veiliger duiken. Je hebt de keuze uit audiovisuele alarmen of geluidloze alarmen door de vibratiemodus te activeren.

Als je het horloge opstart, kom je in de 'timemode' en ziet de 'TC-1' eruit als een gewoon digitaal horloge. De tijd, datum,

Ocearch

dag en batterijstatus wordt dan getoond. Je kunt instellen hoelang hij in deze modus blijft, voordat hij in stand-by gaat. De schermverlichting is met één druk op de knop aan te zetten en de duur hiervan is eenvoudig in te stellen. Ben je op duikvakantie en wil je de tijdzone of het nitroxmengsel wijzigen, dan doe je dit vrij snel zonder er eerst een handleiding voor te moeten raadplegen. Alle bedieningen en instellingen spreken voor zich.

Naargelang de kleur heeft de 'TC-1' een stoer of elegant uiterlijk. Met de meegeleverde adapter kan je hem laden via USB. De oplaadbare Li-ion-accu gaat lang mee. Laat je deze duikcomputer in stand-by thuis liggen, dan moet je hem pas na drie maanden opladen. Ga je ermee op duikvakantie, waar je bijv. een 20-tal duiken doet, dan heb je op het einde nog ongeveer 1/3

Zijn haaien je passie en wil je er meer over te weten komen? Dan is de 'Shark Tracker' app van Ocearch echt iets voor jou. Indien je wenst, kan je een haai taggen en volgen. Voor wetenschappelijk onderzoek is Ocearch al enkele jaren bezig met het nauwkeurig bestuderen van haaien en hun migratieroutes. Via de 'Shark Tracker' app kan je die routes bijna live volgen, want op de kaart zie je waar de getagde haaien zich op dit moment bevinden. Je kunt op zo'n haai klikken voor meer info, zoals geslacht, gewicht, lengte en de naam van de haai. In de app wordt ook aangegeven wanneer de haai voor het eerst gezien en gechipt werd door de onderzoekers. Uniek is dat je van elke haai de geschiedenis van de migratieroute kan bekijken, waarbij je ontdekt welke gigantische afstanden hij aflegt. De app is gratis te downloaden in de Apple App Store en Play Store van Android, bevat noch reclame noch in-app aankopen.

batterijcapaciteit over – wat zeker niet slecht is.

Het enige nadeel aan de 'TC-1' is dat je de duikcompu ter niet kan uitle zen via pc, tablet of smartphone. Ver krijgbaar in het zwart of in het wit met een gouden ring. Richtprijs: 299,00 euro.

www.tusa.com

Duikmateriaal verzameld door Ivo Madder

Mares

De Mares 'X-Wing Apnea' vin voor vrijduikers en vinzwemmers met voorgeimpregneerd glasvezellagen vinblad met variabele bladdikte en uitstekende parabolische flex, zorgt voor een uitstekende wendbaarheid. Het verwisselbare vinblad is 190 mm breed en 693 mm lang, met een 30° bladhelling ten opzichte van de voetpocket. Het vinblad is 30% zachter vergeleken met X-Wing Pro. De comfortabele X-Wing voetpocket is ontworpen om ook zonder neopreensokken te worden gedragen.

Scubapro

Ter vervanging van de 'Twin Jet' vin brengt Scubapro de Twin Jet II' uit. Deze nieuwe gespleten vin is gemaakt van ther moplastisch rubber uit één materiaal om de duurzaamheid te vergroten en de trap prestaties te maxi maliseren, terwijl de belasting van de be nen en enkels wordt geminimaliseerd.

T De 'Twin Jet II' staat garant voor een maximale voortstuwing.

Verkrijgbaar in de maten S, M en L. Richtprijs: 180,00

Met een een 'Rash Guard'

T-shirt van Scubapro, met lange mou wen, kapmouwtjes of korte mouwen uit de UPF-collectie, zie je er niet enkel prima uit, maar ben je ook be schermd tegen de zon. Deze stijlvolle 'Rash Guards' zijn ontworpen voor het duiken, maar perfect bruikbaar voor alle watersporten. Ze zijn gemaakt van hoogwaardig polyester, sluiten op het lichaam aan, zijn comforta bel en sneldrogend. Ze bieden een uv-bescherming van UPF 50, goed voor een blokkering van 98% van de

Het ontwerp van de variabele dikte, lengte en sterkte van het vinblad én de prestatiebevorderende voetpocket staan garant voor een perfecte krachtoverbrenging van voet naar vinblad. De V-punt voorkomt dat je tijdens de vinslag heen en weer beweegt. De ideale vin voor langdurig zwemmen aan het wateroppervlak. Richtprijs: 349,00 euro voor twee vinnen.

www.mares.com

uv-straling. UPF-ratings boven 50 worden beschouwd als uitstekend. Scubapro heeft daarnaast enkele modellen met UPF 80, de hoogste beschikbare beschermingsklasse in de industrie. Je kan het Scubapro 'Rash Guard' T-shirts ook onder een duikpak dragen en dankzij de hoge kraag bieden ze bescherming tegen de irritatie van een schurend duikpak in je hals. Deze Scubapro-huidbescherming is verkrijgbaar in tal van kleuren, om te stralen aan of in het water – zowel voor mannen als voor

scubapro.johnsonoutdoors.com

vrouwen. Richtprijs: van 54,99 tot 78,99 euro, naargelang het model.

Sealife

Voor de 'SportDiver', de onderwaterbehuizing van SeaLife voor je IOS of Android smartphone, is er naast de standaard roodfilter al een tijdje een magentafilter en recent ook een geelfilter beschikbaar. Zo'n kleurfilter biedt bescherming aan de optische glazen poort van de 'SportDiver' en kan gemakkelijk onder water worden bevestigd of verwijderd en is voorzien van

Met de geelfilter blokkeer je blauw licht tijdens het gebruik van fluor- of uv-lampen bij biofluorescentie onderwaterfo tografie.

Richtprijzen: roodfilter: 23,99 euro, magentafilter: 34,95 euro, geelfilter: 34,95 euro.

water de natuurlijke onderwaterkleuren. De magenta kleurenfilter is ontworpen voor helder groene watercondities en het meest effectief op een diepte van 3 tot 18 m, met of zonder extern licht.

Atlantis

Volgens de EUF-normen is een snorkel een verplicht uitrustingsstuk tijdens een duik. Maar waar blijf je ermee als je er niet de ganse duik mee wil rondzwem men terwijl hij aan je bril bevestigd

Misschien is de ergonomisch gevormde 'Suta Flex' volwassenensnorkel van Atlantis dan wel dé perfecte snorkel voor jou? Rol

Speciaal voor de 'SportDi ver' en middelgrote camera's is er de nieuwe 'He avy Duty Gear Retractor', die voorzien is van een grote 316 roestvrij stalen klikclip om aan een D-ring van je trimvest te bevestigen. Aan de onder zijde is er een snel koppelingsbevestiging om je toestel snel te verwijderen. Het zelfspoelend oprolmechanisme heeft een inklikbare stopper die je kan ge bruiken als je hem op de gewenste leng te uitgetrokken hebt. Het snoer heeft een breeksterkte van 36 kg. Het enige onderhoud dat nodig is na een duik in zout water, is een grondige was beurt in zoet water. Richtprijs retractor: 49,95 euro.

www.sealife-cameras.eu

hem op, stop hem in de bijgeleverde houder en neem hem mee in je bagage, nadat je hem in het bijgeleverde bewaartasje gestoken hebt. Tijdens de duik bewaar je de opgerolde snorkel in een zakje van je trimvest of hang hem aan een D-ring.

Combineer de 'Suta Flex' snorkel even tueel met de 'Panama' duikbril en je hebt de ideale snorkelset voor op vakan tie. Verkrijgbaar in meerdere kleuren: lichtblauw, turquoise, blauw, donker

blauw, geel, grijs, roze, lichtroze, wit en zwart. Richtprijzen: 15,99 euro voor de snorkel en 26,99 euro voor de duikbril.

www.amilcosports.be

Atomic

De 'Aquatics BC2' van Atomic is de 'Back to the future' wingevolutie van de geprezen Atomic BC-series. De 'BC2' gebruikt dezelfde sterke, futuristische en corrosiebestendige materialen als de 'BC1'. Met zijn afwijking van de conventionele wingtrimvesten is hij de sterkste wing ter wereld. De 'BC2' is gemaakt van unieke dubbelgelamineerde polyurethaangedekte stof en corrosiebestendige metalen.

De stof stoot water af, waardoor deze wing heel snel droog is na gebruik. Deze exclusieve stof is ongelofelijk sterk en duurzaam. Hij kan bijna de dubbele hoeveelheid druk van standaard trimvestmaterialen weerstaan, is praktisch ondoordringbaar en biedt weerstand tegen schuring, scheuren en puncties. Het materiaal is zelfreinigend, uv- en vlek-bestendig. Hij weerstaat ook chemicaliën, schimmel en verrotting.

Het exclusieve Atomic 'Aquatics EZ-Lock Weight Release System' zorgt ervoor dat duikers makkelijk en snel hun gewichten kunnen bevestigen, zowel onder- als boven water. Twee zakjes met ritsen kunnen elk tot 4,5 kg aan harde of zachte gewichten dragen (6 kg voor de XL-maat). De zakjes glijden gemakkelijk in de zakken onder de armen en klikken vast met een 'snap'. Een simpele ruk aan de hendel met één hand is alles wat je moet doen om hem los te krijgen. Loodpockets zijn

Aegirtekoop

vastgezet op de rug van het vest om te voorkomen dat ze naar voren schuiven.

De 'CAM-LOK Tank Band' is het resultaat van het denkwerk van Atomic Aquatics ingenieurs die alles opnieuw hebben be dacht. Hij geeft dui kers de mogelijk om een breed scala aan flesmaten aan de 'BC2' te bevestigen in enkele seconden.

De band is soort gelijk aan de verbin dingen op ski laar zen en past zich snel aan zonder de hinder lijke bevestigingen door een gesp.

De sterke band is met polyurethaan bedekt en dichtgemaakt tegen de elementen, zodat hij niet slipt, uitrekt of water absorbeert zoals een conventionele nylon 'webbing'.

XL. Richtprijs: 1.599,00.

www.atomicaquatics.com

Advertentie

Polyvalentetrailerbarebootmet2dieselmotoren.Tot8duikersof10personen-kinderenopvakantie! GebruiktvoorduikenopdeNoordzee, ZuidFrankrijk,Croatie,SchotlandenUKScillyIslandsen gezinsvacatiesinCroatie.

-2xVolvoPentaD3-190

-Harbecktrailer3,5T

-Kruissnelheid25Kn

-Maxsnelheid35Kn(65km/hr)

Info: bass-yachting.com/karnic-for-sale.php

OVOS Blaarmeersen Proevendag 2023

Op 14 mei 2023 was het weer zover. Na twee geschrapte edities door de pandemie en een editie 2022 die nog deels gebukt ging onder coronamaatregelen, mochten we weer een 'full version' van de Blaarmeersen Proevendag organiseren.

Met 26 kandidaten en 23 instructeurs en begeleiders was er een bescheiden, maar enthousiaste opkomst. De dames en heren van Thalassa Diving Gent zorgden ervoor dat gedurende de ganse dag de innerlijke mens kon versterkt worden.

Op de proevendag wordt de mogelijkheid geboden om zowel in de voor- als in de namiddag een proef, duikleiding en/of opleidingsduik af te leggen. De aangeboden proeven zijn wel begrensd door de fysieke mogelijkheden van de Blaarmeersen. Een redding van 40 m naar 15 m is hier niet echt haalbaar. In de week voor de proevendag wordt aan de kandidaten de kans gegeven om nog een bijscholing CPR te volgen, wat zeker geen overbodige luxe is gezien de veranderde protocollen in het gebruik van het pocketmasker.

Alles samen werden op deze zonnige zondag 39 opleidingsonderdelen afgenomen,

waarvan er 34 als geslaagd mochten worden afgetekend. Een slaagpercentage van maar liefst 87%.

Vanuit de werkgroep Blaarmeersen binnen OVOS kunnen we de voordelen van deze proevendag niet genoeg benadrukken. Voor de clubs, zeker de kleinere, neemt het wat druk weg van het soms beperkte en reeds overbevraagde eigen kader. Maar ook de kandidaten halen er vele voordelen uit. Opleidingsonderdelen afleggen buiten de eigen club, kan de kunde alleen maar vergroten. Bovendien leert een kandidaat de instructeurs van buiten de eigen club kennen, wat in het verdere opleidingstraject of in het kader van verdere brevetten alleen maar interessant kan zijn. De instructeurs hebben dan weer een extra moment van kennisdeling, waarbij verschillende inzichten met elkaar kunnen gedeeld worden om zo de hoge kwaliteit van onze opleidingen te blijven waarborgen. Daarom blijven we deze

proevendag, naast de andere OVOS-evenementen, organiseren en zullen we ook blijven oproepen om eraan deel te nemen. Alle clubs, instructeurs en kandidaten hebben er uiteindelijk baat bij!

Tot volgend jaar voor de editie 2024!

WIM BOLLEIN

Rudy Schollaert, één van de vaste waarden.

Algemene briefing door Wim Bollein.

Foto's (6): Julie Moreau.

De CPR-zone.

Redding- en CPR-briefing.

CPR.

Alleen lachende gezichten op het einde van de dag.

De zee is een buik vol embryo's vol roeivoetigen, kopvoetigen, veelvoetigen, vol voeten die 't lopen nog leren moeten, niet verder zijn dan sierlijk bewegen van vinnen (gedagwuiven is een restje van zwembeginnen)

De zee is moeder van koningen, van zeepaardjes en malle ponen Van wieren is het oudste bewegen van leven Elk gebaar dat we namen gegeven van strelen, protest, van vechten en vreten is, buiten ons zelf bestuurd, in af- en aanstromend water, hetzelfde van vroeger gebleven.

Foto's: Gino Symus, Els Van Den Borre, Wilfried van der Elst.

D. Hillenius

Advertentie

Liveaboard Egypte juni 2023

Naar jaarlijkse traditie keek onze reisleider, Arlindo, uit naar het organiseren van een duikreis naar de prachtige warme wateren. Dit jaar kozen we ervoor om een andere kant van de Rode Zee te verkennen: de route Brothers, Daedalus en Elphinstone.

Onze vertrouwde boot was niet beschikbaar voor deze route, dus moesten we op zoek naar een waardige vervanger. Na grondig onderzoek kozen we voor de Red Sea Explorers met de MV Nouran. Na overleg en het zoeken naar geschikte vluchten, besloten we om op zaterdag 3 juni 2023 te vliegen met Egypt Air. We vertrokken vanuit Zaventem met een tussenstop in Caïro naar Hurghada en gingen een week later via dezelfde route terug naar huis.

extra faciliteiten

Al snel kwamen er enkele praktische problemen aan het licht. De boot had niet genoeg duikflesjes om alle rebreatherduikers te kunnen faciliteren. We besloten om 3-liter tanks aan te schaffen bij rEvo en ze in onze bagage mee te nemen. Bovendien was het moeilijk (zo niet onmogelijk) om 'sorb' (nvdr: absorptiekorrels) in Egypte in te voeren, dus besloten we ook de nodige hoeveelheid 'sorb' uit België mee te nemen als extra bagage.

Ondertussen hadden 21 duikers van verschillende clubs zich ingeschreven voor deze reis, waaronder 10 CCR-duikers en 11 OC-duikers. Enkele weken voor vertrek kwamen we samen in het clublokaal van de Stingrays om alle afspraken te overlopen. Arlindo had een mooie presentatie gemaakt waarin hij alle laatste vragen beantwoordde. De avond werd afgesloten met een gezellig etentje.

Naarmate de vertrekdatum naderde, werden de berichten in de Whatsappgroep spontaner en stressvoller, met steeds dezelfde vraag: "Wie kan er nog kilo's meenemen? We hebben te veel bagage!".

problemen met de baggage

Op 3 juni was het eindelijk zover! We spraken om 12.00 uur af in de vertrekhal van de luchthaven om de laatste extra bagagestukken te verdelen onder de overgebleven vrije kilo's. Bij de incheckbalie bleken de weegschalen strenger te zijn dan onze eigen weegschalen thuis. Alle koffers haalden

moeiteloos het maximale gewicht van 23 kg. Na wat uitleg en discussie konden we uiteindelijk naar de taxfreezone gaan om de nodige voorraden in te slaan voor de avonden op de boot. En wat deden we toen het nog geen tijd was om te boarden? Juist, we genoten van een goed Belgisch biertje of een lekker wijntje in de bar.

Omwille van de inhoud van de bagage mocht niet iedereen mee op het vliegtuig van Egypt Air.

Dolfijnen tijdens de checkduik op Dolphin House.

Foto: Masurier Maxence.

Foto: Arlindo Alves.

Doordat we met een uur vertraging richting Caïro vertrokken, hadden we amper tijd om de aansluitende vlucht naar Hurghada te halen. Tot onze grote verbazing mochten drie van onze buddy's niet verder en werden ze verplicht om achter te blijven voor nadere uitleg over de inhoud van hun koffers.

Ondanks verwoede pogingen om onze vrienden alsnog mee te krijgen, bleken de medewerkers van Egypt Air onverbiddelijk. We vlogen met 18 personen naar Hurghada. Bij de landing in Hurghada ontdekten we tot onze schrik dat maar liefst 17 koffers niet waren aangekomen.

Na het doen van de nodige aangiftes stapten we op de bus richting onze boot in El Gouna. Het beloofde een korte nacht te worden, want iedereen zat gespannen te wachten op onze reisgenoten en de ontbrekende koffers.

Eindelijk, in de loop van de ochtend, zagen we onze drie vermiste buddy's verschijnen en een uur later werd de ontbrekende ba-

gage geleverd. De pechvogel van de groep bleek uiteindelijk Peter te zijn, die al een nacht in Caïro had moeten doorbrengen en nu bleek zijn koffer met zijn Revo Rebreather niet te zijn meegekomen.

toffe checkduik en prachtige nachtduik

Uiteindelijk vertrokken we na de middag naar Dolphin House voor een checkduik en die begon goed. We zagen dolfijnen! Dit werd gevolgd door een prachtige nachtduik op Umm Gamar in Hurghada.

De volgende dag stond Shabrum Umm Gamar met de Gulffleet op het programma; het zou onze diepste duik van de reis worden. We hoorden dat er naast de Gulffleet op 100 meter diepte nog een tweede wrak ligt op 60 meter en een derde wrak op 30 meter. Deze uitdaging konden we niet laten liggen, dus gingen we op zoek naar de drie wrakken: Gulffleet, check, Colona op 60 meter, check. Het wrak op 30 meter hebben we helaas niet kunnen vinden.

Na de duik kregen we het verlossende bericht dat de koffer van Peter later in de middag zou worden geleverd, dus gingen we terug naar Hurghada om de ontbrekende koffer op te halen. Helaas bleek onze hoop ijdel.

Peter werd zo gedwongen om tijdens deze reis in open circuit te duiken.

Duik op de Salem Express.

Foto: Masurier Maxence.

Foto's (2): Arlindo Alves.

Daedalus reef.

Zicht vanaf boven op de vuurtoren van Daedalus.

tussenstop bij Salem Express

Eindelijk konden we uitvaren richting Brothers. Onderweg maakten we een tussenstop bij de Salem Express in Safaga. Een indrukwekkende ervaring als je alle spullen ziet liggen in het wrak, van poppen tot kledij en alles wat je maar kunt bedenken. De volgende ochtend begonnen we met een duik bij Big Brother, waar we opnieuw twee wrakken konden verkennen in één duik: de Numidia en de Aida. 's Middags gingen we naar Little Brother.

's Nachts voeren we verder naar Daedalus, waar we de volgende dag enkele duiken maakten voordat we verder voeren naar

Elphinstone. 's Ochtends doken we op het Reef Nord bij Elphinstone naar de Arch. duikverbod

Na de middagduik op Ras Torombi kregen we het slechte nieuws: "No more diving, there has been a shark attack in Hurghada". Door deze haaienaanval viel onze geplande nachtduik in het water en ook de volgende ochtend konden we niet meer duiken.

Om de reis af te sluiten, brachten we vrijdagavond een bezoek aan een Libanees restaurant in El Gouna, waar we samen met de eigenaar van de boot en de duikgidsen genoten van een heerlijke maaltijd, gevolgd door een bezoek aan een leuke livebar.

Daarna was het nog even spannend om weer aan boord te komen.

De terugreis begon op zaterdagochtend met een busreis terug naar Hurghada, waarbij onze buspresentatrice Els ons voorzag van de nodige verhalen. Met veel minder bagage dan op de heenreis verliep het inchecken soepel en was het wachten op de terugvlucht, die via Caïro naar Zaventem ging. Na onze ervaringen op de heenreis waren we ongerust of we onze bagage bij aankomst in Zaventem terug zouden zien. Helaas bleek onze vrees gegrond. Opnieuw ontbraken er vier koffers. Gelukkig kwamen er dit keer al drie de volgende dag aan in Zaventem en de laatste ontbrekende koffer arriveerde op

Binnenin de Salem Express. Een indrukwekkende ervaring als je alle spullen ziet liggen in het wrak.

De 300e duik zit erop. Elke dag werd er wel iemand gevierd.

Elke avond was er wel iemand waaraan een nieuw brevet kon uitgereikt worden.

2100 duiken op de teller, dat is uiteraard een reden om te vieren.

maandag. Alleen de koffer van Peter met zijn Revo Rebreather blijft nog steeds zoek.

Uiteindelijk hebben we toch mooie en diepe duiken kunnen maken. Het aantal waargenomen haaien varieert van persoon tot persoon, waarbij sommigen meer hamerhaaien konden spotten dan anderen. We hebben prachtige wrakken kunnen verkennen en veel groot marien leven kunnen zien, van haaien en roggen tot manta's en adelaarsroggen, evenals het kleine leven van slakken en alledaags zeeleven dat we in de Rode Zee tegenkwamen.

Er strandden soms ook al eens enkele duikers op het rif, maar uiteindelijk kwam iedereen veilig terug. Elke avond was er wel iemand met een nieuw brevet of een aantal duiken te vieren, zodat er altijd wel een re

rebreathers

den was om te trakteren. Er hing een zeer leuke sfeer aan boord, waarbij we zelfs tijd vonden om onze eigen film op te nemen. We werden goed begeleid door de gidsen en kregen voldoende hulp bij het klaarmaken en aanklikken van onze uitrusting. Aan boord werden goede maaltijden geserveerd.

Dankzij onze sponsors kregen we twee mooi bedrukte T-shirts, die we nog vaak met trots zullen dragen!

De ideeën voor ons volgende avontuur komen al binnen, maar laten we eerst deze reis laten bezinken en nog even nagenieten.

Groepsfoto van de duikers met op de voorgrond de rebreatherduikers.

Foto:

Faisal Khalaf.

De 'dolfijnenduiker' wacht een geschikt moment af om in het water te springen.

Tot welke diepte kunnen vissen overleven?

Begin april van dit jaar werd het nieuws gelanceerd dat wetenschappers erin geslaagd zijn om twee vissen te vangen op een diepte van maar liefst 8.022 m, een absoluut record. Maar het kan nog dieper. Bij de melding van de vangst, werden beelden vrijgegeven van een vis die aan het zwemmen is op een diepte van 8.336 m. Nooit eerder werden beelden van vissen gemaakt op die diepte. De vissen van de soort Pseudoliparis belyaevi, uit de familie van de slakdolven, zorgen dus voor een echte diepteprimeur. Maar hoe veel dieper kunnen we nog vissen verwachten?

Dat het geen sinecure is om überhaupt leven, laat staan vissen, te spotten op deze dieptes hoeft geen betoog. We weten meer over de omstandigheden op buitenaardse planeten en zelfs over kometen, dan we weten over de diepste troggen en spleten van onze oceanen. Om te beginnen weten we al niet of er wel vissen zijn in het gebied waar we onze camera willen laten zakken. Het is er bovendien pikdonker,

ijskoud en de druk is immens. Het materiaal wordt dus aan extreme omstandigheden blootgesteld.

Onderzoekers van de University of Western Australia (UWA) en de Tokyo University of Marine Science hebben hun kans gewaagd in een gezamenlijke poging. Hiervoor trokken ze naar de Izu-Ogasawaratrog, een trog in de westelijke Stille Oceaan die zich uit-

strekt van Japan tot het meest noordelijke deel van de beter bekende Marianentrog. Op een diepte van 8.022 m werd een val uitgezet en duidelijk met succes! Ondertussen werd van de gelegenheid gebruikgemaakt om op deze duizelingwekkende dieptes nieuw beeldmateriaal te schieten. Zoals hierboven beschreven brengt dit op zich al enorme uitdagingen met zich mee. Er werd een 'lander' met een camera aan boord uit-

De bovengehaalde slakdolven.

gezet in zee. Vanop afstand kan de camera worden aangezet, maar dat is het dan ook. Verder is er geen directe communicatie met de camera mogelijk. Je moet dus effectief wachten tot de camera weer naar de oppervlakte gehaald wordt, om dan vol spanning uren beeldmateriaal te bekijken. Als je weet dat de 'lander' ongeveer 500 keer is uitgezet en hiervan een 250-tal keer min of meer goed zat, weet je dat zelfs de uitdrukking 'zoeken naar een speld in een hooiberg' nog een understatement is.

Hoewel er zo'n 300 verschillende ondersoorten van de slakdolf bestaan, komen die normaal in ondieper water voor en toch vond men dus plots een soort slakdolf die nog niet beschreven was op maar liefst 8.336 m onder de zeespiegel. Bij echte diepzeevissen denken we vooral aan diepzeepaling, hengelvis, vangtandvis, parelmoervis, addertandvis, lantaarnvis, zeelelie, zeekomkommer en diepzee-inktvissen en dus niet meteen aan een vis waarvan we het neefje in onze eigen Oosterschelde kunnen vinden. Maar hoe overleeft die daar en is de bodem 'the limit'?

speciale bouw

Om te beginnen hebben diepzeevissen geen zwemblaas. Het hoeft geen uitleg dat een 'ballon' gevuld met gas (en soms een olieachtige vloeistof) op dergelijke diepte geen goed idee is. De gevonden slakdolf is een beenvis. Hij heeft dus wel degelijk botten die een skelet vormen. Het enzym, dat er normaal voor zorgt dat er zich kalk vormt in deze botten, is bij diepzeevissen aangepast.

Op die manier blijven de botten veel soepeler. Dit komt uiteraard goed van pas op dieptes waar de druk oploopt tot 830 bar en meer en daar blijft het niet bij. Ook de celmembranen van de vis in kwestie zijn veel soepeler dan bijvoorbeeld onze celmembranen. Celmembranen bestaan uit vetten en bij die van de vis zitten er veel meer onverzadigde vetten in. Veel meer oliën als het ware, wat veel vloeibaarder vet is. Het lichaam van de slakdolf is dus 'vloeibaarder' dan dat van ons, waardoor hij zich ook weer beter aan de extreme druk kan aanpassen. Het grootste probleem vormt zich echter in de eiwitten.

Ons leven bestaat uit eiwitten, die continue zorgen voor allerhande chemische reacties die ons leven bepalen en dat is uiterst precies werk. Je moet een exact aantal atomen

op exact de juiste positie in exact de juiste elektrische staat krijgen, zodat ze exact grijpen wat je wil dat ze grijpen. Sleutel/slot, maar dan nog veel nauwkeuriger. En laat nu net bij dit soort drukken de eiwitten dusdanig vervormd worden, dat ze hun werk niet meer kunnen doen.

de grenzen van de chemie

Aangezien het beest daar wel degelijk overleeft, moet de natuur daar iets op gevonden hebben. De vis maakt namelijk trimetylamine n-oxide aan, een stof die er net voor gaat zorgen dat de eiwitten - ondanks de druk - in hun positie blijven en niet verwrongen worden. En hoe dieper de vis gaat, hoe meer van deze stof hij gaat aanmaken tot hij tegen de grenzen van de chemie aanbotst.

Als duikers kennen we allemaal het probleem waarmee een zoutwatervis sowieso al te kampen heeft. Aangezien de zee veel zouter is dan de vis, zal de vis als het ware continue water lekken naar de zee (door osmose) in een poging de zee te verdunnen en het zoutevenwicht te herstellen.

Onbegonnen werk dus, maar het zorgt er wel voor dat een zoutwatervis om niet uit te drogen zo veel mogelijk water moet drinken. Het zout wordt er dan via de kieuwen uitgefilterd. Alle zoutwatervissen hebben dat en op zich is dit geen probleem. Alleen, als onze diepzeevis naar de diepte gaat, maakt hij dus van die trimetylamine n-oxide aan en dat proces zorgt voor de opname van extra water. Hij krijgt dus veel meer water binnen dan normaal tot op een niveau dat hij

Locatie van de Izu-Ogasawaratrog.

Schematische weergave van de waterkolom.

de hoeveelheid water simpelweg niet meer verwerkt krijgt. En volgens de wetenschappers zou het niveau waarop dit uiterste punt gehaald wordt, gelegen zijn rond de 8.300 m, net waar onze slakdolf dus is gevonden. Hooguit kunnen nog een aantal meter gewonnen worden, maar we zitten hier zo dicht tegen de grenzen van de chemie aan dat we kunnen stellen dat dieper dan dit we nooit meer een vis gaan tegenkomen.

Wat met de vangst?

De vis op 8.336 m werd gefilmd, maar de twee vissen op 8.022 m werden wel degelijk gevangen en meegenomen naar de oppervlakte.

Als duikers weten we dat dit op zich al heel specifieke problemen met zich zal meebrengen. Een vis, gewend aan drukken van 800 bar en meer, haal je niet ongestraft zonder maatregelen naar de oppervlakte. Je moet de vis dus onder druk naar boven brengen om te vermijden dat je bij het bereiken van de oppervlakte enkel nog een beetje bouillabaisse overhoudt.

Maar gek genoeg is de temperatuur en niet de druk het grootste probleem. Deze dieren zijn gewoon om te leven in een omgeving van maximaal 2°C (in dit geval was het 1,7°C om precies te zijn). Als je ze dan, zonder ze gekoeld te houden, naar de oppervlakte en bijhorende hogere temperatuur brengt, sterven ze door het warmteverschil.

Dit om aan te tonen dat onderzoek naar (leven in) de diepste krochten van onze planeet niet bepaald een eenvoudige opdracht is. Dat is waarschijnlijk ook de reden waarom we er nog maar zo weinig over weten.

WIM BOLLEIN

Wat is een trog?

Een trog is een smalle en erg diepe kloof in de zeebodem en ontstaat typisch waar een tektonische plaat onder de andere duikt (subductie).

De zwaardere, duikende plaat verdwijnt in de aardmantel. Aan het oppervlak ontstaat dan een diep, langgerekt dal dat men een trog noemt. Het diepste punt van een trog wordt een zeediepte genoemd.

De diepste zeediepte is de Vitjazdiepte in de Marianentrog met een diepte van 11.035 m onder zeeniveau.

De fauna van troggen verschilt van die van de abyssale zone erboven en onze kennis ervan is vanwege de grote diepte nog beperkt, zoals blijkt uit het hoofdartikel. Opvallend is dat ongeveer de helft van de soorten in een bepaalde trog nergens anders voorkomt.

Dit zijn de 10 diepste troggen ter wereld:

Slakdolven op grote diepte.

FIND YOUR ZEN

TUSA Zensee, de nieuwe standaard voor frameless maskers. De Zensee is compact van formaat, licht in gewicht, bijzonder comfortabel en biedt een spectaculair panoramisch zicht. Jouw onderwaterervaring zal nooit meer hetzelfde zijn.

FRAMELESS DESIGN

Comfortabel / Compact Enekele lens / Panoramisch zicht

3D SYNC TECHNOLOGY

Vormt zich naar alle hoofden gezichtsvormen en is voozien van Freedom Dry Technology

Ook leverbaar als PRO VERSIE M1010S; CrystalView Optisch glas met UV 420 bescherming tegen schadelijke UV stralen en een Anti-Reflectie coating die (door de zon veroorzaakte) schittering op het wateroppervlak vermindert. De bijgeleverde Anti-Fog Freedom Film voorkomt beslaan van het masker.

Visit TUSA.com to learn more Follow @TUSAdiving on Instragram

50 jaar duikclub en duikschool De Waterman

In januari 1973 stichtte Daniel Grillaert uit Wetteren duikclub De Waterman. Het werd een succesverhaal dat nog steeds verdergaat.

Al die jaren staat de club garant om startende duikers een degelijke en veilige opleiding te geven in het zwembad en in open water. Tijdens de vele clubduiken in België en Nederland kunnen beginners kennis en ervaring opdoen, zodat ze daarna volop kunnen genieten van het duiken tijdens duikreizen, zowel dichtbij huis als in de verste zeeën. We mogen ook fier zijn dat onze opleidingen resulteren in een permanent goed gevuld kader.

Wie de ontstaansgeschiedenis van De Waterman er nog eens wil op nalezen, verwijs ik naar Hippocampus 268 uit maart/april 2018, waarin toen een artikel verscheen ter ere van het 45-jarig bestaan.

De voorbije vijf jaar is de Waterman op hetzelfde elan doorgegaan en zijn een aantal zaken nog verbeterd. De club heeft de laatste jaren zwaar geïnvesteerd in nieuw materiaal en in het bijzonder in een splinternieuwe compressor, vermits de oude compressor, die dateerde uit 1995, zijn beste tijd heeft gehad. De compressor werd aangekocht dankzij een spaarplan dat jaren geleden werd opgestart en waardoor aan de leden gratis lucht kan worden aangeboden,

ook voor 300 bar-flessen. Daarnaast werd een nieuwe PR-cel, de 'Bubble Boosters', opgericht met als doel de naambekendheid van de club in de regio te verhogen en de communicatie naar de leden toe te verbeteren.

Er werden twee API's aangesteld, een man en een vrouw, zoals door de NELOS werd aanbevolen. Zij hebben ondertussen de opleiding volledig afgerond.

De club leeft. “Oude” leden vinden hun weg terug naar de club, leden zijn gemotiveerd tot het behalen van een volgende ster en het ledenaantal en de opkomst en deelname aan clubduiken en duikreizen blijft toenemen.

Een club is niets zonder de inzet van tal van vrijwilligers die elke week het beste van zichzelf geven in het zwembad, aan de waterkant en tijdens feesten en evenementen die de club organiseert.

Bij De Waterman is dit een goed geoliede machine geworden dankzij een goede samenwerking tussen het bestuur, het duikonderricht, de PR-cel, het feestcomité en het containerteam (dat zorg draagt voor het materiaal).

Samen zorgen ze ervoor dat er in De Waterman een sfeer heerst van kameraadschap en vriendschap, zodat nieuwe leden zich welkom voelen in de club.

50 jaar De Waterman kon natuurlijk niet onopgemerkt voorbijgaan. Eind april 2023 organiseerde de club een evenement in de Nieuwdonk in Overmere waarbij duikers 50 OSB's tegelijk naar de oppervlakte lieten stijgen, wat een zeer mooi effect gaf. Daarna werd met die 50 OSB's op het wateroppervlak een zeer grote '50' gevormd die d.m.v. een drone werd gefilmd en gefotografeerd.

Om die 50 jaar nog meer in de verf te zetten, werd het clublogo gepimpt met een gouden randje en werden er hoodies en T-shirts bedrukt met dit speciale verjaardagslogo.

Op zaterdag 17 juni 2023 volgde de apotheose met een jubileumfeest dat plaatsvond in de polyvalente zaal van het parochiaal centrum te Massemen.

Een druk bijgewoond evenement dat startte met een receptie met toespraken van Neptunus en voorzitter Geert Thienpont, gevolgd door een heerlijk banket en een

Alle deelnemers aan het feest.

Foto: Steven Van Beethoven.

dansfeest met DJ dat doorging tot in de vroege uurtjes.

De komende 50 jaar zal er waarschijnlijk nog veel veranderen in de duiksport, maar De Waterman is klaar om ook tijdens de volgende decennia duikers op een veilige manier op te leiden en te laten genieten van de fantastische onderwaterwereld in binnen- en buitenland.

JO DE MEY

Dronefoto 50 jaar De Waterman.

Foto: Jos Martens.

Alle aanwezige leden op het feest.

Ambiance op het feest.

Briefing clubduik.

Foto: Jos Martens.

Foto's (2): Steven Van Beethoven.

Geniet alvast via onderstaande QR-code van het filmpje waarin duikers van De Waterman 50 OSB's naar de oppenvlakte laten stijgen.

the 'female' touch!

Domein Muisbroek, een druilerige zaterdagochtend. Mijn buddy's? Twee duiksters die hun strepen (of zijn het sterren?) reeds dik verdiend hebben binnen NELOS. De ene komt helemaal uit het westen, de andere uit het oosten van ons landsdeel. Voorts weet ik dat beiden mee de kar trekken binnen hun duikschool en dat ze samen 70 jaar duikervaring hebben. Redenen genoeg om ze uit te nodigen voor een dubbelinterview, maar we starten met een duikje in 'de put'.

• Assitent-Instructeur

• Voorzitter

duikschool Cowol, Hasselt

• Duikt sinds 1976

• > 3.000 duiken

Ruimschoots op tijd voor onze afspraak begin ik alvast mijn dubbelset klaar te maken. Ik mag er niet aan denken dat ze straks op me zouden moeten wachten. Links van mij parkeert een zwarte Mercedes Vito met aan het stuur mijn eerste buddy, Sylvia Malfait. Terwijl we even bijbabbelen, komt er een tweede Mercedes Vito de parking opgedraaid om net naast ons te parkeren.

Mijn tweede uitverkorene, Yvette Jans, en haar partner, Jos Vanmarsenille, stappen uit. Iedereen stelt zichzelf voor en we geraken spontaan aan de babbel. Dat belooft voor straks, maar eerst gaan we duiken. Of misschien één van beiden de duikleiding wil doen? Ze schudden alle twee het hoofd en mompelen dat ik hen heb uitgenodigd. Daarop start ik mijn briefing. Met hun bestelwagens, volgestouwd met duikmateriaal, op de achtergrond bedenk ik me dat deze twee dames echt wel doorgewinterde duiksters moeten zijn. Ik kom straks maar beter pal aan het ponton boven. Klaarmaken dan maar! Terwijl ik en kele minuten later met mijn drooghandschoenen aan het worstelen ben, staan mijn buddy's reeds breed glimlachend achter mij, wachtend op mijn buddycheck.

Onder water maken we een toertje en gaan we op zoek naar de beelden. We passeren het hele rijtje en na ons bezoek aan het beeld 'de buddy's', draai ik weer richting het oosten wetende dat we tot slot richting zuid naar het ponton zullen moeten zwemmen. Toch leuk als je 'de put' een beetje kent. We cruisen rond en over de put,

maar plots duikt de plaat van de piranha in de verte voor me op en dat was niet echt de bedoeling. Ik vloek en draai me om, meters achter me hangen mijn buddy's te wachten aan de doorsteek. Ondanks de afstand en het mindere zicht zie ik duidelijk dat ze er plezier in hebben. Op het ponton probeer ik het nog op mijn kompas te steken, maar besef al snel dat je deze twee niks wijs maakt. Toch de doorsnede van de put, gemaakt door duikschool De Otters, nog eens bekijken.

• 3* Instructeur

• Duikschoolverantwoordelijke

De Nereïden, Wevelgem

• Duikt sinds 1997

• ± 1.700 duiken

Yvette Jans

Sylvia Malfait

Hippocampus: Was het moeilijk om een zaterdagvoormiddag vrij te maken voor deze afspraak?

Yvette Jans: De kinderen zijn de deur uit en we hadden geen clubactiviteit of vakantie gepland. Hier zijn we dus. (De partner van Yvette is meegekomen, ik bombardeerde hem direct tot fotograaf van dienst!)

Sylvia Malfait: Mijn partner is bij onze nog thuiswonende kinderen. Soms is het wat puzzelen, maar we proberen iedereen zijn hobby te gunnen en vandaag was het dan mijn beurt.

Hippo: Bij NELOS zijn de vrouwelijke Duikschoolverantwoordelijken en - voorzitters op één hand te tellen, wat is jullie verhaal?

Sylvia: Een aantal jaren geleden kampte duikschool de Nereïden met een tekort aan kader. Op hun vraag sprong ik er geregeld bij. Die periode zat ik nog in een andere club, maar er zijn daar tijdens de coronapandemie dingen gebeurd waar ik me als NELOS 3*Instructeur niet mee kon vereenzelvigen. Twee jaar geleden koos ik daarom bewust om de overstap naar Wevelgem te maken. De Nereïden is een familiale club met 75 leden. We hebben tal van duikactiviteiten en proberen daar steeds familie en vrienden bij te betrekken. Soms spreken we na een clubduik af om nog samen iets te eten in de cafetaria van het zwembad. Wanneer we dat op de sociale media van de club plaatsen, schuiven er soms 10 personen extra mee aan tafel. Voor de spaghetti, maar nog veel meer voor het gezelschap.

Maar je wil weten hoe ik er Duikschoolverantwoordelijke werd? Ik heb daar nooit om gevraagd of ik heb die functie nooit opgeeist. De vorige Duikschoolverantwoordelijke is ermee gestopt en daarop heeft men mij gevraagd. Mijn voorganger heeft jaren prima werk geleverd, maar ik volg mijn eigen weg. Als ik daarmee op tenen trap, heb ik graag dat men het mij zegt, zo vinden we samen oplossingen. Een voorbeeld: in het zwembad gaven de 3*Duikers ook wel eens les, omdat het kader beperkt is en ik was dat niet gewoon. Toen ik daar een opmerking over maakte, heeft men mij uitgelegd hoe dit historisch gegroeid is. Vandaag springen ze nog steeds bij en onze instructeurs kijken mee over hun schouders. Het kan voor hen maar een stimulans zijn om door te groeien. Binnen onze duikschool wordt ook alles wat door Assistent-Instructeurs (AI's) gedaan kan worden door de AI's zelf gedaan. Hun bevoegdheden zijn al zo beperkt dat we ze ten volle moeten meenemen in het verhaal. We hebben trouwens een geweldig AI-kader.

Yvette: Ik ben op mijn 15e beginnen duiken door mijn vader, maar moest echter wachten tot mijn 16e verjaardag om mijn eerste brevet te behalen. Dat was toen al bij duikschool COWOL (Centrum voor Onderwatersport en Opzoekingen Limburg). In de beginjaren van de club waren er nog geen duikers bij de brandweer

en werd er beroep gedaan op onze leden om naar drenkelingen en voorwerpen te zoeken. Vandaar komt 'Opzoekingen' in onze clubnaam. Als er zo’n zoekactie was in het kanaal mocht ik echter nooit mee van mijn moeder.

Yvette duikt even lang, als dat Sylvia jong is, 47 jaar.

Met de geboorte van de kinderen werd er een periode niet gedoken en stopte ik zelfs even bij COWOL. Daarna was ik even lid bij een club voor duikers met een handicap, nu zit ik reeds jaren weer in het oude nest. Bijna 10 jaar jaren geleden was het bestuur van COWOL aan verjonging toe. Misschien klinkt het raar dat men dan net mij vroeg om voorzitter te worden. Ik denk dat men in een 'verjongd' bestuur met mij toch nog een link naar de oudere leden wilde. Ik heb er dus ook nooit naar gehengeld, men heeft het mij gevraagd.

Hippo: Ik hoor jullie een paar keer de coronapandemie vermelden. Heeft dat een impact gehad op jullie clubleven, buiten het feit dat er bijna niets meer mocht?

Yvette: Minder actieve leden zijn inderdaad weggebleven en onder andere de initiaties zijn weggevallen, maar zodra het kon zijn we herbegonnen met de organisatie van

De dames hebben zo hun bedenkingen bij mijn debriefing.

Klaar voor de buddycheck!

Groepsfoto op het ponton.

allerhande activiteiten. Nu zijn we weer op ons niveau van voorheen. Ik hoor van mensen die de duikschool al lang kennen dat de club vandaag weer leeft en dat vind ik heel belangrijk. Alle extra's, zoals een gezamenlijke wandeling of een eetfestijn, de après in het zwembad en aan de waterkant, dat is de 'lijm' van de club. Volgend jaar bestaan we 60 jaar en daarmee zijn we de oudste duikschool van Limburg. In het verleden zijn er uit COWOL meerdere clubs gegroeid, in leuke of minder leuke omstandigheden. Maar dat is verleden tijd. Sedert de opening van het nieuwe zwembad is een zeer goede samenwerking met de andere drie Hasseltse duikclubs (HDC). We hebben een gemeenschappelijke compressor en delen duikflessen voor het zwembad. Binnenkort installeren we ook een buitenvulstation. En maandelijks organiseren we een HDC-duik. Het is fijn om zo samen te werken met andere duikclubs en onze sport te zien floreren.

Sylvia: Bij de Nereïden zitten we na de pandemie ook weer in stijgende lijn. Ons ledenaantal is nu reeds hoger dan ervoor en aan onze initiaties houden we steeds nieuwe kandidaten over. Waar er toen instructeurs afhaakten, hebben we er vandaag twee instructeurs bij. Onze kandidaten zijn weer gemotiveerd om door te groeien. Ikzelf leerde tijdens die periode, op de momenten dat duiken toegelaten was, ook enkele nieuwe duikplaatsen kennen.

Hippo: Hoe actief zijn jullie vandaag, binnen jullie clubs?

Yvette: In het zwembad spring ik bij als dat nodig is. Ik probeer steeds alle clubduiken mee te pikken, alsook de meerdaagse evenementen als clubreizen, huisjesweekends in Zeeland, enz.

Sylvia: Als Duikschoolverantwoordelijke vind ik dat ik er altijd zou moeten zijn, maar anderzijds is het ook mijn taak om de groep aan te sturen zodat activiteiten ook zonder mij kunnen plaatsvinden. Het eerste jaar was ik er eigenlijk altijd, maar nu probeer ik bewust eens afwezig te zijn om andere clubleden de kans te geven op te staan. Mijn partner Christophe en ik nemen samen echt wel bijna alle proeven binnen de club af. Ik doe 4 à 5 duiken per week tijdens de zomer, met veel verschillende buddy's en op veel verschillende plaatsen. Eigenlijk kan ik niet goed 'neen' zeggen. In

het verleden was ik ook zo gek om kandidaten te plezieren om zo snel mogelijk hun proeven af te nemen. Daarna zag je ze echter niet meer. Nu stimuleer ik kandidaten meer om bijv. hun duikleidingen vooraf te oefenen met hogere brevetten om ervaring op te doen. Buiten de duikschool heb ik ook mijn verplichtingen bij het Veiligheidscomité en bij de Subcommissie Jeugdduiken. Mijn gezin en mijn job zijn er trouwens ook nog hé.

Hippo: Is NELOS een mannenwereld en heb je daar mindere ervaringen mee?

Yvette: Op vergaderingen van de Hasseltse

sportclubs loop je inderdaad weinig vrouwelijke voorzitters tegen het lijf. We zijn inderdaad nog in de minderheid. Als vrouw/ duikster heb ik echter geen slechte ervaringen. Of ik nu een vrouwelijke of mannelijke voorzitter ben doet er niet toe, denk ik. Het gaat om de appreciatie en die krijg ik. Een bestuursvergadering leiden heb ik moeten leren. Ik volgde hier zelfs een opleiding voor. Misschien lukt het mij, als vrouw, zelfs makkelijker om te sussen of te verzoenen. Vroeger was alles veel strakker afgelijnd, maar nu is alles veel soepeler en dat moeten we in een duikschool ook aanvaarden.

Sylvia: Mijn ervaringen zijn helaas niet altijd zo positief en ik kan daar wel wat anekdotes over vertellen. Het was bijvoorbeeld opvallend hoe sommige mannelijke collega's binnen mijn oude club de draad weer opnamen, telkens ik een hoger brevet of titel behaalde. In het begin was ik enkel goed genoeg om met beginnelingen te duiken. Niets mis met een duik met een beginneling hoor, er zijn weinig duiken waar je me geen plezier mee kan doen. Als er proeven moesten afgenomen worden werd ik echter meestal vergeten, terwijl ik dan zelf op de duik aanwezig was en perfect die proeven kon afnemen. Ik heb er dus nooit echt het gevoel gehad betrokken en gewaardeerd te zijn als instructeur. Zeker toen ik 3*Instructeur werd, voelde ik bij sommige mannelijke instructeurs enige afgunst.

Bij de Nereïden krijg ik gelukkig wel die waardering, soms zelfs zoveel dat het wat onwennig voelt. Vandaar de logische overstap naar Wevelgem een tweetal jaren geleden. We hebben er ondertussen een mooi kader uitgebouwd en kunnen met de duikschool dan ook heel veel realiseren. Sinds kort bieden we eveneens jeugdduiken aan.

Hippo: Wat kan beter binnen NELOS?

Yvette: Ik vind persoonlijk dat de opleiding voor 1*Instructeur toch wel zwaar is. We hebben binnen onze duikschool enorme nood aan jonge instructeurs, maar iedereen heeft precies schrik om eraan te beginnen. Ik weet niet of dit probleem zich enkel bij COWOL stelt of dat het een algemene trend is.

Sylvia: Eigenlijk zijn er genoeg 1*Instructeurs bij NELOS. Binnen het Bureau Sportduiken volgen we dat op, want het zijn

Zo hoort het, ademautomaat in de mond bij het bestijgen van de ladder.

Yvette komt op het ponton, maar heeft haar ademautomaat speciaal voor de foto niet in de mond.

die mensen die verder doorgroeien naar 2* of 3*Instructeur. Toegegeven, het traject is behoorlijk lang (ongeveer een jaar), maar persoonlijk vind ik het niet zo zwaar. Vandaag hebben veel mensen echter meerdere hobby's en dus moeten ze hun tijd verdelen. Als ze dan ook nog jonge kinderen hebben, is er sowieso minder tijd beschikbaar.

Hippo: Willen jullie nog iets kwijt?

Yvette: Het is belangrijk dat er een goede link is tussen kader en bestuur. Daarom vind ik het belangrijk dat een Duikschoolverantwoordelijke in het bestuur zit, zodat beide organen goed blijven communiceren. Jos Henderix, onze Duikschoolverantwoordelijke, is met pensioen en heeft hierdoor wat meer vrije tijd. Hij is heel gedreven en steekt heel veel tijd in zijn taak. Hij neemt zelfs bestuurszaken over en dat vergemakkelijkt de dingen dan weer voor mij.

Sylvia: Ik denk dat het heel belangrijk is dat de functies binnen het bestuur op tijd en stond roteren. Zo kan er bij ziekte bijv. een taak worden doorgeschoven. Daarenboven krijgt iedereen ook meer appreciatie voor elkaars werk, want secretarissen, penningmeesters en voorzitters vind je niet zo gauw.

Hippo: Tot slot nog ééntje voor Yvette, Ik ben deze zomer in Hasselt komen wonen en ben dus op zoek naar een nieuwe duikschool. Waarom zou ik lid worden van COWOL?

Yvette: Ah, omdat we een hele toffe groep zijn natuurlijk. En, COWOL heeft ook een hele fijne voorzitter, hé!

Dat laatste kan ik enkel bevestigen! Bedankt voor de leuke babbel, tot nog eens aan de waterkant.

North Sea Special: 99 euro

The Big Blue en Ephyra Noordzeeduiken zorgen voor jouw veiligheid!

Verhoog je zichtbaarheid op de Noordzee, en geniet van een speciale korting op deze oranje duikkappen:

• SANTI HOOD 7MM NEOPRENE (red)

• WATERPROOF HOOD H1 (7 en 10 mm)

Gebruik op onze webshop de kortingscode

“HIPPO” bij het afrekenen voor de speciale actieprijs van 99 €. (Actie geldig tot 31/10/2023 of tot zolang de voorraad strekt).

info@thebigblue.be

The Big Blue / Ephyra Noordzeeduiken

Donklaan 26 – 9290 Berlare 09 367 01 20

Duikreizen in samenwerking met:

Opwarmen met verse soep. Een fijne babbel!

60 jaar Barracuda

60 kaarsjes uitblazen, in een mensenleven ga je al denken aan je pensioen, maar bij deze verjaardag van de Barracuda duikclub is het alsof ze nu nog maar in de fleur van hun leven zitten.

Naast het clublokaal aan de rand van Brugge zijn grote tenten opgezet. De geur van gegrild vlees en gerstenat domineert de lucht en naar Belgische gewoonte is het wisselend bewolkt met opklaringen. Ik zie een handvol mensen van middelbare leeftijd aan de bar, statisch en met een pintje in de hand. Een overtuigende meerderheid 60-plussers springt met de vingertjes in de lucht op de dansvloer al brullend mee op de tonen van Boney M. Op 'de fleur van je leven' staat duidelijk geen leeftijd.

"Men kan in het water een nieuwe droomwereld van een ongeëvenaarde schoonheid

ontdekken of in de diepe smaragdgroene wonderwereld speuren naar eeuwenoude wijnkruiken en galeien uit een ver verleden", schreef Anton Poorter in het Brugsch Handelsblad op 9/3/1968, toen hij vol verwondering schreef over zijn vriend 'de barracuda' die bij een gelijknamige duikclub was aangesloten. Het is een artikel waarin woorden als 'zwemkom' nog werden gebruikt. Toen was de Barracuda duikclub nog een peuter van vijf jaar. In een artikel in dezelfde krant, 17 jaar later, pronkte de toenmalige voorzitter, Etienne Jacobus, nog trots met zijn 'naar schattig 2.000 jaar oude amfora die hij ergens uit het Griekse nat had opgediept'. Onze woordenschat is doorheen

Vlnr: David Meiresonne (secretaris), Kevin Verstraete (bestuurder), Steve Rodts (Duikschoolverantwoordelijke), Bart Denys (ondervoorzitter/secretaris), Franky Demon (schepen van Sport van de stad Brugge) en Johan Devolder (voorzitter).

Naar aanleiding van ons 60-jarig jubileum kregen we trofeeën van de stad Brugge, WEVOS en NELOS.

Onze club bestaat 60 jaar, dat vieren we onder andere met een bbq.

Foto's: archief Barracuda.

Als er gefeest kan worden, dan zijn de Barra's van de partij.

de jaren sterk geëvolueerd en wie nu nog oude schatten wil opdiepen uit gelijk welk nat ter wereld wordt bijna meteen in de gevangenis gegooid. Tijden veranderen, maar de fascinatie en nieuwsgierigheid naar de wereld onder de waterspiegel blijft. Ondertussen staan er al zestig kaarsjes op de Barracudataart en bloeit de club als nooit tevoren. Voor deze verjaardag mag ik de pen der kronieken terug opnemen. Er zijn maar weinig dingen die over een periode van dertig jaar een constante aanwezigheid blijven in je leven, maar dat is de duikclub voor mij geweest. Ik geef jullie graag een blik door mijn ogen, en ja beste redactie, ik beloof plechtig om het binnen de twee A4'tjes te houden.

Lac van Loppem, waar het voor mij allemaal begon

In een poging om eindelijk wat rust te krijgen stuurde mijn moeder me mee op pad. "Neem jij ze maar eens mee", zei ze. Dat nam vader Devolder vrij letterlijk. Onder zijn arm, aan de tweede ademautomaat vond ik op mijn achtste mijn eerste schat in de modder van de Lac van Loppem. Een stuk van twintig frank! Apetrots was hij! "Het is zeker de mijne", dacht hij. Ik mocht mijn vondst meteen verzilveren voor een 'Royco Minute Soup' met een droog beschuitje in het toenmalig clubhuis aan de rand van het meer. In 1999 viel de club plots zonder clubhuis, maar dankzij de goeie relaties met de uitbaters van de camping op het domein konden ze hier terecht. Als wederdienst organiseerde de club een actie om de Lac 'schoon' te duiken. Het werd een groot succes. Heel wat afval werd verwijderd, waardoor de natuurlijke flora van het meer zich kon herstellen. In mijn jeugdherinneringen was ons clubhuis aan het water iets uit de sprookjes. Het stond niet helemaal recht, had kleine ramen en was links en rechts begroeid met wilde planten. In de winter piepte er warm licht door de ramen en in de zomer plakten diezelfde ramen vol muggen. Hier werden legendarische feesten gegeven: van Oost-Indische banketten tot West-Vlaamse dansfeesten. Op zomerse zondagen kon ik er ravotten en zwemmen met de andere kinderen, terwijl de ouders in de bar een uitgebreide 'debriefing' van de duik deden. Het water was zacht en smaakte zoet en de zuurstofplanten groeiden zo hoog dat ze je benen streelden als je aan de oppervlakte dreef.

INDONESIË

Vanaf: € 1275,-

Kantduiken aan de noordkant van Bali met het Tulamben wrak en maak de mooiste excursies over het eiland van de Goden. 10D / 7N 2-pers garden bungalow o.b.v. logies ontbijt

EGYPTE

Nemo Dive Club & Hotel in Safaga

Een topper binnen ons Rode Zee aanbod 8D / 7N 2-pers kamer o.b.v. volpension Inclusief 10 bootduiken fles, lucht, lood

Vanaf: € 799,-

CURAÇAO All West Apartments

De mooiste duiken op de Westpunt van Curaçao 9D / 7 N 2-pers studio o.b.v. logies 6 dgn non limit kantduiken inclusief en extra autohuur mogelijk.

Vanaf: € 1199,-

Bovenstaande prijzen zijn incl. retourvluchten en luchthaven transfers v.v. De duikpakketten zijn incl. fles/lucht/lood excl. duikmateriaal. Bagagekosten kunnen van toepassing zijn.

Volg ons op Facebook en blijf als eerste op de hoogte van het laatste nieuws.

Kijk voor meer uitgebreide duikreis adviezen en een compleet bestemmings aanbod op onze website WWW.DIVEANDTRAVEL.NL

Clubduik in de Barges.

Hier werd de rEvo rebreather geboren. Ik weet nog goed hoe ik, bij het vallen van de avond, dacht dat het Monster van Loch Ness op visite was. Uit het water kwam een gedaante met een groene bak op zijn rug en een halve ton waterplanten tussen zijn oren. Het gedaante bleek te kunnen spreken en prevelde iets wat alleen Einstein zou kunnen begrijpen. Zijn naam was Paul Raeymakers, die toevallig of niet ook zijn zestigste levensjaar vierde tijdens ons feest. Hij was onderzoek aan het doen naar een nieuwe manier om langer, efficiënter en vooral stiller onder water te kunnen blijven. Enkele maanden later zag ik in het atelier van raytec vier mannen met vijsjes iets in elkaar steken dat later in de technische duiksport wereldgeschiedenis zou schrijven: de rEvo Rebreather.

Brugge

In 2006 verhuisden we naar de Brugse binnenstad. Een clublokaal naast de biljartfederatie. Een veredelde garage waar de nicotine in de flinterdunne muren hing. Maar het was er gezellig. We installeerden een houtkacheltje in het midden van de ruimte, waar in de winter iedereen zo dicht mogelijk rond ging zitten. Als je toen van buitenaf keek, waren de ramen zo bedampt dat het clubhuis leek op een groot tropisch terrari-

um. Op de binnenkoer werd er gebarbecued en gefilosofeerd over het leven. Op deze banken behaalde ik mijn eerste twee sterren, die gevierd werden met een trek aan de bel en een tournée général. Een traditie die de dag van vandaag nog steeds standhoudt.

de zeven zeeën

Voor het merendeel van België onbekend, maar in het hart van menig Vlaamse duiker en Barracudalid: de Noordzee. Ze domineert mijn mooiste herinneringen aan de zomers waarin ik nog groen achter de oren was. Met de Zodiac RIB's gingen we op avontuur. O wee wie boterkoeken met rozijnen durfde meebrengen, want dat bracht ongeluk. Of dat eerder iets te maken had met het feit dat vaderlief geen rozijnen lust, laat ik in het midden.

Gewapend met coördinaten, een 'Decca' en gebeden dat de wispelturige Belgische weergoden ons gunstig zouden zijn, gingen we wrakken zoeken. Zonnecrème was nog niet hip en de kaakjes van de duikers waren even rood als de geblancheerde kreeften die 's avonds de clubbarbecues spijsden. Nu hebben we ondertussen vrienden met grotere boten en schetst iedereen in de zon, maar een Noordzeeduik is nog steeds een 'rite of passage' waar veel nieuwe leden van dromen.

De talloze trips naar de Barges en Zeeland liet ik links liggen, want wanneer het water even koud is als het bier zet ik mijn joker in. Maar de Barracuda's zijn ontdekkingsreizigers die, naast de Noordzee, al vele zeeën op onze planeet hebben mogen bewonderen. Zelfs de niet zo avontuurlijke leden worden geïnspireerd om hun grenzen te verleggen. In Lanzarote verdubbelen ze spontaan hun drankvoorraad wanneer ze West-Vlamingen horen landen, de Rode Zee heeft geen geheimen meer en ook de atollen van de Oost-Indische oceaan hebben voetsporen van Barracuda's in het zand.

een nieuwe thuis

In 2019 nam de club haar intrek in het spiksplinternieuwe Brugs Duikershuis, gelegen naast het zwembad waar elke donderdag wordt getraind. Een groter clubhuis deed de al bloeiende club nog meer gedijen. We tellen ondertussen een 140-tal leden, waaronder ook een hele tak vrijduikers. Gesmeerd door lekkere biertjes wordt er elke week aan teambuilding gedaan, maar vandaag, 1 juli 2023, is het dus groot feest.

Het is ondertussen al na één uur 's nachts en op de dansvloer staat nog maar een handjevol mensen. De vingertjes nog steeds in de lucht. De muziek werd al wat zachter

Meerdere krantenberichten over de geschiedenis van onze duikclub sierden de tentoonstelling.

Een uitgebreide tentoonstelling.

gezet, maar dat heeft geenszins een effect op het enthousiasme van de dansers. Dat lag misschien ook wel aan de cava die werd verkocht aan de democratische prijs van 2,5 euro. Een meesterlijke zet van David, onze secretaris. Alles behalve de Marie Louise is de revue gepasseerd. De polonaise slalomde minstens vier keer tussen de tafels en schepte alle omstaanders, willens nillens mee op. De kindjes zijn al lang gaan slapen en ik besluit dat dit kindje best ook huiswaarts keert. Meneer de voorzitter, Johan Devolder, is met geen stokken van de dansvloer te krijgen, dus ik laat hem achter. Hij is groot genoeg. Ik loop nog een laatste keer door de tentoonstelling die de 60-jarige geschiedenis illustreert. Op de foto's herken ik gezichten met minder rimpels en lichamen met kleinere rondingen.

Ik heb in al die jaren zoveel zien veranderen. We hebben afscheid moeten nemen van mensen die ons dierbaar waren en van plaatsen die ons thuis deden voelen. Maar als ik doorheen de jaren de verbindende factoren moet destilleren dan zijn dat wel de volgende: "Eet samen, drink samen, praat samen. Ga samen op avontuur en ondersteun elkaar om nieuwe dingen te proberen en je angsten te overwinnen. Het is de sterkte van deze groep. Iedereen houdt elkaar jong en ook al hebben we verschillende achtergronden, hier zijn we allemaal hetzelfde: duikers!". 

WORD ÉÉN MET DE OCEAAN

JERINA DEVOLDER

Er werd gefeest tot in de vroege uurtjes.

Een Noordzeeduik is telkens iets om naar uit te kijken.

Heel veel rebreatherduikers in onze club.

Uitbundig mosdiertje

Een nieuwe exoot in zoet water

Het zoetwatermosdiertje Hislopia prolixa werd in 2011 in Japan ontdekt en beschreven. Nu, tien jaar later, verschijnt het voor het eerst in Europa. Gaat deze gloednieuwe exoot de wereld veroveren?

In het najaar van 2022 werd, vlak na elkaar, op twee locaties in Nederland het zoetwatermosdiertje Hislopia prolixa aangetroffen. Dit zijn de eerste ontdekkingen van deze soort in Nederland. Het is bovendien pas de tweede keer dat de soort in Europa is waargenomen; de eerste keer was in 2021. Dit mosdiertje is relatief kortgeleden als nieuwe soort voor de wetenschap beschreven uit een meer in Japan. Deze nieuwe uitheemse soort lijkt zich snel en met succes te verspreiden in Europese wateren.

koudebestendige zoetwatersoort

Mosdiertjes (Bryozoa of Ectoprocta) zijn kleine, nogal onbekende organismen die vooral in zee leven. Vaak vormen ze kolonies van grote aantallen bij en aan elkaar zittende individuen. De individuele mosdiertjes zijn nauwelijks groter dan een millimeter. Ze komen voor als korsten op rotsen, wier en ander substraat of lijken op mossen, poliepenkolonies of wieren die in de stroming heen en weer worden gewiegd. Losgeslagen en afgestorven kolonies spoelen vaak op het strand aan. Wereldwijd zijn bijna zesduizend

soorten bekend, vooral uit tropische wateren. Maar ook langs onze kust en in het zoete water komen veel soorten voor. Heel bekend is bijvoorbeeld het harig mosdiertje (Electra pilosa) dat vanwege de massaal aangespoelde kolonies vaak de media haalt.

De nieuwe soort behoort tot de klasse Gymnolaemata, orde Ctenostomata. Uit deze orde komen zowel in zee als in zoet water vertegenwoordigers voor. Tot voor kort was Hislopia prolixa alleen bekend van Lake Biwa, waar de soort ontdekt is, en van enkele andere plaatsen in Japan, en verder van verschillende locaties in Zuid-Korea en China. Het geslacht Hislopia bestaat uit voornamelijk tropische zoetwatersoorten. Hislopia prolixa is één van de twee soorten binnen het geslacht die voorkomen in de gematigde zones van Noordoost-Azië, waar zij in staat zijn strenge winters te overleven.

Nederlandse waarnemingen

De eerste waarneming van Hislopia prolixa in Nederland werd gedaan op 23 september 2022 door Anne Lamers tijdens een duik in de Redichemse Waard bij Culemborg,

Ook in zout water komen mosdiertjes voor. In ons deel van de Noordzee leven meer dan 130 soorten mosdiertjes. Op deze foto is de massale aanspoeling van het harig mosdiertje (Electra pilosa) op de Waddeneilenaden in augustus 2021 te zien.

Het harig mosdiertje (Electra pilosa), een zoutwatersoort.

Het uitbundig mosdiertje (Hislopia prolixa), een zoetwatermosdiertje.

Foto: Stichting

ANEMOON. Foto: Tello Neckheim.

Foto: Michel Langeveld.

een zandafgraving die in verbinding staat met de Lek. Zij vond daar meerdere kolonies op twee meter diepte tegen en onder een betonnen balk. De soort bleek niet op naam te brengen met de voorhanden zijnde determinatiesleutels van Europese en Noord-Amerikaanse zoetwatermosdiertjes. Na veel tevergeefs zoeken en navragen, werden T. Wood en B. Okamura aangeschreven, schrijvers van het naslagwerk 'A new key to the freshwater bryozoans of Britain, Ireland and continental Europe'. De ter plaatse genomen foto’s gingen mee als bijlage. Het antwoord kwam per direct retour en had als aanhef: "I was waiting for this moment to come!". Professor Timothy Wood, wereldwijd specialist van zoetwatermosdiertjes, had namelijk na de eerste

ontdekking in Japan en China al voorspeld dat Hislopia prolixa wel eens snel in Europa zou kunnen opduiken. Met name leek hem dat mogelijk in het noorden van Europa, op plaatsen met een gematigd klimaat zoals er ook in Noordoost-Azië heerst.

Vrijwel tegelijkertijd met de eerste waarneming werd het nieuwe mosdiertje ook op vijf locaties in de Maas gevonden. Het betreft monsters van een monitoringstudie, uitgevoerd door Eurofins in opdracht van Rijkswaterstaat Zuid-Nederland. De betreffende plaatsen zijn bemonsterd op 27 en 28 september 2022 tussen Eijsden en Maastricht. Op deze locaties waren de mosdiertjes rijkelijk aanwezig op grote exemplaren van de Quaggamossel (Dreissena bugensis).

waarnemingen in Europa

De Nederlandse vondsten zijn de tweede en derde gerapporteerde waarnemingen in Europa. De eerste melding stamt uit oktober 2021 uit de Rijn nabij Karlsruhe in Duitsland. Daar ontdekte men een kolonie op de wand van een drooggezette sluis, waarna ook kolonies werden aangetroffen op nabijgelegen locaties in de Rijn, waaronder in Frankrijk. De Duitse onderzoekers speculeerden dat de introductie van Hislopia prolixa via ballastwater in een haven aan de monding van de Rijn moet hebben plaatsgevonden, waarna de dieren vervolgens op de huid van een schip stroomopwaarts getransporteerd zijn. Wij denken daarbij aan de haven van Rotterdam. Het nieuwe mosdiertje zou dus al verspreid moeten zijn in de benedenloop van de rivier. De aanwezigheid van Hislopia prolixa zou hier tot nu toe over het hoofd gezien zijn. De Nederlandse vondsten van de soort in zowel de benedenloop van de Rijn als in de Maas, lijken deze speculatie te bevestigen.

Het feit dat in een relatief korte periode drie waarnemingen in Europa zijn gedaan, suggereert dat Hislopia prolixa pas recentelijk in Europa is opgedoken. Ook lijkt het erop dat de soort zich snel kan verspreiden. Het is naar onze mening belangrijk de verspreiding van Hislopia prolixa goed te blijven monitoren en de mogelijke effecten van deze uitheemse soort op de lokale inheemse zoetwatermosdiertjes te bestuderen. Op dit moment is nog niets te zeggen over eventuele problemen die de soort in de toekomst zou kunnen veroorzaken.

beschrijving

De kolonies van Hislopia prolixa groeien op een harde ondergrond en komen plat uitgespreid over het substraat voor in een enkele laag zoïden. Ze zijn vooral te vinden aan de zij- en onderkant van het substraat, waar ze in staat zijn om verzanding te voorkomen. De zoïden zijn transparant, geel tot donkerbruin van kleur en ovaal, enigszins taps toelopend van vorm. Ze zijn minder dan een millimeter lang en 0,6 millimeter breed en liggen in een lijn achter elkaar. De opening waardoor de lofofoor – het orgaan waarmee voedsel verzameld wordt, inclusief tentakelkrans – naar buiten steekt, ligt duidelijk uit het midden. Wanneer de polypide

– het intrekbare deel van de zoïde

Hislopia prolixa-kolonies op de Quaggamossel (Dreissena bugensis). Vergroting van een gefixeerd monster uit de Maas (Bron: Ton van Haaren).

Hislopia prolixa. Levende kolonies. Let op de typische vlakke groei en de gelatineuze transparante zoïden. Schaalbalk = 1 mm.

met daarin het verteringsstelsel – teruggetrokken is, valt de rand van de opening naar binnen in vier kwadranten, zodat een karakteristiek kruisje te zien is. De wand van de opening heeft geen stekels. De polypiden reiken ver boven de zoïdenlaag uit, waarbij de lange oesophagus (slokdarm) en een deel van de polypide te zien zijn.

Hislopia prolixa heeft twee kenmerken die niet bij andere Hislopia-soorten voorkomen: wanneer de zoïden erg dicht op elkaar liggen kan de kolonie random aftakkingen van verlengde zoïden maken die boven de zoïdenlaag uitsteken. Deze vertakkingen zijn gericht op het vinden van nieuw substraat, waarop de kolonie zich kan uitbreiden. Daarnaast heeft Hislopia prolixa gemineraliseerde structuren in de maag, die goed zichtbaar zijn als witte korrels.

De mosdiertjes lijken niet kieskeurig te zijn met betrekking tot het substraat waarop ze groeien. Kolonies zijn gevonden op beton, hout en metaal en op plastic flessen, maar

ook op levend organisch materiaal zoals tweekleppigen. Bij de kolonies van de Redichemse Waard viel op dat deze alleen op de zijkant en de onderkant van het substraat groeiden, waarbij de uitgestoken lofoforen schuin naar beneden hingen.

voortplanting en overwintering

De kolonie breidt zich uit door aan het uiteinde van de zoïde uitstulpingen te vormen, maar maakt ook vertakkingen loodrecht op de zoïdenketen. Geslachtelijke voortplanting vindt plaats van eind juli tot in augustus, waarbij cyphonaut-larven geproduceerd worden. Dit type larve kan zich zelfstandig voortbewegen in de waterkolom en heeft geen dooiermateriaal, maar voedt zich met plankton. Dit larvetype is in zoet water uniek voor het geslacht Hislopia. Wanneer de temperatuur daalt, sterft de kolonie. Hislopia prolixa vormt geen statoblasten (overlevingscapsules) om te overwinteren, zoals de zoetwatermosdiertjes van de klasse Phylactolaemata doen, maar maakt daarvoor in de plaats zogenaamde hybernacula;

klompjes cellen omgeven door een dikke beschermende chitinelaag.

Nederlandse naam en dankwoord

Wij stellen voor om Hislopia prolixa de Nederlandse naam 'uitbundig mosdiertje' te geven, aangezien ‘'uitbundig' de letterlijke vertaling is van het Latijnse prolixa.

Wij bedanken Professor Timothy Wood voor het positief identificeren van de kolonies en Rijkswaterstaat Zuid-Nederland voor het vrijgeven van de data met betrekking tot de waarnemingen uit de Maas.

ANNE LAMERS & ROB LEEWIS, BEIDEN BIOLOGISCHE WERKGROEP EN STICHTING ANEMOON & TON VAN HAAREN, EUROFINS. MET TOESTEMMING OVERGENOMEN VAN WWW.NATURETODAY.COM

TL3800P

Half versus volledig

In een vorig artikel, 'rEvo rEvisted', vertelde ik dat je als bedrijf af en toe je grenzen moet verleggen en buiten je huidig denkpatroon moet kleuren om te groeien. Zo ontstond in 2015 bij rEvo het idee om een nieuw type rebreather te ontwikkelen. De 'Close Circuit Rebreather' (CCR – volledig gesloten rebreather) rEvolijn was succesvol uitgebouwd en stond klaar voor verdere uitbreiding, maar dat wilde niet zeggen dat ze bij rEvo op hun lauweren gingen rusten. Een paar maanden later startte de samenwerking met Mares en dit stimuleerde de verdere ontwikkeling van het idee, omdat de grootste van de twee op zoek was naar een 'eigen' sportrebreather, de Mares SCR Horizon – een halfgesloten rebreather (Semi-Closed Rebreather – SCR).

Bij rEvo wilden ze geen variant van hun huidig model, maar een compleet nieuw type. De rEvolijn mag dan zeer performant zijn, de rebreather mee op reis nemen vormt een uitdaging. Als één van de lichtste en meest reisvriendelijke op de markt, wegen de modellen toch nog tussen de 16 en 20 kg. Hiermee bereik je al snel de bagagelimiet voor vliegreizen en dan moet je nog je ander duikmateriaal en kledij inpakken. Tenzij je bereid bent bij te betalen moet je je geliefde rEvo thuislaten en terugvallen op flesduiken. Je rebreatherflesje vullen met zuivere zuurstof lukt niet op elke vakantiebestemming, wat de logistiek nog uitdagender maakt.

het idee

Het ontwerpen van een reisvriendelijke sportrebreather zou een vernieuwing betekenen en tevens een uitdaging vormen.

Daarnaast is het duiken met de huidige rebreather weggelegd voor de technische duiker. Een computer mag dan het geheel sturen, maar zoals een piloot van een vliegtuig moet je als duiker correct weten te reageren wanneer er iets fout gaat. Het duiken met een gesloten circuit is moeilijker en vraagt meer training dan een gelijkaardige activiteit met een fles op de rug en daarmee bedoel ik geenszins dat sportduiken eenvoudig is. De stap van duiken in open naar gesloten circuit is groot, niet alleen duik-

technisch, maar ook financieel. De nieuwe rebreather moest dus niet alleen vergezeld worden van een goedkoper prijskaartje, maar ook eenvoudiger te bedienen zijn. Het doelpubliek was niet langer de technische duiker, maar de recreatieveling met een technisch trekje.

Samengevat: de nieuwe rebreather moest een half gesloten, reisvriendelijker, recreatief model worden, eenvoudig in gebruik en op iedere vakantiebestemming inzetbaar.

de uitwerking

Als ik de rEvo – die voor me op tafel staat – bekijk, vraag ik me af hoe je aan zo'n opdracht start. Je hebt de neiging te beginnen vanaf het bestaand model, maar ik vrees dat je, tenzij je afstapt van je bedrijfsfilosofie, zo niet tot een radicaal nieuw model komt. En rEvo wou haar veiligheidsfilosofie van 'design out' en 'educate in' niet verlaten. Geen compromis op veiligheid.

De rEvo heeft een sterke roestvrij stalen of titanium behuizing. Voor de Mares SCR Horizon werd gekozen voor kunststof om gewichtswinst te boeken. Verder zijn de zwaarste onderdelen van de rEvo de twee flesjes. Hoewel deze flessen van een paar liter maar een paar kilo wegen, ligt de grootst mogelijke winst daar. Duikflessen zijn te huren op de duikbestemming en tevens geen sinecure

Foto: Archief rEvo-Mares.

Foto: Archief rEvo-Mares.

om als bagage op het vliegtuig mee te nemen. Weg met die geïntegreerde flessen en over naar een systeem waarbij je gewone duikflessen kunt gebruiken. Dit wordt bekomen door een variant op de sidemountconfiguratie.

De veiligheid van de aansluiting wordt versterkt door het ingenieus gebruik van connecties gecombineerd met een kleurencode. Bijkomende bonus van externe flessen met ademautomaat is dat het geheel compacter wordt en dat je nitrox kan delen met je buddy.

Voor de veiligheid worden de twee scrubbers behouden, maar die zijn iets kleiner dan bij de rEvo. Deze besparingen leveren een duikklaar totaalgewicht van 23 kg op, het gewicht toegelaten door de meeste luchtvaartmaatschappijen. Dit is voor de zwaarste configuratie met twee ontspanners voor het uitvoeren van decoduiken tot 40 m. Met de niet-decoversie kan er nog kledij bij in de koffer.

Er werd ook aan de onderhoudbaarheid op reis gedacht. Wat voor zin heeft het immers als je uitrusting in je reiskoffer kan, maar je daarnaast nog een heleboel ander materiaal moet meesleuren. Zo vergt de montage geen extra gereedschap, kan je de scrubbers bijvullen met standaard 'Sofnolime 797' CO2-absorbenskorrels (wel even nagaan of je duikcentrum die in voorraad heeft), laden de batterijen op met een USB-kabel, …

Het kiezen voor een halfgesloten rebreather (SCR - Semi-Closed Rebreather) was eveneens ingegeven door veiligheidsredenen. Zo levert deze sportrebreather op elke diepte een adembaar nitroxgas. De constante instroom van nitrox zorgt er immers voor dat de partiële zuurstofdruk nooit onder een minimumwaarde gaat en zoals bij nitroxduiken wordt deze partiële zuurstofdruk ook nooit te hoog indien je je aan de dieptelimieten van het gebruikte gas houdt. Daarnaast werden er tal van back-upsystemen en redundanties voorzien. Zo bevat de Horizon drie sets elektronica en batterijen.

Op het mondstuk is een eenvoudig model van 'Heads-Up Display' (HUD) gemonteerd bestaande uit twee ledlichtjes direct in je gezichtsveld. Ze vallen dus duidelijk op. Als alles in orde is, is het groen. Bij langzaam knipperend rood licht, kijk je best even naar je display, want die bevat een waarschuwing.

In tegenstelling tot de rEvo, die door de duiker en een Shearwatercomputer gestuurd wordt, gebruikt de Horizon een door Mares gebouwde 'controller'. Hoewel een ingewikkelde computer, werd voor een intuïtieve bediening en duidelijk display gekozen. De aangeboden informatie wordt samengevat en overzichtelijk weergegeven. Hierdoor is het voor de duiker eenvoudiger om de informatie te verwerken.

Waarschuwingen en – indien nodig – het onmiddellijk onderbreken van de duik met opstijging op ademautomaat worden in combinatie met de HUD en een geluidssignaal duidelijk geafficheerd. Dat laatste

Foto's (10): Ivo Madder.

... makkelijk in gebruik ...

Foto: archief rEvo-Mares. Foto: Susanne Schmidt –www.cave-woman.de.

De opleidingen worden door Mares SSI aangeboden.

Duikers met een rEvo-rebreather in een ondergelopen mijn.

De Mares Horizon SCR ...

... en in onderhoud.

is mogelijk, omdat je je als luchtduiker niet in een situatie met zware decompressieverplichtingen bevindt. In het uitzonderlijk geval dat alle systemen falen of als er iets vreselijk verkeerd gaat, kan de duiker d.m.v. de 'bail-outvalve' (BOV), de klep op het mondstuk, snel op de noodgasvoorraad overschakelen.

Een veilig apparaat betekent echter niet dat je er zomaar in het water mee moet springen. Een degelijk opleiding draagt wezenlijk bij tot de veiligheid. Deze opleidingen worden door Mares SSI aangeboden. De duur van de cursus hangt af van de diepte die je wil bereiken. Voor een diepte tot 30 m en duiken zonder decompressieverplichtingen volg je een opleiding van een vijftal dagen. Tijdens een theoretische opleiding van drie dagen leer je de werking van het toestel kennen, hoe het te onderhouden, hoe je de checklist voor en na de duik doorloopt en hoe te reageren in verschillende (nood)omstandigheden. Wil je tot 40 m duiken, dan volg je een paar dagen extra les. De eerste

modules voor de rEvo-opleiding zijn gelijkaardig, maar voor de volledig gesloten rebreather is er een groter scala aan doorgedreven vervolgopleidingen.

Op mijn vraag hoe het is om met deze rebreathers te duiken krijg ik zeer snel een antwoord. Na deze 'droge' uitleg mag ik even van beide apparaten proeven in de duiktank Transfo. Deze ondiepe tank doet onrecht aan de mogelijkheden van de duikapparaten, maar gezien mijn totaal gebrek aan rebreatherervaring is dit de enige verstandige optie.

de Horizon

De eerste set waar ik mee duik is de Mares SCR Horizon. Vergeleken met mijn bi voelt het geheel lichter aan op de rug. Ik was echter vergeten dat er nog twee flessen bij horen die aan beide zijden komen te hangen. Nu voel ik het gewicht.

Rebreathers, door de hogere techniciteit, vragen een grondigere controle dan open

systemen. Voordat je te water gaat, vergt de Horizon drie controlebeurten: bij de montage, wanneer alles aangesloten is en voor de sprong. Deze controles worden dit keer samen met mij uitgevoerd, maar natuurlijk moet je dit als volwaardige SCR-duiker zelf kunnen doen.

Terwijl ik wacht, bekijk en betast ik alles. De display van de duikcomputer ziet er goed uit en de informatie wordt duidelijk weergegeven. De twee grote piëzodrukknoppen garanderen een vlotte bediening onder alle omstandigheden.

Als ik het groen licht van de HUD krijg, stap ik in het water. Terug boven doen we een laatste check en zakken dan af naar 3 meter. Alvast, dat was de bedoeling want het dalen valt tegen. Ben ik te licht gelood of niet gewoon om met een rebreather te duiken? Een groot deel van de uitgeademde lucht wordt immers niet uitgeblazen, maar gerecupereerd waardoor het spelen met de inhoud van de longen tenietgedaan wordt.

Foto: Predrag Vuckovic.

Duiken met de Mares Horizon SCR in het onderwatermuseum 'Via Crucis' (Stations of the Cross) in Kroatië.

Dit laatste zorgt er wel voor dat ik warme, vochtige lucht inadem en in deze koude omgeving voelt dat goed aan. Ik besef nu pas dat de lucht uit een duikfles koud is. Ik voel ook weinig ademweerstand. Minder dan met performante ontspanners.

Ik probeer me zo horizontaal mogelijk te houden, maar dat valt niet mee. Ondanks mijn duikervaring voel ik me een beginneling, terwijl mijn buddy probleemloos blijft hangen. Mijn appreciatie voor de verplichte cursus neemt toe. Zelfs al is deze rebreather op de recreatieve markt gericht, de extra opleiding is zeker geen overbodige luxe, maar noodzakelijk om vlot en veilig met de Horizon te leren duiken.

Als ik het min of meer onder controle krijg, zakken we langzaam dieper. Af en toe stoppen we omdat mijn instructeur Matthias me iets wil tonen of laten uitvoeren. Door het menu van de duikcomputer lopen, manipulatie van de ademgastoevoer en zien wat er op het display verandert, de rebreather spoelen, de BOV gebruiken in bail-outstand en weer overgaan op de rebreather, ... Op de bodem doen we nog een paar oefeningen. Het is veel informatie, waarschijnlijk omdat ik me te veel op het duiken zelf moet concentreren.

Als een half uurtje later mijn gedachten beginnen af te dwalen naar hoe het zou zijn om met de Horizon te duiken in open water, weet ik dat ik me al meer op mijn gemak voel met dit systeem. De stap van flessenduiken naar deze SCR ligt inderdaad binnen handbereik van de recreatieve nitroxduiker met een zucht naar iets meer techniciteit en duikautonomie.

de rEvo

De mate van techniciteit stijgt plots als ik de sidemountflessen aan de kant leg en me een rEvo aanstrap. Het geheel voelt lichter

dan de volledige Horizonset. Door de titanium behuizing is voor een duik met de rEvo immers minder lood vereist. Na de nodige controles begeef ik me opnieuw in het water.

De display verschaft me veel informatie die niet zo overzichtelijk samengevat wordt. Dit is het gereedschap van een technische duiker. Ik krijg de partiële drukken van alle sensoren alsook, op een aparte display, die van de twee back-upsensoren. Hoe moet ik weten welke de juiste is? Op die vraag krijg ik een antwoord dat me onmiddellijk duidelijk maakt dat hiermee duiken zonder degelijke en doorgedreven opleiding een recept voor een ongeval is.

Opnieuw heb ik last met dalen. Dit zou zeker iets zijn dat ik onder de knie moet krijgen, want zo zie ik er maar weinig sierlijk uit. Dan duik je met een hoogtechnologisch apparaat en je hebt de basis nog niet onder de knie. Gelukkig lukt het me snel om mijn vlotbaarheid te beheersen.

Tijdens het duiken houden we opnieuw halt om een paar oefeningen en simulaties uit te voeren. Doordat het hier om een CCR voor de technische duiker gaat, zijn de mogelijkheden uitgebreider. Het duurt niet lang vooraleer ik besef dat het gevaar voor 'task overload' net om de hoek loert. Met dit apparaat moet je zeer geleidelijk evolueren. De opleiding moet je meer spreiden en vergt ook meer openwaterduiken.

Met spijt beantwoord ik het teken om te stijgen, omdat het rebreatherduiken hiermee afgelopen is. Op het einde kreeg ik de indruk dat ik er wel mee overweg zou kunnen, maar besefte dat het nog wel een aantal duiken in beslag zou nemen. Ik denk echter dat juist dit groeien een van de uitdagingen van het technisch duiken vormt.

Wat is een CCR?

Uitgeademde gas wordt opgevangen, CO2 wordt geabsorbeerd door de 'scrubber' en de hoeveelheid gemetaboliseerde zuurstof wordt terug aan het ademgas toegevoegd. Op iedere diepte kan door toevoeging van zuivere zuurstof of een verdungas (lucht of trimix) de ideale partiële zuurstofdruk worden aangehouden in de tegenlongen. Als de partiële zuurstofdruk lager wordt dan wat de duiker instelde, wordt door middel van een magneetventiel (solenoïde) elektronisch extra zuurstof toegevoegd.

Wat is een SCR?

In de tegenlongen wordt permanent een constante hoeveelheid nitroxgas toegevoegd. Bij uitademing wordt een deel opgevangen in de tegenlongen en een klein deel in open water gedumpt. CO2 wordt geabsorbeerd door een 'scrubber' en een deel van de aanwezige zuurstof in het nitroxgas wordt gemetaboliseerd. Als het 'gerecycleerde' gas onder de minimaal ingestelde fractie komt, wordt door middel van een magneetventiel (solenoïde) elektronisch extra nitrox toegevoegd.

rEvo of Horizon?

Een moeilijke vraag waarvan het antwoord sterk bepaald wordt door hoe je er tegenaan kijkt en wat je wenst te doen. 'One size fits all' gaat niet op binnen het technisch duiken. Voor ieder type duik is een bepaald soort materiaal geschikt. Dit stopt niet enkel op het niveau van het soort rebreather, maar gaat verder. Welk droogpak heb ik nodig? Welke onderkleding is geschikt voor de duik die ik wens te maken? Welke lamp (lichtsterkte en batterijduur) neem ik mee? Welke bail-outflessen en gassen neem ik mee? Het is duidelijk dat mijn korte introduiken en de bijhorende uitleg te beperkt zijn om een volledig beeld te vormen.

Toch zijn de voordelen van rebreatherduiken, zoals langere duiktijd, de technische uitdaging, minder afhankelijk van een vulstation, minder of geen luchtbellen, kortere decotijden ten opzichte van open circuit, warm en vochtig inademgas, … alsook de nadelen zoals duurder in aanschaf, meer onderhoud, extra training, … gekend.

De SCR Horizon van Mares is een duiksysteem om op reis mee te nemen. Ideaal voor duiken in warmer water, gemakkelijk in elkaar te zetten en voor te bereiden zonder

Foto: archief rEvo-Mares.

De Mares Horizon is een revolutionaire SCR-benadering in een systeem dat gemakkelijk te gebruiken is, natuurlijk is om mee te duiken, ontworpen is met alle niveaus van duikers in gedachten en ontwikkeld om de grootst mogelijke veiligheid te bieden.

speciaal materiaal en heeft steeds veilige mogelijkheden om bij problemen naar de oppervlakte te gaan. Als nitroxgas voorhanden is, kan er gedoken worden met de Horizon, met meer mogelijkheden en autonomie dan bij duiken in open circuit.

De keuze tussen een rEvo of een Horizon hangt, naast het prijskaartje, vooral af van wat je wil doen en welke soort duiker je bent. Wil je als technische duiker grote dieptes verkennen, dan moet je voor CCR kiezen. Ook wie zich wil vervolmaken in het mijn- of grotduiken wordt snel naar een volledig gesloten rebreather georienteerd.

Wil je echter een eenvoudiger toestel, dat reisvriendelijk is en tot een diepte van 40 m meer duikautonomie biedt, dan draagt de SCR de voorkeur. Ook voor onderwaterfotografen is de Horizon een geliefde duikbuddy.

Ik weet niet of de Horizon kiezen als doorstart naar de rEvo een goede keuze is. Immers, de twee apparaten verschillen sterk van elkaar en het praktisch duiken is niet te vergelijken. Ja, het zijn twee veilige rebreathers van dezelfde ontwerper, maar daar stopt de vergelijking. Terwijl de rEvo in Brugge geproduceerd wordt, maakt Mares de Horizon in Italië. Ik denk dat je voor de aanschaf goed moet overwegen wat je wil en kan. Nadat je een keuze gemaakt hebt, moet je ervoor gaan en ervan genieten.

In ieder geval heeft de combinatie van Mares en rEvo een niche in de markt gevonden en ingevuld. De Horizon heeft alle kans om populair te zijn bij de luchtduikers. Volgens mij zullen we het apparaat op populaire duikbestemmingen meer en meer gaan zien en waarschijnlijk ook in onze wateren. Dit terwijl de CCR rEvo de 'must have' is voor de doorwinterde, technische duiker. 

PATRICK VAN HOESERLANDE

rEvo III Mares Horizon

Type Closed Circuit Rebreather (CCR). Semi-Closed Rebreather (SCR).

Beschikbaar in 3 uitvoeringen:

• standaard (tegenlong van 7 l)

• mini (tegenlong van 6,5 l)

• micro (tegenlong van 5,5 l)

• Te personaliseren met diverse opties:

• RVS of titanium behuizing

Uitvoering

• weight pouch

• DSV of BOV

• superfabric wing

• keuze back-up electronica

• stand onder toestel

• buttplate

•

Eén standaarduitvoering, verder te personaliseren met:

• zware steel backplate

• weight pouc–h

Mengsels Zuurstof, nitrox, trimix. Nitrox (minimaal 30%, maximaal 99%).

Doelgroep Technische duiker.

Cursussen

• 30 m: 4,5 dagen

• 40 m: 1 week en minimum 8 duiken

• 60 m: normoxic na 50 u op toestel

• 100 m en dieper: full trimix

Recreatieve duiker die wil reizen en duiken in warmere oorden waar nitrox voorhanden is.

• Non-deco tot 30 m: 4,5 dagen.

• Deco tot 40 m: 7 dagen en 8 duiken.

Max. diepte Volgens mengsel. Volgens mengsel, met elektronische beperking tot 40 m.

Reisgewicht Vanaf 15,2 kg (micro titanium), zonder sorb en flessen. Vanaf 12 kg, zonder sorb en flessen.

Afmetingen Vanaf 54 x 35 x 19 cm (micro) . 54 x 40 x 22 cm.

Autonomie

Afhankelijk van watertemperatuur en soort sorb. Bij water van >15°C en gebruik van beide scrubbers, minimaal 4,5 u. Bij gebruik van scrubber monitoringsysteem rMs, veelal langer gebruik.

Scrubbers

Twee (2) scrubberpatronen, met totaal 2,7 kg CO2-absorbens (Sofnolime 797) dat door de gebruiker kan worden bijgevuld. Optioneel scrubber monitoringsysteem rMs dat een predictie weergeeft van hoelang nog kan worden verder gedoken op de scrubber.

Autonomie van de scrubber is afhankelijk van temperatuur en metabolisch O2-verbruik. De duur wordt berekend door de computer (bijvoorbeeld bij 15°C of meer, met gemiddeld/hoog metabolisch verbruik, duur > 3 uur).

Twee (2) scrubberpatronen, met elk 1 kg CO2-absorbens (Sofnolime 797) dat door de gebruiker kan worden bijgevuld.

Controller 'Shearwater Petrel3' of 'Shearwater Nerd2'. MARES Horizon controller.

Redundantie

Volledig gescheiden back-up electronice met uitlezing van twee zuurstofsensoren. Keuze tussen 'rEvoDream' of 'Shearwater Nerd2'.

• Drie niveaus van redundante elektronica, elk met een individueel batterijsysteem.

• Alle accusystemen kunnen vanaf één enkel punt worden opgeladen.

HUD

'Shearwater Nerd2' met sensormonitoring en decocalculatie als back-up electronica of de rEvo Dream met HUD en duidelijke OK/niet OK indicatie.

HUD met duidelijke OK/niet OK indicatie.

loodblokken of aangepast lood kunnen gebruikt worden in de Mares Horizon.

Haaienaanval in Hurghada

Begin juni 2023 was er in de badplaats Hurghada (Rode Zee, Egypte) een haaienaanval met dodelijke afloop op een 23-jarige Rus. Zijn familie keek vol afgrijzen vanaf de kust toe hoe het beest de man dodelijk verwondde en nadien met zich mee het diepe water in trok. NELOS werd gecontacteerd door de pers met de vraag of ze meer info konden bezorgen over haaienaanvallen en of ze ons in contact konden brengen met een duiker ter plaatse.

Het NELOS-secretariaat stuurde de vraag van de pers door naar de redactie van Hippocampus en Ivo Madder bezorgde hen de nodige info. duikverbod omwille van een haaienaanval

Werner Graf was begin juni aan boord van de MY Valerie. Aan boord een 22-koppig groepje duikers van over het hele land om het onderwaterleven en de wrakken in het Noorden van Egypte te ontdekken. In de periode van de haaienaanval waren ze op weg naar Hurghada om er de laatste duiken te doen. Plots moesten ze ergens anders naartoe varen, omdat Hurghada een zwem- en duikverbod invoerde bij het strand en de omliggende gebieden. Dit door een aanval van tijgerhaai op een toerist. Het bleek uiteindelijk niet te gaan om een toerist, maar om de 23-jarige Vladimir Popov, een Rus die in Egypte woonde en aan het zwemmen was voor een strand van een Egyptisch resort aan de Rode Zee. De MY Valerie lag toen niet ver van de plaats waar alles heeft plaatsgevonden.

Talloze toeristen waren getuige van de aanval van de haai. De beelden van de haaienaanval zijn veelvuldig rondgestuurd via alle sociale media. Videobeelden tonen hoe de tijgerhaai rond de jongeman cirkelt voor hij de aanval inzet. Omstanders hebben nog geprobeerd de man te helpen, nadat de strandwacht alarm sloeg. Maar ze konden

Groot, sterk en gekend als zeer agressief... een tijgerhaai.

Een tijgerhaai (Galeocerdo cuvier) is een dier dat zijn naam dankt aan de gestreepte rug en flanken. Deze grotere haaiensoort staat bekend als een zeer agressief roofdier en kan tot 5,5 meter lang worden met een gewicht van bijna een ton. De tijgerhaai is één van de gevaarlijkste haaien die in de oceanen rondzwemt. Het is een vleeseter en dus gevaarlijk voor de mens.

niet meer op tijd bij hem komen, omdat hij zich te ver in zee bevond. Op beelden van omstaanders is te horen hoe het slachtoffer al spartelend naar de kust probeerde te zwemmen en nog om zijn vader en om hulp riep. Even later – net op het moment er een klein bootje bijna tot bij hem geraakt was – ging hij kopje-onder, en kwam nooit meer boven water. Zijn vriendin was even voordien samen met hem gaan zwemmen, zij wist tijdig te ontsnappen.

vragen, antwoorden en theorieën

Waarom de dieren naar de kust komen en toeristen belagen, is niet met zekerheid geweten. Naar aanleiding van deze recente aanval kwamen er verschillende vragen naar boven:

• Hoe komt het dat haaien zo dicht bij de kust zwemmen?

• Wat deed die toerist zo ver in de zee?

• Hoe komt het dat die haai daar 's morgens al werd gespot en niemand toen iets deed?

Allemaal vragen waar meerdere antwoorden op kwamen en waar verschillende theorieën over ontstonden:

• Er wordt beweerd dat de opwarming van de aarde ervoor zorgt dat de haaien dichter bij de kust zwemmen.

• Wat ook regelmatig verteld wordt door de toeristen en het hotelpersoneel is dat bepaalde mensen eten van de ontbijttafel meenemen om in de zee te werpen, zodat ze kleine visjes kunnen spotten aan het hotel. Natuurlijk krijgen kleine visjes gezelschap van grotere vissen. Dit maakt dat er ook grotere rovers te spotten zijn aan de kust.

• Het gerucht deed de ronde dat er in Hurghada en op andere populaire bestemmingen in Egypte een systeem in de hotels aanwezig is waarbij hotels elkaar op de hoogte brengen bij aanwezigheid van gevaarlijke haaien. De dag van deze dodelijke aanval zou de melding niet zijn gebeurd. Bij navraag kon niet sluitend bevestigd worden dat het systeem

Foto: Ireen Loots.

effectief bestaat. Raar, want het zou een perfecte manier zijn om iedereen snel en duidelijk te informeren.

• De kuststreek van Hurghada is afgebakend met een touw en boeien op regelmatige afstand, die een veilige zwemzone aanduiden. Misschien daar toch beter binnen blijven? Het slachtoffer, een goede zwemmer, zat daar een stuk voorbij.

• Men denkt dat de tijgerhaai het gebied al drie dagen voor de fatale aanval aan het stalken was.

Dus veel stof om over na te denken. Na de aanval werd een klopjacht gehouden op de tijgerhaai. Het zeeroofdier werd gevangen

door een team van vissers en naar de kust gesleept. Eenmaal op het strand werd de tijgerhaai op brute wijze met een metalen stok doodgeknuppeld. Het dier werd voor analyse naar een laboratorium gebracht. De maag bevatte menselijke restanten.

Toen Werner terug thuis was las hij enkele dagen later de krant en ontdekte dat er ook sprake was van de aanwezigheid van een haai voor de kust van Spanje. Niet zo'n gevaarlijke haai als in Egypte, maar toch weer een melding van een haai. "We moeten er ons bewuster van worden dat de aanwezigheid van grote zeewezens dichtbij de kusten zeker niet toevallig is", dacht hij toen.

Advertentie

steeds meer haaienaanvallen in de Rode Zee

Dat er haaien in een bepaalde regio rondzwemmen is goed nieuws. Het is een significante aanwijzing dat de aanwezigheid van robuuste populaties grote haaien belangrijk kan zijn voor de stabiliteit van het ecosysteem. Tot enkele jaren geleden waren haaienaanvallen vrij zeldzaam in de Rode Zee. Het aantal aanvallen door haaien in de Rode Zee is de afgelopen jaren echter opvallend toegenomen. In de zomer van 2022 kwamen nog twee vrouwen, een Oostenrijkse en een Roemeense, om het leven bij een haaienaanval voor de kust van Sahl

Vissers konden de tijgerhaai vangen. De tijgerhaai werd op brute wijze doodgeknuppeld.

Hasheesh nabij Hurghada. Ze werden gedood bij afzonderlijke aanvallen van haaien binnen een straal van 600 meter van elkaar. Daarvoor waren er nog dodelijke incidenten in 2018 en 2015, respectievelijke een Tsjechische en Duitse toerist die aan het zwemmen waren. In 2010 doodde een golf van vijf aanslagen in vijf dagen ongewoon dicht bij de kust van de toeristische trekpleister Sharm el-Sheikh een Duitser en verwondde vier andere buitenlandse toeristen.

oorzaken van de aanvallenpiek

Waarom de dieren naar de kust komen en toeristen belagen, is niet met zekerheid geweten. Experts zijn van mening dat er drie belangrijke redenen kunnen zijn voor een piek in de aanvallen: overbevissing, voe-

deren en een groter aantal toeristen op de stranden.

Volgens Ahmed Fouad, een natuurbeschermer van het Red Sea Project, wordt het voedingspatroon van haaien verstoord door overbevissing. "Ongecontroleerde en soms illegale visserij heeft de ecosystemen van bepaalde haaiensoorten uit balans gebracht, waardoor ze elders migreren om voedsel te vinden. Hierdoor worden de haaien naar de kustlijn getrokken op zoek naar voedsel", zegt hij. “Haaien zien niet goed en voelen doen ze door te bijten – wat ertoe leidt dat ze mensen aanvallen die ze aanzien voor grote vissen".

Omdat haaien niet goed kunnen zien volgen ze geuren, maar ook bewegingen en tril-

lingen in het water. Volgens Ahmed is dat één van de redenen waarom haaien naar de kust komen. "Ze hebben de neiging om naar populaire vakantieoorden te zwemmen aangetrokken door maneuvers van boten en toeristen die in het gebied zwemmen", merkt hij op.

Mariene bioloog dr. Bruno Diaz Lopez, oprichter van Bottlenose Dolphin Research Institute, deelt dezelfde mening als Ahmed. "Hoewel haaienaanvallen op mensen ongebruikelijk zijn, kunnen ze vaker voorkomen in gebieden waar steeds meer mensen gebruikmaken van de zee. De mensen gaan voor het toerisme. Vijftig jaar geleden waren die er niet. Omdat er nu steeds meer mensen aan de kust vertoeven, wordt de kans op een haaienaanval groter", besluit hij. Of dit het geval was in de Rode Zee, zei Bruno niet. Wel dat er op sommige plaatsen aas wordt gegooid om haaien aan te trekken, zodat duikers ze kunnen zien. "Het voederen van haaien zou de kans op aanvallen kunnen vergroten. Wat ze doen, is in feite hun gedrag veranderen".

Duikinstructeur Sameh Mshaly, die het gebied goed kent, zei ook dat veeboten het probleem zouden kunnen vergroten. Haaien worden dicht naar de kust getrokken door schepen die vee vervoeren. "Ze deponeren afval, kadavers en ander dierlijk materiaal in de Rode Zee" beweert hij. "Het gebied waar de haaienaanvallen het meest voor-

De tijgerhaaien zwemmen rakelings over de fotografen. Belangrijk is dat je oogcontact houdt met hen.

Een 'sharkdive' bij Cathedral (Fiji - Beqa lagoon), waarbij tijgerhaai gevoederd worden.

Foto's (3): Ivo Madder.

komen is ook de zone waar dit soort schepen vaart". Hij zei ook nog: "De haai die de toerist aanviel was waanzinnig van razernij. Zijn dieet en natuurlijke voedingspatronen waren verstoord door deze veeboten".

Essam Omaria, een ambtenaar bij het Ministerie van Milieu, bevestigde dat het gedrag van haaien aanzienlijk verandert als gevolg van voedsel en afval dat van schepen wordt gedumpt. "Dit komt vooral voor in het Rode Zeegebied", zei hij. "Niet enkel het dumpen van vee dat tijdens veetransporten om het leven komt, schijnt een rol te spelen, maar ook het illegaal voederen van haaien. De overvloed aan bloed en voedsel in het water heeft invloed op het natuurlijke gedrag van de haaien", vermoedt Essam.

zelfverdediging voor zwemmers

Meestal zijn het witpuntoceaanhaaien die aanvallen in de Rode Zee, maar de voorbije jaren zijn er dus ook meldingen van tijgerhaaien die plots extreem agressief gedrag vertonen. Toch moet je daarom niet wegblijven uit de Rode Zee, want er sterven jaarlijks meer mensen door vallende kokosnoten en muskietenbeten dan door haaienaanvallen.

Enkele tips om een haaienaaval te voorkomen:

3 Blijf altijd in groep, aangezien haaien eerder een eenzaam individu aanvallen.

3 Dwaal niet te ver van de kust af, want dit isoleert een persoon en plaatst iemand bovendien ver weg van hulp.

3 Vermijd in het water te zijn tijdens duisternis of schemering wanneer haaien het meest actief zijn en een competitief zintuiglijk voordeel hebben.

3 Ga niet het water in als je bloed uit een open wond of menstrueert, want het reukvermogen van een haai is uitzonderlijk.

3 Het dragen van glimmende sieraden wordt afgeraden, omdat het gereflecteerde licht lijkt op de glans van vissenschubben.

3 Vermijd wateren met bekende effluenten of riolering en wateren die worden gebruikt door sport- of commerciële vissers, vooral als er tekenen zijn van aasvissen of voedselactiviteit. Duikende zeevogels zijn goede indicatoren van dergelijke actie.

3 Waarnemingen van dolfijnachtigen duiden niet op de afwezigheid van haaien – beide eten vaak hetzelfde voedsel.

3 Wees extra voorzichtig als het water troebel is en vermijd ongelijkmatige bruining en felgekleurde kleding –haaien zien bijzonder goed contrast.

3 Vermijd overmatig spatten en laat geen huisdieren toe in het water vanwege hun grillige bewegingen.

3 Wees voorzichtig bij het betreden van het gebied tussen zandbanken of in de buurt van steile afgronden – dit zijn favoriete plekken voor haaien.

3 Ga niet het water in als bekend is dat er haaien aanwezig zijn en verlaat het water als er haaien worden gezien terwijl je daar bent.

3 En val een haai natuurlijk niet lastig als je er één ziet!

Wie in het water een haai opmerkt, dient te allen tijde kalm te blijven, snel naar de kust te zwemmen en daarbij het water zo min mogelijk te laten pletsen. Wanneer dit niet mogelijk is, verdient het de aanbeveling zeer rustig te blijven drijven.

Bij een aanval is het raadzaam naar de ogen en de kieuwen van de haai, zijn meest gevoelige lichaamsdelen, te klauwen. Is dat niet mogelijk, dan moet je de haai zo hard mogelijk op zijn neus slaan, bij voorkeur met een dood voorwerp zoals een stok. Dit kan de haai tijdelijk verdoven of zelfs de aanval compleet afslaan. Deze tactiek wordt echter steeds minder effectief naarmate de aanval vordert.

Wanneer je toch gebeten wordt, moet je zo snel mogelijk het water verlaten. Het bloed dat vrijkomt bij de beet maakt de haai namelijk nog agressiever.

zelfverdediging voor duikers

De meeste tips voor zwemmers gelden ook voor duikers. Scubaduikers kunnen haaienaanvallen vermijden door niet te duiken tijdens zonsopgang of zonsondergang, gebieden te vermijden waar wordt gevist of gevoederd en aandacht te schenken aan de dingen om hen heen.

Als een haai aanvalt, is de beste strategie om hem op het puntje van zijn neus te raken. Dit heeft meestal tot gevolg dat de haai zich terugtrekt. Als hij afstand van je genomen heeft, dan kan je snel maar soepel verder van de haai wegzwemmen, terwijl je de hele tijd naar hem kijkt, met je duikpartner dicht bij de hand. Zwem indien mogelijk naar een rifwand en plaats je met de rug tegen de wand.

Er zijn ook haaienwerende middelen die duikers gebruiken. Eén van de meest effectieve afweermiddelen tegen haaien is de 'Ocean Guardian eSPEAR', aangedreven door de 'Shark Shield Technology' van 'Ocean Guardian'. Het is een elektrisch afschrikmiddel voor haaien dat een krachtig driedimensionaal elektrisch veld creëert dat spasmen veroorzaakt die de haaien wegjagen, inclusief de grote haaien. Het is speciaal ontworpen voor duiken, speervissen, freediving en kajakvissen en kan via een houder aan dijbeen bevestigd worden.

Onder normale omstandigheden zijn haaien voor duikers ongevaarlijk, op enkele soorten na zoals de tijgerhaai en de mensenhaai. Maar geef ze de ruimte en je zult er weinig last van hebben. Sommige soorten moet je echter mijden. Het grootste deel van de haaien staat niet boven aan de voedselketen en dat betekent dat ze veel vijanden hebben. Daarom vermijden ze bij voorkeur alles wat 'raar' is, spartelt of veel geluid maakt. Met haaien duiken is dus niet per definitie gevaarlijk, zeker niet als je weet hoe je je moet gedragen bij elke soort haai. Ga je toch duiken in de buurt van gevaarlijke haaien, laat je dan begeleiden door gespecialiseerde duikcentra en volg nauwkeurig de richtlijnen en regels die je moet volgen tijdens zo'n 'sharkdive'!

IVO MADDER

Meerder duikgidsen begeleiden de duikers en houden de tijgerhaaien op afstand met een staf.

Met de Ocean Guardian eSPEAR kan je dankzij een krachtig elektrisch veld haaien op afstand houden.

Close-up

Duiker Kurt in een open grot in Lanzarote.

Tijgermurene (Enchelycoreanatina) in Tenerife.

Zeeschildpad in Tenerife. Tropische rifbaars in Lanzarote.

NELOS-fotograaf in de kijker

Naam

Pieter Balve

Brevet/titel

Fotografiebrevet

3*D 1* OWF

BCOS en Barracuda

Duikt sedert

Aantal duiken

Club 2014 512 +/- 380

Aantal fotoduiken

Nederland, steengroeves, Lanzarote, El Hierro, Tenerife, La Graciosa, Filipijnen, Spanje, … Duikplaatsen

Nikon D7500 Camera

Behuizing Ikelite

Lenzen

Nikon Nikkor 60 mm macro/ Tokina 10-17 fisheye

Ikelite DS 160 Substrobe

Flitsen www.fb.com/pieter.balve

Facebook www.instagram.com/pieter_balve

Instagram

Strijenham (Oosterschelde).

Grote zeenaald (Syngnathus acus) bij Sas van Goes (Oosterschelde).

Snoek (Esox lucius) in de Put van Ekeren.

Steurgarnaal (Palaemon sp.) in de Oosterschelde.

Brede ringsprietslak (Facelina bostoniensis) in de Oosterschelde.

Blonde grondel (Pomatoschistus flavescens) aan de Bergse diepsluis (Oosterschelde).

Violette draadslak (Flabellina affinis) in de Middellandse Zee.

Borstbeeld in de Put van Ekeren.

Retro-Hippo

Verzameld door

Wim Van Doeselaer

55 jaar geleden

uit L'Oursin nr. 1

Deze 'Oursin' (zee-egel) is het eerste nummer van de voorganger van de Hippocampe en de Hippocampus. Het is eentalig Frans en het is 'imprimé gracieusement par La Vache Qui Rit'. De onderstaande uittreksels zijn dus vertaald.

Editoriaal

FEBRAS is gelukkig u zijn nieuw geborene voor te stellen: l' OURSIN. Het leek ons zeer belangrijk om de contacten te verbeteren tussen de leden en vrienden van de aangesloten clubs en daarom publiceren wij deze enkele bladzijden. (…)

Telkens er voldoende stof is, zal de OURSIN verschijnen.

Onze eerste doelstelling is u op de hoogte te houden van de activiteiten van onze federatie zowel op nationaal als internationaal vlak.

Retrospective

Op 9 september 1957 stichtten 11 Brusselse duikers F.E.B.R.A.S.

Binnen enkele dagen zullen op de tweede Algemene Vergadering de voorzitters verschijnen van de 'Club Verviétois d'Explorations et de Recherches Sous-marines', het 'Centre de Recherches Sous-marines de Liége', 'Moana, Club Liégois de plongée' en de 'Sea-Club'.

Daniel Poutrain

(Nvdr: FEBRAS fungeerde toen ook als club – de zgn. 'section bruxel loise' – waaruit later de C.A.S. zal ontstaan).

uit Hippocampe nr. 22

augustus 1968

(Murena), Firmin Kempenaers (Amphora), Rudolf Neyrinck (Amfibie), Gilbert Paredis (Koraal), Klaus Putzki (Flipper), Marcel Spinael (Neptunus), Walter Van Bauwel (CVD), Grégoire Van der Beke (BCOS), Willy van der Plas (Amphora), Gilbert Van Gelder (Salvanos), Luc Van Hout (Neptunus), Fernand Wellens (Mistral), Kris Willems (Manta), Frank Wygen (Aquanauten).

35 jaar geleden

uit Hippocampus nr. 120

september 1988

Statistiek

BEFOS-FEBRAS verzamelt onder zich 42 duikclubs die gezamenlijk 1.474 gebrevetteerde leden-duikers hebben.

Ludion III

Ter hoogte van Cassis zal de operatie 'Ludion III' plaatsgrijpen. Gedurende 4 op elkaar volgende weken zullen twee duikploegen gedurende 4 uur per dag op 150 m werken en hierna terug op het schip gebracht worden.

45 jaar geleden

uit Hippocampus nr. 70

Verslag Nationaal Duikonderricht

John Remue feliciteerde de 5 nieuwe Nationale Monitors: Alain Daury; Tiny Heremans, Roland Hoge, Marc Verstrepen en Walter Willems.

Het Brevettencomité, met als voorzitter François Desmet, heeft de zwembadproeven voor het Elementair Brevet (nu 2*D), Middelbaar Brevet (nu 3*D) en Hoger Brevet (nu 4*D) herdacht en herschreven.

Als 4*CMAS-Monitor werden verkozen: René Crepin, Walter Geebelen, Giovanni Salvador en Luc Sels.

25 jaar geleden

uit Hippocampus nr. 170

Statuten

De statuten van de op 16 april 1978 opgerichte NELOS worden in extenso gepubliceerd in deze Hippo.

Nieuwe hulpmonitors

Voor het praktisch zwembadexamen te Schaarbeek slaagden er 58 van de 83 deelnemende kandidaten. We vermelden hier enkel de nieuwe NELOS-hulpmonitors (nu 1*Instructeurs): Dick Blom (Thalassa Diving), Paul Brits (Amphora), Jean-Pierre Colle (Manta), Roland Collier (Amphora), Jacques Detroyer (Neptunus), Eric Dewolf (Waterman), Prosper Duerinck ('t Zeepaardje), Constant Fol (Amphora), Jan Herrentals

september 1998

Statuutwijziging

NELOS volgt de ontwikkelingen bij het sportduiken op de voet. Daarom moest er een toevoeging gebeuren aan Artikel 12, zodat het

'Technische Duiken' statutair ook behoort tot de activiteiten van de Commissie Duikonderricht.

Centrum voor Duik- en Hyperbare Geneeskunde Zeebrugge

Het nieuwe Centrum in de Marinebasis van Zeebrugge werd geopend door Admiraal Verhulst. 's Avonds was het de beurt aan vertegenwoordigers van de duikfederatie en de ziekenhuizen uit de regio om kennis te maken met de nieuwe installatie. Die bestaat uit drie drukkamers met een inhoud van 91 m³. De behandelingskamer biedt plaats aan 10 zittende of 3 liggende patiënten.

Bloso-Watersportdag

De Watersportdag was weer een succes door de actieve deelname van heel wat NELOS-clubs. Daarom scoorde sportduiken heel goed met ruim 3000 deelnemers in 61 zwembaden.

15 jaar geleden

uit Hippocampus nr. 220

september 2008

meegedeeld met als voorwaarde dat er toch enkele aanpassingen moeten gebeuren. Vermits onlangs de EN-normen omgezet zijn in ISO-normen zijn onze opleidingen zowel conform de Europese als de internationale normeringen.

John Remue, Voorzitter Duikonderricht

Specialisatiebrevet Onderwaterbiologie

EUF-certificatie voor NELOS en LIFRAS

Op twee dagen in juni onderwierpen NELOS en LIFRAS zich aan een audit teneinde gecertificeerd te worden door het 'EUF Certification Body' en alzo onze opleidingssystemen conform de EN-normen qua recreatie-duikers en -instructeurs te laten registreren.

Na twee enigszins vermoeiende en stresserende dagen werd ons een positief oordeel

Advertentie

De Oosterschelde is een populaire duikplaats voor zowel Nederlandse als Belgische duikers. Nochtans is dat unieke onderwaterleven toch niet zo goed gekend, ondanks de vele degelijke werken die daarover zijn gepubliceerd; denken we maar aan de NELOS-uitgave 'Fauna en flora Zeeland – Onderwatergids'. Nationaal Park Oosterschelde (NPO), de Nederlandse Onderwatersportbond (NOB) en NELOS hebben daarom de handen in elkaar geslagen om een gezamenlijke specialisatiecursus 'Onderwaterbiologie' te ontwikkelen.

Tiny Heremans, Voorzitter Commissie Biologie

Merapi Tour & Travel

Dé Indonesië duik- en reisspecialist, van Pulau

Weh tot Triton Bay

Merapi Tour & Travel organiseert individuele rondreizen én duikreizen over de gehele archipel. Van de makkelijk bereikbare bestemmingen als Bali, Komodo en Bunaken, tot de pareltjes als Wakatobi, Raja Ampat, de Molukken en Alor.

Kijk op onze Duiken pagina op www.merapi.nl voor het volledige aanbod. Staat uw droombestemming er niet bij, dan gaan we daar direct naar op zoek! Op

Ontdek Indonesië, zowel onder, als boven water... Volop mogelijkheden, van super-de-luxe tot basic...

Merapi Tour & Travel Prinses Irenestraat 58, 6611 BK Overasselt www.merapi.nl, Tel.: +31-888 111 999, info@merapi.nl

Dr. Herman Van Bogaert, Diensthoofd

Guy Bosmans

Foto: Cape Kri shutterstock.

Bondsnieuws

Commissie Marketing & Communicatie

Statistieken sociale media

Als deze Hippocampus in je brievenbus valt zullen er twee nieuwe NELOS-promotiefilms beschikbaar zijn op YouTube, wat de statistieken van onze sociale media wellicht een extra boost gaat geven.

In afwachting of we de positieve impact zien van die nieuwe promotifilms die in de loop van september online gaan, brengen we nu de huidige statistieken.

De socialemediakanalen zijn ook een middel om contact te houden met onze leden en hen snel te informeren. We zijn actief op:

www.fb.com/NELOSvzw

www.fb.com/groups/NELOS

www.fb.com/hippocampusredactie

https://twitter.com/NELOSvzw

linkedin.com/company/nelos-vzw

www.flickr.com/photos/nelos-vzw

www.instagram.com/nelosvzw

www.youtube.com/nelosvzw

www.tiktok.com/@nelosvzw

statistieken (20 augustus)

3 Facebook NELOSvzw: de officiële NELOS-Facebookpagina (NELOSvzw zonder spatie). Als je enkel NELOS intikt bij Facebook, kom je meestal bij de FacebookGROEP terecht. Het gemiddeld maandelijk bereik is 5.000. Desondanks hebben we slechts 1.468 volgers (140 meer dan januari 2023).

3 FacebookGROEP NELOS: in principe worden NELOS-gerelateerde berichten eerst op de officiële pagina geplaatst en dan gedeeld in deze groep en op andere pagina's. Nu 4.163 leden (145 meer dan begin 2023).

3 Instagram NELOSvzw: 545 personen volgen dit (142 meer dan begin 2023).

Advertentie

3 YouTube NELOSvzw: we zitten nu aan 543 abonnees, 27 meer dan begin 2023. Hopelijk gaan de nieuwe promofilms voor een extra boost zorgen, zodat we op minstens 1.000 volgers komen.

3 Twitter NELOSvzw: het aantal volgers is 264 (één meer dan vorige evaluatie).

3 LinkedIn NELOS vzw: 16 volgers zijn er bijgekomen. Totaal 278 volgers.

3 NELOS-Flickr: met ondertussen 36.693 foto's van diverse NELOS-activiteiten, heeft slechts 106 geregistreerde volgers.

3 TikTok @NELOSvzw: nieuw is ons TikTok-kanaal. Juist opgestart, met 9 volgers. 

IVO MADDER

Bij de Brugse Diepzeeduikers (BDD) wordt samengewerkt met de Subcommissie Duikers met Handicap van NELOS om kandidaten met een fysieke, auditieve of visuele beperking het sportduiken aan te leren.

De duikschool beschikt hiervoor over een Instructeur-Trainer Duikers met een Handicap en verschillende gebrevetteerde Gespecialiseerd Begeleiders Duikers met een Handicap.

BDD kan dus niet enkel instaan voor de opleiding van kandidaten met een beperking,

Leer duiken met een handicap, ook in West-Vlaanderen!

Na een afwezigheid van enkele jaren is er opnieuw een NELOS-duikschool in West-Vlaanderen die duiken met een handicap aanbiedt.

maar ook voor de opleiding van nieuwe begeleiders.

De brevetten van zowel duikers met een handicap als van de begeleiders worden gehomologeerd door CMAS.

De duiker met handicap wordt beschouwd als volwaardig lid van de duikschool en kan, ná het behalen van een brevet, deelnemen aan alle duikuitstappen en –activiteiten van onze club.

De trainingen vinden plaats op vrijdagavond van 20 tot 22 uur in het zwembad van het KTA te Sint-Michiels Brugge, Rijselstraat 5.

Advertentie

Het zwembad en ons clublokaal zijn volledig toegankelijk voor rolstoelgebruikers en minder mobielen.

Interesse?

Stuur een mailtje naar: info@brugsediepzeeduikers.be of naar: jan.decrock@nelos.be Of kom eens langs op vrijdagavond! 

JAN DECROCK, VERANTWOORDELIJKE AFDELING DUIKERS MET HANDICAP BDD

Foto: Jan Decrock.

Siert jouw ontwerp de cover van Hippo nr. 300?

Je bent nu Hippocampus nr. 295 van september/oktober 2023 aan het lezen. Nog vijf periodieken en we bereiken nr. 300, een mijlpaal. Vanaf die editie, die je mag verwachten in september/oktober 2024, pakken we uit met een vernieuwde layout en misschien staat er wel een prachtige onderwaterfoto of afbeelding van jou op de cover van dat jubileumnummer?

Zoals je in de Retro-Hippo van deze Hippocampus al kon lezen, begon de voorgeschiedenis van ons bondsblad 65 jaar geleden. De voorganger van de bondsbladen van LIFRAS en NELOS, respectievelijk de Hippocampe en de Hippocampus, was immers 'Oursin' (zee-egel) en het eerste nummer van dat magazine verscheen in oktober 1958. Het was enkel in het Frans geschreven en werd gedrukt met dank aan 'La Vache qui rit'. Enkele decennia later is Hippocampus uitgegroeid tot een heus duikmagazine. Een uitgebreid verslag over de geschiedenis van ons magazine brengen we in Hippo nr. 300.

Op de cover van dat jubileumnummer willen we graag een mooie foto, afbeelding, tekening of digitaal ontwerp van een zeepaardje plaatsen. Hippocampus is de wetenschappelijk naam voor zeepaardje en het redactieteam is van mening dat er op de cover van het feestnummer een zeepaardje thuishoort.

Advertentie

Ben je NELOS-lid en heb je een eigen creatie die geschikt is voor de cover van Hippocampus nr. 300? Stuur die dan (liefst via wetransfer.com) naar redactie@nelos.be en het redactieteam zal uit de inzendingen de winnende cover kiezen voor het jubileumnummer. 

coverfoto gezocht

IVO MADDER, HOOFDREDACTEUR HIPPOCAMPUS

Foto: artmimAdobe Stock.

Bondsnieuws

Wetenschappelijke Commissie

Familiedag Yerseke

De Wetenschappelijke Commissie (biologie) trok op 21 mei voor haar jaarlijkse familiedag naar Yerseke, het schelpdierendorp van Zeeland. Daar, midden in het beschermde natuurgebied “Nationaal Park Oosterschelde”, ligt het hart van de Nederlandse mossel- en oesterindustrie.

Alle (V)ossen waren goed vertegenwoordigd. De 64 deelnemers werden verdeeld over drie groepen met elk een enthousiaste gids. Tijdens een wandeling langs de mosselhaven en de oesterputten leerden we veel bij over de kweek van deze schelpdieren.

mosselen

Zo kwamen we onder meer te weten dat de mosselen vandaag de dag een hele reis afleggen. Die reis start vanaf het moment dat ze als zaadje in het water geloosd worden tot wanneer ze in de Zeeuwse wateren geoogst en tenslotte geveild worden.

In 1950 werd de Oosterschelde geteisterd door een parasiet. De Zeeuwse mosselkwekers weken hierdoor in eerste instantie uit naar de Waddenzee en ondertussen ook naar Noordwest-Europa, meer specifiek naar het Duitse en Deense deel van de Waddenzee, naar baaien aan de Ierse en Engelse kust en naar de Deense fjorden. Net als de mosselen uit de Oosterschelde en de Waddenzee worden de buitenlandse mosselen in het Zeeuwse mosselhart Yerse-

ke met zuiver Oosterscheldewater zandvrij gespoeld (verwaterd), verwerkt en verpakt. Daarom mogen we ook deze buitenlandse mosselen Zeeuwse mosselen noemen. Op de verpakking van mosselen is altijd te zien uit welk gebied ze afkomstig zijn.

De gids licht daarnaast de verschillen tussen bodemcultuur of hangcultuur toe, net als de voor- en nadelen van beide kweekmethodes.

Deze grootschalige industriële kweek is mogelijk in beschermd natuurgebied, omdat men zich – ondanks het economische belang – houdt aan strenge regels en beperkingen. Blijkbaar slaagt men daar in Nederland in.

Waar belandt zo’n Zeeuwse mossel uiteindelijk op een bord? Ja hoor, dat bord staat meestal in België!

Foto's

(2): Kamiel Kempeneers.

In de haven geeft de gids uitleg over de mosselkweek.

oesters

De oester wordt al sinds de oudheid gekweekt in China en werd in de Romeinse tijd geïntroduceerd in Europa. Vanaf 1850 is de oester vooral uit Frankrijk overgewaaid naar Zeeland, waar vroeger dakpannen, maar tegenwoordig mosselschelpen gebruikt worden, zodat de oesters zich kunnen vasthechten in de putten. Daar worden ze via kanaaltjes en sluizen van vers en zuiver Oosterschelde water voorzien.

Door opeenvolgende ziekteplagen worden afwisselend de holle oester, de platte oester en de Japanse oester gekweekt met een prijs die erg verschillend is naargelang de soort.

kreeften

Tot slot kregen we een korte uitleg over een andere lekkernij: de kreeft. We leerden de verschillen tussen de Canadese en de Europese kreeft. Ik vind beide wel lekker hoor!

proeven

Door al die uitleg over de Zeeuwse zaligheden was de appetijt aangescherpt. Verdeeld over twee restaurants en bij een glaasje witte wijn mochten we de drie soorten oesters proberen en ja hoor, je proeft dan echt wel het verschil.

Het was een fijne uitstap en we kijken al uit naar de volgende editie. Waar die ons zal leiden, staat nog niet vast. Hou dus zeker de Lopende agenda op de NELOS-website in de gaten. Tot dan! 

Advertentie

KAMIEL KEMPENEERS, NAMENS DE WETENSCHAPPELIJKE COMMISSIE

De Nederlandse Mosselveiling, met daarvoor enkele mosselschepen. Mosselautomaat (tijdens seizoen).

De oesterputten.

Klaar om oesters te proeven.

Canadese kreeft links. Europese kreeft rechts.

Foto: Eric Van Praet.

Foto: Kamiel Kempeneers.

Foto: Kamiel Kempeneers.

Foto: Eric Van Praet.

Foto: Kamiel Kempeneers.

Zijn jullie vzw-statuten al aangepast?

De deadline van 1 januari 2024 om de vzw-statuten aan te passen nadert met rasse schreden.

Als NELOS-duikclub of -school heb je – verplicht – het statuut van een vzw en heb je dus ook statuten, die gepubliceerd staan in het Belgisch Staatsblad. Op 1 januari 2020 trad er een nieuwe wet in werking (het Wetboek van vennootschappen en verenigingen, of afgekort WVV), die de werking van vzw’s sinds dat moment regelt.

Deze nieuwe wet bevat dermate ingrijpende wijzigingen dat elke vzw zijn statuten zal moeten aanpassen om conform deze nieuwe wet te zijn.

Elke vzw moet uiterlijk 1 januari 2024 haar statuten aangepast hebben. Is dat niet gebeurd, dan riskeren de bestuurders persoonlijk aansprakelijk te worden gesteld voor alle schade die daaruit voort zou vloeien. Boetes worden evenwel niet opgelegd. Heeft jouw club haar statuten nog niet aangepast, dan is het nu hoog tijd om in actie te schieten en dit nog vóór 1 januari 2024 in orde te brengen.

Hoe doe je dat dan, statuten wijzigen?

De wijziging van de statuten begint bij het bestuursorgaan. Het bestuursorgaan stelt een ontwerp op van nieuwe statuten. Het keurt dat ontwerp goed en beslist tijd en plaats waarop een buitengewone algemene vergadering wordt gehouden met als agendapunt de wijziging van de statuten. Je kan dit gerust combineren met je jaarlijkse gewone algemene vergadering.

Het bestuursorgaan stuurt daarop uitnodigingen voor de algemene vergadering naar

alle leden van de vzw. Deze uitnodiging bevat datum, tijd en plaats van de vergadering, alsook de agenda en bevat daarnaast een grondige toelichting over de voorgestelde wijzigingen aan de statuten. Het gemakkelijkste is dan ook om gewoon het ontwerp van statuten mee te sturen.

De uitnodiging mag per e-mail voor leden die aangaven dat je met hen per e-mail mag communiceren. De rest nodig je per brief uit. Let er op dat je de uitnodiging tijdig verstuurt en dus minstens 15 dagen op voorhand (als je huidige statuten een langere oproepingstijd voorzien, moet je die respecteren). De dag van verzending is dag 1 en dag 15 is ten laatste de dag vóór de vergadering.

Op de buitengewone algemene vergadering zelf geldt een aanwezigheidsquorum: 2/3 van de actieve leden (dus de leden met stemrecht) moeten aanwezig of vertegenwoordigd (per volmacht) zijn. Wordt dat quorum niet gehaald, dan kan de vergadering niet beslissen over de statutenwijziging. Iedereen kan dan naar huis gaan en het bestuursorgaan kan een nieuwe uitnodiging versturen met dezelfde agenda, waarbij je opnieuw een oproepingstermijn van 15 dagen moet respecteren. Op deze tweede buitengewone algemene vergadering geldt geen aanwezigheidsquorum. De vergadering kan beslissen, ongeacht het aantal aanwezigen.

De algemene vergadering beslist over de wijziging van de statuten. De algemene vergadering is in haar mogelijkheden niet beperkt tot het goed- of afkeuren van het voorstel van het bestuursorgaan. Zij beslist vrij welke statuten zij aanneemt en kan dus stemmen over wijzigingen aan het ontwerp van het bestuursorgaan.

De statuten zijn goedgekeurd wanneer 2/3 van de aanwezige en vertegenwoordigde le-

den de statuten heeft goedgekeurd. Opgelet, voor de wijziging van het belangeloos doel en de voorwerpen van de vereniging - een wijziging die onvermijdelijk is gelet op de inhoud van de nieuwe wet - geldt een versterkte meerderheid van 4/5 van de uitgebrachte stemmen. Onthoudingen tel je niet mee, noch in de teller, noch in de noemer.

Zijn je nieuwe statuten goedgekeurd? Prima! Het bestuursorgaan kan nu het nodige doen om deze nieuwe statuten neer te leggen bij de griffie van de lokale ondernemingsrechtbank.

En wat moet er dan in die statuten staan?

Het zou te ver gaan om in dit kort artikel ook alle inhoudelijke wijzigingen te bespreken. In het NELOS-documentencentrum zijn modelstatuten te vinden die als leidraad kunnen dienen. Neem die echter niet klakkeloos over. Er bestaan geen modelstatuten die als passe-partout werken voor elke NELOS-club of -school. Verder vind je in het documentencentrum nog een pdf-bestand met de slides van een webinar die de Juridische Commissie van NELOS in december 2020 gaf. Je vindt in die slides overigens ook een kort overzicht terug van een aantal andere verplichtingen die je als vzw moet volbrengen, zoals het voeren van een boekhouding, het neerleggen van een jaarrekening of het registreren van de Uiteindelijke Begunstigden in het UBO-register.

Heb je als club toch meer juridische begeleiding nodig, dan kan je uiteraard ook steeds een advocaat of juridisch adviseur raadplegen om je club bij te staan om specifieke, aan jouw club aangepaste, statuten op te stellen. 

PIETER VAN BRABAND, NAMENS DE JURIDISCHE COMMISSIE

Waarom we moeten stoppen met staalslakken!

Schadelijke stoffen uit staalslakken

Staalslakken – bijproducten van de productie van staal – worden al verscheidene jaren in de Oosterschelde en Westerschelde gestort als kustverdediging. Nu blijkt dat er schadelijke stoffen vrijkomen als staalslakken nat worden.

Vertegenwoordigers van de natuuren milieuorganisaties 'Vereniging Zeeuwse Milieufederatie (ZMF), Nationaal Park Oosterschelde (NPO), Stichting De Oosterschelde en de Vereniging Natuurmonumenten', maar ook de Nederlandse Onderwatersport Bond (NOB) en een vertegenwoordiging van de visserij- en schelpdiersector, uiten een noodkreet richting Heijnen – staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat – over de risico's van het gebruik van staalslakken in de Deltawateren. Haar persoonlijk uitnodigen om naar Zeeland te komen is aangewezen.

schadelijke stoffen

Uit een publicatie van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) op basis van een studie van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), blijkt dat het gebruik van staalslakken schadelijk kan zijn voor de omgeving. In dat rapport (zie apart kadertje) wordt benoemd dat schadelijke stoffen vrijkomen als staalslakken nat worden. Een situatie waar ook het Gelderse dorp Eerbeek inmiddels de landelijke pers

mee heeft gehaald. Behoudens gezondheidsschade bij omwonenden daar wordt gewezen op de mileuschade die het veroorzaakt in het onderwatersysteem. Staalslakken worden ook al jaren veelvuldig en met miljoenen kilo's tegelijk in de Oosterschelde en de Westerschelde gestort, als kustverdediging. Echter, in de wetenschap dat er schadelijke stoffen uit vrijkomen, dat ze door samenklontering de structuur van de bodem onder water ingrijpend veranderen en dat de negatieve gevolgen hiervan op lange termijn zich laten raden, lijkt het evident dat de inzet van staalslakken moet stoppen. Zeker in een Natura 2000-gebied.

Ongevaarlijk bijproduct?

Staalslakken werden in 2017 door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu beoordeeld als bijproduct, waardoor ze op veel manieren toegepast mogen worden, ook onder water. De enige voorwaarde die aan het bijproduct wordt gesteld is dat het 'over het geheel genomen niet zal leiden tot ongunstige effecten op het milieu of de menselijke gezondheid'. Of staalslakken aan deze voorwaarde voldoen, staat op dit moment ter discussie. ILT onderzoekt daarom of deze stoffen terecht zijn ingedeeld als 'niet gevaarlijk'.

tijdig reageren op signalen

Als we iets hebben geleerd van dossiers als asbest, stikstof en PFAS, dan is dat dat er niet op tijd is gereageerd op signalen van negatief effect van stoffen op mens en

milieu. Kunnen we over een paar jaar staalslakken toevoegen aan dit rijtje? Als het aan de bezorgde partijen in Zeeland ligt, moeten er nu maatregelen worden genomen om meer schade tegen te gaan. Bij het beschermen van Natura 2000-gebieden wordt vaak het voorzorgsprincipe aangehaald. Dit is hét moment om dat voorzorgsprincipe toe te passen. De huidige status en classificatie die wordt toegepast bij staalslakken moet herzien worden. Het gebruik van staalslakken zou tenminste opgeschort moeten worden tot het moment waarop de uitkomsten van de lopende onderzoeken duidelijk zijn en negatieve gevolgen worden uitgesloten.

uitnodiging

Vanuit Zeeland klinkt een gezamenlijke noodkreet richting staatssecretaris Heijnen uit zorg voor de kwaliteit van het water en de natuur in de Ooster- en Westerschelde, en daarmee voor de volksgezondheid en de instandhouding van dierpopulaties in en rond deze wateren. De dringende oproep luidt: grijp direct in en stop ermee! Om de staatssecretaris de kans te bieden om met eigen ogen te zien hoe belangrijk de Deltawateren zijn en waarom we met staalslakken moeten stoppen, nodigen de bezorgde organisaties haar van harte uit voor een persoonlijk bezoek aan Zeeland. 

ERIC MAHIEU, PROGRAMMAMANAGER DELTAWATEREN BIJ ZMF (VERENIGING ZEEUWSE MILIEUFEDERATIE)

Milieuhygiënische kwaliteit LD-staalslakken: www.rivm.nl/publicaties/milieuhygienische-kwaliteit-ld-staalslakken Video over de staalslakkenproblematiek: https://bit.ly/npo-staalslakken

Foto: Anne Kruijsen.

Foto: Ivo Madder.

Schadelijke stoffen komen vrij als staalslakken nat worden.

Zo ziet een staalslak eruit als ze nog niet in het water gelegen heeft.

Kandidaten Zeestages anno 2023

Het parcours voor het behalen van de hoogste titels binnen NELOS en CMAS, namelijk die van 2*Instructeur en 3*Instructeur eindigt traditioneel met het slagen voor de Zeestage.

3 Kristof Luycx (C.V.D.)

3 Tom Peers (C.V.D.)

3 Tony Termont (DE KREEFT)

3 Christophe Van Cleven (DE NEREIDEN)

3 Stijn Vandenberghe (M.D.K.)

3 Liesbeth Vander Plancken (NEREUS)

3 Roel Verhelts (TRITON)

3 Erika Vervliet (C.V.D.)

De Zeestages (2*I en 3*I), die in Boulouris plaatsvinden, zijn evenwel niet de enige opleidingsonderdelen voor het behalen van deze titels. Het zijn de sluitstukken en dat betekent dat de deelnemers vóór het inschrijven daarvoor al een deel van de opleiding hebben afgewerkt.

kandidaten

2*Instructeur

De kandidaten 2*Instructeur worden vanaf het moment dat ze, via DIVES, zijn ingeschreven in deze opleiding uitgenodigd voor deelname aan examens 4*Duiker en Assistent-Instructeur als observator, zodat ze al stage kunnen lopen om na het slagen in Boulouris onmiddellijk te kunnen fungeren als volwaardige juryleden tijdens deze examens.

Ondertussen dient in mei ook nog eventjes een theorie-examen te worden afgelegd. Op dat moment wordt de theoretische kennis van de kandidaten geëvalueerd, zodat tijdens de Zeestages kan gefocust worden op de vaardigheden van een 2*Instructeur in zo realistisch mogelijk scenario’s.

Wie slaagt voor het examen theorie 2*Instructeur kan zich hetzelfde jaar nog inschrijven voor deelname aan de Zeestage (of kan dit desgewenst op een later moment doen).

Dit jaar zijn onderstaande 1*Instructeurs geslaagd voor hun theorie 2*I:

3 Brigitte Braems (KGCS MANTA)

3 Koen De Clercq (AQUAPOL)

3 Pascal De Naeghel (NAVY DIVING TEAM)

3 Kathy Delny (AMFIBIE)

De volgende 1*Instructeurs doen een gooi naar het 2*Instructeurschap tijdens de Zeestage:

3 Brigitte Braems (KGCS MANTA)

3 Koen De Clercq (AQUAPOL)

3 Sascha Delcol (CALYPSO TEAM)

3 Pascal De Naeghel (NAVY DIVING TEAM)

3 Kathy Dilny (AMFIBIE)

3 Wendy Lens (CALYPSO TEAM)

3 Veerle Levecke (THALASSA)

3 Kristof Luycx (C.V.D.)

3 Wouter Tallon (HYDRA)

3 Tony Termont (DE KREEFT)

3 Christophe Van Cleven (DE NEREIDEN)

3 Stijn Vandenberghe (M.D.K.)

3 Liesbeth Vander Plancken (NEREUS)

3 Roel Van Noten (ARONNAX)

3 Roel Verhelst (TRITON)

3 Erika Vervliet (C.V.D.)

3 Stefan Voorspoels (NUCLEA)

Ter voorbereiding op de 2*Stage schrijven de meeste kandidaten zich ook in voor de pre-pre-Zeestage op de Grevelingen.

kandidaten

3*Instructeur

Ook de kandidaten 3*Instructeur worden vanaf het moment dat ze, via DIVES, zijn ingeschreven in deze opleiding uitgenodigd voor deelname aan verschillende NELOS-examen om zich voor te bereiden op hun toekomstige taak. Zij doorlopen daar-

De pre-pre-Zeestage is een jaarlijkse organisatie van AVOS en OVOS waar 2*I's en 3*I's de kandidaten 2*I voorbereiden op de Zeestage.

Foto: Ivo Madder.

Het examen theorie 2*Instructeur.

Foto: Stefan Panis.

naast een parcours vol hindernissen alvorens te kunnen deelnemen aan de Zeestage.

examen theorie

De eerste horde is het examen theorie. Het examen theorie bestaat uit vier onderdelen die steeds worden geëvalueerd door minstens tien 3*Instructeurs:

Deel 1

1. Geneeskunde

2. Fauna en flora

Deel 2: Getijdenwaters

3. Oosterschelde: de kandidaat organiseert een duik in de Oosterschelde

voor een grote groep duikers, met volledig kennis van zaken en inachtname van de nodige veiligheidsmaatregelen.

4. Noordzee: de kandidaat organiseert eveneens een duik, maar nu met een kleine ploeg en op de … Noordzee.

Deel 3:

5. Zeemanschap: alle aspecten van zeemanschap, zoals navigatie, getijden, zeekaarten, … komen aan bod.

6. Organisatie: de kandidaat leidt een duikorganisatie in goede banen met duikers van allerlei pluimage op een duikplaats in de Middellandse zee.

7. NELOS: alle reglementering van

NELOS en de Commissie Sportduiken komt aan bod.

Deel 4: Algemeenheden:

8. Decompressietechnieken

9. Fysica

10. Duikmateriaal

In 2023 schreven vijf kandidaten zich in voor het examen theorie 3*Instructeur: Pieter Wegge, Paul Thielemans, Fleur Eysermans, Bart Gilis en Jan Lynen.

De geslaagden voor dit examenonderdeel, Pieter, Paul, Fleur en Jan, mochten hun energie vanaf dan in de verhandeling steken.

Tijdens de pre-pre-Zeestage coördineren de kandidaten 3*I de duiken.

De kandidaten 2*I ervaren de pre-pre-Zeestage als een leerzame voorbereiding op de echte Zeestage.

Foto's (4): Ivo Madder.

Fleur Eysermans tijdens haar examen theorie 3*Instructeur.

Paul Thielemans tijdens zijn examen theorie 3*Instructeur.

de verhandeling

Het tweede onderdeel, namelijk het schrijven en verdedigen van een verhandeling klinkt eenvoudig, maar dat is het allerminst. De kandidaten krijgen na het slagen voor hun examen theorie 3*Instructeur een, binnen het sportduiken, op dat moment actueel onderwerp opgelegd door het Bureau Sportduiken.

Daarna hebben de kandidaten 2 à 3 maanden tijd om de materie te doorgronden en een verhandeling, bestaande uit een probleemstelling, een analyse, oplossingen, een manier van aanpakken, … uit te schrijven.

Vervolgens wordt voor elke kandidaat een zeskoppige jury aangeduid om de verhandeling te beoordelen, alsook om daarna de verdediging te aanhoren en die ook te evalueren.

Op dinsdag 16 mei 2023 verzamelden de 3*Instructeurs in Mechelen om de ingediende verhandelingen van onderstaande

Elk examenonderdeel van het examen theorie 3*Instructeur wordt geavalueerd door minstens tien 3*Instructeurs.

Jan Lynen tijdens zijn examen theorie 3*Instructeur.

Jan Lynen tijdens de verdediging van zijn verhandeling.

Fleur Eysermans tijdens de verdediging van haar verhandeling.

kandidaten te beoordelen en de verdediging ervan te aanhoren.

) Paul Thielemans: Instellingen van gradiëntfactoren.

) Pieter Wegghe: Relevantie van de krachtreddingen.

) Jan Lynen: Het gebruik van stages bij het afnemen/afleggen van proeven.

) Fleur Eysermans: Uitloding en trim integreren in de opleiding 1*D en 2*D.

Het was een vruchtbare avond, want rond 22.00 uur mocht ik volgende kandidaten proclameren als geslaagd: Paul Thielemans, Jan Lynen en Fleur Eysermans.

Samen met hen nemen ook Mike Melis en Nathalie De Block (die reeds eerder slaagden voor theorie en verhandeling) deel aan de Zeestage voor 3*Instructeur.

de Zeestage

De Zeestage vind plaats in oktober, dus voor de resultaten moeten jullie nog even wachten op de volgende Hippocampus. Maar via deze weg wensen we alle kandidaten al van harte succes toe en hopelijk mogen we in de volgende Hippocampus alle deelnemers als geslaagd oplijsten … 'Fingers crossed'!

Advertentie

Europlongée Boulouris

ENKELE VAN

ONZE PARTNERS:

SCUBAPRO SUB GEAR

BARE

SUUNTO

UWATEC

SHEARWATER METALSUB

BIGBLUE

RIFF

GREEN FORCE

Alles inbegrepen van maandag tot vrijdag: 5 nachten, volpension

MARES

SEAC

PROCEAN

DIVESYSTEM

UK

DICAPAC

BRIGHT WEIGHT

SEALIFE

10 duiken aan € 539 per persoon.

Diep duiken: 6 duiken aan € 336 per persoon. (vullen met zuurstof mogelijk) 6 personen minimum

www.europlongee.fr

FAX: 04 94 19 03 26 GSM: 06 09 18 53 74 • contact@europlongee.fr

DUIKCOMPUTERS DUIKLAMPEN ADEMAUTOMATEN DROOGPAKKEN JACKETS, … showroom

Hofeinde 21, 2350 Vosselaar, België

Tel: +32(0)14 61 12 60

E-mail: Hcv.Bvba@Pandora.Be

www.duikmateriaal.be

SVEN VANDEKERCKHOVE

Paul Thielemans tijdens de verdediging van zijn verhandeling. Foto: Ivo Madder.

Vermits DIVES 2 al enkele maanden in gebruik is, is het nu het uitgelezen moment om enkele tips te geven.

We hebben vier tips voor jou: het toevoegen van een nog niet bestaande duikplaats, het aftekenen van een proef bij één kandidaat als er meerdere kandiaten in de ploeg zijn, het laten aftekenen van een proef door een andere instructeur en het bekijken van je duiken op een mobiel toestel. Daarnaast geven we nog wat info over wat er op de planning staat.

Tip 1: DIVES 2 laat toe om zelf een duikplaats aan te maken op basis van een locatie op een kaart.

Je moet hiervoor drie stappen doorlopen:

) Typ de naam van de plaats die niet in de databank staat en klik op de box 'voeg nieuwe locatie' toe.

) Selecteer de locatie op de kaart. Vaak wordt je huidige locatie al geselecteerd. Als je de duik invoert in de buurt van de duikplaats, moet je niet zo ver zoeken op de kaart.

) Selecteer in de lijst de zone die het best aansluit bij je duikplaats. Dit is vooral bedoeld om de tagging te realiseren (zoet water, heldere zee, getijdenwater, enz.).

Deze locatie is enkel voor persoonlijk gebruik. Locaties voor algemeen gebruik kunnen enkel door een administrator worden toegevoegd.

Tip 2: Hoe teken je proef van één kandidaat af als je meerdere kandidaten voor die proef in je ploeg hebt?

Stel, je doet de proef vinzwemmen met één kandidaat. Daarna duik je met die kandidaat en je neemt nog een extra duiker mee. Hij moet de proef vinzwemmen nog afleggen, maar heeft nu niet deelgenomen.

Vermits proeven op het niveau van de duik geselecteerd worden en niet op het niveau van de kandidaat, verschijnt deze proef voor beide kandidaten als 'klaar om af te tekenen'. Hoe los je dat op? Naast de kandidaat staat een vakje met 'proef deelgenomen'. Dit staat standaard aangevinkt. Als je dat aanklikt, dan moet die proef niet langer gevalideerd worden en zie je dat 'proef deelgenomen' niet meer is aangevinkt.

Tip 3: Een andere instructeur moet de proef aftekenen.

Als je met meerdere instructeurs in één activiteit staat, worden alle proeven door het systeem standaard toegewezen aan één van de instructeurs.

Stel, je geeft een zwembadexamen in met drie kandidaten en drie instructeurs. Als je wilt dat elke instructeur zijn kandidaat evalueert, dan moet je dit manueel aanpassen. Je klikt hiervoor op de naam van de instructeur die je wilt wijzigen (blauwe tekst). Er opent een extra scherm waarop je kan selecteren uit de lijst van instructeurs die in de activiteit zijn opgenomen.

Verwijder het vinkje bij de kanidaat die niet deelgenomen heeft aan de proef.

Op een mobiel toestel kan je de informatie over het aantal duiken enkel zien als je het profiel opent. Op de computerversie is deze info wel onmiddellijk zichtbaar, maar door de beperkte schermruimte op een gsm en tablet dus niet.

Wat brengt de toekomst voor DIVES 2?

Tijdens de zomermaanden werd er verder gewerkt om het systeem nog meer mogelijkheden te geven, de lay-out en de werking op mobiele toestellen nog te verbeteren en een aantal bugs weg te werken.

Sinds eind juni worden alle brevetvoorwaarden automatisch afgetekend op basis van duiken in het systeem of initialisaties. Er waren nog wat bijsturingen nodig om dat allemaal perfect te laten werken. De diverse meldingen in GitHub waren erg nuttig om dit volledig op punt te stellen.

Deze zaken zullen binnenkort beschikbaar zijn:

• Ledenadministrators kunnen de clubinformatie zien (zoals ook in DIVES 1 beschikbaar was).

• De instructeur die de proef heeft afgenomen, is zichtbaar in het systeem voor kandidaat en instructeurs op club- of opleidingsniveau.

• Naast een inboxmelding over wat er in het systeem gebeurt, zal het ook mogelijk zijn om via e-mail bepaalde meldingen te krijgen.

• Berichten kunnen aangepast of verwijderd worden.

Wat staat er nog op de planning? Tegen het einde van dit jaar komt er een rapportagesysteem en in aanloop naar 2024 willen we de duikplaatsen onder handen nemen. Uiteraard werken we ook verder aan de openstaande GitHubtickets met suggesties voor verbeteringen en worden de gemelde bugs systematisch verder aangepakt.

Rest mij nog mijn team, Nicolas De Smyter, Maikel Punie en Ivo Hubert, te bedanken om zich te blijven engageren om DIVES 2 verder te verbeteren. Ook wil ik de Power-Users bedanken, die op de achtergrond de gebruikers met raad en daad bijstaan en problemen signaleren. 

STALS, DIVES-MEDECOÖRDINATOR

LUTGART

Tip 4: Je duiken bekijken op een mobiel toestel.

De warmste duik

Organiseert jouw club mee initiaties voor het goede doel?

De Warmste Week is de solidariteitsactie van VRT, die jaarlijks wordt georganiseerd in de week voor kerst. Via heel wat verschillende acties wordt geld opgehaald voor het goede doel. Dit jaar is het thema 'opgroeien zonder zorgen', want iedereen verdient een warme jeugd en alle kansen om zich te ontplooien en zonder zorgen te kunnen spelen, ravotten, puberen en lachen.

Onze liga NELOS wil graag haar schouders onder dit initiatief zetten en roept de clubs op om initiaties (duiken, vinzwemmen, vrijduiken, OWH) te organiseren in de periode tussen 1 en 15 december. Elke deelnemer betaalt hiervoor een bijdrage die door de club wordt bepaald. Per initiatie wordt dan minimum € 5,00 geschonken aan het goede doel.

Door in heel Vlaanderen initiaties aan te bieden, kunnen we tijdens het slotevenement in Brugge een cheque met daarop een mooi bedrag overhandigen en een aantal kinderen met iets minder zorgen laten opgroeien.

concreet

Wil je als club mee het verschil maken en initiaties organiseren, registreer je tegen

uiterlijk 30 september door het formulier op www.nelos.be/dewarmsteweek in te vullen. Je wordt dan als club meegenomen in de communicatie die NELOS vanaf oktober over deze actie opstart.

We bezorgen je een perstekst, affiches en banners voor sociale media, zodat je de initiaties bekend kan maken.

Het publiek zal vanaf begin oktober tot eind november kunnen inschrijven voor een initiatie in jouw club. Dat gebeurt via een inschrijvingsformulier dat op www.nelos.be beschikbaar zal zijn.

Ten laatste op 17 december geef je het resultaat van de actie in jouw club aan ons door. Zo weten wij welke bedrag we in Brugge kunnen overhandigen.

Heb je nog vragen? Stuur dan een e-mail naar: marcom@nelos.be

NATALIE DECROCK

Welk goed doel ondersteunt NELOS?

In tegenstelling tot de vorige jaren kies je het goede doel niet zelf. Alle ingezamelde geld gaat naar het DWW-Fonds, dat speciaal is opgericht om projecten te steunen die passen in het thema opgroeien zonder zorgen. Het fonds wordt beheerd door de Koning Boudewijnstichting die met de hulp van een onafhankelijke jury projecten selecteert die passen in het thema. Er wordt dus niet één goed doel gekozen, maar we ondersteunen meerdere projecten.

Foto: Natasja Vandeperre.

CMAS Wereld kampioenschappen

Onderwaterfotografie en -videografie Varadero Cuba – oktober 2023

Ook dit jaar stuurt CMAS Belgium (BEFOS/FEBRAS) een delegatie naar de wereldkampioenschappen voor onderwaterfotografie en -videografie.

Na een aantal jaren van organisatie in Europa kreeg deze keer de Cubaanse afdeling van CMAS de kans om de organisatie op zich te nemen. De bekende vrijduikspecialist Pipin Ferreras, die meerdere vijduikrecords op zijn naam heeft staan, is de initiatiefnemer en contactpersoon ter plaatse.

De wedstrijd vindt plaats van 9 oktober tot 14 oktober 2023 in Varadero (Cuba) waar de fotografen keuze uit zes disciplines krijgen, waaronder de klassieke onderdelen: Close-up, Visportret, Groothoek met model, Groothoek zonder model, Thema ‘Tube Worms’ (Canalipalpata) en Creatief. Hiervan moet elke deelnemer maximaal vier onderdelen afwerken tijdens vier duiken.

Voor de videografen zijn er drie mogelijkheden: een film van min. twee tot max. vier minuten, een documentaire van max. twee minuten en een onbewerkte film van max. één minuut. Bij die laatste mag er enkel in het beeldmateriaal geknipt en gemonteerd worden. Voor de montage van de film(s) zijn er twee montagemomenten: na de eerste dag is er drie uur tijd voorzien en na dag twee nog eens vijf uur.

CMAS Belgium stuurt een volwaardige ploeg naar deze wedstrijd, als fotografen zijn Thomas Van Puymbroeck (NELOS) en Danny Van Belle (LIFRAS) geselecteerd, hun respectievelijke assistenten zijn Tim

Steenssens en Thierry Martin. Voor de video is Gery Beeckmans (NELOS) onze vertegenwoordiger.

Hierbij brengen we graag de NELOS-afgevaardigden van het team CMAS Belgium even in beeld. Zij verkregen hun selectie op basis van hun resultaten bij het Open Belgische Kampioenschap onderwaterfotografie en -videografie.

GERY BEECKMANS

Thomas Van Puybroeck en Tim Steenssens.

Gery Beeckmans.

Foto's (2): CMAS BelgiumThomas Van Puymbroeck.

Advies zuurstoftoediening door duikers

Over zuurstoftoediening in het kader van eerste hulp bij duikongevallen hoor je vaak uiteenlopende meningen en adviezen. De Juridische Commissie van NELOS vzw licht hierbij enkele relevante punten toe.

Op grond van de Belgische wetgeving valt het toedienen van zuurstof onder de 'technische verpleegkundige verstrekkingen' die door verpleegkundigen en artsen mogen worden verricht. Personen die geen verpleegkundige of arts zijn en niet vallen onder de uitzonderingen zijn strafbaar wanneer zij gewoonlijk één of meer technische verpleegkundige verstrekkingen uitoefenen.

Duikers hopen nooit of slechts uitzonderlijk met een duikongeval te maken te krijgen. Er is hier dan ook geen sprake van het 'gewoonlijk' toedienen van zuurstof. Zuurstoftoediening in het kader van eerste hulp bij een duikongeval valt niet onder het gewoonlijk uitoefenen van technische verpleegkundige verstrekkingen en is dus niet strafbaar.

laten we dus even bekijken wat we nu precies kunnen doen

Bij een duikongeval bellen we de medische hulpdiensten via het nummer 112. In België

duurt het ongeveer 10 minuten voordat een ambulance ter plaatse is. Dit is evenwel een gemiddelde.

De locaties waar een duikongeval in België zich voordoet, liggen vaak in gebieden waar deze aanrijtijd niet gehaald wordt.

Duikers kunnen via een gratis telefoonnummer (0800 12382) binnen enkele minuten in contact komen met een gespecialiseerde duikarts die eerste hulp kan aanbevelen in afwachting van de aankomst van de medische hulpdiensten.

Je kan je ook baseren op de internationale aanbevelingen voor eerste hulp bij duikongevallen. Deze vermelden zonder enige uitzondering het belang van onmiddellijke toediening van 100% zuurstof en dit zo snel mogelijk, met adequate uitrusting en na adequate training. We benadrukken hierbij de voorwaarde van een adequate uitrusting en training.

Tijdens de cursus Duiker-Hulpverlener wordt er adequate training gegeven over het toedienen van zuurstof.

zuurstoftoedieninging onze buurlanden

In onze buurlanden hebben ze dit goed begrepen en passen ze dit toe. In Nederland is zuurstoftoediening een risicovolle handeling waarvoor men bekwaam (lees: opgeleid) moet zijn. Duikers worden er, net als in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, opgeleid en zij zijn bevoegd om zuurstof toe te dienen in het kader van eerste hulp bij een duikongeval.

Europese normen

Wanneer we geografisch nog wat ruimer gaan kijken ondersteunt de Europese norm (EN) ISO 24803 dit door de verplichting voor duikverenigingen om een zuurstofset op een duiklocatie te hebben.

EN ISO 24801 bepaalt dan weer dat duikers kennis moeten hebben van het duikmateriaal, waaronder een zuurstofset, en dit materiaal moeten kunnen gebruiken. Deze norm bepaalt ook dat wie leert duiken een volledige opleiding in zuurstoftoediening bij noodgevallen moet afronden: zowel theoretische uitleg als praktisch onderricht.

De duikopleiding bij NELOS voldoet aan deze internationaal erkende ISO-normen. NELOS-duikers krijgen een opleiding in eerste hulp bij duikongevallen, met inbegrip van de technieken om op veilige manier zuurstof toe te dienen.

hulpverleningsplicht

Het niet toedienen van zuurstof bij een duikongeval kan ten slotte beschouwd worden als het niet verlenen van hulp aan een persoon in groot gevaar (hulpverleningsplicht). Hierdoor kan je je blootstellen aan strafrechtelijke vervolging.

besluit

Samenvattend kunnen we stellen dat bij duikongevallen het onmiddellijk toedienen van 100% zuurstof door hiervoor opgeleide duikers overeenkomstig is met de internationale normen en aanbevelingen

én onze nationale norm inzake hulpverleningsplicht.

Wellicht hoop ook jij dat jouw buddy opgeleid is en zonder aarzelen jou zuurstof zal toedienen wanneer je een duikongeval voorhebt. 

ANNE-MARIE FLO, NAMENS DE JURIDISCHE COMMISSIE

De veiligheid aan de kant wordt uiteraard verzorgd door iemand die een opleiding gevolgd heeft over het correct toedienen van zuurstof aan duikers.

Tips van het Veiligheidscomité

Neem kleine stappen om grote ongevallen te vermijden!

Duiken is een sport en hoewel sporten een positieve bijdrage heeft aan zowel onze fysieke als mentale gezondheid, kunnen bij elke sport helaas ook ongevallen gebeuren.

Het spreekwoord gaat dat een ongeluk in een klein hoekje schuilt. In onderstaand artikel willen we graag jullie aandacht vestigen op een aantal kleinere ongelukken en incidenten die vaak gebeuren in de rand van het duiken zelf. We hebben het hier niet over barotrauma's of decompressieongevallen, maar eerder over de kleine ongevallen aan de waterkant, waarbij je een ongeluk hebt nog voor of net op het moment van het te water gaan, zowel bij kant- als bij bootduiken, helaas vaak met kwetsuren of lichamelijke schade tot gevolg. Hieronder geven we een aantal van dergelijke situaties mee die we regelmatig zien terugkomen in de ongevallenstatistieken van de afgelopen jaren. We hopen met onderstaande tips deze ongevallen in de toekomst zoveel mogelijk te vermijden.

materiaal

Zorg ervoor dat je materiaal in de wagen goed geladen is en ook vastzit. Een beginnende duiker heeft de duikfles dwars in de

wagen gelegd in plaats van in het verlengde van de autokoffer, waardoor ze tussen een duikbak en de kofferklep ligt. Een mooi

voeten en zeker in de zomermaanden als we onze stevige winterschoenen geruild hebben voor een paar sandalen.

Tips:

3 Berg je materiaal steeds goed gezekerd op en leg het ook in je koffer vast.

3 Leg je flessen in het verlengde van je koffer en zeker niet dwars vlak voor je kofferopening. Er bestaan genoeg hulpmiddelen om je flessen vast te leggen, gaande van netjes tot flessenhouders. Gewoon je loodgordel ernaast leggen kan ook al helpen.

plekje om de kofferruimte op te vullen. Bij het parkeren aan de duikplaats staat de auto echter licht hellend en op het moment dat de koffer met een druk op de knop wordt geopend, rolt de fles eruit en komt ze terecht op de voet van de onfortuinlijke duiker.

De duiken voor die dag en de komende weken worden hierdoor onmiddellijk geschrapt. Een kleine 20 kg die vanop een kleine meter hoogte op je voet terechtkomt, eindigt vaak met gebroken tenen of gekneusde

3 Leg je duikfles plat op de grond nadat ze opgetuigd is.

3 Zorg ervoor dat loodblokken niet van je loodgordel kunnen afglijden.

te water gaan

Gedurende het voorjaar kregen we een vijftal meldingen binnen van kleine ongevallen die gebeurden bij het te water gaan, waarbij struikelen, uitglijden en vastzitten tussen stenen resulteerden in spierscheuren, ver-

Foto's (2): Ivo Madder.

Opgelet: deze fles kan uit de wagen rollen!

zwikte voeten en een verdraaide knie. Kleine onoplettendheden, die toch vaak langdurig herstel vragen. Op sommige duikplekken in de Oosterschelde, zoals onder andere Putti's Place en het Goese Sas, heb je vaak kleinere en grotere stenen die ondiep in het water liggen en waar je over kan struikelen of waarin in het slechtste geval je voet zo komt te zitten dat hij gekneld kan geraken. Als je op dat moment je evenwicht ook nog verliest en ten val komt, kan dit tot een gebroken voet of enkel leiden.

Tips:

3 Neem kleine stappen bij het te water gaan.

3 Zorg ervoor dat je stabiel staat vooraleer je verder stapt.

3 Ga samen met je buddy in het water, zodat je letterlijk op iemand kan terugvallen als je je evenwicht dreigt te verliezen.

nat en gevaarlijk glad

In Zeeland zijn er de afgelopen jaren enorme inspanningen geleverd om het te water gaan te verbeteren. Denk maar aan de duiktrappen in Wemeldinge en aan de Zeelandbrug en de steigers aan het Grevelingenmeer. Toch zijn er ook plaatsen waar we graag duiken en waar minder faciliteiten aanwezig zijn. Dat zijn plaatsen waar het minder evident is om in het water te gaan en waar het gevaarlijk glad kan zijn. We denken hierbij bijv. aan Het Fort, ook gekend als camping Linda, waar je een touw vindt om je aan vast te houden. Het belangrijkste bij het gebruik van dat touw is een goede positie van je voeten om te vermijden dat je de grip verliest op de gladde wieren. Zorg ervoor dat je je voeten zeer rustig neerzet, zodat je steeds stabiel staat na elke stap.

Het touw vasthouden zal je helpen om je evenwicht te bewaren. Zijdelings stappen kan je ook meer stabiliteit geven dan de gewone looprichting te volgen. Doe ook je handschoenen en kap al aan vooraleer je naar het water gaat, zodat je hoofd en handen alvast beter beschermd zijn als je toch ten val zou komen. Deze voorzorgsmaatregelen kunnen een serieus verschil maken en de aard van de verwonding verkleinen.

Tips:

3 Bewaak je evenwicht en verdeel je gewicht over beide benen.

3 Zorg dat je stabiel staat en gebruik het touw als het er hangt ter ondersteuning.

3 Stap bij voorkeur op minder gladde of begroeide stenen.

3 Zijdelings stappen kan meer stabiliteit geven.

3 Doe je handschoenen en kap al aan ter bescherming.

Gladheid kan ook op een steiger voor onveilige situaties zorgen. De voorbije jaren

kregen we enkele meldingen van duikers die ten val kwamen op de steiger van Wemeldinge in de jachthaven bij het laden van het materiaal op de boten. Het laatste stuk meeschuivend metaal dat het ijzeren ponton verbindt met de aanmeersteigers, is bij laag water best wat steiler en geeft daardoor soms minder goede grip. Twee jaar geleden kwam een duikster hier stevig ten val met enkele ingedeukte ruggenwervels tot gevolg. Een letsel dat snel meer dan een halfjaar herstel vroeg.

(k)oester je handschoenen

Zorg dat je je kap en handschoenen al draagt op moment dat je het water instapt. Sommige duikplekken kenmerken zich door een rijke aanwezigheid van oesterbanken. We vernemen regelmatig iets over ongevallen met snijwonden door het vallen op oesters. De zijranden van de oester zijn zeer scherp en het bijkomend gewicht van je duikuitrusting heeft tot gevolg dat je bij een val met diepe snijwonden geconfronteerd kan worden. In Burghsluis kwam ooit een

Je kan niet enkel uitglijden over een bananenschil, maar ook op met zeewier begroeide rotsblokken, gladde steigers, enz.

Zorg dat je stabiel staat en gebruik het touw als het er hangt ter ondersteuning.

Foto: Leo Geerts.

Verwondingen na een val op oesters.

duiker ongelukkig zwaar ten val recht op een oesterbank. Dit gebeurde op een plaats waar niet zo vaak duikers in het water gaan, waardoor de oesters er vlijmscherp waren. Ondanks het beschermende duikpak werd de patellapees, die de dijbeenspier via de knieschijf met het scheenbeen verbindt, dermate geraakt dat ze afscheurde. Vermits de man naast het duiken ook intensief de loopsport beoefende en hij ook opnieuw wou kunnen lopen, werd het geen evidente operatie om deze pees terug aan te hechten. Hou er dus rekening mee dat deze snijwonden vaak een lang herstel nodig hebben en bovendien meestal ook littekens nalaten. Doe dus steeds je handschoenen en kap aan vooraleer je in het water gaat. Val je bijv. met je hand op die scherpe oesters, dan zal de verwonding minder ernstig zijn.

kledij

Ga je op duikreis en duik je meerdere keren per dag? Doe onder je duikpak dan een truitje aan dat geschikt is voor watersport. Het helpt je vaak om irritatie aan je hals te vermijden door het schuren van je duikpak. Ook sokjes in je botten zorgen ervoor dat je makkelijk uit je botjes kan en kunnen irritatie op je voet voorkomen.

oren

Bij duiken in warm en planktonrijk water is het spoelen van je oren met zoet water geen overbodige luxe. Het helpt om een otitis externa of zwemmersoor te voorkomen. Dit is een ontsteking van de huid in de gehoorgang die gepaard gaat met jeuk, pijn, roodheid, zwelling en mogelijk kan leiden tot het tijdelijk stoppen met duiken tot de infectie verdwenen is. Meer informatie hierover vind je in het artikel van NKO-arts Dr. Paul Vander Eecken dat in Hippocampus verscheen in september/oktober 2011 (Hippo nr. 235 –www.nelos.be/hippo235).

aan boord van een boot gaan

De scheepsetiquette vereist dat je toestemming vraagt aan de schipper om aan boord te gaan. Hierdoor kan de schipper jou ook helpen met praktische tips en je je plaats tonen aan boord. Iemand in de boot die je helpt om materiaal aan te nemen is geen overbodige luxe. Stap niet alleen de boot in met je fles, bi of stage, want het hoogteverschil tussen de steiger en de tubes van een RIB, maar vooral tussen de tubes en de kuip van de boot, is groot. Een neerwaartse stap kan je al snel uit evenwicht brengen met mogelijk een kwalijke val tot gevolg. Vaak krijg je daarbij ook het volle gewicht van je uitrusting op je. Er zijn veilige en elegante manieren om aan boord te gaan, zonder je een breuk te tillen of ten val te komen.

Tips:

3 Laat je helpen om materiaal te laden en aan boord te gaan.

3 Vraag de schipper naar de beste manier om aan boord te gaan. Hij kent zijn schip als geen ander.

uitvaren

Zorg dat alles goed vastgemaakt is bij het varen. Zodra de RIB de haven uit is en snelheid maakt, is het belangrijk dat je zelf in een goede positie op de RIB zit en visueel contact houdt met de golven om de schokken op te vangen. Stel je toch vast dat materiaal niet goed vastzit, verwittig dan de schipper die vaart kan minderen vooraleer je actie onderneemt.

Buig nooit voorover om nog snel een vin of bril goed te leggen, want de beweging van je lichaam is anders dan die van de RIB zelf. Hierdoor kan je hardhandig in contact komen met het vastgesjorde materiaal, met een snij- of kneuswonde, gebarsten lip of gebroken tand als gevolg. Dat maak je liever niet mee.

Foto:

Close-up van het geïnfecteerde buitenoor (otitis externa).

Pas op bij het overstappen van de RIB naar de steiger.

Foto: Ivo Madder.

Klaar om de haven uit te varen. Zorg dat alles goed vastgemaakt is. Zet je in een goede positie en hou visueel contact met de golven om de schokken op te vangen.

Foto: Ivo Madder.

Tips:

3 Hou je bij voorkeur met beide handen vast aan de touwen langszij.

3 Zorg dat je stabiel zit of staat.

3 Kijk naar de golven en buig nooit voorover om iets te pakken tijdens het varen zelf.

klaarmaken voor de duik

Iedereen staat op een kleine oppervlakte om materiaal aan te doen. Help elkaar en spreek op voorhand af wie eerst zijn materiaal aandoet. In ideale omstandigheden doe je eerst je vinnen aan, daarna je lood en dan pas je duikuitrusting. In de praktijk is dat op een RIB vaak niet haalbaar en kan je niet anders dan eerst je lood aandoen en dan je trimvest met fles, zonder dat je vinnen aanhebt. Zorg ervoor dat je trimvest of wing op dat moment opgeblazen is en dat je je lood snel kan afwerpen in geval van nood.

Neem altijd voldoende tijd voor een grondige buddycheck, waarbij je controleert of alle kranen openstaan, de inflatorslang en/of de droogpakslang aangesloten zijn en de snelontluchter vrij is. Kijk daarna naar het dragen van lood, computer, kap, bril en vinnen. Die laatste zijn uiteraard belangrijk, maar de open kranen, de aansluiting van de inflatorslang en de vrijhangende snelontluchter zijn echt van levensbelang. Hou je hand op je duikbril bij het vallen en zorg ervoor dat je vinnen vrij zijn op het moment van een 'OK go', zodat je probleemloos kan vallen. Je zou de eerste duiker niet zijn die met zijn vinnen hapert aan de vinnen van iemand anders die er bovenop staat. Eens je je materiaal aanhebt, zal de schipper je naar de dropzone brengen en de schroef stilleggen. Als de schipper dan het vertreksein geeft, dan dient iedereen tegelijkertijd van de RIB te vallen. Treuzel of aarzel je en

je valt twee seconden later, dan kom je mogelijk met je fles terecht op het hoofd van je buddy. Geen goed begin van de duik en dit moet absoluut vermeden worden.

Tips:

3 Doe een grondige buddycheck en focus daarbij op open kranen, aangesloten slangen en een vrije snelontluchter. 3 Zorg ervoor dat je volledig klaar bent, zodat je kan vallen op het teken van de schipper.

trappen

We hebben het hier niet over de decompressieverplichtingen, maar wel degelijk over de trappen waarmee boten zijn uitgerust. De meeste RIB's zijn uitgerust met een plooibare trap die een scharnierpunt heeft net onder een horizontaal platform, waarop je bij het aan boord komen je voeten zet. Bij het uit het water klauteren, pak je deze trap soms vrij hoog vast. Hierdoor kunnen je vingers tussen de trap en de rand van de boot komen te zitten op moment dat je zelf verder de trap opgaat of de golven de trap doen bewegen. Een gekneusde vinger of geplet nagelbed zijn een onaangenaam gevolg daarvan.

Tip:

3 Pak de trap met beide handen vast, zo'n 20 cm onder het scharnierpunt, zodat je handen of vingers niet gekneld kunnen raken.

Zorg dat je ook waakzaam bent op moment dat deze trappen omlaag gelaten worden. Je wil het als duiker niet meemaken dat iemand het touw om deze trappen omlaag te laten niet goed vast heeft en de trap onge-

Voor je te water gaat moet je zeker zijn dat je kraan geopend is, je inflatorslang aangesloten is en je snelontluchter vrij hangt.

Foto: skeeze.

Zorg dat je allemaal tegelijkertijd in het water gaat als het teken 'OK Go' gegeven wordt.

Beschadigde neus, omdat één duiker enkele seconden na het 'OK Go' signaal te water ging van de RIB.

Foto: Ivo Madder.

Foto: Michael Green.

controleerd in het water valt. In Egypte was ik er helaas ooit getuige van hoe een zware metalen trap op die manier op het hoofd terechtkwam van iemand van de bemanning die met een bootje net in het water lag, terwijl we voor anker lagen op Daedalus rif. Dat de man het overleefde en er enkel een grote hoofdwonde aan overhield was eigenlijk een klein mirakel. Met een dichtstbijzijnd ziekenhuis op talloze uren afstand, werd de wonde op 'traditionele manier' genaaid door de bemanning zelf. Ik krijg nog steeds een rilling als ik eraan terugdenk.

Grotere duikboten zijn uitgerust met stevige metalen trappen. Wees steeds alert als de zee wat wilder is en deze trap diep heen en weer stampt in het water. Benader de trap en bekijk de beweging vooraleer je de trap vastgrijpt. Pak je hem vast als hij op zijn hoogste punt is, dan word je opnieuw naar onder geduwd. Pak je hem vast als hij al in zijn opgaande beweging zit, dan kan je een flinke ruk aan je armen krijgen.

Het ideale moment om de trap vast te grijpen bij wildere zee is als hij op zijn diepste punt in het water zit. Je kan dan je voeten op de onderste sporten zetten en met je handen ter hoogte van je schouders de sporten vastgrijpen. Je wordt dan mee naar boven getild en kan verder naar boven klauteren. Zorg er ook steeds voor dat deze trappen goed vastgemaakt zijn voor de RIB of boot zich opnieuw in beweging zet.

Tips:

3 Wees alert als een duiktrap te water wordt gelaten en bewaar afstand.

3 Volg aandachtig de op- en neergaande beweging en grijp de trap vast op het dode moment tussen de neerwaartse en opgaande beweging.

3 Zet beide voeten stabiel op de sporten en grijp met je beide handen de laddersport vast ter hoogte van je schouders.

3 Hou bij het beklimmen van de trap steeds je ademautomaat in je mond en blaas je jacket/wing licht op.

3 Leg een duiktrap steeds vast bij het wegvaren.

OSB oplaten

Te vaak zien we duikers de OSB oplaten, waarbij ze hun eigen mondstuk uit de mond nemen om daarmee lucht in de OSB te blazen. Een ongelukkige keuze, want het ronddwarrelend touw kan zich rond je ademautomaat draaien, waardoor zowel je ademautomaat als jijzelf mee naar boven getrokken worden.

Een OSB die vertrekt hou je niet zomaar tegen en snel overschakelen naar je reserve-ademautomaat wordt een moeilijke opdracht. Er is niet alleen het risico op een versnelde opstijging en blow-up, als

je deco-verplichtingen hebt, kan dit ook tot een decompressieongeval leiden. Voel je toch dat je OSB of je reel zelf hapert, laat die dan ook los. Je vindt ze meestal aan de oppervlakte terug. Beter dat dan doorheen je trappen getrokken te worden of een versnelde opstijging met blow-up te doen.

Gouden regel: Hou je ademautomaat steeds in je mond en gebruik je reserve-ademautomaat om je OSB op te laten. Hou je OSB hierbij ook ter hoogte van je hoofd, zodat je er een goed zicht op hebt waar de opening van de OSB zich bevindt en je zeker weet dat er geen loshangende touwen tussen je vinnen of andere uitrustingsstukken zoals bijv. manometer of duiklamp gedraaid zitten.

epiloog

Er zijn ongetwijfeld nog een heleboel situaties die niet in dit artikel aan bod komen. Heb je zelf een tip of advies, was je getuige van een onveilige situatie of wil je je verhaal kwijt over een bijna-incident of incident. Mail het ons en wij nemen contact met je op met de vraag voor publicatie. Dit kan anoniem gebeuren. We leren allemaal het meest uit onze fouten en uit de verhalen die we horen van anderen. Het is steeds goed daaruit leerpunten te halen. Dat helpt ons om te groeien in het veilig beleven van onze geliefde duiksport.

Je bereikt het Veiligheidscomité van NELOS via veiligheidscomite@nelos.be

We wensen jullie veilige duiken en veel onderwaterplezier! 

DIRK CALLAERT

Oppassen dat je vingers niet tussen het scharnierend gedeelte van de ladder gekneld geraken.

Foto: Nancy Deloz

Foto: André Vanhecke.

Heel wat duiker blazen hun OSB op via het mondstuk dat net nog in hun mond stak. Beter is om je reserve-ademautomaat daarvoor te gebruiken.

Nieuws vanuit hetComite EDIT '

De werkdruk in het Comité EDIT werd té groot. Om alle documenten, cursussen en presentaties up-to-date te houden en om alle vragen te beantwoorden en opmerkingen te verwerken, was een team van drie te klein. De jaarlijkse revisie van de NELOS-Infomap en de ontwikkeling van het e-learningplatform slorpen bovendien ook veel tijd op.

Het was dan ook hoog tijd voor de rekrutering van nieuwe medewerkers. Een e-mailcampagne naar de instructeurs en een artikel in Hippocampus wierpen hun vruchten af!

Naast de drie losse medewerkers die al actief waren, vonden we via deze wegen nog zeven nieuwe. We heten hen bij deze dan ook van harte welkom! Allen werden reeds opgeleid en zijn ingewijd in de werkwijze van het comité.

Ondertussen worden de e-mailboxen weer bemand. Alle vragen en opmerkingen die

binnenkomen, worden opnieuw zo snel mogelijk beantwoord en verwerkt. Het onderhoud van alle cursussen en presentaties wordt gecoördineerd en de cursus in het e-learningplatform wordt up-to-date gehouden. Daarnaast staat het nieuwe team nog voor een aantal andere uitdagingen:

) Nakijken of de documenten in het documentencentrum nog up-to-date zijn en de controle van de lay-out ervan.

) Begeleiding van iedereen die nieuwe documenten aanmaakt.

) Het e-learningplatform uitbreiden met de overige luchtbrevetten.

Comité EDIT verwelkomt volgende medewerkers:

• Gert van Roey

• Fleur Eysermans

• Carl Antonissen

• Adriaan de Pooter

• Hendrik de Soete

• Leentje Loncke

• Naomi Stabel

• Pieter Wegge

• Stefan Voorspoels

• Thomas Ploem

• Thomas Govaerts

JORIS STEVENS, AFGEVAARDIGDE COMITÉ EDIT COMMISSIE SPORTDUIKEN

Advertentie

DUIKSHOP

Alle kwaliteitsmerken- Vulstation

Diverse duikmerken - Vulstation

Eigen onderhouds- & hersteldienst

Eigen onderhouds- & hersteldienst

Verhuurdienst - Duikopleidingen

Verhuurdienst

www.aqualand.be - info@aqualand.be

www.aqualand.be info@aqualand.be

Opleidingen Technisch Duiken 2023-2024

Het waren technische creatievelingen die op basis van de toenmalige inzichten en beschikbare technologie een duikuitrusting bouwden om autonoom de onderwaterwereld te verkennen. En al lijkt het contra-intuïtief, de stap naar een gesloten circuit was kleiner dan die naar een open circuit.

Het duo Rouquayrol-Denayrouze had in 1864 de eerste 'echt' bruikbare OC-set (in 1860 gepatenteerd). Het eerste praktische gebruik van een autonome duikuitrusting was de rudimentaire rebreather van Henry Fleuss. Daarmee werd in 1880 een ondergelopen ondertunnelingsproject – dat gedoemd was te mislukken – gered door een duiker 330 m in de tunnel te laten lopen om een aantal kleppen te sluiten.

In 1926 bouwt en demonstreert Yves Le Prieur, officier bij de Franse marine, een systeem in open circuit, gebaseerd op dat van het duo Rouquayrol-Denayrouze. Daarna is het wachten op een andere Franse marineofficier, Jacques Cousteau. Met de uitvinding van de aqualung in 1942 en z'n heerlijk inspirerende films van het onderwaterleven trapte hij de ontwikkeling van de duiksport als recreatieve bezigheid op gang.

Foto: Xavier Nickmans.

De rudimentaire rebreather van Henry Fleuss (1880). Legende: I = ademlong, C = zuurstofcylinder, K = CO2-absorbentkamer. Het opencircuitsysteem van Yves Le Prieur gebouwd in 1926.

Yves Le Prieur demonstreert zijn opencircuitsysteem.

De rebreather van Henry Fluess werd in 1880 succesvol ingezet bij een ondertunnelingsproject.

Daarmee kreeg ook het samenspel van technische creativiteit en beschikbare technologie om duikuitrustingen en protocols samen te stellen die toelaten om veilig dieper, langer en verder te duiken, het 'technisch' duiken, een duw in de rug. Zo worden continu de grenzen verlegd van wat we als duiker van de onderwaterwereld kunnen verkennen. Tot een paar jaar geleden was dat bij het technisch duiken vooral op basis van de ademautomaat – open circuit – als werkpaard wegens zeer courant te verkrijgen. Ondertussen heeft de rebreather echt

wel ingang gevonden bij het bredere publiek van technische duikers, met de stijgende kostprijs van helium als één van de, maar zeker niet de enige drijvende factor.

Waar de duiksport initieel leefde binnen kleine groepen enthousiastelingen en ondernemers die zich, naarmate de tijd vorderde, nationaal en internationaal gingen organiseren, is het duiken als tijdverdrijf ondertussen uitgegroeid tot een miljardenindustrie. En met industrie komt standaardisatie, zowel binnen als over federaties

Advertentie

heen. Zo werden in 2004 de Europese standaarden voor het recreatieve duiken gepubliceerd, die ondertussen zijn geëvolueerd tot ISO-standaarden die wereldwijd van toepassing zijn en waarvoor wij als NELOS uiteraard gecertificeerd zijn.

Ondertussen draait ook in het technisch duiken de standaardisatiemolen op volle toeren, gedreven door fabrikanten en federaties. Zo zijn de ISO-standaarden voor alle brevetten in het rebreatherduiken in de finale fase van goedkeuring. Voor het open

Foto: Xavier Nickmans.

ONDERHOUD HERSTELLING MAATWERK VERKOOP

Oefenen van vaardigheden tijdens de opencircuitopleiding.

circuit technisch duiken is er op dit moment weinig appetijt om daar tijd aan te besteden, vermits de industrie verwacht dat er minder vraag naar zal zijn als gevolg van het steeds duurder worden van helium.

Als NELOS-organisatie hebben we deze evolutie niet van aan de kant staan afwachten, maar hebben we er actief aan bijgedragen. Onze NELOS-voorzitter zit als lid van het standaardisatiecomité mee aan de onderhandelingstafel en kan daarbij bogen op de kennis en ervaring die we binnen NELOS op het vlak van technisch duiken hebben opgebouwd.

Door het noeste werk van vele jaren, door initieel een kleine groep enthousiastelingen en ondertussen een stevig kader van ervaren technische instructeurs, hebben we een kwalitatief en binnenkort ook gecertificeerd opleidingsaanbod.

Met uitzondering van de initiële machinespecifieke opleiding voor een aantal merken van rebreathers, waarvoor de fabrikant ons (nog) niet erkent als opleidingsorganisatie, kan je als NELOS-duiker het volledige opleidingstraject tot het niveau van technisch duiken dat je ambieert binnen onze eigen federatie doorlopen. Er is dus geen enkele

Data van de technische opleidingen (inschrijven via DIVES).

Ze vinden plaats in Mechelen, telkens van 19.30 tot 22.30 uur.

Planning cursussen open circuit

ERD

Ma. 29 jan. 2024: Theorie

Ma. 05 feb. 2024: Decompressietechnieken

Ma. 19 feb. 2024: Planningssoftware

Ma. 26 feb. 2024: Workshop

Ma. 11 mrt. 2024: Examen

NTD

Di. 19 mrt. 2024: Theorie

Di. 26 mrt. 2024: Planning

Di. 15 apr. 2024: Workshop

Di. 22 apr. 2024: Examen

ATD

Wo. 08 nov. 2023 : Theorie

Ma. 13 nov. 2023: Planning

Wo. 29 nov. 2023: Examen

reden om die technische opleidingen niet bij NELOS te volgen.

Denk je om eraan te beginnen en wil je er meer over weten, dan vind je op de NELOSwebsite (www.nelos.be/std) een pak informatie waar onze technische instructeurs met alle plezier de nodige tekst en uitleg bij verschaffen. Twijfel er dus niet over om ons aan te spreken. 

TECHNISCH DUIKEN (STD@NELOS.BE)

Planning cursussen gesloten circuit

CCR-D-NTx

Di. 30 jan. 2024: Theorie

Di. 06 feb. 2024: Planning

Di. 20 feb. 2024: Workshop

Di. 05 mrt. 2024: Examen

CCR-D-Tx

Wo. 08 nov. 2023 : Theorie

Wo. 15 nov. 2023: Planning

Wo. 22 nov. 2023: Workshop

Wo. 06 dec. 2023: Examen

Rebreatherduikers aan het decompresseren.

Foto: Xavier Nickmans.

BART VAN PASSEL, NAMENS DE SUBCOMMISSIE

Dive-Expo 2023

Dive-Expo, een organisatie van Stefan Panis, is een beurs voor zowel recreatieve als technische duikers en vindt plaats op 2 en 3 december 2023. NELOS mag 10 vrijkaarten weggeven.

De organisator Stefan Panis is een fervent technisch duiker en daarnaast ook een wrak-, grot- en mijnduiker. Jarenlang hielp hij mee met de organisatie van de Tekdive Shows in Antwerpen, maar in 2019 vond hij het tijd om zijn eigen vleugels uit te slaan en toen werd Tec-Expo geboren. Het was een vernieuwende beurs, gedragen door een gepassioneerd, jong team met frisse ideeën.

Ondanks het feit dat 'Start To Tec' erg leeft en er een grote interesse is bij beginnende (recreatieve) duikers in vinzwemtechnieken, uitloding, materialen, ... bleek de term 'Tec' voor velen een drempel om naar de beurs te komen. Om die reden werd het concept aan-

gepast en is Dive-Expo nu een beurs waar zowel luchtduikers als technische duikers aan hun trekken komen.

NELOS ondersteunt Dive-Expo en de Commissie Marketing & Communicatie mag 10 vrijkaarten weggeven.

Heb je interesse voor een vrijkaart? Stuur dan een e-mail naar marcom@nelos.be met als onderwerp 'vrijkaart Dive-Expo' en vermeld je naam, voornaam en je adresgegevens.

Dit jaar werd er gekozen voor een nieuwe locatie, een super nieuwe zaal in Sint-Niklaas, heel centraal gelegen met veel parking, en

openbaar vervoer. De 'grote' zaal voor de expo is 1.400 m2 en daarnaast een grote zaal voor de voordrachten.

Dive-Expo 2023, op 2 en 3 december 2023 van 10.00 tot 18.00 uur. Locatie: 't Bau-Huis, Slachthuisstraat 60, 9100 Sint-Niklaas.

Op Facebook www.fb.com/DiveExpo en op de website www.dive-expo.be vind je meer info over de standhouders en gastsprekers.

IVO MADDER

Scubapro Testdagen 2023

Achter de schermen

De Scubapro Testdagen in het Zilvermeer van Mol zijn ook dit jaar vlot verlopen. Ik stapte nochtans met een klein hartje mee in de organisatie van deze dagen. Want hoe begin je daaraan? Even terug naar het begin.

Het start met het prikken van de datum die aan de verantwoordelijken van het Zilvermeer voorgelegd wordt. Dan moeten we toestemming krijgen om het event opnieuw te organiseren. Van het feit dat we al vanaf de start achter lopen op het tijdschema, was ik me op dat moment niet bewust. Als we enkele weken later voor de eerste keer met alle partijen online samenzitten, merk ik dat zij - in tegenstelling tot ikzelf - kunnen terugvallen op tonnen ervaring. Ze loodsen me doorheen de verschillende stappen van de organisatie. Dankzij hun knowhow krijg ik een beter zicht op het vele werk dat op zeer korte tijd verzet zal moeten worden.

De affiches worden gemaakt, aangepast, goedgekeurd en vertrekken naar de drukker. De e-mails naar de clubs en instructeurs worden verstuurd. Krijgen we op tijd genoeg instructeurs voor de initiaties en andere medewerkers bij elkaar? Diploma’s en fotomapjes worden bijbesteld, initiatieformulieren aangepast en afgeprint, fototoestellen en printers getest, T-shirts besteld, materiaal aangevraagd, een aankondiging in Hippocampus gepubliceerd, posts op sociale media geplaatst, … en nog zo veel meer. Er vallen af en toe lijken uit de kast.

Heb je daar al aan gedacht? Euh, nee … Regelmatig vrees ik dat we het niet rond zullen krijgen. Maar dan komen de aanmeldingen van medewerkers binnen en krijgt de planning stilaan vorm.

Een bezoekje aan het Zilvermeer maakt het voor mij veel duidelijker. Waar zal Nuclea met de catering staan? En de tent van Scubapro, Huis Cuylaerts en De Watersportcentrale met het testmateriaal, de infobalie, de kleedkamers, de compressorruimte, … Het krijgt die dag allemaal een plaatsje. Ondertussen beginnen ook de aanvragen voor de initiaties binnen te lopen. Het aantal medewerkers groeit en de weekendplanning krijgt definitief vorm. Het materiaal staat ondertussen klaar in Mechelen.

Vrijdag 23 juni: ik haal de camionette op, laad al het materiaal in en vertrek naar Mol om op te bouwen. Het belooft een zonnig weekend te worden. Mijn echtgenoot komt met de kinderen en onze caravan naar de camping van het Zilvermeer. We blijven met heel het gezin een weekend in Mol. Ik tref ‘s avonds in de caravan nog een paar laatste voorbereidingen en vertrouw erop dat het een geslaagde editie wordt. Laat het publiek maar komen.

Zaterdag en zondag zijn hectisch, maar verlopen toch vlot. Meer dan 60 medewerkers komen helpen. Er zitten continu tussen de 5 en 10 instructeurs in het water. Een 90-tal mensen schreef zich op voorhand in voor een initiatie. Vooral zondag komen er nog veel mensen spontaan langs om een duikinitiatie mee te pikken. Het ene na het andere blije gezicht komt zijn of haar diploma en foto ophalen. Kinderen vertellen enthousiast dat ze visjes, schelpen en

standbeelden hebben gezien. Volwassenen genoten van de rust en zijn blij dat ze ondanks enige bedenkingen toch de stap gewaagd hebben. Eén tienermeisje wordt door haar moeder ingeschreven. Ze is totaal niet geïnteresseerd. Met een blik van ''ach ma, ik zal het wel proberen, maar stop nu met zagen'' begint ze zich om te kleden. Later komt ze stralend terug aan de infostand. Als ze kon, had ze zich onmiddellijk in een club ingeschreven. We verwijzen haar door naar enkele clubs bij haar in de buurt. Heerlijk toch!

Met bijna 150 initiaties op de teller vertrek ik zondagavond uitgeput naar huis. Ik leerde dit weekend fantastische mensen kennen. Bedankt Fleur en Bart van Nuclea, Martine en Dennis van Scubapro, Jef en Fernanda van Huis Cuylaerts en Guy van de Watersportcentrale om me wegwijs te maken en me aan te steken met jullie enthousiasme. Bedankt aan alle medewerkers voor hun fantastische inzet. Ik kijk met vertrouwen en goesting uit naar volgend jaar.

VICKY NAVEAU

Voor de schermen

Als ik rond 09.00 uur de hoofdingang van het Zilvermeer opdraai, kom ik in een file wachtenden terecht. Ik hoopte de duikdag rustig te beginnen, maar dat valt tegen. Er zijn nog duikers die hun zondag/testdag zo gepland hebben. Als de poort openschuift, slingeren we gezamenlijk als een reuzenslang over de weg naar de duikplaats. Gelukkig vind ik snel een goed parkeerplekje in de schaduw.

Na het klaarzetten van mijn duikmateriaal, ga ik naar de plaats van gebeuren. Ik zie dat Vicky alles onder controle heeft. Ze heeft de zaterdag overleefd en is klaar voor de drukste duikdag van het jaar in deze plas. Op de stand van Scubapro krijg ik uitleg over zowel het nieuwe als het aangepaste materiaal. Er zijn dit jaar weinig compleet nieuwe uitrustingen. Ik bestudeer de sidemountwing van deze fabrikant en voel het kriebelen. Jammer genoeg heb ik de opleiding nog niet afgerond en kan ik er niet mee in het water springen. Het zal voor de volgende editie zijn.

Foto's: Ivo Madder & NELOS vzw.

Dat ik geen materiaal test, betekent echter niet dat ik vandaag droog zal blijven. Ik loop terug naar de NELOS-tent en bied me aan als extra begeleider voor initiaties. Nu ik geen testduik uitvoer, ben in beschikbaar om kandidaten tijdens hun eerste onderwateravontuur te begeleiden. Extra steun die ze altijd kunnen gebruiken en die zeer gewaardeerd wordt.

Mijn voeten zijn net nat of ik krijg al een dopeling aangeboden. We maken kennis en ik leg deze jeugdige enthousiasteling de beginselen van het duiken uit. Ondanks zijn wens om 'diep' onder water te gaan, merk ik dat hij zich niet zo op zijn gemak voelt. Ik neem de druk op zijn schouders weg door voor te stellen vissen te gaan zoeken. Met de ontdekking van de eerste baars, verdwijnt zijn zenuwachtigheid. We genieten van het zicht op nog geen meter diepte. Als we onze duik beëindigen, lacht hij en zegt dat hij ervan genoten heeft. Daarvoor doen we het!

Kandidaat nummer twee is zo nog enthou-

siaster. Ik moet haar even afremmen en doe rustig mijn uitleg. In het begin van de duik heeft ze last met haar bril, terwijl daar niets verkeerd mee is. Zenuwen? De drukte in en rond het water en het vooruitzicht van een eerste duik hebben een allesbehalve kalmerend effect. Doen de vissen het weer? Ja, als we op een meter of twee een school vissen tegenkomen, is ze dolgelukkig en vergeet ze haar brilproblemen. Ze duikt als een ervaren rot. Terwijl ze uit het water stapt, bedelft ze haar vriendinnetje onder een woordenvloed over haar eerste onderwateravontuur. Succes!

Ik koel even af in het water. Het is een warme dag en ik ben blij dat ik niet op het droge sta. Mijn derde initiatie is met iemand die hier tijdens de editie van vorig jaar ook gedoken heeft. Een vertrouwde gast. Deze duik verloopt rustig en probleemloos. Als we ons hoofd boven water steken, heb ik het gevoel dat we hem volgend jaar terug zullen zien. Hopelijk heeft hij dan de weg naar een duikschool gevonden.

Advertentie

Foto's: Ivo Madder & NELOS vzw.

Tegen de middag ebt de drukte even weg - stilte voor de storm - en besluit ik om met een drankje in de hand met bezoekende duikers te praten. Vanmorgen werd de haai van Aeginor te water gelaten, de gelegenheid om te bespreken hoe zoiets aangepakt wordt. Op mijn korte terugtocht naar de auto begroet ik bekenden en worden zoals gewoonlijk sterke verhalen en ervaringen uitgewisseld. In het voorbijgaan merk ik dat het weer druk is in het water.

De Scubapro Testdagen hebben nog niets van hun aantrekkingskracht verloren. Volgend jaar ben ik terug van de partij en hopelijk zien we elkaar daar.

CMAS-Belgium

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Voorzitter: Marc Lycops

Avenue de la Liberté 158 boite 7 – 1080 Bruxelles

Gsm 0473 81 68 62 – president@lifras.be

Medevoorzitter: Ronny Margodt

Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Penningmeester: Dirk Saman

Groeningenlei 106 – 2550 Kontich

Gsm 0475 26 79 20 – dirk.saman@nelos.be

Bestuursleden:

Michel Declercq Pladijsstraat 8, 8370 Blankenberge

Gsm 0475 56 56 18 – michel.declercq@nelos.be

Frédéric De Deyn

Gsm 0476 63 06 13 – frederic.dedeyn@lifras.be

Philippe De Wilde Gsm 0477 57 24 23 – philippe.dewilde@lifras.be

Yvan Barthélemy

Gsm 0496 55 30 99 – yvan.barthelemy@lifras.be

Sven Vandekerckhove

Acaciastraat 76 – 9890 Asper

Gsm 0476 34 00 64 – duikonderricht@nelos.be

BEFOS-secretariaat:

Margaux Montrieux

Jules Broerenstraat 38 – 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be

LIFRAS

Op onze NELOS-flickr-pagina staan er 4 mappen met foto's die gemaakt werden tijdens de Scubapro-testdagen 2023 in het Zilvermeer Mol op 24 en 25 juni.

https://www.flickr.com/photos/nelos-vzw/albums

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques asbl

Président: Marc Lycops

Avenue de la Liberté 158 boite 7 – 1080 Bruxelles Gsm 0473 81 68 62 – president@lifras.be

Vice-Président: Frédéric De Deyn Gsm 0476 63 06 13 – frederic.dedeyn@lifras.be

Secrétaire Général: Laurie Brodkom Gsm 0472 74 20 37 – secretaire.general@lifras.be

Trésorier: Philippe De wilde Gsm 0477 57 24 23 – philippe.dewilde@lifras.be

Administrateurs:

Yvan Barthélemy Gsm 0496 55 30 99 – yvan.barthelemy@lifras.be

Patrick Bogaert Gsm 0494 73 96 82 – patrick.bogaert@lifras.be

Laurence Sénéchal

Gsm 0497 31 53 20 – laurence.senechal@lifras.be

Thibaut Vandermeulen

Gsm 0479 45 69 69 – thibaut.vandermeulen@lifras.be

Secretariaat:

Katia Van De Veegaete – katia@lifras.be

Muriel Van Blommen – muriel@lifras.be

Boekhouding: comptabilite@lifras.be

Jules Broerenstraat 38 – 1070 Anderlecht

Tel. 02 521 70 21

PATRICK VAN HOESERLANDE

Nieuws over de NELOS-webshop

Polo's en T-shirts voor clubs

Nu kun je ook polo's en T-shirts met je eigen clublogo laten maken via de webshop. Deze clubkledij zal standaard voorzien zijn van het aangeleverde clublogo op de linkerborst en het NELOS-logo op de rug.

De polo's en T-shirts zijn in verschillende kleuren en maten verkrijgbaar, zowel in een damesals in een herenmodel.

Het clublogo moet wel zelf aangeleverd worden in PDF hoge resolutie (min. 300 dpi) of in een grafisch vectorbestand (.ai of .eps). Je verstuurt het via e-mail naar boetiek@nelos.be.

De polo's en de T-shirts hebben een vaste prijs, maar de prijs van de opdruk is afhankelijk van het totaal aantal te bedrukken kledingstukken. Ook de clubkorting (15% vanaf een bedrag van

Nieuwe producten

Naast de T-shirts en polo's voor clubs hebben we nog enkele vrij recente producten in onze webshop zitten. Zo zijn er de nieuwe logboekjes waarvan de achterzijde geplooid kan worden, zodat er zes boorgaten zichtbaar worden, om ze in de duikboekkaft met zes ringen te bevestigen. We hebben ook de metalen thermosflessen met het NELOS-logo erop, erg nuttig om in de koudere periode van het jaar te gebruiken. Voor de Noordzeeduikers hebben we de oranje veiligheidskap.

150 euro) is van toepassing als je de bestelling uitvoert met een geldig clubaccount.

Bij een bestelling in de webshop moet enkel de polo of het T-shirt besteld worden. De opdruk zal automatisch als een artikel toegevoegd worden in de winkelwagen naar ratio van het totaal aantal bestelde kledingstukken.

Opgelet

De vermelde bedragen zijn de prijzen zonder de eventuele ledenkorting.

Nadat je ingelogd bent zie je als NELOS-lid de ledenprijs.

De bestelling zal in principe binnen 2 à 3 weken na goedkeuring van de zetproef gratis geleverd worden. Gezien het hier gaat om kledij die specifiek voor jullie club met een eigen clublogo gemaakt wordt, kunnen de polo's of T-shirts achteraf niet meer omgeruild worden.  RIK

OLIEVIER

Op pagina https://webshop.nelos.be/club moet je zijn om de clubkledij te bestellen.

De Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw is lid van BEFOS, stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS, erkend door Sport Vlaanderen en EUF-gecertificeerd.

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw

www.facebook.com/NELOSvzw

NELOS-Bestuur

Voorzitter & Public Relations: Ronny Margodt

0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Penningmeester & vicevoorzitter: Dirk Saman 0475 26 79 20 – penningmeester@nelos.be

Boetiekverantwoordelijke: Rik Olievier

0475 64 31 71 – boetiek@nelos.be

Bestuurslid: Michel Declercq

0475 56 56 18 – michel.declercq@nelos.be

Bestuurslid: Franklin Forrez

0492 25 12 33 – franklin.forrez@nelos.be

Bestuurslid: Ivo Hubert

0475 49 87 24 – ivo.hubert@nelos.be

Bestuurslid: Ivo Madder

0475 73 32 01 – ivo.madder@nelos.be

Bestuurslid: Lutgart Stals

0492 23 07 06 – lutgart.stals@nelos.be

Bestuurslid: Sven Vandekerckhove

0476 34 00 64 – sven.vandekerckhove@nelos.be

Secretariaat, ombudsman & API

Duikershuis – Margaux Montrieux

Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen

Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be www.nelos.be/secretariaat

Ombudsman: Eric Sels

0475 36 88 23 – ombudsman@nelos.be

Aanspreekpunt integriteit: Eric Sels 0475 36 88 23 – api@nelos.be

Ongevalsaangiften-administratie

Arena NV: tel. 02 512 03 04 – www.arena-nv.be arena@arena-nv.be (contactpersoon Inge Ghijsels)

Dodelijk ongeval: binnen de 2 dagen ongevalsaangifte (maak een kopie voor jezelf) naar het NELOS-secretariaat verzenden. Zo snel mogelijk erna een verslag over de omstandigheden van het ongeval, vergezeld van een medisch attest over de doodsoorzaak. Arena NV mag ook op de hoogte gebracht worden. Andere ongevallen: binnen de 15 dagen ongevalsaangifte naar het NELOS-secretariaat verzenden, vergezeld van de geneeskundige getuigschriften (maak een kopie voor jezelf). Attesten moeten door de dokter worden afgeleverd binnen de 3 dagen na het ongeval!

Hulpdiensten

UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN

Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur)

HYPERBAAR CENTRUM

Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382

ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112

Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Commissies

Commissie Sportduiken

Voorzitter: Sven Vandekerckhove 0476 34 00 64 – voorzitter.sportduiken@nelos.be

Verantwoordelijke der brevetten: René Van Leeuwen 0475 65 53 55 – rene.vanleeuwen@nelos.be

Ereraad: Tony Devolder

0478 45 51 42 – voorzitter.ereraad@nelos.be

Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez

0492 25 12 33 – voorzitter.jeugdduiken@nelos.be

Subcommissie Technisch Duiken (STD): Rik Olievier

0475 64 31 71 – voorzitter.std@nelos.be

Subcommissie Duikers met een Handicap: Dirk Damen

0475 44 83 14 – voorzitter.dmh@nelos.be

Subcommissie Hulpverlening: Dirk Saman

0475 26 79 20 – voorzitter.hulpverlening@nelos.be

Brevettencomité: Koen Van Dyck

0476 65 02 96 – voorzitter.brevettencomite@nelos.be

Comité Duikinnovatie: Lars Putteneers

0474 09 37 86 – voorzitter.duikinnovatie@nelos.be

Comité EDIT: Joris Stevens

0477 21 85 61 – voorzitter.edit@nelos.be

Veiligheidscomité: Hans Engels

0474 47 49 02 – voorzitter.veiligheidscomite@nelos.be

Geneeskundige Commissie

Voorzitter, dopingpreventieverantwoordelijke en contactpersoon medisch verantwoord sporten: Herman Van Bogaert 0475 48 23 35 – voorzitter.duikgeneeskunde@nelos.be

Commissie Mental Coaching

Voorzitter: Elfrie van Poppelen

0497 44 60 03 – mental.coaching@nelos.be

Audiovisuele Commissie (NELOSAC)

Voorzitter NELOSAC: Marc Vermeiren

0472 27 96 67 – voorzitter.audiovisueel@nelos.be

Voorzitter Subcommissie Foto: Ivo Madder 0475 73 32 01 – owf@nelos.be

Voorzitter Subcommissie Video: Gery Beeckmans 0486 55 54 32 – owv@nelos.be

Wetenschappelijke Commissie (biologie)

Voorzitter Subcommissie Biologie: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 – voorzitter.biologie@nelos.be

Commissie Marketing & Communicatie

Voorzitter: Ivo Madder 0475 73 32 01 – MarCom@nelos.be

Commissie Redactieteam Hippocampus

Voorzitter/hoofdredacteur: Ivo Madder 0475 73 32 01 – voorzitter.redactieteam@nelos.be

Juridische Commissie

Voorzitter: René Van Leeuwen 0475 65 53 55 – rene.vanleeuwen@nelos.be

Commissie Vrijduiken

Voorzitter: Laurent Schmitz 0485 03 70 43 – laurent.schmitz@nelos.be

Commissie Vinzwemmen

Voorzitter: Free Duerinckx 0486 12 89 63 – free.duerinckx@nelos.be

Commissie Onderwaterhockey

Voorzitter: Niels Balens niels.balens@nelos.be

Erevoorzitters

Jozef Van den Berghe Willy van der Plas willy.vanderplas@nelos.be

Hoofdredacteur: Ivo Madder

De Bisthovenlei 46 – 2100 Deurne (Antwerpen)

Tel. 03 290 54 06 – gsm 0475 73 32 01 redactie@nelos.be

Verantwoordelijke uitgever: Ronny Margodt

Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare

Redactieteam: Luc Beets, Wim Bollein, Natalie Decrock , Jan Dieu, Melanie Gevaert , Ivo Madder, Vicky Naveau, Patrick Swinnen , Marijke Van Cauwenberghe , Wim Van Doeselaer , Patrick Van Hoeserlande, Stef Van Uffel

Vormgeving en publiciteit: Vicky Naveau

Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – publiciteit@nelos.be

Drukkerij: Moderna Printing

Schoebroekstraat 50 – 3583 Paal-Beringen www.moderna.be

Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december.

Oplage: meer dan 10.000 exemplaren.

ISSN-nummer: 1782-8414.

Gedrukt op:

Deadlines artikels Hippocampus

Editie januari/februari: vóór 5 december

Editie maart/april: vóór 5 februari

Editie mei/juni: vóór 5 april

Editie september/oktober vóór 15 juni

Editie november/december: vóór 5 oktober

Advertentietarieven

Zie 'MediaPack' op: www.nelos.be/mediapack

Hippocampus kan je downloaden in pdf-formaat via de NELOS-website, meer bepaald op pagina: www.nelos.be/Hippo-archief

Voorlopig kunnen eerdere publicaties van Hippocampus niet meer gelezen worden via Issuu.

De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen vóór de maand van verschijning.

Overeenkomstig de Europese privacywetgeving (GDPR –General Data Protection Regulation – of ook genoemd Algemene Verordening Gegevensbescherming – AVG), die op 25 mei 2018 volledig van kracht werd in iedere lidstaat van de EU, melden wij dat je persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. Je hebt inzage- en correctierecht. Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Lid van:

Adresveranderingen enkel via het secretariaat van je duikclub waar je als 1e lid ingeschreven bent.

Heb jij onze Faceboopagina al geliket?

www.facebook.com/hippocampusredactie

Opgelet! Inschrijven voor activiteiten, bijscholingen en examens georganiseerd door NELOS, gebeurt via Eventbrite tot uiterlijk 4 dagen voor de activiteit. De inschrijvingslink is terug te vinden in de Lopende Agenda op de NELOS-website of in één van de respectievelijke NELOS-info's.

September 2023

01 Examen 1*I – Limiet inschrijvingen

03 College der 3*I (+ workshop)

Duikershuis NELOS – 09.00 - 14.00 u

03 Zeestage 2*I en 3*I – Pre-Boulouris

Duikershuis NELOS – 14.30 - 17.30 u

04-11 ONK wedstrijdperiode 4

Foto- & filmkampioenschap

Meer info: www.fotokampioenschap.nl

16-24 OBK shoot-out – 2e periode

Wedstrijd onderwaterfotografie en -videografie

Meer info: www.nelos.be/OBK_2023

17 Themaduik: Wormen

Stavenisse, Nederland – 10.00 - 15.30 u

18 Regionale bijscholing BRAVOS - DHV

Park van Relst, Kampenhout – 20.00 - 22.30 u

19

DHV – Train the Trainer

Duikershuis NELOS – 20.00 - 23.00 u

Oktober 2023

01-05 Zeestage 2*I en 3*I

Zuid-Frankrijk, Boulouris (Saint-Raphaël)

03 Start cusrus Onderwaterfotografie

Niveau 1 (DF1)

Roeselare – 19.00 - 22.30 u

Info & inschrijving: peter.ryngaert@telenet.be

04 Start cusrus Onderwaterfotografie

Niveau 2 (DF2)

Roeselare – 19.00 - 22.30 u

Info & inschrijving: peter.ryngaert@telenet.be

09-14 CMAS Wereldkampioenschap onderwaterfotografie & -videografie

Cayo Largo del Sur (Cuba)

12 Regionale bijscholing OVOS – DHV

Duikschool Orka, Lokeren – 20.00 - 22.30 u

14 Duiker-Hulpverlener – Examensessie 2

Stedelijk Lyceum Eilandje, Antwerpen – 09.00 u

16 Regionale bijscholing LIMOS – DHV

GCOC Oosterhof, Lummen – 20.00 - 22.30 u

18 Spelen met licht – editie 5

Duiktank Transfo, Zwevegem – 19.00 -22.30 u

Info & inschrijving: peter.ryngaert@telenet.be

21-28 NELOS-Vrijduikstage

Dahab (Egypte)

22 Examen AI/Initiator – S2C + M3

Duikershuis NELOS – 09.00 - 13.00 u

25 Ronde Tafels – regio BRAVOS

Park van Relst, Kampenhout – 19.30 - 22.00 u

25 Regionale bijscholing AVOS – DHV

Sportcentrum Mariënborgh – 20.00 - 22.30 u

November 2023

05 Examen 1*I – Theorie

’t Verloren Hofke, Dilbeek – 09.00 - 12.30 u

05 Zeestage 2*I en 3*I – Post-Boulouris

't Verloren Hofke, Dilbeek – 13.00

06 Examen 3*I – Limiet inschrijvingen

07 Ronde Tafels - regio WEVOS

Brugs duikershuis, Brugge - 19.30 - 22.00 u

08 Herexamen AI/Initiator – S2C + M3

Duikershuis NELOS – 19.00 - 22.00 u

15 Herexamen 1*I – Theorie

Duikershuis NELOS – 19.00 - 22.00 u

16 Ronde Tafels – regio OVOS

Huis van de Sport, Gent – 19.30 - 22.00 u

18 Specialisatieopleiding Jeugdduiken –theorie deel 1

Duikershuis NELOS – 09.00 - 17.00 u

22 Ronde Tafels – regio AVOS

Sportcentrum Mariënborgh – 19.30 - 22.00 u

23 Regionale bijscholing BRAVOS –Blended Learning

Evaluatie & Feedback

Park van Relst, Kampenhout – 20.00 - 22.30 u

24 Voordracht Wetenschappelijke Commissie (biologie)

GCOC Oosterhof Lummen – 19.30 - 22.00 u

25 Specialisatieopleiding Jeugdduiken –theorie deel 2

Duikershuis NELOS – 09.00 - 17.00 u

25 Regionale bijscholing WEVOS – DHV

Clubhuis Stingrays, Vichte – 14.00 - 16.30 u

26 Examen 1*I – Fysieke Fitheid & Vergadering afspraken eindexamen didactiek

Zwembad Strop, Gent – 13.00 - 18.00 u

29 Regionale bijscholing WEVOS –Blended Learning

Evaluatie & Feedback

Clubhuis NDI, Izegem – 20.00 - 22.30 u

30 Ronde Tafels – regio LIMOS

GCOC Oosterhof, Lummen – 19.30 - 22.00 u

December 2023

02-03 Dive-Expo 2023

't Bau-huis, Sint-Niklaas – 09.00 - 18.00 u www.facebook.com/DiveExpo

07 Regionale bijscholing LIMOS –Blended Learning

Evaluatie & Feedback

GCOC Oosterhof, Lummen – 20.00 - 22.30 u

10 Proclamatie OBK shoot-out - onderwaterfotografie & -videografie 2023

Cultuurcentrum Ter Dilft – 13.00 - 18.00 u

Meer info: www.nelos.be/OBK_2023

11 Regionale bijscholing OVOSBlended Learning

Evaluatie & Feedback

Huis van de Sport, Gent – 20.00 - 22.30

Januari 2024

05 Examen 2*I – Limiet inschrijvingen

06 Examen 3*I – Theorie

Duikershuis NELOS – 08.00 - 18.00 u

15 Infoavond – Nitrox-Instructeur

Duikershuis NELOS – 20.00 - 22.00 u

20-28 Boot Düsseldorf 2024

Messe Düsseldorf Exhibition Centre D-40474 Düsseldorf, Am Staad – 09.00 - 17.00 u Meer info: www.boot.com

Februari 2024

03-04 Duikvaker 2024 Expo Houten, Meidoornkade 24, 3992 AE Houten, Nederland – 10.00 - 18.00 u Meer info: www.duikvaker.nl

04 Plenaire vergadering Subcommissie

Duikershuis NELOS – 10.00 - 12.00 u

04 Subcommissie Jeugdduiken – Evaluatorenvergadering

Duikershuis NELOS – 13.00 - 17.00 u

12 Examen Nitrox-Instructeur – Theorie

Duikershuis NELOS – 20.00 - 23.00 u

13 DHV – Train the Trainer

Duikershuis NELOS – 20.00 - 23.00 u

17 Opleiding AI/Initiator – S2C

Duikershuis NELOS – 09.00 - 17.00 u

25 Opleiding AI/Initiator – M3

Duikershuis NELOS – 09.00 - 17.00 u

Maart 2024

03 Algemene Vergadering NELOS

Organisatie: TRITON Kapellen – 13.00 - 18.00 u

05 Plenaire vergadering Subcommissie Duikers met een Handicap

Duikershuis NELOS – 19.30 - 22.00 u

10 Herexamen 1*I – Didactiek Theorie

Duikershuis NELOS – 09.00 - 16.00 u

11 Herexamen Nitrox-Instructeur – Theorie

Duikershuis NELOS – 20.00 - 23.00 u

16 Herexamen 3*I – Theorie

Duikershuis NELOS – 08.00 - 13.00 u

16 College der 3*I (+ workshop)

Duikershuis NELOS – 13.00 - 17.00 u

19 Plenaire vergadering Subcommissie

Technisch Duiken

Duikershuis NELOS – 20.00 - 22.00 u

24 Examen AI/Initiator – S2C + M3

Duikershuis NELOS – 09.00 - 13.00 u

Op www.nelos.be/std vind je meer info over de opleiding extended range, trimix, CCR, ...

Controleer even of het evenement inderdaad plaatsvindt. Items voor de onze Lopende Agenda kan je melden aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be

AOI NIEUWE PRODUCTEN!

Unleash the Fury

Taking adjustability to the next level. The Fury is build on Zeagle’s Personal Fit system to provide the absolute best fit on the market

Personal Fit System allows the shoulders, vest, and waist panel to be fully adjustable

Available in our standard Ripcord weight release system, or our Quick-Lock Release system