Jagen Magazine nummer 31 by JAGEN Magazine

Jagen Onafhankelijk magazine

voor jagers & buitenlui

TWEEMAANDELIJKS

LEBEAU-COURALLY

Vlaggenschip van de Belgische wapenmakerij

PATRIJZENJACHT

In Frankrijk In de Vlaamse polders

WAARHEID

Rond ‘Vogelbescherming’

WETGEVING

Schade door beschermde soorten

BIODIVERSITEIT

De wolf ook op weg naar ons land?

jaargang 6 - augustus-september 2010 - nummer 31 - 4,50 EUR - P508530

E D I TO

IRRATIONEEL - GELUKKIG!

et verwondert ons nog steeds hoe echte jagers met een bijna irrationeel, kinderlijk verlangen uitzien naar de opening van de jacht: kledij wordt extra gecheckt, het wapen nagezien en een extra poets- en onderhoudsbeurt gegeven. We zagen onlangs nog een goede vriend de lederen riempjes van zijn patrijzen’galg’ invetten – een innig gekoesterd erfstuk overigens van zijn grootvader! Uit al deze kleine handelingen, de aangepaste kalender, de gesprekken, het tintelen van de ogen... blijkt passie, emotie, verwachting en verlangen! Geen wonder dat de verstedelijkte, emotioneel beschadigde 21ste eeuwer ons nauwelijks nog kàn begrijpen! U leest het, u voelt het op de pp. 52 van dit nummer: twee jagende broers die samen ver van de ‘beschaving’ hun levensdroom vervulden. Ze hebben een voor de leek nauwelijks te vatten hoop, verlangen, dromen, energie, wilskracht, doorzettingsvermogen en uiteraard ook financiële middelen geïnvesteerd in of net dankzij hun passie, emoties, hun echt Mens-Zijn. Toch hoeft men niet naar het andere eind van de wereld te trekken om in se hetzelfde mee te maken. “Wie het kleine niet eert, het grote niet weerd” geldt in de jacht absoluut: een patrijs levert niet die grote ‘trofee’ op waarmee men kan pronken en pochen, doch die eerste wilde patrijs van het seizoen geeft ons – nog steeds – dat ‘wauw’-gevoel dat we echt niet willen missen. Een eerlijk verdiende tableau in een revier dat 365 dagen en nachten van het jaar werd beheerd, pleziert meer dan een massa-tableau van een “shooting-day”. Nog nooit hebben aantallen, centimeters of grammen de ‘grootte’ van de jager in kwestie bepaald – vaak is zelfs het tegendeel waar. Voor de echte jager telt de beleving, de emotie, de diepte, de authenticiteit en de eerlijkheid van de ervaring boven alles. We zien onze twee Luxemburgse vrienden letterlijk en figuurlijk wenen van de immense emotie, van de ontlading bij die eerste steenbok... Wellicht dat diezelfde emoties niet zo intens zijn bij een stuk kleinwild, maar geloof ons, we hadden de tranen in de ogen toen onze zoon, vele jaren geleden, zijn eerste houtsnip in de vlucht schoot met een... 9mm flobert of ook toen we zelf een tijdje geleden nog eens een ‘ouderwetse’ eenden-loerjachtavond mochten meemaken – de magische sfeer van de omgevende moerassen, de invallende duisternis, de stilte, de wind, het gefluit van eendenvleugels, het gehak van verre ganzen, de verwachtingen, de spanning… èn die eend die we kikdood in het water hoorden plonzen. Daarvoor doe je het! Alleen maar voor het wildbraad zou men stukken ‘rationeler’ zitten bij de poelier! Jagen is vaak dromen. Jagen is vriendschap en respect. Jagen is passie en emotie en dus vaak ook echt wel irrationeel – gelukkig! Wie investeert zoveel tijd en werk in het beheer van zijn wild, in de verzorging van zijn jachtveld? Wie geeft nu zo’n budget uit om twee weken lang noten, dadels en vis in blik te eten, zich nauwelijks te kunnen wassen en in een tentje te slapen bij – 10°...? Wie zit uren op zijn post bij gietende regen, sneeuwstorm of diepvries temperaturen – in een weer waarbij er ‘thuis’ zelfs niet aan wordt gedacht om maar een blok hout voor de open haard binnen te halen... Een dagje op de patrijzen: bij het nog vaak broeierig-warme herfstweer is het dikwijls zweten, afzien en doorbijten want geploegde akker, bieten- en aardappelvelden, prikkeldraden over en onder, springen over grachten... tonen ten laatste dan wat o.a. een

steeds vorderende leeftijd, bureau, autokilometers en Michelinbandjes...van ‘vroeger’ al hebben weggeknaagd. Rationeel gezien is de zetel in de woonkamer een stuk comfortabeler maar maakt ons daarom niet gelukkiger... Een dagje patrijzen kan je natuurlijk niet vergelijken met jagen in de Alpen, de Altaï, de outback of de savanne... We genieten er echter evenzeer van, dankbaar dat we het überhaupt nog kunnen of mogen! Onlangs nog zei me een kennis, die er ondertussen zijn derde Maserati heeft opzitten: “Mijn tofste auto, dat was mijn tweedehands R 4-tje. Ik zat toen nog op kot, had bijgevolg zeeën van tijd en heb met dat roestige ding zowat half Europa afgereisd en dit quasi zonder centen op zak. Vandaag heb ik nauwelijks nog de tijd om van die prachtige Italiaanse hightech en sportieve luxe te genieten...”. Het plezier van een prachtige auto- of motorrit hangt absoluut niet af van het aantal pk, het aantal cilinders of de afgehaspelde afstand. Met de jacht is het eigenlijk net zo: “There is more in shooting than the size of the bag”! JAGEN mag toch wel even een kaarsje branden: met dit nummer gaan we onze 6de jaargang in. Blijkbaar was er een vraag naar “ons” type jachtblad want vanaf het eerste nummer stonden de Vlaamse en Nederlandse jagers te drummen voor een abonnement. Hoe vaak hebben we niet de vraag gekregen wanneer er ook een Franse editie komt…! Leuk is dat ook een resem niet-jagende medeburgers JAGEN aanschaffen: nog steeds blijft de verkoop in kiosken en krantenwinkels op het niveau van de allereerste nummers en dat is zelfs volgens de distributeur bijzonder hoog! Nu veel tijd om het glas te heffen is er niet: de redactie dient verder te ploegen en er is daarenboven een wapenwetgeving die... Juist, we riskeren onze modellen 9 niet door zelfs maar dat halve glas te veel. Het botulisme heeft dermate hard toegeslagen dat er bij de opening van de eendenjacht bijzonder weinig langnekken werden gestrekt. Het was erg dit jaar: enkele stadsknobbelzwanen uit Brugge haalden met hun dood, veroorzaakt door de bacterie Clostridium botulinum, zelfs het nationale nieuws. Jagers namen dan ook hun verantwoordelijkheid op: in bepaalde revieren – normaal gezien uitstekende eendenjachten – werd dit jaar op de opening zelfs niet gejaagd! Positiever nieuws komt van het kleinwildfront. Van overal meldt men ons sterke kluchten fazant en patrijs en wat men op een stoppel ziet rondhuppelen is ook niet mis: in een Oost-Vlaams revier kwam men, gebaseerd op 11 avond- en morgentellingen, tot een verhouding oude-jonge hazen van 1: 4,8! Zien of men diezelfde verhouding op het tableau zal terugvinden. Door de merkelijk latere oogst en vooral ook door de spreiding van deze activiteiten in het veld, is de kans reëel dat er minder “oogstshock” bij de hazen is geweest. Gaan ze daardoor met meer reserves de herfst in waardoor ze minder gevoelig worden voor ziektes allerlei? We kunnen het maar hopen. U kijkt met spanning uit naar het komende jachtseizoen? Wij ook! Geniet er ten volle van. Waidmannsheil! Guido Wentein Hoofdredacteur JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

I N HOUD

Op onze site www.jagenmag.be vindt u onder de rubriek forum/wetgeving het overzicht van de openings- en sluitingsdata voor Vlaanderen.

De tweespalt van een jagersziel deed ons denken aan Hemingway’s ‘The Old man and the Sea’: “I love you brother, but I’m going to kill you”… Frank Putman (zie pag.52)

“... Ik kijk reeds met veel ongeduld uit naar de zending. Als aspirant jager heb ik reeds veel kennis en leuke weetjes uit JAGEN magazine tot mij kunnen opnemen. Ik wil dan ook de ganse redactie bedanken voor hun inzet, om telkens een editie te maken met een mix van kennis, nieuwigheden en algemene leuke weetjes en ervaringen. Blijf zo verder doen…” Y. M.

NIEUWS

16 23

Patrijzenjacht

Hertenbronst Rotwild Ansprechfibel

BIOTOOPBEHEER

Wildakkers creëren biomassa

BIODIVERSITEIT De wolf - Ook op weg naar ons land?

ACTUALITEIT

PATRIMONIUM

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

ROODWILD

28 33

Patrijzenjacht in Noord Frankrijk ‘Patriezen’ - Patrijzenjacht in de Polders

De waarheid rond ‘Vogelbescherming’

Lebeau-Courally Het vlaggenschip van de Belgische wapenmakerij

BUITENLAND Op steenbokken Een droomreis in Dzjoengarije

Wetgeving Schade door beschermde soorten

WAPENS Waarop letten? De aanschaf van een tweedehands wapen

HONDEN

Zorgt een ‘harde muil’ voor plukken van wild?

BIBLIOFIEL

Apporteren

Wallonië

Wapenschool Léon Mignon

Wild op het bord

84 88

Wild in de rookoven Holy smoke! Wat lekker...

Wie Vogelbescherming Vlaanderen zegt, denkt hetze tegen jacht en jagers en goedkope argumentatie om iedereen die ook maar iets met de jacht te maken heeft in diskrediet te brengen. Maar een specifieke bevolkingsgroep met loze beschuldigingen in een slecht daglicht plaatsen, werkt op termijn contraproductief. Er komt immers een dag waarop rechtgeaarde burgers doorzien dat bepaalde redeneringen uit de lucht zijn gegrepen en dan kan de weeromstuit hard aankomen. Die dag lijkt nu aangebroken. (zie pag.44)

Coverfoto: Luc Van Muylem

Natuur puur

Voor de herfst en de dauw nog even een zomergroet Sappige voorraad Streling voor oog, neus en smaak!

UIT DE REGIO’S

Nemrod Assembly 2010 Jaarlijkse barbecue Bijzondere Veldwachters Limburg

Klavinius’ bladschot

VRAAG en AANBOD

COLOFON

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

N I EUWS Vlaamse Zweethondengroep De V.Z.G is ontstaan op initiatief van gemotiveerde jagers die overtuigd zijn van de noodzaak van speurwerk op grootwild in Vlaanderen.

Honden ruiken ziekten DUITSLAND - Volgens de celfysioloog Hanns Hatt van de universiteit van Bochum kunnen honden perfect worden getraind om ziekten te ruiken. Zo zou men in een vroeg stadium bepaalde besmettelijke ziekten kunnen ontdekken en tijdig de nodige maatregelen nemen. Hij dacht daarbij bv. aan de vogelgriep.

Rainer Wentein

De expertise is gebaseerd op: ■■de kennis van morfologie en fysiologie van de op te sporen diersoorten ■■een perfecte verstandhouding tussen voorjager en daartoe opgeleide hond ■■respect voor de ethische vereisten van de moderne jacht. De vereniging wil gespecialiseerde ploegen voorjager-hond ter beschikking kunnen stellen van al wie, waar ook, wenst te laten nazoeken. Voor heel België, 24 uur op 24, bereikbaar op het nummer 0495/22 49 27 (gewijzigd nummer) www.vlaamsezweethondengroep.be info@vlaamsezweethondengroep.be

Gemerkte overloper Honden kunnen extreem goed ruiken omdat ze over zo’n 800 geurreceptoren beschikken, de mens heeft er ‘maar’ 350. Aangezien honden reeds vaak als biosensoren worden gebruikt om bv. landmijnen, lijken, drugs, springstof of bloed op te sporen, moet het volgens deze Duitse wetenschapper perfect mogelijk zijn om honden, mits een specifieke training, ook in te zetten bij het bestrijden van besmettelijke ziekten. G.G.v.H.

Swarovski Optik en Facebook WALLONIË - Op zaterdag 21 augustus ll. werd in de omgeving van de Botrange (tussen Eupen en Malmédy) een overloperkeilertje geschoten dat een plastiek merkteken in het rechteroor had. Het lichtgele oormerk droeg het nummer 301. Wie hier meer over weet kan steeds contact opnemen met de redactie. Alvast bedankt.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

INTERNET - Sociale netwerken zoals Facebook en Twitter genieten een steeds grotere populariteit. Duizenden gebruikers onderhouden zich regelmatig in deze populaire fora. In het nieuwe communicatietijdperk begon Swarovski Optik halverwege juli met een fanpagina in Facebook en onderhoudt zo een direct contact met vrienden van het merk.

Swarovski Optik nodigt haar klanten en vrienden via www.facebook.com/swarovskioptik uit fans van deze pagina te worden en daarmee als eerste op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes. Behalve informatie over nieuwe producten en actuele Swarovski evenementen, worden op Facebook ook achtergrondinformatie over de onderneming, de producten en hun toepassingen evenals video’s bekendgemaakt. Daarnaast biedt dit platform o.a. de mogelijkheid ervaringen uit te wisselen en gesprekken te voeren – zowel met ervaren gebruikers van de producten als met medewerkers van Swarovski Optik. Binnen de onderneming is men zich ervan bewust dat het toch vooral de gebruikers zijn die dit werktuig leven in moeten blazen. Daarom worden zij uitgenodigd en opgeroepen hun mening, bijdragen, foto’s en video’s online te zetten en ze met andere fans van de Swarovski Optik-pagina te delen. Onder de eerste 3.000 leden van de fanpagina op Facebook verloot Swarovski Optik drie hoogwaardige verrekijkers uit de Traveler Serie en voor al diegenen die liever twitteren stelt Swarovski daarnaast het allerlaatste nieuws ook via http://twitter. com/SwarovskiOptik ter beschikking.

Roet- en aswolken...

DUITSLAND - … en voor één keer niet op IJsland: een Grote Zaagbek heeft in de woonkamer van een huis in het Beierse Immenstadt nogal wat ravage aangericht: vermoedelijk verwisselde het dier de schoorsteen van de woning met een holte in een boom. De grote visetende eend viel door de schoorsteen en belandde zo via de open haard in de woonkamer wat de nodige roetstofwolken deed opwervelen. Vooraleer ze door de politie kon worden gevangen heeft ze eerst nog met al het roet op de veren door de woonkamer ‘gecrosst’. Na gereinigd en verzorgd te zijn geweest, werd de zaagbek opnieuw in vrijheid gesteld. G.G.v.H.

“Zatte haas”

VLAANDEREN - Onlangs heeft mijn zoon iets eigenaardigs gezien. Op de weide naast ons huis zat een volwassen haas, die constant zijn kop in het rond draaide. Nadat hij eerst het haas met de verrekijker aandachtig had gadegeslagen, heeft hij er enkele foto’s van genomen. Het haas draaide zodanig met zijn kop in het rond, dat hij zelfs enkele keren een ferme mep tegen de paal gaf, nadat hij eerst al enkele keren de prikkeldraad had geraakt. Nadien is hij zigzaggend weggelopen. Zelfs al lopend sloeg hij soms zijn kop zijwaarts. Het leek alsof hij zat was. Heeft iemand enig idee wat die haas zou kunnen mankeren? Jacques Franckx

Voor 1000 € eet je iets anders…

VLAANDEREN - Een fazant in de Wase polders (Verrebroek) nam niet snel genoeg hoogte. Het resultaat was deze aanrijding met een Mercedes E220. Een voorruit en het kofferdeksel herstellen, een kost van 1000 euro. Een fazant is smakelijk wildbraad, maar voor 1000 euro kan je echt wel iets anders eten. Raf Meeussen

Problemen met nertsen

IERLAND - Wetenschappers schatten de populatie van wilde nertsen in de Ierse Republiek op zo’n 33.000 exemplaren. Het zijn de afstammelingen van dieren die uit nertsfarms zijn ontsnapt. Deze “exoten” – want afkomstig uit Amerika – betekenen een groot gevaar voor veel vogelsoorten en voor bepaalde vissoorten. De NPWS, de Ierse National Parks and Wildlife Service, heeft nu 3 full-time ‘trappers’ te werk gesteld om zoveel mogelijk van die Amerikaanse nertsen te kunnen doden. De vallen worden bij voorkeur in de omgeving van viswaters en de broedplaatsen van bedreigde vogelsoorten geplaatst. Het hele project wordt ondersteund door de lokale jagersverenigingen, grondeigenaars en de National Association of Regional Game Council. Voor dit project is de volgende 5 jaar een budget voorzien van meer dan 1 miljoen euro. G.G.v.H.

Guido Wentein

Malaria: vrouwen transpireren minder INTERNATIONAAL - Wetenschappers hebben vastgesteld dat bijna dubbel zoveel mannen als vrouwen besmet worden door malaria of dengue koorts. De reden hiervan zou kunnen zijn dat mannen meer transpireren, Co² en vluchtige huiddeeltjes produceren – wat muskieten aantrekt. Omdat mannen nu eenmaal meer zweten dan vrouwen, duurt de werking van repellants dan ook minder lang. Meer inwrijven met insectenwerende middelen is voor mannen dan ook de boodschap. G.G.v.H.

Exoten

VLAANDEREN - Op 10 september ll. schoot ik deze Surinaamse Reuzenpad in Kaulille in de Belgische provincie Limburg. Het verschil met de Brulkikker is dat deze laatste soort over zwemvliezen tussen de tenen beschikt, de Reuzenpad daarentegen niet. Deze Reuzenpad zou een van de twee giftigste padden zijn die er rond lopen. Hij kan tot een meter ver gif spuiten. Hij wordt gebruikt door druggebruikers om aan te likken (alleen het gedacht al!), dit zou een hallucinerend effect hebben. Gelukkig heb ik deze echt wel gevaarlijke pad kunnen opruimen. Mocht bv. een jachthond dit monster in de muil nemen, dan zou de hond gegarandeerd ter plaatsen sterven. We mogen er niet aan denken wat er had kunnen gebeuren mochten kinderen deze giftige exoot gevonden hebben. Het is toch erg als je ziet wat mensen allemaal in huis mogen halen en - nog erger - de natuur inkieperen. Op de deze webpagina vindt men meer gegevens: http://www.eznc.org/primosite/show.do?ctx=25145,53146 Patrick Thonissen - WBE Bocholt

Eenden van Noordwest Europa NEDERLAND - De Verenigde Naties hebben het jaar 2010 uitgeroepen tot het jaar van de biodiversiteit. Dat is van groot belang om de achteruitgang in soorten te keren. Ook is van belang dat de soortnkennis aanwezig is, ook van de eenden in Noordwest Europa. Daarom heeft de Eendenkooi Stichting een

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

educatieve eenden-herkenningskaart uitgebracht. Op deze kaart staan alle eenden van Noordwest Europa. De Eendenkooi Stichting wil deze veldkaart inzetten als hulpmiddel voor vogelaars, ringers, kooikers, weidevogelbeschermers en andere buitenmensen. De kaart is goed te gebruiken, een echte veldkaart. In ĂŠĂŠn oogopslag kunt u alle voorkomende eenden herkennen. In totaal worden er 39 eendensoorten, woerden en vrouwtjes, in 90 tekeningen full colour afgebeeld. Opvallende herkenningspunten zijn met een lijntje aangeduid. Tekenaar Jasper de Ruiter heeft de wilde vogels in fraaie full colour tekeningen vastgelegd. En dat alles werd gedrukt op een handige, geplastificeerde veldkaart, gevouwen tot zakvormaat. Omdat eenden een zomer- en winterkleed hebben, zijn van de meest voorkomende eenden ook afbeeldingen opgenomen van hun winterkleed. De kaart is dus het hele jaar door te gebruiken en ook geschikt voor kinderen tijdens natuureducatieve activiteiten.

De Eendenkooi Stichting is ook een kennis- en informatiepunt voor dit bijzondere buitenambacht en wil het publiek kennis laten maken met de eendensoorten, de fraaie natuurgebieden en het spannende traditionele buitenambacht. Door een bestelling steunt u tevens het oude ambacht van het kooibedrijf. Hoe bestellen? Door 5,50 euro per bestelde kaart over te maken op rekening 8079535 (IBAN: NL81INGB0008079535, BIC: INGBNL2A) van de Eendenkooi Stichting, Ringoven 26, 3402 SB IJsselstein. Vermeld duidelijk uw adres, dit wordt immers door de banken uit privacy overwegingen niet automatisch doorgegeven.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Guido Wentein

‘Doublé’...

ENGELAND - Vlaming Karel Deckers lukte in zijn Engelse revier wel een speciale doublé: twee prachtexemplaren van een regenboogforel met één schot – zo althans lijkt de foto te suggereren… In werkelijkheid was onze vriend van een morgenpirsch op de reebok teruggekeerd en liep nog eens even bij de jachtwachter van de naburige estate voorbij die op zijn beurt net terug was van een ochtendje vliegvissen… Op vraag van de snode fotograaf werd de foto een beetje ‘geposeerd’ – een heel klein beetje maar uiteraard – doch hoe dan ook, de echt loodvrije levend verse forellen hebben uitstekend gesmaakt!

M. Van Eeckhout

Vos valt kinderen aan

ENGELAND - “Zaterdagavond 5 juni, werden in Londen twee baby’s op hun kamer aangevallen door een vos. De kinderen liepen ernstige verwondingen op. Het vossenprobleem in Londen lijkt uit de hand te lopen. De tweeling van negen maanden, Isabella en Lola, lagen boven te slapen toen ze werden aange-

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

vallen door een vos. Hun ouders waren in de woonkamer tv aan het kijken en werden opgeschrikt door het plotse gehuil van de kinderen. Het dier moet binnengeslopen zijn langs een schuifraam op de benedenverdieping. Dat stond open omdat het warm was. De vos had de kinderen gebeten in hun gezicht en armen. Ze worden nog verzorgd in het ziekenhuis, maar hun toestand is stabiel. De moeder zei tegen de Britse pers dat een van de meisjes er niet zo goed aan toe is. In de buurt zijn nu vallen uitgezet om het dier te pakken te krijgen, uit vrees dat hij nog kinderen zou aanvallen. Een buurvrouw vertelde aan de Daily Mail dat er ook bij haar plots een vos in de woonkamer stond toen ze tv aan het kijken was. Londen wordt overstelpt door vossen. Er leven een tiental van de dieren per vierkante kilometer en ze zijn niet bang om naar de huizen te gaan. Aanvallen van vossen zijn echter zeldzaam en het is de eerste keer dat zo iets gebeurde.” François-Xavier Nieberding – uit: De Standaard 07 juni 2010

Professionele stroperij

MOZAMBIQUE - In de provincie Niassa in het noorden van Mozambique werden onlangs 12 olifanten omwille van het ivoor gestroopt. Het is het spectaculairste geval van stroperij in dit land sedert 8 jaar. In 2002 werden er op één dag 23 olifanten afgeslacht en deze misdaad werd nooit volledig opgehelderd. In het recentste geval zijn de stropers bijzonder professioneel te werk gegaan. Ze beschikten over moderne wapens en ze hadden slechts één schot per dier nodig. In deze provincie zijn op dit ogenblik 55 opzichters tewerk gesteld, doch volgens experten zouden er minstens 100 nodig zijn om het slachten van de dikhuiden tegen te gaan. G.G.v.H.

Guido Wentein

Vlinders: meer en meer bedreigd EUROPA - Volgens de recentste uitgave van de ‘rode lijst’ van de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN (International Union for the Conservation of Nature) zijn 9% van de vlinders en 14% van de libellen in Europa met uitsterven bedreigd. De meeste van deze soorten leven in het zuiden van Europa. Als hoofdoorzaak van deze dramatische evolutie worden niet de kinderen gebrandmerkt die nog eens op een vlinder ‘jagen’, maar wel het verlies van soortgeschikte biotopen, het gebrek aan ‘stepping stones’ tussen verschillende habitats, klimaatsverandering, meer en sterkere branden en… het toerisme! Eén derde van de vlinders die in Europa voorkomen – 142 soorten – zijn ‘endemisch’, d.w.z. dat ze nergens anders op de wereld voorkomen. G.G.v.H.

Guido Wentein

Vlottere wapeninvoer

ZUID-AFRIKA - Op klachten van jachtgidsen en beroepsjagers heeft de politie op de internationale luchthaven van Johannesburg een speciaal bureau ingericht dat ervoor moet zorgen dat jachtgasten die op terminal 1 waren geland, gemakkelijker hun meegebrachte jachtwapens kunnen importeren. Nadat de inreisen douaneformaliteiten zijn vervuld, dienen buitenlandse jagers in dit bureau hun wapens te registreren en een in tijd beperkte invoervergunning (Doc. SAP 525) aan te vragen. Eens deze papieren in orde, worden hen de wapens overhandigd. Dit alles verloopt vlot wanneer men de andere nodige documenten bij de hand heeft: een kopie van het paspoort, het vliegticket, een schriftelijke uitnodiging van de jachtorganisator en de wapenpas. Wie toch ‘effen’ dient te wachten, de beroepsvereniging van jachtorganisatoren en beroepsjagers heeft er comfortabele zitgelegenheid gesponsord, alsook een koffiezetapparaat en een Dvd-speler. G.G.v.H.

Jacht en sociale aanvaarding

Guido Wentein

ZWITSERLAND - Een enquête naar de aanvaarding van de jacht bracht in Zwitserland verrassende zaken aan het licht: 81 % van de ondervraagden van een representatief aantal van 1000 Zwitsers sprak zich principieel uit voor de jacht, 21 % zelfs “zonder beperkingen”. Slechts 8% pleitte voor een totale afschaffing van de jacht. Zo ver zo goed voor de cijfers die overigens in het land van Wilhelm Tell met argwaan worden bekeken sinds het fameuze ‘minaretten – initiatief’.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Wanneer de resultaten van het onderzoek genuanceerd worden geanalyseerd, valt bij 60 % van degenen die principieel pro jacht waren op dat zij er o.a. deze voorwaarde om te jagen aan koppelen: de jacht zou ecologischer en diervriendelijker moeten worden uitgeoefend – een voorwaarde waar de grote meerderheid van de Zwitserse jagers het absoluut mee eens kan zijn. H.S.

H. Tuller

Stroperij lijkt toe te nemen

ZUID-AFRIKA - Het wil maar niet ophouden: dit jaar alleen reeds werden in Zuid-Afrika reeds minstens 46 (!) neushoorns gestroopt, waarvan 13 in het wereldberoemde Krüger nationale park. Elf stropers werden aangehouden en tot zware straffen veroordeeld. De opvallende stijging van de stroperij is volgens experts mede toe te schrijven aan de verarming van grote delen van de bevolking en de steeds stijgende prijzen voor o.a. de hoorns op de internationale zwarte markt. Op dit ogenblik wordt voor één enkele hoorn tot zo’n 54.000 € geboden! Men plant nu om met de hulp van dierenartsen en wetenschappers gif in de hoorns te injecteren om de hoorns waardeloos te maken. De potentie van de Chinezen zal door zo’n ‘gifhoorn’ ook wel sterk afnemen… G.G.v.H.

Eerste malariavrije mug gekweekt USA - Wetenschappers van de universiteit van Arizona zijn erin geslaagd een genetisch gemanipuleerde mug te kweken die immuun is voor malariaparasieten. Deze mug zou worden vrijgelaten, waarbij men hoopt dat deze de wilde populaties zou verdringen waardoor een belangrijke stap voorwaarts zou gerealiseerd worden bij de bestrijding van deze wijdverbreide ziekte. De onderzoekers hebben hun proeven gedaan met de mug Anopheles stephensi die in Indië de hoofddrager van malaria

is. Eerder had men al geprobeerd deze ziekte in te dijken door onvruchtbare mannetjesmuggen te kweken doch deze proeven waren niet gelukt. Jaarlijks worden zo’n 250 miljoen mensen aangetast door malaria en volgens schattingen van de WHO sterven daar jaarlijks zo’n één miljoen aan, het grootste deel daarvan kinderen. In Afrika vindt men malaria in 90 % van de gevallen ten zuiden van de Sahara. G.G.v.H.

Rien Poortvliet Museum

K. Deckers

NEDERLAND - Het is inmiddels reeds 15 jaar – a.u.b! – geleden dat het Nederlandse ‘monument’ Rien Poortvliet, één van de allerbeste dieren- en jachtschilders, veel te vroeg is gestorven. Nog tijdens zijn leven, in casu in 1992, kreeg deze begenadigde kunstenaar een permanente tentoonstelling van zijn werk in het schitterende Raadshuis van de gemeente Middelharnis op het eiland Goeree-Overflakkee in de provincie Zuid-Holland. In december 2006 werd dit museum echter gesloten, enerzijds omwille van de negatieve financiële situatie, anderzijds omdat er meningsverschillen waren ontstaan met bepaalde erfgenamen over de te volgen koers. Begin juli 2009 werd in samenwerking met de Stichting Natuurmonumenten het nieuwe Poortvliet Museum geopend op het piepkleine eilandje Tiengemeten op een boogscheut van Rotterdam. Hiervoor werd een deel van de Margueritahoeve uit 1804 als museum ingericht. Er bevinden zich zo’n 1400 werken – olieverfschilderijen, tekeningen en aquarellen. Deze worden echter niet in hun totaliteit tentoongesteld, met de regelmaat van een klok worden de telkens zowat 150 geëxposeerde werken vervangen zodat u steeds ander werk te zien krijgt. Het Poortvliet Museum is een perfect doel voor een daguitstap. Op het eiland is geen autoverkeer mogelijk – u kan er prachtige wandelingen of fietstochten maken en er gewoon eens even zalig ontstressen. www.rienpoortvlietmuseum.nl

2008-2009: meer grofwild, dramatische kleinwildtableaus DUITSLAND - De zwartwildpopulaties zijn blijkbaar nog steeds stijgend want tijdens het jachtseizoen 2008–2009 werden 647.000 stuks gestrekt – wat zo’n 175.000 stuks meer is dan het jachtseizoen voordien en deze stijgende tendens is in zowat alle deelstaten van Duitsland zichtbaar. Ook bij het roodwild noteerde men zo’n 7.000 stuks meer op de tableaus dan het

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

G. Wentein

RUAG Titan jaar eerder. Toch ook wel een ‘specialleke’: in de door toeristen zo geplaagde Alpen werd de kaap van de 4.000 gemzen overschreden – of zo’n 400 stuks meer dan in 2007-2008. En het reewild, dat ligt meer dan 1 miljoen keer (!) op het tableau – met het grofwild gaat het in Duitsland bijzonders goed, dank u wel… Bij het kleinwild wordt de situatie langzaam maar zeker dramatisch: in dit jachtseizoen werden slechts 421.000 hazen (-107.000!), 267.741 fazanten (-175.5360!) gestrekt en ook bij de patrijzen zag men zo’n 1/3 minder vogels op het tableau. Alleen duiven en ganzen stegen in aantallen. MDS

K. Cassidy

Ook jagen...

ENGELAND - Onze Schotse medewerker Willie Cassidy (r) is dank zij een ‘continentaal’ zetje expert – ‘jager’ geworden van wilde paddenstoelen. Onlangs ging hij nog op stap met JAGEN-redacteur Rainer Wentein en de buit: 7 kg cantharellen op zo’n 3 uur. Van de grootste exemplaren – weinig Schotten kennen/verorberen wilde paddenstoelen – werd uiteraard een tableau gelegd…

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

PATRIJZENJACHT

Tekst & Foto’s: Jaap Vissering

Patrijzenjacht in Noord-Frankrijk

OP LES GRIS EN LES ROUGES

MET MONSIEUR WIM Hoewel “om de hoek”, staat Frankrijk niet zo bekend als jachttoeristisch land zoals bijvoorbeeld Duitsland, Groot-Brittannië of Polen maar dit is duidelijk aan het veranderen omdat er wild(soorten) en mogelijkheden te over zijn. Maar je moet als jager in dat land je pad weten te vinden. De weg die past bij ‘onze stijl’ van jagen. Wim van Remortel verdiepte zich in de materie en zette een jachtreisbureau op, naar la douce France en inmiddels ook naar andere landen.

Op het 1200 ha grote Domaine des Auvrays maakt de jacht een wezenlijk onderdeel uit van de bedrijfsvoering. Daarom worden de bieten en de maïs niet gezaaid in enorme blokken van tientallen hectares, maar in smalle, “afdrijfbare” stroken. Op de graanstoppel worden stroken groenbemester ingezaaid.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

o ‘douce’ klinkt het niet op het Franse platteland, op de vierde zondag van september. Dat is de dag waarop de jacht wordt geopend op patrijs, fazant en haas. Hele dorpen lopen uit om dit te vieren. De geweren en drijvers banjeren op nog geen vijf meter naast elkaar door de velden. Gaat er een stuk wild op, dan klinkt geen schot, maar een salvo. ’s Avonds na afloop is het feest. Het wild dat binnen is gekomen wordt verdeeld (grofwild wordt ter plekke in porties gesneden) en rijkelijk besprenkeld met vloeibare heerlijkheden van la campagne. De bijna-Belg (want geboren en getogen in Zeeuws-Vlaanderen) en jager Wim van Remortel was een jaar of dertien geleden op jachtuitnodiging in Frankrijk en zag dit zo eens aan. Bijna alles beviel hem, het prachtige landschap, de culinaire weldadigheden, het ruime wildaanbod, maar niet de manier van jagen. Zijn kanttekeningen hadden vooral te maken met veiligheid en met wat wij in de lage landen weidelijkheid noemen. Veel te veel geweren, veel te dicht bij elkaar en maar met z’n allen schieten op één en hetzelfde haas, weinig achting voor de drijvers waardoor dezen zich soms wel even moeten bukken als er wordt gebensd en onvoldoende respect voor het wild door aan nazoek en apporteren weinig of geen aandacht te schenken. Komt er desondanks toch een stuk wild binnen, dan is onduidelijk wie het geschoten heeft omdat er een man of drie, vier op hebben gevuurd. Van Remortel ging eens praten met de Franse gastheren en zette zijn open aanmerkingen uiteen. “Monsieur Wim”, zoals hij inmiddels in jagend Frankrijk wordt genoemd, vond gehoor en organiseerde zijn eerste jachttripjes: een man of zes, tenminste twee goede honden erbij, jagen voor de voet, maar ook drijfjachten voor niet al te grote gezelschappen. Momenteel vertegenwoordigt van Remortel’s bureau Best Hunting jachtreizen naar veertien bestemmingen in Noord Frankrijk, van de Dieppe tot aan de Elzas, alle globaal gelegen ten noorden van Parijs. Daar is van alles bij: grofwildjachten op zwart-, rood- dam-, reewild en moeflon maar vooral drijf- en voor-de-voetjachten op patrijs, wilde eend en fazant.

Een ‘Domaine’ voor landbouw èn jacht Wim van Remortel (l) en jachtopzichter Gérard: iedere jachtdag wordt tot in de puntjes geregeld.

Domaine des Auvrays bij Beauvais, zo’n 50 kilometer ter noorden van Parijs, is een patrijzenparadijs. Het is een landbouwbedrijf met meer dan 1200 hectare grond. In Frankrijk wordt een onderscheid gemaakt

Een echte meerwaarde: men kan bijzonder gemakkelijk zijn eigen jachthond meenemen.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Gedreven patrijs: voor je het beseft zijn ze al voorbij …

Schotdiscipline is bij de zo vaak laag aanvliegende vogels een absolute noodzaak omwille van de veiligheid.

Hopelijk kreeg dit geweer dit stukje ‘gehakt’ mee voor eigen consumptie…!

tussen ‘natuurlijke’ jacht en commerciële jacht. Dit domaine heeft een vergunning voor de commerciële jacht. Van oudsher is dit traag glooiende boerenlandschap begiftigd met ruime aantallen patrijzenkluchten. Rond Beauvais worden tarwe, bieten, aardappelen en maïs verbouwd. Op Domaine des Auvrays maakt de jacht wezenlijk onderdeel uit van de bedrijfsvoering. Daarom worden de bieten niet gezaaid in enorme blokken van tientallen hectares, maar in smalle, “afdrijfbare” stroken. De maïs wordt ook in lange repen aangelegd. Op de graanstoppel worden stroken groenbemester ingezaaid. Andere delen van de stoppel blijven onbeplant, zodat daar ruimte is voor de geweren om zich op te stellen. De ongeoogste maïs blijft staan tot op het einde van de jacht (dit is tot en met januari) en wordt dan alsnog geoogst. Het gebied kent, zoals al opgemerkt, van nature een rijke patrijzenstand, maar op dit domein wordt elk jaar met gulle hand aangevuld. Rond half augustus worden jonge vogels, de grijze patrijs (“les gris”) maar ook de niet inheemse roodpootpatrijs of rode patrijs (“les rouges”) in volières geplaatst, die in de maïs worden opgesteld. Onder volière moeten we in dit geval verstaan een ruime kooi met alleen zijwanden en geen dak. De vogels worden er gevoerd en van water voorzien. Ze zijn vrij om te gaan waar ze willen, maar keren meestal terug naar kost en inwoning. Tegen de jachttijd zijn ze verwilderd, maar ze huizen veelal nog op de plek waar ze zijn uitgezet. Een groepje Nederlandse en Vlaamse jachtvrienden heeft een dagje drijfjacht geboekt. Zij hebben geen goed weer meegenomen, de regen komt vrijwel horizontaal voorbij en striemt in het gezicht. De geweren trekken elk een nummertje. Bij elke nu volgende drift is bepaald op welke plaats welk nummer komt te staan. Zo krijg je geen gehengel naar de beste postjes. Onverstoorbaar stelt de jachtleiding de drijvers op. Sommige zijn vergezeld van kleine, morsige hondjes, waarin met enige fantasie wat Epagneul-bloed valt te ontwaren. Enkele hebben een full size jachthoorn bij zich. Met een oud personenbusje en enkele 4x4 auto’s, die tot het machinepark van het bedrijf behoren als tractors, ploegen en dorsmaaiers, wordt het spul ter plekke afgezet. De jacht wordt aangeblazen en de jagers doen de proppen op het geweer.

Staccato getetter

Het liefste heb je een of twee vogels waar je gericht op kunt aanleggen.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Vanaf nu is het belangrijk acht te slaan op het soort geluid dat opstijgt uit de maïs. De drijvers roepen hip, hap en hop en nog wat anders en van één van hen wordt beweerd dat hij niet aflatend zijn schoonmoeder toespreekt. Aan de stemverheffing van het drijversvolk kun je opmaken hoeveel patrijzen ongeveer “opstaan” en op de wieken gaan. De eerste schoten vallen. Je moet rap zijn, de vogels gaan laag en zijn roef-zoef zo weer voorbij. De rode vliegen doorgaans hoger dan de grijze en bieden mooie scho-

ten. Richting drift schieten is een doodzonde, vooral omdat de meeste vogels geen hoogte aannemen. Daar klinkt getoeter, een ruime klucht vogels scheert over de toppen van de maïs. Het hoorngeschal wordt heviger, schakelt over naar staccato getetter; nu gaat het niet meer over een klucht, maar een flush, zeg maar een wolk patrijzen die over de geweren heen zeilt. Dat is moeilijk schieten, het liefste heb je een of twee vogels waar je gericht op kunt aanleggen. De patrijzen die wegkomen, en dat zijn verreweg de meeste, vallen enkele honderden meters verderop weer in. In bieten, mosterdzaad of maïs. Geschikt voor een volgende drift, later die dag of later in het seizoen. Alom tegenwoordig: Monsieur Wim. Wat die allemaal om zijn nek heeft hangen: hoorn, hondenfluiten, weitas, twee hondenriemen. Aan elke riem zit één van zijn jachtmakkers waarmee hij dag in, dag uit op pad gaat: de Duitse staande korthaar Ladeux en de Springer Spaniel Emy. De honden worden ingezet bij het apport. Ze moeten snel zijn, want één van de drijvers, een dromerige jongen met een fluorescerend rood hesje aan, vindt de geschoten vogels vaak eerder dan een hond ze heeft geroken. Verder staat van Remortel de hele dag zijn gasten bij. Dat zijn mensen die zich in het algemeen prima zelf kunnen redden, maar ja, die Franse taal, hè. “Nog steeds is het zo dat veel Nederlanders, maar ook veel Vlamingen, in het Frans niet verder komen dan “une bière”, nou ja vooruit dan desnoods “deux bières”.”Het is echt een drempel,” had hij mij al toevertrouwd. Monsieur Wim spreekt niet alleen vloeiend Frans, maar kent ook het jachtjargon in deze taal. Daarom waarschijnlijk vindt hij in dit deel van de jagerswereld zo goed zijn pad. Ook niet over het hoofd te zien is Gérard, jachtopzichter op het domein. Hij is inmiddels 82, heeft een versleten heup, maar hobbelt nog de hele dag mee. Uit zijn linkerooghoek ziet hij hoe de vogels vliegen en weet hij welke drift de volgende zal

zijn. Gérard staat elke ochtend om drie uur op om de vossenklemmen af te lopen - in Frankrijk onder bepaalde voorwaarden wettelijk toegestaan. Vervolgens gaat hij de hele dag mee op jacht, drinkt aan het eind een glaasje bubbels met de gasten en gaat om negen uur weer naar bed.

Trosje patrijzen mee naar huis Het dagtableau bestaat uit een kleine 130 vogels, waaronder enkele fazanten van het natuurlijke bestand dat hier voorkomt. Met mooi weer hadden het er enkele tientallen meer kunnen zijn. De jagers malen er niet om, ze doen hun natte vellen af en schuiven aan voor een afsluitend diner in Château de la Rapée, een kasteeltje vol charmante sleetsheid en zinnenprikkeling voor de doorgewinterde gourmand. In de koeling zijn zo lang de trosjes zelf geschoten patrijzen opgeborgen, daar kunnen de heren de volgende dag fatsoenlijk mee thuiskomen. En Wim van Remortel, hij verzorgt zijn honden. Wrijft ze droog, geeft ze te eten en drinken en legt ze te slapen, elk in een eigen bench, achterin het bedrijfsvoertuig, een Nissan Patrol. Gaat op weg naar een hotel in de buurt van de plek waar hij morgen weer een groep jagers/klanten zal begeleiden. Zo rijdt hij in najaar/begin winter van de ene jacht naar de andere. Hij staat er op aanwezig te zijn bij alle jachtdagen die hij heeft geboekt en daar de regie over te voeren. Zijn hart verpand aan jachtland Frankrijk, dat zo ver weg leek, maar zo dicht bij ligt. “Een half dagje rijden, en je bent er,” betoogt hij, “Niets van doen met boot of vliegtuig. Met de Europese vuurwapenpas kom je zonder probleem met je wapens de grens over; er is geen controle meer. Ter plekke krijg je de jachtvergunning, die vooraf is geregeld. Je kunt je eigen hond meenemen, ook geen punt. Ik heb jagers meegemaakt die een brok in hun keel en tranen in de ogen kregen als ze hun eigen hond voor ’t eerst zagen voorstaan, als een ware chien d’arrêt, voor een patrijs. Dat is jachtbeleving

Bijzonder moeilijk wordt het bij zo’n ‘flush’.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

De honden moeten snel zijn, want één van de drijvers met een fluorescerend rood hesje aan, vindt de geschoten vogels vaak eerder dan een hond ze heeft geroken.

Wanneer Wim van Remortel gasten begeleidt in het buitenland, laat hij zijn eigen wapens thuis.

Het natte weer kon de stemming toch niet breken.

van de hoogste orde, die ze thuis nog niet eerder hadden meegemaakt. Heb je zelf geen hond? Hebben we ook een oplossing voor. We hebben contacten met goede voorjagers van staande honden en retrievers, die we kunnen inschakelen. Onze hondenmanagers. Die zien hun hondjes ook graag aan het werk.” En je kunt ook nog eens een stukje wild mee naar huis nemen. Een stuk of vijf, zes patrijzen de man zijn bij de deal inbegrepen. Als je een stuk grofwild schiet, krijg je een zesde deel mee; onmiddellijk na de jacht wordt het dier ontweid en in stukken verdeeld: “Ze halen ‘m in een half uur uit elkaar.” Ben je met een groepje van zes? Dan krijg je het hele varken of hert mee: “Wat je schiet moet je opeten. Klaar.”

Wanneer Wim van Remortel gasten begeleidt in het buitenland, laat hij zijn eigen wapens thuis. Wanneer en waar houdt hij dan zelf zijn jachtvakantie? “Thuis,” antwoordt hij monter, “In het Zeeuws-Vlaamse boerenland. Daar liggen m’n roots. Toen ik nog maar net kon lopen ging ik al mee als drijver. Nu schiet ik er mijn duiven, eenden en ganzen. Daar kan ik me nu al weer op verheugen. Heb je al eens gerookte ganzenborst geproefd? Man, man, man, wat is dat lekker.” n

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Info: www.besthunting.nl

Nog net even de tijd voor de herinneringfoto’s, dan gaat het tableau keurig de koeling in en ’s anderendaags krijgt ieder geweer een trosje patrijzen mee naar huis.

Na de jachtdag schuift men voor een afsluitend diner aan in Château de la Rapée, een kasteeltje vol charmante sleetsheid en zinnenprikkeling voor de doorgewinterde gourmand.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

PATRIJZENJACHT

Tekst: Maarten Vandensande - Foto’s: REALGREEN

“PATRIEZEN”... Patrijzenjacht in de Polders

”W

ie het kleine niet begeert, het grote niet weerd” – grote tableaus van wilde patrijzen behoren al lang tot het verleden en eerlijk gezegd, de echte jager is al heel gelukkig met enkele vogels op het tableau. En niet in het minst gelukkig dat hij in Vlaanderen nog patrijzen màg jagen, in Nederland is het al jaren voorbij. Precies die ‘kleine’ tableaus zijn des te waardevoller en heel wat jagers doen nog alles wat binnen hun mogelijk-

heden ligt om de stand van het veldhoen op niveau te houden om deze prachtige vogels nog verantwoord te kunnen bejagen. Bij de aanvang van de patrijzenjacht vorig jaar was het in de polders verdraaid droog, zelfs in grachten die “nooit” droog gestaan hadden was de laatste druppel vocht verdwenen. Gelukkig ging er die dag een zeebries want anders was het nog meer zweten geblazen dan nu al het geval was.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

1 Canard à l’ orange of een sappig gegrilde magret: de aanloop naar een oh zo smakelijke jonge patrijs in een roomsausje. - 2 “Trop” is zelfs voor patrijzen vaak “te veel”… - 3 ”Hoe pakken we het aan“? - 4 “Rond deze grasstrook zat altijd een grote klucht”… - 5 Bieten… - 6 … aardappelen - 7 … grachten: ze testen je fysiek! - 8 “Jagen zonder hond is zond’ “ en dat geldt zeer zeker ook voor de jacht op het veldhoen.” - 9 De pijp is uit… - 10 … en het wordt minstens dringend tijd voor een stevige ‘pint’. - 11 Nu goed, niet echt een “Déjeuner sur l’herbe” maar de sandwiches en het fruitsap smaken toch uitstekend! - 12 Met de vele maïs moet men ‘afstaan’ of ‘afzitten’, al was het maar om te zien waar de klucht heen is… - 13 … waarbij men tussendoor wel een overzicht krijgt van hoe het met het haas is gesteld. - 14 Een doublé van een snelle, gedreven klucht: je zou voor minder stralen! - 15 Drijvers: ook daarvoor doen ze het...

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

16 Vader en zoon jagen al jaren samen: wie leert wat van/ aan wie…? - 17 Een positieve tussenbalans.- 18 Dank zij het bewezen positief effect van patrijzenbeheer, laat de wetgever de jacht op het veldhoen toe in Vlaanderen. Patrijzenjacht: de opening staat voor verlangen, uitzien naar. De nevelslierten hangen ’s avonds en ’s morgens al over de weiden, het zonlicht wordt al duidelijk ‘roder’, zelfs overdag – de herfst doet stilaan zijn intrede en dus komt het jachtseizoen er aan. De één of andere eend is al gesneuveld en omgetoverd tot Canard à l’ orange of de borsten tot een sappig gegrilde magret, wat de aanloop was naar de oh zo smakelijke jonge patrijs in een roomsausje. Patrijzenjacht: het is oogsten, zoals nu alles al rijp is: appelen en peren komen er aan, de meeste pruimen zijn al verwerkt tot confituur, allerlei bessen zijn geplukt en de noten en kastanjes staan voor de deur. Met de patrijzen is het zowat hetzelfde: je hebt ze zien groeien en nu wordt maximaal één derde geoogst. Patrijzenjacht: het is synoniem van beheer want wie nog veldhoenders in zijn revier wil, moet er heel veel voor doen: in de mate van het mogelijke ieder overhoekje ‘beschermen’, wildakkers onderhouden of zelfs nieuwe aanleggen – vaak alleen nog mogelijk dank zij een wildvriendelijke landbouwer, het jaar door en aan het seizoen aangepast bijvoederen, kraai, vos en verwilderde kat zo kort mogelijk houden… Patrijzenjacht: het is eigenlijk synoniem van warm, zwoel weer – ook al hebben we al menigmaal in de str…regen op deze vogel gejaagd – en dat moet eigenlijk ook al was het maar omdat een kliernatte, doorweekte vogel echt geen zicht is… Patrijzenjacht: het staat ook voor ‘afzien’ – op de eenden na is het de ‘opening’ van de jacht, vaak zijn honden noch baasjes tegen dan al ‘doorgetraind’ en dat laat zich na enkele uren stoppel, geploegd land, bieten of aardappelen meer dan stevig voelen. Patrijzenjacht: een langere stop – zonder alcohol uiteraard! – kan bij warm, zonnig weer een kopie zijn van Manet’s “déjeuner sur ‘l herbe’: gezellig buiten zijn, genieten van de zon, de lucht, de kameraadschap, het belegde broodje en een heerlijke kop

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

koffie… Het verschil met Manet: de dames hoeven hierbij uiteraard hun kledij niet af te leggen… Patrijzenjacht: staat uiteraard voor degelijk hondenwerk. “Jagen zonder hond is zond’“ en dat geldt zeer zeker ook voor de jacht op het veldhoen. Hier ziet men direct wie met een hond kan omgaan en wie de opening op de toch zeer lastige patrijzenjacht goed heeft voorbereid: de hond werd door training

fysisch op niveau gebracht en uiteraard werd de basisafrichting weer eens ‘opgefrist’… Patrijzenjacht: staat mede garant voor de overleving van het wilde veldhoen in de vaak tot reuzengrote agrarische woestijnen omgestructureerde ruimtes. Patrijzenjacht: het is vriendschap en samenzijn. We zien er zoals ieder jaar – al reikhalzend naar uit! n

ROODWILD

Tekst & Foto’s: Rudi Debruyne

HERTENBRONST De hertenbronst in september! Een eindje terug hadden we gehoord van dé plaats waar wilden natuurfotografen van over de hele wereld samenkomen om de mooiste herten van Europa (zeg dus maar van de wereld) te fotograferen. Neen, men had het niet over een superrevier in de Belgische Ardennen of over de herten van de Nederlandse Hoge Veluwe, maar wel over het kroondomein van Jægersborg in Denemarken. Samen met NTV stuurde JAGEN Rudi Debruyne naar deze wonderlijke plaats in het rijk van de herten.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Deense hertenbronst… Honderdjarige eiken in okergele herfstkleuren… Nevelslierten smelten samen met de adem van een burlend Edelhert. De pure schoonheid van de natuur is als het ware tastbaar. Het Deense Kroondomein Jægersborg ligt zo’n 20 kilometer ten noorden van Kopenhagen. De geschiedenis van dit park gaat terug tot 1669 wanneer koning Frederik III besluit om het domein Boveskov Forest als privé jachtterrein in te richten. In die tijd was de Hertenjacht in Deense Koninklijke kringen erg populair. Bij ons werd toen vooral de lange jacht met paarden en honden beoefend. In 1756 werd het park opengesteld voor het publiek. Het werd al gauw bijzonder populair als recreatiepark en niet alleen joggen maar vooral paardrijden waren er erg in trek. Het jachtslot l’Ermitage wordt tot op de dag van vandaag nog steeds gebruikt door de Koninklijke familie. Het park is zo’n 1200 hectare groot. De populatie herten is werkelijk verbijsterend: hier leven maar liefst zo’n 300 Edelherten, 100 Sikaherten en 1600 Damherten. De Edelherten zijn tijdens de bronstperiode goed

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

benaderbaar. In tegenstelling tot elders zijn de Damherten hier de meest schuwe dieren. Kaalwild van Sikahert is uiterst tam, de bokken daarentegen blijken erg schuw. JAGEN vroeg me een fotoreportage te maken over de Bronst van de majestueuze Edelherten in dit kroondomein en samen met 3 Nederlandse topfotografen vertrok ik half september richting Denemarken… De druk was groot: ik moest en zou terugkomen met foto’s van minstens een 20-ender… Na een slordige 1000 kilometer en zo’n 12 uur rijden komen we via Osnabrück, Bremen en Hamburg aan in Nyborg. Dit is de laatste Duitse stad voor we na een overtocht van drie kwartier Denemarken bereiken. Een korte rit brengt ons langs Kopenhagen om tenslotte Nivå aan de zuidkust van het “Kattegat” te bereiken. We verblijven – zoals het echte natuurfotografen betaamt, in een blokhut met minimaal comfort. We laden de spulletjes uit de wagen – wat je spulletjes kunt noemen... elke fotograaf heeft minstens 20 kg fotomateriaal mee – en tot mijn verbazing zie ik uit het diepste van de kofferbak 2 kratten bier

verschijnen… Tja, Hollanders moeten natuurlijk hun naam van zuinig volk eer aan doen en dat betekent geen kroegenbezoek de volgende dagen… Eigenlijk hebben ze een beetje gelijk want de Scandinavische landen staan er om bekend peperduur te zijn als het op alcohol aankomt… Wanneer we het “park” binnengaan (gratis toegang!) voelt het een beetje onwennig. Je verwacht niet dat de beste Hertenplek van Europa meteen aan de kust van een zee-engte ligt. In het park zelf valt het onmiddellijk op hoe het bos een typisch oud Europees loofwoud blijkt, iets wat je – met de huidige bosbouw – vrijwel nergens meer vindt. De eeuwenoude eiken pronken majestueus en ik zie het al voor me – zo’n kapitaal hert burlend onder zo’n imposante boom… Nou,…. hartstikke… hoor ik mijn “Ollandse” vrienden “bekken” want een uurtje later is het al zover. We komen zomaar een roedeltje hinden tegen waarover een 22-ender de scepter zwaait! Het geklik van de fototoestellen is niet uit de lucht en wel honderden plaatjes worden op de gevoelige sensor getoverd.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Eigenlijk kan ik nu al naar huis! Na een reis van 1000 kilometer de roodoranje zon achter een heuvel met honderdjarige eiken zien ondergaan… en daarbij het burlen horen van een kapitaal Edelhert… Soms zijn té veel indrukken ook té veel voor één dag! De volgende drie dagen is het niet anders. Het weer speelt goed mee en de laatste ochtend krijgen we zelfs een prachtige ochtendnevel waar de herten bijna sprookjesachtig uit tevoorschijn komen. Omdat ik niet alleen fotografeer maar ook een film moet draaien, zonder ik me vaak af van mijn nieuwe vrienden. Het metaalachtige geklik van de fototoestellen blijkt veel te storend tussen het indrukwekkend oergebrul van deze herten. Ik tel in drie dagen in dit domein minstens 8 verschillende “meer dan 20 enders”, maar hét hert is César! Een kapitale 28-ender die zo dominant is dat hij zelfs Damwild wegjaagt. (Andere herten kijken nooit scheef naar toevallig passerende Damherten). César daarentegen komt ’s avonds helemaal los en blijkt een echt showbeest te zijn. Eenmaal rent hij op nauwelijks 40 meter burlend langs ons om een ongehoorzame hinde terug te halen. Buitengewoon imposant! Het domein herbergt nogal wat Edelherten met een zeer lichte vacht. Ik telde minstens een tiental dieren, maar het kunnen er best meer zijn geweest. De vaalwitte kleur doet in dit mooie, herfstig groenbruine landschap deze Edelherten meteen opvallen. Ik kon zo’n hinde erg dicht benaderen en was achteraf zelf verbaasd van de bijzondere foto’s die ik er kon van maken. Op zondag verandert het hertenbos eigenlijk in een echt park en komen veel sportieve Denen er hun ding doen. Toch heb je nooit de indruk dat het er “druk” wordt want alle bezoekers gedragen zich erg gedisciplineerd. Dat moet ook want in het park wordt er van oktober tot februari nog steeds gejaagd. Uit verschillende praatjes met mensen uit de streek hoor ik daar bovendien geen enkele negatieve reactie over. Blijkt dat de Denen de jacht op deze dieren als de normaalste zaak van de wereld beschouwen. Integendeel zelfs, velen beseffen dat er zonder selectieve jacht op zo’n domein geen sprake zou zijn van dergelijke kapitale herten. Geloof me vrij, het is niet alleen de geroemde aanwezigheid van de juiste mineralen in de vruchtbare grond (zee vlakbij) en het aanbod van duizenden kilo’s eikels en kastanjes die voor de uitzonderlijk zware geweien zorgen… Ook de aanwas van circa 700 jonge dieren per seizoen (van de drie hertensoorten) blijkt de factor die een juiste beheerjacht – met veel afschot van kaalwild – noodzakelijk maakt. Voor jagers of andere buitenlui die de hertenbronst eens willen meemaken zoals het honderden jaren geleden in onze Atlantisch eikenwouden gebeurde, kan ik deze plaats van harte aanraden. Wildobservatie op zijn best, zonder al te veel moeite en dus ook voor de rest van het gezin perfect bereikbaar….. doen! (en neem vooral uw fototoestel mee!) n

ROTWILD Ansprechfibel

oodwild aanspreken, het vraagt ervaring, veel ervaring doch men leert nu eenmaal vlugger met een beetje vakkundige ‘hulp’. Bij de Oostenrijkse uitgeverij Österreichischer Jagd- und Fischereiverlag verscheen recentelijk een klein maar bijzonder handig en heel interessant boekje in dit verband: Rotwild Ansprechfibel van Hubert Zeiler en Paul Herberstein. Dit boek bestaat uit 2 delen: een tekst- en een fotogedeelte. Het tekstgedeelte behandelt alle denkbare elementen van het roodwild – van kalf over hinde tot hert – en wijst bv. expliciet op de veranderingen die naar gelang de tijd van het jaar optreden. Wat ziet een ervaren jager bv. aan de kop en de nek? Wat kan worden geconcludeerd uit de kleur van de vacht? Hoe verschilt het gedrag bij een jong of oud dier? Hoe ziet men het verschil tussen een sterk of een zwak kalf, een hinde of een smaldier…? Vaak blijven er slechts fracties van seconden om correct aan te spreken. De Rotwild Ansprechfibel bespreekt niet alleen traditionele en geldende aanspreekkarakteristieken, het stelt zich ook kritisch op tegenover sommige voorbijgestreefde doch nog steeds gangbare ideeën. Het fotogedeelte omvat 62 foto’s waarvan een belangrijk deel praktisch aantoont hoe men een hert doorheen de jaren steeds opnieuw herkent. Bij het zien van deze foto’s stelt de lezer vast hoe weinig hij eigenlijk van dit majestatische dier kent. Deze Rotwild Ansprechfibel is bijzonder praktisch aangepakt en met het ‘zakformaat’ erbij kan het boekje gerust een vaste stek krijgen in de zak van de jachtvest/-mantel om het jaar door mee het revier in genomen te worden – van januari tot december. Een echte aanrader voor iedere jager op roodwild! n

Rotwild Ansprechfibel Auteur: Hubert Zeiler – Paul Herberstein Aantal pag.: 96 Formaat: 21 x 13,5 cm Illustraties: 62 kleurfoto’s, 11 zw-w tekeningen Cover: karton Jaar van uitgave: 2010 ISBN: 978-3-85208-086-4 Uitgeverij : Österreichischer Jagd- und Fischereiverlag - Wien www.jagd.at - verlag@jagd.at Prijs: 19 €

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

B I OTOOPBEHEER

Tekst & Foto’s: Els Vermoesen

WILDAKKERS CREËREN

BIOMASSA Op 20 augustus 2010 organiseerde WBE Demerdal een rondleiding langs de diverse wildakkers die de WBE in het voorjaar had ingezaaid met wildzaden van allerlei types. In totaal goot de WBE zo’n 12,5 ha in een wildakkerproject dat mede door de inbreng van het ANB kon worden gerealiseerd. De datum van het bezoek was zo gekozen dat de zomer al goed gevorderd was en de diverse ingezaaide stukken al een beeld konden geven van wat kan worden beschouwd als een oase van voeding en rust voor het wild. Wie zich wenst toe te leggen op de aanleg van wildakkers heeft anders alleen de verpakking van het zaaigoed om zich een idee te geven hoe zijn wildakker er zal uitzien.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

en publiek van zo’n veertigtal bijzonder geïnteresseerde mannen en ook een paar vrouwen zakte af naar het afspraakpunt aan de kerk van Langdorp. Want wat doe je op zo’n doordeweekse vrijdagavond: languit op de bank tv kijken of onder een stralende augustuszon genieten van de uitleg en de expertise rond perken en planten die door de heren Tom Broeckx van WBE Demerdal en Eddy Mangelschots van zaaigoedspecialist Aggro Vangeel, leverancier van de wildakkermengsels die in het project werden gebruikt, met veel passie werden ten beste gegeven. De bezoekers konden genieten van boekweit, dwergkool, klaver, bladkool en mergkool, wortelen, wikken, sorgho, spurrie… Veldranden en akkers boordevol poëzie waarvan niet alleen zangvogels maar ook vlinders en andere insecten lyrisch worden. Zelfs de lokale imker bleek laaiend enthousiast rond het project. Als afsluiter boden de organisatoren de aanwezigen nog een deugddoend frisse pint aan. Dit leerrijke initiatief is, wat ons betreft, beslist voor herhaling vatbaar. n

Bron: Agro Vangeel

Enkelvoudige zaden

Zaaitijdstip

Levensduur

Akkerbonen

maart-april

Eénjarig

Alexandrijnse klaver

juli-augustus

Eénjarig

Bladkool

juli-aug

Eénjarig

Bladrammenas

augustus

Eénjarig

Boekweit

mei

Eénjarig

Engels raaigras

april-mei

Meerjarig

Erwten

maart-mei

Eénjarig

Facelia (stala)

mei-augustus

Eénjarig

Gele mosterdGer

augustus

Eénjarig

Gerst

september-oktober

Haver

maart-juli

Eénjarig

Inkarnaatklaver

juli-augustus

Eénjarig

Italiaans raaigras

april-mei

Tweejarig

Lupinen (zoet-geel)

april-mei

Eénjarig

Luzerne (naakt)

april-juni

Meerjarig

Maïs (korrel)

april-mei

Eénjarig

Mergkoolzaad

juli

Eénjarig

Quinoa

april-juni

Eénjarig

Raapzaad

juli-augustus

Eénjarig

Rode klaver

maart-april

Meerjarig

Snijrogge

september

Eénjarig

Spurrie

mei-augustus

Eénjarig

Sorgho (millet)

april-mei

Tarwe

september-oktober

Eénjarig

Wikken

juli

Eénjarig

Witte klaver

februari-maart

Meerjarig

B I ODIVERSITEIT

Tekst: Guido Baeten

De WOLF Ook op weg naar ons land? Geen enkel dier heeft gedurende zijn bestaan zo tot de verbeelding gesproken, geen enkel dier heeft door de eeuwen heen de mensheid zoveel angst ingeboezemd als de Grijze Wolf, de Canis lupus. Angst veelal geïnspireerd door onwetendheid. Ook sprookjes als deze van Roodkapje hebben zeker bijgedragen tot het creëren van dit angstgevoel. Op 26 februari lag het boek van ex-procureur Michel Bourlet (bekend van o.a. de zaak Dutroux) “De jacht op de wolven” in de boekhandel. Hierin vergelijkt hij misdadigers als Dutroux en Fourniret met wolven. Eigenlijk is dat een zware belediging voor deze prachtige en fascinerende dieren die wolven zijn en die zeker recht hebben op ons respect. De laatste jaren (maanden) halen de wolven steeds vaker de media.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

noeg verdween dit dier, mede dank zij de ondeskundigheid van bepaalde “deskundigen” spoorloos van de aardbodem. Meer dan dertig schapen werden het slachtoffer van dit geheimzinnige dier. En jammer genoeg zullen we wel nooit te weten komen of het hier om een echte wolf ging, dan wel om een of andere kruising. Misschien toch wel een indicatie dat deze prachtige dieren niet echt meer thuishoren in onze steeds meer versnipperde natuur. Aan het einde van de middeleeuwen was wild eerder zeldzaam geworden in onze streken. Wat er nog was aan roofdieren, leefde vooral van ratten en muizen of maakte jacht op vee van de kleine boeren. Daardoor waren wolven bij de bevolking gehaat en gevreesd. Ook de hondsdolheid, waardoor besmette dieren soms ook mensen aanvielen, voedde de angst en de haat bij mensen. Wolven werden eeuwenlang meedogenloos vervolgd en teruggedrongen tot diep in Rusland. Ook in bepaalde zo goed als mensenlege berggebieden van Zuid-Europa overleefden nog enkele restpopulaties. Ondertussen weten we nu natuurlijk wel dat wolven eigenlijk niet gevaarlijk zijn voor mensen.

Revival Ondertussen komt de wolf opnieuw voor in steeds meer landen van Europa en geniet hij onder andere door de Conventie van Bern, een hoge beschermingsstatus. In de Verenigde Staten is de populatie Grijze Wolven dusdanig toegenomen dat de Grijze Wolf niet langer op de lijst met bedreigde diersoorten staat en er door de overheid een beperkt afschot werd toegestaan. Ook in Zweden werden door de overheid begin dit jaar, voor het eerst in 45 jaar, 27 afschotvergunningen voor wolven afgeleverd. Hiervoor werden ongeveer 11.000 aanvragen ingediend. Kwatongen beweren dat het parlement de wet veranderde omdat de koning had laten verstaan dat hij graag een wolf wilde schieten. Ook Spanje geeft beperkt afschotvergunningen voor wolven.

Westelijke expansie

Uit onze gewesten verdwenen De laatste wolven in Nederland werden niet gedood maar gevangen rond 1869 te Schinveld. In België schoot Koning Leopold I in 1864 een wolf en een wolvin in de omgeving van Saint-Hubert. Deze dieren staan nu achter glas in het Koninklijk Museum voor Natuurwetenschappen te Brussel. De laatste Belgische wolf zou gedood zijn rond 1923 te Evelette. Een paar jaar geleden hadden wij wel nog onze “Waasland wolf”. Jammer ge-

Ondertussen is de wolf vanuit Polen al een tijd geleden de grens met Duitsland gepasseerd. In het uiterste Oosten van Duitsland zit ondertussen een kleine populatie die samen met de Poolse populatie jaarlijks voor een klein aanbod zwervende jong volwassen dieren zorgt. Deze dieren kunnen gemakkelijk de 500 km tot aan de Belgische en Nederlandse grens overbruggen. Zo is het ook gegaan met de kolonisatie van Zuid-Zweden: de wolven zijn meer dan 1000 km vanuit Rusland naar Zweden gekomen. Ondertussen leven daar meer dan 200 wolven. Ook in Midden-Duitsland komen jaarlijks meer en meer solitaire wolven voor. Deze dieren vestigen zich hier en daar permanent en kunnen op termijn, als ze een geschikte partner vinden, wellicht zorgen voor de kolonisatie van België en Nederland. Zoals alle jagers en buitenlui wel weten nemen in onze streken de natuurlijke prooien, met name de hoefdieren, reeën, roodwild en zeker everzwijnen, nog steeds in aantal toe. Het is dus zeker niet denkbeeldig dat in het voetspoor van deze prooidieren…

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

In gebieden waar veel prooien voorkomen zijn de leefgebieden van de roedels tussen de 120 en 320 km² groot. In de noordelijke gebieden met minder prooiaanbod kan het territorium meer dan 1000 km² groot zijn. In de zomer zijn de territoria fors kleiner omdat de dieren dan pups hebben en aan de omgeving van het nest gebonden zijn. Bovendien zijn er in die periode natuurlijk meer prooien in de vorm van jonge en onervaren dieren en een overvloed aan ratten en muizen.

Voedsel

Sommigen dromen ervan, anderen vrezen ervoor. Toch kan de terugkeer van deze superpredator een goede zaak zijn voor de biodiversiteit.

Roedels Wolven zijn zeer sociale dieren die in roedels leven. De roedels bestaan meestal uit één volwassen koppel, de wolf en wolvin met de jongen van dit jaar en de halfwassen jongen van vorig jaar. In Europa zijn de roedels meestal 2 tot 10 dieren groot. Rond hun tweede levensjaar verlaten de halfwassen dieren het ouderlijke territorium en zwerven in alle richtingen uit op zoek naar een eigen stek en een geschikte levenspartner. Inteelt komt uiterst zelden of nooit voor bij wolven.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

In het wild eet de wolf circa 4 tot 5 kilo vlees per dag. Bij overvloed verorberen ze een grotere hoeveelheid en kunnen dan verscheidene dagen zonder voedsel. Wolven jagen vooral op hoefdieren en heel vaak specialiseren zij zich in één specifieke, algemeen voorkomende prooi die gemakkelijk te vangen is en relatief veel voedsel verschaft. In Oost-Duitsland zijn dat vooral reeën, in Oost-Polen en Roemenië jonge elanden en edelherten. In Zuid-Europa - Spanje, Portugal, Zuid-Frankrijk - vallen relatief veel geiten en schapen onder de tanden van de wolven bij gebrek aan wilde prooidieren. Maar ook muizen, ratten, hazen en bevers (misschien een oplossing voor het beverprobleem dat zich over enkele jaren ongetwijfeld zal stellen in België!?!) behoren tot hun voedsel. Van de grote prooidieren zoals edelherten, elanden en wisenten vallen natuurlijk vooral oude, zieke zwakke, of jonge onervaren dieren ten prooi aan de roe-

dels. Onderzoek aan de Universiteit van Victoria wees uit dat de Canadese wolven in het najaar verse zalm verkiezen boven herten die normaal hun voornaamste prooien uitmaken. Begrijpelijk natuurlijk want de jacht op herten is energievretend en gevaarlijk en tijdens hun jaarlijkse paaitrek zijn de zalmen een gemakkelijke en voedzame prooi. Ook de nog veel grotere carnivoor, de bruine beer, specialiseert zich dan op een quasi zuiver vismenu…

Natuurlijk zou de komst van wolven ook een direct effect hebben op het gedrag van prooidieren. Geen enkele potentiële prooi heeft de ambitie om te eindigen als wolvenvoedsel en zal dus meer een meer een predator mijdend gedrag gaan vertonen. De hoefdieren zullen zich meer en meer gaan verplaatsen en zo wordt overbegrazing voorkomen en krijgen zeldzame plantensoorten ook weer meer kansen.

In België en Nederland? Ecologische gevolgen Wolven vangen om de 3 à 7 dagen een verse prooi. De resten van deze prooien vormen dan weer een aantrekkelijke voedselbron voor tal van aaseters - van aaskevers tot de grotere aaseters als de Vale Gier die nog niet zo lang geleden naar ons landje afdwaalde en door ‘dierenvrienden’ verse varkenskoteletten werd voorgelegd… Deze toevallige gasten zouden eventueel door de wolven dan ook aan natuurlijk voedsel kunnen geraken.

De meningen hierover zijn natuurlijk uiterst verdeeld. Iedereen weet dat het reeënbestand in onze contreien bijzonder hoog is en een populatie van 2000 reeën is voldoende om een roedel wolven van voedsel te voorzien. En natuurlijk biedt onze natuur nog tal van andere prooidieren. Biologen hebben ontdekt dat het voor de wolven geen probleem is om dicht bij de mensen te leven zolang ze maar een plaats hebben waar ze zich kunnen terugtrekken. Twee nieuwe Duitse roedels in Saksen lopen langs bebouwingen en trekken zich weinig of niets aan van

Een kippenvel moment… Ooit stond ik zelf oog in oog met een levensechte wolf. Het was ergens eind de jaren tachtig, ik reed door Polen van beneden Silezië naar Gdansk. De weg ging over eindeloos lijkende kilometers doorheen een enorm bosgebied, uren in de omtrek huis noch thuis. Op een moment zag ik langs de kant van de weg een vormeloze donkere vlek. Dichter gekomen zag ik dat het een verkeersslachtoffer, een wolf was. Ik stopte bij het verongelukte dier om enkele foto’s te maken. Terwijl ik daar mee bezig was, kreeg ik plots het onbestemde gevoel bekeken te worden. Ik keek op en op minder dan veertig meter in de rand van het bos stond een tweede wolf naar mij te kijken. Één magische seconde keken wij elkaar in de ogen. Het volgende ogenblik draaide het prachtige dier zich om en verdween, geruisloos als een schaduw tussen de bomen. Ik ben altijd een wolvenfan geweest, maar sinds dat onwezenlijke moment werd ik een superfan. Ooit wilden Poolse vrienden mij een wolf laten bejagen, maar dat was en is nog steeds, absoluut niet aan mij besteed.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

machine- en autolawaai. Soms kruisen loopse wolvinnen zelfs met tamme herdershonden. Maar hier verdenken jagers en natuurbeschermers wildparkuitbaters ervan dat zij hun overtollige wolven uitzetten in de dichtbeboste regio aan de grens met Polen. Horen we hier niet een gelijkaardig verhaal als dit ooit met onze Vlaamse en Limburgse vossen? Ooit vond de Duitse wolvenbiologe Gesa Kluth wolvensporen in haar achtertuin in Spreewitz. De wolven volgden haar hond, die ze mogelijk beschouwden als een indringer in hun jachtgebied. De Duitse wolven volgen de Europese trend van de laatste vijftien jaar, een expansie naar het westen. Ook van uit andere kerngebieden zoals de Italiaanse Abruzzen, Polen en Spanje, herkoloniseert dit intelligente roofdier op eigen kracht gebieden waar het een eeuw of langer geleden uitgeroeid werd. Een wolf plant zich snel voort en kan, op zoek naar een nieuw territorium, grote afstanden afleggen waarbij het zich niet laat tegenhouden door landsgrenzen. Het is dus zeker niet denkbeeldig dat de wolf ooit via de Eifel de Belgische grens zal oversteken. Als dat ooit zou gebeuren - volgens sommigen is dat een quasi zekerheid - dan zou het goed zijn dat onze overheden tegen die tijd een actieplan klaar hebben. Theoretisch zou er op de Hoge Venen en aansluitend met de Duitse Eifel misschien wel een beperkte roedel wolven kunnen leven. Natuurlijk dient zo’n populatie Isegrims streng en consequent beheerd te worden. Daarom zou het goed zijn dat er nu al overleg wordt opgestart tussen overheid, veehouders, natuurbeschermers en jagers, zodat men niet onvoorbereid geconfronteerd wordt met de komst van deze superpredator. n _____________ Met speciale dank aan Peter Lennertz van “The Wolf Conservation Association vzw.”

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

ACTUALITEIT

DE WAARHEID ROND ‘VOGELBESCHERMING’ Op 29/07/2010 en 12/08/2010 was JAGEN aanwezig in het justitiepaleis hartje Brussel op de openbare zitting van het Hof van Beroep van de Handelsrechtbank. Niet dat we door de rechterlijke macht op het matje waren geroepen… Integendeel, we waren getipt dat deze zitting wel een heel ander licht zou kunnen werpen op een aantal praktijken die tot voor kort gangbaar waren bij de ‘Ligue Royale belge pour la Protection des Oiseaux’ vzw (vzw staat voor vereniging zonder winstoogmerk), waarvan Vogelbescherming Vlaanderen vzw een filiaal is.

ie Vogelbescherming Vlaanderen zegt, denkt hetze tegen jacht en jagers en goedkope argumentatie om iedereen die ook maar iets met de jacht te maken heeft in diskrediet te brengen. Maar een specifieke bevolkingsgroep met loze beschuldigingen in een slecht daglicht plaatsen, werkt op termijn contraproductief. Er komt immers

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

een dag waarop rechtgeaarde burgers doorzien dat bepaalde redeneringen uit de lucht zijn gegrepen en dan kan de weeromstuit hard aankomen. Die dag lijkt nu aangebroken. Vanuit allerlei hoeken werd op onze redactie druk uitgeoefend om wat u hierna leest, verborgen te houden, maar zo werkt dat niet bij ons!

Voor alle duidelijkheid Jagers hebben niets tegen mensen die met veel liefde, inzet en goede bedoelingen zorg dragen voor de natuur en de dieren die erin leven. Waar jagers wel aanstoot aan nemen zijn de extremistisch getinte acties van een aantal individuen die zich ‘vogelbeschermer’ en/of ‘dierenbeschermer’ noemen maar eigenlijk hun brood verdienen met jagers en andere traditionele natuurrecreanten het leven zuur, zoniet onmogelijk, te maken. Opruiende taal is hun wapen. Haat zaaien hun hoogste doel. Met als absoluut vergoelijkende argument: het welzijn van de dieren. Wie zo onredelijk is naar zijn medemens toe, roept argwaan op rond zijn capaciteit tot eerlijke, belangeloze empathie voor dieren. Uit het recente verleden hebben we geleerd dat wie vanuit een superieur gevoel haat predikt en dicteert wat anderen moeten doen, al te vaak zelf iets te verbergen heeft…

Vergist u zich niet Jagers en andere verdedigers van flora en fauna hebben meer gemeen dan een ongenuanceerde, politiek correcte perceptie op het eerste gezicht laat vermoeden. Want eigenlijk streven zij, voor zover zij beschikken over gezond verstand, hetzelfde doel na. Het verschil situeert zich op het financiële vlak: terwijl verenigingen voor dierenbescherming leven van schenkingen, subsidies en lidgelden, investeren jagers vooral hun eigen centen. Jagers geven ook geen spuitje om een dier te euthanaseren, ze gebruiken daartoe een geweer of karabijn met aangepast kaliber om een snelle dood te laten intreden en zo te voorkomen dat dieren zouden lijden.

Is argwaan terecht? Alles voor het dierenwelzijn... Maar klopt dat eigenlijk wel? Of is het een vorm van marketing om misbruiken toe te dekken? Mensen zijn vlug bereid om organisaties die zich inzetten voor dierenwelzijn financieel te steunen ook al hebben ze niet meteen zicht op wat er daarna met hun centen gebeurt. Een paar maanden terug stapte Nathalie Decie, bestuurder van de vzw Ligue Royale Belge pour la Protection des Oiseaux (LRBPO), lid van de Waalse Hoge Jachtraad en beheerder van het dierenopvangcentrum van Wéris, maar geen jager, naar de rechtbank. Zij was op een aantal onregelmatigheden bij de gang van zaken binnen de LBPRO gestoten en besefte dat de dagdagelijkse realiteit er veraf stond van het maatschappelijke, op het eerste gezicht belangeloze en edele doel van de vzw, namelijk de zorg voor (het welzijn van) dieren. De problemen waren van die aard dat een oplossing binnen de organisatie onmogelijk bleek.

Voorlopige bewindsvoering De Handelsrechtbank van Brussel had oor voor haar verzuchtingen en achtte de toestand ernstig genoeg om het beheer van de vzw uit handen te nemen van het toenmalige bestuur en toe te vertrouwen aan twee externe, voorlopige bewindsvoerders; een soort beslissing dat doorgaans niet snel wordt geno-

Dubieuze statuten!? Jacht is een grondwettelijk recht. Na wat rondsnuffelen in de databanken van de Universiteit Gent vonden wij de volgende commentaar bij een uitspraak door de Rechtbank in Hasselt (publicatie: R.W., 19781979, 1374-1375, commentaar: DE PAGE IV, nr. 820, R.P.D.B., Complément, V° Chasse,nrs. 7 en 8) die eventuele, aarzelende twijfel onmiddellijk de kop indrukt: “De rechtbank volgt de stelling dat de jacht een der wijzen is waardoor van een goed genoten wordt en meent dat vermits het jachtrecht uit het recht van eigendom voortvloeit, zulks met zich mee brengt dat de overheid het wel aan reglementering mag onderwerpen, om redenen van openbare orde, maar dat zij er niet toe gerechtigd is het af te schaffen, noch erover te beschikken omwille van het algemeen nut, tenzij mits naleving van de pleegvormen door de wet opgelegd en mits voorafgaande betaling van een rechtmatige vergoeding (artikel 11 Grondwet).” In de wijziging van de statuten van de LRBPO die op 27 november 2004 werd goedgekeurd door de Algemene statutaire vergadering lezen we wat volgt onder artikel 4, §5: “L’association pourra, (…), lutter pour l’abolition complète de toute forme de tenderie, de capture, de détention, de chasse, de destruction, de commercialisation des espèces visées par le présent but, et, d’une manière générale, combattre toute forme de cruauté envers les individus de ces espèces.” We vertalen: De vereniging mag, (…), strijden voor de totale afschaffing van elke vorm van vogelvangst, en vangst, in gevangenschap vasthouden, jacht, vernietiging, commercialisering van diersoorten geviseerd in het onderhavige doel, en, in het algemeen, elke vorm van gruwel tegenover individuen van deze soorten. Of hoe sommige verenigingen een maatschappelijk doel definiëren en nastreven dat in strijd is met de grondwettelijke rechten van de Belg. Deze randopmerking heeft evenwel niets te maken met de feiten waarvoor wij naar het gerechtsgebouw aan het Poelaertplein trokken.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

men en op zijn minst wijst op onraad. Het voorlopige bewind over de LRBPO werd toevertrouwd aan Mr Jos De Haes en Mr Thierry Bindelle. Mr De Haes is jager, zijn confrater niet. Vanuit vele tientallen jaren ervaring weet Mr De Haes als geen ander dat de opdracht als voorlopig bewindsvoerder niet mag lijden onder zijn persoonlijk statuut van jager. Zoiets heet professionaliteit. Professionaliteit betekent eveneens dat bedreigingen, chantage of steekpenningen op hem geen effect sorteren. In de loop van de voorbije weken werden vanuit Vogelbescherming Vlaanderen vzw en het Natuurhulpcentrum Opglabbeek vzw doodsbedreigingen geuit aan zijn adres. Daaruit alleen al kunnen wij opmaken dat een aantal mensen binnen de betreffende organisaties verder gaan dan wat hen binnen hun respectieve vzw’s en binnen hun wettelijke mogelijkheden toekomt. Voorlopige bewindsvoerders horen in alle sereniteit hun werk te doen zodat de waarheid aan het licht komt en de rechten van de nietsvermoedende en goedmenende leden van de LRBPO vzw worden gevrijwaard, een opdracht die uiteindelijk ook het welzijn van de dieren ten goede komt.

Waarover gaat het? Stel, jaren terug, een paar mannen komen elke zondagvoormiddag samen om een kaartje te leggen en een stevige pint te drinken. Na verloop van tijd vinden ook anderen hun weg naar de zondagse kaarttafel en om allerlei praktische redenen wordt beslist om zich te verenigen, eerst in de vorm van een feitelijke vereniging, later als vzw. Zo is dat wellicht ook gegaan bij de Vogelbescherming. Dan komt op een bepaalde dag de

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

verplichting voor vzw’s om een volledige boekhouding bij te houden, een evolutie waarop heel wat vzw’s niet alleen praktisch maar vooral psychologisch totaal onvoorbereid zijn. Als er vijftig euro in kas zat, beschouwden ze die immers als hun eigendom. Van cijfers in en uit werden schamele velletjes bijgehouden waarbij dan iemand vroeg: iedereen akkoord? Uiteraard. En de papieren verdwenen.

De misbruiken Een voorbeeld: een exotische vogel wordt binnengebracht en vindt een koper, 1500 euro in het laatje, geen spoor van dat bedrag in de boekhouding. Dat hoeft toch immers niet: 300 euro voor het onderhoud van de tuin, nog 600 euro voor het opfrissen van de vergaderzaal, blijft 600 euro over, dus 300 voor jou en 300 voor mij. Niemand die daarover zaagt. En dan zijn er twee soorten mensen: zij die met de beste bedoelingen onbezonnen met dit soort transacties bezig zijn en de anderen, zij moeten hun huis afbetalen en weerstaan moeilijk aan de vlotte en discrete verleiding. Eens het mechanisme geïnstalleerd blijkt de weg terug niet vanzelfsprekend. Bij de audit van de LRBPO zijn inmiddels bedragen van een heel andere orde naar boven gekomen.

Net voor het ter perse gaan, kregen we meldingen binnen van jagers die geviseerd en geïntimideerd worden. Mocht dat ook bij u het geval zijn, aarzel niet daarvan melding te maken aan onze redactie.

Een vooraanstaande persoon binnen de organisatie is filatelist. Dat verklaart waarom de LRBPO een rekening van zo’n 17.000 euro heeft bij een filateliespeciaalzaak. Het minste wat men van een dergelijke vzw zou mogen verwachten is dat ze een lijst bijhoudt van haar leden. Maar ook dat gebeurt niet. En ja, hoe groter de administratieve verwarring, hoe groter de marge om te sjoemelen.

Het Educatief Natuurcentrum van Jalna Sinds november 1997 beschikt de LRBPO over een educatief centrum in de provincie Namen. De infrastructuur wordt ter beschikking gesteld van personen, verenigingen of scholen die groene klassen, natuurvakanties, studieweekends of andere natuuractiviteiten willen organiseren in een aangenaam kader. Het schitterende domein, zo’n 13 ha natuurreservaat dat eigendom is van de LRBPO, bevindt zich tussen Durbuy en Marche, aan de rand van de bossen van Somme-Leuze, en beschikt over de nodige faciliteiten om groepen tot maximum 60 personen onderdak en vol pension aan te bieden. Maar van de inkomsten uit verkochte maaltijden in het Educatief Nauurcentrum van Jalna is geen spoor te vinden in de boekhouding. De herinrichting van de douches werd gefactureerd aan 68.000 euro, een bedrag dat niet in verhouding staat tot de werken die er effectief werden uitgevoerd. Ondertussen heeft de brandweer het centrum gesloten om veiligheidsreden, ondermeer door het ontbreken van elektrische aardingen, en dat in een context waar ook kinderen verblijven... Wanbeheer is het minste wat we daarvan kunnen zeggen.

Dierenwelzijn? Wat ons het meest verraste bij het horen van de aanklachten was niet alleen de beschuldiging van handel in dieren maar vooral die van dierenverwaarlozing. Handel kunnen we onmogelijk goedkeuren maar past in de bovengenoemde drang naar financieel gewin. Verwaarlozing daarentegen is zondermeer taboe en druist volledig in tegen het maatschappelijk doel van de LRBPO en de geest van wat dierenbescherming in eerste instantie inhoudt. Het lijkt onwaarschijnlijk, maar de feiten zijn er! We zijn benieuwd hoe de rechters ermee zullen omgaan.

‘neutraliteit’ van de pers…

Op 13 augustus 2010 publiceert La Dernière Heure een artikel met als titel: Un chasseur à la Ligue des Oiseaux (Een jager in de Ligue des Oiseaux). Over de aanstelling van Mr Jos De Haes als voorlopig bewindsvoerder van de LRBPO lezen we: “(…) un certain Jos De Haes, lui-même à la tête d’une fiduciaire en faillite et… chasseur de son état.” Uit een attest van de Afgevaardigd Griffier van de Rechtbank van Koophandel, opgemaakt op dezelfde dag als de verschijning van het artikel, mocht evenwel blijken dat er bij de betreffende firma van Mr Jos De Haes ‘geen faillissement tot op heden’ kon worden gemeld. Uit het artikel in La Dernière Heure blijkt duidelijk dat de tekst onder druk van de ‘oude garde’ binnen de LBPRO tot stand kwam. Jammer dat de journalist in kwestie zich niet onafhankelijk durfde op te stellen tegenover de omertà van bepaalde mensen die er alles aan doen om hun wanpraktijken toe te dekken. Het zijn duidelijk weer de jagers die niet goed bezig zijn en lobbyen om goedmenende diervrienden onderuit te halen…

de Rechtbank van Koophandel beslist het dossier over te maken aan de Rechtbank van Eerste Aanleg, een juridisch-technische ingreep waarvan wij niet de volledige draagwijdte vatten. Feit is wel dat die beslissing erop wijst dat over de gang van zaken binnen de LRBPO in het verleden het laatste woord nog niet is gezegd. n (wordt vervolgd)

Misbruik van vertrouwen En de legaten en andere schenkingen die goedmenende burgers aan de LRBPO toevertrouwen? Het gaat soms om honderdduizenden euro’s. Waar komen die terecht als er geen volledige boekhouding wordt bijgehouden? Als niemand verantwoording moet afleggen over de aanwending van die gelden?

De louterende werking van een audit De bedoeling van de audit is de uitwassen en misbruiken bloot te leggen en de organisatie te herstructureren zodat de medewerkers naar behoren kunnen functioneren, een taak die werd toevertrouwd aan de voorlopige bewindsvoerders. Tijdens de zitting van 12/08/2010 heeft het Hof van Beroep van

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

PATRIMONIUM

Tekst: Willem Bonneux - Foto’s: Luc Van Muylem

LEBEAU-COURALLY Het vlaggenschip van de Belgische wapenmakerij

Van de oom die zijn ‘Lebeau’s’ geërfd heeft van zijn grootvader, een Lebeau-Courally die plots ontdekt werd in de kast van een nietsvermoedende weduwe of die ene kennis die pas in Luik zijn nieuwe Lebeau heeft besteld… Lebeau-Courally is een naam die bij iedere jager een mythische bijklank heeft. De jachtwapens van deze beroemde Luikse wapenfabrikant horen thuis in hetzelfde rijtje van wereldvermaarde topmerken als Purdey, Holland & Holland, Fabbri… Wapens van deze fabrikanten zijn niet alleen gebruiksvoorwerpen, het zijn kunstwerken en orgelpunten van vakmanschap. Van de eens zo bloeiende Belgische topwapenindustrie - denken we maar aan Francotte, Bury, Duchateau…- is vandaag de dag bitter weinig overgebleven, buiten de wapens die de jaren overleefd hebben en de geschiedenis die ze meedragen. Lebeau-Courally blijft als enige topnaam uit de artisanale Belgische wapenmakerij moedig en trouw op post. Willem Bonneux ging een kijkje nemen achter de schermen van dit wereldvermaarde huis, de trots van jagend België.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Een huis met geschiedenis Een zekere Auguste Lebeau stichtte anno 1865 een wapenzaak in Luik. Ferdinand Courally trad in het begin van de 20ste eeuw als vennoot toe tot de firma. Pas sedert deze samenwerking heet de firma officieel Auguste Lebeau-Courally. Al sinds de beginjaren lag de focus nadrukkelijk op de artisanale productie van jachwapens van uitzonderlijke kwaliteit. Reeds in de 19de eeuw won Auguste Lebeau met zijn jachtwapens wereldwijd verschillende onderscheidingen. De naam van Lebeau en later Lebeau-Courally stond al heel snel synoniem voor het summum van luxe en techniek. Deze uitstekende reputatie werd nog gevoed doordat de firma hofleverancier werd van diverse gekroonde hoofden. Niet alleen de Tsaren van Rusland behoorden tot de liefhebbers, maar onder meer ook de koningshuizen van Italië en Spanje. Net zoals bij veel bedrijven, werd ook de productie van LebeauCourally beïnvloed door de twee wereldoorlogen. Na een eerder Engels avontuur werd de firma na de tweede wereldoorlog overgenomen door Joseph Verrees, ook een naam die nog bij veel mensen een belletje doet rinkelen als producent van jachtgeweren van topkwaliteit. Verrees was niet alleen een wapenmaker maar ook een getalenteerd zakenman. Zo was hij onder meer de importeur en verdeler van Winchester. Het was ook Verrees die Lebeau-Courally onderbracht in een gebouw aan de Rue Saint-Gilles in Luik, waar ook nu nog het hoofdkwartier van de firma is gevestigd. Joseph Verrees stierf plots in 1985. Zijn nicht Anne-Marie Moermans, in die tijd zijn persoonlijke assistente, nam moedig het roer over en verzekerde zo de toekomst van het bedrijf. Het is dan ook van deze vrouw dat Cornelis ‘t Mannetje en enkele investeerders Lebeau-Courally in 2007 overnamen.

Lebeau-Courally vandaag Sinds de overname in 2007 volgt de firma Lebeau-Courally een bewuste strategie om zich te concentreren op het vervaardigen van nieuwe en de reparatie van de eigen wapens. Hierdoor stopte men met de jachtwinkel aan de Rue Saint-Gilles en de groothandel die vroeger toch een groot deel van het zakencijfer uitmaakten. In een tijd waarin de grote Engelse wapenhuizen zoals Purdey en Holland & Holland in handen kwamen van grote luxemerken zoals Chanel en Richemont, is er voor een producent van luxewapens die onafhankelijk is en blijft zeer zeker een plaats in deze markt. Om in deze onafhankelijke positie te kunnen werken en zelfs te kunnen groeien, wordt er bijzonder veel geïnvesteerd in kennis, knowhow en productiemogelijkheden. Zo is het atelier behoorlijk opgefrist en investeerde men sterk in nieuwe machines en gereedschap. Gedeeltelijk kwamen er ook nieuwe mensen achter de bankschroeven te staan. Het huidige team bestaat uit 5 full time medewerkers. Deze wapenmakers zijn zonder uitzondering opgeleid aan de Luikse wapenschool en waren in heel veel gevallen werkzaam bij gereputeerde huizen als Holland & Holland, Purdey, Francotte e.a. Het zijn allemaal

Stichter Auguste Lebeau

relatief jonge mensen die gebeten zijn door het vak, met een passie voor jachtwapens en met ervaring in het internationale circuit. De overgang naar deze nieuwe lichting wapenmakers gebeurde zo vloeiend mogelijk om een maximum aan kennis en ervaring te kunnen overdragen van de oudere naar de jongere werknemers. Op dit moment heeft Lebeau-Courally een volledig autonoom atelier met o.a. een lopenmaker, een eigen graveur en een kolvenmaker. Indrukwekkend is het feit dat er sinds de overname in 2007 een ingenieur, die ook een volledige opleiding aan de Luikse wapenschool heeft gevolgd, full time bezig is met het technisch uittekenen van alle wapentypes. Zo bestaat er nu van ieder wapenmodel per kalibergroep een volledig dossier met gedigitaliseerde tekeningen, niet alleen om op een efficiëntere wijze te kunnen produceren, maar ook om de productkennis vast te leggen voor de toekomst. Net als de overgrote meerderheid van de wapenfabrikanten heeft ook Lebeau-Courally de CNC-technologie omarmd bij de productie van onderdelen. Niet alleen kan met deze computergestuurde machines verschrikkelijk precies gewerkt worden, ook de productiesnelheid is manueel niet te evenaren. Het volledige ontwerp en de ontwikkeling van de wapens gebeurt binnenshuis in Luik. De onderdelen worden buitenshuis in binnen- en buitenland door fijnmechanische ateliers vervaardigd, uiteraard met de door Lebeau-Courally vereiste toleranties en specificaties. Een stringente ingangscontrole met meet- en materiaalrapporten waarborgt de kwaliteit van deze onderdelen.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Het team van de Luikse producent transformeert deze onderdelen daarna tot een handgemaakt geweer. Het management kiest er trouwens bewust voor om niet zelf CNC machines in huis te halen omdat ze menen dat het beter is de aanwezige middelen te investeren in de sterke punten van het bedrijf zoals vakmanschap, Research&Development en de eigen mensen, dan een CNC activiteit te ontwikkelen waar andere bedrijven sowieso meer ervaring mee hebben. Naast een jaarlijkse productie van ongeveer 25 wapens, ligt de nadruk ook op het onderhoud en het repareren van LebeauCourally wapens van over de hele wereld. Het is immers geen geheim dat de waarde van een wapen beter behouden blijft als het onderhoud en de herstellingen door de producent zelf worden gedaan. Een Ferrari of een Bentley laat u toch ook niet onderhouden bij de garagist om de hoek? De wapens die vandaag de dag worden gebouwd, vinden hun weg naar klanten over de hele wereld. Ook in nieuwe markten is Lebeau-Courally steeds vaker aanwezig. Europa blijft de hoofdmarkt, maar Rusland, Amerika, en ook Azië zijn markten waar de Belgische wapenfabrikant met succes marktaandeel verovert. De klanten zijn in bijna alle gevallen zeer gepassioneerde jagers. Van sommige families is nu zelfs al de 3de generatie klant. Nog altijd behoren een aantal koninklijke families en beroemdheden tot de klantenkring van deze prestigieuze Belgische wapenmaker. Klanten hebben vaak niet alledaagse wensen en verwachten steeds het allerbeste. Opvallend is dat er steeds meer kogelwapens worden besteld – niet te verwonderen overigens, gezien de duidelijke trend richting grofwild. Enkele klanten van Lebeau-Courally schieten jaarlijks zelfs meer kogel- dan hagelpatronen.

Het actuele gamma Lebeau-Courally heeft zich altijd uitsluitend toegelegd op de productie van jachtwapens. Ook vandaag is dit nog steeds het

geval. Volgens de orderboeken heeft de firma sinds de start in 1865 al meer dan 20.000 wapens gebouwd. Het leeuwendeel daarvan werd gebouwd in de periode voor 1970, aangezien er toen veel meer jagers waren over de hele wereld. In de periode voor de eerste wereldoorlog produceerde Lebeau-Courally zelfs 2 wapens per dag, hetzij meer dan 600 per jaar! Het gamma van Lebeau-Courally omvat vandaag de volgende handgemaakte producten: ■■ Juxtaposé hagel- of kogelwapens met Anson-systeem (Box Lock Ejector), ■■ Juxtaposé hagel- of kogelwapens met zijsloten (Side Lock Ejector), ■■ Superposé hagel- of kogelwapens met zijsloten (Side Lock Ejector), ■■ Enkelloops grendelbuksen met een zelf ontwikkeld grendelsysteem, ■■ Enkelloops kiploopbuksen met zijslot (Side Lock Ejector), ■■ Enkelloops valblokbuksen met Hagn-systeem, ■■ Jachtmessen In alle gevallen worden deze wapens volledig geïndividualiseerd naar wens gebouwd. De klant heeft het laatste woord in bijna alles. Bij de hagelgeweren gebruikt Lebeau-Courally een nieuw loopstaal. De lopen worden, voor zover CIP het toelaat, steel shot proof geproefd. Bij de kogelwapens wordt bij elk individueel wapen een certificaat met een gegarandeerd schotbeeld gegeven. Sinds 2008 brengt Lebeau-Courally ook jachtmessen op de markt. Gezien veel van de werkzaamheden aan deze messen gemakkelijk te combineren zijn met de andere specialisaties in het atelier, is dit een complementair product in het gamma. In sommige landen zijn de jachtmessen van Lebeau-Courally als productgroep even belangrijk geworden als de jachtwapens zelf.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Alle maten en iedere handeling bij de fabricatie van een Lebeau-Courally werden en worden genoteerd. Zo kan bv. ieder wapen op zijn authenticiteit worden gecontroleerd.

Iedere kolf wordt puur individueel gevormd volgens de specifieke ergonometrie van iedere klant.

De montage van zijsloten die zonder werktuigen kunnen worden gedemonteerd.

van Iedere Lebeau-Courally: het resultaat hap. ansc generaties vakm

Ook het graveerwerk op een Lebeau-Courally is ‘top of the top’ …

Ook het graveerwerk op een Lebeau-Courally is ‘top of the top’…

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Enkele specifieke bijzonderheden

MESSEN De messen van Lebeau-Courally worden gebouwd zoals de geweren en buksen: met de beste materialen en bewerkingsmethodes. Men neemt hiervoor een Böhler staal, hetzelfde dat vaak ook gebruikt wordt voor de productie van jachtgeweren. Het gebruikte N960 staal vindt men overigens ook bij chirurgisch gereedschap: het is taai, roest minimaal maar blijft lang scherp.

De duurzame productiewijze uit 1 blok staal - ook de stootplaat en het sluitstuk - geeft het mes een zeer grote stabiliteit en schoonheid. Het heftmateriaal is naar keuze. Alle messen zijn unieke stukken met een eigen serienummer, een certificaat en een gedetailleerde beschrijving in het opdrachtenboek. Deze messen worden altijd gegraveerd, er bestaan bijgevolg geen ‘naakte’ messen. Lebeau-Courally levert zijn messen in een handgemaakte lederen schede. Daarbij hoort een lederen koffer om het mes te transporteren of te exposeren. Alle messen van Lebeau-Courally zijn specifiek herkenbaar: ■■ de Lebeau-Courally kroon in goud ingelegd op de zijkant van de stootplaat; ■■ de signatuur van de graveur; ■■ de naam Lebeau-Courally op de mesrug, gevolgd door het serienummer; ■■ een 14 karaats gouden stempel die het mes authenticiteit verleent en vervalsingen uitsluit. Net als met zijn jachtgeweren slaagt Lebeau-Courally er met de jachtmessen in unieke, bijzonder artistieke luxeproducten te maken voor een select publiek van liefhebbers en kenners.

De Luikse topfabrikant heeft zich altijd onderscheiden door het combineren van elegantie met een supersterk technisch ontwerp. Mechanisch zijn de elegante, slanke en lichte jachtwapens toch bestand tegen zeer intensief gebruik. Artisanale Belgische wapens, en dan meer bepaald de Luikse, zijn uniek in de wereld als het gaat om elegantie en fijne creativiteit te koppelen aan duurzaamheid. Lebeau-Courally maakt hier geen uitzondering op, integendeel. Naast de eigen huisgraveur Jean-Marie Martens, werkt Lebeau-Courally samen met vele gereputeerde graveurs zoals Lovenberg, Grifnee, Flohimont, Grosjean, Smets, Maissin, Baptiste en vele anderen in België. In het buitenland werkte men al samen met o.a. Pedersoli, Torcoli, Pedretti, Creative Art, Sabatti, Galeazzi en Gobbi. Ook hier weer beslist de klant over de gravures, de graveur… kortom, het hele verhaal. Voor een unieke gravure naar wens van de klant wordt eerst een ontwerpschets gemaakt. Dit ontwerp biedt de klant dus een 100% garantie dat men krijgt wat men wil. De ervaring leert dat een gravure nog wel eens wil evolueren. De klant wil en kan de effectieve verhoudingen en definitieve beelden consulteren waarbij de schetsen samen met de graveur en de klant worden besproken en eventueel aangepast. Het hout dat Lebeau-Courally gebruikt, mag niets minder dan perfect zijn. De wortel-notelaar is afkomstig uit Klein-Azië, Turkije, Noord-Irak, Noord-Iran, Kirgizistan, Azerbeidjaan... moet recht in de kop zijn en de juiste vochtigheidsgraad hebben. In tegenstelling tot industrieel geproduceerde wapens gebruikt men bij Lebeau-Courally een hout-metaal verbinding die niet toelaat dat de houtnerf in die verbinding meer dan 15 graden uit de haak staat. Nerven die meer dan 15 graden scheef staan kunnen spontaan gebroken kolven opleveren. Ook de vochtigheidsgraad of droogte is van cruciaal belang want hout is immers een levend materiaal. Wie bijvoorbeeld hout gebruikt met een te hoge vochtigheidsgraad (dus nat of vochtig hout) loopt het risico dat het hout op termijn (het droogt verder) alle kanten uit plooit en zo de oorspronkelijk perfecte pasverbindingen vernietigt. Elke klant kiest eigenhandig zijn ruwe blok hout waaruit de kolf en het voorhout zullen worden gemaakt. Het aanpassen van de kolf is uitermate precies, puur individueel maatwerk. Bij kogelwapens is het heel belangrijk dat de optiek op de juiste oogafstand wordt gemonteerd. Hiervoor wordt een gunfitting toegepast om de kolf op de perfecte maten van de klant te maken. Bij hagelgeweren wordt dit uitgevoerd door een internationaal gerenommeerde gunfitter op een schietbaan in België. De grootste bijzonderheid aan een product van Lebeau-Courally is het feit dat ieder wapen uniek is en werd vervaardigd naar de strict persoonlijke wensen en de smaak van de klant. De lijst van mogelijkheden en opties is schier eindeloos. n

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

B UITENL AND

Tekst: Frank Putman - Foto’s: Frank en Johan Putman

Op STEENBOKKEN Een droomreis in Dzjoengarije “Once in a lifetime” – als jager is het niet moeilijk om te dromen en te blijven dromen, doch slechts enkelen realiseren hun “once in a lifetime”-droom wel degelijk. Twee Luxemburgse broers, Frank en Johan PUTMAN, behoren tot deze laatste categorie. Hun jagers-levensdroom: steenbokken aan het einde van de wereld. Ze trokken hiervoor naar Dzjoengarije*, in het zuidoosten van Kazachstan aan de grens met China. Hiervoor dienden ze meer dan ‘iets’ over te hebben…! Een verhaal van droom, wilskracht, doorzettingsvermogen, koppigheid, afzien, de grenzen verleggen, verwondering en bewondering en bovenal, de zaligheid van het echt Mens-zijn met Passie en Dankbaarheid.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

n ja, in Kazachstan gaan jagen op steenbokken, het was een droom die mijn jongste broer en ik al jaren koesterden, de wil om unieke ervaringen te delen - fysische of mentale – en dat alles in een nog echt intacte ‘oer’natuur, ver weg van de ‘beschaving’. We hebben deze expeditie lang en grondig voorbereid, alleen al omdat we wisten dat de extreme bergen ons ginder geen enkele fout zouden vergeven, dat het weer ons begin september bijzonder onaangenaam zou kunnen verrassen en dat het ‘comfort’ meer dan minimaal zou zijn. Maar goed, de drang naar dit avontuur was sterker dan onszelf, we moèsten het doen, we moèsten het ondergaan. Mijn broer Johan en ikzelf hadden besloten om slechts met één en-

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Aan het “einde van de wereld”: de besneeuwde bergen op de achtergrond zijn al China.

kel wapen te vertrekken en bovendien nog met de buks die hij zelf met zijn eigen handen had gecreëerd: een oorspronkelijke Blaser R93 in het kaliber .300 WSM. Mijn broer heeft deze buks een goede 2 maanden lang ‘afgeslankt’ om ze zo licht mogelijk te maken. Om maar iets te zeggen: de kolf vormde hij integraal in carbon, hij draaide de loop op de draaibank af tot op het absolute minimum en verstevigde deze opnieuw met de veel lichtere carbonvezels – de carbonbuksen van Christensen Arms hebben hem ongetwijfeld voor een deel geïnspireerd. Gewicht besparen was een eerste reden om slechts één wapen mee te nemen, doch er was nog een andere: we wilden deze jachtreis absoluut samen beleven, we wilden samen dezelfde belevenis-

sen ervaren en emoties ondergaan - ook al kon dit mogelijke schotkansen bemoeilijken of zelfs verminderen. Onze beslistheid om alle moeilijkheden en emoties samen te beleven en te delen was sterker dan alles. Natuurlijk hebben we ons ook fysisch goed op deze extreme reis voorbereid. Paardrijden was in principe geen probleem want dat deden we al jaren. Met onze speciale buks hebben we meermaals op schijf geoefend, zelfs op afstanden van boven de 300 meter.

Meer dan 30 uur… Via Istanbul vlogen we 11 uur 30 lang naar Almaty, de vroegere hoofdstad van Kazachstan doch economisch nog steeds de be-

In deze ver van alle ‘beschaving’ afgelegen omgeving leven alleen nog herders in pure harmonie met deze grootse natuur. Na een reis van meer dan 30 uur konden we eindelijk genieten van een kleine siësta in een jurt hoewel, toegegeven, de adrenaline dermate werkte dat het hooguit een hazenslaapje werd.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

langrijkste stad van dit verre Aziatische land, waar we midden in de nacht landden. We werden er opgewacht door een Russische tolk wat ons het leven in deze ons totaal onbekende wereld een stuk vergemakkelijkte. Sultan, de verantwoordelijke voor de jacht in heel Kazachstan – in een land dat 86 keer groter is dan België zal de man wel zijn werk hebben - demonstreerde ons hoe hij de kunst verstond om onze bagage en vooral ons wapen probleemloos voorbij de douane te sluizen – eufemistisch gezegd, echt wel een ‘bijzondere’ figuur! En na dit alles, eindelijk eens kunnen uitslapen… dacht u. Nadat de wapens vrijgegeven waren begonnen we aan een autorit van 13 uur, dwars door de eindeloze steppe en over vaak bijzonder hobbelige wegen met putten als halve maankraters. Hoe moe we ook waren, de beelden die ons netvlies bereikten bij zonsopgang waren uniek, superb! De eerste besneeuwde bergtoppen gomden onze vermoeidheid weg, ondanks het feit dat we al meer dan 28 uur non-stop onderweg waren. En de kers op de taart: de zon was van de partij! Decompressie pur sang, een onbeschrijfelijke gelukzaligheid maakte zich van ons meester. Uiteindelijk stopte het voertuig aan de oever van een klein riviertje. Aan de andere kant wachtte onze jachtgids ons op die ons uitermate hartelijk verwelkomde. Alleen al de glimlach op zijn gezicht voorspelde prachtige dagen. Alle bagage werd in een 4x4 overgeladen waarna de piste in het al vrij bergachtige terrein ons 2 uur lang stevig dooreen schudde. Meer dan ons lief was knepen we de billen dicht, een paar keer kregen we

Alleen al de glimlach op zijn gezicht voorspelde prachtige dagen.

zelfs een halve hartstilstand… doch anderzijds, overal zagen we onderweg pakken kleinwild: steenpatrijzen, konijnen, korhoenders… pràchtig! En dan die landschappen: effenaf adembenemend!

“The sky is not the limit”. Het heeft tijd, bloed, zweet en tranen gekost om ons aan deze omstandigheden aan te passen. Maar alleen al de stilte, de landschappen, de stralende luchten, de oneindigheid compenseerden het afzien ruimschoots!

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Eén buks, twee richtkijkers

Zij kenden geen woord Engels of Duits en wij geen woord Russisch of Kazachs, doch jagers begrijpen elkaar vaak meer dan woorden kunnen uitdrukken.

Dadels, vijgen, gedroogde abrikozen, een weinig Chinese noedels en vis uit een conservenblik. Het menu voor alle dagen – ’s morgens, ’s middags en ’s avonds…

Ons basiskamp was een oud kamp van het Russische leger. De hele familie was verzameld om ons te verwelkomen, traditionele liederen werden gezongen en we genoten echt van een heerlijke keuken die ons hoofdzakelijk schapenvlees opdiste maar dan bereid op diverse wijzen. Uitstekend! In deze ver van alle ‘beschaving’ afgelegen omgeving leefden alleen nog herders in pure harmonie met deze grootse natuur. Nadien konden we eindelijk genieten van een kleine siësta in een jurt hoewel, toegegeven, de adrenaline dermate werkte dat het hooguit een hazenslaapje werd. Eerste werk: het geweer controleschieten. Op ons wapen hadden we een Swarovski Z6i richtkijker 2,5-15 x 56 gemonteerd, uitgerust met een ballistische toren. Zoals gezegd, we hadden op voorhand reeds dozen patronen op meer dan 250 m geoefend en in zo’n revieren, met dergelijke ‘ondoenbare’ afstanden is zo’n ballistische toren echt een meerwaarde. Beide kijkers schoten nog perfect, ze hadden de lange reis zonder problemen doorstaan. “Beide kijkers”? Inderdaad, we hadden 2 identieke richtkijkers bij die we alle twee perfect op hetzelfde wapen hadden ingeschoten. In zo’n terrein is een richtkijker immers bijzonder kwetsbaar: een val, een stoot tegen een rots, een galopperend paard… en een ontregelde of zelfs gebroken kijker kun je nog meer missen dan kiespijn. Vandaar dat we ‘safe’ speelden en 2 richtkijkers meenamen - “just in case”. Schoten op schijf op meer dan 250 m zijn allesbehalve evident, geloof me vrij, doch gezien het talloze eerdere oefenen, de getrainde

Tot 9 uur per dag in het zadel, je voelt dan vaak geen zitvlak meer, alleen nog stramme, pijnlijke knieën doch in zo’n ‘hemel’ “ who cares”?

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Een heel sterk roedel graasde tegen de top van een zonovergoten berg.

concentratie en de aangeleerde ademhalingstechniek lukte het uiteindelijk wel. Uit ervaring wisten we dat schieten op wild op dergelijke afstanden nog veel moeilijker is en meer verantwoordelijkheid vraagt dan op schijf – de spanning, de fracties van seconden, het hijgen, de hartslag… – vandaar dat we zo vaak op voorhand hebben geoefend. De mooie schoten die we hier bij het controleschieten op meer dan 250 meter deden, waren dan ook het resultaat van een maandenlange fysische, mentale en schiettechnische voorbereiding – overigens een absolute noodzaak om in zo’n terrein met succes te gaan jagen.

Aanpassing Terug in het basiskamp werd de bagage geïnspecteerd. Onze jachtgids had ons immers gevraagd het gewicht tot een absoluut minimum te beperken. Met de bekende eliminatiemethode restte er bijna niets meer maar we hadden nauwelijks de keuze: de paarden wachtten op ons voor een expeditie van zo’n 9 uur in het hooggebergte. De ergste scenario’s die we op voorhand hadden proberen te simuleren waren kinderspel in vergelijking met wat we hier voorgeschoteld kregen. In de verste verte nooit eerder meegemaakt! Alleen al de ijle lucht – we zaten maar al te vaak boven de 3000 meter – “beet” in lichaam en geest. Alleen onze wilskracht en koppigheid lieten ons toe vol te hou-

den. Vaak het verstand op nul en doorgaan op bijzonder smalle richels, met honderden meter diepe afgronden op enkele cm van de Vibram-zolen. Het heeft tijd, bloed, zweet en tranen gekost om ons aan deze omstandigheden aan te passen. En het hield nooit op: we vielen quasi iedere dag van de ene verrassing in de andere. Maar alleen al de stilte, de landschappen, de stralende luchten, de oneindigheid compenseerden het afzien ruimschoots! De tenten opzetten kostte, alleen al door de verkrampte benen, heel wat moeite. Op onze bivakplaats werden we verwelkomd door onze jachtgidsen, echt hartelijke, vriendelijke mensen. Hoe jammer dat we met hen nauwelijks konden communiceren want zij kenden geen woord Engels of Duits en wij geen woord Russisch of Kazachs. En toch, aan het kampvuur barstten we om god-weet-welke-reden toch vaak samen in één grote lachbui uit. Jagers begrijpen elkaar vaak beter dan woorden kunnen uitdrukken. Onze eerste maaltijd ‘daarboven’ was nu niet direct een kopie van de spijskaart van de Comme Chez Soi – wat we uiteraard ook niet verwacht of gewild hadden: dadels, vijgen, gedroogde abrikozen, een weinig Chinese noedels en vis uit een conservenblik. Dit was het menu die eerste avond, dit was het menu voor alle andere dagen – ’s morgens, ’s middags en ’s avonds. Wat ons

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

steeds opnieuw opviel: de vriendelijkheid van de mensen. Ze zouden alles weggeven, zelfs datgene wat ze niet hadden en dit alles met een steeds stralende glimlach als gratis toemaatje! Veel vlugger dan verwacht en gedacht geraakten we ontheemd in dit uitzonderlijke milieu met zijn oneindige horizonten en zuivere puurheid – “the sky is not the limit”. Voortdurend kruisten mijn blikken deze van mijn broer en omgekeerd: we ondergingen dezelfde zaken, we voelden de zaligheid, het immens geluk van het feit dat we als broers samen dit hele avontuur konden beleven.

De eeuwige dialectiek van het Jager-Zijn: er onnoemelijk van houden en er toch op jagen…! We vielen in elkaars armen, knepen elkaar van de overweldigende emotie half dood, op 3.600 meter hoogte stroomden de tranen over onze 4 wangen …

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

We deden er zo’n 1 ½ uur over, alleen al om de trofee tot bij de paarden te zeulen die we zo goed als uitgeput bereikten want het zuurstoftekort door de grote hoogte speelde ons echt parten.

Een Kazachse 4x4 - mèt winch …

Na 2 uur nog op 600 m Na een meer dan verdiende nachtrust vertrokken we te paard om 03 uur ’s morgens. De thermometer wees -7° aan. Mijn knieën deden pijn maar we moesten doorbijten want tegen 8 uur moesten we op de toppen zijn. De warmte op de zonbeschenen flanken werd ook door de steenbokken gewaardeerd waardoor de kansen stegen dat men ze in het vizier kon krijgen. Opnieuw waren we sprakeloos van de immense schoonheid van de zonovergoten bergen, de oneindigheid van deze wereld, overspoeld door “the sound of silence” – een decor voor Reuzen. Plots sprong onze gids van zijn paard en deed ons teken hetzelfde te doen. Hij had grijs-bruin steenwild op een heel verre grijs-bruine flank gezien. Onze eerste aanblik van het dier waarvan we al zo lang hadden gedroomd en waarvoor we van zo ver gekomen waren! Een heel sterk roedel graasde tegen de top van een zonovergoten berg, in onze verrekijkers konden we duidelijk zien hoe alert, hoe waakzaam ze waren. We wisten dat ze bij het minste gevaar alarmerend zouden fluiten om dan hals over kop te verdwijnen. Geen moment stonden de dieren stil, zij anticipeerden duidelijk op het gevaar dat van hun grootste vijand uitging, de wolf. Op zo’n moment vergeet je de spierpijn,

de oververmoeidheid want de aanblik is zo sterk en genereert liters adrenaline. De gids deed teken om te voet verder te gaan om te vermijden dat de paarden teveel lawaai zouden maken. In deze ‘geluidloze’ wereld hoort het steenwild immers kilometers ver het minste gekraak of het rollen van een keitje… Na zo’n 2 uur waren we op zo’n 600 meter van het roedel geraakt. Stuk voor stuk werden de bokken nauwkeurig aangesproken om te zien of er een schotbaar exemplaar tussen zat. Aan een schot viel absoluut nog niet te denken, we moesten zien om ongemerkt nog dichter bij te geraken. Mijn broer en ik hadden op voorhand afgesproken dat we alles samen zouden doen, dus ook het aanbersen van wild, ook al hield dit grotere

Wij namen een schouder mee die moest dienen als avondmaal doch deze ‘lekkernij’ bleek voor ons echt niet te eten: taai als harde rubber, een extreem ‘sterke’ smaak – het smaakte duidelijk naar ‘bok’ en dan vooral de smaak van het vet! We hebben de ranzige smaak tot op de laatste dag ‘gesmaakt’…

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Al het wildbraad werd naar het dal gebracht waar het werd gezouten en gedroogd als voorraad voor de lange en strenge winter.

risico’s in om door het één of andere gele oog te worden ontdekt. We geraakten op schotafstand.

Tranen… Er stelde zich geen enkel probleem om uit te maken wie de eerste kans zou krijgen. Ik stond erop dat dit voor mijn jongere broer was met wie ik al zoveel jachtvreugde had gedeeld. Daarenboven had hij ons ‘carbon’wapen eigenhandig gemaakt en dat alleen al vond ik een valabel argument om hem dit privilegie te geven. De Leica verrekijker met ingebouwde afstandsmeter toonde dat de steenbokken op zo’n 280 meter stonden, vrij ‘dicht’ bijgevolg. Op die afstand hadden we vaak geoefend en we wisten dat de ballistische toren op onze Z6i perfect geregeld was op 300m. Johan vertrouwde op ‘zijn’ buks. Het schot ebde weg in de oneindigheid… Ik zag in mijn verrekijker duidelijk dat het schot dodelijk precies zat. Toch ging de bok af als de bliksem, erger zelfs, hij verdween uit ons zicht. De eeuwige twijfel na het schot: geraakt? Meer dan waar ook ontdekt men in zo’n wereld nog echte, menselijke waarden en de passie voor het leven...

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Gekwetst? Gemist…? Wachten! De seconden leken minuten, de minuten leken uren… Onze jachtgids maakte in universele gebarentaal duidelijk dat hij er vertrouwen in had. Johan keek me aan met een blik die ook zijn twijfels verraadde: “Ben je zeker dat het schot zit”? In mijn ogen vond hij de geruststelling. Hij wist het zelf wel maar toch zocht hij nog bevestiging. Na ruim meer dan één sigaret gingen we nazoeken. Heel ver was het prachtige dier niet meer gegaan, de .300WSM had zijn werk perfect gedaan. Bij de aanblik van de steenbok vielen we in elkaars armen, knepen elkaar van de overweldigende emotie half dood, op 3.600 meter hoogte stroomden de tranen over onze 4 wangen… Hoe prachtig is zo’n ‘Reus’ van het absolute hooggebergte. De 140 ontweide kilogrammen hadden een trofee getorst van 115 cm lengte. Zo’n steenbok is veel mooier, veel imposanter dan men zich kan voorstellen. De tweespalt van een jagersziel deed ons denken aan Hemingway’s ‘The Old man and the Sea’: “I love you brother, but I’m going to kill you” … Wij namen een schouder mee die moest dienen als avondmaal. Alleen al om de trofee mee te zeulen tot bij de paarden deden we er zo’n 1 ½ uur over die we zo goed als uitgeput bereikten want het zuurstoftekort door de grote hoogte speelde ons echt parten.

Delicatesse!? Meerdere uren in het zadel brachten ons terug naar ons tentenkamp. Vrij vlug begonnen we aan het avondmaal. Het wildbraad van de eerste Ibex werd in blokjes gesneden en gekookt in water – zonder zout of kruiden want die hadden we uiteraard niet meegezeuld. Hoe graag we dit vlees ook hadden verorberd, niet voor de lokale mensen maar voor ons was deze ‘lekkernij’ effenaf niet te eten: taai als harde rubber – je kon ‘eeuwig’ op

*Dzjoengarije

Ze sterven - of ze bejaagd worden of niet …

één brokje kauwen, de extreem ‘sterke’ smaak – het smaakte duidelijk naar ‘bok’ en dan vooral de smaak van het vet – we hebben door die ene beet deze ranzige smaak tot op de laatste dag ‘gesmaakt’! Onze Kazachse gidsen konden er maar niet inkomen dat deze ‘delicatesse’ helemaal niet aan ons was besteed. Hoe tevreden waren we toen we als ‘nagerecht’ nog maar eens een doos conservenblik-vis met dadels, gedroogde abrikozen en noten achter de kiezen konden stoppen… Tijdens onze jachtreis hebben we 4 kansen tot een verantwoord schot gekregen en ze overigens perfect benut. “Maar” 4 kansen zouden er velen zeggen. Voor ons was deze jachtervaring van de hoogste kwaliteit. We hebben afgezien, meer dan afgezien en dit zowel op fysisch als op mentaal vlak. Vaak zijn we aan de grens van ons kunnen gestoten, een paar keer er zelfs over geweest. Vaak, hoe vaak hadden we kunnen opgeven, hoe vaak hadden we pogingen tot aanbersen kunnen staken maar zeker ook met de hulp van onze jachtgidsen hebben we doorgezet vanuit onze onverzettelijke wil deze lang gekoesterde droom tot een goed einde te brengen, leven zoals die mensen ginder leven, eten zoals zij het dagelijks doen, genieten van wat de natuur ons biedt. Het is een onvergetelijke reis geworden, een belevenis die we iedere jager alleen maar kunnen aanraden. We zijn verwend geworden: de vier steenbokken die we strek-

Terug in de ‘beschaving’: een geweldig ‘comfort’ bij -7° morgentemperatuur en nog milieuvriendelijk ook: gedroogde koemest als biobrandstof …

is een geografisch gebied van ongeveer 777.000 km² (ongeveer even groot als Turkije) en bevindt zich voor het grootste gedeelte binnen de autonome regio Sinkiang in het noordwesten van China. Het wordt gevormd door een inzinking tussen de gebergten Altaj en Tiensjan. Het is woestijnachtig met zoutsteppen en zoutmeren aan de randen. De zeer schaarse bevolking beoefent voornamelijk nomadische veeteelt. Midden 18de eeuw kwam het grootste gedeelte van Dzjoengarije definitief aan China als deel van de autonome regio Sinkiang. Andere gedeelten behoren nu tot het noordoosten van Mongolië en Kazachstan (de provincie Almatı en het gebied rond Semey). Uit: Wikipedia

ten hadden horens van 124, 121, 117 en 115 cm lengte – echt wel een meer dan een behoorlijke kwaliteit. Al het wildbraad werd door de plaatselijke nomaden gerecupereerd en met paarden naar het dal gebracht. Daar werd het gezouten en gedroogd als voorraad voor de lange en strenge winter. We wensen de firma DHD-LAÏKA (www.dhdlaika.com) te bedanken, de organisator van deze jachtreis, voor hun absoluut perfecte organisatie. Verder onze expliciete en gemeende dank aan de lokale mensen in het verre jachtgebied voor hun zo uitzonderlijke gastvrijheid, vriendelijkheid en zo stimulerend optimisme. Ook een hartelijk dankwoord voor onze jachtgidsen die ons al die dagen ‘hun leven’ hebben laten meeleven waardoor we van hun kennis, ervaring, inzet, vriendelijkheid en menselijkheid zo royaal mochten genieten. Deze reis heeft mijn broer en mij nog meer gestimuleerd om nog verdere oorden te gaan opzoeken om er, al is het maar voor een beperkte tijd, te kunnen leven en jagen in een nog ongerepte natuur. Want meer dan waar ook is het precies daar waar men nog de echte, menselijke waarden en de passie voor het leven kan ontdekken… n

De realisatie van een levensdroom: we ondergingen dezelfde zaken, we voelden de zaligheid, het immens geluk van het feit dat we als broers samen dit hele avontuur konden beleven.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

W ETGEVING

Tekst: Mr Jean De Brabander

Met de regelmaat van een klok vragen lezers/abonnees hoe de vork precies aan de steel zit bij schade die aangericht wordt door diersoorten die in Vlaanderen niet bejaagd of bestreden mogen worden. En als klap op de vuurpijl lazen we in Het Belang van Limburg van 22.07.2010 in een artikel dat bijna de helft van de schadeclaims voor wildschade onontvankelijk wordt verklaard (41 van 101 dossiers), ook al zijn ze niet ongegrond, maar de meeste mensen kennen de juiste procedures niet om mogelijkerwijze een schadevergoeding te krijgen. De Vlaamse regering heeft deze materie reeds in 2009* geregeld. Mr. Jean De Brabander heeft de belangrijkste zaken van dit besluit nog eens op een rijtje gezet. G. Wentein

SCHADE door BESCHERMDE SOORTEN

et Burgerlijk wetboek voorziet in het art. 1384 de verantwoordelijkheid voor schade veroorzaakt door dieren waarover men de bewaring heeft. Klassieke voorbeelden zijn het losgebroken paard en de hond die de kippen van de buren doodbijt. Maar wat met ‘wild’ - dieren waarover niemand de bewaring heeft en die aan niemand toebehoren, zoals de otter, bever of kolgans? Treedt er schade op door bejaagbaar of effectief bejaagd wild, wordt de jachtrechthouder van het jachtgebied waar de schade zich voordoet verantwoordelijk gesteld. Gaat het echter om niet bejaagbare of beschermde wilde dieren, dan spreekt het voor zich dat de overheid de verantwoordelijkheid moet dragen voor schade die voortvloeit uit haar

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

beleidskeuzes. Belangrijk is echter de procedure te volgen, om hiervoor in aanmerking te komen.

Termijnen Het strikt respecteren van de bij het Besluit van 3 juli 2009* vastgelegde termijnen binnen deze procedure is niet zonder belang. Tussen het wild en de schade moet immers het oorzakelijk verband worden bewezen, terwijl de schade ernstig genoeg moet zijn om in aanmerking te komen voor vergoeding. Hoe langer men met de aangifte wacht, en hoe langer de procedure zou duren, hoe moeilijker het wordt om dit bewijs te leveren. Daarnaast is de beroepstermijn opgelegd op straffe van verval – dit betekent concreet dat het niet respecteren van de opgelegde

termijn u het recht ontneemt om een ongunstige beslissing in beroep aan te vechten bij de Minister. Concreet zien de te respecteren termijnen er als volgt uit: 5 dagen

5 dagen

10 dagen

om na vaststelling van de schade aangifte te doen per fax of aangetekend schrijven bij het Agentschap voor Natuur en Bos. voor het Agentschap om ontvangst van deze aangifte te bevestigen, waarbij tevens een datum voorgesteld wordt voor een plaatsbezoek. dit worden er 10 om de aangever eventueel te melden dat de aangifte niet correct of onvolledig werd ingevuld. De schadelijder kan zich dan binnen een termijn van 10 dagen in regel stellen. Daarna gaat de procedure gewoon verder.

15 dagen

10 dagen 10 dagen

30 dagen

14 dagen

G. Wentein (2x)

60 dagen

Het is in jagersmiddens maar al te goed bekend: treedt er schade op door bejaagbaar of effectief bejaagd wild, wordt de jachtrechthouder van het jachtgebied waar de schade zich voordoet verantwoordelijk gesteld.

binnen de 15 dagen na de correcte en volledige aangifte heeft het plaatsbezoek plaats, waarbij ofwel het schadebedrag definitief kan worden vastgelegd of waarbij verslag wordt opgemaakt met een beslissingsvoorstel. toezending per fax of aangetekende post van het verslag binnen de 10 dagen na het plaatsbezoek. na ontvangst van dit verslag, heeft de schadelijder 10 dagen de tijd om opmerkingen per fax of aangetekende post te formuleren. na het plaatsbezoek (of 10 dagen na het verzenden van de opmerkingen) wordt de beslissing van de ambtenaar per aangetekende post met ontvangstbewijs aan de schadelijder meegedeeld. op straffe van verval kan binnen 30 dagen na ontvangst van deze beslissing, beroep aangetekend worden bij de Vlaamse Minister bevoegd voor Natuurbehoud. Dit gebeurt bij aangetekende brief aan de ambtenaar van het Agentschap. Voor het adres in uw provincie kan u terecht op www.natuurenbos.be ontvangstbevestiging door de ambtenaar aan de schadelijder en doorzending van het dossier aan de Minister. beslissing van de Minister na ontvangst van het beroep.

Het spreekt voor zich dat deze procedure niet noodzakelijk helemaal moet doorlopen worden. Hoe eerder een akkoord wordt bereikt tussen het Agentschap en de schadelijder, hoe korter de procedure. De procedure kan echter ook langer duren. Indien bij het eerste plaatsbezoek blijkt dat de schade niet definitief kan worden begroot, is het mogelijk dat er extern advies moet ingewonnen worden. In deze hypothese volgt een tweede plaatsbezoek kort voor de oogst, waarbij het definitief verslag verzonden wordt binnen de 6 maanden na het eerste plaatsbezoek, of binnen de 40 dagen na het tweede plaatsbezoek indien het om schade aan oogst en teelten gaat.

Bij niet bejaagde of bejaagbare soorten is het logisch dat de overheid de verantwoordelijkheid moet dragen voor schade die voortvloeit uit haar beleidskeuzes.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

beoordelen wat als redelijk mag worden beschouwd, zal rekening gehouden worden met de kostprijs verbonden aan de in aanmerking te nemen voorzorgsmaatregelen. Zo kan bijvoorbeeld niet verwacht worden dat gehele percelen volledig omheind en slotvast worden afgesloten. 3 Indien er in een zelfde jachtseizoen, in hetzelfde gebied meerdere schadelijders zijn, kan de Minister in de eerste 3 maanden van het jachtseizoen, een vereenvoudigde procedure bepalen. In dat geval wordt, voor een geografisch bepaald gebied, met een forfaitair bedrag per schade-eenheid gewerkt. 3 De definitieve beslissing inzake de vergoeding voor wildschade, kan tot 2 jaar nadien op initiatief van de bevoegde ambtenaar (van ambtswege) vernietigd worden indien blijkt dat de schadelijder bedrog pleegde of gebruik maakte van valse of onjuiste stukken, of verklaringen. 3 In geval van een materiĂŤle vergissing, blijft de beslissing geldig maar wordt ze verbeterd. Dergelijke verbetering kan ambtshalve door de ambtenaar gebeuren of op verzoek van de schadelijder. Tegen dergelijke vernietigings- of verbeteringsbeslissing staat opnieuw beroep open bij de bevoegde Minister.

G. Wentein

Uitbetaling

Een beverpas uit het water naar het aangrenzend maĂŻsveld waar vaak de laatste stengel wordt omgelegd!

Wie recht heeft op schadevergoeding zal ook niet te lang moeten wachten op uitkering ervan. Dit gebeurt binnen de twee maanden na de definitieve beslissing van inwilliging. Dit wordt drie maanden indien de Minister in graad van hoger beroep de in eerste aanleg vastgestelde vergoeding optrekt. Wordt in hoger beroep de vergoeding in het nadeel van de schadelijder herleid, dan wordt het verschil eveneens binnen de drie maanden ingevorderd.

Waarop men speciaal dient te letten Nog belangrijk om onder de aandacht te brengen: 3 Aangezien het oorzakelijk verband gelegd moet worden tussen het wild en de schade, gelden de regels van de tegensprekelijkheid. D.w.z. dat alle betrokken partijen (zie volgende alinea) gehoord worden en niet alleen de ambtenaar en de schadelijder. Indien daartoe redenen bestaan, worden ook andere belanghebbenden bij het plaatsbezoek betrokken, zoals de wildbeheereenheid of de beheerder van het bos- of natuurreservaat, of de beheerder van het door de Vlaamse Regering om natuurbehoudredenen afgebakend gebied waar de schadeverwekkende diersoort niet bejaagd of bestreden mocht worden. 3 Schade die redelijkerwijs voorkomen had kunnen worden, komt niet in aanmerking voor schadevergoeding. Bij het

Steeds stijgende steenmarterpopulaties: bij ons weten lopen er in ons land nog geen klachten tegen de overheid voor schade die steenmarters aanbrengen door bekabelingen of leidingen aan autoâ&#x20AC;&#x2122;s aan te vreten, wat overigens tot levensgevaarlijke toestanden kan leiden (aanknabbelen van remleidingen bv.!).

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010 S. Meyers

Vaak ontstaat er heel wat controversie rond deze overtalrijk aanwezige ‘zwarte dief’ …

G. Wentein

Het vastleggen van deze procedure verhoogt natuurlijk de rechtszekerheid. Echter ook hier weer verdient het de nodige kanttekeningen te maken. Wildschade is immers geen exacte wetenschap, en de begroting ervan is nog steeds onderworpen aan de menselijke appreciatie. Daarnaast is te verwachten dat er heel wat discussie kan ontstaan naar de vraag welke inspanningen er mogen geëist wor-

den opdat schade zou worden vermeden. Bovendien: is een adequate maatregel voor de ene wildsoort dat ook voor de andere? Een omheining kan bijvoorbeeld efficiënt zijn tegen de bever, maar houdt geen gevleugelde diersoorten tegen. n _______________________________________________ * Besluit van de Vlaamse Regering van 3 juli 2009 betreffende de vergoeding van schade of van schade door beschermde soorten

In de Ardennen zijn er reeds juridische procedures opgestart i.v.m. schade aan visbestanden door otters. JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010 G. Wentein

WAPENS

Tekst: Wim Sonck - Foto’s: REALGREEN

Waarop letten?

DE AANSCHAF VAN EEN TWEEDEHANDS WAPEN

e n tweedehands wapen kopen gaat vaak gepaard met de vraag: “Krijg ik wel waar voor mijn geld” of “Is dit wapen het nog waard”? Vaak is het nemen van een beslissing verscheurend omdat het ‘hart’ en het ‘verstand’ elkaar tegenspreken. In de volgende nummers van JAGEN schotelen we u enkele aandachtspunten voor die u kunnen helpen om de knoop al dan niet door te hakken. Het zijn uiteraard steeds objectieve, rationele criteria – over het al dan niet “graag zien” kan alleen u oordelen. Hoe weinig de subjectieve elementen bij een aankoop eigenlijk zouden mogen mee beslissen, toch blijkt het emotionele element vaak de doorslag te geven. Wat niet mag beletten dat enkele belangrijke wapentechnische elementen grondig moeten worden bekeken en … het “ja” of het “nee” dienen te bepalen.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

In deze eerste bijdrage bekijken we de lopen eens van naderbij, toch één van de belangrijkste onderdelen van een vuurwapen. Meer dan ooit dient men bij de mogelijke aankoop van een tweedehands gladloopwapen de staat en de technische kenmerken van de lopen te bekijken, o.a. omdat vandaag met alternatieve hagelpatronen moet worden gejaagd – we denken hierbij op de eerste plaats aan staalhagelpatronen die over het algemeen al een hogere gasdruk genereren in vergelijking met de vroegere loodhagelpatronen. In dit geval zijn de lopen net de kritieke plaats die het meeste (potentiële) gevaar inhouden want, precies door de ‘routine’ bij de omgang met zijn wapen, vergeet men vaak dat het precies in de lopen is dat een enorme gasdruk ontstaat.

Wanddikte Vooreerst is het belangrijk om te achterhalen wat de wanddikte van de lopen is, waarbij u in het achterhoofd dient te houden dat een wanddikte van minstens 0,5 mm een minimum is voor een veilig gebruik. Wanddiktes dunner dan 0,5 mm kunnen een ernstig gevaar betekenen voor de gebruiker en de nabije omstaanders gezien de opbouw van de druk bij gebruik van de staal-

Een pair James Purdey & Sons uit 1902 – geschatte waarde 24.000 à 36.000 € : wie ze ook nog voor de jacht wil gebruiken, dient de wapens aan een minutieus onderzoek te onderwerpen.

hagelpatronen. Alleen een gekwalificeerde wapenmaker kan deze loopwanddikte exact meten! Vandaar ook dat het bij bepaalde wapens onmogelijk wordt de chokes te verruimen (“open te boren”), iets wat vele jagers en sportschutters lieten uitvoeren bij de omschakeling van lood- naar staalpatronen. Zeker aan het loopeinde, precies daar waar de chokes zitten, is de wanddikte van uitermate groot belang. Bij de aankoop van een tweedehands wapen: laat een vakman de loopdikte meten.

‘Afslanken’…

Regen en vocht, zeker in combinatie met kruitresten, zijn grotere vijanden van staal dan de zovele duizenden loodhagelpatronen die ooit werden afgevuurd.

In tegenstelling tot wat veeleer wordt gedacht, zijn niet de vele schoten die met het wapen werden afgevuurd de rechtstreekse oorzaak van de verdunning van de loopwand. Het lood van de hagelkorrels is vele malen zachter dan het staal van de loopwand en bij de latere patronen (pakweg vanaf de jaren ‘70) kwamen de zacht-plastieken bekerproppen op de markt waardoor er nauwelijks nog metaal (lood) tegen metaal (loopwand) wreef. Voor de zoveelste keer mag een ‘dunne’ of aangetaste loop op de rekening geschreven worden van slecht onderhoud, de inwerking van kruitresten en vocht. Een loop kan inwendig gecorrodeerd zijn. Een gecorrodeerde loop is gemakkelijk te herkennen: men ziet de ‘putten’ in de loop gemakkelijk wanneer men door de loop kijkt en vooral, als men deze tegen het licht houdt. Zo’n gecorrodeerde, aangetaste loop kan uiteraard worden gehoond maar door dit honen, uitfrasen of ‘polijsten’ wordt

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Laat u niet verleiden door verkoops’argumenten’ als: “Dit is makkelijk weg te polijsten en daarna te herbruneren”. Hoe ziet er de loop binnenin en onder de biezen uit?

er een stukje van de loopwand weggenomen, waardoor de situatie eerder slechter dan beter wordt. We hebben het allemaal wel al eens meegemaakt: we ‘vergaten’ ons vochtige jachtwapen (regen, zweethanden, condensatie) eens na de jacht in de koffer van de wagen en ’s anderendaags (!) reeds was de loop al lichtjes geroest, ondanks de ogenschijnlijk nog perfecte brunering die de roestvorming van het staal eigenlijk zou moeten tegengaan. Uiterlijk te sterk aangetaste lopen worden vaak opnieuw ‘geblauwd’. Zo’n nieuwe brunering van o.a. de loop zorgt weliswaar voor een facelift van het oude wapen maar is ook mede de oorzaak van een verzwakte loop, want vooraleer men de loop kan blauwen dient men de loop te polijsten waardoor er natuurlijk een dun laagje loopwand wordt weggenomen. Onder de rubriek ‘ernstige loopbeschadigingen’ vallen ook deuken in de loop. In de meeste gevallen kunnen kleinere deuken wel worden uitgedeukt maar u begrijpt dat zo’n uitgedeukte plek niet het sterkste punt van een loop wordt! Een gedeukte loop vormt een gevaar en dient dus absoluut te worden vermeden, wenst men later niet voor (gevaarlijke(re) verrassingen komen te staan. Met eerdere ‘laswerken’ is het net zo: het her-

Eén van de stempels toont het: naar de proefbank gebracht op 23/10/1954. Het betreft hier één van de eerste Duitse tweelopen (in kaliber 16 met een kamerlengte van 70 mm) gemaakt door wapenmaker Wieser uit Landshut, toen het embargo op het vervaardigen van wapens na de oorlog was opge68 JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010 heven. Nergens vindt men uiteraard de proefstempel “Fleur de Lys” (inset) – hoe goed de conditie van dit wapen ook is, toch is dit wapen daarom niet geschikt voor het schieten met staalhagel!

Geërfd van vader: deze Luikse Forgeron kreeg na een volledige inspectie en opknapbeurt, een verlenging van de kolf en het uitblutsen van enkele kleine deuken in de loop een tweede – veilig – leven met loodhagel. Overigens, in meerdere landen van Europa mag nog – buiten de wetlands – met loodhagel worden gejaagd.

lassen van een loopbies, een riembeugel… bevordert zeker de sterkte van een loop niet en al zeker niet wanneer Handy Harry er zelf zijn soldeerbout op heeft gezet. U kan zich niet voorstellen wat we al hebben gezien, welke potentiële ‘bommen’ men ons al heeft voorgelegd! Laat u ook niet gerust stellen met het verhaal dat de loop slechts op één enkele plaats iets te dun is. Zelfs al zou dit zo zijn, een loop is maar zo sterk als zijn zwakste punt!

Gasdruk Een ander belangrijk punt dat moet worden nagegaan is de druk waarop de lopen werden getest. We raden steeds aan ervoor te zorgen dat men een wapen koopt waarbij de lopen werden getest op minimaal 1100 Bar, alhoewel er verscheidene oudere Luikse en Engelse wapens slechts een druktest hebben ondergaan van 900 Bar. Een groot aantal staalhagelpatronen geven piekdrukken die flirten met de 1050 Bar grens. Nog eens, gebruik deze patronen met hoge druk om veiligheidsredenen niet in deze oudere wapens! Aan de hand van de stempel op de lopen kan u zelf zien op welke gasdruk deze werden getest. Lopen die geschikt zijn voor het gebruik van staalhagelpatronen (met hun hogere druk) zijn voorzien van de stempel “Fleur de Lys”. Goed, menige oude, verroeste Russische tweeloop werd intussen vervangen door een moderner wapen doch mijn grootvaders Lebeau Courally, Purdey of andere Holland & Holland kunnen we toch onmogelijk laten smelten in de hoogovens van Sidmar omdat de lopen zich echt in een halve staat van ontbinding bevinden! Bij dergelijke wapens loont het meestal de moeite om een nieuw stel lopen te laten maken. Dit heeft wel zijn financieel kostenplaatje maar bij topwapens die nog in goede staat zijn, loont een nieuwe loopbundel. Ook wapens waaraan men erg emotioneel is gehecht – bv. het jachtwapen van vader of grootvader – kunnen op die manier een tweede of zelfs derde - veilig - leven krijgen. Er is daarenboven nog een andere oplossing die men kan overwegen om een (te verzwakte) oude loop te laten herwerken door er bijvoorbeeld een nieuwe sleeve te laten in plaatsen. Zo’n sleeve is een dunne stalen buis van topstaal die in de licht uitgefreesde oude loop wordt geperst – een soort hyper lange choke als het ware – waardoor de te sterk beschadigde loop wordt verstevigd, eigenlijk wordt ‘vernieuwd’. Laat u zo’n sleeve(s) monteren, dan wordt het wapen opnieuw geproefd op de proefbank, waarbij een certificaat wordt geleverd dat vermeldt welke de druk is die uw gerestaureerde wapen kan dragen. Voor het kostenplaatje dient u te rekenen op zo’n 450 à 650 €. n

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

H ONDEN

Tekst: Paul de Vos - Foto’s: REALGREEN

Zorgt een ‘harde muil’ voor

PLUKKEN VAN WILD? Het is echt ergerlijk als een jachthond, vooraleer hij het stuk wild apporteert, aan de fazant of de haas begint te plukken. Vaak gebeurt dit buiten het zicht van de baas en wanneer de hond dan uiteindelijk toch een half aangesneden stuk wild apporteert, wordt dit vaak toegeschreven aan een ‘harde muil’. Het komt zelfs voor dat een hond met dit ongewenste gedrag op latere leeftijd begint - “Vroeger deed hij dat niet” … In zijn boek ‘Apporteren’ heeft de auteur en ervaren africhter Paul de Vos het in dit verband over “oversprongsgedrag”. Wij kenden dit begrip evenmin…

ommige honden gaan ‘plots’ plukken aan gras, aan wild of ze gaan onderweg even plassen. In eigenlijk al van deze plotselinge gedragingen is er sprake van oversprongsgedrag. Oversprongsgedrag is gedrag dat dieren (maar ook mensen) gaan vertonen als zij de frustratie niet kunnen uiten op het on-

JAGEN JUNI-JULI AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010 2010

derwerp dat de frustratie heeft veroorzaakt. Eigenlijk is het naar mijn overtuiging altijd een uiting van frustratie over ‘vreemd’ gedrag van de baas. Aansprekende voorbeelden van overspronggedrag zien we vaak bij zilvermeeuwen. Bij zilvermeeuwen die ruzie hebben zien we vaak dat één het onderspit delft. De sterkere meeuw opnieuw aanvallen, zal tot meer pijn lijden dus gaat

de verliezende zilvermeeuw maar uit frustratie gras uit de grond trekken. Let u maar eens op de bermen langs de weg. Gras trekken door zilvermeeuwen is de meest frequent voorkomende vorm van oversprongsgedrag bij dieren. Je ziet oversprongsgedrag echter ook bij mensen. Wanneer groepen jongeren ruzie met elkaar hebben maar het conflict niet kunnen winnen, draaien ze zich vaak om en beginnen tegen onschuldige voorwerpen te schoppen om zich af te reageren. Wij noemen het verwijdbaar vandalisme maar feitelijk is het overspronggedrag om de agressie die veroorzaakt is door de andere partij af te reageren op een ander onderwerp. Veel voorkomend oversprongsgdrag bij de hondentraining is het plukken van wild. De hond loopt netjes naar het apport maar zet plots zijn poot op het wild en begint te plukken. De eerste reactie van de voorjager (en de meeste trainers) is hard schreeuwen en corrigeren. Het netto effect is dat het gedrag hier alleen maar erger van wordt. Het is namelijk oversprongsgedrag dat in de meeste gevallen veroorzaakt wordt door te veel stress bij de hond. Deze stress kan op velerlei wijzen veroorzaakt zijn. Veel voorkomend zijn te veel of tegenstrijdige commando’s waardoor de hond niet meer weet wat van hem of haar verwacht wordt. Daarnaast is te veel druk een belangrijke oorzaak en, iets wat niet onderschat mag worden, het humeur en de gemoedstoestand van de voorjager. Honden voelen haarfijn aan dat een baas wat slechter in zijn of haar vel zit.

Zonder dat de baas het zelf doorheeft, worden er verkeerde signalen aan de hond afgegeven wat extreem verwarrend werkt. De oplossing voor dit soort van oversprongsgedrag is vaak simpel maar moeilijk aan voorjagers over te brengen. De baas moet wat rustiger en consequenter met zijn hond omgaan en vooral niet gaan corrigeren als het gedrag vertoond wordt. Het kost je vaak een stuk wild maar het is beter om naar de hond toe te gaan en hem te kalmeren. Vaak laat ik de voorjagers een paar weken alleen nog met bevroren wild trainen en kortere apportjes doen. Deze stap terug maakt dat de voorjager meer controle heeft over de hond en minder snel in de stress schiet. Bij heel verbaal ingestelde bazen vraag ik de voorjager om een paar weken met non-verbale signalen te werken. Dit voorkomt te veel druk op de hond. Meestal is dit gedrag dan binnen enkele weken afgebouwd. Zaak is wel om de signalen van de bazen te blijven corrigeren omdat het oversprongsgedrag onmiddellijk zal terugkeren als de stressor weer toegepast wordt. Een ander veel voorkomend en vervelend probleem is het plassen tijdens het apporteren. Ook dit is oversprongsgedrag maar is niet altijd de schuld van het gedrag van de baas. Ik ken vele reuen die dit gedrag gaan vertonen als er een aantal ‘concurrerende’ reuen staan opgesteld achter de voorjager. De hond gaat uit ‘frustratie’ herhaaldelijk plassen. Meestal doen de honden dit op de terugweg met het apport in de vang. Ook hier zal druk in de vorm van een verbale correctie alleen maar averechts werken. De oplossing is het nemen van een grotere afstand van de groep.

Absoluut ongewenst: een apport van half aangesneden wild.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Te veel druk op de hond kan oversprongsgedrag veroorzaken.

Vraag de instructeur om de wachtkamer voor de andere honden op een plek te kiezen waar uw hond tijdens het apporteren geen concurrerende gevoelens aan overhoudt. Toch zijn er ook gevallen waar ik helaas de baas weer de schuld moet geven. Vaak is er sprake geweest van langdurig te veel druk waardoor de hond in de laatste 20 meter begint te haperen, langzamer gaat lopen en gaat plassen. Dit komt zowel bij reuen als bij teven voor. Er zijn twee strategieën om dit gedrag eruit te krijgen. De eerste is door middel van het gebruik van de happy-dummy. Zodra u enige hapering ziet bijde hond die duidt op plasgedrag, gooi dan even de happy-dummy omhoog. Vaak wil de hond dan versneld naar u toekomen. Deze methode heeft mijn voorkeur omdat dit de lol in het apporteren terugbrengt. Een andere oplossing is de volgende. De baas moet zich, zodra de hond het apport heeft, onmiddellijk omdraaien en iedere vorm van oogcontact mijden. Hierdoor wordt de spanning tussen hond en baas doorbroken en zal de hond meestal direct reageren door met een versnelde pas zonder te plassen naar de baas te gaan. Echter, voor dit gedrag er weer helemaal uit is, ben je vaak een jaar verder.

Hard in de bek

Honden voelen haarfijn aan hoe het zit met de gemoedstoestand van de baas.

Belangrijk om verwarring te vermijden: niet te veel en geen verwarrende commando’s.

Een nachtmerrie voor iedere voorjager is een jachthond die hard in de bek is. Dat wil zeggen een hond die in het wild bijt, het kraakt en soms zelf openscheurt. In alle apporteerwedstrijden staat dit gelijk aan diskwalificatie. Let op, hard in de bek zijn, is iets anders dan plukken uit frustratie. Hard in de bek zijn, is bijten en kapot maken van het apport. Dit hard in de bek zijn, komt veel vaker voor bij staande hondenrassen dan bij andere jachthondenrassen. De oorzaak van dit gedrag kan velerlei zijn. Veel voorkomend zijn de volgende problemen. Te veel druk op de hond, een verkeerde inprenting, concurrentie-gevoelens ten opzichte van andere honden, onvoldoende gezag over de hond maar ook gebruik van te harde dummy’s. Dit laatste kom ik veel tegen. Omdat niet iedereen gelegenheid heeft om te jagen of aan wild te komen wordt veel met dummy’s getraind. Op zich is hier niets mis mee maar veel te veel fabrikanten produceren veel te harde dummy’s. Zij doen dit omdat deze dummy’s minder snel kapot gaan dan de zachtere dummy’s die enigszins uithangen en het gevoel van wild nabootsen. Voor een groot aantal honden is het gebruik van die harde dummy’s rampzalig omdat zij zo hard kunnen bijten als ze maar willen zonder consequenties. De bazen merken het niet eens en nemen de dummy enthousiast in ontvangst waardoor het verkeerde gedrag niet gecorrigeerd maar beloond wordt. Op een gegeven moment weet de hond niet beter dan dat hij de dummy’s ‘stevig’ moet vastpakken. Logischerwijs doet de hond dit in de vervolgstappen ook met wild. Als we de oorzaak van het probleem weten, kun je het vaak eenvoudig oplossen. Dit

Mocht het bijten in wild veroorzaakt worden door spanning of te veel druk, dan toont men naar de hond toe een vriendelijker gedrag.

Een (te) harde bek is vaak het gevolg van te trainen met te harde dummy’s.

is echter vaak lastig te achterhalen. Bij hardheid in de bek kunnen er vele oorzaken zijn maar de oplossing is vaak algemeen. De hond mag voorlopig geen wild meer hebben dat hij kan beschadigen. Wij werken met honden met dit soort problemen alleen nog met bevroren wild. Bijten hierin heeft geen enkele zin en hij krijgt er alleen maar een onplezierig koud gevoel van op het gebit. De hond leert het hierdoor langzaam af. Mocht het bijten in wild veroorzaakt worden door spanning of te veel druk dan moet dit ook nog gecombineerd worden met een vriendelijker gedrag naar de hond toe. De voorjager dient daarom iemand mee te nemen die hem of haar corrigeert. Daarnaast kan getraind worden met apporteerdummy’s waarin een piepertje is ingebouwd. Hierdoor krijgt de voorjager de gelegenheid de hond te gewennen aan een verbaal commando als de hond bijt. Gaat het piepertje niet af dan beloont u de hond natuurlijk zodat de associatie gelegd wordt tussen zacht hanteren en de beloning. Meestal duurt het enkele maanden voordat de hond wat zachter in de bek wordt. U ziet dit vaak aan de kracht van de kaak. U kunt nu langzaam beginnen met het ontdooien van wild. Als u het niet vertrouwt, kunt u bij eenden onder het verenkleed een piepertje uit een speeltje vastplakken. Als deze piept, kunt u het verbale commando hanteren dat hard bijten afkeurt en als de pieper niet afgaat, dient u enorm te belonen. In mijn vorige boek ‘Wat de jachthond moet weten’ heb ik nog een aantal trucs beschreven. Welke methode u ook kiest, het is meestal een lange weg van zo’n 3 tot 6 maanden alvorens u de hond weer in een adequate vorm heeft. Bij hardheid in de bek is voorkomen beter dan genezen. Ik raad daarom het leren van apporteren ook altijd aan te doen met zachtere dummy’s of de zogenaamde anti-hardheid in de bek dummy’s waarbij de hond altijd goed grip heeft en niet te snel zal doorbijten. n

Opleiding zweethonden 2011 Midden januari 2011 start de Vlaamse Zweethonden Groep

terug met de opleiding van specifieke zweethonden Deze opleiding zal plaats vinden zowel in Vlaanderen als in Wallonië. Inschrijven kan, indien aan volgende voorwaarden wordt voldaan: 3 Stamboom FCI 3 Ingenent 3 Minimum 6 maanden oud Inlichtingen via de site van de VZG (www.vlaamsezweethondengroep.be) of via 0476/54 08 58

B I BLIOFIEL

Tekst: Guido Wentein

Apporteren Individuele en rastypische benadering van retrievers, staande honden en spaniëls

it boek is bedoeld voor alle eigenaars van jachthonden maar ook de (ervaren) hondentrainer kan uit de lectuur van Apporteren van Paul De Vos veel opsteken. In dit boek worden opleidingsmethoden beschreven waar jachthonden op maat en op hun rastypische aanleg worden benaderd om meesterlijke apporteurs te worden. Er wordt een verschil gemaakt tussen retrievers, staande honden en spaniëls. In Apporteren is ook veel aandacht voor de inhoud van en training voor Nederlandse jachthondenwedstrijden en meervoudige apporteerproeven (MAP). Het boek is bijzonder praktijkgericht en systematisch opgebouwd en bevat veel wetenswaardigheden over hoe honden denken en leren – toch wel van essentieel belang voor de africhter om zich in de ‘psychologie’ van zijn hond te kunnen inleven om zo tot optimale resultaten te kunnen komen. Wat overigens vrij uniek is: het boek bevat trainingsschema’s en het doet aanbevelingen voor de volgorde van de trainingen op basis van de zintuiglijke waarneming van honden. De auteur, Paul De Vos, is één van de actiefste kynologen van NeApporteren derland. Hij heeft reeds veel publicaties op zijn naam staan, is een Individuele en rastypische benadering van retrievers, veel gevraagd trainer en gastspreker op clinics en workshops in staande honden en spaniëls Nederland en daarbuiten. Zijn opleidingsmethodes zijn verfrissend en velen beschouwen ze zelfs als toonaangevend. De 1ste druk Auteur: Paul de Vos van 2009 was op een hik en een tik uitverkocht en de 2de editie Aantal pag.: 220 Illustraties: 262 kleurenfoto’s en 14 tekeningen van 2010 gaat net dezelfde weg op. Apporteren is, zoals eerder Formaat: 21 x 22,2 cm gezegd, ook voor de ervaren hondenman echt de moeite om te Cover: paperback lezen. Het boek is verkrijgbaar voor de meer dan verantwoorde Jaar van uitgave: 2de druk 2010 prijs van 24,95 € en wordt uitgegeven door de Uitgeverij Eburon uit Delft. ISBN: 978-90-5972-341-2 Er is heel wat literatuur rond de opleiding van jachthonden op de Prijs: 24,95 € markt, doch Apporteren is ongetwijfeld één van de betere. Een Uitgeverij: Eburon – Delft aanrader om na de lectuur van dit boek uw jachthond langzaam E-mail: info@eburon.nl aan opnieuw klaar te stomen en wellicht eens te “herslijpen” voor www.eburon.nl de opening van de jacht! n

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

WALLONIË

Tekst & Foto’s: Els Vermoesen

WAPENSCHOOL LÉON MIGNON

Promotie 2010 Proclamatie

Floris Viennot ontvangt de prijs van de firma Jan Bliki uit handen van Dieter Janssens (l).

Een BBQ als smakelijke getuige van de goede sfeer op de Wapenschool Léon Mignon.

e glansrijke traditie van de Luikse wapenmakerij gaat terug tot de eerste jaren van de vijftiende eeuw. Dat komt neer op een zeshonderdjarig bestaan… Niet niks! Doorheen die zes eeuwen heeft de sector er zijn goede en kwade momenten gekend. Vandaag de dag hinderen allerlei exportbeperkingen, het verdwijnen van de traditionele markten en de toenemende moeilijkheid om gekwalificeerd personeel te rekruteren, een vlotte gang van zaken en dat tegen een achtergrond van wereldwijde economische crisis. Gelukkig zijn er nog vaste waarden als de wapenschool Léon Mignon!

Een goede opleiding is essentieel In 1897 zag de Wapenschool in Luik het levenslicht. Inmiddels werd het aanbod uitgebreid met de opleidingen fijne mechaniek, toegepaste kunsten (gravure en juwelen) en horlogerie. Als gevolg van die specifieke diversifiëring evolueerde de school tot een unicum in Europa en trok zij geïnteresseerden aan van ver buiten de eigen landsgrenzen. Leerlingen uit Frankrijk, Italië, Zuid-Afrika, Japan,… vonden hun weg naar Luik en droegen op hun beurt de boodschap verder uit. Sinds 1997 zijn de verschillende opleidingen geconsolideerd onder de afdelingen wapenmakerij, fijne mechaniek, gravure en juwelenmakerij.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Op zondag 27 juni hield de school proclamatie voor haar pas afgestudeerden en JAGEN maakte van de gelegenheid gebruik om een kijkje te gaan nemen. Wie ons onderwijssysteem kent, weet dat een opleiding aan een school als Léon Mignon niet vanzelfsprekend is. Jonge mensen trekken er heen vanuit hun specifieke achtergrond, vader is wapenmaker en de traditie wordt voortgezet, of ze zijn de klassieke onderwijsomgeving schoolmoe en willen iets met hun handen doen, of ze zijn gebeten door een zeldzaam virus dat hier en daar toch nog een ‘slachtoffer’ maakt… In ieder geval hebben wij kunnen vaststellen dat de school wordt gedragen door een lerarenkorps dat niet alleen specifiek technisch behoorlijk onderlegd is, maar ook oog en respect heeft voor elkeen die er school loopt, en dat is sowieso een must om een sfeer te creëren waarin mensen bereid zijn iets te leren.

BBQ Bij het betreden van de school ter gelegenheid van de proclamatie viel meteen de typische geur op van de opwarmende BBQ, als welriekende getuige van een gemeenschap waarin leermeester en leerling niet alleen in vriendschap met elkaar omgaan maar waar ook het edele streven van de leermeester om zijn leerling naar een hoger niveau te tillen bijzonder fraaie en tastbare vruchten afwerpt. Een school waarin een dergelijk specifiek vakmanschap op die manier wordt aangeleerd, verdient steun en aanmoediging. Bedrijven als ondermeer Lebeau-Courally, Browning en Jan Bliki hebben dat begrepen en reiken ter gelegenheid van de proclamatie diverse prijzen uit aan de pas afgestudeerden. Zowel aan de afgestudeerden als aan het lerarenkorps van de school wenst JAGEN een succesrijke carrière en een beloftevolle toekomst toe. n

W ILD OP HET BORD

Tekst & Foto’s: Jaap Vissering

WILD IN DE ROOKOVEN Holy smoke! Wat lekker...

Er is een nieuw soort rooksignaal dat opstijgt uit tuinen, bij jachthutten en op picknickplaatsen: dat van de rookoven. Zelf voedingswaren roken raakt in zwang. Dat subtiel zilte, rokerige, aromatische ‘randje’ aan een visje of een stukje vlees vergenoegen de smaakpapillen buitengemeen. Roken was een professionele bezigheid, maar is dat niet meer uitsluitend: er zijn inmiddels vele soorten rookovens op de markt, waaronder een aantal modellen in handzaam formaat: prima voor thuisgebruik. Het tijdperk van alléén gerookte zalm of paling (met misschien hier en daar al een stukje eendenborst) ligt achter ons want de culinaire smoking masters hebben ons geleerd dat je vrijwel alles kunt roken. Vis, vlees, groenten, noten, eieren, worst, garnalen, kip en ander gevogelte, paddenstoelen, mosselen, kaas, fruit…. En wild, niet te vergeten. Niet alleen dat eendenborstje, maar allerlei soorten wild doen het fantastisch in de rookoven en komen, eenmaal in het rookbadje gedompeld, als lekkernijen op tafel.

JAGEN JUNI-JULI AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010 2010

r zijn twee manieren om te roken: de koude en de warme methode. Bij de koude methode komt de temperatuur in de rookkast niet hoger dan 28 °C. Het is een langdurig proces (van 4 uur tot 4 dagen) waarbij het voedsel wordt gedroogd en geconserveerd. Koud gerookte producten kun je 6 maanden in de koelkast bewaren. Je kunt ze ook goed invriezen. Voorbeelden van koud gerookte voedingswaren zijn gerookte zalm en rookworst, zoals we deze in de winkel kunnen kopen. Aan koud roken komen vakmanschap en speciale apparatuur te pas, het is niet onmiddellijk weggelegd voor de vrolijke thuisroker.

Hoe anders is dat met warm roken. Dat gebeurt op temperaturen tussen de 60 en 120 °C., maar meestal op 70 à 80 °C. Wat hebben we er voor nodig? In de eerste plaats uiteraard een rookoven.

Rookoven Rookovens en –tonnen zijn in allerlei soorten en maten verkrijgbaar, in ‘outdoor’-achtige winkels, maar ook op internet. Van

het kleinste tafelrookoventje tot en met professionele kasten ter grootte van de badkamer, en veel daar tussenin. Met een tafelrookoventje kun je prima aan de slag: het is niet veel meer dan een pan met deksel met daarin een rooster en een bakje voor het rookmot. De verwarming gebeurt d.m.v. twee meegeleverde spiritusbrandertjes. Maar met een oventje in kastmodel heb je meer mogelijkheden en controle over het rookproces. Ik heb mijn oog laten vallen op het model Riva van rookoven.com: een compacte maar complete roestvrijstalen beauty, voorzien van temperatuurmeter en openingen plus schuifjes om luchttoevoer en dus temperatuur te regelen. Dit oventje is voorzien van roosters, maar je kunt de te roken producten er ook aan haken in hangen. Klein genoeg voor een rookfeestje à deux, groot genoeg voor een flink maaltje ganzenborst voor een stel hongerige jachtmakkers.

Pekelen

Rookovens en tonnen zijn in allerlei soorten en maten verkrijgbaar, van het kleinste tafelrookoventje tot en met professionele kasten ter grootte van een badkamer, en veel daar tussenin.

Voordat wild de rookoven in gaat, wordt het gepekeld: gemarineerd in een bad met zout en kruiden. Ga uit van 20 gram zout per 1 liter water. Voeg naar wens kruiden, knoflook en eventuele andere lekkernijen toe en zet het vlees onder de pekel. Hoe lang duurt het pekelen? Sla er de verschillende rooktips op na in boeken of op internet en vergeet deze want de pekeltijden zijn meestal te kort. Laat minstens 2 tot 3 etmalen pekelen, in de koelkast of een andere gekoelde ruime. De pekel moet de kans krijgen om zich door en door in het vlees te verdelen. Pekelen doe je vooral met wat de technische delen van het wild worden genoemd: de filets van de rug en de biefstukken uit de bouten; het ‘zachte’ vlees. Andere delen van wildbraad kun je ook roken: je bereidt hazenbout zoals je dat gewend bent, en zet het daarna nog een half uurtje in de rookkast. Voor het pekelen zijn inmiddels een aantal zout-kruidenmengsels in de handel verkrijgbaar. Je kunt de zoutbijdrage nog fine tunen door voor de helft keukenzout en voor de andere helft coloroso zout, of kleurzout te gebruiken. Dit laatst genoemde zout voorkomt dat het vlees verkleurt, het is verkrijgbaar bij een goede beenhouwer/slager of bij de horecagroothandel. Aan de smaak doet ‘verkleurd’ vlees overigens niets af.

Het roken

Met een oventje in kastmodel heb je meer mogelijkheden en controle over het rookproces.

Voor het eigenlijke roken heb je behalve een oven nodig een warmtebron en rookmot. Verwarmen kan op verschillende manieren: met briketten, gasbrander of elektrische verwarmingsspiraal; het is allemaal in de handel verkrijgbaar. Maar het leukste is natuurlijk zelf een vuurtje te maken. Neem een kleine hoeveelheid briketten (we moeten vooral geen groot loeiheet vuur hebben) en breng deze in een barbecueschoorsteentje aan de praat totdat ze gloeiend wit zijn. Doe ze over in de stooklade van de oven. Strooi een paar handen rookmot over het vuur of op het meegeleverde ondiepe bakje en plaats dit op de briketten of op het afdruiprek. Wanneer het mot begint te smeulen is de oven rookklaar. Haal het vlees uit de pekel, dep het droog en leg het op de roosters. Rook het ongeveer drie kwartier op rond de 80 °C, houd de temperatuurmeter in de gaten en regel de luchttoe-

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

voer via de schuifjes. Het komt niet aan op een paar graden of minuten meer of minder, op een gegeven moment zul je de juiste verhouding hebben gevonden die past bij jouw type oven en rookmanschap. Maar laat de temperatuur niet te hoog worden. Liever iets te laag, en nog een poosje langer doorroken: low and slow is het devies. Neem het vlees na het rookproces uit de oven en laat het nog even doorgaren in de gewone keukenoven, zo’n 10 minuten op 150 graden, afhankelijk van de dikte van het vlees. Want het moet uiteraard wel echt gaar zijn, warm roken betekent ook garen, maar het gaat heel langzaam. Overigens kun je een stuk zalm ook prima warm roken. Je kunt het rookproces verrijken door te variëren met rookmot van verschillende houtsoorten, ‘geparfumeerde’ rooksnippers (bijvoorbeeld met whisky) en rookkruiden die volop door de vakhandel worden aangeboden.

Wildrecepten voor de rookoven Vooral in Nederland loopt de toegenomen belangstelling voor wild roken min of meer in de pas met de aanvoer van wilde gans. Verschillende soorten ganzen worden op steeds groter wordende schaal ‘beheerd’, d.w.z. geschoten door de jagers, en komen voor consumptie beschikbaar. En van oudsher is gerookte ganzenborst een gekende lekkernij. Patron-cuisinier en rookexpert Joop Zwiep maakt er het volgende gerecht mee.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Gerookte wilde ganzenfilet

met een stamppotje van waterkers, groene asperges en pruimensaus

met Malt Whisky ‘Strathisla’ (voor 10 personen)

Ingrediënten voor de gerookte ganzenfilet ÆÆ 6 ganzenborsten ÆÆ 2 liter water ÆÆ 20 gram zeezout ÆÆ 20 gram coloroso zout ÆÆ 1 eetl. jeneverbessen ÆÆ 1 eetl. zwarte peperkorrels ÆÆ 5 laurierbladeren ÆÆ 5 takjes tijm ÆÆ 3 takjes rozemarijn ÆÆ ½ bol knoflook, gehalveerd

Voor de pruimensaus ÆÆ 12 pruimen ÆÆ 5 dl. rode wijn ÆÆ 3 dl. rode port ÆÆ 2 dl. kalfsglace ÆÆ 2 eetl. Strathisla Pure Highland Single Malt Scotch Whisky (of een andere single malt) ÆÆ peper en zout

Bereidingswijze Doe alle ingrediënten in een schaal laat ze drie etmalen pekelen in een koele omgeving. Haal de filets uit het pekelwater, dep ze droog en leg ze in de rookoven. Rook de filets warm in een oven op 60 graden in ongeveer 40 min (afhankelijk van de dikte van de filets). A la minute de filets in plakken snijden van een ½ cm en opwarmen in een oven op 180 graden in ongeveer 5 minuten tijd.

Snijd de helft van de pruimen in grove stukken en verwijder de pit. Doe dit samen met de rode wijn en port in een pan en laat dit inkoken tot 1 dl. Zeef de saus door een fijne zeef en vang de saus op in een andere pan. Voeg nu de kalfsglace toe en laat dit ook nog iets inkoken tot sausdikte. Schil de overige pruimen en verwijder de pitten. Snij het vruchtvlees in stukjes van een ½ cm. en voeg dit bij de saus. A la minute op smaak maken met de whisky, peper en iets zout.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Voor het stamppotje ÆÆ 500 gram aardappelen ÆÆ 1 ui, fijn gesneden ÆÆ 3 bosjes waterkers, alleen de bovenste bladeren ÆÆ 2 eetl. Dijon mosterd ÆÆ 80 gram boter ÆÆ peper en zout Doe de aardappelen met de fijn gesneden ui in een pan met iets zout en kook alles gaar. Giet de aardappelen af en stoof ze nog even op laag vuur droog. Voeg de mosterd en de boter toe en stamp m.b.v. een puree stamper de aardappelen fijn. Voeg nu de gewassen waterkers toe en gaar dit nog even mee op laag vuur. Op smaak maken met peper en zout.

Voor de groene asperges ÆÆ 10 groene asperges ÆÆ olijfolie ÆÆ peper en zout Verwijder de ‘vinnen’ van de groene asperges en snij de asperges in lange dunne plakken. Roerbak ze à la minute in olijfolie in een koekenpan. Presentatie: Maak m.b.v. een ronde steker een mooi taartje van het stamppotje en leg hierop de gebakken asperges. Schenk de saus er voorlangs en leg hierop de gerookte wilde ganzenfilets.

Gerookte wilde konijnenrug (voor 10 personen)

Meer info www.rookoven.com www.rookovens-online.nl www.kookatelierjoopzwiep.nl

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Ingrediënten ÆÆ 5 hele ruggen van wild konijn ÆÆ 2 liter water ÆÆ 50 gram kant en klare pekelzout met kruiden Bereiding Roer in een bak de kruiden door het water en leg de konijnenruggen in de pekel. Zet 2 etmalen weg op een gekoelde plek (koelkast). Neem de ruggen uit de pekel en laat ze uitlekken. Rook ze in een oven op 60 – 85 °C in ongeveer 30 – 45 minuten.

Neem na het roken de filets van de karkassen en snijd ze in dunne plakken. Verwarm deze nog even vijf minuten in een keukenoven van 150 °C alvorens ze te serveren. Dit gerecht combineert fraai met dunne lintnoedels waaraan slierten courgette zijn toegevoegd en een saus van en met paddenstoelen. Tip Voor een fraai pekelresultaat kun je het water met zout en kruiden eerst aan de kook brengen, vervolgens laten afkoelen tot kamertemperatuur en dan pas gebruiken als pekelbad. n

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

NATUUR PUUR

Tekst: Tinne Daem - Foto’s: REALGREEN

Voor de herfst en de dauw

NOG EVEN EEN ZOMERGROET Wordt mei de bloemenmaand genoemd, september moet er zeker niet voor onderdoen! Bovendien vullen de rijpende bessen de volle gloed van de bloemen goed aan. De hoogreikende bloemenhoofdjes van de Japanse Annemoon, de Cosmos, de stokrozen enz. geven dit bijzonder kleurrijke jaargetijde een frêle toets. Van stevige zonnebloemen over ijle Cosmos, van late rozen tot de kanten bloemhoofden van de Hortensia’s, alle staan ze te drummen om de voorbije zomer op een zo feestelijk mogelijke manier uit te zwaaien. Alle doen om ter meest hun best aandacht te trekken om meegenomen te worden in huis.

Rozen en Hortensia’s zijn als voor elkaar gemaakt

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Contrasterend met de witte kopjes van trosroosjes

In zachte romantische pastelkleurige combinatie

Als dragende ondergrond voor bessen en vruchten

Aanvullend tussen vruchten, bloemen en bessen

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Stillevens recht uit de tuin

Zonnebloemen vormen nog steeds het materiaal bij uitstek om de laatste warmte in huis te halen. Lisdodden, Cosmos en bloemhoofdjes van de grote Pimpernel vormen de link tussen de zomer en de komende herfst

Wachtend op een zuchtje wind In een ondiepe schaal wordt een laag oasis aangebracht(+- 2cm). Deze zal dienen als steekbasis voor de krullen plataanschors en de lisdodden. Breng veenmos aan tussen de schors en de rand van de schaal om de oasis te verbergen. Giet nog wat water in de schaal. Ontdoe de bloemen van alle mogelijke blad en zet ze vast tussen de schors en de lisdodden. Werk vooral met de langste bloemstengels die je kan vinden in de tuin zodat een ijle constructie ontstaat boven de stevige basis. n

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

NATUUR PUUR

Tekst: Tinne Daem Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: REALGREEN

Sappige voorraad

Streling Voor oog, neus en smaak! Nu de bessen- en fruittijd er volop aan komt, maken wij ons klaar om onze voorraad vitamientjes aan te leggen voor de winter. Dit kan onder de vorm van geleien en confituren, ingemaakt fruit en groenten of door flessen gevuld met fonkelend vruchtensap.

i es enkele mooie flessenvormen uit zodat ook het oog gestreeld wordt. De genode gasten zullen verrast en nieuwsgierig opkijken. Kies voor het bereiden van vruchtensappen mooie gave vruchten. Dit laat toe om de vruchten met de schil te koken.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Zo gaat geen vitamientje, smaak- of geurstof verloren. Snij de grote vruchten in stukken en doe ze in een roestvrije pan. Vul aan met water tot de vruchten goed onder staan. Breng aan de kook en laat goed doorkoken tot de vruchten zacht zijn of tot moes herleid kunnen worden. Eens ze zacht gekookt zijn,

ga je er even met de pureestamper door om alle laatste aroma’s los te wrikken. Laat afkoelen. Giet deze brij door een neteldoek en vang het sap op in een roestvrije kom. Hoe meer men filtert en hoe dichter het doek geweven is, hoe helderder het sap. Soms moet je alles al eens een hele nacht laten uitlekken. Breng dit sap nog net even aan de kook, maar laat vooral niet te lang koken zodat de kleur niet verandert en er niet te veel vocht verdampt. Hier zit hem het verschil met het maken van gelei. Voeg suiker en citroensap naar smaak toe. Giet het sap onmiddellijk na het kookpunt in steriele beugel- of stopflessen. Vul tot de bovenste rand. Hier zijn twee goede redenen voor: de lucht tussen de stop en het sap wordt tot het absoluut minimum herleid en dus door de hoge temperatuur van de vloeistof gesteriliseerd, en bij afkoeling krimpt de vloeistof zodat er een steriele ruimte ontstaat tussen stop en sap die daarenboven door het vacuümeffect dat hierdoor is ontstaan de stop nog beter afsluit. Hoe hoger de temperatuur bij het vullen van de flessen, des te langer zullen ze bewaren. n

Combinaties Heel bijzonder worden de sappen wanneer men of combinaties van verschillende vruchten maakt of andere smaakmakers, zoals kruiden of specerijen, toevoegt. Ook alcohol geeft een heel speciale toets. Voeg deze best toe, net voor je de pan van het vuur neemt zodat de temperatuur van de vloeistof niet te erg zakt. Laat ook niet te lang meer koken daar anders de alcohol verdampt en het effect ervan vervliegt. Enkele mooie combinaties. 3 Appelsap met blauwe bessen, bramen, frambozen, vlierbessen, enz. 3 Appelsap met Calvados 3 Appelsap met munt, rozemarijn, kaneel,enz. 3 Appelsiensap met sap van aalbessen 3 Appelsiensap met Cointreau en koffiebonen (niet meer dan een 5-tal) 3 Aalbessensap met een goed handvol geurende en onbehandelde rozenblaadjes 3 Bosbessen met vanille 3 Mango, passievrucht en abrikoos, al of niet met munt of amandelextract 3 Meloen 3 Perziken of nectarines, appelen en kardemon, of met lavendelsiroop 3 Peren met een goede Marc, een scheut Poire Williams of pruimenlikeur 3 Rozenbottels (meer water toevoegen) samen met kleine wilde appeltjes of bij gebrek hieraan groene, niet rijpe appeltjes en rozenextract. 3 Druiven, druiven met violettenextract, of met Cognac 3 Alle sappige exotische wintervruchten Spelen met de kleuren van de vruchtensappen, toevoegen van kruiden of specerijen kan verrassend mooie combinaties opleveren voor het oog. Deze sappen kan men puur drinken, aangelengd met water, of als smaaktoets in spuitwater. Geconcentreerde, niet gesuikerde sappen kunnen perfect dienst doen als basis voor sorbets en siropen. Maar daarover meer in een volgende editie. De toepassingen zijn eindeloos lekker…! JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

U I T DE REGIOâ&#x20AC;&#x2122;S

Tekst & Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Guido Baeten

Nemrod Assembly 2010 O

p 8 juli laatstleden was het de beurt aan Nemrod 9, onder het voorzitterschap van Gunther Cremers, om de organisatie van de jaarlijkse Assembly op zich te nemen. Als locatie werd geopteerd voor restaurant Aen De Kerck te Melveren Sint-Truiden. Dit restaurant, dat ondergebracht is in een eeuwenoude vierkantshoeve, biedt zijn gasten niet alleen een uitgelezen hoogstaande keuken, de bezoekers kunnen zich aan de voorzijde van het etablissement verliezen in een prachtige Engelse tuin en aan de achterkant in een rustgevende Franse tuin. Het restaurant ligt ingebed in een gebied van 4 hectare. Na het welkomstwoord van voorzitter Cremers voor de meer dan 170 gasten werd ook nog de laatst opgerichte afdeling van de Nemrodfamilie, Nemrod 10, onder voorzitterschap van Dirk Martens uit Zonhoven, aan de rest van de leden voorgesteld. De rijkelijke receptie speelde zich af in de sfeervolle Engelse tuin, waar de prachtige hoogstam fruitbomen voor een sfeer van intimiteit en geborgenheid zorgden. De avond kabbelde rustig voort. Terwijl de aanwezigen genoten van een heerlijk wandelbuffet met uitgelezen wijnen, waren de sterke jacht- en andere verhalen niet uit de lucht. De organisatoren hadden voor een bijzondere verrassing gezorgd. Iedere afdeling van de Nemrods werd verzocht om twee leden af te vaardigen. Deze afgevaardigden kregen de kans om hun jachtexamen opnieuw af te leggen. De finale werd gespeeld

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

door Nemrod 6, 8 en 10. Uiteindelijk werd het podium gehaald door Nemrod 10 vertegenwoordigd door Peter Ladoux en Ken Vandeput. Zij wonnen voor hun ganse afdeling een gratis schietsessie in de prachtige schietkino van wapenhandel Pletsers te Sint-Truiden. Iets doet ons vermoeden dat de organisator van de Assembly 2011 het niet gemakkelijk zal hebben om beter te doen dan Nemrod nr. 9 , organisator van Assembly 2010. De laatste Nemrods keerden die avond (nacht?) huiswaarts rond 2.00 uur. Ook JAGEN wenst de organisatoren van dit evenement te feliciteren voor hun schitterende organisatie. n

Proficiat Leon met je 90ste verjaardag! Leon heeft er al een lange loopbaan als jager opzitten. Al van voor de oorlog als jonge gast zat de microbe van het jagen bij Leon in het bloed en ze zit er nog steeds. Al 72 jaar jaagt Leon in de omgeving van het militair domein in Brecht, waar hij ook al die tijd heeft gewoond en landbouwer was. Vele malen heeft hij een jachtverlof gehaald, in die tijd voor de prijs van ongeveer 600 frank,wat toen al behoorlijk veel was. Leon maakte in die tijd zelf zijn cartouches met kruid van kanonsballen wat resulteerde in een geweldig schot, wat waren dat toch goeie tijden. Vanaf zijn pensioen was hij lang toezichter bij de jachtgroep Verrellen op het militair domein, nu natuurgebied. Leon is nog altijd zeer actief, blaakt van een goede gezondheid, dat komt volgens Leon omdat hij altijd wild eet. Ook nu nog is hij altijd op stap met fiets en geweer en jaagt hij samen met de jachtgroep Van De Mierop, die hem langs deze weg van harte nog vele jaren een goede gezondheid en veel jachtgenot toewenst. Uw jachtvrienden

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Jaarlijkse BBQ Bijzondere Veldwachters Limburg O

p 20 augustus laatstleden hielden de Bijzondere Veldwachters Limburg hun jaarlijkse barbecue. Dat het het nieuwe bestuur van die vereniging (zie JAGEN nr 24) menens is met de nieuwe frisse wind in de vereniging, mocht blijken uit de meer dan 160 inschrijvingen voor deze happening. Die twintigste augustus was een prachtige zomeravond zoals we er dit jaar nog niet veel hebben meegemaakt. Het zou ons niks verbazen als deze mannen ook een vinger in de pap hadden bij de weergoden. De aanwezigen werden vergast op een werkelijk vijfsterren barbecue. Het vlees van super kwaliteit en een zeer uitgebreid assortiment groenten en sausjes werd verzorgd door traiteur Frank Bielen uit Kortessem en werd door alle gasten uiterst gewaardeerd. De gezelligheid en de vriendschap kregen de deelnemers er in de tuin van schuttersgilde Sint-Kristoffel te Munsterbilzen gratis bij. Een andere eyecatcher op het feest van de BV’s was de stand van het koppel Suzanne en Rense Woets. Zij runnen sinds kort een kunstgalerij te Tongeren, waar zij werken exposeren en verkopen van de Duitse natuurschilder Horst Künne uit Werhohl. Deze kunstenaar schildert prachtige natuurgetrouwe taferelen op linnen, op papier en op steen. Liefhebbers kunnen deze pareltjes ook bekijken op de website www.woets.nl, absoluut de moeite waard! Kortom, de BV’s kunnen terugkijken op een bijzonder geslaagde barbecue editie 2010. Ongetwijfeld zal de mond aan mond reclame er voor zorgen dat de volgende editie de kaap van 200 inschrijvingen zal overstijgen. n

JACHTHONDENOPLEIDING ZUIDERKEMPEN Midden januari 2011 zal weer de start worden gegeven voor de jachthondenopleiding Zuiderkempen Vooraf zal er een infodag worden georganiseerd waar de nodige uitleg zal worden gegeven, waarna een wandeling in de Merode Bossen . Het is de bedoeling de hond zelf klaar te stomen voor de jacht, door gezamenlijk te oefenen, we proberen zoveel mogelijk onderdelen van de gebruiksafrichting onder de knie te krijgen. Tevens zal worden van start gegaan met een opleiding voor gevorderden, dus honden welke al in het veld hebben gestaan maar specifiek een gebruiksopleiding zullen krijgen. Het aantal honden is hier beperkt tot 6 à 7 honden . Voorwaarden: 3 alle honden zijn toegelaten 3 moeten ingeënt zijn 3 minimum 6 maanden oud Inschrijven kan enkel via storting van 150 euro op rek 733-0218072-46 met de vermelding van de opleiding, “gevorderden“ of “JZK“. Info: rudi.van.kets@telenet.be of +32 (0)476/54 08 58

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

K L AVINIUS’ BL ADSCHOT

De Hogeschool van de Jacht op Veerwild — aan de hand van het voorbeeld van een plat wegstrijkende klucht patrijzen en pijlsnelle, torenhoge fazanten. 94

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

Gr VRAAG en AANBOD Deze rubriek is een marktplaats voor niet louter commerciële aankondigingen. Stuur ons via e-mail of via gewone post uw tekst, wij nemen hem GRATIS op in de rubriek ‘VRAAG en AANBOD’. U dient er wel rekening mee te houden dat JAGEN om de twee maanden verschijnt. 0ns adres: JAGEN - Kwalestraat 126 BE-9320 Aalst-Nieuwerkerken Tel.: (0032) (0)53/72 99 90 Fax: (0032) (0)53/72 99 98 vraagenaanbod@jagenmag.be De redactie behoudt zich het recht voor te oordelen wat wel of niet kan worden gepubliceerd. Correspondentie hierover wordt niet gevoerd.

Regelm. pups Duitse korthaar t.k. bij jagerouders uitm. jachtorigine afk. van Duitse kampioenen stamb. alsook goede dekreu ter beschikking met jachtpassie en stamboom betaalbare prijs- H K 114 00 538- +32 (0)51/74 42 31 Africhten van jachthonden - verkoop - bemiddeling - pups - afgerichte jachthonden. De Groote - B - 9320 Aalst - Tel.-Fax: (0032) (0)53/77 01 87 Opmaken van jachttrofeeën - exclusieve trofeeënplanken - De Groote - B - 9320 Aalst Tel.-Fax: (0032) (0)53/77 01 87 De Cesky Fousek club-Club (Le Club BarbuTchèque) geeft u vrijblijvend alle informatie alsook de pupbemiddeling omtrent deze fantastische jagende draadhaar. De Cesky Fousek is bovendien een ideale gezelschapshond met zijn zacht en vriendelijke karakter. Contacteer ons op www.ceskyfousek.com – tel: +32 (0)3/315 08 20 www.bestguns.nl De internet site voor Engelse geweren Gevraagd; Purdey, Holland & Holland, Boss en andere makers Drijfjacht in zuid. O Polen, organis ChasseOrbis 22 nov 27 nov. 2 plaatsen vrij. aant jagers 12-14. 4 jachtdagen ,inbegr hotel, 6 herten tot 5 kg alle wild geen reebok. Info fonzie4@ telenet.be of tel.: +32 (0)11/55 33 99 of +32 (0)496/72 97 15 Enkele jachtaandelen vrij in de gemeente Lierneux, data 20/10, 17/11, 15/12, ree-, rood-, zwartwild. Tweede beste kwaliteit van roodwildtrofee in België. Oppervlakte: 350 hectare. Prijs: € 500 per jachtaandeel. Het hoedgeld: € 35. Beste accommodatie, all-in vanaf aankomst tot vertrek. Tel.: +32 (0)498/87 06 00. Te koop: schilderij, olieverf op linnen, 60x 80 cm van Pieter Verstappen met echtheidscertificaat. Voorstellend:opvliegende houtsnip langs dennenbos. Voor een foto e-mail: cok.heer@ gmail.com. Vraagprijs: 2500 euro

at is

Jager verkoopt geweer van overleden vader- jager, juxtaposé, belgisch wapen, cal 12, 70cm loop, dubbelle trekker, engelse kolf, 40jaar oud(1970). In goede staat: prijs 295 euro zw. Tel.: +32 (0)51/50 19 72 Ter beschikking dekreu Duitse ruwharige draadhaar Stamboom St Hubertus goede jachtcapaciteiten. Prijs: 250 euro. Info: fcardon@euphonynet.be of +32 (0)476/98 05 66 Te koop: Patterdaelterriër teef. Meer info: +32 (0)479/23 92 67 Aanbod: (I) Blaser Bergstutzen Luxus, cal. 6x62R + 8x68S gemonteerd met zeiss 2,510x50. (II) Heym B26 Luxus (car. Express), cal. 9,3x74R. Alles in zeer goede staat. Info: +32 (0)475/62 11 56 Te koop: plukmachine met rubberen toppen voor duiven, fazanten, eenden. Prijs: 50 euro. Info: +32(0)477/28 19 80 Te koop: jonge albino fretten (°mei 2010). Prijs otk. Gsm: +32 (0)472/09 53 33. Omgeving Aalst. Jachtaandeel vrij aan de Eifel – Duitsland. Hert-ree-ever-haas-duif-vos. Info: +32 (0)478/31 76 29 Te koop gevraagd: Blaser K95 Baronesse. Uitvoering: imperial, Kal:243. Reacties aan: krane708@planet.nl. Te koop gevraagd: duivencaroussel. In goede staat en compleet. Tel.: +32 (0) 479/61 04 69 Nazoek nodig in Vlaams Brabant of Limburg? Contacteer Jos Diricks +32 (0) 475/57 14 18 - Anja Massenhove +32 (0) 496/22 10 82. Onze Bayrische zweethonden brengen uw nachtmerrie tot een goed einde (lid VZG) Parkfarmhouse Bodmin Cornwall. Ervaar een eerlijke jacht in vrije wildbaan op klein of grootwild. Scott, een ervaren gamekeeper, zal U persoonlijk begeleiden. Mogelijkheid tot vissen op open zee, combinatie mogelijk!! Info: www.park-farmhouse.com of +32 (0) 11/73 43 37 (Raf François). Jagen in Engeland’ - Enkele aandelen vrij in Vlaamse jachtgroep in Zuid-Engeland. Voornamelijk fazant, patrijs, eend en bossnip. Jacht op vrijdag en zaterdag, maandelijks van september tot januari. Inlichtingen: www. jacht.co.uk Heidewachtelpups , geboren juni 2010 , beide ouders zijn uitstekende jagers. Zeer sociaal en familiaal opgevoede hondjes. Ze zijn ontwormd , gechipt , gevaccineerd en hebben een Europees paspoort. Telefoon: +32 (0) 479/67 94 59

Gratis advertentie site voor jagers en schutters: www.jachtadvertentie.nl

Jagen Onafhankelijk magazine

H ET VOLG E N D E N U M M E R

voor jagers & buitenlui

Behoudens onvoorziene wijzigingen

WILDBIOLOGIE Spookhazen

REDACTIEadres JAGEN MAGazine Kwalestraat 126 BE-9320 Aalst-Nieuwerkerken Tel.: +32 53 72 99 90 - fax: +32 53 72 99 98 E-mail: redactie@jagenmag.be Web: www.jagenmag.be - www.jagenmag.nl Lid van de Unie van de Periodieke Pers

HOOFDREDACTEUR Guido K.J. Wentein (guido.wentein@jagenmag.be) REDACTIE Guido Baeten (guido.baeten@jagenmag.be) Willem Bonneux (willem.bonneux@jagenmag.be) Tinne Daem (tinne.daem@jagenmag.be) Rudi Debruyne (rudi.debruyne@jagenmag.be) Maarten Vandensande (maarten.vandensande@jagenmag.be) Jaap Vissering (jaap.vissering@jagenmag.nl) Rainer Wentein (rainer.wentein@jagenmag.be)

MESSEN

Een mes is niet gelijk aan een mes

FOTOREDACTIE Guido Baeten, Rudi Debruyne, Peter Grobben, REALGREEN, Rob van ‘t Zelfde, Rik Van Lent Sr, Jaap Vissering, Guido Wentein, B. Winsmann-Steins, XINIT. MEDEWERKERS Jim Casaer, Karel Deckers, Jean De Brabander, Paul de Vos, Jacques Franckx, Haralds Klavinius, Raf Meeussen, François-Xavier Nieberding, Frank Putman, Wim Sonck, Maarten Vandensande, Olivier Vanhoutte, Eric Van Osselaer, Gerd von Harling, Mark Wentein. FOTO’S K. Cassidy, Bert Cornelis, Rudi Debruyne, Karel Deckers, Stefan Meyers, Frank Putman, Johan Putman, H. Tuller, M. Van Eeckhout, Luc Van Muylem, Jaap Vissering. website Bert Cornelis (bert.cornelis@jagenmag.be)

ZWARTWILD Niet altijd even simpel

Vormgeving ANIMAGO (info@animago.be) Tel.: +32 53 72 99 99 PUBliciteitsregie Bert Cornelis (bert.cornelis@jagenmag.be) GSM: +32 474 92 90 54 Els Vermoesen (els.vermoesen@jagenmag.be) GSM: +32 478 72 99 99 Tel.: +32 53 72 99 90 - fax: +32 53 72 99 98 Web: www.jagenmag.be/adverteren - www.jagenmag.nl/adverteren DRUK GEERS OFFSET DISTRIBUTIE AMP

BUITENLAND “Elkjagt” een Zweeds avontuur

ABONNEMENTEN JAGEN Abonnementenservice (abo@jagenmag.be) Tel.: +32 53 72 99 90 - fax: +32 53 72 99 98 Prijs per nummer: 4,50 euro Abonnementen België & Nederland: 25 euro (1 jaar of 6 nummers) te storten op rekeningnummer 001-4594910-96 van ANIMAGO bvba met vermelding adres of abonneenummer (BIC: GEBABEBB - IBAN: BE65 0014 5949 1096) Abonnementen buitenland: vraag info via abonnementenservice Verantwoordelijke Uitgever Els Vermoesen (els.vermoesen@jagenmag.be) JAGEN MAGazine wordt uitgegeven door ANIMAGO bvba, Kwalestraat 126, BE-9320 Aalst-Nieuwerkerken.

JAGEN AUGUSTUS-SEPTEMBER 2010

© Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De inhouden en de opmaak van de gepubliceerde advertententies vallen volledig onder de verantwoordelijkheid van de adverteerders en geven niet noodzakelijk de visie van de uitgever weer. De auteurs zijn verantwoordelijk voor de inhoud van hun bijdragen.