Wifiwijs in Duckstad

ADVERTENTIEBIJLAGE

Wifiwijs boekje.indd 1

17-06-2010 20:35:42

Welkom bij de speciale Donald Duck van

C FEQ< GIL@D<E QvE FG "I Q@K E@<KJ 8E;<IJ FG ;8E K< >88E 4"/("+

48K ;F< A< EFL 9IF<IKA< "<E ?FE;<E?FB K@DD<I<E *88B C@<M<I N8K K< 9@BB<E BC88I

In deze speciale bijlage van Donald Duck kun je naast de strips veel leuke en nuttige informatie over mobiel internetten lezen. Check bijvoorbeeld of je een veilig wachtwoord hebt voor bij jouw Hyves, chat of game! Of hoe je met je mobieltje een leuke speurtocht kunt maken. Kijk ook op de speciale website www.wifiwijs.nl, want daar is veel te doen!

Liesbeth Hop

% 7<K <J 3FI 8C L M@LC< Q88BALJ 9v ;8K N< E@<K ;LLI QvE %D E@<K ><B

Deze bijlage is gemaakt door WifiWijs, een initiatief van Media Rakkers en de Kinderconsument. Zij geven al jaren voorlichting over media aan kinderen, scholen en ouders. Meer informatie over wat zij doen vind je op www.mediarakkers.nl en www.kinderconsument.nl

"<E 9FI;A< @E ;< KL@E

7<> N@C Av JFDJ <<E 9FI;A< @E A< B<<C

'8 N8K @J AF?

Heel veel plezier met WifiWijs!

Inhoud

Hoofdredactie: Thom Roep, Joan Lommen (adj.)

De Zware Jongens gaan op internet............................... 3 Je mobieltje gestolen?.............. 7 De wachtwoordendief.............. 9 Donald maakt een afspraakje..............................10 Wie mag wat van je weten?...11 Test je wachtwoord................12 Alle mobieltjes verzamelen!....13

De Woudlopers: leve de smartphone............................14 Speuren met de Woudlopers...15 Hoe gebruik jij je mobiel?.......16 Week van de Mediawijsheid in je bieb................................18 Heeft oma Duck ook internet?................................21 TEST Is dit reclame?...............22 Win een schoolbezoek............24

Bladmanagers: Liesbeth Hop (Stichting Mediarakkers) Bamber Delver (Stichting de Kinderconsument)

Redactionele leiding: Jetty Koster (Sanoma Uitgevers)

Jan-Roman Pikula, Frans Hasselaar, Jacqueline van Oers.

Vormgeving: Mandy Borstlap

Drukkerij: Valprint

Bamber Delver

COLOFON Wifiwijs werd gemaakt in opdracht van Stichting Mediarakkers en Stichting De Kinderconsument door Sanoma Uitgevers. Uitgever: Suzan Schouten

ProjectcoĂśrdinatie: Annemiek van Bakel (Sanoma Uitgevers) Marion van Elderen (Sanoma Uitgevers) Wifiwijs boekje.indd 2-3

Aan deze uitgave werkten mee: Wilma van den Bosch, Jos2 Beekman Marloes Daamen, Ferdi Felderhof,

Website: www.wifiwijs.nl

ÂŠ disney

%<K @J @EK<IE<KN< D<K 4" 0&1"0 K< 9FLN<E <E ALCC@< Q<KK<E <<E ,/!'" @E ;< KL@E /<:C8D< D88B A< M8E;88> ;< ;8> FG &+1"/+"1

4" 0&1" !@< C88K A< 9FLN<E ;FFI <<E 4" * 01"/ !<Q< 9FPJ 9vMFFI9<<C;

4&+1"/-/"1 488I ?`9 A< ?<K FM<I

(vB D88I EJ FG DvE !< ?<C< N<I<C; C8GKFG "<E 4" 0&1" @J !8K @J GI<:@<J N8K KF<>8EB<CvB MFFI ;< N< EF;@> ?<99<E ?<C< N<I<C; !YK @J 488I BFFG A< QF E G8J I<:C8D< BC<G><@K

%` !8K QvE KF:? ;< E<<=A<J M8E ;@< FLN< !8>F9<IK

(CFGK !@< JE<IKAF:?@<J ?<IB<E @B L@K ;L@Q<E;<E

4< >88E D<K<<E E88I Q< KF<

3

17-06-2010 20:35:48

"E N8K "<E !< 7N8I< N<9J@K< DF<K ;88I 'FE><EJ 3FFI ;8E FG MFFI 8C LN ML@C< '2))&" BFD<E Q88BA<J

"E ALCC@< QLCC<E FFB ><<E YE;<I< N<9D8JK<I M@E;<E ;@< <<E J@K< MFFI 9F<M<E N@C 9FLN<E

(FIK D88I BI8:?K@>

0FIIP !88I *<K KL@> BLEE<E N< 8CJ ALCC@< >88E N< E@<K 88E E@<K @E 9<>@EE<E Q<<

4v QvE ?<LJ E@<K 8CKv; 9I88= D88I N<C ""/)&'(

4< DF<K<E FEQ< 48K ;<EB<E Q< N<C 4< QFL;<E !L:B J@K< EF> 8=D8B<E <I KIFLN<EJ E@<K <<EJ Kv; MFFI ?<99<E

,"3"+ !8K G@BB<E N< E@<K JEFKE<LQ<E 4< BFD<E EF> N<C K<IL>

%FL ?<K BFIK 3FFI M<IBFFGGI88KA<J KI<B @B E@<K D<<I L@K ;8E <<E D@ELLK

BC88I 0E<CC<I ;8E <<E 98E; M<IN@JJ<C<E 9v <<E G@KJKFG

,? D88I Nv QvE M``C JE<CC<I

1FLNKA<

+F> <<E KFLNKA<

&B J:?Iv= <<E JKLBA< FM<9FI<E AFE><EJ

"E EL >8 A< <<E Kv;A< ILJK@> M8E ?<K L@KQ@:?K ><E@<K<E

+F> <M<E <<E Q8B;F<B G8BB<E <E

48:?K <M<E !< K<C<=FFE >88K

strip zware jongens FDMFC JG<CC<KA<J <E DFGG<E

"E @E=FID8K@< MFFI JGI<<B9<LIK<E

CJ ?v DFF@ NFI;K N@EE<E N< FFB EF> <<EJ ;< !L:BJK8; &EK<IE<K -IvJ

4< QvE ?FG<CFFJ FL;<IN<KJ 4< DF<K<E iiB ;< ;@>@K8C< JE<C N<> FG

488IFD DF<K<E N< M8E ;< 7N8I< 'FE><EJ E88I ?<K ><C;G8B?L@J BvB<E

%<99<E ALCC@< <<E 3"//"(&'("/ BL@B<EJ

,? E<< 48K M<IJ:?I@BB<CvB

www.donaldduck.nl

4@< @J ;88I

/LJK@> D88I

!8K >88K FFB Q<B<9<LI<E %<? %<?

!@>@ 7N8AF 3 %<K >88K FM<I FEQ< JGI@EK<IM<K J@K<

!@< J:?LIB<E ?<99<E FFD !8>F9<IK 88E QvE MC8>><EJKFB ><?8E><E

$88E ALCC@< +2 <<E N<9J@K< MFFI FEJ D8B<E

' A8 E E8KLLICvB

CJ A< FEQ< FFD D<K<<E CFJD88BK

&+1"/+"1 E@<K JGI@EK<IM<K

4

Wifiwijs boekje.indd 4-5

5

17-06-2010 20:35:52

8E ;< JC8> ;8E D88I

%8 7< "M<E C8K<?FL;<E ,EQ< J@K< @J @E ;< CL:?K

%FL ?<K <<EMFL;@> !8E QvE N< JE<C BC88I

!@K C<M<IK M8JK <<E ?<C<9F<C BCLJA<J FG

Opslaan: ICE-nummers! Wat betekent ICE? ICE is de afkorting van In Case of Emergency. Dat betekent: In geval van nood.

!< D8QQ<C '< ?<9K FLN< FEJ GI@D8 ><?FCG<E

48:?K <M<E !@K @J ;< @EK<IE<K N<<E MFFI <<E GIvJ

"<E -/&'0 48K BIv><E N< EFL

%8CCF !L:B 13 &B ?<9 ?@@ 7N8AF 3 7< ?<99<E <<E J@DG<C< D88I DFF@< N<9J@K<

%a %v @J E@<K <<EJ BN88;

Weet jij al wat ICE-nummers zijn? ICE-nummers zijn telefoonnummers van mensen die kunnen worden gebeld als je bijvoorbeeld een ongeluk krijgt. Zoals het nummer van je ouders. Die telefoonnummers zijn belangrijk, omdat een dokter of de politie je ouders dan meteen kunnen bellen. Natuurlijk is het erg belangrijk dat de ICE nummers op je mobieltje goed te vinden zijn. Hoe zet je ICE nummers in je mobiel? Je kunt de naam ICE 1 aanmaken in je contactenlijst. Daar typ je bijvoorbeeld het telefoonnummer van je vader achter. Als dit ICE 1 nummer gebeld wordt, krijgen ze je vader aan de lijn. Wil je dat er meer mensen door een dokter of de politie gebeld worden? Dat kan! Voer een ICE 2 of zelfs ICE 3 in en zet er andere nummers achter, zoals die van je moeder, opa of vriend(in).

Oh jee, mobieltje gestolen! !< KM GCF<> BFDK <I88E AFE><EJ 'LCC@< <<IJK< FG;I8:?K NFI;K )&3" L@K><QFE;<E

"<E 9<K<I< I<:C8D< BLE A< A< E@<K MFFIJK<CC<E E@<KN88I

1< ><B ,EJ <<IJK< ML@C< Q88BA< BFDK FG 13

*88I N8K "<E 9I8E;B8JK DF<K<E BI8B<E "<E 8LKF <@><ECvB JK<C<E !,"+

Wat doe je als de Zware Jongens je mobiel stelen? Het is natuurlijk heel vervelend als je mobieltje wordt gestolen. Je raakt je SIM-kaart en alle opgeslagen telefoonnummers kwijt. Doe nu al iets: beveilig je telefoon tegen diefstal! In 3 stappen je mobiel heel simpel beveiligen!

1F<E @B 88E DvE MC8>><EJKFB 9LE><C;< Q8> @B ;8K DvE DFF@< ><M<C FE;<I ;< !2&3"+-,"- Q8K !8K C<<B D< <<E G<I=<:K< BCLJ MFFI 32&)" 7 ('"0

Stap 1

Noteer en bewaar

&B D88B @K8C< =FKF M8E !@< Q<KK<E N< ;8E FG FEQ< N<9J@K<

het IMEI-nummer

Stap 2 Activeer je Yu

nu-nummer

48K <<E 0*"/&$" JKI<<B M8E ;@< ;L@K<E;@<=

Stap 3

l op www.wifiwijs.nl

Registreer je mobie

Sla om voor uitleg over IMEI en Yunu

L@K

6

Wifiwijs boekje.indd 6-7

7

17-06-2010 20:35:55

ADVERTENTIE *#06# IMEI is de afkorting van International Mobile Equipment Identification. Het is een speciaal nummer van 15 cijfers dat aan elke mobiel wordt meegegeven. Het heeft niets te maken met de SIM-kaart. Je kunt het IMEI-nummer zien door *#06# in te toetsen. Het nummer staat ook op de sticker onder de batterij van de telefoon. Schrijf het IMEI-nummer op en bewaar het goed. Het is namelijk belangrijk als je mobieltje tóch gestolen wordt. De politie heeft het IMEI-nummer nodig om een sms-bombardement af te vuren op een gestolen mobiel. Dat is een groot aantal sms’jes dat de politie naar een gestolen mobieltje stuurt, zodat de dief ‘m niet meer kan gebruiken. Jouw unieke nummer Yunu staat voor Your Unique Number. Het is de unieke beveiligingscode van jouw mobieltje. Door Yunu te activeren, werkt je mobiel alleen met de eigen SIM-kaart. Als een dief er een andere simkaart in stopt, doet jouw mobiel het gewoon niet, omdat je mobieltje om het Yunu-nummer vraagt. En die code ken jij alleen. Om het Yunu-nummer te activeren moet je even in de handleiding van je mobiel kijken, want het verschilt per toestel. Yunu is dus wat anders dan de pincode van je toestel die je invoert. Registreer je mobieltje Op de speciale website www.wifiwijs.nl krijg je een eigen pagina waar je jouw belangrijke telefoonnummers kunt bewaren. Handig omdat je daar altijd bij kunt, zelfs als je mobieltje gestolen is.

Handig

Welke telefoonnummers zijn handig om op je eigen pagina op te slaan? • Je ouders en (beste) vrienden • Het servicenummer van je provider • De politie (voor als je mobieltje gestolen wordt) • Je eigen mobiele nummer

Donald Duck en de Wachtwoordendief Hoi, ik ben Yvonne, de baas van Veilig Internetten bij UPC. Net als bij het verkeer is veiligheid op internet ook heel belangrijk. Daarom vinden wij Veilig Internetten ook heel belangrijk. Er werken bij UPC veel Willie Wortels, die allemaal technische dingen uitvinden om veiliger te internetten, zoals anti-virusprogramma’s. Maar nog belangrijker is het dat jij zélf slim omgaat met je computer.

Vorige week kwam Donald Duck mijn kantoor binnenstormen: “Help! Mijn computer is gehackt!”

katrien is boos! “Wat is er aan de hand, Donald?”, vroeg ik. Donald vertelde: “Vannacht heeft mijn computer mailtjes en chatberichtjes gestuurd naar Katrien. Met mijn naam als afzender! Daarin stond dat ik een spelcomputer had gewonnen. En dat Katrien ook een mooie prijs had gewonnen. Maar dat was helemaal niet waar. En nou is Katrien heel boos op mij. Maar ik heb het niet gedaan. Ik lag te slapen vannacht!”

Gewonnen “Heb je zelf laatst ook niet zo’n mailtje ontvangen, dat je een prijs had gewonnen?” “Dat klopt,’ zei Donald.”

Je MSN-wachtwoord “En om te kijken of je een prijs had, moest je zeker een linkje aanklikken,

en je MSN-wachtwoord invullen?” “Ja dat deed ik, maar ik had niets gewonnen.”

Zware Jongens stelen online “Er is ook helemaal geen prijs. Je bent in een sluwe val getrapt van de Wachtwoordendief. De Zware Jongens gaan met hun tijd mee, Donald. Die kraken tegenwoordig computers in plaats van bankkluizen. Doordat je je wachtwoord gaf, kunnen ze nu mailtjes sturen uit jouw naam. Maar ze kunnen dus ook al je mail lezen. Bijvoorbeeld mail waarin je bankgegevens staan. Of je liefdesbrieven aan Katrien!” Houd je wachtwoord geheim! Donald Duck begon opeens hevig te blozen. “Ik begrijp het al: houd je wachtwoord altijd geheim! Maar wat moet ik nú doen?”

“Onmiddellijk je wachtwoord veranderen, want anders kan de Wachtwoordendief elke nacht weer terugkomen.” “Ja, dat is wel logisch,’ knikte Donald, ‘dat is net zoiets als een nieuw slot op de deur zetten als je sleutels gestolen zijn.”

Mr. Yvonne Schers

Ga naar www.wifiwijs.nl en vraag een8 gebruikersnaam en wachtwoord aan! Wifiwijs boekje.indd 8-9

9

17-06-2010 20:35:59

)<LB ;8K :?8KK<E )<BB<I 8EFE@<D 9899<C<E D<K C<LB< MIFL <? G<IJFE<E

%

Wat mogen Kwik, Kwek en Kwak van jou weten? Op internet en via je mobiel worden steeds vaker dingen over jou gevraagd. Soms vragen ze je naam of leeftijd als je een spelletje wilt spelen. Soms wordt er zelfs gevraagd naar je huisadres of mobiele nummer! Het is niet altijd even slim om zomaar informatie te geven, want je weet niet precies wat iemand met die gegevens doet. Soms krijg je opeens allemaal reclame te zien of sturen ze je elke week dure ringtones, zodat je beltegoed heel snel opgaat.

!88I >88E N< (E8GG< AFE><D8E

@EK<CC@><EK JGFIK@<=

N<C><D8E@<I;

48K JG8EE<E; &B Q8C %` Q< I<8><<IK !8> B8EA FD ;I@< -8IB -8M@CAF<E LLI

%8 (FDK ;8K <M<E DFF@ L@K

Geheim of niet?

%DD ;8K CvBK D< N<C N8K )<LB< =I@JJ< D<@; %FL M8E L99<C LIG <E 98;D@EKFE

(8KI@<E D<K !FE8C; "M<E FM 48K A< DF<K E88I ;< B8GG<I

+<< AF? ><<E GIF9C<<D !F<E N< K ><NFFE <<E 8E;<I< B<

Denk hier even over naâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;˘ Welke informatie geef je wel en welke niet? Welke gegeve ns vind je privĂŠ? Denk eens aan je foto, je voornaam, achternaam, leef tijd, adres, telefoonnummer, maar ĂłĂłk de naam van je school of vriend( in). â&#x20AC;˘ Geef je deze informatie ook aan mensen die je niet kent? En heb je jouw profiel (op een profielsite) afg eschermd? Of is het voor iede reen te zien? â&#x20AC;˘ Donald en Katrien maken hiernaast via internet een afsp raakje met een onbekende. Dat moet je zelf nat uurlijk nooit doen! Je kunt nam elijk nooit weten met wie je te maken heb t, want iedereen kan een sch uilnaam en nep-leeftijd verzinnen.

%<K @J D@JJ:?@<E E@<K ?<C<D88C E<KA<J D88I FFB <<E !L:B DF<K D<K QvE Kv; D<<>88E

Hoe voorzichtig ben jij op internet of met jouw mobiel? Doe de quiz op www.wifiwijs.nl. Ontdek hoe voorzichtig jij bent met het delen van informatie met anderen, via het internet of je mobieltje.

1 2 L@K

10

Wifiwijs boekje.indd 10-11

Privacy-tips

Eerst denken, dan pas doen! Vul niet meteen alles in wat er gevraagd wordt, maar t, denk na of je de informatie wel wilt delen. Als je twijfel . ouders je met of en vriend met ggen overle kun je altijd Locatie geven via jouw mobieltje? Via je mobiel wordt steeds vaker gevraagd of ze mogen weten wĂĄĂĄr je op dat moment bent. Wil je dat wel? En waarom willen ze dat weten? Denk eerst weer goed na of je dat wel wilt vertellen en aan wie.

Privacy

W ifiW ijs g aat natuurlij k zorgvuldig om met je gegeven s. W il je daar me er over weten? G an www.wifiw aar ijs.nl en kijk b ij Privacy.

11

17-06-2010 20:36:03

HMMM, EEN WACHTWOORD... MxA35xFCD285, 5PQx56B29=27058012AZ... DAT RADEN ZE NOOIT!

Is jouw wachtwoord te kraken?

Heb jij een goed wachtwoord voor op internet of voor je mobiel? Het is vaak niet zo gemakkelijk om een wachtwoord te bedenken dat jij goed kunt onthouden, maar dat niet snel te raden is voor anderen.

TEST

TIP 1

Gebruik geen gewone woorden Gebruik geen normale woorden die iedereen kent, zoals televisie of Amsterdam. Maar bedenk bijvoorbeeld een zin die je goed kunt onthouden, zoals ik lees graag de Donald Duck. Neem dan de eerste letters van die zin, dus ilgddd.

Foto of filmpje? Vraag toestemming! Het wordt steeds gemakkelijker om foto’s en filmpjes te maken met mobiele telefoons. Ben jij ook wel eens ongevraagd op de foto gezet, net zoals Lizzy, Juultje en Babetje doen bij de Katrien? Je mag niet zomaar een foto of filmpje van iemand maken, doorsturen of op internet zetten. Altijd eerst toestemming vragen! Waar is Donald? Kun jij ook foto’s of filmpjes maken met je mobiel? Wij zijn benieuwd naar de plek waar jij op dit moment dit boekje aan het lezen bent! Maak een foto of filmpje van de plek. Zorg er natuurlijk voor dat er geen mensen op de foto staan! MMS deze via het speciale nummer 06 - 4321 2070 of mail naar fotofilm@wifiwijs.nl. De leukste foto’s zijn straks te zien op www.wifiwijs.nl! 12

Wifiwijs boekje.indd 12-13

Vraag iemand eerst of hij het goed vindt dat je een foto of filmpje van hem maakt. Daarbij kun je ook je vertellen waarom t me je t wa en t dat wil de foto of het filmpje van plan bent.

TIP 2

Voeg cijfers of symbolen toe Een goed wachtwoord bestaat niet alleen uit letters, maar ook uit cijfers of andere tekens op je toetsenbord. Je kunt dus het wachtwoord aanvullen met bijvoorbeeld cijfers die voor jou een betekenis hebben. Als je lievelingscijfer een 7 is, kun je daar het wachtwoord mee beginnen. Dus 7ilgddd. Als je dan ook nog bijvoorbeeld een uitroepteken of vraagteken toevoegt, heb je een heel veilig wachtwoord gemaakt: 7ilgddd!

Test je wa

Op www.w chtwoord ifiwijs.nl kun je testen o f je wach twoord veilig is. Je kunt o ok zien hoe je he t wachtw oo nog kunt verbeter rd en.

TIP 3

In je hoofd Schrijf je wachtwoord niet op en deel het nooit met iemand. Oók niet als er op internet om gevraagd wordt.

elen!

erzam v s je lt ie b o Alle m

Wist je dat oude mobieltjes nog steeds waarde hebben? Ze worden vaak in andere landen nog gebruikt en ook de materialen in het toestel zijn geld waard. In Nederland zijn organisaties die zorgen dat het geld dat met oude mobieltjes wordt verzameld, terechtkomt bij een aantal goede doelen en lever je oude mobieltjes in. Kijk maar eens op www.gsmretourplan.nl

Doe mee!

l, verzame actie en klasje t e m Start een n e eeld sam zoveel rb rt o u o v u ij b b jou in de ij b , or n o v te geno bieltjes oude mo ia v s n o mogelijk t a e doel! La hoe het goed nl weten s. ij iw if an en a www.w d e bhebben g t a d e s jullie he lli je ju e mobielt t d n u o o l lo e e e b hoev iW ijs haald. W if n speciale ben opge ee t e m e ti c a de beste s.nl zie je ij iw if www.w prijs. Op js dit is! welke pri

13

17-06-2010 20:36:16

H2010-107 Keesje, waarom loop je overal dwars doorheen en niet op de paden?

Da's simpel!

Omdat we RECHTDOOR moeten! Die sufferd loopt in een RECHTE LIJN naar de kampeerplaats!

Daar is 't! Eindel§k!

De Jonge Woudlopers moeten uitzoeken welke spin welk web heeft gemaakt. Help jij ze een handje? Let op de aanwijzingen: • één van de kruis- spinnen heeft web 4 gemaakt. • één van de zeshoekige webben is gemaakt door spin F • de geruite spin heeft niet web 1 en 3 gemaakt • web 6 is van spin B • spin A heeft géén zeshoekig web gemaakt en ook niet web 3 gesponnen.

Gefeliciteerd, Woudlopers! Jullie kr§gen allemaal een G.P.S.-medaille!

Tja, h§ heeft de leiding! Ah! Nu weet ik wat GPS betekent!

Spinnenpuzzel: A-1, B-6, C-5, D-4, E-3, F-2

Spinnen speuren

Keesje, j§ kr§gt m§n SMARTPHONE! Daarmee leid je de Woudlopers naar de aangegeven plek!

Woudlopers! Vandaag gaan jullie ons kamp opsporen met behulp van GPS!

Global Positioning System, toch?

DOE MEE

Ben jij een speurneus?

Nee, Gekke Paden Speurder!

Vind jij speurtochten maken net zo leuk als Kwik, Kwek en Kwak? Misschien een leuk idee voor je verjaardagsfeestje?

uit

14

Wifiwijs boekje.indd 14-15

Een goede speurtocht maken is niet makkelijk. Het moet natuurlijk wel spannend zijn! Op www.wifiwijs.nl vind je het speciale Speurtochten Handboek met daarin allerlei tips voor het maken van een speurtocht met je mobiel.

Stuur je tip in

Heb jij ook een goede speurtocht-tip voor het Handboek? Stuur ‘m dan op naar speurtocht@wifiwijs.nl. En misschien komt jouw tip wel in het Speurtochten Handboek terecht. Als je tip geplaatst wordt, krijg je bericht. Surf naar www.wifiwijs.nl voor meer info

15

17-06-2010 20:36:21

ADVERTENTIE

Hoe gebruik jij je mobiel? Je mobieltje kan meer dan je denkt! Met je mobieltje kun je natuurlijk bellen en sms’en. Maar je mobieltje is veel handiger dan je denkt. Altijd op tijd op school je mobiel is je wekker! Alle sommen goed de rekenmachine op je mobiel werkt super Alle jarigen op tijd feliciteren er zit een agenda op je mobiel

Lekker sociaal met je mobiel! n Vind jij het ook zo leuk om mobiel te belle aan even ook met je vrienden? Maar denk anderen. Volg deze ‘mobiquette’ (dat betekent “regels voor netjes bellen”), dan ben je goed bezig. iets van op… Enne, wie weet steken je ouders er ook Mobiquette t wat • Gaat je mobiel af in de bus/trein? Praa of ping. sms een stuur of terug later zachter, bel telefoon een er • Zit je te genieten van de film, gaat uit, aal helem Of stil. op af. Zet 'm in de bioscoop en! miss es uurtj 2 wel echt je de wereld kan je voor jezelf. • Roddels en geheime gesprekjes houd toch? n, wete te Hoeven andere mensen niet stoer! niet aal helem al is iel mob En pesten via je fder) belee (en r leuke veel het is oma bij ek • Op bezo . doen te uit er om de oortjes van je MP3-spel telefoon • Haal geen grappen uit met de mobiele versturen foto of sms een em (stiek r ande van een bijvoorbeeld)! ige combi • Bellen en fietsen tegelijk is geen hand . arlijk en ook geva

16

Wifiwijs boekje.indd 16-17

TIP Waar geb ru mobiel vo ik jij je or? Geef tips aan an op www.w deren ifiwijs.nl

Laat je mobiel ni et slingeren. Straks maakt een ande r er misbruik van. En kijk uit voor de Zware Jongens!

TIP

ers Tip voelovereljeleukoeuprdogram-

Er zijn he voor op de maatjes (apps) . Gratis en on mobiele telefo aak afspraken M g. lin ta tegen be mmige hierover. Bij so t mogelijk he aanbieders is ontvangen te l ai m om een eapplicaties. van de bestelde j te houden. bi Handig om zelf

Ben jij de wifi

-wijste thuis?

Heb jij th uis het m eest vers internet tand van en mobie ltjes? Ben de wifi-w jij dus ijste in je familie? G www.wifiw a naar ijs.nl en g a de uitda aan met je ging vader, mo eder, bro of zus. Do er e je best en haal h wifiwijs-b ier je ewijs! Je kunt ‘t uit en op je k printen amer han gen.

‘HET GELD GROEIT ME NIET OP MIJN RUG!’

Bellen = betalen! Klusjes voor belgeld Groeit het geld bij jouw ouders op de rug? Vast niet! Mobiel bellen is leuk, maar kost ook geld. Met PrePaid beltegoed kan je niet ongemerkt meer geld uitgeven dan je wilt. Voed je beltegoed Je kunt ook zelf van alles doen om je mobiel aan de praat te houden. Er zijn vast allerlei klusjes te bedenken waarmee je belgeld kunt sparen. Spreek duidelijk met je ouders af hoeveel euro een klusje oplevert. Spreek met je ouders af hoeveel zakgeld en hoeveel belgeld je krijgt. En ben jij binnenkort jarig, dan zet je toch gewoon ‘beltegoed’ op je verlanglijstje?

Meer tips vind je op www.t-mobile.nl/veiliginternet 17 17-06-2010 20:36:29

ADVERTENTIE

mediawijs ben jij? TEST Hoe Doe de nationale mediawijsheid test Ben jij een slimme jongen of meid die wel weet hoe het zit met media? Hoe het werkt en wat je ermee kunt doen? Je komt er achter hoe goed je bent, als je de nationale mediawijsheidtest doet. Vanaf oktober kan dat via www.mediawijzer.net. Hieronder krijg je alvast een voorproefje van de vragen die je kunt verwachten in de test.

1 2

ald Duck Iemand schrijft op internet dat Don r? waa luut abso dan dat Is . wen gaat trou

Als je je foto's weghaalt van hyves, zijn ze dan nooit meer te zien?

3 4

5 6

waar

en, Via internet kan je iedereen uitscheld en. vind te niet want ze weten je toch

Niemand leest meer de krant.

waar

Gamen maakt je slimmer.

Je kunt op internet gratis films kijke

n.

niet waar

2010 m 1 dec 24 nov t/ b

bie In jouw

Week van de id Mediawijshe

Kun je nog wat mediawijsheid gebruiken?

Check onderaan de pagina de antwoorden. Wil je nog wat mediawijzer worden? In de Week van de Mediawijsheid (24 november t/m 1 december 2010) kun je in bijna alle bibliotheken terecht met je mediawijze vragen. Bijvoorbeeld als je wilt weten hoe je een pagina maakt voor Facebook, als je hulp nodig hebt met Twitteren, met filmpjes op YouTube zetten of met online shoppen. En leer ook hoe je iets op kunt zoeken op internet, bijvoorbeeld of je familie hebt in AustraliĂŤ. Tijdens de Week van de Mediawijsheid zijn er ook allerlei cursussen. Bijvoorbeeld een cursus hoe je zelf filmpjes op de computer kunt maken of hoe je met internet je werkstuk maakt. Handig toch! Ook na de Week van de Mediawijsheid kun je voor je vragen terecht bij de bieb. Want je vindt er niet alleen boeken, maar ook kranten en tijdschriften, muziek, films, games ĂŠn je kunt er internetten. Daarom noemen we de bibliotheek vanaf nu ook Huis van de Mediawijsheid.

Kijk op w ww. mediawi j voor de zer.net activitei ten in jouw b i b l iothee tijdens d e Week v k an de Mediawi jsheid!

niet waar

waar

niet waar

waar

niet waar

Antwoorden: 1. Niet waar 2. Niet waar 3. Niet waar 4. Niet waar 5. Waar 6. Waar, maar soms mag dit eigenlijk niet.

18

Wifiwijs boekje.indd 18-19

19

17-06-2010 20:36:31

ADVERTENTIE

i-Buddy cadeau bij een abonnement op

4< M<IJKLI<E FEQ< 38C<EKvEJB88IK<E ;@K A88I M@8 @EK<IE<K

%8E;@>

?a

48K @J ?<K < D8@C 8;I<J M8E FD8 <@><ECvB

% ,D8 ?<<=K EF> ?<C<D88C ><<E @EK<IE<K *88I N<<K A< N8K 4< >88E ;< 38C<EKvEJB88IK Q<C= <M<E 9I<E><E '88 "<E ;8> E88I FD8 1FGG@<

(vB EFL (8KI@<E <E ;< D<@;<E 48K ><Q<CC@>

'F<?F< FD8

$88=

Praat jij veel met vrienden op internet? De i-Buddy reageert op je vrienden

t.w.v. â&#x201A;¬ 19,95

4< BFD<E LN 38C<EKvEJB88IK Q<C= 9I<E><E FD;8K L ><<E @EK<IE<K ?<9K

,EQ@E +8KLLICvB ?<9 @B ;8K &B Q8C ?<K ALCC@< C8K<E Q@<E

$@<:?<C

en de emoticons die zij versturen. Hij verandert van kleur en wappert zijn vleugels. Je krijgt de i-Buddy cadeau bij 26 nummers Donald Duck.

(vB FM<E ;< MF><CJ &B JE8G 8CC<<E E@<K N8K ;@K D<K ;@< 38C<EKvEJ B88IK K< D8B<E ?<<=K

!< MFC><E;< B<<I JKLI<E N< FEQ< B88IK E88I E !vM@<

*88I FD8

;8K @J <<E 4&+1"/+"1

;< E@<LN< ?LCG M8E FD8 %8 %8 %8

i-Buddy thuisgestuurd!

Surf nu naar www.donaldduck.nl of bel 0900-7518812 (10 cent per minuut) Wifiwijs boekje.indd 20-21

L@K

21

17-06-2010 20:36:36

QUIZ Is dit reclame?

Reclame online ‘De Zware Jongens… voor al uw vuile zaakjes’

Pop-ups zijn de schermpjes die opeens verschijnen terwijl je aan het surfen bent. Je kunt ze wegklikken om weer verder te gaan.

www.msm.com

nee

www.sms.com

www.nickelodeon.nl

ja

22

Wifiwijs boekje.indd 22-23

ja nee

Op een chatwebsite praten een paar meiden met elkaar over recepten van het kaasje Paturain. Is dit reclame?

Er staat een aankleedpop op een website. ja Je kunt voor die pop internetkleren kopen van een echt merk. Is dat reclame? nee

5

nee

2

Als je naar het buitenland gaat ontvang je altijd een sms’je van de provider met informatie over de tarieven voor jouw mobieltje in dat land. Is dat reclame?

23

6

4 www.stardoll.com

Banners zijn de langwerpige reclameplaatjes die goed zichtbaar zijn op een website, soms bovenaan of aan de zijkant van de pagina.

ja

nee

Een verhaal over een (pop of film)ster op www.msn.nl, is dit reclame?

Mr. Jummy van Sultana heeft een eigen Hyves-pagina. Ben jij ook vrienden met hem geworden? Is dit reclame?

3 www.sugababes.nl

Hoe ziet reclame op internet eruit? Je moet goed opletten om reclame te herkennen op internet, omdat het soms heel goed verstopt is. Welke reclame valt jou op als je op internet bent?

nee

ja

www.mr-jummy24.hyves.nl

Wat is reclame? Reclame geeft informatie over nieuwe spullen en probeert deze spullen aan jou te verkopen. Reclame vertelt wat een nieuw product kan, hoeveel het kost en waar het te koop is, zodat jij naar de winkel kunt gaan om het te kopen.

ja

Antwoorden: 1= Ja, 2= Nee, 3=Ja, 4=Nee, 5=Ja, 6=Nee.

Waarom is er reclame op internet? Steeds meer mensen zitten op internet of hebben een mobiel. Bedrijven vinden het dus slim om daar ook reclame te maken. Voor een nieuw spel, speelgoed of leuke ringtones… Soms is de reclame zo gemaakt, dat je bijna niet ziet dat het reclame is.

Hier zie je een racespelletje op een mobiele telefoon, waar je met een auto langs een bord rijdt. Is dit reclame?

1

Op bladzijde 3 zie je dat de Zware Jongens reclame maken voor zichzelf. Eerst willen ze dat doen met een reclamebord in de tuin, maar ze krijgen al snel het advies om via internet reclame te maken. Dat is beter dan zo’n reclamebord! Waarom zou dat zijn?

n Maak je eige reclamec!lame

tv-re Zelf een Ga naar ? n e k a m at s.nl en la ij iw if www.w t! n u k je zien wat 17-06-2010 20:36:39

ADVERTENTIE

Heb jij al een internetdiploma? Internetten is heel erg leuk. Muziek luisteren op YouTube, plaatjes opzoeken voor je werkstuk, chatten met je vrienden, vette games spelen. Dat wil je echt niet missen. Maar internet kan gevaarlijk zijn als je niet goed opletâ&#x20AC;Ś UPC is een van de grootste internetbedrijven van Nederland. UPC vindt: als wij in zoveel huiskamers een internetverbinding brengen, dan moeten we kinderen en hun ouders ook laten zien dat veilig internetten heel belangrijk is. Op bezoek Daarom bezoeken mensen van UPC scholen, om les te geven over veilig internetten. Eerder dit jaar waren ze op tien scholen in Almere en dat was een groot succes. De kinderen en de leerkrachten waren allemaal erg enthousiast. De les gaat bijvoorbeeld over digitaal pesten en waar je op moet letten als je gaat chatten. Iedereen krijgt een boekje met stickers, tips en oefeningen. Ook is er een boekje bij voor je ouders. Doe mee! Wil je ook in jouw klas les over veilig internetten? Bespreek het dan met je juf of meester. En laat WifiWijs weten waarom juist jouw klas het nodig heeft! Het uitgebreide lespakket is ook gratis te downloaden op www.esafetykit.net. Als je dat aan je leraar laat zien, wordt hij/zij vast wel enthousiast.

! EE ENrijfforWmuIN DOEloaM r lie ch ins t d he

Down .nl en vul alles op www.wifiwijs scholen die het duidelijk in. De tien gen waarom leg uit beste kunnen er veilig internet juist hĂşn klas les ov bezoeken. nodig heeft, gaan we 24

Wifiwijs boekje.indd 24

17-06-2010 20:36:42

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook