24.08.2013
EUROPEJSKIE ZWIĄZKI ZAWODOWE WOBEC KRYZYSU EKONOMICZNEGO: INSPIRACJE DLA ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH I PROGRESYWNYCH RUCHÓW POLITYCZNYCH W POLSCE DR JULIA KUBISA 15.08.2013. ZEGRZE
KRYZYS EKONOMICZNY, KRYZYS DEMOKRACJI • Zdaniem lewicowych komentatorów, ekonomistów oraz związków zawodowych: ü Kryzys wybuchł z powodu niekontrolowanych przepływów kapitału, poprzez bańki na rynku nieruchomości i finansów, co wprowadziło wiele krajów członkowskich w zadłużenie spowodowane ratowaniem sektora bankowego Diagnoza Komisji Europejskiej i Rady Europy: kryzys pogłębiają wydatki publiczne i wynagrodzenia • Ratunek dla sektora bankowego: poważne obciążenie dla budżetów państw, co wywołało deficyt i politykę zaciskania pasa à zwiększenie bezrobocia i obniżenie wpływów z podatków, ograniczenie siły nabywczej i popytu wewnętrznego • Komisja Europejska: pomimo cięć rynki finansowe nie odzyskały ani zaufania ani płynności w powiązaniu z realną gospodarką, przez co hamują inwestycje i ekonomiczną aktywność. zdaniem KE jeśli rządy wprowadzą jeszcze więcej cięć to rynki finansowe się ustabilizują, możliwości zaciągania kredytów przez przedsiębiorstwa się ułatwią i, pomimo cięć, gospodarka ruszy naprzód. u problem europejskiej demokracji – jednostronnie zapadające decyzje
1
24.08.2013
KRYZYS OKIEM LEWICOWYCH KOMENTATORÓW (SOCIAL EUROPE JOURNAL) • Troika – czyli Komisja Europejska, Europejski Bank Centralny i Międzynarodowy Fundusz Walutowy domagają się cięć w usługach publicznych. • Programy ratunkowe nie zakładają żadnej polityki przemysłowej, • wsparcie uzależnia się od • cięć w finansowaniu kluczowych usług publicznych • cięć w zatrudnieniu w sektorze publicznym • prywatyzacji mienia państwowego • podważania rokowań zbiorowych i dialogu społecznego oraz praw związkowych poprzez cięcia płacy minimalnej i liberalizację rynku pracy. • można sądzić, że prawdziwym celem programów ratunkowych jest restrukturyzacja gospodarek tak by jak najbardziej otworzyć sektor publiczny na prywatne inwestycje i poszerzyć możliwości czerpania zysków przez prywatne instytucje finansowe. • Równowaga władzy przeszła od strony pracy na stronę kapitału.
PROBLEMY EUROPY SOCJALNEJ • podział między centrum i peryferiami Europy Ø niesprawiedliwa konkurencja opierająca się na niskich płacach i dumpingu socjalnym • Koncepcja flexicurity przedstawiana jest jako właściwe rozwiązanie, jednak w rzeczywistości realizowana jest flexibility, bez security Ø deregulacja zbiorowych stosunków pracy i decentralizacja rokowań zbiorowych miały miejsce jeszcze przed kryzysem. Obecnie ten trend znacznie się wzmocnił. • Problem płac: nacisk na ograniczanie płacy minimalnej oraz zamrożenie płac w sektorze publicznym. Czy to w krajach Południa (obowiązkowe programy cięć), czy Wschodu, czy w Irlandii (ograniczenie płacy minimalnej, cięcia w sektorze publicznym), czy w krajach Północy, gdzie podważa się indeksację płac jak w Belgii i redukuje płacę minimalną, jak we Francji.
2
24.08.2013
MOŻLIWE STRATEGIE EUROPEJSKICH ZZ Ø Koordynacja rokowań zbiorowych by walczyć z dumpingiem płacowym • promowanie „związkowej” płacy, zgodnie z którą płace powinny rosnąć co najmniej zgodnie z rosnącą produktywnością. • UE promuje obecnie płace „elastycznie dopasowane do sytuacji na rynku”, nie zważając na inflację i naciskając na równanie w dół Ø Europejska płaca minimalna -‐ tak aby w krótkim okresie osiągnęła 50% średniej krajowej, a w dłuższej perspektywie – 60%. ü Związki zawodowe w dużych krajach zwykle optują za tym rozwiązaniem – Francja, Wielka Brytania, Niemcy (którzy mają płacę minimalną na poziomie branżowym ale nie wszystkie sektory są objęte układami zbiorowymi). ü Grupa sprzeciwiająca się – Włochy i Skandynawia, obawiający się naruszenia istniejącego u nich systemu rokowań zbiorowych. Ich brak zgody spowalnia ogólnoeuropejską kampanię na rzecz europejskiej płacy minimalnej. ü To pokazuje jak trudno jest osiągnąć koordynację działań związkowych na poziomie ponadnarodowym.
EUROPEJSKA KONFEDERACJA ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH (EKZZ)
Ø Przez wiele lat wynagrodzenia nie były tematem podnoszonym przez EKZZ, która skupiała się bardziej na europejskim dialogu społecznym. Ø kryzys mocno to zmienił. Już w 2008 roku EKZZ zorganizowała demonstrację pod hasłem „O wyższe płace i lepszy podział zysków”, co jest znacznie bardziej konkretnym GRAPHIC hasłem nCHARTER iż dość ogólne „O Europę Socjalną”. Deklaracja Paryska, Deklaracja Londyńska. 28 JANUARY 2013 Ø W maju 2011 roku na Kongresie w Atenach EKZZ nakreśliła diagnozę podzielaną przez większość organizacji związkowych – zdecydowanie sprzeciwiła się polityce prowadzonej przez Komisję Europejską i zażądała zaprzestania polityki cięć i zamrażania płac. à MANIFEST ATEŃSKI Ø obecny kryzys ma charakter strukturalny i wymaga rozwiązań systemowych nieograniczających się wyłącznie do zwykłego „wpompowywania” pieniądza w zagrożo-‐ ne gospodarki. European Trade Union Confederation Confédération européenne des syndicats
3
24.08.2013
EKZZ – PRZECIWKO KASYNOWEMU KAPITALIZMOWI, ZA NOWYM ŁADEM SPOŁECZNYM (2009) q światowy kryzys finansowy stanie się punktem zwrotnym i spowoduje kompletną zmianę w sposobie funkcjonowania świata finansowego. q Dominujący model finansowego kapitalizmu czyli „kasynowy kapitalizm”, jest bliski upadku. q Programy deregulacji, prywatyzacji i wprowadzania rozwiązań wolnorynkowych do usług publicznych nie sprawdziły się, pogarszając sytuację wielu pracowników Ø pracownicy i obywatele nie chcą dłużej ponosić ciężaru kryzysu, którego nie wywołali. Priorytetem kampanii jest sytuacja obywateli. Ø Nowy Ład Społeczny (New Social Deal), w którym najważniejsze byłyby prawa pracowników i obywateli– zatrudnienie, siła nabywcza i prawa podstawowe Ø „Miejsca pracy i wzrost – oto priorytety”, „NIE dla zaciskania pasa – TAK dla wzrostu gospodarczego i zatrudnienia!”
EKZZ: KONTRAKT SOCJALNY DLA EUROPY (2012) EKZZ domaga się • wprowadzenia gwarantowanego dochodu minimalnego w każdym kraju EU • znaczącej podwyżki płacy minimalnej w krajach, gdzie związki zawodowe uważają to za konieczne • inwestycji 1-‐2% PKB UE na program zrównoważonego rozwoju i przeciwdziałania bezrobociu • Wezwanie do prowadzenia polityki: • poprawiającej standardy warunków życia i pracy, • jakość zatrudnienia, sprawiedliwe płace, • równe traktowanie, • skuteczny dialog społeczny, prawa związkowe i inne prawa człowieka, • usługi użyteczności publicznej wysokiej jakości, ochronę socjalna (zdrowie, emerytury) • polityki przemysłowej sprzyjającej sprawiedliwemu przejściu do modelu zrównoważonego rozwoju. Polityka taka ma pomóc w budowie zaufania obywateli wobec ich wspólnej przyszłości. • Odrzucenie politykei prowadzącą do ostrej i degradującej konkurencji w zakresie płac, praw pracowniczych, czasu pracy, zabezpieczenia społecznego, podatków i środowiska naturalnego.
4
24.08.2013
KONTRAKT SOCJALNY DLA EUROPY Zarządzanie gospodarką na rzecz zrównoważonego wzrostu i zatrudnienia: • nadanie Europejskiemu Bankowi Centralnemu roli kredytodawcy ostatniej szansy poprzez umożliwienie mu emisji euroobligacji. Programy rozwojowe dyskutowane, uzgadniane i monitorowane wspólnie z partnerami społecznymi; • europejska polityka przemysłowa i inwestycyjna odpowiadająca na wyzwania gospodarcze i ekologiczne • priorytet dla inwestycji w zrównoważoną infrastrukturę, badania i rozwój, technologię w zakresie klimatu i zasobów odnawialnych. • zasady dla uregulowanego, solidnego i przejrzystego sektora finansowego służącego realnej gospodarce; • powstrzymanie UE przed wywieraniem presji na liberalizację usług publicznych • Aktywna polityka rynku pracy, jakość miejsc pracy i godziwe wynagrodzenia dla wszystkich, co wpłynie na wzrost i popyt wewnętrzny; • Gwarancja godnej pracy lub możliwości szkolenia w ciągu 4 miesięcy od ukończenia szkoły lub wejścia do strefy bezrobocia dla młodych w Europie;
KONTRAKT SOCJALNY DLA EUROPY Sprawiedliwość gospodarcza i społeczna: • opodatkowanie progresywne i prowadzące do wyrównywania dochodów, zlikwidowanie rajów podatkowych oraz możliwoścci unikania podatków, oszustw podatkowych, korupcji i pracy na czarno; • równa płaca i równe prawa za pracę o równej wartości; układy zbiorowe pracy oraz równa płaca powinny obejmować wszystkich bez względu na rodzaj umowy o pracę, szczególnie w przypadku zatrudnienia w tym samym miejscu pracy; • polityka eliminująca nierówności płacowe między kobietami i mężczyznami; • Poziom płac powinien być ustalany na szczeblu krajowym zgodnie z krajowymi praktykami i systemami stosunków przemysłowych. Negocjacje partnerów społecznych na właściwym poziomie są najlepszym mechanizmem zapewniającym dobre płace i warunki pracy; • Konieczna jest harmonizacja podstawy opodatkowania przedsiębiorstw i wprowadzenie stawek minimalnych CIT, o ile to możliwe co najmniej na poziomie 25%, który jest obecnie średnim poziomem w Europie.
5
24.08.2013
EUROPEJSKIE AKCJE EKZZ • 2008 Ljubljana -‐ Wyższe płace, wyższa siła nabywcza, więcej równości • 2008 Strasburg Prawa pracownicze priorytetem -‐ nie dłuższe godziny pracy • 2009 Berlin, Bruksela, Madryt, Praga -‐ Walcz z kryzysem -‐ przede wszystkim ludzie • • • • •
2010 Europejski Dzień Akcji -‐ Nie dla zaciskania pasa -‐ przede wszystkim praca i wzrost 2010 Europejski Dzień Akcji -‐ Przeciwko zaciskaniu pasa i uprzywilejowaniu nielicznych
2011 Europejski Dzień Akcji -‐ Przeciwko zaciskaniu pasa w Europie 2011 Budapeszt -‐ Przeciwko zaciskaniu pasa -‐ dla Europy Socjalnej, Sprawiedliwej Płacy i dla Pracy 2011 Wrocław Tak dla Europejskiej Solidarności, Tak dla Pracy i Praw Pracowniczych -‐ Nie dla zaciskania pasa • 2012 Europejski Dzień Akcji -‐ Już dość! Istnieje alternatywa -‐ dla zatrudnienia i sprawiedliwości społecznej • 2012 Europejski Dzień Akcji i Solidarności • 2013 #14032013Youth Razem dla lepszej przyszłości -‐ nie dla zaciskania pasa! tak dla pracy dla młodych!
14.11.12. EUROPEJSKI DZIEŃ AKCJI Ø strajki generalne – Hiszpania, Portugalia, Grecja, Włochy Ø akcje protestacyjne – Francja, Polska, Czechy, Rumunia, Słowenia Ø oraz pikiety i deklaracje solidarności i wsparcia Ø akcja „Nobel za zaciskanie pasa” wręczony w Brukseli dla Jose Manuela Barroso, przewodniczącego Komisji Europejskiej
6
24.08.2013
EURODEMONSTRACJA EKZZ
CCOO STRAJK GENERALNY (HISZPANIA) Akcja „Dzień i Noc Przeciw Zmianom w Prawie Pracy” Strajk generalny
7
24.08.2013
MŁODZI CCOO (HISZPANIA) • J!CCOO: Młodzi: filmik „Rezygnacja nie jest wyjściem – walcz!” • 1 maja demonstracja
CGT FRANCJA – PROTESTY, STRAJKI I TOUR DE LA FRANCE SOCIALE 2013 Przeciw cięciom, zmianom w prawie pracy i niepewności zatrudnienia Przeciwko podwyższaniu wieku emerytalnego (Sarkozy) 1
05/07/13
16:17
Création :
- Juillet 2013
Affi40x60_MOBILISATION_HD.pdf
www.cgt.fr
8
24.08.2013
UNISON (WIELKA BRYTANIA) • Przeciwko cięciom w sektorze publicznym • A Million Voices for Public Services: • Newsy • Informacje (factsheets) • Historie członków związku • Lokalne przypadki • Zabierz głos
MILLION VOICES FOR PUBLIC SERVICES
9
24.08.2013
UNISON – DLA MŁODYCH Attention apprentices! UNISON — won the right for apprentices to be paid a minimum wage and is calling it to be a living wage — believes apprentices should be paid for all the hours they work — says that you have the right to be treated fairly and with respect — is experienced and successful in winning better pay and working conditions for apprentices — believes high standards in training should be properly enforced.
UNISON is the UK’s largest public service trade union, bringing together workers from across the UK and campaigning to win a better working life for our members. One payment of £10 gives you UNISON membership for a year and the chance to enjoy the support and protection of a trade union with your interests at heart.
For more information, or to join UNISON today return this form or call 0845 355 0845
ices get the protection For £10 a year apprent the workplace they need and a say in just £10 a year for y toda SON Join UNI
Young workers your wages your rights
As an apprentice, you are going to be part of the next generation of skilled workers building the UK economy. UNISON wants you to get the most out of your apprenticeship – it’s your education and an important introduction to the world of work. We want to make sure that your apprenticeship scheme is the best it can be and you are paid properly for the effort you put in at college and in work.
Designed and produced by UNISON Communications Unit. Published by UNISON, 130 Euston Road, London NW1 2AY unison.org.uk CU/June 2011/19652/5,000/stock no 2737/UNP11685.
DBG NIEMCY ALTERNATYWNY SZCZYT MŁODZIEŻY 2013
10
24.08.2013
przestańcie gadać -‐ zacznijcie działać! • Bezrobocie wśród młodych w Europie rośnie z miesiąca na miesiąc. u Domagamy się: ü natychmiastowego programu działań na rzecz walki z bezrobociem młodych (Gwarancje dla Młodych) ü finansowego wsparcia dla programów szkoleń, które dopasują umiejętności młodych do potrzeb rynku pracy -‐ finansowanie kształcenia zawodowego ü jednolitej polityki stażowej w Europie -‐ staże dla zdobywania doświadczeń, nie dla wyzysku ü długofalowego programu inwestycyjnego w Europie -‐ edukacja, infrastruktura, rozwój gospodarczy ü fundusze z Europejskiego Funduszu Społecznego do wykorzystania do walki z bezrobociem młodych -‐ zaangażowanie partnerów społecznych
WORKING CLASS HEROES (BELGIA)
11
24.08.2013
OGÓLNOPOLSKIE DNI PROTESTU
ZAPLANUJ PROTEST MŁODYCH PLAN: CO GDZIE KIEDY PRZED – W TRAKCIE -‐ PO • Scenariusz wydarzeń • Jakie hasła • Wyeksponowanie problemów i żądań młodych • Kto -‐ młodzi czyli kto? • Z kim – kogo zaprosić do współpracy? • Nawiąż kontakty • Przyciągnij uwagę • Jakie środki • Social media. Internet, ulotki, plakaty, wlepki • Materiały informacyjne – jaka dystrybucja, do kogo skierowane, jak napisane • Oprawa graficzna • Przygotowanie na trudne pytania • CO PO PROTEŚCIE? Informacja, podsumowanie, podziękowania, plany na przyszłość
12