سازدانی: :تانیای كفری
ك���اروان ه��اش��م -ئهندامی جڤاتی نیشتمانی بزووتنهوهی گۆڕان لهم دیمانه تایبهتهی گۆڤاری «هێما»دا باس قهیران و ملمالنێ سیاسهكانی ههرێم دهكات و پارتی دیموكراتی ك���وردس���ت���ان ب��� ه دروس���ت���ك���هری قهیرانهكان ناو دهب��ات و دهلێت « برینی بودجەی هەرێمی کوردستان لەالیەن حکومەتی ناوەندییەوە ك ه ئ �هم �هش پ �هی��وهن��دی ب � ه سیاسهتی ههڵهی پارتی و بارزانیهوه بوو ل ه رابردودا،وهههروهها هاتنی داعش بۆ سنورهكانی كوردستان» ئ��هو ئ �هن��دام �هی جڤاتی نیشتمانی گۆڕان لهبارهی ئایندهی سهرۆكی پهرلهمان و ههڵویستهكانی پارتی لهسهر ئهو پرس ه دهڵێت « د .یوسف سەرۆکی پەرلەمانی کوردستانە لە ئێستا و داهاتووش ،وە مێژویەکی پ���ڕ ل���ە س�������ەروەری ب���ۆ خ����ۆی و ب��زون��ت��ەوەی گ���ۆڕان و سومعەی سیاسی و دیموکراسی کوردستان تۆمار کردووە» . هێما :گ���ۆڕان ل��ە هەڵبژارنەکاندا بەڵێنی ئ��ەوەی بە کۆمەاڵنی خەڵک دەدا ک���ەوا ل��ە ح��ک��وم��ەت��دا ش��ەڕی گ��ەن��دەڵ��ی ب��ک��ات ..پ��رس��ی��ار ئ��ەوەی��ە ئایا ت��وان��ی راس��ت گ��ۆ بێت لەگەڵ بەڵێنەکانی خۆی؟ کاروان هاشم :بەڵێ بێگومان گۆران لە پێناو چاکسازی و دژایەتی کردنی گ��ەن��دەڵ��ی و گ��ۆڕی��ن��ی سیستەمی حکومڕانی دروس���ت ب���ووە ،ب��ەاڵم چ��ون��ی گ����ۆڕان ب��ۆ ن���او حکومەت هاوکات بوو لەگەڵ دروستبوونی کۆمەڵێک قەیران لە کوردستان لەوانە برینی بودجەی هەرێمی کوردستان لەالیەن حکومەتی ناوەندییەوە ك ه ئ �هم �هش پ �هی��وهن��دی ب � ه سیاسهتی ههڵهی پارتی و بارزانیهوه بوو ل ه رابردودا،وهههروهها هاتنی داعش 2
HEMA
ژماره (2016 /1/10 : )4
كاروان هاشم ئهندامی جڤاتی نیشتمانی بزووتنهوهی گۆڕان بۆ «هێما»:
بڕینی بودجەی هەرێم پهیوهندی به سیاسهتی ههڵهی پارتی و بارزانیهوه بوو بۆ سنورهكانی كوردستان ،بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا هەوڵەکانی گۆڕان بۆ چاکسازی و دژایەتی گەندەلی لە حکومەتدا بەردەوام بووە ،لەگەڵ هەموو رێگرییەکانیش. هێما :بەاڵم دەوترێت ..گ��ۆڕان بۆ هەڵبژاردنی داهاتووو ئەو کارتەی ێ ل��ە دەس����ت س���ووت���اوە ون��ات��وان � باسی دژایەتی گەندەڵی بکات چون نەیتوانی ئەوە بکات؟ ک����اروان ه��اش��م :ج���ارێ گ��ەر ئەم کارتە لە دەستی ئێمە سوتابێ ئەوا ئ��ەوان هیچ کارتێک بەدەست هیچ لە هێزەکانی ت��رەوە نییە ،چونکە زۆری���ن���ەی الی��ەن��ە سیاسییەکان ب����ەش����دار ب�����وون ل���ە راب�������ردودا بهشداربوون له حكومهتدا و ه ل ه دروستبوونی ئەو گەندەلییەیە کە لە کوردستاندا هەیە .
«كاك نهوشێروان بۆ خۆی ههر وابووه كهم قس ه دهكا بهاڵم كه قسهی كرد ب ه كرداریش جێ بهجێی دهكا وه كاك نهوشێروان قسهی خۆی كردوه و پهیامهكهشی روونه» .
ه��ێ��م��ا :وەک ئ���هن���دام���ی چ��ڤ��ات��ی نیشتمانی گۆڕان پێتان وایە گۆڕان هەمان جەماوەری پێشوو مابێت؟ ک�����اروان ه��اش��م :ب��ەل��ێ بێگومان ،گ����ۆڕان ج���ەم���اوەری پێشوتری م�����اوە و دەن���گ���ەک���ان���ی زی���ادی���ش دەک��ات لە هەڵبژاردنەکان ،چونکە ت���اک���ە ه���ێ���زە س��ەرس��ەخ��ت��ان��ە کە داک��ۆک��ی ل��ە بەڵێنەکان ك���ردوه کە ل��ە هەڵبژاردنەکان ب��ە هاواڵتیانی هەرێمی کوردستانی دابوو.
هێما :هەرچەندە هێشتا زوو ه بۆ هەڵبژاردنی ئایندە هیچ ئەگەرێک ه��ەی��ە ل��ە گ��ەڵ یەکێتی بەلیستێک دابەزن ؟ کاروان هاشم :لەگەڵ ئەوەی هێشتا زووە ،ب���ەاڵم ه��هم��وو ئەگەرێک ل���ەب���ەردەم ب��زوت��ن��ەوەی گ��ۆڕان��دا کراوەیە. هێما :دەوترێت رێکەوتنێک لە نێوان و گۆڕان یەکێتی دا هەیە بەوەی بۆ دوو ساڵی ئ��ای��ن��دەش پ��ارێ��زگ��اری سلێمانی هەر الی یەکێتی بێت ؟ ک�����اروان ه��اش��م :ن��ەخ��ێ��ر ب��ە هیچ شێوەیەک شتی وا نییە ،یەکێتیش پ��اب��ەن��دە ب��ە ب��ەڵ��ێ��ن��ەک��ان��ی ل��ەگ��ەڵ ب����زوت����ن����ەوەی گ�������ۆڕان ل���ەس���ەر پۆستەکانی پارێزگای سلێمانی. هێما :ئایندەی دکتۆر یوسف چۆن دەبینن؟ کاروان هاشم :د .یوسف سەرۆکی پەرلەمانی کوردستانە لە ئێستا و داه��ات��ووش ،وە مێژویەکی پ��ڕ لە سەروەری بۆ خۆی و بزونتەوەی گ����ۆڕان و س��وم��ع��ەی س��ی��اس��ی و دی��م��وک��راس��ی ک��وردس��ت��ان ت��ۆم��ار ک��ردووە ،لە سەر پێداگیری کردن لە چەسپاندنی یاسا لە کوردستاندا. هێما :بەاڵم پارتی دەڵێت سەرۆکی پێشووی پەرلەمان؟ ک���اروان هاشم :م��ەرج نییە پارتی ه���ەرچ���ی ب��ل��ێ ج��ی��ب��ەج��ێ ب��ک��رێ��ت، بهشێك ل ه پارتی وتیان بارزانی ب ه دیلی نی ه بهاڵم ههر خودی بارزانی وت��ی ه�هم��وو ك��ورد بهدیلی منه ! بهشێكی ت��ری��ان وت��ی��ان م��ان �هوهی ب��ارزان��ی ب �ه ب��ری��ارهك �هی مجلسی شورا قانونیه كهچی دواتر جێگری پارتی ك ه نێچیرڤان بارزانیه وتی بارزانی هیچ پاڵ پشتێكی قانونی نیه!. هێما :بۆچی پێش ئ��ەوەی پارتی
وەزی��رەک��ان��ت��ان ب��ن��ێ��رێ��ت��ەوە ماڵێ خۆتان هەڵوێستان وەرنەگرت و لە حکومەت نەکشانەوە ؟ ک�������اروان ه���اش���م :چ��ون��ک��ە ئێمە پ��رۆژەم��ان ه��ەب��وو ب��ۆ چاکسازی حوکمڕانی و کارگێری لە هەمان ک��ات��دا ک��وردس��ت��ان ل��ە شەرێکی وا گەورەدایە و وەزیری پێشمەرگەش ل��ە ئێمە ب��ێ��ت ل �هح��ک��وم��ەت ،چ��ۆن دهكرا حكومهت جێ بهێڵین؟وه ئێم ه ب�هرن��ام�هی چاكسازی گ �هورهم��ان ههبوو.
«گۆڕان داهێنەری گۆرانکارییە لە ملمالنێێ چەکدارییەوە بۆ ملمالنێێ مەدەنی ,بیری لە دروستکردنی هێزی چەکدرای نەکردۆتەوە».
هێما :چ��ارەس��ەر ب��ۆ ئ��ەم قەیرانە سیاسییەی هەرێم چیە بە بڕوای ئێوە ؟ کاروان هاشم :بە مەرجەعی کردنی پەرلەمان وچارەسەری یاسایی و دیموکراسی بۆ پرسی سەرۆکایەتی هەرێمی ک��وردس��ت��ان ،هەنگاوێکی گەورە دەبێت بۆ چارەسەرکردنی کۆی قەیرانەکانی کوردستان.
«د .یوسف سەرۆکی پەرلەمانی کوردستانە لە ئێستا و داهاتووش ،وە مێژویەکی پڕ لە سەروەری بۆ خۆی و بزونتەوەی گۆڕان تۆمار کردووە». HEMA
3
«وتیان مانهوهی بارزانی ب ه بریارهكهی مجلسی شورا قانونی ه كهچی دواتر جێگری پارتی ك ه نێچیرڤان بارزانی ه وتی بارزانی هیچ پاڵ پشتێكی قانونی نیه!». ه��ێ��م��ا :پ��ێ��ت وا ن��ی��ە ب���ێ دەن��گ��ی ن��ەوش��ی��روان مستەفا ب��ەج��ۆری��ک ل��ەج��ۆرەک��ان ش��ەرع��ی��ەت دان���ە بە قەیرانەکان؟ ک�����اروان ه��اش��م :ن��ەخ��ێ��ر ب��ە هیچ شێوەیەک وا نییە ،گۆران لە غیابی ک��اک ن��ەوش��ێ��روان��ی��ش ه��ەم��ان ئەو هەلوێستانەی هەیە کە وجودی کاک نەوشیروان هەیبوو پێشتر،دوای ك��اك ن �هوش��ێ��روان ب��ۆ خ��ۆی ههر واب���وو ه ك �هم قس ه دهك��ا ب��هاڵم ك ه قسهی كرد ب ه كرداریش جێ بهجێی دهك��ا و ه ك��اك نهوشێروان قسهی خۆی كردوه و پهیامهكهشی روون ه هێما :نووسەرێک دەڵێت ئەم هێزی 90ی گۆڕان كه وەک پێشنیار کە ب��اس ک���راوە ب��ۆ ئ��ەوەی��ە ئ��ی��دارەی سڵێمانی ب��ە ت���ەواوی بخاتە ژێر ڕکێفی خۆیەوە ؟ كاروان هاشم -بزوتنەوەی گۆڕان، بزوتنەوەیەکی مەدەنی سیاسییە، بڕوای بە خەباتی مەدەنی و سیاسی ه��ەی��ە ب��ۆ چەسپاندنی بنەماکانی دیموکراتی لە کوردستان ،بۆیە تا ئێستا بیری لە دروستکردنی هێزی چ��ەک��درای ن��ەک��ردۆت��ەوە ،ئ��ەوەی گۆڕان لە ماوەی ٦ساڵدا بە دەستی هێناوە رەن��گ ب��وو بە دەی��ان سال ب��ە خ��ەب��ات��ی چ���ەک���داری ب��ەدەس��ت نەهاتبایە ،گ���ۆڕان ش��ان��ازی ب��ەوە دەکات کە داهێنەری گۆرانکارییە لە ملمالنێێ چەکدارییەوە بۆ ملمالنێێ مەدەنی
4
HEMA
ژماره (2016 /1/10 : )4
55
HEMA HEMA
Civil Free Magazine 2016 /1/10 : )4( ژماره
HEMA HEMA
66
ملمالنێی باڵهكانی مهڵبهندی()6ی كۆمهڵی ئیسالمی ل ه گهرمیان ل ه راپۆرتێكی گۆڤاری هێمادا « بنهماڵهی دلێر گهرمیانی هۆكاری الواز بوونی كۆمهڵی ئیسالمین ل ه گهرمیان»
راپۆرتی : الوان ئهحمهد ب�� ه پ��ێ��ی ئ���هو زان��ی��اری��ی��ان �هی دهس��ت «هێما» كهوتوون مهڵبهندی گهرمیانی كۆمهڵی ئیسالمی بهدهست كۆمهڵێك گ���ی���رو گ���رف���ت���هوه دهن��اڵ��ێ��ن��ی��ت و ل ه قهیرانێكی قوڵدایه و رۆژانه ئهندام و ك��ادی��ری ئ�هم ح��زب دهس��ت��ب�هردار یان دوور دهخ��رێ��ن�هوه و سهرچاوهكانی نزیك ل�هو حزبه بۆ «هێما» ئاماژ ه بهوهدهكهن كۆمهڵێ ئیسالمی له رووی رێكخستنهوه له ههڵوهریندایه و تا دێت ئهم حزبه ل ه گهرمیان بچووك دهبێتهوه. كهمبوونهوهی دهنگهكانی كۆمهڵ ل ه 4000ههزار دهنگهوه بۆ 1700دهنگ !! له نێوان دوو ههڵبژاردندا لهگهرمیان ئهو ههڵوهرین ه پشت راست دهكهنهوه. «هێما» چهند جارێك ههوڵی داو ه ل ه زاری بهرپرسانی مهڵبهندی گهرمیانی كۆمهڵی ئیسالمیهوه زانیاری وهدهست بخات ب��هاڵم ئ���هوان ب� ه پ��اس��اوی جیا جیا خۆیان ل ه دی��داری رۆژنامهوانی بهدوور گرتووه: وازهێنانی كادیر و ئهندام و الیهنگرل ه سنووری مهڵبهندی گهرمیانی كۆمهڵی ئیسالمی هێما ل � ه س���هچ���اوهی ت��ای��ب�هت��ی خ��ۆی ئ �هو زان��ی��اری��ی��ان�هی دهس���ت ك �هوت��وو ه ب����هوهی « ل � ه ئێستادا ژم��ارهی �هك��ی زۆر ك��ادی��ر و ئ �هن��دام ل� ه رێزهكانی ێ ئیسالمی لهگهرمیان دهستیان كۆمهڵ ل ه كار كێشاوهتهوهو ل ه دیارترین ئهو كهسایهتیانهی كۆمهڵی ئیسالمی ك ه لهماوهی رابردوودا دهستهبهرداری ئهو حزبه بوون ( ئارام تاڵهبانی) و(ئومێد مهحمود) و (ابو جیهاد) دهیان كادیرو ئهندامی تر ب ه وتهی ئهو سهرچاوهی ه ئ��ارام تاڵهبانی ل ه نێو مهڵبهندا زۆر ترین دژایهتی كراو ه لهالیهن بنهماڵهی (دل��ێ��ر گ�هرم��ی��ان��ی)ی�هوه وتیشی « ل ه كاتی خۆ كاندیدكردنی ئارام تاڵهبانی بۆ بهرپرسی مهڵبهند لهالیهن مهكتهبی سیاسی و لهسهر داوای (دلێر گهرمیانی ) مهكتهبی سیاسی ههڵساو ه بهدوور خستهوهی ئ��ارام تاڵهبانی ل ه ریزی كاندیدهكان «.لهالیهكی دیكهوه (ئومێد
مهحمود) بهرپرسی ناوهندی گهرمیانی رێ��ك��خ��راوی ق��وت��اب��ی��ان و ئهندامامی مهڵبهندی گهرمیان ل ه ئهكاونتی خۆی دهس����ت ل��� ه ك��ارك��ێ��ش��ان��هوهی خ��ۆی راگهیاند وهو دهنووسێت « دوای چهند مانگێک چ��اوەڕوان��ی و نەمانی هیج هیوایەکی چاکسازی لەنێو مەڵبەندی ٦ی گەرمیان کۆمەل و دروست بوونی باڵ بالێن و تەکەتوالتی نێو مەڵبەند..و ه دەست بەسەرا گرتنی مەڵبەند لەالیەن بالێکەوە و وەدەرنانى تەواوی دەنگە ناڕازییەکانی نێو مەڵبەند و مانەوەی تەنها گ��روپ��ێ��ک ..وەک��و هەلوێستێکی ئیسالمی و ئەخالقی لەکۆتایدا دەستم لەپۆستی ب��ەرپ��رس��ی��ارێ��ت��ی ن��اوەن��دی گ��ەرم��ی��ان و ئ��ەن��دام��ێ��ت��ی م��ەل��ب��ەن��دی گەرمیان کێشایەوه» ئهو كادیرهی مهڵبهندی شهشی كۆمهڵ زیاتر دهنووسێت و دهڵێت « منیش وهك ههر مرۆڤیكی تری ناو ئهم حیزب ه ێ ێ كهم و كوڕی نهبووم بهاڵم نامهو ب باری تاوانی سهر شانم بۆ تێركردنی سكی تاقمێكی بچووك گ��ران بكهم و چاو دابخهم لهو فه زاحهتانهی بهناوی ئیسالم و تهنانهت خ��ودی كۆمهلی ئیسالمیشهو ه ئهكرێت بریارهكهم پاش ئهوهدیت تهواوی بهرپرسانی سهرووم لهو مهترسی ه قیزهونهی ئهمرۆ روو ئهدات ئاگادار كردوهتهوه». لهالیهكی ترهو ه (زیاد ابوبكر) كارگێری ناوهندی گهرمیانی قوتابیانی كۆمهڵ ) دهس��ت له كاركێشانهوهی خۆی ل ه كۆمهڵی ئیسالمی رادهگ �هن��ێ��ت و ل ه نامهی دهست ل ه كاركێشانهوهكهیدا ك ه وێنهیهكی دهستی «هێما» كهوتوو تێدا هاتووه « من وهك ئهندامێك كه ماوهی پێنج ساڵ ه پهیوهندیم كردوو ه ب ه حیزبی كۆمهڵی ئیسالمیهوه ب �هو ئامانجهی خزمهتێك ب ه ڕهوتی ئیسالمی و خهڵكی موسڵمانی كوردستان بكهم و كۆمهڵی ئیسالمیم بهباش زانیووه بۆ ئهوهی تیایدا ه �هول بۆ ئ�هو ئامانجه ب��دهم ، بهداخهو ه له ئێستادا ئهو ئاراستهیهی له نێوخۆی حیزبدا بهرێو ه ئهچێت و بهتایبهت له گهرمیاندا ك ه مهكتهبی سیاسی حیزبهك ه دوای
«مهكتهبی سیاسی و شهخسی عهلی باپیریش ل ه ئاست بنهماڵهی دلێر گهرمیانی دهستهوهستانن».
ئ��اگ��ادارك��ردن �هوهی ب��ۆ چهندین جار خۆی لێ كهر و كوێركروو ه ل ه كاتێكدا ل� ه ئێستادا مهڵبهندی گهرمیانهكهی لهالیهن تاقمێكی دی��اری ك��راوی زۆر ك �هم �هو ه ب �هرێ��و ه ئ�هب��رێ��ت و ك��ۆدهت��ا بهسهر ئهو كارگێرانهدا ك��راو ه ك ه ب ه دهنگی خۆیان ل ه كۆنفرانسی ناوچهی حیزبهكهدا دهرچوون وه مانهوهشمان بۆ بوونی ئهگهری خیر جگه ل ه فهسادی ئیداری و ههڵمهتی ناوزڕاندن و زمانی ههڕهش ه له دهنگ ه ناڕازيیهكان هیچ چاوهروانیهكی خێری ترمان نهبینی بۆیه ب� ه ئهركێكی ئاینی و ئهخالقی ئهزانم خۆم دوور بگرم ل ه تاوان گهلیك كه ئهكرێت و نهبم ه شهریك ل�هوهی ب�هرام��ب�هر ب� ه موسڵمانانی ناوچهك ه و مامۆستایانی ئاینی و كهسایهتی ه راستگۆكان ئهكرێ ل ه پێناو ن��اڕازی بوون ل ه گهندهلی و كێشمهكێشی خزم خزمێن ه وه جێگهی خۆیهتی كشانهوهی خ��ۆم ل �هت �هواوی ئ��ۆرگ��ان و بهشێكی ئهو حیزبه رابگهیهنم ل ه گهرمیان و بهشهرعی نازانم كوڕان و كچانی پاكی خهڵكی ببهم ه ناو ئهو شهڕ و بوهتان و ناوزڕاندنهی ك ه ههی ه لێرهشهوه رای ئهگهیهنم خۆم بهرپرسیارم ل ه قیامهت و له دونیاشدا لهو شتانهی دهیڵێم»
«زیاتر ل ه 300ئهندامی زۆر چاالكی ناو مهڵبهند لهبهر ئیتاعه نهكردنی بنهماڵهی مامۆستا دلێر گهرمیانی دهركراون ك ه زۆرینهیان پیشمهرگهی كۆمهلی ئیسالمی بوون». HEMA
7
«ل ه ئێستادا مهڵبهندی گهرمیان لهالیهن تاقمیكی دیاری كراوی زۆر كهمهوه بهرێوه ئهبرێت و كۆدهتا بهسهر ئهو كارگێرانهدا كراوه كه ب ه دهنگی خۆیان ل ه كۆنفرانسی حیزبهكهدا دهرچوون».
دلێر گهرمیانی
8 8
HEMA
ژماره (2016 /1/10 : )4
لهالیهكی ت��رهو ه (نوسیبه ئیسالم) ك ه وهك كچ ه راگهیاندكارێكی كۆمهڵی ئیسالمی ل ه گهرمیان خۆ دهناسێنێت له الپهڕهی تایبهتی خۆی ل ه فیسبووك دهنووسێت «وی��رای ههموو ئهمانهش زیاتر ل ه 300ئهندامی زۆر چاالكی ناو مهڵبهند لهبهر ئيتاع ه نهكردنی بنهماڵهی مامۆستا (دلێر گهرمیانی) دهرك��راون ك�ه زۆری��ن �هی��ان پیشمهرگهی كۆمهڵی ئیسالمی ب��وون ههروهها دهنووسێت «كارگیڕهكانی سهر ب ه بنهماڵ ه دهستیان ك��ردووه به ه �هڕهش �هدان ب �هوهی نابێ كهس رهخن ه بگرێ». چی بهرامبهر بهئارام تاڵهبانی كراوه یه تایبهتهی «هێما» باس ئهو سهرچاوه ل ه ناكۆكی قووڵی مهال ئ��ارام تاڵهبانی و بنهماڵهی دڵشاد گهرمیانی دهكات و دهڵێت « ههمیشه ئارام تاڵهبانی لهالیهن دلشاد گهرمیانی و دلیر گهرمیانیهو ه دژای���هت���ی ك����راوهو ب�هه��ی��چ ش��ێ��وهی�هك سیقهیان به ئارام تاڵهبانی نهبووه». ئهوه سهرچاوهی ه ئاماژ ه بۆ ئهوه دهكات كهوا ئارام تاڵهبانی ههر لهسهر قسهی ئ �هو دوو شهخس ه دوور خ��رای �هوه و دهڵێت « لهسهر قسهی دڵشاد گهرمیانی و دلێری ب��رای ئ��ارام تاڵهبانی لهالیهن م�هك��ت�هب��ی س��ی��اس��ی ك��ۆم �هڵ �هو ه دوور خ��رای �هوهو ب ه ههڵبژاردنێكی كارتۆنی نجم عهبدواڵ موختار كرای ه بهرپرسی مهڵبهندی 6ی كۆمهڵی ئیسالمی». ئهو سهرچاوهی ه وتیشی « لهبهرامبهر ئهم ناعهدالهتیان ه خهڵكهكهی مهڵبهند لهدژی نجم عهبدواڵ دهنگیان دایه (ابو ج��ه��اد) ك �ه ئێستا ئ �هوی��ش دهس��ت��ی ل ه پۆستی كارگێری مهڵبهند كێشاوهتهوه». گۆڤاری «هێما» زانیویهتی (ابو جهاد) كۆن ه ئهنساره .. بهپێی زانیارییهكانی «هێما» دوای ماوهیهك له پرۆسهی ههڵبژاردنی
« ههمیش ه ئارام تاڵهبانی لهالیهن دلشاد گهرمیانی و دلیر گهرمیانیهوه دژایهتی كراوهو بههیچ شێوهیهك سیقهیان ب ه ئارام تاڵهبانی نهبووه». س��ت��اف��ی ك��ارگ��ێ��ران��ی م �هڵ��ب �هن��دی 6ی ك��ۆم�هڵ ل� ه گ�هرم��ی��ان ش��هڕو دهمهقاڵ ه ل ه ن��ێ��وان (ب��وره��ان ریشه) و (ئ��ارام تاڵهبانی) دروس��ت دهبێت و ب ه چهقۆ پهالماری (م�هال ئ��ارام تاڵهبانی) دهدات .بهوهۆیهو ه مهكتهبی سیاسی لیژنهیهك ب �ه س �هرپ �هرش��ت��ی (دل��ێ��ر گ�هرم��ی��ان��ی و ئهندامێتی (محمد بامۆكی) و (ئهنوهر سهنگاوی) پێكدههێنرێت كه ئهمانهش یهك پێڕی مهكتهبی سیاسین. سهرچاوهك ه وتیشی «ئهنجامی هاتنی ئهم لیژنهیهش به سڕكردنی (بورهان ری��ش��ه) ب��ۆ م����اوهی ت�هن��ه��ا مانگێك و دوورخ���س���ت���ن���هوهی ئ�����ارام ت��اڵ �هب��ان��ی ب��ۆ سلێمانی ك��ۆت��ای��ی ه����ات» .بهپێی زانیاریهكانی «هێما» لهماوهی ئهو یهك مانگهدا بورهان ریش ه دهوامی ئاسایی خۆی كردوو ه . لهدواجاردا (ئارام تاڵهبانی) ئهم ه قبوڵ ناكات و دهس��ت ل ه ئهندامێتی كۆمهڵی ئیسالمی دهكێشێتهوه .سهرچاوهكهی «ه��ێ��م��ا»وت��ی��ش��ی «م �هك��ت �هب��ی سیاسی و ش���هخ���س���ی ع���هل���ی ب���اپ���ی���ری���ش ل� ه ئ��اس��ت ب��ن �هم��اڵ �هی (دل��ێ��ر گ �هرم��ی��ان��ی) دهستهوهستانن». بهبنهماڵهكردنی مهڵبهندی گهرمیانی كۆمهڵی ئیسالمی لهالیهن (دلێر گهرمیانی)هوه سهرچاوهكهی (هێما) باس لهو ه دهكات ل ه ئێستا دا مهڵبهندی گهرمیان له الیهن كۆمهڵێك كهسو كاری یهك خانهوادهو ه وهك ب��اوك و ب��راو ئ��ام��ۆزاو ه بهرێو ه دهب��رێ��ت كه ب ه تاقمی مامۆستا دلێر گهرمیانی ن��او دهب��رێ��ن وتیشی « ئهو بنهماڵهی ه هۆكاری سهرهكی ههرسهێنانی ك��ۆم�هڵ��ی ئیسالمین ل � ه گ�هرم��ی��ان ههر كهسێك ملكهچی ئ��هوان نهبێـت دوور دهخرێتهوه». ل �هالی �هك��ی ت����رهوه (ن��وس��ی��ب � ه ئ��ی��س�لام) ئ �هو كچ ه راگ �هی��ان��دك��ارهی ك��ۆم �هڵ ك ه ب �ه ن���اوی خ������وازراوهو رۆژان����ه گیرو گرفتهكانی مهڵبهندی گهرمیانی ئهو
ئارام تاڵهبانی
HEMA
9 9
ح��زب �ه ب�ڵ�اودهك���ات���هو ه ل�� ه پۆستێكدای ه دهنووسێت «تاقمهكهی (دلێر گهرمیان) ئهوهی نهبوبێته كۆیلهی ئهوان له پۆلیس و ل ه ئهندامان ل ه گهرمیان دژایهتی ئهكهن و وهدهری ئهنێن لهوانه مامۆستا ئارام تاڵهبانی و ئومید محمود و ابو علی و ابو جهاد و زۆر گهنج و خوشك و برای تر كه له رادی��ۆ و قوتابیان ب��وون و كهسی چاالك بوون». رهوشی راگهیاندنی مهڵبهندی گهرمیانی كۆمهڵی ئیسالمی ل ه گهرمیان ل �هم��اوهی راب����ردوودا ژم��اری �هك ئیعالمی دیاری كۆمهڵ ل ه گهرمیان دهستبهرداری كارهكهیان بوون لهوان ه « عهلی حسین . ,چهند كارمهندێكی تر… .هێما لهزاری سهرچاوهكهی خۆی رهوشی راگهیاندنی كۆمهڵی ئیسالمی دهخات ه روو « هۆكاری سهرهكی وازهێنانی ئهو رایاگهیاندكاران ه بۆ ئهوه بووه لهالیهن (عمر نجم) كوڕی بهرپرسی مهڵبهند دهس��ت��ێ��وهردان��ی زۆر له كارو باری رادیۆی گهرمیانی كۆمهڵدا كردووه و پیگهكهی باوكی بهكار هێناو ه ,ل���هو دهس��ت��ێ��وهردان��ان � ه ئێستا نههجی رادیۆكهی گۆڕیو ه كردویهتی رادیۆیهكی بانگهوازی و ههواڵ و بهرنامهی رهنگاو رهنگ و سیاسی ههڵگرتوو و و ه زۆر بهی ئهو سرودانهی لێدهدرێت هی سهردهمی شاخ ه .
«دوای چهند مانگێک چاوەڕوانی و نەمانی هیج هیوایەکی چاکسازی لەنێو مەڵبەبەندی ٦ی گەرمیان کۆمەل و دروست بوونی باڵ بالێن و تەکەتوالتی نێو مەڵبەند..وه دەست بەسەرا گرتنی مەڵبەند لەالیەن باڵێکەوە و وەدەرنانئ تەواوی دەنگە ناڕازییەکانی نێو مەڵبەند و مانەوەی تەنها گروپێک ..وەکو هەلوێستێکی ئیسالمی و ئەخالقی لەکۆتایدا دەستم لەپۆستی بەرپرسیارێتی ناوەندی گەرمیان و ئەندامێتی مەلبەندی گەرمیان 10
HEMA
ژماره (2016 /1/10 : )4
11 11
HEMA HEMA
ئایا كهمكردنهوهی خهرجیهكان حكومهت ل ه ئیفالس بوون دهپارێزێت؟ رێبین تهها :قهیرانی دارایی له بنچینهدا بوونی نیه بهڵكو قهیرانێكی سیاسی ههیهك ه بووهت ه هۆی برسی كردنی خهڵكی كوردستان رراپۆرتی : سهرنووسهر حكومهت���ی ههرێ���م ل��� ه قهیرانێك���ی دایه ..ههرێم لهس���ایهی دارایی گهوره سیاس���هتی نهوتی ناشهفاف كهوتووت ه ێ مانگ ژێر باری قهرزێكی زۆرهو ه ,س مووچ ه فهرمانبهران قهرزداره ههموو ئهمان���هش دوای ئ���هو ه ه���ات ههرێ���م دهس���تی به ههناردهكردنی نهوهت كرد به شێوهیهكی س���هربهخۆیان ه جودا ل ه عێراق ,ئابووری ناسانیش پێیان وای ه ، ی نهوت بهردهوام ی نرخ ئهگهر دابهزین ی ی ئێس���تا ،ئهوا س���اڵ بێ���ت بهش���ێوه ی داهات���وو ههرێ���م تووش���ی قهیرانێك قورستر دهبێتهوه . ئهم مهترسیانه ئهنجوومهنی وهزیرانی نهچ���ار ب���ه كۆبوونهوهك���رد و الیهن ه ێ بهش���دار بووهكانی حكومهتیش ب ه ب گ���ۆڕان كۆبوونهو ه ,چاودێ���ران پێیان ی وای���ه« ئهگ���هر ئ���هو چاكس���ازیانه ی حكوم���هت ڕایگهیاندوه ،بهش���ێوهیهك گش���تگیر بێ���ت ،ئ���هوا كارێكی باش���هو الیهن���هكان پش���تگیری دهك���هن» ب��� ه
12
HEMA
پێچهوانهش���هوه ئهگ���هر حكوم���هت ی ههوڵی چاكس���ازی ن���هداتو بهج���د ی نهكات، لهههموو بوارهكاندا چاكساز ی ئیفالس بون دهبێت. ئهوا توش ههندێكی���ش پێ���ان وای ه حكوم���هت دوا كهوت���وو ه ل��� ه چاكس���ازی و ،دهب���وو ی حكومهتی ههرێمی كوردستان لهساڵ ( )2014كه ههرێم تووشی قهیران بوو، ی ی بدای���هو ڕوبهڕو ی چاكس���از بڕیار گهندهڵی بوایهتهوه. «هێم���ا» ل���ه م راپۆرت���هدا دهپرس���ێت ئای���ا چاكس���ازی ل��� ه كهمكردن���هوهی خهرجی���هكان حكوم���هت ل���ه ئیف�ل�اس بوون دهپارێزێت و دهتوانرێت قۆناغی قهیرانی ئابوری ههرێم تێپهڕێنرێت؟ حهس���هن بارام – نووسهر و روناكبیر ل��� ه لێدوانێك���دا ب���ۆ «هێما» پێ���ی وای ه حكومهت ل ه ئاس���تی چاكسازی دارایی و ئابوری���دا زۆر دواكهوتووهو دهڵێت « بێگومان ئهم حكومهت ه و ئهزموونی سیاس���ی ههرێم���ی كوردس���تان ن���هك لهبواری چاكس���ازی دارایی و ئابوریدا دواكهوتووه بهڵكۆ له بوارهكانی تریشدا دووچاری جۆرێك له بهستهڵهك بوو ه و ئاس���ان نییه بهم ج���ۆره عهقڵیهت و
ژماره (2016 /1/10 : )4
بیركردنهوان���ه ئهم حكومهت���ه بتوانیت ئهم قۆناغ و قهیرانانه تێپهڕێنێت» نووس���هر و رۆژنامهن���ووس (رێبی���ن تهه���ا) كهمكردن���هوهی خهرجی���هكان بهبێ بایهخ دهزانێت و ئهوه بهههوڵێك بۆ چاوبهس���تنهوهی خهڵكی دهزانێت و دهڵێت « كهمكردنهوهی خهرجییهكان كاتێ���ك گرنگ���ی ئهبێ���ت بودج���هی واڵت ش���هفاف بێ���ت و داهات���هكان و خهرجی���هكان دی���ار و روون بن بهاڵم حكومهت���ی ههرێ���م ل��� ه س���هر بنهمای شاردنهوهی داهاتهكان و پهنهانكردنی قهب���ارهی خهرجیی���هكان سیس���تهم ه ئابورییهكهی بنیات ناوه». رێبی���ن تهها ل ه درێ���ژ ه دا بۆ گۆڤاری (هێم���ا) «ههربۆی��� ه ئ���هم پرۆژهیه هیچ گرنگییهك���ی نیی��� ه بهڵك���و ههوڵ���ه ب���ۆ چاوبهس���تنی خهڵ���ك و ش���اردنهوهی هۆكاری ڕاس���تهقینهی قهیرانی دارایی كوردستان» وتیشی « چارهسهری قهیرانی دارایی كوردستان كاتێك ئهبێت داهاتی نهوت و گومرگ���هكان و ڕێككهوتن��� ه گ���هور ه و ش���اراوهكان ئاش���كرا بكرێ���ت ل��� ه كوردستان قهیرانی دارایی له بنچینهدا
بوونی نی��� ه بهڵك���و قهیرانێكی سیاس���ی ههیهك ه بووهته هۆی برسی كردنی خهڵكی كوردستان»
خانمی زیوین
حهسهن بارام :بێگومان ئهم حكومهت ه و ئهزموونی سیاسی ههرێمی كوردستان نهك لهبواری چاكسازی دارایی و ئابوریدا دواكهوتووه بهڵكۆ ل ه بوارهكانی تریشدا دووچاری جۆرێك ل ه بهستهڵهك بووه و ئاسان نیی ه بهم جۆره عهقڵیهت و بیركردنهوان ه ئهم حكومهت ه بتوانیت ئهم قۆناغ و قهیرانان ه تێپهڕێنێت وتیشی «بۆ ئهوهی چارهسهری قهیرانی دارایی بكرێ ئهبێت پێشتر قهیرانی سیاسی كوردستان چارهس���هر بك���رێ و داهاتهكان���ی كوردس���تان ش���هفاف بن و ل��� ه چوارچێ���وهی دام���هزراوهی یاس���اییدا خ���هرج بكرێ���ن جگ��� ه ل���هو ه ههم���وو ههوڵ���هكان تهنیا ب ه ئامانج���ی خهڵهتاندنی چهند بارهی خهڵكی كوردستانه». بههم���هن كاك عهب���دوڵ -رۆژنامهن���ووس و كادی���ری پێش���كهوتووى پارت���ی ههنگاوهكان���ی حكوم���هت بۆ كهمكردن���هوهی خهرج���ی و زیاد كردنی داهات ب ه خاڵێكی ئیجابی وهس���ف دهكات و دهڵێ���ت «هەنگاوەکان���ی حکومەت���ی هەرێ���م بۆکەمکردن���ەوەی خەرجی���ەکان و بەش���ێک ل���ە دەرماڵ���ەی پلە ب���ااڵکان ،هەناگاوی س���ەرەتایی و دەس���پێکی گرنگ���ن ب���ۆ ئ���ەوەی چاکس���ازی س���ەرجەم جومگەکان���ی ت���ری حوک���م ڕان���ی و بوارەجیاجیاکانی داهاتیش بگرێتەوه ،،بێگومان چارەی هەم���وو قەیرانە داراییەک���ە ناکات بەاڵم وەک وتم دەس���پێک و هەنگاوێکی باشەو دەبێت لەالیەن خەڵک و حزبەسیاس���یەکانەوه پشتیوانی بکرێت بۆ ئەوەی حکومەت دەست کراوەبێت بۆ هەنگاوی گەورەتر».
بههمهن كاك عهبدواڵ: هەنگاوەکانی حکومەت بۆکەمکردنەوەی خەرجیەکان هەناگاوی گرنگن بۆ ئەوەی چاکسازی سەرجەم جومگەکانی تری حوکمڕانی و بوارە جیاجیاکانی داهاتیش بگرێتەوه
4
گۆشهیهكه :نزا محهمهد .دهینووسێت
خــهم كــه خـهمی ڕهنگـی قاپهكانـی ماڵـهكهت خـهم ه ڕهنگاوڕهنگهكانـی واڵتـی بیربردیتهوه ,ئهبێ بزانــی خهوی لهم ه قوڵتــر نییــه! خــهم و ئازارهكانـی وواڵت هێند ه ڕهنگاوڕهنگ و زۆرن بـهشـی ڕهنگكردنــی دهفری ماڵـه قهرهجهكانیش ئهكات! كـاتێك گـهردانـهی ملـی كچهكانمـان گوللـ ه و بۆنـی سهر سینگـی كوڕه الوهكانـی واڵت بـارووت بـێ ,خهمـی ڕهنگـی كراس و قـاپ چهند ه بچووكن! كـ ه فرمێسكـ ه قورس و هـهزار ڕهنگهكانی دایكێك بۆ برسێتـی كۆرپهكهی خهوی شیرینی شـهوی لێ ئهتۆرێنــێ،ئهبێ خهمـی ڕهنگـی سفرهی ئێمـ ه چهند بچووك بێت! كـ ه گوڵـی سهر كراسهكهی دایكم سیس ئهبێ و پهپولهی بهختـهوهری له دڵــی كۆچ ئهكات لـ ه چاوهڕوانـی هاتنـهوهی براكهمدا ل ه جهنگ ,ئهبێ خهم خواردن ل ه ڕهنگـی كراسهكهم چهند ه بێ بههـا بێت! گـهورهیـی ئێمــ ه به گهورهیــی خهون و خهمهكانمـان ئهپێورێ! HEMA HEMA
13 13
Civil Free Magazine
2016 /1/10 : )4( ژماره
HEMA
14 14
فرسهت سۆفی -بۆ «هێما» ناوهڕۆكی ڕاپۆرتی كهم كردنهوهی خهرجیهكان و زیاكردنی داهات دهخاته روو «ئێمه ل ه كوردستان تووشی قهیرانێكی گهورهتر دهبین» دیداری : جهالل هۆرێنی ههردوو پهرلهمانتار فرسهت سۆفی و ئ��ازاد گ��ۆڕان له دوو فراكسۆنی جیاواز كه یهكهمیان ل ه فراكسۆنی پ��ارت��ی دیموكراتی ك��وردس��ت��ان و گۆڕان ئازاد له فراكسۆنی یهكێتی نیشتمانی كوردستان ڕاپۆرتیهكیان ئ��ام��اد ه ك���رد ب � ه ن��اون��ی��ش��ان��ی ك�هم ك���ردن���هوهی خ�هرج��ی�هك��ان و زی��اد كردنی داهات ,لهم باریهوه فرسهت سۆفی پهرلهمانتار لهفراكسۆنی پارتی دیموكراتی كوردستان تایبهت ب � ه گ��ۆڤ��اری «ه��ێ��م��ا» دهدوێ����ت و باسی ڕاپۆرتهكهو بهدهمهوچوونی ح��ك��وم�هت و كێشهكانی ن���هوت و غ��از و خهرجیهكان و ڕهخنهكان لهوهزارهتی سامانه سروشتیهكان دهكات. هێما :ئ��ێ��و ه ل �هگ �هڵ پهرلهمانتار گۆران ئازاد ڕاپۆرتێكتان پێشكش ب � ه ح��ك��وم�هت ك��رد ,حكومهتیش ك��ۆب��ون�هوهی خ��ۆی ك��رد وبریاری چهند چاكسازێكی دا ئایا حكومهت تاچهند دهتوانێت ب ه كهم كردنهوهی خهرجیهكان چارسهری قهیرانهكان بكات؟ فرسهت سۆفی :پێش ههموو شتێك دهب��ێ��ت ئ �هوه بزانین 2016لهبهر ئهوهی نرخی نهوت زیاتر دابهزیو ه وهكو وهزعی ئێستابی وهكو باس دهكهن خرابتریش بێت ,بهدڵنیای ئ��ێ��م �ه ل��� ه ك���وردس���ت���ان ت��ووش��ی قهیرانێكی گهورهتر دهبین ,بۆی ه ئهو پێشنیاز و رێوشوێنان ه ههموو ل � ه پێناو ئ �هوهی �ه بتوانین لهسهر پ��ێ خ��ۆم��ان بهوستین نهكهوین , چونك ه ل�ه ه�هم��وو لێكدانهوهیهك ئێمه ن��ات��وان��ی��ن ق �هی��ران��ی دارای���ی چارهسهر بكهین ,قهیرانهكه زۆر لهو ه گهورتر ه بتوانێت ب ه كۆمهڵێك خهرجی ك�هم بكرێتهو ه بهڕاستی
بونایدی كۆمهڵگای خۆمان لهسهر ئ����هو ه ن����او ه ك��ه ل��هس��هر ن��هوت�� ه , چ��ۆن دهت��وان��ێ��ت ل�هس�هد پێنچ یان چ��وار ئ�هگ�هر چ��ارهس �هری بكهیت دهتوانێت قهیران تێپهرێنیت ,بۆی ه ق �هی��ران تێناپهرێت ب���هاڵم ئ��هوهی ب �هالی ئێم ه گرنگ ه ئهوهیه لهسهر پێ خۆمان بهوستین نهكهوین ئهو دۆخهی هاتۆت ه پێش ل ه ئاینده تهنها متمانهمان لهسهر ن �هوت نهبێت , بهدوای سهرچاوی بهدیلیدا بگهرێن ,ئ�هگ�هر پرسیارهكه ئهوهبێت بهو ك�هم ك��ردن �هوهی خهرجیانهو زیاد ك��ردن��ی داه���ات دهت��وان��ێ��ت ق�هی��ران چارهسهر بكرێت نهخێر ناتوانین.
«تاوهكو ساڵی 2017غازی ههرێم ناچێت ه دهرهوه» .
ه��ێ��م��ا :ئ��ێ��و ه ل��ه ڕاپ��ۆرت �هك �هت��ان��دا ك��ۆم �هڵ��ێ��ك ب���ری���ارو ڕاس���پ���اردهی باشتانداو ه به حكومهتی ههرێمی ك����وردس����ت����ان ,ك���ات���ێ���ك ل���هگ���هڵ ئ�هن��ج��وم�هن��ی وهزی�����ران دانیشتن ههڵویستی ئ�هوان بۆ ڕاپۆرتهكهی ئێوه چ��ۆن ب��وو كه ئیشی لهسهر بكهن. ف��رس��هت س���ۆف���ی:ئ���هوهی ڕاس��ت��ی بێت پێشوازێكی زۆر زۆر باشیان لێكردین ,ئێستا ئهو ڕاپۆرتهی الی ئێمه ب��وو ب��ووهت � ه بهشێك لهئهو میكانیزم و كاركردنهی ك ه حكومهت ب���ری���اره دهس�����ت پ���ێ ب���ك���ات ول � ه ئایندهیهكی نزیك كۆمهڵێك بریاری ب���اش دهرب���ك���ات ,ئ��ێ��م�هش پێمان ووتوون بهردهوام دهبین و هاوكار دهب��ی��ن ل�هگ�هڵ��ت��ان ,ب���هاڵم ئاستی پێشوازی حكومهت لهكارهكهی ئێم ه زۆر زۆر بهرز بوو. ێ ئهو چاكسازیهی هێما :دكتۆر بهپ
ئهنجومهنی وهزیران لهم كۆبونهوهی كۆتایدا كردویهتی نزیكی 10ملیار دینار دهگهرێتهو ه بۆ ئهنجومهنی وهزی���ران ب ه ك �هم ك��ردن �هوهی ئهو دهرم��اڵ�ه و مووچان ه ,ب �هاڵم باس ل �هداه��ات��ی (ك���ارهب���ا و ه��ات��وچ��ۆ و گومرگ وهیتد ) نهكراوه پێت وانی ه ئهم ه جیاوازبێت لهكهم كردنهوهكان ؟لهكاتێكدا ئێوهش لهڕاپۆرتهكاندا باسی ئهو داهاتانهتان كردوو ه ؟ فرسهت سۆفی :ئ �هو ه كێشهكهی ه ههست دهك�هم بههۆی ئهو وهزع ه خ���راپ���هی ك���وردس���ت���ان ل����هرووی سیاسی ل��هرووی راگهیاندن زۆر ب ه نێگهتیڤ كار لهسهر ئهو بابهت ه دهك���رێ���ت ,ج���ارێ���ك پ��ێ��ش ه�هم��و شتێك س����هرۆك وهزی�����ران خ��ۆی رایگهیاندوو ه ئێمه وهكو ههنگاوی یهكهم چهند خهرجیهكهمان كهم ك����ردۆت����هو ه ه��ێ��ش��ت��ا چ��اك��س��ازی راستهقین ه دهستی پێ نهكردوه ل ه سهرهتای ساڵی 2016دهست پێ دهكات ههموو مهلهفكان دهگرێتهو ه هیچ شتێكیش پارێزراو و حهسانهی نیه .
«پێویست ه سیاسهتی نهوت به دامهزراوهیی بكرێت».
هێما وات ه قۆناغی دووهمی ماوه؟ فرسهت سۆفی :قۆناغی دووهم و سێ یهم وچوارهم ههتا تهواو ئهم پرۆسهی ه ئهمه سهرهتایهك ه بۆی ه ئ �هو قسان ه دهك��رێ��ت ئهمه كهمهو پارهكهی ئهمهنهیه خۆ تۆ ههنگاوی ه���هزار میل ل�هی�هك�هو ه دهس��ت پێ دهكات ,خۆ تۆ ههنگاوێكت HEMA
15
«من ناتوانم لهبارهی مووچهی فهرمانبهرانهوه بۆ 2016هیچ بڵێم ئهوه تهنها وهزارهتی دارایی دهتوانێت لێدوان بدات». ن��اوهدهب��ێ��ت پشتیوانی بیت لهبهر مهسهلهی حزبی و دهست كهوتی ح��زب��ی ن�هی�هی��ن ه �هم��ووی زهرب��ی لهسهر بدهین تۆزێكیش پشوومان ێ درێ��ژب��ێ��ت ب��زان��ی��ن ب�����هرهو ك��و دهروات ,خۆ زانیمان زۆر جدیی نین و ئ��ی��رادهی �هك��ی سیاسی نی ه ئ�هگ�هر خهڵكیش قس ه ن�هك��ات من یهكێك دهب��م ل �هوان �هی ك� ه قسهی لهسهر دهك�هم ,بهاڵم من پێم وای ه دهب��ێ��ت ئ��هم ب��اب�هت�ه لهمهسهلهی سیاسی و حزبایهتی دهربهێنین به ئیرادهیهكی سیاسی نیشتمانی ههمهالیهن ه س�هی��ری لێوه بكهین ,چ��ون��ك�ه وهزع���هك��� ه ل���هوه خ�هت�هر تره كه تۆ سهیری دهكهیت دهبێت دهس��ت پێ بكهین ئێم ه ئاگادارین ههنگاوی باش له ئاراداههیه. هێما :دكتۆر ئێستا حكومهتی ههرێم ئیش لهسهر ناردنه دهرهوهی غاز دهك����ات ل �ه ه �هرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان پ��ێ��ت وای����ه ب��هن��اردن�� ه دهرهوهی غ��از چ��ارهس�هری ئ�هو قهیرانانهی ه�هرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان دهك���ات ك ه ئێستا ههیه؟ فرسهت سۆفی :به تهئكید زۆر زۆر ك��اری��گ �هری دهب��ێ��ت ,ب �هاڵم ئ���هوهی ههی ه ئێستا بهپهلهی ه ك ه بتوانین ل�ه 2016خۆمان رابگرین, چونك ه غاز دهچێت بۆ ساڵی 2017 ب �هاڵم ب ه ن��اردن��هدهرهوهی غ��از ل ه ههرێم ئێم ه چهند داهاتمان له نهوت دهست دهكهوێت بگره زیاترمان ل ه 16
HEMA
غازدهست كهوێت؟ هێما :ڕاپ��ۆرت �هك��ان��ی وهزارهت����ی سامان ه سروشتیهكان ك ه باڵوی دهك��ات�هو ه لهالیهن رێكخراوهكانی كۆمهڵگای مهدهنی و مامۆستایانی زان��ك��ۆو پسپۆرانی ب���واری ن�هوت وغ���از پ��ێ��ی��ان��وای� ه ئ���هم ڕاپ��ۆرت��ان � ه شهفاف نیه ,چونكه ئهو وهزارهت ه ناچێته ناو ووردهكاریهكانهوه, :ئێو ه وهك��و پهرلهمانتار تا چهند ل ه ڕاپۆرتهكانی وهزارهت��ی سامان ه سروشتیهكان رازین؟ ف���رس���هت س���ۆف���ی :ئ��ێ��م � ه ل��� ه ن��او ڕاپ���ۆرت���هك���هی خ���ۆم���ان ب��اس��م��ان ك��ردوو ه كێشهكانی كهرتی نهوت ب ه گشتی پێشنیاری گونجاویشمان خ��س��ت��ۆت� ه روو چ���ۆن ل���هم���هودوا ئ���هو م��ت��م��ان�هی�ه دروس����ت بكرێت ل��هم��هس��هل��هی دروس�����ت ك��ردن��ی دهزگ��اك��ان س��ن��دوق��ی داهاتهكانی ن����هوت ك��ۆم��ۆ ك �هپ��ك��ۆ ك����ۆدۆ و ه چاودێرێكرنی ژم��ارهك��ان لهالیهن دی����وان����ی چ�����اودێ�����ری ل���هالی���هن كۆمپانیاكانی تایبهت ب ه چاودێری ,بهاڵم ئهم ه بهدیویهك بهدیوهكهی تری بهڕاستی وای لێهاتوو ه ههر قس ه دووب��ارهك��ردن �هوهی � ه یهعنی رۆژنامهنوسان و رێكخراوهكانی كۆمهڵگای مهدهنی خۆیان ماندوو ن��اك �هن ئ��هن��دام پهرلهمانهكانیش خ��ۆم��ان م��ان��دوو ناكهین خۆمان بچین ب����هدوای ش��ت�هك��ان بگهرێن و وورد بینی بكهین ب��ۆ ئ �هوهی بلێن ك�هم و كوریهكان لێرهدایه, ب�������هاڵم پ���ێ���وی���س���ت���م���ان ب����هوهی���� ه س��ی��اس �هت��ی ن����هوت ب���ه دهزگ���ای���ی بكرێت بهرپرسیارێتهكهی لهسهر ش��ان��ی س��ام��ان � ه س��روش��ت �هك��ان �ه, ئێمه ڕهخنهشمان لێ گ��رت��ووه ل ه ڕاپۆرتهكهشدا ئاماژهمان پێداو ه ,ب��ۆ ئاینده یهكێك لهپرۆژهكانی چاكسازی دهبێت ئهو بابهته بێت كه پێوهسته بهكهرتی نهوت . هێما :دكتۆر قسهلهسهر ناردنی ن��هوت لهرێگای تهنكهر دهكرێت دهڵێن تاوهكو ئێستا ئامارێك نی ه
ژماره (2016 /1/10 : )4
رۆژان��� ه چهند تهنكهر دهرۆان و چهند دهفرۆشن؟ ف��رس��هت س��ۆف��ی :ب�ڵاوك��رای��هو ه لهسهر داوای ئێمه دوای ئ�هوهی ئێم ه چ��ووی��ن وهزی�����ری سامان ه سروشتیهكان بهڵێنی پێداین فعلن لهماوهی یهك ههفته ڕاپۆرتێكی باڵو كردو ه رۆژان ه چهند تهنكهر دهچێت ه دهرهو ه چ���هن���دی دهف��رۆش��رێ��ت چهندی ئاڵوگۆر دهكرێت چهندی پڕه چۆن مشتهقاتهكان وهردهگرێت ههموی تێدایه . هێما :ت��ۆ وهك���و پهرلهمنتارێك ك � ه لهلیستی پ��ارت��ی دیموكراتی ك���وردس���ت���ان���ی���ت و زۆرت����ری����ن ك��ورس��ی��ت��ان ل � ه پ �هرل �هم��ان ه�هی�ه, دهت��وان��ی��ت پێمان بلێت دواكوتنی م��ووچ �هی ف �هرم��ان��ب �هران لهساڵی 2016وهك���و خ���ۆی دهمێنێتهو ه یاخود چارهسهردهكرێت؟ ف���رس���هت س��ۆف��ی :م���ن ن��ات��وان��م هیچ بڵێم لهو باریهو ه ئهوه تهنها وهزارهتی دارایی دهتوانێت لێدوان بدات. هێما :دكتۆر مهسهلهی داناغاز و ب��ردن �هوهی سكااڵكان ,دهتوانێت پێمان بڵێت دانا غاز چی سكااڵیهكی ب��ردۆت��هو ه ؟ ئ �هی حكومهت چی سكااڵیهكی بردۆتهوه؟ فرسهت سۆفی :بابهتهك ه تاوهكو ئێستا ل � ه محكهمه م���او ه ,چۆن ئ����هوان دهع���وای���ان ه �هی �ه ل�هس�هر حكومهت ,حكومهتیش دهع��وای ب �هرام��ب �هری ه�هی�ه ل �هس �هر ئ��هوان ,حكومهت ل��هزۆر شت دهعوایی ه�هی� ه ئ�هوان��ی��ش دهع��وای��ان ههیه, ب��ا بڵێن ئ��هو دهع���وای���هی ئێم ه ل ه دان���اغ���ازم���ان ب���ردۆت���هو ه ئ �هوهی � ه ئ��هوان كۆمهڵێك عهقدیان لهگهڵ كۆمپانیای تر كردبوو 750ملیۆن دۆالری����ان وهرگ��رت��ب��وو دان���ا غاز دهڵێت ئهوان بێن لهو گێڵگانه ئیش بكهن ,حكومهت دهعوایهكهی بردو ه له محكهم ه ل ه بهریتانیا ك ه دانا غاز ناتوانێت كێڵگهكان بدهن ه كۆمپانیای دیكهئهوه خاڵی یهك ,خاڵی دووهم ئهوان دهعوایهكی دیكهیان ههبوو
لهسهر حكومهت ووتبویان ل ه 200مهقق ه غ��ازی تهبیعی ئ �هوه حهقی خۆمانه بۆ ێ خۆمان بفرۆشین ,حكومهت ئهوهی ل بردنهوه وات ه حهقیان نی ه چهندی غازی سروشتی بهرههم بهێنن دهبێت ههمووی بۆ حكومهت بێت ,لهبهرامبهر ئهوه ئهوان چیان بردۆتهو ه كهباسی تریش ماوه ل ه محكهم ه ك ه ئهوان بردویانهتهو ه ئهوهی ه مافی ف���راوان ك��ردن��ی��ان ب��ردۆت��هوه ,ك ه دهتوانن فراوان بكهن ل ه ناوچهی خورمهڵ ه له چهمچهماڵ ,ئهوان دهڵێن جگ ه لهوهی ئێمه غازی سروشتی دهدهین ه حكومهت بهاڵم غازی شلو كۆنتێنسهن واته نهفت ه بۆ خۆمان بیفرۆشین كه ئهو ماوهیه ئهو پ��ارهم��ان دهوێ��ت ك ه نهمان فرۆشتوو ه ح��ك��وم �هت ل��� ه ئ��ێ��م �هی وهرگ����رت����ووه , ئ������������هو( )1,900,000,000ی���هك ملیارو نۆسهد ملیۆن دۆالره هی ئهوهیه ,بهاڵم لهبهرامبهر ئ��هو ه حكومهت دهع��وای��ای بهرامبهری ماوه كردو ه ل ه مانگی 2016/3 سهیری دهكرێت ,ئهویش ئهوهیه ئێم ه ووتومان لهماوهی ساڵی 2009دهبوای ه ئهو غازهی پێشكهش به ئێم ه بكهنهوه ك ه ویسگهكانی كارهبا ب ه غازی سروشتی ئیش بكهن ,ئێم ه كه ل ه ساڵی 2007گرێ بهستمان ك���ردوو ه ل�هگ�هڵ كۆمپانیا ل ه ساڵی 2009لهگهڵ كۆمپانیا ماز گڵۆباڵ پشت ئهستور بووین ب�هو بابهتهی ك ه ئ���هوان غ���ازی سروشتیمان پێشكهش بكهن ,بهاڵم ئهوان لهساڵی 2013غازی سروشتیان پێشكهش به ئێم ه ك��ردووه, ئێستائێم ه چی دهڵێن ,دهڵێن پێویست ه 3ملیار دۆالر تهعویز بدهن ك ه لهوماوهی غ���ازی س��روش��ت��ی��ت��ان ن�����هداوهو ت���هواو ت��ان ك���ردووه وات � ه عهقدهكهتان لهگهڵ ێ نهكردووه ,ئهوش ێ بهج حكومهت ج ئێستا له محكهمهی ه وات� ه بهو شێوهش نی ه ك ه ل ه راگهیاندن باس دهكرێت ئهوان دهعوایان ههیه و ئێمهش دهعوامان ههیه
«داناغاز حهقیان نی ه چهندی غازی سروشتی بهرههم بهێنن دهبێت ههمووی بۆ حكومهت بێت». HEMA
17
Civil Free Magazine
2016 /1/10 :: )1( )4( ژمارهه ژمار 2015 /10/1
HEMA
18
شهالل عهبدول -قایمقامی خورماتوو بۆ «هێما»
رێگ ه نادهین خورماتوو بكرێت ه دوو بهشهوه ديدارى :عومهر ئاواره خورماتوو ل ه چاوپێكهوتنێكدا لهگهڵ «هێما» ش�هالل عهبدول ئهحمهد قایمقامی خ��ورم��ات��وو دوای��ی��ن گ��ۆڕان��ك��اری س���ی���اس���ی وئ���هم���ن���ی پ���هی���وهس���ت بهكێشهكانی ئهم دواییهی خورماتوو وپێشهاتهكانی ب�هردهم بارودۆخی قهزاكه وههڵویستی الیهنی كوردی له بارهی چارهسهركردنی كێشهكان ئاشكرا دهكات. هێما :لهسهروبهندی كێشهكانی ئهم دواییهی خورماتوو ،ك��ورد بهو ه لهالیهنی توركمانییهوه تومهتباركرا ك����� ه ئ�����هوه�����ۆك�����اری س����هرهك����ی دروستبوونی ئهوكێشانه ب��ووه ، ئێووه وهكو قایمقامی شارۆچكهك ه ئ �هو تومهتان ه ت��ا چهند ب�ه ڕاس��ت دهزانن؟ ش�����هالل ع���هب���دول :س���هب���ارهت ب �هوك��ێ��ش��ان �هی ك�� ه ل���هم دوای���ی���هدا لهشارۆچكهی خورماتوو ڕووی��دا لهنێوان حهشدی شهعبی وك��ورد كه بهداخهو ه ژمارهیهك قوربانی و زهرهزیانی لێكهوتهوه ،ناتوانرێت ه��ی��چ الی��هن��ێ��ك ب�����هو ه ت��وم �هت��ب��ار بكرێت ك ه كهئامادهكاری كردبێت ب�هم�هب�هس��ت��ی ن���ان���هوهی بشێووی وئ����اژاوهگ����ێ����ڕی ل���ه خ���ورم���ات���وو، س�هرهت��ای كێشهكهی ئهمدواییهی خورماتوو ل ه یهكێك ل ه بازگهكانهو ه ل �هن��ێ��وان ه��ێ��زهك��ان��ی پێشمهرگهو حهشدی شهعبی دروستبوو ئهویش به هۆی پابهند نهبوونی هێزهكهی حهشدی شهعبی لهكاتی تێپهڕبوونی بهوبازگهیهی ك ه بهدهست هێزهكانی پێشمهرگهوهیه ،ب � ه پێی یاساش ه �هر هێزێك لهكاتی تێپهڕبوونی بهههر بازگهیهكدا پابهند نهبێت با یاسا وببێته هۆكاری دروستبوونی كێشه ئهوا خۆی بهرپرس دهبێت ،
دوای دروستبوونی ئهوكێشهیهش راستهوخۆ لێكۆڵینهو ه ئهنجامدراوهو ت��اك��و ئ��ێ��س��ت��اش ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن�هوهك��ان بهردهوامن ،هیچ هێزێك والیهنێكی كوردی لهخورماتوو لهگهڵ ئهوهدا ن��ی��ن ك���ه ب��ش��ێ��وی ون���ائ���ارام���ی ل ه ش��ارهك� ه دروستبێت وههموویان كۆكن ل�ه س �هر ئ���هوهی كێشهكان بهگفتگۆ چارهسهر بكرێت.
«ناتوانرێت هیچ الیهنێك بهوه تومهتبار بكرێت ك ه كهئامادهكاری كردبێت بهمهبهستی نانهوهی بشێووی وئاژاوهگێڕی ل ه خورماتوو». هێما :بۆ چی لهدوای دروستبوونی ههر كێشهیهك لهخورماتوو یهكسهر كورد له الیهن الیهنی بهرامبهرهو تومهتبار دهكرێت؟ ش���هالل ع��هب��دول :ڕاس���ت���ه« ب �هاڵم الیهنی كوردیش الیهنی بهرامبهر تومهتبار دهكات ،ئهگهر بێین ه سهر واق��ی��ع��ی ك��ێ��ش�هك��ان ئ���هوهم���ان بۆ روون��دهب��ێ��ت�هوه كهكێ تومهتباری سهرهكییه له نانهوهی كێشهكان، هێرشكردن ه سهر نهخۆشخانهیهك وتیرۆركردنی دكتۆرێك لهالیهن حهشدی شهعبییهو ه ك ه چهندین س���اڵ���ه خ���زم���هت ب �هه��اواڵت��ی��ی��ان��ی ێ جیاوازی دهكات چی شارهكه بهب پهیوهندییهكی به كێشهكهو ه ههیه ك ه ل ه دهرهوهی خورماتوو دروستبوو ،ئهگهر بهوردی بڕوانین ه بابهتهك ه ب���هوج���ۆره ب��ۆم��ان دهردهك���هوێ���ت ك � ه پ��ێ��چ�هوان�هی قسهكانی الیهنی بهرامبهر ه به الیهنی كورد.
هێما :ل ه بهرامبهر تیرۆركردنی ئ����هودك����ت����ورهك����ورده ك���وردچ���ی ههڵویستێكی ههبوو ه ؟ شهالل عهبدول :ئێمه وهكوالیهنی ك��وردی تیرۆركردنی ئهودكتور ه ب�هگ�هورهت��ری��ن ت��اوان��ی ناودهبهین وت �هن��ان �هت ئ��ی��دان�هش��م��ان ك���ردوو ه ول����هه����هم����ان ك���ات���ی���ش���دا الی���هن��� ه پ�هی��وهن��دی��دارهك��ان وتهنانهت UN یشمان لهوتاوان ه ئاگادار كردۆتهو ه ك ه نهیارانی ك��ورد له خورماتوو دڕن���دای���هت���ی���ی���ان ب���هرام���ب���هر ب ه مرۆڤایهتی ل ه ڕێگای تیرۆركردنی ئ���هودك���ت���ۆرهوه ئ��هن��ج��ام��داو ه ك ه ئ �هودك��ت��ۆر ه ب �ێ چ��هك ب���ووه ول ه ههمان كاتدا لهكاتی هێرشكردن ه س������هری ل����هالی����هن چ���هك���داران���ی حهشدی شهعبییهوه ئهوخهریكی تیماركردنی بریندارهكانیان بوو ه ێ شههیدكردنی ئ�هودك��ت��ۆر ،ب�هڵ� هكورده گهورهترین تاوانه ل ه سهر تیرۆركردنیشی بێدهنگ نابین.
«هیچ هێزێك والیهنێكی كوردی لهخورماتوو لهگهڵ ئهوهدا نین ك ه بشێوی ونائارامی له شارهك ه دروستبێت وههموویان كۆكن ل ه سهر ئهوهی كێشهكان بهگفتوگۆ چارهسهر بكرێت» هێما :ڕێككهوتن ل�هن��ێ��وان ك��ورد وحهشدی شهعبی دهكرێت ودوای ئهوڕێكهوتن ه پێشێل كردن ل ه الیهن حهشدهوه دهكرێت بۆچی؟ HEMA
19
«شههیدكردنی ئهو دكتۆره كوردهبهدهستی حهشدی شهعبی تاوان ه له سهر تیرۆركردنیشی بێدهنگ نابین». ش �هالل ع�هب��دول :دوای ڕێكهوتن لهنێوان الیهنی ك��وردی وحهشدی ش��هع��ب��ی ،ئ���ێ���م���هوهك���وئ���ی���دارهی خورماتوو لهههوڵی بهردهوامداین ب��ۆ ئ����هوهی ه��ی��چ پێشێلكارییهك ڕوون����هدات ،م��ن پێموایه ئ�هوان�هی ك � ه پێشێل ك���اری ئ �هن��ج��ام��دهدهن خهڵكانێكی س����هرهڕۆن بهتایبهت الی �هن��گ��ران وئ���هوان���هی ك � ه نزیكن لهحهشدی شهعبی ،چونكه ئهوان خهڵكیان ههی ه كهزۆرجار بازگهی وهه��م��ی دادهن���ێ���ن ،ی��اخ��ود ڕێگ ه ل �هخ �هڵ��ك دهگ����رن ودهس��ت��گ��ی��ری��ان دهك�������هن ب���هب���ێ گ�����هڕان�����هوه ب��ۆ بهرپرسانی خۆیان ئهگینا ههردوو الیهنی پهیوهندیدار به بابهتهكهو ه یاخود ب ه كێشهكانهوه كۆكن لهسهر ئ���هوهی پێشێل ك���اری ڕوون���هدات وكێشهكان چارهسهر بكرێت ب ه پێی ئهوڕێكهوتنهی ك ه ئهنجامدراوه. ه��ێ��م��ا :خ���ورم���ات���وو ل��� ه ئ��ێ��س��ت��ادا بووهتهدوو بهشهوه ،ب ه شی كورد وبهشی توركمان ،ئهم دابهشبوون ه تا چهند كاریگهری دهبێت ل ه پێكهو ه ژیان له شارهكه؟ ش����هالل ع���هب���دول :ئ������هوهی ئ��ێ��و ه ئ����ام����اژهی ب���ۆ دهك�����هن وان��ی��ی�� ه ، خورماتوو نهكراوهت ه دوو بهشهو ه ،فهرمانبهره كوردو توركمانهكان ل��� ه ف �هرم��ان��گ �هك��ان��ی ش���ارهك��� ه ب ه ئ��اس��ای��ی دهوام����ی خ��ۆی��ان دهك��هن بهاڵم چهند مامۆستاو فهرمانبهرێك ههن ل ه ه �هردووال نهچونهت ه سهر دهوام��هك��ان��ی��ان ئ �هوی��ش ب � ه ه��ۆی پاساو هێنانهوهی مهترسی لهسهر ژیانیان ،بهاڵم ناشبێت بهوشێوهی ه بێت ،خورماتوو ش��اری ههمووان ه بهبێ ج��ی��اوازی ودانیشتوانهكهی ئ��ازادن له ب ه بهسهركردنی ژیانی 20
HEMA
ڕۆژان�هی��ان وڕێگهش ب�هو ه نادهین كه خورماتوو بكرێت ه دوو بهشهوه. ه��ێ��م��ا :ت��اچ��هن��د وهك���وئ���ی���دارهی خ���ورم���ات���وو ئ�����اگ�����اداری ه��ات��ن��ی هێزی ح�هش��دی شهعبیین ب��ۆ ناو شارۆچكهكه؟ ش�هالل عهبدول :حهشدی شهعبی هێزی هێناوهت ه نێو شارۆچكهك ه وهك ئ���ام���ادهك���اری���ی���هك ب��ۆه �هر كارێكی ن�هخ��وازراو ل ه ههمانكاتدا الیهنی ك��وردی��ش هێزی هێناوهت ه ش��ارۆچ��ك�هك� ه ،ب���هاڵم ل �ه ئێستادا وهزع���ی ئهمنی ش��ارهك �ه باشتر ه چهندڕۆژێك بهر له ئێستا ڕێككهوتن لهنێوان الیهنی ك��وردی وحهشدی شهعبی بهمهبهستی هێوركردنهوهی دۆخ��ی ئهمنی خورماتوو ك��راوهو م��هت��رس��ی ت���ا رادهی�������هك ل �هس �هر تێكچوونی بارودۆخی ئهمنی قهزاك ه ن �هم��اوه ،هاتنی ح�هش��دی شهعبی ل�ه ڕۆژی تێكچوونی ب��ارودۆخ��ی ئهمنی ش��ارهك � ه ب��وو ب��هاڵم ئێستا ه����هم����ووالی����هك ك���ۆك���ن ل���هس���هر ئ���هوهی ش �هڕوپ��ێ��ك��دادان جارێكی دیكه دروس��ت نهبێت وپاشهكش ه بهوهێزان ه بكرێت كه هێنراونهت ه خورماتوو وله ئێستاشدا زۆرینهی ئهوهێزانه كشاونهتهو ه ئهوشوێنهی ك ه لێیهوههاتبوون.
«ئێستا ههمووالیهك كۆكن لهسهر ئهوهی شهڕوپێكدادان جارێكی دیك ه دروست نهبێت وپاشهكشه بهوهێزان ه بكرێت ك ه هێنراونهت ه خورماتوو ول ه ئێستاشدا زۆرینهی ئهوهێزان ه كشاونهتهوه ئهوشوێنهی ك ه لێیهوههاتبوون».
ژماره (2016 /1/10 : )4
هێما :ت��ا چ �هن��د ح��ك��وم�هت��ی ههرێمی ك���وردس���ت���ان ه���اوك���ارت���ان ب�����وون بۆ چارهسهری ئهوئاڵۆزییهی ك ه ڕووی ل ه شارهكهتان كرد؟ ش��هالل ع �هب��دول :حكومهتی ههرێمی ههرێمی كوردستان وتهنانهت حكومهتی ناوهندیش هاوكاربوون لهسهر ئهوهی ش�هڕوپ��ێ��ك��دادان لهخورماتوو دروس��ت نهبێت وله ڕێگهی پهیوهندی تهلهفۆنی وناردنی چهند شاندێك بۆ خورماتوو داوای ئهوهیانكرد كهكۆتایی بهكێشهكانی خ��ورم��ات��وو بهنێرێت وخوشبهختان ه ئهوكێشان ه ك��ۆت��ای��ی��ان پێهات والی�هن� ه سیاسیهكانی ه���هردووال لهسهر چهند خ��اڵ��ێ��ك ڕێ��ك��ك�هوت��ن ك �ه ژم��ارهی �هك��ی��ان چ���ووهت��� ه ق��ون��اغ��ی ج��ێ��ب�هج��ێ��ك��ردن�هو ه ژمارهیهكی دیكهی ماون بههیوای ئهوهی لهنزیكترین كاتدا ئهوانیش بچن ه قوناغی ج��ێ��ب�هج��ێ��ك��ردن�هو ه ك�� ه جێبهجێكردنی ئ �هوخ��ااڵن � ه ل �هس �هر حكومهتی عێراقی ماون. هێما :ئێستا دۆخی خورماتوو چۆنه؟ پێت وایهكهكێشهكان دووبار ه نابنهوه؟ ش�هالل عهبدول :دۆخ��ی خورماتوو ل ه سهر ڕێككهوتن ڕاوهستاو ه ،ئهگهر ئهو ڕێككهوتنه وهك��وخ��ۆی جێبهجێبكرێت ئهوا بهدڵنییاییهو ه كێشهكان ب ه ئاسانی چ���ارهس���هر دهب���ێ���ت وج��ارێ��ك��ی دی��ك� ه ڕووناداتهوه. هێما :ل���ه ئ��ێ��س��ت��ادا چ��ی ب �هرن��ام �هی �هك ه�هی�ه بهمهبهستی ق �هرهب��وك��ردن �هوهی ئهوهاواڵتیانهی ك ه تووشی زهرهروزیان ب��وون لهكاتی تێكچوونی ب��ارودۆخ��ی شارۆچكهكه؟ شهالل عهبدول :دوای ئهوهی شاندێكی ئهنجومهنی وهزی����ران وسهرۆكایهتی ك��ۆم��ارو پ�هرل�هم��ان��ی ع��ێ��راق س �هردان��ی خورماتوویان كرد ئێمهوهكو ئیدارهی خورماتوو چهند پێشنیارێكمان خست ه بهردهمیان بهمهبهستی قهرهبوكردنهوهی ئهوهاواڵتیانهی كهل ه ئاڵۆزییهكهی ئهم دوای���ی���هدا دوك���ا ن��وم��اڵ��ی��ان سوتێنراو ه ئ �هوان��ی��ش ل�� ه الی خ��ۆی��ان��هو ه بهڵێنی ئ���هوهی���ان���دا ك�� ه ك����اری ل�� ه س���هر بكهن بهمهبهستی ئهوهی ل ه الیهن ئهنجومهنی وهزیرانی عێراقهو ه بڕێك پار ه تهرخان بكرێت بۆ ئهوهی قهرهبووی هاواڵتیی ه زهرهمهندهكانی پێبكرێتهوه فۆتۆ :كۆسار عومهر
.هێما:دهنگۆی ئهو ه ههیه كه حكومهتی عێراق بیست ملیار دیناری ناردبێت بۆ خورماتووبهمهبهستی قهرهبوكردنهو ه تاچهندئهم ه راسته؟ شهالل عهبدول ئهو دهنگۆی ه دوور ه ل ه راستییهو ه ،بهاڵم وا بڕیاره بڕێك پار ه بهمهبهستی قهرهبوكردنی هاواڵتییان ت �هرخ��ان بكرێت ل�ه الی��هن ئهنجومهنی وهزیرانهوه ئهویش دوای ئامادهكردنی ئ���ام���ارێ���ك س����هب����ارهت ب���ه ق���هب���ارهی ئهوزهرهرو زیانان ه بۆ ئهوهی بهگوێرهی ئ�هوئ��ام��ار ه پ��ارهت�هرخ��ان بكرێت ،بهاڵم وهكو دیاریكردنی بڕی پاره ئهوهدوور ه له راستییهوه وهیچ بڕه پارهیهك دیاری نهكراوه. هێما :ئێم ه هیچمان نهماوه ،ئهگهر ئێوو ه دوایین قسهتان ههبێت؟ ش��هالل ع �هب��دول :ل� ه ڕێ��گ�هی گۆڤاری (ه���ێ���م���ا)هو ه داواك������ارم ل��ه حكومهتی ههرێمی كوردستان وعێراق كهههوڵی ج����دی ب�����دهن ب���ۆ ئ�����هوهی ك��ێ��ش �هك��ان ل���هخ���ورم���ات���وو دووب���ارهن���هب���ێ���ت���هو ه وڕێگهوتنهك ه وهكوخۆی جێبهجێبكرێت وقوربانیانی ڕووداوهكهی خورماتوو ب ه شههید ههژمار بكرێت ولهههموو ماف وئیمتیازاتێك بێبهش نهكرێن.
«لهڕێگهی گۆڤاری (هێما) هوه داواكارم له حكومهتی ههرێمی كوردستان وعێراق كهههوڵی جدی بدهن بۆ ئهوهی كێشهكان لهخورماتوو دووبارهنهبێتهوه وڕێگهوتنهك ه وهكوخۆی جێبهجێبكرێت وقوربانیانی ڕووداوهكهی خورماتوو ب ه شههید ههژمار بكرێت ولهههموو ماف وئیمتیازاتێك بێبهش نهكرێن». Civil Free Magazine
HEMA HEMA
21 21
ب ه فهرمی یهكێتی ئهكرێت ه دوو باڵ و دوو بهرنامهی جیاواز
Civil Free Magazine 22
HEMA
ژماره (2016 /1/10 : )4
یهكێتی لهبهردهم لهیهكترازانێكی تردایه ئهمه ئێستا باسی گهرمی ناوهندی سیاسی و ئیعالمی و و قسهو باسی ناوخۆی یهكێتییه . ئهرسهالن بایز ئهندامی مهكتهبی سیاسی ئهو حزبه ئهم ئهگهر ه به مهترسی لهسهر یهكێتی ناو یهكێتی دهزانێـت و دهڵێت « ئهگهر ئهمجارهیان لهیهك ت��رازان بێت، لهسهری سهرهو ه تا خوارهوه یەکێتی لهت دهبێت» ب��ای��ز-ل��ە وت��ارێ��ک��دا بەناونیشانی «یەکێتی ،یەکێتی نیشتمانی کوردستان» کە لە رۆژنامەی کوردستانی نوێدا باڵوکراوەتەوە ،باس لە مەترسیەکانی کێشەو ناکۆکی ناو سەرکردایەتی یەکێتی دەکات و دەڵێت» دڵنیام لهوهی ئهگهر جیابوونهوهی گۆڕان به هێمنیو ڕاوێ��ژو ل ه بوارێكی بهرتهسكدا بووبێت .ئهوا ئهگهر خوا نهكرد ه ئهمجارهیان لهیهك ترازان بێت ،لهسهری س �هرهو ه تا خ��وارهو ه لهت دهبێت ،ئهمهش نهك ههر مهترسیهكی گهورهیه بۆ ئایندهی نێوان ئهو ههڤااڵنهی دهیان ساڵ ه بهیهكهو ه لهیهك سهنگهردا خهبات ئهكهن. بهڵكو چارهنووسی «ی.ن.ك»و ههمومان ئاڕاستهی تونێلێكی تاریكو نادیاریش ئهكهن». رۆژنامهنووسێكی نزیك له ناوهندی بڕیاری یهكێتی نایشارێتهو ه كهوا قهیرانی قوڵ و دوو جهمسهربوون ل ه ناو حزبهكهیدا ههیهو دهڵێت» دڵنیام ئهگهر ئهم ناكۆكی و خالفاتان ه بهردهوام بن ئهو ه یهكێتی ریزهكانی یهكێتی دهكهوێته مهترسییهوه» ئاماژ ه بۆ ئهوهش دهكات»به فهرمی یهكێتی ئهكرێت ه دو باڵ و دوو بهرنامهی جیاواز» وتیشی روون نییه كێ دهبێت ه خاوهنی یهكێتی باڵی بهرههمساڵهح یا باڵی ماڵی مام جهالل» ئهو رۆژنامهنووس ل ه دریژهدا بۆ هێما دهڵێت « دكتۆر بهرههم و 17كهسی تر كه هێزی پێشمهرگهیان الی ه خۆیان وهك مینهر و جهمسهرێك له ناو یهكێتی ئیعالن دهكهن و یهكێتیش بۆ كهس بهجێ ناهێڵن» ئ �هو رۆژنامهنووسه كه پێی ب��اش نابوو ئ��ام��اژ ه ب ه ناوی بكرێـت وتیشی» رهوش��ی یهكێـتی ب�هرهو دوو ل �هت ب��وون دهڕوات وای لێدێت ههركهسهو خۆی بهخاوهنی یهكێتی دهزانێت بهاڵم ل ه دواجاردا یهكێـتی الواز دهبێت». هێما زانیویهتی باڵی دهس��ت رۆشتووی یهكێـتی ك ه ێ مام جهالل ناسراو ه ئامادهن داهاتێكی زۆر بهباڵی ماڵ باش بدهن ب ه باڵهكهی دكتۆر بهههرم بۆ ئهو ه یهكێتی بهجێبهێڵن بهاڵم ئهم ه رهتكراوهتهوه سلێمان عهبدوڵاڵ یونس نووسهر و رۆشنبیر و كادیری دی��اری یهكێـی دهڵێت « لەڕاستیدا بەردەوامكردنی دۆخی مەوجەد لۆجیكی نییە .ئاخر خۆ ش��اراوە نییە چۆن لەدوای نەخۆشكەوتنی مام جەالل-ەوە دەستاڕی باڵباڵێنێكی مەلمووس ،بێ بەزەییانە گیان و ژیان و بەرژەوەندی و پێگە شایستەكانی ئەم هێزە مێژووییە دەهاڕێت. لێرەدا ئەگەر دروستكردنی (مینبەر) جارێك نیشانەی پ��رس��ی��ار ب��ێ��ت ،ئ���ەوا (ب��وون��ی دوو ب��اڵ��ی ب��ێ مۆڵەت و ب��ێ ئ��ام��ان) دووج���ار .چونكە دەش��ێ��ت لەسۆنگەی بەمینبەركردنێكی شەرعیەوە ،چوارچێوە زێڕینەكەی یەكێتی بپارێزین».
راپۆرتی :الوان ئهحمهد HEMA
23
Civil Free Magazine
2016 /1/10 : )4( ژماره
HEMA HEMA
24 24
عهبدواڵ خالد -سهرۆكی رێكخراوی ئاشتی وئازادی و دامهزێنهری سهنتهری مهسهله:
شهفافیهت لهكهرتی نهوت له ههرێمی كوردستان بوونی نیی ه سازدانی : خاوهنی ئیمتیاز
عهبدواڵ خالد سهرۆكی رێكخراوی ئاشتی وئ����ازادی و دام�هزێ��ن�هری س �هن��ت �هری م �هس �هل � ه ل��ه ههرێمی ك���وردس���ت���ان ,ئ��ێ��س��ت��ا ل��هه��هوڵ��ی دام���هزان���دن���ی گ��روپ��ێ��ك��ی خ���اوهن پهرژهوهندین له ههرێمی كوردستان ,لهم چاوپێكهوتنهی هێمادا تیشك دهخاته سهر ڕاپۆرتهكانی وهزارهتی سامان ه سروشتیهكان و شهفافیهت ل ه بواری نهوت و گازدا . ه��ێ��م��ا :ل���ە ه���ەوڵ���دان ب��ۆ دروس���ت کردنی دەست پێشخەری شەفافیەت ئامانجتان چیە؟ عبدواڵ خالد :ن �هوت موڵكی گهل ه ،كاتێك حكومهت یان پهرلهمان یان ههر الیهكی دیك ه رادهسپێردرێت ك ه ئیدارهی بكات لهراستیدا ئهو ه مانای ئهوهدێت كه ئهو نهوت ه ب ه ئامانهت دراوهت ه دهستی ئهو،ئهویش دهبێت ئهمین و دهستپاكبێت ل ه ئیدارهكردنی .ئهمه حاڵهته تهندروستهكهیه ك ه ئهگهر وابێت ن �هوت وغ��از دهبێت ه مایهی خۆشگوزهرانی خهڵك،بهاڵم جێگهی داخ���ه ب��ارودۆخ��هك�� ه بهو شێوهیه نییه،موڵكی خهڵك لهالیهن ئ���هم ح��ی��زب و ئ����هوی دی��ك �ه،ئ �هم تاخم و ئهوی دیك ه ،ئهم بنهماڵهو ئ���هوی دی��ك �ه ق���ۆرخ ك����راوه .ل�هم
ب��ارودۆخ��هدا پێویست دهك���ات ك ه گهل رووبهرووی ئهو ناتهندروستی ه بێتهو ه ل � ه ئ��ی��دارهك��ردن��ی مهلهفی نهوت.پێویست ه دهستپێشخهری و ههوڵی جوراوجۆر بدرێت لهسهر شهفافیهت لهكهرتی ن �هوت��دا .ئهو ههوڵهی ئێم ه لهوچوارچێوهیهدای ه ب����هه����اوك����اری رێ���ك���خ���راوهك���ان���ی كۆمهڵگای مهدهنی لهسهرتاسهری كوردستان و كهسانی ئهكادیمایی وچاالكوان. ه��ێ��م��ا :ڕاپ���ۆرت���ەک���ان���ی وەزارەت�����ی سامانە سروشتیەکان تاوەکو چەند شەفافە ؟ عهبدواڵ خالد :مێژووی دهرهێنانی ن���هوت و ف��رۆش��ت��ن��ی ل � ه ه�هرێ��م��دا مێژوویهكی دوورودرێ�����ژی نییه. ه���هروهه���ا ل����هراب����ردووا ك�هس��ان��ی ش����ارهزاو پ��س��پ��ۆڕم��ان ب�هدهگ��م�هن ه��هب��وو.ف��رۆش��ت��ن��ی ن��هوت��ی��ش ب ه نایاسایی و لهتاریكیدا بوو.بۆی ه لهو سهردهمهدا كهس لهو بابهتهی نهدهكۆڵییهو ه و كهسیش نازانێت چی كراوه! ب��هاڵم ب��ۆ ئێستا لهراستیدا ن�هوت ل��� ه روون����اك����ی ب��� ه ب�����ۆڕی و ب ه ج���اددهك���ان���دا دهڕوات،ك���هس���ان���ی ش�����������������ارهزا وپ�����س�����پ�����ۆڕم�����ان زۆره،میللهت هوشیارانهتر مامهڵ ه دهك���ات،ك���وردس���ت���ان ن��اوچ�هی�هك��ی ك��راوهی � ه ب���هرووی جیهان،میللهت ههژارتر وههندێك كهس و بنهماڵ ه وبهرپرس دهوڵهمهندتر دهبن! بۆی ه لهراستیدا شهفافیهت بوونی نیه ل ه كهرتی نهت وغازدا،ئهو چهند ژم��ارهی �هی ك ه مانگان ه وهزارهت���ی س��ام��ان � ه س��روش��ت��ی��ی �هك��ان دهری دهكات،تهنانهت خۆشیان باوهڕیان پێی نیه!ئاخر له كوێی دونیا راپۆرتی تهدقیق ن �هك��راو وردبینی نهكراو بۆته جێی متمانه! وهزارهتی سامان ه سروشتییهكان ئهگهر راست دهكات بابفهرموویت لیژنهیهكی خ��اوهن بهرژهوهندی دروست بكات و ئهو
لیژنهی ه بچێت كۆمپانیای جیهانی خاوهن متمانه بهێنێت و تدقیقی ئ ه راپۆرتان ه بكات،جا ئهو كاته ههموو الیهكمان دهستخۆشی ل ه وهزارهت دهكهین. هێما :ب��ۆری نەوتی هەرێم توانای 700ه���ەزار بەرمیلی ه��ەی��ە بەو ژم���اری���ەش ن��ات��وان��ێ��ت م��ووچ��ەی فەرمانبەران دابین بکات پێویستە پالنی حکومەت چی بێت ؟ ع���هب���دواڵ خ��ال��د :ئ���هوان���هی ن��هوت دهفرۆشن ل ه كوردستان رێككهوتنی جیاجیان كردوو ه لهگهڵ ئهم واڵت و ئهوی دیك ه ،ئهم كۆمپانیا و ئهوی دیك ه كه لهراستیدا وردهكارییهكانی ش����ارهوهی����ه و ن���ازان���رێ���ت ب �هش وپشكی ئ���هوان چی ه و چ �هن��د بۆ ك��وردس��ت��ان دهگ �هڕێ��ت �هوهو،ل �هوهی ك ه بۆ كوردستان دێتهوه چهندی دهچێته گیرفانی ئهم حیزب و ئهوی دیكه! ب �هاڵم ئ��هوهی دهزان��ی��ن كهم دێت ه گیرفانی خهڵكهو ه ؟ئ �هوهش وات�� ه ه��اواڵت��ی��ان وخۆشگوزهرانی هاواڵتیان چهقی بهرژهوهندی نهوت نین ،بهڵكه حزب و بنهماڵهو واڵتانی ههرێمایهتی و كۆمپانیاكان چهقی ب �هرژهوهن��دی��ی �هك��ان��ن،ب��ۆی � ه ئ�هگ�هر شهفافیهت دابیننهكرێت و هاواڵتیان چهقی بهرژهوهندی فرۆشتنی نهوت نهبن ،نهك 700ههزار بهڵكو رۆژان ه 7ملیۆنیش بفرۆشن ناتوانن موچهی فهرمانبهران بدهن و تهنانهت ناتوانن یهك چاڵی سهرشهقامهكانیش چاك بكهنهو ه ك ه تانكهری نهوتهكانی ئهوان كون كونیان كردووه!
«مهلهفی نهوت قۆرخكراوهو لهروناكیدا میللهت ههژاردهكات ول ه تاریكیدا كهسانێك دهوڵهمهند دهكات!». HEMA
25
هێما :تا چەند وەزارەت���ی سامانە سروشتیەکان هەماهەنگە لەگەڵ رێکخراوەکانی کۆمەڵگای مەدەنی ؟ لەکاتێکدا ئەو وەزارەتە بەووتەی پەرلەمانتاران هەماهەنگی لەگەڵ ئەوان نیە؟ عهبدواڵ خالد :نهك له گهڵ پهرلهمان و رێ���ك���خ���راوهك���ان���ی ك��ۆم �هڵ��گ��ای م��هدهن��ی،ب��هڵ��ك��و ئ����هو وهزارهت������ ه تهنانهت لهگهڵ حكومهت و خهڵك وراگهیاندنیش پهیوهندی نیه.بهڵكو ئهو تهنها پهیوهندی به چهند كهس و كۆمپانیا و یهك دوو كهناڵی میدیا ههیه.خۆ خ��وا نهكات بهرێككهوت رێ��ت بكهوێت ه ئ��هو ش��وێ��ن�هی پێی دهوترێت وهزارهت ،دڵنیاب ه بهوهی ناتوانیت بچیت ه ژوورهوه.ئهو دابڕان و دوورهپ�هرێ��زی�هی ئهو وهزارهت�� ه وایكردوو ه ك ه گومانی گهور ه لهو وهزارهت ه بكرێت و تهنانهت خهڵكیش فرۆشتنی ن �هوت بۆ ب �هرژهوهن��دی خۆی نهزانێت.
«نهك 700ههزار بهڵكو رۆژان ه 7ملیۆنیش بفرۆشن ناتوانن موچهی فهرمانبهران بدهن و تهنانهت ناتوانن یهك چاڵی سهرشهقامهكانیش چاك بكهنهوه ك ه تانكهری نهوتهكانی ئهوان كون كونیان كردووه!».
هێما :جگە لە ن��ەوت پێت وای��ە بە رۆیشتنی گازی هەرێمی کوردستان قەیرانی دارایی چارەسەر ببێت؟ ع�هب��دواڵ خالد :پێم وای �ه بهههمان ئ��اق��اری ن�هوت��دا دهڕوات و،شتێكی تازهتر نایهنێت ه كوردستان تا ئهو كاتهی كه مهلهفی ن �هوت نهكرێت ه مهلهفێكی نیشتمانی و دامهزراوهیی و شهفافیهتی تێدا دهستهبهربكرێت. بهڵكو ب ه پێچهوانهو ه ئیدارهكردنی ن��هوت و غ��از ب �هم شێوهی ه ئێستا م�هت��رس��ی گ����هورهی ه �هی �ه لهسهر دیموكراسی ئهم ههرێمه! 26 26
HEMA
20162015 /1/10/12/13 ژماره: )4( : ژماره ()3
هێما :ئێوە کۆنفرانسی چەسپاندنی ش��ەف��اف��ی��ەت��ان ب��ەس��ت ل��ە هەولێر ک���اری���گ���ەری ئ����ەو ک��ۆن��ف��ران��س��ان��ە لەچیدایە؟ ع �هب��دواڵ خالد :ئ��هو كۆنفرانسان ه ب ه ئامانجی ئهوهی ه ك ه دهرفهتێك بدۆزرێتهوه تاوهكو الیهنه جیاجیاكان ل ه پهرلهمان و كۆمهڵگای مهدهنی وك �هس��ان��ی پ��س��پ��ۆڕو م��ی��دی��اك��اران وچ��االك��وان��ان دی��ال��ۆگ��ێ��ك��ی ك���راو ه بكهن لهبارهی دوا پهرهسهندنهكان لهو مهلهفهدا .ههروهها دهرفهتێك ه تاوهكو ل ه رێگایهوه فشاربخرێت ه سهر حكومهت بۆ ئ�هوهی شهفاف بێت لهسهر ئهو مهلهفه ,خۆ ئهگهر ههر هیچ نهبێت دهرفهتێك ه تیایدا ب ه كۆی دهن��گ دهڵێین مهلهفی نهوت ق��ۆرخ��ك��راوهو لهروناكیدا میللهت ههژاردهكات ول ه تاریكیدا كهسانێك دهوڵهمهند دهكات!
«خۆشگوزهرانی هاواڵتیان چهقی بهرژهوهندی نهوت نین ،بهڵك ه حزب و بنهماڵهو واڵتانی ههرێمایهتی و كۆمپانیاكان چهقی بهرژهوهندییهكانن».
هێما :ت��ا چەند ملمالنێ سیاسی ک��اری��گ��ەری ل��ەس��ەر شەفافیەت لە نەوت و گاز و دامەزراوەکانی تر بوونی هەیە؟ عهبدواڵ خالد :كاتێك ك ه شهفافیهت ل � ه م �هل �هف��ی ن���هوت نییه و ق��ۆرخ دهك��رێ��ت و گرێبهستی گ���هورهو ب��چ��ووك��ی ل �هس �هر دهك��رێ��ت.ئ��ی��دی دهبێت ناڕازیبووان پهیداببێت،دهبێت كهس و الیهن و حزب و رێكخراو و هاواڵتیان بڵێن بهسه.ئهو جۆر ه ملمالنێی ه كاریگهری باشی دهبێت لهوهدیهێنانی شهفافیهت و داهاتی نهوت بخرێته خزمهتی خهڵكهوه. بهاڵم ملمالنێی سیاسی ل ه پێناوی ئهم كهس و ئهوی دیك ه لهپێناوی بهرژهوهندی تهسكی حزبی بێگومان كاریگهری خراپی دهبێت لهسهر مهلهفی نهوت و دهبێت ه هۆی ئهوهی زیاتر قۆرخ بكرێت و له تاریكی تردا
كاروبارهكانی بهڕێوهببرێت و كهس نهزانێت چۆن تهخشان وپهخشانی پێوهبكرێت! هێما :رۆڵی کۆمپانیاکانی گەڕان و هەڵکەندنی چاڵە نەوتیەکان تاچەند گرنگی هەیە ؟ ع���هب���دواڵ خ��ال��د :ك���ارێ���ك���ی ب��اش� ه ك��وردس��ت��ان ل �هن �هخ��ش �هی ن �هوت��ی جیهانیدایه ،خ�هون��ی ه �هر تاكێكی ك������ورد ه ن�����هوت ب��ب��ێ��ت � ه ه �هوێ��ن��ی ب��ون��ی��ادن��ان��ی دهوڵ���هت���ی نیشتمانی ك���وردس���ت���ان ،ب�����هاڵم ب��هرل��هه��هر شتێك دهبێت ئهو مهلهف ه بكرێـت ه نیشتمانی ب��ۆ ئ���هوهی كوردستان س��وود مهند بێت .بهڵأم پێم وانی ه ئ�هوهن��د ه خ��ۆش باوهڕبین ك ه ئهو كۆمپانیایانه ببنه هۆكاری خۆشی و خ��ۆش��گ��وزهران��ی ئێمه .زۆرێ��ك ل�هو كۆمپانیایان ه خ��اوهن تۆماری رهش��ن له جیهاندا،له پێشێلكردنی م��اف �هك��ان��ی م���رۆڤ و پیسكردنی ژینگ ه ،تهنانهت ههندێكیان لێرهو لهوێ ولهم سهردهم و ئهوی دیك ه رۆڵیان ههبوو ه له پشتگیریكردنی سهركوتكاری ودیكتاتۆریهت. ناشبێت ئ �هوهن��د ه خۆشباوهڕبین ك� ه پێمان واب��ێ��ت ئ �هوان �ه هاتوون ئیدی ئێم ه پارێزراوین،بهڵكو ئهوان ه��ات��وون ب��ۆ ق��ازان��ج��ی خ��ۆی��ان و ئێستا ئهو قازانجهی لێره دهیكهن ه���هروا بهئاسانی لهشوێنی دیك ه ن��ای��ك �هن،ب��ۆی � ه ئ��هگ��هر ق��ازان��ج��ی��ان لهشتێكی دیكهو له شوێنێكی دیك ه و لهگهڵ یهكێكی دیك ه ههبێت زور ئاساییه سبهی زووترنیه بڵێن بای بای!
عهبدواڵ خالد :دهستمان ك��ردوو ه ب��ه ك��ارێ��ك��ی ب���اش ب��ۆ رێكخستن و ب �هه��ێ��زك��ردن��ی رێ��ك��خ��راوهك��ان��ی ك��ۆم �هڵ��گ��ای م���هدهن���ی ل��� ه ك �هرت��ی ش��هف��اف��ی��هت ل��� ه ن�����هوت وگ�����ازدا لهههرێمی كوردستان.ئهم بهرنامهی ه بههاوكاری رێكخراوی فریاگوزاری میللهتی ن�هروی��ج��ی��ی� ه وكۆمهڵێك رێكخراوی ناوخۆیی و چاالكوان وش�������ارهزا ت��ی��ای��دا ل �هه��اوب �هش��ی كاردهكهین. دهمانهوێت ههوێنێك بۆ گروپێكی خاوهن بهرژهوهندی دابمهزرێنین ل ه كوردستان ك ه تیایدا رێكخراوهكان و حكومهت وكۆمپانیاكانی نهوت ه���هب���ن،س���ااڵن���ه ب����ڕی ف�����رۆش و داهاتی نهوت ب ه پێی راپۆرتهكانی كۆمپانیاكان وحكومهت وهربگرین و بیدهین ه كۆمپانیایهكی شارهزای دارای���ی ك�ه تدقیق و وردبینی بۆ ب��ك��ات ب��ۆ ئ����هوهی داه��ات��ی ن �هوت بخرێت ه خزمهتی گهلی كوردستان به ههموو شێوهیهك.
«ئهوانهی نهوت دهفرۆشن ل ه كوردستان رێككهوتنی جیاجیان كردووه لهگهڵ ئهم واڵت و ئهوی دیك ه ،ئهم كۆمپانیا و ئهوی دیك ه كه لهراستیدا «شهفافیهت بوونی نیه ل ه وردهكارییهكانی كهرتی نهت وغازدا،ئهو شارهوهی ه و نازانرێت چهند ژمارهیهی ك ه مانگان ه وهزارهتی سامان ه بهش وپشكی سروشتییهكان دهری ئهوان چی ه و دهكات،تهنانهت خۆشیان چهند بۆ كوردستان باوهڕیان پێی نیه!». هێما :بەرنامە و کاری ئایندەی ئێوە دهگهڕێتهوه».
چی دەبێت؟
HEMA
27
گۆ
شهی هكه ه ه م و و جارێ ك مهال ت ه ح س ین گ هرمیان ی د ه ی ن ووسێت
نیشانهكانی ئاخر زهمانی دهسهاڵتی كوردی بارودۆخی سیاسی ئهوهمان پیشان دهدات ك ه ئهم دهسهاڵت ه كوردیی ه ل ه دوای 1991هوه دهسهاڵتێك بووه نهیتوانیو ه چوار چێوهی عهقڵی خێڵ و پیرۆزی تاكه شهخس تێپهڕێنی و بهجۆرێك سیاسهتیان ك��ردوو ه حزبیان به ك��ار هێنا ێ ,بۆی ه ك ه نابێت بهرژهوهندی بنهماڵهو شهخس تێپهڕێن لهو پ��ێ،اوهدا بۆ مانهوهو خۆسهپاندن و شهڕی ناخۆیان بهرپاكرد ل ه ئهنجامی ش�هڕی ناوخۆدا ههریهك دهستی دوژمنانیان هێنای ه ن��او خاكی كوردستان و خیانهتیان له میللهت و نیشتمان و خۆێنی شههیدان كرد ,دوایش رێكهوتنهو ه ههر بهپێی بهرژهوهندی حزبی و شهخسیهكان ێ رێكهوتنهو ه كهتیایدا ب��هرژهوهن��دی داگیركهرانیان ج بهجێكرد ,حزبی ك��وردی ی��ان باشتر بڵێم دهسهاڵتی بنهماڵ ه و خێڵ بوون ه بهربهست بۆ بزووتنهوهی سیاسی و كۆمهاڵیهتی و ئابوری ,ژێرخان و سهرخانی كوردستانیان مۆنۆپۆڵكرد خهڵكیان ك��رد ب ه كویل ه و زوڕن���اژهن ,ب ه سامانی خهڵكهوه ب ه پارهو پوول تاك و كۆمهڵگهیان كرد ه كویل ه ب ه دهی��ان كهناڵی راگهیاندن و دهزگ��ای تۆقێنهری نهێنی و هێزی تایبهتی شهخسهكان كوردستانیان وێران كرد ,دهیان كهس و رۆژنامهوانیان تیرۆركرد ,دهسهاڵتی كورد مۆدێلێك ه دووریشه ل ه دهسهاڵتی دیكتاتۆریشهو ه دهكرێت بخرێت ه چوار چێوهی مافیاوه .... ئێستا كۆمهڵێك نیشانهی ئاخر زهم��ان��ی ئ �هم دهسهاڵت ه هاتووهت ه ئاراو ه لهوان ه ( تیرۆركردنی رۆژنامهنووس و كهسه ناڕازاییهكان ,فڕاندن ,كوتله بازی ,عهشیرهتگهری ,تهسكیهی حزبی كه باوه ,واسیت ه ,شههادهی درۆ ب ه ێ مهعریف ه ,نهبوونی دهزگای پاره ,شههادهی زانكۆی ب سهربهخۆ ,یاسا بهپێی بهرژهوهندی حزب ,یاسا شكێنی لهالیهن بهرپرسانهو ه ,دانانی خزم و كهس بۆ دهزگاكان ی��ان بهپێی ح��زب��ی ب���وون ,ق��ۆرخ��ك��ردن��ی ئ��اب��وری والت ل ه نێوان چهند حزب و ل ه نێو حزبیشدا چهند كهسێك , راگهیاندنی چ�هواش�هك��اری ,دهس��ت تێكهڵكردن له گهڵ تورك و فارس ,بێ دهنگی ل ه ئاست پرس ه نهتهوهییهكان و پارچهكانی تری كوردستان ,یان دژایهتیكردنی باكۆر و رۆژئ��اوا ,دهس��ت وهردان له هێز ه سیاسیهكانی تری رۆژههاڵتی كوردستان ,قۆرخكردنی سهرۆكایهتیهكانی ئهم واڵت� ه و گهوجاندنی میللهت ,دزینی سامانی نهوت 28
HEMA
ژماره (2016 /1/10 : )4
و گاز و گومرك ,برسی كردنی خهڵك قهیرانی ئابوری ێ ق�هرزێ��ك��ی زۆر ب��ی ك��اری و ه���هژاری و ب��ازاڕێ��ك��ی ب كۆنترۆڵ ,نهبوونی ئاسایشی خۆرك ,نهبوونی ئاسایشی واڵت ,بێ كارهبایی ,كیشهی ئاو گوێنهگرتن له داوای خهڵك ,سهركوتكردنی خۆپیشاندانهكان ,نهبوونی ئازادی و دیموكراسی ل ه ههمووی نهنگی تر پهكخستنی پهرلهمان و نهبوونی هیچ ئاسۆیهك لهبهردهم یهكێـی بوونی هێزو الیهنهكان كه ههرچهند ه شتێك نیی ه الی من ناوی هێزی سیاسی بێت ئهوهی ههی ه هێزی خێڵ و گروپ و شهخس ه واڵتیان كردۆت ه كهالوه بهو ههموو داهات و دزینی نهوتهو ه هێشتا والت ق��هرزدار ه به دهی��ان ملیار دۆالر ,ئهوانهی ئاماژهم پێدا پێم وای ه ههر تاكێكی كورد دهیان ئاماژهی تری نیشانهكانی ئاخر زهمان و كۆتایی هاتنی دهسهاڵتی كوردی الیه ,ئهوهی ماو ه كات و شوێ،ه چاوهڕوانی زهماوهندی گهور ه بن ,چونك ه دهمێك ه جام پڕ بووهو لێی دهرژێت .
مةال تةحسين طةرمياني نورنبيرك
عومهر گوڵپی :بهرێوبهری گشتی چاودێری و گهشهپێدانی كۆمهاڵیهتی سلێمانی
عومهر گوڵپی :بهڕێوبهری گشتی چاودێری و گهشهپێدانی كۆمهاڵیهتی سلێمانی بۆ هێما
لهسلێمانی 68ههزار هاوواڵتی مووچه خۆرمان ههیه گۆڤاری هێما
گۆڤاری هێما بهپێویستی زانی گفتوگۆ لهگهڵ بهرێوبهری گشتی وچاودێری و گهشهپێدانی كۆمهاڵیهتی سلێمانی بكات تیشك بخاته س �هر ژم���ارهی مووچ ه خۆرهكانیان و تێوهگالنی چهند كهسێك ب ه گهندهڵی و زیندانی كردنیان. لهم گفتوگۆیهدا عمر گۆڵپی ك ه لهپشكی كۆمهڵی ئیسالمی كوردستان كراوه ب ه بهرێوبهری گشتی بۆ گۆڤارهكهمان دواو ,پالن وستراتیژی چی ه ؟ چۆن دهتوانێت رووبهرووی گهندهڵی بێتهوه؟ ئامار و داتای نوێ دهخاته روو. هێما :پ�ل�انو س��ت��رات��ی��ج��ی ئ��ێ��و ه بۆ چاكسازی چییه؟ عومهر گۆڵپی :بهبڕوای من چاكسازی پ��ێ��وی��س��ت��ی ب��� ه پ�لان��ێ��ك��ی ستراتیجی ههمهالیهنه ههیه ،بهجۆرێك ههموو دام �هزراوهك��ان��ی واڵت تیایدا ڕۆڵیان ه �هب��ێ �تو ئ �هرك��ی��ان دی��اری��ك��راو بێت ب��هت��ای��ب��هت پ���هرل���هم���انو دهس���ت���هی
دهستپاكیو دیوانی چاودێریی داراییو دادگ��اك��ان ،ستراتیجێك ل ه ت��اك�هو ه تا دام����هزراو ه گ �هورهك��ان��ی واڵت تیایدا ب �هش��دارب��ن ،ل �ه ههرێمێكیشدا هێز ه س��ی��اس��ی��ی�هك��ان��ی ب��ت��وان��ن ڕێ��گ��ری ل ه س��هرۆك��ی پ �هرل �هم��ان ب��ك �هنو ڕۆڵ��ی دام���هزراوهی���هك���ی گ����هورهو ش�هرع��ی وهك پهرلهمان پهك بخهن ،باسكردن ل ه ههر جۆره پرۆسهیهكی چاكسازی ك ه دڵی پێخۆشبكرێت كات بهفیڕۆدانه، ههر ههوڵێكیش ل ه دهرهوهی پالنێكی س��ت��رات��ی��ج��ی ل���هو ج�����ۆرهی ب��اس��م��ان ك��رد ئهنجامهكهی زۆر س��ن��وردارهو ب �هره �هم �هك �هی وهك ب��اران��ی ب�هه��ار وای����ه ت �هن��ه��ا ق���وڕگ���ی ت��ی��ن��وی چ�هن��د پارچه زهوییهك تهڕ دهك��ات ،ئهمه ل ه كاتێكدا ئهو ستراتیجهی باسمان كرد وهك بارانی زستان وای ه ك ه تهواوی زهوی���ی��� ه وش��ك��هك��ان��ی واڵت ت��ی��ای��دا ب�هه��رهم�هن��د دهب���ن ،ب���هاڵم س���هرهڕای ههموو ئهمانهش ستراتیجی من لهم بهڕێوهبهرێتییه خۆی لهو دروشمانهدا
دهب��ی��ن��ێ��ت �هو ه ك��ه ه���هر ل��هس��هرهت��او ه بهڵێنم ل �هس �هر داون ك � ه ب��هو ج��ۆر ه كاربكهم ،ئهوانیش :سهردهمیبوون، پیشهییبوون ،شهفافییهتو دادهگهریی له بهڕێوهبردندا ،بهتایبهت ئهگهر ل ه ههر شوێنێك شهفافییهت ههبوو ئهو ه گ �هن��دهڵ��ی خ���ۆی ب��ۆخ��ۆی پاشهكش ه دهكات. ێ ناكرێت؟ هێما :كهوات ه ئێوه هیچتان پ عومهر گوڵپی :نهخێر مهبهستم ئهو ه ێ ن��اك��رێ��ت ،ب ه نییه بڵێم هیچمان پ � دڵنیاییهوه له ههر شوێنێك پرۆسهی بهڕێوهبردن ههبوو ،سهرو هتو سامانی دارای���یو مرۆیی ههبوو ،دۆخهك ه ل ه دوو حاڵهت ب�هدهر نییه ،پرۆسهیهكی خراپه یان باش ،گهندهڵ ه یاخود پاكهو شهفافان ه لهپێناو بهرژهوهندی گشتیدا كاردهكرێت ،ئێم ه لهوهی دوههمیانینو ل��هك��اری ڕۆژان���هم���ان���دا ل �هم��اوهی �هك��ی ك���ورت���ی ش���هش م��ان��گ��ی راب������ردوودا پهیڕهویمان له شهفافیی هتو دادگهریو دهس��ت��پ��اك��ی ك������ردووه ،ب��هه��اوك��اری
HEMA
29
ژم���ارهی���هك���ی زۆر ل�� ه ك��ارم��هن��دانو بهرپرسان ل ه بهڕێوهبهرایهتی گشتیو بهڕێوهبهرێتییهكانی تر ،ب ه ئهمانهتهو ه س���هروهتو سامانی م��اددیو مرۆیی دامهزراوهكانمان له پێناو بهرژهوهندی گشتیدا بهكارهێناوه ،ئ�هم�هش ئ�هو ه ناگهیهنێت كه ڕاستییهك ههیه نهیڵێم، ئهویش خراپبوونی دۆخ��ی سیاسیو ئ���اب���وریو ك��ارگ��ێ��ڕی��ی � ه ل���ه ه�هرێ��م��ی كوردستان ،ك ه بوونهت ه ڕێگر لهبهردهم ك��ۆم �هڵ��ێ��ك ه��هن��گ��اوی ك���رداری���ی ك ه هاوواڵتیانو كارمهندان ب ه ئاواتی ئهو ههنگاوانهوهنو چاوهڕوانیانن ،ئهوهش شتێك ه ل ه دهرهوهی ئیرادهو ویستی ئێمه ،چونكه ئێمه پۆستهكانمان ل ه سایهی مهنتیقی هێزو پێگ ه خێڵهكیو ح���س���اب���اتو ه��اوك��ێ��ش��هی ن���ف���وزهو ه وهنهگرتووه ،بهڵكو هێزو دهسهاڵتی ئێم ه له مهنتیقی یاساو ههڵبژاردنو دهنگی خهڵكهوهیه ،ل ه كارایی دامهزراو ه شهرعییهكانهوهیه ،بهداخهو ه بههۆی كێشهی سهرۆكایهتی ه�هرێ��م�هو ه ل ه كوردستان ئهو مهنتیق ه الواز بووه یان ههر كاری پێناكرێت. هێما :چهند مووچ ه خۆرتان ههیهو جۆرهكانی چین؟ عومهر گوڵپی :ژم��ارهی سهرجهمی ئهو مووچ ه خۆرانهی كه لهالی ئێم ه ( سنوری ههردوو پارێزگای ههڵهبجهو سلێمانی) سودمهندن بریتین له نزیكهی ( )68000هاوواڵتی ،لهوان ه ()36992 یان ل ه هاوواڵتیانی خاوهن پێداویستی تایبهتو ( )31338یان ل ه سومهندانی چاودێریی خێزانن. هێما :بهشێك له بهڕێوهبهرهكانتان بهوهكالهت دانراونو ماوهی یاساییان تهواو بووه ،بهرنامهتان چییه؟ ع���وم���هر گ��وڵ��پ��ی :ه���هر ل��� ه ب��ن �هم��ادا پ��ڕك��ردن��هوهی پ��ۆس��ت�هك��ان نابێت ب ه وهكالهت بێت ،تهنها هێندێكجاری زۆر كهم نهبێتو ئهوهش بۆ ماوهیهكی زۆر كاتی ،ب �هاڵم ب ه داخ���هوه ئ �هم نهریتی وهكالهت ه بووهت ه خوو ل ه بهڕێوهبردندا كه زۆر كات بههۆی كێشهو ملمالنێی سیاسییو هێندێك جاری تریش لهبهر نهبوونی كهسێك ك ه ئامادهیی تیا بێت، ئێمه دوو ب�هڕێ��وهب�هرم��ان كاتین ،بۆ یهكێكیان داوامان كردووه ههمیشهیی بێت ك ه بهڕێوهبهری دهربهندیخانمانه، ئهوهی دووهمیش ك ه شارهزووره ئێم ه كارمان كرد بۆ دانانی كهسێك ب ه سیڤی، ئهو پرۆسهیه زۆرینهی قۆناغهكانیشی بڕی ،بهاڵم لهسهر داوای پارێزگاری
30
HEMA
ههڵهبج ه پ��رۆس �هك �هم��ان ڕاگ���رت بۆ ماوهیهكی كاتی ،ك ه ئ�هوان بۆچوونی ئ �هوهی��ان ههبوو ك ه پێویست دهك��ات كار بكرێت بۆ دان��انو دروستكردنی بهڕێوهبهره گشتییهكان. هێما :مووچهی تایبهت چییهو چۆن كاری لهسهر دهكهن؟ ع��وم �هر گ��وڵ��پ��ی :م��ووچ��هی تایبهت م��ووچ �هی �هك �ه ل��ه دهرهوهی ی��اس��او ڕێنمایی ه كارپێكراوهكانی وهزارهت��ی كار دهدرێت ه هێندێك كهس بهداخهو ه ل�� ه ڕێ��گ��هی ب���ارهگ���ا ح��زب��ی��ی�هك��ان�هوه، ڕاستهوخۆ پهیوهسته به نووسینگهی بهڕێز وهزی���رهوه ،ب ه پێی فهرمانێك بڕیاروایه ل ه 1ی 10هو ه ئهو مووچهی ه ڕاب��گ��ی��رێ �تو ه��هرك��هس ب�هپ��ێ��ی یاسا كارپێكراوهكان شایسته بێت مووچهی بۆ دابین بكرێت ئهوانی تریش ببڕدرێن. ه���ێ���م���ا :چ���هن���د ف���هرم���ان���ب���هرێ���ك ب� ه ت��ۆم�هت��ی گ �هن��دهڵ��ی ح��ك��وم دراون ل ه بهڕێوهبهرایهتییهكانی سهر ب ه ئێوه، چ���ۆن ڕووب��������هڕووی گ��هن��دهڵ��ك��اران دهبنهوهو بهرنامهتان چییه؟ عومهر گوڵپی :بهداخهو ه هێندێكجار نهبوونی بهرنامهیهكی سهرتاسهری بۆ ڕووبهڕووبوونهوهی گهندهڵی ،یان ق��وت��ارب��وون��ی گ�هن��دهڵ� ه گ��هورهك��ان ل ه ت��ۆڕی یاساو نهبوونی لێپرسینهوهو ن���هگ���رت���ن���هب���هری ڕێ����ك����اری ی��اس��ای��ی بهرانبهریان ،دهبێته هۆی هاندانی ئهو كارمهندانهی دڵیان الوازه ك ه ئهوانیش پهنا بۆ گهندهڵیو یاسا شكێنی بهرن، ب���هو ه��ۆی��هش��هوه ك��ارم �هن��دان��ێ��ك��م��ان ب�� ه ت��اوان��ی گ �هن��دهڵ��ی ت��ێ��و ه گ�ل�اونو س��زا دراون ،بێگومان گهندهڵی ههر گهندهڵیی ه ب��ڕهك �هی ه�هرچ�هن��د بێتو ه �هر ك �هس ب �هو ت��اوان �ه ههستێت ،بۆ ئ�هو بهشهی پرسیارهكهش ك ه چۆن ڕووب���هڕووی گهندهڵكاران دهبینهوه؟ ئ�����هو ه ب���ه دڵ��ن��ی��ای��ی��هوه چ��اوپ��ۆش��ی ل����هك����هس ن���اك���هی���نو ه��هرك��هس��ێ��ك ههرجۆر ه سهرپێچییهكی یاسایی یان دارای �یو كارگێڕی لێدهركهوێت چ ب ه ڕێكارهكانی بهردهستمانو چ ل ه ڕێگهی یاساو دادگ��او ه له سهرپێچییهكانیان ڕایاندهگرین ،ك ه ههرگیز هیوا بهم ه ناخوازین ،ههروهك پشتیوانو هاوكارو یارمهتیدهرو پ��ردی ژێ��ر پێی ههموو ئ�هوان�هش��ی��ن بهپێی ی��اس��او ڕێنمایی ه كارپێكراوهكان ئهركهكانی سهرشانیان دڵسۆزانه جێبهجێدهكهن. ه��ێ��م��ا :پ�لان��ت��ان چ��ی��ی� ه ب��ۆ ش �هڵ��ت �هرو پهیمانگاكان؟ چهند كهستان داڵده داوه؟
ژماره (2016 /1/10 : )4
ع��وم �هر گوڵپی :ش�هڵ��ت�هر شوێنێكی ن���اچ���اری���ی��� ه ب����ۆ ئ�����هو ئ���اف���رهت���ان���هی ڕووب��������هڕووی ه���هڕهش���ه دهب���ن���هوه، ئهوهی له ئهستۆی ئێمهی ه ئهوهی ه ك ه ئ�هو كاتانهی الی ئێمه دهمێننهو ه تا ئ�هو كاتانهی كێشهكانیان چارهسهر دهبێتو دهگهڕێنهو ه ناو خێزانهكانیان ههم ئاسود ه بنو ههم ڕێزلێگیراوبنو پێداویستییهكانی ژیانیان بۆ دابینكهین، لهالیهكی ت��رهو ه ڕێنمایی دهروون��یو كۆمهالیهتییان پێشكهش بكهین ،ل ه ڕووی ك��ارو پیشهشهو ه زۆر گرنگ ه ههر كهس دێته الی ئێمه سود لهو كات ه زیادانهی وهرگرێتو فێری پیشهیهكی ب��ك �هی �نو ل���هس���هر ش��ت��ێ��ك��ی ب���اش ك ه پاش گهڕانهوهی بۆ كۆمهڵگه سودی لێوهرگرێت ڕابهێنرێت ،بهرنامهمان ه��هی��ه ب���هه���اوك���اری ڕێ��ك��خ��راوهك��ان ئ��هو ڕاهێنانه ب��ۆ فێربوونی پیشهو بههرهو سودوهرگرتن ل ه تواناكانیان پهرهپێبدهین ،ژم��ارهی ئهو كهسانهی لهم ساڵدا داڵ��د ه دراون نزیكهی 100 ئافرهته. هێما :بینای ن��وێ��ی ب�هڕێ��وهب�هرای�هت��ی گشتی ل ه چ قۆناغێكدایه؟ عومهر گوڵپی :بهداخهو ه وهك زۆرێك ل �ه پ��ڕۆژهك��ان��ی ت��رم��انو پ��ڕۆژهك��ان��ی ت��ری كوردستانیش بههۆی قهیرانی دارای�����ی�����هو ه دروس���ت���ك���ردن���ی ب��ی��ن��ای ب �هڕێ��وهب �هرای �هت��ی گشتی ل �ه قۆناغی س���هرهت���او دروس��ت��ك��ردن��ی پ �هی��ك �هردا وهستاوه. ه��ێ��م��ا :ه��ی��چ ڕێ���گ���ری���ی���هك ل���هالی���هن ح����زب����هك����ان����هوه ل���هب���هك���اره���ێ���ن���ان���ی دهسهاڵتهكانتدا ههیه؟ عومهر گوڵپی :ب �هداخ �هوه سروشتی حزبایهتی ل�ه ك��وردس��ت��ان ل�ه خ��ودی خ��ۆی��دا دۆخێكی وای ڕهخ��س��ان��دوو ه ك � ه ف �هرم��ان��گ �هك��انو ف �هران��ب �هران��ی ل ه ئامانجهكانی خۆیان دوورخستووهتهوه، وات ه ههر ل ه بنهمادا شێوازی حزبایهتی وهك قوڕێك وایه ك ه بههۆیهوه قاچی فهرمانگهكانو فهرمانبهرانو تهواوی میللهتیشی تێچهقیوه ،دهرهێنانهوهشیان ل���هو ق���وڕ ه ك���اتو دۆخ���ی گ��ون��ج��اوی پێویسته ،بهتایبهت لهوهاڵمی پرسیاری یهكهمدا هێندێك ل�هس�هر چاكسازی وهستاین ،ئهگهر پرۆسهیهكی گشتیو ئ��ی��رادهی�هك ب��ۆ چاكسازی ل�ه ئاستی ك��وردس��ت��ان��دا ههبێت ئ���هوه زاڵ��ب��وون بهسهر ویستو ح���هزی ت�هس��ك��ی ح��زب��ای�هت��ی كارێكی هێند ه قورس نییه ،سهرهڕای قهیرانی
داراییو سیاسی كه ڕێگرن له بهردهم ههنگاوی باشو ئیرادهی باشو خهڵكی ب��اش��دا ،بێگومان هیچ بهرپرسیارێك نیی ه ل �هالی �هن ح��زب�هك��ان�هوه لهمپهری بۆ دروس��ت نهكرێت ،ب �هاڵم پشتیوان ب� ه خ��واو هیممهتی چ��اك �هخ��وازان ل ه ڕێگرییهكان بههێزترین.
«چاوپۆشی لهكهس ناكهینو ههركهسێك ههرجۆره سهرپێچییهكی یاسایی یان داراییو كارگێڕی لێدهركهوێت چ ب ه ڕێكارهكانی بهردهستمانو چ له ڕێگهی یاساو دادگاوه ل ه سهرپێچییهكانیان ڕایاندهگرین».
هێما :پهیوهندیتان لهگهڵ ڕێكخراو ه نێوخۆییو بیانییهكاندا چۆنه؟ لهسهر چ بنهمایهك كاردهكهن؟ عومهر گوڵپی :سروشتی فهرمانگهو ك���اری ئێم ه وای���ه ك �ه پێویستمان ب ه ڕێكخراوهكان زۆر دهبێت ،چونك ه كاری چاكهی كۆمهاڵیهتی كارێكی هاوبهش ه لهنێوان ڕێ��ك��خ��راوهك��انو حكومهتو دام����هزراو ه كۆمهاڵیهتییهكانیو تاك تاكی هاوواڵتیاندا ،ههربۆیه بۆخۆم پ �هی��وهن��دی ب��اش��م ل �هگ �هڵ زۆری��ن �هی ڕێ��ك��خ��راوهك��ان ههی ه ه �هر ل� ه خ��اوهن پێداویستییه تایبهتهكانهوه تا مندااڵنو ئافرهتانو ڕێكخراوهكانی تر كه لهبواری كۆمهاڵیهتی كاردهكهن ،بیانییهكانیش ل�� ه ئ��ێ��س��ت�هدا دهك���رێ���ت ڕۆڵ���ی گرنگ بگێڕن بهتایبهت ل ه ڕووی ب ه دهمهو ه چ��وونو به ه��ان��او ه چوونی خێزانو منداڵ ه ئاوارهكان ،چ ئهوانهی ناوخۆی ع��ێ��راقو چ دهرهوه ،ل�هو ڕووهش���هو ه ههماههنگیو كاری پێكهوهییمان ههی ه بهتایبهت له بواری كاركردن بۆ مندااڵو ئافرهتان ،مافهكانی مندااڵنو ئافرهتانو پ�هرهدان ب ه تواناكانیانو گهشهپێدانی كۆمهاڵیهتی بنهمای كاركردنمان ه لهگهڵ ههموو ڕێكخراوهكان. هێما :نهدانی مووچ ه ل ه كاتی خۆیدا هیچ گرفتێكی بۆ دروست كردوویت؟ عومهر گوڵپی :نهدانی موچ ه له كاتی خۆیدا ڕێگرێكی گ �هورهی � ه ل�هب�هردهم پاڵنهر ه دهرهكییهكانی كارمهنداندا،
چ��ون��ك� ه م��ووچ��ه ی���هك ل���هو ه��ۆك��ارو پاڵنهرانهی ه ك�ه دهبێت ه ه��ۆی ئ �هوهی كارمهندان باشتر كاركهن ،ئهگهر ئهم دافعیی ه گ���هورهی���هش ن�هم��ا بێگومان دهب���ێ���ت چ���اوهڕێ���ی ئ�����هدای الوازی ك���ارم���هن���دان ب��ك �هی��ن ه���هت���ا دهگ���ات��� ه مانگرتنو خۆپیشاندان ،لهم ڕووهشهو ه ل ه فهرمانگهیهك بۆ فهرمانگهیهكی تر ج��ی��اوازه ،وهستاوهته س�هر شێوازی ب���هڕێ���وهب���ردنو ه �هم��اه �هن��گ��ی ن��ێ��وان كارمهندان لهگهڵ بهرپرسانو فهرمانگ ه ل�هن��ێ��و خ��ۆی��ان��دا ،ب��ۆی � ه ن����هوهك ه�هر دواكهوتنی مووچه ،بهڵكو كهمی مووچ ه ب�هج��ۆرێ��ك ل � ه ئ��اس��ت گ��ران��ی ب���ازاڕدا نهبێت گرفته ،نهبوونی پاداشت گرفته، ه��ۆك��اری س��ی��اس�یو ب�ڵاوب��وون �هوهی ن��ائ��وم��ێ��دی گ��رف��ت �ه ،ه��هم��وو ئ�هم��ان� ه پێكهوه دۆخێكی دهروون���ی خراپیان الی كارمهندان دروس��ت ك��ردوو ه ك ه ب��ووهت�ه ه��ۆی ئ��هوهی فهرمانگهكانو وهزارهتهكان وهك پێویست نهتوانن ب ه ئهركی سهرشانی خۆیان ههستن. پوختهی ژیان: ـ ع��وم�هر عهبدوڵاڵ ف��ت��اح ،ن��اس��راو ب ه عومهر گوڵپی. ـ ل ه دایكبووی 1977ـ ههورامان. ـ ماستهر ل�ه ب�هرێ��وهب��ردن��ی سامانی مرۆیی(.)HRM ـ ب��هڕێ��وهب��هری گشتی چ��اودێ��ری �یو گهشهپێدانی كۆمهاڵیهتی لهپارێزگای س��ل��ێ��م��ان��ی ل��� ه 24ی 5ی 2015هو ه ل � ه لیستی خ��زم �هت (پشكی كۆمهڵی ئیسالمی كوردستان). ـ ن��ووس �هری كتێبی «گ �هن��دهڵ��ی» ك ه لێكۆڵینهوهیهكی زانستییه ل�هس�هر تاوانی گهندهڵی.
«سروشتی فهرمانگهو كاری ئێمه وای ه ك ه پێویستمان ب ه ڕێكخراوهكان زۆر دهبێت ،چونك ه كاری چاكهی كۆمهاڵیهتی كارێكی هاوبهش ه لهنێوان ڕێكخراوهكانو حكومهتو دامهزراوه كۆمهاڵیهتییهكانیو تاك تاكی هاوواڵتیاندا». HEMA
31
Civil Free Magazine
2015 2016/12/13 /1/10 :: )3( )4( ژماره
HEMA HEMA
3232
بەرتیل جەالل هۆرێنی
بەرتیل ج��ۆرێ��ک ل��ەج��ۆرەک��ان��ی گەندەڵی. کە کەسێک لەدام و دەزگایەکدا کاردەکات بڕێک پارە وەردەگ��رێ کەهیچ کات هەقی ئیشەکەی یان ئەرکەکەی نیە کە بەبەرتیل ناودەبرێ وەک بەڕێکردنی ئیشی خەڵکی لەکاتێکدا کەئەوە ناکرێ و یاسای نیە. تیۆری بەرتیل دابەش دەبێ بۆ دوو ئاڕاستە. ئاڕاستەی یەکەم ئەوەیە کە تاوانەکەدوو جەمسەرە یەکیان وەرگ��رەو ئەوی پێدەرە ،ک��ەه��ەری��ەک��ەی��ان س��زای��ە ب��ەس��ەر ئ��ەوی تردا،کەبەهەموو مانایەک تاوانە بەهەموو پ��ێ��وەرێ��ک .ک��ە دەک����رێ ئ����ەوەی بەرتیل وەردەگرێ وەک خوەیەک بێ کە پێدەر بە ئیجابیەبۆی دەشکێتەوەو وەرگر بەسلبیات. ئ��اڕاس��ت��ەی دووەم ئ���ەوەی���ە ک��ەب��ەرت��ی��ل تاوانێکی تاکەکەسیەو کە فەرمانبەر یان بەرپرس بازرگانی بەشوێنی کارەکەیەوە دەکات،بکەری ڕاستەقینە وەرگ��رەو پێدەر تەنها هاوبەشێکی لێوەرگیراوی تاوانەکەیە. هۆکاری باڵوبونەوەی بەرتیل ل����ەڕوان����گ����ەی ق�����ەب�����ارەی م���ەت���رس���ی و تەشەنەکردنی بەرتیل لەناو تاکی کۆمەڵگادا وامان لێ دەکات زیاتر ووردترو قواڵنەتر لەم دەردە بکۆڵینەوە لەپێناو کۆتای هێنانی دەس���ت نیشان ک��ردن��ی چ��ارەس��ەرەک��ان��ی لەدووای دەست نیشان کردنی هۆکارەکانی کەئەوانیش سیاسی و ئابووری و ئیداری و کۆمەاڵیەتی . یەکەم هۆکاری سیاسی گومانی تێدا نیە بەرتیل نەخۆشیەکە لەناو الیەن و ڕێکخراوە سیاسیەکان زیاتر باڵوە ل��ەه�هم��وو کۆمەڵگاکاندا ب��ە پئش کەوتو دوواک��ەووت��وەک��ان��ی��ش��ەوە ،بەتایبەتر لەو الی��ەن��ەی کە چاودێریەکی و چ��ڕو ڕوون نیە لەسەر کەرەکان وەڕێگاش بەئازادی ڕادەربڕین نادرێ و ئازادی ڕۆژنامەگەری ن��ی��ە ک��ەئ��ەم��ەش وادەک�����ات ن��ەخ��رێ��ت��ە ژێ��ر چ��اودێ��ری ووردەوە ل��ەالی��ەن��ەک��ان��ەوە بۆ کۆمەڵگاو پاشان بەڕێوەبردنیش دەگرێتەوە ک��ەئ��ەم��ان��ەش ه��ەم��ووی دەگ��ەڕێ��ت��ەوە بۆ الوازی دەس���ەاڵت���ی دادوەری .ل��ەدی��دی دەسەاڵتی جێ بەجێ کردن و دەرکردنی بڕیار وەنەساپاندنی یاسا بەسەر کەسانێک کە پلەیەکی ئیداری بەرزیان هەیە. دووەم.هۆکاری بەڕێوەبردن واتە حکومەت،بەڕێوەبردن ڕۆڵێکی گەورەی
هەیە لەنەهێشتنی بەرتیل بەپێی ئەم خااڵنە .1ناڕێکی لەلێپرینەوەو ڕۆتیناتی ئیدارێ. .2ناڕوونی و جیاوازی پڕۆژەکان کە مانای جیاوازبدات. .3الوازی دەووری چ��اوێ��ری ن��اک��ارای و نابەرپرسی لە هەندێ لەکەسانی ناو کایەی بەڕێوەبردن .4هەڵنەبژاردنی کەسانی شیاو بۆ شوێنی شیاو ،کەئەمەش ڕێگە خۆشکەرە بۆ هەموو کەسێک ک��ە ب��ەه��ەر ڕێ��گ��ای��ەک بێت بگاتە پلەیەک بەکارهێنانی هەرجۆرە ڕێگایەک و بەرتیل بەتایبەت وەکاتێکیش دەگاتە ئەو شوێنە بیر دەکاتەوە کەچۆن هاتوە هەرواش مامەڵە بکات و هانی دەدات بۆ زیاتر کردنی سەروەتەکەی لەڕێگەی بەرتیلەوە کەئەمەش هەنگاوێکە بۆ گەندەڵی ،لەتوێژینەوەکاندا دەرکەوتوەلەسەدا حەفتای ئەو کەسانەی بەرتیل وەردەگ��رن گەندەڵن ئەو کەسانەن لە پلەیەکدان کە لێپرسینەوەیان لێ ناکرێت سێیەم هۆکاری ئابووری یەکێکە لەهۆکارەگرنگەکانی باڵوبوونەوەی بەرتیل وە ئەگەڕێتەوە بۆ ئەمانەی خوارەوە .1نزم بوونەوەی بژێوی ژیان و زیادبوونی ن���رخ���ی پ��ێ��داوی��س��ت��ی��ەک��ان ،ف��ەرم��ان��ب��ەر هەمیشەزوڵم لێکراوە ب��ۆ پ��ارە هەمیشە موبەڕیرێکی ه��ەی��ە ب��ۆ ئەنجامدانی ئەم تاوانەلەپێناوی پێویستی ب��ۆپ��ارە چونکە ژیانێکی پڕ لە دەردەس��ەری دەبێ هەندێک جار کرێی خانوو گرانی بازاڕ پێداویستی زۆرن کەمووچەکەی ئەو پێداویستیانەی پڕ ناکەتەوە .2گ������ران������ی داب����ەش����ک����ردن����ی خ���ەرج���ی نەتەوەی؛کەئەمش وادەک��ات داهاتی گشتی لەدەستی چەن کەسێک بێت و چینایەتی دروست ببێتو فەرمانبەر هەست بە توڕەی و بەغیڵی بکات و هەنگاو بەرەو بەرتیل بنێ چوارەم.هۆکارە کۆمەاڵیەتیەکان بەرتیل دەبێتە کەلتورێکی کۆمەاڵیەتی لەتاکەوە بۆ کۆمەڵگەبۆ ئەنجامدانی کاری ڕۆژانە لەگرنگترین هۆکارە کۆمەاڵیەتیەکان کەبەرتیل باڵودەکاتەوە .1الوازی ڕوئیای کۆمەاڵیەتی.کەئەمەش لە هۆزو تیرەعەشائیریەکانە کە لەچینەکاندایە کەپەیوەندیەکانیان پەلکێش دەبێ بۆکاری بەڕێوبردن و لەژێر پێنانی بەرژەوەندیە گشتیەکان، .2ئ��اس��ت��ی پ����ەروەردەی����ی و ڕۆش��ن��ب��ی��ری تاک؛کەئەمەش بایەخی تاکە لەکۆمەڵگادا بۆ ڕۆشنبیری گشتی و نەزانی هاواڵتی لەڕێوشوێنەکانی بەڕێوەبردنو یاساکان .3الوازی هەستی جەماوەر بۆڕێکخستنی
کۆمەڵگە.لەدوای ئ��ەوەی وەرگ��ر لەبینینی کۆمەڵگەوە تەنها واب���زان بەدەستهێنانی کارەو بەرتیل نیە،بۆیەکراوێکی پڕۆژەیە و هەندێک وەک ڕێزێک و هەدیەک دەیبینن. .4الوازی دی��ن��ی و ڕەوش���ت���ی .ل����ەڕووە دینیەکەیەوە ئەگەر هاتو ئەنجامدەر خودی خۆی چاودێری بێت کەئەمە لە دینەکەیەوە ڕێ��گ��ە پ��ێ��دراو ن���ی���ە،ل���ەڕووی ڕەوش��ت��ەوە ،ڕەوشتی تاک لەخولقاندنی کاری چاک وو ڕەوشتی بەهێز . ل��ەپ��ێ��ن��او نەهێشتنی ب��ەرت��ی��ل.ئ��ەوە ب��ەس نیەنەخۆشیەکە دەس ن��ی��ش��ان ب��ک��رێ و ه��ۆک��ارەک��ان��ی دەس نیشان بکرێ بەڵکو دەرم���ان���ەک���ەی گ��رن��گ��ەب��ۆ ن��ەه��ێ��ش��ت��ن و بنەبڕکردنی گەندەڵی دەبێت بەم شێوەیە بێت؛ یەکەم ،لەڕووی سیاسیەوە .1پێویستە دەرک��ردن��ی بڕیاری درووس��ت و ڕاستی لەدەسەاڵتی سیاسیداهەبێت بۆ دۆزینەوەی ڕێگەچارەکان ،وەلەپلەی بەرزی وەزیفی هەتا پەلکێش بکرێتە خوارەوە .2پێویستی بوونی دادپ����ەروەری لەنێوان هاواڵتی سیاسیەکاندا .3.ئ�������ازادی دی��ن��ی و ڕۆژن���ام���ەگ���ەری و بیرو ڕا جیاوازەکان لەمومارەسەکردنی ئاشکراکردنی گەندەڵیەکان . .4م��ەب��دەئ��ی بوونی دادگ���او کارکردنی لە ژینگەیەکی گونجاو بۆ دڵنیای کاراکردن. دووەم.لەڕووی بەڕێوەبردن، .1چاودێری کارا لەسەر فەرمانبەران،دەبێ س����ەرج����ەم الی���ەک���ان���ی ب����ەڕێ����وە ب����ردن بنەماڕەوشتی و دینیەکانیان بەشێوەیەک بێ کەخیانەت لەکارەکانیان نەکەن.بەڕێوەبەر بەسەر فەرمانبەروو فەرمانبەر بەسەر بەڕێوەبەرەوە چاودێربێ. .2دانانی کەسی شیاو لەشوێنی شیاو. .3جێبەجێ کردنی س��زاک��ان بەشێوەیەک کەبڵێیت ئەمەت لەکوێ هێنا،بەدوواداچونی هەندێ ک��اروو پ��ڕۆژە ئەگەر تێبینی کرا تەنها ک��ارەک��ان��ی ب��ەڵ��ێ��ن��دەرای��ەت��ی و ئەو کارانەی قازانجی مادی هەیەلەدەورووبەری کەسانێکی دی��اری ک��راون ئ��ەوا هەوڵەکان چڕتربکێتەوە بۆ چاودێری کردن و بەدوادا چوونیش بۆ موڵکدارێتی کەسەکان بکرێت. سێیەم.لەڕووی ئابووریەوە. .1ب���اش���ت���رک���ردن���ی ب������اری گ����وزەران����ی ف��ەرم��ان��ب��ەران.و زی��ادک��ردن��ی دەرم��اڵ��ەی کارکردن بەشێوەیەک فەرمانبەر پەنا نەباتە بەر بەرتیل .2دابەشکردنێکی دادپەروەرانەی خەرجی سامانی دەوڵەت.لەپێناو نەهێشتنی چینایەتی. .3پەرەپێدانی ڕێکخستنی یاسا ئابوریەکان،
HEMA HEMA
33 33
یانهی رزگاری
یانهی رزگاری بۆ یهكهمین جار گهیشت ه ڕیزی یانه پل ه دووهكانی كوردستان ئا :عیسا گهرمیانی ی��ان �هی وهرزش���ی رزگ���اری ساڵی 1992دام����هزراوهو چهند تیپێكی وهرزش��ی ل ه خۆ گرتووهو سااڵن ه ب �ه ش���داری ك���ارو چ��االك��ی�هج��ۆراو جۆرهكان دهكات تیپی تۆپی پێی ل ه ئاستی تاز ه بێگهیشتوان ل ه خوولی نایابی كوردستان ه و باله و باسكهو تایكواندۆ ك��ۆڕهب��ان و م �هی��دان و شهترهنج سااڵنه بهشداری دهكات, تیپی تۆپی پێ له ئاستی پێشكهوتوان ئ �هم س��اڵ دوای چهندین س��اڵ ب ه ش����داری ك����ردن ت��وان��ی خ���ۆی ب ه گهیهنێت ه ڕیزی یانه پله دووهكانی كوردستان.
34
HEMA
ێ ع��ل��ی – ب��� ه ئ��وم��ێ��دهو ه ه�����اوڕ ل��� ه ی���ان���هی رزگ������اری دهڕوان���ێ���ت و پێی وای��� ه ی��ان �هك �هی دهت��وان��ێ��ت دهستكهوتی باشتر بهدهست پێنێت و دهڵ��ێ��ت «م��ن وهك هاندهرێكی دڵ���س���ۆزی ی��ان��هی رزگ�����اری زۆر دڵ��خ��ۆش��م ب �هس �هرك �هوت��ن��ی ی��ان�هی ڕزگ��اری بۆ ڕی��زی پله دووهكانی كوردستان،ئومێدێكی زۆر باشم پێیانهلهساڵی داه��ات��وودا كهبتوانن ئهنجامی باشیان ه�هب��ێ ل�هڕی��زی پلهدووهكانی كوردستان» س��ام��ان ت��اه��ر -س��هرۆك��ی ی��ان�هی رزگاری لهبارهی سهركهوتنی یانهی رزگ���اری ب��ۆ ئاستی پل ه دوهك��ان��ی ك��وردس��ت��ان ئ��هو س �هرك �هوت��ن �ه ب ه
ژماره (2016 /1/10 : )4
سهركهوتنێكی گهورهو دڵخۆش كهر دهزانێت و دهڵێت «ل ه دوای چهندین س��اڵ چ��اوهروان��ی ئهمساڵ خ��وای وره سهركهوتنی كرد بهقسمهتی گه یانهكه ,وهپاشان دهمهوێت سوپاسی ه��ان��دهران و یاریزانان و ڕاهێنهر كه زۆر ماندووبوون لهگهڵ بكهم یانهكه بۆ ئ��هوهی پل ه یهك بڕوات ه پێشهوه و یانهكه بگاتهپله دووهكانی ك��وردس��ت��ان ,الی ههموومانیش ئاشكرایه ئهمساڵ ساڵی قهیران بوو ,به هاوكاری دڵسۆزان به تایبهتی دكتۆرئاسۆ فهریدوون پاریزگاری س��ل��ێ��م��ان��ی م��ح��م��د ش��ی��خ وهه���اب ئهندامی ئهنجوومهنی پاریزگای سلێمانی كاك تهلعهت سعدالل ه
ئاینده و «ساڵی پله دوو بۆ ئێم ه زۆر خولی قورس ه چونكه ل ه ڕووی وه یانهكهمان وهك مادییه سهرچاوهی داهاتی نی ه , بهاڵم وهك ستافی یان ه ههرههوڵی خۆمان ئهدهن» ب��هرێ��وهب �هری وهرزش���ی گهرمیان و ك��اك ی��ادگ��ار فتاح ,ئهندامانی گهرمیان ل ه ئهنجوومهنی پاریزگای سلێمانی ئهم بهڕێزانه هاوكارێكی ب��اش��ب��ون ب��ۆ ئ����هوهی ك��اری��گ��هری قهیرانهكان زۆر نهبێت له سهرمان , سوپاسیان دهكهین نموونهیان زۆر بێت» وت��ی��ش��ی « س��وپ��اس��ی ت��ای��ب��هت��ی ی���اری���زان���هك���ان دهك���هی���ن ك���ه بێ ب��هرام��ب��هر ی��اری��ی��ان ب��ۆ یانهكهمان كردوو ,زۆر به دڵسۆزی جهنگان تا ئهم سااڵ ههموو چاوهڕوانیمان بروێننهوه ل ه سهر دهستی ئهوان
ن���م���وون���هی���ان زۆر ب��ێ��ت ,ه��هت��ا ماوین ق �هرزاری ئهو یاریزانانهین كهپێشمهرگه ئاسا له پێناو ناوی ڕزگ�����اری خ��ۆی��ان م���ان���دووك���رد , سوپاسی ڕاهێنهرهكانیش دهك��هم بهههمان شێوهی یاریزانهكان بێ بهرامبهر بوون دهستیان خۆش بێت سوپاسی ههموو هاندهرانی یارنهی ڕزگ���اری���ش دهك�����هم ك���ه ڕۆڵ��ێ��ك��ی گهورهیان ههبوو» ی��ان �هی رزگ����اری ل �ه ئ��اس��ت��ی ت��از ه پێگهیشتووان كه ل ه خوولی نایابی ك��وردس��ت��ان�� ه ه��هم��وو ی���زان���ان و راهێنهران بێ بهرامبهر یاری دهكهن ,چ��ون��ك�ه ی��ان�هك�هی س��هرچ��اوهی دارایی نیی ه نی ه ,وهك یانهكانی تر س�����هرۆك�����ی ی����ان����هی رزگ������اری ل�هوب��ارهو ه دهڵێت « سهبارهت ب ه تازهپێگهیشتووانی یانهك ه دهمهوێت تاڕاستگۆبم م��ان��دوو بوونهكانی راه��ێ��ن��هری یانهك ه (عیسا صاڵح) ێ بهرامبهر ل ه گهڵ بهرز دهنرخێنم ب تیپهكهدا ماندوو دهبێت ههروهها ڕاهێنهرهكانی تریش ( مامۆستا سۆما و كابتن نیهاد)»
س���ام���ان ت���اه���ر ل����هب����ارهی پ�لان��ی یانهكهیان بۆ ساڵی ئاینده دهڵێت « پله ئاینده و خولی پالنمان بۆ ساڵی دوو بۆ ئێمه زۆر قورسه چونك ه وه یانهكهمان وهك له ڕووی مادییه باسم كرد سهرچاوهی داهاتی نیه , بهاڵم وهك ستافی یان ه ههرههوڵی خۆمان ئهدهین ,بۆ ئهوهی بتوانین �ه پ��ێ��ك �هو ه بنێن بۆ تیپێكی ت��ۆك��م� ێ یانهك ه ,لهبهر ئ��هوهی ه��هر بهب سهرچاوهی داهات ههنگاومان ناو ه لهمهوه پێش بۆیه بۆ ئایند ه نائومێد نابین وهك ووت����راوه ڕاه��ات��ووی��ن بهدۆخهكه» دی���ار ئ�هح��م�هد -یاریزانێكی تری یانهی رزگاریی ه ك ه شان ب ه شانی ی��اری��زان�هك��ان��ی ت���ری تیپهكهی ل ه یاریگادا جهنگاوه بۆ بهدهستهێنانی پلهی باشتر ب��ۆ ی��ان�هی رزگ��اری و دهڵ����ێ����ت « م����ن ی���هك���ێ���ك ل� ه ئ��اوات � ه سهرهكیهكانی ژی��ان��م ئهم سهركهوتنهی یانهی رزگ��اری بوو س �هرك �هوت��ن��ی ب��ۆ پ��ل� ه دووهك��ان��ی كوردستان»
HEMA HEMA
35 35
ههمهڕهنگ بهخۆ رووتكردنهوه سزای خۆی دهدات
هونهرمهندی لوبنانی دۆمهنیك ح��ۆران��ی ،ل ه ئهكاونتی تایبهتی خ���ۆی ل�� ه ت����ۆڕی ك��ۆم �هاڵی �هت��ی «ئینیستاگرام» وێنهیهكی نوێی خ��ۆی ب�ڵاوك��ردهو ه و لهسهری نووسیوه« :چ��ۆن س��زای خۆت دهدهیت بههۆی ههڵهیهكهو ه ك ه بهرانبهر خۆت ئهنجامت دابێت؟». ی نووسیوه: ه��هروهه��ا ئ �هوهش � «تهنیا چ �هك ئ�هوهی� ه پێاڵوێكی ب�هرز ل ه پێ بكهێت ك ه ماركهی ئهرۆنا سیسی بریتانییه» دۆمهنیك ل ه وێنهكهدا بهشێوهیهك 36
HEMA
دهردهك�����هوێ�����ت وهك ئ����هوهی لهبهردهم ئاوێنهیهكدا بێت. ل��هوێ��ن��هك��هدا پ��ێ�ڵاوێ��ك��ی رهن��گ س���هوزی ل�هپ��ێ ك����ردووه ،ب �هاڵم وادهردهك�����هوێ�����ت ه��ی��چ جلێكی لهبهر نهبێت و رووت بێت ،یان مهبهستی ئ�هوه بێت وهك ئهو ه دهرك��هوێ��ت ك�ه رووت بێت بۆ ئهوهی بیری ههوادارانی بۆ الی جوانی لهشی رابكێشێت. وێ��ن��هك��هی ه���هرای���هك���ی زۆری ب �هدوای خۆیدا هێنا ،زۆرێ��ك ل ه ه��هواداران��ی رهخنهیان لێگرت،
ژماره (2016 /1/10 : )4
بهشێكیان گهیشتنه ئهوهی جوێن و سووكایهتیشی پێبكهن. بهاڵم چهند كهسێكیش بهشێوهی تر كۆمێنتیان بۆ نووسی ،لهونهش یهكێك بۆی نووسی بوو« :ههر بژیت قاچهكانت جوانن» بهاڵم یهكێكی ت��ری ب��ۆی نووسیبوو: «ك��ێ وێ��ن�هك�هی ب��ۆت گ��رت��ووه، دیار ه كهسێكی زۆر هێمنه«. ب����هاڵم وادی������ار ه ئ���هم ك����ار ه بۆ دۆم���هن���ی���ك ئ��اس��ای��ی��ه ،چ��ون��ك� ه ئهمه یهكهمجاری نیی ه وێنهی ورووژێنهر باڵوبكاتهوه.
رونكردنهوهیهك له گۆڤاری (هێما)وه سهرهبارهت ب ه ناكۆكی باڵهكانی مهكۆی ك هالری گۆڕان دوای ئهوهی ل ه ژمارهی 3ی گۆڤاری هێما راپۆرتێك ب ه ناونیشانی (ناكۆكی باڵهكانی مهكۆی كهالری بزووتنهوهی گۆڕان پهرهدهسێنێت) باڵوكرایهوه له راپۆرتهكه ناوی بهرێز « محهمهد ع��هب��دول��ڕهح��م��ان» وهك ب �هرپ��رس��ی مهكۆی كهالر هاتووه بهوهی ناوبراو ه ب����هبِێ ه��هل��ب��ژاردن ئ���هو پۆستهی وهرگرتووه و له كارهكانیشیدا شهفاف نییه ... گۆڤاری «هێما» به پشت بهستن ب ه س �هرچ��اوهك��ی خ��ۆی ل � ه نێو مهكۆی ك���هالر ئ���هو زان��ی��اری��ی��ان �هی ب �هدهس��ت خستبوو ئامانجی «هێما» یش ,تهنها ب�ڵاوك��ردن��هوهی زان��ی��اری ب���ووه نهك لێدان ل ه كهسێتی هیچ كهسێك . ل����هوب����ارهی����هو ه ب���هرێ���ز «م��ح��هم��هد
ع �هب��دول��ڕهح��م��ان» ب�هپ��رس��ی مهكۆی ێ ك�����هالری ب���زووت���ن���هوهی گ�����ۆڕان پ راگهیاندین كهوا ئهو لهسهر داخوازی بزووتنهوهكه ئهو پۆستهی وهرگرتوو ه و خۆیشی نهساپاندوو ه و وتیشی « ئێم ه ناكۆكیمان نییه ل ه مهكۆی كهالر و ه �هم��ووان ب�هی�هك تیم ك��اردهك�هی��ن وێ ب �هم ئاراستهی ه كهسێكیش ن �هوی �ه كار بكات ئهوه پێچهوانهی پرنسیپ و بنهماكانی ئهم بزووتنهوهیه» ئ������هو ب����هرپ����رس���� ه وت���ی���ش���ی «ئ����هو س��هرچ��اوهی��هی «ه��ێ��م��ا» ل �ه م�هك��ۆی كهالر پشتی پێبهستوو ه بهو قسانهی مهبهستی لێدان بوو ه ل ه شكۆی گۆڕان وهك هێزی یهكهم ل ه سنوورهكه ئهو جۆرهكهسانه جگ ه ل ه جاسووس هیچی تر نین ل���هدهرهوهی دسپلین و كاری
رێكخراوهیی بزووتنهوهی گۆڕانن» ناوبراوزیاتر دهدهوێت و دهڵێت « ئێم ه رێز له ئازادی بیرو ڕا دهگرین و رێز ل ه راپۆرتهكهی گۆڤاری هێماش دهگرین بهاڵم ل ه ههمان كاتدا نیگهرانین چوون پێمان وای ه ناحهقیمان بهرامبهر كراوهو پشت ب ه قسهی كهسانێك بهستراوه بۆ خۆیان گۆماناویین» م��ح�هم�هد ع�هب��دول��ڕهح��م��ان وتیشی « ئێم ه هیچ شتێكی ش��اراوهم��ان نییه تا بیشارینهوه وشهفاف نهبین ,پۆست و پلهو پایهش هیچ ئهرزشێكی نیی ه الی من ,وهرگرتنی ئهو پۆستهش بۆ ئهوهبوو خزمهتێك ب ه بزووتنهوهكهم بكهم و تهكلیف ك��راوم بۆ وهرگرتنی ئهو پۆسته» گۆڤاری هێما
چارەسەری الوازی سێکسی
ئا :هێما ب��ێ��گ��وم��ان ب��اش��ت��ری��ن رێ���گ���ه بۆ چارهسهركردنی الوازی ئارهزووی سێكسی چ��ارهس �هری سروشتیه، چ���ون���ك��� ه ت���وش���ی ن���هخ���ۆش���ی ت��ر ن��اك��ات و ك����اردان����هوهی ت���ری نی ه ل �هس �هر ت�هن��دروس��ت��ی ل�هش��ت وهك گ��ۆش��ت��ی ب������رژاو دهب���ێ���ت���ه ه��ۆی
ب��������هرزب��������وون��������هوهی ئ���اس���ت���ی “دوب���اب���ی���ن” ل�� ه خ��وێ��ن��دا ،ئ �هم �هش دهب��ێ��ت�ه ه��ۆی زی��ادك��ردن��ی ح �هزی سێكسی الی خ��ان��م��ان و پ��ی��اوان. ش��وك��والت��هی ت���ۆخ ب�هش��ێ��وهی�هك��ی س�����هرهك�����ی ه���هس���ت���ێ���ك���ی خ���ۆش پێدهبهخشێت ،ههروهها دهبێت ه هۆی كهمكردنهوهی خهمۆكی و لهههمان كاتدا ئارهزووی سێكسی زیاد دهكات. چ���هرهس���ات ب �هت��ای��ب �هت��ی ب�����ادام و ب��ون��دوق گوێز و گ��ازۆ و فستهق، بههۆی ئهوهی برێكی زۆر پێكهاتهی ك��ان��زای و ئۆمیگای 3تێدایه ،ك ه هۆكارێك ه بۆ چاالكردنی سوڕانی خ��وێ��ن و زی��ادك��ردن��ی ئ����ارهزووی سێكسی بهشێوهیهكی سروشتی. م���ۆز وزهی ل���هش زی����اد دهك����ات، لهههمان كاتدا ههستێكی ئ��ارام و پێدهبهخشێت ب��هالم ئ��اگ��ادارب � ه ب ه سكی ب �هت��اڵ م���ۆرز زی��ان��ی ههیه، ه �هروهه��ا ب�هه��ۆی ب��وون��ی ڤیتامین بی یارمهتی زیادبوونی ئارهزووی
سێكسی دهدات بهتایبهتی الی پیاوان. خواردنه ئاوییهكان بههۆی بوونی ف��ۆس��ف��ۆر و ئ��ۆم��ی��گ��ا ب�هت��ای��ب�هت��ی ماسی س�هل�هم��ون ،چونك ه دهبێت ه ه��ۆی زی��ادب��وون��ی “سیرتونین” ل ه م��ۆخ��دا ه �هس��ت��ك��ردن ب�� ه خ��ۆش��ی، ه �هروهه��ا زی��ادك��ردن��ی ئ���ارهزووی سێكسی لهنێوان ه��اوس�هرهك��ان��دا. گهرگیر یهكێكه ل �هو خ��ۆراك��ان�هی ب���هش���ت���ری���ن س�������ودی ه����هی���� ه ب��ۆ بههێزكردنی ئ���ارهزووی سێكسی، چ��ون��ك� ه دهوڵ��هم��هن��ده ب � ه م���اددهی ئاسنی و ریشاڵی و ڤیتامین ئهی. بیبهری تون بهههمان شێو ه باشترین خۆراكه بۆ زیادكردنی ئ��ارهزووی سێكسی و چاالككردنی سوری خوێن. ش��ی��ل��ل��ك ی �هك��ێ��ك �ه ل����هو م��ی��وان �هی دهوڵ �هم �هن��د ه ب ه پێكهاتهی بهسود بۆ دڵ و خوێن بهرهكان ،بهتایبهتی ڤ��ی��ت��ام��ی��ن ج��ی ئ��هم��هش باشترین هۆكاره بۆ زیادكردنی ئ��ارهزووی سێكسی الی ژن و پیاو. HEMA
37
رێكخراوی ژیان بۆ فریاكهوتن و گهشهپێدان
پرۆژهیهكی نیشتمانی ل ه خهڵكهو ه بۆ خهڵك 07701924409
07701368954
رێكخراوی ژیان بۆ فریاكهوتن و گهشهپێدان پهنایهك بۆ ب ێ نهوایان .. دهستێك بۆ بوژانهوهی ژیانی ههژاران 38
HEMAژماره (2016 /1/10 : )4
نانۆ
كۆمپانیای نانۆ ریكالم (دیزاین -چاپ -ریكالم ) يهكهمین چاپخانهو تاك ه كۆمپانیای ریكالمی ل ه كهرمیان /بازرگانی گشتی سنووردار 07480138588-07708646288كهالر -بازاری زانكۆ -نهۆمی دووهم
بهرزترین كۆالێتی ..خێراترین كات كۆمپانیای نانۆ چاپ .دیزاین .ریكالم و كاری هونهری كۆمپانیای نانۆ ئێستا خاوهنی پێشكهوتوو ترین ئامێری چاپكردنی فلێكسه ل ه كهالر
HEMA HEMA
39 39
دوا ستوونی
ب ێ دهنگی و شهرعیهت دان
« نابێت شهقام چاوی ل ه ئیعزای ح��زب بێت ب��ۆ دهن��گ ههڵبڕین و ههڵوێست وهرگرتن».
ئایندهیهكی تاریك و رهش ل ه چ��اوهڕوان��ی ههرێم دای � ه ,دوای ن��ی��و س���هد ه ل�� ه خ��ۆ ب��هرێ��وهب��ردن و خۆههڵنان و دروش��م��ی س��واو بهڵێنی درۆ و گوجاندنی خهڵك , قسهكردن ل� ه ئ��اب��وری سهربهخۆ و ه �هن��اردهك��ردن��ی ن���هوت ....تاد دهرك����هوت ,ك� ه ن �هت��وان��راوه كار ب���ۆ ئ����هو ه ب��ك��رێ��ت ئ����هم ه �هرێ��م � ه ب�هرگ�هی ق�هی��ران و نههامهتیهكان بگرێت و پێویستی ب���هو ه نهبێت چاوی ل ه تورهكهكهی بهغدا بێت , ئێستا لهسایهی ئهم دهسهاڵتدار و س��هرۆك و بهرپرسانهوه وا ئهم ههرێم ه ئاراستهی تونێلێكی تاریك و ئ��ای��ن��دهی�هك��ی ن��ادی��ار دهك��رێ��ت ,خ�هڵ��ك برسی ك��ردن گهیشتوهت ه ترۆپك و كۆی سێكتهرهكانی ژیان لهم ههرێم ه ل ه قهیراندای ه ,لهساڵی 40
HEMA
2016دای��ن ,هێشتا ف�هران��ب�هران م��ووچ�هی چ��وار مانگی 2015ی���ان وهرنهگرتووه ,داهاتی ئهم ههرێم ه بۆ حزب و تاقمێك قۆرخ كراوه و خهڵك ك��راوهت �ه قوربانی ملمالنێ شهخسی و حزبی .. بهداخهوه ئهوهشی دریژ ه دهدات ب��هم ق�هی��ران��ان� ه و ب��هه��هدهر دان��ی سامانی گشتی و دزینی و نهوت و ێ دهنگی خهڵك ه فهساد و گهندهڵی ,ب ێ دهنگییه زیاتر شهرعیهت ئ�هم ب دهدات ب�����هوهی دهگ����وزهرێ����ت , ك��ات��ێ��ك ه�هرێ��م��ێ��ك رۆژان���� ه ن �هوت ههنارده دهكات و داهاتهكهی دیار نییه ,ك��ات��ێ��ك سیستهمی سیاسی و پهرلهمانیت پ �هك��خ��راوهو كهس دهنگ ههڵنابڕێت ,كاتێك بهپرسان خ��هری��ك��ی ك��هس��اب��هت و بزنسن لهگهڵ داعش و لهبهرامبهردا كۆڕی خهڵكی بهشمهینهت ل ه بهرهكانی جهنگ شههید دهب��ێ��ت و شهقام ێ ههڵوێست و بێ دهنگ ه ,كاتێك ب دادگ���اك���ان س �هرب �هخ��ۆی ل�هدهس��ت دهدهن و ب �هپ��ێ��ی ب����هرژهوهن����دی بهپرسان یاساكان دهپێوین ئێم ه ێ دهنگیی ه ههر بێ دهنگین ,ئهم ب جگه شهرعیهت دان و قبوڵ كردنی ی ههی ه ئهو باردۆخه ن�هخ��وازراوه هیچی تر نیی ه . رۆڵ���ی رۆش��ن��ب��ی��ران و قهڵهم ه دی��ارهك��ان��ی ن��اوهن��دی رۆشنبیری و فهرههنگی ئێمهش لهم بابهتهدا رۆڵ��ێ��ك��ی ش���هرم���ن���ان���هو الوازهو ن�هی��ان��ت��وان��ی��و ه خ��اوهن��دارێ��ت��ی ل�هم قۆناغ ه بكهن و ب ه دهس �هاڵت��داران
ژماره (2016 /1/10 : )4
بڵێن ئیست ,كاتێك ئ �هم رۆڵ �هش غیاب بو و سیاسیهكان ب ه میزاجی خۆیان ئاراستهی كۆمهڵگا دهكهن و ج��ۆرهه��ا رێ��گ��او ف��اك��ت�هر بهكار دهه��ێ��ن��ن ب��ۆ گ �هوج��ان��دن��ی ش�هق��ام و پاساو هێنانهو ه بۆ ئ �هم دوخ ه ناسهقامگیرهی ك ه رووی له ههرێم كردووه كه بێگومان هۆكاری ههموو قهیرانهكانیش سیاسهتی فاشیلی ح��ك��وم�هت و ح��ی��زب و سیاسهتی ناشهفافی بودج ه و قۆرخ كردنی داهاتی نهوت ه بۆ كۆمپانیاو حزب و ێ كهس ه دیارهكان ..بۆی ه دهبێت ئهم ب دهنگ بوونهی شهقامیش سنورێكى ههبێت و نابێت شهقام چ��اوی ل ه ئیعزای حزب بێت بۆ دهنگ ههڵبڕین و ههڵوێست وهرگرتن .
الوان ئهحمهد