Sandvelder - Uitgawe 3

Wederkoms kortverhaal deur Hester Appelboom Vir 'n oomblik aarsel ek om die deur oop te

daar naby. Ons het vir ure kransies gevleg van

my lyf afgeskeur soos ek probeer vasklou het

maak. Ek is 'n oortreder hier. Miskien moet ek

die rooi en pers veldblommetjies...”vir Jesus

teen die wegraping. Die reuk van die gras in

net weer die kar aanskakel, omdraai en wegry

se kroon.”

die somer en in die winter het hier agtergebly.

– dit sal my baie pyn spaar deur nie ou wonde

Ek kon vry rondloop op my veld so ver en wyd

oop te krap nie. Ek kyk na die toneel voor my:

Die klipstoor is net weg. Daar bestaan nie

soos die Heer se genade ...maar nou moet ek

Hier is niks oor nie...die paradys van Eden het

meer 'n koel, skemer ruimte waar ek ure gesit

versigtig gaan toestemming vra om hier te

in 'n woesterny verander. Net 'n moesie van 'n

en lees het nie. Geen netjies gespande drade

wees.

huis op 'n verdorde lap grond met gate in

nie, geen klippaadjie na die voordeur toe nie

waarin 'n klompie varke rustig in die son baai.

en die boog met rankrosies by die ingang van

Huiwerig stap ek om na die agterkant van die

Al wat bekend lyk, is die palmboom wat

die tuin bestaan nie meer nie. Hier is nie meer

huis. 'n Vark spring skielik op en hardloop

meters ver die lug in toring. Dit was 'n klein

'n groot, groen grasperk met 'n roosbedding

weg. 'n Gesette vrou, met 'n kleimasker oor

boompie toe ons veertig jaar gelede hier weg

vol rooi, pienk en geel rose nie. Die kleurvolle

haar gesig gesmeer, kyk agterdogtig na my

is. Die stal lyk skaam sonder sy dak. 'n Hek

blomme soos vygies, dahlias en strelitzias is

waar sy teen die kombuisdeur se koesyn leun.

hang skeef aan sy ankerpale. Ek skraap my

weg, beddings en al. Niks van die netjies

Sy verstaan nie as ek in my bietjie Zoeloe

moed bymekaar en klim uit die veilige spasie

gesnoeide heining tussen die blomtuin en die

probeer verduidelik dat ek hier grootgeword

van my kar.

groentetuin nie. Geen druiweprieel langs die

het en dat ek asseblief net wil rondkyk nie.

huis nie. Die groepie Wattelbome tussen die

“Mina small, tombazaan lapa. I grew up here.

Soos in die rukkerige tuisfilmpies wat ons

gewese groentetuin en rivier is ook weg. Dit

May I look around please. Mina funa to bona

gewoonlik op Saterdagaande teen die

was ons pophuis. Proppe en plastiekdeksels

..” Sy knik genadiglik.

eetkamer se muur gekyk het, sien ek myself in

was ons borde en koppies. Klippies die kos.

die sandput speel hier reg voor my. Ek is vyf

Elke oggend het ons uitgevee met skewe,

Ek stap regoor die stowwerige tuin in die

jaar oud. Ek trek figuurtjies in die sand met my

selfgemaakte

Ons

rigting van my rivier. Dis asof ek weer die

grasbesems.

vingers. Daar het die swaaie gestaan: “ As Hy

houtstompkinders was gedoop in die naam

honde wil roep om saam te kom. My bene voel

weer kom, as Hy weer kom, kom haal Hy sy

van die Vader, Seun en Heilige Gees. Maar

lam. Is my rivier nog dieselfde?

pêrels...” het ons gesing terwyl ons op die

nou is daar 'n paar mans besig om varkhokke

ondeursigtige water wat allerande geheime

dwarsplank staan en al hoe hoër beur sodat

te bou. Pêrels geruil vir swyne.

en avonture ingehou het...Sal die groot,

motorafdak, wat my pa in alle kleure geverf

Ek kyk op na die huis maar voel te skaam om

waar die “foefieslaaid” in vas was?

ons kan opvaar na die hemel. By die

Die

betroubare ou wilgerboom nog daar wees Die

het, staan ek met my eerste fiets. Ek kan nog

haar in die oë te kyk. As kind was ek lief vir

rivierbank is kaal. Geen teken dat daar ooit 'n

nie ry nie, al is ek reeds in standerd drie. Ek

haar. Sy was altyd daar vir ons – as dit te warm

groot ou wilgerboom op die oewer gestaan het

waai vir my ma met haar rolprentkamera

was buite, was haar plankvloere koel. As die

nie. Ek kyk teleurgesteld rond. In die draai

ek moed bymekaar skraap met my

ryp wit gelê het soggens was sy snoesig en

aan die oorkant het ons blou klei uitgegrawe

voet op een pedaal. Ek trek weg, reguit op die

terwyl

warm. Teen skemer het haar ligte aangegaan

en in die bank langsaan was 'n skatkis van

groot Populierboom af. Ek en dié boom het

soos in 'n vuurtoring en ons het geweet sy

versteende blare en hout wat vertel het hoe dit

daarna nie meer van mekaar gehou nie. Hy

roep ons. As ons honger en dors was, het sy

miljoene jare gelede hier gelyk het – vóór die

staan nog daar, met sy los bas. Ek sien ons in

ons gevoed en gelawe. Uit haar maag het

rivier en die wilgerbome en mense...

die liggeel Volkswagen kewertjie met die

vrolike

musiek

geklink:

Die

plaaspad afry, op pad skool toe. Pa met

Penniefluitjiekwêlla en “Oom Jan sny

As ek op die wal staan en afkyk na die rivier

donker hare, wat later grys geword het, en my

koring...” maar nou is haar oë dof en sy kyk

word ek begroet met 'n koue, verwytende kyk.

broer voor in met sy skoolpet op. Ons twee

weg. Sy het klein geword, die stoep

Emosieloos en kil lê die rivier daar en kyk op

susters agterin met wit panamahoede

ingesonke. My eens geliefde huis is 'n

na my. Al die klippe, wat ons eens net met ons

waaronder ons skaars kan uit sien. Twee lang,

onherkenbare, verlate, mishandelde dier wat

voete onder die water kon voel, is ontblood in

dun vlegsels weerskante van ons koppe en

wegdeins van my asof sy nog 'n vuishou

harde, grys rotse. “My kind, my kind, waarom

groot groen strikke aan die punte. Sproete oor

verwag.

het jy my verlaat? Jy't gesê dat jy gou weer

die neus. “Ja, die kindergesiggies soos die

terug sal kom. Dis mos nou te laat.”

sterre se liggies...”

Die veld lê nog uitgestrek langs die plaaswerf.

'n Bedroeftheid sak oor my hele lyf neer. “Ek

Dis waar ek die meeste van my tyd as kind

weet. Maar ek kon nie. Weet jy hoeveel het ek

Op die klipkoppie agter die huis staan die

deurgebring het. Ek het elke voetpaadjie, elke

jou gemis? Weet jy hoe swaar het ek gekry as plaaskind in die stad? Weet jy?!!” Skree ek na

sementdam nog maar dit is baie kleiner as wat

klip se vorm en tekstuur, elke graspol en

ek kan onthou. Ons groot plat klippe, waarop

versteekte veldblommetjie geken, want dit

binne. “ Niemand het geweet nie. Ek het maar

ons in die son gelê en bak het, is seker nog

was myne. 'n Deel van my het hier gebly, van

net die stil kind geword... na binne toe gehuil.”

SANDVELDER

28

Ons kinders se handafdrukke verewig en ewig in die sement....

Trane begin onwillekeurig oor my wange

met tarentaalvere in my hare...Ek wou weer

slaapkamerhuis pas, ingeperk deur hoë grys

loop. “As kind het ek my verlange in my

in die mik van die wilgerboom sit en kyk hoe

mure en waar die dowwe lug anders geruik

skoolopstelle uitgeskryf, maar niemand het

die vinke ronde nessies vleg aan sy takke

het met vreemde klanke, en anderster

geluister nie. My veld was 'n leë dorpserf vol

wat rustig in die water hang en kringetjies

mense. Ek het geleidelik versmoor...eers

bou-afval. Ek het gewens ek kon weer in jou

teken. Ek kon nie meer die ryk geur van

later...”

diep koel water duik en tussen die bekende

omgeploegde grond inasem nie. Die stilte en

klippe deurswenk. Vreesloos en vry. Ek wou

die geel kleur van die son oor die veld as die

weer die grillerige boomwortels tussen die

wolke wegtrek na 'n donderstorm. Nêrens

Die grys ou rivier kyk nou vol medelye na my en sug: “Ja, goed, ek verstaan, maar gaan nou – jy hoort nie meer hier nie.”

sagte klei op jou bodem tussen my tone voel.

waar ek die reëndruppels wat aan die blare

Ek wou weer net op my rug in die son lê en

hang met al die kleure van die reenboog

kyk hoe die wolke speel-speel eienaardige

daarin kon sien nie. Met kaal voete in die

diere en figure vorm. Ek het gedroom dat ek

plasse trap sodat dit rondom my wegspat

of die walletjie wat my pa gebou het, nog

weer deur die mielieland hardloop en die

nie. Ek wou sommer net weer padlangs loop

bestaan. Ja, hier is dit – en die enigste vae

Vir oulaas skuifel ek die skuinste af om te kyk

skurwe blare teen my gesig voel verbygly.

na die ou Indiërwinkeltjie en 'n pakkie pienk

forensiese bewys dat ek lank, lank gelede tóg

Hoe ek weer met my hande oor die lang

muskuslekkers gaan koop. In die vreemde

hier was: Ons kinders se handafdrukke

veldgras streel en luister wat die wind fluister

stad moes ons almal in 'n drie-

verewig en ewig in sement.

SANDVELDER

30

SANDVELDER

39