[ 14
DS
TROTTOIR ]
ZATERDAG 16, ZONDAG 17 APRIL 2005
120 JAAR SOCIALISME 7 sp(a)-voorzitters, 7 vragen
16
PLASTISCHE CHIRURGIE De pijn van het mooi zijn
HET
CONCLAAF VAN 2005 Krijgen we voor het eerst een zwarte paus? Heeft Godfried Danneels geen schijn van kans? Is Joseph Ratzinger werkelijk de slimste jongen van de klas? Waarom worden de stembrieven na elke stemming verbrand? Hoe is de stemming inmiddels in Kanegem? In welk hotel verblijven de kieskardinalen? Hoe wordt de rook boven de Sixtijnse kapel zwart gemaakt? Wanneer mogen we witte rook verwachten? Hoeveel heeft de Heilige Geest nog in de pap te brokkelen? Waarom is kardinaal Errazuriz Ossa plotseling papabile?
6 TROTTOIR
D E S T A N D A A R D Z A T E R D A G 16 , Z O N D A G 17 A P R I L 2 0 0 5
VAN ONZE VERSLAGGEVER TER PLAATSE
Kanegem is klaar voor
paus
Godfried I Het kleine Kanegem, de geboorteplaats van kardinaal Godfried Danneels, ontwaakt dezer dagen uit zijn winterslaap. Veel dorpsbewoners zijn ervan overtuigd dat ‘hun’ Godfried een ernstige kans maakt op de pauselijke troon in Rome. Maar het zal toch even aanpassen zijn als buitenlandse cameraploegen het kerkplein overspoelen. Jan Bosteels
D
E voortekenen zijn gunstig. Het bloemendorp Kanegem, waar kardinaal Godfried Danneels in de schaduw van de imposante Sint-Bavokerk werd geboren, heeft al een wielerpaus voortgebracht: Briek Schotte. ‘IJzeren Briek’ wordt met een standbeeld bij de kerk herdacht. De buitenmaatse kerk heeft er altijd een beetje misplaatst uitgezien, maar lijkt ideaal om de massa’s bedevaarders te ontvangen die de plaats willen bezoeken waar Godfried I werd gedoopt, als misdienaar optrad en tot priester werd gewijd. De pompeuze basiliek, die het dorp nog kleiner doet lijken dan het al is, werd ingewijd in 1931, een luttele twee jaar voor de geboorte van de Kanegemse kandidaat-paus. Vanuit de deur van het kleine rijtjeshuis van het gezin Danneels, het nummer 122, kijk je schuin het voorportaal van de kerk binnen. Wie de voorliefde van de laatste paus voor bloemen kent — getuige zijn in het Nederlands uitgesproken ,,Bedankt voor de bloemen’’ tijdens elke paasviering — kan er niet omheen dat Kanegem vooral bekend is als bloemendorp. Elk jaar versieren tientallen gezinnen hun gevel en straat tot de bloemrijkste van West-Vlaanderen, en soms zelfs van heel Europa. Als Danneels paus wordt, kan hij de ‘bloemengimmick’ van zijn voorganger dus met een knipoog voortzetten. Terwijl vooralsnog alleen Vlaamse journalisten en cameraploegen het dorp bezoeken, treedt bij sommige inwoners zowaar al enige mediavermoeidheid op. De mevrouw van de krantenwinkel heeft geheel niets te melden, de ongetrouwde be-
Peter Verhamme in zijn elektrohandel: ,,De kwezels die niet om mijn stunt kunnen lachen, zijn ons doelpubliek niet.’’ © An Nelissen jaarde juffrouwen die lange tijd de overburen van het gezin Danneels zijn geweest, willen wel in het tv-programma Koppen, maar liever niet in De Standaard. Anderen stallen dan weer op samenzweerderige wijze hun Danneels-relikwieën uit. Paul de Zutter, de voormalige gemeentesecretaris en de gewezen voorzitter van het Bloemencomité, koestert zijn relikwie, het Gulden Boek van de gemeente. Door een wonderlijk toeval — of was het goddelijke ingeving? — begon de gemeente in de zomer van 1951 met een fraai gekalligrafeerd Gulden Boek, waarin de hoogtepunten uit het gemeentelijk leven zouden worden geboekstaafd. En kijk, wat staat op de eerste pagina na het historisch gedeelte? ,,Laureato primo perpetuo Godfrido Danneels ex Kanegem’’, gevolgd door de handtekening van de latere kardinaal. De geniale jonge Godfried had een jaar te vroeg zijn collegejaren beëindigd in Tielt en werd op het gemeentehuis ontvangen. Het Gulden Boek vermeldt verder nog dat Godfried priester werd gewijd, als bisschop nog eens een hoogmis celebreerde, en ga zo maar door. Paul de Zutter benadrukt het nogmaals: ,,Het is toch ongelooflijk dat het Gulden Boek begint met een pagina over Godfried Danneels.’’ Achterin zijn nog een paar bladzijden blanco: daar kan de toekomstige paus geëerd worden als hij zijn geboortedorp bezoekt.
Dromen mag Paul de Zutter is niet de enige met tastbare herinneringen aan Godfried Danneels. Hedwige Claeys, de uitbaatster van een verf- en kantoorwinkel, heeft de evolutie van priester tot kardinaal zorgvuldig ge-
documenteerd in een drietal plakboeken. Het gezin Danneels woonde maar een paar huizen dichter bij de kerk. ,,Zo goed ken ik de kardinaal niet, hoor’’, zegt ze. ,,Ik heb veel meer met zijn jongste broer, Hendrik, opgetrokken. Die wou eigenlijk altijd mis spelen met ongewijde hosties. Het was trouwens hij en niet Godfried die dikwijls zei: ‘Later word ik paus.’ Terwijl het nu misschien toch Godfried zal zijn.’’
van de Meesters’, zoals wij zeiden. Dat was een heilige.’’ Op haar doodsprentje prijkt een mooie oude vrouw met een intense blik. Bij een pot koffie haalt Hedwige Claeys graag de anekdote aan over de bevlogen klant die op de dag dat de kerkklokken luidden voor het overlijden van paus Johannes-Paulus II zei: ,,Nu luiden ze de doodsklokken voor de vorige paus, maar over een dag of veertien zijn het misschien de feestklokken voor onze Godfried.’’
,,HIJ IS EEN ZEER WIJS MAN, HEEL ZACHT, ALTIJD GEWOON GEBLEVEN, MAAR OOK VASTBERADEN’’
Stunt
Als het zo ver komt en als er een bus wordt ingelegd naar Rome, dan zal Hedwige vast van de partij zijn. Ze kocht destijds, toen hij priester werd gewijd, een cadeau voor Danneels namens de hele buurt. De gemeente organiseerde een busreis toen hij bisschop werd en daarom is mevrouw Claeys ervan overtuigd dat dat ook wel zal gebeuren bij zijn een eventuele verkiezing tot paus. De ex-buurvrouw blijft realistisch over zijn kansen, maar dromen mag altijd. ,,Hij is een zeer wijs man, heel zacht, altijd gewoon gebleven, maar ook vastberaden. Die zachtheid heeft hij van zijn moeder, Maria Magdalena Stoferus, of ‘Leentje
Van de drie cafés die Kanegem nog telt, vinden we er op deze druilerige weekdag maar één open. In ’t Vliegend Peerd is de stemming onder het handvol stamgasten niet erg pro-paus te noemen. Of hij een gratis vat zal geven als Godfried Danneels paus wordt, weet de cafébaas nog niet. Maar zelfs een vat bier is klein bier vergeleken met de stunt die Peter Verhamme van de audio-, video- en telecomzaak PV Sound uit het naburige Tielt bedacht heeft. Verhamme belooft elke aankoop die gedaan wordt op zaterdag 16 april integraal terug te betalen in het geval dat Danneels paus wordt. De nieuwe paus zal er dan zelf een plasmascherm aan overhouden. Na een opvallende advertentie in De Gazet van Tielt voor zijn ‘hemelse verkoopactie’ is PV Sound alvast in Kanegem the talk of the town. Peter Verhamme glundert achter zijn designbrilletje. ,,Een stunt op zijn tijd moet kunnen, is het niet? Nee, ik heb geen contact opgenomen met het aartsbisdom. Bij De Gazet van Tielt hebben ze geëist dat ik de volledige verantwoordelijkheid van de
HET CONCLAAF
D E S T A N D A A R D Z A T E R D A G 16 , Z O N D A G 17 A P R I L 2 0 0 5
TROTTOIR 7
DOOR DE WEEK
Sant in eigen land ,,Paus worden? Nee, niemand wil dat echt.’’ Kardinaal Godfried Danneels wordt in eigen land en daarbuiten bij de kanshebbers gerekend om paus te worden. Maar hoeveel kans maakt de aartsbisschop van Mechelen-Brussel nu echt?
actie op mij nam.’’ Voor afkeurende reacties is Verhamme niet bang. ,,Weet u, wij verkopen entertainment, en dat wil ik ook op die manier promoten. De kwezels die daarmee niet kunnen lachen, zijn ons doelpubliek niet.’’ De slimme verkoper rekent er natuurlijk op dat Danneels niet tot paus wordt verkozen. Of toch? ,,Wel, als ik niet geloofde dat hij een kans maakt, dan had ik me niet verzekerd voor deze actie.’’ De verzekeringspremie bedraagt tien procent van de zaterdagse omzet. Na sluitingstijd zaterdag komt een deurwaarder de verkoopsfacturen inventariseren en dat eindbedrag wordt dan verzekerd. Als Godfried Danneels tot paus wordt verkozen, krijgt elke klant zijn vandaag bestede geld integraal terug, tot elke prijs. ,,Mijn verzekeringspremie is gebaseerd op de kansen van Danneels bij de bookmakers’’, legt Verhamme uit. ,,Eerlijk gezegd denk ik dat zijn kansen beperkt zijn. Het imago van het progressieve België, met zijn abortus en euthanasie, zal wellicht tegen hem spelen. Maar als de andere gedoodverfde kandidaten het niet halen, is Danneels een perfecte compromispaus, daar ben ik me van bewust.’’ Verhamme is alvast klaar voor een kleine mediastorm. Ook de voormalige gemeentesecretaris Paul de Zutter vreest de buitenlandse cameraploegen niet die zijn Gulden Boek zullen willen filmen zodra Danneels paus is. ,,Als het zo ver komt, zullen die van Tielt het boek wel rap komen opeisen’’, zegt hij met enige bitterheid. Alsof hij de bijna dertig jaar oude fusie met de hifi-farizeeërs van Tielt nog niet helemaal heeft verteerd.
Kardinaal Danneels is sant in eigen land, zoveel is duidelijk. België gunt zijn progressieve kardinaal het pausschap van ganser harte. Eerder deze week ontvouwden twee jonge Belgen op het Sint-Pietersplein hun spandoek met daarop ‘Godfried paus’. En een handelaar uit Tielt betaalt alle klanten die vandaag iets bij hem kopen, hun volledige aankoopsom terug als Danneels als paus uit het conclaaf komt. De kardinaal heeft alle kwaliteiten om een goede paus te worden, zei Tommy Scholtes, de kerkelijke raadgever van de Belgische ambassade bij de Heilige Stoel, in een interview met De Standaard. Danneels is een diplomaat, heeft een talenknobbel, is een goede communicator en weet bovenal ,,wat de wereld nodig heeft om beter te geloven’’. De kardinaal zou als paus ook veel aandacht besteden aan de dialoog met de islamitische wereld. Ook het buitenland volgt Danneels op de voet. ,,Danneels is een openhartige priester, de meest gematigde onder de pauskandidaten’’, schrijft het Britse persbureau Reuters. ,,Een stem voor Danneels is een stem voor verandering in het beleid van de katholieke kerk.’’ De Duitse krant Frankfurter Allgemeine noemt hem de underdog, Het Nederlandse dagblad de Volkskrant spreekt over de kardinaal als de ,,hervormer’’. De kardinaal zou inderdaad als een frisse wind door het Vaticaan laten waaien. Op een druk bijgewoonde internationale persconferentie in Rome, de dag voor de begrafenis van de paus, gaf Danneels een welomlijnde visie op de toekomst van de katholieke kerk. De kardinaal wil, behalve een sterke paus, ook sterke bisschoppen. Hij pleit ervoor vrouwen toe te laten in het bestuur van de kerk en hij is voorstander van een liberaler condoomgebruik in de strijd tegen de aidsepidemie. Stuk voor stuk zijn dat standpunten die het machtige conservatieve blok in het Vaticaan tegen de borst stuiten en dus Danneels’ kansen op het pausschap verkleinen. Maar wat wil de kardinaal zelf? Op zijn persconferentie in Rome zond een raadselachtige Danneels tegenstrijdige signalen uit. Wil hij paus worden? ,,Niemand wil dat echt.’’ Zou hij het aanvaarden, als men hem koos? ,,Een puur hypothetische vraag.’’ De ‘sfinx’ weet dat hij in een comfortabele positie zit. Hij is al 25 jaar kardinaal en geldt in Rome als een éminence grise. Als Danneels spreekt, dan wordt er naar hem geluisterd. En wat was nu eigenlijk de betekenis van zijn ontmoeting met de persmeute, de dag voor de uitvaart van Johannes Paulus II? Stelde kardinaal Danneels zich openlijk kandidaat? Best mogelijk. Het progressieve kamp zou Danneels als zijn kandidaat naar voren kunnen schuiven. Anderzijds dalen je kansen zodra men te veel over je spreekt. Wie het conclaaf als paus binnengaat, komt als kardinaal weer buiten, wordt vaak gefluisterd. Wilde de kardinaal dan net zijn eigen kansen opblazen? Danneels behoort dan wel tot de kandidaten, de topfavoriet is hij zeker niet. En daarom is de derde mogelijkheid wellicht de meest waarschijnlijke. Door openlijk zijn visie te geven, wil de kardinaal een lans breken voor de moderne, progressieve krachten in de kerk. Wie de visie van de Belgische kardinaal volgt, krijgt met andere woorden zijn steun. (iro)
[?]MOET ER NOG ZAZA ZIJN