Wszystkie mazurki świata 2012

Festiwal objęty Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego

gra ne Śpi ewane TAŃ Czo ne

7 – 13 maja 2012

1

wa r s z awa

urki tivalmaz w w w.fes

.pl

2

grane Śpiewane TAŃCzone

7 – 13 maja 2012 wa r s z awa urki tivalmaz w w w.fes

3

.pl

4

5

6

7

Witamy w krainie mazurków!

Granych, śpiewanych, tańczonych!

Po trzech edycjach mamy już kilka obserwacji co do obyczajów „odkrytego” przez nas gatunku.

Mazurki chętnie łączą się w pary, lubią przebywać w większych skupiskach, choć wykluwają się w ciszy.

Szczególnie dobrze rozwijają się w atmosferze międzyludzkiego kontaktu, w ruchu wirowym, przy nieco przygaszonym świetle.

Na „Wszystkie Mazurki Świata” składają się elementy stałe, zmienne i improwizowane.

Części stałe festiwalu – warsztaty, konkurs Stara Tradycja, klub festiwalowy, Targowisko Instrumentów, Noc Tańca, Małe Mazurki – układają się w pewien system.

Chodzi o kontynuację tradycji wiejskiego (ale i miejskiego) muzykowania. Poprzez naukę u Mistrzów, tworzenie własnych zespołów, granie do tańca, śpiewanie dla przyjemności, budowanie instrumentów, muzyczne zabawy z dziećmi powstaje kawałek cennej, „normalnej” rzeczywistości.

8

Tegoroczne koncerty – części zmienne – będą konsekwentnie drążyć dotychczasowe tematy: dawną świetność muzyki polskiej, temat wielkich kompozytorów polskich znanych i nieznanych, muzycznego potencjału wiejskich nut dla muzyków jazzowych i kompozytorów współczesnych, wpływów muzyki polskiej na tradycje europejskie i światowe.

Wszystkie te wątki będą toczyć się w relacji do żywej polskiej muzyki tradycyjnej, reprezentowanej przez kilkanaście świetnych kapel z różnych regionów Polski.

Dla miłośników filmów otwieramy po raz pierwszy Kino Mazurkowe. Zapraszamy na filmy dokumentalne o muzyce i muzykantach oraz na spotkania z ich autorami i bohaterami. A poszukiwaczom najnowszych trendów mody polecamy wystawę rysunków dziewiętnastowiecznych strojów z terenów Rzeczypospolitej.

Cała reszta niech będzie czasem i przestrzenią na muzyczną i taneczną improwizację.

9

Przyszłość Mamy nadzieję, że w listopadzie spotkamy się na jesiennej edycji „Mazurków” – połączonej z reedycją kultowej publikacji Andrzeja Bieńkowskiego „Ostatni Wiejscy Muzykanci”.

Przygotowujemy od dłuższego czasu koncepcję stałej współpracy z muzykami i tancerzami z krajów wokółbałtyckich. „Unia Bałtycka” być może stanie się jednym z motywów przewodnich Mazurków 2013.

Polska podpisała konwencję UNESCO o ochronie niematerialnego dziedzictwa. Wydaje się, że mazurki, szczególnie te najbliższe pierwotnym źródłom muzyki i tańca, powinny w pierwszej kolejności zostać zaliczone do naszych kulturowych skarbów.

Naszych i ogólnoludzkich.

Dziękujemy wszystkim, którzy w różnoraki sposób nas wspierają. Życzymy pięknego, intensywnego, zakręconego festiwalu!

Wiwat Mazurki!

Janusz Prusinowski D yrektor Artystyczny Festiwalu Jagna Knittel Piotr Piszczatowski

10

Rada programowa festiwalu: Andrzej Bieńkowski Grzegorz Michalski Maciej Kaziński Jerzy Kornowicz Marcin Pospieszalski Tomasz Nowak

11

12

13

14

15

16

17

18

s. 25

s. 29

s. 33

s. 40

s. 48

s. 60

s. 64

19

s.70

Tomasz Stańko

Tadeusz Kubiak

Jan Gaca

Kapela z Futomy

Janusz Olejniczak

20

Maciej Kaziński

Śpiewaczki z Gałek Rusinowskich

Kapela Braci Dziobaków

Tom i Rafael Daun

Aleksander Kościów

Maria Bienias

21

Reine Steine z uczniem

Wiesława Gromadzka

Justyna Piernik Mazouk Bayou Band

Jarosław Siwiński

22

Ignacy Zalewski

Ewa Grochowska

Stefan Nowaczek

Janusz Prusinowski Trio

Zdrow ie Pięknych Pań

Witek Broda

23

Adam Strug

Edward Markocki

24

Studio Polskiego Radia im. Władysława Szpilmana Al. Niepodległości 77/85 godz. 19.00 Koncert „Mazurki” – premiera solowej płyty Artura Dutkiewicza, pt.: „Mazurki”

Artur Dutkiewicz (fortepian) oraz gościnnie Janusz Prusinowski Trio [bilety

w cenie

15

zł do nabycia przed koncertem]

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> „Mazurki” to cykl autorskich kompozycji Artura Dutkiewicza – jednego z najwybitniejszych polskich pianistów jazzowych, w których polska muzyka ludowa, muzyka klasyczna i transowa improwizacja jazzowa łączą się w jedną oryginalną całość. Mazurki, oparte na rytmach ludowych, grane są w motoryczny, jazzowy sposób, co w połączeniu z improwizacją jest zabiegiem prekursorskim we współczesnej polskiej muzyce fortepianowej.

Artur Dutkiewicz jest absolwentem Wydziału Jazzu Akademii Muzycznej w Katowicach, laureatem konkursów: Pianistów Jazzowych w Kaliszu, Improwizacji Jazzowej w Katowicach, „Jazz nad Odrą”, „Jazz Jantar”, jest finalistą prestiżowego konkursu

25

pianistów jazzzowych im. Theloniousa Monka w Waszyngtonie. Jako pierwszy polski muzyk jazzowy miał swój recital na MIDEM w Cannes, w 1988 r.

Koncertował ze znakomitymi muzykami jazzowymi i bluesowymi m.in.: z Tomaszem Szukalskim, z którym występował przez 20 lat tworząc Szukalski – Dutkiewicz Duo oraz Kwartet Tomasza Szukalskiego a także z Tadeuszem Nalepą, Zbigniewem Namysłowskim, Janem Ptaszynem Wróblewskim, Urszulą Dudziak, Grażyną Auguścik, Deborah Brown, Lorą Szafran, Michelle Hendrics, Carlosem Johnsonem.

Występował na dziesiątkach festiwali muzycznych na całym świecie m.in. na: Jazz Jamboree – Warsaw, Münster Jazz Festival, Northsea Jazz Festival – Haga, Copenhagen Jazz Festival, Festival Opera De Paris, Sziget Festival – Budapest, Int. Jazz Pianists Festival – Kalisz, Jazz Plaza – Havana. Występował również na scenie nowatorskiego Teatru Instrumentalnego Ryszarda Gwalberta Miśka na europejskich festiwalach teatralnych zarówno jako aktor, jak i muzyk (tzw. muzitor), współtworząc muzykę do spektakli „Proces” Kafki i „Taniec Lokatora”.

Artur Dutkiewicz występuje solo oraz prowadzi od wielu lat własny zespół Artur Dutkiewicz Trio.

Ostatni album Tria pt.: „Hendrix Piano” został entuzjastycznie przyjęty przez słuchaczy i krytyków.

Jest jednym z najczęściej koncertujących za granicą polskich muzyków jazzowych. W ostatnich dwóch latach wystąpił w 25 krajach na całym świecie, od USA przez Europę po Chiny. W lipcu 2011 r.

Artur Dutkiewicz wystąpił na Stadionie Olimpijskim w Berlinie. Specjalnie na to wydarzenie zaaranżował

26

i zagrał w gronie pianistów z całego świata utwór na trzydzieści fortepianów. Improwizacje solowe wykonał w duecie ze światowej sławy pianistą Cyprienem Katsarisem. Koncert, którego wysłuchało około trzydziestu tysięcy osób, był wyrazem szacunku dla różnorodności kultur i przesłaniem pokoju dla świata.

Pianista nagrał pięć autorskich płyt i dużo więcej z innymi wykonawcami.

Patroni medialni płyty: Program 2 Polskiego Radia, Jazz Forum, Jazz Press, AMS. Płyta powstała dzięki wsparciu: Dzielnicy Bielany m.st. Warszawy, Miasta Kielce, Miasta Pińczów oraz firmie InterCars. >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Janusz Prusinowski Trio to uczniowie i kontynuatorzy muzyków wiejskich, a zarazem awangardowa formacja o charakterystycznym brzmieniu i własnym języku improwizacji. Muzykę łączą z tańcem, archaiczność z nowoczesnością.

Rozpoznawalny styl Trio stanowi próbę nowego odczytania najważniejszych elementów wiejskiej muzyki z centralnej Polski. Mazurki – śpiewane, grane, sprawdzone setki razy w tańcu, improwizowane na żywo i… człowiek współczesny. Co można wydobyć z archaicznych, na pozór prostych melodii i rytmów bez uciekania się do mody na miksowanie sampli?

Okazuje się, że tradycyjna muzyka polskiej wsi może być punktem odniesienia dla wielu gatunków:

27

PONIEDZIA Ł E K 7 MA J A

poprzez melodykę i rubato bliska Chopinowi, z powodu improwizacji nieodległa bluesowi i jazzowi, kolorystyką przywodząca na myśl muzykę współczesną, ekspresją zaś rocka.

Trio koncertowało we Francji, Włoszech, w Gruzji, Azerbejdżanie, Estonii, USA (m.in. Carnegie Hall NY, Chicago Symphony Center), Kanadzie, Belgii, Portugalii, Luksemburgu, Holandii, Rumunii, Mołdawii, Wietnamie i oczywiście w Polsce. Zespół współpracował z Januszem Olejniczakiem, Bartłomiejem Kominkiem, Michałem Urbaniakiem, Alimem Qasimovem.

Oprócz koncertów Trio chętnie gra do tańca, prowadzi warsztaty taneczne i instrumentalne. Muzyka zespółu obecna jest również w przedstawieniach teatralnych Teatru Narodowego i Teatru Polskiego Radia.

Wydane płyty: 2008 r. „Mazurki, 2010 r. „Serce” (Folkowy Fonogram Roku 2010).

Janusz Prusinowski | skrzypce, harmonia polska, cymbały, śpiew Piotr Piszczatowski | Michał Żak |

bębenek, baraban, basy

flet drewniany, szałamaja, klarnet

Piotr Zgorzelski |

basy

28

Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki ul. Elektoralna 12 godz. 18.30 OTWARCIE WYSTAWY „Zapomniane Skarby Kultury. Ubiór i krajobraz kulturowy Polski i Ukrainy Zachodniej początku XIX wieku, w ikonografii Jerzego Głogowskiego i Kajetana Wawrzyńca Kielisińskiego” godz. 19.00 KONCERT „STARA TRADYCJA” • koncert laureatów konkursu „Stara Tradycja” • Kapela z Woli Załężnej (opoczyńskie) [bilety w cenie 10 zł do nabycia przed koncertem]

po koncercie KLUB FESTIWALOWY [miejsce spotkań, tańca, zabawy i improwizacji] {M azowieckie Centrum Kultury i Sztuki, ul. Elektoralna 12} – kapela Zdrowie Pięknych Pań, goście ze Szwecji i Estonii i inni goście festiwalu [wstęp

wolny]

29 W T ORE K 8 MA J A

Wystawa „Zapomniane Skarby Kultury. Ubiór i krajobraz kulturowy Polski i Ukrainy Zachodniej początku XIX wieku, w ikonografii Jerzego Głogowskiego i Kajetana Wawrzyńca Kielisińskiego”. Na wystawę będącą własnością Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu składają się reprodukcje rysunków wykonanych w I połowie XIX wieku przez dwóch polskich artystów – Jerzego Głogowskiego, urodzonego we Lwowie (17771838) i Kajetana Wawrzyńca Kielisińskiego, urodzonego w Krakowskiem (1808-1849). Prace obu rysowników w niezwykle szczegółowy sposób dokumentują około 3 tysiące ubiorów codziennych i strojów odświętnych chłopskich, drobnoszlacheckich, mieszczańskich, plebejskich oraz krajobraz kulturowy Polski i zachodniej Ukrainy w wymienionym okresie. Unikalna w skali Europy kolekcja rysunków, akwarel i akwafort została odnaleziona w ukraińskich instytucjach oraz opracowana pod względem merytorycznym przez dr. Aleksandra Błachowskiego (wieloletniego dyrektora Muzeum Etnograficznego w Toruniu, obecnie członka Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Etnograficznego), autora scenariusza wystawy.

Wystawa będzie prezentowana do końca maja, w MCKiS. >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> KONKURS „STARA TRADYCJA” – druga edycja.

Konkurs dla młodych zespołów, kontynuujących tradycje konkretnych szkół muzykanckich (z różnych regionów Polski). Ogłoszony po raz pierwszy w 2011 r. zaskoczył wszystkich szerokim oddźwiękiem i wysokim poziomem wykonawczym. W pierwszym etapie, uczestnicy konkursu mają za zadanie przysłać nagrania

30

trzech utworów i podać ich źródła. Komisja konkursu (wyłoniona spośród Rady Programowej, muzykologów oraz wiejskich muzykantów) wybiera dziesięciu kandydatów do przesłuchań. Podczas koncertu, zostają wybrani laureaci. Oprócz nagród (pieniężnych), na zwycięzcę czeka jeszcze nagroda w postaci występu na radiowym festiwalu Nowa Tradycja oraz zaproszenie na Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu.

Chcemy w ten sposób zachęcić młodzież do nauki „u dziadków”, a zarazem budować nową formułę funkcjonowania muzyki tradycyjnej we współczesnym świecie.

Sylwetki wszystkich ubiegłorocznych uczestników konkursu wraz z fragmentami ich nagrań, przedstawione są na www.festivalmazurki.pl/stara-tradycja. >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Kapela Stanisława Ksyty z Woli Załężnej (gmina Opoczno) Muzycy prezentują repertuar tradycyjny wykonywany w dawnym, surowym i ekspresyjnym stylu. Do najstarszych granych przez kapelę melodii należą oberki śpiewane, zwane „ciągłymi, wyciąganymi, przeciąganymi”. Jako kapela „Opocznianka” brali udział w przeglądach i festiwalach folklorystycznych, zdobywając główne nagrody, m.in.: w Bedlnie, Sieradzu. W 2005 r. „Opocznianka” w składzie dwuosobowym (Stanisław Ksyta i Marian Pabianek) otrzymała kazimierską Basztę. W 2008 r.

Kapela została laureatem Nagrody im. Oskara Kolberga.

Stanisław Ksyta, ur. 1943 r. w Woli Załężnej, gdzie mieszka. W wieku 12 lat skrzypek-samouk, „słuchowiec”, potrafił już grać łatwiejsze oberki, polki i walczyki, a mając 13 lat zaczął muzykować na

31

W T ORE K 8 MA J A

zabawach i weselach. Po powrocie z wojska, w 1965 r. dołączył do Kapeli Zespołu „Opocznianka”. Grał również w Kapelach Zespołów Folklorystycznych: „Tramblanka”, „Sitowianka” i „Bukowianki”. Równolegle grywał na weselach, z czasem jednak coraz rzadziej.

Do emerytury był kierowcą autobusu w Opocznie.

Julian Jarząb, ur. 1942 r. w Korytkowie, mieszka w Różannej. Miał 10 lat, kiedy pod okiem ojca, skrzypka-samouka, rozpoczął naukę gry na harmonii trzyrzędowej. Podobnie jak Ksyta, po powrocie z wojska wstąpił do Kapeli Zespołu „Opocznianka”, jednocześnie grywał na weselach. Jest wieloletnim członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Poza tym zajmuje go budowa ludowych instrumentów muzycznych – bębenków jednostronnych z brzękadłami.

Marian Pabianek, ur. 1962 r. w Drzewicy, mieszka w Sitowej. Od piętnastego roku życia gra na harmonii guzikowej, akordeonie, bębnie ze stalką i perkusji.

Na tych ostatnich grywał podczas wesel.

Ponadto tańczył i śpiewał w Zespole „Sitowianki”. >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Kapela Zdrowie Pięknych Pań (w składzie: Katarzyna Zedel – ur. 1980 r., skrzypce, śpiew, Anna Michalczuk – ur. 1979r., bębenek obręczowy, śpiew, Joanna Kasper – ur. 1978 r., gęśle basowe, śpiew) zajęła trzecie miejsce w pierwszej edycji Konkursu „Stara Tradycja” w 2011 r.

Kapela zajęła również drugie miejsce na 45. Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą w kategorii „Folklor rekonstruowany” (wraz z Kapelą Niwińskich)

32

Dom Polonii ul. Krakowskie Przedmieście 64 godz. 19.00 KONCERT „MIĘDZY TRANSEM A MELANCHOLIĄ” I część: • Polskie tańce ze środkowoeuropejskich kodeksów i tabulatur XVIII w. (wykonanie premierowe) II

część :

• Muzyka współczesna w odniesieniu do mazurka – utwory skomponowane specjalnie na festiwal w ich premierowych wykonaniach Kompozytorzy: Aleksander Kościów, Jarosław Siwiński i Ignacy Zalewski III

część :

• Kapela z Futomy (R zeszowszczyzna) [bilety

w cenie

20 zł do nabycia przed koncertem, Skwerze, K rakowskie Przedmieście 60a]

przedsprzedaż w

KLUB FESTIWALOWY [miejsce spotkań, tańca, zabawy i improwizacji] {Skwer, Filia Centrum Artystycznego Fabryka Trzciny, ul. K rakowskie Przedmieście 60a}

Kapela z Futomy

i inni goście festiwalu [wstęp wolny]

33

Polskie tańce ze środkowoeuropejskich kodeksów i tabulatur z XVIII w. Przedsięwzięcie to ma na celu badanie i prezentację polskiego idiomu muzycznego, który był obecny w praktyce muzycznej Europy Środkowej XVII wieku. Liczne przykłady tego stylu i jego ślady zachowały się w takich zabytkach muzycznych, jak „Zeszyt Połocki”, siedmiogrodzki „Codex Kajoni”, „Pestrý sborník” z Lewoczy czy górnowęgierski „Codex Vietoris”. Zachowane w nich utwory są przykładem popularności muzyki polskiej (zarówno dworskiej, jak i ludowej) w innych krajach i kulturach, jak również praktyki modo polonico – specyficznego trójdzielnego typu rytmizowania melodii pierwotnie dwudzielnej.

Wykorzystane tu źródła – tabulatury klawiszowe – to zbiory utworów sporządzone w celach praktycznych. Tańce sąsiadują tu z pieśniami i utworami religijnymi. Części mszalne i inne utwory liturgiczne znajdujemy obok ceremonialnych kompozycji pro clarinis i instrumentalnych suit tanecznych.

Wykorzystujący taką tabulaturę muzyk musiał być przykładem musicus universalis – działającego na różnych polach muzycznego rzemieślnika, świadczącego swoje usługi w kościele, na dworze, na wiejskim weselu i w mieszczańskim salonie.

Bardzo ciekawą, a nieznaną szerzej postacią, która znajduje się w centrum naszego programu, jest Johannes Caioni (Kájoni János). Ten siedmiogrodzki franciszkanin urodził się w 1648 r., w prawosławnej rodzinie wołoskiej, przyjął katolicyzm i w 1650 r. wstąpił do zakonu franciszkanów. Jest autorem Kodeksu – kompilacji, w której znajduje się około dwustu piędziesięciu utworów i która posłużyła jako punkt wyjścia do naszej pracy.

34

W swoim wyborze instrumentarium staraliśmy się ukazać z jednej strony instrumenty specyficznie polskie (kozioł polski) i charakterystyczne dla muzyki tanecznej tamtych czasów (regał), jak również węgierskie, bowiem właśnie z historycznych Węgier pochodzi większość rękopisów. Obecność węgierskich muzyków pozwoli też na ukazanie kontekstu, w którym odnajdujemy polskie zabytki muzyczne. Stąd właśnie węgierskie pieśni ludowe i tańce zapisane przez Kajoniego, jak i pochodzące z tradycji żywej.

Specjalnie na użytek tego programu, wraz z budowniczymi, podjęliśmy prace nad rekonstrukcją niektórych instrumentów: • Regał to dzieło organmistrza Adama Olejnika (firma organmistrzowska A rs Organum) według wzorów z epoki.

• Wielki kozioł (Grosser Bock) został zbudowany przez słowackiego budowniczego Juraja Dufka, według rysunków i opisu sporządzonego przez Michaela Praetoriusa (traktat Syntagma musicum 1616-1619).

Jest to pierwsza prezentacja tego instrumentu, niegdyś bardzo w Polsce rozpowszechnionego i kojarzonego w Europie z polską kulturą muzyczną. [M aciej K aziński] Wykonawcy: Andrea Navratil | śpiew, gordon László Demeter | koboz Tamás Gombai | skrzypce Paweł Iwaszkiewicz | flety, kozioł polski, Mirosław Feldgebel | regał Maciej Kaziński | violone, kozioł polski

35 Ś r o d a 9 MA J A

szałamaje

Aleksander Kościów, ur. 1974 r. w Opolu.

W latach 1993-98 studiował kompozycję pod kierunkiem Mariana Borkowskiego (dyplom z wyróżnieniem) oraz w latach 1994-98 w klasie altówki Błażeja Sroczyńskiego w Akademii Muzycznej w Warszawie.

W 2007 r. uzyskał stopień doktora sztuki w dziedzinie kompozycji (promotor – M arian Borkowski).

Od roku akademickiego 1998/99 jest pracownikiem dydaktycznym Akademii Muzycznej w Warszawie.

Ponadto wykładał w San Diego (Stany Z jednoczone), Weikersheim (Niemcy) i Taegu (Korea Południowa).

Od 1999 współpracuje z Joe Alterem, amerykańskim choreografem baletu współczesnego. Od 2009 r. jest stałym współpracownikiem społeczno-kulturalnego dwumiesięcznika „Strony”, pod red. Jana Feusette’a). >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Jarosław Siwiński, ur. 1964 r. w Warszawie, kompozytor i pianista. W latach 1983-88 studiował grę na fortepianie w klasie prof. Kazimierza Gierżoda, a w latach 1988-94 kompozycję pod kierunkiem Włodzimierza Kotońskiego w Akademii Muzycznej w Warszawie. Jako pianista i kompozytor uczestniczył w Światowych Dniach Muzyki w Warszawie i Seulu, w Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, Festiwalu Polskiej Muzyki Współczesnej „Poznańska Wiosna Muzyczna” oraz Festiwalu Polskiej Muzyki Współczesnej „Musica Polonica Nova” we Wrocławiu. Brał udział w Międzynarodowych Letnich Kursach dla Młodych Kompozytorów w Kazimierzu Dolnym i w podobnych kursach w Apeldoorn w Holandii oraz w Międzynarodowych Kursach Kompozytorskich w Villeneuve-lez-Avignon we Francji.

36

Współpracował m.in.: z Fryderykiem Rzewskim, Michelangelo Pistoletto, Viktorem Loisem, Yin Peet i Grupą Azorro. Był członkiem Grupy MM, która działała na pograniczu teatru, muzyki i sztuk wizualnych.

Przez wiele lat współpracował z Pracownią Filmu Animowanego Daniela Szczechury w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych i z Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu.

Jarosław Siwiński w 1997 r. otrzymał trzecią nagrodę w Międzynarodowym Konkursie Kompozycji Jazzowej w Słupsku za utwór Schyzia na kwartet smyczkowy (1997), zaś w 1998 r. drugą nagrodę w Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim „Muzyka i zabawa” w Poznaniu za utwór Zegarynka na fortepian preparowany, perkusję, zegarynkę i publiczność dziecięcą (1998).

Tworzy też muzykę do filmu, teatru i gier komputerowych. Jest autorem hejnału Rzeszowa. >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Ignacy Zalewski, ur. 199o r., student Uniwersytetu Muzycznego F. Chopina w Warszawie w klasie kompozycji prof. Marcina Błażewicza. Absolwent OSM im. Z. Brzewskiego w Warszawie w klasie skrzypiec prof. Janusza Kucharskiego.

Laureat pierwszej nagrody 51. Konkursu Młodych Kompozytorów im. Tadeusza Bairda (2010 r.), oraz szeregu innych nagród na konkursach kompozytorskich (m. in. trzecia nagroda oraz Nagroda Publiczności w 2008 r. i pierwsza nagroda w 2009 r. na dziewiątym i dziesiątym Konkursie Kompozytorskim Uczniowskiego Forum Muzycznego, druga nagroda (pierwszej nie przyznano) na Pierwszym Ogólnopolskim Konkursie

37 Ś r o d a 9 MA J A

Kompozytorskim im. M. Gordiejuka w Bydgoszczy, w 2008 r., druga nagroda (pierwszej nie przyznano) oraz Wyróżnienie na Czwartym Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim „Srebrna Szybka” w Krakowie, w 2009 r., Wyróżnienie na Czwartym Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim „Muzyka Ogrodowa” (Kraków, 2009 r.). Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2009 r.

W 2011 roku uczestniczył w kursach mistrzowskich odbywających się w ramach festiwalu „Brücken für Neue Musik” w Rostocku (Niemcy) prowadzonych przez prof. Wolfganga Rihma.

Jego utwory wykonywane były m.in.: w Filharmonii Narodowej w Warszawie, Filharmonii Lwowskiej, Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. W. Lutosławskiego w Warszawie, Sali Wielkiej Zamku Królewskiego w Warszawie, Sali Balowej Zamku w Łańcucie.

04 marca 2012 r. miało miejsce prawykonanie kompozycji „Anger for orchestra” (grała Polska Orkiestra Radiowa pod dyrekcją Szymona Bywalca) podczas koncertu z cyklu Generacje zorganizowanego z okazji 75-lecia Programu Drugiego Polskiego Radia.

Wykonawcy wszystkich trzech utworów: Przemysław Fiugajski | dyrygent Mateusz Szemraj | cymbały Maciej Cierliński | lira korbowa Dagna Sadkowska | skrzypce Anna Kalska | klarnet Piotr Maślanka | perkusja Sebastian Wypych | kontrabas

38

Kapela z Futomy (powiat rzeszowski, gmina B łażowa) tworzyła się od 1990 r., wielokrotnie zmieniając swój skład personalny. Grali w niej: Józef Sowa, Witek Szczepan, Jan Rząsa, Stanisław Mucha, Adolf Wyskiel, Edward Sobkowicz, Stanisław Kociubiński, kilka lat przewodniczył kapeli znany muzyk Antoni Sowa.

Do najstarszych stażem muzyków w kapeli należą: Marek Kruczek, Stanisław Pecka. W obecnym składzie kapela gra od 1998 r.

Futoma jest wsią, w której mieszkańcy zawsze lubili śpiewać i tańczyć. Spotykali się przy okazjach takich jak potańcówki, wesela, chrzciny, wieńcowiny czy kiszenie kapusty. Tradycją futomskich muzyków była coroczna adoracja przy Bożym Ciele w nocy z Wielkiej Soboty na Wielką Niedzielę. Zwyczaj ten przetrwał do tej pory.

Skład kapeli: Anna Rząsa | solistka Jerzy Panek | solista Mieczysław Rybka| I skrzypce Mariusz Sobkowicz | I klarnet Eugeniusz Ciura | II klarnet, kierownik artystyczny zespołu Marek Kruczek | cymbały Zbigniew Dudek | skrzypce (sekund) Fryderyk Kruczek | skrzypce (II sekund) Stanisław Pecka | kontrabas, kierownik organizacyjny

39 Ś r o d a 8 MA J A

Czwartek, 10 maja Skwer, Filia Centrum Artystycznego Fabryka Trzciny, Krakowskie Przedmieście 60a godz. 19.00 KONCERT „ZA MORZAMI, ZA LASAMI” • Mazouk Bayou Duo (USA) – mazurki z Luizjany, tradycja Cajun • Thomas and Rafael Daun (Niemcy), harfa i dudy – mazurki, warschauer’y i inna muzyka niemiecka, pobrzmiewająca echami tańców polskich • Reine Steen z zespołem Fedefolk (Szwecja) • Kapela Stanisława Głaza (Polska, Lubelskie) [bilety

w cenie

20 zł do nabycia przed koncertem, Skwerze, K rakowskie Przedmieście 60a]

przedsprzedaż w

KLUB FESTIWALOWY [miejsce

spotkań, tańca, zabawy i improwizacji]

{Skwer, Filia Centrum Artystycznego Fabryka Trzciny, ul. K rakowskie Przedmieście 60a} Kapela Stanisława Głaza, Kapela Braci Dziobaków i inni goście festiwalu [wstęp

wolny]

40

MAZOUK BAYOU DUO to David Rolland (skrzypce, gitara, akordeon) i David Greely (skrzypce), to liderzy Mazouk Bayou Band, grupy dedykowanej muzyce Cajun, dla której charakterystyczne są m.in. mazurki francuskiego pochodzenia. W zespole grają również Christine Dôle (bas) i Gérard Dôle (akordeon).

David Rolland – multiinstrumentalista i wokalista, który przez ostatnie dwadzieścia lat grał w tak znaczących w kręgu muzyki Cajun zespołach, jak: Stompin’ Crawfish, Daisy Belle, Villaine Maniere, Sarah Savoy & The Francadians. W czasie koncertów bardzo często wchodzi w interakcję z publicznością, improwizując bluesowo i rockowo.

David Greely - śpiew, skrzypce, gitara.

David zaczął grać na skrzypcach kiedy miał siedemnaście lat, po tym jak usłyszał Richarda Greene’a z zespołem Seatrain, saportującego Black Sabbath na koncercie w Warehouse, w Nowym Orleanie.

Następnego dnia kupił w lombardzie koło domu skrzypce i nauczył się grać.

Na skrzypcach grał francuskojęzyczny, wychowany w tradycji Cajun ojciec jego matki.

Skrzypce stworzyły również porozumienie Davida z jego własnym ojcem, Roscoe, który wychował się w luizjańskim więzieniu, gdzie w latach 30. dziadek Davida pracował jako strażnik. Roscoe przeżył wśród skazanych niemal całe swoje młode lata, łowił z nimi ryby, słyszał jak śpiewają przy pracy. Przesiąkł pieśniami gospel i blues. Odkąd David sięga pamięcią słyszał ojca śpiewającego barytonem country, bluesa i pieśni gospel.

41

c z w a r t e k 1 0 MA J A

Szybko po odkryciu skrzypiec David został zaproszony do zespołu – Cornbread. Koncertował z nim od Colorado do Nowego Orleanu, grali hardcore, bluegrass i western swing. Jednak zamiast czerpać inspirację z Ozziego Ozborna, David szukał starych muzyków. Przeszedł od folkowego rocka do muzyki tradycyjnej. Był pod wrażeniem spokoju i zadumy, które widział na twarzach starych muzyków kiedy grali swoją muzykę. W wieku dziewiętnastu lat zrozumiał, że chce być taki jak ci starzy ludzie.

W późnych latach osiemdziesiątych na jam session w Los Angeles David poznał 95-letniego skrzypka Denisa McGee oraz osiemnastoletniego akordeonistę Stevena Riley. Założyli zespół, znany jako Steve Riley and the Mamou Playboys, po czym spędzili kolejne dwadzieścia trzy lata podróżując razem dosłownie dookoła świata, szukając archiwalnej muzyki, pisząc piosenki, nagrywając płyty, byli nominowanymi do nagrody Grammy.

Po dwudziestu latach kopania w głąb muzyki Cajun, muzyki jego przodków, David jest nią bardziej urzeczony niż kiedykolwiek. Muzyka Cajun to muzyka, w której jego dusza czuje się jak w domu. „Melodie Cajun poruszają mnie bardziej niż jakakolwiek inna forma muzyki. Jest to mieszanka melodii dawnych, czarnych, białych i wiejskich. Wywodzi się z języka francuskiego, więc jej rytm jest lekko rozkołysany.

W niej odnajduję wszystko czego potrzebuję by wyrazić siebie muzycznie.”

42

Tom i Rafael Daun Niebo i Piekło – Muzyka na harfę i dudy Cóż za muzyczny kontrast: miękkie, anielskie tony – płynące ze strun harfy, w połączeniu z ostrymi dźwiękami dud, basów i z przenikliwym brzmieniem harmonii. Na dawnych ilustracjach dudy były instrumentem diabła, symbolem piekielnym. Harfa zaś służyła aniołom do sławienia Boga. Bracia Tom i Rafael Daun bawią się tymi kontrastami: miękkie i liryczne improwizacje zmieniają się w radosne melodie taneczne, silny rytm przeplata się z partiami medytacyjnymi.

W repertuarze mają nie tylko tańce tradycyjne takie jak polka, walc czy mazurek. Wykonują też muzykę współczesną i kompozycje barokowe. W XVIII wieku „musette” – małe i ciche dudy, były jednym z ulubionych instrumentów arystokracji. Podczas koncertu duet używa także „cister” – specyficznego, podobnego do lutni instrumentu. Srebrzysty dźwięk jego metalowych strun, świetnie komponuje się z brzmieniem harfy.

Tańce polskiego pochodzenia odgrywają ważną rolę w historii muzyki tradycyjnej Niemiec.

Jan Sebastian Bach użył rytmu poloneza w kilku swoich kompozycjach, na przykład w „Książeczce dla Anny Magdaleny Bach”. Tom i Rafael Daun zaprezentują kilka takich utworów pochodzących z różnych epok.

Mazurek (Mazurck) zyskał popularność w osiemnastowiecznych Niemczech, zwłaszcza w ich północnej części, przy Morzu Bałtyckim. Jednym z najwcześniejszych zbiorów mazurków jest rękopis Duńczyka Rasmusa Storma, który zawiera kilka

43

c z w a r t e k 1 0 MA J A

archaicznych i pięknych kompozycji. Kilka dekad później mazurki były „ukulturalniane” – zbiór „Tańców Polskich” z Westfalii składa się z barwnych melodii z motywami znanymi z muzyki łowieckiej: z dźwięków rogu, sygnałów, szczekania psów, odgłosów strzałów.

Na początku dwudziestego wieku „mazurck” był bardzo wolnym tańcem starszej generacji – generacji naszych dziadków. „Mazurck” to nie tylko niemiecka tradycja – w dudziarskiej muzyce Francji i Hiszpanii jest on też wciąż istotny. Podczas koncertu usłyszymy energetyczne i pełne radości utwory z obydwu stron Pirenejów. >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Reine Steen – skrzypek. Drogę do muzyki ludowej odnalazł w latach siedemdziesiątych. Najbliższa jest mu tradycja muzyczna ze Skanii (regionu na południu Szwecji, nad Morzem Bałtyckim). W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych prowadził badania wśród skrzypków i śpiewaków z tego regionu.

Uczy muzyki tradycyjnej w szkole ludowej Österlens w Tomelilla.

Fedefolk to dwunastoosobowa grupa z Österlens Folkhögskola, w której Reine uczy. Ich instrumenty to skrzypce, nykelharpa, gitary, harmonijki, kontrabas, perkusja. Grają przede wszystkim tradycyjną muzykę szwedzką, ale też z innych krajów: z Transylwanii, z Polski, z Tajlandii, z Senegalu.

44

Stanisław Głaz, skrzypek z Dzwoli koło Janowa Lubelskiego. Gry na skrzypcach nauczył go ojciec.

W młodości grał również w orkiestrze na tubie.

Jest jednym z ostatnich dawnych skrzypków ludowych z okolic Janowa i Biłgoraja. Gra wiele starodawnych podróżniaków, polek, walczyków. Jest laureatem Nagrody im. Oskara Kolberga w 2000 r.

Człowiek przeogromnie sympatyczny, życzliwy, ciągle uśmiechnięty i skory do żartów.

Niejednokrotnie prowadził warsztaty gry na skrzypcach (na Lubelskim Taborze w Kocudzy, w Gardzienicach). [za: www.domtanca.art.pl] >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Kapela Braci Dziobaków z Woli Destymflandzkiej Główny obszar muzycznych zainteresowań zespołu to opanowanie archaicznego stylu gry na instrumentach smyczkowych z regionów: radomskiego, lubelskiego i destymflandzkiego – stąd nazwa kapeli. Grają w stylu do dziś określanym na wsiach jako „starodawny” ale i w różnych nowych stylach, zależnie od humoru, potrzeb i możliwości.

Tradycje muzyczne wsi Wola Destymflandzka sięgają XIX wieku i zapoczątkowane zostały przez trzech braci: Jana, Ignacego i Edwarda Dziobaków. Ich spadkobiercy muzyczni nawiązują w swoim repertuarze zarówno do tradycji rodzinnych, odziedziczonych po rodzinie Dziobaków, jak i do własnych doświadczeń gromadzonych podczas nauki u muzykantów starszego pokolenia, wybitnych skrzypków: Jana Gacy z Przystałowic Małych, Stanisława Głaza z Dzwoli i Bronisława Bidy z Gródek.

45

c z w a r t e k 1 0 MA J A

Ich grę charakteryzuje surowość formy i improwizacyjność. Grają głównie do tańca, wychodzą z założenia, że muzyka i taniec to najlepszy sposób dialogu międzyludzkiego i międzypokoleniowego.

Często biorą udział w projektach muzycznych, łączących tradycje muzyczne wsi ze współczesną muzyką elektroniczną i awangardową, co w pewnym sensie jest efektem refleksji nad miejscem w kulturze i świecie nam współczesnym muzyki, którą praktykują. Pytanie o jej walory duchowe i estetyczne nie jest dla nich pytaniem „etnomuzykologicznym” czy w jakikolwiek inny sposób naukowym, ale potrzebą wyrażenia odczucia, że jest ona adekwatna do tego, kim i w jaki sposób czują się jako ludzie, poszukujący formy wypowiedzi artystycznej i muzycznej.

Bo muzyka – jak mawia Jan Gaca – jest nieskończona.

Są pomysłodawcami przedsięwzięć artystycznych i edukacyjnych, dedykowanych nauce tradycyjnej muzyki instrumentalnej, m.in.: projektu „Staromodni” (początek: czerwiec 2011 r.) oraz eksperymentalnego programu „Złoty talar” (początek: maj 2012 r.).

Skład kapeli: Ewa Grochowska | skrzypce, bębenek obręczowy Krzysztof Butryn | bębenek obręczowy/baraban, suka biłgorajska

Edyta Piekarczyk |

basy

46

47

Teatr Wielki – OPERA NARODOWA Plac Teatralny 1, Sale Redutowe godz. 20.00 KONCERT „KUJAWY” Wprowadzenie do koncertu – dr Jacek Jackowski, muzyk i muzykolog, kierownik zbiorów fonograficznych IS PAN, redaktor płyty „Melodie Ziemi Kujawskiej” IS PAN 2010

Tomasz Stańko | trąbka Janusz Olejniczak |

fortepian

Tadeusz Kubiak z Mchowic (powiat

łęczycki)

|

skrzypce

Janusz Prusinowski Trio Projekt rekonstrukcyjny pt. „Muzyka Kujaw” – Ewy Grochowskiej i Justyny Piernik z udziałem Maniuchy Bikont, Joanny Gancarczyk oraz Zespołu Międzynarodowej Szkoły Muzyki Tradycyjnej [bilety

w cenie

50

zł do nabycia przed koncertem i na www.ebilet.pl

oraz przedsprzedaż w

Skwerze, K rakowskie Przedmieście 60a]

48

KLUB FESTIWALOWY [miejsce

spotkań, tańca, zabawy i improwizacji]

{Skwer, Filia Centrum Artystycznego Fabryka Trzciny, ul. K rakowskie Przedmieście 60a} Janusz Prusinowski Trio i inni goście festiwalu [wstęp

wolny]

„Grając Kujawiaka, którego najlepiej pojmuje, bo go stworzył, skrzypek wiejski rad przystraja go w kwieciste zwroty i mnoży szczegóły tejże samej natury (...), na oddanie których nie starczą niekiedy nasze znaki muzyczne, przydłużając obok tego lub opóźniając (tempo rubato) miejscami części taktów i całkowite takty, albo je zbijając czyli chłoniąc w siebie (...)” [Oskar Kolberg] Kujawy to przykład regionu, który odcisnął głębokie piętno na muzyce polskiej (i nie tylko), ale w którym wiejskich muzykantów kultywujących dawny, tradycyjny styl, praktycznie już nie ma. Miłośnicy muzyki kujawskiej mają do dyspozycji właściwie tylko nagrania archiwalne i zapisy nutowe z komentarzami.

Tym niemniej, możliwe jest przywołanie do życia pieśni i melodii, które brzmiały w ojczyźnie matki Chopina.

Możliwe też jest zapytanie o dalszy żywot tej muzyki – z pomocą swobodnej improwizacji muzyka jazzowego formatu Tomasza Stańki oraz poprzez wsłuchanie się w fortepianowe mazurki Fryderyka Chopina i Romana Maciejewskiego.

Wyrażamy wdzięczność wszystkim zbieraczom folkloru Ziemi Kujawskiej – nie sposób ich tutaj wszystkich

49 p i ą t e k 1 1 MA J A

wymienić – dzięki którym istnieją zapisy nutowe i fonograficzne, bez których koncert dzisiejszy byłby niemożliwy. Jesteśmy wdzięczni Instytutowi Sztuki PAN i Polskiemu Radiu za ich wspaniałe publikacje płytowe.

Dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do dzisiejszego koncertu.

Koncert ten dedykujemy zmarłej w kwietniu Marii Surdyk, wybitnej śpiewaczce kujawskiej z Radziejowa, której pieśni dzisiaj możemy usłyszeć. >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Tomasz Stańko, ur. 1942 r. w Rzeszowie.

Trębacz i kompozytor jazzowy, jeden z najoryginalniejszych muzyków jazzowych w Europie.

Od początku lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku należy do najważniejszych artystów polskiej sceny jazzowej, wywarł znaczący wpływ na jej rozwój i dokonania. Atutem sztuki Tomasza Stańki jest własny, odrębny ton, nastrojowy klimat, słowiańska melancholia, łatwo rozpoznawalne od pierwszego dźwięku, charakterystyczne brzmienie jego trąbki.

Nagrał około czterdziestu albumów autorskich, skomponował muzykę do kilkudziesięciu filmów, m.in.: „Trąd”, „Dziura w ziemi”, „Pożegnanie z Marią”, „Skaza”, „Reich”, „Egzekutor” i spektakli teatralnych: „Balladyna”, „Nienasycenie”, „Roberto Zucco”, „Wyzwolenie”.

Koncertował niemal na całym świecie, występował i nagrywał m.in.: z Cecilem Taylorem, Janem Garbarkiem, Peterem Warrenem, Stu Martinem, Edwardem Vesalą, Don Cherrym, Garym Peacockiem,

50

Davem Hollandem, Dino Saluzzim, Krzysztofem Komedą, Adamem Makowiczem, Januszem Muniakiem, Zbigniewem Seifertem, Michałem Urbaniakiem, Tomaszem Szukalskim. Laureat wielu polskich i międzynarodowych nagród i wyróżnień muzycznych.

Jest pierwszym laureatem Europejskiej Nagrody Jazzowej (2003 r.). W swej artystycznej karierze stworzył wiele niepowtarzalnych kreacji, przykuwając uwagę jazzowych laików i wzbudzając zachwyt fanów.

Cykl kształcenia muzycznego rozpoczął od nauki gry na fortepianie i skrzypcach w szkole podstawowej, zakończył dyplomem Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Krakowie w klasie trąbki. W 1962 roku wspólnie z kontrabasistą Jackiem Ostaszewskim, pianistą Adamem Makowiczem i perkusistą Wiktorem Perelmutterem, założył zespół Jazz Darings, uznawany za jedną z pierwszych formacji free-jazzowych w Europie. Rok później utalentowanego trębacza zaprosił do współpracy Krzysztof Komeda, pianista i kompozytor. Stańko przez cztery lata grał w jego legendarnym kwintecie, brał udział w nagraniu płyty Astigmatic (1965 r.). Muzyka Komedy, odległa od free, ale bardzo nowoczesna, wywarła znaczący wpływ na młodego muzyka, szczególnie w zakresie melodyki.

W 1967 roku powstał słynny Tomasz Stańko Kwartet (Janusz Muniak – saksofony, flet, Jan Gonciarczyk i Bronisław Suchanek – kontrabas, Janusz Stefański – perkusja), rok później przekształcony w Tomasz Stańko Quintet, ze Zbigniewem Seifertem – saksofony, skrzypce. Zespół nagrał trzy płyty: Music for K. (1970 r.), Jazz Message from Poland (1972 r.), Purple Sun (1973 r.).

51

p i ą t e k 1 1 MA J A

Na różnych etapach współpracy grali muzykę od w całości improwizowanej do muzyki, w której ściśle określony temat stanowił punkt wyjścia do instrumentalnych popisów solowych.

W 1973 roku, wraz z perkusistami Stu Martinem i Tomaszem Szukalskim, nagrał płytę Fish Face, na której jako jeden z pierwszych jazzmanów rozpoczął eksperymenty z elektroniką. Do połowy lat osiemdzisiątych. Stańko nie wiązał się trwale z żadną grupą muzyczną. Występował z różnymi muzykami.

Z saksofonistą Tomaszem Szukalskim, perkusistą Edwardem Veselą nagrał między innymi albumy: „Twet” (kontrabas – Peter Warren) i „Balladyna” (kontrabas – Dave Holland). Podczas pobytów w Stanach Zjednoczonych nagrywał z Cecilem Taylorem i Garym Peacockiem; w Indiach nagrał solowy album w grobowcu Taj Mahal. W 1985 roku założył zespół „Freelectronic”, w którym skoncentrował się na eksperymentach z brzmieniami syntetycznymi.

W latach dziewiędziesiątych Tomasz Stańko powrócił do grania akustycznego, współpracował z Jonem Christensenem i Arildem Andersenem (album „Bluish”), Bobo Stensonem, Andersem Jorminem i Tonym Oxleyem (album „Bosonossa and other Ballads”). Od blisko dziesięciu lat koncertuje i nagrywa dla wytwórni płytowej ECM Records z młodymi muzykami z Simple Acoustic Trio (Marcin Wasilewski – fortepian, Sławomir Kurkiewicz – kontrabas, Michał Miśkiewicz – perkusja).

Fascynuje go malarstwo Vincenta van Gogha i Amadeo Modiglianiego, literatura Jamesa Joyce’a, Franza Kafki, Williama Faulknera. [za: www.culture.pl]

52

Janusz Olejniczak, ur. 1952 r. Laureat szóstej nagrody Ósmego Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie (1970 r.).

Naukę gry na fortepianie rozpoczął w wieku sześciu lat. W obu szkołach muzycznych pedagogiem jego była Luiza Walewska. W latach 1967-1969 kształcił się pod kierunkiem Ryszarda Baksta oraz Zbigniewa Drzewieckiego. W 1967 r. uczestniczył w Międzynarodowym Konkursie Młodych Wykonawców „Concertino Praha”, gdzie otrzymał dyplom finalisty. Gdy miał siedemnaście lat wystąpił na Międzynarodowej Trybunie Młodych Wykonawców w Paryżu, w wyniku czego zakwalifikowano go do udziału w koncercie podczas targów płytowych MIDEM 1970 r. w Cannes. Tego samego roku został laureatem szóstej nagrody Dziewiątego Konkursu Chopinowskiego w Warszawie; dwa lata później otrzymał czwartą nagrodę na Międzynarodowym Konkursie im. Alfredo Caselli w Neapolu. W latach 1971-1973 przebywał w Paryżu na studiach pianistycznych u Konstantego Schmaelinga i Witolda Małcużyńskiego. Po powrocie do kraju ukończył warszawską Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w klasie prof. Barbary Hesse-Bukowskiej (1974 r.). Studia podyplomowe odbył u Wiktora Mierżanowa w Warszawie i Paula Badury-Skody w Essen (1977-1978).

Występował niemal we wszystkich krajach Europy oraz w Japonii, obu Amerykach, Australii i na Kubie. Brał udział w międzynarodowych festiwalach muzycznych w Dusznikach, Warszawie, Mariańskich Łaźniach, Nohant, Aix-en-Provence i innych.

53

p i ą t e k 1 1 MA J A

Partnerowali mu dyrygenci: Witold Rowicki, Kazimierz Kord, Jerzy Maksymiuk, Marek Pijarowski, Charles Dutoit, Grzegorz Nowak, Andrzej Markowski i inni. W 1997 r. dał prawykonanie światowe Valse Boston na fortepian i orkiestrę Giji Kanczelego.

Występował jako kameralista ze skrzypkami, wiolonczelistami i śpiewakami.

Janusz Olejniczak dokonał wielu nagrań dla rozgłośni radiowych i stacji telewizyjnych w Polsce, Francji, Słowacji i Japonii. Artysta wziął udział w filmie o Chopinie „La note bleue” Andrzeja Żuławskiego, nagrał ścieżkę dźwiękową do filmu „Chopin, pragnienie miłości” Jerzego Antczaka oraz do filmu „Pianista” Romana Polańskiego.

Jako pedagog prowadził klasę fortepianu w krakowskiej Akademii Muzycznej oraz kursy mistrzowskie dla pianistów w Polsce, Kanadzie i Japonii. Był jurorem krajowych i zagranicznych konkursów pianistycznych. >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Tadeusz Kubiak, ur. 1923 r. w Mchowicach.

Pierwsze skrzypce na jakich grał, były ręcznie wykonane, z naciągniętymi drutami zamiast strun.

Kiedy miał 10 lat dostał od ojca prawdziwe skrzypce, tzw. „trzyćwierciówki”. Jego pierwszym nauczycielem był „słuchowiec” Stefan Szczerbacki z Łodzi, potem pobierał nauki u organisty w Górze św. Małgorzaty.

Własną kapelę założył dopiero po wojnie i wtedy zaczęły się dla niego długie lata muzykowania, zwłaszcza po weselach. Przez piętnaście lat grał z harmonistą Czesławem Domańskim, następnie Kazimierzem Stajudą, który jednak po pewnym czasie

54

wycofał się, podobnie jak wielu innych wiejskich muzykantów. Zmieniła się muzyczna moda, skład instrumentalny. Skrzypce stawały się coraz mniej popularne (modne stały się instrumenty dęte).

Przez kilka lat Tadeusz Kubiak grał jeszcze sporadycznie z Czesławem Kowalczykiem, później z zięciem – Andrzejem Krajewskim.

Wychował wielu uczniów, którym przekazał swoje umiejętności muzyczne. W roku 1994, w wieku siedemdziesięciu jeden lat, stworzył przy Gminnym Ośrodku Kultury w Leśmierzu kapelę w składzie: Tadeusz Kubiak – skrzypce, Paweł Ladorucki – harmonia trzyrzędowa i Andrzej Dobierzewski - bęben.

Kapela szybko zaczęła zdobywać główne nagrody na różnego rodzaju przeglądach i festiwalach. W 2004 r.

Tadeusz Kubiak został laureatem głównej nagrody na 38. Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu, w kategorii solista – instrumentalista, w 2008 r. pierwsze miejsce zdobyła tam jego kapela. Wielokrotnie, wraz z kapelą zdobywał pierwsze miejsca na Międzywojewódzkich Przeglądach Kapel Ludowych w Bedlnie oraz na Spotkaniach Folklorystycznych Polski Centralnej „Od Kujawiaka do Oberka” w Sieradzu.

W 2003 r., w swoje 80 urodziny, otrzymał odznaczenie „Zasłużony dla Gminy Ozorków”, a w 2004 - nagrodę im. Oskara Kolberga „Za Zasługi dla Kultury Ludowej” oraz Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”. [za: www GOK w L eśmierzu]

55 p i ą t e k 1 1 MA J A

Projekt „Muzyka Kujaw” opiera się na badaniu i rekonstrukcji stylu wykonawczego w tradycjach wokalnych Kujaw. Jego premiera miała miejsce w październiku 2011 r., na festiwalu „Najstarsze Pieśni Europy” w Lublinie. Do kolejnych prezentacji projektu zapraszane są śpiewaczki z różnych zespołów i niesformalizowanych grup śpiewaczych.

Pieśni, tworzące osnowę koncertu, opowiadają o najistotniejszych momentach ludzkiego życia i związanych z nimi emocjami i przeżyciami: oczekiwaniem, nadzieją, radością, strachem i bólem istnienia.

Nagrania, jakie stały się podstawą pracy, której efekty prezentujemy, pochodzą ze zbiorów fonograficznych Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie i archiwów prywatnych.

Muzyka Kujaw, nazywana przez muzykologów ze względu na swoje cechy stylistyczne „idiomem polskości” to zjawisko trudne do prostego i jednoznacznego zdefiniowania. Jej historyczny rozwój jest w źródłach etnograficznych bardzo dobrze udokumentowany, z drugiej jednak strony w jej obecnym kształcie – polegającym na unifikacji stylu wykonawczego w śpiewie, zaniku archaicznego repertuaru i towarzyszących mu praktyk wykonawczych – trudno znaleźć ślady specyficznych dla tego regionu (i jego mikroregionów) cech stylistycznych, jakie dałyby nam prawdziwy obraz jej unikalności i piękna.

Stąd praca nad nagraniami archiwalnymi, w których znaleźć można wcześniejsze formy pieśni i melodii tanecznych spotykanych na Kujawach.

56

Tempo rubato, „przyśpiewkowy” styl wykonywania pieśni zarówno lirycznych jak i obrzędowych, ślady skal modalnych, wariantowość melodii, ozdobniki i ornamenty – wszystkie te cechy czynią muzykę Kujaw stylem wyjątkowym i niezwykle trudnym technicznie.

[Ewa Grochowska] Wykonawcy: Ewa Grochowska, Justyna Piernik, Maniucha Bikont, Joanna Gancarczyk, Zespół Międzynarodowej Szkoły Muzyki Tradycyjnej w składzie: Anastazja Bernad, Zofia Bernad, Olga Kozieł, Hanna Linkowska.

Idea i autorstwo projektu: Ewa Grochowska, współpraca merytoryczna i muzyczna: Justyna Piernik.

Ewa Grochowska Skrzypaczka, śpiewaczka i filozof.

Jest uczennicą skrzypka Jana Gacy z Przystałowic Małych. Uczy się tradycyjnego, „kajockiego” stylu gry na skrzypcach, zgłębiając także tajniki tańca i śpiewu z tego mikroregionu.

Główny obszar jej muzycznych zainteresowań to tradycyjna muzyka instrumentalna centralnej i południowo-wschodniej Polski oraz śpiew tradycyjny.

Prowadzi badania poświęcone gatunkom i stylom śpiewu tradycyjnego w Europie środkowo – wschodniej.

Związana m.in. z Fundacją „Muzyka Kresów” z Lublina (jako uczestnik i wykładowca Międzynarodowej Szkoły Muzyki Tradycyjnej) oraz Kapelą Braci Dziobaków z Woli Destymflandzkiej.

57 p i ą t e k 1 1 MA J A

Justyna Piernik Z wykształcenia polonistka, z zawodu dziennikarka, z zamiłowania śpiewaczka tradycyjna. Członkini zespołów „Muzyka z drogi” i „Warszawa Wschodnia”. Autorka audycji radiowych w Programie 2 Polskiego Radia i organizatorka wydarzeń kulturalnych, popularyzujących muzykę tradycyjną w oryginalnym brzmieniu. Od kilkunastu lat zajmuje się dokumentowaniem, rekonstrukcją i wykonywaniem ludowych pieśni z Polski, Ukrainy i Rosji. Uczy się u śpiewaczek starego pokolenia podczas wyjazdów terenowych.

W centrum jej zainteresowań znajduje się dawny repertuar wokalny pogranicza rosyjsko-ukraińskiego i południowo-zachodniej Rosji, gdzie powraca od wielu lat. Współpracując z Fundacją Muzyka Kresów, Stowarzyszeniem Panorama Kultur i samodzielnie w poszukiwaniu pieśni podróżuje także m.in. na ukraińskie Polesie, na Kurpie i Podlasie. Z muzyką Kujaw łączą ją więzy rodzinne. >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Międzynarodowa Szkoła Muzyki Tradycyjnej powołana została przy Fundacji „Muzyka Kresów” w 1998 r. przez Jana Bernada i Monikę Mamińską.

Jej celem jest zainteresowanie młodego pokolenia polską muzyką tradycyjną. Zajęcia prowadzone są w ośrodkach akademickich i środowiskach kulturowych w Warszawie, Wrocławiu, Krakowie, Poznaniu, Toruniu, Olsztynie, Białymstoku, Lublinie i innych miastach Polski.

Działający przy Szkole Zespół powstał wiosną 2000 roku. Głównym celem jego działalności jest ocalenie i twórcza kontynuacja

58

polskich pieśni tradycyjnych. Zespół ma w repertuarze pieśni obrzędowe i liryczne Lubelszczyzny, Mazowsza, Białostocczyzny i Kurpiów, rekonstruuje archaiczne techniki śpiewu poszczególnych regionów, bierze udział w badaniach terenowych. Szczególną uwagę poświęca pieśniom obrzędowym: weselnym, żniwnym, kolędom zimowym i wiosennym jako najstarszym świadectwom polskiej kultury muzycznej a także ludowym pieśniom religijnym.

59

Skwer, Filia Centrum Artystycznego Fabryka Trzciny, ul. Krakowskie Przedmieście 60a od godz. 10.00 Targowisko Instrumentów Kino mazurkowe Warsztaty tańca Noc Tańca

[ws t ęp

wo l n

y]

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

Od 10.00 do 17.00, przed Skwerem

TARGOWISKO INSTRUMENTÓW Zapraszamy na nie wystawców z całej Polski – producentów, kolekcjonerów. Pozostawiamy wystawcom swobodę w doborze przywożonych instrumentów, jednak staramy się, aby na „Targowisku” pojawiały się instrumenty unikalne, zagrożone zapomnieniem – cymbały, dudy, suka biłgorajska, bębenek, baraban, harmonia i wiele innych. Chcemy zaprezentować szerokiej publiczności dzieła ginącej sztuki a zarazem zmotywować producentów do kontynuowania rzemiosła i poszerzania swej oferty. Producenci sami najczęściej są muzykantami więc podczas Targowiska nie zabraknie muzycznych wydarzeń – prezentacji.

Lista wystawców dostępna na: www.festivalmazurki.pl/targowisko

60

Od 12.00 do 17.00 w Skwerze, na dole

Kino mazurkowe – filmy etnograficznomuzyczne i spotkania z ich twórcami. Zobaczymy między innymi:

• godz. 12 | Film Jagny Knittel pt.: „Takich pieśni sobie szukam” o śpiewakach starej daty z Polesia ukraińskiego i ich pieśniach

• godz. 14 | film Andrzeja Bieńkowskiego i Moniki Menciny pt.: „Muzykanci Gace”, opowiadający o początkach kariery muzycznej Jana i Piotra Gacy, oparty o nagrania Andrzeja i Małgorzaty Bieńkowskich z lat 1985-2012

• godz. 16 | Film Witka Brody pt.: „Skrzypkowie rzeszowscy – dokument subiektywny 2008-2012”, a w nim portrety muzykantów, oberki, wolne, dobranocki, tramelki, polki, kapela kościelna i inne Szczegóły na www.festivalmazurki.pl >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

Od 14.00 do 17.00, przed Skwerem

WARSZTATY TAŃCA – otwarte dla wszystkich, półgodzinne, prowadzone po kolei przez wszystkich prowadzących warsztaty w ciągu całego festiwalu (m.in.: tańce wielkopolskie, szwedzkie)

61

s o b o t a 1 2 MA J A

Od 18.00 do rana – w pierwszej części przed Skwerem, a od godziny 22.00 do 4.00 w Skwerze [na dole]

NOC TAŃCA

Do tańca zagrają: kapela Jana Gacy (radomskie), Andrzej Staśkiewicz z kapelą (Kurpie), kapela Aleksandra Krupy (radomskie), kapela Wałasi – Zbigniewa Wałacha (Beskid Żywiecki), Wiesława Gromadzka (radomskie), Stefan Nowaczek (Powiśle M aciejowickie), Edward Markocki (rzeszowskie), kapela Tomka Kicińskiego (Wielkopolska), Władysław Wojtyna z wnuczką (rzeszowskie), Witek Broda i Jan Marzec (rzeszowskie), Stanisław Lewandowski i Piotr Sikora (radomskie), Artur Witczak (Wielkopolska), śpiewaczki z Gałek Rusinowskich (radomskie) a także: Mazouk Bayou Duo (USA), Reine Steen z zespołem Fedefolk (Szwecja), Astrid Selling Sjoberg i Kristin Borgehold (Szwecja), Maarja Nuut, Leanne Barbo (Estonia), Kapela Braci Zawiejoków, Janusz Prusinowski Trio oraz wielu, wiel u i n n yc h .. .

62

63

s o b o t a 1 2 MA J A

Cicho wszędzie, jasno wszędzie, Co tu dzisiaj dziać się będzie? Świece jak przylaszczki w lesie, Ciemność w kąty się wyniesie, Cisza w koło zasłuchana Jest już graniem malowana.

Wkoło szumią srebrne liście, Strumień mieni się złociście, Leśny wiatr firanki trąca (uszko widać też zająca). [fragment

wiersza

„Koncert”, K aja Prusinowska]

64

Fundacja Sto Pociech, ul. Freta 20/24a godz. 16.00 Mały Wróbel Mazureczek Wystawa haftów, wierszy i zabawa dla dzieci [wstęp:

dziecko

+

rodzic

– 20

zł , rodzeństwo

65

+

rodzic

– 30

zł]

66

Pomysł na zbiorek wierszy zrodził się z fantazji na temat wszechobecności muzyki i tego, jak kiełkuje ona w wyobraźni dziecka. Muzyki możemy doświadczyć w każdej chwili wsłuchując się w naturę, jej niezwykłą różnorodność, w dźwięki miasta – współczesnego i dawnego, w to, co niesie deszcz, wiatr, niebo, rzeczka, noc, budząca się wiosna. Jesteśmy nią otoczeni i mimowolnie, a z czasem również świadomie, uczymy się ją tworzyć.

Hafty, będące ilustracją tekstów, to kolory, koraliki, wstążki, rośliny, znajome kształty i bajkowe zwierzęta, muzykanci i weselnicy, strona prawa – z obrazkiem i strona lewa – z gmatwaniną nici. Uwaga, można usłyszeć pytanie: „Mamo, a czy ty umiesz tak zrobić? Zrobisz taki obrazek dla mnie?”

Wystawie towarzyszy zabawa dla dzieci, w trakcie której pojawią się dźwięki różnych instrumentów, poetyckie melodie, zabawy muzyką, głosy słońca, burzy, lasu, podwórka i miasta. [Ewa R dzanek] Wiersze: Kaja Prusinowska, Ewa Rdzanek Hafty i ilustracje: Marianna Oklejak, Kaja Prusinowska, Ewa Rdzanek Prowadzenie zabawy: Katarzyna Szurman, Emilia Herda, Katarzyna Żytomirska

67

n i e d z i e l a 1 3 MA J A

68

69

[ws tęp

wolny]

warsztat

prowadzący

sala

godziny

śpiew kobiecy

Maria Bienias

Biblioteka MCKiS

10.00 - 13.00

śpiew męski

Adam Strug

Biblioteka MCKiS

13.30 - 16.00

skrzypce

Stefan Nowaczek, Mateusz Niwiński

sala Widowiskowa MCKiS

13.00 - 15.30

bęben

Jan Wochniak

sala baletowa MCKiS

13.00 - 15.00

harmonia pedałowa

Wiesława Gromadzka

sala baletowa MCKiS

15.30 - 18.00

taniec polski

Piotr Zgorzelski

sala Widowiskowa MCKiS

16.00 - 18.00

70

warsztat

prowadzący

sala

godziny

śpiew kobiecy

Maria Bienias

sala baletowa MCKiS

10.00 - 13.00

śpiew męski

Adam Strug

sala elektorska MCKiS

10.00 - 12.30

skrzypce

Stefan Nowaczek, Mateusz Niwiński

sala Widowiskowa MCKiS

13.00 - 15.30

bęben

Jan Wochniak

sala baletowa MCKiS

13.15 - 14.45

harmonia pedałowa

Wiesława Gromadzka

Biblioteka MCKiS

14.00 - 17.00

tańce rzeszowskie

Kamila Rainko

sala Widowiskowa MCKiS

16.00 - 18.00

71 w a r s z t a ty

warsztat

prowadzący

sala

godziny

śpiew kobiecy

śpiewaczki z Gałek Rusinowskich

sala baletowa MCKiS

10.00 - 13.30

śpiew męski

Adam Strug

sala baletowa MCKiS

13.30 - 16.00

skrzypce

Stefan Nowaczek, Mateusz Niwiński

sala elektorska MCKiS

13.00 - 15.30

harmonia pedałowa + bęben, warsztat łączony

Wiesława Gromadzka + Jan Wochniak, warsztat łączony

sala elektorska MCKiS

10.00 - 12.30

tańce szwedzkie - masurka i polska

Astrid Selling Sjöberg

sala elektorska MCKiS

16.00 - 18.00

72

warsztat

prowadzący

sala

godziny

śpiew kobiecy

śpiewaczki z Gałek Rusinowskich

Biblioteka MckiS

10.00 - 13.00

śpiew męski

Adam Strug

Biblioteka MCKiS

13.30 - 16.00

skrzypce i bęben, warsztat łączony

Stefan Nowaczek, Mateusz Niwiński, Jan Wochniak

sala elektorska MCKiS

10.00 - 13.30

harmonia pedałowa

Wiesława Gromadzka

sala baletowa MCKiS

10.00 - 13.00

tańce wielkopolskie

Grzegorz Ajdacki

Skwer

16.00 - 18.00

73 w a r s z t a ty

warsztat

prowadzący

sala

godziny

tańce polskie, tańce Cajun, tańce szwedzkie i tańce wielkopolskie

Piotr Zgorzelski, David Greely, Astrid Selling Sjöberg i Grzegorz Ajdacki

Skwer

14.00 - 18.00

74

Wiesława Gromadzka, ur. w 1949 r., jest dziś jedyną muzykantką grającą na harmonii pedałowej w regionie radomskim. Od lat sześćdziesiątych XX w. wraz z ojcem, nieżyjącym już Stefanem Kołazińskim, tworzyli rodzinną kapelę, która w okolicach Przysuchy i Chlewisk należała do szczególnie lubianych kapel weselnych. Oprócz muzykalności i świetnego zgrania, do atutów kapeli niewątpliwie należały wdzięk, uroda oraz przyśpiewki harmonistki.

Gdy Pani Wiesława założyła rodzinę, przerwała granie.

Pod koniec lat dziewięćdziesiątych kapela znowu zaczęła pojawiać się na weselach, uroczystościach rodzinnych oraz na estradzie. Otrzymali wiele nagród na Festiwalu w Kazimierzu (gdzie występowali pierwszy raz już w 1972 r.) oraz Nagrodę im. Oskara Kolberga. „Gromadzka opowiada, że jak była panną (od piętnastego roku życia gra po weselach na harmonii), to w każdą sobotę była na weselu.

Zimą robiła swetry na drutach, miała maszynę dziewiarską, a ojciec te swetry wykańczał.

Na Wielkanoc to nawet dwa wesela ojciec brał – mówi.

Grała na pedałówce, bo łatwiej (fizycznie) na niej grać. Szwagier uszył jej specjalne spodnie, żeby było wygodnie grać. (...) Gromadzka mówi, że przedtem nie było zwyczaju, żeby muzykanci śpiewali – to śpiewali goście. To ona – (mówi) wprowadziła obyczaj, że kapela śpiewa. Jak zaczęła śpiewać, bardzo się to podobało i ludzie mówili jej «Wiesiu, śpiewaj jeszcze». Co innego teraz, teraz jak kapela nie śpiewa, to jej na wesele nie zaproszą.”

[Andrzej Bieńkowski, „Ostatni wiejscy muzykanci”]

75 w a r s z t a ty

Maria Bienias, ur. 1943 r. w Woli Koryckiej (powiat garwolin), jest znakomitą śpiewaczką i znawczynią lokalnej tradycji – to, co za jej życia nie funkcjonowało już w jej otoczeniu, zna i pamięta doskonale z opowieści swojej mamy i babci. Można się więc nauczyć od niej wielu pieśni z obrzędów dorocznych i rodzinnych oraz pieśni lirycznych i religijnych. Pani Maria zna także repertuar dawniej śpiewany tylko przez mężczyzn – np.: wielkanocne kolędy życzące. Jest też jedną z ostatnich w okolicy osób, które prowadzą czuwanie przy zmarłym i wygłaszają mowy pogrzebowe. Oprócz pieśni można od pani Marii usłyszeć wiele o dawnym życiu na wsi, o leczeniu ziołami, poznać miejscowe legendy, a także nauczyć sie rękodzieła i np. kiszenia ogórków!

Prowadzi we wsi zespół i jest autorką kilku przedstawień obrzędowych.

Jako osoba otwarta i ciekawa świata, Maria Bienias zawsze bierze udział we wszystkich ważnych wydarzeniach lokalnych: prowadzi pogadanki o tradycji w okolicznych szkołach, organizuje „wycieczki do świętych miejsc”, reprezentuje Wolę Korycką i powiat garwoliński na wszelkich festiwalach i przeglądach folklorystycznych. Wielokrotnie nagradzana za śpiewy i nagrywana przez Polskie Radio i naukowców z różnych stron, ma świadomość dużej wartości swojej wiedzy – dlatego bardzo chętnie dzieli się nią z innymi i bardzo często odwiedzają ją zainteresowani tradycją goście.

Zawsze pogodna i bezpośrednia, bez żadnych kompleksów posługująca się na codzień gwarą i ubierająca się „po wiejsku” – jest dobrą nauczycielką. [Olga Chojak]

76

Stefan Nowaczek, ur. 1933 r. w Podłężu koło Maciejowic Kościuszkowskich stanowiących centrum mikroregionu tzw. Powiśla Maciejowickiego. Jest to mikroregion wyróżniający się z obszaru południowo -wschodniego Mazowsza jeszcze do niedawna, wyjątkowym bogactwem muzykantów a szczególnie skrzypków. Wyróżnia go także charakterystyczny repertuar archaicznych, dwuczęściowych oberków śpiewanych zwanych tu powiślakami, które często wykazują duże podobieństwo melodyczne do radomskich mazurów. Fakt ten dowodzi pogranicznego charakteru Powiśla Maciejowickiego, dla którego Wisła nie stanowiąc bariery, ułatwiała przemieszczanie się treści kulturowych pomiędzy Powiślem Maciejowickim a tak zwanym Zawiślem.

Tutaj także najdłużej w tej części Mazowsza południowo-wschodniego, bo do lat powojennych zachowała się tradycja gry na basach zwanych tu basetnią, używanej później jako instrument akompaniujący skrzypcom w czasie wielkanocnego kolędowania, zwanego „chodzeniem po dyngusie”.

I właśnie rodzinna kapela Nowaczków w latach trzydzistych i czterdziestych grała w składzie z basetnią. Starszy brat Stefana a później sam pan Stefan Nowaczk od siódmego roku życia wraz z ojcem grającym na basetni grali na wielu zabawach i pograjkach w okolicach Maciejowic. Stefan Nowaczek przejął od starszych muzykantów wiele dawnych melodii, które gra do dziś na równi z licznymi, importowanymi z płyt i leżącej w dole Wisły, Warszawy, modnymi walczykami, tangami, fokstrotami.

Grał później w wielu składach lokalnych kapel wraz z harmonią, trąbką, saksofonem, tzw. ddżazem.

Sam jest także świetnym akordeonistą.

77 w a r s z t a ty

Ze swoją kapelą, z którą gra od ponad ośmiu lat, występuje na lokalnych imprezach gminnych, wojewódzkich i krajowych. Kapela Stefana Nowaczka ma na swoim koncie liczne nagrody i wyróżnienia, do najważniejszych z nich należy I miejsce na Festiwalu w Kazimierzu w 2006 r., oprócz tego liczne, wysokie miejsca na innych festiwalach muzyki ludowej (między innymi „Powiślakach” w Maciejowicach czy Festiwalu Mazowieckim w Mińsku Mazowieckim). [M ateusz Niwiński] Mateusz Niwiński – uczeń Stefana Nowaczka, u którego na samym początku swych poszukiwań podjął naukę ludowej gry na skrzypcach. Śpiewaczki z Gałek Rusinowskich: Maria Pęzik, Maria Siwiec, Zofia Kucharczyk, Józefa Siwiec i Barbara Kietlińska Wieś Gałki Rusinowskie koło Przysuchy (radomskie) słynie ze świetnych śpiewaczek i tancerek.

Wszystkie panie śpiewają od dziecka i są twórczymi kontynuatorkami wielowiekowej lokalnej tradycji pieśniowej i mazurkowej. Na uwagę zasługuje zarówno ich barwa głosu, rytmika, frazowanie jak i teksty pieśni i wyrywasów, które wykonują.

78

Jan Wochniak, ur. 1946 r. w Kłudnie (powiat Przysucha). Jeden z najlepszych bebnistów w Polsce. W młodości grał na barabanie, potem na weselach na perkusji, a teraz, najczęściej na bębenku obręczowym. Jest doświadczonym wytwórcą bębenków – większych i mniejszych, a także barabanów.

Grywał z różnymi muzykami – z nieżyjącymi już Stanisławem Stępniem i Stefanem Kołazińskim.

Często również z córką Kołazińskiego – Wiesławą Gromadzką (harmonia pedałowa), z Marianem Pełką.

Obecnie gra w kapeli z Aleksandrem Krupą (harmonia trzyrzędowa) oraz Michałem Kapturskim (skrzypce).

Wykonują klasykę tanecznego repertuaru regionu radomskiego, czyli: mazurki, oberki, polki a także walce i fokstroty. Ich repertuar obejmuje około dwustu utworów. W obecnym składzie grają od kilku lat, na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu w 2006 zdobyli „Basztę”.

Adam Strug, ur. 1970 r. Śpiewak i instrumentalista.

Praktykuje tradycję śpiewu z Łomżyńskiego. Prowadzi męski zespół śpiewaczy Monodia Polska. Autor piosenek i tekstów, kompozytor muzyki teatralnej i filmowej, scenarzysta filmów dokumentalnych, lider kompanii wykonującej jego autorskie piosenki.

79 w a r s z t a ty

organizator festiwalu: Fundacja wszystkie mazurki Świata

Janusz Prusinowski – uczeń wiejskich muzykantów.

Skrzypek, lirnik, harmonista.

Jagna Knittel – etnolog, d z iennikarka, śpiewaczka tradycyjna Piotr Piszczatowski – muzykant, tancerz, aktor Katarzyna Lindner – socjolożka, tancerka, aktorka Michał Maziarz – absolwent dziennikarstwa, przewodnik, muzykant Anna Michalczuk – filolożka, estofilka, wielbicielka mazurków Beata Glińska – studentka kulturoznawstwa

80

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Joanna Jarco Marianna Oklejak redakc ja programu: Jagna Knittel fotografie: Piotr Baczewski oraz Agata Romero, zbiory wyd. Muzyka Odnaleziona, ANDRZEJ TYSZKO druk : Drukarnia Offsetowa Express Druk, www.lemanowicz.pl wydawca : Muzyka Odnaleziona, Warszawa 2012, www.muzykaodnaleziona.pl ISBN 978-83-931550-2-6 projekt graficzny katalogu:

projekt identyfikac ji wizualnej festiwalu:

81

Podziękowania dla: Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego, Dyrektora Instytutu Muzyki i Tańca Andrzeja Kosowskiego, Dyrektora Teatru Wielkiego Opery Narodowej Waldemara Dąbrowskiego, Urzędu m.st. Warszawy, Dyrektor Programu 2 Polskiego Radia Małgorzaty Małaszko-Stasiewicz, dyrektor Mazowieckiego Centrum Kultury i Sztuki Aleksandry Kielan, Prezesa PKN Orlen Jacka Krawca, Stowarzyszenia Autorów ZAiKS, Urzędu Dzielnicy Bielany, Dyrektora Narodowego Centrum Kultury Krzysztofa Dudka, Fundacji BZ WBK, Fundacji Niepodległości, Stanisława Leszczyńskiego, Doroty Ząbkowskiej, Kaliny Cyd, Kamili Stępień, Wojciecha Maciejewskiego, ks. Drozdowicza, Pauliny Szczuczko, Macieja Kazińskiego, Jerzego Kornowicza, Hanny Dutkiewicz, Ewy Sławinskiej – Dahlig, jurorów konkursu Stara Tradycja: Andrzeja Bieńkowskiego, Piotra Kędziorka, Tomasza Nowaka, Remigiusza Mazura-Hanaja i Marcina Pospieszalskiego, Leszka Stafieja, Grzegorza Lindenberga, Marii Baliszewskiej, Małgorzaty Bieńkowskiej, studentów pierwszego roku Wydziału Mediów i Scenografii ASP, Ani Michalczuk, Piotra Baczewskiego, Joanny Wiedro, Agnieszki Wilgi, Agnieszki Tkaczyk, wszystkich naszych wolontariuszy i wszystkich, którzy nas wspierają.

82

mecenasi

partner główny

partnerzy

media

83

Projekt współfinansuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Jan Gaca

Bo muzyka jest nieskończona

84