lesson2

Lettering Design

วิวฒ ั นาการ ตัวอักษรภาษาอังกฤษ Evolution of Typography

2

วิวัฒนาการตัวอักษรภาษาอังกฤษ

5

6

การออกแบบตัวอักษร

2

วิวัฒนาการตัวอักษรภาษาอังกฤษ

Lettering Design

บทที่ 2 วิวฒ ั นาการตัวอักษรภาษาอังกฤษ

Evolution of Typography

ตัวอักษรภาษาอังกฤษหรือโรมัน เป็นสื่อแทนภาษาพูดที่จัดได้ว่าเป็นภาษาสากล (International Language) ซึ่งมีลักษณะการเรียงตัวอักษรเป็นคำในแนวระดับเดียวกัน ตลอดจากซ้ายไปขวา การอ่านก็อ่านเรียงคำจากซ้ายไปขวาเช่นกัน ไม่มีสระหรือวรรณยุกต์ประกอบข้างบน-ล่าง เหมือนภาษาไทย ในชุดตัวอักษรหนึง่ ๆ ต้องประกอบด้วย ตัวอักษรตัวพิมพ์ใหญ่ (Capital Letter or Upper-case) และตัวพิมพ์เล็ก (Lower-case) เพื่อใช้ผสมเป็นคำรูปประโยค ตามหลักไวยกรณ์ของภาษา วิวัฒนาการของตัวอักษรภาษาอังกฤษ เริ่มต้นด้วยการที่มนุษย์มีความต้องการเครื่องมือสำหรับใช ้เพื่อการสื่อความหมายแทนคำพูดและความคิดของตนให้มีพื้นที่กว้างไกล ออกไป และเพียงพอต่อปริมาณของผูร้ บั สารทีม่ จี ำนวนมากขึน้ ดังนัน้ การค้นหา สัญลักษณ์ที่เกี่ยวกับการคิดและการเขียนขึ้นมาทดแทนคำพูดและความคิด จึงปรากฎ ออกมาเป็นตัวอักษรในภาษาของแต่ละชนชาติในรูปแบบทีแ่ ตกต่างกัน โดยเริม่ จาก

Pictogram

2

วิวัฒนาการตัวอักษรภาษาอังกฤษ

วิวฒ ั นาการของการเขียนของมนุษย์เริม่ ต้นตัง้ แต่ยคุ หิน เมือ่ ประมาณ 6,000 ปีกอ่ น คริสตกาล มนุษย์เริ่มเรียนรู้การสื่อความหมายด้วยการเขียนลายเส้นให้เป็นภาพเหมือน จริงอย่างหยาบๆ ต่อจากนั้นได้มีการตัดทอนรายละเอียดให้เป็นภาพที่เรียบง่ายใน ลักษณะรูปทรงเรขาคณิต ภาพเหล่านี้ถูกเขียนขึ้นมาโดยใช้สีหรือการสลักบนหิน เพื่อใช้ สือ่ ความหมายแทนสิง่ ต่างๆ รอบๆ ตัว เรียกภาพลายเส้นอย่างหยาบนีว้ า่ ภาพ สัญลักษณ์ หรือ Pictogram เชือ่ กันว่าเกิดจากคนพืน้ เมืองกลุม่ หนึง่ เรียกว่า คนเรนเดียร์ (Reindeer men)อยูท่ างตอนเหนือของยุโรปนิยมเขียนภาพไว้ตามผนังถ้ำ ถ้ำทีค่ น้ พบประกอบด้วย ถ้ำอัลตามิรา (Altamira) ทางตอนเหนือของสเปน และถ้ำ ฟอง เดอ กอม (Font-De-Gaume) เมืองดอร์ดอญจ์ (Dordogne) ประเทศฝรัง่ เศส

7

8

การออกแบบตัวอักษร

Ideogram เมื่อประมาณ 3,000 ปีก่อนคริสต์กาลการเขียนได้พัฒนามากขึ้น นอกจากจะสามารถ สื่อความหมายของสิ่งต่างๆ รอบตัว มนุษย์เริ่มการเขียนลายเส้นสัญลักษณ์เป็นรูปทรง ที่อิสระมีลายเส้นที่เรียบง่ายมากขึ้น เพื่อสื่อความหมายเกี่ยวกับความรู้สึกนึกคิดและ แปลความเกีย่ วกับความหมายทีล่ กึ ซึง้ มากกว่าอักษรภาพซึง่ นำมาใช้แทนค่าความหมาย ทีเ่ กีย่ วข้องกับร่างกาย วิถชี วี ติ ภาชนะเครือ่ งใช้ เพศ สถานะในครอบครัว รวมทัง้ เนื้อหาเรื่องราวด้านนามธรรมที่ต้องการจะแสดงออกในรายละเอียดเกี่ยวกับความเชื่อ พิธีกรรม และความรู้สึกทางด้านจิตใจ สามารถสื่อความหมายได้มากกว่าหนึ่งความ หมาย เช่น วงกลมอาจหมายถึงดวงอาทิตย์หรือแสงสว่าง หรือความชัดเจน เป็นต้น ตัว Ideogram นี้เป็นพื้นฐานนำไปสู่การเขียนของชาวอียิปต์โบราณ และชาวจีนโบราณ

2

วิวัฒนาการตัวอักษรภาษาอังกฤษ

Lettering Design

Cuneiform อักษรคูนฟิ อร์ม การเขียนหรือการบันทึกในรูปของตัวอักษร (Alphabet) เริม่ มีครัง้ แรกโดยชาว Sumerian เมือ่ ประมาณ 3,000 ปีกอ่ นคริสต์กาล มีแหล่งกำเนิดอยูแ่ ถบลุม่ แม่นำ้ ไทกริส (Tigris) ยูเฟรติส (Euphrates) ได้แก่ อาณาจักรแบบิโลเนีย (Babilonian Empire) เป็นการ เขียนโดยกดปลายไม้ลงบนดินเหนียวที่อ่อน เกิดเป็นรูปทรงสามเหลี่ยมคล้ายรอยลิ่ม เมื่อเขียนเสร็จแล้วนำดินเปียกไปตากให้แห้ง หรือเผาไฟ ให้แข็งแรงทนทานเขียนเรียงเป็น แถวแนวนอนจากซ้ายไปขวา รูปทรงอักษรแต่ละแบบใช้แทนเสียงแต่ละเสียง ทำให้เกิด การเขียนที่สะดวกและลดจำนวนสัญลักษณ์ที่เคยใช้จำนวนมากในแบบของ Ideogram

2

วิวัฒนาการตัวอักษรภาษาอังกฤษ

9

10

การออกแบบตัวอักษร

Hieroglyphic อักษรไฮโรกลิฟกิ มีแหล่งกำเนิดแถบลุม่ แม่นำ้ ไนล์ (Nile) ในยุคอียปิ ต์โบราณ หรือประมาณ 2,000 ปี ก่อนคริสต์กาล การเขียนมุ่งใช้ประโยชน์ของการตกแต่งอาคารโดยสลักบนหินในรูปของ Ideogram ต่อมาในยุคหลังประมาณ ค.ศ. 700 ได้มกี ารคิดระบบการเขียนทีเ่ ป็นตัว อักษรหรือสัญลักษณ์ทใ่ี ช้แทนเสียง ประกอบด้วยอักษร 24 ตัวไม่มสี ระเป็นการเขียน เรียงแถวในแนวดิง่ จากบนลงล่าง โดยเริม่ เขียนจากซ้ายไปขวา หรือบางทีเริม่ จาก ขวาไปซ้าย ไม่มเี ครือ่ งหมายเมือ่ จบประโยค ไม่มเี ว้นวรรคระหว่างคำ กำเนิดการเขียน ทีม่ รี ะบบ คือ ใช้พกู่ นั และน้ำหมึก เขียนลงบนกระดาษต้น Papyrus

Phoenicia โฟนิเซีย เมือ่ ประมาณ 1,400 ปีกอ่ นคริสต์กาล ชนชาติ Phoenician เป็นชนชาติทม่ี คี วาม เชี่ยวชาญทางด้านการค้าและการเดินทางทางทะเล มีถิ่นฐานอยู่ที่ทะเลเมดิเตอร์เรเนียน (ทีเ่ ป็นประเทส ซิเรีย เลบานนอน และอิสราเอล) ในปัจจุบนั ได้รบั อิทธิพลการเขียน ของชาวอียิปต์มาประยุกต์เป็นระบบการเขียนของตนเองประกอบด้วยพยัญชนะ 28 ตัว ไม่มสี ระ เป็นแบบอย่างให้เกิดพัฒนาการทางระบบการเขียนของชนชาติตา่ งๆ ในยุโรป

2

วิวัฒนาการตัวอักษรภาษาอังกฤษ

Lettering Design

Greek กรีก ชนชาติกรีกได้นำตัวอักษร Phoenicia มาประยุกต์ใช้ในภาษากรีก เมือ่ ประมาณ 900 ปี โดยเพิ่มสระ A,E,I,O,U เข้าไปด้วย การเขียนบางทีเรียงจากซ้ายไปขวาและบางทีเรียง จากขวาไปซ้าย ต่อมาราว 400 ปีกอ่ นคริสต์กาล เริม่ กำหนดระบบการเขียนให้เป็น ระเบียบเริม่ จากซ้ายไปขวา ใช้วธิ กี ารเขียนหลากหลาย อาทิ การสลักบนหิน ขุดลง บนพืน้ ดินเหนียว แผ่นโลหะ แผ่นไม้ แผ่นหนัง และแผ่นกระดาษต้น Paprrus เป็นต้น โครงสร้างตัวอักษรมีลักษณะเรขาคณิตได้สัดส่วนสวยงามและเป็นระเบียบ ลายเส้น ประกอบด้วย วงกลม สามเหลีย่ ม สีเ่ หลีย่ ม และมีการเน้นเส้นเชิง Serif ทีป่ ลาย ตัวอักษรส่วนฐานและส่วนบน

2

วิวัฒนาการตัวอักษรภาษาอังกฤษ

11

12

การออกแบบตัวอักษร

Roman : Square Capitals ก่อนการก่อตัง้ กรุงโรมของชาวโรมัน ดินแดนอิตาลีเคยเป็นทีอ่ ยูข่ องชนชาติ Etruscan เมือ่ ประมาณ 400 ปีกอ่ นคริสต์กาล ซึง่ รับเอาอิทธิพลของตัวอักษรกรีกมาประยุกต์ใช้ โดยตรง ดังนัน้ ต่อมาเมือ่ ชาวโรมันเข้ามาอาศัยอยุใ่ นดินแดนนีจ้ งึ ได้รบั เอาแบบอย่าง ของตัวอักษร Greek และตัวอักษร Etruscan มาใช้ดว้ ยเช่นกัน ซึง่ มีเฉพาะอักษรนำ (Capital) เท่านัน้ เรียกว่าตัวอักษร Square Capitals นิยมเขียนโดยสลักไว้บนอาคารควบคู่กับความสง่างามของสถาปัตยกรรมแบบโรมัน โครงสร้างตัวอักษรมีลักษณะเรขาคณิตของสี่เหลี่ยมจัตุรัส วงกลม และสามเหลี่ยม มีการกำหนดสัดส่วนมาตรฐานของตัวอักษรให้อยู่ในกรอบพื้นที่สี่เหลี่ยมจัตุรัส โดยใช้เส้นอักษร (Stem) มีความกว้าง 1/10 ของความยาวของด้านสีเ่ หลีย่ มจัตรุ สั นัน้ ๆ การเขียนโดยสลักบนแผ่นหินทำให้เกิดลายเส้นที่คมชัดสวยงาม ส่วนปลายของตัวอักษร จะบานออกเล็กน้อยเป็นเชิง Serif ตัวอักษรโรมันนีเ้ องที่เป็นแม่แบบของการออก แบบอักษรตัวนำ (Capital) ในยุคต่อมาและต่อเนือ่ งจนถึงปัจจุบนั

2

วิวัฒนาการตัวอักษรภาษาอังกฤษ

Lettering Design

2

วิวัฒนาการตัวอักษรภาษาอังกฤษ

13

14

การออกแบบตัวอักษร

2

วิวัฒนาการตัวอักษรภาษาอังกฤษ