Magazine van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening • www.vmw.be • december 2007
rubriek 01
Weekendje water Winterse wellness win een b&b voor 2
Dixie Dansercoer
‘Leven van sneeuw en ijs’
Smeltende kunst
duotickets +20 Snow & Ice
Music for Life
Leidingwater: kostbaar & niet duur
Tafelmanieren
7 feestelijke watertips
02 edito rubriek
Beste lezer,
Waarom dat voor ons zo belangrijk is, zult u vragen? Omdat het voor ons een erezaak is. Elke dag opnieuw gaan onze medewerkers tot het uiterste om zuiver drinkwater bij u thuis te brengen. Uit een onderzoek van Test Aankoop uit 2006 blijkt dat het leidingwater in Vlaanderen van zeer goede kwaliteit is, en een zeer goedkoop alternatief biedt voor water in flessen. Bovendien brengen wij dat drinkwater 24 uur per dag bij u thuis, met respect voor het milieu. Want leidingwater vraagt geen transport en geen verpakking. Dat leidingwater niet moet onderdoen voor flessenwater blijkt ook in de Verenigde Staten. Daar raakte onlangs bekend dat ‘Bottled at the Source p.w.s.’ op flessenwater gewoon ‘Public Water Source’ betekent – zuiver leidingwater dus, op flessen getrokken. Misschien een leuk weetje om het ijs aan de feesttafel te breken? Prettige feestdagen,
inhoud
N
WI
Op verschillende plaatsen in dit magazine krijgt u van ons het advies om uw gasten tijdens de komende feestdagen geen dure flessenwaters voor te schotelen, maar wel een karaf met leidingwater op tafel te zetten. We helpen u zelfs om de daad bij het woord te voegen. Samen met onze collega-drinkwaterbedrijven zullen we tijdens de maand december mooie karaffen te koop aanbieden. De opbrengst gaat naar het project Music for Life van Studio Brussel en het Rode Kruis, dat de wereldwijde drinkwaterproblematiek onder de aandacht brengt.
1 Tefal Wok Fondue, 5 × Vis, lekker & licht
08
Bernard Breda directeur-generaal
colofon
Waterwereld is een magazine van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening en verschijnt twee keer per jaar • Verantwoordelijke uitgever Jan Hammenecker, Belliardstraat 73, 1040 Brussel • Redactieraad Bart De Bruyne, Kathleen De Schepper • Redactie & Realisatie Jansen & Janssen Uitgeverij, Gent, www.jaja.be • Fotografie Stefanie Faveere, Philip Vanoutrive, Vildaphoto: Ludo Goosens (blz. 10) , Yves Adams (blz. 11), vmw • Druk Goekint Graphics, Oostende • Wedstrijden De winnaars van de wedstrijden worden persoonlijk verwittigd. U vindt het wedstrijdreglement en de lijst van de winnaars op www.vmw.be.
Fee
nd
We
lln e ss
e we
r
13
oe
w s t e li j k e
10
ke
06
at
ert
ips
rubriek 03
D ix
e ie Dans
Kort genoteerd
Waterdoop
Thuis
Water werkt
Praktisch
Spetterpret
Weekend
Trends
04 Waterweetjes & verhuistip
06 Water op en rond de feesttafel 09 Bevroren leidingen: hoe voorkomen?
rc
13 Poolshoogte nemen met Dixie Dansercoer 14 IJssculpteur Miguel Ringoet 15 Proeven van sneeuw
10 Winterse wellness in Londerzeel 12 Leidingwater: lekker & gezond
10 houten
s 1 verwenw leeĂŤn eekend 20 duotic Snow & Ikcets e
Meer weten over vmw? www.vmw.be
04 kort genoteerd
Douchen met talent Clouseau, Marco Borsato en Laura Lynn zijn verantwoordelijk voor de populairste deuntjes in de Vlaamse badkamers. Dat blijkt althans uit een peiling van onderzoeksbureau Ivox en Grohe naar onze Belgische douchegewoontes. Eén vijfde van alle Belgen zingt onder de douche, de Walen nog iets meer dan de Vlamingen. Ook vrijen, nadenken of de douche schoonmaken zijn populaire activiteiten tijdens het wasritueel. Een van de opmerkelijkste conclusies van het onderzoek: één op vijf van de bevraagden bekent soms te plassen onder de douche. Akkoord, op die manier hoef je het toilet minder vaak door te spoelen, maar of dit nu een stichtend voorbeeld van verstandig watergebruik is? Info www.ikzingonderdedouche.be
Productiecentrum Kluizen verhoogt capaciteit
In Kluizen (Evergem) nam de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening op 5 oktober een nieuw productiecentrum voor drinkwater in gebruik. Daardoor kan de vmw vanuit Kluizen 60 miljoen liter drinkwater per dag leveren: dat is 20 miljoen liter meer dan voordien. In een tweede fase zal de vmw de productiecapaciteit met nog eens 20 miljoen liter verhogen. De uitbreiding was nodig om de stijgende waterbehoefte en de toenemende verbruikspieken op te vangen. In de spaarbekkens van Kluizen wordt oppervlaktewater opgeslagen dat onttrokken wordt uit een captatiegebied van 25.000 ha. Vanuit Kluizen voorziet de vmw een groot deel van Noord-OostVlaanderen, van het Meetjesland tot het Waasland, van kwalitatief drinkwater. Info www.vmw.be
Komaf met loden leidingen De Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening heeft 26 miljoen euro uitgetrokken voor de vervanging van loden leidingen. Begin vorige eeuw werd lood vaak verwerkt in waterleidingen. Daardoor bevatte het drinkwater soms te hoge concentraties van de stof, die schadelijk is voor de gezondheid. Op de meeste plaatsen werden loden leidingen inmiddels vervangen. Enkel in oude stadsgedeeltes vind je ze nog, als schakel tussen het distributienet en de watermeter in huis. Voor 2012 moeten ook die aansluitingen – 30.000 in totaal – vervangen zijn. Daarnaast tref je in de binneninstallatie van oude huizen soms nog loden leidingen aan. Het is een goed idee om die leidingen bij renovatie te vervangen. Info www.vmw.be > informatief > vraag en antwoord
Nieuw dienstencentrum in Moorsele
In het West-Vlaamse Moorsele bouwt de vmw een nieuw dienstencentrum, ter vervanging van de huidige dienstencentra in Roeselare en Menen. Dertig medewerkers zullen er instaan voor de dienstverlening aan klanten uit Roeselare, Menen, Moorslede, Ledegem, Wevelgem en Wervik: goed voor een totaal van 160.000 inwoners en 70.000 aansluitingen. Het nieuwe centrum wordt in het najaar van 2008 in gebruik genomen. Info www.vmw.be
Leidingwater uit een doosje
tip
rubriek 05
Wie binnenkort een vmw-evenement bezoekt, krijgt daar geen water uit flessen aangeboden, maar wel uit sympathieke drankkartons van een halve liter. Helemaal gratis, bovendien. De Tetra Brik-verpakkingen bevatten leidingwater, afkomstig uit de grondwaterwinning in het Limburgse Bree. Met die actie wil de vmw de aandacht vestigen op de kwaliteit van ons leidingwater, die nog al te vaak wordt onderschat. Info www.vmw.be
Alpen zonder water De winters zijn niet meer wat ze geweest zijn. Zelfs in de Alpen valt er minder sneeuw dan vroeger. De plaatselijke skioorden zoeken steeds vaker hun toevlucht tot kunstsneeuw, maar dat dreigt het natuurlijke evenwicht in de regio danig in de war te sturen. Dat blijkt althans uit een onderzoek van de Savoie Universiteit naar het waterverbruik op de skipistes. Voor het maken van kunstsneeuw wordt jaarlijks ruim 95 miljoen m3 water opgepompt uit stroompjes, kunstmatige waterreservoirs en grondwatervoorraden. Dat komt overeen met het waterverbruik van een stad van 1,5 miljoen inwoners. Bij de verwerking tot kunstsneeuw verdampt een groot deel van het water, waardoor het in wolkvorm naar andere regio’s verdwijnt. Toch even bij stilstaan als je deze winter de latten aanbindt?
Verhuisplannen? Sta je op het punt om te verhuizen? Breng de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening tijdig op de hoogte met de handige verhuisformulieren, die je via de website van de vmw kan downloaden. Doe dit ten laatste 10 dagen voor je vertrekt. Zolang je de verhuizing niet schriftelijk hebt gemeld, blijf je immers verantwoordelijk voor de betaling van de waterfactuur op je oude adres, en blijf je alle facturen verder op je naam ontvangen.
Meterstand doorgeven Als de nieuwe huurder of nieuwe eigenaar van je woning het abonnement van je overneemt, dan vul je het formulier best samen in, met vermelding van de meterstand en de datum. Op basis van die gegevens maakt de vmw een eindafrekening op. Je kan ook een vmw-medewerker vragen om de meterstand op te nemen. Ook dan moet de nieuwe bewoner ter plaatse aanwezig zijn. Dezelfde regeling is uiteraard ook van toepassing op de woning waar je zelf intrekt. Via het elektronisch loket kan je een formulier downloaden om de watermeter van je oude woning af te sluiten of de watermeter van je nieuwe woning in dienst te stellen, mocht dit van toepassing zijn.
Geen extra kosten Vanaf 1 januari 2008 hoeven klanten van de vmw niet langer verhuiskosten van 11,16 euro te betalen voor de aansluiting op het drinkwaternet. Dat is mooi meegenomen, toch? Info www.vmw.be > klanten > elektronisch loket
06 thuis
Water feest
Zelfs bij de meest bourgondische maaltijden mag water niet ontbreken. Water helpt scherpe smaken te neutraliseren, copieuze gerechten te verteren, en is bovendien ook heel decoratief. Zeven toffe tafeltips met water in een feestelijke hoofdrol...
Koele karaf Tijdens een feestmenu worden de wijnen doorgaans met veel omhaal gepresenteerd, maar ook het water bij de maaltijd verdient de nodige aandacht. Spendeer geen klein fortuin aan speciale flessenwaters met ronkende namen: het lekkerste water stroomt gewoon uit de keukenkraan. Plaats een mooie karaf of een sierlijke fles met gekoeld drinkwater op tafel, en voeg muntblaadjes, schijfjes citroen en ijsblokjes toe voor een feestelijke toets. Zorg dat elke disgenoot naast de juiste wijnglazen ook een waterglas naast zijn of haar bord heeft staan, en schenk geregeld bij: je gasten zullen je dankbaar zijn dat je hun kater binnen de perken hebt gehouden.
07
Drijvend boeket
IJzige drankjes
Vuile vingers
Een klassieke bloementuil in een vaas neemt veel plaats in op tafel. Een typisch bloemstuk in kerstsfeer komt vaak wat gekunsteld over. Maar met drijvende bloemen in een waterbad oogst je vast de bewonderende blikken van je tafelgenoten. Kies bij voorkeur dikke, volle bloemen. Vul een glazen bokaal met water en laat de bloemen op het water drijven. Je drijvend boeket wordt nog romantischer als je er ook een handvol decoratieve glazen parels aan toevoegt, verkrijgbaar in de bloemenwinkel. Met een paar druppeltjes kleurvloeistof geef je zelfs het water in de bokaal een feestelijk tintje.
Schenk het aperitief of het digestief in verrassende ijsglaasjes. Ze kosten niets, ogen bijzonder aantrekkelijk en besparen je achteraf een hoop afwas. IJsglaasjes maak je met behulp van een kunststof vorm, die je vindt in gespecialiseerde horecazaken, maar het kan ook met behulp van twee plastic bekertjes van verschillende grootte. Vul beide bekers tot de rand met water en plaats ze in elkaar. Kleef een stukje plakband op de bovenrand, zodat de bekers mooi op hun plaats blijven. Na vier uur in de diepvries zijn je ijsglazen klaar voor gebruik. Voeg een paar druppels kleurstof toe aan het water voor een bijzonder effect.
Van rauwe vis of schaal- en schelpdieren gaan je handen ruiken, en die geur krijg je met een servet moeilijk weg. Plaats vingerkommetjes met lauwwarm water en kruidenblaadjes of een schijfje citroen op tafel, zodat je gasten hun handen kunnen verfrissen. Volgens de regels van de etiquette worden vingerkommetjes na het hoofdgerecht en voor het dessert aangeboden, links van de gasten, maar niets belet je om de kommetjes ook tijdens de maaltijd op tafel te zetten. Net als in de Aziatische restaurants kan je je gasten na de maaltijd ook een vochtige, hete handdoek geven. Maak de handdoeken nat en leg ze even in de microgolfoven.
watertanden Kruidige visbouillon Voor een visfondue op basis van bouillon kan je uiteraard met water en bouillonblokjes aan de slag, maar niets verslaat een verse bouillon die je zelf hebt getrokken.
Ingrediënten: 1 kilo graten en afsnijdsels van magere vis • 1 grote ui (in ringen gesneden) • 1,5 liter water • 0,25 liter droge witte wijn • 5 takjes peterselie • 1 blaadje laurier • 1 takje tijm • 1 mespuntje cayennepeper • zout
Bereiding: Breng de graten en de vis, samen met de ui, het water, de witte wijn en de kruiden tegen de kook aan. Laat ongeveer twintig minuten trekken en haal vervolgens door een zeef. Giet de visbouillon in de fonduepan. Regel de brander zo dat de bouillon niet kookt, maar tegen het kookpunt aan blijft pruttelen, anders krijgt de bouillon een te felle smaak.
08 thuis
Vissen naar vis
Feestelijke ijsblokjes
Heerlijke waterijsjes
Geen eindejaar zonder fondue. Helaas bevat zo’n pruttelende pot met olie ook behoorlijk wat calorieën. Minstens even lekker, zeker even gezellig en bovendien een pak gezonder, is een visfondue op basis van bouillon. In plaats van vlees, gebruik je stukjes vis, sint-jakobsnootjes en scampi, die je met een netje in de hete bouillon laat zakken. Vooral stevige vissoorten, zoals zeetong en tonijn, zijn voor visfondue geschikt. Andere vissoorten leg je best een uurtje in water met citroensap. Zo vallen ze bij het snijden minder snel uit elkaar. Het recept voor een heerlijke visbouillon vind je elders bij dit artikel.
Een geslaagd feest schuilt in de details. Geef je ijsblokjes een speciaal tintje door stukjes vers fruit – bramen, frambozen, druiven, kersen of aardbei – mee in te vriezen. Echt bijzonder wordt het wanneer je eetbare bloemen gebruikt, zoals roosjes, viooltjes, lavendelbloempjes of oost-indische kers. Om te voorkomen dat de vruchten of bloemen naar beneden zakken, vul je de ijsblokjesvorm eerst voor de helft met water. Laat dit deel bevriezen, voeg vruchtjes of bloempjes en extra water toe en plaats terug in de diepvriezer tot de blokjes helemaal hard zijn.
Een lekker en licht dessertidee voor je jongste tafelgenoten zijn speelse ijsjes op basis van water en vruchtensiroop. Nog leuker wordt het wanneer je elk kind vooraf z’n eigen waterijsje laat maken. Doe dit aan het begin van de avond, zodat de ijsjes lang genoeg kunnen invriezen. Meng voor vier ijsjes 1,5 dl water van de kraan met 8 dl vruchtensiroop naar keuze (aardbei, bosvruchten, citroen of sinaasappel). Giet het mengsel in ijsvormpjes en plaats ze minimaal twee uur in de diepvriezer. Haal de ijsjes uit de vormpjes en serveer ze na de maaltijd uit het vuistje.
W I
N
1 Tefal Wok Fondue, r 5 × Vis, lekke & licht
Wedstrijd Het water in de mond gekregen? Met de Tefal Wok Fondue Asiatic (waarde: € 109,99) kan je heel eenvoudig zelf aan de slag. In de Oosterse kookpot met anti-aanbakblaag, stoommand en thermospot bereid je de heerlijkste visfondues. Vijf andere fijnproevers trakteren we op een exemplaar van Vis, Lekker en Licht (Standaard Uitgeverij, € 21,50), een uniek kookboek met ruim 250 recepten waarin vis, schaal- en schelpdieren de hoofdrol spelen. Wedstrijdvraag: Hoeveel minuten moet de visbouillon trekken? aa. 20 b. 40 c. 60 Hoe deelnemen? Bel 0905 56 007 (€ 0,50/oproep) of sms naar 3507 (€ 0,50/sms). De wedstrijd loopt tot en met zaterdag 29 december. Neem je deel via sms? Stuur dan je antwoord als volgt: vis spatie een van de drie mogelijke antwoorden (20, 40 of 60).
praktisch 09
Tijdens de winter houden we het graag gezellig warm. Maar ook je waterleiding en watermeter kunnen best een extra muts en sjaal gebruiken. Bij langdurige koude kunnen ze immers bevriezen, net wanneer je het hardst aan een warme douche toe bent...
Geen ijskoude douche
A
ls buiten de takken van de bomen vriezen, volstaat een gewone isolatie vaak niet om je drinkwaterleidingen tegen de winterse koude te beschermen. Ook de watermeter verdient extra aandacht. In de meter bevindt zich immers altijd een kleine hoeveelheid water, die makkelijk bevriest. Bevroren leidingen zijn niet alleen vervelend. Als je niet snel ingrijpt, kunnen ze ook springen, met waterschade tot gevolg.
Vermijd tocht Niet de vrieskou op zich, maar wel tocht is vaak de grote boosdoener. Bij harde wind dringt de ijskoude lucht via kieren en gaten naar binnen. Zorg ervoor dat in lokalen en kamers met waterleidingbuizen de temperatuur boven het vriespunt blijft. Houd keldergaten gesloten, maak kieren en tochtnaden dicht of wikkel desnoods een elektrisch verwarmingslint rond blootliggende leidingdelen. De plaatsing van zo’n verwarmingslint is een secuur werkje, dat je beter door een vakman laat opknappen.
watermeter in een meterput buiten de woning is gevoelig voor vorstschade. Met een plastic folie over het deksel, bedekt met een laagje grond, vermijd je dat er koude lucht in de put komt. Nog beter is een isolerende luchtlaag: breng dertig meter onder het deksel een tweede isolerende afdekplaat uit polystyreen aan. Op die manier hou je de warmte van de bodem in de put. Ook hier kan een elektrisch verwarmingslint uitkomst bieden, op voorwaarde dat de put nooit onder water komt te staan.
Op wintersport?
De meterput
Een weekje met vakantie? Zet de thermostaat nooit lager dan 10°C en draai alle radiatoren een klein beetje open. Zo beperk je het risico op bevroren radiatoren en voorkom je dat je leidingen bevriezen. Uiteraard schakel je de stroom beter niet uit als je verwarmingsinstallatie op elektriciteit werkt. Staat je huis gedurende een langere periode leeg, dan sluit je de waterleiding best helemaal af bij de hoofdkraan. Vergeet niet om nadien ook de leidingen leeg te maken: draai alle kranen in je woning open en wacht tot de laatste druppel door de afvoer verdwenen is.
Een gemakkelijke prooi voor vorst en winterkou zijn leidingen en kraantjes die zich aan de buitenzijde van je woning bevinden. Ook een
Meer info? www.vmw.be > Informatief
Te laat! Heeft de vrieskou je leidingen toch te pakken? Dan zit er niets anders op dan alles langzaam te ontdooien. Laat de hoofdkraan dicht tot je zeker bent dat alle problemen van de baan zijn. 1 Als er nergens in je woning water is, dan is de aansluiting wellicht bevroren. Ontdooi het gedeelte binnenshuis met een haardroger, en begin bij de hoofdkraan. Beweeg de haardroger heen en weer tot het water weer begint te lopen. 2 Ook als een deel van je waterleiding bevroren is, ga je zo te werk. Beweeg de haardroger van het bevroren punt naar de hoofdkraan. Draai de hoofdkraan niet volledig open: als er leidingen gesprongen zijn, krijg je waterschade. 3 Lukt het niet om alles te ontdooien, dan moet je wachten tot het buiten begint te dooien. Ook dan kijk je beter uit voor mogelijke lekken. Draai ’s nachts de hoofdkraan dicht, zodat je niet met natte voeten uit bed stapt.
10 weekend Aan de rand van Londerzeel ligt een prachtig stukje beschermde natuur. De vmw pompt er water uit de grond voor de productie van drinkwater. In de beschermingszone rond het waterwingebied vonden we, verscholen tussen de bossen, een heerlijke stek voor een weekendje winterse verwennerij.
Wellness E
Bewust van water ‘Zelfs voor we met de Bed & Breakfast begonnen, waren we al heel bewust met water bezig’, zegt Kris Verhasselt van Oase. ‘Zo waren we de eersten in de omgeving om een individuele waterzuivering te installeren. Voor de toiletten en de wasmachine gebruiken we regenwater. Water verwarmen doen we met behulp van zonnepanelen. Die boodschap proberen we ook aan onze gasten mee te geven: genieten van water is heerlijk, zolang je er maar verstandig mee omspringt. Om diezelfde reden steunen we ook projecten van Natuurpunt, WWF en Artsen Zonder Grenzen. Genieten met een geweten: dat is onze filosofie.’ Info B&B Oase, bij Kriancy, Zwaantje 17 1840 Londerzeel, www.kriancy.be
ven tot rust komen: nooit gedacht dat het kon in Londerzeel, een plaatsje dat we enkel kenden van onze passages langs de drukke A12. Londerzeel blijkt echter een bijzonder groene gemeente met een aantal mooie bossen, die door Natuur punt worden beschermd. Maar de natuur heeft er ook nog een andere beschermheer. In het 420 ha grote waterwingebied Koevoet haalt de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening drinkwater uit de ondergrond. Om het grondwater te beschermen tegen verontreiniging, gelden er bovengronds strengere milieunormen dan elders.
Stoom aflaten Kris Verhasselt en Nancy Boulpaep wonen in de beschermingszone rond de waterwinning, en dat werkt blijkbaar inspirerend. Ze renoveerden er een oude hoeve tot een stemmige Bed & Breakfast vol verwennerijen, die heel toepasselijk Oase werd gedoopt. Water is in Oase het centrale thema: gastenkamer O heeft een sauna, een dompelton en een inloopdouche, en kamer H een stoomdouche en een waterbed met sterrenhemel. Een romantisch binnenkoertje met jacuzzi en relaxruimte maakt het verhaal compleet. Een snelle blik op de website, en wij zijn overtuigd: kamer geboekt, de kroost bij
rubriek 11
win
in het waterwingebied Overal paarden Verwennerij moet je echter verdienen. Voor we bij Oase aankloppen, besluiten we eerst onze conditie wat aan te scherpen. Het is een mooie herfstdag: ideaal voor een verkenningstocht per fiets. We vertrekken bij Estaminet Leireken in Steenhuffel, een voormalig treinstation en een belangrijk knooppunt voor recreatieve fietsen wandelroutes in de regio. Ons oog valt op de Molenbeekroute, een mooie fietstocht van 31 km die ons dwars door het waterwingebied loodst. We fietsen langs bossen, kastelen en oude watermolens. En paarden, overal paarden. Het is nu wel duidelijk waar Palm, de brouwerij uit Steenhuffel, haar logo vandaan haalt.
Even opfrissen Drie uur en een plaatselijk biertje later zakken we af naar de Bed & Breakfast. Even opfrissen en dan op restaurant, is het plan. Maar als Kris en Nancy ons de kamer laten zien, hebben we plots geen zin meer om nog de deur uit te gaan. Sauna en jacuzzi wenken, maar we hebben een tafel gereserveerd in De Poort van Cyriel, een restaurant-annex-kunstgalerij in het nabijgelegen Opdorp. En eigenlijk hebben we ook
hoeveel hectare bedraagt de oppervlakte van waterwingebied Koevoet? a. 42 b. 240 c. 420
best honger, dus schuiven we eerst de benen onder tafel. We houden het sober, met een dagsoepje en een vissersbord: straks moeten we nog het water in, en dat doe je niet met een volle maag.
wee lezers leggen we in de watten T met een overnachting mét ontbijt in gastenkamer h of o (waarde: € 95).
Dekentje van water
Hoe deelnemen?
Terug in Oase beginnen we aan onze verwensessie: een uitgebreide douche, een warm voetenbad, en dan languit in de sauna... helemaal voor ons alleen. Kers op de taart is een lange, intense stoomsessie in het massagebad op het terras. Dat het ondertussen bijna middernacht en buiten barkoud is , kan de pret niet drukken. Het warme water voelt als een dekentje, en het laatste beetje spanning trekt weg uit ons lijf. Even later liggen we heerlijk te soezen in het zachte hemelbed. ’s Ochtends wacht ons een lekker ontbijt met verse croissants, dikke sneden bruin brood, een eitje en verse koffie. We voelen ons de koning te rijk en besluiten tevreden: zelden zo genoten van een weekendje weg als hier.
el 0905 56 016 (€ 0,50/oproep) of B sms naar 3507 (€ 0,50/sms). De wedstrijd loopt t/m zaterdag 29 december. Neem je deel via sms? Stuur dan je antwoord als volgt: oase spatie een van de drie mogelijke antwoorden (42, 240 of 420).
Bon
Water-verwen-arrangement Bij boeking van een overnachting in gastenkamer h of o voor minimum 2 personen, keuze uit: • 2 uur bubbelplezier in de jacuzzi • 1 fles champagne • ½ uur relaxmassage van voeten, rug of lichaam aan halve prijs.
I nfo www.leireken.be www.depoortvancyriel.be www.natuurpuntlonderzeel.be
Actie geldig per boeking, tot en met 1 december 2008, bij afgifte bon en op basis van beschikbaarheid.
✁
oma en opa gedropt... en op naar Londerzeel om stoom af te laten.
Wedstrijdvraag:
1 ver we nwee voor 2 i kend B&B O n ase
12 trends
Lekker van de kraan Trendy restaurants pakken er graag mee uit: een waterkaart met exclusieve flessenwaters uit de meest exotische oorden. Water drinken is hip, en daar spelen reclamejongens graag op in. Toch komt uit die flessen net hetzelfde als uit je keukenkraan thuis: zuiver en gezond drinkwater. Mét een prijskaartje, uiteraard.
V
Music for water Eind 2006 bracht de actie Music for Life van Studio Brussel 2,4 miljoen euro in het laatje voor het landmijnenproject van het Rode Kruis. Van 19 tot 24 december kruipen drie presentatoren van de jongerenzender opnieuw in een glazen huis voor een marathonuitzending. Het thema is dit jaar de wereldwijde drinkwaterproblematiek. Samenwerking Vlaams Water (svw) – de koepelorganisatie van alle Vlaamse drinkwatermaatschappijen – ondersteunt de actie met de verkoop van waterkaraffen. ‘Wij
vinden zuiver water van de kraan heel vanzelfsprekend, maar in grote delen van de wereld is dat lang niet het geval’, zegt Joris Mateusen, die het svw-luik van de campagne bedacht. ‘Toch blijven de mensen zweren bij dure flessenwaters. Wij willen aantonen dat drinkbaar water van de kraan een luxe is. Een derde van de som die we betalen voor flessenwater, zou volstaan om tegen 2015 de helft van de bevolking toegang te geven tot drinkbaar water.’ De karaffen worden te koop aangeboden op de
olgens onderzoek drinkt de Belg gemiddeld 148 liter flessenwater per jaar. Dat is zes keer meer dan de doorsnee wereldburger. De Belgen zijn daarmee de op drie na grootste flessenwaterdrinkers ter wereld, na Italië, Mexico en de Verenigde Arabische Emiraten. ‘Nochtans is het leidingwater in onze contreien van zeer goede kwaliteit’, zegt dokter Dirk Wildemeersch van Toezicht Volksgezondheid. ‘De Vlaamse drinkwatermaatschappijen zijn gebonden aan zeer strenge normen. Het leidingwater wordt gecontroleerd op een zestigtal parameters, die veelal betrekking hebben op de gezondheid van de gebruiker. Daarnaast wordt het water
belangrijkste kerstmarkten en via de campagnewebsite. Enkele unieke exemplaren, ontworpen door een groep bv’s, ’s, zullen tijdens Music for Life op Studio Brussel worden geveild. Info www.versdrinkwater.be
waterdoop 13
ook gescand op stoffen die kleur, helderheid of smaak kunnen beïnvloeden: de zogenaamde comfortnormen. Het hele proces van drinkwatervoorziening, waterzuivering en zo meer, heeft wellicht meer betekend voor onze volksgezondheid dan om het even welke geneeskundige revolutie.’
Duizenden keren goedkoper Leidingwater is bovendien een pak goedkoper dan water uit flessen. Sommige flessenwaters kosten tot 10.000 keer meer dan water uit de kraan. ‘Voor mij is dat een belangrijke reden om enkel kraantjeswater te drinken’, zegt dokter Wildemeersch. ‘Maar dat is een persoonlijke keuze. Ik zeg dit niet als arts, maar als consument. Flessenwater en leidingwater zijn kwalitatief evenwaardig: iedereen moet voor zichzelf uitmaken welke prijs hij daarvoor wil betalen.’ Het is overigens een publiek geheim dat flessenwater en leidingwater vaak uit dezelfde grondlagen afkomstig zijn. In een aantal gevallen ligt de bottelarij gewoon op wandelafstand van de drinkwaterwinning.
Beter voor het milieu Dat flessenwater een pak meer kost dan leidingwater, heeft in de eerste plaats met de verpakking te maken. Ook het transport van flessenwater kost geld, zeker wanneer het van het andere eind van de wereld afkomstig is. Beide factoren – transport en verpakking – vormen bovendien een bedreiging voor het milieu. Volgens een studie van het Earth Policy Institute werd in 2004 maar liefst 154 miljard liter water verpakt: een stijging van 57 procent in 5 jaar tijd. Slechts een klein deel van dat verpakkingsmateriaal kan worden gerecycleerd. De rest verdwijnt op de afvalberg. Het transport van al die flessen zorgt dan weer voor extra co2-uitstoot, en ook dat vindt onze planeet niet fijn. Jouw goede daad voor de komende feestdagen? Plaats een karaf met kraantjeswater op tafel. Misschien wordt drinkwater wel hét gespreksonderwerp van de avond…
Poolreiziger Dixie Dansercoer
‘Vijf liter ijs per dag’ Op dit moment dobbert Dixie Dansercoer met een zeilboot richting Antarctica, maar voor een korte waterbabbel zette de poolreiziger graag even voet aan wal.
I
k ga heel bewust met water om. Als poolreiziger ben ik dat ook aan mezelf verplicht. Het gaat niet goed met onze aarde, en aan de polen word je echt met je neus op de feiten gedrukt. Je ziet de ijskappen bij wijze van spreken smelten. Daardoor stijgt het peil van de oceanen, maar tegelijk wordt drinkbaar water steeds schaarser in grote delen van de wereld. En dat baart me zorgen.’
Warm bad ‘Aan de polen leer je ook de waarde van water kennen. Een poolreiziger heeft geen grammetje vocht op zak. Alles is gevriesdroogd. Om onze dorst te lessen, zijn we volledig op sneeuw en ijs aangewezen. Zo drinken we 5 à 6 liter per dag. Wassen is uit den boze. Een warm bad is dan ook het eerste waar ik aan denk bij mijn terugkeer, ook al is die sensatie maar van korte duur. Een dag later sta je daar helaas niet meer bij stil. Warm water uit de kraan is voor ons zo vanzelfsprekend.’
Stromend water ‘Ook in het dagelijks leven spring ik zuinig met water om. Als mijn gazon in de zomer bruin wordt, dan heeft de natuur dat zo beslist: mij zul je nooit het gras zien sproeien. Ook mijn kinderen probeer ik dat bewustzijn mee te geven. Onze vakanties spenderen we doorgaans dicht bij de natuur. Zonder elektriciteit, maar wel met stromend water in de buurt. Voor elektriciteit bestaan er voldoende alternatieven, maar stromend water heb je echt wel nodig.’
Waterdrinker ‘Ik ben een echte waterdrinker. Flessenwater vooral, maar een artikel in National Geographic heeft me wel aan het denken gezet. Blijkbaar behoren de Belgen tot de grootste verbruikers van flessenwater, en dat is allesbehalve goed voor het milieu. Misschien moet ik die gewoonte dus toch eens herzien. Ik ben altijd bereid om mezelf in vraag te stellen.’ Info www.circles.cc
14 water werkt
Beelden van ijs Voor een ijsblokje in ons glaasje prik zijn wij al tevreden met een bescheiden kubus van 2 bij 2 centimeter. Miguel Ringoet uit Londerzeel ziet het liever groots. Uit ijsblokken van 120 kilo en meer beitelt en zaagt hij de mooiste sculpturen.
W
e hadden ons het atelier van een ijssculpteur anders voorgesteld. Miguel Ringoet ontvangt ons niet in een ijskoude kelder, maar gewoon in een lokaal achter zijn woning in Londerzeel. Aan de muur hangen hamers, beitels, boortjes en zagen. Alleen de grote, witte deur naar de vrieskamer doet vermoeden dat we hier niet bij een schrijnwerker zijn aanbeland. Ook de drie strijkijzers op de werkbank lijken een beetje ‘zonevreemd’. Miguel gebruikt ze om ijsblokken aan elkaar te lassen.
James Bond De Brabantse ijssculpteur is druk in de weer met een kettingzaag en twee reusachtige ijsblokken. ‘Die verhuizen dit weekend naar het circuit van Francorchamps’, zegt Miguel. ‘Een bierproducent gaat ze gebruiken om blikjes in te koelen.’ Miguel aanvaardt vaak commerciële opdrachten. Zo komt hij al eens op exclusieve plaatsen, zoals de avant-première van de Bondfilm Die Another Day. ‘Nu en dan neem ik deel aan een wedstrijd. En ik geef opleidingen, maar alleen in het buitenland. België is al zo klein. Het heeft dus weinig zin om hier nog extra mensen op te leiden.’
Zuiver leidingwater De ijsblokken voor zijn sculpturen maakt Miguel zelf. ‘Uit puur leidingwater’, zegt hij. ‘Sommige sculpteurs laten graag uitschijnen dat ze van alles aan het water toevoegen, maar dat is onzin. In Alaska gebruiken ze gewoon
rivierwater, en daar lukt het ook.’ Hoe hij het ijs zo mooi transparant krijgt, houdt hij liever geheim. ‘Het heeft te maken met de manier van invriezen. Meer wil ik daar niet over kwijt. Ik ben tenslotte zelf naar Amerika moeten gaan om de stiel te leren. Met vallen en opstaan: mijn eerste opdracht was een zwaan, maar ik kwam uit bij een vis. Ik werkte toen nog met verouderde technieken.’
Erkenning Miguel kreeg de smaak te pakken toen hij acht jaar geleden een ijssculptuur zag op televisie. ‘Ik wist meteen: dat wil ik ook’, zegt hij. ‘Creëren zit me in het bloed. Ik heb altijd al getekend.
Vroeger maakte ik sculpturen uit itonblok. Maar op den duur zat heel mijn tuin onder het witte stof. Ik vind ijs een veel dankbaarder materiaal. Pas als zo’n sculptuur begint te smelten, komt ze echt tot leven. Daar kan ik echt van genieten. Dat mijn creaties vergankelijk zijn, vind ik niet erg. Het is de erkenning die telt.’ Info www.creafrost.com
OPROEP! Ben je professioneel met water bezig en wil je graag in Waterwereld je verhaal kwijt? Stuur een e-mail naar bart.de.bruyne@vmw.be
Wedstrijd Het Brugse sneeuw- en ijssculpturenfestival is aan zijn 7de editie toe. Maar liefst 300.000 kilo ijs en 400 ton sneeuw worden getransformeerd in adembenemende, winterse taferelen. Waterwereld schenkt 20 duotickets weg voor dit unieke spektakel (waarde: € 11 pp), nog tot 13 januari te bewonderen op het Stationsplein in Brugge. Info www.ijssculptuur.com Wedstrijdvraag: voor welke Bond-film maakte Miguel sculpturen? A. Casino Royale B. Die Another Day C. Golden Eye Hoe deelnemen? Stuur je antwoord voor 16 december naar Bart De Bruyne, vmw, Belliardstraat 73, 1040 Brussel. Mailen kan ook, met vermelding ‘Wedstrijd Snow & Ice’, naar wedstrijd@vmw.be. Vergeet niet je naam en adres te vermelden.
W
IN
20×2 tic ket voor s Sn
ow & Ic
in Brug
ge
e
spetterpret 15
Het sneeuwt! Hallo! Hier H2O opnieuw. Ik ben een watermolecule. In de zomer zwem ik in beken en plassen. Maar tijdens de winter, als het buiten vriest, word ik sneeuw. Dan kan je heerlijk met mij spelen. Sleeën of schaatsen of een sneeuwpop maken. En ligt er toch geen sneeuw? Dan is er ook nog mijn website. Kijk op www.kids.vmw.be voor een hoop leuke waterweetjes.
Hoe ontstaat
sneeuw?
Een wolk is een verzameling piepkleine waterdruppels. Wanneer de temperatuur plots onder het vriespunt daalt, veranderen die druppels in fijne kristallen. Die kristallen kunnen allerlei vormen aannemen – sterretjes, naaldjes, bloemetjes – maar ze hebben wel altijd zes hoeken. Zodra de kristallen zwaar genoeg zijn, vallen ze naar beneden. Onderweg
klitten de kristallen samen tot sneeuwvlokken, die een voor een naar beneden dwarrelen. Als de lucht koud genoeg is, bereikt de sneeuw de aarde en wordt alles wit. Is de lucht te warm, dan valt er natte sneeuw uit de lucht. Die blijft niet liggen, en maakt alles vies. Dus duimen maar voor koning winter, en hopen dat het lekker vriest!
Waarom is
sneeuw wit? Een sneeuwvlok is niet meer dan een verzameling ijskristallen en lucht. Grote sneeuwvlokken van 4 cm doorsnede kunnen maar liefst 4000 kristallen bevatten. Als het licht op een van de kristallen valt, weerkaatst het op een andere kristal, tot het de sneeuwvlok weer verlaat... een beetje als in een flipperkast. Samen met het licht worden ook alle kleuren weerkaatst, en daardoor blijven de vlokken wit. Alleen tegen een donkere achtergrond lijkt sneeuw grijs.
Snucehteuw is l
elfde an dez otjes v rand met p e e tw e Neem ze tot d hep je de en vul sc e e tt tj o o p ro g ede et ene h In . het twe . w sneeu n in. In o an o a w d e e g o er eeuw g n laat n sneeuw s e d k je uis e potje dru otjes mee in h potje zit p lk e e d w Neem en. In w smelt u e e n s de r? ste wate het mee
Sneeuw
zuivert de lucht Een ijskristal wordt gevormd rond hele kleine stofdeeltjes in de lucht: zandkorrels, rook of as. Elk kristal dat uit de lucht komt gevallen, neemt dus een stofdeeltje mee naar beneden. Als het flink gesneeuwd heeft, is er dus heel wat stof uit de lucht verdwenen. Sneeuw zorgt met andere woorden voor een zuivere lucht. Jammer genoeg raakt de sneeuw door al dat stof vervuild. Vieze sneeuw aan de polen zou de opwarming van het klimaat mee helpen veroorzaken. Zuivere, witte sneeuw kaatst de warmte van de zon terug. Maar sneeuw die vervuild is, slorpt alle warmte op. En zo warmt de aarde sneller op.
16 spetterpret Dekentje van
sneeuw
Als je sneeuw in je handen neemt, voelt ze koud aan. Toch is de sneeuw op de grond minder koud als de lucht daarboven. In de grond onder de sneeuw is het zelfs nog warmer. Sneeuw bevat immers veel lucht, net als een donsdeken. Die zorgt ervoor dat de koude lucht niet bij de grond kan. Ook de warmte uit de aarde kan niet ontsnappen. De diertjes onder de grond vinden dat natuurlijk prettig, zo’n extra dekentje.
Maak je eigen
sneeuwbol Je weet wel, zo’n glazen bol vol water, waarin het sneeuwt als je ermee schudt? Die maak je heel eenvoudig zelf, of met een beetje hulp van papa of mama. Wat heb je nodig? • glazen potje met deksel • lijm • een poppetje • glitters (te koop in de hobbywinkel) • glycerine (te koop bij de apotheker) Hoe maak je het? • Lijm de benen van het poppetje vast aan de binnenkant van het deksel, en laat de lijm goed drogen. • Doe de glycerine in het potje en vul aan met water. Neem telkens 3 lepels glycerine voor 1 lepel water. • Draai het deksel dicht en schud het mengsel flink. • Open het potje en strooi er wat glitters in. • Draai het deksel dicht en... schudden maar!
10 x
sneeuwpraat
Je hebt vast al gemerkt dat er verschillende soorten sneeuw bestaan. Sommige sneeuw is plakkerig, andere sneeuw is korrelig, afhankelijk van de temperatuur. Eskimo’s hebben voor al die verschillende ‘sneeuwen’ een ander woord. Ze staan dan ook vaak met hun voeten in de sneeuw. Lees je mee? Aniu: samengedrukte sneeuw Api: sneeuw op de grond Akillukkak: zachte sneeuw Milik: heel zachte sneeuw Sillik: harde sneeuw Nutagak: poedersneeuw Ersertok: bewegende sneeuw Ayak: sneeuw op je kleren Auksalak: smeltende sneeuw
Stille
sneeuw
Als het gesneeuwd heeft, is het buiten veel stiller. Ook dat komt door de lucht in de sneeuw, die scherpe of luide klanken opslorpt en weerkaatst. Zodra de sneeuw begint te smelten, neemt het geluid weer toe. Ook je voetstappen klinken anders in de sneeuw. Als het meer dan twaalf graden vriest, dan kraakt sneeuw onder je schoenen. Straf: een Russische wetenschapper is er na weken oefenen in geslaagd om de temperatuur te schatten door naar de sneeuw te luisteren.
Wedstrijd Zin om zelf in de sneeuw te rollebollen? Het wordt vast nog leuker met 1 van de 10 houten sleeën die we in de speelgoedwinkels van Fun voor jou reserveerden. Info www.fun.be Wedstrijdvraag: hoeveel sneeuwkristallen bevat een sneeuwvlok van 4 cm doorsnede gemiddeld? a. 20 b. 300 c. 4000 Hoe deelnemen? Bel 0905 56 017 (€ 0,50/oproep) of sms naar 3507 (€ 0,50/sms). De wedstrijd loopt tot en met zaterdag 29 december. Neem je deel via sms? Stuur je antwoord als volgt: sneeuw spatie een van de drie mogelijke antwoorden (20, 300 of 4000).
IN W 1 van de
10 hout e sleeën n