Magazine van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening • www.vmw.be • mei 2008
1 regenwate + 3 zwemvij rset ve boeken r
Mee op bouwkamp
Water voor de derde wereld
Sprankelende pleinen
Wie bouwt onze fonteinen?
Evi Van Acker ‘Een kick van hoge golven’
Weekendje weg?
+
Toscaans Tongeren ongeren Wellnessweek voor 2 win
Vijverpret Een zomertuin vol waterleven
Gratis naar Daens, de Musical? Lees meer op p. 4
02 edito rubriek
Beste lezer,
Op het eerste gezicht lijkt het een beetje paradoxaal: een drinkwaterbedrijf dat zijn klanten oproept om vaker de kraan dicht te draaien. Het is echter onze eerste bekommernis om op een duurzame manier in de drinkwaterbehoefte van onze klanten te blijven voorzien. Dat kan alleen door die dagelijkse behoefte binnen de perken te houden. En daar kan u, als klant, aan meewerken. Door leidingwater alleen te gebruiken waarvoor het bedoeld is – consumptie en hygiëne – en regenwater te hergebruiken waar mogelijk, helpt u onze watervoorraden voor de toekomst te vrijwaren. In dit zomernummer van Waterwereld bieden we u opnieuw een pak inspiratie voor een waterzuinige zomer. Alvast een eerste tip om op een warme, zomerse dag het hoofd koel te houden? Zorg dat er altijd een karaf met drinkwater in de koelkast staat. Van de kraan, uiteraard… Wij wensen u veel leesplezier!
inhoud
N
WI
In 2007 merkten we een lichte daling in het drinkwaterverbruik. Uiteraard zit de minder goede zomer van vorig jaar daar voor iets tussen, maar wellicht ook het groeiende besef dat drinkbaar water een kostbaar goed is, waar we beter zuinig mee omspringen. De vmw heeft de afgelopen jaren kosten noch moeite gespaard om die boodschap de wereld in te sturen, onder meer via dit magazine. Die aanpak werpt stilaan vruchten af, en dat vinden wij uiteraard goed nieuws.
1 Gardena regenwaterset 3 × Natuurlijke zwemvijvers
08
Bernard Breda directeur-generaal
colofon
Waterwereld is een magazine van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening en verschijnt twee keer per jaar • Verantwoordelijke uitgever Jan Hammenecker, Belliardstraat 73, 1040 Brussel • Redactieraad Bart De Bruyne, Kathleen De Schepper • Redactie & Realisatie Jansen & Janssen Uitgeverij, Gent, www.jaja.be • Fotografie Stefanie Faveere, Philip Vanoutrive, vmw • Druk Goekint Graphics, Oostende • Wedstrijden De winnaars van de wedstrijden worden persoonlijk verwittigd. U vindt het wedstrijdreglement en de lijst van de winnaars op www.vmw.be.
We
at
10 eke
K e j d n
12
p
ara
kt
rubriek 03
Op
Kort genoteerd
Trends
Thuis
Waterdoop
Praktisch
Water werkt
Spetterpret
04 Lekken te lijf & Waterweetjes
06 Wonen aan het water 09 VMW vernieuwt klantenbeheer
Weekend
10 Herbronnen in de fruitstreek
bou w
m ka
13 E vi
Va n
e Ack
r
12 Werken aan water in de derde wereld 13 Onder zeil met Evi Van Acker 14 Fonteinbouwer Aquafontal 15 Op naar het strand!
WIN 1 we
llnesswee voor 2 k
10 opblaa
sorka’s
16
Meer weten over vmw? www.vmw.be
10
04 kort genoteerd
Gratis Meeuwen aan het spaarbekken De waterwingebieden van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening zijn vaak ook pareltjes van natuurbehoud. In het West-Vlaamse Woumen heeft een grote meeuwenkolonie de buurt van het waterspaarbekken van de vmw als slaapplaats uitgekozen. Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (inbo) telt jaarlijks het aantal meeuwen in en rond het natuurreservaat De Blankaart, waar het spaarbekken gelegen is. In 2007 werden er in de omgeving van het spaarbekken maar liefst 68.732 aanvliegende meeuwen gespot. Het gaat om 46.000 stormmeeuwen, 19.500 kokmeeuwen, 3.190 zilvermeeuwen, 32 kleine mantelmeeuwen en 10 grote mantelmeeuwen. Overdag verspreiden de meeuwen zich over de regio, om tegen valavond neer te strijken op de betonnen muren van het spaarbekken. Alleen om te broeden keren ze nog naar de kust terug.
drinkwater op school De Vlaamse Onderwijsraad wil dat alle scholen verplicht worden om gratis drinkbaar water aan te bieden. De Vlaamse scholieren grijpen te vaak naar gesuikerde frisdranken om hun dorst te lessen, terwijl water van de kraan een veel gezonder én goedkoper alternatief is. De Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening ijvert al jaren voor gratis drinkwater op school. Sinds 1999 kunnen scholen bij de vmw terecht voor de subsidiëring van drinkwaterfonteintjes. Op www.kids.vmw.be stelt de vmw ook didactisch materiaal ter beschikking van leerkrachten die hun leerlingen vertrouwd willen maken met alle facetten van de waterkringloop en de drinkwaterproblematiek.
Container Een Belgische uitvinding moet de wereld van zuiver drinkwater voorzien. De H2O Pure is een mobiele container die vervuild water uit een beek, een meer of een rivier in drinkbaar water omzet. De Belg Pierre Françotte kwam op het idee tijdens een reis naar Senegal, waar gebrek aan zuiver water een groot probleem
Info www.inbo.be
win
Met vmw naar Daens, de musical De vmw bestaat 25 jaar, en om dat te vieren schenken we 250 duotickets voor Daens, de musical weg. De musical neemt je mee naar Aalst anno 1888, de geboortestad van priester Adolf Daens, die opkwam voor de fabrieksarbeiders. Studio 100 maakte een musicalversie van de film van Stijn Coninx, met Lucas Van den Eynde, Jo De
Meyere, Free Souffriau en Jelle Cleymans in de hoofdrollen. Daens gaat op 4 oktober in première in het voormalige postsorteercentrum van Berchem. Info www.daens.be
Wedstrijdvraag Hoeveel karaffen werden in het kader van Music for Life verkocht? A. 30.000 B. 40.000 C. 50.000
Hoe deelnemen? Wil je als vmw-genodigde kans maken op één van de 250 duotickets voor de voorstelling van zaterdag 25 oktober? Bel 0905 56 007 (€ 0,50/oproep) of sms naar 3507 (€ 0,50/sms). De wedstrijd loopt t.e.m. zaterdag 21 juni. Neem je deel via sms? Stuur je antwoord als volgt: daens spatie a, b of c.
tip
rubriek 05
50.000 karaffen Heb je ook zo’n drinkwaterkaraf van Music for Life op tafel staan? Dan ben je in goed gezelschap. De Vlaamse drinkwaterbedrijven verkochten eind vorig jaar meer dan 50.000 exemplaren van het hippe hebbeding, goed voor een cheque van 200.000 euro. Met Music for Life zette jongerenzender Studio Brussel de waterprojecten van het Rode Kruis in de kijker. Vlaanderen liet zijn hart én zijn portemonnee spreken, want de actie bracht in totaal maar liefst 3.353.568 euro in het laatje. De website die de Vlaamse drinkwaterbedrijven naar aanleiding van de karaffenactie lanceerden, staat nog altijd online. Info Surf naar www.versdrinkwater.be voor een hoop handige drinkwatertips.
zuivert water vormt. De H2O Pure levert zelf de nodige energie met behulp van een luchtgekoelde dieselgenerator. Het transport gebeurt per vrachtwagen, trein of boot, zodat de container overal ter wereld en in alle omstandigheden kan worden ingezet. Het gevaarte produceert tot 30.000 liter drinkwater per dag, genoeg om 1500 mensen te voorzien.
.com
w.iclmp
Info ww
Britten bannen flessenwater Deze zomer schakelen alle departementen van de Britse regering over op drinkwater van de kraan. Ook tijdens officiële bezoeken blijft het flessenwater voortaan in de kast. Heel wat Britse restauranthouders, onder wie Jamie Oliver, hebben zich geëngageerd om hun gasten voortaan gratis drinkwater van de kraan aan te bieden. Leidingwater is immers milieuvriendelijker dan flessenwater, stukken goedkoper, en minstens even lekker en gezond.
Kleine lekken, grote gevolgen Een lekkende kraan herstellen is typisch een klus die je makkelijk voor je uit blijft schuiven. Toch kunnen die paar druppels water je waterfactuur behoorlijk de hoogte in jagen. Een slecht afsluitende kraan verbruikt tot 4 liter per uur. Een dun waterstraaltje is goed voor 16 liter per uur. Ook een slecht werkende doorspoelbak van het toilet zorgt vaak voor heel wat sluipverbruik, in sommige gevallen maar liefst 25 liter per uur. Op een jaar tijd kunnen kleine lekken je tot 1000 euro extra kosten, terwijl ze vaak heel eenvoudig te verhelpen zijn.
Hoe speur je lekken op? De watermeter kan je heel wat vertellen over het sluipverbruik in je woning. Noteer voor je gaat slapen de meterstand, en let erop dat niemand die nacht water gebruikt. Controleer ’s ochtends de meter opnieuw. Is de meterstand hoger, dan heb je wellicht een lek. Haal er zo snel mogelijk een loodgieter bij om het lek op te sporen, of neem contact op met de vmw.
Wat kan je zelf doen? Vervang tijdig het afsluitrubbertje van kranen en douchekoppen en controleer geregeld de dichting van de sluitklok in de doorspoelbak van het toilet. Let er ook op dat de vlotter niet gekneld raakt. Zo kom je niet voor onaangename verrassingen te staan. Info www.vmw.be
06 thuis
Een tuin vol
In een tonnetje
leven
We verbruiken jaarlijks gemiddeld 2200 liter drinkwater voor het besproeien van de planten en het gazon in de tuin. Met een regenton kan je het verbruik drastisch naar beneden halen. Regentonnen vind je in alle maten en soorten, van 50 tot meer dan 300 liter. Vaak worden ze standaard met een kraantje geleverd, maar je kan ook een regentonpomp gebruiken om het water uit de regenton te halen. Sluit de regenton af, zodat er geen bladeren in het water terechtkomen. Zorg voor een afvoer van het overtollige regenÂwater, bijvoorbeeld naar een beekje of een vijver in je tuin.
Natuurlijk evenwicht
Voor de aanleg van een vijver vind je kant-en-klare polyester vijverbakken in de handel. Je kan ook werken met vijverfolie: zo bepaal je zelf de vorm van je waterpartij. Het mooiste resultaat bereik je met een natuurlijke ondergrond. Een natuurvijver met een moerasgedeelte is een natuurlijke habitat voor libellen, amfibieĂŤn en kleine visjes, zoals stekelbaars. Bovendien komt er weinig onderhoud bij kijken: een combinatie van zuurstofplanten, licht en de juiste vissoorten houdt het natuurlijk evenwicht stabiel. Een natuurvijver vraagt wel wat ruimte: vanaf 1000 liter water bereik je een natuurlijke balans.
07
Met een sfeervolle waterhoek maak je zelfs van een kleine stadstuin een gezellige biotoop voor plant en dier. Ook voor de mens, want zo’n vijvertje vol leven brengt de zomer dichterbij.
Plantenrijkdom
In een natuurvijver zijn zuurstofplanten als glanzend fonteinkruid onontbeerlijk. Ze houden het zuurstofgehalte van de vijver op peil. Ook drijfplanten als gele plomp of waterlelie brengen evenwicht. Zorg er wel voor dat ze niet meer dan een derde van het wateroppervlak bedekken. In de ondiepe gedeeltes zorgen moerasplanten voor een mooie overgang naar de beplanting aan de oever. Koop je vijverplanten in de lente, zodat ze kunnen groeien tijdens de zomer. Bovendien is de temperatuur van het water van april tot juni optimaal. Kies vijverplanten die op verschillende momenten bloeien, zo kan je het hele jaar door van je vijver genieten.
Balkonvijvertje
Ook als je niet over een grote tuin beschikt, kan je met water aan de slag. Een houten waterbak, een stenen waterkom of een metalen teil met waterplanten brengt zelfs op een terras of balkon de nodige sfeer. Moet je miniatuurvijver de winter overleven, kies dan een vorstbestendig materiaal, zoals kunststof of steen. Om vorstproblemen te vermijden, kan je de bodem en wand ook met vijverfolie bekleden. Niet alle waterplanten voelen zich thuis in zo’n ondiep milieu. Kies bij voorkeur moerasplanten, zoals waterweegbree of penningkruid, of drijfplantjes, zoals kikkerbeet of vlotvarentjes. Er bestaan ook leliesoorten die met een waterpeil van 10 cm genoegen nemen.
watertanden
Zalig zomerse limonade Is je watertuin klaar voor de zomer? Dan is het tijd om uitgebreid te genieten… met een glaasje zelfgemaakte limonade. Ingrediënten: • 20 biologische citroenen, goed gewassen • 500 gram (riet)suiker • 7 dl water, vers getapt van de kraan Bereiding: • Pers de citroenen. • Doe de helft van de schillen en het sap van de citroenen samen in een kookpot. • Voeg suiker en water toe en laat het mengsel gedurende 20 minuten zachtjes koken. • Verwijder de schillen en laat nog 30 minuten doorkoken. • Zeef de siroop en laat afkoelen. • Meng één deel siroop met drie à vier delen water. • Voeg ijsblokjes toe en versier met een paar schijfjes citroen. • In een karaf in de koelkast blijft de siroop 14 dagen goed.
W
08 thuis
IN
1 Garde regenwatenrsa et 3 x Natuurlijk e zwemvijvers
Niets zo rustgevend als een klaterend fonteintje
Met een Gardena regenwaterton (400 l) en bijbehorende regenwaterpomp heb je altijd regenwater bij de hand. Om het verhaal af te maken, doen we er een Gardena bewateringsset bovenop, die je op de regenwaterpomp kan aansluiten. Zo hoeven je plantjes geen dorst te lijden als je er een paar dagen op uit trekt. Drie andere tuinliefhebbers verrassen we met een exemplaar van Natuurlijke Zwemvijvers (Lannoo, € 49,95), een prachtig kijkboek van Jean Vanhoof met foto’s van Marc Slootmaekers. Wedstrijdvraag: Hoeveel liter water heeft een natuurvijver minimaal nodig? A. 15 B. 1000 B. 2200 Hoe deelnemen? Bel 0905 56 016 (€ 0,50/oproep) of sms naar 3507 (€ 0,50/sms). De wedstrijd loopt t.e.m. zaterdag 21 juni. Neem je deel via sms? Stuur je antwoord als volgt: tuin spatie a, b of c.
Zonder filter
Een goed uitgebalanceerde natuurvijver met voldoende zuurstofplanten, de juiste lichtinval en de juiste vissoorten vergt weinig onderhoud. Filters, chemicaliën en UV-lampen kosten veel geld en vooral veel energie. Bovendien verwijderen ze de micro-organismen en verstoren ze het biologisch evenwicht, waardoor je geregeld nieuwe vissen en planten moet voorzien. Verwijder dode planten en bladeren en zorg ervoor dat drijfplanten niet gaan woekeren. Om algen tegen te gaan, kan je watervlooien aan het water toevoegen. In een vijver met vissen heeft dit echter weinig zin, aangezien vissen graag vlooien lusten.
Bron van rust
Niets zo rustgevend als het geluid van klaterend water. Breng je watertuin tot leven met een fontein of een waterornament. Die hoef je niet noodzakelijk in een vijver te plaatsen. Je kan ook werken met een ondergronds waterreservoir, dat je camoufleert met een kiezelbed. Een pomp stuwt het water naar omhoog, en nadien vloeit het terug naar het reservoir. Op een terras kan je ook werken met een bovengronds reservoir, bijvoorbeeld in een houten kuip, een bak uit natuursteen of een schaal in keramiek. Er bestaan zelfs wandfonteinen in de vorm van een leeuwenkopje, die je terras of balkon extra allure geven.
Met dank aan: Nikè Verfaille, Alert Ecologische Tuinen, http://users.telenet.be/sapstroom
praktisch 09
Duidelijke facturen, heldere communicatie Niet alleen ons drinkwater hebben we graag helder. Ook bij de betaling van onze waterfactuur komen we liever niet voor verrassingen te staan. Met het nieuwe klantenbeheersysteem Arcado is de vmw nog beter in staat om snel en accuraat op al je facturatievragen te antwoorden.
M
eer dan één miljoen klanten elke dag opnieuw van helder en gezond drinkwater voorzien, is een grote verantwoordelijkheid. Daarom hanteert de vmw bijzonder strenge kwaliteitseisen: niet alleen bij de dagelijkse controle van het drinkwater, maar ook in de relatie met haar klanten.
Gespreid betalen Om nog beter op de vragen en behoeften van klanten te kunnen inspelen, nam de vmw een nieuw klantenbeheersysteem in gebruik. Dat heeft ook gevolgen voor je tussentijdse waterfactuur, die er voortaan een beetje anders uitziet. De tussentijdse factuur wordt berekend op basis van het laatst gefactureerde verbruik. Via de tussentijdse factuur werd tot nog toe alleen het verbruik en de bijdrage voor afvoer
en zuivering van het afvalwater aangerekend. De jaarlijkse vaste vergoeding, als tussenkomst voor de algemene dienstverlening, werd samen met de jaarlijkse verbruiksfactuur betaald. In het nieuwe facturatiesysteem wordt ook die vaste vergoeding netjes over de tussentijdse facturen verdeeld. Daardoor is het bedrag van je tussentijdse factuur voortaan iets hoger dan voordien.
Nieuwe tarieven Begin 2008 werden de tarieven verhoogd, zowel voor het drinkwater als voor de bijdrage voor afvoer en zuivering van het afvalwater. Deze verhogingen zijn eveneens al verrekend in de tussentijdse factuur. Per gedomicilieerd gezinslid wordt op de nieuwe factuur de gratis levering van 15 m³ drinkwater als korting vermeld.
Hallo vmw? Voor vragen in verband met de facturatie kan je terecht bij de vmw-klantendiensten. De contactgegevens van de klantendienst in jouw regio vind je terug op je drinkwaterfactuur of op de website van de vmw (www.vmw. be). Hou je laatste factuur bij de hand indien je ons contacteert. Je klantrekening, factuurnummer en contractnummer staan erop vermeld. Onze klantendiensten zijn elke werkdag open van 8 tot 12 u en van 12.30 tot 16.30 u. Op donderdagvoormiddag zijn de klantendiensten gesloten.
10 weekend
Herbronnen in Waterbronnen, glooiende landschappen en fruitige verwennerij. Op een boogscheut van Tongeren ontdekken we het oogstrelende decor van Katarakt. Een fraai gerestaureerde hoeve met buitenzwembad en een intacte watermolen doet dienst als logement.
H
et Limburgse Haspengouw, de streek waar de tv-serie Katarakt werd opgenomen, strekt zich uit van Sint-Truiden tot voorbij Tongeren. Bij de geologen van de vmw staat de regio bekend om zijn ondiepe krijtlagen. Het beschermde grondwater, dat de basis vormt voor het leidingwater, zit er dus dicht bij de oppervlakte. Dat merk je ook aan de talrijke waterbronnen in de streek. Volgens onze gastheer schuilt zelfs onder het woongedeelte van vakantiehoeve de Ruttermolen een bron. Mark Vanherf en Inez Racquet kochten de Ruttermolen in 1993 als een vervallen hoeve met defecte watermolen. Vandaag hebben ze het gebouw en de molen volledig gerestaureerd, en verhuren ze in de vroegere stallingen vier stijlvolle appartemen-
ten. Alle kamers kijken uit op een statige binnenkoer langs de rivier de Jeker en een uitgestrekt natuurgebied. De watermolen, die al in 1360 in geschriften opduikt, wekt elektriciteit op waarmee Mark en Inez van het voorjaar tot het najaar de volledige hoeve – inclusief sauna, jacuzzi en zwembad – verwarmen.
Fietsparadijs De verleiding is groot om na de autorit meteen het zwembad in te duiken, maar we besluiten om eerst fietsparadijs Limburg te verkennen. Onder een stralende zon vertrekken we richting Borgloon. Al snel sluiten we aan op de Katarakt-route, die ons langs de boomgaarden, kastelen en huizen van de gelijknamige tv-serie leidt. Op ons parcours ontdekken we
Appels in een zuinig bad Wist je dat het fruit van Veiling Haspengouw automatisch gesorteerd wordt in een waterbad? ‘Het bad bestaat uit verschillende banen. Het is ongeveer 20 op 50 meter groot en bevat 600 m3 water’, zegt Jos Meesters, productieverantwoordelijke van de veiling. ‘Voor de voedselveiligheid moet dat water zuiver zijn. Ook nadat er honderden appels gepasseerd zijn. Leidingwater is daarvoor prima geschikt. In kleinere installaties wordt het water elke week ververst. Maar in 2004 hebben wij een nieuw systeem met hoogtechnologische filters geïnstalleerd. Sindsdien hebben we nog maar om de drie à vier maanden vers leidingwater nodig!’
rubriek 11 11
Haspengouw
at kan je winnen? W We maken 2 lezers gelukkig met een wellness arrangement van 4 overnachtingen, op basis van een midweekverblijf in een tweepersoons appartement, met 2 keer privéwellness, bedlin nen, ontbijt en welkomstgebak .
Wedstrijdvraag: Hoeveel kubieke meter drinkwater bevat het
Stoere Ambiorix Na een verfrissende duik nemen we plaats op het zonneterras langs de Jeker. Met het rustgevende geklater van het waterrad op de achtergrond, dommelen we zachtjes weg. Lang dutten zit er niet in: op aanraden van onze gastvrouw hebben we gereserveerd in restaurant Magis in het Tongerse stadscentrum. We laten de wagen achter bij de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek en wandelen langs het standbeeld van de Tongerse held Ambiorix. Het restaurant blijkt een uitstekende tip: we krijgen er een zeer smakelijke maaltijd met fijne wijnen voorgeschoteld. Zondagmorgen ontwaken we, lekker uitgeslapen, net voor onze gastvrouw met het ontbijt aanklopt. In alle rust genieten we van de koffie en de verse croissants. Pas om iets over tien ar-
riveren we uiteindelijk op de grootste antiek- en rommelmarkt van de Benelux, in het centrum van Tongeren. Veel te laat voor de echte schattenjager, maar nog ruim op tijd om zalig in de zonovergoten binnenstad te kuieren. Net voor we terug naar de auto willen, valt ons oog op een set fraaie portoglaasjes. En jawel, een paar euro lichter rijden we huiswaarts, met in de koffer een voorzichtig ingepakt aandenken aan dit heerlijke weekend. INFO Ruttermolen, tel. 012 24 16 24, www.ruttermolen.be Nog tips voor een weekendje weg: www.toerismelimburg.be/haspengouw www.vlaanderen-vakantieland.be
bon
sorteerbad van de veiling? A. 600 m3 B. 2000 m3 C. 300 m3
Gratis gebak én Katarakt-boek
Hoe deelnemen? Bel 0905 56 017 (€ 0,50/oproep) of sms naar 3507 (€ 0,50/sms). De wedstrijd loopt tot en met zaterdag 21 juni. Neem je deel via sms? Stuur dan je antwoord als volgt: appels spatie a, b of c.
✁
ook de Stoomstroopfabriek, die vorig jaar nog de Monumentenstrijd op Canvas won. We fietsen langs glooiende hellingen die zo uit Toscane weggeplukt lijken. Tot we onszelf, kort na de middag, op een welverdiend broodje en een frisse pint trakteren. Terug op de fiets vragen we ons af of het zuivere water dat hier onder de oppervlakte schuilt, ook echt de talrijke fruitbomen laat bloeien. We doorkruisen dorpjes die tot de verbeelding sprekende namen als Mettekoven en Heks dragen. Een tiental kilometer later, nadat we het huis van An en Frank uit de serie zijn gepasseerd, verlaten we de Kataraktroute om terug te keren naar de Ruttermolen. De roep van het zwembad en de wellnessruimte is te luid geworden. Als we onze tweewielers op de binnenkoer parkeren, is het bijna vier uur.
win
een 5-d wellnesaags arrang sem voor 2 ent
Bij boeking van een B&B voor min. 2 nachten met 2 personen, krijgt u een Haspengouws welkomstgebak en het Katarakt-boek. Actie geldig voor een verblijf in 2008 bij afgifte bon en op basis van beschikbaarheid. Gelieve de bon te vermelden bij reservatie.
12 trends
D
at Bouworde vzw zijn hoofdzetel in Leuven heeft, is wellicht geen toeval. Elke zomer stuurt de organisatie tientallen vrijwilligers naar probleemgebieden in Europa en de derde wereld, en dan is een studentenstad uiteraard een dankbare biotoop. Ook Stef Aerts (28) en Caroline Willemen (21) kwamen als student bij Bouworde terecht. Stef, een ingenieur, heeft inmiddels zes kampen achter de rug en schopte het begin dit jaar tot voorzitter van de vzw. Caroline studeert Politieke Wetenschappen en ging al drie keer mee op bouwkamp in Europa. Deze zomer trekt ze voor het eerst naar de derde wereld, om huizen te bouwen in een Rwandees tentenkamp.
Watervoorziening
Handen uit de mouwen met Bouworde vzw
Waterdragers van de derde wereld
Bij de combinatie water en vakantie denken we spontaan aan zonovergoten stranden en een azuurblauwe zee, maar het kan ook anders. Veel studenten kiezen ervoor om tijdens de zomervakantie hun schouders te zetten onder bouwprojecten in de derde wereld. Projecten die vaak om water draaien, zo blijkt.
‘Er is ook een belangrijke link met water’, zegt Caroline. ‘Het gaat om een project van het Rode Kruis, en dankzij Music for Life is er ook budget om een dakgoot aan elk huis te hangen en een waterreservoir te installeren. Zo hebben de mensen water om te koken en zich te wassen. Regenwater weliswaar, maar dat is nog altijd beter dan vervuild rivierwater.’ De projecten van Bouworde gaan veel breder dan watervoorziening, maar de link met water is zelden veraf. Stef kwam voor het eerst in contact met de waterproblematiek in Marokko. ‘Om een klein Berberdorpje van drinkbaar water te voorzien, hebben we een waterleiding van 3 km aangelegd’, zegt Stef. ‘Het water komt van een bron die 700 m hogerop ligt en stroomt naar een betonnen waterreservoir. Ook daar maken ze immers gebruik van reservoirs om periodes van grote droogte te overbruggen.’
Streek verkennen Hoewel zo’n bouwkamp vaak hard werken is, is het voor Stef en Caroline toch ook een beetje vakantie. ‘Uiteraard speelt de aard van het project een rol’, zegt Caroline. ‘Maar bij de keuze van een kamp laat ik me ook leiden door het land van bestemming. Uiteindelijk wil je tijdens zo’n kamp een stukje van de wereld zien, en daar is gelukkig ruimte voor.’ Volgens Stef past het verkennen van een streek ook in het vormende aspect van de bouwkampen. ‘We
werken met vijfdagenweken, dus in het weekend zijn de jongeren vrij. Sommige deelnemers sparen de weekends op, om aan het eind van hun verblijf nog een week rond te trekken. Daar is niets mis mee. Uiteindelijk betalen de vrijwilligers zelf voor hun reis. Daar mag iets tegenover staan.’
waterdoop 13
Zeilkampioene Evi Van Acker
Fondsen werven Niet alleen de reis betalen de deelnemers zelf. Ook de projecten ter plaatse worden met hun inbreng gefinancierd. ‘De jongeren zorgen zelf voor een deel van het budget’, zegt Stef. ‘We stimuleren hen om vooraf een soort fundraising op poten te zetten. Dat hoeft geen fortuin op te brengen: met een paar honderden euro kan je vaak al bergen verzetten. Voor het project in Marokko hadden we 1500 euro op zak, maar dat bleek meer dan voldoende. De prijzen zijn er een stuk lager dan hier. Bovendien hebben we altijd een contactpersoon ter plaatse, die de geplogenheden kent en mee onderhandelt over de prijs. Alles wat we doen, gebeurt in nauw overleg met de plaatselijke bevolking. Die onderlinge samenwerking is minstens even belangrijk als het werk op zich.’
Geitenwollen sokken ontgroeid Behalve mooie vriendschappen met de andere teamgenoten, houden de deelnemers vaak een hoop praktische kennis aan een bouwkamp over. ‘Zo weet ik ondertussen hoe ik een muur moet betegelen’, zegt Caroline. ‘En na de zomer zal ik ook dakgoten kunnen installeren.’ Om de technische kennis van de vrijwilligers bij te schaven, zijn er vooraf ook vormingsmomenten. ‘Meestal proberen we ook een student bouwkundig ingenieur mee te sturen’, zegt Stef. ‘Het is trouwens een mythe dat onze kampen vooral in trek zijn bij studenten humane wetenschappen. Het grootste deel van onze vrijwilligers bestaat uit toekomstige ingenieurs, die bij ons flink wat ervaring kunnen opdoen. Geitenwollen sokken dragen wij al lang niet meer!’
Info www.bouworde.be, info@bouworde.be, tel. 016 25 91 44
‘Ik hou niet van
douchen’
Tijdens het wk zeilen in maart had Evi Van Acker even een dipje, maar deze zomer gaat ze voor Olympisch goud. Wij dompelden de jongen zeilster onder in ons bad vol watervragen.
I
k ben een echte waterrat. Toen ik vijf was, begon mijn broer met zeilen. En ik stond te trappelen om ook in zo`n bootje te stappen. Zeilen was mijn favoriete sport voor ik ooit een voet aan boord had gezet. Bootje recht, bootje schuin, bootje ondersteboven, maar vooral: bootje sneller dan de rest! Het liefst zeil ik op de golven, met 10 tot 12 knopen wind. Maar in het zonnetje mag ook.’
Op een rustdag drink ik zo`n anderhalve liter. Tijdens zeildagen in China, waar het warm en vochtig is, loopt dat op tot 4 à 5 liter. Op zware trainingsdagen leng ik het aan met energiepoeder. Thuis drink ik water van de kraan, maar in de meeste landen hou ik het bij flessenwater. Ik wil geen onnodige risico`s nemen.’
Turbodouche
Energiepoeder
‘Als student scheikunde heb ik de problematiek van de watervervuiling van nabij leren kennen. Ik ga bewust met water om, zonder te overdrijven. Ik laat nooit een kraan onnodig open staan, sta geen uren onder de douche en ga zelden in bad. Ik hou immers van water, maar niet van douchen. Het is nochtans goed voor de spieren, zeggen de fysiotherapeuten. Na het zeilen spoel ik mijn kleren uit met koud water. Ik neem een turbodouche met warm water, en kruip snel in mijn gewone kleren. Een bad neem ik zelden. Alleen als ik echt niets te doen heb. Niet meer dan twee keer per jaar, dus.’
‘Ik drink veel water. De hoeveelheid is afhankelijk van de activiteit en het klimaat.
Info www.evivanacker.be
Staren naar zee ‘Ik heb al gesurft, gekitesurft, gewakeboard (waterskiën met één plank, nvdr.), noem maar op… Ik vind het allemaal leuk, maar zeilen steekt er voor mij torenhoog bovenuit. Ook tijdens vakanties zoek ik altijd het water op. Ik voel me gewoon goed als er water in de buurt is. Ik kan echt uren naar de zee staren, luisteren naar het geluid dat de golven maken… heerlijk!’
14 water werkt
Een fontein in de stad brengt sfeer en zorgt voor verkoeling op zomerse dagen. Maar hoe werkt zo’n fontein, en wie zorgt voor al dat sprankelend waterplezier? Waterwereld zocht het uit, en kwam terecht bij Aquafontal in het West-Vlaamse Pittem.
Fun met fonteinen H
et eerste wat Sam Storme doet op vakantie in een vreemde stad, is de plaatselijke fonteinen bekijken. Niet om zich snel even te verfrissen, maar wel uit professionele interesse. Sam werkt als ingenieur voor Aquafontal, een bedrijf gespecialiseerd in de bouw van grote stadsfonteinen. ‘Wij zijn kleinschalig begonnen, met fonteintjes bij de mensen thuis’, zegt Sam. ‘Maar sinds een jaar of tien nemen wij alleen nog grote projecten aan, meestal in opdracht van steden of gemeenten.’
Uit de tocht Fonteinbouwer is een stiel apart. ‘Er komen verschillende materialen en technieken bij kijken’, zegt Sam. ‘Uiteraard moet je leidingen kunnen leggen, maar je moet ook iets afweten van elektriciteit, chemie, bouwkunde… Bovendien zit elke fontein anders in elkaar. Onze klanten zitten met bepaalde wensen, en wij moeten telkens weer inschatten of die wensen haalbaar zijn. Op een open plein met veel tocht, is het geen goed idee om een hoge fontein te plaat-
sen. De verliezen zouden te groot zijn, aangezien de wind het water wegblaast. Een fontein werkt namelijk met een reservoir. Het water van de fontein wordt opgevangen en telkens opnieuw gerecupereerd. Je zit altijd wel met een beetje verlies. Op zonnige dagen verdampt een deel van het water, en dan moeten we bijvullen. Maar uiteraard proberen wij dat zo veel mogelijk te beperken.’
Regenwater De fonteinen van Aquafontal werken bij voorkeur met regenwater. ‘Regenwater valt gratis uit de hemel’, zegt Sam. ‘Het zou jammer zijn om in fonteinen kostbaar leidingwater te gebruiken. Vaak voegen we nog producten aan het regenwater toe, bijvoorbeeld chloor, om het te desinfecteren. Maar dat gebeurt automatisch. Wat niet automatisch gebeurt, is het onderhoud. Een maandelijkse reiniging is geen overbodige luxe. Als er een gaatje verstopt zit, merk je dat meteen aan de fontein. Een slecht onderhouden fontein kan de sfeer van een plein behoorlijk verpesten.’
Spectaculair Of er ook fonteinen zijn waar Sam extra trots op is? ‘In het provinciaal domein Rivierenhof in Antwerpen hebben we een watergordijn geïnstalleerd. Dat is echt wel een pronkstuk. En aan het Casino van Oostende hebben we een fontein geplaatst die lucht doet opborrelen in concentrische cirkels. Maar het hoeft niet altijd zo spectaculair te zijn. Ik ben ook trots op een product dat we zelf hebben ontwikkeld: een sproeikop met led-verlichting, die wordt ingebouwd in de bestrating. Daar is veel vraag naar, en ook dat schept voldoening. Al bij al zijn de fonteinen in België nog braaf. In de zuiderse landen pakken ze graag uit met heel monumentale fonteinen. Daar kunnen wij alleen maar van dromen. Info www.aquafontal.be
OPROEP! Ben je professioneel met water bezig en wil je graag in Waterwereld je verhaal kwijt? Stuur een e-mail naar bart.de.bruyne@vmw.be
spetterpret 15
Naar zee! De zomer begint pas echt met een dagje aan het strand. Leuk en leerzaam tegelijk, want de zee heeft meer te vertellen dan we denken. Ook h²o, onze watermolecule, houdt van een uitstapje naar de kust. Niet met de auto of de trein: h²o reist het liefst via beken en rivieren. Zin om met hem mee te gaan? Pak je strandspullen in en lees verder, of neem een kijkje op www.kids.vmw.be.
Propere
zee
Zeewater is niet overal even proper. Toch is troebel zeewater niet noodzakelijk vervuild. Dat het water aan onze kust minder blauw lijkt dan het water van de Middellandse Zee, heeft gewoon met de samenstelling te maken. De Noordzee bevat meer voedsel – microscopisch kleine algen of plankton – en is voortdurend in beweging, waardoor slib en zand het water minder helder maken. Daardoor oogt de Noordzee vaak groen.
Zee, strand & duin Aan de Vlaamse kust bestaan de stranden uit zand. Dat is fijn om in te spelen of om heerlijk te zonnen. Zeezand bestaat uit kleine korreltjes en minuscule stukjes schelp, die door de golven van de zee aan land worden gebracht. De zandkorreltjes zijn afkomstig van kwartsgesteenten, die diep onder de zeespiegel verborgen liggen. Door het zeewater slijten die gesteenten af, waardoor zandkorrels ontstaan. De golven brengen niet alleen zand aan land, maar ook kleine diertjes. Dat vinden de meeuwen fijn: zij houden wel van een zoute hap. Duinen ontstaan doordat de sterke zeewind de zandkorrels droogt en meevoert. Waar de bodem helt of planten groeien, gaat het zand weer liggen. Zo ontstaat een duin. Bovenop de duinen groeien typische planten, zoals helmgras. Met zijn lange wortels houdt het de duinen samen. Zo kan de wind de duinen niet opnieuw uiteenblazen. In het duinzand tref je veel minder schelpdeeltjes aan, omdat de wind vooral het fijne zand meevoert.
Kijken onder
zee
Onder de zeespiegel krioelt het van het leven, maar helaas kunnen onze ogen onder water niet goed zien. Met een zelfgemaakte hydroscoop kan je al dat leven observeren, zonder je hoofd in het water te steken. Wat heb je nodig? • een plastic fles • een stuk huishoudfolie (of ander doorschijnend plastic) • een stevige elastiek Hoe maak je het? • Snij de boven- en onderkant van de plastic fles af. • Maak de huishoudfolie aan de onderkant vast met een elastiek. Zorg ervoor dat er geen water binnenkomt. • Ga een eind in zee en steek je hydroscoop in het water. Kijken maar!
Snoepen van de
zee
De zee heeft heel wat lekkers te bieden. Vis uiteraard, maar ook groenten! Zeewieren, de bruingroene slierten die je vaak op het strand aantreft, zijn eetbaar én gezond. Er bestaan meer dan duizend soorten. Sommige zijn zo klein dat je ze bijna niet ziet. Andere worden meters lang. Niet alle zeewieren zien er even smakelijk uit. Vaak worden ze in gerechten verwerkt, zodat we ze niet zien. Zo kunnen we sinds kort weer blauwe Smarties eten dankzij de zeewiersoort Sprirulina, die een blauwe kleurstof afgeeft. Vroeger werden daar kunstmatige kleurstoffen voor gebruikt, maar die werden in 2006 verboden, zodat de blauwe Smarties een tijdje van het toneel verdwenen.
16 spetterpret
Eb & vloed
Zee van cijfers • De Noordzee bevat ongeveer 54.000 km³ of 54.000.000.000.000 liter water. • De Noordzee is gemiddeld 90 m diep, de Atlantische Oceaan bijna 4 km. • Het diepste punt van de Noordzee ligt bij Noorwegen: 700 m. • Het deel van de zee dat aan België toebehoort is gemiddeld 25 m diep. • Sommige duinen aan de Vlaamse kust zijn meer dan 5.000 jaar oud. • De Vlaamse kustlijn is 65 km lang. • De gemiddelde temperatuur van het water aan onze kust is 11°C.
Het zeewater aan de kust gaat op en af. Bij vloed komt het water een eind het strand op, bij eb trekt het water weer weg. Dat komt door de aantrekkingskracht van de maan, en in mindere mate ook die van de zon. De maan draait rond de aarde, en trekt het water naar zich toe. Op het deel van de aarde dat naar de maan is gericht, ontstaat vloed. Als de maan en de zon op één lijn staan, is de aantrekkingskracht nog groter. We spreken dan van springtij, een erg hoge vloed. Bij springtij komt het water verder het land in dan normaal. Ook in de rivieren komt het water dan hoger te staan.
WIN 1 van de 10
Wedstrijd Een dagje aan zee? Daar hoort speelgoed bij! Deze opblaasorka van Intex (193 cm x 142 cm) neemt je mee op de golven: goed voor uren strandplezier! Twee stevige handvatten zorgen ervoor dat je het hoofd altijd boven water houdt. Info www.intexcorp.com
PLASTIC ORKA’S
Hoe deelnemen? Stuur voor 21 juni een briefkaart of tekening naar Bart De Bruyne, vmw, Belliardstraat 73, 1040 Brussel. Je kan Belliardstraat ook een mail sturen naar wedstrijd@ vmw.be waarin je vertelt waarom je de zee zo leuk vindt. Vergeet niet je naam, je leeftijd en je adres te vermelden.
Zeewier aan je muur Van zeewier kan je mooie kunstwerkjes maken. Hang ze aan de muur van je kamer: zo is de zee altijd vlakbij. Wat heb je nodig? • zeewier • een stukje tekenpapier • vloeipapier • een stapel kranten • een stapel boeken Hoe doe je het? • Pluk een zeewiertakje van het strand en spoel het om. • Leg het in een schaaltje met zeewater tot het zeewier zich helemaal opent. • Schep het zeewier voorzichtig uit het water met behulp van het tekenpapier. • Leg het kaartje met het zeewier bovenop een stapel kranten. • Dek af met een vloeipapier en leg er kranten en een aantal zware boeken bovenop. • Vervang de kranten en het vloeipapier één keer per dag. • Na vier dagen is het zeewier helemaal droog. Kleef het op een stukje papier en hangt het op in een kadertje.