MagUZA oktober 2012

Afgiftekantoor Antwerpen X, Maguza 90, Tijdschrift – kwartaalblad, okt – nov – dec 2012, v.u. Johnny Van der Straeten, Universitair Ziekenhuis Antwerpen, Wilrijkstraat 10, 2650 Edegem

zorgmagazIne van het Uza – oktober 2012 – #90

Kanker bij kinderen

topgeneeskunde op kindermaat Urineverlies

met gedruppel naar de dokter Uw medisch dossier

niks meer op papier?

Dossier

voluit leven met diabetes WWW.MAGUZA.BE

advertentie

SAMEN TEGEN REUMA Health Mate steunt het fonds voor wetenschappelijk Reumaonderzoek

www.cobretti.be

DE BESTE KWALITEIT INFR AROODC ABINES - VAN 1 TOT 5 PERSONEN

“ Herbron uzelf met Health Mate®!”

Een klassieke sauna kan deugd doen,

Een Health Mate® infraroodsessie kan

maar is lang niet zo efficiënt als een

bijzonder heilzaam zijn bij tal van

infraroodcabine van Health Mate .

ongemakken*:

®

Verbetert uw algemene conditie

Surf naar www.healthmate.be voor meer

De temperatuur in een Health Mate

Verzacht spier- en gewrichtspijnen

getuigenissen, heilzame toepassingen en

infraroodcabine is comfortabel en het

Verlicht nek- en rugklachten

wetenschappelijke studies.

effect is groter omdat de infraroodstralen

Vermindert hoofdpijn, verjaagt stress

Of bel 03 295 50 25 voor een brochure.

direct op uw lichaam inwerken. U verliest

Verdrijft afvalstoffen uit uw lichaam

niet alleen gifstoffen, u verbrandt tegelijk

Verlicht astma en bronchitis

ook calorieën. Uw lichaam komt tot rust,

Verbrandt calorieën

uw spieren ontspannen en al na één beurt

Vermindert cellulitis

voelt u zich herboren.

Verbetert de bloeddoorstroming

®

gebruik van maken.

Vergroot uw immuniteit

33

( )

* Raadpleeg steeds uw arts als u een Health Mate® infraroodcabine wil gebruiken voor medische doeleinden.

ANTWERPEN: Arak Wellness LIER 03 295 50 25 | Schrauwen BRASSCHAAT 03 645 24 79 | Schrauwen HERENTALS 014 24 40 20 | Schrauwen WILRIJK 03 825 69 81 | Schrauwen ZANDHOVEN 03 464 19 16 | Van den Berg HOOGSTRATEN 03 315 75 31 | Sanik GEEL 014 58 86 70 | AquaVision BEERSE 014 35 91 71 | Fonne Smeulders KALMTHOUT 03 62 01 620 | Reborn Wellness SCHOTEN 03 685 44 50 | Alfa MECHELEN 015 27 17 89 | LIMBURG: ‘t Hoveniertje WELLEN 012 74 53 60 | Schrauwen GENK 089 30 86 20 | Varey LOMMEL 011 54 43 69 | Sleurs & Vangompel BOCHOLT 089 46 56 00 | WEST-VLAANDEREN: Spa-Wellness ZWEVEGEM 0477 59 58 13 | Ovalco OOSTKAMP 050 82 75 86 | Spysschaert KNOKKE 050 62 80 44 | Delaere IZEGEM 051 30 11 82 | Wellness La Rose GISTEL 059 27 61 84 | Florisan VEURNE 058 31 53 15 | Vanderhaeghe IEPER 057 21 37 23 | Vermeersch KORTEMARK 051 57 52 08 | Lamo RUISELEDE 051 68 82 53 | Van Raes ROESELARE 051 22 20 15 | DC infrarood RUDDERVOORDE 050 28 07 87 | OOST-VLAANDEREN: Aquatropic MALDEGEM 050 71 93 92 | Aquazure NINOVE 054 50 01 69 | Het Buitenhuis DENDERMONDE 052 25 61 16 | Wellness Decor KRUISHOUTEM 09 383 70 83 | Wida MELSELE 03 336 54 94 | Esento BRAKEL 055 42 76 08 | Esento GENT 055 42 76 08 | Van Poucke ZOTTEGEM 09 360 16 91 | Vepa ZELZATE 09 345 56 25 | Wellness King HAMME 052 85 99 57 | Schrauwen ST-NIKLAAS 03 766 18 17 | VLAAMS-BRABANT: Van Poucke LENNIK 02 582 35 03 | L’air et L’eau BEGIJNENDIJK 016 41 42 66 | Ventimec LEUVEN 016 23 39 74 | Pool+ HAACHT 016 85 09 55 | Runningmate KAMPENHOUT 016 65 05 86 | Van Diest HALLE 02 361 14 16 Volledig dealeroverzicht op www.healthmate.be

UMME EN

R

Verbetert uw algemene weerstand

D

Verhelpt huidproblemen Geen wonder dat ook topsporters er graag

voorwoord

de gemiddelde patiënt d

eze zomer kregen alle ziekenhuizen de berekening van hun forfait voor geneesmiddelen in de bus, voor de periode van 1 juli 2012 tot 30 juni 2013. Het RIZIV vergoedt met dat forfait driekwart van de frequent gebruikte geneesmiddelen bij gehospitaliseerde patiënten. Het totale budget werd ver­ minderd van 200 miljoen naar 180 miljoen euro, terwijl die medicatie de zie­ kenhuizen in werkelijkheid 337 miljoen euro kost. Het budget dat de overheid ter beschikking stelt, dekt dus nog slechts 54% van de kosten.

De huidige economische crisis laat zich door dat soort sluipende maatregelen steeds harder voelen in de ziekenhuizen. We vragen ons terecht af of de kwali­ teit van onze zorg nog kan gegarandeerd blijven. het welzijn van de grootste groep Ook vergoedingen voor dure medicijnen buiten het forfait en implantaten worden steeds meer geweigerd. Patiënten die die medicijnen of implantaten nodig hebben, moeten ofwel kapitaalkrachtig zijn ofwel genoegen nemen met een lagere levenskwaliteit. Ziekenhuizen en artsen zoeken dikwijls zelf naar oplossingen. De overheid heeft nu als filosofisch­ethisch uitgangspunt het utili­ tarisme: iets is rechtvaardig als het bijdraagt tot het welzijn en geluk voor de grootste groep mensen. Dus berekent men de tussenkomst in de kosten op basis van de gemiddelde patiënt. Artsen daarentegen redeneren vanuit hun plichtsethiek: het is rechtvaardiger om te zorgen dat iedereen de best moge­ lijke behandeling krijgt voor zijn ziekte. Het utilitaristische denken kiest voor een maatschappij waarin de gemiddelde mens de stan­ daard wordt. Meteen ook een keuze tegen het individu.

Onze maatschappij gaat zo in tegen haar eigen fundamen­ ten waarin solidariteit ook inhoudt dat er voor elk individu wordt gezorgd.

Financiering baseren op de noden van de gemiddelde patiënt lijkt een aantrekkelijk principe. Waarom zou de overheid meer geld moeten uitgeven voor het ene indi­ vidu dan voor het andere? De zwakheid in die retorische vraagstelling is dat in de gezondheidszorg het gemiddelde allesbehalve een perfect beeld geeft van de realiteit.

Ondertussen in het zomernieuws: steeds meer Belgen nemen een ziektekostenverzekering voor hun huisdier.

Jaarlijks geven zij meer dan 211 miljoen euro uit aan medi­ sche zorg voor hun geliefde huisgenoot. Dit is 31 miljoen meer dan de ziekenhuizen krijgen voor de medicatie van hun gemiddelde patiënt.

Het is rechtvaardiger om te zorgen dat iedereen de best mogelijke behandeling krijgt voor zijn ziekte

Johnny Van der Straeten Gedelegeerd bestuurder

maguza 003

advertentie

O H O D A N DAG D A G II S T ORRTTTH HO OPPPEEED DIIISSSTT -- BB A

Bezoek onze ruime toonzaal onzeruime Bezoek ruime toonzaal Bezoek onze toonzaal Bezoek onze ruime toonzaal Bezoekonze onze ruimetoonzaal toonzaal Discrete pasruimte Discrete pasruimte Discrete Discrete Discrete pasruimte Discretepasruimte pasruimte Studiedienst Studiedienst Studiedienst Studiedienst Studiedienst Studiedienst Studiedienst Goed uitgeruste werkplaatsen Goeduitgeruste Goed uitgeruste werkplaatsen werkplaatsen Goed Goed uitgeruste Goed uitgerustewerkplaatsen werkplaatsen maatwerk Traditioneel maatwerk Traditioneel maatwerk Traditioneel Traditioneel maatwerk Traditioneelmaatwerk maatwerk Moderne technologieën en technieken Moderne technologieën en technieken technologieën en technieken Moderne en technieken Moderne Moderne Moderne technologieën Modernetechnologieën technologieënen entechnieken technieken Grote keuze artikelenvan vanhoogstaande hoogstaandekwaliteit kwaliteit artikelen van hoogstaande kwaliteit Grote hoogstaande kwaliteit van hoogstaande Grote keuze artikelen van Grote keuze artikelen Grote keuze artikelen kwaliteit Grote keuze artikelen van hoogstaandekwaliteit kwaliteit

T VA N GENIE FORT M O C EN MAAL M A X I Z E S TA - O P IN DE X ZETEL* RELA VERSCHILLENDE MATEN IN ZITDIEPTE EN HOOGTE *OOK GERIATRISCHE ZETELS IN AANBIEDING

BEKIJK OOK ONZE WEBSITE

RIZIV 1/6/10422/96/100 - 1/6/27017/88/200

Schaeps • Turnhoutsebaan 92-94 • 2100 Deurne Tel. 03 326 11 30 • Fax 03 326 06 79 • www.schaeps.be Maandag t.e.m. vrijdag 9u - 18u, zaterdag 9u - 13u Tram 10, bus 33, 410, 411 en 412 • GRATIS PARKING

ORTHOPEDIE • BANDAGISTERIE • SCHOENEN • INVALIDENWAGENS • HOMECARE • REVALIDATIE

in dit nummer

medisch

010

kinderen met kanker

010

Kinderen met kanker: UZA opent pediatrisch oncologisch centrum voor kankerpatiëntjes uit de regio

013

Jongeren en alcohol: onderzoek naar bingedrinking in België

016

Dunnedarmtransplantatie: voor het eerst in het UZA

gezond

029

slaapproblemen

029

Bedtijd, bedstrijd? Slaapproblemen bij kinderen en wat u eraan kunt doen

032

Urineverlies bij vrouwen: met gedruppel naar de dokter

zorg

034

034

Artsen zonder vakantie: ‘Iedereen zou eens moeten meegaan’

036

Elektronisch patiëntendossier: het papieren tijdperk is voorbij

038

Patiëntveiligheid: UZA meldt en leert

artsen zonder vakantie

Diabetes behandelen is meer dan ooit maatwerk Prof. dr. Luc Van Gaal, diensthoofd diabetologie

019

In 2030 zal wellicht één Belg op tien diabetes hebben. Nieuwe medicijnen en therapieën brengen nieuwe perspectieven, maar het blijft vaak dansen op een slappe koord.

diabetes

019

DOSSIER DIABETES en verder

041

radiotherapie

014

UZA 2020. Behandeling hartfalen ver voorbij het hokjesdenken

017

U zegt? Hersenschudding

041

Witjas: Fysicus op de radiotherapie

043

Column Saartje Vandendriessche maguza 005

doorgelicht

006

Het onzicht­bare in beeld gebracht Sinds enkele jaren kan de dienst radiologie van het UZA de wittestofbanen van de hersenen zichtbaar maken. Die banen vormen de verbinding tussen de hersendelen. De gebruikte techniek, diffusie tensor beeldvorming, maakt letterlijk het onzichtbare zicht­ baar, want zelfs tijdens een open hersenoperatie zijn de wittestofbanen niet te onderscheiden.

Nochtans is het belangrijk om ze niet te beschadigen tijdens een hersenoperatie.

Op het beeld ziet u een scan van een patiënt met een (goedaardige) hersentumor. Opvallend is hoe de wittestofbanen (afbeelding rechts) mooi rond de bol­ vormige tumor blijken te lopen. ‘De tumor duwt de wittestofbundels als het ware weg’, zegt prof. dr. Paul M. Parizel, diensthoofd radiologie UZA en ook voorzit­ ter van de Europese Vereniging voor Neuroradiologie (ESNR). ‘Daardoor kan de chirurg de tumor via een operatie verwijderen. Als een tumor de wittestof­ banen infiltreert of vernietigt, is de prognose veel slechter.’ Diffusie tensor beeldvorming wordt in het UZA ook nog ingezet bij de behandeling van trauma­ tische hersenbeschadiging en in het onderzoek naar neuropsychia­trische aandoeningen zoals schizofrenie. maguza 007

kort

ALLES OVER

allergie bij kinderen

uitgelezen

Allergie bij kinderen is een overzichtelijk boek vol praktische tips, met een antwoord op de vaakst gestelde vragen.

Waarom komen allergieën steeds meer voor? Groeien kinderen na verloop van tijd uit hun allergieën? Zijn huisdieren altijd taboe? Hoe win je de oorlog tegen huisstofmijt? Voor het boek bundelden VRT-journaliste Katty Allaert en prof. dr. em. Wim Stevens de krachten. Zij is mama van een kind met allergieën; hij is voormalig diensthoofd van de afdeling immunologie, reumatologie en allergologie van het UZA en hoofd van het Laboratorium Immunologie van de Universiteit Antwerpen. Ervaring uit de dagelijkse praktijk gekoppeld aan de recentste wetenschappelijke inzichten dus. Behalve de klassieke allergieën (eczeem, ademhalings- en voedselallergieën) bespreken ze ook minder voorkomende allergieën zoals reacties op geneesmiddelen, wespensteken en latex.

Allergie bij kinderen, Katty Allaert & Wim Stevens, uitgegeven bij Lannoo

diabetespati VAN THUIS OP Met Flanders Care wil de Vlaamse overheid inno­ vatieve oplossingen in de zorgsector meer kansen geven. Een van de erkende projecten is een elektro­ nisch platform om kinderen en adolescenten met type 1 diabetes op te volgen via telemonitoring, een initiatief van UZA­pediater prof. dr. Raoul Rooman dat de naam e­Diamant kreeg. Concreet sturen de patiënten de meetwaarden van hun bloedsuiker­ spiegel van thuis of vanuit de school door naar het platform. Dat gebeurt via een heel eenvoudig sys­

EEN DUIDELIJKE

kijk op kanker Een duidelijke kijk op kanker is een boek voor iedereen die meer wil weten over kanker. UA-professor Filip Lardon, gespecialiseerd in kankeronderzoek, legt op een menselijke en toegankelijke manier de verschillende facetten van kanker uit. Wat het precies is, hoe vaak de ziekte voorkomt, hoe een tumor ontstaat en groeit, en wat de gevolgen kunnen zijn.

Ook klinische aspecten, zoals de diagnose, de vooruitzichten voor de patiënt en de huidige en toekomstige behandelingsmethoden komen aan bod. Het boek verheldert en bevat tegelijk heel wat verrassende wetenswaardigheden over wat er gebeurt als een cel in het lichaam ontspoort.

Een duidelijke kijk op kanker, Filip Lardon, uitgegeven bij Standaard Uitgeverij

winnaars maguza 89 Winnen een exemplaar van Doodgelukkig leven door Jan De Cock: Paul de Vleeschouwer uit Jette, Miet Jansen uit Mortsel, Bob Van Schil uit Brasschaat, Alix Lambert uit Boom, Ria Bongers uit Dilsen-Stokkem.

Winnen een exemplaar van Vuur en vlam door Geert De Kockere en An Dom: Tania Vermeersch uit Temse en Geertrui Verdonck uit Wetteren. Zij krijgen hun boek binnenkort in de bus.

008

‘De Voedselzandloper’ bevat foute en onnauwkeurige informatie en dat is potentieel gevaarlijk.

Prof. dr. Luc Van Gaal waarschuwt voor het boek dat de theorie van de actieve voedingsdriehoek overboord gooit. Het boek bevat een aantal belangrijke onwaar­ heden. Omdat voedingsadvies bovendien verschilt per patiënt, kan de theorie uit het boek zeker niet voor alle lezers gelden. Lees hierover meer op www.maguza.be/nieuws

ëntjes

GEVOLGD teem en meermaals per dag. Op die manier kunnen de artsen en andere zorgverleners de patiënten systema­ tisch opvolgen en ook sneller hun therapie aanpassen als dat nodig blijkt. Ook kan de huisarts dichter bij de behandeling betrokken worden.

Terugkoppelen naar de jongeren en ouders gebeurt via e­mail of tekst­ berichten. Net als de acht andere projecten die afgelopen zomer wer­ den erkend, krijgt e­Diamant dankzij Flanders Care de komende twee jaar de mogelijkheid om het systeem uit­ gebreid uit te testen.

145

www.flanderscare.be

keer drukken per minuut is het maximum voor een succesvolle hartmassage. Dat blijkt uit onderzoek van Koen Monsieurs, dienst­ hoofd spoedgevallen in het UZA. Hij analy­ seerde de reanimatie van 133 personen, en daarbij bleek vooral de diepte van het indrukken van de borstkas bepalend te zijn voor een succesvolle reanimatie. De borst­ kas moet minimaal vijf centimeter worden ingedrukt. ‘Hoe dieper de compressies, hoe groter de kans dat de patiënt levend het ziekenhuis bereikt’, zegt Monsieurs. Om die diepte te bereiken, mogen de compressies elkaar niet te snel opvolgen: 145 keer per minuut bleek de bovengrens.

DEELNEMEN AAN EEN

chocoladestudie?

Welk effect heeft chocolade op de bloeddruk en de vaatwanden? Dat is het onderwerp van een studie op de dienst cardiologie. De dienst is specifiek op zoek naar: • mannen en vrouwen vanaf 56 jaar, • mannen tussen 35 en 65 jaar, • mannen en vrouwen met een hoge BMI (>30 kg/m²) tussen 35 en 65 jaar.

Behoort u tot een van die categorieën, dan kunt u zich kandidaat stellen. Voorwaarde is wel dat u geen medicatie neemt voor uw hart en niet­roker bent. De studie duurt 2 maanden en bestaat uit 5 raadplegingen.

Tijdens die periode consumeert u 20 gr pure choco­ lade per dag. Chocolade lusten is dus een pluspunt!

Meer informatie: • studieverpleegkundige: Myriam Michiels, T 03 821 33 04, myriam.michiels@uza.be

ARYANE COOLS Leeftijd: 25 Beroep: ombudsvrouw bij UZA Sinds: december 2011 Studie: sociaal werk, criminologie Contact: 03 821 31 60

uw ombudsvrouw, AANGENAAM!

Wist u dat het UZA een ombudsvrouw heeft? Aryane Cools behandelt alle klachten van patiënten en beantwoordt juridische, financiële en andere vragen.

Wie zijn medisch dossier wil inzien, passeert ook via haar. U vindt haar elke werkdag tussen 10 en 16 uur in haar kantoor in de inkomhal van het UZA. Wie haar wil bereiken, kan ook bellen of mailen. ‘Ik merk dat meer en meer mensen nood hebben aan advies.

Patiënten worden zich meer bewust van hun rechten en willen die ook graag gerespecteerd zien’, vertelt Aryane. Ze werkt in het UZA sinds december 2011, na een stage op de ombudsdienst in het Middelheimziekenhuis.

• studiecoördinator: Pieter Mortelmans, T 03 821 52 41, pieter.mortelmans@uza.be • cardioloog: dr. Hilde Heuten, T 03 821 45 76,

Ombudsdienst UZA, 03 821 31 60, ombudsdienst@uza.be

hilde.heuten@uza.be

maguza 009

medisch

Als je kind kanker krijgt, wil je een beroep kunnen doen op de beste behandelingen zonder daarvoor het halve land te moeten doorkruisen. In het nieuwe pediatrisch oncologisch centrum van het UZA kunnen kinderen uit de regio Antwerpen voortaan gespecialiseerde kankertherapieën krijgen dicht bij huis.

uza opent pediatrisch oncologisch centrum

topgeneeskunde t

Dr. Philip Maes 010

Dr. Koen Norga

ot voor kort konden kinderen met kanker uit de omgeving van Ant­ werpen behandeld worden in de uni­ versitaire ziekenhuizen van Brussel, Leuven of Gent, maar niet in hun eigen regio. Geen ideale situatie, vond hema­ toloog en oncoloog dr. Philip Maes. ‘Als een kind kanker heeft, is dat een bijzon­ der zware periode voor de hele familie.

Wanneer ouders, zussen en broers dan ook nog eens lange afstanden moeten afleggen en files moeten trotseren om in Leuven of Gent te raken, dan zorgt dat voor een extra belasting.’

Om de lacune op te vullen, werd besloten een afdeling op te starten in het UZA: het Universitair Pediatrisch Oncologisch Centrum Antwerpen, kort­ weg UPOCA. Volledig van nul moest het centrum niet beginnen. Philip Maes: ‘De roots van deze dienst gaan terug tot in de jaren zeventig, toen dr. Gyselinck een afdeling oncologie opstartte in het

Antwerpse Good­Engels ziekenhuis, het latere Algemeen Kinderziekenhuis Antwerpen. In 1998 verhuisde de dienst naar het Koningin Paola Kinderzieken­ huis om in 2011 getransplanteerd te wor­ den naar het UZA.’ complexe materie Dat de dienst verhuisde naar het UZA is geen toeval. ‘De overheid wil – geheel terecht – dat kankerbehandeling zoveel mogelijk in een universitaire set­ ting gebeurt’, legt Philip Maes uit. Een beleidslijn die aansluit bij een interna­ tionale tendens. ‘Kanker is een com­ plexe materie die de aanwezigheid van verschillende specifieke subspecialisten vereist, zoals pediatrisch intensivisten, radiologen, chirurgen en orgaanspecia­ listen. Het is niet evident om dat in een niet­universitaire setting te organiseren’, legt prof. dr. Koen Norga uit, die samen met zijn collega’s­oncologen Philip Maes

« De medische wetenschap heeft op het gebied van kanker grote vooruitgang geboekt.

Een kind met leukemie bijvoorbeeld heeft 80 à 90% kans op genezing op vijf jaar.

en Joris Verlooy het centrum leidt.

Philip Maes ziet nog een ander voor­ deel van de inbedding in een univer­ sitair ziekenhuis. ‘We behandelen niet alleen kanker, maar ook bloedziektes.

Vaak zijn dat chronische aandoeningen waar de kinderen hun hele leven lang mee kampen. In het UZA kunnen ze vlot de overgang maken naar de afde­ ling hematologie voor volwassenen.’

Geen eiland Momenteel telt het UPOCA acht kamers, waar telkens één patiënt kan verblijven.

‘We zijn een relatief kleine afdeling. Dat

een consensus. Eigenlijk komt het erop neer dat je bij ons bijvoorbeeld voor leukemie dezelfde behandeling krijgt als in Gent, Brussel of Parijs.’

Lachgas De huidige acht bedden wil het team in 2014, wanneer de afdeling verhuist naar het splinternieuwe moeder- en kindcentrum van het UZA, graag uit­ breiden tot tien à twaalf bedden. Dat moet volstaan om alle patiënten uit de regio van Antwerpen op te vangen.

Philip Maes: ‘We behandelen ongeveer 30 kinderen per jaar. We proberen daar­ bij zoveel mogelijk ambulante zorg te

op kindermaat heeft als voordeel dat we een optimale zorg op maat van de kinderen kunnen verstrekken’, zegt Koen Norga. ‘Tegelijk hebben we heel gespecialiseerde ken­ nis in huis. We werken nauw samen met het Multidisciplinair Oncologisch Centrum (MOCA) van het UZA. We bespreken bovendien systematisch alle patiënten met onze collega’s van het UZ in Gent. Vaak gaat het om moeilijke beslissingen en die nemen we het liefst in overleg met een team van experten die allemaal over de nodige ervaring en kennis beschikken om alle voor- en nadelen van een bepaalde behandeling te kunnen ­afwegen.’

Bij hun beslissingen houden de artsen niet alleen rekening met het advies van hun collega’s uit Gent, maar ook met de nationale en internationale protocollen.

Philip Maes: ‘De behandelingen in alle Belgische oncologische centra zijn heel gelijklopend, en ook internationaal is er

verstrekken omdat we ervan overtuigd zijn dat kinderen die zich min of meer goed voelen beter af zijn thuis dan in het ­ziekenhuis.’

De patiëntjes die toch in het zieken­ huis moeten verblijven, beschikken over bijzonder kindvriendelijke kamers die voorzien zijn van tv, dvd-speler en Play­ station. De wanden van de ruimtes zijn opgefleurd met kleurrijke beelden van Lucy Elliot – de illustratrice die ook vorm gaf aan ­www.simonodil.com, een web­ site voor langdurig zieke kinderen. Om de patiënten op te beuren, komen er regelmatig cliniclowns langs, en binnen­ kort mag de afdeling ook een muziek­ therapeute verwelkomen. Daarnaast is er nog een ziekenhuisklasje en aange­ naam aangeklede prik- en interventieka­ mers waar wat pijnlijker behandelingen plaatsvinden onder lichte verdoving met lachgas. Ook aan de familie van de patiënt heeft het UPOCA gedacht. ­Philip

Kinderen en kanker • In België krijgen 350 kinderen per jaar ­kanker. Daarmee is het de tweede belangrijkste doodsoorzaak bij kinderen tussen 1 en 15 jaar.

• In het Universitair Pediatrisch Oncologisch Centrum Antwerpen w ­ orden elk jaar ongeveer 30 nieuwe patiëntjes behandeld.

• De meest voorkomende soorten kanker bij kinderen zijn leukemie of bloedkanker (ongeveer 30%), hersentumor (ongeveer 20%) en ­lymfomen en vastweefselgezwellen (ongeveer 20%).

• Voor de komst van chemotherapie was de kans op genezing zo goed als nul; vandaag is dat meer dan 60%; voor leukemie loopt dat zelfs op tot 80 à 90%.

maguza 011

medisch

Maes: ‘We hebben de kamers ruim genoeg gemaakt zodat er plaats is voor een extra bed en een aparte badkamer.

Op die manier kunnen de ouders ook ‘s nachts op een comfortabele manier dicht bij hun kind­ blijven.’

Psychologische steun Naast de drie oncologen bestaat het UPOCA-team ook uit een aantal pedia­ trische oncologische verpleegkundigen, een maatschappelijk werkster en een kinderpsychologe. Koen Norga: ‘Voor zowel de ouders als de kinderen is er standaard psychologische begeleiding voorzien. Geen overbodige luxe bij een langdurige ziekte als kanker. We pro­ beren er samen met de psycholoog en de verpleegkundige voor te zorgen dat alle – soms heel moeilijke – thema’s bespreekbaar blijven tussen kinderen en hun ouders. Kinderen hebben de neiging angsten te ontwikkelen die gebaseerd zijn op indrukken en niet op reële situaties, waardoor ze zich de zaken vaak nog erger voorstellen dan ze zijn.’

info 012

Kunnen ook de leden van het team een beroep doen op psychologische bege­ leiding wanneer ze het moeilijk krijgen?

Philip Maes: ‘Daar is momenteel helaas geen budget voor, maar het zou inder­ daad nuttig zijn om ook het team zelf af en toe te laten bijstaan. Wanneer in een relatief korte periode verschillende kinderen na elkaar overlijden, dan kan dat behoorlijk doorwegen op het team.’

Confronterend Zelf vinden de artsen het ook nog altijd zwaar om een patiënt verliezen. ‘Je leert omgaan met het feit dat een kind overlijdt. Je moet wel, anders kun je je werk niet naar behoren uitoefenen.

Maar echt wennen doet het nooit’, vindt Koen Norga. ‘Elk kind is uniek, en het blijft telkens weer een confronte­ rend moment.’

‘Je bent geneesheer. Je wil dus gene­ zen, niet een kind moeten opgeven’, zegt Philip Maes. ‘Het positieve is dat je zo’n gebeurtenis niet alleen draagt, maar als team, omdat je de beslissin­ gen ook als team hebt genomen.’

Universitair Pediatrisch Oncologisch Centrum Antwerpen (UPOCA) T 03 821 31 82

Ondanks die confronterende momen­ ten blijft voor de oncologen toch het positieve overwegen. ‘De medische wetenschap heeft op het gebied van kanker grote vooruitgang geboekt’, legt Philip Maes uit. ‘Vroeger stierf bijna elk

Je bent genees­heer.

Je wil dus genezen, niet een kind moeten opgeven kind omdat er geen aangepaste behan­ delingen waren. Maar sinds de jaren zestig en zeventig bestaan er doeltref­ fende therapieën. Een kind met leuke­ mie bijvoorbeeld heeft 80 à 90% kans op genezing op vijf jaar; bij volwasse­ nen ligt dat een stuk lager. Kinderen met kanker, het blijft natuurlijk nog altijd heel emotioneel geladen. Maar de voldoening is des te groter als je een patiënt kunt redden.’

medisch

Jongeren die zich op korte tijd lazarus drinken en in het ziekenhuis belanden: ook in ons land is bingedrinking een groeiend probleem. ‘Als eerste stap willen we het fenomeen nu voor België in kaart brengen’, zegt prof. dr. José Ramet, diensthoofd pediatrie in het UZA.

Je bent jong

en je drinkt wat?

E

en enkele keer een pint te veel drinken op café is geen drama.

Bingedrinking is echter een ander paar mouwen. ‘We spreken dan over excessief drinken op korte tijd’, ver­ duidelijkt Ramet. ‘Meestal gaat het over jongeren tussen twaalf en zes­ tien, al zien we zelfs uitschieters van kinderen van zes of zeven die zich stiekem aan alcohol te buiten gaan.

Doorgaans gebeurt het in groep, thuis of bij vrienden.’

De risico’s zijn niet min. Een ongeval of vechtpartij is tijdens zo’n drankfestijn nooit ver weg en het gevaar op ongewild of onveilig seksueel contact is groot. Uit­ zonderlijk eindigt bingedrinking zelfs in een coma. ‘Bovendien kan regelmatig alcoholmisbruik de ontwikkeling van de

info

hersenen in gevaar brengen’, aldus Ramet.

Weer bij positieven Samen met dr. Jozef De Dooy van het UZA en prof. dr. Guido Van Hal van de Universiteit Antwerpen wil Ramet de problematiek in België in kaart bren­ gen. Ze krijgen daarbij de steun van de Belgische Vereniging voor Kinder­ geneeskunde. ‘We vragen aan kinder-, spoed- en huisartsen om elk geval van bingedrinking te registreren en samen met de patiënt, als die weer bij posi­ tieven is, een online vragenlijst in te vullen en door te sturen. Daarbij wordt onder meer gepeild naar de sociale achtergrond, het soort alcohol dat werd gebruikt en de omstandigheden van het drankmisbruik. De meeste Belgi­

sche ziekenhuizen werken nu met die vragenlijst’, legt Ramet uit.

De vragenlijst is anoniem en de resul­ taten worden vertrouwelijk verwerkt, mits toestemming van de patiënt.

Ramet: ‘We stellen nu al vast dat bin­ gedrinking in alle sociale milieus voor­ komt. En het valt ook op dat de ouders doorgaans geen weet hebben van het drankgedrag van hun kind.’

In het najaar moet uit de resultaten­ verwerking blijken hoe groot het pro­ bleem in België is. ‘Indien nodig moeten we denken aan preventiecampagnes en, naar voorbeeld van Nederland, de oprichting van multidisciplinaire teams – zogenaamde alcoholklinieken – om de jongeren op te vangen en te bege­ leiden’, ­­besluit ­­­Ramet.

Dienst pediatrie T 03 821 57­45 maguza 013

uza 2020

Een almaar ouder wordende bevolking, een explosie aan – vaak dure – behandelingsmogelijkheden, nieuwe inzichten vanuit de genetica … Cardiologen en cardiochirurgen staan voor grote uitdagingen. Een vooruitblik.

behandeling ver voorbiJ het d

e

diensten

cardiologie

en

cardiochirurgie van het UZA

leverden pionierswerk door vijf jaar

geleden als eersten in België een hartklep te opereren via de lies, de zoge-

naamde percutane hartklepoperatie.

wie heeft er vooral baat bij die ingreep?

Prof. dr. Johan Bosmans: ‘De doelgroep zijn patiënten met een vernauwing aan de aortaklep die door hun

hoge leeftijd of andere medische problemen

geen

openhartoperatie

kunnen ondergaan. Via een katheter

of dun buisje, ingebracht via de lies, wordt een biologische hartklep tot in

het hart geschoven. Ook lekken van de mitralisklep behandelen we sinds 2011 op een vergelijkbare manier.’

zullen die ingrepen nog aan belang winnen?

Bosmans: ‘Ja, de afgelopen jaren zagen we al een enorme stijging. In het begin deden we hooguit tien van

die ingrepen per jaar, nu hebben we er een wekelijkse operatiedag voor.’

Prof. dr. Inez Rodrigus: ‘Volgens

mij worden deze ingrepen binnen vijf jaar de gouden standaard voor

info 014

Dienst cardiochirurgie, 03 821 30 71, Dienst

hartfalen

hokJesdenken 75-plussers met hartklepproblemen.

sten te denken. De cardiochirurg

Door een hartklepprobleem te ope-

ook de voorkeursbehandeling zijn

versa. Je ziet die evolutie trouwens

bleem is gekomen, liggen de kaarten

En wie weet zal het over twintig jaar voor jongere mensen. Voorlopig is er echter een financieel struikelblok: de

overheid betaalt deze ingreep nog

wordt een beetje cardioloog en vice ook in de opleidingen: binnen de

opleiding cardiochirurgie krijgt het

reren voordat het tot een acuut provoor de patiënt veel beter.’

Bosmans: ‘Aan dat verhaal zit ook

luik cardiologie meer aandacht.’

een gezondheidseconomisch aspect:

deling op lange termijn ook econo-

lingsmogelijkheden voor hartfalen is

niet? Binnen een almaar krimpend

minder lang, de patiënt moet niet

naire samenwerking almaar belang-

niet terug. Nochtans lijkt de behan-

misch voordeliger. De operatie duurt aan de hart-longmachine, hij heeft nadien minder zorg nodig ︙’

de percutane hartingreep is bij uitstek een multidisciplinair gebeuren, waarbij cardioloog en cardiochirurg samenwerken.

Bosmans: ‘Het palet van behande-

zo breed geworden dat multidisciplirijker wordt. We werken ook nauwer

samen met de radioloog, maar bij-

voorbeeld ook met de nefroloog, de neuroloog ︙’

Bosmans: ‘Die samenwerking is cru-

zal ook de genetica een almaar grotere rol spelen binnen de behandeling van hartproblemen?

door de interventiecardioloog, maar

de bicuspide aortaklep, een hart-

ciaal. De hartklepoperatie gebeurt

Rodrigus: ‘We weten intussen dat

doordat cardiochirurgen zwaardere

afwijking waarbij een van de aorta-

ingrepen doen, kunnen zij doorgaans beter inschatten of de patiënt de ingreep aankan. Daarom doen

we in het UZA de patiëntenselectie

voor een percutane hartklepoperatie altijd samen. We staan trouwens ook samen aan de operatietafel.’

Rodrigus: ‘Zoiets kan alleen maar

door buiten de hokjes van de dien-

klepbladen ontbreekt, en bepaalde

hartritmestoornissen een genetische oorsprong kunnen hebben. Hoe meer

we op dat vlak weten, hoe beter. Ik

welke mensen ga je screenen, welke

budget én met een vergrijzende bevolking is dat geen gemakkelijke vraag.’

hartinfarcten blijven een belangrijke doodsoorzaak. hoe kunnen we de overlevingskansen nog verder verbeteren?

Bosmans:

‘De

eerstelijnsgenees-

kunde blijft enorm belangrijk. We

moeten blijven investeren in een

goede opleiding van de huisartsen, zodat zij tijdig aan de alarmbel trekken als een patiënt een verhoogd

risico loopt. Ook een snelle aanpak van groot belang. Het UZA heeft

een chest pain unit waarin patiënten

met pijn op de borst dag en nacht

te laten bepalen. Als cardiogenetici

diagnose en behandeling. Dat soort

echter de risicogroepen kunnen defi-

niëren, is dat een grote vooruitgang.

Prof. dr. Inez Rodrigus, diensthoofd cardiochirurgie

van het hartinfarct blijft uiteraard

zeg niet dat iedereen bij de geneticus moet passeren om zijn risicoprofiel

Prof. dr. Johan Bosmans, adjunct-diensthoofd cardiologie

terecht

kunnen

voor

een

snelle

eenheden zal in de toekomst nog belangrijker worden.’

cardiologie, T 03 821 35 38 maguza 015

medisch

Nadat zijn darmen bijna volledig waren verwijderd, zag Roland Vermont (53) zich veroordeeld tot een leven van zware gezondheidsproblemen en ziekenhuisopnames. Een dunnedarmtransplantatie, de eerste in het UZA, keerde het tij. ‘Ik ben dankbaar dat ik deze kans heb gekregen’, zegt hij.

dunnedarmtransplantatie

geeft roland nieuw n

Dr. Thiery Chapelle

Prof. dr. Dirk Ysebaert, diensthoofd hepatobiliaire, transplantatie­ en endocriene heelkunde 016

ovember 2010. Drie weken nadat hij met zware buikpijn op een Antwerpse spoedafdeling was opgeno­ men, ontwaakte Roland uit een kunst­ matig coma. Het verdict was hard: door een laat ontdekte en zeer uitgebreide trombose waren zijn darmen afgestor­ ven. De artsen hadden ze op een klein stukje na volledig moeten verwijde­ ren. Roland had nu een stoma en zou voortaan helemaal afhankelijk zijn van TPN of totale parenterale voeding. Dat betekent dat de voeding – en in zijn geval ook vocht – rechtstreeks via een dun buisje in zijn bloedbaan werden gebracht. Hij kon nog wel kleine por­ ties eten of drinken voor de smaak, maar die werden niet opgenomen door zijn lichaam.

Begin december mocht hij naar huis.

Twee keer per dag kwam een thuis­ verpleegkundige langs voor zijn TPN­ behandeling. Tot hij in het UZA leerde

om die zelf uit te voeren (zie kader).

Roland moest 18 uur per dag aan de kunstmatige voeding gekoppeld blijven.

Dankzij een systeem met een rugzak en een pomp was hij dan wel mobiel, toch had hij het erg zwaar. Complicaties – van uitdroging en nierfalen tot bloed­ vergiftiging en spontane wervelbreuken door een kalktekort – en ziekenhuis­ opnames volgden elkaar op. Hij voelde zich altijd moe en ziek. ‘Nog een geluk dat ik veel steun kreeg van mijn fami­ lie, want soms hoefde het gewoon niet meer voor mij’, bekent Roland. lichtpuntje Doorheen al die miserie zag hij één lichtpuntje: de mogelijkheid van een dunnedarmtransplantatie. ‘In het UZA hadden we die ingreep nog nooit gedaan’, zegt transplantatiechirurg dr.

Thiery Chapelle. ‘Gezien onze exper­ tise in andere transplantaties was het

U ZEGT?

Wat is een hersenschudding?

Ruim gedefinieerd is een hersenschudding een verstoring van de hersenfunctie door een val of slag

op het hoofd, die al dan niet tijdelijk optreedt. Die

verstoorde hersenfunctie uit zich als geheugenver-

ding

HERSEN SCHUD lies, sufheid, verminderd bewustzijn of bewustzijnsverlies. Begeleidende symptomen zijn misselijkheid en braken – al gebeurt dat niet altijd –, duizelig‘Liever gisteren dan vandaag’, zei Roland toen de mogelijkheid van een dunnedarmtransplantatie werd geopperd.

heid, hoofdpijn, concentratiestoornissen en lichtschuwheid. Soms duiken de klachten pas op na

een paar uur of zelfs na een paar dagen. Een her-

senschudding kan gaan van een lichte variant met maar een paar seconden verminderd bewustzijn tot een zwaar hersentrauma met verstrekkende en blijvende gevolgen. Hoe langer het geheugenverlies na de klap aanhoudt, hoe zorgwekkender.

leven

Wanneer moet u naar de dokter?

Bij twijfel speelt u beter op veilig. Is er sprake van

verminderd bewustzijn of geheugenverlies, hoe kort ook, dan gaat u het best naar de huisarts of de

spoed. Dat om ernstige problemen als een schedelbreuk of hersenbloeding uit te sluiten. Regelrechte alarmsymptomen zijn aanhoudend verminderd

bewustzijn, braken, een verwijde pupil in één oog,

Naar huis met TPN Het UZA is een van de twee officieel erkende centra in Vlaanderen waar patiënten worden begeleid om thuis TPN (totale parenterale voeding) te krijgen.

‘Op dit moment hebben we zo twaalf patiënten, onder wie vier kinderen’ zegt prof. dr. Dirk Ysebaert.

‘Patiënten of hun omgeving kunnen leren om de behandeling zelf te doen. Is dat niet haalbaar, dan organiseren wij de thuiszorg.’

De patiënten worden intensief begeleid en gevolgd door twee TPN-verpleegkundigen. Ook is er in het UZA een apotheker die zich specifiek met de problematiek bezig houdt. Ysebaert: ‘De impact van TPN verschilt van patiënt tot patiënt. Sommigen krijgen het bijvoorbeeld alleen ’s nachts. Er zijn zelfs TPNpatiënten die nog gaan werken.’

Info: nutritieverpleegkundigen, T 03 821 40 10

dubbelzicht of bloedverlies uit het oor. In dat geval moet u meteen medische hulp zoeken.

hoe wordt een hersenschudding behandeld?

Een lichte hersenschudding geneest vanzelf met de tijd. Belangrijk is wel dat de patiënt de eerste 24 uur

nauwgezet wordt geobserveerd. Een familielid of naaste moet overdag elk uur nagaan of de patiënt

goed bij bewustzijn is en hem ’s nachts elke twee

uur wekken om zijn toestand te controleren. Verder kun je niet veel meer doen dan het kalm aan doen

en de symptomen onderdrukken, bijvoorbeeld door pijnstillers te nemen tegen de hoofdpijn of in een donkere kamer te rusten. Na twee of drie weken gaat

de patiënt het best weer op controle bij de huisarts.

Sommige patiënten hebben nog maandenlang klach-

ten, zoals hoofdpijn, concentratiestoornissen, vergeetachtigheid, misselijkheid en verminderde eetlust.

info

Dienst neurologie, T 03 821 34 23, dienst neurochirurgie, T 03 821 33 28 maguza 017

medisch

Dr. Thiery Chapelle: ‘Een dunnedarmtransplantatie is zeker geen standaard alternatief voor totale parenterale voeding. Daarvoor zijn de risico’s voorlopig nog te groot.’

e­chter een logische stap. Bij Roland was de operatie zeker te overwegen, omdat hij TPN zowel fysiek als psy­ chisch zo slecht verdroeg.’

‘We wogen de pro’s en contra’s zorgvul­ dig af, want ook een dunnedarmtrans­ plantatie heeft risico’s’, zegt prof. dr. Dirk Ysebaert, diensthoofd hepatobiliaire, transplantatie- en endocriene heelkunde.

Het gevaar schuilt vooral in afstoting en infecties. ‘De kans op afstoting is groter dan bij andere transplantaties, waardoor patiënten extra afweeronderdrukkende medicatie krijgen. Daardoor zijn ze gevoeliger voor infecties. Dat maakt een dunnedarmtransplantatie tot de meest delicate van alle buiktransplantaties’, legt Chapelle uit.

‘Liever gisteren dan vandaag’ Roland zelf zag een transplantatie met­ een zitten. ‘Liever gisteren dan vandaag, heb ik gezegd.’ Na veel onderzoeken, lang beraadslagen met diverse speci­ alisten en een grondige voorbereiding kreeg hij groen licht. Chapelle: ‘Zo’n

info 018

transplantatie is op en top teamwerk.

Ik spreek dan over chirurgen, maag-­ darmspecialisten, anatoom-patho­ logen, inten­ sivisten, specialisten in infectieziekten, transplantatiecoördina­ toren, diëtisten, verpleegkundigen, de stomaverpleegkundige …’

Op 4 mei 2012 diende zich een geschikt donororgaan aan. ‘De trans­ plantatie verliep vlot’, vertelt Chapelle.

‘Het bestaande stoma sloten we aan op de getransplanteerde darm. Om de darm voorlopig te sparen en gemak­ kelijk biopsies te kunnen uitvoeren, legden we verderop een tijdelijk stoma aan.’ In de weken daarna werd de TPN afgebouwd. Roland bleef niet helemaal gespaard van complicaties, maar afsto­ ting bleef uit en er traden ook geen ernstige infecties op. Begin juli mocht hij naar huis.

Kartonnen beschuitje Roland: ‘Ik ga nu nog drie keer per week naar het UZA en slik nog 27 pil­ len per dag, maar ik kan weer een

Dienst hepatobiliaire, transplantatie en endocriene heelkunde, T 03 821 56 60

leven opbouwen. Zo gaan we weer op pad met de mobilhome.’ Ook kan hij weer vrijwel normaal eten. ‘Dat eerste beschuitje in het ziekenhuis smaakte als karton’, lacht hij. ‘Net alsof mijn smaakpapillen nog niet mee wilden.

Intussen eet ik echter als een wolf.’

Voorlopig is een dunnedarmtrans­ plantatie alleen weggelegd voor pati­ ënten bij wie TPN geen optie meer is, bijvoorbeeld door complicaties. Om als standaard alternatief voor TPN in aan­ merking te komen, zijn de risico’s van een transplantatie voorlopig nog te groot. ‘Zoals bij elke orgaantransplanta­ tie is de levensduur van de donordarm ook eindig’, vervolgt Chapelle. ‘Na vijf jaar werkt het orgaan nog bij gemiddeld 50 à 60% van de patiënten. Doordat bij Roland alles echter goed verloopt, zijn we voor hem optimistisch.’

Roland geniet intussen opnieuw van alle grote en kleine dingen. ‘Er kan altijd iets mis lopen, maar daar denk ik zo min mogelijk aan. Ik probeer gewoon weer mijn leven te leiden’, klinkt het.

rubriek

Dossier Diabetes

SuikerIn 2030 zal wellicht één Belg op

tien diabetes hebben. Overgewicht en een zittende levensstijl spelen een grote rol in die evolutie. Ook

ziek

zwangerschapsdiabetes is aan een opmars bezig en bij een groeiend aantal kinderen wordt diabetes vastgesteld. De behandeling is maatwerk, afgestemd op elke individuele patiënt. Het suikergehalte onder controle krijgen is het eerste doel, maar zeker niet het enige.

maguza

zorgmagazine van het UZA – oktober 2012 – #90 maguza 019

dossier diabetes

In beeld een insulinepomp, die continu een hele lage dosis insuline via een dun kathetertje tot in de buikholte brengt.

Prof. dr. Luc Van Gaal, diensthoofd diabetologie 020

b

Prof. dr. Christophe De Block

ij diabetes of suikerziekte is het suikergehalte in het bloed te hoog. Oorzaak is een gebrekkige of afwezige productie van insuline, een hormoon dat in de pancreas wordt aan­ gemaakt en ervoor zorgt dat de suiker of glucose uit onze voeding in onze cellen wordt opgenomen. Bij type 2 diabetes, ook gekend als ouderdoms­ diabetes, wordt er minder insuline aangemaakt of werkt dat hormoon niet naar behoren. Bij type 1 diabetes is er in het geheel geen insulineproductie.

85 à 90 procent van de diabetici heeft type 2 diabetes, vaak als een gevolg van overgewicht en een zittende levensstijl.

De behandeling van diabetes is erop gericht de verhoogde bloedsuiker­ waarden opnieuw tot een normaal niveau te brengen. Een te hoog glu­ cosegehalte tast op termijn immers de bloedvaten aan. Dat kan leiden tot ernstige complicaties als nierfalen, oog­ problemen, chronische voetwonden of hart­ en vaatziekten. Bij een te lage sui­

kerwaarde riskeren patiënten dan weer een hypo. Dat kan bijvoorbeeld gebeu­ ren doordat de patiënt te veel insuline heeft ingespoten of doordat hij tijdelijk meer energie verbruikt door lichame­ lijke inspanning. Er is dan een plots tekort aan suiker in het bloed, met onder meer concentratieverlies, beven en transpireren tot gevolg. een kilootje minder De manier van behandelen hangt sterk samen met het type diabetes. Bij type 2 diabetes is een aanpassing van de levens­ stijl – lees: gezonder eten, meer bewegen, gewichtsverlies – cruciaal. De meeste patiënten nemen ook medicijnen in.

‘De afgelopen jaren is er veel onder­ zoek gebeurd naar medicatie die beter inspeelt op de specifieke noden van de patiënt’, zegt prof. dr. Luc Van Gaal, diensthoofd diabetologie. ‘Er wordt gestreefd naar betere bloedsuikercon­ trole, minder hypo’s en gewichtsver­ lies. De bestaande middelen schieten op die vlakken vaak tekort. Zo bereikt minder dan de helft van de patiën­ ten de beoogde bloedwaarden en veroorzaken nogal wat medicijnen gewichtstoename.’ Belangrijk is ook dat de medicijnen de kans op hart­ en vaat­ ziekten niet verhogen of zelfs verklei­ nen. Diabetici lopen immers een groter risico op hart­ en vaataandoeningen.

De nieuwe geneesmiddelen werken vooral in op de vetcellen, de darmen en de nieren.

Ook vermageringschirurgie is belang­ rijker geworden. Almaar meer pati­ enten ondergaan een gastric bypass, een ingreep waarbij de maag in twee compartimenten wordt verdeeld en het voedsel letterlijk aan een deel van de dunne darm voorbijgaat. Uit onderzoek binnen de dienst is gebleken dat die operatie als bijkomend effect heeft dat de aanmaak van bepaalde hormonen toeneemt. Dat leidt tot extra gewichts­

verlies, maar ook tot een betere suikercontrole.

‘Daaruit is op zijn beurt een nieuwe therapie ontstaan: de GLP1­injectie’, licht Van Gaal toe. ‘Door het darmhor­ moon in kwestie bij de patiënt in te spuiten verliest hij gewicht en verlaagt zijn bloedsuiker. Voorlopig moet dat dagelijks gebeuren, maar we onderzoe­ ken hoe we dit kunnen terugbrengen naar een wekelijkse of zelfs maan­ delijkse inspuiting.’ Een bijkomend voordeel van de behandeling is dat de bloeddruk daalt en dat ze een positief effect heeft op hart­ en bloedvaten.

Type 2 diabetici worden steeds vaker op maat behandeld. ‘Naargelang hun

specifieke noden – bijvoorbeeld een verhoogd risico op hart­ en vaatziekten, hypo’s of overgewicht – schrijven we medicatie voor die ook die problemen aanpakt’, aldus Van Gaal. dansen op het slappe koord De behandeling van type 1 diabetes is belastender. De meeste patiënten moeten vier keer per dag insuline spuiten: voor elke maaltijd en voor het slapengaan. ‘Een moeilijke evenwichts­ oefening’, zegt diabetoloog prof. dr.

Christophe De Block. ‘Wil je de bloed­ suikerwaarde echt laag houden, dan moet je voldoende insuline spuiten. Je riskeert dan echter hypo’s doordat de

groot worden met diabetes Jaarlijks wordt in België bij meer dan 300 kinderen jonger dan 14 jaar de diagnose type 1 diabetes gesteld. Ooit worden die kinderen groot en moeten ze zelf de verantwoordelijkheid voor hun behandeling dragen. Dat is niet altijd evident.

‘We zien wereldwijd dat patiënten van 18 jaar en ouder hun diabetesbehandeling wel eens durven te verwaarlozen, omdat hun hoofd er in die levensfase niet naar staat’, zegt pediater prof. dr.

Raoul Rooman.

De gevolgen zijn navenant. Als een jonge diabetespatiënt vijf of tien jaar systematisch te weinig insuline spuit, kan dat rond de leeftijd van 25 of 30 jaar uitmonden in de eerste complicaties, zoals kleine letsels in het netvlies

info

of beginnende nierproblemen.

Net daarom is de overgang van het kinderdiabetesteam naar de ‘volwassen’ aanpak op de dienst endocrinologie cruciaal. Rooman: ‘Consultaties worden dan veel korter en de patiënt wordt minder bemoederd. Om die overgang zo vlot mogelijk te laten verlopen kondigen wij de overstap een jaar vooraf aan en laten we de patiënt vooraf kennismaken met het andere team. De laatste consultatie doet de kinderdiabetoloog bij voorkeur samen met de diabetoloog van de dienst endocrinologie.’

Dienst pediatrie, T 03 821 31 82

maguza 021

dossier DIABETES

Minder dan 40 procent van de patiënten slaagt erin om zijn suikerwaarden binnen de streefwaarden te houden.

bloedsuiker al eens té laag zakt. Is het glucosegehalte echter continu te hoog, dan liggen op termijn complicaties op de loer. Minder dan 40 procent van de patiënten slaagt erin om zijn sui­ kerwaarden binnen de streefwaarden te houden.’

De ene patiënt is de andere niet. De Block: ‘Je moet aanvoelen in hoever iemand zijn diabetes wil en kan mana­ gen. Aan sommigen moet je niet vra­ gen om te beginnen tellen en rekenen.

10 à 15 procent van onze patiënten volgt dan ook een vast schema, waar­ bij ze telkens dezelfde dosis inspui­ ten. De grootste groep meet vier keer per dag zijn glucosegehalte via een vingerprik en past zo de dosis aan. En dan is er nog een groep van zo’n 20 procent die de dosis bepaalt aan de hand van het gemeten glucosegehalte, gecombineerd met wat ze gaan eten.

Zo hou je de bloedsuikerspiegel het best onder controle, maar je moet wel kunnen inschatten welke impact voe­ ding op je suikerwaarden heeft. Dat is best moeilijk.’

info 022

Bloedsuiker te laag? Alarm!

Voor patiënten met sterk schomme­ lende bloedsuikerwaarden of nachte­ lijke hypo’s is een insulinepomp een goede oplossing. Dat is een toestel­ letje ter grootte van een gsm dat con­ tinu een heel lage dosis insuline via een dun kathetertje tot in de buikholte brengt. Zo kunnen ze de dosis uur per uur instellen. ‘Een stap verder is een insulinepomp gekoppeld aan continue glucosemeting’, vervolgt De Block. ‘Een kleine sensor meet dan elke 1 à 3 minu­ ten het glucosegehalte. Gaat de waarde gevaarlijk omlaag of omhoog, dan klinkt er een alarm. Bij een dreigende hypo wordt de insulinepomp automa­ tisch uitgeschakeld. Helaas wordt dat systeem nog niet terugbetaald.’

Een belangrijke pijler binnen de behan­ deling is diabeteseducatie. De dienst telt vijf diabeteseducatoren die patiën­ ten stap voor stap leren wat ze moeten weten over hun aandoening en therapie en die hen motiveren de behandeling nauwgezet te volgen. Patiënten kunnen altijd met hun vragen bij hen terecht.

Dienst endocrinologie, diabetologie en metabole ziekten, T 03 821 32 75

Gen maakt zwaarlijvig Wetenschappers van de Universiteit Antwerpen (UA) en het UZA ontdekten in samenwerking met buitenlandse collega’s een gen dat wellicht een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van obesitas en type 2 diabetes. Het gaat om een zogenaamde ‘lipid sensor’: het gen bepaalt mee of en hoe vetpartikels in het lichaam worden opgeslagen. Of met andere woorden, waarom bij overmatige inname van calorieën de ene persoon wel verzwaart en de andere niet. Onderzoekers prof. dr. Wim Van Hul en prof. dr. Luc Van Gaal beschouwen dit als een belangrijke eerste stap, die hopelijk op termijn tot nieuwe behandelingen kan leiden.

Zwanger met

diabetes?

Als een vrouw zwanger wordt terwijl ze zonder het te weten diabetes heeft, houdt dat allerlei gevaren in voor haarzelf en de baby. Ook zwangerschapdiabetes is niet zonder risico’s. Voortaan worden moeders in spe daarom vroeger gescreend op diabetes. Vijf vragen over het wat en waarom.

Waarom is er vandaag meer aandacht voor diabetes tijdens de zwangerschap?

Dr. Ann Verhaegen, endocrinoloog: ‘Vrouwen krijgen later kinderen én er zijn meer jonge mensen met overgewicht.

Daardoor zien we vandaag vaker dan vroeger zwangere vrouwen met nog niet ontdekte type 2 diabetes. Ook het aantal gevallen van zwangerschapsdiabetes, een voorbijgaande vorm die zich vaak pas na 24 weken zwangerschap ontwik­ kelt, neemt toe.

Wat zijn de risico’s van zwangerschapsdiabetes?

Verhaegen: ‘Vaak zijn de baby’s te zwaar, met als gevolg onder meer een groter risico op vroeggeboorte, keizersnede en problemen met de baby tijdens de beval­ ling. De kans op een hoge bloeddruk en zwangerschapsvergiftiging bij de moe­ der neemt eveneens toe. Vrouwen met zwangerschapsdiabetes lopen boven­ dien zeven keer meer risico om na hun zwangerschap type 2 diabetes te ontwik­ kelen. Ten slotte lopen hun baby’s later zelf meer kans op overgewicht.’

Wat met vrouwen die al diabetes hadden?

Verhaegen: ‘Bij een slecht gecontroleerde diabetes loopt de baby veel meer risico op aangeboren afwijkingen. Ook is er meer kans op een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap, op zwangerschaps­

vergiftiging en vroeggeboorte. Moeders met een slechte bloedsuiker­ regeling of diabetes­verwikkelingen ­tijdens de zwanger­ schap hebben zelfs een ­verhoogd risico op overlijden. Dat alles kun je gelukkig grotendeels voorkomen door een goede bloedsuiker­ controle.

Daarom worden de bloedsuikerwaarden bij vrouwen met gekende diabetes al maanden voor een geplande zwanger­ ­ schap opti­maal opgevolgd.’

Hoe wordt diabetes tijdens de zwangerschap behandeld?

Verhaegen: ‘Bij zwangerschapsdiabetes volstaat het meestal om de voeding aan te passen en de bloedsuikerwaarden meer­ maals per dag te meten. Indien nodig moet de zwangere ook insuline spuiten.’

Wat verandert er aan de screening?

Verhaegen: ‘De Vlaamse Vereniging voor Gynaecologie en Obstetrie, de Vlaamse Diabetes Vereniging en huisartsenver­ eniging Domus Medica hebben nieuwe richtlijnen opgesteld. Ze raden een nuch­ tere bloedsuikertest aan bij alle vrouwen met een zwangerschapswens, en bij zwangeren al tijdens de eerste zwan­ gerschapscontrole. Zo wordt een vooraf bestaande diabetes veel sneller opge­ spoord. Als die eerste test normaal is, wordt een suikerbelastingscurve gepland tijdens de 24e tot 28e zwangerschaps­ week, om alsnog zwangerschapsdiabe­ tes op te sporen.’ maguza 023

dossier DIABETES

Sport Veel diabetici doen te weinig aan sport. Nochtans gaan diabetes en beweging prima samen, als het op de juiste manier gebeurt. De dienst fysische geneeskunde start nu met een bewegingsprogramma om diabetespatiënten op weg te helpen.

U

it studies blijkt keer op keer dat diabetici te weinig beweging nemen. Vooral bij type 2 diabetici is dat niet zo verwonderlijk. Vaak liggen overgewicht en een zittende levensstijl immers aan de basis van hun ziekte.

Ook bij type 1 diabetici staat sport niet altijd hoog op het prioriteitenlijstje, soms omdat ze bang zijn voor schom­ melingen in hun bloedsuikerspiegel.

‘Als diabetici meer gaan bewegen, heeft dat nochtans een uitermate positief effect’, onderstreept prof. dr.

Prof. dr. Gaëtane Stassijns 024

info

op

Gaëtane Stassijns, waarnemend dienst­ hoofd fysische geneeskunde. ‘Hun sui­ kerspiegel is beter te controleren, een effect dat tot 72 uur na de sportactiviteit aanhoudt. Daarnaast heeft sport ook een positieve invloed op bloeddruk, cholesterolgehalte en gewicht. Dat doet op zijn beurt het risico op hart- en vaat­ ziekten dalen, aandoeningen waarvoor diabetici meer aanleg hebben. Bewe­ ging vormt dus eigenlijk een belangrijk onderdeel van de behandeling.’

Is er een dokter aanwezig?

Op eigen houtje beginnen sporten lukt vaak echter niet. Stassijns: ‘Niet dat diabetici alleen maar onder medische begeleiding kunnen sporten, maar voor veel patiënten is het wel nuttig om via een aangepast programma te starten.

Wij kunnen advies geven over hoe en

Dienst fysische geneeskunde, T 03 821 31 96, dienst diabetologie, T 03 821 32 75

« Het programma bestaat uit duurtraining, bijvoorbeeld fietsen of lopen, én krachttraining. Dat levert de beste resultaten op.

wat en als er in de beginfase dan toch een medisch probleem opduikt, is er altijd een specialist aanwezig. Vandaar het idee om op onze dienst een bewe­ gingsprogramma voor diabetici aan te bieden.’

Patiënten komen drie maanden lang twee keer per week trainen. Voor ze starten, gaan ze op controle bij de diabetoloog. Die gaat na of hun dia­ betes genoeg onder controle is om te sporten. Afhankelijk van hun leeftijd

haast en spoed…

Het programma bestaat in principe uit duurtraining, bijvoorbeeld fietsen of lopen, én krachttraining. Uit studies is gebleken dat die combinatie de beste resultaten oplevert. ‘We bouwen het programma geleidelijk op’, beklemtoont Stassijns. ‘Want we willen uiteraard niet dat patiënten een hypo krijgen tijdens het sporten. En alles gebeurt erg gecon­ troleerd.’ Patiënten gaan tijdens het pro­ gramma ook regelmatig op controle bij

voorschrift of eventuele andere medische proble­ men volgen daarna nog andere onder­ zoeken. De revalidatiearts gaat na of er andere tegenaanwijzigingen zijn en maakt een programma op maat. Soms zijn er beperkingen: zo is intensieve krachttraining niet geschikt voor pati­ enten met netvliesaantasting of een hoge bloeddruk. Stassijns: ‘Ook wij bekijken vanuit onze hoek welke oefe­ ningen voor de patiënt geschikt zijn.

Iemand met grote voetproblemen zul­ len we bijvoorbeeld niet op de loop­ band zetten, daarvoor zoeken we een alternatief. Op basis van de conditie en de gezondheidstoestand van de patiënt werken we vervolgens een persoonlijk revalidatieplan uit.’ Geeft de arts zijn fiat, dan kunnen patiënten beginnen trainen onder begeleiding van een kinesitherapeut.

de revalidatie­arts en de diabetoloog.

‘Bedoeling is dat patiënten ook thuis oefenen en dat ook na het programma blijven doen’, vervolgt Stassijns. ‘Het best is om de inspanning te spreiden over de week. Ook op dat vlak geven we tips, want niet elke sport is geschikt voor alle diabetici. Een sport waarbij veel spiergroepen worden aangesproken, bij­ voorbeeld zwemmen, is zeker goed. Al raden we vooral aan een sport te kiezen die ze graag doen, of dat nu fietsen, ten­ nissen of roeien is. Zo houden patiënten het sporten het langst vol.’ Het idee is dat de deelnemers na het programma genoeg inzicht hebben en voldoende gemotiveerd zijn om op eigen initiatief te blijven bewegen. ‘Het is natuurlijk niet de bedoeling dat ze levenslang in een ziekenhuis blijven sporten. Ze moe­ ten zelf leren vliegen’, zegt Stassijns.

cholesterol onder controle houden Diabetici hebben er nog meer dan anderen belang bij om hun cholesterolgehalte onder controle te houden. Door de opstapeling van suiker in hun bloed raken de wanden van hun grote bloedvaten immers al sneller aangetast.

Als ook de LDL, de zogenaamde ‘slechte’ cholesterol, op de vaatwanden inbijt, wordt het risico op hart- en vaatziekten nog groter.

‘Helaas slagen weinig diabetespatiënten erin hun cholesterolgehalte laag genoeg te houden.

Dat komt voor een stuk doordat ze door hun diabetes net meer aanleg hebben voor een verhoogd cholesterolgehalte, maar ook omdat we gewoon niet genoeg onze tanden zetten in het probleem’, zegt diabetoloog dr.

Marcel Twickler.

Met gezonder eten en meer bewegen komen patiënten vaak al een eind. Daarnaast krijgen de meeste diabetici cholesterolverlagers voorgeschreven. Veel wordt verwacht van een aantal nieuwe medicijnen die binnenkort op de markt komen. ‘Daarnaast moeten we de patiënt vooral meer motiveren’, vindt Twickler. ‘Uit onderzoek blijkt immers dat liefst 40% van de patiënten de voorgeschreven medicatie niet slikt. Patiënteneducatie is dan ook cruciaal.’

maguza 025

dossier DIABETES

Jong zijn en diabetes hebben, het is geen evidente combinatie. Dat ondervindt ook Dries Van Itterbeeck (21). ‘Als ik weer eens te nonchalant ben geweest, geven de diabeteseducatoren me naar m’n voeten’, lacht hij.

‘Die insulinepomp vond ik wel cool’ N

egentien was hij toen de diag­ nose type 1 diabetes werd gesteld.

‘Ik was al weken heel vermoeid, had gezichtsproblemen en krampen in mijn benen en ik had voortdurend dorst’, herinnert hij zich. ‘Vermoeidheid, dacht ik. Tot het echt niet meer ging en ik me op de spoed van het UZA aanmeldde.

Na tien minuten wisten ze daar hoe laat het was.

Ik werd toen een week opgenomen om mijn bloedsuikerwaarden weer onder controle te krijgen en mij de behandeling aan te leren. Er kwam toen zoveel op me af dat ik amper tijd had om bij de diagnose stil te staan. Insu­ line spuiten heb ik nooit gedaan, ik koos meteen voor een insulinepomp.

Ik vond dat zelfs een beetje cool. Terug thuis was het zoeken. Voortdurend

026

meten en koolhydraten tellen, dat was wennen. De gedachte dat dat de rest van m’n leven moest, viel me zwaar.

Ik wilde zeker weten of het écht niet zonder kon en heb een keer een week geen insuline gespoten. Geen goed plan, ondervond ik.

Glucosemeter in de rugzak Het is niet altijd gemakkelijk mijn behandeling vol te houden. Ik stu­ deer, zit op kot in Gent en werk af en toe. Laatst ben ik een maand liftend door Europa getrokken. Dan denk je er niet altijd aan om te prikken. Soms zeggen mijn vrienden, Drie-ies, wordt het nu geen tijd om je bloedsuiker te meten? Diabetes heb je elke dag, maar soms wil je er gewoon even niet mee bezig zijn.

Recent ben ik twee keer opgenomen omdat ik m’n bloedsuikerwaarden niet onder controle kreeg. Toen stonden de diabeteseducatoren vaak aan m’n bed, bijna met opgeheven vingertje.

Ze drukten me op het hart dat ik mijn ziekte meer ter harte moest nemen en dat ik sneller moest bellen bij proble­ men. Ik weet dat ik altijd bij hen terecht kan, maar ik wil alles te veel op eigen houtje oplossen.

Die insulinepomp is wel een luxe.

Als ik een koekje meer eet, verhoog ik gewoon mijn dosis een beetje, heel gemakkelijk. Wil ik gaan zwemmen, dan koppel ik het toestelletje even af.

En ik stop het pompje gewoon in mijn broekzak, niemand die het ziet. Al bij al valt het best mee om met diabetes te leven.’

V.u.: Annemie De Winter, Koningsstraat 217, 1210 Brussel – vormgeving: www.kalman.be - 2012

advertentie

Vragen

over

kanker?

Bel of mail ons!

kankerlijn@tegenkanker.be

advertentie

de Speelvogel Gratis professionele kinderopvang tot 11 jaar tijdens uw raadpleging of bezoek > Open: enkel op werkdagen van 8 tot 17.30 uur (schoolvakanties van 7 tot 18 uur) > Meer info: op www.uza.be of aan het onthaal

gezond

slaapproblemen biJ kinderen

bedtiJd, bedstriJd? b

Als een kind nacht na nacht moeilijk inslaapt of doorslaapt, kan het hele gezin onder druk komen te staan.

Hoe komt zoiets, en vooral: wat doet u eraan? ‘Een slaapprobleem is vaak aangeleerd’, zegt dr. Stijn Verhulst, verantwoordelijk voor het slaapcentrum van de dienst pediatrie.

ijna drie op tien kinderen krijgt ooit te maken met een slaappro­ bleem. ‘Dat kan deel uitmaken van de gewone ontwikkeling’, zegt Verhulst.

‘Als het probleem echter chronisch wordt of escaleert, zoek je beter hulp.

Dat kan bij de huisarts of de kinder­ arts of via Kind en Gezin. Zij kunnen je indien nodig doorverwijzen.’

Soms ligt een medische aandoening aan de basis van het probleem, zoals snurken, slaapapneu, eczeem of een allergie. Daarnaast bestaan er uiteenlo­ pende slaapproblemen die vaak typisch zijn voor een bepaalde leeftijd. Enkele veel voorkomende problemen én tips in een notendop. maguza 029

gezond

hoeveel slaap heeft miJn kind nodig?

• • • • • •

kleine kindjes, grote slaapproblemen Slaapproblemen bij baby’s, peuters en kleuters zijn bijna altijd onbewust aan­ geleerd door de ouders. Verhulst: ‘We zien vaak dat baby’s en kleine kinderen niet alleen kunnen inslapen omdat ze dat eenvoudigweg nooit hebben geleerd. Als ouders bijvoorbeeld de gewoonte heb­ ben bij hun kind te blijven tot het slaapt, zal het ook niet alleen opnieuw kunnen inslapen als het ’s nachts wakker wordt.

Vandaar is het belangrijk om baby’s vanaf vier maanden wakker in hun bedje te leg­ gen en ze gewoon te maken van alleen in slaap te vallen. Een tut of knuffel kan helpen, en bovendien is die er ook als het kind ‘s nachts wakker wordt.’

Omdat veel ouders met kinderen van die leeftijd dezelfde (gedrags­)proble­ men ervaren, organiseerde de dienst pediatrie slaaplessen voor die groep.

De ouders kregen in drie sessies infor­ matie en advies en konden vragen stellen en ervaringen uitwisselen. Het initiatief wordt zeker nog herhaald. tips • Vermijd een overdaad aan prikkels in de slaapkamer van uw baby.

• Zorg vanaf het begin voor een duide­ lijk onderscheid tussen dag en nacht.

• Verhuis uw baby tegen zijn eerste ver­ jaardag naar een eigen slaapkamer.

• Hou speelgoed indien mogelijk uit de slaapkamer. Zo is er minder afleiding.

• Zorg voor een vast slaapritueel: pyjama aan, tandjes poetsen, verhaaltje lezen …

• Begint uw kind te huilen of te roe­ pen, troost het dan, maar hou het

info

moment zo kort en saai mogelijk.

Maak zo weinig mogelijk licht en lawaai. Begin zeker geen lange uitleg en haal uw kind niet uit zijn bed.

• Het is normaal dat u uw kind bij ziekte of in een moeilijke periode extra aan­ dacht geeft. Herstel echter de normale situatie als die periode voorbij is. lagereschoolkinderen: ‘ik ben bang’ Een veelvoorkomend slaapprobleem bij kinderen vanaf pakweg zes jaar is angst om te gaan slapen. Probeer uw kind in dat geval gerust te stellen, zorg voor een nachtlampje en geef het de kans om over zijn angst te praten. Soms is de melding dat het niet kan slapen ook een noodkreet en zit het kind slecht in zijn vel, bijvoorbeeld door problemen op school. In dat geval is er soms psy­ chologische begeleiding of relaxatie­ therapie nodig.

Ligt uw kind lang wakker? Misschien heeft het gewoon minder slaap nodig. Laat het eventueel een paar keer later gaan slapen. Als het ‘s morgens gemakkelijk uit bed raakt en overdag goed functioneert, is het tijd om het beduur aan te passen. tips • Geef als ouder duidelijke grenzen aan en zorg voor regelmaat.

• Hou vast aan een vertrouwd slaapritueel.

• Beloon goed gedrag en negeer ongewenst gedrag.

• Vermijd afleiding. Een computer of televisie op de kamer is geen goed idee. Dat geldt uiteraard ook voor

0 – 3 maanden: 16 à 20 uur 3 – 12 maanden: 13 à 14 uur 1 – 3 jaar: 12 à 13 uur 4 – 7 jaar: 10 à 11 uur 8 – 11 jaar: 9 à 10 uur 12 – 15 jaar: 8 à 10 uur

oudere kinderen.

• Zorg voor een gezellige slaapkamer waarin het kind zich goed voelt. tieners: ritme op hol Middelbareschoolkinderen kampen vooral met inslaapproblemen. Dat heeft vaak te maken met veranderingen in het bioritme en de hormoonproductie, die op zich normaal zijn. Verhulst: ‘Als tieners steevast pas rond middernacht in slaap vallen, stellen we soms voor dat ze pas rond dat uur gaan slapen en vanaf dan hun bedtijd geleidelijk vervroegen. Soms schrijven we ook tijdelijk melatonine voor. Dat is het hormoon dat ervoor zorgt dat we slaperig worden. Voor tieners geldt grotendeels hetzelfde advies als voor volwassenen met slaapproblemen.’ tips • Een vast ritme helpt. Dus zoveel mogelijk rond dezelfde tijd gaan sla­ pen en opstaan en niet uitslapen in het weekend.

• Kort voor bedtijd vermijden tieners beter televisie, computer, gsm en dergelijke. Zoniet komen ze moeilijk tot rust. Bovendien remt een licht­ scherm de productie van melato­ nine af.

• Vermijd afleiding in de slaapkamer (zie boven).

• Ook nu blijft een vast slaapritueel zinvol (bijvoorbeeld nog wat lezen, wat water drinken …)

• Stel eventueel voor om de wekker op een niet­zichtbare plaats te zetten, zodat uw tiener zich niet druk maakt als het almaar later wordt.

Slaapcentrum voor kinderen, T 03 821 32 51 Nieuwe infosessies voor ouders over slaapproblemen bij kinderen worden aangekondigd op www.uza.be.

030

onvergeteliJk

UZA­medewerkers over een patiënt of moment om nooit te vergeten.

agenDa Uza

Prof. dr. Johan Somville ontmoette een jonge

twintiger met zoveel levenslust, dat de gedachte UZA, Wilrijkstraat 10, 2650 Edegem (inrit parking via Drie Eikenstraat 655)

oncorevalidatieprogramma najaar 2012 Het oncorevalidatieprogramma helpt u om uw fysieke en mentale kracht te herwinnen tijdens of na een kankerbehandeling.

• Lichaamstraining: alleen of in groep aan uw fitheid en conditie werken op eigen tempo. Elke dinsdag­ en donderdagnamiddag op de dienst fysische geneeskunde, route 150.

• Welzijnssessies: bijeenkomsten in de namiddag met informatie en tips over een aan kanker gerelateerd thema.

Data: • Oktober: 4, 11, 18, 25 • November: 8, 15, 22, 29 • December: 6, 13 Inschrijven: Meer info en inschrijven via 03 821 50 72.

Locatie: UZA

aan haar hem nog steeds doet glimlachen.

haar naam maakt miJn dag goed!

‘Je maakt in een ziekenhuis zowel dramatische als onvergetelijke momenten mee.

Zo is er een jonge patiënte van 21 die mij altijd gaat bijblijven. Een guitig meisje, heel beleefd, maar altijd te vinden voor een kwajongensstreek of wat geplaag. Ze

kwam samen met haar moeder op consultatie met ernstige pijn in haar schouder. Na

enkele onderzoeken bleek ze een kwaadaar-

dig gezwel in haar schouder en de omlig-

gende spieren te hebben. Dat nieuws zorgde natuurlijk voor tranen, ook haar mama was

infoavond over kanker Patiënten met kanker, familie, vrienden, medewerkers en alle andere geïnteresseerden zijn hartelijk welkom op de infoavonden over kanker.

Data: • 16 oktober: Antihormonale therapie bij gynaecologische tumoren • 4 december: De werking van de Stichting tegen kanker Inschrijven: Inschrijven via martine.bastiaenssens@uza.be of 03 821 35 80.

Locatie: Auditorium Kinsbergen, UZA, 19u.

heel emotioneel. Maar niet veel later zat

zij haar moeder te troosten en zei ze heel levenslustig: ‘We gaan ervoor!’

Ze moest chemotherapie en een operatie

ondergaan. Van de chemo was ze heel ziek, maar ze bleef toch lachen en het geplaag ging heen en weer, afgewisseld met diepgaande, soms emotionele gesprekken. Ik heb

echt veel respect voor de manier waarop

ze met haar miserie omging: zo levenslus-

tig en optimistisch. Na de operatie moest ze nog lang in het ziekenhuis blijven. Op

prenatale infoavond Tijdens deze avonden komt u alles te weten over het natuurlijk verloop van de arbeid, bevalling, pijnbeleving, kraamperiode, babyvoeding en het belang van bekken­ bodemtherapie. Als afsluiter voorzien we een rondleiding op de materniteit.

Data: 12 en 19 november Inschrijven: Inschrijven via 03 821 33 50.

Locatie: Auditorium Kinsbergen, UZA, 19u30

een dag wandel ik binnen en zit ze met

een hoop vriendinnen sushi te eten op het bed. Ik moest natuurlijk proeven, dat was

heel leuk. Van haar Oosterse grootmoeder

kreeg ik als bedankje een zak gedroogd fruit, met dingen die ik nog nooit had gege-

ten, zoals gedroogde moerbei en andere nog steeds ondefinieerbare vruchten. Intussen is ze genezen verklaard, maar ik volg haar

natuurlijk nog verder op. Als ik haar naam zie staan op de patiëntenlijst van de dag, word ik altijd vrolijk. Dan is mijn dag goed!’

maguza 031

gezond

Urineverlies bij vrouwen

Met gedruppel Incontinentie is voor de meeste jonge vrouwen een ver-van-mijn-bedshow. Ongewild urineverlies kan echter op elke leeftijd voorkomen. Alexandra Vermandel, kinesitherapeute, en prof. dr. Stefan De Wachter, uroloog, vertellen alles wat u wilde weten over incontinentie, maar nooit durfde te vragen.

E

Tips om urineverlies te vermijden • Zwanger of net bevallen? Train dan samen met een bekken­ bodem­ kinesitherapeut uw bekken­bodemspieren.

• Vermijd overgewicht en constipatie.

• Drink voldoende, maar in kleine hoeveel­ heden en vermijd prikkelende dranken zoals koffie en cola.

• Stop met roken.

• Beweeg voldoende.

032

én op drie à vier vrouwen krijgt in haar leven te maken met inconti­ nentieproblemen. Een aanzienlijk aan­ tal, dat in werkelijkheid waarschijnlijk nog hoger ligt. ‘Urineverlies is vooral bij jonge vrouwen nog altijd een groot taboe; vaak durven ze niet naar buiten te komen met hun probleem’, zegt prof. dr. De Wachter. ‘Jammer, want urine­ verlies is in veel gevallen eenvoudig te behandelen, vooral als het om de ­frequente vormen gaat.’

Welke zijn de frequentste vormen?

Vermandel: ‘De twee meest voorko­ mende zijn inspannings- of stress-

incontinentie en urge- of aandrang-­ incontinentie. Bij inspanningsincon­ tinentie verlies je enkele druppels urine wanneer je een inspanning doet zoals springen, hoesten of niezen. Bij aan­ drangincontinentie voel je heel plots een sterke drang om te plassen en bereik je niet tijdig het toilet. Er bestaan ook mengvormen van de twee.’

Wat is de oorzaak van urineverlies?

Prof. dr. De Wachter: ‘Bij stress­ incontinentie zijn vaak de bekken­ bodemspieren verzwakt als gevolg van zwangerschap en bevalling. Zelfs tien jaar later kan dat nog inconti­ nentie veroorzaken. Ook druk door over­ gewicht of constipatie kan een rol spelen. Leeftijd is een extra belas­ tende factor, zeker bij aandrangin­ continentie. Incontinentie neemt toe met de leeftijd en is een vrij groot probleem bij bejaarden in rusthui­ zen – al zit daar vaak ook de beperkte

naar de dokter mobiliteit van de oudere personen voor iets tussen. Tot slot zijn er nog enkele andere medische aandoenin­ gen, zoals een overloopblaas, infecties of stenen in de blaas, die urineverlies kunnen veroorzaken.’ welke behandelingen bestaan er?

Prof. dr. De Wachter: ‘De therapie hangt af van de vorm van incontinentie waaraan je lijdt. In eerste instantie zijn adviezen in verband met de levensstijl van belang. Als je last hebt van drup­ pelverlies bij een inspanning, kan voorts bekkenbodemtherapie als eerste behan­ deling worden gevolgd. Tot zo’n 70% van de patiënten met stressincontinentie is daarmee geholpen. Patiënten met aan­ drangincontinentie krijgen naast bek­ kenbodemtherapie soms ook medicatie toegediend. De meeste problemen kun­ nen met die twee behandelingen opge­ lost worden. Pas in laatste instantie gaan we over tot een operatie.’

wat houdt bekkenbodemtherapie precies in?

Vermandel: ‘De behandeling bestaat voornamelijk uit het aanleren van cor­ recte willekeurige bekkenbodemsa­ mentrekking, oefeningen en tips om je bekkenbodemspieren te versterken en optimaal te leren gebruiken. Als je elke dag ongeveer drie minuten oefent en je oefeningen integreert in je dage­ lijks leven, kun je na een maand al verbetering voelen. Daarnaast zul je ook je gedrag eventueel moeten aan­ passen: niet meer roken, meer bewe­ gen, op een correcte manier plassen, vermageren, constipatie vermijden …’ wat zijn de alarmsignalen?

Prof. dr. De Wachter: ‘Als je meer dan 8 tot 10 keer per dag moet plassen bij een normale vochtinname van 1,5 tot 2 liter kan er sprake zijn van een functiestoor­ nis van de lagere urinewegen. Je kunt het probleem verminderen door enkele gedragsmaatregelen (zie ook kader).

Heb je al effectief last van urineverlies, ook al zijn het maar een paar druppels, stap dan zo snel mogelijk naar een uroloog. Die kan met enkele eenvou­ dige vragen en testen een inschatting maken van het type incontinentie en de ernst ervan. Negeer het probleem in elk geval niet, want urineverlies gaat bijna nooit vanzelf over. Integendeel: vaak wordt het probleem na verloop van tijd alleen maar erger.’

nieuwe behandeling gratis uitproberen Ben je een vrouw ouder dan 18 jaar en heb je last van inspanningsincontinentie, dan kun je deelnemen aan een studie over een nieuwe niet-operatieve behandeltechniek. Je krijgt een gratis behandeling en vergoeding voor tijd en reiskosten. Geïnteresseerd? Contacteer Katleen Derickx, T 03 821 47 34 of katleen.derickx@ uza.be. Meer info op www.bladdercomfort.com.

maguza 033

zorg

Artsen Zonder Vakantie (AZV) is een organisatie die medische projecten opstart in Afrika.

Ze maakt Belgische artsen, verpleegkundigen, laboranten, kinesisten … warm om twee weken mee te werken en opleiding te geven in die Afrikaanse ziekenhuizen. Vier khadija guerti, klinisch biologe eerste missie: 2010 aantal missies: 3 in: tanzania

‘Als klinisch biologe mee met AZV? Ik wist niet dat het kon. Tot ik vernam dat de ziekenhuizen in Tanzania stilaan ook laboratoria inbouwen. Tijdens mijn eer­ ste missie moest ik vooral een inventa­ ris maken. Ik vond het schrijnend om te zien met hoe weinig middelen ze hun labo draaiende moeten houden, terwijl we in België zoveel hebben en weg­ gooien! Daar had ik het wel moeilijk mee. Ook de manier van werken is er anders. Er gebeurt nog veel manueel. Je mag al blij zijn als er elektriciteit is.

Natuurlijk zijn er ook verschillen in wat er wordt onderzocht. Veel parasitaire ziekten, zoals malaria, maar ook veel hiv­tests. Het is schokkend dat meer dan de helft van de hiv­tests er positief is. Een groot verschil met België … De Belgische routineonderzoeken, zoals waterhuishouding­, nierfunctie­ en levertesten, worden daar amper uitge­ voerd omdat ze er het materiaal niet voor hebben. Ik moest echt een knop omdraaien in mijn hoofd. Alles oplos­ sen gaat niet. Ik ga nu op missie met het idee dat alle kleine beetjes helpen.

Je kan niet meer dan je best doen.’

info 034

www.azv.be

UZA-medewerkers over hun AZV-missies.

artsen zonder

iedereen moeten m

lieven dossche, orthopedist eerste missie: 2007 aantal missies: 10 in: burkina faso, zambia, rwanda

‘In de hoofdstad van Burkina Faso heb ik een project rond heupprothesen dat AZV er opstartte met een lokale chirurg, mee uitgebouwd. Voordien was er in heel het land nog nooit een heupprothese geplaatst.

Ik ben heel fier op dat project, omdat het zo goed georganiseerd is en intussen gekend is in het hele land. Chirurgen die 200 kilometer verder wonen, komen speciaal naar de hoofdstad om met ons samen te werken. Er komen patiënten vanuit heel het land naar het ziekenhuis voor een heupprothese.

Ik herinner me een vijftiger die al anderhalf jaar met een gebroken heup rondliep. Hij had er al die tijd niet op kunnen steunen, liep op krukken en was volledig afhankelijk van zijn familie. Na zijn opera­ tie moesten we hem overtuigen dat hij nu echt wel op zijn been mocht steunen. Een jaar later is hij ons komen tonen hoe goed het met hem ging. Hij stond daar zelfs te dansen! Zijn leven was totaal veranderd, omdat hij nu weer zelf geld kon verdienen voor zijn familie. De mensen in Afrika zijn zo dankbaar, en ze hebben zoveel veerkracht. Zelfs na tien missies vind ik het nog altijd even boeiend.‘

vakantie

maritta heylen, verpleegkundige operatiekwartier eerste missie: 2011 aantal missies: 1 ‘Ik wou al lang meegaan, en met in: tanzania een beetje aanmoediging van Dr. Claes heb ik mij kandidaat gesteld. In oktober vorig jaar gin­ gen we samen twee weken op neus­, keel­ en oormissie naar Tanzania. Waar wij terechtkwa­ men, waren er geen NKO­chirur­ gen. Opleiding geven zat er dus niet in, maar we hebben wel veel na een keizersnede omdat de lokale artsen operaties gedaan. Kleinere ingre­ ons niet wilden storen. pen, zoals amandel­ of poliepen­ Daarnaast zijn fistels een veelvoorkomend operaties, waarmee die kinderen probleem. Jonge vrouwen beginnen aan meteen geholpen zijn. Dat vind ik hun bevalling ergens in de brousse, maar zelf ook het leukste aan die mis­ als dat niet goed gaat, zijn ze kilometers of sies. Je kan de mensen helpen dagen onderweg op zoek naar hulp. De hele en je leert er het échte Afrika tijd duwt het hoofdje van het kind tot er een kennen. Bovendien draai ik daar gat ontstaat in de weefsels tussen de vagina mee in het geheel. In België zie en de blaas, waar zonder behandeling ik de kinderen na de operatie niet voortdurend urine uitloopt. Dat is perfect meer. In Tanzania was ik er ook te genezen, maar de lokale artsen hebben bij toen ze ontwaakten. De hele vaak niet de nodige middelen of opleiding. familie en soms zelfs de buur­ Ik heb meisjes gezien die al jaren met zo’n vrouw zit daar dan op het bed, fistel rondliepen. Die worden verstoten door en iedereen is zo dankbaar. Dat hun familie omdat ze voortdurend onder de geeft zoveel voldoening!

Je leert er roeien met de riemen urine zitten. Heel schrijnend. die je hebt, ook al zijn de schorten Aangezien fistels in België amper voorko­ gerafeld en stamt de sterilisatie­ men, volgde ik een opleiding in de fistula­ machine uit de jaren vijftig. Eigenlijk kliniek in Kinshasa. Het team daar leerde zou iedereen eens moeten mee­ van mij technieken voor vaginale operaties, gaan op zo’n missie. Om te leren een toffe wederzijdse leerschool! Daarna relativeren en te zien dat we in kon ik die kennis verder doorgeven aan art­ België echt wel superverwend zijn!’ sen die in de brousse werken.

zou eens meegaan Yves Jacquemyn, gynaecoloog eerste missie: 2009 aantal missies: 3 ‘Ik vind het een verrijkende ervaring, al kom in: congo je als gynaecoloog schrijnende toestanden tegen in Congo. Wat me het meeste bijblijft, is hoe weinig belang men hecht aan het leven van een kind of een moeder. Een kind dat zeven weken te vroeg geboren is en het in België bijna altijd zou halen, wordt daar gewoon opzij geschoven, krijgt zelfs geen bed of eten. En op een ochtend hoorden we dat een moeder die nacht was doodgebloed

maguza 035

zorg

Sinds enkele jaren zijn de papieren medische dossiers in het UZA vervangen door een elektronische versie. Praktisch is het elektronisch medisch patiëntendossier een hele vooruitgang, maar wat betekent dat zoal concreet? Wie mag allemaal uw dossier inkijken? En krijgt u er zelf inzage in?

Elektronisch patiëntendoss

Het papieren tijd T

ot voor 2001 was er in het UZA één papieren dossier per patiënt, dat indien nodig van dienst naar dienst verhuisde. Dat had een aantal nade­ len. ‘Doordat patiënten almaar meer raadplegingen, onderzoeken en andere medische interventies ondergaan, wer­ den die papieren dossiers op de duur geweldig dik’, zegt dr. Leon Luyten, hoofd medische informatie. ‘Bovendien

De grootste meerwaarde is dat de informatie vlot kan worden gedeeld volgen de interventies elkaar steeds sneller op. Op de duur kon het papie­ ren dossier als het ware niet meer vol­ gen. Dan lag het bijvoorbeeld nog op de ene dienst terwijl een arts van een andere dienst het alweer nodig had. Zo ontstonden er al eens hiaten. En het was ook weinig overzichtelijk.’

info 036

De overgang van papieren naar elek­ tronisch dossier verliep geleidelijk.

Luyten: ‘In 2001 begonnen we met de resultaten van het laboratorium, de beeldvorming en de pathologische onderzoeken digitaal op te slaan. In een tweede fase begonnen de artsen ook hun verslagen elektronisch in te geven.

En na 2007 hebben we de informa­ tie uit de bestaande papieren dossiers dienst per dienst gedigitaliseerd.’

Het elektronisch medisch patiënten­ dossier bevat, zoals de naam zegt, alle informatie die medisch relevant is: ver­ slagen van raadplegingen en opnames, een overzicht van actuele medische problemen, voorgeschreven behande­ lingen, uitslagen van onderzoeken, de medische voorgeschiedenis, brieven naar verwijzende artsen … De voordelen liggen voor de hand: minder papierver­ spilling, minder over-en-weergeloop, meer overzichtelijkheid, centraal beheer van de gegevens … ‘De grootste meer­ waarde is echter dat de informatie vlot kan worden gedeeld’, merkt Luyten op.

Ombudsdienst, T 03 821 31 60, ombudsdienst@uza.be

Pottenkijkers niet welkom Niet iedereen kan zomaar een dossier openen. ‘De wet zegt dat alleen de behandelende arts, of een medewerker in zijn opdracht, iemands dossier mag raadplegen’, preciseert Luyten. ‘Omdat het echter in sommige situaties nodig is dat een andere arts over het dossier beschikt – bijvoorbeeld in een noodge­ val –, heeft in feite elke UZA-arts toe­ gang tot elk patiëntendossier.’ Bij wijze van controlemechanisme en om de privacy van patiënten te beschermen wordt er wel altijd geregistreerd wie wat raadpleegt.

Ook verpleegkundigen kunnen via de behandelende arts toegang krijgen tot een deel van het dossier, maar zij kunnen geen gegevens toevoegen.

Uitzonderingen zijn bepaalde gespe­ cialiseerde verpleegkundigen, zoals de wondzorgverpleegkundige. ‘Andere medewerkers kunnen alleen op aan­ vraag een medisch patiëntendossier raadplegen, bijvoorbeeld in het kader van wetenschappelijk onderzoek’, ver­

ier

perk is voorbij volgt Luyten. Indien nodig kan ook informatie worden doorgestuurd naar de huisarts of specialisten van andere centra. Huisartsen krijgen hoe dan ook een verslag van elke raadpleging of opname van hun patiënt.

En wat met de patiënten zelf? ‘De wet op de patiëntenrechten bepaalt dat zij inzage moeten kunnen krijgen in hun eigen dossier’, legt ombudsvrouw Ary­ ane Cools uit. ‘Ze mogen het op aanvraag komen inkijken, in mijn aanwezigheid.

Ook kunnen patiënten tegen betaling een afschrift op papier krijgen. De eer­ ste helft van 2012 vroegen een kleine 300 patiënten in het UZA zo’n afschrift op.’ ‘Dat gebeurt vooral in het kader van een tweede mening of een klacht, of gewoon omdat de patiënt heel actief bezig is met zijn behandeling. Op dat vlak zien we een enorme toename’, vult Luy­ ten aan. Het UZA kan uiteraard niet con­ troleren wat patiënten met het afschrift doen. Cools: ‘Zo hebben verzekeringsin­ stanties en advocaten niet het recht om een medisch dossier in te kijken, maar

patiënten doen met het afschrift wat ze willen. Dat zou je als een hiaat in de wet­ geving kunnen beschouwen.’

Warning: uw patiënt heeft diabetes Het elektronisch medisch patiënten­ dossier opent enorme mogelijkheden voor de toekomst, vindt Luyten. ‘Op dit moment is die verzameling gegevens als het ware nog een grote container met informatie. De volgende grote stap is om toepassingen te creëren die het werk van de arts ondersteunen.

Ik denk bijvoorbeeld aan patiënten­ selectie, het opstellen van zorgplannen, wetenschappelijk onderzoek of beslis­ singsondersteuning. Stel dat bepaalde elementen in een dossier erop wij­ zen dat een patiënt misschien diabe­ tes heeft, zonder dat die diagnose is gesteld, dan zou het systeem dat auto­ matisch kunnen aangeven. Zo zouden bepaalde aandoeningen sneller aan het licht kunnen komen.’

Daarnaast zal het elektronische dos­

sier ongetwijfeld ook de ontwikkeling van telegeneeskunde een boost geven.

Nu al kunnen jonge diabetespatiën­ ten van het UZA – of hun ouders – de waarden van hun bloedsuikerspiegel van thuis of school uit elektronisch doorsturen naar een internetplatform.

Zo kan de behandeling vanop afstand worden bijgestuurd. ‘Dat we nu alle medische gegevens van de patiënt in elektronische vorm hebben, maakt veel mogelijk. Allicht komt er een tijd dat de patiënt rechtstreeks gegevens in zijn dossier kan noteren’, blikt Cools vooruit.

Volgens Luyten is het een kwestie van tijd voor de patiënt een speler wordt in zijn eigen elektronische dossier. ‘Een voorbeeld: nu vullen patiënten voor een onderzoek of ingreep schriftelijk een vragenlijst in. Dat zouden ze de dag voordien thuis kunnen doen, vanop hun pc. En op termijn zullen patiënten misschien de uitslag van een onder­ zoek zelf kunnen opvragen. Die evolu­ tie zou er wel eens sneller kunnen zijn dan gedacht.’

maguza 037

zorg

niks te

melden?

Hoe goed zorgverleners ook hun best doen, er kan altijd iets misgaan, ook in een ziekenhuis.

Het UZA doet al jaren inspanningen voor de patiëntveiligheid, sinds vorig jaar onder de noemer UZA meldt en leert.

u

ZA meldt en leert gaat over inci­ denten die vermijdbaar zijn,’ licht Peter Van Bogaert, verantwoordelijke patiëntveiligheidsmanagement, toe.

‘Valincidenten bijvoorbeeld of inciden­ ten met medicatie. De oorzaak kan lig­ gen bij een zorgmedewerker, maar veel vaker ligt het aan de manier waarop de dingen georganiseerd zijn.’ Die ver­ mijdbare incidenten zijn iets helemaal anders dan medische complicaties.

Medische complicaties zijn jammer genoeg niet altijd vermijdbaar, ook al doet iedereen zijn uiterste best om ze te vermijden. zonder blaam Een eerste belangrijke stap is inciden­ ten, al dan niet met schade, in kaart te brengen. Alleen de zorgverleners zelf kunnen dat doen. ‘Het is heel belang­ 038

rijk dat zij incidenten kunnen melden zonder daarvoor afgestraft te worden.

Daarin ligt de kracht van UZA meldt en leert. Missen is menselijk, dat is de filosofie, maar je moet er wel iets mee doen.’ Op de verpleegafdelingen wor­ den incidenten op die manier al zes jaar systematisch gemeld.

Met die meldingen moet er natuurlijk ook iets worden gedaan, op de dienst zelf en op een hoger niveau. Er kunnen bijvoorbeeld controles worden inge­ bouwd, of manieren om mensen alert te houden of ze beter te trainen. ‘Zorg is echter zo complex geworden dat het niet altijd gemakkelijk is om inci­ denten te analyseren. Vaak begint een incident al op punt A, om pas bij punt E tot uiting te komen. Daarom starten we onder andere met een multidiscipli­ nair team van experts om de diensten

te helpen met hun analyses en om de bredere conclusies te trekken. Op die manier zullen we de melders ook meer feedback kunnen geven, en ook meer acties ondernemen. Want als de mel­ dingen geen effect hebben op de dage­ lijkse organisatie, houdt men na een tijdje ook op met melden.’ twee meldingen per dag Het UZA neemt ook een elektronisch meldsysteem in gebruik. ‘Sinds de zomer testen vier pilootdiensten mel­ dingen via de computer. De andere verpleegkundige en medische diensten volgen.’ Op dit moment telt het UZA per jaar zo’n 800 meldingen, ruim twee per dag dus. Ongeveer de helft gaat over valincidenten en medicatiepro­ blemen, de andere helft is zeer divers.

‘Maar een klein deel van die meldingen heeft echter echt tot schade geleid.

Uit onderzoek blijkt overigens dat hoe meer incidenten zonder schade worden gemeld, hoe minder werkelijke inciden­ ten je krijgt. Het is een kwaliteitscirkel.’

In november vindt voor de zesde keer de week van de patiëntveiligheid plaats. Ook in het UZA!

advertentie

advertentie

Gezinszorg vzw

uw zorg is onze zorg Leerwijk 1, 2030 Antwerpen info@villersvzw.be www.villersvzw.be

vacat

vacat Met al uw vragen omtrent

thuiszorg of huishoudhulp kan U terecht op één centraal nummer:

jobkrant van UZA verschijnt driewekelijks a.u.b.

30/11/09 10:04

Ontdek wat jou aantrekt in het UZA

Alle vacatures op een rij voor

003

Berchem

isch talent

Deurne

Borgerhout

Zoersel

Schilde

Wijnegem

Vacatures voo r administra tief of techn

edi

vacat

Wommelgem

Borsbeek

Alle vacatures op een rij voor lees verder >

UZA TOPBEDRIJF 2010 Heet van de naald

Hoboken

Wilrijk

werker/ redactie

Medewerker schoonmaak

Gezinszorg Villers werkt als autonome dienst gezinszorg en aanvullende thuiszorg in deze gemeenten.

Vacatures voor administratief of technisch talent

Surf naar www.uzatrektaan.be voor

gkundigen / Artsen / Paramedici / of Technisch talent

a.u.b. re weg gooien Niet op de openba

Edegem traat 10, 2650

rker?

meer details over onze vacatures.

Antwerpen, Wilrijks

Hermans, Univer sitair Ziekenhuis V.U.: Hildegard

vacat

Communicatiemede Je bent verantwoordelijk voor de uitvoering (60 of 70%) Je werkt van de schoonmaak in het ziekenhuis. van de respecteert Je hoofdtaak bestaat uit het herschrijven volgens vastgelegde procedures en in opdracht Je wordt ook teksten voor de patiëntenbrochures de hygiënevoorschriften nauwgezet. het UZA. zoals het van de diverse medische diensten in ingezet voor andere werkzaamheden, tekst Je kneedt hun teksten tot een begrijpbare aanvullen van sanitaire benodigdheden. werk, voor de patiënt. Naast het redactionele grafische Teamleider schoonmaak geef je input aan de interne en externe Je werkt nauw stelt de takenontwerpers over layout en fotografie.

Je stuurt de schoonmaakploeg aan, te die bij waar met hen samen om tot een mooi eindproduct en personeelsplanning op en stuurt , kwaliteit van komen dat als einddoel heeft: een transparante nodig. Je controleert en bewaakt de ie naar de aan je duidelijke en eenvormige communicat het werk, stelt verslagen op en rapporteert productie werkt samen patiënten. Daarnaast coördineer je de leidinggevende. Je geeft opleiding en van deze drukwerken met diverse drukkers. met drie collega-teamleiders. opvolging Elke 3 maanden sta je mee in voor de gazine: Medewerker opname en onthaal van het driemaandelijkse patiëntenma n, Je staat in voor het onthaal van patiënten, Maguza. Je bedenkt nieuwe onderwerpe fotografie job bezoekers. Je bent verantwoordelijk krant en familieleden woont de redactie bij, coördineert de van UZ en de opvolging ieA versc van patiënten inschrijving hijnt demaa voor en verzorgt in overleg met de communicat ndelijks . van de eerste administratieve formaliteiten verantwoordelijke de eindredactie. van Je staat in voor de projectcoördinatie en de eenmalige publicaties zoals het jaarverslag Schoten

Merksem

Antwerpen

Malle

schoonmaak

tie nov 200 Vacatu het wetenschappelijk verslag. jaarrekening 9 re in en de kijker Projectleid er ICT re in de kijker Vacatu Preventieadviseur arbeidsveiligheid Haven

Je bent vera ntwoordelijk voor van de scho de uitvo ering onmaak in het ziekenhuis. Je volg ens vastg werkt elegde proc edures en resp de hygiënev ecteert oorschriften nauwgezet. ingezet voor Je wordt ook andere werk zaamheden, aanvullen van zoals het sanitaire beno digdheden.

Verplee Binnen de Infra struc tuurg roep infrastructuurp leid je ICTAdministratief rojecten ten beho de verschillen eid naleeft (Codex, Arab, de diensten binn eve van bestaande wetgeving betreffende arbeidsveiligh Je rapportee Je zorgt UZA hetUZA dathet op. er vooren . de rt aan de ICT-m betreffende arbeidsveiligheid op de voet Je leidt ICT-infrasVlarem, de bestaande en nieuwe regelgeving ervolgt Infrastruc ...). Je AREI,anag tuur. tructuurp rojecten en veran het hoofd van de interne dienst voor preventie. aan twoo bent rapporteert rdelij k Je voor het opstellen realistisch en uitvo e impl eren eme van de bijhorend ntatietrajecten en het opm van aken e documentatie van infrastruc . Het signalisere tuurbehoeften jobkrant van UZA en verbetertrajec n de organisatie behoort ook verschijnt driewekelijks tot je takenpakk ten in et.

Brasschaa t

Ekeren

schoonmaak

001

Ken jij een toekomstige UZA-medewe

004

editie dec 2009

004

verschijnt maandelijks

jobkrant van UZA

de kijker verpleegkund ige: multidisc iplinair pijnce ntrum (75% of 80%)

Niet op de ope

voorchirur niets is het UZA de aantrekkingspool voor talent uit de wijde omgeving. n genomen. Klinisc dr. I. Rodrigus fd cardio ebeurt uitsluitend op het daartoe bestemde sollicitatie formulier, he ervaring in eveneens in aanmerking ontwikkelen. Niet gie) - tel. 03 n: van de intensieve voorwaarde 821 één of meerdere 33 95. gelden volgende algemene geneeskunde, voor alle aspecvoor ten artsen vacatures persoonlijk dient overgemaakt te worden aan: evenals het bezitte ONC bijzondere bekwa Samen éénOLOG team IE n van de ming intensieve genee uis Antwerpen t.a.v. mevr. H. Hermans, directeur personeel kandidaten tot aanbeveling de skunde, strekk dienen: NaastEén voltij kansen voor verdere en gunstige loon- en arbeidsvoorwaarden geven we ook aandacht aan extra service zoals kinderopvang. dse betrevorming . Datum indien en uiteraard kking van sttreding volgen of arts; toege Eén onbelangrijk verloskunde van de kandid voegden voltijd heel0 EDEGEM Ook niet is king de open, joviale en vriendschappelijke sfeer onder collega’s. Teamspirit doet hier wonderen! genees-, se betrek de s beschikbaar in arts doctor aat. van 10/10 diploma het van heid van toegevoegd arts 1. in het bezit te zijn aanmerking komt, 10/10, waarvoor uit te oefenen; e kandid een arts. De in de geneeskund de poliklinische Verdere inform 2. het recht te genieten om in inBelgië ndidate zal partici UZA:aat/ka Fit Bedrijf!

Je bent voornam en klinische activit atie kan je bekom peren en kan je aanvragen bij de personeelsdirectie van het UZA eit en deelne geschiktheid te bezitten. en bij vereiste (diensthoofd elijk‘UZAsport’, prof. dr. P.lichamelijke In oktober 2010 stapten dan 350 UZA-medewerkers mee in het project met als doel een betrokken men aanmeer intensieve zorg) 3. de de wacht Jorens pijndienst bij de werkzaam . of sigrid.lenaerts@uza.be.

- tel. 03 821 36 Verdere inform teert heden en de fittere versiesollicitatie van zichzelf formulier, te worden. Het bleek niet voor niets te. Je zijn:assis een jaar later 77. bijbehaalden atiedaartoe bestemde de uitvodeering kan je bekom op het Je staat in voor verdere uitbo en bij prof. elling gebeurt uitsluitend van invas (diensthoofd Kandidaatst uw van de chro UZAsporters gemiddeld een duidelijk hoger fitheidsniveau wat het UZA de de erkenning Fit Bedrijf© dr.

M. toedienin oncol Peeters Voor alle vaca ogie) te worden g van infuusbeh ieve pijnbehandelingen bij betrokken bij nische 03 821 43aan: tures voor artse of persoonlijk dient overgemaakt- tel. getekend chro opleverde. 66.

Dit label wordt uitgereikt door Het Gezonde Net België (HGNB), een organisatie die mensen de beha aan andelingen bij dat n geld volg ing en opvolging nformatie over de algemene voorwaarden en sluitingsdatum van de vacatures de kandidate directeur personeel onze patiënten nische pijnpatiënten. in het dagzieken en ditndel H. Hermans, ende n dienen: Universitair en Antwerpen aan het bewegen wil zetten door resultaatgerichte gezondheidscoaching op basis van een van chronisch algement.a.v. mevr. populatie. Je Ziekenhuis huis.

De e voor werk e pijnpatiënten wordt ook waarden: meetbare, wetenschappelijk onderbouwde aanpak. voor artsen vind je op www.uzatrektaan.be uren van d en 18u30

Lillo

ur arb

003

ures.

Brecht

medewerker

lees verder >

“Teamspirit doet wonderen”

ls over onze vacat

Je stuurt de schoonmaakp loeg aan, stelt en personee de takenlsplanning op en stuu nodi g. rt Je die cont bij waar roleert en bew aakt de kwal het werk, stelt iteit verslagen op en rapporteert van leidinggevend aan je e. Je et drie collega-te geeft opleiding en werkt samen amleiders.

vo

voor meer detai

Kapellen

reventieadvise

10:09 30/11/09 10:04

Gooreind

teamleider

26 novemb er

Ontdek wat jou aantrekt UZAUZA in het Comedy

medewerker afva Wuustwezel

Berendrecht

Stabroek

eidsveilighei zorgt er voor d dat etgeving betre het UZA de bestaande ffend odex, Arab, Vlare e arbeidsveiligheid nale eft m, AREI, ...). Je staan volg t de de en nieu we regelgev ing betreffend eidsveiligheid e op de voet op.

Je rapporteert hoofd van de Interne Dien st voor Preventie aan .

Alle vacatu res op een rij

talent

vacatures.

Vacature in

Medewerker debiteuren

lbeheer Clinic s zo aantrekt in het Je staat in voor Wat is het toch dat getalenteerde medewerker het elijk in het ziekenhui ophalen van afval en vuil sept 2009 cultuur van wetenschappeditie UZA? Misschien is het wel die eigen linnen s. Je zorgt voor . van het afval het corre methoden en aandacht voor zorgkwaliteit ct innovatieve (pap sorte onderzoek, afval, vuilzakke ier, risicohoudend medisch ren de persoonlijke groeikansen Vacaturesn,voor Ze zullen ook de extra opleidingen en ...). Het proper containerpark sfeer onder enthousiaste houden van en het reinigen het wel interessant vinden, net als de warme administratief ofentechnisch de afvalbakken ontsmetten talent lees verd behoort collega’s. van tot er > je bereid om wee take UZA Topbedrijf npakket. Je bent aan de aantrekkingskracht kendwerk Maar wat het ook is, één ding staat vast: te Omdat je voor meer dere diensten verri beur Medewerker chten Administratief trolsysteem). (in een Tijd dus om te ontdekken wat weerstaan. te is UZA valt niet van- het werkt, vergaderen, overleggen schoonmaak medewerker ICT 50% joù aantrekt in hetenUZA! samenwerken met artsen en hem of haar naar de website surfen: Je verleent administratieve Geef deze jobkrant dan door of laat details over onze voor meer ktaan.be collega’s vereist. Hiervoor zoeken www.uzatre Surf ondersteuning aan de ICTnaar www.uzatrektaan.be

ief of Technisch

Vanaf oktober 2009 neemt het UZA de schoonmaak in eigen

en bij prof.

aan de eindgebruiker, edrijf UZA- Topb

atie kan je bekom

schoonmaak.

(diensthoo

Verpleeg medewerkers.or weeriemand zinvan vooronze initiatief, de verhalen kun Surf naa of lees dig enmet/ Art r wwHiervoor beheer. gaat men afdeling op het vlak vacatures van w.uzat assertiviteit en desen nodige rektaan.be bestellingen / Paramedici Administratact, voor meerover de aanwerving van en leveringen tief of Techn / dettot teamspirit. ails overmedewerkers onze vacatu (logistiek), opleidingen isch talent een grote groep res.

één van deze

Ons werkgebied omvat de gekleurde gebieden.

Zandvliet

ci 12/ Administrat

ge

2011 kunnen

‘Wat me mete en opviel, wa s dat de co lle ga -ve rpleegkundig en graag de pu ntjes op de ‘i’ zetten.’

beëindigden in

V.U.: Hildegard Hermans, Universitair Ziekenhuis Antwerpen, Wilrijkstraat 10, 2650 Edegem

arden

postverwerking, communicatie Je bent verantwoordelijk - 75% (tijdelijk) en onderzoek, maar ook in en personeelsadministratie. alleen in innovatie Surf voor de uitvoering van de het UZA niet naar www.uzat Je werkt op de debiteurenuitdaagt Als universitair ziekenhuis investeert jerekta an.be voor in een topbedrijf dat kom je terecht schoonmaak in het ziekenhuis. meer details UZA aan de slag gaat,administratie.

Je beheert de je in hetsecretaris Medisch over onze vaca medewerkers. Als de aantrekkingspool voor talent UZA Je werkt volgens vastgelegde is het tures. n. Niet voor niets dossiers inzake verzekeringsontwikkele verder tevoor talenten (-esse) het centraal om je de procedures en respecteert aspecten, mutualiteit, opvolging de wijde omgeving. medisch secretariaat hygiënevoorschriftenuit nauwgezet. van niet-betaalde facturen, ...

Je wordt ingezet voor Als medisch secretaris (-esse) sta Je staat één keer per week in voor aanvullende werkzaamheden, je in voor het typen, verbeteren de kassa in de inkomhal. Je staat zoals het aanvullen van sanitaire en verwerken van medische patiënten telefonisch te woord u iemand arts benodigdheden.

Samen één team verslagen van verschillende mbt facturatie. Je zorgt voor de , Joyce Wouters, en gunstige loon- en arbeidsegkundige specialismen. Om dit centraal te voor verdere vormingverzending Naast kansen geautomatiseerde tweedejaars of verpleegkund stage in het kunnen beheren, is opvolging we ook aandacht aan extra service zoals uder is, UZA ige, voorwaarden geven van facturen. . doet iede “In het voor reen begi het eerst het eerst werk n was ik zenu is de open, joviale en vrienden rapportering in verschillende et vak ooit wach en met kinderopvang. Ook niet onbelangrijk Vacatures voor tig” echt beke moe e nt Verpleegkundigen / Artsen / Paramedici / patië ten scho ze. nten, en niet “Voo ol, vond ik heel computerprogramma’s belangrijk. sfeer onder collega’s. Teamspirit doet hier wonderen! r schappelijke agelijks met popp span tref nend en dici je colle zoals ”.

Wat ga-verpleegku op me meteen ZA-werkvloer Administratiefparame of Technisch talent opviel, was dat ndigen graa je een kleine g de puntjes e vacatures. de op rij fout, zoals het op de “i” zette deze vacatUZA waren er geen paramedisch e stagiaire UZA mag zich voor de vijfde keer Surf naar Het www.uzatrektaan.be bele n. daar Op het ogenblik van verschijning van Maa tlich s aan mete k tje niet en op gewezen aandoen, dan naar www.uzatrektaan.be.

“Topbedrijf om voor te werken” noemen. oel voor oge . Dat is wel word mijn Surf voor een laatste stand van zaken foute je voor meer details over onze vacatures. goed n n leren , wan de Corporate Research t ik wil graag Surf naar www.uzatrektaan.be voor meer details over onze vacatures. hun toekoms “Op de afdeling .”

Het UZA krijgt dit label na onderzoek van uit tige die bedrijven en organizelf heeft elke nder de knie coach. Hij/zij Federation (CRF), een onafhankelijke organisatie stagiaire een neem aarden, Opleiding & hierv t oor je mee opge op ronde, volg leide kan je op het saties kritisch doorlicht. Op de criteria Arbeidsvoorw UZA de maxit je van nabi eind den behaalt het j en “Ik hoop na mijn e ook beter evalueren.”

Training en Werksfeer en Omstandighe opleiding aan ook een mooie score op Interne pediatrie.” “Sam mumscore. Daarnaast behaalt het UZA de slag te kunn en met enke en gaan op le andere stagi Hogeschool, Promotiekansen en Bedrijfscultuur. aires van de Kare ga ik l de clinic. Studente op donderdag 26 nove Grot e mber n verpleging optredens van kunnen die avon naar UZa comedy Ambitie verschillende d gratis geni aantrekt inom hetverder te gaan op de stand-up Hyfte, eten van Wat is het toch dat getalenteerde medewerkers zo inspireert the com Luna topbedrijf als edia tics, erkenning De ns (o.a. Joost ...) en kunnen UZA? Misschien is het wel die eigen cultuur van wetenschappelijk maken met Van na afloo Op alle niveaus wil het UZA een ambitieuze de p een med infor ewerkers van meel praatje onderzoek, innovatieveingeslagen methodenweg. en aandacht voor zorgkwaliteit. inspiratie Info en insch het UZA.” zodat ambitieuze medewerkers voldoende rijvingen UZA organisatie zijn, Ze zullen ook de extra opleidingen en de persoonlijke groeikansen Comedy Clini c: www.uzat thuis te voelen. er zichsfeer omwarme rektaan.be wel interessant vinden, vinden net als de onder enthousiaste collega’s.

d 10/10

Eén voltijdse betrek king van staflid 10/10, waarvoor komt: een doctor in aanmerking in de genees-, heel- en verlos specialist in de kunde of arts, algemene heelku erkend nde

eidsvoorwa

2650 Edegem

V.U.: Hildegard

Vacatures voor paramedici

(75% of 80% )

03/1

a.u.b.

worde

rking

voor

Ambitie Vacature in de kijk er: om verder te gaan op de inspireert als topbedrijf De erkenning Verplee gkundig niveaus e: wil het UZA een ambitieuzeinspiratie ingeslagen weg. Op alle multidizodat scipambitieuze linair medewerkers voldoende organisatie zijn, te voelen. pijn er zich centhuis vinden om trum

met bekwaamhei cardiochirurgie UZA: Fit details Bedrijf! over onze erkenen d specia voor taan.be d in meer van het diploma van doctor in de genees-, heelverloskunde of de arts; en verloskunde of arts, (minim list in één van www.uzatrek de naarum Surf 150 ingrepen zelfsta specialismen dient deel te nemen kunne over onze vacatures. details ndig uitgevoerd).

- zoals cardiologie voor aan een georga ten om meer in België de geneeskunde uit te oefenen; n leiden tot de bijzondere bekwa U - die niseerhet geneeskunde. d wacht ming intensieve Als universitair ziekenhuis investeert UZA niet systee m.alleen in innovatie en onderzoek, maar ook in medewerkers.

Kandidaten die elijke geschiktheid te bezitten. hun opleiding specialismen re inform Als jeVerde in het UZA aan de slag gaat, kom je terecht in een topbedrijf dat je uitdaagt om je talenten verder te in heel-

Maar wat het ook is, één ding staat vast: aan de aantrekkingskracht In het van het UZA valt niet te weerstaan. Tijd dus om te ontdekken wat UZA zijn de arbe idsvoorwaarde van de priv joù aantrekt in het UZA! n van het pari éziekenhuiz 004.indd 1 tair comité en het uitg medisch pers angspunt voo 08530_vacatUZA Surf naar www.uzatrektaan.be voor meer details over onze oneel. r het nietvacatures lees er de verhalen van onze medewerkers.

Vacofatu res

V.U.: Hildegard Hermans, Universitair

Evi, verpleegkundige:

Op het ogenblik van verschijning van deze vacatUZA waren er geen paramedische vacatures.

Surf voor een laatste stand van zaken naar www.uzatrektaan.be.

of Technisch talent

GIE Eén voltijdse betrekking van stafli

e vacatures. deze vacatUZA waren er geen paramedisch Op het ogenblik van verschijning van naar www.uzatrektaan.be.

Surf voor een laatste stand van zaken

are weg gooien

waarvoor in aanme

ici / Administratief / Paramed / Artsen CaRd IOChIRuR

Ken jij een toekomstige UZA-medewerker?

Vacatures

(diensthoofd intensieve zorg) - tel. 03 821 36 77.

voor arts Schrijf je dan in via kundigen en Verpleeg en NSIE www.uzatrektaan.beINTE VE ZORG Eén voltijdse klik op VacatUZA. s voor artsen gelden volgende algemene voorwaarden: betrekking van staflid 10/10 Eén voltijdse betrek nen: king van staflid 10/10,

Vacatures voor paramedici

Niet op de openb

Alle vacatures op een rij voor

loon- en arb

‘Mijn blik verruimen. Werken en studeren combineren’

van de analy ses beho ort ook tot je takenpakk et. Je staat in voor de ontvangst en registratie van monsters. Je bent verantwoo rdelijk voor de regis tratie en het behandelen van klachten.

editie januari 2012

in de genees-,

een rij voor

Voor meer informatie kan u terecht op het nummer: TEL. 03 543 92 23 of GSM 0473 64 75 41 E-mail: acute-thuiszorg@villersvzw.be

2650 Edegem

acature in de kijker: vacature kwaliteitsfunctionaris

029

Daarnaast zijn er vergoedingen paramed Zo word voor ici onre t er gelm voor 100% toegeken prestaties op zon- en feest atige prestaties. dagen een toes d, voor zond pathologisc agprestaties nachtprestatie lag van he anatom een toeslag s een toeslag ie van 26%, voor Je onthaalt en van 35% en toeslag van lab regis voor 10% treer avon . t tori dpre um ekers. staties Geef deze jobkrant dan door of laat hem ofora haar naar de website tech dienstverlenin Ook een wachtvergoedi een nicussurfen:Je voert aanvragen en resulbezo ng (indi g hoor (50 taten en %) t) in. wach en Je een verzo t bij de www.uzatrektaan.be oproepve rgt de analyses Andere finan rgoeding zijn in funct ciële ie voor van zien. de werkplanning zijn o.a. de eind voordelen die het UZA en een optimale aan de medewe ejaarpremie dienstverlening. en de rkers voordelen zoals uitvoeren van Het een levensverz geschenkencheque. Extra toekent aanvullenen d onderzoek bedrijfscultuur, opleiding Samen één team inkomen en legale ekering, een i.v.m. kwalitatiev een hospitalis verzekering verbeteringen atieverzekerin gewaarborgd training de andere edeelnemende g zijn standaar d. ziekenhuizen achter zich laat.

Evi geniet van de opleidingskansen.

‘Nadat ik mijn bachelor verpleegkunde had behaald, ben ik onmiddellijk een banaba spoed en intensieve zorgen gaan volgen.

Ik kreeg de kans hier deeltijds te werken zodat ik de twee perfect kon combineren.’ Uiteindelijk zwaaide Evi af als één van de eerste mentorcoaches van het UZA.

jobkrant van uZa

komt, een doctor

keer op rij Het UZA mag zich voor de vijfde “Topbedrijf om voor te werken” noemen. de Corporate Research Het UZA krijgt dit label na onderzoek van die bedrijven en organiorganisatie e Federation (CRF), een onafhankelijk aarden, Opleiding & saties kritisch doorlicht. Op de criteria Arbeidsvoorw UZA de maxiden behaalt het Omstandighe en Werksfeer en Training ook een mooie score op Interne mumscore. Daarnaast behaalt het UZA Promotiekansen en Bedrijfscultuur.

Surf naar www .uzatrektaan.be

Je Eénalsvoltijdse betrekking van staflid 10/10, waarvoor in aanmerking “allround” klinische laboratorium verzekert. Je werkt komt, eenklinische doctor inchemie de genees-, heel- en verloskunde of arts, laboratoriumtechnoloog binnen de specialisaties en van de specialismen - zoals cardiologie - die g van toegevoegd arts 10/10 erkend specialist in één analytische en hematologie. Je staat in voor preanalytische, toegevoegd arts 10/10, waarvoor in kunnen leiden tot de bijzondere bekwaming intensieve postanalytische werkzaamheden.

De kandidaat/kandidate zal participeren geneeskunde. Kandidaten die hun opleidingverschijnt in één van deze maandelijks he activiteit en deelnemen aan de wacht. specialismen beëindigden in 2011 kunnen eveneens in aanmerking worden genomen. Klinische ervaring in één of meerdere aspecten bekomen bij prof. dr. M. Peeters van de intensieve geneeskunde evenals het bezitten van de tel. 03 821 43 66. bijzondere bekwaming intensieve geneeskunde strekken uiteraard tot aanbeveling. Datum indiensttreding volgens beschikbaarheid de kandidaat.

Wil je dezevanjobkrant

graag maandelijks in je Verdere informatie kan je bekomen bij prof. dr. P. Jorens inbox ontvangen?

1

Ziekenhuis Antwerpen, Wilrijkstraat 10,

abdominale plastische heelkunde

klinische biologie kernlabo ZORG technoloogINTENSIEVE

Ambitie

Surf naa r www.uzatr Niet alleen patiënten kunnen rekenen op échte zorgkwaliteit. Ook onze medewerkers krijgen een kwaliteitsvolle behandeling. Zo bieden Guy Hubens, ektaan.b we jeeheel watr mogelijkheden te werken zodat je een goede balans vindt tussen je werk en je privéleven. Daarnaast kun voo meer detaomilsdeeltijds adjunct diensthoofd ove je rekenen op een aantal extralegale voordelen zoals levensverzekering, een verzekering gewaarborgd inkomen en een hospi­ r onz e een vaca tures. compleet. talisatieverzekering. Een gunstige vakantieregeling maken het plaatje , kinder- en

nota’s en presentaties.

NAL.indd

V.U.: Hildegard Hermans, Universitair

al weefselbank administratieve opvolging van de muskuloskeleta bestellingen, bestellingen in waar je instaat voor het opnemen van de voorraad allogrefes en ontvangst neemt en allogrefes aflevert, voorbereidt, administratie en verbruiksgoederen opvolgt, facturatie voor de algemene opvolging register activiteiten bijhoudt en instaat opstellen van teksten, van het secretariaat: telefoon, briefwisseling,

UZATopbedrijf

Elk jaar zijn er opnieuw heel wat UZAmedewerkers die met steun van het ziekenhuis en de collega’s met succes een studie afronden. Evi, verpleegkundige op intensieve zorg, is één van hen: ‘Het zal mijn blik als verpleegkundige alleen maar verruimen’..

jobkrant van

031

Het UZA heeft de afgelopen decennia een sterke reputatie opgebouwd. Patiënten kunnen bij ons terecht voor échte zorgkwaliteit, ken jij een toe ondersteund door onderzoek en opleiding. Maar ook met onze medewerkers gaan we zorgzaam om, want ook in de toekomst willen komstige uZa - aantrekkelijke werkgever blijven. medewerker wij een ? editie maart 201 wil je deze jobk Geef deze jobk 2 rant rant graag maandel of laat in de medische zorgverlening hem of haar naar dan doorVooraan ijks in de websiteAlssurfe universitair derdelijnszorg.

In mensentaalje betekent dit dat we medische problemen, waar elders geen www.uzatrekta x ontvange n: ziekenhuis verstrekken weinbo an.be mogelijkheden meer voor zijn, hier met de meest geavanceerden? methoden verder behandelen. Heel wat van de patiënten die in het UZA terechtkomen, hebben dan ook een complex en komen op verwijzing van andere ziekenhuizen.

Dat is een uitdaging, maar Schrziektebeeld ijf je dan in via het maakt het ook voor de 2.800 enthousiaste boeiend werken. wwwmedewerkers .uzatrektaan.b Verpleegkundi gen / Artsen klik op VacatUZA e en Zorg voor medewerkers / Param004.indd .

08530_vacatUZA edi

Alle vacatures op

Naast kansen voor verdere vorming en gunstige loon- en arbeidsvoorwaarden geven we ook aandacht aan extra service zoals kinderopvang. Ook niet onbelangrijk is de open, joviale en vriendschappelijke sfeer onder collega’s. Teamspirit doet hier wonderen!

Ziekenhuis Antwerpen, Wilrijkstraat 10,

Hermans, Univer

Ze combineerde de opleiding met de master verpleeg- en vroedkunde.

‘Vooral uit eigen interesse. Het zal mijn blik als verpleegkundige alleen maar verruimen. Ik volg de opleiding voltijds wat betekent dat ik twee dagen per week in de les zit. Ik ben dan ook bewust minder gaan werken. Zo’n opleiding vraagt veel investering. Maar gelukkig zit je hier in een omgeving met een schat aan informatie. Je hoeft nooit ver te zoeken.’

tUZA003_FI

cidose

vertelt. laboratorium Medisch es voor artsen het vanbetrekking Eén voltijdse van staflid 10/10 continuïteit wordt ingeschakeld in het team dat de

n:

08339_vaca

Samen één team en gunstige loon- en arbeidsNaast kansen voor verdere vorming aan extra service zoals voorwaarden geven we ook aandacht is de open, joviale en vriendkinderopvang. Ook niet onbelangrijk doet hier wonderen! schappelijke sfeer onder collega’s. Teamspirit

verschijnt maan uZa delijks

ÉCHTE ZORGkwALITEIT

UZA: ‘Topbedrijf om voor te werken’

ACUTE THUISZORG Een team verzorgenden staat klaar om dringende vragen naar thuiszorg op te nemen, bijvoorbeeld bij het thuiskomen na een hosGunstige loo pitalisatie of bij het plots wegvallen door n- en arbeid svoorwaard ziekteenvan een mantelzorger. edewerker?

Acute thuiszorg start onmiddellijk en neemt stige UZA-m Ken jij een toekom de eerst zorg op. Indien nodig regelt de acute thuiszorg ook de overgang naar de reguliere thuiszorg.

Ontdek wat jou aantrekt in het UZA

Surf naar www.uzatrektaan.be voor meer details over onze vacatures.

“de studenten houden me scherp”

De erkenning als topbedrijf inspireert ons om verder te gaan op de ingeslagen weg.

Op alle niveau’s van ons personeelsbeleid willen we een ambitieuze organisatie zijn, zodat ambitieuze medewerkers bij ons voldoende inspiratie vinden om zich thuis te voelen en aangetrokken te worden tot het UZA.

www.uzatrektaan.be voor meer details over onze vacatures.

Niet op de openbare weg gooien a.u.b.

Ontdek wat jou aantrekt in het UZA op www.uzatrektaan.be

Hilde Stevens, verpleegkund entie mucovis

00

lees verder >

uit de wijde omgeving.

ige Verpleegkundigen / Artsen / Paramedici / Administratief conv of Technisch talent kennis / ervaring / zorg

r

004

Alle vacatu

Vacature in de kijker Preventieadviseur arbeidsveiligheid

“Persoonlijke en flexibele benadering”

Alle vacatures op een rij voor

Schrijf je dan in via www.uzatrektaan.be en klik op VacatUZA.

afvalbehee

HUISHOUDHULP Alle vacatu res op een rij Indien u behoefte heeft aan poetshulp en/of voor hulp bij de was en de strijk, dan kan u beStage roep doen op de huishoudhulpen die werken ‘Wat me mete Ken jij een toekomstige UZA-medewerker? en opin viehet van de dienstencheques. l, wakader s dat de collega-ve rpleegkundig en graa UZA g de punt Evi, verpleegkundige: Meer informatie omtrent de werking met de ‘i’ zette TOPBEDRIJFjes op n.’

‘Mijn blik verruimen.

Werken 2010 UZAdiensten-cheques vindt u op de website en studeren combineren’ Topbedrijf www.sodexo.be. res op een rij voor

Niet op de openbare weg gooien a.u.b.

vacat

wil je deze jobkrant graag maandelijks in je inbox ontvangen?

m

Antwerpen,

sitair Ziekenhuis

04/09/09 10:49 V.U.: Hildegard Hermans, Universitair Ziekenhuis Antwerpen, Wilrijkstraat 10, 2650 Edegem

j een toekomstige UZAwerker? eze jobkrant dan door of laat f haar naar de website surfen: uzatrektaan.be

editie februari 2012

dec 2009

medewerker

Je staat in voor het in het ziekenhui ophalen van afval en vuil linne s. Je zorgt voor van het afval het correct sorte n (pap afval, vuilzakke ier, risicohoudend medisch ren n, ...). Het prop er houden van containerpark en het reinigen het de afvalbakk en behoort tot en ontsmetten van je takenpakket. bereid om wee Je bent kendwerk te verrichten (in beurtrolsystee een m).

van de Je hoofdtaak bestaat uit het herschrijven in opdracht teksten voor de patiëntenbrochures Verpleegkun het UZA. Surf naar ww digen / Artsen van de diverse medische diensten in w.uzatrektaa tekst / Paramedici Administratie n.be voor meer det Je kneedt hun teksten tot een begrijpbare / f of Technisc werk, ails over onz voor de patiënt. Naast het redactionele h talent e vac atu sche grafi ak res. r schoonma Teamleide Surf naar www.uzatrektaan.be voor meer details over onze geef je input aan de interne en externe Vacatures voor nauw werkt Je e. takende fotografi en stelt of leesploeg er deaan, verhalen van onze medewerkers. ontwerpers over layout de schoonmaak Je stuurtvacatures te eindproduct waar mooi bij die een tot paramedici stuurt om en op met hen samen en personeelsplanning Surf naar www , kwaliteit van .uzatrektaan.b komen dat als einddoel heeft: een transparante nodig. Je controleert en bewaakt de e voor meer ie naar de aan je de Op het ogenblik van verschijning van deze vacatUZA waren er geen paramedische vacatures. duidelijke en eenvormige communicat het werk, stelt verslagen op en rapporteert productie werkt samen Surf voor een laatste stand van zaken naar www.uzatrektaan.be. patiënten. Daarnaast coördineer je de leidinggevende. Je geeft opleiding en van deze drukwerken met diverse drukkers. met drie collega-teamleiders. van de naald Heet Geef deze opvolging jobkrant dan door of laat hem of haar naar de website surfen: Elke 3 maanden sta je mee in voor de l gazine: Medewerker opname en onthaa www.uzatrektaan.be van het driemaandelijkse patiëntenma n, Je staat in voor het onthaal van patiënten, Maguza. Je bedenkt nieuwe onderwerpe woordelijk fotografie Evi geniet van de opleidingskansen.

Of er nu iem familieleden en bezoekers. Je bent verant woont de redactie bij, coördineert de and arts ie‘Nadat ik mijn bachelor verpleegvan patiënten en de opvolging inschrijving bedrijfscultuur, opleiding en, één team verpleegkun voor deSamen Joyce Wouters, en verzorgt in overleg met de communicat dige of tweedejaars kunde had behaald, ben ik ve formaliteiten. training . administratie eerstekansen de andere deelnemende van deNaast verpleegkund stage in het boekho verantwoordelijke de eindredactie voor verdere uder is, onmiddellijk een banaba spoed iede reen leeshet > UZA. “In het begin was ik zenuige, doet voor het eerst ziekenhuizen zich laat. van verder heeft hetachter eerst werk vorming en gunstige loon- en Je staat in voor de projectcoördinatie en intensieve zorgen gaan volgen. wachtig” beke vak ooit moe en met echt de en e nt patië ten scho jaarverslag ze. het ntenzijn ol, vond ik heel arbeidsvoorwaarden geven we leren. Dagelijk Ik kreeg de kans hier deeltijds te , ener r eenmalige publicaties zoals Elk jaar opnieuw heel wat“Voo UZAniet met popp spannend s tref je en verslag. elijk colle zoals ”.

Wat wetenschapp ga-v het Ambitie werken zodat ik de twee perfect ook aandacht aan extra service op me mete op de UZA-wer erpleegkundig jaarrekening en medewerkers die steun het en met opviel, Als universitair ziekenhuis en graa kvloer was van je dat g een kon combineren.’ Uiteindelijk de de zoals kinderopvang. Ook niet klein punt e fout, zoals jes op Demee erkenning als topbedrijf rdere stag ziekenhuis en de de collega’s succes een “i” zettemet het bele investeert het UZA niet alleen iaires aan n. Maa daar meteen zwaaide Evi af als één van de eerste tlich k onbelangrijk is de open, joviale tje niet op inspireert ons om verder te die één doe aand gewezen./Dat /Evi, ici oen,verpleegkundige studie Paramed dan word je l voor ogen gkundig in innovatie en onderzoek, mentorcoaches van het UZA. mijn foute / Artsen is wel afronden. enn leren en vriendschappelijke sfeer goed, want ik Verplee gaan de ingeslagen weg. hebop . ” ben: hun toek op intensieve zorg, wil is één graavan “Op de afdeling g uithen: maar ook in medewerkers.

Ze combineerde de opleiding met onder collega’s. Teamspirit doet omstige Op alleep niveau’s van ons talent h zelf bero Technisc heef of t elke‘Het zal mijn blik als verpleegkundige tratief onder de Adminis coach. Hij/zij de master verpleeg- en vroedkunde.

Als je in het UZA aan de slag hier wonderen! kniewe neemt je mee stagiaire een hiervoor opge personeelsbeleid willen krijg Arab, en.

‘Vooral uit eigen interesse. Het zal opalleen maar verruimen’.. leide kan je op het arbeidsveiligheid naleeft (Codex, een ambitieuze gaat,de kom je terecht in een einde ook bete ronde, volgt je van nabij organisatie zijn, UZA bestaande wetgeving betreffende op. mijn blik als verpleegkundige voet de en Je zorgt er voor dat hettopbedrijf op eid r “Ik hoop na mijn evalueren.” vacatures. ende arbeidsveiligh betreff daten je nieuwe uitdaagt regelgevingUZA: taan.be voor meer details over onze zodat ambitieuze medewerkers ‘Topbedrijf om voor te opleidingSurf naar www.uzatrek alleen maar verruimen. Ik volg de aan Vlarem, AREI, ...). Je volgt de bestaande pedi de atrie.” “Samen slag te kunn om je talenten verder te voor preventie. dienst bij ons voldoende inspiratie werken’ en gaan op met enkele ande opleiding voltijds wat betekent dat Je rapporteert aan het hoofd van de interne Hogeschool, re stagiaires van ga ik vinden om zich thuis te voelen ontwikkelen. Niet voor niets is Het UZA sleepte dit jaar voor ik twee dagen per week in de les de Karel de Grot clinic. Studente op donderdag 26 nove e mber en aangetrokken te worden tot zit. Ik ben dan ook bewust minder n verpleging het UZA de aantrekkingspool de vierde keer op rij het label optredens van kunnen die avon naar UZa comedy gaan werken. Zo’n opleiding vraagt het UZA. verschillende d gratis geni voor talent uit de wijde “Topbedrijf om voor te werken” in stan Hyfte, the Luna eten van veel investering. Maar gelukkig zit je tics, ...) en kunn d-up comedians (o.a. Joos de wacht. Het UZA krijgt dat label omgeving. maken met de t Van en na afloop hier in een omgeving met een schat een informee medewerkers na onderzoek van de Corporate l praatje Info en insch van het UZA aan informatie. Je hoeft nooit ver te .” rijvingen UZA Research Federation (CRF), een Comedy Clini zoeken.’ c: www.uzat onafhankelijke organisatie die rektaan.be zo aantrekt in het bedrijven eenmedewerker organisatiesskritisch Wat is het toch dat getalenteerd cultuur van doorlicht.

Opmerkelijk is datwetenschappelijk die eigen UZA? Misschien is het wel Ontdek wat jou aantrekt in aandacht voor zorgkwaliteit.

UZA met en maximumscores methoden In het UZA onderzoek, innovatievehet zijn de arbeidsvoo het UZA op www.uzatrektaan.be en de persoonlijke groeikansen arbeidsvoorwaarden, opleidingen van de priv rwaarden van Ze zullen ook de extra op éziekenhuiz het paritair sfeer onder enthousiaste en het uitg comité wel interessant vinden, net als de warme medisch pers angspunt voo oneel. r het nietcollega’s.

Vac kracht kings atures voor aan de aantrek Maar wat het ook is, één ding staat vast: Daarnaast zijn wat ontdekken te om er vergoedingen paramedici het UZA valt niet te weerstaan. Tijd dus van Zo wordt er voor onregelm 1 10:49 07989_vacatUZA01.indd 2 04/09/09 10:52 voor atige s op hemen joù aantrekt in het UZA! taties.surfen: 100% toegeken prestatie website naar depres haardage offeest of laatzondoorzond dan d, voor pathologisc n een toeslag Geef deze meer details over onze agprestat nachjobkrant he anatom van tprestaties een Surf naar www.uzatrektaan.be voor ie trektaan.betoeslag van 35% ies een toeslag van 26%, voor www.uza onze medewerkers.

Je onthaalt en toeslag van 10%. Ook en voor avon laboratorium vacatures of lees er de verhalen van registreert bezo dpre een Je ekers. stati wach voert technicus dienstverlenin es een aanvragen en van de analy kennis / ervaring g hoort) en een tvergoeding (indien wach resultaten (50%) ses behoort in. Je verzorgt o / zorg t bij de oproepvergoe je takenpakk de analyses Andere finan et. Je staat in ding zijn voor in functie van de ciële zien. de ontvangst werkplanning zijn o.a. de eind voordelen die het UZA en registratie en een optimale aan ejaarpremie monsters. Je dienstverlening. en de geschenk de medewerkers toekent voordelen zoals bent verantwo uitvoeren van Het encheque. Extra een levensverz voor de regis aanvullend onde in tratie ook inko lega maar eker i.v.m. en men rzoek le onderzoek, ing, een verze het b kwalitatieve en een hosp van klachten. het UZA niet alleen in innovatie en verbeteringen kering gewaarb italisatieverze Als universitair ziekenhuis investeert kering zijn stan orgd topbedrijf dat je uitdaagt daard. de slag gaat, kom je terecht in een medewerkers. Als je in het UZA aan spool voor talent n. Niet voor niets is het UZA de aantrekking om je talenten verder te ontwikkele

Vacature in de kijker: Biotechnicus intensieve zorgen/ operatiekwartier

030

004

de uitvoering Je bent verantwoord Ze zullen ookelijk de voor extra opleidingen en de persoonlijke groeikansen Je werkt ziekenhuis. maak in het van de schoon wel interessant vinden, net als de warme sfeer onder enthousiaste vastgelegde procedures en respecteert volgens collega’s. schriften nauwgezet. Je wordt ook de hygiënevoor Maar wat hetwerkzaamhe ook is, één ding het aan de aantrekkingskracht zoals vast: den, staat andere ingezet voor van het UZA valt niet te weerstaan. Tijd dus om te ontdekken wat van sanitaire benodigdheden. aanvullen joù aantrekt in het UZA!

UZA- Topbedrijf

jobkrant van UZA

arb

eidsveilighei Je zorgt er voor d dat wetgeving betre het UZA de bestaande ffende arbeidsve (Codex, Arab iligheid nale , Vlarem, AREI eft , ...). Je volgt bestaand maandelijks verschijnt de e en nieu we regelgev arbeidsveiligh ing betreffend eid op de voet e op. het hoofd van de Interne Dien Je rapporteert aan st voor Preventie Wat is het toch dat getalenteerde medewerkers zo aantrekt in het .

vacat

verschijnt maandelijks

Binnen de Infra structuurgroep infrastructuurp leid je ICTrojecten ten beho de verschillen de diensten binn eve van Je rapportee en het UZA. rt aan Je leidt ICT-infras de ICT-manager Infrastruc tuur. tructuurprojec verantwoordelij ten en bent k voor het opst realistische impl ellen en uitvo eren eme van de bijhorend ntatietrajecten en het opm van aken e documentatie van infrastruc . Het signalisere tuurbehoeften n en de organisatie verbetertrajec beho Surfort naar in meer details over onze vacatures. ookwww.uzatrektaan.be tot je takenpakk tenvoor et.

vacat

preventieadvi seur

editie UZA? Misschien is het wel die eigen cultuur van wetenschappelijk ker schoonmaak Medewer onderzoek, innovatieve methoden en aandacht voor zorgkwaliteit.

Communicatiemedewerker/ redactie (60 of 70%)

Nadia Zakaria, wetenschappelijk medewerker oogheelkunde

Wilrijkstraat

Als medisch secretaris (-esse) sta je in voor het typen, verbeteren en verwerken van medische verslagen van verschillende specialismen. Om dit centraal te kunnen beheren, is opvolging en rapportering in verschillende computerprogramma’s belangrijk.

verschijnt maa ndelijks

Je werkt op de debiteurendewerk administratie. Jeme beheert de er schoon maak bent verantwo dossiers inzakeJe verzekeringsordelijk voor van de scho de uitvoering aspecten, mutualiteit, opvolging onmaak in het ziekenhuis. Je volgfacturen, van niet-betaalde ens vastg...eleg werkt de de hygi Je staat één keer per week in voor procedures en respecteert ënevoors chriften nauw gezet. Je word de kassa in deinge inkomhal. staat zet voorJeande t ook re werk zaamheden, aanvullentevan patiënten telefonisch woord zoals het sanitaire beno digdheden. mbt facturatie. Je zorgt voor de tea verzending ider schoon geautomatiseerdemle maak van facturen.Je stuurt de schoonm aakploeg aan, en personee stelt de take lsplanning op nen stuurt die nodig. Je cont bij waar roleert en bew aakt de kwal het werk, stelt iteit verslagen op en rapporteert van leidinggevend aan je e. Je geeft ople met drie colle iding en werk ga-teamleiders t samen .

Als universitair ziekenhuis investeert het UZA niet alleen in innovatie en onderzoek, maar ook in medewerkers.

Als je in het UZA aan de slag gaat, kom je terecht in een topbedrijf dat je uitdaagt om je talenten verder te ontwikkelen. Niet voor niets is het UZA de aantrekkingspool voor talent uit de wijde omgeving.

Niet op de openbare weg gooien a.u.b.

Medisch secretaris (-esse) voor het centraal medisch secretariaat

Neem ons vacaturekrantje mee Neem ons vacaturekrantje mee de displays in het ziekenhuis uit de displays uit in het ziekenhuis kijk op onze jobsite www.uzatrektaan.be. of kijk op onze of jobsite www.uzatrektaan.be

“Het Eurekamoment”

lees verder >

Medewerker debiteuren - 75% (tijdelijk)

10, 2650 Edege

Geïnteresseerd in Geïnteresseerd in het UZA? een jobeen bij job het bij UZA?

kennis / ervaring / zorg

vacat

UZA Topbedrijf

Omdat je voor meerdere diensten werkt, is vergaderen, overleggen en samenwerken met artsen en collega’s vereist. Hiervoor zoeken we iemand met zin voor initiatief, tact, assertiviteit en de nodige teamspirit.

Het UZA sleepte dit jaar voor de vierde keer op rij het label “Topbedrijf om voor te werken” in de wacht. Het UZA krijgt dat label na onderzoek van de Corporate Research Federation (CRF), een onafhankelijke organisatie die bedrijven en organisaties kritisch doorlicht. Opmerkelijk is dat het UZA met maximumscores op arbeidsvoorwaarden,

Je verleent administratieve ondersteuning aan de ICT afdeling op het vlak van bestellingen en leveringen (logistiek), opleidingen aan de eindgebruiker, postverwerking, communicatie en personeelsadministratie.

07989_vacatUZA01.indd 1

Administratief medewerker ICT - 50%

Vanaf oktober 2009 neemt het UZA de schoonmaak in eigen beheer. Hiervoor gaat men over tot de aanwerving van een grote groep medewerkers schoonmaak.

Vacatures voor administratief of technisch talent

03 543 92 10

editie sept 2009

GEZINSZORG “Teamspirit De verzorgenden helpendoet wonderen” u graag bij Vacatures voo Ꮀ De persoonlijke verzorging r jobkrant van administra UZA tief of techn h talenhuishoudelijk t Ꮀ iscHet werk 003 Ꮀ De zorg de opvang vooredibaby’s tie nov 200 en kinVacatuen 9 re in de kijke r Projectleid deren er ICT AlleDe vacatures op een rij voor verzorgenden ondersteunen u in moeiVerpleegkundigen / Artsen / Paramedici / lijke momenten Administratief of Technisch talent met praktische hulp en een Surf naar www.uzatrektaan.be luisterend oor. voor meer details over onze vacatures.

UZA Comedy Clinic opno weekenden jobkrant van UZA Thuiszorg is ook mogelijk 26 vember Ontdek wat jou aantrekt feestdagen en tijdens de nachten in het UZA

Medewerker schoonmaak

Je bent verantwoordelijk voor de uitvoering van de schoonmaak in het ziekenhuis.

Je werkt volgens vastgelegde procedures en respecteert de hygiënevoorschriften nauwgezet.

Je wordt ingezet voor aanvullende werkzaamheden, zoals het aanvullen van sanitaire benodigdheden.

vacat

001 Tel.

Niet op de openb are weg gooien

Vacatures voor administratief of technisch talent

info

tot uw dienst Nuttige Telefoonnummers » algemeen nummer UZA: T 03 821 30 00 » onthaal en opname: T 03 821 31 01 » patiëntenbegeleiding: T 03 821 37 00 (maatschappelijk werk, ­ vrijwilligers, intercultureel bemiddelaar, transfer­coördinator, ­levenbeschouwelijke begeleiding, tolken en tolken Vlaamse gebarentaal) » ombudsdienst: T 03 821 31 60 » inlichtingen facturen: T 03 821 31 28 » mobiele medische urgentiegroep: T 03 821 38 06 » school in het UZA: T 03 821 58 86 Kinderopvang De Speelvogel In de kinderopvang zijn kinderen van patiënten en bezoekers van harte welkom. U vindt De Speelvogel in de rechtervleugel op het gelijkvloers. Pijlen vanop de parking wijzen de weg. Meer info: T 03 821 38 87 Gastenkamers Ter Weyde Wilt u in de buurt van het ziekenhuis overnachten, dan kunt u terecht in onthaaltehuis Ter Weyde. Vrijwilligers bieden er een eenvoudig maar warm onthaal aan een billijke prijs. Ter Weyde bevindt zich op 200 meter van het UZA (Edegemsesteenweg 240, 2610 Wilrijk). Voor meer info: T 03 440 48 18.

Winkelgalerij In de inkomhal vindt u:

» de cafetaria, in de week open van 8.30 tot 20 uur en in het week­ end van 12 tot 20 uur » een broodjeszaak, in de week open van 9.30 tot 14.30 uur » een shop (bloemen, g­eschenken, voeding, lectuur enz.) in de week open van 8 tot 20 uur, zaterdag van 10 tot 19 uur, zondag van 13.30 tot 19 uur » een bankautomaat Restaurant Het restaurant vindt u op -1 op het einde van de bezoekersgang. Het is elke werkdag open van 12 tot 14 uur.

colofon Maguza – driemaandelijks tijdschrift van het Universitair Zieken­ huis Antwerpen – jaargang 24, oktober 2012 – Redactieadres: UZA, afdeling Communicatie, Wilrijkstraat 10, 2650 Edegem, communica­ tie@uza.be – Verantwoordelijke uitgever: Johnny Van der Straeten – Hoofdredacteur: Ann Segers – Redactiesecretariaat: Kris Thieren – Redactieraad: Bettina Blaumeiser, Patrick Cras, Annick Deckers, Anneleen De Vos, Jonas De Wolf, Paul Germonpré, Marc Peeters, Ann Segers, Bharati Shivalkar, Elke Smits, Kris Thieren, Paul Van Aken, Miranda Van De Wiele – Redactie & realisatie: Jansen & Janssen Uit­ geverij, www.jaja.be – Fotografie: Jan Locus, Shutterstock – Illustratie p. 14: Debora Lauwers – Kruiswoordraadsel: Freddy Roegiest – Recla­ meregie: Little Joe, www.littlejoe.be – De inhoud van de advertenties valt niet onder de redactionele verantwoordelijkheid van het UZA www.maguza.be

advertentie

fo: meer in 0 950 0800 2nfo.be i raplift t . w w w

Onze traplift ... ... Uw comfort Gratis en vrijblijvende offerte — Korte leveringstermijn (vanaf 1 week) — Dienst na verkoop (24u/24) — Gratis subsidieadvies — Conform wetgeving — Diverse afwerkingen — Batterijvoeding NV Coopman Liften Heirweg 123 | B-8520 Kuurne comfortlift@coopman.be

witJas

de fantomen van de radiotherapie Toen hij aan zijn studies fysica begon, had Jo Vanregemorter nooit gedacht dat hij op een dag een

Jo Vanregem orter, stralingsfys icus

radiotherapiecentrum uit de grond ging helpen stampen. En toch deed hij dat, in 2007, als stralingsfysicus in het UZA.

w

e ontmoeten Jo bij de bunkers

nog wel werkt zoals het moet, en of

als dat voor 100% overeenkomt met

betonnen muren van 2,4 meter dik

ling toedient op exact de juiste plaats.

de patiënt. Elke dag gebeurt er min-

van de radiotherapie. Achter

worden via

kankerpatiënten

tomotherapie,

een

bestraald

bijzonder

het dus de voorgeschreven dosis stra-

testen op een fantoom

het plan, start de behandeling van stens één meting met een fantoom, hetzij voor een nieuwe patiënt, het-

geavanceerde bestralingstechnologie.

Hoewel ze zelden rechtstreeks in

rol in de opstart van de Universitaire

spelen de fysici een belangrijke rol

alles voor de patiënt

ten. ‘De arts duidt op de CT-scan

erkend als deskundigen in de medi-

Jo speelde in 2007 een belangrijke Radiotherapie Antwerpen (URA), een samenwerking tussen het UZA en ZNA Middelheim.

Intussen beschikt de URA al over

twee tomotherapietoestellen in het UZA. Jo bereidde in 2011 ook de komst van het tweede toestel voor.

Samen met zijn twee collega’s heeft

hij voorts de taak de toestellen goed uit te testen en af te stellen vooraleer

ze in gebruik worden genomen. Ze

gaan ook elke dag na of elk toestel

contact komen met de patiënten,

in de behandeling van de patiën-

aan welke plaats welke stralingsdosis moet krijgen, en ook welke kri-

tische organen in de buurt van het kankerweefsel zo weinig mogelijk

straling moeten krijgen. Met die gegevens en via heel gesofisticeerde software proberen wij het optimale

bestralingsplan op te stellen. Het is

telkens weer een hele oefening om de tumor zo goed mogelijk te bestra-

len en tegelijk zo weinig mogelijk

schade aan te brengen aan de

omliggende gezonde weefsels en organen.’

Vervolgens wordt de behande-

ling nagebootst op een zoge-

naamd fantoom. ‘Dat is een voorwerp waarin we de straling

kunnen meten. We laten het fantoom de bestraling ondergaan zoals die uitgetekend is voor de

patiënt. Nadien kunnen we dan nagaan of het fantoom op de

juiste plaats de juiste dosissen bestraling heeft gekregen. Pas

fantoom

zij puur als controle van het toestel.

Jo en zijn collega’s zijn officieel

sche stralingsfysica, door het FedeAgentschap voor Nucleaire Controle. ‘Ook de contacten met dat agentschap maken deel uit van mijn taak, net als de veiligheid op de werkvloer. Mijn collega’s houden zich dan weer meer bezig met het opvolgen van nieuwe technieken die eventueel ook voor ons interessant zijn.’

Het is en blijft een boeiende job, vindt Jo. ‘Van de mogelijkheden waarover we vandaag beschikken, konden we twintig jaar geleden alleen dromen. En het blijft evolueren.’ Zou hij jonge fysici of ingenieurs aanraden om in de medische fysica te stappen? ‘Ja, als ze beseffen dat de patiënt altijd eerst komt. Het is geen technologie om de technologie. En als er op één dag toevallig vier patiënten hun behandeling starten, dan is dat doorwerken. De patiënt staat altijd centraal.’ raal

maguza 041

puzzel

puzzel & win!

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

1 2 3

5

4

7

5

9

6

1

7 8

6

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

9 10

10

11

8

12 13

2

14

3

15 16

4 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

horizontaal 1. weefselverharding – gezonde sport 2. niervocht – niet genoeg gekookt – Turks bevelhebber 3. metaal – daar in de verte – city 4. mode – gezinslid – schuine streep (Eng.) 5. klein ventje – scheepstuig – spil – vlek 6. korting – het braken – Costa Rica 7. teil – lekkernij – bijenzwerm 8. doorwaadbare plaats – spokenroep – bewusteloosheid – strik 9. bijbelse vrouw – lidwoord – vrouwenschoen – Italiaans

doe mee en win!

Heb je het letterwoord ontdekt?

Mail het dan voor 20 november 2012 met je naam en adres naar maguza@uza.be of stuur een brief­ kaart naar Maguza, UZA – Afdeling communicatie, Wilrijkstraat 10, 2650 Edegem en maak kans op één van de vijf cadeaubonnen van Oxfam Wereldwin­ kels t.w.v. 20 euro.

042

volksverhaal – burgerlijk – moerasvogel met behulp van strookjes hout vastzetten – aderontsteking loofboom – oneven – opening – dun takje – Grand Prix onverpakt – aan zee – larf – getij ik heb het gevonden! – bezittelijk voornaamwoord – gravure geneesheer – cirkel – noodsignaal het weer wennen aan het leven buiten het ziekenhuis

verticaal 1. wondnaad – wasbeurt met afwisselend warm en koud water 2. schreeuw (Fr.) – grote boodschap – leeuwhondje – muzieknoot 3. band – wijnhuis – zoon van Adam 4. plus – venster – fiets – wisselgebruik 5. bestuurder – uitroep van afkeer – gierigaard 6. fuikingang – ongaarne – cerium – wrang 7. eten dat via een katheter wordt toegediend – Japanse siervis 8. slot – zeevis – eventueel – minnaar 9. mobiele telefoon – Schotse naam – klimop – domina 10. zaterdag – streling – automerk – bestemming 11. boenmiddel – de werkzaamheid van iets trachten te bevorderen 12. delfstof – moskeehoofd – insect – schutsluis 13. bitterkruid – stopcontact – Los Angeles 14. gehuwde vrouw – oude lengtemaat – a tempo – ritmische popmuziek 15. kluitenbreker – dry – aartsdom – vlekkenwater 16. slaap – krampachtige samentrekking

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

g 2 e 3 e 4 l 5 z 6 u 7 c 8 h 9 t

1

10

r a 13 d 14 i 15 u 16 s 11

12

a l l e e

s t a n t b e p d i p e aml r i o e r o z Y l e l k d l rg e Ymp 7

ro n o t a h a l a i s e t f e n n s l o e t n t t o

1

3

s co p i i e r r l i ga a e s k e n d t a t i e e r e g l emu l me s a s i t g e r i a o t e t n s p i a a l e r a p om d i 9

10

2

e k i s i a t t l eme i n o k u r a t i i t e r l a l n e n d e n a l Y

5

8

i c o o n

r o l s t o o e v l e no r ag b a d s i m s e 6

4

oplossing maguza 89 HOOIKOORTS – Alice Van Hove (Edegem), Maria Imbrechts (Zandhoven), Louisa Van Crombruggen (Dilbeek), Ivo Nagels (Schoten) en C. Machielsen (Essen) krijgen hun cadeaubon binnenkort in de bus.

column

Echt gelukkig zijn E

en tijdje geleden, in de file onderweg naar de kust, was ik me ongelooflijk

aan het opwinden: waarom nu weer die file, net nu ik met mijn dochter wat quality time heb. En zijn dat daar geen donderwolken? Mijn plan viel in duigen en het einde van de wereld leek wel nabij.

Ik vroeg me af hoe het komt dat mijn vriend, die bijna vier jaar in de gevangenis heeft gezeten, altijd goedgezind opstaat en gaat slapen. En hoe het kan dat m’n vriendin Wheels die al heel haar leven in een rolstoel zit, de meest uitbundige lach heeft die ik ooit heb gezien?

Ik vroeg het die avond aan mijn vriend: ‘Wat is je geheim? Waarom kan jij ondanks al het onrecht dat je hebt meegemaakt toch alles relativeren en gelukkig zijn?’ ‘Omdat ik een eskimo ben: bij vijf graden is het voor mij warm buiten, jij hebt het dan nog steeds koud.’ Ik begreep er geen snars van. ‘Als je de lat voor jezelf hoog legt, en daarbij nog eens het geluk hebt nooit een échte tegenslag te kennen, dan kun je volgens mij nooit het diepe geluk beleven,’ ging hij verder.

‘Je wilt dan altijd meer en waardeert de kleine dingen niet meer. Toen ik in de gevangenis zat, 23 uur per dag in een stinkend kamertje, kon ik intens genieten van een vogel die op de vensterbank kwam zitten. Ik denk niet dat jij dat doet, liefste. Jij leeft in het geluk maar je beleeft het niet. Je vindt wat we hebben doodnormaal maar je hebt de sleutel niet om ervan te genieten. Je drang naar meer en beter maakt je gevoelloos voor geluk.’

Saartje Vandendriessche toont haar stralende glimlach als omroepster en als reporter in Vlaanderen Vakantieland.

Ze houdt van lopen, fietsen en zwemmen. Met haar dochter en honden geniet ze van de vrije momenten.

Verlangen is lijden Ik heb er lang moeten over nadenken. En het is

waar: we hebben blijkbaar tegenslagen nodig om

het geluk te kunnen beleven. Wheels kan genieten van een kop koffie onder vrienden of een cine-

mabezoekje, omdat ze na die zware operatie van vorig jaar nu wél zonder rugpijn door het leven

kan. ‘Zelfs als ik in de regen buiten moet, ben ik gelukkig, Saar, want ik moet niet in bed liggen

wachten op een zoveelste infuus of prik. De pijn

van toen maakt dat ik nu ik sneller dan jij tevre-

Je drang naar meer en beter maakt je gevoelloos voor geluk

den ben en intens geluk kan proeven.’

Ik voelde me bijna schuldig en bijzonder ondankbaar. Wheels had de kracht om

het verlangen uit te schakelen. ‘Als je niet verlangt, dan lijd je niet,’ riep ze me nog na toen ze wegstoof. ‘Enjoy Life, Beauty!’

Kleine dingen kunnen ons gelukkig maken en tegenslagen moeten we aanwen-

den om gelukkig zijn te kunnen beleven. We leven in een ongelooflijke luxe: wil

je een koffietje uit Italië of liever een uit Colombia? We draaien de kraan open en

hebben proper water. Ben ik ziek, dan is er vast wel een dokter die me komt helpen. Als de dag komt dat de dokter me niet meer kan helpen, hoop ik te kunnen

zeggen dat ik het geluk heb gehad om ‘gelukkig zijn’ te hebben mogen beleven.

Want niets is mooier dan écht gelukkig zijn!

Saartje maguza 043

geholpen? rubriek

een zonnig meisje van zeven Nienke (7) houdt van turnen en tekenen en gaat

Sindsdien

naar de scouts. En ze heeft het syndroom van

gaan

we

jaarlijks

met

Of ons leven sterk bepaald wordt

naar dr. Wojciechowski. Daarnaast

Dat valt goed mee. Natuurlijk kwam

Voor de algemene controle gaan we

Down. Sinds een drietal jaar wordt ze opgevolgd

gaat Nienke naar de gastro-entero-

door het downteam van het UZA. ‘Daar is ze geen

loog, de orthopedist, de logopedist,

nummer, maar Nienke’, zegt mama Marijke.

arts. Secretaresse Iris Mallinus doet

n

ienke Goris is de oudste van

Wim

drie zusjes. Toen haar ouders en

Marijke

kort

na

haar

geboorte vernamen dat ze het syn-

droom van Down had, was dat een zware klap. Ze bleven echter niet bij de pakken zitten en probeerden haar alle kansen te geven.

Marijke: ‘Een drietal jaar geleden

verwees onze kinderarts ons door naar het downteam van het UZA.

Een aantal bloedwaarden bij Nienke waren immers niet normaal. Bijkomend onderzoek wees uit dat ze allergisch was aan gluten. Ik ging toen een paar keer op consultatie bij de diëtiste.

Intussen kunnen we vrij

het oer-moedergevoel

Nienke op controle bij het downteam.

de NKO-arts, de oogarts en de tand-

haar uiterste best om zo veel moge-

lijk afspraken te combineren, zodat we telkens maar twee of drie keer

moeten komen. Dat is een grote luxe.

We merken ook dat er veel onder-

ling overleg is tussen de artsen. Op

door Nienkes gezondheidstoestand?

de diagnose destijds hard aan, maar bij mij haalde al gauw dat oer-moe-

dergevoel de bovenhand. Doordat Nienke ons eerste kind was, konden we ook niet vergelijken. We zijn

blij met elk stapje vooruit. Zo leert Nienke nu lezen, volgens een aange-

paste methode met pictogrammen.

Daar is ze zo trots op.’

Wim: ‘We hebben geleerd om

het eind gaan we telkens opnieuw

vooral plannen te maken op korte

algemene bespreking. We voelen ons

blijven doen zoals we dat gewend

langs bij dr. Wojciechowski voor een zeker geen nummer: Iris kent de kin-

deren bij naam en vraagt altijd hoe het gaat. De artsen nemen veel tijd

voor ons en leggen alles geduldig uit aan Nienke.

termijn. Verder zijn we gewoon alles waren: vrienden bezoeken, uitstapjes maken ︙ In feite kunnen we met

Nienke alles doen, al zijn er soms

kleine aanpassingen nodig.’ Marijke: ‘Als er al iets is veranderd, dan is het

dat gelukkig zijn bij ons nu op de eerste plaats komt. Meer dan presteren.’

info dienst pediatrie, t 03 821 32 51, 03 821 38 10

goed omgaan met haar glutenvrije dieet.

044 oproep!

Hebt u ook iets bijzonders meegemaakt in het UZA? Laat het ons weten via maguza@uza.be