Jazzmozaïek 2009 nummer 4 by Jazzmozaiek

Driemaandelijks tijdschrift - Negende jaargang - nr. 4 - december 2009-januari-februari 2010 Afgiftekantoor: Antwerpen X – P409123

een brede kijk op jazz in Vlaanderen en de wereld

Afscheid Luc De Baets De Nolf-Sheppard-Pallemaerts Koen De Cauter & Django 100 Jos L.Knaepen: Jazz Masters Blindfold test: Peter Hertmans

Verantwoordelijke uitgever en afzendadres: Peter Heyndrickx • Wijngaardstraat 5 • 1755 Gooik

foto: © Jos L. Knaepen

Jean Warland

www.jazzmozaiek.be

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

JANUARI FEBRUARI MAART 2010 /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// DESINGEL

DE ROMA

DESGUINLEI 22

Turnhoutsebaan 286

2018 ANTWERPEN

2140 Borgerhout

Tickets: 03 248 28 28

Tickets: 03 292 97 40

www.desingel.be

www.deroma.be

////////////////////////////// ////////////////////////////// ////////////////////////////// DONDERDAG 7 JANUARI 20:30 DE ROMA

DONDERDAG 4 FEBRUARI 20:30 DE ROMA

WOENSDAG 3 MAART 20:30 DE ROMA

TOOTS THIELEMANS QUARTET

AVISHAI COHEN QUINTET

DEE DEE BRIDGEWATER: TO BILLIE WITH LOVE

////////////////////////////// ////////////////////////////// WOENSDAG 13 JANUARI 20:00 DESINGEL

DONDERDAG 11 FEBRUARI 20:00 DESINGEL

//////////////////////////////

ERIC SLEICHEM & BLINDMAN KWADRATUR # 2

A TOUCH OF NOIR / SHADES OF NOIR

VRIJDAG 5 MAART 20:00 DESINGEL CLAUDIA QUINTET + 1

////////////////////////////// ZATERDAG 16 JANUARI 20:30 DE ROMA

//////////////////////////////

KRIS DEFOORT & HAN BENNINK

DONDERDAG 25 FEBRUARI 20:30 DE ROMA

////////////////////////////// VASILIS TSABROPOULOS, ANJA LECHNER & U.T.GANDHI: MELOS ////////////////////////////// VRIJDAG 26 FEBRUARI 20:30 DE ROMA BRUSSELS JAZZ ORCHESTRA & TUTU PUOANE: HONOURING MAMA AFRICA!

////////////////////////////// DONDERDAG 11 MAART 20:00 DESINGEL REQUIEM FOR A DYING PLANET

////////////////////////////// DONDERDAG 18 MAART 20:30 DE ROMA SOLEDAD //////////////////////////////

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

OSP - Harrisson

//////////////////////////////

voorwoord T

oen ik midden 2004 met hem ging samenwerken, klikte het meteen. Hij wist het beste in mensen boven te halen. Medewerkers waren vrienden, anders werkte het niet. Onbaatzuchtig. Intens. Dat maakt de equipe van Jazzmozaiek net zo uniek. Met z’n allen voelden we die sterke band en hand die ons leidde. Tot hij geveld door ziekte stilaan moest loslaten. Plichtsbewust als hij was, wilde hij de

Luc Op 13 september overleed Luc De Baets, oprichter en bezieler van Jazzmozaïek. Zijn uitgesproken visie, zijn scherpe zin voor humor en open geest waren verhelderend voor al wie op zijn golflengte mee het avontuur van de jazz aanging, zijn passie en zijn leven. Met enkele gerenommeerde jazzkenners zoals Marc Van den Hoof, Jack van Poll (toen vanuit ZuidAfrika), en wijlen Sim Simons en Albert Michiels startte hij in oktober 2000 het tijdschrift Jazzmozaïek. Jos Knaepen zorgde voor de fotografische upgrade.

continuïteit van Jazzmozaiek veilig stellen. Luc bleef zich tot op het einde nauw betrokken voelen. Tot op het laatste moment wisselde Luc met me van gedachten over de toekomst, over 10 jaar Jazzmozaïek in 2010... Nu zullen we in de beste jazztraditie moeten verder improviseren. Gelukkig liet Luc ons voldoende bagage na om zijn tijdschrift verder te laten groeien. Deze editie dragen we op aan Luc.

Bij het afsluiten van deze editie vernamen we dat onze dierbare medewerker-radiomaker-jazzjournalist Jaap Lüdeke (°1935) op 9 november overleden is aan de gevolgen van leukemie. Een afscheid leest u pagina 54.

Jazzmozaïek

Luc, in de jazz blijf je dicht bij ons. Dat voelen we. Nu en straks. Time Remembered*. Altijd!

Bernard Lefèvre Hoofdredacteur

* Time Remembered is een compositie van de pianist Bill Evans. Luc was een groot liefhebber van pianomuziek.

Inhoud

blz

Jazzmozaïek is het gratis driemaandelijks magazine uitgegeven door de vzw Muziekmozaïek met de steun van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Het motto is ‘een brede kijk op de jazz in Vlaanderen en de wereld’. Jazzmozaïek werd in oktober 2000 opgericht in het kader van de toenmalige Jazz Vlaanderen vzw, die even later met de Volksfederatie samensmolt in Muziekmozaïek vzw.

INTERVIEW

Secretariaat (abonnementen en administratie): Muziekmozaïek vzw, Wijngaardstraat 5 B-1755 Gooik, tel. 02 532 38 90, fax 02 452 34 94 e-mail: info@muzmoz.be Op het web: www.muziekmozaiek.be of www.jazzmozaiek.be

Flemish Jazz Meeting – derde editie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Georges Tonla Briquet 16

Redactie: Jazzmozaïek, Laarstraat 105, B-2610 Wilrijk-Antwerpen (België) e-mail: redactie.jazzmozaiek@skynet.be • Stichter: Luc De Baets († 13/09/2009) • Hoofdredacteur: Bernard Lefèvre • Redactiemedewerkers: Mischa Andriessen, Patrick Bivort, Paul W. Blair (USA correspondent), Peter De Backer, Dirk De Gezelle, Frederik Goossens, Wannes Gyselinck, Chris Joris, Leon Lhoëst, Georges Tonla Briquet, Marc Van den Hoof, Marc Van de Walle, Joep Van Leeuwen, Jack van Poll, Marinus Vromans, Bert Vuijsje. • Fotografie: Jos L. Knaepen • Illustraties: Pieter Fannes • Redactiesecretariaat: Vincent De Laat • Grafisch ontwerp: Brigid Sullivan Dit magazine is gedrukt op milieuvriendelijk papier met het FSC-label.

Jean Warland: “Jazz is als een groot diep meer, dat toeneemt in grootte maar niet in diepte.” . . . . . . . . . . . . . . . . Patrick Bivort 4

Afscheid van Luc De Baets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bernard Lefèvre 8 Jos L.Knaepen:

Jazz Masters. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Georges Tonla Briquet 12

Fotopagina:

Brussels Jazz Orchestra & Tutu Puoane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jos L.Knaepen 14

FOCUS

Denolf-Sheppard-Pallemaerts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wannes Gyselinck 15

Twintig jaar conservatorium Brussel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Georges Tonla Briquet 18 Djangofollies – 100 jaar Django Rheinhardt Koen de Cauter: “Django klinkt altijd positief” . . . . . . . . . . . . . . Peter De Backer 19 Jazzacademie – Peter Vandendriesche “Naar de Jazzacademie komen ze met goesting, het is hun keuze!” . . . . . . . . . 20 JazzLab Series . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Jazzmozaïekjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Platenhoezen met poezen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Georges Tonla Briquet 27 Blindfold Test: Peter Hertmans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Peter De Backer 28 COLUMNS

Jack’s Groove: Farewell Stacy Rowles. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jack van Poll 30 Album Souvenir: Comblain gestencild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Marc Van den Hoof 31 Holland Muziekland: Eerste stappen en weer terug. . . . . . . . . Mischa Andriessen 32 Swing Streets of New York: The mecca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Paul W. Blair 33

Nieuw op cd-dvd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 De Jazzlezer:

Hoog tijd voor Han Bennink. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bert Vuijsje 47

Boeken:

Jazz Bilzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bernard Lefèvre 47

With Strings (4): Onderhoudende jazz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Joep Van Leeuwen 48 Muziektheorie: Jazzmozaïek graag in de brievenbus? Contacteer het secretariaat! info@muzmoz.be - tel. 02 532 38 90

Outside spelen (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leon Lhoëst 51

Muziekmozaïek Nieuws. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Laatste Noot

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

© Copyright (teksten en foto’s): Zonder voorafgaande en schriftelijke toestemming van vzw Muziekmozaïek mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook. Iedere redacteur is verantwoordelijk voor de inhoud van zijn tekst. Publiciteitsteksten en bijhorende illustraties vallen onder de verantwoordelijkheid van de betrokken adverteerder. Teksten en fotomateriaal kunnen door de redactie van Jazzmozaïek geweigerd worden zonder dat deze beslissing dient te worden gerechtvaardigd.

Jazzmozaïek 4/2009

Jean Warland Patrick Bivort

“Jazz is als een groot diep meer, dat toeneemt in grootte maar niet in diepte.”

oog tijd om Jean Warland met passie te laten vertellen over deze recente uitgaven en zijn indrukwekkende jazzcarrière. Beschouw je Bass Hits als een biografie? Nee, niet echt. Het is overigens wat voorbarig om al van een biografie te spreken. Het is eerder een terugblik op mijn jazzleven. Voor mij is het de gelegenheid om mijn dank te betuigen aan al die grote jazzgiganten die ik van jongsaf heb ontmoet. Jonge muzikanten van nu missen soms die diepgang, kennen nog amper de grote namen en de jazzgeschiedenis. Ik verklaar in mijn boek waarom Jack Sels, Fud Candrix, Jean Omer genieën waren. Voor de Vlaamse lezers die de Naamse muzikant Francy Boland niet kennen, schreef Luc De Baets een Nederlandstalige bijdrage. Het boek is deels in het Brussels, in het Nederlands en in het Duits. Er is ook een reproductie van een brief van Jack Sels in onberispelijk Frans hoewel hij een rasechte Antwerpenaar was. Wat zijn je eerste muzikale herinneringen? In 1930 met Sinterklaas kreeg ik van mijn vader een diatonisch accordeon; die heb ik nog altijd. We woonden in de Georges Leclercstraat in Vorst. In die buurt bevond zich de bistro Le Biplan waar mijn vader graag naartoe trok. Als het kermis was, stond daar de beste jazzband: een accordeonist en een drummer. Die accordeonist kende alle standards en dat sprak me enorm aan. Toen werd nog op jazz gedanst. Ik was nogal een fenomeen in de buurt en mocht af en toe accordeon spelen met de drummer. Later kreeg ik een chromatisch accordeon. Mijn eerste grote ontmoeting was met Toots. Ik speelde toen nog geen bas. De ouders Thielemans hadden een kleine naaiwinkel op de marktplaats van Molenbeek. Daar trof ik Toots met zijn gitaar, harmonica en accordeon. Hij speelde en floot de jazzstandards en wees me op de akkoorden op accordeon. Tot op vandaag zeg ik dank u Toots want hij heeft me de harmonische en meest gecompliceerde akkoorden aangeleerd. Hij bracht me de omzetting van gitaarakkoorden op accordeon bij. Die uren met Toots waren voor mij een heel belangrijke start in mijn muzikale carrière.

Jazzmozaïek 4/2009

Jean Warland, een van de grootste Belgische contrabassisten, is een levende encyclopedie van de jazz. Aan zijn ontmoetingen met zowat alle topmusici van de 20ste eeuw heeft deze jazzpionier ook een rijke schat aan anekdotes overgehouden. Die zijn nu gebundeld in zijn boek Bass Hits. Tegelijk verscheen het eerste album onder zijn eigen naam: The Duet. Van accordeon naar contrabas Wanneer ben je contrabas gaan spelen? In 1945. Dat was bij een andere bepalende ontmoeting met Henry Bockstael en zijn groep Toto-Al-Stale & His Louisiana Quintet. Hij engageerde me gedurende drie maanden in het seizoen in het hotel des Nations op de dijk van Knokke. Het was de eerste keer dat ik de zee zag en ook de contrabas ontdekte, want hij wou niet dat ik accordeon speelde. Dankzij mijn kennis van de standardakkoorden en het spelen van de basnoten met mijn linkerhand op accordeon lukte het me om me te behelpen met de contrabas. Na dat seizoen in Knokke wist ik met de goede raad van muzikanten zoals Emile Letellier en Léon D’Outreligne hoe ik met de contrabas moest omgaan. Ik maakte enorme vooruitgang door mijn contacten met die geroutineerde spelers. En zij hadden mij en andere jonge muzikanten nodig, want iedereen had kans, er was zoveel te doen. Er waren voortdurend concerten, galabals, tournees. Er was de club La Rose Noire in de kleine Beenhouwersstraat in Brussel die jonge musici zoals ik uitnodigde naast de grote namen. Daar heb ik Jack Sels, Jacques Pelzer, Roger Vanhaverbeke, Jacques Carpentier en vele anderen ontmoet.

Jean Warland: “Had ik op een klassieke manier muziek geleerd, dan hadden veel orkesten mij afgedankt.” In 1950 ben ik getrouwd maar had geen appartement. Wij logeerden bij een vriend, de pianist Robert Derijcke. Tot ik gevraagd werd om gedurende drie maanden in Nederland te toeren. Die kans heb ik gegrepen en zo leerde ik het orkest van Roland Corvelin kennen. We speelden slechte gedrukte arrangementen en de sfeer was niet al te best in dat orkest. Een week voor het einde van de concerten, in Rotterdam, sprong een snaar van mijn instrument. Corvelin zei daarop: “ik hoop dat je een nieuwe snaar gaat kopen”, waarop ik hem antwoordde: “natuurlijk” maar bij mezelf dacht “nooit van mijn leven”, want we konden het

amper met elkaar vinden, en zo’n snaar was niet goedkoop. Twee dagen later sprong weer een snaar die ik niet verving want de akkoorden die het orkest speelde waren zo eenvoudig dat het niet de moeite loonde nieuwe snaren aan te kopen. Twee jaar later, terug in Brussel, kreeg ik een postkaart met de afbeelding van het cabaret Le Boeuf sur le Toit van Jean Omer. Die kaart was gesigneerd Jean Robert, een tenorsaxofonist waar ik hoog mee opliep. Hij vroeg me bij hem langs te komen voor een engagement van een jaar dat misschien wel verlengd kon worden tot aan mijn pensioen. “Ik heb veel goeds over jou gehoord”, begon hij, “het schijnt dat je goed noten kan lezen. Hier is een contract van 400 frank per dag, de sociale lasten en je kostuum worden geregeld. Maar ze hebben me iets over jou verteld dat ik moeilijk kan geloven. Twee jaar geleden zou je met een contrabas met twee snaren je contract hebben beëindigd. Is dat waar?’ Waarop ik alleen maar ja kon antwoorden en beschaamd rood kleurde. Maar na mijn uitleg lachte hij en voegde eraan toe: “Hier mag je gerust op twee snaren spelen maar als je in de fout gaat, ben je ontslagen.” Van dan af beging ik geen fout meer. Daar heb ik ook het meest bijgeleerd. Wie waren de eerste contrabassisten die je bewonderde? Mijn vader kocht ooit op een tweedehandsmarkt een plaat van Duke Ellington. Dat was met een blauw etiket. Er stonden twee tunes op, maar geen Ellington composities. Eén kant luidde I Ain’t Nothing But The Blues en de andere kant Chloé. Dat was het debuut van Jimmy Blanton en Ben Webster. Blanton speelde in Chloé een bassolo in mineur. Dat maakte een geweldige indruk op me, want dat was een groot contrast met alle bassisten van die tijd. Je had toen George Duvivier en natuurlijk Paul Dubois. Maar ook Ray Brown die ik op een album van het Hank Jones trio met Buddy Rich ontdekte. Alle contrabassisten, met uitzondering van Paul Dubois, zijn in de val gelopen van Ray Brown. We waren gefascineerd door die buitengewone kracht en opvallende preciesheid dat we hem trachtten na te spelen. Om zoals Ray Brown te klinken hield ik mijn

contrabas tussen mijn knieën en ik trok zo fel over de snaren dat mijn instrumentenhals zich verplaatste. Live klonken we allemaal zoals Ray Brown. Wie hem het best benaderde was Roger Vanhaverbeke want dat was een bokskampioen in de beide Vlaanderen. Hij was de imposantste van ons allemaal. Ray Brown imiteren was de grootste vergissing die we begaan hebben. Paul Dubois wist wel beter, hij was al verankerd in zijn eigen manier van spelen vooraleer Ray Brown verscheen. Er wordt beweerd dat Brown eerder vooruit speelde maar dat was slechts een indruk. Bij Ray Brown was het niet de rechter- maar de linkerhand die belangrijk was. Als je een Ray Brown maat uitschrijft, moet je vier zwarte punten aangeven want de noten kruisen elkaar. Een andere contrabassist die me beviel, is Percy Heath van het Modern Jazz Quartet. Maar de meest precieze vertolkers in de jazzgeschiedenis waren zeker George Duvivier en Richard Davies. In België hebben we altijd ongelooflijk goede contrabassisten gehad: André Gramm, Fernand Fontaine, Jean Hundstadt, Roger Vanhaverbeke, Benoit Quersin, René Goldstein. Maar Paul Dubois is uniek. Die was – al is het moeilijk uit te leggen waarom – niet te imiteren. Hij was een groot jazzman bovenop zijn meesterschap van de contrabas. Paul was een artiest, een dichter, een schilder en het is met al die gaven dat hij ook de contrabas bespeelde.

luisteren. Die kwam na de uitzending naar me toe en vertelde me dat hij de contrabassist was van het symfonisch orkest. Hij zei “menneke, ik hou van wat je doet maar je speelt zoals een eekhoorn op een boom klimt. Dit instru-

ment is gemaakt in functie van je handen en niet omgekeerd. Een toon verdeelt zich niet in twee halve tonen maar in negen komma’s of negen partijen. Van de la tot de si. Jij stijgt een halve toon in vijf partijen en je daalt op de-

Is het een voor- of nadeel om autodidact te zijn? Ik vind dat een geluk. Ik heb twee keer dezelfde vinger gebroken. Als ik op een klassieke manier muziek had geleerd, zou ik door vele orkesten afgedankt zijn. Ik heb gepoogd zonder studies te gaan spelen en dat is me gelukt. In 1947 speelde ik in Flagey bij het INR-Radioorkest. Dat waren jamsessies uitgezonden door de radio met Leo Souris, Rudy Frankel en Jacques Pelzer. Soms kwam daar iemand zitten

foto: © Jos Knaepen

Bigband

Jean Warland

Jazzmozaïek 4/2009

zelfde wijze. De mooiste halve tonen worden voortgebracht door kleine vogels.” Het was een goede raad die me geholpen heeft met mijn vinger die het had laten afweten. Je hebt altijd met grote orkesten zoals het WDR samengewerkt? Sinds 1952 werk ik met grote orkesten. Daar hou ik het meest van omdat ik er echt deel van uitmaak. Ik speel een belangrijke rol en heb een grote verantwoordelijkheid als contrabassist in een groot orkest. Dat is totaal anders dan in een kwartet, kwintet of andere kleine formatie. De bassisten zijn de slaven in de muziek want ze dienen te begeleiden. Niets anders. We ondersteunen twaalf of veertien blazers. In een orkest zijn er strikte regels te volgen die in geen enkel werk te vinden zijn. Niemand kan voorspellen wat in een orkest gangbaar is. Dat wordt op het moment zelf bepaald, van stuk tot stuk. Op die manier keren we terug naar de traditie en naar contrabassisten zoals Jimmy Blanton. Ik heb 25 jaar met de WDR bigband gespeeld. Geen enkele andere muzikant is zo lang in een zelfde orkest gebleven. Wat is het grote verschil tussen een muzikant van 20 jaar in 2009 en een muzikant toen jij 20 was in 1947? Ik benijd zeker niet de jonge contrabassist van vandaag die het veel moeilijker heeft om van jazz te leven dan in mijn jonge jaren. Niet dat het toen gemakkelijk lag, maar nu is het zeer moeilijk. De speelmogelijkheden zijn veel meer beperkt. Van Buddy Bolden tot Ornette Coleman heeft men alles gespeeld en de handleiding van de jazz bepaald. Jazz is als een groot diep meer. Met alle invloeden van de jazz is dat alsmaar gaan toenemen in grootte maar niet in diepte. Jazz is geëvolueerd naar een smeltkroes met andere muziek zoals folk, world, r&b, enz. Eén ding is zeker, van jazz alleen kan je niet leven. Duke en Dizzy In je boek stel je dat elk concert een stuk van Duke Ellington moet inhouden. Waarom? Omdat dat de sleutel van alle mysteries is. Op een dag kom ik thuis en hoor het Ellington orkest op de radio Tattoed Bride spelen. Dagenlang heb ik gepoogd dat stuk te transcriberen, omdat het een prachtige studie is van harmonie, fuga en contrapunt. Mijn andere lievelingscomponist en arrangeur is de Naamse Francy Boland. Jammer genoeg hoor je te weinig van hem. Toen hij op een Europese tournee van Norman Granz met Chet Baker, Chris Connors en Count Basie speelde, kwam de vraag wie van de muzikanten partituren kon lezen. Waarop Francy Boland naar Count Basie ging die hem uiteindelijk vroeg om het orkest te dirigeren. Na een korte terug-

Jazzmozaïek 4/2009

ean Warland (23 oktober 1926) is een van de Belgische jazzpioniers. Na de tweede wereldoorlog maakte hij deel uit van het Bill Alexandre Septet, een van de zeldzame bebopgroepen in Europa. In de jaren 40 speelde hij met het kwartet van Toots Thielemans en ook met bijna alle toenmalige Belgische bigbands, o.a. van Jean Omer, Fud Candrix, Stan Brenders, Jack Sels. In de jaren 50 stelde hij zijn talent als contrabassist in dienst van opnames met Michel Legrand, Stéphane Grappelli en Sacha Distel. Als sideman bij Kenny Clarke, Don Byas, Sadi of Francy Boland speelde hij samen met Ella Fitzgerald, Carmen McRae, João en Astrud Gilberto, Dizzy Gillespie, Lee Morgan, Freddie Hubbard, Hank Jones, Martial Solal, Stan Getz, Johnny Griffin, Slide Hampton, Dave Liebman, Lee Konitz, Jim Hall, Milt Jackson, Art Blakey, Max Roach, Mel Lewis... In 1967 verhuisde hij naar Keulen, waar hij tot 1992 actief was bij de bigband van de Westdeutscher Rundfunk. In 1998 ontving hij de Django d’Or voor zijn lange en indrukwekkende carrière. Als het spel van de grote bassist Jean Warland nog in voortdurende evolutie is, heeft dat vooral te maken met het zich omringen van jong jazztalent. Zo heeft hij nu met multisaxofonist-klarinettist-fluitist Fabrice Alleman The Duet opgenomen met als gasten Phil Abraham (tb) en Frédéric Jacquemin (d).

keer naar België, vertrok Boland met vrouw en kinderen naar de VS om daar arrangementen voor Count Basie te schrijven. Op een dag interpreteerde hij een standard in een theesalon in New York en een dame begon met hem mee te zingen. Dat was Billie Holiday. Het eerste arrangement dat hij voor Count Basie maakte was Lockjaw Blues. Tijdens een repetitie vergiste een kopersectie zich volledig en dacht het merendeel dat de arrangementen rammelden, zo erg dat de partituren in de lucht werden gegooid door de muzikanten. Overtuigd van de correctheid van zijn arrangementen insisteerde Francy om het stuk te herspelen. Middenin de repetitie legde Basie alles stil. Hij vroeg wie dat arrangement had geschreven. Francy antwoordde dat hij de auteur was, waarop Basie hem feliciteerde en hem vroeg om nog acht andere te schrijven. Op die wijze ontstond de samenwerking tussen Basie en Francy Boland. Je hebt ook met Dizzy Gillespie gespeeld. Hoe heb je dat ervaren? Het was een mooi avontuur. Ik heb met Dizzy Gillespie getoerd. Hij was niet alleen een bijzonder musicus maar ook een ongelooflijk aimabel man. Ooit vroeg ik hem welke trompettisten hem hadden beïnvloed. Hij zei: Je kan niet naast Louis Armstong, maar ik hou van de geweldige toon en kracht van Roy Eldridge. Charlie Shavers vond ik ook fascinerend. Ik ben hem gaan opzoeken enkele dagen voor hij overleed in zijn hospitaalkamer. Ik zei dag Charlie, het is Dizzy. Als je me hoort knipper met je ogen. En hij heeft met zijn ogen geknipperd.” Bij zo’n verhalen blijf je niet ongevoelig. Zeker niet als Dizzy ze vertelde. Tijdens een eerste repetitie vroeg hij of we Nights in Tunesia kenden. Geen probleem, iedereen kende dat stuk. Ik ben begonnen met de melodie op de bas te spelen en hij zei dadelijk: “you’re

wrong!”, terwijl ik dat al zoveel jaren op die manier speelde. In feite maakten vele contrabassisten die fout, en ik was er één van. Als ik de opnames herbeluister die ik van dat stuk heb, dan is er slechts één die het juist speelt: Richard Davies. Basgitaar In de jaren 60 wordt jazz elektrisch en ontdekken bepaalde musici de elektrische bas? Ik heb gedurende zeven jaar basgitaar gespeeld. Ik was een elektrische bassist die zeer veel gevraagd werd, maar voor een reden die niets met mijn talent te maken had. Ik kocht een plaat van Quincy Jones omdat Toots er op speelde en dat was een schok, niet direct omdat Ray Brown er op speelde, maar wel de elektrische bassist Chuck Rainey. Ik kreeg er kippenvel van. Dat was een muzikant die eerder contrabas dan gitaar speelde. Ik verkoos elektrische bas te spelen en toevallig werd ik daarmee bekend. Ik oefende veel in de studio’s van Keulen en bood mijn diensten aan voor verschillende opnames. Toen een Joegoslavische muziekproducer niet de passende elektrische bassist vond, werd ik gevraagd. Je moet weten dat deze muziek heel extreme ritmes inhoudt en dus moeilijk te vatten is omdat de maten constant wijzigen. De partituren zien zwart van de noten. Ik bestudeerde die partituur in alle richtingen en dacht de oplossing te hebben gevonden. Als ik de maatstaven wegliet, dan hoefde ik niet meer de tijd van elke maat te tellen (die constant veranderde). Ik heb die methode toegepast en dat werkte wonderwel. Telkens er moeilijke basritmes mee gemoeid waren, vroegen ze mij en dat heeft bijgedragen tot mijn bekendheid. Ik hield wel van de basgitaar. Jean WARLAND - Bass Hits ISBN 978-2-8710-6505-0

info 09 210 10 10 www.gent.be/jazzintpark

27, 28, 29 augustus 2010 3, 4, 5 september 2010 09_WF1449_pub_jazzpark.indd 1

Jazzmoza誰ek 4/2009

10-11-2009 12:38:24

Luc De Baets (Ruiselede 21 mei 1937- AZ Sint-Jan Brugge 13 september 2009)

Afscheid van

Deze bijdrage dragen we op aan Luc De Baets, vriend, stichter en hoofdredacteur van Jazz-

et Ginette De Wispelaere, levensgezellin van Luc, en Liesbeth, zus van Luc, en de vele getuigenissen die volgen, halen we samen herinneringen op om de puzzel van zijn bijzonder leven af te ronden.

Porgy & Bess en het Schelde Jazz Festival in Terneuzen (Nederland). In 1997 werd Luc zestig en stopte hij zijn activiteiten van programmator. Gedurende al die jaren schreef Luc met verve over jazz. Hij was redactioneel medewerker van Swingtime, Jazz’Halo en jazzrecensent voor de krantengroep van de Banana Peel maart 1968: v.l.n.r. Erik Carrette, Roel, Miek, Jan Lambert, VUM (Het Volk en Het Jean Verstraete, Roland en Luc De Baets Nieuwsblad). In oktober 2000 ging En enkele van zijn all-time favorites waren: hij van start met JazzLouis Armstrong, Duke Ellington, Ella Fitzgermozaïek, toen nog onder de vlag van Jazz in ald, Miles Davis, Chet Baker, John Coltrane, Vlaanderen vzw, dat later opging in de vzw Stan Getz, Dexter Gordon, Joe Lovano, Django Muziekmozaïek. Hij was ook ondervoorzitter Reinhardt, Joe Pass, John Scofield, Ray Brown, van de vereniging. Charlie Haden, Dave Holland, Mel Lewis, Art Luc was een groot liefhebber van pianomuziek. Blakey, Joey Baron. Tot zijn favorieten behoorden: Kenny Barron, Ahmad Jamal, Jacki Byard, Oscar Peterson, In 2010 bestaat zijn Jazzmozaïek 10 jaar. We Keith Jarrett en Enrico Pieranunzi. Een heel zullen met het hele team Luc in gedachten houspeciaal boontje, zoals hij het zelf uitdrukte, den en er voor zorgen dat zijn levenswerk een had hij voor Toots Thielemans, Philip Cathegroeiend en boeiend vervolg krijgt. rine, het BJO en Bert Joris.

Op 12-jarige leeftijd kwam Luc tijdens zijn verblijf in het pensionaat van het Sint-Lievenscollege te Gent voor het eerst in contact met jazzmuziek. Dat had hij te danken aan een leraar die enkele geïnteresseerde studenten op vrije namiddagen jazzplaten liet beluisteren. Het fascineerde hen. Jazz was ‘anders’. Luc kocht van zijn zakgeld platen van o.a. Louis Armstrong. Als hij die durfde spelen, riep zijn moeder: “Oh, nee, daar heb je die verkalkte ketel weer…” Luc ontwikkelde mettertijd een brede interesse voor muziek en volgde een opleiding piano. Uiteindelijk koos hij resoluut voor jazz. Zo werd hij medestichter in 1966 van de Jazz- en Bluesclub Banana Peel in Ruiselede. Toen hij in de jaren 70 in Wachtebeke ging wonen, richtte hij jazzconcerten in op verschillende locaties: Brughuis, ’t Kaseike en Summertime. Vanaf midden de jaren 80 tot de eeuwwisseling werd hij concertorganisator en programmator van Jazzclub

Luc & Porgy en Bess Toen Luc begin jaren tachtig in Wachtebeke woonde bracht hij in café Het Brughuis met de Wachtebeekse Jazzclub een aansprekend jazzprogramma. Dat heeft maar enkele jaren geduurd. Wij, van Porgy en Bess in Terneuzen, gingen er graag heen. Frank Koulen, de oprichter van Porgy leefde toen nog. Nadat de programmering in Het Brughuis ophield te bestaan kwam Luc naar Terneuzen en meldde zich aan als vrijwilliger. Hij was al snel stevig betrokken bij de programmering van zowel de concerten in het winterseizoen als die van het Schelde Jazz Festival. Frank overleed in 1985 maar de jazz in zijn Porgy en Bess ging gewoon door, ook toen er nog geen Stichting Porgy en Bess was opgericht, wat pas in 1986 plaatsvond. Luc was, samen met Frans de Ruyter, de drij-

Jazzmozaïek 4/2009

interesse voor muziek en jazz in het bijzonder stond hij aan de wieg van verschillende clubs. Al snel bewees hij over een uitstekende pen te beschikken. Na jarenlang jazzrecensent voor de krantengroep VUM creëerde hij Jazzmozaïek in 2000 en gaf daarmee een verdere ondersteuning aan de jazz in Vlaanderen in de 21ste eeuw.

foto: archief Banana Peel

Bernard Lefèvre

Luc

mozaïek. We willen hem danken voor zijn inspirerende en motiverende kracht. Met zijn brede

vende kracht achter de verdere uitbouw van het jazzprogramma. Zijn netwerk was toen al legendarisch. Via bassist Jean Warland zag hij in 1989 kans de WDR Big Band onder leiding van de 2 dagen na hem overleden Jerry van Rooyen met zangeres Deborah Brown te boeken. Eveneens met Jean Warland kwamen tijdens een aantal festivals de ritmesectie van de WDR inclusief Mel Lewis met saxofonisten als Al Cohn, Sal Nistico en Lee Konitz met een busje uit Keulen gewoon lekker een avondje spelen. In die tijd kwam er ook een hele serie aansprekende pianotrio’s langs. Ik noem Mike Ledonne, Hal Galper, Kenny Werner en Jessica Williams. Een heel bijzondere gast was Art Porter. Hij was erg gecharmeerd van het intieme podium en kwam drie keer kort achter elkaar naar Terneuzen om het publiek te grijpen met zijn betoverende spel. Zijn ontijdige dood was moeilijk te verwerken.

Luc verstond de kunst om muzikanten voor het eerst bij elkaar te brengen die ook echt heel goed samen musiceerden. Dat lijkt voor de argeloze programmeur soms heel verleidelijk maar vaak klikt het juist niet. Bij Luc lukte dat altijd! In 1992 bracht hij alweer Jean Warland met de geweldige pianist Bill Mays en drummer John Engels samen. Deze ritmesectie speelde het hele festival, o.a. met trompettist John Marshall en gaf op de zondagmiddag een legendarisch optreden met vocalist Marc Murphy. Was Frank Koulen de oprichter die het gezicht van Porgy en Bess bepaalde in de jaren 60 en 70, dan kunnen we gerust stellen dat Luc De Baets het gezicht bepaalde van de jaren 80 en 90. Hij lokte veel Belgische jazzliefhebbers naar ons podium maar hij was ook goed ingevoerd in de Nederlandse jazzscene. Hij bracht de toen jonge talenten als Jarmo Hogendijk en Ben van den Dungen, de Houdini’s, Toon Roos, Hein Van

Wij van Porgy en Bess zijn Luc heel veel dank verschuldigd. Hij heeft de reputatie van ons podium zodanig op de kaart gezet dat we daar nog steeds op teren. Wij zijn daar heel trots op. We missen hem verschrikkelijk. Hans Zuiderbaan

foto: archief Eline Muller

Bedroefd nam ik kennis van het overlijden van één van België’s belangrijkste jazzkenners en -promotors: Luc de Baets. Ik leerde Luc begin jaren 90 kennen in Porgy & Bess in Terneuzen, waar ik als vrijwilliger werkte. Jaarlijks hoogtepunt was het Schelde Jazz Festival. Daar heeft Luc me met het jazzvirus besmet. Hij haalde musici als Mel Lewis, Lew Tabackin, Arnett Cobb en Freddie Hubbard naar Terneuzen, of all places! Samen met een aantal andere vrijwilligers zijn we half jaren 90 het Schelde Jazz Comité (nu Stichting Porgy & Jazz) gestart met de bedoeling weer maandelijkse jazzconcerten in

Porgy & Bess te gaan organiseren. Ons allereerste concert was dat van de Frank Grasso Big Band. Groot was mijn bewondering toen ik Luc alle bandleden met naam en toenaam op het podium hoorde aankondigen! Die man wist echt alles en kende iedereen!! Dat wilde ik ook! Er volgden vele vergaderingen en trips naar overal waar maar goede jazz te horen was. Samen organiseerden we talloze concerten: Ray Bryant, Ray Brown, Betty Carter, Joe Lovano, Toots, Philip, Roy Hargrove, Chucho Valdez, Diana Krall en vele anderen, we kregen ze allemaal in Porgy & Bess op het podium. In ‘96 had Luc al aangegeven het wat rustiger aan te willen gaan doen en heb ik de programmering van hem overgenomen. Hij bleef wel aan de Stichting verbonden als adviseur en redacteur van de Schelde Jazz Express, altijd weer een genot om te lezen. Het verbaasde ons niet echt dat hij met Jazzmozaïek begon. Schrijven over zijn passie was tenslotte één van zijn favoriete bezigheden. Vanaf net voor de eeuwwisseling hebben onze wegen zich enigszins gescheiden; ik ben naar Amsterdam verhuisd waar ik inmiddels tien jaar actief ben met mijn Amsterdam Jazz Agency. Luc stampte in België Jazzmozaïek verder uit de grond en maakte het tot het beste en belangrijkste jazztijdschrift in Vlaanderen (en Nederland, wat mij betreft). We bleven samen adviseur bij Porgy & Jazz. Hij bleef me altijd supporteren en stond desgevraagd klaar met tips en advies. Luc is van grote invloed geweest op mijn ontwikkeling binnen de jazz. Ik heb erg veel van hem geleerd en ben hem daar ontzettend dankbaar voor. Ik wens Ginette en de familie heel erg veel sterkte toe. Rust zacht lieve Luc. En keep swinging!

Luc De Baets met Joe Lovano en Eline Muller in Porgy & Bess

Eline Muller Amsterdam, oktober 2009

The Belgian Jazzestablishment and -scene will miss Luc De Baets, a warm and competent personality. Toots Thielemans October, 12 2009

foto: © Jos Knaepen

de Geyn en Rob van Bavel naar Terneuzen. In 1993 kwam Roy Hargrove voor het eerst in Porgy en Bess en hij zou daarna bijna ieder jaar wel bij ons spelen, vaak twee sets van anderhalf uur en in allerlei bezettingen, meestal het Quintet maar ook met Crisol en een andere keer met pianist Cedar Walton. Porgy en Bess is zo’n beetje zijn Nederlandse huiskamer geworden. In 1997 vierde Luc zijn zestigste verjaardag met het Trio van Jeff Hamilton. Het was een gedenkwaardige avond met muziek van de hoogste orde. Dat jaar ging hij met pensioen bij de Sidmar in Zelzate en verhuisde naar zijn geboorteplaats Ruiselede. Hij liet een prachtige erfenis in Terneuzen achter. Zijn opvolgster als programmeur was Eline Muller. Ze heeft de kunst heel goed van hem afgekeken want ze is een paar jaar later naar Amsterdam verhuisd en richtte daar haar Amsterdam Jazz Agency op, inmiddels een vermaard instituut in de jazzwereld.

Luc met Jack van Poll op Gent Jazz Festival

In zijn achternaam ligt het onbaatzuchtige karakter van Luc al besloten. Ik leerde hem kennen toen ik mijn doorbraak maakte in Terneuzen bij Porgy en Bess. Het was met Roger Vanhaverbeke dat ik WestVlaanderen ontdekte. Het was al gauw duidelijk voor mij dat Luc, die opdook in clubs zoals die van Wachtebeke, Lokeren en Kaprijke, een echte kenner was. Hij hield niet alleen van jazz, hij wist er ook veel van en had een kritisch oor. Als hij zich vriendelijk over een muzikant uitliet, wilde dat nog niet zeggen dat hij hem ook goed vond, dat hield hij dan voor zich. Wij zijn vrienden geworden en hadden bovendien met elkaar gemeen dat wij uit de dagbladwereld kwamen. Toen ik in Kaapstad woonde, vroeg hij me of ik een artikel(tje) wilde schrijven voor het proefnummer van Jazzmozaïek. Ik was daar nogal verrast over, want ik schreef in die tijd niet, maar Luc zal gedacht hebben “hij kan nogal ferm babbelen, misschien kan hij nog schrijven ook.” Hij heeft vanaf het eerste nummer mijn teksten geredigeerd en daar heb ik veel van geleerd. Schrijven, schilderen, musiceren...het zijn allemaal vormen van creativiteit en hier en daar zijn de scheidslijnen niet zo groot. Dat heb ik deze week nog ondervonden toen ik in het programma van Klara zat en aan de discussietafel terecht kwam met Marc Van den Hoof. Jef Neve draaide tijdens dat programma een track waarop Marc een tenorsolo blies. Dat was dus echt een verassing voor mij. Die vloog er destijds in als de nieuwe Albert Ayler en toen ik Marc zo onbewogen naast me zag zitten, keurig in het pak, realiseerde ik me dat creativiteit zich nooit verloochent. Luc was de oprichter, de directeur en hoofdredacteur van Jazzmozaïek, wij de medewerkers behoren tot zijn familie. Wij sluiten de rijen om Ginette te steunen in haar verdriet en gaan verder met het erfstuk van Luc voort te zetten. Luc, we dragen jou in ons mee, het ga je goed daarboven en de groeten aan al die jazzgasten waar wij over blijven schrijven. Jack van Poll

Jazzmozaïek 4/2009

foto: © Jos Knaepen

Het was één van de eerste afleveringen van – toen nog – het Belga Jazz Festival, georganiseerd door Jean-Michel De Bie. De persconferentie – het was nazomer, mooi weer en zacht licht – had plaats in een soort paviljoen aan de rand van het Zoniënwoud, daar ergens achteraan de Louisalaan – Jumpin’ At The Woodside. De genodigden sijpelden binnen, een beetje op zoek naar de gelegenheid en aangenaam verrast zodra ze die gevonden hadden, een beetje onwennig ook, en tweetalig, en benieuwd naar wat Philip Catherine en Nicolas Fiszman daar zouden doen. En dan arriveerde, in een Peugeot, Luc De Baets met naast hem iemand die we niet meteen herkenden: een kale, glimlachende man, terug van weggeweest: Mon Devoghelaere. Geen haar meer, geen snor meer. Weken, maanden chemo en afzondering achter de rug en eindelijk weer onder de mensen. Mon met Luc. Luc en Mon. Zo zal ik ze me blijven herinneren. Met graagte. Samen. Ach, de jazz! Marc Van den Hoof

Philip Catherine met Luc en Ginette (2002)

Je suis très triste, Luc, que tu ne sois plus ici. Pour ta toute bonne bouille (figure en bruxellois), ton sourire, ton enthousiasme, ton dévouement. Pour la programmation du Porgy and Bess. Je crois que tu auras bien orienté ton (ou tes) successeur(s), ils pourront s’inspirer de tes choix de programmation et continuer dans la même lignée tout en s’adaptant aux changements. Et Jazzmozaïek perd une personnalité importante. Je recevais toujours de bonnes vibrations en ta présence. Cher Luc, je penserai à toi en jouant de la musique ces temps-ci.

Lucs open geest, zijn onverwoestbare energie en inzet en zijn positieve omgang met de mensen om hem heen, maakten het een plezier om met hem samen te werken en als vriend te kennen in de vele informele uurtjes die de jazzwereld rijk is. Het is een groot verlies voor de jazzscene en zeker voor ‘zijn’ tijdschrift Jazzmozaïek, wij blijven zijn herinnering met ons meedragen.

Affectueusement, Philip Catherine

Luc heeft zich altijd ten dienste gesteld van iets waar hij met hart en ziel van hield, steeds achter de schermen, hij was niet de man die in de schijnwerpers wenste te staan. Dat maakte van hem de grote mijnheer die hij voor mij steeds geweest is. We zullen je missen Luc. Het ga je goed, waar je nu ook bent. Jef Neve Le trompettiste Edmond Harnie m’a un jour expliqué qu’un journaliste du Het Volk voulait ouvrir une rubrique de jazz. C’était Luc. Je l’ai aidé à trouver des renseignements sur le jazz. Luc m’a aidé à trouver des concerts notamment au jazz café d’Hilversum et au Porgy & Bess de Terneuzen. Un jour, à la demande de Luc, j’ai constitué un super band qui n’avait jamais joué ensemble. C’était au Porgy & Bess avec Al Cohn, Bill Holman, Sal Nistico, Mel Lewis et moi-même. Un concert inoubliable que je raconte dans mon livre d’ailleurs. Surtout les anecdotes avant et après le concert. Je n’aimais pas tellement Al Cohn mais le voir manger des maatjes pour la première fois de sa vie était un véritable régal. Une amitié s’est installée et développée naturellement avec Luc. Il est et restera toujours là dans mon cœur. Jean Warland

Jazzmozaïek 4/2009

Mik, Frederik, Ilka (JazzLab Series)

Ik ken Luc sinds de tijd dat ik op het jazzpodium in Wachtebeke speelde. Toen met een sextet van trombonist Phil Abraham. Het moet zo eind jaren 80 geweest zijn. Ik weet dat hij onze generatie musici steeds is blijven volgen. Ons de kans gaf in de club te spelen en ons zoveel mogelijk in de picture schreef in zijn talloze artikels en reviews. Hij was een fan van het BJO van het eerste uur. Hij introduceerde ons bij TROS Sesjun. Het toenmalige live jazzprogramma in Nederland waar we meermaals te gast waren. Hij was niet direct een uitbundig iemand maar wel iemand die zijn appreciatie voor ons werk steeds in kleine dingen uitte door ons zoveel mogelijk aan bod te laten komen in bv. Jazzmozaiëk. Luc zal ik me altijd herinneren als een aimabel, no-nonsense jazzliefhebber die in alle eerlijkheid zijn mening ventileerde en daarom door de musici alom gerespecteerd werd. Frank Vaganée

Je connais Luc De Baets depuis l’époque des premiers festivals de jazz au Middelheim. C’était le temps de Placebo avec Marc Moulin et Solis Lacus avec Michel Herr, dans les années 70. J’avais été frappé tout de suite par son intérêt pour le jazz et les musiciens belges en particulier et par sa connaissance de l’histoire et l’évolution de cette musique qu’il aimait tant. Et pourtant, lorsque j’ai vu sa discothèque pour la première fois (c’était l’époque des 33 T, et il en avait beaucoup...), j’ai constaté que son choix se portait très souvent sur les musiciens de la West Coast: il avait tous les incontournables. En fait, nous n’avions presque pas de disques en commun! Inutile de vous dire que j’ai fait des découvertes surprenantes! Il habitait Wachtebeke à ce moment et, dans cette petite entité, il a créé successivement 3 clubs de jazz. Le premier, le Brughuis, près d’un pont le long du canal. Endroit magique, avec un vrai podium. De nombreux et excellents musiciens ont joué dans ce lieu. Ensuite, il a dû quitter cet endroit et a trouvé une salle derrière un café. (J’ai oublié le nom*). L’endroit était moins pittoresque et pourtant, sa seule présence suffisait à créer une

ambiance propre à l’écoute de la musique de jazz. Ensuite, il organisa des concerts au Summertime, dancing bien connu dans le coin. Plus tard, il s’occupa remarquablement de la programmation au Porgy and Bess de Terneuzen et engagea de nombreux musiciens européens et américains, toujours avec un souci d’éclectisme et d’ouverture: la tradition d’abord, mais avec audace… Luc aurait pu se contenter d’aller écouter les concerts mais il a voulu faire plus: organiser des événements, car il avait très vite compris que les jazzmen ont besoin d’endroits pour jouer, ont besoin de gens pour les aider à développer leur musique. Et Luc nous a beaucoup aidés. Et ce n’est pas son travail si important dans la revue Jazzmozaïek qui me démentira. Luc va nous manquer beaucoup. Il était intelligent, pertinent et sensible. Ces trois qualités qui font d’un homme quelqu’un d’intéressant, de passionnant, quelqu’un qu’on a envie de rencontrer, de connaître. J’ai eu cette chance. Richard Rousselet *‘t Kaseike (nvdr)

Peace, Love & Respect Was dat niet een slagzin van een groepje langharige, werkschuwe, high en oversekste ‘vrijheidsstrijders’ eind de jaren 60 begin de jaren 70? In diezelfde periode was er nog zo een groepje mensen, heel gedreven met dikwijls religieus transcenderend engagement en veelal geïnspireerd door een sociaal maatschappelijke context, de jazz een nieuw gezicht aan het geven. Wat heeft dit volgens mij, naast het feit dat Luc een jazzliefhebber was, met hem te maken? Hij vocht steeds voor het ‘hogere doel’ en dit vanuit het gevoel van een echt vrije man. Al was vechten voor hem eerder standvastig verder werken zonder anderen te schaden. Zoals ik hem altijd mogen kennen heb; negeerde hij zijn eigen en andermans beperkingen en focuste hij steeds op wat hij de puurheid en toegevoegde waarde vond. Uit zijn woorden en daden sprak een duidelijke voorliefde voor muziek en muzikale zaken maar ook steeds een diep respect voor de bewegingen rond hem. Los van goed of beter, gelijk en ongelijk, akkoord of niet akkoord, voor- en tegenstanders, wit of zwart, avant-garde of old school... Voor mij was het zeker bij de eerste stappen in het jazzwereldje een hele verademing iemand te ontmoeten die oprecht en overtuigd respecteerde waar ik voor stond en ook warmte toonde voor de manier waarop ik ermee bezig was. In een wereld waar ik, zodra ik mijn kop aan het venster stak, heel veel oordelen en kritiek te verwerken kreeg die niet altijd even motiverend en respectvol waren deed dit dubbel deugd. Luc is altijd zo gebleven voor mij en voor zover ik kan zien was ik nu eens geen uitzondering. Wat ik deed vond hij uitzonderlijk, maar mijzelf is hij daardoor nooit anders gaan behandelen en hij waakte over evenwicht in zijn daden. Een nuchterheid waaruit ik geleerd heb. Ik hoop binnen twintig jaar op mijn manier even wijs met die dingen te kunnen omgaan. Voor mijzelf als kind van de hippietijd, heeft bovenstaande titel een eigen invulling gekregen. Een invulling die ik zelden terug kan vinden in het leven. Voor elke ontmoeting die wel zo is, ben ik blij en het leven zeer dankbaar. Zo dus zeker ook voor de ontmoeting met Luc. Peace, Love & Respect Luc

Met het overlijden van Luc verliezen we opnieuw een belangrijke pijler van de Vlaamse jazzscene. Samen met Juul Anthonissen (De Standaard), Mon Devoghelaere (Het Laatste Nieuws), John De Winter (De Morgen) en Karel Van Keymeulen (Het Nieuwsblad) bracht Luc De Baets (Het Volk) de internationale jazz op de kaart in Vlaanderen. In de late jaren 80 en begin 90 van vorige eeuw kreeg een internationaal jazzconcert nog aandacht in onze dagbladen. Systematisch konden we rekenen op een omkaderende aankondiging vooraf en zeer dikwijls een omstandig concertverslag nadien. Maar Luc had een probleem, alhoewel hij kon terugvallen op zijn grondige kennis van de jazz, kon hij het zelden over zijn hart krijgen een minder concert of plaat een negatieve beoordeling te geven. Daarvoor was hij wellicht té veel jazzliefhebber en vooral een té goed mens. Dit werd absoluut duidelijk wanneer de Belgische muzikanten in de jaren negentig met volle geweld hun plaats op de Vlaamse jazzscene innamen. Het is dan ook niet te verwonderen dat Luc, hun vurigste supporter, einde 2000 dit eigenste jazzmagazine uit de grond stampte; een blad dat zich 100% inzet voor de jazzmuziek en haar muzikanten. En niet toevallig samen met mensen als Sim Simons, Albert Michiels, Guy Vandepoel, Marc Van den Hoof,… die net zoals Luc een heel groot hart hadden of hebben voor jazz. Luc, dank voor alles wat je voor onze jazzgemeenschap deed! Rik Bevernage

Bertrand Flamang I’ll always recall Luc as the epitome of cool. Most editors I’ve worked for over the years become testy and impatient as deadlines loom. Luc never did. And when he led a group of jazz enthusiasts to New York a few years ago for five full days of nearly non-stop walking and listening, it rained pretty much the entire time. Still, Luc kept smiling. I won’t forget that. And I’ll certainly miss his company! Paul Blair

foto: © Jos Knaepen

(Correspondent Jazzmozaïek in New York)

Luc in New York bij Minton’s Playhouse, het geboortehuis van de bebop. (oktober 2005)

December 2000 kwam ik voor de presentatie van de nieuwste cd van vocalist-pianist Jeanfrancois Maljean terecht in de Sounds jazzclub, hartje Brussel. Op het einde van de presentatie pikte ik een aantal flyers en folders met informatie over jazzevenementen in Brussel en grote omgeving en ook een exemplaar van de eerste Jazzmozaïek. Heel erg geïnteresseerd bladerde ik snel door het tijdschrift en was behoorlijk opgetogen te zien dat er uiteindelijk toch een jazzblad met regelmatige verspreiding in Vlaanderen zat aan te komen. Graag wilde ik een bijdrage leveren aan het blad en stuurde een mail naar hoofdredacteur Luc De Baets met de melding dat ik mijn foto-archief ter beschikking stelde van het blad. Het begin van een zeer vruchtbare samenwerking, die ons over de grenzen heen bracht, tot zelfs naar New York, waar we live konden genieten van jazz in de beroemde clubs. Luc... hij zal vreselijk worden gemist! Jos L. Knaepen

Jazzmozaïek 4/2009

Georges Tonla Briquet

Jos L.Knaepen:

Jazz Masters In 2003 verscheen Jazz In Belgium, het eerste fotoboek van onze huisfotograaf Jos L. Knaepen. Zes jaar later is het eindelijk zover en krijgen we een vervolg: Jazz Masters. Deze keer met internationale artiesten en ook uitgegeven op groter formaat. Een kijkje achter de schermen met de man zelf.

e vertelde onlangs dat je wat uitgekeken geraakte op livefotografie. De dag van vandaag verkies ik inderdaad meer en meer de soundchecks en dit om een aantal redenen. Bij concerten mag je tegenwoordig slechts tijdens de eerste nummers fotograferen. Deels is dat te wijten aan het feit dat artiesten het spervuur van digitale camera’s beu zijn. Daar komt verder nog bij dat je meestal vast gekluisterd zit op één plek. Op die manier neemt iedereen zowat dezelfde

foto’s. Art Kane, de man die de beroemde foto A Great Day in Harlem nam, zei ooit: “Performance shots are a waist of time, they look like everyone else’s ”. Net omdat je overal steeds hetzelfde resultaat ziet. Recent kreeg ik vrije hand tijdens de soundchecks van grote heren als Brad Mehldau en Bobo Stenson. In een dergelijke situatie krijg je natuurlijk echt heel unieke beelden, zeker als je helemaal alleen aan de slag kan. Daarnaast ben ik een reeks portretten begon-

nen in Coutances, Frankrijk tijdens het festival Jazz Sous Les Pommiers. Daar werk ik met een Speed Graphic, het beroemde toestel waarmee iemand als Arthur ‘Weegee’ Fellig bijna al zijn foto’s nam in de jaren dertig en veertig. Met dat toestel werd eveneens de beroemde Flagrising-foto genomen na de verovering van IwoJima. Die camera stelt op zich niet veel voor. Je hebt enkel de basiselementen: een lens vooraan en een negatief achteraan. Alles wordt hier echt herleid tot de essentie van de fotografie: je concentreren op het beeld. De laatste dertig jaar kwam er bij elk toestel zoveel technische know-how bij dat je het niet voor mogelijk houdt. Met een Speed Graphic dien je enkel scherp te stellen, het licht te meten en af te drukken. That’s it! En dat kan je in kleur of zwart-wit. Maar jouw voorliefde gaat nog steeds uit naar zwart-wit. Dat klopt. Daar zit meer ziel in. Met de digitale camera’s maakt iedereen kleurenfoto’s maar vroeger was het net omgekeerd. Nu beschouwt men zwart-wit als kunst. Let wel, dat is zeker de reden niet waarom ik zwartwit verkies. Daar komt ook nog een overwegend praktische reden bij: je hoeft geen rekening te houden met de kleur van de rode, blauwe of groene spots. Ik ken ook geen enkele echt beroemde jazzfotograaf die met kleur werkt. In die twee jaar tijd dat je portretten maakte in Coutances heb je al een indrukwekkende reeks opgebouwd: Stefano Bollani, Ahmad Jamal, Chris Potter, Branford Marsalis, Esmeralda Spalding, Jacky Terrasson, Mike Stern, Andy Sheppard, Martial Solal, …. Die jongens zijn toch niet allemaal even gemakkelijk te benaderen.

Jazzmozaïek 4/2009

Ik vraag het gewoon. Er was enkel een probleem de keren dat ik met een tussenpersoon moest werken die aan de artiesten in het Engels niet precies kon uitleggen waarover het ging. Maar dat raakte nadien snel opgelost. Tot nu toe was er niemand die weigerde. Integendeel, iemand als Mike Stern bijvoorbeeld vroeg zelf om nog wat extra foto’s te maken. Er is ook niemand die bepaalde voorwaarden stelt. In Coutances zeg ik wel dat dit materiaal gebruikt zal worden voor een portrettengalerij die tijdens een van de volgende festivaledities ingehuldigd wordt. Hoe ging je te werk voor de selectie van je nieuw fotoboek? Dat deden we met zijn drieën: Greet (Jos zijn stijlvolle vriendin, gtb), Veerle (zijn businesspartner, gtb) en ikzelf. Ik maakte reeds een keuze van zo een driehonderd foto’s een paar jaar geleden omdat er toen al plannen waren voor een tweede fotoboek. Deze keer zou het gaan om internationale artiesten, als een aanvulling op Jazz In Belgium. Die plannen gingen uiteindelijk niet door maar aan die selectie voegde ik regelmatig nog wat nieuw materaal toe. Uiteindelijk zullen er een honderdtal geselecteerd worden. Greet en Veerle betrok ik

erbij omdat vrouwen toch wel een andere feeling hebben wat betreft beelden kijken. Welke zijn jouw voornaamste selectiecriteria? Een foto moet scherp zijn, juist belicht, goed in beeld gebracht en ook iets zeggen. De eerste drie technische vereisten blijven sowieso het voornaamste. Een foto die niet scherp is, kan gewoon niet voor mij. De muzikant leeft

Jos L. Knaepen: “Ik fotografeer liever tijdens de soundchecks” nog na die ene klik, het is dus steeds perfect mogelijk op het juiste moment op de juiste manier af te drukken. Velen hebben het over een specifieke houding van een artiest die ze dan onscherp in beeld brengen. Die man of die vrouw doet die beweging meestal elk optreden, dus primeren de technische vereisten. Als je dat niet kan, jammer. Henri Cartier-Bresson had het wel over Le moment décisif. Dat is iets anders. Dan heb je het over een moment dat niet meer terugkomt. Optredens daarentegen

volgen er nog. Wie digitaal werkt, kan onmiddellijk het resultaat zien. Wie vroeger op echt professioneel niveau bezig was, kon dat trouwens ook. Bij een aantal toestellen had je een soort polaroid-rug, zoals bij de Hasselblad. In het teken van het Skoda Jazz Festival gaf je opnieuw een masterclass aan jongeren. Is er één gouden raad die je daarbij voorop stelt? Niet flitsen! Er zijn nog steeds fotografen die de sfeer kapot flitsen. In het digitale tijdperk is dat gelukkig verbeterd maar het blijft sowieso toch nog dikwijls een gevecht met het licht. Fotograferen komt van het Grieks schrijven met licht en als er geen licht is kan je niet schrijven natuurlijk. Het is een subtiele evenwichtsoefening. Daarnaast zijn er een aantal elementaire, technische en praktische regels. Zo zorg je er voor het publiek noch de artiesten te storen. Een fotograaf gedraagt zich steeds low profile. Indien alles verloopt zoals gepland, komt er vanaf begin 2010 een nieuwe officiële website van Jos: www.jazz-photography.com. Momenteel word je wel nog omgeleid naar een andere site.

Advertentie

Land van Waaslaan 150 I 9040 Gent (Sint-Amandsberg) T 09 227 77 37 I www.jspiano.be Jazzmozaïek 4/2009

JazzmozaĂŻek 4/2009

Eerste rij v.l.n.r.: Bo van der Werf, Dieter Limbourg, Frank Vaganee, Bart Defoort, Kurt Van Herck 2de rij: Laurent Hendrick, Marc Godfroid, Tutu Puoane, Lode Mertens, Frederik Heirman 3de rij: Pierre Drevet, Serge Plume, Nico Schepers, Jeroen van Malderen 4de rij: Nathalie Loriers, Klaas Balijon, Jos Machtel, Hendrik Braeckman

foto: ÂŠ Jos Knaepen

The Brussels Jazz Orchestra & Tutu Puoane

oe heb je Andy Sheppard eigenlijk leren kennen? Andy en ik speelden samen in het Andaloucia Sextet, een project van de Franse pianist JeanMarie Machado. Van de hele groep muzikanten was het Andy die me op het podium emotioneel het meest wist te raken. Het project is intussen afgerond, maar we hebben met het Andaloucia Sextet toch een vijftal jaren getoerd en een cd opgenomen. In al die jaren zijn Andy en ik goede vrienden geworden. Hoe is het idee ontstaan voor het trio? Het is eigenlijk door toevallige ontmoetingen begonnen. Enkele jaren terug, nadat we met het Andaloucia Sextet in Parijs hadden gespeeld, gingen Andy en ik diezelfde avond nog kijken naar een set van het trio waar Dré toen mee speelde. Na afloop van Dré’s optreden lanceerden Andy en ik het idee om samen een trio te vormen. Dankzij Willy Schuyten van De Werf en Mik Torfs van Jazzlab Series heeft dat idee van toen concreet vorm gekregen. Dit is jouw eerste eigen trio. Toch staan jullie drie namen prominent samen geafficheerd. Een statement? Absoluut. We zijn drie individuen die elkaar op podium treffen en we zullen elk ongetwijfeld een heel persoonlijke kleur aan het palet toevoegen. Het is ook de bedoeling om composities te spelen van ons drieën. De stukken die ik zelf schrijf zijn specifiek geschreven voor deze bezetting: geen doorgecomponeerde suites maar stukken die eerder thematisch zijn opgevat: ze zetten een sfeer, fungeren als startpunt. Van dan af ligt alles open. Zoals dat bij jazz gaat: werkelijk alles is mogelijk. En wat mogen we verwachten in januari? Concreet hebben we daar nog geen echte afspraken rond gemaakt. Het is de bedoeling om de sets zo open mogelijk te houden. Veel repeteren zal er niet bij zijn. We hebben tot op heden ook nog nooit met zijn drieën gespeeld. Het wordt in januari dus echt een spannende confrontatie van individuen. Wel speel ik met de idee om een akoestische set af te wisselen met een set waarin Dré en ik met elektronica aan de slag gaan. Die afwisseling lijkt me ook voor het publiek interessant. Aan de ene kant vind ik een akoestische set met een saxtrio een fantastische uitdaging: zonder harmonisch instrument als piano of gitaar met louter twee melodische lijnen toch een rijke

sound en een boeiend verhaal weten te brengen. Anderzijds ben ik al lang erg gefascineerd door elektronische muziek: Britse drum ’n bass, zoals Squarepusher, 4hero of Optical, of turntablists zoals DJ Robert Swift, en hier in Vlaanderen DJ Grazz (die ook met Aka Moon samenwerkte, nvdr). Zelf knutsel ik ook graag met samples en turntables. Zoeken naar goeie klanken en interessante ritmes op oude vinylplaten uit de jaren 60, uitzoeken hoe die turntabletechnieken precies ineen zitten.

En wat na de tournee van januari? Hopelijk blijft het niet bij die ene tournee. Als alles meezit hoop ik om met dit trio misschien zelfs een cd op te nemen. Dat zou fantastisch zijn.

foto: © Jos Knaepen

Wannes Gyselinck

De Nolf Sheppard Pallemaerts

Bart De Nolf (°1965) is vooral gekend als contrabassist van het Toots Thielemans Quartet. Na een carrière van twintig jaar als sideman kunnen we hem in januari 2010 aan het werk horen met zijn eerste eigen trio tijdens een tournee georganiseerd in het kader van JazzLab Series. Hij zal hierbij worden geflankeerd door niemand minder dan Andy Sheppard en Dré Pallemaerts, twee rasmuzikanten die net als Bart De Nolf graag al eens buiten de lijntjes van de klassieke jazz kleuren.

Heb je die elektronica vroeger ook al live ingezet? Ik heb daar tot dusver niets mee gedaan op podium, behalve dan bij Roland. Die is zelf zot genoeg om te zeggen: “Doe maar iets, Bart”. Tijdens optredens met hem werkte ik al met basloops en samplers. Niet eenvoudig, maar erg leuk om te doen. Ik heb het gevoel dat nu het moment gekomen is om ook in een jazzcontext met die elektronica als aanvullend klankmateriaal aan de slag te gaan. Maar zoals ik al zei: werkelijk alles ligt nog open. Voor hetzelfde geld blijkt de akoestische formule de beste. Sowieso lijkt het er op dat we tijdens die tournee een interessant parcours gaan afleggen. Dat de set doorheen de concertreeks zal evolueren is denk ik onvermijdelijk. Maar ook dat is eigen aan jazz.

Bart De Nolf

Concertagenda januari 2010 • 7/01/10 • 8/01/10 • 9/01/10 • 11/01/10 • 13/01/10 • 14/01/10 • 16/01/10 • 20/01/10 • 21/01/10 • 22/01/10 • 26/01/10 • 28/01/10

20.00 20.30 20.30 20.15 20.30 20.15 20.30 20.30 21.00 20.15 20.00 20.15

CC De Schakel, Waregem Rataplan, Borgerhout GC Brecht, Brecht CC de Werft (op locatie de Halle) Beursschouwburg, Brussel CC Genk (op locatie Foyer Casino Modern), Genk De Werf, Brugge CC Strombeek, Strombeek Foyer de Spiegel, Sint-Niklaas CC De Mol (org. Liers Cultuurcentrum), Lier De Bijloke, Gent CC de Meent, Alsemberg

Info: www.jazzlabseries.be

Jazzmozaïek 4/2009

Georges Tonla Briquet

Flemish Jazz Meeting: een werk van

lange adem...

Dat de Flemish Jazz Meeting een fantastisch initiatief is, daar zijn alle deelnemers het over eens. Wie concrete resultaten verwacht op korte termijn is er weliswaar aan voor de moeite. Het is echt een werk van langere adem en daar zijn de meesten zich ondertussen wel van bewust. Natuurlijk is enige kritische ingesteldheid steeds nodig maar het krampachtig vastklampen aan een negatief doemdenken lost niets op, zeker niet gezien het enorm potentieel dat aanwezig is. Dat de organisatie weer eens perfect verliep, hielp om het positieve imago te vergroten.

niet in het boeken op die manier omdat het zo onoverzichtelijk is.”

Selwyn Harris schrijft voor het

Françoise Devienne is de stijlvolle dame die verantwoordelijk is voor de Jazz-Club de Dunkerque. De club telt momenteel 460 leden en heeft een capaciteit van 150 bezoekers. Ook zij volgt al jaren het reilen en zeilen van de Belgische jazz. “Een hele reeks Belgische artiesten trad reeds op bij ons. Ik onderhoud al jaren goede contacten met De Werf, lang voor er sprake was van de FJM. Er is tevens een nauwe samenwerking met JazzLab via uitwisselingsprojecten. Persoonlijk vind ik het belangrijk om optredens in een bredere context te plaatsen. Zo organiseren we namiddagconcerten met de schoolgaande jeugd en houden we regelmatig workshops en masterclasses. Voor onze maandelijkse jams komen artiesten tegenwoordig tot uit Parijs afgezakt. De FJM is sowieso een belangrijke ontmoetingsplaats en een uniek gegeven voor ons want iets dergelijks hebben we niet in Frankrijk.”

Britse Jazzwise en komt al voor de derde keer naar deze meeting. Hij is tevens een vaste klant van een aantal zomerfestivals hier te lande. Zijn impressies. “De kwaliteit van de jazz hier is uiterst hoog en het aanbod is sterk gevarieerd. Als journalist probeer ik de Belgische scene zoveel mogelijk in de kijker te plaatsen via reviews van cd’s en festivals. Het is zo dat grote, internationale artiesten en labels steeds voorrang krijgen maar bij Jazzwise doen we toch ons best om ook aandacht te schenken aan de rest. Wat optredens betreft, blijft het moeilijk voor buitenlandse groepen in de UK als je geen internationale reputatie hebt. The FJM is een prachtig initiatief. Op die manier kunnen journalisten en organisatoren zelf de aanwezige kwaliteit vaststellen en het is de ideale plek voor muzikanten om rechtstreekse contacten te leggen.”

foto: © Jos Knaepen

en bloemlezing uit de reacties die we opvingen.

Jean-Pierre Layrac organiseert Jazz à Luz. “Ons festival behoort tot het circuit van Afijma waarbij de nadruk vooral ligt op modern en hedendaags. Twee jaar geleden leerde ik Mâäk’s Spirit op the FJM kennen evenals FES. Ze speelden ondertussen bij ons in de buurt, net

Andy Sheppard en Françoise Devienne

als Bart Maris die ik hier ontdekte. Deze FJM is natuurlijk een super idee. In een gemoedelijke sfeer ontmoet je heel wat gelijkgestemden. Dit live contact gaat boven alles. Als programmator ontvang je honderden aanbiedingen. Ik geloof

Haar collega Gilles Gautier van Domaines Musiques uit Lille vult meteen aan. “Wij zitten samen met JazzLab in het Europees project Jazz Plays Europe waarbij ook Polen, Duitsland en Nederland betrokken zijn. Momenteel wordt een groep samengesteld met een mu-

JOS L. KNAEPEN:

Jazz Masters Het nieuwe fotoboek van jazzfotograaf Jos L. Knaepen, huisfotograaf van Jazzmozaïek, is verschenen. Dit keer met een internationale portfolio van zijn meest vermaarde jazzfoto’s. Prijs: € 25 Jazzmozaïek-abonnees genieten 10% korting. Bestellen via redactie.jazzmozaïek@skynet.be ref. Jos Jazz Masters/JM94.

ISBN: 9789081499408

Jazzmozaïek 4/2009

zikant uit elk land. Na een residentie van zowat een week volgen er dan concerten in de verschillende landen. Om dergelijke ideeën te promoten of te doen ontstaan, is de FJM de ideale plek.”

Paul Blair, onze Amerikaanse correspondent die er ook weer bij was, heeft zijn eigen kritische kijk op het hele gebeuren: “Bij ons zijn overheidssubsidies voor jazz en voor cultuur in het algemeen op dergelijke schaal ondenkbaar. Is dat nu beter of slechter? Ik ben de eerste om te hopen dat jazz en cultuur floreren maar moet dat met overheidsgelden? Langs de andere kant, als privé sponsors wegvallen, blijft er niet veel meer over. Kijk maar naar het verdwijnen van het Newport-festival.” In het buitenland spelen is geen onmogelijke opdracht, afhankelijk van hoe hoog je eisen zijn. Iemand die dat al twaalf jaar op rij bewijst, is pianist Etienne Richard. Met zijn groep No Vibrato trekt hij elke zomer richting Zuid-Frankrijk. Ze treden weliswaar niet op tijdens de megafestivals of in grote zalen maar 21 concerten dit jaar verspreid over net iets meer dan een maand, dat is toch niet niets. “Het vergt heel wat persoonlijke inzet” zegt Richard. “Vooral dit jaar heb ik harder moeten zoeken dan gewoonlijk omdat veel budgetten door de crisis zijn verminderd. Ik heb zelfs financiële risico’s genomen voor een belangrijk concert dat gelukkig uitdraaide op een groot succes. En je mag er zeker niet je neus voor optrekken om ook op een lokaal dorpsevenement1 ADV-JAZZMOZAIK-VOORUIT-12-12-09.qxp:Opmaak

of een privéfeest te spelen. Op die manier leg ik telkens heel wat nieuwe contacten, zowel met organisatoren als met muzikanten.” Tenslotte vroegen we aan Rik Bevernage, directeur van De Werf, hoe hij terugblikt op de voorbije drie edities. “Deze editie vond ik persoonlijk de beste: een erg gevarieerd aanbod van groepen, kwalitatief hoogstaand, zeer geïnteresseerde internationale gasten en – heel belangrijk – ook een grotere Belgische opkomst. Tenslotte willen we dat de meeting inspirerend en motiverend werkt, zeker bij de Belgische cultuurprogrammatoren. Wat nu de concrete resultaten betreft: uit vorige meetings en contacten is een belangrijk aantal uitnodigingen voortgevloeid alsmede heel wat internationale persaandacht. Zo toerde FES door Canada en stond de groep op het festival in Le Mans, Carlo Nardozza speelde op Roemeense festivals, Mâäk Spirit was te gast in Hongarije net als Tuur Florizoone. Verder traden heel wat muzikanten op in München, Keulen, Duinkerken, Tilburg, Utrecht, Porto, enz. Overigens is zo’n resultaat niet direct meetbaar. Wanneer ik zelf goede bands zie op een jazzmeeting of een festival kan ik die ten vroegste een paar seizoenen later hier laten spelen.” “Het overtuigen van buitenlandse podia om een jazzband uit Vlaanderen te programmeren is een werk van lange adem en bovendien één waar we met zijn allen moeten aan werken: muzikanten, organisatoren en 25/11/09 13:36 Page Vlaamse 1

cultuurhuizen (zoals De Werf of de Vooruit), festivals, het Muziekcentrum, de overheid...” Blijft nog de relatie met onze naaste buur, Wallonië. “Hierover krijgen we van de buitenlandse gasten heel dikwijls vragen. Velen denken dat we met getrokken messen tegenover elkaar staan en hun mond valt open wanneer je zegt dat de meeste muzikanten even moeten nadenken wanneer je vraagt hoeveel Franstaligen en hoeveel Vlamingen in hun band zitten. Als statement geef ik meestal mee dat de enige Nederlands-sprekende muzikant in het door de Vlaamse Gemeenschap gesubsidieerde ensemble Octurn, Chander Sjardoe is, een Nederlander van Indische afkomst! Toch kunnen we er niet onderuit dat we op cultuurvlak twee aparte landen zijn met elk onze eigen mediakanalen. Zo’n meeting is een duur gegeven en kan enkel georganiseerd worden dankzij de steun die we krijgen van de Vlaamse Gemeenschap. Al bij de eerste editie heb ik een visje uitgegooid naar de Waalse collega’s om samen een Belgian Jazz Meeting te organiseren. Deze keer heb ik een kabeljauw van 8 kilo gesmeten. Ik heb goede hoop dus dat we in de toekomst samen aan een meeting zullen werken. Het ene jaar bijvoorbeeld in Wallonië, het andere in Vlaanderen. Voor de aardigheid heb ik de muzikanten van deze meeting eens opgedeeld: 60 in totaal, 39 van hen zijn wat we Vlaming kunnen noemen, de andere 21 komen uit 13 verschillende landen. Mooi toch: jazz, een internationaal gegeven.” Wordt hopelijk vervolgd.

JAZZ AND BEYOND MICHAEL MOORE - FRAGILE WO 20.01

MOSTLY OTHER PEOPLE DO THE KILLING

foto: mostly other people do the killing

DO 18.02

LOUIS SCLAVIS QUINTET LOST ON THE WAY DO 18.03

“Een superzoete melodie zo spelen dat hij keihard aankomt, dat kan klarinettist en saxofonist Michael Moore als geen ander. (…) Ontwapenend.” (De Volkskrant)

Snelle en eclectische jazz vol humor, hét bewijs dat jazz meer dan ooit alive and kicking is!

“Deze muziek kun je met niets vergelijken. Ze is poëtisch en explosief, en valt op door zijn prachtig gesculpteerde melodieën en zijn jonge geweld.” (De Standaard)

Michael Moore (sax & klarinet), Harmen Fraanje (piano), Clemens van der Feen (bas) & Michael Vatcher (drums & glasharp)

Peter Evans (trompet), Jon Irabagon (sax), Moppa Elliot (bas) & Kevin Shea (drums)

Louis Sclavis (klarinet), François Merville (drums), Maxime Delpierre (gitaar), Olivier Lété (bas) & Matthieu Metzger (sax)

JOSSE DE PAUW IS FAN VAN MICHAEL MOORE EN TEUN VERBRUGGEN VAN LOUIS SCLAVIS. BEKIJK HET OP WWW.VOORUIT.BE/FANVAN.

INFO & TICKETS: T. 09 267 28 28 – WWW.VOORUIT.BE

Jazzmozaïek 4/2009

ogen we zeggen dat de jazzafdeling in Brussel een logisch vervolg was op de Séminaires de Jazz du Conservatoire de Liège? Zo extreem zou ik het niet stellen. Steve Houben en Henri Pousseur waren de voornaamste initiatiefnemers in Luik. Steve was in Berklee gaan studeren en kwam bij Henri aankloppen om iets gelijkaardigs op te starten in Luik, los van het bestaande klassieke muziekconservatorium. De enige link was dat de lessen plaatsvonden in hetzelfde gebouw. Dat avontuur duurde van 1979 tot 1985. Daarna was er geen geld meer. Wel ontstonden er overal lokale jazzafdelingen in Wallonië zoals aan de muziekacademie van Eghezée en aan het conservatorium van Namen en nog op een aantal andere plaatsen. In 1988 kreeg ik dan een telefoontje van Steve met de vraag of ik geen leraar wilde worden aan de gloednieuwe jazzafdeling van het Koninklijk Muziekconservatorium in Brussel. De rest is geschiedenis zoals men zegt. De enige opvallende link met Luik was dat op een paar uitzonderingen na, alle leraars van ginder ook terug in Brussel les kwamen geven: Bruno Castellucci, Charles Loos, Steve Houben, Richard Rousselet en noem maar op. Eigenlijk hadden we in 2008 het 20-jarig jubileum moeten vieren maar om praktische redenen kon dat toen niet doorgaan. Hadden jullie van meet af aan een welbepaalde beleidslijn? Een eerste vraag die je hier moet stellen is of je jazz kan aanleren in schoolverband? Mijn generatie en al de muzikanten daarvoor hadden totaal geen lesmateriaal ter beschikking. Er waren ook geen jazzafdelingen hier te lande. We leerden alles door platen te beluisteren. Sommigen trokken naar Berklee en kwamen daar in contact met pedagogische technieken. Tegenwoordig zijn er muzikanten die beweren dat die methodes van Berklee achterhaald zijn. De maatschappelijke context is sterk veranderd tegenover twintig jaar geleden. Denk alleen al aan de hele internetwereld. Hielden jullie daar rekening mee? Toen ik begon, sleurde ik een koffer met platen mee naar de les. Leerboeken waren er bijna niet.

Jazzmozaïek 4/2009

at the

Conservatoire

Op 7 oktober stond het bijna voltallige jazzlerarenkorps van het Conservatoire Royal de Bruxelles op het grote podium van het schitterende maar ietwat vervallen Koninklijk Muziekconservatorium. De aanleiding: twintig jaar officieel jazzonderricht in deze tempel van de klassieke muziek. We blikken terug met iemand die er van meet af aan bij was, vibrafonist en leraar muziekgeschiedenis Guy Cabay.

Nu heb ik een harde schijf met 30.000 composities en alle bijhorende info. Op dat gebied is er dus wel een aanpassing geweest. Video’s zijn ondertussen ook al voorbijgestreefd. Nu vind je alle beeldmateriaal op YouTube. De eerste Real Books kwamen vanuit Berklee hier terecht, soms nog met de nodige fouten in de partituren. Nu heeft iedereen dat allemaal in pdf. Wat is dan nog de meerwaarde van de jazzafdeling? Om te beginnen, is er teveel informatie voorhanden. Wij helpen met een selectie van het materiaal. Zo kunnen we een kortere weg aanleren en het overbodige overslaan. Daarnaast is er de ervaring van de leraar. Wat iemand als Bruno Castellucci allemaal deed en meemaakte, dat leer je niet in boeken. Idem voor Steve Houben, Phil Abraham of Jean-Louis Rassinfosse. Ik heb net een tournee achter de rug met Paquito D’Rivera. De ervaring die je in dergelijke omstandigheden opdoet, kan je nadien delen met de studenten. Waar we de leerlingen vooral ook op attent maken, is dat ze de speelstijl van hun leraar niet mogen overnemen. Het ontwikkelen van een eigen muzikale persoonlijkheid blijft een van de moeilijkste aspecten. Maar het conservatorium is niet de enige, zaligmakende weg natuurlijk. Als je gevraagd wordt

foto: © Michel Binstok

Georges Tonla Briquet

Swingin’

Jazz at the Conservatoire

om bij een of andere groep te spelen, moet je niet eerst je diploma tonen. Dat is nog zoiets waar ik twintig jaar geleden nooit in geloofd zou hebben, een diploma voor jazz. Men neemt jazz meer en meer serieus. Verliest jazz daardoor zijn ziel? Dat zullen we pas later weten. Swingin’ at the Conservatoire was de vlag die de lading moest dekken op 7 oktober. Omdat er geen jazz is zonder swing? Het is zeker niet daarom dat die titel werd gekozen. Het klinkt gewoon feestelijk. En het verband tussen swing en jazz … Niemand heeft ooit duidelijk kunnen omschrijven wat swing precies is. Volgt dan een vraag als: Is Ornette Coleman swing? Is dat dan geen jazz? Aansluitend kan je de vraag stellen: geen jazz zonder blues? En nog een stap verder: is Sinatra variété of jazz? Idem voor Ella Fitzgerald. Wat mij vooral stoort, is de term jazzy. Maar zeggen wanneer het jazz is of niet, dat blijft een moeilijke vraag. Moet het inderdaad swingen en een regulier tempo hebben? Er werd lang beweerd dat je enkel kon swingen op symmetrische maten. En dan komt Brubeck daar plots aan met zijn 5/4 maat en nu is er zelfs 19/25 maat. Om nog te zwijgen over de complexe maten van Coleman. Dat swingt misschien niet maar er is wel duidelijk een groove.

Koen De Cauter over Django Reinhardt, 100 jaar geleden geboren

Peter De Backer

“Django klinkt altijd positief ”

anger, gitarist en saxofonist Koen De Cauter (59) bereidt samen met onder anderen zijn drie zonen een tribute-cd voor, vol Django-stukken. Hij is er de geknipte persoon voor. Zijn hele leven al waardeert De Cauter die heel bijzondere muziek. “Ik was hooguit een jaar of tien toen ik thuis een 45-toerenplaatje hoorde, een opname van Vogue”, vertelt De Cauter. “Er stonden vier nummers op: Nuages, Stockholm, Douce Ambiance, Del Salle. Ik weet dat nog heel goed, ook al is het 50 jaar geleden. Want die muziek klonk eigenaardig. We leerden er langzaam het parfum van kennen. Mijn ouders speelden toen ook platen van Georges Brassens. Die omarmde ik direct. Bij Django ging dat minder snel: die muziek is veel vreemder, meer gereserveerd van ambiance.” De Cauters ouders hadden destijds een dancing, ergens tussen Oostende en Torhout. “In die heerlijke onschuld van toen speelde een orkestje vooral swingmuziek. Ook Nuages, jawel. De mensen dansten daarop.” Begin jaren 60 verhuisde het gezin naar Sint-Martens-Latem. “Mijn ouders baatten er De Klokkeput uit. Daar kwamen geregeld zigeuners langs en zij speelden de muziek van Django. Ik herinner me nog dat de vader van Fapy Lafertin (met wie De Cauter de Django tribute-cd opneemt, red.) daar ook bij was. We haalden de viool van mijn vader van de zolder, en het spel was vertrokken. Onmiddellijk was er kameraadschap. Jarenlang zijn op die manier zigeuners binnengewipt in De Klokkeput. Ik heb er Fapy zien spelen toen hij nog maar dertien was. Ook toen al was hij fantastisch.” De Cauter geraakte in de ban van de stijl van Django, de zigeunerjazz. “Die term gypsy jazz vind ik eigenlijk maar niks’, zegt De Cauter. “Dat eerste kwintet van Django, met Stéphane Grappelli, telde toch maar twee zigeuners? Hun repertoire we-

lichamelijk gemak. Door die beruchte brand in zijn woonwagen kon hij maar twee vingers van zijn linkerhand makkelijk gebruiken. Maar eigenlijk speelde dat geen rol. Was zijn hand niet gekwetst, dan had hij die stijl óók ontwikkeld.” “John Coltrane klinkt voor mij altijd negatief, met al die lage noten. Hij speelt zoals die betonnen bruggen vol graffiti. Django is veel natuurlijker. Hij is meer een wandeling tussen de bomen, al zit er ook af en toe wat regen in de stad in zijn muziek. Maar Django’s solo’s zijn vooral altijd positief. Hij klinkt genereus en intuïtief.” Ook meer dan een halve eeuw na zijn dood – Django was nauwelijks 43 toen hij in 1953 stierf – leeft zijn muziek nog. “Verbazingwekkend”, zegt De Cauter. “Want toen wij hem speelden in de jaren 70, werden we bijna uitgelachen. Miles Davis maakte toen het mooie weer, met zijn ziekelijke noten. Zijn motto leek wel te zijn: hoe kan ik mijn publiek het snelst deprimeren. De gitaar van Django heeft voor mij altijd een positief geluid, met een overschot van enthousiasme. Na hem kwam een hele generatie vervelende gitaristen die vooral met hun verstand speelden.’ Vandaag dragen talloze gitaristen de erfenis van Django uit. “Meestal mishagen ze mij”, zegt De Cauter. “Maar Biréli Lagrène vind ik wel heel goed. Die speelt Koen De Cauter als vanzelf. Ik weet dat op Djangofollies Koen De Cauter: ook David Reinhardt speelt, de kleinzoon “Muziek is voor Django een middel om van Django en zoon van Babik. Ik zou niet graag die naam dragen. Lang geleden heb schoonheid uit te drukken. Voor mij ook.” ik nog gespeeld met Lousson Baumgartner, de oudste zoon van Django, ook al droeg Django dat zo frappeert”, legt De Cauter uit. hij niet zijn familienaam. Die was echt héél goed. “Wat dat dan inhoudt? Schande over wie dat Maar vandaag haalt bij veel muzikanten vooral niet hoort! Dat valt niet te omschrijven. Zijn het sportieve de bovenhand: om ter snelst. Voor muziek bevat een grote vrijheid en een inner- mij en zeker ook voor Django is muziek een midlijke discipline om daarmee om te gaan. Django del, geen doel. Muziek is voor Django een middel speelde lyrisch, met een verbazingwekkend om schoonheid uit te drukken. Voor mij ook.” melde bovendien van de Amerikaanse standards. En als ze eigen composities speelden, waren het er evenveel van Grappelli als van Django.” En toch was die muziek zo herkenbaar, zo onmiddellijk identificeerbaar. “Het is het genie van

foto: © Jos Knaepen

Laat alleen nog maar zijn voornaam vallen en iedereen weet over welk soort jazz je het hebt. Op 23 januari 2010 is het exact 100 jaar geleden dat de legendarische Django Reinhardt in het Waalse Liberchies in een zigeunerwoonwagen ter wereld kwam. Het festival Djangofollies beleeft een extra feestelijke editie.

Het festival Djangofollies vindt plaats van 22 tot 31 januari 2010, op diverse locaties verspreid over het hele land. Meer info op www.brosella.be en www.lesrichesclaires.be

Django!! 100 Years Django Reinhardt – A Tribute, verschijnt begin volgend jaar. Met Koen De Cauter (sopraansax, klarinet en zang), Fapy Lafertin (gitaar), Jon Birdsong (cornet), Myrddin De Cauter (klarinet), Waso De Cauter (gitaar), Bart Vervaeck (gitaar), Dajo De Cauter (contrabas) en Lionel Beuvens (drums).

Jazzmozaïek 4/2009

“Naar de Jazzacademie komen ze met goesting, het is hun keuze!”

ver deze cursus hadden we een gesprek met coördinator en docent/altsaxofonist Peter Vandendriessche. Waar ligt het verschil met andere jazzopleidingen? Er is een groot verschil. Het jazzonderwijs vindt doorgaans in de week plaats en kadert binnen een academische discipline. Onze Jazzacademie gaat door in het weekend, op een zondag. De opleiding richt zich tot iedereen, van 7 tot 77 jaar, die muziek beoefent als een hobby. Die mensen willen beter jazz leren spelen. De lessen verlopen in een onstpannen sfeer. Er zijn deelnemers met zeer verschillende achtergrond en niveau. Ieder laat gewoon zien wat hij kan en wordt dan ingedeeld in een groep. Gebeurt het indelen naar niveau’s? Er wordt alleen maar ingedeeld waar een indeling nodig is. Bij de theorieklas zijn er verschillende niveau’s, maar zodra er een instrumentenklas wordt gevormd, krijgt ieder op zijn niveau les. Dan hoeft er geen speciale indeling te gebeuren, de docent gaat met elke muzikant apart aan de slag. Hij bespreekt individueel de wensen: wat wil je graag leren, waar voel je je zwak in en wat zou je willen verbeteren. De ambitie is niet om professioneel te gaan spelen… Heel juist. Daarom hebben we naast jongeren, ook veel mensen die al wat ouder zijn, die een hele tijd niet meer gespeeld hebben of slechts sporadisch wat spelen. Die willen terug wat bijleren, ze hebben ook wat meer tijd om jazzmuziek te beoefenen. Natuurlijk is een basiskennis van notenleer vereist. Je kunt in de Jazzacademie als niet-muzikant moeilijk plots aan de slag. Dat heeft geen zin. Jazzmuziek is al complex genoeg.

Al meer dan 20 jaar vormt de Jazzacademie, die deel uitmaakt van vzw Muziekmozaïek, een trefpunt voor wie als niet-professioneel muzikant toch graag wat meer wil opsteken over jazz en zich verder wil bekwamen als solist of in samenspel.

foto: © Jos Knaepen

Bernard Lefèvre

Peter Vandendriessche:

Peter Vandendriessche Quartet op Jazz Hoeilaart 2009

De Jazzacademie is eerder praktisch gericht. We vertrekken van drie akkoorden en zetten de mensen op weg op hun niveau. Zelfs met een eenvoudige vakkennis kunnen echt gemotiveerde en geïnteresseerde hobbymuzikanten zich heel goed uitleven en plezier beleven aan deze lessen.

geen free-achtige dingen, gewoon de basisakkoorden leren, van daaruit kan iedereen vertrekken in alle richtingen. Je moet het in een vorm gieten en wij doen het in een ‘klassieke’ jazzvorm omdat het de meest voor de hand liggende vorm is.

Wat kan iemand verwachten van de jazzacademie? Bedoeling is uiteindelijk aan iedereen de kans te geven om op een eenvoudige manier te improviseren op nummers in de stijl van Autumn Leaves, ook al eens blues, of solo te spelen. Ieder doet het op zijn eigen tempo. Ieder kiest hoe hard of ernstig hij het aanpakt, het is zijn geld en zijn tijd, maar wie het meent, vordert snel.

Wat zijn de voorkeuren qua instrument? De meesten willen piano, gitaar en blaasinstrumenten bespelen. Voor piano hebben we als vaste waarde Leon Lhoëst, maar nu ook Pierre Anckaert en Hein Mandos. Voor gitaar staat Guy Raiff in. We hebben sowieso een bas- (Bart De Nolf) en een drumleraar (Toon Van Dionant). In jazz heb je altijd een ritmiek nodig, dus zorgen we dat die lessen steeds plaatsvinden, al zijn er soms maar weinig leerlingen. Voor koper kom je terecht bij Jan Muës. Zelf sta ik in voor de houtinstrumenten, fluit, klarinet en sax en ook samenspel en theorie. Zang geeft Anu Junnonen. En viool is te volgen

Wordt er rekening gehouden met bepaalde jazzstijlen? Hoe pak je dat aan? Dat is niet gemakkelijk. We vertrekken van bebop, cool jazz, we gaan daar niet te ver in,

Open dag in Jazzacademie Om amateurmuzikanten de gelegenheid te geven de Jazzacademie beter te leren kennen, organiseert Muziekmozaïek op 24 januari 2010 een Open dag. Geïnteresseerde muzikanten krijgen er via proeflessen op een gezellige manier de smaak van jazz spelen te pakken. Al meer dan 20 jaar organiseert Muziekmozaïek de Jazzacademie in Jezus-Eik (Vlaams-

Jazzmozaïek 4/2009

Brabant), een jazzopleiding speciaal gericht op amateurmuzikanten. Het concept is eenvoudig: samen met professionele muzikanten en ervaren docenten bieden de initiatiefnemers twee keer per jaar (voorjaar en najaar) gedurende 10 zondagnamiddagen instrumentlessen, theorielessen en samenspel aan in gemeenschapscentrum de Bosuil, Witherendreef 1, in JezusEik (Overijse). Elke student volgt tijdens zo’n

dag een half uur individueel instrumentles en 1 uur theorieles of samenspel. De nieuwe lessenreeks start in februari 2010 en loopt tot in juni. (VDL) 02 532 38 90 info@muzmoz.be www.muziekmozaiek.be (Leer w Jazz w Opleidingen w Jazzacademie)

bij Cécile Broché. Ooit is Tuur Florizoone accordeon komen aanleren. We trachten in te spelen op de vraag. Als er plotseling iemand mondharmonica wil spelen, dan zorgen we ervoor dat die op gepaste manier aan bod komt.

Wordt er ook naar optredens toe gewerkt? Uit de jazzacademie zijn al verschillende amateursgroepen ontstaan. We hebben een samenspelklas waar de deelnemers kunnen toetsen waar ze staan in de praktijk. Daar wordt plaats gemaakt voor een thema spelen, luisteren naar de anderen, een beurt afwachten of een solo spelen, afsluiten, enz. Verder zorgen we voor een aperitiefconcert waar heel de familie op afkomt. Tijdens Jazz Hoeilaart hebben we met een kwartet in de pauzes gespeeld. Met een bas en een drummer die in twee jaar tijd nummers van Kind of Blue vertolken. Ik was enorm fier op het resultaat. Daar kunnen ze mee uitpakken… Daar zijn we nu volop mee bezig. We gaan de eerste stappen zetten vanuit de Jazzacademie om een band samen te stellen tegen Nieuwjaar. We hopen later een voorprogramma van een jazzconcert te verzorgen. Als dat succes heeft, gaan we dat coachen, en ook aanbieden. Maar we gaan ons niet verkopen als zijnde een professionele band. Iedereen zal weten dat het de Jazzacademie van Overijse is die speelt. Op Jazz Hoeilaart 2010 willen we graag de twee dagen tijdens de pauzes concerteren. Dit jaar was een eerste aanzet die heel goede reacties opleverde. Het enthousiasme van de muzikanten was enorm. Dat is ook eigen aan de jazzacademie, de mensen komen daar met goesting naartoe, het is hun keuze! Zijn er nog bepaalde initiatieven? Zeker, binnen Muziekmozaïek worden initiatieven met bigbands, stages en workshops met amateurmuzikanten ontwikkeld. Ook daaruit kan de Jazzacademie rekruteren. We willen ons pakket nog uitbreiden naar avonden in de week om mensen dan de kans te bieden muziek te spelen onder begeleiding van een professioneel muzikant. Bij voldoende belangstelling organiseren we ook cursussen rond componeren, midi of het gebruik van de computer met muziek, enz. Iedereen is welkom om met de Jazzacademie kennis te maken tijdens de opendeurdag op zondag 24 januari 2010.

Voor het nieuwe decennium heeft JazzLab Series met De Nolf-Sheppard-Pallemaerts een verrassing van formaat in petto! Contrabassist Bart De Nolf treedt voor het eerst als volbloed bandleider voor het voetlicht met een trio dat belooft gensters te slaan.

art De Nolf is een vaste waarde in de Belgische jazz en speelt al jaren bij het Toots Thielemans kwartet. De Britse saxofonist Andy Sheppard kan je al jarenlang aantreffen in formaties geleid door Carla Bley. In 2009 debuteerde hij met zijn eigen kwintet met het fijnzinnige Movements in Colour op het befaamde ECM-label. Samen met meesterdrummer Dré Pallemaerts, die internationaal lof oogst met zijn Pan Harmonie band, vormen deze topmusici - exclusief voor JazzLab Series - een nieuw trio dat jazz van het allerpuurste gehalte brengt. Dit niet-te-missen trio ruimt in februari baan voor het aanstormende talent Pascal Mohy. Zonder twijfel is deze Luikenaar de beste pianist van de jonge generatie Waalse jazzmuzikanten. In 2007 werd hij bekroond met de Django D’Or voor Jong Talent. Zoals enkel de echte groten dat kunnen, slaagt Mohy erin die

zeldzaam perfecte balans te vinden tussen intensiteit en sierlijkheid, tussen sensualiteit en energie. In zijn trio vertoeft hij in uitgelezen gezelschap: bassist Sal La Rocca en drummer Joost Van Schaik zijn twee heren met een indrukwekkende staat van dienst, van Vaya Con Dios tot Nathalie Loriers. Samen neemt dit trio de luisteraar meteen vanaf de eerste noot bij de keel en verjagen ze de winterblues. Maart is voor de Yves Peeters Group. Deze band weeft een fragiel filigrein van poëtische soundscapes die je doen wegdromen naar eindeloze autoritten langs de Route 66. Centraal in het groepsgeluid staan een lapsteel en een elektrische gitaar die vaak eenvoudige en meezingbare melodieën spelen in zorgvuldig gebalanceerde variaties van timbre, dynamiek en intensiteit. Tijdens deze tournee presenteert de Yves Peeters Group Sound Tracks, hun debuut op het W.E.R.F.-label.

foto: © Jos Knaepen

Zijn er deelenemers die verschillende keren terugkomen? De mensen die het meest terugkomen, zijn de pianisten en de saxofonisten. In die groepen vind je muzikanten die aan hun vijfde reeks begonnen zijn en twee tot drie jaar bij ons meedraaien. Het is belangrijk bij muziek om veel te spelen, te oefenen. De leerlingen die dat inzien hebben er ook het meeste plezier aan. Wie terugkomt, is extra gemotiveerd.

Voorjaar 2010

Andy Sheppard

Alle informatie vindt u op www.jazzlabseries.be

Jazzmozaïek 4/2009

in in

• DE NOLF-SHEPPARD-PALLEMAERTS VR 8 JAN: 20U30 • € 10/€ 8*

6xFlorizoone

• QUENTIN DUJARDIN QUARTET DO 14 JAN: 20U30 • € 10/€ 8*

• LE TRIO PERDU: IMMIGRANTS OF ANOTHER ERA

• TOOTS THIELEMANS QUARTET DO 7 JAN: 20U30 • € 22/€ 20*

ZA 30 JAN: 20U30 • € 10/€ 8*

• KRIS DEFOORT & HAN BENNINK

• PASCAL MOHY TRIO VR 12 FEB: 20U30 • € 10/€ 8*

• VASILIS TSABROPOULOS, ANJA LECHNER & U.T. GANDHI: MELOS

DJANGOFOLLLIES 100 jaar DjangoReinhardt

• DEE DEE BRIDGEWATER: TO BILLIE WITH LOVE A CELEBRATION OF ‘LADY DAY’

Django Reinhardt werd op 23 januari 1910 geboren in een zigeunerwoonwagen in Wallonië. In Rataplan vieren we dat met drie concerten, en op donderdag sluiten we af met een groot hommageconcert in De Roma.

• CHRISTOPHE ASTOLFI TRIO

WO 3 MRT: 20U30 • € 22/€ 20*

• GLENN MILLER ORCHESTRA (ZO 28 MRT) • ANOUAR BRAHEM QUARTET (DO 22 APR) • SOUAD MASSI (DO 27 MEI) • TORD GUSTAVSEN ENSEMBLE & HELGE LIEN TRIO (VR 11 JUN) • JEF NEVE & JOSÉ JAMES (ZA 19 JUN) EN NOG VEEL MEER: HOU ONZE AGENDA IN DE GATEN!

• FLORIZOONE-BLONDIAUTHYS-JORIS-PUOANE: JOSÉ • CHRIS JORIS–CÉCILE BROCHÉ–ETIENNE BOUYER (VR 23 APR) • HIJAZ (ZA 8 MEI) HOU HET PROGRAMMA IN HET OOG!

VR 26 FEB: 20U30 • € 18/€ 16*

VR 22 JAN: 20U30 • € 14/€ 12* • RATAPLAN © JAN SCHEFFNER

En verder:

6xFlorizoone

En verder:

• BRUSSELS JAZZ ORCHESTRA & TUTU PUOANE: HONOURING MAMA AFRICA!

DO 18 MRT: 20U30 • € 18/€ 16*

ZA 20 MRT: 20U30 • € 10/€ 8*

ZA 27 MRT: 20U30 • € 10/€ 8*

DO 25 FEB: 20U30 • € 16/€ 14*

• SOLEDAD

ZA 27 FEB: 20U30 • € 10/€ 8*

TUUR FLORIZOONE © JOS KNAEPEN

DO 4 FEB: 20U30 • € 18/€ 16*

• TRICYCLE

• YVES PEETERS GROUP

ZO 17 JAN: 15U • € 14/€ 12*

• AVISHAI COHEN QUINTET

6xFlorizoone

• JOOST ZOETEMAN GIPSY SWING QUARTET ZA 23 JAN: 20U30 • € 14/€ 12* • RATAPLAN

• THE BASILY GIPSY BAND ZO 24 JAN: 15U • € 14/€ 12* • RATAPLAN

• DJANGO!! DO 28 JAN: 20U30 • € 16/€ 14* • DE ROMA

BASILY

• JACK MILLION BAND: THE FRANK SINATRA SHOW

ZA 16 JAN: 20U30 • € 14/€ 12*

Kijk op www.brosella.be voor alle andere concerten in deze reeks!

DE ROMA: TURNHOUTSEBAAN 286, 2140 BORGERHOUT • RATAPLAN: WIJNEGEMSTRAAT 27, 2140 BORGERHOUT TICKETS: 03 292 97 40 (MAANDAG TOT VRIJDAG: 9U30-12U30 EN 13U30-17U) AAN ONZE TICKETBALIE: TURNHOUTSEBAAN 327, 2140 BORGERHOUT OF ONLINE OP WWW.DEROMA.BE EN WWW.RATAPLANVZW.BE VOOR AL DEZE CONCERTEN KAN U OOK TICKETS AAN KORTINGSPRIJS KOPEN IN MARK SOUND, WOLSTRAAT 6, 2000 ANTWERPEN

Roma_JazzAd_nov09.indd 1

20/11/09 14:38

JAZZ-mozaïekjes De Edisons Jazz/World 2009 zijn op 18 november 2009 uitgereikt. Winnaars: Jazz Nationaal: Bennink, Borstlap en Glerum – Monk vol.1. Volgens de jury is het doorgewinterde trio er bijzonder goed in geslaagd om de muziek van de kampioen van de hoekige, ritmische sprongen en onverwachte intervallen, opnieuw gestalte te geven. Jazz Internationaal: Randy Brecker – Randy in Brasil. Jazz Vocaal: Ilja Reijngoud Quartet, featuring Fay Claassen – The Shakespeare Album. DVD Jazz/World: Charles Mingus – Epitaph. Bijzondere uitgave Jazz: Miles Davis – Kind of Blue, 50th Anniversary Edition. De Amerikaanse zangeres Dianne Reeves (52) is de winnaar van de Edison Jazz Oeuvreprijs 2009. De Duitse groep Mit4Spiel5 won Jazz Hoeilaart 2009 en ontving 2.000 euro geschonken door de Vlaamse Gemeenschap. Op de tweede plaats eindigde de Praagse formatie Points, goed voor 1.500 euro geschonken door vzw De Rand, op de derde plaats het Yuval Amihai Ensemble dat 1.200 euro ontving van de Provincie Vlaams-Brabant. Een geldsom van telkens 350 euro ging naar Kühntett op de vierde, Travelers op de vijfde en Frederik Leroux trio op de zesde plaats, respectievelijk geschonken door de gemeente Overijse, Hoeilaart en Muziekmozaïek vzw. Alle deelnemers kregen ook een Duvel-

pakket. De beste solisten kwamen uit het kwartet Points: Miroslav Hloucal (trompet) en Tomas Liska (contrabas). Ze kregen een prijs aangeboden door Yamaha en Hevos. De winnaar van de wedstrijd, het kwartet Mit4Spiel5, werd ook onderscheiden als beste vertolker van de opgelegde compositie van Piotr Paluch, Something New is Happening. Paluch was de laureaat van de hiertoe ingerichte compositieprijs van Sabam Cultuur en ontving daarvoor 2.000 euro. Info: www.jazzhoeilaart.be

PODIUMnieuws Het Jazz Festival Marni Flagey 2010 vindt plaats van 19 tot 30 januari 2010. Django’s geest waart ook over dit festival met Alexandre Cavalière (v) die Philip Catherine, Christian Escoudé en de groep van Xavier Rogé, Darwin Case, uitnodigt. L’Ame des Poètes stelt een nieuw album voor met interpretaties van chansons van Arno, Maurane, Adamo, enz. Jeroen Van Herzeele treedt in duo op met Erik Vermeulen. Fabian Fiorini, Eric Legnini, The Brussels Vocal Project, het BJO omgedoopt in Bert Joris Orchestra en Melanie De Biasio zijn ook van de partij. Verder nog verschillende randactiviteiten. Info: www.flagey.be

Jack van Poll (75) is op 19 september door burgemeester Michel Marijnen van Roosendaal tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau verheven. Naast het promoten van Roosendaal tot ver over de landsgrenzen, bracht hij ook heel wat groten van de jazz naar zijn geboorteplaats. Daar heeft hij ook nog leiding gegeven aan het familiebedrijf De Koninklijke Van Poll, een gerenommeerde drukkerij en dagbladuitgeverij (zie ook interview in vorige Jazzmozaïek). Na een schitterend optreden met vier pianisten (met Christian Mendoza als vervanger van Jef Neve – zie foto) op Jazz Hoeilaart 2009 vierde Jack van Poll eind oktober zijn 75 jaar in de Roma met gasten als Tutu Puoane, Bert Joris en het Tuesday Night Orchestra. En natuurlijk was daar Jef Neve naast pianisten Ewout Pierreux en Bart Van Caenegem van de partij om met een lekker swingende Jack de volledig uitverkochte Roma wild enthousiast te maken. Voor zijn verjaardag verrastte vriend-bassist Mary Hehuat Jack met een cd (zie cd-mozaïekjes) met alleen maar zijn composities en volledig door hem ingespeeld (piano, zang, tenorsaxofoon).

deSINGER vzw

27/12/2009

Lionel Beuvens trio (B) 29/01/2010

tutu Puoane Quartet (Za/B) 27/02/2010

teun verbruggen GoWK (B) 28/02/2010

Jef neve trio (B) 13/03/2010

ramon valle / Gabor Winand / eric vloeimans (CUB/HUn/nL) 27/03/2010

Joëlle Léandre / Peter Jacquemyn (fr/B) 02/04/2010

Bik Bent Braam (nL) 24/04/2010

foto: © Jos Knaepen

Stéphane Kerecki trio feat. tony Malaby (fr/vS) 07/05/2010

Mike reed’s People, Places & things (vS) 15/05/2010

evan Parker / Barry Guy / Paul Lytton (GB) vanche (B)

de Singer

Bavelstraat 35, 2310 Rijkevorsel Jack van Poll daagde drie pianisten uit op Jazz Hoeilaart: Bart Van Caenegem, Ewout Pierreux en Christian Mendoza

Info & reServatIeS tel. 03 380 10 10 of

www.desinger.be Jazzmozaïek 4/2009

foto: © Jos Knaepen

Op 17 september werden

Archie Shepp, Anthony Braxton, Robert Wyatt en anderen vereerd met de titel van Doctor Honoris Causa van de Rijksuniversiteit van Luik. Een gelegenheid tot gesprek met drie legenden.

Heb je een speciale herinnering aan de eerste muzikale emotie? Archie Shepp: “Een blues van James P. Johnson die Archie Shepp (links) gelauwerd als Doctor Honoris Causa ik van mijn vader leerde en Rijksuniversiteit Luik die ik op de banjo speelde, ik was ongeveer zeven jaar oud. De saxofoon kwam later, er was een fantastische saxofonist in de Dave Brubeck luisterde, dat was All The Things band van mijn hogere school…(hij denkt na) You Are; die dag is mijn leven veranderd! In Chimaar meestal was er Jimmy McGriff, de orgacago, toen ik in jamsessies speelde was ik de nist, die in dezelfde straat woonde als ik. Jimmy enige die vroeg om Take Five te spelen. Er werd speelde ook de tenorsax – niemand weet dat – mij gezegd dat die muziek voor de blanken was, en op een dag hoorde ik hem op straat terwijl hij dat die niet swingde… En ze hadden gelijk want de solo van Illinois Jacket in Flying Home speelmijn muziek was niet beperkt tot één idioom, de, hij had een fantastische groove en die dag niet gebonden aan de zwarte gemeenschap, heb ik besloten met de klarinet te stoppen.” maar is wel een mix van klassiek en jazz, van Anthony Braxton: “De eerste muziek die ik boeiblank en zwart, van nieuw en oud…” end vond, was Rock Around The Clock door Bill Robert Wyatt.: “Soft Machine werd vaak beHaley, en ook de stukjes van Frankie Lymon and schouwd als het Europese antwoord op de elekthe Teenagers: telkens als ik ernaar luisterde trische muziek van Miles Davis maar ik zou er was er niks belangrijker in de wereld!” (gelach) graag de muziek van Coltrane aan toevoegen, Robert Wyatt: “De eerste liedjes waardoor ik de elementen van trance waren heel belangaangetrokken werd, waren de kerstliedjes die rijk voor mij. Toen Coltrane overleed, voelde mijn vader zong; ik heb zelfs de intervallen dat aan als een reusachtige boom die viel en ervan in de muziek van Miles Davis teruggenieuwe ruimte vrij maakte voor andere…” vonden!” Doctor Honoris Causa: heeft dat een speciale Welke muziek heeft je leven later veranderd? betekenis vor jou? Archie Shepp.: “Natuurlijk was er Coltrane Archie Shepp: “Mijn diploma was iets dat ik maar hij werd ook door anderen beïnvloed zoverdiend had… Honoris Causa is iets formeels… als Parker, Gene Ammons, Sonny Stitt… Ik werd Vijventwintig jaar geleden kreeg Robert Muganiet alleen door saxofonisten beïnvloed maar be de titel van Doctor in mijn universiteit… Zou ook door Fats Waller of Lee Morgan voor wie ik hij die vandaag nog verdienen?” als pianist begon te spelen.” Anthony Braxton: “Toen ik voor het eerst naar Jean-Pierre Goffin

Na de Noorse jazzfluisteringen legt JustJAZZiT in de Beursschouwburg Brussel in 2010 de klanknuance op enkele prominente leiders van de actuele Italiaanse jazzscene. De basis van het festival is en blijft jazz en geïmproviseerde muziek, maar het staat ook open voor infiltraties van elektronische en andere hedendaagse geluiden. Woensdag 24 februari – Gouden Zaal 19.00 Film Charlie Haden Rambling Boy 20.30 Concert Sunny Murray/Charles Gayle Trio Donderdag 25 februari – Gouden Zaal 20.30 Aki Takase & Louis Sclavis 22.00 Mâäk’s Spirit feat. Joachim Kühn & Guillaume Orti Vrijdag 26 februari – Gouden Zaal 20.30 Pascal Mohy Trio 22.00 Stefano Bollani (solo) Zaterdag 27 februari – Gouden Zaal 20.30 Vise Versa #2: Wolter Wierbos & Kris Defoort 22.00 Gianluca Petrella – Indigo 4 Info: www.beursschouwburg.be

Rataplan Borgerhout is zoals altijd betrokken bij Djangofollies (zie elders in dit nummer) en heeft ook de unieke JazzLab Series formatie van De Nolf-Sheppard-Pallemaerts op het programma. Tuur Florizoone is nog zowat artist in residence met Quentin Dujardin in kwartet, Tricycle en een uitzonderlijk José-project in maart 2010 met Laurent Blondiau (t), Nicolas Thys (b), Chris Joris (perc) en Tutu Puoane (voc). Volledig programma op www.rataplanvzw.be Voor een volledige up-to-date agenda ga naar www.jazzinbelgium.com en volg de nieuwsberichten op www.jazzmozaiek.be

Vanaf 2010 slaan Muziekcentrum De Bijloke Gent, Kunstencentrum Vooruit, het Gent Jazz Festival, vzw Muzikon van Hogeschool Gent Conservatorium en de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK) de handen in elkaar voor een nieuw initiatief, het Jazz & Sounds Festival, de nadruk ligt op de veelzijdigheid van actuele muziek.

Tiendelige lessenreeks op zondagnamiddag in Jezus-Eik

jazz academie feb 10 w jun 10

22 oktober

Folkbal intiem

saxofoon, gitaar, basgitaar, contrabas, piano, drums, ﬂuit, trombone, mondharmonica, trompet, accordeon, viool, theorielessen, samenspel

met Jan Smed (en dansinitiatie)

Meer info: 02 532 38 90 vincent.de.laat@muzmoz.be Muziekmozaïek i.s.m St. Maartensgildewww.muziekmozaiek.be Vanaf 20u – gc De Cam, Gooik 02 532 28 38

roviseren p im te m o n e r e stud

www.muziekmozaiek.be Deze saxofonist werd op een jazzjam gefotografeerd door Mina Van Elewyck

Jazzmozaïek 4/2009

A08022_AdvJazzAcademie1op3.indd 1

11/18/08 11:10:22 AM

in de Vooruit en Bijloke doorlopend verrassen met multimediale performances en creaties. Binnen het profiel van Jazz & Sounds zullen improvisatie en creatie ruimschoots aan bod komen, en worden er bruggen geslagen van en naar jazz, hedendaags, klassiek, alternatieve rock, elektronische muziek, geïmproviseerde muziek, niet westerse muziek. Vanaf midden januari 2010 meer info op: www.jazzandsounds.com Partners: www.debijloke.be - www.vooruit.be www.gentjazz.com - www.cons.hogent.be - www.kask.be

AUDIO

SERVICES Only professional audio solutions audioservices@skynet.be +32 (0) 478 43 04 56

www.audioservices.be foto: © Jos Knaepen

De eerste editie van Jazz & Sounds zal plaatsvinden van 22 tot 28 maart 2010. Op 22 en 23 maart 2010 staan er in zaal Miry en zaal Mengal van Hogeschool Gent Conservatorium masterclasses, workshops en concerten op het programma. Daarna trekt het festival naar Kunstencentrum Vooruit waar op 25 en 26 maart dagelijks een documentaire, 4 concerten en performances op het programma staan. 27 en 28 maart 2010 is Jazz & Sounds te gast in Muziekcentrum De Bijloke. Ook daar krijgen bezoekers telkens een divers aanbod met een documentaire, 4 concerten en performances. Het KASK zal naast de vormgeving en ontwikkeling van de communicatie van het festival ook

Avishai Cohen

De Roma Borgerhout heeft opnieuw een schitterend concertprogramma. In januari gaat Kris Defoort met Han Bennink aan de slag. Op 4 februari is er het niet te missen kwintet van de fenomenale bassist/zanger en componist Avishai Cohen. Op 25 februari komt de Griekse pianist Vasilis Tsabropoulos die op ECM Melos uitbracht samen met Anja Lechner (cello) & de Italiaanse percussionist U.T.Gandhi. Een dag later is het BJO & Tutu Puoane (zie fotopagina p. 14) met het project Honouring Mama Africa! (uit het repertoire van Myriam Makeba) present. Op 3 maart komt de flamboyante Dee Dee Bridgewater uitpakken met een speciaal programma To Billie With Love – A Celebration of Lady Day. Het geplande concert van Fred Hersch vervalt en wordt vervangen door de voorstelling van de nieuwe cd In Concert van Soledad. In april brengt Anouar Brahem met zijn kwartet zijn nieuwste ECM-opname The Astounding Eyes of Rita en in juni verwelkomt De Roma de vertrouwde pianist Tord Gustavsen met een nieuw kwartet en ook uit Noorwegen het Helga Lien Trio. Jef Neve en José James sluiten het voorjaar af met For All We Know. Info: www.deroma.be

TWIN 8 STEALTH 10 ER

BASS 10

SPEAKER CABINETS FOR GUITAR AND BASS

AMT SP25B

AMT S15G Studio

AMT VS Studio

AMT WS Studio Wi5

CLUBnieuws Op 1 oktober vierde de USA Jazzclub Antwerp zijn 40-jarig jubileum. Het begon allemaal in 1969 in zaal Schotenhof (Schoten) onder impuls van wijlen Joe Pelsmaeker. Na enige tijd werd een nieuwe locatie gekozen: nl de Redoute te s’ Gravenwezel. Op die manier werd deze zaak van wijlen Marco Remes een echte muziektempel voor liefhebbers én professionelen. De club draaide goed en grote namen werden uitgenodigd o.a. Toots Thielemans, Rita Reys, Pim Jacobs, Louis Van Dyck, Slide Hampton, Mike Carr enz. Na het overlijden van Marco Remes kwamen achtereenvolgens volgende locaties aan bod: Cafe De Muggen Borgerhout, Atlantic House: Erno’s Cabine, Dockshotel Antwerpen en nu het schitterende Scandic hotel te Antwerpen. Begin 2007 werd Joe Pelsmaeker ernstig ziek. Enkele jazzconcerten gingen zelfs niet door. Eric De Vos (Rico Zoroh Band & Nicole), Andre Ap-

peldoorn (Mansana Salsa Band) en Dirk Van der Linden (jazzfenomeen) werden verzocht deze club verder te runnen. Nest Adriaensen werd er bijgehaald om de hele reorganisatie de nodige allure te geven en de P.R. te verzorgen. Roger Guns gaf meteen zijn volledige steun, Luc Wouters zorgt voor de boekhouding. Op die manier kreeg men een stevig bestuur van een VZW, met mensen die allemaal met hun twee voeten in het artiestenvak staan: voorzitter: Dirk Van der Linden, ondervoorzitter: Andre Appeldoorn; secretaris: Eric De Vos, penningmeester : Nest Adriaensen, ere-voorzitter: Roger Guns. Elke eerste donderdag van de maand organiseert de USA Jazzclub Antwerp een uniek jazzconcert in het Scandic Hotel, Lt Lippenslaan 66 te 2040 Antwerpen. Inkom: 8 euro (studenten gratis). Elk concert behelst een voorprogramma (studenten) en een topact. Aanvang 20,30u, einde 24u. Info : www.jazzclub.be - jazz@jazzclub.be.

AMT TA2 Studio

AMT P800 Studio

Wi5C

Studio preamp AP40

TEN 2 (2x10’’)

CORUS + Cabrio

CODA + Cabrio

CLARUS +

Thanks to my AMT, Acoustic Image, Raezer’s Edge endorsers as Fred Delplancq, Fabrice Alleman, Jo Scinta, Alain Pierre, Jean-Paul Estièvenart, Michel Hatzigeorgiou, Philippe Aerts, Jean-Pol Danhier, Renaud Crols,...

Jazzmozaïek 4/2009

24-27 feb 2010 n woensdag 24 februari - KLARA NIGHT 19.00 - CHarLie Haden raMbLing

boY - FILm 20.30 - sunnY MurraY/CHarLes gaYLe/Juini booTH - CONCERT

n donderdag 25 februari - DubbELCONCERT 20.30 - aKi TaKase & Louis sCLaVis 22.00 - MÂÄK’s

sPiriT feat. JoaCHiM KÜHn & guiLLauMe orTi

n VriJdag 26 februari - DubbELCONCERT 20.30 - PasCaL MoHY Trio 22.00 - sTefano

boLLani

n zaTerdag 27 februari - DubbELCONCERT 20.30 - Vise Versa #2: woLTer wierbos 22.00 - gianLuCa

& Kris defoorT

PeTreLLa’s indigo 4

aVondTiCKeT € 14/12,5 vvk € 12,5/10 fesTiVaL Pass € 40

TiCKeTs O2/550 03 50 www.beursschouwburg.be

Georges Tonla Briquet

Platenhoezen met poezen Jazz en verzamelaars worden vaak vereenzelvigd met een kringetje van marginale ritualisten. Hun levensdoel is meestal het vinden van die ene 78-toerenplaat op dat kleine onafhankelijke label. Er zijn echter liefhebbers die het breder zien. Onder hen Kurt Overbergh, artistiek directeur van de AB. Zijn verzamelpassie: hoezen met poezen.

foto: © Jos Knaepen

e man heeft er zelfs een heus manifest over geschreven en momenteel loopt nog tot eind december in de Antwerpse platenwinkel Tune Up de tentoonstelling MEOW 2: A Catsleeve Exhibition. Met jazzcats bedoelt men muzikanten en aficionados die zich heel erg inleven in hun wereld. Kurt houdt het bij de letterlijke betekenis: katten die op platenhoezen afgebeeld staan. Zijn verzamelterrein omvat alle genres en stijlen maar een groot deel valt onder jazz. Er was reeds een eerste tentoonstelling in Brussel twee jaar geleden. Wat is het grote verschil? MEOW 1 had plaats op een kleine locatie (de gespecialiseerde platenzaak Le Bonheur te Brussel, gtb). Het is weliswaar de bedoeling kleinschalig te blijven maar ondertussen is de collectie serieus gegroeid. Deze keer krijg ik een totale lengte van maar liefst 14 meter ter beschikking. Ondertussen heb ik mijn manifest uitgebreid en beter op punt gesteld. De hele tekst wordt voor de tentoonstelling trouwens uitvergroot op borden waardoor het geheel een extra sérieux krijgt. In dat manifest staat onder meer te lezen in welke verschillende categorieën de verzameling onderverdeeld werd. Er zijn er ondertussen al meer dan 25! Voor de jazzliefhebbers zitten er alvast een aantal heel interessante bij. Jazz vormt een belangrijk onderdeel van de collectie, zowat een derde, gewoon omdat het mijn favoriete muziek is. Zo zitten er hoezen tussen van o.a. Jimmy Smith, Quincy Jones en Red Mitchell. Van deze laatste is dat Presenting Red Mitchell met een kat op een contrabas. In je manifest staan ook de vereisten voor de ultieme poezenhoes. In deze categorie is ook de muziek van belang, daar waar bij de rest de muzikale kwaliteiten totaal irrelevant zijn. Hier moet ook in de muziek een rechtstreekse verwijzing zijn naar katten, komen er liefst kattengeluiden in voor en/of nog beter, is het nummer gebracht/gezongen uit het standpunt van een kat. Een van de beste voorbeelden hiervan is My Name Is Buddy van Ry Cooder. Welke zijn je favoriete ontwerpers? David Stone Martin is toch een van de toppers voor mij. Hij was een van dé hoezenontwerpers voor Clef en Verve. Zijn werk siert de hoezen van heel wat grote artiesten waaronder Charlie Parker, Billie Holiday en Gerry Mulligan. In zijn ontwerpen maakte hij meer dan regelmatig gebruik van katten. Vlakbij Gronin-

Kurt Overbergh op de vernissage van de tentoonstelling MEOW 2

gen heb ik zelfs een platenwinkel ontdekt waar er een speciale sectie is met enkel zijn ontwerpen! Mijn meest recente ontdekking waar ik onderste boven van ben, is William Steig. Die man leverde indertijd ook werk voor The New Yorker en illustreerde jeugdboeken. Hij heeft een reeks gemaakt van een zestal hoezen in dezelfde lijn en allemaal met katten. Het zijn platen van o.a. Johnny Hodges en Count Basie. Nog iemand wiens werk ik ten zeerste bewonder, is Jim Flora. Een aantal van zijn hoezen waren voor jazzartiesten o.a. Collaboration van Shorty Rogers en Andre Previn waar hij de lijn van de katten zelfs doortrok naar de artiesten. Daarnaast deed hij ook bijvoorbeeld Mambo For Cats, een collector item die ondertussen op e-bay makkelijk 100 euro haalt.

Na de tentoonstellingen, het boek? Daar denk ik in elk geval aan. Een titel heb ik reeds: MEOW: a purr-sonal collection of records with cats on the cover. Er is trouwens een Japanner, Takashi Okada, die reeds twee gelijkaardige werkjes uitbracht. Via internet/Facebook voeren we een soort concurrentiestrijd. Het grote verschil is dat hij geen manifest schreef en ook een aantal hoezen in zijn collectie opnam die esthetisch echt niet door de beugel kunnen.

Welke is volgens jou de beste combinatie hoesontwerp-muziek? Dat is een moeilijke vraag. Er is een mooie van Andrew Hill, Live At Montreux, maar voorlopig houd ik het toch bij Soul On Soul van Dave Douglas.

Je hebt blijkbaar een afgelijnde toekomstvisie want na MEOW 009 stop je er mee. Zoals iedereen weet, heeft een kat maar negen levens, dus stopt de reeks daar. Voorlopig (met een fijne glimlach).

Heb je een heilige graal die je nog wil vinden? Ik zou dolgraag die hele reeks van William Steig hebben. Internet is natuurlijk een fantastisch hulpmiddel voor een dergelijke zoektocht.

De tentoonstelling MEOW 2: A Catsleeve Exhibition De lijn wordt extreem doorgetrokken bij Kurt want tijdens de vernissage werd zelfs een gerelateerd drankje geschonken, het Ieperse Katje. De keuze van Tune Up als tentoonstellingsruimte is heel bewust. “Een platenzaak-ontmoetingsplaats-koffieruimte met een hart voor vinyl aangeboden tegen correcte prijzen”. Ter plekke is er een limited locked grooves 7” te koop onder de titel Endless Purrs. TUNE UP - Melkmarkt 17 (1e verdiep), 2000 Antwerpen. 1 november-31 december 2009 - Dinsdag-zondag: 11u-18u. Gratis

Jazzmozaïek 4/2009

Peter De Backer

Muziekkeuze en reacties opgetekend door

Blindfold test

e lieten hem zes cd’s horen, zonder enige informatie vooraf, en waren benieuwd naar zijn commentaar.

Kurt Rosenwinkel

Gitarist Peter Hertmans (49) behoort tot de gestelde lichamen van de Belgische jazz. Hij stond al met zowat iedereen op het podium, maakte een fraaie reeks cd’s, en leidt een eigen kwartet. Hij geeft les aan het Brusselse conservatorium en aan het Leuvense Lemmensinstituut.

“Ja, hij neuriet mee met zijn gitaarsolo’s. Maar zoals hij dat doet, vind ik dat fantastisch. Ik vermoed dat dit Mark Turner is op sax. Ik heb Kurt op een overweldigende wijze leren kennen op Dharma Days van Mark Turner, een van de beste cd’s van de jongste tien jaar. Een totale overrompeling was dat.” “Dit is fantastische muziek, met veel emotie. En dat is niet simpel, als je zo intellectueel bezig bent met muziek. Want dit stuk is echt doorgecomponeerd, heel complex. Ik hoor vandaag veel klonen van Kurt, maar ze slagen er niet in zo’n gevoelige muziek te maken.”

Hendrik Braeckman Group Felix, uit ‘Til Now, Werf, 2004. Hendrik Braeckman, gitaar; Piet Verbist, bas; Jan de Haas, drums. “Is dit Ben Monder? Neen? Dan is het wellicht niet Amerikaans? Het zou een van mijn studenten kunnen zijn. (bij het begin van de gitaarsolo) Neen, dit is zeker niet

Amerikaans. Maar in België zijn er niet zoveel die dit niveau halen. Dat moet iemand zijn die bij mezelf of bij Hendrik Brackman les heeft gevolgd. En hij is zeker beïnvloed door Ben Monder.” (achteraf) “Is het Hendrik zelf? Dan moet het die cd zijn waarop ook Bert Joris speelt. Ik had hem niet herkend. Maar ik weet wel dat hij met dergelijke muziek bezig is. Een prachtig nummer.” “Ik neem aan dat Jan en Piet de ritmesectie vormen. Mooie compositie, goed gespeeld, leuke muziek.”

Liberty Ellman Ophiuchus Butterfly, uit de gelijknamige cd, Pi Recordings, 2006. Liberty Ellman, gitaar; Steve Lehman, altsax; Mark Shim, tenorsax; Jose Davila, tuba; Stephan Crump, bas; Gerald Cleaver, drums. “Dit klinkt wat M’Baseachtig. Ik luister niet zoveel naar die stijl. Misschien moet ik er mij meer in verdiepen, maar ik kom er gewoonweg niet toe. Dit is alvast intelligent gecomponeerd, ritmisch zeer interessant. De gitaarsolo is duidelijk van mindere kwaliteit dan het thema. De gitaar verdrinkt in de ritmesectie. (even later) Nu slaat de solo een veel betere richting in. Ja, die man kan toch spelen hoor. Maar ik heb geen idee wie dit mag zijn. Deze muziek slaagt er niet in het helemaal waar te maken. Het zijn zoekende muzikanten, die naar een eigen identiteit streven en een stap verder willen gaan, wat ik alleen maar kan toejuichen. Ze schuwen de comPeter Hertmans plexiteit niet. foto: © Jos Knaepen

Use of Light, uit Deep Song, Verve, 2005. Kurt Rosenwinkel, gitaar, stem; Brad Mehldau, piano; Joshua Redman, sax; Ali Jackson, drums. “Dit zijn duidelijk muzikanten van de nieuwe generatie. Ze spelen muzikaal materiaal dat ik herken, waarmee ik ook aan de slag ga. Is dit wel Amerikaans? (Plots, als de gitarist zijn solo begint) Aha, Kurt Rosenwinkel! Hij moet maar drie noten spelen of ik herken hem. Ik ben gék op Kurt Rosenwinkel. Hij vormt een grote inspiratiebron voor mij. Het muzikaal materiaal dat hij verkent vormt ieder keer opnieuw een les voor mij. Ik hoor een combinatie van toonladders of drieklanken en dan zeg ik: verdorie, hoe heeft hij dàt nu weer gevonden? En zijn gitaarklank is fantastisch.”

Peter Hertmans

Jazzmozaïek 4/2009

Philip Catherine The Creeper, uit Blue Prince, Dreyfus Jazz, 2000. Philip Catherine, gitaar; Bert Joris, trompet; Hein Van de Geyn, bas; Hans Van Oosterhout, drums. (Na één noot) “Philip!!!! Wat wil je dat ik zeg? Zonder hem had mijn leven er helemaal anders uit gezien. Op mijn veertiende of vijftiende was ik al gek op zijn muziek. Ik was op de muziekschool begonnen met klassieke piano, en dat werkt nu nog door. Op mijn twaalfde speelde ik stukjes van Bach, om dan dankzij mijn broer (schrijver Stefan Hertmans) bij de jazz terecht te komen.” “Als puber ben ik toen echt neergebliksemd door Philip Catherine. Ik zie me daar nog huilend bij mijn platenspeler zitten: help, ik wil dit ook kunnen!’ Guitars en September Man: die twee platen van Catherine hebben ervoor gezorgd dat ik muzikant ben geworden. Philip is altijd aanwezig geweest in mijn leven. Maar er waren ook lange periodes dat ik niet naar hem luisterde, toen ik ook aan het evolueren was en ook nog andere helden ontdekte. Soms moest ik afstand nemen.” “Philip lijkt wel mijn muzikale broer. Ik ken hem ook persoonlijk heel goed en heb met hem

gespeeld in zijn Guitar Orchestra. Daar heb ik ontzettend veel plezier aan beleefd. Toen we op Gent Jazz Homecomings inzetten, dertig jaar nadat ik dat nummer had leren kennen, beleefde ik echt een van de belangrijkste momenten uit mijn leven. Toen was de cirkel rond. Dit nummer komt ongetwijfeld uit Blue Prince met Bert Joris. Fantastisch, dit klinkt heel vertrouwd. Philip blijft een monument. Het is magnifiek wat hij doet. Hij is mijn grootste inspiratiebron, zonder meer. Van notenkrakers zoals John McLaughlin of Al DiMeola ben ik nooit gek geweest. Larry Coryell? Tja, die maakte wel duoplaten met Philip, maar dan was ik vooral blij dat Philip erbij was. Want Coryell is een cowboy, met een slechte Amerikaanse smaak.”

James Emery Far Wells, Mill Valley, uit Spectral Domains, Enja, 1998. James Emery, akoestische gitaar; Marty Ehrlich, alt- en sopraansax, fluit; Chris Speed, tenorsax, klarinet; Mark Feldman, viool; Michael Formanek, bas; Gerry Hemingway, drums; Jevin Norton, vibrafoon. “Geen idee. Dit is niet echt mijn stijl, niet het soort muziek waar ik naar luister. De compositie klinkt als een brok wereldmuziek. Een lichtvoetig thema, eigenlijk. (als

de solo begint) Hola, die toets wereldmuziek was blijkbaar sarcastisch bedoeld. Dit komt uit de avant-garde hoek! De gitarist flirt met de free. Deze muziek staat heel ver van mij af. Dit begon plezant, maar plots bleek het iets helemaal anders te zijn. Knap uitgevoerd, dat wel. Een kei van een gitarist.”

John Abercrombie Just in Time, uit Open Land, ECM, 1999. John Abercrombie, gitaar; Mark Feldman, viool; Kenny Wheeler, trompet, bugel; Dan Wall, orgel; Adam Nussbaum, drums. (onmiddellijk) “John Abercrombie! Die plaat ken ik (somt feilloos de hele bezetting op) Dit is een van mijn favoriete platen. Ik ken John ook persoonlijk zeer goed, en heb al met hem samengespeeld. Als hij in het land is belt hij mij wel eens. Zo heb ik al eens met hem op zijn hotelkamer zitten jammen. En hij was eens te gast bij ons op het conservatorium. Die openheid van Abercrombie is fantastisch. Hij is zonder twijfel een van mijn geliefkoosde muzikanten. Dan Wall is ook fantastisch trouwens. En violist Mark Feldman heb ik ontmoet toen hij pas Abercrombie had ontmoet. Dat klikte blijkbaar meteen, want intussen hebben ze samen al een reeks platen gemaakt voor ECM.”

Jazz meets the world in Rotterdam!

foto: Jan Hordijk

Open dag 30-01-2010 www.codarts.nl/jazzacademy

Jazzmozaïek 4/2009

Jack’s Groove

Farewell Stacy Rowles Jack van Poll

foto: archief Jack van Poll

Op 1 november jongstleden ontving ik een bericht van een wederzijdse vriendin uit Los Angeles, dat Stacy Rowles de vorige dag op 54-jarige leeftijd was overleden. Ik had al een voorgevoel dat er iets aan de hand was, want ik kreeg geen antwoord op mijn e-mails en haar mailbox was al een paar dagen vol.

e zou tijdens de eerste week van november, zoals elk jaar, naar Schoten gekomen zijn op terugreis naar de VS, na haar jaarlijkse gig in Bern met het dameskwintet Witchcraft. Dat heeft dus niet zo mogen zijn. Na een frontaal auto-ongeluk is zij twee weken later op 30 oktober aan complicaties, thuis in Burbank, overleden. In de tweede helft van de jaren tachtig leerde ik haar kennen in Parijs toen zij met haar vader, de bekende pianist Jimmy Rowles, daar vertoefde. Van kindsbeen af reisde zij regelmatig met haar vader door de States. In haar portefeuille droeg zij een foto met zich mee, waarop ze afgebeeld stond als klein kind op de schoot van Billie Holiday. Ze speelde trompet en bugel en zong met een hees stemgeluid. Haar eerste plaat Tell It Like It Is kwam uit in 1984 op het Concord label. Na onze eerste ontmoeting in Parijs heb ik haar thuis ontmoet, in het huis van haar ouders. Jimmy was in die tijd al ongeneeslijk ziek. Maar dat nam niet weg dat het daar een gezellig huishouden was. Zowel Stacy als haar vader waren levensgenieters en zij hadden een rijkdom aan anekdotes te bieden, waarin de hele jazzgeschiedenis van de laatste vijftig jaren de revue passeerde.

V.l.n.r.: Jack van Poll, Stacy Rowles, Hans van Oosterhout en Hein Van de Geyn

Eind jaren tachtig heb ik met haar en Hein Van de

Geyn en Hans van Oosterhout een aantal keren in Europa gespeeld, o.a. in Le Petit Opportun in Parijs. Ze is even getrouwd geweest met een officier van de U.S. Coast Guard, maar dat mag geen naam hebben. Ze was getrouwd met jazz. In Antwerpen heeft ze in diezelfde periode nog in het Swingcafé gespeeld, waar op een avond Frank Vaganée nog meegejamd heeft. Op 10 en 11 juni 1999 heb ik een cd in Aartselaar opgenomen op het September label van het Ben Sluijs Quartet, featuring Stacy Rowles. De groep bestond verder uit Nathalie Loriers, Stefan Lievestro en Dré Pallemaerts. Toen haar vader stierf in 1996 had hij een laatste wens. Hij vroeg zijn dochter Stacy om zijn as uit te strooien in Afrika. Hij had een grote liefde voor Afrika. Je kunt dat zien aan diverse titels van zijn songs, zoals Frasier (The Sensuous Lion), Cheeta’s For Two en The Cobra. Ik woonde toen met Trudy in Kaapstad en Stacy kwam met de urn naar ons gevlogen. Toen hebben we zijn as uitgestrooid aan de kustlijn van de Indische Oceaan terwijl Stacy het lievelingsstuk van haar vader blies: Lotus Blossom van Billy Strayhorn. Tien jaar geleden hebben we mijn 65e verjaardag gevierd in Kaapstad met een concert dat op de plaat is vastgelegd, waar o.a. Stacy, Tutu, Sofie, Hein, Hans en nog vele muzikanten op te horen zijn. Stacy kwam de laatste zes jaar minstens één keer per jaar bij ons langs en de fans zullen haar nog herinneren van haar optredens in Café Hopper, Biblo, de Schouwburg in Roosendaal en op het galafeest van Van Lanschot Bankiers in Antwerpen. We zullen haar missen, maar haar muziek zal nog lang blijven doorklinken.

(jazz)piano nodig ? Passion For Musicians

www.maene.be

Bezoek ons nieuw pianocentrum (5200m²) in Ruiselede, of één van onze ﬁlialen in Gent of Brussel.

officieel invoerder België piano’s- vleugels

akoestisch - digitaal

nieuw - tweedehands

verkoop - verhuur - service

concertzaal - atelier

Steinway - Boston - Essex - Doutreligne - Sauter - Yamaha - Kawai - Roland Jazzmozaïek 4/2009

Album Souvenir

Comblain gestencild Marc Van den Hoof Het formaat! Hoe zal ik het formaat omschrijven? Exact benoemen? Jaren omgang met de taal hebben me geleerd dat er voor alles een juist woord bestaat, een precieze aanduiding. Het ene ken ik: quarto, maar het andere? Als ik ‘quarto’ opzoek, blijkt er een quarto ‘briefformaat’ te bestaan en een quarto ‘legaal’ – misschien zijn het die twee.

SABAM_JAZZZ_08_03b.pdf

12/08/08

9:48:51

k heb het over twee gestencilde – wie weet nog wat dat betekent: gestencild? – twee gestencilde documenten uit het jaar 1963, bevattende voor zaterdag 3 en zondag 4 augustus het programma, en niet zomaar het programma, maar cette programmation est définitive et ne pourra en aucun cas être modifiée, te weten dus: het definitieve programma van het 5ème Festival International De Jazz – Comblain-La-Tour – Une production Joe Napoli – OFFICIEL. Zo staat het er. Tenminste op het quarto ‘briefformaat’ met het programma voor de zaterdag. Op het wat langere quarto ‘legaal formaat’ met het programma voor de zondag staat bovenaan: This is the corrected official program. Programme officiel corrigé. En dan zie ik voor mij de immer van de camera wegkijkende Nicolas Dor, en onze vriend Jean-Marie Peterken, vijfenveertig jaar later nog altijd dezelfde: de twee van Comblain. Hoe zagen die programmation définitive en dat corrected offical program er overigens uit. Op z’n minst merkwaardig, dat zal iedereen moeten toegeven. Het begon de zaterdag ‘om vier uur na de noen’ (een uurtje later dan de confrontatie tussen Ignacio Sanchez Meijas, toreador, en de stier, in Frederico Garcia Lorca z’n beroemde gedicht) met een Tournoi International “BOBBY JASPAR”. Twee uur later, om zes uur, begon het festival met een kwartiertje Orchestre de jazz de l’ armée Belge. (Het leger en de jazz! Hoe goed weet ik nog dat ik in het ‘halfuurtje voor de soldaat’ op Brussel Vlaams voor het eerst Jimmy Giuffre So Low hoorde spelen: de blues, solo op klarinet met als enige begeleiding de voet van Giuffre die de maat aangaf. The Jimmy Giuffre Clarinet, zo heette het Atlantic album, ontdekte ik later, heel veel later. Er kwam telkens een instrument bij en op side 2 verdwenen weer instrumenten tot Giuffre opnieuw alleen overbleef. En John Lewis in trio, September Song, ook in het halfuurtje van de soldaat, die ene dag

in de week dat zo’n halfuurtje aan jazzmuziek was gewijd!) Maar kom: Comblain 1963, zaterdag 3 augustus: ze krijgen een kwartiertje, de militairen. En dan vijfentwintig minuten voor het trio van JeanMarie Troisfontaine en twintig minuten voor de Dixieland Steamers uit Keulen, en weer een kwartiertje voor Jenny Sirena, begeleid door het trio van Philippe Decae, enzovoort via een kwartiertje dit en een half uurtje dat (The Peters Sisters And His (sic) Group) naar de apotheose toe: De 22.30 à 23.00 Jimmy SMITH Trio (USA). En afgelopen. Maar de zondag begint het al om elf uur, weer met het jazzorkest van het Belgische leger, weer een kwartiertje. Fud Candrix krijgt ook een kwartiertje en daarna krijgen ze allemaal een half uur toebedeeld, de jazzspelers althans: Léo Fléchet, Philip Catherine (met Jack van Poll), Nelson Williams, Léo Souris... Want voor ene Christian, en voor Adamo, en Robert Cogoi, en Philippe Clay zijn er hooguit tien of twintig minuten gereserveerd. Om twintig over vijf is het weer tijd voor de jazz: de Nederlandse Storktown Dixie Kids krijgen vijfentwintig minuten, Thomas-Pelzer-Quersin veertig minuten. Volgen nog Franco Cerri en Claudio Lo Cascio (uit Sicilië, warm ingeduffeld het jaar dat ik hem zag, hij speelde bij valavond en had het koud), Albert Mangelsdorff, Rita Reis (sic) en Pim Jacobs, die op die zondagavond, van kwart over tien tot elf, ook de tête d’affiche van Comblain ’63 zal begeleiden: Bud Shank. A 23.00 Fin du Festival. Maar laat ik er voor alle duidelijkheid nog aan toevoegen dat onderaan nog de correctie staat * Avec le groupe vocal “THE FORTUNES” (Angleterre) – en de gelukkigen die op deze onvoorziene steun kunnen rekenen zijn Robbie Hood and the Merry Men, op zondag van 16.10 tot 16.35. Zo was het leven toen de kwartieren nog uren duurden.

SABAM

wenst alle jazzartiesten veel succes

UWE NIE SITE ! B WE m.be

.saba www

Aarlenstraat 75-77 1040 Brussel Tel. 02/286.82.11 info@sabam.be www.sabam.be

Jazzmozaïek 4/2009

Holland Muziekland

Eerste stappen en weer terug “Doe je nooit eens iets weg?” Sommig bezoek wordt nerveus van volle cd- en lp-kasten. Weinig laat zich beter opbergen en toch. Geheel onbegrijpelijk is dat niet, want de in de loop der jaren vergaarde platen mogen dan strak in het gelid staan, je ziet er het voornemen aan af dat het hier niet bij zal blijven. De liefhebber heeft de lege plekken in zijn huis in gedachten al toebedeeld aan een volgende kast. Dat zijn partner soms een andere bestemming voor die leegte indachtig is, daar wordt hij nou zenuwachtig van.

aarom zou je niet iets weg doen? Er staan miskopen tussen, krijgertjes die je maar matig of nog minder bevallen. Zelfs platen die goed bevonden zijn, heb je soms al jaren niet gespeeld. Zou je ze missen? Je antwoord is een van twijfel gespeeld ja. Je kunt het niet zeker weten, maar je weet het zeker. Er komt ontegenzeggelijk een moment dat je net die ene cd wilt horen en je hem niet kunt vinden tot je je na lang zoeken herinnert waar je hem hebt achtergelaten; in de koopjeskelder van de tweedehandsplatenzaak.

Verzamelingen vertellen bovendien een verhaal dat voor buitenstaanders niet of nauwelijks te ontrafelen is. De in wezen indringerige gewoonte van bezoek om in een vreemd huis meteen de boeken- of cd-kast te inspecteren (dat doe je zelf natuurlijk ook) laat je je met vertrouwen welgevallen; knappe jongen die de code kraakt.

van tv en van de keer dat hij jurylid was bij een bandjeswedstrijd waaraan je eigen bandje meedeed in de hoop te winnen en met de saxofonist te mogen jammen. Dat gebeurde niet, maar die plaat van Theo Loevendie en zijn kwartet maakte diepe indruk. Het was je eerste kennismaking met freejazz (van Shepp had je een van zijn latere platen gekocht) en vooral het nummer De Librije met zijn zangerige, oosters aandoende melodie draaide je heel vaak. Dat is het spoor terug dat je onmiddellijk volgt als je een heruitgave van het Theo Loevendie Consort in handen krijgt. Muziekcentrum Nederland heeft Mandela (1969) en Chess! (1972) opnieuw uitgebracht, bijna veertig jaar na het verschijnen van de eerste. Het zijn platen die essentieel zijn in Loevendies oeuvre, omdat je hem in dat tijdsbestek van maar een paar jaar al ziet opschuiven naar de hedendaags klassieke muziek, maar het zijn vooral sprankelende, fantasievolle platen. Avontuurlijk en energiek. Hans Dulfer en Martin van Duynhoven zijn op beide opnamen van de partij, Arjen Gorter alleen op Chess!. Tezamen vormden zij het kwartet dat die prachtige versie van De Librije ten beste zou geven op het jazzfestival te Laren waar zij ook Lap Sang Sou Chong speelden waarmee tevens Chess! besluit. foto: © Jos Knaepen

Mischa Andriessen

“Nee, nooit.”

Advertentie

JazzFlits verschijnt twintig keer per jaar • nieuws • platenrecensies • concertverslagen • boekbesprekingen

 Hans Dulfer

De eerste jazzplaat was er een van Dizzy Gillespie; groene hoes, de titel moet je opzoeken: Something old, something new. Daarna volgden de bekende namen Charlie Parker, Miles Davis, Thelonious Monk, Art Blakey, Keith Jarrett die je van thuis kende, een Russische verzamel-lp van Lester Young. Daarna ging je experimenteren, grotendeels geleid door wat afgeprijsd of anderszins betaalbaar was. Je kocht Gijs Hendriks, Archie Shepp en Theo Loevendie 4-tet, die laatste omdat Hans Dulfer erop speelde en die kende je

Jazzmozaïek 4/2009

Na het Theo Loevendie 4tet brak voor jou een hevige freejazz tijd aan; John Coltrane, Shepp, Albert Ayler, David Murray, Sun Ra, Cecil Taylor. Ze staan allemaal nog in de kast behalve die twee platen die je uitleende en nooit terug kreeg. Je weet nog welke het zijn (Art Ensemble of Chicago) en wie ze leende (Maurits). Ze zijn nog niet opgegeven, eens keren ze terug.

Een platenkast is een tijdmachine. Elk heeft zijn eigen verhaal. Je sprak nadat de heruitgave was gepresenteerd met oudere jazzliefhebbers. “Ik was erbij in Laren,” zei er een, maar je bewaarde je jaloezie voor de ander; die het Theo Loevendie Consort in Polen had horen spelen, waar Martin van Duynhoven van zijn drumstel een toren bouwde die hij tot slot van het concert met een klap omver sloeg. “Daar hebben ze het nog over.” We waren even stil, dachten aan onze collectie en aan een anekdote om deze te verslaan.

Swing Streets of New York

The mecca Paul Blair (correspondent Jazzmozaïek in New York)

I recently returned from three days in Bruges, where I attended (for a third time) the Flanders Jazz Meeting, a government-funded initiative aimed at giving broader exposure to homenurtured jazz talent. Among those attending were about seventy European club owners, festival organizers and journalists.

ver the course of three afternoons and evenings, we heard thirteen highly varied groups ranging in size from trios to octets. I can only say that for an American enthusiast like myself – someone who likes to think he’s relatively up to date on today’s jazz scene – this was again a humbling experience. There’s a whole new world of jazz thriving outside the U.S., an alternative universe with a completely different set of players, traditions and ensemble sounds. In Bruges, we heard not a single performance of any jazz standard. Nothing from the Great American Songbook. And (until the last tune on the last set, an uptempo Relaxin’ At Camarillo by Bart Defoort’s quartet) not a single twelve-bar blues. Everything else involved original writing. Jazz has indeed moved to several new addresses! Yet New York remains the mecca to which overseas jazz players tend to flock, eager to mix it up with peers at the highest level. Despite the fact that competition here is stiff and monetary rewards meager, NYC continues to be a magnet. Among the good stuff I’ve been privileged to hear locally in recent months: pianist Larry Willis’ quintet with Joe Ford on alto and Steve Davis on trombone at the Jazz Standard; a group led by bassist Mario Pavone at the Stone in the East Village, performing music from a terrific new Playscape CD entitled Arc; Spanish-born bassist Alexis Cuadrado premiering an extended nonet work at the Jazz Gallery; California-based trumpeter Bobby Bradford, whose contributions decades ago as an Ornette Coleman side-

Advertentie

Organized by BROSELLA & LES RICHES-CLAIRES 22-23-24 / 01 Riches-Claires (Brussels)

2010

Jazz/Festival More information and program on

www.brosella.be

and all the websites of the different venues. Met de steun van de Vlaamse Minister voor Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel

with the following partners locations: 16 / 01 “Klara in het Paleis” - Bozar (Brussels) 22-23-24 / 01 Rataplan (Antwerpen) 22-23-24 / 01 De Centrale (Gent) 22-24 / 01 Maison de la Culture (Namur) 23 / 01 La Madelonne (Gouvy) 23 / 01 Stadsschouwburg (Brugge) 23 / 01 Eglise Saint-Pierre (Liberchies) 28 / 01 De Roma (Antwerpen) 29 / 01 De Muze van Meise (Meise) 30 / 01 ‘s Gravenmolen (Grimbergen) 30 / 01 ’t Forum (Wervik) 31 / 01 Het Bolwerk (Vilvoorde) 31 / 01 Théâtre du Moulin (Lessines) 31 /01 Centre Culturel de Comines (Comines)

man marked him as a guy to watch, at the Jazz Standard on two successive nights; James P. Johnson’s Last Rent Party at Smalls, with a dozen great solo pianists (Dick Hyman among them) paying tribute to the stride master and raising money for a tombstone that will finally mark his gravesite in a Queens cemetery; piano up-andcomer John Escreet at the Jazz Gallery, fronting a quintet that also included Ambrose Akinmusire on trumpet and David Binney on alto; Mark Taylor, the most agile and soulful jazz soloist on French horn that I’ve ever heard, in concert at a church on Manhattan’s East Side; bassist Hans Glawischnig, Austrian by birth, leading a terrific fivesome at the Jazz Standard with pianist Luis Perdomo, a Venezuelan native, a real standout on every tune; Bruce Barth, yet another pianist I admire, heading up a septet at Comix, a newish venue in the Meatpacking District; and saxist Andrew Rathbun with a quintet (peripatetic Gary Versace included) at Cornelia Street Café in Greenwich Village. What am I looking forward to during the next couple of weeks? I’ll catch altoist Jon Gordon with his all-star nonet playing material from a splendid new ArtistShare CD (The Things You Are) at Smalls; soprano saxophonist Jane Ira Bloom at the Standard leading a group of talented New School University students through a program of Ornette Coleman compositions; and pianist James Weidman at the Standard to debut material from a new disc called Three Worlds that also includes trombonist Ray Anderson, reedman Marty Ehrlich and vibist Jay Hoggard. Then toward month’s end, Maria Schneider’s orchestra will again sell out the house nightly during a six-evening stint at the Standard. You’ve noted multiple references above to the Jazz Standard, right? Of all the major Manhattan clubs, it’s the one offering the most comprehensive and innovative jazz programming lately, without having to resort constantly to a succession of vocalists. What’s more, they don’t charge an arm and a leg to enter. It remains a rare bargain on the local scene, as do Kitano (on Wednesdays and Thursdays) and Smalls. What more should I tell you? Well, there’s loads of wonderful jazz accessible via National Public Radio’s website (nprjazz.org), including recent sets taped at the Village Vanguard and several years of programming from Marian McFarland’s long-running piano jazz series. And hey, the new biography by Robin Kelley called Thelonious Monk: The Life and Times of an American Original is a read to savor. Onze correspondent Paul Blair woont in Brooklyn, brengt maandelijks in New York het jazz magazine Hot House uit en gidst groepen langs minder bekende en historisch belangrijke paden door The Big Apple. Voor meer info over de walking tours: www.SwingStreets.com.

Jazzmozaïek 4/2009

Een indrukwekkende verzameling van hoogtepunten uit de Blue Note kataloog. Deze 8 cdâ&#x20AC;&#x2122;s bieden een unieke kijk op de periode tussen 1955 and 1967. Nederlands jazzicoon Hans Mantel maakte een verrassende selectie van legendarische Blue Note artiesten en hun opnamen.

Release 14.12.09 8CD Limited Edition Boxset EMI/Blue Note 50999 6062832 9

www.bluenote.com

Redactie:

IDVD

Mischa Andriessen I Patrick Bivort I Peter De Backer I Dirk De Gezelle I Chris Joris I Bernard Lefèvre I Georges Tonla Briquet I Marc Van de Walle

Jazzmozaïek klasseert in deze rubriek de cd’s (nieuwe releases en heruitgaven) in alfabetische volgorde en illustreert het betere werk met de afdruk van de hoesjes. Het vorige sterrensysteem is vervangen door twee categorieën, als volgt aangeduid. Zeer Goed = met achtergrondkleur en afbeelding van hoesje – en indien hartendief (hartje) valt de bespreking op in kader op twee kolommen. Goed is gewoon goed = geen achtergrondkleur en geen afbeelding van hoesje Ieder album kan in principe in elke categorie door de , recensent gehonoreerd worden als zijn hartendief = daarbij wordt ook het hoesje afgebeeld. Omdat zowel cd’s als dvd’s nu samen worden opgenomen, wordt een dvd-release aangeduid met .

DEADLINE volgend nummer: Te bespreken cd’s, dvd’s en ander audiovisueel materiaal graag ten laatste op 12 februari 2010 op de redactie: Jazzmozaïek, Laarstraat 105, 2610 Wilrijk-Antwerpen (België)

en nieuw

et aantal heruitgaven en compilaties is nauwelijks bij te houden. De kwaliteit is helaas niet altijd denderend. Bij liveconcerten en/of radioopnames van de hoogdagen van de jazz was het technisch wat behelpen, maar dan speelt vooral het historisch element en daar heeft het vooral met de unieke ontmoetingen te maken. Daarvan bereikte ons via labels als RLR en Gambit een overweldigd aanbod, we moesten ons beperken tot een selectie voor bespreking. En dan de nieuwe releases. Gewoonweg verbluffend wat er dit najaar werd uitgebracht. Niet alleen internationaal maar vooral ook nationaal. Bovendien zijn onze recensenten vol lof over artiesten van bij ons: Aka Moon, Peer Baierlein, Michel Bisceglia, Fabien Degryse, Jozef Dumoulin, Greg Houben, Octurn, Robin Verheyen, Jean Warland. Overigens wordt nog heel wat aan uitgaven verwacht (lees cd-mozaiëkjes). Dus het zal moeilijk kiezen worden in de platenwinkel, maar bij de bekende specialisten krijg je vast een doorslaggevend advies. En dan gaan bij het beluisteren van al dat moois die lange winteravonden wel sneller voorbij. Gelukkig Nieuwjaar! Bernard Lefèvre

John Abercrombie Quartet Wait Till You See Her ECM Records/ Challenge Records 57:09

Gitarist John Abercrombie en violist Mark Feldman werken al tien jaar samen. De titel verwijst naar het thema van Rogers & Hart dat Abercrombie met grote tederheid vertolkt. De interactie tussen Abercrombie, Feldman en Baron krijgt wel een andere dimensie door de input van een opmerkelijke en uitmuntende jonge bassist, Thomas Morgan, die al met Steve Coleman of Paul Motian heeft samengewerkt. Met een waaier van standards tot bebop, free, kamermuziek of wereldmuziek breidt het kwartet de jazztraditie uit, hoewel er een constant streven naar het harmonische en melodische blijft in Abercormbie’s composities. Patrick Bivort

voorlopig hoogtepunt (het vervolg is al in de maak). Ongelooflijk hoe de drie samen met Baba Sissoko en zijn zevenkoppige Black Machine er in slagen alles haast naadloos in elkaar te laten overvloeien. Hier geen saxofonist die even een solo brengt midden een Afrikaans decor of een drummer die de ritmiek van de tamaspelers wat aanvult. Ook geen bassist die wat overtollige grooves inlast. Je hoort een grote griotfamilie die samen een verhaal vertelt in negen hoofdstukken. Opmerkelijk is hoe gastgitarist Philip Catherine zich eveneens perfect weet te integreren in deze wereld. Je kan dansen op deze muziek, je kan ze ook ontleden en ontdekken hoe fascinerend alles in elkaar steekt maar je kan vooral gewoon genieten. Georges Tonla Briquet

Ben Allison Think Free

in het gehoor. Niemand schrijft zo’n wondermooie, zwoele melodieën als Ben Allison. Dit keer heeft de muziek een heel hoog rockgehalte, vooral dankzij de stevige bijdragen van gitarist Steve Cardenas. Toch blijft de forse akoestische basklank van Allison alomtegenwoordig. Allison stelde voor deze cd een nieuwe band samen. Behalve gitarist Cardenas horen we violiste Jenny Scheinmann, die we kennen van bij Bill Frisell, en trompettist Shane Endsley. De nieuwe drummer Rudy Royston is zonder meer uitstekend. Alle composities zijn van Allison. Behalve jazz bevatten ze ook een stevige dosis folk, soul en rock. Jenny Scheinmann voegt er een snuifje cowboy-klanken aan toe. Als een hedendaagse versie van Charles Mingus leidt Allison alles met vaste hand. Eens te meer bewijst Allison dat hij een van de boeiendste figuren van de Amerikaanse jazzscene is. Peter De Backer

Fred Anderson 21st Century Chase

Mulatu Astatke New York – Addis – London The Story Of Ethio Jazz 1965-1975 Strut Records – 75:51

Delmark/Music&Words – 68:52

Palmetto Records/Codaex – 45:22

Aka Moon Baba Sissoko & Black Machine Culture Griot Cypres Records – 66:42

Aka Moon en Afrika, de twee zijn onafscheidelijk sinds de oprichting van de groep. Aan de hand van diverse cd’s en projecten heeft het trio steeds gestreefd naar grensvervaging tussen westerse jazz en Afrikaanse ritmen. Culture Griot kan je gerust bestempelen als een

en een jonge ritmesectie: Jeff Parker (g), Harrison Bankhead (cb) en Chad Taylor (d). Anderson en Jordan suggereren in de titel The Chase tussen Dexter Gordon en Wardell Gray uit 1947, en we kennen de populaire haantjesgevechten en 2-tenoren-attracties van Lester Young en Herschel Evans bij Count Basie, Johnny Griffin en Eddie Lockjaw Davis, Sonny Stitt en Gene Ammons en natuurlijk John Coltrane en Pharoah Sanders. Wat je hoort is een energiek knalfeest, waarbij je verbaasd de onvermoeibare energie van deze twee oude free-veteranen op je donder krijgt. Achter hen staat een ritmesectie die razend swingt, plezierige Afro-grooves neerzet, maar ook de vrije improvisatie licht op de voet volgt en weet te grijpen. Chris Joris

Met elke cd lijkt Ben Allison wat toegankelijker te worden. Ook deze Think Free ligt makkelijk

Deze cd werd, zoals meerdere Fred Anderson-cd’s, opgenomen in zijn eigen Velvet Lounge club in Chicago. Om zijn 80ste verjaardag te vieren nodigde hij tenorist en generatiegenoot Kidd Jordan uit,

Hoewel het Franse label Buda Musique zich via de serie Les Éthiopiques al jarenlang om het uitbrengen van de parels uit de korte bloeiperiode van de Ethiopische jazz bekommerde, was het Jim Jarmusch’ film Broken Flowers die deze muziek bij een breder publiek bekend maakte. Nadat

Jazzmozaïek 4/2009

vervolg ...

IDVD

onder meer Either/orchestra en The Ex zich al met grootheden uit de scene als Getachew Mekuria aan hernieuwde interpretaties van het erfgoed waagden, is er inmiddels ook een band die zich Les Éthiopiques noemt en die met diezelfde grootheden optreedt, dit jaar bijvoorbeeld ook op North Sea Jazz. Van een van de belangrijkste pioniers van de Ehtio Jazz vibrafonist/ percussionist Mulatu Astatke is nu een omvangrijke verzamel-cd uitgebracht die een uitgebreidere periode beslaat dan de al beschikbare compilatie Les Éthiopiques #4. Astatkes jazz wordt gekenmerkt door ritmes die op een eigenaardige manier tegelijkertijd loom en opzwepend zijn. Diezelfde mix van landerigheid en levendigheid zit ook in de blaaspartijen die de composities bovendien een sterk melancholische sfeer meegeven. De samenstellers van deze cd hebben allerhande materiaal bijeengesprokkeld waarin Astatke in verschillende bezettingen aantreedt. Ondanks al die uiteenlopende bandsamenstellingen en de zeker niet optimale opnamekwaliteit is de kwaliteit van de muziek zeer constant. Voor wie de Ethio Jazz nog moet leren kennen is deze cd een must, voor wie die muziek al wel kent niet minder. Mischa Andriessen

Gilad Atzmon In Loving Memory Of America Enja Records/Codaex – 51:32

De Israëlische saxofonist Gilad Atzmon staat bekend als een politiek geëngageerd musicus. Op zijn website publiceert hij opvallend goed geschreven artikelen over tal van heikele kwesties. Hij nam ook al eens een cd op met Palestijnse muzikanten. Atzmon roert zich en gaat controverses niet uit de weg. Wie daarbij felle muziek verwacht, komt zeker op zijn nieuwste cd bedrogen uit. In Loving Memory Of America klinkt door het aan het jazzkwartet toegevoegde klassieke strijkkwartet door en door romantisch. Geheel in de traditie van de oude with strings platen wordt over een kabbelend ritme en een zwierig strijkje een gevoelig partijtje sax of klarinet geblazen. Of die nostalgische opzet een ode of een sneer is aan een land dat niet meer is wat het was, is een vraag die denkelijk het beste met ‘allebei’ beantwoord kan worden. Het is een concept dat perfect bin-

Jazzmozaïek 4/2009

nen Atzmons werkwijze past, maar dat natuurlijk valt of staat met de kwaliteit van zijn muziek. Het waren niet de minste blazers die dergelijke with strings albums opnamen en het resultaat was zeker niet altijd hun status waardig. Atzmon laat zich hier horen als een even vurig als vaardig saxofonist, die niet zelden weet te ontroeren en zich zo uit de schaduw van zijn illustere voorbeelden worstelt. Mischa Andriessen

Peer Baierlein Quartet Cycles W.E.R.F./AMG – 50:32

Jazzisfaction is niet meer, leve het Peer Baierlein Quartet. Niet dat we Jazzisfaction ondermaats vonden (Open Questions blijft sterk luistervoer) maar wat Peer Baierlein & C° op deze Cycles laten horen, is toch nog wel een trapje hoger. De trompettist wordt tegenwoordig omringd door David Petrocca (b), Yves Peeters (d) en Ewout Pierreux (p). Samen leveren de heren hier een zeer sfeervol plaatje af. Weg zijn de verwijzingen naar bop en swing, dit is pure poëzie maar dan wel à la Paul van Ostaijen, geletterd volgens eigen ideeën. Dat Baierlein nog les volgde bij Bert Joris is duidelijk en dat is als compliment bedoeld. Ewout toont op zijn beurt dat een Fender niet steeds groovy moet klinken om indruk te maken. Petrocca en Peeters vormen daarbij de ideale gesofistikeerde ritmetandem. Een live plaat die klinkt alsof ze opgenomen werd in de studio! Met dank aan Dré Pallemaerts die alles in goede banen leidde. Georges Tonla Briquet

Han Bennink Trio Parken

ILK/ instantjazz.com – 48:43

De Nederlandse drummer Han Bennink heeft zo’n hoog showgehalte, dat je te snel geneigd bent te vergeten wat voor een uitzonderlijk vakman hij wel is. Met de Deense pianist Simon Toldam en Antwerpenaar Joachim Badenhorst op basklarinet is de bezetting van dit trio heel bijzonder. Bennink liet Toldam en Badenhorst elk een eigen compositie meebrengen, en bewerkt met hen ook drie Ellingtonklassiekers. Tussendoor horen we drie collectieve stukken, waarvan de Flemische march alleen al door zijn titel het meest opvalt. Zeker in die vrije stukken horen we de exu-

berante energie waarvoor Bennink zo bekendstaat. Op die fraaie versie van Ellingtons Fleurette Africaine, waarop ook Badenhorst zo mooi klinkt, legt Bennink stevig puntige accenten. Deze cd, opgenomen in Göteborg, eindigt heel ingetogen met het door de Zweedse zangeres Qarin Wikström gezongen titelnummer. Peter De Backer

Berg/Surmenian/ Jeanne Perpetuum

Bee Jazz Records/AMG – 60:01

Blazin’ Quartet Finding A Way De jonge Nederlandse pianist Edwin Berg (1972) heeft al een mooi parcours afgelegd. Hij resideerde al enkele keren in New York (volgde les bij Kenny Werner). Via bassist Eric Surmenian leerde hij de Franse drummer Fred Jeanne kennen. Sindsdien heeft hij met zijn trio in Frankrijk een stevige reputatie opgebouwd. Berg ontleent in dit album inspiratie aan Bach, covert Michael Jackson (Ben) en pakt eigenzinnig de standard All The Things You Are aan. Met zijn eigen composities zoekt hij het meditatieve op. Perpetuum Prairie roept weidse beelden op, Herinnering, Voices en Remembering You intense gevoelens. Perpetuum is een album waar je heel langzaam maar onverbiddelijk aan verslaafd raakt. Bernard Lefèvre

Michel Bisceglia Trio Invisbile Light Prova Records/LC Music – 56:51

Michel Bisceglia speelt net zo graag met Johan Verminnen, Jo Lemaire, Wigbert of Kris De Bruyne. Maar eigenlijk is deze Limburgse pianist met Italiaanse roots een echte jazzman. Dat bewijst hij eens te meer met zijn trio, met Werner Lauscher op bas en Marc Léhan op drums. Bisceglia koestert niet de ambitie, zoals EST of The Bad Plus, om het klassieke pianotrio met een stevige stroomstoot nieuw leven in te blazen. Duidelijk geïnspireerd door Bill Evans of Keith Jarrett, kiest hij veeleer voor een intimistische pianojazz, die zelfs af en toe naar het etherische neigt en wat aan de succesvolle ECM cd’s van Tord Gustavsen doet denken. Slechts heel af en toe brengt dit trio er een wat steviger tempo in. Maar het geheel boeit van begin tot eind, inclusief een mooie cover van Charlie Hadens First Song. Peter De Backer

Challenge Records/Challenge Records - 54:45 Dit kwartet werd in 2008 opgericht door drummer Srdan Ivanovic en saxofonist Alex Simu. Aangevuld met Michael Rórby (tb) en Mihael Ivanov (b) kwamen zij snel uit de startblokken met – het mag gezegd – heel degelijk werk. Ze wonnen de Holland Casino Jazz & Pop Award 2008 en in de Dutch Jazz Competition werden ze Best Group (daar bovenop kreeg Ivanov de Best Solist Award). Hun muziek is melodisch geworteld in de Balkancultuur (in Emina vind je een mooi Bosnisch motief, er zijn Macedonische invloeden in A Be Ne Be A Be) en klinkt heel harmonisch. Hun werk is ook ritmisch erg rijk, aanstekelijk zelfs, en heerlijk verteerbaar hoewel complex. Zij schuwen het (functioneel en gedoseerd) gebruik van elektronische effecten niet, en gieten dit alles in stevige structuren waarin dialoog hoorbaar belangrijk is. Hun sound is warm en hecht, netjes uitgebalanceerd en eerder vrolijk. De cd klinkt open en toegankelijk, maar is van een bedrieglijke eenvoud. Deze muzikanten weten je onmiddellijk op sleeptouw te nemen. Dit is een kwartet dat we zeker zullen volgen. Marc Van de Walle

The Black Napkins The Black Napkins

Rat Records/instantjazz.com – 49:22

Dit Nederlandse trio haalde zijn naam van een ontroerend mooie compositie van Frank Zappa. Maar veel Zappaiaanse klanken zal je hier niet aantreffen. Maar net als Zappa laten trompettiste Sanne van Hek, gitarist Jasper Stadhouders en drummer Gerri Jäger zich niet zomaar onder één noemer vatten. Deze cd, uitgegeven op Teun Verbruggens label, bevat korte tot halflange improvisaties die putten uit jazz en rock en allerlei alternatieve varianten daarop. Virtuoze kunststukjes hoeft u niet te verwachten. Het draait veelal om klankkleur en experiment. Het best is dit trio als het heel energiek uit de hoek komt (zoals in Supertest). Grappig is het gezongen niemendalletje Seagull, met een heel bizarre tekst. Bevreemdend is dan weer Melodie 2. Helemaal aan het eind komt Jozef Dumoulin meedoen. Aan het slotnummer, het enige lang uitgesponnen stuk op deze cd, voegt hij zijn intussen welbekende etherische Fender Rhodes-klanken toe. Peter De Backer

voor het concert bij de prijsuitreiking mee. De Denen Jesper Bodilsen (b) en Morten Lund (d) vulden aan als ritmesectie. De chemie en het wederzijdse begrip tussen Bollani en de Denen was zo sterk dat Bodilsen voorstelde enkele gigs samen te spelen. Sindsdien bracht het trio al twee eerste opnames uit (op Stunt Records) die swingend waren, maar deze is eerder zacht en ingehouden. Is dat aan ECM te wijten? Prachtig zijn Dom De Iludir en Brigas Nunca Mais, toevallig twee schitterende ballades van Caetano Veloso en Antonio Carlos Jobim. Op Un Sasso Nello Stagno en Asuda, twee mooie stukken van Bollani, hoort men de veelzijdige en Italiaanse melodieuze stijl van de pianist. Patrick Bivort

Bourne/Davis/Kane Lost Something Edition Records/Codaex – 41:23

Stefano Bollani Trio Stone In The Water

ECM Records/ Challenge Records 61:47

De beste groepen ontstaan uit onvoorspelbare ontmoetingen. Toen Enrico Rava in 2002 zijn Jazzpar prijs in Denemarken ontving, nam hij Gianlucca Petrella en Stefano Bollani

Lost something is het debuut van het pianotrio Matthew Bourne (p) Dave Kane (b) en Steven Davis (d). Eerder maakten ze wel al een plaat met saxofonist Paul Dunmall en dat geeft al aan dat dit trio zich tot de

vrij geïmproviseerde jazz aangetrokken voelt. Sommige stukken op hun debuut, zoals het verpletterende Melt klinken echter zo overdonderend hecht dat je zou denken dat ze van begin tot eind gecomponeerd zijn. Het hoge niveau van het empathische samenspel is een van de in het oog springende aspecten van deze plaat. Een ander is de grote diversiteit. Het trio speelt behalve eigen werk composities van Annette Peacock, Carla Bley, John Surman en Thelonious Monk en blijkt tijdens het spelen van die stukken vlot van stijl te kunnen veranderen. Dat tekent hun enorme technische vaardigheid, maar ze lijken daar hun eigen talent soms ook wat mee tekort te doen. De geconcentreerde lyriek van het al genoemde Melt is een prachtvoorbeeld van de indringende muziek die dit drietal met slechts een handvol noten kan maken. Lost Something is een sterke plaat met zeer fantasievolle muziek. Luister maar eens naar de totaal eigengereide vertolking van Round Midnight. Wie zo’n klassieker zo durft aan te pakken en toch volledig overeind blijft, kan niet anders dan een grote belofte worden genoemd. Mischa Andriessen

Winstone hoorde met o.a. de Duitse basklarinettist Klaus Gesing, sprak hem dat sterk aan. Manfred Eicher adviseerde ook de Zweedse bassist Björn Meyer die op basgitaar opviel tijdens de concerten van Nik Bärtsch. Op percussie voegde Brahem de jonge Libanese percussionist Khaled Yassine toe. Brahem poogt met muziek uit alle uithoeken van de wereld een evenwicht tussen stilte en dynamiek te vinden. The Astounding Eyes of Rita is een instrumentaal eerbetoon aan de vorig jaar overleden Palestijnse dichter Mahmoud Darwish. De balans tussen geschreven en geïmproviseerde elementen is foutloos geïntegreerd. De acht composities van deze plaat zijn grotendeels langzaam en bijna hypnotisch terwijl de sfeer over het algemeen vrij melancholiek is met sterke, prachtige en meeslepende melodieën. Ondanks het knappe en boeiende samenspel van de nieuwe band blijft het een typisch album van Anouar Brahem: melodieus, ingetogen en lyrisch uitgevoerd. Patrick Bivort

argument om dit op cd te zetten (en te verkopen), berust op de uiteraard fantastische solo’s door Brown zelf, de historische waarde en de casting: Tadd Dameron, Benny Golson, Gigi Gryce, Percy Heath, Philly Joe Jones, Max Roach, Richie Powell, Sonny Rollins e.a.: de musici waarmee Brown werkte in die korte tijdspanne. Kort daarop overleed hij samen met Richie Powell in een auto-ongeval. Chris Joris

Clifford Brown The Lost Rehearsals 1953-1956

Hij is pas 34 en zit blijkbaar nooit stil. Want Taylor Ho Bynum, die zowel trompet als kornet speelt, heeft al een flinke discografie bij elkaar gespeeld. Hij is dan ook actief in de meest diverse groepen, die je soms als jazz kan bestempelen, maar vaak ook als avant-garde, modernklassiek, wereldmuziek, zware rock of zelfs hiphop, maar meestal als een combinatie van alles samen. Bynum is gevormd en gekneed door Anthony Braxton, dé avant-gardist bij uitstek, en dat laat zich ook horen. Hij kiest vaak voor een heel bijzondere bezetting, en dat is in dit sextet zeker het geval. Behalve Bynum, hier exclusief op kornet, horen we verder een saxofonist (Matt Bauder), twee elektrische gitaristen (Mary Halvorson en Evan O’Reilly), een violiste (Jessica Pavone) en een drummer (Tomas Fujiwara). Bynum pende alle composities zelf. In de driedelige suite whYeXpliCitieS klinkt de invloed van Braxton het felst door. Het stuk wemelt van verrassende geluidjes en complexe wendingen. Maar Look Below – opgedragen aan trombonist Bill Lowe – Bynum’s an-

RLR/AMG – 78:16

Anouar Brahem The Astounding Eyes of Rita ECM Records/Challenge Records 53:29

Op de meeste van zijn platen zoekt Brahem een dialoog tussen traditie en hedendaagse muziek. Of tussen Oost en West. In dit geval is de nieuwe bezetting heel confronterend. Over het Thimar trio en John Surman was hij enthousiast over de mix van oud en basklarinet. Toen hij de plaat Distances van Norma

Deze cd is louter voer voor verzamelaars en bezit vooral een documentaire waarde, want de herkomst van de opname behelst twee, door Brown zelf opgenomen repetities uit 1953, ’54 en ’56 op het typische bandopnemertje van toen. De opnamen zijn geoxideerd en vaak onderbroken in het midden van een stuk, als was de band opgeraakt of werd die stopgezet. RareLiveRecordings excuseert zich daarvoor, verklaart duidelijk het hoe en waarom in het boekje en waarschuwt ons nog eens op de backsleeve. Het aangehaalde

Taylor Ho Bynum Sextet Asphalt Flowers Forking Paths

dere leermeester – is dan weer een vlotte compositie die je zo kan meefluiten, en waarop Mary Halvorson nog eens mag laten horen wat voor een bijzondere gitariste ze is. Pakkend zijn ook het begin- en slotnummer, waarop Taylor Ho Bynum helemaal alleen op kornet tekeer gaat. Peter De Backer

Bill Carrothers Home Row

Pirouet Records/AMG – 60:46

Hatology/Harmonia Mundi – 44:15

Er zijn nogal wat stevige pianisten op de jazzmarkt beland, de laatste twee decennia, die met één voet uit de Bill Evans-school komen en met de andere voet wel even halt hielden bij Ornette Coleman en andere alternatieve stromingen, om deze ingrediënten in te ademen. Een positieve zaak, zoniet was er in het huidige jazzmuziekbeeld niets overgebleven van deze periode (lees beweging). De nu-jazz citeert nog liever uit de funk- en popreceptjes dan uit dat heerlijk, bevrijdende tijdperk. Het gebruik van alternatieve harmonieën en contrapuntisch klavierwerk, ook tijdens het soleren, heeft een gezicht gekregen, maar rust nog steeds op de tijdloze, afgebakende drive van de swing. Zo doet Carrothers ons aan Paul Bley denken in When Will The Blues Leave (O. Coleman), percuteert hij grillig over A Squirrel’s Tale (B. Carrothers) en speelt het trio een sterke, respectvolle uitvoering van Monk’s Off Minor. In zijn ballades valt Carrothers terug op de wat evidente Bill Evans-Keith Jarrettesthetiek, maar wel mooi: Ballad Of Billy Milwaukee. Met de grote Gary Peacock (cb) en Bill Stewart (d) bereikt dit trio radiante momenten. Chris Joris

Een ode aan de big band met films, workshops, jams en concerten. Een greep uit het ruime aanbod:

Ma. 25 januari 20u30/ schouwburg

CultuurCentrum Straight, No ChaSer Documentaire film over Thelonious Monk Strombeek G r i m b e r G e n

Wo. 20 januari / 20u30

de Nolf - Sheppard - pallemaerts Do. 29 april / 20u30

hijaz

22u15/ foyer

Anders Christensen Trio Dear Someone

Stunt Records/Challenge Records 47:38

De jonge Deense bassist Anders Christensen debuteert met Dear Someone onder eigen naam. Hij is recent toegetreden tot de groep van Tomasz Stanko en speelde daarvoor met onder meer Lee Konitz, George Garzone en Paul Motian. Die laatste is ook op dit debuut van de partij. De derde man is pianist Aaron Parks, net als Christensen jong en talentvol. Met zoveel kwaliteit aan boord zijn de verwachtingen automatisch hoog gespannen en helaas lost Dear Someone die opgeroepen belofte maar half in. Grootste probleem is het ontbreken van een duidelijke signatuur. Zowel Parks als Motian passen zich ten dele aan wat ten koste gaat van hun herkenbaarheid. Christensen zelf werpt zich ook niet op als een prominent leider met een duidelijke visie. Het resultaat is een plaat waar het surplus aan kwaliteit soms van af spat, maar die ook dikwijls wat gewoontjes klinkt. Mischa Andriessen

Ornette Coleman/ Don Cherry/ Jimmy Giuffre/ Kenny Dorham The Lenox Jazz School Concert August 29, 1959 FreeFactory/AMG – 71:22

Zoals we de lerarenconcerten kennen van de Antwerpse Jazzstudio, de Conservatoria en het Lemmensinstituut tijdens de zomerstages voor jonge aspirant-jazztalenten of aangeboden aan de studenten tijdens het schooljaar, is dit een zeldzame getuigenis van zo’n docentenconcert

Ma. 22 februari 20u30/ schouwburg

SatChMo: the life of louiS arMStroNg Documentaire

22u/ foyer

optredeN leerliNgeN pop- eN jazzafdeliNg aCadeMie griMBergeN Za. 27 maart

Big BaNd happeNiNg

tuesday Night orchestra m.m.v. de zangklas van de pop- en jazzafdeling Brussels jazz orchestra & van de Academie Grimbergen Wo. 10 februari / 20u30

piaNo Solo

Michel Bisceglia

leerlingen academie grimbergen Info en reservaties: CC Strombeek Gemeenteplein, 1853 Grimbergen 02/263 03 43 of tickets@ccstrombeek.be

www.ccstrombeek.be Jazzmozaïek 4/2009 37

vervolg ...

IDVD

uit 1959 tijdens een zomerstage, destijds in het leven geroepen door John Lewis. Het verenigt, onverwachts, grote figuren uit de jazz, die praktisch nooit samen op een podium stonden. We treffen, buiten de titelnamen, ook Steve Kuhn (p), Attila Zoller (g), Larry Ridley (cb), Gunther Schuller (fh) en Gary McFarland aan op deze cd. Een vrijblijvend concert, gezien de context, zou u zeggen, maar de jonge O. Coleman drukt hier al zijn stempel op de twee eerste nummers: The Sfinx en Inn Tune. De ensembles waren opgedeeld volgens de mentors van de bovengenoemde workshop. Kenny Dorham was één van de bezielers van de Lenox Music School en krijgt hier de bonusrol van de vier laatste stukken: een kwartet-opname uit 1964 tijdens een concert in Noorwegen met lokale musici. Het haha-gevoel bij deze cd is wel degelijk Ornette Coleman stevig te horen huppelen tussen al die

beboppers. Critici schreven toen dat Coleman niet kon spelen, laat staan swingen, en meer van dat gekijf. Nu, dit is een blauwdruk van het tegendeel en klonk hij sowieso al als zijn hoogstpersoonlijke zelf. De andere musici presteren uiteraard evenwaardig op deze, wederom, zeldzame vondst van FreeFactory, zij het wel in een mono-klanksfeertje. Chris Joris

Dick de Graaf Cry Baby!

Soundroots Records/Toondist – 53:22

Cry Baby! de nieuwe groep van de Rotterdamse saxofonist Dick de Graaf dankt zijn naam aan een effectpedaal voor gitaar. Het mag dan ook weinig verbazing wekken dat De Graaf zijn plaats in de spots op deze plaat deelt met de jonge gitarist Jerome Hol. Met zijn ruige geluid en deels op blues en rock geënte licks heeft Hol een grote invloed op de

The Kenny Clarke – Francy Boland Big Band Now Hear Our Meanin’ Jazz Lips/AMG – 77:56 De collectief ijzersterke C-BBB werd in 1961 opgericht door de Italiaanse entrepreneur Gigi Campi. De band was samengesteld uit 17 topmuzikanten uit de VS en Europa, met de legendarische drummer Kenny Clarke en de Belg Francy Boland (°1929 - †2005) in een sleutelrol. Boland, geboren in Namen, was niet alleen een klassiek gevormde jazzpianist, maar vooral een begenadigde componist en een uitzonderlijke arrangeur. Deze uitgave bevat de complete opnames die het orkest in 1963 registreerde in Keulen. Op twee januaridagen werden elf stukken op band gezet, die oorspronkelijk op twee afzonderlijke lp’s verschenen. Deze heruitgave is een lovenswaardig initiatief dat het werk van een uitzonderlijke band opnieuw toegankelijk maakt voor een nieuwe generatie jazzluisteraars. Als bonusmateriaal bevat de opname ook vier orkestopnames uit 1966 plus een opname van A Ball for Othello (F. Boland) die dateert uit 1961. Hopelijk volgen in de nabije toekomst nog meer heruitgaven van The Kenny Clarke – Francy Boland Big Band. Now Hear Our Meanin’ mag in geen enkele jazzcollectie ontbreken. Dirk De Gezelle

Jazzmozaïek 4/2009

groepssound. Die raakt op momenten wat te vol door zijn prominente bijdrage, maar nog vaker blijkt dat precies de peper te zijn die de muziek nodig heeft om op smaak te komen. Harry Emmery (b) en Erik Kooger (d) staan in voor een lekker lichtvoetige groove waarover Hol en De Graaf hun vette solo’s spelen. Dat werkt uitermate aanstekelijk. Voor een bezielde ballad draait het kwartet de hand ook niet om getuige het bluesy Brother Can You Spare Me A Dime. De beide-voeten-op-degrondstijl van De Graaf profiteert optimaal van Hols tomeloze inzet waardoor het resultaat een aangename no-nonsenseplaat is met prettig aardse jazz; swingend, geestig en gepassioneerd. Mischa Andriessen

Pierre Dørge New Jungle Orchestra At The Royal Playhouse

Steeplechase/Music&Words – 58:06

Manu Codjia Manu Codjia Bee Jazz/AMG – 61:22

Gitarist Pierre Dørge en deze schrijver hadden een gemeenschappelijke vriend: Zuid-Afrikaans bassist Johnny Mbizo Dyani. Dyani werkte met het New Jungle Orchestra in de beginjaren 80 tot zijn dood, en wordt hier gehonoreerd met de eerste titel Mbizo, Mbizo. Dørge heeft zijn liefde behouden voor cross-over en Afrikaanse injectie in zijn ensembles. Zo horen we hier zangeres Josefine Cronholm zich uitstrekken van traditionele jazzvocalise tot abstract stemgebruik en doet de Afrikaanse kora-speler en zanger Dawda Jobarteh sterk denken aan onze Nfaly Kouyaté, een in Brussel wonend alter ego. Dørge vult zijn hybride bigband aan met blazers, keyboards, percussie en een Indisch fluitist: Shashank Subramanyam, die ons overigens vergast op een verbluffende traditionele solo als intro op zijn compositie Swaralaya. Dørge plaatst Afrika en Indië naast een traditionele, Deense melodie en eigen werk. Hij beoogt aldus een regenboog van ontmoeting en raakpunten. Dat kan resulteren in een aha-erlebnis, maar het gevaar voor patchwork schuilt altijd om de hoek. Tegen wie zegt u het. Chris Joris

Lucien Dubuis Trio & Marc Ribot Ultime Cosmos

Enja Records/Codaex – 56:13 + dvd

Wellicht zegt de naam van Lucien Dubuis, een Zwitserse rietblazer, je ook weinig. Maar de aanwezigheid

Manu Codjia (34) kent u misschien van bij Erik Truffaz, Daniel Humair of het Franse Orchestre National de Jazz. De Franse gitarist, die opereert vanuit Parijs, bewijst met deze titelloze cd, de tweede onder eigen naam, dat hij een man is om rekening mee te houden. Toegegeven, zeker bij de eerste nummers denk je dat je de nieuwe Bill Frisell in de cd-speler hebt gestopt. Niet alleen de klank van Codjia’s gitaar doet onmiskenbaar aan de Amerikaanse gitarist denken, ook de toevoeging van trompet en trombone roept een sfeer op die meer aan de Americana van Frisell doet denken dan aan de doorsnee Franse jazzplaat. Maar Codjia heeft gelukkig veel meer in zijn mars, bewijst hij verder op deze cd. Hij beschikt over een uitstekende band, bijvoorbeeld, met bassist Jerome Regard en drummer Philippe Garcia als stevige ritmesectie, en trompettist Geoffroy Tamisier en trombonist die op geregelde tijdstippen stevige accenten komen leggen. En Codjia schreef heel sterke composities met pakkende melodieën. In Sea Horse lijkt hij wel een kruising tussen Frisell en Allan Holdsworth. De passionele solo in dat nummer vormt het hoogtepunt van deze voortreffelijke cd. Peter De Backer van Marc Ribot trekt de aandacht. De Amerikaanse gitarist speelt niet zomaar mee op enkele nummers, maar is de hele cd lang in al zijn glorie te horen. Ribot klinkt zoals we hem kennen van bij Electric Masada, de zwaar elektrische band van John Zorn. In het zwaar rockende openingsnummer lijkt Ribot wel een kruising van Carlos Santana en Jimi Hendrix. Die heavy gitaar past uitstekend bij de altsax en contrabasklarinet (!) van Dubuis. De Zwitser verliest zich nooit in lang uitgesponnen solo’s, maar dist hier vooral stevige riffs op die fors worden aangevuld met de elektrische bas van Roman Nowka en de net iets te plompe drums van Lionel Friedli. Die contrabasklarinet laat Dubuis trouwens klinken als een broertje van de baritonsax. De stevige rocksfeer maakt alleen helemaal op het eind plaats voor een snuifje zigeunerjazz in het slotnummer, als Roman Nowka op gitaar zowaar de geest van Django Reinhardt oproept. De bijgevoegde cd biedt een documentaire over het Zwitserse trio en twee concertfragmenten met Marc Ribot erbij, helaas van bedenkelijke opnamekwaliteit. Peter De Backer

Jozef Dumoulin Lidlboy Trees are always right Bee Jazz/AMG – 61:22

Op vrij korte tijd is West-Vlaming Jozef Dumoulin erin geslaagd zich een geheel eigen geluid aan te meten. De pianist heeft de Fender Rhodes als voornaamste instrument gekozen. Maar hij tovert ook daar andere klanken uit dan we gewend zijn. Op deze boeiende cd knutselt hij nog met andere elektronica, effecten en computergeluiden en creëert hij zo een bevreemdende, enigszins duister sfeer, die het de luisteraar niet altijd makkelijk maakt. De heel bijzonder instrumentatie van zijn band Lidlboy draagt bij aan die heel bijzondere klankkleur. Bo Van der Werf speelt barintonsax, Eric Thielemans drums, en Lynn Casiers kleurt het geheel bij met haar stem. Allemaal klussen ze ook bij

Jazz Kerstboom onder de

Fabien Degryse The Heart of The Acoustic Guitar Chapter 2 Midnight Muse Records – 58:03 Al sinds de jaren tachtig is Fabien Degryse één van de vooraanstaande figuren van de Europese jazzscene. Hij werkte samen met jazzgrootheden als Philip Catherine, Toots Thielemans, Calvin Owens, The Golden Gate Quartet, Steve Houben, Jean-Louis Rassinfosse… Hij werd meermaals gelauwerd met talrijke prijzen en alterneert met plezier tussen duo, trio, kwartet en andere bezettingen. Sinds een aantal jaren behoort hij ook tot l’Ame des Poètes, met Rassinfosse en Pierre Vaiana. In deze opname brengt Degryse met Bart De Nolf (b) en Bruno Castellucci (d) lyrische composities. Die lenen zich uiterst goed voor arrangementen voor dit specifiek trio. De tien stukken worden door een schitterend ingespeeld trio gedragen, terwijl John Ruocco (kl) en Thibault Dille (acc) op een paar composities uitgenodigd zijn. De Brusselse muzikant heeft ongetwijfeld een talent om lyrische en toegankelijke stukken te componeren met een onberispelijke swing. Hij bevestigt zijn status van muzikant van de eenvoudigheid en de duidelijkheid. Patrick Bivort met ‘toys and effects’. Dumoulin schreef alle stukken zelf, soms in combinatie met zijn groepsleden. Met samples van West-Vlaamse kinderstemmetjes in enkele nummers schept hij alweer een zeer poëtische sfeer. Jozef Dumoulin opereert al enkele jaren vanuit Parijs. Hij blijft niettemin actief op de Belgische scene, o.a. bij Octurn. Te oordelen naar deze cd is dat maar goed ook. Peter De Backer

Kurt Elling Dedicated To You

Concord Music/Universal Music 56:04

men, stemde hij slechts toe op voorwaarde van artistieke vrijheid. Elling klinkt op Dedicated To You als een volleerde crooner. De wijze waarop hij de standards naar zijn hand zet, doen weinigen hem na. De zanger wordt overigens uitstekend bijgestaan door een hecht klinkend team. Credits zijn er in de eerste plaats voor Ellings jarenlange muzikale partner Laurence Hobgood. De pianist bewijst op deze opname andermaal zijn klasse. De arrangementen die hij voor jazztrio en het Ethel strijkkwartet schreef, klinken sprankelend, soms lichtjes tegenvoets. Hobgood omzeilt behendig de valkuilen van stroop die wel eens durven opduiken wanneer violen de jazz komen opleuken. Applaus ook voor de ervaren saxofonist Ernie Watts. Dit album, dat live werd opgenomen in het befaamde Lincoln Center in New York, is publieksvriendelijk en origineel tegelijk. Dirk De Gezelle

Bill Evans Trio Live in Paris 1974

Gambit Records/AMG – 53:27

De discografie van Kurt Elling bewijst ten voeten uit dat hij een originele jazzcat is. Toen men voorstelde om een project te wijden aan de legendarische songs die John Coltrane en Johnny Hartman begin 1963 opna-

Deze ooit wel eens uitgegeven opname, niet te verwarren met de bekende Paris Concerts, gebeurde midden augustus 1974 tussen optredens in Laren en Antwerpen, datum en locatie zijn niet exact bekend. Het is geen vlekkeloze opname – Twelve

Enkele bijzondere releases die onder de kerstboom een plaatsje verdienen, willen we hier even onder de aandacht brengen.

Various Highlights Blue Note Blue Note/EMI – 8cd

Het kon natuurlijk niet uitblijven dat Blue Note een speciale compilatie zou uitbrengen naar aanleiding van de zeventigste verjaardag van het label. Het is uiteindelijk een achtdelige box geworden onderverdeeld in Vocal, Bands & Leaders, Organ, Piano, Saxophone en Trumpet. Samensteller van dienst was de Nederlandse bassist en jazzkenner Hans Mantel die een keuze maakte uit zijn persoonlijke Blue Note-verzameling. Rode draad bij dit omvangrijk overzicht is het gouden tijdperk van Blue Note. Mantel koos hoofdzakelijk betekenisvolle en leidinggevende jazzfiguren uit de periode 1955-1967 (weliswaar soms met recente opnamen) aangevuld met een beperkt aantal artiesten uit de nieuwere lichting. Interessant is dat hij niet altijd de meest evidente nummers koos. Bovendien was men zo eerlijk om doorwinterde fans niet nodeloos op kosten te jagen door hier onuitgegeven tracks toe te voegen. Al het materiaal werd in het verleden dan ook reeds officieel uitgebracht. Sowieso is deze box een prachtig geschenk voor jazzliefhebbers van 7 tot 77. Het uitgebreide boekwerkje met achtergrondinfo over het label, de artiesten en de opnamen is daarbij mooi meegenomen. Als extra bonus zijn er nog de prachtige tekeningen van (strip)tekenaarbassist Philip Paquet (Louis Armstrong, Snapshots). Georges Tonla Briquet

Gary Burton/ Chick Corea Crystal Silence The ECM Recordings 1972-79

ECM Records/Challenge Records – 4 cd

In een sober uitgegeven en speciaal geprijsde box zijn de opnames verzameld van het legendarische album Crystal Silence en de Grammy Awards albums Duets en In Concert. Dit laatste album (live in Zurich 1979) wordt in deze box uitgebracht met als bonus twee nooit eerder op cd uitgebrachte live-uitvoeringen: I’m Your Pal/Hullo, Bolinas en Love Castle. De liner notes zijn van de hand van de Zwitserse journalist Peter Rüedi en schrijver Steve Lake. Archieffoto’s vullen het inlegboekje aan. Meer dan 35 jaar geleden was piano en vibes een gewaagde combinatie in jazz. Op aandringen van ECM baas Manfred Eicher ontstond het album Crystal Silence (1972), dat een onverwacht succes werd. Bij Concord Records verschenen nog opnames van een tournee in 2007 als The New Crystal Silence om de verjaardag te vieren en dat bracht Corea en Burton toen ook op het Gent Jazz Festival. Bernard Lefèvre

L’Histoire du Piano Jazz

Le Chant du Monde/Hamonia Mundi – 25 cd

Een box vol pianomuziek die alle stijlen, van ragtime over swing tot bebop aan bod laat komen, dat is het werk van samensteller André Francis. Hij is geen onbekende en heeft al wat compilatie-cd’s op zijn actief. Nu ook is het een selectie die vooral een introductie wil vormen voor wie nog niet helemaal vertrouwd is met die vele stijlen en namen uit de pianojazz. En dan bij het ontdekken van bepaalde minder bekende of vaag bekende pianisten beslist verder op zoek wil gaan naar het andere werk. Een smaakmaker dus waar zelfs de beslagen jazzliefhebber zijn gading kan in vinden. Vooral als jazzpiano tot 1960 je genegen is, zul je doorheen deze tracks mee de geschiedenis beleven en misschien toch al eens voor verrassingen komen te staan. Bovendien helpt het beknopte maar rijkelijk geïllustreerde inlegboekje om in grote lijnen mee de evolutie te volgen. Knap is een index waarbij alfabetisch per pianist en nummer verwezen wordt naar de cd en track met datum van opname. De pianojazz in deze box stopt met opnames eind jaren 50, dus nog net Bill Evans, maar verwacht geen Herbie Hancock, Chick Corea of Keith Jarrett. Bernard Lefèvre

Carla Bley - Steve Swallow The Partyka Brass Quintet Carla’s Christmas Carols WATT/ECM Records/Challenge Records

Wie een kerstalbum met lichte jazztoets in huis wil halen, wordt door Carla Bley’s Christmas Carols verwend. Van O Tannenbaum over Jingle Bells tot O Holy Night, en van traditional tot evengoed Bley’s Hell’s Bells en Jesus Maria kom je helemaal in de sfeer. Carla Bley staat in voor alle arrangementen en zoals we van haar gewoon zijn, zijn die degelijk en aanstekelijk. Bernard Lefèvre

Jazzmozaïek 4/2009

vervolg ...

IDVD

Toned Tune eindigt abrupt bij de bassolo omdat de band op was – en dus meer te beschouwen als een document. Het trio was wel goed ingespeeld. Met Eddie Gomez op bas en Marty Morell, sinds 1968 al de drummer, die later in 1974 het trio zou verlaten. Een bijzonder mooie uitvoering van The Two Lonely People. Bernard Lefèvre

Bill Evans Trio In Helsinki 1970

JazzShots/AMG – dvd – 71:00

Finse componist Ilkka Kuusisto. Het trio brengt drie tunes (Emily, Alfie en Nardis) met telkens tussenin een interview door Kuusisto en zijn genodigden. Als bonus bevat deze dvd The Universal Mind of Bill Evans, opgenomen in 1966 voor televisie. Bill Evans brengt solo fragmenten en weidt uit over zijn muziek met zijn broer Harry Evans als gesprekspartner. Fascinerend tijdsdokument. Bernard Lefèvre

Jan Garbarek Group Dresden – In Concert ECM Records/Challenge Records 2cd – 57:49 + 64:34

Robben Ford Soul on Ten

Concord Music/Universal Music 68:03

Deze dvd bevat unieke beelden van het Bill Evans trio (met Eddie Gomez en Marty Morell) op bezoek bij de

ven boeien want hij vergeet punten noch komma’s. Toch bekroop ons het gevoel dat hij zichzelf té veel herhaalt. Robben Ford wordt voorspelbaar, en wij vonden hem in de dagen van Handful of Blues een stuk origineler. De twee studio-opnames bevatten subtieler gitaarwerk dan de livetracks, en zijn stem klinkt er ook voller. Marc Van de Walle

Robben Ford benadert de blues ongetwijfeld op een persoonlijke manier. Deze cd bevat acht live tracks (The Independent San Francisco) en twee studio-opnames. Met Neal Evans op Hammond B3, Travis Carlton op bas en Toss Panos op drums – de band waar hij de laatste jaren mee toert – brengt hij een doorslag van een reeks oudere nummers (Supernatural bv maar vooral Spoonful trok onze aandacht). Fords stijl is blues met jazz-, fusion-, rock- en popinvloeden. Improviseren doet de man uitstekend, en zijn riffs blij-

Dit is het eerste live-album van Jan Garbarek opgenomen in Alter Schlachthaus, Dresden in 2007. Wel met een nieuwe bassist, Yuri Daniel, die inviel voor Eberhard Weber. Vaste waarde is toetsenist Rainer Brüninghaus en belangrijke spilfiguur in deze opnames vormt de powerdrummer Manu Katché. Naast enkele tracks van eigen werk (o.a. drie van Twelve Moons) brengt de Garbarek Group opvallende covers van Shankar (Paper Nut) en Nascimento (Milagre Dos Peixes). Het is op en top Garbarek met zijn intens melodische saxlijnen en met krachtig ritmisch weerwerk van een uitmuntende Manu Katché. De typisch atmosferische klanken met invloeden van de Noorse traditionele muziek zijn het handelsmerk van Garbarek. Deze groep is live op kruissnelheid! Bernard Lefèvre

Benjamin Herman Blue sky blond Roach Records/Dox Records 49:33

Duke Ellington Live In Warsaw, October 30, 1971 Gambit Records/AMG – 76:02 Je krijgt hier zo’n typische Gambit-uitgave in je cd-kast, indien je ze koopt, tenminste. Doen, want het betreft een levensechte kroniek van twee Ellington-concerten: één zoals de titel aanduidt in Warschau uit 1971 en 9 bonustracks uit 1958, opgenomen tijdens een concert voor de Travis Airforce Base in Californië. Spannend is deze serie (zie Coleman Hawkins in deze JM). Deze cd vertolkt een zalig stukje jazzgeschiedenis vanuit een pure live-sfeer. The Orchestra is in topvorm op beide sessies en leuk is ook, dat je Duke’s laatste orkest (1971) kan vergelijken met de vroegere bezetting (1958) op één cd. Wie Ellington afzweert lust geen groenten, vergeef mij deze onwrikbare subjectiviteit. Feest! Chris Joris

Jazzmozaïek 4/2009

Hij zit altijd strak in het pak: Benjamin Herman is een stijlvolle man. Deze hyperactieve Nederlander is vooral bekend als getalenteerd altsaxofonist en als leider van zijn band New Cool Collective. Daarnaast speelt hij net zo graag met avantgardisten zoals Misha Mengelberg en Han Bennink, als met de Londense 80’er Stan Tracey. Deze blue sky blond laat Herman in zijn meest funky versie horen. Deze mix van jazz, latin, soul en funk doet ongetwijfeld aan Candy Dulfer denken. Maar Herman heeft op zijn altsax een klank die een veel diepere kennis van de jazzgeschiedenis verraadt. Op deze cd laat hij zich uitzonderlijk ook op tenorsax horen. Er zijn korte passages van gasten Jesse Van Ruller en zelfs Paul Weller, maar die gaan eigenlijk ongemerkt voorbij. De band vol blazers, gitaar en keyboards eist alle aandacht op. Dit is complexloze en feestelijke ambiancemuziek, die onwillekeurig herinneringen oproept aan The Average White Band, een Schotse funkgroep uit de jaren 70, ook al wordt hier geen woord gezongen. Peter De Backer

Barry Guy & London Jazz Composers Orchestra/Irène Schweizer Radio Rondo/ Schaffhausen Concert Intakt Records/Codaex – 46:20 De grote Irène Schweizer (p) is één van de medepioniers van de Europese vrije improvisatiebeweging sinds de jaren 60 en kent in Marilyn Crispell en Aki Takase twee al even hoogwaardige fakkeldraagsters. Het eerste deel van deze cd is een zeer sterk pianosolo recital op het Schaffhauser Jazzfestival in 2008. Het tweede deel behelst een halfuur lange compositie: Radio Rondo van Barry Guy (cb) met zijn LJCO, waarin we, naast Schweizer, namen terugvinden als o.a.: Evan Parker (s), Trevor Watts (s, kl), de gebroeders Bauer (tb), Barre Phillips (cb), Paul Lytton (d, perc) en Lucas Niggli (perc). Schweizer’s pianistieke beheersing is tot zulk een onberispelijke architectuur uitgegroeid. Ze formuleert haar ideeën zo haarfijn en toch gespierd, dat menig Amerikaans pianist uit de beginperiode van de zogenaamde freebeweging er bij verbleekt. Een onnodige vergelijking, was het niet dat ik ze opschrijf voor de luisteraars die zich tot nu toe nog niet hebben gewaagd aan de vrije impro-muziek en meestal bang zijn voor toeval en gebrek aan instrumentbeheersing. Zet dit cliché maar uit het hoofd. Het tweede deel start als een herfststorm, die zonder aankondiging je deuren en vensters openblaast, je meubels verschuift en je keuken even herinricht om met tussenpozen af te dalen tot een verraderlijke rust. Er wordt dus over uiteenlopende dynamieken gewerkt om Irène Schweizer’s piano te laten commentariëren via tedere trio’s en ronduit intrigerende blazerspartijen binnen het ensemblewerk, om dan te eindigen in een magistrale tutti. Chris Joris

Greg Houben Trio How Deep Is The Ocean Igloo Records/AMG – 54:07

In 1983 namen Philip Catherine en Jean-Louis Rassinfosse een plaat op samen met Chet Baker. Zesentwintig jaar later is er deze How Deep Is The Ocean van Greg Houben samen met gitarist Quentin Liégeois en bassist Sam Gerstmans. We gaan beide cd’s niet met elkaar vergelijken maar er zijn wel duidelijke parallellen. Trom-

pettist Greg Houben heeft een zelfde warme klank als Chet en waagt zich ook af en toe eens aan zang. Quentin Liégeois is een leerling van Catherine. De invloed van de meester sijpelt door maar de jonge gitarist weet toch wel duidelijk eigen bakens uit te zetten. En Sam Gerstmans is de perfecte stille kracht die het trio vervolledigt. Naast een aantal standards staan er op de setlist tevens drie composities van Greg en eentje van Quentin. Een zeer lyrische cd met heel veel aandacht voor melodie en volledig in de stijl van vroegere jazzklassiekers. Georges Tonla Briquet

Erik Hove Soundclash

Effendi Records/Codaex – 55:22

De naam Erik Hove klinkt Nederlands, maar deze jonge altsaxofonist komt uit Canada. Het vroege werk van Osby en Coleman heeft Hove

geïnspireerd in zijn poging om jazz met hiphopingrediënten te kruiden. Meest opvallend in zijn kwartet is dan ook de aanwezigheid van een DJ. Soundclash is duidelijk niet een eindstation. Het is een cd waarop jonge musici hun mogelijkheden verkennen en een eigen idioom proberen te creëren. Dat gebeurt met wisselend succes; de inbreng van de draaitafels valt soms perfect op zijn plaats, maar klinkt op andere momenten tamelijk geforceerd. Hove zelf speelt dikwijls nogal druk alsof hij teveel tegelijkertijd te vertellen heeft. Vaardig is hij echter zeker en gevoelloos allerminst. Mischa Andriessen

Vijay Iyer Historicity

ACT/Codaex – 61:57

Roy Hargrove Big Band Emergence EmArcy/Universal Music – 70:02 Net als saxofonist Rudresh Mahanthappa en gitarist Rez Abassi is pianist Vijay Iyer van Indische origine. Samen behoren ze tot de interessantste musici op de New Yorkse jazzscene en vooral Iyer heeft er al een indrukwekkende reeks cd’s opzitten. Zijn samenwerking met hiphopper Mike Ladd, In What Language?, werd in 2003 met lof overladen. Iyer heeft met bassist Stephan Crump en drummer Marcus Gilmore ook een prima trio. Hij tekende onlangs enigszins verrassend voor het Duitse label ACT. Het eerste resultaat van die samenwerking is zonder meer uitstekend. Naast enkele sterke eigen stukken brengt Iyer hier ook werk van Andrew Hill, de pianist aan wie hij ongetwijfeld het meest doet denken. Dat hij zelfs Dogon A.D. aanpakt, een lange compositie van de helaas grotendeels vergeten avant-garde saxofonist Julius Hemphill, bewijst

Roy Hargrove werkt al meer dan tien jaar met een bigband; eigenlijk begon het allemaal in 1994 met het Panasonic Greenwich Village Jazz Festival. Nu is zijn rijke en gerijpte klankuniversum eindelijk op plaat te beluisteren, en hoe! Met een 19-koppige formatie brengt hij een drietal standards (My Funny Valentine, Everytime We Say Goodbye en September in The Rain). Daarnaast misstaan zijn drie eigen composities helemaal niet. In de latin muziek van Chucho Valdes laat de componist-arrangeur-trompettist zich helemaal gaan, en ook dat gebeurt met groot gemak. Hargroves band heeft een volwassen, warme en eigen kleur; de arrangementen zijn krachtig en efficiënt, de solisten komen uitgebalanceerd aan bod. Kortom: we mogen spreken van een waardige opvolger van de groten in het genre (Ellington, Basie, Mingus…). Het leuke aan deze plaat is dat je een reisje maakt door het jazzlandschap sinds de jaren veertig, maar dan wel in een modern rijtuig. De arrangementen van Hargrove zijn eigentijds, maar de bandleider is niet bang om ouder werk op te nemen. Het is waar: jonge muzikanten groeien veelal op in de stijl van kleine bezettingen, en een bigband is een fantastische gelegenheid om hun sonore kansen te bieden die zij anders zien voorbijgaan. Hargrove is niet alleen een begenadigd trompettist, maar ook een schitterend arrangeur. En hij kan ruimte geven aan anderen, wat zeker (ten dele) het harmonische karakter van de cd verklaart. Absolute topklasse! Marc Van de Walle

Coleman Hawkins & Tommy Flanagan Quartet At The London House 1963 Gambit Records/AMG – 62:46 In deze editie van JM vind je meerdere uitgaven terug van een opvallend fenomeen, nl. een aantal recente, Europese, vrij obscure labels zoals Gambit, Free Factory en Rare Live Recordings, die zich toespitsen op het uitbrengen van nooit uitgegeven concerten of de volledige weergave van voordien onvolledig uitgebrachte sessies aan een zeer billijke prijs. Vaak gaat het om mono-opnames afkomstig van toenmalige radio-uitzendingen of toevallige opnames door particuliere fans en is de klankkwaliteit niet altijd cd-rechtig (zogenaamd). Over rechten en herkomst der bandjes zullen wij ons geen zorgen maken, want de verzameling is ongehoord authentiek en subliem: John Coltrane, Monk, Coleman Hawkins, Paul Desmond, Dave Brubeck, Sonny Rollins, Don Cherry, Ornette Coleman, Bill Evans, Ellington en ga zo maar door. Wat de ouderwetse klankzuiverheid betreft, gaat u deze jazzfreak niet horen klagen. De cd-cultuur eist een zilverwit klankpatroon, maar de muziek is zo ontzaglijk belangrijk en telkens een mooie verrassing, zodat we mogen stellen dat de discografie uit onze jeugd daadwerkelijk wordt aangevuld. Een Sinterklaas-gevoel van je welste. Deze serie, die je makkelijk in onze jazzplatenzaken kan vinden zou best op vinyl thuishoren. Deze Hawkins-Flanagan radio-uitzending is één van die sublieme snoepjes voor jazzlovers. Chris Joris

Lees door op pag. 42

Manu Comté accordeon Jean-Frédéric Molard viool Alexander Gurning piano Patrick De Schuyter gitaar Géry Cambier contrabas

ENJ 9544

C A D E N Z A

CADENZA DISTRIBUTIE Larenstraat 58 3560 Lummen

Jazzmozaïek 4/2009

D I S T R I B U T I O N

T +32 (O)13 35 20 60 F +32 (O)13 55 67 50

vervolg ...

IDVD

dat Iyer het experiment niet schuwt. Toch pakt Iyer net zo graag meer populaire stukken aan, zoals hier Somewhere van Leonard Bernstein en Big Brother van Stevie Wonder. In dergelijke stukken bewijst Iyer niet alleen dat hij een virtuoos pianist is, maar vooral ook dat hij elk stuk een hoogst persoonlijke toets kan meegeven. En met bassist Crump en drummer Gilmore beschikt hij intussen over een goed op elkaar ingespeeld trio. Peter De Backer

Darius Jones Trio Man’ish Boy

Aum Fidelity/instantjazz.com 52:47

Darius Jones is een vrij nieuwe naam op de New Yorkse avant-garde scene. Als je ziet dat hij voor deze cd de voortreffelijke pianist Cooper-Moore en de onterecht vergeten drummer Bob Moses wist te strikken, liggen

de verwachtingen heel hoog. Helaas maakt Jones ze maar ten dele waar. Zijn wat klagerige, soms zelfs jankende, toon op altsax gaat na enige tijd knap vervelen. En Cooper-Moore wisselt zijn piano op enkele nummers voor de ‘diddley-bow’, een onduidelijk snaarinstrument dat klinkt als een slecht gestemde, plompe bas. De nochtans fenomenale Bob Moses (luister maar eens naar zijn Gramavision-platen uit de jaren 80) valt hier nauwelijks op. Darius Jones klinkt op zijn beste momenten als een wat jongere versie van Julius Hemphill, een van de stichters van het World Saxophone Quartet. Het meest pakkend is zonder twijfel het verborgen slotnummer van liefst een kwartier. Maar daarop wordt Jones begeleid door zijn vaste trio, met Adam Lane op bas en Jason Nazary op drums. Peter De Backer

László Hortobágyi/ György Kurtág jr./ Miklós Lengyelfi Kurtágonals

Dave Kane’s Rabbit Project The Eye of the Duck Edition Records/Codaex – 48:32

Dave Kane is een Noord-Ierse bassist met een prikkelende, verende klank. Voor deze cd stelde hij een kwintet samen waarin vooral de naam van pianist Matthew Bourne opvalt, die hier exclusief op Fender Rhodes is te horen. De frontlinie bestaat verder uit Simon Beddoe op trompet en Simon Kaylor op tenorsax. Kane schreef alle composities zelf. Ze zijn zeker niet allemaal even sterk. Maar op zijn best pent Kane melodieën die aan de zwierigheid van John Zorns Masada (met Dave Douglas) doen denken. In zijn solo’s toont Kane zich een begaafd bassist, die eerder zijn puntige geluid dan een expliciete virtuositeit beklemtonen. Matthew Bourne tovert alweer bijzondere klanken uit zijn Fender Rhodes: dat instrument hoeft dus niet per definitie saai te zijn. Alles bij elkaar is dit knappe hedendaagse jazz van de rijke Britse scene. Peter De Backer

Jan Klare Played 1000

Leo Records/instantjazz.com – 48:12

De Duitse saxofonist Jan Klare stelde met de Belgische trompettist Bart Maris, de Nederlandse bassist Wilbert de Joode en de Amerikaanse drummer Michael Vatcher een multinationaal kwartet samen. Het is de taal van de jazz die hen bindt. Klare schreef zes van de tien composities zelf. Twee daarvan zijn gebaseerd op klassieke muziek, van Monteverdi en Ravel. Maar daar merk je eigenlijk weinig van. Want dit is echt wel forse jazz, zoals we dat van het Engelse Leo-label gewend zijn. Tussen de zes composities door horen we vier collectieve improvisaties, waarin Bart Maris een heel stevige indruk nalaat. Alleen al door de aard van de bezetting ga je af en toe aan Ornette Coleman denken. Zeker het slotnummer klinkt heel Ornetteiaans, maar als saxofonist doet Klare eerder aan Oliver Lake denken. Peter De Backer

Benjamin Koppel Kenny Werner Walden

Cowbell Music/Codaex – 58:05

ECM Records/ Challenge Records – 71:19 De link tussen ECM en elektronische muziek ligt niet meteen voor de hand. Nochtans bevat de catalogus pareltjes, zoals het album Khmer van N.P. Molvaer, of recenter de erg geslaagde opnames van Arve Henriksen en Jon Hassell. De bekendste naam op Kurtágonals is die van György Kurtág jr., zoon van de invloedrijke 20ste-eeuwse componist. De Hongaar staat te boek als een originele miniaturist. Kurtág jr. (synthesizers) treedt in zijn vaders voetsporen als het aankomt op de aandacht voor detail en klankkleur. Het ontwerp van de abstracte, veelgelaagde soundscapes wordt in belangrijke mate mee bepaald door Lásló Hortobágyi (computer, synthesizers). Hij vertrekt van bestaande avant-garde composities, die hij analyseert, verkruimelt en in een nieuwe, technologische context projecteert. Daarmee verandert niet alleen hun vorm maar ook de oorspronkelijke betekenis. Begrippen als tijd en plaats verschuiven naar een nieuwe dimensie. In dat proces levert ook de door effecten aangestuurde bas van Miklós Legyelfi een significante bijdrage. Dirk De Gezelle

Jazzmozaïek 4/2009

De Deense platenmaatschappij Cowbell Records brengt in hoog tempo een grote hoeveelheid cd’s op de markt, waarvan het overgrote deel uitgaven zijn van de man achter het label; saxofonist Benjamin Koppel. De musici waarmee hij kiest te werken, zijn niet van de minsten. Wat te denken van Paul Bley, Charlie Mariano, Miroslav Vitous, Larry Goldings, Phil Woods en Daniel Humair. Zulke grootheden spelen niet met Koppel omdat hij platenbaas is, maar omdat hij een zeer hoogstaand blazer is. Degenen die hem met zijn trio drie jaar terug op JazzBrugge zagen,

Keith Jarrett Testament (Paris/London) ECM Records/Challenge Records – 3cd 69:27 + 49:33 + 43:27 Waarom alle soloconcerten van Keith Jarrett uitbrengen? Omdat ze elke keer uniek zijn? Omdat wie erbij was het wil koesteren als herinnering? Zeker. Ook wie in Brussel het mee mocht maken zal al uitkijken naar ooit een release ervan. Jarrett vertelt zelf in de liner notes over de veranderingen in zijn privéleven en hoe hij zich weer helemaal is gaan concentreren op soloperformances. Daar krijg je nu een weerslag van in Testament. Grandioos. Bernard Lefèvre Testament is een reeks van drie concerten die in Parijs en Londen in 2008 werden opgenomen. Geïnspireerde improvisaties waarin je soms filmmuziek, een pakkende ballad of een prachtig uitgevoerde boogie in ontdekt. Improvisaties die ontroeren maar ook stukken die met zijn beroemde lichaamstaal en zijn zuchten gepaard gaan. Hij speelt alles. Van klassiek tot jazz. Improvisaties met een ongebreidelde vrijheid. Een magistraal meesterwerk. Patrick Bivort weten dat. Walden is een duo cd met een andere grootheid: pianist Kenny Werner. Niet alleen uitmuntend als begeleider, maar ook een fraai en lyrisch solist. De cd dankt zijn naam natuurlijk aan het privé-paradijsje dat Henry David Thoreau ooit stichtte en geheel in die lijn kiezen Koppel en Werner voor idyllische muziek. Negen stukken van de Deen die zich getuige songtitels als Rumors from an Aeolian Harp, Cows in Emerson’s Pasture en Paradise (to be) Regained flink door literaire meesters heeft laten inspireren. Het levert trefzekere poëzie op waar niets zweverigs aan zit. Walden is bezielend, maar aards, gepassioneerd en vaak verstild. Koppel en Werner gunnen elkaar alle ruimte en blijven daardoor in evenwicht. Mischa Andriessen

Biréli Lagrène Trio Gipsy

Dreyfus Jazz/Pink Records – 46:56

Lagrène is een van die schaarse volgelingen van Django die door tech-

nische vaardigheid en muzikaal vermogen verder kan gaan dan het pure kopieerwerk. In de zuiverste Manouchestijl durft hij het aan om eigentijds werk te interpreteren, maar ook Micro van de hand van de meester zelf, een aantal standards en een handvol Broadway melodieën worden aangepakt. Luister ook naar de hommage aan Francis Dreyfus (Sir F.D.: om vijftien jaar platenkameraadschap te vieren). Op deze plaat hoor je dat Django hem geleerd heeft vérder te kijken dan de swing gitan. Lagrène past die stijl – blijkbaar met een fenomenaal gemak – toe op heel divers muzikaal materiaal. Hij werkt hier in triovorm, met Diego Imbert als vaste waarde op de bas, en de ritmegitarist Hono Winterstein die op een schitterende manier de akkoordenprogressies uit de mouw schudt. Het blijft altijd een plezier Lagrène en compagnie aan het werk te horen; zijn solo’s klinken fris en geïnspireerd. In zijn handen blijkt een eenvoudige akoestische gitaar plots zo veel meer: alle trucs zijn hem blijkbaar bekend, en de vingervlugheid, de begeestering, kortom, de spirit van Django spreekt uit elke noot. Dit is een (h)eerlijke schijf, bruisend van leven en vuur, frustrerend voor zowat elke gitarist (die zich afvraagt hoe je so much guitar produceert). Een must voor elke liefhebber van het genre. Marc Van de Walle

Karen Lano My name is Hope Webster Bee Jazz/AMG – 33:12

Het minste dat je van Karen Lano kan zeggen, is dat ze een mooie, zijdezachte stem heeft. Dat een Parijse zangeres exclusief in het Engels zingt, en haar cd in New York gaat opnemen, is ook al bijzonder. En ze blijft zelfs overeind bij een cover van Tom Waits’ The Heart of Saturday Night, geen geringe prestatie. Begeleid door producer en bassist Daniel Yvinec, die de meeste instrumenten voor zijn rekening neemt, en trompettist Michael Leonhart, die bijklust als drummer, levert Lano een cd af die weinig jazz, maar vooral veel pop en folk bevat. Het eindresultaat mag er zeker zijn. Peter De Backer

Mark Lockheart In Deep

Edition Records/Codaex – 60:46

Saxofonist Mark Lockheart deed eerder al van zich spreken in de Britse groepen Perfect Houseplants en Polar Bear. In de eerste werd gezocht naar een amalgaam van volksmuziek en jazz; in de tweede naar een mengsel van jazz, pop en elektronische muziek. Op zijn nieuwste album onder eigen naam opereert Lockheart meer in het standaard jazzidioom. De nieuwe band met onder meer de bijzondere pianist Liam Noble heeft dan ook de bezetting van het traditionele jazzkwintet. Kenmerkend voor Lockheart is het open karakter van zijn muziek. Hij schrijft heldere, pakkende melodieën die eenvoudiger klinken dan ze zijn. Hij is bovendien een saxofonist met een grote emotionaliteit in zijn spel, waarbij hij een robuust geluid koppelt aan een indringende tederheid. Zijn spel is wat introvert, waardoor zijn muziek dikwijls iets onuitgesprokens krijgt en het gevaar bestaat dat je over zijn elegante vondsten heen luistert. Mischa Andriessen

Julien Lourau Quartet Saigon Saigon Naïve/Pias Recordings – 70:38

De Franse saxofonist Julien Lourau heeft zich een bijzondere plaats in de jazzscene toegeëigend door jazz te vermengen met invloeden uit andere genres. Aanvankelijk vooral dance en elektronische muziek, later ook volksmuziek, zoals op zijn onvolprezen The Rise waarop hij onder meer samenwerkt met pianist Bojan Z. Op zijn ambitieuze tweeluik Fire en Forget uit 2005 experimenteerde hij met allerlei soorten popmuziek, van latin tot metal die hij toch heel overtuigend tot een eigenwijs en eigentijds soort jazz wist te smeden. Daartegenover is Quartet Saigon opvallend orthodox. Met een traditioneel pianokwartet zet Lourau introverte, pure

jazz neer, waarin slechts zo nu en dan reminiscenties aan andere stijlen doorklinken en dat dan nog vaag. Dat Lourau daarbij moeiteloos overeind blijft, is minder een verrassing. Hij was al een saxofonist met een duidelijk eigen verhaal. Terecht vertrouwt hij daar nu voldoende op om alle hippe camouflage achterwege te laten en de luisteraar te overrompelen met intense lyriek, die behalve door Lourau vooral ook door de hier indruk makende pianist Laurent Coq wordt vormgegeven. Alleen het slotnummer, Burt Bacharachs A House Is Not A Home valt door zijn vlakheid uit de toon. Het is het enige nummer dat Lourau en Coq niet zelf schreven. Mischa Andriessen

Sylvain Luc Standards

Dreyfus/Pink Records – 2cd 42:04 + 51:14

Geen kwaad woord over Sylvain Luc. De Zuid-Franse gitarist is een fijn stylist, die met zijn Trio Sud al indruk maakte. Maar deze dubbel-cd is veel minder te pruimen. Luc zocht een hele reeks Standards uit, maar dan in de ruime betekenis. Je hoort hier nauwelijks bekende Broadway- of jazzklassiekers, maar wel veel bewerkingen van Franse chansons (van Balavoine of Gainsbourg) over pop (Michael Jackson en The Beatles) tot Brazilaanse samba. Een gedurfde onderneming, die helaas grotendeels blijft steken in de goede bedoelingen. De tweede cd valt best mee, vooral omdat Luc zich hier op bijna alle nummers tot zijn gitaar beperkt. In Girl Talk laat hij horen dat er wel degelijk mooie versies van popnummers te maken zijn. En na het slotnummer – een superkorte versie van Giant Steps – krijgen we nog een fraaie bonustrack. Peter De Backer

Roberto Magris Trio Kansas City Outbound J-Mood/PCAMI – 66:04

Dit album heeft de Italiaanse pianist Magris (Trieste 1959) in Kansas City begin juli 2007 opgenomen met de legendarische bassist Art Davis die kort daarop overleed (29/07/2007). Magris is misschien niet zo bekend. Hij heeft nochtans al een mooie reeks cd’s uitgebracht en leidde de Europlane Orchestra van 1998 tot 2002, waarin ook Philip Catherine optrad. Zijn eigen composities passen wonderwel tussen de standards. En hij waagt zich ook aan Andrew Hill’s Reverend du Bop. Maar verwacht geen uithalen, Roberto Magris heeft een delicate aanslag en houdt het intens lieflijk. Overigens is nog een ander album uit, Restless Spirits, waarop de 43-koppige Big Band Ritmo Simfonica Cittá Di Verona zijn composities die hij daarvoor arrangeerde speelt. Jaap Lüdeke merkte in JazzFlits op dat “de klank die ze genereren af en toe doet denken aan het werk van meester Gil Evans.” Bernard Lefèvre

Marc Matthys Trio & Guests Shades AlleyCats/PMP

Je hebt zo van die muzikanten die overal opduiken zonder echt op te vallen. Pianist Marc Matthys is zo iemand. Hij begon ooit met klassiek

maar geleidelijk aan verplaatste hij zijn interesse ook naar pop en jazz. Zo vinden we onder de artiesten wiens pad hij kruiste in de loop der jaren o.a. Shirley Bassey, Walter Boeykens, Dirk Brossé en Toots Thielemans. Net als bv. Michel Bisceglia gaat Matthys in zijn werk op zoek naar de meest geslaagde driehoeksverhoudingen tussen klassiek, jazz en pop. Deze keer deed hij dat in gezelschap van bassist Bart De Nolf en Dré Pallemaerts samen met muzikale gasten Vanessa Matthys (zang), Fred Savinien (percussie), Peter Verhoyen (altfluit) en David Linx (zang). Shades kan je gerust omschrijven als een bloemlezing uit Marc’s verleden. Aan de hand van eigen werk aangevuld met raak gekozen nummers van o.a. Eroll Garner, Burt Bacharach, Rachmaninov, Cole Porter, Michel Legrand, Bach en Toots Thielemans worden we vergast op een melodieuze mix van jazz, latin, klassiek en pop met aangepaste arrangementen. Een warme cd voor luisteraars van 7 tot 77. Georges Tonla Briquet

broeierige sfeer van de Q train zeer goed weten te treffen. Daarnaast doet hij onder meer een beroep op zijn voormalige bandleden van The Jazz Passengers, waarbij de toch wat onderschatte trombonist Curtis Fowlkes ook hier weer een imponerende bijdrage levert. Subway Moon bevat een eigenzinnig soort jazz & poetry die met veel liefde en humor is gemaakt en glansrijk de diversiteit van het metroleven verklankt. Van de soulballad Love train tot het melancholieke Two Horn Rain dat in de Rashaan Roland Kirk traditie door Nathanson op twee saxofoons tegelijk wordt gespeeld. Mischa Andriessen

De Nazaten & James Carter Skratyology

Strotbrock/Toondist – 77:20

De opvallende en prettig raadselachtige titel van deze cd komt van het percussie-instrument Skratyi, wat een speciaal soort basdrum is. De groep heeft sowieso een voor-

liefde voor diepe donkere klanken, want zij herbergt ook Klaas Hekman op bassaxofoon en voor deze gelegenheid ook de Amerikaanse virtuoos op rieten; James Carter. De muzikale basisingrediënten van dit Surinaams/Nederlandse gezelschap (incluis de al jaren in Nederland werkende tuba-, trombonespeler Patrick Votrian uit de VS) zijn de Kaseko en Calypso, maar De Nazaten mengen die Caribische muziek met invloeden uit de hele wereld en veel jazz. Skratyology is een live registratie van een concert uit 2007 in Den Haag. De samenwerking met Carter is vlekkeloos. Het klinkt alsof hij altijd al met deze acht musici samenspeelt. De live sfeer komt goed over al zullen de percussie-intermezzo’s in de zaal meer geestdrift gewekt hebben. Al bij al een prettige cd met eigenzinnige muziek en een paar pareltjes zoals Hekmans eigen versie van Ethio-Jazz Bagana. Mischa Andriessen

New Niks Artvark SQ

Joe McBride Lookin’ for a Change Heads Up/Codaex – 66:58

Op zijn laatste schijf is McBride op zoek naar verandering (de man beweert van zichzelf dat hij probeert nooit twee keer hetzelfde te doen), en het resultaat is een reeks van 12 songs (drie tracks zijn van zijn hand, de negen overige zijn bewerkingen) waarop hij piano speelt én zingt. Wij apprecieerden vooral zijn (veelvuldige) scat vocals. De nummers blijven vooral r&b ademen, en zijn overgoten met een jazzy saus. Wij verwachtten eerder jazzistieke fundamenten, maar dit terzijde, want McBride is een lenige slang die de genres mooi aan elkaar lijmt. Alles past perfect en valt netjes in de plooi. De volgorde van de songs is goed gekozen, en met een voortreffelijk samenspel (zij het zonder de typische jazzy risico’s) weet de groep te charmeren. Marc Van de Walle

Roy Nathanson Subway moon

Yellow Bird/Codaex – 55:00

Subway moon is een ode aan de le-

vendigheid van de New Yorkse metro en een eerbetoon aan Nathansons overleden broer. Daarmee is het tegelijkertijd een viering van het leven als een melancholieke treurzang daarop, culminerend in het aangrijpende Dear Brother waarin straatgeluid, operazang en het soort hoekige saxofoonsolo waarop Nathanson patent heeft overtuigend samenkomen. Door niet met percussie te werken maar in plaats daarvan te kiezen voor de human beatbox van voormalig Zappacoryfee Napoleon Murphy Brock heeft Nathanson de vitale en

John Patitucci Trio Remembrance Concord Jazz/Universal Music – 65:53 De cd-titel heeft verschillende betekenissen: een herinnering aan een vroegere, heel geslaagde sessie met Brian Blade en Joe Lovano; maar ook een herinnering aan de groten die Patitucci beïnvloedden (Monk, Coltrane, Messiaen, Sonny Rollins, Freddie Hubbard…) en er is zeker de herinnering aan Michael Brecker (het titelnummer is aan hem opgedragen). Patitucci toont zich nog altijd heer en meester op de zessnarige elektrische bas, ook op de piccolobas (die staat één octaaf hoger dan de traditionele bas, en is dus uitstekend geschikt om melodische lijnen te produceren) en op de contrabas. Je mag van hem schitterende frasen verwachten; we weten al langer dat de man zo goed als geen technische hinderpalen kent. Joe Lovano heeft de zware taak de melodische continuïteit te verzekeren (er is géén piano), en hij doet dat in zijn meesterlijke stijl (direct, razendsnel inspelend op de reacties van de twee andere muzikanten, punten en komma’s toevoegend waar nodig, nooit een noot te veel of te weinig). Brian Blade kwijt zich uitstekend van zijn taak. Samen werken zij zich soepel door het muzikaal materiaal heen. Dit is een trio van het hoogste niveau dat eerlijke, straightahead jazz brengt, sober, direct, écht doorvoeld, nergens vergezocht. Door de bezetting te herleiden tot een trio leggen de muzikanten zichzelf een discipline op die in dit geval alleen maar productief werkt. Sachi Patitucci speelt op één nummer cello, en Rogerio Boccato verzorgt op vier tracks ook nog de percussie. Sterke muziek van een bezetting waarin elke fout meedogenloos afgestraft wordt, maar, wat had je gedacht: dit gebeurt nergens. Marc Van de Walle

Jazzmozaïek 4/2009

vervolg ...

IDVD

Busy Busy Busy

Nocando Music/Toondist – 61:37

New Niks is het nieuwe onorthodox

samengestelde kwartet van drummer Arend Niks met Erwin Hoorweg op Fender Rhodes, Andreas Suntrop op gitaar en Jasper le Clerq op viool. Artvark SQ is een jong saxofoonkwartet bestaande uit Rolf Delfos, Mete Erker, Bart Wirtz en Peter Broekhuizen. Beide kwartetten zijn voor Busy Busy Busy de samenwerking aangegaan waar-

door een band met een nog minder alledaagse bezetting is ontstaan. Het is verbluffend om te horen hoe goed beide bands tezamen passen en echt als een geheel klinken, waarbij vooral opvalt dat ondanks die stevige blazerssectie van vier saxofonisten het octet tien nummers lang licht en speels klinkt; een eigenzinnige mengelmoes van stijlen met een vleugje fusion. Of het gewenning aan het ongewone geluid is of een kwestie van het beste voor het laatst bewaren; in elk geval wordt deze cd met elke track beter om in stijl zeer overtuigend te eindigen met Digging Dirt, Nothing New een krachtige uptempo compositie van Wirtz met een heerlijke onderbuikgevoel saxofoonsolo zonder opsmuk maar intens en effectief. Mischa Andriessen

Octurn

7eyes

Octurn 002/AMG – 2cd – 65:26 + 58:56

Octurn was altijd al haantje de voor-

ste als het ging om grensoverschrijdende muziekjes. Deze keer zoekt de groep het in de nevelige werelden van elektro jazzland. Jozef Dumoulin (Fender Rhodes, toetsen) en Gilbert Nouno (live electronics) bepalen hier de klankkleuren. Dat betekent meteen dat de jazz van Octurn meer en meer uit de kosmos lijkt te komen en niet uit een rokerige jazzclub. Zelfs de zang van Lynn Cassiers klinkt als die van een broos ruimtewezentje en niet van een klassieke jazzvocaliste. Deze dubbel-cd werd live opgenomen, niet in een typische jazzlocatie maar in de Brusselse KVS. We genoten destijds van het concert en deze cd’s weerspiegelen perfect de atmosfeer van toen. Wie alleen zweert bij een welbepaalde jazztraditie heeft hier wel een probleem natuurlijk. Ondanks de aanwezigheid van jazzcats als Fabian Fiorini, Nelson Veras, Jean-Luc Lehr, Chander Sardjoe en Bo Van Der Werf draait alles om het creëren van atmosferische soundscapes waarbij compositie en improvisatie elkaars yin en yang vormen. Opvallend is de wel zeer sobere aanpak. Nergens word je overdonderd door effecten of eclectische notenspielerei. Wie niet vertrouwt is met dit alles raden we aan om te beginnen met de meest jazzgetinte stukken waaronder bijvoorbeeld xp28, ives#2 of ives#6. De toekomst zal uitwijzen of dit de bebop of de free van ons tijdperk is maar wie dit links laat liggen, begaat toch wel een grote fout. Georges Tonla Briquet

Aki Takase-Louis Sclavis Yokohama Intakt Records/Codaex – 58:12 De schilderes, de architecte, de dichteres (en dat alles op de piano) heeft weer een duo-partner gekozen. Ditmaal is het de beurt aan Louis Sclavis op klarinet, basklarinet en sopraansax in 13 kleine schilderijtjes, die samen overkomen als een suite. Het samenspel is vlijmscherp, glashelder en ijzersterk in zijn ongecompromitteerdheid. Het ongelooflijke kunstenaarschap van Louis Sclavis kennen we ondertussen als gemeengoed. Dit duo zou een rake programmatie zijn op één van onze komende jazzfestivals. Al is elk duo met Takase een waardevolle belevenis, dit is één van de perfectste die ik tot nu toe beluisterd heb. Ik blijf herhalen dat Takase één van de meest frisse krachten betekent in de hedendaagse muziek. Zij hanteert een duidelijke boodschap en Sclavis komt daar vorstelijk aan tegemoet. Chris Joris

os meus shorts

Mighty Long Way

De ene komt uit Barcelona, maar ver-

Alvin Queen begon ooit lang geleden als drummer bij Horace Silver en hij speelde ook bij Oscar Peterson in diens nadagen. De geest van die twee pianisten waart hier over deze cd, ook al komt er hier geen piano aan te pas. Queen en zijn band pakken niet alleen enkele van hun stukken aan. Dit is vooral het soort complexloze mainstreamjazz waarvoor Peterson en Silver bekend stonden. Trompettist Terell Stafford en altsaxofonist Jesse Davis zijn de geknipte sparring partners voor dergelijke blowing session. Samen met vaklui Peter Bernstein (gitaar) en Mike Le Donne (Hammond B3 orgel) maken ze er hier een gezellig feestje van. Alvin Queen is een virtuoos drummer, wat hij ook nog eens laat horen in het slotnummer, waarin hij samen met percussionist Neil Clark het beste van zichzelf geeft. Leuke cd voor al wie vindt dat jazz vooral moet swingen. Wie avontuur verwacht, gelieve zich te onthouden. Peter De Backer

Rat Records/instantjazz.com – 46:42

Isabelle Olivier My Foolish Harp

Max Roach/ Archie Shepp The Long March Hat Hut Records/Harmonia Mundi – 2 cd 50:29 + 42:51 Dit is een vierde editie van het overbekende album, opgenomen tijdens het Willisau Jazzfestival in augustus 1979. Een dubbel-cd, samen bestaande uit 93 minuten muziek op puur niveau. Duo’s wisselen zich af met solostukken door beide titularissen. Roach brengt ode aan de oudere drummers uit de jazzgeschiedenis in Triptych (For Big Sid - Papa Jo) en aan opvolger J. C. Moses in het gelijknamige stuk. Roach’s politiek en sociaal engagement krijgt aandacht in The Long March en South Africa Goddamn, waarin de meester alle facetten en kleuren van het drumwerk opentrekt. Het drumstel wordt heel Afrikaans in de handen van Max Roach. Hij komt tot een waar ritueel vanuit een hoogstpersoonlijke aanpak. Archie Shepp brengt op zijn beurt ode aan John Coltrane in een rubato gespeelde Giant Steps en aan Duke Ellington in Sophisticated Lady. Shepp was hier uit de pure screams van de jaren 60 gestapt, doseerde deze binnen een iets meer gelouterde frasering, maar bleef onmiskenbaar Shepp. Max Roach is de grootmeester van de talking drums. Ik moet u niet vertellen dat we hier te maken hebben met een sterk album (concert) en een historisch moment. Chris Joris

Jazzmozaïek 4/2009

Enja Records/Codaex – 47:35

Ze is blond, aantrekkelijk en ze speelt harp. In een vlaag van plat seksisme ga je dan wat melige, zeemzoete muziek verwachten. Schande! Want wat de Franse Isabelle Olivier hier opdist, is allerminst slappe kost. Afwisselend met accordeonist David Venitucci, drummer Peter Erskine, zangeres Youn Sun Nah en basklarinettist Louis Sclavis gaat Olivier een merkwaardig duet aan. Het resultaat is zeker niet iedere keer even geslaagd, maar wel altijd interessant. Olivier schuwt het experiment niet. Ze gebruikt haar harp niet alleen als melodie-instrument, maar ook als een bijzonder origineel percussie-instrument. Heel gedurfd zijn de duetten met zangeres Youn Sun Nah. Jazzliefhebbers zullen het meest genieten van de duetten met Louis Sclavis en Peter Erskine, al houdt die laatste zich voor zijn doen wel zéér gedeisd. Maar de sonoriteit van de harp blijkt nog het best te passen bij de accordeon van Venitucci. Je kende wellicht al Alice Coltrane en Zeena Parkins als harpistes in de jazz. Voeg daar voortaan gerust de naam van Olivier aan toe. Peter De Backer

blijft in Brussel. De andere komt uit Antwerpen, en woont sinds kort in Brooklyn. Maar ergens onderweg zijn gitarist Nico Roig en basklarinettist Joachim Badenhorst elkaar tegengekomen. Met dit heel bijzondere resultaat. Want os meus shorts is een zeer geslaagde cd. Nico Roig pende 28 korte tot zeer korte stukken. De meeste duren minder dan twee minuten, alleen het slotnummer haalt meer dan drie minuten. Soms lijken het wel spontane improvisaties. Maar zelfs al duurt zo’n compositie slechts 42 seconden, inspiratieloos wordt het nooit. Deze muziek zit vol variatie: soms klinken Roig en Badenhorst heel ingetogen, soms bruisen ze van energie, maar altijd zit hun muziek vol interessante wendingen. De baritongitaar van Roig en de basklarinet van Badenhorst passen wonderwel bij elkaar. Teun Verbruggen, drummer bij Jef Neve, startte Rat Records om jazz aan de man te brengen die het experiment niet schuwt. Os meus shorts voldoet zeker aan die voorwaarden. Peter De Backer

os meus shorts

Alvin Queen

Enja Records/Codaex – 60:15

Riessler/Levy/ Matinier Silver & Black

Enja Records/Codaex – 47:27

In een zeer ver verleden was Howard Levy medestichter van Bela Fleck and the Flecktones. Intussen speelde hij mondharmonica op een eindeloze reeks cd’s. Levy is trouwens ook een uitstekend pianist. Jean-Louis Matinier is een Franse accordeonist die al met die merkwaardige bassist Renaud Garcia-Fons optrok. Samen met de Duitse basklarinettist Michael

Riessler trokken ze op Europese tournee, en deze cd is de neerslag van hun concert in het Duitse Ulm. Levy laat zich hier ook als een vingervlugge pianist kennen. Maar alles draait toch rond de wisselwerking tussen mondharmonica en accordeon, waarvan de klankkleur zo dicht bij elkaar ligt. De basklarinet van Riessler sluit daar goed bij aan. Dit is veeleer wereldmuziek dan jazz. Al laat Levy zich soms ook van zijn meest bluesy kant horen. Peter De Backer

Cintia Rodriguez Arco Iris (Rainbow) CRP – 57:39

De Braziliaanse zangeres Cintia

als eenzame getuigenis van deze schitterende uitstap van Rollins. Bij de bovengenoemde labels werden de ontbrekende bewijsstukken van de kwartet-tournee uitgegeven, spijtig genoeg wel geput uit obscure captaties. De muziek is echter krachtig en fris. Rollins is in kolossale topvorm, zoals nu nog steeds, en Higgins schittert. Doorgaans bestond het repertoire uit voordehandliggende thema’s (Oleo, St. Thomas, Tour De Force, 52nd Street Theme, Valse Hot), maar hier openen de reuzen met The StarSprangled Banner, wat wij beter kennen als het Amerikaanse nationale volkslied en smaken we de koppigheid van de jaren 60 naast ebbenhouten jazz. Chris Joris

Mike Stern Big Neighborhood Heads Up/Codaex – 69:57

Rodriguez is in Rio de Janeiro geboren, maar al 21 jaar thuis in Europa waarvan een aantal jaren nu in België. Op Jazz Hoeilaart 2009 gaf ze op de slotavond een denderend concert met als gast Manu Hermia. Daar kon het publiek al heel wat nummers van deze cd live beleven. Op Arco Iris is Toots Thielemans speciale gast in een vertolking van zijn Bleusette. Ze geeft er een pittige eigenzinnige toets aan. Voor de andere nummers vond Cintia Rodriguez, die zelf de soms heel scherpe teksten schreef, steun bij producer Bai Kamara Jr. Hun muziek is een regenboog van klanken, van bossa nova en samba tot jazz en funk. Erg aanstekelijke muziek op een koude lange winteravond. Bernard Lefèvre

Veel echte ‘guitarheroes’ met rockattitude lopen er niet rond in de jazz. Onder deze minderheid vinden we Mike Stern terug. Op zijn cv prijkt natuurlijk de medewerking met o.a. Jaco Pastorius en Miles Davis maar hij bewees dat er nog leven was nadien. In de loop der jaren bracht hij verschillende cd’s uit onder eigen naam. Zijn handelskenmerk: jazzfusion van het betere soort. Big Neighborhood ligt helemaal in het verlengde hiervan, zij het met extra inkleuringen. De

titel verwijst immers naar de talrijke vrienden-muzikanten die Mike kent. ‘One big happy family’ met onder de aanwezigen Eric Johnson, Esperanza Spalding, Richard Bona, Randy Brecker, Medeski Martin & Wood, Terri Lyne Carrington, Chris Minh Doky en Cindy Blackman. En dus kruidt Stern zijn fusion met de nodige funkgrooves en voegt er terloops nog wat Afrikaanse en Indische details aan toe. Verrassend in deze jazzcontext is de aanwezigheid van Steve Vai, gitaarheld uit de (hard)rockwereld. Gelukkig escaleren hun duo’s niet in een vingervlugge opeenstapeling van noten. Wel is de invloed van Jimi Hendrix overduidelijk. Producer Jim Beard, een andere Miles Davis-werknemer, leidt alles in gestroomlijnde banen. Ondanks alle aanwezige sterren wordt het nooit echt magisch maar jazzfusionisten zullen hier zeker op kicken. Georges Tonla Briquet

Jamaladeen Tacuma Coltrane Configurations Jazzwerkstatt/Codaex -58:15

Tacuma bezoekt 5 Coltrane-composities uit de vroege- en middenperiode. Dat gebeurt op een liveconcert in Dortmund, Duitsland. Het kwartet bereikt genoeg onstuimige dramatiek in het eerste nummer om niet te vervallen in dat, ondertussen, mufruikende rockjazz-sfeertje.

e cd die Mary Hehuat produceerde voor de 75ste verjaardag van Jack van Poll draagt de titel A Song For Today en bevat alleen composities van Jack van Poll, volledig door hem vertolkt (zang, piano en tenorsaxofoon). Zoals Jack zelf vertelt in de liner notes speelt hij zelden zijn eigen composities. Die schitteren nu op dit album met zijn eigen meesterlijke interpretatie. Info: www.jackvanpoll.com. Een nieuw Gents-Belgisch

Label voor alternatieve muziek El Negocito is in sep-

tember gelanceerd door de artiesten Giovanni Barcella, Jeroen van Herzeele, Paul van Gysegem en Fred van Hove. Alle info: www.elnegocitorecords.com Het Brussels Jazz Orchestra heeft met Tutu Puoane rond het repertoire van Miriam Makeba een album opgenomen, dat in februari 2010 op het label Saphrane wordt uitgebracht.

Sonny Rollins and Don Cherry Quartet New York 1962/ Stockholm 1963 RLR Records/AMG – 57:42

Only for collectors prijkt er op de

Joris Teepe Big band We Take No Prisoners Twinz Records/Challenge Records – 54:43

hoes, en ja hoor, je bent weer gewaarschuwd voor het feit dat dit om een amateur-opname gaat (het stokpaardje van de Rare Live Recordings-, Gambit- en FreeFactory-labels). Dat kan erg tegenvallen voor de Hi-Fi- en stereo-freaks onder ons, maar het kan heus wel meevallen, wanneer je ontdekt dat je met een heuse performance te maken hebt, al is het dan in een modderige mono-versie. In 1962 en ’63 toerde Sonny Rollins met dit kwartet door de States en Europa (met Don Cherry (pt), Bob Cranshaw of Henry Grimes (cb) en Billy Higgins (d) en bestond er alleen de lp Our Man In Jazz op RCA-Victor

CD-mozaïekjes

Bigbands zijn meer dan ooit hot stuff. Deze keer is het Joris Teepe die het er op waagt. Sinds hij in 1992 richting New York vertrok, heeft de Nederlandse bassist duidelijk zijn draai gevonden. En wat hij in de titel belooft, gebeurt ook. De ‘Matrix’-look van Teepe op de hoes zal niet toevallig zijn. Het gaat om een bigband die musiceert op het scherp van de snee. Van de eerste tot de laatste noot klinkt alles loepzuiver en perfect afgelijnd. De erfenis van Thad Jones/Mel Lewis wordt fantasierijk verrijkt met soundtrackallures à la Lalo Schifrin. Dit gebeurt zonder enige vorm van epische grandeur, wel met de alertheid van een klein combo. Opvallend is hoe de solo’s perfect overvloeien in het geheel. Het lijkt soms wel een bigband die klinkt als een kwartet of een sextet. Grandioos. Teepe schreef en arrangeerde alle muziek zelf. In totaal zes composities die variëren in lengte van zes tot dertien minuten. Rashied Ali nam hier nog voor een van zijn laatste keren plaats achter het drumstel als gastmuzikant (hij overleed op 12 augustus) maar dit blijft vooral het werk van een hecht spelende groep. Het bewijs: alles werd opgenomen in zes uur tijd! Overkomst dringend gewenst. Georges Tonla Briquet

Onder de titel Reflections verscheen recent bij Challenge Records een live-cd+dvd van Bert van den Brink. De dvd bevat de film Bert van den Brink – Mijn Piano is een Spiegel en geeft een overzicht van de loopbaan van de blinde pianist. Liever dan over zijn handicap praat Van den Brink over zijn muziek. Die maakt de winnaar van de Boy Edgar Prijs 2007 in de film met bassist Hein Van de Geyn, drummer Hans van Oosterhout, gitarist/ harmonicaspeler Toots Thielemans en zanger Gino Vannelli. Mijn Piano is een Spiegel is gemaakt door Annelotte Verhaagen. Zij stond achter de camera en regisseerde de film. (nieuwsredactie JazzFlits)

Effendi Records (verdeeld

via Codaex) is een onafhankelijk label dat 10 jaar geleden werd opgericht door Carole Therrien en Alain Bédard. Het is een van de belangrijkste jazzlabels in Canada en wil vooral een rol spelen in het realiseren van projecten van artiesten van de plaatselijke scene, al of niet met internationale gasten. Liefst

70% van de jazzmusici in Quebec tekenden bij het label. De cd-uitgaven zijn zeer verzorgd uitgegeven. Op een Europese Quebec Jazz tournee traden o.a. Alain Bédart en François Bourassa (won de Oscar Peterson prijs) in ons land op. Dreyfus Jazz herdenkt de 100ste verjaardag van Django Reinhardt met een reeks albums door gitaarmeesters zoals Biréli Lagrène, Dorado Schmitt & Family, Luis Salinas, Sylvain Luc, Philip Catherine en Rocky Gresset. In april 2010 verschijnt zo bij Dreyfus het live-album van Philip Catherine dat opgenomen werd in Capbreton met Enrico Pieranunzi (p), Hein Van de Geyn (cb) en Joe LaBarbera (d). Bij Enja Records (Codaex) verscheen nog een aantal geremasterde heruitgaven in de 24 bit master edition: Ray Anderson Old Bottles, New Wine, Tete Montoliu Songs For Love, Gil Evans Orchestra Blues in Orbit, John Scofield Shinola. Na Konglong (Moker 2005), Chopsticks (compilatie 2007) bracht het Gentse label Chopstick Records zijn derde cd uit: Brick Quartet. Gitarist Matthias Van de Wiele tekent voor de meeste composities naast improvisaties van het kwartet met Ben Sluijs (as, fl), Lode Vercampt (cello) en Dimitri Simoen (d). Jef Neve heeft een tweede compilatie-cd Klara Off Beat (Universal) samengesteld met heel uitgelezen tracks van grote namen van vroeger tot hedendaagse toppers. Het zal zeker mensen overhalen verder naar jazz te grijpen. Genomineerd voor de Klara Muziekprijzen in de categorie Jazz zijn: Erik Vermeulen Trio - Live Chroma (W.E.R.F.), Pierre Van Dormael - Solos Duos (Mongo), Alano Gruarin - Profondo Blu (Prova), Bart Defoort Sharing Stories On Our Journey (W.E.R.F,) De laureaten worden bekend gemaakt tijdens Klara in het Paleis op 16 januari 2010.

Jazzmozaïek 4/2009

vervolg ...

IDVD

Spijtig genoeg moeten we vanaf het tweede stuk het raam al open zetten om dat muffe luchtje kwijt te raken. Hoe veel lof Tacuma ook kreeg voor zijn sprongetjes van het ene concept naar het andere, er wordt hier doodeenvoudig gefunkt met als grootste inspiratiebron: spierkracht. Chris Joris

Edgar van Asselt Quartet & Quintet A Smooth Journey Daybreak Records/Challenge Records – 48:36

De Jonge, Haagse pianist Edgar van Asselt maakt onder meer deel uit van de band Young Sinatras waarin meer Nederlands talent zoals Bart Wirtz en Kasper Kalf zich verzameld heeft. Van Asselt toerde al eerder met voormalig Jazz Messengers saxofonist David

Schnitter en heeft met hem nu zijn debuut onder eigen naam uitgebracht, waarbij het verder uit Frans van Geest (b) en Joost van Schaik (d) bestaande kwartet soms door de inbreng van de Belgische trompettist Nico Schepers tot een kwintet wordt uitgebreid. Verwacht van deze groep geen hemelbestormende experimentele of jonge honden jazz; ze brengt vlekkeloos en met vuur gespeelde hardbop waarbij blijkt dat Schnitter niet op lauweren van zijn eerdere werk met Art Blakey en Freddie Hubbard rust, maar er tegenaan gaat alsof het hier zijn eigen vuurdoop betreft. Dat beetje extra pit kan de band wel gebruiken. Het vaakst is het Schnitter, die een verhaal te vertellen heeft. Mischa Andriessen

Ken Vandermark/

Eric Vloeimans Gatecrash Heavensabove Challenge Jazz/Challenge Records – 75:06 Na twee eerdere (schitterende) live-cd’s met Gatecrash bewijzen Eric Vloeimans en de zijnen hun kunnen met een schitterende studioopname. Variërend tussen stevige en swingende funk (Maceo) en het intimistische Pèlerinage word je meegenomen door zowat alle gradaties van emotionele intensiteit. Alles blijft altijd stevig op zijn pootjes staan, nergens verzwakt de ritmiek, het samenspel, de sonore rijkdom: integendeel, het niveau blijft hoog tot de laatste noot. Daarin speelt Jeroen van Vliet (die veel ruimte krijgt) een belangrijke rol, want zijn pianospel (Fender Rhodes met wah en lichtjes detuned) werkt betoverend. Maar vergeet ook het sublieme werk niet van Gudmundssen op de bas, en onderschat ook de drijvende, subtiele manier van drummen van Jasper van Hulten niet. Met deze cross-over band tussen jazz en pop (van lazy lounge naar hard core uptempo, ondersteund door de prachtige soundscapes van van Vliet) toont de trompettist zijn ware, veelzijdige gehalte. Als het dan toch theoretisch moet, neem er dan de hoestekst bij: “Music is, for me, a holistic entirety and not a series of various styles”. Dat is raak uitgedrukt. Wie een fantastische reis wil maken van het luchtige en dansbare naar het meer verhevene, transcendentale en meditatieve moet deze cd als verplicht huiswerk beschouwen. Het kan potentiële jazzliefhebbers over de streep trekken, het is een delicatesse voor de kenner, kortom, dit is de bijnaperfectie. Lang geleden dat we dat mochten schrijven. Marc Van de Walle

Jazzmozaïek 4/2009

kwartet, zoals het hoort. De scherpe kantjes van het avontuurlijke Painting Space werden afgerond. Alle contouren zijn duidelijker afgelijnd, zeg maar meer Amerikaans en minder Europees. Maar Verheyen durft zich gelukkig ook heel kwetsbaar op te stellen. Een zeer evenwichtige cd met het nodige potentieel voor een boeiend vervolg. Georges Tonla Briquet

Wolter Wierbos Deining Dolfijn/Toondist – 60:22

3 Trombone Solos Dolfijn/Toondist – 62:27

Jean Warland & Fabrice Alleman The Duet Igloo Records/AMG – 56:28 Dit is het eerste album onder eigen naam van de 83-jarige contrabassist Jean Warland. Dat zijn spel nog voortdurend in evolutie blijkt te zijn, komt doordat hij regelmatig door jongeren zoals hier multisaxofonist-klarinettist-fluitist Fabrice Alleman wordt begeleid. The Duet wordt aangevuld met Phil Abraham (tb) en Frédéric Jacquemin (d). Warland en Alleman kozen niet de eenvoudigste oplossing, want in duo spelen is niet zonder risico’s. En de generatiekloof? Daar hebben ze geen moeite mee. Integendeel. Samen weten ze wat te vertellen. Voor The Duet zijn beide musici gaan grasduinen in het stevige, klassieke repertoire maar zonder dit academisch te benaderen. De bewerkingen van Let’s Face The Music and Dance, Sonor (met een introductie van Kenny Clarke) of It Had To Be You zijn het ideale bewijs van de synergie tussen de twee generaties van muzikanten. En zoals Luc De Baets in Bass Hits schreef: “Vele muzikanten en muziekliefhebbers van bij ons zullen hem altijd dankbaar zijn omwille van zijn generositeit, muzikaliteit en rijke ervaring. Hoewel Jean betekeningvol zegt dat de contrabas nu steeds zwaarder begint te wegen, blijft hij actief en is zijn spel nog altijd even accuraat en dynamisch. Een ouwe vos verliest zijn haren maar niet zijn streken.” Patrick Bivort

Wolter Wierbos behoort tot die bruisende kliek Nederlandse avantgardemuzikanten, waartoe we ook Misha Mengelberg, Han Bennink of Willem Breuker rekenen. De trombonist met de vette klank draait ook op de internationale scene mee. Luister maar eens naar zijn bijdragen aan het Gerry Hemingway Quintet. Wierbos geeft op Deining een fraai overzicht van zijn kunnen. In een reeks intieme duetten en triostukken gaat hij de confrontatie aan met bassist Wilbert de Joode, drummer Han Bennink, saxofonist Ab Baars, altvioliste Mary Oliver en gitarist Franky Douglas. Voor gevorderden is er ook nog 3 Trombone Solos. In drie lang uitgesponnen stukken, vlekkeloos opgenomen in Portland, Chicago en Amsterdam, laat Wierbos helemaal op z’n eentje horen wat er allemaal uit een trombone gehaald kan worden. Fraai, maar toch vooral voer voor specialisten. Peter De Backer

Phil Woods Quintet Ballads & Blues Venus Records/AMG – 62:44

Barry Guy/ Mark Sanders Fox Fire

Maya/Codaex – 2 cd – 62:00 + 58:00

Deze dubbel-cd dankt de titel aan een Fins sprookje waarin een vos her en der brand veroorzaakt door de vonken die van zijn staart af vliegen. Bassist Barry Guy ziet in zijn liner notes een analogie met de twee vastgelegde collectieve improvisaties die dit trio tijdens concerten in Leeds en Birmingham ten beste gaf. Geïnspireerd zijn die optredens zeker, geen van drieën heeft de neiging er zich met minimale inzet vanaf te maken en vooral Vandermark is iemand die met ontstellend veel energie speelt. Dat heeft zo zijn schaduwzijde omdat ook Guy het graag op kracht en vitaliteit laat aankomen. Het maakt de beide cd’s eerlijk gezegd tamelijk eentonig. Dat geldt in mindere mate voor het Leeds concert dat meer dynamiek en afwisseling in de klankkleur kent. Mischa Andriessen

Robin Verheyen Starbound Pirouet/AMG – 54:57

Starbound inderdaad. Het gaat goed met de carrière van Robin Verheyen. Een Duits label voor deze nieuwe opname en muzikanten met een

internationale reputatie: pianist Bill Carrothers, bassist Nicolas Thys en drummer Dré Pallemaerts. Geen lukraak bij elkaar gekozen groep om toevallig samen een cd uit te brengen maar een kwartet dat al geruime tijd optreedt in deze formule. Robin schreef zelf negen van de elf composities. Er wordt van wal gestoken met een ‘we take no prisoners’-attitude maar wel perfect gedoseerd in een classic jazz stijl met solo’s van piano en sopraansax. Opvallend trouwens dat Verheyen hoofdzakelijk kiest voor sopraansax. Als tenorsaxofonist out hij zich enkel in het koninginnestuk van de cd, elf minuten uitgesponnen lyrisme met constant dreigende ondertoon. Een mooi bewijs dat alles steeds onder controle blijft. Het hechte clubgevoel staat centraal op deze cd. Verheyen laat nog duidelijk horen wat hij allemaal kan maar binnen de limiet van een

Onze good old Phil is nog steeds alive and kicking en dat is bewonderenswaardig, gezien hij één van de laatste activisten is uit de jaren 50, die nog onder ons vertoeft. Hij biedt ons hier een collectie aan van een aantal Billy Strayhorn-melodieën, met als uitzondering op het initiatief, één Hoagy Carmichael en één Ellingtonthema. De opstelling is een kwintet met de klassieke trompet-partner in de figuur van Brian Lynch. Pianist Bill Charlap valt op door zijn sappige, tijdloze bijdrage. We herkennen ook Bill Goodwin op drums en Steve Gillmore op bas. Een gezellige jazz-cd, waarop één opmerking kan gemaakt worden: Strayhorn’s bloedmooie ballades worden te macho uitgespuwd, wat niet de bedoeling van impressionist Strayhorn was. Je oordeelt tenslotte zelf, beste jazzliefhebber. Eigenaardig, maar de grote held van dit album is pianist Bill Charlap, dat gebeurt nog al eens met sidemen. Chris Joris

Bert Vuijsje

Hoog tijd voor Han Bennink Serieuze biografieën van Nederlandse jazzmusici zijn nog altijd schaars, dus des te meer bewondering verdient Erik van den Berg voor zijn boek De wereld als trommel – Het levensverhaal van Han Bennink. Als kundige en stilistisch begaafde jazzjournalist sinds het begin van de jaren tachtig (onder meer voor de Volkskrant en tegenwoordig als hoofdredacteur van Jazz Bulletin, het kwartaalblad van de MCN Jazzcollectie) bezit hij alle kwaliteiten die zo’n project vereist.

een wonder dus dat Han Bennink hem vier jaar geleden vroeg om dit boek te schrijven. Het werd hoog tijd, meende Nederlands beroemdste drummer, want ‘het graf gaapt’. (Bennink werd in april van dit jaar 67, maar speelt in werkelijkheid nog even energiek als altijd.) Van den Berg is buitengewoon gedegen te werk gegaan. Hij voerde een kleine twintig gesprekken met zijn hoofdpersoon, kreeg daarnaast onbeperkt inzage in diens dagboeken vanaf 1959, en verrichtte minutieus archiefwerk. Ook sprak hij met tal van collega’s (zoals Misha Mengelberg, Ruud Jacobs, Ernst Reijseger en Martin van Duynhoven) en reisde hij Bennink achterna naar onder andere Duitsland, Italië en Amerika om hem zoveel mogelijk aan het werk te zien. Het resultaat is een even spannend als verhelderend relaas, waarin zowel Han Bennink als de ontwikkeling van de Nederlandse jazz sinds de jaren vijftig tot leven komt. Een extra attractie is de bonus-cd bij het boek, met veertien nooit eerder uitgebrachte tracks die Bennink laten horen in het gezelschap van onder anderen Sonny Rollins, pianist Art Hodes, Misha Mengelberg, Piet Noordijk, en zijn vader Rein Bennink op klarinet (met Han als dertienjarige drummer). “Een heel behoorlijk orkest” Ook het jubileumboek ter gelegenheid van tien jaar Jazz Orchestra of the Concertgebouw gaat vergezeld van een bijzondere cd met dertien NPSopnamen uit de periode 2007-2009. Voor zover nog bewezen moest worden hoezeer deze bigband

B o e ken Jazz Bilzen Jazz Bilzen zag op 5 september 1965 het daglicht als bescheiden openluchtfestival. Comblain-la-Tour was enkele jaren vroeger (2 augustus 1959) gestart. Monsterfestivals als Woodstock (1969) en Isle of Wight (1970) moesten nog volgen. North Sea Jazz kwam er in 1976. Om maar te stellen, dat de organisatoren van Jazz Bilzen festivalpioniers waren. Wat doet zo’n festival met een gemeente als Bilzen? Waaruit bestond het programma? Wie trad op? Wat was het budget? Hoe waren de reacties van pers, sponsors, enz.? Dat alles en nog zoveel

– Het levensverhaal van Han Bennink. Uitgeverij Thomas Rap; € 19,90 (inclusief cd). ISBN 978 90 6005 671 4.

• Judith Olthuis e.a.: 10 jaar Jazz Orchestra of the Concertgebouw 1999-2009 – ‘Een heel behoorlijk orkest’. Uitgave: Stichting Jazz Orchestra of the Concertgebouw (www.jazzorchestra.nl); € 25,(inclusief cd). ISBN 978 90 814770 1 7.

aan de weg timmert, ligt hier het overtuigende bewijs: vertolkingen met internationale solisten als Lee Konitz, Oleta Adams, Georgie Fame, gitarist Joe Cohn (in een compositie en arrangement van wijlen diens vader Al Cohn), en uit Nederland Rita Reys en Wende Snijders. Naast leider Henk Meutgeert hebben ook andere Nederlandse talenten zoals Martin Fondse en Ilja Reijngoud composities en arrangementen bijgedragen. In het bijbehorende boek 10 jaar Jazz Orchestra of the Concertgebouw 1999-2009 – ‘Een heel behoorlijk orkest’ wordt een beeld van de band geschetst aan de hand van een reeks korte interviews met allerlei betrokkenen, van orkestleden en hun

vrouwen en kinderen tot naamgever Martijn Sanders (die als directeur van het Concertgebouw in 1999 voorstelde de toen al een paar jaar bestaande New Concert Big Band om te dopen tot Jazz Orchestra of the Concertgebouw), van Joe Lovano tot Toots Thielemans, en van Benjamin Herman tot Misha Mengelberg. De laatste, die niet bekend staat om zijn neiging tot uitbundige lof, heeft het boek zijn naam gegeven. “Er zitten een paar buitengewoon goede muzikanten in het orkest’”, zegt Mengelberg. “Henk schrijft tamelijk waarachtig, heeft geen kunstjes nodig om te schrijven.” En zijn conclusie: “Naar Hollandse maatstaven is het een heel behoorlijk orkest.”

• Erik van den Berg: De wereld als trommel

meer verneem je in het boek Jazz Bilzen. Auteur-historicus Koenraad Nijssen verzamelde feiten, achtergronden, anekdotes, verslagen en getuigenissen over de periode dat Jazz Bilzen plaatsvond (1965-1981) in een lijvig fraai geïllustreerd boekwerk (431 pagina’s). Bovendien geeft de auteur een bijzonder goed beeld over wat de invloed van dergelijk festival op de gemeente Bilzen was, over de zeden en gewoonten van die tijd, over de artiesten (soms meer pop dan jazz) en over de onvermijdelijke rellen. Een kanjer van een boek waar je graag in grasduint en stukjes jazzgeschiedenis (Jack Sels, Sadi, Jack van Poll, Toots Thielemans, Philip Catherine, BRT-Big Band, e.a.) van bij ons in terugvindt. Ook de internationale namen spreken boekdelen: Dexter Gordon, Ornette Coleman, Dizzie Gillespie, Jacki Byard, John McLaughlin, Charles Mingus, Joe Henderson. Vanaf 1979 werd jazz wel herleid tot een randverschijnsel en verplaatst naar Jazz in The Park op zondag. Koenraad Nijssen en zijn team verdienen terecht een pluim voor dergelijke grondige studie over

• Koenraad Nijssen e.a. - Jazz Bilzen - tijd voor muziek (en veel meer…) 1965-1981 – Stad Bilzen en Davidsfonds Uitgeverij nv 2009 – ISBN 978-90-5826-661-3

het fenomeen Jazz Bilzen. Het is een voorbeeldig standaardwerk. Bernard Lefèvre

Jazzmozaïek 4/2009

Joep van Leeuwen

With trings (4)

De jazz heeft altijd een ambivalente verhouding gehad met strijkinstrumenten. Jazzgroepen uitgebreid met strijkers lokken altijd felle reacties vóór en tegen uit. Joep van Leeuwen bekijkt in een viertal afleveringen de achtergrond van deze gemengde ensembles.

Onderhoudende jazz Tien jaar na het verschijnen van Charlie Parker with Strings (1949) is jazz met strijkers gangbaar, zelfs in de freejazz. In het tweede decennium laat Wes Montgomery de populaire en commerciële kant ervan zien. Daarmee staat de bandbreedte van With Strings voor de volgende decennia vast. Het gaat van commerciële stroperige achtergrondstrijkjes tot prachtige composities waarin de strijkers het beste uit de improvisatoren halen.

n 1963 neemt Wes Montgomery voor het eerst op met strijkers. Die plaat heet Fusion! en is tevens zijn laatste opname voor Riverside. Bij dat label heeft hij zich de jaren ervoor gemanifesteerd als een zeer belangrijke hardbop gitarist. Met deze strijkersplaat gaat het roer om en zal Wes zich in de jaren erna tot popartiest ontwikkelen. Op Fusion! wordt nog geprobeerd jazz te spelen en dat maakt de plaat sympathiek. Het jazzgehalte wordt bepaald door grote namen als Hank Jones (p), Milt Hinton (b) en Osie Johnson (d) in de ritmesectie en een repertoire van bekende standards naast een eigen stuk van Wes, Pretty Blue en een jazzthema van Miles Davis, Tune Up. De plaat klinkt als een eenheid. Het overheersende tempo draagt hiertoe bij.

Van de 10 stukken zijn er 8 langzaam en twee medium slow. Er wordt niet van de hak op de tak gesprongen, alles wordt vanuit de optiek gespeeld om de hardbop gitaar van Wes te combineren met strijkers. Dat gaat op conto van arrangeur Jimmy Jones en de concertmeester violist Gene Orloff die ondertussen een beroemde naam is geworden als het om With Strings producties gaat. Improviseren doet Wes alleen op Tune Up. Op de rest van de plaat beperkt hij zich tot het spelen van de melodie. Die stukken sluiten dan af zonder ruimte voor improvisatie. Zo komt Wes uit bij het euvel waar Charlie Parker en Clifford Brown al mee zaten en dat in 1950 al door Lennie Tristano was gesignaleerd toen hij zei dat producties die eerder de melodie in de voorgrond zetten dan de improvisatie, meestal niet de belangrijkste jazz voortbrengen.

Jazzmozaïek 4/2009

Dan gaat Wes naar het label Verve waar de tendens om met grote bezettingen op te nemen zich vanaf 1964 voorzet. Met bigband speelt hij op de volgende drie platen: Movin’ Wes (1964), Goin’ Out of My Head (1965) en op California Dreamin’ (1966). Op Bumpin’ (1965) en Tequila (1966) speelt hij met groot strijkersensemble (naast een ritmesectie natuurlijk). Dan sluit Wes in 1967 een contract met het label A&M en neemt daar drie platen op. Strijkers en hoofdzakelijk houtblazers staan op A Day in the Life. Een strijkkwartet, fluiten en hobo bepalen het geluid op Down Here on the Ground (1968) en gemengde blazers en strijkers klinken op Road Song (1968). Als tussen 1965 en 1968 de Grammy nominaties en prijzen dan binnenstromen, lijkt het belangrijkste doel van de muziek op deze platen bereikt: commercialiteit. Deze opnamen zijn – en worden – verguisd. Dat is terecht mits men het om de goede reden doet, namelijk dat het geen goede jazz is. Wes heeft betere jazzopnamen gemaakt en ten tijde van zijn opnamen met strijkers werd er elders in de jazz spannender gespeeld en opgenomen. Maar deze negatieve beoordeling is niet helemaal fair. Deze With Strings-opnamen zijn nooit bedoeld om belangrijke jazz te zijn. De bedoeling was om goede entertainmentmuziek te maken daarbij gebruikmakend van jazz. Als men de opnamen daar op afrekent, is slechts één conclusie gerechtvaardigd: de makers hebben hun doel bereikt. Ze maken onderhoudende muziek van hoog niveau met jazzelementen. Alles wijst erop. Het is vrolijke muziek. Het klinkt van opgewekt en aanstekelijk tot rustig

en romantisch. Het repertoire werkt daar aan mee. Er zit veel toegankelijke muziek tussen. Het zijn hits uit die tijd als I Say a Little Prayer en What the World Needs Now van Burt Bacharach maar ook een bossa nova als Insensatez van A.C. Jobim. Ook de swingende originals van Wes als The Thumb of Midnight Mood van Joe Zawinul zijn zeer direct in hun muzikale werking. Het is allemaal zeer professioneel gemaakt. De beste spelers werden geëngageerd zoals Herbie Hancock, Ron Carter (die in de periode furore maakten met het Miles Davis kwintet), Grady Tate, Ray Baretto, enz. De beste arrangeurs zoals Oliver Nelson, Claus Ogerman, Don Sebesky en Emir Deodato schreven eraan en zorgden ervoor dat het geluid van de gitaar van Wes mooi centraal staat. (Eén van de hoesteksten noemt het gitaargeluid een parel die mooi ingepakt is). De vondsten van de arrangeurs zijn vaak fantastisch. Op Mi Cosa zit een prachtige vondst als op 0:57 de gitaar unisono gaat met de strijkers die pizzicato spelen. Op Bumpin’ worden de strijkers als een soort bigband ingezet en komt na de improvisatie van Wes even na 5:00 een strijkersspecial met een prachtige, bijna vervreemdende passage waarin de harp snel blue notes speelt. Op Georgia on my Mind speelt een viool op 2:06 een kort prachtig melodietje in de achtergrond dat even bitonaal lijkt maar bij nadere bestudering toch een uitbreiding van het klinkende akkoord is. Zo kan men doorgaan. Al die platen zitten vol met bijzondere vondsten. Echter… al deze vondsten worden als effect ingezet. Er wordt voor gekozen om geen van deze muzikale ideeën uit te werken.

Dan zou het serieuze muziek worden en dat is niet het doel. Niet teveel van de luisteraar vragen is het devies. Het moet oppervlakkig blijven, nergens wordt naar diepgang gestreefd. Dit moest muziek worden voor vliegvelden en restaurants. Niemand moest er aanstoot aan kunnen nemen ook niet als het als behang uit een radio kwam. Hierin zijn deze opnamen zeer goed geslaagd en als men ze zo beluisterd beleeft men er plezier aan. Muziek (en kunst in het algemeen) moet in eerste instantie beoordeeld worden naar wat ze wil zijn. Deze platen bereikten wat ze wilden. Maar de intentie achter deze muziek – oppervlakkigheid, commercialiteit, enz. – mag men natuurlijk wel bekritiseren. Jazz is geen belangrijke muziek vanwege oppervlakkigheid maar vanwege artistieke diepgang. Op deze platen – en dan gaat de jazzschoen nu eenmaal wringen – wordt de artistieke waarde van jazz vervangen door ongegeneerde commercialiteit. Maar er is een troost. De kracht van de jazz komt op deze platen namelijk op een andere manier naar voren in zoverre dat ze dit commerciële product op een hoger plan brengt. Het is een schrale troost maar net het jazzelement zorgt ervoor dat deze platen niveau hebben en niet platvloers vertier zijn. Zo wordt jazz ook nog eens belangrijk als verstrooiende muziek. Hoort men echter liever serieuze muziek, muziek met diepgang en een artistieke boodschap, muziek die het avontuur opzoekt, dan stoort men zich aan dit soort opnamen. Temeer omdat men constant de kwaliteit van de spelers en de arrangeurs hoort en het geheel dus hoort als een gemiste kans. Hadden deze spelers vrij baan gekregen (of gewild) dan was er vernieuwende spannende muziek uitgekomen. Nu blijft de meter staan op zeer goed gemaakte verstrooiende muziek, entertainment van hoog niveau. Jazz in de marge De vraag of Wes nu beter klinkt met al deze violen is dan ook gemakkelijk met nee te beantwoorden. Hij klinkt het best – en dat is ook de reden waarom hij in de jazzgeschiedenisboeken staat – in kleine bezettingen waar hij ongebreideld kan spelen. Met zijn geluid, zijn frasering, zijn timing en drive trekt Wes de With Strings opnamen op een hoger plan maar de strijkers beknotten zijn mogelijkheden en brengen zijn spel op een lager niveau. Kortom, dezelfde conclusie als bij Charlie Parker. Ook Parker With Strings is niet de hoofdreden dat we nog steeds naar Parker luisteren en over hem praten. Overigens is dat al een oud probleem in de jazz. Iemand als Louis Armstrong heeft ook meerdere gezichten. Het is de vernieuwer van de Hot Five en Seven opnamen maar het is ook de clown van hoog entertainment. Het is makkelijk deze musici hierom te verguizen. Het is verstandiger de kwaliteiten van ieder van deze producten apart te bezien en te evalueren met de criteria die van toepassing zijn. Eerder dan deze ogenschijnlijk tegenstrijdige producten te zien als een tegenstelling en een zwakte van deze musici, is het zaak ze te zien als krachtige veelzijdigheid van deze spelers die het lukt succesvol te zijn binnen verschillende muzikale disciplines.

De platen van Wes zijn natuurlijk ook producten van hun tijd. In de jaren zestig wordt de rockmuziek wereldwijd de belangrijkste populaire muziek. Jazz verdwijnt in de marge. Alle geld gaat naar de rockmuziek zowel de Amerikaanse als de Britse. (Luister naar Rahsaan Roland Kirk’s rap avant la lettre op Clickety Clack van zijn plaat Bright Moments, live opgenomen in the Keystone Korner in San Francisco: The Beatles come into the country, they take all the bread, while the police hittin’ black and white folks upside their head, een poëtische maar heldere klacht tegen de British Invasion bands). Het moet voor jazzmusici frustrerend zijn geweest om te zien hoe muziek met drie akkoorden zo populair kon worden (en dat de hoeveelheid akkoorden dus weinig zegt over de kwaliteit van muziek). Het is niet meer dan fair dat er musici waren die door hun muziek aan te passen – wel met behoud van een zeker niveau – zich een kans verschaften geld met hun vak te verdienen. Met bewuste commerciële strijkersarrangementen en het winnen van Grammy Awards breidde Wes zijn publiek ver uit buiten de jazzkringen. Wes was één van de eerste moderne jazzmusici die zijn carrière zowel artistiek als commercieel in orde had. En doordat hij een groter publiek bereikte met deze muziek kennen deze opnamen ook nog een educatief element. Via het luisteren naar dit soort mainstream muziek kan de interesse gewekt worden voor (jazz)muziek met meer artistieke inhoud.

Advertentie

Strijkers tot op vandaag Het is onmogelijk alle With Strings te behandelen in deze reeks van vier artikelen. De opnamen die nu volgen zijn bedoeld om het beeld van het ontstaan, de ontwikkeling en de stilistische eigenschappen van deze jazzvorm te completeren. Laat op de eerste plaats niet de indruk gewekt zijn dat commercie in de jaren zestig hoogtij viert want in 1967 meldt Ornette Coleman zich met twee stukken voor strijkkwartet Saints and Soldiers en Space Flight. Hij manifesteert zich hier als componist van 20ste eeuwse gecomponeerde muziek, geen jazz. Coleman speelt niet mee en er wordt niet geïmproviseerd. Deze opnamen banen de weg naar Colemans meeslepende meesterwerk uit 1972 Skies of America voor symfonieorkest en jazzkwartet. De opnamen worden in London gemaakt waar de Britse vakbond echter verbiedt dat het Coleman kwar-

Jazzmozaïek 4/2009

tet optreedt met de London Symphony Orchestra. Aangezien Coleman voor dit stuk gezien wordt als de klassieke componist, mag hij wel als solist met het orkest spelen maar zonder zijn begeleiding! In 1972 verschijnt Suite for Guitar Quintet van Jimmy Raney. Hij componeerde het voor zijn eigen jazzgitaar, bas, drums en een trio bestaande uit viool, altviool en cello en beslaat een hele plaatkant. Het stuk was in 1957 al opgenomen en het duurde schandaliger wijze tot 1972 eer Muse Records het uitgaf. Het is een mooi Third Stream voorbeeld van hoe een jazzgroep en een klassiek strijktrio geïntegreerd kunnen worden. Om een idee te geven van het klankidioom: het eerste deel van het vijfdelige werk heet Homage to Bartok en laat horen hoe Raney onder invloed stond van de strijkkwartetten van Bartok. Het zou een bijzonder eerbetoon aan Jimmy Raney zijn, werd deze compositie nog eens uitgevoerd. De partituur is echter nooit uitgegeven en alleen al het opsporen van het manuscript is een grote opgave. In 1974 verschijnt een opname die het With Strings idioom een extra dimensie geeft, t.w. Symbiosis van Bill Evans in een samenwerking met Claus Ogerman. In 1966 hadden beiden al samengewerkt voor de plaat The Bill Evans Trio with Symphony Orchestra waarop vooral bekende klassieke stukken ‘verjazzt’ werden. Symbiosis is een tweedelige compositie van rond de 41 minuten voor blazers en strijkers met het Bill Evans trio. Deze plaat is een goed voorbeeld van hoe strijkers krachtig ingezet kunnen worden zonder zoetsappig en sentimenteel te zijn. Veel musici hebben met strijkers gewerkt: Gerry Mulligan, Jaco Pastorius, Max Roach, Paul Desmond, Art Pepper, J.J. Johnson, Warren Vaché (& The Scottisch Ensemble), romantiek van én Danilo Perez in Across The Crystal Sea’ (met arrangementen van Claus Ogerman) èn Charlie Haden met Michael Brecker in American Dreams’, Phineas Newborn, Joe Zawinul (met de flauwe titel The Rise

Jazzmozaïek 4/2009

and Fall of the Third Stream), Tom Harrell, Russell Malone, teveel om op te noemen. With Strings komt uit de meest onverwachte hoeken, zelfs uit de fusion met stukken op de cd Greenhouse van de Yellow Jackets en uit de Free Funk met een opname van James Blood Ulmer (alleen zijn ruwe gitaar en een strijkkwartet!) die Harmolodic Guitar with Strings heet. Er zijn natuurlijk ook musici die pertinent niet met strijkers hebben gewerkt zoals bijvoorbeeld Miles Davis en John Coltrane.

met het strijkkwartet. De strijkers komen in de voorgrond, verschuiven soepel naar een begeleidingsfunctie en hebben met pizzicato’s zelfs een percussieve functie. Alleen al het openingsstuk waarop de twee kwartetten in moordend hoog tempo mooi bij elkaar te blijven is een compliment waard. Het is mooi dat het project van Nathalie Lories en Bert Joris ook op verschillende podia als het Gent Jazz Festival, De Werf en de Roma was te horen want With Strings groepen zijn in de regel weinig live te horen. Alles in dit en vorige artikelen besproken en geanalyseerd is gebaseerd op luisterervaringen van opnamen. Dit type jazz heeft nog geen uitvoeringstraditie kunnen opbouwen. Het zijn altijd korte projecten die veelal niet verder dan de studio komen. Moge deze serie artikelen ook als oproep gelden deze muziek vooral ook live te promoten.

Na al dit gegraaf in de geschiedenis is een sprong naar de actualiteit aan de orde. Laat dat de dit jaar opgenomen en verschenen cd van Nathalie Loriers zijn getiteld Moments d’Eternité met hoofdzakelijk haar composities en arrangementen van Bert Joris. Het jazzkwartet staat op deze cd in perfecte balans Jazzgitarist Joep van Leeuwen speelt in bezettingen variërend van solo gitaar tot bigband en van Swing tot Nu Jazz op podia variërend van jazzkroeg tot het Montreux Jazz Festival. Hij componeerde veel jazzstukken, vooral voor het duo gitaar & trombone. Aan de jazzafdeling van het Maastrichts Conservatorium geeft hij de vakken gitaar, jazzgeschiedenis en combo. In samenwerking met de Universiteit van Maastricht is hij lid van het lectoraat Autonomie en Openbaarheid waar hij onderzoek doet naar de beoordelingsprocessen bij eindexamens conservatorium. Hij was meer dan 10 jaar actief als bestuurder in het jazzonderwijs en voor de IAJE (International Association of Jazz Educators). Hij publiceerde over jazz in het Limburgs Dagblad, Jazz News en andere uitgaven. Hij is winnaar van de Jerry van Rooyen Award.

Leon Lhoëst

Muziektheorie

utside en inside zijn geen absolute begrippen, maar worden individueel verschillend ervaren. Outside kan daarenboven gaan van functionele akkoordsubstitutie via bitonaliteit tot free jazz zonder akkoordstructuren. Als je outside speelt in de ene toon, dan speel je meestal inside in een andere toon. Zo kun je bijvoorbeeld een Db majeur toonladder spelen over een Cmaj7 akkoord, of een E majeur drieklank over een F7 akkoord: dit geeft een bitonaal effect. De mate van outside hangt af van het aantal verschillende noten tussen inside en outside. Er zijn verschillende belangrijke zaken om in acht te nemen bij het outside spelen. Zo is daar allereerst de keuze waar en wanneer in een akkoordprogressie, met als zinsopbouw de volgende mogelijkheden: inside/outside/ inside, outside/inside en inside/outside. Daarnaast is er de gradatie waarin men outside speelt, dus hoe vaak en hoe lang. Vervolgens zijn er het notenmateriaal en de techniek die men moet kiezen. Zo kan men bijvoorbeeld een niet-harmonische drieklank gebruiken. Zo’n drieklank bevat minstens één noot die laddervreemd is (avoid note). Meestal worden majeur drieklanken gebruikt vanwege hun relatieve helderheid en herkenbaarheid (fig. 1). In fig. 2 een voorbeeld van saxofonist Claudius Valk. Naast niet-harmonische drieklanken zijn er ook niet-harmonische toonladders. Deze kunnen bijvoorbeeld majeur, symmetrisch of pentatonisch zijn (fig. 3). Een manier van outside spelen m.b.v substituut-dominanten wordt gedemonstreerd door pianist Frank Giebels in fig. 4 . Een andere veel gebruikte techniek is het zgn. side slipping waarin kortstondig een halve stap boven of onder het tooncentrum wordt gespeeld: gitarist Hendrik Braeckman laat dit zien in fig. 5. Deze techniek wordt eveneens gebruikt in het thema (mt 9-12) van de compositie Freedom Jazz Dance van Eddie Harris (cd Miles Smiles) (fig. 6). In fig. 7 wordt d.m.v. Coltrane Changes (drie-tonaal systeem) outside gespeeld over een II V I progressie, en in fig. 8 ten slotte zien we een majeur drieklank die verschoven wordt over een Dm7 akkoord, zoals gespeeld door de pianist Christian Jacob.

Outside spelen (1) Een van de manieren om spanning te genereren tijdens een solo is het zgn. outside spelen, wat wil zeggen dat je noten kiest buiten de toon of de chord scale van het moment. De kunst bestaat erin om deze foute noten toch goed te laten klinken. Het is noodzakelijk om eerst goed in te kunnen spelen alvorens met overtuiging en zeggingskracht out te gaan.

fig. 1

fig. 2

fig. 3

fig. 4

fig. 5

fig. 6

fig. 7

fig. 8

Het outside spelen kan gebeuren op talloze manieren die zich niet in een paar regels laten vatten. Het ontwikkelen van een eigen methode en stijl zal slechts gebeuren door veel verschillende technieken uit te proberen. In een volgend artikel worden nog andere denkwijzen nader toegelicht vanuit de theorie en aan de hand van voorbeelden uit de jazzliteratuur.

Bronnen & Literatuur • David Liebman, A Chromatic Approach To Jazz Harmony And Melody - Advance Music 1991 • Mark E. Bolling, The Jazz Theory Workbook Advance Music 1993 • Hal Crook, How To Improvise - Advance Music 1991 • Mark Levine, The Jazz Theory Book - Sher Music Co. 1995

Jazzmozaïek 4/2009

Muziekmozaïe

nieuws

Deze muzikanten werden gefotografeerd door Hugo Van de Velde.

Hans Quaghebeur nieuwe voorzitter van Muziekmozaïek

Doe mee aan de grote folken jazzenquête

Hans Quaghebeur, bekend van folkrockgroep Kadril, is midden oktober 2009 benoemd tot nieuwe voorzitter van de vzw Muziekmozaïek, Impulscentrum voor Folk en Jazz. Hij volgt in die functie Etienne Wauters op.

Ben jij een actieve jazzmuzikant? Of ben je gewoon een geboeide liefhebber en luisteraar van het genre? Heb je al eens deelgenomen aan een jazzworkshop? Of ben je een geïnteresseerde lezer van Jazzmozaïek? Dan moet je zeker meedoen aan de grote folken jazzenquête van Muziekmozaïek? Die is nog tot eind december 2010 online in te vullen op www.muziekmozaiek.be.

Druk beroepsleven Hans Quaghebeur volgt als voorzitter van Muziekmozaïek Etienne Wauters op. Etienne, gedelegeerd bestuurder van de groep Gasthuiszusters Antwerpen, nam ooit het roer over van Ivo Lemahieu als voorzitter van de toenmalige Volksmuziekfederatie. Hij realiseerde in 2001 de fusie van die Volksmuziekfederatie met de vzw Jazz Vlaanderen tot Muziekmozaïek. Etienne, als accordeonist actief bij het Pajotse volksmuziekgezelschap Arjaun, leidde Muziekmozaïek de eerste acht jaar van haar bestaan met de nodige rechtlijnigheid en zin voor compromis. Omwille van zijn drukke beroepsleven koos hij er zelf voor de

Hans Quaghebeur is in muziekmiddens vermaard als multi-instrumentalist. Hij speelt o.a. bij folkrockgroep Kadril, in het balensemble De Garre van Kornee maar is ook de leider van Trommelfluit, een gezelschap dat bestaat uit het kruim van de Vlaamse volksmuziekscene en dat, in historische kledij, talrijke stoeten en parades in binnen- en buitenland opluistert met fijfer- en trommelmuziek. Als draailier-, accordeon- of tin whistlespeler maakte Hans een tijdje deel uit van de vaste begeleidingsgroep van Laïs. Hij werd ook al meermaals ingehuurd voor cd-opnames met o.a. Urban Trad maar ook met Clouseau, Wigbert en K3. Hans Quaghebeur kreeg zijn folkopleiding op de Stages voor Traditionele Volksmuziek in Galmaarden en Gooik waar hij zelf ook een paar keer les gaf. Beroepshalve is hij korpschef van de politiezone Blankenberge-Zuienkerke. Hans Quaghebeur

fakkel nu al, nog voor het einde van de huidige bestuurstermijn, door te geven aan Hans Quaghebeur. Die werd de jongste jaren al heel nauw bij het reilen en zeilen van de organisatie betrokken. Het personeel en alle bestuursleden van Muziekmozaïek bedanken Etienne Wauters bij deze uitdrukkelijk voor zijn vrijwillige inzet en hebben het volste vertrouwen in een prettige samenwerking met Hans Quaghebeur als nieuwe voorzitter. (PDR)

Met zo’n 150 deelnemers aan de workshops die Muziekmozaïek op 18 oktober 2009 aanbood in cc De Ploter in Ternat, mag de tweede editie van de Folk- & Jazzdag als geslaagd worden beschouwd. Een reis door vervlogen jazztijden, een initiatie over effecten op akoestische instrumenten, een zangsessie met Elke Bruyneel van Delavega, een workshop over hoe je je als muzikant het best ‘verkoopt’: dat en nog veel meer werd allemaal gratis aangeboden en gretig verslonden door de aanwezigen. Die konden tussen de bedrijven door ook nog genieten van een resem gesmaakte optredens van folken jazzensembles op het vrij podium in de foyer. De dag werd afgesloten met een optreden van de deelnemers aan ‘de ultieme folken jazzjam’, een samenspelsessie o.l.v. Filip Verneert en Sophie Cavez. (PDR)

Jazzmozaïek 4/2009

Muziekmozaïek, Impulscentrum voor Folk en Jazz, is al druk bezig met het voorbereiden van een nieuw beleidsplan, voor de periode 20122016. En omdat het personeel en de bestuurders zelf niet alle wijsheid in pacht hebben, leggen ze graag hun oor te luisteren bij hun ‘achterban’, om te horen wat die allemaal vindt en verwacht van Muziekmozaïek als steunpunt voor de folken jazzamateur in Vlaanderen en Brussel. Moet Muziekmozaïek meer opleidingen organiseren? Of is er net meer nood aan samenspelsessies of documentatiemateriaal? Moet er voor folk en jazz meer promotie worden gemaakt via communitysites als Facebook of blijft een tijdschrift als Jazzmozaïek daarvoor prioritair? En wat doet een liefhebber van folk en jazz allemaal op www.muziekmozaiek.be? En naar wat voor radiozenders luistert hij of zij? Zeker meedoen Het is maar een greep uit de vragenlijst die Muziekmozaïek heeft ontwikkeld, in samenwerking met het team van professor sociologie Ignace Glorieux van de VUB. Die vragenlijst is online in te vullen op de site van Muziekmozaïek. Een uitnodiging daarvoor werd, via mail, verstuurd naar alle contacten van de organisatie. Kreeg jij niet zo’n verzoek in je mailbox? Geen paniek. Je kunt zeker nog meedoen. Graag zelfs. Surf naar www.muziekmozaiek.be en daar vind je meteen een link naar de enquête. Je hoeft helemaal geen internetspecialist te zijn om de vragenlijst in te vullen. En ook geen Muziekmozaïek-kenner. Heb je zelf geen pc of internet, dan kun je de enquête ook op een computer in een bibliotheek gaan invullen, of op de hoofdzetel van Muziekmozaïek in Gooik. Voor wie ook dat geen optie is, kan een papieren versie opvragen en ingevuld terugbezorgen. Maar doe het wel snel, ’t is te zeggen: voor eind 2009! Het is de eerste keer dat Muziekmozaïek zelf zo’n groots wetenschappelijk onderzoek laat uitvoeren. Ongeveer 10.000 mensen zullen worden uitgenodigd om eraan mee te doen. (PDR)

De achterban van Muziekmozaïek: jong, slim en mannelijk Wie zijn de aanhangers van Muziekmozaïek? Ervaren folkrotten of prille jazzjonkies? Een grootschalig universitair onderzoek naar het profiel van de amateurmuzikant legt een en ander bloot. Opvallendste bevinding: folken jazzliefhebbers zijn jong, hoogopgeleid en overwegend mannelijk.

China Moses

Het festival wordt het orgelpunt van de WAK, Week van de Amateurkunsten, die loopt van 23 april t.e.m. 2 mei 2010. Meer dan de helft van de Vlaamse gemeenten zal deelnemen aan de WAK, dat in 2010 aan zijn 15de editie toe is. Veel kans dus dat jouw gemeente ook activiteiten plant in dat kader en dat jij ook in je eigen achtertuin je creativiteit kan tonen. In ieder geval: hou 2 mei 2010 zeker vrij. (PDR)

Deze resultaten stammen uit een groter onderzoek naar amateurkunsten, uitgevoerd door de Vrije Universiteit Brussel en de Universiteit Gent, in opdracht van het Forum voor Amateurkunsten. Via een enquête werd aan de leden van de verschillende koepelorganisaties binnen de amateurkunsten gevraagd hoe zij hun discipline beleven. De resultaten van die bevraging leveren een gedetailleerd beeld van het kunstenlandschap en vormen voer voor een doelgericht cultuurbeleid. Naast een algemeen deel dat aan alle amateurkunstenaars in Vlaanderen was gericht, werd aan de achterban van Muziekmozaïek ook een vragenlijst voorgelegd die de folken jazzbeleving in Vlaanderen onder de loep neemt. In totaal vulden 621 folken jazzliefhebbers de lijst in. Meer dan de helft van de leden van Muziekmozaïek blijkt actief bezig te zijn met folk of jazz, terwijl slechts een kleine minderheid (minder dan 5 procent van de leden) ooit wel actief met folk of jazz begaan was, maar nu niet meer. Kortom, wie lid is van Muziekmozaïek, beoefent z’n lidmaatschap ook op actieve wijze. Maar hoe actief is ‘actief’? Een kunstenaar die minstens wekelijks zijn activiteit beoefent, is volgens de onderzoekers een actieve kunstenaar of frequente beoefenaar. Meer dan 40 procent van de achterban is frequent met folk of jazz bezig, tegenover een kleine minderheid van 12 procent die slechts occasioneel met deze kunsttakken in aanraking komt. Gemiddeld besteedt de amateurkunstenaar meer dan 9 uur per week aan zijn of haar hobby. Ook al blijken de meest folken jazzliefhebbers actieve kunstenaars, identiek zijn ze allerminst. Zo zijn de mannen duidelijk oververtegenwoordigd binnen Muziekmozaïek, met meer dan 65 procent actieve leden in de rangen. Ook de beroepsactieve bevolking is in de meerderheid in de folken jazzwereld. Bijna 70 procent van de actieve leden oefent een beroep uit, tegenover 16 procent niet-actieven en gepensioneerden. Opvallend is wel dat de studenten eveneens 16 procent van de actieve achterban uitmaken. Dat grote aantal studenten verklaart meteen ook het relatief hoge opleidingsniveau van de amateurkunstenaar. Een meerderheid van bijna 60 procent bij de actieve leden heeft hoger onderwijs voltooid. Tel daarbij het aantal studenten, en je krijgt een totaal van bijna 80 procent actieve leden die hoger onderwijs volgen of gevolgd hebben. Wanneer we de gekozen studierichtingen nader bekijken, stellen we bovendien vast dat iets meer dan de helft van de studenten en afgestudeerden een culturele richting volgt of volgde. Julie Badisco

www.festivalvandeamateurkunsten.be

Meer info: www.amateurkunsten.be

Gérard Beckers wint jazzfotowedstrijd

Aurélie werd gefotografeerd door Mina Van Elewyck

Met Leen Devyver, Jeroen De Bie en Gérard Beckers zijn de winnaars van de fotowedstrijd van Muziekmozaïek bekend. Meer dan 30 (amateur)fotografen met ruim 200 foto’s namen deel aan deze wedstrijd ter gelegenheid van de Folk- & Jazzdag van 18 oktober 2009. Muziekmozaïek ging bij die gelegenheid op zoek naar boeiende en unieke foto’s die de folken jazzwereld mooi in beeld brachten. Het Centrum voor Beeldexpressie, zusterorganisatie van Muziekmozaïek en het steunpunt voor iedereen die met fotografie, film en multimedia bezig is, koos de winnaars. Aan folkzijde kwamen Leen Devyver en Jeroen De Bie als laureaten uit de bus. Uit de vele schitterende jazzfoto’s werd er een van Gérard Beckers geselecteerd als de winnaar. (IC)

Word (opnieuw) lid van Muziekmozaïek Iedereen die jazz speelt (individueel of in groep) of geïnteresseerd is in het genre, kan lid worden van Muziekmozaïek, Impulscentrum voor Folk en Jazz. Wie lid wordt krijgt uiteraard dit magazine, Jazzmozaïek, vier keer per jaar gratis in de bus, maar krijgt er ook een verzekering B.A. en ongevallen bovenop, korting op alle opleidingen (cursussen en workshops) die Muziekmozaïek organiseert (van de Jazzacademie over bigbandworkshops en tal van masterclasses). Leden van Muziekmozaïek kunnen bovendien, indien ze dat wensen, hun instrument laten verzekeren voor amper 3,3% premie (incl. taks), en kunnen bij Muziekmozaïek altijd terecht voor zakelijk en ander advies. Een individueel lidmaatschap kost 15 euro. Groepen die lid worden van Muziekmozaïek krijgen ook bovenstaande diensten (incl. dit magazine voor al hun groepsleden en een gratis B.A. en ongevallenverzekering voor maximum tien muzikanten) maar bovenop wordt hun groepsprofiel opgenomen op www.muziekmozaiek.be – een database die door nogal wat organisatoren wordt geraadpleegd op zoek naar optredende ensembles. Groepen die lid worden van Muziekmozaïek kunnen bovendien subsidies aanvragen voor een begeleiding op maat van hun groep, waarvoor ze tot 250 euro per jaar kunnen krijgen. Een groepslidmaatschap van Muziekmozaïek kost 30 euro. (PDR) www.muziekmozaiek.be (Speel w Word lid)

Doe mee aan het Festival van de Amateurkunsten Een op de drie Vlamingen beoefent actief kunst in zijn of haar vrije tijd, zij het als muzikant, plastisch kunstenaar of acteur, om maar iets te noemen. Vlaanderen mag trots zijn op zoveel creativiteit. Om daar ook eens groots mee uit te pakken, vindt op zondag 2 mei 2010 in Gent het Festival van de Amateurkunsten plaats, een evenement met maar liefst 5.000 uitvoerders, onder wie ook jazzmuzikanten, uiteraard. En misschien ook jij? De hele zone tussen de Minard Schouwburg en de Sint-Pietersabdij van Gent zal die dag worden ingenomen door amateurkunstenaars en hun publiek. De goesting waarmee mensen in hun vrije tijd kunst beoefenen, vormt de rode draad doorheen de verschillende optredens, expo’s, workshops en verrassende activiteiten. Op het programma staan onder meer een optreden van een massakoor en een taptoe van muzikanten. Je kan schrijven op de Boekentoren, meespelen in de doedelzakfanfare, genieten van een live jazz-jukebox, met een marktzanger door het evenement trekken of het theatraal jongerendorp aandoen. Je kan meedansen in de silent disco, dansworkshops volgen, je laten gaan in het multimedialab, een schildersbattle zien… en je kan je wagen op de podia van de 3 minutes of fame. Media zullen dit festival op de voet volgen.

Jazzmozaïek 4/2009

idden september is Jerry van Rooijen (80) overleden. Naast mede-oprichter van het Dutch Jazz Orchestra was hij chefdirigent van de WDR Big Band in Keulen. Ook dirigeerde hij regelmatig het Metropole Or-

kest. Jerry van Rooijen was initiator van de jazzafdeling van het conservatorium in Hilversum, die hij een grote naam bezorgde. Samen met zijn één jaar jongere broer Ack speelde hij in de jaren vijftig trompet bij de roemruchte Ramblers. Ack bleef het instrument trouw, Jerry ging zich meer en meer toeleggen op de geschreven kant van de muziek. Jerry van Rooijen stierf aan de ziekte van Parkinson. (bron: Jazzenzo)

IN MEMORIAM

Jaap Ludeke

(14/06 1935 – 09/11 2009)

Jaap Ludeke, jazzkenner, journalist, radiomaker en recensent van Jazzmozaïek, het jazzmagazine van Muziekmozaïek, is op 9 november overleden aan de gevolgen van leukemie. Hij was 74. Lex Lammen, die Jaap heel goed heeft gekend, haalt herinneringen op en schetst hierna een portret.

aap Ludeke – zijn achternaam wordt eigenlijk met Umlaut-streepjes geschreven, maar in het jazzmilieu liet hij die achterwege – maakte mij wegwijs in New York. Jazzliefhebber sinds zijn jongensjaren, kwam hij daar zo vaak als mogelijk was en dat was heel vaak, want Jaap vloog als steward, later purser, bij de KLM. Met zijn uitgesproken voorkeur voor de lijn AMS – JFK heeft hij dat traject talloze malen afgelegd. Een grondige kennis van de jazzclubs en platenzaken op Manhattan was het resultaat, net als contacten met gelijkgezinden in de jazzbranche. In de muziek stond bij hem Phil lange tijd aan de top. Net als voor elke altsaxofonist was Charlie Parker ook voor Jaap het grote voorbeeld geweest, maar Phil Woods bood een acceptabele voortzetting. Woods vloog af en toe naar Europa.

Als Jaap er lucht van kreeg dat my man Phil (of een andere jazzgrootheid) aan boord was, dan kon die op een voorkeursbehandeling rekenen. Sommigen namen dat als vanzelfsprekend aan, anderen lieten blijken dat zij de verzorging door de steward, die van jazz wist, op prijs stelden (Jerome Richardson, Thad Jones). Een enkele keer is daar zelfs een langdurige vriendschappelijke betrekking uit voortgekomen, zoals met James Moody, van wie hij een fluit cadeau zou krijgen, deels uit sympathie, deels uit erkentelijkheid. Jaap had de nogal corpulente Moody namelijk een keer verlost uit een krappe Economy-stoel en hem een comfortabele fauteuil in de luxe afdeling bezorgd, inclusief de royale bediening die daar mee gepaard ging. Dat wist Moody te waarderen. Hij werd een soort huisvriend, die ook verscheidene malen bij Jaap en Thea in Nieuw Vennep heeft gelogeerd, wat weer goed was voor een nieuwe reeks anekdotes.

Jaap Ludeke

Jazzmozaïek 4/2009

Jaap en ik kenden elkaar sinds begin jaren 60. De Ludeke’s waren na hun Arnhemse en daarna Duitse periode toen in Badhoevedorp neergestreken. In Arnhem hadden zij elkaar leren kennen en was Jaap aan de altsaxofoon geraakt, o.a. bij het muziekkorps van de Limburgse Jagers, in Frankfort had hij bij de Argentijnse luchtvaartmaatschappij gewerkt. Daar had hij wat Spaans aan overgehouden, dat bij zijn sollicitatie naar een KLM-baan zeker geholpen zal hebben. In elk geval mocht hij bij gelegenheid graag “por supuesto” zeggen. Zoals in alle muziekkringen werden ook in Amsterdam veel mooie plannen gesmeed, luisterden wij naar platen, hielden repetities en richtten soms orkestjes op, die – misschien

Aan de gevolgen van een zwaar autoongeval is Stacy Rowles (54) bezweken op 30 oktober. Zij was de dochter van de legendarische pianist Jimmy Rowles, met wie ze optrad op het Monterey Jazz Festival en ook opnam. Ze speelde trompet en zong. Ze trad ook op met de Clayton-Hamilton Jazz Orchestra en andere in L.A. gevestigde bands. Lees Jack van Poll’s column opgedragen aan Stacy in dit nummer. – een enkele keer de kans kregen voor publiek op te treden. De eerste keer dat er iets van de grond kwam, waar wij beiden aan meewerkten, was met het Orkest Hans van der Veen. Jaap (eerste alt) kon de repetities – “nee, dan moet ik vliegen” – niet altijd meemaken, maar bij tijdig aangekondigde optredens was hij trouw van de partij. Dat gebeurde bv. op het Loosdrecht festival van 1967, toen ons orkest de prijs won en op de televisie verscheen. Die opnamen behoren, samen met de Friends of Jazz-lp die in 1973 onder het Haarlemse label Cat verscheen, tot het weinige dat er van Jaaps spel vast is gelegd, al valt er tegenwoordig op YouTube een stevig op alt solerende Jaap te zien en horen, gefilmd tijdens een huisfeest in 1990. Jaap is lange tijd altsaxofoon blijven spelen, incidenteel afgewisseld met sopraansaxofoon, maar uiteindelijk stapte hij over naar de fluit. Dat was ook het instrument waarop wij hem hoorden in de aula van het crematorium op vrijdag de dertiende van deze novembermaand. Wayfaring Stranger was de titel van het stuk. Hij had het zelf uitgekozen. Met het zelf uitzoeken van de muziek voor zijn crematie, heeft Jaap Ludeke tevens een andere kant van zijn met jazzmuziek verbonden leven besloten: het samenstellen van jazzprogramma’s. Nog tijdens zijn KLM-jaren konden Nederlandse radioprogramma-makers al gebruik maken van zijn diensten en muzikale contacten in de VS, maar daar was een eind aan gekomen toen in de jaren 80 een ernstige en langdurige inzinking hem uitschakelde. Het herstel kwam langzaam en Jaap werd definitief afgekeurd voor de vliegerij. Hij begon zelf radioprogramma’s in elkaar te zetten, jazzconcerten te presenteren en recensies te schrijven, o.a. voor Jazzflits. Dat deed hij allemaal op de manier die zijn handelsmerk is geworden: gedegen, maar tegelijk ontspannen en steeds met veel respect voor de muziek en de muzikanten. Zijn langdurige medewerking aan het North Sea Jazz Festival heeft hem in de gelegenheid gesteld oude kennissen te begroeten, nieuwtjes uit te wisselen en wetenswaardigheden te verzamelen en dat heeft van Jaap Ludeke weer de opgewekte, jongensachtige persoon gemaakt, die ik zo lang gekend heb. Lex Lammen

Winter 2009-2010 Motives for Jazz bundelt de jazzpodia in BelgischLimburg. Elk seizoen presenteert het Limburgse jazzplatform een kwaliteitsaffiche met ruim 40 concerten en andere verrassende jazzactiviteiten.

20u00 do

20u15 do

20u30 za

20u15

Big Band Rolf Delfos ‘Licks & Brains’ ZAAL VAN EYCK MAASEIK

De Nolf, Sheppard, Pallemaerts CASINO MODERN GENK

Fragile feat. Michael Moore JAZZCASE - DOMMELHOF NEERPELT

The Belgian Swingjazz Orchestra o.l.v. Johan Vandendriessche ACADEMIEZAAL SINT-TRUIDEN

20u30 vr

20u15 do

20u30 vr

20u30 do

20u15 za

20u00 zo

20u00 do

20u30 vr

20u15 vr

20u00 do

20u30 do

20u30

Fred Van Hove & Walter Hus KASTEEL VILAIN XIIII LEUT - MAASMECHELEN

Pascal Schumacher Quartet ACADEMIEZAAL SINT-TRUIDEN

Baptiste Trotignon - pianosolo KASTEEL VILAIN XIIII LEUT - MAASMECHELEN

Bob Mover Quartet JAZZCASE - DOMMELHOF NEERPELT

Double Bill feat. Big Bands Conservatoria CULTUURCENTRUM DE KIMPEL BILZEN

Dez Mona MUZIEKODROOM

Pascal Mohy Trio URSULAZAAL ACADEMIE MAASEIK

Tricycle feat. Tuur Florizoone JAZZCASE - DOMMELHOF NEERPELT

Steven Delannoye Trio ACADEMIEZAAL SINT-TRUIDEN

Jef Neve, Gabriel Rios, Kobe Proesmans CULTUURCENTRUM HASSELT

Agustí Fernández, Barry Guy, Ramón López KASTEEL VILAIN XIIII LEUT - MAASMECHELEN

Tineke Postma Quartet JAZZCASE - DOMMELHOF NEERPELT

Word gratis lid van Motives for Jazz en geniet fikse korting op de toegangsprijzen. Meer concerten en info op www.motivesforjazz.be.

muziekodroom.be

EEN MACHTIG MOMENT. Bier met liefde gebrouwen, drink je met verstand.